 |
|
|
 |
|
| ABDULHAMİD HAN |
ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026 |
|
|
|
|
 |
NÜKLEER SAVAŞ KAPIDA
NÜKLEER SAVAŞ KAPIDA
08.08.2023 - 10:20
YAYINLANMA
08.08.2023 - 17:15
GÜNCELLEME
Yirmi birinci yüzyılın ilk çeyreğinin sonlarını yaşadığımız şu günlerde insanoğlu, geçmişte yaşanan acılardan ders almadığını her fırsatta gösteriyor.
Geçtiğimiz yüzyılda milyonlarca insanın ölmesine, milyonlarcasının da yaralanmasına sebep olan iki tane dünya savaşı tecrübesi geçirilmemiş gibi bir üçüncüsüne yol verilmesi için elinden geleni yapıyor. Bunu, 24 Şubat 2022’den beri devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı’nda, Almanya ve İngiltere gibi Avrupa’nın önde gelen ülkeleri ile Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD), barışın bir an evvel tesisi konusunda yeterli çabayı göstermemelerinden anlıyoruz.
Rus ordusunun Ukrayna topraklarına girdiği günden sonra aradan geçen 1,5 yıla yaklaşan sürede 9.000’den fazla sivil öldü ve 16.000’den fazla sivil yaralandı. Avrupa’da yaklaşık 6 milyon Ukraynalı mülteci var. ABD ve Avrupa ülkeleri ise bu ağır tablo karşısında, tarafları barış masasına oturmaya ikna etmek yerine Rusya’yı daha fazla sıkıştırmanın gayreti içindeler. Ukrayna devlet başkanı o komik kıyafeti içinde sadece konuşuyor ve ülkesinin her geçen gün harabe hâline gelmesini seyrediyor. Rusya, son günlerde insansız hava araçlarıyla Moskova’ya kadar ulaşan saldırıların akabinde nükleer silah kullanabileceğini ima etti. ABD ve Avrupa devletlerinin, kendilerince mantıklı değişik amaçların peşine takılmış yöneticileri ise, üçüncü bir dünya savaşını tetikleyerek dünyanın başını yakacak bu tehlikeli gidişi yok saymayı tercih ediyorlar.
HİROŞİMA VE NAGAZAKİ ÖRNEĞİ
Atom bombası veya daha genel ismiyle nükleer silah denince insanoğlunun bir değil bin defa düşünmesi lazım. İkinci Dünya Savaşı’nda ABD, teslim olmakta direnen Japonya’yı ikna etmek için bu korkunç silahı iki defa kullandı. 6 Ağustos 1945 sabahı saat 08:15’te Japon İmparatorluğu’nun 350 bin nüfuslu Hiroşima şehrine atılan uranyum esaslı bomba bir anda 140 bin kişiyi öldürdü. Şehir yerle bir oldu. Ayrıca patlama sonucu yayılan radyasyonun tesiriyle sağ kurtulan yüz binlerce kişi ya sakat kaldı ya da ömür boyu süren hastalıklara yakalandı.
Bu korkunç katliamdan 3 gün sonra 9 Ağustos 1945 günü bu defa plütonyum esaslı başka bir atom bombası Hiroşima’dan 420 kilometre uzaktaki Nagazaki şehri üzerinde patlatıldı ve 70 bin kişi ilk anda öldü. Bu bomba diğerinden daha güçlü olmasına rağmen arazinin Hiroşima gibi düz olmaması sebebiyle zayiat daha az oldu. Üçüncü bombanın atılmasından önce Japonya, 15 Ağustos’ta teslim bayrağını çekti ve böylece II. Dünya Savaşı sona ermiş oldu. Ancak çıplak gerçek şuydu ki Hiroşima ve Nagazaki’de ölen ve yaralananların çok azı Japon ordusu mensuplarıydı, kahir ekseriyeti ise sivillerdi. Bugün bile bombalardan sağ kurtulan ve yaş ortalaması 85 olan binlerce Japon, hayatlarını tedavi görerek sürdürmektedir.
NÜKLEER CAYDIRICILIK
Bu yıl Hiroşima’ya atom bombası atılmasının 78’inci yıl dönümü münasebetiyle yapılan törende konuşmacılar, nükleer silahların hâlâ “caydırıcı güç” olarak lanse edilmesini şiddetle eleştirdiler. Hiroşima valisi ve belediye başkanı, nükleer silahların barışı korumak için vazgeçilmez olduğunu savunmanın, dünyamızın içinde bulunduğu tehlikeli durumda kalmasına hizmet edeceğini ve ideal dünyaya gidilecek yolda tek çıkış olan nükleer silahsızlanmayı geciktireceğini söylediler.
Kapatby ReklamStore
Hâlbuki daha iki ay kadar önce 19-21 Mayıs 2023 tarihleri arasında Japonya’nın da aralarında bulunduğu dünyanın en gelişmiş ekonomisine sahip yedi ülkenin liderleri, hem de Hiroşima’da bir araya gelmişlerdi. Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Birleşik Krallık, İtalya, Fransa, Japonya ve Kanada’nın oluşturduğu G7 ülkelerinin liderleri tabii olarak Rusya-Ukrayna Savaşı’nı ve Rusya’nın nükleer silah kullanma tehdidini görüşmüşlerdi. Zirve sonrası yayınlanan ortak bildiride nükleer silahların kullanılmaması çağrısında bulunmuşlar ancak savunma amaçlarına hizmet etmek, saldırganlığı caydırmak, savaş ve zorlamayı önlemek için bu tür silahlara sahip olmayı da haklı bulduklarını belirtmişlerdi.
Son yıllarda iyice ABD’nin güdümüne giren Avrupa’da kafaların hayli karışık olduğu anlaşılıyor. Bir yandan “herkes için güvenliğin hiç azalmadığı, nükleer silahların olmadığı bir dünyaya ulaşmak” gibi süslü cümleler kurup Rusya’yı “Belarus’a nükleer silah konuşlandıracağını beyan ederek silah kontrol doktrininin altını oymakla” suçlarken nükleer silaha sahip olmanın küresel barışa hizmet edeceğini söylemek yaman bir çelişki olsa gerek.
.
İBRAHİM PAZAN
ORHAN GAZİ
ORHAN GAZİ
05.08.2023 - 13:35
YAYINLANMA
05.08.2023 - 18:02
GÜNCELLEME
Önceki yazımda Osmanlı Devleti’nin kurucusu Sultan Osman Gazi’yi anlatmıştım. Bu yazımda oğlu Orhan Gazi’yi ele almak istiyorum. Böylece zaman zaman yazacağımız Osmanlı padişahlarına dair makalelerde, onların medfun bulundukları türbelerle ilgili ayrıntılı bilgi verme imkânını da elde etmiş olacağım.
Orhan Gazi, dedesi Ertuğrul Gazi’nin vefat ettiği 1281 yılında Söğüt’te doğdu. Annesi, büyük tasavvuf âlimi Şeyh Edebâlî’nin kızı Mâl Hatun’dur. Mâl veya Mâlhûn Hatun Osman Gazi’den iki sene evvel vefat etti. Babasının Bilecik’te bulunan dergâhındaki türbesine defnedildi.
BİR CİHAN DEVLETİ DOĞUYOR
Sultan Orhan Gazi, babasının 1326’da ölümü üzerine 45 yaşında devletin başına geçti. Gençliğinden itibaren Bizans tekfurlarıyla yapılan bütün savaşlara katılmıştı. Son olarak babasının görevlendirmesi üzerine 12 yıldan beri kuşatma hâlinde tutulan Bursa’yı fethetmişti.
Bursa’nın fethinden sonra vefat eden babasının naaşını Söğüt’ten Bursa’ya nakletti ve burayı devlet merkezi yaptı. Fetih faaliyetlerine hız verdi. 1330’da İznik’i aldı. Şehrin en büyük kilisesini camiye çevirerek burada Cuma namazı kıldı. Müteakip yıllarda Mudurnu, Göynük, Gemlik, Kirmasti ve İzmit fethedildi. Bundan sonra Rumeli’ye geçildi. Oğlu Süleyman Paşa, Bolayır’dan Tekirdağ’a kadar olan bölgeyi ele geçirdi. Diğer taraftan Anadolu beyliklerinden Balıkesir, Bergama, Edremit ve Ankara alındı. 1360 yılına gelindiğinde, devletin toprakları 16 bin kilometre kareden, iki kıta ve üç deniz üzerinde 95 bin kilometre kareye çıkmış yani 34 yılda 6 kat büyümüştü.
Bu arada 1336 senesinde yani İstanbul’un fethinden 117 yıl önce Orhan Gazi tarafından fethedilen Kirmasti’nin doğum yerim olduğunu belirtmek istiyorum. Annem Hacı Hafız Kıymet Hanım, anneannem Hacer Hanım ve onun annesi 1896 doğumlu Fevziye Hanım hep şimdiki ismi Mustafakemalpaşa olan Kirmasti’de doğmuşlar. İlçemizde Osman Gazi’nin oğullarından Pazarlı Bey’in torunu Hamza Bey ile I. Murad Han’ın şehzadeyken lalası ve sonra veziri olan Lala Şahin Paşa’nın adıyla anılan mahalleleri vardır. Türbeleri de bu mahallelerdedir.
Kapatby ReklamStore
BABA NASİHATİ
Trakya’daki fetihlere kardeşi Murad Bey’le devam eden Süleyman Paşa, 1359’da attan düşerek 43 yaşında vefat etti. Oğlunun ölümüne çok üzülen Orhan Gazi rahatsızlandı. Veliahtlığa getirdiği Murad Bey’e şu nasihatlerde bulundu:
“Oğul, saltanatına mağrur olma. Unutma ki dünya, hazret-i Süleyman’a kalmamıştır. Cennetmekân babam Osman Gazi Han, bir avuç toprağı beylik yaptı. Biz Allah’ın izniyle beyliği sultanlığa çevirdik. Sen daha da büyüğünü yapacaksın. Osmanlıya iki kıta üstünde hükmetmek yetmez. Selçuklunun varisi biz olduğumuz gibi Roma’nın varisi de biziz. Oğul, Kur’ân-ı kerîmin hükmünden ayrılma. Adaletle hükmet. Zalimleri cezalandırmakta tereddüt gösterme. En kötü adalet, geç tecelli eden adalettir. Oğul, biz yolun sonuna geldik, sen daha başındasın. Cenab-ı Mevlâ saltanatını mübarek kılsın.”
TOPHANE’DEKİ TÜRBESİNDE
Orhan Gazi 1360’ta Bursa’da vefat eti. Günü belli değildir. Türbesi, Bursa’nın Osmangazi merkez ilçesindeki Tophane semtinde, Osman Gazi Türbesi’nin hemen karşısındadır. İlk yapı 1855 depreminde yıkılmış olup bugünkü kare plânlı, kubbeli türbeyi Sultan Abdülaziz Han yaptırmıştır.
Orhan Gazi Türbesi’nde, birinci sırada beş, ikinci sırada dokuz ve üçüncü sırada yedi olmak üzere 21 sanduka vardır. Orhan Gazi’nin pirinç bir şebeke içerisindeki büyük sandukası, ilk sıranın ortasındadır. Onun sağında II. Bayezid Han’ın oğlu Şehzade Korkud, onun da sağında Orhan Gazi’nin hanımı Nilüfer Hatun’un kabirleri yer alır. İlk sırada en soldaki kabir, Cem Sultan’ın çocuk yaşta vefat eden şehzadesi Abdullah’a aittir. İkinci sırada en sağdaki kabirde Orhan Gazi’nin oğlu Şehzade Kasım, bunun arkasında, yani üçüncü sıranın en sağındaki kabirde de Yıldırım Bayezid Han’ın oğlu Musa Çelebi medfundur. Musa Çelebi’nin, babasının türbesine gömüldüğü rivayeti daha kuvvetlidir. Kime ait olduğu belli olmayan diğer sandukalardan birinin Yıldırım Bayezid Han’ın veya Orhan Gazi’nin kızı Fatma Hatun’a ait olduğu rivayet edilmektedir. Muhtemelen her iki Fatma Hatun da bu türbede medfundur.
.
İBRAHİM PAZAN
OSMAN GAZİ’NİN VEFATI
OSMAN GAZİ’NİN VEFATI
01.08.2023 - 11:20
YAYINLANMA
01.08.2023 - 11:20
GÜNCELLEME
Sultan Osman Gazi dünyanın en uzun ömürlü hanedanının ve Osmanlı Devleti’nin kurucusudur. 1258’de Söğüt’te doğdu.
Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyundan Süleyman Şah oğlu Ertuğrul Gazi’nin oğludur. Süleyman Şah’ın diğer ismi Gündüz Alp’tır. II. Bayezid Han devri tarihçilerinden Hasan Bayâtî’nin verdiği şecereye göre Osman Gazi, Oğuz Han yani Mete’nin 47. batından torunudur. Osman Gazi’nin annesi Halime Hatun’dur ve kabri Söğüt’te Ertuğrul Gazi Türbesi’nin bahçesindedir.
Osman Gazi, Ertuğrul Gazi’nin 1281’de vefatı üzerine, 23 yaşında onun yerine geçti. O da babası gibi Anadolu Selçuklu Devleti’nin bir uç beyi idi. Lakabı “Kara” idi. Kara lakabı kültürümüzde, yiğit, gözü pek, korkusuz ve cesur kişilere takılır.
OSMANLI DEVLETİ KURULUYOR
Kapatby ReklamStore
Babasından kendisine, Söğüt kışlağı ile Domaniç yaylağı arazisinde 4800 kilometre kare toprak kalmıştı. İlk savaşını, 1284’de Ermenibeli’nde İnegöl tekfuruna karşı yaptı. 1288’de Domaniç yakınında yapılan savaşta, güç birliği yapan İnegöl ve Karacahisar tekfurlarını yendi. Bu savaşta kardeşi Savcı Bey şehit oldu. Karacahisar, Bilecik, Yarhisar ve İnegöl’ü fethederek Bizans kalelerine yaptığı akınları aralıksız sürdürdü.
Anadolu’yu istila eden İlhanlı hükümdarı Gazan Han 1299’da, Konya’daki Selçuklu sultanı III. Alaaddin Keykubad’ı esir edip İran’a götürdü. Bunun üzerine Osman Gazi, bağımsızlığını ilan ederek adına hutbe okuttu. Dursun Fakih’in 724 yıl önce Osmanlı Devleti’nin bağımsızlığı kazanmasının alameti olarak hutbe okuduğu bu cami, Eskişehir Odunpazarı merkez ilçesine bağlı Karacaşehir köyündedir. Dursun Fakih, Osman Gazi’nin kadısı ve onun gibi Şeyh Edebâlî’nin damadıdır.
Osman Gazi 1301’de yeni fethedilen Yenişehir’i başşehir yaptı. Daha sonraki yıllarda Marmara Denizi ve Karadeniz istikametinde pek çok yer ele geçirildi. 12 yıldan beri kuşatma hâlinde tuttuğu Bursa’yı, oğlu Orhan Gazi 6 Nisan 1326’da fethetti. Böylece devlet, 45 yılda 3 kattan daha fazla genişleyerek 16 bin kilometre kareye ulaştı.
OSMANLININ ANAYASASI
Osman Gazi’nin öteden beri müptela olduğu nikris yani gut hastalığı Bursa’nın fethinden sonra daha da arttı. Vefat edeceği zaman, Orhan Gazi’ye vasiyeti, Osmanlı Devleti’nin 6 asır hiç değişmeyen anayasası olmuştu. Vasiyetnamenin özü şöyleydi:
“Allahü teâlânın emirlerine muhalif bir iş işlemeyesin! Bilmediğini İslâm âlimlerinden sorup anlayasın! İyice bilmeyince bir işe başlamayasın! Sana itaat edenleri hoş tutasın! Askerine ihsanı eksik etmeyesin ki, insan ihsanın kulcağızıdır. Zalim olma! Âlemi adaletle şenlendir ve Allah için cihadı terk etmeyerek beni şad et! Askerine ve malına gurur getirip İslam’dan uzaklaşma! Bizim mesleğimiz Allah yoludur ve maksadımız Allah’ın dinini yaymaktır. Yoksa, kuru kavga ve cihangirlik davası değildir.”
Osman Gazi, orta boylu, geniş göğüslü, iri gözlü ve heybetli idi. Ömrü boyunca devlet hazinesinden bir şey almamış, kendi koyunlarından gelen gelirle geçinmiştir. Çok cömert idi. Üç günde bir yemek hazırlatıp fakirlere yedirmeyi âdet edinmişti. Elbisesi olmayanları giydirir, özellikle dul kadınlara sürekli sadaka verirdi.
BURSA’DA OĞLUYLA YAN YANA
Âşık Paşa-zâde, Hasan Bayâtî, Mehmed Neşrî, Oruç Bey ve Hoca Sâdeddin Efendi gibi Osmanlı tarihçilerine göre Osman Gazi, Bursa’nın fethinden sonra vefat etmiştir. Osmanlı Devlet Salnâmelerinde vefat tarihi 21 Ramazan 726 yani 21 Ağustos 1326 olarak geçer. Günümüzde başka bir rivayete dayanılarak 1 Ağustos 1326 olarak kabul edilmektedir. Söğüt’te vefat eden Osman Gazi, vasiyeti üzerine Bursa’da Gümüşlü Künbed’e defnedilmiştir. Osmangazi merkez ilçesi, Tophane semtindeki ilk yapı 1855 depreminde yıkılmıştır. Bugünkü sekizgen planlı ve kubbeli türbeyi Sultan Abdülaziz Han yaptırmıştır. Hemen karşısında yine Abdülaziz Han’ın yaptırdığı başka bir türbede oğlu Orhan Gazi yatar. Osman Gazi’nin Söğüt’te Ertuğrul Gazi Türbesi’nin bahçesindeki makam mezarı, Bursa’daki türbesi hazırlanana kadar gömülü kaldığı kabridir.
Osman Gazi Türbesi’nde, birinci sırada yedi, ikinci sırada on olmak üzere 17 sanduka vardır. Osman Gazi’nin sedef kakmalarla süslenmiş bir parmaklık içerisindeki sandukası, ilk sıranın ortasındadır. Diğer sandukalardan ilk sırada olan ve kimlere ait olduğu bilinen dördünde, Osman Gazi’nin oğlu Alaaddin Bey, Orhan Gazi’nin hanımı Asporça Hatun, Orhan Gazi’nin Asporça Hatun’dan doğan oğlu İbrahim Bey ve I. Murad Han’ın oğlu Savcı Bey medfundur.
.
BRAHİM PAZAN
KORE SAVAŞI
KORE SAVAŞI
29.07.2023 - 09:03
YAYINLANMA
29.07.2023 - 09:05
GÜNCELLEME
Bundan 70 sene evvel, bizim de müdahil olduğumuz Kore Savaşı üç yıl süren çatışmaların ardından 27 Temmuz 1953’te imzalanan barış antlaşmasıyla sona ermişti.
Asya kıtasının bize göre en doğusunda ve İstanbul’a kuş uçuşu 8.000 kilometre uzaklıkta bir yarımada olan Kore’de bizim ne işimiz vardı diye sorabilirsiniz. Stratejik ortağımız (!) ABD öyle arzu etmişti de ondan. Demek ki köprülerin altından ne sular akmış ki aynı stratejik ortak şimdilerde bizim altımızı oyma peşinde.
Biz şimdi ABD’nin bu iki yüzlü tutumunu tahlil etmeyi başka zamana bırakarak Kore Savaşı’na dönelim. Kore, 1910-1945 arası bir Japon sömürgesi olarak orgeneral veya oramiral rütbesindeki Japon genel valileri ile yönetilmişti. 8 Mayıs 1945’te Almanya’nın şartsız olarak teslim olmasıyla sona eren II. Dünya Savaşı sonrasında Japonya teslim olmamakta direniyordu. ABD’nin 6 Ağustos 1945'te Hiroşima'ya ve 9 Ağustos'ta Nagazaki'ye attığı atom bombaları Japonya’nın nefesini kesti ve 15 Ağustos'ta teslim olmak zorunda kaldı.
Savaştan yenik çıkan Japonya’nın bıraktığı Kore Yarımadası, ABD ve Sovyetler Birliği’nin aralarında anlaşmaları sonucu 38’inci paralel sınır olmak üzere bu iki ülke arasında paylaşıldı. 1948’de yarımadada, kuzeyde Sovyetler ve Çin’in müttefiki Kore Demokratik Cumhuriyeti, güneyde Batı’nın ve ABD’nin müttefiki Kore Cumhuriyeti adıyla iki ayrı devlet teşekkül etti.
KORE SAVAŞI BAŞLIYOR
Ancak II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinin üzerinden beş yıl bile geçmemişti ki 25 Haziran 1950’de iki Kore arasında savaş başladı. Sınırı geçen komünist Kuzey Kore birlikleri üç gün sonra hemen sınırda bulunan Güney Kore’nin başşehri Seul’ü işgal etti.
Bu arada Türkiye’de Demokrat Parti (DP) iktidara gelmiş ve Adnan Menderes 22 Mayıs 1950’de ilk hükûmetini kurmuştu. Hükûmet 2 Haziran’da güvenoyu almıştı ki çok az bir süre sonra II. Dünya Savaşı akabinde patlayan ilk uluslararası savaşı gündeminde buluvermişti.
Kuzey Kore’nin güneye doğru ilerlediği haberi ulaşır ulaşmaz ABD Başkanı Harry Truman, karargâhı Tokyo’da bulunan Japonya İşgal Kuvvetleri Başkomutanı Mareşal Douglas MacArthur’a duruma müdahale etmesi için emir verdi. Ayrıca Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ni olağanüstü toplantıya çağırdı. Konsey, ABD’nin üye devletlerin Güney Kore’ye yardım etmesini öngören karar tasarısını 27 Haziran’da kabul etti. Aynı gün BM genel sekreteri, üye ülkelere gönderdiği telgrafla Güney Kore’ye yardım çağrısında bulundu.
Kore’deki gelişmeleri yakından takip eden DP hükûmeti, BM genel sekreterinden gelen telgrafı 30 Haziran’da TBMM’de okuyarak konuyu gündeme getirdi ve Türkiye BM’nin barışı koruma yönündeki çağrısını destekleme kararı aldı.
İLK KAFİLEMİZ GİDİYOR...
DP hükûmeti, daha önce Meclis’ten geçen destek iradesine dayanarak savaşın birinci ayını doldurduğu 25 Temmuz 1950’de, Kore’ye asker gönderme kararını imzaladı. Bu kararın, seçimlerden hemen önce 11 Mayıs 1950’de CHP tarafından yapılan NATO’ya üyelik başvurumuzun reddedilmesinden sonra NATO yönetimini bir ikna aracı olduğuna yönelik iddialar doğru değildir. Çünkü Kore’ye asker gönderme kararından hemen sonra 1 Ağustos 1950’de yapılan ikinci başvurumuz da reddedilmiş, NATO üyeliğimiz bundan çok sonra, 18 Şubat 1952’de gerçekleşmiştir.
Türkiye’nin Kore’ye asker gönderme kararının ardından gönüllülük esasına göre teşkil edilen 5090 kişilik 1. Türk Tugayı önce demiryoluyla İskenderun’a oradan da 25 Eylül 1950’de Amerikan gemileriyle Kore’ye uğurlanmıştır. Bir Kuzey Kore-Güney Kore savaşından çok ABD-Çin savaşına dönüşen üç yıllık dönemde, ateşkesin ilan edildiği 1953’e kadar her yıl gönderilen değiştirme tugaylarıyla Kore’ye toplam 24.822 asker sevk edilmiştir. Türkiye’nin bu savaştaki zayiatı, 741 şehit, 175 kayıp ve 2147 yaralı olmak üzere toplam 3063 kişi olarak gerçekleşmiştir.
RAHMETLİ BABAM KORELİ İSMAİL EFENDİ
Kore’de ateşkes sağlandığında görevi 4. Türk Tugayı devralmıştı. Sonraki senelerde de bu uygulamaya devam edilerek 1960 yılına kadar toplam 10 Türk tugayı Kore'ye gitti. 1955’te sıra 6. Türk Tugayı’nın sevkine geldiğinde, rahmetli babam Piyade Çavuş İsmail Pazan (1931-1994), 24 ay sürecek askerliğinin ilk yılını Erzincan’da tamamlamak üzereydi. Askere bekâr olarak giden babam, kendi anlatımıyla bir sabah bölük komutanının “Kore’ye gönüllü gitmek isteyenler bir adım öne çıksın!” teklifini hiç tereddüt etmeden kabul edip öne çıkmış. Gönüllüler önce Mersin’e getirilmiş. Mersin Limanı’ndan kalkan bir Amerikan savaş gemisiyle 33 gün 33 gece süren bir yolculuktan sonra Kore’ye ulaşmışlar. Babam bir yıl süreyle Seul yakınlarındaki Suwon’da bulunan, savaşta yetim kalmış çocukların barındığı ve eğitim gördüğü Türk Ankara-Suwon Okulu ve Yetimhanesi’nde görev yapmış. 1956 Mart’ında çektirdiği resmi dua talebi ile paylaşıyorum.
SULTANA SUİKAST (1)
SULTANA SUİKAST (1)
23.07.2023 - 23:06
YAYINLANMA
23.07.2023 - 23:07
GÜNCELLEME
Mübarek Anadolu toprakları... Sultan Muhammed Alparslan’ın 1071’de kapısını Türklere ardına kadar açtığı anavatan...
Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın İznik’i başşehir yaparak 1074’te kurduğu Anadolu Selçuklu Devleti ve ardından 1299’dan itibaren Osmanlı İmparatorluğu... Onuncu asrımızı yaşadığımız bu topraklarda bağımsızlığımızı korumak her zaman zor oldu. Birinci, İkinci ve Üçüncü Haçlı Seferleri ile Anadolu Selçuklularını, Sırpsındığı, Birinci Kosova, Niğbolu, Varna, İkinci Kosova, Preveze ve daha nice savaşlarda Osmanlıları yıkmak için bütün Avrupa devletleri birleşerek saldırdılar. Bugün dahi çeşitli kılıklara girmiş müşterek Batı saldırılarını bizatihi yaşamaktayız.
İSTENMEYEN ADAM
Bu girişten sonra zaman ekseninde geriye doğru gidelim ve 1905 yılının Temmuz ayına ulaşalım. Osmanlı tahtındaki Sultan II. Abdülhamid Han, 1876’dan beri imparatorluğu idare etmektedir. Ama istisnasız her gün bin bir gaileyle başa çıkmak zorunda kalarak. O günlerde Rumlar padişahtan nefret ediyorlardı. Daha 8 sene önce Yunan Harbi’nde Osmanlıya mağlup olmuşlardı. Atina’ya 150 kilometre mesafeye kadar yaklaşan Osmanlı ordusunun önünde hiçbir engel yoktu. Rus çarı II. Nikola’nın araya girmesiyle yok olmaktan kurtulmuşlardı. Ermeniler, Doğu Anadolu’da bir Ermenistan kurmadığı için padişaha diş biliyorlardı. Yahudilerin nezdinde ise padişah, milyonlarca altın rüşvet teklif edildiği hâlde Filistin’e bir miktar Yahudi’nin göçüne izin vermediği için mutlaka düşürülmesi gereken bir devlet başkanıydı. İçteki mebzul miktarda muhalifini anlatmaya ise yer darlığı sebebiyle girmiyoruz.
O güne kadar sağda solda pek çok cinayet işleyen Ermeni komitacılarının planı bu defa çok şümullü idi. Padişahı öldürttükten sonra Galata Köprüsü’nü, Tünel’i, yabancı banka ve müesseseleri bombalarla tahrip edecek, böylece yabancı devletlerin müdahalesine zemin hazırlayacaklardı. Bu iş için Ermeni kökenli, Belçika uyruklu, Anvers doğumlu bir anarşist olan Charles Edouard Joris’i seçmişlerdi. 29 yaşındaki bu terörist, faaliyetlerini rahatça yürütebilsin diye, İstiklal Caddesi’ndeki Singer Dikiş Makineleri Kumpanyası’nda işe sokuldu.
