Râbıta’nın Usûl-i Fıkıh Işığında Tahlîli

Bundan sonra... [1]

İslâm Ümmeti içinde Sûfiyye-i Aliyye’nin ’âlimi ve ’avâmıyla hemen hemen hepsinin, Tefsîr, Hadîs, Fıkıh ve Akâid âlimlerinin de bir nicelerinin yapa geldikleriRâbıta ameli var. Bu amelin, zamânımızın kimi ilim adamı pozlarındaki câhil edebsizlerince ve onların yollarından giden sürülerce şirk olarak i’lân edildiğini işitiyor ve okuyoruz. Bunlar esâsen cevâb vermeye bile değmeyen sefîhler iselerse de, şeytânî vesveseleriyle aldatıp kandırdıklarına ve de sâmîmî kimselere faydası olur düşüncesiyle bu makâlede bahsi geçen mevzû’u incelemek istiyoruz. Ve billâhi’t-tevfîk…

Râbıta Ne Demektir?

Lüğatta Râbıta; Râbıta, rabt eden, bağlayan şey demektir. Râbıta, ulka ve vuslat demektir.[2] Ulka ise…… ve ilişik’e (yani alâkaya) denir. benim şu malda ulka’m, ya’ni alâkam var dersin.[3] Taallük, bağlantı, tutunulacak şey.[4] Vuslat: Ulaşmaklık, ittisâl ma’nâsınadır.[5] Şu hâlde, Tâcü’l Arûs sâhibi Zebîdî’ye göre Râbıta, İlişik, alâka, ulaşmaklık ve ittisâl/bitişmek demektir. Istılâhta Râbıta: Tasavvuf ıstılâhındaki Râbıta, değişik çeşitleriyle, farklı farklı ta'rîf edildiyse de, bizim üzerinde duracağımız çeşidi ve onun ta'rîfi şudur: Râbıta, bir mürîdin, fenâ fillâh’a[6] ulaşmış mürşid-i kâmilinin rûhâniyetiyle beraber, (kalbiyle) ondan yardım istemesinden ve sûretini kalb gözünün önüne getirerek hayâl etmesinden ibarettir.[7]

Temhîd:

Râbıta, ya hem ma'nâ ve muhtevâ, hem de şekil ve sûret olarak Saadet asrında vardı, veya yoktu. Var idi ve -kimi câhil ve sapıklarca iddiâ edildiği gibi- küfür idiyse, hakkında açık âyet ve hadîsin bulunması gerekirdi. Biz, kitâbımız Kurân’da böyle bir âyet veya onun birinci ve en esaslı tefsîri olan Sünnet’te de zayıf bile olsa bir hadîs bilmiyoruz. Vardır, diyen Allah celle celâlühû’ya veya Resûl’ü sallallâhu aleyhi ve sellem’e iftirâ ediyor, demektir.

Hem ma'nâ ve muhtevâ, hem de şekil ve sûret olarak iki cihetiyle Saâdet asrında yok idiyse, ya ma'nâ ve muhtavâ olarak var idi ama şeklen ve sûreten yok idi, veya hem ma'nen hem de şeklen ve sûreten yok idi.

Hem ma'nen, hem de şeklen ve sûreten yok idiyse, Şerîat tarafından, hakkında her bakımdan susulan bir şey olmuş olacağından küfür veya şirk olduğunu iddiâ etmek, küfürveya şirk, yahud da fısk ve bid’attır. Zîrâ böyle bir iddiâ yeni bir teşrî’/kanun îcâd etmek, veya, ya câhilce konuşmak yahud da hakâret demektir. Bu ise küfür veya fıskdır. Yok eğer, şeklen ve sûreten yok idiyse de, ma'nâ ve muhtevâ bakımından var idi ve şirktir; veya tam tersine mendûb bir ameli ihtivâ etmektedir, deniliyorsa, ortaya iki zıd kanâat çıkıyor: Birincisi, Râbıta, şirk, veya harâm, yahud mekrûh olan bir bid’attir fikri, ikincisi ise, Râbıta, mendûb, veya sünnettir i’tikâd ve anlayışı… Şu iki takdîrde de, ortada, bir çeşit ictihâd veya daha dar ma'nâda bir nev-i kıyâs var demektir. Bu hâlde, önümüze ciddî iki müşkil/problem çıkıyor; Birincisi, bu ictihâdı ve kıyâsı kim yaptı veya yapacaktır? İkincisi, bu ictihâdın İslâmî hükmü ve değeri ne olacaktır? Şu ictihâdı yapan geçmişte hiçbir müctehid bilinmemektedir. Bilen varsa bildirsin. Bunu şimdilerde yapacak olanlar, Râbıta inkârcıları gibi yer ile göğü ayıramayacak kadar sarhoş ve mübtezel, tezekle çöreği fark edemeyecek kadar aç ve şaşkın kimseler ise, iş çok feci; âyet ve hadîslerle oynanılıyor demektir. Bu oynamaya, -şâyet, küfürdür diyemiyorsanız bile- en azından harâm olan bir cinâyettir, demek zorundasınız. Akıllı ilim sâhibleri ve ayıkların şu cinâyete müsaade etmemeleri îcâb eder. Bu ictihâd ve kıyâsı yapacak olanlar, eğer mutlak olarak/her bakımdan veya en azından kısmen ictihâda ve kıyâs'a ehil kimselerse, şu ictihâd ve kıyâsın hükmü zann olmakla, katî/kesin harâm değil de, en fazla ictihâdî bir harâm olur. Onu kabûl etmeyenler kâfirlikle suçlanamazlar. Sözü edilen ictihâd ve hükmün karşısında ictihâda ehil kimselerce yapılan zıd içtihadlar yoksa,fâsıklık, sapıklık ve bid’atçılıkla ithâm edilebilir. Karşısında ehil kimselerce yapılan zıd ictihâdlar varsa, fâsıklık sapıklık ve bi'atçılıkla da ithâm edilemezler. Hâl böyleyken şu câhiller ve sapık Râbıta inkârcıları ağızlarına geleni söyleyebiliyorlar. Kendilerikültürlü(!) ama câhil, dünya haritasında Amerikanın nerede olduğunu bilen ama kendinin ve cennet ile cehennem’in nerelerde, hangi yolların ucunda olduğundan habersizdirler… Kıyâs bile kabûl etmeyecek ölçüde kendilerinden üstün ve ictihâda hakîkaten ehil olanlara salya sümük saldırıyorlar… Te’vîl kaldırmayan zırvalarına ters düşmesine rağmen doğru neticeleri veren ictihâdlar yapabilen muhâtâblarını şu ictihadlarında müşriklikle suçlayabiliyorlar…

Mes'elenin Usûl-i Fıkıh Cihetiyle Tahlîli

Ele alacağımız mes’elelerin sağlam bir zemîne oturtulabilmesi için onlara bir çeşit mukaddime/öncül olma mâhiyyetinde bazı usûlî[8] Noktalara ihtiyac vardır. Bu sebeble burada birkaç Nokta’ya açıklık getirmeyi münâsib görüyoruz. Zîra şu mes’elelerin anlaşılması sözünü ettiğimiz Noktaların kavranması zemînine oturacaktır. Ancak, ilim sâhibleri takdîr ve teslîm ederler ki, bu bahis mevzûu edeceğimiz Noktalar, aslında çok geniş mevzûlardır ki, böylesi bir makâle bunların her yanıyla ortaya konulmasına, tahlîline ve münâkaşasına elverişli değildir. Değilse, esas maksad boğulup anlaşılmaz hâl alır. O yüzden biz burada, şu husûslara sadece kısaca dikkat çekeceğiz:

Birinci Nokta

Şâri'in Terk'i Neyi İfâde Eder?

Resûlüllah sallalahu aleyhi ve sellem efendimiz veya Ashâb’ının yapmadığını yapmanın hükmü nedir? Terk, yani bir şeyin Efendimiz sallallâhu teâla aleyhi ve sellem ile Ashâb’ı tarafından yapılmamış olması onun harâm olduğuna veya câiz olmadığı’na delîl midir? İddia edildiği gibi, Râbıta, Onlar tarafından yapılmadıysa, ona ne hüküm verilecektir? Terk, yapmama işi demektir. Bu yüzden şu husûs, Usûl-ı Fıkh’ın Nebî sallallahu aleyhi ve sellem efendimiz’in fiileri bahsıyla alâkalıdır.

Hâfız Muhaddis Allâme Abdullah Muhammed Sıddîk el-Ğumârî bu husûsla alâkalı olarak yazdığı Husnü’t-Tefehhüm ve’d-Derk li Mes’eleti’t-Terk isimli eserinde terk’in ne harâmlık ne de mekrûhluk delîli olmadığını etraflıca anlatmaktadır. Sözünü ettiğimiz risâleden bir kısmını aktarmayı kâfî görüyoruz:

Hâfız Ğumârî şöyle diyor: Yalnız başına terk, kendisiyle beraber, terk edilenin yasaklanan bir şey olduğuna dâir bir nass bulunmadıkça, onun (terkedilen şeyin) harâmlığına delâlet etmez. Aksine o işin en fazla, meşrû’ olduğunu gösterir. O terk edilen (yapılmayan) işin mahzûrlu oluşu ise tek başına terkden anlaşılmaz.

İmâm Ebû Saîd İbn-i Lübb (701-782), namazdan sonraki düâyı -bunun bu şekilde yapılmasının Selef’in yaptığı bir iş olmadığı gerekçesiyle mekrûh gören(ler)e cevâben şöyle dedi: Bu (Selef’in şu düâyı bilinen şekliyle yapmadığına dâir olan) nakil doğruysa,[9] şu terk, ancak o terk edilende terkin câiz olduğu ve onda zorluk ve darlığın bulunmadığı hükmünü gerektirir. Bilhassa düâ gibi Şerîat’ta yerleşmiş umûmî bir temel esâsa dayanan husûsta terk edilenin harâm veya mekrûh oluşunu ise hiç gerektirmez.

Ebû Dâvud ve Nesâî, Câbir İbnü Abdillah’dan rivâyet ettiler: Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem’in iki işinden ikincisi, ateşin (pişirerek) değiştirdiği şey(-i, yemeği yemek)den dolayı abdest almayı terk etmektir…[10] Bunu mes’elemizle alâkalı olarak delîl getirmek açık bır husûstur. Zîrâ ateşle pişen yemekten dolayı abdest almak vâcib olsaydı, Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem abdest almayı terketmezdi. Mâdem ki, terk etti, bu, onun (câiz olmadığını değil) vâcib olmadığını gösterir.

İmâm Ebû Abdillâh et-Tilimsânî (Ö:771) şöyle dedi: Bir hüküm bildirmekte fiil’e/yapmaya, katılan şeylerden biri de terk/yapmamakdır. Zîrâ Resûlüllah sallalahu aleyhi ve sellem efendimiz’in fiili/bir şeyi yapması ile harâm olmamaya delîl getirilirse, terki/yapmaması ile de vâcib olmamaya delîl getirilir. Bu, ashâbımız(Mâlikî İmâmların)ın ateş dokunan (ateşte pişen) şeyler(i yemek)ten dolayı abdestin (vâcib) olmadığına delîl getirmeleri gibidir…[11]

Çünki, belki o anda onu yapmalarına bir mâni’ vardı. Veya ondan daha fazîletli bir şeyden ötürü, yahud onun bilgisi hepsine ulaşmadığından, onu terk ettiler, yapmadılar.

İmâm Buhârî, Sahîh’inde, Nebî sallalahu aleyhi ve sellem’e yaptıkları işlerde uymak bâbında İbn-i Ömer radıyallahu anhüma’dan şöyle dediğini rivâyet etti: Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem bir altın yüzük edindi. İnsanlar da derhâl altun yüzükler edindiler. Ben bir altun yüzük edindim dedi, hemen ardından onu attı ve ben onu ebediyen giymeyeceğim buyurdu ve insanlar yüzüklerini derhâl attılar.[12]

İbn- i Hacer, (İmâm Buhârî, Sahîh’inde) bu misâlle iktifâ etti. Çünki o (misâl), yapmak ve terk etmek’te/yapmamakta O’na (Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’e) uymayı ihtivâ etmektedir, dedi.

Ben (Ğumârî) Derim ki, İbn-i Hacer’in terk etmek ta’birinde mecâz kullanılması vardır.[13] Çünki, atmak fiildir. Onlar O’na (şu) fiil’de uydular. Terk ed(ip bir daha yüzük takma)mak şu fiilin netîcesidir…[14] Yine biz Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’e, O’ndan sâdır olan her bir şeyde uymayı inkâr etmeyiz. Aksine onda (şu uymakta) fevz ve seâdet görürüz. Lâkin Mevlid- i Nebevî ve Mi’râc gecesinde olduğu gibi, yapmadığının da harâm (veya mekrûh) olduğunu söylemeyiz. Çünki bu (harâmlık iddiâsı) Allah celle celâlühû’ya yapılan bir iftirâdır. Kezâ, Selef'ın bir şeyi terk etmesi, yani yapmaması da o işin mahzurlu (yasaklanmış) olduğunu göstermez.

İmâm Şâfiî Şöyle dedi: Şerîat’tan dayanağı olan hiç bir şey, Selef onu yapmasa bile bid’at değildir. (Ğumârî’den nakiller bitti.)[15]

Şu husûsta, mezheblerde değişik görüşler olduğu farz ve isbât edilse bile, böyle bir icdihâdî genişliğe rağmen, kimse Râbıta’ya küfürdür diyemez. Derse, en hafîfinden yobazlık etmiş olur.

İkinci Nokta:

Eşyâda asıl olan nedir?

İbn-i Nüceym şöyle diyor: Eşyada asl olan -delîl mübâh olmadığını göstermedikçe- mübâh olmak mıdır? Bu, Şâfiî’nin mezhebidir. Veya, delîl mübâhlığı göstermedikçe, harâm olmak mıdır? Şâfiîler, bu görüşü Ebû Hanîfe rahmetüllâhi aleyh’e dayandırmışlardır. El-Bedîu’l-Muhtâr’da şöyle denilmiştir: Seçilen görüş, Şerîat’tan önce amellerin hükümlerinin bulunmamasıdır….

El-Menâr’a, musannifi (İmâm Nesefî) tarafından yazılan şerhde şöyle denilmiştir: Eşya (varlıklar ve işler) bazı Hanefî âlimlere göre aslında mübâhlık üzeredir. Kerhî onlardandır. Bazı hadîs âlimleri eşyada asl olanın yasaklık olduğunu söylemişlerdir. Ashâbımız (Hanefî âlimleri) onlarda (eşyada) asl olanın tevakkuf olduğunu söylemişlerdir. Bunun ma’nâsı şu demektir. Eşyanın mutlaka bir hükmü vardır. Ancak biz onu aklımızla bilemeyiz. (Nesefî’nin dediği bitti)

Hidâye’nin İhdâd faslında, Mübâhlığın asıl olduğu ifâdesi vardır. (Hidâyenin sözü bitti)

Bu anlaşmazlığın eseri, âyetlerde ve hadîslerde susulan, hakkında bir şey söylenmeyen husûslarda ortaya çıkar. Hâli müşkil/problemli olan şeyler bu kaide üzerine oturur. Bu müşkil mes’elelerden biri de işi müşkil olan hayvandır. (İbn-i Nüceym’in sözü bitti.) [16]

Hamevî de, el-Eşbâh Hâşiyesi’nde kısaca şöyle dedi: Kasim İbn-i Kutlu Buğâ bazı ta’liklerinde,[17] şöyle söyledi: Seçilen görüş, Ashâbımızın cumhûru/çoğu katında asl olanın mübâhlık olduğudur. Fahru’l-İslâm bunu/mubâhlığı peyğamber bulun-madığı zamanla sınırlı tutmuştur…..[18]

Kişinin kendine veya başkalarına zararlı olduğu husûslar tartışma sahasının dışındadır.[19]

Taftâzânî de, et-Telvîh’de, eşyada asl olanın mübâhlık olacağını söylemiştir.[20]

Abdü’l-Hayy el-Leknevî, deryâlaşmış olmakla vasfettiği Es’ad[21] er-Rûmî’nin nefis bir eser diyerek övdüğü Mecâlisü’l-Ebrâr isimli kitâbından şu nakli yapıyor: Hakk olan, eşyâda, peyğamberlik gelmeden önce bir hükmün bulunmamasıdır. Peyğamberlikten sonra da, âlimler bu husûsta üç ayrı görüş üzre ihtilâf etmişlerdir: Birincisi, Şerîat delîli mübâhlığını göstermedikçe harâm olduğu, ikincisi, Şerîat delîli harâmlığını göstermedikçe mübâhlıkla sıfatlanacağı, üçüncüsü ve doğru olanı da bu husûsta, tafsîlin olduğudur/işin ayrılmasının lâzım geldiğidir: O da, zararlı şeylerin harâmlıkla, -ki, bunun ma’nâsı, asl olanın kendinde harâmlık olduğudur- faydalı (veya zararsız) olanların da mübâhlıkla sıfatlanacağıdır.[22]

Âlimlerin bu husûstaki ifâde tarzları bir çok farklı tercîhleri ihtivâ ediyorsa da nakilleri artırarak mes’eleyi uzatmak istemiyor, bir nakil ile sözü bitirmek istiyoruz;

İ’lâu’s-Sünen sâhibi Allâme Zafer Ahmed el-‘Usmânî et-Tânevî şöyle dedi: Âlimler bu husûsta üç görüş üzere ihtilâf etmişlerdir. Birincisi, mübâhlık delîli gelmedikçe her şey yasaklık üzeredir. Bu, Şâfiîlerin çoğunun mezhebidir. İkincisi, yasaklık delîli gelmedilçe her şey mübâhlık üzeredir. Kerhî, Ebû Bekr er-Râzî, Hanefî ve Şâfiî fakîhlerinden bir tâifenin ve Mu’tezile’nin çoğunun mezhebidir. Et-Tefsîru’l-Ahmedî(isimli ahkâm tefsîrin)de ve Müsellemü’s-Sübût(isimli Usûl-i Fıkıh kitâbların)da böyle denmiştir. Üçüncüsü, kendisinde hangi hükmü gerektireceğine dâir delîl gelmedikçe eşyânın hiçbir hükmü yoktur. (Bu da, Eş’arî ve Ona tâbi olanların görüşüdür. Tânevî) İbnü’l-Arabî el-Mâlikî’nin Ahkâmu’l-Kur’ân’ında böyle yazılıdır.[23] Yani, bazı eşyâda asl olan harâm, kimisinde de mübâhlık… Âlimlerin anlaşmazlığı her husûsta değil bazı maddelerdedir… Bizce en isâbetli kanaat da -Allahu a’lem- budur.

İbn-i Nüceym’in âyetlerde ve hadîslerde susulan, hakkında bir şey söylenmeyen husûslar sözünü iyi anlamak îcâb eder. Aksi hâlde mühim yanlış anlamalar olur, hatâlar yapılır ve hakîkatler tes yüz edilir.

Hâfız Muhaddis İbn-i Receb el-Hanbelî, şöyle diyor: Bilinmesi lâzım gelen husûslardan biri de şudur: Bir şeyin harâmlık ve helâllik ile zikredilmesi Kitâb ve Sünnet’in nasslarından anlaşılması bazen gizli kalabilir. Zîrâ, nassların ma’nâları göstermesi, kimi zaman nass ve tasrîh (açıkça ifâde etmek)yoluyla, kimi zaman, umûm ve şümûl yoluyla, bazen fehvâ ve tenbîh yoluyla olur. (Bu fehvâ yoluyla olması) O ikisine (anaya ve babaya) öf bile demeyin âyetinde olduğu gibidir. Zîrâ, öf demekten daha büyük olan incitme çeşitlerinin bu yasaklamaya girmesi evlâ yolla olur ve buna mefhûm-i muvâfakat denir. (Nassın harâmlık ve helâlliğe) delâleti bazen mefhûm-i muhâlefet[24] yoluyla olur… Âlimlerin çoğu bunu (mefhûm-i muhâlefeti) almışlar ve hüccet olarak kabûl etmişlerdir. (Nassın harâmlık ve helâlliğe delâleti) bazen da kıyâs bâbından olur. Şâri’ (Allah celle celâlühû veya Resûlü sallallâhu aleyhi ve sellem) ma’nâlardan bir ma’nâdan dolayı bir şeyde bir hükmü anlatır ve o ma’nâ bir başka şeyde de bulunur. O takdîrde şu hüküm âlimlerin çoğuna göre, o ma’nânın bulunduğu her şeye geçer. Bu, Allah celle celâlühû’nün indirdiği ve i’tibâr edilmesini emrettiği adâlet ve terâzî bâbından olur. Bütün bunlar, nassların kendisiyle harâmlık ve helâlliği göstermesi bilinecek şeylerdendir. Hakkında bunların hiç birisi bulunmayan husûslara gelince… Orada (şu husûslarda Kur’ân ve Sünnet’te) vâciblik ve harâmlık zikredilmemekle, onların afvedilmiş (serbet sâha) olduğuna delîl getirirlir.[25]

Şu hâlde delîllerin delîlliğini bilmek de, hidâyet ve istikâmetin yanısıra akıl ve ilim dahî ister. Bu sebeble çokça görülmektedir ki, çok açık delîl gösterilmesine rağmen, hidâyetsizlik yüzünden hani delîl? diye höykürenler vardır. Diğer tastamam olmayan delîl getirme yollarıyla ise, yanlarına hiç yanaşmayın. Öte yanda da, bir çok câhil bazen bir nice isyânı İslâmın Rûhu veya Kur’ân’ın rûhu, yahud Sünnet’in rûhuna uydurur, câiz veya vâcib, yâhud îmânın esasından görür ve gösterir. Kimi zaman da, bir çok câizi veya vâcibi, İslâm’ın Rûhu veya Kur’ân’ın rûhu, yahud Sünnet’in rûhuna ters görüp göstererek harâm veya küfür i’lân eder.

Râbıta’nın, şu eşyâda aslolan nedir? mes’elesiyle olan alâkasına gelince… Meşrûiyetine dâir hiçbir nass bulunmasa bile, yasaklığına dâir kâfî bir delîl bulunup getirilemediği müddetçe “eşyâda aslolan mübâhlıkdır” görüşüne Râbıta en azından mübâh olur. İyi maksadlarla yapılması ve iyi hedeflere götürmesiyle de müstehâb bir ibâdet hâlini alır.

Üçüncü Nokta

İhtiyâc Ânında Açıklama Terk Edilebilir mi?

Beyân, yani açıklama, ihtiyâc duyulan bir vakitte ve yerde, sonraya bırakılabilir veya terkedilebilir mi? Açıklamaya ihtiyâc duyulan bir zamanda açıklamayı geciktirmenin hiçbir şekilde câiz olmadığında usûlcülerin icmâı vardır. İhtiyâc vakti demek, o vakit demektir ki, açıklama o zamandan sonraya bırakılsa, mükellef olan kişi, mükellef kılındığı vazîfeyi, onu işlemekle mükellef kılındığı vakitte yerine getirmeye imkân bulamaz. Bu te’hîrin câiz olmadığının delîli şudur: Eğer şu geciktirme câiz olsaydı, bu, güç yetmeyecek bir şeyi kişiye yüklemek olurdu. Çünki mükellef bu hâldeyken kendisine yükleneni yerine getirmeye imkân bulamaz. Kullara güçlerinin yetmediği şeyleri yüklemek ise, onlardan düşmüştür.[26]

Açıklamayı geciktirmek câiz değilse, hiç açıklamamak haydi haydi câiz değildir. Câhil sapıklarca şirk ve küfür veya harâm olduğu iddiâ edilen Râbıta hakkında -şâyet iddiâ doğru olsaydı- Tevhîd dîni İslâm’ın söz söylememesi mümkin miydi? Söylediyse hangi âyet veye hadîste söyledi? Delîl getirilsin. Ancak âyetler ve hadîsler hasta beyin ve yüreklerce tahrîf edilmesin. Allah celle celâlühû’ya veya Resûlü sallallâhu aleyhi ve sellem’e iftirâ edilmesin.

Dördüncü Nokta

İstıslâh veya Mesâlih-i Mürsele Bir Delîl midir?

İstıslâh veya Mesâlih-i Mürsele ne demektir, hüccet midir? Bu, Usûl-i Fıkh'ın mühim ve münâkaşalı mevzûlarındandır. Şu ağır münâkaşalarla zâten karışık ve bulanık olan kafaları daha da karıştırmak istemiyoruz.

Kâdî Mücâhidü’l-İslâm el-Kâsimî bu husûsu açık ve anlaşılır bir tazda Fıkhu’l-Müşkilât isimli eserinde uzunca ele aldı.[27] Mevzûu oradan hulasa ederek buraya almak istiyoruz: Maslahat kendinde kuvvetli salâh bulunan şey için kullanılır. Öyleyse lügatta maslahat, ister fayda ve lezzetleri kazanmak gibi celb etmekle olsun, isterse zararlı şeyleri ve elemleri savmak gibi def etmek ile olsun, kendinde menfaat bulunan her bir şey demektir. Istılâhta ise, sonsuz hikmet sâhibi olan Şâri’in, kulları için hedeflediği, dinleri, canları, akılları, nesilleri ve mallarını korumak ve bu muhafazayı yok edecek şeyleri defetmekle alâkalı menfaattir.

İmâm Ğezâlî rahimehullah şöyle diyor: Maslahat aslında fayda celbetmek ve zarar defetmek demektir. Biz (maslahat bir hüccettir derken) şu fayda te'mîni ile zararı savmayı kasdetmiyoruz. Zîrâ bu fayda te'mîni ile zararı savma kulların maksadlarıdır. Kulların salâhı ise maksadlarını elde etmektedir. Lâkin biz, maslahat ile Şerîat’in maksadını (hedefini) korumayı kasdediyoruz. Şeriat’in kullardan maksûdu, aradığı beş şeydir: O da onlara dinlerini, canlarını, akıllarını, nesillerini ve mallarını korumasıdır. Şu beş temel esâsı korumayı içinde bulunduran her şey maslahat, şu beş esâsı yok edecek her bir şey de mefsedet/zarar, bunların defedilmesi de maslahatdır.[28] İmâm Râzî de, benzer ifâdeleri kullanıyor.[29]

Acaba bu maslahat ve mefsedetleri bilebilmenin ölçüsü nedir, bunları akıllarımızla bilebilir ve ta’yîn edebilir miyiz? Yahud akıllarımızı Şerîat sâhibinin önüne geçireceğiz, sonra da maslahattır veya mefsedettir diye o hükmü vereceğiz, öyle mi? Birinci şekli seçecek olursak, Şerîatin ve dinin temeli yıkılır. Zîra kısa akıllarımız mefsedetleri maslahatların, maslahatları da mefsedetlerin yerine koyarak Şerîat heykelinin tamamını ve din sarayının bütününü yıkar. Bu kapıyı açmak Şerîatin hudûdunun ve nasslarının tamamını değiştirmeye götürür.[30]

Maslahatlar, üçe ayrılır: Bir: Mu’teber olduğu Şerîat’te sâbit olan maslahatlar. İki: Mu’teber olmadığı/geçersizliği Şerîat’te sâbit olan maslahatlar. Üç: Ne mu’teber olduğu ne de mu’teber olmadığı Şerîat’ta bulunmayan maslahatlar.

Bu üç maslahattân birinci kısım, mu’teber/geçerli maslahatlar, ikinci kısım, Mulğât/iptal edilen maslahatlar, üçüncü kısım da, Mürsel/salınan maslahatlardır. Şu hâlde Mesâlih-i Mürsele Şer'îat sâhibi tarafından ne mu’teber olduğuna, ne de mu’teber olmadığına, iptâl edildiğine dâir delîl bulunmayan maslahatlar demektir. Mürsele ve mutlaka diye isimlendirilmelerinin sebebi, onların ne mu’teberlik delîli ne de iptâl delîli ile bağlanmamış olmalarıdır.

Şâtıbî şöyle diyor: Istıslâh, hakkında, nass ve icmâ’ bulunmayan bir hâdisede Maslahat-ı Mürsele’yi gözeterek hüküm çıkarmaktır.[31] Bazıları, İmâm Mâlik’e, ‘hükümlerin teşrî’ine binâen Mesâlih-i Mürsele’ye mutlak olarak i’tibâr ettiğini, maslahatın hakîkî ve âmme, yani sadece ferdi değil de umûmu/geneli içine alacak şekilde olmasını şart koşmadığını nisbet etti. Lâkin Âmidî bu nisbeti inkâr etti.[32]

Ebû Bekr el-Bâkıllânî, Şâfiîlerin çoğu, Hanbelîlerden sonraki âlimler ve bir kısım Hanefîler,[33] Istıslâh’ın (Mesâlih-i Mürsele’nin) hüccet (kesin delîl) oluşunu inkâr etmektedirler.[34] (Kâsimî’den yapılan hülâsa nakil son buldu.)

Kâsimî bazı muhakkıkların Hanefîlere nisbet edilen inkârın doğru olmadığını bir takım misâller vererek söylüyorsa da bunların kimler olduğunu söylemiyor. Hâsılı, bu Mesâlih-i Mürsele’yi Şer’î bir hüküm çıkarmakta hüccet kabûl etmeyen fukahâ olduğu gibi, kabûl eden fukahâ da vardır. Öyleyse kabûl edenlerin usûlüne göre, lehinde veya aleyhinde naklî delîl bulunmadığı farzedilen Râbıta da, -Şerîat’in gözettiği maslahat ve faydası gösterilebiliyorsa,- şu örüş sâhiblerince asla redde-dilemez. Ancak, anzetün ve in târet/uçsa da keçidir şeklindeki Arab atasözünde de ifâde edildiği gibi, müşrik inâdına sâhib olanlar, inkârlarında yine de ısrâr edeceklerdir.

Beşinci Nokta

Bid’at Ne Demektir, Hükmü Nedir?

Râğib el- İsfehânî, Müfredâtü’l-Kurânda şöyle dedi: İbdâ’ bir san’atı bir şey hizâsında bulunmadan ve bir şeye uymadan yoktan var etmektir. (Bu ibdâ’ kelimesi) Allah celle celâlühû hakkında kullanılırsa, bir şeyi, âletsiz, maddesiz, zamansız ve mekânsız olarak var etmek demektir. Bu da ancak Allah celle celâlühû’ya âiddir. Bedî’, mübdi’/modelsiz olarak yoktan var eden için kullanılır. Allah celle celâlühû’nün Göklerin ve yerin bedî’i sözü(nde olduğu) gibi.[35] Bedî’ kelimesi, mübde’/ misâlsiz/modelsiz olarak yoktan var edilen için de kullanılır. Aynı şekilde, el-bid’u kelimesi de, misâlsiz/modelsiz olarak yoktan var eden ve modelsiz olarak yoktan var edilen ma'nâlarında kullanılır. Ahkâf sûresinin dokuzuncu âyetinin ma'nâsı, denildiğine göre, ben peygamberlerden, kendimden önce bir peygamber geçmeyen bir mübda’ değilim, bir ma'nâlandırmaya göre de, söylemekte olduğum şeyler husûsunda bir mübdi’ değilim, demektir. Mezhebde bid’at, bir kanaat bildirmektir ki, onu söyleyen ve yapan o husûsta Şerîat sâhibinin yolundan gitmemiş ve geçmiş misâlleri ve sağlam kılınan usûllerine riâyet etmemiştir. Her bir sonradan îcâd edilen şey bid’attır. Her bir bid’at sapıklıktır. Her sapıklık (sâhibi) de cehennem ateşindedir.[36]

İbnü’l-Esîr, en-Nihâye’de şöyle demiştir: Bid’at iki türlüdür; hidâyet bid’ati, sapıklık bid’ati. Allah celle celâlühû ve Resûlü sallallâhu aleyhi ve sellem’in emrettiğinin zıddına olan bid’at kınanılacak ve inkâr edilecek bid’attir. Allah celle celâlühû’nün teşvik etmiş olduğu husûsların umûmu/geneli altında/çerçe-vesinde bulunan, Allah celle celâlühû ve Resûlü sallallâhu aleyhi ve sellem’in teşvik ettikleri, medhedilenler altındadır. Bir tür cömertlik ve iyi işi yapmak gibi mevcud bir misâli bulunmayan şeyler ise övülen işler zımnındadır. Bunun Şerîat’ın getirdiğine zıt bir şekilde olması câiz olmaz. Çünki Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem bunun için şu husûsta bir sevab koymuş ve kim güzel bir çığır açarsa, o kişi için onun ecri ve onunla amel edenlerin ecri vardır, buyurmuştur. Bunun zıddı hakkında da kim de kötü bir çığır açarsa, onun üzerine onun günahı ve onunla amel edenin günahı vardır[37] buyurdu. Bu Allah celle celâlühû ve Resûlü sallallâhu aleyhi ve sellem efendimizin emri zıddına olduğu zamandır. Hazreti Ömer radıyallâhu anh’in bu ne güzel bir bid’attir[38] sözü bu türdendir. Bu (terâvîh namazının topluca kılınması) hayırlı fiillerden olunca ve medhedilen fiillere dahil bulununca onu bid’at diye isimlendirip medhetmiştir. Çünkü Nebî sallallâhu aleyhi vesellem onu (bu şekliyle) onlara sünnet kılmamıştır. Onu bazı gecelerde kılmış, sonra da terk etmiş, ona devam etmemiş, onun için insanları toplamamıştır. Hazreti Ebû Bekir radıyallâhu anh zamanında da yoktu. Sadece Ömer radıyallâhu anh insanları onun için topladı ve ona teşvik etti. Bu yüzden ona bid’at ismini verdi. Hâlbuki o gerçekte sünnettir. Çünkü aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm efendimiz sünnetime ve benden sonraki raşid halîfelerin sünnetine yapışınız[39] ve benden sonra iki kişiye Ebû Bekir ve Ömer’e uyunuz[40] buyurdu. Diğer her îcâd edilen bid’attir hadîsi bu te'vîle hamledilir. Sadece şunu murâd etmektedir: Şerîatın asıllarına ters düşen, sünnete uymayan şeyler.[41](İbnü’l-Esîr’in sözleri burada son buldu.)

Feyyûmî el-Mısbâh’da şöyle dedi: Allah celle celâlühû mahlûkatı ibdâ’ etmekle ibdâ’ etti, onları modelsiz olarak yarattı demektir. Ebda’tü ve Ebda’tühû onu çıkardım ve ihdâs ettim demektir. Bu ma'nâdan olarak muhâlif hâle bid’at denilmiştir. Bid’at ibtida’dan isimdir. Nasıl ki, rıf’at (yükseklik) irtifa’dan ise. Sonra bunun (bid’atın) dinde noksanlık ve yahud fazlalık olan şeylerde kullanılması galib oldu. Lâkin kimi zaman bir kısmı mekrûh olmaz ve mübâh bid’at diye isimlendirilir. Bu mübâh bid’at cinsine Şerîat’ta bir aslın şâhidlik yaptığı, yahud kendisiyle bir zararın savulduğu bir maslahatın gerektirdiği bid’at demektir. Halîfenin insanlarla içli dışlı olmaktan perdelenmesi gibi.(Feyyûmî’nin sözleri bitti.)[42]

Kamus ve Şerhi’nde şöyle denmiştir: Bid’at dinin ikmâl edilmesinden sonra, onda yeni bir şey yapmak demektir.[43] Sizi işlerin sonradan îcâd edilenlerinden sakındırırım. Zîrâ her sonradan îcâd edilen bid’attır, her bid’at da dalâlettir hadîsi bundandır. Yahud o Leys’in sözüdür. İbnü’s-Sikkît, bid’at her sonradan îcâd edilen şey demektir, dedi. Sonra Şârih (Zebîdî) Nihâye’nin kelâmını yukarıdaki gibi nakletti.

Geçen bilgilerden her sonradan îcâd edilenin lüğatte ve Şerîat'te bid’at olduğu ve Şerîat örfünde bid'atın övülen ve yerilen iki çeşide ayrıldığı ortaya çıkmaktadır. Kaçınılmaz olarak bilinen şeylerdendir ki Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem mübâhların tamamını işlememiştir. Çünkü onlar çoktur. Hiçbir beşerin gücü onları saymaya yetmez. Nerede kaldı ki onları kullanabilsin. Çünkü Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem zâhid ve mübâhları az kullanan birisiydi. Onlardan ihtiyacı giderecek kadar ve hacetin davet ettiği kadarıyla yetinir bundan fazlasını terk ederdi. O yüzden kim Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem bir şeyi yapmadı da’vasıyla bir şeyin harâmlığını iddiâ ederse, hakkında delîl bulunmayan bir şeyi iddiâ etti demektir. Da’vası da merduddur. Gene kaçınılmaz olarak bilinen şeylerdendir ki Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem mendûbların tamamını da işlememiştir. Çünki o vaktinin büyük bir kısmını içine alan da’veti tebliğ etmek, müşrikler ve ehl-i kitâbla mücadele etmek, kâfirlerle cihad etmek, İslâm yumurtasını himaye etmek, sulh anlaşmalarını akdetmek ….. gibi mühim işlerle meşguldü. Hattâ kendisi işlediği zaman Ümmet'ine farz olması yahud onlara meşakkatli hâle gelmesi korkusuyla bazı mendûbları kasden terk etmiştir.

Müslim Sahîh’inde Cabir radıyallâhu anh’den o da Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’den şöyle dediğini rivâyet etti. Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem hutbesinde şöyle derdi: Hiç şübheniz olmasın ki sözlerin en hayırlısı Allah celle celâlühû’nun hitâbı, yolların en hayırlısı Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’in yolu, işlerin en şerlisi sonradan îcâd edilenleridir ve her bid'at sapıklıktır.[44]

Nevevî şöyle demiştir: Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in her bir bid'at sapıklıktır sözü sınırlandırılmış bir umûmî hükümdür. Kasdedilen bid'atlerin çoğunluğudur. Lugat âlimleri demişlerdir ki; bid'at demek geçmiş misâli olmadan yapılan her bir iştir. Âlimler bid'at’ın beş kısım olduğunu söylemiştir: Vâcib, mendûb, harâm, mekrûh ve mübâh. Vâcib olan bid'atlerden birisi kelam âlimlerinin mülhid ve bid'atçılara karşı delîlleri dizmeleri ve benzeri şeylerdir. Mendûb olan bid'atlerden biri de ilim kitâblarını yazmak, medreseleri, tekkeleri ve başka şeyleri bina etmektir. Mübâh olan bid'atlerden biri de değişik yemekler ve benzeri şeylerde genişliktir. Harâm ve mekrûh olan bid'atler ise açıktır. Bu anlattığım bilinirse hadîsin aslında ma'nâsı genel olan ama sınırları (başka delîller yüzünden) daraltılan bir hadîs olduğunu bilir. Gelen buna benzer sâir hadîsler de böyledir. Ömer radıyallâhu anh’in ne güzel bid'at sözü de bunu te’yid etmektedir. Hadîsin tahsîs edilen bir âmm oluşuna, her bir bid'at sözünün her bir ifâdesiyle pekiştirilmesi mâni' değildir. Aksine buna rağmen hadîse bir sınırlandırma gelmektedir. Bu, Allah Tealâ’nın her bir şeyi tedmîr/kahr ve helâk edersin[45] sözü gibidir.[46]

Hâfız ibn-i Receb, Erbaîn Şerhi’nde şöyle demektedir: Bid'at’le murâd edilen Şerîat’ın kendisine delâlet edeceği aslı bulunmayan şeyler türünden yapılan ihdâslar/îcâdlardır. Şerîat’tan kendisine delâlet edecek bir aslı bulunan şeyler ise, lüğat olarak her ne kadar bid'at ise de Şerîat’ça bid'at değildir.[47] (İbn-i Receb’in sözü bitti)

İbn-i Hacer şöyle demiştir: Muhdesât, (sonradan îcâd edilen ma’nâsına gelen) muhdese kelimesinin çoğuludur. Bununla murâd edilen, Şerîat’ta aslı olmadığı hâlde îcâd edilen şey demektir. Bu, Şerîat örfünde bid'at diye isimlendirilir. Şerîat’ın delâlet edeceği aslı bulunan bir şey ise bid'at değildir. O hâlde Şerîat örfünde bid'at mezmûmdur ama lüğattaki bid'at böyle değildir. Zîrâ misâlsiz olarak ihdas edilen her bir şey övülen olsun, yerilen olsun bid'at diye isimlendirilir.[48](İbn-i Hacer’in sözü bitti.)

Ben (Ğumârî) derim ki; Şerîat’ın şâhidlik yapacağı bir aslı olduğu hâlde sonradan îcâd edilen şeye sünnet-i hasene/güzel sünnet ismi verilir. Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem onu böyle isimlendirmiştir. Bunun mukabili de sünnet-i seyyie/kötü sünnet diye isimlendirildiği gibi, bid'at diye dahî isimlendirilir.

Ebû Nüaym İbrâhim ibnü’l-Cüneyd’den şöyle dediğini rivâyet etti: Şâfi'î’yi şöyle derken işittim: Bid'at iki çeşittir; övülen bid'at ve yerilen bid'at. Sünnet’e uyan övülen, Sünnet’e ters düşen de yerilen bid'at demektir.[49]

Beyhaki, Menâkıbu’ş-Şafi’î’de İmâm Şâfi'î’den şöyle dediğini rivâyet etmiştir: Sonradan îcâd edilen şeyler iki çeşittir: Bir âyete veya bir sünnete, yahud bir esere, yahud da bir İcmâ'a ters düşen bid'at. Bu sapıklık olan bid'atıdır.[50]

İbn-i Hacer, Fethu’l-Bâri’de şöyle demiştir: ’İrbâz b. Sâriye’nin hadîsindeki sizi işlerin sonradan îcâd edilenlerinden sakındırırım sözünden sonraki, zîrâ her bir bid'at bir sapıklıktır ifâdesi, sonradan îcâd edilen şeyin bid'at diye isimlendirildiğini göstermektedir. Her bir bid'at bir sapıklıktır sözü mantûku/açık ibaresi ve mefhûmu yani ma'nâsıyle küllî bir Şer’î kaidedir. Mantûkuyle bunun böyle olması sanki şöyle denilmesi gibidir; şunun hükmü bid'attır, her bir bid'at sapıklıktır, o hâlde bid'at Şerîat’ten olmaz, çünkü Şer'îat’ın tamamı, hidâyettir. Eğer sözü geçen hükmün bid'at olduğu sâbit olursa, iki mukaddime yani öncül sahîh olur ve matlûbu netice verir. Her bir bid'at bir sapıklıktır sözüyle anlatılmak istenen, sonradan îcâd edilip de Şerîat’tan ne husûsî ne de umûmî bir yolla delîli bulunmayan şey demektir.[51] (İbn-i Hacer’in sözü burada bitti)

İmâm Nevevî, Tehzîbu’l-Esma ve’l-Lüğât isimli eserinde şöyle demiştir: Şerîat’ta bid'at, Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem zamanında bulunmayan bir şeyin sonradan ihdâs edilmesi demektir ki, güzel ve çirkin diye ikiye ayrılmaktadır. Abdülazîz b. Abdisselâm el-Kavâid isimli kitâbının sonunda şöyle demiştir: Bid’at, vâcib, harâm, mendûb, mekrûh ve mübâh’a ayrılmaktadır. Bundaki yol, Şerîat’in kaidelerine arzedilmesidir. Eğer vâciblik kâidesine dâhil oluyorsa, vâcibdir. (Abdülazîz b. Abdisselâm’ın sözü bitti.)

İmâm Beyhekî, Menâkıbu’ş-Şâfiîde, isnâdıyla İmâm Şâfiî’den, şöyle dediğini rivâyet etti: Sonradan îcâd edilen işler iki kısımdır: Birincisi, bir âyete veyâ bir hadîse, yâhud bir eser’e, yahud da bir icmâa ters düşen şeylerdir ki, işte sapıklık olan bu bid’attır. İkincisi de, îcâd edilen hayırlı şeylerdir. Bunun hakkında âlimlerden hiç birinin muhâlif görüşü yoktur. Bu kınanmayan bir sonradan îcâd edilen şeydir. Ömer radıyallahu anhu Terâvîh namazı için bu ne güzel bir bid’attir derken, “önceden mevcûd olmayan, olduğu zaman da kendinde geçmişi inkâr bulunmayan bir îcâd olduğu”nu, kasdetmektedir. Bu, Şâfiî’nin -Allah celle celâlühû ondan râzı olsun- sözünün sonudur. [52] (Nevevî’nin sözü bitti.)

Yukarıdaki nakillerden anlaşılmaktadır ki, âlimler bid'atın mahmûd/övülen ve mezmûm/yerilen diye ikiye ayrıldığında ve Hazreti Ömer radıyallâhu anh’in bunu ilk defa konuşan olduğunda söz birliği hâlindedirler ve gene âlimler Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in her bir bid'at bir sapıklıktır sözünün âmm-i mahsûs olduğunda da müttefiktirler.

İmâm Şâfi'î şöyle demiştir: Şerîat’tan dayanağı olan her bir şey, Selef onu yapmasa da bid'at değildir. Zîrâ Selef’in onunla amel etmeyi terk etmesi bazen o anda kendileri için mevcûd olan bir ma’zeret sebebiyle, yahud ondan daha üstün bir şey sebebiyle, yahud da onun bilgisi tamamına ulaşmaması sebebiyle olmuş olabilir.(Şâfi'î nin sözü bitti.)

İbnü’l-Arabî şöyle dedi: Bid'at ve muhdes, lafızları veya ma'nâları yüzünden zemmedilen iki lafız değildir. Bid’atın Sünnet’e muhâlif olanı kınanır. Muhdeslerin yani sonradan îcâd edilen şeylerin sapıklığa çağıranları zemmedilir. (İbnü’l-Arabî’nin sözü bitti.)

Ulemânın Her bir bid'at bir sapıklıktır hadîsinin tahsîs edildiğine, yani sınırlarının daraltıldığına dâir olan görüşlerinin hadîslerden bir çok delîli vardır. (Bunlardan biri de şu hadîsdir:) “Kim İslâmda güzel bir çığır açarsa, onun için o çığırın ecri ve kendisinden sonra onunla amel edecek kimselerin, onların ecrinden hiçbir şey noksan olmaksızın ecri vardır.. Kim de islâmda kötü bir çığır açarsa onun günahı ve kendisinden sonra onunla amel edecek kimselerin günahı, o kimselerin günahlarından hiçbir şey eksilmeksizin onun üzerinedir.”[53]

Nevevî şöyle dedi: Hadîsde, hayırlı işleri ilk yapan olmak ve güzel sünnetler îcâd etmeye teşvik ile bâtıllar ve çirkin görülen şeylerden sakındırmak vardır. Bu hadîsde, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in, Sonradan îcâd edilen her bir şey bir bid’at, her bir bid’at da bir sapıklıktır sözünün sınırlandırılması ve bununla anlatılmak istenenin sonradan îcâd edilen bâtıl şeyler ile kınanan bid’atlar olduğu vardır.[54]

Sindî İbn-i Mâce Hâşiyesinde şöyle demektedir: Güzel bir sünnet demek, uyulacak ve gidilecek güzel bir yol demektir. Güzel ile kötünün arası Şerîat’ın ölçülerine uyup uymamakla ile ayrılır.. (Sindî’den nakil son buldu.)

Bu hadîs (ve buna benzer hadîsler) bid’at’in, hasene ve seyyie diye ikiye ayrıldığını açıkça ifâde etmektedir. Hasene şahsı bakımından bid’at ise de nev’i/türü bakımından, Şer’î bir kâide veya bir âyet yahud, hadîsin geneli altına girmesi sebebiyle meşrû’dur. İşte bundan dolayı hasene diye isimlendirilmiştir. Ve ecri o çığırı açan üzerinde öldükten sonra devâm eder. Seyyie de Şerîat’in kaidelerine muhâlif olandır. Kınanan sünnet ve sapık olan bid'at da budur.[55] (Ğumârî’den nakiller bitti.)

Bu husûsta geçmiş bir çok büyük âlimden nakil yapılabilir. Lâkin buna lüzûm görmüyoruz.

Mühim Bir Süâl: Râbıta inkârcıları bize sorsalar; Ey Râbıtayı kabûl eden Nakşî Tarîkati mensûbları!.. Yukarıdaki nakillerinizden bid'atin, hasene/güzel ve seyyie/kötü diye ikiye ayrıldığı görülmektedir. Hâlbuki, Râbıta’yı kabûl edip onunla amel eden sizlerin imâmlarınızın en büyüklerinden olan İmâm Rebbânî, bunu kabûl etmemektedir; bid’atin hepsi kötüdür, güzeli olmaz demektedir;[56] buna ne dersiniz?

Cevâb: Büyük Muhaddis ve Fakih Abdülğenî el-Müceddidî, İbn-i Mâce Hâşiyesi İncâhu’l-Hâce’de, Kim bizim bu dîn işimizde ondan olmayan şeyi uydurursa o (uydurduğu) merdûddur hadîsini îzâh ederken şöyle diyor: Ondan (dînden) olmayan şeyi demek, dînin vesîlelerinden (de) olmadıkça demektir. Zîrâ vesîleler, ona (dîne) dâhildir. İşte bundan dolayı, Müceddid (İmâm Rebbânî) -Allah celle celâlühû ondan râzı olsun- dîn işinin vesîleleri olan sarf ve nahiv gibi ilimlerin, Sünnet’e dâhil olduğunu bid’at ta'bîrinin bunlar için kullanılmayacağını, söylemiştir. Zîrâ O’na göre, -Allah celle celâlühû Ondan râzı olsun- bid’atta kesinlikle bir güzellik yoktur. İşte bu yüzden O şöyle diyor: Nûru, sabâhın aydınlığı gibi de olsa, bid’at-i hasene[57] terk edilir. Çünki bid’at kesinlikle Sünnet’i kaldıran bir şeydir. Bir kişi Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in yapmadığını yaparsa o hususta ona muhâlif olur. Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in yaptığını yapmazsa yine öyle olur. (O’na muhâlif olur. İmâm Rebbânî) İşte bundan dolayı, namaza başlarken dil ile yapılan niyyeti men' etti. Zîrâ niyyetin dille yapılması ne Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem, ne Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim, ne de müctehidlerden birinden sâbit olmamıştır. Âlimlerden bid’at-i hasene/güzel ve seyyieye ayıran da vardır. Bununla beraber âlimlerimiz şöyle demişlerdir: Helâya girerken önce sol ayağı içeriye sokmak gibi küçük bir şey de olsa, Sünnet’i işlemek, medreseler inşâ etmek gibi büyük bir iş de olsa bid’at-i haseneden evlâdır, daha iyidir.[58] (El-Müceddidî’nin sözü bitti.)

Hâsılı, bid'atin, hasenesi/güzeli olmaz; hepsi, seyyiedir/kötüdür diyenler Şer'î ıstılâhı kasdediyorlar; lügat ma’nâsındaki bid'at’i kasdetmiyorlar. Bid’atin güzeli de vardır diyenler, Şer’î Istılâhı kasdetmeyip lüğat ma’nâsını murâd ediyorlar. Yani her iki guruba göre de bid’at-i hasene Şer’î ma’nâda bid’at değildir. İmâm Rebbânî Şer’î ıstılâhı esas alarak Şer'îat’ı ve Sünnet’in temel esaslarına uyan ama şeklen sonradan ortaya çıkan bir şeye bid’at demez. Diğerleri de şeklen sonra ortaya çıkmasından dolayı lügat ma’nâsıyla bid’at, Şerîat esasına dayandığından dolayı hasene demişlerdir. Kısacası hilâf/anlaşmazlık lafzîdir, ma’nevî değildir. Esâsda hepsi bir kapıya çıkmaktadır.[59]

Mecmuamızın ileriki sayılarında delîller getirildiğinde de görüleceği ve anlaşılacağı gibi, Râbıta’ya Şer’î ma’nâda bid’at denemez. Çünki, Kur’ân ve Sünnet’e uymayan bir yanı bulunmadığı gibi, onlarla emredilen zikrin vesîlesi olmanın yanında, Şer’î delîllerden bir nicesinin umûmu/geneli ve kapsamı çerçevesinde düşünülebilecekleri çok açık ve esaslı dayanakları vardır.

Altıncı Nokta

Tekfîrde Lüzûmlu Dayanak Nedir?

Bir kimseyi kâfirlik veya müşriklikle suçlamak için lâzım olan yeterli delîl nedir?

Bunun için te'vîl/yorum kaldırmayacak seviyede açık âyet veya yine te’vîl götürmez mütevâtir Sünnet, yahud İcmâ'’a ihtiyac vardır. Başka şekilde, Kıyâslarla veya ictihâdlarla, hele Kıyâs ve ictihâd bile olmayan saçmalamalarla bir işe küfür veya şirk, bunu gördükleri kimseye kâfir veya müşrik diyenler, ya câhil ahmaklar veya hâin zındıklardır. Mütevâtir olmayan ve başka şekilde te’vîl edilemiyen sahîh hadîslerle Ehl-i Sünnet'in cumhûruna göre kesin harâmlık bile sâbit olmaz, sadece mekrûhluk ve inançlaştırma bahis mevzûu ise küfre sokmayan bid’at hâsıl olur. Ya, câhil ve sapık Râbıta düşmanlarının yaptıkları gibi abuk subuk yorumlamalarla olursa? Bu, düpedüz Allah celle celâlühû ve Resûlü ile alay etmek olur. Şunların hâlleri berbat… Câhillikleri ma’zeret olarak kabûl edilmezse işleri hepten kül…

Yedinci Nokta

Her Mes'elenin Delîli İllâ da Mantûk mu Olmalıdır?

