Sual: Namazın farzları nelerdir?
CEVAP
Namazın farzları 12’dir. Bunların altısı içinde, altısı dışındadır. Dışındaki farzlara şart denir. Namazın içindeki farzlara rükün denir. [Bazı âlimler, iftitah tekbirinin, namazın dışında olduğunu söylemişlerdir. Bunlara göre, namazın şartları 7, rükünleri ise 5 olmaktadır.]

A- Namazın dışındaki farzlar:
1- Hadesten taharet:
Abdestsiz olanın abdest alması, cünüp veya hayzlı ve nifaslı olanın gusletmesidir.

2- Necasetten taharet:
Namaz kılanın, vücudunu, elbisesini ve namaz kılacağı yeri, necasetten yani dinimizde pis sayılan şeylerden temizlemesidir.

3- Setr-i avret:
Avret yerini örtmek demektir. Namaz kılarken açması veya her zaman başkasına göstermesi ve başkasının da bakması haram olan yerlerine (Avret mahalli) denir. Erkeğin avret yeri, göbeğinden dizi altına kadardır. Kadınların ise, yüz ve ellerinden başka her yeri avrettir.

4- İstikbal-i kıble:
Namaz kılarken kıbleye dönmektir.

5- Vakit:
Namazı, vaktinde kılmaktır.

6- Niyet:
Namaza dururken kalb ile niyet etmektir. Yalnız ağız ile söylemeye niyet denmez. Namaza niyet etmek demek, ismini, vaktini, kıbleyi, cemaatle kılınıyorsa imama uymayı, kalbden geçirmek demektir. Niyet, başlama tekbiri söylenirken yapılır.

B- Namazın içindeki farzlar:
1- İftitah tekbiri:
Namaza başlarken “Allahü ekber” demektir. Başka kelime söylemekle, tekbir alınmış olmaz.

2- Kıyam:
Namazda ayakta durmaktır. Ayakta duramayan hasta, oturur. Oturarak kılamayan yatarak ima ile kılar.

3- Kıraat:
Namazda, Kur'an-ı kerimden sure veya âyet okumaktır.

4- Rüku:
Ayakta okuma bittikten sonra, eğilip elleri dize koymaktır.

5- Secde:
Rükudan sonra yere kapanmaktır.

6- Kâde-i âhıre [son oturuş]:
Son rekatta Ettehıyyatüyü okuyacak kadar oturmaktır.

Sual: Abdestim yok zannı, fazla olmasına rağmen; yine de, namaz kıldım. Daha sonra, abdestimin olduğunu kesin olarak hatırladım. Abdestli olarak kıldığım bu namaz sahih oldu mu?
CEVAP
Abdestsiz olduğunu sanarak namaz kılıp, sonra abdestinin olduğunu hatırlayanın namazını tekrar kılması gerekir. Kıbleyi tespit etmeden, vaktin girdiğini bilmeden de, namaza durulmaz.

Namazda kalbden okumak
Sual: Namazda, dudaklarını hiç oynatmadan, kalbden okumak da caiz olur mu?
CEVAP
Hayır, Hanefi’de caiz olmaz. Namazın farzlarından biri de, kıraattir. Kıraat, kendisi işitecek kadar sesli okumaya denir. Kendi işitmezse, o kıraat olmaz. Böyle kılınan namaz, sahih olmaz. Çok kimse, bunu bilmedikleri için, dillerini oynatmadan, okuduklarını duymadan namaz kılıyorlar. Namazları sahih olmuyor.

Kıraat farzdır
Sual: Namazda kıraat farzını yerine getirmek için, Fatiha ile bir zamm-ı sure mi okunur?
CEVAP
Hayır. Kıraat Kur’an okumak demektir. Fatiha veya zamm-ı sureden biri okununca, kıraat farzı yerine gelmiş olur. Fatiha ve zamm-ı sure okumak vacibdir. Diğer mezheplerdeyse, Fatiha okumak farz, zamm-ı sure okumak sünnettir.

Namazda okuyamayan
Sual: Hastalıktan veya ağza aldığı ilaçtan dolayı namazda sure ve dua okuyamayan ne yapar?
CEVAP
Böyle sebeplerle okuyamayan, okumadan kılar. (Halebî-yi kebir)

İftitah tekbiri
Sual: İftitah tekbiri ne zaman söylenir? Eller kulağa kaldırılmadan önce mi, yoksa kulağa kaldırdıktan sonra mı?
CEVAP
Namaza başlarken, eller tekbirden önce kaldırılır. Esah olan budur.Hidaye’de de böyle bildirilmiştir. (F. Hindiyye)

Eller kulaklara kaldırıldıktan sonra tekbir alınır. (Dürr-ül-muhtar)

Eller tekbirden önce kaldırılır sözü, İmam-ı a’zam ve İmam-ı Muhammed’in kavlidir. Bahr ve Nehr’de de, Hidaye’deki gibi bildirilmiştir. Evla olan, bu kavildir. (Redd-ül-muhtar)

Bu ifadelerin açıklaması ise şöyledir:
Eller kulağa kaldırıldıktan sonra tekbir alınır. Yani eller, kulaktan ayrılırken (Allahü ekber) demeye başlanıp, göbek altına bağlanırken bitirilir. (S. Ebediyye)

Rükû ve secde farzdır
Sual: Rükûda ve secdede ne kadar durmak farzdır?
CEVAP
Rükû için belini eğmek, secde için alnını yere koymak farzdır. Buralarda bir veya üç kere (Sübhânallah) diyecek kadar durmak vacibdir.

Gusül ve abdest
Sual: Abdest almak ve gusletmek, başlı başına birer farz mıdır?
CEVAP
İkisi de namazın şartıdır, yani namaza bağlı farzlardır. Namazın şartlarından biri, hadesten taharettir. Bu da, cünüp olanın gusletmesi, abdesti olmayanın abdest alması demektir. Namaz kılan ve kılmayan herkesin, bir namaz vaktini cünüp geçirmesi, büyük günah olur. Cünüp olunca, hemen gusletmek iyi olursa da, mesela öğle ezanından sonra cünüp olanın, öğle namazını kılmamışsa, ikindi vaktine, öğleyi kılacak kadar zaman kalıncaya kadar, guslü geciktirmesi caizdir. Daha fazla geciktirmesi haram olacağı için, hemen gusletmesi farz olur.

Nafile namazda kıyam
Sual: Nafile namazlarda da kıyam farz mıdır?
CEVAP
Kıyam, farz ve vacib namazlarda ve bunları kaza ederken farzdır. Nafile namazlarda farz değildir. Bunun için, beş vakit namazın sünnetleri de dâhil, nafile namazları, ayakta kılmaya gücü yeterken, oturarak kılmak, her zaman ve her yerde caizdir. (Nimet-i İslam)

Nafileleri özürsüz oturarak kılmak caizdir. Yalnız sabah namazının sünneti ayakta kılınır. Nafileleri oturarak kılana, sevabın yarısı verilir.(Merak-ıl-felah)

Kazası olan kimse, sünnetleri kılarken kazaya da niyet edince, farz namazlarda kıyam farz olduğu için oturarak kılamaz.

Namazda kıraat
Sual: Namazda kendi işitecek kadar sesli okumak farz mıdır?
CEVAP
Üç mezhepte, kendi işitecek kadar sesli okumak farzdır. Mâlikî’de, dilini hareket ettirerek harfleri çıkarırsa, kendi işitmesi farz değil, müstehabdır. (El-fıkhü alel mezahibil-erbea, İslam Ahlakı)

Kendi isteğiyle namazdan çıkmak
Sual: Sabah namazının farzını kılarken, güneşin doğmasından korkup, Salli Barik’leri okumadan selam verenin namazı sahih olur mu?
CEVAP
Evet, sahih olur. Kendi isteğiyle namazdan çıkmak, İmam-ı a’zama göre farz, İmameyn’e göre ise farz değildir. Bir kimse, namazın sonunda teşehhüd miktarı oturduktan sonra, kasten namaza aykırı bir iş yapsa, mesela gülse, konuşsa, yiyip içse, söz birliğiyle namazı tamam olur. Fakat elde olmadan abdesti bozulsa İmameyn’e göre namaz tamam olmuş olur. İmam a’zama göre ise, hemen abdest alıp kendi isteğiyle namazdan çıkması gerekir, aksi takdirde namazı bâtıl olur.

Bir kimse, son oturuşta teşehhüd miktarı oturduktan sonra, namazdan çıkmadan önce namaz vakti çıksa, mesela güneş doğsa veya başka bir namaz vakti girse, İmameyn’e göre, namaz tamamdır. İmam-ı a’zama göre ise, namaza kendi isteğiyle son vermediği için bozulmuş olur. Bu iki kavilden hangisinin müftabih olduğu hususunda farklı kaviller vardır. (Halebî)

İhtiyaç olunca, İmameyn’in kavliyle amel edilirse, namaz sahih olur.

Namazda tertip farzdır
Sual: (Namazda tertip, yani sırayla kılmak farzdır. Unutulan bir rükün sonradan yapılırsa secde-i sehv ile namaz kurtulur) deniyor. S. Ebediyye’de, (Farz kılarken, son rekâtta oturmayıp ayağa kalkarsa, secdeye inince hatırladı ise, farz namazı, nafile şekline döner) deniyor. Farz olan son oturuş geciktirilerek yapılmıştır, farz gecikince niye namaz nafile oluyor? Secde-i sehv yapılsa da yine farz yerine gelmez mi?
CEVAP
Secde-i sehvle yerine gelmez. Çünkü farz olan son oturuş terk edilmiş oluyor. Farz terk edilince secde-i sehv kurtarmaz. Kılınan namaz nafile olur.

Sual: Namazda sıra ile kılmak yani tertip farz mıdır?
CEVAP
Evet farzdır. Secdeler önce yapılsa, rüku sonra yapılsa namaz sahih olmaz.

Oturma süresi
Sual: İlmihalde, (Son oturuşta Ettehıyyatü’yü okuyacak kadar oturmak farzdır) deniyor. Kimi Ettehıyyatü'yü hızlı okur, kimi yavaş okur. Bunun bir ölçüsü yok mudur?
CEVAP
Ölçüsü o kişinin kendi okuduğu süredir. Kaç dakikada okuyorsa o kadardır. Yahut normal şartlarda bir kimse ne kadar zamanda okuyabiliyorsa, hızlı okumakla yavaş okumanın ortalaması ne ise o esas alınır.

Kıraat unutulsa
Sual: Bir kimse, kıraati yani Fâtiha ile zamm-ı sûreyi unutup rükûa gitse, secdeye giderken hatırlasa secde-i sehv ile kurtulur mu?
CEVAP
Kıraat farzdır. Secde-i sehv ile tamamlanmaz. Fâtiha veya zammı sûreden biri unutulsa idi, secde-i sehv ile namaz tamamlanırdı. İkisi de okunmayınca farz terk edilmiş olur. Secdeye giderken doğrulup Fâtiha ve zammı sûreyi okur, rükûu tekrar yapar, namazda tertip, yani sıraya riayet etmek farz olduğu için, önce yaptığı rükû geçersiz olur. Namaz sonunda da secde-i sehv yapar. (Hindiyye)

Secdeyi unutan
Sual: Namazda bir secdeyi unutan, namaz içinde hatırlarsa nasıl telafi eder?
CEVAP
Secdeyi unutan kimse rükûda hatırlarsa, rükûdan hemen sonra secdeye gider, o secdeyi yapıp tekrar kalkar, önceki rükûu iade eder. Sonra namaza devam eder. Namaz sonunda secde-i sehv yapar.

Secdede iken hatırlarsa, celseye oturup secdeye gider, o secdeyi yaptıktan sonra, o rekâtta yapacağı normal iki secdeyi iade eder.

Son oturuşta Ettehıyyatü'yü okurken hatırlarsa, unuttuğu secdeyi yapar ve tekrar oturur. Ettehıyyatü’yü okur ve secde-i sehv yapar. Tekrar oturmazsa namazı bozulur. (S. Ebediyye)

Farzın önemi büyüktür

Sual: Bazıları, “Gündüz namaz kılmaya gerek yok, gece nafile namaz kılarsan onun yerine geçer” diyerek farza hiç önem vermiyorlar, nafileye teşvik ediyorlar. Hatta cemaatle Tesbih namazı gibi nafile namaz kılıyorlar. Farzın dindeki önemi nedir?
CEVAP
Farzın dindeki önemi çok büyüktür. Farzdan önemli bir şey yoktur. Bu konuda çok hadis-i şerif vardır.

Biri gelip Resulullah efendimize sual etti:
- Ya Resulallah Cennete gidecek amel nedir?
- Allah’a ortak koşmazsın, farzları yaparsın, farz olan namazı kılarsın, farz olan zekatı verirsin, Ramazanda orucu tutarsın.

- Ya Resulallah bu söylediklerinizden başka yapılması gereken şey var mı?
- Farz olarak bu kadardır; ama nafile olarak yapmak istersen başka.

- Allah’a yemin ederim ki farzları yaparım daha fazlasını yapmam.
Adam dönüp giderken Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Cennetlik bir kimse görmek isteyen bu adama baksın.) [Buhari, Müslim, Ebu Davud, Nesai]]

Saçları dağınık biri yine Resulullah efendimize bazı sorular sormaya başladı:
- İslam nedir?
- Birincisi günde beş vakit namaz kılmak...

- Beşten fazla bir namaz yok mu?
- Hayır yoktur. Nafile kılmak istersen o başka. Bir de Ramazan orucu var.

- Bundan başka, oruç yok mu?
- Farz olarak yok. Nafile olarak tutmak istersen var. Bir de zekat vardır.

- Bundan fazlası var mıdır?
- Hayır yoktur. Nafile olarak sadaka verebilirsin.

Adam, (Vallahi ne fazla, ne de bundan noksan yaparım) diyerek çekip gitti. Resulullah buyurdu ki:
(Sözünde durursa, kurtuluşa erdi.) [Buhari, Müslim, Ebu Davud, Nesai]

İslam âlimleri bu hadis-i şerifi delil getirip, sünnet ve nafile kılmayanların ahirette ceza görmeyeceğini, sadece sevabından mahrum kalacağını bildirmişlerdir.

Farzın önemi hakkında, bazı hadis-i şerif mealleri:
(Farz namaz borcu olanın, nafile namazı kabul olmaz.) [Dürret-ül fahire]
(Nafile kılmamak günah değildir. Farzın yanında denizde damla gibidir. Farzı kılma imkanı varken tehir ederek nafile ile meşgul olunca, farzı tehir günahı büyük olur. Bu günahtan azıcık nafile sevabı çıkarılınca yine ortada büyük günah kalmaktadır. Onun için Peygamber efendimiz, nafilesi kabul olmaz buyurmuştur.)

(Borcu var iken verilen sadaka kabul olmaz.) [Buhari]
(Borcu ödemek farzdır. Sadaka vermek nafiledir. Farz borcunu geciktirmek de günahtır. Bu bakımdan verdiği sadaka geciktirme günahını affettiremediği için kabul olmaz buyurulmuştur.)

(Allahü teâlâ, “Farzla bana yaklaşıldığı gibi, hiçbir şeyle yaklaşılamaz” buyurdu.) [Buhari, Beyheki, Uyun-ül besair] (Yani Allahü teâlânın rızasına kavuşmak için önce farzları eda etmek şarttır.)

(En üstün amel, cihaddır. En üstün cihad, farzları ifa etmektir.)[İ.Ahmed Taberani]
(Farzları yapmak en üstün cihad oluyor.)

(Allah indinde en üstün amel, vaktinde kılınan farz namazdır.)[Müslim, Ebu Davud]

(En üstün amel, farz namazdan sonra zekattır.) [Taberani]

(Ya Fâtıma, önce Rabbinin farzını yerine getir.) [Ebu Davud]
(Önce farzın ifası emrediliyor.)

(Allahü teâlânın sana farz kıldığı şeyleri eda et ki, insanların en âbidi olasın.) [İbni Adiy]
(Çok nafile ibadet eden değil, farzları aksatmayan insanların en çok ibadet edeni oluyor.)

(Farzları öğrenip onunla amel edene veya başkasına öğretene Allah rahmet etsin.) [Ebuşşeyh]

(Bir Müslüman yoktur ki, farz namaz için layıkı ile abdest alsın da, o gün ayaklarının yürüdüğü ellerinin tuttuğu, gözlerinin baktığı, kulaklarının dinlediği, dilinin söylediği, nefsinin arzuladığı kötü şeyler affolmasın.) [İ.Asakir]

(Kıyamette işlediği farzlarla içi dolu olana müjdeler olsun.)[Deylemi]

(Cihad için atılan adım ile bir farzı ifa için atılan adımdan daha üstünü yoktur.) [Tirmizi]

(Allahü teâlâ buyurdu ki: Beş vakit farz namazı, şartlarına uyarak, vaktinde kılanı Cennete koyacağıma söz verdim. Kılmayana verilmiş bir sözüm yoktur.) [İbni Mace, Ebu Davud]

(Ramazanda bir gün oruç tutmayan, onun yerine bütün yıl oruç tutsa, o bir günkü sevaba kavuşamaz.) [Tirmizi]
(Farz orucu kaza ediyor, oruç borcundan kurtuluyor ama, farzı zamanında yapma sevabına kavuşamıyor. Hatta ömür boyu nafile oruç tutsa da bir farzı zamanında yapma sevabına kavuşamıyor. Farzın ne kadar önemli olduğunu bu hadis-i şerif açıkça bildiriyor.)

(Farzlardan sonra en faziletli namaz, gece kılınan teheccüdnamazıdır.) [Müslim, İbni Mace, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai]
(Bir kimse, en kıymetli bir sünnet olan teheccüd namazını ömründe hiç kılmasa, ahirette hiçbir ceza verilmez, sadece sevabından mahrum kalır. Ama bir farzı terkin cezası çok büyüktür.

Din kitaplarında deniyor ki:
Düşman karşısında, bir farz namaz, kılma imkanı varken, terk etmenin cezası, Yedi yüz büyük günaha bedeldir. (Cami-ül-fetâvâ Umdet-ül İslam)

Farz namazları kazaya bırakmak büyük günahtır. İmkanı varken kaza etmezse, ayrıca büyük bir günah daha işlemiş olur. (Kebair ve segair)
[Farz borcu olanın nafile ile meşgul olması, farzı tehir ettiğinden dolayı günahtır.]

Hazret-i Ali'nin rivayet ettiği hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Farz namaz borcu olanın nâfile kılması, doğumu yaklaşmışken, çocuğunu düşüren hâmileye benzer. Artık bu kadına, hâmile de, ana da denmez. Bu kimse de böyle olup, farz namazlarını ödemedikçe, Allahü teâlâ, onun nâfile namazlarını kabul etmez.)[Zahire-i Fıkh, Fütuh-ul-gayb m. 48] (Bu hadisi açıklayan Hanefî âlimlerinden Abdülhak-ı Dehlevî hazretleri buyuruyor ki:
Bu hadis-i şerifi gösteriyor ki, farz borcu olanın, sünnetleri de kabul olmaz. Çünkü sünnetler de nafiledir. Bu hadis-i şerif, Zahire-i Fıkhkitabında da vardır.)

Seyyid Abdülkadir-i Geylani hazretleri buyurdu ki:
(Farz namaz borcu olanın nafilesi kabul olmaz) hadis-i şerifi gösteriyor ki, farz borcu varken nafile ile meşgul olmak ahmaklıktır. Kaza borcu olanın nafile kılması, alacaklıya, borçlunun hediye götürmesine benzer ki, elbette kabul olmaz. Mümin, bir tüccara benzer, farzlar sermayesi, nafileler ise kazancıdır. Sermaye kurtarılmadan kâr olmaz. (Fütuh-ul-gayb m. 48)

Kaza namazı borcu var iken, nafile kılmak ahmaklıktır. (Bey ve Şirarisalesi)

Hazret-i Ebu Bekir, Hazret-i Ömer'e yaptığı vasiyette buyurdu ki:
(Allah’ın gece yapman gereken hakkını gündüz yapsan ve gündüz yapman gerekeni de gece yapsan kabul etmez. Üzerine farz olan ibadetleri ödemeden nafile ibadetini kabul etmez.) [Kitab-ül Harac]

Denizde damla gibidir
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Farzın yanında nafileler kıymetsizdir. Sünnetlerin farzlar yanındaki kıymeti de, deniz yanında bir damla su gibi bile değildir. (Mektubat-ı Rabbani 1/29, 260)

[Yıllarca farz kaza namazı borcu olana sünnetleri bırakma demek, koca denize değil, bir damlaya itibar etmek gibi çok abes ve cahilce bir sözdür.]

Seyyid Abdülhakim Arvasî hazretleri buyurdu ki:
(Yıllarca kaza borcu olanın, sünnetleri kılarken, kaza namazına da niyet etmesi, dört mezhepte de lazımdır) (S. Ebediyye)

Sünnet yerine kaza kılan, sünneti terk etmiş olmaz. (Eşbah)

Hiç kazası olmayanın da kaza namazı kılması caizdir. (Redd-ül muhtar, Hindiyye)

Alimlerin söz birliği
Ruh-ul-beyân’da En'am suresinin 165. âyetinin tefsirindeki hadis-i şerifte bildiriliyor ki:
Kıyamette helal yoldan kazanan kimseye denir ki:
- Bu malları kazanırken ve sarf ederken farz bir namazı vaktinde kıldın mı? Namazın rükuunu, secdesini ve abdestte farzları tam yaptın mı?
- Ya Rabbi, helalden kazanıp helal yerlere harcadım, hiçbir farzı kaçırmadım.

- Helal kazanırken bazı yanlışların olmadı mı?
- Ya Rabbi, helal yollardan kazandım ve helal yollarda harcadım, hiçbir farzı zayi etmedim, farzları yerine getirirken ihlasıma halel getirmedim. (Ruh-ul-beyân 3/132)

Âlimler sözbirliği ile bildirdiler ki:
Regaib ve revatib ameller ile vacibler, sevapta, hükümde ve üstünlükte farza ulaşamaz. Sünnetler farzların eksiklerini tamamlar. Nafileler ise sünnetlerin eksiklerini tamamlar. Hiçbir nafile ile farz borcu ödenmiş olmaz. Bazı avamın [cahillerin] iddia ettiği gibi farzı bırakıp da nafile ile uğraşmalarının, mesela, evvabin namazının farz kazaların yerine geçeceğini iddia etmelerinin dinde yeri yoktur. (Ruh-ul-beyân 3/127)

Sual: Farzı yapmayanın imanı gider mi?
CEVAP
Farzlara önem verip, tembellikle yapmayanın imanı gitmez. Fakat, bir farzı yapmayan müslüman, iki büyük günaha girer:

Birincisi, o farzın vaktini ibadetsiz geçirmek, yani farzı geciktirmek günahıdır. Bunun affolması için tevbe etmek, yani pişman olmak gerekir.

İkincisi, bu farzı terk etmek günahıdır. Bu büyük günahın affolması için, bu farzı hemen kaza etmek gerekir. Kazayı geciktirmek de, ayrıca büyük günah olur. Kaza geciktikçe, günahlar, katlanarak artar, sayılamayacak kadar çoğalır. Hadis-i şerifte, (Bir namazı, bilerek, özürsüz kılmayan, seksen hukbe [1 hukbe 80 yıl] Cehennemde kalacaktır) buyuruluyor. Bu müthiş günahların altından kurtulabilmek için, namazları bir an önce kaza etmek gerekir. (Tergib-üs-salat)

İbni Nüceym hazretleri buyuruyor ki:
(Farz namazları vaktinde sonraya bırakmak büyük günah olup, ancak tevbe etmekle affolur. Tevbe ederken, kılmadığı namazları kaza etmesi gerekir. Kaza etmeye gücü varken kaza etmezse, ayrıca büyük bir günah daha işlemiş olur. (Kebair ve segair)

Sual: Deniyor ki: “Tehıyyet-ül mescid, camiye, mescide girince, mekruh vakit değilse, iki rekat nafile namaz kılmak demektir. Kur'an-ı kerim okunuyorsa, tehıyyet kılınmaz. Çünkü, Kur'an-ı kerimi dinlemek farzdır. Farzı kifaye için de sünneti terk etmek evladır.”
Okunan Kur’anı dinleyenler var iken, bizim tesbih çekmemiz veya nafile namaz kılmamızda mahzur olur mu?
CEVAP
Okunan Kur’an-ı kerim, namaz kılarken sizi şaşırtmıyorsa, arkada veya kenar bir yerde kılmanız caiz olur.

Başkaları Kur’an-ı kerimi dinlediği için, sizin zikir çekmeniz de caiz olur. Ancak okunan Kur’an-ı kerimi dinlemek farzdır, yani çok büyük sevaptır.

İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
(Farz ibadetin yanında nafile ibadetin hiç kıymeti yoktur, deniz yanında damla bile değildir. Sünnetlerin farzlar yanındaki kıymeti de, deniz yanında bir damla su gibi bile değildir. Melun şeytan, müminleri aldatarak, farzları küçük gösteriyor, nafileyi teşvik ediyor. Halbuki bir altın zekat vermek, yüz bin altın sadaka vermekten daha sevaptır.)[c.1, m. 29, 260, c.3, m. 17]

Bir hadis-i şerif meali de şöyledir:
(Allahü teâlâ buyuruyor ki, bir kimse farzı yapmakla bana yaklaştığı gibi, hiçbir şeyle yaklaşamaz.) [Beyheki]

İbadet lisanı Arapçadır

Sual: Yazarın biri, (Her millet, namazda okunan sureleri, âyetleri, namaz kılarken kendi lisanı ile, yani tercümesini okuyabilir) diyor. Öyle midir?
CEVAP
Diyanetin hazırladığı Kur'an-ı kerim mealinin önsözünde diyor ki:
(Kur'an-ı kerim, yalnız Türkçeye değil, hiçbir dile hakkıyla çevrilemez. Eski tefsirlerin ışığı altında verilen manalara da tercüme değil, meal demek uygundur. Kur'anın yalnız manasını ifade eden sözleri, Kur'an hükmünde tutmak, namazda okumak caiz olmaz. Hiçbir tercüme, aslının yerini tutamaz.)

İbni Hacer-i Mekki hazretleri buyuruyor ki:
(Kur'an-ı kerimi Arabiden başka harf ile yazmak ve başka dile tercüme edip, Kur'an-ı kerim yerine bunu okumak, sözbirliği ile haramdır. Arabiden başka harf ile yazmak ve böyle yazılmış Kur'anı okumak haramdır. Kur'an-ı kerimi Arabi harflerle, okunduğu gibi yazmak sureti ile değiştirmek bile, sözbirliği ile haramdır.) [Fetava-i fıkhiyye s.37]

Sual: Allah yerine tanrı demenin caiz olmadığını bildirdiniz. 1940dan 1950 yılına kadar müezzinlik yaptım. "Allahü ekber" yerine "Tanrı uludur" dedim. Ezanı da, kameti de hep Türkçe okudum. Namazımı da âyetlerin tercümesi ile kılıyorum. Dinimizde zorluk yoktur. Tanrı kimseye gücünün yetmediğini yüklemez. Bırakın her toplum, kendi dili ile ibadetini yapsın! Kimseyi zorla Arap yapamayız. İslamiyet’in şartı temizlik ve güzel ahlaktır, dil değildir. Hangi dille ibadet edersen et hiç sakıncası olmaz. Öyle değil mi?
CEVAP
Hayır öyle değildir. Namazda sureler ve dualar Arapça okununca sadece iftitah tekbiri (Allahü ekber) yerine (Tanrı uludur) dense veya başka bir şey söylense namazın yine sahih ve kabul olmayacağı bütün fıkıh kitaplarında yazılıdır. Mesela Redd-ül muhtarda açıkça yazılıdır. Hatta selamdan önce okunan duaları bile Arabi okumak şarttır. Kur'an-ı kerimde ve hadis-i şerifte olmayan duaları okumak bile namazı bozar. Arabiden başka herhangi bir dil ile namaz kılmanın sahih olmadığını bütün âlimler ittifakla bildirmişlerdir. (Hindiyye)

Biz, başka milletlerin milli marşlarını tercüme ederek söylesek, onlar da bizim istiklal marşımızın tercümesini söyleseler uygun görülmez. Her devletin kanununda bildirilen esaslara uymak gerektiği gibi, Allahü teâlâ da bize namazı nasıl kılmamızı emrediyorsa öyle kılmamız gerekir. Dinimizde kolaylık vardır. Fakat kolayına geldiği gibi dini değiştirmek yoktur.

Mesela sizin isminiz İsmet, günahsızlık, temizlik demektir. Bir kimse sizi, Arapça olan İsmet kelimesiyle değil de tercümesi olan temizlik kelimesi ile çağırsa, İsmet Bey yerine, Temizlik Bey dese ne dersiniz? Bir ismin bile tercümesini söylemek çok tuhaf olurken namazdaki sureleri Türkçe olarak okumak nasıl caiz olur?

Dinde, sizin veya bizim fikrimize itibar edilmez. Muteber din kitapları ne yazıyorsa ona bakılır. Allahü teâlânın emri olduğu için ibadet lisanı Arabidir. Dinin sahibi nasıl istemişse öyle yapılır. Başka türlü istemek dine aykırı olur. Kur'an-ı kerimin tercümesini Kur'an hükmünde tutmak ve namazda okumak asla caiz değildir. Allahü teâlâ, Kur'an-ı kerimde,(Benim kitabım Arabidir, Kur'anı Arabi lisan ile indirdim)buyuruyor. O halde Allahü teâlânın melek ile indirdiği kelimelerin, harflerin ve manaların toplamı Kur'andır. Kur'an-ı kerim Arabiye bile çevrilse, yine Kur'an olmaz. Kur'anın açıklaması olur. Manası bozulmadan da, bir harfi bile değişince, Kur'an olmaz.

Fetava-i fıkhiyye’de buyuruluyor ki:
(Kur'an-ı kerimi başka dile tercüme edip, Kur'an-ı kerim yerine bunu okumak ve Kur'an-ı kerimi Arabi harflerle, okunduğu gibi yazmak suretiyle değiştirmek bile sözbirliği ile haramdır. Kur'an-ı kerimi böyle yazarken ve başka dile tercüme ederken, Allah kelamının icazı bozulmakta, nazm-i ilahi değişmektedir. Bunun gibi sebeplerle de Kur'an-ı kerimin tercümesi namazda okunamaz.)

Namaz haricinde her milletin kendi diliyle dua etmesi caizdir. Vaaz ve nasihati kendi lisanıyla yapması gerekir. Din için yapılacak diğer bütün hizmetler de böyledir.

Diyanet işlerinin kararı
Diyanet işleri Başkanlığı Din işleri Yüksek Kurulu’nun 4.12.1997 gün ve 103 sayılı kararı da özetle şöyle:
(Kur’andan kolayınıza geleni okuyun) âyetinde olduğu gibi, Peygamber efendimiz de namaz kılmayı tarif ederken, (Kur’andan hafızandakilerden kolayına geleni oku) buyurmuştur. Bu itibarla namazda Kur’an-ı kerim okumak; kitap, sünnet ve icma ile sabit bir farzdır. Kur’an, sadece mana olarak değil, Resulullahın kalbine elfazı [sözleri] ile indirilmiştir. Bu elfazdan başka lafızlarla ifade edilen mana Kur’an değildir. Çünkü, indirildiği elfazın dışında, hatta Arapça bile olsa, başka sözlerle ifade edilen mana, Kur’an değildir. Kur’an kavramında sadece mana değil, bir rüknü olarak onun elfazı da vardır. Bunun için tercümesine Kur’an denilemeyeceği ve Kur’an hükmünde olmadığı konusunda İslam âlimleri görüş birliği içindedir.

1926’da Göztepe camii imamı Cemal Efendi’nin Cuma namazında Kur’an-ı kerimin tercümesini okuması üzerine, İstanbul müftülüğü, Diyanet işleri reisi Rıfat Börekçi’nin de imzası bulunan Müşavere heyeti kararında denmiştir ki:
“Namazda Kur’an okumak, icma ile farz ve Kur’anın herhangi bir tercümesini Kur’an yerine koymak asla caiz değildir. Bu husus İslam âlimlerinin icmaı ile sabittir. Bu bakımdan Cemal Efendi’nin vazifeden alınmasına zaruret hasıl olmuştur.”

İbadet dili Arapça’dır
Sual: Bir profesör, “Allah, her dili bilir, namazda Arapça okumak şart değil, Allah’tan hiçbir şey gizli değildir. O her şeyi görür. Onun için, insanlar yokken çıplak namaz kılmanın sakıncası olmaz” dedi. Bana da mantıklı geldiği için doğru mu diye sorma gereğini duydum.
CEVAP
Mantıkla din olsa, herkes kendine göre bir din meydana çıkarır. İnsan sayısı kadar din olur. Dinde nakil esastır. Nakil de selim olan akla aykırı değildir. Evet, Allahü teâlâ her dili bilir. Zaten bütün dilleri O yarattı. Fakat ibadet dilini Arapça olarak bildirdi. Onun emrine uymak şarttır.

Evet, Allah gizli olanları da bilir ve görür. Ama çıplak durmayı, çıplak ibadet etmeyi yasakladı. Namaz kılarken en güzel elbisemizi giymemizi emretti. Peygamber efendimiz de, yıkanırken bile örtünmemizi bildirerek buyuruyor ki:
(Avret yerlerinizi örtün! Yalnız iken de Allahü teâlâdan haya edin!)[Tirmizi]

(Allahü teâlâ hayayı ve örtünmeyi sever. Öyle ise yıkanırken avret yerinizi örtün.) [Ebu Davud]

İbadet dili
Sual: Okuduğumuzu anlamadan kılınan namazların ve yapılan ibadetlerin faydası olur mu? Anlaması için her millet, ibadetlerini kendi diliyle yapsa daha uygun olmaz mı?
CEVAP
Dinimiz, ibadet dilinin Arapça olduğunu bildirmiştir. İbadetin geçerli olması için Arapça okumak şarttır, anlamak şart değildir. Anlamayıp öğrenmek için, nakli esas alan ilmihal kitapları okunur. Kur'an-ı kerimi, lisanı Arapça olanlar bile anlayamaz, hatta evliyanın ve ulemanın en büyükleri olan Eshab-ı kiram bile, âyetlerin mânâlarını Resulullaha sual ederdi. Bir hadis-i şerif meali:
(Kur'an-ı kerim Allahü teâlânın metin [sağlam] ipidir. Mânâlarının hepsi anlaşılmaz. Çok okumak ve dinlemekle eskimez.) [İbni Mace]

Kur'an-ı kerimin, çok veciz olup, bitmez tükenmez mânâlarının bulunduğu, bütün mânâları bildirilse bile, yazmak için kâğıt ve mürekkep bulunamayacağı, Kur'an-ı kerimde de bildirilmektedir:
(De ki, Rabbimin [ilmini, hikmetini bildiren, hayrete düşüren] sözleri için, denizler mürekkep olsa, bir o kadar daha deniz ilave edilse, denizler tükenir, Rabbimin sözleri tükenmez.) [Kehf 109]

Demek ki, her Arapça bilen, Kur'an-ı kerimi anlayamaz. İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki:
İmam-ı Ahmed bin Hanbel, Cenab-ı Hakk'ın, (Anlayarak da anlamayarak da Kur'an-ı kerim okuyan, benim rızama kavuşur)buyurduğunu bildirmektedir. (İhya)

Namaz sûresini bilmeyen
Sual: (Yeni Müslüman olmuş, fakat Arapça olarak namaz sûrelerini bilmeyen bir Fransız, bir Alman veya bir Türk, namazı, sûrelerin ve duaların tercümelerini kendi diliyle öğrenip kılabilir) deniyor. İbadet dilini değiştirmek caiz olur mu?
CEVAP
Asla caiz olmaz. (Fetava-i fıkhiyye)

Çok kimse bilir ki, Kur’an-ı kerimi ezberlemek, kendi dilindeki bir kitabı ezberlemekten çok daha kolaydır. Sûre ve dua bilmeyen kimse, bunları bir kâğıda yazıp namaz kılarken karşısına koyar. Öğreninceye kadar böyle okuyarak namazını kılar.

İmam-ı a’zam hariç, İmameyn’e yani İmam-ı Muhammed’le İmam-ı Ebu Yusuf’a göre Mushaf’a veya kâğıda bakarak okumak, Ehl-i kitaba yani Yahudilere ve Hristiyanlara benzemek kastıyla olursa mekruh olur, fakat Ehl-i kitaba benzemek kastı olmadan okumak, mekruh da olmaz. (Dürr-ül-muhtar, Halebi, Mülteka, Hindiyye, Mecmua-i Zühdiye)

Hiç dua ve sûre bilmeyen kimse, buna göre, namazda kâğıda bakarak okuyabilir. Şâfiî mezhebinde ise, Mushaf’a veya yazılı kâğıda bakarak okumanın, zaten hiç mahzuru olmaz. Yeni Müslüman olanın veya hiç sûre ve dua bilmeyenin, hangi mezhepte olduğu da önemlidir. Kendi mezhebinde caiz olmayan şey, başka mezhepte caizse, o mezhebi taklit ederek o işi yapmakta mahzur olmaz.

Allahü teâlâ her dili bilir
Sual: Mezhepsiz bir hoca, (Allah sadece Arapçayı değil, her dili bilir. Namazda herkes kendi diline göre okumalıdır) diyor. Namazda Arapça okumak şart değil midir?
CEVAP
Elbette şarttır. Allah her dili bildiği hâlde, namazda aslını okumayı emretmiştir. Allah bize hangi dille okumamızı emretmişse o dille okumak gerekir.

Arapçadan başka dille kılınan namaz sahih olmaz. (İbni Âbidin)

Namaz kılarken başka dille dua okumak haramdır. (Dürr-ül-muhtar)

.

Namaz sureleri ve duaları

Sual: Namazda dünya düşüncelerinden uzaklaşmak niyetiyle, namaz sûrelerinin anlamını düşünmek caiz midir? Caizse, bunların meallerini yazar mısınız?
CEVAP
Okuduğumuz sûrelerin mânalarını düşünmek, namaza zarar vermez. Böylece dünya düşüncelerine de mani olmaya çalışmış oluruz. Bu sûrelerin mealleri şöyledir:

Fâtiha sûresi
Hamd, âlemlerin Rabbi, Rahman, Rahîm ve din gününün sâhibi olan Allah’a mahsustur. Yalnız sana ibadet eder, yalnız senden yardım isteriz. Bizi, gazaba uğrayanların ve sapıkların yoluna değil, doğru yola, kendilerine nimet verdiklerinin yoluna ilet!

Buradaki gazaba uğrayanlar Yahudiler, sapıklar da Hristiyanlardır.(Kurtubî tefsiri)

Fil sûresi
Rabbinin, Eshab-ı fil’e neler ettiğini görmedin mi? Onların kötü planlarını bozmadı mı? Bölük bölük gönderilen kuşlar, üzerlerine siccîl taşları atıp onları helak edip, yenik ekin yaprağı hâline getirdi.

Eshab, arkadaşlar demektir, Eshab-ı fil ise, fil olayına katılan Ebrehekumandasındaki ordu demektir. Siccîl, ateşte pişirilmiş taşlar demektir. Cehennemden gelmiştir. (Kurtubî)

Yemen hükümdarı Ebrehe, Mekke’ye giden kervan ve Kâbe ziyaretçilerini çekmek ve San’a şehrini ticaret merkezi hâline getirmek üzere burada bir kilise yaptırdı. Ancak oraya gelen olmadığı gibi bir Arap, kiliseye girerek pisledi. Bunu öğrenen Ebrehe çok kızdı ve Kâbe’yi yıkacağına yemin etti. Büyük bir ordu ve gayet iri cüsseli fili önde olduğu halde, Mekke’ye yöneldi altmış bin asker ve on kadar fille yola çıktı. Mekke’ye yaklaşınca, gökyüzünde ansızın sürü hâlinde kuşlar görüldü. O zamana kadar öyle kuşlar hiç görülmemişti. Kuşlardan her birinin gagasında ve iki ayağında mercimekten büyük, nohuttan küçük taşlar vardı. Her taşın üzerinde bir kâfirin ismi yazılı idi. Kuşların bıraktığı taş, her askerin başından girip altından çıkıyor ve askerler hemen ölüyordu. Atlı ise, atı da ölüyordu. Ebrehe’nin ordusu kaçmaya başladı. Kuşlar takip edip, taş atarak hepsini öldürdüler. Ebrehe de çok perişan bir hâlde öldü. Ebrehe’nin veziri kaçıp kralın yanına giderek olanları anlattı. Kral, (Bunlar nasıl kuşlarmış ki, bunca seçilmiş savaşçı askerleri öldürdüler?) dedi. Bu sırada vezir yukarı bakıp, o kuşlardan birinin başının üzerinde dönüp durduğunu gördü. Vezir, krala, o kuşu göstererek, (İşte o kuşlardan biri) dedi. Tam o sırada kuş, vezirin başına bir taş attı. Vezir, kralın gözü önünde yere yığılıp öldü. Böylece Kâbe'yi yıkmaya çalışanların akıbetini kral da görmüş oldu. (Şevahid-ün-nübüvve)

Kureyş sûresi
Kureyş’i emniyet ve selâmete, kış ve yaz, gidiş ve gelişlerde rahatlığa kavuşturan, onları açlıktan kurtarıp doyuran ve korkudan emin kılan Kâbe’nin Rabbine kulluk etsinler.

Mâun sûresi
Dini inkâr edeni gördün mü? Yetimi itip kakan, yoksulu doyurmayı teşvik etmediği hâlde, gafletle ve riya ile namaz kılanların vay hâline! Onlar, maunu men ederler.

Mâun, zekât, her türlü iyilik ve yardım demektir. (Kurtubî)

Her hafta iki deve kesen bir münafığa, bir yetim gelip bir şey istedi. O da değnekle yetimi kovdu. Bir de müminleri görünce riya ile namaz kılan, gittikleri zaman da kılmayan, en küçük bir iyiliği bile men eden kimseler hakkında inmiştir. (Esbab-ı Nüzul)

Kevser sûresi
Habibim, biz sana, Kevser’i verdik. O hâlde Rabbin için namaz kıl ve kurban kes! Sana dil uzatanın, asıl kendisi ebterdir.

Kevser için şunlar bildirilmiştir:
1- Cennette bir ırmak veya bir havuzdur ki suyu baldan tatlı, sütten beyaz ve kardan soğuktur.

2- Kur’an-ı azîm’dir ki, dünyevî ve uhrevî hayırları toplayan bir kitaptır.

3- Resul-i Ekrem’in “sallallahü aleyhi ve sellem” haiz olduğu peygamberlik şerefidir.

4- Gökte ve yerde Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem” için çok zikir ve senadır.

5- Resulullah’ın nesli ve ona tâbi olanlardır.

6- Resulullah’ın Eshab-ı kiramı ve ümmetinin âlimleridir.

Ebter, soyu kesik demektir. Peygamberimizin “sallallahü aleyhi ve sellem” oğlu Kasım vefat edince, müşrikler, (Soyu kesildi, nesli devam etmez) dediler. Müslümanlar buna üzüldüler, Kevser sûresi inince, sevinip, ferahladılar.

Kâfirûn sûresi
Ey Habibim, de ki: Ey kâfirler, ben sizin taptığınız putlara tapmam. Benim ibadet ettiğime de siz ibadet etmezsiniz. Ben sizin putlarınıza tapmam, siz de benim ibadet ettiğime tapmazsınız. Sizin dininiz size, benim dinim banadır!

Müşrikler, Peygamber efendimize, (Gel sen bizim dinimize, biz de senin dinine tâbi olalım. Bir yıl sen bizim putlarımıza ibadet et, bir yıl da biz senin ilahına ibadet edelim. Eğer tanrılarımıza ibadet etmek sûretiyle bir hayra ulaşırsan, bize katılırsın. Yok, eğer biz senin tanrına ibadet ederken bir hayra ulaşırsak, biz sana katılırız. Resulullah efendimiz, (Allah’a şirk koşmaktan Allah’a sığınırım) buyurdu. Sonra bu sûre indi. Resulullah, Mescid-i Haram’a gitti. Mescid Kureyşlilerle doluydu. Bu sûreyi onlara okudu. Kureyşli müşrikler ümitsizliğe düştü. (Süyûtî, Esbab-ı Nüzul)

Nasr sûresi
Allah'ın yardımı ve zaferi gelip de, insanların Allah'ın dinine akın akın girdiklerini görünce, Rabbini överek tesbih et! Ondan af dile, çünkü O, tevbeleri hep kabul edendir.

Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem” Mekke’ye girince, Müslümanlar Allah’ın yardımıyla zafere kavuştular. Sonunda insanlar bölük bölük gelip Allah’ın dinine girdiler. (Esbab-ı Nüzul)

Tebbet sûresi
Ebu Leheb’in iki eli kurusun. Kendisi de kurudu. Malı da, kazandığı da onu kurtaramadı. O, alevli bir ateşe girecek, karısı da, boynunda bükülmüş bir iple odun taşıyacaktır.

(En yakın akrabalarını uyar!) mealindeki âyet inince Resulullah, Safa tepesine geldi. (Ey Abdülmuttalib oğulları, ey Fihr oğulları, ey Lüey oğulları! Eğer ben size şu dağın arkasından düşman atlıların çıkacağını ve onların size zarar vereceklerini haber versem bana inanır mısınız?) diye sordu. Onlar da, (Sen hiç yalan söylemedin, eminsin, elbette inanırız) dediler. O zaman Peygamber efendimiz, (Öyleyse ben sizi önünüzdeki şiddetli azaba karşı uyarıyorum) buyurunca, Ebu Leheb, (Helak olasıca! Bizi bunun için mi buraya topladın?) diyerek tepki gösterdi. Sonra bu sûre indi.(Buharî)

İhlâs sûresi
De ki: O Allah birdir, Samed’dir, doğurmadı, doğmadı. Hiçbir şey Ona denk olamaz.

Samed, kimseye muhtaç olmayıp, herkesin ona muhtaç olduğu kimse demektir.

Bazı Yahudilerin Resulullah’a gelip, (Seni gönderen Rabbini bize anlat!) demelerine üzerine bu sûre indi. (Esbab-ı Nüzul)

Felak sûresi
De ki: Yaratıkların şerrinden, karanlığın çöktüğü gecenin şerrinden, düğümlere üfleyen büyücülerin şerrinden, haset edince hasetçinin şerrinden, felakın Rabbine sığınırım.

Felak, sabah veya bütün yaratılmışlar demektir. (Kurtubî)

Nâs sûresi
De ki: İnsan ve cinden, gönüllere vesvese veren şeytanın şerrinden, insanların İlâhına, Melikine ve Rabbine sığınırım.

Resulullah’a hizmet eden Yahudi bir çocuk vardı. Yahudiler ona yaklaştılar ve ondan Resulullah’ın baş tarağını ve tarağın dişlerinden bir miktar alıncaya kadar ayrılmadılar. O da onları aldı ve onlara verdi. Onlar da Resulullah’a büyü yaptılar. Yahudi Lebid bin A’sam bu işi üzerine aldı. Sonra adına Zirvan kuyusuna o büyüyü gizledi. Bu sebeple Resulullah hastalandı. Hastalık, altı ay devam etti. Resulullah erimeye başladı. Bir gün uyurken iki melek geldi. Yahudi Lebid bin A’samın saç tarağıyla büyü yaptığını söyledi. Büyünün, Zirvan kuyusunda su çekilirken kullanılan taşın altında hurma çiçeğinin kabuğuna sarılı olduğunu bildirdi. Resulullah uyanıp, (Yâ Âişe, Allahü teâlâ bana hastalığımı haber verdi) buyurdu. Sonra Hazret-i Ali, Zübeyr ve Ammar bin Yasir’i gönderdi. Bu kuyunun suyunu boşalttılar. Su, sanki bekletilmiş üzüm gibiydi. Sonra taşı kaldırdılar ve hurma çiçeğini kabuğuna çıkardılar. Resulullah’ın tarağı ile tarağının dişleri ve bir de o hurma çiçeğinin kabuğunda kendisinde 11 düğüm bulunan bağlanmış ve iğneyle birbirine geçirilip batırılmış bir ip gördüler. Bunun üzerine Allahü teâlâ Muavvizeteyn [Felak ve Nas] sûrelerini indirdi. Resulullah her âyeti okudukça bir düğüm çözüldü. Resulullah rahatladı. Son düğümler de çözülünce Resulullah sanki bağlandığı bir ip etrafından çözülmüş gibi rahatladı. Eshab-ı kiram, (Ya Resulallah büyü yapanı öldürelim mi?) dediler. (Allah bana şifa verdi. İnsanların benim yüzümden zarar görmesini istemem) buyurdu. (Buhari)

Dinlemek için tıklayın...

.

Teganni nedir?

Sual: Din kitaplarında sık sık özellikle namaz, ezan, Kur'an okuma bahislerinde, teganni edilmemesi bildiriliyor. Teganni nedir?
CEVAP
Teganninin bir sünnet olan kısmı, bir de haram olan kısmı vardır. Sünnet olan teganni, tecvide uyarak okumaktır. Haram olan teganni, ırlamaktır, sesini hançeresinde tekrarlayıp türlü sesler çıkarmaktır. Burada kelimeler bozuluyor. Teganni ederek, yani kelimeleri bozarak da okumak caiz değildir.

Kelimeleri bozmak demek, musiki perdesine uydurmak için harfleri harekeleri uzatmak, hareke, harf eklemek veya çıkarmak demektir. Mesela, (Elhamdü lillahi râbbil) diye â’yı uzatmak, manayı bozuyor. Bunun gibi, müezzinlerin (Râbbena lekel-hâmd) diyerek râb diye â’yı uzatmaları namazı bozuyor. Çünkü, Râb, üvey baba demek olup, (Allahımıza hamd ederiz) yerine (Üvey babamıza hamd ederiz) oluyor. Mana değişmezse, namaz bozulmaz. Fakat elif, vav, ya sesli harflerini çok uzatırsa, mana değişmese de, namaz bozulur.

Görülüyor ki, teganni, kelimenin manasını değiştirmezse ve harfler, iki harf kadar uzamazsa, yalnız sesi güzelleştirip okumayı süslerse, caiz olur. Hatta, namaz içinde de, namaz dışında da, müstehap olur.

İmam, ameli kesir oluncaya kadar teganni ederse, yahut üç harf ziyade ederse, namazı fâsid olur. (Ebussuud efendi fetvası)

Namaz vakitlerini bilmeyen ve teganni, ederek, yani musiki perdelerine uyarak okuyan kimse, ezan okumaya ehil değildir. Bunun müezzinlik yapması caiz olmaz, büyük günahtır.

Kur'an-ı kerimi, zikri, duayı teganni ederek okumanın sözbirliği ile haram olduğu Bezzaziyye’de yazılıdır. Ezan okumak da ve vaktinden önce okumak da böyledir. Ezan okurken, yalnız iki (Hayye ala...) da teganni etmeye izin verilmiştir. (Berika)

Tatarhaniyye fetva kitabında, (Başkalarını kötüleyen ve şehveti harekete getiren şiirleri teganni ile, yani ses dalgaları ile okumak haramdır. Harama sebep olan şeyler de haram olur) demektedir.(Hadika)

Teganni ile okunan ezanı ve Kur'an-ı kerimi ve mevlidleri dinlemek de günahtır. Bunları ilave etmeden, yani kelimeleri bozmadan teganni etmek, yani sesi güzelleştirmek caizdir ve iyidir. (S. Ebediyye

.

Namaz Risalesi

Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri, Namaz Risalesi’nde buyuruyor ki:

Bismillahirrahmanirrahim.

Namazsız din olmaz
Namaz, İslam’ın beş şartından ikincisi olup, Fahr-i kâinatın “sallallahü aleyhi ve sellem” miraca teşriflerinde, en hayırlı ümmet olan ümmeti üzerine, Allahü teâlânın ezeli hitabı ile her gün beş vakit olarak farz oldu.

Namaz, dinin direğidir. Kim, namazı devam üzere, doğru ve tamam olarak eda ederse, dinini ikame etmiş, İslam binasını ayakta durdurmuş olur. Namaz kılmayanlar, Allahü teâlâ korusun, dinlerini ve İslam binasını yıkmış olurlar. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Dininizin başı namazdır) buyurdu. Başsız insan olmadığı gibi, namazsız din de olamaz.

Namaz, müminin miracıdır. Mirac olması bu ümmete mahsustur. Server-i âleme mirac gecesinde, Cennette Allahü teâlâyı görmek şerefi, dünyada, dünyaya uygun olarak, namazda nasip olmuştur.

Cenab-ı Peygambere kemâliyle tâbi olanların, o nimetten, bu dünyada namazda nasipleri vardır. Külfet, zahmet ve zorluklar kalkar. Batın, yani kalb ve ruh baştan başa, zevk ve lezzet bulur. Namazda şaşılacak gizli şeyler ve anlatılamaz hâller hâsıl olur.

Bu hâller ancak sona varan Evliya zatlara nasip olup, Allahü teâlânın büyük nimetlerindendir. Namaz, Allahü teâlâya ve Resulüne imandan sonra, bütün mukarreblerin amellerinin ve bütün ibadetlerin üstünde, en iyi bir ibadettir. Bir gün Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, imam-ı Ali’ye “kerremallahü vecheh ve radıyallahü anh”, (Ya Ali! Senin, namazın farzına, vacibine, sünnetine, müstehabına riayet etmen gerekir!) buyurunca, Ensar’dan bir zat dedi ki:
(Ya Resulallah! İmam-ı Ali bunların hepsini bilir. Bize de bunların faziletini anlatır mısınız? Biz de ona göre amel edelim.)

Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki:
(Ey ümmet ve Eshabım! Şartlarına uygun olarak kılınan namaz, Allahü teâlânın razı olduğu bütün amellerin en efdalidir. Peygamberlerin sünnetidir. Meleklerin sevdiğidir. Marifetin, arz ve semavatın [yerlerin ve göklerin] nurudur. Bedenin kuvvetidir. Rızkın bereketidir. Duanın kabulüne sebeptir. Melek-ül-mevt [ölüm meleği] arasında şefaatçidir. Kabirde ışıktır. Münker ve Nekir’e cevaptır. Kıyamet gününde üzerine gölgedir. Cehennem ateşiyle kendi arasında siperdir. Sırat köprüsünü yıldırım gibi geçiricidir. Cennetin anahtarıdır. Cennette başına taçtır. Allahü teâlâ müminlere, namazdan efdal hiçbir şey vermemiştir. Eğer namazdan efdal bir ibadet olsaydı, en önce müminlere onu verirdi. Zira Meleklerin kimi devamlı kıyamda, kimi rükû’da, kimi secdede, kimi kâdededir. Bunların cümlesini bir rekât namazda toplayıp, müminlere hediye verdi. Çünkü namaz, imanın başı, dinin direği ve İslam'ın kavli ve müminlerin miracıdır. Yer ve göğün nurudur. Cehennemden kurtarıcıdır.)

Namaz, Allahü teâlâya karşı has ibadettir.

Namaz, maksatlardan olup, diğer ibadetler namaz için vesilelerdir.

Namaz, Müslüman ile kâfir arasını ayırt edici bir ibadettir.

Namaz, İslamiyet'in yasak ettiği şeyleri işlemekten insanları men’ eder. Günahların kefaretidir.

Namazın güzelliği, diğer ibadetlerin aksine olarak iman gibi kendisindendir. Kendisinde en çok ibadetleri toplayan ve insanı Allahü teâlâya en çok yaklaştıran bir ameldir. Çünkü Allahü teâlâya namazda yalvarıp, Allahü teâlânın azamet ve celalini müşahede edicidir. Namazı, huşû ve hudû, yani tevazu’ ve korkuyla, kalb huzuruyla ve tümaninete [rükû’ ve secdelerde, kavmede ve celsede, bütün uzuvların hareketsiz kalmasına] riayetle ve cemaatle, tezellül ile eda etmek, kurtulmanın başlıca sebeplerindendir. Bu suretle namazını kılan müminlerin kurutulacakları, âyet-i kerimede beyan buyurulmuştur.

Hadis-i şeriflerde de buyuruluyor ki:
(Beş vakit namazını kılan kimse, Malik-ül-mülkün kapısını çalıyor. Kapıyı çalmaya devam eden kimseye şüphesiz kapı açılır.)

(Beş vakit namaz, sizden birinizin kapısının önünde akan nehir gibidir ki, o nehirde her gün beş kere yıkansa o kimsede hiç kir kalmayacağı gibi, namazını devamlı kılanlar da öylece günahlardan pak ve temiz olurlar.)

(Farz olan beş vakit namazını, cemaatle kılan kimse, sırat köprüsünü parlak bir şimşek gibi geçenlerin ilki olacaktır. Ve sabikun olan ilk zümreyle Allahü teâlâ onu haşr eder. Ve onun için her gün ve gecede bir koruyucu melek vardır. Ve Allahü teâlâ yolunda öldürülen bin şehit sevabı ona verilir.)

(Karanlıkta mescitlere yürüyerek giden, Allahü teâlânın rahmeti içinde yüzücüdür. Hak sübhanehü ve teâlâ, cemaatle namazı kılıp, sonra hacetini dileyen kulundan, duasından ayrılmadan önce isteklerini vermemeye hayâ eder.)

Yine hadis-i şerifte bildirilmiştir ki:
(Namazda kıyamda [yalnız kılarken] uzun okumak, ölüm anındaki şiddeti azaltır. Her uzvunu temizleyerek, mükemmel surette, mükemmel bir güzellikte abdest alıp, namaz kılmak maksadıyla mescide hazır olan kimse, elbette müjdelenir. Evinde kılan o namazın sevabına kavuşur. Eğer yakınındaki mescitte eda ederse, 25 namazın sevabı verilir. Eğer Cuma namazı kılınan mescitte eda ederse 500, Mescid-i Aksa'da eda ederse 5 bin, Mescid-i Nebevi’de eda ederse 50 bin, Mescid-i Haram’da eda ederse 100 bin namaz sevabı verilir. Eda ederken onun edeplerinden bir edebi terk etmeye bile razı olmamalı.)

Kul namaza kalktığı zaman
Eğer namaz tamamıyla eda edilirse, azaptan kurtulmak için sağlam bir tutamak hâsıl olmuş olur. Namazın dünyadaki mertebesi, âhirette, rüyetin, yani Allahü teâlâyı görmenin mertebesi gibidir. Namazı büyük bir emir bilmek ve müstehab olan ilk vaktinde cemaatle ve diğer şartlarına, müstehablarına ve tadil-i erkâna riayet ederek, sükûn ve vakar ile eda etmek lazımdır. Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki:
(Amellerin en efdali vaktinin evvelinde kılınan namazdır.)

(Kul namaza kalktığı zaman, Cennet kapıları kendisine açılır. Kendisiyle Rabbi arasındaki perdeler kalkar. Cennette olan huriler kendisini karşılar.)

Hudu’: Kıyamda secde yerine, otururken dizlerine bakmak, okunan Kur’an-ı kerimi dikkatlice dinlemek, eğer okunanın manasını anlıyorsa, onun manasını tefekkür etmek, eğer okunanın manasını anlamıyorsa, Hak celle ve âlânın kelamı olduğunu düşünmektir. (Bu, Allahü teâlânın zatına teveccühtür. Çünkü Allahü teâlânın zatını düşünmek, isim ve sıfatlarını anlamaktan yüksektir.) Zatını düşünmek, Allahü teâlâya vâsıl olmuş âriflerin işidir. Onların muamelesi ayrıdır. Özellikle namazı kıldığı vakitte onun ruhu, nasıl olduğu anlaşılamayacak bir şekilde o en yüksek makama ulaşır ve zahirden kesilir.

Namazda lezzet ve cemiyet hâsıl olması için çalışmak lazımdır. Çünkü namazda ve özellikle farz namazlarında hâsıl olan lezzet, sona varmanın alametlerindendir. Cemaatle kılsın veya yalnız kılsın, namazın farzlarını tam yapması ve onun edeplerinde ve sünnetlerinde kusur etmemesi lazımdır. Kıyamet gününde en önce hesaba çekilme namazdan olacaktır. Eğer namazın hesabı kolay geçerse, diğer ibadetlerin, Allahü teâlânın inayetiyle hesabı kolaylıkla geçer. Namaz kılanda, namaz kılarken korku, dehşet ve heybet hâsıl olması icab eder.

Herkes namaz emrine uymak için, namaza hazırlıkta bulunur. Huzur ehli namaza vaktinden önce, kazanç ehli ise vakit girdikten sonra hazırlanır, camilere gider. İkamet başlar. Şafii’de ikamet, ezanın yarısıdır. Yani Hayye ales salâh, Hayye alel felâh, birer kere olup,Kad kametissalah iki defadır. Manası, (İşte kılınıyor) demektir. Bu da cami içinde meşgul olanları ikaz ve namazın şerefini daha çok açığa çıkarmak içindir. Hakikatte ikamet ezanın aynıdır.

Tahrime tekbiri: Namaza giriştir. Ellerini kaldırmak, (Allahü teâlâdan başka, her şeyden uzağım) demektir. (Allahü teâlâ bu namazımıza ihtiyaçtan münezzehtir) demektir. Allahü ekber demek farzdır. Çünkü namaza dâhil olduğu zaman, ihtiyaç ve düşüncelerden kurtulma zamanıdır. Diğer tekbirler sünnettir.

Kıyam: Nihâyeti zillet ve tevazudur. Beş duyu organının hareketlerini kontrol altına almış, azasını hareketten düşürmüş, huşû eder ve zelil bir vaziyette bulunmuş olarak, Allahü teâlâyı tazim etmiş, yüceltmiş olan avamın, (Ben Ona layık ibadette bulundum) diye zihnine bir şey gelir. Allahü ekber deyip, rükûa gidince bu düşünce def edilir. Cenab-ı Hakk’a layık huzuru yapamamak, kusuru kendisine isnat edip, Cenab-ı Hakk’ı kusurdan münezzeh bilmektir. İlk önce huzura dâhil olunca,Sübhaneke okuyacaklardır ki, (Benim bu kıldığım namazın liyakatinden Sen münezzehsin. Sana layık bir ibadet değildir. Fakat görevim yapmaktır) demektir. Bu hitap, lezzet almak içindir. Hitapta bir lezzet vardır.

Namaz kılmaya başlayan kimse Sübhaneke’yi okurken gafil olmasın. Çünkü burada gaflet, edepsizliktir. İlk huzura girmektir. Bu kadarcık bir huzurla huzur-u Rabbil âlemine dâhil olmalıdır.

Bu başlama tekbirinden sonra Allahü teâlâyı kendisinin emir ve fermanına uygun olarak kıraat edecektir. Kıraatte, hakiki mütekellim [konuşan] olan Allahü teâlânın namına olarak kıraat eder. O vakit, nefsin vesveselerinden ve şeytanın güzel göstererek aldatmalarından tamamıyla uzak olmak icab eder. Hâlbuki bu onun kudret ve kuvvetinin üstündedir. Kuvveti dâhilinde olan bir kimseyi vekil tayin eder. E’uzü billahi mineşşeytanirracim, yani (Ya Rabbi! Şeytanın şerrinden Sen beni muhafaza et!) der. Melekler, Fatiha sûresindeki dualara âmin demeye hazırdır. İmam, âmin deyince, melekler de âmin der. Cemaat de bir anda âmin derler. Meleklerin âmini ile beraber olan âminler reddedilmez. Çürük âminlerimiz onların makbul âminleri yanında kabule şayândır. Çünkü Allahü teâlâ kerimdir. Namaz kılmaya başlayınca, kıyamda, (Ya Rabbi! Ben her emrini yerine getirmeye hazırım) denmiş oluyor.

Rükû’: Tevazu demektir. Rükû’ edenler, âciz vaziyettedirler. Ellerini, dizlerine dayar. O vakitte, rükû’ kıyamdan daha ziyade zillet ve korkuya delalet ettiğinden, nefsin, (Allahü teâlâya layık bir ibadette bulundum) yolundaki vehmlerini yok için Sübhâne der. Yani münezzehtir, münezzehtir, münezzehtir. Rabbiyel azîm: Benim Rabbim, bu rükû’um sana layık bir rükû’ değildir. Tekrarı da bunu kuvvetlendirmek içindir. Burada Allahü ekber denmez.Semi’allahülimen hamideh denir. Semi’a, (İşitsin, kabul etsin) demektir. Ya Rabbi! Büyüklüğüne karşı, ben tahammül edemedim diyerek bir daha doğrulur. Sonra ayaklara kapanır gibi, Allahü ekber diyerek secdeye gider. Bu kıyama liyakatinden seni tenzih ediyorum ya Rabbi der.

Secde: Bundan daha ileri bir zillet, aşağılanmak beşeriyette mümkün olamadığından, iki şeyle rükûdan ayrıldı. Birincisi a’lâ demekle... A’lâ,azim’den daha çok mübalağalı olduğundan, rükûa azîm, secdeye a’lâtahsis edildi. Secdeden önce ve sonra Allahü ekber vardır. Rükûda böyle değildir. Secdenin yapılmasında bir nevi edeb dışı düşünülerek başını kaldırır. Bir daha secdeye gider. İkinci secdeden dehşetle ve süratle kalkar ve oturur. Allahü teâlâya hamd ve sena eder. Mümin, her nerede namaz kılsa, peygamberlerin ve evliyanın ruhları, melekler ve cin mutlaka beraber bulunurlar. Uzun okumakla kılınan namaz efdal olduğu hadis-i şerifte bildirildiğinden, imamın, cemaatin hâl ve tâkatine göre kılması lazım gelmektedir. Yalnız başına kılanlar, kıyam, rükû’ ve secdenin tâkatleri nispetinde uzatılmasına rağbet ederler ve namazın erkânına dikkat edip kusursuz kılmaya çalışırlar. Sevilen kul şu kimsedir ki, Mevla’sının emrine bağlı olarak, emirleri gecikmeden yerine getirir. Çünkü Mevla’nın emrini tehir etmek, geciktirmek, edepsizlik ve dik başlılıktandır. Bunun için namazı vaktinin öncesinde kılmak ve kulluk vazifesini yaparken himmet kemerini iyi ve sıkı bağlamak gerektir.

Gafletle kılınan namaz
Hadis-i şerifte bildirildi ki:
Her farz namazını kıldıktan sonra, Âyet-el-kürsiyi okuyanın, Cennete girmesine mani’ yoktur. Sadece ölüm vardır.

Hadis-i şerifte beyan buyurulduğu üzere, farz namazından sonra 33’er kere okunan tesbih, tehlil ve tekbirin, imam-ı Rabbani müceddid-i elf-i sani radıyallahü anh’ın indinde, sırrı budur ki, namazın kılınması zamanında meydana gelen kusurların telafisi, o tesbih ve tekbirledir. Binaenaleyh, namazı lâyıkıyla kılamadığını ve ibadetinin noksan olduğunu o tesbihlerle itiraf etmek gerekir. Allahü teâlânın tevfikiyle ibadetin yapılması nasip olunca, o nimetin şükrünü Elhamdülillah diyerek yerine getirmek ve ondan başka ibadete müstahak yoktur diye bilmek lazımdır. Namaz, edeplerine ve şartlarına uygun olarak kılınıp, sonra, samimi kalb ile tesbihler yapılıp ve nimetin şükrü yerine getirilip ve Allahü teâlâdan başka ibadete hakkı olan olmadığı bildirilirse, ümit edilir ki, o namaz, Allahü teâlânın kabulüne şayan olur ve o namazın sahibi olan kişi kurtulur. Onun için, tesbihleri terk etmemek icab eder.

Ne zaman ki, namaza durulurken, önce dünya fikirlerini, masivayı zihninden silip, Allahü teâlânın azametini göz önüne getirmeye uğraşmak lazımdır. Çünkü namaz kılmak, Allahü teâlânın huzuruna çıkmaktır ve Seyyid-ül Mürselin’in “aleyhi ve ala alihissalevatü vetteslimat” miracıdır ve Musa aleyhisselâmın Allahü teâlâyı Tur Dağı’nda müşahedesidir. Her namazda, her günde veya her haftada bir kere olsun Allahü teâlânın korkusundan bir miktar gözyaşı dökmelidir. Hadis-i şerifte, (Ne mutlu o kişiye, namazı içinde, Allah korkusundan ağlar) buyuruldu.

İmam-ı Gazali “rahmetullahi aleyh” buyuruyor ki:
Resul-i Ekrem “sallallahü aleyhi ve sellem” (Namazın ancak, gönül hazır olduğu yeri sevab olarak yazılır, gerisi yazılmaz)buyurmuştur. Bunun için namazın cemaatle kılınması lüzumunun hikmeti ve fazileti çok olduğunun sebebi budur ki, cemaatten herbirinin gönlü hazır olduğu yerler toplanırsa, belki bir kâmil namaz olup, dergâha yükselir. Veya cemaatten birinin namazı makbul olursa, onun hürmetine diğerlerinin namazları da makbul olur. Bir kişinin haccı makbul olmakla bütün hacıların haccı makbul olduğu gibidir.

(Feveylün lil ... ) âyet-i kerimesinin manası şöyledir:
(Veyl, azab şol kimse içindir ki, namazını kayırmaz. Yani vaktinde kılmaz. Cemaati kaçırır. Birinci tekbire yetişmez. Tadil-i erkâna ve adaba riayet eylemez. Allahü teâlânın hazır ve nazırlığını anlamaz. Kur’an-ı kerimin mânasını düşünmez. Bu gibi hususlara riayet etmeyenler, namazı hiç kılmayanlar gibi, Kıyamet gününde ilahi azaba hazır olsunlar.)

O hâlde, şöyle itikat edesin ki, Allahü teâlâ bizim idrakimizin ötesinde olan bir şekilde hazır ve nazırdır. Her ne amelde olursan ol, bilir ve görür. Gönlünden geçeni senden daha iyi bilir. Sen de Allahü teâlâyı sanki görür gibi ibadet edesin! Sen Onu görmezsin ama O seni görüyor diye düşünerek dikkatle amel edesin.

Malum olsun ki; namazda ilk tekbir, kulların ibadetinden ve namaz kılanların namazından Hak sübhanehü ve teâlânın müstagni olduğuna işarettir. [Yani kulların ibadetine Allahü teâlânın ihtiyacı yoktur.] Rükünlerinden sonraki tekbirler, Hak sübhanehü ve teâlâya ibadet için, her rekâtı yerine getirmeye liyakati olmadığına işarettir. Rükû’ tesbihinde tekbirin manası anlaşıldığından rükûdan sonra tekbir söylemek emir buyurulmadı. Ama iki secde onun hilafıdır ki, onlarda tesbih söylemekle beraber, öncesinde ve sonrasında tekbir getirmek emredildi. Tâ ki, zilletin neticesi ve nihâyet yeri olan secdelerde hakkıyla ibadet etmek vehmine kimse düşmesin. Bu vehmi uzaklaştırmak için secde tesbihinde (a’lâ) lafzı vardır.

Namazı kılana bir hitap
Eğer kâinatın yaratıcısının, (Sabah akşam Rablerine, O’nun rızasını dileyerek dua edenlerle birlikte ol) mealindeki âyet-i kerimesiyle iltifat etmiş olduğu kimselerden olmak istersen, namaza kalk! Tahrime tekbirinden önce, Allahü teâlânın, ruh ve madde âlemlerinden olan bütün mahlûklarını tasavvur ederek, zihninde ve nefsinde hazırla! Buna da önce, nefsinden başlayarak, bütün uzuv ve kuvvetlerini düşün! Sonra bu âlemin içindeki madenleri, bitkileri ve hayvanları, insan ve diğer mahlûkları aklında tut! Sonra denizleri, küçük ve büyük dağları, sahraları ve bunlardaki acayip şekildeki otları ve hayvanları ilave et! Sonra kâinatın büyüklüğünü ve genişliğini tasavvur et!

Ondan sonra gökten göğe çık! Madde âleminden ruhlar âlemine intikal et! Dünyada bulunan bütün kötü insanları ve insanlardan başka canlıları, dağları ve denizlere ait olan canlıları düşün ki, Resul-i Ekremin “sallallahü aleyhi ve sellem” hadis-i şerifinde bildirdiği gibi, cinlerin insanlardan on misli fazla olduğunu, yeryüzü hayvanlarının insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu, uçan hayvanların yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu, denizdeki hayvanların uçan hayvanlardan, yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu, yerdeki meleklerin denizdeki hayvanlardan ve uçan hayvanlardan, yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu zihninde tut!

Birinci gökteki meleklerin, yerdeki meleklerden, denizdeki hayvanlardan, uçan hayvanlardan, yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu,
İkinci gökteki meleklerin, birinci gökteki meleklerden, yerdeki meleklerden, denizdeki hayvanlardan, uçan hayvanlardan, yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu,
Üçüncü gökteki meleklerin, birinci ve ikinci gökteki meleklerden, yerdeki meleklerden, denizdeki hayvanlardan, uçan hayvanlardan, yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu,
Dördüncü gökteki meleklerin, birinci, ikinci ve üçüncü gökteki meleklerden, yerdeki meleklerden, denizdeki hayvanlardan, uçan hayvanlardan, yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu,
Beşinci gökteki meleklerin, birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü gökteki ve yerdeki meleklerden, denizdeki hayvanlardan, uçan hayvanlardan, yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu,
Altıncı gökteki meleklerin, birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci gökteki meleklerden ve yerdeki meleklerden, denizdeki hayvanlardan, uçan hayvanlardan, yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu,
Yedinci gökteki meleklerin, birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci, altıncı gökteki meleklerle, yerdeki meleklerden, denizdeki hayvanlardan, uçan hayvanlardan ve yerdeki hayvanlardan, insanlardan ve cinlerden on misli fazla olduğunu; bütün bunların, Arş, Kürsi, Levh-i mahfuzdaki meleklerin miktarları yanında ise bir denizin bir damlası gibi olduğunu zihninde tut!

Âdem aleyhisselamdan beri yaşayan insanlar arasında, âhiret işlerini inkâr ve taşıdığı aklına istinaden inkârda ısrar edenlerle, vehim ve şek edip tereddüt âleminde kalanlar, âhiret işlerini ikrar ve tasdik edenlere nispeten hiç mesabesindedirler.

Nitekim Server-i âlem “sallallahü aleyhi ve sellem” şöyle buyurmuştur:
(Göklerde, melek bulunmayan bir karış yer yoktur. Kimi kıyamda ve kadede, kimi secdede, kimi de rükûdadır. Bunlar Allahü teâlâyı tesbihle meşgul ve bir kısmı da, cemal-i ilahide kendilerinden geçmiş bir hâlde bulunmaktadır.)

Bunları da aklında hazır tut! Arş-ı ilahinin halleri ve onun etrafında mevcut olup, bütün işleri takdis ve tahmid olan melekleri dahi zihninde tut!

Sonra, bu âlemin haricindeki Allahü teâlânın mahlûklarını düşün! Nitekim Allahü teâlâ kelam-ı kadiminde buyurmuştur ki:
(Ey Habibim! Rabbinin emrine tâbi ve itaatkâr olan mahlûkatının sayısını ancak O bilir.)

Bunların da cismanî ve ruhanî olarak tamamını kalbinde ve aklında tutup, göz önüne getirdiğin zaman, (Allahü ekber) de! Derken de şöyle düşün:
Allahü teâlâ, öyle bir Hallâk-ı âlemdir ki, bu eşyaları yoktan var etmiştir. Öyle Allah ki, bu eşyanın kemalatı, tertibi ve işleri Onun icadıyla hâsıl olmuştur. Allahü teâlâ ki, yarattıklarının hiç birine benzemez ve hiçbir şey Ona benzemez.

İşte namazın başlangıcında farz olan ve iftitah tekbiri denilen Allahü Ekber’den maksat budur. Yani bu şekilde azamet ve kudret-i ilahiyyeyi düşünerek, ondan sonra namaza başlamalıdır. Server-i âlemin “sallallahü aleyhi ve sellem” (Namaz müminin miracıdır) buyurduğu, müminin miracı olan namaz, işte böyle kılınan namazdır. Eğer bu şekilde kalb huzuruyla ve bütün edeplerine, şartlarına riayet ederek namaz kılınırsa, mirac gecesinde, Server-i âleme “sallallahü aleyhi ve sellem” hâsıl olan tecelliler hâsıl olur ki, o zaman namaz, müminin miracı olur.

Dekuki’nin kıldığı namaz
Mesnevi-yi şerif’te nakledilmiştir:
Dekûkî, Allahü teâlânın sevgisiyle dolu ve keramet sahibiydi. Güzel sözler söyler ve kıssa sahibi bir ârif idi. Yerde gezerken, gökte hareket eden ay sanılırdı. Gece yürüyen insanlara, ay gibi aydınlık ihsan ederdi. Bir mekânı, daimi makam edinmez, iki gün bir yerde durmazdı. Halka şefkatli, âleme su gibi faydalı güzel bir şefaatçi ve duası müstecab bir büyük zattı. Herkese annesinden daha çok şefkatli ve babasından daha merhametliydi. Gündüz seyahat hâlinde, geceleri namazdaydı. Gözleri şahbaz, yani doğan kuşu gibi, avını avlamak için açıktı.

Fetvada halka imam, takvada melek gibiydi. Seyir ve seyahatte ayı geriye bırakır, dindarlıkta dinin gıpta edileniydi. Bu takvası ve zikirleriyle beraber, Hak teâlânın has kullarına daima talipti, onlara rağbet ederdi. Seyir ve seyahatten tek maksadı, hâlis bir kul ile konuşmak, görüşmekti. Yollarda yürürken, (Ey Rabb-i muin! Has kullarına beni yakın et!) der idi.

İşte, bu kıymetli zat Dekûkî diyor ki:
Seyir ve seyahatim esnasında bir gün yedi insanla karşılaştım. Tam bir dikkatle, bunlar kimlerdir diye baktım. Yanlarına vardım. Selam verdim. İsmimle hitap ederek, (Ve aleyküm selam ey Dekûkî) dediler. (Aramızda tanışma yokken, yani daha önce sizinle tanışmamışken, Dekûkî olduğumu, nereden keşfettiniz?) dedim. Birbirlerine bakarak, kalbimi haber verdiler. Dediler ki, (Bu sır gizli kalmasın. Hak teâlânın muhabbeti hangi kalbde olursa olsun, ehl-i nazar onu bilir.) O yedi kimse bana dediler ki:
(Ey temiz kişi, sana uyup, müşküllerimizi sizin sohbetinizle hâlletmek isteriz.)

Sohbetlerinde kendimden geçtim. Bir saat kadar bayılmışım. Allahü teâlâya yaklaştıran bütün makamları geçtim. İmamete ehil oldum. Dediler ki bana:
(Ey âlemin bir tanesi, bu iki rekât namazı kıldır da gönlümüz ziynetli olsun. Ey gözümüzün nuru, imam gören olmalı, kör olmamalı. Bilmez misin ki, görmeyenin, körün imameti mekruhtur. Çünkü necasetten kendini koruması müşkül olur. Muradımız, bunların bâtın gözüdür. Bâtın gözü olmayan kimse, bâtınî necaseti göremez ki, temizlensin. Zâhirî necaseti su temizler. Bâtınî necaseti, gözyaşları temizler.)

Dekûkî imam oldu. O yedi kimse de cemaat oldular. Ne zaman ki, namaza dâhil oldular, cemaat atlas, Dekûkî ziynet oldu. Bu itibar sahibi olan kavim, o şöhretli imama uydular, tâbi oldular. Allahü ekber denince kendileri kurban olup, cihandan çıkmış oldular.

Tekbirin hakiki manası budur ki, (Ey Hüdavendi-i âlem! Bizler sana, kurban olmuşuz. Çünkü kurban keserken İbrahim aleyhisselam, Allahü ekber dedi. İnsan kendi nefsini Hâlıkına kurban etmek istediği zaman mutlaka Allahü ekber der. Nefsin kurban edilebilmesi için, keskin bıçak, ancak Allahü ekberdir.)