SUİKAST TİMİ İŞ BAŞINDA
Kapatby ReklamStore
Suikastı hazırlayan ve gerçekleştiren Ermeni çetesi, Joris’in yanı sıra eşi Anna, Pro Armenia gazetesi başyazarı Pirkiyar, Samuel Fein takma adıyla dolaşan ve bir Rus Ermenisi olan Hristofor Mikaelyan, bunun kendi kızı olarak tanıttığı Robina, Hacı Nişan Minasyan, Mıgırdıç Serkis Garibyan, Karabet Ohanesyan, Vahram Sabun Kendiryan, Silviyoriçi, Sari Torkom ve Trase Yuvanoviç’ten meydana gelmekteydi.
Suikast hazırlıkları kapsamında Viyana’da Nesselsdorfer Wagenbau Fabriks Gesellschaft firmasına özel olarak fayton yaptırılmıştı. Dikkat çekmemesi için araba parçalar hâlinde getirilip İstanbul’da monte edilmişti. Bunun içine 80 kilo patlayıcı maddeyle 20 kilo demir parçası ve Fransa’dan getirtilen çok dakik bir saatli bomba yerleştirilmişti. İş şansa bırakılmayarak suikasttan bir gün evvel aynı ağırlıkta taş dolu sandıklar yüklenen araba, Şişli dışındaki arazide testten geçirilmişti.
Teröristler uzun takip ve incelemelerden sonra padişahın camiden çıktıktan sonra tamı tamına 1 dakika 42 saniyede saltanat arabasına bindiğini tespit etmişlerdi. Saatli bombayı da buna göre ayarlamışlardı. Planlarına göre suikast günü padişah her zamanki gibi caminin merdivenlerinden inecek ve dört yüz metre ileride bekleyen arabasına binmek üzere ilerleyecekti. Bomba, padişah cami ile araba arasındaki yolu yürürken patlayacak ve hükümdarı mutlaka öldürecekti.
CUMA SELAMLIĞI
Padişah 21 Temmuz 1905 Cuma günü namazını, her zamanki gibi Yıldız Sarayı’nın yakınında kendi yaptırdığı Yıldız Hamidiye Camii’nde kılacaktı. Cami avlusu ve yakın çevresi, ilmiye, askeriye ve mülkiye sınıfından devlet erkânı, yabancı devletlerin temsilcileri ve padişahı görmeye gelen yerli ve yabancı halk ile tıklım tıklım doluydu.
Suikast arabası, padişah camiye girmeden az evvel, içinde beyazlar giyinmiş, süslü, genç bir madam olduğu hâlde planlanan yere yerleşiyordu.
Nihayet padişah cami avlusuna girmiş ve seyircilerin alkışları arasında caminin Hünkâr Mahfili’ne çıkılan kapının merdivenlerine yönelmişti. Ezanlar okunmuş ve Cuma namazı eda edilmişti. Namazın tamamlanmasıyla birlikte padişah üst kattaki mahfilden inmiş, caminin çıkış kapısına gelmişti. Ancak o gün olağan dışı bir şey olmuştu. Şeyhülislâm Cemaleddin Efendi namaz çıkışı padişaha, cami imamının kendisine havale ettiği bir konuyu merdiven başında arz etmişti. Padişah şeyhülislamıyla birkaç cümle konuşmuştu. Söz bitip merdivenlere ayağını attığında padişahın geçeceği güzergâh üzerinde dizilmiş askerlere kumandanları tarafından “Selam dur!” komutu verilmişti. İşte tam o anda müthiş bir patlamayla yer gök sarsılmıştı.
Yıldız Camii’ndeki suikast girişimini anlatmaya müteakip yazımda devam edeceğim.
SULTANA SUİKAST (2)
SULTANA SUİKAST (2)
25.07.2023 - 09:41
YAYINLANMA
25.07.2023 - 15:43
GÜNCELLEME
Sultan II. Abdülhamid Han’a Yıldız Camii’nde tertiplenen suikast girişimini anlatmaya kaldığım yerden devam ediyorum.
Caminin saçaklarının tamire ihtiyacı olduğunun, caminin banisi olan padişaha şeyhülislam tarafından arz edilmesi bombanın planlanandan önce patlamasına sebep olmuş ve kendisini ölmekten kurtarmıştı. Patlamanın şiddetinden cami avlusu top ateşine tutulup berhava edilmiş bir savaş meydanını andırıyordu. Bombanın patladığı yerde 70 santimlik bir çukur açılmıştı. Çoğu asker olmak üzere 26 kişi ölmüş, 58 kişi de yaralanmıştı. Ayrıca 20 kadar at da telef olmuştu.
PADİŞAHIN SOĞUKKANLILIĞI
Diğer herkes gibi nazırların ve paşaların bile sağa sola kaçıştığı o anda, bir müddet bu müthiş manzarayı ileri veya geri tek bir adım atmadan seyreden padişah daha fazla zayiat verilmemesi adına elini kaldırmış ve sakin olunması için yüksek sesle emir vermişti. Padişah olay yerinden ayrılmadan önce soğukkanlılığını şaşırtıcı şekilde muhafazaya devam ederek binlerce seyircinin ve yabancı diplomatların önünde şu kısa konuşmayı yapmıştı:
“Kendimce en büyük emel, ahalinin rahat ve mesut olmasıdır. Bu uğurda gece gündüz nasıl çalışıldığı ve gayret gösterildiği malumdur. Gayret ve iyi niyetimin Allah tarafından mükâfatı, şu hadiseden hıfz-ı Hudâ ile emin olmaklığımdır. Onun için cenab-ı Hakka şükür ve hamd ederim. Müteessir olduğum bir şey varsa, asker evlatlarımdan ve ahaliden bazılarının ölmüş ve yaralanmış olmalarıdır. Buna ilelebet teessüf ederim. Tebaamın hakkımda göstermiş oldukları hissiyata canıgönülden memnuniyetimi beyan eyler, her türlü bela ve kötülüklerden korunmaları için dua ederim.”
Kapatby ReklamStore
Olayın aynen bu şekilde cereyan ettiği, o sırada orada olan pek çok kişi tarafından daha sonra kaleme aldıkları hatıralarında tekrarlanmıştır. “Türkiye Anıları-Osmanlı Bahriyesinde Kırk Yıl (1869- 1909)” kitabının yazarı Sir Henry Felix Woods bunlardan biridir.
Cami avlusunun dışında bekletilen saltanat arabasına binen ve âdeti olduğu üzere kendi kullanarak Yıldız Sarayı’na yönelen padişahı, yerli halkın yanı sıra Avrupalı seyirciler de alkışlamışlardı. Saraya giren padişah bu olay karşısında bile programını değiştirmeyerek büyükelçilerle planlandığı şekilde 20 dakika kadar görüşmüş, daha sonra dinlenmek ve olayın ayrıntılarını öğrenmek üzere oradan ayrılmıştır.
SUİKASTÇILARIN AKIBETİ
Olay yerinden kaçamayan Hristofor Mikaelyan ölüler arasındaydı. Yapılan tahkikat sonrası suikasta karışanlardan Edouard Joris ve Hacı Nişan Minasyan yakalanmış, diğerleri kaçmayı başarmıştı. Minasyan, sorgusu sırasında gittiği tuvalette, teneke ibrikle bilek damarlarını ve karnını yırtarak intihar etmişti.
Edouard Joris, yargılama sonucu idama mahkûm edildi. Ancak Belçika hükümeti İstanbul’daki büyükelçisi aracılığıyla Hariciye Nezaretine bir nota göndermiş, vatandaşı olan Joris’in cezasını Belçika’da çekmesi için iadesini istemişti. Büyükelçi bu iade talebini İstanbul ile Brüksel arasında 3 Ağustos 1838’de imzalanan “Dostluk ve Ticaret Antlaşması”na dayanarak yapıyordu.
Bu istek önce Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmemiştir. Belçika’nın isteğinde ısrarcı davranması üzerine, Osmanlı Devleti ile Belçika arasında diplomatik kriz çıkmıştır. Daha sonra padişahın Joris’i bağışlamasıyla cezası infaz edilmemiştir. Affedilmesi üzerine Edouard Joris pişman olmuş ve Osmanlı Devleti’ne çeşitli hizmetlerde bulunmuştur.
YERLİ TERÖRİST SEVİCİLER
Makalemin ilk bölümünde Sultan Abdülhamid Han’ın bol miktarda yerli muhaliflerinin de bulunduğundan bahsetmiştim. Bunlardan iki misali burada zikredelim de o devrin ruhuna biraz daha aşina olalım. Şair Tevfik Fikret padişaha yapılan suikastin başarısız olduğunu görünce çok üzülmüş ve hıncını ifade için “Bir lahza-i teehhur” yani “Bir anlık gecikme” isimli bir şiir kaleme almıştır. İşte 15 beyitlik o manzumeden bir bölüm:
Ey şanlı avcı, dâmını beyhude kurmadın
Attın, fakat yazık ki yazıklar ki vurmadın
Kanlarla bir cinayete pek benzeyen bu iş
Bir hayr olurdu misli asırlarca geçmemiş
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yayın organlarından Şûrâ-yı Ümmet gazetesinin 16 Ağustos 1905 tarihli nüshasında da şöyle yazıyordu:
“Cuma selamlığında atılan bombanın şekli kanunen makbul değilse de vatanda akan gözyaşlarına, dökülen kanlara, edilen kıtâllere nihayet vermek için atıldığında şüphe yoktur. Bu bombayı atan her kim ise devr-i kıtâl-i Hamîdiyye’ye nihayet vermek niyetinde bulunan bir fedakârdır.”
İnsan bunları okuyunca nutku tutuluyor ve terörist seviciler o zamanlar da varmış ve bu sevgilerini başta, kendi ifadeleriyle müstebit yani diktatör dedikleri bir padişah varken açıkça yayınlayabiliyorlarmış diyor değil mi?
.
OSMANLI PADİŞAHLARININ TÜRBELERİ (1)
OSMANLI PADİŞAHLARININ TÜRBELERİ (1)
15.07.2023 - 10:48
YAYINLANMA
15.07.2023 - 10:51
GÜNCELLEME
Vatandaşı olduğumuz Türkiye Cumhuriyeti bu yıl yüz yaşına giriyor. Cumhuriyetin kurucu kadrosu önceki devletimiz Osmanlı İmparatorluğu’nun asker ve sivil bürokratlarıdır.
Bugünkü topraklarımız, doğuda az bir bölge dışında Yavuz Sultan Selim Han’ın vefat yılı olan 1520’den beri elimizdedir. Böyle bir tarihe sahip olduğumuz için ne kadar övünsek azdır.
Bu yazımda sizlere, Osmanlı İmparatorluğu’nu 1299-1922 yılları arasında 623 sene yönetmiş 36 Osmanlı padişahının nerelerde medfun bulunduğundan bahsedeceğim.
Kapatby ReklamStore
İLK ALTI PADİŞAH BURSA’DA
Güzel İstanbul’umuzu fetheden yedinci padişah Fatih Sultan Mehmed Han’a kadar tahta geçen ilk altı padişahın türbeleri Bursa’dadır.
detail-photo-fancybox-0
(Yavuz Sultan Selim Han'ın sandukası ve vasiyeti üzerine üzerine yerleştirilen Kemâl Paşazâde hazretlerinin atının ayağından çamurların sıçradığı kaftanı.)
Osman ve Orhan Gazi’nin kabirleri, Bursa’nın Osmangazi merkez ilçesi, Tophane semtinde bulunan karşılıklı iki türbededir. Kosova’da harp meydanında şehit olan Murad-ı Hüdavendigâr’ın türbesi yine Osmangazi merkez ilçesinin Çekirge semtinde kendi yaptırdığı caminin yakınındadır. Bir türbesi de şehit olduğu yer olan Kosova'da Priştine-Mitroviça yolu üzerindedir. Yıldırım Bayezid Han’ın türbesi, Yıldırım merkez ilçesinde kendisinin yaptırdığı cami yakınındadır.
Çelebi Mehmed Han’ın türbesi padişah türbeleri içinde en güzel ve sanatlı olanıdır. Bursa’nın sembolüdür. Yıldırım merkez ilçesinin Yeşil semtinde, Çelebi Mehmed Han’ın kendi yaptırdığı Yeşil Cami’nin karşısındaki tepededir.
Bursa’da medfun son padişah olan II. Murad Han’ın türbesi, Osmangazi merkez ilçesi, Muradiye semtinde kendi yaptırdığı caminin yakınındadır. Kubbesinin tepesi, yağmur damlalarının üzerine düşmesi için padişahın vasiyeti üzerine açık bırakılmıştır.
İSTANBUL’DA 29 PADİŞAH
Fatih’ten itibaren 29 padişah İstanbul’un çeşitli semtlerindeki 15 ayrı türbede medfundur. Bunlardan biri Eyüp Sultan ilçesinde, geri kalan 14’ü Fatih ilçesinde yer alır.
Fatih Sultan Mehmed Han’ın türbesi kendi yaptırdığı caminin avlusundadır. Türbede sadece Fatih’in gümüş parmaklık içindeki büyük sandukası vardır. Oğlu II. Bayezid Han’ın türbesi Beyazıt semtinde kendi yaptırdığı caminin kıble tarafındaki alandadır. Türbede sadece padişahın sedef kakmalarla süslenmiş bir parmaklık içerisindeki sandukası vardır.
Yavuz Sultan Selim Han’ın türbesi, Sultan Selim semtinde kendi yaptırdığı caminin kıble duvarının önündedir. Türbede sadece, mermer bir kaide üzerindeki, sedef kakmalı bir parmaklığın içinde bulunan padişahın sandukası yer alır. Sandukasının üzerinde, Mısır Seferi’nden dönerken yan yana gittiği büyük âlim Kemâl Paşazâde hazretlerinin atının ayağından sıçrayan çamurla kirlenen kendi kaftanı bulunur.
Sigetvar’da harp meydanında vefat eden Kanûnî Sultan Süleyman Han’ın türbesi, Süleymaniye semtinde kendi yaptırdığı caminin kıble duvarının önündedir. Türbede Kanûnî’nin yanı sıra II. Süleyman ve II. Ahmed Han’ın da sandukaları bulunur. Kanûnî’nin Sigetvar’daki türbesi ise 150 yıl kadar sonra elimizden çıkan bu topraklarda zaman içinde kaybolmuştur. Ancak son zamanlarda yapılan araştırmalarla yeri tespit edilmiştir.
II. Selim Han’ın türbesi Ayasofya Camii avlusundadır. Mimar Sinan yapısı, kare plânlı muhteşem bir eserdir. Bursa’daki Yeşil Türbe’den sonra en güzel padişah türbesidir. III. Murad Han’ın ve III. Mehmed Han’ın türbeleri bu türbenin sağında ve solunda yer alır.
Ayasofya Camii avlusundaki dördüncü padişah türbesi, diğer türbelerin çaprazında ve camiye bitişiktir. Mabedin kilise olduğu zamanlardaki vaftizhanesi iken daha sonradan türbe haline getirilmiştir. Bu türbede I. Mustafa ile İbrahim Han’ın sandukaları vardır. Vaktiyle bu bina için cami avlusundaki kroki ve levhalarda, içinde medfun bulunan iki padişahtan hiç bahsedilmeden sadece “Vaftizhane” yazılıydı. 2002 yılında internette kurduğum OSMANLILAR (şimdi ECDADIMIZ OSMANLI) grubu üyeleri olarak bütün bakan, milletvekili ve diğer yetkililere mail göndererek ve medyada yazılı ve görüntülü haberini yaptırarak bir kampanya yürütmüş ve sonunda “I. Mustafa ve Sultan İbrahim Türbesi” şeklinde yazılmasına önayak olmuştuk.
Kalan türbeleri müteakip yazımda ele alacağım.
OSMANLI PADİŞAHLARININ TÜRBELERİ (2)
OSMANLI PADİŞAHLARININ TÜRBELERİ (2)
18.07.2023 - 11:56
YAYINLANMA
18.07.2023 - 11:57
GÜNCELLEME
Osmanlı padişahlarının nerelerde medfun bulunduğunu önceki yazımda bıraktığım yerden anlatmaya devam ediyorum.
Sultan I. Ahmed Han’ın türbesi Sultanahmet semtinde padişahın kendi yaptırdığı muhteşem Sultan Ahmed Camii’nin kuzey doğusunda Alman Çeşmesi’nin karşısındadır. Türbede I. Ahmed Han’ın yanı sıra oğulları II. Osman ve IV. Murad Han’ın da sandukaları bulunur.
Kapatby ReklamStore
IV. Mehmed Han’ın türbesi, İstanbul’un sembollerinden Eminönü’ndeki Yeni Cami’nin güneyinde, cami ile Mısır Çarşısı arasındaki büyük türbededir. IV. Mehmed Han’ın validesi Hadice Tarhan Valide Sultan için yaptırılan türbede padişahınkinin yanı sıra oğulları II. Mustafa ve III. Ahmed Han ile II. Mustafa Han’ın oğulları III. Osman ve I. Mahmud Han’ın da sandukaları bulunur.
NAKŞ-I KADEM-İ PEYGAMBERÎ
Sultan III. Mustafa Han’ın türbesi Laleli semtinde kendi yaptırdığı caminin yakınındadır. Ongen planlı bir yapı olan türbe girişinin sağından itibaren beşinci köşedeki ahşap dolap içerisindeki taşta, Peygamberimizin ayak izleri vardır. Türbede III. Mustafa Han’ınkinin yanı sıra oğlu III. Selim Han’ın da sandukası bulunur.
Sultan I. Abdülhamid Han’ın türbesi Bahçekapı semtinde, 4’üncü Vakıf Han’ın karşısındadır. Türbede I. Abdülhamid Han’ınkinin yanı sıra oğlu IV. Mustafa Han’ın da sandukası bulunur. Türbenin Yeni Cami tarafındaki duvarında bulunan dolaba yerleştirilmiş taşta, Peygamberimizin ayak izleri vardır.
Sultan II. Mahmud Han’ın türbesi Çemberlitaş’ta Divanyolu Caddesi üzerindedir. Sekizgen plânlı, sanatlı bir yapı olan türbe, haziresinde 140 civarında mezarın bulunduğu tarihî bir adada yer alır. Türbede II. Mahmud Han’ınkinin yanı sıra oğlu Abdülaziz Han ve torunu II. Abdülhamid Han’ın da sandukası bulunur.
Sultan Abdülmecid Han’ın türbesi, Sultan Selim Camii’nin kıble duvarının önündeki dört türbeden, kıbleye göre en solda olanıdır. Padişahın vasiyeti üzerine yükseklik bakımından, hemen ilerisinde yer alan, atası Yavuz Sultan Selim Han’ın türbesinden daha aşağıda yapılmıştır.
Sultan V. Murad Han’ın kabri, Eminönü’nde Yeni Cami yanındaki Tarhan Valide Sultan Türbesi’nin arka bölümüne bitişik olarak inşa edilen iki küçük türbeden Cedid Havatin Türbesi’ndedir.
Sultan Mehmed Reşad Han’ın türbesi, Eyüp Sultan’da Eyüp İskelesi’nin karşısındadır. Sekizgen planlı, kubbeli, girişine on basamaklı bir merdivenle ulaşılan sanatlı bir yapıdır. İstanbul’daki padişah türbelerinden Fatih ilçesi dışındaki tek türbedir. Padişah, sağlığında zaman zaman buraya gelir, inşaatına nezaret ederdi.
VE SON PADİŞAHIN TÜRBESİ
Otuz altıncı ve son Osmanlı padişahı Sultan Mehmed Vahîdeddin Han, 17 Kasım 1922 günü vatanından koparken yanında şahsî eşyası dışında hiçbir şey götürmedi. Hazineden bir iğne bile almadı. Acı ve sıkıntı içinde geçen dört senelik bir sürgün hayatından sonra, 16 Mayıs 1926’da İtalya’da 65 yaşında vefat etti. Yastığının altında parasızlıktan alamadığı ilaç reçeteleri çıkmıştı. Çevredeki esnafa olan borçlar sebebiyle eşyasına ve tabutuna haciz konuldu. Cenaze tam bir ay kaldırılamadı. Bu borçların nihayet damadı Şehzade Ömer Faruk Efendi tarafından ödenmesinden sonra cenazesi Şam’a getirilerek buradaki Süleymaniye Külliyesi’nde yer alan caminin avlusuna defnedildi. Vahîdeddin Han’ın kabrinin üzerine türbe yapılmamıştır. Yüksekçe bir kaidenin üzerinde yer alan mütevazi lahdinin çevresinde Âyete’l-kürsî yazılıdır. Padişahın buraya defninin akabinde sürgünde vefat eden pek çok şehzade ve sultan peyderpey buraya defnedilmiş ve zaman içinde bir hanedan kabristanı hâline gelmiştir.
BİR RİCA
Özellikle İstanbul’daki bu padişah türbelerini ziyaret etmek istediğinizde üç beş tanesi dışında hepsinin kapalı olduğunu görürsünüz. Pek çoğunun restorasyonu tamamlandığı hâlde ne hikmetse kapalı tutulmaktadır. Açık olan bazılarının da Tarhan Valide Sultan Türbesi’nde olduğu gibi girişinin hemen önüne bir halat gerilmiş ve ziyaretçilerin daha ileriye gitmesi engellenmiştir. Hâlbuki eski zamanlarda türbenin sağından ve solundan uç kısımlarına kadar ilerlemek mümkün oluyordu. Yetkililerden ricamız sebepsiz yere kapalı tutulan padişah türbelerinin ziyarete açılması ve arz ettiğim halat germe uygulamasına son verilmesidir.
.
KOMŞUNUN EVİ YANARKEN...
KOMŞUNUN EVİ YANARKEN...
04.07.2023 - 11:04
YAYINLANMA
04.07.2023 - 11:06
GÜNCELLEME
Paris’in banliyösü Nanterre’de trafik kontrolü yapan polis devriyesi, 27 Haziran 2023 Salı sabahı erken saatlerde, içinde üç kişinin bulunduğu bir aracı durdurdu.
Aracı süren Cezayir asıllı Fransız vatandaşı Nail Merzuk isimli 17 yaşındaki genç, polislerden birinin yakın mesafeden ateş etmesi sonucu hayatını kaybetti. Olayın meydana geldiği sırada cep telefonuyla çekilen kısa bir görüntünün sosyal medyada servis edilmesinin ardından Fransa’da yaşanan iç savaş benzeri protesto eylemlerinin fitili de ateşlenmiş oldu. Çünkü söz konusu görüntü ile polisin verdiği ifade uyuşmuyordu.
Nail’in öldürülmesini protesto etmek için 29 Haziran’da Nanterre’de tertiplenen yürüyüşe 6.200 kişi katıldı. Nanterre Savcılığı olayla ilgili soruşturma başlattı ve Nail’e ateş eden polisi göz altına aldı, ancak olaylar durulmadı. Paris, Marsilya, Lyon olmak üzere ülke genelinde birçok kente sıçradı. Gösteriler sırasında polisle protestocular arasındaki çıkan çatışmaların dozu her geçen gün daha fazla artıyor.
Karakolların, kamu binalarının ve araçların kundaklandığı ülkenin 10 kentinde geceleri sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Ülke genelinde otobüs ve tramvay seferleri iptal edildi. Gösteriler amacı dışına çıkarak marketlerin ve mağazaların camları kırıldı, içindekiler yağmalandı. Çok sayıda gösterici ve polis yaralandı. Binlerce kişi göz altına alındı. Olayları bastırmak amacıyla devreye zırhlı araçlar girerken her geçen gün daha fazla polis sahaya sürülüyor. Olağanüstü hâl ilan edilmesi için başta muhalefet olmak üzere çeşitli kesimlerin hükûmetten talebi var. Belçika ve İsviçre’ye sıçrayan gösterilerin genişleme eğilimi göstermesi, uluslararası kamuoyunu endişeye sevk etmiş durumda.
Kapatby ReklamStore
GAZETE MANŞETLERİMİZ
Fransa’daki olayları özetledikten sonra bu konudaki görüşlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. Basınımızın olayı aktarma biçimi ve attıkları manşetler ne yalan söyleyeyim beni rahatsız etti. “Oh olsun!” ve “Beter olun!” tarzındaki ifadelerden hiç mi hiç hoşlanmadım.
Sadece Fransa’nın değil pek çok Avrupa ülkesinin ve ABD’nin, Gezi Parkı olayları ve 15 Temmuz hain darbe girişimi başta olmak üzere ülkemizi ve devletimizi sıkıntıya sokan daha pek çok terör eylemlerinde takındıkları olumsuz tutumun, basınımızı ve halkımızı böyle bir davranışa ittiğini anlayabiliyorum. Ancak konuyu salim kafa ile irdelediğimizde böyle düşünmememiz gerektiğine inanıyorum.
En basiti, bize karşı iki yüzlü davrandıkları için onları tenkit ettiğimiz bir hususta aynı yanlışı biz kendimiz yaparsak söylediğimizle tuttuğumuz yol birbiriyle çatışır ve çelişkiye düşmüş oluruz. Ayrıca unutmayalım ki komşumuzun evi yanarken bize hiçbir zarar gelmeyeceğini düşünmek kendimizi kandırmak olur. Hele ki iletişimin şimşek hızına ulaştığı ve globalleşen dünyanın büyük bir köye dönüştüğü günümüzde böyle bir şey imkânsızdır.
ENDİŞELERİM
Bazı hususları, şimdi olaylar orada çıktığı için Fransa özelinde irdelemek istiyorum. Bir kere 1960’lardan itibaren işçi olarak Avrupa ülkelerine giden vatandaşlarımız, üçüncü hatta dördüncü jenerasyon olarak varlıklarını oralarda sürdürüyor. Almanya 3,5 milyon gurbetçimize ev sahipliği yaparken ikinci sırayı 800 bin kişiyle Fransa alıyor. Bunların çoğu zaman içinde oralarda ev ve iş yeri sahibi oldular. Eminim ki Fransa’daki olaylar sebebiyle onlardan da zarar görenler olmuştur.
Ayrıca ırkçılığın, İslamofobinin ve yabancı düşmanlığının yaygınlaşma eğilimi gösterdiği çağımızda bu tür olaylar, özellikle Müslüman grupların aleyhine sonuçlar doğuracaktır. Türklerin yanı sıra Fransa’da Tunus, Cezayir ve Fas başta olmak üzere diğer Afrika ülkelerinden çok sayıda insan yaşamaktadır. Fransa’da çıkan fitne ateşinin rüzgarına kapılıp Müslüman Fransız vatandaşlarından kundaklama ve yağmalara katılanların yanı sıra hiç katılmayanların da bu bahane ile baskıya maruz kalacaklarını tahmin ediyorum. Hele olaylar iç savaşa dönüşüp Fransız halkının da işin içine girmesi hâlinde, olacakları hayal bile edemiyorum. Her halükârda Müslüman toplulukların günah keçisi ilan edileceğine ve bütün olumsuzlukların faturasının onlara kesileceğine kesin gözüyle bakıyorum.
Bir diğer husus da ihracatımızın mühim bir bölümünü Avrupa ülkelerine yaptığımız gerçeğidir. Fransa’nın kaosa sürüklenmesinin zararı sadece Fransa devletiyle sınırlı kalmaz. Dış ticaret başta olmak üzere pek çok konuda bizi de etkiler. Bütün bu bakımlardan ben şahsen, bu ateşin bir an evvel sönmesini temenni ediyorum.
.
ÜZERİMİZDE HAKKI OLANLAR
ÜZERİMİZDE HAKKI OLANLAR
01.07.2023 - 13:35
YAYINLANMA
01.07.2023 - 13:38
GÜNCELLEME
Kurban Bayramı’nı 2 milyarlık Müslüman dünyası olarak coşkuyla idrak ediyoruz.