Başka bir tâ'bîrle, ona âid husûsî bir ibâre midir? Hayır… Bir husûsun delîli illâ da onun için getirilen ibâre değildir. Bu dediğimizi daha iyi anlayabilmek için aşağıdaki soruyu cevâblandırmamız lâzımdır; Sözün ma’nâsını anlama kaç şekilde olur? veya, bir sözden bir ma'nâyı anlamanın kaç yolu vardır? Dört şekilde olur; veya dört yolu vardır;

Bir: Söz, ma’nâyı, nazmı (kendi dizilişi) ile gösteriyor ve o ma’nâ için getirilip söylenmiş ise, bu, ibaresiyle(ma’nâyı) gösterendir.

İki: Değilse, yani bir ma’nâyı göstermek için söylenmemişse, fakat yine de o ma’nâyı nazmıyla gösteriyorsa, işaretiyle o ma’nâyı gösterendir.

Üç: Eğer söz, nazım (kendi dizilişi)) ile bir ma’nâyı göstermiyor fakat lügatin mefhûmu (dilden anlaşılan ma’nâ) ile gösteriyorsa, delâletiyle o ma’nâyı gösterendir.

Dört: Değilse, (yani, ma’nâ lüğatten de anlaşılmıyorsa), iktizası ile o ma’nâyı gösteren bir lafız olur. (Yani, sözde o ma’nâ gözükmese de lafız o ma’nâyı gerektirir.)

Dolayısıyla, Râbıta'nın meşrû'luğu için illâ ona âid husûsî bir ibâre aramak, bu yoksa, diğer yollara bakmadan onu reddetmek ya câhillik veya hâinlikdir. Câhil olanlar, ibâre ma’nâsının dışındaki diğer üç ma’nâyı görmeyip, meselâ, bunun neresi Râbıta delîli?diyebilirler. Zîrâ bu onların cehâlet ve ona paralel olan idrâksizliklerinin muktezasıdır. Bu gibi gülünçlüklere sıkça rastlamaktayız... Delîl isterlerken illa, ibâresiyle delâlet eden delîl isterler. Ama kendileri delîl getirirlerken bu dördün de dışına çıkarak kısmen zann ifâde eden Kıyâsın hiçbir şey ifâde etmeyen (hattâ yalan ifâde eden) batılıyla insanları şirk ve küfürle suçlayabilirler…

Sekizinci Nokta

Sözün Açık Veya Kapalı Oluşu Kaç Çeşittir?

Lafzın/sözün ma’nâsı, eğer açıksa, ya, tahsîs/sınırlandırma kabûl eder veya etmez. Ederse, ma’nâsının açıklığı, ya sırf sîğesi (kalıbı) sebebiyledir, ki o zaman zâhir (açık)dir; Veya (sırf sîğesi sebebiyle) değildir, ki o takdîrde nassdır. Lafızda te’vîl ve tahsîs ihtimâli yoksa, ya nesh kabûl eder veya etmez. Ederse, mufesserdir/tefsîr edilendir. Kabûl etmezse muhkemdir.

Eğer lâfzın ma’nâsı gizli kaldıysa, bu kapalılığı, ya sîğeden başka bir şey sebebiyledir, ki, bu hafîdir, yahud sîğeden dolayıdır, ki bu da, eğer düşünmekle idrâki mümkin ise, müşkil, değilse, açıklanması, (başka delîllerle) umulan bir şeyse mücmel, değilse, müteşâbih olur.

Ayrıca, Lâfzın ma’nâda kullanılması, ya hakîkattır, veya mecâzdır. Bu ikisinden her birinin murâdı açıksa sarîh, kapalıysa, kinâye olur.[60]

Râbıta inkârcıları, onun meşrû'luğu için illâ apaçık delîl isterler. Oysa ilimde mu'teber olan delîllerin hepsi aynı açıklıkta değildir. Kimileri kısmen kapalı delîllerdir. Şunların hepsi de delîl olmaya elverişlidir. Lâkin yapılan sınıflama, bilhassa iki noktada mühimdir: Birincisi: Bunlardan her birinin bir husûs için delîl oluşunu inkâr etmenin hükmü ayrıdır. İkincisi: Şunların kendi ayarında zıd delîl bulunması hâlinde tevakkuf edilmesi, ikisininde i'tibârdan düşmesi, daha açık başka zıdd delîllerle teâruz/çelişki ânında da, daha açık olanların tercîh edilmesi gerekir.

Râbıta kendinden daha açık veya kendine denk hangi delîlle çelişmektedir? Bu ortaya konulmadıkça, onun meşrû'luğuna dâir getirilen delîllerin şu yollarla delîl olamayacakları gösterilemedikçe, yapılacak her bir karşı çıkmanın câhillikten veya sapıklıktan doğduğu inkâr edilemeyecektir. Halbuki biz, Râbıta inkârcılarında bu dediklerimizin hiçbirini göremiyoruz.

Dokuzuncu Nokta

Sükûtî İcmâ' Bir Hüküm Bildirir mi?

Evet, Sükûtî İcmâ’, Sözlü İcmâ' seviyesinde değilse de bir çok âlime göre bir hüküm bildirir.

Alâuddîn Buhârî şöyle diyor: Ruhsat icmâ'ının bu ismi alması, âlimlerin tamâmının fâsıklık ve dîn işlerinde kusûr etmekle suçlanmalarından korunmuş olmak için zarûret îcâbı icmâ' kabûl edilmesi sebebiyledir.[61] Mes'elenin sûreti/şekli şudur: Bir asırda Ehl-i Hall ve Akd'dan[62] bir kimse, bir mes'elede, bu mes'ele üzerinde mezheblerin hükmü yerleşmeden evvel bir hükme kanâat getirse, şu kanâat, asrının ahâlisi arasında yayılsa, üzerinden düşünme zamânı geçse ve ona muhâlif biri ortaya çıkmasa, bu ashabımız(Hanefî âlimlerin)in çoğuna göre kesin bir İcmâ' olur. Fiil/iş de böyledir. Ya'nî İcmâ' ehlinden birisi bir iş yapsa, onu zamânının âlimleri bilse hakkında düşünme müddeti geçtikten sonra ona hiçbir kimse karşı çıkmasa bu onlar tarafından şu işin mubâh olduğuna dâir bir icmâ' olmuş olur. Buna, onu kabûl edenlere göre Sükûtî İcmâ'/susmakla olan icmâ' ismi verilir.[63] (Alâuddîn Buhârî’nin sözü bitti.)

Râbıta amelini/işini yapan veyâ yapılmasını emreden bir değil sayılamayacak âlimler, ârifler ve sâlihler olmuştur… Râbıta, Müctehidler, Fakîhler Muhaddisler, Müfessirler ve Akâid âlimlerinin bol olduğu zamanlarda hemen hemen herkesin bildiği ve şâhid olduğu bir seviyede şöhretle işlenmekteydi. Buna rağmen, Râbıta'ya karşı gelen, veya onu şirk yâhud bid'at diye vasfeden hiçbir ilim sâhibi bilinmemektedir. Bu da bir Sükûtî İcmâdır. Zamânımızın akıl, ilim, hidâyet ve edeb müflislerinin söylemekte olduklarının ise bizce peş paralık bir kıymeti bile yoktur…

Onuncu Nokta

Sâlihlerin Örf ve Âdeti Meşrû'luk İfâde Eder mi?

Evet, eder. Nitekim bu husûs, Usûl-i Fıkıh kitablarında,[64] birtakım müstakıl risâlelerde,[65] Eşbâh ve Mecelle gibi Küllî veya Ekserî kâidelerden de bahseden eserlerde[66] etraflıca anlatılır.

Mü'minlerin güzel gördüğü, Allah celle celâlühû katında da güzeldir.[67] Örf ile sâbit olan Şer'î bir delîl ile sâbit olmuştur.[68] Örf ile sâbit olan Nas ile sâbit olmuş gibidir.[69]Örfün makbûl olmasının da elbette şartı vardır: Nassa muhâlif örfe i'tibâr edilmez.[70]

Netîce

İşte size tam on tane usûl kâidesi… Bunlar çerçevesinde de işte size meşrû' bir amel; Râbıta… Bahsi geçen âyetler, hadîsler ve fıkhî istinbâtlar dâiresindeki şu kâidelerin veya Râbıtanın bunlar çerçevesinde olduğunun yanlışlığı isbât edilmedikçe, onu inkâr etmek, en hafîfinden hevâ ile amel etmektir. Nefse ve hevâya tapınmaktır da diyebilirsiniz. Âbidler, ârifler ve zâhidler topluluğu olan Sûfiyye tâifesi gibi salâh ve takvâda mü'minlerin nümûneleri olan nezîh zâtların örfü hâline gelen Râbıta Allah celle celâlühû katında da elbette güzeldir.

[1] Şu yazı bilhassa bir ilim yetîmi ve fakîri olan Profesör Abdulaziz BAYINDIR’ın ve beşik şeyhliği ile hakiki şeyhliği karıştıran Ferit AYDIN isimli kimsenin hezeyanları münâsebetiyle kaleme alınmıştır.

[2] Tâcü’l-Arûs: 10/262

[3] Âsım Efendi, Kâmûs Tercümesi: 3/659

[4] Mısbâh: 462

[5] Ahterî: VSL maddesi.

[6] Allah’ın razı olduğu şeylerde yok olma mertebesine varmış. (İmâm Rebbânî:

Mektûbât:1/102-103)

[7] Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî, Risâle-i Râbıta, Reşâhât kenarı: 222-223

[8] Daha kültürlü veya entellektüel (!) zevâtın ifâdesiyle, metotik yahud metodolo jik

[9] Ki doğru değildir. Söz doğru olduğu takdîrdedir.

[10] Yani önceleri ateşte pişen yemeği yediği için abdest alıyordu. Sonra artık ab- dest almadı.

[11] Ama abdest alsa daha iyi olur.

[12] [Buhârî, Sahîh, İ’tisâm: 4, Meğâzî:74, Müslim, Libâs:52, Ahmed Hanbel, 4:165]

[13] Bir şeyi zikredip netîcesini kasdetmek de bir mecâzdır.

[14] Altun yüzüğü Ashâb’ın kullanmamaları, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in onu kullanmayı terk edişinden değil, kullanmayacağım sözünden ve başka şu ya- saklığa dâir açık nasslar sebebiyledir..

[15] Husnü’t-Tefehhüm ve’d-Derk li Mes’eleti’t-Terk:5-25 den hulâsa

[16] İbn-Nüceym, el-Eşbâh ve’n-Nezâir (Hamevî Hâşiyesi ile beraber):1/223-225

[17] Yer yer şerh ve hâşiyelerin hattâ bazen de şunların metinlerinin üzerine yazılan açıklamalar.

[18] Hamevî, aynı yer.

[19] Hamevî aynı yer.

[20] Telvîh: 2/39

[21] Veya Sa’d, yahud Ahmed er-Rûmî. Kadızâdelerden.

[22] Leknevî, Tervîhu’l-Cinân Bi Teşrîh-i Hukmi Şurbi’d-Dühân isimli risâle:17

(Mecmûu Resâili’l-Leknevî:2/267)

[23] Ahkâmu’l-Kur’ân: 1/14-16

[24] Mefhûm-i Muhâlefet: Kelâmdan iltizâm yoluyla anlaşılan şeydir/ma'nâdır. Denil miştir ki, hükmün meskûtta/sözü edilmeyen, susulan şeyde, mantûkun/sözü edilenin zıddına isbât edilmesidir, var olduğunun söylenmesidir. (Seyyid Şerîf Cürcânî, Ta’rîfât)

[25] İbn-i Receb el-Hanbelî, Câmiu’l-Ulûm ve’l-Hikem:2/164-165

[26] Alâuddîn Muhammed İbnü Abdülhamîd es-Semerkandî, El-Mîzân fî Usûli’l-Fıkh :191, Dâru’l-Kütüb’l-İlmiyye

[27] Kâdî Mücâhidü’l-İslâm el-Kâsimî (Muâsır ulemâdan. Cihâdda Şehîd düşenler den), Fıkhu’l-Müşkilât: 37-48

[28] [Gezâlî, (el-Mustasfâ: 2/40-139)], Kâsimî:38

[29] [Fahruddîn er-Râzî, (El-Mahsûl: 2/434)], Kasimî:38

[30] [Ğezâlî: (el-Mustasfâ:1/139)], Kâsimî: 38

[31] [Şâtıbî, (El-İ’tisâm: 1/111)], Kâsimî Fıkhu’l-Müşkilât:42-43

[32] [Âmidî, (el-İhkâm: 4/160)], Kâsimî Fıkhu’l-Müşkilât:45

[33] Tahrîr’in ifadesi Hanefîler ve diğerleri şeklindedir, Kâsimî’nin naklettiği gibi

bazıları değil.

[34] [Et-Teysîr ale’t-Tahrîr: 4/171, el-İ’tisâm: 2/111, el-İhkâm:4/169], Kâsimî Fıkhu’l-Müşkilât:45

[35] Bakara:117, En’âm: 101

[36] [İsnadı sahîhtir. Ebû Dâvûd, es-Sünne (4607), Tirmizî el-İlm (2676), Tirmizî bu hadîs hasen ve sahîhtir demiştir. İbn-i Mâce Mukaddime (42, 43), Ahmed İbn-i Hanbel (4/126,127), Hâkim (1/95,1/96), Hâkim, bu hadîs illeti olmayan sahîh bir hadîstir, dedi ve Zehebî O'na muvâfakat etti.]

[37] [Müslim, Zekat (69/1017)]

[38] [Buhârî, Terâvîh Namazı (2010)]

[39] [Önceki hadîsin kendisi (Ebû Dâvûd ve Tirmizî hadîsi)]

[40] [Ahmed İbn-i Hanbel (5/382), Tirmizî, Menâkıb (3662, 3805), İbn-i Mâce (97)],

[Taberânî el-Kebîr (8426), İbn-i Hibbân (İhsân-6863)]

[41] [En-Nihâye fî Ğarîbi’l-Hadîs: (1/106, 1/107)]

[42] [El-Mısbâhu’l-Münîr: (38). El-Mektebetü’l-ilmiyye Beyrut.]

[43] [Feyrûz Âbâdî, Kâmûs-i Muhît, (b,d,a) maddesi, (907) Müessesetü’r-Risâle]

[44] [Müslim Cumu’a: (43/867)]

[45] Ahkâf 25

[46] [Sahîh-i Müslim, Nevevî şerhi ile beraber (6/154-155)]

[47] [Câmiu’l-Ulûm ve’l-Hikem (397, Darü’l-Fürkân-Ürdün)]

[48] [Fethu’l-Bârî (13/266, 13/267), Reyyan Baskısı]

[49] [Ebû Nüaym, Hilyetü’l-Evliyâ (9/113)]

[50] [Fethu’l-Bâri (13/267)]

[51] [Fethu’l-Bâri (13/267-13/268)]

[52] İmâm Nevevî, Tehzîbu’l-Esma ve’l-Lüğât: 3/22-23

[53] [Müslim, Zekât (1/1017), Nesâî, Zekât (5/75-77), İbn-i Mâce, Mukaddime (203)

Cerîr b. Abdillâh el-Becelî’den]

[54] [Sahîh-i Müslim, Nevevî Şerhi ile (1/226-227)]

[55] Ğumârî’nin İsmi geçen risâlesinden hulâsa

[56] İmâm Rabbânî, Mektûbât:1/159-160, 186. Mektûb

[57] Allahu a’lem, vesîlelerden olmamasına rağmen isâbetsiz olarak, vesîle kabûl edilip kendisine hasene/güzel denilen sonradan îcâd edilen şeyleri kasdediyor. Namaz niyyetinin dille yapılması ve kefene yapılacak ilâve, açıktır ki, niyetin ve kefenin vesîlelerinden değildirler, ve bu hususlardaki sünneti ortadan kaldırmaktadırlar. Ama O, buna rağmen bunların güzel bulunmasına -haklı olarak- bir ma'nâ veremiyor. Bunların hasene diye isimlendirilişleri, bid’ati, hasene ve seyyieye ayıranların ta'rîfine de uymuyor.

[58] İncâhu’l-Hâce:3

[59] Bu bid’at husûsunda Allâme Leknevî’nin, İqâmetü’l-Hucceh isimli kıymetli bir risâlesi vardır.

[60] Her hangi bir Usûl-i Fıkıh kitabının Hakîkat, Mecâz ve Kinâye bahisleri.

[61] Ya'nî, âlimlerin susup da inkâr etmedikleri bir söz veya işin biz yanlış olduğunu kabûl edecek olursak, şu âlimlerin tamâmını fâsık olmak ve dînî işlerde kusûr işlemekle suçlamış oluruz. Bu ise kesinlikle yanlıştır. Şu yanlıştan sakınmış olmak için de onların bu susmasını bir icmâ' olarak kabûl etmeye mecbûruz.

[62] Mü'minlerin müşkillerini/problemlerini ve işlerini Şer'î ölçüler içinde çözen ve karâra bağlayan, onlar tarafından tabiî olarak dînî liderler kabûl edilen Rabbânî âlimler topluluğu

[63] Alâuddîn Buhârî, Keşfu'l-Esrâr alâ Usûli'l-Pezdevî: 3/228

[64] Alâuddîn Buhârî, Keşfu'l-Esrâr:2/95, Lafızların hakîkatlarının kendisiyle terk edileceği şeyler bahsi.

[65] İbn-i Âbidîn, Neşru'l-Arf fî Binâi Ba'zı'l-Ahkâmi ale'l-'Urf, Mecmûatü'r-Resâil:2/ 114

[66] İbn-i Nüceym, El-Eşbâh ve'n-Nezâir, Altıncı Kâide:1/126-139, Mecelle-i Ahkâm-i Adliye:36,37ve 38. maddeler.

[67] Ahmed İbn-i Hanbel, Müsned, Abdullah İbn-i Mes'ûd'dan, mevkûf olarak. Tahrî ci ileride etraflıca gelecek.

[68] Şerh-i Eşbâh’ı Bîrî'den naklen, İbn-i Âbidîn, Neşru'l-Arf fî Binâi Ba'dı'l-Ahkâmi ale'l-'Urf, Mecmûatü'r-Resâil:2/115,

[69] Mebsût'tan naklen, İbn-i Âbidîn, Neşru'l-Arf fî Binâi Ba'dı'l-Ahkâmi ale'l-'Urf, Mecmûatü'r-Resâil:2/115,

[70] İbn-i Hümâm'dan naklen, İbn-i Âbidîn, Neşru'l-Arf fî Binâi Ba'dı'l-Ahkâmi ale'l-'Urf, Mecmûatü'r-Resâil:2/115,

Rabıta hakkında bilgisi olmayanlar, rabıtanın dinde yeri olmadığını, sahabe zamanında da böyle bir şeyin mevcut olmadığını söylüyorlar. Bu yazımızda onlara cevap vereceğiz…

Öncelikle şunu söyleyelim ki Rabıta bir ibadet değildir. Rabıta tasavvuf yolunun bir eğitim metodudur ancak kaynağını dinden almıştır. Bid’at değildir.

Kalp deyince anlamamız gereken şey vücuttaki et parçası değildir. Ruhumuzdaki latifedir. Ruhumuzda 5 alemi emirden, 5 de alemi halktan olmak üzere 10 latife vardır. Bunlardan birisi de kalptir. Daha çok gönül alemi olarak biliriz. Yaşadığınız heyecanların, sevgilerin, muhabbetlerin veya tuttuğunuz kin ve hasedin yeri ruhtaki kalp latifesidir. Daralan, genişleyen, huzur bulan veya huzursuzlanan yer yine ruhumzdaki kalp latifesidir. Rabıta, ruhumuzdaki kalp latifesi ile alakalıdır..

Rabıta manevi bir bağ kurmak, ruhsal etkileşim yapmak ve düşündüğü kişi ile etkileşime geçmektir. Bir nevi telepati kurmaktır. Bu gün telepati denilen etkileşimi yani 5 duyu organını kullanmadan iletişime geçmenin mümkün olduğunu bütün dünya kabul etmektedir. Ki bunu bazen kişisel olarak siz de yaşarsınız. Başkasını düşündüğünüz bir vakitte o da sizi düşünüyordur ve bunu birbirinize açtığınızda aynı cevabı alırsınız. Hatta bu konuda çok kullandığımız bir sözümüz vardır: “Kalp kalbe karşıdır.”

Ama bizim amacımız bunun bilimsel açıklamasını değil, Müslümanların merak ettiği yönünü izah edeceğiz.

Bunu iddia edenlerin, Peygamber Efendimiz ve ashabı arasındaki muhabbet ve aşkı bilmiyor olsalar gerek…

Size bu konuda birkaç örnek vereceğiz ve siz rabıtanın Peygamberimiz zamanında olup olmadığını anlayacaksınız..

Peygamberimize en candan rabıta yapanların başında hazreti Ebubekir Radıyallahu anh gelmekteydi.
Şöyle ki: O, ruhaniyet hasebiyle Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) den hiç ayrılmadığından, hatta kaza-i hacet için bile Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) den hali (boş) bir yer bulamadığından dolayı Peygamberimiz’den çok utanırdı.
Bu durumu Efendimiz’e şikayet ettiğinde, Peygamber efendimiz O’na ruhsat vermişti.(Abedst bozarken dahi gayri ihtiyari bir şekilde Resulüllah’ı hatırlamasında bir sakınca olmadığını beyan etmiştir) (Risale-i Halidyye Tercümesi, Mütercim, Şerif Ahmed İbn-i Ali, sh: 11-12, Esad Sahıbzade, Nurul Hidayeti ve’l irfan, sh: 30; Yusuf Şevki, Hediyetü’zakirin, sh 23)

Resulüllah efendimizin azatlısı Sevban (Radıyallahu nah) Resulüllah’a karşı çok muhabbetli olup, O’nsuz hiç durmazdı. Bir gün rengi değişmiş ve yüzünde üzüntü eseri olduğu halde Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in huzuruna geldiğinde, Resulüllah (Sallallah Aleyhi ve Sellem) ona:
“Senin rengini ne değiştirdi” diye sordu. O da:
“Ya Resulallah! Bende hiçbir hastalık ve ağrı yok. Ancak seni görmediğim zaman, tekrar sana kavuşuncaya kadar çok sıkıntı çekiyorum. Sonra ahireti düşündüğümde seni hiç göremeyeceğimden korkuyorum. Çünkü sen Peygamberlerin makamına yükseleceksin, ben ise cennete girsem de, senin makamından daha aşağı bir mertebede olacağım. Cennete giremezsem, o vakit seni ebediyen göremeyeceğim”diye cevap verince:
“Her kim Allah’a ve Resulüne itaat ederse, işte onlar, Allah’u Teâlâ’nın kendilerine in’am ettiği peygamberler, sıddiklar, şehitler ve Salihlerle beraberdirler. Bunlar ne güzel arkadaştırlar.” (Nisa suresi 69) ayet-i celilesi nazil oldu. (Begavi, Me’alimü’t-Tenzil: 1/450; Ebu ishak es-Sa’lebi, El-Keşfü ve’l beyan, 3/341; Kurtubi, el-Cami’u li ahkami’l Kur’an; 57175, Vahidi, esbabü’n-nüzul, No:334, sh: 168; Ebu Hayyan, el-bahru’l Muhit, 37286)

İşte sahabe-i Kiramın sevgisi ve rabıtası. Peygamberimizi göremedikleri zaman onu düşünmekten ve O’ndan ayrı düşmekten renkleri solan sahabe efendilerimiz. Buradaki ince ayrıntı, sahabenin Peygamber Efendimizi düşünüyor olmasıdır…

Said ibn-i Mansur ve ibn-i Münzir (Rahimehullah) Şa’bi (Radıyallahu anh)den şöyle rivayet etmişlerdir:
Ensar-ı Kiramdan bir zat, efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e gelerek: Eğer ben evimde iken seni hatırladığımda gelip seni görmezsem, o kadar darlanıyorum ki, ruhumun bedenimden çıkacağını zannediyorum.” Dedi ve ağlamaya başladı. (Said ibn-i Mansur, es-Sünen, No:661, 4/1 308; Taberani, ibn-i Merdüye, Ebu Nuaym, Ziya-i makdisi, Suyuti, ed-Dürrül Mensur 2/588)

O PEYGAMBERDİR FARKLIDIR!
Sahabe Efendilerimizin rabıtasının ne kadar şiddetli olduğunu görüyorsunuz. İnkârcılara sahabe-i Kiramdan da örnek verdiğimiz zaman inkâr yolları kapandığı için bu sefer: “Ama o Peygamberdir” diyerek yeni bir çıkış yolu aramaya kalkarlar. Onlara da şöyle cevap veririz:
Peygamber Efendimiz Ebu Hureyre (Radıyallahu Anh)’den rivayetle şöyle buyuruyor:
“Beş şey ibadettendir; az yemek, camilerde oturmak, Ka’beye bakmak, Okumadan da olsa mushafa bakmak, Âlimin yüzüne bakmak” (Deylemi, Müsnedü’l Firdevs, 2/190 no:2969; Suyuti, nebhani, el-Fehu’l Kebir, No:6097, 1/566)

Yine başka bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmuştur:
“Beş şey ibadettendir; Ka’beye bakmak, anne-babaya bakmak, Zemzeme bakmak ki o, günahları sildirir, bir de âlimin yüzüne bakmak” (Ali el- Muttaki, kenzu’l Ummal, No.43494, 15/880, Münavi, Feyzül Kadir, No:3971, 31613)

Yine Abdullah ibni Mes’ud (Radıyallahu anh)den gelen bir hadis-i şerifte Hazreti Ali (Radıyallahu Anh)ı işaret ederek:
“Ali’nin yüzüne bakmak ibadettir” buyurmuştur. (Hâkim, El-Müstedrek, No: 4683, 82,81, 3/153; Taberani, el-Mu’cemü’l Kebir, No:207, 18/109; Deylemi, el-Firdevs, 4/294; Bu Nuaym, Hılyetü’l-Evliya, 2/183, 5/58)

Efendimizin “Ali’nin yüzüne bakmak ibadettir” ve “Âlimin yüzüne bakmak sevaptır”hadis-i şerifleri bize gösteriyor ki, suretlere bakılması ve düşünülmesi peygamberlere has olan bir özellik olmayıp, ilmi ile amel eden âlimlerin yüzüne bakmak da sevaptır.
Ve Efendimizin beyanına göre âlimlerin yüzüne bakmak sevap ise onları Allah için sevmek ve düşünmekte de hiçbir mahzur yoktur.

İmam-ı Münavi bu âlimlerden maksadın Şeriat ilmini bilen ve bildiği ile amel eden âlimler olduğunu bildirmiştir.

Herallî (Rahimehullah şöyle demiştir) “Âlimin yüzüne bakan kimse, onu görmekle Allah’u Teâlâ’ya yaklaşmaya niyet etmelidir.” (Feyzu’l Kadir 3/613)

UVEYS EL-KARANİ (VEYSEL KARANİ) HAZRETLERİ
Sahabe-i Kiram Peygamberimizi gördükleri için yanıp tutuşur ve O’nu göremedikleri zaman düşünürlerdi denilirse biz de görmeden aşık olan Üveys-el Karani Hazretlerini gösteririz. Kendisi Peygamberimizi hiç göremediği halde O’nun aşkı ile yanmış, O’nu düşünmekten bir an bile gafil olmamıştır. Bu nedenle bir çok müjdelere nail olmuştur.

Peygamber efendimiz; “Üveys-i Karnî, ihsân ve iyilikte Tâbiînin hayırlısıdır.”buyurdu. Resûlullah efendimiz, zaman zaman mübârek yüzünü Yemen tarafına döndürür ve; “Yemen tarafından rahmet rüzgârı estiğini duyuyorum.” buyururdu.“Kıyâmette Allahü Teâlâ Üveys sûretinde yetmiş bin melek yaratır ve Üveys’i onların arasında Arasat’a götürürler. Cennet’e gider ve Allahü teâlânın dilediği (bildirdiği)nden başka mahlûk hangisinin Üveys olduğunu bilmez.” “Ümmetimden bir kimse vardır ki, Rebî’a ve
Mudar kabîlelerinin koyunları kıllarının adedince kişiye kıyâmette şefâat edecektir.”
buyurdu. Arabistan’da bu iki kabîlenin koyunları kadar kimsenin koyunu olmadığı
söylenmiştir. Eshâb-ı kirâm; “Yâ Resûlallah, bu kimdir?” dediler. Peygamber efendimiz;
“Allah’ın kullarından biri.” buyurdu. Biz hepimiz kullarız, ismi nedir? dediler. “Üveys.”
buyurdu. Nerelidir? dediler. “Karnlıdır.” buyurdu. O sizi gördü mü? dediler. “Baş gözü ile
görmedi.” buyurdu. Hayret, size bu kadar âşık olsun da, hizmet ve huzûrunuza koşup
gelmesin! dediler. “İki sebepten: Biri hallerine mağlubdur. İkincisi ise benim dînime
bağlılığından dolayıdır. İhtiyar bir annesi vardır. Îmân etmiştir. Gözleri görmez, el ve
ayakları hareket etmez. Üveys gündüzleri deve çobanlığı yapar, aldığı ücreti kendisinin
ve annesinin nafakasına harcar.” buyurdu. Biz onu görür müyüz dediler. Hazret-i Ebû
Bekr’e; “Sen onu kendi zamânında göremezsin.” Ama hazret-i Ömer ve hazret-i Ali’ye;
“Siz onu görürsünüz. Sol böğründe ve avucunun içinde bir gümüş miktarı beyazlık
vardır. Bu baras hastalığı beyazlığı değildir. Ona varınca, benim selâmımı söyleyin ve
ümmetime duâ etmesini bildirin.” buyurdu.

RABITA İLE KALPTEN İSTİFADE ETMEK

Buraya kadar ashabı kiramın rabıtasının olduğunu ve Peygamberimizin onları men etmediğini, aksine alimlerin ve Allah’ı hatırlatacak kimselerin yüzüne bakmayı teşvik ettiğini dolayısıyla bu uygulamanın dinde yeri olduğunu anlıyoruz… En azından mübahtır ve bunun bir vebali yoktur…
Asıl mesele ise rabıta yapılan kişiden istifade edilme noktasıdır. Acaba rabıta ettiğimiz kişiden istifade edebiliyor muyuz? Ondan ne alıyoruz?
Bu konuda yine Peygamber Efendimiz yol gösteriyor:

Ebu Inebe el-Havlani (Radıyallahu nah)’dan rivayet edilen: bir hadisi şerifte şöyle buyruluyor:
“Şüphesiz Allah(u Tealan)ın, yer ehlinden bir takım kapları vardır. Rabbinizin kapları, Salih kullarının kalpleridir.
Kalplerin Allah’a en sevgilisi ise, en yumuşak ve en merhametli olanlarıdır.”(Teberani, Zebidi, İthafü-s Sade, 6/209, Ahmed İbni Hanbel, ez-Zühd, No:827, sh:223; Münavi, Feyzül Kadir, No: 2375, 2/629, Süyuti, Nebhani, El-Fethu’l Kebir, No:4103, 1/374)

İmam-ı Münavi (Kuddise Sirrahu) bu hadis-i şerifin şerhinde şöyle buyurmuştur:
“hadis-i şerifte geçen Salih kullardan maksat; hem Allah’u Teâlâ’nın hem de kullarının haklarından üzerlerine düşenleri hakkıyla yerine getirenlerdir.
İşte bu kulların kalplerine Allah’u Teâlâ’nın marifetinin nuru dolarak uzuvlarına taşar. Çünkü kalp yumuşayarak incelip parlayınca, parlak ayna gibi olur. Meleküt (manevi) âleminin nurları ona parlayınca bütün göğsü aydınlatır.
İşte o zaman gönül gözü, Allah’u Teâlâ’nın emirlerinin iç yüzünü görmeye başlar ve bu görüş onu Allah’u Teâlâ’nın nurunu mülahaza etmeye sevk eder (gözetmeye sürükler)
Böyle bir kalp Allah’u Teâlâ’nın kendisine verdiği safa (paklık) ile ziynet ve behayı (süs ve güzelliğini) kemale erdirdiğinden, mahlûkatı arasında Allah’u Teâlâ’nın nazarının mahalli olur.

Evet, Allahu Teala’nın yeryüüznde, nurunun tecelligahı olan kaplar vardır. Bu kaplara yönelenler o kaplardan istifade ederler.
Dolayısıyla kalbini her türlü masivadan temizleyerek yine bir başka kabtan istifade etmiş olan Allah dostlarının kalplerine yönelmek suretiyle onlar istifade edilir.
Kalbi Allahu Teala’nın kabı olmuş bir Allah dostunun kendisini düşüneni düşünmesi gerekmez. Peygamberimizin buyurduğu gibi onun kalbini bir kaba benzetirsek, istifade etmek isteyenin o kabın altına kendi kalp kabını koymasının gerektiğini söylemek yanlış olmaz.
Önemli olan husus itifade edilecek kişinin kalbini tamamen Allahu Teala’nın nuruna tecelli gah olacak şekilde temizlemiş olmasıdır. Bu sebeple tasavvuf ehli, kendisine icazet verilmeyen kişilere rabıta yapılmasını şiddetle men eder.
Hüccetü’l İslam İmam-ı Gazali (Kuddise Sirrahu) şöyle buyurmuştur:
Mevla Teâlâ Kerem-i Rahmani hükmünce nurlarını hiçbir kulundan esirgemez. Zira Mevla Teala cimrilik yüzünden vermemekten münezzehtir.

Nur-u İlahinin kalbe girmesine engel olan şey, sadece kulun kalbinin pisliği, bulanıklığı ve meşgul oluşudur. Çünkü hadis-i şerifte açıklandığı üzere; “Kalp, kap gibidir.”
Suyla dolu kalbe hava girmediği gibi, Allah’u Teala’dan başka şeylerle meşgul olan kalbe de Allah’u Teala’nın Celali’nin marifeti (büyüklüğünün bilgisi) dahil olamaz. (Münavi, Feyzül Kadir 2/629)

SONUÇ
Kalbi bir başka kalbe rabt etmek olan rabıta Peygamber Efendimiz zamanında da vardı ve sahabeler kalplerini O’nun kalbine çevirerek rabt etmişlerdi. Peygamber Efendimizin onları men etmemesi rabıtanın caiz olduğu anlamına gelmektedir. Okuduğumuz hadis-i şerifler ise bir Allah dostunun kalbinden istifade edilmesinde bir sakınca olmadığı aksine fayda olduğu yönündedir.
Yalnız şunu unutmamak gerekir; Peygamber Efendimiz zamanında yapılan bu rabıta zoraki değildi ve çok doğaldı. Daha sonraları insanlar dinden uzaklaşmasıyla bu doğallığı kaybettiği gibi kendisine farz olan Allah’ı zikretmekten aciz hale geldiler. Tasavvuf bunu sistematik bir hale sokmuş, insanlığın istifade etmesini sağlamıştır.
Allahu Teala, kalplerini Allah’ın kabına dönüştürmüş dostlarından istifade etmeyi nasip eylesin..

www.ihvanlar.net

VEYS-EL KARANİ İLE İLGİLİ GÜZEL BİR MENKIBE
Tâbi’în-i kirâmdan, âşıktı Peygambere,
Her hâli, bir ibret ve nasîhatti bizlere.

İhtiyar, gözü görmez, vardı ki bir annesi,
Yok idi ondan başka, dünyâda bir kimsesi.

Yemen’de deve güder, ne verilse alırdı,
Yarısını fakîre, sadaka dağıtırdı.

Yanıp tutuşuyordu, Resûl’ün aşkı ile,
Hâtırdan çıkarmazdı, Rabbini, bir an bile.

O yaşlı annesine, yaparak her gün hizmet,
Çok hayır duâsını, almıştı uzun müddet.

İzin istediyse de, Resûlü görmek için,
Kimsesi olmayınca, vermedi ona izin.

Peygamber Efendimiz, o mübârek yüzünü,
Yemen’e çevirerek, buyurdu ki bir günü:

“Rahmet yeli esiyor, şu Yemen tarafından,
Orada, Üveys diye, vardır ki bir müslüman,

Kıyâmette o kişi, Allah’ın izni ile,
Şefâat edecektir, milyonlarca kişiye.”

Harem bin Hayyân der ki, merak ettim Üveys’i,
Bir gün onu gördüm ki, çok zâifti bünyesi.

Sordu bana: “Ey Harem, niçin geldin buraya?”
Dedim ki: “Zâtınızı, görüp de tanımaya.”

Buyurdu ki: “Bir mümin, tanıyınca Rabbini,
Lüzum yok tanımaya, O’ndan gayri birini.”

“Yine söyle!” deyince, buyurdu: “Yattığında,
Bil ki ölüm bekliyor, yastığının altında.

Günahın küçüğü de, çok büyüktür muhakkak,
Zîrâ o günahı da, nehyetti Cenâb-ı Hak.”

“Az daha söyle” dedim, buyurdu ki: “Vallahî,
Baban ve deden gibi, öleceksin sen dahî.”

Rebî’ der ki, ben Onu, gittiğimde görmeye,
Sabahı kılıyordu, başladım beklemeye.

Tesbîhini bitirip, kuşluğa kalktı hemen,
Sonra kıldı öğleyi, hiç aralık vermeden.

Bir namazı bitirip, kalkardı diğerine,
Görüşmek ümîdiyle, bekliyordum ben yine.

Böyle, üç gün üç gece, uyumadı, yemedi,
Sonunda el kaldırıp, şöyle duâ eyledi:

“Sana sığınıyorum, yâ Rabbî, şu şeylerden;
Çok yiyen karın ile, çok uyuyan gözlerden.”

Ben bunu işitince, dedim: “Yeter bu bana.
Bundan ibret almazsam, lüzum yok gayrısına.”

Bir dostu kendisini, ziyârete gelmişti,
“Nasılsınız?” deyince, şöyle cevap vermişti:

“Bir insan ki, yârına, bilmez çıkacağını,
Tahmin et, sen o kulun, nasıl olacağını.”

Dedi: “Nasîhatınla, tenvîr et biraz beni.”
Buyurdu ki: “Ey kişi, bilir misin Rabbini?”

“Biliyorum” deyince, buyurdu: “Öyle ise,
Bilme başka birini, O kâfi gelir size.”

“Bir nasîhat daha et”, deyince de Üveys’e,
Sordu ki: “Rabbin seni, biliyor mu ey kimse?”

“Elbet bilir” deyince, buyurdu ki bu sefer:
“Öyleyse başkaları, seni hiç bilmesinler.

Bir kulu ki, Allah’ı, bilirse onu şâyet,
O’ndan gayri birinin, bilmesine yok hâcet.”

Buyurdu ki: “Yükseklik, istiyorsa bir insan,
Tevâzû etmelidir, her kişiye, her zaman.

Şerefli olmak için, takvâ ehli olunuz,
Râhatlık ararsanız, tevekkülde bulunuz.”

www.ihvanlar.net

.

RABITANIN KUR’AN VE SÜNNETTEN DELİLLERİ

ÖNCEKİ YAZI: VESİLE EDİNMEK HİMMET İSTEMEK

BUNA DA BAK: PEYGAMBERİMİZ ZAMANINDA RABITA VAR MIYDI?

DELİLLERİ İLE TASAVVUF İÇİN TIKLAYIN

Rabıta hakkında internet ortamında sağlıklı bir kaynak mevcut değildir. Bu nedenle meydan inkarcılara kalmaktaydı. İnkarcıların sesini kesmek, meraklılarına ulaştırılması için İsmailaga.info, Mahmud Efendi Hazretlerimizin emri ile Cübbeli Hocamızın rabıta hakkında yazdığı “Tarikatı Aliyye’de Rabıtayı Celiyye” adlı eserden konu ile alakalı bölümlerden alıntılar ve geniş bir araştırma ile sizler için hazırladı.

Şunu en başta söyleyelim ki rabıta bir ibadet değildir. Ancak aşağıdaki yazıdan anlaşılacağı üzere inkar edilemeyecek meşru bir hareket ve manevi yolların eğitim metodudur.

RABITANIN KURAN’DAN DELİLLERİ

*- Cenab-ı Hak Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyuruyor:
“Ey iman edenler! Allah(-u Teala)dan korkun ve sadıklarla beraber olun.” (Tevbe Suresi 119)

Bu ayeti kerimede mü’minlere hitap edildiği açıktır. Bu da göstermektedir ki “Sıdk”sıfatı, imandan daha hususi (özel) bir manaya sahiptir. Çünkü iman edenlere“sadıklarla” beraber olunması emredilmiştir.
Yani sıdk mertebesinde bulunan herkes mü’mindir, ancak her mü’min sıdk mertebesinde değildir

Bu ayette emir buyrulan “beraberlik” iki şekilde olur:

1- CİSMANİ BERABERLİK: Bu türlü beraberlik, sadıkların meclisine bizzat devam ederek, onlardan ilim, fazilet ve feyz almakla olur.
Kişi sadıklarla beraber olmak için, onların meclislerine devam eder, söylediklerini dinler, hal ve tavırlarını örnek alır.

Bundan dolayıdır ki Ashab-ı kiram (Rıdvanullahi aleyhim ecmain) Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in etrafında pervane olur, sürekli onunla beraber bulunmaya gayret ederlerdi.
Uzak beldelerde bulunanlar da fırsat buldukça ve yol emniyetini temin ettikçe, her taraftan Alemlerin Efendisi’ni ziyarete gelirlerdi.

2- RUHANİ BERABERLİK
Eğer kişi, ayeti kerimede “Sadıklarla beraber olun” emri olduğu halde sadıklardan cismani olarak ayrı bulunuyorsa ne yapacaktır?

İşte bu durumda da onların gidişatlarına uyacak, yaptıklarını yapıp, yapmadıklarını terk edecek, onların hal, tavır, davranış ve sözlerini onların gıyabında hayalinde canlandıracak ve onların hali ile hâllenecektir.

Ehlulalh’ın meclisinde bizzat bulunmak, kişiye fayda sağladığı gibi, gıyaben şahıslarını ve hallerini düşünmek de fayda verir.
Çünkü bir kişi hayalinde, dimağında (beyninde) ve kalbinde neyi tasavvur ederse, fiillerinde de o tezahür eder (açığa çıkar) k,, rabıta da bundan ibarettir.

İsmail Hakkı Bursevi (Kuddise Sirrahu) “Sadıklarla beraber olunuz” ayetinin tfsirinde şöyle demiştir:
“Bu ayeti kerimede bahsi geçen sadıklardan murad; kamil mürşidlerdir. Bir salik onların kapılarında ciddiyetle hizmet eder, muhabbetiyle nazarlarına kabul olunursa, onların feyz ve bereketiyle masivayı terk etmeye, Allah’u Teala yolunda istikamet üzere bulunmaya rahatlıkla muvaffak olur ve huzur-u hakk’a kavuşur.”

Müfessir Alusi (Rahimehullah) ise, yukarıdaki ayetin tefsirinde: “Sadık ve Salihlere karışınız (onlarla iç içe olunuz) ki; onlar gibi olasınız. Çünkü herkes, yakın olduğu kimseye uyar” demiştir.

Bu ayet-i Kerime’yi Ubeydullah Ahrar Hazretleri de rabıtaya delil olarak zikretmiştir.

*- Diğer bir ayeti celilede de Mevla Teâlâ:
“Kullarımın içine gir, cennetime gir.” Buyuruyor. (Fecr Suresi 29-30)

Bu ayeti celilenin açık beyanından da anlaşılacağı üzere; dünyada, Allah’u Teâlâ’ya mahsus olan özel kulların arasına girmek, ahirette cennetlere girmeğe vesiledir.

Tabi ki, dünyada devamlı o dostlar arasında bedenen bulunmak mümkün değilse de, rabıtadan ibaret olan manevi beraberlik, ehli için müyesserdir.

Ali Haydar Efendi (Kuddise Sirrahu) “Ruhul beyan tefsirinden naklen şöyle yazmıştır: “Bu ayeti celile, Süleyman Aleyhisselam’ın: “Beni rahmetinle Salih kullarının içerisine girdir.” (neml Suresi 19’dan) duasını beyan eden ayet-i kerime gibidir.

Hususi kullar zümresine girmek, saadet-i ruhaniye (ruhun mutluluğu) onlarla beraber cennet ve derecelerine kavuşmak ise, cismani (bedenle alakalı) saadettir.

Nitekim Mevla Teâlâ: “Kullarımın arasına gir, Cennetime gir” buyuruyor.

   Necmüddin-i Kübra (Kuddise Sirrahu) Hazretleri, “Te’vilat-ı Necmiyye” isimli eserinde, bu ayet-i kerimenin te’vilini yaparken:
   “Benim (zatım)la ve sıfatlarımla baki olan (tarikattan sonra hakikate kavuşarak manevi diriliği bulmuş) kullarımın içine gir.
   Zatını (kendini) ve enaniyetini (benliğini) yok ettiğin için, Zat’ımın cennetine gir”diye mana vermiştir.

DOSTLARININ YOLUNA UYMAK
*-Cenab-I hak şöyle buyuruyor:
“Bana yönelenin yoluna uy..” (Lokman Suresi 15)

Bazı müfessirler bu ayet-i kerime hakkında şunları söylemişlerdi: “Burada geçen ‘Enabe” kelimesinin anlamı “Meyletmek ve bir şeye rücu’ etmek” demektir.
“Bu iname (Allah’u Teala’ya yönelmek) peygamberlerin ve Salihlerin yoludur.” (İbni Atıyye, el-Muharraru’l veciz, 4/349; Kurtubi, El-Cami’u’li ahkami’l Kur’an, 14/45)

   İsmail Hakkı Bursevi (Kuddise Sirrahu) bu ayet-i celilenin tefsirinde şöyle demiştir:
   Bu ayette, kâfir ve fasıklarla sohbetten sakındırma ve Salihlerle (beraberliğe) teşvik vardır. Çünkü kişilerin bir araya gelmesi, birbirini etkilemeyi gerektirir. Tabiatlar cezp edici, hastalıklar geçici ve sirayet edicidir.
   Bundan dolayı Semure ibn-i Cündeb (Radıyallahu Anh) den rivayet edilen bir hadislerinde, Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
   “Müşrikle bir çatı altında oturmayınız ve onlarla bir arada durmayınız. Kim onlarla oturur veya beraber bulunursa, o da onlar gibidir.” Buyurmuştur. (Tirmizi, Siyer:42, No:1605, 4/156)

Yani: “Müşriklerle bir yerde oturmayınız, aynı mecliste toplanmayınız ki, beraberlikten dolayı onların kötü ahlakı size sirayet etmesin ve çirkin halleri size bulaşmasın.”

Alusi (Rahimehullah) ise şöyle demiştir:
“Bu ayetle kamil (manen olgun) insanlara uyup, nakıslardan yüz çevirmeye ve kamil olanları, nakıs (eksik) olanları kemale erdirmesine işaret edilmiştir.

Bütün bu ifadeler, Allah’u Teala’ya inabe etmiş (yönelmiş) velilerin yolu olan: “zikir”, “rabıta” ve “Murakabe” gibi vazifelere tabi olmanın faziletlerini açıklamak, buna mukabil nefislerinin arzularına uyarak bu büyüklerin yollarını inkara kalkışanların, kendilerinden de, fikirlerinden de uzak durulmasının önemini beyan hususunda, ne kadar net ve tesirli manalar ihtiva etmektedir.

RİBAT EMRİ
*- “Ey iman edenler! Sabredin (düşmanlarınızla) sabır yarışı edin (onlara galip gelin, sınırlarda) nöbet bekleşin ve Allah(u Teala’ya muhalefete kalkışmak)tan sakının ki, felaha (kurtuluşa)a eresiniz.” (Al-i İmran suresi 200)

Bu ayeti celilede yer alan (Rabidu) emr-i celilinin masdarları olan “Ribat” ve“Murabata” tabirleri; “Sınırda düşmanı gözetlemek”, “Nöbet tutmak”, “Verilen emrin eksiksiz yerine getirilmesi” anlamlarını ifade eder.

Beden ile nefsin irtibatını sağlaması ve “Halk alemi” ile “Emir alemi”ni bünyesinde barındırması dolayısıyla kalbe de “Ribat” denmiştir.

Zira “Nazargahı ilahi” kabul edilen ve “Masiva” (Allah’u Teala’dan gayrısı)nın girmemesi için her şeyden önce gözetlenmesi gereken yer hiç şüphesiz ki kalptir.

Kur’an-ı Kerim’de (Rabidu) şeklinde geçen ve emir ifade eden “Ribat” ve “Murabata” tabirlerinin; yalnızca maddi ve dış düşmanlara karşı değil:” ve “kötülüğü emredici” karakteri ile tanımlanan nefs ve şeytan düşmanına karşı da vaziyet almayı, bunların aldatıcı hilelerine karşı kalbi gözetlemeyi” amir bulunduğu ve başından beri bu ayet-i kerimenin, iki manayı da aynı anda hedef aldığı, hemen hemen çoğu müfessirlerce söz konusu edilmiştir.

   Unutulmamalıdır ki; hem fertlerin hem de toplumların hayatında sıcak savaşlar geçici, soğuk savaşlarsa sürekli ve daimidir.
   Sıcak savaşlarda dış, soğuk savaşlarda ise iç düşmanın dikkatle gözetlenmesi gerektiği açık bir husustur.
   Zamanın icap ve ihtiyaçlarına göre bunların tercih edilip değerlendirilebileceği söylenebilir. Bu sebeple ayeti kerimeyi:
   “İslam düşmanlarına karşı hazır olmak, teyakkuzda bulunmak (uyanık davranmak)”manasında anlamak yanında, bizleri Allah’u Teala’nın dininden uzaklaştırmak için mücadele vermek manasında anlamalıyız.
   Kaldı ki müfessirler bu terimlerin tasavvufi anlamlarını gösterirken İslami delillere istinad ettirmeyi de ihmal etmemişlerdir.

Mesela Rağıb el-İsfahani (Rahimehullah) “Ribat” ve “Murabata” nın ikili anlamına işaret ederken:
Ebu Hureyre (Radıyallahu Anh)’dan rivayet edilen: “Zorluklara rağmen abdest almak, mescidlere çok adım atmak ve bir namazın ardından diğer namazı beklemek, işte ribat budur” (Müslim, taharet 14, no 251, 1/219; Tirmizi, Nesai, Muvatta, Ahmed-el müsned) hadisi şerifine dikkat çekmiştir.

   Ardında Kur’an-ı Kerim’de, “Rabt” kökünden türetilmiş kelimeleri ihtiva eden ayetleri sıraladıktan sonra:
   “O (Allah’u Teala) mü’minlerin kalplerine sekineti (iç huzuru, manevi kuvvet ve sabrı) indirendir” (Fetih Suresi 4’den) ayetinde hereketle, bu ayetlerdeki “Rabt”ın:
   “kalp sekineti (kalbin huzur bulup yatışması ve sukunete ermesi)” manasına delalet ettiğini söylemiştir. (Rağıb el-İsfahani, Müfredat-ü elfazı’l-Kur’an, sh:338-339)

Dolayısıyla kelimenin gerek lügat anlamı gerekse İslam alimlerinin yukarıda işaret ettiğimiz fikirleri, “Ribat” ve “Murabata”nın sadece sufilerce değil, diğer alimlerce de tasavvufi bir muhtevaya sahip olduğunu gösteriyor.

Bu kelimelerden türetilerek vücud bulan müesseselerin, hem askeri ve idari, hem de dini ve tasavvufi sahalarda hizmet veren kuruluşlar olarak faaliyette bulunduğu tesbit edilmiştir. (Sühreverdi, Avarifü’l-mearif 103, 133)

Her halükarde ribat emrinin zahiri manası, düşmana karşı nübet tutma anlamında olduğuna göre, İbn-i Abbas, Ebu Zerr ve CVabir (Radıyallahu anhuma)’dan rivayet edilen:
“Senin en büyük düşmanın, iki yanının arasında olan nefsindir.” (Beyhaki, ez-zühd, No:345, sh:190; Deylemi, Müsnedül Firdevs No: 5248, 3/408)

Cihadın en üstünü, kişinin Allah’u Teala uğrunda nefsi ve arzusuyla cihat etmesidir.” (İbn-i Neccar, Deylemi, Ali el-Müttaki, kenz’ul- Ummal, No: 11262, 11265, 4/439-431)

İşte rabıtanın önemi burada çok daha iyi anlaşılmaktadır. Rabıta yapan bir insan devamlı Allah ‘u Teala’nın nurunu ve rızasını talep ettiğinden nefsine ve şeytana karşı nöbet yerini terketmemekte, teyakkuz halinde beklemektedir.