Vücud bu suretle kurban edilerek, Bismillah ile namaza başlandı. Allahü teâlânın huzuruna dâhil olundu. Kıyamet gününü düşünerek Allahü teâlânın huzurunda saf bağlayıp, yalvardılar. Allahü teâlânın huzurunda gözyaşı dökerek, hasret, pişmanlık ve korkuyla Kıyamet ve mahşer için hayrete düştüler. Hak teâlâ buyurur ki:
(Ey kulum! Sana verdiğim mühlet ve fırsatlarda ne kazandın? Benim huzuruma neyle geldin? Amellerin neticesi ve bu müddette yaptığın işlerin semeresi nedir? Ömrünü neyle sona erdirdin? Kuvvet ve gücünü nerede tükettin? Ömrünü nerede harcadın? O kıymetli nefesleri nerede sarf ettin? O güzel cevheri neyle yıprattın? Beş duygu organın nereye rehber oldular? Göz, kulak ve idrak, arşın cevherleridir. Bunlara mukabil ne satın aldın? Parlaklıkta nihayeti olmayan ve yıldızlardan yukarı olan bu cevherleri nerede sarf eyledin? Merhamet ederek sana verdiğim, el, ayak ve güçlü kollarınla ne yaptın? Bunlarla kazandığın nedir?)

Böyle zor ve korkulu suallerle Cenab-ı Hakk’ın sorguya çektiği kimse olur. Bu hitaplar kıyamda olduğundan, hayâ ve utancından ayakta kalmaya takat getiremediğinden, beli bükülür, rükûa varır. Rükûda tesbih ile başlanır. Bir daha ilahi ferman gelir ki, kulun Hakk’a hesap vermesi lazımdır. Hesap görmek için başını kaldırır. Rükûdan başını kaldırırken, isyan ve günahlarına karşı nail olduğu hâlden ve Allahü teâlânın lütuflarından utanarak secdeye kapanır. Zillet ve acizliğini arz etmek için en şerefli azası olan alnını toprağa koyar. Hak teâlâ sonsuz rahmet ve merhametinden dolayı, yüzünü topraktan kaldırmasını emreder. Yine Allahü teâlânın bu merhametini görünce, tekrar secdeye kapanır. Yine başını kaldırmasını, Cenab-ı Hak emir ve ferman eder. Başını kaldırınca, Hak teâlâ hitap eder, (İnceden inceye senden hesap isterim) der. Bu ilahî hitabın heybeti, beklemeye kudret bırakmaz. O ağır sual ve cevabın altından kalkamayacağını görür. Hak teâlâ, oturduğu yerde hesabını emreder.

Hitab-ı ilahi şu şekilde sudûr eder ki:
(Sana yardımda bulundum ve şu kadar nimetler verdim. Buna karşı şükrün neydi? Sana sermaye vermiştim. Göster ticaretini! Ne kazandın? Bana birer birer söyle!)

Hesabın dehşetinden yüzünü sağ tarafına çevirip, Enbiya-i a’zam ve Evliya-i kirama selam verir. Onlarla tevessül eder, onlardan şefaat diler. Yani der ki, (İşleri şefaat olan ve şefaat ederek çaresizlerin yardımına koşan cemaat, bu kınanmışlık hâlim müşkül oldu. Bu acınacak hâlim için, eman dilerim.) Enbiya-i i’zam derler ki: (Çare günleri geçti. Fırsat zamanlarında tevbeyle hâline çare bulmalıydın. Vakitsiz öten horozun başını kesmek gerektir.) Sol tarafından ümit bekler. Yakınlarına, ahbaplarına ve dostlarına selam vererek istimdat eder. Onlardan da, (Bizden sana fayda yok) cevabını alınca, hepsinden ümidini keserek, ellerini kaldırıp, dua eder. Der ki:
(Ey kâinatın Hâlikı, ne sağdan, ne soldan, bana imdat yetişmedi. Hepsinden ümitsiz oldum. Duanın kabul olduğu makamdır) diye yalvarmaya ve niyaza başlar. O zaman (Ve zannü enlâ melcâe minallahi illâ ileyh) hükmünce, ilahi, nihayetsiz merhamet denizi coşup, lazım gelen ifa buyurulur.

Bu suretle namazları da sona erdi.

Kaza namazları
Namaz kılmak, eğer dünyada emredilmeseydi, maksudun yüzünden perdeyi kim kaldırırdı? Talibin matluba erişmesine kim delalet ederdi? Namazdır ki, gamlılara lezzet bahşeder. Namazdır ki, hastalara rahat verir. Onun için Cenab-ı Peygamber “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Ey Bilal! Beni ferahlandır!) buyurmuştur. Kulun Rabbine en yakın olduğu an namazdadır. Bunu bilmeyen, düşünmeyen kimse, namazın hakikatini anlayamaz. Onun edasına hayran olmayan kimse, bu huşû ve tumaninetin kıymet ve kadrini idrak edemez. Namazın bütün üstünlükleri, yazılanlardan daha çok üstündür. Onun güzelliği idrak edilemez derecede yüksektir. Namaz, müşahede ve tecellilerden çok yüksektir. Her ne kadar şekille kılınan namazın kâmil olarak kılınması için çalışılır ve onun sünnet ve edeplerine riayete gayret edilirse ve kıraatin uzatılmasında, rükû’ ve secdelerin sünnete uygun olması hususuna çok uğraşılırsa, o hakikat o kadar açığa çıkar ve onun feyzleri ve bereketleri o nispette fazla gelir. Onun güzelliği ve üstünlüğü daha çok zuhur eder. Cenab-ı Hakk’ın inayet ve büyük lütufları fazla tecelli eder. Dünya bağlantılarından daha çok ayrılmış olur. Binaenaleyh bu suret namazın rükünlerini, şartlarını, sünnet ve edeplerini tamamıyla ve ihmalsiz eda etmek hususunda tam dikkat etmek, tadil-i erkân ve tümaninete riayet etmekte çok mübalağa göstermek ve namazı her yönüyle iyi muhafaza etmek gerektir. Çünkü boş işler yüzünden çok kimseler, namazlarını zayi edip, tadil-i erkânı perişan eylemişlerdir. Bu gibiler hakkında cezalar bildirilmiş ve tehditler gelmiştir. Muhbir-i sadık “aleyhissalatü vesselam” buyurmuştur ki:
(Hırsızların en büyüğü, namazından çalandır. Yani namazın rükünlerine riayet etmez, rükû ve secdelerini hakkıyla yerine getirmez.)

Hırsızların en kötüsü olmaktan kurtulmak için, bu hırsızlıktan kaçınmak zaruridir. Bir defa da, Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurmuşlardır ki:
(Rükû’da ve secdelerde, belini yerine yerleştirip, biraz durmayan kimsenin namazını Allahü teâlâ kabul etmez.)

O Server-i En’am “aleyhissalâtü vesselam”, namaz kılan, ama rükû ve secdelerini tam yapmayan birini gördü. O şahsa hitaben buyurdu ki:
(Sen namazlarını böyle kıldığın için, Muhammed’in “aleyhissalâtü vesselâm” dininden başka bir dinde olarak ölmekten korkmuyor musun?)

Bir defa da Peygamberimiz “aleyhissalatü vesselam” buyurdu ki:
(Sizlerden biriniz, namaz kılarken, rükûdan sonra kalkıp, dik durmadıkça ve ayakta her uzvu yerine yerleşip, durmadıkça namazı tamam olmaz.)

Bir defa da buyurdular ki:
(İki secde arasında dik oturmadıkça namazınız tamam olmaz.)

Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem” namaz kılanlardan birinin yanından geçerken gördü ki, kavme [rükudan sonra dik durma] ve celseyi [iki secde arasında oturma] hakkıyla yerine getirmiyor. O şahsa buyurdu ki:
(Eğer namazlarını böyle kılarak ölürsen, Kıyamet günü, sana ümmet-i Muhammed’dendir demezler.)

Başka bir yerde de buyurdu ki:
(Altmış sene namaz kılıp, fakat yine namazı eda edilmiş olmayan, yani bir namazı makbul olmayan şu kimsedir ki, rükû’ ve secdelerini tamamıyla yerine getirmez.)

Zeyd ibni Vehb, namaz kılan bir kimseyi gördü ki, rükû’ ve secdelerini tamamıyla yerine getirmez. O şahsı davet edip, buyurdu ki, (Ne vakitten beridir bu şekilde namaz kılarsın?) O şahıs cevabında, (Kırk senedir) dedi. Zeyd buyurdu ki: (Sen kırk senedir namaz kılmamışsın. Eğer vefat edersen Muhammedin “sallallahü aleyhi ve sellem” sünneti [dini] üzere ölmezsin.)

Mümin olan kul, namazını eda ederken, o namazın rükûunu, secdelerini ve diğer rükünlerini tam yaparsa, o namaz sevinçli ve nurani olur. Melekler o namazı göklere iletirler. O namaz da sahibine hayır dua edip, (Sen beni muhafaza ettiğin gibi Allah da seni muhafaza etsin!) der.

Eğer namazı güzel, tamam, edeb ve sünnetlerine uygun kılmazsa, o namaz zulmani olur. Melekler onu kerih görerek, göklere iletmezler. Namaz da namaz kılana beddua ederek der ki:
(Ben Hakk’ın dergâhında nur olacak bir cevherdim. Sen beni zayi ettin. Allah da seni zayi etsin!)

Öyle ise, bu büyük emri tamamıyla, eksiksiz olarak ciddi, gayretle ve kalb huzuruyla eda etmek, tadil-i erkânla rükû’ ve secdelerini, kavme ve celseyi hakkıyla yerine getirmek ve diğer Müslümanları da namazını tamamlamak için gayret ettirmek, sözümüz geçenlere bildirmek ve tumaninete, tadil-i erkâna yol gösteren olmak lazımdır.

Birçok kimse, bu şekilde namaz kılmak nimetinden mahrumdur. Her kim ki bu şekilde namaz kılmadıysa, kendisini hırsızlara dâhil etmiş ve azabı hak etmiş olur. Bu amel terk edilmiştir. Bu ameli ihya etmek, İslamiyet’in önemli hususlarından en önemlisidir.

Aşağısı Keşkül’den alınmıştır:
Önce, kazaya kalmış olan namazların miktarını hesaplayıp, tayin etmek lazımdır. İkinci olarak, bir namazın on dakika zarfında edası mümkün olduğu kabul edilse, geçirilen her namazın akabinde gelen her on dakikalık müddet içinde, o namaz kaza edilmezse, tâ eda olununcaya kadar, her geçen o miktar müddet için, bir misli günah ilave olunur. Bunun içindir ki, kazaların süratle edası, hattâ her günkü vakit namazlarına ait sünnetleri kılarken, kazaya da niyet ederek kılmak lazımdır. Sabah namazının sünneti çok önemli olduğundan, terk edilmeyerek, kaza namazları, bir borcunu ödeme tertibiyle eda edilmelidir.

Her günkü öğle namazının ilk dört rekât sünnetini kılarken, ilk kazaya kalan öğle namazının dört rekât farzı, sonra o günkü dört rekât öğle farzı, sonra iki rekât son sünneti kılarken, ilk kazaya kalan iki rekât sabah namazının farzı kılınmalıdır. İkindinin dört rekât sünnetini kılarken, ilk kazaya kalan dört rekât ikindinin farzı; akşamın iki rekât sünnetini kılarken, ilk kazaya kalan üç rekât akşamın farzı kılınır. Yatsının ilk dört rekât sünnetini kılarken, ilk kazaya kalan dört rekât yatsının farzı ve iki rekât son sünneti kılarken, ilk kazaya kalan üç rekât vitir kazası ve sonra da o günkü vitir namazı eda olunur.

Musibetlerin en büyüğü
Fârisî Enis-ül-va’ızin kitabındaki bir hadis-i şerif şöyledir:
(Musibetler çoktur. Musibetlerin en büyüğü, vakti faydasız şeyle geçirmektir.)

Bu hadisin ravisi, müminlerin annesi ve hanımların seyyidi Aişe-i Sıddika’dır “radıyallahü anha”. Cenab-ı Peygamber “sallallahü aleyhi ve sellem” onun hakkında, (Aişe’nin kadınlar arasında derecesi, Muhammed aleyhisselâmın enbiya arasındaki derecesi gibidir)buyurmuştur.

Ey mümin! Musibet iki kısımdır: Dünyevî ve uhrevî.

Dünyevîsi üçe ayrılır: Malî, ehlî ve nefsîdir. Eğer malı, evladı ve ailesi giderse, vücuduna hastalık gelirse, hep musibettir ki, bunlarda sevab vardır.

Dinî olan musibet, namaz ve orucun gitmesidir ve zamanları zayi etmektir ki, bunlar büyük felakettir. Çünkü geçen vakit bir daha ele girmez. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Yarın Kıyamette herkesin önüne yirmi dört sandık konur. Ferman gelip, sandıklar açılır ki, bazısı nurla bazısı da narla [ateşle] dolu olup, bir kısmı boştur.)

(Dünyada iyi amel işlenen saat sandığını nurla, kötü amel edilen saat sandığını narla doldurdum. Boş geçirilen saat sandığını boş bıraktım) fermanı gelir. Dünyada her akşam bir melek nida eder. (Ey dünya ehli! Gece geliyor. Onu nimet biliniz. Ondan âhiret nasibini alınız) der. Her sabah, yine böyle nida edip, (Saatlerini boş geçirenler, Kıyamet günü o kadar pişman olacak ki, bütün malı elinden çıkmakla hâsıl olan üzüntü ve pişmanlık hiç kalır) der. Süleyman aleyhisselam bir namazı geçince dokuz yüz kurban kesip, af diledi. Kırk gün matem tuttu. Eyyub aleyhisselâm ibadette zayıflık hâsıl olunca, feryat ederek, (Ben gerçekten hastalanmışım) dedi. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” mübarek dişleri şehit olup, mübarek yanaklarından kanlar aktığı hâlde, el kaldırıp, (Ya Rabbi! Kavmime hidayet ver. Onlar bilmiyorlar) buyurmuşken, Hendek günü, ikindi namazının fevtine, yani kılınamamasına sebep olduklarında, (Bizi ikindi namazından mahrum bıraktılar. Ya Rabbi! Onların kalblerini ve kabirlerini ateşle doldur!) buyurdu.

Bir gün Hazret-i Ali’nin “radıyallahü anh” ikindi namazı geçti. Üzüntüsünden kendini bir tepeden aşağı atıp çok ağladı. Peygamberimiz Muhammed Mustafa “sallallahü aleyhi ve sellem” haber alarak, bütün eshabıyla Hazret-i Ali’nin “radıyallahü anh” yanına geldiler. Hâlini görünce, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” de ağlamaya başladı. Dua etti. Güneş tekrar yükseldi. Resul aleyhisselam buyurdu:
(Yâ Ali “radıyallahü anh”. Başını kaldır bak, güneş görünüyor.)

Emir-ül-müminin Ali “radıyallahü anh” sevinip namazını kıldı.

Hazret-i Ebu Bekr’in “radıyallahü anh” bir gece vitir namazı geçti. Gece çok ibadet ettiğinden, gece sonunda uyku bastırdı. Sabah namazında Seyyid-i âlemini “sallallahü aleyhi ve sellem” takip ederek, mescid kapısında huzuruna gelip feryat etti. (Yâ Resulallah! İmdadıma yetiş. Vitir namazımı kılamadım) diye niyaz etti. Resul aleyhisselam ağlamaya başladı. Cebrail aleyhisselam gelip, (Ya Resulallah, Sıddık’a söyle ki, Allahü teâlâ onu affetti) dedi.

Bayezid-i Bistami hazretlerine bir gece uyku bastırıp sabah namazını kılamadı. O kadar inleyip, telaş ve korku oldu ki, bir ses işitti. (Ey Bayezid, bu günahını affettim. Ağlaman bereketiyle sana ayrıca yetmiş bin namaz sevabı verdim) buyuruldu. Bir kaç ay sonra tekrar uyku bastırdı. Şeytan gelip, mübarek ayağından tutarak uyandırdı. (Kalk, namaz geçmek üzeredir) dedi. Şeyh Bayezid buyurdu ki:
- Ey mel’un şeytan, sen böyle işi nasıl yaparsın? Hâlbuki sen herkesin namazının geçmesini istersin.

İblis dedi ki:
- Sabah namazını kılamadığın gün ağlayarak yetmiş bin namaz sevabı kazanmıştın. Bugün onu düşünerek seni uyandırdım ki, yalnız bir vakit namaz sevabı bulasın. Yetmiş bin namaz sevabı alamayasın.

İlk tekbirin mânâsı
İmam-ı Rabbani hazretleri, Mevlana Abdülhay'a yazdığı birinci cilt, 304. mektupta buyuruyor ki:
Namazda ilk tekbir, Hak teâlânın, namaz kılanların namazından ve kulların ibadetinden müstağni olduğuna işarettir. Yani Allahü teâlânın kulun namazına ihtiyacı yoktur. Rükünlerden sonraki tekbirler, Hak teâlânın ibadeti için, her bir rüknü edaya liyakati olmadığına işarettir. Yalnız rükû’ tesbihinde tekbirin mânası da olduğu için, rükûdan sonra, tekbir almak emredilmedi. İki secdede tesbihat mevcut olmakla beraber, öncesinde ve sonrasında, tekbir almak emir buyuruldu. Tâ ki, alçalmak ve tezellülün nihayet yeri olan secdelerde, hakkıyla ibadet ediyorum düşüncesine kapılmasın! Bu düşünceye mani olmak için secde tesbihinde, a’lâ lafzı vardır. Tekbiri de, sünnettir. Çünkü namaz müminin miracı olduğu için, namazın sonunda, tehıyyatta Resulullah'ın mirac gecesinde, müşerref oldukları sözlerin okunması emredildi.

Öyle ise namaz kılan, namazı kendine mirac kılıp, yükselmenin nihayetini namazda arasın!

Pişman olmamak için
Cüneyd-i Bağdadî hazretleri buyurdu ki:
(Dünyanın bir saati, Kıyametin bin senesinden daha iyidir. Çünkü bu bir saatte salih ameller işlenebilir. O bin senede bir şey yapılamaz.)

Şu hâlde, ey mümin, vaktini boş geçirme! Zamanını mamur eyle! Namazlarını vaktinde kıl ki, Kıyamet günü pişman olmayasın. Çok ecir ve çok sevab hâsıl eyleyesin. Hadis-i şerifte bildirilmiştir ki:
(Bir namazı kazaya kalıp, kaza etmeden önce, vefat eden kimsenin mezarına, Cehennemden yetmiş pencere açılıp, Kıyamete kadar azap çeker.)

Kasten bir namazını kazaya bırakmış olan bir kimse, pişman olup, tevbe edip bu namazı kaza etmedikçe, yüz bin kere hac etse ve Ramazan aylarında oruç tutsa ve Kur’an-ı kerimi hatmetse, yüz bin cami ve başka hayratlar yapsa ve saatte bin kere Allahü teâlâyı zikretse, o kimse yine Allahü teâlânın indinde kötü kimse olup, namazı kaza etmedikçe, o namazın karşılığı olarak günahtan kurtulamaz.

Şeyh Razi’den rivayet olunur:
Bir kimse Allah için cihada varıp, bir vakit namazı kazaya kalmış olsa, hiçbir namazı kazaya bırakmadan, yedi yüz kere gaza etmesi gerekir ki, tâ o kazaya kalmış namaza kefaret olmuş olsun. Bir vakit namazını gazada iken kazaya bırakan bir kimse, yedi yüz kere zina etmiş gibi, büyük günaha girmiş olur. Fi-sebilillah, kâfirlerle gaza ederken bir vakit namazı kazaya bırakmak, bu derece büyük günah olursa, kendi nefs ve hevasında ve dünya meşgalesindeyken, namazı kılmayıp, geçirenlerin hâlinin ne olacağını bundan kıyas etmelidir.

Peygamberimiz “aleyhissalatü vesselam buyurdu ki:
(Bir kimse, bir vakit namazı kasten terk ederse, onun cezası Cehennemde seksen hukbe miktarı yanmaktır.)

Bir kavle göre, bir hukbe seksen senedir ki, altı bin dört yüz sene eder. Bir kavle göre de bir hukbe seksen bin senedir. Her bir vaktin terki için, bu kadar zaman Cehennemde ateşten saclar üzerinde, kazaya kalmış namazlarını kılsa gerektir.

Namazı terk eden melundur. Hangi şehir, köy, mahalle ve hanede bulunursa, o namaz kılmayana buğz etmezlerse, cümlesine zarar gelir. Bunlara Allahü teâlâdan rahmet ve yardım gelmez. İbadetleri ve duaları kabul olmaz. Ancak namazsıza ne şekilde mümkünse buğz ederlerse, şerrinden kurtulurlar. Namaz kılmayana kız vermek ve namaz kılmayan kızı almak, namaz kılmayanın işinde bulunmak, hasta olsa hâlini sormak, cenazesine gitmek ve taşımak, komşuluk etmek, bir mahallede durmak, severek onunla görüşmek, onu sevmek caiz değildir.

İsa aleyhisselam, bir yola giderken, güzel, mamur bir yere uğramış. Kendisine ikram ve tazim etmişler. Geriye dönüşünde oraya gelmiş. O memleket yıkılmış. İnsanları helak olmuş. Suları, çeşmeleri kurumuş. Bağ ve bahçeleri harap olmuş. Orada kimse yok. Allahü teâlâya niyaz edip, (Ya Rabbi! Bu beldenin ahalisi sana asi mi oldu? Yoksa nazar mı isabet etti?) diye arz etmiş. Allahü teâlânın cevaben, (Bu beldeye namazı terk eden biri gelip, ellerini çeşmelerinden yıkadı. Bunlar bu namaz kılmayana buğz etmeyip, nehy etmediklerinden dolayı, onları helak eyledim) buyurduğu, Necat-ül müminin’de yazılıdır.

Aşağısı Sefer-i âhiret risalesinden alınmıştır:
Namazı terk eden, namaz kılmamakla bütün Müslümanlara zulmetmiş bulunuyor. Çünkü her namazda (Esselamü aleynâ ve alâ ibâdillahissâlihîn) diye Müslümanlara yapılması gereken duayı yapmıyor.

Her gün 5 vakit namazda 20 defa tekrarlanan bu duadan, ibadet eden Müslümanları mahrum bırakıyor. Yani hakları olan bu duayı terk ediyor. Kıyamet günü bütün müminler, bu haklarını namaz kılmayanlardan alsalar gerektir.

Namaz kılmayana ceza
Namazı önemsemeyip, hafif tutanlar, 15 türlü cezaya uğrarlar. Bunlardan altısı dünyada, üçü ölümü anında, üçü kabirde ve üçü de kabirden kalkınca, yani haşirde.

Dünyadaki cezalardan:
1- Ömründen bereket kalkar. Yani ömründen hayır ve menfaat görmez. Ömrünü çeşitli hastalıklar, rezaletler, hakaretler ve zilletler içerisinde geçirir. Çeşitli hürmetsizlik ve mahrumiyetlere müptela olur. Sıhhatinden hiçbir hayır ve menfaat görmez.

Bu memlekette ve başka ülkelerde daima hastane, tımarhane ve hapishanelerde gördüklerimiz, namazını devamlı kılmayanlar, namaza önem vermeyenlerdir. Bu gibi yerlerin hiçbirinde, ne burada ve ne de başka memleketlerde, namazı terk edenlerden ve namazı önemsemeyenlerden başkasını göremezsiniz. Keza her yerde, zahmetli, yorucu ve ağır işlerde çalışanlar da ekseriyetle yine namazı terk etmiş olanlardır. Namazını devamlı kılanlar ve devamlı onunla uğraşanlar, her yerde ve herkesin yanında hürmet, haysiyet ve itibar sahibidir. Her işte bu gibiler, emsal ve akranları arasında mümtaz ve muhteremdir. Sefil, aşağı ve ezici işlerde çalışanlar genelde namazını aksatanlar ve namaz kılmayanlardır.

2- Salih kimselerin görünüşü yüzünden kaldırılır. Cenab-ı Hakk’ın hizmetinde bulunmaya yarar kimselerin simalarında kendi yaratılışlarındaki güzellikten başka bir güzellik vardır ki, namaza önem vermeyenler her ne kadar süslenmeye riayet etseler de, her gün defalarca hamama girip çıksalar da, çok çeşit mükemmel ve süslü elbiseler giyseler de, yine bu güzelliği edinemez. Çeşit çeşit güzel kokularla kokulansalar da, kendilerinde hâsıl olan, Yahudi kokusuna benzeyen kokuyu erbabından gizleyemezler. Ehline bu koku malum ve açıktır. Nasıl ki, Yahudiler, Yahudiliğe mahsus olan kokudan, İslamiyet’e gelip ve İslamiyet’te karar kılmadıkça kurtulamayacakları gibi, namazı terk edenler de, namaza devam eden ve devamlı onunla uğraşanlar olmadıkça kurtulamazlar. Salih kimselerin çehresi, ancak namaza devam edenlerde bulunur ki, ehli bunu anlar. Yine ehli olanlar, geçirilen namazın hangi vaktin namazı olduğunu da bilirler. Namazı devamlı kılanlar, uzun zaman yıkanmasalar da, hayli zaman, çamaşır değiştirmeseler de, vücutları, elbise ve çamaşırları, kılmayanlar gibi kirlenmez. Namazı terk edenler, bilakis sık sık hamama gitseler, çamaşır değiştirseler de, o zarafete sahip olamazlar.

3- Allahü teâlâ hiçbir ameline sevab vermez. Yani günde defalarca sadaka verse, birçok yetim sevindirse, yedirse, giydirse, günlerce Kur’an-ı kerimi hatmetse, birçok defalar hacca gitse, başka buna benzer ibadetler ve hayratlar yapsa, Cenab-ı Hak ona zerre kadar sevab yazmaz. Bütün amelleri boşa gitmiştir. Hak teâlânın emrinin hilafına bir şekilde zaman geçirmek zulmünde bulundukları için, namazı terk edenlerin, dünyevî ve uhrevî bütün işlerinde, hayır, bereket ve menfaat kaldırılır.

4- Duaları kabul olmaz. Ellerini açıp dua edene, Allahü teâlâ,(Lebbeyk), yani (Söyle kulum) buyurur. Namazı terk eden, Allahü teâlânın bu lütfundan mahrum kalır. Duası kabul edilmez. Yani duası kabul olunacak makama götürülmez. Yani herhangi bir mani zuhur eder de geride bırakılır. Dünya işlerinde herhangi bir istek sahibinin verdiği dilekçesi bir yerde takılıp, ait olduğu makama ulaşamadığı gibi, namaz kılmayanın duası da kabul olunduğu makama ulaşmaz.

5- Bütün mahlûkat ona buğz ve düşmanlık eder, onlar tarafından reddedilir. Salih müminler, Allahü teâlâya dost olanlar, namaz kılanlardır. Ancak bunlar hayır ve berekete, rahmete vesile olurlar. Namazda, Âdem aleyhisselamın yaratılışının başlangıcından bitimine kadar bütün müminlerin ve dolayısıyla bütün mahlûkatın da hakları vardır. Namaz terk edilince, Hakk’ın rahmeti perdelenir ve örtülü kalır. Binaenaleyh, rahmetin kesilmesine sebep olduğundan dolayı, bütün mahlûkat, namazı terk edene düşmanlık ve buğzeder.

6- Salihlerin dualarında hissesi olmaz. Yani Müslümanların dualarının bereketinden mahrum kalırlar. O dualardan ona pay düşmez. Vefat etse, kabri önünden geçen bir Müslümanın okuduğu Fatihalardan gereği kadar faydalanamaz. Allahü teâlâ onları, kendisine has ilahi hizmet olan namaza almadığından, Hakk’ın hizmetinden kovulmuş ve bu hizmetle alakalı olan faydalardan mahrumdurlar.

Ölümü esnasında, yani sekerat-ı mevti anında duçar olacağı üç cezadan:
1- Zelil olarak ölür. Üstünü, başını, yorganını, karyolasını kirleterek berbat eder. Öyle olur ki, en yakınları olan çoluk çocuğu, ana ve babası da ölümünden nefret eder. Beklenilen hürmet ve riayeti gösteremezler. Dünya itibariyle çok büyük, mesela müdür, âmir de olsa, yine ölümü anında bu suretle ölür. Bir şekilde vefat eder ki, bütün etrafı ondan nefret ederler ve tiksinirler.

Namazı terk edenin ölümünde gözlerinde korku eseri, telaş ve hüzün alametleri olur. Gözlerinin rengi değişir. Yukarı veya aşağıya doğru bir şekilde dikilir ki, bakmaya imkân olmaz. Burun delikleri kurur. Kuş tüyü döşeklerde, muhteşem karyolalarda, süslü odalarda ve saraylarda, binbir ihtişam, debdebe ve şan içerisinde bulunsa bile yine zelil olur. Gittikçe zillete doğru yol alır. Çünkü izzet ancak Allahü teâlâya ve Resulüne “sallallahü aleyhi ve sellem” ve müminlere mahsustur. Namaz kılmamakla iman zayıflar. Namaz kılmayanların imanları zayıf olduğundan, ne melekler, ne ruhlar, ne meyyitler, ne diriler ve ne de diğer mahlûkat onu aziz tutar. Ona hürmet ve riayet göstermezler. Namazı terk edenin ölümünde saçları ve sakalları sarkar. Yani can bedende olduğu vakit, mevcut canlı duruşu olmaz. Sarkık, düşük, karışık, kötü bir manzara alır. Hülasa, hayatında olduğu gibi durmaz. Salih müminlerde ise ölümde dahi hayatındaki heybeti bozulmaz. Aynen hayatında olduğu gibi durur. Adeta yatağında, karyolasında uyuyormuş gibi durur. Onu ölüm halinde görenler, vefatından haberdar değilseler, uyuyor zannederler.

2- En büyük bir hastalık olan açlıkla ölür. Ne kadar çok yemek yese de, yine açlık elemi, ızdırabı dinmez. Gittikçe şiddetlenir. Dayanılmaz, tahammül edilmez bir hâl alır. Ne kadar fazla, ne kadar kuvvetli ve nefis yemekler yedirilse, bu acı ve bu ağrı, bu sızı dindirilemez. Bu hasta yedirilmekle, içirilmekle kandırılamaz ve doyurulamaz. Açlık bir titremeyle şiddetlenir. Nihayet kıvrana kıvrana can verir. Çünkü namazı terk büyük günahtır. Cezası da, o nispette büyük olur. Açlık da önemli bir hastalıktır. Neticesi mutlaka ölümdür. Diğer hastalıklar gibi değildir. İşte namazı terk eden, açlık hastalığıyla dertli olur da öyle gider. Her namazı terk eden, aç olarak ölür.

3- Susuz olarak ölür. Damarlarına, iliklerine, etine, derisine, kemiklerine kadar bu susuzluk, elem ve ızdırabı nüfuz eder. Dünyanın nehirleri içirilse, susuzluk acısı gitmez. Dudakları hararetten kurur, çatlar. Ölüm anında bulunan hastalara su içirmeleri bundandır. Hâlbuki namazı terk eden kişi olup da, ölüm hâline gelmiş hastalara su verildikçe susuzluğu artar. Harareti çoğalır. Su onun ateşini söndürmeye kâfi gelmez. Velhâsıl suya hasret çekerek ölür, gider. Namaz kılan kişi olup da, namaza devamlı olanlar ise, yataklarında ve odalarında ne kadar perişanlık ve intizamsızlık olursa olsun, Allahü teâlâ indinde muhterem oldukları için, melekler de onları hürmetle tutar. Riayet eder, susuz bırakmazlar. Temiz şerbetlerle suya kandırırlar. Cennetten alınan temiz şerbetle vefat etmiş olan müminler, aziz kılınmış ve ikram olunurlar. Kanmış olarak vefat ederler.

Rafızilerin hüküm ve itikatları icabı, İmam-ı Hüseyin “radıyallahü anh” için, susuz gitti demeleri tamamıyla yanlıştır. Bu, âyet-i kerimenin bildirdiği şekilde kat’i olarak sabittir ki, bunlar melekler vasıtasıyla Allahü teâlâ tarafından altın misali kâseler içerisinde bulunan temiz içeceklere kanmış, doymuş olurlar. Çünkü bunlar Hak teâlânın misafirleridir. Mübarek makamlarını baş gözleriyle görürler. Namaza devam eden, güler yüzlü, mütebessim, parlak ve nurani yüzlü olur. Yüzü ve alnı ayın on dördü gibi olur. Ferahlama eseri, yüzünde ve gözlerinde parlar. Hak teâlâdan ve meleklerinden hayâ eder. Kendi kusurlarını ve Hak teâlânın iltifatını ve ihsanını görür de alnından terler dökülür. Burnunun delikleri sulanır. Kulağının altları ve burun delikleri hafif bir şekilde terler. Güzel bir koku ile kokulanır. Çeşitli şekilde latif bir güzellik alır ve çok güzel kokular yayılır. En leziz ve en nefis yemekleri yemiş gibi tok ve suya kanmış olarak vefat ederler. Namazı terk etmiş olanlar, o günde, bacak ve baldırları birbirine sürterek, Allahü teâlâya sevk olunurlar. Melekler tarafından onlara denilir ki:
(İşte bugün, Allah’a sevk olunduğunuz gündür. İşte bugün Allahü teâlânın huzuruna gidiyorsunuz. Dünyada davet etmişti, ama icabet etmediniz.)

Âyet-i kerimede bildirildiği şekilde, bunlar ne zekât verdiler ve ne de namaz kıldılar. Allahü teâlânın emirlerini hak bilmediler. Önemsemeyip arkaya attılar. Namazın tamam olması ve onun kemali, fıkıh kitaplarında beyan buyurulduğu üzere, namazın farzlarını, vaciblerini, sünnet ve müstehablarını yerine getirmekledir.

.

Namaz, bütün ilâhî dinlerde emredilen çok mühim bir ibâdettir

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Bilindiği gibi, bütün İslâm âlimlerinin kitaplarında, Allahü teâlâ'ya ve Peygamberi'ne îmândan sonra, dînimizde en kıymetli ibâdetin namaz olduğu bildirilmiştir. Namazın ehemmiyetini bildiren âyet-i kerîmeler ve hadîs-i şerîfler pek çoktur. Kur'ân-ı Kerîm'de yüzden fazla yerde, namaz kılmak emri tekrâr edilmekte, hadîs-i şerîflerde namazın nasıl kılınacağı öğretilmekte ve teşvîk edilmektedir. Tabîî ki İslâmiyette en önemli emir îmân etmektir. Îmân, bir binânın temeli gibidir. Namaz ise, bu binânın kirişleri ve duvarları gibidir. ORUÇ İLÂHÎ DÎNLERDE VARDI Kur'ân-ı Kerîm'de, Bakara sûresinin 183. âyet-i kerîmesinde, orucun, "geçmiş ümmetlere de farz kılındığı" ifâde buyurulmaktadır. "Oruç" ibâdeti gibi "Namaz" ibâdeti de, bütün İlâhî dînlerde vardı. Nitekim Hazret-i Âdem, Cennet'ten çıktığında sabâh namazı vaktiydi; iki rek'at namaz kılmıştı. Hazret-i İbrâhîm, öğle vaktinde oğlu İsmâîl aleyhisselâmı kurban etme emrinden affedildiğinde, dört rek'at namaz kılmıştı. Yûnus aleyhisselâm, balığın karnından kurtulduğu vakit ikindi vaktiydi; bu zaman dört rek'at namaz kılmıştı. Hazret-i Mûsâ'ya yardımcı olarak, ağabeyi Hazret-i Hârûn gönderildiğinde, yatsı vaktiydi; Hazret-i Mûsâ o vakitte dört rek'at namaz kılmıştı. Îsâ aleyhisselâm, Cenâb-ı Hakk'ın verdiği ni'metlere şükür için, akşam vaktinde üç rek'at namaz kılmıştı. Âdem aleyhisselâm ikindi, Ya'kûb aleyhisselâm akşam, Yûnus aleyhisselâm yatsı namazlarını kılarlardı. Vitir namazı, Peygamberimizin Mi'râc'ta kıldığı namazlardandır. Bütün Peygamberlerin kıldıkları namazlar bir araya toplanarak, Mi'râc'ta Müslümanlara 5 vakit namaz farz edildi. NAMAZLA İLGİLİ HADÎS-İ ŞERÎFLER Îmândan sonra en mühim ibâdet namazdır. Resûlullah Efendimizin bu husûsla ilgili bazı hadîs-i şerîflerine temâs edelim. Sevgili Peygamberimiz buyurmuşlardır ki: "Kıyâmet günü, îmândan sonra, ilk suâl namazdan olacakdır." Allahü teâlâ buyuracak ki: "Ey kulum, namaz hesâbının altından kalkarsan, kurtuluş senindir. Öteki hesâplarını da kolaylaştırırım!" "Kıyâmette kulun ilk sorguya çekileceği ibâdet, namazdır. Namaz düzgün ise, diğer amelleri kabûl edilir. Namaz düzgün değilse, hiçbir ameli kabûl edilmez." [Taberânî] "Kıyâmet günü kulun ilk bakılacak ameli namazdır. Eğer namazı tamâm ise diğer amelleri de kabûl olur. Eğer namazı noksân ise, diğer amelleri de reddedilir." [İmâm Gazâlî] Bütün ibâdetlerin en fazîletlisi namazdır. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki: "Namazın dîndeki yeri, başın vücuttaki yeri gibidir." [Taberânî] "Namaz dînin direğidir. Namaz kılan, dînini doğrultmuş (ayakta tutmuş) olur. Namaz kılmayan, dînini yıkmış olur." "Namaz dinin direğidir, terk eden dînini yıkmış olur." [Beyhekî] "En fazîletli amel, vaktinde kılınan namazdır." [Ebû Dâvûd] "Farzları edâ ve muhâfaza, cihâdın en fazîletlisidir." [Taberânî] "Namaz, Allahü teâlânın hoşnûd (râzî) olduğu bütün amellerin en fazîletlisidir. Rızkın bereketi, duânın kabûlüdür. Kabirde ışıktır. Sırât köprüsünü yıldırım gibi geçiricidir. Cennet'te başa tâçtır. Îmânın başı, gözün nûru ve Cehennem'den kurtarıcıdır." [Miftâhu'l-Cenne] "Cennetin anahtarı namazdır." [Dârimî] Bir kimse, Peygamber Efendimize: "Ben, Allah ve Resûlüne inanır, namazlarımı kılar, zekâtlarımı verir, oruçlarımı tutar ve diğer ibâdetlerimi yaparsam, kimlerden olurum?" diye suâl edince, ona cevâben buyurdu ki: "Sen sıddîklardan ve şehîdlerden olursun." [Bezzâr] "Ümmetimin fesâdı zamanında sünnetime yapışan [ya'nî Ehl-i Sünnet ve Cemâ'at i'tikâdı üzere bulunan] ve beş vakit namazı cemâatle kılanın amel defterine, her gün yüz şehîd sevâbı yazılır." [İ. Nâsıru'd-dîn] [İnşâallah yarın da, bu mühim konuda birkaç kelime daha yazalım.]

19.08.2011

Namazın dindeki yeri

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

İbâdet, Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmaktır. Allahü teâlânın rızâsı da, yapılmasını kesin olarak emrettiği farzları yerine getirmekte ve yasak ettiği harâmlardan kaçınmaktadır. Bir hadîs-i kudsî'de buyuruldu ki: "Bir kimse, farzı yapmakla bana yaklaştığı gibi, hiçbir ibâdetle yaklaşamaz." [Buhârî, Beyhekî] Bir hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki: "Farzları edâ ve muhâfaza, cihâdın en fazîletlisidir." [Taberânî] Îmân bir binânın temeli; farz olan namazlar da, binânın kendisi, binânın duvarları gibidir. Nâfileler ise, duvarlara yapılan boya, badana ve süsler gibidir. Binânın kendisi olmadan süs nereye yapılır? Sevgili Peygamberimiz buyurmuşlardır ki: "İslâm, kelime-i şehâdet getirmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazân orucunu tutmak ve haccetmektir." [Müslim] Bu mübârek ayda, oruçla birlikte, İslâmın beş şartından ikincisi olan namazı da mevzû-ı bahs etmek uygun olacaktır. Resûlullah Efendimiz (aleyhisselâm) buyurdular ki: "Farz namaz, sonraki namaza kadar; cuma, sonraki cumaya kadar; ramazân ayı, sonraki ramazâna kadar olan günâhlara keffâret olur." [Taberânî] "Mü'min, Allah rızâsı için namaz kılınca, ağaçtan yaprakların döküldüğü gibi, günâhları dökülür." [İmâm Ahmed] "Müslüman, namaz kılarken günâhları başı üzerine konur. Her secde ettiğinde başından dökülür. Namazı bitirince hiçbir günâhı kalmaz." [Taberânî] "Her namaz vakti gelince, melekler, 'Ey insanlar, günâhlarınız sebebiyle hâsıl olan ateşi namaz kılarak söndürün' derler." [Taberânî] Ahmed Nâmıkî Câmî hazretlerinin rivâyet ettiği bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Yâ Ali, insanlar nâfile ile meşgûl olurken, sen farzları tamamla." [Miftâhu'n-necât] İmâm Muhammed Gazâlî hazretlerinin "ed-Dürretü'l-fâhire" isimli kitabındaki hadîs-i şerîfte de, "Allahü teâlâ, kazâya kalmış namaz borcu bulunan kimsenin nâfile namazını kabûl etmez" buyuruldu. Namazı kazâya bırakmak çok büyük günâhtır. Bir kimse, kılamadığı bütün namazlarını kazâ etse, yine de bu günâhtan kurtulamaz. Ayrıca namazlarını kazâya bıraktığı için tevbe etmesi de lâzımdır. Kabûl olmuş hac ve mübârek gecelerde kabûl olan duâlar, bu günâhların affına sebep olur. Fakat namazı kazâ etmedikçe borçtan kurtulmak imkânsızdır. (Kebâir ve Sağâir) Hazret-i Alî'nin rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Üzerinde farz borcu olan kimse, kazâsını kılmadan nâfile kılarsa, boş yere zahmet çekmiş olur. Bu kimse, kazâsını ödemedikçe, Allahü teâlâ, onun nâfile namazlarını kabûl etmez." [Gavs-ı A'zam Abdülkâdir Geylânî, Fütûhu'l- Gayb, Makale: 48] İMÂN İLE KÜFÜR ARASINDAKİ FARK Peygamber Efendimiz buyurdu ki: "İmân ile küfür arasındaki fark, namazı kılıp kılmamaktadır." [Tirmizî] "Namaz kılmayanın Müslümanlığı, abdest almayanın namazı yoktur." [Bezzâr] [Bu hadîs-i şerîfleri, Ehl-i sünnet âlimleri şöyle açıklamışlardır: Dinimizde en büyük günâhı bile işleyen kâfir olmaz. Bunun için namaz kılmayana kâfir denmez. Fakat namaz, çok önemli bir ibâdet olduğu için, namaz kılmayanın îmânla ölmesi çok zayıf bir ihtimâldir. Namaz kılmayanın kalbi kararır, diğer günâhları işlemekten çekinmez. Ama ba'zı âlimler, namaz kılmayanın kâfir olacağını bildirmişlerdir. Bu bakımdan, her ne şart altında olursa olsun, muhakkak namazı kılmalıdır. Çünkü namaz kılmamak büyük günâhtır.] Dâru'l-fünûn müderrislerinden [eski İstanbul Üniversitesi Profesörlerinden] Seyyid Abdülhakîm Efendi'nin "Sefer-i âhiret" isimli risâlesinde buyuruluyor ki: "Allahü teâlâ, namaz kılmayanın hiçbir iyiliğine sevâb vermez. Ya'nî günde defalarca sadaka verse, birçok yetîm sevindirse, yedirse, giydirse, günlerce Kur'ân-ı kerîmi hatmetse, defalarca hacca gitse, daha buna benzer çeşitli ibâdet ve iyilikleri yapsa, Cenâb-ı Hak ona, zerre kadar bir sevâp vermez. Bütün amelleri boştur. Namazı terk edenlerin, her işinden iyilik hayır ve bereket kalkar."
20.08.2011

Namaz ve oruç ibâdetlerini ihlâsla yapmak

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Resûlullah Efendimiz, Muâz bin Cebel'i (radıyallahü anh), Yemen'e vâlî olarak gönderirken, ona; "İbâdetlerini ihlâs ile yap. İhlâs ile yapılan az amel, kıyâmet günü sana yetişir" [Hilyetü'l-Evliyâ] buyurmuştur. "İhlâs": Allahü teâlâ için yapılan her şey; "Riyâ" da: Halk için yapılan her şey diye tarîf edilmektedir. Sevgili Peygamberimizin mübârek dâmâdı Hazret-i Alî (radıyallahü anh) de; "Az amel yaptım diye üzülmeyin. Kabûl oldu mu? diye endişe edin. Buna ihtimâm gösterin" buyurmuştur. Hindistan'da yetişen en büyük âlim, velî, müceddid ve müctehidlerden sayılan İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) ise buyurdu ki: "İhlâs ile yapılan küçük bir iş, senelerce yapılan ibâdetler gibi kazanç (sevap) hâsıl eder." SAHTE PARA GİBİ... Şimdi, az bir amele bile çok değer kazandıran ihlâsla ilgili, muhtelif asırlarda, muhtelif memleketlerde yaşamış birkaç ulemâ ve evliyânın bazı sözlerini nakledelim: Seyyid Emîr Külâl (kuddise sirruh): "İhlâssız amel, sahte para gibidir, kabûl edilmez" buyurmuştur. Sehl-i Tüsterî'ye (rahimehüllah), "İnsanın nefsine en çok ağır gelen şey nedir?" diye sorduklarında, "İhlâstır" cevâbını vermiştir. "Zîra ihlâsta nefsin nasîbi yani payı yoktur" diye bir açıklamada da bulunmuştur. İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) ise, ihlâs ile, uzun yılların amelinin, işinin, kısa zamanda ele geçeceğini açıklamıştır. İstanbul'da yetişen velîlerden Cemâleddîn Mahmûd Hulvî (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "İhlâs, her şeyin Allahü teâlânın rızâsı için yapılması, amelin kabûlüne vesîle olan güzel düşünce(niyyet)dir." Irâk evliyâsından Ali Sincârî (rahmetullahi aleyh), talebesine sık sık buyururdu ki: "İhlâs; bütün işleri, insanların rızâsı için değil, Allahü teâlânın rızâsı için yapmaktır." Velîlerin büyüklerinden ve Ehl-i sünnetin amelde dört hak mezhebinden biri olan Hanbelî mezhebinin imâmı Ahmed bin Hanbel (rahmetullahi aleyh), kendisine sorulan "İhlâs nedir?" sorusuna; "Amellerin âfetlerinden kurtulmaktır" cevâbını vermiştir. Tanınmış büyük evliyâdan Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî (rahmetullahi aleyh), bütün işleri ihlâs ile, sâdece Allahü teâlânın rızâsı için yapmak lâzım olduğunu, "Mesnevî"sinde muhtelif misâllerle izâh etmiştir. Yapılan hayır-hasenât karşılıksız olmalı, Allahü teâlânın rızâsı için yapılmalıdır. Ancak böyle olursa makbûl olur. Evliyânın büyüklerinden Cüneyd-i Bağdâdî (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "İhlâs; ameli, Allahü teâlâ için olmayan karışık düşünce ve niyetlerden arındırmaktır." Yine, evliyânın büyüklerinden Ebû Muhammed Cerîrî (rahmetullahi aleyh) de, İhlâs hakkında buyurdu ki: "İhlâs, âhiretteki ni'met ve azâplara yakînen inanmanın alâmetidir. İbâdetlerdeki riyâ, gösteriş de, âhiretteki ni'met ve azâplara inanmakta tereddüd olduğunun alâmetidir." KARŞILIK BEKLEMEMEK!.. Bağdâd velîlerinden Rüveym bin Ahmed (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "Amelde ihlâs, iki cihânda Allahü teâlâdan karşılık beklememektir. [Ya'nî Allah'ın emri olduğu için yapması, karşılık için yapmaması gerekir.]" Yine buyurdu ki: "İhlâs; ameline bakmamak, yani hiçbir zaman amelini beğenmemektir." Büyük velîlerden Sehl bin Abdullah Tüsterî (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "Kırk gün ihlâslı olan, dünyâda zâhid olur, onun kerâmeti görülür." Büyük velîlerden Ebû Ali Dekkâk (rahmetullahi aleyh) ise buyurdu ki: "İhlâs, insanların teveccüh, alâka göstermelerinden sakınıp ameli yalnız Allah için yapmaktır. Sıdk ise; nefsi, yaptığı ameli beğenmekten temizlemektir. Bunun için ihlâs sâhibi muhlislerde riyâ, gösteriş; sıdk sâhibi olan sâdıklarda da ucub (amelini güzel görmek) hâli bulunmaz." Bu vesîleyle, onun bir sözünü daha nakledelim: "Sıdk; insanlara karşı, olduğun gibi görünmen veya onlara karşı, göründüğün gibi olmandır." ["Cenâb-ı Hak, her işimizi ihlâsla yapmayı nasip buyursun" duâsıyla bugünkü makâlemizi bitirelim.]
28.07.2012

İslâmiyette namazın önemi

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

İmân bir binânın temeli; farz olan namazlar da, binânın kendisi veya binânın duvarları gibidir. Nâfileler ise, duvarlara yapılan boya, badana ve süsler gibidir. Binânın kendisi olmadan süs nereye yapılabilir? Namazı kazâya bırakmak büyük günâhtır. Bir kimse, kılamadığı bütün namazlarını kazâ etse, yine de bu günâhtan kurtulamaz. Ayrıca namazlarını kazâya bıraktığı için tevbe etmesi de lâzımdır. Kabûl olmuş hac ve mübârek gecelerde kabûl olan duâlar, bu günâhların affına sebep olur. Fakat namazı kazâ etmedikçe borçtan kurtulmak imkânsızdır. (Kebâir ve Sağâir) Hadîs-i Kudsî'de buyuruldu ki: "Bir kimse, farzı yapmakla bana yaklaştığı gibi, hiçbir ibâdetle yaklaşamaz." [Buhârî] "Allahü teâlâ buyurdu ki: Bir kimse, kendisine farz yaptığım ibâdetleri yapmakla bana yaklaştığı gibi, hiçbir şeyle yaklaşamaz." [Beyhekî] Ahmed Nâmık-ı Câmî hazretlerinin zikrettiği hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki: "Yâ Alî, insanlar nâfile ile meşgûl iken, sen farzları tamamla." [Miftâhu'n-necât] İmâm Muhammed Gazâlî hazretlerinin "ed-Dürretü'l-fâhire" isimli kitabındaki hadîs-i şerîfte ise, "Allahü teâlâ, kazâya kalmış namaz borcu bulunan kimsenin nâfile namazını kabûl etmez" buyuruldu. ALLAHÜ TEALA SÖZ VERDİ! Sevgili Peygamberimiz, namazın önemi hakkında buyurmuşlardır ki: "Allah, beş vakit namazı farz kıldı. Eksiksiz edâ edeni, Cennet'e koyacağına dâir söz verdi. Namaz kılmayana, bu şekilde verilmiş bir sözü yoktur; böyle kimseye dilerse azâb eder, dilerse onu Cennet'e koyar." [Ebû Dâvûd] "Namaz kılan, kıyâmette kurtulur, kılmayan perişân olur." [Taberânî] "Bir kimse, namazını kasten, mazeretsiz kılmazsa, Allahü teâlâ, onun diğer ibâdetlerini de faydasız kılar." "Kasten [mazeretsiz] namaz kılmayanın diğer amellerini Allah kabûl etmez. O kimse, tevbe edinceye kadar da Allahın himâyesinden uzak olur." [İsfehânî] "Namaz kılmayanlar, kıyâmet günü, Allahü teâlâyı kızgın olarak bulacaklardır." [Bezzâr] "Bir kimse namazı bile bile terk ederse, Allahü teâlâ onun ibâdetlerini faydasız kılar ve namaza başlayıncaya kadar Cenâb-ı Hakk'ın himâyesinden uzak olur." [Ebû Nuaym] "Beş vakit namazı terk eden, Allahü teâlânın hıfz ve emânından mahrûm olur..." [İbn-i Mâce] Resûlullah aleyhisselâm buyurdu ki: "Mü'min, Allah rızâsı için namaz kılınca, ağaçtan yaprakların döküldüğü gibi, günâhları dökülür." [İmâm Ahmed] "Müslümân, namaz kılarken günâhları başı üzerine konur. Her secde ettiğinde başından dökülür. Namazı bitirince hiçbir günâhı kalmaz." [Taberânî] "Her namaz vakti gelince, melekler, 'Ey insanlar, günâhlarınız sebebiyle hâsıl olan ateşi namaz kılarak söndürün' derler." [Taberânî] KAZÂYA BIRAKMAK!.. Namaz, hangi özürle kazâya bırakılabilir? Kazâsı olan nâfile kılabilir mi? konusu son derece önemli bir konudur. Farz namazı kazâ etmek de farzdır. Farz veya vâcib olan bir namaz, ancak iki özürle kazâya bırakılabilir: 1- Düşmân karşısında. 2- Seferde iken, sel, yırtıcı hayvân gibi bir tehlike varsa, namazı oturarak veya hayvân üzerinde îmâ ile de kılmak mümkün değilse, kazâya bırakmak ve uyku, unutmak gibi bir özürle namazı fevt etmek [geçirmek] günâh olmaz. (ed-Dürrü'l-Muhtâr) Bütün fıkıh kitaplarında "metrûkât=terk edilmiş namâz" denmemekte, "fâite yani kaçırılmış namâz" denmektedir. Çünkü, bir Müslümân, namazlarını kasten, bile bile terk etmez. Ancak yukarıda bildirilen özürlerden biriyle kaçırabilir. Bu bakımdan kaçırılan namaz sayısı az olur. Zamanımızda, terk edilmiş namaz sayısı ise pek çoktur. "Kaçırılmış namaz" ile "terk edilmiş namazın" kazâ edilmelerinin hükmü aynı değildir. Tertîp sâhibi kişilerin, fâitesi bulunanların ve metrûkâtı olanların kazâ kılmaları farklı farklıdır. Tertîp sâhibi kişiler, üzerlerindeki kazaları kılmadan, vakit namazlarını dahî kılamazlar. Fâitesi olanlar, sünnetleri ve nâfileleri kılabilirler. Ama metrûkâtı olanlar, kazâları ödemedikçe nâfile namaz kılamazlar. Bunlar nâfile namaz kılarlarsa, [Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre günâh işlemiş olurlar], fakat Hanefî mezhebine görte günâh işlemiş olmazsa da, kıldığı namazlar makbûl olmaz, yani üzerindeki borç sâkıt olsa da sevâp verilmez, ecir alamazlar.
03.08.2012

Namazın İslam dînindeki yeri

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Bilindiği gibi, İslâm âlimlerinin kitaplarında, Allahü teâlâya ve Peygamberi'ne îmândan sonra, dînimizde en kıymetli ibâdetin namaz olduğu bildirilmiştir. Namazın ehemmiyetini bildiren âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîfler pek çoktur. Kur'ân-ı Kerîm'de yüzden fazla yerde, namaz kılma emri tekrâr edilmekte, hadîs-i şerîflerde namazın nasıl kılınacağı teşvîk edilmekte ve öğretilmektedir. Namaz, ibâdetlerin en kıymetlisidir. Namaz kılmak, kulun, Rabbine âcizliğini itirâf etmesidir. Yani Allahü teâlânın büyüklüğünü düşünerek O'nun karşısında kendi küçüklüğünü anlamaktır. Bunu anlayan bir kimse hep iyilik yapar; hiç kötülük yapamaz. Tabîî ki İslâmiyette en önemli emir îmân etmektir. Îmân, bir binânın temeli gibidir. Namaz ise, bu binânın kirişleri ve duvarları gibidir. Îmândan sonra en mühim ibâdet namazdır. ÂDEM ALEYHİSSELÂMDAN BERİ... Âdem aleyhisselâmdan beri, İlâhî dînlerin hepsinde, oruç gibi namaz kılmak da emredilmişti. Nitekim Hazret-i Âdem, Cennet'ten çıktığında sabâh namazı vaktiydi; iki rek'at namaz kılmıştı. Hazret-i İbrâhîm, öğle vaktinde oğlu İsmâîl aleyhisselâmı kurbân etme emrinden affedildiğinde, dört rek'at namaz kılmıştı. Yûnus aleyhisselâm, balığın karnından kurtulduğu vakit ikindi vaktiydi; bu zaman dört rek'at namaz kılmıştı. Hazret-i Mûsâ'ya yardımcı olarak, ağabeyi Hazret-i Hârûn gönderildiğinde, yatsı vaktiydi; Hazret-i Mûsâ o vakitte dört rek'at namaz kılmıştı. Îsâ aleyhisselâm, Cenâb-ı Hakk'ın verdiği ni'metlere şükür için, akşam vaktinde üç rek'at namaz kılmıştı. Âdem aleyhisselâm ikindi, Ya'kûb aleyhisselâm akşam, Yûnus aleyhisselâm yatsı namazlarını kılarlardı. Vitir namazı, Peygamberimizin Mi'râc'ta kıldığı namazlardandır. Bütün Peygamberlerin kıldıkları namazlar bir araya toplanarak, Mi'râc'ta, Müslümanlara [daha önce iki vakit farz iken] 5 vakit namaz farz edildi. Bilindiği üzere, İslâmiyette farz kılınan ibâdetlerin faydası, insanlara yani o ibâdetleri yapan fertlere, âilelere ve cemiyetleredir. Yoksa Allahü teâlâ, insanların ibâdetlerine muhtâç değildir. İnsan namaz kılmakla, oruç tutmakla hem Allah'a karşı kulluk vazîfesini yapmış, hem de kalbini her türlü kötülüklerden temizlemiş olur. Çünkü namaz ve oruç, insanı rûhen yükseltir ve kötülüklerden alıkoyar. Bir sahâbî, Resûlullah'a: "Ben, Allah ve Resûlüne inanır, namazlarımı kılar, zekâtlarımı verir, oruçlarımı tutar ve diğer ibâdetlerimi yaparsam, kimlerden olurum?" diye suâl edince, Peygamber Efendimiz ona cevâben buyurdu ki: "Sen sıddîklardan ve şehîdlerden olursun." [Bezzâr] "Ümmetimin fesâdı zamanında sünnetime yapışan [yani Ehl-i Sünnet ve Cemâ'at i'tikâdı üzere bulunan] ve beş vakit namazı cemâatle kılanın amel defterine, her gün yüz şehîd sevâbı yazılır." [İ. Nâsıru'd-dîn] CENNETİN ANAHTARI!.. Şimdi de, "Namazın dîndeki yeri" ile ilgili bazı hadîs-i şerîflere temâs edelim. Sevgili Peygamberimiz buyurmuşlardır ki: "Kıyâmet günü, îmândan sonra, ilk suâl namazdan olacakdır." Allahü teâlâ buyuracak ki: "Ey kulum, namaz hesâbının altından kalkarsan, kurtuluş senindir. Öteki hesâplarını da kolaylaştırırım!" "Kıyâmette kulun ilk sorguya çekileceği ibâdet, namazdır. Namaz düzgün ise, diğer amelleri de kabûl edilir. Namaz düzgün değilse, hiçbir ameli kabûl edilmez." [Taberânî] Bütün ibâdetlerin en fazîletlisi namazdır. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki: "Namazın dîndeki yeri, başın vücuttaki yeri gibidir." [Taberânî] "Namaz dînin direğidir. Namaz kılan, dînini doğrultmuş (ayakta tutmuş) olur. Namaz kılmayan, dînini yıkmış olur." "Namaz dînin direğidir, terk eden dînini yıkmış olur." [Beyhekî] "En fazîletli amel, vaktinde kılınan namazdır." [Ebû Dâvûd] "Farzları edâ ve muhâfaza, cihâdın en fazîletlisidir." [Taberânî] "Namaz, Allahü teâlânın hoşnûd (râzı) olduğu bütün amellerin en fazîletlisidir. Rızkın bereketi, duânın kabûlüdür. Kabirde ışıktır. Sırât köprüsünü yıldırım gibi geçiricidir. Cennet'te başa tâçtır. Îmânın başı, gözün nûru ve Cehennem'den kurtarıcıdır." [Miftâhu'l-Cenne] "Cennetin anahtarı namazdır." [Dârimî]

04.08.2012

Beş vakit namaz farzdır

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

İslâm'ın beş temel şartından, esâsından ikincisi olan, îmândan sonra en mühim farîza olarak beyân edilen namaz, günün belli zaman dilimleri içerisinde yerine getirilmesi gereken bir farzdır. Namazların, vakitlerinden önce kılınmaları câiz olmadığı gibi, vakitlerinden sonraya bırakılmaları da câiz değildir... Kur'ân-ı Kerîm'de, birkaç âyet-i kerîmede, namaz vakitlerine mücmel olarak işâret buyurulmuştur: el-Bakara, 238; Hûd, 114; el-İsrâ, 78; Rûm, 17-18; Kâf, 39-40; el-İnsân, 25-26'da olduğu gibi. Bu âyet-i kerîmeler, Sevgili Peygamberimizin hem kavlî hadîs-i şerîfleri, hem de fiilî tatbîkâtıyla, uygulamalarıyla beyân edilmiş, açıklanmıştır. O, "Benim namaz kıldığımı gördüğünüz şekilde namaz kılınız" buyurmuştur... ÂYETİ DOĞRU ANLAYABİLMEK Tefsîr usûlünden bahseden bütün kitaplarda belirtildiği üzere [aslında hadîs ve fıkha dâir bütün metodoloji kitaplarında da böyledir], bir âyet-i kerîmenin doğru olarak anlaşılabilmesi için, onu açıklayan başka bir âyet var mı, yok mu? Önce buna bakılır. İkinci merhalede, âyetin tefsîri için sünnete başvurulur. Sünnet Allah'ın kitâbının beyânıdır. Sünnet, Kur'ân'ı şerh ve îzâh eder. Zîrâ Allahü teâlâ, Resûlüne "teblîğ", "tatbîk", "tebyîn=beyân", "ta'lîm" ve "tezkiye" vazîfeleri vermiştir: "İnsanlara, kendilerine indirileni açıklaman için ve düşünüp anlasınlar diye sana da bu Kur'ân'ı indirdik." [Nahil, 44] Ayrıca Kur'ân-ı Kerîm'de, Resûlullahın (sallallahu aleyhi ve sellem) vereceği hükümlerin, Allah tarafından kendisine bildirildiği de ifâde ediliyor. "Allah'ın sana gösterdiği şekilde, insanlar arasında hükmedesin diye, sana Kitab'ı hak ile indirdik; hâinlerden taraf olma." [Nisa, 105] Âyetin açıklaması, diğer âyetlerde ve hadîslerde bulunamazsa, o takdîrde, Kur'ân-ı Kerîm'in nüzûlüne şâhid olan Sahâbe-i güzînin îzâh ve tefsîrine başvurulur. Ma'lûm olduğu üzere, onlar ilim, amel ve anlayış bakımından bu ümmetin en önde gelenleridirler. Konunun açıklaması, Sahâbe-i kirâmın sözlerinde de bulunamazsa, o zaman Mücâhid İbn Cebr, Saîd İbn Cübeyr, İkrime, Atâ İbn Ebî Rebâh, el-Hasanü'l-Basrî, Mesrûk İbnü'l-Ecda, Saîd İbnü'l-Müseyyeb gibi tâbiînin büyüklerinin söylediklerine mürâcaat edilir. Tabîî ki bunları yapacak olanlar, bu işin ehli olan âlimlerdir... NİSÂ SÛRESİNİN 103. ÂYETİ Yüce Allah, îmândan sonra en mühim farîza olan namaz hakkında: "Şüphesiz namaz, mü'minlere vakitli olarak farz kılınmıştır" (Nisâ, 103) buyurmuştur. Binâenaleyh vakit, namazın en önemli şartlarından birisidir. Hattâ hem şartı, hem de sebebidir. Hanbelî mezhebi âlimlerinden Ebu'l-Ferec Abdurrahmân İbnü'l-Cevzî [v. 597 / 1201], "Zâdu'l-Mesîr fî İlmi't-Tefsîr" adlı eserinde, Nisâ sûresinin 103. âyet-i kerîmesiyle ilgili olarak: "Kitâben", "farzan" demektir. "Mevkût" hakkında da 2 kavil vardır: 1.'si "mefrûz=farz kılınmış" manasıdır ki, bunu İbn-i Abbâs, Mücâhid, Süddî ve İbn-i Zeyd ifâde etmişlerdir. 2.'si ise, "belli vakitlerle vakitlenmiş [belli vakitlerde farz kılınmış]" anlamıdır; bu da İbn-i Mes'ûd, Katâde, Zeyd bin Eslem ve İbn-i Kuteybe'nin kavilleridir. Şâfiî mezhebi âlimlerinden İmâm Allâme Fahruddîn er-Râzî [v. 606/1209], "Mefâtîhu'l-Gayb (veya et-Tefsîru'l-Kebîr)" isimli 32 cildlik tefsîrinde: "Bil ki, Allahü teâlâ, bu âyette, namazın vücûbunun [ya'nî farziyyetinin] husûsî vakitlerle mukadder olduğunu beyân etmiş, burada vakitleri icmâlen zikretmiş, onları diğer âyetlerde açıklamıştır. Onlar 5 âyettir: el-Bakara, 238; el-İsrâ,78; er-Rûm, 17; Hûd, 114; Tâhâ, 130. Tâhâ 130'daki, "Kable tulûı'ş-şemsi ve kable ğurûbihâ = güneşin doğmasından ve batmasından önce" lafızları "sabâh" ve "ikindi"ye işârettir. Hûd 114'deki, "Tarafeyi'n-nehâr=Günün iki tarafında" lafızları da böyledir [Ya'nî burada da sabâh ve ikindi namazları kasdolunmaktadır.] Yine Hûd 114'deki "ve min ânâi'l-leyl" lafızları da "akşam" ve "yatsı"ya işârettir. Bu da "zülefen mine'l-leyl" gibidir [Yanî burada da akşam ve yatsı namazları kasdolunmaktadır.] Bunlar [el-Bakara, 238; el-İsrâ,78; er-Rûm, 17; Hûd, 114; Tâhâ, 130], beş namazın beş vaktine delâlet eden âyetler mecmûasıdır. [İnşâallah, yarınki makâlemizde de, bu konuya devâm edelim.]
14.12.2012

Beş vakit namazın farz oluşu

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Dünkü makâlemizde birazcık, beş vakit namazın farz oluşundan bahsetmeye çalışmıştık. Bugün de aynı konuya devâm etmek istiyoruz. Mâlikî mezhebi âlimlerinden İmâm Kurtubî [v. 671 /1273], "El-Câmi li-Ahkâmi'l-Kur'ân" isimli 20 cildlik eserinde: Nisâ sûresinin 103. âyet-i kerîmesindeki, "Kitâben mevkûten=muakkateten mefrûdaten yanî vakitleri belli farz" demektir. Zeyd İbn-i Eslem demiştir ki: "mevkûten=müneccemen" yanî namazları o vakitlerinde edâ edersiniz. Lügat âlimlerine göre manâ, "her bir namaz, belli bir vakitte farzdır" demektir cümlelerinden sonra, bunu îzâh da etmiştir. Şâfiî âlimlerden Kâdî Beydâvî [v. 685 / 1286], "Envâru't-Tenzîl ve Esrâru't-Te'vîl" isimli 2 cildlik tefsîrinde: "Kitâben mevkûten=Vakitleri tahdîd edilmiş bir farz olarak" demektir. "Hiçbir hâlde onları vakitlerinden çıkarmak câiz değildir..." demiştir. Hanefî âlimlerden İmâm Nesefî [v. 710 / 1310], "Medârikü't-Tenzîl ve Hakâiku't-Te'vîl" adlı 4 cildlik tefsîrinde, "Kitâben mevkûten=bilinen vakitlerle tahdîd edilmiş bir farz olarak..." demiştir. İmâm Celâlüddîn el-Mahallî [v. 864 / 1460] ile İmâm Celâleddîn e-Suyûtî [v. 911 / 1505] "Tefsîru'l-Celâleyn" isimli 2 cildlik eserlerinde: "Kitâben=mektûben yanî fardan" demektir. "Mevkûten" ise, "vakitleri takdîr olunmuş yanî muayyen zamanlar olarak bildirilmiş" demektir ki, bu vakitlerden tehîr edilemez [Tabîi ki takdîm de edilemez, yanî evvele de alınamaz] demişlerdir. İmâm Celâleddîn es-Suyûtî [v. 911 / 1505] ayrıca, "ed-Dürrü'l-Mensûr fi't-Tefsîr bi'l-Me'sûr" isimli 6 [bazı baskılar 9] cildlik tefsîrinde ise, konuyla ilgili bütün hadîs-i şerîfleri zikrederek âyet-i kerîmeyi genişçe açıklamıştır. İLK VE SON VAKİTLER Nisâ sûresinin 103. âyetiyle ilgili bazı "Tefsîr" kitaplarındaki bu iktibâslardan sonra, Peygamberimizin konuyla ilgili bazı hadîslerine de temâs edelim: Hicretten iki sene evvel, Mi'râc mu'cizesinin ertesi günü [14 Temmuz günü] Cebrâîl aleyhisselâm, Kâbe kapısı yanında, Peygamberimize imâm olarak iki gün namaz kıldırmış ve namaz vakitlerini göstermiştir. Ebû Dâvûd'un "Sünen"i, Tirmizî'nin "Sünen"i, Ahmed İbn-i Hanbel'in "Müsned"i, Abdürrezzâk İbn-i Hemmâm'ın "Musannef"i, İbn-i Ebî Şeybe'nin "Musannef"i, İbn-i Huzeyme'nin "Sahîh"i ve Hâkim'in "Müstedrek"i gibi hadîs kitaplarında ve pekçok fıkıh kitâbında [ayrıca bazı tefsîr kitaplarında da] yer alan hadîs-i şerîfte namaz vakitleri beyân edilmiştir. Ayrıca fıkıh kitaplarında da şu ibâreler yer almaktadır: Cebrâîl aleyhisselâm, Kâbe kapısı yanında, Peygamberimize imâm olarak iki gün namaz kıldırmıştır. Bu konudaki hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Cebrâîl aleyhisselâm, Kâbe kapısı yanında, iki gün bana imâm oldu. İkimiz, fecir doğarken sabâh namâzını, güneş tepeden ayrılırken öğleyi, her şeyin gölgesi kendi boyu uzayınca ikindiyi, güneş batarken [üst kenârı kaybolunca] akşamı ve şafak kararınca yatsıyı kıldık. İkinci günü de, sabâh namâzını, hava aydınlanınca; öğleyi, her şeyin gölgesi kendi boyunun iki katı uzayınca; ikindiyi, bundan hemen sonra, akşamı, oruç bozulduğu (açıldığı) zamân; yatsıyı gecenin üçte biri olunca kıldık. Sonra, yâ Muhammed, senin ve geçmiş Peygamberlerin namaz vakitleri bunlardır. Ümmetin, beş vakit namâzın her birini, bu kıldığımız iki vaktin arasında kılsınlar dedi." [Halebî-yi kebîr, et-Tefsîru'l-Mazharî, Mukaddimetü's-salât] Namaz sayısının beş olduğu, bu hadîs-i şerîften de anlaşılmaktadır... "ALLAH'I TENZİH EDİN" Peygamberimizin amcazâdesi, "Tercümânü'l-Kur'ân", "Bahru'l-İlim" ve "Hıbru'l-ümme" gibi sıfatlarla anılan Abdullah İbn-i Abbâs'a (radıyallahü anhümâ), "Kur'ân-ı kerîmde, beş vakit namazı bildiren âyet hangisi" diye suâl edildiğinde, şu meâldeki âyet-i kerîmeyi okudu: "Akşama girerken, sabâha ererken, gündüzün sonunda ve öğle vaktinde Allah'ı tenzih edin." [Rum 17-18] "Akşama girerken"den maksat, akşam ve yatsı namazları, "sabâha ererken"deki sabâh namazı, gündüzün sonundaki, ikindi namazı, öğledeki de, öğle namazıdır. (Celâleyn) [İnşâallah başka bir fırsatta yine bu konudan bahsetmeye çalışırız.]
15.12.2012

Her gece ve günde beş vakit namaz farzdır

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Beş vakit namazın farziyyeti, "Nas"la yani "Kitap" ve "Sünnet" ile sâbittir. "Kitap" ve "Sünnet"ten sonraki delîl "İcmâ"dır. Peygamber Efendimiz, Eshâb-ı kirâm ve onlardan sonra, bugüne kadar gelen bütün âlimler, her gece ve günde beş vakit namaz kılmış, bu hususta kesin bir icmâ hâsıl olmuştur. İslâm âlimleri de, beş vakit namazın nasıl kılınacağını kitaplarına yazmışlar, böylece "Kıyâs-ı Fukahâ" ile de namazın beş vakit olduğunu ifâde etmişlerdir. Geçen haftaki iki makâlemizde, namazın her gece ve günde beş vakit olduğuna dâir bazı âyet-i kerîmeler ile iki hadîs-i şerîften bahsetmiştik. Bugünkü makâlemizde de, aynı konuda birkaç kelime daha arz etmek istiyoruz. NAMAZ BEŞ VAKİTTİR Peygamber Efendimiz, bize namazın beş vakit olduğunu ve bunların da ilk ve son vakitlerini bildirmiştir. [O hadîs-i şerîfin meâlini ve kaynaklarını, geçen haftaki makâlemizde yazmıştık.] O, senelerce beş vakit namaz kılmıştır. Aslında başka delîl aramak gerekmez. Nisâ sûresinin 102. âyet-i kerîmesinde "salât-ı havf" zikredildikten sonra, hemen 103. âyet-i kerîmede, "O korkulu zamanda namazı kılıp bitirdikten sonra ayakta iken, otururken, yanlarınız üzere yatarken hep Allah'ı anın. Sükûn ve emniyet hâline geldiğiniz vakit, namazı tâm erkânı ile kılın. Çünkü namaz, mü'minler üzerine, vakitleri belirli bir farz olmuştur" buyurulmuştur. Nisâ sûresinin 103. âyetinde, "Namaz, belli vakitlerde farz kılındı" buyurulup ayrıca, beş vaktin hepsi de diğer âyetlerde bildirildiği halde, "Beş vakit namaz" ifadesinin geçmeyişi, kutuplarda ve buralara yakın yerlerde, beş vaktin tamâmının teayyün etmemesindendir. (Ni'met-i İslâm=Hâşiyetü't-Tahtâvî'nin Tercümesi) Kutuplarda da, 5 vakit namazın vakitleri takdîr edilerek kılınmaktadır. Bunların da nasıl takdîr edileceğini, İslâm astronomi âlimleri açık-seçik yazmışlardır. İsrâ sûresindeki, "Güneşin kayması ânından, gecenin kararmasına kadar ve sabâh vakti namaz kıl" meâlindeki 78. âyet-i kerîmenin aslında geçen, "Dülûki'ş-şems" öğle ve ikindi namazları, "Gasakı'l-leyl" akşam ve yatsı namazları, "Fecr" de sabâh namazıdır. (Beydâvî) Kâf sûresinin, "Güneşin doğuşundan ve batışından önce ve gece Rabbini tesbih et" meâlindeki 39. ve 40. âyet-i kerîmelerindeki, güneşin doğuşundan önceki namaz sabâh namazı, güneşin batışından önceki namaz öğle ve ikindi namazları, geceki namaz da akşam ve yatsı namazlarıdır. (Beydâvî) Nûr sûresinin 58. âyet-i kerîmesinde, "salât-ı fecr=sabah namazı" ve "salât-ı ışâ=yatsı namazı" ifâdesi açıkça geçmektedir. Peygamber Efendimiz, Bakara sûresindeki, "Namazları ve vustâ namazını (orta namazı) kılın" meâlindeki 238. âyet-i kerîmeyi açıklarken, "Vustâ namazı (orta namazı) ikindi namazıdır" buyurmuştur. (İmâm Ahmed bin Hanbel'in Müsned'i) Bu âyet-i kerîmede, "Namazları ve orta namazı [ikindi namazını] kılın" buyuruluyor. Arabî gramer kâidesine göre, "salevât" [namazlar] denince, ikiden fazla namaz anlaşılır. Çünkü iki namaz demek için, "salevât" [namazlar] değil, "salâteyn" [iki namaz] denilir. "Vustâ" [orta] namaz, ikindi namazı olduğuna göre, ikindi hâriç, öteki namazların sayısı iki olamaz, ikiden fazla olması gerekir. Üç de olamaz; çünkü "Vustâ Namazı" hariç 4, 6 gibi çift sayılı olmalı ki, "orta namaz" [ikindi namazı] tâm ortada olabilsin. Yani ortadaki namaz ikindi olduğuna göre, ondan önce iki namaz, ondan sonra da iki namaz bulunduğu meydâna çıkar. Diğer âyetlerdeki namaz vakitleri de dikkate alınınca, namaz vakitlerinin beş olduğunda hiç şüphe kalmaz. NE FAZLA NE NOKSAN!.. Kütüb-i sitteden dördünde yer alan bir hadîs-i şerîfi burada nakledelim: Saçları dağınık biri gelip, Resûlullaha sordu: "- Ya Resûlallah! İslâm nedir? - Günde beş vakit namaz kılmaktır. - [Bundan başka bir şey var mı?] Bundan fazlası yok mu? Beşten fazla değil mi? - Hayır, nâfile kılmak isteyen kılabilir. Bir de yılda bir ay Ramazân orucu vardır. - Bundan başka, oruç yok mu? - Nâfile olarak tutmak isteyen tutabilir. Bir de zengin için malının zekâtı vardır. - Bundan fazlası var mıdır? - İsteyen nâfile olarak sadaka verebilir. - Vallahi bundan ne fazla, ne de noksân yaparım. - Bunları yapan kurtuluşa erer." [Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Nesâî]
21.12.2012

.Namazın beş vakit olduğuna dâir bazı hadîs-i şerîfler

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Bundan önceki üç makâlemizde, "Namazın beş vakit olduğu"na dair bazı âyet-i kerîmeler ile bir kısım hadîs-i şerîfleri zikretmiştik. Şimdi ise, bu konuya dâir bazı hadis-i şerifleri daha zikredeceğiz. Sevgili Peygamberimiz buyurdular ki: "İslam beş şey [temel] üzerine kuruldu: 1- Allah'a ve Muhammed aleyhisselâmın O'nun Resûlü olduğuna inanmak, 2- Her [gece ve] günde beş vakit namaz kılmak, 3- Senede bir kerre, malının kırkta birini, Müslümân olan fakîrlere zekât vermek, 4- Ramazân-ı şerîf ayında her gün oruç tutmak, 5- Mekke'ye giderek, ömründe bir kere hac etmek." [Buhârî, Müslim, Tirmizî, Nesâî] "CEBRÂİL'LE BİRLİKTE KILDIM" "Hazret-i Cebrâîl inip, bana imâmlık yaptı ve kendisi ile birlikte beş vakit namazı kıldım ve beş vakit namazla emrolundum." [Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Nesâî] "[Muâz bin Cebel'i (radıyallahü anh), Yemen'e vazîfeli olarak gönderirlerken], Kitab ehli olan bir kavme vazîfeli olarak gittiğin zaman, önce, Allah'tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın Resûlü olduğuna şehâdet etmeye davet et. Bunu kabûl ederlerse, Allah'ın günde beş vakit namazı farz kıldığını haber ver. Bunu da kabûl ederlerse, Allah'ın kendilerine zenginlerinden alınıp fakîrlerine verilen bir sadakayı [zekâtı] farz kıldığını söyle." [Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd] "Mi'râc gecesi, 50 vakit namaz farz oldu. Sonra beş vakte indirildi." [Buhârî, Müslim, İmâm Ahmed] "Allahü teâlâ buyurdu ki: Bende söz ve hüküm aslâ değiştirilmez. Bu beş vakit namaz karşılığında elli vakit namaz sevâbı vardır." [Buhârî, Müslim, Tirmizî, Nesâî] "Beş vakit namaz kılanın hâli, evinin önünden akan suda beş defa yıkanan kimse gibidir. Nasıl böyle bir kimse kirden temizlenirse, namaz kılan da, küçük günâhlardan öyle temizlenir." [Buhârî, Müslim, Dârimî, İmâm Ahmed, Taberânî, Beyhekî,] "Allahü teâlâ, beş vakit namazı emretti. Güzel abdest alıp, bunları vaktinde kılanı, rükû ve huşûlarını tamâm yapanı affedeceğine söz verdi. Bunları yapmayan için söz vermedi. Onu dilerse affeder, dilerse azâp eder." [Ebû Dâvûd, Nesâî, İbn-i Mâce, İmâm Malik, İmâm Ahmed] "Beş vakit namaz, aralardaki günâhlara; Cuma namazı, gelecek Cumaya kadar ve Ramazân orucu, gelecek Ramazâna kadar yapılan günâhlara keffârettir. Büyük günâh işlemekten sakınanların, küçük günâhlarının affına sebep olur." [Müslim, İmâm Ahmed] "Allah'tan korkun, beş vakit namazı kılın; [Ramazân ayında] oruç tutun; mallarınızın zekâtını, isteyerek verin; âmirinize itaat edin, böylece Rabbinizin Cennetine girin." [Tirmizî] "Beş vakit namazı terk eden, Allahü teâlânın hıfz ve emânından mahrûm olur." [İbn-i Mâce] "Allahü teâlânın ilk farz kıldığı şey, beş vakit namazdır. İlk ortadan kalkacak olan da, yine beş vakit namazdır. İlk sorgu da, beş vakit namazdan olacaktır." [Hâkim] "Bir kadın, beş vakit namazı kılar, orucunu tutar, kendini yabancılardan korur ve kocasına itâat ederse, Cennete istediği kapıdan girer." [İbn-i Hibbân] "Beş vakit namazı cemâatle kılan, Sırât köprüsünü şimşek gibi geçer." [Taberânî] "Farz olduğuna inanıp, rükû, sücûd, abdest ve vakitlerine riâyet ederek beş vakit farz namaza devâm edene Cennet vâcib, Cehennem harâm olur." [Taberânî] "İBÂDETİNİZİ İHLASLI YAPIN" "Allah için ibâdetinizi ihlâslı yapın. Beş vakit namazı kılın, gönül hoşluğu ile malınızın zekâtını verin, Ramazân orucunu tutun, Hacca gidin, böylece Rabbinizin Cennetine girersiniz." [Taberânî] "Kıyâmette, herkes korku içinde iken, korkmayan üç grup insandan biri, sırf Allah rızâsı için, her gün beş vakit namaza çağıran müezzindir..." [Taberânî] "Beş vakit namazı, ilk tekbîre yetişerek, kırk gün cemâatle kılana Cennet vâcibdir." [Ebû Ya'lâ] "Herkes bozulunca, beş vakit namazı cemâatle kılana, her gün yüz şehîd sevâbı yazılır." [İbn-i Nasr] Netîce olarak söyleyelim ki, yüzlerce hadîs-i şerîfte, "beş vakit namaz" terimi zikredilmektedir. Biz bunlardan çok az bir kısmını, kaynaklarıyla birlikte sizlere takdîm etmiş bulunuyoruz...