Üzerine kurban kesmesi vacip olanlar kurbanlarını kestiler ve etlerinden komşularına ve ihtiyacı olan kişilere bol bol dağıttılar. Dünyanın her yerinden 2,5 milyon kişi Mekke’de hac ibadetini yerine getirerek hacı oldular. Tanıdıklarımızın güzel haberlerini o mukaddes mekânlardan alıyoruz. Doğrudan Mekke’ye gidenler şimdi Hicret Yolu üzerinden otobüslerle Medine’ye giderek Peygamber efendimizin kabrini ziyaret etme ve hemen bitişiğindeki Mescid-i Nebî’de namaz kılma bahtiyarlığına erecekler.
Büyüklerimizi, akrabalarımızı ve dostlarımızı ziyaret ederek, telefonla arayarak veya mesaj göndererek bayramlarını tebrik ediyoruz ve hatırlarını soruyoruz. Ne mutlu ki 55-60 sene evvel benim de yaptığım gibi şimdi de kapımız çalınıyor, en güzel kıyafetlerini giymiş kız ve erkek çocuklar “Bayramınız mübarek olsun!” diyorlar, biz de onları güler yüzle karşılayıp şeker ikram ediyoruz.
BÜYÜKLERİMİZ
Dostlara tavsiyem, özellikle anne, baba, dede ve nineleriniz sağ ise bunun kıymetini bilmenizdir. Onlara elden geldiğince hizmet etme, hatırlarını sorma ve gönüllerini alma fırsatını aman elden kaçırmayın. Sonra benim gibi yaş 65’i geçip bütün bu kıymetlileriniz kuş gibi elinizden uçtuğunda, duyacağınız pişmanlık artık fayda vermez. Anne ve babalar evlatları için çok büyük fedakârlıklara katlanmışlardır. Evlatlarını bin bir güçlükle yetiştirmişler, onların geleceklerini temin için hep kendilerinden vermişlerdir. Karşılığında ise evlatlarının mutluluğunu görmekten başka bir arzuları yoktur. O bakımdan bizim hem dinimizde hem ananemizde anne ve babaya hürmet son derece mühimdir. Kur’ân-ı kerîmde geçen şu âyet daima tüylerimi ürpertmiştir:
“Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi ve anne babanıza iyi davranmanızı emretti. Onlardan biri veya ikisi senin yanında yaşlanırsa onlara öf bile deme! Onları azarlama! İkisine de gönül alıcı güzel sözler söyle. Onlara merhametle ve alçak gönüllülükle kol kanat ger. ‘Rabbim! Onlar nasıl küçüklükte beni şefkatle eğitip yetiştirdilerse şimdi sen de onlara merhamet göster’ diyerek dua et” (İsrâ, 23-24).
Demek ki anne ve baba yaşlandığında “öf” denilmesi gereken bir davranışta bulunabilecek ama biz bunu asla yapmayacağız. Bize bu açık bir şekilde emrediliyor.
ÖĞRETMENLERİM, HOCALARIM
Doğumumuzdan itibaren bizim yetişmemizde en büyük pay anne ve babalarımızındır. Onlara her bakımdan şükran borçluyuz. Bu minnetimizi onlara sağlıklarında gösterme fırsatını elden kaçırmamak gerekir. Yetiştiysek dede ve ninelerimiz de hizmetlerine koşulması gerekenlerdendir. Çünkü onlar da bizim anne ve babalarımızı yetiştirmişler ve bizi küçükken şefkatle bağırlarına basmışlardır.
Üzerimizde hakkı bulunan bir diğer grup, okul öncesi Kur’ân-ı kerîm hocalarımız, ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerimiz, nihayet üniversite hocalarımızdır. Bunlar da bizim eğitim ve öğretim binamızı itina ile inşa eden, bu uğurda büyük emekler veren büyüklerimizdir. Onlar da her zaman hürmet gösterilmeyi ve hizmetlerine koşulmayı hak ediyorlar.
Bu bayram ilk olarak hem teyzem hem de ortaokul birinci sınıfta ilk İngilizce öğretmenim olan teyzem Atiye Çenberci’yi aradım. Kendisi 1943 doğumlu. Anne ve babamın kardeşlerinden bize kalan tek hatıra. Sesini duymak bana çok iyi geldi.
1964’te Bursa Pir Emir İlkokulu’na başladığım zaman ilk öğretmenim olan Nergis Paça 1945 doğumlu ve Bursa’da yaşıyor. 19 yaşında öğretmen çıktıktan sonra ilk bizim sınıfı okutmuş. Onunla konuşurken neredeyse 60 sene geriye ışınlandım ve çok mutlu oldum.
1975-80 arası İTÜ’de Elektronik ve Haberleşme Bölümünde okurken dersimize giren profesörlerin ise hemen hepsi alanında otorite olan efsane hocalardı. Bayram münasebetiyle Prof. Dr. Ahmet Dervişoğlu’nu aradım. Hoca İTÜ 1957 mezunu. Doktorasını ABD’de yapmış. Ama orada kalmamış, ülkesine hizmet için İTÜ’ye geri dönmüş. 1979 yılında Devre Sentezine Giriş dersimize girmişti. Kendisi benim doğduğum Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesine 80 km mesafede bulunan Gönen’in bir köyünde 1935’te doğmuş. Alanında söz sahibi değerli bir bilim adamı olduğu kadar, köyüne ve köklerine çok bağlı bir kişi. Onunla konuşurken bir an 44 sene geriye giderek kendimi İTÜ Gümüşsuyu binasının A-501 Tarık Özker Amfisi’nde buldum. Ben 21, Ahmet Hoca 44 yaşındaydı o zaman.
Bu vesileyle üzerimizde hakkı bulunanlardan ahirete göçenlere Allah’tan rahmet, yaşayanlarına sağlık, mutluluk ve huzur diliyorum.
.
İBRAHİM PAZAN
ŞANLI FETİH (3)
ŞANLI FETİH (3)
03.06.2023 - 11:20
YAYINLANMA
03.06.2023 - 11:23
GÜNCELLEME
Önceki iki yazımda, İstanbul’umuzun 570 yıl önce Bizans’tan fethini muhtasar olarak anlatıyordum, bu yazımda bitiriyorum.
Nihayet muhasaranın elli üçüncü günü olan 28 Mayıs 1453 tarihine erişildi. Gece yarısından iki saat sonra boru, davul ve nakkareler harp havası çalmaya başladılar. Türk ağır topçusunun yaptığı kesif bir atışın ardından hücum kolları, “Allah, Allah!” sedaları ile düşmanın üzerine atıldı. Hendekleri kolayca geçtikten sonra bir anda yüzlerce merdiven surlara dayandı. Müthiş bir azim ve cesaretle yapılan bu teşebbüse Rumlar, merdivenleri yıkmak, yere düşenleri taş ve ok atarak öldürmek, üzerlerine Grejuva ateşi ve kızgın yağ dökmek suretiyle karşılık verdiler. Türk hücum kolları birkaç kez surlara tırmanmayı başardılarsa da destek gelmediğinden tutunamadılar.
Sabah namazından sonra hücum mevkiine gelen padişah, bir buçuk saat süren amansız hücumlar sonucunda düşmanda yorgunluk ve bıkkınlık alametleri görmesi üzerine bitirici darbeyi indirmek zamanının geldiğine kani oldu. Derhâl ihtiyattaki kuvvetlerle Yeniçerilere taarruz emrini verdi. Birliklerine hendeğe kadar bizzat refakat etti. Böylece Türk ordusunun en iyi talim ve terbiye görmüş vurucu gücü savaşa girmiş bulunuyordu.
BÜYÜK HAKAN SECDEYE KAPANIYOR
Yeniçeriler arasında Ulubatlı Hasan isminde iri yarı bir yeniçeri, kalkanını sol eli ile başının üzerinde tutarak ağzında palası olduğu hâlde surun üstüne çıktı ve Osmanlı sancağını dikti. Akabinde otuz kadar yeniçeri daha surun üzerinde göründüler. Düşmanın ok ve taşları ile Ulubatlı Hasan dâhil çoğu şehit edildiler ise de kalan on ikisi sancağı düşürmediler.
Türk bayrağını Topkapı surlarının üzerinde gören ve o anda fethin gerçekleşip Peygamber efendimizin müjdesine nail olduğunu anlayan genç padişah, atından inip secdeye kapandı ve Cenabı Hakk’a şükürler etti.
Durumun kötüye gittiğini gören İmparator Konstantin ve yakınları ise son bir hamle ile gemilere doğru kaçmak istediler. Ancak muvaffak olamadılar. Kurtuluş ümidini yitirmiş yorgun ve yaralı İmparator artık “Başımı kesecek bir Hıristiyan yok mudur?” diye bağırıyordu. O sırada bir Türk askeri şiddetli bir darbe ile kendisini yere yıkıyor, o hengamede ayaklar altında kalarak hayatını kaybediyordu.
O güne kadar 74 imparatorun savunduğu güzel İstanbul’umuzu 21 yaşında fethederek Fatih unvanını alan Sultan II. Mehmed Han, 29 Mayıs 1453 Salı günü öğleden sonra yanında âlimler ve ileri gelen devlet adamları olduğu hâlde, muhteşem bir alayla Topkapı’dan şehre giriyor, Avrupa ve Hıristiyan âlemini üzüp ağlatıyor, Müslümanların gönlüne sevinç ve sürur veriyordu.
AYASOFYA CAMİ OLUYOR
Alay bu şekilde ilerleyerek Ayasofya’ya kadar geldiğinde Fatih atından inerek içeri girmişti. Kendilerinin öldürüleceğini düşünen binlerce Hristiyan Rum korkudan titrerken başlarındaki patrik Fatih’in ayaklarına kapanmıştı. Hükümdar patriğe ayağa kalkmasını söylemiş ve kimseye bir zarar verilmeyeceğini tebliğ etmiş, dinlerini de bundan böyle rahatça tatbik edebilecekleri konusunda güvence vermişti.
Ayasofya İstanbul’un fethinde usulden olduğu üzere şehrin en büyük kilisesi olduğu için camiye çevrildi. Fetih sırasında Fatih’in yanında olan tarihçi Tursun Bey, padişahın kubbeye kadar çıkarak binanın ve çevresinin harap görüntüsü karşısında Sadî-i Şirâzî’nin “Örümcek Kisrâ’nın penceresinde perdedarlık yapıyor, baykuş Efrasiyab’ın kalesinde nöbet bekliyor.” manasına gelen şu meşhur Farsça beytini mırıldandığını rivayet eder:
Perdedârî mî küned der tâk-ı kisrâ ankebût
Kapatby ReklamStore
Bûm nevbet mî zened der kal’a-ı Efrâsiyâb
1 Haziran 1453 Cuma günü Ayasofya’da ilk cuma namazı kılındı. İlk hutbeyi de fethin manevi lideri Fatih’in hocası Akşemseddin hazretleri okudu.
İstanbul’un fethi sadece Hristiyan Avrupa ülkelerinde değil bütün İslam dünyasında büyük bir yankı uyandırmıştı. Fatih’in çağdaşı büyük İslam âlimi ve şair Molla Abdurrahman Câmî, divanında yer alan bir mesnevîde onun fetihlerini anlatır. Kur’ân-ı kerîmde Sebe’ suresinde geçen “beldetün tayyibetün: güzel belde” ifadesindeki harflerin ebced hesabıyla toplamının, İstanbul’un fethedildiği hicrî 857 tarihini verdiğini ilk defa fark eden de odur.
.
MUKADDES EMANETLER
MUKADDES EMANETLER
11.07.2023 - 15:55
YAYINLANMA
11.07.2023 - 15:57
GÜNCELLEME
1
PAYLAŞIM
Yavuz Sultan Selim Han’ın Mısır Sefer-i Hümâyûnu, 1516-1518 yılları arasında iki yıldan fazla sürdü.
Bugünkü Suriye, Arabistan ve Mısır topraklarına hâkim olan Memlûk İmparatorluğu orduları hem Mercidâbık hem de Ridaniye’de mağlup edildi. Taht şehirleri Kahire olan ve 267 yılından beri bölgede hüküm süren Memlûk İmparatorluğu yıkılarak bütün toprakları fethedilmiş oldu.
Bu seferin en mühim sonuçlarından biri halifeliğin Osmanlılara geçmesidir. 1258’de Hülâgû’nun Bağdat’taki son Abbâsî halifesini öldürmesi üzerine hilafet 3 sene kesintiye uğramıştı. Abbâsî halifeleri 1261’den itibaren Memlûklülerin himayesinde saltanat gücü olmadan Kahire’de halifelik yaptılar. Mercidâbık’ta Memlûklülere karşı kazanılan zaferden sonra Yavuz Sultan Selim, savaş esirleri arasında bulunan Abbâsî halifesi III. Mütevekkil’den bu makamı devraldı. Padişah 28 Ağustos 1516’da Halep’e girmiş, ertesi günkü Cuma namazında hutbe, 74. İslam halifesi olarak onun adına okunmuştur.
Yavuz Ridaniye Zaferi’nden sonra 15 Şubat 1517’de muazzam bir merasimle Kahire’ye girerek 8 aya yakın burada oturdu. Yalnız bir ara İskenderiye’ye gidip iki hafta orada kalmıştır. Padişah Kahire’deki ikameti sırasında imparatorluğa yeni katılan geniş toprakların düzene sokulmasıyla meşgul oldu. Bu arada Memlûklülere tabi olarak hüküm süren Mekke Şerifi II. Berekât oğlunu mukaddes emanetlerle birlikte Kahire’ye gönderip Yavuz’a bağlılığını bildirdi. Kâbe-i muazzama ve Ravza-i mutahharanın anahtarları da dâhil olmak üzere Mekke ve Medine’de muhafaza edilen bu emanetler 6 Temmuz 1517’de padişaha teslim edildi.
HIRKA-i SAADET DAİRESİ
Hicaz’dan gelen mukaddes emanetler, Kahire’de Abbâsî halifesinden ve Memlûklü hazinesinden alınanlarla birlikte İstanbul’a gönderildi. Diğer İslam beldelerinden getirilen emanetlerle birlikte Topkapı Sarayı’ndaki Hırka-i Saadet Dairesi’ne kondu. Burası, Yavuz Sultan Selim tarafından yaptırılmıştır. Bir rivayete göre Fatih devrinden kalmadır. Topkapı Sarayı’nda üçüncü avludaki Enderun Meydanı’nın kuzeybatı köşesinde yer alır.
400 yılda toplanan ve 605 parça eşyadan meydana gelen mukaddes emanetler, dünyanın en büyük mukaddes eşya koleksiyonu olarak kabul ediliyor. Pek çoğu Peygamber efendimize ait olan eşyalardan hangilerinin Mekke şerifi tarafından gönderildiği kesin belli değildir. Mukaddes emanetlerin en meşhurları, Peygamberimizin “Hırka-i saadet” denilen hırkası, “Sancak-ı şerif” denilen sancağı, kâtiplerine yazdırarak çeşitli devlet başkanlarına gönderdiği mektuplar, Uhud’da kırılan dişi, sakal-ı şerifler, kabir toprağı, iki adet kılıcı, yayı, mührü, nalınları ve asasıdır. Sancak-ı şerif sonraları Osmanlı padişahlarının seferlerinde daima ordu ile birlikte cepheye götürülmüştür.
Hırka-i Saadet Dairesi’nde, hazret-i Musa’nın asası, hazret-i İbrahim’in tenceresi, hazret-i Yusuf’un sarığı, hazret-i Yahya’nın kol ve kafatası kemikleri, dört halifeye ve diğer sahabelere ait kılıçlar, hazret-i Osman ve hazret-i Ali’nin yazdığı Kur’ân-ı kerîmler, hazret-i Fatıma ve hazret-i Hüseyin’in gömlekleri ve İmam-ı Azam’ın cübbesi gibi daha pek çok eşya sergilenmektedir.
TOPKAPI SARAYI’NIN ÖZÜ
Ramazan ayının on ikinci günü hırka-i saadet ve diğer emanetler Revan Köşkü’ne nakledilip daire süpürülür, duvarlar ve kapılar gül suyuna batırılmış süngerlerle silinirdi. Çıkan tozlar muhafaza edilir, ayak altında kalmaması için dairenin önündeki mermer bilezikli ve bronz kapaklı kuyuya dökülürdü. Has Oda ağalarınca hırka-i saadet tekrar getirilip yerine konur, Ramazan’ın on beşinde merasimle ziyarete açılırdı.
Hırka-i Saadet Dairesi’nin aralarında padişahın kendisinin de bulunduğu kırk kadar görevlisi bulunmaktaydı. Has Oda hademelerinden dört kişinin Hırka-i Saadet Dairesi’nde kalarak nöbetle Kur’ân-ı kerîm okuması kanundu. 1996 yılından itibaren bu gelenek yeniden canlandırılmıştır.
Padişahlar tahta çıkınca ilk biat merasimi burada yapılırdı. Cülûsun on beşinci günü yeni padişah Hırka-i Saadet Dairesi’ne gider ve kayıt defterlerini gözden geçirirdi. Padişah ve şehzadeler vefat ettiğinde cenazeleri, Hırka-i Saadet Dairesi revakının altına kurulan bir çadır içinde yıkanıp kefenlenir, tabut buradaki mermer seki üzerine konulup helâllik alınırdı.
.
SULTAN MEHMED REŞAD HAN’IN VEFATI
SULTAN MEHMED REŞAD HAN’IN VEFATI
08.07.2023 - 10:35
YAYINLANMA
08.07.2023 - 11:39
GÜNCELLEME
1
PAYLAŞIM
Abdülmecid Han’ın tahta geçen dört oğlundan üçüncüsü olan Mehmed Reşad Han, 35. Osmanlı padişahı ve 100. İslam halifesidir.
2 Kasım 1844’te Eski Çırağan Sarayı’nda doğdu. Annesi Gülcemal Kadınefendi’dir. 7 yaşında annesini, 17 yaşında babasını kaybetti. 33 yıl süren veliahtlık döneminin ardından, ağabeyi II. Abdülhamid Han’ın 27 Nisan 1909’da tahttan indirilmesi üzerine padişah oldu.
SARIŞIN, MAVİ GÖZLÜ BİR PADİŞAH
Sultan Reşad Han orta boylu, beyaz tenli, şişman ve sarışın bir zât idi. Dışarı doğru ziyade çıkık olan gözlerinin rengi çivit mavisi idi. Mavi gözlü tek padişahtır. Çenesi küçük ve ak sakal ile kaplı idi. Çanakkale’de zafer kazanılması üzerine, Şeyhülislam Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi’nin fetvası ile 27 Nisan 1915 tarihinde resmen “Gazi” unvanını aldı. Veliaht iken müşir yani mareşal rütbesini taşımıştı.
Sultan Reşad Han çok dindar idi. Başimam İsmail Hakkı Efendi’ye, “Çok şükür elhamdülillah, Cenab-ı Hakk’a bir rekât bile namaz borcum yoktur.” demişti. Maiyetinde çalışanların hepsinin namaz kılmalarını emrederdi. Kılmadığını işittiklerine, münasip kimseler aracılığıyla nasihatte bulunurdu. Padişahın namaz kıldığı seccade hâlen torunu Şehzade Osman Selaheddin Efendi’dedir. Şehzadeyi bir ziyaretimde, bu seccadede namaz kılmak şerefine nail olmuştum.
Kapatby ReklamStore
PADİŞAH VEFAT EDİYOR
Padişahın torunlarına sarayda öğretmenlik yapan Safiye Hanım’ın naklettiğine göre 1334 senesi Ramazan’ının 15’inci günü (24 Haziran 1918), âdet olduğu üzere yapılan Hırka-i Şerif ziyaretindeki dinî merasim esnasında padişahın yorgunluğu göze çarpıyordu. Padişah o geceden itibaren vücudunda hâlsizlik hissetmiş, saray hekimlerinin tavsiyesi ile istirahate mecbur olmuştu. Bundan sonrasını Safiye Hanım’dan dinleyelim:
“Padişahın hastalığı ziyadeleştiği 3 Temmuz 1918 Çarşamba günü Dilfirîb Dördüncü Kadınefendi ile birlikte Sultan Reşad’ın yattığı odanın yanındaki odaya geçtik. Odada bulunan bir top ince tülbentten yırtarak bana verdiler ve abdest almamı ihtar ettiler. Esasen öğle namazını müteakip Hünkâr Dairesi’ne geçtiğimiz için abdestli olduğumu arz ettim. Başımda bulunan hotozu çıkartıp başörtüyü koydum. Beraberce padişahın yattığı odaya girdik. Odanın tam ortasında yüksekçe bir karyolanın içinde hafif nefes alarak yatıyordu. Karyolanın ayakucunda ve sağ tarafta büyük oğlu Şehzade Ziyaeddin Efendi, yanında ikinci oğlu Şehzade Ömer Hilmi Efendi, onların karşı cihetinde kızlar ağası Kur’ân-ı kerîm okuyorlardı. Kadınefendinin işareti üzerine karyolanın baş tarafında bulunan bir kanepeye oturdum. Kur’ân-ı kerîm okumaya başladım. Padişahın sağında eniştem, İmam-ı Evvel-i Hazret-i Şehriyarî İsmail Hakkı Efendi, sol tarafında Yahya Efendi Dergâh-ı şerîfi şeyhi kelime-i şahadet ve tekbir getiriyorlardı.
Sultan Reşad da gayet aheste tekrar ediyordu. Kadınefendinin verdiği Kur’ân-ı kerîmden iki Yâsîn-i şerîf okudum ve üçüncü Yâsîn-i şerîfin “İnne eshâbe’l-cenne” ayet-i kerimesine geldiğim sırada Yahya Efendi şeyhinin yaptığı bir el işareti ile odada bulunanlardan evvela Şehzade Ziyaeddin Efendi, sonra biraderi ve daha sonra kızlar ağası ve Dördüncü Kadınefendi çıktılar. En sona ben kalmıştım. Tam kapıdan dışarıya çıkacağım sırada bir kere daha bu mübarek ve muhterem şahsın yüzünü görmek için başımı çevirmiştim ki o saniyede Yahya Efendi şeyhinin “İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn…” dediğini işittim.
Dışarıda bekleyen Harem halkı bittabi şehzadelere ve kızlar ağasına, hatta kadınefendiye bir şey soramazlar. Benim çıktığımı görünce etrafımı aldılar ve efendileri hakkında muhtelif sualler sormağa başladılar. Ben ise “Biraz rahatladılar.” diyerek kısaca cevap verdim ve Perîzâd Hanımefendi’nin bulunduğu odaya geçtim. Kendisine vaziyeti anlattım. Beş dakika geçmemişti ki vefat haberi duyuldu. Artık Harem’de kopan feryatlar, bayılanlar görülecek şeydi. Aradan bu kadar seneler geçtiği hâlde hâlâ bu elîm manzara gözümün önünden gitmedi.
Ertesi gün sabahleyin saat yedi raddelerinde Sultan Reşad’ı şal ile örtülü bir teskere üzerinde Harem Dairesi’nden aldılar. Saray bahçesinin içinden geçirip Çırağan İskelesi’nden istimbotla Topkapı Sarayı’na götürdüler. Şehzade Ziyaeddin Efendi’den işittiğimize nazaran eski padişahlar gibi Hırka-ı Saadet Dairesi’nin önünde yıkanmış. Yeni padişah Sultan Vahîdeddin’e biat merasimini müteakip Babüssaade önünde cenaze namazı kılınmış. Sultan Vahîdeddin orta kapıya kadar cenazeye refakat etmiş. Sirkeci İskelesi’ne kadar muhteşem bir alayla indirmişler. Oradan bir çatana ile Eyüb Sultan’a naklolunmuş. Sultan Vahîdeddin ise maiyetine Enver Paşa’yı alarak karadan otomobille Eyüb Sultan’a gidip dua ve defin esnasında hazır bulunmuşlar.” (Safiye Ünüvar, Bir Muallimenin Gözünden Sultan Reşad Sarayı, haz. İbrahim Pazan, s. 137-140)
Sultan Reşad Han Osmanlı padişahları içinde en yaşlı olarak tahta geçen ve en yaşlı olarak vefat eden padişahtır. 65 yaşında tahta geçip 9 sene süren bir saltanattan sonra 74 yaşında vefat etti. Cenaze namazını Şeyhülislam Mûsâ Kâzım Efendi kıldırdı. Yapımını sağlığında iken başlattığı ve zaman zaman giderek inşaatına nezaret ettiği Eyüp Sultan’daki türbesine defnedildi. Türbede kendisininkinin dışında 1913’te vefat eden oğlu Şehzade Mahmud Necmeddin Efendi ile 1921’de vefat eden hanımı Kâmures Başkadınefendi’ye ait kabirler vardır.
.ŞANLI FETİH (1)
ŞANLI FETİH (1)
27.05.2023 - 14:01
YAYINLANMA
27.05.2023 - 14:03
GÜNCELLEME
Yaşadığı şehrin fethinin 570’inci yıl dönümüne erişen bir insan ne düşünür?
Tabii ki gurur duyar, ayrıca da fethi gerçekleştiren orduya ve kumandanına dua eder. Hele bu orduya ve kumandanına bizzat hazret-i Peygamber asırlar önce dua edip onları övmüşse işin çehresi tamamen değişir ve bu mübarek şehrin sakinleri olarak bizlere yüksek sesle “Âmîn!” demek düşer.
GENÇ PADİŞAHIN KIZILELMASI
Fatih Sultan Mehmed Han, babasının 3 Şubat 1451’de vefat etmesi üzerine, Manisa’dan Edirne’ye gelerek daha evvel henüz on iki yaşındayken kısa süreliğine geçtiği Osmanlı tahtına bu defa 19 yaşında daimî olarak oturdu.
Haberi alan Bizans ve Trabzon-Rum imparatorları, Sırp, Eflak ve Macar kralları, Mora despotu, Raguza ve Ceneviz hükûmetleri, Rodos şövalyeleri ile Midilli ve Sakız hâkimleri tebrik için elçilerini peş peşe Edirne’ye gönderdiler. Bütün elçiler isteklerini sıralıyor, Padişah da bunlardan makul olanlarını işi yokuşa sürmeden kabul ediyordu. Böylece bütün devletlerle yapılan sulh antlaşmalarının hepsi yenilendi.
Yeni padişahtan en büyük yakınlık ve güler yüzü ise Bizans elçileri gördüler. Bütün istekleri yerine getirildi. Ellerinde tuttukları Şehzade Orhan’ın salıverilmemesi karşılığında epeyce menfaat temin ettiler. Şehzade Orhan yaygın rivayete göre Çelebi Sultan Mehmed Han’ın kardeşlerinden, Bizans’ın elinde rehinken vefat eden Kasım Çelebi’nin oğluydu. Bizanslılar Padişah’ın bu yumuşak tutumunu biraz tuhaf bulsalar da aklından geçenleri bilemediler. Allah vergisi zekâsı ve dehasının yanı sıra aldığı mükemmel eğitim sebebiyle asrının çok çok üzerinde bir vizyona sahip olan hükümdarın, hayatının amacı hâline gelen mukaddes Kızılelmasına ulaşma yolunda önüne çıkabilecek bütün engelleri kaldırmakla meşgul olduğunu anlamalarına tabii ki imkân yoktu.
GÜZEL BİR ORDU, GÜZEL BİR KUMANDAN
Bütün İslam devletlerinin hükümdarları gibi onun da en büyük emeli Peygamber efendimizin “Letüftehanne’l-Kostantıniyyetü fe le ni’mel-emîru emîruhâ ve le ni’me’l-ceyşü zâlike’l-ceyş.” yani: “Kostantiniyye bir gün elbet fethedilecektir. Onu fetheden asker ne güzel asker ve onu fetheden kumandan ne güzel kumandandır.” (Ahmed bin Hanbel, Müsned, IV, Kahire 1313, s. 335) müjdesine nail olmaktı. Emevîlerden beri nice hükümdarın çok uğraştığı hâlde başaramadığını başarmak, artık devletinin topraklarıyla çepeçevre sarılmış bu kutlu şehri fethetmek düşüncesi, rüyalarında bile onu meşgul ediyordu.