YARATIKLARI DÜŞÜNMEK
Mevla Teala bir ayeti kerimesinde:
“(O akıl sahipleri) öyle kimselerdir ki, ayakta otururken ve ynları üzere (yaslanmış) oldukları halde Allah (u Teala’y) ı zikrederler ve göklerle yerin yaratılışı hakkında tefekkür ederler.” (Al-i İmran 191 den)

Gökler, yerler ve içindekiler hakkında tefekkürde bulunmak övülen bir amel olduğuna göre yaratıklar içerisinde en kıymetli varlık olan inan-ı kamil hakkındaki rabıta ve tefekkür niçin zemmolsun.

Müfessirlerin İmamı Fahruddin-i Razi (Rahimehullah) bu ayet-i celilenin tefsirinde şöyle bir açıklamada bulunmuştur:
“Allah’u Teala kendini zikretmeye teşvik etti. Fakat iş tefekküre gelince, Zatı hakkında düşünmeye teşvik ve davet etmedi. Aksine yerlerin ve göklerin tefekkür edilmesini teşvik etti.

Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Efendimizin:
“Mahlukatı (yaratıkları) tefekkür ediniz, Halik’ı (Yaratıcıyı) tefekkür etmeyiniz.” (Ali el-Muttaki, Kenzu’l Ummal, No:5706, 3/106) sözü de bu aynı manadadır.

Bunun sebebi şudur:
Biz, yaratılan varlıkları düşünerek, onun yaratıcısı hakkında bir bilgiye sahip olabiliriz. Varlıkları düşünmek ve onlardaki İlahi sanat ve tecelliyi görmek mümkündür, fakat Zat-ı Bari’yi düşünmek mümkün değildir.” (Fahruddin-i Razi, Mefatihu’l Ğayb, 9/111)

Bir ayeti celilede ise:
“(Habibim!) De ki, göklerde ve yerde neler olduğuna bakın!” (Yunus 101’den) buyrulmaktadır.

Görüldüğü üzere bu ayeti celilede, göklerde ve yerlerde bulunanlara bakılması emredilmiştir. Bu bakıştan maksat, varlıkların Allah’u Teala’nın varlığına, birliğine, kudretine delalet yönlerini düşünmek üzere bakmaktır.

Yerde bulunan yaratıklar içerisinde, Allah’u Teala’yı en iyi tanıtacak mahluk ise insandır. Çünkü insanda, Allah’u Teala’nın sıfatlarının suretleri bulunmaktadır. Fakat her insan, görüldüğünde ve hatırlandığında Allah’u Teala’yı hatırlatmaz.
“Evliyaullah o kimselerdir ki, görüldükleri zaman Allah hatırlanır.” (Nesai, es- Sünenü’l Kübrai Tefsir:180, No:11235, 6/362; Taberi, Cami’ul Beyan, No: 17723, 24, 25, 26, 6/575; Hakim-i Tirmizi, Nevadir’ul-usül, sh: 140; Haysemi, Mecma’uz-zevahid,10/78)

Dolayısıyla görülmeleri Allah’u Teala’yı akla getiren velileri mümkün oldukça gözle görmek, bu mümkün olmadığında ise onları, Allah’u Teala’yı hatırlattıkları için hayal etmek ve onlara rabıta yapmak da bu ayeti celiledeki emrolunan nazara (yaratıklara bakmaya) dahildir.

RABITANIN SÜNNETTEN DELİLLERİ

Sahabe-i Kiram rabıta yapmış mıydı? Diyenlere sadece ve sadece Ebubekir-i Sıddik (Radıyallahu anh)’ın şu hadisesini anlatmak bile kafidir.

Şöyle ki: O, ruhaniyet hasebiyle Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) den hiç ayrılmadığından, hatta kaza-i hacet için bile Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) den hali (boş) bir yer bulamadığından dolayı Peygamberimiz’den çok utanırdı.
Bu durumu Efendimiz’e şikayet ettiğinde, peygamber efendimiz O’na ruhsat vermişti. (Abedst bozarken dahi gayri ihtiyari bir şekilde Resulüllah’ı hatırlamasında bir sakınca olmadığını beyan etmiştir) (Risale-i Halidyye Tercümesi, Mütercim, Şerif Ahmed İbn-i Ali, sh: 11-12, Esad Sahıbzade, Nurul Hidayeti ve’l irfan, sh: 30; Yusuf Şevki, Hediyetü’zakirin, sh 23)

Bakınız, Hazreti Ebubekir Radıyallahu anh Hazretlerinin haline. Resulüllah Efendimiz’i düşünmekten bir an bile boş kalamıyor. Nerde olursa olursun onu düşünüyor. Neden? Çünkü Peygamber efendimiz, Allah’u Teala’nın nurunu ona ulaştıran bir vesile. Yoksa cennet ile müjdelenen ve peygamberler hariç bütün insanların imanı ile tartıldığı zaman imanı ağır gelen bir insan neden direk Allah’ı düşünmesin?

Ey cahiller! Bu büyük sahabeyi de şirk ile mi suçlayacaksınız?

   SEVBAN (RADIYALLAHU ANH)
   Resulüllah efendimizin azatlısı Sevban (Radıyallahu nah) Resulüllah’a karşı çok muhabbetli olup, O’nsuz hiç durmazdı. Bir gün rengi değişmiş ve yüzünde üzüntü eseri olduğu halde Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in huzuruna geldiğinde, Resulüllah (Sallallah Aleyhi ve Sellem) ona:
   “Senin rengini ne değiştirdi” diye sordu. O da:
   “Ya Resulallah! Bende hiçbir hastalık ve ağrı yok. Ancak seni görmediğim zaman, tekrar sana kavuşuncaya kadar çok sıkıntı çekiyorum.
   Sonra ahireti düşündüğümde seni hiç göremeyeceğimden korkuyorum. Çünkü sen Peygamberlerin makamına yükseleceksin, ben ise cennete girsem de, senin makamından daha aşağı bir mertebede olacağım. Cennete giremezsem, o vakit seni ebediyen göremeyeceğim” diye cevap verince:
   “Her kim Allah’a ve Resulüne itaat ederse, işte onlar, Allah’u Teâlâ’nın kendilerine in’am ettiği peygamberler, sıddiklar, şehitler ve Salihlerle beraberdirler. Bunlar ne güzel arkadaştırlar.” (Nisa suresi 69) ayet-i celilesi nazil oldu. (Begavi, Me’alimü’t-Tenzil: 1/450; Ebu ishak es-Sa’lebi, El-Keşfü ve’l beyan, 3/341; Kurtubi, el-Cami’u li ahkami’l Kur’an; 57175, Vahidi, esbabü’n-nüzul, No:334, sh: 168; Ebu Hayyan, el-bahru’l Muhit, 37286)

İşte sahabe-i Kiramın sevgisi ve rabıtası. Peygamberimizi göremedikleri zaman onu düşünmekten ve O’ndan ayrı düşmekten renkleri solan sahabe efendilerimiz.

Haydi, ey cahiller! Bu sahabeyi’de “Neden Allah’tan korkusuna sararmıyor da Peygamberi görmediği için sararıyor” diye şirk ile suçlayın!

SENİ HATIRLADIĞIM ZAMAN…
Said ibn-i Mansur ve ibn-i Münzir (Rahimehullah) Şa’bi (Radıyallahu anh)den şöyle rivayet etmişlerdir:

   Ensar-ı Kiramdan bir zat, efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e gelerek:
   “Ya Resulallah! Vallahi elbette sen bana canımdan, oğlumdan, ailemden ve malımdan daha sevgilisin.
    Eğer ben evimde iken seni hatırladığımda gelip seni görmezsem, o kadar darlanıyorum ki, ruhumun bedenimden çıkacağını zannediyorum.” Dedi ve ağlamaya başladı. (Said ibn-i Mansur, es-Sünen, No:661, 4/1 308; Taberani, ibn-i Merdüye, Ebu Nuaym, Ziya-i makdisi, Suyuti, ed-Dürrül Mensur 2/588)

Gördüğünüz gibi sahabe-i Kiram Resulüllah’ı düşünmeden bir an bile geçiremiyordu ve Peygamber Efendimizde onları kendisini düşünmekten men etmiyordu. Dolayısıyla rabıtanın bir bid’at olduğunu söylemek kadar art niyet olamaz.

Peygamber Efendimiz Ebu Hureyre (Radıyallahu Anh)’den rivayetle şöyle buyuruyor:
“Beş şey ibadettendir; az yemek, camilerde oturmak, Ka’beye bakmak, Okumadan da olsa mushafa bakmak, Âlimin yüzüne bakmak” (Deylemi, Müsnedü’l Firdevs, 2/190 no:2969; Suyuti, nebhani, el-Fehu’l Kebir, No:6097, 1/566)

Efendimizin “Ali’nin yüzüne bakmak sevaptır” ve “Âlimin yüzüne bakmak sevaptır” hadis-i şerifleri bize gösteriyor ki, suretlere bakılması ve düşünülmesi peygamberlere has olan bir özellik olmayıp, ilmi ile amel eden âlimlerin yüzüne bakmak da sevaptır.

Ve Efendimizin beyanına göre âlimlerin yüzüne bakmak sevap ise onları Allah için sevmek ve düşünmekte de hiçbir mahzur yoktur.

İmam-ı Münavi bu âlimlerden maksadın Şeriat ilmini bilen ve bildiği ile amel eden âlimler olduğunu bildirmiştir.

Herallî (Rahimehullah şöyle demiştir) “Âlimin yüzüne bakan kimse, onu görmekle Allah’u Teâlâ’ya yaklaşmaya niyet etmelidir.” (Feyzu’l Kadir 3/613)

BAKMAK VE RABITA
Şimdi diyeceksiniz ki bakmak ve düşünmek ile Allah’u Teâlâ’ya yaklaşmakta nasıl bir bağlantı olur? Said İbni Cübeyr (Radıyalahu Anh)Den rivayet edilen bir hadis-i şerifte Resulüllah efendimiz şöyle buyuruyor:
“Evliyaullah o kimselerdir ki, görüldükleri zaman Allah hatırlanır.” (Nesai, es- Sünenü’l Kübrai Tefsir:180, No:11235, 6/362; Taberi, Cami’ul Beyan, No: 17723, 24, 25, 26, 6/575; Hakim-i Tirmizi, Nevadir’ul-usül, sh: 140; Haysemi, Mecma’uz-zevahid,10/78)

Bu hadis-i şerifte, görüldükleri zaman Allah’ı hatırlatan insanlardan bahsedilmektedir. Dolayısıyla Allah’ı hatırlamaya vesile, araç, sebep olmaktadırlar. Gördüğümüz zaman Allah’ı hatırlıyor isek düşündüğümüz zaman da hatırlamamız mümkün olacaktır.

Bakınız, inkârcılar “Allah yerine koydukları mürşidi düşünüyorlar” diyerek bizim şeyhe taptığımızı ve dolayısıyla şirke düştüğümüzü ileri sürüyorlar. Hâlbuki Peygamber Efendimiz onların görüldüğü zaman Allah’ı hatırlattığını buyurmuş ve Allah’ı hatırlamak için onların yüzüne bakılmasının önünü açmıştır.

Yani “neden Allah’ı hatırlamak için evliyayı aracı yapalım” diyenlere “Allah’ı hatırlamak için aracı koymak şirktir” diyenlere böylelikle peygamberimiz cevap vermiş oluyor. Tabi bu iddiaları ortaya atanlar cahilliklerini ortaya koymuş oluyorlar.

Ey cahiller! Peygamberi de mi şirk ile suçlayacaksınız!…

İbni Abbas (Radıyallahu Anhuma)’dan rivayet edilen bir hadis-i şerifte de Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) “En hayırlı meclis arkadaşlarımız kimlerdir” diye soranlara:
“Kimi görmek size Allah’ı hatırlatıyor, kimin konuşması sizin ilmini artırıyor, kimin de ameli size ahireti hatırlatıyorsa.” Buyurdu. (Askalani, Heysemi, Mecma’üz-zevaid, 10/226; Ebu Y’al, el-Müsned, no: 2437, 4/326; Ahmed İbni Hanbel, el-Müsned, No:27670, 27672, 10/442, 443; hakim-i Tirmizi, Nevaridiru’l-usul, sh:140)

Zaten görülen Allah dostunun, Allah’ı hatırlatması onun beyaz sakalı sakalı veya sarığından değil, ruhaniyetinin kemalatındandır. Asıl mesele ruhaniyettir. Dolayısıyla görülünce Allah’ı hatarlatan bir şeyin, düşünüldüğünde hatırlatmaması imkansızdır.

Mesela şehevi şeyleri düşünmek insanın şehvet duygularını harekete geçirir. Hatta ilmihallerde şehvetin temas ile mi, düşünerek mi oluştuğu bile konu olmaktadır. Dolayısıyla düşünmek, hatırında canlandırmak kadar etkili bir hareket yoktur.

Bütün bunlardan anlaşılacağı üzere onları bizzat gördüğümüzde Allah’u Teala’yı hatırlamamız ne kadar normal, meşru ve olması gereken bir davranış ise, onları bizzat göremediğimiz zamanlarda, onların suretlerini hayal edip düşünmemiz de neticede bize Allah’u Teala’yı hatırlatacağı için, rabıtayı kul ile Allah arasında perde değil de, tam tersine kulu Allah’u Teala’ya götüren bir vasıta olarak görmemiz icap eder.

DAHA İYİ ANLAMAK İÇİN MİSAL VERELİM
Mesela ben, Efendi Hazretleri’ni gördüğüm zaman bana Allah’u Teâlâ’yı hatırlatıyor. Aklıma Allah korkusu, akabinde günahlarım ve eksiklerim geliyor. Bu davranış yukardaki hadis-i şeriflerden anlaşılacağı üzere meşrudur. O halde ben, Allah’u Teala’yı hatırlamak için Efendi Hazretlerinin suretini gözümün önüne getirebilir miyim? Getirebilirim çünkü bakmak ve düşünmek arasında fark yoktur. Hatta düşünmek bazen bakmaktan daha tesirlidir.

RABITA KELİMESİ
Bütün bu delillerin arasına sıkışıp kalan inkarcılar çıkacak yol bulamayan bu sefer“rabıta” kelimesine takılırlar. Sahabelerin “rabıta” gibi ifadelerinin olmadığını ileri sürerler. Burada önemli olan isim değil manadır.

Yukarıda da gördüğünüz gibi sahabe-i kiram bizim rabıta dediğimiz olayı yaşamakta ve aşırı düşkünlüklerini beyan etmektedirler.

Ancak buradaki önemli husus sahabe-i Kiram, tabiin ve onların etba’ında bulunan kalbi ve hubbi rabıta, tekellüfe (hiçbir zorlamaya) muhtaç olmaksızın kendilerinde hâsıl oluyordu. Bu nedenle buna bir isim vermeleri de gerekmiyordu. Sonra zaman uzayıp kalpler bulanınca ve muhabbet azalınca, meşayıh, bu sevgi irtibatını açıkça müridlerine tenbih etme ve muayyen bir vakit koyma zaruretini hissetiler ki böylece onlar, mürşidlerinden feyiz alabilmeleri için kalplerini zorla da olsa toplamaya muvaffak olabilsinler. Daha sonra bu sevgiye “bağlayıcı” anlamına gelen “rabıta”adını verdiler.

Böylelikle sünnette hadis-i şerifler ile sabit olan bu fiil, tasavvuf erbabında eğitim metodu olarak rabıta ismi ile yer aldı.

Dolayısıyla “rabıta” kelimesinin sonradan verilmiş bir isim olması, “Allahı hatırlatan” bu yöntemin bid’at olduğu anlamına gelmez.

RUHLARIN BİRBİRİYLE BULUŞMASI
Aişe (Radıyallahu anha9 annemizden rivayete göre, Resulüllah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyuruyor:
“Ruhlar toplu (halde gezen) ordulardır. Onlardan (ezelde, Allah’u Teâlâ yolunda) birbiriyle tanışanlar i’tilaf eder (anlaşır), Tanışmayalar ise ihtilaf ederler (dünyada zıtlaşırlar)” (Buhari, enbiya:3, No:3158, 3/1213; Müslim, Birr:49, No:2638, 4/2031; Ebu Davud, Edeb:19, No:4834, 2/65; Ahmed İbn-i Hanbel, El-Müsned, No: 7940, 3/151; Sehavi, el-mekasıdülhasene, No:95, sh:73)

Abdullah Bidn-i Amr ibn-i As (Radıyallahu anhuma)dan rivayet edilen bir hadis şerifte Resul-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Efendimiz şöyle buyurmuştur:
“Muhakkak ki müminlerin ruhları, daha sahip (ler)i (birbiri) ni görmeden, bir gün ve gecelik yol mesafesinde karşılaşırlar.” (Ahmed İbni Hanbel, El-Müsned No: 7068, 2/683; Buhari, El-Edebül müfred, No: 263, sh:89; Deylemi, El-Müsnedül Firdevs, No:912, 1/237; Hakim-i Tirmizi, nevadiru’l usul, sh: 164)

   Hakim-i Tirmizi (Kuddise Sirrahu) bu hadis-i şerifi naklettikten sonra şöyle demiştir:
   “Ruhların hali bir hayli acayiptir, çünkü ruh, semavi 8aslı gökten gelme) olduğu için hafiftir. Şehvetlerin karanlığıyla nefis ona karıştığı zaman ağırlaşır.
   Fakat nefis bir takım riyazatlarla şehvetten uzaklaşır ruh ondan kurtulur ve bulanıklığı durulursa, işte o zaman eski hiffet ve tahareti (hafiflik ve temizliği) geri döner ve öyle bir hale sahip olur ki ona ancak kalbi Allah’u Teala’ya inanmış ve onunla mutmain olmuş olanlar inanır. (Hakim-i Tirmizi, Nevaridu’l Usul 164)

İmam-ı Münavi bu hadisi naklederek şöyle demektedir:
“Ruhlari nefsin bulanıklarından kurtulup, lezzet ve şehvet elbiselerini çıkararak, geldikleri manevi aleme döndüklerinde, ölüm sebebiyle bütün maddi kayıtlardan ayrıldıkları için, hürriyetlerie kavuşarak göğe yükselir ve sağken Allah’u Teala’ya yönelme hususundaki gayret ve çalışmaları nisbetinde, istedikleri yerlerde dolaşırlar….

Şimdi burada insanın aklına “bunlar ölü olduğu için serbesttir veya birbirine kavuşur. Bu ölülere has bir özelliktir” diye soru işareti gelebilir. Şimdi nakledeceğimiz hadis-i şerif bu sorulara da cevap vermektedir.

   İmare İbni Huzeyme ibn-i Sabit (Radıyallahu anhum) şöyle anlatıyor:
   Babam Huzeyme bir kere rüyasında sanki Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)in alnı üzerine secde ettiğini görmüş, bunu Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)e anlatmıştı.
   Bunun üzerine Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) “Ruh ruha kavuşur” buyurmak suretiyle mubarek başını eğerek ona rüyada gördüğü gibi yapmasını emretti. Babam da arka tarafından Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)in alnı üzerine secde yaptı.” (Ebn-i Ebi şeybe, Musannef, İman: 18, 7/243; Ahmed ibni hanbel, El-Müsned, No:21963, 21937, 21941, 21943i 21944, 8/201; Nesai, es-Sünenül Kübra, Ta’bir:5, No: 7631, 4/384; ibn-i hıbban, el-İhsan, No:7149, 16/98)

İşte bu hadis-i şerif tereddüt ve şüpheye mahal bırakmayacak bir şekilde ruhların buluştuğu ve iltifat (yöneliş) mahallinin özellikle en şerefli uzuv olan yüze doğru olduğunu göstermektedir ki, bu da rabıtaya işaret etmektedir.

Şimdi günümüz inkarcıları “Resulüllah anlına secde yaptırmış” diyerek Yüce Peygamberi de (haşa) şirk ile itham edebilirler.

Cahiller bilmez ki, Allah’u Teala’da meleklerine Adem Aleyhisselama secde etmelerini emir buyurmuştur. Bu secdeler Adem Aleyhisselam’a veya peygamberimizin alnına değil, Allah’u Teala’ya yapılmıştır.

Bakın Ali Haydar Efendi bu hadis-i şerifi okuduktan sonra en buyurmuştur:
“Ayının postu bile tabaklanarak temiz olduktan sonra, seccade olabiliyorsa Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)in mübarek alnından daha temiz seccade olur mu?”

İşte aynı şekilde rabıta yapılan kişinin yüzüne yönelmek demek ona tapmak manasına gelmemektedir. Bilakis o zat Mevla Teâlâ’nın tecellilerinin mazharı olarak düşünülmekte ve hakikatte Allah’u Teâlâ’dan istenmektedir.

Ayrıca yukarıda zikredilen hadis-i şeriflerden anlaşılıyor ki, kâmil bir mürşidin ruhaniyetinin, aralarında ne kadar mesafe bulunursa bulunsun, kendisine candan iştiyak ve muhabbetle bağlı olan ve ona rabıta yapan müridleriyle irtibat kurmasına ve ona yol gösterici olmasına bir mani yoktur.

Bütün bu hadisi şerifler bizlere ruhların birbirleriyle nasıl irtibat kurduğunu ispat ederken, teveccüh ve rabıta hakkında da büyük bir delildir.

Bu diller, rabıtanın meşruluğunu değil ne kadar lüzumlu olduğunu da gözler önüne sermektedir. Bunca delili inkar etmek, görmemezlikten gelmek veya yok saymak akıllı insanların sergileyeceği bir davranış değildir. Bir insan uygulamıyorsa bile inkar etmemelidir. Allah’a ve resulüne muhalefet etmemelidir..

İnkar bir bataklıktır, çırpındıkça batmak kaçınılmazdır. Allahu Teala bilerek vyea bilmeyerek inkar eden insanlara uyanış nasip eylesin. Bizlere yolumuzun önemini kavrayarak dört elle sarılma aşkı ihsan eylesin..

www.ihvanlar.net

.

Rabıtanın tesir etmesi için 3 şart gereklidir

Malum olduğu üzere; rabıta-ı şerife, velilik gücüyle tasarruf yetkisine sahip olan kamil bir insana yapıldığı takdirde muteber olur ki, bunda üç şart vardır.

1- Mürşidin, vaki hasebiyle (gerçekte) bu mertebede olması,
2- İtikad hasebince (müridin inancında) da mürşidin böyle olmasıdır.

Bunlardan sadece birinin bulunması kafi değildir. Zira birincisi yeterli olacak olsaydı (mürşidin mertebesi olup müridin itikadı olmasaydı) Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve velilerin varlıkları yeterli olurdu.

Halbuki Ebu Cehil ve Ebu Leheb’in durumu, bunun böyle olmadığına şahittir. Ebul Hasen el-Harkani (Kuddise Sirrahu) “Ebu Cehil, Resulüllah’ı görmedi, o ancak Abdullah oğlu Muhammed’i gördü.”(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Eğer Resulüllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)i görecek olsaydı, elbete şekavetten kurtulup, saadete ererdi.” Buyurdu. Ve buna delil olarak: “Ve onların sana baktıklarını görürsün, oysa onlar görmezler.”(A’raf suresi 198’den) mealindeki ayeti celileyi okudu.

Kafa gözü ile görmek, bu saadeti kazandırmaz. Bilakis kalp gözüyle ve tam bir ittiba ile görmek bu saadeti kazandırır. (İsmail Hakkı Bursevi Ruhul Beyan 2/24)

İkinci durum yani kişinin inancı yeterli olsaydı, puta tapanların, yaptıklarını bir şey sanmalarından dolayı istifade etmeleri gerekirdi. Çünkü tapanın her ne kadar inancı sağlam olsa da tapılan boş olduğundan bir fayda sağlaması beklemez. Dolayısıyla bu iki unsuz birbirini destekler ve biri olmadan diğeri bir işe yaramaz.

3- Malum ola ki; rabıtanın müride faydası ancak muhabbete mukarin (şeyhine karşı olan sevgisiyle birlikte) olması halinde tahakkuk eder. Zira sevgisiz olan rabıta fayda vermez, aksine zarar verir.

Muhabbet ise mevhibe-i Haktır (sevgi, Allah’u Teala vergisidir). İktisabi değildir (çalışmakla kazanılmaz)
Bu yüzden sevgide tekellüf (zoraki ve yapmacık bir tavra sahip olmak) zındıklık olup, bu’d iras eder (manevi uzaklaşmaya sebebiyet verir)

Et rabıta şeyhe müdam
Ol taatında subh-u şam
Şeyhe hemen kıl iktida
Şeyhi tasavvur eyle dur
Daim anınla kıl huzur
Hubbinde şeyhin fani ol
İlm-i Ledünnin Kani ol
Hubbine eyle i’tisam
İhsanına ol müstehak
Ol vasıl-ı dergah-ı Hakkalbinde ani etme dur
Sırrından al şeyhin sebak
Aşkında sergerdanı ol
Dersin oku ondan verak

Yani: “Ey mürid! Şeyhine devamlı rabıta yap ve onun sevgisine sarıl. Sabah akşam ona itaat et ki, lütfuna mazhar olasın.
Şeyhine hakkıyla uy, sözünü tutup verdiği vazifelere devam et ki Allah’u Teala yolunda yükselerek Hakk’ın dergahına eresin.
Şeyhinin suretini devamlı düşün, onu kalbinden uzatma ki onunla huzura kavuşarak iç âleminden istifade edesin.
Şeyhin sevgisinde eriyip git, onun aşkına başını koy ki manevi ilmin madeni olasın ve ledün ilminin dersini yaprak, yaprak ondan okuyasın.”(Ali Kadri, Risale-i Behaiyye sh:35-36)

www.ismailaga.info

.

Rabıta hakkında detaylı açıklama

Hüseyin Avni Hoca efendi tarafından kaleme alınmıştır…

Bundan Sonra…

Şüphesiz ki Râbıta’nın taraftarları olduğu gibi, inkârcıları da vardır. Biz İnşâallah bu makalemizde, taraftarların müminler ve âlimleri, muârızların ise cühelâ sürüsü olduğunu göstereceğiz. Meselemizi bi iznillâh üç Fasıl ve bir Netîce ile açıklığa kavuşturmaya çalışacağız: …Birinci Fasıl Râbıta Taraftârı Olan Âlimlerden Bir Kısmı ve Söylediklerinden Bir Nebze, İkinci Fasıl Râbıta’yı Reddeden Âlim Var mıdır?, Üçüncü Fasıl Râbıta Hakkında İleri Sürülen Bazı Şeytânî Şübheler ve Vesveseler, Netîce de bu husustaki sözümüzün hulâsası hakkında olacaktır. Tevfîk sadece Allah celle celâlühû’dandır.

——————————————-

Birinci Fasıl

Râbıta Taraftârı Olan Âlimlerden Bir Kısmı ve Söylediklerinden Bir Nebze

——————————————-

Râbıta taraftârı olan âlim zâtlar ve râbıta’nın faydası ve lüzûmu hakkında söyledikleri sözler çoktur; lâkin biz burada sadece bir kısmını zikredeceğiz:

Bir: Abdülkadir-i Geylânî kuddise sirruhû. O, şöyle diyor: Dervişin, velîlerle kalbi bir râbıtası vardır. O râbıta sebebiyle bâtınen (kalbiyle) onlardan istifâde eder…[1]

“Abdülkadir-i Geylânî zâten tasavvuf adamıdır. Şer’î hükümlerde ve töhmet edildiği Tasavvuf husûsunda O’nun sözünü kabûl etmeyiz” diyecek olanlara onun Şer’îat meşâyıhından olduğunu hatırlatmaya bilmem lüzûm var mıdır? İbnü’l-İmâd’ın İbn-i Sem’ânî’den, İbn-i Receb’den ve diğerlerinden naklettiğine göre, O, Hanbelîlerin ileri gelen âlimlerindendi. İbn-i Sem’ânî’nin de dediği gibi, asrında Hanbelîlerin imâmı ve şeyhi, sâlih bir fakîh, dindâr, hayırlı, zikri çok, fikri sürekli ve ağlaması süratli olan biriydi. O’ndan (hadîs) yazdım.[2] İbn-i Kayyım el-Kasidetü’n-Nûniyye’sinde ondan nakiller yapar.[3] O’nun sözlerini akîdede kendine mesned eder.[4]

İki: İmâm Sühreverdî. O, Şöyle diyor: (Namaz kılan, teşehhüd’de) Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’e selâm verir ve O’nu kalbinin gözleri önünde şekillendirir.

İmâm Sühreverdî kuddise sirruhû, Şâfiî ulemâsının ileri gelenlerindendir. Hâfız ’İrâkî’nin ifâdesiyle zamanının âlimlerinin biriciği, vaktindeki Şâfiîlerin imâmı olan İsnevî (Ö:772), O’nun hakkında şu ifâdeleri kullanıyor: Tarîkat şeyhi ve hakîkat ma’deni, Lisân, hâl, ilim ve amel bakımından vaktinin imâmı idi.[5]

Üç: İmâm Ğazâlî kuddise sirruhû. O, şöyle diyor: Kalbinde Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’i ve kerîm şahsını hazır et ve esselâmu aleyke eyyuhennebiyu… de, bu selâmın ona ulaşacağı ve ondan daha tamâmını sana geri iâde edeceğine (ve aleykumüsselâm diyeceğine dâir) emelin doğru olsun.[6]

Bunun namazda olması Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’e hâstır. Ğazâli’nin aynı zamanda bir müctehid olduğunu ilim adamları bilir…

Dört: İbn-i Hacer el-Heytemî rahimehullah. Şöyle diyor: (Teşehhüdde) Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’e hitâb edilir. Sanki, ondan perdenin kaldırıldığına ve Ümmet’inden namaz kılanların ona gösterildiğine ve onlar için en fazîletli amellerinde şâhidlik yapması için onlarla hazır olduğuna işâret vardır.[7]

İbnu Hacer, Şerh-i Şemâil’de şöyle der: İbn-i Abbas radıyallâhu anhümâ’nın, rü’yâda Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’i gördüğü ve mü’minlerin analarından birinin yanına girdiği, O’nun da, O’na Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in aynasını çıkardığı, o aynada Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’ın sûretini gördüğü kendisini görmediği anlatılmıştır. Bu, Sûfîlerin ıstılahında Râbıta’da yok olmak demenin kendisidir.[8]

“İnşâd (başkasına âid bir şiiri okumak) ve sözlerin sana meylettireceği güzelliklerden kulağını doldur” beytinin şerhinde şöyle diyor: Zîrâ, onlar (güzellikler) dinleyende, bir kendinden geçme râyiha ve coşkunluğu meydana getirir. Nefsi, sevgilisine doğru harekete geçirir. Bu hareket ve şevkle sevgilinin tahayyülü, zihinde hazır edilmesi ve sûretinin kalbe yaklaşması ve o sûretin fikri düşünceyi istilâ etmesi hâsıl olur…[9]

İbn-i Hacer’in Şafiîlerin fetvâ merci’i büyük bir muhaddis ve fakîh olduğu erbâbınca bilinen bir şeydir. O kadar ki onun kırkta bir ilmi zamâne cahillerinde dört mezheb İmâmının önüne geçer mutlak müçtehidliğinizi ilan ederdiniz… Gerçi şimdi de öyle düşünüyor olabilirsiniz, bilmiyorum…

Beş: Allâme, Müfessir Süleyman Cemel rahimehullah. O, Metn-i Hemziyye’ye yazdığı el-Futühâtü’l-Ahmed İbn-i Hanbelîyye isimli şerhinde aynı ifâdeleri kullanıyor.[10]

Altı: Muhammed Müftî el-Hadimî rahimehullah. Şöyle diyor: (Zikir esnasında tefrika veya vesvese gelirse) Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in veya şeyhinin sûretini hayal eder…[11]

Yedi: İmâm Müfessir Âlûsi. Şöyle diyor: Kalbe gelen vesveselerin defedilmesi için çok sebebler vardır. Birisi de Râbıta diye isimlendirdikleri, şeyhinin sûretini hazır etmektir…[12]

Büyük müfessiri tanıtmaya ihtiyac var mıdır?

Sekiz: Şâh Veliyullâh ed-Dihlevî rahimehullah. Şöyle diyor: Üçüncüsü de, şeyhine Râbıta’dır. Râbıta’nın şartı, şeyhin, teveccühü kuvvetli, dâimî Allah’la beraber olan birisi olması lâzım. Mürîd onunla beraber olunca nefsini onunla beraber olmanın dışında her şeyden boşaltır, ondan gelecek olanı bekler, gözlerini kapatır ve onları (gözlerini manen hayalen) açarak şeyhinin iki gözü arasına bakar. Bir şey akarsa (gelirse) bütün kalbiyle ona tâbi’ olsun ve onu muhâfaza etsin. Şeyh, ondan uzakta olduğunda da sevgi ve hürmet vasfıyla onun sûreti onun sohbetinin/beraberliğinin verdiği faydayı verir…[13]

Şâh Veliyullah ed-Dihlevî’nin ne denli büyük bir muhaddis, ne büyük bir fakîh olduğunu anlatmaya ihtiyaç var mı? Hattâ, müctehid olduğunu söyleyenler de var.

Dokuz: Şâh Abdülazîz ed-Dihlevî rahimehullah. Büyük muhaddis ve müfessir. Veliyullah Dihlevî’nin oğlu Hindistân muhaddislerinin üstâdı…

Diyor ki: Hakîkat o ki, bu (Nakşibendiyye) Tarîkat(ı), mürîdi (Allah’a) en çok yaklaştıran bir tarîkattır. Mürîd ilim ve anlayış sâhibi değilse o zaman şeyhi mürîdin ona olan üstün sevgisi ve onunla olan Râbıtası sebebiyle onda tasarruf eder. Zîrâ hakîkat meşayıhı, Allah’la beraber ol, olmadıysan Allah’la beraber olanla beraber ol; Allah celle celâlühû kelam-ı mecîdinde sâdıklarla beraber olunuz, buyurdu dediler. Şeyhi (Mevlâ’nın) zâtî müşâhedesine ulaşmış kâmil biri ise, bunda (âyette), şeyhine Râbıta etmeye işâret vardır.[14]

On: Muhaddis ve Fakîh Abdülhakk ed-Dihlevî rahimehullah. O, şöyle diyor: (Âdâbın) Dördüncüsü, zikre başladığı zaman, kalbiyle şeyhinin himmetiyle istimdâd etmesi. İstiânede, diliyle şeyhi çağırsa câizdir.[15]

Abdulhakk ed-Dihlevî, hicrî dokuz yüz ve bininci yıllarda yaşamış Hindistan’ın önde gelen muhaddislerindendir. Mişkâtü’l-Mesâbih üzerine yazdığı Lemeâtü’t-Tenkîh Şerhu Mişkati’l-Mesâbîh isimli şerhi, kendinden sonraki ulemânın eserlerinde, Kütüb-i Sitte haşiyelerinin, Mişkâtü’l-Mesâbih şerh ve haşiyelerinin ilim ve feyz kaynağı olmuştur. Hindistanda hadîs ve fıkıh ilimlerini ihyâ eden, icâzetname silsilelerinin büyük üstâdı emsalsiz bir İmâm idi.[16] Önceleri İmâm Rabbani’ye karşı ise de sonradan onun kerâmet ve üstünlüklerini görünce tevbe edenlerden olmuştu.[17]

On Bir: Allâme Tâcüddîn el-Hindî rahimehullah. Şöyle dedi: (Mürîd) ilk oturduğunda şeyhinin sûretini (zihninde) hazır eder.[18]

On İki: Abdulğenî en-Nablûsî rahimehullah Tâciyye Şerhi’nde bu ifâdeleri aynen kabulleniyor.[19]

Abdulğanî en-Nablûsî büyük hadîs âlimi muhaddis büyük fakîh. Zehâiru’l-Mevâris isimli hadîs kitâbının sâhibi el-Hadîkatü’n-Nediyye Şerhu’t-Tarîkati’l-Muhammediyye isimli, değerli fıkıh ve mev’iza kitâbının ve Hediyyetü’l-‘İbâd Şerhu-Tuhfetı’l-Murâd isimli fıkıh kitâbının ve nice eserlerin müellifi, büyük muhaddis koca fakîh…[20]

O, Tâciyye Şerhi’nde şöyle diyor: (Mürîd), şeyhinin sûretini, O’ndan kendine meded hâsıl olması için en kâmil bir hâl üzere zihninde hazır eder…. Zîrâ, şeyhi onun Allah’a (açılan) kapısı O’na ulaştıran vesîlesidir. Nitekim Allah Teâlâ, ey îmân edenler Allah’tan ittika ediniz ve sadıklarla beraber olunuz buyurdu. Allah Teâlâ, O’na varmaya vesîle arayın buyurdu. Sâlikin (Allah yolunun yolcusunun), yolculuğunun başında Rabbini tanımaya kudreti olmaz ki Allah’la kendi arasındaki vâsıtayı düşürsün. Rabbini tanımayınca da, kalbiyle ancak, sonradan olma bir mahlûku görme imkânı olur. Eğer o, kalbiyle gördüğünü Rabbi diye görürse o kâfirlerdendir. (Bundan) Allah Teâlâ’ya sığınırız. O hâlde ona vâcib olan, şeyhini görmesi, sûretini tasavvur etmesi, ta ki Allah Teâlâ’dan mededi alan şeyhinin sûretine olan hürmeti sebebiyle Allah’tan yardım alabilsin. İlâhî fethi elde edene kadar bu hâl üzere kalsın. Biz, müridin vâsıtayı aradan kaldırıp Rabbini (zihninde ve gönlünde) hazır etmesinin en kâmil (en üstün bir mertebe) olduğunu inkâr etmiyoruz. Lâkin ilim ve üzerinde bulunduğumuz hâl îcâbı olan vicdanı zevkle (manen bulup tatmakta) kesin olarak biliyoruz ki, bu, sülûkun başında mürîd için zarûrî olarak ebediyyen imkânsızdır. Zîrâ, bütün havâtır (vesvese) ve makâsıd (maksad ve hedefler) ancak ârifin bileceği ve câhilin bilemeyeceği sonradan olma bir mahlûk üzerine gerçekleşir. Bu sonradan olma mahlûk, câhilin katında, onu tanımadığından, onun (haşa) Rabbidir. Küfürde de hiçbir mazeret olmaz. O bakımdan, (mürîdin) vesîle edinmesi lâzım olan ve idrâk edilebilen mahlûk ile idrâkinden aciz kalınan kadîm’ın (Allahın) arasını, hayali bir şekilde değil de müşâhade ve tatmaya dayanan bir ayırma ile ayırabilmesi için Râbıta gerekir… Bundan sonra da Râbıta’yı aradan kaldırır…[21]

On Üç: İmâm Şa’rânî rahimehullah. O, zikrin edeblerini sayarken şöyle dedi: Yedincisi, şeyhinin şahsını gözleri önünde hayâl etmesi… Bu, onlara göre edeblerin en kuvvetlilerindendir.

Bilenlerin bildiği şu büyük muhaddis ve fakîh İmâm Şa’rânî… Ahkâmla alâkalı hadîslerin toplandığı Keşf-ul-Ğumme’nin, Sünnet çerçevesinde hakîkî mü’minin vasıfları şeklinde tanıtabileceğimiz Levâkıhu’l-Envâri’l-Kudsiyye nâmındaki kitâbın, dört mezheb üzerine yazılan fıkıh kitâbı el-Mizanü’l-Kübrâ’nın, gerçek şeyh ve mürîd ile sahtelerini ayıran mükemmel bir mihenk olan Tenbîhu’l-Muğterrîn’in, câhiller ve hâinlerce durmadan hırlanan Tasavvuf büyüklerinin akîdelerinin Ehl-i Sünnet akâidine nasıl tıpa tıp uyduğunu apaçık bir şekilde ortaya koyan El-Yevâkıt ve’l-Cevâhir’in ve daha nice kıymetli eserlerin sâhibi… Zamânının ilim ve irfân kutbu İmâm Şa’rânî…

On Dört: İmâm Şâh-ı Nakşibend Muhammed Buhârî kuddise sirruhû .

On Beş: Ubeydullah el-Ahrâr kuddise sirruhû .

On Altı: Muhammed Pârîsa kuddise sirruhû .

Bu büyük zâtlar, aynı zamanda Buhârâ’nın ileri gelen hadîs âlimlerindendi.

On Yedi: İmâm Rabbânî kuddise sirruhû.

On Sekiz: İmâm Ma’sûm kuddise sirruhû.

On Dokuz: Mevlânâ Hâlid kuddise sirruhû.

Zamanının ileri gelen akâid âlimlerinden. Mevlâna Hâlid aynı zamanda büyük bir hadîs âlimi idi. Meşhûr Cem’u’l-Fevâid isimli hadîs kitâbı üzerine haşiyesi var. Akâide dâir benim bildiğim iki eseri mevcuddur.

Diğer eserleri için de el-Mecdü’t-Tâlid isimli esere bakılabilir.

İmâm Rabbânî ve İmâm Ma’sûm’un akîdeye dâir yazdıkları her biri müstakil bir risâle olabilecek onca mektupları var. Hattâ İmâm Rebbânî’nin, akîde mevzû’unda, İsbât-ı Nübüvvet isimli müstakil bir eseri de mevcuddur. Bu eserlerinde Ehl-i Sünnet’in birer keskin Hind Kılıcı olmuşlardır. Bunların yanında, ayrıca Kelâm ilminin ölümsüz âbidelerinden Şerh-i Mevâkıf’ı da talebelerine defalarca okutan kimselerdir.

Bu zâtlar ve bunlar gibi buraya almadığımız, ilminin zekatı, müctehidleri koyup geçen zamâne müctehidleri gibileri ictihâd mertebesine çıkarabilecek onlarca büyük İmâm, Râbıtayı eserlerinde açıkça benimsemişler.

———————————————-

Kimi Âlimlerin İfâdeleri de Râbıta’yı Gerektirecek Husûsiyyet Arzetmektedir

Yimi: İmâm Sübkî es-Şafiî.[22]

Yirmi Bir: İmâm Süyûtî es-Şâfiî[23]

Yirmi İki: İmâm Halîl el- Malikî.[24]

Yirmi Üç: Ebûl Abbas el-Müresî.[25]

Yirmi Dört: İbn-i Atâullah.[26]

Yirmi Beş: Allâme Ekmelüddîn[27]

Yirmi Altı: El-Eşbâh Şârihi El-Hamevî,[28]

Bunlar ve başka büyük âlim zâtlar, velîlerin rûhaniyetlerinin değişik sûretlere bürünebileceğini, bunun bir kerâmet olduğunu söylemektedirler.

Yirmi Yedi: Seyyid Şerîf Cürcânî. Şerh-i Mevâkıf’ın sonlarında Şerh-i Metali’ın başlarında,[29] “velîlerin sûretleri öldükten sonra da müridlere zuhûr eder onlar da o sûretlerden feyizler alırlar” demektedir.[30]

Yirmi Sekiz: Muhaddis Halîl Ahmed İbn-i Hanbel es-Sihârenfûrî. Ebû Dâvud şerhi Bezlü’l-Mechûd’de (yukarıda geçen bir hadîsin) Râbıta’ya işâret ettiğini söylüyor.[31]

Yirmi Dokuz: İbnü’l-Kayyim. Rûh bedene bitişik olduğu hâlde refik-i a’lâ da olur. Öyle ki, sâhibine selâm verildiğinde mekânında olduğu hâlde selâmı alır[32] diyor.

Otuz: Allâme el-Halebî eş-Şâfiî. Şerh-i Buhârî’de, şöyle diyor: Sonra ona yalnızlık sevdirildi sözünün şerhinde şeytan nasıl ki Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in sûretine giremezse kâmil velî sûretine de giremez.

Otuz Bir: İbrâhim ed-Düsûkî.

Otuz İki: Azîz Mahmûd el-Üsküdârî el-Hüdâî.

Otuz Üç: Ârif Mustafâ el-Bekrî.

Otuz Dört: Allâme Ahmed Saîd Sâhibzâde. Şöyle diyor: Tasvîr yasak, tasavvur da (müstehcen ve nâmahrem olmamak şartıyla) övülen bir şeydir. Tasavvurun yasaklığını hiçbir kitâbta görmedik, aksine ilimlerin hepsinin husûlü tasavvura bağlıdır. Nitekim bu zekilere gizli değildir. Zikir hâlinde şeyhin sûretini muhafazada, tezkir (zikrettirme) hikmetinin ta kendisi vardır. Zîrâ zikrettiren yanında duruyor. Onu Allah’tan ğâfil bir hâlde bırakmıyor.[33]

Otuz Beş: İmâm Tâcüddin es-Şazeli.

Otuz Altı: İbn-i Atâullah el-İskenderî.

Otuz Yedi: Nûru’l-Hidâye müellifi Allâme Muhammed Es’ad Sâhibzâde.

Otuz Sekiz: Seyyid Muhammed Efendi.[34]

Otuz Dokuz: Seyyid Muhammed Alâuddîn.[35]

Kırk: Şeyh Yûsuf Muhammed el-Cezmâvî el-Hanefî.[36]

Kırk Bir: Şeyh Muhammed Necdî el-Ezherî es-Şâfiî.

Kırk İki: Allâme Şeyh Ahmed İbn-i Hanbel er-Rifâî el-Mâlikî el-Ezherî.[37]

Kırk Üç: Şeyh Muhammed el-Mâlikî.

Kırk Dört: İmâm Allâme Devserî.

Şu son altı büyük âlim, Nûru’l-Hidaye ve’l-İrfan müellifinin asrında yaşayıp bu esere takriz yazan, yani Râbıta risâlesini tasvibkar ifâdelerle öven büyük ulemâdandırlar.

Ve daha niceleri… İlimde dağlar misâli bu büyük zevatın tırnakları, evet, kesip attıkları tırnakları mesabesinde bile olmayan ilmi kimlikleriyle kimler kim oluyorlar ki onlara karşı kem küm etme cesareti gösterebiliyorlar?

——————————————-

İkinci Fasıl

Râbıta’yı Reddeden Âlim Var mıdır?

——————————————-

Diğer İslâmî ilimlerde îcâd edilen ve kullanılmakta olan fıkıh, tefsîr, akâid, hadîs ilimlerinde bulunan ıstılâhlarda/terimlerde olduğu gibi, Râbıta Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim, Tabiîn, Tebe-i tabiîn ve sonraki devirlerde ma’nâ olarak bilinip amel edilen bir amel olmakla beraber ıstılah olarak sonrada ortaya çıkmıştır. Hicri dördüncü ve müteakip asırlarda ıstılah olarak da kullanılmıştır. Müçtehidlerin, müfessirlerin, muhaddislerin bol olduğu zamanlarda meşhur olmasına rağmen, hiçbir müçtehid ve hiçbir âlim ona karşı çıkmamıştır. İleride de ayrıca zikredileceği üzere, bir çok âlim tarafından tasvib edilmiştir. Hattâ, üzerinde gayrı meşrû’ olmadığı husûsunda Sükûtî İcmâ’ vaki olmuştur. Meşrû’luğunu bir çok âlim te’yîd etmiştir. Aleyhinde hiçbir âlimden hiçbir söz nakledilemez.

Yalnız bundan yüz on küsur yıl önce ölmüş Sıddîk Hasan Han, et-Tâcü’l-Mükellel isimli tarihinde, Râbıta’nın kötü bir bid’at olduğunu, bunun dince yasaklanmış olduğunun, Şâh Veliyullah Dihlevî tarafından el-Kavlü’l-Cemîl isimli eserinde açıkça ifâde edildiğini, Allâme Muhammed İsmail ed-Dihlevî’nin es-Sıratu’l-Müstekîm isimli eserinde Râbıta’nın şirkten gizli olmayacak bir noktada olduğunu, ifâde ettiğini söylüyor.[38]

Sıddîk Hasan Han, zamanının hadîs âlimlerinden olmasına, İmâm Rebbânî ve velîler hakkında son derece hüsn-i zannı ve medihleri bulunmasına rağmen, bir çok şaz ve sapık düşünceleri de olan, Hindistân’ı işğâl eden İngilizlere karşı cihad edilmesinin harâm olduğuna dâir fetvâ verecek kadar ilim, ihlâs ve Allah korkusu sâhibi(!) biriydi.[39] Muâsırı olan büyük muhaddis ve fakîh Allâme Abdü’l-Hayy el-Leknevî Tezkiretü’r-Râşid isimli eseriyle O ve O’nun gibilerin sapıklıklarını sergilemiş, ağızlarına taş tıkamıştı. O’nun ve allâme dediği, ama büyük ölçüde O’nun gibi biri olan Muhammed İsmail ed-Dihlevî’nin şu husûsda sarfettikleri sözler, bunca büyük ulemânın hükümleri yanında çöpe fırlatılma kıymetinde bile değildir.

Şâh Veliyullah ed-Dıhlevî’den yaptığı nakle gelince…. O, Râbıta’yı savunanlardandır; ismi geçen el-Kavlü’l-Cemîl isimli eserinde bunu açıkça belirtir.[40] Bu gibi iftirâlar câhillere çok değildir de, kendini ilme nisbet eden, değirmen sıçanı misâli unu olmasa da uçuşan un zerrecikleriyle sırtı kısmen unlanmış ve beyazlaşmış kimselerin biraz olsun temkinli olmalarını gene de gönül istiyor, işte… Zamâne câhillerinin zırvaları ise, -bağışlayınız- kendileriyle taharet alınmaya bile lâyık değildirler; temizlenecek yerleri daha da batırırlar.

Dünden günümüze kadar sayılamayacak kadar âlim, fâzıl ve sâlih zâtların beyân ve amelleri varken, şu câhiller ve sapıklar gürûhunun şeytânî vesveselerine aldananlara veyl olsun…

——————————————–

Üçüncü Fasıl

Râbıta Hakkında İleri Sürülen Bazı Şeytânî Şübheler ve Vesveseler

——————————————–

Râbıta inkârcılarının i’tirâz ve inkârlarına dayanak ve delîl zannettikleri şübhe ve vesveseler haddi zâtında sayılamayacak kadar fazla ise de, içlerinde kayda değer bir tane i’tirâz yok, dense yeridir. Hiçbirinde ilmî bir ağırlık olmadığı gibi fikrî bir tutarlılık ve insicâm da yoktur. Birçok bâtılın kendi içindeki kısmî tutarlılığından bile mahrûmdurlar. İlmî zâbıta ve disiplin diyârına çok çok uzak olan şu lâubâlîlik ve keşmekeşlik galerisinden sâdece birkaç vesvese ve şübhe maddesini göstermeyi kâfî görüyoruz.

——————————————-

Birinci

Şübhe ve Vesvese

——————————————

İddiâ: Râbıta’da, şirki gerektirecek hürmet ve saygı ifâde eden ibâdet duruşu vardır.

Cevâb: Bunu iddiâ eden ahmak câhillere birkaç âyet ve hadîs ile hadîs âlimlerinin üstadlarına gösterdikleri hürmetleri hatırlatalım…

——————————————-

Her Hürmet Şirk midir?

——————————————-

Sâhi, hürmete lâyık olanlara hürmet etmek, onlara ibâdet etmek demek midir?

Çoğu câhiller, edeb ve hürmeti ibâdetle karıştırırlar. Kimileri, hürmet bekleyeyim derken ilâhlık, ederler. Kimileri, hürmet edeyim derken ibâdet ederler; kimileri de, meşrû’, hattâ mesnûn olan/sünnet kılınan hürmeti, ibâdet kabûl ederek edebli ve terbiyeli kimseleri müşrik ilan eder, sapla samanı karıştırırlar. Bu, bilhassa, aklını, Kur’ân ve Sünnet yerine koyarak veya ilimden uzak bir şekilde kıt akıllarıyla Kur’ân ve Sünnet’i tahrîf ederek akıllarını putlaştıran câhil edebsiz ve terbiyesizler ile şeytanın maskarası olmuş yobazlarda çok görülür. Halbuki Kurân ve Sünnet onları yalanlıyor ve utanmaz suratlarına okkalı tokatlar vuruyor:

——————————————-

Hürmet ve Saygıya Dâir İnen Birkaç Âyet

——————————————-

Bir: Hani biz meleklere Âdem aleyhisselâm’a secde edin dediğimizde… İblis hâric hepsi secde ettiler[41]

İki: Meleklerin hepsi secde ettiler, İblis hâriç.[42]

Bu secde kendine has bir hürmet ifâdesiydi ve her ne kadar bizim Şerîatımızda yasaksa da, o zamanki Şerîatta yasak değildi. Öyle idi ama, edepsiz ve terbiyesiz İblis, buna karşı geldi ve edebsizler ile terbiyesizlerin pîri oldu.

Üç: Ve (Yûsuf aleyhisselâm) anasını babasını tahtın üzerine çıkardı ve secde edenler olarak ona eğildiler, yere kapaklandılar…[43]

Bu bir hürmet ifâdesiydi ve Yûsuf aleyhisselâm’ın Şerîatında meşrû’ idiyse de Hz. Peygamber aleyhisselâm’ın Şerîatında meşrû’ değildir. Burası, ayrı bir nokta…

Dört: Allah celle celâlühû’nun ve O’nun Resûlü’nün önüne geçmeyiniz. Ey îmân edenler! Seslerinizi Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in sesi üzerine çıkarmayınız.[44]

Hangi ma’nâda olursa olsun bu âyetlerde Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’e hürmet emredilmektedir.