22.12.2012

Namaz, bütün ilâhî dinlerde emredilen çok mühim bir ibâdettir

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

19.08.2011

Namazın dindeki yeri

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

İbâdet, Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmaktır. Allahü teâlânın rızâsı da, yapılmasını kesin olarak emrettiği farzları yerine getirmekte ve yasak ettiği harâmlardan kaçınmaktadır. Bir hadîs-i kudsî'de buyuruldu ki: "Bir kimse, farzı yapmakla bana yaklaştığı gibi, hiçbir ibâdetle yaklaşamaz." [Buhârî, Beyhekî] Bir hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki: "Farzları edâ ve muhâfaza, cihâdın en fazîletlisidir." [Taberânî] Îmân bir binânın temeli; farz olan namazlar da, binânın kendisi, binânın duvarları gibidir. Nâfileler ise, duvarlara yapılan boya, badana ve süsler gibidir. Binânın kendisi olmadan süs nereye yapılır? Sevgili Peygamberimiz buyurmuşlardır ki: "İslâm, kelime-i şehâdet getirmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazân orucunu tutmak ve haccetmektir." [Müslim] Bu mübârek ayda, oruçla birlikte, İslâmın beş şartından ikincisi olan namazı da mevzû-ı bahs etmek uygun olacaktır. Resûlullah Efendimiz (aleyhisselâm) buyurdular ki: "Farz namaz, sonraki namaza kadar; cuma, sonraki cumaya kadar; ramazân ayı, sonraki ramazâna kadar olan günâhlara keffâret olur." [Taberânî] "Mü'min, Allah rızâsı için namaz kılınca, ağaçtan yaprakların döküldüğü gibi, günâhları dökülür." [İmâm Ahmed] "Müslüman, namaz kılarken günâhları başı üzerine konur. Her secde ettiğinde başından dökülür. Namazı bitirince hiçbir günâhı kalmaz." [Taberânî] "Her namaz vakti gelince, melekler, 'Ey insanlar, günâhlarınız sebebiyle hâsıl olan ateşi namaz kılarak söndürün' derler." [Taberânî] Ahmed Nâmıkî Câmî hazretlerinin rivâyet ettiği bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Yâ Ali, insanlar nâfile ile meşgûl olurken, sen farzları tamamla." [Miftâhu'n-necât] İmâm Muhammed Gazâlî hazretlerinin "ed-Dürretü'l-fâhire" isimli kitabındaki hadîs-i şerîfte de, "Allahü teâlâ, kazâya kalmış namaz borcu bulunan kimsenin nâfile namazını kabûl etmez" buyuruldu. Namazı kazâya bırakmak çok büyük günâhtır. Bir kimse, kılamadığı bütün namazlarını kazâ etse, yine de bu günâhtan kurtulamaz. Ayrıca namazlarını kazâya bıraktığı için tevbe etmesi de lâzımdır. Kabûl olmuş hac ve mübârek gecelerde kabûl olan duâlar, bu günâhların affına sebep olur. Fakat namazı kazâ etmedikçe borçtan kurtulmak imkânsızdır. (Kebâir ve Sağâir) Hazret-i Alî'nin rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Üzerinde farz borcu olan kimse, kazâsını kılmadan nâfile kılarsa, boş yere zahmet çekmiş olur. Bu kimse, kazâsını ödemedikçe, Allahü teâlâ, onun nâfile namazlarını kabûl etmez." [Gavs-ı A'zam Abdülkâdir Geylânî, Fütûhu'l- Gayb, Makale: 48] İMÂN İLE KÜFÜR ARASINDAKİ FARK Peygamber Efendimiz buyurdu ki: "İmân ile küfür arasındaki fark, namazı kılıp kılmamaktadır." [Tirmizî] "Namaz kılmayanın Müslümanlığı, abdest almayanın namazı yoktur." [Bezzâr] [Bu hadîs-i şerîfleri, Ehl-i sünnet âlimleri şöyle açıklamışlardır: Dinimizde en büyük günâhı bile işleyen kâfir olmaz. Bunun için namaz kılmayana kâfir denmez. Fakat namaz, çok önemli bir ibâdet olduğu için, namaz kılmayanın îmânla ölmesi çok zayıf bir ihtimâldir. Namaz kılmayanın kalbi kararır, diğer günâhları işlemekten çekinmez. Ama ba'zı âlimler, namaz kılmayanın kâfir olacağını bildirmişlerdir. Bu bakımdan, her ne şart altında olursa olsun, muhakkak namazı kılmalıdır. Çünkü namaz kılmamak büyük günâhtır.] Dâru'l-fünûn müderrislerinden [eski İstanbul Üniversitesi Profesörlerinden] Seyyid Abdülhakîm Efendi'nin "Sefer-i âhiret" isimli risâlesinde buyuruluyor ki: "Allahü teâlâ, namaz kılmayanın hiçbir iyiliğine sevâb vermez. Ya'nî günde defalarca sadaka verse, birçok yetîm sevindirse, yedirse, giydirse, günlerce Kur'ân-ı kerîmi hatmetse, defalarca hacca gitse, daha buna benzer çeşitli ibâdet ve iyilikleri yapsa, Cenâb-ı Hak ona, zerre kadar bir sevâp vermez. Bütün amelleri boştur. Namazı terk edenlerin, her işinden iyilik hayır ve bereket kalkar."

20.08.2011

Namazın İslam dînindeki yeri

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

04.08.2012

Namaz ve oruç ibâdetlerini ihlâsla yapmak

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Resûlullah Efendimiz, Muâz bin Cebel'i (radıyallahü anh), Yemen'e vâlî olarak gönderirken, ona; "İbâdetlerini ihlâs ile yap. İhlâs ile yapılan az amel, kıyâmet günü sana yetişir" [Hilyetü'l-Evliyâ] buyurmuştur. "İhlâs": Allahü teâlâ için yapılan her şey; "Riyâ" da: Halk için yapılan her şey diye tarîf edilmektedir. Sevgili Peygamberimizin mübârek dâmâdı Hazret-i Alî (radıyallahü anh) de; "Az amel yaptım diye üzülmeyin. Kabûl oldu mu? diye endişe edin. Buna ihtimâm gösterin" buyurmuştur. Hindistan'da yetişen en büyük âlim, velî, müceddid ve müctehidlerden sayılan İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) ise buyurdu ki: "İhlâs ile yapılan küçük bir iş, senelerce yapılan ibâdetler gibi kazanç (sevap) hâsıl eder." SAHTE PARA GİBİ... Şimdi, az bir amele bile çok değer kazandıran ihlâsla ilgili, muhtelif asırlarda, muhtelif memleketlerde yaşamış birkaç ulemâ ve evliyânın bazı sözlerini nakledelim: Seyyid Emîr Külâl (kuddise sirruh): "İhlâssız amel, sahte para gibidir, kabûl edilmez" buyurmuştur. Sehl-i Tüsterî'ye (rahimehüllah), "İnsanın nefsine en çok ağır gelen şey nedir?" diye sorduklarında, "İhlâstır" cevâbını vermiştir. "Zîra ihlâsta nefsin nasîbi yani payı yoktur" diye bir açıklamada da bulunmuştur. İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) ise, ihlâs ile, uzun yılların amelinin, işinin, kısa zamanda ele geçeceğini açıklamıştır. İstanbul'da yetişen velîlerden Cemâleddîn Mahmûd Hulvî (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "İhlâs, her şeyin Allahü teâlânın rızâsı için yapılması, amelin kabûlüne vesîle olan güzel düşünce(niyyet)dir." Irâk evliyâsından Ali Sincârî (rahmetullahi aleyh), talebesine sık sık buyururdu ki: "İhlâs; bütün işleri, insanların rızâsı için değil, Allahü teâlânın rızâsı için yapmaktır." Velîlerin büyüklerinden ve Ehl-i sünnetin amelde dört hak mezhebinden biri olan Hanbelî mezhebinin imâmı Ahmed bin Hanbel (rahmetullahi aleyh), kendisine sorulan "İhlâs nedir?" sorusuna; "Amellerin âfetlerinden kurtulmaktır" cevâbını vermiştir. Tanınmış büyük evliyâdan Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî (rahmetullahi aleyh), bütün işleri ihlâs ile, sâdece Allahü teâlânın rızâsı için yapmak lâzım olduğunu, "Mesnevî"sinde muhtelif misâllerle izâh etmiştir. Yapılan hayır-hasenât karşılıksız olmalı, Allahü teâlânın rızâsı için yapılmalıdır. Ancak böyle olursa makbûl olur. Evliyânın büyüklerinden Cüneyd-i Bağdâdî (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "İhlâs; ameli, Allahü teâlâ için olmayan karışık düşünce ve niyetlerden arındırmaktır." Yine, evliyânın büyüklerinden Ebû Muhammed Cerîrî (rahmetullahi aleyh) de, İhlâs hakkında buyurdu ki: "İhlâs, âhiretteki ni'met ve azâplara yakînen inanmanın alâmetidir. İbâdetlerdeki riyâ, gösteriş de, âhiretteki ni'met ve azâplara inanmakta tereddüd olduğunun alâmetidir." KARŞILIK BEKLEMEMEK!.. Bağdâd velîlerinden Rüveym bin Ahmed (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "Amelde ihlâs, iki cihânda Allahü teâlâdan karşılık beklememektir. [Ya'nî Allah'ın emri olduğu için yapması, karşılık için yapmaması gerekir.]" Yine buyurdu ki: "İhlâs; ameline bakmamak, yani hiçbir zaman amelini beğenmemektir." Büyük velîlerden Sehl bin Abdullah Tüsterî (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "Kırk gün ihlâslı olan, dünyâda zâhid olur, onun kerâmeti görülür." Büyük velîlerden Ebû Ali Dekkâk (rahmetullahi aleyh) ise buyurdu ki: "İhlâs, insanların teveccüh, alâka göstermelerinden sakınıp ameli yalnız Allah için yapmaktır. Sıdk ise; nefsi, yaptığı ameli beğenmekten temizlemektir. Bunun için ihlâs sâhibi muhlislerde riyâ, gösteriş; sıdk sâhibi olan sâdıklarda da ucub (amelini güzel görmek) hâli bulunmaz." Bu vesîleyle, onun bir sözünü daha nakledelim: "Sıdk; insanlara karşı, olduğun gibi görünmen veya onlara karşı, göründüğün gibi olmandır." ["Cenâb-ı Hak, her işimizi ihlâsla yapmayı nasip buyursun" duâsıyla bugünkü makâlemizi bitirelim.]

28.07.2012

Beş vakit namaz farzdır

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

İslâm'ın beş temel şartından, esâsından ikincisi olan, îmândan sonra en mühim farîza olarak beyân edilen namaz, günün belli zaman dilimleri içerisinde yerine getirilmesi gereken bir farzdır. Namazların, vakitlerinden önce kılınmaları câiz olmadığı gibi, vakitlerinden sonraya bırakılmaları da câiz değildir... Kur'ân-ı Kerîm'de, birkaç âyet-i kerîmede, namaz vakitlerine mücmel olarak işâret buyurulmuştur: el-Bakara, 238; Hûd, 114; el-İsrâ, 78; Rûm, 17-18; Kâf, 39-40; el-İnsân, 25-26'da olduğu gibi. Bu âyet-i kerîmeler, Sevgili Peygamberimizin hem kavlî hadîs-i şerîfleri, hem de fiilî tatbîkâtıyla, uygulamalarıyla beyân edilmiş, açıklanmıştır. O, "Benim namaz kıldığımı gördüğünüz şekilde namaz kılınız" buyurmuştur... ÂYETİ DOĞRU ANLAYABİLMEK Tefsîr usûlünden bahseden bütün kitaplarda belirtildiği üzere [aslında hadîs ve fıkha dâir bütün metodoloji kitaplarında da böyledir], bir âyet-i kerîmenin doğru olarak anlaşılabilmesi için, onu açıklayan başka bir âyet var mı, yok mu? Önce buna bakılır. İkinci merhalede, âyetin tefsîri için sünnete başvurulur. Sünnet Allah'ın kitâbının beyânıdır. Sünnet, Kur'ân'ı şerh ve îzâh eder. Zîrâ Allahü teâlâ, Resûlüne "teblîğ", "tatbîk", "tebyîn=beyân", "ta'lîm" ve "tezkiye" vazîfeleri vermiştir: "İnsanlara, kendilerine indirileni açıklaman için ve düşünüp anlasınlar diye sana da bu Kur'ân'ı indirdik." [Nahil, 44] Ayrıca Kur'ân-ı Kerîm'de, Resûlullahın (sallallahu aleyhi ve sellem) vereceği hükümlerin, Allah tarafından kendisine bildirildiği de ifâde ediliyor. "Allah'ın sana gösterdiği şekilde, insanlar arasında hükmedesin diye, sana Kitab'ı hak ile indirdik; hâinlerden taraf olma." [Nisa, 105] Âyetin açıklaması, diğer âyetlerde ve hadîslerde bulunamazsa, o takdîrde, Kur'ân-ı Kerîm'in nüzûlüne şâhid olan Sahâbe-i güzînin îzâh ve tefsîrine başvurulur. Ma'lûm olduğu üzere, onlar ilim, amel ve anlayış bakımından bu ümmetin en önde gelenleridirler. Konunun açıklaması, Sahâbe-i kirâmın sözlerinde de bulunamazsa, o zaman Mücâhid İbn Cebr, Saîd İbn Cübeyr, İkrime, Atâ İbn Ebî Rebâh, el-Hasanü'l-Basrî, Mesrûk İbnü'l-Ecda, Saîd İbnü'l-Müseyyeb gibi tâbiînin büyüklerinin söylediklerine mürâcaat edilir. Tabîî ki bunları yapacak olanlar, bu işin ehli olan âlimlerdir... NİSÂ SÛRESİNİN 103. ÂYETİ Yüce Allah, îmândan sonra en mühim farîza olan namaz hakkında: "Şüphesiz namaz, mü'minlere vakitli olarak farz kılınmıştır" (Nisâ, 103) buyurmuştur. Binâenaleyh vakit, namazın en önemli şartlarından birisidir. Hattâ hem şartı, hem de sebebidir. Hanbelî mezhebi âlimlerinden Ebu'l-Ferec Abdurrahmân İbnü'l-Cevzî [v. 597 / 1201], "Zâdu'l-Mesîr fî İlmi't-Tefsîr" adlı eserinde, Nisâ sûresinin 103. âyet-i kerîmesiyle ilgili olarak: "Kitâben", "farzan" demektir. "Mevkût" hakkında da 2 kavil vardır: 1.'si "mefrûz=farz kılınmış" manasıdır ki, bunu İbn-i Abbâs, Mücâhid, Süddî ve İbn-i Zeyd ifâde etmişlerdir. 2.'si ise, "belli vakitlerle vakitlenmiş [belli vakitlerde farz kılınmış]" anlamıdır; bu da İbn-i Mes'ûd, Katâde, Zeyd bin Eslem ve İbn-i Kuteybe'nin kavilleridir. Şâfiî mezhebi âlimlerinden İmâm Allâme Fahruddîn er-Râzî [v. 606/1209], "Mefâtîhu'l-Gayb (veya et-Tefsîru'l-Kebîr)" isimli 32 cildlik tefsîrinde: "Bil ki, Allahü teâlâ, bu âyette, namazın vücûbunun [ya'nî farziyyetinin] husûsî vakitlerle mukadder olduğunu beyân etmiş, burada vakitleri icmâlen zikretmiş, onları diğer âyetlerde açıklamıştır. Onlar 5 âyettir: el-Bakara, 238; el-İsrâ,78; er-Rûm, 17; Hûd, 114; Tâhâ, 130. Tâhâ 130'daki, "Kable tulûı'ş-şemsi ve kable ğurûbihâ = güneşin doğmasından ve batmasından önce" lafızları "sabâh" ve "ikindi"ye işârettir. Hûd 114'deki, "Tarafeyi'n-nehâr=Günün iki tarafında" lafızları da böyledir [Ya'nî burada da sabâh ve ikindi namazları kasdolunmaktadır.] Yine Hûd 114'deki "ve min ânâi'l-leyl" lafızları da "akşam" ve "yatsı"ya işârettir. Bu da "zülefen mine'l-leyl" gibidir [Yanî burada da akşam ve yatsı namazları kasdolunmaktadır.] Bunlar [el-Bakara, 238; el-İsrâ,78; er-Rûm, 17; Hûd, 114; Tâhâ, 130], beş namazın beş vaktine delâlet eden âyetler mecmûasıdır. [İnşâallah, yarınki makâlemizde de, bu konuya devâm edelim.]

14.12.2012

Beş vakit namazın farz oluşu

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Dünkü makâlemizde birazcık, beş vakit namazın farz oluşundan bahsetmeye çalışmıştık. Bugün de aynı konuya devâm etmek istiyoruz. Mâlikî mezhebi âlimlerinden İmâm Kurtubî [v. 671 /1273], "El-Câmi li-Ahkâmi'l-Kur'ân" isimli 20 cildlik eserinde: Nisâ sûresinin 103. âyet-i kerîmesindeki, "Kitâben mevkûten=muakkateten mefrûdaten yanî vakitleri belli farz" demektir. Zeyd İbn-i Eslem demiştir ki: "mevkûten=müneccemen" yanî namazları o vakitlerinde edâ edersiniz. Lügat âlimlerine göre manâ, "her bir namaz, belli bir vakitte farzdır" demektir cümlelerinden sonra, bunu îzâh da etmiştir. Şâfiî âlimlerden Kâdî Beydâvî [v. 685 / 1286], "Envâru't-Tenzîl ve Esrâru't-Te'vîl" isimli 2 cildlik tefsîrinde: "Kitâben mevkûten=Vakitleri tahdîd edilmiş bir farz olarak" demektir. "Hiçbir hâlde onları vakitlerinden çıkarmak câiz değildir..." demiştir. Hanefî âlimlerden İmâm Nesefî [v. 710 / 1310], "Medârikü't-Tenzîl ve Hakâiku't-Te'vîl" adlı 4 cildlik tefsîrinde, "Kitâben mevkûten=bilinen vakitlerle tahdîd edilmiş bir farz olarak..." demiştir. İmâm Celâlüddîn el-Mahallî [v. 864 / 1460] ile İmâm Celâleddîn e-Suyûtî [v. 911 / 1505] "Tefsîru'l-Celâleyn" isimli 2 cildlik eserlerinde: "Kitâben=mektûben yanî fardan" demektir. "Mevkûten" ise, "vakitleri takdîr olunmuş yanî muayyen zamanlar olarak bildirilmiş" demektir ki, bu vakitlerden tehîr edilemez [Tabîi ki takdîm de edilemez, yanî evvele de alınamaz] demişlerdir. İmâm Celâleddîn es-Suyûtî [v. 911 / 1505] ayrıca, "ed-Dürrü'l-Mensûr fi't-Tefsîr bi'l-Me'sûr" isimli 6 [bazı baskılar 9] cildlik tefsîrinde ise, konuyla ilgili bütün hadîs-i şerîfleri zikrederek âyet-i kerîmeyi genişçe açıklamıştır. İLK VE SON VAKİTLER Nisâ sûresinin 103. âyetiyle ilgili bazı "Tefsîr" kitaplarındaki bu iktibâslardan sonra, Peygamberimizin konuyla ilgili bazı hadîslerine de temâs edelim: Hicretten iki sene evvel, Mi'râc mu'cizesinin ertesi günü [14 Temmuz günü] Cebrâîl aleyhisselâm, Kâbe kapısı yanında, Peygamberimize imâm olarak iki gün namaz kıldırmış ve namaz vakitlerini göstermiştir. Ebû Dâvûd'un "Sünen"i, Tirmizî'nin "Sünen"i, Ahmed İbn-i Hanbel'in "Müsned"i, Abdürrezzâk İbn-i Hemmâm'ın "Musannef"i, İbn-i Ebî Şeybe'nin "Musannef"i, İbn-i Huzeyme'nin "Sahîh"i ve Hâkim'in "Müstedrek"i gibi hadîs kitaplarında ve pekçok fıkıh kitâbında [ayrıca bazı tefsîr kitaplarında da] yer alan hadîs-i şerîfte namaz vakitleri beyân edilmiştir. Ayrıca fıkıh kitaplarında da şu ibâreler yer almaktadır: Cebrâîl aleyhisselâm, Kâbe kapısı yanında, Peygamberimize imâm olarak iki gün namaz kıldırmıştır. Bu konudaki hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Cebrâîl aleyhisselâm, Kâbe kapısı yanında, iki gün bana imâm oldu. İkimiz, fecir doğarken sabâh namâzını, güneş tepeden ayrılırken öğleyi, her şeyin gölgesi kendi boyu uzayınca ikindiyi, güneş batarken [üst kenârı kaybolunca] akşamı ve şafak kararınca yatsıyı kıldık. İkinci günü de, sabâh namâzını, hava aydınlanınca; öğleyi, her şeyin gölgesi kendi boyunun iki katı uzayınca; ikindiyi, bundan hemen sonra, akşamı, oruç bozulduğu (açıldığı) zamân; yatsıyı gecenin üçte biri olunca kıldık. Sonra, yâ Muhammed, senin ve geçmiş Peygamberlerin namaz vakitleri bunlardır. Ümmetin, beş vakit namâzın her birini, bu kıldığımız iki vaktin arasında kılsınlar dedi." [Halebî-yi kebîr, et-Tefsîru'l-Mazharî, Mukaddimetü's-salât] Namaz sayısının beş olduğu, bu hadîs-i şerîften de anlaşılmaktadır... "ALLAH'I TENZİH EDİN" Peygamberimizin amcazâdesi, "Tercümânü'l-Kur'ân", "Bahru'l-İlim" ve "Hıbru'l-ümme" gibi sıfatlarla anılan Abdullah İbn-i Abbâs'a (radıyallahü anhümâ), "Kur'ân-ı kerîmde, beş vakit namazı bildiren âyet hangisi" diye suâl edildiğinde, şu meâldeki âyet-i kerîmeyi okudu: "Akşama girerken, sabâha ererken, gündüzün sonunda ve öğle vaktinde Allah'ı tenzih edin." [Rum 17-18] "Akşama girerken"den maksat, akşam ve yatsı namazları, "sabâha ererken"deki sabâh namazı, gündüzün sonundaki, ikindi namazı, öğledeki de, öğle namazıdır. (Celâleyn) [İnşâallah başka bir fırsatta yine bu konudan bahsetmeye çalışırız.]

15.12.2012

Her gece ve günde beş vakit namaz farzdır

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

Beş vakit namazın farziyyeti, "Nas"la yani "Kitap" ve "Sünnet" ile sâbittir. "Kitap" ve "Sünnet"ten sonraki delîl "İcmâ"dır. Peygamber Efendimiz, Eshâb-ı kirâm ve onlardan sonra, bugüne kadar gelen bütün âlimler, her gece ve günde beş vakit namaz kılmış, bu hususta kesin bir icmâ hâsıl olmuştur. İslâm âlimleri de, beş vakit namazın nasıl kılınacağını kitaplarına yazmışlar, böylece "Kıyâs-ı Fukahâ" ile de namazın beş vakit olduğunu ifâde etmişlerdir. Geçen haftaki iki makâlemizde, namazın her gece ve günde beş vakit olduğuna dâir bazı âyet-i kerîmeler ile iki hadîs-i şerîften bahsetmiştik. Bugünkü makâlemizde de, aynı konuda birkaç kelime daha arz etmek istiyoruz. NAMAZ BEŞ VAKİTTİR Peygamber Efendimiz, bize namazın beş vakit olduğunu ve bunların da ilk ve son vakitlerini bildirmiştir. [O hadîs-i şerîfin meâlini ve kaynaklarını, geçen haftaki makâlemizde yazmıştık.] O, senelerce beş vakit namaz kılmıştır. Aslında başka delîl aramak gerekmez. Nisâ sûresinin 102. âyet-i kerîmesinde "salât-ı havf" zikredildikten sonra, hemen 103. âyet-i kerîmede, "O korkulu zamanda namazı kılıp bitirdikten sonra ayakta iken, otururken, yanlarınız üzere yatarken hep Allah'ı anın. Sükûn ve emniyet hâline geldiğiniz vakit, namazı tâm erkânı ile kılın. Çünkü namaz, mü'minler üzerine, vakitleri belirli bir farz olmuştur" buyurulmuştur. Nisâ sûresinin 103. âyetinde, "Namaz, belli vakitlerde farz kılındı" buyurulup ayrıca, beş vaktin hepsi de diğer âyetlerde bildirildiği halde, "Beş vakit namaz" ifadesinin geçmeyişi, kutuplarda ve buralara yakın yerlerde, beş vaktin tamâmının teayyün etmemesindendir. (Ni'met-i İslâm=Hâşiyetü't-Tahtâvî'nin Tercümesi) Kutuplarda da, 5 vakit namazın vakitleri takdîr edilerek kılınmaktadır. Bunların da nasıl takdîr edileceğini, İslâm astronomi âlimleri açık-seçik yazmışlardır. İsrâ sûresindeki, "Güneşin kayması ânından, gecenin kararmasına kadar ve sabâh vakti namaz kıl" meâlindeki 78. âyet-i kerîmenin aslında geçen, "Dülûki'ş-şems" öğle ve ikindi namazları, "Gasakı'l-leyl" akşam ve yatsı namazları, "Fecr" de sabâh namazıdır. (Beydâvî) Kâf sûresinin, "Güneşin doğuşundan ve batışından önce ve gece Rabbini tesbih et" meâlindeki 39. ve 40. âyet-i kerîmelerindeki, güneşin doğuşundan önceki namaz sabâh namazı, güneşin batışından önceki namaz öğle ve ikindi namazları, geceki namaz da akşam ve yatsı namazlarıdır. (Beydâvî) Nûr sûresinin 58. âyet-i kerîmesinde, "salât-ı fecr=sabah namazı" ve "salât-ı ışâ=yatsı namazı" ifâdesi açıkça geçmektedir. Peygamber Efendimiz, Bakara sûresindeki, "Namazları ve vustâ namazını (orta namazı) kılın" meâlindeki 238. âyet-i kerîmeyi açıklarken, "Vustâ namazı (orta namazı) ikindi namazıdır" buyurmuştur. (İmâm Ahmed bin Hanbel'in Müsned'i) Bu âyet-i kerîmede, "Namazları ve orta namazı [ikindi namazını] kılın" buyuruluyor. Arabî gramer kâidesine göre, "salevât" [namazlar] denince, ikiden fazla namaz anlaşılır. Çünkü iki namaz demek için, "salevât" [namazlar] değil, "salâteyn" [iki namaz] denilir. "Vustâ" [orta] namaz, ikindi namazı olduğuna göre, ikindi hâriç, öteki namazların sayısı iki olamaz, ikiden fazla olması gerekir. Üç de olamaz; çünkü "Vustâ Namazı" hariç 4, 6 gibi çift sayılı olmalı ki, "orta namaz" [ikindi namazı] tâm ortada olabilsin. Yani ortadaki namaz ikindi olduğuna göre, ondan önce iki namaz, ondan sonra da iki namaz bulunduğu meydâna çıkar. Diğer âyetlerdeki namaz vakitleri de dikkate alınınca, namaz vakitlerinin beş olduğunda hiç şüphe kalmaz. NE FAZLA NE NOKSAN!.. Kütüb-i sitteden dördünde yer alan bir hadîs-i şerîfi burada nakledelim: Saçları dağınık biri gelip, Resûlullaha sordu: "- Ya Resûlallah! İslâm nedir? - Günde beş vakit namaz kılmaktır. - [Bundan başka bir şey var mı?] Bundan fazlası yok mu? Beşten fazla değil mi? - Hayır, nâfile kılmak isteyen kılabilir. Bir de yılda bir ay Ramazân orucu vardır. - Bundan başka, oruç yok mu? - Nâfile olarak tutmak isteyen tutabilir. Bir de zengin için malının zekâtı vardır. - Bundan fazlası var mıdır? - İsteyen nâfile olarak sadaka verebilir. - Vallahi bundan ne fazla, ne de noksân yaparım. - Bunları yapan kurtuluşa erer." [Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Nesâî]

21.12.2012

Namazın beş vakit olduğuna dâir bazı hadîs-i şerîfler

Ramazan Ayvallı

ramazan.ayvalli@tg.com.tr

22.12.2012

XXXXXXXXXXXXXXXXX

İLİMSAATİ

Namazın Önemi, Namaz Kılmamanın Ahiretteki Cezaları

namaz Sizi cehenneme sürükleyen sebep nedir? Derler ki: ‘Biz namazkılanlardan değildik’” Müddessir/42
Namaz..Namaz..Namaz..
“Sonra onların arkasından namazı savsaklayan ve nefislerinin azgın arzularına uyan bir nesil geldi Onlar ileride cehennemin en derin yerini boylayacaklar” Meryem/59 (İbn’i Mesud Tefsirinde:Namazı büsbütün terk ettiler değil, vaktinde kılmadılar buyurulmuştur)

“Kıldıkları namazın önemini kavramadan namaz kılanların vay haline” Mâun/4-5 (Efendimiz SAV burada namazı vaktinde kılmayanların kastedildiğini bildirmiştir)

“Namazlarında hataya düşen, kıldıkları namaza önem vermeyen namaz kılanların vay haline” Ayeti Celilesindeki veyl’in(vay haline) kelime manası ağır azab olmakla beraber, cehennemdeki içinden dünya dağları geçirilse dağları eritecek “veyl vadisi’de” olabileceği bildirilmiştir

“Kul ile küfür arasında namazı terk etmek vardır” Hadis’i Şerif (Ahmed İbn’i Hanbel)

“Kul ile küfür arasında sadece namaz kılmamak vardır” Hadis’i Şerif (Ebu Davud, Nesei)

°“Kul ile şirk arasında sadece namaz kılmamak vardır” Hadis’i Şerif (Tirmizi)

°“İslâm’ın özü, dinin temeli üçtür, İslâm bunlara dayanır. Bunlardan herhangi birine yüz çeviren kimse o yüzden kafir olur, kanı helâldir1) Allah’tan CC başka ilah yoktur (LAİLAHEİLLALLAH) 2)Farz namazlar 3)Ramazan orucu ” Hadis’i Şerif (Tirmizi)

“Namaz kılmayanın İslâm’dan payı yoktur, namaz kılmayanın dini yoktur” Hadis’i Şerif (Taberani)

“Mazeretsiz ve kasden namaz kılmayanın adını Allah CC cehenneme gireceklerden biri olarak cehennemin kapısına yazar” Hadis’i Şerif (Ebû Nuaym)
“Allah CC İslâm’da dört şeyi farz kılmıştır: Hepsini bir arada yerine getirmeyenin üçünü işlemiş olması kendisine hiçbir fayda sağlamaz” (Bunlar: Namaz,Zekat,Oruç,Hac) Hadis’i Şerif (Ahmed İbn’i Hanbel)

“Hiçbir mazereti olmaksızın ve kasden namaz kılmayanın Allah CC bütün iyi amellerini siler, tevbe edip yeniden Allah’a dönünceye kadar onunla hiçbir ilgisi kalmaz” Hadis’i Şerif (İsfahani)

“Hiçbir mazereti olmaksızın ikindi namazını kılmayıp kaçıranların bütün iyi amelleri silinir” Hadis’i Şerif (Ahmed İbn’i Hanbel)

Kıyamet günü kulun ilk hesap konusu ve ilk gözden geçirilecek amel hanesi namazdır Bu konudaki hesaplaşma iyi geçerse kul kurtulur, bozuk geçtiği taktirde ise aldanmış ve hüsrana uğramış olur Hadis’i Şerif (Taberani)

“Allah’tan CC başka hiçbir ilah olmadığına ve Muhammed ‘in (SAV) O’nun Rasûlü olduğuna şehadet edinceye kadar ve beş vakit namazı hakkıyla kılıp, zekatlarını verinceye kadar, insanlarla savaşmakla emrolundum” Hadis’i Şerif (Buhari,Müslim,Darimi,İbn’i Mâce, Ebû Davud, Nesei)

Kıyamet gününde insanın ilk hasmı rükû ve sücûdu (secdesi) tamamlanmayan namazdır (Beni zayi ettiğin gibi Allah’da seni zayi etsin der (İmam-ı Gazali) – Efendimiz (SAV) namazı hızlı kılan bir kişiye “sen namaz kılmadın tekrar kıl” buyurmuştur

Kişinin kıldığı namazdan kendisine kârı dokunan ancak akıl erdirerek kıldığı kısımdır (Yani aklı başka yerde iken kıldığı namazın kendisine kârı dokunmaz) (İmam-ı Gazali)

Kur’an-ı Kerim tefsirinde (Ruhül Furkan) bir vakit namazı özürsüz kazaya (özür: ölü,deli yada kılıç kılıca harb esnasında olmak vs gibi) bırakmanın cezasının, 80 sene cehennem ateşi olduğu beyan edilmiştir (Hadis Şerif’de geçmektedir)

Nice namaz kılanlar var ki, onların namazdan nasibi, yorgunluk ve zahmetten başka bir şey değildir. Hadis’i Şerif (Nesei, Ebu Hûreyre) °“Namaza önem vermeyenlerin kıyamet günü Karun, Firavun, Haman ve Übey İbni Halef’e arkadaş olacakları hadis şerifle bildirilmiştir” (Ahmed İbni Hanbel, Taberani ve İbn’i Hıbban Rivayetinde)

°Bütün farzlar Cebrail AS aracılığıyla Peygamber Efendimize (SAV) bildirilmiştir Ancak “namaz” Allah’u Teâlâ CC tarafından (Mirac’da) aracısız olarak verilmiştir. Bu da namaz’ın önemini anlatmaya kâfidir

°Peygamber Efendimiz SAV buyurdular ki; namaz’ı savsaklayanlara Allah’u Teâlâ CC dünyada, ölürken, kabirde ve ahirette olmak üzere 15 ceza verir Dünyada:Ömrünün bereketi kaldırılır, yüzünden iyiler siması silinir, Allah CC hiçbir iyiliğine sevap vermez, duaları kabul olmaz, iyilerin dualarında payı bulunmaz Ölürken: Zelil, kötü, çirkin can verir, aç olarak can verir, bütün dünya denizleri gırtlaklarına akıtılsa kanmayacak şekilde susuzluk çeke çeke ölür. (Ölüm acısının bir damlası, dağlara damlatılsa dağlar dayanamaz erirdi) Kabirde:Kabir onu sıkar, kemikleri birbirine geçer, kabri ateşle doldurulur (gece gündüz onu yakar), Allah CC Şuca isimli dehşetli çok büyük bir yılan gönderir, Hergün her namaz vaktinde onu sokar bir an bırakmaz (Efendimiz (SAV) “kabirden korkunç bir manzara görmedim” buyurdu) Ahirette:Cehenneme sürükleyen azab melekleri yanından ayrılmaz, Allah CC onu kızgın olarak karşılar, hesabı çetin olup cehenneme atılır. (Cehennemdeki en hafif azap ayak çukuruna konulan bir ateş parçasının beynini fokur fokur kaynatmasıdır. Cehennemlikler çok çirkindir alt dudakları göğsüne sarkmış, üst dudakları yüzünü kaplamış olduğu halde sadece bir dişi (azabı daha iyi tatmaları için) Uhûd dağı büyüklüğündedir Cehennemlikler dünyadaki ateşi görseler, ferahlanmak için, içine dalarlardı «İhya-u Ulumiddin»)

°Kıyamet günü adamın biri getirilerek Allah’ın CC huzuruna dikilir ve Allah CC onun cehenneme götürülmesini emreder Adam:”Ya Rabbi beni ne yüzden cehenneme yolluyorsun?” deyince Yüce Allah CC ona:”Namazı vaktinde kılmadığın ve adıma yalan yere yemin ettiğin için” diye buyurur Hadis’i Şerif (İbn’i Abbas’dan rivayet)

°Mezheplere göre namaz

Hanefi Mezhebi:Namaz kılmayan, kan çıkıncaya kadar dövülür ve namaza dönünceye kadar hapsedilir.

Şafii Mezhebi: Mürted(dinden çıkmış) olmaz ise’de cezası idamdır.

Maliki Mezhebi:Şafii mezhebiyle hükmü aynıdır.

Hanbeli Mezhebi:Bir namazı özürsüz kılmayan, mürted gibi idam edilir. Yıkanmaz, kefenlenmez ve namazı kılınmaz, Müslüman mezarlığına gömülmez ve mezarı belli edilmez. Dağda bir çukura konulur

°İmansız ölenin yerinin ebedi cehennem olduğu Ayet’i Kerime ile sabittir. İman’ın en büyük âlâmeti namazdır. Bazı alimlere göre namazı terk eden kişinin son nefeste imanını kurtarması zordur. (her halde Allah’ın CC dilediği olur)

°Sur ‘a ikinci kez üflenip insanlar mahşer yerine geldiğinde, güneş 2 mızrak boyu (başka rivayette 1 mızrak boyu) yaklaştırılmış olduğu halde 50000 senelik(Ahiret senesi) bir bekleyiş vardır. Beyinlerin kaynayacağı, açlıktan boyunların kopacağı midelerin yanacağı bu günde, insanlar öyle terleyecek ki bu ter 70 arşın yerin dibine gidecek sonra insanların seyyiatına göre kimisinin kulak memesine kimisinin çenesine kadar çıkacaktır orada terlemek istemeyenlerin bu terlerini dünyada iken namaz, oruç, zekat, cihad ve amellerle atmaları gerektiğini bildirmiştir. İmam-ı Gazali (RA)

°Allah’ın CCRızasını, kazanmak isteyen, yüzünün nurlanmasını ve güzelleşmesini isteyen ve daha bir çok faydalar isteyen Teheccüd (gece namazı)kılsın

°Üç şey dinden çıkartır, iman ve nikah tazelemesi gerektirir
1)İstihlâl:Harama helal demek
2)İstihza:İslâm’ın Farz, vacip, sünnet, müstehap ve edeplerinden biriyle ALAY ETMEK
3)İstihfâfini herhangi meseleyi hafife almak Küfre düşen kişinin ise 50 sene namaz kılmış olsa farz namazlarını, Hacc’ını vs iade etmesi gerekmektedir
İki şeyde şaka yoktur 1)Dinde 2)Nikâh’ta (Hanımına şaka dahi olsa “boş ol” dememesi gerekir)

Namazı savsaklayanlara Allah, beşi dünyada, üçü ölürken, üçü kabirde ve üçü de kabirden çıkarken olmak üzere on beş çeşit ceza verir.

Dünyadakiler şunlardır:
1- Ömrünün bereketi kaldırılır
2- Yüzünden “iyiler” siması silinir
3- Allah hiç bir amelinin mükafatını vermez
4- Duası göğe yücelmez
5- İyilerin duasında payı bulunmaz

Ölürken çekilen cezalar şunlardır:
1- Boynu bükük ölür
2- Aç olarak can verir
3- Bütün dünya denizleri gırtlağına akıtılsa kanmayacak şekilde
susuzluk çeke çeke ölür

Kabirde başına gelenler şunlardır:
1- Kaburgaları birbirine geçecek şekilde sıkışır
2- Kabrinde üzerine ateş yakılır ve sabah-akşam bu ateşin üzerinde dağlanır
3- Kabirde üzerine “Sucaul Akra” adında gözleri ateş ve tırnakları demirden olan bir yılan salınır

Yeniden dirilip kabrinden çıktığında Kıyamet durağında ise başına gelenler şunlardır:
1- Ağır hesaplaşma
2- RABBİN gazabı
3- Cehenneme girmek

KAYNAK: Mukaşefet’ül Kulüp- İMAM

.
GÖNÜLSOHBETLERİ.COM

NAMAZIN ÖNEMİ VE HİKMETİ

NAMAZ KELİMESİNİN ANLAMI :
Farsça bir kelime olan namaz: Kur’an’da “salat” kelimesi ile ifade edilmektedir. Salat: kelimesi ise “Dua etmek, övmek, ta’zim etmek” anlamlarına gelir.
Din ıstılahında ise namaz; “Peygamberimizin uyguladığı şekilde yerine getirilen kalp, dil ve bedenle birlikte yapılan bir ibadettir.” (Elmalı Hamdi Yazır-Hak Dinin Kuran Dili I 150-191)
Namaz, dinimizin ifasını emrettiği ibadetlerin en önemlisidir. Kelime-i Şehadetten sonra, İslam binasının üzerine kurulduğu beş esastan birincisidir. Akıllı, ergenlik çağına ulaşan kadın-erkek her müslümana farzdır. Farziyeti kitap, sünnet ve icma ile sabittir.
Namaz beş vakit olarak günün belli zaman dilimleri içerisinde yerine getirilmesi gereken bir farzdır.
“………namazı dosdoğru kılın, çünkü namaz, müminlere belirli vakitlere bağlı olarak farz kılınmıştır.” (Nisa 4/103)“Kur’an-ı Kerimde namazın kılınmasına dair birçok Ayet bulunmasına rağmen nasıl kılınacağı tam olarak bildirilmemiştir. Namazın nasıl kılınacağını ashabına öğreten Peygamberimiz (s.a.v) dir. Beş vakit namazın vakitlerini ve nasıl kılınacağını da Peygamberimiz (s.a.v)’e Cebrail (a.s) göstermiştir.
Peygamberimiz namazı bizzat kılarak ashabına göstermiş ve “Ben namazı nasıl kılıyorsam, siz de öyle kılın” buyurmuştur. (Buhari-Sahih ezan 10/8, I:155)
Peygamberimizin öğrettiği ve bize tevatüren gelen şekliyle –sabah, öğle, ikindi, akşam, yatsı- olmak üzere günde beş vakit namazı kılmak müminlerin kulluk görevidir.
Namazın terki için dinimizde hiçbir mazeret yoktur. Namazın terk edilmesi ve meşru bir mazereti bulunmaksızın vaktinde eda edilemeyip kazaya bırakılması büyük günahlardan biridir. Her müslümanın beş vakit namazını vakti içinde eda etmesi, geciktirmeyi caiz kılan meşru bir mazereti olmadıkça, namazını kazaya bırakmaması gerekir. Namazı vaktinde eda etmek o kadar önemlidir ki; Hz. Peygamber (s.a.v) bazı gazvelerinde, daha sonra da Ashab-ı Kiramın Mecusilerle yaptıkları gazvelerde “korku namazı” kılmışlar, düşman korkusu yüzünden namazı kazaya bırakma yolunu tercih etmemişlerdir.
Günlük işler, ticaret, meslekler, aile fertlerinin geçimini sağlamak için yapılan çalışma ve yolculuklar namaza engel teşkil etmemelidir. Kadınların özel halleri, deli olmak, bayılmak hariç namaz kılmamanın hiçbir mazereti yoktur. Ayrıca dinimiz namazın yerine getirilmesi için her türlü kolaylığı sağlamıştır. Bunun için namaz her hal ve şartta mutlaka kılınmalıdır.
Kur’an-ı Kerim’de bu konuyla ilgili şöyle buyurulmuştur:
“Allah’ın yüceltilmesine ve içlerinde adının anılmasına izin verdiği evlerde, hiçbir ticaretten ve hiçbir alışverişin kendilerini, Allah’ı anmaktan, namazı kılmaktan, zekatı vermekten alıkoymadığı birtakım adamlar, buralarda sabah-akşam O’nu tesbih ederler. Onlar, kalplerin ve gözlerin dikilip kalacağı bir günden korkarlar. (Nur 24/37-38)
NAMAZIN KİŞİYE KAZANDIRDIKLARI :
Namaz insana maddi ve manevi birçok kazanımlar sağlar:
A- Allah’ı anmış olur:
İbadetlerden maksat Allah’ı anmaktır. Allah’ı anmanın en güzel yollarından biri Kur’an-ı Kerim okumak ve namaz kılmaktır. Yüce Allah “Beni anmak için namaz kıl” buyurmuştur. (Ta-ha 20/14)
Namaz, Allah’ı sürekli hatırlamanın en büyük vesilesidir. Namaz kılan kimse hem Kur’an okumuş, hem Allah’ı tekbir, tesbih ve dua ile anmış olur. Her türlü zikir namaz da toplanmıştır.
B- En faziletli ibadeti ifa etmiş olur:
Namaz ahirette ilk sırada hesabı sorulacak olan bir ibadettir. Çünkü namaz, amellerin en faziletlisi ve Allah’a en sevimli olanıdır.
· “Amellerin Allah’a en sevimli olanı hangisidir?” sorusuna Peygamberimiz “Vaktinde kılınan namazdır.” (Buhari-Mevakıt 5, I. 134)
· “Amellerin hangisi daha faziletlidir” sorusuna ise yine; “Vaktinde kılınan namazdır” cevabını vermiştir. (Buhari Mevakıt 5. I. 34, Müslim-iman-137, I, 99)
C- Maddi ve manevi kirlerden temizlenir:
Namaz, işlenmiş hata ve günah kirlerinin giderilmesini sağlar. Peygamberimiz (s.a.v) beş vakit namazını kılan kimseyi günde beş defa bir nehirde yıkanan bir kimseye benzetmiş ve şöyle demiştir:
“Ne dersiniz? Birinizin kapısının önünde bir ırmak olsa ve burada günde beş defa yıkansa bu kimsede hiç kir kalır mı? Sahabenin “Hayır hiçbir kir kalmaz” diye cevap vermeleri üzerine; “İşte beş vakit namazda böyledir. Allah bu sebeple günahları temizler” buyurmuştur, (Buhari- Mevakıt 6. I. 134)
Namaz insanın maddi ve manevi temizliğinin vasıtası olmaktadır. Çünkü namaz kılmak için abdest almak, gerekiyorsa gusül abdesti almak suretiyle insan vücut temizliğini yapmış olur. Ayrıca elbisenin ve namaz kılınacak yerin temizlenmesi gerektiği için bir üst baş temizliği de yapılmış olur.
Vücut, elbise ve namaz kılınacak yeri temizlemek namazın şartı olduğu için namaz, kişiyi temiz olmaya mecbur eder.
D- Günahlardan ve kötülüklerden korunur:
Namaz insanın fikir, kalp, ruh ve niyet temizliğini temin eder. Kötülüklerden uzak tutar. Her türlü haram, çirkin söz, fiil ve davranışlardan uzak kalmasını sağlar. Esas itibariyle namaz insanı günah işlemekten alıkoyar. Nitekim bir ayette;
“Ey Peygamber, sana vahyedilen kitabı oku, namazı doğru kıl. Çünkü namaz, hayasızlıktan ve kötülüklerden alıkoyar. Allah’ı anmak elbette (ibadetlerin) en büyüğüdür. Allah yaptıklarınızı bilir.” (Ankebut 29/45.)
E- Namaz kılan güçlüklere direnç gösterir:
Namaz güçlüklere direnç göstermede insanın en büyük yardımcısıdır. Nitekim Yüce Allah;
“Ey inananlar; sabır ve namazla yardım isteyin. Şüphe yok ki Allah sabredenlerle beraberdir.” buyurmuştur. (Bakara 153)
F- Kusurların bağışlanmasına vesile olur:
Namaz müminlerin kusurlarına kefaret ve Allahın mağfiretine vesile olur. Peygamberimiz s.a.v şöyle
Buyurmuştur “Beş vakit namaz ve Cuma namazı, diğer Cuma namazına kadar, Ramazan diğer Ramazana kadar, büyük günahlardan kaçınıldığı takdirde, aralarında işlenen küçük günahlarına kefarettir.” (Müslim sahil-tahare 3/16. I. 209. Ahmed b. Hanbel-Müsned II. 229)
“Allah, beş vakit namazı (kullarına) farz kılmıştır. Kim abdestini güzelce alır, beş vakit namazını vaktinde kılar, rükuunu, secdesini ve huşuunu tam yaparsa, bu kimseye Allah’ın onu bağışlayacağına (ve cennete koyacağına) dair sözü vardır. Namazlarını kılmayan kimseye ise Allah’ın bir sözü yoktur. Dilerse onu bağışlar (ve cennetine koyar) dilerse ona azap eder.” (Ebu Davud- Sünen-salat 2/9 (I, 295-296)
G- Beş vakit namazını kılan kimse, kibir ve gururdan kurtulur:
Alnını secdeye koyan kimse, kul ve yaratılmış olduğunun farkına varır. Dinin haram kıldığı kibir ve gururu terk eder. Allah rızası için iş yapmaya alışır. Allah rızası için çalışanların yanında yer almayı kendine bir görev kabul eder.
H- Namaz Allah’ın bize verdiği sayısız nimetlere karşı bir şükürdür.
Namaza belki en az muhtaç olan kimse Allah’ın Resulu olduğu halde O ayakları şişene kadar namaz kılardı. Çünkü aynı zamanda namazı en iyi anlayan da yine Allah’ın Resulu idi.
Hz. Aişe annemiz O’na bir seferinde acıyarak; “Ey Allah’ın Resulu Allah senin geçmiş, gelecek bütün günahlarını bağışladığını söylüyor. Öyleyse kendini bunca yormak niye?” diye sormuş.
O da; “Şükreden bir kul olmayayım mı?” diye cevap vermiştir.
Öyleyse bu hadis üzerinde şöyle bir düşünelim:
Bir peygamber Allah’a şükretmek için ayakları şişinceye kadar namaz kılıyorsa, bir insan olarak bizlerin de, Yüce Yaratıcının sonsuz nimetlerine karşı teşekkür etmemiz gerekmez mi? İşte insan da; namaz yoluyla, bu şükran borcunu ödemeye, nimetlerini nezih bir dille yâd ederek kulluk vazifesini yerine getirmeye çalışmış olur.
I- Vakitleri düzene koyar:
Namazların ayet ve hadislerde bildirilen vakitlerde kılınması Allah nezdinde kabul edilmesi için şarttır. Bir müslümanın günde beş vaktini planlaması ve namazlarını vaktinde edaya devam etmesi, otomatik olarak hayatın diğer kısımlarını ve namaz aralarındaki diğer işlerini de planlaması anlamına gelir.
Bu ise gerek uhrevi olsun, gerekse dünyevi olsun, bütün işlerin en iyi şekilde planlanması neticesini doğurur.
J- İlahi murakebe altında olduğunun farkında olur.
Peygamberimiz (s.a.v)“Gece ve gündüz melekler sizi takip ederler. Sabah ve ikindi namazlarında toplanırlar. Sonra sizinle geceleyen melekler, ilahi huzura çıkarlar. Rab’leri onlara ‘-onları en iyi bir şekilde bildiği halde –kullarımı nasıl terk ettiniz?” diye sorar. Melekler ‘onları namaz kılarken terk ettik ve namaz kılarken bulduk cevabını verirler”; demiştir. (Buhari-Mevakıt 16. I. 139)

NAMAZI HUŞU İÇİNDE KILMAK:
Namazın bütün iyi etkilerini kazanmak için önemli bir şartta namazı huşu içinde kılmaktır. Bu yüzden Allah, kurtuluşa erecekler içerisinde öncelikle namazlarını huşu içinde kılanları sayar.
“Müminler, elbette kurtulacaklardır. Onlar da namazlarında huşulu dururlar, boş şeylerden yüz çevirirler, zekatlarını verirler, ırzlarını korurlar.” (Müminun 28/1-9)
Namazını huşu içinde eda eden ve namazı, hayatına hakim kılan mümin, Kur’an’da doğru yolu bulan ve kurtuluşa eren kimseler olarak ifade edilmektedir.
Namaz, irade, akıl, duygu ve bunun sonucu olarak iman sahibi bir kişi için, istemeye istemeye yerine getirmek zorunda kaldığı bir külfet değil; tam tersine, tıpkı bir aşığın maşukuna karşı duygularını anlatmak için can atması gibi zevkle ve büyük bir arzuyla yerine getirmek isteyeceği bir ibadettir. İman kalbine yerleşmiş ve gerçek mü’min niteliğini kazanmış müslümana namaz kılmak ağır ve zor gelmez.
“Sabrederek ve namaz kılarak (Allah’tan) yardım dileyin. Şüphesiz namaz, Allah’a derinden saygı duyanlardan başkasına ağır gelir.” (Bakara 2/45)
Yüce Allah; Kur’an’da namazı üşene üşene kılmayı ve terketmeyi münafık ve kafirlerin niteliği olarak zikretmiştir.
“Münafıklar, Allah’ı aldatmaya çalışırlar. Allah’da onların bu çabalarını başlarına geçirir. Onlar namaza kalktıkları zaman tembel tembel kalkarlar, insanlara gösteriş yaparlar ve Allah’ı pek az anarlar” (Nisa 4/142)
Namazı huşu içinde kılmak; farz, vacip, sünnet ve adabına uyarak Allah’ı görüyormuş gibi ihlasla kılmaktır.
Fıkıh ve ilmihal kitaplarında namazın kılınış şekli, farzları, vacipleri, sünnetleri ve adabı detaylarıyla birlikte anlatılmaktadır. (Bakınız; İlmihal-namaz-T.D.V. yay; İlmihal-namaz-D.İ.B yay; Büyük İslam İlmihali- Ömer Nasuhi Bilmen)Müslüman olan bir kimse öncelikle ilmihal kitaplarından bunları en iyi şekilde öğrenmeli ve ta’dil-i erkana uygun olarak namazını kılmalıdır.
NAMAZIN CEMAATLE KILINMASI
Müslüman olan bir kimse mümkün olduğu kadar namazını cemaatle kılmalıdır. Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.v):“Cemaatle kılınan namaz ayrı kılınan namazdan yirmi yedi derece üstündür” buyurmuştur. (Buhari-ezan 30 I, 158)Bu hadise göre cemaat halinde kılınan namazın, yalnız kılınan namaza nazaran 27 kat daha fazla sevabı vardır. Bu nisbet bir ölçüdür. Diğer hayırlı hizmetlerin ve ibadetlerin de birlik ve beraberlik halinde yapılmasının aynı şekilde kat kat fazlasıyla sevab kazandıracağına işarettir.
Öyleyse günde beş vakit Allah’ın huzuruna çıkan ve Allah’a tam olarak teslim olan her müslümanın da, tıpkı cemaatle namaz kılar gibi hak dava etrafında birleşmesi, bütünleşmesi gerekir. Ülkemizde ve dünyada Müslümanlara yapılan haksızlık ve zulümlere karşı duyarlı olmalı, hakkı tavsiye edenlerin yanında yer almalıdır. Peygamber Efendimiz, hayatı boyunca cemaate imamlık yapmış, vefatına yakın hastalandığında ise Hz. Ebu Bekir’i cemaate namaz kıldırmak için görevlendirmiş ve kendisi de cemaate katılmıştır.

NAMAZ KILMAMANIN HÜKMÜ:
Bir müminin namazını kılmaması düşünülemez. Çünkü beş vakit namazı kılmamak Allah’a isyan etmektir, büyük günahtır. Yüce Allah Kur’an-ı Kerimde namazlarını kılmayan kimselerin cezalarını çekeceklerini bildirmektedir.
“Onlardan (Peygamber ve Salih kimselerden) sonra yerlerine öyle bir nesil geldi ki namazı terk ettiler ve şehvetlerine uydular. Bunlar cehennemin gayyasına atılacaklardır.” Meryem (19/59)
İbnü Abbas ve İbnü Mesud ayette geçen “gayya” kelimesinin cehennemde bir vadinin ismi olduğunu söylemişlerdir.
Bu ayet; nefsine, şehvetlerine, iş, güç ve dünya meşgalesine, oyun ve eğlenceye dalıp namazlarını kılmayanların cehennemde cezalarını çekeceklerini bildirmektedir. Çünkü dinin direği, müminin miracı olan namazı kılmayan bir insan dini görevlerinde de gevşektir. Günah bataklığına dalmış ve nefsine zulmetmiş demektir.
Namazı kılmayan bir kimse eğer namazın farz olduğuna inanmadığı ve önemsemediği için kılmıyorsa o kimse mümin değildir. Çünkü Allah’ın kesin emrine inanmamaktadır. Farz oluşuna ve önemine inandığı halde tembelliği, ihmalkârlığı ve meşguliyeti sebebiyle, şer’i bir özrü olmadan namazını kılmayan kimse büyük günaha girmiş olur. Aşağıda zikrettiğimiz bazı hadislerin ifade ettiği mana budur.
“Kim ikindi namazını terk ederse ameli boşa gider.” (Buhari, Mevakud 15, I, 138)
“Namazı kasten terk etmeyin. Kim kasten namazı terk ederse Allah’ın ve Resulunun zimmetinden berî olur.” (Ahmed IV. 421)
“Peygamberimiz (s.a.v) birgün namazdan söz etmiş ve şöyle demiştir:
“Kim namazına devam ederse bu namaz kıyamet gününde onun için (karanlığa karşı) nur, (doğruluğuna) delil ve azaptan kurtuluşu olur. Kim namazına devam etmezse, onun nuru, delili ve kurtuluşu olmaz. O kimse kıyamet gününde, Karun, Firavun, Haman ve Ubey İbn-ü Half ile beraber olur.” Ahmed II 169.
İslam âlimleri; “bu hadislerdeki ifadelerin bu kadar ağır olmasını, müminleri namazı terk etmekten sakındırmayı amaçladığı içindir” diyerek açıklamışlardır.
İnkar, şirk, nifak, tekzip (ayetleri yalanlama) hariç diğer büyük günahları işleyen kimse kâfir ve münafık olmaz, imandan çıkmaz. Bu kimse tövbe etmeden ölürse işi Allah’a kalır. Allah dilerse affeder, dilerse suçu nispetinde cezalandırır. Sonra da imanı sebebiyle cennete koyar.
Namazlarını kılmayan kimseler, diğer günahlardan da korunamazlar. İşlediği günahlar kalbini karartır ve dinden soğumalarına sebep olabilir. Bu sebeple mümin beş vakit namazını ihlaslı ve devamlı olarak kılması gerekir.
Yüce Allah namazlarını kılanlara ise, merhamet, bağış ve tükenmez rızık, cennet ve kendi rızasını vaat etmiş, namaz kılan müminlerin müjdelenmesini istemiştir. Çünkü namaz, müminin hayatına çeki düzen verir; onu her türlü çirkinliklerden, haram ve yasakları işlemekten men eder.

SONUÇ:
İnsanın yaratılış gayesi olan “ibadet” görevini yerine getirebilmesi için her şeyden önce iman etmesi, Allah ve Peygamberine itaat etmesi ve özellikle ibadetlerin başı olan beş vakit namazı vaktinde ve huşu içinde kılması gerekir. Bu Allah’ın kesin emridir. Allah’ın bu emrine uyup namazını kılan O’nun rızasını ve cennetini kazanır; uymayan ise O’na isyan etmiş, büyük günaha girmiş, nefsine zulmetmiş ve kendisini ilahi cezaya maruz bırakmış olur.

IV. Konu İle İlgili Bazı Ayet ve Hadisler

يَا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا اسْتَع۪ينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلٰوةِۜ اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الصَّابِر۪ينَ
“Ey iman edenler! Sabrederek ve namaz kılarak Allah’tan yardım dileyin. Şüphe yok ki Allah sabredenlerle beraberdir.”[1]İman kalbine yerleşmiş ve gerçek mü’min niteliğini kazanmış bir müslümana namaz kılmak ağır ve zor gelmez
“Sabrederek ve namaz kılarak (Allah’tan) yardım dileyin. Şüphesiz namaz, Allah’a derinden saygı duyanlardan başkasına ağır gelir.”[2]Mümin, namazlarına müdavimdir. Namazlarını zevkle ve isteyerek kılar.
“Ancak, namaz kılanlar başka. Onlar, namazlarına devam eden kimselerdir. .”[3] Yüce Allah, Kur’ân’da, namazı üşene üşene kılmayı ve terk etmeyi münafık ve kafirlerin niteliği olarak zikretmiştir.
“Münafıklar, Allah’ı aldatmaya çalışırlar. Allah da onların bu çabalarını başlarına geçirir. Onlar, namaza kalktıkları zaman tembel tembel kalkarlar, insanlara gösteriş yaparlar ve Allah’ı pek az anarlar.”[4]
“Harcamalarının kabul edilmesine, yalnızca, Allah’ı ve Rasûlü’nü inkar etmeleri, namaza ancak üşene üşene gelmeleri ve ancak gönülsüzce harcamaları engel olmuştur.”[5]
“Yoksula yedirmezdik.”[6]Yüce Allah, namaz kılanlara mükafatlarını bir çok Ayet-i Kerime’de ifade buyurmuşlardır: “Mü’min erkekler ve mü’min kadınlar birbirlerinin dostlarıdır. İyiliği emreder, kötülükten alıkoyarlar. Namazı dosdoğru kılar, zekâtı verirler. Allah’a ve Resûlüne itaat ederler. İşte bunlara Allah merhamet edecektir. Şüphesiz Allah mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.”[7]“Onlar namazı dosdoğru kılan, kendilerine rızık olarak verdiğimiz şeylerden Allah yolunda harcayan kimselerdir. İşte onlar gerçekten mü’minlerdir. Onlara, Rableri katında yüksek mertebeler, bağışlanma ve cömertçe verilmiş rızık vardır.”[8]“Onlar, Rablerinin rızasına ermek için sabreden, namazı dosdoğru kılan, kendilerine verdiğimiz rızıklardan gizli olarak ve açıktan Allah için harcayan ve kötülüğü iyilikle ortadan kaldıranlardır. İşte bunlar için dünya yurdunun iyi sonucu vardır. Bu sonuç da Adn cennetleridir. Atalarından, eşlerinden ve çocuklarından iyi olanlarla beraber oraya girerler. “Melekler de her bir kapıdan yanlarına girerler (ve şöyle derler): “Sabretmenize karşılık selam sizlere. Dünya yurdunun sonucu (olan cennet) ne güzeldir!”[9] (Ayrıca bkz. Nisa, 4/162; Tevbe, 9/72; Hac,22/34-35; Neml, 27/2-3.)Namaz, mü’minin hayatına çeki düzen verir; onu her türü çirkinliklerden, haram ve yasakları işlemekten men eder.“(Ey Muhammed!) Kitaptan sana vahyolunanı oku, namazı da dosdoğru kıl. Çünkü namaz, insanı hayasızlıktan ve kötülükten alıkor. Allah’ı anmak (olan namaz) elbette en büyük ibadettir. Allah yaptıklarınızı biliyor.”[10]
Namazın İnsana Kazandırdıkları:
Bunlardan bazılarını zikretmek istiyoruz: Namaz kılan kimse maddî ve manevî kirlerden temizlenir. Peygamberimiz (a.s.), beş vakit namazını kılan kimseyi günde beş defa bir nehirde yıkanan kimseye benzetmiştir:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ ‏"‏ أَرَأَيْتُمْ لَوْ أَنَّ نَهَرًا بِبَابِ أَحَدِكُمْ، يَغْتَسِلُ فِيهِ كُلَّ يَوْمٍ خَمْسًا، مَا تَقُولُ ذَلِكَ يُبْقِي مِنْ دَرَنِهِ ‏"‏‏.‏ قَالُوا لاَ يُبْقِي مِنْ دَرَنِهِ شَيْئًا‏.‏ قَالَ ‏"‏ فَذَلِكَ مِثْلُ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ، يَمْحُو اللَّهُ بِهَا الْخَطَايَا ‏"‏‏.‏
“Ne dersiniz? Birinizin kapısının önünde bir ırmak olsa ve burada günde beş defa yıkansa bu kimsede hiç kir bırakır mı? (Sahabenin):“Hayır hiç bir kir bırakmaz’ diye cevap vermeleri üzerine Peygamberimiz:
“İşte beş vakit namaz da böyledir. Allah, bu sebeple günahları temizler, yok eder”[11]. Buyurdular.
Namaz kılan kimse, Rabbi ile ve meleklerle beraber olduğunu bilir.Bu konuda Peygamberimiz (a.s.)’ın şu hadisi oldukça dikkat çekicidir:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏"‏ يَتَعَاقَبُونَ فِيكُمْ مَلاَئِكَةٌ بِاللَّيْلِ وَمَلاَئِكَةٌ بِالنَّهَارِ، وَيَجْتَمِعُونَ فِي صَلاَةِ الْفَجْرِ وَصَلاَةِ الْعَصْرِ، ثُمَّ يَعْرُجُ الَّذِينَ بَاتُوا فِيكُمْ، فَيَسْأَلُهُمْ وَهْوَ أَعْلَمُ بِهِمْ كَيْفَ تَرَكْتُمْ عِبَادِي فَيَقُولُونَ تَرَكْنَاهُمْ وَهُمْ يُصَلُّونَ، وَأَتَيْنَاهُمْ وَهُمْ يُصَلُّونَ ‏"‏‏.‏
“Gece ve gündüz melekleri sizi takip ederler. Sabah ve ikindi namazlarında toplanırlar. Sonra sizinle geceleyen melekler, ilâhî huzura çıkarlar. Rab’leri onlara, “-onları en iyi bir şekilde bildiği halde- kullarımı nasıl terk ettiniz?” diye sorar. Melekler, “Onları namaz kılarken terk ettik ve namaz kılarken bulduk.” cevabını verirler”[12]
Namaz müminlerin kusurlarına keffâret ve Allah'ın mağfiretine vesile olur.
Peygamberimiz (a.s.) şöyle buyurmuştur:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَقُولُ ‏"‏ الصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ وَالْجُمُعَةُ إِلَى الْجُمُعَةِ وَرَمَضَانُ إِلَى رَمَضَانَ مُكَفِّرَاتٌ مَا بَيْنَهُنَّ إِذَا اجْتَنَبَ الْكَبَائِرَ ‏"‏ ‏.
“Beş vakit namaz ve Cuma namazı diğer Cuma namazına kadar, Ramazan, diğer Ramazana kadar büyük günahlardan kaçınıldığı takdirde aralarında işlenen küçük günahlara keffarettirler”,[13]

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصُّنَابِحِيِّ، فَقَالَ عُبَادَةُ بْنُ الصَّامِتِ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ ‏"‏ خَمْسُ صَلَوَاتٍ افْتَرَضَهُنَّ اللَّهُ تَعَالَى مَنْ أَحْسَنَ وُضُوءَهُنَّ وَصَلاَّهُنَّ لِوَقْتِهِنَّ وَأَتَمَّ رُكُوعَهُنَّ وَخُشُوعَهُنَّ كَانَ لَهُ عَلَى اللَّهِ عَهْدٌ أَنْ يَغْفِرَ لَهُ وَمَنْ لَمْ يَفْعَلْ فَلَيْسَ لَهُ عَلَى اللَّهِ عَهْدٌ إِنْ شَاءَ غَفَرَ لَهُ وَإِنْ شَاءَ عَذَّبَهُ ‏"‏ ‏.‏

“Allah, beş vakit namazı (kullarına) farz kılmıştır. Kim abdesti güzelce alır, beş vakit namazı vaktinde kılar, rükûunu, ve huşûunu tam yaparsa bu kimseye Allah’ın onu bağışlayacağı (ve cennete koyacağına) dair ahdi (sözü) vardır. Böyle yapmayan kimseye ise Allah’ın bir sözü yoktur. Dilerse onu bağışlar (ve cennetine koyar), dilerse ona azap eder.”[14]
V. Yararlanılabilecek Bazı Kaynaklar
1- İlmihal, Namaz, I/217-378, T.D.V. yay. Ankara-2004
2- İlmihal, Namaz, D.İ.B. yay.
3- Büyük İslam İlmihali, Namaz, Ö Nasuhi BİLMEN
4- İsmail Karagöz'ün Namazların Kısaltılarak ve Birleştirilerek Kılınması Seferilik ve Hükümleri, Hakses, Yay. Ankara,
5- Namazları Dosdoğru Kılabilmek (Diyanet Aylık Dergisi, Mayıs, 2003
6- Mukayeseli İbadetler İlmihali, Vecdi AKYÜZ

[1] Bakara, 2/153
[2] Bakara, 2/45
[3] Me’aric, 70/22-23
[4] Nisa, 4/142
[5] Tevbe, 9/54
[6] Müddessir, 74/43
[7] Tevbe, 9/71
[8] Enfal, 8/3-4
[9] Ra’d, 13/22-24; Mü’minun, 23/1-2,9-11
[10] Ankebut, 29/45
[11] Buhârî, Sahih, Mevâkîtu’s-Salâti, 9/ 6. ( I, 134.)
[12] Buhârî, Mevâkît, 9/16. (I, 139.)
[13] Müslim, Sahih,Tahâre, 3/16. (I, 209.); Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 229.
[14] Ebû Dâvûd, Sünen, Salat, 2/9. (I, 295-296.)

Peygamber Efendimizin Hadislerinde Namazın Önemi (Vaaz)

www.guncelvaaz.com/.../112-peygamber-efendimizin-hadislerinde-nama...

Peygamber Efendimizin Hadislerinde Namazın Önemi. İnsan olarak yaratılmak bizim elimizde değil. Biz n

.

Peygamber Efendimizin Hadislerinde Namazın Önemi

İnsan olarak yaratılmak bizim elimizde değil. Biz nasıl bir varlık olacağımıza karar vermedik. Farklı birer varlık olarak yaratılabilirdik. Ama karar veren Allah’ımız (c.c.) bizi insan olarak yarattı. Bize şereflerin en büyüğünü verdi. Sadece İnsan olarak yaratmakla kalmadı bize alemi sundu. Yaşanılacak bir yaşam nasip etti. Bu sebeple bu kadar güzellikleri bahşeden Rabbe karşı kulun teşekkür etmesi gerekir. Bu teşekkürün ifa edilmesinin yollarından biride ibadettir.

İbadet kişiye güzel bir hayat yaşama imkanı tanır. Hayat düzenini oluşturur. Yapılanlardan zevk alınmasına sebep olur. Kulu Allah’a yaklaştırır. Kötülüklerden uzaklaştır. Hayata farklı bir anlam katar. Bakış açımızı değiştir. İstenilen şekilde yapılan ibadetler Razı olunan bir hayatın işaretidir. Dünyadaki faydasından ziyade ahirette karşılaşılacak nimetler çok daha büyüktür.

İbadetler içerisinde bir ibadet var ki Kur’an-ı Kerim’de bulunan ayetler ile Sevgili Peygamberimizin hadislerini inceldiğimizde ön plana çıkmaktadır. Bu ibadet dinin direği, göz nuru, kalp aydınlığı, dünya ve ahiret güzelliği, sıkıntılara çözüm, kapalı kapıların anahtarı, gönül serinliği, kulu Rabbine yaklaştıran Namazdır. Namaz kulun miracıdır. Peygamber Efendimize miraçta emredilen beş vakit namaz ile her bir kul kendi miracını gerçekleştirmektedir.

Vaazımızın bu kısmında Namaz ile ilgili Sevgili Peygamberimizden bizlere aktarılan hadisler ışığında namazın bizler için ne kadar önemli bir ibadet olduğunu vurgulamaya çalışacağız.

Namaz İslam’ın beş temel şartından biridir. Kelimeyi Şehadetten sonra ilk emredilen ibadet namazdır. Peygamber Efendimiz bir hadislerinde bu hususu şöyle ifade etmektedir.

بُنِيَ الإِسَلامُ على خَمْسٍ : شَهادَةِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللَّه ، وأَنَّ مُحمداً رسولُ اللَّهِ ، وإِقامِ الصَّلاةِ ، وَإِيتاءِ الزَّكاةِ ، وَحَجِّ البَيْتِ ، وَصَوْمِ رَمضانَ

“İslâm beş temel üzerine bina kılınmıştır: Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Resulü olduğuna şahitlik etmek. Namazı dosdoğru kılmak, zekâtı hakkıyla vermek, Allah’ın evi Kâbe’yi haccetmek ve Ramazan orucunu tutmak.”<![if !supportFootnotes]>[1]<![endif]>

Namaz amellerin en faziletsidir. Resul-ü Ekrem Efendimize İbn Mesud Hangi ameller daha faziletlidir? diye sorunca,

– “Vaktinde kılınan namaz” buyurdu.

– Sonra hangisi? dedim.

– “Ana babaya iyilik etmek” cevabını verdi.

– Daha sonra hangisidir? diye sordum.

– “Allah yolunda cihâd etmektir” buyurdular.<![if !supportFootnotes]>[2]<![endif]>

Ahiret hayatında sorgu suale çekilecek ilk ibadet namazdır. Namazın hesabı kolay olursa diğer işlerde kolay olacaktır. Namazdan kasıt ise sadece beş vakit farz namaz değildir. Beş vakit namazla kılınan Regaib sünnet denilen namazlar, beş vakit dışına Peygamber Efendimizin ibadet maksadıyla kılmış olduğu ve Revatip sünnet denilen nafile namazlar hepsi ahiret hayatında bir bütün olarak değerlendirilecektir. Farz namazlarında eksikliği olanlar için nafile namazlar eksikliği tamamlayacaktır. Bir hadiste bu husus şöyle aktarılmaktadır.

“Kıyamet gününde kulun hesaba çekileceği ilk ameli onun namazıdır. Eğer namazı düzgün olursa, işi iyi gider ve kazançlı çıkar. Namazı düzgün olmazsa, kaybeder ve zararlı çıkar. Şayet farzlarından bir şey noksan çıkarsa, Azîz ve Celîl olan Rabb’i:

-Kulumun nâfile namazları var mı, bakınız? der. Farzların eksiği nafilelerle tamamlanır. Sonra diğer amellerinden de bu şekilde hesaba çekilir.”<![if !supportFootnotes]>[3]<![endif]>

Namaz kılanlar için bir temizlenme vaktidir. Beş vakit arasında yapılan küçük günahların affedilmesine vesiledir. Bu sebeple büyük günaha bulaşmamış olanlar namaz vesilesi ile tertemiz hale gelirler. Zaten Mümin temiz insandır. Madden ve manen temizdir. Ebû Hüreyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre,Resûlullahsallallahualeyhivesellem’i şöyle buyururken işittiğini söyledi:

– “Ne dersiniz? Birinizin kapısının önünde bir nehir olsa da, o kimse her gün bu nehirde beş defa yıkansa, kirinden bir şey kalır mı?” Sahâbîler:

– O kimsenin kirinden hiçbir şey kalmaz, dediler. Resûl-i Ekrem:

– “Beş vakit namaz işte bunun gibidir. Allah beş vakit namazla günahları silip yok eder” buyurdular.<![if !supportFootnotes]>[4]<![endif]>

Beş vakit için alınan abdest, gusül ihtiyacı için alınan gusül abdesti ve lüzum görüldükçe alınan duşlar ile temizlenen bedenler, elbiselerde namaz kılınan yerlerde temizlik yapılmasıyla maddi temizlik yapılmakta, günahlara yapılan tövbeler, beş vakit kılındığı zaman arada yapılan küçük günahların affedilmesi, yine iki Cuma arasında büyük günahlara bulaşmadıkça küçük günahların affedilmesiyle manevi temizlik yapılmaktadır. Peygamber Efendimizden aktarılan bir hadiste Efendimiz şöyle buyuruyor. “Bir müslüman, farz namazın vakti geldiğinde güzelce abdest alır, huşû içinde ve rükûunu da tam yaparak namazını kılarsa, büyük günah işlemedikçe, bu namaz önceki günahlarına keffâret olur. Bu her zaman böyledir.”<![if !supportFootnotes]>[5]<![endif]> Diğer bir hadis-i şerifte ise şöyle buyrulmaktadır. “Büyük günahlardan kaçınıldığı müddetçe, beş vakit namaz ile iki cuma, aralarında işlenen küçük günahlara keffârettir.”<![if !supportFootnotes]>[6]<![endif]>

Kur’an-ı Kerimde bir ayette de namazın kişiyi kötülüklerden alıkoyacağı müjdesi bildirilmektedir. İlgili ayet şöyledir.

اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ

“Sana vahyedilen kitabı oku ve namazı kıl. Şüphesiz ki namaz hayasızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı anmak elbette en büyük ibadettir. Allah yaptıklarınızı bilir.”<![if !supportFootnotes]>[7]<![endif]>

Namaz kılan insanlara melekler dua ederler. Bir hadiste şöyle buyrulmaktadır. “Sizden biriniz, abdestini bozmadan namaz kıldığı yerde oturduğu müddetçe, melekler kendisine:

– Allahım! Bunu bağışla, buna rahmetinle muamele et, diye dua ederler.”<![if !supportFootnotes]>[8]<![endif]>

Peygamber Efendimiz namazı bir şükür vesilesi olarak görmüştür. Hz. Aişe (r.a.) Annemizden şöyle bir hadis bizlere aktarılmaktadır.

Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem geceleyin kalkıp ayakları şişinceye kadar namaz kılardı. Bunun üzerine ona:

- Yâ Resûlallah! Senin geçmiş ve gelecek bütün hataların bağışlandığı halde niye böyle kendini yoruyorsun? dedim.