Kapatby ReklamStore
Gece gündüz önünde, İstanbul şehrinin ve surlarının durumunu gösteren haritalar ile kuşatma planları duruyordu. Haritaya şehrin etrafındaki mevkilerin şeklini resmediyor sonra harp fennine uygun olarak topların ve muhasara malzemelerinin nerelere konması gerektiğini tespit ediyordu. Lağım açılacak yerleri, hendeklerin başlarını ve merdivenlerin surlarda nerelere konacağını plan üzerinde tek tek işaretliyordu.
Bizanslıların karşı çıkmasına kulak asmayarak Anadoluhisarı’nın tam karşısına Rumelihisarı’nı çok kısa zamanda inşa ettirmiş, böylece Boğaz’dan geçen gemiler kontrol altına alınmıştı. Fatih’in Boğazkesen adını verdiği bu muazzam stratejik kalenin dört ay gibi çok kısa bir zamanda yapımı sırasında, işçileri teşvik için bizzat Fatih ve vezirleri taş taşımıştı.
ÇAĞININ ÜZERİNDE HARP SİLAHLARI
Ayrıca Orta Çağ’ın bu en büyük kalesini yıkmak için o zamana kadar görülmemiş büyüklükte Şâhî denilen topları, Osmanlı top döküm ustalarından mühendis Muslihiddin ve Saruca Sekban ile Rumelihisarı’nın inşası sırasında Bizans’tan kaçıp Osmanlılara iltica eden Macar Urban’ı görevlendirerek döktürmüştü. Bu savaşta kullanılan ilk havan topunun olduğu gibi bu topların planlarını da bizzat Fatih kendisi çizmişti. Bunlardan iki tonluk gülle atabilen en büyük dört adedini, iki bin asker ancak çekebiliyordu.
Bunlardan başka Yunanca “elepolis: şehirler zapt eden” ismi ile anılan bir alet daha imal ettirmişti ki çok sayıda tekerlek üzerinde hareket ediyordu. Etrafı içeriden ve dışarıdan daima ıslak tutulan üç kat meşin ile kaplanmıştı. Üzerinde de yine içindeki askerleri muhafaza için kule ve sur sütresi mevcuttu. Alt tarafında ise şehre karşı açılan dört kapısı vardı ve içleri hendek doldurmak için kullanılan odun ve sair eşya ile dolu idi. Bir de taşıdığı askerin kale muhafızlarıyla göğüs göğüse harp edebilmelerine imkân vermek üzere bir takım atma köprüleri vardı.
Fethi anlatmaya müteakip yazımda devam edeceğim. İki gün sonra idrak edeceğimiz İstanbul’umuzun fethinin 570’inci yıl dönümü hepimize kutlu olsun.
.
ŞANLI FETİH (2)
ŞANLI FETİH (2)
31.05.2023 - 10:49
YAYINLANMA
31.05.2023 - 10:51
GÜNCELLEME
1
PAYLAŞIM
Bir önceki yazımda, içinde yaşadığımız mübarek İstanbul’umuzun 570 yıl önce Bizans’tan fethini anlatmaya başlamıştım, devam ediyorum.
Şâhî topların üçü ilk önce Eğrikapı karşısına yerleştirilmiş, fakat orasının Bizans imparatoru tarafından yeniden tahkim edilmesi sebebiyle, yapılan atışların istenildiği gibi tesiri görülememiş ve toplar merkez hücum yeri olan Topkapı karşısına nakledilmişti.
Yeni olan her şeyde olduğu gibi bu topların kullanılmasında da birtakım aksaklıklar yaşandı. Mesela bu topların bir defa doldurulup atılması iki saati bulduğundan günde ancak sekiz defa kullanılabiliyordu. Bununla beraber çok fazla ısınması engellenemediğinden bir gün doldurulurken parçalandı. Pek çok görevli bu arada şehit oldu. Bu hadise Fatih’in buluş kuvvetine bir fırsat daha vermiş oldu. Fatih’in emri üzerine diğer toplar, her atıldıkça zeytinyağıyla yıkanmaya başlanmış, bu suretle güvenli bir şekilde kullanılmaları mümkün olmuşture
EDİRNE’DEN ÂLİMLERLE YOLA ÇIKIYOR
Bütün kışı harp hazırlıkları ile geçiren Padişah, nihayet 23 Mart 1453 Cuma günü Akşemseddin Efendi, Molla Gürânî ve Molla Hüsrev gibi âlimlerle birlikte Edirne’den hareket etti. İstanbul önlerine ulaştığında birlikler, evvelce yapılan planlara uygun olarak büyük bir disiplin içerisinde yerlerini aldılar. Böylece şehrin kara surları Ayvansaray’dan Yedikule’ye kadar tamamen sarılmış oluyordu.
Padişah bu tertibatı alırken bir yandan da boşuna kan dökülmemesi için imparator XI. Konstantin’e şehri teslim etmesi teklifinde bulundu. İmparator ise şehri müdafaa edeceğine yemin etmiş olduğunu, ancak vergi verebileceğini beyan ederek teslim teklifini reddetti. Bunun üzerine 6 Nisan Cuma günü sabah namazını âlimler, paşalar ve şeyhlerle birlikte kılan Padişah hareket emrini verdi.
GEMİLER KARADAN YÜRÜTÜLÜYOR
Asıl muhasara 12 Nisan günü büyük topların atışa başlamasıyla başladı. Ateş püsküren Şâhî toplar kale bedenlerinde durmadan gedikler açıyor, mancınıklar taş yağdırıyor, okçular da sürekli ok atıyordu. Uzun menzilli tunçtan toplar büyük çapta taştan gülleler savuruyordu. Her top ateşlenişinde simsiyah bir duman etrafı kaplıyor, devasa güllenin surlara çarpmasıyla yer sarsılıyor ve çarptığı yerden kopan parçalar etrafa dağılıyordu. Bizanslılar açılan gedikleri süratle tamir ederek yeniliyorlar, böylece kale duvarlarına karşı girişilecek umumi bir hücuma mâni oluyorlardı.
Bizans kuvvetleri surlara yapılan hücumlarla meşgul edilirken, Padişah akıl almaz bir askerî planını daha yürürlüğe koydu. Dolmabahçe-Maçka Deresi ile Harbiye-Dolapdere-Kasımpaşa arasında hazırlanan iki kilometrelik bir yoldan, bir gecede altmış yedi gemi kızaklar üzerinde karadan yürütülerek Haliç’e indirildi. Ertesi günü güneşin ilk ışıklarıyla birlikte Haliç’e indirilen Türk donanmasını gören Bizanslılar hayrete düşerek dehşete kapıldılar. Bizans’ın dayanma gücüne indirilmiş büyük bir darbe olan bu manevranın manevi tesiri, maddi tesirinden fazla olmuştu. İmparator derhâl bir elçilik heyeti göndererek en ağır şartları kabul edeceğini bildirdi ve muhasaranın kaldırılmasını teklif etti. Ama çıktığı bu kutlu yolda son derece kararlı olan Padişah gelen elçilere: “Ya ben Bizans’ı alırım ya Bizans beni!” diyerek cevap veriyordu.
6 Mayıs Pazar günü güneş battıktan birkaç saat sonra Topkapı surlarına otuz bin kişiyle hücuma geçildi. Yaklaşık üç saat süren şiddetli çarpışmalardan netice alınamadı. Bu defa 12 Mayıs’ta gece yarısı Edirnekapı ile Tekfur Sarayı arasındaki surlara elli bin kişilik büyük bir kuvvetle saldırıldıysa da yine bir netice elde edilemedi.
Nihayet 28 Mayıs 1453 gününe, yani muhasaranın elli üçüncü gününe gelindi. İstanbul surları son üç gündür yapılan top atışlarıyla artık yer yer yıkılmış durumdaydı. Yıkılan yerlerin kapatılmasına mâni olmak için top atışı gece gündüz aralıksız sürdürülüyordu. Osmanlı ordusunda nihai hücum için yoğun bir hazırlık göze çarpmaktaydı.
Fethi anlatmaya bir sonraki yazımda devam edeceğim.
ŞANLI FETİH (3)
ŞANLI FETİH (3)
03.06.2023 - 11:20
YAYINLANMA
03.06.2023 - 11:23
GÜNCELLEME
Önceki iki yazımda, İstanbul’umuzun 570 yıl önce Bizans’tan fethini muhtasar olarak anlatıyordum, bu yazımda bitiriyorum.
Nihayet muhasaranın elli üçüncü günü olan 28 Mayıs 1453 tarihine erişildi. Gece yarısından iki saat sonra boru, davul ve nakkareler harp havası çalmaya başladılar. Türk ağır topçusunun yaptığı kesif bir atışın ardından hücum kolları, “Allah, Allah!” sedaları ile düşmanın üzerine atıldı. Hendekleri kolayca geçtikten sonra bir anda yüzlerce merdiven surlara dayandı. Müthiş bir azim ve cesaretle yapılan bu teşebbüse Rumlar, merdivenleri yıkmak, yere düşenleri taş ve ok atarak öldürmek, üzerlerine Grejuva ateşi ve kızgın yağ dökmek suretiyle karşılık verdiler. Türk hücum kolları birkaç kez surlara tırmanmayı başardılarsa da destek gelmediğinden tutunamadılar.
Sabah namazından sonra hücum mevkiine gelen padişah, bir buçuk saat süren amansız hücumlar sonucunda düşmanda yorgunluk ve bıkkınlık alametleri görmesi üzerine bitirici darbeyi indirmek zamanının geldiğine kani oldu. Derhâl ihtiyattaki kuvvetlerle Yeniçerilere taarruz emrini verdi. Birliklerine hendeğe kadar bizzat refakat etti. Böylece Türk ordusunun en iyi talim ve terbiye görmüş vurucu gücü savaşa girmiş bulunuyordu.
BÜYÜK HAKAN SECDEYE KAPANIYOR
Yeniçeriler arasında Ulubatlı Hasan isminde iri yarı bir yeniçeri, kalkanını sol eli ile başının üzerinde tutarak ağzında palası olduğu hâlde surun üstüne çıktı ve Osmanlı sancağını dikti. Akabinde otuz kadar yeniçeri daha surun üzerinde göründüler. Düşmanın ok ve taşları ile Ulubatlı Hasan dâhil çoğu şehit edildiler ise de kalan on ikisi sancağı düşürmediler.
Türk bayrağını Topkapı surlarının üzerinde gören ve o anda fethin gerçekleşip Peygamber efendimizin müjdesine nail olduğunu anlayan genç padişah, atından inip secdeye kapandı ve Cenabı Hakk’a şükürler etti.
Durumun kötüye gittiğini gören İmparator Konstantin ve yakınları ise son bir hamle ile gemilere doğru kaçmak istediler. Ancak muvaffak olamadılar. Kurtuluş ümidini yitirmiş yorgun ve yaralı İmparator artık “Başımı kesecek bir Hıristiyan yok mudur?” diye bağırıyordu. O sırada bir Türk askeri şiddetli bir darbe ile kendisini yere yıkıyor, o hengamede ayaklar altında kalarak hayatını kaybediyordu.
O güne kadar 74 imparatorun savunduğu güzel İstanbul’umuzu 21 yaşında fethederek Fatih unvanını alan Sultan II. Mehmed Han, 29 Mayıs 1453 Salı günü öğleden sonra yanında âlimler ve ileri gelen devlet adamları olduğu hâlde, muhteşem bir alayla Topkapı’dan şehre giriyor, Avrupa ve Hıristiyan âlemini üzüp ağlatıyor, Müslümanların gönlüne sevinç ve sürur veriyordu.
AYASOFYA CAMİ OLUYOR
Alay bu şekilde ilerleyerek Ayasofya’ya kadar geldiğinde Fatih atından inerek içeri girmişti. Kendilerinin öldürüleceğini düşünen binlerce Hristiyan Rum korkudan titrerken başlarındaki patrik Fatih’in ayaklarına kapanmıştı. Hükümdar patriğe ayağa kalkmasını söylemiş ve kimseye bir zarar verilmeyeceğini tebliğ etmiş, dinlerini de bundan böyle rahatça tatbik edebilecekleri konusunda güvence vermişti.
Ayasofya İstanbul’un fethinde usulden olduğu üzere şehrin en büyük kilisesi olduğu için camiye çevrildi. Fetih sırasında Fatih’in yanında olan tarihçi Tursun Bey, padişahın kubbeye kadar çıkarak binanın ve çevresinin harap görüntüsü karşısında Sadî-i Şirâzî’nin “Örümcek Kisrâ’nın penceresinde perdedarlık yapıyor, baykuş Efrasiyab’ın kalesinde nöbet bekliyor.” manasına gelen şu meşhur Farsça beytini mırıldandığını rivayet eder:
Perdedârî mî küned der tâk-ı kisrâ ankebût
Kapatby ReklamStore
Bûm nevbet mî zened der kal’a-ı Efrâsiyâb
1 Haziran 1453 Cuma günü Ayasofya’da ilk cuma namazı kılındı. İlk hutbeyi de fethin manevi lideri Fatih’in hocası Akşemseddin hazretleri okudu.
İstanbul’un fethi sadece Hristiyan Avrupa ülkelerinde değil bütün İslam dünyasında büyük bir yankı uyandırmıştı. Fatih’in çağdaşı büyük İslam âlimi ve şair Molla Abdurrahman Câmî, divanında yer alan bir mesnevîde onun fetihlerini anlatır. Kur’ân-ı kerîmde Sebe’ suresinde geçen “beldetün tayyibetün: güzel belde” ifadesindeki harflerin ebced hesabıyla toplamının, İstanbul’un fethedildiği hicrî 857 tarihini verdiğini ilk defa fark eden de odur.
.
DANDANAKAN SAVAŞI
DANDANAKAN SAVAŞI
23.05.2023 - 13:38
YAYINLANMA
23.05.2023 - 13:40
GÜNCELLEME
Tarih boyunca kurdukları devletlere bakıldığında denilebilir ki dünyada Türkler kadar teşkilatçı bir millet yoktur.
Bazı tarihçilere göre bugüne kadar imparatorluk, devlet, hanlık, beylik ve atabeylik olarak kurulan Türk topluluklarının sayısı 120’ye yakındır. Cumhurbaşkanlığı armasında bulunan 16 yıldızın temsil ettiği 16 Türk devleti, bunların içinde bağımsız olarak hüküm sürenlerden en büyük olanlarıdır. Armada bu yıldızların çevresini sardığı güneş ise son Türk devleti Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil etmektedir.
Söz konusu 16 devlet, Büyük Hun İmparatorluğu, Batı Hun İmparatorluğu, Avrupa Hun İmparatorluğu, Ak Hun İmparatorluğu, Göktürk İmparatorluğu, Avar İmparatorluğu, Hazar İmparatorluğu, Uygur Devleti, Karahanlılar, Gazneliler, Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Harzemşahlar, Altınordu Devleti, Büyük Timur İmparatorluğu, Babür İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu’dur.
BÜYÜK SELÇUKLU İMPARATORLUĞU
Bu yazımda sizlere, kuruluşunun 983’üncü yıl dönümü vesilesiyle listedeki 11’inci Türk devleti olan ve 1040-1157 tarihleri arasında 117 yıl hüküm süren Büyük Selçuklu İmparatorluğu’ndan bahsedeceğim.
Selçuklular İslam tarihinde, Emevîler ve Abbasîlerden sonra gelen en büyük imparatorluk hanedanıdır. Osmanlılar Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyundan olduğu gibi Selçuklular da Oğuzların Üçok kolunun Kınık boyundandır. İlk Büyük Selçuklu sultanı Muhammed Tuğrul Bey, sonuncusu Ahmed Sencer’dir. Aradaki diğer 6 sultan, Muhammed Alparslan, Celaleddin Melikşah, Mahmud, Rükneddin Berkyaruk, II. Melikşah ve Muhammed Tapar’dır. Sultan Alparslan’ın babası Davud Çağrı Bey, Tuğrul Bey’in ağabeyi idi. Bu iki kardeşin babası Mikail Bey onun da babası Selçuk Bey’dir.
Kapatby ReklamStore
DANDANAKAN SAVAŞI
Selçuklular varlıklarını sürdürebilmek için, bulundukları bölgeler itibarıyla Karahanlılar ve Gazneliler ile uzun mücadelelere giriştiler. Gazneli hükümdarı Mahmud-ı Gaznevî’nin 1030 tarihinde vefatı onlara yeni ufuklar açtı. Sonraki on yıl içinde Merv, Belh, Herat ve nihayet Nişabur’u ele geçirmeleri Gazneli hükümdarı Sultan Mesud’u harekete geçirdi. Nişabur’u geri alan Sultan Mesud 100 bin kişilik ordusuyla 15 Mayıs 1040’ta Serahs’a geldi. Selçukluların şehri boşaltmış olduğunu görünce Merv istikametinde yürüdü. Nihayet iki ordu Dandanakan Kalesi önünde karşılaştılar. Burası tarihî İpek Yolu güzergâhında ve bugün İran’ın Türkmenistan sınırındaki Serahs şehri ile Türkmenistan’ın Merv şehirleri arasındaki 200 kilometrelik yolun ortalarında bulunan ve yöre halkınca “Taşribat” yani “Taşkale” denilen yerdedir.
Bir kısım Gazneli unsurlarının taraf değiştirmesiyle daha da güçlenen Selçuklular, harp sanatının bütün inceliklerini uyguluyorlardı. Sultan Mesud birliklerinin ok yağmuru altında perişan olduğunu ve yer yer kılıçtan geçirildiğini görünce savaşın üçüncü günü çekilmeye karar verdi. Son darbeyi 23 Mayıs 1040 tarihinde vuran Selçuklular, Gazneliler karşısında büyük bir zafer kazandılar. Gazneli ordugâhı ve hazinesi Selçukluların eline geçti. Türk-İslam tarihinde Malazgirt Zaferi ve İstanbul’un fethiyle birlikte en önemli üç olaydan biri olan bu zaferin mimarları, iki kardeş Selçuklu kumandanı Davud Çağrı ve Muhammed Tuğrul Beyler, makam ve mevki hırsına kapılmadan, tarih boyunca çok nadir görülen mükemmel bir iş birliği ve uyum göstermişlerdi. Hatta askerî dehası öne çıkan 50 yaşındaki Çağrı Bey, 5 yaş küçük kardeşi Tuğrul Bey’in siyasî dehasını kabul etmiş, devletin idaresini ona bırakmıştı.
İLK SULTAN: TUĞRUL BEY
Dandanakan Zaferi’nden sonra bağımsız Büyük Selçuklu Devleti kurulmuş oldu. Savaşın son günü Selçuklu beylerinin iştirakiyle toplanan büyük divanda Tuğrul Bey yeni devletin ilk sultanı ilân edildi ve civar devletlerin hükümdarlarına fetihnameler gönderilerek bu husus tebliğ edildi. Dandanakan Zaferi ile Türkler kapalı kıtadan çıkıp açık denizlere ulaştı. Bu muazzam zaferin rüzgârıyla çevredeki ülkeler savaş yapmadan Selçuklulara boyun eğdi.
Sultan Tuğrul’un 1063’te vefatına kadar hüküm sürdüğü 23 yıl içinde başardığı en önemli işlerden biri Bağdat’taki Abbasî halifesini, 110 yıldan beri ellerinde bulunduğu Şii Büveyhilerden kurtarmasıdır. 1055 yılı sonlarında Bağdat’ta hutbe, halifenin ismi ile birlikte Tuğrul Bey adına okunmaya başlanmıştır.
Tuğrul Bey’in mezarı, Tahran’ın 20 kilometre kadar güneyinde yer alan ve Burc-ı Tuğrul denilen abidevî yapının içindedir.
.
KANÛNÎ'NİN İLK SEFERİ
KANÛNÎ'NİN İLK SEFERİ
20.05.2023 - 13:16
YAYINLANMA
20.05.2023 - 13:18
GÜNCELLEME
Onuncu Osmanlı padişahı Kanûnî Sultan Süleyman Han, babası Yavuz’un vefatı üzerine sancakbeyi bulunduğu Manisa’dan gelerek 30 Eylül 1520 günü tahta geçmişti.
Kendisine rakip olacak başka kardeşi bulunmayan 25 yaşındaki padişah derhâl devlet işlerine sarılmış, Şam Beylerbeyi Canberdi Gazâlî’nin çıkardığı isyanı bastırdıktan sonra çıkacağı ilk seferinin hazırlıklarına başlamıştı.
Veziriazam, kapdan-ı derya ve serdar-ı ekrem olarak görevlendirilen diğer vezirlerinin gerçekleştirdiği seferler dışında padişahların bizzat ordunun başında olduğu seferlere “sefer-i hümâyûn” denir. Kırk altı yıl ile Osmanlı padişahları içinde en uzun süre tahtta kalan Kanûnî 13 defa sefer-i hümâyûna çıkmıştır. Bunların hazırlık devreleri hariç padişahın sefere çıkışından dönüşüne kadar geçen süreler toplandığında 10 seneyi geçmektedir.
Kanûnî babasından, üç kıtaya yayılmış 6 milyon 557 bin kilometrekarelik bir ülke devralmıştı. Vefatında ise oğluna 14 milyon 893 bin kilometrekare toprak devretti. Kanûnî devrinde fethedilip de vefat ettiği 1566 yılına kadar elde tutulamayan 1 milyon kilometrekare toprak bu hesabın dışındadır.
GENÇ PADİŞAH SEFERE ÇIKIYOR
Yavuz’un Doğu’daki muazzam fetihlerinden sonra yeni padişahın ilk hedefinin neresi olacağı büyük merak konusuydu. Taahhüt ettiği vergiyi istemesi için Macaristan’a gönderilen Türk elçisi Behram Çavuş’un Macar kralı II. Layoş’un emriyle öldürülmesi üzerine ilk seferin nereye olacağı da ortaya çıkmıştı. Böylece muhtemel hedeflerden İran ve İtalya şimdilik rahat bir nefes almıştı.
Osmanlılar Macaristan’a Engürüs dedikleri için Osmanlı kaynaklarında bu seferden Birinci Engürüs Seferi olarak bahsedilir. Bu bölgenin kilidi konumundaki Belgrad’ın alınması için II. Murad 1441’de, Fatih 1456’da ve II. Bayezid 1492’de teşebbüslerde bulunmuş ancak bu müstahkem ve mühim kale bir türlü alınamamıştı.
18 Mayıs 1521 tarihinde Kanûnî, ordu-yı hümâyûn ile İstanbul’dan ayrıldı. Devrin tarihçisi Matrakçı Nasuh (ö. 1560’tan sonra) Rüstem Paşa Tarihi olarak bilinen Osmanlı tarihinde, ayrıca 80 bin akıncının ihraç edildiğini, orduda iki filin bulunduğunu ve bu fillerin üzerine her türlü savaş aleti ile donatılmış iki kale kurulduğunu yazmaktadır.
Kapatby ReklamStore
İLK FETİH
Ordu 27 Mayıs’ta Edirne’ye geldi. Burada 5 gün kalınıp 1 Haziran’da hareket edildi. Filibe ve Sofya üzerinden Niş’e ulaşıldı ve 27 Haziran’da burada ordugâh kuruldu. Hareketine devam eden ordu Belgrad’ın 75 kilometre kadar batısındaki Böğürdelen’e ulaştı. Kale 7 Temmuz’da fethedildi. Kanûnî’nin ilk fethettiği kale budur. Kaleye girer girmez “Evvel fethettiğim kaledir. Mamur olmak gerektir.” demiş ve imarı için talimat vermiştir.
Tuna kıyısındaki Belgrad Kalesi’ne ulaşmak için Sava Nehri üzerine köprü yapmak icap etmişti. Kanûnî’nin bizzat nezaret ettiği dokuz günlük bir çalışma sonunda 18 Temmuz’da köprü tamamlandı. Ordunun köprüden peyderpey geçişini müteakip Kanûnî de 26 Temmuz’da Sava’dan karşı yakaya geçti. 8 Ağustos’ta Belgrad şehri teslim alınsa da kale direnmeye devam etti.
Bundan önce üç padişah dönemindeki kuşatmalara dayanan kale, 3 haftalık bir mukavemetten sonra 29 Ağustos’ta teslim oldu. Kanûnî Ramazan Bayramı’nın yaklaştığı 30 Ağustos 1521 Cuma günü merasimle kaleye girdi. Büyük kilise camiye çevrilerek hutbe Kanûnî adına okundu.
Kanûnî kalede 19 gün kaldı. Macarların kaleyi bir daha alamasınlar diye muhafazasına üç bin yeniçeri ve 200 top tahsis edildi. Muhafızlığına meşhur akıncı kumandanı Gazi Bali Bey tayin edildi ki Kanûnî’nin halasının oğluydu.
Üç yüz elli sene elimizde kalacak olan Hristiyanlık âleminin bu mühim kalesinin yanı sıra civardaki Böğürdelen başta olmak üzere Zemin, Salankamen ve Kopenik gibi pek çok kaleyi de fetheden muzaffer padişah, 18 Eylül’de Belgrad’dan ayrılarak 31 gün sonra 19 Ekim’de İstanbul’a ulaştı ki bu ilk seferi 5 ay sürmüştü.
.
SON SULTANIN ÖLÜMÜ
16.05.2023 - 11:25
YAYINLANMA
16.05.2023 - 11:33
GÜNCELLEME
Otuz altıncı ve son Osmanlı padişahı, 101. İslam halifesi Sultan Mehmed Vahîdeddin Han’ın vefatının üzerinden 97 sene geçti.
detail-photo-fancybox-0
Sultan Abdülmecid Han’ın tahta geçen dört oğlundan dördüncüsü olan Sultan Vahîdeddin, 2 Şubat 1861 tarihinde Dolmabahçe Sarayı’nda doğdu. Üç aylıkken annesini, dört aylıkken babasını kaybetti. Onu, üvey annesi Şâyeste Hanımefendi büyüttü. Vahîdeddin “dinin bir tanesi” demek olup “Vahdettin” veya “Vahdeddin” şeklinde telaffuzu yanlıştır.
Yedi yıldır veliahtlık makamında bulunan Şehzade Yusuf İzzeddin Efendi’nin 1 Şubat 1916 tarihinde beklenmedik şekilde vefatı üzerine veliaht, ağabeyi Sultan Mehmed Reşad Han vefat edince 4 Temmuz 1918 günü padişah oldu. Tahta geçeli daha dört ay olmuştu ki Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Harbi’nde mağlup devletler safında olduğu için, Mondros Mütarekesi gereği 13 Kasım 1918’de İtilaf Devletleri tarafından İstanbul işgal edildi. 4 yıllık saltanatının tamamı bu işgal altında geçti.
1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılmasından sonra 17 Kasım’da vatandan çıktı. İmkânı olmasına rağmen hazineden hiçbir şeyi yanına almadı. Yad ellerde kalabalık akraba ve maiyetinin masrafları da kendi üzerine kaldığı için geçim sıkıntısına düştü.
Kapatby ReklamStore
GURBETTE VEFAT EDİYOR
15 Mayıs 1926 gecesi, İtalya’nın San Remo şehrinde kaldığı evde, aile efradını ve hizmetlileri akşam namazından sonra odasında toplamış sohbet ediyordu. Zaten o gün Nice’ten müjdeli bir haber ulaşmıştı. Kızı Sabiha Sultan’ın bir kız çocuğu dünyaya gelmişti. Padişah bir ara, “Haydi yatsı namazlarınızı kılınız da geliniz, sohbetimize yine devam ederiz.” demişti. Ancak daima yanında bulunan ve hizmetlerine bakan hanımı Nevzad Hanımefendi tekrar odaya girdiğinde, kendisini uzandığı şezlongun üzerinde vefat etmiş bulmuştu.