Beş: Aranızda Resûlü çağırmayı, birinizin birinizi çağırışı gibi yapmayınız.[45]

Bu saygılı davranma emri değil midir?

—————————————–

Hürmet ve Saygıya Dâir Gelen Bir Kaç Hadîs

——————————————-

Bir: Abdullah b. Amr b. Âs radı-yallâhu anhumâ anlatıyor: Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’den daha çok sevdiğim, gözümde ondan daha büyük hiçbir kimse yoktu. Onu anlatmam vasfetmem istense gücüm yetmez. Çünkü ona doyasıya bakmamıştım.[46]

İki: Enes radıyallâhu anhu Anlatıyor: Resûlüllâh sallallâhu aleyhi ve sellem Muhacir’den ve En-sâr’dan oturmakta olan arkadaşlarının yanına çıkardı. İçlerinde Ebû Bekir ve Ömer’de vardı. Ebû Bekir ve Ömer dışında hiçbir kimse gözünü kaldırıp ona bakamazdı…[47]

Üç: Resûlüllah sallâllahu aleyhi ve sellem konuştuğunda beraber oturduğu kimseler başları üzerinde kuş varmışçasına başlarını eğerlerdi.[48]

Dört: Urve İbn-i Mes’ûd -Hudeybiyye Musâlahası senesinde- Kureyş O’nu Resûlüllah sallâllahu aleyhi ve sellem’e gönderdiğinde, Ashâbının ona olan ta’zîmini, abdest aldığında kalan abdest suyuna koşuşturmalarını, az kalsın o su üzerine vuruşacaklarını… Tükürdüğü her hangi bir tükrüğü veya attığı balgamı avuçlarıyla alıp onunla yüzlerini ve cesedlerini ovaladıklarını… Bir kılı düştüğünde hemen ona koşmalarını… Onlara bir emir verdiğinde emrine koşuşturmalarını… Konuştuğunda, yanında seslerini kısmalarını ve O’na bir hürmet olarak keskin bakışlarla bakmadıklarını gördü. Bütün bunları görünce, Kureyş’e döndü ve şöyle dedi: Ey Kureyş!… Ben kral iken Kisrâ’nın yanında bulundum, yine kral iken Necâşî’nin yanında bulundum, ve -vallahi- ben, hiçbir kavimdeki hiçbir kralı, Ashâbının arasındaki Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem gibi asla görmedim.

Başka bir rivâyette, “Ashâb’ının Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’e hürmet ettiği gibi, hiçbir krala arkadaşlarının hürmet ettiklerini görmedim…”[49]

Beş: Üsâme radıyallâhu anhu anlatıyor: Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in yanında oturuyorduk, başlarımızın üzerinde sanki kuş vardı. Bizden hiçbir kimse konuşmuyordu…[50]

Altı: Talha radıyallâhu anhu anlatıyor: Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in Ashâbı radıyallâhu anhum câhil bir bedevî’ye, adağını yerine getireni O’na (Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’e) sor dediler. Ona hürmet ve saygı gösteriyorlardı.[51]

Yedi: Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’i berber tıraş ederken gördüm. Ashâb’ı (düşen kıllarından almak için etrafında dolaşıyorlardı). Hiçbir kılın yere düşmesini istemiyorlardı. Ancak bir adamın elinde olmasını istiyorlardı.[52]

Sekiz: Bera b. Âzib radiyellâhu anhu diyor ki; Bir şey hakkında Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’e sormak isterdim de, heybetinden dolayı, onu iki sene (soramaz) geciktirirdim.[53]

Dokuz: Vâzi’den -ki O Abdü’l-Kays kafilesindeydi- şöyle dediği rivâyet edilmiştir: Medîne’ye geldiğimizde bineklerimizden koşup, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in ellerini ayaklarını öpüyorduk[54].

On: Abdullah b. Ömer radıyal-lâhu anhuma anlatıyor; Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in seriyyelerinden birinde idik. Ona varıp elini öptük.[55]

On Bir: Ömer, kalkıp Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in ayağını öptü.[56]

Şu hâlde Kur’ân ve Sünnet ölçülerindeki bir saygı ve hürmeti putlara gösterilen saygıyla karıştıran şapşalların işine şaşırmamak lâzım. Bu tür haltları (karıştırmaları) onlar her zaman yaparlar. Sapla samanı her zaman karıştırırlar. Benzeri rivâyetler, Ashâb’dan ve Tabiinden de bol bol gelmiştir. Yani Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’e karşı takınılan edeb, varislerine de takınılmış. Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim, Tabiîn ve Tebe-i Tabiîne aynen gösterilmiştir… Bu âlimlere gösterilen edeb ve hürmete dâir günümüz edebsizlerini şaşırtacak rivâyetler, Hatib-i Bağdâdî’nin el-Câmi,[57] ve Hâfız İbn-i Abdi’l-Berr’in Câmi’u Beyâni’l-İlmi ve Fazlihî[58] isimli eserlerinde de çokça vardır.

——————————————-

İkinci

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: Râbıta tevessülü/aracılığı, Zümer sûresinin üçüncü âyetinde de ifâde edildiği gibi, puta tapanların putlarını Allah celle celâlühû’ya aracı yapmalarına benzer. Müslim’in rivâyetindeki “…Senin hiçbir ortağın yoktur. Ancak, sana âid olan, kendisi ve mâlik olduğu da senin olan bir ortak müstesnâ”[59] müşrik telbiyelerindeki putları vâsıta edinmeye benzemektedir.

Cevâb

Bir: Müşriklerin Putlara ibâdet etmeyi Allah’a yaklaşmaya vesîle ettiklerini ileri sürerek, Allaha ve Resûlüne göre Allah’a yaklaştırıcı her vesîleyi şirk saymak Allah celle celâlühû’yü yalanlamak ve ona iftirâ etmektir; “Hiç şübhen olmasın ki sen (ey Resûlüm sallallâhu aleyhi ve sellem), elbette (Allah celle celâlühû’nün kullarını) dosdoğru yola sevkedersin”. [60] Yani, Allaha yaklaşmalarına sebeb olursun.

Allah’a yaklaştırıcı her vesîle ve vâsıtanın şirk sebebi olmayıp, bazılarının Allah’ın emri olduğunu yukarıdaki âyetlerle Allah söylüyor. Demek her vesîle yasak değil. Yasak olanlardan en mühimi Puta ibâdet etme vesîlesi… Şirk vâsıtasıdır…

İki: Müşrikler “Ancak, senin bir ortağın vardır ki, o da, mâlik oldukları da sana âiddir.”sözleriyle putlarını “Allah’ın ortağı” olarak kabûl ettiklerini açıkça söylüyorlar. Hâlbuki Râbıta yapanlar bunu ne açık ne de üstü örtülü söylemiyorlar. Onlar, bir yanda “sizi de yaptıklarınızı da yaratan (başkası değil) Allah’dır” âyetine îmân ederek“Allah’dan başka hiçbir (yaratıcı) fâil yoktur,” derler; öte yanda da sebebler âleminde olduklarını unutmazlar; Allah’ın yaptıklarından şu müşâhade ettiğimiz ve etmediğimiz şeylerden birçoklarını, yarattığı bazı varlıklar vâsıtasıyla yaptığını söylerler. O yüzden Râbıta tevessülünü bu hadîsde geçen müşrik sözüne kıyaslamak için noksansız olarak aptal ve serseri bir geri gerizekâlı câhil olmak lâzımdır. Zîrâ böyle bir kıyâs için ortada menât olabilecek hiçbir şey olmadığı gibi “fârık”/ayrı kılan vasıf dahî vardır. Çünki, putların vesîle edilmesi âyetler, hadîsler ve akl-i selîm ile yasaklanmıştır. Hâlbuki, Râbıta tevessülüne dâir böyle bir yasaklama olmadığı gibi nassların manâlarının umûmu ve akl-i selîmin delâleti ile buna teşvîk vardır. Öyleyse yapılacak kıyâs, fârık’a rağmen bir kıyâs olacaktır ki bu bâtıldır. Böyle bir kıyâs müşriklerin sırf kâr getirme illetiyle/temel sebebiyle fâizi alışverişe kıyâs etmeleri gibi bir akılsızlık ve şaşırmışlık olur.

Üç: Bir yanda biz putlara sadece bizi Allah’a yaklaştırsınlar diye İbâdet ediyoruz[61] diyenler… Diğer yanda ise şu şu âyet, şu şu hadîs ile beraber şu tecrübeye de dayanarak şu vesîleyi, “Allah’a varmaya vesîle arayınız” âyeti şumûlünde görüyoruz diyenler… İkisi birbirine benziyor öyle mi? Domuzun başı, gözü ve ayağı var. /Râbıtayı inkâr edenlerin de başı, gözü ve ayağı var. /O hâlde Râbıtayı inkâr edenler domuzdur, şeklinde bir kıyâs olmaz; değil mi?.. Olmaz tabiî… Çünki kıyâsın da bir ölçüsü vardır. Sizin kıyâsınızdaki menât,[62] “vesîle olmak” ise, “vesîle”nin Farz, Vâcib, Sünnet, Mustehab, Mendûb, Mubâh, Mekrûh ve Harâm olanları da vardı. O zaman, ard niyetli veya câhil değilseniz, Râbıtanın hangi vesîleye girdiğini delîllerle araştırırsınız. Eğer Menâtınız puta ibâdet ise, böyle bir şeyi söyleyen ve eden yok. Hâlbuki müşrikler hem ibâdet ediyorlar hem de ettiklerini söylüyorlar. Bu puta ibâdet etmek şu batıl kıyâs sâhibince menât değil, netîce olabilir. Yok, eğer, kıyâsa bile dayanmayan ictihâdınızla(!) muhâtabınızın fiilini puta tapma fiiline dâhil ettiyseniz, lütfen bu hokkabazlığı, cıvıklığı, sululuğu bırakın… Sirklerde ve karnavallarda gösteri yapmakla ilim mes’elelerinin müzâkere ve münâkaşası ayrı ayrı şeylerdir… Üstelik, değil bâtıl kıyâsla, doğru yapılan kıyâsla bile, mü’minim diyene kâfir demek için sersem bir câhil olmak bile yetmez… Zîra, kıyâsla sâbit bir hüküm, âlimlerin söz birliği ile zann bildirir. Zann ile de, akıllı ve biraz bilgili mü’minlere göre bir mü’min asla tekfîr edilemez. Eğer, tamam, her vesîle ve vâsıta şirk değil, kabûl ettim, ama ‘vesîle arayınız’ âyetindeki vesîle şudur diyorsanız, âyet veya hadîsin ma’kûl ve kesin delâleti bulunmadan tahsîs ve sınırlama yetkisini nereden aldınız? Yoksa kendinizi o âyeti gönderenin ortağı olarak mı görüyorsunuz?!.. Bir an tenezzül edip/seviyenize inip Râbıtanın, farz vâcib ve mendûb vesîlelerden olmadığını, delîlleri tam bir istikrânızla[63] tesbit ettiğinizi kabûl edelim. Ya, mübâhlar?!… Râbıta’yı onlara da mı, sığdıramadınız? Sübhânellâh!… Câhillerle ilmî münâkaşa ğâliba cehennem azabı gibi bir şey… Bu câhilliğe bir de gerizekâlılığı eklerseniz vay geldi başınıza; azâb içinde azâb…

Dört: Râbıta’yı, vesîle olması yönüyle Zümer sûresinin üçüncü âyetine ve Müslim hadîsi hükmüne sokamazsınız. Çünkü o âyetteki ve hadîsdeki vesîle, vesîlelerden belli bir vesîle olan şirk vesîlesidir. Şu hâlde bu âyet sizin, mü’minleri küfürle suçlamak gibi süflî karalamanızda delîliniz değil, haşa oyuncağınızdır… Siz Allâh’a ve Resûlüne demediklerini yakıştırmakla yalan iftira etmekten korkmayan zâlimlerin tâ kendilerisiniz. Allah’tan korkunuz, insaflı olunuz…

Beş: Bazıları dahî vardır ki, onların hükümlerini de siz verin. Maşallah, siz çok kolay hüküm veriyorsunuz. Mesela… Birisi var, İslâmî bir gaye için, Allah’ı razı etmek maksadıyla küfür otoritelerine uşak olmayı, onların akademik kariyerlerini elde etmek için Lât’ın veya Menât’ın ilkelerine bağlı kalmaya söz veriyor ve her türlü harâmı leblebi yer gibi işliyor ve de, biz bu işte Allah rızâsı için varız, bu işimiz bir araçtır. Amaç Allah’a yaklaşmaktır diyor. Bunun bu vâsıtasının, vesîlesinin hükmü nedir?.. Gerçi açıklık yoksa da, Kıyâs-ı Fukahâ, yani âli ve erişilmez ictihâdınızla bunun, Zümer sûresinin üçüncü âyetine girip girmediğini söyleyiniz.

——————————————-

Üçüncü

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: Bir zavallı da bakınız ne diyor: “Hâlid-Bağdâdî’den, şu nakil yapılmıştır: Zemahşerî, i’tizaline (haktan ayrılmışlığına) rağmen, Keşşâf isimli tefsîrinde (levlâ…) âyetindeki Bürhân’ın, Ya’kûb aleyhisselâm’ın oğlu Yûsuf aleyhisselâm’a temessül etmesi (rûhunun veya rûhâniyyetinin yani, rûhunun aksinin/yansımasının kendinden uzaklarda kendi bedeni şekline girip görünmesi) olduğu şeklinde de tefsîr edildiğini söyledi.

Siz, herhâlde Keşşâf Tefsîri’ni hiç okumadınız. Yoksa bunu asla söyleyemezdiniz… Keşşâf’ta bu görüş sâhibleri için aynen şu ifâdeler yer alıyor: Bu ve bunun gibi şeyler hurâfeci zorbaların tutundukları şeylerdir. Allah Teâlâ’ya ve paygamberlerine iftirâ bunların dîni olmuştur…”[64]

Cevâb: Mevlâna Hâlid kuddise sirrûhû’nun ifâdelerinin aslı aşağıdadır:

وَقَدْ صَرَّحَ بِالتَّصَرُّفِ وَاْلاِمْدَادِ الرُّحَانِيَيْنِ جَمَاهِرُ الْمُفَسِّرِّينَ فيِّ قَوْلِهِ تَعَالىٰ ”لَوْلاَ اَنْ رَاٰ بُرْهَانَ رَبِّهِ“ وَمِنْهُمْ صَاحِبُ الْكَشَّافِ مَعَ انْحِرَافِهِ عَنِ اْلاِعْتِدَالِ وَاتِّصَافِهِ بِاْلاِنْكَارِ وَاْلاِعْتِزَالِ. وَلَفْظُهُ ”وَفُسِّر الْبُرْهَانُ“

“Müfessirlerden bir çoğu şâyet Rabbinin bürhânını görmeyeydi… âyetinin tefsîrinde, rûhânî olan tasarruf ve imdâdı (yardıma koşmayı) açıkça ifâde ettiler. Onlardan biri de i’tidâlden inhirâf etmesi ve de, -inkâr ve i’tizâl sıfatlarını üzerinde bulundurması ile berâber- Keşşâf Tefsîri sâhibi(Zemahşerî)dir. O’nun (Keşşaf’daki) ifâdesi şudur: Bürhân, Yûsuf aleyhisselâm’ın ondan uzak ol şeklinde bir ses duyduğu ama ona aldırmadığı, ikinci defa da o sesi işittiği ama îcâbını yapmadığı, üçüncü kez duyunca ona sırt döndüğü ve (bu îkâzın) O’na tesîr etmediği, nihâyet Ya’kûb aleyhisselâm’ın ona parmak uçlarını ısırarak temessül ettiği (bir şekle bürünerek göründüğü)… şeklinde de tefsîr edilmiştir…”[65]

Demek, “Bu ve bunun gibi şeyler hurâfeci zorbaların tutundukları şeylerdir!.. Allah Teâlâ’ya ve peygamberlerine iftirâ bunların dîni olmuştur!…” Öyle mi?!.. Mevlâna Hâlid kuddise sirruhû ve tâbi’lerine karşı sarfedilen böyle bir edebsizce söz, ancak zır câhil ve mükemmel bir geri zekâlıdan duyulabilir, müctehidleri gerilerde bırakabilecek ilim deryâsından(!) değil. Çünki,

Bir: Bu rivâyet, Adullah İbn-i Abbâs radıyallâhu anhumâ’dan Sahîh ve Hasen yollarla da rivâyet edilmiştir. Nitekim bu, Râbıta’nın Sünnet delîllerinden on dokuz numaralı rivâyette geçmişti. Öyleyse, Zemahşerî’nin, muhtemelen uydurma olan isnâdlar için söylediği sözler veya sahası dışında sarfettiği hatâlı ifâdeler Sahîh bir rivâyet husûsunda ilim sâhiblerini bağlamaz.

İki: Mevlânâ Hâlid’in şu î’câz ve belâğatın neredeyse zirvesinde olan sözünü anlayacak akıl idrâk ve ilim lâzım. Bu lâzım olan maddelerden biri bulunmazsa şu söz anlaşılmaz. Ya hiç biri yoksa?… O zaman iş hepten berbat…

Üç: Mevlânâ Hâlid, Zemahşerî, “Burhân”ın böyle de tefsîr edildiğini, söyledi,” dedi. Bu husûstaki bâtıl ve aslı astarı olmayan her bir kıssayı kabûl ettiğini söylemedi.

Dört:مَعَ انْحِرَافِهِ عَنِ اْلاِعْتِدَالِ وَاتِّصَافِهِ بِاْلاِنْكَارِ وَاْلاِعْتِزَالِ. Yani, i’tidâlden[66] inhirâf[67] ile (hakkı veya bu doğru tefsîri) inkâr ve (haktan veya Eh-i Sünnetten) i’tizâl[68] sıfatlarını üzerinde bulundurmasıyla beraber, demekle de O’nun böyle bir isâbetli tefsîrden i’tizâl ettiğini/ayrıldığını ve bunu kabûl etmediğini dahî ifâde etti.

Şu cidden vecîz, i’câzkâr ve özlü ifâdesindeki inhirâf, inkâr ve i’tizâl kelimelerini, ilim çerçevesinde üç şekilde anlaşılabilir ve ma’nâlandırılabilir:

Birincisi: Kinâye[69] yoluyla;

Kinâyede, lâfzın, karşılığında îcâd edildiği ma’nâda ve melzûm’unda (lâzım getirdiği ma’nâda) aynı anda kullanılması, bahis mevzû’u ise de, her ikisi esas maksûd değildir (hedeflenmemiştir). Aksine birincisi ikincisi için basamak ve hazırlıktır..[70]

Buna göre bu inhirâf, inkâr ve i’tizâl kelimelerinden, kinâye olarak Mu’tezile’den olmanın Ehl-i Sünnet’ten ayrılmayı lâzım getirdiği ma’nâsı kasd edilmiş olabileceği gibi, -mâni’ bir karîne bulunmadığından- lüğatte konuldukları ma’nâları olan uzaklaşmak, kabûl etmemek ve bir şeyden ayrılmak da murâd edilmiş olabilir.

İkincisi: Umûm-i Mecâz[71] yoluyla;

İnhirâf (bir şeyden veya yerden kaymak, uzalklaşmak ve sapmak), inkâr (hakîkati ortmek ve kabûllenmemek) İ’tizâl/bir şeyden ayrılmak lâfızları/sözleri, haktan uzaklaşmak sapmak, onu örtmek ve kabûl etmemek, ondan ayrılıb onu kabûl etmemek ve yanlışa saplanmak, ma’nâsında mecâz kabûl edilirse, şu hak tefsîrden ayrılıp uzaklaşmak ve onu kabûl etmemek de, Mu’tezile mezhebinden olmakla hak yol olan Ehl-i Sünnet’ten ayrılmak da bu mecâzî ma’nâlar şumûlündeki (kapsamında) fedlerden olan hakîkî ma’nâ olur. Ya’ni, Mevlâna Hâlid kuddise sirruhû efendimiz, Zemahşerî’nin, hem, şu doğru tefsîri inkâr edib kabûl etmemekle, hem de Mu’tezile mezhebinden olmakla haktan ayrıldığını aynı anda anlatmış oluyor. Böyle bir anlama ve ma’nâ çıkarma tarzı hiçbir akıl ve ilim sâhibince ve mezhebçe i’tiraz edilmeyecek bir husûstur.

Üçüncüsü: Hakîkat ile Mecâz’ın cem’i[72] yoluyla:

İnhirâf, inkâr ve İ’tizâl kelimeleri, ister, Hakîkat-i Lüğeviyye[73] olarak kabûl edilip, Ehl-i Sünnet’ten sapmak, Ehl-i Sünnet’i inkâr etmek ve Mu’tezile’den olmak ma’nâlarında mecâz, şu doğru tefsîri kabûlden ayrılıp uzaklaşmak, Onu inkâr ve ondan ayrılmak ma’nâlarında ise hakîkat olsun, isterse, Hakîkat-ı Örfiye[74] olarak, Ehl-i Sünnet’ten sapmak, Ehl-i Sünnet’i inkâr etmek ve Mu’tezile’den olmak ma’nâsında hakîkat olsun, şu doğru tefsîri kabûlden ayrılıp uzaklaşmak, Onu inkâr ve ondan ayrılmak ma’nâlarında ise mecâz olsun, her iki ma’nâyı da bir anda aynı seviyede kasdetti.

Bu, Hanefîlerin ve Cumhûrun usûlü’ne uymasa da, bazı sınırlamalarla beraber Şâfiî usûlü’ne uyar.[75] Mevlânâ Hâlid de zâten Şâfi’î âlimlerindendir. Öyleyse bu husûsta ona i’tiraz edilmez. Dolayısıyla, Mevlâna Hâlid ve ondan şu sözü aktaranlara saldıran zavallılar kendi câhillikleri ve geri zekâlılıklarına yansınlar. Dağları süsmeye kalkışmasınlar. Başlarına ve başlarındaki nesnelere yazık olur.

——————————————-

Dördüncü

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: “Râbıta ya ibâdettir veya değildir. Değilse, ondan ecir beklemek en azından boşuna olur. İbâdet ise, neden Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem ve Ashâbı zamanında yok idi de sonradan îcâd edildi. Öyleyse, dînde olmayan bir ibâdeti uydurmak, teşrî’ olmakla küfür veya haram olmaz mı”?

Cevâb: Böyle bir süâl ya câhillikten veya anlayış kıtlığından yahud da hâinlikten doğar. Zîrâ,

Bir: Râbıtanın bizzât maksûd olan bir ibâdet olduğunu, yolunu bilen hiçbir sûfî iddiâ etmemiştir. Câhil ve sapıkların söz veya fiilleri hakk üzere olanların hakk olan davranışlarını ibtâl etseydi, yetmiş iki sapık fırkanın i’tikâdî yanlışlıkları yetmiş üçüncü hakk fırkanın hakk üzere olan inanç ve amellerini ibtâl ederdi. Akıl ve ilim sâhiblerince öyle olmadığına göre, bu husûsta da yanlış yoldakilerin bâtıl iddiâları doğru yoldakilerin hakk da’vâlarını ibtâl edemez. Hâsılı ilim üzere olan muhakkik sûfîlere göre Râbıta, ibâdete vesîle olması yanıyla ibâdettir. Yukarıdaki hadîslerden ve âlimlerimizin onlar istikâmetindeki îzâhlarından da anlaşıldığı gibi aslında ibâdet olmayan mübâhlar iyi maksad ve niyetlerle ibâdet olur. Nitekim önceki makâlemizde de geçtiği gibi İmâm Birgivî, Hamevî ve Akkirmânî öyle dediler.[76] Hâfız Aynî, şeyhi Hâfız Irâkî’den, maksadlara göre bazı mübâhların güzel olacağını kabûllenerek nakletmiştir.[77]

İki: Şöyle bir iddiâ sâhibi ibâdetin ne demek olduğunu da bilmiyor demektir. Çünki, Allah celle celâlühû’nün emri ve rızâsı istıkametinde yapılacak her iş tarlada çalışmak, hanımıyla cinsî ilişkide bulunmak[78] bile olsa geniş ma’nâda ibâdettir. İbâdetlerin namaz, ve oruç gibi bir kısmı vardır ki, ma’nâsı ve muhtevâsı yanında zamânı ve şekli de ta’yin ve tesbît edilmiştir. Çalışmak, bir kısım zikirler ve insanlara hüsn-i muâmele gibi bazılarının şekli, zamanı ve teferruatı her yönüyle gösterilmemiştir. Bir kısım ibâdetler de vardır ki, bunların zamanı, şekli ve sûreti kısmen belli edildiği gibi kısmen de belli edilmemiştir düâ etmek, yalvarıp yakarmak gibi. Zamânı, şekli ve sûreti kesin bildirilen ibâdetlerde eksiltme artırma ve değiştirme biçiminde hiçbir tasarrufta bulunulamaz. Vakti, sayısı, şekli ve teferruatı tamamen veya kısmen bildirilmeyen ibâdetlerde nassların umûmu ve mübâhlar dâiresinde tasarruflarda bulunulabilir. Çalışma şekli ve vâsıtaları gibi… Düşmana karşı, ok yerine diğer geliştirilmiş silahlarla harbetmek gibi…

Allah’ın yemîn ettiği muharebe atları ile develer yerine tank, tayyare ve daha da geliştirilecek diğer vâsıtalarla harbetmek gibi… Kaldı ki, Râbıta’da tam ma’nâsıyla böyle bir tasarruf da yoktur.

Üç: Kadı İyâd’ın Şifâ’sında[79] Abede bint-i Hâlid b. Me’dân(veya Safvân)dan yaptığı bir rivâyet var: Hâlid her yatağa yatmağa gittiğinde Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem ile Muhâcir ve Ensâr’dan olan Ashâb’ına olan şiddetli sevgisi sebebiyle isimlerini zikreder/anar ve şöyle derdi; ‘Onlar benim köküm ve dalımdırlar. Gönlüm başkalarına değil onlara meyleder (çarpar). Şevkim onlara uzandı. Bu yüzden, ey Allahım!.. canımı acele al.’ (Böyle diye diye) nihâyet uyurdu.

Burada anlatılan, Râbıta etmekten ve silsile okumaktan başka bir şeyi göstermiyor.

——————————————-

Beşinci

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: Sizin getirdiğiniz delîller bir zâtın sûretini göz önüne getirip hayal etmenin -diyelim ki, size göre- meşrû’luğunun delîlidir. Biz bunu kabûl etmiyoruz ya, farzedin ki kabûl ettik, ya onun rûhaniyetinden bir şey (düâ) istemek? O nereden çıktı? Onun delîli nedir? Bu amel şirk değil midir?

Cevâb: Bir münâsebetle önceki makâlemizde geçen bir takım ifâdelerimizi burada tekrâr etmek istiyoruz:

Bu da bir şefâat yardımı talebi ma’nâsında olan istiğâse demektir. Nitekim hadîs ulemâsının söz birliğiyle sahîh olan Osman İbn-i Huneyf’in rivâyet ettiği a’mâ hadîsinde geçen ey Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem! seninle Rabbime yöneliyorum. Allahım! O’nu, hâcetim husûsunda hakkımda şefâatçı yap nebevî sözu bunu açıkça ortaya koymaktadır. Hâsılı gönülden O’ndan istenen şefâattir. Bu Osman İbn-i Huneyf’in rivâyet ettiği a’mâ hadîsi aslında Râbıtanın en büyük ve açık delîllerindendir. Bu Râbıtayı Osman İbn-i Huneyf’in ve Selef’in yaptıklarının inkâr edilmez vesîkasıdır.

Büyük İmâm Müctehid Sübkî, Şifâu’s-Sikâm isimli eserinde[80] İmâm Zâhidü’l-Kevserî de Mahku’t-Tekavvul isimli uzun ve kıymetli makâlesinde[81] istiğâsenin tevessül vâdisinde/mânasında bir şey olduğunu söylemektedirler. Buna göre bu taleb, Allahım!.. şu sâlih kulun hatırına bana şunu ver, demek olur. Veya, bir kimsenin şeyhin rûhâniyyetinden bir şey istemesi, hakîkatte ondan kendisi için düâ etmesini istemekten başka bir şey değildir. Bunun da bürhânı, onlarca tevessül delîli olan âyet, hadîs ve ulemâ sözüdür.

Ğâibde olandan sebeb yapılma yoluyla yardım istenebileceğinin delîli çoktur. Birkaçını getireceğiz:

Bir: Mâlikü’d-Dâr Hadîsi: Hz. Ömer’in radıyallâhu anh’ın halîfeliği zamanında insanlara kıtlık isabet etti de bir adam Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in kabrine geldi ve dedi ki, Ya Resûlullah!.. sallallâhu aleyhi ve sellem! Ümmet’in için (Allah celle celâlühû’dan) yağmur iste, zîrâ onlar (neredeyse) helak oldular. Sonra, Resûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem o adama rü’yâsında göründü ve Ömer’e git selâm söyle, onlara yağmur yağdırılacağını de… buyurdu.

İbn-i Hacer, Rüyâyı gören, Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim’den biri olan Bilâl İbn-i Hâris el- Müzenî’dir. Nitekim Seyf, El-Futûh’da böyle rivâyet etti, dedi.

Bu rivâyet, Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim’in, ölümünden sonra Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem ile istiskâ etmekteki amelleri husûsunda bir nassdır. İçlerinden hiç biri haber kendilerine ulaşmasına rağmen bunu inkâr etmedi. Mü’minlerin Emîrine götürülen haber yayılır… [82]

Burada ğâib ve kabirde olan bir zâttan yardım istemek vardır.

İki: Yemâme Günü Şiâr’ı/Sloganı. Yemâme gününde mü’minlerin, ya’ni Ashâb’ın şiâr’ı, “Yâ Muhammedâhü!/Ey Muhammed Yetiş!…” idi. Hâlid İbnü Velîd düşmanını mübârezeye/düellöya davet ederek bu şiarı kullanırdı.[83]

Burada mühim olan husûslardan biri de Ashâb arasında ve Selef’de böyle bir tatbîkâtın var olduğunun İbn-i Kesîr gibi bir Muhaddis ve Müfessirce kabûl edilebilmesi ve i’tirâzsız kitâbına konulmasıdır.

Üç: İmâm Ebû Bekr İbnü Mukri’ rahimehullâhu teâlâ şöyle dedi: Ben, Taberânî ve Ebû’ş-Şeyh Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem’in Haremindeydik. Açlık bizde te’sir ettiği bir hâldeydik. O gün visâl yapmıştık, önceki günün orucundan iftar etmeden oruç tutuyorduk. Akşam vakti olunca, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in kabrine geldim. Yâ Resûlellah sallâhu aleyhi ve sellem! açız dedim ve döndüm. Bunun üzerine Ebû’l-Kâsim (Taberânî) bana, otur, ya rızık gelecek veya ölüm, dedi. Ebû Bekr, ben ve Ebû’ş-Şeyh uyuduk, Taberânî oturuyor ve bir şeye bakıyordu, dedi. Vakit geçmeden bir alevî geldi ve kapıyı çaldı ve kapıyı ona açtık. Bir de ne görelim ki, onunla beraber iki hizmetçi çocuk, her birinin elinde de, içinde bir çok şey bulunan birer zenbîl var. Oturduk ve yedik. Kalanı da hizmetçi çocuğun alacağını zannettik. Döndü gitti ve kalanları da bize bıraktı. Yemeği bitirince, Alevî, “ey topluluk!.. Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’e mi şikâyet ettiniz? Zîrâ ben Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’i rüyâmda gördüm, size bir şey taşımamı bana emretti,” dedi. [84]

Dört: Utbî Kıssası: İmâm Ebû Abdillâh Muhammed İbnü Mûsâ İbni Nü’mân el- Mezâlî (683) şöyle diyor: Bize rivâyet edildiğine göre Hâfız Ebû Sa’d es-Sem’ânî Ali radıyallahu anhu ve kerremellâhu vechehû’nun şöyle dediğini anlattı: Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’i defnettikten üç gün sonra yanımıza bir bedevî geldi, kendini Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in kabri üstüne attı, toprağından başına saçtı ve şöyle dedi: Dedin ve sözünü işittik. Senden anladığımızı sen Allahtan anladın. Sana indirilen âyetler arasında, şâyet onlar kendilerine zulmettikler vakit sana gelselerdi ve derhâl Allahtan af isteseler, onlar için Resûl de af isteseydi elbette Allah celle celâlühû’yu tevvâb ve rahîm olarak bulacaklardı âyeti de vardı. Nefsime zulmettim ve benim için af dilemen maksadıyla geldim. Bunun üzerine kabirden hemen, bağışlandın diye ses geldi.[85]

İmâm Ebû Abdillâh Muhammed İbnü Mûsâ İbni Nu’mân el-Mezâlî el Merrâküşî, yine kendi isnâdıyla, Muhammed İbnü Nu’mân İbni Şibl el-Bâhilî’den şöyle dediğini rivâyet etti: Medîneye girdim ve Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in kabrine vardım. Bir de gördüm ki, bir bedevî devesini hızlıca sürüyor. Hemen devesini çöktürdü ve bağladı. Sonra kabr-i şerîfe girdi ve güzelce bir selâm verip hoş bir düâ yaptı. Sonra da şöyle dedi: Anam babam hakkı içün yâ Resûlelleh sallallâhu naleyhi ve sellem! Kesinlikle Allah celle celâlühû seni vahyine hâs kıldı ve sana içinde evvelkilerin ve sonrakilerin ilmini topladığı bir kitâb indirdi ve kitâbında, şâyet onlar kendilerine zulmettikler vakit sana gelseler ve derhâl Allah’tan af isteselerdi, onlar için Resûl de af isteseydi, elbette Allah celle celâlühû’yu tevvâb ve rahîm olarak bulacaklardı buyurdu. Dediği de haktır. Ben sana günahları i’tirâf ederek, seni Rabbine şefaatçı yaparak geldim. O da (şu âyetinde) va’dettiğidir. Sonra kabre döndü ve şöyle dedi:

Ey düzlükte kemikleri gömülenlerin en hayırlısı!/ Ve güzel koktuğu onların güzel kokusundan düzlüğün ve yüksek tepelerin./Sensin şefâati umulan Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem/Sıratta, kaydığında ayaklar./Canımdır fedâ, senin sâkini olduğun kabre/ Ondadır afâf, ondadır cömertlik, ondadır kerem.

Sonra da bineğine binip gitti. Ancak mağfiretle gittiğinde hiç şübhe etmiyorum İnşâellah.

Muhammed İbni Abdillâh el-Utbî de bu haberi anlattı ve sonuna şu ilâveyi yaptı: Derken, uyuya kaldım ve hemen Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’i rüyâda gördüm, bana şöyle dedi: Ey Utbî! Bedevî’ye yetiş ve ona Allah celle celâlühû’nün O’nu bağışladığını müjdele.[86]

Merhûm Seyyîd Muhamme Alevî Mâlikî Şöyle diyor: Bu haberi, İmâm Nevevi,[87] Ebû’l-Vefâ İbnü’l-Ukayl,[88] İbn-i Kesîr,[89] Ebû Muhammed İbnu Kudâme,[90] Ebû’l-Ferec İbnü Kudâme,[91] Mensûr İbnü Yûnus,[92] İmâm Kurtubî[93] gibi büyük müfessirler ve muhaddisler de nakletmiştir. Hattâ büyük fakîh koca muhaddis İmâm Nevevi, Utbi’nin bedevîden naklettiği bu beytleri, Resûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem’in kabrini ziyâret esnasında söylemenin müstehab olduğunu söylemiştir.[94] (Mâlikî’den nakil son buldu.)

Mısbâh Muhakkiki Hüseyin Muhammed Ali Şükrî bu rivâyetin İbnü Beşküvâl’in “el-Kurbe ilâ Rabbi’l-Âlemîne bi’s-Salâti alâ Muhammedin Seyyidi’l-Murselîn” isimli eserinin 16/Â varağında olduğunu söylemektedir.

Bu rivâyetler muhtemelen iki ayrı hâdiseden haber vermektedir. Zîra Sem’ânî, Utbî nisbetinin, Utbe ibn-i Ebî Süfyân’ın çocukları için kullanıldığını söyledikten sonra, Utbî nesebiyle anılan üç beş kişiyı tanıtıyor. Bunların içinde Sahâbî veya tabiî olan görülmemektedir. Bu yüzden, olabilir ki, biri diğerinden mülhem olarak gerçekleşmiştir. Bununla beraber, hâdiselerin aynı olma ihtimâli de vardır. Şu iki rivâyet, aynı hâdise ise Utbî Hz. Ali zamanında yaşamıştır. Bu takdîrde Utbî’nin sözünü ettiği bedevî şahıs da aynı sahâbîdir. Çünki, olabilir ki, Hz. Ali radıyallahu anh’ın gördüğü bu hâdiseye Sem’ânînin tanımadığı ve bilmediği bir Utbî de şâhid olmuştur.

Nevevî ve diğer büyük İmâmların hâdiseden müstehablık hükmünü çıkarmaları dahî bu ihtimâli kuvvetlendirmektedir. İlim Sem’ânî’nin bildiği ve söylediğiyle de sınırlı değildir. O’nun da zâten böyle bir iddiâsı yoktur. Hâdise bir ise bile, rivâyetler arasında çelişki yoktur. İki şekli de mümkindir.

———————————————-

Mes’elenin -Bizce- En Mühim Olan Noktası

———————————————-

Bunca büyük muhaddisler ve müfessirlerce kabûl görmesi ve Kur’ân’ın açık âyetlerine ters bulunmaması ve şirk kabûl edilmeyip, güzel bulunarak kitâblarına alınmasıdır. Yani, ulemânın onu, senedi bile aratmayacak telakkî bi’l-kabûlüdur. Hattâ, mustehab kabûl edilmesidir. Kitablara intikâl edişinden beri, bin seneye yakındır, hiçbir müctehid, muhaddis, müfessir ve fakîh tarafından şirk olarak görülmemesi, kimsenin Nevevî’ye müşrik damgası vurmaması… İbn-i Kesîr’in meşhûr dediği bu hikâyeye hiçbir âlim tarafından karşı çıkılmaması… Bâtıl olmadığında âdetâ sükûtî bir icmâın tahakkuk etmesi gibi yanlarıdır. Bu rivâyetin sıhhat derecesi ise daha sonra gelecek olan başka bir husûstur… Bilenler bilir ki, ulemânın bir haberi telakkî bi’l-kabûlü[95] bir çok yerde isnâddan daha değerlidir.[96] Hâsılı, Utbî’nin haber verdiği bedevi’nin bu işi bir tevessül ve İstiğâse’den ibarettir. Hakîkî fail Allah celle celâlühû’dur. Râbıta yapılacak şahsın kerâmet ehli bir velî olduğuna inanıldıktan sonra bir mes’ele kalmaz, Ondan tevessül yoluyla bir şey istenilebilir.

Ve siz ey câhil yobazlar!… Hangi İslâm, hangi ilim, hangi irfan ve hangi haya ile bu ameli şirk, ve onu kabûl eden ve bununla amel eden bunca büyükleri müşrik ve kula ibâdet eden kimseler olarak kabûl edebiliyorsunuz?!..

——————————————-

Altıncı

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: Râbıta için “Sünnettir” diyenleri de duyduk; bu, Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’e iftirâ etmek olmaz mı?

Cevâb: Bu aslâ, Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’e yalan iftirâ olmaz. Çünki, Râbıta delîlleri dikkatlice okunur, inâd da bir kenara bırakılırsa, görülecektir ki, Râbıta, bir bakışa göre vâsıtalı, başka bir bakışla da vâsıtasız olarak hakîkaten sünnettir. Bunun böyle olduğu inkâr götürmez bir hakîkattir. Zîrâ,

Bir: Daha önceki makâlelerimizden birinde de bir münâsetle yazdığımız gibi, Emrin ve Nehyin/yasağın zıdlarının hükmü var mıdır, varsa nedir? süâli Usûl-i Fıkıh’da değişik şekillerde cevâblanır. Kısaca şöyle denir: Bu husûsta âlimlerce ihtilâf edilmiştir; sahîh olan, (emrin zıddını yapmak) emir ile kasdedileni ortadan kaldırıyorsa harâm, yasaklananın zıddı yasağı ortadan kaldırıyorsa, vâcibdir/farzdır. Kaldırmıyorsa, emrin zıddı mekrûh, yasağın zıddı sünnet-i Müekkededir.[97] Bu kelâmın hâsılı, bir şeyin vücûbu (farz ve vâcib oluşu) terkinin harâm olduğunu, bir şeyin harâm oluşu da onu terk etmenin vâcib olduğunu gösterir. Bu, tartışma düşünülemeyecek bir şeydir.[98]Bir görüşe göre bir şeyi emretmek zıddını yasaklamayı, bir şeyi yasaklamak da zıddını emretmeyi gerektirir. Bize göre de, bir şeyi emretmek zıddının mekrûh olmasını, bir şeyi yasaklamak da zıddının vâcib bir sünnet olmasını gerektirir. Bu “bir şeyi emretmek zıddının mekrûh olmasını gerektirir” şeklindeki temel kaidenin faydası vardır. Çünki emrolunanın zıddında sâbit olan harâmlık emirle hedeflenmeyince ancak emri ortadan kaldırması bakımından muteber olur. Yani emredilenin zıddıyla oyalanılıp da emredilen yok edilirse yok edilmesi harâmdır. Ama emredilen şeyin bu zıddı o emredileni ortadan kaldırmıyorsa, o zıddı işlemek mekrûh olur… İşte yasaklama zıddının sünnet olmasını gerektirdiğinden dolayı, ihrâmlı kimse dikili elbise giymekten yasaklanınca izâr ve ridâ giymek sünnet oldu dedik. [99]

Şu usûl kaidelerinden kalkılarak denilebilir ki, Allah celle celâlühû’nun zikri emredilmiştir. Bu zikir, (tasavvur ma’nasındaki) Râbıta vâsıtasıyla da olur. Ancak, başka şekillerle de olacağından Râbıta’yla olmaması zikri ortadan kaldırmaz. Bu yüzden (şu ma’nâdaki) Râbıta’yı terk etmek mekrûhdur. Ama her ferdi terk edilse harâm olurdu. Aynı şekilde, Allah celle celâlühû’nun unutulması ve kalbin vesveselerle meşğûl olması yasaklanmıştır/harâmdır. Bunun zıddı Allah celle celâlühû’nun zikredilmesi ve vesveselerin defedilmesidir ki, bu def’etmenin bir yolu olan Râbıta, vâcib derecesinde sünnettir. Tek bu yol olsaydı vâcib/farz olacaktı. Şu Usûl-i Fıkıh kâidelerini kabûl edenler için tasavvur ma’nâsındaki Râbıtayı inkâr etmek imkânsızdır. Aksi halde ya kâide kavranmamış, veya ortada Mükâbere/bile bile inkâr vardır.

İki: Maksadların vesîlelerinin hükmü o maksadların hükmüdür. Yani varılmak istenen hedefe varmanın hükmü farz ise, o hedefe götüren tek vâsıta farzdır, hedef sünnetse vâsıtası da sünnettir…ilh.[100] Îmân etmek farzdır. Onun vesîlesi olan kelime-i Şehâdet zikri de farzdır. Farz olmayan, fakat tatavvu’ olan zikir ise sünnettir. Tatavvu’ olan zikrin vesîlesi de tatavvu’dur. Öyleyse onun vesîlelerinden bir vesîle olan Râbıta da sünnettir.

Üç: Bütün bunları, çeşitli delâlet mertebeleriyle Râbıta’ya delâlet eden bir nice delîli hesaba katmadan söylüyoruz. Yoksa onun vesîle olacağı netîce i’tibâriyle de sünnet oluşu, bütün bu dediklerimizden daha önce, bir çok nassdan anlaşılmaktadır.

——————————————-

Yedinci

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: Râbıta, Hindlilerin Yogasından alınmadır. Zîrâ, aralarında çok büyük benzerlikler vardır…

Cevâb: Budistler ve diğer bâtıl dinlerdeki duâ ve secde büyük ölçüde İslâmdakine benziyor diye bunların da onlardan alınma olduğunu mu iddiâ edeceksiniz behey ahmak câhiller?!… Namaz, Oruc, Ka’beyi Tavâf, Allah celle celâlühû rızâsı için su dağıtmak, sünnet olmak, Nikâh olmak, -kısmî farklılıklar ve istisnâlar bulunsa da- Yehûdîlerde, Hıristiyanlarda, hattâ müşriklerde dahî vardır, diye, bunlar onlardan alınmadır mı diyeceksiniz behey dîvâneler?!… Bu nasıl bir aptallık, bu nasıl bir sapıklık?!… Hattâ asrımızın müşrikleri putlaştırdıklarının heykelleri etrafında tavâf ediyorlar diye Ka’beyi tavâf mı etmeyelim. Allah’a, Meleklere, Kitâblara, Peyğamberlere Âhiret gününe îmân etmek bir takım yanlışlıkları bulundursalar da yine Yehûdîlerde ve Hıristiyanlarda dahî vardır, diye, İslâmiyyet bunları onlardan aldı mı diyeceksiniz, behey serserîler?!…[101]

——————————————-

Sekizinci

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: Allah celle celâlühû ile kul arasına vâsıta koymak şirktir. Râbıta da araya bir vâsıta koymaktır. Öyleyse Râbıta da bir şirktir.

Cevâb: Vesîle ve vâsıtaların hepsinin şirk vesîlesi olmadığını değil âlimler, orta akıllı çocuklar da bilir. Namaz İmâmları, İslâmî ma’nâda siyâsî imâmlar ve idâreciler, üstâdlar, Ka’be, birilerine düâ edenler, düâ istenenler, mü’minlerin cenâzelerini kılanlar, şefâat edecek olanlar ve hattâ mü’minlerin kendi amelleri Allah celle celâlühû ile kullar arasına yine Allah celle celâlühû ve Resûlüllâh sallâhu aleyhi ve sellem tarafından konulan vesîlelerdir. Bunlara hangi dinsiz karşı çıkacaksa, varsın Râbıta vesîlesine de karşı çıksın. Ne yapalım, cehenneme de odun lâzım…

——————————————-

Dokuzuncu

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: Şeyh Devserî, “i’tirâzcılardan birinden bana şöyle bir soru geldi” diyor ve o i’tirâzcının şu şübhesini aktarıyor:[102] Sizin mürîde emrettiğiniz Râbıta’daki hüküm, onu emretmek karinesi ile (emir, alamet ve emaresiyle) ya vâciblik yahut mendûbluktur. Bu ikisi de iki Şer’î iştir. O yüzden, bunların delîllerinin olması lâzımdır. Delîller de, Kitâb, Sünnet, İcmâ’ ve Kıyâstır. Diğer delîller (İstıshab, İstihsan vs…), hep bunlara döner (bunların altındadır). O hâlde Râbıtanın mendûbluğuna, yahut vâcibliğine dâir delîl nedir?

Şeyh Devserî, ona aşağıdaki cevâbı veriyor:

Cevâb: Bu soruya verilecek cevâb birçok yönlerdendir:

Bir: İbnu Hacer’in Fetâvâ-i Suğra’da[103] tarîkatları hakkında, O, şübhesiz ki, Sûfîlerin câhillerinin bulanıklıklarından sâlim bir Tarîkattır, dediği Nakşibendîliğin büyüklerinin emriyle, mürîdlere emrettiğimiz Râbıta mendûbdur. Çünkü o, hatâratın/vesveselerin savulmasını gerektiren ve ğafleti yok eden vesîlelerdendir. Vesîleler maksadların hükmünü alır.[104] Şerîat’ın yasaklamadığı şeyi yapmak, -bu şey mübâha götürüyorsa- ya mübâh olarak câizdir, yahud da -bir mendûbu gerektiriyorsa- mendûb olarak câizdir. Şeraît’in yasaklamadığı bir şey, eğer bir vâcibi hâsıl ediyorsa ve o vâcib kendisinden başkasıyla hâsıl olmuyorsa, o şey vâcib olarak lâzımdır…. Biz tecrübe ile bildik ve anladık ki, -ki biz, tevatür sayısından çoğuz- Râbıta’yı tasavvur ettiğimizde (gönlümüzden Allah celle celâlühû’dan) başkaları(nın düşüncesi) tamamen yok oluyor. Bir tek bu (râbıta ettiğimiz) başkası kalıyor. Sonra ona da sırt çeviriyoruz. Bu şuna benzer; bir insan vardır, düşmanları vardır. Onlardan birisine sevgi gösterir ve onu diğerlerine musallat eder. O, onları yok edip kendini onlardan kurtarınca tek bir kişi kalır. O da bir kişiyi yok etmeye kadir olur ve onu yok eder. Bu, insaflı kişinin iyi düşünmesi gerekli bir (îzâh) şekl(i)dir. Zîrâ güzelliği açık olana uygundur. Zîrâ Râbıta, başlı başına murâd edilen değil, başka bir şey için aranan bir şeydir.

İki: Onu emretme karinesiyle hükmü ya vâciblik yahut mendûbluktur sözünüze gelince… Diyorum ki; Şâri’den başkası bir emir verdiğinde (bu emrin) hükmünün ya vâciblik yahut mendûbluk olacağını kabûl etmiyoruz.[105] Zîrâ, insan, bazen bir başkasına ya kendi maksadlarından bir maksad, yahut o başkasının maksadlarından her hangi bir maksadla mübâh bir işi emredebilir…

Üç: Bu vâciblik ve mendûbluk iki Şer’î hükümdürler, delîllerinin olması lâzım sözünüz (için de), Diyorum ki; Râbıta, bu Râbıta mendûb bir işe götürür, mendûba götüren de mendûbdur. O hâlde delîl mevcuddur sözümüze dayanır. Yoksa, sizin emredilen şeyin hükmü ya vâciblik ya da mendûbluktur sözünüze değil. Çünki, anlatmıştık ki, Şâri’den başkasının emri vâciblik ve mendûbluk hükmünden boştur ve her hangi bir maksadla olur.

Dört: Delîller de, Kitâb’tır… sözünüze gelince… Diyorum ki; Kitâb delîli soruyorsunuz. Ben de diyorum ki, Kitâb’dan hiçbir şey uzak olur mu? Hâlbuki O, yaş kuru ne varsa hepsini topladı… (Her şey içinde var.) Allah celle celâlühû, Ey îmân edenler!.. Allah’tan sakınınız ona (varmaya) vesîleyi arayınız[106] buyurdu.

Vesîle, sâlih amelle olur. Ameller de ancak ihlâsla sâlih olur. Amel ise, ancak şaibelerden boş olduğunda hâlis olur. Biz, tecrübe ile öğrendik ki, Râbıtayla meşgul olduğumuzda amellerimiz gaflet şaibelerinden arınmaktadır. Gaflet içinde olan amel de mu’teber değildir. Zîrâ kula, namazın aklettiği kısmı yazılır. O hâlde o (Râbıta) gafletin gitmesini gerektiren vesîlelerdendir. Gafletin gitmesi aranan bir şeydir. (Meşrû’ olmadığına dâir Şer’î delîl bulunmayan ve) maksuda (aranan, varılmak istenen şeye) ulaştıracak şey de maksuddur. Gafletin yok olmasını lâzım getirdiği şeylerden biri de huzûrdur. (Mevlâ ile beraber olmakdır.) O da vesîlelerin en şereflilerindendir. O hâlde, huzuru îcâb ettirecek olan gafletin yok olmasını gerektiren Râbıta vesîlelerin en şereflilerindendir.[107]

Beş: ..Ve Sünnet sözünüz(e cevâb olarak)… Diyorum ki; Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’ın sözünden ne uzaktır ki?… Sözlerinin her birinin altında ma’nâ okyanuslarından, kendisiyle hayra ulaşılacak şeyler vardır. Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem, Ameller ancak niyetledir, herkes için de niyet ettiği vardır buyurdu. Ameller bedenle ve kalble alâkalıdır. O hâlde mübâh hareketler ve tasavvurlar ile insan taatı ve taat için kuvvetlenmeyi kasdetse onun için murâdına ulaşamasa da niyet ettiği(nin sevabı) vardır. Ya murâd hâsıl olsa ne olur? Şurası gizli değildir ki, mesela aç birisi yok birisine sen açsın dese bu tokun aç olmasını gerektirmez. İtirazcının, Sizin görüşünüzün doğru olduğu görüşünde değiliz sözü de bizim kanaatimizin doğru olmadığını gerektirmez. O hâlde onun yapması gereken, Sizin iddiâ ettiğiniz haktır, işinize bakın demektir. Nefsine nasîhat ettiyse bundan başkası ona câiz değildir.

Altı: … ve İcmâ’ sözünüze cevâben… Derim ki, Tasavvuf fenninin ehli, Râbıta üzerinde İcmâ’ ettiler. İçlerinden büyük bir topluluk bunu takrir eyledi. Bu, onlara göre meşhur bir yoldur. Mezheplerinde bir amel üzerinde İcmâ’ etmeleri, onların mezhebini benimseyenler için hüccettir… Başkalarının ilimlerinin kuşatamadığı bir şeyle, onlara i’tirâz etmesi câiz olmaz. [108]

Yedi: Kıyâs sözünüze cevâb olarak… Diyorum ki, Fakîhler dediler ki, namaz kılanın gözünün, işaretini aşmaması sünnettir, zîrâ, düşünceyi toparlayan (düşüncedeki) dağınıklığı en çok defeden budur. Râbıta da böyledir; Ağyarın defi huzurun celbi için kullanılır.