Bana cevâben:

- “Allah’a şükreden bir kul olmayayım mı?” buyurdu.<![if !supportFootnotes]>[9]<![endif]>

Namazı cemaatle eda etmek için camiye ve cemaate gidildiği zaman ise birçok mükafatlar vardır. Bir hadiste Alemlere Rahmet olarak gönderilen Efendimiz şöyle buyurmaktadır. “Bir kimse evinde güzelce temizlenir, sonra Allah’ın farzlarından bir farzı yerine getirmek için Allah’ın evlerinden birine giderse, attığı adımlardan her biri bir günahı silip yok eder; diğer adımı da onu bir derece yükseltir.”<![if !supportFootnotes]>[10]<![endif]> Bir diğer hadiste ise Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyuruyor. “Bir kimsenin cemaatle kıldığı namazın sevabı, evinde ve çarşı pazarda kıldığı namazdan yirmi beş kat daha fazladır. O kimse abdestini güzelce alıp, sonra sadece namaz kılmak maksadıyla mescide giderse attığı her adım sebebiyle bir derece yükseltilir, bir hatası da silinir. Namazını kıldıktan sonra abdestini bozmadan namaz kıldığı yerde kaldığı müddetçe, melekler ona:

Allahım! Ona rahmetinle muamele et, ona acı! diyerek dua etmeye devam ederler. O kimse namazı beklediği sürece namazda imiş gibidir.”<![if !supportFootnotes]>[11]<![endif]>

Namazın bizler için nice hikmetleri vardır. Dünya ve ahiret için nice mükafatları vardır. Bunun yanında ibadetlerin, özellikle namazın ifa edilmesindeki asıl maksat Allah rızası olmalıdır. Ancak böyle bir namaz kula fayda sağlayacaktır. Her türlü yapılma şekli tam olsa bile niyet halis olmayınca sonuçta huzur sağlayacak bir sonuç olmayacaktır. Amellerde asıl olan niyettir. Niyetlerimiz ise Allah Rızası olmalıdır. Görsünler diye namaz kılınmamalıdır. Namaz kılındığı için kibirlenilmemelidir.

Bütün dinlerin kendine has merasimleri vardır. Bu merasimler ile Yaratana yaklaşıldığına inanılır. Bütün dinlerde mevcut olan ve vazgeçilmezlerden olan bu merasimlerin İslam Dinindeki en önemlisi namazdır. Namaz Sevgili Peygamberimiz tarafından “Dinin direği”<![if !supportFootnotes]>[12]<![endif]> olarak değerlendirilmiştir.

Namazda öyle bir zaman dilimi var ki, Efendimiz tarafından Yaratana en yakın olduğu an olarak kabul edilmiştir. İlgili hadis şöyledir. “Kulun rabbine en yakın olduğu hâl secdede bulunduğu hâldir. Binaenaleyh sız (secdede) duayı çok edin”<![if !supportFootnotes]>[13]<![endif]>

Peygamber Efendimizin hadislerinden yola çıkarak yapmış olduğumuz bu araştırmamızda şu hususların ön plana çıktığını görmekteyiz.

-Beş vakit namaz İslam’ın şartlarındandır ve akıl baliğ olan bütün Müslümanlar için farzdır.

-Ferdin yaşantısını düzenleyen en faziletli ibadet namazdır.

-Kur’an’ın ifadesiyle namaz kişiyi büyük günahlara gitmekten alıkoyar. Peygamber Efendimizin ifadesiyle de küçük günahlar için kefarettir. Bu sebeple namaz kılan Müslüman günahlardan hem uzak durmuş hem var olanlar var ise arınmış demektir.

-Kabul olunan Namaz kişiyi dünyada huzura kavuştururken ahirette cennete ulaştırmaktadır.

-Kıyamet gününde sorgu suale çekilecek olunan ilk ibadet namaz olması sebebiyle, sorgusunun rahat geçmesini isteyen namaz kılmalıdır.

-Namaz huşu ile kılındığı vakitte mümini kurtuluşa erdirecektir. Çünkü kurtuluşa eren Müminlerin ilk özelliği namazlarını huşu içerisinde kılmaları zikredilmektedir.<![if !supportFootnotes]>[14]<![endif]>

-Cemaatle kılınan namazlar vesilesi ile insanlar birbirleriyle kaynaşmakta bu kaynaşma ise sosyal yaşantının iyi yönde gelişmesine sebep olmaktadır.

-Namaz kılmak nasıl faziletli ise namazı beklemekte öyle faziletli ve sevap kaynağıdır.

Ramazan ayının feyiz ve bereketi içerisinde bulunuyoruz. Bu ayların bizlere kazandırmış olduğu en önemli özelliklerin başında ibadet hayatımız gelmektedir. Bu ayda ibadetlerimize daha fazla dikkat etmekte, her birini yerine getirmek için gayret göstermekteyiz. Ramazan ayının bizlere katmış olduğu bu hususu iyi değerlendirmek ve seneni tamamına yaymak bizim için en büyük kazançlardan olacaktır.

İbadetlerimizin özünü teşkil eden namazı ise terk etmemeye gayret göstermeliyiz. Namaz ile yaşantımızı süslemeli, namaz ile maneviyatımı yükseltmeliyiz. Yüce Rabbim ibadetlerimizi makbul eylesin. Namazlarımızı huşu içerisinde ve sadece Kendi rızası için kılmayı nasip eylesin. Geceniz mübarek olsun. Allah’a emanet olun.

www.guncelvaaz.com

Ahmet ÜNAL

Vaiz

.

NAMAZIN öNEMi ve FAZİLETi - İlmihal

www.ilmihalonline.8m.com/namazinonemi.htm

Sonra Miraç

.NAMAZIN ÖNEMİ ve FAZİLETİ

Bilindiği gibi, Yüce Allah'ı tevhid (bir kabul etmek), O'nun eşsiz varlığını bilip tasdik etmek, farz olan en büyük bir görevidir. Bundan sonra farzların en büyüğü ve en önemlisi namazdır. Namaz, imanın alametidir, kalbin nurudur, ruhun kuvvetidir, müminin miracıdır. Mümin bu namaz sayesinde Yüce Allah'ın manevi huzuruna yükselir, yüce Allah'a yalvararak manevi yakınlığa erer. Mümin için ne yüksek bir şeref!..

Bütün hak dinler, insanlara namaz kılmalarını emretmişlerdir. Bizim sevgili Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem efendimiz) de, peygamber olarak gönderilişlerinden itibaren namaz kılmakla yükümlü olmuştur. Ancak o zaman, güneşin doğuşundan ve batışından sonra olmak üzere günde iki defa namaz kılınıyordu. Sonra Miraç gecesinde beş vakit namaz farz olmuştur. Hazreti Peygamberin miracı ise, sahih kabul edilen rivayete göre, Medine'ye hicretlerinden on sekiz ay önce Receb ayının yirmi yedinci gecesinde olmuştur.

Kur'an-ı Kerim'de ve Hadis-i şeriflerde namaza dair birçok emirler ve öğütler vardır. Bütün bunlar, İslam dininde namaza ne kadar büyük önem verildiğini gösterir. Bir ayet-i kerimenin anlamı şöyledir:

"Ey Resûlüm! Sana vahy olunan Kur'an ayetlerini güzelce oku ve namazı gereği üzere kıl. Gerçekten namaz, edeb ve namusa uygun olmayan şeylerden, çirkin görülen işlerden alıkor. Her halde Yüce Allah'ı zikretmek, her ibadeten daha büyüktür. Yüce Allah bütün yaptıklarını bilir."

Namaz ibadeti ise, en büyük zikirdir.

Diğer ibir ayet-i kerimenin anlamı şöyledir:

"Namazı gereği üzere yerine getiriniz, zekatı veriniz. Nefisleriniz için hayır olarak önceden ne gönderirseniz, onu Yüce Allah yanında (sevab olarak) bulursunuz; asla kaybolmaz. Muhakkak ki, Allah yaptıklarınızı görür."

Bir hadis-i şerifde;

"Namaz dinin direğidir." buyurulmuştur.

Diğer bir hadis-i şerifin anlamı şöyle: " Namaz, kişinin kalbinde bir nurdur; artık sizden içini aydınlatmak dileyen, kalbindeki nurunu arttırmaya çalışsın."

İşte bütün bu mübarek ayetlerle hadis-i şerifler, namazın Yüce Allah yanında ne kadar büyük ve makbul bir ibadet olduğunu göstermeye yeterlidir.

Gerçek şu ki, namaz çok mukaddes bir ibadettir. Namazın faziletlerine nihayet yoktur. Namaz, aklı yerinde olan ve büluğ çağına ermiş bulunan her müslüman için belli vakitlerde yapılması gereken şerefi yüksek farz bir görevdir. Bu önemli farzı yerine getirenler, Yüce Allah'ın pek büyük ikram ve ihsanlarına kavuşacaklardır. Bunu kasden terk edenler de, azabı çok şiddetli olan Allah'ın acıklı cezasını çekeceklerdir.

Müslümanlar, henüz yedi yaşına girmiş çocuklarını namaza alıştırmakla görevlidirler. Bu çocuklara ana-babaları ve yetiştiriceleri namaz kılmalarını öğretir ve yaptırırlar. On yaşına bastığı halde namaz kılmayan çocuğa velisi, üç tokattan ziyade olmamak üzere, hafifçe el ile vurur.

İnsan bir düşünmeli, her an Yüce Allah'ın sayısız nimet ve ihsanlarına kavuşmaktadır. Öyle ikramı bol, merhameti geniş olan yaratıcımızın tükenmeyen lûtüflarına karşı teşekkürde bulunmak gerekmez mi?

İşte insan, namaz yolu ile şülür borcunu ödemeye, yaratıcısının lûtuf ve nimetlerini tatlı bir dil ile anarak kulluk görevini yerine getirmeye çalışmış olur. Bu bakımdan : "Namaz, şükrün bütün çeşitlerini bir araya toplar." denilmiştir.

Bununda beraber namaz ruhu temizleyen, kalbi aydınlatan, imanı yüksek duygulardan haberdar eden, insanı kötülüklerden alıkoyan, insanı hayırlara, düşünceye, tevazu ve intizama götüren en güzel bir ibadettir.

İnsan namaz sayesinde nice günahlardan kurtulur ve Yüce Allah'ın nice ihsan ve ikramlarına kavuşur.

Namaz, manevi hayattan başka maddi hayata da canlılık verir. İnsanın temizliğine, sağlığına ve intizamla hareket etmesine sebeb olur.

Sonuç: Namazın meşru kılınmasındaki hikmetler ve yararlar her türlü düşüncenin üstündedir. Fakat bir müslüman namazını yalnız Yüce Allah'ın rızası için kılar, yalnız yaratıcısına şükür ve saygı için kılar. Namazın insana yararı olmadığı düşünülse dahi, yine bunu bir kul görevi bilerek sadece Allah'ın emrine uymak için yerine getirmeye çalışır. Bu kutsal görevin dakikaları, hayatının en mutlu ve neş'eli zamanı olarak kabul eder.

Doğrusu, geçici hayatın son bulmayacak birçok kazançları ancak namaz sayesinde elde edilir. Namaz ayrılan saatler, sonsuzluk aleminin tükenmez mutluluk günlerini hazırlamış olur.

Bu çok mübarek ve pek feyizli ibadete gereği üzere devam edenlere müjdeler olsun!.

.

Namazın Önemi - Musa Kazım Gülçür - Yeni Ümit Dergisi

www.yeniumit.com.tr/konular/detay/namazin-onemi-110

Namaz Allah'a ulaşmaya, varlığı yorumlamaya müsait yaratılan bu mükemmel insanın tabiatına en uygun bir iba

.

Namazın Önemi

Yrd. Doç. Musa Kazım Gülçür

Namaz Allah’a ulaşmaya, varlığı yorumlamaya, değişik ilimlerle kâinatı hallaç etmeye müsait yaratılan bu mükemmel insanın tabiatına en uygun bir ibadettir.

“Dua, ibadet, bağışlanma dilemek, yalvarmak” anlamında Farsçadan Türkçemize “namaz” olarak geçen ve “tazim için eğilmek, kulluk” gibi mânâlara da gelen “salât” kelimesi ve türevleri Kur’ân-ı Kerîm’de 99 yerde geçer1. Tam 33 yerde zekât emrinden hemen önce namaz emri vardır. Bu durum aslında namazın önemine oldukça açık bir işarettir. Zikrettiğimiz 33 ve 99 rakamlarının, namazlardan sonra Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) tarafından emredilen 33 “Sübhânallah”, 33 “Elhamdülillâh” ve 33 “Allâhuekber” mübarek tesbihlerinin sayılarına ve toplamlarına denk geliyor olması da dikkat çekicidir.

Bakara Sûresi’nin üçüncü âyetinde, “O kimseler ki, gaybe inanırlar.” cümlesi ile Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, kıyamete, haşr u neşre, kaza ve kadere “iman rükünleri” öz bir şekilde beyan buyrulmaktadır. Öz ya da işaret yolu ile iman rükünlerine dikkatler çekildikten sonra insan zihni, İslâm rükünlerine de aynı şekilde temas buyrulmasını beklerken, âyet-i kerîme İslâm’ın rükünlerinden ikisine ismen ve sarahaten temas etmektedir. Bunlardan birincisi namazın ikamesi diğer bir tabirle gereği üzere kılınması, ikincisi ise maddî/manevî kazançlardan infakta bulunmadır. (Bakara, 2/3)

“Namazı kılın, zekâtı verin.” (Bakara, 2/43) mealindeki âyet-i kerimede, önce İslâmî rükünlerden “namaz” ve hemen arkasından “zekât” zikredilmektedir. Pasaj/cümle diğer bir İslâmî rükünden bahisle ilerleyecekmiş gibi görünürken, namazın önemli bir cüz’ü olan “rükû” emri “وَارْكَعُوا” “rükû edenlerle birlikte siz de rükû ediniz” şeklinde çoğul hâlde zikredilmekte, dolayısı ile “namazların cemaatle edası” keyfiyetine güçlü bir işaretle, rükû rüknüne de tam bir sarahatle temas buyrularak nazarlar yeniden namaza tevcih edilmiş olmaktadır. (Bakara, 2/43)

Başka bir âyet-i kerimede ise mealen; “Sizin veliniz/dostunuz ancak Allah Teâlâ’dır. Ve O’nun peygamberidir ve imân etmiş olanlardır. O imân edenler ki, namazı dosdoğru kılarlar ve zekâtı verirler..” (Mâide, 5/55) buyrularak “dostlar” nazarlara verilmekte, bu dostların ancak Allâh (celle celâluhu), Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve Allâh’a (cc) iman eden müminler olduğu beyan buyrulmaktadır. Devamında “dost” özelliği taşıyan müminlerin vasıfları verilmektedir. Dostların ilk özelliği namazı tam manası ile ikâme eden kimseler olmalarıdır. İkinci özellikleri zekâtlarını aksatmadan vermeleridir. Üçüncü olarak ise -zihinler, bu dostların oruç ve hac gibi diğer İslâmî özelliğinin zikredilmesini beklerken- namazları cemaatle ifa etmeleri, cemaat hâlinde yaşama ve bizzarure cemaatten ayrılmama özellikleri “وَهُمْ رَاكِعُونَ” “onlar rükû eden müminlerdir” mânâsındaki tek bir kelime ile ifade edilmektedir. (Mâide, 5/55)

Namaz o derece önemli bir ibadettir ki, Hz. Adem’den (as) itibaren bütün peygamberlerin ve dinlerin tebliğinde yer almıştır. Hz. İbrahim (as) (İbrahim, 14/40), Musa (as) (Mâide, 5/12), Şuayb (as) (Hud, 11/87), Zekeriyyâ (as) (Ali İmran, 3/37) ve İsa (as) (Meryem, 19/31) ve diğer peygamberlerin namaz ile emredildiklerini Kur’ân-ı Kerîm bizlere haber vermektedir.

İslâm’ın Beş Temel Şartından Biri

Namazın, İslâm’ın beş şartından birisi olduğunu Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) beyan buyurmaktadır.2 Bilindiği üzere bu temel şartlardan “namaz” ve “oruç” bedenî, kalbî, ruhî, aklî, zihnî ve sırrî bir ibadet durumunda iken, “zekât” ve “hac” az önce sayılanlara ilâve olarak aynı zamanda malî bir ibadettir. Şayet bir Müslüman’ın malî durumu zekât ve hac rükünleri için yetersiz ise, bu durumda böyle bir kimse için geride kalan seçenekler sadece “namaz” ve “oruçtur”. Bilindiği üzere namaz ve oruç için herhangi bir malî külfet söz konusu değildir. Buna rağmen namaz ve orucu (hafazanallah) önemsememe gibi bir sıkıntı varsa, böyle bir kimse ebedî hayatı konusunda müthiş derecede tedirgin olmalıdır.

Malî ve bedenî ibadetler mukayesesine kısaca temas etmişken, “Zenginler sevapça daha ileride midirler?” gibi zihinlere gelebilecek bir soru açısından şu rivayeti aktarmakta fayda mülahaza etmekteyiz:

Ebû Zerr’den (ra) rivayet edildiğine göre bazı insanlar: “Ey Allah’ın Resulü, zenginler bütün sevapları alıp götürüyorlar; çünkü onlar da bizler gibi namaz kılıyor, oruç tutuyor, ayrıca zenginliklerinden dolayı sadaka da veriyorlar.” dediler. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem): “Allah sizlere sadaka verme ve bu yönde sevap kazanma imkânı vermedi mi sanıyorsunuz? Her Sübhanallah demek bir sadakadır, her Allahüekber demek bir sadakadır, her Elhamdülillah demek bir sadakadır, her Lâ ilâhe illallah demek bir sadakadır, iyiliği emretmek sadaka, kötülükten sakındırmak sadakadır.” buyurdular.3

Beş Vakit Namaz

Cenâb-ı Hakk, mealen: “Namazlara ve orta namaza devam edin” (Bakara, 2/238), “şüphesiz namaz müminler üzerine vakitleri belli bir farzdır” (Nisa, 4/103), “Gündüzün iki ucunda ve gecenin gündüze yakın zamanlarında namaz kıl” (Hûd Sûresi, 11/114), “Güneşin doğuşu ve batışından önce, gecenin bazı saatlerinde ve gündüzün her iki vaktinde tesbih et” (Taha, 20/130), yüksek beyanları ile günde beş vakit namazın müminler için çok önemli bir vazife ve sorumluluk olduğunu bizlere hatırlatmaktadır. Ayrıca Nisa, 4/103; İsra, 17/78; Nur, 24/36; Rum, 30/17-18; Kaf, 50/39-40; Dehr (İnsan), 76/25-26 âyet-i kerîmelerinde de beş vakit namaza ve vakitlerine temas edilmektedir.

Cabir b. Abdillah (ra) anlatıyor: “Namaz vakitlerini öğretmek için Cebrail (as) Resûlullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) geldi. Cebrail (as) imamet için öne geçti. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasına durdu. İnsanlar da Resûlullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasına durdu. Cebrail (as) güneş tepeden henüz döndüğü sırada öğle namazını kıldırdı. Cebrail (as), her şeyin gölgesi bir misli olunca yine geldi. Daha önce yaptığı gibi tekrar öne geçti. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onun arkasında, cemaat de Resûlullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasında olduğu hâlde ikindi namazını kıldırdı. Cebrail (as) güneş batınca tekrar geldi. Yine öne geçti. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasında, cemaat de Resûlullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasında olduğu hâlde akşam namazını kıldırdı. Sonra Cebrail (as) şafak (ufuktaki kızıllık) kaybolunca yeniden geldi ve öne geçti. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasında, cemaat de Resûlullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasında olduğu halde yatsı namazını kıldırdı. Sonra Cebrail (as) fecir vakti olduğunda (sabah) tekrar geldi ve öne geçti. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasında, cemaat de Resûlullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasında olduğu hâlde sabah namazını kıldırdı.

İkinci gün, Cebrail (as) bu defa kişinin gölgesi bir misli kadar olunca geldi ve bu defa öğle namazını kıldırdı. Sonra kişinin gölgesi iki misli olunca geldi. Bu defa da ikindi namazını kıldırdı. Sonra güneş batınca geldi ve önceki gün yaptığı gibi akşam namazını kıldırdı. Akşamı kıldıktan sonra uyuduk. Sonra uyanıp tekrar uyuduk. Tekrar uyanınca Cebrail (as) geldi ve dünkü yaptığı gibi yatsı namazını kıldırdı. Daha sonra tan yerinin beyazlığı yayılınca geldi. Daha yıldızlar parıldamakta iken dün yaptığı gibi sabah namazını kıldırdı. Cebrail (as) sonra dedi ki: “Dünkü kıldırdığım vakitlerle bu günkü kıldırdığım vakitler arasındaki zamanlar namaz vakitleridir.”4

Ashab hazeratı mescidde Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) ile birlikte otururken, Dımam İbnu Sa’lebe gelerek İslâm’ın temelleri ile alâkalı bazı sorular sormuş, Efendimiz’den (sallallahu aleyhi ve sellem) cevaplarını almış, sorularından birisi de şu şekilde olmuştur: “Allah Teâlâ adına soruyorum: Gece ve gündüzde beş vakit namaz kılmanı sana Allah mı emretti?” Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem): “Allah’a yemin olsun evet!” demiştir.5

Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) “Namazlarınızı benden gördüğünüz şekilde kılınız.” buyurmuş6, namazların vaktinden soran bir adama da: “İki gün namazları bizimle kıl.”7 diyerek namazların vakitlerini, rekât sayılarını ve kılınış şekillerini uygulamalı olarak talim buyurmuştur.

Günlük namazların beş vakit kılınması konusunda Kitap, Sünnet ve icmâ-ı ümmet gayet açıktır. Dolayısı ile gerek geçmişte ve gerek günümüzde, günlük namazların kaç vakit olduğu ve kılınış şekilleri ile ilgili en küçük bir ihtilaf yoktur.

Vaktinde Kılmak

Peygamber Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem) ashab hazeratı çeşitli vesilelerle hangi amelin daha faziletli olduğunu sormuşlar, nübüvvet feraseti kaynaklı ferdî farklılıkların gözetildiğini düşündüğümüz cevaplar almışlardır. Ancak namaz yüksek bir öneme sahip olduğu için, namazı emreden birçok âyet-i kerîmenin yanısıra Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) namazın vaktinde kılınmasına verdiği önemin ve hassasiyetinin doruk noktasında olduğunu görmekteyiz. Ümmü Ferve’nin rivayetine göre, Resûlullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) “Hangi amel efdaldir?” diye sorulduğunda şu cevabı vermiştir: “İlk vaktinde kılınan namaz!”8

Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Hz. Ali’ye (ra) şu tembihte bulunmuştur: “Ey Ali; Vakti girdiği zaman namazı sakın geciktirme.”9 Hz. Ömer’in (ra) rivayetine göre de bir adam gelerek; ‘Ey Allah’ın Resûlü! İslâm’da Allah’a en sevimli olan şey nedir?’ diye sormuş, Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) da; ‘Vaktinde kılınan namaz. Namazı terk edenin dini yoktur. Namaz dinin direğidir.’ buyurmuştur.”10

Kıyamet Gününde Kulun İlk Hesaba Çekileceği Amel

Ebu Hüreyre’den (ra) rivayet edildiğine göre, Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Kıyamet gününde kulun hesaba çekileceği ilk ameli onun namazıdır. Eğer namazı tamam ise, felaha erer ve kurtulur. Fakat namazı yoksa kaybeder ve zararlı çıkar. Şayet farzlarında noksanlar çıkarsa, (en iyi şekilde bilmesine rağmen) Azîz ve Celîl Rabb’i: ‘Kulumun nâfile namazları var mı, bakınız.’ der. O kulun farzlardaki eksikleri varsa nafileleri ile tamamlanır. Sonra diğer amellerinden de bu şekilde hesaba çekilir.”11

Dinin Direği

“Namaz dinin direğidir.” mealindeki hadîs-i şerîf, Müslümanlar arasında yerleşmiş ve meşhur olmuştur. Ancak zaman zaman da olsa bazı kimseler bu beyanın sıhhati ile ilgili yersiz şüphe yaymaya çalışmaktadır. Hâlbuki bu cevâmiu’l-kelim (az ve öz sözcüklerle çok şeyi ifade etme, konuşulan mevzuda az sözle kapsamlı ifade) cümlenin diğer hadîs kitaplarında da şahitleri bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesinde Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) Muâz b. Cebel’e şöyle buyurmuştur: “Sana bütün işin başını ve onu ayakta tutan direğini, zirve noktasını söyleyeyim mi? Ben, söyle ey Allah’ın Resulü dedim. Şöyle buyurdu: “İşin başı İslâm, onu ayakta tutan direği namaz, zirve noktası ise Allâh için çabalamaktır.”12

Şeyhü’l-İslâm İbn Hacer, “Namaz dinin direğidir” mealindeki hadîs-i şerîf için “Ravileri sika/güvenilir.”13demekte, İmam Beyhakî de Şuabu’l-Îman’ında bu hadîs-i şerîfi şu şekilde aktarmaktadır: Hz. Ömer’in (ra) rivayetine göre bir adam gelerek; Ey Allah’ın Resulü! İslâm’da Allah’a en sevimli olan şey nedir?’ diye sordu. Resûlullah da (sallallahu aleyhi ve sellem); ‘Vaktinde kılınan namaz. Namazı terk edenin dini yoktur. Namaz dinin direğidir.’ buyurdu.14

Allâh’a (celle celâluhu) En Yakın Olunan Ân: Secde

Secde, namazda alnı, burnu, elleri, dizleri ve ayak parmak uçlarını da kıbleye bakacak şekilde yere koyarak Allah’ı (celle celâluhu) gönülden ve ürpererek anma ve namaza ait temel bir rükündür. Abdullah b. Abbas (ra) rivayetine göre Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Yedi kemik (bir rivayette yedi uzuv) üzerinde secde etmekle emrolundum: Bunlar; alın -burnuna da eliyle işaret etti- (Böylece burun-alın bir sayıldı), iki el, iki diz ve iki ayağın parmak uçlarıdır.”15

Secde kelimesi türevleri ile birlikte Kur’ân-ı Kerîm’de 92 yerde geçmektedir. Secde, namazın en önemli hareketi, ibadet ve kulluğun özü ve esasıdır. Kul, secde ile taatullah, haşyetullah, marifetullah ve muhabbetullahın en yüksek mertebelerine ulaşma imkânı bulur. “Secde et ve (Rabb’ine) yaklaş!” (Alak, 96/19) ki aynı zamanda secde âyetidir, kulun Allâh’a en yakın olacağı ânın secde anı olduğunu haber vermektedir. Ebu Hüreyre (ra)’den rivayete göre, Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Kulun, Allah’a en yakın olduğu zaman secdede olduğu ândır. Bu sebeple secdelerde çok dua edin.”16

Manevi Kirleri Temizlemesi

Namaz sürekli bir temizlenme ve arınma ameliyesidir. İnsanın gün içerisinde el ve yüzünü defalarca yıkama lüzumu hissetmesi gibi, insanın batınî lâtifeleri de gün içerisinde beş vakit namaz ile bir arınma ve temizlenme ihtiyacı içerisindedir ve bunu sağlayacak olan tek husus, Allâh rızası gözetilerek kılınacak vakit namazlarıdır.

Hz. Ebu Hüreyre (ra) anlatıyor: “Hz. Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle söylediğini işittim: “Sizden birinizin kapısının önünden bir nehir aksa ve bu nehirde her gün beş kere yıkansa, acaba üzerinde hiç kir kalır mı, ne dersiniz?” “Bu hâl, onun kirlerinden hiçbir şey bırakmaz!” dediler. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem): “İşte bu, beş vakit namazın misalidir. Allah onlar sayesinde bütün hataları siler.” Buyurdu.17

Kötülüklerden Alıkoyması

Kur’ân-ı Kerîm’de namaz ile ilgili âyet-i kerîmelerden, namaz kılan kimsede zihnî, ruhî ve kalbî oldukça önemli değişim ve dönüşümlerin gerçekleştiğini, bunun yüksek ahlâk olarak davranışlara yansıdığını, iman-ibadet-yüksek ahlâk vetiresinde namazın büyük ehemmiyeti olduğu anlaşılmaktadır. “Ey Şuayb! Babalarımızın taptığını yahut mallarımız hakkında dilediğimizi yapmayı terk etmemizi sana namazın mı emrediyor?” (Hûd, 11/87) mealindeki âyet-i kerime, bir yönü itibarı ile namaz ve insanın fiilleri arasındaki uyum ve irtibatı söz konusu etmektedir. Bu irtibatı gösteren diğer bir âyet-i kerime ise mealen şu şekildedir: “(Resulüm!) Sana vahiy edilen Kitab’ı oku ve namazı kıl. Muhakkak ki, namaz, hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı anmak elbette (ibadetlerin) en büyüğüdür. Allah yaptıklarınızı bilir.” (Ankebût, 29/45)

Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem); “Her kimin kıldığı namaz kendisini hayâsızlıktan ve münkerden alıkoymuyor ise onun namazı yoktur.”18 buyurmaktadır. Ümmü Seleme’den (r.anhâ) rivayete göre, Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem): “Namaza dikkat edin, namaza!” buyurmuştur19.

Terkindeki Tehlike

Kur’ân-ı Kerîm’de namazın terki veya önemsenmemesi ile alâkalı olarak mealen şöyle buyrulur: “Namazlarından gaflete düşen (kıldıkları namazın değerini bilmeyen, namazlarının vaktini önemseyerek terk eden ya da vaktinde kılmayan) musallîlere veyl olsun!” (Mâun, 107/4-5)

“Veyl” kelimesini İbn Abbas (ra) azap, Osman b. Affân (ra) Resûlullah’tan (sallallahu aleyhi ve sellem) rivayet ile Cehennem’de bir dağ20, Ebu Said el-Hudrî (ra) yine Resûlullah’tan (sallallahu aleyhi ve sellem) rivayet ile Cehennem’de bir kişinin ancak kırk yıl aşağıya düşerek varabileceği bir çukur21 olarak tanımlamıştır.

“Sakar” adlı Cehennem’e girişin gerekçesi sorulduğunda, orada bulunanların ilk söyledikleri sebep, namaz kılmayışları olmaktadır. “Her bir kişi kazandıkları karşılığında rehin alınmıştır. Ashabu’l-yemîn müstesnâ, onlar Cennetlerdedirler. Suçlulara sorarlar: ‘Sizi Sakar’a (Cehenneme) ne sürükledi?’ Derler ki: ‘Biz namaz kılanlardan değildik, yoksullara yedirmezdik, (günaha, yanlışlıklara) dalanlarla birlikte dalardık. Din gününü de yalanlardık. Nihayet ölüm gelip bize çattı.’ Artık şefaat edebileceklerin şefaati de onlara fayda vermez.” (el-Müddessir, 74/38-48)

Namazı terk edenlerle ilgili bir diğer âyet-i kerimede Cenâb-ı Hakk mealen şöyle buyurur: “Bunlardan sonra ise namazı zayi eden, arzularına uyan bir kavim geldi. İşte onlar Ğayy (Cehennem) ile karşılaşacaklardır.” (Meryem, 19/59) Bu âyet-i kerimeyi tefsir eden Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), Ebu Umame el-Bâhilî’nin (ra) rivayeti ile şunları aktarmaktadır:

“Eğer bir kaya parçası Cehennem’in kenarından aşağıya atılacak olursa, yetmiş yıl düşse bile Ğayy ve Âsâm’a ulaşmadıkça Cehennem’in en derin noktasına ulaşmış olmaz.” “Ğayy ve Âsâm nedir?” diye sorulunca da şöyle buyurdular: “Bunlar Cehennem’in dip tarafındaki iki kuyudur. Cehennemliklerin irinleri buralardan akar. Allah Teâlâ’nın: “Namazı terk eden, arzularına uyan bir kavim geldi. İşte onlar Ğay ile karşılaşacaklar.” (Meryem, 19/59) âyet-i kerîmesi ile “Kim bunları işlerse Âsâm ile karşılaşır.” (Furkan, 25/68) buyruklarında söz konusu ettiği kimseler bunlardır.”22

Bir gün Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) namazdan bahsetti. Buyurdu ki: “Her kim şu beş vakit namazı eksiksiz kılarsa, namazı kıyamet gününde ona bir aydınlık, hakkında delil ve kurtuluş olur. Her kim de bu beş vakit namazı gereği gibi kılmazsa ne nur, ne delil ne de kurtuluş olur. Kıyamet gününde de Karun, Firavun, Haman ve Ubeyy ibn-i Halef ile birliktedir.”24

Hz. Ebu’d-Derda’nın (ra) rivayetine göre Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) kendisine şöyle bir tavsiyede bulunmuştur: “Parça parça kesilsen de, yakılsan da Allah’a ortak koşma ve farz olan namazı bilerek terk etme. Kim ki farz olan namazı bilerek terk ederse, Allah’ın koruması ondan uzaklaşmıştır.”25

Sonuç

Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), kişinin namazı terk ile küfre düşeceğini haber vermiş,26 namazın terk edilmesinin şirk olduğunu belirtmiş,27 “Namazı olmayanın (kâmil mânâda) dini yok demektir. Namazın dindeki yeri, başın bedendeki yeri gibidir,28 diyerek namazın mümin için dindeki merkezî konumuna dikkat çekmiştir. Maddî ve mânevî hastalıkların temelinde namazsızlık vardır. Çünkü namaz bir nur, bir aydınlık sağanağıdır.29 Kulun Allâh (celle celâluhu) ile doğrudan irtibatını sağlayan kopmaz bir bağdır.

Huşu ile Allâh’a (celle celâluhu) yönelenler için namaz; huzur ve itminanın tükenmeyen kaynağı, bilhassa iftitah, kıyam, kıraat, rükû ve secde rükünleri ile biiznillah mülhime, mutmainne, râziye, marziyye ve sâfiyye mertebelerine yükselebilme platformu, rüyetullah saadetine (Mutaffifîn, 83/23, 35; Kıyâmet, 75/23) mazhariyetin üssü ve likâullaha (Enâm, 6/154; Rad, 13/2) yüksek seviyede inanabilmenin de kilididir. Ancak diğer taraftan namaz, Allah’a (celle celâluhu) mülâkî olacaklarını kabul etmeyenler (Enâm, 6/31; Yunus, 10/45; Secde, 32/10) içinse zor ve ağır bir ibadettir (Bakara, 2/45).

Hz. İbrâhim’in (as) şu güzel duası hitâm-ı misk nevinden olsun: “Ya Rabb! Beni de, neslimi de namazı devamlı ve dosdoğru kılan kullarından eyle! Duamı, lütfen kabul buyur Ya Rabb!” (İbrahim, 14/40)

Dipnotlar

1. M.F. Abdülbaki, Mucem, “slv” md.

2. Buhari, iman 1; Müslim, iman 22; Nesai, iman 13; Tirmizi, iman 3.

3. Müslim, zekât 53.

4. Nesâî, mevâkît 10.

5. Buhari, ilm 6; Müslim, iman 10; Tirmizi, zekât 2; Nesâî, siyam 1.

6. Buhari, ezan, 18; Müslim, mesâcid, 293; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 3/436; Dârimî, salât 42.

7. Müslim, mesacid 176, 177; Tirmizi, salat 115; Nesâî, mevâkît 12.

8. Ebu Davud, salat 9; Tirmizi, salat 127; Müslim, iman 137; Buhari, mevâkît 5.

9. Tirmizi, salat 127.

10. Beyhakî, Şuabu’l-Îmân, 4/300 (2550).

11. Tirmizî, mevâkît 188. Ayrıca bkz. Ebû Dâvûd, salât 149; Nesâî, salât 9; İbni Mâce, ikâmetu’s-salâh 202; Tirmizi, salât, 306; Heysemi, Mecmau’z-Zevaid, 1/291-292.

12. Tirmizî, iman 8.

13. İbn Hacer, Et-Telhîsu’l-Habîr fî Tahrîci Ehâdîsi’r-Râfi’i’l-Kebîr, 1/308, Müessesetü Kurtuba-1995.

14. Beyhakî, Şuabu’l-Îmân, 4/300 (2550) Mektebetü’r-Rüşd, Riyad-2003.

15. Buharî, ezan, 133, 134, 137, 138; Müslim, salât 227-231; Ebu Dâvud, salât 150-151; Nesâî, iftitâh 40; İbn Mâce, ikâmetu’s-salâh 19; Müsned, 1/285, 286.

16. Müslim, salât 15; Nesâî, mevâkît 35; Tirmizi, deavât 118; Müsned, 2/121.

17. Buhâri, mevâkît 6; Müslim, mesâcid 282; Tirmizî, emsâl 5; Nesâî, salât 7; Muvatta, sefer 91.

18. Münavî, Feyzü’l-Kadir, VI/221; Suyutî, ed-Dürrü’l-Mensur, VI/465; Deylemî, Firdevs, III/622.

19. Müsned, 1/290.

20. Taberî, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, 3/163-164, Kahire-2001.

21. İbn-i Hibban, Sahih (İbn Belban tertibi), 16/508 (7467).

22. Taberânî, Mu’cemu’l-Kebir, 8/206, (7731), Mektebetü İbn Teymiyye, Kahire, trsz.

23. Heysemi de Mecmau’z-Zevâid’inde bu hadîs-i şerîfi nakletmekte ve şöyle demektedir: “Hadisin senedinde zayıf raviler vardır. İbn Hibban, bu ravilerin sika olduklarını ancak hata da yapabildiklerini söylemektedir.” (Heysemi, Mecmau’z-Zevâid, 10/713 (18591), Dâru’l-Fikr, Beyrut-1994).

24. Müsned, 2/169, Darimi, 2/301, İbn-i Hibban, Sahih (İbn Belban tertibi), 4/329 (1467); Beyhakî, Şuabu’l-Îman, 3/312.

25. Müsned, 5/238.

26. Müslim, îmân 134; Ebû Davud, sünnet 15; Tirmizî, iman 9; İbn Mace, ikâmetu’s-salâh 17; İbn-i Hibban, Sahih (İbn Belban tertibi), 4/305 (1454).

27. İbn Mâce, ikâmetu’s-salâh 77.

28. Taberanî, el-Mu’cemüs-Sağîr, 1/113; Suyûtî, el-Câmius-Sağîr, 2/387.

29. Müslim, taharet 1.

.

Namaz Ve Önemi - islam ve Hayat,Güncel Vaaz ve Hutbeler

www.islamdahayat.com/news.php?readmore=4

20 Oca 2013 - NAMAZ ve ÖNEMİ. اُتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ. Sana vahyedilen

.NAMAZ ve ÖNEMİ

اُتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ

Sana vahyedilen Kitabı oku ve namazı kıl. Muhakkak ki namaz hayasızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah'ı anmak elbette en büyük ibadettir. Allah yaptıklarınızı bilir. (Ankebut, 29/45)

Namazın kelime anlamı: ‘’Dua, hayırla dua’’ olup, müslümanların yaptıkları, bazı hareketleri de kapsayan bir ibadet türü. Arapçası "salât" olup, çoğulu "salavât"tır.

Namaz, tekbir ile başlayıp selâm ile son bulan, belli fiil ve sözleri içine alan bir ibadettir. Allah'a karşı tesbîh, ta'zîm ve şükrün ifadesidir.

Namaz, Kur'an'da doksandan fazla ayette zikredilir.

Namaz, hicretten bir buçuk yıl kadar önce Mi'rac (İsrâ) gecesinde farz kılınmıştır. Enes b. Mâlik'ten rivâyete göre özet olarak şöyle demiştir:

وعن أنس رَضِيَ اللّهُ عَنْه قال: فُرِضَتْ عَلى النَّبىِّ لَيْلَةً أُسْرِىَ بِهِ الصَّلاَةُ خَمْسِينَ، ثُمَّ نَقَصَتْ حَتَّى جُعِلَتْ خَمْساً، ثُمَّ نُوَدِى يَا مُحَمَّدٌ: إنَّهُ لاَ يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَىَّ، وَإنَّ لَكَ بِهذِهِ الخَمْسِ خَمْسِينَ.

(2331)- Hz. Enes (r.a) anlatıyor: "Rasûlullah (a.s)'a Mi'râc'a çıktığı gece elli vakit namaz farz kılındı. Sonra bu azaltılarak beşe indirildi. Sonra da şöyle hitap edildi:

"Ey Muhammed! Artık, nezdimde (hüküm kesinleşmiştir), bu söz değiştirilmez. Bu beş vakit, (Rabbinin bir lütfu olarak on misliyle kabul edilerek) senin için elli vakit sayılacaktır." [Buhârî, Bed'ül-Halk 6, Enbiya 22, 43, Menâkıbu'l-Ensâr 42; Müslim, Îman 259, (162); Tirmizî, Salât 159, (213); Nesâî, Salât 1, (1, 217-223).]

Her güzel amele on katı ecir verileceği şu ayetle sabittir:

مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ اَمْثَالِهَا وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزى اِلَّا مِثْلَهَا وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ

Her kim bir iyilik ile gelirse kendisi için onun on misli vardır. Ve her kim bir kötülük ile gelirse o ancak onun misli ile cezalandırılır. Ve onlar zulme uğramazlar.(En’am, 6/160)

Beş vakit namaz farz kılınmadan önce, Hz. Peygamber'in ibadet tarzı Cenâb-ı Hakk'ın yaratıklarını düşünmek, Allah'ın yüceliğini tefekkür etmek şeklinde idi. Sabah ve akşam ikişer rekat hâlinde namaz kıldığı da nakledilir. Daha önceki ümmetlerin de namaz ibadeti vardır.

Kur'an-ı Kerim'de Lokman aleyhisselâm, oğluna namazı emreder;

يَا بُنَىَّ اَقِمِ الصَّلوةَ وَاْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلى مَا اَصَابَكَ اِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْاُمُورِ

‘’Ey Oğulcuğum! Namaz kıl, iyiyi emredip kötüden sakındır, başına gelene sabret; doğrusu bunlar azmedilmeye değer işlerdir.’’ (Lokman, 31/17),

Hz. İbrahim'in Hicaz'ın güvenliği için dua ederken namazdan bahseder;

رَبَّنَا اِنّى اَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتى بِوَادٍ غَيْرِ ذى زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقيمُواالصَّلوةَ فَاجْعَلْ اَفِْدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوى اِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ

"Rabbimiz! Ben çocuklarımdan bir kısmını namazı dosdoğru kılmaları için, senin Beyt-i Haram'ının yanında, ekinsiz bir vadiye yerleştirdim. Artık sen de insanlardan bir kısmını onlara meylettir. Ve onları bazı meyvelerle rızıklandır ki şükretsinler." (İbrahim, 14/37),

Allâh Teala, Hz. Mûsa'dan namaz kılmasını ister;

اِنَّنى اَنَا اللّهُ لَا اِلهَ اِلَّا اَنَا فَاعْبُدْنى وَاَقِمِ الصَّلوةَ لِذِكْرى

"Şüphe yok ki ben, ben Allah'ım, benden başka ilâh yoktur. O halde Bana ibadette bulun ve Beni anmak için namaz kıl." (Taha, 20/14) örnek verilebilir.

İslâmda namazın meşrûluğu Kitap, Sünnet ve İcmâ'ya dayanır.

Kur'an’ın birçok yerinde; namazı kılınız ve zekâtı veriniz" buyurulur;

حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلوةِ الْوُسْطى وَقُومُوا لِلّهِ قَانِتينَ

"Bütün namazları ve orta namazı muhafaza edin ve Allah için boyun eğerek kalkıp namaza durun.. " (Bakara, 2/238).

اِنَّ الصَّلوةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا

"Şüphesiz namaz, müminlere, vakitle belirlenmiş olarak farz kılınmıştır" (Nisa, 4/103).

وَمَا اُمِرُوا اِلَّا لِيَعْبُدُوا اللّهَ مُخْلِصينَ لَهُ الدّينَ حُنَفَاءَ وَيُقيمُوا الصَّلوةَ وَيُؤْتُوا الزَّكوةَ وَذلِكَ دينُ الْقَيِّمَةِ

"Oysa onlar, tevhid inancına yönelerek, dini yalnız Allah'a tahsis ederek O'na kulluk etmek, namazı kılmak ve zekatı vermekle emr olunmuşlardır. İşte doğru din budur" (Beyyine, 98/5).

فَاَقيمُوا الصَّلوةَ وَاتُوا الزَّكوةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللّهِ هُوَ مَوْليكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلى وَنِعْمَ النَّصيرُ

"Namazı kılın, zekâtı verin ve Allah'a samimiyetle bağlanın. O, sizin mevlânızdır. O, ne güzel Mevlâ ve ne güzel yardımcıdır" (Hacc, 22/78).

Sünnetten delil: Bu konuda rivâyet edilmiş çok sayıda hadis vardır. Bu hadislerden bazıları şunlardır:

عن عبداللّه بن عمر بن الخطاب (ر عنهما)، وقال له رجلٌ: ألاَ تَغْزُو؟ فقال: إنى سمِعْتُ رسُولَ اللّهِ يَقُولُ إنّ الاسلامَ بُنِىَ علَى خمسٍ: شَهادَةِ أنْ لاَ إلَهَ إلاّ اللّهُ، وَأنّ مُحمّداً عَبْدُهُ وَرَسُولهُ، وإقَامِ الصّلاَةِ، وَإيتاءِ الزَّكاةِ، وَحجِّ البَيْتِ، وصَوْمِ رَمَضَانَ

(14)- Abdullah İbnu Ömer İbni'l-Hattâb (r.a)'ın anlattığına göre, bir adam kendisine: Gazveye çıkmıyor musun?" diye sorar. Abdullah şu cevabı verir: "Ben Hz. Peygamber (a.s)'i işittim, şöyle buyurmuştu: "İslâm beş esas üzerine bina edilmiştir: Allah'tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed'in O'nun kulu ve elçisi olduğuna şehâdet etmek, namaz kılmak, oruç tutmak, Kâbe'ye haccetmek, Ramazan orucu tutmak" (Buhârî, İman 1; Müslim, İman 22; Nesâî, İman 13, (9, 107-108); Tirmizî, İman 3, (2612)).

Hz. Peygamber (s.a.s), Muaz b. Cebel (r.a)'i Yemen'e gönderirken ona şöyle buyurmuştur: "Sen ehli kitap olan bir topluma gidiyorsun. Onları ilk önce Allah'a kulluk etmeğe çağır. Allah'ı tanırlarsa, Allah'ın onlara gecede ve gündüzde beş vakit namazı farz kıldığını söyle. Namazı kılanlarsa; Allah’ın onlara, zenginlerinden alınıp yoksullara verilmek üzere zekâtı farz kıldığını söyle. İtaat ederlerse, bunu onlardan al, insanların mallarının en iyisini alma, mazlumun bedduasından sakın. Çünkü onun duasıyla Allah arasında perde yoktur" (Buhari, Zekat, 41, 63, Meğazi, 60, Tevhid, 1).

Diğer yandan İslâm ümmeti, bir gün ve gecede beş vakit namazın farz olduğu konusunda görüş birliği (icma) içindedir.

Namaz ergenlik çağına gelmiş, akıllı her müslümanın üzerine farzdır.Fakat yedi yaşına gelmiş olan çocuklar da namaz kılmakla emredilir. On yaşına geldikleri halde namaz kılmazlarsa el ile hafifçe dövülebilirler. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

وعن عمرو بن العاص رَضِيَ اللّهُ عَنْه قال: قالَ(صعلم): مُرُوا أوْلاَدَكُمْ بِالصّلاََةِ وَهُمْ أبْنَاءُ سَبْعٍ، وَاضْرِبُوهُمْ عَلَيْهَا وَهُمْ أبْنَاءُ عَشْرٍ، وَفَرِّقُوا بَيْنَهُمْ في المَضَاجِعِ

(2337)-Amr İbnu'l-Âs (r.a) anlatıyor: "Rasûlullah (a.s) buyurdular ki: "Çocuklarınıza, onlar yedi yaşında iken namazı emredin. On yaşında olunca namaz(daki ihmalleri) sebebiyle onları (hafifçe) dövün, yataklarını da ayırın." [Ebû Dâvud, Salât 25, (495, 496); Tirmizi, Salat , 299 (407).] (Şamil İslam Ans. Namaz maddesi).

Namaz dinin direği, ibadetlerin en üstünüdür. Yüce Allah'a karşı en önemli ibadet görevimiz günde beş defa kıldığımız namazlarımızdır. Erginlik çağına gelen, akıllı her müslümana günde beş vakit namaz kılmak farzdır.

Namaz, bizi yaratan, yaşatan, sayısız nimetleri veren yüce Allah'a karşı bir kulluk görevimizdir.

Namaz kılanlar, Allah'ın emrini yerine getirmiş, kulluk borçlarını ödemiş ve Allah'ın hoşnutluğunu kazanmış, dünya ve ahiret mutluluğuna kavuşmuş olurlar.

Namazın Çeşitleri;

Namazın Farz, Vacib ve Nafile çeşitleri vardır.

1. Farz Namazlar: Beş vakit namaz ve cuma namazıdır.

2. Vacip Namazlar: Vitir ve bayram namazları, adanan namazlar, bozulan nafile namazların kazasıdır.

3. Nafile Namazlar: Farz ve vacip namazlardan başka kılınan diğer namazlardır.

Namaz Vakitleri;

Her işin belirli bir zamanı vardır. Günde beş defa kılınan farz namazların kılınması için yüce Allah belli vakitler tesbit etmiştir. Sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı günde beş defa kılınan namazların vakitleridir.

Her namaz, kendi vakti girdikten sonra kılınır. Vakti girmeyen namaz kılınmaz. Her namazın kılınma vakti, kendi vakti girdikten sonra başlar, bir sonraki namazın giriş vaktine kadar devam eder. En iyisi her namazı vaktin ilk giriş zamanında kılmaktır.

Namazın amaç ve fonksiyonlarına gelince;

Kur’an-ı Kerim yeryüzünde Allah’ın hükümranlık atmosferini yaratmak gayesiyle, günde beş vakit cemaat namazı kaidesini koymuştur. Mü’min böylelikle her namaz süresince birkaç dakika yaratıcısına teslimiyet ve şükrünü eda için, bütün maddi ve şahsi menfaatlerini terk eder. Haklar ve vazifeler karşılıklı olduğundan, namaz insanın vazifesi, Yaratıcının ise bir hakkıdır.

Kur’an’a göre her şey kendi tarzınca Allah’a hamd ve O’nu tesbih eder:

تُسَبِّحُ لَهُ السَّموَاتُ السَّبْعُ وَالْاَرْضُ وَمَنْ فيهِنَّ وَاِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِه وَلكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبيحَهُمْ اِنَّهُ كَانَ حَليمًا غَفُورًا

‘’Yedi gökle yer ve bunların içinde bulunanlar O’nu tesbih ve tenzih ederler. Hiçbiri hariç olmaksızın hepsi O’na hamd ile tesbih eder. Fakat siz onların tesbihini iyi anlamazsınız. O, hakikaten Hakimdir, Yarlığayıcıdır. (İsra, 17/44)

Müslümanların namazı bir bakıma bütün yaratıkların muhtelif ibadet şekillerini bir arada toplamaktadır, yani namaz kainatın ibadet modeli olmaktadır.

Gök cisimleri –güneş, ay ve yıldızlar- daimi olarak hareketlerini tekrar ederler (müslüman bu hareketleri namazda tekrarlar); dağlar ayakta dururlar (müslüman namaza ayakta dikilerek başlar = kıyam);

Hayvanlar daimi olarak eğilmiş durumdadırlar (namazda ikinci hareket eğilmektir = rüku);

Ağaçlar besinlerini ağız vazifesi gören kökleriyle alırlar, şu halde devamlı secde etmektedirler (namazda üçüncü hareket alnı yere koymaktır = secde);

Akan su devamlı, hatta genel olarak su devamlı yıkar, temizler (müslüman namazdan önce abdest alır).

Müslümanların cemaat halindeki ibadetlerde yaptıkları gibi, sürü halinde uçan kuşlar da Allah’a ibadet eder.

اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِى السَّموَاتِ وَالْاَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبيحَهُ وَاللّهُ عَليمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ

Görmez misin ki, göklerde ve yerde bulunanlarla dizi dizi kanat çırpıp uçan kuşların Allah'ı tesbih ettiklerini? Her biri kendi tesbihini ve duâsını bilmiştir. Allah, onların yapmakta olduklarını hakkıyla bilir. (Nur, 24/41)

Cemaatle Kılınan Namaz Yirmi Yedi Derece Daha Üstündür

وعن ابن عُمَرَ رَضِيَ اللّهُ عَنْهما قال: قَالَ رَسُولُ اللّهِ: صَلاَةُ الْجَمَاعَةِ أفْضَلُ مِنْ صَلاَةِ الْفَذِّ بِسَبْعٍ وَعِشْرينَ دَرَجَةً، وَرُوِيَ بِخَمْسٍ وَعِشْرِينَ.

(4647)- İbnu Ömer (r. anhümâ) anlatıyor: "Rasûlullah (a.s) buyurdular ki:

"Cemaatle kılınan namaz münferid kılınan namazdan yirmi yedi derece üstündür." -"Yirmi beş derece" diye de rivayet edildi.-" [Buharî, Ezan 30, 31; Müslim, Mesacid 249, (650); Tirmizî, Salat 161, (215); Nesâî, İmamet 42.]

Cisimlerin gölgeleri Allah’a hususi bir teslimiyet ve ibadet tarzı olarak her gün nasıl uzanıp kısalırsa ibadet eden insan da namazda kıyam, rüku, secde ve ka’de yaparken uzanıp kısalır.

Mahlukatın yukarıda geçen bütün hareketleri insana mahsus olup, diğer mahlukatta bulunmayanların ilavesi ile adapte edilmiştir.

Namazın sırlarından bahsederken büyük sufi Şah Veliyyullah ed-Dihlevişöyle demektedir:

‘’Bil ki,insan bazen, bir şimşek gibi kısa bir an içinde mukaddes bir makama (ilahi huzur) götürülür ve kendini mümkün olan en büyük bağlılıkla Allah Teala’nın eşiğine girmiş bulur. Orada bu insan üzerinde Allah’ın kudret ve sırrı görülür (tecelli). Bu tecelliler onun ruhuna hakim olurlar. Orada beşer lisanının ifade etmekten aciz kalacağı şeyleri görür ve hisseder. Şimşek gibi gelip geçen bu hali müteakip, insan önceki haline döner ve vecd halinin kaybolmasından dolayı kendi kendine elem duyar. Bunun üzerine kendinden kaçmış bu hale tekrar erişmeye gayret eder….

Bilindiği gibi beş vakit namaz, müslümanlara Hz. Peygamber’in miracı sırasında farz kılınmıştır.

Süleyman Çelebi buna işaretle;

‘’ Sen ki, mirac eyleyüb ettin niyaz,

Ümmetin miracını kıldım namaz’’, beytini irad etmiştir. Bunlar boş sözler değildir. Mü’minlerin namazdaki hareketlerine bakalım: Önce ayakta durur, ellerini kaldırır ve اللّهُ أكْبَرُ (Allah en büyük) der. Böylece Allah’tan başka her şeyden vazgeçer ve O’nun iradesine boyun eğer. Rabbinin azametine hamd-u senada bulunduktan sonra, ilahi azamet karşısında kendisini o kadar mütevazı hisseder ki, eğilir ve hürmet ifadesi olarak başını indirerek

سُبْحَانَ رَبِّىَ الْعَظِيمِ

‘’Yegane azamet sahibi olan Rabbimin şanını yüceltirim’’ der. Sonra kalkar ve kendisini hidayete eriştirdiği için Allah’a hamd eder

سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، اللَّهُمَّ رَبَّنَا لَكَ الْحَمْدُ

ve bir an tefekkür eder, Allah’ın büyüklüğü ve kendi benliğinin küçüklüğü karşısında müteessir olur; o derece ki secdeye kapanır ve kemal-i tevazu ile başını yere koyar ve

سُبْحَانَ رَبِّىَ الْاَعْلَى

‘’Yegane yüce olan rabbimin şanını yüceltirim’’ der.

قال رسولُ اللّهِ: إذَا رَكَعَ أحَدُكُمْ فَلْيَقُلْ ثََلاثَ مَرَّاتٍ: سُبْحَانَ رَبِّىَ الْعَظِيمِ، وَذلِكَ أدْنَاهُ، وَإذَا سَجَدَ فَلْيَقُلْ: سُبْحَانَ رَبِّىَ الْاَعْلَى ثلاَثاً، وَذلِكَ أدْنَاهُ.

(1804)-İbnu Mes'ud (r.a) anlatıyor: "Resûlullah (a.s) buyurdular ki: "Sizden biri rükû edince üç kere "Sübhâne rabbiyel azîm (Büyük Rabbim (her çeşit kusurdan) münezzehdir" desin. Bu, en az miktardır. Secde yapınca da üç kere "Sübhâne Rabbiye'l a'lâ (Ulu Rabbim (her çeşit kusurdan) münezzehdir" desin. Bu da en az miktardır." [Ebû Dâvud, Salât 154, (886); Tirmizî, Salât 194, (261).]

Sonra bu hareketleri tekrar ederek, Allah’ın huzurunu, O’nunla doğrudan doğruya ve şahsen karşılaşmak için O’nun yardımını diler. İki varlık karşılaştığı zaman, daima bir selam alış-verişi vardır, Müslüman bizzat Hz. Peygamberin miraçta Allah ile arasında geçmiş olan karşılıklı selamlaşma tabirlerini kullanır (Tahiyyat’ı okur)

وعن ابن مسعود رَضِيَ اللّهُ عَنْه قال: عَلَّمَنِى رَسُولُ اللّهِ التَشَهُّدَ، كَفِّى بَيْنَ كَفّيْهِ كَمَا يُعَلِّمُنِى السُّورَةَ مِنَ الْقُرآنِ: التَّحِيَّاتُ للّهِ وَالصَّلَوَاتُ وَالطَّيِّبَاتُ، السَّلاَمُ عَلَيْكَ أيُّهَا النّبىُّ وَرَحْمَةُ اللّهِ وبَرَكَاتُهُ، السَّلاَمُ عَلَيْنَا وَعَلى عِبَادِ اللّهِ الصَّالِحِينَ، أشْهَدُ أنْ لاَ إلهَ إلاّ اللّهُ وَأشْهَدُ أنّ مُحَمّداً رَسُولُ اللّهِ.

(2622)- İbnu Mes'ud (r.) anlatıyor: "Rasûlullah (a.s) bana, avucum avuçlarının içinde olduğu halde, Kur' ân'dan sûre öğretir gibi teşehhüd'ü öğretti." "Dil, beden ve mal ile yapılan bütün ibadetler Allah’a mahsustur. (et-Tahiyyât, kavlî ibadetlerdir; es-Salavât ise fiilî ibadetlerdir, et-Tayyibât da mâlî sadakalardır.)

Ey Nebi, selam, Allah'ın rahmet ve bereketleri senin üzerine olsun. Selam bizim üzerimize ve Allah'ın sâlih kulları üzerine de olsun. Şehadet ederim ki Allah'tan başka ilah yoktur, yine şehadet ederim ki Muhammed Allah'ın Resulüdür."

İşte İslam’da insanın en fazla yükselişi, hem de günde beş defa olmak üzere, Cenab-ı Hakk’ın huzurunda oluşu ve Hz. Muhammed’in miracının hatırası olarak Allah tarafından mü’minlere hediye edilen namaz budur. (İbadetler İlmihali, Doç. Dr. Vecdi Akyüz, C.1, s.89-91)

Bir Allah Dostuna Sordular:

“–Bir kul, namazda nasıl huşûa erer?”

O da cevâben:

“–Dört şeyle, buyurup şunları beyân etti:

1. Helâl lokma,

2. Abdest sırasında gafletten uzak durmak,

3. İlk tekbîri alırken kendini huzûrda bilmek,

4. Namaz dışında da Hakk’ı aslâ unutmamak, yâni namazdaki huzûr, sükûn ve mâsiyetten uzakta durma hâlini namazdan sonra da devâm ettirebilmek.”

Kısaca namazın bazı yararlarına işaret edelim.

1. Namaz Allah'ı Hatırlatır

فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُواْ لِي وَلاَ تَكْفُرُونِ

O halde beni anın, ben de sizi anayım. Bana şükredin de nankörlük etmeyin.(Bakara, 2/152)

2. Namaz Dinin Direğidir

الصَّلاةُ عِمَادُ الدِّينِ

Efendimiz (a.s); "Namaz dinin direğidir." buyurdu. (Beyhaki, Sünen)

3. Namaz Verilen Nimetlere Karşı Allah'a Bir Teşekkürdür

لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ

“Eğer şükrederseniz, elbette (nimetlerimi) artıracağım” (İbrahim, 14/7)

4. Namaz Vaktin Kıymetini Öğretir

5. Namaz İnsanların Eşit Olduğunu Hatırlatır

Namaz; zengini fakiri, âmiri memuru ve her seviyedeki insanı camide yanyana getirir ve insan olarak Allah katında eşit olduklarını, aralarında insan olmak bakımından bir fark olmadığını öğretir.

6. Namaz Müminin Mîracıdır

7. Namaz Sağlığı Olumlu Şekilde Etkiler

İslâm dini temizliğe büyük önem vermiş, namazın sahih olabilmesi için beden, elbise ve namaz kılınacak yerin temiz olmasını şart koşmuştur.

8. Kıyamet Günü İlk Soru Namazdan Olacaktır

İnsanlar öldükten sonra dirilecekler ve Allah'ın huzurunda dünyada yaptıklarının hesabını vereceklerdir. O gün ibadetlerden ilk sorgulama namazdan olacaktır. Nitekim Peygamberimiz şöyle buyurmuştur;

إِنَّ أَوَّلَ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ عَمَلِهِ صَلاَتُهُ فَإِنْ صَلُحَتْ فَقَدْ أَفْلَحَ وَأَنْجَحَ وَإِنْ فَسَدَتْ فَقَدْ خَابَ وَخَسِرَ

“Kulun kıyamet gününde, hesabı ilk önce sorulacak ameli namazdır. Eğer namazı dürüst çıkarsa kurtulmuş ve kazanmıştır. Eğer namazı düzgün çıkmazsa kaybetmiştir.” (Tirmizî, Salât, 305)

9. Namaz Günahlara Kefarettir.

Namaz öyle faziletli bir ibadettir ki, iki namaz arasında işlenen günahların silinmesine vesile olur.

Peygamberimiz (a.s) bu konuda buyuruyor ki;

عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صعلم) قَالَ: الصَّلاَةُ الْخَمْسُ وَالْجُمُعَةُ إِلَى الْجُمُعَةِ كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُنَّ مَا لَمْ تُغْشَ الْكَب

.

Namaz İbadeti ve Önemi - Vaaz Sitesi

www.vaazsitesi.com/?pnum=565&pt=Namaz+İbadeti+ve+Önemi

NAMAZIN İBADETİ VE ÖNEMİ[1]. Yüce Allah insanı kendisine iman ve ibadet etmek için yaratmıştır. İb

.

NAMAZIN İBADETİ VE ÖNEMİ[1]

Yüce Allah insanı kendisine iman ve ibadet etmek için yaratmıştır. İbadet ise; boyun eğme, itaat etme, emrin gereğini yerine getirme gibi manaları ifade eder. İslam'ın her emir ve yasağına uymak ibadettir. İbadetlerin en önde geleni namazdır. Yüce Allah, ilk insan ve ilk peygamber Adem (a.s.)’den itibaren bütün insanları “namaz” ibadeti ile sorumlu tutmuş ve bütün peygamberler, kavimlerine “namaz” kılmalarını emretmiştir.[2]

Yüce Rabbimiz ve sevgili Peygamberimiz “namaz” üzerinde ısrarla durmuş, namazlarını kılanlara mükâfat, kılmayanlara ise ceza olduğunu bildirerek beş vakit namazın kılınmasını teşvik etmiş ve terkinden sakındırmıştır.[3]

Namaz Kelimesinin Anlamı

Farsça bir kelime olan namaz Kur’ân’da “salat” kelimesi ile ifade edilmektedir. “Salat” kelimesinin sözlükte iki anlamı vardır:

a) Duâ. Kur’ân’da bu anlamda kullanılmıştır. [4]

b) Uylukların başındaki iki tümsek kemiği hareket ettirmek.

Din ıstılahında ise namaz, “Peygamberimizin uyguladığı şekilde yerine getirilen, kalp, dil ve bedenle birlikte yapılan bir ibadettir.[5]

Beş Vakit Namaz Kimlere Farzdır

Beş vakit namaz; akıllı, ergenlik çağına giren kadın ve erkek her müslümana farzdır. Namazın farz oluşu kitap, sünnet ve icma ile sabittir. Kur'ân’da Yüce Allah,

فَاَقيمُوا الصَّلوةَ اِنَّ الصَّلوةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا

"... Namazı dosdoğru kılın, çünkü namaz, müminlere belirli vakitlere bağlı olarak farz kılınmıştır” (Nisa: 4/103) buyurmaktadır.

اَقِمِ الصَّلوةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ اِلى غَسَقِ الَّيْلِ وَقُرْانَ الْفَجْرِ اِنَّ قُرْانَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا

“Güneşin zevalinden (öğle vakti batıya kaymasından) gecenin karanlığına kadar (belli vakitlerde) namazı kıl. Bir de sabah namazını kıl. Çünkü sabah namazı şahitlidir” (İsra,17/78) buyurmaktadır.

Bu iki âyette yüce Allah günde beş vakit namaza işaret etmektedir. Kur'ân'da namaz ile ilgili âyetleri birlikte ele aldığımızda günde beş vakit namazın müminlere farz olduğunu anlıyoruz. Ancak namazların ilik ve son vakitlerini ve nasıl kılınacağını öğreten Peygamberimiz (a.s.)'dır. Ona da vahiy meleği Cibril (a.s.) öğretmiş ve ashabına,

صلوا كما رﺍيتموني اصلي

“Ben namazı nasıl kılıyorsam, siz de öyle kılın” buyurmuştur. [6]

Namaz vakitlerini ve namazın nasıl kılınacağını soran ashaba Peygamberimiz bizzat namazı kılarak öğretmiş, nesilden nesile intikal etmiş ve bu konuda icma hasıl olmuştur.

Kur’ân'da ısrarla “namaz” kılınması emredilmiş (Bakara, 43,83,110) ve

ان الصلوة كانت على المومنين كتابا موقوتا

“namazın müminlere vakitli olarak farz kılındığı” bildirilmiştir (Nisa, 4/103).

Müminlerin peygamber (a.s.)’in öğrettiği ve bize kadar tevatüren gelen şekliyle günde beş vakit namazı kılmaları kulluk görevidir.

Namaz Her Hâl Ve Şartta Kılınmalıdır.

Hiçbir şey; iş, ticaret, görev, meşgale ve mazeret mümini namazdan alıkoyamaz (Nur, 38). Bu görevin yerine getirilmesi için dinimiz her türlü kolaylığı sağlamıştır:

- Su bulamayanlar, teyemmüm ederek (Mâide, 6).

- Bir tehlikeden korkanlar yaya veya binit üzerinde (Bakara,239),

- Yolcular, dört rekatlı farzları ikişer rekat olarak [7]

- Zaruret ve ihtiyaç halinde öğle ile ikindi, akşam ile yatsı namazlarını öğle veya ikinde, akşam veya yatsı vaktinde birleştirerek[8]

- Savaş halinde olanlar, nasıl güçleri yetiyorsa o şekilde (Nisa, 4/102),

- Korku halinde olanlar, yürüyerek veya binit üzerinde (Bakara,239),

-Ayakta durmaya güçleri yetmeyen hasta ve özürlüler, oturarak, buna da güçleri yetmeyenler, yatarak namazlarını kılabilirler (Al-i İmran, 191)

Kadınların özel halleri, deli olmak, bayılmak ve unutmak hariç namaz kılmamanın hiç bir mazereti yoktur.

İman kalbine yerleşmiş ve gerçek mü’min niteliğini kazanmış bir müslümana namaz kılmak ağır ve zor gelmez (Bakara, 45).

Mümin, namazlarına müdavimdir (Meâric, 22-23), namazlarını zevkle ve isteyerek kılar.

Yüce Allah, Kur’ân’da, namazı üşene üşene kılmayı (Nisa, 142) ve terk etmeyi münafık (Tevbe, 54) ve kafirlerin niteliği olarak zikretmiştir (Müddessir, 44).

Namazın Mükafatı

Yüce Allah, namaz kılanlara; merhamet (Tevbe, 71. Nûr, 56), bağış ve tükenmez rızık (Enfal, 3-4), cennet (Ra’d, 19,23. Mü’minûn, 1-2,9-11), büyük mükâfat (Nisa, 4/162) ve kendi rızasını (Tevbe, 72) va’detmiş, namaz kılan mü’minlerin müjdelenmesini istemiştir (Hac, 34-35. Neml, 2-3). Çünkü namaz, mü’minin hayatına çeki düzen verir; onu her türü çirkinliklerden, haram ve yasakları işlemekten men eder (Ankebût, 49).

Kur’ân’da Namazlarını huşu ile eda eden (Mü’minûn, 23/2) ve “musallî” olmanın gerektirdiği inanç, söz, fiil ve davranış içerisinde olan ve namazı hayatına hakim kılan mü’min doğru yolu bulmuş ve kurtuluşa eren (Lokman, 4-5) kimseler oldukları ifade edilmektedir.

İman, namaz ve diğer ibadetler, kul ile Allah arasında manevi bir ticarettir. Bu ticareti yapanlar, asla zarar etmezler (Fâtır, 29-30). İman edip sâlih ameller işleyen, beş vakit namazı dosdoğru kılıp servetinin zekatını verenlerin mükâfatları Allah katındadır. Onlara korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir (Bakara, 277).

Peygamberimiz Veda Hutbesinde;

اتقوا الله ربكم و صلوا حمسكم و صومو شهركم و ادوا زكاة اموالكم و اطيعوا ذا امركم تدخلوا جنة ربكم

“Rabb’ınız Allah’a karşı gelmekten sakınınız Beş vakit namazınızı kılınız. Ramazan orucunuzu tutunuz. Malınızın zekatını veriniz. Amirlerinizin (Allah’a isyan olmayan)[9] emirlerine uyunuz. Rabbinizin cennetine girersiniz” müjdesini vermiştir.[10]

İnsan, “beşer” olması hasebiyle hatasız ve kusursuz olmaz. Günlük hayatında farkına varmadan madden ve manen, bedenen ve rûhen kirlenir. Şirk (Allah’a ortak koşmak), küfür (Allah’ı ve ayetlerini inkâr etmek), nifak (iki yüzlülük) gibi inançla ilgili veya içki, kumar, zina, hırsızlık, adam öldürme, yalan söyleme, hile yapma, rüşvet, gıybet ve iftira etme... gibi amel ile ilgili olup tövbe etmeyi gerektiren büyük günahlar hariç “namaz”, kusurların ve hataların bağışlanmasına vesile olur (Hûd, 11/114).

Peygamberimiz (a.s.), الصلوات الخمس و الجمعة الى الجمعة كفارة لما بينهن ما لم تغش الكبائر

“Beş vakit namaz ve Cuma namazı diğer Cuma namazına kadar büyük günahlardan kaçınıldığı takdirde aralarında işlenen günahlara kefarettir” buyurmuştur.[11]

Namazın İnsana Kazandırdıkları

İslam’ın beş temel esasından biri olan[12] beş vakit namazı kılanın hayatta en az beş kazancı vardır:

a) Allah ve Peygambere itaat etmiş ve en faziletli ibadeti îfa etmiş olur.

Namaz; ilk defa farz kılınan, âhirette ilk sırada hesabı sorulacak olan ibadettir.[13]Çünkü namaz, dinin direği[14] ve imanın alameti[15] ve amellerin en fazîletlisi ve Allah’a en sevimli olanıdır:

اي الاعمال افضل

“Amel(ler)in Allah’a en sevimli olanı hangisidir?” sorusuna Peygamberimiz (a.s.),

الصلوة لوقتها “Vaktinde kılınan namazdır”[16]

اي العمل احب الى الله “Hangisi daha fazîletlidir?” sorusuna ise yine

الصلوة لوقتها “Vaktinde kılınan namazdır” cevabını vermiştir.[17]

رَأسُ اﻷمْرِ الاسلام وَعمُودُهُ اﻟﺻﻼََّةُ وَذِرْوَةِ سَنَامِهِ اَلْجِهَادُ

“İşin başı İslam, direkleri namaz, en yüksek noktası ise cihattır”[18] buyuran Peygamberimiz (a.s.), beş vakit namazını kılan kimseye Allah’ın “cennet” va'd ettiğini, kılmayan kimseye ise bir va’dinin bulunmadığını bildirmiştir:

b) Allah'ı anmış olur

İbadetlerden maksat Allah’ı anmaktır. Allah’ı anmanın en güzel yollarından biri Kur'ân-ı Kerim okumak ve namaz kılmaktır. Yüce Allah,

اقم الصلوة لذكري "Beni anmak için namaz kıl" buyurmuştur (Taha, 14). Namaz kılan kimse hem Kur'ân okumuş, hem Allah'ı tekbir, tespih ve dua ile anmış olur. Her türlü zikir namazda toplanmıştır.

c) Maddî ve manevî kirlerden temizlenir

Peygamberimiz (a.s.), beş vakit namazını kılan kimseyi günde beş defa bir nehirde yıkanan kimseye benzetmiştir:

ارايتم لو ان نهرا بباب احدكم يغتسل فيه كل يوم خمسا ما تقول ذلك يبقى من درنه

“Ne dersiniz? Birinizin kapısının önünde bir ırmak olsa ve burada günde beş defa yıkansa bu kimsede hiç kir kalır mı? (Sahabenin);

قالوا لا يبقى من درنه شيئا‘Hayır hiç bir kir kalmaz’ diye cevap vermeleri üzerine

قال فذالك مثل الصلوات الخمس يمحوا الله به الخطايا “İşte beş vakit namaz da böyledir. Allah, bu sebeple günahları temizler, yok eder”[19].

Günde beş vakit namazını kılan manevî kirlerden temizlendiği gibi dış çevre ile sürekli temas halinde olan organlar günde beş defa yıkandığı için kirlerden ve bulaşıcı mikroplardan temizlenmiş olur.

Vücut, elbise ve namaz kılınacak yeri temizlemek namazın şartı olduğu için namaz, kişiyi temiz olmaya mecbur eder.

d) Vakitlerini düzene koyar

Her namaz vaktinde kılınacağı için, kişinin hayatını düzen ve tertibe koyar

e) Günahlardan ve kötülüklerden korunur.

Namaz insanın fikir, kalp, ruh ve niyyet temizliğini temin eder, kötülüklerden uzak kalmasını temin eder. Her türlü haramlardan, çirkin söz, fiil ve davranışlardan uzak kalmasını sağlar.

اُتْلُ مَا اُوحِىَ اِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَاَقِمِ الصَّلوةَ اِنَّ الصَّلوةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَذِكْرُ اللّهِ اَكْبَرُ وَاللّهُ يَعْلَمُ مَاتَصْنَعُونَ

“(Ey Peygamberim!) Sana vahyedilen kitabı oku ve namazı doğru kıl. Çünkü namaz, hayasızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı anmak elbette (ibadetlerin) en büyüğüdür. Allah yaptıklarınızı bilir” (Ankebut: 29/45) anlamındaki âyet bunun açık delilidir.

f) Beş vakit namazını kılan kimse, kibir ve gururdan kurtulur. Alnının secde koyan insan, kul ve yaratılmış olduğunun farkına varır, dinin haram kıldığı kibir ve gururu terk eder. İnsan haklarına saygılı olur. Allah rızası için iş yapmaya alışır.

g) İlâhî murakabe altında olduğunun farkında olur.[20]

Peygamberimiz (a.s.), يتعاقبون فيكم ملائكة بالليل و ملائكت بالنهار و يجتمعون في صلاة الفجر و العصر ثم يعرج الذين باتوا فيكم فيسئلهم و هو اعلم بهم كيف تركتم عبادي فيقولون تركناهم و هم يصلون و اتيناهم و هم يصلون

“Gece ve gündüz melekleri sizi takip ederler. Sabah ve ikindi namazlarında toplanırlar. Sonra sizinle geceleyen melekler, ilâhî huzura çıkarlar. Rab’leri onlara, “-onları en iyi bir şekilde bildiği halde- kullarımı nasıl terk ettiniz?” diye sorar. Melekler, “onları namaz kılarken terk ettik ve namaz kılarken bulduk” cevabını verirler” demiştir.[21]

h) Kusurlarının bağışlanmasına vesile olur.

Namaz müminlerin kusurlarına kefâret ve Allah'ın mağfiretine vesile olur. Peygamberimiz (a.s.) şöyle buyurmuştur:

الصلوات الخمس و الجمعة الى الجمعة مكفرات لما بينهن اذا اجتنبت الكبائر

“Beş vakit namaz ve Cuma namazı diğer Cuma namazına kadar büyük günahlardan kaçınıldığı takdirde aralarında işlenen küçük günahlara kefarettir”,[22]

خمس صلوات افترضهن الله من احسن وضوءهن و صليهن لوقتهن و اتم ركوعهن و خشوعهن كان له على الله عهدا ان يغفر له و من لم يفعل فليس له على الله عهد ان شاء غفر و ان شاء عذبه

“Allah, beş vakit namazı (kullarına) farz kılmıştır. Kim abdesti güzelce alır, beş vakit namazı vaktinde kılar, rükûunu, secdesini ve huşûunu tam yaparsa bu kimseye Allah’ın onu bağışlayacağı (ve cennete koyacağına) dair ahdi (sözü) vardır. Namazlarını kılmayan kimseye ise Allah’ın bir sözü yoktur. Dilerse onu bağışlar (ve cennetine koyar), dilerse ona azap ede.”[23]

Müslüman, günde beş vakit namazını mutlaka kılar.

Namazı Kılmamanın Hükmü

Beş vakit namız kılmamak Allah’a isyan etmektir, büyük günahtır. Yüce Allah Kur’ân’da, namazlarını kılmayan kimselerin cezasını çekeceklerini bildirmektedir:

فخلف من من بعدهم خلف اضاعوا الصلواة واتبعوا الشهوات فسوف يلقون غيا

“Onlardan (peygamber ve salih kimselerden) sonra yerlerine öyle bir nesil geldi ki namazı zayi ettiler ve şehvetlerine uydular. Bunlar, cehenneme atılacaklardır” (Meryem, 159).

Bu âyet; namazlarını kılmayanların cehennemde cezalarını çekeceklerini bildirmektedir. Çünkü dinin direği ve mü’minin miracı olan namazı kılmayan bir insan diğer dînî görevlerinde de gevşektir, günah bataklığına dalmış ve böylece nefsine zulmetmiştir demektir.

İbn Abbas (ö.62/687) ve İbn Mes’ûd (ö.32/652), âyette geçen “gayyâ” kelimesinin cehennemde bir vadinin ismi olduğunu söylemiştir.[24]

Bu âyet; nefsine, şehvetlerine, iş, güç ve dünya meşgalesine, oyun ve eğlenceye dalıp namazlarını kılmayanların cehennemde cezalarını çekeceklerini bildirmektedir. Çünkü dinin direği ve mü’minin miracı olan namazı kılmayan bir insan diğer dînî görevlerinde de gevşektir, günah bataklığına dalmış ve böylece nefsine zulmetmiştir demektir.

Namazı kılmayan kimse, namazın farz oluşuna inanmadığı ve namazı önemsemediği veya tembelliği ve ihmalkârlığı ya da unuttuğu için kılmamıştır.

Farz oluşuna inanmadığı ve önemsemediği için namazı kılmayan kimse mü’min olamaz çünkü bu kimse Allah’ın kesin emrine inanmamaktadır. Farz oluşuna ve önemine inandığı halde tembelliği, ihmalkârlığı ve meşguliyeti sebebiyle şer’î bir özrü olmadan namazını kılmayan kimse büyük günaha girmiştir. Bir kısmını aşağıda zikrettiğimiz hadislerin ifade ettiği asıl mana da budur:

من ترك صلاة العصر فقد حبط عمله

“Kim ikindi namazını terk ederse ameli boşa gider”[25]

لا تتركوا الصلوة متعمدا فانه من ترك الصلوة متعمدا فقد برئت ذمة الله و رسوله

“Namazı kasten terk etmeyin. Kim kasten namazı terk ederse, Allah’ın ve Resulünün zimmetinden beri olur"[26].