Yastığının altında parasızlıktan alamadığı ilaç reçeteleri çıkmıştı. Çevredeki esnafa olan borçlar sebebiyle eşyasına ve tabutuna haciz konuldu. Cenaze tam bir ay kaldırılamadı. Damadı Şehzade Ömer Faruk Efendi’nin, babası Halife Abdülmecid Efendi’den istediği para gelince bakkal, manav ve diğer esnafa olan borçlar ödendi. Teçhiz, tekfin ve otopsi masraflarını da kızı Sabiha Sultan mücevherli küpelerini satarak karşıladı.
ÖLÜM BAZEN NİMETTİR
Sultanın tabutunun Villa Magnolia’nın salonlarından birinde haftalarca beklediği o günleri, hanımı Nevzad Hanımefendi şöyle anlatıyordu:
“Bulunduğum katın bir odasında bir tabut var. Günlerden beri duruyor. Bu tabutta Osmanlı Hanedanı’nın son sâkıt hükümdarı VI. Mehmed yatıyor. Mehmed Vahîdeddin, benim kocam... Talihin hayat yoldaşı diye karşıma çıkardığı insan… Ölümüne acıyor muyum? Bilmem... Ortada birdenbire kırılmış itiyatların boşluğu var. Bu boşluğu etrafımda duyuyorum… Fakat bendeki asıl kuvvetli his, acımaktan ziyade gıpta etmek...
- Ne mutlu ona, diyorum, ölüm gibi bir nimete kavuştu.” (Nevzad Vahîdeddin, Vahdettin’in Dördüncü Kadınefendisi Nevzat Vahdettin’in Hatıraları ve 150’liklerin Gurbet Maceraları: Yıldız’dan Sanremo’ya, İstanbul 1999.)
Nihayet 15 Haziran’da merhum padişahın tabutu üzerine konan hacizler kalkmıştı. Tabut, bir atlı yük arabası ile villadan alınarak San Remo tren istasyonuna getirildi. Trenle Trieste’ye götürülerek bir geminin ambarına konuldu. 17 Haziran’da demir alan gemi 4 gün sonra Beyrut Limanı’na ulaştı. Buradan 26 Haziran 1926 Cuma günü özel bir trenle Şam’a götürüldü. İstasyonda cenazeyi, o zamanki Suriye hükûmet başkanı ve Sultan II. Abdülhamid Han’ın eski damadı Ahmed Nami Bey, hükûmet erkânı ve Şam halkı karşıladı. Tabut bir arabaya yerleştirilerek defin yeri belli olana kadar kalmak üzere Sultan Selim Camii’ne getirildi.
Suriye o vakitler Fransız mandası altında olduğundan Fransızlar, defin yerine ve merasime kimlerin katılıp katılmayacağına kadar karıştılar. Nihayet padişahın cenazesi vefatından en az 49 gün sonra, Sultan Selim Camii haziresine defnedilebildi.
Sürgündeki Osmanlı Hanedanı’nın bir vefat durumunda ne yapacaklarını şaşırdıkları ve defin için organize olmakta zorlandıkları bu ilk vakada, ne yazık ki koca Osmanlı İmparatorluğu’nun son padişahı ve bütün dünyadaki Müslümanların halifesinin naaşı, sıcak havanın da tesiriyle maalesef kokmuştu.
.
İBRAHİM PAZAN
BİN YILLIK VATAN: ANADOLU
BİN YILLIK VATAN: ANADOLU
13.05.2023 - 13:58
YAYINLANMA
13.05.2023 - 14:00
GÜNCELLEME
2
PAYLAŞIM
Büyük Selçuklu Devleti sultanı Muhammed Alparslan’ın 26 Ağustos 1071 tarihinde Bizans imparatoru Romanos Diogenes’e karşı kazandığı Malazgirt Zaferi, Anadolu’nun kapılarını Türklere ardına kadar açmıştı.
Kutalmış Bey oğlu Süleyman Şah, Alparslan’ın oğlu Melikşah’ın fermanıyla hicrî 467 (1074/1075) yılında Anadolu Selçuklu Devleti’ni kurdu. Beşinci Anadolu Selçuklu sultanı II. Kılıçarslan’ın, 17 Eylül 1176’da İmparator Manuel Komnenos’u Miryokefalon’da (Eğirdir Gölü civarındadır) ağır bir yenilgiye uğratıp Bizans ordusunu tamamen imha etmesiyle Anadolu’nun tapusu kesin olarak alındı.
Sultan Alparslan’ın babası Davud Çağrı Bey, onun babası Mikail Bey onun da babası Selçuk Bey’dir. Kutalmış Bey ise Selçuk Bey’in oğullarından İsrail Arslan Bey’in oğludur. Selçuklular, Oğuzların Üçok kolunun Kınık boyundandır.
Kapatby ReklamStore
Anadolu Selçuklu Devleti 1074-1308 yılları arasında 234 yıl hüküm sürdü. Aynı hanedandan 17 hükümdar tahta geçti. Başşehirleri önce İznik sonra Konya idi.
Ertuğrul Gazi ve sonra oğlu Osman Gazi Anadolu Selçuklu Devleti’nin uçbeyleriydi. Anadolu’yu istilâ eden İlhanlı hükümdarı Gazan Han, hicrî 699 (1299/1300) yılında, Konya’daki Selçuklu sultanı III. Alaaddin Keykubad’ı esir ederek İran’a götürdü. Osman Bey bu tarihte bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı Devleti’ni kurdu. Osmanlı İmparatorluğu 1922’ye kadar 623 sene devam etti. Aynı hanedandan 36 hükümdar tahta geçti. Başşehirleri geçici olarak Karacahisar ve Yenişehir, sonra sırasıyla Bursa, Edirne ve İstanbul idi. Osmanlılar, Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyundandır.
ANADOLU’DA ÜÇÜNCÜ DEVLETİMİZ
.Saltanatın, Ankara’daki Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 1 Kasım 1922 tarihinde kabul edilen 308 numaralı kararname ile kaldırılmasından sonra son Osmanlı padişahı Sultan Mehmed Vahideddin Han 17 Kasım günü vatanı terk etmek zorunda kaldı. Devlet bu tarihten, cumhuriyetin kurulduğu 29 Ekim 1923 tarihine kadar TBMM reisi Mustafa Kemal Paşa ve icra vekilleri heyetleri tarafından idare edildi.
Anadolu’daki üçüncü devletimiz Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, vefatına kadar 15 yıl bu makamda kaldı. Aradan geçen 85 sene boyunca sırasıyla İsmet İnönü 11,5; Celal Bayar 10; Cemal Gürsel 6 yıla yakın; Cevdet Sunay 7; Fahri Korutürk 7; Kenan Evren 10 yıla yakın; Turgut Özal 3,5; Süleyman Demirel 7; Ahmet Necdet Sezer 7 yıldan fazla; Abdullah Gül 7 yıl cumhurbaşkanı olarak görev yaptılar. Ayrıca Cumhuriyet Senatosu başkanı İhsan Sabri Çağlayangil’in, 12 Eylül 1980’deki askerî darbe öncesi 5 ay kadar cumhurbaşkanı vekilliği vardır.
İlk 11 cumhurbaşkanı ya darbe ile başa gelmiş ya da Meclis tarafından seçilmiştir. Mevcut cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 10 Ağustos 2014 tarihinde Türk siyasî tarihinde ilk defa doğrudan halkın oylarıyla ve ilk turda %51,79 oy oranıyla 12. cumhurbaşkanı seçildi. Erdoğan, 24 Haziran 2018 günü yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde %52,59 oy oranıyla halk tarafından yeniden cumhurbaşkanı seçildi. İlk olarak 14 Mart 2003 tarihinde 62. Hükûmeti kurarak başbakan olan Erdoğan, cumhurbaşkanlığında 9 seneyi doldurmak üzeredir.
Bu mübarek Anadolu topraklarındaki üçüncü devletimiz ilk yüzyılını doldururken 14 Mayıs 2023 Pazar günü birlikte yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçimi ile 28. dönem milletvekili genel seçimi sonuçlarının devletimiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum.
.
KÛTÜLAMÂRE ZAFERİ
KÛTÜLAMÂRE ZAFERİ
29.04.2023 - 15:21
YAYINLANMA
29.04.2023 - 15:24
GÜNCELLEME
1914 Haziran’ının 28’inde, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun veliaht prensi Ferdinand’ın, eşi Sophie ile birlikte Saraybosna’da katledilmesi Birinci Dünya Savaşı’nın patlamasına bahane teşkil etti.
28 Temmuz 1914’te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Sırbistan’a karşı savaş ilan ederek ertesi gün Belgrad’ı topçu ateşine tutmasıyla I. Dünya Savaşı başlamış oldu. Bu korkunç savaşa pek çok ülke müdahil olsa da esas olarak İngiltere, Fransa ve Rusya üçlü ittifakı ile Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorlukları karşı karşıya geldiler.
TARAFSIZ KALABİLİRDİK
Pek çok tarihçiye göre Osmanlı Devleti’nin bu savaşa girmesi için güçlü bir sebep yoktu. Ne yazık ki bu kadim ve koca devlet, o zaman iktidarda olan İttihat ve Terakki üyesi genç ve ihtiraslı devlet adamlarının, dünya gerçeklerine uymayan emellerinin kurbanı oldu. Bizimle doğrudan ilgisi olmayan bu harbe girmeyip tarafsız kalabilecekken dünya denizlerine hâkim olan o devrin en büyük devletlerine savaş açmak çılgınlığında bulunuldu.
Osmanlı donanma komutanlığına tayin edilen Alman amirali Wilhelm Souchon Yavuz ve Midilli zırhlılarının da dâhil olduğu 11 parçalık donanmayla Karadeniz’e açıldı. İnkâr etseler de Enver ve Cemal Paşalar ile Talat Bey’in bilgisi dâhilinde, padişahın ve kabinenin haberi olmadan 29 Ekim 1914 günü Rus donanması ve sahillerine ateş açmak suretiyle devlet fiilen harbe sokuldu.
Batı’nın “The Great War: Büyük Harp”, bizim de o devirde “Harb-i Umumî” dediğimiz bu korkunç savaş, o zamana kadar hayal bile edilemeyecek büyüklükte askerî kuvvetleri karşı kaşıya getirdi. Toplamda on milyona yakın insan hayatını kaybetti. Otuz milyon kadarı da yaralandı. Harbin sonunda geçmişleri asırlar öncesine dayanan imparatorluklar dağılarak dünyanın siyasi haritası değişti.
DOKUZ CEPHEDE SAVAŞTIK
Osmanlı İmparatorluğu 1914-1918 arası dört sene süren bu savaşta dokuz cephede mücadele verdi. Bunlardan Kafkasya, Hicaz-Yemen, Irak, Mısır (Süveyş), Suriye-Filistin, Çanakkale cepheleri kendi topraklarımızda, İran, Makedonya ve Galiçya cephelerinde ise müttefiklerle birlikte yurt dışında savaştık. Bu cephelerden Çanakkale’de müttefik düşman kuvvetlerini hezimete uğratarak Birinci Dünya Savaşı’nın aleyhimize erken bitmesini engelledik. Suriye-Filistin cephesinde Gazze Muharebelerinin ilk ikisini kazandık. Bir diğer başarı kazandığımız cephe ise Irak cephesiydi.
Kûtülamâre, Bağdat’ın 170 kilometre kadar güneydoğusunda Dicle kenarında bir şehirdir. İngiliz generali Charles Townshend Bağdat’ı ele geçirmek amacıyla Dicle boyunca harekete geçmiş, 26 Eylül 1915’te Kûtülamâre’yi işgal etmişti. O sırada bölgedeki Osmanlı 6. Ordusunun başına Alman mareşali Goltz Paşa getirilmişti. 1915 yılı Kasım sonlarında İngiliz generali Townshend, Bağdat’a 30 kilometre uzaklıktaki Selmânıpâk denilen bölgede taarruza başladı. Bağdat’ı ele geçirmeye çalışan İngilizlerle onları durdurmaya çalışan Osmanlı kuvvetleri arasında büyük mücadele yaşandı. Çok sayıda kayıp veren İngilizler Kûtülamâre’ye çekilmek zorunda kaldılar.
Enver Paşa’nın, kendisiyle aynı yaşlarda olan üvey amcası Halil Paşa kumandasındaki birlikler, kaleyi 5 Aralık 1915’te kuşatma altına aldılar. Kuşatma beş ay sürdü. Açlıktan ölme tehlikesiyle karşı karşıya kalan İngilizler, kuşatmanın kaldırılması karşılığında bütün silahlarını ve 1 milyon sterlin tazminat vermeyi teklif ettiler. Türk tarafı ise İngilizlerin kayıtsız şartsız teslim olmasında direndi. Nihayet 29 Nisan 1916 günü General Townshend’in imzaladığı protokolün ardından Osmanlı ordusu Kûtülamâre’ye girdi. General Townshend, diğer 5 general, 481 subay ve 13 bin 300 er ile birlikte teslim oldu.
Her ne kadar kazandığımız özellikle Çanakkale Deniz Zaferi ve Kûtülamâre Zaferi yüreğimize su serpse de dünya savaşının sonunda biz Türkler 2 bin 500 yıllık tarihimizin bu en büyük felaketine uğradık. Afrika ve Ortadoğu’daki geniş topraklarımız elimizden çıktı. Hiçbir zaman istila yüzü görmemiş en değerli topraklarımız Anadolu’nun içlerine kadar tahrip edildi. Ancak kısa zamanda tekrar ayağa kalkmasını bildik ve çok şükür ki yeni devletimiz ikinci yüzyılına girerken yine dünyada söz sahibi devletler arasındayız ve hiç şüphe yok ki daha da ilerleyeceğiz.
.
YAVUZ SULTAN SELİM HAN
YAVUZ SULTAN SELİM HAN
25.04.2023 - 10:41
YAYINLANMA
25.04.2023 - 10:43
GÜNCELLEME
Kıymetli okuyucularım, bugün 511 sene geriye giderek şanlı Osmanlı tarihimizde çok mühim yeri bulunan Yavuz Sultan Selim Han dönemini konu edeceğim.
Yavuz, babasının uzun saltanat yılları sebebiyle pek çok Osmanlı padişahına göre ileri bir yaşta tahta geçti. Osmanlı kroniklerindeki kayıtlara göre 7 veya 8 Safer 918’de, 42 yaşında iken padişah olmuştu ki 24 veya 25 Nisan 1512 tarihine tesadüf etmektedir.
Şehzadeliğinde 24 yıl Trabzon sancakbeyi olarak görev yapan Yavuz, gittikçe büyüyen Safevî tehlikesinin bir an evvel bertaraf edilmesini devletin bekası açısından gerekli görüyordu. 31 senedir tahtta olan ve yaşı hayli ilerleyen babasının bu konuda gerekli adımları atmaması onu endişelendiriyordu. Nihayet gelişen bir dizi olayların akabinde II. Bayezid tahttan çekilmek zorunda kaldı. Yavuz da ağabeyleri Şehzade Ahmed ve Korkud’un önüne geçerek padişah oldu.
İRAN SEFER-i HÜMÂYÛNU
8 senelik kısa padişahlığına, 80 belki de 180 seneye sığacak büyük işler sığdıran bu yüce hükümdar, biri İran ve diğeri Mısır üzerine olmak üzere iki sefer gerçekleştirmiştir. Yer darlığı sebebiyle bu yazımda sadece İran Seferi’nden bahsedeceğim.
Yavuz Sultan Selim’in başkumandanlık ettiği ordu-yı hümâyûn, 20 Mart 1514’te sefer emri aldı. Üsküdar sahrasına tuğlar dikildi. 20 Nisan’da büyük hakan Topkapı Sarayı’ndan Üsküdar’daki ordugâha geçti.
2 Temmuz’da Sivas’a gelindi. Yavuz 40 bin kişilik bir kuvveti burada bıraktı. 100 bin kişi ile yoluna devam etti. Ordu 22 Ağustos’ta, Çaldıran sahrasında Şah İsmail’in muazzam kuvvetleriyle karşı karşıya geldi. Savaşın vuku bulduğu bu Çaldıran, bugün Van’ın bir kazası olan ve İran sınırının 20 km batısındaki yerleşim yeri değildir. Daha doğuda, Tebriz’in batısında, bugün İran topraklarında kalan bir mahaldir.
Şah İsmail’in ordugâhında bulunan hazinesi de ele geçti. Şah İsmail’in tahtı da ganimetler arasında idi. Ancak şimdi Topkapı Sarayı’nda teşhir edilen ve “Şah İsmail’in tahtı” diye bilinen taht, Şah İsmail’in değildir. Hindistan Timuroğulları’nındır.
Yavuz, İran Sefer-i hümâyûnundan 11 Temmuz 1515’te İstanbul’a döndü ki bu birinci seferi 1 yıl, 2 ay ve 21 gün sürmüştür.
İKİNDİ GÜNEŞİ GİBİ...
Babası II. Bayezid’in 1512’de bıraktığı imparatorluk, 2 milyon 373 bin kilometrekare kadar bir büyüklük arz ediyordu. Bunun 596 bin kilometrekaresi Asya’da yani Anadolu’da, 1 milyon 777 bin kilometrekaresi Avrupa’da idi. Yavuz’un ölümünde imparatorluk, 1 milyon 702 bin kilometrekaresi Avrupa’da, 1 905 000 kilometrekaresi Asya’da ve 2 milyon 950 bin kilometrekaresi Afrika’da olmak üzere 6 milyon 557 bin kilometrekare üzerinde yayılıyordu. 8 yıl öncesine nazaran 2,5 mislinden fazla büyümüştü. Bu muazzam fütuhat 1514-1518 arasındaki 4 yıl içinde yapılmıştı.
Yazımızı Mısır Sefer-i hümâyûnunda Yavuz Sultan Selim Han’ın yanında giderken atının ayağından sıçrayan çamurla kaftanı kirlenince padişahın “Bir âlimin atının ayağından sıçrayan çamur benim için şereftir. Öldüğüm zaman bu kaftanımı böylece sandukamın üzerine koysunlar.” diye vasiyet ettiği, “İbn Kemal” veya “Kemal Paşa-zâde” olarak anılan, müfti’s-sekaleyn (insanların ve cinlerin müftüsü) Ahmed Şemseddin Efendi’nin, Yavuz’un vefatında yazdığı ünlü mersiyesinden birkaç beyit ve günümüz Türkçesine çevirisiyle bitirelim:
Az müddette çok iş etmişti
Sâyesi olmuştu âlem-gîr
Şems-i asr idi asırda şemsin
Zılli memdûd olur, zamanı kasîr
Tâc u taht ile fahreder beyler
Kapatby ReklamStore
Fahr onunla ederdi tâc ü serîr
“Kısa zamanda çok iş yapmıştı. Gölgesi bütün cihanı tutmuştu. İkindi güneşi gibi idi. İkindi vakti güneşin gölgesi uzun, fakat müddeti kısa olur. Hükümdarlar taç ve tahtları ile övünürler. Taç ve taht ise onunla övünürdü.”
.
III. MURAD DEVRİNDEN İKİ SAHNE
18.04.2023 - 16:17
YAYINLANMA
18.04.2023 - 16:19
GÜNCELLEME
Üç senelik bir çalışmayla hazırladığım, Osmanlı şehnâmecisi ve tarihçisi Seyyid Lokmân’ın Zübdetü’t-Tevârîh isimli eseri hakkında önceki makalemde bilgi arz etmiştim. Bu yazımda da söz konusu eserden iki ilginç anekdotu aktaracağım.
Sultan III. Murad babası Sultan II. Selim’in vefatı üzerine sancakbeyi bulunduğu Manisa’dan gelerek 8 Ramazan 982 (22 Aralık 1574) Perşembe günü Osmanlı tahtına cülus etti. Bu arada bir hafta süreyle eski padişahın vefatı askerden ve halktan gizlendi. 20 sene süren III. Murad devri, tabi devletlerle birlikte aynı anda elde bulundurulan imparatorluk topraklarının 20 milyon kilometrekareye ulaştığı haşmetli bir devirdir. Şimdi 1583 yılına uzanalım ve Seyyid Lokmân’a kulak verelim:
BİR GÜNDE İKİ ORDU
“20 Rebiyülevvel 991 (14 Nisan 1583) Perşembe günü Şark seferine serdar tayin edilen Vezir Ferhad Paşa el öpüp hil’at giydikten sonra vezirler ve devlet ileri gelenleri tarafından merasimle uğurlanarak Üsküdar’a geçip otağına yerleşti. Bu arada Vezir İbrahim Paşa ile Kapdan-ı derya Kılıç Ali Paşa’ya Mısır ve Trablusgarb’a gitmek üzere donanmayı hazırlamaları talimatı verilip bu iş için Hazine’den yüz yük akçe tahsis edildi.
8 Rebiyülahir 991 (1 Mayıs 1583) Pazar günü serdar-ı ekrem Üsküdar’dan Şark seferi için hareket edip yine aynı gün Vezir İbrahim Paşa ile kaptan paşa Divan-ı Hümayunda el öpüp hil’at giydikten sonra bayraklar ve sancaklar açılıp mehter eşliğinde vezirler ve devlet ileri gelenlerince uğurlanarak iskelede hazır bekleyen kadırgalara bindiler. Sultan II. Bayezid Köşkü (daha sonra bu köşkün yerine Topkapı Sarayı’nın sahilsaraylarından Yalı Köşkü yapılmıştır) hizasında, halife-i zaman olan padişah hazretlerini selamladıktan sonra Beşiktaş’a geçtiler. Böylece bir günde Şark ve Garb’a iki vezirin yollandığı tarih sayfalarına kaydedilip yadigâr kaldı.” (Zübdetü’t-Tevârîh-Osmanlı Tarihi (1299-1595), s. 432)
BOĞAZI ATIYLA GEÇEN GAZİ
“Saadetli padişah 991 yılı Cemaziyelevvel ayında (Haziran 1583) Üsküdar Sarayı’na (Kavak Sarayı da denilen bu sarayın arsasına Sultan III. Selim devrinde Selimiye Kışlası ve diğer yapılar inşa edilmiştir) gittiler. Birkaç günden sonra buradan ayrılarak Kandil Bahçesi’ni (Bu hasbahçenin bir bölümünde bugün Kandilli Kız Lisesi vardır) teşrif buyurdular. Mübarek olsun.
...
Padişah hazretlerinin Kandil Bahçesi’ndeki şehnişinleri Boğaz’da bulunan hisarlara yakın bir yerde ve onların karşısında olduğundan kırk gün ve kırk gece derya yüzünde türlü eğlenceler tertiplenmiş ve çoğu gece yüzden fazla top ateşlenerek yer gök inlemiş, devletini sevenler mutlu olmuş, düşmanların kalbine korku salınmıştı. Yine her gece hisarların kuleleri sayısız mum ve meşalelerle öyle aydınlatılmıştı ki neredeyse geceler gündüz gibi olmuştu. Ayrıca padişah devletinde nice bin fukara, ihsanlara nail olup muratlarına ermişlerdi. Bu arada zeameti kesilmiş bir Rumeli gazisi, karşı hisar yakınından at ile deryayı yüzdürmekle geçip saadetli padişaha hâlini arz ettikten sonra zeameti kendisine geri verilip amacına ulaşmıştı.” (Zübdetü’t-Tevârîh-Osmanlı Tarihi (1299-1595), s. 434-436)
Evet kıymetli okuyucularım demek ki haksızlığa uğrayanların seslerini devlete duyurması, bugün olduğu gibi 450 sene önce de kolay değilmiş. Ağlamayan çocuğa meme vermezler atalar sözü o zaman böyle tecelli etmiş. Ama devletin dikkatini çekebilmek için herkes de Boğaz’ın akıntılı sularında bir kilometre at yüzdürüp karşı yakaya geçemez değil mi?
Kapatby ReklamStore
detail-photo-fancybox-0
.
ZÜBDETÜ’T-TEVÂRÎH: TARİHLERİN ÖZÜ
ZÜBDETÜ’T-TEVÂRÎH: TARİHLERİN ÖZÜ
15.04.2023 - 15:38
YAYINLANMA
15.04.2023 - 15:41
GÜNCELLEME
Osmanlı şehnâmecisi ve tarihçisi Seyyid Lokmân’ın 1299-1595 yılları arasındaki Osmanlı tarihini kapsayan Zübdetü’t-Tevârîh isimli eseri tarafımdan hazırlanarak Kültür ve Turizm Bakanlığı Yazma Eserler Kurumu tarafından bastırıldı.
Bu makalemde sizlere Osmanlı tarihi ile ilgili bu son çalışmam hakkında bilgi sunmak istiyorum.
Tarih sahasında kaleme aldığı eserlerle tanınan Seyyid Lokmân (ö. 1601’den sonra), Sultan II. Selim devrinde başladığı şehnâmecilik görevini 26 sene boyunca sürdürmüştür. Farsça manzum şehnâme yazımına ilave olarak geçmiş padişahlar zamanındaki olayların özet olarak yazılmakta olduğu Topkapı Saray Kütüphanesi’nde bulunan ve esas adı Zübdetü’t-Tevârîh olan Tûmâr-ı Hümâyûn’a bırakıldığı yerden devam etmesi emredilmiştir. Bu emir üzerine Seyyid Lokmân, vuku bulan olayları Tûmâr-ı Hümâyûn’a ilave etmeye başlamıştır. Bu ilaveleri temize çektiği bir nüshayı Sultan III. Murad’ın şehzadeliğinden beri hocası olan meşhur tarihçi Hoca Sâdeddin Efendi görerek beğendiğini ifade etmiş ve bir nüsha da kendisi için talep etmiştir. Hoca Sâdeddin Efendi’ye sunduğu ve Tûmâr-ı Hümâyûn’daki nesebnâme bölümünün son derece özet olarak yer aldığı bu nüshaya Seyyid Lokmân, Mücmelü’t-Tûmâr adını vermiştir.
MİNYATÜRLÜ NÜSHALAR
Seyyid Lokmân daha sonra, nesebnâme bölümü de dâhil olmak üzere Tûmâr-ı Hümâyûn’un kitap formundaki versiyonlarını hazırlatmış, bunlara saray nakkaşhanesinde yaptırdığı çok sayıda minyatürü ilave etmiş ve bu nüshaları Sultan III. Murad, Veziriazam Siyavuş Paşa ve Dârüssaâde Ağası Mehmed Ağa’ya sunmuştur. Tûmâr-ı Hümâyûn gibi bu nüshalar da yine Zübdetü’t-Tevârîh ismini taşımaktadır. Sanat değeri yüksek, göz alıcı minyatürleri sebebiyle bu üç nüsha, daha çok sanat tarihçilerinin dikkatini çekmiş ve bugüne kadar söz konusu yazmalar üzerine sadece bu bağlamda çalışmalar yapılmıştır. Bu nüshaların biri Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde, biri Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde, diğeri de Dublin’deki Chester Beatty Müzesi’ndedir.
TOMAR ŞEKLİNDEKİ NÜSHA
Bahsettiğim bu üç adet minyatürlü nüsha ile Mücmelü’t-Tûmâr isimli minyatür bulunmayan iki adet nüshaya kaynaklık eden asıl nüsha Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’ndeki Tûmâr-ı Hümâyûn denilen tomar yani rulo şeklindeki nüshadır. 79 cm enindeki bu tomarın boyu 31 metredir. Seyyid Lokmân’dan önce kaleme alınmış ilk bölümünde, kozmografya ve coğrafya bilgileri, insanın yaratılışı, Hz. Âdem’den başlayarak diğer peygamberler, dört halife, on iki imam ve diğer halifeler, dört mezhep imamı, Emevîler, Abbâsîler ve diğer İslam devletlerinin hükümdarları, Cengiz ve Timur sülalesi ve Selçuklular ve şecereleri yer alır. Osmanlı tarihi ise rulonun 15’inci metresi civarında başlamaktadır.