Sekiz: Râbıtanın mendûb oluşunun delîli nedir? sözünüze karşı olarak da… Diyorum ki; Delîl müçtehidden istenir. Mukallidden sadece naklînin doğruluğunu isbât etmesi istenir. O sebeble (Tasavvuf) fenn(inin) sâhiblerinin sözlerinden delîli istediyseniz gelecek. Üstelik, (burada) Nakşibendilerden başkasının sözünü getirmek de gerekmez. Nitekim bizden fıkıhtaki bir mes’ele için bir nass (ibâre) istense Şâfiîlerden başkasının sözünü getirmek de lâzım gelmez.[109]

———————————-

Onuncu

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: Bir de şu var. Şübhesiz ki, Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim’in şeyhi idi. Çünkü Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim zikirleri ve diğerlerini ondan aldılar. Oysa O’nun Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim’e, insana ait sûretlerin en mükemmeli olan sûretini tasavvur etmelerini emrettiği bize ulaşmadı. Eğer onlara (bunu) emretmiş olaydı, elbet nakledilirdi. Bilhassa bu vâcib olduğunda. Zîra vâcib, naklîni gerektiren sebeblerin çok olduğu şeylerdendir.

Cevâb: Bize ulaşmadı sözünüz için de diyorum ki; bunun size ulaşmamasından, sâbit olmaması, sizin onu bilmemenizden de başkalarının dahî bilmemesi gerekmez. Belki de size ulaştı da siz onu bilemediniz, size uğradı da siz onu tanımadınız. Sahâbî oluşun, Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in sûretinin, O’nu mü’min olarak gören kişinin kalb aynasında basılıp nakşolması, yahut mü’min şahsın sûretinin Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in zihninde nakşolmasından başka bir ma’nâsı mı var? Böyle olmasaydı Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in gördüğü kimse Sahâbî içinde sayılmazdı. Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in sûretinin nakşını gerektirecek görmeyi icap ettiren O’nunla biatlaşmaya çağırmasından daha açık bir iş mi vardır? Sûret zihne nakşolup kazınınca, o sûreti görene, her ne zaman görüneni hatırlasa hayalinde gözükür (canlanır) istese de istemese de. Düşman bile olsa. O hâlde Resûlüllah sallâhu aleyhi ve sellem’in sûretini zihninde hazır etmeyi ve hayal etmeyi -ki onun sayesinde yahut ona olan iştiyaktan olayı tasavvur edileceğini söylememizle murâdımız budur- ancak pis ahmak yasaklayabilir. Şu hâlde başka bir şeyi gerektiren bir şeyi gerektireni emretmek o başka bir şeyi emretmektir.

Bilhassa vâcibse sözünüz için de diyorum ki; Râbıta’nın vâcib olduğunu söyleyen yok… Sonra, kabûl edelim ki bu husûsta delîlimiz yok. Bizden önce de kimse bunu yapmadı. Bunu, onda fayda gördüğümüzden dolayı sadece biz yaptık. Sevdiğinin sûretini tasavvur eden, onun ellerini ayaklarını öptüğünü veya onu başının üzerine koyduğunu veya onu kUcakladığını veya onu kalbine sokmakta olduğunu hayal eden hakkında Kitâbtan, Sünnet’ten, İcmâ’’dan veya Kıyâs’tan bir yasak gelmiş midir? Yok… O hâlde?… [110]

——————————————-

On Birinci

Şübhe ve Vesvese

——————————————-

İddiâ: (Kimi câhil zavallılar da şöyle diyorlar:) Ben râbıtamı kula değil de Allah’a yapıyorum…

Cevâb: Bu sözde bir takım iç içe girmiş câhillik, yalan ve yanlışlar vardır: Sözü edilen Allah celle celâlühû’ya yapılan râbıta, ya Sûfîlerin ta’rîf ettikleri hayâlen göz önüne getirmek ve zihinde canlandırmak ma’nâsındadır veya başka bir ma’nâdadır.

Bir: Eğer başka ma’nâda ise, akıllılarca şu sözle tarîkat sâhiblerine i’tirâz edilmez; edlirse gevezelik yapılmış olur. Zîrâ, ayrı şeylerden bahsediliyor. Istılâhlarda tartışma olmaz. Öyleyse, ortada hem câhillik, hem de onun üzerine kurulan yanlışlıklar var.

İki: Tasavvuf yolunun yolcularının anladığı ma’nâda yani tasavvur ma’nâsında ise, bu Allah celle celâlühû için düşünülemez. Çünki, “Allah celle celâlühû’nün nimetlerinde düşünün, Allah celle celâlühû’nün zâtında düşünmeyiniz”[111] buyrulmaktadır.

Üç: Aksi takdîrde, şu sözün sâhibi ya doğru söylüyor veya doğru söylemiyor. Doğru söylüyorsa, O, Allah celle celâlühû’yü cisim olarak kabûl ediyor, demektir. Çünki cisim olmayan şeyler tasavvur edilemez. Buna rağmen tasavvur ediyorsa, o takdîrde bu inanca ya âyetlerin ve hadîslerin zâhirinden hareketle, yani bir nev-i şübheyle veya sırf aklıyla saplanmıştır. Her iki takdîrde de önümüzde bir câhillik vardır. Birinci Takdîrde, yani nasslardan kalkarak Allah celle celâlühû’yü cisim olarak biliyorsa, Ehl-i Sünnet âlimlerinin çoğuna göre kâfir olmuştur. İkinci Takdîrde de, yani nasslardan kalkarak değil de aklıyla Mevlâ Teâlâ’nın cisim olduğuna inanıyorsa, Ehl-i Sünnet âlimlerinin hepsine göre kâfir olur. Doğru söylemiyorsa, önümüzde iki ihtimâl var; ya yanlış söylüyor veya yalan söylüyor. Birinci ihtimâl: Yanlış söylüyor ise, kötü. Yazık, ahmağın tekidir. Ne dediğinin farkında değildir. Ortada affedilmez bir yanlış var. İkinci İhtimâl: Yalan söylüyor ise, daha da kötü. Sahtekârın biri… Önünüzde çirkin bir yalan duruyor…

Hâsılı, Allah celle celâlühû’ya, Sûfilerin söylediği ma’nâda Râbıta yapılamaz. Çünki, O cisim değildir. O’na çeşitli şekillerde murâkabe yapılır. Râbıta işte bu murâkabenin hazırlayıcısı olup netîcede ona götürür. Ancak bu da O’nu tasavvur etmek değil, isimlerinden fiillerinden, sıfatlarından ve yine perde arkasından olarak zâtından gelecek feyzi, rahmeti ve nûrları dikkatle gözetlemektir. Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem efendimiz şöyle buyurdular: “Ey çocuk! Allah celle celâlühû’yu muhâfaza et ki, O da seni muhâfaza etsin. Allah celle celâlühû’yu muhâfaza et ki, O’nu önünde bulasın.”[112] Allâme Fakîh Muhaddis Zafer Ahmed el-‘Usmânî et-Tânevî bu hadîsi açıklama sadedinde şöyle diyor: Bu hadîs Allah celle celâlühû’nun yüceliğini murâkabe etmelerinde ve kalbleriyle Allah celle celâlühû’yu korumalarında (gönüllerinde saklamalarında), Kavm’i (Tasavvuf ve Tarîkat yolcularını) te’yîd etmektedir.[113] Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem yine şöyle buyurmaktadır: İhsân, Allah celle celâlühû’ya, O’nu görüyormuşçasına ibâdet etmendir.[114]

İşte bütün bu Râbıta ve Murâkabe’ler, mü’mini netîcede ihsân mertebesine yani Allah celle celâlühû’ya, -O’nu görüyormuşçasına- ibâdet etme mertebesine ulaştıracak amellerdir…

——————————————-

Netîce

——————————————-

İlâhî vahye rakîblik iddiâsını, -önünde teşekkül ve tekâmül eden/oluşan ve gelişen şartlara göre- bazen gizliden gizliye içinde saklayan, bazen de açıkça i’lân edip haykıran ve hakîkatte akılsızlığın tâ kendisi olan bir akılcılık var. Bu akılcılık, sonraları, bazi zayıf akıllılarca sanki akılsızlığ’a bir alternatif gibi doğmuş zannedilmiştir. Oysa hakîkatte o, insanlık târihi kadar eski bir putperestliktir.

O, zaman zaman değişik makyajlamalarla farklı ve câzibeli hâle getirilmiş gibi gösterilse de, mâhiyyet olarak hep aynı kalmıştır. Bazen, şahsiyetsizce vaz’iyet takınan bir münâfıklık olmuş. Kimi zaman harbi hâlis bir kâfir tavrıyla arz-ı endâm eden kâfirlik sergilemiştir. Bazi kere de mozayık ve rengârenk bir tablo çizen baba bir şirk ve müşriklik vasfıyla tezâhür etmiştir. Lâkin çoğu zaman, kendi vasfını ve yaftasını, nifâk, küfür ve şirk’e garb ile şark arası kadar uzak olan başkalarının boynuna asmaya pek heveskâr davranmıştır.

Bunlardan nâ mütenâhî haz duyanın yavuz hırsızlığı ile karşı karşıya olduğumuzu hiçbir zaman unutmamak zorundayız.… İstisnâsız hep aklı kıt olanlara bulaşan şu uyuz mikrobu, bilhassa asrımız Müslümanlarının başının belâsı olmuştur… Öyle ya, akılları noksân olmasaydı, ona kaldıramayacakları yükü yükler miydiler? Şu makalelerde serdettiğimiz bürhanlardan sonra açıkça görülmektedir ki, Râbıta’yı yapan ve yapılmasını isteyen büyüklerimiz bunu kat’iyyetle Şer’î delîllere dayanarak yaptılar.

Bunu inkâr etmek, aslında hayırlı Selefimizin geniş câddesini, yani mü’minlerin dosdoğru yolunu terk etmek, geçmiş âlimlerimizi İslâm dışına çıkmakla suçlamak, eserlerine i’tımâdı yok etmek, mü’minlerden başkalarının yolundan gitmek, cüce aklını putlaştırmak, dolayısıyla da hakkdan ve hakîkatten inhirâf etmek demektir. Artık, Râbıta aleyhinde konuşanlar ve konuşacak olanlar, ya câhil, ya geri zekâlı, ya edebsiz ve terbiyesiz, ya ilmiyle sapıtmış hidâyet mahrûmu, veyahud da kasıdlı hâin kimselerdir. Çünki, Haktan öte sapıklıktan başka ne vardır ki?..

وَصَلَّى الله عَلٰى سيدنا محمد وَ عَلٰى اٰلِه وصحبه كلما ذكره الذاكرون وغفل عن ذكره الغافلون وَ الْحَمْدُ ِللهِ رَبِّ الْعَالَمٖين

[1] [Sühreverdî, Avârifu’l-Meârif, mürîd-şeyh âdâbı bahsi] Nûru’l-Hidâye: 55

[2] İbnü’l-İmâd, Şezerâtü’z-Zeheb: 6/231-236

[3] [İbn-i Kayyim, Kasîdeti’n-Nûniyye], Sübkî, es-Seyfu’s-Sakîl (Tebdîdü’z-Zalâmi’l-Muhayyim Hâşiyesi ile): 100

[4] Anlamadan O’nu bâtılına âlet etmesi işin başka bir ciheti…

[5] İsnevî, Tabakâtü’ş-Şâfiiyye: 1/342

[6] [Ğazâlî, Ihyâ-i Ulûmiddîn]: 1/175, Nûru’l-Hidâye: 54

[7] [İbn-i Hacer, Şerhu’l-İbâb], Nûru’l-Hidâye: 54.

[8] Nûru’l-Hidâye: 54

[9] Nûru’l-Hidâye: 48

[10] Nûru’l-Hidâye: 48

[11] [El-Risâletü’l-Aliyye’den] Nûru’l-Hidâye: 4

[12] [El-feyzü’l-Vârid], Nûru’l-Hidâye: 48

[13] [El-Kavlü’l-Cemil], Nûru’l-Hidâye: 49

[14] Onu görmüş değil. Bu başka bir kalbî haldir.

[15] [Dihlevî’nin risâlesi], Nûru’l-Hidâye: 42

[16] [Kannûcî, el-Hıtta:7],Mubârekfûrî, Tuhfetü’l-Ahvezî, Mukaddime: 1/41

[17] [Dihlevî’nin risâlesi], Nûru’l-Hidâye: 42

[18] [Tâciyye Risâlesi], Nûru’l-Hidâye: 40

[19] Aynı yer.

[20] Tarbu’l-Emâsil Bi Terâcimi’l-Efâdıl, (El-Fevâidü’l-Behiyye zeylinde): 510-511

[21] Nûru’l-Hidaye: 41

[22] [Süyûtî, El-Müncelî (el-Hâvî içinde:340)], Mevlânâ Hâlid: Risâletü’r-Râbıta:

[23] [Muhtasar sâhibi. El-Müncelî (el-Hâvî içinde:340)], Mevlânâ Hâlid:Risâletü’r-Râbıta:

[24] [Muhtasar sâhibi. El-Müncelî (el-Hâvî içinde:340)], Mevlânâ Hâlid:Risâletü’r-Râbıta:

[25] [El-Müncelî (el-Hâvî içinde, C, 1: 340)], Mevlânâ Hâlid:Risâletü’r-Râbıta:

[26] [El-Müncelî(el-Hâvî içinde, C, 1:340)], Mevlânâ Hâlid: Risâletü’r-Râbıta.

[27] [Şerhu’l-Meşârık, Tenvîru’l-Halek, (el- Hâvî içinde; Cil: 2: 442)], Mevlânâ Hâlid: Risâletü’r-Râbıta: 221-232

Esâsen Nûru’l-Hidâye ve’l-İrfân’da geçenler çok azı müstesnâ hepsi Risâlet’r-Râbıta’da da zikredilmiştir.

[28] [Nefehâtü’l-Kurb], M. Hâlid, Nûru’l-Hidâye:53

[29] [Mevlânâ Hâlid] Nûru’l-Hidâye: 55, Şerh-i Metâli’’: 5

[30] Nûru’l-Hidâye: 55

[31] Bezlü’l-Mechûd: 17/115

[32] [İbn-i Kayyim, Er-Rûh], Mevlânâ Hâlid, Risâletü’r-Râbıta (Reşâhât Kenarı): 229

[33] [Fevâidu’z-Zâbıta], Nûrül-Hidâye: 4

[34] Sâhibzâde zamanında Şâm Müftîsi idi.

[35] İbn-i Abidîn’in oğlu, Reddü’l-Muhtâr Tekmilesi’nin müellifi.

[36] Ezher ulemâsından bir zât.

[37] Meşhur büyük velî Ahmed er-Rufâî kuddise sirruhû değil.

[38] Nûru’l-Hidâye: 3

[39] [Tercümânü’l-Vehhâbiyye: 7], Nûrullah el-A’zamî, M. Ebû Bekr el-Ğâzî Fûrî’nin Vakfe Mea’l-Lâ Mezhebiyye isimli eserinin mukaddimesi:13

[40] Sayfa 3, 10. satır.

[41] Bakara:34

[42] A’râf: 11 ve diğerleri

[43] Yûsuf aleyhisselâm sûresi: 100

[44] Hucürât: 1-2

[45] Nûr: 63

[46] [Müslim: Îmân/112,], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ: 188-189

[47] [Tirmizî, Menâkıb, 5/275, Hâkim], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ: 188-189

[48] [Tirmizî, Şemail, Hind b. Ebî Hâle], Aliyyu’l-Kârî, Şerh-i Şifâ: 2/67

[49] [Buhârî, Şurût, 3/171], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ: 188-189

[50] [Taberânî, İbn-i Hıbbân, Sahîh’inde et-Terğîb ve’t-Terhîb: 4/187.Münzirî, bunu Taberânî, Sahîh’te kendileriyle hüccet getirilen râvîlerle rivâyet etti, dedi.], Mefâhîm:93

[51] [Tirmizî, Menâkıb: 5/308-309], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ:189

[52] [Müslim, Enes radıyallâhu anh’dan, Fezâil: 4/1812], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ: 188-189

[53] [Ebû Ya’la, Berâ’dan rivâyet etti ve bu rivâyetin sahîh olduğunu söyledi.], Mâlikî, Mefahim; 91-94, Şerh-i Şifa 2/66-70

[54] [Ahmed İbn-i Hanbel, Buhârî (Edeb), Ebû Dâvud… Hâfız İbn-i Abdi’l-Berr bu rivâyetin hasen olduğunu söyledi. Hâfız da (İbn-i Hacer de)

bunun ceyyid (güzel bir rivâyet olduğunu söyledi. Bunu, Ebû Ya’lâ, Taberânî ve Beyhekî de ceyyid bir isnâd ile rivâyet etmiştir. Nitekim, Zürkânî Şerh-i Mevâhib’de böyle demiştir.], İ’lâmu’n-Nebîl bi cevâzi’t-Takbîl:10

[55] [Ahmed İbn-i Hanbel, Buhârî (el-Edebu’l-Müfred), Ebû Dâvud, Tirmizî, İbn-i Mâce ve diğerleri. Tirmizî, hadîs hasendir, dedi. Bunu, Saîd b.

Mensûr, İbn-i Sa’d, İbn- Ebî Şeybe…. rivâyet ettiler.], Abdullah Muhammed es-Sıddîk el-Ğumârî, İ’lâmu’n-Nebîl bi cevâzi’t-Takbîl: 9-10

[56] [İbn-i Cerîr ve ibn-i Ebî Hâtim, Süddî’den.], İ’lâmu’n-Nebîl bi cevâzi’t-Takbîl: 9

[57] Hatib-i Bağdadi el-Cami 2/181-193

[58] İbnü Abdi’l-Berr, Câmi’u Beyâni’l-İlmi ve Fazlihî: 455-459

[59] Müslim (H:1185), Hacc:22 (1/843)

[60] Şûrâ: 52

[61] Zümer: 3

[62] Hükmün bağlandığı illet/temel sebeb. Kıyâs olunanın hükmünün benzerinin Kıyâs edilende de var olduğuna hükmetmemizi îcab ettirecek, ortak illet, hüküm için en mühim var olma sebebi, husûsiyet.

[63] Köşede bucakta hiç bir şey bırakmayacak şekilde iyice arayıp taramanızla

[64] Abdülaziz Bayındır, Kur’ân Işığında Tarîkatçılığa Bakış: 113-114

[65] Risâletü’r-Râbita, Reşâhât Kenarı: 223-224

[66] Mu’tedil olmaktan, hak üzere bulunmaktan

[67] Ayrılıp uzaklaşmak

[68] Ayrılmak

[69] Kendisiyle, ma’nâsının lâzımı kasdedilen, bununla beraber de asıl ma’nâsı kasdedilmiş olması câiz olan bir lafızdır. Kılıcının ipi uzun adam demekle, boyu uzun adam demek istemek gibi. Kılıcının ipinin uzun olması, boyunun uzun olmasını lâzım getiriyor, o kasdediliyor. Bununla beraber, ipinin uzunluğu da kasdedilmiş olabilir. (Muhtasaru’l-Meânî:376) Her hangi bir maksadla, ister lafız olsun, ister ma’nâ olsun, bir şeyi, onu açıkça göstermeyen bir lafızla anlatmak demektir. Falancı, külü bol biridir diyerek misâfiri çoktur demek istemek gibi. (Seyyid Şerîf, Ta’rîfât, kinâye maddesi)

[70] Şeyh Muhibbullâh İbn-i Abdişşekûr, Müslemü’s-Sübût, (Fevâtihu’r-Rehamût Şerhiyle): 1/216

[71] Umûm-i Mecâz, Lafzın mecâzî bir ma’nâda kullanılıp da o lafzın ferdlerinden birinin hakîkat olması. Falancanın evine ayak basmamak sözünden hem ayakkabıyla basmamak mecâz ma’nâsını, hem de çiplak ayakla basmak hakîkat ma’nâsını beraber kasdetmiş olmak gibi. Yine başkasının evi ile hem mülki olan evini kasdetmek hem de kiralamış olduğu evini beraber kasdetmek gibi.

[72] Hakîkat ve mecâz ma’nânın aynı anda, bir lafızla aynı seviyede murad edilmiş ve anlatılmış olması.

[73] Bir lafzın, lügatta îcâd edildiği ma’nâda kullanılması. Dildeki Salâtın dindeki belli bir ibâdet olan namaz ma’nâsına değil de düa ma’nâsında kullanılması gibi.

[74] Bir lafzın, Şerîat’ta veya herhangi bir fende ıstılâh/terim olarak kullanılıp kısmen veyâ tamâmen lügattaki ma’nâsında artık kullanılmaması. Salât kelimesinin, din kitablarında lügatta ki/dildeki asıl ma’nâsı olan düa ma’nâsında değil de belli bir ibâdet demek olan namaz ma’nâsında kullanılması gibi.

[75] “”Şeyh Muhibbullâh İbn-i Abdişşekûr, Müslemü’s-Sübût, (Fevâtihu’r-Rehamût Şerhiyle): 1/216

[76] Geride geçti: Sh:92

[77] Geride Umde(9/241)den geçti: Aynı yer.

[78] Müslim, zekât: 52, Ebû Dâvud, Tetavvu’.12, Edeb:160, Ahmed İbn-i Hanbel: 5/167,168

[79] Aliyyü’l-Kârî, Şerh-i Şifâ: 2/38-39

[80] İmâm Sübkî, Şifâu’s-Sikâm: 146-149

[81] İmâm Kevserî, Mahku’t-Tekavvül (Makâlât’ı içinde): 395

[82][Beyhekî, Beyhekî tarikiyle es-Sübkî, Buhârî, Târihinde Ebû Sâlih Zekvân’dan kısaltılmış olarak, İbnü Ebî Hayseme, bu vecihden uzun olarak. Bu zât, Hâfız, Hüccet ve sika biridir. İbnü Ebî Şeybe, el Musannef (6/356-357, H: 32002). İbn-i Hacer, el-Feth’de (2/338) bu rivâyetin isnâdının sahîh olduğunu söyledi.], Kevserî(nin, Mahku’t-Tekavvul başlıklı makâlesinden kısaltarak), Makâlât: 388-389

[83] [İbn-i Kesîr, el-Bidâye, 6: 324], Mâlikî,

Mefâhîm: 152

[84] Mısbâhu’z-Zalâm Muhakkıkı, bu rivâyeti İmâm Zehebînin, Siyeru A’lâmi’n-Nü belâda (16/400), Tâcüddîn es- Sübkînin de, Tabakâtü’ş-Şâfiiyyeti’l-Kübrâda (2/251) zikrettiğini söylemiştir. (Mısbâhu’z-Zalâm: 61)

[85] Mısbâhu’z-Zalâm:21

[Bu rivâyeti, benzeri bir lâfızla şu İmâmlar da rivâyet etti: İmâm Beyhakî, Şuabu’l-Îmân’da :3/495,(4187), İmâm İbn- Kesîr, Tefsîrinde: 2/306, İmâm Kurtubî, Tefsîrinde: 5/265, İmâm Nesefî, Tefsîrinde: 1/234, İmâm İbn-i Kudâme, el-Muğnî’de: 3/557, İmâm İzz İbn-i Cemâa, Hidâyetü’s-Sâlik’de: 3/1383, İmâm İbnü’l-Cevzî, Müsîrul-Ğarâmi’s-Sâkin’de: 2/301, İmâm Sâlihî Sübülü’l-Hüdâ ve’r-Reşâd’da: 12/380, İmâm Semhûdî, Vefâu’l-Vefâ’da: 4/1361, İmâm Ebû’l-Yümn İbnü Asâkir, İthâfu’z-Zâir: 68-69, İmâm İbnü’n-Neccâr, ed-Dürretü’s-Semîne: 224, İmâm İbn-i Hacer el-Heytemî, Tühfetü’z-Züvvâr: 55], Mısbâhu’z-Zalâm’ı tahkık edip neşreden kişi: Aynı sahîfe.

[86] Mısbâhu’z-Zalâm: 22-23

[87] [El-Îzâh: 498, el-Mecmû’: 8/ 276], Mefâhîm: 157

[88] [El-Muğnî:3/556], Mefâhîm: 157

[89] [Tefsîr-u Kuran-ıl-Azım, Şâyet onlar kendilerine zülmettiklerinde…. âyeti tefsîrinde], Mefâhîm: Aynı yer

[90] [El-Muğni, 3: 556], Mefâhîm: Aynı yer

[91] [Şerh-i Kebîr, 3: 495], Mefâhîm: Aynı yer

[92] [Keşşaf-ul-Kınâ’, 5: 30], Mefâhîm: Aynı yer

[93] [Benzerini Hz. Ali’den (El-Câmi, 5: 265)], Mefâhîm: Aynı yer

[94] [El-Mecmû’, 8: 274], Mefâhîm: Aynı yer

[95] Bir rivâyeti âlimlerin çoğunun kabûl edip alması.

[96] Zafer Ahmed el-‘Usmânî, Kavâid fî Ulûmi’l-Hadîs (İ’lâ Mukaddimesi): 39

[97] Mahbûbî, Tenkîh (Tevzîh ve Telvîh ile): 1/422

[98] Teftâzânî, et-Telvîh: 2/423

[99] Nesefî, el-Menâr (Şerh-i İbn-i Melek ile): 192-193, Hüssâmî, El-Müntehab: 54, El-Matba’u’l-Müctebâî-Delhi.

[100] Kavâid-i Külliyye ve Ekseriyye, Menâfiu’d-Dekâik Şerhu Mecâmii’l-Hakâik: 327

[101] Beşikteyken şeyh olup hâla beşikten kalkamayan ve hâliyle hakîki şeyhlik ile beşik şeyhliğini karıştırdığı için hakîkî şeyhliği inkâr eden bir zavallı bakınız öz olarak ne diyor: Nakşîlikte, Hatm-i Hâcegân’da (belli sayıyı korumak maksadıyla) taşlar kullanılmaktadır. Hasan Sabbâh’ın, devleti yıkmak için örgütlediği eşkıyâ çetesi de, devlet güçlerinin baskını ânında halka olup taşlarla zikir yapıyor gibi oluyorlardı. Öyleyse Hatm-i Hâcegân Hasan Sabbah ve eşkıyâ çetesinden alınmadır. (Son)

Şuradaki kimin rızâsı içün(!) yapıldığı besbelli olan muzzam ispiyon ve jürnâlcılığı görebilmek için zeki olmaya ihtiyâç yoktur; biraz akıllı olmak yeterlidir. Böyle bir geri zekâlıya sekiz yaşındaki bir çocuk bile şu suâlleri sorabilir:

Bir: Şu husûsta târihî, değil herhangi bir delîl, basit ve zayıf bir ipucu ve karîne var mıdır, varsa nedir? Biz diyoruz ki, yoktur; çünki böyle bir delîle çok muhtâc olmasına rağmen bunu kendisi de getirememiştir. Öyleyse delîlden doğmayan mücerred bir imkân ve ihtimâl akıllılarca mu’teber olamayacağından, şu iddia bir deli saçması veya sarhoş hezeyânından başka bir şey değildir.

Eğer şunlara göre mücerred imkân ve ihtimâl delîl olmak için yeterli olabiliyor ise, kendileri, muhtemelen İslâm düşmanlarından biridir veya onların bir ajânıdır, Yâhud, livata mübtelâsı it uğursuz takımındandır. Çünki bunlar da birer imkân ve ihtimâldir. Ama biz böyle demiyoruz. Çünki biz hislerini, ihtimallerini ve aklını İslâmî delîllere kurbân etme anlayışında olan mü’minleriz.

Kaldı ki, şu usûlün Hasan Sabbah’dan değil de Selef’ten alınma olduğu hadîs kitablarına âşina olanlarca bilinen bir şeydir. Nitekim İmâm Dârimî, Sünen’inde yaptığı bir rivâyette, Ebû Mûsâ’l-Eş’arî, Mescidde ellerinde küçük taşlar bulunan insanlardan meydana gelen bir zikir halkası görmüştü. (Birisi), yüz defâ tekbîr getirin, diyor, yüz defa tekbir getiriyorlardı. Sonra yüz defa lâ ilâhe illellâh deyin diyor, onlar da yüz defâ lâ ilâhe illellâh, diyorlardı. Yüz kerre sübhânellah deyin diyor, onlar da yüz defa sübhânellâh diyorlardı. Ebû Mûsâ el- Eş’arî bunu hayırlı bir iş, İbn-i Mes’ûd da bid’at olarak gördüklerini söylüyorlardı. (Sünen:1/79, H:204’den kısaltarak ve öz olarak)

Yine Sahâbe radiyellâhu anhum’dan bir çokları Kurân’ı toplayıp Mushaflaştırmayı da Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem tarafından yapılmadığını ileri sürerek bid’at kabûl ediyorlardı. Nitekim İmâm Buhârî rahimehullah, Sahîh’inde, Zeyd b. Sâbit radiyellâhu anhu’dan şöyle rivâyet etti: (Müseylemetü’l-Kezzâb’ın öldürüldüğü Benî Hanîfe kabîlesiyle harb edildiği, Yemende bir ter olan) Yemâme ahâlisiyle muhârebe edildiği senede Ebû Bekr bana haber gönderdi (ve beni yanına çağırdı.) Gittiğim zaman bir de ne göreyim! Ömer b. Hattâb radiyellâhu anhu O’nun yanında duruyor.

Ebû Bekr şöyle dedi: Ömer bana geldi ve dedi ki, Yemâme gününde Kur’ân okuyucular(hâfızlar)da ölüm şiddetli ve çok oldu. Ve ben gerçekten değişik yerlerde Kur’ân okuyanların öldürülmelerinin çoğalmasından ve böylece Ku’ân’dan büyük bir kısmın zâyi’ olmasından endîşe ediyor ve korkuyorum; Kur’ân’ın toplanmasını emretmeni (münâsib ve lüzûmlu) görüyorum. Ömer’e Resûlüllâh sallallâhu aleyhi ve sellem’in yapmadığını nasıl yapacaksın? dedim. Ömer, bu -vallâhi- hayırdır, dedi. Ömer bana sürekli mürâcaat etti ve nihâyet Allah celle celâlühû bu hususta gönlümü genişletti; ve ben de bu husûsta Ömer’in kanâatine sâhib oldum.

Zeyd, Ebû Bekr bana, sen ithâm etmeyeceğimiz akıllı bir delikanlısın; Resûlüllâh sallallâhu aleyhi ve sellem’e vahiy yazıyordun. Kur’ânı araştırıp topla, dedi …. (Zeyd), Resûlüllâh sallallâhu aleyhi ve sellem’in yapmadığını nasıl yapacaksınız? dedim, dedi… (Ebû Bekir) o -vallâhi- hayırdır dedi ve devâmlı bana mürâccat etti. Nihâyet Allah celle celâlühû kalbimi Ebû Bekr ve Ömerin kalbini genişlettiğine (Kur’ânı toplamanın hayırlı bir iş olduğuna) genişletti…. (Buhârî, Sahîh, Kur’ân’ın toplanması bâbı, 2/745, Pakistân baskısı)

Görüldüğü gibi, sonunda Kur’ân toplandı ve bu toplama işi bid’at olarak görülmedi. İyi de yapıldı.

Taşlarla toplu zikretmeyi bir Sahâbî güzel ve hayır diğeri de bid’at ve şer görmüştür.

İki: Kimi âlimlerden Sahâbî kavlini hüccet görmediği rivâyet edilse de İslâm âlimlerinin Cumhûru onu delîl görüp bağlayıcı kabûl ederler. Hanefîler de onlardandır. Hatta bazı rivâyetlerde, bunu, İslâm âlimlerinin sadece Cumhûru değil, hepsi kabûl eder. Yalnız, bir Sahâbî kavline ters başka bir Sahâbî kavli varsa, tercîhe gidilir; birisi alınır. (Geniş bilgi için Menâr ve şerhlerine ((meselâ, Fethu’l-Ğeffâr’a: 347-348 ve İ’lâ mukaddimesi Kavâid Fî Ulûmi’l-Hadîs [85-86-87]’e)) bakılsın.)

Üç: Sûfiyye de burada Sahâbe’den bir çoklarının fiilini ve Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem efendimizin takrîrlerini esâs alarak, başka birisinin sözünü almamıştır. Başka bir çok delîlden istifâdeyle Abdullah İbn-i Mes’ûd’un değil de, Ebû Musâ radıyallâhu anhu’nun kanâatini seçmişlerdir. Evet, Abdullah İbn-i Mes’ûd’un Sünnet’i muhâfazadaki hassâsiyeti her türlü takdîrin üstündeydi; lâkin öte yanda Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem’in takrîrleri ve Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim’den taşlarla tesbîh edenler de vardı. Nitekim bu taşlarla zikir husûsunda İmâm Celâleddîn es-Süyûtî müstakil bir risâle de yazmıştı. Ondan istifâdeyle aşağıya birkaç rivâyetleri alıyoruz:

Birinci Rivâyet: Timizî, Hâkim ve Taberânî Safiyye radıyallâhu anhâ’dan rivâyet ettiler:

Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem yanıma girdi; önümde tesbîh etmekte olduğum dört bin hurma çekirdeği vardı. Nedir bunlar ey Huyey’in kızı? dedi. Onlarla tesbîh ediyorum, dedim. Başında dikildiğimden beri bunlardan daha çok tesbîh ettim buyurdu. (Onu) bana (da) öğret, ey Allah celle celâlühû’nun Resûlü dedim. Sübhâne adede mâ min şey’in/Allahı, yarattığı şeyler adedince tesbîh ederim, buyurdu. Bu hadîs de sahîhdir. (Süyûtî).

Burada taşlarla tesbîh yasaklanmadığına göre, onlarla tesbîh edilebileceğine dâir bir Takrîrî Sünnet vardır.

İkinci Rivâyet: Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî, İbn-i Mâce, İbn-i Hibbân ve Hâkim Sa’d İbn-i Ebî Vakkâs radıyallâhu anhu’dan rivâyet etmişler, bu rivâyetin Tirmizî Hasen, Hâkim de Sahîh olduğunu söylemişlerdir: Sa’d ve Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem bir kadının yanına girmişler, kadının önünde de hurma çekirdekleri veya küçük taşlar vardı; tesbîh ediyordu. Bunun üzerine Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem, bundan dahâ kolay veya (râvînin tereddüdü) daha efdal olanı sana haber vereyim mi? buyurdu….

Burada da inkâr bulunmayıp takrîr vardır.

Üçüncü Rivâyet: Ahmed İbn-i Hanbel, ez-Zühd’de Yûnus İbn-i Ubeyd’in anasından şöyle dediğini rivâyet etti: Ebû Safiyye’yi -ki O Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem’in Ashâbındandı ve komşumuz idi- küçük taşlarla tesbîh eder(ken gördüm i)di.

Bu rivâyet benzer bir lafızla, Hilâl el-Haffâr’ın Cüz’ünde, Beğavî’nin el-Mu’cemu’s-Sahâbe’sinde ve İbn-i Asâkir’in Târîh’inde dahî mevcûddur.

Dördüncü Rivâyet: İbn-i Sa’d ve İbn-i Ebî Şeybe el-Musannef’de, Sa’d İbn-i Ebî Vakkâs’dan, taşlarla tesbîh ettiğini rivayet etmiştir.

Beşinci Rivâyet: Ahmed İbn-i Hanbel de ez-Zühd’de, Ebû’d-Derdâ’nın hurma çekirdekleriyle tesbîh ettiğini rivâyet etmiştir. (İmâm Celâleddîn es-Süyûtî, el-Minha fî’s-Sibha, -el-Hâvî li’l-Fetâvâ içinde-:2/37-38)

Rivâyetleri daha da çoğaltmak mümkin ise de, bizce bu, şurada lüzûmsuzdur. Bütün bunlar Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim’in tatbîkâtıdır. Bu rivâyetler göz önünde bulundurularak, Sûfiyye’ce, topluca ve tek başına taşlarla zikretmenin bid’at olduğu tarafı değil de, hayır olduğu tarafı tercîh edilmiştir. Şu halde taşlarla zikir Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem’in takrîrleri ve Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim’in amelinden alınma bir Sünnettir; müfterî kezzâbların dediği gibi, Hasan Sabbâh’dan alınma değildir. Biz, da’vâmıza dâir delîl getirdik, şu iddia sâhiblerinde eğer zerre kadar şeref ve haysiyet varsa, onlar da kendi da’vâları için delîl getirsinler. Ama delîl olsun… Küflü akılları onların olsun. Bekliyoruz…

Dört: Hatm-i Hâcegân’ın halka şeklinde olması ise, Sünnet’te yer alan ilim ve zikir halkalarıyla alâkalı nice hadîsden alınmıştır. Meselâ: (Bir): Ebû Vâkıd el-Leysî şöyle dedi: Biz Resûlüllâh sallallâhu aleyhi ve sellem ile beraberken bir de ne görelim ki, üç kişi uğradı. Onlardan biri, halkada bir aralık buldu ve oturdu. [Muvatta (Selâm: 4), Ahmed (5/219), Buhârî, (İlim: 8, Salât: 84), Ebû Dâvûd (Edeb:14), Tirmizî (Edeb: 12, İstîzân:29], Mu’cem:1/503 (İki):Cennet bahçelerine uğrarsanız, (orada) otlanın. Cennet bahçeleri de nedir? dediler. (Cennet bahçeleri) “zikir halkalarıdır” dedi. (Ahmed: 3/150), Mu’cem:1/5 (Üç): Halkanın ortasına oturanlara lâ’net olsun. [(Ebû Dâvûd, Edeb, Halkanın Ortasına Oturmak Bâbı:17), Münzirî, bu hadîsi Tirmizî de rivâyet etmiş ve Hasen-Sahîh olduğunu söylemiştir. (Avnu’l-Ma’bûd:13/172, )]

Beş: Hem, canları istemediğinde ve hevâlarına uymayan bir çok yerde, hadîsleri, hatta âyetleri bir tarafa fırlatacak kadar alçalabilenler ne zamandan beri Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim’in aralarında ihtilâflı olan bir kavlini delîl görüyor, hatta, onunla mü’münlere müşriklik sıfatını yakıştırabiliyorlar?!… Câhilliğin ve terbiyesizliğin âlemi yok…

Altı: Şu mübtezel iddiâlarındaki delîl veya karîne mücerred/salt kısmî benzerlikler ise, İbn-i Sebe, Kuzmân ve Abdullah İbn-i Ubeyy İbn-i Selûl ve benzeri gizli kâfirler olan münâfıkların kendilerini mü’minlerden gizlemek için namaz kılmaları oruç tutmaları zekât vermeleri ve bazen cihâd etmeleri, İslâm’a ve Müslümâmlara göre birer farz olan şu ibâdetlere gölge düşürür mü? Elbette düşürmez, değil mi? Öyleyse, mü’minlerin yaptığı güzel bir işi kâfirlerin kötü maksadlarla yapması, güzel olmaktan çıkarmaz. El verir ki yapılan şey dîne uysun veya ters düşmesin. Şu halde, böylesi bir delîl getirme usûlü -afv buyurunuz- yellenip karın şişini indirmek haysiyetinde bile değildir. Çünki, yellenmede tabiî ve fıtrî de olsa bir fayda varsa da şu ölçüsüz sözlerde hiç de iyi bir netîcesi olmayan karın şişkinliğinden başka bir şey yoktur.

Yedi: Böylesi bir karakucak veya karakuşi bir delîl getirme “yöntem”i hangi “bilimsel” esaslara dayanmaktadır? Hiçbir ölçü denilebilecek ölçüye dayanmamaktadır. Böylesi bir delîllendirme yöntemi, ilmîlikte bulunmadığı gibi bilimsellikte bile yoktur. Varsa gösterilsin. Heyhât…

[102] Biz de ufak değiştirmelerle bu süâl ve cevâbı buraya aldık.

[103] Allahu a’lem, el-Fetâve’l-Hadîsiyye’de.

[104] Maksadın hükmü ne ise o maksada ulaştıracak olan ve gayri meşrû’luğunun delîli bulunmayan vesîlenin de hükmü odur.

[105] Hattâ, Şâri’in bazı emirleri de mübâhtır; Emr-i İbâhî

[106] Mâide:35

[107] Er-Rahmetü’l-Hâbıta, Mektûbât Kenarı:1/223

[108] Hattâ müctehidler asrında ve arasında Râbıta mevcûd iken onların buna karşı çıkmamaları, onun meşrû’luğuna dair bir nev-i sükûtî icmâ’dır.

[109] İmâm Devserî Şâfiî idi.

[110] Devserî, er-Rahmetü’l-Hâbıta’dan biraz değiştirerek, Mektûbat kenarı, 1/220-226’dan kısaltılarak

[111] [Ebû’ş-Şeyh, Tabarânî, El-Evsât, İbnü Adiyy, Beyhakî, Şu’abu’l-Îman, İbnü Ömer radıyallâhu anhumâ’dan], El-Fethu’l-Kebîr:1/507 H:5440

[112] [Ahmed İbn-i Hanbel: 1/293, 303, 307, Tirmizî: Kıyâme, 59], el-Mu’cemu’l-Mü fehres.

[113] Tânevî, İ’lâu’s-Sünen:18/440

[114] [Ahmed İbn-i Hanbel: 1/27, 51, 53, 319, 2/107, 426, 4/129, 164, Buhârî: 37. sû re tefsîri,31, Îmân, 37, Müslim: Îmân, 57, Ebû Dâvud: Sünnet, 16, Tirmizî: Îmân, 4, İbn-i Mâce: Mukaddime, 9], el-Mu’cemu’l-Müfehres.

Yazar / Kaynak : İDDEF

.

RABITA KELİMESİ VE YAPILAN TARİFLER

“Râbıta” Kelimesinin Sözlük ve terim anlamı:

Râbıta: Arapça “rabt” kökünden türetilmiş bir kelimedir. Sözlükte birleştirmek, bitiştirmek, iliştirmek ve bağlamak anlamına gelmektedir.

Arap ülkelerinde, (Rabita’tül-Üdebâ=Edebiyatçılar birliği) ve (Rabita’tül-Qurrâ’ =Kur’ân Hafızları Cemiyeti) gibi adlar altında çeşitli dernek ve kuruluşlar vardır ki bu isimler, aynı mesleğe mensup kimselerin belli bir amaçla bu kuruluşların çatısı altında bir araya gelmiş olduklarını ifade etmektedir. Yani bu bileşik adlar içindeki“râbıta” kelimesi, söz konusu birliği anlatmak için kullanılmaktadır.

İşte bütün bu ayrıntılar, “râbıta” sözcüğünün lügatteki genel anlamı hakkında bize yeterli bir bilgi vermektedir.

Kelimenin, ifade ettiği özel anlama gelince, bir tasavvuf terimi olarak (daha doğrusu Nakşibendî Tarîkatı’nın kurallarından biri olarak) râbıta: Mürîdin, kendini mürşidi ile yüz yüze gelmiş varsayıp ondan feyiz aldığını (ondan metafizik anlamda güç aldığını ya da nurlandığını) zihninde canlandırması demektir.

Râbıtanın ne ifade ettiğini ve ne yüce fazîletlerden, ne büyük erdemlerden olduğunu, çeşitli manevî ve lâhûtî hallerin râbıta ile nasıl yaşandığını ve bu yüzden ne yüksek mertebelere erişildiğini anlatan yazılar; râbıtayı Kurân-ı Kerîm’e ve Rasulullah (Aleyhisselam)’ın sünnetine dayandırmaya çalışan açıklamalar; hatta sırf bu konuda yazılmış kitapçıklar bile vardır. Ancak bu yazılar, üslûp ve anlatım bakımından çok rasgele ve dağınıktır.

Râbıtanın Değişik Tanımları:

Râbıta, Nakşibendî Tarîkatı’nın kurallarından biridir. Ancak zaman içinde kurumlaştırılmış olan râbıtanın, bütün tarîkat öncüleri tarafından onaylanmış, ya da üzerinde görüş birliğine varılmış çok net bir tanımı yoktur. Bununla birlikte gerek manzum, gerekse düz ifade olarak yalnızca birkaç kişi tarafından yaklaşık bir dille, râbıtanın ne olduğu anlatılmaya çalışılmıştır. Fakat başta Halid Bağdâdî olmak üzere meşruluğunun da ötesinde onun kaçınılmaz gerekliliğini, hatta râbıtanın, kaynağını Kurân-ı Kerîm’den ve Rasulullah (Aleyhisselam)’ın sünnetinden aldığını kanıtlamışlardır.

Râbıtaya bazı izahlarla belli bir boyut kazandıranlar, yakın tarihte yaşamış olan Nakşibendî şeyhleridir. Bunlardan, Halid Bağdâdî’ şöyle demektedir:

“Tarîkatta râbıta: Mürîdin, Allah’da fânî olmuş bulunan şeyhinin şeklini hayâlinde sürekli canlandırmasıyla onun rûhâniyetinden yardım istemesi demektir. Bu da mürîdin edeplenmesi (saygılı olmaya alışması) ve tıpkı şeyhinin yanında bulunuyormuş gibi gıyabında da ondan feyiz alabilmesi için lüzumludur. Çünkü mürîd, şeyhinin şeklini hayâlinde canlandırmakla ancak huzur bulur, nurlanır ve bu sayede çirkin davranışlarda bulunmaktan sakınır.”

Iraklı Muhammed Emîn el-Kurdî el-Erbilî de Tenwîr’ul-Qulûb adlı eserinin “Tasavvuf”bölümünde ve «Nakşibendî Sâdâtına Göre Zikrin Keyfiyeti» başlığı altında saydığı on bir şarttan dokuzuncusu olan râbıtayı şöyle anlatıyor:

“Zikrin dokuzuncu keyfiyeti, mürşidi râbıta etmektir. Bu da mürîdin, kalbini şeyhin kalbine karşı bulundurması; gıyabında bile olsa onun şeklini hayalinde canlandırması; kalbine, şeyhin nur okyanusundan feyizlerin aktığını içinden tasavvur etmesi ve ondan bereket dilemesiyle olur. Çünkü mürîdin Allah’a ulaşabilmesi için vasıtası odur.” (Yani şeyhdir.)

Bu kitabın en bariz özelliği, onun çok sade ve anlaşılır bir Arapça ile yazılmış olmasıdır. Dolayısıyla yazar, râbıtadan ne anlıyor, ya da onu nasıl anlatmak istiyorsa, her hangi bir yoruma mahal bırakmayacak şekilde amacını gâyet açık bir dille ortaya koymaktadır. El-Kurdî’nin, meseleyi bu kadar berrak bir tablo içinde sunduğu Tenwîr’ul-Qulûb adlı eseri ise konumuz açısından çok önemli bir belge oluşturmaktadır.

Ömer Zıyâüdîn Dağıstânî’nin de kendine göre râbıtayı tanımlaması şöyledir:

“(…) bu da mürîdin, kalbini Allah’ın peygamberlerinden birine, veya O’nun velî kullarından bir velîye, veya hepsinden birine, ya da silsilesi Hazreti Peygamber’e ulaşan kâmil bir mürşide veya şeyhine, ya da hakkında güzel duygular beslediği ve üstüğünlüğünü takdir ettiği birine bütün sevgi ve samimiyetiyle bağlanmasından ibarettir.”

Mustafa Fevzi ise râbıta konusunda manzum olarak kaleme aldığı İsbât’ul-Mesâlik adlı kitapçıkta Hâdimî’den naklen, râbıtayı şöyle tarif etmektedir:

“Ya tahayyül eylesün Peygamber’i,

Ya mübârek mürşid-i kâmilleri.”

Râbıtanın, bir süredir önem kazanmasında büyük rol oynamış bulunan yakın tarihin etkili Nakşibendî şeyhlerinden Abdulhakîm Arvâsî’ye gelince, 1923 yılında kaleme aldığı “Râbıta-i Şerîfe” adlı risâlesinde bu tarîkat kuralını şöyle tarif etmektedir:

“Râbıta, Sıfat-ı İlâhiyye-i Zâtiye ile mütehakkık, makâm-ı müşâhedeye vâsıl bir kâmil–i mükemmel ile rapt-ı kalb eyleyüp huzur ve gıyabında o zatın sûretini hızâne-i hayâlinde hıfzetmekten ibarettir.”

Ağdalı bir ifade olduğu için günümüzün okuyucusu tarafından anlaşılamaya bileceği endişesiyle yukarıdaki tarifin, Necip Fazıl Kısakürek tarafından yapılan sadeleştirilmiş şeklini aşağıya alıyoruz.

“Râbıta, İlâhî-Zâtî sıfatlarla tahakkuk etmiş ve müşahede makamına varmış bir kamil ve mükemmele kalp bağlayıp, huzur ve gıyabında o zatın suretini hayâl hazinesinde muhafaza etmekten ibarettir.”

Yukarıdakilerden başka:

1. Hüseyn ed-Dewserî’nin H. 1237’de yazdığı «Er-Rahme’tul-Hâbıta…» ;

2. Ahmed el-Biqâî’nin H.1249’da kaleme aldığı «Risâle’tun Fi Âdâb’it-Tarîqa’tin-Naqshabandiyya» ;

3. Süleyman Zühdi’ye ait 1297 tarihli «Tabsıra’tul-Fâsıliyn …» adlı kitapların her birinde ayrıca râbıtanın yakın tarifleri yer almaktadır. Adları geçen bu dokuz râbıtacının da aynı zamanda mürşidi sayılan Halid Bağdâdî’ye ait Risâle-i Hâlidiyye’deki râbıtanın tanımıyla, yukarıdaki tanımlar arasında ortak noktalar vardır.

.

TASAVVUF VE RABITA NEDİR?

Şeyh İbrahim Efendi (kuddise sirrahu) tasavvufun tanımını aşağıdaki dizelerde ifade etmiştir:

Bidayette tasavvuf sofi bican olmaya derler

Nihayette gönül tahtında sultan olmaya derler

Tarikatte ibarettir tasavvuf mahv-ı suretten

Hakikatte saray-ı sırda mihman olmaya derler

Bu abu kil libasından tasavvuf ari olmaktır

Tasavvuf cismi safi nur-ı Yezdan olmaya derler

Tasavvuf lem’ayı envar-ı mutlaktan uyarmaktır

Tasavvuf ateş-i aşk ile suzan olmaya derler

Tasavvuf şerait name-i hestiyi dürmektir

Tasavvuf ehli iman olmaya derler

Tasavvuf arif olmaktır hakimen adetullaha

Tasavvuf cümle ehli derde derman olmaya derler

Tasavvuf ten tılsımın ism miftahıyla açmaktır

Tasavvuf bu imaret külli viran olmaya derler

Tasavvuf sofi kali tebdil eylemektir bil

Tasavvuf her söz ki söyler ab-ı hayat olmaya derler

Tasavvuf ilm-i tabirat-ü tevilatı bilmektir

Tasavvuf can evinde sırrı sübhan olmaya derler

Tasavvuf hayret-i kübrada mestü valih olmaktır

Tasavvuf Hakkın esrarında hayran olmaya derler

Tasavvuf kalb evinden masivallahı gidermektir

Tasavvuf kalbi mümin arşı Rahman olmaya derler

Tasavvuf her nefeste şarka vü Garba erişmektir

Tasavvuf bu kamu halka nigehban omaya derler

Tasavvuf cümle zerratı cihanda Hakk’ı görmektir

Tasavvuf gün gibi kevne nümayan olmaya derler

Tasavvuf anlamaktır yetmiş iki milletin dilin

Tasavvuf alem-i akla Süleyman olmaya derler

Tasavvuf uryet-i vüska yükün can ile çekmektir

Tasavvuf mahzar-ı ayat-ı gufran olmaya derler

Tasavvuf ismi azamla tasarruftur bütün kevne

Tasavvuf camii ahkamı Kuran olmaya derler

Tasavvuf her nazarda zatı Hakka nazır olmaktır

Tasavvuf sofiye her müşkil asan olmaya derler

Tasavvuf ilmi Hakka sinesini mahzen etmektir

Tasavvuf sofi bir katreyken umman olmaya derler

Tasavvuf küllü yakmaktır vücudun nar-ı la ile

Tasavvuf nur-ı “illa” ile insan olmaya derler

Tasavvuf on sekiz bin aleme dopdolu olmaktır

Tasavvuf nuh felek emrine ferman olmaya derler

Tasavvuf “kul kefa billah” ile davet dürür halkı

Tasavvuf irci’i lafzıyla mestan olmaya derler

Tasavvuf günde bin kere ölüp yine dirilmektir

Tasavvuf cümle alem cismine can olmaya derler

Tasavvuf zat-ı insan zat-ı Hakk’da fani olmaktır

Tasavvuf “kurbu ev edna”da pinhan olmaya derler

Tasavvuf canı canane verip azade olmaktır

Tasavvuf can-ı canan can-ı canan olmaya derler

Tasavvuf bende olmaktır hakikat Hak ey İbrahim

Tasavvuf şer-i Ahmed dilde bürhan olmaya derler

Tasavvufun Tarifleri

İbrahim Efendi (kuddise sirrahu)’nin halifelerinden olan Kütahya’lı Sunullah Gaybi Hazretleri tasavvufu : “Nefyi vücud ile ahlakı hamide ve evsafı cemile sahibi olmaktır.” şeklinde tanımlar.

Mevlana Celalettin Rumi hazretleri Mesnevi Şerifi’nde : Tasavvuf nedir diye bir uluya sordular: “Gam ve keder zamanında ferah bulmaktır.” ifadesini kullandı.

Şeyh Ebu Muhammed El Ceriri Hazretleri : “Her türlü iyi ahlak ile ahlaklanıp her nevi kötü ahlaktan uzaklaşmaktır.” demiştir.

Cüneyd Bağdadi Hazretleri tasavvufu,” Hakkın seni sende ifna edip kendisiyle ihya etmesidir.” ifadesiyle tarif etmiştir.

Diğer bazı ünlü sufilere ait tasavvuf tarifleri aşağıda verilmektedir .

( Bu tarifler Dr. Mustafa Kara’nın “ Tasavvuf ve Tarikatler Tarihi” adlı eserinden alınmıştır. )

Reveym b Ahmed Bağdadi : Kendini Allah’ın murad ettiği şey üzerine bırakıvermen, O’nun İradesine mutlak olarak teslim olmandır. Üç esas üzerine kurulmuştur. Fakr; Allah’a muhtac olma esasına yapışmak, bezl, isar ve cömertliği gerçekleştirerek bunu kendi vasfı haline getirmek, Allah’a teslim olarak itiraz ve ihtiyarı terk etmektir. Canını bağışlamaktır. Bunu yapamadınsa sufilerin hezeyanlarıyla hiç uğraşma.

Ebu Bekir Şibli : Karşılıklı dostluk ve sevgidir. Hiçbir kaygı duymadan Allah ile beraber olmaktır. Yakıcı bir ateştir. Duyu organlarını zaptetmek ve ruhun üfleyişlerine kulak vermektir. Tasavvuf şirkdir, ortaklıktır. Çünkü tasavvuf kalbi masivadan muhafaza etmektir. Halbuki masiva diye bir şey yoktur.

Amr b. Osman Mekki : Kulun her vakitte, o vakit içinde yapılması en uygun olan amel ve ibadetle meşgul olmasıdır.

Ebu Said Miheni : Vasıtasız olarak kalbin Hakk ile kaim olmasıdır.

Cafer Huldi : Şerefli bir ahlaka doğru yükselmek, kötü ahlaktan yüz çevirmektir.

Ebu Bekir Kettani : Ahlaktır. Seni ahlaken geliştiren tasavvuf, kalp safası yönünden de geliştirmiş olur.

Tasavvufun en önce kim tarafından söylendiği belirlenemeyen diğer tarifleri :

Cömertliktir, zariflik ve temizliktir.

Uyanık ve muteyakkız olmaktır.

Kirlerden temizlenmek, kinlerden kurtulmaktır.

Şehvet ve arzuyu terk etmektir.

Mütevazi olmak, yedirmek, içirmek, ikramda bulunmaktır.

Bilmektir. Sadakattir, cömertliktir, ahlaktır.

Hakk ile muvafakat, halk ile gülüşmektir.

Cömertlik ve vefadır.

Tasavvuf, incinmemek ve incitmemektir.

Tasavvuf gönül bilgisidir.

Tasavvuf hikmetleşmektir.

Tasavvuf sevmeyi ve sevilmeyi öğrenmektir.

Tasavvuf zıtları birleştirmektir.

Bütün bu tanımlar, Muhammed Nuru’nun pınarından sulanan Hak dostlarının gönül bahçelerinin çiçekleridir. Farklı gibi görünseler de aslında bu tariflerin hepsi aynı manayı ifade eder. Fark yalnızca tasavvuf ehlinin mizac ve meşrebinden ileri gelir. Bütün bu tanımlar, rengini, ahengini O’ndan almıştır. O ki tasavvuf ehlinin piri Hazreti Muhammed (s.a.v.)’dir. Bu sözler batmayan güneşin ışık huzmeleridir. Sahibi Cenabı Hak’dır. Her velinin tasavvuf tanımı doğrudur. Çünkü bunlar, tasavvufu yaşayan ve hissedenlerin gönül alemlerinden harf kalıplarına bürünmüş, satırlara dökülmüş tariflerdir.

Bu tarifleri gördükten sonra, sonuç olarak tasavvuf hakkında şunları söylemek mümkündür :

İnsan; görünen, bilinen suretin dışında öz varlığı itibariyle bütün mahlukatın en şereflisidir. İnsanın kendinde gizli bir hakikat vardır. Bu hakikat onda daima bir tatminsizlik meydana getirir. Ne servet ve mal, ne mevki, ne makam, ne şan ne de şöhret ona huzur vermez. Huzuru bulmak ve sükunete erişmek isteyen insan büyük bir arayışın içine girer. İşte tasavvuf eğitimi ihtiyacı bu noktada ortaya çıkar.

Tasavvuf yolunda olmak ve bu yola girmek isteyen kişiler başkalarının yazdığı kitapları okumakla sadece tasavvuf hakkında bilgi edinebilirler. Ancak tasavvuf eğitimi için bu tür bilgiler yeterli olmaz. Çünkü tasavvuf kulluk yoludur. Aczimizi itiraf etmemiz gerekir. Bu konuda kamil bir veli şöyle söylemektedir: “Tasavvuf öğrencisi eğitiminin başlangıcında şu iki ilmi öğrenmek zorundadır. Birincisi acz ilmi ikincisi sükut ilmi.” Kişi aslında varlığın Allah’a ait olduğunu Allah dışında bir varlık davasında bulunmanın vehim olduğunu kavramalıdır. Tasavvuf eğitiminde öğrenci bu kavrayış noktasına gelebilmek için sükut etmeli, susmalı ve dinlemelidir. Acz ilmi, sükut ilmi kavranmaya başladığında hakikat kapısı da aralanmaya başlar

MEHMET TALÜ HOCA – RABITA NEDİR

Bismillahirrahmanirrahim.

Rabıta hakkında bilgi veren kaynaklar, oldukça muahhar devrin mahsûlleridir.

Rabıtayı savunmak üzere eser yazan müellifler, bunun tatbikatını Hazreti Peygamber zamanına kadar indiriyorlarsa da, buna dair yazılı kaynağa rastlamak ancak H.10/M.16. asır müellifatı arasında mümkün olmaktadır.

Araştırmalar bugünkü anlamda bir rabıta anlayışının, ilk defa Muhammed Bahaüddin Nakşibend (791/1388)’e isnad edildiğini göstermektedir. Kendisine ve tarikâtine bu ismin verilmesinin, müridlerin mürşidlerinin sûretini kalplerine nakşetmeleri şeklinde tezahür eden rabıtadan aldığı da ileri sürülen fikirler arasındadır.

Rabıta konusunda yazılı en eski kaynak ise, İmam-ı Rabbani diye bilinen Ahmed Faruk es-Serhendi (1031-1621)’in Mektubat’ıdır. Mektubat’ın muhtelif yerlerinde rabıtanın zikirden de üstün erdirici bir yol olduğu, kamillerle sürdürülen manevi beraberliğin ve mürşidlerle uzaktan hayalen birlikte olmanın, Nakşibendiyye tarikatinde kemale götüren bir usûl olduğuna dair bilgiler verilmektedir.”Üveysilik” diye tanımlanan bu durum, tasavvuf tarihinde pekçok şeyhin hayatında görülen bir hususiyettir. Genellikle bu özelliğe sahip olan sufilerin herhangi bir tarikât mensubu olmadığı, kendilerine has bir meslekleri bulunduğu ya da bizzat bir tarikâtin kurucusu olduğu görülmektedir. Mevlâna Camii, “Meşayih-i tarikâtten çoğuna evail-i sülûkunda bu makama teveccüh vaki olmuştur.” derken bu noktaya işaret etmektedir.

İster hayatta, isterse ölmüş bir şeyhin ruhaniyetinden feyz alınabileceğine ve bunlarla irtibat-ı kalb eden birine onlara ait halin sirayet edeceğine inanan “Üveysi”liğin, rabıta ile gerçekleşen bir hâl olduğu dikkâte alınırsa, bu usûlün Nakşibend’ den daha önceleri kullanılmakta olduğu, Nakşibendiyye’ninse bunu sistemleştirerek tarikâtin rukûnleri arasına koyduğu söylenebilir. Nitekim “Üveysi”liği ile bilinen ilk sufî İbrahim b. Edhem (166/782)’dir. Kendisinin Veysel Karani’nin ruhaniyetinden feyz aldığı söylenir.

Manevi hallerin bir şeyhden diğerine rabt-ı kalble aktarılmasının usûlü diyebileceğimiz rabıta hakkında Mektubat’tan sonra en detaylı bilgi veren eser, Mevlâna Halid-i Bağdadi’nin “Er-risale fi hakkı’r-Rabıta”sı, Abdülhakim Arvasi’nin “Rabıta-ı Şerife”si, İbrahim Hilmi el-Kadîri’nin “Medaricû’l-hakika fi’r-rabıta’ınde ehli’t-tarika”sı, Es’ad Sahib’in “Nurû’l-hidayeti ve’l-irfan”ı ve Mevlana Halîd’in halifelerinden Hasan ed-Duseri’ nin “Er-rahmetü’l-habıta fi isbatı’r-rabıta”sı, Muhammed Sa’id Şeyda el-Cezeri’nin “ed-Dabıta fi’r-rabıta”sı zikredilebilir. Sufiler rabıtayı tabii bir olay olarak görmekle birlikte bazı ayetleri buna delil sayarlar. Bu ayetlerin bazıları şunlardır:

1. “Ey iman edenler! Allah’dan korkun. Bir de sadıklarla beraber olun. (İmanında, ahdinde, sözü ve özünde doğru olanlar, hakikatten ayrılmayanları tercih edin.) (2) Ayetinde geçen “sadıklarla beraberlik” rabıtaya delil olarak ileri sürülmüştür. Hanefi imamlarından ve Nakşibendiyye meşayihinden Hace Ubeydullah Ahrar (Kuddise Sirrûhu) (895/1490) mezkûr ayetin tefsirinde “Buradaki “Kunu” emri, sadıklarla mutlak manada ve devamlı bir beraberliği ifade eder. Hakiki beraberlik, sadıklarla aynı mecliste, büyük bir kâlp huzuru ile fizik olarak bulunmaktan ibaret olduğu gibi, hükmi beraberlik de, onlarla aynı mekanda beraber olmanın imkansız olduğu zamanlarda, suret ve siretlerini gıyaben tahayyül ederek, onlarla hayali, fikri ve zihni bir beraberliği temin etmektir.”(3) diyerek salih ve salihlerle kurulabilecek ruhi ve manevi beraberliğin delili olarak göstermektedir.

Elmalılı Hamdi Yazır’ da “sadıklarla beraber olunuz!” ayetine şöyle manâ vermiştir: “İmanlarında, ahidlerinde ve hak dinde niyeti, söz, fiil ve her haliyle sadık olanlarla beraber olunuz; sadıkların velayet ve beraberliğinden (onların desteğinden) ayrılmayınız! Münafıklardan sakınıp, Hazreti Muhammed ve Ashabı gibi sadıklara dost ve yakın olunuz, onlar gibi özü doğru, sözü doğru, işi doğru olunuz, onlara uyunuz!”

Müfessir Alûsi ise yukarıdaki ayetin tefsirinde; “Sadık ve salihlere karışınız, (onlarla iç içe olunuz) ki; onlar gibi olasınız. Çünkü herkes yakın olduğu kimseye uyar” demiştir.

İsmail Hakkı Bursevi; “Sadıklarla beraber olunuz!” ayetinin tefsirinde; “Bu ayet-i kerimede bahsi geçen sadıklardan murad, kamil mürşidlerdir. Ciddiyetle bir salîk onların kapılarında hizmet eder muhabbetiyle nazarlarına kabûl olunursa, onların feyz ve bereketleriyle masivayı terketmeye, Allah’ın yolunda, istikâmet üzere bulunmaya rahatlıkla muvaffak olur, huzuru Hakka kavuşur” demektedir.

Tasavvuf klasiklerinde, salih ve sadıklarla birlikte bulunmaya, fasık ve dünya ehli ile bir arada bulunmaktan sakınmaya ayrı bir önem verilmiş, tabiâtın ve hâllerin sari olduğu dikkate alınarak; kişinin bu konuda dikkatli olması tavsiye edilmiştir.

İbnû’l-Mübarek: “İyi arkadaş yalnızlıktan, yalnızlık da kötü arkadaştan hayırlıdır. İyilerle dost olan, misk satanla beraber olan gibidir. Onun güzel kokusu diğerine bulaşır. Kötülerle beraber olan da demirci çırağı ile beraber olan gibidir. Onun kiride diğerine yansır” (4) derken bu hususa işaret etmiştir. Aynı şekilde Hazreti Peygamber’in: “Kişi dostunun dini üzeredir. O halde kiminle arkadaşlık ettiğine dikkat etsin.”(5) “Kişi sevdikleriyle beraberdir.”(6) hadisleri de bu manada yorumlanabilir. “Mü’min mü’minin aynasıdır”(5) ile Hazreti Peygamber’in iki elinin parmaklarını birbirine geçirerek “Müminler bir binanın tuğlaları gibi birbirini destekler”(8) meâlindeki hadisleri de bu doğrultuda açıklanmıştır.

Bunlar ve benzeri hadislerden de anlaşılacağı üzere, kişi hangi insanlarla beraber olursa yavaş yavaş onların huy ve alışkanlıklarını edinmeye, onlar gibi olmaya başlar. İyi insanlarla dostluk da aynı bunun gibidir. Bir insanın ne kadar kötü alışkanlığı olursa olsun, beraber bulunduğu iyi insanların güzellikleri peyderpey ona da geçecek, zamanla o da güzelliklerle bezenecek, en nihayet Alemlerin Rabbi’nin sevdiği bir kul olacaktır.

“İyi şahıslarla dostluk kuran kimse, kendisi kötü bile olsa iyi olup, sonra onların himmeti ve sohbeti onu hayırlı bir insan haline getirir. Aksine kötülerle dostluk kuran da, kendisi iyi bile olsa bozulur. Çünkü onlarla bir arada bulunan, onların kötülüklerine rıza gösteriyor demektir. Kötülüğe rıza göstermekse, sahibini de kötü hale getirir.

“Arkadaşlık ve sohbetin esası; nefsin adetleriyle sükûnet bulması ve alışkanlıkları ile ülfet etmesidir. Bir kimse hangi topluluğun arasına girerse, onların fiillerini kendi adeti ve itîyadı haline getirir. Çünkü ister hak, ister batıl olsun, bütün irade, arzu, muamele ve ameller esasen onda mevcuttur. Görmüş olduğu bütün muameleler, arzular ve meyiller kendisinde gelişir ve öbür temayüllere hakim ve galip olur. Sohbetin insan tabîatı üzerinde büyük bir tesîri vardır. Adetlerin çetin bir savleti ve saldırısı mevcuttur. O derecede ki, insan sohbetle alîm, papağan talimle natık olur. Riyazât ve eğitimle at, o derece değişir ki hayvani adetleri terkederek insani adetler ve alışkanlıklar edinir.” (9)

“Sohbet ve arkadaşlığın kişinin şahsiyet, ahlak ve karakteri üzerinde derin tesiri vardır. Bir arkadaş diğerinin özelliklerini, ruhi ve manevi bir etkilenme, davranışlarında ona uymakla elde eder. İçtimai bir varlık olan insanın, topluma karışması ve kendine uygun dost ve arkadaş edinmesi tabiidir. Eğer o, fasık, kötü ve şerli birini arkadaş edinirse, bilmeden ve tedricen onun da ahlakı bozulur, sıfatları değişir, onların seviyesine inerek özelliklerini elde eder. Aksine iman, takva ve istikamet sahiplerini dost edinirse, kendiside onların derecelerine yükselir. Nefsini kusurlardan uzaklaştırır. Bu yüzden; “Kişi, dost ve arkadaşlarının ahlâkı ile tanınır.” denmiştir.

Hazreti Peygamber’in Ashabı sohbetle, tabi’in ve tebe-i Tabi’in de bunlara tabi olmak ve onları benimsemekle yüksek derecelere ulaştılar.” (10)

Evet Hazreti Peygamber (Sallallahu Aleyhi Ve Sellem)’in ashabı, O’nun sohbet ve nuru ile sahabe oldular. Sahabileri (Radıyallahu Anh) görenler, O nurlu zatı göreni görmekle tabiin oldular. Görülüyor ki; insan sadıklar ile beraber olduğu zaman çok büyük nimetlere kavuşuyor. Enes Bin Malik (Radıyallahu Anh)’den rivayete göre Peygamberimiz (Sallallahu Aleyhi Ve Sellem): “Ne mutlu beni görüp, iman edene! Ne mutlu beni göreni görene”(11) buyurmuşlardır.

Hadistende anlaşılacağı üzere Resulûllah (Sallallahu Aleyhi Ve Sellem)’ı görmek büyük bir nimettir. Çünkü nübüvvet nuru, insanın üzerinde şimşek gibi çakar ve ölünceye kadar tesiri üzerinde bulunur. Bu bereketle insan günahlara düşse de dönüp dolaşıp tevbe eder ve ona layık ümmet olmaya gayret eder. Amel olarak Resulûllah (Sallallahu Aleyhi Ve Sellem)’ın hayatını en iyi şekilde hayata geçiren insanlar, hiç şüphesiz kendilerine gelen insanlar üzerinde müspet yönde etkili olurlar. Çünkü onlar yüzlerine bakıldığında Allah’ın hatırlandığı insanlardır. Bunun en güzel örneği Allah dostlarını ziyaret edip onların bir bakışıyla hayatı değişen insanlarda görülür.

İmam Münavi (Kuddise Sirrûhu) bu konuda şöyle demiştir: “Hakikâten sûretlere bakmak, insanların nefislerinde, bakılanın ahlakının tohumunu eker. Sevinçli kimsenin sevinci, üzüntülü kimsenin üzüntüsü, bakana sirayet eder. Böylece hayâldeki sûretin sahibinden sevinç veya üzüntü, hayaliyle bakana bulaşmış olur. Bu, sadece insana mahsus bir meziyet değildir. Hayvan ve nebatatın sûretlerinde daha fazla vardır.”

Rağıb el-İsfehani demiştir ki: “Bu hadis, insanın bütün gayreti ile salih insanlarla beraber olmasını ve onların meclisinde bulunmasını tenbih etmektedir. Onların sohbeti ve meclisi kötü insanı iyi yapar.” Hikmet erbabı zatlar, şu hakikâti beyan etmişlerdir: “Kim hayırlı bir insanla beraber olursa onun bereketine ulaşır.” Demek ki; Allah dostlarının meclisinde bulunup yanlarından ayrılmayan kimseler, hüsrana uğramazlar.”(12) Ehlullah’ın meclisinde bizzat bulunmak, kişiye fayda sağladığı gibi gıyâben şahıslarını ve hâllerini düşünmekde fayda verir. Çünkü bir kişi hayalinde, dimağında ve kalbinde neyi tasavvur ederse, fiillerinde de o tezahür eder.

DİPNOTLAR:

1. Bak, Mektubat, cild:1 187 ve 207 mektub

2. 3. 4. İbnü’l-Mübarek, Kitabû’z-zühd, Beyrut ty. 122; Aynı anlamda ki bir hadis için bkz. Buhari, Zebaih, 31, Büyü, 38; Müslim, Birr, 146; Ebu Davud, Edeb, 16

5. Tirmizi, Zühd, 45

6. Buhari, Edeb, 96; Müslim, Birr, 165; Tirmizi, Zühd, 50, Dakvat, 98

7. Ebu Davud, Edeb, 49

8. Buhari, Mezalim, 5, Salat, 88; Tirmizi, Birr, 18

9. Hucrivi, Keşfü’l-mahcub, 483-484

10. Abdülkadir İsa, Hakaik ani’t-tasavvuf, Halep 1384/1964, 27-28

11. Taberani, El-Mu’cemu’s-Sagir, 314 No: 844, El-Mu’cemul-Evsat 6/171, No:6106, El-Mu’ce-mu’l-Kebir, 8/8009, 8010, 2/29

12. Münavi, Feyzü’l-Kadir S/507

Râbıta nedir, konusuna gelelim: En fazla itiraz edilen, çok kimsenin de kafasının almadığı, kafası almadığı için de itiraz ettiği konuya gelmiş oluyoruz. Öncelikle Râbıta nedir? Meseleye doğru yerden girmek gerekiyor. Ters taraftan girerseniz, varacağınız sonuç da ona göre ters olur, yalan olur, yanlış olur, hatta iftira olur.. Meseleye doğru yoldan, doğru yerden girerseniz doğru sonuca erersiniz. Yapacağınız îzâhlar da doğru olur. İtiraz edenler diyorlar ki ‘râbıta, ibadettir. Bir insan mürşidini, şeyhini göz önüne alarak râbıta yaptığı zaman, hâşâ ona ibadet etmekte, dolayısıyla rabıta insanı şirke götürmektedir… Acaba rabıta böyle mi ? Râbıta, acaba bir ibadet midir? Yoksa başka bir şey midir ? Meseleye doğru girmemiz lazım. Râbıta ibadettir diye meseleye girerseniz, hiç bir konuyu halledemezsiniz. Ortalığı da fitneye veririsiniz. Öyleyse Râbıtanın doğrusu nedir?

Râbıta, feyizli bir ortamı ya da insanı hayalen canlı tutarak, hayalen hemhal olarak o hal ve kişinin nurundan ya da o yerin feyzinden, nurundan istifade etmektir. Yoksa bir insana, mekana veya mabuda… ibadet etmek değildir. Tekraren ve özellikle belirtiyorum : Rabıta, hayalen canlandırma ve hemhal olma neticesinde feyizlenme ve nurlanmadır. Rabıta, nurlu bir insanı ya da ortamı hayalen canlı tutarak, o nurdan istifade etmek demek olunca bu defa şu soruyu soralım : Nurlu bir insan ile yüz yüze görüştüğümüz zaman, onun nuru, feyzi beriki insana geçiyor da, gıyaben hayal ettiği zaman geçer mi ? Karşımıza bu mesele çıkıyor.? Bu sorulara cevap vermekle karşı karşıyayız şimdi : Önce diyelim ki nurlu bir insanla hemhal ola ola, o nurlu insanla beraber ola ola, nurlu insandan, hemhal olan insana nur ve feyiz geçer. İlgili hadisi söyleyeyim : Müslim’in Sahih’inde Tevbe bahsi, oniki ve onüç no’lu hadis-i şerîf. Bu hadis-i şerîf Hanzala ismindeki sahabiden geliyor. Hanzala’ya Hz. Ebu Bekir rastlamış ve ona “ne var ne yok ya Hanzala” diye sormuş. O da “Sorma, Hanzala münafık oldu” demiş.

Hz. Ebu Bekir, “O ne biçim söz” diyor. Hanzala, cevaben “Resûlullah Aleyhi´s-Salâtu ve’s-Selam’ın yanında iken çok güzel haller hissediyorum, manevi hallerde oluyorum”, anlamında bir şeyler söylüyor ve devamla “ama O’ndan ayrılınca bu hal benden kayboluyor. Bu herhalde münafıklığımın alametidir”, diyor. Hz. Ebu Bekir ise “Bizde de bazen böyle haller olur. Haydi gidelim Resûlullah Aleyhi´s-Salâtu ve’s-Selam’a soralım bunu”, diyor. Beraberce Resûlullah Aleyhi´s-Salâtu ve’s-Selam’a gidiyorlar. Hanzala durumu anlattıktan sonra, Peygamberimiz Aleyhi´s-Salâtu ve’s-Selam diyor ki, (hadisin bu kısmı çok önemli)

“Canımı elinde tutan Allaha yemin ederim ki siz benim yanımda bulunduğunuz hal üzere ve zikretmeye devam ederseniz sizinle melekler döşeklerinizin üzerinde ve yollarınızda… musafaha ederler. Lakin Ya Hanzala bazen böyle, bazen öyle” (Resûlullah Aleyhi´s-Salâtu ve’s-Selam bunu üç defa tekrarladı. Müslim,Tevbe : 12,13).

Yani “Benim yanımdaki halinizi gıyabımda da muhafaza etmiş olsaydınız, meleklerin sizinle yolda, belde, evinizin içinde, yatağınızda… musafaha ettiğini görecektiniz. Amma Ya Hanzala, bu bir andır, bazen olur, bazen olmaz. (bu münafıklık değildir)”.

Gördüğünüz gibi bu rivayetten çıkan sonuç şudur : Nurlu bir insanın yanında iken güzel manevi haller hissediyorsunuz. Ayrılınca o hal kayboluyor. Eğer gıyaben o nurlu ortamı canlı tutarsanız, o nur gelmeye devam eder. İşte râbıta budur, yoksa hâşâ birine tapmak değil.

Manevi seviyesi olan bir kişi ile manevi bağı devam ettirerek, irtibatı hayalen devam ettirerek, nurun devamlılığını sağlamaktır. Râbıtanın aslı esası budur. Peki şimdi geliyorum, bir insandan diğerine nur ve feyiz geçer mi ? Bu sorunun cevabı için de hemen şu soruyla meseleye girelim : Sahabi kimdir ? Sahabi, Peygamber Aleyhi´s Salâtu ve’s-Selam ile görüşendir. Hayatta iken Peygamberimizi hayatta görmüş olan müslümandır sahabi. Veya Peygamberimiz’in görmüş olduğu müslüman kişilere biz sahabi diyoruz. Müslüman iken mü’minken görmüştür. O imanını kaybetmeden de öylece ahirete intikal etmiştir. İşte bu kişiye sahabi diyoruz. Peki sahabi olmayan bir müslüman, tüm ömrünü ibadetle geçirse sahabi olabilir mi? Olamaz. Peki herhengi bir insan sahabeden daha faziletli olabilir mi ? Belli ki daha üstün, daha faziletli olamaz. Sahabe en üstün tabakadır. Peki sahabe bu makamı amel ile veya ibadet ile mi elde etti. Yok. İlimle mi elde etti ? O da yok. Örnek vererek anlatayım: İmam-ı Azam’ın ilmi çok rahat söyleyebiliriz ki sahabenin yüzde doksan beşinden fazlaydı. Bunu rahat söyleyebiliriz. Ameline gelelim. İmam A’zam’ın ameli yine sahabenin pek çoğundan fazla idi. Mesela sahabenin en alt tabakasından olanlardan Vahşi’yi düşünelim. Fazilet olarak Vahşi mi üstün, İmam Azam mı üstün? Vahşi üstündür. Peki Vahşi bu üstünlüğü ibadeti ile mi elde etti ? Hayır, ibadeti İmam Azam’ınki kadar yoktu, rahat söyleyebiliriz. İlmi ile mi elde etti ? Yok, ama ilim ve amelde İmam-ı Azam’dan çok geride olmasına rağmen, fazilet olarak İmam Azam’dan önde ve üsttedir. Peki bu fazileti Vahşi ne ile elde etti ? Resûlullah Aleyhi´s Salâtu ve’s-Selam’la görüşmekle elde edildi. Başka bir sebep ve vesile yoktur.

Evet, evet bu fazilet sadece sahabinin, Peygamberimizle hemhal olmasıyla oldu. Başka bir sebep yok. Dolayısıyla bir insanın nurundan, feyzinden istifade etmek, onunla sohbetle olur. O sohbet yoksa, o kişiden nur, arzu edildiği kadar geçmez. Değerlendirme sorularına devam edelim: Tabiin kimdir? Ümmetin ikinci derecede faziletli tabakası olan tabiin nesli, sahabilerin kendisini gördüğü kişilerdir. Şimdi burada bir tarif vereceğim: Kimi hadis usulcüleri ; ‘Bir insanın tabiinden olması için sahabenin onu bir an görmesi yetmez. Tabiinden olmak için, sahabe ile biraz beraber olmak, sohbet etmek gerekir. Ama Peygamberimiz müslüman bir insanı bir an görse o kişi hemen sahabi olur. Çünkü Peygamberimizdeki nur ve feyiz kuvvetli idi, hemen geçiyordu. Ama Peygaberimize kıyasla sahabeninki zayıf olduğundan sahabenin nurunun geçmesi için, o nuru alabilmek için sahabe ile hemhal olmak gerekir. O üstünlük, o fazilet, o nurun sirayeti ile olur ‘(Suyûtî,Tedrîbu’r-Râvi, 2 / 206, Beyrut, 1985 ; Sehâvî, Fethu’l-Muğîs, 3 / 123, Beyrut, 1993) diyorlar. Bu durum, bir insandan başka bir insana nurun geçtiğini, sirayet ettiğini gösterir. İşte bunun yolu canlı canlı sohbettir. Canlı canlı sohbetin olmadığı durumlarda hayalen beraberlik o nurun geçmesini temin eder. İşte bu hayalen beraberlik râbıtanın kendisidir.

Başka da izahı yok rabıtanın. Rabıta haşa insana tapınmadır deyip duranlar rabıtaya bu noktadan baksalar meseleyi çok iyi anlayacaklar. Ama meseleye bozuk niyetten dolayı ters taraftan girince iddia ettikleri gibi hem yanlış anlarlar hem de düşmanlık ve nefrete hatta iftiraya sebebiyet verirler

Rabıtanın fiziki îzâhını da ben salih insanlardan çok dinledim. Çok hoş fizîkî İzah şöyle: Elinize makası alınız. Toplu iğneleri çekiyor mu ? Çekmiyor. O makası, mıknatısa sürtün, sonra makası iğnelere tutun. Makas iğneleri çekmeye başlar. Makas mıknatısla hemhal oldu, temasa geçti. Dolayısıyla mıknatısın hali onu etkiledi, ona özelliği geçti ve iğneleri çekmeye başladı. Peki bir başka makası değdirin, toplu iğnelere. Çekmez. Önceki makası, bu makasa sürtün, bu ikinci makas da iğneleri çekmeye başlar. İşte esas cezbedici kaynak ile hemhal ola ola ondaki bazı özellikler buna geçer ki bu geçiş maddenin rabıtası ile olmuştur (M.Z.KOTKU, AK-RA konuşmalarından). Yine şöyle bir örnek vermişti : Demir yakmaz.. Ama demiri ateşe koy, demir ateşle hemhal ola ola öyle bir an gelir ki demir de yakar hale gelir. Dolayısı ile nur sahibi, nurlu, feyizli bir insan ile hemhal ola ola bu nur öteki insana geçer (M.Z.KOTKU, İskender Paşa Camii va’zlarından). Râbıta işte budur.

Îzâhı bu, yoksa ibadet falan değil. Yaptıkları yanlış değerlendirme fitneden ve iftiradan başka bir şey değildir. Bakın az önce ilgili hadis-i şerîfi okudum.. İnsan ne ile sahabi olur, ne ile ve nasıl tabiinden olur, anlattım bunları. Sahabi veya tabiinden… oluş ne amelle ne ilimle olur. Feyizli ve nurlu insanlarla sohbetle, beraberlikle, hemhal olmakla olur. Rabıtanın aslı bu. Rabıtanın reddedilecek bir tarafı yok, ibadet olacak tarafı da yok. Bir insanın manen yükselmesi bu durumda amel ile olmamış, ilim ile olmamışsa, başka ne ile olur. Zenginlikle mi olur? Yok, Çünkü İmam Azam zengindi. Pek çok sahabiden daha zengindi. Ama sahabe seviyesine çıkamamıştı.

Peki Peygamberimizle Râbıta kurulabilir mi?

Resûlullah Aleyhi´s-Salâtu ve’s-Selam ile olur. Onu da şöyle izah edeyim : Aslında nurun kaynağı Cenâb-ı Hakk’tır. O, önce nurunu Peygamber Aleyhi´s-Salâtu ve´s-Selâm’a indirir. Diğer Peygamberlerden de önce O’na indirir. Peygamberimizden de insanlara dağılırken diğer Peygamberler ve ümmet-i Muhammed’in salihlerine dağılır. Onun içindir ki bu ümmetin salihleri ile diğer Peygamberler aynı anda o nuru alırlar. “Ümmetimin alimleri, salihleri Beni İsrail’in Peygamberleri gibidir” (değeri için bkz. Acluni, Keşf, No:1744) rivayetinin îzâhı da budur zaten. Ümmetin diğer ferdlerine ise bunlar kanalıyla o nur ve feyiz dağılır ki bu dağılma, o sohbet, o beraberlik, o hemhallik, o râbıta ile olur.

Râbıtanın, zikrullahın, insanı feyizlendirdiği, nurlandırdığı tecrübe ile sabittir. Bu nur, insana güç, kuvvet, cevvaliyet, zindelik, dinçlik verir. O insanlar bundan dolayı sıkıntılara, zorluklara çok iyi tahammül ederler. Çok ibadet etmek onları yormaz hatta dinlendirir. Nafileleri çok işledikleri için, farzlar onlar açısından sıradanlaşır. Mesela sabah namazını, vaktinde camide cemaat ile kılmak çok sıradan bir iş halini alır. Teheccüdü, gece ibadetini kaçıracak olsalar sanki bir farzı kaçırmış gibi, bir haramı işlemiş gibi kendilerini kötü hissederler. Bir de şunu ekleyeyim ; Mesela bir oda düşününüz. Nursuz, secdesiz, namazsız, niyazsız, mendebur insanların doldurduğu bir oda. Oradaki insanlar dışarı çıksın gitsin, sonra gel o odaya, orada hiç bir manevi hava göremezsiniz. Ama o odaya bir tane salih, feyizli insan koyun. O insan kalkıp gittikten sonra girin o odaya, o manevi havayı fark edersiniz. Bu neden oldu ? İşte o insanın nurunun o odaya sirayet etmesi ile oldu. Bu durum isbat istemeyecek kadar açık, belli durur. Biraz da insan firasetle gözlemlerse, bunu görür. Ama firasetsizce olaylara bakarsa o zaman nursuz bir insan ile nurlu bir insanın farkını bile göremez.

.

Râbıta Kime Yapılır? - Hakikat

www.hakikat.com/dergi/217/tasavvuf217.html

İşte Râbıta yapan, bu

.TASAVVUF'UN ASLI

HAKİKAT VE MARİFETULLAH İNCİLERİ

Râbıta Kime Yapılır?

1. Hazret-i Allah ile iftihar edenlere yapılır. Zira onlar Hakk'ta fânî olmuştur. Varlığından bir eser kalmamıştır.

Nefsi ile iftihar edenlere gelince; o doğrudan doğruya kendini putlaştırmıştır, râbıta edenler nefis putuna râbıta eder. Bu, bu kadar hassas ve ince bir mevzudur ve fakat bilinmiyor.

Âyet-i kerime'de:

"Sâdıklarla beraber olunuz." buyuruluyor. (Tevbe: 119)

Bu sâdıklar kimdir?

"Onlar sıdk makamında, kuvvet ve kudret sahibi hükümdarın huzurundadırlar." (Kamer: 55)

Allah-u Teâlâ'ya vâsıl olanlar sıddıkiyet makamına alınırlar.

Râbıta yalnız bunlara yapılır, başkasına değil. Onlar dünyada nâdirdir.

2. Yalnız ve yalnız kendisini bir maskeden ibaret olduğunu bilene ve görene Râbıta yapılır.

Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Hadis-i şerif'lerinde buyururlar ki:

"İlmi ile amil olan âlimin yüzüne bakmak ibadet makamına kâim olur." (Münâvî)

Çünkü o bir maskeden ibarettir. Onun içinde gerçekten Hakk vardır. Onun içindir ki, ona nazar eden, tecelliyat-ı ilâhî'ye mazhar olur.

3. Vücudu da bir elbiseden ibaret olduğunu bilen ve görene Râbıta yapılır. Bunlar Hazret-i Allah ile bakar ve bunları görür.

Hani Allah-u Teâlâ Âyet-i kerime'sinde buyurmuyor mu?

"İçinizde... Görmüyor musunuz?" (Zâriyât: 21)

İşte Allah-u Teâlâ'nın içte olduğunu gören ve bilen yalnız bunlardır. Bu sırra yalnız bunlar mazhardır. Râbıta ancak bunlara yapılır, başkasına şâmil değildir. Bu surette Allah-u Teâlâ'ya ulaşmak için köprü mesabesindedir, bir vasıtadır, hem de en mühim bir vasıtadır. Nasipdar olanlar oradan alırlar..

Bunlar "El-fakru fahrî"nin sırrına erenlerdir. Allah-u Teâlâ'nın ihsan ve ikram ettiği sonsuz nimetlerin karşısında, bir zerrenin dahi idrâkinden âciz olduğunu bilirler. Amma o görüyor da âciz düştüğünü biliyor. Hem biliyor, hem görüyor.

•

İşte Râbıta yapan, bu içindekine yapmış olur. Râbıta'ya mezun olanlar da ancak bunlardır. Neden? Çünkü o, kendi varlığını var olan Hazret-i Allah'ta ifnâ etmiş. Zira gerçek mürşid Hazret-i Allah'tır.

İtiraz edenler bu Âyet-i kerime'lerin, bu Hadis-i şerif'lerin tecelliyatından mahrum kaldıkları için, bilmeyerek itiraz ediyorlar. Amma bu itirazları ile gerçekten câhil olduklarını ortaya koyuyorlar.

Kalbini Allah-u Teâlâ'nın dostuna raptetmek emr-i ilâhî olduğu halde, bu emr-i ilâhî'yi inkâr edenlerin ellerinde ne gibi deliller var?

Dilinizi göstereceğinize delil gösterin!

Zira bunların dilini, önlerine sürdüğüm Âyet-i kerime ve Hadis-i şerif'lerle kesmiş oluyorum.

Kâbe-i Muazzama'ya secdeye kapanmayı şirk olarak kabul etmiyorsun da, Râbıta'dan murad olunan: "Sâdıklarla beraber olunuz!" emr-i ilâhî'sini neden şirk kabul ediyorsun? Halbuki o da Allah-u Teâlâ'nın emri, bu da Allah-u Teâlâ'nın emri.

İnsan-ı kâmil bir perdeden, bir maskeden ibarettir. Kâbe-i muazzama'da ne ki varsa İnsan-ı kâmil'de hepsi mevcuttur. Onda öyle bir bina var ki, onu O yarattı. Onun özünde Hakk var.

Kâbe-i muazzama'da Hacer-ül esved, Kâbe-i muazzama'da Altınoluk var. Fakat Allah-u Teâlâ ona öyle bir oluk ihsan buyuruyor ki, feyz deryâsından Resulullah Alayhisselâm'ın deryâsına gelir. Kâinat da o deryâdan alır, o Altınoluk'tan alır. Yani ona yönelen Hakk'a yönelmiş olur. Ondan aldığı feyz, feyz-i ilâhî'dir. Allah-u Teâlâ'dan Resul-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem-ine, Resul-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem-inden ona, ondan O alınmakla feyz-i ilâhî olur.

O gördüğün insan-ı kâmil bir maskeden, bir resimden ibarettir. İçinde yalnız ve yalnız O olduğunu hem bilir hem görür.

Gören yalnız bunlardır. Onun içinde yalnız O olduğu için, O Kâbetullah oldu. İşte Râbıta ancak Kâbetullah'a yapılır.

Kâbe-i muazzama'nın yapılması için Allah-u Teâlâ İbrahim Aleyhisselâm'a emretti ve bütün ruhların dâvet edilmesi emrolundu. Bu dâvet kıyamete kadar devam eder, umuma şâmildir.

İbrahim Aleyhisselâm'a yapımını ve dâvetini emreden Allah-u Teâlâ, sâdıklarla olmayı emreden de yine Allah-u Teâlâ'dır.

Nasipdar ettiği kimseler o vâsıta ile tekâmül eder. Aynı zamanda "Kalbül-mümin arşur-rahman" olduğu için; Allah-u Teâlâ'nın ihsan ve tevdî ettiği emâneti, ezelî nasibini, Râbıta ve muhabbet sayesinde almış olur.

Bütün kâinâta taksimat maddî arş'dan gelir. Mânevî bütün taksimat da, mânevî arş'dan gelir. Bu da İnsan-ı kâmil'dir. Onun içindir ki Allah-u Teâlâ taksim etmişse nasibdar olanlar nasibini oradan alırlar.

•

Allah-u Teâlâ diğer bir Âyet-i kerime'sinde:

"Ey iman edenler! Sabredin, sebat gösterin, hazırlıklı ve uyanık bulunun ve Allah'tan korkun ki, felâha erebilesiniz." buyuruyor. (Âl-i imrân: 200)

Şeyh Es'ad Efendi -kuddise sırruh- Hazretleri buyururlar ki:

"Bu Âyet-i kerime'yi bu mânâya kullanırsam, zâhir âlimleri tarafından hatalı görülmemeliyim. Çünkü;

"Kur'an'ın bir zâhiri bir de bâtını vardır. Bâtını da yedi dereceye kadar gider."

Gibi Hadis-i şerif'ler tefsir dairesini genişletmişlerdir." (45. Mektup)

Nefsini İlâh Edinenler ve
Onlara Râbıta Yapanlar:

Cenâb-ı Hakk'ı görmeyen, bilmeyen, mâsiyetten kaçınmayan, kendi nefsini ilâh edinen kimselerdir. Râbıta yapan onun nefis putuna yapmış olur. O da şeytan ile merbudiyetini kurar. Bu böyledir.

Allah-u Teâlâ Âyet-i kerime'lerinde buyurur ki:

"Onlar hakikaten kendilerinin bir şey üzerinde bulunduklarını sanırlar. İyi bilin ki onlar yalancıdırlar.

Şeytan onları istila etmiş, onlara Allah'ı anmayı bile unutturmuştur. Onlar şeytan taraftarı olanlardır." (Mücâdele: 18-19)

Hem gayri yolda bulunacak, şeytanın izini takip edecek, gayesi ve maksadı peşinde koşacak, cebini dolduracak, şöhret yolunda olacak; hem de tasavvuftan bahsedecek, bu mümkün değil!

Bunlar ancak sun'î mutasavvıflardır. Gerçekten, hakikatten mahrumdurlar. Bütün işleri zandan ibarettir.

Âyet-i kerime'de şöyle buyuruluyor:

"Resul'üm! Gördün mü o nefis arzusunu ilâh edineni? Artık ona sen mi vekil olacaksın? (Onu şirkten sen mi koruyacaksın?)" (Furkan: 43)

Bunlar, şeyh şeytanı tabir edilen yol kesici mukallid mürşidlerdir. Bunlar, şeytanın yapamayacağını şeyhlik maskesi altında yaparlar.

Ahkâma ters düşen haller zuhur ediyorsa o mürşid mukalliddir, sahtedir.

Mukallid kendisini ona benzetiyorsa da o boyaya boyanmamıştır. Şeytanın boyasına boyanmıştır. Birisi Hakk'ın boyasına boyanmıştır, diğeri şeytanın boyasına. Birisinin işi Hakk iledir, birisinin işi halk iledir. Hakk ile olan halka muhtaç değildir. Halk ile olan halka muhtaçtır. Onların Hakk ile işi yoktur. Şeytanın askerleridirler. Zira onlar sahtedirler.

.

Rabıta Şirk midir? | İslam Dergisi

www.islamdergisi.com/genel/rabita-nedir/

7 Şub 2013 - Orada kimse Allah ile kul arasına girmiş değildir. ..... 4 mezhebin rabıta ve tarikat ile ilgi

.Perşembe, Şubat 7, 2013 - 6:52, Yazar: Abdullah Bekir 77 | GÜNCEL YAZILAR, TASAVVUF

Rabıta Şirk midir?

Bismillâhirrâhmânirrahîm
Her hayrın ve şerrin yegane yaratıcısı kendisinden başka İlah olmayan Allahu Tealadır. O’nun eşi ve benzeri ve dengi yoktur. Herkese kuvvet ve hayat veren O’dur.

RABITA NEDİR..?
Rabıta; bir kimsenin bir kimseyi hayal etmesidir. Her insan eşini, çocuklarını ve dostlarını her gün belli zamanlarda hayal etmektedir.
Rabıtanın şirk olduğunu iddia eden müddeiler, eşlerini, çocuklarını ve hatta metreslerini düşündükleri vakit müşrik olmuyorlar da sufiler mi Allah’ın dostu bir mürşidi kâmili düşündüğü vakit müşrik oluyor..? Doğrusu bu pek adaletsiz bir ön yargıdır.

Yaşayan, aklı ve şuuru yerinde olan her insan, ya sevdiklerini ya da sevmediklerini veya bunlarla alakalı olmayan şeyleri düşünmek zorundadır. Bu durum insanın iradesiyle olan bir şey de değildir.
Rabıtanın şirk olduğu iddiası, selefiyeci diplomalı cahiller tarafından uydurulmuş boş sözlerdir.
Mîmârî de, resim ve benzeri sanat dallarında uzman olmayan bir kimsenin, bu dallarda yaptığı eleştiriler ne kadar abes ise, tasavvuftan hiç anlamayan selefiyeci cahillerin rabıta hakkında olumsuz iddiaları ondan daha abestir…

Rabıta Yapmak İbadet midir..?
Rabıtanın ibadet olduğunu söyleyen hiç bir şeyh yoktur. O halde ibadet olmayan bir işi yapmak neden şirk olsun.? Bir şeyin şirk olması için onun ibadet türü bir işlem veya inanç olması gerekir. İbadet bir kimseye ta’zim yaparak kulluk yapmak, onu ululamaktır. İçinde ta’zim olmayan kulluğa kölelik denir.
SORU: Rabıtanın sufiler tarafından uydurulduğu söylenilmektedir. Hatta bu hususta bazı kimseler daha da ileri giderek Kur’an’dan bazı ayetlere yanlış anlam vererek rabıta yapanların müşrik olduğunu söylerler. Örneğin; “
-” Dikkat et, hâlis din yalnız Allah’ındır. O’nu bırakıp kendilerine bir takım dostlar edinenler: Onlara, bizi sadece Allah’a yaklaştırsınlar diye kulluk ediyoruz, derler. Doğrusu Allah, ayrılığa düştükleri şeylerde aralarında hüküm verecektir. Şüphesiz Allah, yalancı ve inkârcı kimseyi doğru yola iletmez. (Zümer-3)

Bu ayeti ehli sünnet alimleri nasıl anlamışlardır ve İslam’da rabıtanın yeri nedir?

CEVAP: Zümer suresi 3. ayetin meali:
“İyi bil ki, halis din ancak Allah’ındır. O’ndan başka birtakım dostlar tutanlar da şöyle demektedirler: “Biz onlara sadece bizi Allah’a daha çok yaklaştırsınlar diye ibadet ediyoruz.” Şüphe yok ki Allah, onların aralarında ihtilaf edip durdukları şeyde hükmünü verecektir. Herhalde yalancı ve nankör olan kimseyi Allah doğru yola çıkarmaz.” (Zümer-3)
Elmalı Hamdi tefsirinde ve diğer Ehli Sünnet ulemasının tefsirlerinde Zümer suresi 3. ayetin tefsiri şu manada yapılmaktadır:
-” Şirk koşanlar, hep Allah’tan aşağı olanlardan birtakım veliler, koruyucular tutmak isterler. İsterler ama O’ndan başka velilere, emir sahiplerine tutunanlar, gerek “İlahları, bir tek ilâh mı yapmış?” (Sâd, 38/5) diyenler gibi putlara, gerek meleklere ve gerekse İsâ gibi şerefli kullara ilâh diye sarılanlar “Biz onlara ancak, bizi Allah’a daha çok yaklaştırsınlar diye ibadet ediyoruz derler.” (Zümer-3)

Görüldüğü gibi ilgili ayet putperestler ve İsa’ya “ilah” diyen Nasara hakkında nazil olmuştur. Zira onlar Allah’tan başkasına ibadet etmektedirler. Tefsirde de böyle ifade edilmektedir. Bu sefiller rabıta yapan, Allah’tan başkasına ibadet edilmeyeceğine iman eden müminleri o putperestlere benzetme gafletine düşmekteler. Dikkat edilirse ayette; “Biz onlara sadece bizi Allah’a daha çok yaklaştırsınlar diye ibadet ediyoruz.” ibaresi geçmektedir. Hiç bir sufi şeyhine, kendisini Allaha daha çok yaklaştırsın diye tapmaz. Sufi herkese Allah’ı sevdirmeye çalışan bir mümindir.. Sufi şeyhini sadece vesile bilerek Allaha kulluk yapar. Buna rağmen anlayış fukarası, basiretleri bağlı Molla Kasım zihniyetli okumuş ama okuduğunu anlayamamış bazı cahiller, bu ayetlere yanlış mana vererek temiz müminlere şirk atfetmekteler.
Şirkin ne olduğundan habersiz gafiller kalkıyor başkalarını şirkten kurtarma çabasına girişiyor. Oysaki bu kimseler ikilikten batağına saplanmış varlık pisliğinin içinde yüzen pislik böcekleri gibidir. Bunlar farkında olmasalar da bu da şeytanın onlara oynadığı oyunlardan birisidir.
Zira hiç bir sufi şeyhe tapmaz. Onun sadece Allah’ın değerli bir kulu olduğuna inanır ve her türlü faydayı Allah’ın yarattığına, tek kuvvet ve kudret sahibi Allah’tan başkasının ma’budluğa hakkı olmadığına bütün kalbi ile inanır. Vesile hakkında Allahu Teala şöyle buyurmaktadır, mealen;
-” Ey inananlar, Allah’tan korkun, (vebteğû ileyhil-vesileh) O’na yaklaşmaya vesile arayın ve O’nun yolunda cihad edin ki, kurtuluşa eresiniz.” (Maide-35)

Ayette görüldüğü gibi (vebteğû ileyhil-vesileh) “O’na (Allah’ın rızasına) yaklaşmak için vesile arayın” buyurulmaktadır. Bu vesileye sadece Kur’an’ın zahiri olan farzları yapmak ve haramlardan kaçmak olarak bakanlar yanılmaktadır. Zira Kur’an’ın zahiri olan emir ve yasaklar elde olan bir mevcuttur. O halde Kur’an’ın başka bir emri olan ihlası elde etmek ve riyadan kurtulmak için olan vesile nasıl bir vesiledir..? Görünürde olmayan bu vesile, Kur’an’ın zahirini ve özünü bilen ve anlayan rasihun alimlerdir. O alimler ise İmamı Rabbani hazretlerinin belirttiği nefsini kötü huylardan tezkiye, ruhunu Allah sevgisinin haricindeki sevgilerden tasfiye etmiş mürşid-i kâmillerdir. O halde Allah’ın rızasına ulaşmak için Allah’ın rızasına ulaşmış kimseler aranmalıdır. Kendisi boğulmakta olan birisi başkasının kurtuluşuna naslı vesile olabilir..?
S O R U :
Bir selefiyeci şöyle bir soru sormaktadır:
“Peygamber veya sahabelerin rabıta yaptığını isbat edebilir misiniz..?

CEVAP:
Gönlü bir an Allah’tan gafil olmayan Peygamber efendimiz ve sahabeler neden ve neye rabıta yapsınlar..?
Bu sapkın adamlar Peygamber efendimiz ve güzide Eshabının mübarek gönüllerini kendi paslı gönülleri gibi sanarak böyle densiz sorular sormaktalar. Şu iyi bilinmelidir ki, Peygamberler ve mürşid-i kamiller rabıta yapmaz murakabe yaparlar. Sahabelerin her birisi de birer mürşidi kamil olduğuna göre onlar ancak murakabe yapmışlardır. Ancak onlarında bidayette Rasulullaha rabıta yaptıkları varidtir. Bunun bariz örnekleri vardır. Hz. Ebu Bekir(r.a.) ve İbn-i Abbas(r.a.) gibi sahabeler ve tabiinden Üveysi Karani bunlardandır. Üveysi Karani (k.s.), Rasulullahı yıllar boyu görmeden hayal ederek yani; rabıta ederek yaşadı. Rasulullahın onun hakkındaki övgülerini duymayan yoktur sanırız.

RABITA NE ZAMAN ŞİRK OLUR ?
Bir kimse her türlü tasarrufu Allah’tan başkasından bilirse, veya tasarrufu kısmen de olsa rabıta ettiği şeyhinden bilir ve öyle itikat ederek onu ilahlaştırır, ona dua eder ve bazı işlerinin meydana gelmesinde şeyhini -haşa- Allah’a ortak tutarsa; “şeyhim şu, şu işleri yaptı.” veya; “şeyhim bana şunları verdi” der, bu konuda şeyhini vesile bilmeyip o işin yaratanı bilirse ve öyle inanırsa, işte o zaman o kimse, şirk ve küfür bataklığına düşmüş olur.
Ey Rabbimiz, bizi küfür ve şirkin her türlüsünden muhafaza eyle.
Âmîn yâ mucibetdeavât bihurmeti seyyidilmurselîn. (s.a.v.)

TASAVVUFÎ RABITA NEDİR?
Tasavvufi Rabıta; ruhunu ve nefsini her türlü kötülükten arındırmış Allah dostu kamil ve mükemmil bir zâtın gönül aynasına yansıtılan marifetullahı ve İlahi nurları, baş gözünü kapayarak gönül gözü ile gözler kapalı olarak seyretmek için kurulan manevi bağlantıya RABITA denir.
Rabıta demek, düşünce bağı demektir. Her insanın yaşam süreci içinde her an gönlü, aklı ve düşüncesi bir şeylere rabıtalıdır. Allah’ın Rasulü’ne (s.a.v.), Eshab-ı Kiramdan (Allah Onlardan razı olsun) bazıları;
-“Ey Allah’ın Rasulü bizim aklımıza bazen öyle kötü şeyler geliyor ki bunları size söylemekten haya ediyoruz. Bu durum hakkın da ne buyurursunuz?”diye sorduklarında, Allah’ın Rasulü onlara şu mealde cevap verir:
– “Aklınıza gelen kötü düşünceleri kötü bilmeniz imandandır.”
Bu da şu demek oluyor ki, Sahabelerin dahi akıllarına kötü düşünceler gelmektedir. O halde insanın gönlü bir havuz mesabesindedir. Ona her türlü düşünce akmaktadır. Peygamber aleyhisselam Efendimiz yukarıda geçen hadisi şerifte, kalbe gelen kötü şeyleri akıl gücü ile temyiz edip, kötü düşünceleri kötü bilmeyi imandan olduğunu bildirerek konuya açıklık getirmektedir. Her insanın rabıtası, ilminin seviyesi ile orantılıdır.
Kişinin aklı, inancı, sevdiği veya korktuğu şeyler her ne ise, bağlantısı, yani; rabıtası da onunla ilgilidir.
Peygamber(s.a.v.) Efendimiz alimler hakkında buyurdular ki:
-“Alim ölse bile diridir, cahil diri olsa bile ölüdür.”
-“İlim ibadetten üstündür.”
Peygamber (s.a.v) Efendimiz; (Zikrü’s-sàlihîne keffâretü’z-zünûb) (Deylemi)
-” Salihlerin anılması günahlara keffarettir. “diye buyurdu.
-” Peygamberleri anmak, hatırlamak ibadettir. (Deylemi)”
-” Âlimin yüzüne bakmak ibadettir.” (Ebu Davud)
-” Âlim ile oturmak, yüzüne bakmak ibadettir.” (Hâkim)
İmam Caferi Sadık (k.s.) hazretlerine; “Âlimin yüzüne bakmak ibadettir.” hadisi şerifi sorulduğunda şöyle açıklamada bulunmuşlardır: “Bundan maksat, kendisine bakıldığında sana Allah’ı ve ahireti hatırlatan alimdir. Bunun tersi olan kimseye bakmak fitne ve sapıklıktır.”
“Kişi sevdiğini çok hatırlar” hadisi şerifince bir kimse, neyi çok seviyorsa veya nelerden aşırı korkuyorsa, onlara gönlünü daha çok rabtetmektedir. Veysel Karani (k.s.) hazretleri o yüksek mertebeye Rasulullahı çokca düşünerek yani rabıta ederek gelmiştir. Kişinin sevgilisine olan rabıtası onu, sevgilisinin hayalini daha çok düşünmeye ve onu gözünde daha da değerli kılmaya sevk edecektir. Allah’ı çok seven bir kimse de, O’nun sevdiği kimseler olan peygamberleri, evliyaları, Allah’ın emirlerini yapmayı, yasaklarından kaçınmayı rabıta edecektir. Allah’ın kitabı Kur’an-ı Kerim’i daha çok okuyup, buna göre yaşamını düzenleyecektir.

Rabıtanın ne durumda zararlı olacağı o kimsenin düştüğü düşünce durumuna bağlıdır. Eğer ki bir kimseye hased edilir veya kin beslenirse, bu haset ve kin o kimsenin gönlünde büyüyerek büyük bir düşmanlığa sebep olacaktır. İşte bu tür rabıtalar o kimseyi helake götürür. Allahın Rasulü şöyle haber verdiler:
-“Ateşin odunu yiyip bitirdiği gibi hasette bir insandaki iyiliği yer yok eder.” (Buhari) Nihayet bu zararlı düşünceler, o kimseyi kötü eylem yapmaya sevk eder.
Başkalarının malının felaketine ve namusuna taarruz etmeye rabıtalanan kimse, onlara sahib olmak yolunda eyleme geçmek için fırsatlar kollayacaktır.
Sevgide aşırı gitmekte kişiyi helake götürür. Misal:
Tasavvuf yolunda şeyhini çok sevdiğini sanan nice kimseler, şeyhini övgüde haddi aşarak şeyhine: “Benim şeyhim peygamberdir, hatta onlardan da üstündür. “derler veya, haşa;” Allah benim şeyhimde tecelli etti, Ona tapıyorum artık.” diyerek şirke düştüğünde, sonsuz azaba mazhar kalırlar.

SORU: Bazı tarikatcılar; “Gavsımız elini üzerimizden çekse, bir saniye bile ayakta duramayız” gibi sözler ederler. Bu tür sözlerin doğruluğu nedir?

CEVAP: Bu tür sözleri sarf edenlerin bir çoğu şeyhlerinin vesile olduğunu, tasarrufatın hakikatte Allah’tan olduğunu bildikleri halde böyle sözler söyleyerek tasavvuf münkirlerinin yanlış değerlendirme yapmalarına sebep olmaktadırlar. Bunlar şeyhlerini övmekle ruhen yükseleceklerini sanan sofilerdir. Oysa ki ruhani yükseliş; İslam dinini doğru anlayıp öğrenmeye ve onun gereklerini ihlasla yapmaya bağlıdır.

İlahi feyzin gelmesinde gavs da, kutup da, şeyh de sadece vesiledir. Yüce Allah her şeyi bir sebebe bağlı olarak yaratmaktadır. Tarlayı sürüp ekmeden ve bakımını yapmadan kimseye bir şey vermediği gibi kalbin tasfiyesi ve nefsin tezkiyesini de mürşidi kamiller vesilesi ile mümkün kılmaktadır. Allahu Teala bizleri, vesileleri inkar eden aklı kıt bu sapıklardan muhafaza kılsın.

Rabıta, Allah’ın rızasını kalbe raptetmek için yapılmalıdır.

Büyük Nakşibendi mürşidlerinin beyanına göre RABITA üç aşamada gerçekleşmesi mümkün görülmektedir.

1- Ölüm Rabıtası Yapmak: Kalbi Allah’ın razı olmadığı şeylerden temizlemek için “Lezzetleri kesen ölümü çok hatırlayınız” hadis-i şerifinin gereğince, kalbi muhabbetullaha hazırlamak aşamsıdır…

2- Mürşid Rabıtasıdır: Kalbi Huzur rabıtasına hazırlamak için bir aşamadır. Bu rabıtada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, rabıta yapılan kişinin amaç edinilmemesidir. O bir vesiledir. İnsana her fayda Allahu Teala’dandır. Ancak vesileyi de yok saymak gaflettir. Zira, Allah susuzluğu gidermek için suyu yaratmıştır. Birileri “Susuzluğu da gideren Allah’tır. Ben şimdi ne diye su içmeliyim?” deyip su içmekten vazgeçerse, Allah onu susuzluktan öldürür. Allah’ın feyz ve nurundan yararlanmak isteyen kimse de büyük velileri vesile etmedikçe manevi susuzluğunu gideremez.
Mürşid rabıtası her “Ben mürşidim” diyen kimseye değil, nefsi merziye makamına ermiş, farz ve sünnetleri tam uygulayan haramları ve mekruhları terk etmiş, mübahların bile bazılarını terk etmiş, müşahedesi Allahu Teala’nın zati nurlarına ermiş bir kimseye yapılır. Bu zamanda böyle bir mürşid, nerede ne kadar bulunur? Böylesi bir mürşid: “Onlar görüldüğünde Allah’ı hatırlatırlar” hadis-i şerifine uygun gelen kimselerdir. Böyle bir Allah dostu ermiş kişiyi Allah için sevenin kalbine Allah’ın nurları tecelli eder. Allahu Teala onun sebebiyle aşağı huyların sahibi talibin kalbindeki kötülükleri temizleyip ilahi nurların mazharı olacak bir ayna haline getirir. Güneşin ışığının doğrudan ulaşamadığı karanlık yere, ışığın aynalar vasıtası ile götürülmesi gibidir. Günümüzde radyo, televizyon ve cep telefonlarının görüntülerini aracılar vasıtası ile alması da buna bir örnektir. Ne zaman ki bu alıcılar vericilerden doğrudan alma gücüne sahip olurlarsa işte o zaman mürşidin aracılığı aradan çıkar. Burada ismi anılan aracılıktan kasdımız şudur; mürşid-i mükemmilin Allahın, Rasulune yansıttığı ilahi nurlarını müride yansıtmada aynalık görevi yapmasıdır.

B İ R K I S S A
Şeyh Ebû Turab (k.s.) hazretleri bir müride
-“Gel Bayezid-i Bistami’yi ziyarete gidelim” dediğinde, mürid O’na :
-“Ben gelmiyorum. Var sen git. Zira ben günde Allah’ın nurlarını 70 defa müşahede ediyorum” der.
Şeyh Ebu Turab ona:
-“Beyazid’i bir kez görmen, senin 70 kez müşahedenden daha hayırlıdır”deyince mürid ;
-“O halde hemen gidelim “der.
Her ikisi de yola çıkarlar ve yolda Bayezid’le karşılaşırlar. Mürid gerçekten Bayezid-i Bestami hazretlerinin bakışları karşısında bir haykırış kopararak vefat eder. Şeyh Ebu Turab Bayezid’e
-“Ne yaptın adamı öldürdün” der. O şöyle cevap verir:

-” O mürid daha önce kendi gözünden İlahi isimlerin nurlarının zıllarını(Yani nurların gölgelerini) görüyordu. Bizi görünce Zat-ı İlahinin nurlarının bizim yüzümüzde yansıdığını görünce O, buna dayanmayarak vefat etti.”

Sahabe efendilerimizin neden sair velilerden daha üstün olduğu hususunu buradan anlamış bulunuyoruz.. Çünki onlar İlahi nurları Rasulullah’ın tertemiz gönül aynasından yüzüne yansıtılan nurları seyrettikleri için , onların müşahedeleri ve imanlarının yakinleri başkalarınınkinden daha üstün olmuştu.

Şu da biline ki bir kimse mürşit de olsa, zamanın ğavsül azamı da olsa, Muhammed alehisselamın aracılığı olmadan Allahu Teala’dan feyz alamaz. Yani bir kimse Muhammed aleyhisselama tabii olmadıkça asla yol alamaz. Çünkü bu husus Kur’an’ın;”Allaha ve Rasulüne tabi olunuz” mealindeki ayetiyle belirtilmektedir.
Allahu Teala vesile hakkında buyuruyor ki, mealen:
-”Ey inananlar, Allah’tan korkun, O’na yaklaşmaya vesile arayın ve O’nun yolunda cihad edin ki, kurtuluşa eresiniz.” (Maide-35)
Saadeti Ebediye ilmihali’nde bu ayeti kerimenin açıklaması şöyledir:
“Etkisi kesin olan sebeplere yapışmak farzdır. Mesela, Allahü teâlânın rızasına, sevgisine kavuşmak için, dine uymak ve dua etmek emrolundu. Diğer sebepler ve tesirleri açıkça bildirilmediği için, bunlara uymak sünnet oldu.

Peygamberlerin ve Evliyanın ruhlarından ve ilaçlardan şifa beklemek ve dertlerden, belalardan kurtulmak için bunları vesile yapmak sünnet oldu. Mezhepsizler, bu sünnete şirk, küfür diyerek, âyet-i kerimeye zıt konuşuyorlar. Evliya, enbiya yaratıcı değildir. Allahü teâlâ, istenilen şeyi onların hürmetine yaratır. Yani onlar vesiledir, sebeptir.

Cenab-ı Hak, her şeyi yoktan yarattığı halde, yaratmasına bazı şeyleri sebep kılmıştır. Mesela Hazret-i Âdem’i ana-babasız yaratmış; fakat çamuru vesile kılmıştır. Bütün çocukları yaratan da Allahü teâlâdır. Fakat çocukların yaratılması için, ana-babayı vesile kılmıştır. Hazret-i Âdem’i yarattığı gibi, bütün insanları da ana-babasız yaratabilirdi. Fakat ana-babayı vesile kılmıştır. Onun âdeti böyledir. “

Mürşid rabıtasının faydalarına gelince; bir kimse çok güzel bir tatil yerini hayal etse, bir şekilde orada yaşamışcasına rahatlar. Aynı kişi cezaevini tefekkür etse veya çok sıkıntılı bir yeri tahayyül etse o vakitte ruhen o sıkıntının içerisine girmişcesine bunalmaya başlar. Bir kimse aç olduğu zaman çok sevdiği yemekleri düşününce karnı doymaz, ancak iştahı artar. Mürşid rabıtası yapmakla ibadet yapma sorumluluğundan kurtulunmaz, ancak ibadet yapma şevkinin artmasına sebep olur.

3- Huzur Rabıtası: Allahu Teala’nın “Her nerede olursanız olun, Allah daima sizinledir.” beyanaı ile Allah’ın Rasulü Muhammed aleyhisselamın “Her nerde olursan ol, amellerin en faziletlisinin seninle beraber olduğunu bilmendir.”beyanına göre kişinin rabıtası yani gönül bağı, kusursuz bir muhabbetle kalbinin Allah sevgisi ile dolması ve Allahu Tealayı kalbinde daimi olarak hatırlaması için bu seviyeye gelmesidir. Diğer iki rabıtadan maksatta bu rabıtayı elde etmektir. Eğer ki neden ilk başta bu rabıta tavsiye edilmiyor denilirse, buna verilecek cevab şudur; Bidayette yani işin başında bulunan mürid aşağılık sıfatlarla dolu olduğu için istensede bu rabıtaya yatkınlık gösteremez. Bir işin çırağını ele alırsak, çırak başlangıçta ne kadar yetenekli olursa olsun, o yapacağı iş hususunda oldukça beceriksizdir. Dolaysı ile eline verilen çok kıymetli bir elmastan bir süs eşyası yapması ne kadar mümkündür? Hatta bu çırağın o ham maddeyi telef etme durumuda söz konusu olabilir.

Kısacası şu iyi bilinmeli ki, insanın kurtuluşunun sebebi olan, daimi zikir hali olan huzur rabıtasına ölüm ve mürşid rabıtaları, sporda ısındırma hareketleri gibidir ki amaç değil, Allah’ı daimi zikir olan Huzur Rabıtasına ermek için araçtır. Allahu Teala “Elâ bizikrillahi tetmeinnil kulûb.” ayeti ile kalblerin ancak ve ancak Allahu Teala’yı çok hatırlaması ile tatmin olacağını ve huzura ereceğini beyan etmiştir.

Her rabıta masum değil, her yapılan rabıtada şirk değildir. Eğer bir kimsenin amacı Allah İçin, Allah’ı sevenleri Allah için sevmek ise, Rasullullah(s.a.v.) efendimizin;
– “Hubbi fillah buğdi fillah” hadis-i şeriflerinin manasını anlamış demektir.
Bir nasipsiz bu yapılanlara şirk, bunu yapanlara da müşrik diyorsa, Rasulullah’ın;
– “La ilahe illlallah ehlini tekfir etmeyiniz, aksi durumda tekfir edilen kimsede o sıfat yoksa, tekfir eden kise kafir olur. “ mealindeki hadis-i şeriflerine bilerek veya bilmeyerek muhalefet etmiş demektir.

Allahın Rasulü (s.a.v.)
–“Bir kimse beni yaratılanlar içinde herkesten daha fazla sevmedikçe imanı kemale ermemiştir” diye buyurduklarında, Hazreti Ömer (r.a.);
– “Ya Rasulullah ben seni kendim hariç evladımdan ve malımdan daha çok seviyorum “dedi.
Bunun üzerine Allahın Rasulü;
-“ Olmadı ya Ömer, imanın henüz kemale ermedi. Zira bir kimse beni kendisinden de daha fazla sevmedikçe imanı kemale ermemiştir.” diye buyurdu.
Bunu üzerine Ömer (r.a.) hazretleri;
“ Seni kendi nefsimden de daha fazla sevdim ya Rasulullah” deyince, Allahın Rasulü;
– “Şimdi imanın kemale erdi ey Ömer” dedi.

Bu hadis-i Şerif sahih bir hadistir. Gerçi Allahu Tealaya sonsuz hamdü senalar olsun Ehli Sünnet Alimlerinin hiç birisi kitablarına uyduruk hadisleri yazmadıkları bir gerçektir. Bu sarsılmaz inancı bozmaya hiç bir dalalet ehlinin gücü yetmemiştir ve Allah’ın inayeti ilede yetmeyecektir de…

Konumuza gelelim. Bu hadisi şerifte ” çoluğunuzu çocuğunuzu sevmeyeceksiniz” denilmiyor. ” Onlardan daha fazla sevmedikçe “ deniliyor. İşte imani konuda bu mü’minler için bir ölçüdür.

Rabıtanın, yani gönül bağının bir çok çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını:

1- Paraya, mala mülke yapılan rabıta: Bu tür rabıtayı yapan insanlar amaçları çok para kazanmak olup dünyada çok lüks ve rahat yaşamaktır. Bunlardan bir kısmı hayallerine erdikleri gün hiç de huzurlu ve rahat olamazlar. Bulundukları konumu korumak için bir ömür boyu huzursuz kalırlar.

2- Sevgiliye yapılan rabıta: Bu tür rabıta çoğunlukla gençlikte yapılır. Erkek veya kadının yaptığı bu rabıta, ya evlilikle sonlanır veya hüsranla devam eder veya biter. Devam edenlerinki, “Ah işte onunla evlenseydim bir ömür boyu mutlu olurdum.” derler. Bunun boş bir hayalden ibaret olduğu, diğer kavuşan aşıklardan bellidir.

3- Çocuklara yapılan rabıta: Bu da çocukların büyümesi ile sonlanır. Ya hüzünle biter veya fani bir mutlulukla sonlanır. Çocuklar kişinin umduğu gibi olamazlarsa, bu rabıta hüsranla biter. Umulan gibi veya daha da ötesi bir durum olursa, kendisini ölümün bozacağı fani bir mutluluğu yakalamış olur.

4- Her türlü oyun, eğlence, iş ve çalışmaya olan rabıtadır: Bunlar meşru sınırlar içinde kaldığı süre içerisinde sıcak havada yolculuk yapanların su kenarındaki gölgeliklerde biraz serinlemesi gibidir ki, işi fazla uzatırlarsa o durumda, esas varılacak olan yerden mahrum kalmak gibi bir tehlike söz konusu olur.

5- Kötü alışkanlıklara olan rabıta: Bunlar içki, kumar, her türlü meşru olmayan yollar ile mutlu olduğunu sananlardır. Bu kimseler elindeki zehiri içerken keyiflenerek ölen ve sonsuz karanlığa yavaş yavaş gömülenlerdir. Bunların kefaretleri; kötülüğün yerini iyliklerle doldurmadıkları sürece asla bu fena alışkanlıklarını yenemezler. Çivi çiviyi söker. Nitekim Allah(c.c.) Kur’an-ı Kerim’de mealen” Muhakkak iyilikler kötülükleri siler.” diye beyan etmektedir. Kişi elindeki fırsat bardağını iyiliklerle doldurmazsa, onu rüzgarın sürüklediği çer çöp kısa zamanda dolduruverir.

6- İbadette rabıta: Bu kendi içinde ikiye ayrılır. Allah’ın rızasına rabıta etmek (kalbi bağlamak) ve Allah’ın yolundan sapıldığı halde ibadet ettiğini sanarak şeytana rabıta etmektir.
SORU: Şeyhlerin resimlerine rabıta caiz midir..?
CEVAP: Şeyhini zahirde hiç görmemiş birisinin onun suretini tanımak babından sadece remine bakması caizdir fakat ona rabıta yapması asla caiz değildir.

MORE GÜNCEL YAZILAR POSTS

Bir Cevap Yazın

77 soru “Rabıta Şirk midir?”

Abdulkadir - 31 Mart 2016 - 01:20 tarihli soru:

Selâmünaleykum hocam.Son mürşidi kamil kimdir ? Onun haricindekilere rabıta yapmak suyu kurumuş bir çeşmeden su almaya benzemez mi ?
Selâmünaleykum hocam.Birçok tarikat var ve herkes bir mürşide rabıta yapıyor.Ama biliyoruz ki son olarak gelen silsilei saadatin son halkasi olan bir mürşidi kamil var ve yalnız ona rabıta yapmak gerekmiyor mu? Nasılki bizim Peygamberimiz (sav) son Peygamber ise ve bizim peygamberimiz ise son mürşidi kamil de bizim yalnız ona rabıta yapacağımız son mürşidi kamil olmasi gerekmez mi ? Merak ediyorum. Saygılarımı sunuyorum.

Cevapla
- Bekir - 31 Mart 2016 - 08:03 tarihli soru:
  
  Aleykümselam Abdulkadir. Son mürşid-i kamili soruyorsunuz. Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) efendimiz yeryüzünde kıyamete kadar üçler, yediler, yetmişler, üç yüzler ve yedi yüzlerin bulunacağını buyurmaktadır. Üçlerin başı Gavsül-Â’zâmdır. Diğerleri ise mürşidi kamillerdir.
  Rasulullaha veya vefat etmiş mürşidlere rabıta yapılabilir ancak onlardan feyz almak çok zordur. İlahi feyzin kaynağı Allahu Tealadır. Allahu tealadan Rasulullaha yansıyan feyzi Rabbani, ondan da mürşidlere dağılır. O sebepledir ki kâmil ve mükemmil mürşidler ilahi feyz musluğu hükmündedir. Bütün sufileri bir çeşmeden su içmeğe mecbur etmek diğer çeşmelerdeki suların boşa akmasını istemektir ki bu abes bir iştir.
  Vesselam.
  
  Cevapla
  - Abdulkadir - 01 Nisan 2016 - 14:01 tarihli soru:
    
    Hocam silsilei saadat hakkında bilgilerinizi paylaşabilir misiniz ve son halkasi olan mürşidi kamil hakkında da ne düşünüyorsunuz ?
    
    Cevapla
    - Bekir - 01 Nisan 2016 - 14:58 tarihli soru:
      
      Sadatların silsilesi için Lingi TIKLAYINIZ:
      
      http://www.islamdergisi.com/genel/naksibendi-tarikati-musitler-silsilesi-mevlana-halide-kadar/
      
      Cevapla
ZEYNEP - 02 Şubat 2016 - 02:20 tarihli soru:

s.a. oncelikle bu aralar kafamı karısıtran soruları sormak istıyorum. gecen sene a….n yolcusu oldum ve gıttıgım yere karsı ıyı guzel dusuncelerım oldu ama ornegın guzel ve şaşalı evler arabalar en guzel yemeklerin yenilmesı benı şaşırttı. corba sırasına gırerken aniden bana corba kaselerini toplatmaları ve kardesım yanımda o yardım etsın benim cocuk var dedıgım halde kabul gorulmemesı ve yardım ıcın gelen kizların morali bozuk sekilde yardım etmeleri ve tovbe etmek için ısrar edilmesi beni şaşırttı. ben tovbemi Allah a yapmam gerekmiyor mu ve elden almak aracı olmuyor mu? ve bilmiyorum ama kafam baya karıstı bır cok soz soylenıyor ve inanmam icin vicdanen rahat olmam gerekmez mi?
niye yanliş geliyor o zaman yanliyom mu? yolda baya mıdem bulandı veysel karanı yoluna kadar. sonra ıyı oldum bana soylenen soz seytan buraya kadar ugraşırmiş insanla. pişman olacakmi dıye sasırdım valla dogru yolu bulmamiz dılegıyle. oyle bır zamanki hocalar cogaldıkca kafalarda karışıyor. neden mekke askıyla yanıp tutusmuyolarda a…….n için yaNıp tutuşuluyor? anlamıyorum gercekten….
yormak ıstemem sızı ama cevap bulmalıyım ki cozumleme yapabileyım… sımdıden tskler..

Cevapla
- Bekir - 02 Şubat 2016 - 09:03 tarihli soru:
  
  Merhaba Zeynep hanım. Kafanızdaki yoksul evliya profili sizi şaşırtmış olmalı. Ne yazık ki siz ve sizin gibi düşünen kimseler varlıklı mutasavvıfları gördüğü zaman hayal kırıklığına uğramaktadırlar. Hata ne sizindir ne de varlıklı mutasavvıflarındır. Bütün yanlış, sizlere tasavvufu yanlış anlatan cahil mutasavvıflardadır.
  Çünkü Allah’ın dininde Müslüman yoksul olacak diye bir emir yoktur. Bilakis Peygamberimizin “Güçlü Müslüman zayıf Müslümandan eftaldir ” buyurmakla Müslümanın varlıklı olmasının İslam’a daha çok hizmet vereceğini belirtmiştir. Şeriatte zengin Müslüman aile efradına varlık durumuna göre yedirip içirmesi ve durumuna göre ev bark binek edinmesi gerektiği varittir.
  Önemli olan şudur; bu kimselerin zengin olup olmadığına değil, kazançlarının helalden mi haramdan mı olduğuna bakmalı.
  Orada morali bozuk olarak hizmet verenler de sizin gibi ilk kez oraya gidenlerdir. Onlar henüz manevi tedaviye muhtaç kimselerdir.
  Tövbe konusuna gelince aslında o tövbe değil, biattir. Ancak biatten önce tövbe yapılırsa iş daha samimi hale gelir. Ancak tövbede ciddiyet yoksa huzurun yerini stres alır bu da istenen sonucu vermez. Orada kimse Adıyaman’a dönüp namaz kılmıyor. Oradaki camilerde Mekke ye bakıyor. Orada kimse Allah ile kul arasına girmiş değildir. Orada mevcut olan Şeyh de sizinle birlikte Allaha tövbe ediyor kendi günah ve hatalarının affı için Allaha sığınıyor.
  Bu mu Allah ile kul arasına girmek?
  Papazlar gibi kimseden de para talep etmiyorlar günahların affedilmesi için.
  Tasavvuf; ruhun tasfiyesi, nefsin tezkiyesidir. Bu işlem başarı ile yapılırsa kalpte Rabbani nurlar hasıl olur. Melekut aleminin nurları ruha tarifi mümkün olmayan bir huzur getirir. Bu durumda kişinin imanı taklitten tahkike ulaşır. Bu işlemin başarılı bir şekilde yürümesi için o manevi huzur yolunda yol almış bir rehbere ihtiyaç vardır. O da mürşidi kâmil ve mükemmildir.
  
  Cevapla
- ZEYNEP - 02 Şubat 2016 - 22:33 tarihli soru:
  
  tesekkurler cevap için eskiden cahil insanlar vardi simdi ise bilip bildıgıni bilmeyen cahiller var Allah bizi dogru yoldan şasırtmasın insaallah Allah nasıp ederse ona layık kullardan oluruz istemezse bir adım ileri bile gidemeyiz bizi layık kullarından etsin ve her işte bi hayir vardır demekten kendimi alamıyorum ıyı aksamlar
  
  Cevapla
  - Bekir - 03 Şubat 2016 - 00:14 tarihli soru:
    
    Hayırlı akşamlar Zeynep hanım. Allah’a emanet olunuz.
    
    Cevapla
Halise - 30 Kasım 2015 - 02:11 tarihli soru:

Iyi aksamlar hocam yaklasik uc ay once bir tarikata baglandim hersey cok guzel gidiyordu fakat ben onlarinmuzikli ilahi esliginde halay cektiklerini gordum ve sok oldum bunun cok yanlis oldugunu biliyorum ama kabul etmiyorlar acabs gavsi sani hz buna izni varmi ehli sunnet tarikatta bu nasil olur hocam

Cevapla
- Bekir - 30 Kasım 2015 - 15:47 tarihli soru:
  
  İyi günler Halise hanım. Ehli sünnet tariklerde defle zikir dahi hoş karşılanmaz nerede kaldı halay çekmek. Ancak, ilahi sanılan şeyin sözlerinde Allah ve Rasulullahın isimleri geçmiyorsa o ilahi sayılmaz. Mesela “Gavsım”, “Sultanım Falanca…” gibi sözler ile söyleniyorsa o ilahi değildir.
  
  Cevapla
Bekir - 02 Ekim 2015 - 05:49 tarihli soru:

Muhterem Selman Mustafa. Bu sorunuz özel bir sorudur. Bunu İslam dergisi Facebook sayfamızın mesaj kutusuna yazınız lütfen: Erişim için Lingi TIKLAYINIZ:
https://www.facebook.com/islamdergisi

Cevapla
esma - 09 Ağustos 2015 - 02:21 tarihli soru:

S.a hocam. Ben anne ve babası tarikat ehli olan bir ailede
Büyüdüm esimde tarikat ehli kadiri tarikatına mensup fakat
yaptığı şeylerin bir çoğu bana yanlış geliyor acaba benmi yanlış
biliyorum artik ikilemde kaldim. Seyhine cok cok bagli tamam
fakat rabita esnasinda seyhinin resimlerine bakiyor hatta
burada vekil olan cok sevdigi abisinin resminede bakiyor
ben yanlis oldugunu dusundugum icin ikaz ettim fakat tartisma
konusu oluyor diye artik birsey demiyorum.derviş arkadaşları
Onun için ailesinden bile önde geliyor bu ne derece doğrudur.
Ayrıca 5vakit namaz dahi kilmiyorlar bir araya geldiklerinde bu
vekilin bunları ikaz etmesi gerekmez mi ama kendisi de öyle
ve ben artık kavga olmasından korktugum için yanlış olduğunu
bildiğim şeyleri bile söyleyemiyorum. Gittikleri yoldan mi böyle
Yoksa bunlar mi sapiyiyorlar anlayamıyorum yolu kotulemekten
De korkuyorum ne yapmam gerek hocam şaşırdım artık

Cevapla
- Bekir - 09 Ağustos 2015 - 06:59 tarihli soru:
  
  Aleykümselam Esma Hanım.
  Tarikattan maksat şeriati düzgün yaşamaktır. Şeriatsiz tarikat dinsizliktir. Eğer ki bir tarikatın içinde namaz yoksa o tarikat şeytanın tarikatıdır.
  Onların şeyhleri eğer gerçek bir şeyh olsaydı onlar o şekilde sapıtmazdı. Onlar kesinlikle yanlış yoldalar. Bir şeyhin resmine baka baka rabıta yapmak kesinlikle sapıklıktır. Siz eşinizi uyarmaya devam ediniz. Onu kesinlikle kendi haline bırakmayınız. Kaldı ki şeyhinden başka abi konumundaki bir kimsenin resmine rabıta etmek daha da sapkınlıktır.
  İslamiyette böyle bir tarikat anlayışı kesinlikle yoktur. Neuzü billah o durumda ölenlerin son nefeste şeytan imanlarına musallat olur ve bunlar imansız olarak ölebilirler.
  
  Cevapla
  - esma - 09 Ağustos 2015 - 09:59 tarihli soru:
    
    Hocam ihvan arkadaşlığından bahsediyorlar Allah
    için cikarsiz bir din kardeşini sevmenin çok sevap olduğundan falan o abisinide Allah icin sevdigini soyluyor ve şeyhlerinin zamanın sahibi olduğunu söylüyor eşim sürekli bide mesela atiyorum dünya işlerinde de şeyh el atar tarzi seyler soyluyorlar surekli naz makami denen seyden bahsedip şeyhe sonsuz güveniyor sefaatine siginiyorlar hocam ne yapicam bilemiyorum bizim evliliğimiz bile tehlikeye giriyor ben doğruyu savundugum zaman bide şunu da sormak istiyorum hocam o tarikatta olduğu için gordugu rüyaları hemen o abisine sorup yorum yapıyorlar yanı tarikata mensup olduğu için rüya ile bazı şeylerin malum olduğunu söylüyor ben birşey dediğim zamanda rüya hakdir diyor
    
    Cevapla
    - esma - 09 Ağustos 2015 - 10:17 tarihli soru:
      
      Bakın hocam birşey daha anlaticam benim oğlum 8aylik iken sol böbreğinde tümör çıktı amelyat olması gerekiyordu şeyhe danismis şeyhi de ameliyat ettirmeyin iğneli tedavi yanı kemoterapi falan verdirmeyin iyileşecek Allahın izni ile demiş bende böyle birseyi kabul etmedim ameliyat oldu tek böbreği alındi ve kemoterapi aldık hastalığı atlattik çok şükür ama hala konusu açılsın beni suçluyor bizim aramiz iyi olmadığı için şeyh bize imtihan vermiş bisey olmayacakmis çocuğumuza ameliyat ettirmeseydik de eğer iyilesecekmis zaten şeyh öyle dediği ben itaat etseymisim çocuğun bobregide boşuna alınmamış o zaman ben ne dersem diyeyim hala beni suçluyor ayrılık noktasına çok geldik onun konuştukları ve arkadaşları yüzünden fakat çocuğum için ayilamiyorum bu yazıları bile olurda görür okursa diye bile cekiniyorum hocam çok cikmazdayim:-(
      
      Cevapla
      - Bekir - 09 Ağustos 2015 - 10:32 tarihli soru:
        
        Neden çekiniyorsunuz.? Boşanmayınız ama size belli bir süreliğine ayrılmanızı tavsiye ederim. Belki yoklunuzda değerinizi fark eder.
        Eğer böyle sakat düşünceli bir kimse ile evli kalırsanız çocuğunuzun geleceği de sıhhatli olamaz. O şeyh sahte şeyh olmalı ki kehaneti yüzünden çocuğunuzu neredeyse kaybedecek duruma gelmişsiniz. Yazılarınızı da bakıp okuyacağını sanmayınız. Okusa bile hiç bir şey yapamaz. Şayet baskı uyguluyorsa en yakın bir karakola şikayet ediniz.
    - Bekir - 09 Ağustos 2015 - 10:25 tarihli soru:
      
      Şeytan işlerini yürütebilmek için bu tür kimselerin aralarına yalancı muhabbetler yayar. Şeyhleri bunların namaz kılmadıklarından haberdar olup da ses çıkarmıyorsa bunlar kesinlikle şeytanın yolundadır. Dünya işlerinde şeyhin el atması ifadesi şirktir. Dua eder Rabbimde onu gerçekleştirir demesi gerekirdi. Bu tür kimseler şeyhe taparlar ve bunların nikahları da boştur. Her rüya hak değildir. Şeytanın da devreye girdiği rüyalar az değildir.. Rüya ile amel edilmez.
      
      Cevapla
      - esma - 09 Ağustos 2015 - 11:16 tarihli soru:
        
        Nikahları boştur derken ne demek istiyorsunuz hocam
      - Bekir - 09 Ağustos 2015 - 11:33 tarihli soru:
        
        Şirk ve elfazı küfür işleyenler nikahtan düşerler. Kendisine sorunuz neden namaz kılmazlarmış.?
      - esma - 09 Ağustos 2015 - 12:08 tarihli soru:
        
        Hocam namazın kılınması gerektiği biliyor fakat 5vakit kiilmiyor mesela toplandıkların da kalkıp namazlarını kilmiyorlar sadece abileri sohbet veriyor yada normal muhabbet ediyorlar
      - Bekir - 09 Ağustos 2015 - 15:05 tarihli soru:
        
        Tamam o takdirde küfre düşmezler ve nikahlarında sorun olmaz.
      - esma - 09 Ağustos 2015 - 15:30 tarihli soru:
        
        Anladım hocam sağolun Allah razı olsun
      - Bekir - 09 Ağustos 2015 - 20:41 tarihli soru:
        
        Siz de sağ olunuz
Hasan - 02 Temmuz 2015 - 22:03 tarihli soru:

Sufi şeyhini sadece vesile bilerek Allaha kulluk yapar.Sıkıntunız burada zaten!

Cevapla
- Bekir - 02 Temmuz 2015 - 23:24 tarihli soru:
  
  Vesile edinmeyi Allahu teala buyurmaktadır(maide suresi 35). Vesile neden sıkıntı olsun?
  Sıkıntı çıkaranların maksatı başka. Onlar karılarından su isteyince şirk olmuyor, sufi şeyhinden dua isteyince bu onlara göre şirk oluyor.
  Bunların gerisinde İslam düşmanları var. Onları piyon olarak kullanıyorlar ama onların tabanındaki sefiller bundan bihaber. Tavanındaki hainlerde bu işin şablonları.
  
  Cevapla
onur - 02 Temmuz 2015 - 03:09 tarihli soru:

Ömer Tuğrul İnançer Hocamızın konu ile alakadar söylediklerinden bir kesit aktarmak istiyorum.Umarım konu daha net anlaşılacaktır.
Evimizde lambalar yanıyor, Bu lambalara Şehir Ceryanını bağlasak ne olur ? tabi ki patlar.Örneğin Elektrik toplama merkezindeki 100 bin lerce volt luk elektrik Şehir trafolarına aktarılıyor.Daha sonra İlçe trafolarına oradan mahalle trafosuna oradan apartman trafosuna ve son olarak dairemizde ki sigortalara 220 volt olarak indirgeniyor.
İşte Tasavvuf,dervişlik , kişinin kendi fişini Muhammed Mustafa a.s trafosuna bağlı prize sokması demektir.
Bırakın güneşi ,şu ışığa bile bakamıyorsunuz gözleriniz kamaşıyor. Resulullah’ın nurunu görecek göz nerede var ? İşte senin gözüne o gözlüğü koyacak olan mürşidindir.

Cevapla
ekrem - 28 Haziran 2015 - 18:59 tarihli soru:

s.a. sayın hocam. 2 ay kadar önce töbe ettim sofi oldum. vird ödevi aldım. bir zaman gayet guzel ilerledim. ancak bu zamanlar gaflete düştüm. 1 ay falan oldu vird çekmiyorum. tekrar geri dönmek istiyorum inşallah gavsımın himmeti rabbimin izniyle tekrar nasip olur. şimdi beniğm tekrar tövbe etmem tekrar ödev almam gerekir mi? yoksa devam edebilir miyim? cevabınızı bekliyorum Allah sizden razı olsun

Cevapla
- Bekir - 28 Haziran 2015 - 23:29 tarihli soru:
  
  Aleykümselam muhterem Ekrem kardeşim. Oturduğunuz yere en yakın yerde bulunan vekil kardeşime bu soruyu sorabilirsiniz. Allaha emanet olunuz.
  
  Cevapla
Deniz - 31 Mayıs 2015 - 13:36 tarihli soru:

Selamınaleykum ben bir şeyler sormak istiyorum insallah cevaplarsınız çok soru işaretlerim var.. Yaklaşık 3 senedir Sofiyim ama dersli değilim yani bu ders cekme zikir Çekmede kalbin allah allah demesi için çekiliyor ama mesela şöyle diyeyim birine Ayşe Ayşe Ayşe Ayşe demek var birde güzel Ayşe iyi Ayşe demek var demek istediğim Allah Allah yerine subahanallah elhamdulillah çekmek daha doğru değil mi? Bir de Hanefi mezhebinde tarikata bağlanmak doğru değil diyolar ne kadar doğru ?

Cevapla
- Bekir - 31 Mayıs 2015 - 14:00 tarihli soru:
  
  Aleykümselam Deniz Hanım. Allah müntesip olduğunuz tarikatta manevi yol almak nasip kılsın ve derecenizi âli eylesin.
  Makul olan her sorunun gereken cevabı bir aksilik olmadığı sürece inşallah, en geç 24 saat için de verilir. Kim söylemiş ise Hanefi mezhebinde tarikata girmek yok diye açık bir yalan söylemiştir. Yunus emre, Ak Şemseddin Hz. Mevlana gibi büyükler ve daha niceleri Hanefi mezhebinden idi.
  Gelelim sorunuza.
  Zikir ne için çekilir? Zikir, gönül aynasını paslandıran masivadan temizlemek için çekilir. Gönül aynası iki yüzlü bir aynadır. Bir yüzü dünyaya öbür yüzü melekut alemine bakar. Dünyaya bakan yüzü ile dünyalık işlerimizi yaparız. Melekut alemine bakan yüzü ile de İlahi nurlar ve melekut aleminin temaşası yapılarak imanın manevi yakînliği elde edilir.
  Ruhun melekut aleminden gelen İlahi nurların feyzi ile beslenip imanı yok etmeye çalışan şeytanların ve nefs-i emarenin tuzaklarından kurtulabilmesi için, gönül gözünü perdeleyen masivadan kurtulması gerekir. Gönül gözünün temizlenmesi için Allah’ın ismini tüm samimiyetle tekrar tekrar söylenmesi gerekir. Ta ki maksat hasıl olana kadar. Ondan sonra kalbin kendisi bizim zorlamamıza gerek kalmadan Allah’ı zikir yapmaya başlar.
  Allah lafzı ile yapılan zikir 99 esma ile yapılan zikre bedeldir. Çünkü O Zatın ismidir.
  
  Cevapla
isimsiz - 06 Mayıs 2015 - 21:50 tarihli soru:

selamun aleykum hocam benim sorum .nakşibendi tarikatına adabı yerine getirerek giriş yapmış bulunmaktayım yanlız kafa mı karıştıran bazı hususlar ve tam manasıyla rabıtanın anlamını anlayamadım yani rabıta yaparken şeyhimizi düşünüyoruz onun iki kaşı arsına bir nur iniyor yukarıdan ve o nur bizim ağzımızdan kalbimize sonra tüm vucumuza yayılır bu anlatılan olayların anlamı nedir.bu düşündüğümüz şeyleri nasıl anlamamız gerekir ALLAH muhafaza düşündüğümüz şeylere yanlış anlam yüklersek doğru olan bir işte kendi kendimizi yanlışa sürükleriz mesala bu düşünceyi şöyle mi anlamamız lazım düşündüğüm kamil mürşitte ALLAHU TEALA nın emir ve isteklerini sünneti tam anlamıyla yaşadığını islamı dosdoğru bi şekilde yaşadığını bundan dolayı ALLHU TEALANIN ona nurundan hayırlarından ihsan ettiğini bizim de onun gibi onun edebiyle edeplenip o nasıl ki peygamberimizin sünnetini tam anlamıyla yaşıyor dinimizi tam anlamıyla yaşıyor.onda bu halleri görüp bizim böyle yaşamamız gerektiğini düşünmek yani şeyh ten gelen nuru böyle mi düşünmeliyiz onun edebiyle edeplenip tabi ki o ALLAHU TEALININ emirleri ve peygamber efendimizin sünnetini yaşıyor.yani onu rehberimiz kabul etmeliyiz yani bize gelen nur aslında şeyhte görülen islam dinini tam anlamıyla yaşamakmıdır. cahillimden dolayı bazı şeyleri yanlış yazmış veya tam anlatamamış olabilirim. ALLAH razı olsun…..

Cevapla
- Bekir - 06 Mayıs 2015 - 22:58 tarihli soru:
  
  Aleykümselam ve rahmetuulahi.
  Allahu tealanın yarattığı feyz ve nur mümin kullarının kalbine şu şekilde tecelli eder:
  İlahi nur evvela peygamberimizin kalbine ondan sonra da diğer tam temizlenmiş mürşidlerin kalblerine tecelli eder. Mürşidin kalbine yansıyan İlahi nurlar onun iki kaşı arsında bulunan kalp gözünden dış dünyaya yansır. İşte rabıta onun iki kaşı arasını hayal edip onu nuru temaşa etmeye rabıta denir.
  Mürşide rabıta ona tapmak değildir. Onu dini güzel yaşamada örnek almaktır.
  
  Cevapla
ekrem - 02 Mayıs 2015 - 23:52 tarihli soru:

S.a. sayın hocam umarım mesajımı görür cevaplarsınız.Aylardır araştırdığım nakşibendi tarikatına 3 gün önce tövbe edip 8 adabı yerine getirerek girmiş bulunmaktayım.Yalnız içinde bulunmak istememe rağmen hata yapmaktan korkuyor kendimi tamamen veremiyorum. Şöyleki ölüm rabıtasında sıkıntı yok zikirler de de öyle. Ama mürşid rabıtasında bir türlü kendimi rahatlatamıyorum. Beni huzursuz eden durum şudur; birincisi menzildeki mübareğin Hz. Muhammed (s.a.v) soyundan olduğu kesin midir? Nasıl emin olunabilir. İkincisi Rabıta esnasında şirkten korkuyor insan tamamen şeyhimizi bir vesile olarak görüyoruz asla ötesi olmuyor olmasına rağmen… İkinci olarak da hatme duasında peygamber efendimizin(sav) ve ashabının ruhlarına bağışlandıktan sonra bir çok vefat etmiş şeyhe de bağışlanıyor. Buda beni töbe haşa şirk olur mu acaba diye meraklandırıyor. Sorularımı mazur görün tasavvufta çok yeni olan benim gibi kardeşlerim canı gönülden hissederek bu kapıdan içeri girmek yaşamak istiyoruz. Cevabınızı en kısa zamanda bekliyoruz Allah razı olsun….

Cevapla
- Bekir - 03 Mayıs 2015 - 05:18 tarihli soru:
  
  Aleykümselam muhterem Ekrem kardeşim. Allahu teala tarikatı aliyeye intisabınızı hayırlı ve müdavim eylesin.
  Kendinizi tamamen verememek şeytanın vesvesesidir. Zira tuttuğunuz kapı sağlam kapıdır hiç endişeniz olmasın. Sorularınızın cevabına gelince;
  Mürşid rabıtasında mürşide tapılmıyor ki, onda şirk kokusu olduğu düşünülsün. Veysel Karani hazretleri Rasulullahı duyup iman ettikten sonra onu gıyaben her gün her saat hatırlayıp düşündüğünde, yani rabıta ettiğinde haşa şirke mi girmiş oluyordu? Öyle olsaydı Peygamberimiz onun hakkında övgü dolu sözler eder miydi? Mürşid her şeyden evvel bir insandır, bir vesiledir. Her zaman her daim her şeyin yegane yaratıcısı ve kudret sahibi Hazreti Allah’tır. Biz insanlar her gün hanımlarımızı, evlatlarımızı düşündüğümüz de müşrik olmuyoruz da bir Allah’ın dostunu mu düşündüğümüz de haşa müşrik oluyoruz.?
  Yok böyle bir şey.
  Seyda Abdulbaki hazretlerinin Peygamberimizin soyundan olduğu kesindir. Zira büyük ecdadı Rasulullaha kadar zincirleme uzanan şecereleri vardır.
  Vefat eden velilerin ruhlarına sevap bağışlamak şirk olsaydı Rasulullah Uhud şehidlerini ziyaret ettikten sonra onlara dualar eder miydi? Bir kere şirk ile dua birbirine yüz de yüz zıt şeylerdir. Dua da Allah’a yalvarmak var. Ondan Allahın lütfettiği sevapları yine Onun izniyle geçmişlerin ruhlarına hediye etmek var. Esselamun aleyküm ve rahmetullahi. Bize de dua et sufi kardeşim.
  
  Cevapla
  - ekrem - 03 Mayıs 2015 - 08:21 tarihli soru:
    
    Sizlerde dualarınızı eksik etmeyin hocam. Allah razı olsun cevabınız beni rahatlattı…
    
    Cevapla
    - Bekir - 03 Mayıs 2015 - 09:25 tarihli soru:
      
      Dualarımız sizinledir. Allaha emanet olunuz.
      
      Cevapla
Cengiz - 05 Şubat 2015 - 00:50 tarihli soru:

Selamun aleykum hayirli geceler.ben kalbimi temizlemek istiyorum hangi tarikati yada hangi yolu yontemi onerirsiniz.cok tarikat var hepsinin gorusu farkli hicbiri birbirini kabul etmiyo sanki olaya nerden bakmak gerekir kafamda birsuru soru var ALLAH RIZASI OCIN AKIL VERIN SELAMUN ALEYKUM

Cevapla
- Bekir - 05 Şubat 2015 - 07:19 tarihli soru:
  
  Aleykümselam muhterem Cengiz. Allahu Teala umduğunuza nail eylesin. Kalbi tasfiye(Allah sevgisinden başka sevgilerden temizleme), nefsi tezkiye(nefsi her türlü kötü huylardan temizleme) işleminde İmamı Rabbani hazretlerinin yolunu tavsiye ederim size. O, Kadiri, Çeştiyye, Kübreviyye ve Nakşibendiye tarikatlarında icazet ve hepsinde de talebe yetiştirme yetkisi almış büyük bir mürşittir. O bunlara rağmen talebelerine yoların en kestirmesi olan Nakşibendi Tarikatını tavsiyede bulunmuştur. Bunlar Adıyaman Menzil’de, Konya’da Molla Muhammed’in yolu, İstanbul da Mahmut efendinin yolu, Esat Coşan efendinin yolu ve Gönenli Mehmet Efendinin yolları vardır. Bunlarla aynı yolda olanlar da vardır ki, benim hepsini bilmem zordur.
  
  Cevapla
  - Cengiz - 05 Şubat 2015 - 12:07 tarihli soru:
    
    Bi de bir tarikatin yakin yerde ayri ayri zikir yapmasi normalmidir birlesmeleri gerekmezmi.
    
    Cevapla
    - Bekir - 05 Şubat 2015 - 15:43 tarihli soru:
      
      Bir fabrika çalışanlarının hepsinin işçi olması veya hepsinin usta veya mühendis veya müdür olması nasıl mümkün değil ise, Allah’ın rızasını kazanma yolu olan bir tarikatta da farklı zikirler, farklı talimatlar olması olağandır.
      
      Cevapla
tuna - 29 Ocak 2015 - 00:22 tarihli soru:

esselamınaleyküm hocam ben 3 ay önce bir tarikata girdim ablam ve eniştem yıllardır o tarikattan dersliydiler bende heves ettim ve istihare yapılarak ders aldım..ancak derslerdeki bazı hususlar beni çok rahatsız ediyordu sorularımdanda anlaşıldığı üzere rabıta yaparken mürşide ve onun mürşidlerine yalvarma gibi.. bunu yaklaşık 2 ay filan yaptım ama çok huzursuzdum 15 gündür bıraktım yapmayı ben şirk yapmaktan Allah şahidim çok korkuyorum..bana verilen ders kitapçığında bir önceki ayetmidir diye sorduğumu o soru kitapçıkta CENABI ALLAH BUYURUYOKİ diye yazmışlar ben aradım taradım bulamadım böyle bir ayet bu sebeple size sordum kafam çok karışık dersi terk edenin bu dünyasıda ahiretide mahfolur diyorlar Allah rızası için bu konuda bana yardımcı olurmusunuz.esselamınaleyküm.

Cevapla
- Bekir - 29 Ocak 2015 - 05:47 tarihli soru:
  
  Aleykümselam Tuna kardeşim. O sahtekarları bırakmakla çok isabetli bir iş yapmışsın. Allahadına ayet uyduranlar kafirdir. Onlar din ve para sömürücüleridir. Onların tehditleri boş bir blöften ibarettir. Gönlün rahat olsun. İslam hiç bir tarikatın tekelinde değildir.
  
  Cevapla
tuna - 28 Ocak 2015 - 19:47 tarihli soru:

selamınalyküm… ben size ana babanızdan daha çok acıdığım için size tarikat sayesinde bir kar kapısı açtım eğer kıymet bilmesseniz ben o kapıyı kapatırım başka kimsede onu açamaz..bu ayetimidir ayletse hangi ayettir öğrenebilirmiyim..

Cevapla
- Bekir - 28 Ocak 2015 - 20:42 tarihli soru:
  
  Aleykümselam sayın Tuna. Öyle bir ayet yoktur.
  
  Cevapla
tuna - 24 Ocak 2015 - 01:06 tarihli soru:

selamınaleyküm rabıta yaparken mürşide ne şekilde yalvarılıyor bunu anlatırmısınız..

Cevapla
- Bekir - 24 Ocak 2015 - 06:58 tarihli soru:
  
  Aleykümselam sayın Tuna. Rabıta yaparken mürşide yalvarılmaz. Sadece onu hayal ederek Allah’ın sevdiği bir kulu olduğu için gözünün önüne getirmeye çalışır ve onun hayalini babanızı muhabbetle hatırladığınız gibi onu da muhabbetle gönlünüzde tutarsınız.
  Rabıtanız daha da ilerlediğinde onu rüyada görür gibi görmeye başladığınızda sadece ondan dua istemeniz caizdir.
  
  Cevapla
  - Bekir - 28 Ocak 2015 - 03:15 tarihli soru:
    
    Himmet eyle demek dua et demektir. Gerisi lüzumsuz sözlerdir.
    
    Cevapla
ZamanSiz_25 - 22 Aralık 2014 - 10:25 tarihli soru:

Selamun Aleyküm Hocam; Vermiş Olduğunuz Değerli Bilgiler İçin çok Teşekkür ederiz. Yüce RABBİM Sizlerden Razı Olsun. ALLAH (c.c.) İstikametten Ayırmasın Cümlemizi.
Hocam Bana Sorulan ve benim Bilgim Olmadığından Cevap veremediğim Bir Konuda Yardımınızı istiyorum, Tarikat’e Girilirken Mürşidin Elinden Tutarak Tövbe Edilmesinin, Peygamber Efendimizden(s.a.v) Gelen Bir uygulamamıdır Yoksa Bu yolun Usulümüdür.Bu Konuyla İlgili bize bir sohbetiniz Olursa memnuniyet duyarız. ALLAH (c.c.) Razı Olsun. Dua Eder, Dualarınızı İsteriz. Hayırla İnş.

Cevapla
- Abdullah Bekir - 22 Aralık 2014 - 22:49 tarihli soru:
  
  Aleykümselam sayın ZamanSiz. Allahu teala sizlerden de razı olsun ve daima istikamet üzere kılsın.
  Tarikate intisab ederken mürşidin elinden tutup onunla birlikte tüm günahlara tövbe etmek, intisap edilen mürşidi, Kur’an ve Sünnet yolunda kendisine rehber edinmek için söz vermek, Peygamberimizin sünnetlerindendir.
  Peygamberimizin(s.a.v.) Eshabı gerek Hudeybiye de ve gerekse başka yerlerde Rasulullah’ın elinden tutup Kur’an ve sünnet yolunda Rasulullah’a tabi olmak için söz vermişlerdir. Tevbe konusu zaten Kur’an’la farz kılınmıştır. Buna itirazı olan bir farzı inkar etmiştir. Bu baptan mürşidle yapılan tevbe ve intisap sünnete ve Kitaba uygundur. Aksini iddia edenler tasavvuf münkiri sapkın kimselerdir.
  
  Cevapla
emrah - 28 Kasım 2014 - 21:25 tarihli soru:

Selamun aleykum. Uzun zamandır bir tarikatın icindeyim ve sunu gordum insanlar artık seyhlerin hata yapma payını unutmuslar sorgulama hic yok hep bi bildigi vardır mantıgıyla gidiyorlar. Ve seyhler muazzam bir zenginligin icindeler hersey şaşalı. bir algı olusmus bir de sanki baska bir yere gitse butun inancı sarsılacak korkusu var rabıta ibadet degil ama farz gibi ehemmiyet var sunnetlere gosterilmeyen kadar hemde herkes seyhi gorunce iki buklum oluyor ama Allah cc karsında safa durdugunda oyle degil sunnet olsn zikirleri dahi izin almadan yapamazsın cunku yaparsan olmaz sapıtırmıssın. İnsanları kendilerine kole etmek gibi birsey bu bunlar kafa karıstıran yerler

Cevapla
- Abdullah Bekir - 29 Kasım 2014 - 10:42 tarihli soru:
  
  Aleykümselam Emrah. Ekseriyetle bazı şeyhler, bu şekilde tabulaştırılıyor maalesef. Asla, Tasavvuf karşıtı bir kimse değilim. Gerçek mürşidlere Allah için saygım sonsuzdur ancak, bir kimsenin 30-40 yıl bir kapıya devam edip te, bir arpa boyu yol alamamasının sebebi bu cehalet içinde körü körüne tabi olmakta yatmaktadır.
  Bir kimse ne kadar sadık bir mürşittir? Önce onun farzları ve sünnetleri yaşamında ne kadar ihtimamla uyguladığına bakmak itikadi bir problemi var mı bunu bilmek her müridin en tabii hakkı olduğu halde buna dahi müsamaha göstermeyecek kadar bağnaz ve kör kimseler hiç de az değildir.
  
  Cevapla
  - emrah - 29 Kasım 2014 - 23:44 tarihli soru:
    
    Cevap yazdığınız için teşekkür ederim ilk önce.Hakikaten biz bir kul olarak ilk önceliği şeyhlere değilde ayet ve de hadislelere verirsek kurtuluruz ancak gecesi gündüz gibi bir aydınlık bir yol bırakmısken Allah resulu sav, bir bilinmezliğe girmek pek akıl karı değil Allah cc hepimize kendisinin razı olacağı dosdogru yolu nasip etsin selamun aleyküm herkese
    
    Cevapla
    - Abdullah Bekir - 30 Kasım 2014 - 09:30 tarihli soru:
      
      Sayın Emrah, gerçek şeyhler kendi fikirlerini değil, Allah’ın farz kıldıklarını emreder, Rasulünün sünnetlerini tavsiyede bulunarak İslamiyeti sevdirmeye çalışırlar.
      
      Cevapla
ahmet - 26 Ekim 2014 - 11:22 tarihli soru:

sa

4 mezhebin rabıta ve tarikat ile ilgili içtihatlarını öğrenebilir miyim. Her konuyu çok detaylı bir şekilde inceleyen mezheplerimizin, rabıta ve tarikat ile ilgili bir içtihatlarına rastlayamadım. İnsanın hayatını bu kadar kuşatan ve yaşam şeklini değiştiren bir konuda neden tek bir satır bulamadım. Ben mi yanlış kaynaklara bakıyorum.
Konu bence önemli, çünkü konuştuğumuz bazı müridlerin şeyhleri için düşünceleri, gerçekten şirk içermektedir. Bunun bir fıkhı varsa bunun bilinmesi gerektiğini düşünüyorum.

iyi çalışmalar

Cevapla
- Abdullah Bekir - 26 Ekim 2014 - 11:52 tarihli soru:
  
  Aleykümselam sayın Ahmet Bey. Teşekkür ederim çok ehem bir konuya değinmişsiniz.
  Tasavvufun rabıta konusu fıkhın içine girmediği için mezhep alimleri bununla ilgili bir içtihatta bulunmamışlardır. Rabıta bir ibadet de değildir. Bazı sözde alimler rabıtayı dine sonradan sokulan bir ibadetmiş gibi dillerine dolayıp durmaktalar. Bu onların bu mevzuda cehaletlerini göstermektedir.
  Rabıta bataklıktan yeni çıkmış bir kimsenin elbisesini kurutma metodudur. Bu bazı tarikatlarda bir üsluptur ibadet değildir. İbadet olmadığı için de kimse buna dinde bidat diyemez.
  Tasavvufa gelince o şeriati yaşama durumudur. Şeriatten ayrı bir yaşantı değildir. Doğru bir tasavvuf ehl-i sünnet itikadıyla çerçevelenmezse şirk ve küfrün batağından asla hali olamaz. Ameli konu da zaten dört mezhepten birisine bağlı kalmak zorunluluğu vardır. Hiç bir şeyh bir müçtehid alimin içtihadına aykırı bir muameleyi yapamaz ve emredemez. Müçtehitler de içtihatlarında Kur’an ve sünnet ve eshabın icması ile sınırlıdır.
  O halde “tasavvuf nedir?” denecek olursa..
  Tasavvuf; itikatta ve amelde dört mezhepten birine tabi kalmak şartıyla şeriatle amel etmek, nefsin istediklerini yapmamak istemediklerini yaparak onunla mücadele edip kalbi temizlemek, imanda yakini elde ederek, ihlasa ulaştıktan sonra Fecr suresinde zikredilen mutmeinne nefse ulaşıp, Allah’ın razı olduğu kul olmaktır.
  Tasavvufun bundan başka bir gayesi yoktur. Keşifler ve kerametler manevi yolda imtihan için verilen şeylerdir. Bunlara takılanlar sapıtır.
  Günümüzde maalesef insanlar bunlara takılarak gerçek manada şeyhlik erdemliliğine ermemiş zavallılara tabi olarak evdeki bulgurdan da oluyorlar. Yani imanlarını da yitiriyorlar.
  
  Cevapla
birtan aksu - 16 Eylül 2014 - 14:51 tarihli soru:

selamun aleyküm benim sorum şu. nakşibendi tarikatındnım ama şupelerim var. tövbe esnasnda son yapılması gereken yani murşit rabıtası bir gunah işleyecğin zaman murşidni duşun deniliyor. oysaki rabbim şah damarımzdan daha yakın olduğu halde şimdi kitabmız ortada sunnet farz belli kul bunları yaparsa zaten rabbine sevgi dolar. he şimdi diceksinz vesile kardeşm vesile. kıldığın kişide zembille inançlı inmedi oda kendi kendine peygambermizi örnek almış farzı sünneti yapmıs bu dereceye gelmiş.

Cevapla
- Abdullah Bekir - 17 Eylül 2014 - 05:12 tarihli soru:
  
  Sayın Birtan aleykümselam. Günah işleneceği zaman Allah’ın öfke ve azabını hatırlamamız, ibadet yapacağımız zaman ise Allah’ın rızasını düşünmemiz lazımdır. Allah’ın Zatının hakikatını düşünmek şirke sebep olur. Zira O’nun Zatı hakkında aklımıza gelen her şekil mahluktur. Günah işleneceği veya ibadet yapılacağı zaman mürşidi düşünmek de şirke sebep olabilir. Çünkü ibadetler Allah rızası için yapılır. Günahlar da Allah korkusundan dolayı terk edilir. İşlediğimiz günahı mürşid görüyor diye terk etmek şirktir.
  Rabıta sevgi için yapılır. Bu sevgi Allah sevgisine götürmez ise bu da manevi tehlikedir. Mürşidi kamiller Allah’ın dostlarıdır. Onların suretlerini değil, kalplerindeki Allah muhabbetini rabıta etmelisiniz. Rabıtaya onların abdest almasını namaz kılmasını huşu ile secdeye vardıklarını düşünerek yaparsanız olumlu netice alırsınız.
  Kafanıza takılan soruları her zaman sorabilirsiniz.
  
  Cevapla
aykut - 16 Temmuz 2014 - 19:18 tarihli soru:

girişi belli çıkışı aklın sınırlayamadığı hayal aleminde terbiye adına kendini öldüren kaç kişi var?.mürşidi kamil değil tüm sadatların ismi geçiyor,onlara dua ediliyor.ve Kuran a göre ettiğimiz dualar kimsenin ruhana hediye edilmiyor edilsede ulaşmıyor.ve mürşidler günahsız eleştirilemez,hakkında kötü düşünülemez .beşer olduğu bariz olan zata nasıl mükemmiliyet kazandırabiliriz ?peygamberimiz s.a.v.Allah tan peygamber olduğğu halde bağışlanma dilemesi oluyorda biz onlar için düşünemiyoruz.hatme saygısı var çünkü onlar peygamberimizle birlikte hatme halkasına eşlik ediyorlarmış.ölmüş insan hiç bir şekilde dünyayagelemezken ve kuranda kesin belirtilmişken yanımıza geliyorlar?

Cevapla
- Abdullah Bekir - 16 Temmuz 2014 - 20:44 tarihli soru:
  
  Muhterem Aykut selamünaleyküm. Kimsenin kendini terbiye adına hayal aleminde öldürdüğü yok. Allah alem içinde alem yaratmıştır. Birincisi şehadet alemidir ki(madde alemi), bunun içinde cennetler cehennemler arş ve kürsi, yıldızlar alemi, güneş sistemi ve dünya vardır. Bu alemin içinde insanlar hayvanlar melekler cinler vs. yaşar. İkincisi ise berzah alemidir ki, onda kabir içindeki ruhlar vardır. Üçüncüsü melekut alemidir ki onda Allah’ın ismim ve sıfatlarının nurları tecelli eder.
  Hayal alemi bunun kenarına yaklaşamaz. Eğer teslim olsaydınız bu alemdeki İlahi nurları temaşa etmek sizin için ulaşılmaz olmayacaktı.
  Mürşidin mükemmeliyeti olgunlaştıran yani ona vesile olan demektir.
  Tevbe Allaha yapılır. Mürşid de seninle birlikte Allaha tevbe etmektedir. Orada yapılan biattır. Peygamberimizde bir çok defa sahabeden biat almıştır.
  Kuranın şehidlerin ölmediğini belirten ayetini size hiç söyleyen olmadı mı? Allah “onlara ölüler demeyin” buyuruyor. Veliler de peygamberler gibi kabirlerinde namaz kılarlar. Çünkü onlar hadis şerife göre peygamberlerin varisleridir.
  O halde Allah onların ruhlarını hatmeye göndermekten aciz mi? Ölüm olayı sadece bir yer değiştirmedir. Kuran vefat edenlerin dünyaya tekrar gelemeyeceklerini bildirirken izinsiz gelemeyeceklerini bildirmiştir.
  Şeyhi olmayanın şeyhi şeytandır sözü yanlış anlaşılmıştır. Tasavvufla uğraşanların rehberi olmazsa şeytan onları yanıltır anlamındadır.
  Nitekim böyle aldanıp ibadetleri terk edenler az değildir.
  Allah gönlünü sürur eylesin bize de dua et. Vesselam.
  
  Cevapla
FATMA - 14 Temmuz 2014 - 06:10 tarihli soru:

tasavvufta rabıta kalbi ibadete hazırlamak için yapılır.yani kalp olgunlaşacak,terbiye olacak ki ihlasla ALLAHA kulluk yapılabilsin.mürşit vesiledir.mürşit yol gösterir.hakiki mürşit KURAN VE SÜNNET ÜZERE YAŞAR.ALLAH ONLARDAN RAZI OLSUN.

Cevapla
- Abdullah Bekir - 14 Temmuz 2014 - 07:28 tarihli soru:
  
  Evet, rabıta sizin de dediğiniz gibidir sayın Fatma Hanım. Allah hepimizden razı olsun ve Allah’a emanet olunuz.
  
  Cevapla
ecrin daye - 30 Haziran 2014 - 05:27 tarihli soru:

Selamun aleykum,Bende rabita yapmak istiyorum fakat rabita yaparken kimi dusunmek gerek, sadece S.a.v efendimize mi yapilir, yada baska bir evliyaya da mi yapilir,aklinizdaki bir evliyaya yaptiniz diyelim,ve sadece ona sadik kalinmali mi iki evliya ya da yapilabilir mi cok tesekkurler,Allah razi olsun simdiden,Rabbim basarilarinizi daim kilsin hayirli ramazanlar.

Cevapla
- Abdullah Bekir - 30 Haziran 2014 - 07:58 tarihli soru:
  
  Sayın Ecrin. Eğer gerçek bir tarikata mensup iseniz o tarikatın gerçek bir lideri olan şeyhi de varsa, rabıtayı ona yapabilirsiniz. Eğer herhangi bir şeyhe bağlı değilseniz o zaman Peygamber Efendimize rabıta yapmanızı öneririm.
  Peygamber efendimize nasıl rabıta yapacaksınız?
  Önce onun hayatını yazan bir kitabı okumalısınız. Ondan sonra onun yaptıklarını sık sık hatırlamaya çalıştığınızda rabıta kendiliğinden olmuş demektir.
  
  Cevapla
Abdullah Bekir - 29 Mayıs 2014 - 05:03 tarihli soru:

Kendisine rabıta yapılan kişiden dua istemek nasıl şirk olur?
Rabıta edilen şahsın İlahi gücü olduğuna inanmak, Allah’ın kudreti ve iradesi olmadan rabıta edilen kişinin kendisine yardımda bulunacağına inanmak şirk olur.
Böyle değil de, rabıta edilen kişinin bir vesile olduğuna inanılır, her türlü oluşumun Allah’ın kudret ve iradesiyle olduğuna ve olacağına inanmak ise, şirk değil gerçek iman olur.
Bir kimse fiziksel olarak karşı karşıya olduğu bir kimseden bir yardım beklese de beklemese de o kimsede ilahi bir gücün var olduğuna inanıyorsa rabıta etmeden de o adam şirke düşmüş olur.

Cevapla
- Abdullah Bekir - 31 Ekim 2014 - 15:34 tarihli soru:
  
  Burada delillerin açık olmadığını yazmışsınız. Bu makale de delil olarak yazdığımız ayet ve hadisleri delil kabul etmiyor musunuz..?
  
  Cevapla
melek - 27 Mart 2014 - 08:41 tarihli soru:

hayırlı günler ders veren bir cemaat ablasının ilmimizi üstazımıza emanet edelim demesi ne kadar doğru bir de herşeyde önce Rabbimizin ve Peygamber (SAV) efendimiz yerine üstazımız denilmesi doğrumu lütfen cevap verirseniz çok sevinirim kafam çok karıştı

Cevapla
- Abdullah Bekir - 27 Mart 2014 - 14:54 tarihli soru:
  
  Sayın Melek Hanım. “İlmimizi üstadımıza (yani; hocamıza) emanet edelim” sözü müminleri manen uyutmak manasını taşır..
  Allahu Teala kimseyi kimsenin günahı ile cezalandırmayacaktır. Herkes kendi yaptığından sorumlu olacaktır. Kur’an “etîullâhe ve etîurrasûl” (ALLAHA VE RASULÜNE İTAAT EDİNİZ” buyurmaktadır. Bu sebeple bir mümin Allah ve Rasulünden başkasına şartsız itaat edemez.. Mutlak teslimiyet bu ayet gereği Allah’a ve Rasulünedir.
  Üstad sadece bir vesiledir. Hakkı öğrettiği sürece ona itaat edilir. değilse edilmez.Allah kendi ismini ziktermemizi emretmiştir. Rasulüne ise salavat getirmeyi emretmiştir. Bunların dışındaki beyhudedir.
  
  Cevapla
Abdullah Bekir - 20 Mart 2014 - 20:15 tarihli soru:

Sayın Ali Bey tam olarak fikrinizi açıklamamışsınız. Net fikriniz nedir onu yazınız lütfen.

Cevapla
ali - 20 Mart 2014 - 17:26 tarihli soru:

-” Salihlerin anılması günahlara keffarettir. “diye buyurdu.
bu hadis nerde geçiyor delil verebilirmisiniz?

Cevapla
- Abdullah Bekir - 20 Mart 2014 - 20:05 tarihli soru:
  
  Bu hadisin kaynağı sahihi Hadisi Deylemidir.
  
  Cevapla
- Abdullah Bekir - 20 Mart 2014 - 20:17 tarihli soru:
  
  -” Salihlerin anılması günahlara kefarettir” Hadisi Deylemi)
  
  Cevapla

Ben de rabıta yapmak istiyorum. Yardımcı olur musunuz?

Cevapla

Sayın Mercan, rabıta yapabilmeniz için mürşitler silsilesi Peygamber Efendimize kadar kesintisiz uzanan kâmil(olgun) ve mükemmil (olgunlaştırıcı) bir mürşid bulup ona intisab etmeniz gerekir. Ondan sonra o mürşidin vereceği talimata göre rabıta yapabilirsiniz.

Cevapla

“Allah’ın feyz ve nurundan yararlanmak isteyen kimsede büyük velileri vesile etmedikçe manevi susuzluğunu gideremez.” demişsiniz.

..Biz ona şahdamarından daha yakınız. (Kaf, 16)

Cevapla

Sezgin Bey siz bizim, “RABITA ŞİRK MİDİR?” yazımızda; “Allah’ın feyz ve nurundan yararlanmak isteyen kimse de büyük velileri vesile etmedikçe manevi susuzluğunu gideremez.” dediğimizi demektesiniz… Evet aynen öyle demekteyiz. Vesileyi inkar etmek Maide Suresinin 35. ayetini anlamamak demektir.
Şu da biline ki bir kimse mürşit de olsa, zamanın ğavsül azamı da olsa, Muhammed alehisselamın aracılığı olmadan Allahu Teala’dan feyz alamaz. Yani bir kimse Muhammed aleyhisselama tabii olmadıkça asla yol alamaz. Çünkü bu husus Kur’an’ın; “Allaha ve Rasulüne tabi olunuz” mealindeki ayetiyle belirtilmektedir.
Kur’an “vebteğû ileyhi’l-vesîlete.” O’nun rızasına ermek için vesile arayınız ” buyurmaktadır. O halde Rasulullah bu alemden göçtüğüne göre kim vesile edilecektir? Bunun cevabı Rasulullahın bir hadisi şerifinde belirtilen Kâmil ve mükemmil velilerdir. İşte o hadisi şerif: “El-Ulemâü verâsetün enbiyâ” Mealen; “Ulema peygamberlerin varisleridir” Bu durumda bir kimse mürşidi kamilleri vesile etmeden gerçek manada tasavvuf yolunda seyir ve sülük yapması imkansızdır.
Dolaysı ile “vesile yok” diyen ve vesileyi inkar eden şu ayeti kerimeye ters düşmüş olur:
-“Ey inananlar, Allah’tan korkun, O’nun rızasına yaklaşmaya vesile arayın ve O’nun yolunda cihad edin ki, kurtuluşa eresiniz.” (Maide-35)
Sayın Sezgin Bey siz; “Biz ona şahdamarından daha yakınız.” (Kaf-16) mealindeki ayete şu yorumu yapmaktasınız;
“Allah’ın bu ayetini inkar etmeyin. Kimse Allah’a ve O’nun nuruna erişmek için vesileye ihtiyaç duymaz.” diyorsunuz.
Siz kendi akıl ve mantığınıza göre Kur’an’ın bu ayetine yanlış anlam verip, vesileyi inkar ederek Maide Suresi 35. ayetine ters düşmektesiniz.
Kaf Suersi 16. ayetine gelince, Allahu Tealanın yakınlığı manevidir. Eğer bir kimse buna mesafe olarak inanıyorsa küfre girmiştir. Zira Allah mekandan münezzehtir. Manevi yakınlığa gelince, Allah’ın rahmetine herkes aynı yakınlıkta olmadığı gibi feyz ve nuruna da herkes aynı yakınlıkta değildir.

Râbıta-i Mevt

Prof. Dr. Abdulhakim Yüce

"Râbıta-i mevt" tabiri, ölümü sürekli hatırda tutmayı,bir ayağı öbür âleme atmışçasına ötelerle irtibat halinde bulunmayı, bu dünyanın bir misafirhane olduğunu düşünerek ebedî saadeti kazanma gayretiyle yaşamayı ve tûl-i emelden kurtularak büyük bir alâka ile ahiretin yamaçlarına yönelmeyi ifade etmektedir.

Ölüm, zıddı olan hayat kadar gerçektir. Hayat ise, en sevimli, en tatlı ve bütün varlıkların mazhar olmak istediği, aynı zamanda Rabb'imizin de sıfatı olan zirve nimettir. Zıddı olan ölüm ise, hayat nimetini yok eden, dolayısıyla onunla karşılaşmamak veya karşılaşmayı geciktirmek için her çareye başvurulan bir hakikattir. Durum böyle olmakla beraber, bu hakikati düşünüp âdeta hayatta iken onunla bütünleşerek gerçekleşen râbıta-i mevt ise, insan-ı kâmil olma yollarının en önemlilerinden biridir. Yazımızda işte bu râbıta-i mevt üzerinde bir nebze durmak istiyoruz. Giriş mahiyetinde râbıta-i mevtin de içerisinde yer aldığı müeyyidâta kısaca değinmek gerekir.

Müeyyidât
Sözlükte "kuvvetli ve dayanıklı olmak; güç, kudret" anlamlarındaki eyede kökünden türetilmiş olup "güçlendiren, pekiştiren" mânâsına gelen ve Türkçede yaptırım kelimesiyle karşılanan müeyyide, kavram olarak "kişinin belli bir biçimde davranması veya davranmaması hâlinde karşılaşacağı sonuç ve bunu bilmenin sağladığı zorlayıcı yahut itici güç" demektir.1

Kur'ân-ı Kerîm ve hadîs-i şerîflerde müeyyide kelimesinden daha çok dünyevî veya uhrevî yaptırım mânâsını karşılamak üzere "ecir, sevap, ceza, ikab" gibi kelimeler kullanılır. İnsan sorumlu bir varlıktır ve hiçbir davranışı karşılıksız kalmaz. Bu konuda İslâm âlimleri mükâfat ve ceza kavramları üzerinde önemle durmuşlar; din, ahlâk ve hukukun başta gelen ilkelerinden olan adaletin ancak görevini yapana mükâfat, yapmayana ceza vermekle gerçekleşeceğini belirtmişlerdir. Bu noktada genel olarak iki tür müeyyideden söz edilebilir. Birincisi toplumdaki her ferdin kendi imkânları ölçüsünde ve usulüne göre iyiliği emretme ve kötülüğü engellemekle yükümlü sayılmasıdır. Geniş mânâsıyla tebliğ, irşad yahut i'lay-i kelimetullah adı verilen bu konuyu ilgili eserlere havale etmek istiyoruz.2

Müeyyidenin ikinci kısmını ise rekâik üst başlığıyla ele almak mümkündür. Âyet ve hadîslerden, insanın nefsine karşı verdiği mücadelede İlâhî emir ve yasaklara riayette muvaffak olabilmesi için en etkili yaptırım gücünü, takvaya erişmek ve ihsan şuuruyla hareket etmekle elde edebileceği anlaşılmaktadır. Takva şümûllü ve umumî anlamıyla, şeriat prensiplerini kemal-i hassasiyetle görüp gözetmeden, şeriat-ı fıtriye kanunlarına riayete; Cehennem'i netice veren davranışlardan kaçınmaktan, Cennet'i semere verecek hareketlere; sırrını, hafîsini, ahfâsını şirkten, şirki işmam eden şeylerden koruyup kollamaktan, düşünce ve hayat tarzında başkalarına teşebbühten sakınmaya kadar geniş bir çerçeve çizer.3 İhsan ise hak ölçülerine göre iyi düşünme, iyi şeyler planlama, iyi işlere mukayyet kalma ve kullukla alâkalı bütün davranışların, Allah'ın nazarına arz edilmesi şuuruyla, fevkalâde bir titizlik içinde temsil edilmesinden ibaret kalbî bir ameldir. Fakat herkesin bu anlamda takvaya muvaffak olması ve ihsan şuuruyla yaşaması kolay olmadığından birçok âyet ve hadîste haşir, mizan, hesap, Cennet, Cehennem gibi ahiret hâlleri müşahhas anlatımlarla, terğip ve terhip dengesi içerisinde geniş biçimde işlenerek uhrevî müeyyideler hatırlatılmış ve kişinin bu dünyadaki davranışlarından mutlaka hesaba çekileceği fikrini canlı tutması istenmiştir. İşte konumuz olan ve rekâik içerisinde ilk sıralarda bulunan râbıta-i mevt de burada yer almaktadır.

Râbıta-i mevt
Başta tasavvuf ehli olmak üzere insan-i kâmil olma yolunda mesafe almak isteyen hak dostları temelde iki metot uygulamaktadırlar: zikir ve râbıta-i mevt...

Râbıta kelime olarak iki şeyi birbirine bağlayan ip, bağ, münasebet, ilgi ve mensubiyet gibi mânâlara gelir. Verilen kelime tarifine göre râbıta-i mevt, ölümle münasebete geçmek ve bağ kurmak demektir. Soyut bir keyfiyete sahip ölümle bağ kurmak, ancak onu düşünmek, âdeta onunla bütünleşmekle mümkün olabilir. Onun için râbıta-i mevte, tefekkür-ü mevt ya da tezekkür-ü mevt de denilmiştir. Nitekim Efendimiz (sas) de, ölümü kastederek "Lezzetleri yakıp yıkan yani acılaştıranı çokça zikrediniz."4 buyurarak her müminin ölümle sık sık bu münasebeti kurmasını emretmiştir.

Bir ıstılah olarak râbıta-i mevt tabiri, ölümü sürekli hatırda tutmayı, bir ayağı öbür âleme atmışçasına ötelerle irtibat hâlinde bulunmayı, bu dünyanın bir misafirhane olduğunu düşünerek ebedî saadeti kazanma gayretiyle yaşamayı ve tûl-i emelden kurtularak büyük bir alâka ile ahiretin yamaçlarına yönelmeyi ifade etmektedir. Bu anlamda şu hadîs-i şerîfi zikredebiliriz: Abdullah b. Mesud (ra) anlatıyor: "Efendimiz (sas), 'Allah'tan hakkıyla hayâ edin' buyurunca, 'Ey Allah'ın Resulü, Allah'a hamd olsun biz Allah'tan hayâ ediyoruz, (ettiğimizi düşünüyoruz)' dedik. O 'hayır, zannettiğiniz gibi değil' buyurdu ve şunları ekledi: 'Allah'tan hakkıyla hayâ etmek, senin baş ve başta bulunanları (dil, göz, kulak, beyin vs.), karnı ve ilgili olanları (yenilen-içilen şeylerle birlikte her türlü arzu, şehvet vs.) koruman; ölümü ve kabirde bedenin çürüyüp dağılması dâhil, ölüm sonrasını düşünmendir. Ahiret saadetini isteyen dünyanın geçici güzellik ve lezzetlerini de terk eder. İşte kim böyle yaparsa Allah'tan hakkıyla hayâ etmiş olur."5

Kur'ân-ı Kerîm de hemen her münasebetle ölümü ve ölüm ötesini hatırlatmakta; "Her nefis ölümü tadıcıdır." (Âl-i İmrân, 3/185); "Senden önce hiçbir insana dünyada ebedî hayat nasip etmedik. Sanki sen ölsen, onlar ebedî mi kalacaklar! Hayır, her nefis bilerek veya bilmeyerek ölümü tadıp-durmaktadır. Biz, sizi bazen şerle, bazen de hayırla imtihan ederiz. Sonunda Bizim huzurumuza getirilirsiniz." (Enbiyâ, 21/34); "Yeryüzünde bulunan her varlık fânidir." (Rahmân, 55/26). "Hiç şüphe yok ki sen de öleceksin, onlar da ölecekler. Sonra da büyük duruşmanın olacağı kıyamet gününde Rabbinizin huzurunda birbirinizle davalaşacaksınız." (Zümer, 39/30) gibi âyet-i kerîmelerle dünyanın geçiciliğini, büyük bir mahkemenin insanları beklediğini ve ahiret hayatının ebedî oluşunu vurgulamaktadır.

Râbıta-i mevtin gayesi ve yapılış keyfiyeti
Râbıta-i mevtin gayesi özetle; kalbi yumuşatmak, kalbdeki sevgiyi geçici dünya nimetlerine değil bâki olan Allah'a ve O'nun razı olduğu şeylere çevirerek nefsin ibret almasını temin etmek, tûl-i emeli kırmak, gafleti dağıtmak, tevehhüm-i ebediyete engel olmak, ihlâsı kazanmak ve tevbenin sürekliliğini sağlamaktır.

Zikredilen gayelerle müracaat edilen râbıta-i mevt özellikle tasavvuf ehli tarafından şu şekilde yapılmaktadır: "Mürşide yaptığı râbıtayı bitirdikten sonra mürid şöyle düşünür: Sanki bana ağır bir hastalık çöktü, duyan geldi, eve insan yığıldı. Kimi bana okuyor, kimi ilâç yapıyor, kimi de ağlıyor. Ben ise can çekişiyorum, birden canım çıktı. Cenaze yıkayanlar gelip beni soydular, yıkadılar, kefene sardılar, tabuta koydular musallaya getirip cenaze namazımı kıldılar ve beni kabre koydular. Ben ise kabirde yalnızım ve kendi kendine soruyorum: 'Ben neredeyim?' Yine kendim cevap veriyorum: 'Mezardayım.' Mezarda olan ise dünyaya dönemez..."

Görüldüğü gibi tasavvuf ehli râbıta-i mevt sırasında kendilerini ölmüş tasavvur ve tahayyül etmiş; yıkanıyor ve kabre konuyor olduklarını farz etmiş; düşüne düşüne, nefs-i emmârenin o tahayyül ve tasavvurdan etkileneceğine ve uzun emellerinden bir derece vazgeçeceğine inanmış ve râbıta-i mevti bu şekliyle uygulamışlardır. Bu uygulamada, âkıbeti düşünmek suretiyle hayalen gelecek zamanı hâle taşımak ve istikbalde vuku bulacak hâdiselerin o ânda cereyan ettiğini farz etmek esastır. Bununla ölüm düşüncesine yoğunlaşmak ve bu sayede nefsi öleceğine ikna etmek; bunu sık sık tekrar ederek onu ölüm fikrine iyice alıştırıp tûl-i emelin önünü almak hedeflenmektedir.

Bediüzzaman'a göre râbıta-i mevt
Üstad Bediüzzaman da eserlerinde râbıta-i mevte geniş yer vermekte, hayatının dönüm noktalarında müessir olduğunu ifade etmekte ve kısaca "ölümünü düşünüp, dünyanın fâni olduğunu mülâhaza edip, nefsin desiselerinden kurtulmak"6 şeklinde tarif etmektedir.

Bilindiği gibi Üstad'ın nazarında ihlâs en önemli meselelerden birisidir. Kaleme aldığı İhlâs Risalesi'nin her on beş günde bir okunmasını tavsiye etmektedir.7 O, ihlâsı kazanmanın ve muhafaza etmenin en müessir bir sebebinin râbıta-i mevt olduğunu ise şu sözleriyle açıklamaktadır: "İhlâsı kazanmanın ve muhafaza etmenin en müessir bir sebebi, râbıta-i mevttir. Evet, ihlâsı zedeleyen ve riyaya ve dünyaya sevk eden, tûl-i emel olduğu gibi; riyadan nefret veren ve ihlâsı kazandıran, râbıta-i mevttir. Yani ölümünü düşünüp, dünyanın fâni olduğunu mülâhaza edip, nefsin desiselerinden kurtulmaktır."8

Üstad'ın hayatında en önemli dönüm noktalarından birisi onun ifadesiyle Eski Said'in Yeni Said'e inkılâp etmesidir. Bu inkılâbın râbıta-i mevt vesilesiyle olduğunu şöyle ifade etmektedir: "Ehl-i tarîkatın ve bilhassa Nakşîlerin dört esasından biri ve en müessiri olan râbıta-i mevt Eski Said'i Yeni Said'e çevirmiş ve daima hareket-i fikriyede Yeni Said'e yoldaş olmuş. Başta İhtiyarlar Risalesi olarak, risalelerde o râbıta keşfiyatı göstere göstere tâ ehl-i iman hakkında mevtin nuranî ve hayattar ve güzel hakikatini görüp göstermiş."9

Üstad başta Haşir Risalesi ve İhtiyarlar Risalesi olmak üzere eserlerinde râbıta-i mevti ve ölümün ehl-i iman hakkındaki nuranî, hayattar ve güzel hakikatini nazara vermiştir. Ayrıca, "Kırk senelik ömrümde, otuz sene tahsilimde yalnız dört kelimeyle dört kelâm öğrendim"10 diyerek başladığı Katre Risalesi'nde şerh ettiği kelâmlardan biri de "el-mevtü hakkun, ölüm haktır" ifadesi olmuştur.

Râbıta-i mevti kendine yoldaş ettiğini söyleyen Bediüzzaman'a göre bu râbıta, farazî ve hayalî bir surette, âkıbeti düşünerek geleceği şimdiki zamana taşıma şeklinde yapılmamalı; belki ölüm hakikati iyi kavranarak içinde bulunulan andan fikren gelecek zamana yürümek suretinde olmalıdır. Onun râbıta-i mevt anlayışında, "hakikat noktasında zaman-ı hâzırdan istikbale fikren gitmek" esastır. Bu konuda o şöyle der: "Ehl-i tarikat ve ehl-i hakikat, Kur'ân-ı Hakîm'in كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ٭ اِنَّكَ مَيِّتٌ وَاِنَّهُمْ مَيِّتُونَ gibi âyetlerinden aldığı dersle, râbıta-i mevti sülûklarında esas tutmuşlar; tûl-i emelin menşei olan tevehhüm-ü ebediyeti o râbıta ile izâle etmişler. Onlar farazî ve hayalî bir surette kendilerini ölmüş tasavvur ve tahayyül edip ve yıkanıyor, kabre konuyor farz edip; düşüne düşüne nefs-i emmare o tahayyül ve tasavvurdan müteessir olup uzun emellerinden bir derece vazgeçer. Bu râbıtanın fevaidi pek çoktur. Hadîste اَكْثِرُوا ذِكْرَ هَاذِمِ اللَّذَّاتِ -ev kemâ kâl- yani "Lezzetleri tahrib edip acılaştıran ölümü çok zikrediniz!" diye bu râbıtayı ders veriyor. Fakat mesleğimiz tarîkat olmadığı, belki hakikat olduğu için, bu râbıtayı ehl-i tarîkat gibi farazî ve hayalî suretinde yapmağa mecbur değiliz. Hem meslek-i hakikate uygun gelmiyor. Âkıbeti düşünmek suretinde, müstakbeli zaman-ı hâzıra getirmek değil, belki hakikat noktasında zaman-ı hâzırdan istikbale fikren gitmek, nazaran bakmaktır. Evet, hiç hayale, faraza lüzum kalmadan bu kısa ömür ağacının başındaki tek meyvesi olan kendi cenazesine bakabilir. Onunla yalnız kendi şahsının mevtini gördüğü gibi, bir parça öbür tarafa gitse, asrının ölümünü de görür; daha bir parça öbür tarafa gitse, dünyanın ölümünü de müşâhede eder, ihlâs-ı etemme yol açar."11

Üstad'a göre, dikkatli bir göz ve hüşyâr bir kalb her ân etrafında gördüğü değişik varlıkların ölümünden yola çıkarak bütün varlıkların ölümünü âdeta yaşıyor gibi hissedebilir. Aslında "Her nefis ölümü tadacaktır." (Ankebût, 29/57) şeklinde tercüme edilen âyette 'tatma' kelimesi ism-i fâildir ve süreklilik belirtmektedir. Dolayısıyla doğru tercüme "Her nefis her ân ölümü tatmaktadır" şeklinde olmalıdır. Biz her ân ölüp dirilmekteyiz. Zîrâ bizler, Cenâb-ı Hakk'ın tecellilerinin akislerinden ibaretiz. Bu tecelliler o kadar hızlı bir şekilde ve peşi peşine gelmektedir ki, biz, kendi varlığımızı aralıksız ve devamlı kabul ederiz. Bu aynen sinema şeridindeki karelerin çok hızlı dönüşüyle, oradaki nesnelerin hareketli görünmesi gibidir. Aslında biz, her ân -ki ân kelimesiyle zamanın en küçük parçası neyse onu kastediyoruz- var olup yine yok olmaktayız. Durum böyle olunca da hayalen geleceğe gitmeye ihtiyaç kalmamaktadır.

Üstad, "çok samimi bir kalbin en içli sesi ve hasbî bir gönlün muhasebe terennümü" olarak ifade ettiği 12. Nota'da da bu anlayışına dâir ipuçları vermektedir. Aslında, ölüm, dilini susturduğunda, diline bedel kitabıyla niyaz etmeyi dileyerek ve kabulünü rahmet-i ilâhiyeden recâ ederek bir yakarış şeklinde yazdığı o bölümde, râbıta-i mevt adına bir üslûp da göstermektedir. O ölümü, fikren geleceğe giderek tadar ve bunu "Kefenimi giydim, tabutuma bindim, dostlarıma veda eyledim. Kabrime teveccüh edip giderken, Senin dergâh-ı rahmetinde, cenazemin lisan-ı hâliyle, ruhumun lisan-ı kâliyle bağırarak derim: El-aman, el-aman! Ya Hannân! Yâ Mennân! Beni günahlarımın hacâletinden kurtar!"12 sözleriyle ifade etmektedir. Çünkü o, "küllü âtin karîb- her gelecek yakındır" sırrıyla ölümün geleceğini kendi varlığı kadar gerçek ve yakın olarak görmekte, içinde bulunduğu zamandan sıyrılıp fikren istikbalde yaşayarak kendi ölümünü müşâhede etmektedir. O, ölümü hayal ve farz etmeye ihtiyaç duymayacak kadar kat'i ve yakın bilmekte ve bunu "kat'î bir yakîn ile anladım ki, bağlandığım ve meftun olduğum şu dâr-ı dünya hâliktir (helâk olmaya mahkûmdur) gider ve fânidir, ölür. Ve bilmüşâhede, içindeki mevcudât dahi, birbiri arkasından kafile kafile göçüp gider, kaybolur"13 şeklinde seslendirerek râbıta-i mevti bir yakîn (sağlam, sarsılmayan, şüphe ve tereddüt bulunmayan itikat) meselesi olarak yorumlamaktadır.14

Etkili olması için
Hemen her zaman, bir şeyden istenen neticenin alınması onu destekleyen diğer bazı hususların yerine getirilmesine bağlıdır. Yani birden fazla sebebin bir araya gelmesiyle ancak bir netice hâsıl olur. İşte râbıta-i mevtten hedeflenen neticeye varabilmek için de, müeyyidâtın diğer unsurları başta olmak üzere, farklı hususlarla desteklenmesi gerekir. Bunların başında sağlam iman gelmektedir. Bundan dolayı Üstad, İhlâs Risalesi'nde, râbıta-i mevtten hemen sonra iman-ı tahkikiyi ve marifet-i Sâni'i nazara vermektedir. Yani, ancak diğer iman esaslarıyla takviye edilmiş bir râbıta-i mevt ve ahiret düşüncesi sayesinde dünyevî arzuların önünü kesmek mümkün olabilir.15

el-Muhâsibî, râbıta-i mevtin etkili olması için iki hususa dikkat çekmektedir:

1. Ölümün aniden geldiği unutulmamalı. Evet, ölüm genç-yaşlı, hasta-sağlıklı, fakir-zengin, mü'min-kâfir, kış-yaz, gece-gündüz... ayırımı yapmaksızın ve haber vermeden âniden gelir. Öyle ise akıllı olan ondan gafil olamaz.

2. Daha önce ölenlerden ibret alınmalıdır. Kişi kendinden önce vefat eden yakınlarını, dostlarını ve çevresinde yaşayan insanların ölümlerini hatırlamalı ve nasıl bir sonla karşılaştıklarını düşünmelidir. Onların toprak altına nasıl serildiklerini, dünyadaki mevki ve saltanatlarını, hanımlarının nasıl dul, çocuklarının öksüz, meclis ve mescitlerinin nasıl bomboş kaldığını ve izlerinin silindiğini düşünüp karşılaştırmakla ibret almalı ve kendisinin de onlardan birisi olduğunu unutmamalıdır. Onlar öldü, o da ölecektir. İşte o zaman Allah'ın izniyle dünyaya olan bağlılığı azalır, ecelini gözetler, tevbe ile Rabb'ine kavuşmaya hazırlanır.16

Yazımızın girişinde kısaca temas ettiğimiz müey-yidâtın ilk kısmı olan emr-i bi'l-ma'ruf nehy-i anı'l-münkerle birlikte, her çeşidi ve en geniş mânâsıyla zikrin hayatta ağırlıklı bir şekilde yer alması râbıta-i mevtin etkili olmasının olmazsa olmazlarındadır. Hadîs külliyatının rekâik bahislerinde dile getirilen diğer hususların da öğrenilmesi ve tatbik etmek için gayret gösterilmesi gerektiği de unutulmamalıdır. Bu arada Efendimiz'in (sas) emir buyurduğu kabirlerin ziyaretine, günümüzde hastanelerin ziyareti de eklenerek, râbıta-i mevtten umulan neticeyi elde etmeye daha fazla yardımcı olunabilir.

Netice
Râbıta-i mevt, nefsi dizginleyip insan-ı kâmil olma yolunda mesafe almak için mutlaka müracaat edilmesi gereken hususlardan birisidir. Âyet-i kerîme ve hadîs-i şeriflerde sık sık vurgu yapılan ölüm gerçeğinin insan mâneviyatı üzerinde bıraktığı muazzam tesiri, ruhu olgunlaştırma yönünde kullanmak İslâm'a has bir ayrıcalıktır. Zîrâ İslâm dışındaki bazı düşüncelerde ölüm Allah'ın insanoğluna verdiği en büyük ceza (Yahudilik), bazılarına göre aslî günaha mukabil verilen İlâhî ceza (Hristiyanlık), bazılarına göre dünyada başka bir bedende hayat bulmanın başlangıcı (Budizm) şeklinde yorumlanmakta ve ölümü geciktirmek, ondan korkmak, acısını hafifletmek, unutmak, kendinden uzak görmek vb. gayret ve düşünceler öne çıkmaktadır. Oysa İslâmî terbiyede ölüm gerçeğiyle bağ kurmak, onu daha çok zikredip düşünmek tavsiye edilmekte, böylece insanı dönüştüren, olgunlaştıran, güzel ahlâk sahibi yapan bir gerçek olarak görülmekte ve değerlendirilmekte; neticede zikir ve müeyyidâtın diğer kısımlarıyla beraber, âdeta bir insan-i kâmil olma metodu olarak karşımıza çıkmaktadır.

*Celâl Bayar Üniv. İlâhiyat Fak. Öğretim Üyesi
ayuce@yeniumit.com.tr

Dipnotlar
1 Müeyyide konusunda geniş bilgi için bkz: DİA, Müeyyide maddesi.
2 Misal olarak bkz: F. Gülen, İrşad Ekseni ve İ'lay-ı Kelimetullah veya Cihad adlı eserleri.
3 F.Gülen, Kalbin Zümrüt Tepeleri, 1/76.
4 Tirmizî, Kıyame, 26, Zühd, 4.
5 Tirmizî, Kıyame, 64.
6 Lem'alar, 163.
7 Age, 159.
8 Age. 163.
9 Şualar, 696.
10 Mesnevîy-i Nuriye, 51.
11 Lem'alar, 163.
12 Age, 129.
13 Age, 129.
14 Geniş bilgi için bkz: F. Gülen, İkindi Yağmurları, 419.
15 Bkz: F. Gülen, age. 420.
16 Bkz: El-Mühâsibî, Er-Ri'aye (Kalb Hayatı), 135-145.

.

Bugün 40 ziyaretçi (144 klik) kişi burdaydı!
=> Sen de ücretsiz bir internet sitesi kurmak ister misin? O zaman burayı tıkla! <=

Râbıta Ne Demektir?

rabıta nedir

RABITA BİR EĞİTİM METODUDUR

TELEPATİ NEDİR?

ALICI VE VERİCİ

ZİHİN OKUMA YETENEĞİ OLUŞUR!

ZAMANLA KÖRELİR!

TASAVVUFUN EĞİTİM METODU

İNKARCIYA SON CEVAP!

SONUÇ!

RABITA İLE KALPTEN İSTİFADE ETMEK

RABITANIN KURAN’DAN DELİLLERİ

RABITANIN SÜNNETTEN DELİLLERİ

Hüseyin Avni Hoca efendi tarafından kaleme alınmıştır…

[1] [Sühreverdî, Avârifu’l-Meârif, mürîd-şeyh âdâbı bahsi] Nûru’l-Hidâye: 55

[2] İbnü’l-İmâd, Şezerâtü’z-Zeheb: 6/231-236

[3] [İbn-i Kayyim, Kasîdeti’n-Nûniyye], Sübkî, es-Seyfu’s-Sakîl (Tebdîdü’z-Zalâmi’l-Muhayyim Hâşiyesi ile): 100

[4] Anlamadan O’nu bâtılına âlet etmesi işin başka bir ciheti…

[5] İsnevî, Tabakâtü’ş-Şâfiiyye: 1/342

[6] [Ğazâlî, Ihyâ-i Ulûmiddîn]: 1/175, Nûru’l-Hidâye: 54

[7] [İbn-i Hacer, Şerhu’l-İbâb], Nûru’l-Hidâye: 54.

[8] Nûru’l-Hidâye: 54

[9] Nûru’l-Hidâye: 48

[10] Nûru’l-Hidâye: 48

[11] [El-Risâletü’l-Aliyye’den] Nûru’l-Hidâye: 4

[12] [El-feyzü’l-Vârid], Nûru’l-Hidâye: 48

[13] [El-Kavlü’l-Cemil], Nûru’l-Hidâye: 49

[14] Onu görmüş değil. Bu başka bir kalbî haldir.

[15] [Dihlevî’nin risâlesi], Nûru’l-Hidâye: 42

[16] [Kannûcî, el-Hıtta:7],Mubârekfûrî, Tuhfetü’l-Ahvezî, Mukaddime: 1/41

[17] [Dihlevî’nin risâlesi], Nûru’l-Hidâye: 42

[18] [Tâciyye Risâlesi], Nûru’l-Hidâye: 40

[19] Aynı yer.

[20] Tarbu’l-Emâsil Bi Terâcimi’l-Efâdıl, (El-Fevâidü’l-Behiyye zeylinde): 510-511

[21] Nûru’l-Hidaye: 41

[22] [Süyûtî, El-Müncelî (el-Hâvî içinde:340)], Mevlânâ Hâlid: Risâletü’r-Râbıta:

[23] [Muhtasar sâhibi. El-Müncelî (el-Hâvî içinde:340)], Mevlânâ Hâlid:Risâletü’r-Râbıta:

[24] [Muhtasar sâhibi. El-Müncelî (el-Hâvî içinde:340)], Mevlânâ Hâlid:Risâletü’r-Râbıta:

[25] [El-Müncelî (el-Hâvî içinde, C, 1: 340)], Mevlânâ Hâlid:Risâletü’r-Râbıta:

[26] [El-Müncelî(el-Hâvî içinde, C, 1:340)], Mevlânâ Hâlid: Risâletü’r-Râbıta.

[27] [Şerhu’l-Meşârık, Tenvîru’l-Halek, (el- Hâvî içinde; Cil: 2: 442)], Mevlânâ Hâlid: Risâletü’r-Râbıta: 221-232

Esâsen Nûru’l-Hidâye ve’l-İrfân’da geçenler çok azı müstesnâ hepsi Risâlet’r-Râbıta’da da zikredilmiştir.

[28] [Nefehâtü’l-Kurb], M. Hâlid, Nûru’l-Hidâye:53

[29] [Mevlânâ Hâlid] Nûru’l-Hidâye: 55, Şerh-i Metâli’’: 5

[30] Nûru’l-Hidâye: 55

[31] Bezlü’l-Mechûd: 17/115

[32] [İbn-i Kayyim, Er-Rûh], Mevlânâ Hâlid, Risâletü’r-Râbıta (Reşâhât Kenarı): 229

[33] [Fevâidu’z-Zâbıta], Nûrül-Hidâye: 4

[34] Sâhibzâde zamanında Şâm Müftîsi idi.

[35] İbn-i Abidîn’in oğlu, Reddü’l-Muhtâr Tekmilesi’nin müellifi.

[36] Ezher ulemâsından bir zât.

[37] Meşhur büyük velî Ahmed er-Rufâî kuddise sirruhû değil.

[38] Nûru’l-Hidâye: 3

[39] [Tercümânü’l-Vehhâbiyye: 7], Nûrullah el-A’zamî, M. Ebû Bekr el-Ğâzî Fûrî’nin Vakfe Mea’l-Lâ Mezhebiyye isimli eserinin mukaddimesi:13

[40] Sayfa 3, 10. satır.

[41] Bakara:34

[42] A’râf: 11 ve diğerleri

[43] Yûsuf aleyhisselâm sûresi: 100

[44] Hucürât: 1-2

[45] Nûr: 63

[46] [Müslim: Îmân/112,], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ: 188-189

[47] [Tirmizî, Menâkıb, 5/275, Hâkim], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ: 188-189

[48] [Tirmizî, Şemail, Hind b. Ebî Hâle], Aliyyu’l-Kârî, Şerh-i Şifâ: 2/67

[49] [Buhârî, Şurût, 3/171], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ: 188-189

[50] [Taberânî, İbn-i Hıbbân, Sahîh’inde et-Terğîb ve’t-Terhîb: 4/187.Münzirî, bunu Taberânî, Sahîh’te kendileriyle hüccet getirilen râvîlerle rivâyet etti, dedi.], Mefâhîm:93

[51] [Tirmizî, Menâkıb: 5/308-309], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ:189

[52] [Müslim, Enes radıyallâhu anh’dan, Fezâil: 4/1812], Süyûtî, Menâhilü’s-Safâ: 188-189

[53] [Ebû Ya’la, Berâ’dan rivâyet etti ve bu rivâyetin sahîh olduğunu söyledi.], Mâlikî, Mefahim; 91-94, Şerh-i Şifa 2/66-70

[54] [Ahmed İbn-i Hanbel, Buhârî (Edeb), Ebû Dâvud… Hâfız İbn-i Abdi’l-Berr bu rivâyetin hasen olduğunu söyledi. Hâfız da (İbn-i Hacer de)

bunun ceyyid (güzel bir rivâyet olduğunu söyledi. Bunu, Ebû Ya’lâ, Taberânî ve Beyhekî de ceyyid bir isnâd ile rivâyet etmiştir. Nitekim, Zürkânî Şerh-i Mevâhib’de böyle demiştir.], İ’lâmu’n-Nebîl bi cevâzi’t-Takbîl:10

[55] [Ahmed İbn-i Hanbel, Buhârî (el-Edebu’l-Müfred), Ebû Dâvud, Tirmizî, İbn-i Mâce ve diğerleri. Tirmizî, hadîs hasendir, dedi. Bunu, Saîd b.

Mensûr, İbn-i Sa’d, İbn- Ebî Şeybe…. rivâyet ettiler.], Abdullah Muhammed es-Sıddîk el-Ğumârî, İ’lâmu’n-Nebîl bi cevâzi’t-Takbîl: 9-10

[56] [İbn-i Cerîr ve ibn-i Ebî Hâtim, Süddî’den.], İ’lâmu’n-Nebîl bi cevâzi’t-Takbîl: 9

[57] Hatib-i Bağdadi el-Cami 2/181-193

[58] İbnü Abdi’l-Berr, Câmi’u Beyâni’l-İlmi ve Fazlihî: 455-459

[59] Müslim (H:1185), Hacc:22 (1/843)

[60] Şûrâ: 52

[61] Zümer: 3

[62] Hükmün bağlandığı illet/temel sebeb. Kıyâs olunanın hükmünün benzerinin Kıyâs edilende de var olduğuna hükmetmemizi îcab ettirecek, ortak illet, hüküm için en mühim var olma sebebi, husûsiyet.

[63] Köşede bucakta hiç bir şey bırakmayacak şekilde iyice arayıp taramanızla