Peygamberimiz (a.s.), bir gün namazdan söz etmiş ve şöyle demiştir:”

من خافظ عليها كانت له نورا و برهانا و نجاة يوم القيامة و من لم يحافظ عليها لم يكن له نورا و لا برهانا و لا نجاة و كان يوم القيامة مع قارون ز فرعون و هامان و ابي ابن حلف

"Kim namazına devam ederse bu namaz kıyamet gününde onun için (karanlığa karşı) nur, (doğruluğuna) delil ve (azaptan)kurtuluş olur. Kim namazına devam etmezse onun nuru, delili ve kurtuluşu olmaz. O kimse kıyamet gününde Karun, Firavun, Haman ve Übey İbn Halef ile beraber olur”[27].

Bu ve benzeri hadislerin zahiri, kasten namazı terk etmenin insanı küfre götürdüğünü ifade ediyor gibi anlaşılıyorsa da İslam alimleri, ancak namazın farz oluşunu inkâr ederek terk etmenin insanı küfre götüreceğini, bu ve benzeri hadislerin mü’minleri namazı terk etmekten sakındırmayı amaçladığını beyan etmişlerdir.[28] İmam Malik (ö.179/795) Ebû Hanîfe (ö.150/767) veİmam Şâfiî (ö.204/819) bu görüştedir.

Bir müminin namazını kılmaması düşünülemez. Namazı kılmayan kimse, namazın farz oluşuna inanmadığı veya namazı önemsemediği veya tembelliği ve ihmalkârlığı ya da unuttuğu için kılmamıştır. Namazını vaktinde kılmayı unutan kimse, hatırlayınca hemen namazını kılar. Unutmasından dolayı bir vebal yoktur.[29] Farz oluşuna inanmadığı ve önemsemediği için namazı kılmayan kimse mümin değildir. Çünkü Allah’ın kesin emrine inanmamaktadır. Farz oluşuna ve önemine inandığı halde tembelliği, ihmalkârlığı ve meşguliyeti sebebiyle şer’î bir özrü olmadan namazını kılmayan kimse büyük günaha girmiştir. Büyük günah işleyen kimsenin inkâr, şirk, nifak ve tekzîp (âyetleri yalanlama) hariç diğer büyük günahları işleyen kimse kafir ve münafık olmaz, imandan çıkmaz. Bu kimse tövbe etmeden ölürse işi Allah’a kalır. Allah, dilerse affeder, dilerse suçu nispetinde cezalandırır, sonra imanı sebebiyle cennetine koyar.[30]

Namazlarını kılmayan insanlar, diğer günahlardan da korunamazlar[31] işlediği günahlar kalbini karartır[32] ve dinden soğumalarına sebep olabilir. Bu sebeple müminin beş vakit namazını ihlas ve huşu ile kılması gerekir.

Namazı Huşu İle Kılmak

Fıkıh ve ilmihal kitaplarında namazın kılınış şekli, farzları, vacipleri, sünnetleri ve âdâbı detaylarıyla birlikte anlatılmıştır.

Müslümanın Peygamberin öğrettiği şekilde günde beş vakit namazını kılması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Allah’ın istediği şekilde maddî (Tevbe, 9/108) ve manevî (Maide, 5/56) kirlerden arındıktan sonra,

فول وجهك شطر المسجد احرام

“Yüzünüzü Mescid-i Haram yönüne çevir” (Bakara, 2/144) ve “O’nu tekbir ile yüceltin” talimatlarına uyarak niyet edip Allah'ü ekber diyerek namaza başlayan, namazda sağa sola iltifat etmeyip sadece secde mahalline bakan, elleri, ayakları ve diğer uzuvlarını saygı ifadesi olarak güzel bir vaziyette tutan, dünya kelamı konuşmadan, vakar ve sükûnet içerisinde, kemal-i edeple;

فقرؤا ما تيسر من القران

“Kur’an’dan kolayınıza geleni okuyun” (Müzzemmil, 73/20),

يا ايها الذين امنوا اركعوا واسجدوا

“Ey müminler! Rükû edin, secde edin” (Hac,22/ 77) ve

فاذكروا الله كما علمكم ما لم تكونوا تعلمون

“Bilmediklerinizi size öğrettiği şekilde Allah’ı anın / namazı kılın” (Bakara, 2/239) emirlerine uyup, zihnini dünya işleri ile ilgili kuruntulardan kurtararak tam bir konsantre içerisinde namazlarını Allah için Peygamberin tarif ettiği şekilde kılan mümin و قوموا لله قانتين “Allah için kalkıp divana durun” (Bakara, 2/238) emrine uymuş ve

قد افلح المؤمنون الذين هم في صلوتهم خاشعون

“Kurtuluşa eren müminler namazlarında huşu içindedirler” (Müminun, 23/2) âyetinde zikredilen niteliğe sahip olmuş olur.

Peygamberimizin tarif ettiği şekilde mümin; güzelce abdestini alıp gönlü, bedeni ve uzuvlarıyla namaza hazırlanmalı, kıyamda dimdik, rükuda dümdüz durmalı, rükudan kalkınca belini tam doğrultmalı ve en az sübhanellah diyecek kadar beklemeli, secdede ellerini ve ayaklarını kıbleye çevirmeli, iki secde arasında en az sübhanellah diyecek kadar kalmalı, dua, sure ve âyetleri güzelce ve doğru olarak okumalı, tadili erkâna, farz, vacip, sünnet ve müstehaplarına riayet ederek kemali edeple acele etmeden, itina ve ihlas ile beş vakit namazı kılmalıdır.

Namazın Cemaatle Kılınması

Beş vakit namazın cemaatle kılınması tek başına kılınmasından 27 derece daha sevaptır. Peygamberimiz (a.s);

ﺻﻼﺓ الجَمَاعَةِ أفضَلُ مِنْ ﺻﻼﺓ الْفَذِّ بِسَبْعٍ وَعِشْرِينَ دَرَجَةً

"Cemaatle kılınan namaz, ayrı kılınan namazdan yirmiyeydi derece üstündür"[33] buyurmuştur.

Peygamber Efendimiz hayatı boyunca cemaate imamlık yapmış, vefatına yakın hastalandığı zaman Hz. Ebubekr'i cemaate namaz kıldırmak için görevlendirmiş, kendisi de cemaate katılmıştır.

Peygamberimiz bir çok hadisinde namazların cemaatle kılınmasını tavsiye etmektedir:

لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا في النّدَاءِ وَالصَّف اﻷوَّلِ، ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إَّﻻ أنْ يَسْتهِمُوا عَلَيْهِ ﻻسْتَهَمُوا ولو يعلمون ما في التهجير، لاستبقوا إليه. ولو يعلمون ما في العتمة والصبح، لأتوهما ولو حبوا

“İnsanlar camide ilk safın sevabını bilselerdi, ön safta durabilmek için kura çekmekten başka yol bulamazlardı. Namazı ilk vaktinde kılmanın sevabını bilselerdi bunun için yarışırlardı. Yatsı namazı ile sabah namazının faziletini bilselerdi, emekleyerek te olsa bu namazları cemaatle kılmaya gelirlerdi. “[34]

«مَنْ صَلَّى العِشَاءَ في جَـمَاعَةٍ ، فَكَأَنَّما قامَ نِصْف اللَّيْل وَمَنْ صَلَّى الصبْح في جَمَاعَةٍ ، فَكَأَنَّما صَلَّى اللَّيْل كُلَّهُ َ

“Kim yatsı namazını cemaatle kılarsa, gece yarısına kadar namaz kılmış sevabını alır, sabah namazını da cemaatle kılarsa bütün geceyi namaz kılarak geçirmiş gibi sevap alır.”[35]

ما مِن ثَلاثَةٍ في قَرْيَةٍ ولا بَدْوٍ لا تُقَامُ فِيهمُ الصَّلاةُ إِلاَّ قدِ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ . فَعَلَيكُمْ بِالجَمَاعَةِ ، فَإِنَّمَا يأْكُلُ الذِّئْبُ مِنَ الغَنمِ القَاصِيَةَ

“Üç kişi bir köyde veya sahrada bulunur ve cemaatle namaz kılınmazsa, şeytan onlara hakim olur, öyleyse cemaatten ayrılma. Çünkü kurt ancak sürüden ayrılan koyunu kapar.”[36]

Bu hadisler beş vakit namazı cemaatle kılmanın önemine vurgu yapmaktadır. Müslüman zamın olduğu ve mazereti bulunmadığı sürece beş vakit namazı cemaatle kılmaya çalışmalıdır.

Sonuç

İnsanın yaratılış gayesi olan “ibadet” görevini yerine getirebilmesi için her şeyden önce iman etmesi, Allah ve Peygamberine itaat etmesi ve özellikle ibadetlerin başı olan beş vakit namazı saygı ve kemali edeple kılması gerekir. Bu Allah’ın kesim emridir. Allah'ın bu emrine uyup namazını kılan O’nun rızası ve cennetini kazanır; uymayan O'na isyan etmiş, büyük günaha girmiş, nefsine zulmetmiş ve kendisini ilahî cezaya maruz bırakmış olur.

[1] Bu bölüm Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi Yusuf ALTAŞ tarafından hazırlanmıştır.

[2] Bakara, 2/83. Mâide, 5/12. Yûnûs, 10/87. Hûd, 11/87. İbrâhîm, 14/37,40. Meryem, 19/31,35. Tâhâ, 20/14,132. Enbiyâ, 21/73.

[3] bk. İsmail Karagöz'ün Namazların Kısaltılarak ve Birleştirilerek Kılınması Seferilik ve Hükümleri, Hakses, Yay. Ankara, 199) adlı eseri ile Namazları Dosdoğru Kılabilmek (Diyanet Aylık Dergisi, Mayıs, 2003) vaaz örneğinden yararlanılmıştır..

[4] Enfâl, 8/35. Tevbe, 9/91,103. İsrâ, 17/110. Nûr, 24/ 41, Ahzâb, 33/43,56.

[5] Hamdi Yazır, Hak Dîni Kur’ân Dili, I, 190-191. Eser Neşriyat, İst. 1971. Karagöz, . s, 3-17.

[6] Buhari, Ezan,18. I, 155.

[7] Müslim, Salâtü’l-müsâfirîn, 4.I, 478. Ebû Davut, Salat, 27. II, 7.

[8] Müslim, Salâtü’l-müsâfirîn, 52, I, 490. Buhârî, Taksîrü’s-salâti, 13, II.39.

[9] Peygamberimiz (a.s.), “ma’siyetle emredilmesi hariç, müslüman kişinin sevdiği ve sevmediği her konuda söz dinlemesi ve itaat etmesi farzdır. Eğer bir ma’siyet ( dinen suç/günah olan bir söz ve fiil) ile emredilirse bu konuda söz dinlemez ve itaat etmez” buyurmuştur. Tirmizî, Cihad, 29. No:1759. IV,209. Müslim, İmare, 38. II,1469. Bir başka hadisinde ise “Allah’a isyan konusunda kula itaat olmaz. İtaat ancak maruf olan şeylerde olur” buyurmuştur. Müslim, İmare, 8. II, 1469.

[10] Tirmizî, Ebvâbü’s-Salati, 434. II, 516. Ahmed, V, 251.

[11] Müslim, Tahâre, 14-15. I, 209. Ahmed, II, 229.

[12] Müslim, İman, 1, 5,7,8,19 I, 7,39,40,41,45.

[13] Nesâî, Salat, 9. I, 231-233.

[14] Aclûnî, Keşfü’l-Hafâ, II, 39-40.

[15] Aclûnî, II, 40.

[16] Buhârî, Mevâkît, 5. I, 134.

[17] Buhârî, Mevâkîtü’s-Salati, 5. I, 134; Müslim, İman, 137. I,89.

[18] Tirmizî, İman 8……

[19] Buhârî, Mevâkîtu’s-Salâti, 6. I, 134.

[20] İsmail KARAGÖZ a.g.m.

[21] Buhârî, Mevâkît, 16. I, 139.

[22] Müslim, Tahâre, 16. I, 209. Ahmed, II, 229.

[23] Ebû Dâvûd, Salat, 9. I, 295-296.

[24] Nesefî, Ebû’l-Berakât, Abdullah b. Ahmed, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, IV, 168. (Mecmûatün Mine’t-Tefâsîr) Çağrı yay. İst. 1971. Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed, el-Câmi’ Li Ahkâmi’l-Kur’ân, XI, 125. Kahire, 1935.

[25] Buhârî, Mevâkîtü’s-Salâti, 15. I, 138.

[26] Ahmed, VI, 421.

[27] Ahmed, II, 169.

[28] Celâlüddîn es-Süyûtî, Sünen-i Nesâî Şerhı, I, 231-233. Nesâî’nin Sünen’i ile birlikte. Alâüddîn Abidîn el-Hediyyetü’l-Alâiyye, s.74. Kahraman Yay. İst. 1984. Seyyid Sabık, Fıkhu’s-Sünne, I, 90-91 Mısır, tarihsiz

[29] Buhârî, Mevâkît, 37. I, 148. Müslim, Mesâcid, 309. I, 471. Ebû Dâvûd, Salat, 11. I, 303. Nesâî, Mavâkît, 52-54. I, 293, 295-296. .İbn Mâce, Salat, 10. I, 227.. Ahmed, III,1000.

[30] İsmail Karagöz, a.g.e. s. 10-11.

[31] Ankebut, 29/43

[32] Mutaffifîn, 83/14.

[33] Buhârî, Ezân 30, I, 158.

[34] Buhari, Ezan, 9, I, 152. .Müslim, Salat, 129. I, 454.

[35] Müslim Mesacid, 260. I, 454.

[36] Ebu Davud, Salat 47. No: 547. I, 371. Nesâî, İmamet 48. II, 106-107.

NAMAZ - NAMAZIN ÖNEMI | fikih.ihya.org - islam fikhi

fikih.ihya.org/islam-fikhi/namaz-namazin-onemi.html

Eğer Islâm'i tek ke

.

NAMAZ - NAMAZIN ÖNEMI

Eğer Islâm'i tek kelime ile anlatmamız istense, "Namaz" diyebiliriz. Bu yüzden Allah Rasülü namazı, "dinin orta direği" diye nitelemiştir.(el-Hindî age. I/278 (1372), Ebu Naîm'den.)

İnsanlar Allah'ı tanımak için yaratılmışlardır. (K. ez-Zâriyat (51 ) 56: Ayrıca bk, Aclûn[M1]î[M2], Kesfu'I-hafâ N/173.) Allah'ı iyi tanımışlığın en güzel göstergesi namazdır.

Namazın toplayıcılık niteliği vardır. Onda her türlü ibadetten bir parça bulunur. (Imam Rabbani Mektubat'ında bunu güzel izah eder.)

Namazı Yaratıcımız (c.c.) imana denk tutmus ve kıble değiştiginde, "geçmiş namazlarımız boşa mi gitti?" diye soranlara, "Allah sizin imanınızı zayi etmez" buyurarak, namazdan "iman" diye söz etmiştir. (K. Bakara (2) 143.)

Bu yüzden sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)'in arkadaşları da: "Biz namazdan başka hiçbir ibadeti terketmeyi küfre yani. kâfir olmaya denk saymazdık" demişlerdir.

Dünyada en üst makamdan en aşağı görülenine kadar herkesi aynı safta toplayıp, Allah'ın karşısında hepsinin insan olarak eşit olduklarını namaz kadar vurgulayan bir başka eylem yoktur.

İnsanın bedeninin gıdaya ve çeşitli vitaminlere ihtiyacı olduğu gibi, ruhunun da gıdaya ve vitaminlere ihtiyacı vardır. Ruhun temel gıdası namazdır. Ve insanın bedeni çeşitli kirlerle kirlendigi gibi ruhu da kirlenir. Namaz bu her iki kiri de temizler.

Namaz insanı yalnızlık duygusundan kurtarır. Günde en az beş defa tekbir alırken dünyayı ve içinde bulunanları arkasına atan, bu hareketiyle en azından şunları demek ister:

Bütün dünya bir yana olsa bana Allah'ım yeter. Ben ondan başka boyun eğecek kimse tanımıyorum.

Allah-u Ekber = En büyük Allah'tir, diyorum ve benim namazıma O'nun ihtiyacı olmadığını da böylelikle itiraf ediyorum.

Namaz sevgili Peygamberimiz aracılığıyla bizzat Yüce Allah'ımızın bize gönderdiği bir hediyedir; onu nasıl reddederiz?

Namaz Miraç hediyesi olmakla mü'minlerin Miracı sayılmıştır. Yani namaz insanı manâ âleminde alabildiğine yükselten bir asansördür. Ona tutunmayanlar aşağıların aşağısında kalacaklardır.

Namaza belki de en az muhtaç olan insan, Allah'ın Rasûlü Muhammed'dir. Ama o, aynı zamanda namazı en iyi anlayan insandır. Bu yüzden onun, ayakları şişecek kadar namaz kıldığıolurdu. Aişe annemiz ona bir seferinde acıyarak: "Ey Allah'ın Rasûlü, Allah senin geçmiş gelecek bütün günahlarını bağışladığını söylüyor, öyleyse kendini bunca yormak niçin?" diye sorduğunda O da:

"Sükreden bir kul olmayayım mi?" buyurmuştur. (Buharî tefsir 48, teheccüd 6; Müslim, münafikûn 79, 81.) Demek ki namaz, Allah'ımızın verdiği sayısız nimetlere karşı da bir şükür, yani tesekkürdür.

Artık kalp temizliğinin nasıl olduğunu daha iyi anlıyor olmalıyız. Demek ki, kalp temizliği namaz kılmamayı değil, daha çok kılmayı gerektirir.

Ancak namazın bütün bu iyi etkileri için bir şart vardır: Onu Allah'la yüzyüzeymis gibi kılmak. Yani "huşû" ya da "ihsan". Kendisini Allah'la konuşuyor sayarak o şekilde namaz kılmak. Onun için namaz kılanın önünden geçilmez. Konuşanlar, arasından geçmek terbiyesizliktir.

Bu yüzden Allah, kurtuluşa erecekler içerisinde öncelikle namazlarını "huşû" içinde kılanları sayar. ("Mû'minler elbette kurtulacaktır: Onlar ki, namazlarında huşuludurlar, boş şeylerden yüzçevirirler, zekâtlarını verirler, ırzlarını korurlar..:' K. Müminûn (23) 1-9.)

Bu yüzden Allah (c.c.) "Beni anmak için namaz kıl." (Tâ-hâ (20) 14.) buyurur. Demek ki namaz Allah'ı anmak yani zikretmek ve hatırlamak için kılınır.

Bu yüzden Allah (c.c.): "dosdoğru kılınan namaz insanları her kötülükten alıkoyar." (Akebût (29) 45.) buyurur. Bunu herkes, kırk gün değil, sadece bir hafta, hattâ bir gün huşû'lu namaz kılmakla açık seçik görür. Ama olabildiğince düşünerek, olabildiğince kontaktta.

Bu yüzden Allah Rasûlü dünya meşgaleleriyle yorulduğu ve sıkıldığızamanlarda: "Ey Bilal, kalk da bizi ferahlat!" (Ebû Dâvûd, edep 78; Müsned V/364, 371.) yani, ezan oku da namaz kılalım, buyururlardı.

Onun arkadaşlarından bazıları da namaza durduklarında Allah'tan başka her şeyi unuturlardı. Hattâ birisinin sırtına ok saplanmışti. Acısına dayanamadığı için çıkaramıyorlardı. Bu yüzden o namaza durduğunda çıkardılar. Duymamıştı bile. (Benzer bir olay için bk. Kandıhlevî, Hayâtu's-sahabe NI/605.)

Bir başkası, namazda hatırına gelip kendisini Allah'ı anmaktan alıkoyduğu için, çok değerli hurma bahçesini Allah Rasûlü'ne bağışladı. (bk. Kandıhlevî age NI/544; Ibnü'I-münzir, et-Tergib I/316. )

Artık nasıl namaz kılmayız? Nasıl AlIah'a kulluğu kabullenmeyiz? Nasıl çocuğumuza namaz kıldırmamakla ona acıdığımızı zannederiz? Namazın yaşınıda, onu emreden belirliyor ve elçisine: "Çocuklarınız yedi yaşına gelince onlara namaz kılmayı öğretin ve onları namaza başlatin, on yaşına geldiklerinde de, eğer namaz kılmadıkları olursa, dövün, yataklarını da ayırın." 24 dedirtiyor. Gerçekten de çocukken başlanılmayan şeylere sonradan alışmak çok zordur.

.

Namaz'in dinimizdeki önemi

www.enfal.de/namaz3-4.htm

Namaz'in dinimizdeki önemi. Namaz'in önemini bildiren, âyetler ve hadisler. Muhakkak ki Allah(C.C.)'in varligina

.Namaz'in dinimizdeki önemi

Namaz'in önemini bildiren, âyetler ve hadisler

Muhakkak ki Allah(C.C.)'in varligina, birligine inanmak farzlarin en büyügüdür. Bundan sonra farzlarin en büyügü Namazdir.

Namaz, imanin alâmetidir, kalbin nurudur, ruhun kuvvetidir, mü'minin mí'raci (Allah'in huzurunda olmasi) dir. Mü'min namaz sayesinde Allah (C.C.)'in maneví huzuruna cikabil-mektedir. Mü'minler icin bu ne yüce bir sereftir.

Bütün hakiki dinler, insanlara namaz kilmalarini emr etmislerdir. Müslümanlara namaz Hz. Peygamber (S.A.V.)'in mi'rac gecesinde bes vakit olarak farz kilinmistir.

Kuran-i Kerimde (Ankebut sures, 45) namazin kilinmasi defalarca emredilmektedir. „Rasulüm! Sana vahy olunan Kur'ân âyetlerini güzelce oku ve namazini erkân ve âdabina riâyetle kil, süphe yokki namaz, edebe, namusa, uygun olmayan seylerden, cirkin görülen islerden men eder. Her halde Allah Teâla'nin zikri her ibadetten daha büyüktür. Allah Teâla bütün islediklerinizi bilir."

Hadis:i Serifler'de de:

„Namaz, dinin diregidir, Kim onu terk ederse, dinini der heder eder."
„Namaz, cennet'in anahtaridir."
„Namaz, her hayrin anahtaridir."
„Namaz, mü'minin mi'racidir."

Hz. Peygamber (S.A.V.) söyle buyurmustur. „Bes vakit namaz (kilan) evin önünde bol miktarda akan tatli bir suda günde bes defa yikanan gibidir, bu adamda kir namina bir sey kalir mi? Hayir, bir sey kalmaz dediler, Hz. Peygamber (S.A.V.) iste su kiri giderdigi gibi bes vakit namaz da günahlari giderir." (Müslim (R.A.), Câbir (R.A.) )

Büyüklerden Bekr ibn-i Abdullah:"Allah ile tercümansiz konusmak istersen namaz kil!", diyor.

Bu mühüm ibadeti yerine getirenler, Allah (C.C.)' in büyük lutfuna ve rahmetine ereceklerdir. Bunu kasden terkedenler de cok siddetli âzaba müstehakl olacaklardir.

Müslüman cocuklarina namaz kilmayi ögretme konusunda Hz. Peygamber (S.A.V.) söyle uyarmaktadir.:"Cocuklariniz - onlar yedi yasina girdiklerinde namaz ile emredin. On yasina girdiklerinde (eger kilmazlarsa) onlari bü yüzden dayak atin ve bu yasta onlarin yataklarini birbirinden ayirin (uzak tutun)" (Ebu Davud)

Ibn-i Abidin, namazin sadece bedenle yapilan bir ibadet oldugunu kaydettikten sonra:

„Cünkü beden-i ibadetten maksad, bedeni yormak, kötülügü emreden nefsi kahr etmektir.", hükmünü zikreder. Malúm oldugu üzere Kur'an-i Kerimde:"Nefis, muhakkak ki olanca siddetiyle kötülügü emredendir." (Yusuf Suresi: 53 (Tefsir-i Hezin' de: Insana sürekli kötülügü emreden nefsin „Nefs-i Emmare" oldugu kaydedilir. Nefs-i Emmare, hayvanlarda da daha bütün canlilarda bulunur. Dünyevi lezzet ve sehvetlere kapilmis nefis demektir. ) hükmü tasrih olunmustur. Nefsin heva ve heveslerini ortadan kaldira bilmek icin, günde bes vakit Allah Teâla (C.C.) 'nin emrine teslim olmak ve gercekten ibadet etmek zaruridir, demektedir.

Hz. Peygamber (S.A.V.) :"Allah Teâla (C.C.) muhakkak ki, müslüman olan her erkege ve kadina günde bes vakit namazi farz kilmistir." buyurdugu bilinmektedir. Dolayisiyla bes vakit namaz, kitap, sünnet ve sahabe-i kiram'in icma-i ile sabittir.

.

NAMAZIN ÖNEMİ) - IslamKutuphanesi.com

www.islamkutuphanesi.com/turkcekitap/online/ahkam.../namaz/onem.htm
Namazın dindeki ma

.

NICIN NAMAZ KILALIM

Her insan, hayatın coşkun denizinde, özellikle zorluk ve sıkıntı anlarında, kendi deruni ıstırap ve kaygılarını yatıştırmak için sağlam bir manevi sığınağa ihtiyaç duyar. Gerçek şu ki bu sığınak Allah’ı anmaktan başka bir şey olamaz.

Allah Teala çöyle buyurur:

...Bilin ki, ancak Allah’ı anmakla kalpler güvene kavuşur.(1)

Yüce Allah’ın bizim ibadetimize hiçbir ihtiyacı yoktur; ama bizler, Allah’a ve onunla ilişki vesilesi olan ibadet ve namaza muhtacız. Namaz, kul ile Yüce Allah arasında sürekli bir irtibat vesilesidir. Zayıf ve güçsüz insanın, güçlü ve kadir olan Allah Teala ile bu manevi ilişkisi, çeşitli zorluklar karşısında insana güç verir. Hayatın zorluklarında şaşkınlığa uğramış insan, sadece Allah’a yönelmekle huzura kavuşabilir ve namaz insanın Allah’a yönelmesini, O’na bağlanmasını sağlar. Çünkü niyet, iftitah tekbiri, fatiha ve fatihadan sonra bir surenin okunması, rüku, secde, teşehhüt, selam ve namazın diğer vacip ve şartları insanın kalbini Allah’a yönlendirecek özelliğe sahiptir. Namaz kılan bir mümin, her gece ve gündüz, beş defa bütün varlığıyla Allah’a yönelmektedir.

Bir pusulanın denizdeki gemiye hedefe doğru kılavuzluk etmesi gibi namaz da mümini, sürekli olarak, en yüce hedef olan lıkaullahh’a (Allah’a kavuşmaya) doğru kılavuzluk etmekte ve onu yanlış yollara sapmaktan korumaktadır.

Resulullah (Allah’ın salat ve selamı ona ve Ehl-i Beyt’in’e olsun) şöyle buyuruyor:

“Mümin namaza başladığında, Allah Teala, namazı bitirinceye kadar lütuf ve merhamet ile ona bakar ve o ilahi merhamet gölgesinde yer alır; onun etrafını göğün ufuklarına kadar melekler sarar ve Yüce Allah bir meleği onun baş ucunda durup şöyle demekle görevlendirir: Ey namaz kılan! Eğer kimin sana baktığını ve kiminle raz-u niyaz ettiğini bilseydin, asla bu yerinden ayrılmazdın ve başka bir şeye ilgi göstermezdin.”(2)

Başka bir hadiste de şöyle yer almıştır:

“Eğer namaz kılan Allah’ın azamet ve yüceliğinin ne derecede onu sardığını bilseydi, başını secdeden kaldırmak istemezdi.”(3)

Sekizinci İmamımız Rıza (a.s) namazın farz oluş hikmetini açıklarken şöyle buyurmuştur:

“Namaz, kulun kendi Mevla ve yaratıcısını unutmayarak kendi haddini aşmaması için gece-gündüz Allah Teala’yı anmasını sağlar. Allah’ı hatırlamak ve O’nun huzurunda ibadet için kalkmak, insanin günaha düşmesine engel olur ve onu çeşitli fesatlara düşmekten kurtarır.”(4)

Yine Resulullah (Allah’ın salat ve selamı ona ve Ehl-i Beyt’in’e olsun) namaz hakkında soran birisine şöyle buyurmuştur:

“Namaz dinin hükümlerindendir; Yüce Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak vesilesi ve peygamberlerin apaçık yollarındandır. Namaz kılan, melekler tarafından sevilir. Namaz; hidayet, iman, marifet ve rızkının bol olmasına vücudunun sıhhatine vesiledir. Namaz, şeytanı üzer ve kafirlere karşı da bir silahtır. Namaz, duanın icabet olmasına ve diğer amellerin kabul olmasına vesile olur; namaz müminin ahireti için bir azık, ölüm meleğine karşı şefaatçi, kabirde yoldaşı ve sergisi, nekir ve münkerin kabirdeki sorularına karşı cevabı, kıyamet günü namaz kılanın tacı, yüzünün nuru ve elbisesi, ateşe karşı korunağı Yüce Rabbine karşı delili ve bedeninin ateşte yanmaktan koruyucusu, sırattan geçiş izni, hurilerin mihri ve ebedi cennetin karşılığıdır. Kul, namaz ile yüce makamlara ulaşır; çünkü namaz, Allah’ı her eksiklikten tenzih etmek, O’nun tekliğine şahadet getirmek, O’na hamd etmek, tekbir getirmek O’nu övgüyle anmak, takdis etmek, zikir ve dua etmektir. (5)

Namaz, Yüce Allah’a karşı şükür etmektir. Allah’ın bize verdiği nimetleri saymak mümkün değildir; bu nimetler karşısında namaz küçük bir teşekkür mesabesindedir.

Dördüncü Masum İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle naklediyor:

Büyükbabam Resulullah (s.a.a), çok ibadet eder ve namaz kılardı; namaz için ayakta durmaktan ayakları şişmişti. Kendisine, “Senin geçmiş ve gelecek tüm günahlarını Allah Teala, bağışlamış olmasına rağmen(6) neden bu kadar kendini zorluğa düşürüyorsun?” denince, Resulullah, “Acaba ben şükür eden bir kul olmayayım mı?” diye cevap verdi.(7)

Allah ibadet ve kulluğa layıktır. Hz. Ali (a.s) kendi duasında şöyle diyor:

“Allah’ım ben sana cehennemin azabının korkusundan veya cennete olan özentiden ibadet etmiyorum. Seni kulluk edilemeye ve ibadet olunmaya layık bulmuşum; sana ibadetim bu yüzdendir.(8)

Namaz kılmak erginlik çağına ulaşan akıl sahibi her insana, tüm şartlarda farzdır. Hatta savaş meydanında savaş halindeki bir kimsenin veya suda boğulmakta olan bir insanın bile namazı belirlenen kısa şekilde yerine getirmesi gerekir.

Namazın dindeki manevi önemi yüzünden din önderleri namazı dinin direği olarak nitelendirmiş ve bilerek namaz kılmayanın, dinini tahrip ettiğini açıklamışlardır.(9)

İmam Cafer Sadık (a.s)’dan Yüce Allah’a en güzel yakınlaşmak vesilesi nedir diye sorulunca “Allah’ı tanımaktan sonra Allah’a yakın olmak için namazdan daha önemli bir şey olduğunu bilmiyorum” demiştir.(10)

Yine buyurmuşlar ki:

“Hesap anında her şeyden önce, kul namaz yönünden hesaba çekilecek; eğer namazı kabul olursa, diğer amalleri de kabul olur; eğer namazı reddedilirse, diğer amelleri de reddedilir.”(11)

İmam Cafer Sadık (a.s) vefat zamanı yaklaşınca tüm akraba ve yakınlarını çağırarak onlara şöyle demiştir:

“Bizim şefaatimiz, namaza önem vermeyen kimseye ulaşmaz.”(12)

Namaz, Hz Muhammed’in ( Allah’ın salat ve selamı ona ve Ehl-i Beyt’in’e olsun) peygamberlikle görevlendirildiği ilk günlerden itibaren, teşri edilen hükümler arasındadır. Peygamber Hz. Hatice ve o zaman on yaşında olan Ali (a.s) ile birlikte müşriklerin çeşitli eziyetlerine aldırmayarak, Kabe’nin etrafında bu ilahi farizayı yerine getiriyorlardı.

Kur’an-ı Kerim’de namaza çok önem verilmiştir. Kur’an’da, on dört yerde hakkınca namazı yerine getirin, ayakta tutun anlamına gelen ekimu veya ekimne tabirleri ve beş yerde namazı ayakta tut anlamına gelen ekim tabiri yer almıştır. Bir çok ayette de Akame yukımu, yukımune ve mukimin tabirleriyle namazı hakkınca yerine getiren müminlerden söz edilmiş ve övülmüşlerdir.

Bazı ayetlerde namazı hakkınca kılanlardan manevi ticaretlerinde asla zarara uğramayanlar olarak söz edilmiş.(13) Ve bir ayette de müminlerin, sadece namaz kılan zekat veren ve ahirete yakinleri olan kimseler oldukları açıklanmıştır.(14)

Taif Şehrinin halkı İslam’a girmeleri için bazı koşullar öne sürmüş ve bu koşullar arasında namazın kendilerine farz olmaması talebinde bulunmuşlardı; Peygamber onlara verdiği cevapta: “Ama namaz ile ilgili koşulunuza gelince, namazsız bir dinin hayrı yoktur” diye buyurmuştur.(15)

Namazı terk etmek büyük bir günahtır ve insanın dini yönden tamamen düşüşüne ve cehennem azabına duçar olmasına sebep olur.

Allah Teala, Kuran-ı Kerim’de buyuruyor ki, Ahirette bazı suçlulara şöyle sorarlar:

“Sizi cehenneme düşüren nedir? Onlar şöyle derler: ‘Biz namaz kılanlardan değildik...”(16)

Din Önderleri ve Namaz

Tarih ve siyer kitapları incelendiğinde, Peygamber (Allah’ın salat ve selamı ona ve Ehl-i Beyt’in’e olsun) ve Ehl-i Beyt imamlarının her amelden daha çok namaza önem verdikleri anlaşılır. Biz bu konuda bazı örneklere işaret edeceğiz:

Zalim Abbasi Halifesi Me’mun bir plan çerçevesinde birkaç defa İslam aleminde o güne kadar eşine rastlanmayan toplantılar düzenlemiş ve bir çok mezhep ve dinlerin büyük bilginlerini bir araya getirerek İmam Rıza aleyhisselam ile tartışmalarını kararlaştırmıştı; onun gayesi bu yolla İmam’da ilim yönünden bir eksiklik yakalayıp İmam’ın manevi ve ilmi makamına gölge düşürmekti. Ama İmam Rıza (a.s) Allah’ın verdiği vehbi ilimle tek başına onların tüm sorularına cevap vererek hepsini delillerle ikna edip susturmuştur.

Tarihte nakledildiğine göre, bunca önemli bir toplantı esnasında, İmam Rıza (a.s) namaz vakti olunca Memun’a yönelerek ‘Namaz vakti olmuştur’ dedi ve namaz için toplantıya ara verilmesini istedi; bu sırada büyük bir bilgin olan İmran, İmam ile konuşmaktaydı. İmam’a yönelerek “benim cevabımı yarıda bırakma; kalbim yumuşamıştır ve senin sözlerini kabul etmeye hazırlıklıyım diye ricada bulundu, ama İmam bu isteği kabul etmedi ve namaz kılıp geri dönerim” diye karşılık verdi ve sonra namaz için ayağa kalktı.(17)

İmam Sadık, dört gün sabahtan öğleye kadar tevhit hakkında öğrencilerinden biri olan Mufazzal b. Ömer’e özel olarak ders veriyordu. Ama namaz vakti olur olmaz derse ara veriyor ve namaz kılıyordu.(18)

Sıffın savaşının en çetin muharebe gecelerinden biri olan Leylet’ul-Harır’de, savaşın, amansız şekilde sürmesine ve bizzat Hz. Ali aleyhisselam’ın da savaşa katılmasına ve şiddetle çatışmasına rağmen gece namazını bile terk etmedi ve meydanda gece namazını kıldı..(19)

Yine Sıffin savaşında bir başka gün, İbn-i Abbas, Hz. Ali aleyhisselam’ın meydanın ortasında bir yandan savaşırken ara sıra göğe baktığını gördü; İmam’a yaklaşarak ne yapıyorsunuz? dedi İmam ‘güneşe bakıyorum ki, öğle olduysa namaz kılayım’ dedi. İbn-i Abbas şaşkınlıkla “Acaba savaşın bu kızgın zamanı namaz kılmak olur mu?! Muharebe, namaz kılmamıza engeldir” dedi. Ama İmam Ali (a.s) “Biz onlarla ne için savaşıyoruz?! Biz sadece namaz için savaşıyoruz” dedi...”(20)

Kerbela’da Hz. Hüseyin (a.s)’la Yezid’in ordusu karşı karşıya gelmişti; Aşura gününün öğle vaktiydi. O gün sabah erkenden Kerbela kahramanları, düşmanın kalabalık ordusuna ve kendi sayılarının az oluşuna bakmayarak, en zor şartlarda bile mümin kimsenin hak ve İslam yolunda her türlü fedakarlığa hazır olması ve Allah yolunda her şeyini vermekten çekinmemesi gerektiğini göstermek için eşsiz bir yiğitlik destanını sergiliyorlardı. Bazıları şahadet şerbetini içmiş ve geri kalanlar da Hz. Hüseyin ile birlikte tüm varlıklarıyla düşmana karşı savaşmaktaydılar. İmam’ın ordusundan olan Ebu Semame Seydavi Hz Hüseyin’e yaklaşarak şöyle dedi:

“Canım sana feda olsun. Düşmanlar bize yaklaşmış bulunuyorlar; ama ben şehit olmadan onlar sana dokunamazlar; seni şehit edemezler. Allah’a kavuşmadan önce öğle namazımı seninle kılmak istiyorum” dedi.

İmam aleyhisselam, başını kaldırıp göğe baktı ve “Namazı hatırlattın; Allah seni namaz kılanlardan etsin. Evet, şimdi namaz vaktidir; düşmandan namaz için muharebeye ara verilmesini isteyin” dedi Düşman bu isteği kabul etmedi. Buna rağmen, İmam (a.s) henüz şehit düşmemiş olan ashabıyla İslam’da muharebe vakti için belirlenen şekilde namazlarını kılmaya başladılar. Bu halde İmamı korumak için ashaptan bir grup düşmanın önünde durup kendi canlarını siper ettiler ve bir grup İmam’ın eşliğinde namaz kıldılar. Ve sonra bu grup öne geçtiler ve birinci grup İmam’la namazlarını kıldılar.”(21)

Namazın Ferdi Etkileri

Biz müminler ve Ehl-i Beyt şiası namaza gereken önemi vermeliyiz. Namaz bir örf ve ananeden ibaret değildir. Namaz, ister bireyin kendisi açısından ve ister toplumsal açıdan çok önemli semerelere sahip ilahi bir görevdir.

Namaz, insanın hem ruhunu, hem vücudunu, hem de fikrini etkilemekte ve tüm bunları insanın mutluluğu için devreye sokmaktadır.

Namazın en önemli sonuçlarından biri, insanı kötülüklerden korumasıdır. Allah Teala buyuruyor ki

“...Namazı hakkınca kılın. Gerçekten namaz (insanı) kötülüklerden sakındırır...”(22)

Namaz, ruhun kemale ermesi ve insanın kötülüklerden arınması ve fikrin olgunlaşması için Yüce Allah tarafından konulmuş eğitici bir programdır ve aynı zamanda sürekli olarak kul ile Allah’ın ilişkisini sağlayan bir vasıtadır.

Namaz, insanın iradesini zayıflatan ve onu cebren günahtan koruyan muhtevasız bir ibadet değildir; namaz doğru şekilde kılınırsa, insana ruhi yönden öyle bir aydınlık ve güç kazandırır ki, insan kendi iradesiyle iyi işlere daha fazla önem vermeye başlar ve kötülüklerden kaçınır. Ama namaz kılamayan bir kimsede böyle bir ruhi hazırlık ve güç bulunmaz bu yüzden namaz kılmayan birisinin kötülüklerden kendi isteğiyle kopması ve iyiliklere yönelmesi kolay değildir.

Namaz mümin kimsenin doğruluk ve takvasının artmasına sebep olur. Namazı kılmamak ise kişinin kalbinin kararmasına ve daha fazla günaha yönelmesine ve nihayet kurtuluş yollarının yüzüne kapanarak cehennemlik olmasına sebep olur. Elbette namazın insanı kötülüklerden korumasının değişik aşamaları vardır ve bu namaz kılanın iman derecesine, namaza gerçek manada yönelişine, namazda kalbinin huşu ve huzu içerisinde olmasına bağlı olarak değişmektedir.

Namazı, kural ve adabını riayet ederek tam olarak yerine getirmek, insanın yüce ilahi makamlara ve insani erdemlere erişmesinde büyük bir rol oynamakta ve birey ve toplum olarak insanın sağlıklı bir hayata kavuşmasına yardımcı olmaktadır.

Namaz kılan kimse, gasp olan bir elbiseyle ve gasp olan bir yerde namazın geçersiz ve batıl olduğunu bildiği için, hatta abdest ve gusül almak için kullanılan suyun bile temiz ve helal olmasının şart olduğunu nazara alarak başkalarının hakkına riayet etmeye, onların malına el uzatmamaya ve sürekli olarak gasp olan bir şeyden sakınmaya dini bir görev olarak özen gösterir.

Namazdaki rüku, secde ve diğer farzları emir olunduğu şekilde yerine getirmek, namaz kılanı sürekli olarak düzenli olmaya ve işlerinde ihmalkarlık ve başıboşluktan uzak olmaya alıştırır.

Yüce Allah huzurunda boyun eğme ve onun verdiği nimetleri anmak gayesini taşıyan namaz, kişinin mütevazı ve başkalarının iyiliği karşısında duyarlı olmasına ve tekebbür, çekemezlik, bencillik ve diğer kötü huylardan uzak olmasına sebep olur.

Hz. Fatıma (s.a) şöyle buyurmuştur:

“Allah, imanı sizler için şirkten temizlenme ve namazı kibirden korunmak vesilesi kılmıştır.” (23)

Namaz kılan bir kimse, namazının Allah katında kabul olması için diğer davranışlarını da düzeltmeye çalışır. Çünkü namazının kabul olmadığı taktirde -Hz. Ali (a.s)’ın buyurduğu gibi- insanın diğer amellerinin de bir değeri kalmaz.(24)

Namazın Toplumsal Etkileri

Dinde namazın cemaatle kılınmasına çok önem verilmiştir. Cemaat namazı, İslam’ın muhteşem ibadi merasimlerinden sayılır. İslam’da cemaat namazına önem verilmesi, bu mukaddes dinin birlik ve beraberlik dini olduğunu Müslümanlar arasında sürekli bir dayanışmanın sağlanmak istendiğini açıkça göstermektedir.

Cemaat namazı, soy ve toplumsal sınıflardan kaynaklanan ayrıcalık ve imtiyazları ortadan kaldırmaktadır. Hangi soy renk ve milletten olursa olsun tüm Müslümanlar namaz safında aynı sırada beraberce yer alır; hep birlikte aynı kıbleye yönelerek tek vücut olarak ibadet eder ve birlikte yere kapanıp kalkarlar.

Cemaat namazı toplumun kaynaşması için en güzel vesiledir. Müminlerin birbirlerinin halinden haberdar olmaları için en iyi fırsattır. Özellikle düşmanlar karşısında Müslümanların birlik ve beraberlik içerisinde olduklarını gösteren Cuma namazı toplumsal bir ibadet merasimi sayılır. Bu namazda okunması gerekli olan iki hutbe namaza katılanları, bir yandan takva iman ve Allah’a yönelmek konusunda yönlendirdiği gibi onları toplumsal ve siyasi konularda da bilinçlendirmektedir.

Namazın Sağlıkla İlgili Sonuçları

Elbette namazdaki asıl gaye, insanın ruh temizliğini sağlamaktır. Peygamber (s.a.a) bir gün ashabına:

“Eğer sizlerden birinin evinin önünden bir nehir geçer ve o adam günde beş defa, o nehirde yıkanırsa acaba onun vücudunda kir kalır mı?” diye sordular. Onlar: “Hayır” dediler. Peygamber (s.a.a): “Namaz da, sürekli akan bir nehir gibidir; insan namaz kıldıkça, namaz onu günahlardan temizler” diye buyurdular.

Bu manevi temizliğin yanı sıra namazın abdest, gusül, vücut ve elbisenin temiz olması gibi şartlarına baktığımızda namazın insanın dış temizliğinde de önemli bir etkisi olduğu ve böylece insanın sağlığını korumada da önemli derece de rol oynadığı ortaya çıkar.

Namazın İradeli ve Çalışkan İnsan Yetiştirmedeki Rolü

Günde beş defa, Allah’ın huzurunda durarak O’ndan başka her mabuttan yüz çeviren, İslam ve tevhit inancının doğuş yeri olan Ka’be’ye yönelen, ruhunu doğru niyetle temizleyen, mabuduna hitaben ilk sözü tekbir getirmek olan, böylece Allah’ın her nitelendirmeden daha üstün olduğunu her namazın başında tekrarlayan, en azından günde on defa Fatiha suresini okuyarak Allah’ı övgüyle anan ve gerçek övgünün O’na layık olduğunu ifade eden bir kimsenin nazarında artık maddi güçlerin bir değer ve ağırlık taşıması mümkün olamaz. Bu şekilde namaz kılan kimse artık ilahi ve insani hedefler uğruna çaba gösterirken hiçbir güç ve engelden de korkmaz. İşlerini sadece Allah için yapar ve her türlü şirk ve yağcılıktan uzak olur.

Namaz, gerçek bir huşu ile kılınırsa insanın ruhunun yücelmesinde inanılmaz bir etkiye sahiptir. Namaz sayesinde insanda, sadece Allah’ın emirleri karşısında boyun eğen, sarsıcı olaylar karşısında sebat gösteren ve İslam tarihinde örnekleri çok bulunan yiğit şahsiyetler gibi en zor şartlarda direnç ve sabır örneklerini sergileyen hür irade sahibi bir ruh meydan gelir.

Namazda okunan Fatiha suresi İslam’ın temel çizgilerini ve Kur’an’ın ana öğretilerini kısaca ortaya koymaktadır.

Allah’ın her şeyi yaratıp yönettiği, O’nun her işinin güzel ve övgüye layık olduğu, kıyametin varlığı, insanın yaptıklarından dolayı hesaba çekileceği ve Allah’ın her şeye özellikle insana karşı merhametli olduğu, her türlü şirki reddederek doğru yola bağlılık ve onda sebatlı olmanın gerekliliği ve her türlü sapıklıktan uzak olmaya çalışmak gibi temel konular Kur’an’ın giriş suresi olan Fatiha’da açıkça ifade edişmiş ve namaz kılan kimse her namazında bu sureyi okumakla yükümlendirilmiştir.

Şimdi, Fatiha Sure’sinin mealini vererek kısaca açıklamaya çalışalım:

- BİSMİLLAHİRREHMANİRREHÎM

-Yani: Rahman Rahim Allah’ın Adıyla

Her işi rahmeti geniş ve sürekli olan Allah’ın adıyla başlıyoruz. Çünkü işlerde Allah’tan başkasının ismini anmak ve başkasından yardım dilemek bir nevi şirk sayılır ve mümin bir kimse, Yüce“Allah’ın yüce ismini tenzih et. (25)” emrine uyarak Allah’ın ismini başka bir isimle birlikte anmaktan uzak durmalıdır.

- ELHEMDU LİLLAHİ REBBİL ĚLEMÎN:

- Övgü, alemlerin Rabbi Allah’a aittir.

Tüm övgü ve senalar alemleri yaratan ve yaratıkları kemal yoluna kılavuzluk eden Allah’a aittir. Tüm iyilik ve güzellikler, her türlü eksiklikten uzak bulunan Yüce Allah’tan kaynaklanır.

- ERREHMANİRREHÎM:

- (O) Rahman ve Rahimdir. (Merhameti geniş ve süreklidir.)

Her şey Allah’ın merhamet ve şefkatinden yararlanmaktadır; O’nun merhameti tüm varlıkları kapsamıştır; özel rahmeti ise imanlı temiz kulları hakkında süreklidir.

- MALİKİ YEWMİDDÎN:

- Cezâ ve mükâfat gününün sahibidir.

Yani, insan ölmekle yok olmamaktadır ve herkes, her şeyin Allah’a boyun eğdiği ceza ve mükafat gününde yaptıklarının hesabını verecektir.

Her namazda bu inancını tekrarlayan mümin, günah ve haksızlığın doğuracağı kötü akıbetten korkarak, kendisini her türlü kötülük ve günahtan uzak tutmaya çalışır.

- İYYAKE NE’BUDU WE İYYAKE NESTEÎN:

- Yalnız Sana ibadet ederiz ve yalnız Senden yardım dileriz.

Yani, biz hiçbir güç ve tutkuya değil, yalnız sana kulluk ediyor, seni, karşısında boyun eğilmeye ve önünde secde edilmeye layık biliyoruz; hiçbir güçten değil bütün güçlere egemen olan ve iradesine karşı gelecek bir güç bulunmayan senden yardım diliyoruz.

- İHDİNE’Ŝ-ŜİRAŤ-EL MUSTEĶÎM

-Bizi doğru yola ilet.

Her gün Allah’tan kendisini doğru yola kılavuzluk etmesini, o yola iletmesini ve o yolda kendisine sebat vermesini isteyen bir kul elbette ki, hayatının çeşitli aşamalarında ve muhtelif olaylar karşısında hak yoldan sağa-sola sapmayarak her türlü aşırılık ve ihmalkarlıktan uzak durmağa çalışır.

-ŜİRAŤELLEŹÎNE EN’ĚMTE ĚLEYHİM:

- Nimet verdiğin kimselerin yoluna;

İnsanın, kendi tutunduğu yolu doğru yol zannederek haktan uzak düşmesi mümkündür. Bu yüzden doğru yolu teşhis etmek için geçerli bir ilahi ölçü gerekir. Bu ayette doğru yolun herkesçe kolayca anlaşılması mümkün olan bir özelliği açıklanmıştır. Bu özellik de, bu yolun Allah’ın kendilerine nimet verdiği kimselerin yani peygamberlerin ve Ehl-i Beyt İmamlarının(26) yolu olduğudur.

- ĠEYRİL MEĠŻUBİ ĚLEYHİM WELEŻŻÂLLÎN:

-(onlar) ki ne kendilerine gazap edilmiştir ve ne de sapmışlardır.

Namaz kılan kimse, bu ayeti okuyarak, peygamberlerin ve onların vasilerinin yolunda ilerlemek istediğini ve peygamberlerin yoluna karşı çıkan ve insanları hak yoldan uzaklaştıran kimseleri veya aldanarak hak yoldan sapanları takıp etmek istemediğini açıklar.

Bu yüzden namazı doğru şekilde öğrenip ve doğru şekilde yerine getirerek Kur’an’ın bizlere gösterdiği doğru yolda adım atmaya çalışmalı ve çeşitli saptırıcı tuzaklara düşmekten kendimizi kurtarmalıyız. Şu ilahi gerçeği unutmamalıyız ki, peygamberler ve onların vasileri olan gerçek doğruların yolundan başka tüm yollar, insanı dünya ve ahiretteki gerçek ve kalıcı mutluluğa erişmekten mahrum eder ve çeşitli uçurumlara düşürür.

İnsan, namazda, Fatiha Sure’sini okuduktan sonra, ebedi saadet programını içeren Kur’an-ı Kerim’in unutulmaması için bu ilahi kitaptan diğer bir sure de okumalıdır.

Sonra Allah’ın azameti karşısında rükua eğilmeli ve şöyle demeli:

- SUBHANE RABBİYEL ĚŽÎM-İ WE Bİ-HAMDİH:

- Yani: Benim azamet sahibi rabbim her eksiklikten uzak ve münezzehtir ve ben O’na hamd ediyorum.

Sonra, Allah karşısında daha fazla eğilmek için secdeye kapanmalı ve şöyle demeli:

- SUBHANE RABBİYEL Ě’LA WE Bİ-HAMDİH:

-Yani: Benim her şeyden yüce rabbim her eksiklikten uzak ve münezzehtir ve ben O’na hamd ediyorum.

Rüku, insanın Allah karşısındaki teslimiyet, tevazu ve O’na boyun eğişini göstermekte ve secde, Allah’ın azameti karşısında kulun teslimiyet ve eğilişini göstermenin yanı sıra O’na bağlılık ve muhabbetini de sergilemektedir.

Böylece namaz, Allah’a yönelen, O’na boyun eğen ve hak yoldan başka yolda yürümek istemeyen, yüce insani erdemleri kazanmaya çalışarak her türlü kötülüklerden uzak duran, iradeli, takvalı ve doğruları seven ve onların yolunu takıp eden bir kişiliğin insanda oluşmasına sebep olur. Bu özellikleriyle namazın fert ve toplum açısından ne derece yapıcı bir ibadet olduğu inkar edilemez bir gerçektir.

Bizler gerçek mutluluk yolu olan namazın çeşitli semerelerinden gereğince yararlanmak için namaza daha fazla önem vermeli ve namazda kalp ve fikrimizi Allah’a yönelterek namazın manevi feyizlerinden yararlanmaya çalışmalıyız. Hiçbir bahaneyle namazı terk etmeyip en zor şartlarda bile namazdan gaflet etmemeliyiz. Bu ilahi farizayı gereğince ayakta tutmaya çalışarak gönül ve kalp temizliğimizi artırmaya çalışmalı; ruhumuzu güçlendirmeli ve hayatta karşılaşılması mümkün sıkıntı ve buhranlarda bu ilahi destekten yardım almalıyız.

Allah Teala buyuruyor ki:

“Sabır ve namaza sarılarak (Allah’tan) yardım dileyin...”(27)

Bu manevi feyiz kaynağından daha fazla yararlanabilmek için, Allah’tan bizi namazı dosdoğru kılarak hakkınca ayakta tutanlardan kılmasını dileyelim:

“Ey Rabbim, beni namazı hakkınca ayakta tutan kıl; ve benim soyumdan olan kimselerden de (namazı hakkınca ayakta tutan kimseler oluştur.) ve duamı kabul eyle .”(28)

Namazda Tefekkür

Namazı tefekkür, ihlas ve kalbin Allah’a yönelişini sağlayarak tam bir huşu ile kılmak gerekir.

Peygamber (s.a.a) Ebuzer’e hitaben şöyle buyurmuştur:

“Tefekkür ile kılınan iki rekatlık kısa bir namaz, teveccüh ve ilgi olmadan bir gece boyunca kılınan namazdan daha iyidir.”(29)

İmam Sadık (a.s) da şöyle buyuruyor:

“Namaza başladığında huşu içinde olmaya çalış ve namaza gönül ver. Allah Teala buyuruyor ki: “Onlar ki namazlarında huşu içindedirler.”(30)

Hz Ali de buyurmuştur ki:

“Namazda bezginlik ve uykulu halinde olmayın; Kul, namazına gönül verdiği ölçüde namazından faydalanır.”(31)

Yine buyurmuştur ki:

“İnsan namazda huşu içinde olmalıdır; eğer insan namazda huşu içinde olursa onun azaları da huşu içinde olur ve boşuna onları oynatmaz.”(32)

Peygamber ve Ehl-i Beyt İmamları tam bir huşu ve Allah’a yönelişle namaz kılıyorlardı. O mukaddes zatlar, farz namazların yanı sıra sünnet namazlarını da sürekli yerine getiriyorlardı. Allah Kuran-ı Kerim’de Peygamber(s.a.a)’e gece namazını kılmasını emrederek şöyle buyurmaktadır:

“Geceleri sana farzlardan fazla bir ibadet olarak, namaz için kalk; umulur ki Allah seni beğenilen bir makama çıkarır.(33)

Peygamber (s.a.a) Ebuzer’e şöyle buyurmuştur:

“Allah namazı benim gözümün nuru kılmıştır. Aç olana yemeği ve susamış birine suyu sevdirdiği gibi, namazı da bana sevdirmiştir. Aç biri yemek yiyince doyar ve susamış olan su içince susamışlığı gider; ama ben namazdan doymam.”(34)

(1) - Ra’d Suresi: 28.

(2) - Cami’ul Ahadis c. 2, s. 5.

(3) - Cami’ul Ahadis c. 2, s. 6.

(4) -Cami-ul Ahadis. c. 2, s. 13.

(5) -Muhammed Bakır Meclisi, Bihar’ul-Envar, 82 / 231.

(6) - Fetih Suresindeki bu manayı ifade eden ayete işarettir.

(7) - Kuhl’ul-Basar s.78.

(8) -Seyyid Muhammed Kazım Yezdi El-Urvet’ul-Vuska Fasıl: 21 (Niyet Bölümü).

(9) - Bihar’ul-Envar c.82 s.203.

(10) - Cami-ul Ahadis. c. 2, s. 2.

(11) - Cami-ul Ahadis. c. 2, s. 4.

(12) - Cami-ul Ahadis. c. 2, s. 25.

(13) -Fatır Suresi: 29.

(14) -Neml Suresi: 3.

(15) - Sire-i İbn-i Hişam c.3 s. 504.

(16) -Muddessir Suresi: 40-43.

(17) - Bihar’ul-Envar c. 10, s. 313.

(18) - Bihar’ul-Envar c. 3, s. 89.

(19) - Bihar’ul-Envar c. 41, s. 147.

(20) - Bihar’ul-Envar c. 83, s. 23.

(21) - Bihar’ul-Envar c. 45, s. 21.

(22) -Ankebut Suresi: 45.

(23) - Belağat’un-Nisa s. 12.

(24) - Nehc’ul-Belağa s.879.

(25) -A’la Suresi :1.

(26) - Kur’an-i Kerim, Meryem Sure’sinin 58. ayetinde kendilerine nimet verilen kimselerin, peygamberler ve Allah’ın seçip hidayet ettiği kimseler olduğu ve Nisa Sure’sinin 69. ayetinde kendilerine nimet verilen kimselerin, peygamberler, doğrular, şahitler ve salihler oldukları açıklanmıştır. Bu iki ayet ve diğer ayet ve hadisler ışığında, kendilerine nimet verilen kimselerin en açık örnekleri peygamberler ve Ehl-i Beyt İmamları oldukları açıkça ortaya çıkar.

(27) -Bakara Suresi : 45.

(28) -İbrahim Suresi: 40.

(29) - Bihar’ul-Envar c. 84, s. 249.

(30) -Cami-ul Ahadis. c. 2, s. 247.

(31) -Bihar’ul-Envar c. 84, s. 239.

(32) - Bihar’ul-Envar c. 84, s. 239.

(33) - İsra Suresi: 79.

(34) - Bihar’ul-Envar: c. 82. s. 233.

.

Namazın Önemi ve Fazileti | mollacami.com

kitap.mollacami.com › Büyük islam ilmihali › Namaz

2- Kur'an-ı Kerîm'de ve hadîs-i şeriflerde namaza dair birçok emirler ve öğütler vardır. Bütün bunlar, İsla

.
1- Bilindiği gibi Yüce Allah'ı tevhid (bir kabul etmek), Onun eşsiz varlığını bilip tasdik etmek, farz olan en büyük bir görevdir. Bundan sonra farzların en büyüğü ve en önemlisi namazdır. Namaz, imanın alametidir, kalbin nurudur, ruhun kuvvetidir, mü'minin miracıdır. Mü'min bu namaz sayesinde Yüce Allah'ın manevî huzuruna yükselir. Yüce Allah'a yalvararak manevî yakınlığa erer. Mü'min için ne yüksek bir şeref!..
Bütün hak dinler, insanlara namaz kılmalarını emretmişlerdir. Bizim sevgili Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz de, peygamber olarak gönderilişlerinden itibaren namaz kılmakla yükümlü olmuştur. Ancak o zaman, güneşin doğuşundan ve batışından sonra olmak üzere günde iki defa namaz kılınıyordu. Sonra Miraç gecesinde beş vakit namaz farz olmuştur. Hazreti Peygamber'in miracı ise, sahih kabul edilen rivayete göre, Medine'ye hicretlerinden on sekiz ay önce Receb ayının yirmiyedinci gecesinde olmuştur.
2- Kur'an-ı Kerîm'de ve hadîs-i şeriflerde namaza dair birçok emirler ve öğütler vardır. Bütün bunlar, İslam dininde namaza ne kadar büyük önem verildiğini gösterir. Bir ayet-i kerîmenin anlamı şöyledir:
"Ey Resulüm! Sana vahy olunan Kur'an ayetlerini güzelce oku ve namazı gereği üzere kıl. Gerçekten namaz, edeb ve namusa uygun olmayan şeylerden, çirkin görülen işlerden alıkor. Her halde Yüce Allah'ı zikretmek, her ibadetten daha büyüktür. Yüce Allah bütün yaptıklarınızı bilir."
Namaz ibadeti ise, en büyük zikirdir.
Diğer bir ayet-i kerîmenin anlamı şöyledir:
"Namazı gereği üzere yerine getiriniz, zekatı yeriniz. Nefisleriniz için hayır olarak önceden ne gönderirseniz, onu Yüce Allah yanında (sevab olarak) bulursunuz; asla kaybolmaz. Muhakkak ki, Allah yaptıklarınızı görür."
Bir hadîs-i şerîfde:
"Namaz dinin direğidir." buyurulmuştur.
Diğer bir hadîs-i şerîfin anlamı şöyle: "Namaz, kişinin kalbinde bir nurdur; artık sizden içini aydınlatmak dileyen, kalbindeki nurunu artırmaya çalışsın."
İşte bütün bu mübarek ayetlerle hadîs-i şerifler, namazın Yüce Allah yanında ne kadar büyük ve makbul bir ibadet olduğunu göstermeye yeterlidir.
3- Gerçek şu ki, namaz çok mukaddes bir ibadettir. Namazın faziletlerine nihayet yoktur. Namaz, aklı yerinde olan ve büluğ çağına ermiş bulunan her müslüman için belli vakitlerde yapılması gereken şerefi yüksek farz bir görevdir. Bu önemli farzı yerine getirenler, Yüce Allah'ın pek büyük ikram ve ihsanlarına kavuşacaklardır. Bunu kasden terk edenler de, azabı çok şiddetli olan Allah'ın acıklı cezasını çekeceklerdir.
Müslümanlar, henüz yedi yaşına girmiş çocuklarını namaza alıştırmakla görevlidirler. Bu çocuklara ana-babaları ve yetiştiricileri namaz kılmalarını öğretir ve yaptırırlar. On yaşına bastığı halde namaz kılmayan çocuğa velisi, üç tokattan ziyade olmamak üzere, hafifçe el ile vurur.
4- İnsan bir düşünmeli, her an Yüce Allah'ın sayısız nimet ve ihsanlarına kavuşmaktadır. Öyle ikramı bol, merhameti geniş olan yaratıcımızın tükenmeyen lütuflarına karşı teşekkürde bulunmak gerekmez mi?
İşte insan, namaz yolu ile şükür borcunu ödemeye, yaratıcısının lütuf ve nimetlerini tatlı bir dil ile anarak kulluk görevini yerine getirmeye çalışmış olur. Bu bakımdan: "Namaz, şükrün bütün çeşitlerini bir araya toplar." denilmiştir.
Bununla beraber namaz ruhu temizleyen, kalbi aydınlatan, imanı yüksek duygulardan haberdar eden, insanı kötülüklerden alıkoyan, insanı hayırlara, düşünceye, tevazu ve intizama götüren en güzel bir ibadettir.
İnsan namaz sayesinde nice günahlardan kurtulur ve Yüce Allah'ın nice ihsan ve ikramlarına kavuşur.
Namaz, manevî hayattan başka maddî hayata da canlılık verir. İnsanın temizliğine, sağlığına ve intizamla hareket etmesine sebeb olur.
5- Sonuç: Namazın meşru kılınmasındaki hikmetler ve yararlar her türlü düşüncenin üstündedir. Fakat bir müslüman namazını yalnız Yüce Allah'ın rızası için kılar, yalnız yaratıcısına şükür ve saygı için kılar. Namazın insana yararı olmadığı düşünülse dahi, yine bunu bir kul görevi bilerek sadece Allah'ın emrine uymak için yerine getirmeye çalışır. Bu kutsal görevin yerini hiç bir şeyin tutamayacağını kesinlikle bilir. Namaza harcayacağı dakikaları, hayatının en mutlu ve neş'eli zamanı olarak kabul eder.
Doğrusu, geçici hayatın son bulmayacak birçok kazançları ancak namaz sayesinde elde edilir. Namaza ayrılan saatler, sonsuzluk aleminin tükenmez mutluluk günlerini hazırlamış olur.
Bu çok mübarek ve pek feyizli ibadete gereği üzere devam edenlere müjdeler olsun!

Ali BOZKURT Namazın Önemi

www.adiyamandabugun.com/kose-yazisi/334/namazin-onemi.html

14 Nis 2016 - NAMA

Namazın Önemi

Güncelleme : 2016-04-14 11:04:27Bu içerik 124 kez okundu.

NAMAZIN ÖNEMİ:

Kur’an’da namazı ve önemini anlatan çok sayıda ayet vardır.

Aşağıda mealleri verilen ayetlerden hem namazın çok önemli bir ibadet olduğunu hem de farz kılındığını anlıyoruz:

“...Huzura kavuşunca da namazı dosdoğru kılın; çünkü namaz mü’minler üzerine vakitleri belli bir farzdır.” (4.Nisa–103)

“Namazı tam kılın, zekâtı hakkıyla verin, rükû edenlerle beraber rükû edin.” (2.Bakara-43)

“Sabır ve namaz ile Allah’tan yardım isteyin...” (2.Bakara-45)

“Namazlara ve orta namaza devam edin. Allah’a saygı ve bağlılık içinde namaz kılın.” (2.Bakara-238)

“Eğer (herhangi bir şeyden) korkarsanız (namazlarınızı) yürüyerek yahut binmiş olarak (kılın). Güvene kavuştuğunuz zaman, siz bilmezken Allah’ın size öğrettiği şekilde O’nu anın(namaz kılın).” (2.Bakara-239)

“İman edip iyi işler yapan, namaz kılan ve zekât verenler var ya, onların mükâfatları Rableri katındadır. Onlara korku yoktur, onlar üzüntü de çekmezler.” (2.Bakara-277)

“Sizin dostunuz (veliniz) ancak Allah’tır, Resulüdür, iman edenlerdir; onlar ki Allah’ın emirlerine boyun eğerek namazı kılarlar, zekâtı verirler.” (5.Maide–55)

“Namaza çağırdığınız zaman onu alay ve eğlence konusu yaparlar. Bu davranış, onların düşünemeyen bir toplum olmalarındandır.” (5.Maide–58)

“Şeytan içki ve kumar yoluyla ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi, Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık (bunlardan) vazgeçtiniz değil mi?” (5.Maide–91)

“...De ki: Allah’ın hidayeti doğru yolun ta kendisidir. Bize âlemlerin Rabbine teslim olmamız emredilmiştir. “Namazı dosdoğru kılın ve Allah’tan korkun” (diye de emredildi ki) O, huzuruna varıp toplanacağınız Allah’tır.”(6.En’am-71,72)

“Deki: Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm hepsi âlemlerin Rabbi Allah içindir.” (6.En’am-162)

“Kitap’a sımsıkı sarılıp namazı dosdoğru kılanlar var ya, işte biz böyle iyiliğe çalışanların ecrini zayi etmeyiz.” (7.A’raf-170)

“İman eden kullarıma söyle: Namazlarını dosdoğru kılsınlar,..” (14.İbrahim-31)

“Muhakkak ki ben, yalnızca ben Allah’ım. Benden başka ilah yoktur. Bana kulluk et; beni anmak için namaz kıl.” (20.Ta-Hâ-14)

“Ailene namazı emret; kendin de ona sabırla devam et. Senden rızk istemiyoruz; (aksine) biz seni rızıklandırıyoruz. Güzel sonuç, takva iledir.” (20.Ta-Hâ-132)

“Onlar ki namazlarında huşu içindedirler.” (23.Mü’minûn-2)

“Ve onlar ki, namazlarına devam ederler.” (23.Mü’minûn-9)

“Yazıklar olsun o namaz kılana ki, onlar namazlarını ciddiye almazlar.” (107.Maun-4,5)
“(Resulüm!) Sana vahiy edilen Kitabı oku ve namazı kıl. Muhakkak ki, namaz, hayâsızlıktan ve kötülükten alı koyar. Allah’ı anmak elbette (ibadetlerin) en büyüğüdür. Allah yaptıklarınızı bilir.” (29.Ankebut-45)

Not:

Zikir aracı olarak icat edilen tespihi, elimizde süs olarak/aksesuar olarak/havamıza hava katacak bir şey olarak/efe olduğumuzu kanıtlamak için değil, zikir yapmak için taşımalıyız.

.

NAMAZIN ÖNEMİ - Çaybaşı Müftülüğü Resmi Web Sitesi

www.caybasimuftulugu.gov.tr/sayfa.asp?sayfaID=8

[ Namazın Önemi ]. İslâmın beş şartından ikincisi namaz kılmaktır. İnsanların ilk görevi, Allah'ın varlı

.[ Namazın Önemi ]

İslâmın beş şartından ikincisi namaz kılmaktır. İnsanların ilk görevi, Allah'ın varlığına ve birliğine, Hazreti Muhammed (s.a.s.)'in peygamberliğine inanmaktır. İmandan sonra farzların en önemlisi namazdır. Beş vakit namaz, hicretten bir buçuk yıl önce Mîrac gecesinde farz kılınmıştır.

Namaz, rûhu temizleyen, kalbi aydınlatan, insanı Allah'ın huzuruna yükselten bir ibadettir.

Sevgili Peygamberimiz: "Namaz dinin direğidir." (39) buyurarak, namazın dinimizde çok önemli bir ibadet olduğunu belirtmiştir. Namaz, bize beden ve ruh temizliği kazandıran bir nurdur. Bu sayede müslüman günah kirlerinden arınır ve cennete girmeye lâyık temiz bir kul olur.

Peygamberimiz (s.a.s.) efendimiz bu konuda şöyle buyurdu:

"Sizden herhangi birinizin kapısı önünde bir nehir bulunsa, ve o kimse nehirde günde beş defa yıkansa kendisinde kirden birşey kalır mı?"

Dinleyenler:

"Hiç kir kalmaz Ya Rasûlellah!" diye cevap verdiler.

Peygamberimiz:

"İşte beş vakit namaz da buna benzer, Allah namazla günahları siler." (40) buyurdu.

Namaz, kalplere Allah korkusunu yerleştirerek insanı günah işlemekten korur. Bu gerçek Kur'an-ı Kerim'de şöyle bildirilmektedir:

"Sana vahyolunan kitabı oku, namazı dosdoğru kıl. Gerçekten namaz, hayasızlıktan ve fenalıktan alıkoyar." (41)

Müslüman kişi namaz kılmakla mükellef olduğu gibi, çocuklarına da namazı öğretmek zorundadır. Sevgili Peygamberimiz şöyle buyuruyor: "Çocuklarınıza yedi yaşına gelince namaz kılmasını emredin." (42)

Anne ve baba yedi yaşına giren çocuklarına namaz kılmayı öğretirse çocuklar erginlik çağına gelince namaza iyice alışmış olurlar.

Namaz Yabanda Komaz

Sabah, öğle, ikindi, akşam, yatsı beş vakit

Namaza dur, içinden bütün kirleri akıt,

Namaz kılanların içlerine nur dolar,

Namazı kılmayanın yüzünün nuru solar.

Namaz demek, Allah'ın çıkmaktır huzuruna,

Allah'la konuşmaktır, erişmektir nuruna;

Abdest alıp temizlen, tertemiz ol erkenden,

Temizliğe alışmak gerekir çocuk iken.

M. Şerafettin YALTKAYA

.

Namazın Anlam ve Önemi

Namazın Önemi, Namaz Kılmamanın Ahiretteki Cezaları ...

www.ilimsaati.com/.../namazin-onemi-namaz-kilmamanin-ahiretteki-ceza...

24 Şub 2014 - Derler ki: 'Biz namaz kılanlardan değildik'” Müddessir/42 Namaz. ... “Kıldıkları namazın

.Namaz..Namaz..Namaz..

“Sonra onların arkasından namazı savsaklayan ve nefislerinin azgın arzularına uyan bir nesil geldi Onlar ileride cehennemin en derin yerini boylayacaklar” Meryem/59 (İbn’i Mesud Tefsirinde:Namazı büsbütün terk ettiler değil, vaktinde kılmadılar buyurulmuştur)

“Kıldıkları namazın önemini kavramadan namaz kılanların vay haline” Mâun/4-5 (Efendimiz SAV burada namazı vaktinde kılmayanların kastedildiğini bildirmiştir)

“Kul ile küfür arasında namazı terk etmek vardır” Hadis’i Şerif (Ahmed İbn’i Hanbel)

“Kul ile küfür arasında sadece namaz kılmamak vardır” Hadis’i Şerif (Ebu Davud, Nesei)

°“Kul ile şirk arasında sadece namaz kılmamak vardır” Hadis’i Şerif (Tirmizi)

“Namaz kılmayanın İslâm’dan payı yoktur, namaz kılmayanın dini yoktur” Hadis’i Şerif (Taberani)

“Hiçbir mazereti olmaksızın ikindi namazını kılmayıp kaçıranların bütün iyi amelleri silinir” Hadis’i Şerif (Ahmed İbn’i Hanbel)

Kişinin kıldığı namazdan kendisine kârı dokunan ancak akıl erdirerek kıldığı kısımdır (Yani aklı başka yerde iken kıldığı namazın kendisine kârı dokunmaz) (İmam-ı Gazali)

°Mezheplere göre namaz

Hanefi Mezhebi:Namaz kılmayan, kan çıkıncaya kadar dövülür ve namaza dönünceye kadar hapsedilir.

Şafii Mezhebi: Mürted(dinden çıkmış) olmaz ise’de cezası idamdır.

Maliki Mezhebi:Şafii mezhebiyle hükmü aynıdır.

°Allah’ın CCRızasını, kazanmak isteyen, yüzünün nurlanmasını ve güzelleşmesini isteyen ve daha bir çok faydalar isteyen Teheccüd (gece namazı)kılsın

Namazı savsaklayanlara Allah, beşi dünyada, üçü ölürken, üçü kabirde ve üçü de kabirden çıkarken olmak üzere on beş çeşit ceza verir.

Ölürken çekilen cezalar şunlardır:
1- Boynu bükük ölür
2- Aç olarak can verir
3- Bütün dünya denizleri gırtlağına akıtılsa kanmayacak şekilde
susuzluk çeke çeke ölür

Yeniden dirilip kabrinden çıktığında Kıyamet durağında ise başına gelenler şunlardır:
1- Ağır hesaplaşma
2- RABBİN gazabı
3- Cehenneme girmek

KAYNAK: Mukaşefet’ül Kulüp- İMAM

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

NAMAZ ÖNEMİ-SUNNATULLAH

NAMAZIN ÖNEMİ VE FARZİYETİ

Kelime-i şehadetten sonra İslam'ın en önemli rüknu olan namaz,günde beş ayrı zaman diliminde olmak üzere kadın ve erkek her Müslüman için bir görevdir.

Bütün hak dinler,insanlara namaz kılmalarını emretmişlerdir.Sevgili Peygamberimiz (s.a.v)'de Peygamber olarak gönderilişinden itibaren namaz kılmakla yükümlü olmuştur.Ancak o zaman, güneşin doğuşundan ve batışından olmak üzere iki defa namaz kılınıyordu.Sonra Miraç gecesinde beş vakit namaz farz olmuştur.Hz Peygamberin (s.a.v)'in Miracı ise,sahih kabul edilen rivayete göre,Medineye hicretinden on sekiz ay önce ,Recep ayının yirmi yedinci gecesinde olmuştu

Namaz Allah'ı sürekli hatırlamanın en büyük vesilesidir.Nitekim ayet de 'Beni hatırlamak/anmak için namaz kıl (Taha Süresi'14)" buyrulmaktadır.Namaz emrini Allah Teala'nın yeryüzüne melek aracılığıyla göndermeyip Mirac gecesi Allah Resulü (s.a.v) huzuruna çıktığında ona bizzat tebliğ etmesi de bu ibadetin Müslüman'ın dini ve ruhani hayatı açısından önem ve anlamını göstermektedir.Bu sebeple de dini liberatürde namaz ibadetinin bu yönünü,namazın kulun Allah'a ulaşması,kavuşması yolunda önemli bir araç olduğunu anlatmak için Namaz Mümin'in miracıdır denilmiş,ümmetin namazla ilgili ortak bilinç ve değerlendirmesi adeta bu cümleyle özetlenmiştir.

Hz Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur:"Allah Teala beş vakit namazı farz kılmıştır.Her kim bu namazlar için güzelce abdest alır,vaktinde bu namazları kılar,rukunlarını ve huşusunu tam yaparsa Allah Teala onu bağışlamayı vaad eder.Her kim de bunları yapmazsa Allah Teala'nın ona yönelik böyle bir vaadi olmaz.Dilerse onu bağışlar dilerse azap eder.

Allah Tela aşöyle buyurmuştur:"HeNamazı tam kılın,zekatı hakkıyla verin,rukü edenlerle beraber rükü edin (Bakara Süresi Ayet=43( Hepiniz O'na yönelerek O'na karşı gelmekten sakının,namaz kılın;müşriklerden olmayın (Rum Süresi Ayet=31) Onlar ancak,dini yalnız O'na has kılarak ve hanifler olarak Allah'a kulluk etmeleri,namaz kılmaları ve zekat vermeleri emrolunmuştu.Sağlam din de budur (Beyyine Süresi Ayet=5)"

Müslümanlar henüz yedi yaşına girmiş çocuklarını namaza alıştırmakla görevlidirler.Bu çocukların ana-babaları ve yetiştiricileri,naamz kılmalarını öğretirler ve yaptırırlar.On yaşına bastığı halde namaz kılmayan çocuğa velisi üç tokattan ziyade olmamak üzere hafifçe el vurur

Hz Peygamber'in (s.a.v) şöyle buyurduğunu nakletmiştir;"Yedi yaşına gelince çocuklara namazı öğretin.On yaşına gelince namaz kılmamaları durumunda onları dövün"

Sonuç olarak da diyebiliriz ki;Namazın meşru kılınmasındaki hikmetler ve yararlar her türlü düşüncenin üstündedir.Fakat bir Müslüman namazını yalnız,Allah rızası için kılar,yalnız yaratıcısına şükür ve saygı için kılar.Yüce Allah kişinin Namaza harcayacağı dakikaları,hayatının en mutlu ve neşeli zamanı olarak kabul eder.Bunu kasten terk edenlerde,azabı çok şiddetli olan Allah'ın acıklı cezasını çekeceklerdir.Doğrusu geçici hayatın son bulmayacak birçok kazançları ancak Namaz sayesinde elde edilir.Namaza ayrılan saatler,sonsuzluk aleminin tükenmez mutluluk günlerini hazırlamış olur.

NAMAZDA KALB HUZURUNUN SAĞLANMASI VE HUŞU

Namazda huzur ve huşunun şart olduğunu bildiren pek çok deliller vardır.

Yüce Allah buyuruyor ki;
Beni hatırlayıp anmak için namaz kıl (Taha Süresi'14)

Namazda Allah'tan habersiz olmak,ayette geçen hatırlayıp anmaya ters düşer.Namaz boyunca Allah'ı düşünmeyen bir insan için,Allah'ı hatırlaması söz konusu olamaz.