LOKMÂN NERESİNDE BAŞLADI?
Seyyid Lokmân’ın tomardaki Osmanlı tarihine hangi tarihten itibaren devam ettiği hususu, Mücmelü’t-Tûmâr isimli minyatürsüz nüshalardan birinde kayıtlı bir bilgiden yola çıkılarak tarafımdan tespit edilmiştir. Buna göre Kanûnî’nin son yedi yılı ile II. Selim ve III. Murad dönemlerinin tamamını kapsayan, Osmanlı tarihinin vekâyinâme üslubuyla yazılmış 35 yıllık bölümü Seyyid Lokmân’ın bizzat kendi kaleminden çıkmıştır.
26 sene süreyle sarayda görevli olması sebebiyle pek çok olaya bizzat şahitlik etmiş olan Seyyid Lokmân’ın bu mühim eserinde, dönemin önemli hadiseleri neredeyse gün gün ayrıntılı bir şekilde tam bir vekâyinâme tarzıyla anlatılır. Bugüne kadar bir bütün olarak üzerinde çalışılmayan bu kıymetli kroniğin, üç senelik bir çalışmayla ortaya çıkarılan inceleme bölümü ile eldeki altı adet nüsha üzerinden tesis edilen tenkitli metninin tarih araştırmacılarına iyi bir kaynak olacağı kanaatindeyiz.
.
İMPARATORLUK KÜLTÜRÜ
11.04.2023 - 14:31
YAYINLANMA
11.04.2023 - 14:34
GÜNCELLEME
Biz Türkler binlerce yıllık tarihimiz boyunca pek çok imparatorluk kurmuşuzdur. İmparatorluk, çeşitli dinlere mensup ve etnik kökeni farklı milletleri idaresi altında tutan devlet demektir.
Burada esas maharet, sömürgeci bir devlet olmamak ve hükmü altındaki bütün insanlara adaletli davranabilmektir. Bilhassa İslamiyet’i kabul eden Türk hanedanlarının idaresindeki imparatorluklarımız, bu şartları harfiyen yerine getirmişlerdir. Bunlar ayrıca, diğer İslam devletlerinin ve halklarının ne zaman başı sıkışsa onların da derhâl yardımlarına koşmuşlardır.
GERÇEK BİR İMPARATORLUK
Son imparatorluğumuz Osmanlı İmparatorluğu, hükmü altındaki milletleri katiyen sömürmeyen, bir uçtan diğer uca bütün bir ülkeyi vatan kabul ederek tamamına hizmet götüren gerçek bir imparatorluktu. Öyle ki Müslüman olsun olmasın haksızlığa uğrayan bütün insanların hamisi konumuna gelmişti. Sultan II. Bayezid devrinde İspanya’dan çıkarılma kararı verilen 150 bin Yahudi’nin gemilerle ülkeye getirilmesi, Fransa Kralı I. Fransuva’nın hapisten kurtarılması ve ülkesinin istila edilmemesi için Kanunî’nin donanma sevk etmesi, Abdülmecid Han’ın İrlanda’da yaşanan kıtlık üzerine bu ülkeye yardım göndermesi akla gelen sadece birkaç örnektir.
ÜÇ KITA, YEDİ İKLİM Sultan III. Murad Han devrinde imparatorluk, Bornu, Fas ve Lehistan gibi tabi devletlerle birlikte artık 20 milyon kilometrekareye ulaşmıştı. Bunun yaklaşık 3 milyon kilometrekaresi Avrupa’da, 5 milyon kilometrekaresi Asya’da, 12 milyon kilometrekaresi ise Afrika kıtasında idi. Şehnameci ve tarihçi Seyyid Lokman, ulaşılan bu haşmeti Zübdetü’t-Tevarih isimli eserinde şu beyitle anlatır: Dergâhı İstanbul’da, gavgâsı Ereş’te Bir kolu Yemen’de, biri Lahsâ vü Habeş’te İstanbul ile Azerbaycan’daki Ereş arası 2000 kilometre, Ereş ile Habeş arası ise 5000 kilometredir.
BİR İFTAR DAVETİ
Bütün bu girişi neden yaptığımı şimdi açıklıyorum. Geçtiğimiz günlerde bir iftar davetine iştirak ettim. Tüm Afrika’nın Dostları Derneği (TADD) Başkanı Dr. Bilgehan Güntekin’in nazik daveti ile katıldığım iftarda, derneğin 27 Afrika ülkesinden burs verdiği 200’ü aşkın Afrikalı öğrencinin çoğu oradaydı. Ayrıca derneğin çeşitli hayır faaliyetlerinde görev alan gönüllüleri ile bağışçıları da masalara serpiştirilmişti. Afrikalı bir öğrencinin okuduğu Kur’an-ı Kerim’den sonra yine başka bir Afrikalı öğrenci ülkesinin üslubuyla ezan okudu. Ben de bir tarihçi olarak bir yandan orucumu açıp iftarımı yaparken ortamın yaşattığı duygu sağanağı içinde yukarıda anlattıklarımı âdeta yaşıyor, bize çok yakışan bu yardım faaliyetleri artacak, Türk devleti ve Türk milleti güçlendikçe bütün dünyaya yine barış ve huzur getirecek, nerede bir mazlum ve mağdur varsa yardım elini oraya ulaştıracak diye düşünüyordum.
BİZİM HER YERDE İŞİMİZ VAR
Kapatby ReklamStore
İnanıyorum ki güçlü bir Türkiye sadece topraklarımızda yaşayan 85 milyon vatandaşımız, gönül coğrafyamızdaki Türk ve Müslüman soydaşlarımız ve dindaşlarımız için değil bütün insanlık için son derece gereklidir. Bunu asırlarca bütün dünyaya, yaptıklarımızla ispat ettik. Dolayısıyla bizim özellikle Osmanlı bakiyesi topraklarda, başka ülkelerin yaptıkları gibi sömürmek için değil aynen Selçuklu ve Osmanlı atalarımız gibi dünya barışı ve huzuru için, insanlara iyilik etmek için çok işimiz var. Genlerimizde olan imparatorluk kültürü de zaten bunu gerektirir.
İYİLİK EDEN Mİ YOKSA EDİLEN Mİ?
Makalemi Dr. Güntekin’in, bahsettiğim davette yaptığı konuşmada dikkat çektiği bir hususu zikrederek bitiriyorum. Bugün tıp alanındaki akademik araştırmalarla da ispatlanmış ki aslında esas kazançlı çıkan iyilik edilen değil, iyilik edendir. İyilik yapıldığında insan ruhen öyle yüksek bir seviyeye ulaşıyor ki sonsuz bir huzur ve mutluluk duyuyor. Çağımızın hastalığı olan stres ortadan kalkıyor ve buna bağlı ölümler azalarak ömür uzuyor. Bu vesileyle şimdilerde deprem bölgesinde de faaliyet gösteren en saygın yardım derneklerimizden olan TADD ile ilgili her türlü bilgiyi bulabileceğiniz internet adresini veriyorum: www. tadd.org.tr.
.
MESCİD-İ AKSA’DA İSRAİL ZULMÜ
08.04.2023 - 13:42
YAYINLANMA
08.04.2023 - 13:43
GÜNCELLEME
Her Ramazan olduğu gibi bu Ramazan’da da Müslümanların ilk kıblesi olan Kudüs’teki Mescid-i Aksa’da İsrail zulmü yaşandı. 5 Nisan 2023 günü teravih namazı kılınırken Hamursuz Bayramı bahanesiyle bu mukaddes mabede giren fanatik Siyonistlerin ardından İsrail polisi de camiye postallarla girerek ibadet eden Müslümanların üzerine gaz sıktı. Yetmedi ses bombaları kullandı ve plastik mermilerle ateş etti. Üç yüzden fazla insan yaralandı. En ufak bir direniş gösteren herkes göz altına alındı.
Dört yüz civarında Filistinlinin göz altında olduğu haberleri geliyor.
EN ALÇAK İŞ
Bu dünyada zalimlerin icra ettiği en iğrenç ve en alçak işlerden biri, sadece Allah’a ibadet etmek üzere mabetlerde bulunan insanlara uyguladıkları zulümdür. Dinimiz bu hususta insanları, Yahudi, Hristiyan veya Müslüman diye ayırmamıştır. Kendi inancına göre havralarda ve kiliselerde ibadet eden insanlara, tarihin hiçbir döneminde dokunulmamıştır. Bu konuda nazil olmuş ayet-i kerimeler olduğu gibi Peygamber efendimizin kesin emir ifade eden hadis-i şerifleri vardır. Peygamberimizin Medine’de kurduğu ilk İslam devletinden itibaren daima bu emirlere uygun davranılmıştır. Mesela hazret-i Ömer’in Kudüs’ü fethettiği zaman diğer din mensuplarına verdiği emanname yani güvence metni elimizdedir. Aynı şekilde Fatih Sultan Mehmed Han’ın İstanbul’u ve Bosna-Hersek’i fethettiğinde yayınladığı emannamelerde de başka dinlerden olan halka ve bunların ibadethanelerine hiçbir şekilde dokunulmayacağı kesin bir dille ifade edilmiştir.
ZALİM İSRAİL
İsrail Devleti, Amerika Birleşik Devletleri’nin de desteğini alarak Filistinli Müslümanlara uyguladığı vahşetten kurulduğu günden beri hiç vazgeçmedi. İnsanları haksız yere yaralamak ve öldürmek kendi dinlerinde de yasak olduğu hâlde Filistin halkı, İsrail zulmü altında yıllardan beri inim inim inlemektedir. Hele bu defaki Mescid-i Aksa baskınlarının çok daha iğrenç bir sebebi olduğu görülmektedir. Mescid-i Aksa İmamı İkrime Sabri, son zamanlarda baş gösteren kendi iç karışıklıklarını bastırmak ve dikkatleri başka yere çekmek amacıyla İsrail hükûmetinin böyle iğrenç bir plan uyguladığını söyledi.
DÜNYADAN TEPKİ YAĞDI
İsrail’in mübarek Ramazan günlerinde Mescid-i Aksa’ya baskınlar düzenleyerek Filistinli Müslümanlara uyguladığı bu vahşet, özellikle Müslüman dünyasından büyük tepki gördü. Fas’tan Malezya’ya kadar çeşitli devletler kınama mesajları yayınladılar. Pek çok şehirde protesto mitingleri düzenlendi. Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı konuşmada “Müslümanların ilk kıblesine yönelik alçak eylemleri kınıyor, saldırıların bir an önce durdurulması çağrısında bulunuyorum. İsrail yönetiminin tüm ikazlara rağmen estirdiği şiddet dalgasının arkasında içeride yaşadığı sıkışmışlığın yattığı anlaşılıyor. İsrail polisinin uyguladığı zulüm ve provokasyon siyasetidir. Türkiye bu saldırılar karşısında asla sessiz kalamaz. Mescid-i Aksa bizim kırmızı çizgimizdir. Filistinli kardeşlerimiz asla yalnız değildir.” ifadelerine yer verdi. Birleşmiş Milletler’den yapılan açıklamada ise Genel Sekreter Antonio Guterres’in, İsrail güvenlik güçlerinin şiddet uyguladığı görüntüleri dehşet verici ve şok edici olarak nitelendirdiği belirtildi.
İSRAİL NASIL KURULDU?
Kapatby ReklamStore
Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlılar Kudüs’ten çıkıp 11 Aralık 1917’de İngilizler girince, 1200 senelik bu mübarek İslam beldesindeki dört asırlık Osmanlı huzur dönemi de sona erdi. 1917’de İngiliz Dışişleri Bakanı Arthur James Balfour, Siyonist lider Baron Edmond James de Rothschild’e hitaben yazdığı mektupta, Filistin’de bir Yahudi devletinin kurulmasını İngiltere’nin destekleyeceğini bildirdi. Bu deklarasyona güvenen Yahudiler Filistin topraklarına süratle yerleşmeye başladılar. 1918 yılında İtalya, Fransa ve hemen ardından ABD bu deklarasyonu destekleyeceklerini açıkladılar. 1922 yılında Filistin’deki Yahudi nüfusu 83 binden 467 bine çıktı. 1947 yılına gelindiğinde bölgeyi elinde tutan İngiltere, Filistin toprakları üzerindeki çatışmaları sonlandırmak için Birleşmiş Milletler’e müracaatta bulundu. Ancak İngilizler Birleşmiş Milletler’deki oylamayı beklemeden 15 Mayıs 1948’de Filistin manda idaresinin sona ereceğini deklare etti. Bunun üzerine 14 Mayıs 1948 tarihinde Yahudiler İsrail devletinin kurulduğunu ilan ettiler.
.
HENDEK MUHAREBESİ
04.04.2023 - 10:34
YAYINLANMA
04.04.2023 - 12:50
GÜNCELLEME
25
PAYLAŞIM
Mekkeli müşriklerle yapılan Bedir ve Uhud Muharebelerinde olduğu gibi yine bir mart ayı idi.
Yahudi kabilelerinden Benî Nadîr Müslümanlarla yaptıkları anlaşmayı bozarak Peygamber efendimize suikast tertipledikleri için Medine’den çıkarılmıştı. Bunun üzerine Benî Nadîr’in ileri gelenleri Mekke’ye giderek Kureyşlileri Müslümanlara karşı birlikte savaşmaya ikna ettiler.
Kuzeyden Gatafânlılar, Fezâreliler ve Benî Esed, doğudan Benî Süleym, güneyden de Kureyşliler, Benî Kinâne ve Benî Sakîf kabilelerinin Medine’yi üç tarafından çevirerek kuşatacakları haberi Peygamberimize ulaştırıldı. İslam devletini yıkmak için birleşen bütün bu topluluklara Kur’an-ı Kerim’de “ahzâb” denilmiştir ki bölük, taife, grup manasına gelen “hizip” kelimesinin çoğuludur. Söz konusu âyetlerin geçtiği 33. surenin adı da “Ahzâb”dır.
UHUD’DAN ALINAN DERS
Peygamber efendimiz hemen Ashâb-ı kirâmı topladı ve istişare yaptı. Uhud’da alınan dersten sonra kuşatma altında kalmak, açık arazide çarpışmaya tercih edildi ve ittifakla şehrin içeriden savunulması kararlaştırıldı.
Medine’nin bir tarafı sarp dağlarla diğer üç tarafı bahçeler ve bunları birbirinden ayıran çit ve alçak duvarlarla çevrilmişti. Düşmanın bu engelleri aşması zor olup küçük askerî birliklerle bile durdurulması mümkündü. Ancak Kureyş ve müttefiklerinin çokluğu hakkında alınan haberler üzerine savunmayı takviye için ilave tedbirlerin alınmasına karar verildi. Ashâb-ı kirâmdan Selmân-ı Fârisî, “Yâ Resûlallah! Bizim İran diyarında bir şehre düşman hücum ettiği zaman, müdafaa için şehrin etrafına hendek kazmak âdettir. Medine’nin müdafaası için biz de hendek kazalım.” dedi. Selmân-ı Fârisî’nin bu teklifi beğenilip kabul edildi. Derhâl hendeğin kazılacağı yerler belirlendi ve kazı için gerekli malzeme tedarik edildi. Yaklaşık 5,5 kilometre uzunluğundaki hendeğin genişliği 9 metre, derinliği ise 4,5 metre kadardı.
Kapatby ReklamStore
Peygamber efendimiz de hendeğin kazılmasında bizzat çalıştı. Günlerce aç kaldıkları oldu. Açlığını bastırmak için mübarek karınlarına üç taş bağladığı görüldü.
KUŞATMA BAŞLIYOR...
Birkaç haftada tamamlanan hendek kazma işinden hemen sonra 10 bin civarında kişiden oluşan düşman ordusu Medine’ye ulaştı ve karargâhını şehrin kuzeyinde Uhud Muharebesi’nin yapıldığı alanda kurdu. İslam ordusu ise 3000 kişi kadardı.
Bu arada daha önce Hayber’e sürülmüş olan Benî Nadîr’e mensup bir heyet, Medine’de oturan ve Müslümanlarla arası iyi olan Benî Kurayza Yahudilerine gidip onları Müslümanlara karşı hücuma geçmeye ikna etti. Peygamber efendimiz durumu öğrenerek hemen tedbir aldı ve birkaç yüz kişiden oluşan iki birlik göndererek Yahudi mahallelerinin etrafını kuşattı.
HENDEK İŞE YARIYOR...
.Kureyşliler ve müttefikleri şehrin etrafında böyle derin ve süvarilerini hücumdan caydıracak genişliğe sahip bir hendekle karşılaşacaklarını hiç düşünmedikleri için şaşırıp kalmışlardı. Müşrikler hendeği geçebilecek dar alanlar arıyor ve hücumlarını yoğunlaştırıyorlardı. Ashâb-ı kirâm bütün güçlüklere rağmen çok büyük bir kahramanlık gösteriyor, bir yandan düşmanların başka bölgelerden şehre sızmasına engel olmaya, bir yandan da onları hendek boyunca etkisiz hâle getirmeye çalışıyorlardı. Muhasara esnasında hendeğin her iki yanında bulunan taraflar birbirlerine ok ve taş yağdırmaktaydı.
GELDİKLERİ GİBİ GİDİYORLAR...
Medine kuşatması bu şekilde bir ay devam etti. Müşrikler kısa sürecek bir savaş için hazırlanmışlardı ve işin uzaması hem askerlerin hem de hayvanlarının yiyecek kaynaklarının tükenmesine sebep oluyordu. Bu arada Hayber Yahudilerinin gönderdiği yirmi deve yükü yiyecek maddesi ve hayvan yemi Müslümanların eline geçti. Ayrıca hava da iyice soğumuştu. O sırada şiddetli bir fırtına çıkarak düşmanın ordu merkezini alt üst etti. Müşrik ordusunun başı Ebû Süfyân, bu şartlar altında sonuç alınamayacağını anlayarak 24 Mart 627 tarihinde Mekke’ye dönmek üzere kuşatmayı kaldırdı.
Bu savaşta müşriklerden dört kişi öldü. Müslümanlardan beş kişi şehit verildi. Peygamber efendimiz harp sahasından Medine’ye dönünce, silâhlarını çıkarmadan hemen savaşın en nazik ânında ihanet eden Benî Kurayza Yahudilerinin üzerine hareket emri verdi.
.
UHUD MUHAREBESİ
01.04.2023 - 18:07
YAYINLANMA
01.04.2023 - 18:08
GÜNCELLEME
Hicret’in üçüncü senesi idi. Mekkeli müşriklerin büyük bir hezimete uğradığı ve Ebu Cehil başta olmak üzere ileri gelenlerinin öldürüldüğü Bedir Muharebesi’nin üzerinden bir yıl geçmişti.
Bedir’de, yıllarca maddî ve manevî türlü işkencelere tabi tutarak en sonunda doğdukları şehirden hicret etmelerine sebep oldukları Müslümanlardan hiç ummadıkları bir darbe yiyen müşrikler bir seneden beri savaş hazırlığı yapmışlardı.
Civar kabilelerden gelen askerlerin de katılmasıyla Mekke’de 3000 kişilik büyük bir ordu hazırlandı. Bunların 700’ü zırhlı, 200’ü atlı idi. 3000’de develeri vardı. Ebû Süfyan’ın kumanda ettiği bu orduya, başta Ebû Süfyan’ın eşi Hind olmak üzere kocalarını teşvik etmek ve onların yanında savaşmak üzere on beş de kadın alınmıştı. Babası Utbe’yi Bedir’de öldüren hazret-i Hamza’ya büyük bir kin besleyen Hind, mızrak atmakta çok usta olan Vahşî’ye onu öldürmesi karşılığında çok büyük mükafat vadetmişti.
GÖĞÜS GÖĞÜSE HARP KARARI
Peygamber efendimiz müşriklerin hazırlıklarını haber almış hareketlerini takip için birkaç sahabe görevlendirmişti. Bu sahabeler Ramazan ayının 25’inde Mekke’den çıkan Kureyş ordusunun Medine’ye yaklaşmakta olduğu haberini getirdiler.
Peygamber efendimiz Ensar ve Muhacirleri toplayarak takip edilecek hareket tarzını onlarla istişare etti. Bazıları Medine’de kalıp savunma savaşı yapılmasını teklif ederken özellikle Bedir’de bulunmayan gençler ve hazret-i Hamza, Medine dışına çıkıp göğüs göğüse çarpışmak için meydan savaşı yapalım dediler. Kendisi de savunma savaşından yana olmasına rağmen çoğunluk diğer görüşte olunca Peygamber efendimiz Medine dışına çıkmaya karar verdi. Derhâl savaş hazırlıkları başladı.
UHUD DAĞI’NIN ETEKLERİNDE...
Kureyş ordusu 5 Şevval’de Medine’ye ulaştı. Peygamberimiz 100’ü zırhlı 1000 kişilik ordusuyla Uhud Dağı’na doğru yola çıktı. Bu arada münafıkların başı Abdullah b. Übey, “Ben meydan savaşına taraftar değildim. Muhammed çoluk çocuğun sözüne uydu, bizim sözümüze itibar etmedi” diyerek 300 kişilik taraftarıyla ordudan ayrılıp Medine’ye döndü. 700 kişiye düşen İslâm ordusu 7 Şevval 3 (23 Mart 625) Cumartesi sabahı Uhud Dağı’na vardı.
Peygamber efendimiz İslâm ordusunu bizzat kendisi düzene soktu. Arkalarını dağa verip Ayneyn Tepesi’ni soluna, güneşi de arkasına alıp Medine’ye doğru saf tuttular.
OKÇULAR TEPESİ
Peygamberimiz düşmanın İslâm ordusunu arkadan vurmasını önlemek için Abdullah b. Cübeyr kumandasındaki elli okçuyu sonraki zamanlarda Cebelürrumât yani Okçular Tepesi diye adlandırılan Ayneyn Tepesi’ne yerleştirdi. Okçulara, galip gelinse bile ikinci bir emre kadar kesinlikle yerlerinden ayrılmamalarını tembih etti.
Nihayet iki ordu karşılaştı, amansız bir savaş başladı. Daha ilk hamlede düşman yirmi kadar ölü vermiş, safları bozulmuş, kaçmaya başlamışlardı. Kureyş ordusu içinde bulunan kadınlar da feryatlar kopararak kaçışmaya başladılar. Kureyşliler yanlarında getirdikleri malları bırakarak Mekke’ye doğru kaçmaya başlayınca, İslâm askerleri de çok sevinmişler, harp bitti diye ganimetleri toplamaya başlamışlardı. Ayneyn Tepesi’ndeki okçuların çoğu da düşmanın bozguna uğradığını görünce ganimetten mahrum kalmamak için yerlerini terk ettiler. Bu sırada Müslümanları arkadan vurmak için fırsat kollayan Hâlid b. Velîd harekete geçti. Yerlerinden ayrılmayan ve kendisini durdurmaya çalışan Abdullah b. Cübeyr ile on arkadaşını şehit ettikten sonra İslâm ordusunun arkasına sarkarak ganimet toplamakla meşgul olan Müslümanlar üzerine ani bir baskın yaptı. Bunu gören Kureyş ordusu da geri dönüp saldırıya geçti. İki kuvvet arasında kalan Müslümanlar paniğe kapıldı. Tekrar silâha sarılıp çarpışmaya başladıkları sırada hazret-i Hamza, Vahşî tarafından şehit edildi.
Kapatby ReklamStore
BÜYÜK DERS
Yer darlığı sebebiyle teferruatına giremediğimiz bu harp, görünüşte İslam ordusunun mağlubiyetiyle sonuçlandı. Müşriklerden 30 kişi ölmüş, Müslümanlardan ise 70 sahabe şehit olmuştu. Müslümanların başlarındaki emirlere kesinlikle itaat etmeleri, itaat etmezlerse başlarına ne gibi musibet geleceğini bildiren bu hadise gelecek için Müslümanları uyarıyordu. Diğer bir olumlu sonuç da Müslümanların düşmanı olan münafıkların ortaya çıkarak onlardan ayrılmalarıydı.
.
BEDİR MUHAREBESİ
28.03.2023 - 10:48
YAYINLANMA
28.03.2023 - 10:49
GÜNCELLEME
Peygamberimizin İslam’ı tebliğinin 12. senesinde Mekkeli müşriklerin Müslümanlar üzerindeki baskısı dayanılmaz hâle gelmişti.
Nihayet İslam’ın yayılmasını önlemek için başka çare kalmadığını görerek Peygamber efendimizi öldürmeye karar verdiler. Resûlullah da Cenab-ı Hakk’ın izni ile Mekke-i mükerremeden Medine-i münevvereye hicret etmek maksadıyla 9 Eylül 622 gecesi Hazreti Ebû Bekir ile birlikte yola çıktı. 400 kilometrelik sahil yolunu takip ederek 24 Eylül 622 Cuma günü Medine’ye ulaştılar.
İLK BÜYÜK MUHAREBE
Böylece Peygamber efendimizin reisliğinde ilk İslam devleti kurulmuş oluyordu. Hicret’ten sonra Mekkeli müşriklerin kervanlarını basmaya yönelik pek çok akın tertip edilmişti. Ancak Medine’de teşekkül eden bu ilk İslam devleti düşmanla ilk büyük muharebeyi, Hicret’in ikinci senesinin Ramazan ayında, Bedir’de yaptı. Bu ilk harbin başkumandanı bizzat hazret-i Peygamber idi.
Miladî 624 yılının Mart ayı idi. O sene Ramazan ayında oruç tutmak farz olduğu için Müslümanlar oruçluydular. Büyük bir Kureyş kervanının Şam’dan Mekke’ye dönmekte olduğu haber alınmıştı. Peygamber efendimiz ve mübarek arkadaşları kervandaki malları ganimet olarak almak için, oruç tutulan bu ilk Ramazan ayının 12’inci gününde Medine’den çıktılar. Hedef, kervanların Şam dönüşü uğrayarak konakladıkları, Medine’nin 160 kilometre kadar güneybatısında, Kızıldeniz sahiline 30 kilometre uzaklıktaki Bedir kasabası idi.
İslam ordusunda, çeşitli vazifelerle civara gönderilenler hariç 305 kişi vardı. Bunların 64’ü Muhacirlerden, kalanı Ensardan yani Medineli Müslümanlardan idi. Orduda üç at, 70 deve mevcuttu. Develere nöbetleşe binerlerdi. Hatta Peygamberimiz bile bir deveye Hazret-i Ali ve Zeyd bin Harise ile beraber sırayla binmiştir. Muhacirlerin beyaz sancağını Mus’ab bin Umeyr çekiyordu. Ensarın iki sancağı ise Evs ve Hazrec kabilelerine aitti.
MÜŞRİK ORDUSU TOPLANIYOR
İslam ordusunun kervanının üzerine geldiğini öğrenen Ebu Süfyan, bir taraftan yolunu değiştirirken diğer taraftan yardım yollamaları için Mekke’ye bir haberci gönderdi. Kureyşli müşrikler derhâl hemen hepsi atlı veya develi 1000 kişilik bir ordu topladılar ki o zamanın en ileri harp aletleri ile silahlanmışlardı.
Her ne kadar Ebu Süfyan’ın kervanı sahil yolundan salimen Mekke’ye ulaştıysa da her iki ordu da geri dönmediler ve Bedir kuyuları civarında karşılaştılar. İki ordunun askerlerinin pek çoğu birbirleriyle çok yakın akraba idiler. Öyle ki kardeşlerden biri bir tarafta, diğeri öbür tarafta; baba bu yanda, oğul öbür yanda; amca yeğene, yeğen amcaya karşı savaşmak için hazır bekliyordu.