Yüce Allah buyuruyor ki;
Gafillerden olma (A'raf Süresi'205)

Sevgili Peygamberimiz buyuruyor ki;
Sahibini kötülükten alıkoymayan namazın,Allah'ın rahmetinden uzaklaştırmaktan başka karı olmaz.
Gafillerin namazı,kendilini kötülükten alıkoymaz.

Sevgili Peygamberimiz buyuruyor ki;
Nice namaz kılanlar var ki,kıldıkları namazdan nasipleri yorgunluk ve zahmetten başka birşey değildir.

Şüphesiz ki Peygamber efendimiz bu ifade ile gafillerin namazını kasdetmiştir.
Namaz kılan kimse Allah'ına yalvarup dua etmektedir.Oysa Allah ile ilgisi olmayan düşünce ve sözlerin,yalvarma ve dua ile ilgisi olmayacağı açıktır

Mide ve şehvet oruç ile;
Vucut hac zahmeti ile;
Kalb sevdiği maldan ayrılıp zekat vermekle sınava çekildiği gibi;
Dil de söylediği şeylerden imtihan edilir
Dilin kalpdeki manayı ifade edebilmesi ancak kalb huzuru ile olur.

Yalvarış ve dua olduğu kasdedilmeden,gafil bir kalb ile;
"Bizi doğru yola ulaştır" (Fatiha Süresi'6) demek neyi ifade eder? hele bu,ihtiyat haline geldikten sonra,dili hareket ettirmekten başka ne güçlük olabilir

Bu,bir kimsenin birine gidip teşekkür etmeye,övmeye ve ondan bir şeyler istemeye yemin edip,bu dediklerini rüyada yapmasına benzer.Rüyada bunları yapmakla yeminin yerine getirmiş olmaz

Şüphesiz ki namazda okumak ve anmaktan amaç ,hamdetmek,yalvarmak,övmek ve dua etmektir.Muhatap da Allah'tır.
Kalb Allah'tan habersiz olduğu halde,kalben Yüce Allah'la karşı karşıya olduğunu düşünmeden ve O'nunla konuştuğundan habersiz olarak,yalnız adet olduğu gibi dili hareket ettirmek,namazın gerçek anlamı olan kalbi parlatmak,Allah'ı yeniden anmak ve iman bağını kuvvetlendirmekten çok uzaktır.İşte namazda okumanın ve Allah'ı anmanın hükmü budur

Demek ki kalb Allah'tan habersiz olduğu zaman,ortada dinin direği,iman ile küfrün ayırıcısı,ibadetlerin en üstünü olan namaz diye bireşy kalmaz.

.

NAMAZIN GİZLİ ANLAMLARININ AÇIKLANMASI

Namazın,gizli anlamlarını belirten pek çok anlamlar vardır.Fakat bunları şu altı cümlede toplamak mümkündür;

1-Huzur'u Kalb:==>>Dünya ile ilgili her türlü düşünceden sıyrılıp,yalnız yapılan işle (namazla) meşgul olmak ve okuduğu şeyi düşünmekt Namazda Kur'an okunduğuna göre,kalbi yalnız onunla meşgul etmek demektir.

Sebebi:==>>Kalbin hazır olmasının nedeni,yardım görme ve böylece yükselme arzusudur.Kalbin yükselme arzusu,amaca bağlıdır.Amaç ne ise,kalb de ona hazırlanır.Neye kasdedilirse,ister istemez kalb onu düşünür.Kalb amaca bağlı ve onun emri altındadır.Mesela namaz kılarken eğer kalb namazı düşünmüyorsa,boş duruyor demek değildir,mutlaka dünya ile ilgili bir şey düşünüyordur.

Namazda kalbin hazır olmasını sağlamak için tek çare yükselme arzusunu namaza bağlamaktır. Yükselme arzusunun namaza dönmesi de ancak istenilen amacın namaza bağlı olduğunu ve namazla gerçekleşebileceğini bilmekle mümkün olur.

2-Tefehhüm:==>>Namazda okuduğunu,söylediğini anlamak demektir.Kalbin hazır olmasından sonra gelir.Zira çoğu kere kalb,sözü dinlediği halde anlamını düşünmez.Bizim tefehhümden amacımız,dilin söylediği şeylerin,manasını düşünmek ve anlamaktır.

Sebebi:==>>Tefehhümün sebebi,amaç olan anlamı kavramak için zekayı kullanmak ve kafayı çalıştırmaktır.Bunun çaresini kalbin hazır olmasını sağladıktan sonra,sadece okuduğu şeylerin anlamını düşünmek ve dünya ile ilgili her türlü düşünceden sıyrılmaktır..Başka düşüncelerden kurtulmanın çaresi,o düşüncelerin kaynağını kurutmaktır.Bu kaynak ile olan ilişki kesilmedikçe, onunla ilgili olan düşünce kesilmez.Zira insan daima çok sevdiği şeyi düşünür ve o düşündüğü şeyihn anısı kalbi kaplar.Bundan dolayı Allah'tan başka şeyi seven kimse,namaz kıldığı sırada o sevdiği şeyi düşünmekten kurtulamaz.

3-Ta'zim:==>>Kimin huzurunda olduğunu bilip,saygı göstermektir.Kalbin hazır olması ve okunan şeyin anlamının düşünülmesinden sonra gelir.

Sebebi:==>>Kalbde meydana gelen duygudur.İki şeyden doğar;
a-)Yüce Allah'ın sonsuz büyüklüğünü bilmek.Bu,imanın esasını meydana getirir.Zira Yüce Allah'ın sınırsız büyüklüğüne inanmayan kimse,O'na gerekli saygıyı gösteremez.
b-)Kendini hakir,alçak ve Yüce Allah'ın emrine bağlı aciz bir kul olduğunu bilmek.Kendi seviyesini bilen kimse de,Allah'a karşı saygı ve kendini eksik görmek duyguları meydana gelir..İşte bu duruma ta'zim (saygı) denir.Allah'ın ne kadar büyük olduğunu bilmekle,kendinin ne kadar aciz olduğunu bilmek anlayışları bir araya gelmedikçe saygı doğmaz.

4-)Heybet:==>>Saygı duyarak korkmak demektir.Heybet saygıdan doğan bir korkudur

Sebebi:==>>Saygı ile birlikte korkmak.Bu da Yüce Allah'ın sınırsız bir güç sahibi olduğunu,her dilediğini dilediği şekilde yaptığını, yaratmak veya yok etmekle mülkünden bir şey eksilmediğini bilmek.Sonuç olarak Yüce Allah ne kadar iyi bilinirse,O'na duyulan korku da o oranda olur.

5-)Reca:==>>Ümit etmek demektir.Fakat bu ümit,basit anlamda bildiğimiz ümit değildir.Saygı ve korku ile birlikte duyulan bir duygudur

Sebebi:==>>Ümitin sebebi de Yüce Allah'ın ne kadar iyilik sahibi ve cömert olduğunu,ne kadar büyük nimetler verdiğini,namazı kılanlara cenneti vaadettiğini ve verdiği sözde durduğunu bilmektir Vadettiklerine inanıp,iyiliklerine güvenmekten ümit doğar

6-)Haya:==>>Utanmak demektir.Hepsinden ayrı bir şeydir.Zira dayanağı kusur ve hatalarını görmektir.

Sebebi:==>>Utanmanın sebebi ise,ibadetlerdeki eksikliklerini bilmek ve Yüce Allah'a gerektiği gibi ibadet yapmadığını anlamaktır..

.

FARZ NAMAZLARININ VAKİTLERİ VE FAZİLETLER

1-)Sabah Namazının Vakti=İkinci fecrin doğuşu ile başlar,güneşin doğmasından önceye kadar devam eder. (İkinci fecr,sabaha karşı doğudan yayılmaya başlayan beyaz bir ışıktır).İkinci fecirle, sabah namazının vakti girmiş olur.Buna 'Fecr-i Sadık' da denir.Güneşin doğuşundan sonra kılınansa farz niyeti ile değil kaza niyetiyle kılır.

1-)Sabah Namazının Fazileti=Hz Peygamber (s.a.v)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir:'Kim sabah namazını kılarsa Allah'ın korumasında olur.Allah Teala koruması karşılığında siznden birini hesaba çekecek olmasın.Eğer böyle olursa onu hemen yakalar ve yüzü koyun cehenneme atar'

2-)Öğle Namazının Vakti=Güneşin zevalinden (semanın ortasından batıya doğru meylinden) başlar. İstiva halinde bulunan gölgeden başka her şeyin gölgesi kendisinin bir veya iki katı oluncaya kadar devam eder.İkinci görüş,İmameynin (Ebu Yusuf'la,Muhammed'in) görüşü olup Tahavi'nin de seçtiği hükümdür.(İmam-ı Azam'dan da rivayet edilmiştir)

2-)Öğle Namazının Faziletii=Evet öğle vakti,günlük işlerin kemale erdiği ve Allah'ın nimetlerinin doruğa ulaştığı anı hatırlatır.İnsan,o vakitte günlük işlerin sıkıntısından adeta boğulacak hale gelir.Bu hengamda o,bit taraftan bütün bu sıkıntıları atıp kurtulmak,diğer taraftan da günün o saatine kadar Rabbin başından aşağıya yağdırdığı nimetlere karşı şükürde bulunmak maksadıyla mescide koşar ve dünya işlerinden muvakkaten sıyrılarak bir nefes alma fırsatı bulur.

3-)İkindi Namazının Vakti=Her şeyin gölgesinin (kendisinin) bir veya iki katı olduğu (öğle vaktinin çıktığı) andan başlayarak Güneş batıncaya kadar devam eder.

3-)İkindi Namazının Fazileti=Allah Teala şöyle buyurmuştur:"Namazlara ve orta namaza devam edin.Allah'a saygı ve bağlılık içinde namaz kılın (Bakara Süresi'238)".Fadala el-Leysi'den şöyle nakledilmiştir:'Hz Payegamber (s.a.v)'in yanına gidip Müslüman oldum.Allah Resulü (s.a.v) vakitleri ile birlikte beş vakit namazı öğreninceye kadar bana dini bilgiler öğretti.Ben bu vakitler benim meşgul olduğum saatler.Bana hepsini kılabileceğim başka vakitler emret dedim.Bunun üzerine Allah Resulü (s.a.v) Eğer bir iş ile meşgul olursan asla iki asırdan meşgul olma buyurdu.Ben iki asır nedir ? diye sordum.Hz Peygamber (s.a.v) cevap olarak şöyle buyurdu:Sabah namazı ile ikindi namazı.

4-)Akşam Namazının Vakti=Güneşin batmasından kırmızı şafak kayboluncaya kadar devame der.Fetva verilen hüküm de budur. Şafak:Göğün batı kenarında görülen kırmızılıktır.İmam-ı Hanefi'ye göre.

4-)Akşam Namazının Fazileti=Müminlerin annesi Hz Aişe ;Hz Peygamber (s.a.v)'in şöyle buyurduğunu nakletmiştir:Allah katında namazların en faziletlisi akşam namazıdır.Kim akşam namazından sonra iki rekat sünnet kılarsa,Allah Teala o kimse için cennette sabah akşam ziyaret ettiği bir ev yapar.

5-)Yatsı Namazının Vakti=Kırmızı veya beyaz şafağın kaybolduğu andan fecr-i sadık'ın doğuşuna kadar devam eder.Vitir namazı hiç bir vakit yatsı namazından önce kılınmaz.Zira tertipe riayet etmek,aralarındaki sırayı takip etmek lazımdır.

5-)Yatsı Namazının Fazileti=Hz Osman'dan nakledildiğine göre Hz Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur:Yatsı namazını cemaatle kılan kimse,sanki gecenin yarısını ibadetle geçirmiş gibi olur.Sabah namazını cemaatle kılan kimse ise sanki bütün geceyi ibadetle geçirmiş olur.

Vitir Namazının Fazileti=Ebu'l-Velid el-Adevi şöyle demiştir:Bir gün Hz Peygamber (s.a.v) yanımıza geldi ve şöyle buyurdu:Allah Teala farz namazlarına ilave olarak size bir namaz daha verdi.Bu namaz sizin için kızıl tüylü develerden daha hayırlıdır.Bu vitir namazıdır.Allah Teala sizin için onun vaktini yatsı ile fecrin doğuşu arasında belirlemiştir.

.

NAMAZDAN ÖNCE YAPILMASI GEREKEN DAVRANIŞLAR

NAMAZIN DIŞINDAKİ FARZLAR NELERDİR

Bunlara namazın şartları da denir.Bunların her biri namazın başından sonuna kadar devam eder. Taharet,setr-i avret ve kıbleye yönelmek gibi bazı şartların namazın başından sonuna kadar devam ettirilmesi şart koşulmuştur.Niyet,iftitah tekbiri,vaktin girmesi,cuma günü hutbenin okunması gibi bazı şartların ise sadece gerçekleşmesi şart koşulmuştur.Namazın dışındaki farzlar altıdır.Bunları şı şekilde sıralamak mümkündür;

1-)Hadesten Taharet=Hades genel olarak hükmi kirlilik,hadesten taharet de bu hükmi kirlilikten temizlenme demektir.Abdestsizlik durumu;yani namaz abdestinin olmayışı ve cünüplük hali,dini liberatürde 'hades' yani hükmi kirlilik olarak nitelendirilir.Hadesten taharet,namaz abdesti olmayan bir kimsenin abdest alması,gusül yapması gereken bir kimsenin gusül etmesi yani boy abdesti alması demektir.Bilinen namaz abdestinin olmaması küçük hades olarak,cünüplük,adet görme (hayız) ve lohusalık gibi gusül gerektiren durumlar ise büyük hades olarak adlandırılır.İmam Ebu Hanife,Habib b. Ebi Sabit'den şöyle nakledilmiştir:"Cünüp biri,bir cemaate namaza kıldırırsa; kendisinin ve cemaatin o namazı tekrar kılması gerekir".İmam Ebu Hanife bu rivayeti senedi ile birlikte müminlerin emirinden nakletmiştir.

2-)Necasetten Taharet=Allah Teala 'Elbiseni Temizle (Muddessi'4)" buyurmuştur.Bu ayet,elbiseni su ile necasetten temizle anlamına gelir.Çünkü namaz ancak bu şekilde geçerli olur.Necasetten Taharet,vücut,elbise ve namaz kılınacak yerin -insan kanı ve idrarı,at,koyun gibi hayvanların idrarı ve dışkıları gibi- dinen pis sayılan şeylerden temizlenmesi demektir.Süleyman b. Yesar'ın şöyle söylediği nakledilmiştir:"Hz Aişe'ye elbiseye bulaşan meniyi sordum.O da şu şekilde cevap verdi:Hz Peygamber (s.a.v)'in elbisesine bulaşan meniyi yıkardım.Sonra Hz Peygamber (s.a.v) namaza giderdi.Elbisede yıkamanın izi,yaş olarak belli olurdu".Necaset iki çeşittir:

a-)Ağır Necaset (Necaset-i Galiza)=İnsan vücudundan çıkan,abdest veya gusül almayı grektiren her şey,eti yenmeyen hayvanların idrarları,ağız salyaları ve tersleri.Bütün hayvanların akan kanları,eti yenen hayvanlardan tavuk,kaz,ördek ve hindi gibi kümes hayvanlarının tersleri,alkollü içkiler.

b-)Hafif Necaset (Necaset-i Hafife)=Atların ve etleri yenen koyun,geyik gibi ehli veya yabani hayvanların idrar ve tersleri,eti yenmeyen hayvanlardan çaylak,kartal,atmaca gibi havada tersleyen vahşi hayvanların tersleri..

3-)Setr-i Avret=Avret;insan vucüdunda başkası tarafından görülmesi ayıp veya günah sayılan yerlerdir.Satr-i avret,avret sayılan yerleri örtmek demektir.Avret yerlerinin namaz da olduğu gibi, namaz dışında da örtülmesi ve başkalarına gösterilmemesi gerekir.Erkek için avret,örtülmesi gereken yerler,göbekten diz kapağının altına kadar ki bölgedir.Buna göre diz kapağı da avretten sayılır,gösterilmesi caiz değildir.Kadın için avret;yüz,el ve ayak dışındaki bütün vücuttur.Onlar yüzlerini namaz da örtmedikleri gibi,ellerini ve ayaklarını da açık bulundurabilirler.Saçlarıyla beraber başları,kolları ve bacakları örtülü bulunur.Buraları örtmek farzdır.Peygamber Efendimiz (s.a.v):Allah bulüğa ermiş kadının namazını başörtüsüz kabul etmez ve kadın bulüğ çağına erince elleri ve yüzü dışında kalan yerlerini başkasına göstermesi helal olmaz buyurmuştur.Kadının ayaklarının avret sayılıp sayılamayacağı konusunda ihtilaf vardır.Sahih olan görüşe göre ayaklar da avrettir.Ancak şöyle bir ifade geçmektedir:'En sahih görüşe göre ayaklar avret değildir'.Ayakların 1/4'ünün namazın bir tüknünü yerine getirecek kadar açılması namazı bozar.Aynı şekilde başın,karın, sırtın, uyluğun ve kulağın 1/4'ünün namazın bir rüknünü yerine getirecek kadar açılması namazı bozar. Kadının bu bölgelerinin 1/4'ünden daha az bir kısmı namazın sonuna kadar açılsa bile namazı bozulmaz.Ancak namaz mekruh olur.Müstehab olan;kadının ayaklarından itibaren örten bir elbise, başını,boynunu örten bir başörtüsü ve elbisesinin üzerine giydiği bir dış kıyafet ile namaz kılması, rükü ve secde halinde elbisesinin arka tarafını ve diğer avret yerlerini ortaya çıkarmasını önlemek için kollarını yanlarına doğru açmalıdır.Bütün fıkıh alimleri,kadınların namaz ve ihramda yüzlerini açmaları gerektiği konusunda ittifak etmişlerdir.Farz olan,derinin rengini örten bir elbise ile örtünmektir.Ten rengini belli edecek kadar şeffaf bir elbise ile namaz kılmak caiz değildir.Çünkü böyle bir elbise,örtünmeyi sağlamamıştır.Ten rengini belli etmeyen,ancak vücudun hatlarını gösteren elbise ile namaz kılmak caizdir.Çünkü elbise ne kadar kalın dokunursa dokunsun,vücudun hatlarını göstermesinden kurtulmak mümkün değildir.Derinin rengini gösterecek şekilde ince olan elbise ile avret yeri örtülmüş sayılmaz.Bunun için böyle bir elbise ile namaz kılmak sahih olmaz. Elbisenin darlığından dolayı avret yerinin belli olması,kötü bir hal ise de namazın sıhhatine engel olmaz."Kadın güzel olur,onun yüzü ile ellerinin fitneye sebep olmasından endişe edilirse bu durumda yüzünü ve elini kapatması gerekir.Eğer kadın yaşlı olursa yüzünü ve ellerini açması caizdir.

4-)İstikbal-i Kıble=Namaz kılarken kıbleye yönelmek demektir.Kişi ı-kıbleyi tayin edemez,yanında da kıbleyi sorup öğreneceği biri yoksa bu durumda ictihad eder ve ictihadı sonucu belirlediği yöne doğru namazını kılar.Eğer kıbleyi sorabileceği birini bulabilirse kişinin mutlaka ona sorması ve onun sözüne göre amel etmesi gerekir.Kişinin kıble tayini konusunda ictihadı,sorduğu kimsenin cevabından farklı olabilir.Bu durumda sorulan kimseye bakılır.Eğer o yöre halkından ve şahitliğine güvenilen biri ise bu durumda onun görüşüne itibar edilmesi gerekir.Namaz kılındıktan sonra kendisine kıble sorulan kimsenin yanlış cevap verdiği anlaşılırsa veya kıble yönünü belirlemek için ictihad eden kimsenin ictihadı değişirse,namazı tekrar kılması gerekmez.Çünkü namaz kılan kimse imkan ve gücü nisbetinde amel etmiştir.Namaz kılarken kıblenin yanlış olduğu anlaşılırsa bu durumda kıbleye doğru dönülür ve namaza kalındığı yerden devam edilir.Kişi;kıble tayini için yaptığı ictihadın sonucu ortaya çıkan yöne değil de başka yöne doğru namaz kılarsa namazı fasid olur. Ebu Hanife ve İmam Muhammed'e göre kıbleyi tuttursa bile hüküm aynıdır.Ebu Yusuf'a göre kıbleyi tutturduğu takdirde namazı geçerlidir.Doğrusunu en iyi Allah bilir.

5-)Vakit=Namaz,günün belli zamanlarında yerine getirilmesi gereken bir farzdır.Bu itibarla farz namazlar için vakit şarttır.Yine her bir farz namaza bağlı sünnet namazlar,vitir,teravih ve bayram namazları için de vakit şarttır.Bir farz namaz,vaktinin girmesinden evvel eda edilemeyeceği gibi, vaktinin çıkmasından sonra da eda edilemez.Bir farz namazın vakit içinde kılınmasına 'eda',vakti içindeki namazın herhangi bir eksiklikten dolayı tekrar kılınmasına 'iade',vaktinin çıkmasından sonra kılınmasına da 'kaza' denir..Kaza sadece beş farz namaz ve bir de vitir için söz konusudur.Cuma ve bayram namazları ile sünnet namazlar kaza edilemez.

6-)Niyet=Bütün ibadetlerde olduğu gibi namazda da niyet şarttır.Niyet aslında bir azimden ve kesin bir iradeden ibarettir.Kalbin bir şeyi kasdetmesi ve bir işin ne için yapıldığını bilmesi demektir. Namazla ilgili niyet;Yüce Allah'ın rızası için namaz kılmayı istemek ve hangi namazın kılınacağını bilmektir.Yapılan işlerin önemleri ve sevabları niyetlere göredir.Niyet kalbe aittir.Kalben niyet olmaksızın dil ile yapılan niyet geçerli değildir.Namaza başlarken yapılacak olan niyetin illa dille söylenmesi yani niyet edilen şeyin telaffuz edilmesi şart değildir.

Farz namazlarla,bayram ve vitir namazlarında bunları yerine getirirken hangi vakitler olduğunu belirlemek gerekir.."Bugünki sabah namazını" veya "Bugün ki Cuma namazını","bugün ki Vitir veya Bayram namazını" diye niyet edilir.Nafile namaz kılmak isteyen kimsenin sadece namaza niyetlenmesi yeterlidir.Kaza namazı kılarken farz namazı belirlemek gerekir.Vakit namazını kılarken ise vaktin farzına niyet edilir.İmama uyan kimse,hem vaktin farzına hem de imama uymaya niyet eder.Şöyle ki;İmamın namazına başlamaya veya kıldırdığı namazı konusunda imama uymaya niyet eder.

NAMAZIN RÜKÜNLARI

NAMAZIN İÇİNDEKİ FARZLAR

1-)İftitah Tekbiri=İftidah 'başlamak,kapıyı açıp girmek' anlamındadır.Namaza başlarken "Allahü Ekber" yerine,"Allahü'l Kebir" veya "Allahü Kebir" yahut yanlız "Allah" denilmesi de farz için yeterlidir.Bunlarda Yüce Allah'ın şanını yükselten mana vardır.Fakat şu ifadelerle namaza başlanamaz;"Allahümmağfir lli,Estağgirullah,Euzü Billah,Bismillah" Çünkü bunlar birer dua sözleridir,yalnız tazimi ifade etmezler

2-)Namazlarda Kıyam (Ayakta durmak)=Kıyam;farz ve vacip namazlarda bir rukündür ve bir esastır.Bundan dolayı kıyama gücü yeten bir kimsenin oturarak kılacağı farz veya vacip namaz caiz olmaz.Rükünler farz olduğundan onlara riayet etmek gerekir.

Bir hasta gerçek olarak veya hükmen ayakta durmaktan aciz kalsa,namazını oturarak kılar.Bu şöyle olabilir;
Ya hastalık gibi bir özürden doalyı gerçekten ayakta duramıyor veya sıhhatli olduğu halde şiddetli ağrılar duıyacağından veya bulunduğu halden daha kötü bir hale düşeceğinden korktuğu için ayakta durmuyor.Her iki halde de oturarak namaz kılabilir.Gücü yetiyorsa,rükü ve secdeleri yapar,çünkü zorluklar kolaylığı kazandırır.Zaruretler de kendi miktarlarınca bir ölçüye bağlanır.

Bir hasta,bir yere dayanmak suretiyle ayakta namaz kılmaya gücü yettiği sürece,oturarak farz namazlarını kılamaz.Yine bir süre ayakta durmaya gücü yetiyorsa,o sürece ayakta durur ve sonra oturarak namazını bitirir.Öyle ki,yalnız iftitah tekbirini ayakta almaya gücü yeten kimse,bu tekbiria yakta alır,sonra oturup namazını kılar,başka türlü yapamaz.

Ayakta namaz kıldığı takdirde Kur'an okumaktan aciz kalacak olan bir kimse,namazını oturup kıraatle kılar.Ayakta bir miktar okumaya gücü yeten kimse,gücü yettiği kadar ayakta okur,geri kalan kısmını oturarak kılar.

Rukü ve secde ile namaz kıldığı takdirde yarasından kan akacak kimse,namazını ayakta veya oturarak ima ile kılar.Ayakta namaz kıldığı takdirde,idrarını tutamayacak olan kimse de,namazını oturarak rukü ve secde ile kılar

Oturduğu halde de rukü ve secde etmeye gücü yetmeyen kimse,başı ile ima ederek rukü ve secdesini yapar.Secde için,ruküden ziyade başını eğer.Üzerine secde etmek için yastık gibi bir şey temin etmesi uygun değildir.Bununla beraber böyle bir şey üzerine başını koyarak secde etmesi de caizdir.Bu durumda secde yerinin sertliğini duyarsa rukü ve secde ile kılmış sayılır,duymazsa ima ile kılmış olur.

Oturarak namazını kılamayan kimse,arkası üzerine yatar ve ayakalrını kıble yönüne doğru uzatır.Sonra rukü ve secde için ima ederek namazını kılar.Başı ile ima edebilmesi için,omuzlarının altına uygun bireşy konur.Böyle secde yapsa,namazı yine caiz olur.Fakat gücüv arsa,arkası üzerine yatması daha faziletlidir.

Oturarak namaz kılabielcek bir hasta,gücü varsa teşehhüdde oturulduğu gibi oturur ve böyle namazını tamamlar.Buna gücü yoksa,kolayına geldiği gibi oturur

3-)Namazda Kıraat=Namaz kılanın kendisi işitebilecek derecede dili ile harfleri belirterek Kur'an-ı Kerim ayetlerinden bir miktar okuması,namazın bir rüknü olarak farzdır.Kendisi duymayacak kadar bir sesle okuyuş kırat değildir.Ancak imama uyan kimse bu kıraatten müstesnadır,bu kimse Kur'an okumaz

4-)Namazlarda Rükü=Kıraatten sorna eğilerek rüküya varılır.Baş ile sırt düz bir doğrultuda bulunur.Eller dizlere kadar uzatılıp dizler kavranır.Ayakta namaz kılan kimsenin rükü için yalnız başını eğmesi kafi gelmez.Arkasınıda eğerek doğru bir çizgi gibi düz bir durum almış bulunur.Bu tam bir rüküdür.Rüküya giden kimse böyle bir vaziyet almaz da kıyama daha yakın biz çizgide eğilirse,onun rüküsü sahih olmaz.Fakat rükü vaziyetine daha yakın eğilmiş ise rüküsü sahih olur.

İmama rükü halinde yetişen kimse,ayakda tekbir alıp ondan sonra rüküya gider.Bu tekbiri rüküya yakın bir vaziyette alırsa namazı bozulur,imama uymuş olmaz

İmam henüz rüküda iken yetişip de ona uyarak rüküya varan kimse,o rekatı imamla kılmış sayılır.Fakat bir insan,imam rüküda iken tekbir alıppda imam rüküdan kalktıktan sorna rüküya gitse,o rekata yetişmiş sayılamz,bir rekatı kaçırmış olur.Kaçırdığı rekatı namaz sonunda imam selam verdikten sonra tek başına kılar.

İmama uyan kimse imamdan önce rüküya varıp daha imam rüküya gitmeden başını kaldırırsa,bu rükü yeterli olmaz.Bunu imamın rüküsü ile iade etmezse namazı bozulmuş olur.

İmamdan önce rükü ve secdeden başını kaldıran kimse,imama aykırı davranışını gidermek için hemen rükü ve secdeye döner

İmama rüküda yetişen kimse,iki tekbire muhtaç değildir.Ayakta Allah'ü Ekber deyip hemen rüküya gider.Bu bi,r tekbir ile hem ititah hemde rükü tekbirini almış olur

5-)Namazlarda Secde=Namaz kılan kimse,rüküdan sonra secdeye varır.Rüküdan doğrulduktan sonra yere kapanarak iki dizi üzerinde ellerini dayanarak alnını ve burnunu (yüzünü) iki eli arasında yere veya yere bitişik bir eşy üzerine koyar.Yüce Allah'a tazimde bulunur.

Namazda secde için alın yere koyulduğu halde burun yere konmasa,secde yine caiz olur,fakat böyle bir secde özür bulunmayınca mekruhtur.Aksine oalrak burun yere konur da alın konmazsa,özür olmadığı takdirde İmam-ı A'zam'a göre kerahatle caiz olur.İki imam'a göre özürsüz böyle bir secde caiz olmaz (İmam Yusuf ve İmam Muhammed)

İki ayağın veya bir ayağın parmakları yere konmadıkça secde caiz değildir

Bir özür olmasa dahi,yere serilmiş olan hrhangi bir şey üzerine secde edilebilir.Yerin pis olması zarr vermez,o yerin pis kokusu veya pisliğin rengi gibi bir eseri bulunmamak şartı ile.O kadar var ki,böyle bir eşyin yere serilmesi ya sıcaktan ya soğuktan korunmak veya elbiseyi toz topraktan korumak için olmalıdır.Yoksa yalnız alnı topraktan korumak için olursa kerahat işlenmiş olur

Farz olan rükü ve secde rükünlerinin yerine getirilmiş olması için,rükü ve secde denilebielcek kadar o vaziyetlerde durmak yeterlidir,muhakkak üçer kez tesbih okunacak miktar beklemek farz değildir.Fakat rükü ve secdede sünnet miktarı en az üçer kez tesbih okumaktır.Yalnız başına namaz kılan daha çok tesbih yapabilir.Fakat imam olan kimse,cemaatin rizası bulunmadıkça üçten fazla tesbihde bulunmamalıdır.çünkü cemaati usandırmak ve kaçırmak uygun değildir.

Rüküda Tesbih="Sübhane Rabbiye'l Azim" dir
Secde de Tesbih=Sübhane Rabbiye'l A'la" der

Her iki rekatta iki secde yapılır.Bunlardan biri kasden terke dilirse namaz bozulur.Yanılarak terke dilirse,naamzdan sonra hatıra gelse bile namaza aykırı bir iş yapılmamışsa hatırlandığı anda secdeye varılır ve ondan sonra son oturuş iade edilir ve sehiv secdesi yapılır (Sehiv Secdesi İle İlgili Yazı Aktarıalcaktır İlerleyen Günlerde İnşallah)

6-)Namazlarda Son Oturuş=Namazların sonunda teşehhüd miktarı oturmak da namazın bir farzı ve rüknüdür..

Bir kimse sabah namazının iki rekatını kıldıktan sonra ikinci rekat sonunda oturmaksızın ayağa kalkıp üçüncü rekatın secdesini yapmış olsa,bu namaz farziyetini yitirir ve nafielye döner.Bu durumda bir rekat daha kılar ve sonunda oturarak selam verir.

Yine dört rekatlı bir farz namazın dördüncü rekatında ve akşam namazının üçüncü rekatında oturmayıpda bir rekat daha kılınarak secdeye varılsa,bu namaz nafileye dönmüş sayılır.Bu halde kılınan namaz sabah namazı ise,dört rekattan sonra hemen selam verilir..İkindi gibi dört rekatlı namaz ise,beşinci rekata bir rekat daha ilave edilip ondan sonra sonra selam verilir.Sahih olan görüşe göre bu durumda sehiv secdesi gerekmez.(konuyla ilgilenenler ileryen günlerde geledek olans ehiv secdesini gerektiren halleri takip etsin)

Ta'dil-i Erkana Riayet (Rükünlerin Hakkını Vermek):==>>Namazlarda ta'dil-i erkana riayet etmek İmam Yusuf'a göre bir rükün olduğundan farzdır,bundan maksat,namazın kıyam,rükü ve secde gibi her rüknünü sünnetle yerine getirmek ve bu rükünleri yaparken her uzuv yatışıp hareket halinden beri bulunmalıdır.

Örnek;Rüküdan kıyama kalkarken vücüd dimdik bir hale gelmeli ve sükünet bulmalı,en az bir kere"" Sünhanerabbiye'l Azim"" diyecek kadar ayakta durup ondan sonra secdeye varmalıdır.Her iki sede arasında da böylece bir tesbih miktarı durmalıdır.

Namazdan manevi haz duyanlar,namazda tadil-i erkana riayet ederler,acele etmekten sakınırlar.Acele etmeyi saygıya ve edebe aykırı görürler

(Not:==Kitap harici bir yorumdur.Namaz kılarken ki sizlerde çok görüyorsunzdur.Rüküya eğilip rüküdan öyle hızlı kalkıp ve hiç beklemeden secdeye öyle hızlı gidiyor,secdeden öyle hızlı kalkıyor,diğer secdeye veya kıyam durumuna öyle hızlı geçiyor ki anlamıyorsun.Namazdan maksat sadece eğilip kalkmak veya 3-5-7 neyse bitirip namazdan çıkmak değil.Namazı bu maksatla ve bu düşünce ile eda eden arkadaşlar varsa eğer bu yanlışlarından vazgeçmeleri gerekir.Çünkü Rükü ve Secde'nin hakkını vermezsen yani tadil-i erkana riayet etmezsen eğer namazın bozulma ihtimali yüksektir..İmama uyan kardeşlerimiz de imamdan önce ne rüküya gidin nede secdeye .İmam rüküya secdeye gittikten çok kısa olmak kaydı ile imamdan sonra gidin,ve rükü ve secdeden imamdan sonra kalkın.Ancak dediğim gibi çok kısa bir süre. bulunsun arada)

NAMAZLA İLGİLİ BAZI HATIRLATMALAR

NEDEN NAMAZ ÇÜNKÜ ...

NAMAZ İMAN İLE KÜFÜR ARASINDAKİ TEMEL KRİTERDİR

Hz Peygamber (s.a.v)'in şöyle buyurduğu nakledilmiştir:'Bizim ile onlar arasındaki ahit,namazdır.Her kim namazı terke derse kafir olur'.Ahitten maksat ise Allah'ın yapılması için Müslüman'lardan söz aldığı ameldir.Hz Peygamber (s.a.v) ashabından namaz kılmaları konusunda biat almıştır.Namaz,Allah'ın ahit aldığı bir ibadettir.Namaz,Müslümanlar ile kafirleri birbirinden ayırır.Bu iki grup namaz ile birbirinden ayrılırlar.Eğer namaz kılınmazsa,iki grubu birbirinden ayıran temel etkenden söz edilemez.Namazı terk eden kafirlere benzediği için tekfir edilir.'Her kim namazı terk ederse kafir olur' ifadesi namazı terk etmek kişiyi inkara götürür şeklinde de anlaşılmıştır. Bu ifadeyi 'Her kim inkar ederek namazı terke derse kafir olur' şeklinde açıklayanlarda olmuştur.İmam Ahmed b. Hanbel hadisin zahirine dayanarak Namazı terk eden kafir olur demiştir.Doğrusunu en iyi Allah bilir.

KUL İLK ÖNCE NAMAZDAN HESABA ÇEKİLİR

Hz Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur:'Kıyamet günü kulun ilk hesaba çekileceği konu namazdır.Eğer namazları tam görülürse tam olarak yazılır.Eğer namazında bir eksik görülürse bu durumda Allah Teala meleklerine 'bakın ' Onun eksik bıraktığı farz namazları tamamlayacak nafile namazlarını görebiliyor musunuz? buyurur.Daha sonra kul,bu şekilde diğer amellerinden hesaba çekilir".

NAMAZLAR GÜNAHLARA KEFARET OLUR

Hz Peygamber (s.a.v)'den şöyle nakledilmiştir:"Beş vakit namaz ile cuma namazı,namaz vakitleri ile iki cuma arasında işlenen günahlara kefaret olur"

NAMAZ ALLAH'IN EN SEVDİĞİ İBADETTİR

İbn Mes'ud'un şöyle söylediği rivayet edilmiştir:Hz Peygamber (s.a.v)'e Allah'ın en sevdiği amel hangisidir? diye sordum.Hz Peygaöber vaktinde kılınan namaz buyurdu.Sonra hangisidir diye sordum:Hz Peygamber (s.a.v):Anne-babaya iyilik etmek buyurdu.Daha sonra hangisidir? diye sordum:Hz Peygamber (s.a.v);Allah yolunda cihad etmek buyurdu.

NAMAZ ATEŞİ SÖNDÜRÜR

Hz Peygamber (s.a.v)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir;"Her namaz vakti gelince seslenen biri gönderilir.Bu kimse 'Ey Ademoğulları! Kalkınız! Kendiniz için yaktığınız ateşi söndürünüz' diye seslenir.Bunun üzerine onlar kalkar,abdest alırlar,hataları gözlerinden dökülür ve namaz kılarlar.İki namaz arasındaki işledikleri günahlar bağışlanır.Sonra tekrar iki namaz arasında ateş yakarlar.İlk namazın (öğle namazının) vakti gelince o seslenen kimse tekrar seslenir:'Ey Ademoğulları! Kalkınız! Kendiniz için yaktığınız ateşi söndürünüz.Bunun üzerine onlar kalkar,abdest alırlar ve namaz kılarlar.Böylece iki namaz arasındaki işledikleri günahlar bağışlanır.İkindi namazı gelince aynı durum sözkonusudur.Akşam namazı gelince yine aynı durum geçerlidir.Yatsı namazında da aynı durum söz konusudur.Sonunda insanlar günahları bağışlanmış biçimde uyurlar.Sonra Hz Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur:Kimi hayır içinde,kimi şer içinde geceler".

.************

.

NAMAZ KILMASI MEKRUH OLAN VAKİTLER

KERAHAT VAKİTLERİ

1:==))Güneşin doğmasından memleketimize göre kırk elli dakikalık müddet içerisindeki yükselişine kadar olan zamandır.

2:==))Güneşin yükselip de tam tepeye geldiği zeval anının bulunduğu vakit.

3:==))Güneşin sararmasından ve gözleri kamaştıramaz bir hale gelmesinden itibaren batışı zamanına kadar olan vakit.

4:==))Fecr-i Sadık'ın doğmasından güneşin doğacağı zamana kadar olan vakit.

5:==))İkindi namazı kılındıktan sonra güneşin batmasına kadar olan vakit.İlk üç vakit de kazaya kalmış farz namazlar,vitir gibi vacibi olan namazlar,önceden hazırlanmış bir cenaze namazı kılınamaz.Yine bu vakitlerde önceden okunmuş bir secde ayeti için tilavet secdesi yapılmaz.Eğer bu söylenenler yapılacak olursa,iade edilmesi gerekir.

Bu üç vakitte nafile namaz da kılınmaz.Şayet kılınacak olursa,kerahetle caiz olur ve iadesi gerekmez.Çünkü bu kerahet,nafile namazların sağlıklı olmasına engel değildir..Bununla birlikte,bu vakitlerden birine rastlayan bir nafile namazı bozup,kerahet vaktinden sonra onu kaza etmek daha faziletlidir.Bu üç vakit;ateşe tapanların ibadet zamanıdır.Onlara benzemekten kaçınmak,hak dine saygının gereğidir.

Diğer iki kerahet vaktinde ise yani fecr-i sadık'ın doğmasından güneşin doğacağı zamana kadar olan vakit ile ikindi namazı kılındıktan sonra güneşin batmasına kadar olan vakitte sadece nafile namaz kılmak mekruhtur.Farz ve vacip namaz,cenaze namazı,tilavet secdesi mekruh değildir.Bu iki vakitten birinde başlanmış olan bir nafile namaz,kerahetten kurtulmak için bozulmuş ise,sonradan kaza edilmesi gerekir.

Güneş batarken yalnız o günün ikindi namazı kılınabilir.Fakat başka bir günün kazaya kalmış olan ikindi namazı kılınamaz.Güneşin doğuşuna rastlayan herhangi bir namaz bozulmuş olur.Çünkü yeni bir namaz vakti girmiş olmaktadır.Bu itibarla sabah namazı kılınırken güneş doğsa namaz bozulur.Ama ikindi namazını kılarken güneş batsa,namaz bozulmaz.Çünkü namaz vakti çıkmış,fakat yeni bir namaz vakti girmemiştir.

Tam zeval anına rastlayan bir namaz farz veya vacib ise bozulur.Eğer nafile ise mekruh olmuş olur.Zeval vakti son bulup da güneş batıya doğru yönelmeye başlayınca,artık ittifakla kerahet vakti çıkmış olur.

Güneşin batmasından sonra;akşam namazı kılınmadan nafile namaz kılmak mekruhtur.Çünkü akşam namazı geciktirilmiş olur.Oysa ki akşam namazında acele etmek de fazilet vardır.

Cuma günü imam hutbeye çıktıktan sonra veya kamet getirdikten sonra nafile bir namaza başlamak mekruhtur.

Güneş doğduktan sonra görünüşüne göre bir veya iki mızrak boyu yükselmesi ile kerahet vakti çıkmış olur.Artık istenilen nafile ve kaza namazı kılınabilir.Bu zamanı belirlemek için başka kolay bir usul de vardır: Şöyle ki; Çeneyi göğse dayayarak güneşe bakmalı;eğer güneş ufuktan yükselmiş olmasından dolayı görünmezse kerahet vakti çıkmış demektir.

NAMAZIN SÜNNETLERİ NELERDİR

1-)Beş vakit namaz ve cuma namazı için ezan okumak ve kamet getirmek sünnettir.Vaktinde cemaatle kılınan her farz namaz için ezan ve kamet sünnet olduğu gibi,kazaya kalıp da cemaatle kılınacak olan farz namazlar için de sünnettir.Birçok namaz cemaatle kaza edileceği zaman, bunlardan yalnız ilk kılınacak namaz için ezan okunur.Sonra gerek bu namaz için ve gerek bunun arkasından kılınacak diğer kaza namazları için birer kametle yetinilir.

2-)Kendi evlerinde yalnız başına namaz kılacak erkekler için ezan ve kamet müstehabdır.Gerek yolcular için,gerekse cemaatle namaz kılacaklar için ezan ve kameti terk etmek mekruhtur.

3-)İftitah tekbirini alırken ellerin yukarıya kaldırılması ve bu esnada ellerin açık ve parmakların normal hali üzere bulunması ve avuç içlerinin kıbleye yönelik tutulması.Erkekler ellerini kulaklarına kadar kadınlar göğüslerine kadar kaldırırlar.Bu hüküm kunut tekbiri ve bayram namazının ilave tekbirleri için de geçerlidir.Ayrıca imama uyan kişi (muktedi) iftitah tekbirini,imamın namaza başlamasından çok sonraya bırakmamalıdır.Şafii,Maliki ve Hanbeli mezheblerine göre,erkekler de ellerini omuzlarının hizasına kadar kaldırırlar.

4-)İftitah tekbirinin hemen ardından el bağlamak.

5-)'Sübhaneke' okumak,namaza Allah'ı bu şekilde överek ve sena ederek başlamak.Bu bakımdan sübhaneke birinci rekatta iftitah tekbirinden hemen sonra okunur.

6-)Fatifa'dan sonra gizlice amin (dualarımızı kabul buyur) demek

7-)Tek başına namaz kılarken Fatiha'nın peşinden okunacak sürenin;sabah ve öğle namazlarında uzun sürelerden,ikindi ve yatsı namazlarında orta uzunluktaki sürelerden ve akşam namazında kısa sürelerden seçilmesi.

8-)Namazda erkeklerin,göbeklerinin altında tutmak üzere sağ ellerini sol elleri üzerine koyup sağ ellerinin baş parmak ve serçe parmağı ile sol bileği kavramaları ve sağ elin üç parmağını sol sol üzerine uzatmaları.Kadınlarında sağ ellerini sol elleri üzerine koyarak halka yapmaksızın göğüsleri üzerinde bulundurmaları sünnettir.

9-)Namaz kılarken,kıyamdan rükua ve secdelere giderken 'Allahü Ekber';rükudan kıyama kalkarken 'Semiallahü limen hamideh'; secdeden kalkıp yine secdeye giderken 'Allahü Ekber' demek.

10-)Erkeklerin rüku yaparken dizlerini dik ve sırtlarını düz tutmaları,dizlerini elleriyle kavramaları, dizlerini tutarken ellerini açık bulundurmaları.Kadınlar ise ellerini dizleri üzerine koyarlar,dizlerini tutmaz ve parmaklarını ayrık bulundurmazlar.Dizlerini bükük ve arkalarını meyilli bulundururlar.

11-)Secdeye varırken önce dizlerini,sonra ellerini,daha sonra yüzünü koymak ve secdeden kalkarken secdeye varış sırasının tersini yapmak.Secdeye varırken ve secdeden kalkarken Allahü Ekber demek

12-)Erkeklerin secdede iken karnı uyluklarından,dirsekleri yanlarından ve kolları yerden uzak tutması.Kadınların ise secdede kollarını yanlarına bitiştirmeleri ve karınlarını uyluklarına yapıştırmaları.

13-)Ka'delerdeki teşehhüdlerde 'La İlahe' denirken sağ elin şehadet parmağını kaldırıp 'illallah' derken indirmek.Bunu yaparken baş parmak ile orta parmak halka edilip diğer iki parmak bükülür ve bu pozisyonda bırakılır.

14-)Farz namazların,vitir namazlarının ve müekked sünnetlerin son oturuşlarında,gayr-i müekked sünnetlerle diğer nafilelerin her oturuşunda tahiyyattan sonra Peygamber Efendimize salat ve selam okumak

15-)Son oturuşta,tahiyattan sonra salavat okumak.Bu namazın müekked sünnetlerindendir.

16-)Bütün namazların son oturuşlarında salat ve selamdan sonra iki tarafa selam vermeden önce dua edilmesi.(İki Rabbena gibi).Bu dua Kur'an da geçen dua ayetleri ve mütevatir veya meşhur olan dua hadisler ile yapılır.

17-)Selam verirken başı önce sağa sonra sola çevirmek ve her iki tarafa selamv erirken 'es-Selamu aleykum ve rahmetullah' demek.

18-)Sütre edinmek.Başkaları tarafından önünden geçilmesine engel olmak için namaz kılan kimsenin önüne koyduğu şeye 'sütre' denir.

NAMAZIN VACİPLERİ NELERDİR

Namazların farzları olduğu gibi,bir kısım vacipleri de vardır.Bu vacipleri yerine getirmekle namazın farzları tamamlanıp noksanları giderilmiş olur.Namazın vacipleri şunlardır;

1-)Namaza başlarken yalnız 'Allah' ismi ile yetinmeyip büyüklüğü ifade eden 'Ekber' sözünü de ilave ederek 'Allahü Ekber' demek.Hz Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur:'Güzelce abdest alıp sonra tekbin getirip Allah'a hamd etmeden ve O'nu övmeden hiç kimsenin namazı tam olmaz'

2-)Namazlarda 'fatiha' süresini okumak.Diğer üç mezhebe göre ise farzdır.Bunun delili Ubade b. Samit'den nakledilen şu hadistir; 'Fatiha süresini okumayan kimsenin hiç bir namazı olmaz'.

3-)Farz namazların ilk iki rekatında,vacip ve nafile namazların her rekatında Fatiha'dan sonra;Kur,'an'dan en az kısa bir süre veya buna denk düşecek bir veya birkaç ayet okumak (zamm-ı süre).Fatiha'ya bir küçük süre veya en küçük süreye denk üç kısa ayet yada üç kısa ayete denk bir uzun ayet eklemek vaciptir.

4-)Farz olan kıraati ilk iki rekatta yerine getirmek.

5-)Fatiha süresini diğer okunacak süre ve ayetlerden önce okumak

6-)Tek başına namaz kılarken öğle ve ikindi namazları ile gündüz kılınan nafile namazları gizli okumak.Gizli okumanın ölçüsü;sadece kendisinin duyabileceği kadar kısık bir sesle okumaktır.Sabah,akşam ve yatsı namazları ile gece kılacağı nafile namazlarda kişi serbesttir isterse sesli,isterse gizli okuyabilir.

7-)Cemaatle kılınan namazda imamın,sabah namazı ile akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rekatında sesli okuması vaciptir.Cuma namazın da,bayram namazlarında,cemaatle kılınan teravih namazında,teravihten sonra kılınan vitir namazında da imamın kıraati sesli yapması gerekir. İmamın;öğle ve ikindi namazlarının bütür rekatlarında,akşam namazının üçüncü ve yatsı namazının son iki rekatında gizli okuması vaciptir.

8-)Vitir namazında kunut duası okumak ve kunut tekbiri almak.Bu İmam-ı Azam'a göre vaciptir.

9-)Kazaya kalan bir namaz;gündüzün cemaatle kılındığında,eğer sabah namazı gibi sesli yapılması gereken bir namaz ise,yine açıktan sesli kıraat yapılır.Gizli kıraat yapılması gereken bir namaz ise,gizli kıraat yapılır.Tek başına namaz kılan kimse;sesli kıraat yapılması gereken bir namazı kaza ederken sesli de okuyabilir,gizli de okuyabilir.

10-)Secde yaparken yalnız alınla yetinmeyip,alınla beraber burnu da yere koymak.İbn Abbas'ın naklettiğine göre Hz Peygamber (s.a.v); Secde ettiği zaman her kim burnunu da alnı ile birlikte yere değdirmezse namazı olmamıştır' buyurmuştur.

11-)Üç ve dört rekatlı namazlara ikinci rekatın sonunda oturmak.Ebu Humeyd es-Saidi Hz Peygamber (s.a.v)'in namazını tasvir ederken şöyle demiştir:'Sonra secde etmek üzere eğildi.Bu esnada Allahü Ekber dedi.Sonra kollarını açtı,pazularını karnından ayırdı,ayak parmaklarını açtı.Ardından sol ayağını katladı ve onun üzerine oturdu.Bütün kemikleri yerine gelinceye kadar oturdu'.

12-)Namazların her oturuşunda teşehhüdde bulunmakTahiyyatı okumak.

13-)Namazdayken secde ayeti okunmuşsa,tilavet secdesi yapmak

14-)Ramazan ve Kurba Bayramı namazlarının her iki rekatında da üçer tekbir almak

15-)Namazların farzlarında sıraya riayet edilmesi.Farz olan kıyamdan sonra ruküa gitmek,rükudanm sonra da secdeye gitmek,iki secdeyi peşpeşe yapmak gibi.

16-)Vaciplerin her birini de yerinde yapmak ve sonraya bırakmamak.Kur'an okunduktan sonra bir zaman bekleyip unutarak düşüncesiyle dalmak ve sonra rüküa gitmek gibi.

17-)Namazların sonudna selam vermek

18-)Tadil-i erkana riayet etmek.

NAMAZIN MENDUPLARI NELERDİR

1-)Yemeği Namazdan Önce Yemek:==))Bu konuda Enes b. Malik,Hz Peygamber'in (s.a.v) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:'Akşam yemeği hazırlandığı bir sırada akşam namazı vakti girerse namaz kılmadan önce yemek yiyin.Yemeğinizi yerken de acele davranmayın (Not=Vaktin çıkmasından korkuluyorsa,korkulacak olursa eğer öncelik namaz konusunda gösterilmelidir)

2-)Sıkışmadan Namaz Kılmak:==))Hz Peygamber'in (s.a.v) şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: 'Namaz vakti girer ve kişi tuvalet ihtiyacını gidermek isterse önce tuvalet ihtiyacını gidersin'.Bir başka hadis-i şerif de:'Namaz vakti girer ve kişi sıkışırsa,önce ihtiyacını gidersin'

3-)Son Kez Kılıyorcasına Namaz Kılmak:==))Ümmü Seleme validemiz Hz Peygamber'in (s.a.v) şöyle buyurduğunu nakletmiştir:'Sizden biri namaz kılacağı zaman,veda eden kimse gibi namaz kılsın,bir daha asla namaz kılacak zaman kadar ömrünün kalmadığını düşünen kimse gibi namaz kılsın'.

4-)Namazını Güzelce Kılmak:==))Ebu Hureyre'den nakledilmiştir:Hz Peygamber (s.a.v) bir gün namaz kıldırdı.Namazı bitince şöyle buyurdu:'Ey falanca namazını güzel kıl.Namaz kılan kimse nasıl namaz kıldığına bakmaz mı! Kuşkusuz ki insan,kendisi için namaz kılmaktadır'.

5-)Rükü Ve Secdeyi Tam Yapmak:==))Hz Peygamber (s.a.v) namaz kılarken rükuyu tam yapmayan, tavuğun yem yemesi gibi secde yapan bir adam gördü ve onun hakkında 'Eğer bu adam bu hal üzere ölse,Muhammed'in dini üzere ölmemiş olur' buyurdu ve şunları ekledi:'Tam yapılmayan rüku ve aç birinin bir veya iki hurmayı yemesi gibi yerden bir şeyi gagasıyla alırcasına yapılans ecde kişiye fayda sağlamaz'.

6-)Namazda Hareket Etmemek Ve Sağa Sola Dönmemek:==))Ebu Zer,Hz Peygamber'in (s.a.v) şöyle buyurduğunu nakletmiştir:'Allah Teala sağa sola dönmediği sürece yönünü çevirerek kuluna yaklaşmaya devame der.Ne zaman ki kul yüzünü O'ndan çevirir,işte o zaman da Allah Teala ondan uzaklaşır'

7-)Namazda Huşu İçinde Olmak:==))Allah Teala şöyle buyurmuştur:'Gerçekten müminler kurtuluşa ermiştir,onlar ki namazlarında huşu içindedirler (Mü'minun Süresi'1-2)'.Hz Peygamber (s.a.v) de şöyle buyurmuştur:'Namaz ikişer ikişer kılınır.Her iki rekatta teşehhüde oturulur.Namaz huşu, yakarma ve iç huzurundan ibarettir.(Kişi namaz bitirdikten sonra) ayaları yüzüne bakacak şekilde ellerini kaldırır ve Ya Rabbi! Ya Rabbi! diye dua eder'.

8-)Namazda Allah'a Boyun Eğmek:==))Bir kutsi hadiste Allah şöyle buyurmuştur:'Her namaz kılan,namaz kılmış olmaz.Ben ancak azametim karşısında boyun eğen,arzularını haramlarımdan sakındıran,bana isyanda ısrarcı olmayan,acı doyuran ve açığı giydiren kimsenin namazını kabul ederim'.

9-)Kalbi Meşgul Edecek Şeylerden Uzak Durmak Ve Namazda Kişiyi Meşgul Edecek Elbise Giymemek:==))Hz Aişe validemizden şöyle nakledilmiştir:Hz Peygamber (s.a.v) üzerinde çizgiler bulunan hamisa adlı bir elbise ile namaz kılmaya kalktı.(Namaz esnasında) onun çizgilerine baktı. Namazı bitirince bunu Ebu Cehm b. Huzeyfe'ye götürün ve bana enbicaniye getirin.Çünkü bu elbise namazda iken beni meşgul etti.

(Hamisa=Yünden yapılan ve üzerinde çizgiler bulunan bir tür elbise)

(Enbicaniye=Yünden veya pamuktan ya da ketenden yapılan,sıkı dokumalı kalın ve desensiz bir tür elbise)

10-)Namaza Başlamadan Önce Yemek Kokusunu Gidermek İçin Elleri Yıkamak:==))Hz Peygamber'in (s.a.v) şöyle buyurduğu nakledilmiştir:'Sizden biri namaza duracağı zaman yemeğin kokusunu ve kirini gidermek için ellerini yıkasın.Çünkü melek en fazla eldeki yemek kokusu ve kirinden rahatsız olur.Namaza duran her kulun ağzına bir melek girer,ağzından her ayet çıkışında ağzına bir melek girer

11-)Namazda Kıyamı Uzatmak:==))Allah Teala şöyle buyurmaktadır:'Kalkıp huşu ile Allah'ın divanında durun (Bakara Süresi'238)'.Hz Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur:'En hayırlı namaz kıyamı en uzun namazdır'.

12-)Saf Tutarken Omuzları Bitiştirmek:==))Enes b. Malik,Hz Peygamber'in (s.a.v) şöyle buyurduğunu nakletmiştir:'Saflarınızı düz tutun.Çünkü ben sizi arkamdan da görüyorum'.Enes şöyle demiştir:Her birimiz omzunu arkadaşının omzuna,ayağını da arkadaşının ayağına bitiştirirdi.

13-)Safta Omuzları Kasmamak:==))İbn Abbas,Hz Peygamber'in (s.a.v) şöyle buyurduğunu nakletmiştir:'Sizin en hayırlınız namaz da iken omuzlarını kasmayanlardır'.

14-)Sabah Namazından Sonra Oturmak:==))Cabir b. Semura'dan şöyle nakledilmiştir:'Hz Peygamber (s.a.v) güneş doğana kadar sabah namazını kıldığı yerden kalkmazdı.Güneş doğunca kalkardı.

NAMAZIN MÜSTEHAPLARI NELERDİR

1-)Namazda huşulu olmak.Namaz kılan kimse,ayakta iken secde edeceği yere,rüküda iken ayak parmaklarının ucuna,secdede iken burnunun ucuna,otururken kucağına,selam verirken sağ ve sol omuz uçlarına bakar.Namaz kılan kimse namaz dışında başka bir şeyle meşgul olmaz.Ne elbisesi ile oynar ne de sakalı ile

2-)Parmakları çıtlatmamak

3-)Parmakları birbirine geçirmemek

4-)Çarçabuk namaz kılmamak

5-)Yüzü kıbleden başka yana çevirmemek

6-)Köpek oturuşu gibi oturmamak

7-)Bağdaş kurmamak

8-)Esnememek

9-)Elbiseyi toplamamak

10-)Gözleri kapatmamak

11-)Önünden geçene engel olmamak

12-)Üflememek

13-)Tek başına imama uyan kimsenin imamın arkasında durmaması.Ancak bu durumda imamın arkasında duran kimsenin namazı batıl olmaz.

NAMAZDA YAPILAN MEKRUH DAVRANIŞLAR

1-)Namazda İken Secde Edilecek Yeri Düzlemek=Geçen hadis-i şerif de 'Eğer mutlaka düzenlemen gerekiyorsa bunu bir kez yapabilirsin'

2-)Esnemek=Peygamber Efendimiz (s.a.v):'Sizden biri namazda esnerse,uykusu geçene kadar uyusun.Sizden biri esneye esneye namaz kılarsa,belki de Allah'tan bağışlanma dileyeceği yerde kendi kendine hakaret eder'

3-)Gözleri Yukarı Kaldırmak=Hz Peygamber (s.a.v):Allah'a yemin olsun ki namaz kılarken göğe doğru bakan kimseler ya bakışlarını indirecekler yada bir daha aşağı bakamayacaklar' buyurmuştur.

4-)Gözleri Kapatmak=Hz Peygamber (s.a.v):Sizden biri namaza durduğunda gözlerini kapatmasın buyurmuştur.

5-)Genirmek=Peygamber (s.a.v):Namazada genirmek şeytandandır.İçinizden kimin genirmesi tutarsa mümkün olduğu kadar genirmesin

6-)Kıbleye Doğru Tükürmek=Hz Peygamber (s.a.v):Siz namazda iken Allah kıble istikametinizdedir.Öyleyse içinizden biri namazda iken kıble istikametine balgamını çıkarmasın buyurmuştur.Başkka bir hadis-i şerifte ise Kim yüzüne doğru tükürülmesini sever şekilindedir.

7-)Sağ Tarafa Tükürmek=Hz Peygamber (s.a.v):Sizden biri namaz kılarken önüne ve sağ tarafına tükürmesin.Ancak sol ayağının altına tükürebilir.Eğer böyle bir imkanı yoksa elbisesi ile şöyle yapsın

8-)Namazda Sağa Sola Dönmek=Peygamberimiz bu husus da:'Bu şeytanın kuldan çaldığı bir hırsızlık olayıdır' buyurmuştur.

9-)Parmakları Birbirine Geçirmek=Hz Peygamber (s.a.v);'Sizden biri evinde abdest alıp sonra camiye gelirse,tekrar evine dönünceye kadar namaz kılıyormuş gibi sevap kazanır.Allah Resulü (s.a.v) parmaklarını birbirine geçirerek şöyle buyurdu:Böyle yapmasın.

10-)Parmakları Çıtlatmak=Hz Peygamber (s.a.v):Namaz da gülen,sağa sola dönen ve parmaklarını çıtlatan kimse birdir.

11-)Namazda Üflemek=Hz Peygamber (s.a.v):Namazda iken üfleyen,kendisine hizmet eden Yesar adındaki uşağına 'Allah rızası için yüzünü yere değdir' buyurduğunu işittim demiştir Ümmi Seleme

12-)Rüku Ve Secdede Kur'an Okumak=Hz Ali'den nakledildiğine göre:Hz Peygamber (s.a.v):İpek elbise giymeyi,bir bitkiden elde edilen kırmızı boyaya boyanmış elbiseyi giymeyi,altın yüzük takmayı ve rüku ile secdede Kur'an okumayı yasaklamıştır.

13-)Omuzlar Açık Bir Şekilde Namaz Kılmak=Hz Peygamber (s.a.v):Sizden herhangi biri omuzlarını örtmeden bir tek parçadan oluşan elbise ile namaz kılmasın buyurmuştur.

14-)Elbiseyi Toplamak=Hz Peygamber (s.a.v):Bana yedi kemik üzerine secde etmem,elbisemi ve saçımı toplamamam emredildi.

15-)Namazdan Çalmak=Hz Peygamber (s.a.v):En kötü hırsız namazdan çalandır buyurmuş.Ashabı-ı Kiram 'Ey Allah'ın elçisi kişi namazdan nasıl çalar diye sorunca da şöyle cevap vermiştir:Rüku ve secdesini tam yapmayarak.

16-)Köpek Oturuşu Gibi Oturmak=Köpek oturuşundan maksat;kaba etler üzerine oturup,ayakları dikmektir.İki secde arasında topukların üzerine kaba etleri koyarak,ayaklar üzerine oturmak yasaklanmıştır.Bunun delili ise Hz Peygamber (s.a.v) in Hz Aişe'ye söylediği şu hadistir:İki secde arasında köpek oturuşu gibi oturma.

17-)Namaz Kılanın Önünden Geçmek=Hz Peygamber (s.a.v):Namaz kılanın önünden geçen kimse ne kadar günah işlediğini bilseydi,onun için kırk yıl beklemesi,onun önünden geçmesinden daha hayırlı olurdu.

18-)Namaz kılarken bir özür bulunmaksızın bir direğe,duvara veya sopaya dayanmak mekruhtur

19-)Namazda bir sağa bir sola doğru meyletmek mekruhtur.Çünkü böyle bir hareket gereksiz ve huzura aykırıdır

20-)Namazdan önce veya namaz içinde kolları dirseklere doğru toplamak mekruhtur.

21-)Namazın,kıyam,rükü,secde hallerinde; bir özür bulunmaksızın elleri sünnet olduğu üzere konulması gereken yerlere koymamak mekruhtur.

22-)Namazda bit veya pire tutmak ve öldürmek veya kovalamak mekruhtur.Karınca veya pire gibi bir şeyi ısırmasından rahatsız olan kimsenin namaz içinde bunları yalnız tutup atmasında kerahet yoktur.

23-)Bir özür olmaksızın birbiri peşine olmamak üzere bir kaç adım yürümek mekruhtur.

24-)Namazda dizleri yere koymadan önce elleri yere koymak ve secdeden kalkarken dizleri ellerden önce kaldırmak mekruhtur.Ancak bir özür sebebiyle yapabilir.

25-)Erkeklerin secde ederken,kollarını tamamıyla yere yapıştırmaları (döşemeleri) mekruhtur

26-)Rukü veya secde yaparken,başlangıç tekbirinde olduğu gibi elleri yukarıya kaldırmak mekruhtur

27-)Namaz içinde bir özür olmaksızın,bağdaş kurmak ve dizleri dikip oturmak mekruhtur

28-)Çok acele ile rükü ve secde yapmak mekruhtur (Teravih namazı istisna)

29-)Namaz içinde verilen selamı el ile veya baş işareti ile almak mekruhtur.

30-)Namazda sesi işitilmeyecek derecede üfürmek mekruhtur.Bu üfürme halinde eğer,en az iki harften ibaret bir ses işitilecek olursa namaz bozulur

31-)Namazda,dişerin arasında bulunun nohut tanesinden küçük yemek parçasını yutmak mekruhtur.Nohut tanesinden büyük olursa namaz bozulur

32-)Yenmesi yasak olmayan bir yemek hazır olduğu halde,namaza başlamak mekruhtur..Bu yemek ister iştah çekici olsun,ister olmasın.Ancak vaktin çıkmasından korkulursa,o zaman önce namaz kılınır.

33-)Rüküda veya secdede tesbihleri terk etmek veya üçden az okumak mekruhtur. (Sübhane rabbiye'l-ala ve azim)

34-)Namazı; huzuru bozacak ve kalbi meşgul edecek şeylerin bulunduğu yerlere kılmak mekruhtur.Çalgı ve eğlencelerin bulunduğu yerde kılmak gibi

35-)Yanmakta olan sobaya,ocağa ve ateş dolu mangala karşı namaz kılmak mekruhtur.

36-)Bir insanın yüzüne karşı bir engel olmaksızın namaz kılmak mekruhtur.Fakat bir insanın arkasına doğru namaz kılmak mekruh değildir.Ancak bu adamın konuşmasından doalyı şaşırmak umuluyorsa o zaman mekruh olur.

37-)Helaya (tuvalete) gitme sıkıntısı olduğu halde namaza başlamak mekruhtur.

38-)Üzerinde canlı resimleri bulunan bir elbise ile namaz kılınması ve canlıya ait bir resim üzerine secde edilmesi mekruhtur.Fakat böyle bir elbisenin üzerine başka bir elbise giyilirse,onunla namaz kılınmasında kerahet yoktur.

NAMAZI BOZAN HALLER

HANGİ DURUMLAR MEYDANA GELİRSE NAMAZ BOZULUR

1-)Bilerek yada yanlışlıkla namaz da olmadığını sanarak konuşmak.

2-)Yanılarak ayetten olan bir kelime yerine,ayetten olmayan bir dünya sözü ağzından kaçırmak

3-)Namazın içinde Allah'ım beni doyur gibi insan sözüne benzer tarz da dua etmez

4-)Saygı ve hürmet niyetiyle birine selam vermek.Yanılarak elam vermek.Lisanen selam vermek ve almak

5-)Tokalaşmak suretiyle selam vermek

6-)Amel-i kesir de bulunmak (peş peşe üç tane namaz dışı hareket yapmak,üç defa herhangi bir yerini kaşımak,yahut dışarıdan gören birinin namaz da olmadığını zannettirecek bir iş yapmak)

7-)Kıbleden göğsünü çevirmek,farz olan kıbleye yönelmeyi az bir zaman için de olsa terk ettiği için yalnız başına kıbleden başka yöne çevrilmesi namazı bozmaz,fakat mekruhtur.

8-)Dışarıdan (ağzın haricinden) az da olsa bir şey yemek

9-)Dişleri arasında kalan nohut tanesi kadar bir şey yemek

10-)Bir şey içmek (o halde açık bir meydanda namaz kılan bir kişi,başını göğe doğru kaldırsa ve boğazına bir yağmur damlası kaçsa namazı bozulur)

11-)Özürsüz boğazı hırıldatmak ve öksürmek.(Bir özürden dolayı olursa zarar yapmaz)

12-)Toz üfler gibi üflemek,bezginlik göstermek,inlemek,ah-vah etmek

13-)Ağrı yüzünden yüksek sesle ağlamak

14-)Başına gelen bir musibet yüzünden yüksek sesle ağlamak.

15-)Aksırana 'Yerhamükellah (Allah sana iyilik versin)' demek.

16-)Allah'ın ortağı olup olmadığını soran (namazın dışından birine) 'La ilahe illallah (Allah'tan başka ilah yoktur)' diye cevapv ermek

17-)(Ölüm gibi) fena bir habere cevaben 'İnna lillahi ve inna ileyhi raciun (Biz Allah içiniz ve O'na döneceğiz demek)'.

18-)Sevindirici bir habere 'Elhamdülillah (Allah'a hamd olsun) demek.

19-)Şaşılacak bir habere 'La ilahe illallah' veya 'Sübhanallah (Allah'ı noksan sıfatlardan tenzih ederim)' demek.

20-)Namaz dışındaki bir kimseye cevap niyetiyle 'Ya Yahya huzil kitabe' gibi Kur'an dan bir ayet okumak.

21-)Teyemmümde namaz kılanın suyu görmesi

22-)Namaz içinde mesh müddetinin bitmesi

23-)Ayağından mestin çıkması veya çıkarılması.

24-)Elbise bulamayan çıplağın (namaz sonrasında) avret yerlerini örtecek bir şey bulması.

25-)Rükü ve secdeyi baş işaretiyle kılan kimsenin namaz içinde iyileşerek rükü ve secdeye gücü yeter hale gelmesi

26-)Sabah namazını kılarken güneşin doğması

27-)Yaranın iyileşmesi sebebiyle üzerindeki sargının düşmesi.

28-)Özürlünün özrünün ortadan kalkması

29-)Kasten veya başka bir şeyin etkisiyle abdestin bozulması.

30-)Namaz da iki harften ibaret dahi olsa,namaz kılanın işiteceği derecede söz söylemek namazı bozar.Bu hususta kasıt,yanılma,uyuma ve hata halleri eşittir.(Öf,ah,uh,eh gibi)

31-)Bir kimse namazdayken vücudunu bir kere veya arka arkaya iki kere veya değişik rekatlarda birer,ikişer kere kaşısa,namazı bozulmaz.Ancak bir rekatta birbiri ardınca üç defa kaşısa bozulur.Ancak bir organını elini tekrar kaldırmadan bir kaç defa kaşıması,bir defa kaşıma sayılır.

32-)Namazda bir özür olmaksızın birbiri ardınca hiç durmadan en az üç adım atmak namazı bozar.Yine;bir şahsın çarpması sonucu namaz kılanın elinde olmayarak yerden üç adım kadar yürümesi de namazı bozar.Namaz kılınan yerden tutup çıkarılmak da böyledir,namazı bozulur.

33-)Namazda çocuğu alıp süt emzirmek namazı bozar.Namaz kılmak da olan bir kadının memesini çocuk kendi başına tutup emecek olsa bakılır.Eğer süt çıkmaksızın bir iki defa emmiş lursa namazı bozulmaz,fakat süt çıkarsa veya süt çıkmaksızın iki defadan çok emerse namazı bozulur.

34-)Namaz içinde bulunan bir erkeği,zevcesinin öpmesi veya okşaması ile namazı bozulmaz.Ancak erkeğin şehveti uyanırsa bozulur. Fakat bir kadının namazı,kocasının kendisini şehvetle okşaması ile veya ister şehvet olsun,ister olmasın öpmesiyle bozulur.Çünkü cinsel yaklaşma konusunda kocanın hareketi asıldır.

35-)Namaz kılarken göze ilişen bir yazıya bakmak namazı bozmaz.Fakat karşaısındaki Mushaf'tan ezberinde olmayan bir ayeti okursa,bu bir telkin olduğundan İmam A'zam'a göre namaz bozulur.İmam Ebu Yusufve İmam Muhammed,İmam Şafii'ye göre namaz bozulmaz,fakat böyle yapmak mekruhtur.Hafız olan bir kimsenin mushaftan okumasıyla ise ittifakla namaz bozulmaz.

36-)Gülmek.Kendisinin duyacağı kadar bir gülme sadece namazı bozar.Yakında bulunanların işitebileceği kadar olursa abdesti de bozar.Bu şekilde gülme,bulüğa ermemiş çocukların sadece namazını bozar,abdestini bozmaz.

37-)Birinci oturuşu,son oturuş zannederek selam vermek;namazı bozmayıp sadece sehiv secdesini gerektirir.Kıldığı öğle namazını Cuma namazı veya yatsı namazını teravih zannederek selamv ermek namazı bitirme taşıdığından namazı bozar.

NAMAZI BOZMAYAN HALLER VE DURUMLAR

1-)Namaz kılanın namaz esnasında yazılı bir şeye bakıp anlaması

2-)Diş arasında kalan nohut tanesinden küçük bir şeyi amel-i kesir'siz (çok amel yapmaksızın) yemesi.

3-)Namaz kılanın secde yerinden bir kimsenin geçmesi (bilerek geçerse günahkar olur).

4-)(Bir veya iki talak'la) boşadığı (veya yabancı bir) kadının fercine şehvetle bakmak (her ne kadar bu suretle kişi boşadığı kadını tekrar geri almış oluyorsa da)

5-)Hz Ali'nin şöyle söylediği nakledilmiştir:'Namazda birinin burnu kanasa veya kusarsa konuşmadan abdest alsın ve kaldığı yerden namazına devam etsin'.Nafi'nin şöyle söylediği nakledilmiştir:'İbn Ömer namaz da burnu kanadığı zaman,namazdan ayrılıp abdest alır,sonra dönüp konuşmadan kaldığı yerden namazını tamamları'.

6-)Cemaatten biri,imamın okuduğu Kur'an'dan duygulanarak ağlasa veya 'evet' dese bakılır.Eğer bu bir huzur ve huşu eseri ise namazı bozulmaz.Fakat sadece ses güzelliğinden lezzet duyma eseri ise bu ağlama namazı bozulur.

7-)Zorlamayarak kendiliğinden gelen öksürme namazı bozmaz.Sesi düzeltip güzelleştirmek için veya namaz da bulunduğunu bildirmek için veya kendi imamının bir kıraat hatasını düzeltmek için bunun yapılmasında namaz bozulmaz.Çünkü bu boğaz temizliği doğru bir maksada dayanmaktadır.Sahih olan görüş budur.

(Not=Haricen namazı nelerin bozduğunu eğer öğrenirseniz,bu durumda namazı nelerin bozmadığını öğrenmenize fazlada gerek kalmaz.Her ne kadar öğrenmemiz gerekiyorsada.Bize lazım olan namazı nelerin bozduğudur ki onlarında öne çıkan başlıkları maddeler halinde belirttim.Namazı bozan hallerden uzak durduğunuz da zaten namazınız bozulmayacaktır).

HASTALARIN NAMAZ KILMASI

1-)Hastalık,bedenin tabii halini kaybetmesinden meydana gelen bir güçsüzlü durumudur.Hastalar da akılları başlarında bulundukça birtakım dini görevler ile sorumludurlar.Bununla beraber dinimiz onların haklarında bir çok kolaylıklar göstermiştir.Namaz hakkında bunlar için gösterilen kolaylıkları şöyle açıklanmıştır;

2-)Bir hasta,gücüne göre namaz kılmakla yükümlüdür.Ayakta durmaya gücü yetmeyen veya ayakta durması iyileşmesinin uzamasına ve hastalığının artmasına sebep olacağı anlaşılan bir hasta oturarak namaz kılar.Oturmaya da gücü yetmezse gücüne göre yan üzeri veya sırt üstü yatarak işaretle (ima ile) namazını kılar.

3-)İma,namazda rüku ve secdeye işaret olmak üzere başı eğmektir.Bu ayakta yapılabileceği gibi oturarak da yapılabilir.Bir şeye dayanarak ayakta yapılması mümkün olan bir ima yatarak yapılamaz,bu caiz değildir.

4-)İma ile namaz kılmaya gücü olmayan bir hastanın bir gün ve bir gecelik veya daha fazla olan namazları sonraya kalır.İyileşince bunları kaza etmesi gerekir.Diğer bir rivayete göre,bir gün ve bir geceden fazla olan namazları tamamen üzerinden düşer.Aklı başında olsada hüküm böyledir.

5-)Hastalığından doalyı oturduğu halde namaz kılabilen veya ima ile kılmak zorunda olan kimse,bu hastalığı esnasında kılmamış olduğu namazları,sağlığa kavuştuktan sonra kaza edince,oturarak veya ima ile kılamaz.Çünkü özür kalkmıştır.Fakat sağlıklı halinde kazaya bırakmış olduğu namazlarını, böyle hastalığı sırasında kaza edecek olsa oturarak veya ima ile onları kılabilir.Çünkü gücüne göre yükümlü olur.Gücünün yetmediği bir şey ondan istenmez.

SEHİV SECDESİ İLE İLGİLİ MESELELER

HANGİ DURUMLARDA SEHİV SECDESİ YAPMAK GEREKİR

1-)Sehiv secdeleri, bir namazın vaciblerinden birini yanılarak terk etmekten veya geciktirmekten dolayı, o namazın sonunda yapılması gereken iki secde ile teşehhüdden, salâvat ve duaları okumaktan ibarettir. Şöyle yapılır: Son oturuşta yalnız "Tahiyyat" okunduktan sonra iki tarafa selâm verilir. Ondan sonra "Allahü Ekber" denilerek secdeye varılıp üç kez" Sübhane Rabbiye'l-alâ" okunur. Ondan sonra "Allahü Ekber" denilerek kalkılır. Bir tesbih miktarı duraklamadan sonra tekrar "Allahü Ekber" deyip ikinci secdeye varılır. Yine üç kez "Sübhane Rabbiye'l-alâ" okunduktan sonra "Allahü Ekber" denilerek kalkılır ve oturulur. Tahiyyat ve Salâvatlarla "Rabbena atina" okunup önce sağ tarafa, sonra sol tarafa selâm verilir.

Yalnız sağ tarafa selâm verdikten sonra sehiv secdelerinin yapılması daha faziletledir, ihtiyata uygundur. Bundan dolayı, cemaatla kılınan namazlarda cemaatın yanlışlıkla dağılmaması için, yalnız sağ tarafa selâm verdikten sonra sehiv secdesi yapılması tercih edilmiştir.

2-)Sehiv secdeleri, vacibdir. Bilindiği gibi, gerek farz, gerek vacib veya sünnet olan herhangi bir namazın kıraat, rükû ve sûcud gibi farzları ve Fatiha, Sûre ilâvesi, sırayı gözetme gibi vacibleri ve Kadelerde (oturuşlarda) salâvatları okumak gibi sünnetleri vardır. Bunun için bunları gözetmek gerekir ki, namaz tam olarak kılınmış olsun.

O halde farz olsun, olmasın herhangi bir namazda bir farzın kasden veya sehven terk edilmesi, o namazın yeniden kılınmasını gerektirir. Böyle büyük bir noksanı gidermek için sehiv secdeleri yeterli değildir.

Bir vacibin kasden terki veya geciktirilmesi bir günahtır. Bundan dolayı sehiv secdeleri gerekmez, böyle bir namazı iade etmek uygundur. Bir vacibin sehven terk edilmesi veya geciktirilmesi, sehiv secdelerini gerektirir. Bu şekilde o noksan düzeltilmiş olur. Bir sünnetin kasden veya sehven terk edilmesi, sehiv secdelerini gerektirmez. Fakat kasden terk edilmesi bir kusurdur. Sevab ve faziletten mahrum olmayı gerektirir.

(Malikî'lere göre sehiv secdeleri sünnettir. Şâfiî'lere göre de sünnettir. Ancak imam sehiv secdelerini yaparsa, cemaatın imama uyması vaciptir. Hanbelilere göre sehiv secdeleri bazen vacib, bazen sünnet ve bazen da mubah olur. Namazın terk edilen bir sünnetinden dolayı yapılacak sehiv secdelerinin mubah olması gibi...

İmam Şafıî ve İmam Ahmed'e göre, iki tarafa selâm vermeden önce yapılır. İmam Malik'e göre sehiv (yanılma), bir ziyade sebebiyle ise, sehiv secdeleri selâmdan sonra yapılır. Eğer bir noksan veya bir noksan ile ziyade sebebiyle ise, selâmdan önce yapılır. Bu bir fazilet meselesidir; yoksa hepsi de caizdir.)

3-)Bir namazın tam bir rüknünü, bir farzını öne almak veya sonraya bırakmak sehiv secdelerini gerektirir. Çünkü bu öne alma ve sonraya bırakma işi, vacibi terk etmekten sayılır. Kıyamda "Sübhaneke"den sonra, henüz kıraat yapmadan rükûa varılıp ondan sonra hatırlanarak kıyama dönmekle farz olan kıraatın yerine getirilmesi; buna bir örnektir. Bu durumda önceki rükû geçerli olmaz. Kıraattan sonra yeni bir rükû yapılır. Böyle dönüp kıraat yapmadan ve ondan sonra rükûa varmadan kılınacak namaz bozulur. Çünkü böyle bir rekâtta rükû gibi tekrarlanmayan rükünler arasında sıraya riayet edilmesi farzdır.

4-)Namazın rekâtlarından birindeki iki secdeden biri yanılarak terk edilip ondan sonraki rekâtın veya kadenin sonunda hatırlansa, bunun geciktirilmesinden dolayı namazı iade gerekmez, hemen o secde kaza edilir. Eğer son oturuşta iken hatırlansa, bu secde yapılır ve ondan sonra bu oturuş (kade) iade edilir. Ondan sonra da sehiv secdeleri yapılır. Bu durumda son rekâtta beş secde ile üç kade bulunmuş olur. Çünkü bir rekâtta iki secde vardır. Böyle tekrarlanan bir rüknün kısmen sonraya bırakılması, farzı terketmek sayılmadığından namazın iadesini gerektirmez.

Fakat bir rekâttaki iki secdeden ikisi de yanılarak öne alınsa, önce iki secde ve ondan sonra rükû yapılmış bulunsa, bu halde farz olan tertibe riayet için tekrar rükû ve ondan sonra secdelere gidilir. Bu tekrar ve iadelerden dolayı da namazın sonunda sehiv secdeleri yapılır.

5-)Herhangi bir namazın bir rüknünü tekrar etmek, sehiv secdelerini gerektirir. Bir rekâtta iki defa rükû veya üç defa secde yapılması gibi.

Birinci ve ikinci rekâtlarda Fatiha'nın tekrarlanarak okunması veya arka arkaya okunması veya rükû, secde ve teşehhüdde Kur'an okunması da böyledir. Fakat üçüncü veya dördûncü rekâtlarda Fatiha'nın iki defa okunması veya bunlarda Fatiha ile beraber başka bir sûrenin de okunması yahut yalnız başka bir sûrenin okunması sehiv secdelerini gerektirmez. Çünkü bu takdirde bir vacib terk edilmiş veya geciktirilmiş ve Kur'an da meşru olan yerin başkasında okunmuş olmaz. Ancak bu halde rekâtlar, önceki, rekâtlarden daha fazla uzatılmış ve cemaatada ağırlık verilmiş olursa, kerahetten korunmuş olmaz.

6-)Bir vacibi yanılarak terk etmek, sehiv secdelerini gerektirir. Birinci oturuşu veya vitirde Kunut'u veya bayram namazlarında ziyade tekbirleri yahut birinci ve ikinci oturuşlarda Tahiyyat'ı okumayı terk etmek gibi. Vitir namazında rükûdan sonra Kunut duasının unutulduğu hatırlanmış olsa, artık onu okumak için geri kıyama dönülmez. Rükûdan sonra okunması da gerekmez. Çünkü yeri kaçırılmıştır. Rükû halinde hatırlandığı halde de okunması gerekmez. Sahih olan rivayet böyledir. Bununla beraber okunsun veya okunmasın, her iki halde de sehiv secdeleri gerekir. Kunut tekbirini unutup yapmamak, bir görüşe göre sehiv secdesi gerektirir, bir görüşe göre de gerektirmez.

7-)Bir vacibin yanılarak geciktirilmesi de sehiv secdesini gerektirir. Birinci veya üçüncü rekâttan sonra biraz oturulması, dördüncü rekâttan sonra beşinci rekât için ayağa kalkılması, sabah namazının ikinci rekâtından sonra üçüncü bir rekâtâ ve âkşam namazının üçüncü rekâtından sonra dördüncü bir rekâta kalkılması gibi... Birinci oturuşta (Kade'de) teşehhüd miktarından fazla oturulup üçüncü rekâta kalkmanın geciktirilmesi de böyledir.

8-)Bir vacibin vasfını değiştirmek, sehiv secdesini gerektirir. İmamın aşikâre okuması gereken ayetleri gizlici okuması veya gizlice okunacak ayetleri aşikâre okuması gibi. Bu okuma miktarı, namaz sahih olacak kadar okumaktır. Fatiha sûresinin ilk ayetlerini okumak bu kısımdandır. Bununla beraber kısa bir ayet okunması da İmam Azam'a göre bu hükümdendir. İki imama göre ise, bu hükümde değildir.
Aşikâre okumanın en az derecesi, başkasının işiteceği miktardır. Gizlice (hafiyyen) okumanın en aşağı derecesi de, yalnız okuyanın işiteceği miktardır.

9-)Gizli okunacak yerde, Fatiha'nın çoğu yanılarak aşikâre okunsa, geri kalanı yine gizlice okunur. Aksine olarak aşikâre olarak okunacak bir namazda Fatiha'nın bir kısmı gizli okunup ondan sonra aşikâre okunacağı, hatırlansa, Fatiha yeni baştan aşikâre okunur. Böylece bir rekâtta hem aşikâre, hem de gizli okumak toplanmış olmaz. Fakat diğer bir görüşe göre, Fatiha yeniden okunmaz, yalnız geri kalan kısım aşikâre okunur.

10-)Tek başına namaz kılanın aşikâre veya gizli okumasından dolayı, tercih edilen görüşe göre, sehiv secdesi gerekmez. Ancak öğle namazı gibi gizli okunacak yerde kasden aşikâre okursa, günah işlemiş olur.
Tek başına namaz kılanın gündüzün kılacağı nafile namazlarda aşikâre okuması mekruhtur.

11-)İmam sabah namazında Fatiha sûresini sehven gizlice okuyup sonra hatırlasa, ekleyeceği sûreyi aşikâre okur, Fatiha'yı iade etmez.

12-)Cemaat halinde aşikâre Kur'an okunacak bir namaza başlamış olan ve Fatiha'yı gizli okumuş bulunan bir kimseye, başkası gelip uysa, o kimse imam olmayı arzu ederse sûreyi aşikâre okur, arzu etmezse, aşikâre okuması gerekmez.

13-)Farz bir namazda ikinci rekâttan sonra oturulmayıp da üçüncü rekâta yanılarak kalkmaya yeltenenin durumuna bakılır: Eğer kalkışı oturmaya yakın ise, oturur, sehiv secdesi gerekmez. Fakat doğrulması kıyama yakın ise, kalkar ve ondan sonra sehiv secdelerini yapar. Çünkü bu durumda vacib olan birinci oturuş terk edilmiştir.
Bununla beraber bir rivayete göre de, namaz kılan henüz tam kıyama doğrulmamış ise, kadeye (oturuşa) döner, vacibi terk etmez. İmam tam doğrulup kalktıktan sonra kadeye dönerse, namazı bozulur. Çünkü bu takdirde farz olan kıyam bozulmuş ve namazın sırası büsbütün değiştirilmiş olur. Diğer bir görüşe göre, bu durumda namazı bozulmaz, kendisi günah işlemiş olur ve sehiv secdeleri gerekir.

14-)Sünnet namazlarda ikinci rekâtın arkasında oturulup da Tahiyyat okunmadığı üçüncü rekâtta hatırlanırsa bakılır: Eğer bu üçüncü rekât daha secde ile bağlanmamış ise, oturmaya dönülür, eğer secde ile bağlanmışsa, dönülmez. Diğer bir görüşe göre, secde ile bağlansın veya bağlanmasın, artık oturmaya dönülmez. Her iki durumda da sehiv secdeleri yapmak gerekir.

15-)Dört rekâtlı farzlarda ikinci oturuş yapılmaksızın beşinci rekâta kalkılacak olsa, henüz beşinci rekât için secde edilmedikçe oturuşa dönülür. Teşehhüdden sonra selâm verilip sehiv secdeleri yapılır: Çünkü farz olan son oturuş geciktirilmiştir. Bu geciktirme ise, vacibi terk sayılır. Fakat beşinci rekât için secde yapılmış olursa, bu namaz nafıleye dönmüş olur. Artık buna bir rekât daha ilâve edilir ve tam altı rekâtlı bir nafile namaz kılınmış olur. Sahih olan görüşe göre, bu durumda sehiv secdesi gerekmez. Bu mesele İmam Azam ile İmam Ebû Yusuf'a göredir. İmam Muhammed'e göre, beşinci rekâtın secdesinden baş kaldırılınca, namaz tamamen batıl olmuş olur.

16-)Dört rekâtlı, bir farz namazın son oturuşunda selâm vermeden yanılarak ayağa kalkılsa, hemen oturuşa dönülüp selâm verilir ve sehiv secdesi yapılır. Fakat beşinci rekât için secdeye varılmış olunca, buna bir rekât daha ilâve edilir. Bu durumda önceki dört rekât ile farz tamamlanmış olur. Diğer iki rekât da nafıle sayılır. İstihsan olarak da sehiv secdeleri yapılır.
Akşam namazında ikinci oturuştan sonra bir dördüncü rekâta, sabah namazında da oturuştan sonra bir üçüncü rekâta kalkılmasıda bu hükümdedir. Onun için bunlara eklenen ikişer rekât da, nafile olmuş olur: Bu hareketler kasıdlı olarak yapılmadığı için mekruh sayılmaz. Tercih edilen görüş budur.

17-)Dört veya üç rekâtlı farz ve vitir namazlarında birinci oturuştan sonra yanılarak: "Allahümme Salli alâ Muhammedin ve alâ ali Muhammed" denilmesi, İmam Azam'dan bir rivayete göre de, bu teşehhüdden sonra bir harf bile ziyade edilmesi sehiv secdelerini gerektirir. Fakat son oturuşlarda teşehhüdden sonra Kur'an okunması, dua edilmesi ise sehiv secdelerini gerektirmez. Çünkü bu oturuş dua ve hamd yeridir. Kur'an ise hem duayı hem de hamdi kendisinde toplar.
Namazda zikirlerin, duaların ve teşehhüdün (Tahiyyat'ın) aşikâre okunması da sehiv secdelerini gerektirmez.

18-)Farz namazların son üçüncü ve dördüncü rekâtlarında kasden susarak Fatiha veya diğer bir sûre okunmaması bir hatadır; fakat sehiv secdelerini gerektirmez. Yanılarak sükût edilip Fatiha veya başka bir sûre okunmaması sehiv secdelerini gerektirir. İmam Ebu Yusuf'a göre, her iki halde de sehiv secdelerini yapmak gerekir.

19-)Namaz içinde bir rükün yerine getirilecek kadar düşünceye dalınsa, başlangıç (iftitah) tekbirini aldım mı, almadım mı diye o kadar düşünülse de, sonra sonra tekbir alındığı hatırlansa veya alınmamış olması sanılarak tekrar bir tekbir daha alınsa, sehiv secdesi gerekir.
Yine: Üç rekât mı, dört rekât mı kıldığında şüphelenip durulsa, veya Fatiha okunduktan sonra hangi sûrenin okunacağı üzerinde düşünülse, yine sehiv secdeleri gerekir. Çünkü bu durumlarda vacib geciktirilmiş olur.
Bir rüknü veya bir vacibi yerine getirirken meydana gelecek bir dalgınlık ve bir düşünce ise, sehiv secdelerini gerektirmez. Tam bir kalb huzuru ile namaz kılmak, öyle herkese nasib olacak bir fazilet değildir.

20-)Bir kimse, kıldığı bir namazın rekâtlarında şüphelense bakılır: Eğer bu şüphe kendisine ömründe ilk kez olmuşsa, o namazı yeniden kılar. Fakat bir kaç defa olmuşsa araştırır ve kanaatine göre hüküm verir. Namazı yeniden kılması icab etmez. Araştırmada kalbin şahidliği yeterlidir.
Örnek: Sabah namazını kılarken bir rekât mı kıldım, iki rekât mı? diye şüphelenip de bir rekât kılmış olduğuna kalben hüküm verse, ihtiyaten buna bir rekât daha ilâve eder. Bu husustaki tereddütlerinden dolayı da sehiv secdeleri yapar. Aksine olarak iki rekât kılmış olduğuna hüküm verdiği takdirde oturur. Teşehhüdden ve selâmdan sonra sehiv secdelerini yapar. Hiç birine karar veremediği takdirde de, az olanı esas alır; çünkü az olanda kesinlik vardır. Bu durumda bir rekât daha kılar; ancak bu takdirde şüphelendiği rekâtın sonunda oturur. Ondan sonra kalkıp o bir rekâtı kılar. Çünkü önce iki rekât kılmış olması ihtimali vardır. Bu takdirde de namazın sonunda sehiv secdelerini yapar.

21-)Dört rekâtlı bir namaza başlamış olan kimse, kıldığı rekâtın birinci rekât mı, ikinci rekât mı? Olduğunda şüphe edip bir tarafı seçemezse, kendisini bir rekât kılmış sayar ve her bir rekâtın sonunda ihtiyat olarak bir kere teşehhüd miktarı oturur; bu şekilde dört defa kade yapılmış olur. Çünkü birinci sayılan rekâtın ikinci ve üçüncü sayılan rekâtın dördüncü rekât olması ihtimali vardır.

22-)Bir kimse kıldığı rekâtın ikinci rekât mı, üçüncü rekât mı? olduğunda şüphelense, sahih olan görüşe göre, bu rekâtın sonunda oturmaz. Bir tarafı tercih edemezse, bunu ikinci rekât sayar. Geri kalan rekâtları da tamamlar. Akşam namazı ile vitir namazı bu hükmün dışındadır. Bu şüphelenme bu namazlardan birinde olsa, oturmak gerekir. Çünkü şüphelenilen rekâtın üçüncü rekât olması muhtemeldir. Bu halde teşehhüdden sonra bir rekât daha ilâve edilir. Çünkü şüphelenilen rekâtın ikinci rekât olmasıda mümkündür. Bunların sonunda da sehiv secdeleri yapılır.

23-)Dört rekâtlı namazlarda, kılınan rekâtın dördüncü rekât mı, beşinci rekât mı olduğunda ve sabah namazında kılınan rekâtın ikinci rekât mı, üçüncü rekât mı olduğunda, akşam ile vitir namazlarında da kılınan rekâtın üçüncü rekât mı, dördüncü rekât mı, olduğunda şüpheye düşülse, sonunda oturulur ve teşehhüdden sonra kalkılıp bir rekât daha kılınır. Çünkü bu rekâtların üçüncü, dördüncü veya beşinci rekât olması muhtemeldir. O halde ilâve edilen birer rekât ile fazla olan miktar nafile olmuş olur. Sonunda da sehiv secdeleri yapılır. Bu şüphe, kıyam veya rükû veya rükûdan kıyama geçiş halinde olduğuna göredir.
İlk secde yapıldıktan sonra şüphelenme olursa, ittifakla namaz batıl olur. Çünkü şüphe edilen rekâtın ziyade olup son oturuşun terk edilmiş bulunması muhtemeldir. İlk secde halinde şüphe olursa, yalnız İmam Muhammed'e göre, namaz batıl olmaz.

24-)Namazda Fatiha'dan önce başka bir sûre bir harf olarak dahi yanılarak okunsa, iade edilerek önce Fatiha, sonra da o sûre okunur. Namazın sonunda da sehiv secdeleri yapılır. Bu sırada işinde yapılan noksan rükû halinde bile hatırlansa, kıyama dönülerek iadesi gerekir. Böyle bir yanılma çok olmaz. Onun için bunun az miktarıda bağışlanamaz. Fakat bir namazda okunan bir sûrenin altında bulunan sûre okunmak istenirken üstündeki sûre okunsa, bundan dolayı sehiv secdeleri gerekmez.

25-)Bir kimse namazda, Fatiha okuyup okumadığında şüphe etse, bakılır: Eğer henüz başka sûre okumamış ise, Fatiha'yı okur. Fakat başka sûre okumuş ise, artık Fatiha'yı okumaz. Çünkü sûrenin Fatiha'dan sonra okunması meydandadır. Bununla beraber namaz kılanın bir görüşü varsa ona göre hareket eder.

26-)Bir kimse, ilk rekâtlerde birer sûre okuyup da Fatiha'yı okumamış bulunduğunu secdeye vardıktan sonra hatırlarsa, son rekâtlerde Fatiha'yı iade etmez. Çünkü son rekâtlarda zaten Fatiha okunacaktır. Bir rekâtte iki Fatiha okunması ise, meşru değildir. Yalnız Hasan İbni Zeyyad'a göre, son rekâtlarda Fatiha kaza edilir.

27-)Dört veya üç rekâtlı farz namazların ilk iki rekâtinde Fatiha'dan sonra birer sûre veya bir miktar ayet eklenmemiş olsa, bu sûre veya ayetler üçüncü ve dördüncü rekâtlarda Fatiha'dan sonra ilâve edilirse bu namaz cemaatle kılınan bir akşam veya yatsı namazı ise, üçüncü ve dördüncü rekâtlarda hem Fatiha, hem de ilâve edilecek sûre aşikâre olarak okunur. Çünkü bir kıyamda olan kıraat birdir; bunun bir kısmı gizli olarak, bir kısmıda aşikâre olarak okunamaz. Yalnız sûrenin aşikâre okunacağını söyleyenler de vardır. İmam Ebû Yusuf'a göre, ikisi de gizlice okunur. Çünkü son rekâtlerde gizlice okumak sünnettir. İmam Ebû Yusuf'dan diğer bir rivayete göre de, artık son rekâtlerde bu sûre okunmaz. Çünkü bunun yeri geçmiştir. Bununla beraber her halde de sehiv secdeleri yapılır.

28-)İmamın yanılması, kendi hakkında asaleten ve cemaat hakkında da uymuş olma bakımından sehiv secdelerini gerektirir. Fakat imama uyan cemaatten birinin yanılması ile ne kendisine de ne de imama sehiv secdesi yapmak gerekmez.

29-)Sehiv secdelerini yapmakta olan bir imama uymak sahihtir. Gerek sehiv secdelerinin herhangi birinde ve gerek teşehhüdünde olsun eşittir. Sehiv secdelerinin ikincisinde imama uyan kimseye birinci secdeyi ve teşehhüdünde uyana her iki secdeyi kaza etmek gerekmez.

30-)Mesbuk, imamla beraber sehiv secdelerini yapar. İmamın yanılması, mesbukun imama uymasından önce de olsa hüküm aynıdır. Çünkü mesbuk imama bağlıdır.
İmam teşehhüdde iken daha selâm vermeden önce mesbuk kalkarak kıraat veya rükûda bulunduktan sonra, İmam selâm verip sehiv secdelerine varacak olsa, mesbuk da, hemen bu secdelere uyar ve evelce yaptığı kıraatla rükûu aradan çıkar, bunları sonradan kalkıp tekrar yerine getirir. Bununla beraber mesbuk bu secdelerde imama uymasa namazı bozulmaz. Namazı bitirince bu sehiv secdelerini kendi başına yapar.
Yine mesbuk secdeye vardıktan sonra, imam sehiv secdelerini yapacak olsa, imamına uymaz, namazını bitirir ve sonra sehiv secdelerini yapar. Eğer bu durumda imama uyacak olursa, namazı bozulur.

31-)İmam selâm verdikten sonra, noksan kalan rekâtlarını tamamlamak için ayağa kalkan bir mesbuk, bu rekâtlarda yanılmış olursa, sehiv secdelerini yapması gerekir. Önceden imamla beraber sehiv secdeleri yapmış olsa bile bu hüküm değişmez. Çünkü mesbuk, noksan kalan rekâtları tamamlarken tek başına namaz kılan gibidir.

32-)Mesbuk imamla beraber yanılarak selâm verse ona sehiv secdeleri yapmak gerekmez. Fakat imamın selâmından sonra selâm verecek olsa, sehiv secdesini gerektirir. Çünkü birinci halde henüz muktedi, ikinci halde ise, münferid (yalnız başına namaz kılan) olmuştur. Muktediye, kendi yanılmasından dolayı sehiv secdesi lâzım gelmez.

33-)Bir namazda yanılmaların birkaç tane olması ile sehiv secdelerinin o kadar yapılması gerekmez. Bir defa bunlar için sehiv secdelerini yapmak yeterlidir. Onun için bir kimse, bir namaz içinde iki ve üç defa yanılsa, bunlar için namazın sonunda yalnız bir defa sehiv secdelerini yapmak kâfidir. Sehiv secdelerindeki bir yanılma da başka sehiv secdelerini gerektirmez.

34-)Sehiv secdeleri kâsden veya yanılarak terk edilse, namaza aykırı bir hal olmadıkça, yine bunlar yapılır. Fakat teşehhüdden sonra gülmek, konuşmak gibi, namaza aykırı bir durum meydana gelirse veya kerahet vakti girerse, sehiv secdeleri düşer. Sabah namazında selâmın arkasından güneşin doğması veya ikindi namazında yine selâmdan sonra güneşin (sararak kamaştırıcılığının) değişmesi gibi...

35-)Bir imam, sehiv secdesini terk edecek olsa, cemaat da terk eder. Cuma ve bayram namazlarında da, fazla kalabalıktan dolayı bir karışıklığa meydan vermemek için bu sehiv secdeleri terk edilir.

36-)Sehiv secdesindeki iki secde ile Tahiyyat ve selâm vacibdir. Tahiyyattan sonra Salâvat ve dua okunması, bu secdelerdeki tekbirler, secde halindeki tesbihler ve iki secde arasındaki oturuş sünnettir.

37-)Bir kimse, namazını tam olarak kıldığını kesinlikle bildiği halde, sözüne inanılır bir adam ona eksik kıldığını haber verse, bunun sözünü kabul etmez. Fakat iki güvenilir adamın haber vermesine uyulur. Çünkü böyle bir haber, (iki kişinin şehadeti ile doğruluğu gerçekleşen) bir haldir. Böyle bir haber çok yerlerde geçerli ve bağlayıcıdır. İmam ve cemaat ihtilâf ettikleri takdirde, imamın bilgisi varsa, cemaatin sözü ile hareket etmez, kesinliği yoksa cemaatin sözünü kabul eder.

XXXXXXXXXXX

CENAZENİN YIKANMASI VE CENAZENİN KEFENLENMESİ NASILDIR

Cenazenin bir an önce yıkanması,kefenlenip hazırlanması ve defnedilmesi müstehaptır.Yıkama işini yapmak için cenaze önce teneşir denilen tahta bir sedir üzerine,ayakları kıbleye gelecek şekilde sırt üstü yatırılır.Teneşirin çevresi güzel kokulu bir şeyle üç,beş veya yedi defa tütsülenir.Göbeğinden diz kapağına kadar olan avret yeri bir örtü ile örtülür ve elbiseleri tamamen çıkartılır.Erkek ölüyü erkek,kadın ölüyü kadın yıkamalıdır.

Cenaze yıkayan erkek veya kadın yıkayıcı, farz olan yıkama görevini yerine getirmeyi niyet etmeli ve Besmele ile başlamalıdır. Yıkama bitinceye kadar da: "Gufraneke ya Rahman! = Ey Rahman olan Rabbim, senin mağfiretini dilerim," demelidir.

Yıkayıcı eline bir bez alarak örtünün altından ölünün avret yerlerini temizler. Sonra abdest aldırmaya başlayarak önce cenazenin yüzünü yıkar. Ağzına ve burnuna su vermez. Yalnız dudaklarının içini ve dışlarını, burun deliklerini, göbek çukurunu parmakla veya parmağına sardığı bezle mümkün olduğu kadar siler. Ondan sonra elleri ile kollarını yıkar. Sahih olan görüşe göre, başını da meshedip ayaklarını da geciktirmeksizin hemen yıkar. Böylece abdest verilmiş olur.

Namazın ne olduğunu henüz anlamayacak bir yaşta olan çocuk ölünce, buna böyle bir abdest verilmez.

Cenazenin abdest işi tamamlanınca, üzerine ılık ve tatlı su dökülür. Saç ve sakalı taranmaksızın, varsa "hatmî" denilen güzel kokulu bir ot ile yoksa sabun ile yıkanır. Sonra sol tarafına çevrilerek önce sağ tarafı bir defa yıkanır. Böylece sağ ve sol yanları üçer defa yıkanır. Daha fazla yıkanabilirse de israf olmamalıdır. Bundan sonra cenaze hafifçe kaldırılır. Bu kaldırışta cenaze, yıkayıcının göğsüne veya eline ve dizine dayandırılır. Sonra karnı hafifçe ovulur. Bir şey çıkarsa su ile yıkanıp giderilir. Yeniden abdest ve vücudun tamamını yıkamaya gerek yoktur. Fakat şişip dağılmak üzere bulunan bir ölünün üzerine yalnız su dökülerek yetinilir. Ona abdest vermek ve üç defa yıkamak gerekmez.

Ölünün saçları ve tırnakları kesilmez. Sünnet olmamışsa, sünnet edilmez. Cenaze yıkanırken pamuk kullanılmaz. Yıkandıktan sonra havlu ve benzeri bir şeyle kurulanır. Ondan sonra kefen gömleği giydirilir ve geri kalan kefenleri yayılır. Başına ve sakalına "hanut" denilen kâfur veya benzeri güzel kokulu bir şey konur. Secde yerleri olan alın, burun, eller, dizler ve ayaklara da kâfur konur.

Ölünün yıkanacağı yer kapalı olup yıkayıcı ve yardımcılarından başkası onu görmemelidir. Bir ölüyü, ona en yakın olan kimse veya takva sahibi güvenilir kimse yıkamalıdır. Bu yıkamak parasız olmalıdır. Çünkü bu bir din görevidir. Öyle ki, yıkayıcı olarak bir kimseden başkası bulunmasa, bunun yıkama ücreti alması caiz olmaz. Fakat başka yıkayabilenler varsa, o zaman ücret alınabilir.

Erkek olan ölüyü erkek, kadın olan ölüyü de kadın yıkar. Bu yıkayıcılar taharet üzere bulunmalıdırlar. Bunların cünub, haiz, nifas halinde olmaları ve yıkayıcının gayri müslim olması mekruhtur. Ancak Müslüman bir erkek hakkında gayri müslimden başka bir erkek ve Müslüman bir kadın hakkında gayri müslim bir kadından başka kadın bulunmadığı zaman bunlar yıkayabilirler.

Bir kadın vefat eden kocasını yıkayabilir. Çünkü kadın, iddet bekleyecektir. Bu iddet çıkmadıkça evlilik devam halinde sayılır. Fakat bir erkek, ölmüş bulunan zevcesini yıkayamaz. Çünkü erkeğe iddet gerekmez. Karısı ölünce, aralarındaki evlilik bağı kalkmış olur. Ancak onu yıkayacak bir kadın bulunmazsa, koca zevcesine teyemmüm verir. (Üç İmama göre, kocanın da zevcesini yıkaması caizdir.)

Henüz büluğ çağına yaklaşmamış (müştehat olmayan) bir kız çocuğunu erkek yıkayabildiği gibi, henüz mürahik (büluğ çağına ermemiş) bulunan bir erkek çocuğunu da kadın yıkayabilir.

Ölü olarak düşen bir çocuk, bir bez parçasına sarılarak gömülür, yıkanması gerekmez.

543- Erkek mi, kadın mı olduğu anlaşılmayan ve bu bakımdan kendisine "hünsa-i müşkil" denilen kimse ölünce teyemmüm ettirilir, yıkanmaz. Kefenlenme hususunda kadın sayılır.

Ölmüş olan bir Müslümanın başı ile beraber vücudunun çoğu bulunuyorsa yıkanır; kefenlenir ve namazı kılınır. Fakat başsız olarak yalnız vücudun yarısı bulunsa veya gövdesinin çoğu kaybolmuş olsa yıkanmaz, kefenlenmez ve üzerine namaz kılınmaz. Bir beze sarılarak gömülür.

Kefene sarıldıktan sonra ölüden çıkacak bir sıvı veya benzeri şeyler artık yıkanmaz.

Erkeğin kefeni;biri gömlek (kamis) yerine,biri don ve etek (izar) yerine ve biri de sargı-bürgü (lifafe) yerine olmak üzere yensiz ve yakasız etrafı dikişsiz üç kat bez;

Kadının kefeni ise;bu üç kata ilave olarak bir baş örtüsü ve bir de göğüs örtüsü olmak üzee beş kat bezdir..

CENAZENİN TAŞINMASI

Cenazeyi teşyi etmek,yani arkasından mezara kadar gitmek sünnettir,bunda büyük sevap vardır.Hatta akraba veya komşulardan olup iyi haliyle bilinmiş kişilerin cenazesini teşyi etmenin nafile namazdan daha faziletli olacağı söylenmiştir.

Hazırlanmış olan cenazeyi bir an önce götürüp defnetmek iyidir.Cenazenin taşınmasında sünnet olan dört kişinin dört taraftan cenazeyi yüklenmesidir.cenazeyi omuzlara yüklenerek kabre götürmek onların haklarında gösterilen en büyük hürmet ve saygı nişanıdır.Böyle bir hareket insanlığın şeref ve kıymetini gösterir.

Allah'a isyan anlamınını içerecek şekilde dövünüp,saç baş yolmamak ve yersiz sözler söylememek şaetıyla cenaze için kalben kaderlenme ve gözyaşları dökerek ağlamak doğaldır ve bu bakımdan günah değildir.

Cenazeyi takip edenler,hayatın sonlu olduğunu,bir gün kendi hayatlarınında son bulacağını düşünmeli;gün gelip kendisi de böyle eller üzerinde taşınırken,cenazeye katılan insanlara kendisi hakkında 'Ne iyi adamdı,incinmedik,kırılmadık bir kötülüğü görmedik' dedirtmenin anlamını ve önemini hissetmelidir.

.

CENAZENİN DEFNİ

Cenaze kabre götürülüp omuzlardan indirilince bir engel yoksa,cemaat oturur.Cenaze omuzdan inmeden oturmaları mekruh olduğu gibi cenaze yere indikten sonra ayakta durmaları dahi mekruhtur.

Kabrin bir insan boyu kadar derin olması yeterlidir.Kabirlerde lahit yapmak faziletlidir;kabrin içinde kıble tarafı oyulur ve ölü,yüzü kıble tarafına gelecek şekilde sağ tarafı üzere buraya konur.Lahitin önünde takta,kerpiç veya kamış gibi şeyler konur ve böylece atılan toprak ölünün üstüne değil,bu şeylerin üzerine gelmiş olur.Bu ölüye saygının ve vahşi hayvanların cesedine tasallutundan kurtarmanın bir gereğidir.

Cenaze kıble tarafından kabre indirilir,sağ yanı üzerine kıbleye döndürülür ve kefen üzerinde bağı varsa çözülür.Cenazeyi kabre koyan kişiler 'Bismillahi ve ala milleti Resulillah (Allah'ın adıyla ve Resulüllah'ın dini üzere) derler.Kabrin topraktan iki karış yükseltilip,deve hörgöcü gibi yapılması menduptur.Kabir üzerine su serpmekte - gerekli olmamakla beraber- bir sakınca da yoktur

.

CENAZE VE CENAZE NAMAZI

Baki olan Allah'tır ve her canlı ölümü tadacaktır.Doğum da ölüm de Allah'ın bir çok hikmetlere binaen takdir ettiği bir hadisedir.Fakat islam inancı bakımından ölüm bir son değil,yeni bir hayatın başlangıcıdır.Dolayısıyla bu alem için ölüm denilen şey,başka bir alem için mahiyeti farklı yeni bir doğum olarak gerçekleşir.

İnsanın ölüsü de saygıya layıktır.Bu saygı bir yönüyle ölünün yakınlarına bir teselli mahiyeti taşıdığı için ölümün hiçlik olmadığı anlatmak amacına da yöneliktir.O ölmüştür,fakat yine bir insandır.Bu dünya açısından ölmüştür fakat başka bir alem için yeniden doğmuştur.

Cenaze;ölü anlamına geldiği gibi,tabut veye teneşir anlamına da gelir.Son nefesine yaklaşmış ve ölmek üzere olan kişiye muhtazar,ölen kişiye mevta,ölü için genel olarak yapılması gereken hazırlıklara teçhiz,ölünün yıkanmasına gasil,kefenlenmesine tekfin,tabuta konulup musallaya yani namazın kılınacağı yere ve namazdan sonra kabristana taşınmasına teşyi ve kabre konulmasına defindenir.Telkin, muhtazarın yanında kelime-i tevhid ve kelime-i şehadet okumaya denildiği gibi definden sonra sorulması muhtemel soruları ve cevapları ölüye hatırlatma konuşmasına da denilir.Ölünün yakınlarına başsağlığı dileğinde bulunmaya taziye denir ki teselli etmek anlamındadır.

Ölen bir Müslümanı yıkamak,kefenlemek,onun için namaz kılıp dua etmek ve bir kabre gömmek Müslümanlar için farz-i kifaye'dir.

Peygamberimiz (s.a.v):Ölülerinizin güzel işlerini yad edin,kötü taraflarını dile getirmeyin diyerek,ölmüşlerimizi hayırla anmamızı,iyi taraflarını ön plana çıkarmamızı tavsiye etmiştir.

Muhtazar ölünce gözleri kapatılır,bir bezle çenesi bağlanır.

CENAZE NAMAZININ KILINIŞI

CENAZE NAMAZI NASIL KILINIR

Cenazeye karşı ve kıbleye yönelik olarak saf bağlanır,niyet edilir.

İmam tekbir alarak ellerini namazda olduğu gibi bağlar.Cemaat de gizlice tekbir alarak ellerini bağlar.

Bu tekbirin arkasından hem imam hem cemaat 've celle senaüke! cümlesini ilgili yere ekleyerek içlerinden Sübhaneke'yi okurlar. Ardından imam ellerini kaldırmadan 'Allahü Ekber' diye açıktan tekbir alır.Cemaat de ellerini kaldırmadan gizlice tekbir alır.Bundan sonra hepsi içlerinden 'Allahümme salli ve Allahümme barik' dualarını okurlar.Tekrar aynı şekilde Allahü Ekber diye tekbir alınır.Bu tekbirden sonra ölüye ve diğer müminlere içlerinden dua ederler.

Bu duadan sonra yine Allahü Ekber denilip tekbir alınır ve arkasından önce sağa,sonra sola imam yüksek sesle,cemaat alçak sesle selam verir.Böylece namaz tamamlanmış olur.Vacip olan bu selamv erilirken ölüye,cemaate ve imama selamv ermeye niyet edilir.

.

ÖLÜNÜN ARKASINDAN KUR'AN OKUMA VE TELKİN

Ölünün yanında güzel kokulu bir şey bulundurulur.Yıkanmadıkça yanıdna Kur'an okunmaz,okunması da mekruhtur.Bu durumda başka bir oda da Kur'an okunabilir.Ölünün bulunduğu yer geniş olup üzerinede de tam bir örtü bulunduğu takdirde,kendisine yakın oturulmaksızın gizlice Kur'an-ı Kerim okunması da kerahat olmayabilir.

Peygamberimiz (s.a.v) bir cenaze gömüldükten sonra hemen dönmez,bir müddet mezar başında beklar ve cemaate şöyle derdi:Kardeşiniz için Allah'tan mağfiret ve sükünet isteyiniz.O şimdi sorguya çekilmektedir.

ÖLÜMDEN SONRA TELKİN YAPILIR MI?

Allah Resulüne isnad edilen telkine dair zayıf rivayetler var;Allah dilerse fayda verir.Ama,esas olan,insanın ölünce teklif dairesinin dışına çıkmış olmasıdır.Onun için bu telkin,daha dünyada iken ve ruhunu teslim etmeden evvel yapılmalıdır.Zira,son söz ve mülahazaların tevhidle alakası çok mühimdir.Mezarda yapılan telkin Kitap ve Sünnetteki yeri itibariyle tatmin edici değildir.

Alimlerimizin çoğunluğuna göre Yasin-i Şerif'in de ölüm anında okunması lazımdır ki;sekerattaki insan onun mana ve muhtevasıyla dolsun-taşsın,merciin ve meabın Allah olduğunu bilsin,tefekkür ve tezekkür kapıları ona açılsın.Bununla beraber ölünün ardından okunmasında ve sevabının bağışlanmasında da bir beis olmasa gerek

.

XXXXXXXXXXXXXXXXXX

CUMA GÜNÜNE HAZIRLANMAK VE CUMA GÜNÜ DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

1-)Cuma Günü İlim Meclislerine Gitmek:==>>Cuma günü sabahleyin veya ikindiden sonra ilim toplantılarına gitmeli ve hayırlı şeyler konuşmayanlar dinlenmemelidir..Ahiret yolcusuna yakışan şerefli saati,şerefli bir saati hayırlı işle geçirmek için Cuma günü bütün vaktini hayırlı işler ve iyilik yapmakla doldurmalıdır.

Yüce Allah buyuruyor ki;
Namaz kılınca (Cuma namazını kıldıktan sonra) yeryüzüne dağılın ve Allah'ın fazlından isteyin (Cuma Süresi'10)

2-)Şerefli Saat:==>>Cuma günündeki şerefli saati iyi bir iş yaparak beklemek gerekir.

Sevgili Peygamberimiz buyuruyor ki;
Cuma gününde bir saatlik (değerli bir süre) var.Duasını bu saate tesadüf ettiren Müslümana Yüce Allah dilediğini verir.

3-)Cuma Günü Salavat Getirmenin Üstünlüğü:==>>Cuma günü Peygamber Efendimize çok salavat getirmek sevap kazandırır.

Sevgili Peygamberimiz buyuruyor ki;
Cuma gününde benim üzerime seksen salavat getirenin Allah,seksen yıllık günahını bağışlar
Nasıl salvat getirelim diyenlere şöyle buyurdu;
Allahümme salli ala Muhammedin abdike ve nebiyyike ve resulikennebiyyil ümmiyyi
Bunu söylemekle bir defa salavat getirilmiş olur

4-)Cuma Günü Kehf Süresini Okumanın Üstünlüğü:==>>Cuma gecesi Kur'an okunmalıdır.Özellikle Kehf süresini okumak çok sevap kazandırır.Abitler Cuma günü bin kere İhlas süresini okumayı da sevap kazandıran ibadetlerden saymışlardır.

5-)Cuma Günü Nafile Namaz Kılmanın Üstünlüğü:==>>Yine Cuma günü veya gecesinde dört süre ile dört rekat namaz kılmak sevap kazandırır.Bu süreler;En'am,Kehf,Taha ve Yasin Sürelerdiir.Bunları bilmeyen Yasin,Lokman ve Mülk Sürelerini okur.Cuma gevcesi bunları ihmal etmemek gerekir.Zira bunları okumakta büyük üstünlük vardır.Saydığımız süreleri de bilmeyen kimse,yalnız bildiği sürelerle İhlas süresini okur ve böylece mükafattan mahrum kalmaz.

6-)Cuma Günü Sadaka Vermenin Üstünlüğü:==>>Özellikle Cuma günü sadaka vermek,çok sevap kazandırır.Zira Cuma günü verilen sadakanın diğer günlere göre iki kat sevabı vardır.Yalnız İmam hutbe okurken konuşmak mekruh olduğu için bu arada isteyene sadaka verilmez.

Büyüklerden biri diyor ki;
Kim Cuma günü bir fakiri doyurur,sonra erkenden camiye gider eli ve dili ile kimseye kötülük etmez ve imam selam verdikten sonra "Bismillahirrahmanirrahim el-hayyül kayyümü es'elüke en tağfireli ve terhameni ve tuafiyni minennar duasını okursa,ne dileği varsa Allah yerine getirir.

7-)Cuma Günü Dünya İşleriyle Uğraşmamak:==>>Cuma günü yalnız ahiret işleriyle uğraşmalı,dünya meşgalesi (uğraşısı) bir tarafa bırakılmalıdır.Cuma günü yolculuğa çıkılmamalıdır.Cuma gecesi yolculuğa çıkanlara muhafız melekleri beddua eder diye bir rivayet vardır.Cuma günü,güneş doğduktan sonra yolculuğa çıkmak haramdır.Ancak arkadaşlarını kaçırmamak için çıkabilir

CUMA NAMAZI,CUMA NAMAZININ ANLAM VE ÖNEMİ

Cuma namazı, Mekke'den Medine'ye hicret esnasında farz kılınmıştır. Mekke'den Medine'ye hicret eden Resûl-i Ekrem Efendimiz, bir haftayı geçen uzun ve yorucu bir yolculuktan sonra, Medine yakınındaki Ranuna denen mevkie gelince, devesinden inerek Salim oğulları yurdunda ilk Cuma namazını kıldırmıştır. Böylece de, Cuma günleri kılageldiğimiz Cuma namazı, o günden itibaren farz namazlar sırasına girmiştir.

Cuma namazı müslümanlarca bir bayram günüdür.Bu mübarek günde müslümanlar mabedlerde toplanırlar.Okunacak hutbeleri dinleyerek faydalanırlar.Cuma günü, Müslümanlar için çok önemli bir gündür. Bu günde Müslümanlar camide toplanıp birlikte Cuma namazını kılarlar. Topluca yapılan bu ibâdet, o günü bayram günü değerine yükseltir.Bu sebeble Cuma gününe Seyyidü'l-eyyam, yani, günlerin itibarlısı,efendisi de denir.Bütün hayırlı işlerin Cuma günü meydana geldiği; tarih boyunca pek çok kudsî hâdiselerin hep Cuma günü zuhûr ettiği rivâyet edilir. Hadîs-i şerîf'te şöyle buyrulur: Bir hadis-i şeriflerinde Peygamber Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmaktadır: 'Üzerine güneşin doğduğu en hayırlı gün cuma günüdür.Adem (a.s) o gün cennete konulmuş,o gün cennetten çıkarılmıştır.Kıyamet de o gün kopacaktır'.Çoklarının zannettiği gibi Cuma günü, iş yapmak, hayırlı ve faydalı mevzularla meşgul olmak haram değildir. İş yapma yasağı, sadece namaz kılma vaktine mahsustur. Namaz dışında çalışmak, alış-verişte bulunmak mübahtır. Zaten âyette de, namazdan sonra yeryüzüne rızık aramak üzere dağılınız, emredilmektedir.

Cuma'nın farz olduğu Kitab, Sünnet ve İcma' ile sabittir. Cum'a sûresinin 9. âyetinde şöyle buyrulur: "Ey îman edenler, Cuma günü namaz için ezan okunduğu zaman hemen Allah'ın zikrine (namaza ve hutbe dinlemeye) gidin. Alış - verişi bırakın. Böyle hareket etmeniz, sizin için daha hayırlıdır..."

Resûl-i Ekrem (asm) îrad ettikleri bir hutbelerinde, bu mevzuda şöyle buyurmuşlardır:

"Biliniz ki, Allah Teâlâ Cumayı bu makamda, bu senenin bu ayında, bu günde farz kıldı. Bu farziyet, kıyâmete kadar sürecektir. Kim onu inkârından veya küçümseyerek, ben hayatta iken ve vefatımdan sonra terk ederse, Allah onun iki yakasını bir araya getirmesin. İşlerinde de feyiz ve bereketi kaldırsın. Dikkat ediniz. O kimse tevbe edinceye kadar onun ne namazı, ne zekâtı, ne haccı, ne orucu, hiçbir hayır ve hasenatı kabûl edilmez."

Bir hadîs-i şerîf'te de şöyle buyrulur:"Cuma namazına gelmeyen kimseyi melekler 'Eyvah, ne oldu, neden geri kaldı?' diye birbirlerine sorarlar. Sonra: 'Allah'ım, eğer fakirliğinden gelemiyorsa sen ona helâl mal ver. Hastalığından gelemediyse şifa ver. Oyun ve eğlenceye kapıldıysa, ona ibâdetin zevkini tattır...' diye dua ederler."

Cumayı terk etmenin uhrevî ceza ve mânevî zararına ise, Resûlüllah Efendimiz şu şekilde temas etmişlerdir: "Kim özürsüz olarak ve ciddiye almayarak üç cumayı terk ederse, Allah onun kalbini mühürler. Allah kimin kalbini mühürlerse, onu cehennemin en alt tabakasına koyar."

Hz Peygamber'in (s.a.v) şöyle söylediği rivayet edilmektedir:"Günlerin efendisi cumadır,cuma günü Allah'ın katında en değerli gündür.Allah indinde Ramazan ve Kurban Bayramı günlerinden bile kıymetlidir.Bu günün beş özelliği vardır:

a-)Allah,Hz Adem'i bu günde yaratmıştır.

b-)Allah Teala Hz Adem'i bu günde yeryüzüne indirmiştir

c-)Allah Teala,Hz Adem'in canını bu günde almıştır

d-)Bu günde öyle bir an var ki,o anda kul Allah'tan ne istese,haram istemediği sürece Allah Teala isteğini gerçekleştirir.

e-)Kıyamet bu gün kopacaktır.Ne kadar mukarreb melek,sema,yer,rüzgar,dağ ve deniz varsa hepsi cuma gününden korkar"

.

CUMA GÜNÜNÜN ADABI

Cuma'nın on adabı vardır;

1:==>>Perşembe gününden Cuma günü için hazırlanmak.Perşembe gününün ikindiden sonrası artık Cuma'dan sayılır ve Cuma günü gibi fazileti vardır.Onun için perşembe günü ikindiden sonra dua,istiğfar ve tesbih ile meşgul olmak

2:==>>Cuma sabahı erkenden yıkanmak.Erkenden yıkanamayanlar namaz için camiye gitmeden önce yıkanmalıdırlar.Cuma günü namazdan önce yıkanmak çok sevap kazandırır.Hatta bunun için vaciptir diyenler bile vardır.Nitekim;

Sevgili Peygamberimiz buyuruyor ki;
Her baliğ olana,Cuma günü yıkanmak vaciptir

3:==>>Süslenmek.Cuma günü süslenmek sevap kazandırır.Bu süslenme üç şekilde olur
1-)Temizlenmek:==>>Misvak kullanmak,traş olmak,tırnakları kesmek,bıyıkları düzeltmek.
2-)Güzel Koku:==>>Erkekler için değerli olan,kokusu çok olup Rengi olmayan kokudur.
3-)Temiz Elbise Giyinmek:==>>Elbisenin değerlisi beyz renkli olanıdır.Zira Yüce Allah en çok beyaz elbiseyi sever.Kırmızı sarı gibi parlak elbiseler giyilmemelidir.Siyah elbise giyinmek ne sünnet,nede üstünlüktür.Hatta bazıları ona bakmaktan hoşlanamzlar.Zira sonradan çıkmış bir bid'at tır.

4:==>>Camiye erkekn gitmek.Uzak mesafelerden ve erken saatlerden camiye gitmek sevap kazandırır.Camiye erken gidiş,güneşin doğması ile başlar.Cuma'ya erken gitmenin üstünlüğü çoktur.Camiye giden alçakgönüllü davranmalı,namaz vaktine kadar itikafa ve Allah'ın davetine uymaya niyet ederek bağışlanma ve hoşnutluğunu istemelidir.

5:==>>Camiye giriş.Camiye girince başı omuzlarına basılarak öne geçilmemelidir.İşte erkekn gitmek,böyle bir duruma sebebiyet vermez.Başkasını rahatsız ederek öne geçenler için korkutucu rivayetler vardır.bunlardan biri "Böyleleri kıyamet gününde,cehennem üzerinde köprü olur ve insanlar onu çiğneyerek geçerler" şeklindedir.

6:==>>Namaz kılanların önünden geçmemek ve başkasının da onun önünden geçmesini engellemek için mümkün olduğu kadar direk,arka sıra veya duvar diplerini tercih etmek.Her ne kadar namaz kılanın önünden geçmek namazı bozmaz ise de yasaktır.

7:==>>Mümkün olduğu kadar ilk sıralarda yer almaya çalışmak

8:==>>İmam hutbeye çıkınca namazı ve konuşmayı keserek ezanı ve hutbeti dinlemekle meşgul olmak

Sevgili Peygamberimiz buyuruyor ki;
Hutbe okunurken birisi arkadaşına "Konuşma,sus" dese,kendisi de konuşmuş olur.Hutbe okunurken konuşan kimse,kıldığı Cuma'nın sevabından mahrum kalır.

9:==>>Diğer namazlarda imama uyulduğu gibi,Cuma namazında da şartlara uyulmalıdır.

10:==>>Cuma namazından sorna hemen çıkmayıp,ikindi namazına kadar camide beklemek sevap kazandırır..Günümüz şartlarında bu ne kadar zor da olsa,en azından Cuma ile beraber öğlen namazını da kılmak zor olmasa gerek.

Sevgili Peygamberimiz buyuruyor ki;
Bir zaman gelecek ki insanlar mescitlerde dünya işlerini konuşacaklar.Allah katında onların bir değeri yoktur,sakın onlarla düşüp kalkmayın

.

CUMA NAMAZININ SIHHAT -EDASININ- ŞARTLARI

1-)Vakit=Cuma namazı öğle namazının vaktinde kılınır.Bu vakit çıktı mı,artık cuma namazını kılmak veya kaza etmek caiz olmaz.O günün öğle namazı da kılınmamışsa,yalnız onu kaza etmek gerekir. Cuma namazı kılınmakta iken vakit çıkacak olsa,yeniden öğle namazını kaza olarak kılmak gerekir.İmam Mal,k'e göre,cuma namazı ;cuma namazı öğle vakti çıktıktan sonra da kılınabilir.İmam Ahmed'den bir rivayete göre de,cuma namazı zeval vaktinden önce de kılınabilir.

2-)İzin=Hanefi fıkhında cuma namazı için izin denildiğinde iki şey anlaşılır;

a-)Devlet başkanı veya vekil tayin ettiği kimsenin yada salahiyetli bir makamın cuma namazı kıldıracak şahsa izin vermesidir (İmamlar)

b-)Namaz kılınacak olan mekana herkesin girebilmesine izin verilmesidir (Camiler=

Hanefi mezhebi haricindeki mezhepler cumanın sahih olması adına böyle şartlar ileri sürmüşlerdir.Kaldı ki Hanefi mezhebi de bunu cumanın edasının şartları arasında saymıştır.

3-)Hutbe=Cuma namazının sıhhat şartlarının birisinin de hutbe olduğu hususunda fakihler görüş birliği içindedirler.Hutbe;birilerine hitap etme,bir şeyler söyleme demektir.Haftada bir gün bir mekanda toplanmış olan müminlerin başta dini konular olmak üzere,onların hayatlarını kolaylaştıracak,ilişkilerini uyumlu hale getirecek her konuda aydınlatılması bir hutbe bir vesile ve bir fırsattır.Hutbe esasen bu amacı gerçekleştirmek için düşünülmüştür,bu sebeple cemaatin bilip anladığı bir dille irad edilir.Cuma namazının bir parçasını teşkil eden hutbenin varlığı,fıkhen geçerliliği veya en güzel şekilde ifası için bnazı şartlar aranır.Bunlar ilmihal dilinde;hutbenin rükunları,şartları ve sünnetleri olarak anılır.

4-)Cami=Bir yerleşim yerinde birdenf azla camide cuma namazı kılınıp kılınmayacağı hususunda farklı görüşler vardır.Bütün mezhepler, bir şehirde kılınan cuma namazının mümkün olduğunca bir tek camide kılınması gerektiği üzerinde durmuşlardır.Cuma, toplanma,bir araya gelme manalarına geldiğinden,bu şartta esasen toplanma,bir araya gelme ve bu şekilde birlik ve beraberlik ruhunun kuvvetlendirilmesi,kuvve-yi maneviyenin takviye edilmesi gayesi vardır.Bu manayı ve ruhu her zaman canlı tutmak gerekmekle birlikte, günümüzde çok büyük sahalarda insanların yaşadığı şehirler göz önüne alındığında,cuma namazının bir veya birkaç yerde ihtiyacı karşılayacak bir camide kılınması mümkün gözükmemektedir.İmam-ı Azam hazretlerinin bu konuda nakledilen iki görüşten birine göre,bir şehirde bir yerde Cuma namazı kılınabilir;diğerine göre ise bir şehirde birden fazla yerde Cuma namazı kılınabilir.İmam Muhammed,bunlardan ikincisini benimsemiştir.Ebu Yusuf'a göre ise,şehrin ortasından nehir geçip de şehri ikiye bölüyorsa veya şehir zayıf ve yaşlı kimselerin cuma kılınan camiye gelmelerini zorlaştıracak ölçüde büyük bir şehirde iki yerde cuma namazı kılınabilir.Böyle bir durum söz konusu değilse sadece bir yerde kılınır.Netice itibariyle Hanefi mezhebinde fetvaya esas olan yaklaşıma göre,bir şehirde birden fazla cami bulunması halinde bütün camilerde cuma namazı kılınabilir. (Şafii mezhebine göre bir şehirde birden fazla cami bulunsa bile,birdenf azla yerde kılmayı zorunlu kılan sebepler olmadıkça bir camide Cuma namazı kılınabilir.Şehir çok büyük olur ve bir camide kılmak mümkün olmazsa ihtiyaç durumuna göre birden fazla yerde cuma namazı kılınabilir).(Maliki mezhebinde tercih edilen görüşe göre,Şafii mezhebinde olduğu gibi birden fazla yerde kılmayı mecburi kılan sebepler olmadıkça bir şehirde sadece camide Cuma namazı kılınır.Hanbellilerin yaklaşımı da aynı şekildedir.

5-)Şehir=İslam bilginleri Cuma namazı kılınacak yerin şehir veya şehir hükmünde bir yerleşim birimi olmasını şart koşmuşlardır.Fakat bu şartların ayrıntıları hususunda görüş ayrılıkları vardır;

Hanefi mezhebinin klasik fıkıh kaynaklarına göre,Cuma namazı kılınacak yerleşim biriminin şehir veya şehir hükmünde bir yer olması yada böyle bir yerin civarında bulunması gerekir.Bir yerleşim yerinin hangi durumda şehir hükmünde sayılacağı hususunda farklı rivayetler bulunmaktadır.Bir kısım alimlere göre bu kriter 'cuma kılmakla mükellef olan insanları o yerleşim yerinin en büyük camisinin almaması'dır.Bazı alimlere göre de 'bir yönetici olan yerleşim birimi' kriter kabul edilmiştir.Şehrin civarı yani zikredilen şartlardaki yerleşim birimlerinin yakınlarında bulunan mezarlık,atış alanları ve çeşitli gayelerle toplanmak için hazırlanan sahalar ve uzaklıktaki yerler,şehirden sayılır.

Kaynaklarda geçen bu şehir ifadesinin günümüzde,büyük veya küçük yerleşim birimi olarak anlaşılması gerektiği,bu bakımdan farzı eda edecek sayıda yerleşik cemaatin ikamet ettiği köy,belde gibi bütün yerleşim alanlarında Cuma namazının kılınabileceği alimler tarafından kabul edilmektedir.

Şafii mezhebine göre,cuma namazının insanların devamlı oturdukları bir şehir veya köyün sınırları içinde kılınması gerekir.

Malikilere göre cuma namazı kılınacak yerin,insanların devamlı oturdukları şehir,köy vb bir yerleşim birimi veya bunların civarında bir yer olması gerekir.

Hanbellilere göre,cuma namazının kılınabileceği yerin en az kırk kişinin devamlı olarak oturduğu yer olması şarttır.

6-)Cemaat=Cuma namazı ancak cemaatle kılınan bir namaz olup,münferiden yani tek başına kılınamaz.Cuma namazı için cemaatin en az miktarı,imamdan başka üç kişidir.İmam Ebu Yusuf'a göre,imamdan başka iki kişidir.İmam Malik'den bir rivayete göre oyutz,İmam Şafii ile İmam Ahmed'in mezhebine göre de kırk kişidir.

Cemaatin aklı yerinde ve erkek olması ve en az bu üç kişinin birinci secdeye kadar hazır bulunması da İmam-ı A'zam'a göre şarttır.Buna göre;yalnız kadınların veya çocukların cemaatiyle veya birinci secdeden önce dağilip da azınlıkta kalan cemaatle cuma namazı kılınmaz.

Cemaatin bulunması İmam Yusuf ve İmam Muhammed'e göre iftitah tekbirine kadar şarttır.İmam Züfer'e göre,hiç olmazsa ka'dede teşehhüd miktarı duruncaya kadar cemaatin hazır bulunması şarttır.Cemaat bundan önce dağılacak olsa,geriye kalan bir veya iki kişinin öğle namazını kılması gerekir.Cemaatin,mükin veya hür olmaları şart değildir.Öyle ki,yolcu (seferi) veya köle olan bir müslüman cuma namazını kıldırabilir.

.

CUMA NAMAZININ VÜCUB ŞARTLARI

1-)Erkek Olmak=Cuma namazı erkeklere farz olup kadınlara farz değildir.Bu konuda bütün fakihler ittifak etmiştir.Fakat kadınlarda camiye gelip Cuma namazını kılsalar,bu namazları sahih (geçerli) olur ve artık o gün ayrıca öğle namazı kılmazları.

2-)Mazeretsiz Olmak=Bazı mazeretlerCuma namazına gitmemeyi mübah kılar ve böyle bir mazereti bulunan kişiye Cuma namazı farz olmaz.Fakat böyle kimseler de kendilerine Cuma namazı farz olmadığı halde,bu namazı kılarlarsa namazları sahih olur ve artık o gün ayrıca öğle namazı kılmazlar.Cuma namazına gitmemeyi mübah kılan belli başlı mazeretler şunlardır:Hastalık,körlük ve kötürümlük, uygun olmayan hava ve yol şartları,korku...

3-)Hürriyet=Hür olmayan kimseler;yani köle ve esirler,fakihlerin büyük çoğunluğuna göre,Cuma namazı ile yükümlü değildir..Hapiste olan kişilerin,Cuma namazı kılmalarına fiziki şartlar ve bazı imkanların eksikliği dışında bir engel bulunmamaktadır.Mahpusların Cuma namazı kılabilmeleri için fiziki şartların hazırlanması ve gerekli düzenlemenin yapılması istenebilir.Cuma namazı kılınacağı yerin,herkese açık olması şartı,özel durumundan dolayı hapishaneyi içine almaz.

4-)İkamet=Alimlerin büyük çoğunluğuna göre Cuma namazının vacip olması için,kişinin Cuma namazı kılınan yerde ikamet ediyor olması gerekir.Bu bakımdan cuma namazı dinen yolcu sayılan (seferi) kimselere farz değildir.Cuma günü,Cuma namazının vakti girmeden önce yola çıkmakta bir mahsur yoktur.Fakat cuma namazının vakti girdikten sonra namazı kılmadan yola çıkmak mekruhtur.

5-)Sıhhat=Hasta olduğundan Cuma namazına çıktığı takdirde hastalığının artmasından veya uzamasından korkan kimseye cuma namazı farz değildir.Yürümeye takati olmayan çok yaşlı kimseler de bu hükümdedirler.Hasta bakıcısıda böyledir;eğer camiye gidince hastanın zarar göreceğinden korkuyorsa,ona da cuma namazı farz olmaz.

6-)Gözlerin Ve Ayakların Sağlıklı Olması=Onun için gözleri kör olanlara cuma namazı farz değildir.Böyle körleri cumaya götürüp getirecek kimseler olsa da,İmam-ı A'zam'a göre yine ona cuma namazı farz olmaz.Fakat iki imama göre,her iki gözü görmeyen kimseyi camiye götürüp getirecek bir adam varsa,o zaman böyle körlere de cuma farz olur.Kötürüm veya ayakları kesilmiş olan kimselere cuma namazı farz değildir.Kendilerini yüklenecek kimseleri bulunsa da hüküm aynıdır.

.

CUMA NAMAZININ VAKTİ VE KILINIŞI

Cuma Namazının vakti,tam öğe namazının vaktidir.Cuma namazı için minarelerde ezan okunur.Camilere gidince önce aynen öğle namazının sünneti gibi dört rekat cumanın ilk sünneti kırılır.Ondan sonra cami içinde bir ezan daha okunur.Minberde cemaate karşı bir hutbe okunur.Bu hutbeden sonra ikamet alınarak cumanın iki rekat farzı cemaatle aşikare okuyuşla kılınır.Bir farzdan sonra yine öğlenin ilk dört rekat sünneti gibi cumanın son dört sünneti kılınır.Bundan sonra 'Zuhr-u ahir' diye dört rekat namaz kılınır ki,buna dair ileri,de bilgi verilecektir.Arkasından da vaktin sünneti niyeti ile aynen sabah namazının sünneti gibi iki rekat namaz kılınır.

Cumanın şartlarını kendilerinde toplayan kimseler için iki rekat cuma namazı 'farz-ı ayın''dır.Cuma namazının diğer namazlardan başka olarak kendisine özgü olarak on iki şartı vardır.Bunların altısı vücubunun (farz olmasının),diğer altısı da edasının şartlarıdır.

.CUMA GÜNÜ MÜMİNLERE VERİLMİŞ BİR HİDAYETTİR

Peygamberimiz (s.a.v)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmektedir:Biz zaman bakımından ehl-i kitaptan sonra geliriz,ancak kıyamet gününde derece bakımından onlardan ileri olacağız.Şöyle ki,onlara kitab bizden önce verildi.Sonra onlar kendilerine farz kılınan bu günde ihtilaf ettiler.Allah Teala bize hidayet nasip etti ve cuma gününü gösterdi.İnsanlar cuma konusunda bize tabidirler.Yahudiler yarını (cumartesi gününü kastederek),Hristiyanlar (pazar gününü kastederek) da bir gün sonrasını kutsal sayarlar'

CUMA GÜNÜ GUSÜL ABDESTİ ALMANIN HÜKMÜ

Peygamberimiz (s.a.v)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmektedir:'Kim cuma namazına gelirse gusül abdesti alsın'.Ebu Hureyre (r.a):'Akil-baliğ olan herkesin cuma günü gusül abdesti alması farzdır'demiştir.Yine aynı şekilde Peygamberimiz (s.a.v)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmektedir:'Kim cuma günü abdest almışsa,ruhsat ile amel etmiştir;bu ne güzel bir davranıştır.Kim de cuma günü gusül abdesti almışsa,bilsin ki gusül abdesti daha fazieltlidir'.

Hz Peygamber'in cuma günü şöyle söylediği nakledilmiştir:'Kim gusül abdesti alır,eğer varsa güzel koku sürünür,en güzel elbiselerini giyer,sonra da çıkıp mescide gider,insanlara eziyet vermez ve imam hutbeye çıktığı zaman susup konuşmazsa kıldığı cuma ile gelecek cuma arasındaki bütün günahları bağışlanır'.(Haricen Not=Siz yine de cuma namazını kıldım gelecek cumaya kadar olan günahlarım silinecek diye günah çamuruna bulanmayın ve diğer farz namazlarını eda etmekten geri durmayın.Tüm bu hadis-i şerifler cuma gününün fazileti hakkındadır)

Haricen Not=Cumaya giderken gusül abdesti alabilirsen ne güzel ki bu da hadis-i şerif de belirtildiği üzere zaten daha faziletlidir.Ancak alamıyorsan yada alamadıysan eğer de yapacak pek bir şey yok.Normal abdestini alıp cumayı Allah'ın izniyle ifa edersin.İllada gusül abdesti alacaksın diye bireşy yoktur ve gusül abdesti alamadım diye (cünüplük vs hariç) cumayı terk etmek de aklı yerinde olan birisinin yapacağı bir davranış değildir takdir edersiniz ki (Haricen not kısmı belirtilene ser de yer almamaktadır)

CUMA NAMAZINI TERKETMENİN HÜKMÜ

Peygamberimiz (s.a.v)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmektedir:'Önemsemeyerek peş peşe üç cuma namazını terk eden kimsenin Allah Teala kalbini mühürler'.Yine Peygamberimiz (s.a.v);'Allah'a yemin olsun ki,insanlar ya cuma namazını bırakmayı terk edecekler ya da Allah Teala onların kalbini mühürleyecek ve gafillerden olacaklar'.

CUMA NAMAZINI TERKETMENİN HÜKMÜ

Peygamberimiz (s.a.v)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmektedir:'Kim cuma günü cünüplükten kurtulmak için aldığı gusül abdesti gibi gusül abdesti alır,sonra camiye giderse adeta bird eve kurban etmiş olur.Ondan sonra ikinci olarak camiye gelen kimse adeta bir sığır kurban etmiş olur.Ondan sonra camiye üçüncü olarak camiye gelen kimse adeta besili bir koç kurban etmiş olur.Ondan sonra dördüncü olarak camiye gelen kimse ise adeta bir tavuk kurban etmiş olur.Ondan sonra beşinci olarak camiye gelen kimse ise adeta bir yumurta kurban etmiş olur.İmam çıkıp geldiğinde melekler okunacak hutbeyi dinlemek için gelirler'.

.

İŞVERENİN İŞÇİSİNE CUMA NAMAZI İÇİN İZİN VERMEME YETKİSİ VARMIDIR

İŞVERENİN İŞÇİLERİNE CUMA NAMAZINI KILMAK İÇİN İZİN VERMEME YETKİSİ VAR MIDIR?

İslam hukukunda işçi,'ecir-i has' ve 'ecir-i müşterek' adı altında iki ayrı kategori içinde değerlendirilir.Ecir-i has,özel işçi diye Türkçemize aktarılabilir.Bu herhangi bir kişi ya da kuruma, zamanına,mesela;8saatini satan insan demektir.Özel işçi,bu 8 saatlik zamanını iş sahibine hasretmek zorundadır.İşçi bu süre zarfında kendisine hiç bir işi yaptırılmasa dahi,anlaşmaya konu olan ücreti almaya hak kazanır.

Ecir-i müşterek ise,halk arasında 'götürü' denilen,parça başına iş yapan işçi demektir.Mesela;sipariş usulüne göre elbise diken terzi, ayakkabı yapan ayakkabıcı,TV tamircileri ve benzeri meslek erbabı müşterek işçidir.Buna göre;

Ecir-i has'a gelince;cuma namazı ve vakit namazlarının sadece farzları,hukuk tabiriyle 'Allah hakkı' olduğu için,hiçbir işverenin çalıştırdığı işçisini bu namazları kılmaktan alıkoymaya hakkı yoktur.Hatta bu iş sözleşmesine konu bile olmuş olsa,bu şarta uyulmak zorunda değildir.Yani bu durumda anlaşma sahih,şart batıldır.Yalnız hemen ifade edelim ki,bahsini ettiğimiz bu husus sadece farz namazları için geçerlidir,nafile namazlar -cinsi ne olursa olsun- bu hükme dahil değildir.Allah hakkı her şeyin önünde gelir.

Haricen Not=Özetle denecek olursa üsttede belirtildiği üzere Allah hakkı her şeyin üzerinde olduğu için işverenin işçisine,cuma namazını ve diğer farz namazlarının edasını ifa etmek için engel olması diye bir şey yoktur.Farz namazlarının da sadece farzlarını kılmakla yükümlüsün.Diğer sünnetler nafile olarak geçeceği için ve sen de 8 saatlik dilimi işverene sattığın için bu 8 saat içerisinde denk gelen vakit namazlarının sadece farzlarını eda etmekle yükümlüsün.Sünnetleri kılayım,tesbih çekeyim,uzun uzadıya dua edeyim dersen bu sefer de iş verenin hakkına tecavüz etmiş bulunacağından kaş yapayımd erken göz çıkartmış olursun.Yani sevap akzanayımd erken kul hakkına girmiş olursun vesselam.Tabi ki doğrusunu ancak Allah bilir.Haricen not kısmı belirtilene serde yer almamaktadır.

CUMA VAKTİNDE ALIŞ-VERİŞ YAPMAK HARAM MIDIR?

Allah (c.c);'Cuma günü namaz için çağrıda bulunulduğu,(ezan okunduğu zaman) Allah'ı zikretmeye koşun,alış-verişi bırakın (Cuma'29)' buyurmaktadır.Bu ayet-i kerimeden hareketle Hanefi mezhebi bu vakitte alış-veriş yapmaya tahrimen mekruh,sair üç mezhep ise haram hükmünü vermişlerdir.İç ezanın okunması ile cuma namazının bitmesine kadar olan bu sürede alış verişin tahrimen mekruh olması, yapılan akdin zatından dolayı değil cuma namazının edasına engel olduğundan veya mücaveretten yani ticaretin,farz olan ibadete yakınlığından ya da aynı vakitte kesiştiğinden dolayıdır.

Bir insan bir emre uymayıp alış veriş yapsa,bu kişi tahrimen mekruh (ameli haram) veya haram işlemiş olmasına rağmen elde ettiği kazanç haram değildir.Yalnız ehl-i tahkik,Allah'ın menetmiş olduğu bir iş yapıldığından dolayı bu yolla elde edilen kazancın yümün ve bereketinin olmayacağı, bu parayı yiyen insanların ruhi hayatında olumsuz neticeler doğabileceğini ve kalbi hayatın ölebileceğini söylemişlerdir.

ZUHR-İ AHİR NAMAZI 1.GÖRÜŞ

Zuhr-i ahir namazı,son öğle namazı demektir.Cuma namazı,öğle namazının vaktinde kılınıp,onun yerini tuttuğuna göre ayrıca bir son öğle nmazı kılmanın anlamı nedir?

Esasen Peygamber Efendimiz'den ve ilk dönemlerden gelen rivayetler arasında zuhr-i ahir diye bir namaz yoktur.Önceler, cuma namazı bir yerleşim yerinde sadece bir tek yerde kılınıyordu.Daha sonraları büyük şehirlerde bir tek camide kılmanın mümkün olmaması ve bir-den fazla camide kılınması üzerine gündeme gelmiştir.

İşte zuhr-i ahir,cumanın sıhhat şartlarının,özellikle cuma namazının bir bölgede bir tek camide kılınması şartının şehirlerin nüfusunun art-ması sebebiyle gerçekleşmemesi,dolayısıyla bir şehirde bir çok yerde namaz kılma mecburiyetinin ortaya çıkmasıyla birlikte ihtiyaten kılınan bir namazdır. Daha önce geçtiği üzere İmam-ı A'zam hazretlerine göre cumanın bir beldede bir tek camide kılınması dinin yüceliğini ifade etmesi bakımından çok önemlidir.Bu itibarla cumaya katılan cemaatın azaltılması uygun değildir.

Artık pek çok yerleşim yerinde bir tek camide Cuma namazı kılmak mümkün olmamaktadır.Cuma namazının bir çok camide kılınmasına caiz görmeyenlere göre,bir yerleşim yerinde bir çok yerde kılınan cuma namazlarından hangisine daha önce tekbir alınarak başlanmışsa o namaz sahih olur.

Cuma namazı sahih olmayan kişilerin de öğle namazını kılmaları gerekir.Hangisinin sahih, hangilerinin sahih olmadığı bilinmediğine göre,hepsinin ihtiyaten yeniden öğle namazı kılması en uygun çözümdür.

İşte böyle bir ihtilaftan kurtulabilmek içindir ki,cumanın dört rekat son sünnetinden sonra Zuhe-i ahir adı ile dört rekat namaz daha kılınmaktadır.Şöyle ki;Vaktine yetişip henüz üzerinden düşmeyen son öğle namazına diye niyet edilir ve tam öğle namazının dört rekat farzı veya dört rekat sünneti gibi, dört rekat namaz kılınır.Daha iyisi sünnet şeklinde kılmaktır.Çünkü cuma namazı sahih olmamışsa, bu dört rekat ile o günün öğle namazı kılınmış olur.Bu namazın son iki rekatına ilave edilen süre ve ayetler,farzın sıhhatine zarar vermez.Eğer cuma namazı sahih olmuşsa,bu dört rekat kazaya kalmış bir öğle namazı yerine geçer.Kazaya kalmış böyle bir öğle namazı bulunmayınca da nafile bir namaz olur.

Netice itibariyle zuhr-i ahir namazının kılınması ihtiyata uygun olduğundan,alimlerin çoğu tarafından güzel görülmüş ve uygulanması istenmiştir.Ve asırlardır uygulanmaktadır da.

Zuhr-i ahir de sonra vaktin sünneti niyeti ile aynen sabah namazının sünneti gibi iki rekat namaz kılınır.

(Haricen Not=Yazı eğer biraz karışık geldi ise açık bir ifade ile:Cuma namazının farzını imamla beraber kıldıktan sonra ilk sünnetin kılındığı gibi dört rekat cuma namazının son sünneti kılınır.Bu dört rekatlık cuma namazının son sünnetinden sonra zuhr-i ahir namazı kılınır ki buda öğle namazının dört rekatlık ilk sünneti şeklinde kılınması daha uygun görülmüştür.Bu dört rekatlık zuhr-i ahir namazından sonra da vaktin iki rekatlık son sünneti kılınır vesselam.Bu kısım haricen eklenmiştir)

.Cuma günü Cuma namazı farz olduğu için öğle namazı kılınmaz.Ancak cuma günü,cuma namazının herhangi bir geçerli sebepten ötürü cemaate yetişip kılamamış olanlar,o günün öğle namazını kılarlar.Sahih addedilen rivayetlere ve görüşlere göre,cuma günü öğle vaktinde kılınması gereken namaz,sırasıyla dört rekat sünnet,iki rekat farz ve dört rekat da cumanın son sünnetidir.(4+2+4=10).Türkiyede ki hanefilerin cumanın dört rekat son sünnetinden sonra münferit olarak kıldıkları 'zuhr-i ahir',Şafiilerin iki rekat cumanın farzından hemen sonra cemaat halinde kıldıkları öğle namazının dört rekat farzı,Resulüllah'ın asr-ı saadetlerinden çok sonra ortaya atılan bir şüphe sebebiyle ihdas edilmiş zaid bir namazdır.,kanaatimizce bid'attir.Çünkü böyle bir namazı,Resulüllah kılmadığı gibi,sahabiler ve tabiün da kılmamıştır.

Ortaya atılan iddaya göre,birdenf azla camide Cuma kılınan belde ve şehirelrde ancak ilk defa Allahu ekber deyip namaza başlayanlarınki veya ilk önce selam verenlerin ki cumadır,diğer camilerde kılanların kıldıkları cuma kabul değildir.Çünkü REsulüllah ve sahabe dönemlerinde cuma namazı tek bir camide ve Resulüllah,ondan sonra da halifeleri tarafından kıldırılmıştır.Onların dönemlerinde birdenf azla camide cuma namazı kılınmamıştır.Bu iddia kanaatimizce yersizdir.Zira bu konuda Resulüllah'ın sünnetinde,ilk önce kılanın namazı namazdır,diğerlerininki değildir anlamında herhangi bir rivayet,hatta işaret dahi bulunmamaktadır.Kılınan namazı kabul edecek yada etmeeycek olan Allah'tır.Hangi namazımızın kabul edildiğini,hangisinin de kabul edilmediğini Allah'tan başaksı bilemez.Ancak bilebileceğimiz bir şey vardır,o da kılınan namazların kabule şayan olmasıdır.Bu da onların önce ya da sonra sırasına göre değil,ibadetteki vakit,ihlas,huşu,hudu ve tadil-i erkana göredir.Kaldı ki şüphe üzere yeniden namaz kılmak ve bunun dinden bir rükün kabul etmek dine ilaveden başka bir şey olmaz.Oysa şu ayet dinin tamamlandığını söylemektedir:'..Bugün sizin dininizi kemale erdirdim,size nimetimi tamamladım,size din olarak İslam'ı seçtim... (Maide'3)'

Resulüllah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:Benden sonra din adına çıkacak her şey bid'attir,her bid'at merduttur,kim ona uyarsa onu dinden uzaklaştırır

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:'Namaz kılınınca derhal yeryüzüne dağılıp Allah'ın lütfundan rızkınızı arayın ve Allah'ı çok anın ki başarıya ulaşasınız (Cuma'10)'.Bu ayet;cuma gününün müminler için tatil günü olmadığı ve olamayacağının açık bir delilidir.Çünkü ezandan önce işin bırakılması ve namaz bittikten sonra yeryüzüne dağılıp Allah'ın fazlından rızkın aranması emri,böyle bir tatili mümkün kılmamaktadır.

Bugün 2 ziyaretçi (40 klik) kişi burdaydı!

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
ilmedavaet.com

Namaz hakkında Ayet-i Kerimeler

“Her nefis kendi kazandığından dolayı rehindir. Ancak amel defterleri sağından verilenler müstesna. Onlar cennettedirler. Günahkârlara sorarlar: ‘Nedir sizi cehenneme sokan?’ Onlar der ki: ‘Biz namaz kılanlardan değildik. Yoksula da yedirmezdik. Boş şeylere dalanlarla dalar giderdik. Ceza gününü de yalanlardık. Nihayet bize ölüm gelip çattı.” (Müddessir 38-47)

“Şüphesiz ben Allah’ım, benden başka hiçbir ilâh yoktur. Onun için bana kulluk et ve beni anmak içinnamaz kıl.” (Taha 14)

“Birtakım insanlar ki, ne ticaret ne de alış veriş onları Allah’ı anmaktan, namaz kılmaktan ve zekât vermekten alıkoymaz. Onlar, kalplerin ve gözlerin allak bullak olduğu bir günden korkarlar.” (Nur 37)

“Sana vahyedilen Kitabı oku ve namazı kıl. Muhakkak ki namaz hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı anmak elbette en büyük ibadettir. Allah yaptıklarınızı bilir.” (Ankebut 45)

“Sonra onların ardından öyle bir nesil geldi ki, namazı terk ettiler ve şehvetlerine uydular; onlar cehennemdeki “Gayya” vadisini boylayacaklardır.” (Meryem 59)

Kur’an, bu ve benzeri onlarca ayetiyle namazı emrediyor ve namaz kılmamanın acı neticesini insanlara ders veriyor.

.

Namazın Kıymeti (4.söz)

Ey nefsim ve ey namazın kıymetinden gafil olan kişi! Namaz ne kadar kıymetli ve mühim, hem ne kadar ucuz ve az bir zahmetle kazanılır; hem namaz kılmayan adam ne kadar divane ve zararlı olduğunu iki kere iki dört eder derecesinde kat’i anlamak istersen, şu temsili hikâyeciğe bak, gör: Bir zaman büyük bir hâkim, iki hizmetkârını, her birisine yirmi dört altın verip, iki ay uzaklıktaki has ve güzel bir çiftliğine ikamet etmek için gönderiyor. Ve onlara emreder ki: “Şu yirmi dört altını yol ve bilet masrafı yapınız. Hem oradaki meskeninize lazım bazı şeyleri satın alınız. Bir günlük mesafede bir istasyon vardır. Hem araba, hem gemi, hem tren, hem de uçak bulunur. Sermayeye göre binilir.”

İki hizmetkâr, bu dersi aldıktan sonra giderler. Onlardan birisi bahtiyar idi ki, istasyona kadar bir parça para masraf eder. Fakat o masraf içinde de, efendisinin hoşuna gidecek öyle güzel bir ticaret elde eder ki, sermayesi birden bine çıkar.

Öteki hizmetkâr ise bedbaht ve serseri olduğundan, istasyona kadar, sermayesi olan yirmi dört altından yirmi üçünü sarf eder. Kumara mumara verip zayi eder. Geride bir tek altını kalır. Arkadaşı ona der:“Yahu, şu tek liranı bir bilete ver, ta bu uzun yolda yayan ve aç kalmayasın. Hem bizim efendimiz kerimdir; belki sana merhamet eder, ettiğin kusuru affeder. Seni de uçağa bindirirler; bir günde ikamet yerimize gideriz. Yoksa, iki aylık bir çölde aç, yayan ve yalnız gitmeye mecbur olursun.” Acaba şu adam inat edip, o tek lirasını, bir define anahtarı hükmünde olan bir bilete vermeyip, geçici bir lezzet için sefahete sarf etse; gayet akılsız, zararlı ve bedbaht olduğunu en akılsız adam dahi anlamaz mı?