BU ÜMMETİN FİRAVUNU
İki taraf saflar halinde birbirine karşı yürümeye ve oklar atmaya başladılar. Peygamberimiz “Ya Rabbi bana vadettiğin nusreti ver!” diye yalvarıp dua etti. Bu sırada Kamer suresinin “Yakında o cemiyet bozulacak, onlar arkalarını dönüp kaçacaklardır.” mealindeki 45. ayeti vahyolundu. Bunun üzerine “Haydi şimdi şiddetli hamle ve hücum ediniz.” emrini verdi. Ashab-ı kiramın hepsi dalkılıç olarak ileri koştular. Her tarafa yaptıkları hamle ve hücumlarla düşman saflarını darmadağın ettiler. Kureyş’in ileri gelenleri Müslümanların kılıçları ile can verdiler. Bunlardan biri de Müslümanların en azılı düşmanı olan Ebu Cehil’di ki Peygamber efendimiz onun için “Bu ümmetin Firavunu işte budur.” demişti.
Kureyş ordusunun başı olan Ebu Cehil’in öldürülmesinden sonra Mekkeliler dağıldılar. Firar edebilenleri kurtuldu, edemeyenleri öldürüldü veya esir edildi. Müslümanlardan Bedir’de 14 kişi şehit oldu. Karşı taraftan 70 kişi öldü, 70 kişi de esir edildi. Pek çok ganimet alındı. Müslümanların galibiyeti ile sonuçlanan Bedir Muharebesi İslam tarihinin bir dönüm noktasıdır. Bu savaşa kadar Müslümanlar devamlı eziyet çekmişler, müşriklerin zulümleri dayanılmaz hâle gelince evlerini, barklarını terk ederek hicret etmişlerdi. Bedir Muharebesi bu durumu değiştirmiş, Müslümanların mücadele gücünü artırmış ve onları üstün hâle getirmiştir.
.
ÇANAKKALE DENİZ ZAFERİ
21.03.2023 - 10:38
YAYINLANMA
21.03.2023 - 10:39
GÜNCELLEME
Hüdavendigar (Bursa) vilayetine bağlı Kirmasti (şimdi Mustafakemalpaşa) kazasının Melik köyünden Salih Efendi, iki oğlunu da cepheye göndermiş onlardan haber bekliyordu. Ancak kardeşlerden dönen olmamıştı. Savaştan sonra köye yaralı olarak dönen Âdem Onbaşı acılı haberi getirmişti.
İki kardeş de şehit olmuştu. Hele Mustafa’nın şehadeti pek feci, çok elimdi. Mustafa yaralı bir arkadaşını sırtlamış, siperlerin gerisindeki revire götürmüştü. Tekrar sipere döndüğünde hain bir top mermisi kendisine isabet etmiş, bütün vücudunu alıp götürmüş, orada sadece bir bacağı kalmıştı.
Bu benim anneannem Hacer Hanım’ın babası Mustafa Efendi’nin hikâyesidir. Ama bugün ülkemizdeki hemen her ailenin geçmişinde bir Çanakkale şehidi veya gazisi vardır.
DÜNYA SAVAŞINA NASIL GİRDİK?
İtalyan ve Balkan Savaşlarına katılması sebebiyle üçer yıl kıdem verilerek 32 yaşında bir yarbayken 1913 Aralık ayında albaylığa, 1914 Ocak ayında da tuğgeneralliğe terfi ettirilen Enver Paşa, aynı gün mevcut nazır istifa ettirilerek Harbiye nazırlığına getirilmişti. Hemen akabinde Padişah’ın kardeşinin kızı Emine Naciye Sultan’la evlenen Paşa, konumunu daha da güçlendirmişti. 1915 Nisan’ında Harbiye nazırlığına ilaveten Başkumandan vekilliğini de üstlenmiş, aynı yıl Eylül ayında korgeneralliğe yükseltilmişti. Harbiye nazırı olur olmaz, Bahriye Nazırı Cemal Paşa ile birlikte orduyu gençleştirmek bahanesiyle, 1200 kadar tecrübeli Osmanlı general ve subayını emekli etmişti. Onların yerine bolca Alman general ve subayını danışman sıfatıyla Osmanlı ordusunda görevlendirmişti.
İşte böyle bir ortamda Sadrazam Said Halim Paşa, Harbiye Nazırı Enver Paşa, Dâhiliye Nazırı Talat ve Meclis-i Mebusan Reisi Halil Bey’in dahliyle 2 Ağustos 1914’te İstanbul’da gizli bir Alman-Osmanlı İttifak Antlaşması imzalandı. Amaç bir an evvel devleti Almanya’nın yanında savaşa sokmaktı.
11 Ağustos’ta İngiliz takibinden kaçan Goeben ve Breslau isimli Alman zırhlılarının Çanakkale Boğazı’ndan girmesine Enver Paşa tarafından izin verildi. O sırada tarafsız kaldığını bildiren Osmanlı Devleti’nin, bu savaş gemilerinin bir an önce sularımızı terk etmelerini istemesi veya gemileri silahlarından arındırması gerekirken bunların hiçbiri yapılmamıştı. Aksine bu gemiler Almanlardan satın alınmış gibi gösterilerek Yavuz ve Midilli isimleri verilmişti. Gemilere Osmanlı bayrağı çekilmiş, Alman personele de fes giydirilmişti.
Tam o sırada Osmanlı Donanma komutanlığına tayin edilen Alman amirali Wilhelm Souchon bu gemilerin de dâhil olduğu 11 parçalık donanmayla Karadeniz’e açıldı. İnkâr etseler de Enver, Cemal ve Talat Paşaların bilgisi dâhilinde 29 Ekim 1914 günü Rus donanmasıyla sahillerine ateş açmak suretiyle devlet fiilen harbe sokuldu.
İNSANIMIZ EKİN GİBİ BİÇİLDİ
Çanakkale Savaşı’nın deniz ve kara safhaları, eğitimli insan kaynağımızın büyük ölçüde yok olmasına sebep oldu. Lise talebelerinin bile cepheye sevk edildiği bu harpte şehit, yaralı, sakat ve kayıplarla zayiatımız 250 bini bulmuştu. 18 Mart 1915 günü en şiddetli çarpışmaların yaşanarak güçlü düşman donanmasına ağır kayıpların verdirildiği bu son deniz zaferimizin tadını, Türk milleti olarak ne yazık ki çıkaramamışızdır. Zaten sonraki yıllarda harbi kaybeden müttefiklerimizle birlikte biz de mağlup sayıldık. 8 Ekim 1918'de Talat Paşa kabinesi, Harbiye nazırı Enver Paşa ve Bahriye nazırı Cemal Paşa da dâhil olmak üzere istifa etti. 30 Ekim 1918’de galip devletlerle Mondros Mütarekesi’ni imzaladık. 1 Kasım’da İttihat ve Terakki Partisi kendini feshetti. O gece Talat, Enver ve Cemal Paşalar ve diğer bazı İttihatçılar, bir Alman denizaltısıyla yurt dışına kaçtılar. Hemen akabinde 13 Kasım 1918’de payitaht İstanbul işgal edildi. İşgal 5 sene sürdü. İstanbul halkı ve bütün ülke çok acı çekti.
Kapatby ReklamStore
Bu vesileyle, malımız, canımız, ırzımız, namusumuz, dinimiz ve inancımızın emniyette olduğu, serbestçe ve rahatça yaşadığımız bu mübarek vatan topraklarını biz torunlarına bırakmak için kanını dökmüş bütün şehitlerimize ve artık hayatta olmayan bütün gazilerimize rahmet diliyorum.
.
SÜRGÜNÜN 99. YIL DÖNÜMÜ
11.03.2023 - 01:26
YAYINLANMA
11.03.2023 - 01:27
GÜNCELLEME
1
PAYLAŞIM
Bundan 99 yıl önce ülkemizde çok mühim bir hadise yaşandı. Bir önceki devletimiz Osmanlı İmparatorluğu’nu kuran ve altı asırdan fazla süreyle yöneten Osmanlı Hanedanı’nın bütün mensupları vatandan çıkarıldı.
Sürgünün kapsamı çok geniş tutulmuştu. Son padişah ve son halifenin yanı sıra babaları takip edildiğinde nesli bir Osmanlı padişahına ulaşan şehzadeler ve sultanlar ile sultan çocukları ve bütün bunlardan evli olanların eşleri listeye dâhil edilmişti. Sürgün kanununun kapsamına giren bu 155 kişi, kendilerinden ayrılamayan bazı yakın akrabaları ve hizmetlileri ile birlikte 1924’ün Mart ayında İstanbul’dan tren ve gemilere bindirilerek vatanlarından sürülmüştü. Sürgün şehzadeler dışındaki kişiler için 28, şehzadeler için ise tam 50 yıl sürmüştü.
İNGİLİZ DAYATMASI
Hani “Lozan’ın gizli maddeleri” şeklinde dillerde dolaşan bir kanaat vardır, siz de duymuşsunuzdur. Resmî ismi “Lozan Sulh Muahedenamesi” olan bu uluslararası antlaşma yazılı bir belgedir ve taraf devletlerin meclislerinde görüşülmüş ve imza altına alınmıştır. Böyle bir belgede gizli madde diye bir şey söz konusu olamaz. Ancak yazılı metne girmese de sözlü olarak ifade edilerek yeni Türk devletine dayatılan bazı hususların olduğu da bir gerçektir. Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı Hanedanı’nın sürgün edilmesi işte bu dayatmalardandır.
CUMHURİYETİN MEŞRUİYET BELGESİ
Meclis zabıtlarından açıkça anlaşıldığı üzere Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu kadrosu başlangıçta halifeliğin muhafaza edilmesinden yana tavır sergilemişti. Nitekim Meclis, Osmanlı Hanedanı’nın en kıdemli üyesi Abdülmecid Efendi’yi halife seçmişti. Ancak Lozan’ın taraf ülkeleri, özellikle de İngiltere, halifeliğin kaldırılması yönünde ısrarcı olmuştu. Türkiye Cumhuriyeti’nin dünya devletlerince tanınmasına dayanak teşkil eden ve 28 Ekim 1922’de Lozan’da toplanan barış konferansındaki görüşmeler sonrasında düzenlenen metin, 24 Temmuz 1923’te imzaya açılmasına rağmen İngiltere bu antlaşmayı uzun müddet imzalamamış, 1 Kasım 1922’de kaldırılan saltanattan sonra halifeliğin de kaldırılmasını beklemişti. Nihayet bu dayatmaları sonucu 3 Mart 1924 günü TBMM’de kabul edilen ve 6 Mart 1924’te Resmî Cerîde’de yayınlanarak yürürlüğe giren 431 numaralı “Hilâfetin İlgâ ve Hanedan-ı Osmanî’nin Türkiye Cumhuriyeti Memaliki Haricine Çıkarılmasına Dair Kanun” gereği halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı Hanedanı mensuplarının kundaktaki bebeklerine kadar yurt dışına sürülmesinden sonra 16 Temmuz 1924 tarihinde imzalamıştı.
BİR HAFTA İÇİNDE VATANI TERK
Kapatby ReklamStore
Sürgün Kanunu, daha Meclis’te kabul edildiği 3 Mart günü, gece yarısına doğru, İstanbul Valisi Haydar Bey ve Polis Müdürü Sadettin Bey tarafından ilk önce Halife Abdülmecid Efendi’ye tebliğ edildi. Halife, oğlu Ömer Faruk Efendi, kızı Dürrüşehvar Sultan, zevceleri ve üç kişilik maiyetiyle 4 Mart sabahı Dolmabahçe Sarayı’ndan alınarak otomobil ile Çatalca’ya getirilip Simplon Ekspresi’ne bindirildiler.
Vatanı terk için kanun kapsamındaki bütün kişilere 4 Mart günü tebliğ yapılarak şehzadelere üç gün yani 6 Mart akşamına kadar, sultanlara ve diğerlerine ise bir hafta mühlet verilmişti. Verilen bu mühletler, pasaportların zamanında hazırlanamaması, Mısır’a gitmek isteyenlere İngiltere Sefaretinin vize vermemesi, tren ve gemilerin kalkış saatlerinin getirdiği kısıtlamalar gibi sebeplerle birkaç gün uzamıştı. Yine de 12 Mart günü bittiğinde, o sırada zaten yurt dışında olanlar ile hasta olan Fatma Sultan ve ailesi haricinde, kanunun saydığı kişilerin tamamı vatan topraklarını terk etmiş bulunmaktaydı.
.
SÜRGÜNÜN 99. YIL DÖNÜMÜ (2)
14.03.2023 - 10:14
YAYINLANMA
14.03.2023 - 10:14
GÜNCELLEME
Önceki yazımda Osmanlı Hanedanı’nın bütün mensuplarının 99 yıl önce sürgüne gönderilmesi konusuna bir giriş yapmıştım. Şimdi biraz daha detaya girerek konuya devam etmek istiyorum.
3 Mart 1924 günü Ankara’da toplanan Meclis’te kabul edilen ve 6 Mart 1924 tarihli Resmî Cerîde’de yayınlanarak yürürlüğe giren 431 numaralı Sürgün Kanunu’nda açıkça yazılı olmasa da uygulama göstermişti ki vatandan gönderilecek olanlar, Halife Abdülmecid Efendi, şehzadeler, sultanlar, sultanların oğulları ve kızları ile bütün bu sayılanlardan evli olanların eşleri idi. 4 Mart günü listedeki bütün kişilerin ikamet ettikleri evlerine polis gönderilmiş ve sürgün kararı kendilerine tebliğ edilmişti.
SÜRGÜNÜN KAPSAMI GENİŞ TUTULUYOR
Osmanoğulları için sürgün kanununun çıktığı 3 Mart 1924 günü, son padişah Sultan Mehmed Vahîdeddin Han, son halife Abdülmecid Efendi ve şehzade unvanını taşıyan 35 kişiyle birlikte Hanedan’ın toplam 37 erkek üyesi bulunuyordu. Sadece saltanat davası güdebilecek bu 37 kişiyi kapsaması beklenirken bizdeki sürgünün kapsamı, başka ülkelerdekinden farklı olarak çok geniş tutulmuştu. Sultan denilen padişah ve şehzade kızları (42 kişi), bu sultanların sultanzade denilen erkek (16 kişi) ve hanımsultan denilen kız çocukları (15 kişi), ayrıca padişah, halife ve şehzadelerin zevceleri (27 kişi, aslında bu kategoride olanlar, mecbur olmadığı hâlde gidenler sebebiyle daha çoktur) ve sultanların zevçleri (18 kişi) ile birlikte kanunun saydığı kişi sayısı asgari 155’e ulaşmaktaydı. Aralarında Seniha Sultan gibi 72 yaşında pir-i fani olan da vardı, Melike Hanımsultan gibi annesinin kucağında 15 günlük bebek olan da. Sultan çocuklarından evli olanlarının zevç ve zevceleri de kanunda açıkça belirtilmediği hâlde sürgün edilmiştir. Yine kanunen sürgüne gitmesi gerekmediği halde, çocuklarından ayrılamayan anneler, annelerinden ayrılamayan çocuklar, kızı ölmüş bulunduğu için torunlarıyla giden anneanneler ve bendegân denilen kalfa, ağa, mürebbiye, muallim gibi efendilerinden ayrılamayan hizmetlilerle birlikte gerçek sürgün sayısı 250’yi buluyordu.
BAZILARI ZATEN YURT DIŞINDAYDI
Hanedan’ın padişah sulbünden inen ve sürgün listesinde ismi bulunan 37 erkek üyesinden yedisi, kanunun çıktığı tarihte zaten yurt dışında bulunuyorlardı. Aslında sürgün en önce onlar için başlamıştı. Bunlardan İtalya’da bulunan Sultan Vahîdeddin Han ve oğlu Mehmed Ertuğrul Efendi zaten 18 Kasım 1922’den beri sürgündeydiler. Mehmed Burhaneddin Efendi ile iki oğlu Mehmed Fahreddin ve Osman Ertuğrul Efendiler de o sırada Viyana’da bulunuyorlardı. Abdürrahim Hayri Efendi Roma’da, Osman Fuad Efendi ise İsviçre’de idiler. Sultan Abdülmecid’in kızı ve son sadrazamlardan Damad Mehmed Ferid Paşa’nın zevcesi Mediha Sultan da daha 1922’de zevciyle birlikte Fransa’ya gitmişti.
SÜRGÜN 50 YIL SONRA BİTTİ AMA...
Sürgün, şehzadeler dışındaki erkekler ile kadınlar için 28, şehzadeler için 50 yıl sürdü. 16 Haziran 1952’de hanedanın şehzadeler dışındaki üye ve mensuplarının vatana dönmesine imkân veren kanun çıktığında, 1924’teki vatandan çıkarılan 42 sultandan 18’i, aradan geçen 28 yıl içinde vefat etmiş bulunuyordu. Sağ olan diğerlerinin ve bu arada doğan yeni sultanların da bu izinden faydalanıp sürekli kalmak için vatana dönmesi son derece zordu. Vatana dönme izni çıkan bir sultan veya şehzade eşi, yasaklı babasını, kocasını veya oğlunu bulunduğu ülkede bırakıp nasıl gelecekti? Dolayısıyla bu izinden aslında, fevkalade sınırlı sayıda kişi istifade edebilmişti.
Sürgünün 50 yıl sonra 1974’te şehzadeler için de bitmesinden sonra bile benzer durum geçerliydi. Yurt dışında evlenip aile kuran, çocukları yabancı ülkelerde doğup tahsil görüp evlenen ve iş bulup çalışan pek çok şehzade, ancak hasret gidermek için İstanbul’a geldi ve geri döndü. Bugün bile sürgünün kaldırılmasının üzerinden 49 sene geçmesine rağmen hayattaki 24 şehzadeden 11’i İngiltere’de, üçü Avusturya’da, biri İsviçre’de, biri de ABD’de yaşamaktadır.
.
SÜRGÜNÜN 99. YIL DÖNÜMÜ (3)
18.03.2023 - 13:58
YAYINLANMA
18.03.2023 - 13:59
GÜNCELLEME
Osmanlı Hanedanı’nın bütün mensuplarının 99 yıl önce sürgüne gönderilmesini önceki iki makalemde kısaca anlatmaya çalıştım.
Bu hazin hadiseyi bütün ayrıntılarıyla bu sütunda anlatmak zaten mümkün olamayacağından bir miktar daha bahsederek bu konuya şimdilik son vermek istiyorum.
TBMM’de 3 Mart 1924 Pazartesi günü kabul edilen ve 6 Mart 1924 Perşembe günü çıkan Resmî Cerîde’de yayınlanarak yürürlüğe giren Sürgün Kanunu’nun üçüncü maddesine göre Hanedan mensupları, kanunun ilanından itibaren 10 gün içinde vatanı terk edeceklerdi. Ancak bu maddeye uyulmadı. Daha o gece, kanun metninin mürekkebi bile kurumadan Halife Abdülmecid Efendi ve ailesi Çatalca’ya kadar otomobille götürülüp oradan Simplon Ekspresi’ne bindirilerek Avrupa’ya gönderildi. 4 Mart 1924 Salı günü Hanedan’ın diğer üyelerinin evlerine polis gelmiş, şehzadelere üç gün diğerlerine de bir hafta mühlet verilerek kanun tebliğ edilmişti. Hepsi İstanbul’da doğan bu insanlardan özellikle şehzadeler 50 sene vatana sokulmadılar.
SÜRGÜNDE VEFAT EDEN ŞEHZADELER
Sürgünün devam ettiği 50 yıl içinde kanunun kapsamına giren kişi sayısı ölümler, doğumlar, evlilik ve boşanmalarla değişti durdu. Aradan yarım asır geçtikten sonra 15 Mayıs 1974’te şehzadeler için de vatana giriş izni verildiği zaman, 1924 Mart’ında Hanedan’ın vatandan çıkarılan 37 erkek üyesinden sadece 10 tanesi hayatta bulunuyordu. 50 yıllık sürgün sırasında 16 şehzade dünyaya gelmiş, bunlardan 2 şehzade sürgün bitmeden vefat etmişti.
Hanedan’ın hiyerarşi bakımından en tepesinde bulunan şehzadelerden son padişah ve son halife de dâhil olmak üzere vatanı göremeden sürgünde vefat eden 29’unu ve defnedildikleri yerlerin listesini aşağıda veriyorum:
1. Mehmed Vahideddin Han (1861-1926) Sultan Selim Camii haziresi-Şam.
2. Halife Abdülmecid Efendi (1868-1944) Bakî Mezarlığı-Medine.
3. Mehmed Selim Efendi (1870-1937) Sultan Selim Camii haziresi-Şam.
4. Mehmed Ziyaeddin Efendi (1873-1938) Hıdiv Tevfik Paşa Türbesi-Kahire (İskenderiye’den nakil).
5. Mehmed Seyfeddin Efendi (1874-1927) Sultan Selim Camii haziresi-Şam.
6. İbrahim Tevfik Efendi (1874-1931) Mezar yeri belli değildir-Nice.
Kapatby ReklamStore
7. Mehmed Abdülkadir Efendi (1878-1944) Mezar yeri belli değildir-Sofya.
8. Ahmed Nuri Efendi (1878-1944) Mezar yeri belli değildir-Digne-les-Bains-Fransa.
9. Ahmed Nihad Efendi (1883-1954) Sultan Selim Camii haziresi-Şam.
10. Mehmed Burhaneddin Efendi (1885-1949) Sultan Selim Camii haziresi-Şam.
11. Ömer Hilmi Efendi (1886-1935) Hıdiv Tevfik Paşa Türbesi-Kahire (İskenderiye’den nakil).
12. Mehmed Cemaleddin Efendi (1891-1946) Beyrut.
13. Abdürrahim Hayri Efendi (1894-1952) Bobigny Müslüman Mezarlığı-Paris.
14. Mehmed Abdülhalim Efendi (1894-1926) Sultan Selim Camii haziresi-Şam.
15. Osman Fuad Efendi (1895-1973) Bobigny Müslüman Mezarlığı-Paris.
16. Ömer Faruk Efendi (1898-1969) II. Mahmud Han Türbesi-İstanbul (Kahire’den nakil).
17. Ahmed Nureddin Efendi (1901-1944) Bobigny Müslüman Mezarlığı-Paris.
18. Mahmud Şevket Efendi (1903-1973) Bagnols-sur-Cèze-Fransa.
19. Mehmed Şerefeddin Efendi (1904-1966) Sultan Selim Camii haziresi-Şam.
20. Ahmed Tevhid Efendi (1904-1966) Beyrut.
21. Mehmed Âbid Efendi (1905-1973) Sultan Selim Camii haziresi-Şam.
22. Mehmed Abdülkerim Efendi (1906-1935) Mount Olivet Mezarlığı-New York.
23. Mehmed Nizameddin Efendi (1909-1933) II. Mahmud Han Türbesi-İstanbul (Kahire’den nakil).
24. Mehmed Fahreddin Efendi (1911-1968) Ferncliff Mezarlığı-New York.
25. Mehmed Ertuğrul Efendi (1912-1944) Hıdiv Tevfik Paşa Türbesi-Kahire.
26. Mahmud Namık Efendi (1914-1963) II. Mahmud Han Türbesi-İstanbul (Kahire’den nakil).
.27. Mahmud Hüsameddin Efendi (1916-1966) Beyrut.
28. Cengiz Efendi (1925-1950) Bobigny Müslüman Mezarlığı-Paris.
29. Osman Efendi (1925-1934) Gül Baba Türbesi haziresi-Budapeşte
.
KANDİL GECELERİ
07.03.2023 - 11:27
YAYINLANMA
07.03.2023 - 11:28
GÜNCELLEME
Müslümanların kıymet verdiği ve Yüce Yaradan’ın rahmetine kavuşmak için bir fırsat olarak değerlendirilen on tane mübarek gece vardır.
Asırlardan beri Müslümanlar bu günlerde tebrikleşir, bu gecelerin İslam âlemine ve bütün insanlar için hayırlar getirmesini temenni ederler. Daha fazla ibadet yapar ve muhtaçları daha çok sevindirirler. Bu on gece ay takvimine göre belirlenir. Dolayısıyla her yıl bir önceki yıla göre ortalama on gün önce olmak üzere yıllar geçtikçe hâlen kullandığımız güneş takviminin bütün aylarına tesadüf edebilirler. Bunlardan sekizi için kutlama süresi, önceki günün öğle namazı vaktinden o gecenin sonunda sabah namazı vakti girene kadardır. Arife ve üç Kurban Bayramı geceleri ise istisna olarak bu günleri takip eden gecelerdir.
Kapatby ReklamStore
MÜSLÜMANLARIN ON GECESİ
Bu özel geceler sırasıyla Muharrem ayının birinci gecesi olan yılbaşı gecesi, yine Muharrem ayının onuncu gecesi olan Aşure Gecesi, Rebiyülevvel ayının on ikinci gecesi kutlanan ve Peygamberimizin doğum yıl dönümü olan Mevlid Kandili, Receb ayının ilk cuma gecesi olan Regaib Kandili, yine Receb ayının yirmi yedinci gecesi olan Miraç Kandili, Şaban ayının on beşinci gecesi olan Berat Kandili, Ramazan ayının hangi gecesi olduğu kesin belli olmamakla birlikte ülkemizde yirmi yedinci gecesinde kutlanan Kadir Gecesi, Ramazan ayının son günü ile bayramın birinci günü arasındaki Ramazan Bayramı Gecesi, Zilhicce ayının onuncu gecesi olan Arife Gecesi ve bunu takip eden Kurban Bayramının birinci, ikinci ve üçüncü günlerinden sonraki gecelerdir.
NASIL KUTLANIR?
Bu geceleri şanlarına uygun olarak en güzel şekilde değerlendirmeye o geceyi “ihya etmek” denir. İslam âlimleri bu gecelerde kaza namazı kılmayı, Kur’an-ı Kerim okumayı, Yüce Yaradan’a dua etmeyi, işlenmiş olunan hata, kusur ve günahlardan tövbe etmeyi, muhtaçlara sadaka vermeyi ve bütün bu ibadetlerden hasıl olacak sevapları geçmişlerimizin ruhlarına da bağışlamayı tavsiye etmektedir. Müslümanlar bu gecelere saygı gösterir. Saygı göstermenin ise günah işlememekle olacağı ifade edilmektedir.
MİNARELERİN AYDINLATILMASI
Kanûnî’nin oğlu, Edirne’deki Selimiye Camii’ni yaptıran on birinci Osmanlı padişahı Sultan II. Selim (ö. 1574) devrinde camiler aydınlatılıp minarelerde kandiller yakıldığı için bu gecelerden dördüne kandil geceleri denilmiştir. Bunlar Mevlid, Regaib, Miraç ve Berat geceleridir. Sonraki devirlerde iki minaresi bulunan camilerde bu minareler arasına mahya kurma uygulaması başlatılmıştır. Sultan III. Ahmed (ö. 1736) devrinde on iki yıldan fazla sadrazamlık yapan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa (ö. 1730) bu uygulamayı resmileştirmiş hatta minareleri kısa olduğu için mahya kurulamayan Eyüp Sultan Camii’nin iki minaresini yeniletmiştir.
BERAT KANDİLİ
Makalemi kaleme aldığım saatlerde idrak edilmekte olunan Berat Kandili Şaban ayının on beşinci gecesidir ki mübarek Ramazan ayının iyice yaklaştığının da habercisidir. Peygamberimizin “aleyhisselam” bu gecede çok ibadet ve dua ettiği bildirilmiştir. Bu vesileyle bu gecenin devletimize, milletimize ve bütün insanlığa hayırlar getirmesini niyaz ederim.
.
HAYATIN GERÇEKLERİ
04.03.2023 - 13:26
YAYINLANMA
04.03.2023 - 13:34
GÜNCELLEME
Ölüm de doğum kadar hayatın bir gerçeği. Yaşımız ne olursa olsun ölümü kendimize kondurmak istemesek de içten içe çok iyi biliyoruz ki o mahut gün bir gün mutlaka gelecek. Kısa veya uzun bu dünyadaki yolculuğumuz bitecek. Sevinçler, üzüntüler, başarılar, başarısızlıklar ve hayal kırıklıkları ile geçen bu macera sona erecek. Doğduğumuzda sevinenler olduğu gibi vefatımızda da üzülenler olacak. Adımızı koyarlarken kulağımıza okunan ezanı, toprağın üzerinde son defa musalla taşında dinleyeceğiz.
CENAZE NAMAZLARI
Kapatby ReklamStore
Son yirmi gün içinde üç cenaze namazı ve üç defne iştirak ettim. Düşünce âleminde ve belli bir müddet için de olsa sanki bu dünyadan ayrıldım. Ne kadar olduğunu bilmediğim kalan ömrümle ilgili olarak iç dünyamda bazı kararlar aldım. Niyazım odur ki bu uyanıklık uzun sürsün, beni eski hâlime döndürecek gaflet bulutları mümkün olduğunca geç gelsin.
Bahsettiğim cenaze namazlarından ilkini 11 Şubat’ta gelinimin anneannesi Müyesser (Aysel) Bekiroğlu için kıldım. 84 yaşında vefat eden merhume Müyesser Hanım eski fabrikatörlerden Abdülhakim Hikmet Bekiroğlu’nun oğlu Yusuf Ziya Bekiroğlu’nun eşiydi. Merhum Hikmet Bey 1970’lerin meşhur Ece Makarnalarının kurucularındandı. Yaşı müsait olanlar o yılların hafızalarımıza işlemiş şu radyo reklamını mutlaka hatırlayacaklardır:
Evvela düğün çorbası
Arkadan kuzu dolması
Makarnaya sıra gelince
Garson Ece getir
Garson Ece getir
Afiyet olsun
Merhume Müyesser Hanım belki o ikbal günlerini yaşamıştı ama hayat ona tek oğlunun vefatını da göstermişti. Son yıllarını hastalıklarla savaşarak geçiren merhumeyi, eşinin ve 11 yıl önce vefat eden oğlunun da medfun bulunduğu Karacaahmet’teki aile kabristanına defnettik.
KIYMETLİ KOMŞUM
İkinci cenaze namazını 25 yıldır oturduğum sitede yan apartmandan komşum Hüseyin Toprak için 28 Şubat günü kıldım. 90 yaşını aşmış olarak vefat eden Hüseyin Ağabey Amasyalı idi. Bütün ömrünü ticaret yaparak geçirmişti. Mesleğine öyle tutku ile bağlıydı ki ibadetten artan vaktini daha birkaç sene öncesine kadar yine ufak tefek bir şeyler satarak değerlendirirdi. Cenaze namazına katılan bütün dostları onu iyi bilirdik dediler ve haklarını helal ettiler. Kendisini Eyüp Sultan Mezarlığı’nda, üç sene önce vefat eden hayat arkadaşı Seher Hanım’ın yanında toprağa verdik.
VE SULTAN’IN KAYINPEDERİ
Üçüncü cenaze namazını 2 Mart günü Osmanlı Hanedan Reisi Şehzade Harun Osmanoğlu’nun dünürü Muhammed Halil Sagherji için kıldım. Nurhan Osmanoğlu Sultan’ın eşi Muhammed Ammar Sagherji’nin babası olan merhum, rahatsızlığı sebebiyle Şam’dan İstanbul’a getirilerek Çam ve Sakura Hastanesi’nde tedavi altına alınmıştı. Kendisi Osmanlı Hanedanı mensubu olan Sultanzade Muhammed Halil Beyefendi ile Sara Hanımsultan’ın dedesiydi. Prof. Dr. Ramazan Ayvallı Hoca’nın kıldırdığı cenaze namazına merhumun oğlu ve torunu, Harun Osmanoğlu ve oğlu Abdülhamid Kayıhan Osmanoğlu ile diğer yakınları iştirak etti.
Bu vesileyle bu üç merhume ve merhuma, deprem şehitlerimize ve bütün geçmişlerimize Allah’tan rahmet diliyorum.
.
SÜLEYMANİYE’DE BİR CUMA NAMAZI
07.02.2023 - 13:35
YAYINLANMA
07.02.2023 - 13:38
GÜNCELLEME
İstanbul’da yaşayan bizler çok şanslı insanlarız. Ruhumuz bir sebeple inceldi, duygulandık ve tarihin derinliklerine mi yönelmek istedik. Bunu gerçekleştirecek imkânımız var. Var ne demek imkân denizinin ortasında yüzüyoruz.
Ben de geçtiğimiz cuma günü cuma namazını bir selâtîn camide kılayım, asırlardan beri mabet olarak kullanılan bir mekânda, şöyle 10 bin Müslüman’ın arasında kaybolayım istedim. Osmanlı padişahlarının, padişahların anneleri olan valide sultanların ve padişahların kızları olan sultanların yaptırdıkları camilere selâtîn cami deniyor. Selâtîn sultanlar demek. Tahmin edeceğiniz gibi payitaht olması hasebiyle 35 adetle en çok selâtîn cami İstanbul’da bulunuyor. Ayasofya-i Kebir Camii de selâtîn cami sayılıyor. Hatta Osmanlı devrinde, selâtîn camiler arasında protokolde ilk sırada idi.
Kapatby ReklamStore
MİMAR SİNAN’IN KALFALIK ESERİ
İstanbul’daki selâtîn camilerden, bu soğuk kış gününde ulaşımı benim için en kolay olan Süleymaniye Camii’ni seçtim. Muhteşem yüzyılın muhteşem padişahı Kanuni’nin, muhteşem mimarı Sinan’a yaptırdığı ve onun “kalfalık eserim” dediği bu cami sıkışık olmamak üzere en az 10 bin kişinin namaz kılabileceği iç mekânı ile gerçekten muhteşem.
Yedi senelik bir inşaat süresinden sonra 1557’de yine bir cuma günü ibadete açılan bu büyük mabet, aradan 466 sene geçmiş olmasına rağmen ilk günkü gibi ışıldıyor. Tarihî yarımadanın yani Suriçi’nin yedi tepesinden birinde bulunan cami, Yahya Kemal Beyatlı’nın meşhur şiirinde şöyle anlatılır:
En güzel mabedi olsun diye en son dinin
Budur öz şekli hayal ettiği mimarînin
Görebilsin diye sonsuzluğu her yerden iyi
Seçmiş İstanbul’un ufkunda bu kudsî tepeyi
CAMİNİN VE CUMANIN RUHANİYETİ
Tramvaydan indiğim Laleli’den itibaren bütün güzergâh tamamen tarihi yapılardan meydana geldiği için camiye varıncaya kadar zaten asırlar öncesine ışınlanmış gibiydim. Camiye girdiğimde gözlerimin önüne serilen heybetin yükselttiği mehabet ve ruhaniyet bütün benliğimi sarmıştı.
Gel gör ki hutbeden önceki ikinci ezanı okuyan müezzin efendi sesini öyle yükseltti ki sanki gırtlağı yırtıldı. İcra etmeye çalıştığı makam da bozuldu, detone oldu. O kadar bağırdı ki ses sisteminin amplifikatörü iflas etti, sesinin en yükseğe vardığı noktalarda artık sadece cızırtı ve hışırtı üreterek kulakları tırmaladı. İmam efendinin okuduğu hutbenin de en az yarısında ne dendiğini anlamadım. Her cümleden sonra elektronik ses siteminden kaynaklanan çok sayıda yankının birbirine girmesiyle cami metalik seslerle doldu.
Efendiler bunu yapmayın. Mimar Sinan bu caminin akustiğini, her yerine doldurulan mikrofon ve hoparlörlere göre ayarlamamış. Tabi bunları yazarken boşa kürek çektiğimin de farkındayım. Diyanet İşleri Başkanlığı ezanlar için 80 desibel üst sınır koyduğu hâlde bu talimatı bile dinlenmiyor.
MİLLETİMİZİN BAŞI SAĞ OLSUN
Bu yazıyı kaleme aldığımda ne yazık ki en yükseği 7,7 şiddetinde bir seri depremle sarsılan Kahramanmaraş ve Gaziantep başta olmak üzere on ilimizden ölüm haberleri gelmeye devam ediyordu. Depremin, 1939’da Erzincan’da meydana gelenden sonraki en büyük deprem olduğu ifade ediliyor. Milletimizin başı sağ olsun. Milletçe kenetlenip bu büyük felaketin yaralarını da en kısa sürede saracağız.
.
OSMANLI DEVLET SALNÂMELERİ
OSMANLI DEVLET SALNÂMELERİ
04.02.2023 - 14:12
YAYINLANMA
04.02.2023 - 14:16
GÜNCELLEME
Osmanlıdan kalan belgeler arasında salnâmeler önemli yer tutar. Merkezî yönetimin, bakanlıkların, askerî kurumların ve vilayetlerin çıkardıklarının yanı sıra bazı özel kişi ve kuruluşlara ait salnâmeler de bulunmaktadır.
Fransızcada almanak, İngilizcede ise annual veya yearbook karşılığı olan salnâmeye şimdi yıllık diyoruz. Salnâme kelimesi Farsça yıl demek olan “sal” ile yazılı şey, kitap, mektup manasındaki “nâme” kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir.
Merkezî yönetimce hazırlanıp bastırılan devlet salnâmeleri, devletin yukarıdan aşağıya bütün yönetim birimlerini, merkezden atanan devlet memurlarının ve yerel yöneticilerinin isimlerini ve bir takım istatistiksel bilgileri veren kitaplardır. Bunların ilki Sultan Abdülmecid Han devrinde, Mustafa Reşid Paşa’nın ilk sadrazamlığı sırasında 1847'de (hicrî 1263) çıkarılmıştır. İlk üç salnâme Ahmed Vefik Paşa tarafından hazırlanmıştır. Daha sonra bu görevi Ahmed Cevdet Paşa yürütmüştür.
ARALIKSIZ 64 YIL YAYIN
1847’den 1908'e kadar 1263-1326 aralığındaki hicrî yıllar için 64 adet devlet salnâmesi kesintisiz olarak yayınlanmıştır. Sultan II. Abdülhamid Han'ın tahttan indirildiği hicrî 1327 (1909) senesi için salnâme yayınlanmamıştır. Sonraki üç adet salnâme, hicrî 1328, 1329 ve 1330 (1910, 1911, 1912) yıllarında, 1326, 1327 ve 1328 malî yılları için yayınlanmıştır. Sonraki yıllarda, Balkan ve I. Dünya Savaşları sebebiyle devlet salnâmesi yayınlanamamıştır. Son yayınlanan devlet salnâmesi, hicri 1336 (1918) yılında 1333-1334 malî yılları için Sultan Vahîdeddin Han'ın ilk saltanat yılında çıkarılan 68. salnâmedir. İlk 35 salnâme taş baskı olarak diğerleri ise matbaa harfleri ile basılmıştır. İlk 30 sene 150-200 sayfa arası bir hacme sahip olan salnâmeler sürekli gelişerek Sultan II. Abdülhamid Han devrinde 1100 sayfayı aşmışlardır.
İLK SALNÂME
1847’de Tabhane-i Âmire’de taş baskı tekniği ile basılan ilk salnâmenin 6 kuruş fiyatı vardı. 180 sayfa olan kitapçıkta Osmanlı Devleti’nin idarî teşkilâtının mülkiye, askeriye ve ilmiye bölümleriyle, buralarda görev yapan makam ve memuriyet sahiplerinin isimleri tablolar hâlinde verilmişti. Ayrıca Osmanlı ülkesindeki panayırlardan dinî günlere kadar sosyal hayatı ilgilendiren önemli günlerin yer aldığı bir takvimin yanı sıra kara ve deniz postalarına ait tarifeler, Türk parasının yabancı ülke paraları karşısındaki değerini gösteren bir liste, yabancı devletlerin elçilikleri, bazılarının hükümdarları, idare şekilleri, kabineleri, bunların nüfusu, yüzölçümü, parası ve askerî durumu hakkında bilgiler bulunmaktaydı.
“Salnâme sene 1263” başlığını taşıyan ve Avrupa’da da büyük ilgi gören bu ilk salnâme aynı yıl Fransızcaya tercüme edilmiş ve kitap halinde yayınlanmıştır. Sonraları Maarif Nezaretinin sorumluluğuna verilen salnâmeler “.... Sene-i Hicriyyesine Mahsus Salnâme-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye” adıyla neşrolunmuştur.
.
OSMANLI DEVLETİ’NİN 724. KURULUŞ YIL DÖNÜMÜ
31.01.2023 - 13:54
YAYINLANMA
31.01.2023 - 13:55
GÜNCELLEME
4
PAYLAŞIM
27 Ocak 2023 günü, Osmanlı Devleti’nin 724. kuruluş yıl dönümü olarak kutlandı. Her yıl olduğu gibi Eskişehir Ertuğrul Gazi Yörük Türkmen Dernekleri Federasyonu, yıl dönümü münasebetiyle bir dizi etkinlik gerçekleştirdi.
27 Ocak gününün bu sene cumaya tesadüf etmesi etkinliklere ayrı bir çehre kazandırdı. Anma törenlerine ev sahipliği yapan Eskişehir Merkez Odunpazarı ilçesine bağlı Karacaşehir köyündeki tarihî Karacaşehir Camii’nde cuma namazı öncesi mevlid-i şerif okundu, akabinde vatandaşlara ikramlarda bulunuldu. Osmanlı Devleti’nin bağımsızlığı kazanmasının alameti olarak 724 yıl önce Dursun Fakih’in Osman Gazi adına bu camide okuduğu hutbe, temsilî olarak tekrar okunarak o kutlu zaman hafızalarda canlandırıldı.
Genç nesillerin bu topraklardaki varlığımızın asırlar öncesine dayandığının farkına varmasına, dolayısıyla da millî birlik ve beraberlik şuurunun yükselmesine sebep olacağı için bu tür kutlamaların hiç aksatılmadan icra edilmesi taraftarıyım.
DEVLET-İ EBED-MÜDDET
Osmanlı kaynaklarında bu kuruluş günü, “Devlet-i Ebed-Müddet-i Osmaniyye’nin mebde-i istiklâli” cümlesiyle ifade edilir ki bugünkü Türkçeye “Sonsuza kadar yaşayacak Osmanlı Devleti’nin bağımsızlığının başlangıcı” şeklinde çevrilebilir. Ecdadımız işin içine sonsuzluğu katarak Türk milletinin “devlet” kavramına verdiği önemin derecesini böyle ifade etmiştir. Nitekim tarihte, Türk milletinin devletsiz kaldığı bir zaman dilimine rastlayamazsınız.
Osmanlı Devleti’nin kuruluş tarihi olarak tarihçiler arasında bir söz birliği yoktur. İlk devlet başkanı olarak Ertuğrul Gazi’yi kabul edip kuruluş yılı olarak 1230 tarihini alanlar bile vardır. Çünkü bu tarihte Ertuğrul Gazi, Erzincan yakınlarındaki Yassıçemen’de Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad’ın Harzemşahlarla giriştiği bir savaşta ona yardım etmiş, bu hizmetine karşılık devletin Bizans sınırında dirlik alarak uç beyi olmuştu.
2000 YILDIR DEVLETSİZ KALMADIK
Osmanlı Devleti’nin kuruluşu için en yaygın kabul, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılışı ile Osman Gazi’nin bağımsızlığını ilan ettiği ve adına hutbe okuttuğu rivayet edilen 1299 yılıdır. 27 Ocak günü ise Osmanlı devlet salnamelerinde “Devlet-i Ebed-Müddet-i Osmaniyye’nin mebde-i istiklâli ve kıra’et-i hutbe-i şerife” olarak geçen hicrî 4 Cemaziyelevvel 699 ve buna karşılık gelen miladî 27 Ocak 1300 tarihinden kaynaklanmaktadır. Bu hesaba göre aslında 27 Ocak 2023, 724. değil 723. kuruluş yıl dönümüdür.
Kapatby ReklamStore
Bu rivayetlerin hangisi doğru olursa olsun şu gerçeği değiştirmez: Türk milleti 2000 yıldır olduğu gibi Osmanlı Devleti’nin yıkılışından sonra da devletsiz kalmamıştır. Son Türk devleti, Osmanlının ortaya çıktığı ilk toprakları ve payitahtını da içinde barındıran, vatandaşı olduğumuz Türkiye Cumhuriyeti’dir ve tarihin her devrinde olduğu gibi hâlâ dünyanın önemli devletleri arasındadır.
.
SULTAN FATİH’İN ŞAHSÎ KÜTÜPHANESİ
28.01.2023 - 12:28
YAYINLANMA
30.01.2023 - 11:41
GÜNCELLEME
2
PAYLAŞIM
Malumunuz İstanbul Rami Kütüphanesi 13 Ocak 2023 Cuma günü hizmete açıldı. 1828’den itibaren bugünkü binalarıyla kışla olarak faaliyete geçen bu tarihî mekân, iki asır sonra ilk açıldığı günkü gibi pırıl pırıl binalarıyla artık tarih, kültür ve bilime hizmet edecek.
Kütüphane hizmete açılır açılmaz amacına yönelik etkinliklere büyük bir hızla başladı. Sergiler, seminerler, toplantılar... Ben de geçtiğimiz gün kıymetli dostum Dr. Göker İnan’ın haber vermesiyle tesisteki salonlardan birinde art arda gerçekleşecek iki seminere katılmak üzere soluğu Rami’de aldım. Bizleri sıcak bir ilgiyle karşılayan Kütüphane Müdürü Ali Çelik Bey bu tür etkinliklerin sıklaşarak devam edeceğini müjdeledi.
Seminer saatine kadar tesiste şöyle hızlı bir tur yaptım, daha doğrusu yapmaya çalıştım. Çünkü öyle bir çırpıda dolaşılabilecek bir yer değil. Başlı başına bir mahalle. Bu hızlı turdan sonra Londra, Paris, Viyana ve Budapeşte’deki abidevî tesislerde yer alan benzer kütüphanelerde bulunmuş birisi olarak Rami Kütüphanesi’nin hem binası hem de içindeki imkânlar bakımından bahsettiğim Avrupa başkentlerindekilerden bir eksiğinin olmadığını rahatlıkla söyleyebilirim.
ALTI ASIR ÖNCESİNDEN YAZMA ESERLER
İlk katıldığımız seminer Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Kitap Şifahanesi ve Arşiv Dairesi Başkanı Nil Baydar Hanımefendi tarafından verildi. Kalabalık bir dinleyici topluluğunun takip ettiği sunumda ilk önce Sultan Fatih’in mütalaası için ona arz edilen veya bizzat kendisinin talimatıyla yazılan veya başka dillerden tercüme edilen çok kıymetli 200 cilt kitaptan meydana gelen bir kütüphanenin söz konusu olduğunu öğrendik. Bu kitaplardan, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi’ndeki çeşitli koleksiyonlardan derlenen 88 cildini seminer sonrasında bizzat gözlerimizle görebileceğimizi duymak biz katılımcıları heyecanlandırdı.
Tıp, fizik, astronomi, matematik, geometri, optik, coğrafya, mantık, edebiyat, fıkıh ve daha pekçok bilim dalında devrin uzmanlarınca kaleme alınmış bu eserlerden, Fatih’in Doğu’nun ve Batı’nın hükümdarı unvanını gerçekten hakettiğini bir kere daha anladık.
USTA BİR ŞAİR
İkinci seminer yine Yazma Eserler Kurumu Başkanlığından Yazma Eser Uzmanı Dr. Uğur Öztürk tarafından verildi. Bu seminerde dinlediklerimizle Sultan Fatih’in şahsi kütüphanesine biraz daha fazla nüfuz ettik. Kütüphanesindeki eserlerin çoğunun Arapça olmasından Arapçasının son derece güçlü olduğunun anlaşıldığını, divan sahibi bir şair olmasından da o günün geleneğine göre en az 40 bin beyit şiiri ezberlemiş olması gerektiğini öğrendik.
VE MUHTEŞEM SERGİ
Seminerlede edindiğimiz bu bilgilerden sonra Fatih’in şahsi kütüphanesindeki 88 cilt eserin sergilendiği salona girince sanki büyülendim. Neredeyse 6 asır öncesinden çıkıp gelerek gözlerimizi cilalayan bu eserler, içlerinde anlatılan kıymetli bilgilerin yanı sıra her biri aynı zamanda bir incelik, ustalık ve zerafet harikasıydı. Velhasıl bu sergiyi ziyaret etmenizi hararetle tavsiye ediyorum.
.
OSMANLI İMPARATORLUĞU
OSMANLI İMPARATORLUĞU
24.01.2023 - 12:12
YAYINLANMA
24.01.2023 - 15:14
GÜNCELLEME
3
PAYLAŞIM
Şu anda vatandaşı olduğumuz Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün toprakları bir önceki devletimiz Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarının sadece bir bölümüydü. Başşehrimiz Ankara bir vilayetinin merkeziydi. İçinde yaşamaktan gurur duyduğum İstanbul ise payitahtıydı.
Rahmetli dedem, Sultan II. Abdülhamid Han devrinde, şu anda Bulgaristan’da bulunan Razlık nahiyesine 30 kilometre mesafedeki Babek köyünde 1901 yılında doğmuştu. O tarihte Avrupa’da 311 bin kilometrekare toprağımız vardı. Bu toprakların yarısı 1908’de Birinci Meşrutiyet ilan edilir edilmez, diğer yarısı da 1912’deki Balkan Harbi sonrasında elimizden çıktı. Bize 23 bin kilometrekarelik şu anki Trakya topraklarımız kaldı. Dedem ve ailesi Bulgarların zulmüne ancak 15 sene kadar dayanabildiler. 1385’te Murad-ı Hüdavendigar devrinde fethedilen ve 500 seneden fazla hükmümüz altında kalan vatan topraklarını terk etmeye mecbur kaldılar. Türkiye sınırına kadarki 300 kilometrelik yolu bin bir zorlukla aşarken yaşadıklarını anlatsam göz yaşlarınıza hâkim olamazsınız.
1907 YILINDA OSMANLI DEVLETİ
Bu girişi, pek çoğumuz tarafından sanki asırlarca önce kurulmuş da yine asırlarca önce tarih sahnesinden çekilmiş bir devlet olarak düşünülen Osmanlı Devleti’nin öyle olmadığını hatırlatmak için yaptım. Nitekim bu sene yeni devletimizin 100. kuruluş yıl dönümünü idrak edeceğiz. Şimdi size şahsî kütüphanemde bulunan 1325 hicrî ve 1907 miladî senesine ait Osmanlı Devleti salnamesi yani yıllığının 682 ilâ 994. sayfaları arasında idarecilerinin yazılı olduğu vilayetlerin isimlerini salnamedeki sırasıyla aktaracağım:
Dersaadet | Erzurum vilayeti
Hicaz vilayeti | Ma’muret-ül Aziz vilayeti
Yemen vilayeti | Van vilayeti
Basra vilayeti | Trabzon vilayeti
Bağdat vilayeti | Cezayir-i Bahr-i Sefid vilayeti
Musul vilayeti | Girit vilayeti
Halep vilayeti | Edirne vilayeti
Suriye vilayeti | Selanik vilayeti
Beyrut vilayeti | Kosova vilayeti
Kapatby ReklamStore
Trablusgarp vilayeti | Yanya vilayeti
Hüdavendigar vilayeti | İşkodra vilayeti
Konya vilayeti | Manastır vilayeti
Ankara vilayeti | Kudüs-i şerif sancağı
Aydın vilayeti | Bingazi sancağı
Adana vilayeti | Zur sancağı
Kastamonu vilayeti | İzmit sancağı
Sivas vilayeti | Biga sancağı
Diyarbekir vilayeti | Çatalca sancağı
Bitlis vilayeti | Cebel-i Lübnan sancağı
Özerk (Otonom) Vilayetler:
Mısır hıdivliği Bulgaristan eyaleti
Tunus eyaleti Rumeli-yi Şarkî eyaleti
Bosna vilayeti Sisam beyliği
Kıbrıs Adası
Gördüğünüz gibi II. Abdülhamid Han’ın son yıllarında Osmanlı İmparatorluğu hala üç kıta üzerinde ve 8 milyon kilometrekarelik bir toprağa sahip. Ama gelin görün ki İttihatçılar padişahı 1909'da tahttan indirip Selanik'te hapsettiler ve onun 30 küsur sene muhafaza ettiği imparatorluk topraklarını kar gibi eritip on senede onda birine indirdiler.
.
TÜRK DEVLETLERİ
TÜRK DEVLETLERİ
21.01.2023 - 14:40
YAYINLANMA
21.01.2023 - 14:41
GÜNCELLEME
1
PAYLAŞIM
Türkler tarih boyunca pek çok devlet kurmuştur. Bazı tarihçilere göre tarihte imparatorluk, devlet, hanlık, beylik ve atabeylik olarak kurulan Türk topluluklarının sayısı 120’ye yakındır.
Peki Cumhurbaşkanlığı armasında bulunan 16 yıldızın temsil ettiği 16 Türk devleti nedir derseniz onlar bağımsız olarak hüküm sürenlerden en büyük olanlardır. Armada bu yıldızların çevresini sardığı güneş ise son Türk devleti Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil etmektedir.
On altı büyük Türk devletinden Büyük Hun ve Göktürk İmparatorlukları 18 milyon kilometrekare, Büyük Selçuklu İmparatorluğu 10 milyon kilometrekare, Osmanlı İmparatorluğu ise üç kıtada 20 milyon kilometrekare yüzölçümüne ulaşmıştır. Dolayısıyla 2200 seneyi aşan Türk tarihi, müddet, yüzölçümü, süreklilik, istikrar, askerî ve malî güç bakımından benzersiz seviyelere ulaşan devletleriyle tam anlamıyla bir başarı hikâyesidir.
BÜYÜK HUN İMPARATORLUĞU
Milat’tan önce 220 yılında Kara Han tarafından kurulmuştur. Osmanlıların da atası olan Kara Han oğlu Oğuz Han, Milat’tan önce 209 yılında tahta geçince ilk düzenli kara ordusunu kurmuştur. Nitekim bu tarih, Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir ki 28 Haziran’da kara ordumuzun 2232. yıl dönümü kutlanacaktır.
Kara Han ve Oğuz Han yerine kullanılan Teoman ve Mete, bunların Çin kaynaklarındaki karşılığı olan T’ou-man (Tuman) ile Mao-t’un (Motun) isimlerinden gelmektedir. Hun hanedanı, Osmanoğullarından sonra en devamlı Türk imparatorluk hanedanıdır ki 436 yıl sürmüştür.
II. Bayezid Han devri tarihçilerinden Hasan Bayâtî, Oğuz Han’ın Hazret-i İbrahim devrinde yaşadığını ve o zamanki hak dinin mensubu olduğunu aktarmaktadır. Nitekim eşini tek tanrıya inanlardan seçmiştir. Ayrıca neslinden gelenlerin kurduğu Selçuklu ve Osmanlı Devletlerinin dokuz asır boyunca İslam’a yaptıkları hizmetler göz önüne alınarak tarih boyunca Oğuz Han’a hep saygı gösterilmiştir.
Kapatby ReklamStore
ÖVÜNÜLECEK BİR TARİH
Ecdadımız bizlere, dünya üzerindeki her ferdin imreneceği, gerçekten şanlı bir tarih mirası bırakmıştır. Bu kadar uzun zaman diliminde meydana gelen bazı özel durumlar cımbızla çekilip art niyetle öne çıkarılmadığı sürece, bu tarihî mirasta utanacağımız hiçbir husus yoktur.
Güçlü bir Türk devleti biz vatandaşları için bir nimet olduğu gibi aslında bütün dünya için bir gerekliliktir. Geçmişimiz, sadece Müslümanların değil bütün mazlum ve mağdur milletlerin sığınağı olma konusunda verdiğimiz parlak örneklerle doludur. Belki bizim ömrümüz yetmeyecek ama, dünyanın önde gelen fütüristlerinin objektif verilerden yola çıkarak yaptıkları tespitlere göre ikinci asrına giren devletimizi, çok uzak olmayan bir gelecekte eskisinden de parlak bir dönem beklemektedir.
|
| Bugün 450 ziyaretçi (1111 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