İşte ey namazsız adam! Ve ey namazdan hoşlanmayan nefsim!

Temsildeki o hâkim, Rabbimiz ve yaratıcımız olan Allah-u Teâlâ’dır. O iki hizmetkâr yolcu ise: Biri, dindar kişidir ki, namazını şevkle kılar. Diğeri ise gafil ve namazsız insanlardır. O yirmi dört altın ise, yirmi dört saat olan her gündeki ömürdür. O has çiftlik ise cennettir. Bir günlük uzaklıktaki o istasyon ise kabirdir. O seyahat ise, kabre, haşre ve ebede gidecek beşer yolculuğudur. Kişiler ameline göre, takva kuvvetine göre, o uzun yolu farklı derecelerde giderler. Bir kısım takva ehli, şimşek gibi bin senelik yolu bir günde geçer. Bir kısmı da hayal gibi, elli bin senelik bir mesafeyi bir günde giderler.

O bilet ise namazdır. Beş vakit namaz ve abdest için bir tek saat kâfi gelir.

Acaba yirmi üç saatini şu kısacık dünya hayatına sarf eden ve o uzun ebedi hayatına bir tek saatini sarf etmeyen kişi, ne kadar zarar eder, ne kadar nefsine zulmeder ve ne kadar akla ve hikmete zıt hareket eder, anlaşılmaz mı?

Hâlbuki namazda ruhun, kalbin ve aklın büyük bir rahatı vardır. Zira namazı sayesinde kişi, şu âlemlerin rabbi olan Allah’a dayanır ve O’na sığınır. Ruhu, aklı ve kalbi her korkudan ve sıkıntıdan kurtulur. Adeta namazı ona şöyle nasihat eder: Allah birdir. Başka şeylere müracaat edip yorulma. Onlara zillet gösterip minnet çekme. Onlara el ovuşturup boyun eğme. Onların arkasına düşüp zahmet çekme. Onlardan korkup titreme. Çünkü Sultan-ı Kâinat birdir. Her şeyin anahtarı O’nun yanında ve her şeyin dizgini O’nun elindedir. Her şey O’nun emriyle halledilir. O’nu bulsan, her matlubunu buldun; hadsiz minnetlerden ve korkulardan kurtuldun…

Hem namaz öyle bir definedir ki, namaz kılan kişinin diğer mübah işleri ve dünyevî amelleri, güzel bir niyetle ibadet hükmünü alır. Bu surette bütün ömür sermayesini ahirete mal edebilir; fani ömrünü bir cihette bakileştirir. Evet, namaz kılan kişi, elbisesini giyerken setr-i avrete niyet etse, elbisesini giymesi ona bir sevap olur. Yemek yerken veya uyurken, ibadet için bedeninin kuvvet bulmasına niyet etse; yemesi, içmesi ve uyuması bir nevi ibadet olur. Bunlar gibi, namazı sayesinde bütün işleri, güzel bir niyetle ibadet hükmüne geçer. Bu ne büyük bir definedir!

.

Namaz hakkında Hadis-i Şerifler

Şimdi, gönüllerin sultanı olan Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in namaz hakkındaki bir kısım hadis-i şeriflerini nakledeceğiz. Bu hadis-i şeriflerde, namaz kılmamanın dünyevi ve uhrevi cezalarından bahsedilmektedir. Ancak ilk önce şunu belirtelim ki, amacımız korkutmak değil, sevdirmektir; uzaklaştırmak değil, yakınlaştırmaktır; zorlaştırmak değil, kolaylaştırmaktır. Ama Müslüman bir toplumda yaşamasına, her vakit ezanların sesini işitmesine ve namazın kıymeti hakkında onlarca sözü duymasına rağmen kişi hala namazını terk edebiliyorsa, herhalde bu kişiye işlediği günahın büyüklüğü anlatılmalıdır; anlatılmalıdır ki, belki bu korkutma onun hidayetine bir vesile olur.

Hem bizim yaptığımız şey, sadece hakikatleri nakletmektir. Hakikatleri tebliğ eden ise Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’dir. Söz O’na aittir, kelam O’nundur, haber veren O’dur; biz sadece tebliğcileriz. Bu sebeple, bu makamda nakledeceğimiz hadis-i şeriflere bu göz ile bakmalı; hakikatleri naklettiğimiz için bizlere kızılmamalıdır. İnşallah bu hadis-i şerifler gafil kafaya bir tokmak olur ve kişinin namaza başlamasına bir vesile olur.

İbni Ömer (r.a.) rivayet ediyor: Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurdu; “Namazın dindeki yeri, başın vücuttaki yeri gibidir.” (Mecmâü’l-Evsat, 3:154, (2313.) İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir)

Ebu’d-Derda (r.a) şöyle dedi: “Dostum Muhammed (s.a.v) bana şöyle tavsiyede bulundu. Parça parça kesilsende, yakılsanda Allah ‘a ortak koşma ve farz olan namazı bilerek terk etme. Kim ki farz olan namazı bilerek terk ederse Allah ‘ın koruması ondan uzaklaşmıştır.” (Müsned:5/238, El-Bani Sahihi ibn Mace:3529, Beyhaki)

Abdullah bin Kurt radıyallahu anh’dan rivayet edilmiştir: Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurdu; “Kıyamet günü kul, ilk önce namazdan hesaba çekilecektir. Namaz düzgün ise diğer ameller de düzgün olacaktır. Eğer namaz bozuk ise diğer ameller de bozuk olacaktır.” Taberâni, Terğib

Hz. Nevfel bin Muaviye radıyallahu anh’dan rivayet edilmiştir: Peygamber sallallahu aleyhi vesellem buyurdu ki; “Kim, bir namazı kazaya bırakırsa, sanki onun çoluk çocuğu ve malı mülkü elinden alınmış gibidir.” İbni Hibban

Evet dünyada kaybettiği en ufak şeylere üzülen insan namazı terk etmekle neleri kaybettiğini bir bilsen.

Abdullah b. Ömer (r.a.)’dan nakledilen bir hadis-i şerifte Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdular: “İkindi namazını kaçıran kimse sanki ailesi ve malı helak edilmiş kimse gibidir.” (Camiu’l Ehadis)

Ey namaz kılmayan kişi! Sadece ikindi namazını kılmamakla nasıl bir zarar ettiğini anladın mı? Ailen ve malın helak edilmiş kadar!..

Hz. Ebû Ûmâme radıyallahu anh’dan rivayet edilen başka bir hadis-i şerifte Peygamber sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurdu; “Allahu Teâlâ’nın bir kula iki rek’at namaz kılması için tevfik vermesinden daha üstün bir şey yoktur. Kul namazla meşgul olduğu sürece başı üzerine iyilikler ve hayırlar saçılır.” (Müsned)

Cabir ibni Abdullah (r.a)dan rivayet edilmiştir Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdular: “Kişiyle küfür arasında namazın terki vardır.” (müslim,ebu davud, tirmizi,ibni mace,müsned)

Sevban radıyallahu anh dan rivayet edilmiştir Resulullah s.a.v. den şöyle buyurdular: “Müslüman kul ile kâfirlik ve iman arasında sadece namaz vardır, Müslüman bir kişi namazı terk ettiği zaman kesinlikle Allaha şirk koşmuş olur.” Bu hadisi hibetullah taberi sahih bir isnatla rivayet etmiştir.

Cabir İbn-i Abdullah (r.a.)’dan nakledilmiştir, Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdular: “Cennetin anahtarı namazdır, namazın anahtarı da abdesttir.” (Müsned)

O halde kim cennetin anahtarını almak isterse namazını kılsın ve o anahtar ile cennetin kapısını açsın. Ve namaz kılmayan kişi de namazı terk ederek neyi kaybettiğine dikkat etsin!..

Abdullah ibn-i Amr ibn As (ra)’den rivayet edilmiştir: Bir gün Rasulullah (sav) ‘namaz’dan konuştu. Buyurdu ki: “Her kim şu beş vakit namazı eksiksiz kılarsa namazı, kıyamet gününde ona bir aydınlık, hakkında delil ve kurtuluş olur. Her kim de bu beş vakit namazı gereği gibi kılmazsa kıyamet gününde Karun’la, Haman’la, Firavun’la ve Ubeyy ibn-i Halefle birliktedir.” (Müsned: 2/169, Darimi: 2/301, İbn-i Hibban: 1448)

Bu hadis-i şerifin şerhinde şöyle denilmiştir: Namaz kılmayanın bu dört kişiden biriyle bulunmasının sebebi şudur: Kişi malı ile oyalanırken namazını kılmamışsa, servet sahibi Kârun’a benzemiştir, onunla haşredilir. Eğer saltanatı onu alı koymuşsa Firavun’a benzemiştir, onunla haşredilir. Eğer vezirliği veya idareciliği namaz kılmasına engel olmuşsa, vezir Hâman’a benzemiştir, onunla haşrolunur. Eğer namaza ticareti mani olduysa, Mekkeli tacir Übey b. Halef’e benzemiştir, onunla bir arada bulunur.

Ey namazın kıymetini anlamayan nefsim! Acaba öğlenin sıcağına dayanamayan sen, yakıtı insanlarla taşlar olan ateşe nasıl sabredeceksin!? Kârun, Firavun, Hâman ve Übey b. Haleflerin de içinde bulunduğu kat kat artan azaba nasıl tahammül edeceksin!?

Cenab-ı Hak Mâun suresinde şöyle buyurmuştur: “Veyl o namaz kılanlara ki, onlar namazlarında gafildirler.”

Bu ayet-i kerimede geçen “Veyl” lafzı hakkında Ata b. Yesar hazretleri şöyle der: “Veyl, cehennemde bir vadidir ki, oraya dağlar konsa hararetinin şiddetinden eriyiverirler.”

İbn-i Abbas hazretleri de şöyle der: “Veyl, cehennemde bir vadinin adıdır. Cehennem onun yüksek hararetinden Allah’a sığınır. Burası namazı vaktinde kılmayanların meskenidir.”

Yine Cenab-ı Mevla Meryem suresinde şöyle buyurmuştur: “Sonra onların ardından öyle bir nesil geldi ki, namazı terk ettiler ve şehvetlerine uydular; onlar yakında Gayya’ya gireceklerdir.”

Ayet-i kerimede geçen “Gayya” hakkında bazı müfessirler şöyle demişlerdir: “Gayya” cehennemdekilerin irin ve yaralarının aktığı bir takım kuyulardır.”

İbn-i Mesud hazretleri bu ayet-i kerimenin tefsirinde şöyle der: “Bu cezaya çarptırılacak kimseler, namazlarını tamamen terk edenler değillerdir. Onlar namazlarını vaktinden sonra kılanlardır.”

Tabiînin büyüklerinden Said b. El-Müseyyeb hazretleri de şöyle demektedir: “Bu cezaya çarptırılacak olanlar, namazlarını vakitlerinde kılmayanlardır. Bu halinde ısrar eden kimse tövbe etmeden ölürse Allah-u Teâlâ onu ‘Gayya’ ile cezalandırır. Gayya, cehennemde dibi çok derin ve harareti pek şiddetli olan bir vadidir.”

Ebu Hüreyre hazretlerinden nakledilen İsra hadisesinin bir yerinde ise namaza karşı ağır davrananlar hakkında şöyle bir bahis geçmektedir: “…sonra Nebi (s.a.v.) başları taşla ezilip kırılan bir topluluğun yanına uğrar. Bunların başları taşlarla ezilir, akabinde başları yeniden eski durumlarına getirilir ve işkence böyle sürer. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) sorar: ‘Ey Cibril! Bunlar kimdir?’ Cebrail (a.s.) cevap verir: ‘Bunlar farz namazlarına karşı ağır davrananlardır.’”(Münzirî hadisin Hasen olduğunu kaydetmiştir. Ayrıca bu hadis Buharidede geçmektedir.)

Ey namazını kılmayan kişi! Bir düşün… Namazı vakti çıktıktan sonra kılan kişinin cezası böyle ise, acaba namazı hiç kılmayanın cezası nasıldır? Bu cezalar seni korkutmuyor mu? Yoksa ahiretin varlığından şüphen mi var? Ya da namazın İslam’ın bir farzı olduğundan mı habersizsin? Eğer namaz kılmamaya hemen tövbe edip namaza başlamazsan seni ahirette ne kurtarır? Bu azaplara nasıl dayanırsın? Gözünü aç ve seni bekleyen azabı gör; gör ve aklın varsa titre!..

Hz. Ömer radıyallahu anh’dan rivayet edilmiştir: Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem buyurdu ki;“Namaz dinin direğidir.” Hilyetûl Evliya, Cami’ûs Sağir

Ey namazını terkeden kişi! Namazı terk etmekle dinini yıktığının farkında mısın?

İbni Abbas (r.a.)’dan nakledilmiştir, Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdular: “Resulullah (s.a.v) bir gün ashabına: “İlâhî! Aramızdan kimseyi şaki ve mahrum eyleme.” diye dua ediniz dedi ve sonra: “Şaki ve mahrum kimdir bilir misiniz?” diye sordu. Sahabeler: “Kimdir ya Resulallah?” dediler. Efendimiz (s.a.v.): “Namaz kılmayan!” buyurdu. (İbni Hacer “Ezzevacir” / Ebu’l-Leys Semerkandi “Kurretü’l Uyun”)

Hz. Ebû Katâde radıyallahu anh’dan rivayet edilmiştir: Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem bir hadisi kudside Allahu Teâlâ’nın şöyle buyurduğunu naklediyor; “Ben ümmetine beş vakit namazı farz kıldım. Ve kendi kendime söz verdim ki, kim (benim yanıma) beş vakit namazı vaktinde kılmaya özen göstererek gelirse, onu Cennet’e koyacağım. Kim de namazlara dikkat göstermezse Benim onun için bir sözüm yoktur” ( Ebû Dâvûd)

Ey namazını kılmayan kişi Allah’ın bu vaadini duyduktan sonra namazı kılmamak onu vaadinde ittiham etmek ve bu vaadi küçük görmek değilmi dir. Gel bu vaade kulak ver yoksa yarın çok geç olabilir.

Hz. İbni Abbas radıyallahu anhuma’dan rivayet edilmiştir: Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem buyurdu ki; “Kim namazı terkederse, Allah kendisine gazab etmiş olduğu halde O’na kavuşur.”Bezzar, Taberâni, Mecma’uz Zevâid

Ebû Hûreyre radıyallahu anh’dan rivayet edilmiştir: Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem bir kabrin yanından geçerken, “Bu kimin kabridir?” buyurdu. Sahâbe-i Kiram radıyallahu anhum, “Falancanın kabridir” dediler. Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem buyurdu ki; “Bu kabirdeki kimseye göre iki rek’at namaz kılmak, sizin diğer bütün dünyalıklarınızdan daha sevimlidir.”Taberâni, Mecma’uz zevâid

Evet iki rek’at namaz kılmak, dünyanın bütün mal ve mülkünden daha kıymetlidir. Bu, kabre girince daha iyi anlaşılacaktır. Marifet ise bunu dünyada iken anlamaktır.

Hz. Ebû Zerr radıyallahu anh diyor ki: Bir defasında Peygamber sallallahu aleyhi vesellem kış mevsiminde dışarı çıktı. Ağaçlardan yapraklar dökülüyordu. Bir ağacın dalından tutunca ağacın yaprakları daha çok dökülmeye başladı. Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem, “Ey Ebû Zerr” dedi. Ben, “Buyur yâ Rasûlallah!” dedim. Efendimiz sallallahu aleyhi vesellem, “Müslüman bir kul, Allah’ı razı etmek için namaz kılarsa, onun günahları şu yaprakların, bu ağaçtan döküldüğü gibi dökülür.” Müsned’i Ahmed

Hz. Aişe radıyallahu anhadan rivayet edilmiştir: Peygamber sallallahu aleyhi vesellem sabah namazının iki rek’at sünneti hakkında şöyle buyurdu; “Şüphesiz iki rek’at bana bütün dünyadan daha sevgilidir.” Müslim

Ebu Hureyre (ra)’den rivayet edilmiştir: Rasulullah (sav) buyurdu ki: “Adem oğlu secde ayetini okuyup secde ettiği zaman şeytan ağlayarak uzaklaşır ve şöyle der: Helak oldum. Adem oğlu secde etmekle emrolundu da secde etti ve cennet onun oldu. Halbuki ben de secde ile emrolunmuştum fakat ben secde etmekten yüz çevirdim. Artık ateş benim içindir.” (Sahih-i Müslim: 81 rivayet edilmiştir)

Ey günde beş defa namaz ile emrolunan kişi unutma ki iblis bir defa secdeden yüz çevirmekle lanetlendi ve cenneten kovuldu. Peki biz beş vakit namazı terk edersek acaba sonumuz ne olur?

Hz. Ebû Fâtıma radıyallahu anh’dan rivayet edilmiştir: Diyor ki; Peygamber sallallahu aleyhi vesellem bana, “Ey Ebû Fâtıma! Sen eğer (ahirette) benimle buluşmak istiyorsan secdeleri çoğalt (yani bol bol namaz kıl.)” Müsned’i Ahmed

Ey namazını kılmayan kişi peygamberin kızına yaptığı bu nasihate kulak ver. Peygamberin kızı bile ahirette onunla beraber olmak için secdeleri çoğaltmak yani çok namaz kılmak zorunda iken, namazı terk etmekle nasıl bir akıbetin bizleri beklediğini bil ve ayıl.

.

Namazı terk etmenin fıkhi hükmü

s Namaz kılmamanın fıkhî hükmünü nakletmeden önce şunu tekrar hatırlatmak isteriz ki: “Amacımız korkutmak değil, sevdirmektir; uzaklaştırmak değil, yakınlaştırmaktır; zorlaştırmak değil, kolaylaştırmaktır.”

Ancak bizlerin sevdirme, yakınlaştırma ve kolaylaştırma niyeti, bir hakikati gizlemeye ve saklamaya sebep olmamalıdır. Yoksa Allah katında mesul oluruz ve “bildiklerini saklayanlar” zümresine dâhil oluruz ki, bizler bu zümreye dâhil olmaktan Allah’a sığınırız.

Belki de gizlenen ve saklanan bu fıkhi hükümler insanlara tebliğ edilseydi, namaz kılmayanlar işledikleri günahın ne kadar büyük bir günah olduğunu öğrenirler ve namazı terk etme günahına tövbe ederlerdi. Bizler bu büyük günahın fıkhî hükmünü naklederek uhrevi mesuliyetten kurtulmak istiyoruz. Bu sayede ahirette bizden davacı olunamayacak ve bizler Rabbimize karşı bir mazeret sunabileceğiz.

Bu kısa beyandan sonra şimdi geldik namaz kılmamanın fıkhi hükmüne:

Namazı küçümsediği ve namaza ehemmiyet vermediği için kılmayan kimse ittifakla İslam dininden çıkmış ve küfre girmiş olur. Namazı küçümsediği için kılmayan kimsenin kâfir olacağı hususunda hiçbir ihtilaf yoktur.

Bu arada “küfre girme”nin ne demek olduğunu da beyan edelim: Küfre girmek demek, İslam dininden çıkmak ve Müslüman olma sıfatını kaybetmek demektir. Yani artık o kişi bir Müslüman ile evlenemez, kestiği yenilemez, öldüğünde yıkanmaz ve kendisine cenaze namazı kılınmaz, ebedi cehenneme girer ve asla cennete giremez. Yani o kişi şeriat nazarında artık kâfirdir. “Ben de Müslümanım.” demesi ona hiçbir fayda vermez.

Demek, namazı küçümsediği için kılmayan kişi kâfirdir. Bu kişinin tekrar İslam’a girebilmesi için günahına tövbe etmesi ve tekrar kelime-i şehadet getirmesi gerekir.

Nefsi emmarenin damarına dokunan bu fetvayı ve fıkhî hükmü naklediyoruz ki, namazı küçümsediği ve ehemmiyet vermediği için kılmayan kişinin aklı başına gelsin ve hemen günahına tövbe ederek iman dairesine girsin!..

Namazı küçümsediği ve namaza ehemmiyet vermediği için kılmamanın hükmünü böylece öğrendik. Şimdi, namazı tembellikten dolayı kılmamanın fıkhî hükmüne bakalım:

Namazı, kıymetine ve önemine inandığı halde tembellikten dolayı kılmama hususunda iki farklı görüş mevcuttur. Birinci görüş Hanefilerin, Malikilerin ve Şafilerin görüşüdür ki, bu üç mezhebe göre, namaz kılmayan kişi, çok büyük bir günah işlemekle birlikte yine de Müslümandır. Namazı terk etmesi onu dinden çıkarmamaktadır. Bu kişi, günahkâr bir Müslüman olmakta ve namazı terk etmesi sebebiyle küfre girmemektedir.

Hanbelî mezhebine göre ise namaz kılmayan kişi kâfirdir. Hanbelî mezhebine göre, mazereti olmaksızın tek bir vakit namazını kılmayan kişi kâfir olur. Bu kişiye, dinden dönenlere tatbik edilen hükümler tatbik edilir. Ölünce yıkanmaz, kefenlenmez ve cenaze namazı kılınmaz. Bir çukur kazılarak cenazesi içine bırakılır ve üzeri toprakla örtülür.

Hanbelî mezhebinin görüşü olan, namaz kılmayanın dinden çıkması ve küfre düşmesi, aynı zamanda birçok sahabenin de görüşüdür. Hz. Ömer, Abdurrahman bin. Avf, Muaz bin. Cebel, Ebu Hüreyre, İbn-i Mes’ud, İbni Abbas, Cabir İbni Abdullah, Ebu’d Derda gibi sahabelerin büyükleri; ayrıca İshak b. Râhuye, Abdullah bin. El-Mübarek, İbrahim en-Nehai, Hakem bin. Uteybe gibi adlarını saymakla bitiremeyeceğimiz kadar çok İslam âlimi de, Ahmed İbni Hanbel gibi, namaz kılmayanın dinden çıkıp kâfir olduğuna hükmetmişlerdir.

Demek namazı terk etmenin hükmü şöyledir: Namazı küçümseyerek ve ehemmiyet vermeyerek terk eden ittifakla kâfir olur. Ebedi olarak cehennemde kalır ve cennet kendisine haram olur. Küçümseme olmaksızın, tembellik gibi bir sebeple namazı terk edenler hakkında ise ihtilaf vardır. Üç mezhebe göre, iman dairesinden çıkmamakla beraber büyük bir günah işlemektedir. Hanbelî Mezhebine göre ise, bu kişi dinden çıkmakta ve kafir olmaktadır ki, isimlerini saydığımız birçok sahabe ve âlim de Ahmed İbn-i Hanbel hazretlerinin görüşündedir.

Şimdi ey namazını kılmayan kişi! Bütün bunları duyduktan sonra hala namaz kılmamaya devam mı edeceksin? Yoksa hemen tövbe edip namaza mı başlayacaksın? Gel, ikinci yolu seç ve Allah’a tövbe ederek namaza başla. Yoksa ölüm gelip çattığında pişmanlığın öyle büyük olur ki, akıl ve hayal tasavvurundan aciz kalırlar.

Hem sakın deme: “Ben de herkes gibiyim. Namaz kılmayan tek ben değilim ki. Eğer ceza varsa hepimize var.”

Sakın böyle deme, çünkü herkes sana kabir kapısına kadar arkadaşlık eder. Hiçbiri kabirde yardımına gelemez. Hem herkesle musibette beraber olmakla oluşan teselli, kabrin öbür tarafında pek esassızdır. Yani sana kabirde veya cehennemde azap edilirken, kendisine azap edilen başkalarına bakarak teselli bulamazsın. Hem kendini sakın başıboş zannetme. Zira şu dünya misafirhanesine, hikmet nazarıyla baksan, hiçbir şeyi nizamsız, gayesiz göremezsin; sen nasıl nizamsız ve gayesiz olabilirsin

.

Namazın terki hakkında İslam alimlerinin sözleri

Şimdi de namazın kıymetine dair İslam Âlimlerinin sözlerine dinleyelim:

Ömer ibn-i Hattab (r.a) bir mecusi köle tarafından namazdayken bıçaklandı. Yere düştü ve bayıldı. Mü’minlere sabah namazını kıldırmakta olan Hz. Ömer ‘e baygınken güneşin doğmak üzere olduğu hatırlatıldı. Baygın halde bulunan Hz Ömer bu ikazı duyunca dimdik ayağa kalktı ve’ şöyle dedi:“Namazı terk edenin İslam’dan nasibi yoktur.”
Sonra sırtından kan akıyor olduğu halde cemaate sabah namazını kıldırdı ve sonra düştü, ruhunu Rab’bine teslim etti. (Muvatta: 1/40, Darekutni: 2/52)

Hz. Ali ve Hz. Sa’d (radıyallahu anhüm) namazın terki hususunda şöyle buyurmuşlardır: “Kim namazı terk ederse o küfre girmiştir.”(İbni ebi şeybe ve Buhari tarihinde.)

Hz. Ebu Hüreyre (r.a.) ise namaza yapılan davete uymanın ehemmiyetini şu sözleriyle ifade etmiştir :“Âdemoğlunun kulaklarını erimiş kurşunla doldurmak, namaza yapılan çağrıyı duyduğunda bu çağrıya icabet etmemesinden daha iyidir.”

Abdullah bin şakik el ukeyli hazretleri ise Ashabı kiramın namaz hakkındaki düşüncelerini şu sözleriyle ifade etmiştir “Resulullah (s.a.v.)’in Ashabı, ameller içerisinde sadece namazın terkini küfür görürlerdi.” İmam-ı Tirmizi

Hz. Ömer hazretleri valilerine şöyle yazardı: “Nazarımda işlerinizin en ehemmiyetlisi namazdır. Kim onu korur ve ona devam ederse dinini korumuş olur. Kim de onu kılmayarak zayi ederse, onun dışındakileri daha çok zayi eder.”

Namazın ehemmiyeti hususunda Tâbiîn devrinin büyük hadîs ve tefsîr âlimlerinden Ata el-Horasani (r.a.) şöyle buyurmuştur “Yeryüzünün herhangi bir yerinde Allah’a secde eden bir kul için o yer kıyamet günü şehadette bulunur. Öldüğü gün de ölümüne ağlar.”

İlimdeki yüksekliği sebebiyle, kendisine Tercüman-ül-Kur’an ve Bahr-ül-İlim yani ilim deryası denilen Abdullah ibni Abbas (r.a) ise namazı terk edenler hakkında şöyle buyurmuştur: “Kim ki namazı terk ederse hiç şüphesiz o kimse kâfir olmuştur.“( Muhammed bin nasr el mervezi- ve ibni abdulber)

Yine sahabenin büyüklerinden Abdullah ibni Mes’ud (radıyallahü anh)da namazı terketmek hakkında şöyle demişlerdir “Namazı bırakanın dini yoktur.”

Ashabı kiramdan Cabir bin Abdullah r.a. ise namaz kılmayanlar hakkında şu sözü söylemiştir; ”Herhangi Müslüman namaz kılmazsa o kimse kâfirdir.” (İbni abdul ber.)

Büyük sahabe Ebu Derda (r.a.):ise namaz hakkında şöyle buyurmuşlardır “Namaz kılmayanın imanı, abdesti olmayanın da namazı yoktur.”(molla aliyyul kari hazretlerinin mirkatulmefatih isimli on bir ciltlik kitabının birinci cildin in 272. sahifesinden alınmıştır.)

Namazın kıymeti ve namazı terk etmek hakkında Peygamber efendimiz, Sahabe efendilerimiz ve İslam alimlerinin sözlerini işittin. Maksadımız Namazı terk etmenin sıradan bir hadise gibi algılandığı şu zamanda Bir müslümanın kendine yapacağı en büyük zulmün namazı kılmamak olduğunu anlatmaya çalışmaktır.

Bizler sadece bu konudaki sözleri kaynaklarıyla beraber naklettik ki namazı terk etmekle kişi ne kadar büyük bir günah işlediğinin veya büyük bir kısmı teşkil eden alimlere göre de iman dairesinden çıktığının farkına varsın.

Zira namazı hakkıyla kılmak ancak onun kıymetini ve önemini takdir etmekle mümkündür. İnşaallah bu eserimiz namazın kıymetini anlamamıza bir vesile olur. Tevfik ve hidayet Allah tandır.

.

Namazın terki hakkındaki şiddetli tehditlerin sebebi

Bu makamda şöyle bir soru akla gelebilir: “Cenab-ı Hakk’ın bizim ibadetimize ne ihtiyacı var ki, çok şiddet ve ısrarla, ibadeti terk edeni cehennem gibi dehşetli bir cezayla tehdit ediyor? Ehemmiyetsiz küçük bir hataya karşı büyük bir şiddet gösteriyor? Bir namazı terk etmeye mukabil cehennemin en dehşetli vadilerine kulunu atıyor?” Bu sorunun cevabını Bediüzzaman hazretleri 23. Lem’a isimli eserinde vermektedir. Bizler cevabı biraz sadeleştirip şerh ederek naklediyoruz:

El-cevap: Cenab-ı Hakk’ın, namazı ve ibadeti terk edenler hakkındaki şiddetli tehditleri ve dehşetli cezalarının sebebi şudur: Nasıl ki bir padişah, halkının hukukunu muhafaza etmek için, halkın hukukuna zarar veren bir adama, hatasına göre, şiddetli bir cezaya çarptırır. Ta adalet kaim olsun ve halkın hukuku muhafaza edilsin.

Aynen bu misal gibi, ibadeti ve namazı terk eden adam da, mevcudatın hukukuna ehemmiyetli bir tecavüz ve manevi bir zulüm eder. Cenab-ı Hak da onun bu tecavüzüne ve manevi zulmüne bir ceza olarak cehennemde ona şiddetli azap eder. Ta ki mahlûkatının hakkı ve hukuku muhafaza edilsin ve adalet kaim olsun.

İbadeti ve namazı terk eden kişinin mahlûkatın hukukuna tecavüzü ve manevi zulmü şöyle olur: Mevcudatın kemali ve kıymeti, sanatkârları olan Allah’a bakan yüzlerinde tesbih ve ibadetle tezahür eder. Yani her bir mahlûk kıymetini, Allah’ın sanatı olması ve Allah’ı tesbih edip O’nu zikretmesiyle kazanır.

İbadeti terk eden kişi ise, mevcudatın ibadetini görmez ve göremez. Belki de inkâr eder. O vakit, ibadet ve tesbih etme noktasında yüksek makamda bulunan o mahlûklar aşağıya düşerler ve birer başıbozuk derecesine inerler. Her biri, Rabbini tesbih eden birer müsebbih ve O’nu zikreden birer zâkir iken, kıymetsiz ve ehemmiyetsiz bir vaziyet alırlar. Ayrıca her biri birer ilahî mektup ve Allah’ın güzel isimlerinin birer aynası olan o mevcudatı, ehemmiyetsiz, vazifesiz, cansız ve perişan bir vaziyette telâkki eder. Bu telakki ile de mevcudatın kıymetini tahkir eder, onların kemalatını inkâr eder ve onların hukukuna tecavüz eder.

Zira ibadet etmeyen bir kişinin nazarında, “Hak, Hak” diyerek Rabbisini tesbih eden leyleğin kelimeleri “Lak, lak”tır. O, leyleğin “Hak, Hak” tesbihini “Lak, lak” zanneder. Çünkü herkes kâinatı kendi aynasıyla görür. Cenab-ı Hak her insana, bu âlemden hususî bir âlem vermiştir ki, o âlemin rengi, o insanın kalbi itikadına göre boyanır. Mesela, gayet hüzünlü ve matemli olarak ağlayan bir insan, mevcudatı ağlar ve hüzünlü suretinde görür. Gayet sevinçli, neşeli ve neşesinden gülen bir adam ise, kâinatı neşeli ve güler görür. Tefekkür eden ve ciddi bir surette ibadet ve tesbih eden kişi ise, mevcudatı ibadette ve tesbihte görür; onların ibadet ve tesbihlerini bir derece keşfeder ve anlar. Gafletle veya inkârla ibadeti terk eden adam ise, mevcudatı ibadetsiz, başıboş, vazifesiz ve perişan bir surette tevehhüm eder ki, işte bu tevehhüm, mahlûkatın hukuklarına bir tecavüz ve manen onlara bir zulümdür. Cenab-ı Hak da bu zulmün hesabını ahirette onlardan sorar ve mahlûkatının haklarını onlardan alır.

Şimdi şöyle bir düşünelim: Siz camide namaz kılarken ya da elinizde tesbih Allah’ı zikrederken birisi gelse ve size bakarak şöyle dese: “Bu adam da burada boş boş ne diye duruyor? Hiçbir şey yapmadan zamanını zayi ediyor…” Bu sözler sizi ne kadar kızdırır ve hemen ona karşı dersiniz ki: “Ben boş boş durmuyorum, ben Rabbimi tesbih ediyor ve onun azameti karşısında secdeye gidiyorum. Onu zikrediyor ve emrettiği namazı kılıyorum…” Bu sözleri söyledikten sonra da ondan hakkınızı almak için adaletli sultanın kapısına gider ve sizin hakkınızdaki su-i zannı sebebiyle o kişiden hakkınızın alınmasını istersiniz.

Aynen bu misal gibi, namaz kılmayan ve ibadeti terk eden kişi de bütün mahlûkatı başıboş ve vazifesiz bilir. Onların zikir ve tesbihlerini inkâr eder; yaptıkları ibadetleri reddeder ve bu cihetle onların hukukuna tecavüz eder. Onlar da bu adam hakkında adeta Cenab-ı Hakk’a şöyle derler: “Ya Rabbi! Biz seni tesbih ve zikir ediyor idik, bu kişi bizi vazifesizlikle itham etti. Bizim zikrimizi ve ibadetimizi inkâr ederek bize iftira etti. Bizlerde tecelli eden güzel isimlerine göz kapayarak bizi kıymetsizlikle itham etti. Sen bizim hakkımızı bundan al.” Cenab-ı Hak da mahlûkatının bu duasına icabet eder ve onların hakkını o namazsız kişiden alır.

Şimdi şunu hayal edin: Namaz kılmayan kişi, yaşadığı o dakikada ve o saniyede bütün mahlûkların hukukuna beyan ettiğimiz şekilde tecavüz ediyor. Ve o dakikadaki manevi zulme uğrayan bütün mahlûklar da ondan hak talep ediyorlar. Mahlûkatın sayısını ve namazsız kişinin aleyhinde açılan davaların çokluğunu bir hayal edin… Bir de namazsız ve ibadetsiz bu kişinin, bu tecavüzü ve manevi zulmü hayatının her dakikasında yaptığını ve işlediği suçu daima tekrar ettiğini düşünün. Suçların tekrarı ile davalar da elbette çoğalacaktır. Her bir zerre, her bir çiçek, her bir böcek ve sayılarla ifadesi mümkün olmayacak kadar çok mahlûkat, namazsız adamın, her dakikasında hatta her saniyesinde işlemiş olduğu bu zulümler sebebiyle onun aleyhinde dava açacak ve haklarının ondan alınmasını Mevla-yı Teâlâ’dan dileyeceklerdir. Acaba bu kadar çok dava neticesinde, namaz kılmayan kişinin göreceği şiddetli azap adaletin ta kendisi olmaz mı?

Namaz kılmayan kişinin dehşetli bir cezaya çarptırılmasının bir diğer sebebi de şudur: Namaz kılmayan kişi kendi kendine malik değildir. O, kudreti nihayetsiz ve ilmi sonsuz olan Allah-u Teâlâ’nın bir kuludur ve mahlûkudur. Kişi namazı terk etmekle, Allah’ın mahlûku ve bir kulu olan kendi nefsine zulmeder. İbadet için yaratılan azalarını, ibadette kullanmadığı ve kıymetsiz fani işlere sarf ettiği için, Allah-u Teâlâ, o kulunun hakkını onun nefs-i emmaresinden almak ister ve bu sebeple onu dehşetli tehdit eder. Adeta Allah-u Teâlâ, kulunu nefs-i emmaresine karşı korur.

Namaz kılmayan kişinin dehşetli bir cezaya çarptırılmasının bir başka sebebi de şudur: İnsan, yaratılışının neticesi ve fıtratının gayesi olan ibadeti terk ettiğinde, Allah-u Teâlâ’nın hikmetini inkâr etmiş ve O’nu abes iş yapmakla itham etmiş olur. Bu da şiddetli bir cezaya onu müstehak eder. Bu meseleyi bir misalle şöyle anlayalım:

Bir usta milyonlar masraf yaparak son model bir araba yapsa ve bu arabadan maksadı insanları seyahat ettirmek olsa, sonra sizler bu arabayı alarak onu tavuklara kümes yapsanız; acaba bu hareketinizin lisan-ı haliyle şöyle demiş olmaz mısınız: “Bu arabayı yapan usta boşuna bu kadar masraf yapmış. Bu araba kümes olmaktan başka hiçbir işe yaramaz. Ben de onu layık olduğu işte kullandım ve kümes yaptım…” İşte sizin arabayı kümes yapmanız, hem arabanın kıymetini inkâr etme hem de arabayı yapan ustanın hikmetsizliğini kabul etme manasına gelmektedir. Arabayı kümes yapmak, lisan-ı haliyle bu manayı taşımaktadır.

Yine bir usta düşünelim… Bu usta zamanı göstermesi için bir duvar saati yaptı ve size hediye etti. Saatin lisan-ı halinden anlaşılır ki, bu saati yapan ve size hediye eden usta, bu saatle zamanı bilmenizi istemektedir. Saati yapmasının maksadı ve gayesi budur. Eğer siz şimdi bu saati alarak, onu tepsi gibi kullansanız, saati yapan ustaya hakaret etmiş olmaz mısınız? Saati tepsi gibi kullanmanızın lisan-ı haliyle şöyle demiş olmaz mısınız: “Bu saat tepsi olmaktan başka hiçbir işe yaramaz. Bu saati yapan usta abes bir şey yapmış ve boşuna bu kadar masraf etmiş…” İşte sizin saati tepsi yapmanız, hem saatin kıymetini inkâr etme hem de saati yapan ustanın hikmetsizliğini kabul etme manasına gelmektedir. Saati tepsi yapmanın lisan-ı hali bu manayı taşımaktadır.

Aynen bu misaller gibi, her biri milyonlar kıymetinde olan şu cihaz ve azalarımız da ibadet etmemiz için yaratılmıştır. Kim gözünü, dilini, kulağını ve diğer aza ve cihazlarını, ibadetten çevirir ve onları sadece şu fani dünyanın işlerinde kullanırsa, misalimizdeki adam gibi lisan-ı haliyle şöyle demiş olur: “Bu aza ve cihazlar boşuna verilmiş, bunların hiçbir vazifesi yok, bu yüzden ben de bunları kıymetsiz ve fani olan dünya işlerinde kullanıyorum. Bu cihazlara bu kadar masraf yapan usta da çok hikmetsiz bir iş yapmış, kısa bir ömür için bu kadar masraf yapmış…”

İşte kendisine verilen vücud, aza ve cihazlarını sadece bu fani dünyaya sarf eden kişi, Allah-u Teâlâ’nın hikmetine böyle ilişir, O’nu abes ve boş iş yapmakla itham eder. Elbette bu kusurun cezası da ancak cehennemim şiddetli azapları olabilir.

Elhasıl, ibadeti terk eden kişi ilk önce kendi nefsine zulmeder. Zira vücudu Cenab-ı Hakk’ın kulu ve mahlûkudur. Sonra kâinatın hukukuna karşı tecavüz eder. Onların kıymetini hiçe indirip, vazifesizlikle ve başıboşlukla onları itham eder. Ve daha sonra da hikmet-i ilahiyeye karşı saygısızlık ve edepsizlik eder. Bu kusurları sebebiyle de dehşetli bir tehdide ve şiddetli bir cezaya müstahak olur.

.

Farz Namazların Fazileti – İmam Gazali

HAZNEVİBY ADMİN ON 10 ARALIK 2015İSLAM

Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:

Namaz mü’minler üzerine vakitleri belli bir farz olmuştur.
(Nisa/103)

Hadîsler
Beş vakit namaz vardır ki Allah Teâlâ onları kullarına farz kılmıştır. Bu namazların hakkını hafife almayarak ve hiç birini zâyi etmeyerek edâ eden kimse için, cennete girmesi hususunda Allah’ın va’di vardır. Bu beş vakit namazı edâ etmeyen kimse içinse Allah nezdinde herhangi bir va’d yoktur. Allah onu dilerse azaba dûçâr eder; dilerse de cennete dâhil eyler.5

Hz. Peygamber ‘Beş vakit namaz tıpkı herhangi birinizin kapısının önünden akan gür ve tatlı bir nehir gibidir. Bu kişi günde beş vakit, kapısının önünden akan bu nehre dalarak yıkansa, acaba sizce bedeninde kirden iz kalır mı?’ dedi. Ashab ‘Hayır ey Allah’ın Râsûlü! Hiç birşey kalmaz’ deyince de şöyle buyurdu: İşte suyun kiri götürmesi gibi, beş vakit namaz da insanın bütün günahlarını siler süpürür’.6

Kişi büyük günahlardan sakındığı takdirde, beş vakit namaz, aralarda vaki olan küçük günahların kefareti olur.7

Biz müslümanlarla münafıklar arasındaki fark, yatsı ve sabah namazlarına devam etmektedir; çünkü münafıklara bu iki namazı cemaatla kılmak) ağır gelmektedir.8

Allah huzuruna, namazı zayi ettiği halde gelen bir kimsenin iyiliklerinin hiç birisine önem verilmez.9

Namaz, dinin direğidir. Kim namazı terkederse dini yıkmış olur.10

Hz. Peygamber ‘Hayırlı amellerin hangisi daha üstündür?’ sorusuna ‘Vaktinde kılınan namazdır’ diye cevap vermiştir.11

Beş vakit namaz, abdestlerini ikmâl ederek ve vakitlerini gözeterek edâ eden kimse için, kıyamet gününde delil ve nûr olur. Onları, zayi ederek terkedenler ise, Firavun ve Hâmân ile haşrolunur.12

Cennetin anahtarı namazdır.13

Allah Teâlâ, kullarına tevhid inancından sonra namazdan daha sevimli bir vazifeyi farz kılmış değildir. Eğer namazdan daha sevimli bir vazife olsaydı, Allah Teâlâ meleklerini o vazife ile görevlendirirdi. Halbuki meleklerin bir kısmı rükûda, bir kısmı secdede, bir kısmı kıyamda ve bir kısmı da ka’dededir.14

Namazı kasten terkeden, nerede ise küfre girecektir.15
İmanın ipini çözüp direğini yıktığından dolayı imandan çıkmaya ramak kalmıştır. Nasıl ki, şehre yaklaşan bir kimse için ‘Şehre vardı ve girdi’ deniliyorsa, namazı terketmek suretiyle küfre yaklaşan kişi için de ‘Kâfir oldu’ mânâsına gelen fekad kefere tâbiri kullanılmıştır. Nitekim bir başka hadîste de şöyle buyu-rulmuştur:

Namazı kasten terkeden kimse, Muhammed’in zimmetinden çıkmış olur.16

Ebu Hüreyre (r.a) ‘Güzel bir abdest alarak namaz kılmak gayesiyle evinden çıkan kişinin attığı her adım sanki namazdaymış gibi kendisine ibadet sayılır. Her adımıyla defterine bir sevap yazılır, diğer adımıyla da defterinden bir günah silinir. Müezzinin kametini işitip de icabet etmemek, uygun bir hareket olmaz. Ecir bakımından en büyüğünüz, camiden en uzak yerde oturanınızdır’ dedi. Bunun üzerine dinleyenler ‘Neden camiden en uzakta oturanımız, ecir bakımından en hayırlımız olsun?’ dediler. Bunun üzerine Ebu Hüreyre de ‘Çok adım attığından’ diye cevap verdi.

Kıyâmet gününde kulun bütün amellerinden evvel namazlarına bakılır. Eğer namazı tam görülürse hem namazı ve hem de (bu namazın yüzü suyu hürmetine) bütün amelleri kabul olunur. Eğer namazı eksik görülürse namazı reddolunduğu gibi diğer amelleri de reddolunur!17

Hz. Peygamber, Ebu Hüreyre’ye şöyle demiştir:
Ey Ebu Hüreyre! Aile efradına namaz kılmayı emret. Çünkü bunu yaparsan, Allah Teâlâ sana ummadığın yerlerden rızık gönderir.18

Âlimlerden biri ‘Namaz kılan kişi, kâr etmesi ancak meşrû sermayesine bağlı olan tüccara benzer; farzları edâ etmedikçe, nafile namazları kabul olunmaz’ demiştir.

Hz. Ebu Bekir (r.a) namaz vakti geldiğinde ‘Kalkın! Yaktığınız ateşi söndürün! derdi.

5) Ebu Dâvud, Nesâî, İbn Mâce ve İbn Hibban, (Ubâde b. Sâmit’ten); İbn Abdilberr hadîsi sahih kabul etmiştir.
6) Müslim, (Câbir’den); Müslim ve Buhârî, (Ebu Hüreyre’den)
7) Müslim, (Ebu Hüreyre’den)
İmam Mâlik, (Said b. Müseyyeb’den mürsel olarak)
9) Taberânî, el Evsat, (Enes’den)
10) Beyhakî, Şuab’ul-İman, (Hz. Ömer’den zayıf bir senedle)
11) Buhârî ve Müslim, (İbn Mes’ud’dan)
12) İmam Ahmed ve İbn Hibban, (Abdullah b. Amr’dan)
13) Tayâlisî, (Câbir’den)
14) Taberânî, (Câbir’den); Hâkim, (İbn Ömer’den)
15) Bezzar, (Ebu Derdâ’dan)
16) İmam Ahmed ve Beyhakî, (Ümmü Eymen’den)
17) Sünen sahipleri, (Ebu Hüreyre’den)

.

Dinin Direği Namaz

Namazın Kılınışı

Yazan MustafaOSELMISKategori : Dinin Direği Namaz

A- NAMAZIN ŞARTLARI (FARZLARI) Namazın 12 tane farzı vardır. Dışındaki farzları şunlardır: 1- Hadesten temizlenmek: – Bedende, elbisede ve namaz kılınacak yerde pislik varsa temizlenecektir. – Abdest yoksa abdest alınacaktır. – Cünüplük varsa yıkanılacaktır. – Ayhali, nifas hali bittiyse gusül abdesti alınacaktır. – Eğer su bulunamadıysa teyemmüm alınacaktır. Bu maddi kirlerden temizlendikten sonra manevi kirlerden de temizlenilecektir. Bunun […]

Konunun Devamını Oku... »

YORUM (1)

Namaz Çeşitleri ve Vakitleri

Yazan MustafaOSELMISKategori : Dinin Direği Namaz

NAMAZ ÇEŞİTLERİ A – FARZ NAMAZLAR: a) Farz-ı Ayn Olanlar: Sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazlarının farzları ve cumanın iki rekat farzı b) Farz-ı Kifaye Olan: Cenaze namazı B – VACİP NAMAZLAR: Vitir namazı, bayram namazları, tilavet secdesi, sehiv secdesi, bir de kılacağım diye adanan namazlar. Bozulan nafile namazın iadesi vacip namazlardır. […]

Konunun Devamını Oku... »

YORUM (2)

farz namazlar nafile namazlar namaz çeşitleri namaz vakitleri sünnet namazlar vacip namazlar

Namazı Terk Etmek

Yazan MustafaOSELMISKategori : Dinin Direği Namaz

A – NAMAZI İLK VAKTİNDE KILMAK “Kur’an’da Cenab-ı Allah: “Münafıklar namaza üşenerek kalkarlar, insanlara gösteriş yaparlar ve Allah’ı da çok az anarlar.” (Nisa:142) buyurarak münafıkların namazı vaktinde kılmadıklarını, kılsalar da üşenerek kalktıklarını haber veriyor. Birgün peygamber (AS) a soruyorlar: – Amellerin hangisi daha faziletlidir ya Rasûlallah? Peygamber (SAV) cevap veriyor: – “İlk vaktinde kılınan namaz.” Buyuruyor. (Tirmizi Salat:13) […]

Konunun Devamını Oku... »

YORUM (0)

namazı kaza etmek namazı terk etmek namazı vaktinde kılmak namazların kazası

Namaz Nasıl Kılınmalıdır?

Yazan MustafaOSELMISKategori : Dinin Direği Namaz

A – NAMAZ ÖNCESİ HAZIRLIK Ezan, namaza davettir. Vaktin geldiğini hatırlatmadır. Namaza çağırmadır. İşi gücü bırakıp namaza yönelme zamanının geldiğini bildirmedir. Kur’an’da: “Ey iman edenler! Cuma günü ezan okunup namaza çağrıldığı zaman, hemen Allah’ı anmaya koşun ve alış verişi bırakın. Eğer bilseydiniz elbette bu sizin için daha hayırlıdır.” (Cuma Sûresi:9) buyrularak ezanın davetine uyulması emrediliyor. Ezan bize ne […]

Konunun Devamını Oku... »

YORUM (0)

ailecek namaz kılmak namaz ile ilgili ayetler hadisler namaz öncesi hazırlık namaza nasıl hazırlanılmalıdır namazda vesveseyi önlemek için neler yapılmalıdır namazı Allah için kılmak namazı cemaatle kılmak namazı güzel kılmak namazı vesvesesiz kılmak

Namaz

Yazan MustafaOSELMISKategori : Dinin Direği Namaz

A – NAMAZ HERKESE FARZ OLAN BİR İBADETTİR. Hz.Ömer (RA) peygamber (AS)ın şöyle buyurduğunu nakleder. – “İslâm, beş temel üzerine kurulmuştur: 1 – Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın elçisi ve Rasûlü olduğuna şehadet etmek, 2 – Namaz kılmak, 3 – Oruç tutmak, 4 – Zekât vermek, 5 – Hacca gitmek.” (Buhari […]

Konunun Devamını Oku... »

YORUM (0)

namaz dinin direğidir namaz ile ilgili ayetler hadisler namaz müminin miracıdır namaz neden emredilmiştir namaz neden kılınır namaz niçin kılınır

Mesh Özür Keffaret

Yazan MustafaOSELMISKategori : Dinin Direği Namaz

A – MESH ve MEST NEDİR? Mesh: Sürmek demektir. Abdestli iken mestin üzerine ıslak elle sürmektir. Ayrıca çıkması ve çıkarılması mümkün olmayan alçı veya sargı üzerine ıslak elle sürmektir. Abdestin sonunda sıra ayaklara gelince ıslak olan ellerin parmakları mestin ucundan bileklere doğru çekilir. Parmaklar açık tutulur. Mest, içine su geçirmemeli 5 – 6 km kadar yürüyüşe dayanıklı olmalı, topukları örtmelidir. […]

Konunun Devamını Oku... »

YORUM (0)

cünüp hayız ve nifaslı olanlar neler yapamaz ibadetlerin kefaretleri nelerdir mesh nedir mest nedir namazı düşüren özürler

Teyemmüm

Yazan MustafaOSELMISKategori : Dinin Direği Namaz

A – NE ZAMAN TEYEMMÜM ABDESTİ ALINIR? Kur’an’da: “Su bulamazsanız o zaman temiz toprakla teyemmüm edin; yüzünüze ve kollarınıza sürün.” (Nisa Sûresi 43 + Maida Sûresi:6) buyrulmuştur. Su bulunmadığı veya su kullanmanın sakıncalı olduğu durumlarda teyemmüm abdesti alınır. Ellerin vurulacağı yer toprak veya toprak cinsinden temiz bir yer olmalıdır. Teyemmüm, tanınan bir kolaylıktır. Gerektiğinde abdest ve gusül yerine geçer. – […]

Konunun Devamını Oku... »

YORUM (0)

teyemmüm abdesti ne zaman alınabilir teyemmüm abdestinin farzları teyemmüm abdestinin sünnetleri

Gusül

Yazan MustafaOSELMISKategori : Dinin Direği Namaz

A – GUSLÜ GEREKTİREN HALLER NELERDİR? Gusül: Yıkanmak demektir. Cünüplükten kurtulmak demektir. Ne zaman gusül abdesti alınır? 1 – Cinsi ilişkiden sonra 2 – Rüyada ihtilam olduktan sonra 3 – Her hangi bir yolla inzal vaki olduktan sonra 4 – Hayız ve nifas halinin sona ermesinden sonra 5 – Ölen cenazeye aldırılır. 6 – […]

Konunun Devamını Oku... »

YORUM (0)

cünüp olan kimse neler yapabilir cünüp olan kimse neler yapamaz gusül abdesti nasıl alınır gusül abdesti ne demektir gusül abdestini gerektiren haller gusül abdestinin farzları nelerdir gusül abdestinin sünnetleri nelerdir gusül nedir ne zaman gusül abdesti alınmalıdır

Abdest

Yazan MustafaOSELMISKategori : Dinin Direği Namaz

A – ABDEST NE ZAMAN ALINIR? Kur’an-ı Kerim’de Cenab-ı Allah şöyle buyuruyor: – “Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi yıkayın; başlarınızı meshedip, topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın. Eğer cünüp oldunuz ise boy abdesti alın, hasta yahut yolculuk halinde bulunursanız, yahut biriniz tuvaletten gelirse, yahut da kadınlara dokunmuşsanız (beraber olduysanız) ve bu hallerde su bulamamışsanız temiz […]

Konunun Devamını Oku... »

.

Namazın Önemi

Yrd. Doç. Musa Kazım Gülçür

Namaz Allah’a ulaşmaya, varlığı yorumlamaya, değişik ilimlerle kâinatı hallaç etmeye müsait yaratılan bu mükemmel insanın tabiatına en uygun bir ibadettir.

İslâm’ın Beş Temel Şartından Biri

Beş Vakit Namaz

Vaktinde Kılmak

Kıyamet Gününde Kulun İlk Hesaba Çekileceği Amel

Dinin Direği

Allâh’a (celle celâluhu) En Yakın Olunan Ân: Secde

Manevi Kirleri Temizlemesi

Kötülüklerden Alıkoyması

Terkindeki Tehlike

Sonuç

Dipnotlar

1. M.F. Abdülbaki, Mucem, “slv” md.

2. Buhari, iman 1; Müslim, iman 22; Nesai, iman 13; Tirmizi, iman 3.

3. Müslim, zekât 53.

4. Nesâî, mevâkît 10.

5. Buhari, ilm 6; Müslim, iman 10; Tirmizi, zekât 2; Nesâî, siyam 1.

6. Buhari, ezan, 18; Müslim, mesâcid, 293; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 3/436; Dârimî, salât 42.

7. Müslim, mesacid 176, 177; Tirmizi, salat 115; Nesâî, mevâkît 12.

8. Ebu Davud, salat 9; Tirmizi, salat 127; Müslim, iman 137; Buhari, mevâkît 5.

9. Tirmizi, salat 127.

10. Beyhakî, Şuabu’l-Îmân, 4/300 (2550).

11. Tirmizî, mevâkît 188. Ayrıca bkz. Ebû Dâvûd, salât 149; Nesâî, salât 9; İbni Mâce, ikâmetu’s-salâh 202; Tirmizi, salât, 306; Heysemi, Mecmau’z-Zevaid, 1/291-292.

12. Tirmizî, iman 8.

13. İbn Hacer, Et-Telhîsu’l-Habîr fî Tahrîci Ehâdîsi’r-Râfi’i’l-Kebîr, 1/308, Müessesetü Kurtuba-1995.

14. Beyhakî, Şuabu’l-Îmân, 4/300 (2550) Mektebetü’r-Rüşd, Riyad-2003.

15. Buharî, ezan, 133, 134, 137, 138; Müslim, salât 227-231; Ebu Dâvud, salât 150-151; Nesâî, iftitâh 40; İbn Mâce, ikâmetu’s-salâh 19; Müsned, 1/285, 286.

16. Müslim, salât 15; Nesâî, mevâkît 35; Tirmizi, deavât 118; Müsned, 2/121.

17. Buhâri, mevâkît 6; Müslim, mesâcid 282; Tirmizî, emsâl 5; Nesâî, salât 7; Muvatta, sefer 91.

18. Münavî, Feyzü’l-Kadir, VI/221; Suyutî, ed-Dürrü’l-Mensur, VI/465; Deylemî, Firdevs, III/622.

19. Müsned, 1/290.

20. Taberî, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, 3/163-164, Kahire-2001.

21. İbn-i Hibban, Sahih (İbn Belban tertibi), 16/508 (7467).

22. Taberânî, Mu’cemu’l-Kebir, 8/206, (7731), Mektebetü İbn Teymiyye, Kahire, trsz.

24. Müsned, 2/169, Darimi, 2/301, İbn-i Hibban, Sahih (İbn Belban tertibi), 4/329 (1467); Beyhakî, Şuabu’l-Îman, 3/312.

25. Müsned, 5/238.

26. Müslim, îmân 134; Ebû Davud, sünnet 15; Tirmizî, iman 9; İbn Mace, ikâmetu’s-salâh 17; İbn-i Hibban, Sahih (İbn Belban tertibi), 4/305 (1454).

27. İbn Mâce, ikâmetu’s-salâh 77.

28. Taberanî, el-Mu’cemüs-Sağîr, 1/113; Suyûtî, el-Câmius-Sağîr, 2/387.

29. Müslim, taharet 1.

.

Mirac Olan Namaz

Prof. Dr. Suat Yıldırım

Peygamber Efendimiz Aleyhi's-salâtüve's-selâm Mirac ile en yüce âleme yükseldiğinde ümmetini unutmadı. Cenâb-ı Allah'ın onları da Mirac'ın feyizlerinden nasiptar etmesini niyaz etti. O (celle celâlühü) da beş vakit namazı emretmek suretiyle bu imkânı ihsan etti. Süleyman Çelebi'nin Mevlid adıyla meşhur olan Vesîletu'n-necat manzumesinde bu gerçek, muhalled ifadesini şöylece bulmuştur:"Sen ki Mi'rac eyleyip ettin niyaz Ümmetin Mi'racını kıldım namaz." Fahreddin Râzî bu konuyu şöyle dile getirir: Hz. Peygamber Mirac'a varıp geri dönmek istediğinde: "Ey izzet sahibi Rabb'im! Seyahate çıkan insan vatanına dönmek istediğinde eşine, dostuna, ahbabına hediye götürmek ister" dedi. Bunun üzerine O'na: "Senin ümmetine verilecek hediyen beş vakit namazdır." denildi.1 Hz. Peygamber'in Mirac'ı anlatan ifadelerinde gördüğümüz gibi, hem de elli vakit ibadet sevabına denk olmak üzere beş vakit namaz verilmişti.2 "es-Salâtu mi'racu'l-mü'min (Namaz müminin Miracıdır.)" Bu lafızlarla sabit olmasa bile, beş vakit namazın, Mirac'ın en büyük hediyesi olduğu hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilmiştir. Kaldı ki bu lâfızla da rivayet bulunmaktadır. 3Her namaz, Mirac olmaya adaydır. Fakat bu, namazı eda eden müminin cehdine bağlıdır. Makalemizde, namazı, Mirac hâline getirmeye vesile olabilecek bazı özellikleri zikretmeye çalışacağız. Söyleyeceğimiz hususlar, aslında namazda mevcuttur. Bizim yapacağımız iş, sadece onları hatırlatmaktan ibarettir.Namazın ilk şartı, hadesten taharet, yani mânen temiz, arınmış olmaktır ki bu, gusül veya abdest alarak yapılır. Sonra necâseten arınma, bedenimizin, giysilerimizin, namaz kılacağımız yerin temiz olmasıdır. Çünkü dinimiz, temizlik üzerine bina edilmiştir. "Allah tövbe edenleri ve temizlenenleri sever."4 Abdest esnasında ellerimizi, yüzümüzü, ağzımızı, burnumuzu, kollarımızı, başımızı, kulaklarımızı, ayaklarımızı yıkayarak bu azalarımızı maddeten temizleriz. Bu elbette güzel bir iştir. Fakat bundan daha önemli olan el, göz, ağız, ayak, kulak gibi azalarımızla işlediğimiz mânevî kirlerden arınmak, günahlardan pişmanlık duyarak onları gidermeye çalışmaktır. Böylece o günahlardan ve bu harika azaların şükrünü îfâ etmeme sorumluluğundan kurtulmaya çalışmaktır. Abdeste bu niyetle girişirsek, bu gayeye ulaşabileceğimizi umabiliriz. Nitekim abdestin bu fonksiyonu Peygamber Efendimiz tarafından açıkça müjdelenmiştir: "Mü'min abdest alırken yüzünü yıkayınca gözüyle bakarak işlediği bütün günahlar, yanaklarından damlayan o su ile dökülür, gider. Ellerini yıkayınca, elleriyle işlediği hataların vebali, abdest suyu ile kaybolur. Ayaklarını yıkayınca da ayaklarının sebep olduğu günahlar dökülür. Tâ ki bütün günahlarından arınmış olur."5Ezân-ı şerîf okunuyor. Hak Tealâ müezzinin lisanıyla büyüklüğünü, rububiyetini bildirip O'na karşı ubudiyetimizi ortaya koymamızı istiyor. Ezanı dinlerken, kıyamet günü ibadete davet edecek ezanı düşüneceğiz. Dünyada iken ezana kulak verip ibadet edenler, kıyamet ezanını da işitip icabet edecekler.6 Dünyada icabet etmeyenler ise o çağrının gereği ibadeti yapamayacaklar, son derece mahcup ve zelil olarak Cehennem'e girmeyi bekleyeceklerdir. "O gün işler son derece güçleşir, paçalar tutuşur. Bütün insanlar secdeye davet edilir, fakat kâfirler secde edemezler. Gözleri yerde, kendilerini zillet kaplamıştır. Hâlbuki dünyada bedenleri sağlam, azaları sâlim iken de secdeye davet edilirler; ama bunu yapmazlardı." (Kalem 68/ 42-43) âyetleri, birçok müfessire göre, bu çağrıya işaret etmektedir. Ezan diğer taraftan, dünyaya ilk geldiğimizde kulağımıza okunan ezanı hatırlatır. O ezan ise, namaz ezanlarını hatırlatmak ve kıyamet ezanını düşündürmek içindir. Ömrüm iki ezan arasındaki vakit gibi ne çabuk da geçmiş!Ezana icabet borcumuzu üç şekilde yaparız: 1-Ezan kelimelerini yavaşça tekrarlayarak dinin esası olan hakikatleri ikrar ve ilan ederiz, ezan duasını yaparız. 2- Camiye doğru yürüyerek Rabb'imizin davetine kulak veririz. 3-Kıyamet ezanını düşünerek o gün yapılacak ibadet davetine icabet etmemizi kolaylaştırmasını Rabb'imizden niyaz ederiz. Bir taraftan da dünya hayatında, kulaklarına okunan ezanı unutanları düşünürüz. Bu çağrıya kulak vermeyenler de geçip gittiler. "Vakit bulamadım" "İşlerim çoktu" mazereti hiç fayda vermedi. İşlerini bitiremeyenler de birbiri ardından, sür'atle mezarı boyladılar.Bunları düşünürken daveti kabul edip mescide yöneliyorum. "Kim ki evinde güzelce abdest alır, sonra Allah'ın farz kıldığı ibadetlerden birini yapmaya giderse, attığı adımlardan her birisi onun günahlarını siler, diğeri derecesini yükseltir."7 Ne büyük devlet Ya Rabbi! Ka'be-i Muazzama'nın bir şubesi hükmünde olan mescid-i şerîfe girerken Ka'be'nin etrafında gittikçe genişleyen safları, o halkaları hayalimde canlandırıyorum. Halkalar genişleye genişleye tâ benim memleketime de ulaşıyor. Bu saflarda her Müslüman'ın, adeta numaralı bir yeri vardır. Bu güzel fotoğraf karesinde yerimi almak için şevkle yerime geçiyorum. Bu toplantıda yok sayılmayı büyük bir kayıp biliyorum. "Bir kişinin cemaatle namaza devam ettiğini görürseniz onun imanlı olduğuna şahitlik ediniz."8 Makamı, sadece yerini her zaman alan bu mümine mahsustur. Hz. Peygamber, Sa'd b. Ebi Vakkas (r.a) gibi Cennet'le müjdelendiğini bildirdiği bir zâtın, başka bir sahabisi hakkında "O mümindir." demesini kabul etmemiş, "Olsa olsa Müslim'dir." diyebileceğine dair uyarmıştır.9 Merkezi Kabe-i Muazzama olarak yeryüzünün çok uzak diyarlarına kadar yayılan o muntazam safların teşkil ettiği muhteşem manzaranın Mele-i A'la'dan seyredildiğini ve İlâhî kameralarla melekler tarafından kayda alındığını düşündüm. Mümin olarak namaz ile dile getirdiğim her bir iman esasının, her bir İslamî hükmün, dünyayı dolduran o muhteşem topluluk tarafından imza edildiğini hissettim. Bunlara inananların benim gibi üç beş kişiden ibaret olmadığını gözlemledim. Kalabalık bir ortamda, tartışılan bir konuda fikrini söyleyen bir insan, etraftan destek gelmezse, kabul görmediğini düşünerek cesareti azalır, morali bozulur. Ama fikrini söyler söylemez sağdan soldan "Hay Allah senden razı olsun!", "Ben de katılıyorum!", "Ağzına sağlık!", "Çok yaşa!", "Çok doğru söyledin!" sesleri yükselirse bu hükmün doğruluğu adeta gök kubbeyi kaplar. Cemaatle namazda her Mü'min'in söylediği, milyonlarca Müslüman tarafından böyle bir teyide mazhar olduğundan, Müslümanların imanları, yakinleri büyük bir kuvvet kazanır, imanları tazelenir. Ne kadar haklı bir yolda olduklarının hazzını yaşarlar.Diğer taraftan şunu düşündüm: Namaz vakitleri Güneş'in (daha doğrusu Dünya'nın) hareketine göre dakika dakika doğudan batıya doğru ilerlediği için, her dakika yerküreden ezan sesleri eksik olmamakta, namaza davet ve imanın esasları her an insanlığın bir kesimine duyurulmaktadır. Saf tutanlar, mütemadiyen birbirine eklenmekle büyük dünya camisi, devamlı bir aktivite ve canlılık ortaya koymaktadır.Mescide girip önce münferit olarak ibadetimizi, sünneti kılmakla yaptıktan sonra ezanın bir başka şekli olan ikamet bizi cemaat-i kübrâda birleşmeye davet eder. Bu namazımın, dünyada iken kılacağım son namaz olduğunu düşünüyorum. Böyle olması pekala ihtimal dâhilindedir. Öyle ise bu şuurla namaza durmalıyım. Selef-i sâlihinin müstehab saydıkları bir uygulamayı hatırlıyorum, bu noktada. Farz namaza durulacağında ikametten sonra imam efendi namaza başlarken yüksek sesle bütün cemaate duyuracak şekilde; "Sallû salâte'l-müveddi'" (Bu namazı son namazınız düşüncesiyle kılın! ‘Elveda' diye dünyaya el sallayan biri olarak kılın!) derdi. Şimdi de bazı İslâm ülkelerinde bunu tatbik eden birkaç imam gördüğümü hatırlıyorum. Bu şuur, beni dünyada yarım kalan iş bırakmamaya alıştırır. Ölümü, ahireti çok uzaklarda zanneden, hattâ onları hiç hatıra getirmek istemeyen nefsimi gafletten uyandırır. Şeytanı dinleme deliklerini tıkar.İftitah tekbiri ile böylece, âdeta dört tekbirli cenaze namazım kılınıyor gibi dünyadan ayrıldığımı, yalnız Rabb'ime yöneldiğimi ilân etmiş oluyorum. Kâinata galaksilerden Güneş Sistemi'ne, atomlara varıncaya kadar her tarafta kendisini izhar eden rübubiyyet tezahürüne karşı, diğer cemaatle beraber ubudiyetimizi ikrar etmek üzere: "Hamd âlemlerin Rabbi Allah'ın hakkıdır." diyoruz. En bariz sıfatları olan rübûbiyyet ve rahmetini, mahşerde herkesin yaptıklarından tek tek hesaba çekileceği büyük duruşma gününün mutlak Hâkim'i olduğunu ilân ederiz. Şahsım, bütün müminler, bütün şuurlu varlıklar, hattâ canlı ve cansız olarak bütün varlıkları temsilen ve onlarla birlikte: "Yalnız Sana ibadet eder, yalnız Sen'den medet umarız." deriz. Sonra bizi dosdoğru yola, sırât-ı müstakime hidayet etmesini, ondan ayırmamasını, bu yolu en iyi temsil eden peygamberlerin, sıddiklerin, şehitlerin, salih zâtların, âlimlerin, velilerin nuranî kafilesine bizi ilhak etmesini, gazab-ı İlâhîye müstahak olan ve doğru yoldan sapanlardan etmemesini niyaz ederiz.Hususen teşehhüdde bu Mirac zirvesine çıkar. Diz çökmüş vaziyette iken, Mirac'da Sidre'yi ve Cibril'i geride bırakıp huzur-i İlâhî'de diz çöken Efendimiz'in (sallallahü aleyhi ve sellem) Rabbü'l-âlemin Hazretleri'ne en kapsamlı selâm olarak sunduğu: "et-tahiyyâtu lillâhi ve's-salavâtu ve't-tayyibât"10 kutlu ifadelerini yâd ederim. O'nun Mirac'ında arz ettiğini, ben de Mirac'ımın gölgesine mazhar olmasını umduğum namazımda arz ediyorum: "Ya Rabbena, bizi yeryüzünde halife kıldın, bütün mahlûkatının üzerine çıkardın, hilkatin merkezine yerleştirdin. Ben bütün onlara vekâleten, hayata mazhar ettiğin ne kadar canlı varsa, onların hayatlarıyla Sana yaptıkları bütün fıtrî ubudiyetleri ben de Sana takdim ediyorum. Onlar Sen'in hayy, kayyum, halık, musavvir, rezzak, rahman, kerim gibi sıfatlarını tecelli ettiriyorlar. Sana kâinat çapında bir ubudiyet sunuyorlar. Benim ibadetim hiç hükmündedir. Ama benim elimden gelseydi, onların yaptıkları kadar ibadet etmek isterdim. Sen buna ve daha fazlasına layıksın. Onun için halife unvanımla, bütün o ubudiyetleri, onlara vekaleten, kendime asaleten Sana arz ediyorum. Salavatlar da Sana'dır ya Rabbena! Sen'in yarattığın altı bin kadar dil ile konuşan yaratıklarının bu dillerle Sana yönelttikleri hamdler, senalar, dualar, niyazlar da Sana'dır. Bütün tayyibat da Sana'dır ya Rabbena! Sana inananların Sen'in rızan için yaptıkları bütün fedakârlıklar, bütün hayırlı işler, Allah yolundaki bütün infak ve harcamalar Sana'dır."Hak Tealâ bütün insanlığın Elçisi olarak huzuruna kabul buyurduğu Hz. Peygamber'in (sallallahü aleyhi ve sellem) bu selâmına şöyle mukabele etmişti: "Es-selâmu aleyke eyyühen-Nebiyyü ve rahmetullahi ve berekatuh (Allah'ın selâmı, rahmet ve bereketleri sana olsun ey şanlı Elçi!" Âlemlerin Rabbi tarafından mazhar olduğu bu muazzam devlet ve iltifat Efendimiz'e (sallallahü aleyhi ve sellem) ümmetini unutturmadı ve şöyle mukabele etti: "Es-selâmü aleynâ ve alâ ibâdi'llahi's-sâlihîn (Selâm bize olduğu gibi Allah'ın bütün iyi ve salih kullarına da olsun ya Rabbena!). Geriden bu manzarayı temaşa eden Cibril, bütün göklere duyuracak şekilde "Eşhedu en lâ ilahe ille'llâh ve eşhedü enne Muhammeden resulullâh" dedi. İşte Mirac gecesindeki bu ulvî mükâlemeyi Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem), ümmetine öğretti, namazlarında okumayı vâcip kıldı ki, ümmet de Mirac'dan nasiptar olsun. Tahiyyatta "Allah'ın selâm, rahmet ve bereketleri sana olsun ey şanlı Elçi!" hitabının çeşitli inceliklerinden biri de zannımca şudur: Hak Tealâ müminlerin namazda Elçi'lerini hatırlamalarını, onu yanlarında görür gibi hitap ederek, bu hidayet mutluluğuna onun vesilesi ile erdiklerini hatırlamalarını ve ona teşekkür etmelerini dilemektedir. Bu itibarla her Mü'min gibi ben de, Hak Tealâ'nın "es-selâmü aleyke eyyühe'n-Nebiyyü" hitabını dinlerken, aynı zamanda kendi adıma da Hz. Peygamber'e (sallallahü aleyhi ve sellem) sunup ona olan teşekkür ve minnettarlığımı, teşehhüde ve devamındaki salât ü selâmlarla ifade ettiğimi düşünüyorum.Ümit ederim ki, bu hakikatleri hatırlayıp tefekkür etmekle namazımız Mirac'ın gölgesine mazhar olur. Böylece her vakit namazımız, bizi mânen arındırır ve iki namaz arasındaki hatalarımıza kefaret olur. Tahiyyat'tan sonra namazdan çıkarken Müslüman'ın hayat anlayışını özetleyen şu dua ile ibadetini bitirmesi de çok mânidârdır: "Ya Rabbena! Bize dünyada da iyilik, mutluluk, ahirette de iyilik, mutluluk ver ve bizi Cehennem azabından koru!"* Marmara Üniv. İlâhiyat Fak. Emekli Öğretim Üyesi syildirim@yeniumit.com.trDipnotlar 1. Fahreddin Razi,Tefsir-i Kebir tercümesi, Suat Yıldırım ve arkadaşları, Akçağ yay., Ankara, 1988, Fatiha tefsirinin son kısmında, 1/387-388. 2. Sahih-i Müslim, İman, 259; İmam Ahmed, Müsned, 3/149. 3. Bu hadis rivayeti için bkz: Süyuti, Şerhu Sünen-i İbn Mace, s.313; Münavi, Feyzu'l-Kadir, 1/497; Alusi, Ruhu'l-meani, 18/73. 4. Bakara 222. 5. Sahih-i Müslim, Tahare, 32. 6. Gazali, İhya, Namazın Deruni Adabı bahsi, A. Serdaroğlu trc. 1/ 448. 7. Sahih-i Müslim, Mesacid, 282. 8. Tirmizi, Tevbe suresinin tefsirinde; İbn Mace, Mesacid, 19; İmam Ahmed, Müsned, 3/68; Darimi, Salat, 23. 9. Sahih-i Müslim, İman, 237; Ebu Davud, Sünne, 15; Nesai, İman, 7. 10. Kurtubi, el-Cami' li-ahkami'l-Kur'an, 3/475; İsmail Hakkı Bursevi, Ruhu'l-Beyan, 5/121.

Namaz, bütün ilâhî dinlerde emredilen çok mühim bir ibâdettir

Namazın dindeki yeri

Namaz ve oruç ibâdetlerini ihlâsla yapmak

İslâmiyette namazın önemi

Beş vakit namaz farzdır

Beş vakit namazın farz oluşu

Her gece ve günde beş vakit namaz farzdır

Namaz, bütün ilâhî dinlerde emredilen çok mühim bir ibâdettir

Namazın dindeki yeri

Namazın İslam dînindeki yeri

Namaz ve oruç ibâdetlerini ihlâsla yapmak

Beş vakit namaz farzdır

Beş vakit namazın farz oluşu

Her gece ve günde beş vakit namaz farzdır

Namazın beş vakit olduğuna dâir bazı hadîs-i şerîfler

Namazın Önemi, Namaz Kılmamanın Ahiretteki Cezaları

Namazın Önemi

İslâm’ın Beş Temel Şartından Biri

Beş Vakit Namaz

Vaktinde Kılmak

Kıyamet Gününde Kulun İlk Hesaba Çekileceği Amel

Dinin Direği

Allâh’a (celle celâluhu) En Yakın Olunan Ân: Secde

Manevi Kirleri Temizlemesi

Kötülüklerden Alıkoyması

Terkindeki Tehlike

Sonuç

Dipnotlar

NAMAZIN İBADETİ VE ÖNEMİ[1]

NAMAZ - NAMAZIN ÖNEMI

www.islamkutuphanesi.com/turkcekitap/online/ahkam.../namaz/onem.htm Namazın dindeki ma .

NICIN NAMAZ KILALIM

Din Önderleri ve Namaz

Namazın Ferdi Etkileri

Namazın Toplumsal Etkileri

Namazın Sağlıkla İlgili Sonuçları

Namazın İradeli ve Çalışkan İnsan Yetiştirmedeki Rolü

- BİSMİLLAHİRREHMANİRREHÎM

- ELHEMDU LİLLAHİ REBBİL ĚLEMÎN:

- Övgü, alemlerin Rabbi Allah’a aittir. Tüm övgü ve senalar alemleri yaratan ve yaratıkları kemal yoluna kılavuzluk eden Allah’a aittir. Tüm iyilik ve güzellikler, her türlü eksiklikten uzak bulunan Yüce Allah’tan kaynaklanır.

- ERREHMANİRREHÎM:

- (O) Rahman ve Rahimdir. (Merhameti geniş ve süreklidir.) Her şey Allah’ın merhamet ve şefkatinden yararlanmaktadır; O’nun merhameti tüm varlıkları kapsamıştır; özel rahmeti ise imanlı temiz kulları hakkında süreklidir.

- MALİKİ YEWMİDDÎN:

- İYYAKE NE’BUDU WE İYYAKE NESTEÎN:

- İHDİNE’Ŝ-ŜİRAŤ-EL MUSTEĶÎM

-ŜİRAŤELLEŹÎNE EN’ĚMTE ĚLEYHİM:

- ĠEYRİL MEĠŻUBİ ĚLEYHİM WELEŻŻÂLLÎN:

- Yani: Benim azamet sahibi rabbim her eksiklikten uzak ve münezzehtir ve ben O’na hamd ediyorum. Sonra, Allah karşısında daha fazla eğilmek için secdeye kapanmalı ve şöyle demeli:

- SUBHANE RABBİYEL Ě’LA WE Bİ-HAMDİH:

Namazda Tefekkür

kitap.mollacami.com › Büyük islam ilmihali › Namaz

Namazın Önemi

NAMAZ ÖNEMİ-SUNNATULLAH

Namaz hakkında Ayet-i Kerimeler

Namazın Kıymeti (4.söz)

Namaz hakkında Hadis-i Şerifler

Namazı terk etmenin fıkhi hükmü

Namazın terki hakkında İslam alimlerinin sözleri

Namazın terki hakkındaki şiddetli tehditlerin sebebi

Dinin Direği Namaz

Namazın Önemi

İslâm’ın Beş Temel Şartından Biri

Beş Vakit Namaz

Vaktinde Kılmak

Kıyamet Gününde Kulun İlk Hesaba Çekileceği Amel

Dinin Direği

Allâh’a (celle celâluhu) En Yakın Olunan Ân: Secde

Manevi Kirleri Temizlemesi

Kötülüklerden Alıkoyması

Terkindeki Tehlike

Sonuç

Dipnotlar

Mirac Olan Namaz

www.islamkutuphanesi.com/turkcekitap/online/ahkam.../namaz/onem.htm
Namazın dindeki ma

.

- Övgü, alemlerin Rabbi Allah’a aittir.

Tüm övgü ve senalar alemleri yaratan ve yaratıkları kemal yoluna kılavuzluk eden Allah’a aittir. Tüm iyilik ve güzellikler, her türlü eksiklikten uzak bulunan Yüce Allah’tan kaynaklanır.

- (O) Rahman ve Rahimdir. (Merhameti geniş ve süreklidir.)

Her şey Allah’ın merhamet ve şefkatinden yararlanmaktadır; O’nun merhameti tüm varlıkları kapsamıştır; özel rahmeti ise imanlı temiz kulları hakkında süreklidir.

- Yani: Benim azamet sahibi rabbim her eksiklikten uzak ve münezzehtir ve ben O’na hamd ediyorum.

Sonra, Allah karşısında daha fazla eğilmek için secdeye kapanmalı ve şöyle demeli: