1 •
IR SAD
'
ı.eilt
Salah Bilici Kitabevi
Ali Bilici
Büyük Reşitpaşa Cad. Yümni iş Hanı Giriş KatNo: 24
Vezneciler !iSTANBUL
Tel-Fax (0212) 512 87 44
Baskı:
SALAH BİLİCİ KİTABEVİ YAYlNLARI. NO: 17
BIRINCi DERS
M Ü N DERE CAT:
Allah ve Allaha iyman, isbatı Vacib-ül Vücud, Esma-ül
Hüsmi Allah korkusu ve Allah sevgisinden bahseder
Ç'evik Matbaacıhk
Davutpaşa Cad. Besler İş Merkezi No: 20/ı 8- ı 9 Topkapı/İSTANBUL
Tel: 02 ı 2 so ı 30 19
ÖNSÖZ
Allaha hamdü Send, Resulüne ve cemi enbiyaya al, evldd, ezvac ve
ahbabına seldm ederim.
istanbul gibi bir belde-i Mübdrekede, yirmi sene gibi bir zamandan
beri muhtelif camilerde, A-llah rızası için, Nebiyi Muhteremjn rılhaniyetinden istimddt ederek Va'z-ü nasihat ettim ve etmekteyim.
·
!3'! kerre, dersimizi dinleyenlerden bazı kadirşinas zevat; bana mfiracaat ederek, yapmış ;;�::.�!ım derslerin kitap halinde neşrini ve bizden
sonra gelecek neslimize yadikdr bırakmamızı rica e�;:;:-. !!l!n a
ciz, bunların ricalarını emir teUikki ederek yaptığmı.ız dersleri kitap şeklinde
neşre karar verdim.
Her kitabı bir ders olarak neşredeceğiz. 1hvanımızdan, kardeşlerimizden rağbet görüldüğü takdirde bundan böyle neşre devam edeceğimizi lnayet-4 Rabbaniyle vaad ederim. Tevfik ve indyet Allah'tandır.
Ri.sdlelerimizin ismini 1RşAD koyduk. Allahü Zülceldl; okuyan ve dinleyeni IRŞAD buyursun.
Amin ve Bi-hörmeti Seyyidil-mürselin velhamdülilldhi Rabbildlemin.
El-Hic Muzaffer OZAK
Bütün hamdü senalar Allah Cellecelale mahsustur.
Selatü selam, tazlmatü tekrlmat hakkın sevgili habibi ve
Resfılü, bütün Peygamberlerin efendisi Hazretl Muhammed'e
ve onun aline ve evlidına ve ezvacına ve ahbabına ve ashabına
ve ensanna olsun.
ALLAH
Celle Celaluhu
Allah vardır. Birdir, ortağı, benzeri yoktur. Herşeyi yaratan odur, dilediğini dilediğine veren, öldüren, dirilten, besleyen odur. Aziz eden, zelil eden odur. Azizi zelil, zelili aziz eden
odur. Geceyi gündüzden, gündüzü geceden ayıran odur. O, evvellerin eweli, ahirlerin ahiridir. Dilediği gibi hükmeyleyen
odur. Gizli aşıkları bilir ve görür. Üzerinden zaman geçmez,
ihtiyarlamaz, uyumaz; öldüriir ölmez, ycdirir yemez, doğdurur doğmaz. Hiçbir şeye ihtiyacı yoktur. Herşey ona muhtaçtır.
Mekandan münezzehdir, mekan ondan münezzeh değildir. Her
işin faili odur. İbadete layık hiçbir ilah yoktur, ancak o var-
-6-
dır. Yerde ve gökte, gayıp alemlerinde ne varsa hepsi onun mülküdür, mahlukudur.
Dilediğini hemen var eyler, dilediğini hemen yok eyler. Çok
merhametlidir. Bir hadisi kudside:
« Rahmetim gazabınu geçti.)) tcbşiri ilc günahkarları dilşad etmiştir. Rahimdir, kendisine karşı yapılan isyanı, küfıi.i,
fıskı; terbiyesizliği yapan kimse tevbe ve nedamet eder ise ve
dilerse affeylcr. Cömerttir. Kendisini tanımayan dinsizlcrc, yolsuzlara, asilere ikramını esirgemez, rızıklarını verir, kendisine
dönerlerse, affetmeyeceği günah yoktur.
Kur' anında:
) ,.......... ) ' " ' ' ..,.. '� � ,.. ... ____ _� :t ... \\ -� ,' _': ...-:_\\J.A' .4�\ �
1 """
{Zümer suresi 63. ayet)
« Ey nefislerini israf edip beni unutarak günah işleyen kullarım. Benim rahmetimden ümidinizi kesmeyiniz, muhakkak
ben Allahınız, bütün günahlarınızı affederim. Ben bağışlayıcıyım.)) diye vaad etmiştir. Diğer bir ayetinde de:
�lnnallihe lA yaQfirü en yüşrike bihi ve yagfirü mA dOne dlike liman yeşli
ve men yO,rik billlhi fekad iftera ismen aziyma.t
Nisi sOresi, 48
- 7 -
Manayı münifi: Cenab-ı Hak, sıire-i-Nisa'da işbu ayeti kerimede: <<Şüphe yok ki, Allah kendisine şerlk koşmayı affetmez. Şirkten başka günahları dilediAl kimseler Için affeder.
Kim ki, Allahü teahiya ortak koşarsa, büyük bir günah işlemiş,
Hakka iftira etmiş olur.>> buyurulmaktadır.
Ey mü'ınin kardeşler, ey Hak yoldaşları! Fırsat elde iken,
korkunç ölüm bizi bulmadan, y.·alnızlık evine girmeden, a'malimizle başbaşa kalmadan, rczil hacil olmadan, oğlumuza, ebiimize hasret kalmadan, ahbaplarıınız, ehlimiz, evlatlarımız ve
arkadaşlarımız bize düşman olmadan, kabre varmadan, dillerimiz susmadan, gözümüzün nunı sönmeden, yüzümüz kabre
dönmeden, nan cahimi görmeden, Rabhimizi sevelim, dilimizle övelim. Zira, kişi sevdiğini çokça anar ve kırmaz, her emrini canına minnet ve devlet, saadet bilir. Biz, onu seversek o da
bizi sever, biz onu översek o da bizi över. Ona yürüyerek gidene o koşarak gelir.
O, bize canımızdan daha yakındır, bizler ona uzağız. O, bize yakın olduğu gibi, bizler de ona yakın olmağa çalışalım.
Onun hakkında söylediğim ve söylenen, yazdığım ve yazılan bütün denizlerden bir katre, güneşten bir zerredir. Bütün güzellikler ve güzel isimler onundur. O bizim Rabbimiz ve bütün
varlığın Rabbidir.
Bizi kulluğundan tard etmesin, kovmasın, kovarsa hangi
kapıya gideriz? Nereye güvenir ve dayanırız? Haktan gayri ne
şey var ki, bakidir, sonsuzdur. Bizleri kapısında, kulluğunda
daim kılsın. O'nun kapısındaki kulluk, onsuz sultanlıktan çok
ama hem de çok hayırlıdır.
E S M A -t İ L AHi
Ulemayı Benarndan naklolundu:
Bari Tealanın üçbin ismi ,·ardır. Binini, ancak Melekler
bilir. Binini, ancak Peygamberler bilir. Üçyüzü Tevratta, üçyüzü. Zeburda, üçyüzü İncilde ve doksandokuzu Kur'an-ı Kerim
dedir. Bir adedini kendi zatı gizlemiş, onu bildirmemiştir. O ismine (İsmi Azam) tabir olunur. Hangisi ismi asgardır? Hepsi
- 8 -
azamdır ama, o ismi kendi zatında olduğu için gizli kalmasın.
dan anlaşılıyor ki, O'na mahsus bir isim. O'nun için ismi Azam
deniliyor. O isiınde Kur'an-ı furkanda'dır.
Sevgili peygamberimiz efendimiz, ismi a'zamı da bizlere
hadisi şerifleriyle beyan buyurmuşlardır:
... ..... ,., -· � .................. ' � .,. ;' .. ...,. ' =�r;��u.:o�'".:ı� v��.c�:;
-\\�f \
'
\ 1)) �
:::---· .... ..... _, '
dJ .,bıA ?--;�\, .• •"-.\\ .. ..
l: ·�·o :i\ "'\)o\
... ... .J ,� !J:,_·�_).-Aı�.4 u�-.. u.: u ..... ��
\ .,
, ., ���j
- .
eVe il�hüküm iiAhün vahklün lA illıhe illA hüverrahmanurrahiym.a
Bakara- 163
tElif lAm mim Allahü lA ilahe illA huvel-hayyül-kayyum.•
Al-i-lmran - 2
eVeanetil vücuhu lil-hayyil-kayyumi vekad habe men hamele zulma.ıı
TlhA- ı ı 1
Ya Rab! Ya Rab!
İsminin de, ismi a'zam olduğunu Hazreti Ayşe radiyallahü
anha haber vermiştir.
Kur'an okuyan ve hatim eyleyen o ismi de okur ve bulur,
ama bilmez. Bazı eshab-ı Nebi bilirler idi. Bunlardan biri
imam-ı Ali'dir.
- 9 -
Allah Cclle Hazretleri merhametinden bazı şeyleri gizlemiştir. Mesela:
Evliyasını gizlcmiştir, bütün insanlar birbirine hürmet ctsin diye; Kadir gecesini gizlemiştir; bütün Ramazan ayının gecele� ibadetle geçirsinler, fenalıklardan kaçmsınlar diye. Rıza-i ilahisi hangi ibadettedir, gizlemiştir. Bütün emirlerini tutmaları için. İsmi A'zamını Kur'an-ı Kerim'de gizledi. Bütün
Kur'an-ı Kerim'i kullarım okusunlar diye.
Biz, buraya teberrüken Kur'an-ı Kerim'de zikrolunan doksan dokuz Esmayı aldık. Ezberlemeyi ihmal etme! Her halde
ezberle! Senin ezberlemene O'nun ihtiyacı yoktur. Senin ise ona
ihtiyacın çoktur.
Ezberle de,· Esmada kalma! Müsemmayı bul. Onu, ezberleyene Cehennem yoktur. Cennet vardır, Resul böyle buyurdu.
Büyük velilerden Abdül Ahadin Nuri Hazretleri Halıiyatında şöyle buyurdu:
Sofiya esmada kalma, gel müsemma dersin al.
Bil müsemmadır, hernan taliml esmidan garaz.
Allah Celle şanuhu, «Bana, bu isimlerim ile dua ediniz,
ben de icabet edeyim>> buyurdu.
Hüvallahüllezi la ilah<:ı hu celle c:elaluhu
Er Rahmanü Celle CeiAiuhu
Ezelde bütün yaratılmışlar hakkında hayır ve rahmet irade
buyuran, sevdiğini, sevmedlğini ayırdetmlyerek tekmil mahlukatını sayısız nimetiere müsteğrak kılan.
lO
(YA RAHMANÜ ism-i celilini, her farz namazdan sonra
100 kerre okuyan kimseler, gaflet ve unutkanlıktan ve gönül
darlığından emin olurlar.)
Er Rahiymü Celle Celfıluhu
Pek ziyade merhamet edici, verdiği ni'metleri iyi kullananları
daha büyük ve ebedi ni'metler vermek suretiyle mükafatlandırıcı ve ahirette yalnız mü'minlere merhamet edici.
(YA RAHİYMÜ ism-i celilini sabah namazından sonra 100
kerre okuyanlara, bütün yaratılanlar rahim ve dost olurlar.)
, . -
)��>JJ�
. u .
El Melikü Celle Ce lllluhu
Bütün kainatın sahibi, bi'l-asale ve mutlak surette bükfundarı
(YA MELİKÜ ism-i eeliline devam edenler, dünyevi ve uhrevi riyasetten emin olurlar, halk nazarında hürmetli ve heybetli görünürler.)
El Kuddüsü Celle Celaluhu
Hatadan, gafletten, acizden ve her türlü eksiklikten çok
uzak, pek temiz.
(YA KUDDÜSÜ ism-i celilini her gün 100 kerre okuyanların gönülleri bütün kederlerden saf ve pak olur.)
Es Sellmü Celle CeiAiuhu
-11-
Her çeşit arıza ve hadiselerden salim kalan, her türlü
tehlikelerden kullarını selamete çıkaran, Cennetteki
bahtiyar kullara selam eden.
(YA SELAMÜ isın-i celili, 160 kerre bir hastanın üzerine
okunursa, o hasta sıhhat bulur.)
El Müminü Celle Celaluhu
Gönüllerde iman ışığı uyandıran, kendine sıtınanlara aman
verip onları koruyan, rahatlandıran.
(YA MÜ'MİNÜ ism-i eeliline devam edenleri, Allahu teala
düşman şerrinden emin eder.)
El Müheyminü Celle CeiAiuhu
Gözetici ve koruyucu
(YA MÜHEYMİNÜ ism-i celilini, gusül abdesti aldıktan sonra
okuyanların, batıniarı parlak ve aydınlık olur.)
El Aziyzü Celle CeiAiuhu
Mağliip edilmesi mümkün olmayan gaUp.
(YA AZİYZtl ism-i celilini, her kim 40 gün sabah namazlann·
dan sonra 40 kerre okursa, Allahu teala o kimseyi başkalarına
muhtaç etmez.)
- 12
El Cebb�ri.ı Cel le Cel.liluhu
Kırılanları onaran, eksikleri tamamlayan, diledi�ini zorla
yaptırmağa muktedir olan.
(YA CEBBARÜ ism-i eeliline devam edenler, cebir ve şiddete
ma'ruz kalmazlar.)
El Mütekebbirü Celle Cel�luhu
Her şeyde ve her hadisede büyüklüğünü gösteren.
(YA MÜTEKEBBİRÜ ism-i celilini, helaline yakınlık etmeden
okuyanlara, Allahu teala salih bir evlat ihsan buyurur.)
El Hllliku Celle Cellluhu
Her şeyin varlığına ve varlığı boyunca görünüp geçlreceği
halleri, hadiseleri tayin ve tesbit eden ve ona göre yaratan,
yoktan var eden.
(YA HALİKU ism-i celilini geceleri okuyanlara, Allahu teala bir
melek halk eder ve o melek kıyamet gününe kadar
ta'at eder ve sevabı o kimsenin üzerine olur.)
El Blriü Celle Cellluhu
Eşyayı ve her şeyin aza ve cihazını birbirine uygun ve
mülayim bir halde yaratan.
El MusaYIIirü Cel le Cellluhu
-- 13-
Tasvir eden, her şeye bir şekil ve hususiyet veren.
(YA BARİ'Ü
YA MUSAVVİRÜ ism-i eelilleriyle Ya Halıku ism-i şerifini,
çocuğu olmasını isteyen ve fakat doğuramayan bir kadın, yedi
gün oruç tutar ve her iftar vaktinde bir tas su üzerine bu üç
ismi 21 kerre okur ve üfler ve o su ile orucunu bozarsa, Allahu
teala o kadına bir çocuk ihsan buyurur.)
,., ��'* !J�'
El GafUrü Celle Celilluhu
Malfireti pek çok.
{YA GAFFARÜ ism-i eeliline devam edenlerin, Allahu teala
günahlarını mağfiret buyurur.)
El Kahhlrü Cel le Celilluhu
Her şeye, her istelini yapacak surette galip ve hakim.
(YA KAHHAR U ism-i eeliline devam edenlerin nefislerinin he·
vası kırılır, gönüllerinden dünya muhabbeti çıkar ve batın safasma ererler. Bu ismi okumak, zulmün def'ine de sebep olur.)
El Vehhlbü Celle Cellluhu
Çe�it çeşit ni'metleri daima bağışlayıp duran.
(YA VEHHABÜ ism-i celitini her kim dua ettikten sonra 7 kerre okursa, duası kabul buyurulur. Bir muradı olan, düşman
elinde bağlı kalan ve rızkında darlık bulunan kimseler 3 veya
7 gece, gece yarısından sonra abdest alarak iki rekat namaz
kıldıktan sonra 100 kerre bu ismi okurlarsa, Allahu teala
bütün hacetlerini ihsan buyurur.)
14
El Rezzilkü Cellc Celllluhu
Y aratılmışlara faydalanacakları şeyleri ihsan eden.
(YA REZZA.KtJ ism-i eeliline devam edenlere rızık kapıları
açılır.)
El Fettlihü Celle Celaluhu
Her türlü müşkülleri açan ve kolaylaştıran.
(YA FETTAHÜ ism-i eeliline devam edenlere fetih ve
fütuh müyesser olur.)
' ..,. ���
El Aliymü Celle Calaluhu
Her şeyi çok iyi bilen.
(YA ALİYMÜ ism-i eeliline devam edenlerin gönülleri aydınlamr ve batınlarında türlü nurlar zahir olur.)
El KAbidü Celle CeiAiuhu
Sıkan, daraltan.
(YA KABİDÜ ism-i eelilini 40 gün 50 lokma üzerine yazarak
yiyenler, açlık mihnetinden emin olurlar.)
A�:r. �Q'
o-'
El Blısitü Celle CeiAiuhi.ı
Açan, genişleten.
(YA BASİTÜ ism-i eelilini, seher vakti ellerini yukarı kaldı-
-ısrarak on kerre okuduktan sonra ellerini yüzlerine sürenler,
kimseye muhtaç olmazlar.)
El HAfidu Celle CeiAiuhu
Yukandan aşağıya indiren, alçaltan .
(YA IIAFİDÜ ism-i celilini, üç gün oruç tuttuktan sonra, dördüncü gün bir mecliste yetmiş bin kerre okuyanları, Allahu
teala düşman şerrinden emin kılar.)
Er Rafi'ü Celle CeiAiuhu
Yukarı kaldıran, yükselten.
(YA RAFİ'Ü ism-i celilini gece ve gündüz 100 kerre okuyanları
Allahu teala diğer insanlardan şeref, fazilet ve zenginlik
bakımından üstün kılar.)
El Mu'izzü Celle CeiAiuhu
İzzet veren, ağırlayan.
(YA MU'İZZÜ ism-i celilini, pazartesi veya cuma gecesi yatsı
namazından sonra 140 kerre okuvanları, Allahu teala halkın
gözünde heybetli kılar ve o kimse Hak celle ve ala'dan
gayrı kimseden korkmaz.)
El Mü:ı·illü Celle CeUIIuhu
Zffiete düşüren, hor ve hakir eden.
(YA MÜZİLLÜ ism-i celilini 75 kerre okuduktan sonra zulüm
ve haset erbabından emin olmalarını dileyenlere, Allahu teala
onların şerlerinden kendisine kifayet eder.)
-16-
Es Semiy-ü Cella Collluhu
İyi işiten.
(YA SEMİ'U ism-i celilini, perşembe- günü Duha namazı kıldıktan sonra kimse ile konuşmadan 100 kerre okuyanların
bütün hacetlerini Allahu teala giderir.)
El Basiyrü Celle Callluhu
İyi gören.
(YA BASİRÜ ism-i celilini, cuma namazının farzı ile sünneti
arasında 100 kerre okuyanları , Allahu teala makbul kılar.)
K� '
El Hakemü Celle C
-
ellluhıı
Hükmeden, hakkı yerine getiren.
(YA HAKEMÜ ism-i celilini, geceleri mümkün oldulu kadar
·çok okuyanları, Allahu teala bir çok sırlarına mahrem eder.)
El Adlü Celle Cellluhu
Çok adaletll.
(YA ADLÜ ism-i celilini, cuma gecesi bir lokma ekmek üzerine
yazarak yiyenlere, Allahu teala bütün insanları muti kılar.)
El Latiyfü Celle Celaluhu
En ince işlerin bütün inceliklerinf bilen, nasıl yapıldılma nU-
-17-
fuz edilmiyen, en ince şeyleri yapan, ince ve sezilmez yoııar.
dan kullanna �itli faydalar ulaştıran.
(YA LATiYFÜ ism-i celilini, fakir ve kimsesiz kalan kimse,
iki rekat namaz kıldıktan sonra 100 kerre okursa bütün
dilekleri yerine getirilir.)
. ,.
»' 1
El Habiyru Celle Cellllutıu
Her şeyin iç yüzünden, gizli taraflarmdan haberdar.
(YA H:\BİYRü·ism-i celilini, kötü huylarmdan şikayetçi olanlar devamlı okurlarsa, kısa zamanda salah bulurlar.)
El Haliymü Celle CeiAiutıu
Hilmi çok.
(YAHALİYMÜism-i celilini, bir parça kağıda yazarak ekinlerinin bulunduğu yere bırakanlarm ekinlerine zarar ve afet
gelmez.)
El Aziymü. Celle CeiAiuhu
Pek azametli.
(YA AZ1YMüıism-i celilini çok okuyanlar, halk arasmda
sevilip sayılır lar.)
.... ����\ . u.
El Gafurü Celle Celciluhu
Mağfireti çok.
lrşld Cilt 1 - F: 2
- 18-
(YA GAFfJRtJ ism-i celilini, hummaya ve başağrısına uğrayanlarla, gam ve keder içinde bulunanlar devamlı okurlarsa
kurtulurlar.)
9!\--;: :: .... �4' � -, '\ı�\.;..
..
u . ._)
Eş Şekurü Celle Şanühu
Kendi rızi.sı i9in yapılan iyi işleri daha ziyadesiyle karşılayan.
(YA ŞEKtJR"ü ism-i celilini, geçimlerinde ve gönüllerinde darlık olanlar, su üzerine 41 kerre okuduktan sonra o su ile yüzlerini yıkarlarsa, muratları hasıl olur.)
El Aliyyü Celle Şanühu
Pek yüksek.
(YA ALİYYÜ ism-i celilini, okumaya devam edenlerin kaderleri alçak ise yücelir, kısmetleri kapalı ise açılır, garip ise
vatanına kavuşur.)
J�\ .../ .. ·,
El Keblyrü Celle Şanühu
Pek büyük.
(YAKEBİYRÜ ism-i celilini günde 100 kerre okuyanlar, halk
arasında izzetli olurlar.)
El Haflyzü Celle Şanühu
Yapılan işleri bütün tafsili.tiyle tutan, her şeyi, belli vaktine
kadar afi.t ve beladan saklayan.
(YA HAFİYZ'ü ism-i celilini, günde 16 kerre okuyanlar,
afetlerden mahfuz olurlar.)
- 19
El Mukıytü Cel le Şanühu
Her yaradılmışm azığını veren.
(YA MUKIYTÜ ism-i celilini, kötü huylu çocuğu olanlar bir
tas suya okuyup o suyu çocuklarına içirseler, huyu güzelleşir.)
El Hasiybü Celle Şanühu
Muhasip: Herkesin hayatı boyunca yapıp ettik.Jerini, bütün
tafsilat ve teferruatiyle hesabını iyi bilen.
(YA HASİYBÜ ism-i celilini, hırsızdan, göz değmesinden veya
düşmanından korkanlar, perşembe günü başlamak üzere yedi
gün gece ve gündüz 70 kerre okur ve yetmiş birinci seferinde
(Hasbiyallah-ül-hasib) derse onların şerlerinden emin olurlar.
L.ll.J w .. ,.
El Cel iylü Celle Cel!lluhu
Celıidet ve ululuk sahibi.
(YA CELİYLÜ ism-i celilini, misk ve safran i le yazarak yıkadık
tan sonra içenler, halk arasında muhterem olular.)
El Keriymü Celle Şaniihu
Keremi bol.
(YA KERİYMÜ ism-i eeliline devam edenler, dünya ve ahirette
aziz olurlar.)
El Rakiybü Celle Şanühu
- ıuBütün varlık üzerinde gözcü, bütün işler murakabesi
altmda bulunan.
(YA RAKİYBÜ ism-i celilini, kendisinin, evlat ve ıyalinin ve
malının üzerine yedi kerrc okuyanlar, Allahın amanında
olurlar.)
., 4\ . .. ,
El MüclybQ Callc Şanühu
Kendine yalvaranların isteklerini veren.
(YA MÜCİYBÜ ism-i eeliline devam edenlerin duaları
müstecap olur.)
El VAsiü Celle Şanühu
Geniş ve müsaadekar.
(YA V Asiü ism-i celilini rızıkları dar olanlar okurlarsa kendi·
lerine rızık kapıları açılır.)
�
4't& w
. .
l � .o\ı •• �
El Hakiymü Cel'e Ş.:;nühu
Buyrukları ve bütün işleri hikmetll.
(YA HAKİYMÜ ism-i celilini, devamlı olarak okuyanların bütün
işleri diledikleri gibi olur.)
El Vedüdü Cella Şanühu
İyi kullarını seven, onları rahmet ve nzasına erdiren, yahut
sevilmeye ve dostluğu kazanılma�a biricik layık olan.
(YA VEDÜDÜ ism-i celilini, aralarında anlaşmazlık bulunan iki
kişiden biri, diğerinin üzerine 1000 kerre okuduğu bir yemeği
yedirirse, derhal anlaşırlar.)
-21
El Meciydt.i Celle Celaluhu
Şam büyük ve yüksek.
(YA MECİYDÜ ism-i eeliline devam edenler, ululuk ta
daim olur.)
El Ba'isü Celle Celaluhu
Ölüleri diriltip kabirierinden çıkaran.
(YA BA'İSÜ ism-i eeliline devam edenlerde Allah korkusu
galip olur.)
��� o.;.JI
. . ··�
Eş Şehiydü Celle CeiAiuhu
Her zaman ve her yerde hizır ve nazır.
{YA ŞEHİYDÜ bm-i celilini, kendisine itaat etmeyen oğlu üzeri·
ne okuyanların eviadı söz dinler hale gelir.)
El Hakku Celle CeiAiuhu
Varlığı hiç de�şmeden duran.
(YA HAKKU ism-i celilini, bir şeyini kaybeden okursa kaybını
bulur.)
El Vekiylu Celle Şanühu
işlerini yoluyla kendisbıe bırakanların işini düzeltip onların
yapabileceğinden daha iyi temin eden.
-22-
(YA VEKİYLÜ ism-i celilini sudan, ateşten veya herhangi bir
şeyden korkan devamlı okursa, Allahu tealanın amanında
olur.)
El Kavlyyii Celle Şanühu
Pek güçlü.
(YA KAVİYYtl ism-i celilini, def'ine kadir olamadığı düşmanlarını niyet ederek okuyan, onlann şerlerinden emin olur.)
El Metiynu Celle Şanühu
Çok sağlam.
(YA :\IETİYNti ism-i celilini okumaya devam edenlerin bütün
çetin işleri kolaylaşır.)
El Veliyyü Celle Şanühu
İyi kullarına dost.
(YA VELİYYtl ism-i eeliline devam edenlerin, VELİYULLAH
olacakları umulur .)
0\
. . ,
El Hamiydü Celle Şanühu
Ancak kendisine hamd ü sena olunan, bütün varlı�n diliyle
biricik öğülen.
(YA HAMİYDti ism-i eeliline devam edenler, halk arasında sevilen ve övülen bir kimse olurlar.)
- 23 -
El M uhsf Celhı Şaniihu
Namütenahi de olsa bir bir her şeyin sayısmı bilen.
(YA MUHSİ ism-i celilini kıyamet hesabından korkanlar
1000 kerre okurlarsa, hesap vermeleri kolaylaşır.)
El Mübdi"ü Celle Şanühu
Malılükatı maddesiz ve örneksiz olarak ilk baştan yaratan.
(YA MÜBDİ'Ü ism-i celili, çocuğunu düşünnesinden korkulan
bir kadına okunursa, her türlü gebelik tehlikelerinden kurtulur.)
1_�\
.. ,
El M u'iydü Celle Celllluhu
Yaratılmışlan yok ettikten sonra tekrar yaratan.
(YA MU'İYDÜ ism-i celili, ev halkından birisinin seferden sa·
limen dönmesi için 70 kerre okunursa, dilekleri yerine gelir.)
El M uhyi Celle Celllluhu
Can bağışlayan, sağlık veren, dirilten.
(YA MUHYİ ism-i celilini ağır bir zahmet e uğrayanlar her gün
yedi kerre okurlarsa kısa zamanda kurtulurlar.)
o,.... �\ .. ,
El MümiytLi C elle Gellll u hu
Canlı bir mahlilkun ölümünü yaratan.
- 24 -
(YA MÜMİYTÜ ism-i celilini, düşmanının hehiki için okuyanların maksatları hasıl olur.)
El Hayyü Celle Cellluhu
Diri, her şeyi bilen ve her şeye gücü yeten.
(YA HAYYÜ ism-i eeliline devam edenler, uzun ömürlü olurlar.)
El Kayyümü Celle Şanühu
Gökleri, yeri ve her şeyi tutan.
(YA KA YYÜMÜ ism-i eeliline devam edenler gaflete düşmezler .)
El Vlcldü Celle Şanühu
istediğini Istedi� vakit bulan.
(YA V ACİDÜ ism-i eeliline devam edenler kalp zenginliğine
mazhar olurlar.)
El Mlcidü Celle Şanühu
KadrU şinı büyük, Kerem ve semihati bol.
(YA MACİDÜ ism-i eeliline devam edenin gönlünde nur belirir.)
El Vahidü Cella Cellluhu
Tek, zatında, sıfatlannda, işlerinde, isimlerinde, hükümlerinde
asla şeriki veya benzeri bulunmayan.
- 2 5 -
.... (YA V AHİDtl ism-i celilini, tenhada çok okuyanlar, korku ve
evhamdan emin olurlar.)
''L .... -;;;
• •
1 .... � .
. \..> 1,; •
El Ahadü Celle Şanühu
Allah birdir o
(YA AHADtJ ism-i celilini 1000 kerre okuyaniara bitm hallerine dair bazı hususlar açılır.)
Es Samedü Celle Şanühu
Hacetierin bitirilmesi, ıztırapların gtderllmesi Için tek mercl.
(YA SAMEDÜ ism-i eelilin i çok okuyanların bütün ihtiyaçlarını
Allahu teala karşılar, herkes ona muhtaç olur.)
El Kaadirü Celle Şanühu
istediğini, Istediği gibi yapmağa gücü yeten.
(YA KAADİRÜ ism-i celilini çok okuyanların bütün dilekleri
has ı I olur.)
El Muktedirü Celie Şanühu
Kuvvet ve kudret sahipleri üzerinde de istedili gibi tasarruf
eden.
(YA MUKTEDİRÜ ism-i celilini çok okuyanlar, gaflet uykusundan uyanır.
)
- 26 -
El Mukaddlmü Celle Şanühu
İstedilfni ileri geçiren, öne alan.
(YA MUKADDİMÜ ism-i celilini savaş alanında veya korkulacak bir yerde okuyaniara hiç bir zarar gelmez.)
El Mu'ahhirü Celle Celiıluhu
İstedtAini geri koyan, arkaya bırakan.
(YA MU'AHHİRÜ ism-i celilini günde 100 kerre okuyanların
gönüllerinde Allah sevgisinden gayn hiç bir sevgi karar tutmaz.)
E! Evvelü Celle Celllluhu
İlk.
(YA EVVELÜ ism-i celilini, evlat sahibi olınak veya seferdeki
yakinine kavuşmak isteyen, 40 cuma günü 1000 kerre okursa
dileği hasıl olur.)
El Ahirü Celle Celaluhu
Son.
(YA A.HİRÜ ism-i celilini çok okuyanın akıbeti hayır olur.)
Ez Zahirü Celle Şanühu
Aşikar.
- 27-
(YA ZAHİ RÜ ism-i celilini, cuma namazlarından sonra 15 kerre
okuyaniann batınlan nurlanır.)
El B3tınü Celle Şanühu
Gizli.
(YA BATINÜ ism-i celilini günde üç kerre okuyanlar
eşyanın hakikatine vakıf olurlar.)
El Vllliy Celle Şanühu
Bu muazzam kdinatı ve her an olup biten hadisatı tek başına
tedbir ve idare eden.
(YA V ALiY ism-i celilini, evleri üzerine okuyanların meskenleri
her türlü tehlikeden masun olur.)
El M üte'aliy Celle Celaluhu
Yaratılmışlar hakkında aklın mümkün gördügü her şeyden,
her hal ve tavırda pek yüce.
(YA MÜTE'ALiY ism-i celilini çok okuyanlar, Allahu tealanın
ihsanlarına mazhar olurlar.)
El Berrü Celle Cellluhu
Kulları hakkında müsait bulunan, iyiliği ve bahşişl çok olan.
(YA BERRÜ ism-i celilini çocuğunun üstüne okuyanların
yavruları her türlü belalardan emin olur.)
-28-
El Tewlbü Celle Cellluhu
Tevbeleri kabul edip, günahları bağışlayan.
(YA TEVV ABÜ ism-i celilini çok okuyanların tövbeleri
kabul buyurulur.)
El Müntekıınü Cella Cellluhu
Suçluları adaleti ile müstehak oldukları cezaya çarpan.
(YA MÜNTEKIMÜ ismini çok okuyanlar düşmaniarına
galip olur.)
El Afiivvü Celle Cellluhu
Affı çok.
(YA AFÜVVÜ ism-i celilini çok okuyanların bütün
günahları affolunur.)
'�' _, \_, . � ...
w
El Rıı'ufü Calle Cellluhu
Pek re'fetlt.
(YA RA'UFÜ ism-i celilini çok okuyan çok nimet sahibi olur.)
Milikül Mülki Celle Şanühu
Mülkün ebedi sahibi.
(YA MAIJK-lİL-MlJLKİ ismini çok okuyan halk arasmda
aziz olur.)
-29-
Zül CalAli vel-lkrami Celle Şanuhu
Hem büyüklük sahibi hem fazl'ı kerem sahibi.
(YA ZÜL-CELALİ VEL-iKRAMi ism-i celilini çok okuyanlar
zengin olurlar.)
El Muksitu Ceıle Şanühu
Bütün Işlerini denk ve birbirine uygun ve yerli yerinde yapan.
(YA MUKSİTÜ ism-i eeliline devam eden, şeytan şerrinden
emin olur.)
El C3ml'ü Cel la Şanuhu
istediğini, istediği zaman istedip yerde toplayan.
(YA CAMi'Ü ism-i celilini okuyan kaybını çabuk bulur.)
El Ganiyyü Celle Şanuhu
Çok zengin ve her şeyden müstağni.
(YA GANİYYÜ isın-i eeliline devam edenin gözü tok olur.)
�c�� �
El Muğniy Celle Şanühu
istedilini zengin eden.
(YA MUCNİY ism-i celili, her defasında 10 kerre olmak üzere on
cuma okuyan kimseye muhtaç olmaz.)
- 30
El Mani'ü Celle Şanühu
Bir şeyin meydana gelmesine müsaade etmeyen.
(YA MANi'ü ism-i eeliline devam edenler, evlilik hayatında
dirlik düzenlik içinde yaşarlar.)
Ed Darrü Celle Şanühu
Elem ve mazarrat verici şeyler yaratan.
(YA DARRÜ ism-i celilini, aşağı mertebeye düşenler cuma
geceleri okurlarsa rütbeleri yükselir.)
En NAfi'u Celle Şanühu
Hayr ve menfaat verici şeyler yaratan.
(YA NAF i'U ism-i celilini dört gün müddetle her gün gücü
yettiği kadar okuyanlara, hiç bir zarar ve elem erişmez.)
En Nüru Celle Şanühu
Alemleri nurlandıran, istediği simalara, zihinlere ve gönüllere
nur yağdıran.
(YA NÜRU ism-i celilini okuyanların batınları nurlanır.)
El Hadiy Celle Şanühu
Hidayet yaratan istediği, kulunu hayırlı ve karlı yollara
muvaffak kılan, muradma erdiren.
(YA HADiY ism-i celilini okuyanlarda marifet hasıl olur.)
- 31
El Bediy'u Celle Şanühu
Örneksiz, misalsiz, acip ve hayret verici ilemler icad eden.
(YA BEDİY'U ism-i celilini Ya Bedly us-semavati vel-ard şeklinde 70 kerre okuyanların bütün zor işleri kolaylaşır.)
El Bakiy Cel le Cel!lluhu
Varlı�ın sonu olmayan.
(YA BAKiY ism-i celilini güneş doğmadan 100 kerre okuyana
ömrü boyunca hiç bir felaket gelmez ve ahirette
de yarlıganır.)
El V11risü Celle Şanühu
Servetierin geçici sahipleri, elleri boş olarak yoklu�a döndükten sonra varlı� devam eden, servetierin hakiki sahibi.
(YA VARİSÜ ism-i celilini çok okuyanlar uzun ömürlü olur.)
��\ "1
Er Reşiydü Celle Şanühu
Bütün işleri ezeli takdirine göre yürütüp, dosdopu ve bir
nizarn ve hikmet üzere akıbetlne ulaştıran.
(YA REŞİYDÜ ism-i celilini akşam namazı ile yatsı namazı
arasında 1 000 kerre okuyanların zor ve karanlık işleri düzelir.)
Es S11bılru Celle Şanühu
Çok sabırlı.
- 32 -
(YA SABÜRU ism-i celilini bir derde veya karışık bir işe
düşen 3000 kerre okursa kurtulur.)
Dua edildiğinde, Esma-ül-hüsna ile dua edecek olursak;
dualarımızın indi ilahide kabul olunacağı muhakkaktır. Zira,
Cenab-ı Hak celle celaluhu: (Bana, bu isimlerimle dua ediniz.)
buyurmuştur.
Allah'a hiç kimse galip gelemez. Allah, her şeye galiptir ve
kafidir. Dua edenin duasını işitir, kalbierden geçen bütün düşüncelere vakıftır.
�ve esirrü kavleküm evicheru bih innehu aliymün bi-zat-is-sudur.1
Mülk - 13
Manayı münifi: Sözlerinizi gizli tutsanız da, açıkça söyleseniz de Allahü teala için aynıdır. Çünkü o, kalblerinizdeklni
hakkı ile bilir.
Mülk O'nundur, bütün hamd-ü-semilar O'na mahsustur.
Öldürür, diriltir. O, ölmez. Haydır ve diridir. Ebedidir, daimdir, bakidir. Hayır, O'nun yed-i-kudretindedir. Her şeye kadirdir, her şey O'na dönecektir.
Gökler ve yerler arasında bilinen ve bilinmeyen alemler
O'nundur. Mukaddes ve mübarek zatı, hiçbir şeye benzemez.
Bcnzenıek ve benzetmekten münezzeh ve mutahhardır.
Allah'lığına ayetleri şahittir. San'atı, birliğine delildir:
Birdir Allah, şeriki yoktur,
Kul hüvallahü ahad, bi-şektir.
Şahid-i-adiiken kiinatı
Birli�e şek eden eşşektir.
Ey Allaha talip, ey Cemale ragıp olan aşık-ı-sadık:
Dünyada her nereye bakarsak, o gördüğümüz şeye karşı
dört soru akla gelir:
1. Neden yapıldı?
2. Ne biçimde yapıldı?
3. Ne için yapıldı?
4. Kim yaptı?
33-
Bu soruları cevaplandırmak için düşünürüz, araştırırız,
bulamazsak bilenc sorarız, kafa yorarız. Mesela, önümüzde bir
·saat var ve bize soruyorlar:
- Neden yapıldı?
- Madenden.
- Ne biçimde yapıldı?
- Daire şeklinde, yuvarlak.
- Ne için yapı ldı?
- Vaktimizi bilmek için.
- Kim yaptı ?
- Bilmem, görmedim.
Saati gördün, şeklini ve neden yapıldığını öğrendin, ne
için yapıldığını da bildin, ama yapanı görmedin diye bu saati
imal eden ustayı inkar mı edeceksin? Etsen bile, bu inkarın
akl-ı-selim ile bağdaşır mı?
HiKA YE
Arabinin birisine, Cenab-ı Hakkın varlığını sordular. Şu
-cevabı verdi:
- Kum üstünde, bir devenin ayak '
izini göriiyoruz. Bıraktığı bu izlerden, oradan bir devenin veya ona benzer herhangi
bir diğer hayvanın geçtiğini anlıyoruz da, görebildiğimiz kadar gökyüzünü, yıldızları, dağları , çölleri, denizleri yaratan
bunca eserleri gözlerimizin önünde iken, bütün bunların da
bir yaradam olduğunu neden idrak edemiyoruz? Bunları görüp, bildiği halde; yaratanı bilmeyenc, onun varlığını, birliğini, kudret ve kuvvetini inkar cdcne insan denilir mi?
Madem ki ben varım; o halde beni de var ed�n bir kuvvet
ve kudret sahibi vardır diyen kişi, Hakkın varlığına; vücudunun bürhan olduğunu idrak etmiş demektir. Çünkü, hiçbir şey
kendi kendisine olmaz. Mutlaka onun bir yapıcısı vardır. O da,
şeksiz ve şüphesiz Allahü tealadır.
Kainatta her şey, ama her şey Hakkın varlığına şahid-i
adildir. Akıllara hayret ve durgunluk veren şu ayeti, hep birlikte gözden geçirelim:
lrşld, Cilt 1 - F : 3
-34-
Birincisi; gökyüzüdür. Güneşi, ayı, yıldızları ve daha goremediğimiz, bilemediğimiz diğer varlıkları ilc enginleşcn o
muhteşem gökyüzünü bir düşününüz. Düşününüz ki, insanoğlu, en yakını olan aya bile henüz nüfuz edememiştir. Buna karşılık, güneş doğuyor, batıyor, ay çıkıyor, kayboluyor. Gündüzler gece, geceler gündüz oluyor. Aylar, mevsimler değişiyor ve
bütün bunlar şaşmadan, şaşırmadan tam ve mutlak bir intizam
içinde yüzyıllardır aynı düzen içinde cercyan ediyor. Bütün
bunları görüyoruz ve biliyoruz. Yapanı göremiyorsak inkar ını
edelim?
sHüvellezi caa l eşşemse ziyaen velkamere nüren ve kadderehu meniizile li-t3'lemü adedessiniyrıe ve!-hisabe ma halaka llahu zalike illa bilhak. Yufassilul-ayati li-kavmin ya'lemun.l
Yunus -5-6
Manayı münifi: Güneşe ziya, a}:'a nur veren, yılların sayısını, ayların, günlerin, her vaktin hesabını bilmeniz için aya
nice menziller tayin ve takdir eden o Allah'tır. Allah, bunların
her birini ve her şeyi yerli yerinde yaratmıştır. Allah, kendi
kudret ve kuvvetini bilen kavimler için, ayetlerini böylece beyan eder. Gece lle gündüzün gelip gitmesinde, Allah'ın göklerde ve yerlerde yarattığı her bir şeyde, Allah'ı bilip tanıyanlar
ve ondan korkanlar için kudreti Uahisine ait bir takım ayat-ı
beyyinat ile ibretler vardır.
İkinci fıyat; dünyamızı, yeryüzünü gözlerinizin önüne getiriniz. Dağları, denizleri, çölleri, gölleri, ağaçları, kurtları, kuşları, insanları, vahşi veya ehli hayvanları, sebzeleri, meyveleri,
- 35 -
çiçekleri, sözün kısası yeraltında ve yer üstünde hala adlarını
bilmediğimiz, renklerini, kokularını duymadığımız bütün ni'
metleriyle şu koca dünyaya bakınız. Koskoca bir fil, beş yaşında bir Hintli çocuğun elinde kös kös gidiyor. Bir sürü manda,
on yaşında bir çocuğun eli altında istenilen yere ve yöne götürebilecek kadar zelil olmuş. Bu yaratıkları görüyoruz da, yapan ı ve yaratanı görmedik diye inkar mı edelim?
«Evelem yerev enn� halUna lehüm minl!l•a <>mılet eydiyna e:ı':ımen fchüm leha m�likün
ve zallelnaha lehüm feminhA rekübühüm ve minhJ ye'külün ve lehüm fiyh3 menafi'u ve
meş3ribu efelll yeşkCırün.»
Yasin- 71, 72. 73
Manayı miinifi: Onlar, görmüyorlar mı ki bizzat kudretimizle kendileri için bir takım hayvanlar yarattik da onlara sahip oldular. Bu hayvanları onların ellerinde zelil kıldık. İşte
onların bir kı.smı binek hayvanlarıdır. Onlara binerler. Bir kısmıilm da etinden yerler, sütünden de faydalanırlar. O hayvanlardan başka şekilde de faydalanırlar. Bütün bu ni'metlerime
şükretmezler mi ?
Üçüncü ayatı: Kendimizi bir yoklayalım. Ne kadar güzel
yaradılmışız. Gözümüz görüyor, kulak işitiyor, el tutuyor, ayak
yürüyor. Akıl ve idrak vermiş, sanatları yapmak için aza vermiş. Meşhur bir heykcltıraş veyahut ressamın yaptığı bir resme veya bir heykele baktığımızda, heykeli görünce heykeltıraşın nasıl bir sanatkar olduğunu her ne kadar o sanatkarı görmesek de takdir ediyor ve inkar etmemize imkan olmadığını
anlıyoruz, o heykeli yapan ustaya o vücudu veren o aklı, o ist id adı ve elleri ve parmakları vereni görmesek inkar etmemiz
m ı lazım gelecek?
İnkar edenler; hakkı değil, kendilerini inkar etmiş olur-
-36-
lar. Akil olan kimseler bir zerreden hakka vasıl olurlar. İnkar
değil, ikrar ederler, hayretle bu ilahi sanatı seyrederler. Zaten
münkirin inkfm da hakkın varlığını ispattır. Yok, yok olunca
var çıkar.
Mü'min, imanının mükafatını dünya ve ahirette gorur,
münkir de inkarının cezasını dünya ve ahirette bulur. Bunun,
birincisine avatı afakiye, ikincisine ayatı Süfliye, üçüncüsüne
ayatı Nefsiye derler. Allah Kur'an-ı Kerim'inde:
.:...; • "" ' cı z
o ""' /} > / .............. ,..
-- ; -Q��?}.'lQ���\
_,.,.,
aEfelll yenzurüne ilel ibili keyfe hulikat ve ilessemlli keyfe rufiat ve llel cibali keyfe
nuslbet ve ilelardı keyfe sutihat. fezekkir iıınema ente müzekkir.1
CAsiye- 17, 18, 19, 20. 21
ecDeve nasıl halk olundu, sema nasıl ref olundu, dailar nasıl yüceldiler, arz nasıl döşendi, görmüyorlar mı?• diyor. «Göz
verdim, baksınlar ve görsünler. Bunlan onlara hatırlat, çünkü
sen ancak bir hatırlatıcısın.))
Görsünler de, benim kudretimi temaşa etsinler. Bana
iman edip selamet ve saadet bulsunlar. Burada, benim kudretimi görmeyen bakar gözlü amalar, yarın benim cennat ve cemalimi göremeyecek ve gözleri ama olarak haşr olacaklardır.
Bir göz ki olmaya ibret onun nazarmda,
Ol düşmanıdır, sahibinin baş üzerinde.
Hazreti Resul-i Ekrem efendimiz, «Bir saatlik tefekkür,
altmış senelik nafile ibadetten hayırlıdır» buyurmuştur. Bir
saat, altmış dakika tefekkürle bir dakika, bir sene ibadet yerine geçıyor. Tefekkür de ibadetin en yücesidir. Tefekkürde
a.yat ile hakkı bulacağımız ve o muhteşem ve muazzam varlık
karşısında yapılacak secde ve rükfı kaç senelik ibadet yerine
2'ecece2:ini, ey okuyucu senin idrakine terk ederim.
- 37 -
Sıddık-ı Ekber Eba Bekir radıyallahu anh: <<Bir eşyadan
evvel, o şeyde ben Allahın kudretini görürüm.)) buyurdu.
Dördüncü ayatı: Tenziliyyedir. Kur'an-ı Mübin ile Zatı ilahiyesi malum olur.
Kur'an-ı Kerim öyle bir kitaptır ki; yaş ve kuru , evvel ve
ahir, zahir ve batın, onda cem' olmuştur. Bu kitab-ı k�.!rimin
en kısa süresinin bir misalini getirmekten bütün mahlukat
acizdir. Bu hitab, fahri risalet zamanında yaşamış, şiir kudreti çok yüce şairlere karşı olduğu gibi, kıyamete kadar gelecek
bütün şairlc re de ayn ı hitap varittir ve nasıl o şairler bunun
benzerini getiremedilersc, şimdiden sonra da gctircnıeyec�klerdir. ilimiere mcvzu veren, san'atlara model, kudret ve kuvvet-i ilahiyyeyi beyan eden bir nürdur. Kalbe şifa, ruha gıdadır.
Mü'mine ise aynen şifadır. Öyle ise, Kur'an'ı oku, anla, tefekkür et.
Şimdi Allahın ayetlerini oku ve bil, ona secde et. Evvel o,
kadim, cvveli ve alıiri olmayan O, kerim o, gani O, mabud o!
Yoktuk, var etti. Seni insan halk etti. Akıl ve anlamak verdi,
duyurdu. Göz verdi, gösterdi. Çıplaktık, giydirdi. El verdi tutturdu, ayak verdi yürüttü. Ölüydük diriltti. Yine öldürecek.
İ n kar eden var mı?
Ondan korkmayacak mısın? Onu sevmeyecek misin? Ona
secde etmeyecek misin ? Bir sigara n .. ' ren c teşşekür ediyorsun
da, o sigarayı almak için sana eli verene şükür yok mu? Takkevi verene teşekkür var da, takkeyi giyeceğin başı verene şükür yok mu?
Haceti dünya için, sen varırsm yüz yere.
Haceti ukba için, hiç komazsın yüz yer.e.
Gel! Tenbelliği bırak, inkarı terk et! Rütbene masana, kasana varlığına güvenmc! Hakkı bil, Hakkı bul, Haktan ol! Ona
bütün kahbın ve kalbin ve fikrin ile secde et! Yakında ona döneceksin, imanının nuruna göre onu göreceksin.
Y arab; Cennet evine girenlerden ey le bizi.
Oradan Cemalini görenlerden eyle bizi.
Bu dünya aleminde, Allahı baş gözüyle görmek mümkün
değildir. Görmek dilersek göremez miyiz? Göremeyiz! Zira Za-
- 38 -
tulhihı idrak ve ihata mümkün değildir. Bilakis Künhü İlahiyeyi idrak ve ihata edememek idra ktir.
İdraki meali bu küçük akla gerekmez.
Zira bu terazi bu kadar sıkieti çekmez.
Denizde bulunan küçük balıklar, büyük bal ığın b<1şına toplanmışlar, derya varmış, bize göster demişler. Büyü k balık bu
suale karşı ccvaben deryadan harice çıkalım da deryayı seyredelim demiş. Anla!
Ol mahiler ki derya içinde olup deryayı bilmezler.
LA lLAHE lLLALLAH
Gece gündüz diyelim
IA ilahe iliallah
Kalbten pası silelim
Li ilahe iliallah
Zikrin budur ulusu
u ilahe illallah
Sözün budur doğrusu
La ilahe iliallah
Cennetin hem miftahı
Durma zikret fettabı
Enbiyalar meddahı
La ilahe illailah
Ateşi gülzar eden
Şeytanı bizar eden
Aşıkı didar eden
u ilahe illailah
Dervişin dermanıdır
Mü'minin imanıdır
Aşıkın burhanıdır
u ilahe illailah
r.Ievlamızın adıdır
Ağzımızın tadıdır
Kalbirnizin yi.dıdır.
u ilahe illailah
Dört kitabın özünde
Aşıldarın sözünde
l\'luhammedin yüzünde
u ilahe iliallah
A$ki'nin budur sözü
Geceler hem gündüzü
Allahın tatlı sözü
lA ilahe iliallah
ALLAH-Ü ZÜLCELAL'İN SABİT OLAN SlFATLARI:
1 - - HAYAT. Di ri olmak, ehedi: olmak, varlığına zeval
erişememek.
2 --- İLİM. Allah her şeyi bilicidi r, Onun b ilmediği yoktur.
3 - SEM'İ. Allah işiticidir, O'nun işitmediği, duymadığı
hiç bir şey olamaz.
- 39-
4 - BASAR. Allah görücüdür. Görmediği hiçbir şey
yoktur.
5 - IRADET. Allah dilediğini yapar.
6 - �RET. Cenabı Hakkın gücünün yetmiyeceği hiçbır şey yoktur. Her emrinde galiptir.
7 - KELAM. Allah söyleyicidir. Bizim gibi harf ve seda
ile söylemez.
8 - TEKVİN. Allah bütün mevcudatı, cümle malılukatı
yaratmıştır ve yaratıcıdır. Dilerse yıkar. O'nun emrine bir şey muhalefet edemez.
HAZRETi ALLAH'IN ZATİ SIF ATLARI İSE ŞUNLARDlR:
1 -VÜCUT : Allah vardır.
2 - KIDEM: Evveli yoktur. Evvel O'dur.
3 - BEKA : Alıiri yoktur. Ahir O'dur.
4 - VAHDANİYYET : Zatta vahit, Sıfatta Ahaddir. Naziri yoktur.
5 - MUHALEFETÜNİL HA V AD iS: Bir şeye benzemez, hiçbir şey de O'na benzemez.
6 - KIYAM Bİ NEFSİHİ : Mekana muhtaç değildir.
Mekan ona muhtaçtır.
Ey okuyucu ; bunları ezberle !
IMANIN ŞARTLARI
VE BEKASINA SEBEB OLAN SlFATLARI :
GAİBE IMAN ETMEK :
Dinde ve imanda ihsan sahibi olanlar için gaib yoktur.
Hazreti Ali kerremallahü veche : «Görmediğim Rabbe ibadet
etmem» buyurmuşlardır. Cennet ve Cehennem, ahiret ve kabir
ve buna mürnasil şeyler bizim için gaibdir. Gören için gaib
diye bir şey yoktur. Zira ahirette ne var ise, dünyada onun
bir misli, bir benzeri bulunmaktadır. İbret nazarı ile nazar
edersen görürsün. Mesela bir misal verelim:
Dünya yüzünde hükumetler vardır ve her hükfunetin de
bir kanunu vardır. Bu kainat, hükfımeti ilahiyedir. Onun da
kanunu vardır. Her hükumet, kendi kanununu çiğneyeni mahkum eder ve ceza evine gönderir. Hükfı.meti ilahiyenin kanu-
- 40 -
nunu çiğneyeni de, Hak affetmezse Cehennemine gönderir.
Ahiretteki Cehenneme misal, dünyadaki hapisanedir. Hakka
misal hakimdir. Adaleti tecelli ettiren dünya hakimi hükmünde aldanabilir, fakat Hakimi Mutlak yanılmaz. Hükmünde adildir. Adliyle hükmeder. Her muhakemede bir savcı bulunur.
Hakkın savcısı Peygamberdir. Mahkfımu hapisaneye gönderen
jandarmalar, meleklere misaldir. Hapisane müdürü vardır.
Cehennemin müdürü, Malik denilen meleğin misalidir. Cehennemde zebaniler vardır, dünya hapisanelerindeki gardiyanlar
onların misalidir. Yapılan suça göre hapisanelerde bulunan
mahkumları hücrelere taksim ederler, azgınları zindana koyup,
zincire vururlar. Hakkın cehenneminde de suçluları , suçlarına
göre yerlerine, hücrelerine kapatırlar. Azgınları , zalimleri, m ünkinleri zincire vururlar. Allahü sübhanehu ve teala, kendisine
ve habibine riayet etmeyen ve kanun-u rabhani olan Kur'an-ı
Kerimin alıkarnını çiğneyen kafirlerin göreceği ve tadacaği azabı şu ayet-i celile ile haber vermektedir:
- 41 -
�ve em ma men ütiye k itabehu bi-şim31i hi feyekulü ya leyteniy lem Ota kitabiyen
ve lem edri ma hisabiyeh yA leytaha kAnatil kadiyeh ml agna anniy mllliyeh heleka annıy
suitaniy�h hüzuhu fegü!luhu sümmel-cahiyme sallühu sümme fiy silsiletin zer'uha seb'üne
zira ';ın feslükühu i nnehü kan e 111 yü'minü billahil-aziymi ve lll yehuddü alA taam-il-miskin feleyse lehü!-yevme hahüna hamiymün ve la taamün illil min gısliynin lA ye'küluhll
ill e: -hatı 'un' Fela uksimu bima tu!ısirune ve ma 'a tubsi rune innehu lekavlü rosOiiyn keriym
ve ı .ıa hü ve bi-!ovli sa'irin kaliylen mA tü'minune ve 111 bi-kavli kahlyn kaliylen mA tezekkecürı tcnz iylün min rabbil-alemiyn.»
El-Hakka - 25-43
Meal-i kerimi: Allahu sübhanchu ve tcala, kafirlerin başına gelecek olan azabı şu ayetleriyle beyan buyurmaktadır:
Amel defterleri sol eline verilecek kafire gelince; o da şöyle sızlanacak: Keşke amel defterim bana verilmeseydi. Keşke hesahırnın ne olduğunu bilemeseydim. Keşke ölüm hayatıma nihayet verseydi de, tekrar dirilıneyip, hayvanlar gibi toprak olsaydım ve bu anı görmeseydim, bu azabı tadmasaydım. Malım, bana yaramadı. Kud:ı;etim, kuvvetim ve saltanatım elimden gitti.
Tesirim kalmadı, fakr-u zillet içinde kaldım. Ben, ebediyyen
azab ve zillet içine düştüm.
Kafir, bu zillet içinde kıvramrken, cehennem zebanilcrinc
şöyle denecek:
- Onu tutun; boynuna bukağı, kelepçe vurun. Ellerini ve
kullarını baglayın. Yetmiş arşın uzunluğunda zcncire \·urup,
alevii ateşe atın. Cehenneme yuvarlayın. Çünkü, o azarnet sahibi
All::ıh'a iman etmiyordu. Yoksulu ve fakiri doyurmuyor, onları ycdirip, içi rmek, görüp gözetmek hususunda başkalarını teş
\·ik etmiyordu. Bugün, burada onu da görüp gözetecek bir akr<'.bas ı, bir dostu veya ahbabı, şefaatçisi bulunmayacaktır. Onun ,
irinden veya kanlı sulardan başka bir yiyeceği de olmayacaktır. Zira, bu kanlı ve irinli sular, günahkar kafir1erin yiy�ccklcri ve içecekleridir.
Gördüğünüz ve görmediğiniz, bildiğiniz \'C bilmediğiniz
�eylere yemin ederim ki, bu Kur'an Allah yanında muazzez ve
mükerrem bir Resul'ün, Allah'tan alıp sizlere tebliğ ettiği Hakkın sözüdür. Bu Kur'an, şair sözü değildir. Bu Kur'an, falcı sözü de değildir. Hiç düşünmüyor musunuz? Bu Kur'an-ı Aziym�
bilinen ve bilinmeyen alemierin Rabbi ve sizi yoktan var ed en
Allah tarafından indirilmiştir.
- 42 -
Allah ceUe celaluhu; bu ayet-i celilelerle, kafirlerin cehennemde görecekleri şiddetli azabı beyan buyurmakta ve diğer
bir ayet-i kerimede de :
« i nn5 a 'tedn& l i l-kafir iyne selasile ve aglanen ve sa 'ıyra .t
Insan - 4
Manayı münifi : Biz, kafirler için demir bukağılar ve zincirler ve alevii ateşler hazırladık, huyurulmaktadır
İ şte; Allah'ın rimeticrini yiyen, lutuflarını gören, fakat buna rağmen Hakkı tanımayan ve ona şirk koşan, O'nun Resulü
.nü tanımayan, hilkatini unutan, akıbetini düşünmeyen , nereden gelip, nereye gittiğini sezemeyen, Hakkın kanununu çiğneyen kafirlerin sonları budur. Tebaası bulunduğu hükümetin kanunlarını dinlemeyerek suç işleyenler, nasıl ki bu suçlarına göre ceza görüyorlarsa; Hakkın kanunlarını çiğneyenler de, yukarıdaki ayetlerde beyan huyurulduğu gibi Hakkın hapishanesinde ınüstehak olacakları cezaları çekeceklerdir.
Dünyada , kanunları çiğncyip ceza görenler, nasıl ah-ü-zar
ediyorlarsa; Hakkın kanununu çiğneyenler de cehennemde ahü-ôr edecekler amma bunun kendilerine hiçbir faydası olmayacak tır. Kaldı ki, dünyada elem ve mihnetlcrin bir sonu yoktur. Yukarıda gördüğümüz ayetler, Allah hükümt:tinin hapishanesi olan cehennemde kafirlerin çekecekleri azabın şiddet ve
delı:;;ctini açıkça beyan buyurmaktadır. Allah'ın kanunu olan
Kur'anın hükümlerini çiğneyenler, onun tek Allah olduğuna
i nanmayanlar, Hak Resulü olan Hazreti Muhammed'e iman etmeyenler, muhakkak bu azaba duçar olacaklardır. Yeryüzünde, her devletin bir hapishanesi vardır ve suçlular bu hapishane lerde, suçlannın derecesine göre muamele görürler. O halde, dünyada ne varsa, ahiret hayatının nimet ve nikbetlerinin
birer nümunesi, m isalidir. Görenler, görebilenler için bu pek
aşi kar bir gerçektir:
- 43 -
Görenedir, görene.
Köre nedir, köre ne?
Yalnız şu farkla ki, buradaki azab herşey gibi, fanidir,
geçicidir. Burada, b_azan adalet aldatılabilir. _Orada ise, azab
baki ve ebedidir. O mahkemenin mutlak hakimi olan Allah
aldatılamaz.
İlim, belli başlı üç şubeye ayrılır :
İŞİTMEK,
GÖRMEK,
TATMAK.
Mesela ; güzel yurdumuzda bir Bursa vilayeti vardır. Bursa'yı gören, bu güzel şehrin güzelliklerini bize ne kadar tarif
etse, onu kendi gözlerimizle görmüş gibi olamayız. İçine girmeden, karşıdan görmek bile, bu şehri tanımamıza ka.fi gelmez. Mutlaka görmek lazımdır.
Bazı işitenler, işitmekle kaldılar, göremediler. Bazıları
da, hem işittiler, hem de gördüler. Bir kısmı da hem işittiler, hem de gördüler, hem de tattılar.
İşitip de görmeyenin, gaibe iman etmesi gerektir. Bazı
görenin, gaibe imanına da lüzum kalmadı. Görmedi gösterildi. Tatmadı, tattınldı. '
Haşr-ü-neşri gördü bunda, nefha-i-sür olmadan ..
Mutu kable en temutu sırrını fehmeyleyeıı,
Cümle gaibi kimse bilmez; Hak tcala bilir ve bildi kleri
kimseler, bildirildiği kadar bilirler.
;\1ü 'min lerc layı k olan cn·ela gaibc iman e tmek, Allah'ın
emirleri ne itaatli olmak, hclül olan şeyleri hclal olarak; haram
olan şeyleri haram olarak bilmek, Hakkın emirlerini baş tacı
ct mektir. Ancak, bu suretle gaibe iman yakin mertebesine gelir ve birçok hakikatler kendiliğinden ortaya çıkar. Yoksa, Hakkın emirlerini kendi nefsine uyduran gaflettedir. Akıllı isen.
kendi nefsini Hakkın emirlerine uydur. Daima Allah'tan kork . .
H2ngi işe başlarsan, Hakkın rızasını gözet ve Allah'ı sev .. Her
emrini severek yap .. Men'ettiği herşeyden ondan korkarak kaçın.
- 44 -
Ne kadar günahkar olsan da, Hakkın rahmetinden ümidini kesme ... O, ganiyyül-alemindir. Affeder, kerem eder, günahları bağışlayıcıdır.
Allahü teala, cümlemizi kendisine kul , Habibinc üm md ve
tabi-i-sünnet eylesin ve şakavet imizi saadete kalbeylcsin. Bihürmeti seyyidil-Mürsdin.
Hakkın metin kal' ası
Nur burcunun balası
Zikrullahın aleisı
La ilahe illallah ..
Dervişlerin maksudu
Aşıkların matlühu
Zikirlerin mahbubu
La ilahe illallah ...
Halka-i-zikrc otur
Aşk badesini doldur
Zikrin efdali budur
u ilahe illallah .. .
Nefsi aşka sevkeyle
Zikri dile zevkeyle
Gel diyelim şevk ile
La ilahe illallah ...
Tevhid kalbin cilfısı
Siler kalplerden pası
Razı olur Mevlası
La ilahc illallah ...
Aşıklarm derınanı
Mü' minierin fermanı
Hakkın bize ihsanı
La ih1he illallah ...
TEVHİD İLAHİSİ
Zikrcden sultan olur
Nail-i-gufran olur
Ne güzel devı·an olur
L<l ilahe il!allah ...
Aşıkın cananıdır
Dertlinin dermanıdır
Mü'minin imanıdır
La ilahe illallah ...
Zikrcylcdiğin zaman
C�vap verir Hak hemen
Gi)nülde koınaz güınan
Uı W'the illallah ...
:WiişkiJler asan olur
Nice bir ihsan olur
Zikreden insan olur
Uı Wihe lllallah . . .
Kalpten gamı def'edeı·
Zikredcni ref'eder
Hakka iletir gider
La ilahe Hlallah ...
Tevhidc gel tevhide
Tevhid m1rı nur ede
Gönlünü ınesr(ır ede
La ilahe illallah ...
Tcvhid min nur eder
Harabı marnur eder
Rizayı Hakka gider
La ilahe illallah ...
Tcvhidde kemal vardır
Aşıka cemal vardır
Faniye zeval vardır
La ilahe illallah ...
Tevhid eder dilleri
Nur olur gönülleri
Şakıdır bülbülleri
La ilahe illallah .••
Gafletten bidar olur
Vasıl-ı-didar olur
Zikreden Hakkı bulur
La ilahe illallah ...
Kenar durma öyle gel
Hak kelamın söyle gel
Zikrullah:ı şöyle gel
La ilahe illallah ...
Gece gündüz tesbih et
Gönlünü Hakka ilet
Ger dilersen mağfiret
U ilahe Ulallah ...
Zikr�t dağla taş ile
Bu günahkar baş ile
Dolsun gözün yaş ile
ı.a ilahe illallah ...
Ayakta dur zikreyle
Otur Hakkı fikreyle
Her nefeste şükreyle
La ilahe illallah ...
- 45 -
Melekut tevhid eder
Mahlukat tahmid eder
İ n s-u-cin ternci d eder
La ilahe illallah ...
Tevhid eden dilleri
Nur olur gönülleri
Şol cennetin gülleri
LA ilihe illiilah ...
Dervişlerln ilk verdi
Gönlü Hakka çevirdi
Zakiri sevindirdi
La ila he illailah o o o
GafH olma erenler
Hakka ğönül verenler
Hakikati görenler
La ilah e illailah o o •
Ölmeden önce ölür
Hak ile bile yürür
Cemal-i Hakkı görür
Li ilahe illailah o o o
Ateşi gülzar eder
Şeytanı bizar eder
Vasıl-ı didar eder
Li ilah e illaUah o o o
Ak olur hep karalar
Merhem bulur yaralar
Sır perdesin aralar
La ilah e illailah o o •
Evliyanın yüzleri
Nur-u-Haktır özleri
Daim budur sözleri
La ilah e illailah o o o
Meleklerdir tanıklar
Vuslat bulur yanıklar
Zikreder uyanıklar
La ilihe iiWiah .•.
Sivadan uryan olur
Sinesi püryan olur
Didesi giryan olur
La ilihe illallah ...
Vahdet meyinden içer
Ölmeden evvel göçer
Cennet hullesin biçer
La ilah e illailah ...
Cebrail'le Mikail
Tevhid eder iyi bil
Gece gündüz söylegil
La ilahe illclllah ...
Üçler yediler kırklar
Baş eğdi bütün ırklar
Kalktı aradan farklar
ı.a ilahe iliallah ...
Müfettih-el-ebvaptır
Her harfi bin sevaptır
Bu en güzel cevaptır
La ilah e iliallah ...
- 46-
Zakirin-i-zakirat
Budur dervişe hayat
Tcvhidle bula necat
ı.a Uihe illallah ...
Affolur dört bin günah
Hak olur kula penah
Med ile oku gümrah
La ilahe illallah ...
Yetmiş bin tevhid eden
İmanın tecdid eden
Azabı teb'id eden
La ililıe Ulaiiah ...
CERRAHi 'dir adımız
Vuslattır muradımız
Zikı-imiz inşadımız
u ilahe iliallah ...
NUREDDİN'dir ulumuz
Zikr-i-Haktır dolumuz
Arştan öte yolum�ız
La ilahe illallah ...
Başıma devlet budur
Devrişe haslet budur
AŞKİ 'ye vuslat budur
La ilihe illallah ...
i R $ A D
i K iNCi DERS
MÜNDE R E CAT :
Hazreti Muhammed Aleyhisselamın şam hakkında Kur'
an-ı Kerim'in bazı ayetlerinin meali, Nutk-ı Hazreti Nasuhi, Peygamberimizin bazı isimleri ve hassaları, Hilye-i
evsaf-ı Muhammed Aleyhisselam. Ahlak-ı Muhammediyeden bir nebze ve muhabbet-i Muhammediye. Bir yahudi halıamın İslamiyeti kabulü ve Hazreti Halıbab'ın kıssaları ile Efendimizin veda haccında irad huyurdukları
Hutbe-i Şerife'den bahseder.
� , \
- 49 -
.--- � \ \ 1 o ıll 1 �)
.., \ �,
1 ".,:1-j \ � .....___ __________ :_:_J
.. ,., -
Hamdü sena.Iar, bütün ibadetler ve taatlar Allah'a malısustur. O Allah ki her şeyin halıkı ve malikidir. Herşey ona dönecektir. SahH-ü selam ol nebii ahir zamana ki son Peygamber
ve Hakkın son habercisidir. Aline ve eviadına ve ezvacına ve
ahbabına ve ensarına ve eshabına ve kıyamet gününe kadar
onu sevenlere ve seveceklere selam olsun. Amin.
Ey hak yolcusul Allahü tealfı Kur'an-ı kerimde buyurdu:
\ t J� } ) " / ' -": � .. e ' o : \ \ ': ) � ·>
j�\�j� -::u\.)� �· ��)'
..,
' k •
' "" · k •..r
.....J / '}} )."":},.. \'" ; • • o� • • • ',.
-� \:.:J
.).) ,_u-ot..U ) • j ) _p �)
.. 1
«Kul in küntüm tuhibbuna l lahe fettı�biüni yuhbibkümullahü ve yağfir leküm zünubeküm va l lahu gafürünr.Shlym.»
Al-i lmran - 31
«Habibim; kullarıma söyle: Eğer, beni seviyorlarsa sana
tabi olsunlar ki ben de onları seveyim, günahlarını affedeyiın.
Muhakkak ki ben merhametliyim, bağışlayıcığırn.»
Evvelu ma halaka l lahu nOrT
Peygamberimiz hadisi şeriflerinde: « İlk evvel ADah benim
nürumu halk etti. » (Hadis-i Şerif meali).
Hazreti MUHAMMED aleyhisselam.
(Sallallahü teala aleyhi ve sellem).
Mahbubu huda, Şefii rfızi cezadır. Melcei fukaradır. Bütün alemiere nüru evvel, ba'sı sonradır. Enbiya ve rüsulün yani bütün Peygamberlerin seıveri, evliyanın ve asfiyanın rehbell'fld, CIIt 1 - F : 4
50 -
ri, insanların ve görünmeyen kuvvetlerin Peygamberidir. Allabu teala, onu kendi nurundan halk eylemiş , nuru her şeyden
evvel yaratılmış, ba'sı ise cemi enbiyadan sonradır. Ahir zaman
nebisidir. Kendisinden sonra ne nebi, ne de resul gelir, son Peygamberdir, Hatemül enbiyadır. Son kitab olan Kur'an-ı Kerim
ona nazil olmuştur.
İsmi güzel, cismi güzel, nesli güzel, sözü güzel, yüzü güzeldir. Va'dinde sadık, sözü hakkı natıktır. Arş-ı ala onun ayağı
tozu ile iftihar eder. Cebrail gibi bir melek ona hizmet etmek
şerefine nail olmak için hakka binlerce sene ibadet etmiştir.
Adem aleyhisselamın tövbesinin kabulü, duasında onun hürınetine afvını istediği için mağfirete nail olmuş , İbrahim Halil
onun nurunu harnil olduğu için nar-ı Nemrud nura kalb olmuştur.
Cismi nurdur. Gölgesi yere düşmez. Bütün enbiya onun
ümmeti olmağı Haktan temenni etmiştir. Hepsi cihana geleceğini müjdelemişlerdir. Gökler onun kudumuyla nurlanmış, yer
onun vücudu ile iftihar etmiştir.
İsmi şerifi yerde Muhammed aleyhisselam, gökte Ahmed
aleyhisselamdır. Malışer günü ise, Mahmud ismi şerifi ile yad
ol unacaktır.
Allahü teala ona hiç ismi ile hitap etmeyip: (Ey Resulüm,
ey Kulum, ey Nebim) diye hitap eylemiş, kendi isimleriyle isimlendirmiş, Rauf, Rahim, Aziz, Nur diye kitab-ı kerimde beyan
eylemiştir. Yine Kur'an-ı Kerimde:
1Ve ma erselnake illa rahmeten Iii alemiyn.•
cc Ey sevgilim; ben seni aleıniere rahmet olarak gönderdim.»
Hadis-i Kudside de :
«Bütün malılukatı senin hünnetine halk ettim.» buyurmuştur. Hidayete erişen kimse mü'min olup seni gördü. İki cihanda selamet ve hidayet buldu. Hidayete erişmeyen kimse ise,
sana baktı, seni göremedi. Yalnız dünyada gezip, yiyip içip sılıhat ve servet, afiyet buldu. Bunlann cümlesi senin hürmetin-
- 51 -
den, senin aleme rahmet olduğundandır. Arş ve kürsi, yerler
Ye gökler, içlerinde bulunan malıluklar ve bunların cümlesinin
bilkatleri ve nimet bulmaları hep senin hürınetindendir. Buraya münasip görülen: Nutk-ı Hazreti Nasuhi-i Üsküdari (Allah
sırrını takdis etsin) Resulullaha layık olan nimetleri beyideriyle beyan eyliyor. Teberrüken kitabımıza dcrceyleyip risalemizi
süsledik. Ezberle:
NA'T-İ HAZRET-İ PEYGAMBERi
Eyleyen uşşakı şeyda daima
Tal'atındır ya Resulallah senin
Derd ile ah ettiren subh ü mesa
Hasretindir ya Resulallah senin.
Rüz ü şeb kanm benim efgan iden
Nar-ı hasretle dilim suzan iden
Dembedem bu gözlerim giryan iden
Firkatindir ya Resulallah senin.
Esfiyanın gördüğü lutf-ı Huda
Evliyanın sürdüğü zevk ü sefa
Enbiyanın bulduğu rıfat şeha
Devletindir ya Resulallah senin.
Merhamet kıl ben garip avareye
Mücrinıem, rahm eyle yüzü kareye
Şefkat itmek bi-kes ü biçareye
Adetindir ya Resulallah senin.
Ey şefi-ül müznibin nur-i ehad
Bir garibindir Nasuhi kıl meded
Bab-ı-lütfundan kerem kıl itme red
Ümmetindir ya ResUlallah senin .
. Aşağıdaki Hadis-i Kudsinin meali buna delalet eder:
-;il --.r---- ... ... ... - t:.ı:tj�l Z: \\ .... 1..:ı --:-_\ ..r-.J�-�
\&� �,, -x� ,.f� Y--JJ � - .. ı..s:
8 �\�_;J.<\1 ��) ��)
eleviilke levilke lemA halaktül eflllk.t
«Resulüm, Ya Muhammed aleyhisselam. Eğer, sen olma-
- 52 -
saydm bu clhanı halk etmczdinh diyor. Diğer bir ayette: (Ey
insanlar, muhakkak ki Resfılü Aziz geldi.) Diğer bir ayetinde:
(Kim ki Resülüme itaat etti, muhakkak bana itaat etti) diyor.
Başka bir ayetinde: (Habibim! Senin mübarek ismlnl ve evsafı
ceınilini yükselttim.) Yine bir ayette:
\. / / ..,._ � / /,.-o -
:. \�\\ � ��
..., / o ' /
--'�0��,._;\_!: =>'l\J\.:.L-) �j.
. /
,.,., ,./ / ./ .... :: ...- ' ....- ./ 0 �-�t� ... u ��� _i:;
1
(Ben aziınüşşan ancak seni kaffel nas'a, yani insanlara müjdeci ve korkutucu gönderdim) buyurdu.
İnsanları cennet ile müjdeler, inanmayan inatçı zalimleri
nar ile korkutur. Diğer bir ayette: (Habibim Ahmed. Onlara
söyle, yani kullara bildir, de ki, eğer siz Allahı seviyorsanız bana tabi olunuz ki Allah da sizi sevsin, günahlannızı ba�şlasın.
Allah bağışlayıcı, rahmet sahibidir.) Diğer bir ayette: (Sana blat eden ancak bana biat etti.) Diğer bir ayette: (Senin rlsaletine
benim şehadetim kafidir.) Yine diğer bir ayette: (Muhakkak size rabbinizden nur geldi) buyuruyor.
Hak teala, Nur-u Muhammediyeyi halk ettiği zaman, halk
olan nur: « LA İLAHE İLLALLAH» deyince Allahu teala bu hitaba cevaben: « MUHAMMEDÜN RESÜLÜLLAH » dedi. Bu iki
kelam:
(LA iLAHE İLLALLAH MUHAMMEDÜN RESÜLÜLLAH)
kelime-i tevhid oldu. Kelime-i Münciye oldu. Allahü teala şöyle
buyurup: « Kullarımdan bir kimse, bu kelimeyi lisanen söyler,
kalbi ile de tasdik ederse, Zat-ı ecellialama kasem ederim ki, bu
sözü söyleyen kulumu narcia ebedi bırakmam» dedi.
Diğer bir ayetinde: uBedlrde düşmana karşı bir avuç toprak attığında sen atınadın, ben attım» buyurdu. Bedir muharebesinde efendimiz yerden bir avuç toprak alıp düşmanın üzerine atmıştı. Mucize olarak bu atılan topraklar bütün düşmanların gözüne isabet etmişti . Cenab-ı Hak, Resulünün eliyle bu toprakları kendi attığını beyan ediyor. Diğer bir ayette:
- 53 -
a innai lahe ve nıelai ketehu yussa i iCıne a lennebiyyi ya eyyijhelleziyne anıana sallü
alevhi vesellimü t esl iyma . >l
Ahzab - 56
(Muhakkak ki ben Allah, meleklerimle berab�r, habibime
salat ediyorum. Ey beni taıııyıp iman edenler! Sizler de habibiın üzere salat ediniz.) buyuruyor. Bu ayetlerc ve hadisi kudsiye mürnasil nice ayet ve hadisler vardır ki Hazreti Resulü
Ekremin medhü senasma delalet eder.
Bir gün ashabın kibarından bir zat Resılle sordu: (Ya Re·
sulallah, siz ne vakitten beri nebisiniz.) Resulü Ekrem efendimiz: (Adem nebi, su ile toprak arasında iken beıı nebi id.im)
buyurdular.
Ey aşıkı sadık! Bu ayetlerden ve hadislerden di.işünerek
hisse almak lazımdır. Bir gün yine efendimiz, bütün kainatın
efendisi, Hazreti Ömer radıyallahu anh efendimize: (Beni ne
kadar seversin ya Ömer?) diye buyurdu. Hazreti Ömer radıyallahu anh cevabında: (Ya Resulallah, seni her şeyden fazla scverim, fakat nefsimi senden fazla severim.) deyince, (Vallahi ya
Ömer, sen kamil mü'min olamadın) cevabını verdi: Hazreti Ömer bu söz üstüne ağlayarak: (Ya Resulallah seni şimdi, nefsimden de ziyade seviyorum) dedi. O zaman Rcsulullah:
(Şimdi mü'mini kamil oldun ya Ömer) buyurdular. Demek Resülü her şeyden fazla, nefsimizden fazla sevmedikçe kamil imana nail olamayacağımız bu hadis ile sabit oldu.
Bir gün bir arabi gelerek: (Ya Resulallah, kıyamet ne zamandır?) diye sual etti. Efendimiz bu sualc karşı: (Ey arabi;
o bir emri mukarrerdir. Ne vakit olsa olacaktır. Sen o gün için
ne hazırladın?) buyurdu. Ara bi: (Ya Resulallah hiç bir hazırlığım yoktur, ama Allahı ve seni severim.) dedi. Hazreti Peygamber buyurdular ki:
(Bu sözde sadık isen sevdiğin ile berabersin.) Enes ibn-i
.l\E1lik radıyal lahu anh buyurdular: Arabi i le Peygamber aley-
- 54 -
hisselamın bu muhaveresine sevindiğimiz gibi hiç bir şeye scvinmedik. Zira Hazreti Resfılü ve Ciharyarı her şeyden ziyade
severdik. Bir gün görmesek (Acaba nereye gittiler ve ncrededirler?) derdik. Hatırımıza şu gelirdi: (Bu zevatı ali kadirler,
ahirette funal-i saliha ve fadıla ile derecatı aliyata vasıl olacaklarından, biz de aşağı derecelerde kalıp, bunların cemalinden
uzak kalırız diye endişe içindeydik. Bu hadise ile malum oldu
ki, amalde onların mertchesinde olmasak dahi, onlara muhabbetimizin ahirette bizleri onlar ile haşredeceğini gösterdi. 'Öyle ise, bu sözlerden hisse alıp Resulü sevelim. Seven sevdiğinin
yolundan gider. Seven sevdiği ile beraberdir.
Sevmek zorla olmaz. Zira, muhabbet irade-i cüz'iyede değildir. İrade-i külliyededir. Ne yapalım ki; bu muhabbete eri
şelim? Allahın emirlerine ittiba, Resul ün sünnetine iktida edersek kalbirnize muhabbet tohumunu ekeriz. Sonra, o tohum
meyva verir. Kalbimizde tulfı eder. Allah kalbirnizi Muhammed
aleyhisselama meyil ettirir. Muhabbet ve meveddet zuhur eder,
öyle bir hal alır ki onu her şeyimizden, nefsimizden de ziyade
severek imanı kamile nail oluruz. Yarabbi! Bizim kalbirnizi muhabbeti Muhammediyye ile tezyin eyle. Bizi ondan dünya ve
ahirette ayırma. Amin.
Ömer ibn-i Hattab radiyallahu anh, Efendimizden şu mealde bir hadis rivayet ettiler:
Efendimiz şöyle buyurdu diyor. Allah tealanın, öyle kulları vardır ki bunlar peygamber ve şehid değildir. Lakin kıyamet
gününde enbiya ve şüheda, bu zevatın yakınında olmayı isterler. Bu hadiseye karşı eshab-ı Resul dedi ki: (Ya Resulallah. Ne
amel ile bu mertebeye eriştiler? Biz de yapalım bu mertebeye
erişelim.) Bu soruya karşı Hazreti Nebi buyurdu:
Bu zevat bir kavimdir ki hısıın değil iken birbirleriyle Al·
lah için sevişirler, birbirleriyle menfaat mukalıili sevişmezler.
Ancak Allah rızası için sevişider. Allah hakkı için onların yüzleri ziyade nuriudur ve onlar nurdan minherler üzerindedir.
Mahşerde halk endişe ve korkuya düştüğü vakit onlar düşmezler. Diğer halk malızun olsa onlar olmazlar, dedi ve şu ayeti
okudu: «Ey Allahın dostları, agah olunuz. Onlar için korku ve
mahzuniyet yoktur . »
- ss -
«Eia inne evliyil Allah 111 havfun alayhim ve lll hüm yahzenun.»
Yunus - 62
Meali kerimi: «Haberiniz olsun ki Allahın dostları (velileri) için asla korku yoktur o Onlar malızun da olmazlar o Kendilerine bir zarar erişmeyip, korkmadıkları gibi istekleri geri çevrilmez ve böylece mahzuniyete de uğramazlaro))
Ey aşıkı sadık! İşte, biz Allah Resulünü ve ashabını Allah
için seviyoruz, sevelim. Hısımlığımız olmadığı halde ashabını
seviyoruz, se\·elim. Bu ali makamlara bu muhabbetimizle erişeceğiz. Bu hadis-i şeriften anlaşılıyor ki iki kimse Allah için
birbirini sevse, bu makama nail olur. Ya Nebi aleyhisselamı ve
ehli beytini ve eviadını ve eshabını severse ne ali mertebeye ulaşacağını senin izan ve irfanına bırakıyorum.
Resuluilah efendimizin bazı isimlerini teberrüken bu risaleye kaydedeceğim ki, bu isimler risalemizi süsler, nurlandırır.
Sözlerimize, özlerimize, gözlerimize nur, kalbirnize sürur verir.
EFENDİMİZiN İSiMLERİ
Ey Hak yolcusu! Ey cemale talip, ey cennete ragıp! Resul
aleyhisselamın isimleri iki bin yirmi adettir. Meşhur isimleri
ikiyüzbirdir. İsınin çok olması, müsemmanın makbuliyeti ve
mergf.ıbiyetine delalet eder. Kütübü semaviyenin hepsinde ismi
ve evsafı şerifleri zikr olunmuştur. İncilde İsa aleyhisselam:
fVe iz kale l ysebnü . Meryeme y11 beni israiyla inniy Rasulül lahi i leyküm müsaddikan
t ima beyne yedeyye minettevrati va mübeşşiren biresu lin ye"tiy min ba'diy ismuhu Ahrnedu Felammll ca'ehüm bil-beyyinati Kalü haza s ihrun mübiyn.J Saff - 6
- 56 -
Manayı münifi: Hani, Meryem oğlu İsa: (Ey İsrail oAı.dla·
rı! Ben, evvelce naztl olan Tevrat'ı tasdik ve benden sonra gelecek Ahmed isimli Nebiyt müjdelemek üzere gönderilmiş Allah'
ın resulüyüm.) demişti. Vaktaki, Muhammed aleyhisselfun onlara apaçık mucize getirince onlar, bu mucizelere sihirdir dediler.
Kendi Resfıllerinin müjdeleyip geleceğini bildirdiği Resfılürriüz
Muhammed aleyhisselama inanmadılar.
Tevratta olduğu gibi Zebur'da ve diğer suhuflarda da ismi
şerifleri mevcuttur.
Adem aleyhisselam, lihikmetillah memnu ağaçtan y iyince, cennetten çıkarıldı ve 300 sene:
« Kala Rabbana zalemnA enfüsenA ve in lem tağfirlenA ve terhamnll lenekünenne
minel-hllsiriyn.t A'raf - 23
t<Ya Rabbena, yani ey bizim Allahunız. Biz nefsimize zulmeyledik. Sana karşı bizden zelle zuhur etti. Eğer, sen bize rahm
edip bizi affetmezsen, biz büsranda kalmışlardan oluruz•)
diyerek gözyaşı döküp feryad figan ile tövbe, istiğfar ederek
yalvardı. Böylece gece gündüz demeyip nedamet eyledi. Bir gün
tesbihi istiğfarında: «Yarabbi! Harnil olduAum nur-u Muhammed hürnıetine bizi af eyle)) diye inlediğinde, merhameti ilahi
cfışu huruşa gelip: «Ya Adem, Muhammed'in hürmetine seni ve
eşini affeyledim. Benim indimde Muhammedin mevkii sana ne
öğretti ?)) deyince, «Yarabbi! Beni yaratıp, bana ruh verince gözümü açtım ki senin ismi şerifin ile Muhammedln ismini cennetin her yerinde müşahede ettim ve hildirn ki mevcudat onun
için yaratıldı. Onun için suçlular bağışlanacak,)) dedi. Allah eelle hazretleri: «Ya Adem, bir kimsenin denizierin katresi, güneşin zerresi kadar günahı olsa, Muhammed hürmetine benden
afüv taleb etse, affederim. Hem, ya Adem seni cennetten çıkardım. Onun ümmetini cennete koyup bir daha çıkarmam. Bir
kimse bana ibadet eylese, ibadeti yerden semaya kadar olsa,
Dahibirn Muhammed'e içinde muhabbet yok ise, o ibadeti kabul etmem,)) buyurdu.
- 57 -
Ey hak kardeşi!
Adem nebi bir hata için üçyüz sene ağladı. Biz ise her gün
yüzlerce günah işiiyoruz da bir kere olsun suçumuzu hatırlayarak bir katre gözyaşı dökmüyoruz. Allahtan affımızı istemiyonız.
Nemize güveniyoruz? Bu günah, bu isyan ile halimiz ne
olacak? Bir düşündük mü? Bu isyan sebebi ile, ya imansız olarak göçersek halimiz ne olur? Ya ahiretimiz harap olursa? Ya
cehenneme atılırsak, o korkunç azaba nasıl tahammül ederiz?
İnsan harnarnda bile bir kaç saat kalsa, o sıcağa tahammül edemiyor. Nerede kaldı, cehennemin ateşine tahammül Ye sabır cyleyebilsin.
Bir düşünelim de, Allah bizi hesaba çekmeden, biz kendimizi hesaba çekelim. Yaptığımız fenalıklara, günahlara tövbekar olup «Ah» edelim.
Bir günaha bin gün AH etmek gerek.
Bin günah ettim Yarab, bir gün AH etmedim.
Gelin suçlarımız için istiğfar edelim, ağlayalım. Ağlayamıyorsak ağlayamadığımıza ağlayalım.
Semavi kitapların hepsinde, Efendimizin ismi ve evsafı
var demiştim. Aşağıdaki hikayeyi ibretle oku:
H iKA YE
Efendimiz zamanında, Şam'da; o asrın nadir yetiştirdiği
Yahudi ülemasından alim bir haham var idi. Bin sure ve her bir
suresi bin ayetten ibaret, Hazreti Musa'ya nazil olan Tevratı şerifi bir cumartesi günü mabetierinde okurken, Tevrat'ın dört
yerinde Efendimizin evsafı cemilelerini ve medhi senasım okuduktan sonra, Efendimize hasedinden, hiyanetinden ve düşmanlığından, Efendimizin nam-u nişanını görmemek için mezkfır sahifeleri yırtıp çıkardı. Ertesi hafta, aynı gün aynı Tevrat ı
şerifi okurken Tevratın sekiz yerinde Efendimizin medhü senasını gördü. Yine aynı sahifeleri dahi yerinden söküp yırttı.
Üçüncü hafta Tevratı okurken, Cenabı Hakkın habibi edibini
oniki yerinde övdüğünü görünce tefekküre varıp insafa geldi. O
anda kalbi nur-u Muhammediye ile dolup, iman şfılesi kalbin·
de yanınağa başladı. Diğer bir hahama: (Medine şehri ne taraf
- 58 -
tadır? Bana yolunu tarif eder misin?) dedi. Diğer haham: (Aman
ne yapıyorsun? O şehre sakın gitme. Orada bir sihirbaz vardır)
dedi. (Sihri ile alemi kendine bendetmiştir. Korkarım ki seni
de sihri ile celb ve tesbir etmesin) dedi. Kalbine nur-u kerameti
Ahmediye tulu eden: « Sus. Haltetme. İşler senin dediğin gibi
değildir. )) diyerek Medine yolunu başka bir zattan öğrenip, kalbi aşkı Muhammedi ile yanarak, gözlerinden yaşlar dökerek,
yemeyi ve İçıneyi unutarak tarik-i hidayete revan oldu.
Medine şehrinc geldiği vakit, güzellikte birazcık Efendimize benzeyen Selmani Farisi'ye rastgeldi. (Ey efendi; ben ga:ribim. Ben mahbubu Huda, şefii riızi ceza, Melce-i fukara olan
ahir zaman nebisine götürür müsün?) diye rica etti. Selmani
Farisi radiyalahu anh, (Merhaba. Gel benimle beraber) diyerek
alıp Ravza-i Şerife doğru götürdü. Halbuki Efendimiz alemi cemale gideli dört gün olmuştu. Medine matem içinde idi. Selman bu haberi o zata bildirmemiş, gözlerinden yaşlar döküyor
id i . O zat da aşkı Muhammed ile ağlıyordu. Her ikisi ağlıyarak
ravza-i pake vardılar. Selmanı Farisi: (Ey aşıkı cemali Muhammcdi. O senin didarını özleyip görmek için geldiğin zat ki, Hab ibi Mevla Hazreti Muhammed Mustafa bundan dört gün evvel Allahın emriyle dar ül ahirete göç edip vasıl-ı firdevsi ala
oldular. Bizleri öksüz ve yetim bıraktılar) deyince ihtida eden
zat malızun mükedder feryadı figan ile: (Ey efendi onu nasib
olup göremedim. Sen gördün mü? Meclisinde oturdun mu? Mübarek sesini işittin mi?) dedi. Selman: (Evet onun cemalini
gördüm, meclisi şerifinde oturdum, ben onun ehli beytindenim) diyerek kabri Resılle vardılar. Orada bulunan eshab ile
feryadı figan ederek kabri nebiye salatü selam ettiler. Şamdan
gelen o zatı muhterem: (Ey nas içinizde nebiyy-i ahir zemana
akraba olan kimse yok mudur?) dedikte. İmaını Ali, (Ben onun
chli beytindenim. Emınisi eğluyum, vasisiyim, kerime-i muhteremleri hala benim tahtı nikahımdadır) cevabını verdi. O zat:
(Ey resulüllahın yakini. Bana ol Habib-i Hudanın evsaf-ı şerife
,.e ahlaki hamidelerinden bazılarını haber ver.) Hazreti Ali dahi gördüğü ve bildiği veçhile kendisine bir parça evsafı Resulden haber vermesi üzerine ol zat dahi başından geçen macerayı haber verip: (V allahi ve Billahi işte benim Tevratı şerifin yir-
- 59 -
mi dört yerinde ınedhini gördüğüm nebiyyi ahir zaman Hazreti Muhammed Mustafa şeksiz şüphesiz budur) dedikten sonra,
(Sizden rica ederim. Acaba bu Resfılü Hudanın mübarek vücudu şeriflerini mesh eyleyen elbiseleri yok mudur? Onu koklayayım. Hiç olmazsa kokusunu ondan duyayım) dedikte, İmaını
Ali: (Ya Selman. Evden Resfılün mübarek bırkasını al da getir)
dedi. Selman, efendimizin hırkasırp alıp ravzaya getirdi. Eba
Bekir, Ömer, Osman, Ali rıdvanullah aleyhim ecnıain hazretleri Hırka-i saadeti sıra ile alıp yüzlerine, gözlerine sürerek ahı
figan eylediler ve hırka-i mübareki o merd-i aşıkın hidayete
eren başına vaz' eylediler. O dahi hırka-i mübareki alıp yüzüne
ve gözüne sürüp, kabri Restıle karşı durup şehadet parmağını
kaldırarak:
«Eşhedü en la ilahe illailah ve eşhedü enne Muhammeden
Resulüllah» parmağı ile kabri resulü gösterip, (Sahib-i hazel
kabr) demesiyle şiddetle ağlamağa başladı. Ahu enin ile: (Yarab. Sen büyüksün, Erhamer rahimsin. Eğer benim sana ve habibi ekremine olan imanımı ve tasdikimi kabul buyurdun ise
bu kulunu bundan böyle yaşatma. Habibi Ekremin kabri şerifi huzurunda ruhumu kabz eyle) der demez, bir kere ALLAH
deyip hemen secdeye vardı. Bir de baktılar ki ruhu Cennete
vasıl olmuş. Rahimehullah.
İşte kardeşler! Efendimizin ismi ve e\'safı bütün ilahi kitaplarda vardır. Hazreti Muhammedin cismi şerifi bütün malılukatın ve mevcudatın en efdali, en ekmeli ve en eşrefidir. En
meşhur ismi Muhammed sallallahü aleyhi ve sellemdir. Bu isimden sonra meşhur olan ismi şerifi Ahmed sallallahü alcyhi \'e
sellemdir. Zira, Muhammedin manası çok çok hamd ve medh
olunmuş demektir. Çünkü Allahü teala kendi ismi ile beraber
z ikrettiği için Hazreti Ademden, Hazreti Fahri Aleme kadar bütün nebiler Ye restıller ve salihler lisanında ve kitaplarında ve
melaikelerin lisanında devran edilmesiyle Resfılü Ekreme medbu sena çok olup ve olacağından ezelde MUHAMMED tesmiye
edip bütün mevcudatı nur-u nübüvvetinden halk buyurdu. Arş'
ta ve Cennette:
(LA İLAHE İLLALLAH MUHAMMEDÜN RESÜLÜLLAH)
kelime-i tayyibesini yazdı. Semavi kitaplarda habibini Muham-
- 60 -
med ve Ahmed isimleriyle yad etti. Ahmed'in manası çok hamdü sena edici demekti:-. Kur'anda Muhammed, İncilde Ahmed
i simlerini beyan etti. Resulü Ekreme tazim için Adernden Pcygamberimize gelinceye dek ne bir nebiye, ne bir veliye ve ne
de bir mü'mine Muhammed ismi şerifi konmamıştır.
Resuluilah dünyaya teşrif buyurduklarında, zaifül kalb
olanlar Resulü hakkında şüpheye düşmesinler diye Resulden
evvel böyle bir Peygamber geldi g�çti dememeleri için Resulü
Ekremden evvel Muhammed isminde kimse gelmemiştir.
Hatta geçenlerde dünyada en çok anılan isim hangi isimdir diye anket açılmış, en çok zikrolunan «MUHAMMED» ism i
olduğu ilan olunmuştur.
Meşhur isimlerinden birkaç ismi şerifi:
Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem
Ahmed sallallahu aleyhi ve sellem
Mahmud sallallahu aleyhi ve sellem
Hamid sallallahu aleyhi ve sellem
Ahyed sallallahu aleyhi ve sellem
Vahid sallallahu aleyhi ve sellem
Mahin sallallahu aleyhi ve sellem
Haşirin sallallahu aleyhi ve sellem
Akibün sallallahu aleyhi ve sellem
Taha sallallahu aleyhi ve sellem
Yasin sallallahu aleyhi ve sellem
Tahir sallallahu aleyhi ve sellem
Diğer ismi şeriflerini öğrenmek isteyen Aşık (Delail-i Hayrat) kitabına baksın. İ smi şeriflerinin manalarını ve bassahırını öğrenmek isteyenler de (Delail Şerhi - Kara Davud) namındaki kitaba baksınlar.
Ahmed ve Muhammed isimlerinin bazı hassalarını sizlere
beyan edeyim:
Yarın kıyamet gününde, isimleri Ahmed n! Muhammed
olanların bu isimlerine binaen affa nail olacakları beyan olunmuştur. Yine Ahmed ve Muhammed isimli kimselere, bu isimlerinden ötürü hürmet etmemiz vacibattandır. Bir meclise Ahmed ve Muhammed isimli kimseler geldiği vakit de, onları mec·
- 61 -
l isin en mutena yerine geçirip izzet ve ikram etmemiz lazımdır.
� . . Dini_?lizce, hiçl;>i: mü'
.
mi!le
.
se b ve �üfür etm�� layık de
gıldır. Bahusus bu ısımlerı hamıl olan kımselere, ısırolerinden
ötü� saygı gösterip hiçbir ağır söz söylememek lazımdır.
Islam tarihinde : Abdullah İbn-i Zübeyr narnındaki halifenin derisi yüzülüp idam edilmişti. Buna sebep, Hazreti Ali'
nin eviadı Muhammed Hanefi hazretlerini seb ve şetim eyleyip hapsetmesinden dolayı Allah Haccac-ı Zalimi başına musanat etmiştir .
. Başına gelen felaketin bu isme saygısızlığından olduğunu, Islam alimlerinden bazıları beyan buyurdular.
Sen de erkek eviadının ismini Ahmed ve Muhammed koy.
Bu şerefli isimlerle eviadını şereflendir. Ne kadar güzeldir ki,
şanlı ordumuza Mehmetçİk ismi verilmiştir.
Bu şerefi e ne kadar öğünsek ve iftihar etse k azdır. Zira
Cenab-ı Hakkın sevdiği isimlerdendir.
MÜBAREK HİLYE-1 ŞERlFLERl
( 1\lübarek evsafları)
Hazreti Esedullah Ali ibn-i Ebi Talib kerremallahu veçhe
ile onbeş sahabe rivayet eyleyip tarif ettiler :
Resfılü mücteba 1\luhammed 1\lustafa
Sallallahü aleyhi ve sellem hazretleri
Hılkatçe ve ahlakça insan oğullarının ekmeli idi. Bütün
enbiya-i izam aleyhimüssalatü vesselam, tamül aza ve güzel
yüzlü olup, Rabibi Hfıda onların en güzeli idi. Cism-i paki güzel, her azası mütenasip, endamı gayet matbu. Alnı, göğsü
ve avuçları ve iki omuzunun arası geniş idi. Boynu uzun v2
mevzun ve gümüş gibi saf. Omuzları ve pazuları, baldırları iri
ve kalın, bilekleri uzun. Parmakları uzunca, elleri ve parmakları kalınca idi. Mübarek karnı göğsü ile beraber olup şişman
değil idi . Ayaklarının altı çukur olup düz değildi. Uzuna yakın
orta boylu, iri gövdeli, güçlü kuvvetli idi. Ne zayıf, ne semiz.
Belki i kisi ortası sıkı etli idi. Mübarek cildi ise ipekten yumuşak idi. Kemali itidal üzere büyük başlı, hilal kaşlı, çekme
burunlu. Az değirmi çehreli ve söbüce yüzlü idi. Şişmaıı yüzlü,
yumru yanaklı değildi.
- 62 -
İki kaşının arası açık ve fakat kaşlar birbirine karip idi.
Çatık kaşlı değil idi ve iki kaşının arasında bir damar var idi
ki kızdığı vakit kabarıp görünür idi. Kirpikleri uzun, gözleri
kara ve güzel, büyücek idi. Gözlerinin akında az kırmızılık Yar
idi. Rengi ezher idi. Yani ne kireç gibi beyaz ne de kara yağız.
Belki ikisi ortası ve gül gibi kırmızıya mail beyaz ve nurani ve
berrak olup mübarek yüzünde nur lernaan eder idi . Dişleri i nci gibi abidar ve tabidar olup, söylerken ön dişlerinden nur saçılır ve gülerken femi saadeti bir latif şimşek gibi ziyalar saçarak açılır idi. Saçlarını uzattığı vakit kulaklarının memelerini
tecavüz ederdi. Sakalı sık ve tam idi. Uzun değil idi ve bir tutamından ziyadesini alırdı. Alemi bakaya rıhlet buyurduklarında saçı ve sakalı henüz ağarmaya başlamış, başında, biraz sakalında yirmi kadar beyaz kıl var idi. Cismi nazif, kokusu latif idi. Koku sürünsün, sürünınesin teni ve teri en güzel kokulardan ala kokardı. Bir kimse onunla musafaha etse bütün gün
anın rayiha-i tayyibesini duyardı. Mübarek elile bir çocuğun
başına mesh etse, rayiha-i tayyibesiyle o çocuk sair çocuklar
arasında malum olurdu.
Doğduğu vakit dahi pak ve latif idi ve sünnetli, göbeği kesik olarak doğmuş idi. Hissiyatı, fevkalade kavi idi. Pek uzaktan işitir ve k imsenin göremeyeceği mesafeden görür idi. Ve
her hareketi mutedildi. Bir yere azimetinde acele ve sağa, sola meyl etmeyip kemal-i vakar ile doğru yoluna gider. Fakat
sür'at ve suhulet ile yürürdü. Şöyle ki; adeta yürür gibi görünür, lakin yanında gidenler sür'at ile yürürlükleri halde geri kalırdı. Mübarek yüzünde nur-u melahat, sözünde selaset ve letafet var idi. Lisanında talakat ve fesahat, beyanında fevkalade belagat var idi. Beyhude söz söylemeyip
her kclarnı hikmet ve nasihat idi. Herkesin aklı idrakine göre
söz söylerdi. Güler yüzlü, tatlı sözlü idi. Kimseye fena söz söylemez ve kimseye bed muamele eylemez. Kimsenin sözünü kesmez idi. Mülayim ve mütevazi idi. Haşin ve galiz değildi. Fakat
mehip ve vakur idi. Gülmesi dahi tebessüm idi. Anı ansızın gören kimseyi mehabet alır idi.
Onunla ülfet ve musahabet eyleyen kimse, ona can-ü gönülden aşık ve muhip olurdu. Ehli fadla derecelerine göre ih-
- 63 -
tirarn eylerdi. Akrabasına dahi pek ziyade ikram eylerdi, lakin,
onları kendilerinden efdal olanların üstüne takdim etmezdi.
Ehlibeytine ve eshabına hüsnü muamele ettiği gibi . sair nassa
dahi rıfk ve lutuf ile muamele ederdi. Hizmetkarlarını pek ho�
tutardı. Kendisi ne yer ise onlara yedirir, ne giyerse onlara giydirirdi. Cömert, kerim, şefik ve rahlm, sed ve halim idi. Ahcl-u
vadinde sabit ve sözüne sadık idi. Hüsnü ahlakça \"C aklı zckavctçe cümle nasa faik ve her türlü medhü senaya layık idi. Mccldahı Allah idi. Velhasıl sureti güzel, sireti mükemmel , misli yaradılmamış ve yaradılmayacak bir vücud-i mesut Ye mübarek
idi.
Allahümme salli ve sellim aleyh ve ala alihi ve eshabihi
ecmain.
Ey talibi rızayi ilahi!
Resul aleyhisselamın mübarek şemalini , eshabı kiramın
haber verdiği gibi buraya yazdım. Tekrar ve tekrar oku. Rab:
birniz cümlemize dünyada kabrini ziyaret, alemi manada cemalini, müşahede alemi ahirette şefaatine nail buyursun. Yarın, mahşer günü cümlemizi onun livası altında cem ve haşrcylesin. Amin. Bi-hürmeti seyyidil mürselin.
Peygamber efendimizin Cenabı Hak inelindeki makamına
ait ayetleri ve hadis-i kutsilerin bazılarını size haber verdim.
Bunlar onun hakkındaki makamatı Muhammediyenin bir cüz'
üdür. Resulün isimlerini ve evsafını cemilinden ahlakı Muhammediyesinden bir nebzedir. Onu çok sev, zira dünyamız onunla mamur, ahiretimiz onunla mesrur olur. Kabir denilen ahiretin kapısına vardığımızda, iki melek gelir. Bu meleklere münker ve Nekir isimleri verilir. Bunlar kabre giren mevtaya gelirler ve soru sorarlar: Rabbin kimdir? Dinin hangi dindir? Ahirzaman Peygamberi Hz. Muhammed (S.A.V.) hakkında bilgin
nedir diye sual ederler. Dünyada onu sevdi ise ((o benim sevgili
Peygamberim, Hakkın sevgilisi ve Resulüdür» der ve bu cevabı
verenin kabri Cennet bahçesinden bir bahçe olur. İmanın nuru
ile kabri pür nur olur. Onu sevmek nimetine nail olamayalar,
(Müslümanlar Muhammed Peygamber) derlerdi diye cevap verir. Böyle cevabı alan iki melek o münkir ve münafıkın kabri-
- 64 -
ni ateşle doldururlar. Allah bizi ondan dünyada ve ahirette ayırmasın.
Onu sev, unun sünnetine riayet et. Zira, seven meyus mükeddcr ve mahzun olmaz. Severim diyen ona çok salavat okur.
Zira, kişi sevdiği ile haşr olur. Aşağıdaki kıssayı ibretle oku.
Onu seven, onunla haşr olacağını ayeti celile haber vermektedir.
HiKAYE
Res(ılü Ekremin kölesi Suban radiyallahu anh efendimiz,
Reslulüllahı ziyade severdi. İçinde bir endişe vardı. Ben bir gün
Hazreti Resulü görmesem firakına tahammül edemiyorum.
Yarın malışer günü o nebilerin serveridir. Onun Cennetteki
makamı her halde benden yücedir. Orada ayrı düşersek benim
halim nice olur diyerek sararmış, solmuştu. Resulüllah efendimiz bir gün Suban'ın bu halini gördükte: (Ya Suban hasta mısın? Sararıp soldun) deyince içindeki endişeyi Restile açıp ağladı. Efendimiz de:
((Ve men yuti-:112he verresCı;e fe..ılaike nıa;ı; lez;yne en'amallahü aleyhim m inen-nebiyyine vcssıcdıyk ı yne vJs�ühedai vess al;hiyne ve hasuna ülaıke refi yka za likel fazlu mi nallahi
ve kafa billahi a l iym5 ., Nisa - 69. 70
((Şu muhterem kimseler ki Allah ve Resulüne itaat ettiler.
İşte bunlar Allah tealamn in'am ve ihsan ettiği kimselerle beraberdirler, aynlmazlar . Nebilerle, sıddiklarla, şehidlerle ve
salihlerle beraberdirler. Onlann arkadaşlıkları ne güzeldir. İşte bu, Allahın fazlıdır. Allahın hakkı ile herşeyi bilmesi kafidir,
ona itimat ediniz.» mealincieki ayeti kıraat buyurdular. Demek
ki Allaha ve Peygamberimize itaat edecek olursak, Nebilerden,
sıddiklardan, şehidlerden ve salihlerden kimi seviyorsak beraber olacağız.
- 65 -
Zaten, Resul buyurdu ki: (Kim kimi severse, o kişi sevdi�l
iledir.)
Peygamberleri seversek onlarla beraber oluruz. Zalimleri
seversek zalimlerle beraber oluruz. Öyle ise kardeşim, Allaha
makbul kişileri sevelim, onlarla beraber olalım. Onlar hakkın
cennetinde, zalimler ise hakkın nanndadır.
Mübarek suretinden bahseylemiştik. Biraz da mübarek si·
retinden bahsedelim:
Resfılü Ekrem Efendimiz, kendisine karşı olan eza ve ce-.
falara sabredip, eza ve cefa edenlere çirkin, kabih sözler söylemez idi. Daima affeder, sabırlı ve halim idi. Uhud muharebesinde kafider mübarek dişlerini şehid ettikleri zaman, eshabın bazıları (Yi ResCi.lallah, bu kafirlere beddua eyle) dediklerinde Efendimiz: «Ben alemiere rahmet olarak gönderil·
dim. Beddua için gönderilmedim)) buyurdular ve ilave ettiler
ki: ((Bugün bana karşı harb eden bu zavallılar içinde bana
iman edecek çok kimseler görüyorum. Bunlann evlidlan AJ.
lah dinini şarka, garba yayacaklar. Allah için gaza edeceklerdir)) buyurdu.
Ne büyük görüş ...
Hakikaten de böyle oldu. Uhud'da efendimize karşı harb
edenler, onun dini için canlarını verdiler. Mübarek dişleri kırıldığı vakit şöyle dua ediyordu:
«Yarabbi! Kavmime hidayet ver. Onlar bilmiyorlar)) diyerek gözünden yaş döküyordu. Sallallahu aleyhi ve sellem.
Bir Yahudi karısı efendimizi zehirlernek istedi. Bunu ha-
�
her alan efendimiz, bu kadına ceza etmeyip affeui. Efendimiz
çok cöınertti. Kendilerinden bir şey talep olundu� vakit kimseyi boş çevirmemişti. İsteniten nesne kendisinde bulunmasa
dahi borç alırlar, o kimsenin gönlünü hoş ederlerdi. Herkese
kendi kadrine göre ikram-ı ihsan ederdi. Şeci idi. Muharebelerde katıra biner. Hele Hüneyn harbinde bütün ashab lihikmetin düşmana karşı yüzgeri ettiği zaman, O yalnız başına düşmana hamle etmiŞti. Allahü tea!a Kur'an-ı Keriminde:
lr,Jd, Cilt 1 - F : 5
- 66 -
«EI Ieziyne yub�lligOne risalatillahi ve yahşevnehu ve la yahşevne eha d en i l lallahve
kefa billahi hasiyba . »
Ahzab - 39
Meali k e rimi : «0 peygamberler ki, onlar Allahın buyurduklarını halka tebliğ ederler. Onlar ancak Allahtan korkarlar. Ondan başka hi�bir kimseden korku duymazlar. Allah onlara yardımcıdır ve kafidir. »
Bizim peygamberimiz olan Hz. Muhammed gibi cemi enbiya da Allahtan başka hiçbir şeyden korkmamışlardır ve
korkmazlar.
Habibinin, kendisinden başka hiçbir malıluktan korkmadığını beyan ediyor. Büyüklerle büyük, küçüklerle küçük muamelesi ederdi. Ufak çocuklara iltifat eder, fukaraya zenginden fazla muhabbet gösterirdi. Zayıflara ve garibiere müşfik
ve merhametli idi. Bütün mahlukat-ı ilahiyeye karşı rauf ve
rahim idi. Mütevazi idi. Hasır üstüne oturur, merkebe biner.
evinin yiyeceğini kendi taşırdı. Bazen, toprak üstünde namaz
kıldığı olurdu. Efendimiz fukara ve gayrimüslim olan hastalarm da ziyaretine gidip hal ve hatırıarını sorarlardı. Köle
ve fukara kendisini davet etse, davetlerine icabet ederdi. Buyururlardı ki :
«Her malıluka karşı merhametli olun. Hak da size merhamet etsin.» Hanesinde hizmet eder, ailelerine yardımda bulunur. Hamur yoğurur. Bazen evini süpürür idi. Esvabını diker, koyunlarını sağar, yırtılan elbiselerini yamardı. Kendi
işlerini kendi görürdü. Hizmetçisi ile beraber yemek yer, bazı
işlerde hizmetçisine yardım ederdi. Resulü Ekrem Efendimiz,
bütün insanlardan adil, emin, sıdk-ı bütün idi.
Peygamberliğini izhar emri gelmeden önce müşrikler ona
(Muhammed-ül emin) derlerdi. Velhasıl, ahlak bakımından
huluk-u azimin fevkinde idi. Allah cümlemizi şefaatine nail
buyursun.
- 67 -
Ey aşıkı sadık! Resuluilahı canından ziyade sev. E�habına
ve aline ve ezvacına salatu selam eyle. Mübarek sünnetlerine ittiba et. Ahlakını Resuluilahın ahlakına benzetrneğe sa'yü gayret eyle.
Sünnetine riayet eyleyen, Fahri Alemi sevdiği için sünnete
ittiba eyler. İbn-i Abbas, Resulden rivayet eyledi :
a:Ümmetimin fesadı zamanında, bir kimse sünnetimden
bir sünnetiıne yapışır, onu icra ederse ona verilen ecir yüz şehid sevabıdır.» buyurmuştur. Hazreti Babbab kıssasını oku.
İşte sevgi böyle olur.
Davada bürhan gerektir. Şahidin olmazsa korkarım davayı kaybedersin. Muhabbet ve aşk, sevdiği uğruna her şeyini feda etmektir.
Bak aşıkı sadık'a, nasıl sevdi Resulü. İbret ile tekrar tekrar
oku, aşık böyle olur. Cevre tahammül etti ama visale nail oldu.
H i KAYE
Peygamber efendimiz, devrinde bulunan padişahlara ve
krallara ve kabile reisierine mektup yazıp, Din-i İsiama davet
etmişti. Mesela: Rum padişahı Herakliyüs 'e, İran Şahına, Mısır kralı Mukavkise, Yemen emirine, büyük, küçük kabHelere
name göndermişti. Tarih kitaplarında mufassalan beyan olunur. Bazıları bu mektup ve davete icabet etmişler, cevap vermişler. Bazıları ise Resulün elçilerini katletmişlerdi. Bazısı da
cevap vermeği zül addetmişler, gelen mektubu bir tarafa bırakmışlar, hiç alakadar olmamışlardı. Bazısı efendimize karşı
düşmanlığa başlamıştı.
İcabet edenler, bu davete karşı elçi göndermiş, İslamlığı
öğrenmiş ve İsiarnı kabul buyurmuşlardı.
Rum pailişahı Herakliyüs, Mı sır padişahı Mukavkis mektubu almışlar, cevap vermişler, cevapla beraber efendimize hediyeler göndermişlerdi. İran şahı , efendimizin elçisini katietmiş ve mektubu peygamberiyi yırtmış, Allahın gazabına uğramıştı.. Kendisi elçiyi nasıl katiettirdiyse, kendi öz eviadı tarafından kati olunmuş , mülkü de yakın bir zaman içinde mektup gibi parçalanmıştı.
- 68 -
Bu arada, Arap kabile reisierinden bir kabile reisi olan
Habib namında bir emire mektup yazıp İsiama davet etmişlerdi. Bu zalim adam da mektubu okumuş, Peygamber elçisini
bir haylice hırpaladıktan sonra kovmuş. Pür hiddet (Bu mektubu önümden kaldırın) deyince mektubu diğer evraklarla beraber sarayın hazinesine bir sandık içine koymuşlar. Lihikmetillah mahfuz kalmıştı. Kabile şeyhinin yetişmiş, gayet güzel
bir oğlu vardı. İsmi Habbab idi. Bu yiğit, günlerden bir gün bir
evrak almak için babasının hazine odasına girer. Mezkur sandığın içinde evrak ararken, efendimizin mektubu Rabbab'ın
eline geçer. Mektub-u şerif nazarı dikkatini celb edip, açar
okur; okur amma bütün vücudunu iman ateşi kaplar. Kalbine
islamiyetİn nuru doğar. Bu nur, bütün vücudunu sarar. Zira,
o mübarek mektupta ol kelime-i müncie-i mübareke ki Cennetin miftahı ismullah:
(LA İLAHE iLLAILAH MUHAMMEDtlN RESÜLtiu.AH)
yazılmıştı. Mektubun münderecatı insanım diyen her kimseyi
derhal kendine çekiyor, ona hak ve hakikati gösteriyor. Allahtan başka ilah yok diyor, ibadete ve tanınmaya layık ancak O'
dur diyordu.
«Ey hükümdar ! Kendini nas'a Allahım diye taptırma, birbirimize ilah diye tapmayalım.» İman edene dünya, ve ahirette
selamet yollarını gösteriyor. İman etmeyene dünya ve ahirette bulacağı cezayı hatırlatıyor. Zulüm edilmemesini, adi ile icrayı hükümet etmesini, bütün insanların Allahın kulu olduğunu, hiçbir milletin birbirinden faik olmadığını , Allahtan korkanların Allah indinde kerim oldğunu bildiriyor. -imzası:
(Allahın kulu ve Resfılü Muhammed) idi.
Habbab, mektubu tekrar tekrar okudu. Mektubun sahibine kalbinde öyle bir muhabbet doğdu ki, lisan bu muhabbeti
tarifte aciz kaldı. O g'ünden sonra Habbab'ı bir düşüncedir aldı. Yemez, içmez, uyumaz oldu. Bu mektubun sahibi Muhammed kirndi ? Niçin mektubu yazıp onları dini İsiama davet etmişti ? Hem kendisi Allahın kulu ve Resulü olduğunu yazıyor,
onlardan bu daveti mukabilinde hiçbir karşılık istemiyordu.
- 69 -
Onları necat'a, felaha, saadete çağırıyor, dünyada hacil, ahirettc rezil olmaktan kurtarınağa delalet ediyor. Hakka kurbete
cemale, vuslata davet ediyordu.
Mektuptan babasına açacak oldu. Babası, sözünü kesti,
(Evet böyle bir mektup gelmişti. O mektubun sahibi, bizim dinimizi ve putlarımızı yalanladı, Arap milleti içine tcfrika salıp yeni bir din kurmak isteyen, İslam dininden gayri bütün
dinleri batıl diye söyleyen, [u kara ile zengini bir tutan, köle ile
hür kimseyi müsavi gören bir sihirbazdır.) dedi.
(Oğlum sakın ona aldanma! Zcvk-ü sefana bak.) Fakat, la
ilahe iliallahın nfıru, Muhammed Resuluilahın aşkı, vücudunu
kaplamış olan yiğit, babasının bu sözlerine teaccüp etti. İçinden, (Yazık sana baba, seni nceata çağıran bu hak münadisine bu sözleri nasıl utanmadan söyleyip iftira ediyorsun) dedi.
Fakat Muhammed Resuluilah ismini okuduktan sonra mübarek
cismine aşık olmuş, gece gündüz hakka münacaat edip (İlahi
Yarab, kalbimi biliyorsun, Resfılün yüzünü gönneden aşık oldum. Başımı sırası geldiği vakit de tereddütsüz verrneğe hazırım. Bir kere olsun onun cemalini bana göster. Öy1e öleyim.
Bana bundan sonra taht, saltanat gerekmez) diye aşkı muhabbeti ile başbaşa kalıp tenhalara kaçıyor, ağlıyor, ol Resf.ılü
müçtebanın adını dilinden düşürmüyor, gece gündüz Rabbine
yalvarıyordu ...
Ey aşıkı sadık!
İnsancia istidadı ezeli olursa, bir işaret ona kafidir. Ateşe
kendini atan pervane böceği gibi, hemen nfıru gördü mü oraya kendini bırakır. İstidadı olmayan da güneşten kaçan yarasa kuşu gibi nfıru gördü mü sırt çevirir. Penceresini, perdesini indirir de, semada güneş yok diye bağırır. Allah; ölüden diri, diriden de ölü çıkarır. işte ölüden diri çıkmıştı öyle bir zalimden böyle bir aşık zuhura gelmişti. Zehirden şifa olduğu gibi. Babası bilmiş olsaydı kendinden böyle bir oğul gelip ke!!
di putlarını yalanlıyacağını ve kendi ·
idealine düşman olacağı:
nı bilseydi elbette onu belinde taşımazdı. Halbuki onu ııe ernelleric büyütmüştü.
Ey hakikati arayan. Bu dünya aleminde herşey böyledir.
- 70 -
Kişi düşmanını başında taşır. Bu sırları biz bilmeyiz, Allah bilir. Allah. bu kainatı bu esrar üzerine kurmuştur. Firavun, düşmanını bulmak için nice masumların kanına girmişti de , öldürmek için aradığı düşmanını yani Hz. Musa'yı , Allahü tcala Firavunun kendi kucağında büyüttürmüş idi. Düşün, kainata ibret gözü ile nazar eyle! Böyle nice sırlara vakıf olacaksın, kendi tarihini oku. Nice sultanlar kendi oğullarını öldürttüler. Nice babalar da kendi ömürlerinin semeresi yavrularını boğdurttular, nice evlatlar da öz babalarını katlettiler. Önceden bu sırları bilselerdi, eviadlarını dünyaya getirirler miydi ? İşte herşeyi Allah bilir, biz bilmeyiz. Ancak bildirdiği kadar biliriz, biz
yine sözümüze gelelim:
Rabbab'ın aşkı günden güne ziyade oluyor. Resulü görmeğe, onunla buluşmağa, onun cemaline erişmeğe sabırsızlanıyordu. Fakat kolay değil. Maşuk hemen ele geçmez. Tahammül l�lzım, sabır lazım. Dikensiz gül olmaz. Gülü koparmak için mutlaka eline diken batması şart. İçinden gelen bir his, iştiyak, bu
aşk kelime olarak Usanından dökülmeğe başlamıştı.
Ben buraya, Habbabın efendimize söylemiş olduğu sözleri
Türkçe manzum olarak yazdım. Sen de oku ve ezberle.
Sana canım kurban ola Muhammed.
İki aleınde derınamın Muhammed.
Seni görmezden evvel şevk-i aşkın
Bana kar etti sultanım Muhammed.
Hayalin gönlüme nakş oldu, çıkmaz.
Cemalin olsa seyranım Muhammed.
Yakar aşkın od'u bu cism-i canı
Eriş dennana lokmanım Muhammed.
Olursam senin için pare pare
Feda olsun sana canım Muhammed.
Visalin teşnesiyim, eylerem ah.
İşitsen zar-ı giryanım Muhammed.
Nolaydı, bir irişsem haki paye
Geçirsem anda devranım Muhammed.
Bu sözleri hem söylüyor, hem ağlıyor, hem de inliyordu.
Gece uykusunu terk etmiş, ıyş-u işretten, nas ile sohbetten ke
- 7 1 -
siJmişti. İnsanlardan kaçıyor, daima tenhalarda dolaşıyor. Ana·
sı, bu hale vakıf olup meseleyi babasına açtı. Baba divanı toplayıp, Habbabı divana davet etti. Habbab divana geldiğinde
babası oğlunu kucaklayıp gözlerinden öptü. Halini sordu. sual etti: {Ne oldun oğlum? Nedir bu halin ? Ben padişah babana
söyle. Çares ini göreyim. Derdine derman olayım) deyince. Hab.
bab hazretleri: (Bacağığım, ben o mektubu okuduğum günden
beri Hazreti Muhammed'e aşık oldum.Bô.tıl dininizi terket t im.
Putlarınızdan yüz çevirdim. l3en şimdi Al!ah'ı buldum ve bilelim. Onun Resulünün aşıkıyım. Belki bana kızacaksınız, beni
hapsedeceksiniz, belki bana eza cefa edip öldüreceksiniz. Bu
nu biliyorum, ölürüm bu yoldan vazgcçmem. Onu göremez
scm muhakkak ölüıiim. Bilin, duyun. Ben Müslüman oldum.
Ahir zaman nebisine iman getirdim) diyerek keJime-işehô.det
getirdi. Baş parmağını kaldırarak: (Eşhedü en la llahe illailah
ve eşhedü enne Muhaınmeden resülüllah) dedi. .. Bu sözleri oğ
lundan dinleyen baba, pür gazab yerinden fırlayıp Habbab'ı tutup yere vurdu. Tekme ile öldürrneğe kasd edip ayağının altında çiğniyor, (Bu sözlerinden dön, seni öldüreceğim) diye putlarına yemin ediyordu. Bütün vüzerası emire yalvararak Habbab'ı onun elinden aldılar. Muhakkak bir ölümden kurtulmu-ştu. Vezirler emire dönüp: (Ya emir. Böyle bir civana kasd et ·
meyin. Biz ona nasihat eder, dinimize çeviririz) dediler . O günden itibaren paluze tenli, ahil gözlü kızları Halıbab'ın yanına
gönderip onu ıyş-u işrete teşvik ediyorlardı. Ona sözde nasihat
edip: (Bilmediğin dine neden giriyorsun ? Neden bizim dinimi·
zi terk ediyorsun? Aklını başına alıp düşün. Peşin nimetleri bı·
rakıp gelecek nimetiere inanıyorsun. Tahtını tacını terkedeceksin, onla kalsa iyi. Baban seni kendi eliyle öldürecek. Bunca saltanattan olacaksın. Bak güzel eadyeler senin için, taht, taç se·
njn için) dediklerinde Habbab:
« Bana, küfürde sultan, emir olmaktansa, Muhammed'in
dininde köle olmak daha iyidir>> diyor. Ne güzel kızlara bakıyor,
ne de bu sözlere kulak veriyordu.
Ah Muhammed Resülüllah. Ah Allahü ahad. Reswü Ahmed
diye feryat ediyordu. Birkaç gün de böyle geçti. Günlerden bir
- 72 -
gün babası Babbab'ın yanına geldi . Yapılan nasihatlerin hiçbir
faydası olmadığını görünce tekrar Babbab'ı öldürrneğe kasd
edip ayağının altına aldı. Durmadan vuruyor, kuruyası ayakbrı ile tekmeliyordu. Babbab'ın ağzından, burnundan kanlar bo
şanıyor, fakat ağzından bu mübarek kelimeden başka söz çık ·
mıyordu:
«Li. ili.he iliallah Muhammedün Resô.lüllah.»
Emir bıçağını çekti. Öldüreceği sırada yine vezirler araya
girip:
(Ya emir. İşi bize bırak. Mademki nasihatle uslanmadı,
onu biraz hapsederiz, korkuturuz, işkence yaparız, belki dinimize döner. Hemen katletme) diye emire rica ettiler. Rabbab'ın figanına dağlar dayanamaz iken, zalim babanın taştan
katı olan kalbinde hiçbir merhamet eseri görülmüyordu. (Ya
emir, yapacağımız işkence ve hapis ile uslanmaz ise o vakit
katlettirirsiniz) dediler. İşkence başladı. Evvela cellatlara
Habbab'ı dövdürdüler, aç bıraktılar. Ekmeğin tuzunu ziyade
edip kendisine su vermediler.
Habbab, yapılan bu işkencelere rağmen dini islamdan
dönmek değil, bilakis aşkı ziyade oluyor, işkenceleri canına
minnet ve devlet biliyor, Onu görmedim ise Onun için ölüyorum diye teselli oluyordu.
Bir gün, yine emir gelip oğluna nasihat zım.nmda : (Bak
oğlum. Canına yazık ettin. Bizleri de felakete uğrattm. Sana
acıyoruz. Bu nasihatim son, seni eellada vereceğim. Gel dinine
dön. Benim yerime sen emir ol) deyince Habbab hazretleri:
(Ey baba, sen ne söylüyorsun? Ahireti dünyaya mı değişeyi m? Ben, tenekeye altını değişmem. Ben, Allah'ın kuluyum.
O ki bütün alemierin Rabbidir. Onun habibine aşıkım. Kalbirn
onun aşkiyle dolınuştur. Değil ki böyle azap etmek, bundan
bin defa daha fazla şiddetle azap etseniz, cismimi parça parça
dağıtsanız. İslam dininden dönmem) dedi. (Ne azabınız var ise
yapın. İşte başım, sırtım, cismim. Karşınızdayım. Yapın, sizin
azabınız bana tesir etmiyor. Aşk benim vücudumu sardı. Onun
yoluna bu can-ü teni koydum. Aşk ateşi bana yoldaş oldu.)
- 73 -
(Muhammed hazrederine uyan, onun yoluna can ve baş
koyar. Ey baba! Kibrini kır. Milletinden utanma. Aklın var ise
İ shiına gel . Sen beni kamçı ile küfre davet ediyorsun, ben seni
tatlı sözlerimle Hakka davet ederim.) Babası baktı ki çare yok,
kendi yoluna gelmeyecek, cellatları çağırıp: (Buna üç gün ݧ
kence ediniz, dördüncü gün katlediniz) dedi. Ol hazreti alıp bir
kamçılı adam tayin ederek güneş altında su çektirdiler. Yorgunluğuna bakınayıp kamçı ile vuruyorlar (Muhammed'den
dön. Putlarımıza tap) diye cebr ediyorlardı. Ağzından, burnundan ve başından akan kanlar üs tünde kurur, ağzında ecU ilaheillallah)) sözünden başka söz işi tilmezdi. Suyu o çektiği halde
ona bir yudum suyu çok görürlerdi. Artık ayaklarında derman,
gözlerinde fer kalmamıştı. Üç gün, üç gece böyle tamam oldu.
i dama gideceği saatler yaklaştığı anda bekliyen nöbetçiyi öyle bir uyku bas tırdı ki, yüzünü yıkadı, etini çimdikledi, imkanı yok bir türlü uykusunu bozamıyordu. Zaten Habbab'ı kalın zincirieric bağlamışlar, eli ve ayağı kelepçeli idi . Ne ayağında kuvvet, ne de gözlerinde fer kalmıştı. Üstelik de 3 gündür
onu tuzlu ekmekten de men' etmişlerdi. Nöbetçi uykuya daldı.
Öy1c bir uyku ki. .. Zavallı uyumayayım demişti ama, Hak ona
u yu demişti. Bunun farkında bile değildi. Ha b bab durmadan
kuyunun çıkrığını ağır ağır çeviriyor, bir taraftan Allah'a niyaz
ediyordu: (Yarab; sen kadir-i kayyumsun. Şu halimi görüyorsun, derde derınan eden sensin. Benim dcrdim sence malum
Habibin Muhammed'·e giden yolları bana aç. Onun mübarek ce
malini göster. Bu çektiğim eziyet, cefa benim din yolundaki iftiharımdır. Onu bu dünya gözü ilc görmeden ölürsem, Mahşeri
beklemek benim için azab olur. Ondan bir dakika- ayrılık bana
yüzlerce yıl gibi geliyor. Ey hallel müşkülat olan A1lah. Senden
diliyorum, beni onunla kavuştur) diye deruni bir ah çekti.
Ey ihvanı din! Bilmem ki bizlerde böyle imanın muhabbetin ve aşkın zerresi var mı ? Ey Muhammed ümmeti kendini bir
yok la. Bir kuruş için dinini dünyaya değişiyor musun? Ki o bir
kuruş senin değil, bil ki mirasçınındır. Öleceksin. Hırs ile biriktirdiğimiz mallarımızı sevmediklerimiz taksim edecek. Adetuilah böyle cercyan etmiştir. Mal sahibinin malı, sevmedikle-
- 74 -
ri ne kalır Komşuna eziyet. cefa edersen.Allah o eziyet ettiğin
komşunu senin malına varis eder.
Ruhu, melek-ül mevt kabzeder. Bedenini, toprak yer, malını mirasçı alır. Bilmem sana ne kalır ? İşte aşk ebediyettir.
Muhabbet onun tacıdır. Allah bu dini bizlere zahmetsiz ihsan
etti. Böyle bir zahmet görsek, yahut İslam diyarında dünyaya gelmeseydik halimiz nice olurdu ? Hakkın bu ihsanından
ötürü seede-i şükre var. İşte Eshabı Resulden niceleri, bahusus
Bilal ve Hilal Radıyallahü anhuma ve bunlara benzer binlerce,
yüzbinlerce mürnin-i sıddık böyle meşakkatler gördüler de
dinlerinden dönmediler. Ateşiere atıldılar. Testerelerle biçil·
diler. Dinlerini ve imanlarını iki günlük dünya meta'ına satmadılar. Bu cefaları canıarına minnet ve devlet bildiler. Seyfullah Halid ibn-i Velid'in şu sözüne bakınız :
«Birçok muharebelere girdim, vücudumda yarasız bir yer
kalmadı. Şimdi kadınlar gibi yatağıının içerisinde ölüyoruiiD>
diye hayıflanıyordu. Hepsi şehadeti canına devlet ve minnet
biliyorlar. Zira, şfıhedanın Allah indinde diri olduğuna ve indi
ilahide merzuk bulunduğuna imanları tam idi.
Bizden evvel geçen ümmetler de kendi nebilerinin dinleri
için seve seve canlarını Allah'a vermişlerdi. Hele Meryem oğlu
İsa'nın kavminden hak için, hak yoluna binlerce adam vahş1
hayvanıara yem olarak parçalatılmıştı. Bunlar, hayvanlar tarafından parçalanırken, hayvanlardan daha adi olan hak düşmanları bunları zevk ile seyrediyor, yakın bir zamanda narın
özüne atılacaklarını hiç hesaba katmıyorlardı.
Allah içın can verdiler, cananı buldular. Allahtan ayrılmadılar, ona verdikleri sözden dönmediler. Fakat, şimdi onlar
fc\Z- i necalta, saadet tc, Cen nette , kurbiyctte ve vuslattadır. Allaha inanmayıp, inanan mü'minlcre zulm eden zalimler de, ellerinden masabrı , kasaları ve keseleri gitmiş, rütbeleri heva olmuş chediyen azapta olup, azaplan tahfif olmaz. Bilükis her
gün daha ziyade arttığını Kur'an-ı Kerim beyan etmektedi r. Her
iki taraf da dünyada baki kalmad ı. Kalmadı amma bir fı rka
ki , mü'mini sadıklar ala-yı ıliiyinde sefa sürmekte, diğer kafir
zümresi esfel-i safilinde zulümlerinin cezasını çekmektedirlcr.
- 75 -
Ama biz göremi yoruz demiyelim. Yakın bir zamanda bütün insanların ve cinlerin, bütün malılukatı ilahiyenin cem olduğu, bizim de hazır olduğumuz Mahkeme-i Kübnl'da, bütün
malılukatın gözleri önünde zalimlerden , mazlCımlarin hakkı
alınıp Allahın hapishanesi olan cehenneme atılacaklar, yaptıkları zulmün seyyiesini bulacaklardır. Hatta, Allah öyle hükmeyleyecek ki, boynuzsuz koyunun hakkı boynuzlu koyundan alınacak. Zira, dövüştükleri zaman boynuzsuz koyun , boynuzlusu
kadar acıtamadığından onun dahi hesabı görülecektir. Yukarıda zikrettiğim iz gibi o hak dahi infaz olunacaktır. Bunlar hay
\·andır. Kendilerine tekalif yoktur. Zerre kadar hayrın mükafatı görülecek, zerre kadar şcrrin de cezası çckilecektir. Allah dilcrsL: belki affeder, ona karı şamayız. Mül k onundur. Biz unun
kanununda gördüğümüzü böylece haber veriyoruz. Bu zfılimler nara ilka olundukları vakitte oraya memur olan melekler bunlarla alay edip, (Sen büyük adamsın, azabı tat) diyecekler. Orada ebedi kalacaklardır. Mazlumlar da Allah için gördükleri cevr-ü cefanın saadetine erecekler. Hakkın Cennetine gi receklerdir. Burada bir sual varid olabilir.
Allahı ve Resulü sevene bu kadar işkence yapılıyor da . Allah niçin bu zalimlere bu kadar müsaade veriyor. Mazlum rnü '
minlerini ve aşıklarını nasıl cefaya layık görüyor? diyorsan cevabımız şudur:
Biz gafillere gösteriyor, işte dendim. Seven kişiler böyle
olur. Ben b iliyorum , ben görüyorum, siz de bilin ve görün diyor. Yine Hakka aşk davasın da bulunan kimselere, Hakka olaıı
aşklarının miktarını kendilerine bildiriyor. (Allahın kulları
imtihanı bunun içindir.)
BEYİT
Eğer aşık isen yare
Sakın aldanma ağyi.re
Düş İbrahim gibi ni.re
Bu gülşende yanar olmaz.
Ey Allah için kardeşim ! Ey ahiret yoldaşım ! Bakınız Cilve-i Rabbaniyeye :
- 76 -
Habbab hazretleri, öyle dua ederken, istedeğini istediğine
veren Allah, Cebraile (Habbab aşıkın çilesi tamam oldu. Git,
onun bendierini sök, benim ve habihim için çektiği cefayı, habibime olan muhabbetini bütün aşk davasında olan kullarıma
ibret olarak naklettireceğim. M ulakat zamanı geldi. A.şıkı ma ·
şukuna kavuştur) dedi. O anda Rabbab'ın bağları birdenbire
boşaldı. Zincirleri toprak gibi dağılıyor, elinde ve ayağındaki
bu bağlar kendi kendine sökülüyordu. (Allah) deyip yerinden
fırladı. Gideceği yolu bilmiyordu. Sanki kuşlar gibi uçuyor
( Benim efendim, sevgili Peygamberim) diyor. Dili Allahı tevhid ediyordu. Seksen konaklık yolu bir gecede almış, yer çekilmiş, aşkın burakına süvar olmuş, Medine-i Münevvereye
dahil olmuştu.
O sönmeyecek nfıra doğru koşuyordu. Medine-i Münevvere'ye vasıl oldukta karşısına eshabı resulden Amr radiyallahu anh çıktı. Gördü ki karşısında bir civan ağlıyor, ona yaklaştı, ağlamasının sebebini sordu. Derdini kendisine açmasını
bildirdi. ( Ey ci van aç mısın? Susuz musun ? Sana ekmek ve su
vereyim. Eviadım sende iman asarı görüyorum) dedi. Habbab
cevabında (Ben yemek içmek istemem. Kendime aşkı rızk ettim. Onları ben çoktan unu tt um) dedi. Amr anladı ki bu
çocuk aşıktır.
(Oğlum, a�kın kimedir? Söyle bana) dedi. Babbab nerede
olduğunu bilmediği için başına bir felaket gelir diye sırrını açmıyordu. Bunu anlayan Amr:
(Ben Müslümamın elhamdülillah, dedi. Muhammed'in hakkı için sırrını bana söylersen, sırrını kimseye ifşa etmem) deyince, Habbab bu lutfu ilahi karşısında hemen kendinden geçti.
Öte yandan, Cebrail habibi huda efendimize nazil olup: Ya
Resulallah . Hakkın sana selamı var. Eshabın ile çıkıp, sana
aşık olan bir zat geldi, onu istikbal edeceksin. Senin aşkınla zahirdc harab, batında marnu r olmuştur. Dini islam yüzünden
çok cefa gqrdü. Hak buyurdu ki: (Ben Habbab'a, Hazreti Eyüp
aleyhisselamın sabrının ecrini ihsan ettim. Habibim onu karşılayıp ağlışuna alsın, diye buyurdu. Habibimi sevdiği için ben
de onu seviyorum) haberini müjdeliyordu. Bu haberi alan Efen ·
dimiz, eshabı ile beraber Habbab'a karşı varıp, aşık ilc maşuk
- 77 -
kanıştular. Efendimiz, Habbab'ı kucaklayıp bağrına bastı
(Merhaba aşık- ı sadık oğlum) dedi. Rabbab Resulün ayağının
tozuna yüzünü sürmek istedikçe (ey dinde zahmetler çeken Qğ.
)um) diye ona iltifatlar ediyordu. Habbab başından geçeni hi
kaye ettikte, efendimiz ve eshab gözlerinden }aş yerine kan döküyorlardı.
İşte, aşıkbr böyle saadetc ererler. Aşkını isbat etti, Hak
Resulüne dünyada kavuştu \'e ahirette de beraber olacaktır. Kişi sevdiği ile beraberdir.
Ey mü'min! Allahın emrine itaat, sünneti restıle ittiba edersen senin de kalbinde Habibi Hüdaya böyle muhabbet lıasıl
olur. Dünya ve ahirette ayrılmazsın ondan. O, senin için doğduğu vakit de, miracında, bütün ömrü boyunca Hakka münacaat etti. Seni Haktan dilec H. Yarın ahiret gününde, eviadını
kaybeden baba gibi seni malışer yerinde arayıp bulacak, malışerin şiddeti Ye dehşetinden seni kurtarıp selametle cennete
ulaştıracaktır. Onu, her şeyden zi:vade sev ki Hak seni sevsin.
Ona tabi ol ki Hakkı sevdiğini isbat edesin.
AŞKİYYİ CERRAHi 'DEN BİR NUTUK
Bütün nas bilsin duysun,
Mi.i'minler baksın görsün
Kıtmii'im kapısında,
Billahi Muhammedin
Nur-u çeşmim Ahmedin.
Babında kıtmir oldum
Devleti anda buldum
Hak dirlarını gördüm
Vechinde .Muhammedin
Nur-u çeşmiın Ahmedin.
Kıtmir olup beklemek
Şahlıktan bence yüce
Beklerim gündüz gece
Yolunu Muhammed'in
Nur-u çeşmim Ahmedin.
- 78 -
Bir nigehe talibem, baksa biraz yüzüme
Aya�ının tozunu çeksem sürme gözüme
Mübarek karlemini bassa bir h:ez yüzüme
Türahım kapısanda billahi Muhammedin
Nur-u çeşmim Ahmedin.
Aşki la.yık mı sana bu �0:zleri söylemek
Sana mı kaldı sandın, kıtmir olup beklemek
Yaydı kanadm yere Cebrail gibi melek
Üstüne bassm deyü kademi Muhammedin
Nur-u çeşmim Ahınedin.
Arşı ralıman müftehir, kademi bastı deyü
Şerefiendi o gece cenneti reri göğü
Cümle ekvan diledi üstüme bassm deyü
Arşın ziynetidir, gubarı Muhamınedin
Nfır-u çeşmim Ahmedin.
Mübarek ve Muazzez Peygamberimizin Veda Hutbesini
buraya dercediyoruz. Oku ve bu hutbe ile amil ol ki ; dünya ve
ahiret saadetlerine erişesin. ( Muhtasar Sahihi Buhari, Cild
10 sayfa 431 - 434)
VEDA H U �r B E S İ
Allah'a h����
deri�
, �n'a döneriz. Nefslerimizin fenalık larmdan ve kotu ışlerımızden O'na sığınırız.
Ey Nas;
�?zümü iyi dinleyiniz. Bilmiyorum, belki bu seneden son ra sızınle burada ebedi olarak bir- daha birleşmiyeceğim.
Ey Nas;
Bu giinlc.riniz nasıl mukaddes b ir gün ise, bu aylannız na
sıl mukaddes bir ay ise, bu şehriniz (Mekke) nasıl mübarek bir
şehiı· ise canla rıntz, rnallcı.rınız, ı rzla rınız da öyle mukaddes lir,
her türlü taarruzdan masundur.
- 79 -
Eshabım,
Yarın Rabbinize kavuşacaksınız ve bugünkü her hal ve
hareketinizden muhakkak sorulacaksınız. Sakın, benden sonra
esk� da�al�
tlere dönüp de birbirinizin boyuunu vurmayınız. Bu
vasıyetımı burada bulunanlar, Bulunmayanlara bildirsin. Olabilir ki bildirilen kimse burada bulunup da işitf'nden daha iyi
aniayarak muhafaza etmiş bulunur.
Eshabım,
Kimin yanında bir emanet varsa, onu sahibine versin.
Faizin her nev'i mülgadır, ayağırnın altındadır. Lakin borcunuzun aslım vermek gerektir.
. . N e zulmediniz, ne de zulmoluııuııuz, Allahın emri�·Ie faizc�.lı�
! �.
rtık �asaktır. Cahiliyet�en kalma bu çirkin adetin her
turlusu ayagımın altındadır. Ilk kaldırdığım faiz de Abdülmuttalibin oğlu Abbasın f�izidir. (Abdülmuttalib oğlu Abbas,
Peygamberler Peygamberı ( S.A. V.) in amcasıdır.)
Eshabım,
Cahiliyet devrinde güdülen kan davaları da kamilen mülgadır. İlga ettiğim ilk kan davası da Abdülmuttalibin torunu
Rebianın kan davasıdır. (Rebia, Peygamberler Peygamberi
( S.A.V.) in amcası oğludur.)
Ey Nas ;
Bugün şeytan sizin şu topraklarınızda yeniden nüfuz ve
saltanatını kurmak kudretini ebedi surette kaybetmiştir. Fakat, size bu saydığım şeyler haricinde küçük gördüğünüz işlerde ona uyarsanız bu da onu memnun edecektir. Dininizi
korumak i�in bunlardan da hazer ediniz.
Ey Nas;
Kadınların haklarına riayet etmenizi ve bu hususta Allahtan korkınanızı tavsiye ederim. Siz kadınları Allah emaneti olarak aldınız ve onların namuslarını ve isınetlerini Allah
adına söz vererek helal edindiniz. Sizin kadınlar üzerinde hakkınız, onların da sizin üzerinizde hakları vardır. Sizin kadınlar
üzerindeki hakkınız, onların aile harimini sizin hoşlanmadığınız hiçbir kimseye çiğnetmemeleridir. Eğer onları razı olmadığınız herhangi bir kimseyi aile yuvamza alırlarsa, onları
hafif surette darb ve tahzir edebilirsiniz. Kadınların da sizin
üzerinizdeki
- 80 --
ha kları, memleket an'anesine göre her türlü yiyim ve giyimlerini temin etmenizdir.
Ey Mü'minler,
Size bir emanet bırakıyorum ki, siz ona sıkı sarıldıkça,
yolunuzu hiç şaşırmazsınız. O emamet, Allah kitabı Kur'andır.
Ey Mü' minler,
Sözümü iyi dinleyiniz ve iyi muhafaza ediniz. Müslüman
Müslümanın kardeşidir ve böylece bütün Müslümanlar kardeştirler Din kardeşinize ait olan herhangi bir hakka tecavüz,
başkasına helal değildir. Meğer ki gönül boşluğu ile kendisi
vermiş olsun.
Eshabım,
N efsinize de zulmetmeyiniz. Nefsinizin de üzerinizde hakkı vardır.
Ey Nas:
Cenab-ı Hak, her hak sahibine hakkıııı (Kur'anda) vermiştir. Varis için, vasiyete lüzum yoktur. Çocuk kimin döşeğinde doğmuşsa ona aittir. Zinakar için mahrumiyettir. Babasından başkasına neseb iddia ed.en soysuz, yahut efendisinden başkasına intisaba Imikan nankör, Allahın gazabına, meleklerin lanetine ve bütün müslümanların ilencine uğrasın.
Cenab-ı Hak bu makule insanların ne tevbelerini, ne de adalet
ve şehadetlerini kabul eder.
Ey nas , yarın beni sizden soracaklar, ne dersiniz?
« Allahın risaletini tebliğ ettin, risalet vazifeni ifa ettin, bize vasiyet ve nasihatte bulundun diye şehadet ederiz . . . >ı
Şahit ol ya Rab, şahit ol ya Rab, şahit ol ya Rab .. .
Resiılü Ekrem efendimiz bir mirat-ı mücelladır. Ona bakan kendini görür.
Günlerden bir gün, Efendimiz in huzuruna Eba Cehil geldi. Peygamberimiz Efendimize hitaben (Ya Muhammed, senden
daha ç irkin yüzlü, senden daha ac ı sözlü hiçbir kimse görmedim) dedi. Efend imiz bu kötü hitap karşısında Eba Cehil'e hitabcn « Doğru söyledinİvı buyurdular. Bir müddet sonra aynı
meclise Sıddık-ı Azam Eba Bckr geldi. Efendimize hi taben
(Anam ve babam ve nefsim sana feda olsun ya Resulüllah, sen-
- 8 1 -
den daha güzel yüzlü ve senden daha tatlı sözlü bir kimse görmedim) buyurdular.Eba Bekr'in bu içten gelen hitabına karşı
(Doğru söyledin, benim yarı garım) dediler.
Eshabı bu iki zıt mütalaa karşısında (Ya Resfılallah, Eba
Cehil size layık olmayan sıfatları söyleyerek sizi zem etti. Eba
Bekr ise sizlerde olan bazı hasletleri söyleyerek sizi medhü
sena etti. Her ikisine de aynı cevabı verdiniz) deyince ; «Ben
bir saf aynayım, Eba Cehil bana baktı, kendini gördü» buyurdular.
İşte mü'minler Hazreti Rabbab'ın da aşkı mirat-ı Muhammedde zuhura gelmişti. Bir mü'mini sadık kalksa da ( Ben
Resülüllahı seviyorum ama acaba efendim beni seviyor mu ?)
dese, ona cevaben deriz ki ( Senin Hazreti Peygambere aşkın
muhabbetin ne miktar ise, Resfılün de sana karşı muhabbeti o miktardır. Öyle ise ona k-arşı aşk u muhabbetini arttıra
gör .. Bundan kıyas eyle de ŞU ayeti tefekkür ediver.
•ir.nal lahe �e m��a . :. e t ehu yusall ü:ıe a :e.1.ıe1Jin: ya eyyühel leziyn9 amenü sa llO aleyhi
ve se: limü tes l iyma.�
( Sar&-i Ahzab 56)
Ayet meali : ( Ben «Allah» muhakkak meleklerimle beraber muttasıi Habibim üzere salat ediyorum. Ey mü'mlnler siz
de Habibime salat ediniz.) Buyurur Hakkın efendimize karşı
olan aşk u muhabbeti ne ise Efendimizin de Allaha karşı muhabbeti o mertebededir ki, biri Ralık, biri ise mahlfık-ı halistir. Tecelliyata bakınız ki, evvelerin evveli ahirlerin alıiri
olan Allahta olan aşkı namütenahi babibinde tecelli ederek
o zatı şerifte nihayetsiz aşkı zuhura getirmiştir. Ve zatı risalet
penahilerine aşk imam olmuş bu aşk iki sevgili arasında ezelden ebede kadar her an artmaktadır. Bir danenin yüzbinlere�
olduğu gibi. Bu sözlerimizi ancak aşk ehli anlar.
Aşk ehli ölmez, yerde çürümez.
Yanmayan bilmez, iteşi aşka.
Efendimizin bütün varlıkların hocası olmasının sıiTı hikmeti : Dini İslamın sırları çoktur. Efendimiz buyurdu ki: «M.İlr�d. Cilt 1 - F : 6
-· 82 --
rac gecesi Allahu Teala bana doksanbin kelirnat ile hitap etti.
Otuz binini herkese tebliğ edeceğim. Otuz binini de ehline söyleyeceğim. Otuz bini benim ile Allah arasındadır» buyurdular.
Eba Hureyre Radiyallahu anh: <<Bana Efendimizden iki heybe
ilim verildi, birini açtım söyledim, sizlere efendimizden aldığım
gibi bildirdim. Öteki sır heybesini açarsam benim başımı vücudurndan cüda edersiniz» diyor. :
tşte ehline haber verilen otuz
binden bir haber yine Huzeyfetul Yemani (Hak ondan razı olsun) sırdaşı Nebi idi. Eshab arasında dost şeklindeki düşmanlar, rnünafık.lar ona bildirilmiş idi. Dikkat Hazreti Ömer (Allah
ondan razı olsun) Huzeyfe kimin cenaze namazını kılar ise onun
kıldığı cenaze narnazına hazır olurdu. Günlerden bir gün ki
Hazreti Ömer'in bilafeti zamanı idi. Emiriil-Müminin Huzeyfeye hitaben (Ya Huzeyfe tayin etti�:irn valiler arasında Allaha ve
Resulüne ve rnü'rninlere dost göıünüp düşman olan münfıfık
var mıdır?) diye sordu. Huzeyfe C(!Vaben: <<Bir tane var» buyurdular. <<Aman, haber ver, azledeyim» buyurunca: « Söylemeğe
memur değilim)) dediler. Üç aylık yoldan orduları idare eden
Ömer tayin ettiği valiler arasındaki rniinafık valisini tanımıyordu. Bu imarn-ı Ömer'in noksanlığ1 değil Allah her sırrı herkese
bildirnıiyor, setr ediyordu.
H i KAYE
Musa aleyhisselam zamanında yağmur duasına çıkmışlar.
Hazreti Musa dua etmiş, ya�ur yağmarnış . Sebebi hikmetinden Hakka rica ve niyaz etmiş: <<Ya Rabbi duaını kabul huyurup yağmur vermedin» demiş . Allah Celle: « Ya Musa, aranızda
nemrtıarn van) (nemmam bir kimsenin ayıbını etrafa yayan, iki
meclis arasında laf taşıyan kimseye denir) cevabı üzerine <<Yarabbi kimdir? Onu bana bildir, onu aramızdan çıkarayım» deyince, Hak Teala, Musa aleyhisse]ciına hitaben:
<<O nemmarnın kim olduğunu sana bildireyim de ben mi
nemmarn olayım• buyurmuş.
Allah, münafıklan, Efendimize bildirmese, sıfatı nübüvvete noksanlık gelirdi. Efendimi:!: Huzeyfeye bildirmeseler nasm kalbine şüphe gelir, (Acaba Efendimiz münafıkları bilmiyor-
- 83 -
lar mı ?) diye. Buna binaen, Allah habibine, babibi de sahabeden yalnız Huzeyfeye bildirmişti.
Çünkü Efendimiz hacei kainat idi. Her nebiye verilen ilim,
bilim, mucizat ve sıfat Efendimizde cem' olmuş, cemi enbiyaya
aşkta ve meşkte imaını has olmuştu. Mesela birkaç misal:
Adem'de safvet, Nuh da davet ve necat, İbrahim'de ha.J.iliyet, Musa'da kelam, Eyyub'da sabır, Yakub'da hüzün, Yusuf'
ta cemal ve sıdk, Davut'ta tilavet, Süleyman'da şükür, Yahya'
da havf, İsa'da terk ve rica, aleyhümüsselam sıfatiarını kemale eriştirdiği gibi, bunların zübdesi olan aşk u muhabbet sıfatını fahri alemde kemale eriştirdi. Zira, hace-i kainat Efendimiz insan vücudunda kalb mesabesindedir, diğer nebiler aza
mesabesindedirler. Her vücutta aza kalbe tabidir. Kalb çalışınazsa azalar durur. Bunun gibi risalet ve nübüvvette bütün enbiya Muhammede tabi oldular. Muhammed ummandır, diğer
enbiya o uromanda balık ve ördek mesabesindedir? Diğer aza.
ların her biri bir ubudiyyeti terbiye etmekte, bir sıfat üzeredir. Kalbin sıfatı ise muhabbeti terbiye etmektir. Bu sebeple
Fahrialem Habibullah oldu. Çünkü, kemal bu din-i islamda zahir ve diğer dinler mensuh oldu. Cemi enbiyada olan haslet Mu·
hammedde cem' olup muhabbet mührü ile mühürlendi. Hatemül Enbiya oldu. Perde arkasında kullara söylenecek ne ise
izah olunup Kur'an kitap oldu. Kıyamete kadar ne bir nebi ne
de bir semavi kitap gelmez. Manayı Kur'anı gören için her sır·
rm manası zuhur eder. Resulün ilmine ve bilmine ve muhabbetine veraset edenler gelir ve kerameti kevniye kerameti ilmiye
ve kerameti vücudiye ile kıyamete kadar devam eder.
Hacei Kainat Efendimizin sünnetine ittiba eyleyen mürnini sadık, Adem'in safvetine, Nuh'un necatına, İbrahim'in halil iyetine, Yakub'un hüznüne, Yusuf'un sıdkına, Musa'nın kelimiyetine, Yahya'nın haffine, İsa'nın terkine, Muhammed Sallallahü Aleyhi ve Sellemin muhabbet ve aşkına varis olur. Olur
da dareynde saadete erişir. Adem gibi tövbekar ol, Nuh gibi hcLiktan necata eriş , necata eriş de Halil ol ki nar sana nur olsun. Allaha dost ol ki Musa gibi sana hitab etsin. Yakub gibi
.büzünlü ol ki , bir gün Yusufa kavuşasın. İsa gibi Haktangay-
- 84 -
rı nı terk et ki, muhabbete eri şesi n. Muhabbeti bul ki . Muham·
med'e erişesin. Muhammed'e eriş ki, Hakkı bulasın, Hakta olasın, cemale cresin, Hak didarını göresin. Hak didarını görenler Hakta olanlardır, aşkta pişcnlerdir. Bu makama erişmek
için Hazreti Res(ılün Allahtan getirdiği din-i islama girmek ve
onun emrettiği şeyleri seve seve yapmak icap ederse Allah Muhammed ve din yolunda feda-i can etmekle olur.
Canından geçmeden
Canan ele girmez,
Zunnannı kesmeden
İman ele ginnez.
Canlarını verenler cananı buldular. Ebedi Saadete .erdiler
şimdi. Dostları ile bayram ediyorlar. Dünyada aziz, ahirette şerif oldular. Zira, Restıle ittiba eyleyen dünyada aziz olur. Ahirette şerif olur. Bu dine girmekle Muhammed Sallallahü Aleyhi ve Selierne tabi olmakla ne kadar köleler sultan oldular, nice zeliller aziz oldular.
Bu dine ihanet eden nice yüksek zevat dünya ve ahirette
zelil Qldu.
Bizler de Allah ve Resulünü ve Allahın sevdiklerini sevelim de aziz olalım. Dünya ve ahirette sevdiklerimizle beraber
olalım. Allah ve Resulünü ve salihleri sevenler oııların gittiği
doğru yol (ki İslam yoludur) ve hidayet tarikidir o yoldan yü·
rürler. Şeytana ve zalimlere ve kafidere fas ık-u facirlere uymazlar.
Allah'a ibadet ederler, ahlakı Muhammediye ile sıfatlanırlar. Kötülüğü, yalanı, sahtekarlığı, tembelliği, kini terk ederler.
Kendilerine karşı yapılan kötülüğü af edip o fenalığı yapan
kimseyi taltif ederler. Halim olurlar, mürüvvet, kanaat, sabır,
şükür, ehli olurlar; zira sevdiği Peygamberi böyle yapmıştır.
Aşağıya yazacağım Resulü aşk ile seven, onun uğruna canını
yüzlerce kerre ortaya koyan Allahın arslanı Ali Kerremallahü
veche Radiyallahu anhın kıssasım oku. İşte Res(ıle böyle ittiba,
sünnetine böyle iktida edildi.
- 85 -
Kıssas-ı Ali Radiyallahu anh:
HiKAYE
İbni Mülcem narnındaki namerd, beyt-i Huda olan damadı Paygamberi bir sabah huzuru Hakta iken zchirli kılıç ilc
\'urdu. O beyti Huda mclcei fukara damadı Resulü Müctcba
Halife·i Hak kanlar içerisinde yere serilmişti. Hazn:ti imaını
mihrabından alıp hanei saadetine götürüp, yatağına yatırdılar.
Nice muharebelere girmiş , nice azılı kafirlerin bir darbede canlarını cehenneme göndermiş, nice habisin babasetlerini bu dünyadan temizlemişti. Fakat, kader böyle imiş, bir mimerdin st.iikastına kurban gidiyordu.
Hazreti İmam, muhterem oğullarına şefkat nazarı ile bakıyor, sanki onların ileride başlarına gelecek hadisatı levhi mah·
fuzdan okuyordu. İmaını Hasan'a sordu , (Beni kim vurdu ?) He·
men carihi zalimi huzuru halifeye getirdiler. İmam kendisini
vuranı tanıyordu. Zira, İbni Mülcem iınama hizmet etmişti.
İmama hizmeti esnasında (Ya İbni Miilccm benim eecJim senin
elindedir) buyurmuş, kerametini izhar etm işlerdi. O vakit ibni Mülcem (Haşa ya İmam, . ellerim kurusun böyle bir şey yapacak isem) demiş, kendisini öldürtmesi için rica ve niyazda
bulunmuş idi. Mülcemin bu sözlerine karşı Allahın arslanı Ali
(Nasıl seni öldürtebilirim ki, sen suç işlemedin, suç işlemeden
seni haps veyahut katlettirsem zalim olurum) demişti .
Vakit ve saat gelmiş, kader zuhur etmişti. İmam Ali, ibni .
Mülccme sordu: (Ya İbni Mülcem, sana ne yaptım; ırzına malına, canına mı iliştim ?) İbn i Mülcemi dehşet ve korku kaplamıştı. (Haşa yalnız yalnız hüküm Allahındır ya İmam) diyebilmişti.
Hazreti Halife (Sözün Hak, niyetİn batıl) dedi.
İbni Mülcem'i alıp hapse koyup nezarete aldılar. Sonra
İmam Hasan'a dönüp, (Eğer ben bu cerhden kurtulur isem
onun hakkındaki muamele bana aittir. Eğer ölür isem bir kılıç
darbesi ile onu katl edin ki, kanunu ilahi yerini bulsun. Sakın
olmaya ki onu zulm ve cefa ile öldürmeyiniz. Zira dedeniz Muhammed Sallallahü Aleyhi ve Sellernden işittim; bir kelp ku-
- 86 -
dursa dahi onu cefa, eziyet ile öldürmeyiniz, buyurmuştu) dedi.
Sonra kendine süt getirdiler. Sütün yarısını gösterip (Bu sütü
alın zindanda bulunan garibe götürün. Karnı açtır) dedi. (Zindanda olan garip kimdir ya İmam) dediler. (Katilim olan İbni
Mülcemdir onun karnı açtır) dedi.
Sütü alıp ibni Mülcem'e götürdüler. Sütü içmedi ve (içine
zehir koydunuz, beni öldüreceb.iniz, içmem, içmeın) diyerek
sütü geriye verdi.
İbni Mülcemin sütü içmediüini ve sözlerini imama bildirdikleri zaman (İbni Mülcem neden bize suizan etti. Eğer gÜtü
içse idi, yarın malışer günü ayağıını cennetin eşiğine koyar ibni Mülcemi cennete koymayınca , kendim cennete girmezdim)
buyurdular.
İşte Resfılün aşıkı aşk mektebinde aşk hocası olan Hacei
Kainattan alınan dersin semeresi o Ali ki Radiyallahu anh, ilim,
hilim, aşk şehrinin kapısı, Ömer de böyle adalet şehrinin kapı·
sı, Eba Bekir, Osman da böyle biri sıddık, diğeri haya şehrinin
kapısı, Allah onlardan razı olsun .
Ya Rab ! Bizi Rabibinden ayırma. O korkulu kıyamet gününde bizleri onun sancağı altında, afv ü rahmetinde cümle
müminlerle beraber cem'i haşr eyle. Amin Bi-hürmetil seyyidil
mürselin.
Velhamdülillahi Rabbil Alemin. Lillahi Fatiha.
EL - Hac
Muzaffer OZAK
i R $ A D
Ü Ç ÜNC Ü DERS
-- - ----.
MÜND ERE CAT :
Bu risalede hakiki bir müslümanın ne gibi sıfatiara malik olmasını ve imanın kemal bulmasını beyanla bir amanın ibret verici bir hikayesi. Behlul Dananın Harun Reşit
ile bir hikayesini. Bir mürşidi kamilin talebelerini imtihan etmesi. Bir köylü kadınının bir fakiri, bir lokına ekmek ile ikramı \'e o ikrama karşılık Allah'ın o kadına
eviadını bağışlaması. İbrahim Aleyhisselamın misafire
ikramı. Hz. Eba Bekir'in bir hikayesi ile insanları irşad
edecek islami hakikatlerden bahseden mübarek
Bir risaledir.
- 89 -
Sallu ala seyyidina Muhammed
sallu ala Mürşidina Muhammed
Sallu ala Şcms-id-duha Muhammed
Sallu ala Bedr-id-duca Muhammed
Sallu aJa Nur-ii-Huda Muhammed
(Sallallahu aleyhi ve sellem)
�&Jı �--=-�=-------------·-:i
E 'üzü-bi l lahi Mineşşeytanirraciym
B is m i I IAhirrahmani rrahiym
lnnemel-mü'minün-el leziyne iza zükira l lllhu ve-cilet ku lübühüm ve iza tül iyet aleyh im
AyAtühü zAdethüm iymAnen ve a la Rabbihim yetevekkelün. Elleziyne yukiymün-es sa:ate
ve mimma razaknahüm yünfikun. UlAike hüm-ül -mü'minüne hakkan lehüm derecatün inde
Rabbihim va ma{Jfiretün ve rızkun keriym. ( Sadakallah-ül-aziym)
El-t:.nfal - 2, 3. 4
Ayet-i Kerimenin Meali Şerifi :
((Gerçekten mü'minler ancak o mü'minlerdir ki, Allah anıldığı zaman yürekleri ürperir, karşılarında ayetleri okunduğu
- 90 --
zaman iymanlarını artınr ve Rablaırına tevekkül ederler. O kimseler ki, namazı dürüst kılarlar ve kendilerine merzuk kıldığınuz şeylerden infak eylerler, işte hakka mü'minler onlar, onlara Rablarının yanında dereceler var, bir mağfiret ve bir nzkı
kerim var.»
ccKur'an Dili Tefsiri»
El ewelü Allah, el ahiru Allah, ezzahirü Allah, el batınü
Allah, Hayrihi ve şerrihi min Allah. Men kane kalbihi Allah femuinuhu fiddareyni Allah. Rabbişrahli sadri ve yessirli emri
vehlul ukdeten min Lisaniy-yefkahfı kavli ve ufewidu e111ri
ilallah, innallahe hasirim bil-ibad . .. .
Kullarının her bir işini gören, kalbierinden geçen her fikri ve niyeti bilen, her zamanda, her mekanda her şeyi gören
ve bilen, işidici ve görücü ve bilid olan Allah; bizleri burada
tevfiki ile cem' eylediği gibi, yanııL Kıyamet Gününde, nedamet
anında, o büyük günde, hasret deminde lfıtfu ile, keremi ile, ihsanı ile, ikramı ile, sevgili Habibit, mergfıb u mahbfıb-ı Huda,
Şefii rfızi ceza, melcei fukara, enisi zuafa, iki cihan güneşi, yoktur ki cihanda bir eşi, ani-bihi Muhammed Mustafa sallallahu
aleyhi ve sellemin, Livai Hamd isimli sancağı altında böylece
rahmetiyle, keremiyle cem'eyleye! Amin. Ol mübarek nurlu elleriyle havzı Kevserden cümlenlli�i sirab eyleye! Arşın gölgesi
ki, o gölgeden başka hiçbir gölge yoktur, bizleri orada mü'min
kullan ile aşık, sadık ve salihlerle haşr eyleye. Mfı ile Keremi
ile muamele eyleyip cennetini, rizasım cemalini ikram eyleyip,
cümlemizi mesrfır eyleye ...
Allah'a iman eden, emrettiği doğru yolda giden. O'na şirk
ortak koşmayan, hak ve hakikatllerden şaşmayan, O'nu seven
ve öven, O'nun nzasına talip, cennetine ragıp, cemaline aşık
olan, O'nun sevgilisine gönül veren, Hakkın cennetine giren,
yarin güllerini deren sevgili Muhammed'in (Aleyhisselam) ümmet leri !
Okuduğum ayat-ı beyyinatta, Allahu teala liıtfu ile şöyle
buyuruyor:
- 91 -
Halis mü'min kimdir? Ne gibi sıfatiara sahip olmalıdır?
Nasıl olmalıdır ki, bir mü'minin imanı kemale ersİn ? Her mü'
minim diyen, mü'min midir? Allah celle ve celaluhu onun bu
iddiasını kabul eder mi ? Davasında haklı mıdır? Mü' min, nasıl
bir sıfata bürünmelidir ki, Allah onun imanını ve ibadetlerini
kabul buyursun?
Bu ayet-i kerime, işte bütün bunları bize gösteren bir mihenk taşı gibidir. Elimize geçen her sarı maden parçasına:
- Bu altındır, diyebiliyor muyuz ?
Desek bile, bu iddiamızın hiçbir değeri oluyor mu? Ancak
o sarı maden parçasını, bu işin ehli olan bir kuyumcuya götürüp, mihenk taşına vurduktan sonra, gerçekten altın olup olmadığını, gerçekten altın ise kaç ayar olduğunu anlamıyor muyuz?
İşte, bu ayet-i kerime de, Allah'ın ölçü taşı, mihengidir.
Kavlimizi, fiilimizi, özümüzü, sözümüzü, inancımızı, güvencimizi bu ayet-i kerime hükümlerine tatbik ederek imanımızın,
islamlığımızın, hatta insanlığımızın değeri ve derecesini öğrenir; amellerimizi ve hareketlerimizi buna göre tayin ve tesbit
etmek imkanını elde ederiz.
Akıl sahipleri; bu ayet-i kerimeyi okuyup, arnellerini ve
imanlarını ölçerler, varsa eksikliklerini anlamağa ve doğru olmayan kötü hareketlerini onarmağa çalışırlar. Bu ayet-i kerime, insanoğlunun kötü davranışlarını, inançlarını ve indi ilahideki derece ve mevkilerini yüzlerine vurur ama, akıl ve iman
sahipleri bu yüzlerneğe kızmazlar, bil'akis suçu kendilerinde
ararlar, hak yolundaki sa'yü gayretlerini artırınağa ve halis
mü'min olmağa çalışırlar. Zira, mü'mine yakışan sıfatlar bu
ayetle beyan buyurulmuştur. Bu ayetin emrettiği sıfatiara boyananların, Hak rızasına erişecekleri muhakkaktır.
Yerlerin ve göklerin ve cümle alemierin sahibi ve yaratıcısı olan Allahü teala; sevgili Habibi, mergubu, Resulü olan Hz.
Muhammed sallallahü aleyhi ve selierne yirmi üç senede inzal
ettiği Kitabı kerimi ki, bizler için nurdur, şifadır, devadır, hablullah yani Allah'ın kurtarıcı ipidir, ona tutanan kendini dünyada rczaletten, ahirette, azabtan kurtarır, şu sfırei azizin de
- 92 -
mealen: «Ancak mü'mlni hakiki şu kullanmdır Id, onlar benlın
ismimi duydukları vakit benim haşyetimle ve sevgimle, celil
ve cemalimle kalbieri cilalanır. Onlalra Kur'anım okunduAu zaman, o okunan ayetlerimi can kulağı ile dinlerler ve yalnız dinlemekle kalmayıp alıkarnı ile de amH olmaya, yani onda emredilenleri yerine getirmeye gayret sarf ederler. Bu gayretlerinin
derecesinde de imanlarının nurları .artar. İşte o nur ile, hayır
ile şerri, ak ile karayı, nur ile zulme:ti, iman ile dalileti hakkiyle ayırd edebilirler. Bundan sonra da her işte, her yerde ve her
şeyde bana tevek.kül edip, bütün işlerinde bana tefvizi umur
ederler ve her şeyin halıkının ben olduğuma iman ederler.»
«0 mü'mln ve mükerrem kulla:rım ki, beş vakit namazlarını tadil-i erkan üzere yani, farzına, vi.cibine, sünnetine, müstehabma riayet ederek, Resulümden gördükleri gibi eda ederler. Onlara verdiğimiz rızıklardan bı�nim rızam için, benim yolumda yine benim kullanma, yahut benim mahlukatıma yedirir ve ikram ederler. İşte, bu sıfatiara malik olan ve böylece
yapanlar hakikaten, bana hakkiyle iınan edenlerdir, beni bilenlerdir, beni bulanlardır, bende olanlardır. Ben de onlara, indimde yani cennetimde yüksek makamlar, nihayetsiz nbnetler hazırladım ki, öyle nimetleri ne gözler gördü, ne sözler tarif edebildi, ne de kulaklar işitti, ne de bı�şerin kalbine bunlann ölçüsü sığabildi. Ancak bu nimetierin ne olduAunu, ben Allah biliyorum,)) buyurulmaktadır . Söyleyenler, hakkı ile tarif edemediler. Yarın cennete lutfu ilahi ile g)[recek olur isek; bana, (Ey
hoca efendi, bize cenneti hiç tarif edememişsin) diyeceksiniz.
Bendeniz de, o nimetleri müşahade ettiğim zaman tarif edernediğimden size karşı malıcup olacağım. Fakat, bereket versin,
cennette malızun olmak yoktur.
Yine ayete devam edelim: •Onlara bu sıfatiardan dolayı
bazı kerre beşer olmak dolayısiyle kendilerinden zuhur edecek
günaha, af ve maAfiretim vardır. Dünya ve ahirette onlar için
rızkı kerim vardır ki, dünyada onlar:ı rızıklandırdığım gibi cennette de onlar için hesaba gelmeyen,. nihayete ermeyen, nlmetlerim vardır ve bu nimetlerim ebedidlr.»
Anlıyor musunuz mü'minler? Allah zikredildiği zaman, yahut kendimiz zikrettiğimiz zaman kalbimiz çarpıyor mu- Gö-
- 93 -
zümüz Onun, heybet ve kudretinden yaşarıyor mu, Onun sevgisinden heyecan duyuyor muyuz? Cildimiz Onun eelalinden
diken diken oluyor mu ? Kur'an-ı Kerim okunduğu zamanlarda
haz duyabiliyor muyuz ? Bu haz ile Hakkın emirlerini layıkı veçhile yerine getirebilİyor muyuz? Em rettiği şeyleri yapıp, nehyettiği, men'ettiği şeylerden kaçmabiliyor muyuz? Namazlanmızı kılıyor muyuz ? Vaktinde kılabiliyor muyuz? Her işimizde Hakka tevekkül ediyor muyuz? İşte mü'minler, bütün bu soruları kendimize sorduğumuzda ne derece müsbet cevaplar verebilirsek. o kadar Hakka mi.i'min yani Allah'ın istediği gibi mü'
min olabiliriz.
Yok; öyle olmayıp, Allah'ı dilimizle zikredip, Onun her şeye kaadir olduğunu söyleyip, kalbimiz buna inanmıyorsa veyahut (Allah vardır, her şeyi gören Odur, işiten Odur) deyip beri tarafta·, sanki yokmuş gibi türlü kötü fiiller işlersek yani, kavlimiz başka, fiilimiz başka ise, o kimsenin kalbi, nıhu hastadır. Öyle kalbin sahibi, okunan Kur'anı değil, okuyanın sesini
dinler. Hatta o Kelamullahı dinlemekten dahi sıkılır.
Bunlar, Allah'a tevekkül de edemezler. Zira kalbieri gerçekten, Allah'a iman edememiş kimselerdir. Elbette, bu kimseler namaz da kılmazlar. Kılsalar bile, bir angarya, bir borç
kalksın diye kılarlar. Böyle namaz ise, insanı Hakka iletmek
şöyle dursun, belki uzaklaştırır. Hele böyleleri, yani kalbieri
inanmadığı halde inanmış görünen, kavilleri başka, fiilieri başka olanlar; zekatlarını da veremezler. Üstelik kimseye yardımları dokunmaz. Hayırlı işlere mani olurlar.
İyi olacak kimseye, doktor perhiz tavsiye eder ve böylece
bir hastalık anında vücudu için zarar teşkil edebilecek olan şeylerden onu korumuş olur. Fakat, iyileşmesine imkan kalmamış
veya iyileşmeyen hastaya pcrhiz verilse bile, o buna aldırış etmeyecektir. Sonunda ise, mahvını kendi hazırlanmış olacaktır.
Bak aziz cemaatım! Kendini bu ayetle ölç; Allah indindeki
mevkiini bu ayetle öğren. Dünya pazarına geldin. Yakın bir zamanda gideceksin. Uzak bir yolun yolcusu, korkulu yerlerden
geçicisin. İman, Kur'an, Muhammed aleyhisselam ve İslam ile
alakası olmayana sözümüz yoktur. Böyle olan kimselere verilen
nimete, mala, mülke bakmayın. Yani, önem vermeyin. İdam ola-
- 94 -
cak malıkuma veya kesilecek kurbana iknim çoğalır, ama ansızın bıçak boğazına, ip de boynuna geçiverir. Bunların dururnIarı bu misale benzer. Dikkatle oku tıekrar tekrar oku. Allah sizlere, bana ve cümleye hidayet ey lesi n! ...
Bir kimse farzediniz; bu kimse evsiz, yurdsuz, vatansızdır.
Bir viranede yatar uyur. Rüyasında kendisini zengin olmuş görür. Otomobiller, sayfiyede köşkler, şehirde apartmanlar, paralar, kasalar, rütbeler sahibi olmuştur, güzel bir aileye sahiptir.
Metresi de, dostu da vardır. Böyle ·bir rüyanın zevki, sevinci
içinde iken bekçi gelir ayağıyla teperek ve galiz küfürlerle
« Kalk ulan serseri» deyip uyandırdıüı zaman, bu gördüklerinin
hakikat olmayıp bir rüya olduğunu anlar ki oni.ln ne hale ge·
leceğini bir düşüntin. Bu serserinin gördüğü rüya üç saat, yahut, üç dakika sürdüğü gibi; Allah ı, Peygamberi bilmeyip de
bu dünyada nimete gark olanlar da, rüyadan farkı olmayan bu
dünya hayatında, otuz kırk, çok söyledim üç · dört sene böyle
bir rüya görüp Allah'ın bekçisi olan Azrailin, « kalk uyan artık,
gö'rdüğün rüyadan başka bir şey değildir», diye onu uyandırdığında, rüya gören serseri nasıl gördüğünlin rüyadan başka
bir şey olmadığını anlayınca ne derece meyus ve mükedder olur
ise, imansız, amelsiz zengin de, ölüm geldiğinde Azrailin onu
uyandırdığında ne büyük bir felakete ve hasrete uğrayacağını
bir tefekkür edelim. Serseri gördüij:ü rüyadan mes'ul değildir
ama, imansız, amelsiz zengine hesap ve azap vardır.
Bıraktığı malların hepsi varisieri veyahut düşmanları tarafından pay ve yağma edilecektir. Bu yağma esnasında dost
sandığı kimseler yağınada düşmanını mebhut edecek, geride
bıraktığı evlat ve ayaline düşman olarak bu yağınada onlar da
mücadele edeceklerdir. Şaşılacak iştir, ölüme namzet olanlar,
ölmüşün malını yağma etmektedirler. Sanki, kendilerini ölüm
bulmayacak zannındadırlar.
Hayatında iken hayra, Allah yoluna sarfetmediği para, mal
ve mülkü, darmadağın olacaktır. Halbuki burada sarfetse idi,
o sarfettiğinin kat kat fazlasile ahirette önünde görecekti. Ölümün eline düşen bu zavallının, dostu, ahbabı, arkadaşları zannettiği kimseler onun ancak kabrinin başına kadar gelecekler
- 95 -
ve kimse de onunla o çukura girmeyecektir. Ancak o, işlediği
amelleri ile başbaşa kalacaktır. İşte, o anda gördüğüDün ıi.iyadan başka bir şey olmadığını anlayacaktır ama, artık oradaki
pi şmanlık faidc vermez. Çünkü, vatansızdır. Vatanı aslisini araınamıştır. Nereden geldiğini, nereye gideceğini bir defa olsun
düşünmemiştir. Onu buraya kim döndürmüştür? O, bir s igara verene ıiiku etmiş, o sigarayı almak için, eli verene ıiiku etmemiştir. Onun kafasına bir serpuş giydircne secde etmiş, serpuş giyecek başı verene bir defa olsun secde etmemiştir. Secde
ct ınek şöyle dursun; o, iğrenç bir sudan halk olduğunu bildiği
halde, yaratıcısına daima hasım olmuş , Allah düşmanlan ile
bi rlik olmuş , Nemrud gibi Allah'a ilfuu harb eylemiştir. O toprak üstünde iken Allah'a iman edenlere bakaretle bakmış, onların itikat ve ibadetlerine gülmüştür. Şimdi ise ne kasası, ne
kesesi, ne ıiitbesi kalmıştır. Karanlık bir çukurda çok ağlayacaktır. O, haram ile vücudunu şişirmiş, semirtmiş, şimdi akrepler, yılanlar, çiyanlar onu yiyecek, semireceklerdir. O dünyaya
sığmıyordu, iki arşın yer ona kafi gelmiştir. O, terzi, kumaş beğenmez idi, bir kefeni bile ona çok görmüşlerdir. Onu çok tanıyan vardı. Çok dostu ahbabı vardı. Fakat şimdi kimse onunla gelmemiş, onu yalnız bırakmışlardı. Şimdi kötü arneli ile.
küfıii, inkarı ile başbaşadır. Çok para döktüğü doktorlar da
onun derdine çare bulamamışlar, işte çok korktuğu ölüm onu
bulmuş, bu hale koymuştur.
Allah'ı tanımazdı, Peygamberle arası hiç iyi değildi. Her
gün ölenleri göıiip hiç ibret almamış, hiç bugün için bir hazırlıkta bulunmamıştı. Diploması, apartmanların tapu ve çapları
da ona bir fayda vermedi. Dostları onu yalnız bırakıp gitmişlerdi. İşte o, bu halde _ahü feryat ederken iki heybetli melek gelip:
(Yaradanın kim, ne için halk oldun, sebebi hilkatin nedir, di·
nin nedir, peygamberin kimdir?) derler, cevap yok, dil tutulmuş , işte idam sehpan, deyip nan göstererek ve kabrini ateşle
doldurup gideceklerdir. Evet, mü'minler. İster mü'min, ister
kafir, ister dinli, ister dinsiz olsun, şairin dediği gibi:
Ana rahminden geldik pazara
Bir kefen aldık, döndük mezara.
- 96 --
İşte hayat bundan ibarettir.
Bu sözlerimiz sizlere acı gelm(�sin, bize kınlmayınız, danlmayınız. Bir ama önündeki çukunt hissetmeyip çukura doğru
gitse, sen de bunu görsen, (bakalım şu kör nasıl düşecek?) diye ses çıkarmaz mısın ? Böyle yapan insan mıdır? Soruyorum?
Elbette ki, insan isen arnaya seslenecek, (Aman, gitme dur, ÇU
kura düşeceksin) diye onu ikaz edeceksin. Yahut koşarak gidip arnayı tutup çukura düşmekten, onu helaktan kurtaracaksın. Bu her insanın, eğer insan ise, vazifesidir. İşte bizler ama
gibiyiz, bize seslenen ve bizi helaktan kurtaran Kur'andır, Peygamberimiz aleyhisselamdır, büyük mürşidlerimizdir. Onların
bu sesienişine kızacak mıyız, darılacak mıyız ? İnsan isek, teşekkür etmemiz lazımdır. Onları baş tacı etmemiz lazımdır.
Rabbinizden göz geldi. İşte bu Muhammed aleyhisselamdır,
Kur' andır.
Aniatacağım hikayeyi dinleyiniz ve kıssadan hisse alınız:
Hİ KAY E
Sabahın erken saatlerinde iki atlı yolcu yola çıkar, birisi
amadır. Ama olan elinden kamçısını düşürür, attan aşağı iner
kamçıyı aramaya başlar, hava serin olduğu için bir yılan kıvrılmış yatarmış, ama kamçıyı ararken, yılan tesadüfen eline geçer. Hayvan soğuktan donuk vaziyettedir. Yılanı kamçı . diye
eline alan ama atma biner arkadaşına yetişir. Arkadaşı nerede
kaldığını sorar, kamçısını düşürdüğünü, fakat yerde eski karnçısından daha güzel bir kamçı bulduğunu söyleyerek arkadaşına gösterir. Arkadaşı (Aman elindeki kamçı değil yılandır, at
onu) derse de. inatçı kör atmaz. Ne kadar söyledi ise kar etmez.
Nihayet güneş çıkar hayvanın beli ısınır ve arnayı sokar, helak
eder. Peygamber aleyhisselam, ulema ve Kur'anı dinlemeyeni
bu inatçı am�'ya benzetiyorum.
Kardeşlerim! Elinize aldığınızın ne olduğunu görmüyor·
sunuz. Haber veriyoruz; elinizdeki yılandır, kamçı değil ? Onu
at, sendeki bu huy iyi bir huy değil. Bu gidiş, gidiş değil. Bırak
·bu gidişi, dinlemezsen helak olacaksın, olacağız. Ya hfıu! önünde kabir var, ahiret var, sen göremiyorsun, helak olacaksın.
Elindeki mal değil, ateş ; dünyada iken cehennemde yaşıyor-
- 97 -
sun, insafa gel , Allah'a gel. Seni hakka çağırıyoruz, doğru ol,
dürüst ol, Allah'a kul ol ki, cihana sultan olasın. Kur'an seni
felaha, necata, cennete çağırıyor. Koş, vakit geçiyor, geç kaldm, sen ilmi bıraktın eelıle daldın, imanı bıraktın küfre daldm, nuru bıraktın zulmete daldın, çalışmayı bıraktın tcnbelliğe daldın. A nupalı aya çıkıyor, sen yerde yürümesini bilmiyorsun, yürümesini unuttun. Çalışmadan zengin, okumadan
alim olmak istiyorsun, gezmeksizin, seyyahlıktan dem vuruyorsun, bu senin sonun için iyi olmaz. ibadet yapmadan cennete
sahip olmağa çalışıyorsun, (Kalbim temiz) diyorsun, kendi kendini kandırıyorsun. Böyle i ddia edenler Allahın hasmıdırlar.
Allahın namaza ihtiyacı yok, senin vardır. Temizliğe Allahın iht iyacı yok, senin vardır. Senin temiz olman için, lCıtfundan dolayı sana guslü, abdesti farz kılmış, Allahın, Peygamber aleyhisselamın, kurbana ve kana ihtiyacı yok, senden takva istiyor.
Ey sofu! Domuz eti yemiyorsun ama, insan hakkı yiyorsun. Kan
içmek haramdır diyorsun, insan öldürüyorsun. Şarap haram
diyorsun, yetimin malını yiyorsun. Zina haramdır diyorsun ,
gıybet ediyorsun. Bu kötü huylardan ne vakit vazgeçeceksin ?
Evet sözün doğru. Domuz eti yemeyi Allah haram etti. Haktır,
doğrudur ama; insan hakkını yemeyi de haram etti . Kul hakkı
yemek; domuz eti yemekten daha büyük bir günahtır. Zira, biri hukukullah, biri kul hakkı. Allah hakkından vazgeçer, kul ise
hakkından vazgeçmez. Kan içmeyi haram etti ama, insan öldürmeyi de haram etti. Allah Kur'anı kerirriinde:
lrş:ld, Cilt 1 - F: 7
- 98 -
«Bir kimse, bir mü'minl kasten öldürürse, katllln ebedi
cehennemde kalaca!ıru>> ilan buyuruyor.
Efendimiz de, bir hadisi ile:
«Mü'mine sebbin, yani sövmenin fısk, mü'minin katlinin
küfür olduğunu» haber verdiği halde sen, kan davalarmdan,
hala vazgeçmedin. Evet; yalnız şarap değil, insanı sarhoş eden
bütün içkilerin haram olduğu muhakkak ama, yetimin malının
nan cahim olduğu da muhakkak.
Allah zinayı haram etti. Zinü eden nara atıldı, fakat yalanın, gıybetin zinadan da kötü olduğunu Muhbiri Sadık Efendimiz bildirdi. Hele tenbellik Allahın ve Resulünün (aleyhisselam) en sevmediği insan, tembel olan kimsedir. Allah'ın düşmanı da yediğinden, yediğini görene tattırmayan, ona da yedirmiyendir. Bir de çalıştırıp, çalıştırdığı kimsenin hakkını vermcyendir. Karısını, hacısını çalıştıran köylü kardeşim! Sen ise,
köyünde kahvende oturuyorsun, karın, bacın tarlada ter döküyor. Hangi bakla iman davasındasın? ... Senin, �nim bu tembelliğimizle bu yerleri bize bırakrnazlar. Bizi buralardan kovarlar, sonra da kul köle olursun. Efendili�ni bil, çalış. Evet; hiç
ölmeyecek gibi dinin, milletin için çalış. (Dinim ve milletim yıkılmasın, ölmesin) diye çalış. Ta kıyamete kadar onlann baki
kalması lazım. Yarın ölecek gibi de ahirete hazırlan ki, sen ölücüsün. Hiç ölmeyecek gibi çalışman vatan ve dinin içindir. Yarın ölecek gibi çalışman, ahirete hazırlanman ise nefsin içindir.
Ormaniara kıymayınız. Yaş kesenle baş kesen felah bulmaz. Çalışarak elleri nasır tutan kimseleri cehennemin yakma·
- 99 -
yacağını Resul aleyhissehlm haber verdi. (Adalet ile, küfür bile
devamlı olabilir ama, zulüm ile islam dahi devamlı olmaz) dediler. Zulmetmeyeceksin, her işde adalet gözeteceksin.
(Bana hacı desinler) diye hacca gitme! Allah için hacceyle.
Gönül yıkma, yüzbin Kabe yapsan bir gönül yıktmsa halin harabdır. Kabeyi, İbrahim aleyhisselam yaptı. Gönlü ise, Allah
yarattı.
Ey kardeşim ne vakit uyanacaksın ? Ey Şafii mezhebine tabi olan arkadaşım; elin namalırerne dakunduğu zaman abdestİn bozuluyor, tekrar abdest alıyorsun da, Hakkın rızası olmayan bir harama elini uzattığında neden abdestin bozulmuyor?
Halbuki birinci abdest, namaz abdestidir, bozulursa yine al·
mak mümkündür. İkinci abdest ise iman abdestidir. Yalan söylemek, gıybet etmek, çalmak, çırpmak, vurmak, öldürmek gibi, Allahın men'ettiği şeylere yanaştın mı, iman abdesti bozuldu demektir. Tekrar almak zorcadır. Hazreti Adem aleyhisselam, elini bir kere Hak rızası olmayan yere uzattı diye üçyüz sene tövbe ve nedamet ederek ağladı. Yani üçyüz senede iman
abdestini tazeleyebildi. Nebi olduğu halde. Ya sen ve ben nebi
değilken ve o kadar senedenberi yaptığımız binlerce, onbinlerce fenalıklarla iman abdestimizi bozduğumuz halde, bir defa
olsun bu abdestimizi tazelemek için ah ederek ağlamak, yalvarmak, aklımızdan geçti mi?
Ey Hanefi mezhebine, Maliki, Hanbeli mezhebine tabi olan
Hak arkadaşlarım! ... Bizler de mezhebimizce, birçok abdesti
bozan şeyler ile namaz abdestimiz bozulduğunda onu tazeliyor
ve fakat iman abdestini bozan türlü fenalıklardan zerrece kaçınmıyoruz. Hanefi mezhebine tabi olan bir kimsenin, bir yeri
kanadığı veyahut sebileyn denilen yerlerden su ve gaz çıktığında, gider abdestini tazeler. Fakat, gider kan döker, yani adam
katieder de, zedelenen iman abdestini tazelerneye lüzum görmez. Hakka bir kere rücu etmez, af dilemez. Vücudumuz kirlendiğinde onu temizlemek, yıkamak kolaydır. Bir parça sabun ve bir miktar su bunu yapabilir. Halbuki iffetimiz, namusumuz kirlendi mi, temizlemek için dünyanın sqbunları, denizIerin ve nehirlerin suları kafi gelmez. Bu dünya bir imtihan ye-
- 1 00 -
ridir. Bu dünyada bir takım insanlar, iman ve İslam ile müşerref olup, arnali saliha yani, iyi ve yararlı arneller işlemişlerse,
böylelerinin bu dünyadaki mematları, yani ölümleri, aslında
onların hayatları demektir. Zira, onlar bu dünyadaki hayata
bel bağlamamışlardı. Gerçek hayat olarak ahiretteki hayatı
bekliyorlardı. Buna mukabil, bu dünyada diğer bir takım insanlar da Ailah, Peygamber (aleyhisselam), iman, Kur'an tanımaçlan, sanki onlara ölüm tattınlmayacak gibi, Allah korkusu
olmadan, bir düzene girmeden hayvanlar gibi, belki hayvanlardan da aşağı bir tarzda yaşamışlar ise, her insana geldiği gibi
onlara da ölüm geldiği zaman gerçekten ölmüş olacaklardır.
Bu küfür, isyan, inkar sebebi ile, orada maruz kalacakları mll.aınele onları pişman edecektir. (Keşke çürüyüp toprak olsa idik
veya yok olsa idik daha iyi idi) diye sizlanacaklar, fakat bundan
bir fayda görmiyeceklerdir. Veyahut, (Ah keşke dünyada Allah
ve Peygamberini (aleyhisselam) tanıyıp bu hallere düşmese
idik veyahut da: (Ya Rab! Bizi tekrar dünyaya gönder, sana ve
sevgili Resulün Muhammed (aleyhisselaına) iman ederek amali saliha işleyelim ve buradaki gerçek hayata, ebedi hayata o
mü'min kulların gibi biz de nail olalım) diye, dünyada dökmedikleri yaşları dökecekler, dünyada yapmadıkları niyaziarı ya·
pacaklar ve dünyada bir kere secdeye koymadıkları başlarını
secdeye koymak isteyecekler, fakat buna kadir alamayacaklar.
Ah ve figanlar ile yalvaracaklar, yakaracaklar, fakat bütün bunlardan maalesef bir fayda görmiycceklerdir. Kendilerine, şu acı
hakikati ifade eden sözler söylenecektir: « Dünya ahiretin tarlas ıydı , orada ekseydiniz burada biçecektiniz. Artık geriye· dönmeye de kudretiniz yok.» denecektir.
Din kardeşlerim! ... Yukarıdaki hitab-ı izzete muhatab olmak istemez iseniz gelin iman, islam ve Allah yolundan, Peygamber (aleyhisselam) yolundan ayrılmayalım. Şurada kağıt
üzerine karaladığımız bu hitab-ı izzet kalblerimizde o kadar
korku ve dehşet uyandırmayabilir. Arif olanlara, bundan daha
hafif sözler tesir eder. Bahsettiğimiz bu hadise vukubulacaktır.
Şimdi bu sözlerden yüreğimiz çarpmıyorsa, o an gelince yalnız
yüreğimiz mi çarpacak? Kendimizi yerden yere, kafamızı taş-
- 101 -
tan taşa çarpacağız. Fakat yine söylüyoruz ki, faydası yok!
Gelin kardeşlerim! Allah yoluna , imana. Gelin yoldaşlarımı
Allah Resfılü, Hak nebi, Hz. Muhammed sallallahü aleyhi ve
sellem'in yoluna, kurtarıcı yol budur. Felaha götüren yegane
yol budur.
Evet; dünya, ahiretin tarlasıdır. Hiç görülmüş müdür, bir
kimse buğday ekip de mahsul zamanı arpa biçsin? Bu ne kadar imkansız ise, bu dünyada fenalık eken orada iyilik bulamaz,
aynı şekilde bu dünyada iyilik eden de şüphe�iz orada kötü muamele ile karşılaşmaz.
Gelin; suçlarımıza nedamet edelim, kendimizi bu zilletten
kurtaralım. Allah'ın indinde makbul olalım. Kötü ahlaklarımızı terkedelim, tembelliği de bırakalım. Şu cennet vatanı çalışarak, uğraşarak, birbirimizi sevip, sayarak, düşmanlık, kin ve
hasedi bırakıp karşılıklı yardımiaşarak Allahı ve dini Muhammedi'yi (aleyhisselam) terketmeden hem dünyamızı, hem ahiretimizi kazanalım. Yarın, kıyamet gününde, hesap gününde bu
vatanı bize bırakan şehid ve gazi babalarımızın yüzlerine nasıl
bakabiliriz ? diye bir düşünelim. Sen inkarı bırak, imana yapış.
(Ahiret var mıdır, cehennem var mıdır?) deme de orada mahcubiyet verecek, seni nara sürükleyecek kötü huylardan vazgeç. Hem cehennemde ateş de yoktur. Ateşini sen burada iken
hazırlayıp götürmüş olursun.
HiK AYE
Ehlullahtan Behlfıl Dfma, bir gün halife Harun Reşit ile
karşılaşır. Kendisini tanıyan hükümdar, bu mübarek zata:
- Ya Behlul! Nereden geliyorsun böyle ? diye sorar. Hazret, hiç düşünmeden :
- Cehennemden geliyorum, cevabını verir.
Harun Reşit, şaşırarak tekrar sorar:
- Ne işin vardı orada?
Behlul Dana anlatır:
- Efedim; ateş lazım olmuştu. Cehenneme gideyim de, biraz isteyeyim dedim. Fakat, oradaki memur bana: (Burada ateş
yoktur.) dedi. (Nasıl olur, Cehennem ateş yeri değil mi ?) diye
- 102 -
sorunca: (Evet; gerçekten burada ateş yoktur. Her gelen, ateşini dünyadan getirir.) cevabını verdi.
Dehşete kapılan Harun Reşit, kendisinden tekrar sordu :
- Ya Behlul! Ne yapayım ki, oraya ateş götürmiyeyim ?
Behlul Daml, hızla uzaklaşırken haykırdı:
- Adalet. . . Adalet. . . Adalet. ..
Ey imam efendi: Hırsızlık yapmıyorsun ama, vazifeyi terkediyorsun.
Ey müezzin efendi: Yankesicilik etmiyorsun ama, görevini
önemsemiyorsun.
Ey Kayyum efendi: Sen de dolandırıcı değilsin ama, camii
süpürmüyorsun.
Anlayana sivrisinek saz
Anlamayana davul zuma az.
Ey müslümanım diyen kişi! ... «Temizlik imandandır» levhasını asmışsın, bu bir hadisi şeriftir, ama neden kahbın ve
kalbin temiz değil ?. .. Et ile, kalın kağıdı da beraber koyup,
kilosunu ... liraya satan kasap ? İ marnın arkasında kıldığın beş
vakit namaz, sakın yorgunluktan ibaret olmasın?
«Kisb eden Allahın dostudur)) levhasını asan tüccar, esnaf! ... «Muhtekirler mel'undur)) hadisi şerifini okumadın mı,
okuma bilmiyorsan da duymadın mı? ... Niçin ihtikar yapıyorsun? Niçin vurgun yapıyorsun?
İş sahiplerinden rüşvet bekleyen memur! ... Onları günlerce sürünciüren zalim! ... Öldüğü n zaman musallada, «bu nasıl
kişidir?)) diye soracaklar. Bunu hiç düşünmedin mi ? Ey bu
milletin önderleri ... Her çoban, kendi sürüsünd�n mes'uldür.
Sizler de hepiniz birer çobansınız. Milletinizden, ailenizden, çoluk - çocuğunuzdan �es 'ulsünüz. Bu hadisi şerifi işitmedin
mi? İşitınedin farzedelim, tarih de o kumadın mı ?
Hz. Ömer (radiyallahü anh) efendimizin, «memlekette bir
koyunu kurt kapsa, Allah Ömer'den sorar» diye ağladığını tarih
kaydediyor. Allahın yardımını talep eden Amerika başkanının
resmini de görmedin mi?. ..
,
Müteveffa Ken nedy'nin, (Pasifikteki balıkçı bizim kadar
- 103 -
refaha kavuşmayınca mes'ud olamam) dediğini de duymadın
mı ?. .. İnsaf edelim, hep duymuş okumuşsunuzdur ama, bize
ibret vermedikten sonra nasıl hatırlayalım? ...
Görüyorsunuz mü'minler! Onlar gayri - müslim oldukları
halde, bizim sahip olmamız gereken ahlaka, sıfatiara nail oldukları için Allah onları dünyaya hakim kıldı.
Ya biz, ne haldeyiz ? ... Sofuınuz bir türlü, sefihimiz bir türlü. Gelin uyanalım. Kur 'an bizi insanlığa davet ediyor ama, biz
hangi hükümlerine itaat ediyoruz? Dört asırdan beri bu beldede Kur'an okunduğunu zannedenler yanılıyorlar. Kur'anın sadece harfleri okundu fakat, ahkamı, emirleri hakkı ile okunup
yazıldı mı ? Bizlere insan gibi yaşamayı öğreten, dünyada ve
ahirette bizi hakikaten refah ve saadete kavuşturacak olan Allah Kitabını ne yaptık? ... Bir fal kitabı olarak kullandık. Kötü
arnellerimizin vasıtası olarak kullandık, ona herhangi bir kitap
muamelesi yaptık. Bir de onu sadece ölülerimize okunan bir
rahmet kitabı olarak telakki ettik. Halbuki ölenlerin artık Kur'
anın alıkarnı ile amil olmalarına yani, onun emirlerine göre hareket etmelerine imkan yoktur ki. .. Ruhlarına okunan Kur'an,
onların belki azaplarını hafiffetecek veya onlara cennet ni'me·
ti olarak takdim edilecektir.
Biz canlı ölüler ise, onun hü:Kümlerine riayet etmek şöyle
dursun, ayak altı ettik. Beni bu sözlerimden ötürü tekfir ve
tel'in edecek varsa, onu da şahid tutarak imanımı tazelerim ve
«<� ilahe iliallah Muhamınedün Resulullah» derim.
Hıristiyan alemi, İncil'i geriye atıp yüceldiler. Biz ise, onlar gibi yapalım diye ve islam dinini hıristiyan dini gibi zannederek Kur' anı geriye atıp geri kaldık. Nasıl mı ?
Mesela, biz müslümanların günde beş farz, altı sünnet, on
müstehap olarak ellerimizi yıkamamız lazımdır. Ama, topraktan halk olunduk, sonra dağılırız diye bir defa bile ellcrimizi
zorla yıkarız. Temizlik imandan olduğu halde, üstelik cünup
gezmekte bile maalesef hiçbir mahzur görmiyenlerimiz var.
İncil kaidesine göre ise, bir hıristiyanın «vaftiz suyu,,nun
çıkmaması için ömründe hiç yıkanmaması gerekir. Halbuki onların günde dört - beş defa duş yaptıkları vakidir.
- 104 -
Gidiniz Hıristiyan diyanndaki sokakları görünüz, insanları görünüz.
Ben fakir; hem islam diyariarının bazısını, hem de batı diyarlarının bazılarını görerek bizzat şahid oldum ki, bizde görülmesi gereken hasletlerin hemen hepsi onlardadır. Buna mukabil, bir yığın elem ve sıkıntı verici hadiselerin ve her türlü
yalan dolan vesairenin bizlerde geçer akçe olduğunu görerek
şimdiye kadar merak ettiğim, batıl bir din mensuplarının yücelik kazanması sebebine, cevap bulmuş oldum. Öyle ki, mesela içkinin su gibi içildiği bir memleket mensupları , meyhanelerini günün ancak birkaç saatinde ve sanki bir kabahat yuvası imiş gibi gizli yerlerde faaliyette bulundururlarsa ve otel gibi gece gündüz daimi surette açık ,.e faaliyette olan bir müessesenin mensuplarını, dini vazifelerini ifa edebilmeleri için nöbetleşe kiliseye gönderirlerse, gündüz çalışan bir taksi şöförünün, akşam saatin S'i vurduğu sırada bizi yağmur altında arabasından nezaket ve rica ile indirerek (Kusura bakmayınız, sizin artık S'den sonra çalışan taksilere binmeniz lazım) deyip
meslekdaşlarının hak ve hukukuna kendi kendini kontroku
tayin edecek kadar dürüst ruh sahibi olursa, o memleket kılşaneye dönmez mi, ki evvelce hakikaten hepsi birer virane misali idi. Hem manen, hem maddeten ... Şimdi müslümana layık
bir ahlak, temizlik ve doğrulukla hem manen, hem de maddeten yükselmişlerdir.
Şairlerimizden biri:
Diyarı küfrü gezdbn; beldeler, kilşaneler gördüm,
Dolaştım mülkü islamı, bütün viraneler gördüm.
demekle işin sadece maddesine mi bakınıştı acaba? ... Halbuki
o, her işte maneviyat arayan birisi olarak bilinir. Bir kaşaneye
ruhu, sütü bozuk, ahlakı beş para etmez, çapulcu, yıkıcı ve kı·
ncı birisini, cicili bicili elbiseler giydirerek oturtun, çok değil,
üç - beş zaman sonra o bölgenin elle tutulacak yeri kalır mı?
Aynı viran olmuş o binaya üstü başı hiç de düzgün vaziyette olmayan fakat, ruben, ahlaken, insanlık bakımından gıpta edi-
- 105 -
lecek, imrenilecek birisini oturtun. O, muhakkak orayı tekrar
bir kaşane haline getirecektir. Bu misal zihninıizden silinmeden, bu hale düşmemizin sebebini gelin sizlerle, beraberce araştırıverelim. İslam çıkmazdan evvelki mcmleketlerin vahşeti,
bütün tarih bilenlerce hatta mektep kitabı, okumuşlarca da
malumdur. Yine bu kimseler hep bilirler ki, İsh'lmiyeti kabul
eden ve yalnız kabul etmekle kalmayıp onun gösterdiği yol
üzerinde hareket eden her kavim, her millet bütün dünyaya
kendi isimlerinden asırlarca bahsettirecek insanlık ve medeniyet örnekleri, vermişlerdir. İşte, o zamanki Arap yarımadasının
İslamdan evvelki insanların hali ile sonraki hal ve medeniyetleri işte hala dillere destan olan, bir zerafet, bir incelik, bir letafet ve bir ilim, irfan yuvası olarak hatırlanan Endülüs , Gırn ata medeniyeti, işte hala eserleri yaşayan Selçuk mcdeniyeti
ve nihayet işte asırlar boyunca memleketler değil kıtalar aşın,
adeta dünyanın o zaman bilinen bütün sahasına, akla gelebilcc�k. her türlü, gerçek insanlığın, gerçek medeniyetin, ahlakın .
adaletin, faziletin, ilim irfan ve san'atın, zerafet ve nezaketin
çelebiliğin, centilmenliğin en üstün, en belirli örneklerini vermiş olan Osmanlı Türkleri ile, d iğer islam medeniyetlerinin,
hüsranla son bulmalarının sebebi nedir acaba ?
Bunu kendimize hiç sorduk mu?
O Türk ve İslam devletleri ki; bugün aya çıkma yarışı i �·inde bulunan devletleri bir mektupla sindirir ve yine bugün mcdeniyeti, ilericiliği kimselere kaptırmak istemeyen bazı gayri -
müslim devletleri, başlarında bulunanların zulümlerinden korumak ve kurtarmak için kapısında dilendirirdi. O devletler,
Türkün ve müslümanın himayesinde bulunmayı cana minnet
bilirlerdi.
Böylesine güçlü devletler ve medeniyetler, nasıl oldu da
zillete ve hüsrana düşerek yıkıldılar?
Acaba buna, islamlığı kabul etmiş olmaları mı sebep olmuştu? Hayır! Öyle olsa idi; bu millet daha islamlığı kabul ettiği zaman bu zavallı hale düşmesi lazım gelirdi. İslam olmadan
evvel bu millet, çok kuvvetli bir millet mi idi ? islam olduktan,
o dinin peygamberi olan insanoğlunun sembolü Hz. Muham-
- 106 -
med (Sallallahü teala aleyhi ve sellem)in insanlara göster,diği,
Allah Kitabı olan Kur'an'ın ve Hadis-i Şeriflerin yolundan gittikleri, ona hürmet, sevgi ve bağlılık, azami itaat, titizlik gösterdikleri için mi bu zelil duruma düştüler ve namları payeleri ayak altı oldu ? ...
Hayır! Hayır hiç de böyle değil! Tamamen ve tamamen aksi sebeplerden ötürü bu milİet; küçük, beşyüz çadırlık bir kabile iken Allaha, Kur'ana, Peygambere, Ulema ve meşayihe hürmet ettikleri için, Allahın yardımı ile şarka ve garba, şimal ve
cenuba sahip ve dünyaya hakim olmuşlardır. Sonra, bu güzel
gidişlerini bırakıp, adalet yerine zulüm, itaat yerine isyanı alıp,
Kur'anı geriye attıklarından dünyadan silindiler.
Yoksa islam onları geri bırakmadı ...
Sen geriliği islamda, ilerlemeyi küfürde mi zannediyorsun?
Bu dersimiz; meşhur filozofun «Düşünüyorum, o halde varım)) diyen insanoğlunun en mümtaz ve kıymetli malı olan akıl,
düşünce ve idra,k sahibi olanlar içindir. Bu hasletlerin kendinde var olduğunu iddia edip de, hakikatleri görmeyen veya görmek istemeyenlere, içi saman dolu boş kafa sahiplerine hitap ·
etmiyoruz.
Bu gibi kimselerin insanlara faydası şöyle dursun, zararları olur. Zira, içi saman dolu bir çuval yalnız bir işe yarar, hayvanın karnını doyurur. İçi boş bir kafa, akıldan yoksun bir kafa dediğimiz gibi fayda şöyle dursun, zehirleyici, akrepten, yılandan da beter zehirler saçar, insanların ruhunu öldürür. O
zavallı hayvanlar, zehiriediği kimsenin sadece hayatına son vermekle yetinirler.
Ama böyleleri öldürnıez, insanı en üstün malıluk halinden,
en aşağı malıluk haline düşürür, e be di hüsranına sebep olurlar.
Evet; hitabımız akıl sahiplerinedir. Mevzumuz şu idi ki, o
muazzam devirleri idrak etmiş islam medeniyetlerinin sahiplerinin hep, sonunda mülkled, devletleri yıkılınağa mahkum olmuştu.
Buna se.beb ne idi ? ...... Zulum! .. Maddi, manevi zulüm!..
Zikretmiştik yukarıda, adalet ile desteklenen küfür bile payidar olur ve ıulum ile hareket eden islam mensupları ise son
- 1 07 -
bufmağa, yıkılınağa nı,ahkumdurlar. Zira, birisi fiilde, birisi
sözdedir. Fiil ise sözden makbuldür.
Zulmün manası ise, Kur'anı terketmek, Kur'anın habercisi olan Resul aleyhisselamın gösterip, takip edin dediği yoldan
sapmaktır. Kendi bildiğine hareket tarzı takip etmektir.
Madem ki, onların yıkılmasına İslamiyet sebeb olmamıştı,
hatta İslamlık sebebi ile bu yüce durumlara yükselebilmişlerdi,
o halde, bunun verdiği kuvvet, kudret ve güzel ahlak sebebi ile
doğruluk, dürüstlük, hak, hukuk, adalet ve insanlık ve daha ne ,
kadar iyi hasJetler varsa onlar sayesinde yıkılmayıp, ilelebet
sarsıntı geçirmeden yaşamasına aynı haybetli, haşmetli devirlerinin kıyamete kadar süıiip gitmesine muvaffak olması lazım
gelirdi. Böyle de olmamış. O halde bu yıkımiara sebeb nedir?
Buna verilecek cevabı, hitab ettiğimiz akıl sahipleri, tarihi
hikaye gibi değil, tarih olarak okuyan, okumakla kalmayıp
onun zahirinden batına yani dış görünüşünden içine nüfuz ederek, tetkik ederek, idrak ederek okuyan kimseler elbette bilirler. Bizim burada bu soruyu cevaplandırmamız sadece bu hakikati ka�ıt üzerine dökmek ve bu işten gafil olanları uyandırmak içindir.
O; islamı her cephesiyle kabul ve tatbik eden devletler, kavimler, zamanla bu hak yolundan bilerek veya bilmeyerek, türlü geçici dünya zevklerine aldanıp dikenli silahiara sapmışlar
ve bu arada hak dinine ve onun sahibine saygı ve hürmette kusur ederek, hatta aldırış etmeyerek, hiçe sayarak bu elim ve zillct verici sonlarını, kendileri hazırlamışlardır. Keşke burada iş
bitse.
Bu dünyada maruz oldukları rezaleti, hesap günü dfıçar
olacakları rezalete, tercih edeceklerdir.
İşte; şimdiki Avrupa ve Amerika islam dinini kabul etmediği halde; doğruluk, adalet, dürlistlük ve çalışkanlıklarından,
Allah onlara, insanlığa örnek olacak kadar ni'met, refah ve saadetini bahşetmiştir.
Birisi; biz de islamdan çıkıp, Hıristiyan olsak da, Avrupalılar, Amerikalılar gibi doğru, dürüst, adil, çalışkan olsak olmaz mı? dese ...
- 108 -
O'na da deriz ki:
Senin milliyetin, din ile kaimdir. Bulgarlar, Macarlar, Finliler ve bir takım kavimler aslında hep Türk soyundan idiler.
Hıristiyan dinine girdikten sonra kendi soyu olan Türklüğe ,
düşman olmuşlardır. Çünkü, bir milletin beka�ı din, dil ve an'
anesi ile kaimdir. Bunlardan biri terkedilirse o millet aslını
kaybetmeye mahkfımdur. Nasıl ki, uzun müddet Osmanlı Devletinin idaresi altında, dil, din ve an'anelerine bir baskı görme·
den yaşayan Bulgar, Macar ve Yunanlılar, o idare yıkılınca derhal eski soydan gelen vasıfları ile birer devlet kurabildiler.
Bunların içinde din ve lisanları, an'anelerini kaybedenler ise,
Türk harsı içinde Türk ve müslüman oldular. Peki; nasıl oldu
da biz Türkler Arap lisanını ve islamlığı kabul ettiğimiz halde
Türklüğümüzü kaybetmedik, diyecek olurl<'l.rsa, onlar unutmamalıdırlar ki ; Türkler, islamlığın bütün dünyaya yayılmasına
sebep olan bir önderlik vazifesini icra etmişlerdir. Eğer, böyle
bir hakimiyet kurmasalardı, Türkler de Araplar arasında kaynaşıp milliyetlerini kaybedeceklerdi. Onun için değil midir ki;
Osmanlı Devletinden bahsederken, sadece Türk Devleti veya İslam Devleti değil, Türk ve İslam Devleti denilmekte ve meyda-·
na gelen medeniyete de Türk ve İslam Medeniyeti adı verilmektedir.
Şayet, islamiyeti terkedecek olursak, bu sefer tesirinde kalacağımız milletin dinine intibak ederek Türklüğümüzü kaybeder ve Türklüğe düşman kesiliriz. Zira, din, milliyetleri ortadan kaldırır, nasıl ki, gayri-müslim olan bir kimse, İslamiyeti
Türkiye'de kabul ederse iki nesil sonra Türküro der. Veya gider Hindistan'da islam olursa iki nesil sonra evlatları, Hindliyim derler. Aynen, bir müslüman da gidip hıristiyan ülkelerinden birinde hıristiyan olursa onun bir iki nesil sonraki evlatları
hıristiyanım derler ve mensup olduğu milliyetİn iddiasını güderler. İ şte bu sebeple islamlığı terkedelim de ahlak ve geleneklerimizi onlar gibi yapalım diyenler bu dünya sonundaki kötü akıbetierini sezemedikleri gibi, bu dünyadan sonraki akıbetIerini hiç sezemiyorlar ve idrak edemiyorlar demektir.
Allah muhafaza buyursun ve bizi, İslamdan ayrılıp da ahirette imansız muamelesi görenlerden, bunun netices i, sonu gel-
- 109 -
meden ebedi hüsrana uğrayan, zavallılardan cylemcsin. Amin!
Bi-hürmeti seyyid-il-mürselin!
İncil'deki tahrif edilmiş kaideleri geri ye atan hıristiyan
alemi. Kur'anln bazı ahkamını, alarak yücelmişler, bugünkü
medeniyet zirvesine çıkmı şlardır.
Onların dalalette olmalarının sebebi, Cenabı Peygamberi
kabul etmemeleri. Yalnız, Peygamberimizin yüce sıfatlarından
birisi olan FETANET'ini kabul ve tasdik etmektedirler ki , fetanet yüksek akıl manasma geli r. Garplı lar, Peygamberimiz
hakkında: (Akillı bir kimsedir.) demek suretiyle, yalnız bu sıfatını kabul etmektedirler.
Allah 'ı kabulde, Hı ristiyan alemi ile birleşiriz. Yahudiler
\"C Hıristiyanlar, Allah'ın varl ığını kabul ederler. Onlarla ihtilafımız, n iibiivvettir. Biz, onların peygamberlerine iman ettiğimiz halde, onlar bizim peygamberimizi , yani Mahbub-u Hüda'
nın nübüvvetini hasetlerinden ötürü kabul etmezler. Hatta, bazıları: (Hazreti Muhammed Peygamberdir, fakat bizim peygamberimiz değildir.) demektedirler. Bazıları da: (Peygamberleri
kabul etmeden, Allah'ı kabul etsek) diyorlar. Peygambersiz Allah bulunmaz. Bulunsa da, hakkı ile bilinmez. Kaldı ki, böyle
söyleyenierin hayranı oldukları Hıristiyan alemi ve Yahudiler,
birer peygamberin arkasından gitmekte ve o peygamberin adı
ile isimlenmektedirler.
Halbuki, bütün Musevi ve Hıristiyan aleminin asırlardan
beri peşinden gittikleri ve hürmet ettikleri İsa ve Musa aleyhisselam , hazreti fahri alemin ümmeti olmayı Cenabı-Haktan
dilemişJerdir. Bizler ise, ayat-ı-beyyinat ile amil olmayıp, bu
derekata düşmüşüz ve elbette geri kalmışız. Bu geriliğimizi de,
tembelliğimizden, miskinliğimizden değil de, İslam dininden
bilmişiz. Bütün mes'elc budur. Aslında yukarıda da söylediğimiz gibi, bütün peygamberler:
- Ya Rab! Ne olur, bizi de sevgili habibin (sallallahu aleyhi ve sellcm) ümmetinden, yani Ümmet-i Muhammed'den bir
fert olarak yaratsaydın, diye niyaz etmişlerdir.
Mü'min kardeşim! Kıyme tini , mevkiini, dereceni anla; an-
- 1 10 -
la da Allah'tan irfan iste, acınacak durumlara düşme, bu zilletten kurtul! ...
Kur'anın ahlakı ile ahiaklanan hıristiyan milletleri, sadece bu alıkarnı yerine getirmekle kalıyorlar. Onların müslüman olabilmeleri için lisanları ile de : ( Ben müslümanım!) demeleri, yani ( La ilahe iliallah Muhammedün Resfılullah) kelime-i-tayyibesini söylemeleri şarttır. Belki, Allah onlardan ahkarnı ilahiyeye itaat eden ve fakat lisanı ile müslümanlığını
ikrar etmemiş, daha doğrusu müslüman olduğunun farkına
varamamış olanlara hidayetini ihsan ederek o kelime-i-tayyibeyi söylemeği d� nasibeder. Zi��·
..
ahlak güzelliğinden d_?layı,
iman şerefine erışen çoktur. Kotu huyundan dolayı, ımanı
kaybeden de az değildir.
Beri tarafta, bazılarımız da İslam olmak şartını ikrar etmişizdir ama, amel tarafımız, yani Kur'anın hükümlerine itaatimiz gayet zayıftır. Elbette, bu gibiler de kamil birer müslüman değildirler. Ne var ki, bunlar kibirlerini k tı-mışlar ve (I...ailahe iliallah Muhammedün Resfılullah) kelime- i- tayyibesini ikrar ve imanlarını bü şekilde izhar etmişlerdir. Bu gibi kimseler, günah ve isyanları sebebiyle Allah'a karşı gelmişlerdir. Fakat, Allah'a ortak koşmamış, O'nu inkar etmemiş ve O'nun sevgili resulüne de hakaret etmemişlerdir. Yaptıkları bu kötülükler, günah ve isyan olarak kalmıştır. Onları n, tövbe ve istiğfar
etmeleri , evvelki isyanlarını tekrar etmeyeceklerine dair Allah '
tan af, mağfiret ve yardım istemeleri halinde, hiç şüphe yoktur
ki Cenab-ı Hak onlara da rahmet kapılarını açacak ve affı ile
şad edecektir. Zira Allah gafur-ur- rahimdir. (Bana yürüyerek
gelene, ben koşarak gelirirn.) buyurmaktadır. Bununla, insanlara hiçbir şekilde ümitlerini kaybetmemelerini hatırlatmaktadır. Allah, her iki halde bulunanlara da hidayet ihsan eylesin,
amin bi-hürmeti seyyid-il-mürselin.
Şimdi bir nebze de imandan bahsedelim:
Allah'a iman üç derecedir:
1 - İlmel yakin
2 - Aynel yakin
3 - Hakkal yakin
- l l l -
Bunları misal vererek izah edelim:
İlmel yakin şu demektir: Mesela, bir şehrin ismini verdiler. (Bursa şehri var) dediler. Bursa adında bir şehrin var olduğunu öğrendik, öyle haber verdiler, fakat gidip görmüş değiliz. Bu, ilmel yakindir.
Vaktaki, o şehri görmek isteyip yola çıkarız ve şehre yaklaşırız. İşte o anda, şehrin umumi görünüşünü yani, bir dağ
eteğine mi kurulmuş, yoksa bir göl, bir deniz kenarına mt. ne
kadar büyüklükte bir saha üzerinde kurulmuş tur? Binaları nasıldır? Bütün bunları şehre yaklaştıkça görüp idrak ederiz ve
bu andaki bilgimiz aynel yakin derecesindedir. İşittikten sonra, şimdi de kendi gözümüzle görmüş ve o şehrin hakikaten var
olduğunu idrak etmiş oluruz.
Fakat bu derecedeki bilgimiz, bize o şehir hakkında istenen tam bir bilgi temin etmiş olmaz. (Uzaktan şehri gördüm
işte) deyip geri dönmek mantıklı insanın hali değildir. Bir de
şehrin. içine girip görmesi lazımdır. Zira, ne sokaklarını, ne
semtlerini, ne binalarını görmüş değildir. Nihayet, şehri karış
karış gezip görebilir. işitip, gözümüzle de gördükten sonra, bir
de o şehirde bizzat diğerleri gibi yaşayıp, o şehir hakkında ne
varsa her şeyini öğrenip bilmiş olur ki, bu elde ettiğimiz bilgi
derecesi de hakkal yakin derecesidir.
Böylece önce ilmel yakin, yani işitmekle, sonra aynel yakin, yani görmekle, daha sonra da hakkal yakin, yani tatmak
derecelerine ulaşmış oluruz.
İmanın üç derece olduğunu bu dünyadaki misaliyle verdik. Şimdi bu misali gözönünde tutarak, Allah'a imanın derecelerini tekrar tetkik edelim.
Allah'ın varlığını ve bir olduğunu ve bütün bu alemierin
sahibi, yaratıcısı olduğunu, onun Resulleri, (aleyhimüsselam)
habercileri vasıtası ile işittik ve iman ettik. İşte bu iman, ilmcl
yakin derecesidir. Bütün akıl, iz'an ve idrak sahipleri bu derecede bir imana sahiptirler. Kısacası bütün mü'minlerin imanı
ilm el yakin derecesindedir.
Bu emirlere, kimisi son derece kayıtsız bir durum takınır.
Allahın varlığını ve birliğini tasdik ettiği halde onun emirlerini yerine getirmez. Getirse bile, sıkıntı ile bir angarya kabilin-
- 1 12 -
den yapar. Tabii, böyle kimsenin bir üst dereceye terfi edeceğini kimse iddia edemez. Böyleler tövbe, istiğfar etmeden öbür
dünyaya göçerlerse, yarın huzur-u İlfıhide büyük mahcubiyetlere düşeceklerdir. Allah, cümlemizi böyle olmaktan muhafaza
buyursun. Amin! ... Bi hürmet i scyyidil-mürselin.
Buna mukabil, yukarıda bahsettiğimiz gibi Allahın emirlerine gayet dikkat ederek yerine getirmek isteyenler, Allahın
sevdiği kullarıdır.
Bu gibilerin, emirleri yerine getirmek için gayret ve şevk
göstermeleri Allahın en hoşuna giden hallerdendir. Bu gibiler,
her ne kadar aynel-yakin derecesine basmamışlarsa da, o dereceye çağrılabilecek topluluk arasında olduklarını unutmamalıdırlar. Şayet bunlar yoldan sapmazlarsa! Bundan başka,
bir de, Allahın emirleri hususunda son derece titiz, son derece
hassas ve onun emirlerine muhalif, görünüşte cezbedici, kandırıcı bir takım dünya zevklerine, eğlencelerine dahi itibar etmezler ise, işte bu kimseler Hakkal-yakin derecesinin en kuvvetli namzetleri olurlar. Yalnız bunu bilhassa belirtmek isterim
ve yalnış anlaşılmasından endişe duyarım. Bir takım kimseler:
(Peki, dünyada hep ibadet mi yapacağız, hiçbir eğlence, hiçbir
« gezip tozma ı> hakkımız deği l mi?) diyecek olurlar. Dikkat edil irse, yukarıda itibar edilmemesi gereken dünya eğlence ve
zevklerinden kasdettiğimiz, Allahın Kur'andaki emirlerine muhalif yani, aykırı olanlarıdır. Yoksa bu emirlere hakkı ile riayet eden kimseler bütün dünyayı gezsin, tozsun. Bütün mübah
olan eğlenceleri takip etsin. Yeter ki, edep, iffet, ırz namus ve
haysiyetini titizlikle muhafaza etsin. Bu hasletlerini rencide
edebilecek eğlenceler, zaten bir eğlence değil, bir rezalet, bir in
�anlık dışı vakit geçirmedir ve insan için her iki tarafta da net icesi hüsran olan bir durumdur.
Bahsettiğimiz bu ikinci dereceye, artık girmeye hak kazanacak sıfatiara sahip olmuş mü'min, Allahın yalnız sevdiği bir
kulu değil, aynı zamanda takdir ve tebcil ettiği bir kulu olmuştur. dna, (Madem ki, sen bana bu kadar yaklaşmak için gayret sarfettin, o halde senin bu emek ve gayretlerini boşa çıkaracak değilim. Sana hasretini çektiğin cemalimi gösteriyorum.)
- 11 3 -
buyurulacaktır. Artık o kişi, dünyada her eşyada Allahın varlığını görür, hisseder, düşünür. Onun için dünyada hiçbir zaman ruh sıkıntısı, manevi boşluk, gaile, gam, keder v.s. gibi
elem verici şeyler kalmaz, gönül safaya erer. Kimbilir; belki
de savtsız, cihetsiz, mekandan münezzeh olan Allah celle bizatibi cemalini gösterdiği kimseler, bu ihtişam karşısında büyük
bir denizi, ufak bir bardağa boşaltırken taştığı gibi Hallac-ı
Mansur, Beyazıtı Bestarnİ gibi kendilerini kaybederler de, denizlerin bir nihayeti olduğu halde, bu bardağa değil, en büyük
kaplara dahi sığdırmak imkansız iken nihayetsiz olan Allah zevki, nasıl taşmasın? Taşar da , Hallac gibi: « Enel Hak » der:
Mest olanların kehlmı kendinden gelmez veli,
Pest «Enel Hwu nice söyler kişi Mansur olmadan.
Aynel yakin mertebesine erişen kimseleri , Allahın da takdir ve tebcil ettiğini söylemiştik. İşte bir de bundan daha ileri
olan bir üst derecesi vardır ki, Hakkal yakin mertebedir. Bu
mertebeye ayak basmış kimseler, Allahın emir ve nehiyleri hakkında en titiz en hassas, en itaatli olanlardır. Hatta farz olan
emirlerden sünnetlerden başka nevafil dediğimiz ibadetleri,
yapılıp yapılmamasında bir mecburiyet olmayan ibadet ve taatleri dahi hassasiyetle, istek ve arzu i le yapanlardır . Artık , bu
gibi lerle Allah arasında teklif . tekellüf dahi kalmaz, aradaki
perdeler kalkar. Allah ile olur, Allah'da olur. İşte, Allah ile olmak, Allah'da olmak demek bu demektir.
Artık, bu mertebeye dahil olanlara bazı mübah olan, yani
yapılıp yapılmamasında herhangi bir günah ve sevap olmayan
şeyler bile yasak olur. Öyle ki , mübah olanı yani yapılmasında
bir suç olmayan bazı hareketleri yaptığımızcia mesela; sadece
vakit geçirmek, eğlenmek için, Allahın emirlerine muhalif olmamak sartiyle yaptığımız hareketlerle, eğlencelerle günaha
girmiş o lmayız. Buna mukabil Hakkal yakin mertchesinde bulunan bir kişiye, bunlar da yasak olur. Onlar Allah'tan başka
bir şey tefekkür ettiler mi, günahkar olurlar.
(Bu, nasıl şey?) diye soranlara, yine dünyadan misal verelrşAd, Cilt 1 - F : 8
- 1 14 -
lim, çünkü, hiçbir şey yoktur ki, dünyada, ahiretin bir nümuncsi olmasın. Yani, ahirette ne varsa onun bir ifadesi , bir nümunesi, bir örneği ve bir işareti mutlaka ve mutlaka dünyada vardı r. Bulup, görebilene.
Evet; dünyada her insanın bir mesleği vardır. Her meslcğin de kendine göre, bir şerefi, bir haysiyeti vardır. Yine bu
mesleklerin her birinde çeşitli insanlar çalışıp hayatlarını kazanırlar. Kimisi mesleğini iyi kavrayıp refaha k�vuşur, kimisi
de doğru dürüst çalışmada gayret göstermediği için de iki yakası bir araya gelmez. Sıkıntı, geçim darlığı çeker veya çok çalışıp gayret gösterdiği halde işinin püf noktalarını kavrayamadığı için emeği boşa gider. Bu verdiğimiz misal ilmel yakin mcrtebcsinde olanların durumudur. İşte bu meslek sahiplerinden
bazıları mesleklerinde ilerierler ve pek çok kimse tarafından
tanınır, sevilir, sayılır, hürmet edilir, itibar gösterilir. Refah
içersinde, mal ve mülk sahibi de olabilirler. Bu kimselere topluluğu idare etmek gibi vazifeler verilmek istenir. Çünkü, her·
kesçe malumdur ki, o adam mesleğinde hakikaten dürüstlüğü
ile doğruluğu ile tanınmış, o halde bizleri de idare edebilecek
seviyededir, deyip söz birliği ile onu başa getirirler. İşte bu
mertebe de Hakkal yakin derecesine benzer.
Bu yüce vazifeye seçilmiş olan kişi, artık evvelce yapabi ldiği bazı serbest hareketleri yapamaz. Eğer yapınağa kalkarsa
ve buna devam ederse o mevkiinden onu tekrar indiriverirler.
Mesela, bu adam mühim vazifeleri varken, onları bırakıp başkaları gibi çok zaman eğlence peşinde koşarsa o, bu mevkiine
layık değildir, diye bu payesi elinden alınıverir.
İşte, buna benzeterek söyliyelim ki, Hakkal yakin mcrtc·
besi ne erişmiş büyük evliyaullah, bizlerin icra ettiğimiz halde
günaha girmediğimiz bazı mübah hareketleri icra ederlerse günaha girerler. Aynen misellde vcrdiğimız gibi . Buna, ilmi tabir!
ile « Hasenatül ebrar, scyyiatül m ukaıTabin» denir.
Bahsettiğimiz büyük mevki sahibi adamın itibarı ile, her·
hangi bir meslek sahibi adamın itibarı arasında nasıl büyük
fark varsa, ilmel yakin derecesinde olan bizler ile ayncl yaki n
ve Hakkal yakin derecesine vas ıl olan Evliyaullah aras ında da
- 115 -
öyle muazzam fark vardır. Hele Peygambcrle «aleyhisselaın »
bizim aramızda ...
(Peki; biz hep bu ilmel yakinelen (Jtcye geçerniyecek miyiz ?) diyenlere, bunu, tekrar şöyle izah edelim:
Elbette büyük mevki sahibi olan o adam, o mertebeye vasıl oluncaya kadar birçok merhaleler geçirdi , oraya layık birisi
olduğunu tavır ve hareketleri, namus ve iffeti ile isbat et ti. ilim ,
tahsil gördü v.s. aynı şeyleri yapan herkes aynı mevkie şüphesiz ki çıkabilir; yeter ki, dediğimiz şartları yerine getirsin. A�·
nen bunun gibi kısaca söyliyelim. Bir kimse, Allah'ın emirlerini zamanla ve gittikçe artan bir titizlik ve hassasiyetle, hürmet
le yerine getirirse ve onun sevgili habibini mutlaka her şeyinden, mal, mülk, rütbe, aile vesaire hatta nefsinden fazla seversc böyle bir kulun veli olmasına hiçbir şey mfıni değildir. Fakat, dedi klerim izi yerine �etirmek şartı ilc. Esasen, Allahı ve
Peygamberini (sallallahü aleyhi ve sellem) tanıyıp iman eden
ve onun yolundan giden her mü'min bir \Tiidir, Allah'ın dostudur. Bizler ile yüce velilerin arasındaki fark, işte bu arnelierin ve muhabbctin ziyadeliği sebebi ilcdi r.
Tarihten de şu misalleri vererek bu bahsi son bir defa daha izah etmiş olalım.
H i KAYE
Bir miirşidin talebeleri arasında bir tanesi varmış ki, her
hareketi ve tavrı onun ne kadar asil ruhlu \'e idnlk, iz'an sahibi olduğunu belli ediyormuş. Mürşidi de, tabii, o gence daha
çok sevgi gösterirmiş.
Bu durumu bir türlü hazınedemiyen birkaç kötü ruhlu talebe ve halktan bazı cahiller, kötü fiki rlerini açığa vurmaktan
çekinmeden ileri - geri konuşmağa ba� larlar. Çünkü , ruhu kötü, hased dolu olan kişi, herkesi kendi gibi bi lir. Eğer insaıı
gözüne necasetli bir güzlük takarsa, dünyayı o gözle görür. Siyah veyahut yeşil gözlük takan da dünyayı bu renklerde temaşa eder.
Mürşid, bu dedikodulara o talebesi narnma ziyadcsiylc
üzülür. Fakat sonunda bunlara layık oldukları dersi vermek
- 1 16 -
üzere ve daha doğrusu o talebesinin kadr ve kıymetini isbat etmek üzere, talebelerini imtihan edeceğini yayar.
imtihan günü, talebelerine hitaben: (Bana her biriniz gizli, tenha ve kimsenin sizi görmediği bir yerde birer tavuk kesip getirin, bakalım tavuk keserken nelere dikkat edeceksiniz,
nelere aldırış etmiyeceksiniz. Fakat şartım şu ki, yanınızda
k imse olmasın, keserken de kimseye göstermeyin) der. Her biri birer tarafa seyirtip ve derhal bu emri yerine getirerek k�
silmiş tavuklada dönerler. Hepsi de hocalarına, tavukları keserken kimseyi yanlarına almadıklarını, emri harfiyen yerine
getirdiklerini arz ederler. Fakat, o talebe hala ortalıkta görünmez. Aralarında sinsice fısıldaşanlar « hocanın sözünü yerine
getirmedi de yüzü yok gelmeye» diye konuşup dururken, o talebe elinde canlı bir tavukla malızun ve süklüm püklüm kapıda görünür. Herkes, bıyık altından güler. Talebeler kendi fikir·
lerini, hoca da kendi fikirlerinin tahakkuk ettiğinden dolayı
memnundurlar.
Hoca: (Niçin emriınİ diğerleri gibi yerine getirmedin, tavuğu kesmedin, canlı getirdin?) dediğinde; talebe oevaben:
(Velinimetim efendim, sizin emrinizin zerresine muhalefet etmek, şöyle dursun, size canımı bile feda ederim. Fakat,
siz, bizi gönderirken şart koştunuz ki, sizi kimse görmeden bu
işi yapın. Ama, ben nereye gitti isem, nereye gizlenip kesrnek
istedi isem Allah'ın beni gördüğünü bildim. Artık daha elim
varmadı ki keseyiın ... )
Hocası bunun üzerine diğer talebelerine doğru nazar eder.
Hepsinin başı öne doğru eğilir. Daha söz söylemeye hacet kalmamıştır zira.
İşte bu talebe, şimdi Üsküdar semtinde mübarek kabirle·
ri bulunan ve büyük evliyaullahtan olan Üsküdarlı Aziz Mahmud Hüdai (Kuddise Sırruh) hazretleridir. Hocası ise rahmetuilahi aleyh Hz. Üftade (Kuddise Sırruh) dur. Aynı kıssayı Hz.
Ebu Hanife'ye de izafe ederler.
Allah, onların ve cümle evliyaullahın sırlarını takdis etsin.
Amin! Bi-hürmeti seyyidil-mürselin.
Hz. Üftade, bu olaydan epeyce bir zaman sonra da, yeri-
- 117 -
ne onu halef tayin ederek ona irşad salahiyeti vermiştir. Hz.
Hüdai, o muvaffakiyeıli imtihanını şöyle vennişti:
Hz. Üftade ağır bir soğuk algınlığı geçirmiş olduğundan,
kış günleri sabah narnazına kalktığında soğuk su ile abdest alaınazmış ve talebesi, yani Hz. Hüdai; efendisinden daima bir
müddet evvel kalkarak abdest suyunu ateşte ısıtırmış. Yine bir
sabah ayazında bakar ki, bu sefer kendisini hocası uyandırıyor.
Eyvah diyerek fırlar ve derhal ibriği kaparak göğsüne bastınr.
Kollarını sıvayıp da abdest için !eğen başına gelen Hz. Üftade'
nin, ibrikten dökülen su ile birden eli başlanır. Hayret içersinde sevgili talebesinin yüzüne bakarak: (Hüdai nerede kaynattın
bunu?) dediğinde, aldığı cevap şu olur:
« Gönül ateşinde sul tanım! . . . ))
Bunun üzerine, Hz. Üftade ona: « İnşallah rikabında sultanlar yürüsün benim sevgili evladım» diye mukabele ve dua eder.
Bu hadiseden sonradır ki, «Artık burada dunnan, senin
heba olman demektir. Git, meydan-ı irşada, adam yetiştir» diyerek onu Üsküdar'a yollamıştır.
Osmanlı padişahlanndan Sultan I. Ahmed zamanını idrak
etmiş olan Hz. Hüdai, şimdi Ayasofya camiinin karşısında ve
Sultan Ahmet meydanındaki aynı ismi taşıyan ve I. Ahmed'in
yaptırdığı Sultan Ahmed Camiinin yapılmasına ve o yerin tayin edilmesine sebeb olan zattır . I. Ahmed' in: (Peki, camii hangi vakıfla yapacağız ?) sorusunu, «Avusturya seferi ile» diye cevaplandırmıştır. Ve yine, işte bu zattır ki, Sultan Ahmed maiyeti erkanı ile yolda Hz. Hüdai'ye rastladıklannda, padişah Sultan Ahmed Han, muhterem hocasına hürmetinin bir ifadesi olarak onu kendi atma binrneğe davet ve israr etmi:;; , onu atma
bindirerek Hz. Hüdai'nin rikabında dizginleri tutarak yürümüştür. Biraz sonra Hüdai hazretleri inmek taleb etmiş ve devamla: (Sübhanallah, rahmetli hocam, « rikabında sultanlar yüıiisün» diye dua etmişti, o da zuhur etti. « Hocamın ruhu şad olsun» diye bu israrınızı kabul ettim cihan padişahı) diyerek attan inmiştir.
Tarihten verdiğimiz bu menkıbe gibi daha binlerce gönül
sultanlarının, mana padişahlarının, evliyaullahın muhteşem ibret ve ders veren hadiseleri vardır .
- 1 1 8 -
Bizlerin, bu menkıbelerden almamız gereken ders şudur:
Her yerde ve her mekanda, her türlü hareketlerimizi hatta, İcra etmeyip de, İcra etmeyi düşündüğümüz şeyleri dahi, Allahın
görüp, işittiğini ve bildiğini düşünerek, Hakkın rızası olmayan
işlere elimizi uzatmamaya gayret etmemiz lazımdır. Hz. Resul
(sallalahü aleyhi ve sellem) bakın bu hususta ne kadar ümit verici ve ne kadar sevindirici bir müjde veriyorlar. Hadis-i şerif
şöyle: « Bir kimsenin zerre miktarı imanı olsa, (Allaha ve onun
Resulüne olan iman) ona hesap günü şefaat etmeyi ve belki affolunması ihtimalini vaadediyorum.»
Zerre kadar iman'dan murad nedir dendiğinde, «bir kimsc bir vakit namazını unutarak kazaya bıraksa, vakit geçti�
de hatırına gelerek, eyvah namaz kazaya kaldı diye kalbi burkulsa işte o kimse, zerre miktan imanı olan kişidir.)) diye buyurulmuştur.
Buna göre; Allah'tan korkmak da iki türlü oluyor. B irisi :
Onun azabından, cehenneminden korkma. .. Bu avaının korkus udur. Diğeri ise Rabbim bana « Kulum! » diye hi tabetmez de,
beni kulluğundan kovar ve bana cemalini, vuslatını göstermezse ... Korkusu çekenlerdir ki, bu korku Allahın dostlarının, velilcrin korkusudur. Dost nedir, veli nedir; bahsetmiştik.
İşte, bu çeşit Allah korkusuna sahip olanların zikrullah ile
kalbieri cilalanır, gerek ayet, gerekse hadis-i şerif ve gerekse
Hak kclarnını dinledikleri, duydukları zaman kalbieri nurlanır, imanlarının nfıru artar. Bu nur arttıkça namazlarında tecelliyat olur. Kıldıkları namaz onların miracı olur. Kalbieri yumuşar, açiarın ve açıktakilerin halini düşünür. Düşünmekle de
kalmaz, onlara, şefkat, merhamet ve yardım elini uzatır. Koıur; gözetirler. Kendilerine verilen bu nimetierin yalnız Hak tarafından verildiğini, kasa, kese, rütbe, mal ve parasının, emaneten, adeta bir bekçisi olduğunu ve bir gün hepsinin alınacağını düşünerek, hiçbir karşıilk ve teşekkür veya hizmet beklemeden gariblere, kimsesiz yetim ve ihtiyarlara, muhtaçlara,
(Ben fakirim) deyip de istiyemiyen, mahalle kenarlarında kalmış mazlfımlara, kendilerinin de o hallere düşebileceğini gözönüne alarak mümkün olan şekilde yardımlarını kimseye
belli etmeden, riya, gösteriş yapmadan naclanlar gibi (Bak sa-
- 1 19 -
na yardım ediyorum) demeden bu söylediğimiz şekildeki, Allahın en çok sevdiği ve indi ilahide en makbul tuttuğu salih arnelleri temiz kalble icra ederler ve hak rızasına ererler.
Enes ibni Malik Radıyallahu anh hazretleri, üzerinde durmadığımız, bu sadakanın dahi yetmiş türlü belaya deva teşkil
ettiğini Hz. Mahbubu Hüda efendimizden naklederek haber vermişlerdir.
Zekat yalnız müsliın olanlara verildiği gibi sadaka kim
olursa olsun verilebilir. Sadaka, gayrimüslim olsa bile vermek
d'tizdir. Menfaatı hem dünyada, hem ukbada mutlaka göıiilür.
Sadakanın ehemmiyetini, şu kıssadaki hadise kafi derecede bize anlatır zannederim.
H i KAYE
Fakir bir köylü kadın, müracaat eden bir fakiri elinde kalan son lokması ile memnun eder. Fakir ona: «Allah, bu verdiğin lokmayı dünya ve ahirette önüne çıkarsın, sana hayırlar ihsan buyursun.» diye dua eder.
Bir zaman sonra, o köylü kadın tarlada kocasına yardıma
vardığında, nur topu gibi eviadını bir ağacın altında yatırıp
uyu tur.
Karı - koca işlerine daldıklanndan, o sırada çocuğun bulunduğu yere yaklaşan azılı bir kurdun, çocuğu kundağından
di şine takarak ormana götürdüğünü neden sonra farkederler.
Çocuklarını kurtarmak üzere kurdun peşine düşerler. Epey bir
takipten sonra kurt kendilerinden çok ileri gidince eviadlarınJan ümidini kesen ana - baba feryadü figan ile dövünürlerken;
bir zatın k urdu yakalayıp, ağzından çocuğu aldığını, kurtanp
yere koyduğunu ve kurdu da kuvvetle yere çalıp öldürdükten
sonra, çocuğu göstererek:
« Fukaraya verdiğin o lokma, bu lokmaya bedel oldu.» diye seslenerek oradan kaybolduğunu hayret ve dehşetle görürler.
Hal ve hakikat böyle iken « İyi Ahlak Derneği »nin güzel
dersleri arasında « Fukaraya yardım etmeyiniz, onlan dilenciliğe alıştırıyorsunuz» sözünü radyodan işitiyoruz. Bu zihinlerde
birer soru uyandırabilir. Nitekim beni de düşündürdü. Eğer,
- 120 -
İyi Ahlak Derneği; ayrıca « Fukaraya Yardım Ccmiyeti» adı altında bir cemiyet kurarak, buraya verilecek olan, hayırperver
zatların yardım ve sadakalarını başka maksat veya menfaalleri için saıfetmeyip, kuruşu kuruşuna, mahallelerde bir bir tesbit edilecek olan hakikaten fakir, hakikaten muhtaç olanlara
a:dl ve intizam dahilinde, tatmin edecek şekilde dağıtmakla, giydirip kuşatmak ve yedirmekle vazifeli bulunan ve bu vazifeyi ,
şerefen kabul ettikten başka, dürüstlükle çalışacak olan memurlar, tayin eder ve bu iş tahakkuk edip tatbik safbasma girerse, o zaman « fukaraya yardım etmeyiniz; onlan dilenciliğe
alıştırıyorsunUZ» sözünün bir manası olur. Ortada ne böyle bir
cemiyet, ne de bu maksada hizmet eden bir kurul teşkil edilip
faaliyet göstermezken, sadece iyi, güzel öğütlerle bahsettiğimiz
maksat hasıl olmaz.
HiK AYE
Allah'ın halili yani dostu, efendimizin cedleri ve her namazımızda tahiyyat esnasında ikişer defa okuduğumuz salavadarda ismi mübarekeleri dörder defa geçen ve beş vakit farz \'C
sünnet namazının yekCmunda günde ellialtı defa olmak üzere
namaz içerisinde zikrettiğimiz Hz. İbrahim aleyhisselam, Ccnabı Hakka (Benim evlatlanından nCını evvel ba'si sonra olan
Hz. Muhammed Aleyhisselamın indi ilabindeki kadr-i kıymetleri ve onun ümmetine yapacağı ihsanı beyan buyuruyorsun.
Ya Rabbi benim ismimi de onlann lisanından eksik etme) diye
dua etmiş ve duası kabul olmuş. Namaz kılan ümmeti Muhammed (S.A.) salavatlarda onun ismini zikretmektedir.
Hakkın ve Resulünün ismi ile beraber zikredilen bu peygamber, evinde bir fukara bulunmadan yemeğe el sürmezdi.
İ ki üç gün bir fukara gelmezse Hz. İbrahim (Acaba bir hata ını
zuhura geldi bende ki, Allah bana bir fukara göndermedi) derken, ertesi günü kapı çalını r. Açtığında saçı sakalı bi rbirine kanşmış toz toprak ve kir içerisinde bir adamla karşılaşır. Adamın bu halini gören İbrahim peygamber, « aleyhisselam» onun
islam olmadığını derhal farkeder ve sorar (Hangi dindensin
sen) Adam «Mecusiyim, ateşe taparım» der. İbrahim <<aleyhisselam» bunun üzerine onu bu putperestlikten çıkarmak, Alla-
- 1 2 1 -
ha şirk koşmasına mani olmak için adama hitaben: (Ben, hem
Allaha şirk koşan, hem de bu halde tl olaşan bir küf r ch line yardım edemem, git tövbe istiğfar et İslam ol, üstünü başını temizle. O zaman gel, kapım açıktır) dedi ve ihtiyarı, mahrum gönderdi. Yalnız kaldığında İbrahim Peygambere, hitabı izzet geldi ki, şöyle buyruluyordu:
(Ya İbrahim! Ben Allahlığımla, bana isyan ettiği, hatta y�
gane affetmediğim bir günah olan, bana şirk koşmasına rağmen,
onun rızkını kesmezken, sana ne oldu ki, kul iken onu bir lokma ekmekten mahrum olarak günderdin. Hemen git ve onun
gönlünü yap. Şayet bunu benim nzam için yapmayıp. ncfsin
için yapsa idin, seni Haliliyetimden silerdim) buyurdu.
Hz. İbrahim bu emr-i ilahiyi alınca, yollara düşüp garibi
Medine'de bulmuş, kendisini taltif ederek hanesine götürüp,
karnını doyurmuş, gönlünü almış, aynı zamanda bu inceliği sezen müşrik ateşe (sanem) derken, bir anda (Allahussamed) demiş, imanla müşerref olmuştur.
HiKA YE
Bir gün Hz. Eba Bekr-i sıddik Radıyallahu anh, çarşıcia taze hurmalar görmüş, bir miktarını alarak Hz. Fahri Aleme hed iye olarak getirmişti. Hurmaları huzuru saadete koyup (Ya Resulallah, bu hurmalardan tenavül buyurmaz mısınız?) dediği
anda bir fakir gelip: (Ya nebiyallah, hurmaları bana versenc)
diyerek ister.
Fahri alem, nefsi çektiği halde hurmaları kamilen fakirc
verir. Bu işin farkına varan Hz. Ömer, fakire hurmaların bedclini verip tekrar hurmaları huzuru ncheviye getirir. Gene aynı
fakir huzuru saadete gelip: (Ya Resulallah hurmaları bana vermez misin?) dedi. Resulüllah hurmalardan hiçbirini yemeden
yine verir. Bu hadise aynen dört defa tekerrür etti. Dördüncüde Hz. İmaını Ali hurmaları Resulüllahın önüne koyduğunda
yine gelen fakir (o hurmaları kerem edip bana verin) diye niyaz
eyledi. Bu sefer Resulüllah efendimiz bkire hitaben: (Sen fakir misin, tüccar mısın?) buyurduklarında garibi red etme emri eelili nazil oldu:
- 1 22 -
İslamda dilencilik haramdır. Fakat isteyeni de red etmek
haramdır. Yalnız istenen şey meşru olmak şartiyle.
Bu ayetlerin mealini ve bu kıssaları katiyen aklımızdan çıkarmıyalım ve bize balışedilen bu nuru, bu nimetleri heba etmiyelim, Allah ve onun sevgili Rabibinin yolundan bir an dahi
ayrılmıyalım. Her işimizde onun yaptığı gibi yapınağa çalışalım. Her hareketimizi onun hareketine göre tayin edelim. Onun
hakkında çok şey bilmiyorsak öğrenelim, öğrenmeye gayret
edelim ve öğrenmek istiyelim. Allah, bizi bu isteğimizden mahrum etmeyecek, bizi hem burada, hem orada onunla mülaki kılacak, en ziyade sevdiği kullar zümresine ilhak edecektir. Allah
üzerine yemin ederim ki, bu uğurda temiz, halis kalble hareket ederek, Muhammed'in « sallallahü aleyhi ve sellem» yolundan hiçbir şekilde ayrılmayanlar, bu saydığımız, daha doğrusu
sayamadığımız, güneşlerden bir zerre, denizlerden bir katre
miktarı bile anlatamadığımız nimet ve mazhariyedere mutlaka
ve mutlaka en yakın bir zamanda erişeceklerdir.
Şakiki Belhl diyor ki: Horasan padişahı İbrahim Ethem,
mülk padişahlığını terkeyleyip, gönül sultanı olduktan sonra,
Basra şehrinde dolaşırken, Basralılar başına toplanıp: (Ey İshak'ın babası! Allah Kur'ancia «Bana dua edin, dualarınızı kabul edeyim» dediği halde biz çok zamandır dua ediyoruz, dualarımız kabul olmuyor) diye şikayette bulundular. İbrahim Ethem, (Allah sırrını takdis etsin.) Basralılara cevaben şu veciz
tavsiyelerde bulundu: (On şeyden dolayı sizin kalbieriniz ölmüş, bu on kötü sıfat kimde bulunursa, nasıl olur da Allah onların duasını kabul eder?) dedi ve Basralıların on tane kötü
huylarını birer birer saydı.
Enbiya ve Evliya, ayna gibidirler, aynaya baktığımız vakit
bize yüzümüzdeki karayı gösterdiği gibi, bu zat-i ali-kadir de
böylece Basralıların suçunu kendilerine göstenniş oldu.
(Vechini «yüzünü» pak eyle ki, aynaya bühtan olmasın)
demişler.
- 123 -
B izler, kötü huylarımızdan \'az geçecek ve yüzümüzdeki
karayı silecek yerde, aynayı kırarız.
Ve saymaya başladı. Kusurlarınız şunlardır:
1 - Allah'ı tanıyorsunuz, Allah'ı tanıdığınızı iddia ediyorsunuz, onun hakkını vermiyorsunuz. Allah'ın hakkı fukaraya
yardımdır ...
2 - Kur'anı okuyorsunuz, onun emirlerini ve nchiyierini
tutmuyor, onunla amcl etmiyorsunuz.
3 - Şeytan düşmanımızdır diyorsunuz, ona uyuyor ve itaat ediyorsunuz.
4 - Ümmeti Muhammed'deniz diyorsunuz, Resfılün sünnetine tabi olmuyorsunuz.
5 - Cennete gireceğinizi iddia ediyorsunuz, oraya girmek
için lazım olan arnelleri işleıniyorsunuz.
6 - Ateşten nceata ermek istiyorsunuz, yaptıgı..nız kötü
amellerden ötürii nefsinizi ateşe atıyorsunuz.
1 - Ölümün Hak olduğunu biliyorsunuz ve ölüm Hak'·
tır diyorsunuz, ona hazırlığınız yok.
8 - Din kardeşlerinizin ayıpları ile meşgul oluyorsunuz
ama, kendi ayıplarınızı görmüyorsunuz.
9 - Rabbınızın nimetini yiyorsunuz, ona şükür etmiyorsunuz. (Bunun şükrü yedirmekle olur.)
10 - Ölülerinizi gömüyorsunuz da, hiç ibret alnuyorsunuz. Sanki sizin başınıza gelmiyecekmiş gibi.
Böyle söylerek Hasralılan ve bizleri ve kıyamete kadar gelecek olan mü'minleri irşad buyurdular. Rahmetullahi aleyh .
Ya Rab , bize kereminle imanı nasib eyle, bizi felaha ermişle rden, nardan nedl.t bulmuşlardan eyle. Amin! ...
Bahsettiğimiz ayeti kerimenin mealine dönelim:
«Ancak o mü'minler ki, Allahı zikrettikleri zaman yahut
onun zikrini duydukları zaman kalbieri nOrlanır.» Zikir unutulan şeyi hat ırlatmaya denir. Fakat bir kimse « Allahtan gafil
olarakıı bin defa, yüzbin defa Allah dese faydası yoktur. Çünlüi , onun sözü fiiline uymamakta yani, burada Allah derken beri yerde Allahın nehyettiği şeyleri hiç çekinıneden icra etmektedir. O kimse, her Allah deyişinde ona : (Yalancısın, yalancısın)
- 1 24 -
hitabı gelir, fakat duyabilene. Bu hal şuna benzer: Bir kimse
durmadan ekmek, ekmek, ekmek dese fakat bir ekmek bulup
da yememiş ise, o insanın sadece ekmek deyip durması ile karnını doyunnasına imkan var mıdır? Hatta bu, tekrar söylenip
durması onun ağzını sulandırıp yorulmasından ba�ka bir işe
yaramaz. Onun doyabilmesi için mutlaka o ekmeği bizzat yemiş olması lazımdır. Aynen bu misaldeki gibi, Allah lafzından
zevk duyabilmek, Allahı bulmak, Allahta olmak için, Onu, b izler her ne kadar bizatihi görmüyorsak da, o bizleri muhakkak
görmektedir ve bizlere her yerde, her durumda mutlaka gördüğünü, işittiğini hatta bizi bizden daha iyi görüp daha iyi işittiğini ve bize bizden daha yakın olduğunu daima hatırda tutarak,
hissederek O'na, O'nun istediği tarzda ibadet \'C taat etmemiz,
her emrine uyınamız ve her menettiği şeye boyun eğmemiz Uzımdır ki, buna imanı yakin ve ihsan derler. İmanı yakin yukarıda anlattığımız tarzda, Allaha en yakın olmak isteyen, buna
gayret eden ve nihayet muvaffak olanda zuhura gelir. Safilikte buna, (makamı müşahede) tabiri verilmiştir. Bu makam velayet velilik sıfatıdır. Fakat bu makama ermiş bir kimsenin,
bir velinin dahi daima makamı müşahede anında bulunması
imkansızdır. Dünya yüzünde daima bu tecelliyat anında bulunmağa insanoğlunun tahammül kudreti yoktur. Buna ait bir misal verelim:
İmam-ı Ali Kerremallahu Veçhe Radiyallahü Anh, (Ben
görmediğim Allaha ibadet etmem) buyuruyor. Yine, Uhud Ccngi esnasında atılan bir ok İmam Ali'nin (Radiyallahu Anh) ayağına isabet eder. Çıkarmak için çok uğraştıkları halde yaranın
verdiği fiziki ıztırap buna mfmi olur. Bunun üzerine kendileri
eshaba dönerek: (Ben namaza dura�nm siz de oku çekiniz) dcr.
Namaza durup ok çıkarıldığı h alde soluna selam verdiği sırada
«çıkardınız mı ?» diye sorar. Bu hadise İmam-ı Ali (Radiyallahu
Anh) namaza durduğu vakit makamı müşahede esnasında olduğunu ve sair zamanda duyduğu fiziki ıztırabın bu anda farkına
bile varmadıklarını gösteriyor.
İşte bu hadise, mü'ıninler için büyük bir müjdecinin habercisi oldu. Zira, ölümün acısının üçyüz kılıç darbesi şiddetin-
- 125 -
de olduğunu haber veren Hz. Resulü Ekrem Sallallahü Teala
Aleyhi ve Sellem Efendimiz, mü'min olanlara ölüm anında Vus1atı Cemal . Vuslatı Canan olduğundan bu şiddetli acı tattınlmayacak \'C onların ölümü adeta tereyağından kıl çeker gibi
olacaktır, diye buyurmuşlardır.
Kur'anı Kerimde şu hadise, bize bunu izah ve isbat ed iyor:
Yusuf Aleyhisselamı, kardeşleri hasedlikleri sebebiyle ve
babaları Yakub Peygamberin (aleyhisselam) çok sevmesini
çekemediklerindcn ötürü «Yusuf'u da beraber götürelim baba » diye yanlarına alıp yola çıktılar. Ken'an diyan denilen
yerde yaşıyan Yusuf Aleyhisselam, yolda kardeşlerinin hain
ernelleriyle karşı karşıya geldi. Onu oradaki bir kuyuya attılar.
O kuyudan bir insanın yardım görmeden çıkması imkansızdı.
Kardeşleri onu yok ettiklerine sevinerek babalarına onu kurtlar
parçaladı diye, adice bir yalan uydurmaya karar verdiler. YalanIarına delil teşkil etmesi için de onun gömleğini kana bulayıp
yanlarına alarak oradan uzaklaştılar. Bir müddet sonra Mısır'a
doğru yol alan bir kervan oradaki kuyuyu görüp su çıkarmak
ümidiyle koşup bir kova salladılar fakat, su sesi yerine bir iniltİ duyunca derhal bu sesin sahibini yukarıya çektiler, yaralannı
tedavi edip onu da Mısır'a götürerek bir köle gibi satışa çıkardılar. Onun pazar yerinde güzelliğine ve yüzündeki asalete, nlırani çchresine hayran kalan Kıtfir isimli Mısır azizi satın alıp
sarayına bir köle gibi götürdü. Kıtfir'in hanımı Züleyha hatun
ise, şimdiye kadar görmediği bu güzellik ve nuranilik karşısında dayanamamış ve gönlünü Yusuf'a kaptırmıştı. Mısır gibi bir
beldenin azizinin hanımı, hizmetçisine aşık olmuş dedikodusu
o devrin sosyetesi arasında konuşulan, münazarası yapılan tek
m evzu olmuştu.
En sonunda Züleyha bütün bu dedikoduculara hadlerini
bildinnek ve kendisinin ne derecede mazur olduğunu göstermek için , Mısır'ın bütün sosyete hanımiarım sarayında, büyük
bir ziyafete davet etti. Yemekler yendikten sonra herkesin
önündeki tabaklara mevyalar ve bıçaklar koyuldu . Önlerine gelen meyvaları soyuyorlardı. Züleyha vaktin geldiğini göıünce
derhal Yusuf Aleyhisselamı salona çağırttı. Yusuf Aleyhisselam
- 1 26 -
kapıda göriinünce kadınların hepsi bıçakları ile meyvaların yerine parmaklarını kesrneğe başladılar ve bunun farkına dahi
varmadılar. Bunu gören Züleyha, Yusuf Aleyhissehimı dışarıya
gönderdikten sonra kadınlara hitaben : (Artık ellerinizi kesmeyi bırakın meyvalarınızı soyun) deyince kendilerine gelen kadınlar bir yanda parmaklarından akan kanları silmeye uğraşırken, bir yandan da, «bu insan değil, kerim bir melek » diye Züleyha'dan af dilemişlerdi.
Bu kıssada bize şu müjde vardır :
Ölüm acısı, her ne kadar üçyüz kılıç darbesi gibi olsa da,
Yusuf'un cemalini gören kadınların ellerini kestikleri halde,
kesilen ellerinin acısını duymadıkları gibi; mü'min de cemali
İ lahiyye yahut cemali Restlle, yahut cennete, nazar ettiğinden
bu ölüm acısını duymaz.
Şehitlerin tekrar ve tekrar şehit olmalarını istemeleri bu
yüzdendir. Zira, tecelliyatı ilahi ile ikram olunurlar.
Hele Allah yolunda şehit olanların niyazlarının şöyle olduğu Hadisi şerifte haber veriliyor.
«Ya Rab! bizi dünyaya gönder tekrar şehit olalım, tekrar
gönder tekrar şehit olalım. Ya Rab, bize bu şehit olduğumuz
andaki zevki böyle tekrar tekrar tattırmanı senden niyaz ederiz.» O andaki zevki şehit olanlardan ve Allah'tan başka kim bilebilir?
Yalnız şu var ki; Allah'a bu derece yakınlık, bu derece kurbiyet peyda eden kimselerin dahi Allahın her sırrına tamamiyle
vakıf olmasına imkan yoktur. Nasıl ki, evvelce verdiğimiz misalde bir şehrin içine girip sokak, semt, bina vesairesini gezi p
tetkik etmeğe imkanımız olduğu halde her bir evin veya odanın
da içini tetkik etmemize imkan yok ise, bu Hakkal yakin derecesine vasıl olabilenlerin dahi tamamıyle Allah'ın nihayetsiz
sırlanna vakıf olmalarına imkan yoktur.
Buna imtiyazlı olan yegane kerim malıluk yegane insan, yegane kul Allah'ın «Bu alemleri senin için yarattım» dediği Hz.
Muh ammed salla11ahü teala aleyhi ve sellem efendimizdir.
Bu alemlerin, güneşierin ve yıldızların, bu dünya ve dünyalardan başka dünyaların, tarihten evvelki zamanların ve kı-
- 127 -
yarnetten sonraki zamanların, cennetierin ve cehennemlerin, yerlerin ve göklerin ve denizierin ve bunların her birinin içlerindekini görüldüğü vakit delışedere düşebileceğimiz büyüklükte,
haşmetli ve korkunç yaratıklarm ve yine, değil gözle, büyütme
aletleri ile dahi zor seçilebilen milyarlar ve milyarlarca malılukatın yer, gök ve denizierin gerek her bir zerresinin, gerekse
küllisinin, daha varlığından haberdar olmadığımız mekanların
ve bu mekanlardaki mahlCıkatın, hayvanların nebatatın ve bir
tırnağının dahi mislini meydana getiremiyeceğimiz insanoğlunun ve bu insanoğlunu bir miktar «SU»dan başlıyarak tam, mütekamil şekline getiren ve bütün bunlar için de hiçbir zorluk
çekmeyen Allah, bu kainatın yaratılmasına sebep olan «Levlake
levlak lernma halaktfıl eflakn hitabı izzcti ile şanını ve karlrini
bildi rdi, (( Sen olmasaydın bu alemleri yaratmazdıın.» «Bütün
bu alemleri senin için, seni ise kendim için yarattıın.» dediği :
Mergub-u Huda
Şef-i-Riız-i-ceza
Melce-i-fukara
Enis-is-zuafa
Mahbub-u-Huda
Sahib-i-seyf
Sahib-ül-kitab
Seı·dar-ı-Enbiya
Resül-i-Kibriya
Sahib-i-Kabe Kavseyn
İmam-ül-Haremeyıı
Ce d' d-ül-Haseneyıı
Sahib-i-şefaat
Sahib-i-makam-ül-Mahmud
Resül-ü-mücteba
Resul-ü-sakaleyn
Nebiy'yül-Haremeyn
İınam-ül-kıbleteyn
Sahib-ül-mi'rac
Sahib-ül-Ref-Ref
Sahib-ül-müclzat
Sahib-ül-Kur'an
Hazreti Muhammed ( Sallallahü teala aleyhi ve sellem) efendimizin haliki, sahibi olan Allahu Azim-üş-şan'ın cemaline, vuslatına nail olma zevkini düşünün. Zira, bu nimet Ümmet-i Muhammed'e bahşolunacaktır. Yukanda zikrettiğimiz Yusuf kıssası, buna açık bir delildir. Gerçek mü'min için, ölüm babında
Vuslat-ı-Cemal vardır. Bu makama, buradan yani dünya aleminden de erenler çoktur. Hazreti İmam-ı Ali'nin :
- Ben, görmedi�lın Rabbe ibadet etmem, buyurması bu
makarna erişenlere burhandır, şahittir :
- 128 -
Biz i.şıkız, biz ölmeyiz;
Çürüyüp, toprak olmayız,
Karanlıklarda kalmayız,
Bize, leyl-ü-nehar olmaz ..
Allah, cümlemizi vuslatından, cemalinden ve sevgili Rabibi sallallahü teala aleyhi ve sellem efendimize kavuşmaktan
mahrum etmesin, amin; amin bi-hürmeti seyyid-il-mürselin, velHamd-ü-lillahı Rabbil-Alemin. Rızaen-Iiliahi Rıza-i Resfılullah
ve riza-i-ricalullah el-fatiha ..
El-Hac
MUZAFFER OZAK
e A
I R $ A D
DÖR DÜNCÜ DERS
MÜND E R ECAT:
Bu risale-i şerife, Nur-u Muhammed'inin yaradılması, hilkat-i Alem Efendimizin şfın-ı alisl hakkında mizil olan
ayat-ü beyyinat, dostluk nişanesinin beyanı, İmam-ı Ali'
nin bir kıssası, Hz. Musa'ya Cenab-ı Hakkın dostluk hakkındaki sorusu, Bilal-i Halıeşi'nin İslam olmasından dolayı gördüğü eza ve cef<l.ya t ahammülü ve Ebu Bekr Sıddik tarafından kölelikten kurtarılarak azad edilmesi,
evlenecek olanlara mühim bir tavsiye, Bilal-i Halıeşi'-nin
çok siyah olmasının sebebi, Kıyamet Gününde Efendimize Allah'ın ikramı ve büyük şefaata izn-i İlahinin zuhuru bir a ralıinin Resuluilah hakkındaki sorusunu havi
mübarek bir risaledir.
l r,ld. Cil! 1 - F : 9
Bismlllahirrahmanirrahiym
Sallu ala Seyyidina Muhammed
Sallu ala Mürşidina Muhammed
Sallu ala Şemşidduha Muhammed
Sallu ala Bedriddüca Muhammed
Sallu ali Nuril hüda Muhammed.
Rabbişrahli sadri ve yessirli emri vehlCıl ukdeten min lisani yefkahu kavli ve ufevvidü emri ilallah, innallahe basirun
bil'ibad.
Kulların her sırrını bilen·, her yaptığını gören ve işiten Al·
lah; bizleri burada cem eylediği gibi, yann Malışer Gününde
sevgili Rabibi Muhammed Mustafa sallalahu aleyhi ve sellemin
Liva�yı Hamd sancağı altmda lCıtfu ile cem'eyleye. Amin.
E'Ozü billAhi mineşşeyt3nir-ractym
BismiiiAhirrahmani rrahiym
(Ve mA erselnAke IllA rahmeten-111-Aiemlyn)
( SOre-l Enbiya, Ayet : 1 07 1
Mefıli Şerifi: «Habibirn, Resulüın, Mergubum, biz seni ancak alemiere rahmet olarak gönderdik.»
Diğer bir ayeti kerimede de :
�r. •-:'/(.�.--__. ... ( \� Ci::.G;(f\��\\\��f � -:"-.J �.) � ..... � .;..) .) .. 's-:: \.f".. -
�,0, r?�C:-:; �)\�'J;��@
1 / // "\' ..... o , . ,.ı • / f. � o ...-: ..ı 1 o ..J 1 til 'v- � \ \ :. ;; ® J'-, .. � � �\� :..�_y-e..J
«Ey Nebiyyi Mükerremim, biz seni ancak şahid ve müjdeci
ve korkutucu olarak gönderdik. Allahın lmJ lle sen Haiclun davetcisi ve nurlu bir Çerağısın.))
- 132 -
Yerde ve gökte, bilinen ve bilinmeyen alemierin sahibi ve
yegane maliki Rezzak olan Allahü Tefılaya hamd, sena ve secd�
ederiz. Ancak Mabudumuz, Mescudumuz, Rezzakımız, Halıkımız O'dur. O var eder, O yok eder; O aziz, O zelil eder. Her şey
O'nundur. Evvel O'dur, ahir O'dur, zahir O'dur ve batın O'dur.
Her şeye kadir yine O'dur; her şeyi O hakkı ile bilir. O istediği·
ni yüceltir. O'nun yükselttiğini kimse alçaltamaz! .. Alçaltmak
isteyen kendi alçalır. O'nun rahmetine nihayet yoktur. Mülk
O'nundur, her şey O'na dönecektir. Kendi Zatını gözlerden ni·
han etmiş, kendini Cemali Muhammed sallallahu aleyhi ve sellernden müşahade ettirmiştir. Zira, O'nu sevmiş, O'nu övmüş ve
O'nun zikrini yükseltmiştir. Adem (aleyhisselam) ve İsa (aleyhisselam) dahil bütün Peygamberler (aleyhimüsselam) O'nun
geleceğini insanlara müjdelemiş; bütün enbiya'yı mürselin,
O'nun Ümmetinden bir fert olmayı Ccnab-ı Haktan temenni ve
n iyaz etmişlerdir.
işte ol şam yüce, kadri ali, olan cemi alemiere Rahmet, bir
İsmi Ahmed, gül-i gülzari, Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellern) ve O'nun al, evlad, ashab ve ahbabına sonsuz selatlİ selim, tahiyyat ve teslimat olsun. Amin.
Ey Hakka kul olup rükıl ve secde edenler! Ey iki cihanın
Fahri , Hakkın Sevgilisi Muhammed'e (sallallahü aleyhi ve sel ·
lem)e gönül verenler! Ey cemi enbiyayı tebcil edenler! Ey Hak
kın Cennetine talip, Cemaline ragıp olan aşıku sadıklar! Ey
Muhammed Resulüllahı (sallallahü al ey hi ve sellem) her şeyin
den ziyade sevip, kemal-i imana ulaşanları Yerin ve göklerin ve
her şeyin Haliki ve Sahibi olan Allah. Mektub-i Rabhani olan,
hayır ve şerri, zulmet ile nüru, hidayet ile dalaleti birbirinden
ayıran, Kur'an-ı Keriminde bizlere lütfu ile şöyle bildiriyor:
« Biz seni alemiere ancak rahmet için gönderdik.>>
Ne büyük bir kelam-ı İlahidir bu ...
Mü'minler! Hilkat-i alemden ve Hilkat-ı Adernden bir nebzecik bahsedelim ve Resul aleyhisselamın Allah indindeki mevkiinden ve Allahın O'na olan ihsanından bir nebzecik sunalım.
Ey mü'minler! Biliniz ki; mahlfıkatın eşrefi melekler, in
sanlar ve cinnilerdir. Bunların içinde en şerefiisi insandır. Ayı::
ti kerimede :
- 133 -
«Biz insanlan mükerrem ve ekmel kıldık.»
ı sare-i isri ayet: 70)
<<Biz insan-ı alıseni takvim üzere halk ettik�•
ı sare-i Tin Ayet: 41
İnsan malılukatın mükerremi, ekmeli ve en güzeli, en ka
mili olarak halk olunmuştur. İ nsan halifetullahtır.
Ayeı :
«Rabbin meleklere, ben dünyaya, arza halife yarataca�
dediği vakitte,,)) Bu (Surei Kavli i lahisi ile insanın şerefi sabit
olmuştur. Kısacası bütün mükev\·enat, herşey, insan için halk
olunmuştur. İ nsan için de, en şerefiisi ve en güzel i, en ekmeli,
Nebiyyi Muhterem sallallahu aleyhi ve selleındir. Ve bütün yaratıklara rahmet olarak gönderilmiştir.
Ayet: «Biz seni bütün alemiere rahmet olarak gönderdik ...
( Süre-1 Enbiye, ayet: 1071
Malum olsun ki; bu kainatın Haliki ve Maliki, Sahibi , Yaratıcısı olan Allah, biz insanlan meleklerden, cinnilerden, hay-
- 134 -
vanlardan, nebatlardan üstün, madde alemleri üzerine hakim
kıldı ve bunlara faik hAlketti. Güneşi, ay'ı, yıldızları, dağları,
kıt'aları, denizleri ve semavatı bizlere müsabhar eyledi. Ve
insanı her şeyden mükerrem ve cahseni takvim>> üzere yarattı.
Hadisi Kutside şöyle beyan etti ki: «Ey Adem oğlu, bütün mevcôdatı senin için, seni de kendim için halk ettim>> dedi.
Bunca yaratılan ve sayısı bizce bilinmeyen yaratık üzerin·
de varlığına ve birliğine, kudret ve azametine binlerce şahid ve
delil halk eyleyip, göz sahiplerine, hasiret erbabma beyan eyledi.
Sayılarının bizce tesbiti mümkün olmayan bu mahlllkatı,
yaratmadan önce, kendi nurundan bir nur halk edip o nura
(Muhammed sallallahü aleyhi ve sellem ol!) dedi. O nur, Efendimiz aleyhisselamın nllru. oldu. O nur, «< . .a ilahe illaJ.Iah» de
yip, Mabudunu tasdik etti. Allahü teala bu tasdike mukabele
edip crMuhammedün Resôlüllah• sallallahü aleyhi ve sellem dedi. Cehennem kapısının kilidi olan bu mübarek kelime ile narın
kapısını kapadı, sekiz cennetin anahtarı oldu ve cennet kapılarını açtı. Bu mükaleme-i ezeli hakkında şahid, Kur'an-ı Kerim'
dir.
Birçok sure-i celilede beyan huyurulduğu gibi. .. Ezcümle
Fetih suresinde :
� �
I Hüvelleziy ersele resQiehu bil huda ve d iynil halekı liyuzhirehu aleddiyni kullihl ve kafa
billahi şehiyda.)
I SOre-i Fetih, Ayet: 281
«Ey Habibiın, seni yalanlıyan, senin peygamberliğini tas·
dik etmiyen kafirlerin inkirı seni üzmesin, inciltmesin; Alla·
bm sana şehadeti kafidir.» buyurdu .
- 135 -
Allah celle, bir nur-u Muhammediyyeyi (aleyhisselam) dört
kısma taksim edip, birinci kısmından Levhi ve Kalemi halk etti; kalem, emr olunanı yazdı. NUnın ikinci kısmından Arş ve
Kürsiyi yarattı ve Arşa şöylece yazılması için kaleme emr eyle ·
di: <<U. ilahe lllallah Muhammedün Resôlüllah,, sallallahu aleyhi ve seliemi yaz. «Ey Resôlüm! Kullanmdan bir kimse «<...a ilahe ülallah» deyip seni zikretmezse ona magfiret etmem. illa he·
niın ismim lle seni zlkredeni affı magfiret edece�l ilan ey le . •
Nurun üçüncü kısmından güneşi, ay'ı ve yıldızlan halk eyledi. Dördüncü kısmından ise Cenneti ve Cennetin saraylarını.
Dünya ve Ahi ret güzelliklerini, hurileri, gılmanları, vildanları,
Adem aleyhisselamın nfırunu, melekleri, cinnileri halk eyledi.
Arşa şu mübarek kelimatı yazıp, Resulünün şanını, ind-i
İlahideki mevkiini cümle malılukata beyan eyledi..
Hadisi Kudsi: «Ben ol Allahım ki, benden gayri ibadete la·
yık hiç bir ilah yoktur. Muhammed benim Habibim ve Resfılümdür. Her kim ki, benim kazama rıza, nimetime şükr, bela·
ma sabrederse o kulumu sırldıklar divanına yazar, sıddıklarla
haşr ederim.» dedi ve : «Her kim, beni tanır ve bana inanır, he·
ni tasdik edip, seni tasdik etmez Ise, ey Habibim Muhammed;
onun imanını kabul buyurmam.» diye Arşına yazdı. Sonra bu
nfırun bilkatını Şecere-i Yakin ismi ile bir ağaç yaratıp Hazreti
Resul saliallah u aleyhi ve sellemin nfıru Nebevisini beyaz inci.
den ve türlü türlü ziynetlerlc tezyin buyurup, tavus şeklinde
mezkfır ağacın üzerine koydu. Bu nur-u Nebi, orada yetmiş bin
yıl Hak Celle ve Ala Hazrederine tesbih ettikten sonra, Allahü
teala haya aynasını halk edip nur-u Muhammed aleyhisselamın
karşısına koydu. Vakta ki bu tavus, aynada kendi suretini ve
tezyİnatını ve hilkatini gördü. Allahu tealarlan haya ederek beş
defa secde etti.
İşte bu beş secde, zat-ı risaletpenahilerine ve ümmetine
beş vakit namazın farz olmasına sebep oldu.
Cenabı Hak, bu mübarek nfıra tecelli buyurrnakla, haya·
sandan vücud-u mübareklerinin her tarafından terler zuhura
geldi ve bu terler bütün eşyanın mayası olup, her bir yerinden
bütün malıltıkat halk olundu. Şöyle ki, başının terinden me-
- 1 36 -
laike ve yüzünün terinden Arşü Kürsi, Levh ve kalem, güneş,
ay, yıldızlar ve göklerde olan mahlukat-ı saire; göğsünün terinden enbiyayı mürselin, şehidler, gaziler, veliler, salihler halk
olundu. Arkasının terinden beytü'l-mamur ve Kabe-i Şerife ve
beyt-i mukaddesi ve Allaha secde edilen mescidler halk olundu.
Kaşlarının terinden mü'minlerin ve mü'minatın nuru halk
olundu. Kuyruğunun terinden yahudileri, nasarayi, mecusileri,
dinsizleri ve diğer kafideri ve ayaklarının terinden arz ve arzda
bulunan mahlukatı halk buyurdu. Bundan sonra Allahü teala
bu mübarek kuşa, dört tarafına nazar etmeyi emir buyurdular.
Etrafına baktığında dört nur halk olunmuş gördü. Bu nurlar ;
Hazreti Ebu Bekr-is Sıddik, Ömer Faruk , Osman ve Ali (Racl i
yallahu anhum) efendilerimizin nurları idi .
Nfıru Nebevi, yine orada yetmiş bin sene tesbihten sonra,
Allalın teala bu nuriara tecelli edip, ruhlarını halk buyurdu.
İşte bu ervahı tayyibe o anda «Li. ili.he illiUlah, Muhammedün
Resfılullah,, (sallallahu aleyhi ve sellem) kelime-i tayyibesini telaffuz buyurdular. Bundan sonra Cenabı Yezdan, yeşil akikten
bir kandil halk edip, iş bu tavusu Fahri Alem sallallahü aleyhi
ve sellem efendimizin dünyadaki sureti cemilesine tebdil ede
rek bu kandil içine vaz' eyledi . O anda, mahluk a t ın ruhlarını da
halk buyurdu. Ruhlar, bu kandil etrafında bin sene kadar devran ve ervahı mü'minin, Cenabı Hakkı bin yıl tesbih ile meşgul
oldular. Ondan sonra, bütün ruhlara bu kandile nazar etmeleri için, emr olundu. Kandil cihetine nazar ettiler, bu nazariarında ınü'min ruhlarından, nuru Nebevi aleyhisselfımın başını gö ·
reııler , dünyada sultan , alnını görenler emir-i fıdil \'C kaşlarını
görenler muhsin i adil ve bumunu görenler doktqr. dudakla r ı n ı
görenler, vezir, ağzını görenler saim (yani oruç tutucu), dişleri
ni görenler güzel yüzlü ve boğazını görenler vaiz, sakalım görrenler fisebilillah saki \'C dilini görenler elçi, omuzunu görenler
silahşör, boynunu görenler tacir, sağ kolunu görenler cerrah,
sol kolunu görenler cahil, sağ elinin ayasını görenler sarraf, sol
elinin ayasını görenler kileci, sağ elinin arkasını görenler cömert, sol elinin arkasını görenler kuyumcu, sağ elinin parmakl a
rını görenler hattat ve hatip, sol elinin parmaklarını görenler
sanatkar ve demirci, arkasını görenler mütevazi ve yanların ı gö-
- 1 37 -
renler gazi, karnını görenler kari ve dizlerini görenler raki W::
s;kid, ayaklarının altını görenler yürüyücü ve gözlerini görenler okuyucu oldular. Ve bu sureti Cemile-i Nebeviyye sallallahü
aleyhi ve sellemin hiçbir tarafını görmek şerefine nail olmayan
lar dünyada müşrik, mecil.si ve dinsiz olanlardır.
Ondan sonra, Allahu teala bu nfıru şerifi Arşı alanın altına
vaz'eyledi ve orada ta Adem aleyh i sselanıın yaratı lmasına kadar, muhafaza buyurdu. Adem aleyhissclamın cesedini toprak
tan halk buyurduğunda, arşı alanın altında hıfz buyurduğu nlıru Nebiyyi Muhammed aleyhisselamı alıp, Adem aleyhi sseH 1-
mın mübarek zahrına vaz'ederek, bütün meleklere Adem aleyhisselama secde etmelerini emr eyledi.
Görülüyor ki, Hazreti Resul-i ekrem ve Nebiyyi Muhterem
sallallahu aleyhi ve sellemin bütün malılukatı İlahiyyeye, rütbelerine göre rahmeti isabet etmiştir. Alemi ervahta böyle olduğu gibi, dünya ve ahiret aleminde de böyle olacaktır.
Allahu teala, kendi nurundan Habibini (aleyhisselam) yaratıp, bütün alemiere rahmet olduğunu Kur'an-ı Kerimde be·
yan ve şan-ı alisini tebcil ediyor.
Her mahluk, rütbesine göre Resulün (aleyhisselam) rahmetinden nasibedar olmuştur. Mesela; cemadata da rahmet olması, yoktan vücuda gelmesi, ruh sahipleri halk olup, yemek, içmek ve sıhhat bulmaları, kafirlerin küfürleri sebebiyle helak
olmayıp, suretleri dahi hınzıra, maymuna ve taşa tebdil olmamaları, hep ResUl aleyhisselamın rahmet olarak gönderilmcsindendir. Asilerin, kafirlerin zelzelc i le, su tufanı ilc, rüzgarlarla yere hatıp mahv olmamaları, bunun gibi nice afetlerden kurtulmalan da Nebiyyi Muhterem sallallahu aleyhi ve sellemin
rahmetidir. Zira, Resuluilah aleyhisselamdan evvel olan kafir
Iere, ne türlü azaplar olduğu cümlenizin malfunudur. Lakin,
Hazret-i Muhammed sallallahu aleyhi ve selleın, geldikten sonra, kafirlere azap, bizden evvel gelen ümmetiere olduğu gibi,
şiddetli olmamıştır. Allahu teala Kur'an-ı Kerimde: (( Onlara
Kavm-i Nuh, Kavm-i Salih, Kavm-i Lut, Kavm-i Şüayb gibi azap
indirmem. Zira sen onlann içindesin., buyurdu.
- 138 -
Maazallah bizler, bizden evvelki kavimterin yaptıklan fenalığın yüz mislini irtikap ettiğimiz halde, Allahu tealanın Habibi sallallahu aleyhi ve selierne olan sevgisi ve O'nun bu aleme
rahmet olarak gönderilmesinden dolayı imhal olunmaktadır.
Bizim yaptığımız fenalığın binde birini, bizden evvel gelen ümmetler yapsaydılar, derhal suya gark, yahut ateşle imha, yahut
başlarına cehennemde kızdınlmış taşlar ile taraf-ı İlahiden cczalandınlırlardı. Bütün aleme bu dünyada rahmet olduğu içindir ki, bu böyledir. Amma, ahirette imansız olanlara ebedi rab
ınet yoktur. Ancak Arasatta, hesaplcı.rı görülmek için Hazret-i
Resulün (aleyhisselam) şefaati ile hesaba çekilip sonra ebedi
cehennemde kalacaklar ve efendimizin aynen rahmet olduğunu
ve o vakit anlayacaklar ama ne fayda!?
Dünyada, .Muhammed aleyhisselama her kim, iman edip
iman ile ölür ise şefaatine nail olacak \'e rabmete kavuşacaktır.
Hazreti Resul- i ekrem sallallahu aleyhi ve sellem; Allahu
teala ve melekler, peygamberler aleyhimüsselfun, veliler, salih·
ler, sadıklar ve bütün mü'minler indinde ittifak ile, bütün mahJfıkatın ekremi, eşrefi ve azaını olduğu nazil olan bütün kütüb-i
semaviyede ittifak ile muharrer ve sabittir. Bunun böyle olduğu, bütün ehli insafca malCımdur.
Ey mü'minler! ... Hazreti Resul sallallahü aleyhi ve sellemin
methü senasını, kadrü azametini tarife, tasvire insanların taka
tı yoktur. Ancak kadrini, azametini tamamiyle Allahu tcalft bi ·
lir.
Hazreti Resul aleyhisselam; Allahın abdi, yani kulu ve Resfılüdür. Biz, kendi kulluğumuzla O'nun kullu�u müsavi tutmamalıyız. Bütün meleklerin peygamberlerin (AleyhimüsseJam), salihlerin, Hazret-i Adem'den kıyamete kadar Allahu tealaya kulluk edenlerin ibadetlerini bir tarafa, Resulün aleyhisselam abidiyetini bir tarafa koysak; Allahın Resulünün (aleyhis-
- 139 -
selam) alıidiyetinin a�r geleceği muhakkaktır. (Hazreti Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem de, bizim gibi insandı) diyenler büyük edepsizlik etmiş olurlar. Evet, cinsiyette bizim gi·
bidir, fakat abidiyette yektadır. Allah'tan sonra en büyük varlık
Muhammed aleyhisselamdır.
Hazret-i Resfılüllah (S.A.V.) Allahu tealanın abdi, Resulü.
Habibi, Mcrgubu ve pek ziyade Sevgilisidir. Allahu tcaladan
sonra en yüce varlık Habibi Hüda, Şefii Ruzi Ceza, Melce-i Fu·
kara Efendimizdir. Allah değildir, fakat O'na biat eden, Alla ·
h u tealaya biat etmiş, O'na itaat eden Allahu tealaya itaat etmişolur.
O'na ihanet, Allaha ihanettir. O'na isyan Allah'a isyandır.
Fahri Alem sallallahu aleyhi ve sellem, bütün alemiere ve
bütün malılukatı İlahiyyeye rahmettir. Arşı aladan yerler altına kadar olan mahlukat ve dünya ve ahiret, cennet ve cehennem, cümlesi Hazreti Resulün (sallallahü aleyhi ve sellem)'in,
nurundan ve onun hürmetine halk olunmuştur. Bütün mevcudatın Allahu teala indinden ziyade hayırlısı ve efdalidir. Alemi
halkta bütün malılukatın evvelidir. Alemi cisimde bütün pey·
gamberlerin ahiridir. Bütün ResUl ve Nebilerin şahı ve sultanıdır. Bütün peygamberler aleyhimüsselam O'nun vezirleri makamındadır. Zira, bütün peygamberlerin ilimleri, nurlan ve kemalleri Hazret-i Resul-i Ekrem ve Nebiyyi muhterem sallallahu
aleyhi ve sellernden mün'akistir, Allahu tealanm medh ve sena
buyurduğudur. Mübarek ismi şerifini, kendi ismi tlahiyesine
<el.i Uihe illilJah» kelime-i tayyibesinde ve ezan ve kaamette,
hutbede, arşta, cennetin yazılarında mukarrin kılmıştır.
Allahu teala, Kur'an-ı Keriminde habibine: eYa Eyyühen·
nebiyyü, Ya Eyyüherreso.ı. lifzı şerifiyle hitap etmiştir. (Ya
Muhammed) aleyhisselarn, (Ya Ahmed) diye hitapta bulunma·
mıştır. Diğer Peygamberlere, (Ya lsa), (Ya Musa), (Ya Nuh, (Ya
Davud) diye hitap ettiği halde; Seyyidül - Mürselin sallallahü
aleyhi ve selleme, ismi ile nida etmemiştir. Resul aleyhisselama
Kur'an-ı Kerimde kendi zatı uhlhiyyeti ve melekleri ile Rabibine (aleyhisselam) salat ettiğini beyan etmiş ve mü'minlere, satat etmelerini emr eylemiştir. Habibini miraca dAvet buyurup,
- 140 -
kendi Zeltma izafe ettiği ayetlerini ona müşahade ettirip, ayetlerine şeref bahşetmiştir. Habibine (aleyhisselam) muhabbetin
den dolayı, şeriatını hafif kılmıştır. Resulüne (sallallahü aleyhi
ve sellem) ve O'nun ümmetine ikram için, bütün Kütüb-i semaviyyenin efdali olan Kur'an-ı, Habibine (aleyhisselam) irızal ve
izah etmiş, hükmünü kıyamete kadar ibka ederek; nmcize olarak Habibine (aleyhisselam) vermiştir. Habibine ikramından
dolayı her devirde ulema halk edip, Kur'an-ı ve şeriatını ümmetine beyan ettirmiştir. Habibine ve ümmetine ikramen, bir aylık yoldan, düşmanın içine korku verip kendini ve ümmetini
mansur kılmıştır. Beşbin meleği Habibine ve ümmetine musahhar kılmış, bu beşbin melaike ümmeti, şer'i şerife muvafık surette cihad ederlerse, imdat için gelirler, ancak hizmetleri, ümmeti Muhammede yardımdır.
Bu melekler; dünya göğsünde, güzel alaca atlar üzerine
binmiş, kılıçları bellerinde, süngüleri ellerinde, Mevladan cihad
için izin beklerler. Eğer cihad şer'i şerife muvafık olur ise, on·
lara izin verilir. Eğer şeriata muhalif ise izin verilmez.
Birçok muharebelerde kafirlerin şöyle haber verdiğini
işitmişsinizdir. «Bizler müslümanlada harp ederken, müslümanların safında, sarıkh, sakallı adamlar hücum ediyor» dedikleri hepimizce malumdur. Hak teala, Resulü ekremi sallallahu aleyhi ve sellemi, bütün insanların şerrinden ve rnekrinden masun ve mahfuz kılmıştır. Düşmanların, zatına ettikleri hiylelerini, kendi başlarına aksettirmiştir. Allahu teala,
Resfılünü, kendi vekili ve halifesi kılmıştır. Resulüne olan
itaatı, kendisine itaat ; Resulüne olan isyanı, kendine isyan,
Resulüne muhabbeti, kendisine muhabbet ve Habibine düşmanlığı, kendine düşmanlık olarak ilan etmiştir.
Hazreti Muhammed sallallahü aleyhi ve sellem; AlJahın haS
kullarına miirşittir. Zira, cehenneme girmemizi ve ebedi azabda kalmamızı icabeden, her türlü zulmetten bizi halas edip, cehennemin nanndan azad etmiş; ve cennetin yollarını bize göstermiştir. Resuluilah (aleyhisselam) bize Allahın lutfu ilahisi4
dir. Nebiyyi Muhterem sallallahu aleyhi ve sellem bütün hayırların madenidir, cennetin miftahıdır. Rahmet, necat ve saadet
- 141 -
Nebisidir. Bütün güzel ahlaklarla, sıfat-ı cemile ile muttasıftır.
Ve bütün müttakilerin, salihterin imamıdır. Bütün meleklerin.
peygamberlerin, mü'minlerin sevdiği ve ahirette, cennet ehlinin
ziyade mahbubudur. Kötülüklerin, iğrençliklerin, şeytanın, insanın, insan şeytanlarının ve kötülüklerin hep düşrnanıdır. Mü'
minlere rauf ve rahimdir. Her veçhile kemal-i insaniyet zatı
serifinde mevcuttur. Bütün malılukatın nfırudur . Mübarek söh- , ,
ret i Kıyamete kadar bakidir. Esrna-i şerifleri ve sı fatlan çoktur.
Bunların çok olması, zat ve cismi mübarekleri ziyade eşref, ekrem ve ekmel olmasına delalet eder. B izim aciz kalemimizle yazıp, saymamız ile Resulüllahın (aleyhisselam) fazileti tükenmez. Zira, Allahu teala mahbubuna hesapsız ikramlar etmiştir.
Kur'an-ı Kerimde: «Ey Mahbubum, senin üzerine ihsanıın ve
fazlım gayet büyük oldu.» demektedir. Diğer bir ayeti kerimede: «Resulürn, muhakkak ben azametü şanımla, sana kevseri
verdim.» demektedir. Kevserin manası saymak ve yazmakla tükenmez. Biz, kısaca mana veriyoruz: Sana çok ziyade hayırlar
ve fazl-u ihsanlar, kerametler, mfı.ziceler verdim, demektir. Ya·
ni zürriyetler, hüsn-i zikirler, ümmetierine çok alimler verdim.
Kur'an-ı Kerimi sana inzal eyledim. Ümmetini, bütün ümmet·
lerden çok ve hayırlı kıldım. Ahirette sana fazl-u kerem ve şefaatler , selametler, makam-ı mahmudu, Liva-i Hamdi, Havz-ı
Kevser-i Şerifi sana ihsan ettim demekdir. Cennete de, en evvel girecek Resülüllah aleyhisselam ve diğer enbiyaullah aleyhimüsselamdır. Ümmetlerden , en evvel cennete girecek Resuluilah sallallahu aleyhi ve sellemin ümmetidir. Sonra, diğer üm
metler girecektir. Hasıl-ı kelam Muhammed (aleyhisselam) bir
zatı akdestir, Allahu teala O'nu tayin edip ınedhü sena buyurmaktadır. O'nun kadrini bizim gibi acizlerin bilmesine ve anlamasına imkAn yoktur. Bu kadarla kifayet ederiz.
Allah u tealanın ve Resfilü s allallah u aleyhi ve sellemin is .
mi şerifleri ile risalemizi süslemek, kalblerimizi nuriandırmak .
g:örilümüzü mesrur etmek için, ibadullaha O'nun şam kadri:ıin
bir özünü yazıp hediye ettik. Zira, Allahu tealanın medh ü senasmın Resulüne kifayet edeceği muhakkaktır . Allahu teala bizi; onun dünyada ve ahirette şefaatine nail eylesin. Amin .
- 142 -
Okudu�uz diğer ayat-ı beyyinata dönelim: ccEy Neblyyi
Muhteremlın, biz seni ancak Insaniann ef'aline, ahvallne şahit ve müjdeci ve korkutucu olarak gönderdik. Allalun imi ile
sen hakkın daveteisi ve mirlu bir çerağısın,))
Bu ayet-i kerimeye verilen bu mana, güneşlerden bir zerre, deryalardan bir katredir. Evvelki derslerimizde söylediğimiz
gibi, Resw-i Kibriya aleybisselamı herşeyimizden ziyade sevmedikçe imanımız kemal bulmaz.
Sevmek üç türlü olur. Birisini sevmek, ona karşı olan sevgimizi is bat etmek için. Sevdiğini sevmek, sevdiğinin sevdiğin i
sevmek, onun sevınedi� sevmemektir. Düşmanlık da üç şekildir: Düşmanına düşman, onun dostuna düşman, onun düşmanına dost olmaktır.
Dostun olan zatın, dostunu sevmez isen; o zata olan dostluğun kamil değildir. Dostunun düşmanına düşman değilsen, yine dostluğun kemalde değildir. Bunun için Cenab-ı Hak, e Elıl-i
kitabım» diyen; hıristiyan, yahudi ve diğer kafidere bu ayet-i
kerim e ile bu meseleyi beyan ediyor.
«Habibim onlara söyle, eğer sizler Allahı seviyorsanız, ba.
na tabi olunuz Id, Allah da sizleri sevsin. Günahlannızı afvu
mağfiret buyursun. O büyük, afvu mağftret edicidir.»
ısare-i Al-l lmran, Ayet : 3 1 1
İnsan, dostunun dostuna düşmanlık edemez. Zaten böyle yapan kimseye dost denemez. Zira dostunun dostuna düşmanlık
etmesi, aynen dostuna düşmanlık gibidir. Dostunun düşmanı ile
dost olmanın ne kadar büyük suç olduğunu siz aziz cemaatimin
irfan ve iz'anına terk ediyorum. Zira, böyle bir dostluk tasavvur edilemez. Mesela: Vatanımızı ve vatanımızı seveni severiz.
Vatanımızı sevrneyeni de sevmeyiz. Bu, vatana tam bir muhabbettir. (Vatanımı severim) diyen kimse, vatanı sevenleri sevmezse veya vatanı sevmeyen vatan hainlerine muhabbet ve yardım ederse; o kimse vatanını sevıniyor demektir. Belki bizzat
kendisi de bir vatan hainidir. Allahu tealayı ve O'nun Resulünü
(aleyhisselam) severim diyen kimse; Allahu tealayı ve Resulünü
sevenleri sevmezse, yahut Allahın ve peygamberin (aleyhisse-
- 143 -
lam) düşmanlarını severse; bu kimse Allahu tealayı ve Resül
aleyhisselamı sevmiş olmaz. Bilakis o, Allahu tealanın ve Resul aleyhisselfunın düşmanı, içi nifak ile dolmuş bir münafık
tan başka bir kimse değildir.
Görülüyor ki, mü 'minlere yapılan hiyle, Restile hiyled ir.
Restile hiyle ise Allahu tealaya hiyledir . Kullar, Allahu tealaya
hiyle ve hud'a yapmaktan acizdir. Allahu teala böyle şeylerden
münezzehtir. Fakat, Allahu teala, mü'minlere dost olduğu için,
mü'minlere yapılan hiyle ve hud'ayı kendisine yapılmış hiyle
olarak kabul ediyor. Kendine yapılacak hiyleye vereceği ceza
da, elbette en ağır cezadır.
Bu vaziyete göre, kfıinatın ve cümle alemin, cümle mah
lfıkatın, evvellerin ve ahirlerin, yüce sahibine, yaratıcısına hiyle ve hud'a yapınağa kalkışmak ve O'nu kandırmağa çalışmak
bilmem ki, hangi aklın kandır? ..
Bu meyanda , Serveri Enbiya, Resül-i Kibriya sallalahu
aleyhi ve sellem bir hadis-i mübarekinde: «Allaha itaat ediniz�
aynı derecede Resulüne itaat ediniz, sonra da, Allaha ve Resulüne itaat eden, emirlerinize itaat ediniz. Her kim ki, Allah ve
Resulüne itaat eden emirine itaat ederse bana itaat etmiş, bana itaat eden de Allaha itaat etmiş olur. Her kim, Allaha ve bana Itaat eden emire Isyan ederse, bana Isyan etmiş, bana Isyan
ise Allaha lsyandır.» buyuruyor. Bu hadis-i şerif bize vahdetin,
birliğin nereye bağlı olduğunu beyan ediyor. Akıllı olan kimselere bundan daha açık bir delil ve bürhan olamaz.
Ey hak yoldaşlan!.. Muhabbet ve adavet Allahu teala ve
Resulü Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem için olacaktır
Nefsimiz için yaptığımız dostluğun hiçbir faydası yoktur. Bilakis zararları vardır. Yine nefsimiz için yaptığımız düşmanlık da
dünyada ve ahirette bizi hüsrana uğratır.
Bir kimse, bir kimseye güzelliğinden dolayı dost olursa.
bu nefsi bir dostluktur. O kimsenin güzelliği solup da çirkin oldu mu, onun yanından firar eder, belki de ona düşman olur.
Yüzünü görmek istemez. Yine bir misal verelim: Bir kimse, diğerine yüksek mevkidedir, diye muhabbet edip, dost olsa, bu
kimseyi o mevkiden indirdiler mi, o kimseyi sever görünenler
- 1 44 -
hemen ona düşman olurlar, yahut serveti elinden gittimi; serveti için ona dost olanlar ondan kaçarlar. Hatta düşmanı olurlar. Çünkü, bu saydığım kimseler aslında onun dostu değiller
dir. Kimisi güzelliğinin, kimisi mal ve mevkiinin, kimisi parasının dostudur. Bunlar zail olup gidince, arada artık sevilecek
nesne kalmarlığına göre, muhabbet yerine düşmanlık kaim olur.
Bunları sizler de görüp işittiniz. Tabii, bu ibretler görenedir,
görene ... Köre ne ? Hele nefs i için düşman olanların, düşmanlıkları, onları hayvan derecesine indirir. Hatta belki hayvanlar·
dan da aşağı dereceye düşürür. Çünkü o insan, nefsine uyarak
mutlaka bir fırsatını bulup, düşmanlık beslediği kimseden intikam almak isteyecektir. Buna ya muvaffak olur, yahut ola·
ınaz. Lakin bu hiyanetinin cezasını dünyada veya ahirette mutlaka görür.
Bir kimse ınuharebede, mukaddesatı yani, dini, devleti ve
Allahu teala için düşmanını katietse ve bu uğurda kendisi kat·
lolunsa şehit ve sağ kalırsa gazi, bir tarafı sakat olsa malul gazi. rütbe ve ünvanını alır. Vatanın her tarafında iftiharla dola
:-;;abilir. Herkes, ona hürmet ve riayet eder. Öyle kimseyi Allahu
teala ve Peygamber aleyhisselam da, melekler ve mü'minler,
hatta düşman ordusu da sayar ve takdir ederler. Çünkü, yapmış
olduğu bu mücadele, nefsi için değil, Allahu teala, Resul aleyhisselam ve mukaddesatı içindir. Buna mukabil, nefsi için yani, içki, kumar ve diğer menhiyat için bir adamı katl cylese , Allahu
tealanın ve Resfrlü aleyhisselamın ve bütün insanların nefretini
ü zerine çekmiş olur, cemiyet içerisinde ismi kaatil, cani olur.
Hatta sehpaya kadar götüriilür. Netice olarak, Allah için sevip,
Allah için buğz edenlerin, nail olduklan ali derecelere mukabiL
nefsi için sevip, ncfsi için buğz edenlerin duçar oldukları derckcleri ibretle görüyoruz.
H i KAYE
Sizere ilmin kapısı, Allahu tcalanın Arslanı Hazret-i Al i
radıyallahu anh'dan bir misal verelim ki, dersimize revnak
versin . Hendek gazvesinde, imam-ı Ali radiyallahu anh, di.işm<m
ordusundan bir askeri yere yatırmış, kılıcını kaldırıp onu öl-
- 145 -
dürrnek üzere iken kafir, Hayderi Kerrarın mübarek vuzune
tükürür . İmam-ı Ali (radiyallahu anh) hemen ayağa kalkarak
düşmanını öldürmekten vazgeçer. Bunu gören kafir şaşınp ka ·
lır ve şöyle der: « Niçin beni öldürmekten vazgeçtİn ? Ey lutuf
sahibi ! ... » İmam-ı Ali (radıyallahu anh) ona der ki : « Senin malın
ve canın bana haramdır. Seni öldürrneğe izinli değilim. Ancak
Allalm tealanın emri olan cihatta , harbte, seni katJetrneğe bana
izin verilebilir. İşte biraz evvel, harb esnasında seni mağlup ettim, yere düşürdüm ve öldürecektim. Ama, sen yüzüme tükürünce, nefsim sana gazaplandı. Eğer seni katletseydim. Allah
için değil, nefsim için katietmiş olacaktım, o zaman da gazi değil, kaatil diyeceklerdi. Sen, yüzüme tükürünce nefsim şahlandı. Nefsim için sana kılıç vuracağıma, Allahu teala için nefsime
kılıç vurdum. Elimden kurtulmanın sebebi işte budur.»
Kafir, Hazreti Ali Kerremallahu veebenin bu hareket tarzından hayret ve haşyet içerisinde kalır. İ slam olmanın kadrü
kıymetini, bizzat şahit olduğu bu olaydan idrak eder. Kalbine
İslam nurunun indiğini hissederken, gözlerinden inen yaşları
hissetmez. Nasıl hissetsin ki! . . Birkaç saniye içerisinde, hem ka·
fir olarak katiolunmaktan kurtuluyor, hem kafir olarak kalmaktan kurtuluyor, hem de müslüman oluyordu. Üstelik müslüm an olmasına sebep olan, karşısındaki zat, İmam-ı Ali (kerremallahu veche) idi. Evet; dostluk, muhabbet ve düşmanlık
Allahu teaHinın tayin ettiği veçhile olacaktır. Yani, daima Alla·
hu tealamn rızası gözönünde tutulacaktır.
Bu meyanda, evlenme bahsinde de bu kaideye uyarak azami derecede titiz olmak, aile içerisinde daima şahidi olduğumlll
iıuzursuzlukların, pürüzlerin, karı-koca arasında vuk'u bulan
anlaşmazlıkların muhakkak ki, en şifalı çaresidir.
Bir erkek, evleneceği kadının parası, güzeliği veya evi bar·
kı olduğu için değil, Allahu tealanın emrini ve O'mın Resulünün
sünnetini icra ediyorum düşüncesine, inancına dayanarak, aile
yuvası kurmalıdır. Evvela, bir kadında aranması gereken en
mühim ve elzem olan vasıflar, ırz ve iffet sahibi olmasıdır. Allahu tealaya ve O'nun sevgili Resfılüne, yuvasına bağlı, senin ırl rşad, Cilt ı - F: ıo
- 146 -
zını, iffet ve şerefini koruyacak, senin zürriyetini temiz bir şekilde yetiştirecek, evinin ve eşyanın çobanı olacak bir hanıma
malik olmağa gayret edeceksin. Böyle temellerle kurulan yuvanın, kolayca yıkılmasına imkan ve ihtimal olabilir mi ? Halbuki ,
para için kurulan yuva, para bittiğinde zahir güzelliği, yüz güzelliği için kurulan yuva da, güzellikler söndüğünde yıkılınaya
mutlaka mahkCımdur .
Bütün bunlara karşılık, ahirette, Hazret-i Hatice'ye, Hazret-i Ayşe'ye, Hazret-i Fatıma'ya (Radıyallahu Anhuma) komşu
olmayı arzu eden ve Habibi Kibriya sallallahu aleyhi ve selierne
gönül veren hanım kardeş ! ... Sen de bir erkeğe varmak istediğin
zaman, o erkeğin malı, canı, rütbesi, kesesi, kasası için vanna!
İnsanlığına bakarak, karısına ve çocuklarına göstereceği şefkat
ve ihtimamını süzerek ve Allahu teala yolunda, O'nun Resfılü
sallallahu aleyhi vesellernin yolunda olup olmadığını tartarak,
zevceliğini kabul et.
Ey, kız evlat sahibi ana ve babalar! ... Kızınızı vereceğiniz
erkeğin iman ve itikadına, takvasına, insanlığına bakıp, kızınızı ona göre evlendirrneğe çalışınız. Yoksa mala, zenginliğe tamalı edip, (Ne olursa olsun) demeyiniz. Sonradan mal gitti mi,
sevgili kızınla sevdiğin damadın birbirine düşman oluverirler.
Veya aynı eşler, bu mal ve paralarla, kötü yollara saparak Allahu te&daya karşı da isyan edip kıyamet gününde birbirlerinden davacı olurlar.
l\1evzuumuz cdenme bahsi olmadığı halde bu arada evlenecek eşiere bazı tavsiyelerde bulunmadan geçemiyeceğim. Ev
liliğin devamı ve mes'ut olmak için, şu şartlara mümkün olduğu kadar riayet edilmeli ve hassasiyet gösterilmelidir ki, evli
likten beklenen maksat hasıl olsun :
1 - Kız, erkekten küçük olmalıdır.
2 - Erkek, kadından zengin olmalıdır.
3 - Kız, erkekten daha güzel olmalıdır.
4 - iffet bakımından kız, erkekten daha iffetU olmalıdır .
Erkeğin nesebi de kızdan daha yüce olmalıdır.
5 - İkisi de Allahu tea.Iaya ve O'nun ResUlüne, kıyamet
ve ahirete inanmalıdır.
- 147 -
6 - Kadın, erkeğin akrabası.na, kocamın allesi diye hürmet etmeli, kocasına ait olan her şeyi, kocasını sevdiği Için sev·
melidir. Erkek de, keza allesine alt olan her şeyi, allesi Için sevmelidir. O vakit böyle bir yuva Allahu teilfının ve Peygamberimiz aleyhissehimın sevdiği bir yuva olacak, yıkılınası imkan�
sızlaşacaktır.
•
••
Şimdi dersimize gelelim. Günlerden bir gün Cenabı Musa
Kelimullah (aleyhisselam) Tur dağına varır. Hak sübhqnehu ve
teala hazretleri, Nebiyyi muhtereme: «Ya Musa! Benim için ne
yaptın, ne amel işledin?» diye hitap eder. Hazreti Musa: «Ya
Rabbi! .. Namaz kıldım, oruç tuttum, zekat verdim.» der. Allahü teala: «Namaz dine nişan, Oruç nara kalkan, Zekat için de,
mal kimindir ki, kimin malını kime verdin.» der. Musa (aleyhisselam) : «Ya Rabbi! Öğret ki, senin nzan için gereken arneli
işleyeyim.» der. O zaman hitab-ı izzet gelir : «Ya Kelimim! Sevdiklerini benim nzam için sevecek ve sevmedik.lerini de yine be·
nim nzam için sevmeyeceksin. Benim indimde en makbul ve
rızaını kazanan yegane amel işte budur.»
Ey mü'minler!.. Allahu tealanın bu konuşmada kastı, cemi
kainata rahmet olarak gönderildiği bize bildirilen, Habib-i Hü
da Resulü Ekrem Hazret-i Muhammed sallallahu teala aleyhi
ve sellem Efendimize, gösterilmesi gereken muhabbet, sevgi,
hürmet ve aşkın ehemmiyetini belirtmek içindir.
O halde tahayyül edilebilir mi ki, bir kimse hem Efendimizi (sallallahu aleyhi ve sellem) sevsin, hem de Ebfı Cehil'e muhabbet etsin?
Resulüllah sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz, aleyhine
hareket gösteren düşmanlannı seversek veya onların bu ha.iııAne, insan dışı faaliyetlerine bilir bilmez yardım edersek, ahmakça hareket etmiş oluruz. Zira, bir insan iyi ile kötüyü ayı
racak seviyede değil ise o zavallı, aciz bir mahlfık demektir. Bu
takdirde insanlığa selamet, hidayet, yollarını tebliğe memur
olan Allahu tealanın sevgili Resulünü ve dolayısiyle Allahu tealayı gücendirmiş oluruz. O'nu sevmemiş duruma düşeriz. O
- 148 -
zaman, alemde, Allahu tealayı gücendiren bir kimsenin başvurup, aman dileyeceği bir kapı kalır mı? Demek ki, Allahu tealanın
' sevgilisine düşmanlık edenleri de scYmez. Netice olarak , bu
Allahu tealayı seven insan, Allahu tealanın sevgilisi olan Hazret-i Muhammed sallallahu aleyhi ve seliemi sever ve yolundan
gider. Aynı zamanda Allahu tealanın sevmediğini, Allahu tealanın sevgilisine düşmanlık edenleri de sevmez. Netice olarak, bu
tarzda yapılan ameller, Allahu tealanın rızasını kazandıran
amellerin en makbulü olmuş oluyor.
Şu olayı ibretle okursak, mesele iyice andınianmış olur:
Hakkiyle seven kişi, BilaJ-i Rabeşi'yi ( radiyallahu anh) kendisine örnek tutar.
HiKAYE
Hazret-i BilaJ-i Rabeşi Radiyallahu Anh, müşriklerin azılılarından Ümeyye ibni Halef'in kölesi idi . Siyahilerdendi, fakat kalbi nurdan da ak idi. Ümeyye ibni Halef ise Din-i islamın
ve Peygamber aleyhisselamın amansız düşmanlarındandı . Vakta ki, Bilal-i Rabeşi iman ile müşerref oldu. Ümeyye ibni Halef,
bunu haber aldıktan sonra, her gün Hazret-i Bilal Radiyallahu
anhı, cebren İslam dininden döndürmek emeliyle onu kumluğa
götürüp, haddinden ziyade eza ve ccfa ederdi. Şöyle ki: Hazrcti
B!E1l Radiyallahu anhı , güneşin en sıcak zamanında, ateş gibi
kızmış kurnlara yatırıp, üzerine ağır taşlar koyarak, dikenli bir
sopa ile döver ve bu da yetişmiyarmuş gibi, ayakları ile tcper
ve yoruluncaya kadar döğdüğüyle yetinmeyip bilahare Bilal
Radiyallahu anhın mübarek vücuduna diken batırırdı. Dikenierin açtı ğı yaralardan sızan kanlarla Bilal Radiyallahu anhın vücudu perişan hale gelirdi . O halde bile, Hazreti Bilal Radiyallalm anhın ağzından, Sevgililerin ismi işitilir, {Ya Ehad! Ya Ah
med!) sadasından başka bir söz çıkmazdı. Hazret-i Bilal Radi
yallahu anhın KALBi AŞK-I iLAHi ve muhabbet-i Muhzı nımcdi ile dolmuş idi, bu dikenierin batıniması ve bu şiddetli dayak
Hazret-i Bilal Radiyallahu anhın aşkını ve imanını eksiltmek
şöyle dursun bilakis, melanet gördükçe, eza ve cefa arttıkça
onun Habibullah aleyhisselama karşı, iman, aşk ve muhabbeti-
- 1 49 -
ni o nisbette arttırıyordu. O derece eza ve cefa görmesine rağmen bir kcrre olsun Halefe tabi olmadı. Hazret-i Bilal Radiyallahu anh, Hak yolunda, Muhammed aleyhisselamın aşkı uğruna, canını, cesedini fedaya yemin etmişti.
Kafir Ümeyye ise, her gün Bilal Radiyallahu anhı, kızgın
kurnlara gömer, « Ehad, Ahmed» demeye devam edersen, Din-i
islamdan dönmezsen, ey siyah köle ! Seni bundan daha beter
döğe döğe, hırpalayıp, sonunda da öldürürüm, diye söylerdi.
Bu kafir, eza ve cafayı arttırdıkça Hazret-i B ilal Radiyallahu
anhın aşkı da o nisbette artar ve onun (Ya Ehad! Ya Ahmed!)
feryatları Ümeyye ibni Halefi çileden çıkarırdı. Ümeyye kafiri Bilal Radiyallahu anhı her gün bu şekilde döğmeyi adet
edinmişti. Hazret-i Bilal Radiyallahu anh ise, o hallerde bile
«Ehad, Ahmed» demekle teselli bulur ve bundan zevk duyar.
Günlerden bir gün, Eba Bekr Sıddik Radiyallahu anh oradan
geçerken hazin hazin « Ya Ehad, Ya Ahmed! >• sadasi kulağına
geldi. Mübarek gözleri yaşardı. Şu biçare, Allah dediği için, sahibi tarafından, bu eza ve cefayı görüyordu. Bütün kababati
Allah birdir demekti. Ne büyük bir suç idi bu! Hele Resul Aleyhisselam'a Ahmed diyordu, bu ne cinayettil Hazret-i Ebu Bekr
Sıddik Radiyallahu anh «Allah» sadasının geldiği tarafa doğru
yürüdü. Baktı ki, Ümeyye'nin kölesi siyahi mü'min Bilal Radi .
yallahu anh, insafsız Ümeyye'nin işkencesi altında, hitap bir
halde iken bile, dilinden Allahu teala ve Resul aleyhisselamın
ism-i şerifini zikretmekten geri durmuyor, bunda teselli buluyor, bunun üzerine Hazreti Ebu Bekr Sıddik Radiyallahu anh
ona: « Sabreyle, ya Bilal! » dedi, « sabreyle ... » Aradan bir zaman
geçti, bir iş için Ebu Bekr Sıddik Radiyallahu anh, tekrar oradan geçiyordu, yine dayak faslını ve Bilal Radıyallahu anhın,
hazin hazin inleyerek « Ya Ehad, Ya Ahmed!» diye feryat edişini
gördü ve dayanamadı, koşarak, huzur-u Resul Aleyhisselama
geldi ve « Ya Resfılallah! » Bilal senin ateş-i aşkına giriftar olmuştur. Müşrikler Bilal Radiyallahu anhı çarmıha germişler ve
çıplak bedenini dikenli ağaçlarla dövüp, kanlar içinde bırakı ·
yorlar. Vücudunun her bir yerinden kanlar akıyor. Hain Ümeyye, vurdukça Bilal Radiyallahu anh «Allahu Ehad, Resul Ah-
- ıso -
med» sözünden başka şey söylemiyor. Hükmü ihihiyeye teslim
olmuş, o cefa altında sabr ve tc,·ck ki.ille bekliyor. Sıddik Radiyallahu anh, Bilal Radiyallahu anhın ahvalini anlatırken, Sul
tan-ı Kevneyn efendimiz (sallallahu aleyhi ve scllem) Bilal Radiyalahu anhın kurtarılması için çare nedir? ded iler. Ebu Bekr
Sıddik Radiyallahu an h: « Ya Reslılal lah , bunun çaresi Bilal'i
Ü meyyc'den sat ın almaktı r. Sahibi her ne ister ise vermeli, her
halde Bilal Radiyallahu anhı kurtarmalıyız. Zira Bilal Radiyallahu anh, esir-i aşkı i lahidir. Fakat düşmanının zulmü al tında inlemektedir. Artık onu zal imlerin zulmünden kurtarmak bize
vacip oldu.» dedi. Hazrcti Resulüllah alcyhisselam: « Ya Ehlı
Bekr, benim tarafıından vekil olarak, yarı babasına benim için
ver, ödemek üzere, benim sana borcum olsun . Yarın Bilal'i satın alın» dedi. Ebu Bekr Sıddik Radiyallahu anh da: «Bu işte,
kudretimin yettiği kadar, mal ve paramı sarfedeceğim ya Resfılallah» diye cevap verdi. Sonra ·
hemen yola çıktı, ümeyye'
nin evine varıp, kapısını çaldı. Ü nıcyyc kat iri, kapıyı açtığında,
Hazret-i Sıddik Radiyallahu anh, şiddetli bir lisan ile: « Ey Allahın dllşmanı! Bu ehlullah Bilal-i gü nahsız olduğu halde, niçin bu derece döversin? Ey din düşmanı ! Bu ne hased ve ada
vettir? Bu ne düşmanlıktır? Sen, bir Allah dostunu dövmektc ·
sin, eğer senin kendi dinine imanın, ihlasın ve hürmetin olsay
dı, dininde sadık olan bir kimseye, bu derece zulmetmeye vic
danın rıza göstcrmezdi. Ona merhamet ederdin. Fakat malum
oldu ki, senin kendi dinine de, putlara da sıdkın imanın yokmuş.» dedi. Zalim Ü meyye ise: « Madem ki senin mcrhametin
varmış , bu köleyi sana satayım, alır mısın ?» dedi. Hazret-i Sıd
dik Radiyallahu anh: « Eğer bu köle diye hakaret ettiğin su !tanı,
bana satarsan, Allaha bin defa şükür secdesi ederim ... ,, dedi.
Hazreti Sıddik Radiyallahu anhın da gayet güzel, kuvvetli,
beyaz, fakat kalbi kara, kötü ruhlu bir kölesi vardı. Ümeyye
zalimine, beyaz köleyi sana ' creyim, on a mukabil, bu siyah köleyi bana verir misin ? dedi. Sonra Ebu Bekr Radiyallahu anh,
kendi beyaz kölesini getirdi. Ümeyye ibni Halef bu beyaz kölenin iş yaptırılabilecek kuvvette biri olduğunu gördü. Ebu Bekr
Sıddik'in Radiyallahu anh, böyle bir köleyi elinden çıkarmak
- ıs ı -
isteyişine şaştı. Fakat sonra, Bilal Radiyallahu anhı mutlaka
satın almak için ona getirdiğini düşününce; zerre kadar kıyınet vermediği, hatta işkence ettiği siyahi kölesi Bilal Radiyallahu anhı satarken mümkün oldu� kadar kar etmeyi düşündü.
Zira, Ebfı Bekr Sıddik Radiyallahu anhın ne olursa olsun Bi
lal Radiyallahu anhı satın alacağını sezmişti. Bu sebepten ayak
diretip, (Beyaz köle üzerine bir miktar da para isterim) dedi.
Sıddik Radiyallahu anh beyaz köle ile ikiyüz gümüş para vererek Hazret-i Bilal'i satın aldı ve Allahu tealanın nzası için azat
etti. Ebu Bekr Sıddik Radiyallahu anh, Bilal-i Babeşi'yi alıp
götürürken Ümeyye, arkadan bir kahkaha atarak, güya onu
aldatmış gibi, Sıddik Radiyallahu anh ile alay ediyordu ...
Sıddik Radiyallahu anh geriye bakarak, «bu gülmenin se·
bcbi nedir?» dedi. Ümeyye gülmeye devam ederek: «Benim indimde iki para etmez siyahi bir köleyi, böyle
�güzel bir köleile
değiştirdiğİn gibi, üstelik de bu kadar para verdin. Düpedüz
seni aldattım, onun için gülüyorum.» dedi. Sıddik-ı azam Radiyallahu anh efendimiz: (Behey ahmak! Kıymetli bir mücevheri,
çocuk gibi, bir iki cevize değiştİn de haberin yok ... ) diye cevap
verdi. « Evet, Bilal Radiyallahu anh, haddizatında, misli olmayan
bir cevherdi. Mukabilinde, sana verdiğim köle ve para ise, Bilal
Radiyallahu anhın balıasma nibsetle bir iki ceviz gibidir. Zira
ben, onun görünüşüne bakmam. Cevherine, hakikatine baka·
rım. Sen ise, Bilal'in şekline ve rengine, suretine bakarsın. Ha·
kikati görmekten acizsin, gafilsin. Bu sebepten, servetimin hepsi Bilal'e feda olsun» dedi.
Evet, Bilal Radiyallahu anh, haddizatında misli olmayan
bir cevherdir, bir cevher-i muazzamadır. Onun kıymetini, kadrini ancak, Allahu teala ve O'nun Resulü sallallahu aleyhi ve
sel1em bilir. Eğer sen satarken tamalı edip, daha mal isteseydin, bütün mal!mı feda edecektim. Yine vermeseydin, o kadar
daha borç mal alıp Bilal için bedel olarak verecektim. Buna
rağmen yine de inat etseydin, verdiğim malın birkaç mislini da·
ha borç alıp Bilal'i senin zulmünden kurtaracaktım. Velhasıl
Bilal için hesapsız mal verilse yine onun balıası değildir. Bu cihetle B ilal gibi bir cevheri, elinden pek ucuza aldım. « Elham-
- 1 52 -
dülilialı ki, bu şeref bana nasip oldu.» deyince, Ümeyye kafiri,
« Eyvah, ben ne yaptım, keşke daha fazla para, mal isteseydim.»
diye kahroldu.
Sarraf gerek cevhere,
Nadan bilesi değil!
Resfılüllah sallallahu aleyhi ve sellem efendimiz Miraçtan
döndüğünde, Bilal Radiyallahu anh'a iltifat edip, «Ya Bilal, senin gibi makbul-i İlahi olan bir ümmetimin olduğuna hamd
ediyorum. Sen öyle Mahbub-ı Habibsin ki. . . » buyurmuşlar. İ şte Hazreti Bilal Radiyallahu anh böyle bir cevher-i İlahidir.
Eshab, bir gün efendimize: « Ya Resulallah, Bilal ne kadar
siyah, bunun sebebi nedir?» diye sormuşlar. Saadetle buyurmuşlar ki: «Bilal'in siyahlığı, yarın cennette hurilerin yüzlerinde ben olacak, hfıriler bununla tezyin olacaklardır. » buyurmuşlar. Ve yine buyurmuşlar ki: «Ben sak-ı arşta idim. Bilal mescide giderken, ayakkabılarının sadasını işittim.» Cennette: « Ey
Cennet seni Bilal'e verdim.» dediğinde Cennet de dedi ki « Ya
ResUlallah !Ebu Bekr Sıddik Radiyallahu anhın parası ile alınmış bir köleyi mi verdin! Oysa Mekke kadınlarının birisi bile,
ona varmamıştı.» Hazreti Habibullah aleyhisselam buyurdular
ki: Ey Cennet, sen onun siyahlığına nazar etme. Gecenin gündüz üzerine fazileti malumdur. Bilal Radiyallahu anh ne diyor,
biliyor musun? « Büka'mı başıma bürüyüp kal b imi şevk-i ilahi
ile harekete getirip, seher vakti çektiğim bir alıımı sekiz cennete değişmem. Her ne vakit ki, ciğerimi ve kalbiınİ yakan aşkı
ilahi ve aşkı Resul ateşine yandığımda, ınciaike-i Mukarrebin-i
Aşkın hürmetine Ateş-i aşka bırakırım.>> diyor dediğinde Cennet, bu haberi, mahbubu huda efendimizden işitt iğinde Hz. Bilal'in indi ilahide ve indi Restilde ne büyük bir mevkii olduğunu o vakit anladı.
Velhasıl cennet ile Bilal Radiyallahu anh arasında akdi iz ·
divaç yapıldı. Yani sekiz cennet Bilal Radiyallahu anhın emrine
verildi.
Resfılüllah Aleyhisselam Efendimiz Miraçtan avdetinde,
meseleyi Bilal Radiyallahu anha müjdeledi. Bilal Radiyallahu
- 1 53 -
anh Resulüllah Aleyhisselamın ayaklarına kapanarak: (Ya Nebiyallah! Ümmetinin menzillerini gördün . Ben kuluna ise cen·
net makam olmuş) Peygamberimiz Aleyhisselam da Bilal'e: «Ya
Bilal Nasıl memnurt oldun mu ? Cennetler senin emrine veril ·
di.» Hazreti Bilal Radiyallahu anh dedi ki: (Ya Resulallahi Bir
kimse senin yüzünü bir kere görrneğe iki cihanı vermez mi ? Sekiz cennetin hurisine, gılmanına, köşküne mi tamalı etsin ? Se ·
nin cemal-i mübarekin, bana herşeyden makbuldür. Bana cen·
net değil, senin nur-u cemalin gerek!) Bilal (R.A.) Habibi Ekrem
aleyhisselama böylesine dost idi; kemal-i iman da böyle olmak
gerektir.
H i KAYE
Bilal Radiyallahu anh'ın son demleri idi. Ailesi ve evlatları
başucunda ağlıyorlardı. Bilal-i aş ık , birdenbire gözlerini açtı .
Ağiayanlara karşı: (Neden ağladıklarını) sordu ve ilave etti.
(Ağlamayınız, bana sevinin. Benim için sevinin. Zira, ben sevdiğimin yanına gidiyorum. Bak sevdiğim karşımda duruyor.
Beni çağırıyor. İşte sevdiğim Resul aleyhisselam, bana gülü·
yor, beni yanına çağırıyor) dedi ve gülerek: «Lebbeyk ya Resul
allah» diye konuştu ve ccEşhedü enla ilahe illailah ve eşhedü enne Muhammedün Resülüllah» deyip tebessüm ederek ruhunu
Hakka teslim eyledi.
Hazreti Sıddik Radiyallahu anh tekrar edip: «Ey ahmak
ibni Halefi Böyle bir cevheri zayi ettiğinden dolayı, bin defa
nadim olsan yeridir. Sen devletini bir p:.ıla sattın. İşte suretperestlerin ceza ve sezası budur. Hakikaten Ebu Bekr Radiyallahu anh Bilal Radiyallahu anhı görüp onu satın almak gibi bir
devlete nail olduğuna ve öyle bir Allah dostunu zalimin zulüm
pençesinden kurtardığına pek ziyade sevinmişti. Kemal i
sürCır ile Bilal Radiyallahu anhın elinden tutarak doğruca
Resulüllah Aleyhisselamın huzuruna götürdü. Bilal-i Rabeşi Radiyallahu anh cefa zindanından kurtulup cemal-i Re:
sulüllah Aleyhisselama vardı. Huzur-u m1ra, maşukı Kibriya
Sallallahu aleyhi ve selierne vasıl ve iltifat-ı cennet-i cenabı
risaletpenaha nail oldukta, o derece safaya garkoldu ki, tarife
- 154 -
s ığmaz. Hazreti Nebiyyi Muhterem Sallallahu aleyhi ve sellem
efendimiz, Bilal Radiyallahu anh'a o kadar iltifat buyurdular
ki, o iltifatı karanlık geceye etseler idi, gecenin siyahı sabah gi
bi aydınlatır, nurlanırdı. Mahbub-ı Kibriya Sallallahu alcyhi ve
sellem Efendimiz bu hizmetinden dolayı Ebu Bekr Sıddik Radiyallahu anhı iltifatlarına gark etti ve (Ya Eba Bekr, Bilal'in
bedelinde beni hissedar et. Yarısını ben veririm demiştim) demesi üzerine Ebu Bekr Sıddik Radiyallahu anh: « Ya Resulallah, B ilal ile ben, senin dergahının köleleriyiz. Bir kölen, diğer
köleni satın alıp şevki cemalin için azad eyledi. Ben kulun ise .
hiç kapından azad olmak istemem!» dediler.
Dersin evvelinde okuduğumuz ayeti kerimede: «Biz seni
ancak alemiere rahmet olarak gönderdik.» Efendimiz, Sallallahu aleyhi ve sellemin cemi alemiere rahmet olduğu buyunı lmuştu.
Allahu tealayı inkar edenlerin, günahkar olanların. münafıkların da her türlü nimetlerden istifade edebilmeleri, kere·
me muhatap olabilmeleri bu sebeptendir. Gezip, yiyip, içip,
sıhhat ve afiyet bulmaları onun hürmetindendir, onun aleme
ralunet olduğundandır. Allahu tealfının Habibine olan sevgisi·
ne binaen, bunlar da bu nimetlerden faydalanırlar.
Bizim irtikap ettiğimiz isyanlardan birkaçını, bizden evvel
gelen ümmetler irtikfıp ettiği için dünyadan kaldırılmışlardır.
Şuayb Aleyhisselamın kavmi, ölçek ve terazilerinde eksik verdikleri için, üzerlerine gökten yağmur yerine ateş yağdı rılmı)·
tır. Dünyadan kaldırılmış oldukları, ahiret azabına duçar olup,
hala azap çekmekte bulunduklarını Kur'an-ı Kerim haber veriyor. Keza, Lut Aleyhisselamın kavmi de böyle olmuş, bazı alılaksızlıklarından dolayı, üzerlerine cehennemde k ızdırılmış
taşlar yağdırılarak helak olunmuşlardı. Bu felaketlerden ancak
Şuayb (Aleyhissclam) ile ailesi, Lut Aleyhisselamın ise kendisi
ve kendine iman eden evlatları kurtulmuş, hatta ailesi dahi ki.ifründcn dolayı necat bulamamış, helak olmuştu.
Bizlerin irtikap ettiğimiz bunca isyanlardan dolayı dünyada, böyle ağır cezalara uğramayışımız azab-ı İlahi ile bizim ara ·
mızda Muhammed'ine olan muhabbetinden ve rahmeten lil-ale ·
- 1 55 -
min olan efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin kalkan olarak
bulunmasındandır. Zira, bir ayet-i kerimede: ccHabibim, onların
içinde olduğun için, onlara di�er ümmetler gibi azap etmem. •>
buyuruyor. ccÇünkü seni rahmet olarak gönderdim.» Burada
sayabildiğimiz, rahmet olduğuna delil getirdiğİrniz birkaç kclamdır. Keza, ahirete de rahmet olarak gönderildiği böylece an ·
laşılacak, fakat burada kendisine İnanmayanlar, o güzel Reslı ·
lü yalanlayanlar, her şeyi anlayacaklar ama, faydası olmaya ·
cak tır.
Bir bina ki, yapıldı, yıkılınası muhakkaktır. Bir fert ki
dünyaya geldi, mutlaka ölecektir. İ şte bu dünya, bir gün ge·
lecek bütün ziynetlerinden sıyrılacak. Güneş gökte dürülecek .
yıldızlar dökülecek, denizler kaynayacak, dağlar kıyametin şiddeti ilc hallacın pamuğu attığı gibi atılacak ve havada bulutlar
gibi seyran edecektir. Hamile kadınlar hamiini düşürecek, emzikli kadınlar, emzirdiği yavrularını yere fırlatacaktır. İnsanlar
şaşkınlık içinde, ne yaptıklarını bilmeyeceklerdir. Yer, şiddetle sarsılacak, içinde olanları dışarıya fırlatacak, gökler bakır gibi eriyip dökülecek. Haktan gayri hiçbir varlık kalmıyacaktır.
Kur'an-ı Kerim bu hadiseleri dehşetle beyan buyurmaktadır.
Kurumuş topraklara can veren Allahu teala, tekrar bu
alemden, başka bir alem halk ve inşa edecektir. ilk olarak kah
rinden ihya olunacak olan, Resulü Ekrem sallallahu aleyhi ve
sellemdir. Kıyamet gününde, evvela konuşacak olan yine O'dur.
Bütün mahlukat-ı ilahi, korkularından Hak tcalanın rahmetinden ümit kestiklerinde, Resulü Ekrem sallallahu aleyhi ve sel·
]em, insanları ve bahusus ümmetini sünlra sevince garkedecektir.
Alemiere rahmet olan Resulü Ekrem Sallallahü aleyhi ve
sellem Efendimiz, bir hadis-i şerifinde: cc(Livail-hamd isimli sancak elimde olduğu halde, Ademoğullarından Rabbim indinde,
en ziyade ekrem olan benim. iftihar etmek için söylemiyorum.
Rabbimin bana vermiş olduğu hitf ve nimetlerini sayıyorum.
Kıyamet gününde Adem Aleyhisselamm evlatlannın efendisi
benim ve onların büyüğüyüm. Bütün Peygamberler benim sancağım altında toplanacaklardır.» buyurmuşlardır.
- 156 -
Buhari-i Şerifte Resul Aleyhisselamdan şöyle rivayet ediliyor:
«Kabirden kalkıp Bürakıma binip, sancağımı elime alarak onu, arş'ın altına girip dikerim. Her peygamberin bir
bayrağı olup, cümlesi benim sancağıının altına dikeceklerdir. »
Malışer ehli, yani bütün insanlar, başı açık, yalınayak ve herkesin işlediği günahlar, tecessüm ettirilmiş ; herkes suçunu
sırtına yüklenmiş, aç susuz, çıplak ve güneş bir mil miktarı
başları üstüne in dirilmiş olarak ; kimsede ses sada olmayıp
Allahü tealanın emri ilahisini bekliyeceklerdir. Ah-ü vah, nalcvü efgan arşı tutacak. Bütün enbiya, yani Peygamberler
diz üstüne düşüp «Nefsim, Nefsim !» diye çağırdığı anda, Allahü teala tarafından emr olunur ki : «Ey malışer ehli, gidin
Adem'den şefaat dileyin, size şefaat etsin.» Bu hitabı izzet
karşısında, malışer ehli, Adem Aleyhisselamın oturduğu minberi şerife gidip : ( Ey Adem babamız ! Sen Allahü tealanın
safiyyisin. Şefkatli babamızsın, biz eviatıarına merhamet
edip, şefaat eyle. Defterimiz verilip, hesaplarımız görülsün,
arnellerimiz tartılsın da herkes gideceği yerine bir an evvel
varsın) diye niyaz ettiklerinde ; Adem Aleyhisselam: (Bu şefaate ben kaadir değilim .. Elimden gelmez. Bugün yevm-i kıyamettir. Bugün Rabbirn ziyade gazaplıdır. Bu ana kadar
böyle gazaplaıımamıştı. Bundan böyle de gazaplanmasa gereldir. Ben, Rabbimin gazabından ziyade korkarım, size şefad edemem. Bugün ancak kendi nefsimi düşünüyorum. Sizler
Xfılı AleyhisseH1ma gidin. O ulül-azimdir, hacetinizi görür.
Belld o şefaa t eder) deyip malışer ehlini Nuh Aleyhisselama
havale edecektir .
Malışer ehli Nuh Aleyhisselama gidip şefüat dileyecekler.
Nuh Aleyhisselam da özürler beyan ederek : (Kafir olan oğlum
için, ehllmdir diye Allahu tealarlan afvını istemiştim, ben dahi nefsim için korkmaktayım. Şefaate mezun değilim) diyerek
onlara İbrahim Aleyhissel<ima gitmelerini tavsiye edip, (İbrahim halilullahtır, Muhammed Aleyhiınüsselamın ceddidir. Size
belki şefaat eder) der. Malışer chli İbrahim Aleyhisselama teveccüh ederler. İbrahim Alcyhisselam da (Nefsim, Nefsim) di·
yerek, Musa Kelimullaha gitmelerini söyler. Musa Aleyhisselarrı
da özürler beyan edip: (Bu şefaate ben sahip değilim) der V(:
- 1 57
(Nefsim, Nefsim) diyerek malışer elılini İsa Aleylıisselama gönderir: (İsa Aleyhissehim ruhullahtır, varın ondan şefaat dileyin.)
Malışer ehli İsa Aleyhisselama vardıklarında, onu gayet kork·
muş bulurlar. (Ey İsa! Sen ruhullahsın, bize şefaat eyle.) İsa
Aleyhisselam dahi: (Bugün benim şefaat etmeye yüzüm yoktur.
Zira, kavminı beni Rab ittihaz eyleyip, bana ibadet ettiler. Üstelik bana, Allahü tealanın oğlu dediler, bana taptılar, beni AJ.
lahü tdllaya şerik koştular. Ben bunlıuı düşünüp sonum nice
olur diye endişedeyiın. Bugün düşündüğüm tek şey nefsiındir j
diyerek özürler beyan eder. (Ey malışer ehli! Ben şefaati ancak,
benden sonra gönderilen nfıru evvel, bas'i sonra, dünyada iken
de müjdelediğim, bütün alemiere rahmet, serveri kainat, mahbubu Hüda Muhammed Aleyhisselatü vessalama gidiniz. Şefa·
ate mezun ancak O'dur. Zira Allahü teala onu, razı kılıncaya
kadar ikram huyuracağını vaadeylemişti. Durmayıp O'na varalım) der. Malışer ehli, enbiya ve Sultan-i Kevneyn ve Şefiüssakaleyn ve ceddül Hasaneyn Muhammed Sallallahu aleyhi ve sellem Efendimize gelip, görürler ki; ziyade refi ve yüksek, müzeyyen, diğer peygamberlerin minberierinden ala bir minber-i şerifte, mübarek vechi şerifi Cennetten daha güzel ve güler yüzlü olduğu halde oturmaktadır. Bu yüce makamı gören, dünyada iken kendisine iman etmeyen kafirler, o zaman iman etmediklerine bin defa pişman olup : (Ah ne olaydı da di.inyacla biz
yüce Şefaatçıya iman etseydik. Ve onun yoluna canımızı ve malımızı koyarak İslam olsaydık) diye nedamet edip orada iman
etmeyi temenni ederler. Fakat faydası yoktur. Malışer elıli Peygamberimiz Aleyhisselamın bu halini görünce: (Aman ya Resfılallah! Ey Nebiyyi Muhterem! Bize şefaat eyle) dediklerinde,
Seyyidissadat ve Şefi'ül-arasat cevapla: « Evet bu şefaate ehil
ancak benim. Rabbim bana bu şefaatı vadetmişti.n diyerek Mev·
Iasından bu şefaate izin talep eder. Cenabı Hak, Resul-i Ekrem
Sallallahü aleyhi ve selierne lutf ile: «Ey Habibim! Sen şefaat
eyle. Sana şefaate izin verdim>> der. Resulü Ekrem Aleyhisselam
da bu ihsanı ilahiye karşı tyşekküren secdeye varır. Bu seedede Allahu tealaya öyle tesbihler eder ki, daha evvel böyle bir
tesbih etmemiştir. Bu tesbihatı esnasında Hak teala lutf ile�
« Ey Restilüm, mübarek başını secdeden kald.ır! Ne muradın
- 1 58 -
var ise iste. Zira, şefaatın kabul ohmdu, isteğin verildi.n buyuruldukta, Resulü Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz; <>Ya Rabbi! Fatımam, Hasanım, Hüseyinim ve ehli beytim,
ümmetime feda olsun, illa ümmetiın, ümınetbn,)) diye niyaz
edecektir. (Yani ümmetime selamet ihsan eyle ya Rabbi demekt ir.) Hülasa-i kelam, kıyamet gününde cümle peygamberlerden
evvel, ümmetine şefaat edebilmeyi, onlan kurtarmaya salahiyetli Fahri Alem Sallallahu aleyhi ve sellem Efendimizdir.
Efendimiz Aleyhisselamın, malışer yerinde bütün şef::iati
yedi defa olacaktır. Birisini beyan ettik. İnşaallah diğerlerini
de başka bir dersimizde anlatacağız.
Şimdi anlıyoruz ki, dünya ve ahirete rahmet olarak gönderilen ancak Habibi Hüda (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendi
mizdir. Bizleri, cennet ve cemalullah ile müjdelemiş, cennetin
nimetlerini bildirmiş, hayır ve şer nedir öğretmiş, iman etmeyenleri azab-ı ilahi ile korkutmuş , iman edenlere ve etmeyen
Iere şahit olmuş, Allahu Teala'nın birliğine şehadet etmiş ve Al ·
lahu tealanın izni ile Hakka davetini tam yapmış. Karanlıklarda bize nür olmuş ve hak yollarını göstermiş olan, bu derece Şefik, Rahiym, Rauf ve Rahmeteniii alemin olan Hazret-i Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimizi her şeyimiz:
den fazla sevmek hak değil midir? Evet elbette haktır. Onu, her
şeyden fazla sevelim ki, imanımız kemale ersin. Dünyada ve
ahirette ateşten, azaptan kurtulabilelim. Cennet nimetlerini bulalım. Cemalullahı seyredebilelim. Zira, seven, sevdiği ile bera·
berdir.
Ya Rabbi! Resulüssakaleyn Sallallahu aleyhi ve sellem
hürmetine bize Habibin Muhammed Aleyhisselamı sevdir. Bizi
O'ndan ayırma.
Kişi sevdiğiyle beraberdir, demiş idik. Şu hadiseyi Enes
İbn-i Malik (R.A.) bizlere ne kadar güzel nakledip surura gark
eyledi:
HiK AYE
Enes İbn-i Malik (R.A.) diyor ki, günlerden bir gün biz huzur-u Resulde oturuyor idik. Bir arabi gelip, Resfılüllaha hita-
- 1 59 -
ben: « Ya Resulallah, kıyamet ne vakit kopacaktır?)) diye sual
etti. Efendimiz bu zata cevap vermeden namaza kalktı. Namaz
dan sonra bize dönerek: «Ü soruyu soran kimdir?)) dedi. Arabi ayağa kalkıp: « Benim ya Rcsulallah» dedi. « Ey Arabi; kıyameti soruyorsun, o bir emr-i mukarrerdir, muhakkak olacaktır, fakat sen o gün için ne hazırladın?)) dediler. Arabi cc\·abında: « Valiahi ya Resulallah benim fazla ibadat ve taatim yoktur,
beş vakit namazımı kılarım ve senede bir ay orucumu tutarım,
başka salih arnalim yok gibidir, fakat Allah'ı ve seni çok severim »
dediğinde Server-i Kclinat efendimiz: c Ey Arabi, kişi sevdiğiyle beraberdir, sen de sevdiklcrinle berabersin» buyurdular.
Enes İbn-i Malik diyor ki: «Biz bu mükalemeye, İsiama girdiğimiz kadar sevindik, zira daima endişemiz bu idi. Falır-i Alem
yarın ahiret gününde yüce makamlara nail olur da biz onun makamlanna erişemeyiz endişesindcydik. Anladık ki .beraber olmak çok muhabbetle imiş, çok ibadetle değilmiş.»
Ey mü'min! Sen de Allah'ı ve Resulü seviyorsan, yarın
onunla olursun. Yok Resulün düşmanına muhabbetin var ise,
Resulünden dur olup, düşmaniyle haşroh.ırsun. Zira kişi sevdi·
ğiyle beraberdir.
Ya Rabbi! Arşın, Kürs'in hakkı için, ism-i azam, nur-ı Kur'
an hakkı için; sırr-ı İmran, sırr-ı Fürkan hakkı için; hüsn-i
veeh-i Yusuf-ı Ken'an için; Hak yolunda dökülen dem için; Mi'
racda seni gören göz için; Resulüne iltifat ettiğin söz için; Ebu
Bekr'in sıdkı , Ömer'in adli için; Osman ile Ali'nin fazlı için; Hasan-ı Mücteba, Hüseyn-i Kerbela için; Ehl-i Beytin safası, Circis'in cefası için; Gavs-i Geylan, mezheb-i Nurnan için, lncil-ü
Tevrat, Zebur-u Kur'an için, bizleri Habibine yoldaş et, ehl-i
derdin derdine sırdaş et, nıhlarımızı RUh-u Muhammedi ile aşina kıl, bizi ondan ayırma, sevdiklerinle haşr eyle, kulluğunda
sabit kıl, abicilerden abid kıl. Abidlerinle abid kıl. Dersimizi
dinlemek lütfunda bulunanları lutfun ile aziz et, imanı kalbierinde leziz et. Ölmüşlerimize rahmet eyle, sağ olanlanmızı muhabbetinle tezyİn et. Vatanımızı kötülüklerden koru, düşman·
larımızı rezil et. Ahir ve akıbetimizi, hayr eyle, son nefesde
- 160 -
iman ile çene kapamak nasib et . Dualarımızı kabul edip bizi
dilşat et. Amin , bi-hürmet-i Seyyid-il-mürselin velhamdüli llahi
Rabbil Alemin, kabul u niyaz el - Fatiha !
EL-Hac
Muzaffer Ozak
i R $ A D
BE$ iNCi DERS
MÜN DERE C A T:
İçindekileri her müslümanın okuması lazımdır. - Bu
rlsale ana · baba haklarından bahseder - Hazret-i Musa'nın Cennetteki refiki kıssası - Hazretl Veysel Karani'nin anasına itaatından dolayı eriştiği makamat-ı aliye - Bir hayırsız evladın hikayesi - Hazretl İsa'nın
kıssası - Selman-ı Farisi lle Resuluilahın bir azabın
vukuuna şahit olmaları - Hasan-ı Basri Hazretlerinin
bir hikayesi - İmam-ı Kuseyri'nin menakıbı - Bir delikanlının hac yolunda uğradığı felaket ve İmam Hasan
(R.A.) m kıssası - Semerkand şehrinde bulunan bir
zatın hikayesini havi ibret verici mühim bir eserdir.
l rşAd Ci lt ı - F: ı ı
- 163 -
B ismiiiAhirrahmanirrahiym
Sallü ala Seyyidtna Muhammed,
Salili ala Mürfidlııi Muhammed,
Sallu ala Şemsiddüha Muhammed,
Sallü ala Bed.riddüca Muhammed,
Sallü ala Nurll-Hüda Muhammed.
El evvelu Allah, el ahiru Allah, ez zahiru Allah; el batinu
Allah. « Rabbişrahli sadri ve ye&sirli emri vahlfıl ukdeten min
lisani yefkahu kavli ve üfevvidü emriy ilallah. İnnallahe basi·
riın bil'ibad. »
EQzjj billAhi mineş-şeytanir-raciym BismiiiAhirrahmanlrrahlym
Ve'blldullahe ve li tüfl'lku bihi şey'an ve bil vAlidayni ihsAna.
( Ntsl sOresi, Ayet: 361
Meali şerifi: "Allah'a Ibadet ediniz. O'na hiçbir şeyi ortak
koşma:yınız. Anaya ve babaya iyilik edtnJz.•
- 164 -
«Ve kadA rabbüke eiiAta 'budü illa iyyahu ve bil val idayni ihsAnen imm.!! yebluganne
indekel kibere ehaduhüma ev kilahiima Fela tekul lahuma liflin veli tenherhüma ve kul lahuma kavlen keriymi Vahfid lehüma cenahazıiilli minerrahmetl ve kul rabbir ham hüma kemi
rabbeyiınisa�ıivr.»
( El-lsrA Ayet: 23. 241
MeaJ.i şerifi: «Rabbin, kat'i olarak hilkmetti: Ancak O'na
ibadet ediniz, ana ve babalarımza iyilik ve itaat edin, şayet gerek yalnız biri, gerek ikisi birden yanmda kocarsa sakın onlara of aman deme! Yüzlerine sert söyleme, onlara tatlı söz söy
le; onlara karşı şefkatll, hürmetll ol, kuşlar gibi tevazu kanatl arını aç da. de ki, (Yarab : Onlar beni küçük yaşımda iken
merhametle besledikleri gibi, sen de şimdi onlara öyle m er ha ·
met eyle}, ,,
Kullarını yoktan var eden, bizleri kensine kul, Habibine
ümmet eyleyen, biz günahkarları huzuruna kabul eden ve biz
leri burada tevfikiyle cem' eyleyen Allah; yarın kıyamctte o
dehşetli anda, şiddetli mekanda, Habibine bağışlayıp mahbu
bu olan sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselamın livası altında böylece lütfu keremi ile cem'eyleye. Bizlere af ile muamele eyleye. Cüınlemizi nanndan azad eyleyip lutfi ile cenne ·
tine isal eyleye. Cennette civar-ı Mustafa'da cümlemizi iskfın eyleye. Rızasına erişen kullarla komşu eyleye. Cemali ile müşerref eyleye.
Allahı tevhid eden, Resulüne gönül veren, Allahın cennetine talip, nzasına ragıp, cemaline aşık olan mü'minler! Bu
- 165 -
okuduğum ayeti kerimeler Furkan-ı Hakimin, Kur'anı Kerimin,
;-.Jisa ve Esra sure-i celilesindedir.
Kur'anı oku, okut, dinle ve anla! Anlamakla, dinlemekle
kalma, emirlerine uy ve her emrini canına minnet, devlet bile
rek seve seve yap, nehyinden, yani yapma dediği şeyden kaçm
ve yapma ki, Allaha hakkı ile kul, Nebi aleyhisselama muhlis bir
ümmet olarak, iki cihanda rahat edesin, dünyada belalardan ,
ahirette azabı ilahiden emin olasın. Kur'anı Kerimin emirleri
her ne kadar amel etmede nefsine ağır gelirse, Allahın yapma dedikleri , nefsine her ne kadar yapması hoş gelirse gelsin, madem
ki Allah o şeyi yap demiş, o emir senin selametin için bir nimet-i uzmadır. O nehyi, yani yapma dediği şeyin, senin nefsi·
ne her ne kadar hoş gelirse yapma ki, yine senin dünya ve ahiret in için Rabbinin sana bir lutfudur. Zira, bütün insanlar, Rabbilerinin emirlerine itaat eyleseler, Allah'a hiçbir menfaati yoktur. Yine bütün insanlar Allahın yapma dediğini yapsalar, Allaha bir zarar eriştiremezler. Her yapan, yaptığını kendi için yapar. Allahın bu emirleri ve bu nehiyleri bize ihsanı 1Iahidir.
Bir düsünclim. Allah celle hazretleri, bizlere bir lutfu olan
emirleri ve nchiyieri bildirmese idi, bizleri kendi halimize bıraksa idi, bizler hayvanlardan daha aşağı olur, birbirimizi yerdik. Kendi evlatlarımızı alır, kendi ana, babalarımızia evlenirdik. Temizliği, şefkati, rahmeti, büyüğe hünneti, anaya, baba
�-a itaat i ve ihsanı nereden bilirdik ? Hak ve hukuku nereden yerine getirebilirdik? Zaife ve mazluma şefkatı ve yardımı nasıl
yapabilirdik? Yoksula, fakire ihsan etmek, dilsiz hayvanlara
yardım etmek, onların hakkını gözetmek, kimin aklına iz'anına
gelirdi ? Hele Allah'ı bulmak ve bilmek kolay mıydı ? Adalet, müsavat, hürriyet beşerin haddi miydi ? Diyeceksiniz ki, beşeriyet
bu saydığım güzel vasıflan eski devirlerde de, ccmiyetler, kavimler, milletler meydana geldikten sonra, icraya başlamışlardır. Evet öyledir, ama yine beşeriyetİn başı Allah ile kul arasında vasıta olan peygamberler aleyhimüsselam ile başlamıştır.
Peygamberlerin tarafı İlahiden getirdiği, suhufların, bazı ahka·
mı ile amil olup, bazı güzel emirlerle amil olunmuştur. Bazı ahkama da hiç riayet edilmemiştir. Medeni zannedilen Romalılar
- 166 -
ve Mısırlılar ve diğer bazı milletler, kendi öz kardeşleriyle evleniyorlar, kendilerinden olmayan milletlere, hak tanımıyorlardı.
Bugün bile, resmen biı: peygamber (aleyhissehim) ümmeti ve
bir dinin saliki olduklarını, Allah'a iman ettiklerini söyledikleri
ve paralarına, (Allah bizim ile beraberdir) diye yazdıkları halde, yüzleri siyah diye, bir millete bakaretle nazar edip, onları
yüzleri siyah diye, kendilerinden aşağı gören, hak tanımayan
milletler mevcuttur. Sa.nki, o siyah yüzlü insanlar, yüzlerini kendileri boyamışlar, onları Allah yaratmamış. Onları aşağı görenler de, yüzlerinin beyaz olmasını, kendileri yaratmışlar. İşte,
bizlere bizliğimizi bildiren lCıtfu ile Allahtır. (Yaradanı bilirsck,
yaratılanı hoş göıüıüz. Yaradandan ötüıü). Bütün beşer bir kadınla, bir erkeğin cem'inden meydana geldik. Allah ccllc surci
Huctıratta şöyle buyuruyor:
( Ya eyyühennilsü innil haiAknaküm min zekerin ve ünsA ve ce"alnaküm şü"uben ve
kaba'ile lfte'arefu inne ekremektim indaiiAhi et�.aküm innallaha allymün habiyr.)
( Hucurat: 13)
Meali kerimi :
«Ey insanlar, biz sizi bir kadınla bir erke�in birleşmesinden yarattık. Sizi şube şube, kabile kabile, millet millet kıldık,
tanınasınız ve bilinesiniz diye. Hiçbir beyazın, siyaha, hiçbir sarının, kınnızıya, hiçbir kavmin diğer kavme üstünlüğü yoktur.
Ancak Allah'tan korkırtak ile, Allah'ın emirlerine itaat, nchiyierinden içtinap iledir Ü!ıtünlü�)) buyuruyor.
Şunu da unutmayalım ki, her izdivaçtan çocuk uoğmaz.
Ademin ana ve babası yoktur. İsa aleyhisselamın da anası vardıı·, babası yoktur. Havva anamızın da; babası vardır, anası
yoktur.
- 167 -
Bizlerin de ana ve babalarımız vardır. Allah dilerse babasız, dilerse anasız ve babasız, dilerse babalı fakat anasız insan
yaratabileceği gibi, dilerse ana ve baba olduğu halde, evlad vermeyebilir.
( Innama em ruhu iza er.\da şey'an en yekOie le h u k ün fayakOn.)
(Sure-1 YAsin: 82)
Mülkün hakimi mutlak O'dur. Dilediği gibi yapar. Her şeye kadir O'dur. O'nun dilediği olur. O bir şeyi yaratmağı murad
etti mi, o şeye Ol der ve hemen o şey zuhura gelir.
İşte, bizleri de yoktan var etti. Zelil idik, çirkin, iğrenç bir
su idik. Bizleri insan olarak halk buyurdu. Bizlere görmek için
göz, işitmek için kulak, anlamak için fehim verdi. Bazan da göz
verdiği halde görmekten, kulak verdiği halde işitmekten, beyin
verdiği halde anlamaktan mahrum etti. Gözde görme yok, iş
gösterende. Kulakta değil, işittirende, beyinde değil anlatanda
olduğunu bizler� gösteriyor. Açtık, doyurdu, çıplak idik giydirdi, cahil idik, bizleri ilim ile tezyin etti, kendisine muhatap tutup, bizlere hitap etti ve nimetlerine gark etti. Bizlere ne için
halk olduğumuzu, sebebi hılkatimizi ve nimetlerini bildirmek
için lütfundan, emirlerini Ye nchiyierini gösterip, Nchileri aleyhirrıüsselam vas ı tasiyle irşad buyurdu. (Em irierime itaat edene
cennet ve cemalim var, isyan edene de, narım var) deyip ilan etti. Akil isen , işte iki yol. Biri doğru, Hak katına giden yol , Allah
yolu . Nebilcrin gösterdiği sırat-ı müstakim , diğeri ise dalalet ,
felaket, zulmet uçurumu, şeytanın davet ettiği yol.
Ey insan oğluyum diyen! İşte size Hak Teala hazretlerinin
bize in'am ettiği bazı nimetlerinden, deryarlan bir katre, güneşten bir zerre bahsettim. Yine kendi kitabı olan Furkan-ı azim -
- 168 -
de, buyuruyor: «Benim size in'am ettiğim nimetlerimi sayınağa
kalksanız, takatıniz yetmez, sayamazsınız., diyor.
' fl ' ) """ .l , o/ ,. )
�� .��\�'o') L. t:�.�\5�·�\j .; -, ---�
� J
-v � � .. ı,,_.,,. 0 o-: � ) o ) , ���� ) ���o;uJj \/· :� � � \� � ')
( Ve in ta'uddQ nimetallahi la tuhsuha.)
( Sure-i lbrahim: 341
Meali münifi : Allah'ın nhnetlerini sayalım derseniz, sayamazsınız.
Bizde sayınağa takat yok. Verilen nimetlerden bazılarını
hatırlattık ki, bu nimet , evvela bizleri insan olarak yaratıp, kendine kul, Habibine (aleyhisselam) ümmet edip, bizlere Kur'anı
inzal eyleyip, kendisine muhatap tutmasıdır. Bundan büyük nimeti ne olabilir. Allah; kulum diyor, her gün bizi huzuruna kabul ediyor, Kur'anda bize hitap ediyor, emirlerini bildiriyor ve
diyor ki:
« İşte ben sizin Rahbiniziın, Rezzakınızım, sizi yaratan benim, bana hakkı ile ibadet ediniz. Bana hiç bir şeyi şerik, ortak
tutmayınız. Gizli ve aşikar, beni birleyin, tevhid edin, bana muhtaçsınız. Ben kaviyim. Siz acizsiniz, Ben Allah hakimim, Sİl
mahkiimsunuz, bana ibadet ettiğiniz gibi, sizi bu dünya alemine
getirmeye sebep olan aı11a ve babanıza ihsan ediniz.» buyuruyor.
Onlara muhabbeti, ihsa.nı ve itaati farz kılıyor. Onları hor, hakir etmeyi şiddetle men' ediyor. Cennetim ve rızai ilahim, analarına ve babalarına ihsan eden kullarımındır, buyuruyor.
Kendi zat-ı ulfıhiyeıtine ibadet ile emir eylerlikten sonra, ana
ve babaya ihsan etmenin aynı derecede bir ibadet olduğu ve bu
ayeti celileden anlaşılmaktadır.
Yine kendi zat-ı İlithisine karşı, muhabbette, ibadette gizli
ve aşikar, şirk koşmadam men' ettiği gibi, ana ve babamıza mu·
habbet ihsan ve itaatte hiçbir kimse ile müsavi tutamayacağımıza, bu ayeti celile açık bir delildir. Tabii ana ve babaya meşru
işlerde itaat edilecektir. Zira, bir kaide-i mutlaktır ki, kula ita·
- 169 -
atte Allaha karşı isyan var ise, itaat edilemez. Mesela: Bir ana
yahut baba, oğluna veya kızına fenalık etmeyi emir etse, fenalık etmek, Allaha karşı isyan olduğundan, bu emre itaat etmemeleri lazımdır. Bir misal: Bir kimsenin anası fahişe olsa, anasını kerhaneye götürmez, fakat kerhaneden döndüğünde sırtına
alıp getirecek. Bu misalimiz biraz ağırcadır. Fakat anaya itaat
ve hizmetin, ne derece olacağını anlatmak için zikrediyorum.
Yine bir kimsenin anası putperest olsa, yahut islam dininden
başka bir dine salik bulunsa, tapınağına gidecek olsa götürmez
ve fakat tapınağından evine gelmeye kudreti olmasa, o islam
olan evladı, onu sırtına alıp evini;! getirmesi lazımdır. Bir baba.
içkiye müptela olup, oğluna, kendisini meyhaneye götürmesini
emir etse, evlad babayı meyhaneye götürmez. Zira, bu emirde
Allaha isyan olduğundan, kula itaat yoktur. Fakat, meyhaneden
eve sırtında götürmeyi emir eylese, sırtına alıp eve getirmesi lazımdır. Getirmeyecek olursa evlad, ind-i ilahide mes'ul olup�
azaba dfı.çar olur.
Aman şunu da unutmayalım. Bu verdiğimiz misallerden
anlaşılıyor ki, ne zaman olursa olsun, nerede olursa olsun, kim
olursa olsun, bize teklif edilen emirlerde ve ricalarda Allaha
karşı bir isyan varsa, kula karşı itaat yoktur. Yapılan rica da,
böyledir, iltimas da böyledir. Hakka karşı isyanda, kula itaat,
rica, iltimas yoktur. Sözü uzattın demeyin, nceatınız bu sözlere bağlıdır.
Babaya, anaya itaatın ve ilisanın ne demek olduğunu bir
miktar beyan eyledik. Şimdi sizlere, canlı misalini yine kelamulIahtan verelim. Peygamberimizin (aleyhisselam) dedesi olan büyük peygamber İbrahim aleyhisselamın, emr-i İlahide ne derece itaatta bulunduğunu duydun. Eviadı bulunan İsmail alcyhisselamı, Hakka ibadette hiç tereddüt etmeden, bıçağın altına yat ırdığını işittin. Rıza-i İlahi için, yavrusunun boynuna bıçağı
çaldığına şahid oldun. Bu, emr-i azime karşı, evladın Allah'a ibadette, babaya itaatte nasıl tesJimiyet göstereceğine açık bir dclildir. Bu emr-i azim ki, görünüşte ne kadar korkunç ve çirkin,
fakat hakikatte ne kadar güzel bir rahmet olduğunu beyan ediyor. Allah : «İşte emrlıne tesliıniyyet ve babanıza itaat ederseniz, İsmail'i bıçak kesmediği gibi, size de bir muslbet ermeye-
- 170 -
cektir. Sizlere ihsan-ı ilahim olacağını bu ayetimle anlayınız.»
diyor.
Kur'an; akillere, muhlislere bu nimeti ilahiyyeyi gösteriyor. Hazreti Allah, çocuklardan babaya karşı yapılacak olan
itaat, İsmail aleyhissehlmın babasına itaati gibi olacak. Allaha
itaat da; babalarda İbrahim aleyhisselamın Allaha olan itaatı gibi olacak.
Bu kıssayı inşaallah Kurban dersinde mufassalan anlatırız.
Bir gün huzuru saadete bir arabi gelir (Ya Muhammed! Sallallahu aleyhi ve sellem, bana İslam dinini anlat) der. Resfılü
müçteba aleyhisselam: «Allah birdir, şeriki, benzeri yoktur. Ben
O'nun Resfılüyüm. Allahın birliğine, benim onun . peygamberi
olduğuma inanacaksın.» buyurur. Arabi, ol kelime-i münciyeyi
getirip: (Eşhedü en la ih1he iliallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühu ve Resulühu) der. (Beş vakit namaz kılacaksın. Senede, ramazan ayında bir ay oruç tutacaksın. Zengin isen, malının kırkta birini, her sene::: zekat olarak vereceksin. Ömründe bir
defa mevsim-i hacda istitaatın var ise, hac edeceksin) buyururlar. Arabi, (Bu kadar mı lslam ya Resulallah?) diye sorar.
Cenabı Resfılü Rabhilalemin, (Evet, ya Arabi, bu kadar) deyince Arabi, (Allaha yemin ederim ki, ne bir eksik ne de bir fazla yaparım) der ve gider.
Fahri alem sallallahu aleyhi ve sellem eshabına, (Eğer sözünde durur da, ana babasına da ihsan eder ise, dünya aleminde ehli cennetten birini görünüz) buyururlar.
( EI-cennutü tahta akdam-il-ümmih!lt.)
Hadis-i şerif : <cCennet anaların ayağı altındadır.»
Kadınlık alemine ne:: büyük bir şereftir bu hadis-i şerif .
Hangi din, kadına, anaya. bu mertebeyi, bu yüksek mevkii_bahşetmiştir? Bu hadis-i şerifle, annenin rızasının ind-i tlahide ne
kadar ali, ne kadar yüce mertebesi olduğu ve Allahın vad'ettiği
cennete ancak, ananın rızası ile girileceği ilan ediliyor.
Yine bir kimse Rabhisine ibadet kılıp, dua eylese o duada,
- 17 1 -
Allaha hamd, Resul aleyhisselama salat etse, ana ve babasına
dua etmeyip, onlar için Allaha istiğfar eylemese, dua Allaha arzolunmaz, o duayı Allah celle kabul buyurmaz, Allah celle bütün münzel kitaplarında bahusus, Tevrat, İncil, Zebur ve Kur'anında, ana, babaya itaatı ve ihsanı emir eyleyip, bütün nchilerine (Benim rıza-i İlahim ana ve babanın rızası iledir. Gazahım
da, ananın, babanın gazabı iledir) diyerek ilan etmiştir.
Resul aleyhisselama, (Allah katında hangi iş makbuldür,
efdaldir?) diyerek sual olundu. Resfılü Ekrem Efendimiz cevaben (Vaktinde tadili erkanma riayet edilerek kılınan namaz;
sonra ana ve babaya itaat ve ihsan, sonra Allah yolunda, Allah
rızası için cihad, yani din düşmanları ile mücadeledir) buyurdular.
Mücadele bedenen olur, malen olur, lisanen olur, kalemle
olur, kılıçlarla olur, kalb ile olur. Yalnız Hak için olur. Nefs için
mücadele makbul değildir.
Bir harb dönüşü Hazreti Resulü Rabbil-alemin eshabı basafaya. (Küçük harbden büyük cihada döndük) buyurdular. Eshabı kirarnı fahri alem efendimize: (Ya Resulallah! Nereye teveccüh edeceğiz, hangi büyük kavime cihad edeceAfz?) sorusuna:
(Düşman ile cihad, küçük cihaddır; nefsimiz ile cihad ise büyük
cihaddır. Nefsiıniz ile cihad edeceğiz) buyurdular. Allah, cenneti yarattığında Cebrail aleyhisselama: (Ya Cebrail, cennetime
nazar eyle) buyurdu. Cebrail cennete vardı, cennetin saraylarını, bağlarını, bahçelerini dolaştı. Onda olan nimet-i İlahiyyeyc
hayran oldu. Fakat, cennetin etrafında bir takım manialar gördü. İman, sabır, tahammül, namaz, oruç, cihad, hac, zekat, fedakarlık, mürüvvet, vefa, sıdk, alıdına vefa, af, (Bu maniaları
geçip cennete girene aşk olsun, dedi.) Yine cehenneme nazar etmesi için emr olundu. Cehenneme nazar edip, orada olan derekatı, ateşleri, bukağıları, yılanları, akrepleri, kaynar suları, kaynayan katranları görüp ürperdi; korktu. Cehennemin dışarısında, bir takım insanlara nimet görünüp, aslında nikbet olan iç
çekici tuzaklar gördü ki, nefis erbabının arzu ettiği şeylerdi. Ka·
dm, içki, tembellik, kumar, yalan, dolan, gıybet, fuhuş bunları
görünce (Eyvah bunlara aldanmayarak, buraya girmeyene aşk
olsun) dedi. Nefsimize ağır gelen birçok şeyler vardır ki, bunlar.
- 172 -
bizim için nikbet suretinde nimet olup, yine bizim için görünüşte nimet görünüp, aslında bizim için nikbettir, musibettir. Fakat, biz bunların hangisinin nimet, hangisinin musibet olduğunun farkında olamayız. Zira, Kur' ana tabi olmayan amadır. Hayır ile şerri seçemcz. Bunun için, Allah celle Kur'ana tabi olmayan kimselere amü tabiri ile hitap eyleyip, (Burada ama olan
ahirette de ama olacaktır) buyurmuştur ve sizlere Rabbinizden
muhakkak göz geldi diye , hasiret olarak Kur'anı göstermiş, her
kim kendine göz olarak Kur'anı seçti, o kimse hayır ile şerri, ak
ile karayı, nimet ilc nikbeti ayırmış oldu. Allah bizi fadlı ilc,
Kur'andan mahrum edip , basireti olmayanlardan eylemeyc.
Amin.
Allah celle Kur'anın seksen yerinde, namazı kılın ve zekatı
veriniz diye emir eylemiştir. Namazı kılana, zekatı verene müjdeler, namazı kılmayam, zekatını vermeyeni cehennem ile, azap
ile korkutmuştur. Ve daima namaz ile zekatı beraberce zikr eylemiştir. Restile itaatin, kendi zat-ı Uluhiyyetine itaat olduğunu
b ildirmiştir. Bir kimse Allah'a itaat edip, Restile itaat etmezse,
Allaha itaati merdtiddur. Bunun gibi sure-i Lokmanda :
«Ve vassayn81-insane bivlllideyhi hamelethü ümmühü vehnen ala vehnin ve fisllluhu
fi �meyni enlşkürliy ve l ival ideyke i hıyyel-mas lyr.J
( SOra-i Lokman: 14)
Meali şerifi : ((Biz, insana anaya, babaya iyillkte bulunma·
yı emreyledik. Bilhassa anası, ona gebe olmuş Idi. Onun sütten
kesilmesi iki yılda olur. Bana ve ana, babana şükret. Zira, yine
bana döneceksin.» diye emir eylemiş. Kendine yapılacak şükür
ile, ebeveyne, yani ana ve babaya şükrü, cem' eylemiş . Bir kimsc Allaha şükür edip, ana ve babasına şükür etmez ise, Allaha
şükür etmiş olmaz. Zira, Restilü Rabbil alemin olan Peygambcrimiz , « Her kim ki ana ve babasını razı kıldı, muhakkak Rabbi
ondan razı oldu. Her kim ki ana ve babasını gücendirdi, muhak·
- 173 -
kak Haliki ona gücendi. Ana ve babasının rızasına, Allahın rızası bağlıdır. Onlar razı olacak olurlarsa, Allah da razı olur. Onlar
güceniderse, Allah da gücenir. ))
Aşağıdaki kıssayı, dikkat ve ibretle oku. Ana ve babasına
hürmet ve itaat ve ihsanda bulunan, nasıl bir dereceye yükseliyor.
HiK AYE
Hazreti Musa aleyhisselam bir gün Tur-i Sinada, Rabbi ilc
kelamda iken Allah celle: (Ya Musa! ister misin, cennetteki refikini yani arkadaşım, sana dünyada iken tanıtayım) diyerek hitap eder.
Musa Nebi de: (İsterim ya Rab) der. (Git filanca şehre, şu
isimde, şu cisimde, şu mahalde bir kasap var. İşte o kasap, cennette seninle beraberdir. Kusurları çoktur ama, anasına yaptığı
hizmetten dolayı, anasının ona ettiği duayı kabul ettim. Ona bu
mevkii, bu dereceyi layık gördüm. Anasının yaptığı dua ile bu
mertebeye erdi. Cennette senin refikin oldu) der.
Musa Nebi , o şehre varıp, mezkCır kasabı bulur. Kendisini
tanıtmaksızın Allah misafiri olduğunu söyler. Kendisini bir akşamlık misafir etmesini rica eder. Kasap kabul eder, akşam üstü, Musa Nebiyi yanına alıp, zenbilini sırtına vurur, akşam için
tedariki görüp, kasabın evine yollanırlar. Kasap evine gelip, ka·
pıyı açar, Hazreti Musa'yı alır, evin en temiz odasına yerleştiri r,
(Merhaba Allah misafiri, hoş geldin) der. Ve sonra ilave eder:
(Ey Allah misafiri, beni hoşgör. Bana biraz müsaade et. Bizim
evde senden evvel eski bir misafir daha var, ow•n hizmetini göre�im, sonra size hizmet ederim) der. Tavana bağlı bir salıncağı
indirir, içinde eli, ayağı tutmaz ihtiyarlıktan oturarnıyacak derecede zayıf bir kadın vardır. Onun, emzikteki bir çocuk gibi altını temizler, getirdiği yiyeceklerden bir kısmı ile besler, elini
öper, saçını koklar, tekrar yerine yatırır. İhtiyar bir şeyler mırıldanır. Kasap (amin) der. Hazreti Musa bu sözlerden bir şey
anlıyamaz, vani ihtiyarın sesini duyamaz. Sonra gelir, Hazreti
Musa'nın, hizmeti ile meşgul olur. Hazreti Musa kasaba sorar:
(Bu ihtiyar kadın kimdir?) Kasap cevap verir: (Anamdır. Başımın tacı, gönlümün ilacıdır. Derdime derman, yarama merhem-
- 174 -
elir. Misafirirndir, ona hizmet etmekten zevk duyarım) der. (Sana bir şeyler söyledi. AH edersin ben duyamadım, dua mı etti ?)
diye sorunca: (Evet, her annenin eviadına dua ettiği gibi dua et·
ti, olacak şey değil ama , ana bu, eviadına layık görür) der. (Ne
diye. dua ediyor sana?) (Olacak şey değil, ben bir kasabım, günahkar avamuan biriyirn. Her gün bana evladım, Allah seni Hazreti Musa ile cennete refik etsin diye dua eder. Olacak iş mi bu?
Musa Nebi kim, ben kimim). der.
Hazreti Musa aleyhisselam: (Müjde olsun sana, ey kasap
kardeş, ananın duas ı kabul oldu. Ben Musa Peygamberim, sen
de cennette benim refikimsin) der. Akil olana da bu kıssa kafidir. Doğrusu, Allah cümlemizi, analarının nzasını alan kullardan eyleye.
H i KAYE
Veysel Karani narnındaki tabiinin efdaliyetini bilirsiniz. Erdiği mertebe, anasına olan itaattandır. Bu Veysel Karani ki lstanbul'daki mukaddes emanetler arasında bulunan, Resulü Ekremin hırkasına sahib oJ:muştur. Bu zata, Ümmet-i Muhammed
için dua etmesini, Resul aleyhisselam kendisine söylenınesi için
vasiyet buyurmuştur. Veysel Kanini Yemen'lidir. Yemen'de Karan köyündendir. Resulü görmek için anasından izin istemiş ,
anası da Hazreti Üveys'e, (Resul evde ise kendisi ile göıiiş, mescidde ise görüşme ve hemen gidip gelmek ve bir kerre görmek
için sana müsaade ediyorum) demişti. Üveys , Yemen'den çıkıp,
üç aylık yolu yürümüş, Medine'ye gelmişti. Resulün hücresine
varmış, kapıyı çalmış ehli beyti Mustafa'dan, aleyhisselam ümmül mü'minin Hazreti Ayşe radıyallahu anha kenqisini karşılamış, ne istediğini sual etmişti. Resulü görmek için Yemen'den
geldiğini söyleyince, Hazreti Ayşe (Resulullah evde değil mcscidde, oraya gidiniz) cevabını verince, (Mescidde buluşmağa annemin izni yoktur. Resul aleyhisselama benden selam söyleyiniz, Yemen'den Üveys geldi sizi bulamadı, mescidde de buluşmağa anasının izni olmadığından döndüğümü, kendisine bildiriniz) deyip Yemen yollarına düşmüş, anasının emrini de yerine
getirmişti. Resul aleyhisselam mescidden eve dönmüş, Veys 'in
nunımı evinde bulmuştu. Hazreti Ayşe vukuatı haber vermiş,
- 175 -
Veys 'in selamını Resille tebliğ etmişti. Resul aleyhisselam Yemen taraflarına bakarak, (Bize dost kokusu geliyor) derdi. Eshabı kiram, (Ya Resulallah, madem ki Üveys size dosttur, niçin
gelip sizi görmüyor?) dediklerinde: (Anasının hizmetine bakmaktadır) buyururdu.
Efendimiz: Bir gün Üveys Medine'ye gelecektir. Fakat, beni bulamayacaktır. Zira, Üveys Medine'ye geldiği vakit ben
Rabbime vasıl olurum, buyurarak Üveys ile dünyada buluşamıyacaklarını bildirdiler. Üveys Medine'ye geldiğinde kendis ine
bırkasının verilmesini ve ümmetine dua etmesini vasiyet buyurdu. Ve bir elinde nurdan bir işaret olduğunu da haber verdiler.
Hazreti Ömer Radiyallahu anh'ın bilafeti zamanında, birçok Yemenli Medine'yi ziyarete geldi. Hazreti Ömer ile Hazreti
Ali Radıyallahu anhüma, Yemeniiierin yanına varıp, (Karan köyünden içinizde Üveys namında bir veli var mıdır ?) diye sual ettiler. Yemenliler de, aralarında böyle bir veli olduğunu bilmediklerini yalnız, Karan Kariyesinden aralarında bir deve çobanı olduğunu, fakat insanlara pek yaklaşmadığını, develerio içinde kendi başına ibadet ettiğini söyleyip onu Hazreti Ömer ile Allah'ın arslanı Ali'ye gösterdiler. İmaını Ömer'le İmaını Ali Radıyallahu anhüma Üveys hazretlerinin yanına varıp, selam verip,
Resulün selamını ve hırkasını kendisine takdim ettiklerinde
(Bir yanlışlık olmasın) diyerek, kabul etmek istemedi. Ve kendisini saklamak istedi. Ancak elindeki nuru görüp (Allah Resulünün tarif ettiği veli, sensin. Zira elindeki nuru, Resulullah bizlere bildirdi) dediler. Ve ümmeti Muhammed hakkında dua etmesini Resul aleyhisselarnın vasiyeti olduğunu da kendisine
tebliğ ettiler. O vakit hırkayı Resulü alıp yüzüne ve gözüne sürüp, kendisini yalnız bırakmalarını rica etti. Emiriii Mü'minin
Ömer ile Sakıyı Kevser efendimiz Üveys'i yalnız bırakıp bir tarafa çekildiler. Veysel - Karani hazretleri hırka-i-Resulü eline
alıp (Ya Rab! Bu hırka, sevgili Resulün hırkasıdır. Bunu bana
hediye etp1iş, ben bu hırkayı giymem. Ümmet-i Muhammedi af
etmeyince) diyerek, niyaza başladı. Bir daha aynı sözleri söyleyip, tekrar niyaz etti: Üçüncü sefer tekrar niyaza başladığında,
Hazreti Ömer ve Hazreti Ali Üveys'in yanına vardıklarında, (Ah
- 176 -
acele ettiniz. Birinci niyazımda, ümmetin üçte bir bölüğünü Altah bana bağışladı, ikinci nİyazımda ümmetin üçte ikisini bağış,
ladı, üçüncü nİyazımda ise bütün Ümmet-i Muhammed'in affını niyaz etmiştim, siz geldiniz) buyurdular.
Her devirde olduğu gibi, Yemenliler de aralarında böyle
duası kabul olan bir veliden haberleri yoktu. Onu, bayağı bir çoban zannediyorlardı.
Bu surette olan evliyaullaha, yani kendini bildirmeyen, insanlardan kendini gizleyenlere Üveysi tabir edilir.
İşte mü'minler, anasına hizmet, itaat ve ihsan edenler, yarın kıyamette Hz. Musa, Hazreti Üveys ile beraber haşr olacaktır. Ana ve babalarına ihsan edenler, dünyada ve ahirette mesrur olurlar. Onlara ne kadar hizmet ve ihsan etsek, onların bize
ettiği bir gecelik haklarına mukabil olamaz.
Şu kıssayı ibretle oku :
H i KAYE
Bir gün, huzuru saadete gelen sahabiden bir zatı şerif Resul aleyhisselama. (Ya Resfılallah! Evlat üzerine ana hakkı mı büyük, baba hakkı mı büyüktür?) diyerek sual eyledi. İki cihan
senreri saadetle buyurdular :
«Evlad üzerinde ana hakkı, baba hakkından büyüktür.)) Bu
sual üç defa tekrar olundu. Üç suale de cevaben: uAna hakkı,
baba hakkından büyüktür.)) buyurdular.
Dördüncü sualde, «Baba hakkı büyüktür,)) dediler. O zat
sordu: (Ya Resulallah! Neden anaya üç, babaya ise bir hak verdiniz?) Cevaben: (Annen sıeni dokuz ay on gün karnında taşıdı,
sonra doğurdu. Sonra senin için uykulannı terk etti, seni emzirdi, üç sene seni kucağında taşıdı, altını temizledi. Yedi sene sırtında taşıyıp, onsekiz sene senin çamaşırlarını yıkadı, yemeğini
pişirdi önüne koydu. Kırlc:, elli, altmış yaşında olsan, seni merak edip yollarını gözledi. Baban ise, seni ananın rahmine ekip,
senin yiyeceğini getirmiş, giyeceğini temin etmiştir. Ana ile mukayeseye imkan var mıdır?) O sahabi yine, kclama devam edip:
(Ben de ya Resulallah, anaının bana yaptı�ı yardımdan, hizmetten daha çok ona hizmet etsem acaba hakkını ödeyebilir miyim?)
- 177 -
sualine, Resulullah: (Bir gecelik hakkını bile ödeyemezsin.) bu�
yurdular. (Neden ya ResCılallah, ben de senelerdir anaını sırtımda taşıyor, onun altını temizliyor, yemeğini pişirip yediriyonım.
Yaşarsa aynı hizmetlerine bakacağım) dediğindc : (Aranızda bir
fark kalıyor ki, anan seni yaşasın diye baktı, sen ananın ölümünü bekliyorsun) buyurdular.
Ana demek, sırf şevkat demektir ; ana demek merhamet
madeni demektir. Ana demek vefa, mürüvvet demektir. Nasıl
hakkı ödenebilir ? İnsan bir defa ölür, ana her doğumda bir
ölür. Doğurmanın, ölüm kadar acı olduğunu Hazreti Ali haber vermektedir. Hele, sen aciz iken seni her türlü musibetten
koruyan o değil mi ? Uzun geceler senin için uykusunu terk
eden o değil mi ? Kısa gecelerde seni emzirmek için üç dört
defa uykusunu bozan o değil mi ? Yemeyen, yediren o değil
mi ? Giymeyen, giydiren, çektiği acılarını sana göstermeyen
ve bildirmeyen o değil mi : Gözleri yaşla dolu olsa, ağladığını
eviadı görür, üzülür diye, hemen tebessüme çeviren o değil
mi? Eviadı uyuduğu vakit uyandınnağa kıyamayan, eviadının kusurlarını görmeyen, görse dahi göstermeyen, eviadının
yaptığı cefayı hemen affeden o değil mi ? Nasıl örlersin hakkını annenin ? Buna imkan var mı ? Ana bu, ana. Derdimizin
ortağı, yaralarımızın merhemi . ..
Eviadını kurtarmak için canını feda etmeye hazır olan o
d egı -·ı mı . ? ..
Vay olsun onlara, azab olsun şu kimselere ki, analarını
kırdılar, onlan incittiler de, nara girmeye müstehak oldular.
Müjdeler olsun, kutlu olsun şu zümreye ki, analarını hoşnud edip, Allahı razı kıldılar, Cennete dahil oldular.
H i KAYE
Hayırsız, asi bir evhid, babası ölünce, anasının elinde, avuetında ne varsa yemiş tüketmiş. Her gün gelir para diye, anasına yapmadığı cefa, etmediği eza kalmazmış. Elinde, avucunda,
sırtında, altında, üstünde ne varsa satıp savmış. Muhterem anasını bir lokma ekmeğe muhtaç etmiş. Yine bir gün gelir anasına
(para ver bana) diye tutturur. Kadıncağız yok diyerek yemin·
irşad. Cilt ı - F : 12
- 178 -
ler ederse de, asi evlad (Var da vermiyorsun, seni öldüreceğim)
diye, bıça�mı çekerek :masını kanlar içinde yere serer. Bedbaht
kadın, kanlar içinde y·erde yatarken, eviadına şefkatle bakıp,
(Aman buradan kaç. Eyvah seni polisler tutup hapis ederler.)
diyerek eviadının bu halde iken dahi, hapse girmesine kıyamaz.
Eviadını oradan uzaklaştırır. Ana bu, ana hakkını nasıl örlersin ?
Ayağın taşa vursa ah anam diyorsun. Başımızdan geçen
olaylara ismiyle de bizlere ortaktır.
Onun için, Allah celle kendisine ibadetten sonra ebeveync
ihsanı ve itaatı emir eyliyor. Üzerimizde haklannın ne derece
olduğunu bu ayetle anlayalım. Allaha, kıyamet gününe, huzuru
izzete hesap vermeye imanımız var ise; onlara hürmet gösteri r.
ana diye hitap etmeyip anneciğim anacığım. Baba diye hitap etmeyip, babacığım diye hitap etmemiz lazımdır. Onları, isimleri
ilc çağırma. Onların herhangi bir teklifine üf deme. Allah Ku r'
anında, ana ve babanıza üf demeyin diyor. Haydar-ı Kerrar efendimiz, (Eğer üften daha hafif bir kelime olsa idi, Allah onunla
ana ve babaya hitap etmeyi men ederdi) buyuruyor. işine giderken, onların ellerini öp, (bir emriniz var mı?) diye onlara sor.
Akşam evine döndüğün zaman ananı kucakla, babanın ellerini
öp, huzurlannda edeple otur. Onların yüzlerine merhamet ve
sevgi ile nazar eyle ki, Allah, sana merhamet nazarı ile nazar eyleye. Onların sevdiklerine hürmet göster. E�er rabmete kavuştular ise, onları her gün rahmet ile, Kur'an ile yAd eyle. Hayatta kalan dostlanna amın, baban namına hürmet ve saygı göster
ki haklarını eda etmiş olasın. Sen anana ve babana bu güzel muameleyi, Allahın sevdi!�i şeyleri yaparsan, evladın� da sana aynı
güzel şeyleri yapar. Sen, onlara fena muamele edersen evladın
da sana aynı kötü muameleyi edecektir. Etme, bulma dünyasıdır bu!
Ne ekersen onu, biçersin. Merhamet edersen, merhamet
olunursun. İhsan edersen, ihsan olunursun. Hakaret edersen,
hakaret olunursun.
Bu saydıklarım umum içindir. Ana ve babaya yapacağın
için, ayrı bir muameleye tutulacağın muhakkaktır. Sen anneni
yahut babanı döversen; muhakkak evladın da seni dövecektir.
- 179 -
Onları hoş tutarsan, evladın da seni hoşnud edecektir.
Aşağıya yazdığım hikaye, aklı selim sahibi isen, sana bu hususta kafi gelecektir.
HiKAYE
Bir gün, Hazreti İsa aleyhisselam, bir gencin, bir piri faniyi yani ihtiyar bir zatı beyaz sakalından tutup yerde süründürdüğünü gördü. Gence hitaben: (Ne yapıyorsun? Allahın
gazabına uğrayacaksm. Yağmurlar yağmaz, otlar bitmez bu
senin suçundan. İhtiyar bir adam dövülür mü?) Buyurduğlında, ihtiyar, Hazreti İsa'ya (Bırak dövsün beni, ben onun babasıyım. Vaktiyle ben de babamı dövmüş, sakalından tutup,
sürüklendiğim kadar yerde sürüklemiş tim) dedi. Bu dünya etme bulma dünyasıdır. Ne ekersen onu biçersin.
Vah olsun o kimseye ki, ebeveynin hakkını gözetmedi,
yazıklar olsun o kimseye ki, anasına, babasına ihsan edip cenneti kazanma dı. Resfılullah : (Hakir oldu, zelil oldu, burnu
yere sürüldü; şu kimse ki anasının ve babasının, yahud yalnız
anasının, yahud yalnız babasının hayatiarına yetişti de onların hakkını yerine getirip, cennete giremedi; ni.ra dahil oldu. Allah onu, nardan kurtarsın, diye haber verdi bana Cebrail aleyhisselim, ben de amin dedim, yi. Enes) buyurdular.
Anasma, babasına isyan eden ; dünyada zelil olur. Kabirde azap görür, ahirette ise, gideceği yer nardır, cehennemdir.
Onlara bakmayan, onların hakkını yerine getirmeyen,
onları hor, hakir eden, karısının sözünü, ana ve babasının sözünden üstün tutan kimsenin, muhakkak Allahın gazabına
müstehak olup, dünyada sefil ahirette ise müthiş azaba dO.çar
olacağını ilan ederiz.
Bu okuyacağın kıssa, sana birçok hakikatları öğretecek,
seni irşada kafi gelecektir. Tabii, iz'an ve insaf sahibi isen.
lz'an ve insafın yok ise ; ben ne yapabilirim? Benim elimden
ne gelir? Ancak, sana dua etmek, senin için Allaha istiğfar etmek ...
Seni ehli insaf kılması için, beni de dalalete itmemesi,
sırat-ı müstakıymde yani doğnı yolda, kendi rızası olan yolda sabit kılması için daima dua ve niyaz etmekteyim.
- 1 80 -
Bak, bu hikayeyi ibretle oku.
Sarhoşlukla, bilmeyerek anasını inciten bir kimsenin kabirde gördüğü azabı sana ve bana ibret levhası olarak önümüze serecektir.
Aman içkiden sakın.
Zira, içki kadar kötü, hiçbir şey tasavvur edilemez. lçki
aklı giderir. Aklı olmayan, her şeyi yapabilir. lçki, kötülüklerin anasıdır. B irçok fenalık musibet ve belalar doğurabilir.
İnsanı, dünyada hapse, zindana hatta idama kadar, ahirette ise ebedi azaba duçar edebilir. Zira, iGki icen, bütün
malılukatı İlahiyyeyi incitebilir. Allahı ve Resulünü gücendirebilir.
HiKAYE
Selman-ı Farisi ( Radıyallahu anh) diyor ki : Günlerden
bir gün, ResUl aleyhisselam bana, (Ya Selman! Gariplere gidelim, onları ziyaret edelim) buyurdu. Ben de (Yii. Resfılallah,
garipler kimdir?) dedim. Efendimiz ; ( Garipler o kimselerdir
ki, dünyadan göçmüşler, arkalarından rahmet okuyan kimseleri kalmayanlardır) buyurdular. Sonra beraberce Medine'nin
kabristanına vardık. Kabirieri ziyaret esnasında efendimiz,
bir kabrin önünde durup, uzun uzadıya ağladılar. Gözyaşları
elbiselerini ıslattı, ben sual edip, ( Ya hayrelbeşer ağlamanızın sebebi nedir, vahiy mi nazil oldu, ondan ötürü mü ağlarsınız) dedim, ( Hayır vahiy nazil olmadı, bu kabirde yatan
bir delikanlıya şiddetle azab olmakta) buyurdular.
Cebrail bana geldi. Bu gencin neden kabir azabına uğradığını sordum. Anasına yaptığı hakaretten dolayı bu azabı
elime dfıçar olduğunu haber verdi ve :
- Var git Medine'ye Bilal'e söyle, nida edip, Medine halkı, bu kabristana toplansınlar, herkes kendi ailesine ait olan
kabre gelsinler dedi. Ben de, Medine'ye varıp, Bilal'i bulup,
emri Nebiyyi tebliğ ettim. Bilal, emri Medine halkına bildirdi.
halk bölük bölük kabristana gelmeye başladı. Ben de, Resfılün
yanına gelip emrine muntazır oldum. Herkes bir kabrin başına gelip duruyor. Fakat, bizim durduğumuz kabir ki, Resfılün azap gördüğünü haber verdiği kabir idi. O kabre gelen
kimse olmadı.
- 181 -
Resiii aleyhisselam bana; (Ya Selman, aza b gören o kabri işaret ederek, bu zatm anası öldü ise, bu genç, kıyamete
kadar bu azabı görecektir) buyurdular.
O sırada ihtiyar bir kadın elindeki asasına dayandığı halde bizim bulunduğumuz kabre gelip oracıkta durdu. Resiii
aleyhisselam : (Valide, burada yatan senin neyindir?) dedi.
Kadın cevap verip, (Oğlumdur ya Resiiiallah) dedi.
Efendimiz : (Oğluna dargın mı idin ?) dedi.
Kadın : (Evet Ya Resfılallah) dedi.
_
(Ona hakkın� helal etmedin mi ?) diye sorunca, kadıncagız kabre bakıp aglayarak : (Ben ona dargınım) dedi. Ve dargınlığının sebebini anlatmaya başladı :
(Bir gece eve geç geldi. Kapıyı ona geç açtım diye, beni
itti. Kolumu ve gönlümü incitti. Ondan sonra da iflah olmayıp, bu dünyadan gitti. Ondan razı değilim) dedi.
Efendimiz : (Ona hakkını helal et, ey validem! Oğlun kabir azabı çekmektedir) buyurdular.
Kadın ağlayıp : (Gönlüm ona kırık, beni incitti, küçükken
babadan yetim kaldı, yemeelim yedirdim, giymedim giydirdim,
onu gözümden sakınır idim, bana o bakareti layık gördü. Af
etmek elimden gelmiyor) dediğin de, (Bak ka bre, vali de) deyip, kabrin hali kadına beyan olundu. Oğlunun dört tarafından ateş sarmış, (Aman anam bana imdat et) diyerek feryadını işitip, o hali müşahede edince, analık şefkati galebe
edip: (Aman Allah Allah, oğlumu affet. Hakkımı helal ettim.)
diyerek feryad etmesiyle derakap kabir azabı tahvili nimet
ve azab def olup, cehennem çukuru olan o kabir, derhal cennet bahçesine tebdil olundu. Resfıl aleyhisselam: (Kabri siz küçük görmeyin. Kabir ya cennet bahçesinden bir bahçe, yahut
cehennem çukurundan bir çukurdur) buyurmuşlardır. Anan
hayatta ise eve koş ayağının altından öp. Eğer rabmete kavuşmuş ise, onu Kur'andan ve hayırdan eksik etme ki, rızasını alasın.
HtKAYE
Ensardan Alkame radiyallahu anh, ölüm yastığına başını
koyduğunda, her kelamı konuşuyor ve fakat La ilahe illailah
- 182 -
Muhammedün resulüllah kelimei tayyibesini söyleyemiyordu .
Restıle vukuatı haber verdiler. Efendimiz, yan garı olan Sıddıkı Ekberi yanına alıp , Alkamc'yi ziyarete geldiler. Halini sordular. (Ya Resulallah! Kelimei tayyibeyi söyleyeceğim zaman,
üzerime ateşten bir dağ Kaldırıyorlar) dedi.
Resul aleyhisselam Alkame'nin ehli beytini yanına çağırdı. Onlara şunları sordu: (Alkame namazını kılmaz mı idi ?)
Hepsi : (Kılardı) dediler. (Orucunu tutmaz mı idi ?) (Tutardı)
dediler. Sonra, Alkame'nin anasına hitaben, (Alkame'den razı
mısın?) dediler. Kadın: (Razı değilim, Ya Resfılallah) dedi.
(Ne için ondan razı değilsin, sana ihsan mı etmez, itaatta mı
bulunmaz idi?) sualine : (İhsan ve itaat ederdi) dedi. (Ya ne
için ondan razı değilsin?) buyurdular. Kadın ağlayarak: (Ailesini benden üstün tutar idi) dedi. Resul: (Hakkını ona helal et, ya valide) dedi. Kadın: (Edemiyorum. Ya Resulallah)
dedi. Bunun üzerine Efendimiz : (Odun getiriniz, Alkarneyi yakacağım.) deyince : (Ben anayım, yakmamza razı olamam)
dedi. O vakit Resfıl aleyhisselam: (Allahın onu yakmasına nasıl tahammül edeceksin) deyince, kadın ağlayarak: (Hakkım
helal olsun) dedi. Derhal Alkame'nin lisanı açılıp (La ilahe
illa1lah Muhammedün Resfilüllah) deyip ruh teslim etmiştir.
Ana ve babaya itaatsizlik, onlara hürmet etmemek insanı son nefesinde imansız çene kapamasına sebep olabili�. Evlat, imanla dahi ölse kabrinde azab göreceği ve mahşerde AllB;._h önünde �esap verdiğinde, Allahü Tealayı gazablı b�lup,
nara atılacagı haberlerde gelmektedir. Böyle asi olan evlat
kabr� gir!_Ileden de kendi
v
�nasına ve yahut babasına yaptığını:
kendı evladından çekecegı muhakkaktır. Yukarıda sizlere arzeylemiştim.
Şu K.ıssayı ibretle oku ve Hasan-ül-Basri hazretlerinin
ana ve baba hakkındaki kanaatinin ne olduğunu öğren.
Hasan-ül-Basri, Hazreti Ali Kerremallahü veçhe radiyallahü anhın yetiştirdiği büyük mürşiddir. Tabiindendir. Bütün
!arikatı aliyyenin şecereleri ona, ondan da tmam-ı Ali'ye,
Imam-ı Ali'den Cenabı Fahr-ül Mürseline varır.
- 183 -
HiKAYE
Hasanül-Basri hazretleri bir gün, Kabeyi tavaf ederken,
arkasında zenbilli bir delikanlıya rastgelip, zenbilinde ne olduğunu sual eyledi. O delikanlı: (Ya imam! Ze.nbilde anam
var) dedi. Ve devam etti: (Biz fakiriz, senelerdir anam Kabe'
yi ziyaret etmek ister, fakat bizim mali durumumuz müsait
olmadığı için Kabe'ye gelemezdik. Anaının bu arzusu, bence
malum idi. Kendi ihtiyar oldu, gelmesine hiç imkan kalmadı.
Daima Kabe'den aşk ile bahseder, Kabe aklına geldikçe gözyaşlarını tutamazdı. Anaının bu haline tahammülüro kalmadı.
Anamı işte bu zenbille arkama alıp, memleketimiz olan Şam'
dan Kabe'ye getirdim. Şimdi, işte Kabe'yi tavaf ettiriyorum.
Ana ve babanın hakkı büyüktür derler. Acaba, ya imam anaının hakkını, bu yaptığırola ödeyebildim mi? dediğinde ; Hazreti Hasan-ül Basri, (Yetmiş defa kabil olsa da, Şam'dan ananı sırtında Kabe'ye getirip böylece tavaf ettirsen, ananın karnında iken bir defa attığın tekmeye karşılık, hakkını ödeyemezsin) buyurdular.
Ana ve babasına hürmet etmeyen, onları hor, hakir eden
zalim evlat! Bu kıssayı oku ve bir düşün, Ananı yetmiş defa
sırtında taşıyarak, Şam'dan Kabe'ye getirsen ananın karnında iken bir defa bilmeyerek vurduğun tekmeye karşılık, bile
olamaz iken, onları dili ve eli ile bilerek döven hain!. .. Onlarm hakkını nasıl ve ne ile yerine getirebileceksin ? ..
(Onların hakkından ne olur ?) demeye cesaret eden kişi
yakın bir zamanda dünya ve ahirette çekeceğin ulu azabı unutma ! Muhakkak, bu korkunç azab sana hazırlandı. Sana tebşir ederim. Korkunç azaba çok yakın bir zamanda düşecek,
ektiğini biçeceksin. Biçtiğini yiyeceksin.
Bak; aşağıda bildireceğim hi kayeye ...
Anasına hürmet eden kişiye Allah dilerse, Hızır'ı bile gönderip onu ummadığı yerden memnun edeceğine dair bir ibret
levhasıdır. Anlayana, dinleyene müjdeler olsun.
HlKAYE
lınamı Kuşeyri buyuruyor ki: Babamdan yetim kaldım.
Memleketimizden tahsil-i ulfimiçin akranlarım başka diyariara
- 184 -
gidiyorlardı. Ben de anaına gidip, (Anacağım, arkadaşlarım tahsile gidiyorlar, bana müsaade ver. Ben de tahsil edeyim, cahil
kalmıyayım.) diye izin istediğimde: (Oğlum, senden başka evimin kapısını açacak kimsem yok. Beni bu dan dünyada yalnız
bırakma) deyip ağladı. Ben de kendisine cehaletin ne kadar kötü olduğunu, okumağa hevesim olduğunu, Allah için olsun müsaade etmesini rica ve niyaz edip, naçar müsaadesini alıp, arkadaşlarla yola koyulduk. Şehrin baricine çıktığımda abdest bozmak için bir kuytuya vardım, abdestimi bozar iken üstümü kirlettim. Arkadaşlara: (Siz gidin, ben eve dönüp çamaşır değiştirip size yetişirim) dedim. Onlar yola koyuldular. Ben de eve döndüm. Eve geldiğimde, anaının yüksek sesle ağladığını işittim,
benim firakıma dayanamayıp, ağlıyordu. İçeri girip üzülınemesini, tahsilden vazgeçeceğimi kendisine bildirdiğimde: (Yok evladım ben bu mes'uliyeti üzerime alamam. Git tahsil et. Ben
anayım; ağlamaktan ve duadan başka elimden ne gelir? Gözyaşlarıma bakma, o yaşlar senin hasretinle yanan kalbimin ateşini
söndürüyor. Durma git tahsil eyle) dediyse de ben gitmekten
vazgeçtim: (Sil gözünün yaşını, benim garip anam) diye gönlühÜ aldım. Bana dualar edip: (Allah sana ilmini nas\p eylesin beni garip bırakmadığın gibi, sen de dünya ve ahirette garip kalmayasın) dedi. Gönlü şad oldu. Ertesi günü yüzü nurlu bir zat
evimizin kapısını çaldı, kapıyı açtığımda, ne istediğini kendisinden sordum. Beni arzu ettiğini bildirdi. Kiminle müşerref olduğumu sorduğumda: (Ananı yalnız bırakmadığın ve onu hasret ateşine yakınadığın için, Allah Hızır kulunu seni okutup yetiştirmek için, sana yolladı) dediler. Anladım ki, bu gelen Hızır
aleyhisselamdı. Elini öpüp, kendisinden üç s.ene de cemi ulumu
tahsil ettim. İcazetim zamanı geldiği vakit bin kitap telif etmi şti. Beni okuttu� kitapları bir sandığa koyup memleketimizden geçen Ceyhun nehrine atmarnı söyledi. Ben de kitapları götürüp nehre atmağa kıyamadım. Bir yere sakladım. Eve döndüğiiınde, bana sual edip, (Kitapları ne yaptın?) dedi, (Nehre bıraktım) dediğimde, (Ne gördün?) dediler. Hiçbir şey görmediğimi söyledim. (Kitapları nehre atmamışsın) dedi ve (git kitapları nehre at) diye tenbih eyledi, ben yine gidip kitaplan nehre atmağa kıyamadım, yerini değiştirdim. Eve geldiğimde, kitaplan
-· 1 85 -
nehre atarken ne gördüğümü sordular. (Bir şey görmedim) de·
dim. (Yaramaz çocuk yine nehre atmamışsin kitapları) dedi.
Üçüncü sefer gidip kitap sandığını nehre attığımda, nchirden iki
el çıkıp sandığı aldı ve nehre dalıp kayboldu. Eve döndüğüm
zaman, gördüğümü Hazreti Hızır'a anlattım. (Evet sandığı nehre şimdi atmışsın) dedi. Bunun manasını sorduğumda, (Kıyamete yakın Hazreti İsa yeryüzüne inip ümmeti Muhammed'den
bir fert gibi bu kitaplar ile amil olacaktır) buyurdu. Annesine
olan muhabbetten ve şefkatten do!ayı, Allahın kendisine bu in'
arnı, ihsanı zikr ediyorlar. Kardeşler, bu kıssa bize büyük bir ib·
ret bahşediyor. Anasının rızası için kendini feda edenin, Allah,
Hızın bile ayağına gönderiyor. Mihnet diyarı olan dünyada böyle olursa, ahirette nail olunacak nimeti var kıyas eyle!
Eba Hureyre radiyallahu anl1, Resul aleyhisselamdan rivayet
edip buyuruyorlar: (Allahın kullarından her kimde bu dört haslet var ise, Allah, o kimsenin vücuduna min haram kılar. Ve onu
şeytanın şerrinden korur. Bu kimse, bu sıfata maliktir ki, Allaha isyanda, kula itaat etmez. Her ne kadar onu ölümle ve döv
mekle tehdit etseler, yahut dövseler ve öldürseler bile! ... İkincisi: Allaha isyanda kendine mal, mülk ve mevki vaad etseler
dahi bunlan kabul etmez ve Allaha isyan etmez; üçüncüsü: Allahın haram ettiği bir şeye malik olsa da, Allah korkusundan
fenalığı terk eder. Dördüncüsü: Elinde salahiyeti olduğu halde
kendisine fenalık yapanı af edip, intikamı terk eder. Allah böyle kimsenin vücudunu nara haram kıldı ve onu şeytanın şerrmden emin eyledi) diyor. Yine devam edip buyururlar ki: (Bir
kimsede bu dört sıfat bulunursa, Allah celle o kulun başına rahmetini saçar ve o kulunu, sevdiği kimseler zümresine ithal eder.
Bir : - Şu kimse ki, fakiri evinde misafir eder, yahut fokaraya misafir olur.
İki:- Hastalara ve gözsüzlere, kötürümlere ve emsali sa·
kat ve alil kimselere merhamet eder.
Üç : - Kölesine, işçisine, uşağına kötü söz söyleyip, onları
dili ve eli ile incitmez ve onlara yardımcı olur.
Dört : - Ana ve babasına şefkatli olup, onların dünyada
hizmetlerini yapar l'e onların affı için Allaha dua eder. Allah da
- 186 -
böyle olan kullarına rahmetini saçar; sevdikleri arasına bunlan
dahll eder.) buyurdular. Bu hadis-i şeriften anlaşılıyor ki, ana
ve babasına iyilik edenler, bu dünyadan iman ile göçecektir.
Ana ve babaya itaat, bir kimsenin necatına sebep olduğu bu hahadis-i şerif ile sabittir. Ana ve babaya Asi olanlar ise, ne gibi
ame1i saliha yaparsa yapsınlar, akıbetieri nardır, buyurdular.
Allahın rızası ananın, babanın nzasındadır. Allalım gazabı ise,
ananın ve babanın gazabındandır buyuruyorlat. Bir kişi ibadet
eh1i olmasa, lakin Allaha asi olup, ana ve babasına mfıti olsa, ana ve babayı hoşnut etse, Allah ondan razıdır. Ana ve babaya, bu güzel muamelesinden dolayı Allah onu sonunda salihlerden kılıp, cennetine ithal eder. Bir kimse, Allaha ibadet ebli olup, ana ve babasına asi olsa, onları hoşnut etmese, yaptığı
ibadetin semeresini göremez. Resul aleyhisselam buyurdular:
(Cennetin kokusu beşyüz yıllık yerden duyulur. Ana ve babası·
na asi olanlar ile, hısım ve akrabayı terk edenler bu kokudan
mahrumdurlar .)
Resftl aleyhisselam buyurdular: •Bir evlad ana veyahut ha·
basının yüzüne bir kerre şefkat nazan ile baksa, bir hac ve bir
omre sevabına nail olacaktır.) dediler. Bu hadis-i şerifi dinleyen Eshabı Kirarn efendilerimiz: (Ya Restilallah bir günde bir
evHid ana ve babasının yüzüne bir kerre bakarsa ne ecir verilir?)
dediler.
Efendimiz buyurup: «Bir evlad eğer sağ iseler, anasınm ya·
hud babasının yahut her ikisinin yüzlerine günde bir defa şef·
kat ile baksa, her bakışında, bin defada olsa, bir hac bir omre
sevabı verilir)) buyurdular. Edeben, evlad babaya imarnet edemez. Babasından alim dahi olsa, eğer babası ümmi ise, evladın
babasına imameti caiz olur. Babasının, anasının üst yanı na oturamaz. Bir meclise vardıklarında, onlardan evvel oturmamalıdır. Ana ''e babadan evvel yemeğe el sürmemelidir. Bazı evliyaullah ana ve babası ile yemek yemez, onlar yemek yerken kend isi hizmet ederlerdi. Ana ve babadan evvel söze başlamamalıdır. Söz söylediğinde ana ve babasının sesinden ziyade yüksek
konuşmamalıdır. Yolda giderken ana ve babadan önce yürümek
günahtır. Meğer ki yol göstermek için olursa caizdir. Kendilerine yavaşça hitab edip, anacağım ve babacığım diyerek onlara
- 187 -
olan hürmet ve şefkatini izhar etmelidir. Yüzlerine güleç yüz ile
bakan evlada, Allah her bakışına makbul olmuş hac ve omre sevabını vereceğini Resul aleyhisselam haber verdi. Bu fırsatı ka·
çırma! Anan ve baban sağ iseler, yahut ikisinden birisi sağ ise
yüzlerine tatlı nazarla bakıp bu sevaba her an nail olalım. Ana
ve babanın rızaları yok ise. evlad hacca dahi gitmemelidir.
Defteri amalin hayır kısmına yazılacak en büyük sevap
ana ve babana yapacağın ihsan ve itaattır. Onların sağlıklarını ganimet bil, onlara ikram, ihsan ve itaat eyle, güler yüz
göster. Onların sözlerini kesme. Gönüllerini kırma. Cenneti,
Hak rızasını kazan.
İslam dininin beş şartından bir tanesi «Hac»dır. Ananın
rızası olmadan yapacağın Hac ibadeti bile kabul değildir, demişlerdir.
Anasının rızası olmadan Hacca giden bir delikanimm başına gelen felaketi ibret ile oku. Ana ve babana muti ol, Allah
rızasını kazan. Anan ve baban, senin aziz misafirlerindir. Onlan bir gün kaybedip, dünyada yalnız kalacaksın. Ana gibi
bir yar, bir dost bulamayacaksın. Çünkü, sana dost gibi göriinen kişilerden en sadakatiisi anandır. Başka dostlar yalandır.
Anandan gayrı dostlar senin dostun değil, senin paranın,
rütbenin, güzelliğinin, gençliğinin, sıhhatinin dostudur. Züğürtte, çirkinde, ihtiyarda, hastada, hapiste de olsan, en hakiki dostun anandır. Bunu bilmiş olasın.
H i KAYE
Bir delikanlı Hacca niyet edip, anasından izin istedi. Ana·
sı razı olmadı. (Evladım benim senden başka kimsem yok, sen
Hacca gidersen bana kim bakar. Hem de ben senin hasretine
dayanamam) dediyse de, çocuk dinlemeyip bineğini hazırladı.
Kadın baktı ki eviadı fikrinde ısrar ediyor, ona yol levazımatını
hazırlayıp Allaha ısmarladı. (Yarabbi bana eviadımı sağ salim
geri iade et, sözümü dinlemedi, ama gençtir onu affet, kazadan
beladan koru) diye arkasından dua ve niyaz edip, onu yolcu etti.
Delikanlı Hac kafilesi ile giderken bir kimse yanına sokulup,
(Senin ile arkadaş olalım. Ben bir kestirme yol biliyorum, o yol·
- 188 -
dan gidersen bu kafileden bir hafta önce Kabeye varırız) deyip,
çocuğu kandırdı, kafileden ayrıldılar. Yollan ormanlık bir yere varıp, insandan, canlıdan hiçbir eser kalmadı. O korkunç vadiye vardıklarında, o adam kılıcını çekip: (Çabuk paralan çıkar) dedi ve önlerinde olan hendeğe bakmasım çocuğa söyledi.
Çocuk hendeğe bakınca birçok insan iskeletlerinin olduğunu
gördü. (Bana kıyma, ben bir ananın oğluyum, paralanın sana
helal olsun, beni anama bağışla) dediyse de, harami, (Ben yeminliyim soyduğum adamı öldürürüm, çabuk soyun, paralan
çıkar) deyip, üzerine yürüdü. Delikanlı: (Bari iki rekat namaz
kılayım) diye niyaz etti. Harami, bu niyazı kabul edip: (Çabuk
ol. Kıl bakalım namazını) dedi. Yiğit abdest alıp namaza durdu
ve yüzünü secdeye vurup niyaza başladı, hem ağlıyor hem de
dua ediyordu. Duasında: (Ya Rabbi, bana imdat eyle, derman
eriştir. Biliyorsun Ya Rab dünyada bir ananın bir oğluyum, anamı firak ve hasret ateşine yakma, anama merhamet eyle) diyerek, gözyaşı döküp, müı;ı.acaat ederken, kulağına bir ses gelip,
« lebbeyk» avazesini işitti. Ses durmadan yaklaşıyordu. Çocuk
bu sesi işitince yüreğine su serpildi. (Medet ya Allah) dedi. Ses
yaklaşıyordu, delikanlı: (Ya Allah meded, ya Allah) dedikçe ses
yanına gelmişti. Başını secdeden kaldırdığında, başı ucunda
elinde süngüsü ile bir azim zatın durduğunu görüp: (Beni bu
zalimden kurtar, beni öldürüp, anaını hasret ateşine yakmak ister) dedi. Hemen o zatı muhterem elindeki harbeyi haramiye vurup, onu helak eyledi. Yiğit bu zata sordu: (Sen kimsin, beni hu
zalimden kurtardın) dediğinde: (Ben yedinci kat gök meleklerindenim. Burada bulunan bu haraminin mallarını al Allah sana
helftl etti; dön ananın hizmetine, Hactan vazgeç) dedi ve kayıp
oldu. Kaldırabileceği kadar mal alıp oradan vatanına döndü.
Anasına kavuştu. Kıssayı anlatıp, Allaha şükür ettiler. Bu yiğit
bildi ki, anaya hizmet, Haccetmekten efdal imiş.
H i KAYE
Bir kimse Resul aleyhisselama gelip, babasından şikayet
etti. Babasının kendisinden izin almadan, malından sarfettiğini
söyledi. Resfıl aleyhisselam bu zatın babasını huzuruna davet
- 189 -
etti. Bu zat bir Piri ffmi idi, asasına dayanıp huzura geldiğinde
o zata hitaben: (Oğlunun izni olmadan malından alıyormuşsun?) buyurdular. O zat Resul aleyhisselamın bu sözünden, oğlu tarafından şikayet edildiğini anladı. (Ya Nebiyyallah, bir zamanlar ben kuvvetli idim, oğlum zayıf idi, ben zengin idim, oğlum fakir idi; bundan malımı saklamaz, kendim yemez, ona yedirirdim. Şimdi ben, zayıf ve kuvvetsiz oldum, oğlum kavi oldu
ve ben fakir oldum, o gani oldu. Malını benden saklamaya başladı. Ben, o yesin diye önüne koyar idim. O benden saklar, onun
bana yaptığı muameleyi ben ona yapmadım. Yine de eski kuvvetim yerinde olsa, ondan malımı esirgernem dediğinde; Resul
aleyhisselamın mübarek gözleri yaş ile dolup, mübarek sakalları üzerine inci tanesi gibi yaşlar döküldü.
(Haydi baba, git oğlunun malından istediğin kadar sarf eyle, bu mal senindir) deyip oğlu da bu beyanı Nebiyye razı oldu.
Babanın eviadının izni olmadan ·malından sarf edebilmesinin
caiz olduğu, bu hadise üzerine anlaşıldı. Bir kişi gelip Resule,
anasının huysuzluğundan şikayet etti. Efendimiz (Anan seni dokuz ay karnında taşıdığı zaman huysuz değil miydi ve seni emzirdiği zaman huysuz değil miydi, senin için uykusunu, rahatını
terk ettiği zaman huysuz değil mi idi de, şimdi mi huysuz oldu)
buyurdular.
O kimse (Ya Resulallah, ol huyurduğunuz hakları ben ona
ödüyoruro şimdi) dediğinde, (Ne yaptın anana, ne gibi hizmette bulund un ?) dedi. (Her şeyine baktığından maada arkamda
Kabeyi tavaf ettirdim ve hac ettirdim) dedi. (Onun sana yaptığı
bir gecelik hizmetin karşılığı değildir) buyurdular. Ana ve babaya hürmette her ikisini müsavi tutmalı dır, fakat ana bu şekildeki hürmete razı olmasa, baba, anaya yapılan dayete razı olmasa,
o�lunun kendisini anasından üstün tutmasını dilese, eviada düşen vazife, anayı üstün tutmasıdır. Anaya, babadan ziyade hürmet etmesi lazımdır.
Kardeşler! Ana ve babamız hayatta iseler, onların kadrü
kıymetlerini bilelim. Eğer, onlara şimdiye kadar cehalet dolayısıyla indi ilahideki mevkilerini bilmeyerek itaatte ve ihsanda
kusur ettiysek, bundan böyle rızalarını alalım. Zira, ana ve ha-
- 190 -
bamızın rızası, Allahın rızasına sebep olup, onların gazabı, Allahın gazabına sebep olacağını, Allah ResCılü haber vermiştir. Ben
de sizlere yukarda zikr ettim. Eğer onların nzalannı almadan
ahirete gittiyseler, ne yapmamız lazım geldiğini bilmek ve onların ahiret aleminde iken bizlerden razı olmalarının nasıl mümkün olacağını öğrenmek isterseniz; aşağıdaki · tavsiyelerimi tutunuz. Beş vakit namazı kılar isek, Allaha vücut şükrünü yap-.
mış oluruz. Ebeveynimiz, ister sağ, ister ölmüş olsun, beş vakit
namazın arkasından onların affı, mağfireti için dua etmemiz
lazımdır ki; onlara olan teşekkürümüzü ifa etmiş olalım. Ananın ve babanın dostlarını ve dostlarının eviadlarını ziyaret, ana
ve babamızın haklarındandır. Ana ve babanın dostlarına yapılan ihsan ve ziyaret, ana ve babaya yapılan ihsan ve ziyaret gibi
olduğunu Resuluilah haber vermistir.
H i KAYE
Hazreti Hasan Radiyallahu anh, bir gün çölde giderken, bir
arabiye rastgeldi. Devesinden aşağı inip, o fu'abiyi devesine bindirdi ve başındaki güneşliği arabinin başına örttü. Onun hal ve
hatırını sordu. İmamla bulunan diğer arkadaşları: (Ya imam bu
bir köylüdür, siz bir sultansınız, iki cihan serverinin torunu H\
tıma radıyallahu anhanın yavrusu, imamı Ali'nin oğlusunuz. Bir
arabiye bu kadar hürmetin sebebi nedir?) dediklerinde: (Bu
an1bi babam Ali'nin dostudur, bu yaptığım hürmetle babama
olan hürmeti ifa ediyorum) buyurdular.
Bir kimsenin, ana ve babası yahut ikisinden birisi, evladla·
rından razı olmadığı halde ölseler; asi evlad, onlar için dua ve
istiğfar edip onların ruhları için Kur'an okutsa, yahut sadaka
verse haklarını ödemiş olur. Resulullah Sallallahü aleyhi ve sellem buyurdu ki (Bir kimse her cuma günü ana ve babasının kabrini ziyaret etse, ana ve babasına ihsan edenlerden yazılır. Sadakaların en hayırlısı, ana ve baba için verilendir.)
Bir kimse, cuma gecesi akşam ile yatsı namazı arasında iki
rekat namaz kılıp, her rekatında bir Fatiha ve on beş Ayetel
Kürsi ve on beş İhlas suresi okusa, selamdan sonra yirmi kerre
salatü selam etse ve bu namazın sevabını, ana ve babaya bağış-
- 19 1 -
lasa muhakkak ana ve babanın haklarını ödemiş olur.
Bir kimse nafile namaz kılarken, anası seslense, nafile
namazı bozup,
'
anasına (Buyurun) demesi, yanı�a çağırdı ise
gitmesi lazımdır, demişler. Farz namazı kılıyor. ıse, yahut namaz kıldığını ana ve babası bildiği halde çağırırlar ise, namazı bozması caiz değildir. Ana ve babasının ruhları için çeşme yaptırsa ve yahut kuyu kazdırsa ve yahut sadaka dağıtsa,
Allah bunun sevabını o kimsenin ana ve babasına, Cennet nimetlerine tahvil eyleyip, ikram eder.
H i KAYE
Semerkant şehrinde bir saka vardı. Bu zat, haftada bir Cuma günü kazandığını anne ve babasının ruhu için, fukaraya vermeyi nezir eylemişti. Her beş vakit namazdan sonra, da onlar
için dua ve istiğfar ederdi. Bu abdine uzun zaman sadık kaldı.
Fakat bir cuma günü para kazanamadı, tabii fukaraya da bir şey
veremedi. Bir alime gidip ne yapması icabettiğini sual etti. O alim
de (Oğlum, kavun, karpuz kabuklarını topla hayvaniara ver, sevabını ana ve babana bağışla, bu alıdin yerini bulur) dedi. Saka
alimin dediği gibi yaptı. o gece ruyasında ana ve babasını gördü.
Ebeveyni, (Allah senden hoşnut olsun; bize her cuma günü·
hediye gönderirdin, bu cuma gecesi bize hak tarafından cennet
kavun ve karpuzları ikram olundu) dediler.
Ölenlerin ruhları, izni İlahi ile her cuma gecesi evlerinin kapısı önüne gelip, şöyle hitap ederler, (Oğlum, kızım. kardeşim,
yahut ehlim, sizler türlü nimetleri yiyip, bıraktığımız evlerde
oturuyorsunuz. Biz, kabirde açız, sususuz ve karanlık yerdeyiz.
Hiç bizi hayır ile yad etmiyor, ruhumuz için tasadduk etmiyorsunuz. Yakın bir zamanda siz de bizim gibi olacaksınız. Bizim
için tasadduk edin) derler. Eğer, hayır ve tasadduk ile anılıyorlar ise, (Sen bizi unutmadın, Allah senden razı olsun) deyip,
mesrCıren döner giderler. Eğer kendileri hayır ile yad olunmuyor iseler, (Siz bizi mahrum ettiniz, Allah da sizi mahrum etsin)
deyip, giderler.
Ölmüş olanlara, dünyada bıraktıkları evlat ve ebillerinin
ahval ve harekatı bildirilir. Onların yaptıkları iyi veya kötü
- 192 -
arnellerinden dolayı, ahirette olanlar sevinirler veya azap
duyarlar. Fakat, geride bıraktıklarını, kötülüklerden menetrneğe veya iyi ameller işlerneğe hali hayatlarmdaki gibi zorlamağa kuvvetleri olmadığından, ancak iyiliklerioini temenni
ederler. !yilik yapanlara, amali saliha işleyeniere dua ederler.
Kötülük yapanlara, Allahın gazabına sebep olabilecek arneller işleyeniere üzülür, azap duyarlar. Böyle hayırsız evlatlar
bıraktıklarma nadim olurlar ve onlara beddua ederler. Dünyada iken evlatlarının kötü yolda olduklarını görüp, bildikleri halde, onları bu kötülüklerinden kurtaramayan ana ve
babalar, nasıl azapta iseler; ahirette de bu azap ve eza-cefa
kat kat olur. Bu gibilere melekler :
- Dünyada bıraktığmız evlatlarmızın amaline bakın, diyerek evlatlarının kötü arnellerini gösterir ve azap ederler.
Bunun aksine, iyi ameller işleyen evlatların ana ve babalannı
da taltif ve tatyip ederler. O anne ve babalar da, evlatlarının
hayırlı arnellerini görüp ferahlarlar.
Falır-i kainat efendimiz, Mi'rac'a vardığında ; A.dem aleyhisselamm sağına bakıp ferahladığını ve soluna bakıp keder,
lendiğini görerek, bunun sebebini Cebrail aleyhisselamdan sorar ve şu cevabı alırlar:
- Ya Resfılallalı! Soluna bakıyor, zürriyetinden gelen kBfir ve asi evlatlarmı görüp üzülüyor. Sağına bakıyor, mü'min
ve salih evlatlannı görerek ferahlıyor ve seviniyor.
İşte, bundan da anlaşılıyor ki, dünyada bıraktığımız veya
bı rakacağımız evlatlarımızın, iyi veya kötü amelleriyle, yalnız
dünyada değil, ahiret hayatında da ya sevineceğiz veya üzüleceğiz. Bunun için evlatlarımızı iymanlı, ibiaslı ve ibadetli yetiştirmeliyiz. Onların yapacakları hayırdan ve şerden, dünyada olduğu gibi, ahirette de biz mes'ulüz. Ana ve babalannı hayır ile
yad etmeyen veya ettirmeyen evlatlar, ölmüş olan ana ve babalarından bedduaya müstehak olurlar ve gerek onların, gerekse
Hazreti Allah'ın lanetine uğrarlar. Çok kısa olan insan ömrünü
tamamlayıp, önünde sonunda ölümün korkunç pençesine düştükleri zaman, onlar da mallarından, mülklerinden ayrılarak
bir amel çukuru olan kabirierine girince, mutlAka aynı Akibete
uğrayacak olan evlatlar unutmamalıdırlar ki, orada gözleri yaşlı ve malızun bıraktıklan evlatlanndan hayır dua alabilmek ümi-
- 193 -
di ile cuma geceleri evlerinin kapısına gelip merhamet dileneceklerdir. Fakat ihsan olunmadığından malızun ve mükedder dön ecekler ve kendilerini hayır ile yad etmeyen, ettirmeyen eviatIarına beddua edeceklerdir.
Ey ehl-i-iyman! Ana ve babalarııruzı hayır ile yad edelim.
Onları kapımızdan boş çevinneyelim. Malızun ve mükedder et·
meyelim. Yaptığımız ve yapacağımız hayırlada onlan sevindirelim ve ruhlarını şad edelim. Ölüye hürmet, insanlara mahsus
bir haslettir. Hayvanda bu vasıf yoktur. Düşünelim ve akıldan
çıkarmayalım ki, çok yakın bir gelecekte bizler de ölümü tadacağız. Bizler de, ana ve babalarımız gibi, bu f3.ni dünyadan el ve
etek çekeceğiz. Biz, onları hayır ile yad edersek, çocuklanmiZ
da bizleri hayır ile yad edeceklerdir. İnsanoğlu, ne ekerse onu
biçer. Cuma geceleri, kapımıza gelen ana ve babalanmızın ruhlannı şad edersek, öldükten sonra bizler de evlatlarımızın kapısından boş dönmeyiz. Bunu, muhakkak olarak bilmek lazımdır.
Akibet ölümdür. Bu gerçeği şimdiden düşünerek, o günler için
hazırlıklı, tedarikli bulunmalıyız. Bu tedarike, çocuklarımızı da
hazırlamamız gerekir. Bizler, ana ve babalarımızı, ikram ve ihsan ile şad edersek, yaptığımız ve yapacağımız hayır ve hasenat
evlatlarımıza da bir ibret dersi, bir talim olacak ve onlar da bizden sonra bizi taklide çalışarak, gördüklerini tatbik edeceklerdir.
Ana ve babaya itaat ve ihsanın, hürmet ve muhabbetin azalması, aşağıda açıklayacağımız bazı haberlere göre kıyametin yakın olduğuna ve ışrat-ı-saatten bulunduğuna apaçık bir delildir.
Kıyamet' alametlerinden en mühimminin, ana ve babaya itaatsizlik olduğu aşikardır. Bilmem, şimdi ana ve babaya itaat ve
ihsan oluyor mu? Ana ve baba kadri biliniyor mu?
İmam-üi-enbiya efendimiz, Cebrail aleyhisselama:
- Benden sonra dünyaya iner misin? diye sual buyurduklarında, şu cevabı almışlardır:
- Evet, on defa daha inip, bu on seferin her birisinde, insanlığa layık olan sıfatiarın birisini ref'edeceğim. Bunlardan bir
tanesi de, ana ve babaya itaat ve ilisanın kaldırılması olacaktır.
lrşld, Cilt 1 - F: 13
- 194 -
Ana ve babaya isyan, kıyametin kopmasına sebep teşkil
edecektir. Tabii, gören ve anlayanlar için ...
Bir gün, Resfılü Ekrem sallallahü aleyhi ve sellem efendimiz, Cebrail aleyhissehlma hitaben :
- Ya Cebrail! Ben, ahirete gittikten sonra dünyaya iner
misin? diye sormuşlar ve:
- Evet, Ya Resulallahi sizden sonra, dünyaya on defa daha inerim. Sonra, kıyamet kopar, buyurmuştur. Efendimiz, bu
on defa inişin sebebini sorduklarında, Cebrail aleyhisselam:
Birinci lnlşimde, dünyadan bereketi kaldırınm.
İkinci inişiınde, kalplerden merhameti kaldınrım.
Üçüncü inişiınde, mahlukattan muhabbeti, ana ve babaya
itaati ve ihsanı kaldınnm.
n m.
Dördüncü inişiınde, utanmayı, hayayı kaldınnm.
Beşinci inişimde, kalplerden Allah korkusunu kaldınnm.
Altıncı inişiınde, fokaradan sabrı kaldınnın.
Yedinci inişiınde, zenginlerden sehaveti, cömertliğt kaldınSekizinci inişiınde, emirlerden ve ümeradan adaleti kaldı·
rırıın.
Dokuzuncu inişiınde, Kur'an-ı Kerimi ve abkamını kaldınrı m.
Onuncu ve sonuncu inişimde de, kalplerden lymanı kaldınrım, buyurmuşlardır.
Hadis-i-Cebrail'de. Resfıl-ü-sakaleyn efendimize kıyamet
alametlerinden sorulduğunda:
- Köleler, efendilerini doğurduğu zaman kıyameti bekleyiniz, cevabını vermişlerdi. Kıyamete yakın bir zamanda, ana
ve babaya hiç hürmet edilmeyeceği, hatta eviatiann efendi gibi ,
ana ve babaların da köle gibi olacaklan haber verilmiştir.
Tekrar, tekrar söylerim ki; ana ve babasına itaat eden aziz
olur. Onları zelil eden de zelil olur. Ana ve babasına, bu zilleti reva görüp, aynı zillete uğramayan:
- İşte ... Ben, zelil olmadım, diye böbürlenmesin . . . Dünyada, maruz kalacağı zilletten başka, ahirette de diıçar olacağı azabı, şimdiden kendilerine miijdelerim.
- 195 -
Buna mukabil ana ve babasma hürmet ve itaat edenleri
de dünyada izzetıe
'
ve ahirette saadetle teb
_
şir e��rim. B?; etme - bulma dünyasıdır. Ne ekersen, onu bıçecegm mutlak ve
muhakkaktır.
HiKAYE
Bir adamın, ihtiyar ve hastalıklı babası vardı. Kansı, daima:
- Senin babana bakmaktan usandım. Ya babam, yahut beni tercih et. Eğer, babanı tercih edersen, ben çıkar giderim, diyor ve kocasını iz'ac ediyordu. Adamcağız, kansına bir çok defalar:
- Hanım, ne yapayım? Babam bu, kime bırakabilirim.
Ben bakınazsam babama kim bakar, onu kim korur, diye yalvarıp yakardı ise de, kadın bir türlü söz anlamıyor ve bildiğinden
şaşmıyordu. Nihayet, düşündü, taşındı ve babasını götürüp bir
dağa bırakmaya karar verdi. Arabayı hazırladı, küçük oğlunu
da yanına alarak, babasına:
- Ben, oğlumla dağa gidiyorum. Haydi, sen de gel. Biraz
gezmiş, hava almış olursun, diye arabaya bindirdi. Dağ yolunu
tuttular. Başına geleceklerden haberi olmayan ihtiyar, torunu
· ile konuşuyor ve onunla yol boyu sevişiyordu.
Issız bir arınana vardılar. Adam, yere bir yatak serdi, babasını oraya yerleştirdi, yanına biraz su ve biraz yiyecek de bıraktı ve:
- Baba, sen burada yat ... Ben, biraz odun keseyim, diyerek çocuğunu yanına alıp oradan uzaklaştı.
Neye uğradığını anlamayan ihtiyarcık, arkalarından baka
kaldı. Saatler geçtikten sonra, kendisini arayan, soran olmayınca, oraya ne maksatla bırakıldığını anladı ve gözleri yaşardı. Fakat, ne çare? Zavallı ihtiyann elinden ne gelirdi?
ihtiyar, dağda kaderi ile başbaşa akıbetini bekleye dursun,
baba - oğul araba ile köye döndüler. Çocuk babasma sordu:
- Dedemi neden orada bıraktık? Gidip, onu almayacak
mıyız?
- 196 -
Babası da :
-O ihtiyarladı, artık orada kalacak, cevabını verdi. Çocuk, işin farkında olmadığından:
- Ama neden? diyordu. Ben dedemi isterim.
- Oğlum, o ihtiyar dedim ya ... Orada kalması lazım, deyince çocuk :
- Peki, ben büyüyünce sen de dedem gibi ihtiyar ve hastalıklı olacaksın. Ben de seni o zaman, senin dedemi bıraktığın gibi dağda bırakacak mıyım? sözleriyle babasını uyardı. Ne büyük bir günah işlediğinin o zaman farkına varan
adam, ağlayarak geri döndü ve bıraktığı yerde babasını bularak ayaklarına kapandı. İhtiyar, oğlwıun başını okşayarak :
- Ağlama oğul, dedi. Ben babamı dağda bırakmadım ki,
Allah beni sana dağda bıraktırsın, dedi.
Anlayan ehli irfana bu hikaye kafi gelir sanırım. Allah,
sana ve bana tevfik etsin.
Bu kitabıını okuyan, bu duayı da ezberlesin.
Rabbenağfirli ve livalideyye velilınü'minine yevme yekumül hisab.
Sübhane Rabbike Rabbil izzeti amma yasiffın ve selamün
alel mürselin vel hamdü lillahi Rabbil alemin. El fatiha ...
El-Hac
HUZAFFER OZAK
i R $ A D
ALTI N C I DERS
MüNDERECAT :
Bu risalede ahirette olacak hallerin dünyada �sali,
Ebu Derda hazretlerinin bir zata nasihatları. U�üncü Sultan Mustafa ile bir meczubun hikayesi. Sahabiden Üsame'nin kıssası. Muaz ibni Cebel (R.A.) in bir
ayeti celilenin tefsirini Resfıl aleyhisselamdan sual etmesi ve Resfıl (A.S.) in tefsiri, Ta.biinden Hasan Basri hazretlerinin bir yahudi ile hikayesi. Ümmeti Muhaınınedin kıyamet günü onbir sımf üzere haşr olup
on sınıfının nara idhali, bir zümrenin ehli necat olduğunu beyan, cehennemde bulunan asi ve günahkar ümmeti Muhaınınedin Şefaati Nebi (A.S.) ile nar'dan
azid olmalarım beyan eden ibret verici mübim bir
eserdir.
·
- 199 -
Salliı ali Seyyidina MUHAMMED (S.A.V.)
Salliı ala mürşidina MUHAMMED
SaJiiı ala Şemsiddüha MUHAMMED
Salliı ala Bedriddüca MUHAMMED
Salliı ala Nfinılhüda MUHAMMED
El-evvelü Allah, El-ahiru Allah, ez-zahiru Allah, el-batınu
Allah hayrihi ve şerrihi minellah. Men kane fi kalbihi Allah,
Femuinuhu fiddareyni Allah.
Rabbi-ş ralıli sadri ve yessir li emri vehlül ukdeten min
lisani yefkahü kavli. Ve üfevvidu emri Hallah innallahe basirun bil-ibad.
Kullarını yoktan vareden, onlara nimetlerini ihsan eden
Allah bizleri mü'm.in olarak getirdiği gibi, mü'min olarak salihler arasına ilhak eyleye. Ölümün acısından, kabrin vahşetinden, cehennemin narından azad eyleye, Lfıtfu ile cennetine girenlerden, cennette didarını görenlerden eyleye. Ruhlarımızı ruh-u Muhammede aşina eyleye. Çirkab-ı masivadan kararan yüzlerimizi, haram yerlere bakan gözlerimizi, dünya
sevgisi ile harap olan gönüllerimizi, envar-ı Kur'an, tevhid-i
Yezdan ile ma'mfir, malızun gönüllerimizi mesrur eyleye. Zahirlerimizi şeriatın nfiru ile pürnfir, batmlarımızı aşk-ı ilahi,
meveddeti Peygamberi, muhabbeti ehl-i beyti Resfılillah, hürmet-i ashab ile tenvir ve tezyin eyleye.
t_ ) D _... / /"' 1 o / o,.)y::• > ...,. � ' ...,.
�-: , ......... "... \ ''f\_... .... ..... - \ .... \;' . . �J) �-
rv. 'I: I.) U �J ._, 1 � ....
� ; / �
Etizü billAhi mineşşeytanirraciym BismiiUihirrahmllnlrrahiym.
eVe vüffiyet küllü nefsin mıı amilet ve hijve lllemü bima yeflllün.J
(Zümer SOresi Ayet 70)
- 200 -
« Herkese yaptığı işin karşılığı tastamam verilir. Zaten Hak
Teala onların yaptığını en iyi bilendir."
Vesiykalleziyne keferü ila cehertneme zümera. Hatta izS ca 'uha fütiha t f:bvabüha v·.;ı kal'!
l ehüm lıazenetuha elem ye'tiküm rusulün minküm yetlOne a leyküm ayati rabbiküm ve yün
, ;,·Qneküm likae yevmiküm h8za ka la bela ve lakin hakkat kelimetü'l-azabi alel kaliriyn.
( Süre-i Zümer Ayet: 71)
« Kafir olanlar, bölük bölük, cehenneme sürülürler. Cehenneme vanp, onun kapılan açılınca, cehennem bekçileri de onla·
ra: (İçinizden, Tanrınızın ayetlerini size okur, sizi bugününüze
kavuşmaktan korkutur, Peygamberler gelmedi mi?) derler. Onlar, (Evet, geldi) derler: fakat azap hükmü; kafidere hak oldu.»
!..' ---
� �J
/ • � .\\� ..... �. _... _... (o \}\� o (�ı;.
��,Pt 41'}..->'_Y 1�;) V� 1
� � , �
. .
/ /)o o 0 /
�. ;:"/ c..! �\ ;:':./_.,� �
. � _,-:: � - , ,...... V :,
K ıyledlıuiQ ebvabe cehenneme ha lidiyne fiyha febi'se mesvel-mütekebbiriyn.
Sadak.allahü-1 aziym
( Zümer Süresi, Ayet: 72)
Onlara: «Cehennemin istediğiniz kapılarından girin. Orada
daimi kalın. Kibirlllerin yurdu oldu bu nar ne kadar kötüdür.»
denecek.
Allahın birliğine iman eden, Habibi kibriya, şefii riızi ceza, bütün alemiere rahmet, bir ismi Ahmed, bir ismi Muhammed. İman edenc saadet, imansıziara nedamet, yolundan gidene
selamet olan şefi, rahim, rauf, keıim, nezir, beşir, Taki, nebi
- 201 -
Mustafa müctebaya gönül veren o hakkın sevgilisini, her şeyinden, malından, canından, anasından, babasından, evladından
ziyade seven mü'minler, sadıklar, aşıklar, Allahın Resulünün
dostları, hakka düşman olanların düşmanları; bugün sizlere Allahın eelalinden bahsedeceğim.
Her devletin her milletin, her hükümetin bir kanunu, bir
nizarnı olduğu gibi, bizi bu kainata getiren ve bizi buradan tekrar götüren, bizleri bu dünyada besleyen, türlü türlü nimetler
ihsan eden, bu mülkün sahibi olan Allahın da, bir kanunu, bir
nizarnı vardır. Nasıl ki, memleketlerinin kanunlarını dinleme·
yenleri, kendi hükumetleri cezalara çarptırdığı gibi, Allahın ka·
nunlarını dinlemeyen, Allahın nizarniarını çiğneyenler de, hükumet-i ilahiyyenin hapishanesinde yaptığı cürme göre cezasın 1
çekecek, elim, ve korkunç bir azaba duçar olacaktır. Fakat tam
adaletle cezalandırılır. Kendisine ve kendisi gibi nara giren hiçbir kimseye zulm olunmaz. Ancak kendi küfrünün cezasını, isyanının ezasını görür. Bu kabahatli; eğer imanlı ise Allah tarafından takdir edilen cezayı çekip, Hazreti Fahri Alemin şefaatiylc
nar'dan çıkar cennete dahil olur. Eğer, kafir ise orada ebedi kalır.
Mü'minler! nar'dan yani, cehennemden çıkmak var diye,
bu nar'a girişe ehemmiyet vermemezlik yapmayalım. Elini bir
defa ateşe daldır, ne kadar tahammül edebileceksin? Cehennem
denilen yer, hamam sıcağı kadar hararetli olsa, ne kadar tahammül edebiliriz?Bir düşünelim. O ateşlerin içerisinde yaşayan bir
takım hayvanlar var ki, bunlar ehl-i nar-ı sokacak, incitecektir.
Yaz geceleri sivrisinek, tahtakurusu, pire ve kara sinek gibi insanları ta'dz eden hayvaniann iz'acma tahammülümüz yok,
hem de bunlardan kurtulmak elimizde iken, gördüğümüz huzur
suzluğu, bir düşünün, Halbuki, orada irademiz elimizde olmayıp
korkunç azaplara nasıl tahammül ederiz? Hele imansızlar hakkın nimetini yeyip, devletini sürüp, hakka karşı gelen Resulleri
tekzip edip, onlara iman etmeyenler ebediyyen orada kalacaklar Allabm azabına dayanamıyacaklardır. Fakat, ne faydası vart
Cildieri yanıp kül olduktan sonra tekrar cildieri meydana gele·
cek ve bu azabı ebediyyen tadacaklardır.
- 202 -
clnnelleziyne keferü bi ayatina sevfe nusliyhim nara küllema nadicet cüiOduhüm beddei na hüm cülüden gayreha l iyezükulazabe innel iaha kana aziyzen hakiyma.t
(Süre-i Nisa, Ayet: 56)
Meali :
Şüphesiz ayetJerimizi inkar ile kafir olanları ateşe atacağız.
Onların derileri pişip, kül oldukça, azabı tatmaları için başka
deriler pey da edeceğiz. Çünkü Allah azizdir. Dilediğini yapar.
Hakimdir, dilediği gibi yapar.
Mü'minler! Bu kainat-ı alemde birçok mahlukat halkolmuş ,
bunların bir kısmından istifade olunuyor, bir kıs'mından hiçbir
faide olmadığı halde neden yaratılmışlardır? Hiç düşündük mü?
Pire, akrep, tahtakurusu, çıyan gibi mahlukat niçin yaratılmıştır? Şimdi sizlere bu sırdan bahsedelim. Ahiret aleminde ne var·
sa, dünyada onun bir remzi, bir benzeri vardır. Ne var ki, dünyada gördüklerimiz 'fani olup, ahirettekiler bakidir. Ebedidir.
Bu dünyadaki ağaçlık, sulak yerler, güzel vadiler, nehirler cennetteki güzelliklerin bir nümunesidir. Güzel meyvalar, altınlar.
gümüşler, elmaslar, inciler, zümrütler, yakutlar, mercanlar cennetin ziynetlerine işarettir. Dünyada gördüğünüz güzeller cennetteki, hfırilere, gılmanlara, vildanlara alemdir', işarettir. Cennette tfıba denilen bir ağaç vardır ki, kökü yukarıda, dalları aşağıdadır. Güneş buna işarettir. Ayın nfıru orada bulunan hfırilerin yüzlerinin nfıruna, aynı zamanda oraya girecek olan ehli cennetin yüzlerinin nfıruna, işarettir. Gençlikte sıhhatli, cevval olmamız, cennetteki ebedi gençliğimize işarettir. Güzel mevkilerin ayrı ayrı güzellikleri cennet derecelerinin birbirlerinden ala
olduğuna alamettir. Dünyada verilen mülklerin, birbirinden
- 203 -
farklı olması, cennet ehlinin arnelleri bakımından birbirlerine
faikiyyetlerine işarettir. Dünyada olan taamlar, yemekler, kuş
etlerinin .Ye balık etlerinin lezzeti orada bulunan, Allah tarafından bizlere ihsan edilecek taam ve kuş etlerinin lezzetlerine işarettir.
Anlattığım birer misal olup, akil olana kafidir. Bunlar, bu
nimetler, bu devletler bilkatinin gayesini bilip, Rabhilalemine ve
onun Habibine (S.A.) iman eden amal-i saliha erbabına mahsustur. Bir kimsenin gösterHip satışa arzolunacak bir malı, metaı
olsa, o malın hepsini pazara dökmez. Bir parçasını getirip, (işte
bende bu maldan var) diye·nümune göstermesi gibi Rabbillalemin de nimetlerinden yahut azaplanndan bir kısmını, dünyada
bizlere gösterip yukarıda saydıklanm gibi, cennetten ve nimetlerinden numuneler göstermiş; ehl-i imana hazırladığı bu nimetleri beyan ve nebileri vasıtasıyla kitab-ı keriminde zikreyleyip cennet ve cemaline davet etmiştir. Tabii görened.ir, görene.
Köre nedir? Köre ne? Duyanadır duyana, ne faide duymayana.
Yukarıda saydığım nimetler meyanında, hUriler bizlere ehil olarak verilecektir. Bunlar kadın cinsindendir. Gılmanlar ve viidanlar ise erkek cinsinden olup, ehl-i cennete garsonluk ve hizmet ehlidirler. Kötü,düşünenlerin düşüncesi gibi değildir. Dünyada bile dinlisi, dinsizi garson ve hizmet erbabının güzellerini
tercih ediyor. Güzel bir kimsenin sunduğu bir nimet ile çirkin
kimsenin elinden alınan ve yenen bir nimetin, hiç bir zaman aynı olmadığı gibi, Allah Celle Hazretleri ehl-i cennete bu güzel hizmetçiler elinden nimetlerini ikram ettirecektir.
Herkes, kendi arneline göre iltifat-ı ilahiyyeye nail olacaktır. Bu dünyada olduğu gibi. .. Yalpız, bu nimetler ahirette iyrnan ehlinedir. Kafirin ahirette nasibi yoktur. Onun gideceği
yer cehennemdir. Orası ne kadar kötüdür. Mü'minler bu Sefalı
hayatın lezzetini orada daim olarak tadacaklardır.
Biz, mevzuumuz olan meseleye gelelim. Dünyada bulunan
susuz çöller, yahut şimal kutbu, cenup kutbundaki azap verici
yerler, yanardağlar, volkanlar cehenneme alarnet ve remzdir.
Oradan çıkan lavlar cehennem derelerine alarnettir. Korkunç
denizler cehennemde bulunan ateş denizlerine işarettir. Acı ,
- 204 -
yenmez meyvalar cehennem meyvalarındaki zakkumları, kaynar sular da ma-i hamime işarettir. Binlerce korkunç hastalıklar. cüzzamlar, firengiler, firengiden dökülmüş yüzler, cehennemdeki azaplara işarettir. insanda bulunan irinler ve cerahatler cehennemde bulunan derelerden akan pis sulara alamettır.
Dünyadaki körler, kafirlerin gözlerinin kör edilip cehenneme
öylece atılacaklarına işaretir. Dünyada sar'alı, nüzullü olanların
hastalıkları, dünyada tefecilik yapan, insan hakkına riayet etmeyenlerin sıfatıarına işarettir. Hapishane cehenneme alamettir,
orada bulunan koğuşlar, derekatı cehenneme işarettir. Katiller,
hırsızlar, ağır cezalılar, mahkumlar cehennem ehline işarettir.
Hücreler, zincirler, cehennemde olan azap aletlerine. işarettir.
'«Ve Terel mücrimiyne yevme, izin mukarreniyne fil-asfad. Sera biylühüm min Katıra·
nin ve Tağşa vücuhehüm-ün-na r.J
(Süre-i i brahim. 49/501
Meali münifi :
Habibim; o gün mücrimleri, kafirleri üzerine katrandan elbiseler giydirilip çift çift zincire vurulmuş olarak yüzleri üzerine cehenneme atılmış olarak görürsün.
«lnna atedna Iii kafiriyne selasile ve egiAien ve sa ıyra .1
( SOre-i insan. Ayet: 41
meali :
Biz kafirler için zincirler, demir kelepçeler, tokalar, buka
�ılar ve alevii ateşler hazırladık.
Hapishane müdüıü, cehennemin baş meleği olan Malik namındaki meleğe, gardiyanlar cehennemde vazife gören zebani
- 205 -
namlı on dokuz meleğe alamettir. Kur'an.ı Kerim her memleketin kendi kanununa alamettir. Kanunlan çiğneyen, hakimin huzuruna sevkedilip ceza gördüğü gibi; hakkın kanununu çiğneyenin de ceza göreceğine alamettir. Suçluyu mahkemeye sevke-
. derken, o memleketin kanununu temsil eden inzibat kuvvetleri, polis ve jandarmalar vazife görürler. Bunlar Allahın emri ile
vazife gören meleklere işarettir. Dünya aleminde bazı kimseleri,
gizli polis, veya milli emniyet, takip edip yaptıklannı tesbit eder
ve vakti geldiğinde kendilerine yaptıklanndan sual sorarlar. İşte bunun gibi insanda da iki melek vardır ki, onlar bizden ayrıimayıp «hayır ve şer)) fiillerirnizi tesbit ederler. Bu melekler de
Allahın emniyet memurlarıdır. Bizimle beraber olan bu melekler gizli polislere alamettir. Bunlara (Kiramen Katibin) denir.
Yaptığımız hayır ve şer işlerimizi yazarlar. Bunları biz gönneyiz. Onlar bizimle beraberdir, bizi takip ederler.
Bir memlekete vardığımız zaman, o memleketin hudurluna
yaklaştığımızda, bizi hudutta o memleketin polisi karşılayıp pasapo,rt sorduğu gibi, kabre vardığımızcia iki melek gelip bizden
pasaport sorar. Yani Allahtan, Peygamberden, din den, imandan
ve kitaptan sorarlar. Bir memleketten diğer bir memlekete gitmerniz, dünyadan ahirete, memurların pasaport sonnalan, meleklerin bize birtakım sorular soracağına alamettir. Pasaportta
gideceğimiz memleketin sefaretine tasdik ettirmemize alarnet
de, hükümet-i ilahiyyenin sevgili sefiri olan Muhammed (S.A.V.)
in İmanımızı tasdikidir. Pasaportta tasdik mührü yoksa, kabul
ediJmeyişimiz ve icap ederse tevkif edilmemiz imansızların ka·
birde tevkif olunacaklarına işarettir.
Zelzeleler kıyametin şiddetine, ezan sur'un üflenmesine,
mahkemeler malışer yerine, hesap vermeye, hakimler Allaha,
müddeiumumiler Nebilere, suçlarımız dosyalara, mübaşirler
münadi olan meleklere, mizan adalete işarettir. Mahkemesi olup
davayı kazananın sevinmesi, heraat edenin meserreti, mü'min
kulların hesaptan sonraki sünlruna, cennete layık olanın beşarcıine alamettir. Mahkeme olup hapise yahut idama mahkUm
olan kimsenin me'yusiyeti, nedameti ah-u figanı cehenneme sevkolunan günahkarın ve cehennemde ebedi kalacak olan kafirle
.rin nedamet ve helakma işarettir. Birbirlerini azdırıp fenalık
- 206 -
yaparak, her ikisinin huzuru hakimde birbirlerini itharn ederek.
birbirlerinin suçlarını açıklayarak, birbirlerine küfürler ederek
(senin yüzünden başıma bu belalar geldi) diyerek birbirlerine
düşman olanın bu hali birbirlerini azdırıp dinden çıkaran huzurullahta (Ya Rabbi ben sana asi olmazdım, bu adama tabi oldum. Beni doğru yoldan çevirdi. Bana fenalıklar irtikap ettirdi. Beni bu azaba düçar etti. Ben azabı hakettim. Bana vereceğin azabın iki katlısını bu adama ver. Ona laneti kebir ile lanet
et) deyip birbirlerine düşman olarak na'ra sevkolunmasına alarnet ve işaret ir.
Resul (S.A.V.) buyuruyor ki : «Bir beldeyi bir kimse bir
kötü işe alıştınrsa, o beldede o kötü iş işlendiği müddetçe o kötüliiğü getiren kimsenin defterine bir misli kaydolunur. İyilik
te böyledir.»
Mesela ilk katil olan «Kabil» dir. Dünyada ne kadar katl
vakası olduysa ve olacaksa bir misli günah «Kabil» in defterine
yazılacaktır. Bir misal daha verelim: Bir kimse bir kızı iğfal etse, o kız fahişe olsa, o fahişe ne kadar zina ederse bir misil gü·
nahı onu ilk iğfal edenedir. Tımarhanelerde yatan yüz çeşit delinin, hastahanelerde yatan ve dertlerine deva bulunmadan ölenlerin bu hali nar'da çeşitli azaba düçar olanlara alamet, hastalıktan kurtulanların hali de azaptan sonra cennete girmeğe, nimete erıneğe alamettir. Yere atılan tohum, insanın toprağa atılmasına, bir müddet toprakta kalması, insanın kabirde yatmasına, tohumun içinde hayat olması insanın öldükten sonra yine.
bir hayatın ibkasına; tohumun tekrar hayat bularak dünyaya çıkm
.
ası, ölünün dirilmesine, ölü toprakların balıarda hayata kavuşması, bütün insaniann ölüp tekrar dirileceklerine alamettir.
Her neyi görsen, ahiretten bir numunedir. Bir ibrettir. Tabii
akıl sahiplerine, bu böyledir. Bakıp ta göremeyenlere bir sözümüz yoktur.
Hadisatın bir miktarını siz, aziz göz sahiplerinin önüne serdim. Bir sivrisineği, bir gözle görünmeyen mikrobu halketmek
ile· bu kainatı yaratmak Allah için müsavidir, kolaydır. Allah her
şeye hakim, bütün mahlukat ise mahkumdur.
Gördünüz ya, müslümanlar gördünüz ya ey ehl-i insaf! Her
yaratı1an, boş yaratılmamış, Allah abes bir şey yaratmamıştır.
- 207 -
Resul (S.A.V.) «Bana cehennem arzolundu. Oranın ebiinin ekserisini kadınlar ve zenginler teşkil ediyordu. Orada hurma ağaçlan gibi zehirli yılanlar ve katır gibi akrepler gördüm.» Buyur.
dular.
Dünyada yaratılan yılanlar ve akrepler orada bulunan korkunç yılan ve akreplere işarettir. Agah olalım. Aksi halde aklbetirniz iyi olmaz. Madem ki nar halkedildL Oranın da ehli vardır.
Aman oranın ehli olmamaya dikkat edelim. Bu da dünya hayatında iken Allaha, Muhammed (S.A.V.) e, Kur' ana iman edip; Allahın nehyinden ictinab ile olur.
Misali: Öyle bir memleket farzedelim ki; orada herkes malıdut bir müddet hükümdarlık yapıyor. Müddeti bitince onu bir
kayığa bindirip denizin ortasında ıssız bir adaya bırakıyorlar.
O adada yılanlar, çıyanlar, yırtıcı hayvanların olduğunu da biliyoruz. Bizden evvel geçenler de aynı hükümdarlığı yaptılar, sonra o adaya sürüldüler. Bize nöbet geldiğinde bizden evvelkilerin
halinden ibret alanlarımız, sürüleceği adayı hatırlayıp, nasıl olsa oraya gideceğim deyip, adayı imar ettiriyor. Orada bulunan
yılan ve çıyanları öldürtüyor, vahşi hayvanları imha ettiriyor.
Orasını İstirahat edilecek bir hale getirtiyor, işte bütün bunlar
dünya hayatına teşbihtir. O hükümdarlık dünya hayatımıza işaret. Kayık tabuta, deniz de ölüme, o korkup.ç ada, kabre, ahiret,
hayatımıza işarettir. Orasını hazırlamayanlar, akreplerden, yılanlardan temizlemeyenler, kendilerine barınacak yer hazırlamayıp helak olanlar, imansız gidenler yahut tövbesiz ölenler,
imanlı ölüp günahları olduğundan azaba duçar olanlara alamettir. Orasını imar eden hükümdar ise, dünyada iken ahireti düşünüp ahiretteki yerini hazırlayan amal-i saliha erbabına alamettir.
Her gelen hükümdar, nihayet o ıssız adaya sürüleceğini bildiği halde, o adada olan yılan ve çıyanları imha ettirmemesi,
kendisine temiz bir barınak hazırlamaması akil işi midir?
İşte, bizim hayatımızın misali bunun gibidir.
Toplu bir yerden dağılmamız, hanemizin fertlerinin dağılmasına, bir cenaze görmemiz bizim de buraya gelip hanemizi,
çocuklanmızı yetim, ailemizi dul, malımızı, mülkümüzü, yüzüstü bırakarak arnelimizle başbaşa kalmamıza, viraneler görme-
- 208 -
miz bizim de handerimizin harap olmasına, ölmüş bir insanın
evini eşyasını almamız bizim de ölümümüzden sonra eşyalarımızın dağılmasına alarnet olduğunu unutmamalıyız.
O ne ibret almaz gözdür ki, yüzlerce vukuata şahit olur da
ibret almaz. Böyle göz; gözün değil, düşmanın senin! Sen düşmanını başının üstünde taşıyorsun. Sanki alemin başına gelen
bu işler, senin başına gelmeyecekmiş zannediyorsun. Böyle ibret almayan gözün gör-mesinden görmemesi daha iyi, kör olması daha layıktır. Nerede firavunlar, şeddatlar, hani dünyayı titreten cihangirler ne oldu? Hani abaü ecdadın? Ne kadar büyük
olsan akıbetin ölüm. Ne kutlu ve ne mutlu o k.ims�ye ki, arkasında güzel bir nam bıraktı. Hem insanlara iyilikte nümune ol
-du, hem de Rabbini kendisinden razı kılıp ömrünü hevaya vermedi, kıymetli ve aziz olan ömrünü insaniyyete ve rahınaniyyete sarf etti.
Vay olsun o kimseye ki, ömrünü bedavaya verip, cevahirlerden kıymetli olan o ömrü aziı;i, ma'siyyette harcadı. Bir daha
eline geçmeyecek olan o kıymetli ömrünü, Allaha isyan ile geçirip, arkasında kötü bir nam bıraktı. HuzuruHalıtan kovulup,
ebedi azaba duçar oldu.
Sahabeden Ebu Derda (R.A.) hazrederine bir kimse gelip
(İyi insan olmak istiyorum. Kalhim hasta; bana Kur'an reçetesinden bir deva, Muhammed (S.A.V.) eczahanesinden bir şifa
tavsiye et Ya İmam) diye niyaz eyledi. Ebu Derda Hazretleri
ona «Oğlum sana şunlan tavsiye ederim. Cenaze namazı kıl, hastahaneleri dolaş, kabristanlan ziyaret et, derdine şifa olur.» dedi. O adam da verilen bu tavsiyeleri tuttu .
Canım; cenaze namazı kılmak insanlan ıslah etse idi, cenaze imamları evliya olurdu. Kabirieri ziyaret etmek insanları
hakka götürseydi, mezar kazanlar melek olurdu. Hasta yoklayanlar, hasta yoklamakla, insan olsa idi hastabakıcılar insan-ı
kamil olurdu deme! Bu tavsiyeleri ibretle yap. Bu zat da bizim
cenaze imamları gibi cenaze namazı kıldı. Kabir kazıcılan gibi,
kabir ziyareti yaptı. Hasta bakıcılar gibi hasta yokladı. Hiç bir
- 209 -
faide görmedi. Bunlar gibi kalbi karardı. Döndü dolaştı, Ebfı
Derda'ya gelip (Ya imam bu tavsiyelerini tuttuın. Fakat kalhim
yine yumuşamadı. Tavsiyenizin hiç bir faidesini gönnedim) deyip durumundan şikayet etti. Bunun üzerine Ebfı Derd.a: cAh
evladım, sen cenaze namazını ahir zaman imaml�rı gibi kılmışsm, ibretle cenaze namazı kılmamışsın, cenaze namazı kıldığın
zaman bu tabutta ben yatıyorum. İşte benim namazım kılınıyor
diye hatırına getirdin mi ? İşte benim el hisemi soydular, işte
elimden kasa, kese masa çıktı. Ailem dul, çocuklarım yetim kaldı. İşte karanlık yere beni kapayacaklar, iradem gitti. Urgansız
zincirsiz beni bağladılar. İşte kötü arnelimle başbaşa kaldım.
Şimdi iki melek gelip bana sual soracak. Karanlık evde tek başıma ne yapacağım dedin mi ?)) diye sorduğunda: (Hayır böyle
bir şey düşünmedim.) dedi. « Böyle kıldığın cenaze namazı sana
faide vennez. Bilakis kalbini karartır. Bunlan böyle düşünerek
cenaze narnazına devam et» dedi.
Ey cenaze namazı kıldığı halde, ölen kimseyi görüp, ölüınden ibret almayan ... Bir gün gelip, ölümü tarlacağını düşünme·
yen gafil kişi, şu kıssayı oku da ibret al.
H i KAYE
İsa aleyhisselam, bir gün odakta otlayan bir sürüden bir
koyun yakalayarak, kulağına bir şeyler söyledi. Koyun, ot yemez, su içmez oldu.
Birkaç gün sonra, yine aynı otlaktan geçen lsa aleyhisselam, çobana o koyunu göstererek:
- Bu hayvan hasta mı? Neden, diğerleri gibi ot yemiyor ve
su içmiyor? diye sordu. Kendisini tanımayan çoban da:
- Geçenlerde, buradan bir zat geçti ve bu koyunun kulağına bir şeyler söyledi. O günden beri, bu hayvana bir durgunluk geldi, cevabını verdi.
Acaba, Hazreti İsa koyunun kulağına ne söylemişti?
Efendiler;
İsa aleyhisselam, o koyunun kulağına: (Ölüm var!) demiş
ve hayvan olduğu halde, ölümü işiten koyun yemeden, içmeden
kesilmiş ve bu hale gelmişti. ir,ld, Cilt ı - F: 14
- 210 -
Ya, biz insanlar? Gözlerimizin önünde, en sevdiklerimiz
ölüp, göçtüğü halde sanki ölüm sırası bize gelmeyecekmiş gibi,
gülüp oynuyor, Allaha karşı yüz bin isyandan geri durınuyoruz.
Halbuki, bize hayvanlardan daha fazla yaslanmak, tasalanmak
düşer. Çünkü, ölüm bize, hesap ve sual de bizedir. Ölümden ibret almayan, hiç bir şeyden ibret alamaz. Böyle olanlar da, kendilerini çekip çeviremezler ve Allaha kulluk edemezler. Akil
olan, ölürnden ibret alır ve bir gün kendisinin de öleceğini düşünür. O korkunç gün için hazırlık yapar. Yaşadığı her günü,
Allaha ibadet ve itaatle geçirir. Kıldı� her namazın , belki de son
namazı olduğunu hatırına getirir de, Rabbine öylece ibadet eder.
Bu şekilde ibadet edenleraen, hiç bir kimseye kötülük gelmez.
Çünkü, onlar Allahın emirlerinden dışan çıkmazlar. Allahın
menettiği şeylere el uzatmazlar.
Bir düşünelim! ... Hani babalarımız? Hani dedelerimiz'
Hani firavunlar, hani Nemrud'lar hani o dünyaya sığmayanlar?
Hani, o Allahlıklarını ilan edenler, hiç ölmeyeceklerini zannedenler? Nereye gittiler, nice oldular?
Şimdi, onların hiç yıkılınayacak sandıklan sarayları, kaşaneleri örümceklere, yılanlara, akreplere mesken oldu. Bin bir
ihtimam ile baktıklan vücutlanndan� dünyanın en kıymetli mücevherleriyle süslü taçlar taktıkları başlanndan eser bile kalmadı. Dünyaya hükmettikleri orduları, askerleri, kumandanları
nerede? Sanki, dünyaya hiç gelmemiş bu fani alemde hiç yaşamamış gibi oldular değil mi? Her biri bilinmeyen bir başka çuk urda, arnelleri ile başbaşa kalmadılar mı? Evet : onlardan iyman edenler, iyrnanlarının ve sahih arnellerinin mükafatını, kafir olanlarda, küfürlerinin cezasını çekmiyarlar mı sanırsınız?
Bizler de, yakın bir gelecekte, bizden önce gelip geçenler gibi ölümü tadacağız, arnellerimizle başbaşa kalacağız. Ölüm. öyle bir nehirdir ki, her canlı mahl'Cık onun suyundan içecektir.
Kefen, öyle bir elbisedir ki, herkes ergeç bu libası giyecektir. Tabut, öyle bir binektir ki, her insan önünde sonunda o bineğe bindirilecektir. Kabir, ahiretin kapısıdır; herkes o kapıdan girecektir.
Aklı başında olana bu sözlerimiz kafidir.
- 21 1 -
Her ne deniii çok yaşarsa bir kişi,
Akibet ölmek dürür anın işi ...
HÜ
Ey kardeş ne duruyorsun tedarik görsen
Bu faru dünyadan geçeriz birgün
Ecel şarabı bir nehirdir ki
O yerden bizler de içeriz birgün
Haberin var mıdır duvarsız evden?
Nice kervan gelmiş şehirden, köyden
Çok misafir konmuş paşadan, beyden
Bize de sıra gelecek birgün
Acep ey i olur mu ecel yaresi ?
Lokman hekim gelse yoktur çaresi
Bizlere de göründü ecel deresi
Bu yerden bizler de geçeriz birgün.
Ölüm davetsiz konuktur her eve gelir.
Azrail darbını, yiyenler billr
Ma'mtireler elbette hep harab olur.
Bizler de ecel şerhetinden içeriz birgün.
Yıkarlar cesedin teneşir üzre
Namazın kılarlar musaila üzre
Götürürler kabristana gömülmek üzre
Bize bu yollar görünür birgün.
Helal edin hakkınız, bağışlan suçun
Azrall darbından pek yanar içim
Yüklendi yüküm hazırdır göçüm
Elveda bayra�ın açarız blrgün.
Tedarik görelim ölmezden evvel
Kabir azabını görmezden evvel
Arsai mahşere varmazdan evvel
İkab-ı Hakdan nereye kaçarız o gün
- 2 1 2 -
ibretle bak kabre heber gün gelir
Ne yaşlı ne taze ne civan bilür
Dünyaya gelenler elbette ölür
Huzuru izzete vanrız birgün.
Aşki tedarik kıl o günler Için
Temizle tevhidle zahirin için
Binek kapuda hazır yüklerler göçün
O korkunç saatler gelecek birgün.
HÜ
Ömür bahçesinin gülii solmadan
Uyan hey gözlerim gafletten uyan
Acil bir gün bize devran dönmeden
Uyan hey gözlerim gafletten uyan
Nice gafletine mağrur olursun
Kervan geçer gider yolda kalırsın
Billahi sonra pişman olursun
Uyan hey gözlerim gafletten uyan.
Derviş Yunus söyler sözü tutulmaz
Senin kumaşm bu yerde satılmaz
Böyle yatmak ile Hakka vanlmaz
Uyan hey gözlerim gafletten uyan ...
Aşık Yunus ( Kuddise sırrulıl
Ey mü'minler!. .. Ayaklanrnız yürürken, hak için yürüsün.
Dil1erimiz, hakkı zikreylesin. Ömür bahçesinin gülleri solma·
dan, diJlerimiz susmadan, çenelerimiz kilitlenmeden, gözlerimiz
gaflet uykusundan uyansın. Zira, ömür denilen o.aziz nimet
çok çabuk gelir, geçer .. Cansız binek bir gün olur, kapıya dayanır. Evin, yuvan matemiere boyanır. Son pişmanlık fayda vermez. Kabrinde, karanlıkta ağlamanın sana hiç faydası olmaz.
Geçen örnrün geriye dönmez. Daha dün, çocuktuk. Sonra genç
olduk, delikanlı olduk. Bak, şimdi saçımıza, sakalımıza aklar
düştü. Yakında, amel sandığı olan kabire gireceğiz. Hakka la-
- 213 -
yık ne amel işledik? Sonumuz ne olacak, bir düşündük mü? Bu
fani dünya için, mirasçılarıımza mal ve mülk bırakmak için, haram · helal demeden mal ve para cem'ettik. Ahiretimiz için ise,
hiç bir hazırlığımız yok! ... Ellerimiz boş, yüzlerimiz kara, belki de bir çok suçu ve günahı beraberimizde götüİiiyoruz. ,Gelin;
tö\'be edelim. Hakka rücu edelim. Ömür kuşu uçmadan, fı'rsat
elden kaçmadan, ecel bize gelip çatmadan, hak bizleri rahmet
ve mağfiretine çağırıyor. Derdine deva, marazına şifa bul. Geride bıraktığın zamanlara nazar eyle, neler oldu? İleriye bak, neler olacak? Akıllı isen, ibret al! ...
Kime gidem deva bularn
Gönül eğlenmez, Eğlenmez.
Derdime bir çare soranı
Gönül eğlenmez, Eğlenmez.
Haralı olmuş bütün iller
Sararıp solmuş ol güller
Ötmez olmuş o bülbüller
Gönül eğlenmez, Eğlenmez.
Ne zenginde ne fakirde
Ne altında ne bakırda
.Ne bugünde ne yarmda
Göniil eğlenmez, Eğlenmez.
HÜ
Padişahlar beyler göçmüş
Ecel şarabın içmiş
Bu dünyadan malızun göçınüs
Gönül eğlenmez, Eğlenmez.
Derdim artar günden güne
Ne bayramlar ne düğüne
Gözüm baktıkça yanna
Gönül eğlenmez, Eğlenmez.
Malın varsa ne Faide
Fakir olsan baş kayguda
Sultan olsan bu faoide
Gönül eğlenmez, Eğlenmez.
- 21 4 -
Kopardılar çu gülümü
İncittiler çok gönlümü
Düşündükçe ben halimi
Gönül eğlenmez, Eğlenmez.
Aşkİ, Dostlar göç eyledi
Varlıkları hiç eyledi
Özleri böyle söyledi
Gönül eğlenınez, Eğlenmez.
Aldım var diye söyler tabibler
Lokman hekim gibi bilgin olsa ne fayda?
Tevhid etmez ise, son nefeste bu diller
Bülbül gibi dilin olsa ne fayda?
Malım cahım var diyerek benlik edersin
Ecel şerbetini bir gün sen de içersin
Yalın ayak, başın açık bu dünyadan göçersin
Kanın gibi malın olsa ne fayda?
Ne kadar ilmin olsa kardeşim
Eğer iyınan olmaz ise yoldaşın
Hakka secde etmez ise o başın
Dört kitabı yutmuş ol san ne fayda?
Sur çalınıp gökler dökülünce
Denizler kuruyup sular çekilince
Dağlar kopup, yerler sökülünce
İrem gibi m ülkü n olsa ne fayda?
Zebaniler cehennemi sürüyünce
Tütününden halka korku bürüyünce
Dehşet ile halk üstüne yiirüyünce
Rüstem gibi güciin olsa ne fayda ?
Dünyayı alırsın boynuna
Hiç ölüm korkusu gelmez aynına
Azrail geldiğinde yanına
Hazine dolu paran olsa ne fayda?
Bir gün olur götürürler evinden
Allah'ın ismini bırakma dilinden
Kim kurtuldu Azrail'in elinden
Bin yıl kadar örnrün olsa ne fayda?
- 2 1 5 -
Kabrini etseler zahirinde marnur
Yahut yağsa üstüne kar ile yağmur
İyınan ile göçmedinse ğfun budur
Altın, gümüş ku b ben olsa ne fayda?
Dinleyin alıhaplar bir mami gördüm
Bir yere vardım gömlek biçerler
Bize de var mıdır diyerek sordum
Didiler bir yakasız da sana biçeriz bir gün.
Kabir dünya gibi bol mu sanırsın
Mindersiz yastıksız yere konursun
Eriyip çürüyüp toprak olursun
Karanlık kuyular açarlar birgün.
Kahir diyorlar bu karanlık yere
Girmeden uğrarsm ah ile zare
Şifası bulunmaz bir derin yare
Merhemsiz yareler açarlar birgün.
Ey Aşki söylersin ibret almazsın
Alıvali mevtadan haber sonnazsın
Hakkın rızasına süvar olmazsın
Bu handan elbet göçeriz birgün.
Ey cena �.:eye hazır olan imam ve cemaat efendiler! Cenaze
!lamazını kıldığınızda, bunları düşünmeniz lazımdır. Bunları
düşünmezsek, bizlere ölüm yokmuş gibi hareket edersek, gaflette bulunursak ki bir gün de, bu halin bize gelmesi mukadderdir.
Cenaze namazı kılarken yüz bin türlü dalavere dUşünen kimsede, iman var mıdır? yok mudur, size sorarım? Böyle gafletle namaz kıldıran imam efendinin, yakın bir zamanda başındaki sa·
nk yılan olup boynuna dolanacak. Onu nara iletecektir. Ey
imam efendi! senin azabın hiç bir kimsenin azabına benzemez.
Sen, Nebi (S.A.V.) i temsil cdensin. Yaptığın cürmün azabı çok
büyüktür. İnsafa gel, ölüden ibret al! İnsan olmaya bak. Keçi
can kaygusunda, kasap et kaygusunda kabilinden hareket etme.
O sarık, o cübbe senin gibi çok imamdan kaldı. Daha nicesinden
kalacaktır. Bunu böyle bil de ona göre hareket et. Seni irşad et-
- 21 6 -
tiğim için bana kızma. Aleyhimde bulunma. B unları bana Allah
söyletiyor. Söyleyene bakma söyleteni gör. Sana nimeti verene
bakma, verdirene nazar et. Sana sapayı vuranı nazar-ı itibara
alma, vurduranı anla!
Ey ölümü düşünmeyen, öleceğini hatırına getirmeyen! İyi
bil ki, bu ölüm denen korkunç hal senin ve benim de başımıza
gelecek, sinderimizde umulmaz yaralar açacak. Sevgililerimiz
bizden kaçacak, sevdiğimiz mallarımız sevmediklerimize kalacaktır.
İşte biz de, böyle cenaze namazı kıldığımızda, bu korkulu
anları düşünecek olursak; kötülüklerden uzaklaşıp Allaha yakla'}acağımız muhakkaktır.
Ebfı Derda Hazretleri, o zata: (Oğlum hasta yokladığında,
o hastanın yerine kendini koy. Sıhhat, sağlık, bizim için olduğu
gibi, hastalık da bizim için. Oriu hasta yapan Allah seni de hasta yapabilir. Sıhhatine güvenme. O hasta da bir zamanlar senin
gibi sıhhatli idi. Sıhhatin ne büyük bir nimet olduğunu sıhhatli
iken bilmezsin.) demişti. Onun için Sultan-ı Enbiya Efendimiz:
«Beş şey gelmeden beş niınetin kadrini ganimet biliniz» buyurmuşlardır.
1 - Ölüm gelmeden hayatın kadrini bil!
2 - Hastalık gelmeden sıhhatin karlrini bil!
3 -- Meşguliyet gelmeden boş vaktin kıymetini bil!
4 - İhtiyarlık gelmeden gençliğin karlrini bil!
5 - Fakirlik gelmeden zenginliğin karlrini ganiınet bil!
Bizlere bu nimetierin karlrini bilmeyi, irşad buyurmuşlardır. Gazi Sultan Süleyman da divanında sıhhatin ehemmiyeti
hakkında şu beyti söylemişlerdir:
Halk içinde mfıteher bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi.
Hİ KA YE
Üçüncü Mustafa, bir vellye:
- Dünyanın lezzeti nedir? d iye sordu. O da cevaben:
- Yemek, içmek, os ......... diye cevap verdi .
- 217 -
Padişah verilen bu kaba cevaba kızıp o veliyi huzurundan
kovdu. Veli ona:
- Padişahım ye, iç, dışarıya çıkarma! diye beddua edip
gitti. Dua kabul oldu padişah yedi , içti, fakat dışarıya çıkarama·
dı. Tabii rahatsızlığı günden güne artıyor, bütün doktorlar ihti·
maın gösterdikleri halde, bir türlü dışarıya çıkamıyordu. Nihayet inkisare uğradığını aniayıp Veli'yi huzuruna getirtti, kendisini bu halden halas etmesini rica etti . Veli:
- Padişahlığını bana verirsen seni bir defa yellendiririm,
dedi.
Padişah çaresiz razı oldu, nası l razı olmasın ? Hayatı gidi·
yordu. Veli elini padişahın karnma koydu, bir defa sıvazladı.
Padişah bir kere yellendi. Rahatladı . Oh dedi. Veli ona: (Görü·
yorsun ya padişahım, senin padişahlığını bir yele satın aldım)
dedi. Padişahın yaptırdığı camii kendi ismi ile yad ettirdi. Hala o camie Sultan Mustafa Camii denmeyip mezkur velinin ismi
ile anılıp Laleli camii denir.
Biz, gelelim Hazreti Ebu Derdel (R.A.) nın dersinc. O şöylece nasihatına devam etti: (O hastanın yerine kendini koy. O korkulu anları düşün. Rabbine şükredersin) buyurdular.
Mü'minler, suyu içiyoruz ve çıkarıyoruz. Bu ne büyük bir
nimet! Acaba hiç düşündük mü? Yemekleri yiyor \'C d ı şarı�'a çı··
karıyoruz. Bu ne büyük bir ihsan·ı ilahi, farkında bile değiliz.
içtiğimiz suyu, yediklerimizi dışarıya çıkaramazsak halimiz ne
olur? Bir defa düşünelim. lçtiği suyu dışanya çıkararnıyan
prostat hastasını gözümüzün önüne getirelim. Çektiği ezayı bi r
düşünelim de Rabbimize kulluk edelim. Verdiği bu sıhhat nime
tine şükürler ile O'na arz-ı ubudiyet edelim.
Ebu Derda (R.A.) o zata buyurdu: (Kab irieri ziyarete git t iğinde bastığın toprak hangi mahbubun yanağı, hangi mahbubcnin rludağıdır bir düşün. Hangi emirin, hangi paşanın yüzü,
hangi padişahın göğsüdür. Sağlıklarında onların yanına girmek
şöyle dursun uşaklarının yanına dahi giremezdin. Hepsi sessi:t.
ve nişansız kaJmışlar. Sen de bir gün gelecek onlar gibi olacak·
sın. İşte böyle düşünerek kabirieri ziyaret et! dediler. O zat, bu
tavsiyeleri hakkıyla yerine getirip halini ıslah eyledi. Biz dahi,
- 2 1 8 -
bu tavsiyeleri bu şekilde yerine getirecek olursak bizlerin de ıslahı mümkündür.
Bir gün Resul (A.S.) ashabına nasihat ediyordu. Onun bu
tatlı sözlerini dinleyen ashab efendilerimiz, kimi hak korkusundan, kimi hak sevgisinden ağlıyorlardı. İçlerinden yalnız
Üsame (R.A.) ağlamıyordu. Resulullah (S.A.) e halinden şikayet
etti. Efendimiz onun göğsüne mübarek ellerini koyup (Uhruc
ya iblis) dediler; yani « çık ya şeytan!» demektir. Üsame ağlamaya başladı. Sonra ashabına dönüp şöyle buyurdular: Gözün ağlıyamaması kalb katılığından, kalb katılığı günahın çokluğundan, günahın çokluğu ölümün unutulmasından, ölümün unutulnıası ttilu-u crnelden, tulu-u ernelin sebebi dünya hayatını fazla
sevmekten ileri gelmektedir. Buyurdular. Dünyayı islam dini,
Kur'ani Kerim zemmeyledi. Dünya nedir? Dünya mal, mülk .
masa, kasa, rütbe, kumaş, evlad değildir. Her ne şey seni Rabbinden men' ederse işte dünya odur. Mesela, bütün dünyanın
her nimetine sahip bir kişi Rabbini unutmaz, ona karşı kulluğunu tam yaparsa bu kişi dünyaperest olmayıp, hakkın sevgili kulu, Peygamberimizin ümmetidir. Bir kişi fakir olup dilense o di
.lenciliği yüzünden Rabbine karşı olan kulluğunu yapmasa, bu
kişi dünyapcresttir. Hak katında Resuluilahın indinde makbuliyyeti yoktur. Sözün kısası elin karda, gönlün yarda olacak. Bütün dünya senin olacak, sen Hak'kın olacaksın. Hiç ölmeyecek
gibi dünyaya çalışacaksın, yarın ölecekmiş gibi ahirete hazırlanacaksın. Herkes senden iyilik görecek. Her malıluka merhametli olacaksın. Adil, sadık, dürüst, çalışkan ve doğru olacaksın. Böyle olman lazım. Zira, mü'minler böyle olur. Hem Rabbini, hem peygamberlerini, hem de insanları memnun eder. Mümin demek Allaha inanmış, nebilere, kitaplara, meleklere, kıyaıncte hayrın ve şerrin, kaderin haktan olduğuna, öldükten sonra dirilip dünya hayatından Allaha hesap verrneğe iman eden
kimsedir. Peygamberimiz, Müslüman o kimsedir ki elinden ve
dilinden kimseye zarar vermez, buyurmuşlardır. İyilik edemezsen, hiç olmazsa kimseye zararın dokunmasın. Bu sözleri söyleyip kalbiyle inanan kimse fiili ile isbat ederse işte o, kamil mü'
mindir. Yalnız dili ile söyleyip kalbi ile de inanıp fiili bu inandı-
- 219 -
ğına uyınazsa fasıktı r, günahkardır. Onun affı Allahın rahmetine kalmıştır .
Böyle asi, fasık kulu, Allah dilerse azap eder, dilerse affeder. Diliyle söyleyip, kalbiyle inanan kimse de «ben fakirin zannına göre » fenalık yapamaz. Hakkın emirlerinden dışarı çıkamaz. Lisaniyle söyleyip kalbjyle inanınazsa münafıktır. Münafıklara cehcnncmin en alt kısmında azab olunacağını Allah Celle . Kur'an da haber veriyor.
lnnel-münafikiyne fidderki esfeli m in-en-n�r ve len tecide lehüm nasiyra.
(Nisi!: 1 451
Meali şerifi: Muhakkak ki münafıklar, cehennem in en alt
tabakalarındadırlar ve onlara şefaatçi yoktur.
Bunlardan hiç birine inanmayan, yahut birisini inkar edenler. yahut da bazısına inanıp, bazısını inkar edenler kafirdirler.
lnnel leziyne yekfürüne billahi ve rüsülihi ve yüriydüne en yüferriku beyna ilahi ve rüsül ihi ve yeku lü nı. nü'minü bib3ğdın ve nekfürü bibağdın ve yüriydüne en yettehizü beyne zal ike sebiylil . Olaike hüm-ül-kilfirüne hakkan ve a tedn� lil-kafiriyne aza ben mühiyna.
( Nisll : 1 50 - 1 51)
Manayı münifi: Allahı ve peygamberlerini inkar ederek kafir olan, Allah ile peygamberlerini birbirlerinden ayınnak isteyen yani Allah'a inanıp peygamberlere inanmayan (Onlardan bir
- 220 -
kısmına inanır, bir kısmma inanmayız) diyen yahudiler ki, Hz.
Musa ve Hz. Üzeyir'e inanıp, Hz. İsa ve Hz. Muhammed'e (Aieyhimiisselam) inanmayanlar gibi, yahut dinin bir kısmına inanıp,
bir kısmına inanmayanlar gibi küfr ile iyman arasında bir yol
tutmak, bir din kurmak isteyen kimseler yok mu; işte onlar tastamam kafirlerdir. E:iz de, bu kafidere şiddetli, korkunç ve ha·
karedi bir azab hazıdadık.
Resulullah (S.A.V.) : «Münafıkın alameti üçtür. >> buyurmuşb rdır.
1 - Yalancılar
2 - Ah dinde d Lirmayanlar
3 - Emanete hıyanet edenler. İşte bunların arnelleri münafıkhktır. Bu sıfatlar münafıkhk alametlerindeadir.
Bak kardeşim! Bu sıfatlar sende varsa, tövbe et, bu kötü
huylardan vazgeç. Tövbe kapın kapanmadan önce , Allah her
türlü günahı affeder Ona rücu' et. Sonra pişman olmanın faidesi olmaz. (La ilahe rtlallah Muhammedün Resiılullah) deyip bu
altı şeye iman ettin mi, iman mumunu yaktın demektir. Mum
mücerred, açıkta yanmaz, fenere koymazsan, rüzgardan söndüğü gibi, iman mumunun etrafını islamın beş şartı ki, Birincisi :
«La ilahe illallah, Muhammedün resulullah>> tır. Bu şart yanan
mum gibidir. Diğer dört şart ki: Namaz, Oruç, Zekat, Hac'dır.
Bu yanan mumu, bu dört şart ile muhafaza altına al. Bu da kafi değil. Fenerin carrıı kınlır. Etrafına tel çevir ki fenerin camı
kırılmasın. Tel de güzel ahlaktır. Güzel ahlak sahibi olmazsan
ktldığın namaz, tuttı:ığun oruç, verdiğin zekat, ettiğin haccın faidesi olmaz. Fenerin etrafında tel olmazsa cam kırılır, cam kırılınca mum söner, :?ani iman gider. İmansızların halini Allahü
Tcala yukarda okuduğum ayeti kerimede böyle beyan ediyor: Ne
korkunç akıbet! All<Lha sığınırız.
Kafirler, imansı zlar küfürleri derecesinde bölük bölük cehenneme sevkolunurlar. Cehenneme varınca, cehennemin kapıları açılır. Cehenneme, o korkunç azaba sürüklerler. Onların
feryad-u figan ile in leyerek, birbirlerini levmederek, azab-ı ilahinin dehşet ve şiddetinden Allah diye feryat ettiklerinde zebaniler onlara: (Sizlere kendi cinsinizden, yani beni adernden Alla-
- 22 1 -
hın bu gününü, bu azabını bildiren ayc tlerini, nchileriniz okuınadılar mı? Sizi bu ateşle korku tınadı lar mı ? Size, bu acı günleri, bu acı demleri haber vermediler mi?) dediklerinde ... Kafirler cevaben: (Bize Resuller geldiler, bu azabı bildirdiler, ayetleri tebliğ ettiler. Fakat, biz inanmadık. Bize bu azap hak oldu.
Biz mütekebbir idik, bize hiçbir söz te'sir etmedi.) Öyle ise hay·
di cehenneme giriniz, orada ebedi kalınız. İnkarlarınızın imansızlığınızin cezasını çekiniz. Orası yani cehennem, ne kadar kötüdür, ne çirkin yerdir. Hakkı kabul etmeyen, Rabbine isyan eyleyen , zali nılerin yeridir diyeceklerdir. Cehennem yedi tabakadır. Yani üstüste yedi mekandır. Resuluilah (S.A.) böylece haber vermiştir.
Birinci tabakası «SAİR» dir. Burada mü'minlerden günahkar ola�lar, kul ve hayvan haklarına riayet etmeyen, zina, liva ta
eden, ana ve babaya asi olan, harpte düşman önünden kaçan,
yetiın hakkı yiyen, mahlukata zulüm eden, namaz kılmayan, zekat vermeyen, yalan söyleyenler cezalarını çekecektir. Ve iman·
ları sebebi ile cezaları bitince Resulullah (S.A.V.) in şefaati ile
nardan azad olacaklardır.
İkinci tabaka « LEZZA»dır.
Üçüncü tabaka « SAKAR»dır.
Dördüncü tabaka « CAHİM»dir.
Beşinci tabaka « CEHENNEM »dir.
Altıncı tabaka « HAVİYE »dir.
Yedinci tabaka «HUTAME »dir ki, burası çok korkunç ve
çirkin bir yerdir.
Burada münafıklar ebediyyen kalacaklar ve azapları eksil ·
meyip bilakis artarak yanacaklardır. Narın şiddetine dayanamayacaklardır.
Fe ma asberehüm alennar
( Bakara • 1 751
Onlar, ateşin şiddetine dayanamayacaklardır.
Muaz bin Cebel (R.A.) Resuluilah (S.A.V.) e hitaben : « Ya
Resulallah
Yevme yünfehu fissüri Fete'tOne efvacen
Ayetinin manası nedir» diye sordu. Manayı şcrifi : ccO gün
sfır üflendi mi bölük höJiik geJirSİDİZ.>> demektir.
Muaz bin Cebel hazretleri i1ave ediyorlar:
<�Resulüllah (S.A.V.) o kadar ağladı ki, bu ayetin ınanasıııı
tefsir ederken gözlerinden akan yaşlarla elbisesi ıslandı. Ve şö�·
lece tefsir buyurdular.» diyorlar. « Ya Muaz! bana bir emr-i
azimden_ sual ettin dediler. » Ve devam buyurdular. « Benim ümmetim onbir bölük üzere haşrolunurlar. Birinci bölük kabirierinden elsiz ve ayaksı•: olarak haşrolur ve huzur-u izzete öylece
gelir. Bir münadi Allahın vaidini ehl-i mahşere ilan eder. (Bu clsiz, ayaksız başrolanlar ahlaksız günahkar kişilerdir. Bunların
uğradığı bu azabın sebebi, bu hainler, Hazreti Muhammed gibi
bir nebiyye ümmet olup o mübarek nebi'nin nasihatlarına, okuduğu ayetlere, buyurd uğu hadisiere ehemmiyet vermeyip, komşularına eza ve cefa eden denilerdir. Bunların cezaları nar, girccekleri yer, cehennerr..dir) diyip nar'a sevkedileceklerdir» buyurdu . Komşu hakkın ın ne olduğu , ne gibi bir vebale sebep olacağını bu hadis-i şerif ln mealinden de anlayabilirsiniz. Resuluilah (S.A.V.) buyurdu: •<Cebrail (A.S.) bana komşu hakkında malfımat verdiği zaman, komşu komşunun malına ortak ve varis
olacak zannettim.» buyurdular. Hazreti Peygamberin yolunda
olan bir kimse komşusuna eza ve cefa etmez. Yine Resuluilah
(S.A.V.) «Komşusu aç iken, karnını doyuran, mü'min değildir))
buyurmuşlardır.
Size islam büyüklerinin Kur'andan ve hadisten nfırlan ıp
bizlere öğrettikleri, «komşu hakkına nasıl riayet edileceğini»
bildiren bir kıssayı nakledelim.
H i KAYE
Hasan-ı Basri (Rahimehullahü) Allah sırrını takdis buyursun. Hasta oldu. Komşusu bulunan bir yahudi kendisini ziyan�
te geldi. Ziyaret esnasında imarnın yattığı odadan fena bir koku
- 223 -
geldiğini hissedip: (Ya imam bu evde fena bir koku var) dedi.
İmam da cevaben (Benim hastalığımdandır.) buyurdular. (Bu
hastalık kokusu değil, kenef kokusu, Allah aşkına söyle. Nedir
bu?) diye ısrar etti. Zira kendi hanesinden imarnın hanesine hiğımın sularının sızdığının farkına varmıştı . And vererek ısrar
edince imam. (Birkaç aydır sizin lağım bizim haneye sızıyor.
Yaptırdımsa da sızıntı kesilmedi) deyince yahudi (Niçin bize haber vermediniz?) dedi. Hazreti imam, (belki sizi inciti rim) diye
cevap verdi. Yahudi, bu ahlak-ı haseneye aşık olup iman ile milşerref olarak, imarnın ahlakının müslümanlıktan bir nur olduğunu aniayıp canını nar'dan azad eyledi .
Ey müslümamın diyen, komşusuna kötülük eden. onu ezalandıran, onu karakollarda, mahkemelerde bir hiç yüzlinden
süründüren, başına gelecek azabı düşünerek, bu çirkin huyundan vazgeçmeyecek misin? Koroşuna eza ve cefa ettinse tövbe
et, rızasını alınağa çalış. Yoksa akıbetin kötüdür. Haberi, Resulullah (S.A.V.) veriyor. İşte komşusuna eza edenlerin elsiz ve
ayaksız olarak haşredilip nar'a atılacağını yukanda Resulümüz
haber verdi.
Yine Efendimiz buyurdular ki: İkinci bölük domuz suretinde haşrolup o şekilde mahşere geleceklerdir. Münadiler;
(Bunlar o zalimlerdir ki, namazı umursamazlar, ehemmiyet vermezler, kılsalar da, sehv ile kılarlar, secdegahlarını bilmezlerdi.
Bunların da gidecekleri yer cehennemdir) diye nida edip, o kimseler nar'a sevkolunacaklardır.
Üçüncü bölük, boyunlarına «Akra>> isimli yılanlar sarılmış,
kendilerini bu canavarlardan kurtarınağa çalışır bir halde haşrolunup mahşere bu şekilde gelecekler. Allah tarafından bir
münadi: (İşte bunlar o kimselerdir ki, onlara emaneten verilen
malı kendilerinin addederek fukarayı mahrum eden, zekatını
vermeyen zenginlerdir. Cezaları nar, yerleri cehennemdir,) diyerek onları nar'a atacaklardır.
' o , / .-:..,.
/ ' ., ' ..... / ' 'J. "�. \ \ 0 -� �:�., }�; / ':1\" �;� \�>ı� �
Elleziyne lA yü'tOnezzekAte ve hüm bii 'Ahiretihüm kafi rün.
1 SOre-l Fussi let: 7)
- 224 -
.1\Ianayı münifi : Zekat vermeyen kimseler, ahirete inanmayanlardır.
/ -"�---��"o) \:-" .•_ -�. /
• • • .. .. • \ cı. • 0 )_,
.) \_..,IV__)�
Vel leziyne yeknizün-ez-zı•hebe vcl-fıddata ve lA yünfikuneha fi sebiyl'l lahi febeşşirhüm
bi-azabın eliym. ( Süre-i, Tövbe: 34, 35)
Manayı münifi : Şu kimseler ki, altın ve gümüş biriktirip
AIJah yolunda sarfet meyenleri azab-ı-elim ile müjdele. Kıyamet
gününde, biri k tirdikleri o altınlar ve gümüşler, cehennem ateşinde kızdırılıp alınları, yanları ve sırtları, yani dimağın, kalbin
ve ciğerlerin bulunduğu eşref azalara yapıştınlacak ve o biriktirelikleri paralada dağianacaklar ve:
- Bunlar, kendiniz için biriktirdiğiniz paralardır. Haydi,
biriktirdiklerinizi taclın, vebalini çekin, denilecektir.
j, / o 1 / .J' � ,. � ) / o ... )
::J,ı
' ' -/ , ... .r • �
,o� .,- ��· � \ ) .. \ � • '\• .... -:' � \ � .JO ..., ...-�,_
\ �� ' � � � . u�'-" � _,
� .. ,
! ,., lo o ' ., .... ,)- _, j, -' ...,} .; •
�.J �� ; � \"\ \; . .. · l:! -::0'' .- :. -'J \�
... , , ... � - ... , .� uJ',.,._ �Y'tr.
t.
"" C'\ � _,_.. / )-, / o / ./ J- ' / .ı,o /O /.; ,)- /
� �j_;L, ��-��fJ':J�ü�G�
\ , .., """""'
Ve lA yahsebennell eziyne yebha lüne birnil a 'tAhümüiUihü min fadlihi hüvıı hayren le·
tıüm bel hüve şerdin l ehüm sı·yutavvakune ma bahiiCı bihi yevm-el-kıyameti ve Iiliahi m iyras-•Js-semavati vel 'a rdi. Va l lahu b ima ta 'melüne habiyr. ( AI-i-lmran: 1 80)
- 225 -
Manayı mi.inifi : Allah'ın onlara kendi inayetlnden ıhsan et·
tiği şeylerde, malda veya ilimde cimrillk gösterenler, zekatlarını vermeyenler veya evsafı peygamberiyi gizlemek suretile buhJedenler; sakın bu halin kendileri için hayır oldu�nu sanınasınlar. Bil'akis, bu onlar için şerdir. Cimrilik edip, fokaraya veremedikleri paraları, boyunlarına geçirilecektir. Gökler ve yerler
ve arasındaki her şey Allahındır. Bu alem mahvolur, Allah'tan
başka bir malik kalmaz. Allah, işlediklerinizden haberdardır.
Menavi adlı Hadis kitabında, Resfıl-üs-sakaleyn efendimizden, Ebfı Hureyre (R.A.) şu hadisi şerifi nakletmektedir:
Diğer bir hadisi şerifte de şöyle buyurulmuştur:
( M4ni "üz-zekAtı yutavvaku bi-şücAin esvede)
Manası: Zekat vermeyenierin boyunlanna, kıyamet gününde, halka gibi bir siyah yılan geçirilir.
Onların boyunlarındaki yılanlar dile gelecek ve:
- Bizden niçin kurtulmak istiyorsunuz? Dünyada, bizi
lrııA�. Cilt 1 - F: 15
- 226 -
kimselere vermek istemezdiniz. Biz si zin sevdiğiniz mallarınız,
diyeceklerdir.
Biriktirip, biriktirip zekatını vermedikleri altın ve gümüşler, ateşte kızdırılacak ve onların alınlarına, yanlarına ve sırtıarına yapıştınlarak:
- İşte, birikti rdiğiniz malların vebalini , azabmı tadın, denilecektir.
Ey, malı olduğ.ı halde zekatını vermeyen gafiJ !. . .
Eğer, namaz k ılıyorsan; zekat vermediğİn için namazın da
şayanı kabul değildir. Yukarıda sözünü ettiğimiz Hadis kitabı
Menavi'de, Fahri küinat efendimizin şu mübarek hadisleri naklolunmaktadır:
( Men sall3 sa13ten ve lam yüeddizzek.ate fel3 sa13te lehO)
Huyurulmaktadır l:i, bundan da zekat vermeyenierin kıldıkları
namazın kabul olu nınayacağı açıkça anlaşılmaktadır.
Mal, senin değil Allah'ındır. Muvakkaten sana emanet edil·
miş nlan bu malın, kırkta birini, böyle bir emanete nail olmamış
kullarıma ver buyuruyor. Niçin vermiyorsun? Sen kim oluyorsun da, Allah'ın emrini dinlemiyorsun? Biriktiriyorsun, yemiyorsun, yedirmiyorsun. Bir gün öleceksin. O mal, ortada kalacak. Kadınma bırakırsan başka bir erkekle, erkeğe bırakırsan
başka bir kadınla )'iyecek. Kızına kalırsa kocası ile; oğluna kalırsa karısı veya bc.şka kadınlarla yiyecekler. Bu sözlerimin doğru olmadığını iddia edebilir misin? Sana, hepsini ver denmiyor.
Ancak, kırkta birini muhtaçlara dağıt deniyor. Neden kıskanı·
yorsun? Bahusus, bu ilahi emri yerine getirmekle . malın artacak, vücudun sıhhat bulacak, fukara senden hoşnut ve razı olacak, Allah ve Resfılü zişAn senden razı olacak, daha ne istersin?
Zekatını, hakkıyla ver de Ahirette canını nardan azad et . . . Dünyada, kendini zalimlerden koru . .. Hakkın yolunda senden yar·
dım isteyen fakiri, kapından boş çevirirsen, bir zalim gelir senden o malı zorla alır. Bunu da böyle bilesin ...
Dersimize devam edelim. Resfı.lüllah şöyle buyuruyorlar:
Ümmetimden dördüncü taife de, ağızlarından kanlar aka·
rak kabirierinden haşredilip mahşere sürülürler .. Münadiler:
- 227 -
- İşte, bunlar alış-verişlerinde yalan söyleyen, insanları
kandıran aldatan sahtekarlardır. Cezaları nar, yerleri cehenneındir, diyerek ateşe sevkolunacaklardır.
Aldatanlar, bizden değildir.
Beşinci taife ise, pis bir koku içinde ve çok çirkin, kerih
bir vaziyette başrolunacak ve münadiler:
- Bunlar da riyakar insanlardır. Günah işlerlerken, insanlardan korkarak suçlarını gizlerlerdi. Fakat, o suçu işlerken, Allah'tan korkmazlardı. İşte, bunların da ceza1an afeş ve yerleri
cehennemdir, diye ilan ederek nara sevkedeceklerdir. Her zaman, her yerde Allah'tan kork! Çünkü:
( Re's-ül-hi kmeti mehafetullah) .
Dikmetin başı Allah korkusudur.
Buna mukabil, bazı kimseler de günahı aşikar olarak yaparlar. Neden böyle yaptıklan sorulunca da:
- Allah'ın bildiğini, kuldan neden saklayım? cevabını \'e·
rirler.
Biz de bu gibi kimselere deriz ki:
- Allah'ın senin hakkında her bildiğini kullardan saklamasaydın ne sen, ne de ben cemiyet içinde bu kadar rahatlıkla gezip, dolaşabilirdik. Bereket versin, Allah-ü-zülcelal hakkımızda bildiklerini diğer kullarından gizliyar da, cemiyet içinde
vakar içinde yaşayabiliyoruz.
Evet; cehenneme girecek altıncı bölük de, kabirierinden
dilleri tutulmuş ve dışanya sarkmış, ağızlarından kan ve irin
akarak, boyunları kesilmiş halde haşrolunurlar. Münadiler:
- 228 -
- Bu güruh da, yalan yere şahadet edenler, şehadeti gizlcyenler, herhangi bir vak'ayı gördüğü ve bildiği halde saklayanlardır. Bunların da cezaları nar ve yerleri cehennemdir, diyerek nara sevkedeceklerdir.
Yanlış ve hatalı bir telkin neticesi olarak, halk diline yerleşmiş bir söz vardır:
- İşin yoksa şahit ol, paran çoksa kefil ol . derler.
Bu telakkiyi terketmek lazımdır. Yalancı şahit olma; paran varsa iyilikten de geri kalma! ...
Yedinci bölük ise, kabirierinden mahçup bir vaziyette kalkıp, yüzlerini yerlere sürterek her yanları çıplak olduğu halde
haşrolacaklardır. Münad.iler:
- Ey malışer ehli! ... Bunlar, namus düşmanı zanilerdir.
Tövbesiz olarak ölüm tadmışlardır. Bunların da cezaları nar ve
mekanları cehennemdir, diyecekler ve Allah hapishanesi olan
na ra sevkedeceklerdir.
Sekizinci bölük, kabirierinden karınları ateşle dolu, yüzleri siyah, gözleri gök olarak haşrolunacaklar ve münadiler:
- Bunlar haram yiyicilerdir. Zulümle yetim hakkı yiyenlerdir. Kul hakkına ehemmiyet verınİyen ve riayet etmeyenlerdir. Bunlar, haramzadeler ve haramilerdir. Bu güruhun da, cezaları nar, makamları cehennemdir, diyecekler ve onları nara
sev k edeceklerdir.
( lsra: 34)
Manayı münifi: Yetimin malına yaklaşma! O mala, ancak
muhafaza etmek için yaklaş! ...
- 229 -
Jnnelleziyne ye'küiOne eınva!-ııl--� etam!l zulmen i nnema ye'külüne fiy butunihim n3ren
ve se yaslevne sa iyr�.
( Nis3: 101
Meali şerifi: Yetimlerin mallarını haksız yere yiyenlerin,
yedikleri ancak cehennem ateşidir. Onlar, kannlannı cehennem
ateşi ile doldururlar. Yakın bir zamanda, alevii ateşe atılacak·
!ardır.
Dokuzuncu güruh, kabirierinden baraslı ve cüz'amlı olarak
başredilecek ve münadiler bunları da:
- Bu nankörler, ana - baba hakkına riayet etmeyen alçakJardır. Bunların da cezalan ateş ve yerleri cehennemdir. diye
tanıtaeaklar ve nara atacaklardır.
Onuncu güruh ise, kabirierinden gözleri kör, kalpleri ama
olarak (Duygusuz) haşrolunacaklar ve münadiler:
- Bunlar da, Kur'anı arkalarma atan ve zikr-i-ilahiye yüz
çeviren veya hafız olduktan ve Kur'anı okuduktan sonra unutan, içki ve kumar gibi Allah'ın menettiği her türlü menhiyatı
irtikabeden, bugünlerini düşünemeyen asilerdir ki, cezaları
ateş ve yerleri cehennemdir, diyerek nara sevkedeceklerdir.
Nihayet, sıra on birinci zümreye gelecektir. Bu, öyle mübarek bir zümredir ki, yüzleri leyle-i-bedr, yani ayın onbeşinci gecesi gibi nfırlu, sırtlarında cennet elbiseleri, altlarında cennet
binekleri olduğu halde haşrolunacaklar, Sırat köprüsünü yıldırım hızı ile geçip bizzat Resfılü Ekrem sallallahu aleyhi ve selJem efendimizin mübarek ellerinden ab-ı Kevser-i içerek cennete ve cemal-i-ilahiye nail ve nza-i-Rahman'a vasıl olacaklardır.
Münadiler:
- İşte, bunlar Allah'ın has kullarıdır. Bunlar, Allah'ın her
emrine itaat etmiş, hayır ve hasenatı Allah için yapmış, isyandan ve bütün kötülüklerden kaçınmış takva ehli, mağfiret ehli ,
aşk ehli, zikir ehlidirler. Beş vakit namazlarını, tadil-i-erkan üz·
- 230 -
re kılınışlar, tövbe ve tevhid ile ölmüşlerdir. Bu ehli-imanın
mükafatı cennet, mağfiret, rahmet ve rıdvandır, maksad-ı-ali
olan Cemal-i-Ralıman'dır diyecekler ve bu zümre-i-naciyeyi cennete izam edeceklerdir. Esasen, bu zümreye dahil zevatta, dünya ve ahirette korku ve malızun olmak da yoktur.
EIA inne evl iyasilah lA havfün alayhim ve lll hüm yahzenOn.
( Yunus: 62)
Manayı münifi: İyi bilin ki, Allahu tealanın velileri, yani
dostları ve yakınları için hiçbir korku yoktur. Onlar, malızun
da olacak değillerdir.
Bu zümre, dünya hayatında Haktan başkasından korkmazlar. Böyle olduğu için de bütün insanlar, bunlardan korkarlar.
Bunlar: (Ya Rabbi! Bizleri salihler zümresine ilhak et, mü'min
olarak öldür) diye dua ederler.
Biz sözümüze gelelim. Kafir taifesinin her biri de dereke-i
cehennemde azap görürler. Onlar ebediyyen orada kalacaklardır. Azapları eksilmeyecek, artacaktır. Ü mmet-i Muhammed'in
asileri; günahları miktarı adalet-i ilahi ile yanarlar. Eğer, şefaata nail olamaz ise cezalarını böylece çekerler. Fakat, Resfılullaha (S.A.V.) bunların yandığı, narda olduğu bildirilmez. Zira.
bilecek olursa muhakkak onları da kurtaracaktır. Fakat bunlar
çok asi günahkarlardır. Bunlar zulm ehli olan ümmet-i Muhammed'dir ki, yetim hakkı yiyen, zina eden, namaz kılınayı benimsemeyen, zekatını vermeyen, alış-verişinde yalan söyleyen, kilo
ve ölçeğinde eksik tartan, yalan yere şehadet eden, gördüğü vak'
ayı görmedim diye inkar ederek hak sahibinin hakkının zayi olmasına sebep olan, ana, babaya itaat ve güzel muamele etmeyen
asi1erdir. Ailelerinin haklarını korumayan, komşularına eziyet
eden, hayvan haklarına riayet etmeyen, ilmi ile amil olmayanlardır. Halka zulm eden emirler, ihtikar yapan tüccarlardır. Bu
ve buna benzer Allahın emirlerine itaat etmeyen, Rablarına isyan eden günahkar ümmeti Muhammeddir ki, günahları miktarı narda yanıp cehennemde kalacaklardır. Bunlar cehenneme gi-
- 23 1 -
rerken, Falır-i Alemin haberi olmadan nara sevkedilip, adalet
yerini bulacaktır.
Semalar yarılıp açılıverir,
Gök kubbe bir anda düşer derine,
Yıldızlar savrulup saçılıverir,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
KÜ!
Denizler kaynayıp karışır birden,
Kabirler d eş ilir, sıynlır perden
Malıcup ve perişan kalktığı yerden,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Her nefis öğrenir a'mali nedir?
Ta'ati nelerdir, ihmali nedir?
İyilik, kötülük, vebali nedir?
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Ey insan! Ne diye gururlanırsın?
Bu gençlik, güzellik baki sanırsın,
Nefsine uyına ki, çok aldanırsın,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Sen hesap gününü etme ki inkar,
Mağfiret eylesün ol yüce H ün kar,
İ syanın zarardır, iyman ise kar,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Kiramen-katibiyn korurlar seni,
Ne yana dönersen görürler seni,
Sen seni bilmezsin, bilirler seni,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Mü'mine va'doldu cennat-iin-naim,
Kafirin makann cahimdlr, cahirn;
Asiye merhamet eyler mi rahim,
Sürerler beşeri mahşer yerine ...
- 232 -
Bir hesap günü var bildin mi gafil,
Surunu üfürür o gün İsrafil,
Ta'atbı olacak azaba kafil.
Sürerler beşeri mahşer yerine ...
Milyonun olsa da eylemez fayda,
İ s tersen ömrünü geçir sarayda
Zahirin, batının olur hüveyda,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Kurulur o dernde mizaıt muhakkak,
Hak kaza olunur, ka di olur Hak,
Seyyiat, hasenat hep tartılacak,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Kaybolmaz zerrece ne hayır, ne şer�
Hepsini önünde bulacak beşer,
Adalet günüdür, bilmiş ol malışer,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Yanına kar kalmaz ettiğin zulüm,
Zalhnden hakkını alacak mazlum,
K.afirler edemez. Hakka tazallüm,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Cehennem şiddetli alevler saçar,
Analar, babalar evlattan kaçar,
Sararır gül yüzler, benizler uçar,
Sürerler beşeri mahşer yerine ...
Kimisi
Klıninin
Sıratı sür'atle geçer,
ayağı takılır, sürçer,
Kimisi Kevser-i-Reswden içer,
Sürerler beşeri nı.ahşer yerine ...
Enbiya, evllya diz üstü düşer,
Titreşir korkudan, dmiaklar şişer,
Kafalar içinde beyinler pişer,
Sürerler beşeri mahşer yerine ...
-233 -
Adem'den, İdris'ten imdat uınulmaz,
Musa'dan, İsa'dan çare sorulınaz,
Kimseden kimseye şefaat olmaz,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Münadi seslenir: Aluned'e varm! . . .
Şefi'i odur hep günahkarlarm,
Onsuz pek haraptır hali kulların! ...
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Koşarlar nebiyyi zişana heman,
Feryad-u-figanla derler: «El' aman! ... ''
Ümmetin perişan gördüğü zaman,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Resfıl-ü mücteba ağlar bu hale,
Melekler düşerler hüm-ü-melale,
Tevecciih eylerken ol zülcelale,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Secdeye kapanır Arş-ı-a'laya,
Niyazda bulunur kadir Mevlaya,
Yürekler dayanmaz bu vaveylaya,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
Resul-üs-sakaleyn eyleyüp nida;
« İlahi! Fatımam yoluna feda,
Layık mı boş dönsün kapından geda . . . •
Sürerler beşeri malışer yerine ...
«Hasanım, Hüseynim nezridem sana,
Zeynebim, Rukiyem bezlidem sana,
İlahi! Ümmetlm ba�la bana ... ,.
Sürerler beşeri mahşer yerine .. .
Hak celle ve ala buyurur şöyle:
« Habibim! Gam yeme, üzülme böyle,
Ümmetin affettim, ağlama öyle ... ))
Sürerler beşeri mahşer yerine .. .
- 234 -
Ey Aşki! Ne mutlu ümmeti oldun,
Muhammed aşkiyle birnıneti buldun,
Ni'meti, izzeti, cenneti buldun,
Sürerler beşeri malışer yerine ...
El-Hac
MUZAFFER OZAK
Kardeşlerim! bu gibi huylarınız varsa hemen tevbe ediniz,
bir daha yapmayınız. Kime vurdunsa git o zatı bul, hakkını helal ettir. Rizasım al. Kimin malını aldın ise, sahibine iade et.
Onun hakkını helal etmesini te'min et Zira Resfılullah
(S.A.V.) şöyle buyurdu: «Nara tahammül edeceğin kadar suç
-işle ... n Bizim dünya ateşinin bir kıvılcımına tahammülümüz \Ok. Nerde kaldı ki, ahiret ateşine tahammül edelim.
İnsan hamamın sıcağına, yazın güneşine tahammül edemiyor.
Cehennemde yanan bu ümmetin cezaları tamam olunca; Cenab-ı Hak Cebrail'e azameti kibriyası ile şöyle buyurur: « Ya
Cebrail ümmeti Muhammed'in asileri Cehennemde ne yapıyor? >ı
Cebrail cevaben: « Ya Rabbi Zatın alimdir. Bendan daha iyi on·
ların halini sen biliyorsun.» diyerek cevap verir. Cenab-ı Hak
·Ce lle Celalühü Hazretleri: « Ya Cebrail! Git onların hallerine
bak,» der. Hazreti Cebrail gidip cehennemin ortasında ateşten
bir minder üzerinde oturan, cehennemin memuru olan Malik'e
varır. Malik Cebrail'e hürmetten, ta'zimen ayağa kalkar. Ve Cebrail (A.S.) a: « Ya Cebrail! Buraya ne için geldin, ı) der. CebraiJ ; «Ya Malik, asi ümmet-i Muhammed'e ne muamele yaptığını
görmek için buraya gönderildim,ı> der. Malik: « Bunların halini
hiç sorma. Halleri çok fena, mekanları gayet dardır. Ateş cesetlerini yakıp mahvetti. Yalnız, yüzleri ve kalbieri İyınanları sayesinde kurtulup, halas olabilmiştir» diyerek. cevap verir. Cebrail: « Ya Malik! Bunların üzerinden perdeyi kaldır da hallerine
nazar edeyim. Böylece emir aldım. ı> der. Malik (A.S.) cehennemin gardiyanları olan zebanilere emreder. Perde açılır. Ehl-i
nar, Cebraili (A.S.) görünce hüsn-ü cemalinden, yani güzelliğin
·den onun azab melaikesi olmadığını anlayıp, Malik'e hitaben:
- 235 -
« Ya Malik, bu zat kimdir? Biz bu nara gireli bundan güzel kimsc bize gelmedi. Böyle bir meleğe tesadüf etmedik.» diye Malik' e
sorarlar. Kimliğini söylemesini rica ve niyaz ederler. Emr-i ilahi
ile Malik şöyle cevap verir: «Bu gördüğünüz güzel ındck, Ne biler Serveri, Serdar-ı Enbiya olan Hazreti Muhammed (S.A.V.) c
vahiy getiren Cebrail 'dir. » diye cevap verir. Onlar Nchilerinin
ismini işitince cehennemde bir gulgule ve feryat yükseltip ağlayarak: « Aman el' aman Ya Cebrail! Resulullah'a (S.A.V.) git ,
bizden selam et. Halimizi gördün, var O rahim olan Nebinıizc
anlat. Encamımızı haber ver. Uzun zamandır burada yanmak ta ,
azap çekmekteyiz. Kendisinden başka bizi azad edecek ve elimizden tutacak ve bizlere şefaat edecek yoktur.» diyerek ah-i.i
enin ederler. Dünyada yaptıklarını hatırlayıp, bin pişman olurlar. Cebrail, onları o halde bırakıp izn-i hak ile huzur-u izzetc
dahil olur. Cenab-ı erhamerrahimin «Ümmet-i Muhammed'i n<lrımda nasıl buldun? Hallerini nasıl gördün?» diye Cebraile sual eder. Cebrail haşyet ve korku ile: Ya Rabbi! Hallerini vasf etmekten acizim. Mümkün olamayacak derecede fena ve elimdir,
diyerek cevap verir. Cenab-ı Hak «Benden birşey talep ettiler
mi?)) buyurur. «Ya Rabbi, Ecell-i Alan benden daha iyi bilir.
Benden Nebilerine selamlarını bildirip hallerini haber verınemi
rica ve niyaz ettiler. )) Cenab-ı Erhamerrahimin: « Çabuk git errıaneti mahalline tevdi'et. Resulümü hallerinden haberdar et.» Buyurur. Cebrail ağlayarak cennette Tuba altında türlü mücevhcrat ile tezyin edilmiş bir çadırda Resulüllah (S.A.V.) a vasıl olur.
Resftlii Ekrem: «Ya Cebrail; burası sürur yeri dir, niçin ağlıyor-·
sun?» diye kendine sorar: Cebrail cevaben:
« Ya Resulallah (S.A.V.) nar-ı cahimde azab olunan asi üınmetini görseydin. Hallerini benim gibi bilseydin, benden ziyade
- zat-ı Risalet penahiniz ağlardınız ... )) der. Bunun üzerine Rcsül-ü Ekrem: «Ya Cebrail Cehennemde benim ümmetimden
kimse var mı? Benim ümmetimden bir fert nara girdi mi ?n diyerek sayha ile ağlamağa başlar. Ve hemen arş-ı alaya gelip başını secdeye koyup hiç bir nebinin, hiç bir velinin yapamayacağı bir lisan ile Cenab-ı Hakka sena eder. O esnada Allah tarafından : « Ya Resulüm! Ey Mahbubum, başını secdeden kaldır. Ne
- 236 -
istersen verilir. Şefaat dileğin kabul edilir. » Diye hitab-ı izzet
vaki olur. Resfılü Ekrem: «Ya Rabbi! Ümmetimin asileri hakkında hükmün icra olundu, onlardan mazlumların intikamını
aldın. Yeter onlara artık azab etme.>> diyerek niyaz eyler. Cenab-ı Hak «Resulüm kelime-i tevhidi getirip hüsn-ü hatime, yani iyman ile ölenleri ateş-i slızanımdan selamete çıkarmak üzere seni şefaata müsaadeli kıldım. Ve onları, sen Habibime hibe
ettim, bağışladım,» diyerek iltifatı ilahiyyesini habibine bildirir. Ve onu teselli eder.
Resul-ü Ekrem, süratle cehennemin en yüksek memuru bulunan Malik'e gidip ümmetinden sual eder. Malik de ümmetinin asilerinin azabını O'na tafsilatı ile haber verir. Resul-ü Ekrem: «Ya Malik! Perdeyi aç, ümmetimin hallerine nazar edeyim.» Buyurur. Malik keşf-i hicap için zebanilere emredip, perde açıldığında; nar'da bulunan asi ümmet, Resulullah'ı görüp
hemen feryadü figan ederek: « Ya Resulallah! imdat, şefaat Ya
Nebiyallah! » diyerek hep bir ağızdan bağrışmaya başlarlar. «Ya
Resulallah! Ateş bedenlerimizi yakıp kömür etti. Azaba tabammülümüz kalmadı. Bizi buradan halas et ... » diye sayha ederler.
Hz. Muhammed (S.A.V.) izn-i ilahi ile hepsini nardan çıkarıp azad
eyler. Bab-ı c�nnette, ab-ı hayat ile yıkanıp ve o su vasıtasıyla
tertemiz olunca, genç delikanlılar olurlar. Yüzleri ayın ondördü
gibi olur. Yalnız alınlarında şu yazı okunur: (Bunlar ehl-i nar
idiler. Rabınan olan Allah bunları nardan azad eyledi.) Bu yazı
alınlarında yazılı olduğu halde, cennete dahil olurlar. Bir müddet sonra bu ibareden yani, alınlarındaki yazıdan dolayı mahçup kalmak, hüzün ve esefe düştüklerini beyan ederek alınlarından o yazının kaldırılmasını Cenab-ı Haktan dua ve niyaz ederler. Allah Celle Hazretleri, dualarını kabul huyurup o yazıyı
alınlarından siler. Asi ümmet-i Muhammed'in bu iltifatı ilahiyyeye nail olduklannı gören kafirler: (Keşke biz de dünyada iken
müslüman olsaydık. Bizim de bir şefiimiz bulunsa idi. Onlar gibi biz de nar'dan kurtulsaydık) diyerek nedamet edecekler, ama
ne faide. Zira, onlar orada müebbet, temelli kalacaklardır. Azabları eksilmeyecek, artacaktır. Zira, onlar Allaha, Peygamberine
iyman etmemişler, namaz kılmamış1ar, kimseye iyilik etmemiş-
- 237 -
ler. Ölüm onları bu vaziyette bulmuştur. Onlar Halikiarına şirk
koşmuşlar, başıboş yaratıiclıkları her yaptıklannın yanlarına
kar kalacağını zannetmişler. Neticede bu korkunç azaba düçar
olmuşlardır.
Ya Rab Rabib-i Haşimin hürmetine, bizi narından koru!
Ümmet-i Muhammed'in asileri, imanlarından ötürü şefaatı Muhammediye ile azaptan kurtulduktan sonra, lutf-u ilahi ile şadüman olurlar. Ebedi nar' da kalan kafirlerin nedametini Allah
Ce1le Hazretleri sure-i Hicr ayet 2'de haber vermektedir.
Ru bemA yeve 'ddül leziyne keferu levkl!nu müslimiyn.
(SQre-i Hicr: 21
«Kafirler kıyamet gününde keşke biz de müslüman olsa.ydık. mü'minlerin nail oldukları lutf-u ihsandan biz de mahrum
olmasaydık» diye temenni ve tahassür ederler. Buyuruyor. Ne
mutlu bizlere ki, o Nebiyyi Zişan'a ümmet olduk. Allah'a yüzbinlerce şükürler olsun ki bizleri ümmet-i Muhammed'den eyledi Bu nimeti takdir eyleyen. Allah'ın emirlerini tutar, dini vazifelerini yerine getirir ve şefaat-ı Nebiyye nail olur Ya Rabbi �
Bizi affeyle! Narına koyma. Bize lutfeyle, bizi mü'min olarak öldür. Salihler arasına ilhak eyle Ya Rabbi! Bihürmet-i seyyidil
mürselin. Velhamdü Iiliahi rabbil Alemin. Sübhane rabbike rabbil izzeti amma yasiflın. Ve selamün alel mürselin. Velhamdü IilIahi rabhil-alemin. EL-FATİHA.
Allahümme ecirna minennar ve adhılnel cennete maal - ebrar. Allahümme ecirna ve ecir mevtana ya mucir. Biafvike ya
Rahman.
Açıldı bu gece rahmet kapısı
Bu bezme Mevla'dan ikramlar geldi.
Zikredip, dillıniz an dık Mevlayı
Hem Resöl-ü Kibriya'dan selamlar geldi.
- 238 -
Aşk od'u düşerek kalhimize
Tesbihini aldık çün dilimize
Gayret kenıerin sardık hem belimize
Dostumuz Mevla'dan ihsanlar geldi.
Aşka gelip Hak dedi dağ ile taşlar
Dost aşkı ile döküldü kan ile yaşlar
Kıyam'da, rüku'da, secde'de başlar
Affına, lütfuna sruller geldi.
Kulunuz biz senin ey Kerim Allah
Rahmeyle bizlere ey Rahim Allah
Kerem kıl bizlere ey Gani Allah
Bu asi kullann lütfuna geldi.
Kovarsan kapından kime gideriz
Yakarsan narında biz ne ederiz
Senden gayri ilah yok kande gideriz
Dergahına kulların tevbeye geldi.
Muhammed aşkına affet bizleri
Karatma mahşerde bu ak yüzleri
Mahzun etme Ya Rab, şad et bizleri
Kullann mahzfınen kapına geldi.
Aşki'nin günahı dağlardan yüce
İsyan lle meşguldür gündüz ve gece
Habibin elinden Kevserden içe
Huzftruna aşk ile uryana geldi.
Aşkt-l Cerrahi-i Halveti
EL-HAC
MUZAFFER OZAK
i R $ A D
YED iNC I D E RS
MÜN D E R E CAT :
Bu Risale-i Şerife Receb ayının indi ilahideki fazileti ve
Su'ban Radiyallahü anhın bir kabristandan geçerken Reswullah Sallallahü aleyhi vesellemin kabirde azab görenler Için söyledikleri, Receb ayına hürmet eden bir kimsenin eriştiği menzile ve Kudüs'te Receb ayına hünnet eden
bir kadına Allah eellenin ikramı ve Cüneyd-i Bağdadi (K.
S.) nın bir Mecusi ile konuşması ve bir delikanimm Hak
tarafından irşadı, insanlan Hakka yöneiten bir risale-i
�-----------------------------
mübarekdir. ----------------=----
SALLÜ ALA RESÜLÜNA MUHAMMED
Sallô ala seyyidina .Muhammed
Sallô ala mürşidina Muhammed
Sallô ala şemsidduha Muhammed
Salh.i ala bedriddôca 1\luhammed
Sallô ala nurül hüda Muhammed
Sallallahü aleyhi vesellem
� . ,..,...-; \ 1 \ � _�... •
\ \ "' \
.,
.,., � " ......__
· ... � ../.,?"- ' ...:.,) ... .,., ..... '-- ... ------- ---: -·
Ve sarıü ila mağfiretin min rJbbiküm ve cennetin arduhas-semavatü vel-ardü uiddet
lilmüttekiyn.
Sure-i Ali lmran, Ayet: 1 33
Meali şerifi: Rabbinizin mağfiretine, genişliği gökler ve yer
kadar olan Cennete koşunuz. Çabuk olun; bu Cennet Allah'tan
korkanlar için yaratıldı.
Allah-ü zülcelal Hazretlerinin varlığına, birliğine iman eden
ve Serdar-ı Enbiya, Resul-ü kibriya, mergub-u huda, şefi-i ruz-i
ceza, melce-i fukara, Enis-ül-gureba, iki cihan güneşi Muhammed Mustafa Salllallahü aleyhi-ve-sellemin risaletini tasdik eyleyen; ahiret gününe iyman eyleyen; Cenabı Hakkın Cennetine
talip, rızasına ragib, cemaline aşık olan mü'minler! Nasıl ki; insanlar birbirlerinden faziletli yaratılmış ise, günlerin de birbirlerine üstünlükleri ve efdaliyeti vardır.
Bu efdal olan günler, Cenab-ı Hakkın rahmetinin cuş-u-hurüşa geldiği, lütf-u ihsanınm deryalar gibi taştığı, belki de deryalardan ziyade kullarını aff-ı mağfiret ile affedeceği ve kendilrşad, Cilt ı - F: ıs
- 242 -
sine dönenleri cenneti ve cemali ile müşerref ve şad kılacağı için
böyle günleri, böyle geceleri ve böyle saatleri rahmetinden ve
şefkatinden bizlere ihsan buyurmuştur.
İşte, bugünlerden ve bu gecelerden birisi de; Receb ayının
ilk gecesi ve Receb ayının ilk cuma gecesidir. Hazret-i Fahri
Alem Sallallah-ü aleyhi vesellemin muhtcrem ve sevgili torunu
ve Hayder-i kerrar, sakiyi kevser, Fatih-i Hayber, Esed-ullah-i lgalib Ali-yyibni, Talibin malıdurn-u mükerremleri Hazreti Hasan Radiyallahü anh, Fahri Alem olan dedesinden şöyle rivayet
ediyor:
« Senede dört gece vardır ki, o gecelerde Cenah-ı Hakkm
rahmeti, mağfireti, keremi, ihsanı, lfıtfü cihana yağınurlar gibi
yağmaktadır. Ta ki bu gecelerin kıymetini bilenler ve bilecekler için. ))
Bu geceler şunlardır:
1 - Receh-f Şerifin birinci gecesi,
2 - Şahan-ı Şerilin onbeşinci gecesi olan Beraat gecesi,
3 - Ramazan bayramı gecesi,
4 - Kurhan bayramı gecesi,
İslamda, aylar Karneri olduğu için gece evvel, gündüz sonradır. Mesela: Şahan-ı şerifin on dördünü on beşine bağlayan gece onbeşinci gecedir.
Ramazan-ı Şerifin son gününü Bayramın birinci gününe
bağlayan gece Bayram gecesidir. Kurban Bayramının arifesini
Kurban Bayramının birinci gününe bağlayan gece Kurbanın ilk
gecesidir. Perşembeyi euroaya bağlayan gece cuma gecesidir.
İşte, böyle gecelerin kadr-ü kıymetlerini bilenler, bu mübare1.< vakitleri isyan ile değil ibadet-ü taat, hayr-ü hasenat, naz-ü
niyaz ile geçirirler. Böyle gecelerde Rabbilerinin rızalarını kazanırlar. Şu hikayeden ibret alıp; böyle günlerin ve böyle gecelerio kadr-ü kıymetini bilelim:
H İ KAYE
Eshab-ı kirarndan Su'ban Radiyallahü anh şöyle rivayet
ediyor:
ResUlüllah Sallallah-ü aleyhi vesellem ile beraber gidiyor-
- 243 -
duk. Yolumuz bir kabristana uğradı. Efendimiz kabristanın
önünde durup ağlamağa başladılar. Gözlerinden dökülen yaşlar
göğsünü ıslatıyordu. Yanına yaklaşıp:
- Ya Rcsfılallah, anam, babam, nefsim, sana feda olsun,
niçin ağlıyorsunuz ? Vahiy mi nazil oldu? diye sordum.
- Ya Su'ban! (R.A.) burada yatanlar; yani bu kabristanda
bulunan mevtalar, azab-ı kabre düçar olmuşlar, onların haline
ağlı yorum.
Diye cevap verdi ve ilave buyurdular:
- Eğer, bunlar Receb ayının günlerinden bir gün oruçlu
olup gecesinde Allaha ibadet etmiş olsalardı; bu azabı görmezlerdi, dediler.
Yine Resuluilah Sallallahü aleyhi ve sellernden şöyle rivayet edildi:
« Bir kimse, Receb ayının ilk gecesini ibadet-i taat ile ihya
buyurursa; kalbler öldüğü vakit, o kimsenin kalbi ölmez. Allah
(celle celalühü) o kulunu rahmetine garkeder de; anasından
doğduğu gün nasıl günahsız ise; öylece günahlardan temizler. O
gecenin rahmetinden, cehenneme girmesi lazım gelen yetmiş kişiye şefaat etmeye kendisine izin verilir.»
Mü'minler! ... Buradaki lutf-ü keremi düşünün ... Hem kendi afvolunuyor; hem de yetmiş kişiye şefaata izin veriliyor. Bu
ne lütuf; bu ne kerem; bu ne mübarek gece. Bu akşamın kadr-ü
kıyınetini bilemeyip, Allaha isyan edenlere ve gayri yollara gidenlere, bu ömrü azizlerini havaya savurup kıymetini hilmiyenIere ne diyelim!. ..
Mü'minler! ... Bir kimse altınım, elmasını denize savurup
atsa, oturduğu evini yıksa; eşyalarını yaksa; bu kimseye bizler
(Her halde zavallı adam aklını zayi etti) diye acırız, acımakta da
haklıyız. Kaldı ki bu zatın tekrar çalışıp, kazanıp bu mallara sahip olması ihtimali mevcuttur. Halbuki; giden ömür ne para
ile; ne çalışınakla geri gelir. Ömürlerini yok yere sarf edenler,
hatta isyan ile geçirenler, ölüm geldiği vakit tekrar hayata dönmenin imkanı var mıdır? Tabii yoktur. Öyle ise ömrü aziziniz alunlardan, zümrütlerden ve her şeyden kıymetlidir. Ömr-ü azizlerini havaya verenlere ne isim verileceğini, siz okurlarıının ve
dinleyenlerimin idrakine bırakıyorum.
- 244 -
Resulullah Sallallahü aleyhi ve sellernden şöyle rivayet edildi: � ümmetim!. .. dikkat edin şehrullahı (yani Receb ayını) ga·
nimet bilin. Receb ayı muhakkak şehrullahdır. Yini Allah'ın ayı·
dır. Bir kimse sevalımı Allahdan ümit ederek bir gün oruç tutsa; o kula cennet vacip olur. Mutlaka cennete girer. iki gün oruç
tutarsa, o kulun Allah indindeki mevkiini sema ve arz ve dünya
ehli vasfetmekten acizdirler. Eğer, üç gün oruç tutsa; dünya be·
lalanndan ve ahiret azabından ve cünfın (yani: deli olmaktan)
cüzzam ve baras illetine u!ramaktan, kötü kişilerin fltneslnden
emin olur. Bir kimse Receb ayında yedi gün oruç tutsa, cehen·
nemin yedi kapısı bu kişi için kapanır. Sekiz gün Allah nzası
için oruç tutarsa, sekiz cennetin kapısı onun için açılır. On
gün oruç tutarsa, Allahdan ne Isterse isteği verilir. On beş gün
oruç tutarsa geçmiş günahları afvolduğu gibi �nahlan, hasemila tebdil olur. Kim ki; on beşten ziyade oruç tutarsa; Allah
onun ecrinl zJyade kılar.,,
Hadisi şerifte şöyle varid olmuştur:
Recebl şerlfln birinci günü, bir kimse Allah nzası için oruç
tutsa, üç senelik geçmiş günalıma kefarettir, ikinci günü oruç
tutsa, geçmiş günalıma kefarettir, üçüncü günü oruç tutsa, bir
senelik geçmiş giinahma kefaret olup dördüncü ve ila alıiri günler için tutulan her bir orucun da birer ay geçmiş günaha kefaret olduğu Ravzatül ülema namlı kltabta mukayyettir. Yalnız,
afvolan bu günahlar, Allah ile kul arasındaki günahlar olup, kul
hakkı müstesnadır. Kul hakkının kazası mutlaka şarttır, yani
hakkı üzerimizde olan kimsenin nzasını almamız şarttır ve la·
zımdır.
Mi'rac gecesi Resuluilah Efendimiz Cennette bir nehir gördüm, suyu baldan tatlı, soğukluğu kardan ziyade, kokusu ise,
miskten daha ala idi. Cebrail Aleyhisselama sordum:
- Bu nehirden kimler içer?
Cebrail (A.S.) bana dedi ki:
- Bu nehrin ismi Receb'dir. Senin ümmetinden bir kimse,
Receb ayında oruç tutsa, size salat etse, Allahü Sübhanehü ve
Teala bu nehirden o ku]a ikram edecektir.
Bu nehirden içmek is teyen aşık! « Şehrullah,, olan Receb'te
oruç tut! Resulü kibriya, şefii rüz-i cezaya salavat ver!
- 245 -
<:Receb)) kelimesi üç lıarfdir. Kur'an harfiyle R, C, B (Receb) ile yazılır. (R) harfi Allahın rahmetine, (c) harfi de kulun
cürmüne, (b) harfi de kulun beri olmasına delalet eder. Allah
Sübhanehu ve teala (Ey kulum! Cürüm ve günah işlcdin. Rahmetirole seni onlardan beri kıldım. isyanını ve cürmünü bu ay
hürmetine bağışladım, buyuracaktır.) Bu harflerin, huna remz
olduğunu, ulema böylece beyan etmişlerdir. Receb ayı çıktıktan
sonra Huzurullaha varır, Allabii sübhanehu ve Teala Receb ayı·
na:
- Ey benim Şehrim! Aceb seni sevdiler mi? Kullanın sa·
na taziın ettiler mi ? der.
Receb ayı sü kut eder; konuşmaz. Cenab-ı Hak tekrar ve
tekrar sorar. O vakit Receb ayı der ki:
- Ayıblar örten sensin Ya Rab ! Kullarına da gayrının ayıhlarını örtınck için emreyledin. Resfılün de bana « sağı r ay» diye
isim verdi . Ben kullarının taatını işittim masiyetlerini, günahlarını duymadırn, diye cevap verir. Bunun için, bu aya « Sağır ay:>
denilmiştir.
Allahü Sübhanehu ve Teala hazretleri :
- Sen benim şehrimsin, günahları işitmezsin . Kullanmı
günahları ve isyanları i1e mademki kabul ettin; senin kabıli ettiğin gibi ben de, senin hürmetine onları mağfiret buyurdum.
Günahlarına bir kere olsun nedamet etmek şartı ilc, sende günah ve masiyet işleseler dahi, bir kere nedamet edecek olurlarsa onları mağfiret buyuracağım, buyurur.
Receb ayına sağır denilmesinin sebebi şundandır: İki Kiramen katibin mele� bizimle beraber bulunur; yaptığımız iyili k
ve kötülükleri yazarlar. Receb ayına mahsus olmak üzere yalnız
hasenatımızı yazıp, seyyiatımızı yazmazlar. Receb ayında tövbe
ve nedamet edenlerin seyyiatı meleklere gösterilmez ki, göreler.
İşittirilmez ki, yazalar.
Resuluilah Efendimiz buyurdular: <(Muhakkak Receb Şehrullahdır. Yani Allahın ayıdır. Şaban ayı da benim ayımdır. Ramazan ise ümmetimin ayıdır.)) demişlerdir.
İmaın-ı Suyutinin «Camiüssagir)) narnındaki kitabında Hazreti Ebu Hüreyre: (Resulullah al ey hisselamın Ramazandan son·
- 246 -
ra en fazla oruç tuttu� ay Receb ile Şaban aylan idi.) diyor.
Recebin lugat manası; Tazim, büyüklenmedir. Kabenin hadimleri Receb ayının evvelinden sonuna kadar bu aya tazimen,
hünneten Kabeyi açık tutarlar. Diğer aylarda ise, pazartesi günü ile perşembe gününden gayri günlerde Kabeyi kaparlar. Yani, haftada iki gün açık bırakırlar ve derler ki: (Bu ay şehrullahdır. Bu beyt de, (yani evde) Allahın evidir. Kul da Allahın kulu olduğuna göre, biz nasıl men'edebiliriz kulunu; Allahın evinden : Allahın ayında) derler.
H i KAYE
Beyt-il-Makdis'de yani Kudüs mescidinde bir kadın vardı.
Orada Allah rızası için hizmet ederdi. Receb ayı geldi mi; ibadetine ilave olarak Receb ayına hürmeten her gün on iki ihlas
suresini tilavet ederdi. Yine Receb ayı geldi. Adeti olan an iki
ihla'sı Recebe hörmeten tilavet ediyordu. Günlerden bir gün oğlunu çağırıp:
- Oğlum benim ölümüm yaklaştı. Bana bir emr-i Hak olursa Rabbime ibadet kıldığım, daima hizmetinde bulunduğum zaman sırtıma giydiğim bu eski elbiseınİ bana kefen yap.
Diye vasiyyet etti. Birkaç gün sonra da öldü. (Yani oldu,
mü'minler ölmezler olurlar. Kafider ölürler,) Oğlu anasının vasiyyetini tutmadı. Ona yeni kefen aldı. Annesini yeni kefenlere
sardı. Eski bir elbiseyi kefen yapmak dosta, düşmana karşı kendisine ağır gelmişti. O gece annesini rüyada gördü. Annesi ona :
- Niçin vasiyetimi tutmadın?
Diye sitem etti. Sabah olunca vasiyetini yerine getirmek
üzere eski elbiseleri alarak kabristana yollandı. Annesinin kabri.ni açtı. Nasıl bu işi yapmasın, rüyasında annesi ona:
- Niçin vasiyetimi yerine getirmedin? Senden razı değilim. Hakkım sana helal olmasın, demişti.
Bir de baktı ki, kabir bomboştu. Annesi kabirde yoktu. Şaşırmıştı. Dün buraya onu kendi eli ile gömmüş ve son vazifesini yapmıştı.
Ağlamağa başladı, şimdi ne yapacaktı ? Kendisine şöyle ni·
da olundu:
- 247 -
- işitmedin mi, bilmedin mi ? Bizim şehrimiz olan Recebe
bir kimse hürmet etse, biz onu kabrinde yalnız bırakmayız.
Seyyid Seyfullah (K.S.) şöyle diyor:
Biz aşıkız, biz ölmeyiz
Çürüyüp toprak olmayız
Karanlıklarda kalmayız
Bize Leyl-ü-Nehar olmaz.
Allaha kulluk eden, Allahı seven, Allahın dostları zulmette
kalmazlar. Ebedi saadeti buradan bulurlar. Ebedi hayata buradan ererler. Onlara gözlerin görmediği; kulaklarıo işitınediği ,
akılların düşünemediği, beşer kalbinin hatıra getiremediği nimetler ihsan olunur. Böyle günleri fırsat bilip; say idegör. Yakın bir zamanda bu misafirhaneden seni cansız bir ata bindirip
dostlarının firkat gözyaşları; düşmanlarının sevinç sürCırları ile
o korkunç çukura arnelin ile başbaşa bırakacaklar. Şairin dediği gibi:
Aldanına azizim bu dünyanın nakşına, nakkaşına
Hazret-i Adem gibi girsen Hezaran yaşına
Akıbet gelirsin şu musaila taşına
Kapatırlar seni bir hali haraba yalnız
O karanlık gecede kendine bir dost ara bul.
Oranın dostu, arkadaşı iyi amellerdir. İyman, Namaz, Oruç'
tur, zekat'tır, saclakattır, bütün iyiliklerdir, zikrullahdır, sıddık ·
tır, bütün malılukatı ihihiyyenin hakkını gözetmekdir. Resul
Sallallahü aleyhi ve sellem efendimiz şöyle buyurdular:
«Bir kişi öldüğü zaman, bütün arnelleri münkati olur. Yaptığı iyilikten üç şey, üç arneli daima devam eder; defter-i amalinin hayır kısmına daima sevap yazılır.>>
1 - Sadaka-i Cariye ki: Mektep, Medrese yaptırmak, Çeşme yaptırmak, Kuyu açtırmak, Hastahane yaptırmak, Mescid
yaptırmak, Kanal açtırmak, yol yaptırmak, ağaç dikmek, köprü yaptırmak gibi. ..
- 248 -
Yaptırdığı bu hayırlar devam ettiği müddetçe, defter-i amali kapanmaz ve daima hayır defterine sevap yazılır .
2 - İyi evlat yetiştinnek: Dinine, vatanına, milletine, hemcinsine hizmet eden iyi ahlaklı evlat yetiştirmek de böyledir.
Kendi eviadı olmasa da, başkasının eviadı dahi olsa o, yavrunun
yapaca�ı iyilikterin sevabı, onu yetiştirenlerin defter-i-amaline
yazılacaktır.
3 - Talebe okutmak veya okuttunnak da böyledir. Kur'an
ilminden başka tıb (Doktorluk, baytarlık, eczacılık) mühendislik, mimarlık, hukuk, coğrafya, kimya, iktisat ve benzeri bütün
ilimleri öğrenmek, mli'ıninler için farzdır. Bunları öğretmek veya öğrenmekte de sevab-ı-azim bulunduğundan, bu maksatla yapılan mekteplerde okuyan talebe ve okutulan ilimler devam ettiği müddetçe, yaptıran kişilerin hayır defterleri de kapanmaz.
Yalnız, bu ecr-i-azime nail olabilmek için şart : Allah'a, Peygambere, semavi kitaplara ve özellikle Kur'anı kerime iyman et··
mektir. Zira, bu ilimierin hiç birisi, Kur'anı kerimden hariç değildir.
Bir kimse, iymana müteallik şeylere, inanmazsa, onun yapacağı hayır ve hasenatın, ahireti için hiç bir faydası olamayacağını, Kur'anı kerim açıkça beyan buyurmaktadır. inanmadığı halde, yukanda sayılan hayırları yapan kimsenin mükfıfatı,
yalnız dünyaya mahsustur. Ona (Büyük adam) derler, saygı gösterirler ve bütün bu iltifatlar dünyada kalır. Ahiretin sermayesi, iyınandır, islamdır. Fakat, şunu da söylemeden geçemeyeceğim ki, bu kabil iyilikleri yapanlar mesela Hıristiyan, hatta dinsiz bile olsalar, bu hayırlı işlerinden dolayı son nefeslerinde
kendilerine iyman ve islam nasibolması ihtimali mevcuttur. B ir
kimsenin; müslüman olsa bile, insanlara fenalığı dakunuyor, Allahın dinini, yolunu unutup iyiliklerde bulunmuyorsa, son nefesinde iymanının elinden gideceği ve ahirette de azaba duçar olacağı, kütübü muteberede yazılıdır. Bu sebeple, mü'minler hayır
ve hasenata koşmalı, hem dünya, hem de ahiret hayatlarını mamur ve abadan etmelidirler. Tembellik, kokmuşluk, kötülük iymanın gitmesine sebebolacağı gibi, iyilikler de iymanın bekasına en mühim amildir.
-
Aşağıda sunacağım hikayeyi, ibretle okuyunuz:
- 249 -
Hİ KA YE
Eh1ullahtan Cüneyd-i-Bağdadi (K.S.) rivayet ediyor:
Bir Mecusi'nin, karlı bir günde kuşlara yem verdiğini gördüm. Ateşpereste hitaben:
- İyınan olmayınca ve islama girmeyince bu yaptığının
fa.vdasını göremezsin. Allah, bu yaptığın iyiliği, ancak iyman ile
kabul eder, dedim. Mecusi de bana:
- Belki kabul etmaz amma, bu yaptığımı görmez, bilmez:
mi? dedi.
- Elbette görür ve bilir cevabını verdim.
- Öyle ise, bu da bana kafidir, dedi.
Aradan yıllar geçti. Bir hac mevsiminde Beytullah'ı arzu ettim ve Mekke-i-mükerremeye gittim. Kabe-i-muazzamayı tavaf
esnasında, bir zatın:
- Ey bu kainatın sahibi! Ey bu beytin Rabbi! Her şeyi gören, işiten, bilen sensin, diye gözlerinden yaşlar dökerek Beytullah'ı derin bir aşk ve vecd içinde tavaf ettiğini farkettim. Yüzünde, iyrnan nfıru pırıldıyordu. Dikkat edince, bu nfır yüzlü zatın, birkaç sene önce karlı bir günde kuşlara yem veren ateşperest olduğunu hatırladım. Tavaftan sonra, kendisine yetiştim ,.e
usulca kolundan tuttum. Bana:
- İşte, Allah gördü ve bildi, dedi. Hayretle yüzüme bakarak:
- Allahu ehad, Resfılühu Ahmed, sayhasiyle ruhunu teslim
eyledi.
o anda bana hitap olundu ki:
- Ya Cüneyd! Sen beytimi arzu ettin, geldin beytimi buldun . O, bana geldi, beni buldu.
Gördün mü? Yaptığı o iyilik nasıl iymanına sebeboldu .
Müşrik olduğu halde, iyiliği sayesinde ne ali makamlara ne yi.i
ce bir devlete erdi ve ebedi hayata kavuştu, cennet ve cemale
ve riza-i-ilahiye mazhar oldu.
Bizler ise, elhamd-ü-lillah mü'miniz, Muhammedi'yiz. Eğer,
amcıli salihada bulunacak olursak, bizlere bahşolunacak nimetleri bir düşünelim. Düşünelim de, ona göre gayret edelim. Ölüm
· günü geldi�i zaman, Rabbimizin cemaline ve Resul aleyhissela-
- 250 -
n1 ın iltifatına nail olalım. Arkamızda bırakacaklarımıza; güzel
ahlakta, Allah'a iymanda, Peygamberlere muhabbette, kitap ve
sünnete riaycttc, vatana hizmette, malılukatı ilahiyyeye merhamette, insanlığa yardım ve müzahcrette nümune olalım. Musal
.lacb nanıazımız kılınıp imam efendinin cemaate:
- Bu zatı nasıl bilirsiniz ? sorusuna:
- İyi biliriz cevabını alabilrneğe hakkıyle layık olalım.
Yoksa, hazır bulunacak cemaati ; yaptığımız ve saklamağa muktedir almadığımız fenalıkları hatırlatarak, bıyık altından güldürmeyelim, yalancı şahitlik etti rmeyelim. Bilakis , bu şahitlerinıi ze kalben ve lisanen, yürekleri yanarak, gözlerinden yaşlar
dökerek:
- İyi insandı, iyi müslümandı, mü'mindi, muvahhiddi, sa·
dıktı. Dünya bir insan-ı-kamil kaybetti, yeri gerçekten doldurulmaz, dedirtelim ve kendimizi rahmetic yadettirelim. Bırakacağımız hayırlada defterİnıizi kapattıralım.
Şairin dediği gibi:
Yadında mıdır doğduğun dem?
Sen ağlardm, gülerdi alem;
Öyle bir hayat geçir ki, olsun
Mevtin sana hande, halka matem . . .
iyilerin iyiliklerinden dolayı aınel defterleri kapanmayacağı gibi, fenaların da bıraktıkları fenalıklar de,·am ettiği müdJetçe, günah defterleri kapanmayacaktır. Mesela Kabil kardeşi
Habil'i katleyledi. Kıyamet gününe kadar, nerede bir katil olayı vuku bulacaksa, bir misli günahı, Kabil'in günah defterine
kaydolunacaktır. Zira, yeryüzünde ilk katil odur. Onun açtığı
günah defteri, ila-yevm-el-kıyame kapanmaz.
Bir başka misal daha verelim:
Türkiye'de ilk defa eroin, kokain, esrar, afyon ve sair gibi
zchirli ve zararlı maddeleri birtakım kumar oyunları getirenierin de günah defteri asla kapanmayacak, o zehirli ve zararlı
maddeleri bilerek \'eya bilmeyerek kullananların, o kumar çeşitleri oynayanların yapacakları günahın bir misli i:k defa o fenaiığı getirenierin defterlerine kaydalunacak ve ycvm-i-cezada·
- 25 1 -
kendi suçlarından başka, sebeboldukları diğer insanların suçlarından dolayı da yargılanıp nara atılacaklardır.
Vereceğim şu misali de ibretle okuyun uz:
Bir kimse, bir kızı iğfal etse ve maazallah o kız fahişe olsa ; o kızı iğfal eden tövbe edip, namaz-niyaz sahibi olsa dahi,
o kız kaç kerre zina ederse, günahının bir misli, kendisini ilk
defa iğfal edenin defterine kaydolunur. Yarın, kıyamette iğfal ettiği kızın hakkını Allah o kuldan sorar ve kendisini de
aynı suçtan mahkum ederek hükumeti ilahiyenin hapishanesi olan cehennemine yüzüstü atar. Kendisini kıldığı namazlar
kurtaramaz. Çünkü, iğfal ettiği kızı kurtaramamış ve onun
günah deryasına düşmesine sebep olmuştur. Aynı ceza ile
cezalanacaktır. Bütün fenalıklar böyledir. Bunu iyi bilelim,
hakikatıere agah olalım!..
Eğer, yaptığına nadim olur da, iğfal ettiği kızı bu felaketten kurtarır, tevbe ettirip nikahlarsa ve bu suretle ona
iffetini iadeye muvaffak olursa, affa mazhar olur. Yoksa kendisini kurtarır ve iğfal ettiği kızın akibeti ile ilgile�ezse,
belki de kıldığı namazlar, yaptığı diğer ibadetler, haccı ve
zekatı, iğfal ettiği kıza verilir. Kafi gelirse ne ala ... Gelmezse, o fahişenin bütün günahları, kendisini ilk defa iğfal edene yüklenir, nara atılır.
�}��� :..ı�ü .,; .=:;,�\ �'l.�J�J---J.Öo\ı,-;'\,z�;-�\��
\ V (...; -"' \_,; � � _, - '-"·
;J.;i\<\ �_.Y:�Ij�-�':J- �i<;�·-� � {1�
... •• � �....?. l � �:;.... u -. .... y
- 1
���/���\-;;\���\2Ça:f\���� ;�
\�J��\;'ibS:Jj��2�_;i�j��j
\ __.... o Q..../ ':' ' ' .,..
·\ -::.-;>.. 0 \ ' ' � -;; •• ' ·�..-;oJ \ -;- ' _ - -: -\• , � - ::;,:- ��
.J..j • '-A � ,...;:2 Q 1) � ......... ;>.. cı � ���
-.., lJ- '-' .. . - ·-" _, \ ./
- 252 -
Bir gün, Sahib-i-miirüvvet efendimiz, ashabına Sôrdular:
- Müflis kimdir?
Aslıab-ı-kiram efendilerirniz, cevaben:
- Parası, mülkü, metaı olmayandır, dediler. Efendimiz:
- Hayır! buyurdular. Kıyamet gününde, bir kimse Huzu·
nı ilahiye getirilir. Bu kimse, namazım kılmış, orucunu tutmuş,
zekatını vermiş, hacca gitmiş, her türlü hayır ve hasenatı yap·
maya çalışmış, fakat birisini döğmüş, zecretmiş, fenalık etmiş,
hakkını yemiştir.
Allah celle celaluhu, meleklere emreder:
- Bunun hayır ve hasenatını hak sahiplerine dağıtınız. Ye·
terse ne ala ... Yetmezse, hak sahiplerinin günahları oımn üstüne yüklenir ve bu suretle hayır ve hasenatından da iflas eder ve
bu yüzden yüzüstü cehenneme atılır, buyurdular.
Görülüyor ki, iyman arnall saliha ile, arnali saliha ise Kur'
an ahlakı ve Resulün sünnet ve siyreti ile beka bulmaktadır.
Bu sebeple, kötü huylarımızı düzeltmeliyiz. Kendimizi iyi sıfatIada süslemeliyiz. Elimizden iyilik gelmiyorsa, hiç olmazsa, fenalık da etmemeliyiz. Şunu unutmayınız ki, bu saydığım huylardan ve sıfatiardan kaçınmak, batınımızı marnur eder. Kötü
huylar ise, nara sebebolor. Belki, iymansız çene kapamamıza,
cbedi azaba duçar olmamıza, yol açar. Yalnız ahirette değil; azabımız telcil olunarak dünyada da aynı işkenceleri çekmeye mahkum olabiliriz.
Bu dertlerden bazılan u-cub, kibir, riya, gazab (Öfke), hased, mal ve makam hırsı ve sevgisidir.
Mal sevmekten iki dert daha peyda olur ki, hiçbir tabib bu·
na çare bulamaz:
1 - Afet-ül-batn
2 -- Afet-ül-ferc
Bu saydıklarımızın hepsi birer manevi hastalıktır. Bunlardan birisine tutulan, dünya ve ahirette mutlaka cezasını çeker.
Meğer ki, Tevfik-i Rabhani erişip, tövbe ve istiğfar ederek bu kötü hastalıklardan kurtulabilelim.
U'cub, kendisini beğenmektir ki, bu hastalık ekseriye sofu
ve zahid kimselerde zuhura gelir. Şeytan ona namazı , orucu,
haccı terkettirinceye kadar uğraşır:
- 253 -
- Allah'ın emirlerini, senden daha iyi tutan kimse yok, diye onu kandırır. Bu suretle, onun arnellerini heba eder. Bu gibiler, yalnız kendilerini cennetlik, diğer bütün insanları cehennemlik bilirler. Her yaptığını, Allah için değil de, insanlara gösteriş olsun diye yapınağa başlarlar ki, büyük bir afettir. Buna
RiYA, böyle yapanlara da MÜRAİ denir. Ulemadan bazıları , riya için (Gizli şirk) dahi demişlerdir.
Kibi r de, çok kötü ve Allah'ın hiç sevmediği sıfatiardan birisidir. Kibir sahibi, Allah'ın düşmanıdır. Şeytanın, rahmetten
koğu]masına, kibri sebebolmuştur. Kalbinde, zerre miktarı kibir olan kişinin, cennete giremeyeceğini Rabib-i Hüda efendirniz haber \Jermektedir. Yukarıda tarif ettiğimiz U'cub kibirden de kötüdür. Kibir, bir kimseye karşı olur. U'cub sahibi, yalnız da kalsa bu huyu kendisinde hisseder, yine kendisini beğenir.
Gazap, hilmiyetin aksidir. Dilimizde: (Öfke ile kalkan, zarar1a oturur). Sözü ile, babalarımız gazabın fenalığını ne güzel
ifade etmiş ve bizlere nasihatta bulunmuşlardır. Gazap, gayet
kötü bir sıfattır. Mesela, bir mü'mirie beş milyon lira versen,
dininden çıkmaz, ama gazaplandığı zaman öyle bir küfür savurur ki, ne din kalır, ne iyman ... Ne'fızü-bilHih, dinden çıkar. Allah, nasibederse, ileriki derslerde, sırası gelince inşaallah onu
da söyleyeceğim.
Hased; çok kötü bir sıfattır. Nasıl ki, ateş odunu yakarsa,
hased de sahibini öylece yakar. Daha dünyada nara sürükler ve
cehennem azabını burada görrneğe başlar.
Hazreti Adem, cennetten çıkarıldıktan sonra, bir zelle için
senelerce ağladı ve nihayet affa mazhar oldu. Kendisine, taraf-ıilahiden üç nur �österildi ve:
- Bu nuriara ne olduklarını sor! buyuruldu.
Hz. Adem, ilk nura sordu:
-- Kiminle müşerref oluyorum, adınızı bağışlayınız ?
Nür, ona cevap verdi:
- Ben akılım, dedi. (Demek ki, akıl bir nurdur) .
- Makamın, vazifen nedir? Neden mükerrem kılınmışsın ?
- Makamım, insanoğlunun başıdır. Hayır ile şerri seçerim. Benim bulunduğum kafanın sahibinde, türlü türlü san'at-
- 254 -
lar zuhura gelir. Lisanından, ab-ı-hayat gibi sözler akar. Cennet
yolları, Hak cemali, Hak rizası benimle bulunur.
Hz. Adem, akıl nuruna:
- Allah, seni daima mükerrem kılsın, temennisinden sonra ikinci nura döndü ve sordu:
- Ey muazzez nur! ... Makamın neresidir, vazifen nedir,
adınızı bağışlar mısınız? .. .
İkinci nfır da, kendisine şu cevabı verdi:
- Benim adım da, haya'dır. İnsanın gözünde bulunurum.
Benim bulunduğum göz, Allah'tan gayrısını görmez. Haya sah ibi insandan, melekler bile haya ederler. Ben, hangi gözde bulunursam, o göz ibret sahibi olur. Hz. Osman Zinnureyn gibi, dedi.
Bir göz ki, olmaya ibret onun nazannda;
Ol düşmanıdır sahibinin, baş üzerinde ...
Adem aleyhisselfun:
- Allah seni de mükerrem kılsın, dedi. Sana sahip olan evlatlarıma ne mutlu, ne kutlu! . .. Sonra, üçüncü nura döndü:
- Ne muazzez nursun, ne mükerrem cevhersin, dedi. Adın,
vazifen nedir, makamın neresidir?
Üçüncü nfır cevap verdi:
- Adım merhamettir. Makamım, insanoğlunun kalbidir.
İyınanlı kalplerde bulunuı·um. Benim dahil olduğum kalpler.
baştan aşağı nfır olur. İçinde, benim bulunduğum kalbin sahibi
dünyada saadete ve ahiretde selamete erer, dedi.
Bir başka rivayete göre de; Allahu zülcelal, Hz. Adem'e üç
nur gösterip, bunlardan birisini almasını emretti. Hz. Adem, bu
nurlardan akıl nurunu seçip aldı. İyınan ve haya nurları, akıl
nurunu takibettiler. Hz. Adem:
- Seni değil, aklı istemiştim, deyince :
- Ben akıl ile beraberim, ondan ayrılmam, cevabını veren
iyman nurundan sonra, haya nuru da:
- Ben de iymanın bulunduğu yerden ayplmam , dedi.
Sonra, Adem aleyhisselama:
- Sol tarafa bak! denildi. Üç zulmet görüp iğrendi. Pek çirkin ve kelimelerle tarif edilemeyecek kadar iğrenç idiler. Hz.
Adem'e emrolundu:
- 255 -
- Ya Adem (A.S.) bu üç zulmete sor ... İsimleri nelerdir?
Mekanları nelerdir? Vazifeleri nelerdir?
Hazreti Adem (A.S.) birinci zulmete sordu:
- Ne kadar çirkinsin. İsınin nedir? Mekanın neresidi r ?
Vazifen nelerdir?
Zulmet cevap verir:
- İsmim kibirdir. Vazifem kulu, ceıı ab-ı Hakkın gazabına
uğ;ratmaktır. Mekanım insan oğlunun başıdır. Bir başta ben
olursam, kul Hakdan dfır olur.
Deyince; Adem aleyhisselam:
- Yalan söyleme ya kibir! . . . İnsan oğlunun başında Akıt
gibi bir cevher. bir nfır vardır. Deyince:
- Evet öyledir. Amma C\kıl gidince; ben o kafacia kaim, o
vücuda hakim olurum.
Dedi. Adcm aleyhisselam ikinci zulmete sual edip:
- ismin nedir? Mekanın neresidir? Vazifen nedir?
Dedi. İkinci Zulmet cevaben:
- Benim ismim tama'dır. Mekanım insan oğlunun gözüdür. Ben bir Ademoğlunun gözünde bulunuı·sam; o Ademoğlu
insanlıktan istifa edip, hayvan gibi olur. Din gider, iyman gider.
İlm-ü irfan gider. Namus, ırz, vicdan gider.
Dedi . Adem nebi (A.S.) :
- Sus ! ... yalan söyleme. İnsan oğlunun gözünde haya olur.
Deyince:
- Evet öyledir. Haya gidince ben gelirim. Ben gelince bela gelir.
Dedi. Üçüncü zulmete hitab edilmesi emrolundu. Hazret-i
Safiyullah üçüncü zulrnete:
- Ne kadar çirkin yaratılmışsın. ismin nedir? Mekanın
neresidir ? Vazifen nedir? Diye sorunca, zulmet cevap verip:
- Adım hascddir. Mekanını kalbdir. Vazifem ise, bir kalpte oturdum mu, o kalpte ne din, ne iyman, ne Hak kalır. Sahibimi ateşe yakarım. Beni harnil olan hayvandan daha aşağı olur,
şeytandan beter olur. Helak olur, dedi. Adem nebi:
Sus, yalan söyleme! ... Kalbde merhamet bulunur. Deyince:
- 256 -
- Doğru ya Adem! ... Merhametle cem' olmam. Merhamet
gidince ben yerine kaim olurum ... dedi.
Sür çıkar ağyarı dilden ta tecelli ide Hak
Padişah konmaz saraya hane marnur olmadan
Anlayana sivrisinek saz; anlamayana davul - zurna az.
Hubbu-Cah; (yani, makam sevmek ise;) insanı helak eder.
Taberistan valisi olacağım diye, makamından vazgeçmiyerek
Kerbela'da İmam-ı Hüseyni şehid edenler gibi makamına, eelhına doyamadan gidenler binlercedir. Onlar nara gidip yerlerinde, makamlarında şimdi baykuş lar oturmakta; örümcekler ağ
kurmaktadır.
Mal sevrneğe gelince: Karfın gibi, kendi ve malı yere hatıp, sevdiği malları mirasçılarına taksim olup, onlar azabını çekmektedirler.
Karın afeti ki, Yeme hasletidir. Yiyip semirenleri şimdi yer
altında yılanlar, kurtlar yiyip semiriyorlar.
Afetül-ferc ki: Beş dakikalık lezzet için ömür boyunca zillete, rezalete o meş'um kara damga vurulup cemiyetten kovulan, Allah huzurundan tardolanların haddi hesabı mı var? Züleyha gibi şehvete düşersen, sultan dahi olsan zelil olursun. Şeh
\'etine sabredersen Yusuf (A.S.) gibi köle de olsan sultan olursun.
İşte tövbe ayı geldi. Allaha dön! ... Allaha dön! ...
Hiç vakit kaybetmeden dönülecek kapı orasıdır. Belki ömrümüzün son Receb ayını idrak ediyoruz. Suçlarımıza tövbe edelim. Bir daha günaha, isyana dönmeyelim.
Resül Aleyhisselam:
��/ ?5)\: �8\ J�)d�·��\�&t_;J_j�
� -. � ·� \ ..
�-=::...:��
Kalennebiyyü a leyhisselatu vesselam Etıaibu minezzenbi keman la zenbe leh.
<<Tövbe eden günahı yapmamış gibidir» diyor.
Biz zaif mahluklarız. Allah kavidir. Biz faniyiz, O bakidir.
Nasıl olur da, biz zaifler o kaviye isyan ediyoruz. Gözlerimizin.
- 257 -
nürunu söndüriiverirse ne yapabiliriz ? Aklımızı alırsa, her ne
olursak olalım, bizi akıl hastahanesine götürürler. Ellerimiz kurusa; ayaklarımız kötürüm olursa ne yapabiliriz? Allah şifa vermezse hangi doktor bizi iyi edebilir ? Gelin! ... ibret alalım. Her
gün ahbaplarımız ahirete gidiyor. Bize de sıra gelecek. Allahü
zül-celalin, afvetmeyeceği kul ve günah yoktur. O kerem sahibidir. Şeytan bile Adem'in kabrine secde edip; (Aman yarabbi!)
dese; o bile afvolur. Biz ademzadeyiz, Hazret-i Resfılün ümmetiyiz. Hakkın katında merteberniz yücedir. Afvedersek afv ve mağfiret buluruz. Cennet bizim için hazırlandı. Okuduğum ayetin
luga1en manası budur. Allah, bizleri afvına, mağfiretine çağırıyor. Cenneti bizler için hazırladığını ilan ediyor. Ne kadar günahımız çok olsa; Rabbimizin rahmetinden büyük olamaz.
H i KAYE
Gençliğinde ibadet edip, sonra ibadeti bırakan bir delikanlı bir gün aynaya bakıp saçında, sak.alında, beyaz kıllar gördü:
(Eyvah! ben ne yaptım?) dedi. (Acaba! ... Allaha dönsem Rabbim beni afvedcr mi ?) diye düşündü. (Ömrü mü Allaha isyan ile
geçirdim ne yapacağım?) diye düşündüğü sırada kendine hitap
olup:
- Ey kulum! ... Sen beni severdi n. Ben de seni severdi m.
Sen beni terk ettin. Ben seni helak etmedim. Rızkını verdim . Yine bana dönersen, ben yine de seni severim, buyurdu.
Allah rahmeti bol , lfıtfu geniş, keremi namütenahi mal ikül-miilktür. Kendine döneni afveder. Suçunu bağışlar. Bahusus
üç aylarda rahmeti coşar. Keremi taşar. Her gece nida olunu r :
- Bizi seven yok mu? Biz de sevelim.
- Tövbe eden yok mu? Tövbesini kabul edelim.
- Afv isteyen yok mu? Affedelim.
- Bizden isteyen yok mu? İstediğini verelim! . . .
- Cennete talib olan yok mu ? Cennet verelim! . .
- Bana talib olan yok mu ? Cemalimi göstereyim! ..
Hz. Ebu Bekr Radiyallahü teala anh buyuruyor. Recehin
ilk Cuma gecesi ki: « Leyle-i Regaib » diyoruz. O gecenin sabaha
karşı sülüsünde Sema ve yer melekleri Kabede toplanıp Allaha
lrş�d. Cilt 1 - F: 17
- 258 -
niyaz ederler. Allah Celle Celalühu; onlara sorar:
- Ey meleklerim, benden isteyin, isteyeceğinizi ... Deyince:
- Ey bizim rabbimiz! Sen Zat-ı ecelli aladan dilediğimiz:
Receb ayı hürmetine oruç tutan ümmet-i Muhammedi affeylemendir. Derler.
Allahü Zülcelal hazretleri buyurur:
- Muhakkak onları afvey]edim, cennet ve cemalimle onları şad eyledim, diyerek biz Ümmet-i Muhammed-i rahmetine
gark eder.
Elleziyne yahmilünel "arşe ve men havlehu yüsebbihüne bihamdi Rabbihim. ve yü'mlnüne bihi ve yestagfirOne l illeziyne amenu Rabbenft ve siğte külle şey'in rahmeten ve ilmen
fagfir lilleziyne tabu vettebe'ü sebiyleke valuhim azabel-cahiym.
IMü'min - 7 1
Manayı münifi : Allah'ın arşını taşıyan ve arşı ilahiyeyi tavaf eden melekler rablerine hamd-ü-senft ve onu överek tesbih
ve onu noksan sıfatiardan tenzih ederler. Kalbieri ile ona inanırlar, mü'minlerl affetmesi için, onları rahmetine garketmesi
için dua ederler ve şöylece niyazda bulunurlar: (Ey Rabbimiz! ..
Senin rabmetin ve ilmin herşeyi kaplarnıştır. Mü'minler de tövbe edip senin dinine sarı1an, senin rizan üzere gidenleri affü
mağfiretinle ş3deyle .. Onları cehennem azabından koru, ruirında
yakma .. ) Onlann, babalanndan, zevcelerinden, zürriyetlerlnden
salahı halde bulunanlan, va'dcylediğin cennetiere ithal eyle.
Çünkü, yegane galip sensin, hakim sensin, on.lan kötülüklerden
koru, dünyada her kimi kötülüklerden korursan kıyamet günü
rabmetinle şadedersin, büyük kurtuluş da işte budur.
- 259 -
Ümmül-mü'minin, Hz. Ayşe radıyallahu anha; Resul aleyhisselamdan şöyle rivayet buyuruyor:
Kıyamet gününde, bütün insanlar aç tır. Yalnız, N ebiler ve
enbiyanın ebiileri ile, Receb, Şaban ve Ramazan aylarında oruç
tutanlar müstesnadır. Receb, Şaban ve Ramazan aylarında oruç
tutanlar için susuzluk ve açlık yoktur.
Resul sallallahu aleyhi ve sellernden şöyle rivayet edildi:
(Kıyamet günü olduğu vakit, bir münadi nida eder) :
- Receb ayına hürmeten oruç tutanlar nerede ?
Sonra bir nur peyda olur. Cebrail ve Mikail nurun gittiği
tarafa giderler. Receb ayına hürmet edip oruç tutanlar, onlara
tabi olup sırat denilen Cisr·i Cehennemİ yıldırım gibi geçerler.
O korkunç akabeden kurtulunca; hepsi Allaha şükür edip; sıratı sür'atle geçirtti diye secde ettiklerinde :
- Ey Receb ayına hürmet edenler! .. Başlarınızı secdedcn
kaldırın. Secde etmek dünyada idi. Şimdi cennetteki menzillerinize girip, zevkü safada olun! .. Deyu hitap olunup Recebe hürmet eden zevata böylece iltifat olunacaktır.
Resul Aleyhissalat-ü vesselam buyurdular ki :
« Ölüm zamanını ruhumuzun rahatlık ile acı duymadan,
susuzluk çekmeden kabz olmasını o anda şeytanıh şerrinden
emin bulunmayı ve iyman ile göçmeyi istiyorsanız, Receb ayında geçmiş günahlarımza nedamct ve tövbe ederek; ekseri günlerini oruçlu olarak geçiriniz. Rabbinizi çokça zikrediniz. Selametle Rabbinizin izni ile cennetine giriniz.»
Enes (R.A.) Hazretleri (Ben, Muaz-ibni Cebel'e rast geldim. Kendisine sordum :
- Ya Muaz nereden geliyorsun ?
- Sallallahü Aleyhi ve sellemin yanından geliyorum, dedi.
- Bir şey söylediler mi ? Kendisinden bir şey işittin mi ?
dedim.
- İsittim. Bir kimse, « Li ilahe illallah» dese; halisen ,
muhlisen, yani; inanarak, Allah için, Cennete dahil olur.
- 260 -
Bir kimse Receb ayında Allah rızası ıçın bir gün oruç
tutsa cennete girer. Buyurdular. Dedi. Sonra ben Mescide
girdim. Resfılü ( A.S.) orada buldum.
- Ya Resfılallah ! Muaz bana: «La ilahe illallah» diyen
ve Recebde Allah rizası için bir gün oruç tutan cennete girdi dediğinizi haber verdi. Dedim.
di.)
-Evet Muaz doğru söylemiş. Ben böyle söyledim. DeReceb geldiği vakit: ResUl aleyhisselam şöyle dua ederdi:
Allahümme ! .. bariktena Recebe ve Saban
V e belliğna· ila Raırt�zan. . .
'
Allah, sene yi oniki aya taksim huyurup ; dördü Eşhürül-Hurum ki : Zil Kaade zil-Hicce, Muharrem, üçü birbiri ardına gelir. Birisi de Receb ayıdır. Vakti cahiliyetde bu dört
aya tazim ve hürmet ederler idi. Hatta (Sana biri hakaret etse, sen mukabele etmeyip, Allaha bırakırsan yakın bir zamanda sana hakaret eden cezasını bulur.) Kerrat ile tecrübe
olunmuştur.
Kardeşlerim! .. Bugünlerin kadrini bilelim. Rabbimize itaat edip, Kur'anın emirlerine uyahm ki, iki cihanda aziz olalım.
Ya Rabbi ! .. bizi kulluğundan kovma ! .. bizim günahlarımızı affeyle ! Bizleri narından azad eyle ! .. Ruhlarımızı tathir
edip Rabibinin ruhu ile aşina eyle ! ..
Ey Rabbimiz, bizi kulluğunda daim, ibadetinde kaim, Receb de, Şaban da, Ramazan da saim eyle. Salibiere ilhak eyle ! ..
Burada cem'eylediğin gibi, yarın kıyamette Habibin sancağı altında rabmetinle cem'eyle ! .. nufatına, şefaatma mazhar
kıl! .. Narından azad eyleyip ; Cennet-i Cemalinle müşerref
eyle ! ..
Sübhane Rabbike Rabb-il-izzeti amma yasifun ve selamün alelmürselin vel-hamd-ü-lil-lahi Rabb-il Alemin.
EL-HAC
MUZAFFER OZAK
- 26 1 -
- HU -
Açıldı bu gece cennet kapusu
Şehrullaha girdik El-hamdiilillah
Bilene Kadirdir hem ilk gecesi
Şehrullaha girdik Elhaındülillü h
Şehrullah, Recebdir. İsmi mübarek
Gündüzü saim ol tesbih ederek
Gecesi secde kıl, yaşlar dökerek
Şehrullaha girdik elhaındiililhth
Birinci gününde siiim olana
Cennetler verilir taib olana
Hem gecesinde kaim olana
Şehrullaha girdik Elhamdülillah
Kadrini bilene ne mutlu gündür
Kalbini, yönünü hem hakka döndür
Karanlık kabrini Nur ile dol.dur
Şehrullalıa girdik Elhamdülillah
Tevhidi bırakma sakın dilinden
Gayret kemerin çözme belinden
Aşıklar zevk alır dostun gülünden
Şehrullaha girdik Elhamdülillah
Koşunuz rahmete, hem mağfirete
Giriniz, niınete lutfe Cennete
Hakka kulluk edin bakman mihnele
Şehrullaha girdik Elhamdiililhth
Resulü kevserde bulmak istevcn
Cennetin güllerin derrnek isteyen
Dünyada cemalin görmek isteyen
Şehnıllaha girdik Elhamdülillah
Aşık-ı canan için canından geçer
Cennet hullelerin bu ayda biçer
o ab-ı hayatı buradan içer
Şehnıllaha girdik Elhamdülillah
- 262 -
Aşki kaim ol Hakkın yolunda
İstiğfarı virdet çokça dilinde
Zulmet içre kaldın gurbet elinde
Şehrullaha girdik Elhamdülillah
Aşki Halvetiyyül - Cerrahi
El-Fatiha maassalavat . ..
i R $ A D
SEKiZiN Ci DERS
MÜN D E R E CAT
Bu risale-i şerifede Sahivat-ı şerifenin faziletleri, Salavat
getirmediği için Resfılün bir zahidi Tevbihi, bir kişinin
rüyada Resfılüllah ile mülakatı, kabir azabına giriftar
olan bir mevtaya Restiiiiilahın duası ve azaptan kurtulması, Hasan Basri Hazretlerinin kıssası, tefecilik yapıp,
faiz yiyenlerin ahiretteki akibeti, Hz. isa devrinde dirilen
bir mevtanm kabir azabmm sebebi, Delall-i Hayratın telif sebepleri ve fazileti, Peygamberi rüyada gönnek İstiyen bir gence bir irlfin tavsiyesi, büyük tevbe duası ile
islami hakikatlerden bahseden mübarek bir risaledir.
- 265 -
SALLÜ ALA RESULÜNA 1\IUHAMI\IED
Sallfı ala seyyidina Muhammed
Sallfı ala mürşidina Muhammed
Sallfı ala şemsiddüha Muhammed
Sallfı ala Bedriddfıca Muhammed
Sallfı ala nurül hfıda Muhammed
Sallallahfı aleyhi vesellem
EI-evvelü Allah EI-Ahirü Allah.
Ez Zahirü Allah, EI-Batınü Allah.
Men kane fi kalbihi Allah.
Fe' mui:ynühu fi'ddareyn-Allah.
Sallfı ala Resulina :\luhammed
Sallfı ala Şefii Zünübina Muhammed
Sallfı ala Tabib-i Kulubina Muhammed
Allahın nihayetsiz, salatu - selamı sevgili Peygamberimiz
efendimizin ve onun Ali, evladı, ehl-i beyti ve Ashabı üzerine
olsun.
Günahlarımıza şefi'i olan, kalblerimizin tabibi 1\Iuhamr.ıed aleyhisselama sa!atü-selam e yle Allahım ! . .
Sevgisi her müslümana vacib olan ; i nsanları k üfı·-ü dalaletten kurtaran, hidayete, selamete i leten ; bize Cennet yollarını gösteren, Cemal-i ilahiyyeye eriştiren ancak o Nebiyy-i
ekremdir, nfır'u evveldir, bas-i sonradır. Ondan sonra ne nebi,
ne resUl gelir. Son nebi odur. Nebiler serveridir. Vel iler rehberidir. İnsanların ve cinlerin Resfılüdür, Peygambcridir. Onu
sevmelr, ona itaat etmek, her mü'mine vacibdir. Zaten iymanı:rr.ızın kemalinin onu her şeyimizden fazla scvmedikçe tamam olmıyacağını bahsetmiştik.
Bakınız Mü'minler ! .. Cenab-ı Hak ah karnı eskimiyecek,
olan daima genç ve dinç duran kelam-ı ilahi, Kur'anı Mübin
- 266 -
ki; nefse şifa, kalbe Hüda, ruha cila ve rahmet olan mektub-u
rabhanisinde ne buyuruyor ve Halıibinin fazl-ü şerefini nası]
beyan ediyor biz kul1arına! ..
�innellahe ve meiai ketehu yOsa l lune alen nebiyyi. Ya eyyuhel l eziyne amenu sallu aleyhi
va sell-imu tesl iyma .» Sadakallahül aziym.
( Suretüi-Ahzab - 56)
<<Muhakkak Allah Melekleriyle nebisi üzerine salat etmektedir. Ey beni tevhid eden, bana şirk koşmayan, ahiret gününe
inanan, Allah önünde hesap vermeye inanan, Cennetime talib,
cemalime ragıb, bana ve Resiilüme gönül veren mü'minler! .. Sizlere rahmet olarak gönderdiğim sevgili Nebime hakkıyla salat-ü
selam ediniz ki; bu sizin necatınıza sebeb olacaktır,))
Zira rıza-i Rabbani, merhamet-i sübhani bununla kaimdir.
Şu hikaye sizlere bu ayeti kerime hakkında bürhan, şahid teşkil edecektir.
Sulehay-ı ümmetten bir zat-ı şerif; üzerine farz olan dinin
d ireği ki; beş vakit namaz esnasında lihikmet-illah tahiyattan
sonra salavadan okumadan namaza son verdi. O gece rüyasında Nebiyy-i Ekremi görür. Nebiyy-i Ekrem efendimiz :
- Niçin bugün kılmış olduğun ikindi namazırıda bana salavat vermedin ? .. diye sorar. O salih zat da Resiilüllahın bu sorusuna karşı :
- Ya Resulallah, s ize malumdur. Allaha hamd-ü-sena ett im. İşim çok acele idi. Telaşımdan size salat-ü-selamı unuttuın,
der. Aleyhisselam efendimiz şöyle buyurur :
- Benim sözümü işitmedin mi ? « Bana salat edilmedikçe
a rneller ınevkufturı), Yani; ind-i ilahide kabul olmaz. Allaha
takdim olunmaz. Dualar mahbustur, müstecab olmazlar. Hatta bir kul; bu dünyanın insanlarının cem-i hasenatını İcra etse
- 267 -
de, hasenatın içinde bana muhabbet ve salatü selam olmasa,
kıyamet gününde o hasenat kabul olunmaz.
(Bu nihayet bir rüyadır.) Demeyiniz. Rüyayı insan görmez.,
insana gösterilir. Göz kapalıdır, eşya yoktur, gören kimdir ?
Görülen nedir? Gösteren kimdir? Sizleri insafa davet ederim.
Bahusus, rüyada Restilüllahı gördüğünü zanneden bir kimse;
gerçekten onu görmüş demektir. Çünki; Efendimiz bir hadisi
şerifinde ; (Rüyasmda beni gören muhakkak beni gördü. Şey
tan benim suretimde görünemez). Buyurmuşlardır. Bu kıssa ile
anlaşılıyor ki, bir kimse Restil-ü zişana tabi olmadan Allahu tealaya inansa ve ibadet dahi etse, hatta Allah'a ve peygamberlere
gösterdiği hürmet ve nıuhabbeti Resulüllah'tan esirgese, salavat okumasa, selam ve tahiyyat getirmese, ibadetlerinin, dualarının ve bütün yararlı arnellerinin Allahu tea.Ia indinde kabule
şayan olmayacağı beyan buyurulmuştur.
Resfılüllah ( S.A.V. ) :
(Babil şu kimsedir ki ; benim ismimi işittiği zaman bana
salat okumaz). buyurulmuştur.
Bilindiği üzere «bahil kimse yani ; cimri cennete gitmez.
Ne kadar zahid de olsa, cömert, yani sahiy kişi cennete girer,
fasık dahi olsa». Buyurmuşlardır. Muhabbet eden, muhabbet
ettiğini dilinden düşürmez. İşte, salavat vermek bir nevi ibadettir ve belki aşk mevkiinin anahtarıdır. Salavat Allaha duaların en büyüğüdür.
Manası : Yarabbi ! .. bana Reslllün üzerine salat-ü selam
ver ! .. diyorsun. Ben ise bu salavatı vermekten acizim. Resulüne layık olan salat-ü selamı ancak sen, Allah olduğundan
sıfatı ulfıhiyetinle bilirsin. Ona layık olan salat-u selamı Resfılün üzerine sen eyle. Resllle salavat-ı şerife hakkında yukarıda : «duaların en büyüğü ve sebeb-i selametimiz» demiştim. Buna delil ve şahid, ŞU hadis-i şerif mealidir.
- 268 -
«<uyamet gününde, en evvel şefaatime layık olan insan ha·
na çokça salflVat veren kimsedir» buyurulmuştur.
Eba Hüreyre ile Arnmar ibni Yaser (R.A.) rivayetlerine göre, bir hadis-i şerifinde Resulüllah (S.A.V.) şöyle buyurdu lar :
«Allah, benim kabrimin üzerinde bir melek halkedip onu
vazifelendirdi. Bu meleğin vazifesi kıyamet gününe kadar devam eder; ümmetimden bir kimse bana salavat verse; o melek:
- Ya Resfrlallah, üınınetindeır filan şehirde filan oğlu fi.
lfuı kimse siz Nebiyyi Ekrem'e sala,·at verdi, diye. Beni haberdar eder, dediklerinde; iki sahabe il e diğer meclisde oturan sahabiler :
- Ya Resulallah! Allahü Zül-celal ve tekaddes Hazretlerinin Kur'an-ı Celilede: «Ben melekler·imle beraber Habibime salat ederiz,, ayetindeki salat'dan kasd nedir? .. Dediklerinde :
Resulüllah :
- Bu bir ilimdir, ilmi meknundur. Bu salatın sırrmı ancak Allah bilir. Eğer, bunun sırnnı l!;Öylememe müsaade olunsa
idi, size bu sırdan haber verirdim.» Buyurdular.
Yine Nebiy-Aleyhisselam buyurdular ki :
- Her müslimin yanında iki melek vardır. Benim adım
:mıldığı vakit o müslim bana saHit getirirse; iki melek; (Allah
bu kulunu mağfiret buyursun! .. ) diye dua ederler. Eğer ism.im
amldığı zaman bana salavat vermez!;e o iki melek:
- Bu fırsatı kaçırdın. Seni Allah mağfiret etmedi, diyerek, o kula hitap ederler. Bu dua ile bedduaya şahid olan di�cr
melekler de :
- Amin! .. Derler.
Şeyhül İslam . Müfti-i Rum Ebussuud Efendi Hazretlerinin
« İ rşad-ü Aklus-Selim fi Tefsir-i Kur'an-il Azİm» tefsir-i şerifinde böyle zikredilir.
Enes ibni Malik Radiyallahu anh Resul-Sallallahü aleyhi
vesellemden şu hadis-i şerifi rivayet eyledi :
«Hiç bir dua yoktur ki; Allah ile o dua arasında hicab bulumnasın. Ta, Nebi aleyhisselama salavat verllinceye kadar dua
Allaha arz olunmaz. Vaktaki, dua eden salavaı-ı şerife okur;
dua o zaman Allaha vasıl olur. Ve o mania, o hicab ref olur,)>
- 269 -·
Onun için, her duada Efendimizin ism-i şerifini zikredip, salavatı şerife okumağı bir ganimet bilmelidir. Restıle salat okumak, ona muhabbetden gelir. İkinci kitabda bahsetmiştim. Resu] (S.A.V.) ile aramızdaki muhabbetin ölçüsü; bizim Resulüllaha karşı olan sevgimiz ne ise; Falır-i Alemin de sevgisi bize
karşı o derecededir. Şu hikaye ibret alanlar için çok önemlidir:
Bir Zahid kişi, rüyasında efendimizi gördü, Resulüllaha
karşı yürüdü ki; Resille mülaki ola ... Efendimiz ona hiç il tifat
etmediler. Zahid Resul Aleyhisselama :
- Ya Resulallah, bana dargın olduğunuzu görüyorum. Size karşı bir saygısızlık mı yaptım?
Diye sordu. Resul Aleyhisselam :
- Ben seni tanımıyorum!.. deyince; o:
- Ben filan zahidim.
Diye kendisini Peygamber efendimize tanıtınağa gayret
gösterdiyse de; efendimiz :
- Hayır; ben seni tanımıyorum.
Djye ısrar eder. O zaman zahid :
- Ya Resulallah, ben ulemadan işittim: « Resulüllah, üınmetini kendi eviadını tanıyan bir baba gibidir» diyorlardı. Bana
« seni tanımıyorum» demenizin sebebi hikmeti nedir?
Bunun üzerine Resul Aleyhisselam :
- Ulema sözünde doğrudur. Ben sizin Nebinizim. Her b irinizi kendi eviadımı tanıdığım kadar tanırım. Ne var ki; sen
beni ne derece tanıyorsan, ben de sana o derece ülfet ederim.
Bana muhabbeti ali olanlara ülfetim de o derece alidir.
Salavat-ı şerifenin fazailinden ahiretde bulunan mevtalar,
yani, ölülerimiz de faydalanırlar. « Bir kabristana uğradığımız
zaman ; orada yatan emvat-ı müslimine üç salavat, üç ihlas , bir
Fatiha okuyup, bir gün bizim de oraya varacağımızı hat ırlayarak » bağışlamalıyız. Belki orada yatanlardan kabir azabı görenlerin aza b ları kaldırılır: Belki okunan salavat ve sureler, bu
azapların nimete tebdil olmasına sebeb teşkil eder. Bir gün, Resul Aleyhisselfun bir kabristandan geçerlerken, bir kabrin başında durup uzun uzadıya ağladılar. Yanında bulunan ashabı :
- Ya Resulallah; ne sebebe binaen ağlıyorsunuz ? Bir ayet
mi nazil oldu ki; onun tesirinden muzdarip oldunuz ?
-- 270 -
Diye sorduklarında; Efendimiz (S.A.V.) :
- Hayır; şimdi ayet nazil olmadı, fakat burada yatan zat
kabir azabına düçar olmuş, dehşetli azab görmektedir, ona
acıyarak ağlıyorum. Diğer ümmetlerim de böyle olurlarsa halleri nice olur ?
Dedi ve oradan geçip gittiler. Avcietlerinde ayni kabir önünde durup tebessüm buyurdular. Aynı Sahabe :
- Ya Resfılallah! Demin bu kabir ehli için ağlıyordunuz.
Şimdi ise tebessüm buyurmanızın sebebi hikmetini sorabilir
miyiz?
Deyince, Cebrail bana gelip, haber verdi :
- Burada yatanın bir oğlu varmış, bugün mektebe başlayıp, «Allah» ismini yani «Bismillahir Ralıman-ir Rahiymııi okuduğu için Hak Sübhanehu Hazretleri babasının azabını nimete
tebdil eylemiş, buyurdular.
Ey Mü'min kardeşler! ..
Sırası gelmişken sizlere kabir azabı neden zuhur eder, ne
gibi fiilierimiz bizleri kabir azabına düçar eder, haber vereyim:
Hak Resfılü; «dört şey kabir azabına sebeptir» buyurmuşlardır.
1 - idrardan korunmamak, (yani: pislikten kaçınmamak.)
2 -Ana, babaya isyan etmek, onların hukukuna riayet etmemek.
3 - Yalancılık etmek, (Bu ahhiksızlığın en büyüğüdür.)
4 - Bir meclisden diğer bir meclise laf götürüp; iki kişiyi, yahut iki meclisi birbirine düşman etmek.
Bu dört kötü sıfattan birisini, yahud ikisini ; yahud da
hepsini icra eyleyen kimse azab-ı kabre düçar olur. Düşünecek olursak ; bu dört şey yalnız müslümanlar için değil ; belki
bütün insanlar içinde ayıptır, kötüdür. İster müslim, ister
gayri müslim olsun; bu dört şey ki ; kötü sıfatdır. Bundan
kaçınmak biz mü'minlere vazifedir.
Yukarıda sizlere kabir azabmm neden meydana geldiğini
izah etmiş, muhbir-i sadık olan Nebiy-yi-Zişan.efendimizin hadis-i şerifinin mealini söylemişdim. Yine, kabir azabına düçar
olan, kabrinde azab gören insanların ruhuna okuyacağımız bir
- 27 1 -
fatiha-i şerife ve üç ihlas-ı şerif ile sevgili peygamberimiz efendimize okuyacağımız salavat-l şerife hürmetine azab-ı kabrin
derhal nimete kalbolacağını aşağıdaki hadise bizlere gösteriyor. İbret ile okuyun uz ve dinleyiniz:
H i KAYE
Tabiin zamanı idi. « Peygamberimiz devri saadetlerine yetişmeyip; Peygamberimizin arkadaşlarını görenlere Tabiin denir. » Bir kadın Hazret-i Ali (R.A.) efendimizin talebesi ve arkadaşlarındah Has�m-ül-Basri Hazrederine gelip :
- Ya Üstad! « Bir kızım vardı vefat etti. Onu hiç olmazsa ıiiyamda görmek istiyorum. Bana bir şey öğretiniz ki; eviadımı bir defa olsun göıiip hasret ateşimi söndüreyim,» diye rica etti.
Hasan-ül-Basri Hazretleri, o kadına kızını görmesi için ne
yapması gerektiğini öğretti. O cuma gecesi aynı duayı yapıp;
Allaha kızını ıiiyada göstermesi için çok yalvardı ve yattı. O gece, kadın kızını ıiiyasında feci bir şekilde göıiip, kalbi parça
parça oldu. Zira, kızına katrandan bir cehennem elbisesi giydirilip, boynuncia zincir bağlanmış, ayaklarında ateşten bukağı
vardı. Sabah uyandığında, ağlayarak Hasan-ül-Basri Hazretleı-ine geldi. Kızını ne halde gördüğünü ağlıyarak anlattı ve kızının bu azaptan nasıl necat bulacağını; kendisine bu hususta
yardım etmesini rica ve niyaz etti. Hasan-ül-Basri Hazretleri ve
o mescitte oturanlar bu kadına ve o kızcağıza ağladılar ve kendi hallerini düşünüp yarın kabir denilen ahiretin ilk kapısında,
o karanlık yerde tek başlarına kaldıklarında ne yapacaklarını
düşünüp Rabbülaleminden merhamet dileyip niyaz ettiler.
Bu mesele üzerine birkaç zaman sonra, Hasan-ül-Basri Hazretleri, bir gece ıiiyasında cennette gayet müzeyyen bir taht
üzerinde bir güzel kız göıiip başında bir taç ki ... diller ve kalemler vasfını tariften aciz. Sanki; Güneş gibi parlak, sırtındaki libası yani elbisesi dil ile tarife gelmez bir kız idi. Hasan-ülBasriye :
- Beni tanıdın mı Ya İmam? ..
Dedi. Hazret-i İmam :
- 272 -
Siz hangi Peygamberin kızı, yahud hangi Nebinin zevcesisiniz? deyince :
- Hani! . . Bir hanım gelip kızını görmek için sizden dua
ve niyaz öğrenmiş idi. İşte o hatunun kızıyım.
Dedi. Hazret-i Hasan-ill-Basri :
- O hanım bana kızının azabda olduğwıu söylemişti. Ne
sebeble bu makama yükseldiniz ? deyince :
- Ya İmam! Allahın sevgili kullarmdan bir kul bizim
yattığımız mezarlıktan geçerken durup : «- Resul aleyhisselama üç salavat okuyup sevahım bizlere bağışladı. Benim yattığım kabristanda benim gibi beşyüz elli kişi azab-ı kabre düçar
olmuştu. Bir nida olundu ki : - Bu makberede kabir azabı görenlerden aza bı kaldırın! .. Şu zatın okuduğu salavat hürmetine,
denildi. Benim gibi beşyüz elli kişinin salavatın bereketinden
azabları kaldırılıp, hepimizin kabri, cennet bahçesinden bir balı·
çe oldu ... )) dedi.
Sizleri, Resulüllah aleyhisselatü-vesselama salat okuruağa
davet ederim. Hatta «Delail-i Hayrat)) isimli kitabı okumağa
devam edenlerin cismi pak, kalbi temiz birer mü'ınin olmağa
namzet olduklarını ve dünya ahiret muradlarına nail olacaklarını haber veririm. Tabii, bu kitabı okuyan kimsenin her türlü fenalıklardan kaçınması şarttır. Hele, kul hakkından, hayvan
hakkından kendisini korumalıdır. Daima Allahdan korkmalı,
Allahı sevmeli, yalandan, riyadan, pislikten, tufeylilikten, parazitlikten kendisini korumalı, helalinden kazanıp, helalinden
sarf etmelidir. Fukaraya yardımı eksik etmez ve kalbini fenalıktan tatbir eder ise, Allahın emri olan namazı tadil-i erkanına
riayet ederek vaktinde eda eder ise; ağzı dualı bir mü'min olur
ki; böyle kimsenin okuyacağı salata ne gibi ecr verileceğini Abdurrahman ibni Avf (R.A.) Resulüllah aleyhissalatü vesselamdan rivayet ediyor:
Cena"b-ı Resulü Ekrem Efendimiz şöyle haber verdi : <<Cebrail (A.S.) bana gelip :
- Ya Resulallah! .. senin ümmetinden bir kimse, senin
üzerine bir defa salavat okusa, yetmiş bin Melaike size salaı
okuyan mü'min için :
- 273 -
Yarabbi! .. bu kulu affeyle! ..
Diye; Rabb-ül-Aleminc dua ederler.)>
İşte bu kimseye Melekler salat ederlerse; o kimse ehl-i cennetten olur.
Yine Hasan-ül-Basri (R.A.) « Ben rüyamda Eba Üsame'yi
gördüm. Eba Üsame ahirete intikal etmişdi.» Ona sordum :
- Ya Eba Üsame! .. Rabbin sana ne muamele etti? .. dedim.
- Afvoldum, nimete erişdim ... dedi.
- Ne sebeple ? dedim.
- Her ne vakit Hadis okusam, arkasından ResCılüllah sallallahü aleyhi ve selleme salat ederdim, dedi, buyuruyor.
Ya zamanımızda ezan okunurken kasten radyosunu kapamayan, daha fazla açan, üstelik « sabah uykusunu bölüyop> diye şikayet eden, Efendimiz aleyhisselamdan Mehmed Ağadan,
bahseder gibi bahsedene ne diyelim? Allah, bu gibilerini ıslah
eylesin! .. Hidayete eriştirsin. Senin okuyacağın salat ilc Efendimiz yücelmez. Okumaman ile de şerefden düşmez. Çünkü; ona
Allah ve melekleri ve suleha-i ümmet salat etmektedirler. Salat
okumağa sizi davetimiz, sizin ve bizim necatımız içindir.
Aleyhisselam Efendimiz buyuruyorlar; «Bir gün bana Allahın dört meleği geldi. Bunlar: Cebrail, Mikail, İsrafil, Azrail
Aleyhisselam idiler,))
Cebrail (A.S.) bana dedi ki :
- Ya Resulallah! Senin ümmetinden bir kimse, zat-ı risaletpenahma, günde on defa bulus-u kalb ile salait etse, yarın kıyamet gününde ben onun elinden tutar sırat-ı kuşlar gibi geçiririm.
Mikail AleyhisseHim buyurdu :
- «Ben o kulu senin Kevresinden kana kana içiririm,))
İsrafil Aleyhisselam dedi :
- Ya Resulallah! O ümmetinin afvı için başımı secdeye
koyarım. Allah celle celalühu Hazretleri onu afvetmedikçe başımı secdeden kaldırmam.
Azrail Aleyhisseliııı da :
- Ya Nebiyyellah! .. Sana günde on defa sahit edenin ruhunu Peygamberler gibi kabzederiın.
lrşad, Cilt ı - F: ıs
- 274 -·
Dediler. Bu ne büyük Jutuf Yarabbi! .. Bu ne ihsan Allahım!.
Böyle bir ganimeti kaçıran, Allahı, Peygamberleri unutan,
gafillere ne kadar yazık! ..
Ey Ulu Allah! .. Bizleri uyandır, aşkına kandır! .. Derdinle
yan d ır.ı .. A mın " ' . ..
Kaab (R.A.) Hazretleri Resftlüllah aleyhisselatü vesselaından rivayet ediyor. Sevgili Peygamberimiz buyurdular ve biz
gafillere duyurdular.
Yarın kıyamet günü, ümınetimden bir asiyi mizana getirirler. Günalu sevabmdan çok olduğu için, nara (yani,) ateşe
atılmasını Allah emreyler. Bu zatı zebaniler tutar. Allahın hapishanesi olan nara sevkederler. Bunun halini Hazret-i Adem
(A.S.) görüp :
- Ya Resf.ılallah! Ümmetinden birini nara götürüyorlar.
Diye, nida eder. Ve haber verir. Ben, onun arkasından koşarak yetişir ve meleklere :
- Ümmetimden olan bu zatı bana bağışlayın ! .. derim.
Vazifeli olan melekler :
-- Ya Resulallah! Sana nazil olan Kur'anda bizim hakkımızda « Oniar Allahın emrine muhalefet etmezler. Buyrulan
vazifelerini yaparlar» hükmü vardır. Bunu siz de biliyorsunuz.
Bu sebeple, bu asi kulu nara götürmeye mecburuz, derler.
Bu esnada, tarafı ilahiden meleklere bir emir gelir :
- Habibime itaat ediniz! ..
Efendimiz der ki :
- Bu ümmeti mizana tekrar götürünüz! ..
Tekrar arneli vezriolunur. Tartılır, Seyyiat hasenatından
fazla gelir. O vakit aleyhisselatü vesselam efendimiz kolunun
yeninden yazılı bir şey çıkarır; terazinin sevab gözüne koyar.
Sevabı günahından ağır gelir. Kul öyle ferahlanır ki; sevincinden, minnetinden Resulün mübarek ayaklarına kapanarak :
- Siz ne mübarek, ne muhterem bir Nebisiniz ki; beni bu
azabd,an kurtardınız. Anam babam size feda olsun.
Falır-i Mem :
- İşte ben senin Peygamberin Muhammedim, der.
Tekrar Resulün (arşın üstüne bastı diye şeref duydu�)
mübarek ayaklannı öperek sorar :
- 275 -
Bu rif'at, bu devlet, bu saadet nedir? Ya Resulallah!
der. Efendimiz de :
- Sen, bana dünyada iken salavat okurdun. İşte, bana
okuduğun o salavatı bugün için sakladım. Mizana koyduğum
şey bu idi, buyururlar. Bunun üzerine o adam :
- Ah, dünyadayken vakitlerimi boş geçireceğime ağztmı boş şeylerle, lüzumsuz söz, yalan ve küfürle kirleteceğime,
siz aziz Nebime salat etseydim, bugün daha yüce makamlarda
bulunsaydım, diye nedamet duyar.
Bir salat okumak ile necata erilir ise, binlerce salat okuya·
n ın erişeceği derecatı senin irfanına bırakıyorum.
Sizlere salat okuyan bir zatın ahiretde azaptan nasıl halas
olduğunu söyledik. Bir de salat okuyanların dünyada beladan
nasıl nccat bulduğunu anlatalım :
Vakt-ı saadetde bir Yahudi; «Deverni çaldı» diye bir müslümanı huzur-u Resılle (S.A.V.) getirip, yalancı şahidier göstererek iftira eder. Yalancı şahidler, münafıklardan idiler. (Münafık diye içi küfr ile dolu olup « kendisini islam ve mü'min gösterene» derler.) Li Hikmetilialı deliller müslümanın aleyhinde
görüldüğünden o müslümanın devesini alıp yahudiye verirler.
İslam dininin hükmüne göre, o müslümanın elinin kesilmesi lazımdır. Mü'min bunu böyle bildiği için ellerini barigah-ı
İ lahiye açarak :
- İlahi! Benim Mevlam! Sen herşeye kadirsin, bana iftira
ettiler. Ben bu deveyi çalmadım. Sen, her şeyi bilensin. Nebiyyi Ekrem üzerine okuduğum salat hürmetine beni bu rezaletden kurtar. Sen her şeye kadirsin, şu deveye dil ver! bana o
ş ahi d olsun, diyerek öyle bir deruni (Ah! .. ) eder ki, Rahmet-i ilahi cuş-fı-hurfışa gelip; her şeye kadir olan Allah, bizlere !isan
verip söyleten Allah için ne güçlük var ki; deveyi konuşturamaya! Deve dile gelip :
- Ya Resulallah! Ben bu mü'minin devesiyim, bu adamlar ise, yalancı şahidlerdir. Bu yahudi bu mü'mine iftira etmiştir.
Diyerek o yahudinin elinden kurtulup mü'min adama doğru itaat ederek gelir, onun önünde diz çöker.
- 276 -
Bu hadiseyi görenlerin imanının nfıru artar. Yahudinin yalancılığı ve iftirası meydana çıkar. Münafıklar ise rezil'ü rüsYay olurlar.
Hazret-i Nebiyy-i Muhterem o şahsa sorarlar. Dikkat edilsin! Efendimizin soruşu bilmediğinden değildir. Allahü Zül-C0-
lal de Tur-u Sina' da :
- Ya Musa, elindeki nedir?
Diye sormuştu. Bilmediğinden, görmediğinden mi idi acaba? Buna, mazhar-ı kelam denilir. Sırların bizlere duyurulması içindir. Resul aleyhisselamın salavat hakkında o şahsa soru
sormaları; salavat vermenin kerametierini bizlere beyan içindir.
Resul-ü Ekrem efendimiz Arabiye hitaben :
- Ey Mü'min! Bu keramete ne ile nail oldun? Allah senin
hakkını gözetmek için deveye dil verdi, seni bu dünya belasından kurtardı ? der.
O mü'min de :
- Ya Resfılallah! Ben her gece sana on defa salavat okumadan yatmam, der.
Nebiyy-i Adil efendimiz de :
- Senin elini dünyada kesrnekten kurtaran Allah; ahirette bana verdiğin salavat hünnetine seni azab-ı nardan kurtaracaktır, der.
Bir kimse akşam · sabah bana onar defa salivat okusa, Allah o kulu loyamette in'Am etti�, Imin ettiAJ nebllerle, sıddiklar1a beraber haşreyleyip nebllere ıhsan ettl�l gibi o kula da
ihsan eder, huyurulmuştur.
Evliyaullahdan Süfyan-ı Sevri (K.S.) Hazretleri der ki :
Ben hac'da idim. KAbe-i Muazzamayı tavaf ederken bir delikanh gördüm ki; Kabede, Arafat'da ve Müzdelife'de, Mina'da ve
Kabetullahı tavafda salAvatdan maada hiç bir dua okumadı .
Ancak Nebiyy-i Muhtereme salatü selam etti. Kendisine
münasip bir zamanda, münasip bir lisan ile :
- Arkadaş, her yerin bir duası vardır. Eğer bilmiyorsan
sana talim edeyim, dedim.
- Hepsini bilirim. Başımdan geçen bir hAdiseyi sana haber vereyim de, ne için dua okumadığımı ve yalnız Alemierin
- 277 -
efenilisine salatü selam getirdiğimin sebebini görün! Dedi ve
aniatmağa başladı :
- Biz Horasan ehliyiz. Hac kafilesi Horasan'dan kalktı.
Ben de babam ile farz olan vazifeyi eda için kafileye katıldım.
Vakta ki, dağlar, dereler aştık, salıralar geçtik ve Kufe şehrine
vardık. Pederim rahatsızlanıp gece yarısı ahirete göçtü, üzerini örttüm. Kimseyi rahatsız etmemek için Allaha tevekkül edip
için için ağlıyarak oturdum. Bir aralık, «beni bu gurbet ilJerinde yalnız bırakan babamı » tekrar görmek istedim. Bir de yüzünden örtüyü kaldırdım ki, babamın başı eşek başına dönmüştü . Ben, bu hali görünce ne yapacağımı şaşırdım. Ne yüzle
bunu ahaliye söyleyebilirdim. Böyle düşünürken bana uyku gibi, bir hal geldi. O aralık çadırın kapısı açılıp içeriye yüzü örtülü bir zat girdi ve yüzünden nikabını kaldırdı, bana dedi ki :
- Ne kadar üzüntülüsün. Bu ne büyük gam böyle ?
Ben cevaben :
- Efendim, bu başıma gelen saadet değildir ki; gamsız
olayım. Hem ben gamlı olmayayım da kimler gamlansın?
Dedim. Hemen yürüdü, babamın yattığı yere varıp; üzerinden ürtüyü çekip babamın yüzünü mesh eyledi. Ben de kalktım baktım ki; babamın yüzü eskisinden de güzel; ayın ondördü
gibi nurianmış parlıyor. Bu mucizeyi görünce o zatı mukacidese yaklaşıp :
--- Siz kimsiniz? Ey iyilik seven insan!
Diye sorduğumda :
·- Ben· Muhammed Mustafayım (Sallallahü aleyhi vesel·
lern) . Deyince :
--· Nedir bu hal, Allahaşkına bana söyleyin! ..
Diye mübarek ayaklarına kapandım, ve ağlıyarak niyaz ett im. Bana lutf ile dedi ki :
-- Senin baban tefeci idi, faiz yerdi. Tefecilik yapanlara
hüknıullah budur. Ya dünyada, veyahut abiretde eşek suretine
girse gerektir. Amma, Allahü sübhanchu senin babanı bu surcte dünyada iken koydu. Buna mukabil babanın dünyada iken
iyi bir hasleti, adeti vardı. Yatağına yatmadan evvel her gece,
bana yüz salavat okurdu. Vakta ki; bana babanın bu hale geldiğini; ümmetimin verdiği salatı bana ula�tıran Melek tarafın-
- 278 -
dan haber verilince, hemen Allahtan bana salat okuyan baban
için şefi'i olmarnı istedim, müsaade olundu, ben de geldim, şefaat ile babanı bu halden kurtardım, dedi.
- Ben de bundan böyle hiç bir dua etmem, ancak Resule salatü selam ederim, diye ahdettim. Zira, Resılle salatü-selfmı
dünya ve ahirette insana kafi geleceğini anladım, dedi.
İmam Radiyüddin Sağani'nin «Meşarik-ül-Envar» adında··
ki hadis-i şerif kitabında Resulililah aleyhisselatü vesselamdan
şöyle rivayet ediyor.
«Bir kimse, bana bir defa salavat okusa; o salavat okuyanda zerre kadar günah kalmaz.>) Tabii bu günah kul hakkı, ya·
hut hayvan hakkı ise afvolmaz. Zira, kime vurduksa rızasını almamız şarttır. Kimin malını haksız yere yedik ise helal etti r·
memiz ve yahut bu gasbettiğimiz malı sahibine iade etmemiz
lazımdır.
H i KAYE
Hazret-i İsa Aleyhisselam bir kabristan önünden geçiyordu; orada kabirierden birinde azab olduğunu gördü. Sebebini
öğrenmek için Cenab-ı Rab-bül Alemine niyaz etti. Her şeye
kadir olan Allah (C.C.) :
- Ya İsa! .. Dua et onu ihya edeyim, kendisinden sor. Niçin
azaba düçar olduğunu göresin ki, ben ölüleri böylece diriltirİnı .
Öldükten sonra dirilrneğe iyınan etmeyeniere ibret olsun.
Hz. İsa Aleyhisselam dua etti. Hemen azab gören kabir ehli
başından toprakları silkerek ayağa kalktı. Hazreti İsa (A.S.) :
- Neden ka bir azabına düçar oldun? diye sordu.
O zat da :
- Ya Nebiyy Allah! Ben dünyadayken harnallık yapardım.
Bir gün odun taşıyordum. Odundan sahibinin haberi olmadan
dişimi karıştırmak için bir kıymık çöp almışdım .. Bundan, azfı..
ba düçar oldum, dedi.
Mü'minler! ..
Ufacık, ehemmiyet veremiyeceğimiz bir suçtan da böyle
azablarla cezalanabiliriz. Ya, helal haram demeden kul hakkına el uzatırsak, birisini gıybet edersek, ahiretde halimiz nice
- 279 -
olur? .. Zira, zerre miktarı arnelimiz dahi, ister kötü, ister iyi,
mutlaka önümüze getirilecekdir. Bizlere gösterilecektir.
Yazıklar olsun o kimseye ki ; ye tim malını bigayri - hakkın yemiştir. Onun bu yediği yetim malının, mal olmayıp o
kimse için ancak ateş olduğunu Allah Kur'anı Keriminde beyan ediyor.
İşte salavat-ı şerife okumak günaha kefarettir. Fakat,
kul hakkı, hayvan hakkı müstesnadır, demiştik. Yine, Sallallahü al ey hi vesellem efendimiz buyurdular :
« Bir kimse benim ismiıni işitip de bana salat etmezse; o
k imse cehenneme nıüstchak olur. Allah lutfcdip o kimseyi narından uzaklaştırsın,>• diye dua etmiştir. Ahiret azabından kurtulmak, ve nimete erişmek isteyen kimseler efendimizin ism ini işitt iklerj za man aşk ile salavat-ı şcrife okumalıdırlar. Nebiyy-i ahirüzzarnan efendimizi her şeyinden, hatta canından ziyade sevmelidirler. Günahlarına tövbe edip, bir daha masiyet
ç i rkefine düşmemelidirler. Kazaya kalan namazlannı tadil-i erkan üzere kılmalı; zengin iseler zekatlarını Allah yoluna Allah
için vermeli; senede bir ay oruç (ki; Ramazan ayı orucudur) tutmalı; ömürlerinde bir defa hac mevsiminde Haccını ifa ederek
Rabbine şükretmelidirler. Yalandan, yalan yere yemin etmekten, zinadan sakınmalı ; riyadan, süm'adan ictinab etmeli, kibirden, gururdan, sahtekarlıktan, gıybet etmekten kendilerini
korumalıdıdar. Dilini kötü şeylerle kirletmemcli , Tevhid, tehlil ve salat ile tezyin etmelidirler ki; Restile layık olan ümmetin
fertleri olabilsinler. Allah cümlemize böyle amal-i saliha icra
etmek nasib eyleye ... Amin! ..
Yukanda sizlere « Delail-i Hayrat>ı okuyunuz demişdim. Bu
<t Delail-i Ha)Tat -> kitabını telif eyleyen Süleyrnan-ül Cezuli Hazretleri bu mübarek kitabı nasıl telif eylediğini şöyle bildirmektedir: Anlatmadan gcçemiyeceğim :
Bu mübarek zat; Efendimizin toı·unu, İmam-ı All efendimizin ve Hz. Fatımanın mahdumu mükerremleri Hazret-i Hasan (R.A.) evlatlarındandır. Evvela «Cezul» şehrinde, sonra
şimdi İspanya' da kalan bir şehirde yaşamışlardı. Oraları vaktiyle Müslümanların elinde idi. Sonra Fas diyarına hicret ederek orada tedris-i ilim, irşat ve ibadet ile meşgul olmuşlardır_
- 280 -
Günlerden bir gün, salırada dolaşırken namaz kılmak için
abdest alınağa bir kuyunun başına varır, fakat ip ve kova bulup da sudan istifade edemez, etrafa bakınıp dururken bir duvann üzerinde bir kız çocuğu görüp :
- Evladım! .. Evinizde kovanız var mı? Verin de abdest
alayım! .. der. Kız cevaben :
- Bütün insanlar sizin ilminizden ve hayr-ü kerametinizden bahisle sizi medh-ü-sena ederler. Siz ise bir suyu kuyudan
ipsiz ve kovasız çıkaramıyorsunuz! .. der.
- İpsiz ve kovasız kuyudan su çıkarmak mümkün müdür? deyince, kız hemen gelip, kuyuya bir şeyler söyler gibi yapar, bi-inayetillah kuyunun suyu ağzından taşar. Dışarıya akmağa başlar. O su ile abdest aldıktan sonra :
- Kızım! Allah ve Resfılü aşkına bu keramete ne sebeble nail oldun?.. Haber ver!
Diye niyaz edip, istirhamda bulunan hazrete, kız cevaben :
- Cenab-ı Resul sallallahü aleyhi ve"elleme salat-ü selamı çok okumakla ve Salavat-ı şerifeye devam etmekle bu keramete nail oldum, der.
Süleyman-El-cezfıli Hazretleri bu kızın kerametine şahid
olunca, pek ziyade salavat-ı şerife okumağa ahdetti. Fakat,
acaba hangi salavatı şerifeye devam etsem diye düşünürken, o
gece uykusu tutmadı. Öylece tefekkür ederken, gece yarısı olduğunda hanımının yatağından kalktığını ve en güzel elbiselerini giyip evden çıktığını hayretle gördü. Üstadı gayret alıp, (Bu
hanım gece yarısı nereye gidiyor?) diye o da eşinin arkasından
gizlice sokağa çıktı. Bir de ne görsün; önünde bir arslan sürüsü hanımını ortaya almışlar deniz kenarına doğru yürüyorlar.
Süleyman-ül-Cezfıli Hazretlerini hayret ve dehşet kapladı ve
arkalarından, uzaktan takibe başladı. Hanımı deniz kenarına
indi. Postunu denize atıp yakın bir yerde bulunan ıssız bir adaya müteveccihen yol aldı. Arslanlar deniz kenarında oturup onu
beklerneğe başladılar. Hanım, ıssız adaya varıp abdest alıp teheccüd namazı kılarak Rabbül Alemine ibadetü-taat, tazarru ve
niyaz edip, bu sefer suyun üstünde yaya olarak döndü. Karaya
vasıl olduğunda arslanlar yine birisi önüne, birisi ardına düşüp
eve döndüler. Hazret-i şeyh, ondan evvel gidip yatağa yattı ve
- 281 -
uyur bir vaziyetde bekledi. Hamm da eve gelip geceliklerini giyip yatağına yattı. O geceden sonra Hazret (Bakalım yalnız o gece mi böyle bir keraınet ile ibadet etti acaba?) diye hanımını üç
gece daha uyumadan takip etti ve gördü ki her gece aynı iş zuhur ediyor. Üçüncü günü sabahı vaziyeti anlatıp; o mübarek
hatundan bu işin sırnnı sordu. Hanımı ona :
- Siz şimdi mi bu işe vakıf oldunuz? «Benim senelerdir
mu ta dım budur. Allah, bu keramet tıkını seneler evvel başıma koymuştur» dedi.
Hazret-i Şeyh Cezfrli kuddise sirruhu sual edip :
- Ya bu keramete ne sebeble vasıl oldunuz? Dediğinde
hat un:'
- Cenab-ı mübeccel ve nebiyyi mufaddal aleyhisselam
hazrederine muhabbet ve salavatı şerifeye devamım sebebiyle!
cevabını alınca Şeyh de :
Hangi salavat-ı şerifeye devam ediyorsunuz?
Diye sorduğunda; Hatun bir şey söylemeyip sustu. Şeyh
hazretleri ısrar edince :
- Bu gece istihare edeyim, izin olur ise, cevap vereyim.
Dedi. Ertesi sabah Hatun; Şeyhe :
- Sarahaten haber verrneğe izin yoktur. Lakin bütün sa·
lavat-ı şerifleri cem'eyle. İçinde var ise, vardır diye haber veririm, dedi.
Hazret-i şeyh de gayret kollarını sıvayıp mfıteber kitabiardan ve asnnda olan şeyhlerden Cenab-ı Resulüllah sallallahü
teala aleyhi ve sellem hazretlerinin lisan-ı mübareklerinden talim buyurduğu salavat-ı şerifleri ve Aslıab-ı kirarn ndvan-ullahi
aleyhim ecmain hazrederinden ve ulema-i kiramın ve meşayihiizamın vird edindikleri salat-ı şerifeleri cem' edip; bir kitap
haline koyarak hatununa okuduğunda; hatun kitabı dinledikten sonra :
- Birkaç yerinde vardır! Diye haber verdi.
Bu sebeple, bu mübarek kitaba devam eden rahmct-i Hudaya vasıl olacağına ve Hazret-i Risaletpenahın sevdiği kişiler
arasına katılacağına şüphe yoktur. Şeyh Hazretleri bu kitapa
(Delail-ül Hayrat ve Şevarik-ul Envar) adını koydu. Hak Teala
- 282 -
sa'yini meşkfır, günahını mağfur ve rahmetine müstağrak eylesin. Amin! ..
Hazret-i Şeyh, deniz kenarında «Esfa» diyarına hicret edip
ilLrn, amel ve muhabbet ile talebelerini terbiye ile meşgul oldu.
On beş sene « Esfa» şehrinde kaldı. Oradan da hicret edip «Kova! » diyarına gitti. Oradan da Delail-i Hayrat kitabını talim ve
neşretmekle etrafdan üzerine insanlar cem olup kendinden
feyziyab oldular, kemale eriştiler. İrşada kadir olanlardan
(12165) on iki bin yüz altmış beş kadar talebesi kendinden sonra halkı irşad ettiler. Ve kendileri « 870» Hicri senesinin Rebiülevvelinin « 16» günü sabah namazının ikindi rekatının seede-i
saniyesinde mesmfımen teşrif-i Dar-ül Ukba ettiler. Hak teala
Rahmet eyleyip kabiderini pür nur ve dar-ı cezada şefaatlarını
cümlemize müyesser eylesin. Amin!
O şehirde kendi yaptırdığı cfuni-i şerifin içerisine öğle namazında defnolundu. 77 sene sonra kafir o diyarı zapteyleyincc
şeybin talebelen :
- «Biz üstadımızın cesedini burada kafir elinde bırakmayız. Kemiklerini olsun diyar-ı islama götürelim. »
Diye kabrini açtılar baktılar ki, Hz. Şeybin vücudu şeriflerine asla bir zarar gelmeyip; defnolduğu şekil üzere bulunmaktadır. Kendisini sevenlerden bazı kimseler; mübarek alnı
na parmağı ile basıp sonra kaldırdığında yine kan cem' olurdu .
Hayatta olan insan gibi . . . Orada hazır bulunanlar; bunu gözleriyle gördüler. Mübarek cesedini alıp Marakeş'e nakledip oraya defnettilcr. Rahmetullahi aleyhi.
Bu kitabı okuyanların dünya ve ahiret nimetlerine nail
olacakları muhakkaktır. Nail olunacak nimetlerden birisi;
Alem-i mem1mda Hazret-i Resulüllahın cemalini müşahededir.
Bir kimse Restılü alem-i manada görüp iltifatına nail olursa,
şefaatine de nail olacağı şüphesizdir.
Bir zat, Resfılüllahı (S.A.V.) ıiiyada görmek istermiş, bir
türlü görmek müyesser olmazmış. Arif'i billah bir zat-ı şerife
gidip derdini anlatır ve bir tavsiye ister, yalvarır, niyaz eder.
Arif- i billah olan zat-ı şerif :
- Oğlum; cuma akşamı çokça tuzlu balık ye! .. namazı kıl !
.Su içme yat! .. görürsün, der.
- 283 -
O zat da efendinin tavsiyesine uyarak çokça tuzlu balık
yiyip yatar. Sabaha kadar dereler, çeşmeler, pınarlar görüp
oralardan sular içer. Sabah olur. Arif-i billaha koşarak :
- A efendi! Resulü görmedim! .. Sabaha kadar harareıden rüyamda çeşmelerden, pınarlardan su içtiın. Hala hararetdcn yanıyorum.
Deyince :
- İşte tuzlu balığı yiyince suya nasıl iştiyakın artıp sabaha kadar su gördünse; Resulüllaha da öyle yanmalısın ki;
mübarek cemalini müşahede edesin, der.
Aşk ile salavata devam eden de, Allahın Resulünü muhakkak görecektir.
Akl-i selim sahibi olanlar için bu anlattıklarımız kifayeL
edecekdir. Bu tavsiyemizi tutanlar ve bu risalemizden ibret
alanlar; gece ve gündüz, bilhassa cuma günü ve cuma gecesi
Rcsfıliillaha aşk ile salavat-ı şerife okuyup muradlarma nail
o lacaklardır.
Ya Rabbi! .. bizim bu risalelerimizi okuyup dinleyenleri, ve
sözlerimizle amel eyleyenleri iki cihanda aziz eyle! Cümlemizden razı olup kusurlarımızı afveyle. Bizi iki cihanda Habibin
Muhammed aleyhisselama bağışla. Burada bizi ona ümmet eylcdiğin gibi; iyman ile ruhumuzu kabzeyle. Sekerat-ı mevtimizdc gözüroüzden perdeyi gider. Cemali Muhammed Mustafa
(S.A.V.) ile müşerref eyle. Bize ölüm acıları duyurma. Kabrin
zulmetinden, kabir azabından bizleri ralunetinle azad et. Biz·
leri Babibinin «Liva-il-Hamd»i altında malışer günü cem'eyle! ..
Nar-ı cahiminden azad eyle. Cennet-ü Cemalinle müşerref kıl! ..
Ami n ! . .
Buyurun günahlarımıza tevbe edelim :
Estağfir-ullah! .. Estağfir-ullah! .. Esta�ir-ullah! ..
Esta�ir-ullah-el'azim-el'kerim Ellezi ı.a Uahe illahe illa hu ..
El'-Hayy-el' Kayyum ve netiibu ileyh! .. ve nes'elüt-tövbete ve-I '
mağfirete ve hidayete innebu hüve-1-gafiir-ür Rahim. Va'fü anna
vağfir lena ve'rhamna inneke entet-tevvab-ür'Rahim.
- 284 -
ilahi!.. Ya Rabbi! .. ilahi Ya .. Rabbi!.. ilahi Ya .. Rabbi! ..
Ya Rabbi! .. Eğer benim elimden, diliınden, gözürnden, kulağıından, vesair azalarımdan sana karşı şirk, küfr, isyan, büyük
küçük günah sadır olduysa; ben onlardan rücu ettim. Tövbe eltini. Nedamet ettim.
Şimdi senin rahmetine geldim. İhsanına sığındıın.
İ liraf-ı
zünub ediyorum. Tövbe ediyorum. Afvını diliyor; göz yaşları
döküyorum! . . Tövbe Ya .Rabbi .. Tövbe bir daha sana karş ı isyan etmiyeceğime tövbeler olsun. İmanımı tecdid ediyorum. Senin mağfiretine sığınıyorum. Eğer, sen beni afvetmezsen beni
kim afveder? Eğer, sen beni bab-ı lütfundan kovarsan, hangi
kapıya iltica ederim? Asiyim, keremine geldim. Mücrimim, i h·
sanı affına geldim. Sen, keremi bol padişahsın! .. Benim tövbemi kabul et. Suçumu bağışla. Habibin hürmetine, Kur'anın izzetine, İslamın devletine, Hüseynin kanı, Fatımanın demi hürmetine, Haticenin vefası, Aişenin safası, Alinin çektiği cefası hürınetine. Ebu Bekri Sıddikin sıdkı, Öınerin adli, Osmanın hayası hürmetine, Aşere-i mübeşşere hürmetine. Ashabı saffa safiyetine, Ehl-i Bedrin celaleti, Uhudun, şühedası izzetine. Ta be
scher gözlerine hab-ı gaflet girmeyen aşıklar, bağrıyanık sadıklar, iH\hi kelimatın hakkına kanlarından kendilerine kefen biçen şüheda, amil olan ulema, sabir olan fukara hürme tinc, ben
kuluna afvu nazarınla bak!.. Sana teslimim ister affet ister
yak!.. Beni senden dur etme. Habibine bağışla, aşkın ile nakışla. Affın ile şad! .. Cennctinle dad! .. cemalinle müşerref kıl Ya
Rabbi ! ..
Peygamberlerin evveli Adem (A.S.) alıiri benim ncbim, .sen in sevgili Habibin Muhammed, bütün alerolere rahmet, inayct, her ikisinin arasmda ne kadar nebl Resul geldiyse inandım,
iyman ettim. Dilimlc ikrar, kalbirole tasdik et tim.
Amentü-billahi ve ımeh1iketihi ve kütiibihi ve rüsulihl velyevm-il-ahiri ve bilkaderi hayrihi ve şerrihi min-Allahi teala vel'
ba'sübad-el' mevt.
Eşhedü enla ilahe illi Allah. Ve Eşhedü enne MuhammedünAbdühü ve resulühu kelime-i tayyibesi ilc çene kapamak nasib-i
müyesser eyle. Amin.
- 285 -
Bi hürmeti seyyid-il-mürselin ve bi-hürmeti ali-Aba-bi-lıürıneti ve izzeti La ilahe ili Allah.
Sübhane rabbike rabb-il-tzzeti amma yasifune ve selamün
ale-I mürselin vel-Hamdülillahi Rabbil-aleınin.
Sözlerimizin tesiri için, Allah rızası için okuyanların ve dinleyenlerin selamet bulması için.
El-fatiha El-Hac
Meydan benimdir
Aşkın dinimdir
Göyniim yerindir
Elhamdülillah
Aşkını verdin
İhsanlar kıldın
Göz yaşını sildin
Elhamdülillah
Aşkın gönlümde
Virdin dilimde
Değil elimde
Elhamdüiillah
Aşkınla derdc
İrdiın ben kadn�
Sıyrıldı perde
El hamdülillah
Dosta kul oldum
Devletin sürdüın
Didarın gördüm
Elhamdülillah
HU
Muzaffer OZAK
Dosta giden yol
Dostuna kul ol
Hak ile hak ol
Elhamdülillah
Can kuşu pazar
Tellalda gezer
Beratım yazar
Elhamdülillah
Oldum divane
Girdin devrane
Şem'a pervane
Elhamdülillah
Dostum Muhammed
Çektim çok zahmet
Erişti rahmet
Elhamdülillah
Aşkinin canı
Odur cananı
Buldu derınanı
Elhamdülillah
. "
I R $ A D
D O KUZUNCU D E RS
MÜN D E R E CAT :
Bu risalede Namazın faziletleri, Abdestin esrarı, imam-ı
Ali (R.A.) nin zekat hakkındaki kehimları, Hazret-i Ömer
(R.A.) in kıssası, bir ateşperestİn islama gelmesi, beş vakit namazı cemaatle kılmasından gördüğü mükafat-i İlahiyye, beş vakit namazda okunan ayat-ü beyyinatın ve
tesbihatın ve bir amanın cemaate devamdan dolayı gözleri açıldığının; beyanı hakkında mühim bir risaledir.
SALLÜ ALA RESÜLÜNA MUHAMMED
Sallu ala seyyidina Muhammed
Sallu ala mürşidina Muhammed
Sallu ala şemsidduha Muhammed
Salliı ala bedridduca Muhammed
Sallu ala nurül hiıda Muhammed
Sallallahu aleyhi vesellem
� --=) .":\ lll \ / -ı \ ..ıi"'".J ' '"./ ' ��
1 J
, -�--------------------------� ..
lnelleziyne amenü ve amilü 'ssal ihati ve ekamüs-sa l ate ve atü-z-zekate lehürn ecruhüm
indi! rabbihim vela h3vfun aleyhım ve lahüm yahzenün. Sadakallahül Azim.
( Süre-i Bakara: 277)
{(Şu kullanın ki; benim birliğime ve Habibim Muhammed'
in benim tarafıından inanmaya dair getirdiği umdelere inanıp,
Kur'an ile Habibime uyarak arnali saliha işlediler ve dinimin
direği olan namazı vaktinde, erkan ve adabile eda ederek onlara verdiğim nimetlerden farz olan zekatı verdiler. İyınan edip
amal-i saliha ile arnelierin en ehemmiyetlisi bulunan, ibadat-i
bedeniyye ve ibadet-i maiiyeyi ifa ettiler. Bu zevat için Rab'leri Celle şanühu indinde ecirleri vardır. Bu yaptıkları boşa gitlrsad, Cil t ı --· ı:: 19
- 290 -
mez. Onlara ahirette korku yoktur. Çünkü onlar, ben; Allahtan razı olmuşlar ki; bu emirlerimi yerine getiriyorlar: Ben de,
onlardan razıyım ki, bu yaptıklarının mükafatını verip, ahirete
varınca geçmiş zamanda yaptıklan ibadetlerinin boşa gitmediğini görüp malızun olmayacaklardır.»
Tefsir-i Tibyan
Allaha iyman edip O'nun sevgili Resulü Muhammed'ine
gönül verenler hepimiz biliyoruz ki; İslam dini, islamın nunı
beş esas üzere bina kılınmıştır. Bu binayı, bir fenere bcnzetirsek; dört cam ile çevrili bir feneri göz-önüne getirin. Bir taraf ı
namaz, bir tarafı oruç. Bir tarafı zekat, bir tarafı hacdır. Bu
camları birbirine bağlayan çerçeveler de; sıdk, vefa, sabr; mürüvvettir. Üst kısmı kanaat, alt kısmı cömertliktir. Ortasında
yanan nur da islam ve iyman mlrudur. Bu fener, böyle kalmak·
la nur ve ziya saçar. Kendini de etrafını da nurlandırır. Bunlardan herhangi birisi terk olunursa; o camlar kararır, nur \'ermez olur.
Bir hane farzediniz. İçerisinde nur olursa, o hanenin camlarından dışarıya nur sızar, ışık görünür. içerde nur yoksa tabii o hane karanlıktır. o haneden nur yerine zulmet görünür.
İşte bu bina insandır. Eğer canevi olan Allahın nazargahı mahiyetincieki kalbimizde, iyman ışığını yakabil seydik, bizlerden Allaha ibadetlerin en sevgilisi namaz, oruç, zekat, hac meydana
gelip bu nurların meyvası olan sıdk, yani doğruluk, vefakarlık,
sabr denen sıfat-ı ilahi, mürüvvet, kanaat, civanmerdlik gibi Al·
lah'ın sevdiği, peygamberin beğendiği, meleklerin hayret ettiği
birçok sıfatlar meydana gelir de meleklerden yüce oluruz. Yok! ..
İyınan nurunu kalbimizde yakmadıysak; İyınan yerine zulmet i ,
namaz yerine ·küfürü, dalaleti, isyan ve masiyeti,, oruç yerine
inad, zekat yerine hiyanet, hac yerine yalan, bühtan, gıybet, vefa yerine döneklik, sabr yerine inad, mürüvvet yerine cimrilik,
kincilik, kanaat yerine tama' hırs, cömertlik yerine hasislik gibi daha bunlara benzer Allah'ın sevmediği sıfatlar ile sıfatlanır,
Allah'ın ve meleklerin lanetine uğrar, yaşayışta hayvanlar gibi
ahlaken hayvanlardan da aşağı oluruz.
İyınan nurunu muhafaza eden camlardan en mühimmi,
- 291 -
namaz denilen ibadettir ki; Allah'a en sevgili ibadet vaktinde
cda edilen namazdır. Efendimiz: «Namaz benim gözümün niırudur. Her şeyin bir ahimeti vardır. ishimın ahimeti ve iymanın
nişanının da namaz olduğunu» iki cihan serveri haber vermektedir.
Ey müslümanım diyen, ey Muhammed Aleyhisselam'a Ye
ahiret gününe iyman ettim diyen mü'min! .. Kur'an-ı Kerimde
(83) yerde Allahü Sübhanehu ve Teala, namaz kılmamızı bizlere emrcylemiş, namazı zikretmiştir. Çünki bütün ibadetlerden
n amaz, Allahın b izden razı olmasına sebeptir. Namaz, sünneti
cnbiyadır. Namaz, mahşere teşbihtir. Namaz, meleklerin sevJiğiciir. Namaz, ma'rifet m1ru, iymanın aslı, duaların icabetine
scbcptir. Namaz, amellerin kabulüne sebeptir. Namaz, malda
bcrckctc, kisbte (kazançta) helale sebeptir. Namaz, düşmana
silah, şeytana kerihtir. Namaz, Azraille sahibi arasında şefi'dir.
Namaz, karanlık kabre nur, kıyamette sürur, arş'ın gölgesinde
bulunmağa sebeptir. Namaz, kıyamette başiara tae, herkes çırılçıplak bulunduğunda sırtiara libastır. Namaz, nara kalkandır. Rabbine hüccet-i bürhandır. Namaz, mizanda sıkiet-i hay·
ra, sırattan selamete sebeptir. Namaz, miftahı cihandır. Namaz, rıza-i canandır. Namaz bizlere hediyye-i Rahmandır. Namaz, dinin direğidir.
Muaz bin Cabel ve Cabir bin Abdullah (R.A.) Resfılüllah
(S.A.V.) den haber verdiler :
e Miraç gecesi, birinci kat semaya vardığımda, birinci kat
meleklerini zikreder gördüm. Cebrail' e sordum :
- Ya Cebrail! Ne vakittenberi Allahı zikrediyor bu melek
]er? dedim.
- Ya Resulallah! Yaratıldıklarından beri böyle Allahı zikrederler, dedi.
Oradan ikinci kat semaya uruç ettim. Orada bulunan melekleri rükfı eder vaziyette, Allahı zikrettiklerini gördüm. On·
ların da yaratıldıklarındanberi Hakka rükfı edip zikir ettiklerini Cebnlil bana haber verdi. Oradan üçüncü kat semaya vardık. Orada olan meleklerin de secde eder ve secdede oldukları
halde Allahı zikrettiklerine şahit oldum. Bu seedelerini halk
olunduklarındanberi ederlermiş . Hiç başlarını secdeden ka l-
- 292 -
dırmazlarmış. Bana, selamımı almak için başlarını secdedcn
kaldırıp, selamı alıp tekrar secdeye vardılar. Kıyamete kadar
secdede kalacaklardır. >>
Oradan dördüncü göğe çıktım. Onların diz üstünde, şehadet ettikleri ibadet lerini gördüm.
Beşinci gökteki melekler tesbih çekiyorlardı. Altıncı göğe
vardığımda altıncı gök melekleri, tehlil ve tekbir ile Rabbül
Alcmine ibadet ediyorlardı. Yedinci gök melekleri salat·Ü selam
okuyorlardı. Bilkatierinden kıyamete kadar böyle yapacaklarını Cebrail bana haber verdi.
Kalhim iştiyakla bu ibadetleri arzu etmişti. Rabbim, benim
bu iş tiyakım üzerine yedi kat gök ehlinin ibadetlerinin cem'
olduğu bu namazı ümmetime ve bana bir ikram olmak üzere
farz kıldı. Ümmetimden herhangi bir kimse, bu beş vakit namazı ifa etse, yedi kat gök ebiinin ibadetine nail olur buyurdular .
Ey Mü'minler! .. Namazlarını kılan mü'minlere şu müjdeye bakınız da, namazı zinhar tembellik yapıp terketmeyiniz.
Haberde varid oldu ki: Vakta ki Allahü Sübhanehu Cebrai li
halketti. Cebrail kendi heybetine, güzelliğine bakıp :
- Ya Rabbi! Benden güzel bir melek halkettin mi?
Diye Rabbü-1 Alemine sordu. Cenab-ı Hallak-ı Alem :
- Senden güzel bir melek yaratmadım.
Diye Cebrail Aleyhisselamın sualine cevap \·erince Cebrail
(A.S.) kalkıp iki rek'at şükren vacib Teala Hazrederine --her
bir rek'atı on bin sene olmak üzere-- namaz kıldı. ibadetini bitirince Vacib Teala Hazretleri kendisine iltifaten: (Ya Cebrfıil !
Bana hakkı ile ibadet ettin. Senin gibi bana ibadet eden olmadı . Fakat ahir zamanda benim kerim bir nebim, mahbubuın,
habibim gelecek. Onun ümmetieri zaif yani ibadetçe az ibadctli,
günahkar oldukları halde sehv, hata, nisyan ile kılacakları iki
rek'at namaz İzzeti Celalim için senin kıldığın bu namazından
bana daha sevgi1i olacaktır) buyurdu.
Aziz kardeşim! Hangi ümmet, bu lutfu ilahiyyeye nail oldu ?
-· 293 -
(Ya Cebrail! Zira, sen bu namazı emirsiz olarak kıldm. Onlara namaz kılınağı emredeceğim. Onların bu rıf'atı Habibime
ümmet olmalandır.)
Cebrail tekrar sordu :
(Ya Rabbi! Onların kıldığı namaza ne gibi ilısanda buluna·
caksın ?) Allahü tea la buyurdu :
-- Cennetimi vereceğim.
Cebniil: (Ya Rabbi! Ümmeti Muhammed 'e bahşedeceğin
bu cennet'il Me'vayı izin verirseniz dolaşayım) diye niyaz etti.
Cenab-ı Allah müsaade huyurup Cebrail (A.S.) da Cennet'i Me'
vayı bütün başınet ve sür'ati ile uçup dolaşmağa başladı.
Resul (S.A.V.) Cebraili ilk defa, semacia kendi melekiyyet
sıfatı ile gördü. Şark ile garb arasını kaplarlığını müşahede buyurarak Hatice 'nin evine korku ile gelip :
(Ya Hatice! Zemmilfıni) (Ört beni ört beni) dediği tarihlerde ve sure-i müzemmil'de zikredilmiştir. İşte, bu heybeti ile üç
bin sene uçtuktan sonra, on defa daha ilave ederek otuz bin sene uçtu, ve yoruldu. Cennet ağaçlarından bir ağacın gölgesine
indi. Allaha secde ve niyaz etti ve seedesinde katettiği mesafeyi
sordu.
(Ya Rabbi! Ben aciz oldum. Bu ümmeti Muhammed'e verdiğin cennetin nısfmı mı, yoksa üçte biri mi, yoksa dörtte biri
midir? bildir bana) diye ni yaz ederken ... Cevab-ı lzzet gelip :
<<Otuz bin sene daha uçsan, bu bilkatın ve sür'atin on misli fazla olsa ümmeti Muhammed'e ihsan olunan nimetin onda biri
değildir. İki rek'at namaza mukabil bu nimetim! Ya CebraiL
dedi.
Bu nimet hangi ümmete verildi ? lnsaf edelim, kardeşler!
Allahü tealanın bizlere ihsanı sonsuzdur. Yukarıda anlattığım
kıssa sizlere acaib gelmesin. Semada yani gökte öyle yıldızlar
var ki, dünyamıza ışını yedi milyon senede geldiğini Astronomi
bilginleri söylüyorlar. Daha da uzak ve çok uzakta olan yıldızlar da vardır. Yıldızların sayısını şöyle anlatmak isterim ki:
Dünyada bulunan her insan bir tek yıldıza taksim olsa, insanlar
tükenir, yıldızlar tükenmez. Bunların hepsi dünyamızın göğündedir.
- 294 -
Filhakika, göğe nazaran bu görünen alemin bir hardal tanesi kadar olduğunu İmam-ı Rabhani mektubatında haber vermektedir. İkinci göğe kıyasen birinci kat gök bir hardal tanesi, üçüncü göğe nazaran ikinci gök bir hardal tanesi, dördüncü
göğe nazaran üçüncü gök bir hardal tanesi, beşinci göğe nazaran dördüncü gök bir hardal tanesi, altıncı göğe nazaran beşinci gök bir hardal tanesi, yedinci göğe nazaran altıncı gök bir
hardal tanesidir. Sonra Sidretü'l Münteha gelir ki, ona naza
ran yedinci gök yine bir hardal tanesi kadardır. İşte, Sidretü'J
1\lünteha ki Cennetü'l Me'va oradadır. Büyüklüğünü var kıyas
eyle; aklın idraki durur. Namaz kılan mü'minler, bu nimete nail olacaklardır. Bu Sidretü'l Münteha ki Cebrail (A.S.) ın makamı oradadır.
Bunlar bilinen alemlerdir. Bir de bilinmiyen alemler vardır
ki, Haktan başka kimse bilmez. Bir gün, Cebrail (A.S.) in kendi heybetine bakıp (Benden daha büyük Allah'ın meleği var mıdır?) diye kalbinden geçirdiğinde, kendisine emrolunup filan
makama git, şu emrimi tebliğ et! diye vazifelendirdi. Cebrail
(A.S.) emri tebliğ etmek için o makama varıp o meleği gördügünde kendisi hey'eti asliyesi ile o meleğin yanında bir sivrisinek gibi kalıp emri tebliğ ettiğinde mezkur melek, söylediğini
anlamıyorum, diyerek Cebnlili elinden tutup kulağından içeriye soktuğunu Cebrail (A.S.) efendimize haber \'ermişler.
İşte aziz müslüman! Kudreti ilahiyyeye bak ki, bütün bunler yedi kat gök, Sidretü'l Münteha, Arş-ı Kürsl buna kıyasla
ne kadar büyük olduğunu, sekiz cennet, yedi cehennem, yedi
kat arz, bilinen ve bilinmeyen alemleri bir kün emri ile halk buyurulmuştur. Yıkımı da böyle olacaktır. Bir emirle yıkılacak .
tekrar yaratılacak, arzımız başka bir arz olacaktır. O gün mahşerdir. Ölüler dirilecek, huzur-u ilahiyycyc sürülccck, mazlum zalimden hakkını alacak, herkes yaptığı iyiliğin ve fenalığın cezasını bulacaktır. Bu nasıl olur deme! Hiçbir şey kendiliğinden olamaz. Gördüğümüz bir şeyin her ne kadar yapanını görmezsek de, o san'atın bir san'atkfırı olduğunu isbata lüzum var mıdır? Bunları plfınsız ve modelsiz yapan Allah, yıkıp
tekrar yapmaktan da aciz midir ki, ikinci ihya modeJlidir. Alla-
- 295 -
hın böyle şeylere ihtiyacı da yoktur. Mevlid-i şerifi iyi dinlersen birçok şeyler sana haber verir.
Ol! dedi bir kerre var oldu cihan,
Olma, derse, mahvolur ol dem heman.
Bir katre sudan halkedip, görrnek için göz, işitmek ıçın
kulak ihsan edip bunların yanında anlamak kabiliyeti , tefekkür nimeti verdi . Bunlar küçümsenecek şeyler midir? Amma,
biz küçümseriz de şükretmeyiz. Yahut şükrü pek az yaparız.
Bize verilen nimetierin şükrü, (Yarabbi şükür) demek değildir.
Ekmek, ekmek demekle karın doymadığı gibi şükür yarabbi
demek de Allaha karşı şükür olmayıp zikirdir. Vücudun şükrü
Allaha kıyam, rükfı', secdedir, tesbihtir, tehlildir, tevhiddir.
Kulluğunu bilip acizliğini aniayarak Rabbill Alemine karşı burnunu yere, alnını toprağa sürmektir. Verilen gözün şükrü, haktan gayrını görmemektir. Her şeye ibret ile nazar etmektir. Kulağında şükrü, hak ketarnı dinlemektir. Kimden olursa olsun,
söyleyene bakınayıp söyletene nazar etmektir. Güzelliğin şükrü,
iffet ve ırzını muhafaza, sana verilen nimetin şükrii ise; madde
ise infak, ilim ise talim ve öğretmek, mansıp rütbe ise adalet,
mazlumun hakkını zalimden almakla olur. Eğer şükrü böyle
yapmazsak, verilen bu nimetler bizim için nikbet olup, bunların şükrünü yerine getiremediğimizden cezalara çarpılarak bun·
ların hesabını veririz ve cehennemİ boylarız.
Hazret-i Mısri Niyazi Efendimizin şu sözü bizleri irşada
kafidir :
Bir göz ki olmaya ibret nazarında
Ol düşmanıdır sahibinin baş üzerinde
Kulak ki öğüt almaya her dinlediğinden
Akıt ana kurşunu hernan deliğinden
Bir el ki olmaya hayr-ı hasenatı
Verilmez ona cennet ilinin derecatı
Bir ayak ki mescid yolun bilmez onu kes,
Öğrensin, onu mescid kapısında as.
İbret sahibi olmayan göz senin düşmanın olduğu halde
- 296 -
başının üstünde taşıyorsun. Allaha secde etmeyen vücut senin
düşmanındır. Hayır, hasenat etmeyen cl düşmanındır. Hayra
gitmeyen ayak düşmanındır. Bunları kes at, düşmanına hizmet
etme. Azizim; sizlere soranm. Baş sen misin, senin mi ? Sen
değil, senindir. Kol sen misin, senin mi ? Sen değil, senindir.
Ayak sen misin, senin mi? Sen değil , senin. Bu vücut sen misin ,
senin mi? Sen değil, senindir. Peki sen nesi n? Hepsi toplanıp
işte ben buyum dersen ona cevabımız şudur :
Gönlün birçok şeyler yapmak istiyor. Vücudun buna razı
olmuyor. Eğer, işte vücudunla benim diye iddia eden sen; vücudun sana binektir. O başka, sen başka? O başka olmasa idi,
sana n1m olması şarttı. Halbuki böyle olmuyor.
1 - Yatıp uyuyorsun. Vücudun istirahat te iken sen rüyalar görüp yoruluyorsun.
2 - Sen para kazanmak için çalışmak istiyorsun, vücut
isterneyince isteğini yerine getiremiyorsun. Bi rçok vakalar başına geldiği halde farkında bile değilsin . Vücudun eğer sen ise,
öldüğün zaman sen neredesin ? İşte bineğini sana terkettiriyorlar da, o güzel dilin konuşarnaz, o yürüyen ayağın yürüyemez
oluyor. Herkes senden kaçınıyor. Sen ampul gibisin, ışığı bize
gösteren ampul oluyor, arnpul başka cereyan başka.
Onun için, hak Resul bu işi şöyle t a'ri f ediyor. Bir kötürüm, bir körün sırtına binmiş. Köre misal vücudun, kötürüm�?
misal ruhundur. Onun için kendi azalarımız olan el, ayak, göz
kulak kendimiz hakkında huzur-u Rabbil Aleminde birbirinden
davacı olup kendi sahibi aleyhine şikayette b ulunacak. Ve yaptığı işlere şahit olacaktır. Vücut d iyecek ki (Ya Rabbi! Benim
kabahatim yok, ruh olmasaydı ben ne yapabilirdİm ?) Ruh diyecek, (Vücut olmasa ben ne yapabilirdim , Ya Rabbi) diyerek bir·
birlerini şikayet etti klerinde Cenab-ı Allah onlara : (Bir kötürüm, bir körün sırtına binip bir suç işleseler, hangisi suçludur?) diye sorup (Her ikisi de suçludur) cevabını alınca; (öyle
i se ikiniz beraber cezanızı çekiniz. Biriniz kör, biriniz kötürüm
gibi idiniz. Suçu beraber işlediniz,) diyerek na'ra atacaktır. Bu
haberi Resul (S.A.V.) verdiğinde tebessüm huyurup mübarek
femi saadetlerinde dördüncü dişleri göründüğünü sahabi efendilerimiz haber vermektedirler.
- 297 -
Bir hırsızlık yapanın elinin izleri, kendi aleyhine şehadet
ettiği gibi ... Bir kimsenin lisanı suç işleyip sahibini belaya düçar eder. Yahut işlediği suçu itiraf eylerki, kendi aleyhinde şchadettir. Görene görene, Köre ne, köre ne?
Dünyada ne varsa ahiretin remzidir. Yukarıda Cebrail
(A.S.) dan bahsettiğim için bu kıssay·ı anlatmadan geçemiycccğim.
Bir gün, Cenab-ı Allah Cebraile, (Ya Cebrail seni, ben}
adernden eyleseydim bana ne ile ibadet ederdin ?) demiş. Cebrail: (Ya Rabbi! senin için gizli aşikar birdir) deyince (Evet öyledir. Kullanın vakıf olsunlar ki, benim bildiğimi onlar bilmezler.) Allahın kulunu imtihanı da böyledir. Allah kulunu ünlihan eder. Kendi zatını öğrenmesi için değildir. Kendi zatını
öğrenmesi için olsa idi, Allaha cehl isnad olurdu ki, Allah nok
san sıfatiardan münezzehtir. Allahın kulları imtihanı, imtihan
olan kulu diğer kullara bildirmek içindir. Yahut da o kula kendinin miktarını bildirmek içindir. Bu böyle malum ola.
Cebrail (Zatı Ulılhiyyetine üç şeyle ibadet ederdim. Biri
fakr-i hal olanlara yardım ederdim, günahkarların suçunu ör·
terdim, susuzları sulardım) deyince, Allah Teala ona: (Böyle
yapacağını bildiğim için seni vahyiıne müvekkil kıldım) buyurdu.
Bir kimse namazını kılsa, zekatını vermese o kimsenin namazı indi ilahide makbul olmayıp merdud olduğunu Resulüllah
haber veriyor.
Susuzlara su vermek meselesine gelince, en büyük scvap
su dağıtmaktır. Suyu menedenden daha zalim bir kimse tasm·
vur edilemez.
H i KAYE
Zinnuni Mısri Hazretleri, hacca gidiyordu. Çölde, bir köpek gördü ki, susuzluktan yerleri yalıyordu. Zinnuni'nin yanında su yoktu. Onlarla beraber giden hac kafilesine yetişip: (Ey
hacı namzetleri, şu kelbe su verene «bu hac benim 70. haccımdın>. Yetmiş haccıının sevahım veriyorum) diye köpeğe su ve-
- 298 -
rene hediye etmiştir. Dünyada olana merhamet et ki, hak da sana merhamet eylesin.
HiK AYE
Müslimi şerifin rivayetine göre; Hz. Musa zamanında bir
kadını fenalığından dolayı şehirden sürmüşlerdi. Mezkılr kişi
çölde dolaşırken bir kuyu başında bir köpeğin dolaşıp, susuzluktan yerleri yalarlığını gördü. Başındaki örtüsünü kuyuya salarak, ıslatıp ayakkabısının içine ısianan örtüyü sıkarak hayvanı suladı. Sonra bu kişi öldü. Allah, Musa Aleyhisselama vahycdip, (Var filan mahalde bir dostumuz öldü. Cenazesini kaldır, namazını kıl.) Musa nebi, her kime sorar ise, böyle bir Allahın dostunu tanımadıklarını ifade ederler. (Yalnız şehirden
kovulmuş bir kişi var i di, öldü. Dünya onun şerrinden kurtuldu. Biz onu bir çukura attık) derler. Allah vahyeyledi; (Ya Musa! İşte o kul benim dostum idi,) dediğinde, (Aman Ya Rabbi!
Kulların onun kötü kişi olduğunu söylüyorlar) dedi. Cenab-ı
Allah, (Ben, baha Allahı değilim, bahane Allahıyım. Kelbi suladığı için mahlılkuma, merhamet ettiğinden, onu dostlarım arasına kattım,) buyurur. Bir kelbi sulayan böyle olur ise, ya insanları sulayanların, çeşmeler yaptırıp kuyular açtıranların,
kanallar kazdınp, barajlar yaptıranların alacakları sevapiarı
bir düşünün.
Harun Reşit ki, Abbasi halifelerinin en büyüklerinden idi.
Onun çok sevgili ailesi Zübeyde Kabe'ye su getirdi. Hala Zübeyde suyu diye anılmaktadır. Ölümünden sonra, rüyada onu
gören bir veli (Allah sana ne muamele yaptı?) diye sordu. O da
(Affeyledi), diye cevap verdi. Veli ona (Elbet affolursun, Kabe'
ye su getirdin. Böyle bir hayra nail olan affolur) deyince, Zübeyde, (Rabbim beni ondan ötürü affeylemedi. Zira, o yaptırdığı m
hayırcia milletimin hakkı varmış. Amma hayra sarfettiğim için
affa mazhar oldum) der. Ashabı vakfın getirdiği suları kesenlere, bu vakıfları te b dil edenlere lanet vardır. Yarın mahşerde
ashabı vakıf bunlardan davacı olacağı gibi, ümmetin fukarası
kurtlar, kuşlar dahi davacı olup, bu zalimlerden haklarını alacaklar, bu hainler de azabın en şiddetlisini göreceklerdir. Bun·
- 299 -
lara yardımcı olmıyacak, hakkın azabına tahammül edemiyeceklerdir.
Vakıf alınmaz, vakıf satılmaz, vakıf rehin edilmez, vakıf
tebdil edilmez, büyük günahtır. Lanet alana, satana, tebdil edenedir. Diyar-ı islamcia mü'minlerc yakışan vakfa riayettir. Vakfa riayet etmiyenlerin yakın bir zamanda gözleri kör olduğunu
yahut kanser illetine yahut herhangi bir belaya düçar olduklarını biz gördük, siz de görürsünüz. Ölüp kurtulma yok. Dünyanın en büyük azabı ölüm olup, ahirette kafirlere, ölmek en bü·
yük nimettir. Onun için süreyi Nebe'nin son ayeti, «Vakta ki
hayvanların hesabı görülüp, Allah hayvanatı toprak edince, kaflrler azab-ı ilahiyye}i görüp ölümü nimet bilip, keşke biz de
toprak olsaydık, diyecekler.>> Elbet öyle. Zillet ve azap içinde
yaşamaktan ister dünyada, ister ukbada toprak olmak, yok olmak devlettir. Fakat, orada ölüm yok. Kafirlerin ve zalimlerin
bu temennisini, bizlere lütfundan ve kereminden Allah beyan
etmiştir. Yoksa bunların halini söylemeye tenezzül bile etmezdi. Ne kıymetleri vardır ki indinde .. Kafirin küfrü onun saltanatma zarar mı eriştirir? Yoksa senin ve benim iyman etmemiz ona şan ve şeref mi bahşcder? İyınan edenin iymanı kendisi için olup, darcynde selftmet, necat bulur. Kafirin küfrü de
kendi için olup, dünyada ve ahirette azaba düçar ve .. iki cihanda da zelil ve hakir olur.
Mesela, bir kimse diğer birinden iyilik görüp o iyiliğe karşı nankörlük ederse, vazifeyi insaniyyesini yapmamış olur. Herkes, fena nazariada bakar. (Bu ne kötü, nadan, alçak kimse
imiş) diye ona buğz ederler. Zalimler, kafider de böyledir. Yoktan var olmuş insan, yaratılmış göz, kulak, anlayış sahibi kılınmış, hergün Rabbinin nz.k.ını yiyip, kulluk vazifesini yapmaz
ise Rabbine karşı nankördür, asidir.
İnsanın insana karşı yaptığı iyiliğe kötülükle mukabele
edene yukarıda zikrettiğim çirkin sıfatları söylersek; Rabbil
alemine karşı yapılan küfranı nimete ne deriz? Onun için iyman sahiplerine arnel-i salih erbabına, hltfü kerem; küfranı nimet ederek Rabbini unutan asi mücrirnlere azap hak olmuştur
ki, kendilerine o günde sorulacak: (Size bugünleri, bu korkulu
demleri, haber verenler gelmedi mi ? Size azabı haber verme-
- 300 -
diler mi ?) denildiği zaman, (Evet geldi, bizlere böyle olacağını
haber verdiler. Ama biz inanmadık, onları yalanladık. Allah
böyle şeyler indirınedi. Siz uyduruyorsunuz, dedik. Eğer bizde
düşünme için akıl, işitme için kulak, görme için göz olsaydı,
şimdi bizler, bu belalara uğrayıp cehennemlik olmazdık) diyerek günahlarını itiraf ederler ve kendilerine verilen bu cezanın hak olduğunu söyliyerek, mahzun, müteessir feryad-ı figan
ile birbirlerini muahaze ederek nara sevkolunacaklannı kelamullah haber Yeriyor. Mikroptan kaçar gibi, daha da süratli
olarak küfürden, daW.letten, kötü itikattan, haram yemekten,
vakfa ihanetten, yetim hakkından, kul ve hayvan hakkından,
devlet ve millet hakkından kaçınız. Velev ki zerre kadar olsun.
Zira, zerre zerre derken dağlar gibi olur da haberin olmaz.
Allah'a karşı işlenen suçlar, ister büyük, ister küçük olsun,
suç suçtur, isyan isyandır. Küçücük, hatta gözle göriilmesi dahi mümkün olmayan bir mikrobun insanı helak ettiği nasıl bir
gerçekse, Allahu teah1'ya karşı işlenen en ufak bir günah da insanın felaketine sebep olabilir. Bu itibarla, günah ve isyanların
en küçüğünden bile arslandan kaçar gibi kaçmak ve sakınmalıdır ki, felaha erelim.
Bunun için de beden ağyar ile gönül yar ile olmalıdır. Beden dostu ile na'im ve gönül her dem dostu ile ka'im olmalıdır.
Beden rahat ile mekanda, gönül aşk-ı habib ile seyranda, kulak
seda ile, gönül Huda ile, göz rakipte, gönül Habip'te, el san'atta, gönül Hazret-i Hak'ta, ayak yürümekte, · gönül zikretmekte
olursa kişi Hakka isyandan, Rabbil-alemiyni nisyandan azade
olur ve beden de gönül de necata erer, kurtulur.
Böyle olmazsa; ceset her ne kadar zahirde rabatta olsa \'eya öyle görünse bile, ruh zindanda ve vücut isyanda ve büsranda kalır, mahv-u-helak olur. Daha bu alemde iken ceza.ya uğrar}
fanide azabı tarlarak alem-i bekaya öyle giderler.
Evet; günahın da sevabm da küçüğü ve büyüğü olmaz. Allah celle hazrederine küçük bir isyan, insanı dünyada belaya ve
ahirette cezaya uğratır.
Şu hikayeyi ibretle oku da kıssadan hisseni al! ..
- 301 -
H i KAYE
İstanbul'da Süleymaniye mahallesinde ders-i-amdan bir zat
vardı. Ne yazık ki bu zat, sırası geldiğinde :
- Ben, Peygamber zamanında bulunabilseydim, ne yapar
yapardım ve Res(ıl-ü zişfma fa'izin haram olması keyfiyetini
kaldırtır ve fa'izi helal �ydırtırırdıın, der ve bu batıl itikadında inat ve ısrar ederdi.
Nihayet, o da her fani gibi ecel yastığına baş koydu. O
mühlik anda esirik deve gibi ağzından köpükler saçmaya başladı. Öyle ki, ağzından fışkıran bu köpükler yattığı odanın tavanına kadar sıçrıyordu. Sonunda ruhunu teslim etti.
Rahat döşeğinde vücudunda gayet kerih, insanı iğrendirici
ve tiksindirici bir koku peyda oldu. Öyle çirkin bir koku ki,
yalnız gasledeni değil, cenazesinde hazır olanları dahi tedirgin
etti.
Bir müddet sonra salihlerden bazı kimseler bu hoca efendiyi rü'yalarında görerek ahiret aleminde hakkında nasıl bir
muamele tatbik olunduğunu sorarlar. Cevabcn :
- İymansız olarak çenem kapandı ! .. deyince, bu felakete
neden uğradığı sorusunu da şöyle açıklamı ştır :
- Dünyadan iymansız göçmeme Peygambere fa'izin haram olduğu hükmünü kaldırtır, fa'izi helal ettirirdim, demem
yüzünden bu feci akibete ma'ruz kaldım! dediğini kendisini
rü'yada görenler yeminlerle te'yid etmişlerdir.
Fenalığın küçüğü olmaz. Küçük bir delik zamanla koca
bir geminin batınasına sebep olur. Damlardan dökülen damlalar küçüktür ama, zamanla damladıkları yeri aşındırır, delerler.
Damla damla biriken su, zamanla bir göl olur. Koca bir havuzda yahut fıçıda iğne deliği kadar bir delik, içinde bulunanın yok
olmasına sebep olduğu hepimizce malumdur. Hayır işlerine gelince, zerre kadar hayra koş . Onu yapmaya hevesli ol. Senin
kıyınet vermediğin, ehemmiyetli bilmediğin bir hayır senin
necatına sebeptir. Hayırların başı Allaha iyınan, peygamberlere
iyman, meleklere, kitaplara iyman, hayrın , şerrin, kaderin, Allahtan olduğuna iyman, öldükten sonra tekrar dirilrneğe Allahın huzurunda hesap verrneğe iyman, Allahın birliğine, Mu-
- 302 -
hammed aleyhisselamın nübüvvetine şehadet edip, beş vakit
namazı vaktinde eda, zahirinde tadil-i erkana, farzına , vacibine, sünnetine, riayet, batınında ise Allaha tam teslimiyet, farzlarda ise emirlerine riayet, nehiylerinden içtinap, vacibinde
ise, bayrı hasenata sa'y, sünnetinde ise bunları severek yap·
ınandır. Zira, Allahü teala namaz kılanlara (Veyl olsun ki yani azabım o namaz kılanlaradır ki, onlar zahirde namazın erkanına, dikkat ve riayet ederler de, namazın ruhu olan yardımlaş·
nıayı menederek bu güzel namazlarında sehiv ederler.) buyur·
du.
Sehv denildiği zaman, namazın zahirinde yapı lan hadesten ve nceasetten taharet setri avret, vakit niyet, iftitah tekbiri , kıyam, kıraat, rükfı, sücud, celse, haLalı olsa dahi mücerret
bunlar için veyl olsun, azab olsun. O namaz kılana ki namazlarında sehv ediyorlar denilmezdi. Zira server-i Alem (A.S.) (Üm·
metimden, sehv ile hata ref' olundu.) Buyurmazdı. Niyete itibar vardır. Hata ve nisyanı sehv ile yenilen oruç sahihtir. Yukarıda zikrettiğimiz gibi, namazı kılıp şekillerine dikkat edip,
ruhu salat olan manayı namaza dikkat etmiyen gaflet içinde
namaz kılanadır. Bunlar, hadesten taharet ki, abdestin farzı
dörttür. Sünneti şu kadardır. Yüzünü yıkamak, hakka söz verip senden, başkasına yüzümü tutmam. Ancak sana yüzümü dönerim. Gözlerimle senin rızan olmayan şeylere nazar etmem
demektir. Zahirde mücerret abdestin farzından biri olan, yüz
yıkamaksa, kafir, zalim de yüzünü gözünü yıkıyor. Zahirde farz
olan, kolları yıkamak, abdest ise kollarını yıkamayı kafir de
yapıyor. Musaili zahirde kolunu yıkadığı gibi batında da (Ya
Rabbi! Senin rızandan başka yerlere kollarımı uzatmıyacağım)
diye Hakka söz vermesidir ve rizay-ı ilahiyeden gayrı yere kolunu uzatmamalıdır. Başını mesh ettiğinde (Emirlerin başım
tacıdır, cismimin miracıdır) demektir. Kulaklarını yıkadığın
zaman, kulak yıkamak sünnettir. (Ya Rabbi! Senden başkası·
nın sözünü dinlemem, ancak senin rızan olan şeyleri dinleyeccğim ve kclarnının dinlenmesine mani olanları bu su ile temizle·
diğin gibi o kötü duyguları atıyorum) demektir. Ayaklarını yıkadığın zaman (Rizan olmıyan yerlere gitmiyeceğim. Söz veriyorum) demektir. Bu manalar ki deryadan bir katre, Şemsten
- 303 -
bir zerredir. Yoksa, mücerret ayağı yıkamak abdest olsaydı,
kafir zalim ayağını sabun, sıcak su ile yıkıyor. Onun öyle yapması bakımından Allaha daha hoş gelirdi.
Nceasetten taharette böyle mücerrct, zahin.le diinva nceasetinden temizliği gibi hakikatcia batmını temizlemektir.
Dünya çirkefinden. haset ten, nifaktan, tathir olduğunu
anlaman, ve bilmendir. Setr-i a\Tete gelince; Hakka karşı
yalnız kendini gizlemek mi sandın? Ne kadar gizlensen o görür.
Kendi ayıbını örttüğün, başkasına göstermediğİn gibi, onların
da ayıbını örteceksin. Ayıp örtmenin ne kadar sevap olduğunu
Cebrail kıssasında anlattım. Kıbleye yönelmek farz olduğu muhakkak. Ama, biri takva, Hak katında şarka, garba dönmek
makbul olmayıp, Allaha, kıyamete, meleklere, kitaba, nehilcre,
iyman olduğunu beyan buyuruyor. İnfak sevdiğiniz malları sc·
verek, sevdiklerinize yani mü'minlere vermek farz oluyor. Aynı
zamanda akrabalarınıza, yetimlere, yoksullara, gurbette garip
düşmüşlere, haceti olanların hacetini görmek, köleleri azat et·
mektir, diyor. Zamanımızda, kölelik yoktur, kölelik kalkmıştır
diyene şaşarım. Zalim bir kimsenin emrinde senelcrce çal ışıp
hakkını alamıyan, kendini kurtaramıyan, ve hürriyetine kavuşamıyan zavallılar, köle değildir de ya nedir? Hakkiyle bu hususlara riavet ederek zahirinde tadili erkfma, batınında ise hukukullaha ve hukuku beşere riayet ederek namazlarını kılanlar, hakkiyle hak sahiplerine zekat verenlerdir. İmam-ı Ali 'ye
sormuşlar: (Ya imam! Zekat kaçta kaç \·cnnektir? Şeriatı Ahmediyyenin ölçüsü nedir?) demişler. Cevapları nda (Nekeslcre.
yani tamalıkarlar için kırkta birini vermektir. Bizim için hepsi
ni vermektir) buyurmuştur. Şunu anlatmadan geçemiyeceğim:
Hz. Ömer rivayet ediyor: «Bir harp arefcsiydi. Efendimiz bizi
infaka davet etti.» İçimden dedim ki: (Bu sefer Eba Bekri bu
hayırcia geçeyim). Malımın nısfını alıp , huzuru Resulüllaha
vardım. Efendimiz bana sordu: (Ya Ömer, ne kadar getirdin?
Ne kadarını evde bıraktın ?) Ben de ccvaben : (Ya Nebiyallah!
Nısfını getirdim, nısfını çocuklarıma bıraktım) dedim. (Allah
kabul buyursun) dediler. O aralık Ebu Bekr huzura dahil oldu. O da servetini getirip Resulüllaha teslim etti. Ona da sordu: (Ya Eba Bekr, ne kadar getirdin ?) Cevaben : (Hepsini ge-
- 304 -
tirdim Ya Resülallah!) dedi. Efendimiz ona: (Çocuklarına birşey bırakınadın mı ?) dediğinde, (Onlan Allaha bıraktım) buyurdu. Ben bu hali görünce bir daha Ebfı Bekr (R.A.) ile hayır
yarışına girmeye tövbe ettim. Biz ayetin mealine gelelim. Hayır sahiplerinin güzel huylarından birisi de ahiderinde vefakar
olmak, sözlerinde durup verdikleri sözlerde sehat etmektir.
Münafıkın alametleri üçtür: Nifak sahibi yalancıdır. Yalan söyler. Vaadinden ve abdinden döner, sözünde durmaz.
Emanefe ihanet eder. Bu sıfatlar münafık sıfatıdır. Mü'minin sıfatı ise: Zarurete belalara darlıkta, musibetde sabreyleyenlerdir ki, işte Habibim iymanda sadık olanlardır. Haktan
ittika edenlerdir, diyor Allah. Yoksa farz olan mücerret kıblcye yönelmek değildir. Vakit ise zahirde namaz vaktinin geldiğini bilmek farz olduğu gibi, hakikatta, herşeyin vaktinin geldiğini tayin farzdır. Niyet her namazda yapıldığını bilmek farzdır.
İslamda her şey niyetledir buyrulmuştur. Batın niyeti, bir daha bu terkettiğin kötü sıfatiara dönmemeğe, riicu etmemeye
niyettir. İftitah tekbiri farzdır. Hakikatta iftitah tekbiri ile,
dünya ve masivayı geriye atıp huzura vardığının farkına varmaktır. Ezanın okunması, İsrafil'in suruna işarettir. Ezanı
işitip camiye koşmak, kabirierden kalkıp mahşere gitmemize
remzdir. Camiye vardığımızcia malışer yerine cem' olmaya işarettir. Saf bağlandıkta, bütün insanların saf bağlıyarak huzur-u
ilahiyede kıyamda durmalarına alerndir. İftitah tekbiri alan
kimse huzuru izzete hesap vermeye duran, kimseye alfunettir. Hesabı okunup, Allaha karşı mahcubiyetinden rükfıa varıp,
i 'tirafı zünfıp ederek: (Ya Rabbi! Seni noksan sıfattan tenzih
ederim. Azimsin. Benim günahım senin rahmetİn katında şey'i
kalildir) diyerek yalvarmasına teşbihtir. Sonra cebrolunup, oku
oku kitabını denildiğinde rükfı ile sücud arasında, kavmeye
işarettir. Defterini okuyup öyle irtikap ettiği günahlara tesadüf ederek, tekrar korku, huşu ile secdeye kapanarak (Aliyyül
A'la olan Allah, seni noksan sıfattan tenzih ederim) diyerek
yalvarınasma birinci secde işarettir. Tekrar olarak kalk, defterini oku, diye emrolunca Allahü Ekber diye kalkıp mahcubiyyetinden ikinci defa secdeye kapanması, namazdaki ikinei
- 305
secde buna alamettir. Tahiyyete oturması, her yaptığı yüzüne
vurulmuş, nan hak ettiğinin farkına varmış, sağına bakıp, kendine şefaatçi arayıp bulamayıp, tekrar soluna bakıp şefaatçı
araması, namaz selamma teşbihtir. Zahiren kıyamda rükıl da,
kavme de, secde de, tahiyyat da selam da, ama hakikatta bu
halde olmasını bilmesi namazın budu, huşuundandır.
k.ızanrlar,
İmam-ı Ali efendimiz (R.A.) namaza duracağı zaman kah
kah beyaz olurlannış. Bu hali gören ehli beyti ona
sonnuşlar: (Ya imam! Namaza duracağınız zamanda sizler
kah kırmızı, kah bembeyaz oluyorsunuz!) cevaben : (Huzuru
Hakka çıkıyorum. Bu kolay mı ?) diye buyurmuşlardı. Yine iftitah tekbiri ile huzura vasıl oldu mu, dünyadan ayrıldığına
alamettir. Zahiren k.ıyamda durması, manen, (Ya Rabbi! Senin
önünden, başka ve senin dostlarından başkasına kıyam etmiyeceğim) demesidir. Zahiren rükıl farzdır. Batmen (Ya Rabbi!
Senden başkasına rüku etmem. Senin düşmaniarına müdaram,
muavenetim yoktur) demesidir. Hamd edenlerin hamdini işiten
sensin, deyip, zahiren secde farzdır. Batmen (Y a Rabbi! Ancak,
sana secde ederim. Ben hiçtim, beni topraktan getirdin, yine
hiç olacağım) deyip, ikinci secdeye kapanması namazın sırlarındandır. Anlattıklarun, bu hususta bir hiç mesabesindedir.
İşte, bu tarzda namaz kılanlara veyl ve azap olmaz. Veyl, azap,
Allaha secde ederek, Allah düşmaniarına yardım edip, secdegahını bilmeyen müraiyyedir.
Veyl ve azap; Hz. Mevlana'nın dediği gibi, namazda başını
s ecdeye koyup, kıçını yukarıya dikmeyi namaz zannedenleredir. Bu veyl ve azap ki bunlar namazın ve islamın hakikatini
bilmeyip, bütün fenalıkları yapar, cümle fena huytarla sıfatlanır ve Allahın bütün men ettiği cürümleri irtikap ederek namaz
kılanların, bu namazları onlan Allaha yaklaştırmayıp, bilakis
Allahtan uzaklaştırdığı için, bunlara, kitab-ı kerimde Allah
(Vcyl, azap olsun o namaz kılanlara) demiştir. Ya namaz kıldığı
halde kötülüğü terk etmiyene, namazında sehvedene, muaveneti men'edene, Allahın azabı, olursa hiç namaz kılmayarak, bu
fena huylarla huylanan kimselere ne gibi azap ve ikab olacağını bir düşünün mü'minler ...
l rşAd. Cilt 1 - F : 20
- 306 -·
Diğer bir ayeti kerimede, namaz insanı fuhşiyyattan kontr,
münkirattan meneder, dediğine göre bir kimse hem namaz kılıp, o kıldığı namaz onu fuhşiyyattan, münkirattan men etmiyorsa, demek ki böyle olan kimseler namaz kılmayıp, namaz
gösteriyor demektir. Allahın istediği gibi namaz kılsalardı , o
namaz onlan fenalıklardan, münkirattan men'erlecek idi. Hakkıyla namaz kılan kimseye kıldığı namaza ilisan olan şu nimetIere bakınız. Aleyhissalatü vesselam Efendimizin şu müjdesi
namaz kılanlara ne büyük beşarettir. Kıyamet kopup insanlar
mahşere cem' olunca, ve insanlar arasında bazı kimselerin yüzleri yıldızlar gibi nurdan pırıl pırıl parlıyacak. Melekler bunlara hitap edecekler: (Ne amel ile bu dereceye vasıl oldunqz ?)
sualine karşı. (Bizler dünyada ezan okunduğunu duyduk mu
hemen abdest almaya koşar, huzurullaha çıkardık) diyecekler.
Bazı kimselerin yüzü ay gibi parlak nurlar saçacak. Bunlara
sual olduğunda, (Bizler, abdestli olup ezanı Muhammediyeyi
böyle abdestli dinler, mescide Rabbimizin huzuruna çıkardık)
diyecekler. Bazı mü'minlerin yüzleri ise güneş gibi ziyadar olup,
bunlara (Siz ne gibi arnelle bu mertebelere nail oldunuz?) sualine, (Bizler helaldan kazanıp helaldan yerdik. Kazancımızın
bir kısmını fukaraya, yoksullara ikram ederdik. Namaz vakit·
lerinden evvel mescitlere gelir, ezanı mescitlerde dinlerdik.
Rabbimiz, bizlere bu dereceleri ikram etti) diyecekler. Şu müjdeye bakın! Mü'minler Resfıl Aleyhisselam buyurup, bizleri irşat ediyorlar. Bir mü'min, namaza imarnın ilk tekbiri ki, iftitah
tekbiri deriz. O ilk tekbir ile girmesi onun hakkında bin hac ve
bin omre haccı (ki senin her vakitte yapman caiz olan bir ibadettir) yapınışeasma sevaba nail olur. Bu ilk tekbir ile namaza
giren mü'min, Uhud dağı kadar altını infak etmiş gibi ecre girer. Her rekatına bir sene Rabbine ibadet etmişcesine sevap verilir. Nardan, nifaktan beri olup, cennetteki mekanını bu dünya aleminde iken görür de cennete hesap görmeden dahil olur,
buyuruluyor. Tabii bu müjde hakka hakkıyle kulluk edip namaz kılanlaradır. Yine şu müjdeye bakınız: Resul Aleyhisselam
buyurdu: Bir mü'min namaza durup Allahü Ekber dedi mi, Allah meleklerine emreder :
- Kulumun günahlarını kaldırın ki, bana temiz olarak
- 307 -
ibadet etsin. Melekler de günahını kaldırırlar, o kul namazı bitirdi mi melekler : «Ya Rabbi! Bu kulun günahlannı yine üzerine yükleyelim mi ? diye sorduklarında hitabı izzet gelip, (Ey
mcleklerim, keremime layık değildir. Kaldırttığım günahı tekrar yazdırayım. Onun bütün hatalarını affettim), der. » Efendimizin şu müjdesine bakınız; Mü'minler, üınmetimden şu Idrnse ki, temiz ve hela.I su ile abdest alıp imarnın arkasında namaza durursa, o kimse Allahu zülcelalin rahmetine müstehak olur.
Yine aleyhisselatü vesselamdan naklolundu: «Bir mü'min beş
vakit namazı cemaatle kılar ise, o musaili beş müjde ile tebşir
olunur: >>
1 - Dünyada fakirlik isabet etmez.
2 - Kabrinde azap görmez.
3 - Mahşerde kitabı sağ tarafından verilir.
(Sağ tarafından kltabmı alanlar ehll cennettir. Eğer bir
kimsenin kitabı solundan veyahut arkasından verilirse ehli
nardır.)
4 - Sıratı yıldınm gibi geçer.
5 - Azapsız hesapsız cennete dahil olur.
Sahibi kerem (S.A.V.) efendimiz, şöyle teşbih ettiler ki :
(Bir kimsenin kapısı önünden bir nehir geçse, o kimse günde
beş kerre o nehirde yıkansa, o kimsede kir kalmadı� gibi, beş
kerre huzuru izzete dahil olanda günah kalmaz. Zira rabmed
ililüyyeye dahll olup mazhan güfran olur.) Bir şişeyi necasetle doldurup denize bıraksalar denizin suyu o şişenin dışını temizler. O şişenin içine nüfuz edemediği gibi dışını temizleyip,
içini temizleyemiyenler, aynı o şişe gibi dışı temiz olup, içerisi
kirli kalır. Onun için bu nehre beş kerre giriyorsun, içini ve dışını temizle ki, affa hakkı ile mazhar olasın, dünyada iken cennetteki makamını göresin.
Dış temizliği abdest, necasetten taharettir. İntizamdır.
Doğruluktur. İç temizliği ise, u'cub, kibir, riya, hasetten, gazaptan, dünya hırsından, tama' dan, haram yemeden, düşünmeden söylemeden, şehvetten; kalbini temizlemektir. Hak'tan
ve Restıle muhabbetten gayrini kalbine koymamaktır. Azizim,
bu güzel sıfatlar sende olursa, hak sana ikab etmez. Kanaatkar olursun, fakrın ateşinden beri olursun da vücudun kabir·
- 308 -
de azap görmez, herkesin vücud�.
manada kendi �abridir. Bak
hakka, hakkı ile kulluk edene d un yada hakkın ıkramına .
..
HİKAYE
Tabiin zamanı idi, iki ateşperest kardeş, birbirleri ile şöyle konuştular : ( Bizim abaü-ecdadımız ateşe tapagelmiş, biz
de ateşe ibadet ediyoruz. Şu taptığımız ateşe elimizi sokalım.
Elimizi yakarsa, ona ibadetten vaz geçip yeni bir din zuhur etmiş, o dini sorup soruşturalım ve girelim. Dini getiren peygambere iyman edelim) , diyerek ellerini ateşe soktular. Elleri
yandı (Ey ateş ! Allah isen bizim ellerimizi yakma) diye yine
tekrar ateşe sokup elleri yanınca ( Eğer bundan bize Tanrı olsaydı, ellerimizi yakmazdı) diye islama talip olurlar. Şebirdeki müslümanların mescidine doğru yola çıkarlar. Yolda
ağabeyisi kardeşine, ( Ben, bu işten vazgeçtim, babalarıının
dininden dönmem) deyip geri döner, küçük kardeşi ise ( Ben
hakkı arayacağım) diye mescide girip bir yere oturur. O
aralık Malik B. Dinar, va'zü nasihat ediyordu. Fakirin yanında zengin, kumandanın yanında asker, güzelin yanında
çirkin, hastanın yanında sıhhatli, birbirine kaynaşmış zevat
sınıf farkı yok. Beyazın önünde bir siyahi, efendinin önünde
bir köle oturmuş bir kardeşlik havası, bir vefa yuvası idi. Bu
mescitte fukara geriye atılmıyordu. Herkes, diz dize oturuyordu. Şefkatli bir baba gibi nasihat eden bu zatı şevk ile
dinliyorlardı. Kendisi ateşgede olduğu halde ona da birşey
dememişler, aralarına alıp bağırlarına basıvermişlerdi. O bir
zaman hıristiyan olmak için kiliseye de gitmişti, orası hiç de
böyle değildi. Orada zenginlerin yeri ayrı, fakirin yeri ayrı
idi. Zenginler güzel koltukta oturuyor, fukara ise ayakta duruyordu. Hele zavallı köleler onların elinden neler çekmiyorlardı. Bu gibi fakirleri düşünürken o iyınanlı zatın güzel sözleri, müjdeleri ona büyük bir devletin kapısında olduğunu,
başına bir tacın konacağını tebşir ediyordu. Tahkik etmeye
lüzum kalmamış, sanki Cennete girmiş gibi idi. Ders bitti, o
delikanlı ayağa kalkıp : ( Ey şevkli alim! ey hak yolunu gösteren mürşit ! Ben ateşperestim. Hak dinini kabule geldim.
Bana iyman ve islamı arzeyle,) dedi. Malik B. Dinar (Allah
- 309 -
birdir, ondan başka ibadet edilecek hiç bir ilah yoktur. Muhammed (S.A.V.) onun Resulüdür) diyecek ve kalbin ile İnanacaksm, dedi.
O da şu mübarek kelime ki (Eşhedü enli dahe diallah ve
eşhedü enne Muhammeden abduhü ve ResU.Iüh) deyip mü'min
mtivahhid oldu, (Allaha, meleklere, kitaplara, Resullere, hayrm şerrin karlerin öldükten sonra dirilmenin hak olduğuna inanacaksın), dedi. (İnandım, kabul ettim. Hepsi haktır ve gerçektir) dedi. Sonra (Ey oğlum Allahın emri olan beş vakit namazı
kılacaksın. Senede bir ay Ramazan ayında oruç tutacaksın, zengin olursan malının kırkta birini fukaraya vererek, ömründe bir
defa hac zamanı hac edeceksin), dedi. (Hepsini kabul ettim, ama
ben fakirim, zekat nasıl vereyim, hac nasıl yapayım) dedi. Dinar oğlu Malik (Zengin olduğunda), diye cevap verdi. (Öyle ise
başım gözüm üzeredir) dedi.
Bu konuşmayı, müslümanlar hayranlıkla seyrediyorlardı
.:vfalik B. Dinar, (Madem ki fakirsin. Biz şimdi hepimiz kardeş
olduk, sana biz kardeşlerin biraz yardım edelim) dedi, delikanlı (Beni mazur gör ya imam! Beni mazur gör, bu yardımı
kabul etmem, zira Allaha iyman ettim, hakka mü'min oldum,
ben müşrik iken o beni malızun ve. malıntın etmedi ki, ona kul
olduğumda mahrum ede; teşekkür ederim. Sıhhatim var, çalı
=?ır, kazanırım. Bu bana daha sevgilidir) diyerek evinin yolunu
tuttu. Bütün endişesi, evdeki karısı bu işi nasıl karşılayacaktı ?
Ya, ters cevap alırsa ne yapacaktı? İki yavrusu vardı, hanesi
dağılırsa bu yavrulan ile ne yapardı? Hep bunları düşünüp dua
ediyor. (Ya Rabbi! Karımın kalbine iyman ver, onu da islama
dahil edip başına iyman tacını koy) diyerek eve geldi; içeri gi rdi. Yavruları oynuyordu . Babalarını görünce koşarak karşıladıl ar, onları alıp bağrına bastı, okşadı. Bu hali çocukların anneleri hayranlıkla seyrediyordu. Oturdular, Allah ne verdi i se yediler. Yatsıyı camide kılmış , vakit epeyce ilerlemişti. Çocukları
yatırıp kendileri de yatacakları sırada, (Otur bakalım eşim. Seninle mühim bir iş görüşeceğim,) diyerek vak 'ayı anlattı. (Ben
müslüman oldum. Sen bu işe ne dersin ?) dedi. Duası kabul olmuş, kadın bu macerayı hayranlıkla dinlemiş ve (Benim jsla.-
- 3 10 -
ma ginnemi istiyorsan, işte ben de müslüman oldum. Sen benim velinimetim, sebebi saadetimsin. Ben senden ayrılamam.
Sen nerede, ben orada .. Cennete beraber, cehenneme beraber giderim,) diyerek. Gündüz öğrendiklerini ona da öğretti. Aşk ile
şehadet kelimesini söyleşip ol dahi müslüman oldu. O gece yatıp sabah oldu. Haremini ibadete kaldırıp kendisi Allahın beyti olan mescide koştu. Camiye vardığında mescid yeni açılmış,
müezzin yanık sesi ile salatü selam okuyor, mü'minler salavat
ve selam vererek tekbir, tehlil getirerek birer ikişer mescide
giriyorlar. Kimisi şadırvanda, abdest alıyor, kimisi namaza durmuş, Rabhilalemine secde ediyordu. Cami sanki cennetti. Rabbine şükürler etti. Ona islamın zevkini tattırdığı için ne güzel
şeydi müslümanlık, içeri girdi. O da diğer mü'minler gibi iki
rekat sünneti kıldı, karnet okundu. Herkes birbirini ikaz ederek kalıplar safa, kalbler safiyete durdu. Bu kadar kişiyi safa
sokmak için en aşağı elli kumandan lazım idi. Birkaç kerre görmüştü, dağınık askerin safa gelişini. Başlarında kumandanları
olduğu halde dakikalarca saf olamamışlardı. Halbuki müslümanlar kendi kendilerine saf oluvermişlerciL Namaz kılındı,
tesbih ve dua edildi. Herkes ellerini barigah-ı ahadiyyete açmış,
dua ediyordu. O da duasını yaptı. Camiden çıktı, ırgat pazarına gitti. Yevmiye ile çalışan bütün işçiler burada toplanırlar.
İşi olanlar işlerini buradan gördünneye adam tutarlar idi. O
her gün oraya gider, kendine iş bulur, yavrulannın nafakasını
temin ederdi. Yine oraya gitti. Bir iş bulmak için beklerneye
koyuldu. Bugün işçi arayanlar pek çoktu. Herkese bir iş verip
götürüyorlardı. Fakat bu, islama yeni gireni sanki gören yoktu.
Evvelce işlerini yapıp memnun ettiği zatlar dahi gelip başka
başka adamları tutmuşlar, sanki bunu gören olmamıştı. Hakikaten görmüyorlardı. Pazarda hiç kimse kalmadı. Bu tek başına öğle ezanma kadar bekledi. Ezan okununca abdest alıp camiye gitti. Namazdan sonra yine iş yerine döndü. Yükünü taşıtacak bir kimse dahi çıksa, yükünü verse taşıyacak, çocuklannın nafakasını alacaktı. Nafile yere durdu, durdu. ikindi
okundu. Camiye girdi, vazifesini yaptı, çarşıda dolaştı. (Hammalım, yok mu yükünü taşıtacak) dedi. İş yoktu. Akşam okundu, abdestini aldı. Camiye girdi. Namaz kılındı. Herkes evinin
- 3 1 1 -
yolunu tuttu. O bekledi. Yatsıyı kıldı. Evinin yolunu tuttu. Evde yiyecek yoktu, ne söyliyecekti, yavrularını nasıl doyuracaktl, onlara nasıl söz geçirebilirdi? Çocuklar yoktan anlamazlardı. Eve girdi. Çocuklar uyumuştu. Eşi karşıladı. Eli boştu. (Hani ekmek? Çocuklar aç uyudular) dedi. (Kancığım bugün birisine çalıştım, yevmiyem onda kaldı. İnşallah yarın ikisini birden alırız,) dedi. ( Namazını kıldınsa ya talım) deyip uyudular.
Kendisini uyku tutmuyordu. Sabah erkenden camiye koştu.
Namazı kılıp, ırgat pazarına gitti. Yine ona iş yoktu. Öğle, ikin·
di , akşam ve yatsı namazlarını kılmış, namaz aralarında iş aramış, bulamamıştı. Bir aşçı dükkfmının önüne bırakılan kırıntı
ekmekleri toplayıp evine döndü. Çocuklarını ağlar buldu. Ekmek, ekmek diyorlardı. Karısına dün çalıştığı zata bugün de
çalıştığını, fakat yevmiyesini henüz alamadığını beyan etti. O
kırıııtı ekmekleri yediler. Çocuklarını okşadı ve onları uyuttu.
Sabah oldu, ezandan evvel camiye koştu, cemaatle namazı kıldı. Namazdan sonra iş bulma yerine gitti. Onu kimse gör:müyordu. Herkese iş verildiği halde, buna iş yoktu. Kendisini. kimse görmüyor, tanıyan da tanımıyordu. Öğlene kadar durdu, karnı açtı, takatı kesilmişti, gözleri açlıktan kararıyordu, öğle okundu, camiye girdi. Hak divanına durdu. Namazdan sonra yine
iş aramaya koyuldu. Bulamadı, ikindi okundu, camiye geldi,
namazdan sonra derin bir ah çekti, secdeye kapandı, ağlayarak; (Ya Rabbi! Beni sana şirk koşarken aç koymadın, haşa
ki sana kul olduktan sonra aç öldüresin. Beni aç öldürsen her
bir azama yüz bin dert versen senden yüz çevirmem, sana olan
iymanımdan dönmem. Kalbimi biliyorsun. Bu, beni kullarma
ders vermek için imtihanındır. Benim sana olan bağlılığıını
bana bildirmendir. Ama karımdan korkarım, onun iymanı zaafa uğramasın) diye gözyaşları döktü. Ağladı, ağladı. Allaha şirk
koştuğu günlerine nedamet etti. İstiğfar etti. Ey mü'minler bizlere böyle bir imtihan olsa acaba bu imtihana razı olup salıredebilir miyiz, iymanda sehat, islamda daim olabilir miyiz? O
öylece ağiaya inieye niyazda, duada ağlayıp inlesin, bu taraftan
bir meleğe emrolunup insan şeklinde eline bir torba altın alarak bu zatın hanesine geldi. Kapıyı çaldı. Kadın kapıyı açtı.
- 3 12 -
(Hanım kocana söyle efendisi onun işinden pek memnun. Kocan işine devam etsin. İki gündür yevmiyesini alınamıştı. İşte
iki günlük yevmiyesi. Bu torbanın içinde) deyip kaybolup gitti.
Kadın torbayı açtı. İçerisinde ömrü boyunca onlara kafi geldikten maada, yavrularına dahi yetişecek altın dolu idi. Kadın
şaşırmıştı, bu nasıl mükrim bir efendi idi. Padişah bile iki gün
çalıştırdığı insana böyle bir hazine vermez. Ne lfıtuf, kerem sahibi idi bu efendi. Gözleri sevinç yaşiariyle dolarak bir tanesini alıp sarrafa götürdü. Altının ayarına bakan yahudi sarraf
böyle bir altın görmemişti. Ayan çok yüksek idi. Dünya altınına benzemiyordu. Bu altın üzerinde nurdan tevhid yazılı idi.
Altını evirdi çevirdi. Nereden buldun bu altını ? dedi. O da kocasının bir yerde çalıştığını, yevmiye olarak kocasma verildiğini söyledi. Yahudi, kütübü semaviyeyi okumuş bir adamdı. Kocasının mutlaka kendisini görmesini tenbih etti. Yüksek bir
fiatla altını bozdu. Kadın memnundu. Eve dönmüş, et ve meyveler almış, çocuklannı doyurmuş, kocasına nefis yemekler
hazırlamıştı. Onu sabırsızlıkla bekliyordu. Biz adamcağızın yanına dönelim. Ağladı, sızladı, akşam oldu, namazını kıldı. Yatsıya kadar camide Kur'an dinledi. Yatsıyı kılıp sokağa çıktığında mendilini çıkarıp içine bir miktar kum koydu. Diğer
mendiline de taş doldurup hanesinin yolunu tuttu. Çünkü komşuları ateşgede idi. Onlara karşı üç gündür evine eli boş dönemezdi. Ellerinde mendiller eve yaklaştı. Evde kandil yanıyordu. Çocuklar da oynaşıyorlardı. Evden taze yemek kokuları dışarıya geliyordu. Bir mfma veremedi. Durdu, acaba karısı bir
kimseden bir şey mi istemişti. Din düşmanı olan akrabalanna
el mi açmıştı ? Hiddetle içeri girdi, niyeti fena idi. Karısı sevinçle karşılayıp, çocuklar ayaklarına sarılıp, babamız geldi, diyerek cıvıldaşırken, kaşları çatık olduğu halde (Nereden aldın
söyle nereden buldun bunları ?) diye bağırarak elindeki mendilleri kapının arkasma attı. Karısı (günahtır, ekmekleri, unları neden yere atıyorsun?) diyerek yere düşen ekmekleri yerden kaldırıyor, unları da toplamağa çalışıyordu. Adam şaşırmıştı. Acaba hayal mi görmüştü. Kumdu onlar, taştı diğerleri.
Hayır taş değil ekmekti bunlar, hem de taze ve sıcaktı. Kum değil undu. Hem de has undu. Adam şaşırmıştı bu işe. Kadın
- 3 1 3 -
söze başlayıp (o ne devletti, o ne lutuf sahibi bir efendi imiş.
O senin çalıştığın zatın bugün bir adamı gelip yevmiyelerini
bize verdi, efendine söyle çalıştığın iş sahibi senden çok memnun imiş, işine devam etsin, yevmiyesini arttırdım) deyip tenhih ettiler, dedi.
Adam o vakit, nereden, ne olduğunu, neden taşların ekmek, kumların da un olduğunu anladı. Allaha hamdü sena
edip (Ey eşim, sevgili yoldaşım,) diye başından geçenleri anlattı. O iş sahibinin insan olmadığını Allah olduğunu bildirdi.
İmanlarının mükafatına buradan nail oldular. Kadın yalmdi
sarrafa gidip görünmesini söyledi. Sarraf adamdan bu işin sırrına muttali olunca o da Allaha iyman edip dareynde seh1met
buldu.
Allah dilediınİ unu kum, kumu un eyler. HaYayı su, suyu
hava yapan Allah, herşeye kadirdir, böyle küçük şeyleri AHaha çok görmemelidir. Olur mu olmaz mı diye şekke düşmemeli. Bir katre sudan yaratıldığını unutarak Allaha apaşikar hasım olup ilanı harb ederek ölmüş, çürümüş, kemikleri dağılmış, çürümüş vücutları kurtlar, kuşlar tarafından yenilip yok
olmuş bedenler nasıl dirilir, kum nasıl un olur deme, evvelinde bizi yarattığında modelimiz bile yoktu. Bizi nasıl yoktan
varetti ise öylece vareder.
Bir buğday tanesine yetmiş tane, bir mısır tanesine ikiyüz
tane verdiği gibi .. Bir buğdaydan milyonlarca kilo yarattığı gibi.. Nasıl ki aslında kum yoktu. Yok olan kumu var ettiği gibi, kumdan da onu var eder. O her şeye kadirdir, dilediğini ol
emri ile var eder. Dilediğini yok eder. Bazen varlığı dar, bazan
da darlığı var eder. Azizi zelil, zelili aziz eder. Düşmanın kucağında düşmanını büyütür de sonra onu kendi başına bela eder.
Firavun gibi. Onun işleri akıl ile ölçülmez. Akıl ile ihata edilmez.
Ona teslim olmaktan başka çare yoktur. Ona kul olan, cihana
sultan olur. O bize bizden yakın olup, biz ondan uzağız. Ne kadar yaşarsak yaşıyalım ona döneriz. O bizi kabul etmez ise biz
ne ederiz? Gelin cümle günahlarımıza nedamet edip ona dönelim. Rabbimizi sevelim. Melceimiz, rezzakımız odur. Ya rabbi
bizde sana layık amel yok, isyan ise gayet çok. Şimdi sana n i-
- 3 14 -
yaz edip, sana riicu ediyor, iymamınızı tazeliyoruz, bizi kabul
et. Bizi belbından kovma! Bizi Muhamrnedinden ayırma. Buyurun mü'minler cemi günahlannuza estağfirullah. Namazı ala
kader-il-imkan mü'minler cemaatla kılınağa gayret etmelidir.
Zira, cemaatle kılman namazda yirmi yedi derece ecr olup; namaz arasında yapılan sevh-i nisyandan ma'fudur. Perden kılınan namazlarda bir ecr alınıp, yapılan noksanlıklarda affa
mazhar olmadığı Kütüb-ü fıkhıyyede musarrahtır. Hem de ce·
maat te'kidli sünnetdir. Resfılüllahın, cemaata gelmiyenlere
tehdidi vardır. Bu mühim sünneti mü'minler terketmemelidir.
Cemaata devam eden bir amanın iltifatı Resfılüllaha nail olduğunu, bu nakledeceğim kıssadan öğrenerek cemaata daim
ol. .. Cemaat rahmetdir.
HiK AYE
iki gözleri ama bir zat, cemaata daima devam eder. Resfı-·
lüllahın bu sevgili sünnetini terketmezdi. Günlerden bir gün
cemaata giderken, bir çukura düşüp, başı yanldı. O perişan
haliyle eve döndüğünde, ailesi ona:
- Be adam. Gözün görmez. Cemaat sana vacib değildir.
E vinde namazını kılsanaL dediğin de.
- Resfılün sünneti için değil başım, vücudum param parça olsa, bu sünneti terketmem. Baş gözüm kör olduysa, kalb
gözüm kör değil ya! .. diye cevap verdi.
O gece rüyasında Resulüllahı (S.A.V.), görüp Resfılüllah
arnaya :
- Ailenle niçin münakaşa ettin? Diye sual eylediklerinde:
- Ya Resulallah senin sünnetinden dolayı münakaşa ettik. Dediler.
Bun1m üzerine Resfılüllah mübarek elleriyle amanın gözlerini sıvayıp, gözlerinin nuru kendisine iade olundu. Sabahleyin kalktığında; artık ama değil basir idi, gözleri görüyordu.
Sünnet-i şerife olan hürınetinden, gözleri iade edilmişti.
Ey aşık-ı sadık sen de cemaata devam et ki; bir gün Resfılüllah (S.A.V.) senin kalb gözlerini meshederek; seni de sünnet-i
berekatiyle kalbini nurla tenvir buyursun.
- 3 15 -
Seyyid-ül-mürselin efendimizin namaz hakkında irad buyurdukları bazı Hadis-i şeriflerin mealierini aşağıya yazdım.
Ola ki hidayete mazhar oluruz. Bu hadisi şerifleri yazmaktan
maksadım, namazın kadrü kıymetini bilmek, anlamak ve anlatmak içindir.
Efendimiz buyuruyorlar :
- Her şeyin bir alanıeti vardır. İymanın alameti de na·
mazdır.
- Namaz, benim gözümün nurudur.
- Kıyamet günü hesap, namazdan başlar. Bu hesap doğ·
ru verilirse diğer amellerin kabulüne de yardımı olur. Eğer,
namaz hesabı doğru verilmezse, işler biraz müşkilleşir.
- Cehenneme müstahak olan zalim mü'minlerin, ateş bütün vücudunu yakar. Yalnız, Allah'a secde eden azalara tesiri
olmaz. Öyle ise, namazı bütün kahbın ve kalbin ile kıl.
- Bir kimse, yatsı namazını cemaatla kılsa, o gecenin yarısını ibadetle geçirmiş olur. Eğer, sabah namazını da cemaat·
la kılacak olursa, bütün geceyi ihya etmiş olur.
- Bir kimsenin kıldığı namaz, o kimseyi kötülüklerden
alıkoymuyorsa, bu namaz o kimseyi Haktan uzaklaştırıyor demektir.
- Sofra hazır olduğu vakit eda edilen namaz, nakıstır.
Meğer ki, vaktin geçmesinden korkulursa, o namaz müstesnadır. (Bu hal ekseriya, Ramazan'da olur. tftar ed.ipte mi akşam
namazını kılmalı, yoksa evvela namaz kılıp sonra mı iftar etme·
lidir? Bir çoklarının öğrenmek istedikleri bu suale cevabımız
şudur: İş, namazı kılanın durumuna göre değişir. Namaz kılanın, eğer aklı yemekte kalacaksa, iftar etmeli ve sonra namaz
kılmalıdır. Namazda aklına yemek gelmiyorsa, önce su veya
tuz ile orucunu bozmalı, namazını edadan sonra iftar etmelidir.)
- Namaz dinin direğidir. Her kim namazı kıldı, muhakkak
dinini yaptı. Kim ki namazı terkeyledi, muhakkak dinini yıktı.
- 3 16 -
Kuvvet bulmak için, islam -dinlnin cemaate, toplulu�a
ihtiyacı vardır. Dini islamın, cemaate olan ihtiyacı; sevap almak için mü'minlerin cemaata olan ihtiyaçlanndan ziyadedir.
- Cemaatle kılman namazın ecrl, yalnız kılınan namazın
sevabmdan yirmi beş, diğer bir rlvayete göre de yinni yedi derece fazladır.
- Cenneti alanın ortasında oturmak isteyen kimse, cemaa tla namaz kılsın.
- Namaz kılmayan kimse, sanki hiçbir din ihtiyar etmemiş gibidir.
- Mü'mini, kafirden ve müşrikten ayırdettiren fUlen namazdır.
- Namazını terkeden kimse, ölünce veya kıyamette Cenabı Allah'ı kendisine dargın ve gazablı bulur.
Namazın ne büyük bir nimet olduğunu ve kılanların ne
büyük ecir aldıklannı ve eriştikleri menzilleri okudunuz. Kılmayan tenbelierin de, ne büyük tehditlere maruz bulunduklannı, nasıl bir akibete hazırlandıklannı ve çekecekleri azabları da
bildirdim. Resulü Ekrem sallallahü aleyhi ve sellem efendimizin, namaz hakkındaki hadisi şeriflerinden bazılarının mealierini sizlere açıklarken şunu düşündüm :
Ömrü azizimiz geçmeden, Rabbi mize kulluk e delim, AlIah'a en sevgili amel, vaktinde ve tadil-i-erkan üzere kılınan
namaz olduğunu hatırlatmak vazifemdir. Namazında daim ol,
Hak rizasım bul, Hakkın cennetine gir, didar-ı-ilahiyi gör. İhlas
ile kıldığın namaz, seni dünyada ve ukbada menzili maksuduna
eriştirir. Böyle namaz kılacak olursan, Allah'ın amanında ve
emniyetinde olursun. Senden, Allah celle, Resulü, medekieri ,.e
bütün salih kullan razı olurlar. Eğer, namaz kılmazsan, Allah'a
asi ve peygamberlere eza ve cefa edenlerden olursan, Allah ve
Resfılü, melekleri ve sulehayı ümmet senden bizar ve müştcki
olurlar. Böyle bilesin!..
Bir mü'min beş vakit namaz kılacak olursa, en azından
Allah'ı lisanen kaç kerre zikreder? Aynı zamanda, namaz ibadet-i-vücudiye olduğundan, vücudunun abdest ve namaz azalan
- 3 17 -
da kaç kerre Allah'ı zikreder? Hep birlikte düşünüp, hesalıedelim :
Altmış üç sene yaşayan ve Rabbine ibadet eden bir kimsenin ibadeti, eğer Hak katında makbul ve mergup olduysa, yalnız namaz ibadetincieki zikirlerinin en azından bir günlük olanını aşağıya kaydettim. Maksat kullan ibadete teşviktir. Namaz kılan bir mü'minin, yalnız namaz ibadeti sırasında yaptığı
zikri ilahinin, böylece amel defterine yazılacağını söylemeğe,
lüzum dahi görmüyorum.
( Femen ya'me: miskale zerrel in hayr3n yerebu vemen ya 'mel miska le zıırretin şerren
"ı'l!rahu ).
Zerre kadar hayır ve zerre kadar şer yaptınsa, o bayrı veya o şerri göreceksin. Yaptı!ın zayi olmaz, unutulmaz.
Hergün, namaz kılmak için alınan beş defa abdestte okuduğumuz :
s E'Uzü
s Besınele
s Ham d
s inna-Enzelna suresi
5 Kelime-i-şehadet
5 Amentü
5 Abdest duaları
Beş vakit namaz için okunan :
S Ezan
S Karnet
Bir günde kılınan farz, vacip, sünnet olarak
namazlarda okuduğumuz :
39 lstiğfar
214 Tekbir
- 3 18
ıs Sübhaneke
40 E 'uzü
40 Besınele
40 Sure-i-Fatiha
33 Zammı sure
40 Kıyam
40 Rüku
120 Rüku tesbihi
40 Kavme
40 Semi'allahu limen hamide
40 Rabbena lekel-hamd
40 Evvel secde
120 Evvel secde tesbihi
40 Celse
40 Ahir secde
120 Ahir secde tesbihi
21 Tahiyyat
30 Salavat
2 Kunud duası
26 Selam
20 Allahümme entes-selam
39 İstiğfar
s Ayet-ül-Kürsi
1 65 Tesbih (Sübhanellah)
1 65 Tesbih (El-hamd-ü-lillah)
165 Tesbih (Allah-ü-ekber)
s Tevhid
s Dua
5 Ham d
ıs Salavat
Şunu da unutmamalıdır ki, namazda okunan Kur'anı kerimin bir harfine yüz sevap verilir. (Elif-lam-mim) için, üçyüz
hasene yazılır. Bu yazdıklarım en azındandır. Namaz kılan mü'
min, bir günde bu ecri alırsa, kırk sene veya altmış sene namaz kılanın ereceği derecatı, senin irfarıına bırakıyorum. Tabii
Allah celle kabul buyurursa, bu böyledir. Sevap ve ecir bahsi
gibi, günahlar da aynı hesaba ve rakamlara vurulursa, bir gün-
- 319 -
de beş günah işleyen kişinin kırk senede işleyeceği günahı var
hesap eyle! ..
Rabbimiz, cümlemize rahmeti ile muamele buyursun ...
Bunlar bir musailinin namazda en azından Allaha yaptığ1
tesbihat ve tekbirattır. Eğer zahirin temizliğine riayet edildiği gibi, batını temiz olup o kalp şehrine Allah ve Resulünün muhabbetini koyarak, Allaha secde eden mü'min, Allah kabul buyurur ise ne gibi ecre nail olacağını ne dil tarif eder, ne de ecri yazmağa kalemler kafi gelmez. Mü'minler; Efendimizin gözü nuru olan bu namazı ihmal etmiyelim. İnsan yaptığı ibadeti unutmalı, yaptığı suçu ise unutmamalıdır. Burada yaptığım
bu hesap mü'minleri namaza teşvik ettiğimdendir. Bir günde
kırk rekat namaz vardır. Yani beş vakit namaz sünnetleriyle:
k. ırk re kat namaz yapar.
Ey aşıkı sadık! V'ey gaflet uykusundan uyanık! V'ey Hakka ve Resulüne yanık!
Namaz kılanların, Allah indinde ve Resulünün yanında ne
büyük bir mertebeye erdiklerini ve ne yüce makamlara eriştiklerini sizlere bildiriyorum. Haftanın her günü ve gecesinde,
kılacakları nafile namazlarından nail olacaklan sevapları, müteber kitaplardan birer birer alarak siz aziz müslümanların bilgilerinize sunuyorum. Dikkatle okumayı, ibret almayı ve ihlas
ile kılınayı Allah cümlemize nasip ve müyesser eylesin ...
Amin ... Bi-hürmeti seyyid-il-mürselin ...
Her müslümana; kız ise dokuz yaşından, erkek ise oni ki
yaşından itibaren beş vakit namaz kılmak farzdır. Bu namaz,
Haktealadan bir emri azimdir. Terkeden, yani kılmayan fasık,
günahkar olur. inkar eden ise, islamdan çıkar ...
- Ben, namaz kılınarn amma kalbirn temizdir, diyenierin
akibetlerinden korkulur.
Kılanlar, va'di ilahiye mazhar olurlar. Tenbelliklerinden
dolayı kılmayanların işleri, Haktealaya kalmıştır. Allah, dilerse bu namazsıziarı affeder. Dilerse, azab eder. Kılan mü'minlere, müjde-i-ilahi muhakkaktır. Bu zevat-i-ali-kadir, rahmet-i-ilahiyye nail olarak cennete girerler. Bu sebeple, kılmadığın, kılamaclığın namazları kılarak kaza eyle! Namazı sakın küçiimse-
- 320 -
me! Zira, bütün ibadetlerin cem'i namazdadır. Gök ebiinin ibadetleri de namazda cem'olmuştur. Ömriinü ibadetsiz geçirme!
Ahiret sermayesi namazdır.
Bir takım sapıkların :
- Sofuların namazı, bizim niyazımız vardır, demelerine
aldanma! ..
- Biz, salat-i-daimundayız, diyenierin sözlerine kulak
asma! ..
Sünnetine, vacibine, farzına, müstehabına, tadil-i-erkanına riayet ederek namaz kıl! .. Zira, Resulüllah ve evlcHları, zevceieri, ali, ehl-i-beyti, ashabı, ensarı ve cemi evliya, evtad ve akta b namazlarını kılmışlardır. Onlar :
- Biz, salat-i-daimundayız! diyerek namazlarını asla terketmediler.
Ey, salat-i-daimundayız! diyen fasık! .. Sen mi, salat-i-daimundasm, yoksa Resulüllah mı ? Sen mi yükseksin; yoksa Resul
aleyhissalatü vesselam mı ? Kı yas dahi kabul etmez. Sen, bir
asi beni-adem; o ise onsekiz bin aleme rahmet. .. Olsa olsa, o
.salat-i-daimundadır. Öyle oldu� halde, beş vakit namazı terketti mi? Çünki, namaz vakitler üzere farzolmuştur :
1 E st3 'izü-bi lliih: inl'es-salate ka rıet alei-mü'min i yne kitaben mevkuta).
Meali şerifi : Muhakkak, namaz malum vakıtlarda mü'min
lere farzdır.
Beş vakit kılan, salat-i-daimundadır. Kılmayan fasıktır, Allaha asidir. Onlar, Salat-i-daimunda değil; salat-i-kaimunda bile
Jeğildir. Ehl-i-beyt-i-Mustafa mı yüksek, sen mi ? Eviad-ı-Resul
mü yüce, sen mi? Evliya'ullah mı yüce, sen mi yücesin ? Bu zevat-ı-ali-kadir :
- Biz, salat-i-daimundayız! demişler, namazlarını eda etmişler, her farz olan vakitte namaza daim olmuşlardır.
Sana ne oldu ki;
- Ben, sala.t-i-dfıimundayım, diyerek namazını kılmaz,
Al lah ve Resfılünü, ehl-i-beyti ve evliya'ullahı gücendirir; İblis 'i
memnun edersin ...
Belki de, sen bana cevap olarak :
- J O::. i -
Onlar, talim-i-ümmet için namaz kıldılar, diyebilirsin . . .
Ben de sana derim ki :
- İyi ya işte!.. Eğer; ümmet isen, sen de kıl! .. Onlar, sana talim için kılmışlar, örnek olmuşlar. Ümmet değil isen; evliyalıktan dem vurma! .. Hristiyan isen kiliseye, Yahudi isen
havraya, Mecusi isen tapınağa git! .. Tarikattan, hakikattan, marifetten ne bakla dem Yuruyorsun A, bi-namaz! .. Allaha asi kişi� .. Hakka giden enbiya ,.e evliya yoluna oturup, her Hakka
gideni şeytan ve delalet yoluna çağınyarsun? Sen, esir-i-nefs-işeytan olmuşsun! .. Sözlerinle, Haktan dem vuruyor, fiilierin le
şeytana uyuyorsun! .. A, nefsini bilmeyen kişi! .. Müslüman ve
mü'mine layık olan, Allah Ye Resulünün ve onun itretinin gittiği
yoldan gitmektir. Yoksa, bütün iddiaları bir kuru dava ve boş
emektir :
Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz,
Şahsın görünür rütbe-i-aklı eserinde ...
Namazı kılan, muhakkak dinini yaptı. Kılmayan ise. muhakkak dinini yıktı . Kazaya kalan namazlarını mutlaka ikmal
ey le! . . Sonra, nafile namazları da kıl ki, Hak Resulünün verdiği müjdeye eresin! .. Yolculuğa çıktın; yakında vatan-ı asiine
döneceksin! . . Oraya hediye götürmen lazımdır, eli boş gidemezsjn, gitmemelisin! ..
Bir hadis·i-şerifte, ahiret hediyeleri beyan buyurulmuştur.
Vatan-ı-asline dönerken, ilk defa buluşacağın zat, Melek-ülmevt'tir. Yani, Azrail aleyhisselamdır. Ona, dört hediye götürmen lazımdır. Bunlar kazaya kalan ibadetleri kaza etmen; namaz, oruç , zekat, kurban ve Hac ile hukuku ibadı yerine getir·
mendir. Öleceğini unutmamak, akibetinden emin olmamak ve
korkmaktır. Yusuf aleyhisseh1m, peygamber iken duasında :
- Ya Rabbi! .. Beni, mü'min olarak öldür; salibiere ilhak
ey le! .. diye niyaz ettiğini, kur'anı-azimüşşanda Allah celle beyan huyurmaktadır.
Ruhun hediyesi dörttür :
lrşad, Cilt ı - F : 21 .
- 322 -·-
Az yemek, az uyumak, az söylemek ve doğru olmaktır.
Böyle yaparsan, ruhunu azaptan korur ve onu en büyük
h ediyen ile memnun etmiş olursun.
Dönüp, dolaşıp varacağın yer kabirdir. Oraya da hediye
götürmen lazımdır. Şu dört hcdiyeyi de kabir için hazırla :
Teheccüt namazı ktl! .. Kur'an oku!.. Daima temiz ol! .. Lôf
götürüp getirme! .. Dostları, birbirine düşman etme! .. Fesad eyleme ki, kabrin hediyes i de bunlardır. Bu güzel hareketlerin ek:
kabrinin
MüNKlR-NEKİR
hediyesi olacaktır.
denilen iki sual meleği vardır ki, bu iki
melek ka bre giren mevtaya şu sorulan sorarlar:
- Rabbin kim? Peygamberin kim? Dinin hangi dindir ?
Kitabın, kıblen nelerdir? Mü'minler nendir?
İşte bu meleklere de hediye götürmen lazımdır. Bunların hediyeleri de ; yalancılığı terketmek, kibirden �oyun up
tevazu sahibi olmak, hak sözü dinleyip kabul etmektır.
Mizanın hediyesi de dörttür :
Güzel ahlak sahibi olmak, Kur'an ahlakı ile ahlaklanmak Resfılün sünnetlerine ittiba etmek. Allahı unutmamak
ve Mevla'yı zikreylemektir. Gösterişi ve ri�ayı terketm��! malılukata eza ve cefayı layık görmemek, eza ve cefa ettıgı
kişilere haklarını hel al ettirmektir.
Sıratın hediyesi de dörttür :
Haramdan ve şüpheden sakınmak, gazabını �utmak, �
emaata devam etmek ve dini emirlere gayret ve hımmet gostermektir.
Cehenneme de hediye lazımdır. Şu dört hediyeyi de ona
götür:
Allah yoluna malını tasadduk etmek .. Allah korkusundan ağlamak, ana ve babaya - Allaha isyanları olmadığı takdirde - itaat etmek ve ana-babaya isyanı terketmek de, cehennemin hediyeleridir.
Cennet h ediyesi de dörttür :
Emanete hıyanet etmemek ve muhafaza etmek, Allah
yoluna malını infak etmek, canını Allah yoluna koymak ve
ilim tahsil etmektir.
- 323 -
Resfılüllah sallallahü aleyhi ve sellemin hediyesi de dörttür :
Allah için iyi işleri ve iyi kişileri sevmek. A1lah için kötü
işleri ve kötü kişileri sevmemek, alimiere hürmet ve riayet ve
elıl-i-beyt-i-Mus tafa'ya muhabbet tir.
Allahu tealfmın hediyesi de dörttür :
Farzları, vacipleri severek yapmak, hararnı ve menhiyatı,
Allahtan korkarak terkeylemek, iyi ve güzel işlere halkı teşvik
etmek ve yaptırmak, fena işlerden halkı sakındırmak ve yaptırmamaktır .
Ey, ihvan-ı-yaran-ı-din-i-islam :
Cenabı hakka hamd-ü-senalar olsun ki; bu hediyeleri hazırlamamızı bizlere talim buyuran, bizzat sultan-ı-din-i-mübiyn
aleyhi ve alihi salavatullah-ül-mfı'in efendimizdir. Bir gün, huzuru saadetlerine gelerek :
- Ben, ölümü arzu ediyorum ya Resfılallah! diyen bir zata, Efendimiz, yukarıda saydığımız hediyelerden bahis buyuı·
muşlar ve :
- Sen, bu hediyeleri hazırladın mı ? diye sormuşlardı.
- Hayır! Hazırlayamadım, cevabını almalan üzerine :
- Bu hediyeleri hazırlamadan ölümü isteme! buyurmuş -
lardır ki, bu suretle hem o zatı şerifi, hem de bizleri irşad ve
ikaz etmişlerdir.
Farz olan beş vakit namaz ki; sabah - öğle - ikindi - akşam
ve yatsı namazlarıdır. Bunlar, {MÜSLÜMANIM!) diyen her kişinin, inancının temellerinden biridir ve en mühimmidir.
Ayrıca, cuma ve cenaze namazları vardır ki, bunlardan cuma namazı cuma gününün öğle vaktinde, cemaatla kılınan farz-ı
ayındır ve yalnız erkeklere farzdır. Ancak, kadın dahi bu namazı cemaatla kılsa, üzerinden öğle namazı sakıt olur.
Cenaze namazı da farz-ı-kifayedir. Bu namazı, kadınlar d�
kılabilirler. Bu namaz, bir kaç ki şinin kılması ile, diğerlerinden
sakıt olur.
Bunlardan başka, iki bayram namazı da vardır ki, biri ramazan bayramı, diğeri kurban bayramı namazı olup, bu iki namazı eda etmek vaciptir.
- 324 -
Bu namazlardan başka, haftanın her gün ve her gecesinde kılınacak namazlar vardır. Bu namazları kılabiirnek bahtiyarlığına ve mürüvvetine erişen aşık-u-sadıklarm alacakları sevabı, muhbir-i-sadık efendimiz haber vermişlerdir. Ne
mutlu ve ne kutlu ihlas ile kılabilene ! Allah, cümlemize aynı
ihlas ile kılınayı nasip buyursun. Amin .. Bi-hürmeti seyyidil-mürselin ...
Haftanın her gününün ve gecelerinin nafile namazları
şunlardır :
Cuma gününün nafile namazı:
Nafi oğlu Ömer (Radiyallahu anh) Resul aleyhisselama
atfen rivayet ediyor ki; herhangi bir mü'ınin, cuma günü camiye gider ve cuma namazından evvel, dört rek.at namaz kı--
larsa ve her rekatında bir Fatiha ve elli KULHÜ-VALLAH
suresi (ki bu sfı.re-i-celileye İhlas suresi denir) okursa, bu namazı kılan kimse, ölmeden evvel cennetteki makamını görür.
Her kim cuma günü Duha vaktı iki rekat namaz kılsa,
bir Fatiha ve herhangi bir süreyi okusa, ikiyüz günahı affolur ve cennette kendisine ikiyüz derece verilir. Eğer, bu nam2.zı dört rekat kılsa, dörtyüz derece verilir. Eğer, sekiz rekat kılsa, sekiz yüz günahı affolur ve sekiz yüz derece ihsan
olunur. Bir rivayete göre de, bütün günahları mağfiret buyurulur. On iki rekat kılsa, bin iki yüz günahı mağfiret olunur,
bin iki yüz derece ihsan buyurulur.
Cuma gecesinin namazı ise, akşam ile yatsı arasında on
iki rekat namaz kılınsa ve her rekatında bir Fatiha ile onbir
İlıHis suresi okunsa, on iki bin sene ibadet etmiş, gündüzleri
oruçlu ve geceleri namaz kılmış gibi ecr-ü-sevaba nail olur .
Cumartesi günü ve gecesi kılınacak nafile namazlar :
Herhangi bir mü'min, cumartesi günü rnekruh olmayan
vakitlerde dört rekat namaz kılsa ve her rekatta bir Fatiha
ve üç İhlas suresi okusa, namazdan farig olduktan sonra bir
ayet-il-kürsi kıraat etse ; okuduğu Kur' anın her harfine bir
senelik ibadet sevabı verilir. Hac etmiş gibi mertebeye nail
olur. Kıyamette enbiya, evliya ve şüheda ile beraber arş-ıala'nın gölgesinde gölgelenir.
Cumartesi gecesinin namazı ise, akşam ile yatsı arasında
- 325 -
kılınır ki, bir kimse bu vakit tc on iki rckat namaz kılsa, Fatiha'dan sonra herhangi bir sürc-i-şerifeyi okusa, bu namazı k ılanm cennette kızıl yakuttan ve yeşil zümrütten süslü ve bi r
kerpiçj altından, bir kerpiçi gümüşten, kapıları som altından
bir köşk hazırlanır. Günahlan mağfiret olunur ve her mü'min
ve mü'mineye tasadduk etmiş sevabı ihsan buyurulur.
Pazar günü ve gecesi kılınacak namazlar :
Eba-Hureyre (Radiyallahu anh) Resul aleyhisseUhndan ri�
vayet ediyor :
Her kim, pazar günü rnekruh olmayan vakitte, dört rek:H
namaz kılsa ve her rekatında bir Fatiha ve bir (Amenerresulü)
okusa ki bu süre-i Bakara'nın sonudur, okuduğu bu surelerin
her harfine cennette bir köşk verilir, bir hac ve omre yapmı ş
scvabına nail olur, bin rekat kılmış gibi ecre mazhar olur, dünyada mevcut Yahudiler ve Nasraniler sayısınca sevap verilir.
Pazar gecesi yirmi rekat namaz kılınsa ve her rekatta bir
Fatiha, elli İhlas ve birer defa da (Kul e'üzü) leri okusa; namazdan sonra yüz istiğfar, yüz salat-ü-selam okusa, kıyamet gününde ilk haşrolanlarla dirilir, hesap-kitap olmadan cennete
il k dahil olanlarla girilir ve dünyadaki insan sayısınca sevaba
nail olunur.
Pazartesi günü ve gecesi kılmacak nafile namazlar �
Encs oğlu Malik (Radiyallahu-anh) sallallahu teala alcyhi
ve sellem efendimizden rivayet ediyor :
Her kim, pazartesi günü on iki rek ftt namaz kılsa ve her
rekatta bir Fatiha ve bir Ayet-il-kürsi okusa, n amazdan sonra
on iki kerre istiğfar getirse; kıyamet gününde bir melaike :
- Filan oğlu filan nerede? Gelsin, ecrini Allahu azimüşşandan alsın, diye nida eder. Cennet elbiseleri giydirilip, başına cennet tacı konur, meleklerin istikbalile cennete götürülür,
nurdan bir köşk verilir.
Pazartesi gecesi namazı ise, gecenin herhangi bir saatinde kılınır. Bu, dört rekat bir namazdır. Birinci rekatta, bir Fatiha ile yirmi İhlas, ikinci rekatta bir Fatiha ile otuz İhlas, üçüncü rekatta bir Fatiha ile kırk İhlas ve dördüncü rekatta bir Fa·
tiha ile elli İhlas okuyarak bu namazı kılanlara; dünya ve ahi-
- 326 -
rette ne isteği varsa verilir ve bu namaza HACET NAMAZI denir.
Salı günü ve gecesi kılınacak nafile namazlar :
Enes ibn-i Malik (Radıyallahu-anh) Mefhar-i-alem Efendimizden rivayet ediyor :
Herhangi bir müslüman, salı günü kuşluk vakti, on rekat
namaz kılsa ve her rekatında bir Fatiha ile bir Ayet-il-kürsi Ye
üç İhlas okusa, o kimseye yetmiş gün günah yazılmaz. Yetmiş
senelik günahlan affolur. Yetmiş gün içinde ölürse, şehit rütbesine nail olur.
Salı gecesi, herhangi bir vakitte iki rekat namaz kılınsa
ve her rekatta bir Fatiha ve yedi (İnna enzelna) ve yedi İhlas
okunsa, o kimsenin vücudu cehennemden azad olur. Salı gecesi
namazını, Hz. Ömer (Radıyallahu-anh) Efendimizden rivayet
etmiştir.
Çarşamba günü ve gecesi kılınacak nafile namazlar :
Muaz İbn-i-Cebel (Radıyallahu-anh) Rahmeten-lii-alemin
olan Efendimizden rivayet ediyor :
Her kim, Çarşamba günü rnekruh olmayan vakitlerde, on
iki rekat namaz kılsa ve her rekatta bir Fatiha ile bir Ayet-ilki.irsi ve üç İhlas ile üçer defa da (Kul E'fuü) leri okusa; yahut
Fatiha' dan sonra bir defa (İza zülziletil ardı zilzaleha) sur� si
ile üç İhlas okusa; geçmiş günahları affolur, kabir azabından
emin bulunur ve Arş-ı-ala'da bir münadi nida edip, onu affı ila
hi ve ikram-ı-Rabbani ile müjdeler.
Çarşamba gecesi narnazını, Cenabı Fatımatüzzehra (RadıyaJlahu-anh) Resul aleyhisselarndan rivayet eder :
Her kim, çarşamba günü gecesi iki rekat namaz kılsa, bi
rinci rekatta bir İhlas ve on (kul e'U.Zü bi-rabbil-feh1k) ve ikinci
rekatta yine bir İhlas ile on (Kul e'fızü bi-rabbin-nas) sure-i celilelerini okusa selamdan sonra on salat-ü-selam ve on istiğfar
getirse yedi kat semadaki ve her semadaki 70 bin melek bu
namazı kılana kıyamete kadar sevap yazarlar.
Perşembe günü ve gecesi kılınacak nafile namazlar :
Efendiniizin amcası oğlu İbn-i-Abbas (Radıyallahu-anh)
İmam-üi-enbiya aleyhi ve alihi ekmel-üt-tehaya efendimizden
rivayet ediyorlar :
- 327 -
Herhangi bir mü'min, perşembe günü öğle ve ikindi na·
mazları arasında, iki rekat namaz kılsa ve her rekatta bir Fatiha ile kırk İhlas okusa, Beytullah'ı haccedenlerin sevabına
nail olur. Receb, Şaban ve Ramazan ayları oruçlarını tutmuş
gibi sevaba erişir.
Perşembe günü gecesinin namazını, Eba-Hureyre (RadıyaiJahu-anh) Efendimizden şöyle rivayet buyuruyorlar :
Her kim, perşembe gecesi akşamla yatsı arasında, iki rekat namaz kılsa ve her rekatta bir Fatiha ile beş İhlas ve beş
Muavezeteyn okusa baba ve anasının ruhuna gönderse, ana ve
babaya karşı sağlıklarında eda edemediği haklarını eda etmiş
olur ve sıddıkıyn ve şüheda sevabına nail olur. (Keza Fil İhyayı-uluın).
Muhtercm mü'min kardeşlerim :
Sizlere, bunlardan başka bir armağan daha sunacağım.
Hz. İkrime İbn-i-Abbas 'tan rivayet olunmuştur kL Hatemii l-enbiya aleyhi ve alihi cfdal-üt-tehaya efendimiz muhterem
amcaları Abbas ibn-i-Abdülmuttalip hazrederine şöyle buyurmuşlardır :
- Ey amcam! Sana, on hasleti haber vermekle ikram etmiş olayım ki; anı işlerliğin vakit, günahının evveli ve ahiri, yen isi ve eskisi, hata'en veya kasden, küçük veya büyük, gizli veya açık hepsi affolunsun. Günün rnekruh olmayan her hangi
bir vaktinde, gece veya gündüz, nasıl kolayına gelirse, dört rekat tesbih namazı kılarsın. Her rekatta sure-i Fatiha ile, başka
bir sure-i-şerife okursun, Fatiha ve zammı sure okumadan evvel onbeş kerre :
SÜBHANALLAHİ VELHAMDÜLİLLAHİ VE LA iLAHE
İLLALLAHÜ VALLAHÜ EKBER dersin. Son tesbihten,
VE LA HAVLE VE LA KUVVETE iLLA BİLLAH-İL-ALİYYİL-AZİYM ilave edersin.
Sonra, Fatiha ve zammı süreyi okur ve rüku'a varmadan
tekrar on kere SÜBHANALLAHİ VELHAMDÜ-LİLLAHl (ve ilh.)
diyerek riiku edersin, üç kere :
- 328 -
SÜBHANE RABBİYEL-AZİYM dedikten sonra, on kerre daha : SÜBHANALLAHİ VELHAMDÜ-LİLLAHt (ve ilh.) der ve
doğrulursun. Her tesbihin sonuncusundan sonra VE LA HA VLE
VE LA KUVVETE iLLA BİLLAH-İL-ALİYYİL-AZİYM -deme
ği ihmal etmezsin. Böylece, rükudan doğrulduğunda on, ilk secdede on, secdeden doğrulduğunda on, ikinci secdede on defa
SÜBHANALLAH VELHAMDÜ-LİLLAH (ve ilh.) tekrarlarsınız.
Seedelerde evvela üçer defa :
SÜBHANE RABBİYEL-ALA derneği de unutmazsın.
Böylece; kıyamda yirmi beş, ıiiku ve secdede cem'an elli
olmak üzre yetmişbeş tesbihat olur ki, dört rekatta mecmu'u
üçyüz eder.
İyice anlatabilmek için tekrar edelim :
Rüku ve secdelerde, rüku ve secde tesbilileri önceden, diğerleri sonradan okunacaktır. Her tesbihat tamamlanınca :
VE LA HAVLE VE LA KUVVETE İLLLA BİLLAH-İL-ALİYYİL-AZİYM ilave olunacaktır.
Muktedir olursan, bu namazı her gün kıl! Olmazsan, ayda
bir kerre kıl! Onu da yapmazsan, senede bir kerre kıl! Hiç değilse, ömründe bir kerre kıl!
Bu namazı kılınayı itiyad edinmek, gaflet ve tenbellikle
terketmemek müstehab olur.
Bu namazı kılan her mü'min: Resulüllah'ın tebşiratına
mutlaka nail olacaktır.
Bu sevaplar ve bu derecat nafile namazlan kılanlara böyle
olur ise, ya Allahu tea.Iaya iyman ederek ve onu severek ve onun
Resulü-Ekremine gönül vererek farz namazlar olan günde beş
vakit namazı cemaatle ve tadil-i-erkan üzere riyasız, ivazsız eda
eden aşıklara verilecek sevap ve derecatı insan aklına sığdırmak mümkün müdür? Hemen, ömrü aziz geçmede n, ecel şarabını içmeden, dikişsiz gömlek giymeden, cansız ata binnıeden, karanlık kabre girmeden Allah'a kulluk edelim ki, iki cihanda nail-i-ihsan, razi-i-Rabman olalım. Kılanlara devlet, kılmayanlara nedamettir namaz! .. Mü'minin, iymanı alametidir.
Namaz kılarsan, seni boş komaz, Azameti ilahiyyeyi bilmeyen,
Hakkı tanımayan secdeye baş koymaz. Kıl! .. Senin Mi'racındır
namaz! .. Senin ma'siyetinin Hacıdır namaz! ..
- 329 - NAMAZ KASİDESİ
Al.amet-1-iymandır; ruha kuvvet, kalbe nur,
Selfunet-i-insandır, onda huzur bulunur,
Delalet-i-idandır, anda uruç olunur,
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Okunan bu ezanlar bil ki, davet-i-Haktır,
Bir gün bütün mahlUkat buzurda olacaktır,
Namaz kılan ecrini cennette alacaktır.
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Emr-i-lıakla surunu üfleyince israfil,
Döğünecek o demde, namaz kılmayan gafil,
Şefi olacak sana, kıldığın her nevafil,
Halilim en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Malışer günü ilk sual, namazından sorulur,
Namaz kılınayan gafil, onda pek çok yondur,
Yü'minlere defteri, sağ yanından sunulur,
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Günahlardan arınır elin, ayağın yüzün,
Abdest aldığın zaman niira bulanır özün,
Tevhid olursa sözün, cemali görür gözün,
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Seher vakti uyuma! .. Gaflet zamanı değil;
Seni namaz kurtanr, ncfsin gürnam değil,
Uykunun faydası yok, ruhun amanı değil,
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Sabah namazlarmda kabul olur her nfyaz,
Öğle namazlarmda şifa bulur her maraz,
Rizayı Hakka vasıl olmak değil mi garaz?
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
- 330 -
ikindi'yi kılanlar, azad olur cahimden,
Selam iner secdede, kula Rabbürrahlmden,
Akil isen örnek al Hazreti İbrahim'den,
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Acele et akşama, vaktı pek çabuk geçer,
Bu fenaya gelenler akıbet bir gün göçer,
Akşam namazı kılan, cennet hullesin biçer,
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Yatsı namazı kula, sanki Mirac gibidir,
Haremeyn'e götüren manevi hac gibidir,
Zümre-i-salihlyne nurdan bir tae gibidir,
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Vitir namazlannda Hakka erenler erdi,
Huzunı kibriyada Hakkı görenler gördü,
Rahmeten-Iil-alemin sana bir berat verdi,
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
AŞKİ der ki: (Ey kardeş! Gel namaza duralım .. )
Teneşire vurmadan, secdeye baş vuralım,
Cennet bahçelerinde bir yüce köşk kuralım,
Hakkın en çok sevdiği bir ibadettir namaz ...
Bi hürmeti seyyid-il-mürselin.
Sübhane rabbike rabbil izzeti amma yasifun ve selamün
alel mürselin. Velhamdülillahi ı-<ı.bbil alemin. El Fatiha
El-Hac
MUZAFFER OZAK
i R $ A D
O N UNCU DERS
MÜN D E R E CAT
Her müslüman ana ve babanın okuması lazım gelen bir
risaledir. Evladın ana ve baba üzerindeki hakkından bahseder. Hazreti Vefa'nın kıssası, yine Hz. Şeyh Vefa'nın
diğer bir hikayesi ve bir ana - oğul kıssası ve Abdullah'ül
Mübarek'in kıssası ve eviadına Kur'an öğretenierin görecekleri mükafatı ilahiyeye dair bir hadis-i şerif meali,
Enes İbni Malik'in, Resulüllahın bir yetimi hanesine almasına dair beyan ettiği hikaye, bir ermeninin bir yetime
ikramından dolayı islam ile müşerref olması ve bir yahudinin yetime yaptığı iyilikten dolayı cennette nail olacağı
köşkü görüp müslüman olması ve evladın ana - baba üzerindeki haklarına ait nasayihi havi mühim ve mübarek
bir risaledir.
- 333 -
Ya Eyyülhelleziyne ilmenü ku enfüsekCım ve ehliyküm narerı. Ve kudühennAsü vel-hicAretü
aleyhA meliiiketün gılazun şidadün 18 ya 'sC:nellahe ma emerehüm ve yef'alüne mA yü'merOn. Sadakallahül AzTm.
(Tahrlm SOresi, Ayet: 6)
Meali şerifi :
«Ey iyınan edenler:
Kendilerinizi ve aileniz halkını, �ırası ve közü insandan
ve taştan olan; ateşten koruyun; O ateşe katı yürekli, sert
yüzlü melekler memurdur. Onlar Allahın buyurduğu şeylere,
karşı gelmezler ve emir olunduklan şeyleri yaparlar.»
Sallu ala şefi'i zunubina Muhammed, salluala tabibi kulubina Muhammed, sallu ala nfınıl'-Hüda Muhammed, sübhaneke la ilme lena illa ma allemtena inneke entel alimül' hakim.
Sübhaneke la fehme lena illa ma fehhemtena inneke entel cevvadü'l kerim.
Sübhaneke ma abednake hakka ibadetike ya ma'bud.
Sübhaneke ma arafnake hakka ma'rifetike ya ma'ruf.
Sübhaneke ma zekernake hakka zikrike ya mezkur.
Sübhaneke ma şekernake hakka sükrike ya meşkftr.
Rabbişrahli sadri ve yessirli emri vahlül ukdeten min
lisani yefkahu kavli ve üfevvidu emri ilailah innallahe basirun bil ibad.
Ol Padişah-ı lem yezel, ol lutfu çok, kendi güzel; bizleri
şeytanın iğvasından, insanların hiyle-i desaisinden hıfz eyle-
- 334 -
ye. Kafirin küfründen, fasıkın fıskından, zalimin zulmünden,
ciirin cevrinden, hasidin hasedinden, yüze gülen münafıkın
şerrinden halas eyleye. Daima kendi yolunda kaim, gündüzleri
saim, iyman ve ihlasta kaim eyleye. Bu meclise hak rızası için
uzak ve yakından gelen kadın ve erkek, cinni ve meleği iki cihanda aziz eyleye. Cümlemizi Tabe-Seher aşkı ilahi ve muhabbeti Muhammedi ile ciğerleri püryan , di deleri giryan olan aşıklar meyanına idhal eyleye. Bu mübarek makamcia cem' eylediği gibi, kıyamet gününde civarı Mustafa'da lutf ile iskan eyleye. Ruhlarımızı ruh-u Nebi ile aşina eyleye. Çirkab-ı isyan ile
kararan kalplerimizi ve yüzlerimizi aşk-ı Muhammed'le tenvir
ve tezyin eyleye. Cümlemize meded-ü-inayet ve lfıtfu hidayet
eyleye. Nar-ı cahimden azad eyleye. Son nefesimizde şeytanın
şerrinden emin eyleyip, iyman ile çene kapamak nasib eyleye ..
Zahirlerimizi şeriatın nfıru ile pürnfır, batınlarımızı envar-ı tevhid ile tenviri tezyin eyleye. Ecel yastığına başımızı koyduğumuzcia az ağrı, asan ölüm ile çene kapamak nasib eyleye.
Dillerimiz Allah Allah diyerek, gözlerimiz cenneti ala ve
cemali Mustafa'ya nazırı hayran olarak, ölüm acısını duymayan ve (:Ey kulum gel benden yana) sözüne m uhatap olan mü'
minler zümresine ilhak eyleye. Dersimizin te'sirini halk eyleyip, esnayı derste olan ve olacak hatayı, nisyanımızı af eyleye�
Rizayı şerifine bilmeyerek muhalif ef'ali ekvalimizi lütfu ve keremi ile afv eyleye. Allah'ı tevhid eden Muhammed aleyhissela�
ma gönül veren Allah'ın has kullan!
Allah Celle Hazretleri, bu okuduğum ayet-i celilede hitap
edip bizlere nefsimizi ve ehlimizi yani evlad ve ailemizi cehennem ateşinden korumamızı tenbih buyuruyor.
Zira, bir memleketin valisi nasıl ki o memleketin umur-u
hususundan kendi hükümetine karşı mes'ul ise, bizler de kendi nefsimizden, eviadı iyalimizden Allah'a karşı sorumlu oJduğumuz bu ayet-i celileden anlaşılmaktadır. Vücudumuz bize
emanettır, gözümüz, kulağımız, elimiz, ayağımız, mallarımız,
kasamız, kesemiz, tarlamız, bahçemiz, ticarethanemiz, mevkiimiz, evladımız, ailemiz bizlere emanettirler. Bu emanetlerin
sahibi olan Allah bizlere emanet ettiği bunca nimetlerden; hu-
- 335 -
zur-u izzetine alıp bunların hesabını bizlerden sual edeceğini
sure-i Tekasürde şöylece beyan ediyor :
Ayet :
cSümme letüs'elünne yevrrıe'izin anin niiiym.»
«Elbette ve elbette sizlere verdiğim nimetlerden ve o niınetler hakkında sizi hesaba çekeceğim.»
İnsan olana lazımdır ki, hesaba ve soruya çekilmeden kendini hesaba çekmelidir. Resul aleyhisselam buyuruyor.
<<Sizler, hesaba çekilmeden kendinizi hesaba çekiniz. })
Resul alcyhisselam : « Ey ümmetim! Sizler hepiniz birer
çobansınız, her çoban kendi sürüsünden mes'uldür. Devlet reisi memleketinden, vali vilayetinden, aile reisi kendi evlat ve
ehlinden, kadın kendi kocasının malından ve ırzından mes'uldür! n buyurdular. İyi bir devlet reisi nasıl ki memleketini iyi
idare eder, kendi milletini refah-ı saadete kavuşturursa, iyi bir
aile reisi de kendi eviad-ı iyalini öylece dünya ve ahiret saadetine kavuşturur. Aile ve evlatlarımızın kötü ve isyankar olmasını kendi idaremizde ve kendimizde aramalıyız. Haram lokma
ile beslediğimiz aile efradının bizlere isyankar ve Allaha asi olmaları muhakkaktır. Adem aleyhisselarn, Allahın men'ettiği
meyvadan yemese idi, oğlu Kabil katil olmıyacaktı. Adem A1eyhisselamdan, li hikmetin zelle sadır olup, kendine men'edilen
şecereden yiyip cennetten çıkarıldığında kay etti. Ettiği kay' dan
bir zehirli nebat çıktı. Bu nebattan yılan yiyip yılandaki zehir
hasıl oldu. Adem'in midesinde kalan o haram meyvanın bakiy-
- 336 -
yesi, meniye kalbolup o meniden Kabil hasıl oldu, dünyada ilk
katl fiilini icra eyledi.
Onun için babanın evlat üzerinde altı hakkı, evladın baba üstünde on hakkı vardır. Babası eviada karşı olan bu haklardan birini yerine getirmeyecek olursa, yarın mahşerde
kendi öz eviadı Allaha kendi babasını şikayet edip mes'ul ve
mahkfım ettirecektir.
Allah cümlemizi bab-ı gafletten ikaz buyursun . .Amin.
Ey mü'minler! İyi dinleyin ve dinleyip amil olunuz. Evladın baba ve ana üstünde on hakkı var demiştim. Bunlar nelerdir:
1 - Babanın helaldan kazanıp, helaldan yiyip belindeki meniyi helal meni olarak muhafaza etmesi eviadına karşı
olan borcudur.
2 - Baba, alacağı kadının iyi bir aile kızı ve helaizade
olmasına dikkat etmesi evladın baba üzerindeki haklarındandır.
N asıl ki bir arazi alacağımızda o arazinin verimli olmasını, iyi yerde olmasını arzu ediyorsak ; . alacak olduğumuz
aile temiz, dindar ve namuslu bir aile kızı olmasına dikkat
etmek bir babaya düşen vazifelerdendir ki, bu hak evladın babası üzerinde haklarının en ehemmiyetlisidir.
3 - Aldığı hanımı helalinden kazanıp helalinden yedirmesi ve helalinden giydirmesidir.
4 - Çocuk dünyaya geldiği vakit çocuğun sağ kulağına
ezan ve sol kulağına karnet okuyup güzel bir isim ile isimlendirmesi ve akika kurbanı kesip yavru bir haftalık olduğunda
saçını tıraş ettirmesi, saçları ağırlığınca altın tutarı fukaraya tasadduk etmesi, yine yavrusunu helal lokma ile beslemesi ve çocuk erkek ise sünnet ettirmesi evladın baba üstündeki
haklarındandır.
5 - Çocuk dört yaşında; dört aylık on dört günlük olduğun?a ona Kur'an öğretmesi, veyahud hacaya verip öğrettirmesı.
6 - İlim tahsiline başlatınası.
7 - İlim tahsili ile beraber bir san'at öğretmesi.
8 - Eviadının kimin ile arkadaşlık yaptığına dikkat etmesi.
- 337 -
9 - Yedi yaşına geldiği vakit eviadını namaz kıldırmağa
ve oruç tuttunnağa alıştırıp üzerinde dikkatle durması.
Allah ; Sure-i celile-i Taha'da :
.�� . �.q
, ,........ ,;, , , .
��\;'_,�P� �y,;
/
... .ı. • , ..... .ı.
\ o .. } / c"t _/ ' } / •. � o
@ıS;G:�� ... I...l i.J ��\9)J,
«Ehline namaz ile emret ve üzerine dikkatli ol.» buyuruyor.
10 - Onuncu hak eviadını hüsnü hal ve kemal ile tanınan bir zata refik edip ondan kemal ve irfan öğrenmesini sağlamak, evladın baba üzerine olan haklarındandır.
Bunlardan birini terk eden baba yarın huzuru izzete varıldığında eviadı tarafından Allahü Tealaya şikayet edilip ! ( Yarabbi ! Bu babam olacak adam, beni ulvi alemden alıp zevk i
için dar-ı mihnete inmeme sebep oldu. Beni, ikaz ve irşad etmeyip ebedi felaketime sebeptir. Şimdi, bana vereceğin azabın
iki katlısını ona ver) diyeceğini ve kıyamette baba evladından firar edeceğini Kur'an-ı Azim haber vermektedir. Buna
binaen, Allah kıyamette olacak felaketi bizlere beyan edip
nefsimizi ve ehlimizi ateşten ve cehennem zebanilerinin şiddet ve gılzetinden korumamızı, lfıtfu ile Kur'an-ı Keriminde
haber vermektedir. Ananın ve babanın yaptığı suçun, evlat
üzerindeki tesirini bu yazacağım hikaye ile anlamanızı tavsiye
ederim.
HİKA YE
Şeyh Vefa ki İstanbul'da semti ile meşhurdur. Aynı isme
izafeten Vefa Bozacısı diye İstanbul'un meşhur bir nimeti de
hazretin ismi i le şöhret bulmuştur. Şeyh Vefa kaddesc sirruh
kerameti zahi r, Allaha taka rnıb eden velilerdendir. Ulum-u zahirde ve ulfım-u batmda yücclerdendir. Tarikatı vefaiyenin pilrşAd, Cilt 1 - F : 22
- 338 -
ri, batında içtihad scihibidir. Evradı ve ezkarının müellifidir.
Fatih devri meşayihindendir. İstanbul'un fethinde bulunan ululardandır. Fatih Hazretlerinin cenaze namazın
?a imam olan zattır. Yeniçerinin Karamani Mehmet Paşayı
ıstemeyip paşanın katli için ayaklandıklarında, Mehmet Paşa kaçtı hazreti şeyhin zaviyesine sığınmış. Yeniçeriler paşanın Ş�yh yefa hazretlerinin zaviyesine sığındığını haber
alıp zavıyeyı kuşattıklarında, hazret dışarıya çıkıp bir kere
«All�h?
> narasım savurduğunda orada bulunan yeniçerilerin
hepsının bayılıp yere yıkıldığını, akılları başlarına geldiğinde bir bir oradan savuştuklarını Menakıb-ı Şeyh Vefa' da yazmaktadır. Kerametleri sayılmakla bitmez. Biz burada hazreti
hilmiyeniere tanımak arzusu ile keremetinden bir nebzecik
bahsetti!{. Kabri münevverlerini gidip, ziyaret ediniz. Öyle
mukaddes yerlerde edilen duayı Hak Taalanın reddeylemiyeceği, ehline malfımdur.
Kerametlerinden birini daha, buraya yazmakla risalemizi
süsleyelim.
Bir kadın gelip oğlunun esarette kaldığını hazreti şeyhe
bildirir ve oğluna sağ olarak kavuşması için hazreti şeyhin
duasını ister. Hazreti Şeyh de :
- Hanım ! Gitme otur, şimdi evladın gelir kavuşursun,
derler. Bir saat kadar bir vakit geçer, yahut geçmez. Kadının
oğlu sırtında aşçı gömleği, kolları sıvalı bir şekilde zaviyeden
içeriye girer. ( Al hanım oğlunu) buyururlar. Kadın eviadına
sarılır, evlad - ana kavuşurlar. Oğlan şaşkın bir vaziyette ne
olduğunu nasıl buraya geldiğini soranlara şöyle anlatır.
( Beni esir edip, esir pazarında sattılar. Bir hıristiyan beni köle olarak satın aldı. Bana vazife olarak da aşçılık yapmamı huyurup mutfağa vazifeye verdi. Esaretimden beri orada
aşçılık yapmakta idim. Bugün sahibim ava çıkıp tavşan avlamış, pişirmek için bana verdiğinde mutfakta bir kara kedi
peyda oldu tavşam elimden kaptı ve kaçırınağa başladı. Ben
de kedinin ağzından almak için peşine düştüm. Kediyi yakalayım derken kendimi burada buldum. Zira, kedi ağzında tavşan ile buraya girdi) der. Bir de bakar ki kara kedi şeybin
dizi dibinde, tavşan da yerde yatıyor. Hazreti Şeyh latife ederek :
- 339 -
- Al tavşam götür, pişir de kafir karnını şişirsin ! der.
Bu nimet-i ilahiyyeyi ve keramet-i veliyyi ve himmet-i
evliyayı görüp Allaha hamdü sena ederler ve şeybin tahtı hizmetine girip, dünya ve ahiret maksuduna ererler. Şimdi, o zata «Esir Bey» derler ki hazreti şeybin zaviyesinde ebedi uykusunda yatıp, ruhu cennet bahçelerinde gezmektedir. Şeybin
kedisi de orada kendine mahsus efendisinin türbesi kapısındaki kabrinde yatmaktadır. İlımal etme ziyaretlerine git. Böyle şey olmaz deme, inkarı bırak.
Hazret-i Süleyman'ın velisi olan Asaf-ı Berhaya Belkıs'
ın tahtını bir göz açıp kapayasıya üç aylık yoldan getirdiğini Allah Kur'an-ı Keriminde sure'i Nemlde zikrediyor. Beni
İsrailin nebisi olan Hazreti Süleyman'ın evliyası, bir göz açıp
kapayıncaya kadar taht-ı Belkısı getirirse, enbiyalar serveri
rahmeten Iii alemin olan Hazreti Muhammed Aleyhisselamın
evliyasına böyle bir ufak kerameti çok görüp gafillerden,
rnünkirlerden olma.
Beni İsrail velilerinin kerametierine inanıyoruz, onlardan
da böyle kerametler zuhurunu Kur'an-ı Kerim haber veriyor.
Beni ısrail evliyası izn-i ilahi ile ölüyü ihya ederse ve tarfetül-aynda Belkıs'ın tahtını üç aylık yoldan getirirse, sevgili Rabibinin velisinin nelere kadir olduğunu senin irfanına
terkederim. Enbiyadan zuhur eden mfıcizat, evliyaullahtan
zuhur eden keramet onların kendilerinden olmayıp, Allah onların elinden, zuhura getirip halkeder. Bu böyledir bilmiş olasın.
Hazreti mahbubu kibriyanın velilerine böyle ufak kerametleri çok görme. Bunu da unutma, velinin kerameti ; şerefi ;
tabi olduğu Nebisine aittir.
Biz gelelim kıssamıza : Hazreti şeyh Vefa'nın bir erkek
çocuğu olmuş. Oynama Gağına geldiği vakit, sokaktan geGen
sakalarm kırbasını elindeki çivi ile deler fışkıran suya ağzını verip su içermiş. Kırba ; eti, mubah olan hayvan derisinden tabaklanıp yapılır. O vakit İstanbul'a kırk çeşmeler yapılmamış kırk Geşme suyunu İstanbul'a getiren, Avnıpalılar'ın
muhteşem Süleyman dedikleri yirmiyedi muharebeye yani
gazaya iştirak eden, biz Türklere Rodos'u ve Macaristan'ı
zapteden Viyana'yı kuşatan Sultan Süleyman Handır. Sakalar
- 340 -
�
eY.h
.
�n hat�n ve şey�e olan hürmetlerinden ve edeplerinden
oturu çocugun yaptıgı bu kababati babasına söylemezlermiş.
Nasıl söylesinler ? Resfılüllah «Çocuk babasının sırrıdır» buyurmuşlardır. Ana, eviada hamile, kaldığı zaman bir nesneyi
çalsa, mesela gül yahut karabiber. O çaldığı şey çocuğun yüz�de yahut vücudunda yahut da ahlakında görülür, bu böyledır. Ananın veyahut babanın yaptığı kabahat, evlat üzerinde zuhura gelir.
Bunun böyle olması akıl ve hasiret sahiplerine büyük
ayatı beyyinnattır. Yapacağ·ımız bir kabahatin cezasını çocuğumuz çekebilir.
Bu nasıl adalettir demeyiniz. Bir baba, hırsız yahut katil olsa evladına, katilin yahut hırsızın oğlu derler ... Görüyorsunuz ya babanın yahut ananın kababati çocukla zikrediliyor. Gayri meşru çocuğun zuhura gelmesi, anasının yaptığı
kabahatin ortaya çıkmasıdır. Çocuğun bu kabahatte hiçbir
suçu olmadığı halde anasının yaptığı kabahat ile zikrolunup, anasının suçu ile suçlanır ve onun nas iç:inde hor hakir
olmasına sebep olur, onun yaptığı kababati evlat çeker. Biz
sözümüze gelelim : Böylece aylar geçer, çocuk elindeki çivisiyle sakaların kırbasını delip su içmeye devam ederken, sakalardan biri çocuğun bu hareketinden usanıp hazreti şeyhe
gider, çocuğu babasına şikayet eder. Hazreti Vefa ( Allah sırrını tak di s buyursun.) Oğlunun ne vakittenberi sakaların kırbasını deldiğini sorar ; şikayetçi saka da sokağa oynamağa
çıktığından beri der. Hazreti şeyh bütün kırbaları delinen sakaları huzuruna davet edip hepsinin kırbalarını yeniler. Ve
hepsinden helall ık alır ve onlara der ki : ( Ben çocuğum un terbiyesini veririm, siz üzülmeyin, bu yapılan kabahat benim yahut anasının kabahatidir. Çocukta kabahat yoktur) diyerek
sakaları tatyibi hatır eder. Sonra, haremini yanına çağırıp
ne gibi bir suç işlediğini kendisinden sorar. Kadın ağlayarak
( Vallahi efendi bilerek Allahın hiçbir emrini geri bırakmadım, yapma dediği şeyi irtikap etmedim. Yalnız şu var ki,
ben çocuğa hamile iken, sizin izniniz ile bitişik komşuya oturmağa gitmiştim. Komşu bir iş için benim oturduğum odadan
dışarıya çıktığında konsolun üzerinde duran limon gözüme
ilisti . isterneğe utandım, nefsimi körletmek için limonu iğne
- 34 1 -
ile delip ağzıma götürüp suyunu içtim,) dediğinde hazreti şeyh
(Tamam hastalık teşhis olundu, elhamdü lillah.) diye müsterih olur.
Görüyorsunuz ; ana iğne ile limonu gayri meşru olarak
emerse, çocuğu da çivi ile k ırbayı delerek suları içer. Ailesine
komşudan helallık almasını tenbih buyurur. Kadın komşuya
yaptığını anlatıp helallık diledi. Komşusu da ( Ne kıymeti var
limonu yeseydin), dedi. Ve hakkını helal etti. Hazreti Şeyh,
çocuğunu yanına çağırıp, sakaların kırbasını delmemesini dahi çocuğa tenbih etmek luzumunu duymadı. Ertesi günü çocuk elindeki çivi ile yerleri çiziyor, önünden gelip geçen sakaların, değil kırbasını delmek onlara bakmıyordu bile.
Bu kıssadan akillere ve ehli ferasete yüz bin hisse vardır. Çocuklarımızın yaptığı itaatsizlikler ve kabahatler hep
ana ve babanın isyanının evlad üzerindeki zuhurudur. Bazan, böyle de olmayabilir. Amma yüzde doksan dokuz bu böyledir. Allah, dilerse zalimden adil, adilden zalim getirebilir.
O emrinde hakimdir. İstediği gibi mülkünü tasarruf edebilir.
Bu böyle olunca ana ve baba çocuk üzerinde çok itinalı olmah haramdan sakınmalı, Allah ve Büyüklerine itaatta olmahdır ki evlad da aynı haramdan kaçınan, Allaha ve Peygambere
ve büyüklerine itaatkar olanlardan olsun. Ana babanın hararnı irtikabını bir tarafa bırakın, bazı takva ile hareket etmeyip mubah olan şeyleri işlemekle çocuğun maneviyatta ilerlemesine mani olanlar bile olmuştur. Mesela şeriatta ana cünüpken eviada süt veyahut mama verebilir. Fakat, eviadının
manen yücelmesini isteyenler abdestsiz olarak yavrusuna, süt
meme, mama vermemelidir. Zira, çocuğun maneviyatma tesiri
olur. Velhasıl yavrunun üzerine manen ve maddeten dikkatle
durmalıdır ki evladın dünya ve ahireti ma'mur olsun. Şu
kıssayı ibretle oku :
H I KAYE
Yazıcıoğlu Mehmet efendi Hazretleri. ( Muhammediye) ki·
tabının müellifidir. Hacı Bayramı Veli Hazretlerinin yeti ştirdiği
yüce kişilerden biridir. Yazmış olduğu (Muhammediye) indi Re-
- 342 -
sfılullahta mergub ve makbul olduğu rivayet edilir. Bir hanede bulunursa o haneye yümni bereket getirir. Hemen her müslüman Türkün evinde bir adet Kur'an-ı Kerim, mevlidi serif \'e
Muhammediye bulunduğu herkesçe malfımdur. Türk mutasavvıflarından İsmail Hakkı Bursavi -tefsir sahibidir, arapça olarak Ruhul Beyan tefsirini yazmıştır. Birçok islam diyarında
bastırılmış ve okunmuş ve halen de okunmaktadır. Kıyamete
kadar da okunacaktır. Bu zatı muhterem (Muhammediye) ye
şerh yazmıştır. Pek mühim bir kitaptır . İşte bu kitabı yazan Yazıcıoğlu iki kardeştir. Biri, Mehmet, diğeri Alımedi Bicandır.
Mehmet efendi hazretleri Gelibo'luda yatmaktadır. Halen kabri
münevverleri ziyaret olunmaktadır. Kardeşi Alımedi Bican
efendi (Envaru'l A.şıkın) namlı kitabı farsçadan türkçeye çevirmiştir. İşte bu Alımedi Bican efendi, bir gün camii şerifte ders
verip halkı irşad ederken, ağabeyi Mehmet efendi camie girip
kardeşinin ders takririni bir müddet dinledikten sonra, tebessüm ederek camiden çıkar. Ağabeyinin bu hali ders veren kardeşinin nazarından kaçmaz. Ahmedi Bican efendi, akşama eve
gelince olan hadiseyi anasına naklederek ağabeyinin neden kendisine tebessüm ettiğini ağabeyisinden sorarak öğrenmesini rica eder. Anası, Mehmet efendi eve geldiğinde vukuatı nakledip,
kardeşinin ders verdiği esnada ne sebepten güldüğünü sorduğunda Mehmet efendi: (Muhterem anneciğim, ben kardeşimin
ders takririne gülmedim. Kardeşim ders verirken onu o kadar
çok melaike dinliyordu ki camide, kendilerine oturacak yer kalmadığı için melekler birbirlerini çiğniyordu. Bu hali gördüğümden, meleklerin beni adernden birinin dersini dinlemek için birbirlerini çiğnemeleri hoşuma gitti de onun için tebessüm ettim)
dedi. Anası Ahmet efendiye bu olan hadiseyi naklettiğinde Ahmet efendi müteessir olup, (Ağabeyim melekleri görmek derecesine nail olmuş, benim ise bu nimetten neden mahrum olduğumu kendisinden sorunuz diye anasından rica ettiğinde; anası Mehmet efendi hazrederine :
- Oğlum, sen melekleri görüyorsun da kardeşin neden
göremiyor? ... dediğinde, (Anam bu noksanlığı sen kendinde
ara) buyurdular.
- 343 -
O vakit, anası tefekküre varıp şöyle söyledi : ( Sana hiç
abdestsiz süt vermedim. Fakat Ahmet küçük, kundakta idi.
Komşu kadın bize gelmişti. Namaz vakti geçecek diye namaza durnıuştum. Ahmet ağlamaya başlayınca, komşu kadının Abmedi susturmak gayesiyle ona süt verdiğini sezdim,
Hemen namazı bozdum. Fakat iş işten geçmiş, Ahmedim,
komşu kadının sütünü içmişti. Kadına abdestli olup olmadığını sorduğumda abdestsiz olduğunu söyledi,) deyince Mehmet
efendi hazretleri ( işte anneciğim kardeşimin melekleri görmemesi bu yüzdendir) buyurdular.
Ey mü'minler! Babalık ve analık ancak dünyaya çocuk
getirmek olsaydı, hayvanlardan farkımız kalma�dı .
.
H
.
ayvanlar da sevki tabii ile bir dişisini bulup babalık vazıfesını yapar
çekilir gider. Eviada karşı vazife bu ise, bizlerin de hayvanlardan farkımız kalır mı ?
Hayvan, hayvanken yavrusuna nasıl avlanacağını, düşmandan nasıl korunacağını ve düşmanla nasıl mücadele edeceğini öğretip dünya hayatına ahştırıyorlar.
Eviadiarına yalnız dünya hayatını öğretenler, ahiret,
Allah, Peygamber, din diyanet öğretmiyenler tıpkı hayvanlar gibidir. Evlad ve ebillerine dünya ve ahiret öğretmeyenler
bu hayvanlardan da aşağıdırlar. Zira, hayvanlar için ahiret
hayatı olsaydı belki bu hayvancıklar yavrularına dünya hayatını ta'lim ettikleri gibi ahiret hayatlarını da ta'lim ederler
idi. Hayvanların Ahiret nasibi olmayıp yalnız dünyada nasipleri olduğundan vazifelerini tam olarak yerine getiriyorlar.
Bu hayvancıklar yavrularından bir menfaat beklemiyerek,
yalnız ana, baba olarak vazifelerini ifa ederler.
Biz ise, evladlarımızdan bize yardımcı olmalarmı ve bize
bakmalarını, bize itaat etmelerini bekleriz. Evlatlarımızdan
beklediğimiz bu güzel huylara karşı biz evlatlarımıza �e yapabildik, bir düşünelim. Evlatlarımıza karşı olan hangı borcumuzu ödeyebildik ki onlardan ne bekleyebiliriz ? Yukanda
saydığım evladın ana, baba üzerindeki haklarmdan kaçını ye·
rine getirebildik ?.
Eviadiarına karşı olan borçlarını ödemeyen, ana ve baba-
- 344 -
larını, evlatları döğseler onların bu hususta hakları vardır. Onların bu hareketleri yarın kıyamette uğrayacaklan azabın yanında ehven kalacaktır. Ama yine de insan olmak do layisiyle
sulh babalarımızın, bize öğretmediklerini, yol babamız olan
Hz. Fahri Alem ve onun ilim ve haline varis olan din babalarımızdan ana ve baba hakkını öğrenip, onların bize bir seferlik
dünyaya gelmemize sebep teşkil ettiklerini bize hatırlatarak, bize sevki tabii ile verdikleri sütlerine mukabil onlara meşru yerlerde itaatın farz olduğunu bildirdiklerinden onların bizlere
yapmadıkları vazifelere karşı yine de ekserimiz onlara itaat
eder. onlara bakar, onlara evlatlık ederiz. Bir kimse, eviadına
dünya ve ahiretini öğretmeden , onu büyütmesinden . onu küçükken öldürmesi evladır. İnsan öldürmenin en büyük günah olduğu dört kitap ebiince malumdur. İşte, eviatiarına dünya ve ahireti öğretmeyen ana ve babalar, böyle büyük günahı irtikap etmektedir.
Eviadına dünya ve ahiret hayatını öğretmeyenler; onlan öldürmekten daha büyük günaha girmiş olurlar. Zira, küçükken
yavrusunu katleden baba ve ana, ancak yavrusunun dünyasını
viran edip, ahiretini ma'mur ederler. Fakat, eviadına dünya hayatını. Allahını ve Peygamberini, öğretmeyen ana ve baba ise,
eviadının dünyada rezil, bedbaht, sefil olmasını, ahirette ise
ebedi hayatına mani olur, onu ebediyyen öldürürler.
Bu iki katlin hangisi ehvendir? Sizlerin iz'an irfanına terk
ediyorum.
H i KAYE
Bu kıssayı ibret ile oku. Bir ananın bir oğlu vardı. Çocuk
gi.inlerden bir gün elinde bir yumurta ile eve geldi, anasına yumurtayı verdi. Annesi memnun oldu. Nasıl memnun olmasın?
Eviadı küçük yaştan ona bakınağa b::,şlamıştı. Ona yumurtayı
nereden aldığını sormadı. Bil'akis, (Aferin evladım) dedi. Çocuk
bir zam�n sonra, bir tavuk, bir müddet sonra kaz, hindi, keçi,
koyun, sığır, öküz derken büyük bir :?aki oldu. Bu çaldıklarını
annesine getirdikçe kadın memnun o: muş, her seferinde onu
aferinlerle taltif etmişti. Artık taltife hacet kalmıyordu. Bu şaki
- 345 -
astığı astık, vurduğu vurduk, çaldığı çaldık oldu. Eskiden insanlar görmeden çalıyordu. Şimdi ise, zorla alıyor, vermiyeni
öldi.irüyordu. Hükümetin başına gaile, insanların üstüne bir
bela olarak musaHat olmuştu. Nihayet her şaki gibi hükumet
kuvvetleri onu yakalayıp, adalet huzuruna çıkardılar. Adalet te·
celli edip idamına karar verdi. Böylelerin insanlara ve cemiye·
te muz'ir olduğu için katli lazım geliyordu. Hemen eellada teslim edildi. Eviadının bu derekeye düşmesine sebep olan ana,
şimdi eviadının ölümünü göz yaşları arasında seyre gelmişti.
Çünkü eviadının asılmasına sebeb olmuştu. Ne ise çocuğa son
arzusu sorulduğunda « Son arzum anaının dilini öpmek isterim »
dedi. Ve çocuğun bu isteği yerine getirilmek üzere anası yanına
getirildi. «Ana senden ayrılıyorum, çıkar dilini öpeyim» dedi.
Kadın dilini çıkardığında öper gibi yapıp anasının dilini ısırıp
kökünden kopardı. Kadın kan revan içinde hornurdanmaya başladığında (Ne yaptın bire katil herif? Ölürken bile suç işledin .)
Dediklerinde: «Bu yaptığım suç değil, belki hayatımda yaptığım en iyi ameldir dedi. Zira o dil beni şu sehpaya çıkarıp, dün·
yada sefil rezil ahirette de büsranda kalınama sebep olmuştur.
Böyle olan dillerin kopması olmasından evladır.» dedi. «Ben küçükken bir yumurta çalıp anama götürdüğümde; bana sevgi
göstereceğine, nereden aldın? diye sorup hak yolunu gösterseydi, şimdi ben burada, darağacında olmayacaktım. Kaba şilteler üzerinde oturan namuslu bir adam olup, ahirette cehennemde olacağıma, cennette olacaktım.» der ve kendisini asarlar.
Eviadiarına dünyasını öğretmeyip onların felaketine sebep
olan. ana ve babanın dilini dünyada evlad ısırıp kopararnazsa
bile, ahirette ısıracağı muhakkaktır.
Yukarıda beyan etmiştik. Çocuklarımızı güzel isim ile
isimlendirmek, ana ve baba üzerine düşen evlad hakkı idi. İsim
mühimdir. « El-esma yenzilu mine es-semai » buyrulmuştur. Evlatlarımıza koyacağımız isimler, enbiya ve evliya ve salih insanların isimleri olmalıdır. Tarihe şan vermiş olan islam Türk kumandanlannın isimleri ile isimlendirmek, bahusus Muhammed, .A.hmed, Mustafa gibi aziz isimler evlatlarımıza karşı bu
hakkı tamamen eda etmeliyiz.
- 346 -
Yavrularımızı böyle mübarek isimlerle isimlendirirsek,
hem bu isimleri taşıyan zevat-ı ali kadre minnet ve muhabbetimizi izhar etmi� ve hem de ümit ve temenni olunur ki, Allah'ın inayet ve keremiyleonları isimlerini aldıkları zatlarm
ahiakına, siyret ve suretlerine varis kılmış oluruz. Kalpleri
çeviren Allah'tır. Evlatlarımızm, aynı siyrette yetişmeleri
mümkün ve muhtemeldir.
Denilecektir ki, isimleri Ahmet, Mahmut, Muhammed veya Mustafa olduğu halde, maalesef iyi bir nam bırakmamış
kimseler yok mudur ? Neden, Resfılü Ekrem sallallahü aleyhi
ve sellem efendimizin mübarek isimlerile isimlendikleri halde,
onun siyretine, onun ahlakına uygun durumda değillerdir?
Biz fakir ise, bu itirazda bulunacak olanlara, acizane deriz
ki ; bu isimleri taşıdıkları halde kötü ahlakları ile tanınan
kimselerin babaları, yavrularına bu isimleri Nebi-i-zişana olan
hürmet ve muhabbetlerinden dolayı değil ; dedelerinin, amcalarının veya aile içinde hatırı sayılır herhangi bir zatın ismine
izafetle bu isimlerden birisini vermişlerdir. Binaenaleyh, onl�
rın taş�dık�arı isimler, peygamberi zişana nisbetle değil,
laalettayın bır Ahmet, Mehmet veya Mustafa'ya özenilerek
verilmiştir. Yoksa ; enbiyaya, evliyaya, sulehaya muhabbetinden dolayı eviadını bu mübarek isimlerle isimlend.irenleri
Hakkın şan m dan değildir ki malızun ve mahrum etsin . ..
'
Bununla beraber kim olurlarsa olsunlar ve ne halde bulunurlarsa bulunsunl�r, bu mübarek
.
i
.
simle
.
ri taşıyan
.
kim
.
selere küfretmek, kötü söz söylemek, o ısımlenn asıl sahıplerme
hürmeten büyük günahtır. Bil'akis Ahmet, Mahmu�,
.
Muhammed Mustafa isimlerini taşıyanlara, taşıdıklan ısimlerden
dolayı hürmet ve riayet etmek, bir meclise geldiklerinde baş
köşeye oturtmak lazımdır.
Resul Aleyhisselam buyurdular ki : (Yarın kıyamette,
Ahmet, ve Muhammed isimlerini taşıyacak zevatı, Hak celle
ve ala bu isimlere muhabbetinden dolayı affı ilahisile taltif
edecektir. )
Allaha hamd-ü sena ederim ki, milletimin erkekleri, dünya alemince MEHMETÇİK olarak tanınmakla, bilinmektedir.
- 347 -
Yine eviadının ana ve baba üzerindeki hakkı, namaz kılmayı, caiz olacak kadar Kur'an-ı eviadına öğretmektir. Bu,
eviada karşı büyük borçtur. Çocuk dört yaş, dört aylık, on
dört günlük oldu mu, yahut dört yaşında, dört aylık on günlük
olduğunda, mektebe vermelidir. Baliğ olduğunda namaz kılması çocuğa farz olur. Kur'an okumayı bilmez ise namazı olmaz.
Zira, namazda kıraat farzdır. Dilsiz yahut sağır olursa, kıraat ona farz olmaz. Fakat namaz yine de farzdır. Böyle olanlar yani dilsizler ve sağırlar Kur'an okumayı bilmedikleri
halde farz olan kıraati terkederek namazı kılarlar ve ana baba
tarafından zorla kıldırılırlar. Tabii sağlam olan çocuklarımız da böyledir. Yedi yaşına geldikleri zaman, namaz kılması
öğretilir. Dokuz yaşında kız çocuklarına, Oniki yaşında erkek
.evlada zorla namaz kıldırmak ana babaya düşen vazifedir.
Böyle yapmayan, bu vazifeleri yerine getirmeyen ana baba
Allah huzurunda mahcup olur, kendilerinden hesap sorulur,
nara sevk olacakları ise muhakkaktır. Haberde böyle gelmiştir. Eviadına Kur'an öğreten ana babanın Allah indinde ne
gibi mükafata nail olacağını size burada beyan etmeyi faydalı buluyorum. Kur'an-ı okumak ibadetlerin efdalidir.
Zira, Resfılüllah buyurdular : (Kıyamette Kur'an-ı kerimden büyük şefi' yoktur. Bu büyük şefaat Kur'andır. Ne melek
ne Nebi ne de gayri bu şefaate muktedir değildir. )
Kur'an-ı kerimin şikayeti de böyledir. Şefaatiyle okuyanı necata ereliriliği gibi, şikayetile insanı nara sevkettirir. Serveri alem buyurdular : (Bir kimse Kur'an-ı okumasını öğrense de ba.';!ka birine verilen mansabı ve malı kendisine verilen
Kur'andan yüce görse, böyle olan kimse Allahın ta'zim ettiği kelamı bu düşüncesiyle tahkir etmiş sayılır. Zira, Allah
indinde en efdal, en azam en büyük nimet Allah kelamı olan
Kur'anı kerimd.ir). Serveri kainat şöyle buyurdular. Allah
celle «TA HA» ve «YASiN» surelerini yeri ve göğü ve bütün
malılukatı yaratmazdan bir sene evvel okudu, Melekler Kur'
anı kerimi işittiklerinde ( Ne bahtlı şu gönüller ki bu hakkın
okuduğu Kur'anı ezberler. Ne mübarek diller ki bu Kur'anı
okur) dediler. Resfıl : (Buna -binaen ümmetimin en !o;iereflisi
Ktır'ana harnil olanıdır)
- 348-
buyurdular. A.bdullah oğlu Cabir ve Abdurrahman bin
Semerne ( R.A.) şöyle ri vayet ediyorlar :
Bir gün, biz Resfılüllahın meclisinde oturuyorduk, bir
zat gelip Resfıl aleyhisselama hitaben : «Ya Resillallah! Bir
kimse eviadına Kur'an öğretse ve yahut öğrettirse, Allah o
zata ne kadar sevap verir?» dediğinde ; Resfılullah ( A.S.)
şöyle buyurdular : « Kur'an Allah kelamıdır, ne sevap verecef�ini Allah bilir.» dediğinde Cebrail aleyhisselam gelip : «Ya
ResUlallah ! Allah Celle sana selam ediyor ve şöyle buyuruyor
ki ; bir kimse eviadına Kur' anı Kerimi öğretse, yahut öğrettirse on bin kerre beytimi haccetmiş ve on bin kerre düşman
ile benim, rızam için cenk etmiş ve on bin aç müslümaııı doyurmuş ve on bin çıplak giydirmiş ve İsmail aleylıisselam ev
!fi.dmdan on bin köle azad etmiş gibi sevap yazarım ve Kur'
anın her harfine on bin günahını, affederim;> buyuruyor, dedi. Cebrail Aleyhisselam: «Ya Resulallah ! Allah, ( Elif Lam
Mim) cümlesi harf değil belki ( Elif) , ( Lam) , ( Mim) üç harftir. Her harfi başına on bin günahı affolur. Her okuyuşunda
namazda ise her harfine yüz, abdestli ise her harfine yirmi
beş, abdetsiz ezbere okursa her harfine on sevap verileceği
diğer kütüb-ü sahihada mevcuttur.»
Cebrail Aleyhisselam devamla : «Ya Resfılallah ! Kur'an
okuyana, Kur'an karanlık kabirde nfırdur. Mizanda sevap
kafesinde ağırlıktır, mahşerde şefi'dir, sıratta yoldaştır, cennette delildir, cennette yüksek derece alınmasına vesiledir,
okunınası dertli kalbiere şifadır» dedi.
Aişe anamız diyor ki : Eviadına Kur'an okutan ana ve
babaya bu ihsan-ı ilahiyyeyi Resfılüllah Cebrail'den isitince
şöyle buyurdular :
-
«Vah! Şu ümmetimden olup ta eviatiarına Kur'an edeb
ahlak öğretineyen ana ve babalara, veyl olsun, azap ols� on�
lara ben onlardan bizarım, onlar da benden beridir.» Yani
öyle olan ve çocuğuna Kur'anı ve islamı öğretmeyen ana ve
babayı islamlığa kabul buyurmuyorlar. Maazallah ; ne kadar
büyük bir tehdid. Kendilerinin böyle ana ve babalardan ezal�ndı�ını beyan buyuruyorlar. Resfıl aleyhisselam buyurdular
k1 «Bır kalbte Kur'an yoksa o gönül lıaraphr, virandır . »
- 34 9 -
Muaz bin Cebel diyor ki : «Ben ResUlden işittim. Allahü
Teala kıyamette Kur'an ehline hitaben: ( Ehlim olanlar gelsinler) , diyerek davet edecek ve başlarına kızıl yakuttan gayet
müzeyyen bir tae giydirip, şu-aı güneş gibi şule veren nurlar
içinde olan bu zata : ( Ey Kur-anı hıfzeyleyen razı oldun mu?)
diyerek sorduğunda, o dahi ( Razı oldum, razıyım Ya Rab, )
dediğinde ; kiramen katibin: ( Ya Rab, bu kuluna daha ikram
et), deyip niyaz ederler. Allahü Teala emreder, bu hafızı
Kur'ana cennet elbiseleri giydirilir. Allah celle, yine kendisine :
- Razı oldun mu ? diye sorar. O zat razıyım der. Melekler
daha ihsan eyle ! diye niyaz eylerler. Allah der ki : Aç sağ elini. O hafızı Kur'an sağ elini açar, razı oldum senden der ve
rıdvan ile doldurur, benden razı oldunmu? diye Tekrar o kula sorar. Razıyım Ya Rabbi dediğinde ; Melekler: - Ya Rabbi bu kuluna ihsanını artır! diye dua ve niyaz ederler. Allahü
Teala bu kişiye güneş gibi parlayan bir nfır ihsan ederek meleklere, alın bu kulumu cennete götürün Etrafında yetmiş bin
melek olduğu halde cennete ithal ederler. Kendisine Kur'anın
her bir harfine bir derece-i Cennet verirler ki her derecenin
aralığı yüz yıllık yoldur. Bu nimeti ilahiyyeye nail olan zata
melekler Kur'an okumasını söylerler. Kur'anı kerimi okumaya başlayınca uçmağa koyulurlar.
Hızlı okudukça hızlı, yavaş okudukça yavaş uçarak beyaz bir inciden yüksek bir saraya konar. O sarayın sayılamıyacak kadar çok kapısı vardır. Kızıl altındandır bunların ka
pısı. Her bir kapının önünde bir bahçesi vardır, her bir bahçede türlü ağaçlar ve her ağacın üstünde türlü türlü yemişler
vardır. Yine o sarayın bahçesinde türlü ırmaklar akar, her
ırmağın kenarında köşkler ve saraylar vardır ve o köşklerin
içinde huriler ve hizmetçiler. Gözlerin görmediği kulakların
işitemediği, adem oğlunun kalbine gelerrıiy�n nimetler ihsan
olur.»
Kur'an okuyan zatı, melekler ellerinde hediyelerle gelip
ziyaret ederler ve Allahın selamını tebliğ ederler. Kur'an okuyan kimsey'i bu veçhile ve bu surette ikram ettikleri gibi Allah Teala emreder ki : ( Bu Kur'an okuyan zatın ana babasını
getirin) der.
- 350 -
Kur'anı okuyanın ana ve babası da getirilir, hafıza yapılan ikramın yarısı ana ve babasına da yapılır. Ana ve baba Allaha hamdedip: (Yarab. Biz bu nimetiere layık değildik, bizlere ne sc·
hepten bu ihsanı ediyorsun? Biz bu nimetlere, bu kerametiere
layık arnelde bulunmadık). Dediklerinde; melekler: (Sizlere bu
ihsan-ı ilahi, çocuklarınıza Kur'an okuttuğunuz için verildi .)
derler.
Res(ılullah (S.A.V.) buyurdu: «Kur'an okuyan çocukların
ana ve babaları, ölüp kabir azabına düçar olsalar, evlatlarının
okuduğu Kur'an berekatından kabir azapları def'olur. »
H i KAYE
Bir gün serveri kclinat efendimiz ashabı ile giderken kabristana uğrayıp bir kabrin başında ağladılar. Ashabı kirarn ağlamalarının sebebini sorduklarında: (Bu kabirde yatan zat kabir azabına düçar olmuş� ona ağ] adım.) buyurdular. Sonra gidecekleri yere gidip avcietlerinde aynı kabrin başında mesrur
bir vaziyette tebessüm ettiklerini gören ashab, sebebi tebessümlerini kendilerinden sual ettiklcrinde; (Bu zat öldüğü vakit ailesi bu zattan hamile kalmış. O çocuk bugün mektebe başlayıp (Bismillah.irrahmanirrahiym) okuduğunda bu zatın azabını Allah defedip, Cennet bahçesinden bir bahçe eylediğini görerek mesrür oldum) buyurdular. Evlat, Allahın Ralıman ve
rahim ismini yer yüzünde okur da yerin altında ana - baba azap
görür mü? Aninin oğlu Huzeyfe Resülüllahtan rivayet eyledi :
« Bir kavmin çocukları mektepte :Fatiha okursa o kavme Allah
bela vermez» dediler. Yine devam edip: «Fatiha okuyan yavru-
ların okuduğu Kur'an hürmetine Allah celle kırk sene o kavimden aza b ını defeder . ı>
Yalnız şuna· dikkat etmelidir ki, hocanın hakkı hak edilmelidir. Hoca ya itaat ve hürmet veya ihsan etmek şu şart iledir: Öğretmen hakkı ana ve baba hakkından büyüktür.
ibni Abbas Resfılüllah (S.A.V.) den rivayet edip buyurdular ki : (Bir kimse Kur'anı ezberleyip unutsa kıyamet günü dil-
- 35 1 -
siz olarak haşrolunur. Bana, ümmetimin günahları arzolundu.
Kur'anı unutanın günahından daha büyük bir günah görme··
dim!) buyurdular. Çocuğa Kur'anı öğrettİkten sonra, ilmihal ini, abdestini, guslünü, farzını, vacibini, iymanın şartını, islamın binasını, sünneti, nafileyi, haramı , helali öğrctmeleri ana .
babaya farzdır. İlme merak edenleri büyük mekteplere günderrnek vatana, millete büyük insan yetiştirmek lazımdır. Okuma merakı olmayanı salih bir kimsenin yanına \'ererek san'at
öğretmek ana ve babaya düşen vazifelerdendir. Kötü insanları n
yanına vermekten sakınınalıdır. Öğreneceği san'at makbul san'
at olmalıdır. Kötü kişinin yanında kötü huy sahibi olursa, evladın girdiği günahın bir o kadarı ana ve babanın defterine kaydolur. Kefen satıcılık, kahvecilik, çöpçülük gibi işlere ve insanların hor gördüğü san'atlara çocuğu vermemek, ana ve babaya düşen en büyük vazifedir. Çocuğu iyi vazifelere, san'atlara ve ahlakı bütün kimselerin yanına vennelidir. Ziraatçılık,
makinistlik, demircilik, motor, elektrikçilik, marangozluk, kunduracılık, dokumacılık, hayvan yetiştirmek, Kaptanlık, balıkçılık, madencilik gibi san'atları ulema ve evliyaullah makbul saymışlardır.
Çocuk doğduğundan itibaren dört ay (la ilahe illallah) dcr.
Dört ay (Ya Rabbi ana ve babamı afveylc) diyerek dua eder.
Çocuğun küçüklüktc ağlaması bu tesbihlerdir. Ağlıyor diye·
rek ana ve baba kızmamalıdır. Zira, tesbih ettiği için bu ağlamasından gözünden yaş gelmez demişlerdir. Çocuk söylemeye
başlayınca ona yedi defa Oa ilahe iliallah Muhammedün Resf.ılüllah) ve ayetel kürsiyi ta'lim eylese ve sure-i haşrin sonunu
telkin eylese ana ve babaya eviadı hakkında hesap olmıyacağr
haberde va ri d olmuştur.
Evladın kendisinin olduğunu bildiği halde, (Bu benim evladım değildir) diye inkar eden babaya Allah yıldızların sayısı
ve ağaç meyvaları ve yaprakları kadar günah yazıp kıyamette
rezil rüsvay eder.
Eviadları evlenme çağına gelip de evlendirmeyen ana ve
baba, eviadlarının nefsinden ötüıii girdiği günahın yarısmi
- 352 -
yliklcnir. Evlendirme çağına gelen evladlarımızı ehl-i ırz bir
kimse ile edendirmeliyiz. Emr-i Nebi (S.A.V.) böyledir.
Erkek olan evl<1dlarımızı, ��vlenme çağına geldiğinde, evIcndirmeğe gayret etmeliyiz. Çocuklarımıza inkisar etmemeliyiz. Onlara karşı daima güler yüzlü, yumuşak sözlü, şefkatli olmalıyız.
Abdullah'ül Mübarek Hazretlerine bir kimse gelip evladından şikayet etti. Abdullah'ül Mübarek o zata (Evladına beddua
ett in mi?) diye sordu. O da (Evet ettim,) dedi. (Ne için ondan
şikayet ediyorsun? Eviadını bedduan ile sen kötü yapmışsın)
buyurdular. Evlatlarımıza daima hayır dua etmeliyiz. Zira, ana
ile babanın eviada duası, Nebi'nin (S.A.V.) kendi ümmetine
olan duası gibidir. Hatta asi daJiıi olsalar, onların ıslahı için
Rabbi] Alemine dua etmemiz lazımdır.
Hacarndan işittim. Hacarn gözleri ile gördüğünü yemin ile
söyledi. Memleketlerinde bir kadtnın üç çocuğu varmış. Çocuki arm yaramazlığına kızan ana, onlara şöylece beddua etmiş:
(Üç Cumada üçünüz de kara toprağa girin) demiş. Evet; üç cuı nada üçü de yere girdiklerinde hacarn şahit olduğunu ifade
ederlerdi. Bu kıssayı da salih bir kimseden dinledim. Trabzon
�ıa bir ailenin gayet kötü bir çocuğu varmış. Her gece sarhoş ,
avyaş , küfürbaz nara atarak büti:cn mahalleyi ta'ciz ederek evine gelirmiş. Bu çocuğun bu halini gören ana, baba şerrioden
kendisine birşey söyliyemez]er, korkularından tirtir titrerlermiş. Bir gece eve gelen bu asi ev1ad anasını ve babasını duada
bulmuş ve onların duasını dinlemiş. Ana, baba şöyle dua ediyorlarmış :
( Ya Rabbi bizim oğlumuzu islah et, kötü huylarını iyi
huylara tebdil et. Onu Habibin hürmetine salihlerden eyle.)
Bu duayı, dinleyen şaki evlat derhal ana ve babasının ellerine
sarılıp ( Beni affcdin) diyerek ağlamaya başlamış ve bir daha
öyle kötülükleri yapmak şöyle dursun, bilakis salihlerden ol-
�uş.tur. Z��
a, �alph,:ri çeviren Al.lahtır. Beddua iyi bir şey degıldır. Degıl kı eviadınıza beddua etmek, düşmanımızın dahi
Allahdan ıslahını istemeliyiz.
- 353 -
Biliyorsunuz. Hz. Ömer B. Hattab'ın iymanına sebep Resul
(S.A.V .) ün onun iyman ile müşerref olması için dua buyurmalarıdır. Bu dua-i Nebi ile Hz. Ömer İslam ile müşerref olmuştur.
Görülüyor ki, dua ile birkaç şakiler said, birçok kötü kişiler islah olmuştur.
Kız evlatlarıımza erkek evl<Hlarımızdan daha fazla şefkatli davranmak lazımdır. Evierimize çocuklarımız için bir şey
götürdüğümüzde, evvela kız çocuklarına vermek, sonra da erkek çocuklarına vermek adab-ı islamiycdendir. Kız evlat, hanede berekettir. Bazı kimseler ailelerine kız doğurdu diye kızmaktadırlar. Böyle hareket etmek doğru değildir. Evlat, kız olsun erkek olsun hayırlı olmasını Cenab-ı Haktan niyaz etmelidir. Her şey böyledir, her şeyin hayırlısı olmalıdır. Kendi evlatlarımıza nasıl ihtimam ve şefkat gösterirsek, vatan eviadı bulunan yetimlere de aynı ihtimamı, sevgiyi ve şefkati göstermemiz
dinimizin yüksek emirlerindendir. Yetim ve öksüz çocuklara
da, Kur'anı Kerimi, adab ve ahlakı, sanatı ta'lim etmek, onların da hakiki bir insan olarak yetiştirilmeleri, vatan ve millete
hayırlı hale getirilmeleri bizlerin üzerine farzdır. Hem de bunlara yapacağımız iyilik, insaniyet ve şefkat, bizlere hem dünya,
hem de ukbamızın ve rıza-i ilahinin kazanılmasına sebebdir.
Mektebe giden yetim ve öksüz çocuklara elbise, ayakkabı almak, onlara kitab, defter, kalem temin etmek, büyük ecre nail
olmaktır. Bir kimse, bir yetimin başını okşarsa, eline değen
saçları adedince günahı mağfiret olup, her bir kıl adedince okşayana sevap yazıldığını Resul (S.A.V.) haber vermektedir. Hali
vakti yerinde olanlar, yetim çocukları kendi çocukları ile sünnet ettirmeleri, Allaha karşı şükran borcudur. Yetimlerin ve
öksüzlerin terbiyesi ile uğraşmak onların ırzlarını korumak, onları himayemize almak, Resulün rızasına sebebdir. Çünkü Resul de babadan yetim kalmıştır. Yetimi hoşnut etmek ResO.lü
hoşnut etmektir.
Bir hadis-i şeriflerinde : (Yetime sahip çıkıp, tekeffül eden
ister kendi yetimi, ister gayrin yetimi olsun, benim ile cennetirşad, Cilt 1 - F : 23
- 3 54 -
te şu iki parmağımın yakınlığ;ı gibi olacaktır.) buyurdular.
Ne büyük müj de yetimlerı;! sahip çıkaniarat Yetime sahip
çıkmak istemiyen, ona hakaret eden! Yakın bir zamanda sen
de öleceksin. Senin de sevgili yavruların yetim kalacaktır. Onların da bir zamanlar ana ve babaları vardı. Onlar da ana ve
babaları tarafından okşanıyor, seviliyorlardı. Bu misafirhaneden gitmeden, ecel sana yetişmeden rızai ilahiyeyi tahsile çalış.
Yetimlerin gözyaşlarını sil ki, bir gün sen de çok ağlayacaksın,
senin de gözyaşını, yavrularının hıçkırıklarını ve gözyaşını silen bulunsun. Bu kıssayı oku, ibret al. Önderin olan kainatın
efendisine uy. Yetime nasıl muamele etmişse, sen de öylece
yap. Allahın ve Resulünün rızasını al, dünyada iken cennet nimetlerine er.
H i KAYE
Enes bin Malik anlatıyor : Bir bayram günü idi. Biz Nebi ·
(S.A.V.) ile camiden çıkmış menzillerimize dönüyorduk. Çocuklar bayramın neşesi içinde oynuyorlar, kuşlar gibi cıvıldaşıyorl:ırdı. Resul Aleyhisselam, çocukları çok severdi, onların bu
neş'elerini bir zaman seyretti. Fakat, karşıcia bir yavru malızun bir vaziyette durmuş o da oynayan çocukları seyrediyor ve
yüzünde hiç bir neş 'c, sevinç e:;;eri görülrnüyordu. Resul Aleyhisselam bu yavru ya doğru gitti. Ona selarn ,·erdi. Neden diğer
çocuklar gibi oynamadığını kendinden sordu. O yavrucak cevabında (Efendim, bugün bayram onların, neş'eli günler onla·
rm . Elbette ki bayram onlara. Zira, kendilerinin ana ve babaları var. Benim ise kimsem yok. Babam bir muharebede şehit
düşmüş, annem bir zata vardı, üvey babam bana bakrnıyor, beni sokağa bıraktılar. Benim dı:! babam olsaydı şimdi ben de
bayram yapardırn. Bayram benim neme? Garibin bayramı ekmek bulduğunda, sırtına elbise, ayağına ayakkabı giydiğinde
olur. Benim ise babam yok, karnım aç, ayağım çıplak, sırtım
açık nasıl oynayabilirim ?) dediğinde; Resul (S.A.V.) gözyaşlarını tutarnayıp mübarek sakalı üzerine dökülüverdi. Nasıl dökülmesin, bu yetimin zarından aq;-ı ala titrerniş, kürsiy-i ilahi yerinden oynamıştı. O rauf, rahinı olan onsekiz bin aleme rahmet
- 355 -
olarak gönderilen şefi k, bu hale ağlamaz m ıydı ? Kalbinde merhamet, şefkat , iyman bulunan her insan bu hale ağlardı . Resul
Aleyhisselam o yavruyu saçlarından okşayarak (İster misin
bundan sonra senin baban Resulüilah , anan Aişe , ablan Fat ıma ,
enişten Haydar-ı kerrar, kardeşlerin cennetin delikanl ıları olan
Hasan ve Hüseyin olsun) deyince, çocuk efendimize hitaben :
(Sen Allahın Resulü Muhammed Aleyhisselam mısın ?) deyip
efendimizin cilerine sarıldı . Efendimiz bu yavruyu elinden tutup hane-i saadete götürdü. İşte, Muhammed ümmeti olan , önderine uyarak Resulünün yaptığını yapar.
Anlatmadan geçemiyeceğim.
H i KAYE
Bir kurban bayramı arefesi, bir müslüman oğluna elbise
almak üzere, çocuk elbiseleri satan dükkanın birisine girer. Elbiseci ermeni imiş . Dokuz yaşında bir erkek çocuğu için bir elbise çıkarmasını dükkancıya söyler. Dükkancı bir takım elbise
çıkarır. Dar mı gelir geniş mi gelir diye çocuğun boyu , genişliği
üzerinde fikir teatisi yapadarken , oradan elbise almak isteyen
zatın çocuğu boyunda ve vücudu yapısında bir fakir yavru geçt iğini göıiip, (İşte benim çocuğum bu çocuk kadardır. Bu çocuğa bu elbise uyarsa, benim çocuğuma da uyar) deyip o çocuğu çağırır ve mezkur elbiseyi giydirirler. Çocuk elbiseyi kendisine verdikleri zehabına varıp sevinerek elbiseyi giyer. Tamamen çocuğa ı sınarlama gibi olur. Sonra (çıkar oğlum) deyip e1-
hiseyi çıkarırlar. Çocuğa : (Haydi git oğlum) deyip onu savmak
istediklerinde, gözleri yaşarıp malızun bir vaziyette dışarı çıkmak üzere iken elbiseci ermeni işin farkına varıp, gafil müslüman müşteriye hitaben: (Efendi size başka bir elbise vereceğim. Bu elbiseyi maalesef size veremiyeceğim. Başka bir elbise seçiniz) deyip malızun bir vaziyette dükkandan çıkmak
üzere olan çocuğa seslenip; (Oğlum elbiseni almadan nereye
gidiyorsun?) diyerek çocuğu çağırır ve elbiseyi ona teslim eder.
(Evladım azıcık dur, sana ayakkabı, gömlek de alacağım) der
Bizim gafil islam müşteri , (Benim seçtiğim elbiseyi ne için baş-
- 356 -
kasına verdin?) diye öfke ile giderken, ermeni arkasından ses·
lenip: (Senden para alacaktım, bu işten ise Allahın rızasını aldım) der. Çocuğu giydirip, kuşatıp evine yolcu eder. Meğerse
çocuk yetim imiş.
O sene devrin şeyhülislamı hacca gitmiş. Arafatta iken bir
rüya görür. Rüyasında iki melek birbi rine hitaben : (Bu sene
yapılan haccı, Allah İstanbul'da, Kapalıçarşı'da elbiseci Agop
ağanın yaptığı hayır hürmetine kabul buyurdu) derler. Şeyhülislam uykudan uyanıp tefekküre varır ve rüyayı kaydeder. Gördüğü günün tarihini bir yere yazar. İstanbul'a döndüğünde evine uğramadan Kapalıçarşı'ya gider, elbiseci Agop efenciiyi bulur. Kendisinden arefe günü hayır yapıp yapmadığını sorar ve
kendisine gördüğü rüyayı tebşir eder. Agop efendi de (Bu h5.
diseyi benden baska kimse bilmiyordu), diyerek kalbine doğan
iyman nuru ile küfür perdesi kalkar ve islamla müşerref olur.
Kelime-i tayyibeyi getirip Allaha makbul bir kul olur.
Ehli küfür, yetime yaptığı iyilikten dolayı iymana dahil
olursa, iymanlı bir müslümanın bir yetime iyilik etmesinden
hasıl olacak sevabı senin irfan ve iz'anına bırakıyorum.
Hİ K ll YE
Yine bir dul kadın, bir aref,� günü bir hacı efendinin dükkanına gider. Yanında bulunan masum u gösterip : ( Efendi
ha zretleri, ben fakir bir kimfıenin hanımı idi m. Ecel geldi
efenilimi aldı, bu yavrumla ben kimsesiz kaldık. Ne üstümüzde elbise, ne ayağıınızda ayakkabı, ne de karnımızda bir lokma var. Bizlere merhamet elinizi uzatın, Allah rızasını a.hnız,
A Halı sizin ailenizi ve çocuklarmizı bizim gibi yapmasın) dediğinde ; hacı efendi avazı çıktığı kadar : (Bıktım sizlerden,
sabahtan beri kaçıncı oldu) deyip bu iki garibi kapısından kovar. Bu bedbaht ana ve yetim yavrusu gözyaşlarını tutarnayıp oradan malızun bir vaziyette dönerken, hacının komşusu
olan bir yahudi, kadını yanına çağırıp hacıdan ne istediklerini ve neden kovulduklarını sorar. Kadın yahudiye cevaben:
- O benim büyüğümdür, kovar da döver de, sana ne oldu ·
- 357 -
çıfıt, der. Neden soruyorsun o müslüman ben müslüman. Bir
müslümanın yaptığını, din düşmanım olan sana mı şikayet edeyim? dediğinde; yahudi hiç bu sözlere aldırmaz. Anladım hacıdan yardım istedin galiba. Gel, ben senin ihtiyacını göreyim diye kadını ve o yetimi giydirir, kuşatır. (Hanım biz de insanız)
derneği de ihmal etmez.
Kadın, yahudiye hitaben : (Allah sana iyman nasib etsin,
bizleri giydirdiğin gibi Allah sana cennette köşk verip, cennet
elbiseleri giydirsin, cennet nimetlerine müstağrak etsin) der.
Küçük yetimine dönüp (Oğlum amin de) diyerek küçük ve günahsız ağzı ile ona amin çektirir.
O gece bu iki yetimi kovan hacı rüyasında kıyamet kopmuş, kendisini cennete varmış görür. Cennette lisanların tarif
edemiyeceği kadar güzel bir saray. Kapıları som altından, merdivenleri gümüşten, yakutlarla, zümrütlerle bir konak ki, üzerinde kendi ismi yazılı. İçeriye girmek istediğinde melekler hacıyı içeriye sokmazlar ve derler ki: Düne kadar senindi, şimdi
bu konak komşun bulunan Avram'ındır. Haydi çek buradan.
Hacı bu rüyayı görüp uyanır. (Eyvah! ben ne yaptım?) diyerek
saçını başını yolar. Hemen ertesi günü bayram olmasına bakınayıp dükkan komşusu Avram'a koşar, (dünkü gün o kadına
ve yetime verdiğin para, sarfettiğin ne ise sana vereyim) dediğinde :
- Bu iş bir altın ile oldu, der. Hacı çıkarıp bir altın verdiğinde, Avram olmaz der. Hacı iki altın, üç, onüç, yüz dediyse
de Avram, olmaz hacı efendi, der. Hacı bin altın vereyim dediğinde yine olmaz cevabını alınca , neden olmaz, der. Bak bin
altın vereceğim dediğinde :
- Onbin, yüzbin altın da versen, o köşkü ben sana satmam, satamam. O köşk bir milyon altın ile alınmaz. Senin gördüğün rüyayı ben de gördüm. Senin gördüğün köşk senindi .
bana verdiler, ben de onu gördüm ve müslüman oldum. İşte
şehadet ediyorum, diyerek kelime-i şehadet getirir. Sonra ona
hitaben : (Hacı efendi bundan böyle kapma geleni boş döndürme de kendine başka saraylar al, Ailahın cennetinde saray bir
tane değil,) deyip yürüyüverir.
- 358 -
Kişi hacı olmaz gitmek ile Mekke'ye,
Eşek derviş olmaz, taş çekmekle tekkeye.
Bir kimse üç beş bin lira ile hacı olur. Okur hoca olur, paşa olur, ama adam olmak güçtür.
Ya Rabbi ! bize tevfikini re:fik eyle. Bizi evlatlarımıza karşı, vazife-i diniyyemizi ve milliy(�timizi ifa eden ebeveynden ey·
le. Evlatları olmayanlarımıza hayırlı evlatlar ihsan eyle. Evlatları olup da asi olanların ıslah-ı hal ile ıslah eyle. Hayırlı evlatları olanların evlatlarını tulfı-ü ömr ile muammer eyle. Cümlemizin ahir ve akıbetimizi hayr eyle. Milletimize selametler ve
saadetler ata eyle. Sevgili vatanımızı ve milletimizi her türlü
afat-ı semaviyye ve afat-ı aradiyyeden mahfuz eyle. İşittiklerimizle amil olmak ve rıza-i şerifine nail olmak lfıtfunu bizden
esirgeme. Bizi kulluğundan kovma. Bizlerden Habibini razı ve
hoşnut eyle. Ahir ve akıbetimizi hayreyle, mü'min olarak öldür.
Salibiere ilhak eyle. Vücutlarımıza sıhhat ve afiyet, rızıklarımıza vüs'at, topraklarımıza bereket, ticaretimizi helal lokma ile
izdad eyle. Görünür görünmez kaza ve belalardan, bulaşık hastalıklardan hıfz-ı emin eyle. İki cihanda bizlere affın ile muamele eyle. Analarımızı ve babalarımızı afv ile Müstağrak eyle
Bizleri nar-ı cahiminden lfıtfun ile azat eyle. Cennet ve cemalin ile müşerref eyle. Bi-hürmeti seyyidi-1 mürselin. Sübhane
rabbike rabbi-l izzeti amma yasifun ve selamün ale] mürselin
velhamdülillahi rabb-il alemin. El Fatiha.
El-Hac
MUZAFFER OZAK
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
X
1 • IBSAD ' z.eilt SALAN BiJ.Ici KiTABEYi ONla cad. Hasmı Pqtı Na/ı Ng 19 Bagazd-jsialıJJul SALAH BlLlCI KITABEVI YAYlNLARI: 18 ONBİ�İNCİ DERS MONDERECAT: Sure-i Kevserin tefslrl, Hazretl Fatime'nin Ahirete Intikali, Hz. lbrahim'in Hz. lsmalll Allah yolunda kurban etmesi, Sadaka veren bir zaten ölümden kurtulmasi, esir düıen bir müslümanın kral ile rnünazara etmesi ve şehit düşmesi ve Hz. Ömer devrinde bir katil olayının hikayesi iJe kurban kurban bayram• hakkında vazü nasihall havi bir risalei mühimmedir. BASKI: ELIF OFSET 1993ISTANBlJlTel.: 629 00 01 IKINCI C/LDE BAŞLARKEN .. Yeri, göğü, bilinen ve bilinmeyen, görünen ve görünmeyen biıtün alemleri (KVN!) emTile yaratan Allah'a, sonsuz hamd-ü-sendlarla söze başlar; O'nun bana ihsan buyurduğu nimetlerirı.e, asla ldyık olmayan şükrümü, bu vesile ile bir kerre daha izhar ve o yüce varltğm önünde olanca aczimle secde ederek, O'nu noksan sıfatıardatı ten.rih. ve Zdtı ecelli ala.Hm tevhid eylerim. O'nun sevgili habibi,· Mahbub-u�Kibriya, lmam-üZ-enbiya aleyh.i ve alihi ekmel-üt-tehaya efendimize ve cemi enbiyayı kiram hazeratına, ôline, evlddına, ezvacına, ashab-u-ensarına ve muh\bbU esdikasına 80'M'UZ saldt-ü-selam, ta'zimat ve tekTimatımı arzederim. (IRŞAD) adındaki bu ndçiz eserimi; bir çok kusurlarına rağmen, bir müddet. evvel neşre muvaffak olarak, aziz din kardeşlerimin Uğilerinc · sunmak şeref ve bahtiyarlıffma nail olmUftum. Minnet ve meserretle belirtmeiiyim ki, IRŞAD'ın birinci cildi, kadirşinds din kardeşlerimin guniş manada alaka ve teveccühlerine mazhar oldu ve bir çok dıt ülkelere, hatta deniz aşırı uzak diyarıara gönderilmek mutluluğuna da erişti. Allahu tealdnın lııtuj iıe inayetile; AtıUSturalya, Kanada, Ingiltere, Almanya, Yııg08lavya, Bulgaristan ve ROmanya'da bulunan din kardeşlerimirin rağbet ve iltijatlarına mazhar olan bu ndçiz eserimin gllrdüğü ilği ve sevği, ikinci cilt olarak onbir risaleyi daha neşretmek hususundaki ııaad ı•e kararımda bana kuvvet ve cesaret verdi. Bugün, elinizde bulunan bu ikinci cildin ne§Tinde, emir telakki ettiğif1!.iz teşviklerile müessir olan mııhterem zevata ve aziz okuyucularıma, burada teşekkür etmeğ·i borr bilirim. Allahü zülcelal, bu kitabın neşrindcn umulan ve beklenen te'siri halk lntyursun! ... Bu arada; bi1'inci cildi de, ikinci baskı olar�k ayet ve hadisler metinleri ve yeni taslıihlcr ilaveaile ne�retmeğe de karar vermiş bulunuyontz. On risaledcn ibaret birinci cilt ile, onbir risaleden teşekkiU eden ikinci cilt; ayet ve 1ıadis metinlerile yirmi bir risale halinde neşrolu·narak, aziz ı:e mııhterem din kardrşlerimizin istifadelerine sunulmuştur. Kadirbilir okuyucularımızm rağbet, alaka ı·e teveccühleri devam et- -4- tikçe, bundan böyle kitaOımızın 1ıeşrine devam olunacağını da, inayeti Rabbanl ve ruhaniyyeti Muhammedi ile sağ kaldt.ğımız takdirrit:J vaad ve taahhüt ederim. Tevfik ve yardım, Allahu zülceldldendir. Risalemizin ismine IRŞAD demiştik. Bir çok mü'minin irşadına ve Allah'a yönelmesine sebebolduğunu müşahede etmenin hazzı içindeyiz. Bu ri.salelerimizde görülecek hata ve nisyanlarımızın, samimiyet ve hüsnü niyetimize bağışlanmasını, muhterem okuyucularımın hamiyyet ve irfan"tndan beklerim. Risalelerimizi okuyan, okutan, dinleyen ve anlayan ihvanı dinin, iki cihanda aziz olmasını ve şefaat-i-Res-UlÜllah'a müste'hak zU.mreye ilhak buyurulmasını tazarrU ve niyaz ederim. Bu risalemizi yazarken bana yardımcı olan Hacı Tevfik bey ile Lütfü, Çetin ve Nedim beylerin, iki cihanda nigah-ı-iltifat-ı-Ahmediyyeye nail olmalarını dilerim. Risalemizin tab'ında ve neşrinde himmet ve gayretlerini esirgemeyen 8ald1ıattin Demirtaş ve Ali Bilici beylerle, tertip ve tab'ında emekleri geçen matbaa teknisyenlerini, satmak lütfunda bulunan kitapçı kardeşlerimi, Cenab-ı-hak her türlü felaketlerden esirgesin ve hayırlı muradlarına nail eylesin. Allahu zül-cemal, okuyanları, okutanları, dinleyenleri irşad buyursun ve ben fakir-i-pür-taksiri duadan unutmayanları, Allah dünya ve ahirette unutulanlardan eylemesin. Amin .. Bi-hiirmeti Tdhd ve Ytisin ve bi-hürmeti al-i Yasin ve alihim vel-hamd-ü-lilldhi Rabbil-dlemin. Camili han jahri hatibi, Bayezid, Fatih ve Eyübsultan camilerinin fahri vdizlerinden Kutb-ul-drifin, Gavs-ül-vasılin, Hatem-ül-müctehidin sultan Muhammed Nureddin-iCerrahi hazretlerinin fahri türbedarı, mukbil-i-akdam-ı-EvZiya El - Hac MUZAFFER OZAK. Sallô ali Resôlüna Muhammed! Salin ali.· tabibi kulubina Muhammed! Sali u ali şefii zônubina Muhammed! El evvelü Allah, El ahiru Allah. Ez-zahiru Allah. El-batınu Allah Hayrihi ve şerrihi min Allah, men kane-fi kalbihi Allah, Fe Muinuhô ve nasiruhu fiddareyni Allah. RabbişrahJi sadrl ve yessirli emri vahliil ukdaten min lisani yefkahu kavli ve ufevvidu emri ilallah, vallahü basirun bil'ibad. Sübhaneke la ilme lena illa ma allemtena inneke entel alimül-hakim. Sübhaneke la fehmelena illa ma fehhemtena inneke entel cevvadül kerim. Ya ilahi! Ya mevlam! Ya Rabbi! Bizleri yoktan var ettin. Aciz bir nutfe· iken ana rahminde bizi kana, sonra et parçasına, daha sonra şekli . insana koydun. Zelil iken aziz eyledin. - 6 - Çıplaktık, giydirdin. Açtık, doyurdun. Cahil idik, ilim verdin. Bizleri iyman ile süsledin, defteri islama· kayd eyledin. Kendine kul, resuller sultanı, dertliler dermanı, acizler amanı, enbiyalar imamı sevgili habibine ümmet eyledin. Bizi kulluğundan kovma. Hüsrana düşenlerden eyleme. Delalet içinde yüzenlerden eyleme. Eğer bizleri kapından iblis gibi. kovduklarından, rahmetinden dun eylerliklerinden kılarsan biz hangi kapıya iltica eder de; felah bulur, necata ereriz? Ancak senin kapında bizlere izzet verilir. Zira devlet, kudret, heybet ve azarnet zatı uluhiyyetine mahsustur. Sırtımızdan şeriat örtüsünü sıyırıp alırsafı, bizleri hayasızlardan arsız ve yüzsüzlerden kılarsan bizleri bu azabından kim kurtarabilir? Başımızdan iyınan tacını alıp, alnımıza küfür damgasını, şekavet levhasını temhir eylersen; bizleri hidayet ve saadete kim il etebilir? Sen ulu padişahsın. Bizler senin yarattığın mahlukuz. İşte beytine geldik. Seni tevhid ediyoruz. Senin nebiylerini tasdik ediyoruz. Senin sevgilin Muhammedine gönül verdik, bizler� kapından kpvma! Sırtımızdan libası şeriatı alma, başımızdan tacı iymanı kaldırma! Bizi senden ve senin sevdiklerinden ayırma! Seni sevenler ile haşreyle! Nigahı iltifatı Muhammedi ile malızun kalplerimizi dilşad e yle! Alnımızdan eseri secdeyi silme! Gönüllerimizi nuru kur'an, nuru tevhid, muhabbeti Muhammedi ile tezyin ey le yara b bi! Bizi mahbubundan ayırma, ruhumuzu ruhu serveri alem ile aş ina ey le yara b bi! Gözümüzden gaflet perdesini kaldır, gönlümüzden hubbu sivayı ihraç ey le, bizlere gören göz, sezen öz nasib e yle yara b bi! Kulaklarımızdan gaflet pamuğunu çıkar, hak kelamını bizlere duyur, Daima kalplerimize ilhamı rabhaniyeni havale eyle yarabbi! Akıl nimetini, tefekkür kabiliyetini ihsan ey le yara b bi! B izle .. ri tevazu, J;ıaya, merhamet, şefkat, mürüvvet sahibi eyle yarabbi! Varlıkta ve darlık ta seni zikr edenlerden ey le yara b bi! Doğruluktan ;ayırma, sıratı müstakimle sabit kadem eyle yarabbi! Sen istediğ·ini hidayete, sevmediklerini delalete iletirsin, senin dediğin olur, dilediğin yerini bulur. l3izleri delalette bırakma, daima rızayı şerifin olan arnellerde bizleri hadim eyle, Kusurlarımızı af ey le, kabahatlerimizi setr ey le yara b bi! Yarabbi! Yüzdört kitabın hakkı için, zat-ı izzet maabın hakkı için, Sidre-i mua.lla, Arş, Kürsi, Cenneti tuba hakkı için, - 7 - sırrı kur'an, nuru azam, sure-i.-imran için, Hüsnü veçhi Yusufu Ken'an içi�, Gavsü Geylan, mezhebi Nurnan için, Tabe-seher gözlerine - uyku girmeyip senin aşkınla yanan gözleri yaşla dolan, ciğerleri püryan, yolunda kaim kul için, hazretine varan yol için, Riıyu babibi Ekrem için bizleri buradan boş çevirme; te'Vfikin ile bizleri buraya cem ettiğin gibi yarın yevmi kıyamette, o dehşetli günde, cemi enbiya dizleri üstüne çökmüş, bütün gözler korku ile yerinden uğramış, mazlUm. şadıman, Zalim tir tir titreyip mazlfımun ayağına kapanmış. Evlat ana babadan firar ediyor, ana baba evladından kaçıyor. Herkes yaptığı suçu yüklenmiş, cehennem bütün gayzı ile kız dırılmış; halkın üzerine hücum etmede. Yalnız arşın gölgesi liva-i Hamdin sayesi var. Beyinler kafa tası içinde pişmekte, kafir hasrette; Mürnin selamette, günahkarlar nedamette. O iki cihan fahri, arşa karşı secde eyleyip: «Yarabbi, Fatqnam, Hasan'ım, Hüseyn'im feda olsun, işte nefsim, ne istersen eyle, ille ümmetim, ille ümmetim» deyü münacaat eylediğinde; bizleri habibine bağışlayıp, Liva-il hamd altında lütfunla rabmetinle cem eyle! Ahırı akıbetimizi hayr eyle! Asi ümmeti Muhammedi islah eyle! Evlatlarımız, yoluna can ve mallarını feda eden dedelerimiz hürmetine, dininde daim, yolunda kaim eyle! Gönüllerini islam ve iyman ile şerh ey le, hükumetimize hayırlı işlerinde muvaffakiyetler nasib eyle, ordularım-ızı daima muzaffer, nasran aziz sırrına mazhar eyle, düşmanlarımızı makhuru perişan ey le! Yara b, dualarımızı kabul· eyleyip, bizleri memnun eyle! Kefensiz yatan şehidler hürmetine; düşman kurşunu, kafir silahı ile yaralanmış gaziler şevketine, senin için ve dinin için ve resUl ün Muhammed için, dini islam· ve mazlum mü'minler için, semenderler gibi ateşe ·giren kahraman mücahitler, denizlerde düşmanla çarpışarak boğulup rütbe-i-şahadete erenler için, senin yolunda yanarak denizde, havada, karada feda-i-can edenler için, bizi düşmana ezdirme! İffet, namus ve · mukaddesatımızı koru; vatanımızı alçaklara çiğnetme, Camilerimizde hora teptirme! Bizleri zelil, hakir eyleme, namerdiere muhtaç eyleme, evlatlarımız ile terbiye etme. Günahkarız ama, seni tevhid ederiz. Günahımızı itiraf ediyoruz, affına geldilt; ağ lıyoruz.-Rahmetine sığındık, inliyoruz, ikramını umuyoruz. Sen va'd eyledin, bana geleni af ederim buyurdun, af olmadan bir yere gitmeyeceğiz. _İşte burada.- - 8 - yız, ya Rab. Bizleri af ey le! Affın tecelli etti. Bunu, anlıyoruz. Nur insin semadan, Selam gelsin Muhammed Mustafa' dan, Ya kerim bizler kul iken, hanemize gelene ikramıınız vardır. Sen Rabbil-aleminsin. Haşa senin ikramın olmaz mı? Gazabını üzerimizden kaldır. Rahmetin ile tecelli kıl. Bizleri mahrum eyleme yara b bi! Topraklarımıza bereketli yağmur lar, helalından kısbi ticaret, bol rızklar, helal lokma ver. Velakin mala, caha muhabbet verme! Bizleri malımıza cahımıza esir etme! Nefsimizin kulu, şehvetimizin zebunu kılma! Tenbelliğimizi gider. İbadet ve taatımızdan lezzet ver. Vücutlerimizi hafif, yüzlerimizi nur lu, gönlümüzü sürurlu ey le! Kalbirnizi ilmi ledün ile memlfı, lisanımızı sıdk üzere daim ey le! Yara b bi! Ya Kerim, ya Rahim! Sen bir kerre Allah diyeni af ederim buyuruyorsun, biz seni hiç inkar etmedik. Hep Allah diyoruz. Bizleri af etmez misin? Elbet af edeceksin. Ben kulum un zannı gibiyim diyorsun, biz kul uz; bfzden isyan, sen den af, mağrifet ata gelir. Bizi, dinlediğimiz derslerden hissedar eyle, bi-hürmeti seyyidil mürselin. Bismillihirrahmanirrahi ym. İnni A 'reynii Kel kevser fesalli lirabbike venhar inne şinieke büvel ebter. Kevser sı1resi: 1·2·3 manayı şerif i: «Biz azimüşşan, sana kevseri verdik! Öyle ise Rabbin tü.laya namaz ·kıl, kurban kes ! Sana buğz eden, seni inciten ebterdir.» - 9 - Allah celle hazretlerinin varlığına, birliğine iyman edip; ikrar veren müminler. Hakka iyman ile yüzleri ve kalpleri nurlanan aşıkı sadıklar. İki cihan serveri Muhammed aleyhisse lam uğruna canlarını, mallarını her şeylerini fedaya hazır olan, hakkın cemaline müştak, rızasına aşık olan arifler. Sfıre·ve ayetlerde sebebi nuzül; hadisi şeriflerde ise sebebi vürfıd vardır. Kur'anı kerimin en kısa suresi olan bu «Sure-i Kevser» in sebebi nüzfılü şöyle varit olmuştur: As ibni Vail ile mes(':d.i haremin kapısında, Resul aleyhisselatu vesselam karşılaşıp konuşmuşlar. Sonra nebiy aleyhisselam mescidden dışarıya çıkmış. As ibni Vail mescide dahil olup da orada bulunan müşriklerin, As'a mescidi haramın kapısında kimin ile konuştuğunu sordukları zaman, onun «Ebter ile konuştum» dediğini ResUl aleyhisselam haber alınca ziyactesiyle müteessir olmuşlar. Zira aranların erkek eviadı olmayanına veyahud, olup da ölenine «Ebter» yani kökü kurumuş derlerdi. Efendimizin yedi eviadı olup, bunların üçü erkek, dördü kız idi. Altı eviadı Hz. Hatice'den olup, ismi İbrahim olan bir eviadı da, bu peygamberzade de, Mısır kralı olan Mukavkıs'ın efendimize hediye ettiği «Mariye» isimli cariyeden doğmuştu. İşte bütün evladı-nebi, efendimi�in sağlığında alemi cemale göç etmişler, yalnız Hz. Fatıma anamız, efendimizden altı ay sonra ahirete, alemi bakiye göç etmişlerdir. Efendimizin oğlu İbrahim de alemi cemale göçtüğünden ve efendimizin diğer mahdum.ları olan Kasım ve Tayyip nam evlatları da daha evvel göçtüklerinden, efendimizin erkek evlatları kalmamıştı. Bu sebepten kafirler, efendimize «Ebter» yani kökü kuruyan tabirini kullanmaya başlamışlardı. İşte; As ibni Vail de ef�ndimize karşı ebter tabirini kullanmış, Nebiy aleyhisselam da bu incitici, kaba sözü işittiğinQe kalbi şerifleri mah?:un olmuş, ve bu üzüntü ile haneyi saadetlerine gelmişlerdi ki, o anda bu sure-i mübareke nazil olmuştur. Ey ehli iyman! Belki burada yapacağımız tefsir ile bu surenin manasını hakkı ile açıklayamayacağız. Denizlerden bir - 10 - ka tre, güneşlerden bir zerre olarak Allahın bize ihsanı kadar anlatabileceğiz. Zira, kelimJitullahı; denizler mürekkep, ağaçlar kalem, yerler ve gökler kağıt ve defter, insan ve melekler katip olsalar; Denizler tükenir, kalemler biter, Arz ve sema yazı ile dolar. Melekler ve insanlar yorulur, tükenir, fakat kelimatullahın manası tükerunez. Bunun için yapacağımız tefsir ile ve yapılan tefsirlerle sürelerin en kısası olan bu suresine hakkı ile mana verdik zan. etmeyelim, senin ve benim kafamızın anladığı ile mana bitti zan etmeyelim, nasıl karnımızın doyması ile dünya nimetleri, yiyecekleri tükenmez ise; anlaşılan ve yazılan mana ile sfırenin de tefsiri tükenmez. Allah cümlemize tevfikini nasip eylesin. Enbiya ve Evliyaullahın zevkinden bizleri hissedar eylesin, amin bi-hürmeti-seyyidilmürselin. Esteizü billah: (İnııi.) biz, azimüşşan. Yani Sizleri bir su parçasından halk eyleyen, dirilten, öldüren, yaşatan, yediren, içiren, gösteren, duyuran, yürüten. Yerlerin, göklçrin sahibi, maliki, Rabbi, olan, istediğini istediğine veren. Istediğini istediğinden alan ben; R:abbin. ( A•teyni.ke) Habibim, ResfıJ.üm, sana verdim, ihsan ettim. ( el-Kevser) kevseri, yani bütün hayırlı şeyleri, ümmetin ha:yırlısını, Kur'anı, cenneti, kevser ırmağını, ilmi, ameli, şerefi sana bahşettim. İsmini yükselttim. Günde beş vakit ezanda, ismim. ile. ismini zikr ettirdim. Kelime-i-şehadette, Kelimei-tevhidde ismim ile ismini yad ettirdim. Kendi sıfatlarımla seni vasıflandırdım. Tevhid-i Ef'alim ile seni yad ettim. Tevhidi sıfatım ile seni taltif ettim. Tevhidi zatım ile seni tesmiye ettim. Makamı mahmudu sana verdim. Makam-ı-şefaatı, Kulırarnı sana ihsan ettim. Sana itaati, kendime itaat ilan ettim. Seni kendime habib, sevgili seçtim. Sana sevgili kızın Fatımayı verdim ki, senin zürriyetin Fatıma'dan gelip dünya yüzün-. de senin zürriyetinden ziyade hiç kimsenin zürriyeti olmayacak. Dünya ve ukbada senin isminden ziyade hiç kimsenin is-· mi zikr edilmeyecek. Bütün alemiere serii rahmet için gönderdim. Rahmet menbaısın. Sen bana gelen yolun kapısını . insan- . lara açan yegane insansın. Sana gelen, bana gelir. Senin kapından gelen bana dahil olur. Senden ben bulunurum, yani seni bulan kimse beni bulmuş demektir. Sana meleklerim ile salat ederim. Sana selat edene rahmet ederim. Seni zikr edeni ben de zikr eder, Afv-ü mağfiretime gark ederim. Öyle ise, benim sana bunca verdiğim nimetierime şükr olarak dereca- - 11 - tm en alası olan makamı abdiyyetin ile bana kıyam, kıraat, dua, rüku, tesbih ve secde eyle; Namaz kıl.· · Ey kuUarımdan en ziyade sevdiğim! Sana verdiğim ni- . metlerime karşı eda-i-şükür için kabul ettiğim namaz ile bana salat et ve kurban kes ! Hem mübarek bedenin ile ruhun, ve hem de sana verdiğim nimetler ile bana abdiyyetini•izhar eyleyüp, Bezl-i-mal ve bezl-i-can ey le! Malını ve canını benim yoluma kurban, feda ey le! (İnne ş&nieke büvel ebter) muhakkak sana (ebter) diyen ebterdir. Zira seni bu şekilde inciten, beni ineitmiş olduğundan senin zürriyetini çoğaltıp, sana kökü kurudu diyenin, kökünü kurutacağım. Ebter odur. Kökü kuruyan odur. Ve öyle oldu. Efendimize ebter diyenler, ebter oldular. Dünya yüzünde her asırda dörtyüzelli milyon müslüman mevcut olduğu gibi bunlar arasında seyyidler ve şerifler sayılamıyacak kadar çoktur. Halbuki As ibni Vail ve ona eş olanlar ebter olup, zürriyetleri bu dünyadan silinip gitti. Çünkü rüzgara karşı tükürenin, tükürdüğü suratma yapışır. Efendimizin zürriyeti, sevgili kızı Fatıma radiyallahü anha'dan devam edip çoğaldı. Efendimiz, biricik kızı cenabı Fatıma· anamızı çok, ama pek çok severdi. Ümmül-mü'minin cenabı Aişe radiyallahu anha anamızın rivayeti ve Buhari şerifin beyanına göre: «Fatıma benim parçamdır» huyurdukları . rivayet edilmektedir. Cenabı.Fatıma, efendimize karşı büyük hürmet duyarlar ve onsuz duramazlardı. Cenabı Fatıma, huzuru saadete girdiği vakit, efendimiz Hz. Fatımaya karşı ayağa kalkar, onu kapıdan karşılar, ağuşuna alır, alnından öper, O da Resfilün ellerine sarılır ve doya doya öperdi. Günlerden birgün; cenabı Fatıma'nın kulağına birşey söylemiş, Hz. Fatıma ağlamaya başlamış; sonra tekrar bir şey söyleyip onu mesrur· etmiş, sevindirmişti. Bu durumdan cenabı Fatıma ya sual ettiklerinde şöyle demiştir: «Sevgili babacığım bana ( Yakmda ben Rabbime gideceğim) dedi. Bu haber beni çok üzdü, ağladım; sonra (Ehli beytimden en evvel sen bana gelirsin) dedi, sürurlandım» diye buyurdular. Hakikaten de öyle oldu. Efendimizin alemi cemale gitmesinden altı ay sonra cenabı Eatıma'da ahirete intikal etti. - 12 - HAZRETİ HAYRÜNNiSA CENABI FATIMA RADİYALLAHU ANHANe�,. ALE:�d CEMALE İNTİKALİ : Efendimizin alemi ukba'yı teşriflerinden sonra, cenabı Fatıma yemez içmez olmuş, gülmeyi, ferahı unutmuş, kendisine bir oda inşa ettirip; ismini Beytül-Hazen (Üzüntü evi) koymuş, gece gündüz orada sevgili babası Resfıl aleyhisselam için göz yaşı ile ciğerini dağlar, ahu enin ile vakit geçirir, hiç bir şey onun bu mahzuniyyetini gideremez olmuştu. Yalnız yuvasının işlerini, efendisi Ali ve sevgili kuzuları olan Haseneyn ül ahseneyne olan vazifesini yapar, sonra yine ağlamağa devam eder: «Ah Sevgili babacığım! Fatımanı kimlere bıraktın?» diye göz yaşları dökerdi. Böylece altı ay geçmiş, cenabı Fatıma zaiflemiş, bir deri bir kemik kalmıştı. Bir gece yine ağlar iken, dışardan «Ey Allahın Resulünün sevgili kızı! Ya binti Resfıl! >> diye bir se da işitip dışarıya baktığında; efendimizin irtihalinden sonra Medine'den firar eden ve efendimize ait olan Gadhan isimli devenin kendisine seslendiğini anladı. Bu deve, efendimizin irtihaline tahammül edememiş, serkerdan olmuş, dağlara, çöllere firar etmiş idi. Bazı günler Medine'ye gelir, Mecstdi-nebeviyyenin l{apısından içeri, mihrabı Resfıle bakar, efendimizi göremeyince böğürür, yüzünü yerlere sürer, gözlerinden yaşlar dökerek tekrar çöllere firar eder, giderdi. İşte, şimdi o deve gelmiş, kapıda Hz. Fatıma'ya fasih bir lisan ile : «Ey Allahın Resulünün kızı! Allahın selamı üzerine olsun. Baban, Resfılüllah dünyadan gideli bana yemek içmek ha.ram oldu. Benim iştiyakım Resiıle ziyadcle�ti. Ben yarm Allah Resfılünü!l yanına, ahirete gitmeye kararhyım. Bir emrin var mı?» diyordu. Cenab-ı Fatıma, ağlaya, ağiaya devenin boynuna sarıldı, gözlerinden öptü ve «Ya Gadban, Babama seHim söyle, artık gözü mını Fatıma'sınııı ayrılığa tahammülü kalmadı. O'na, beni yanına almasıni söylemeni istiyorum!» dediğinde Gadban «Ehlen \'e sehlen, başıın üzre!» deyip cenabı Fatımanın ayaklarına yüzünü sürüp oradan ayrılarak mes- . cid-i-nebeviyyeye geldi. Mihrabı Nebiyye bakıp, böğürüp başı-· nı taşıara vura vura kendini öldürdü. Ertesi gece, cenabı Fatıma alemi manada efendimizi görüp : «Ey gözümün nuru Fatıma! Seni göreceğim geldi, sana müştakım. Yarın bana geleceksin!» tebşiratını alıp, sabahle- -13- yin gayet sevinçli olarak huzuru izzete durdu, namazdan sonra; cenabı imam-Hasan ve mazlum imam Hüseyni yıkayıp saçlarını taradı, yeni elbiseler giydirdi. Haneyi Aliyyil Mürtezayı tathir etti. İmam-ı-Ali radiyallahu anh eve geldiğinde, Hz. Fatıma'sının sürürunu görüp taaccub eyledi. Ondaki sevincin sebebini sorduğunda, Cenabı Fatıma bu soruyu cevaplandırmıyordu. Ekmek yaptı, beraber yemek yediler. Cenabı Mürteza : «Ya Fatıma! Allah aşkına bana söyle! Resfılün irtihalinden beri seni böyle sevinçli görmemiş tim. N e var, ne oluyor?» dediğinde cenabı Fatıma: «Ey saki-i-kevser ve Ey fatih-i-hayber! Ey benim helalim. Buluşmamız mahşere kaldı. Bize sefer göründü, dün gece sevgili babamı gördüm. Beni yanına çağırdı, bugün ben sizlere misafirim. Bana hakkını helii.l et, Hasaıı'ımı, Hüseyn'imi evvel Allah, sonra sana ısmarladım. Onlara iyi bak! Onlara ikram et! Benim yokluğuınu onlara bildirme! Ya Ali! Anamı kaybettim, öksüz kaldım. Sevgili babamı kaybettim, yetim kaldım. Bu dünyada garipler, öksüzler ve yetimleri görünce beni hatırla, benim için dua ey le!>> dedi. İmaını Ali, hazreti Betülden bu sözleri işitince gözyaşlarını tutamadı, ağlayarak: «Ey Allahın Resôlünün sevgilisi! Kerem et babana benden şikayet etme! Sana hakkı ile ikram edemedim. Fakir idim, seni mesud edemedim, sen de bana hakkını helii.l eyle! » deyup cenabı Fatıma hayrun-nisaya şefkat ve hasretle sarılıp ağladı ve ağladılar. Cenabı Hasan ve Hüseyn de bu ayrılık feryadma katılmışlardı. Cenabı Fatıma öğle namazından sonra rahatsız oldu. Cenabı imamı Mürte7ayı yanma çağırdı, vasiyet ediyordu: «Ya Ali! Şu sandığı getir .. » dedi. Hz. Ali sandığı getirdi. Hazreti binti Resul, sandığı açıp bir bohça içinden yeşil bir atlas ferman çıkardı; üzerinde nurdan bir yazı var idi. > dedi. Vasiyetine devam etti: «Beni babamm ravza.sma götürür (Ya Resôlallah gözün nuru sevgili Fa timeni getirdik) dersin. ()ra... dan ne cevap gelirse ona göre amel edersin» dedi. Bir müddet sonra cenabı Fatıma (İrcii) emrine imtisalen ruhu futfıhu, alemi illiyyine pervaz etmişti. - 14 - Ehli beyt; derdi mihnet deryasma dalmış, ah-ü figan gök� lerdeki m�lelı{leri ağlatmıştı. Bütün Medine kan ağlıyordu. Şah-ı Resfılün parçası da, bütün ümmeti öksüz bırakıp alemi fenadan, alemi bakaya teşrif ediyordu. Yalnız bu ayrılıktan memnun olan, sevgili babasına kavuşan cenabı Fatıma idi. imam-ı Ali, bizzat kendisi cenabı Fatıma anamızı yıkadı ve kefenledi, kefenin arasına o ferman-ı ilahiyi de koydu. Hz. Betül'ün vasiyeti üzere defn merasimi icra ey�edi. İmam-ı Alinin ailesini yıkayıp kefenlemesi, yalnız İmam-ı Ali'ye mahsustur. Bir vaazım esnasında bu kıssayı anlattığımda; bazı zevat buna itiraz etmişler: «Nasıl olur bir erkek kendi kadınını yıkar?» demişler ve inkara yeltenmişlerdi. Muhterem okuyucum. Böyle bir fikre sahip olursan, yahud itirazla karşılaşırsan, Kur'andan sonra en büyük kitabımız olan hadis kitabı, Buharinin «Fazileti Fatıma» babına bakıver. Menakıbı Fatıma bahsinde böylece yazınaktadır. Evet; bir· kişi öldüğünde nikah düşer. Fakat imam-i Ali ile Fatımanın nikahları düşmemiştir. Kıssamıza devam edelim : Hazreti Ali namazını kıldırıp, revzai Resfıle geldi. Cenabı Fatıma'nın tabutunu revzanın kapısına koydu ve içeriye nida etti : «Ya Resfilallah! Kızın, sevgili Fatıma'yı sana getirdim!» dediğinde kabri nebi şak olup, kabirden iki mübarek el cıktı ve oradan şöylece cevap verildi : «Getirin! Gözüm nuru, göynüm süruru Fatıına'mı!» deyip cenabı Fatıma'yı kucaklayıp içeri çekti diye rivayet edilmiştir. Bir müddet sonra yine dışarıya iade edip, cennetül baki denilen kabristana defn ettiler. Şimdi orada yatmaktadır. Allah gidenlere tekrar, gitmeyenlere de helal para ile ziyaretler nasip eylesin. Sonra; cenabı Fatımanın Gadhan nam deve ile konuşmasına, itiraz edecekler çıkabilir. İnsan hemen inkara gitmemelidir. Mezhebimiz, ehli sünnet vel cemaattir. Mezhebimize göre, kerameti evliya haktır. Böyle ufak bir kerameti, peygamber efendimizin kerimelerine çok görmemelidir. Kur'anı Kerimin beyanına göre sure-i Nemilde, Hz. Süley- - 15 - man aleyhisselimm kuşlarla ve karıncalar ile konuştuğunu Allah-u teala rivayet edip Kur'anda zikr etmektedir. Hz. Süleyman peygamber idi denecek olur ise; O.yalnız kavmi tsraile nebi olarak irsal olunmuştu. Halbuki bütün insanlara ve cinnilere gönderilpıiş olan, onsekiz bin aleme rahmet olarak . gönderilen bir Debinin; «0 benim parçamdır !» dediği cenabı Betül Fatımatüzzehra'ya, böyle liir ufak kerameti; Resuller şahına iyman eden kimselerin çok görmeyeceği muhakkak bir hakikattır. Zira, sonra gelen veliler de öyle kerametler zuhura gelmiştir ki, (Beni İsrail) nebilerinde bile böyle mucizeye nail olanlar azdır. Onlardaki zuhur eden mucizeler, sultanı enbiyanm velilerinin _kerametleri yanmda hiç mesabesindedir. Zira, evliyanın kerameti, tabi olduğu nebisinin şerefidir. Hele, Abdülkadir GeylB.ni, Bayezid Bistimi, Ebül-Hasan Harakani, Ahmed Rufai, Ahmed-ül-Bedevi, İbrahim Dussuki, cenabı Nakşi-Bendi gibi kibar-ı Evliyaullah'tan öyle kerametler zuhura gelmiştir ki, akıl terazisi bunları tartmaya kafi değildir. Menakıb kitaplarına bakıvermelı. Cenabı Muhyiddin Ara bi; Mevlana Celaleddin Rumi, Şa· bam Veli kaddesallahu esrarehum efendilerimizin menakıblarmı oku, iymanm yakin bulsun ... İşte müminler ! Aşıkı sadıklar! .Allahu zülcelalin, ceıiabı nebi aleyhisselama verdiği KEVSER bunlardır. Bu, ne nimeti ilahiyyedir? Bu ne yüce ikramı sübhanidir? Resftle, ebter diyenler bunun böyle olduğunu bilselerdi allah resftlü Muhammed'e bakıp da onu görselerdi, böyle bir sözü söylerneğe ağızları varır mı idi? Onlar da öyle söylemese; bize bu sflre ni.zil olmaz, bu sırtara eremezdik. Onlara çirkin söyletti, onların kökünü kuruttu ve böyle münkirleri bize ibret kildı. Bizi kevserinden suladı. Bize olan ikramını beyan etti. Onlara inkar, bizlere ikrar düştü elhamdülillih. Ayetin tefsirine devam edelim: Öyle ise; bu varlık karşısında, bu ikram-ı-ilahiyye karşı namaz kıl, bezl-i-vücud eyle. Canın1a, malınla, vücuduola bana arzı haliliyyet et. Ben, senin ve senin ümmetinin Rabbiyim. Sen benim dostum, habibim. Mahbubumsun. Kurban kes ! Namaz, oruç Kurban kurbiyettir. Halilim olan İbrahim canını benim yoluma feda etti. Düşmanım olan Nemrud onu ateşe - 16 - attı. Biz narı gülzar eyledik. Bizim için nara düşene nar nur olur. Bizim iznimiz olmadıkça ateş yakmaz. Suretperestler ateşi yakar zannederler. İşte Nemrud öyle zannetmişti. Ateş, yakmaya sebebtir. Müsebbibi hakiki benim. Su boğınaz, bıçak kesmez. Su olsun, bıçak olsun, dünyada ve ahirette ne olur ise olsun sebebtirler .. Müsebbibi hakiki benim. Benim dediğim olur. Ama olanlar, beni görmeyenler, beni bilmeyenler ise sebebten bilirler, müsebbibten bilmezler. Onlar köpek gibidirler. Bir kimse, bir köpeğe bir taş atsa; köpek gidip, atanı değil, atılan taşı ısırır. Onun için; arif olan, kalp gözleri açık olanlar beni bilir. Nimet olsun, nikbet olsun, benden bilirler. (Hayrihi ve şerrihi min Allahüteali) derler. Hayır işlediklerinde edeben, benim tevfikim ile ; şer zuhur ettiğinde, benden olduğunu bildiği halde, bu suçu üstüne alıp «Layık oldum ki, benden bu suç, bu günah zuhura geldi» diye şerri kendi nefislerine yüklerler. İşte, bu sırlara vakıf olmayan suret perest Nemrud, Halilimi ateşe attı. Halilim bunu canına minnet bildi. İşte bu tam bir imtihandı. Bu «Allaha dostum» diyenlere bir numunei ilahidir. «Bu imtihan da Allah, dosta dost olmanın miktarını Habi bine bildiriyor ve ayni zamanda iki dostun arasında olan sırlan gafillere ibret olarak gösteriyordu.» Bir de Allah yoluna, dost uğruna verilen can ve malın karşılıksız kalmayacağı zuhura gelip: Esteizü billah: Kad saddakterrü'ya inna kezalike necziyl muhsiniyn. Saffat silresi: 105 «Biz muhsinleri, yani bizim yolumuza· · can ve malını ve eviadını vereni böyle mükafatlandırırız!» ayeti celilesi ilan olunuyordu. - 17 - Bak ! Seyyid Seyfullah hazretleri ne buyuruyor : (Allah sırrını tak di s etsin). Eğer, Aşık isen yare. Sakın aldanma ağyare; Düş, İbrahim gibi nare, Bu Gülşende yanar olmaz ! Hazreti Mısri Niyazi de şöyle buyuruyor : Kuddise sir� rahu. Sen canından g�meden, Canan arzu kılarsm. Zünnarını kesqıeden, İyınan arzu kılarsm. Hz. İbrahim canı ile imtihan olmuş, imtihanı kazanmış� tı. Sonra Allah yoluna bin koç, üçyüz sığır, yüz deve kurban etmişti. Buna insanlar taaccüp etmişler, melekler hayran kal� mışlardı. Hz. İbrahim aleyhisselam : «Bunda taaccüp edilecek ne var? Biz canımızı, malımızı ortaya koyduk. Can kimin, mal kimin ? Allah bir evlad verse idi, onu dahi hak yoluna kurban ederdim.» dedi. Mü'minim deyipte, hakka ibadet kılmayan, Allaha asi olan. Sen; Allah için değil, can vermek değil, bir parmağını feda edebilir misin? Onun yolunda binlerce kurban kesen Halil Peygamber gibi binlerce kurban, değil, bir tavuğunu feda edebilir misin? Kurban kesmernek için yüz yere müracaat edip, fetva almaya uğraşıyorsun. Nefsin yoluna, şeytan emrine yüzlerce lira feda ederken, fitre vermek caiz mi diye, hocaya müftüye müracaatta bulunuyorsun. Allap için eviadını kesmeyi nezr eden İbrahim Halilullah gibi yapamazsan dahi, Allahın sana verdiği mallardan, Allah için Allaha veremez misin? Halbuki, Allah yoluna ne verirsen, pek yakın olan ahirette; bire on misli ile bulacaksın. Belki de daha fazlası ile . .. lrpd, cilt 2 - F : 2 - 18 - Yalnız ahirette değil, dünyada da bunun mükafatını bulabilirsin. Zira Resul aleyhisselam : jo\' """jj' o\_,,_.,_,,.�., ·�, - \"·'�, - \�-""..-._!�"" \ ...- \\� - .. .., -.... •••• "" \ / � .. � · � (1 .. • � JJjj .. . ?}4! � � �o ..... .. . u .. , - ( Kalen nebiyyü Aleyhissaliıtü vesseliım, essadakatü terüddül belie ve teziydül ömr) «Sadaka belayı def eder. ömrü uzatır» buyurdular. H İ K A YE Bizden evvel geçen ümmetlerd.en birinde, bir delikanlı evlendi. Nikahı kıyan o kavmin nebisi, bu delikanlının o gece öleceğini ashabına haber verdi. Sabah vakti damad ibadet etmek için mescide geldiğinde, Mescidde bulunanlar şaşırdılar. Zira, bu gencin öleceği nebiyleri tarafından haber verilmişti. Nebiy aleyhisselam kavminin şüpheye düştüğünü görüp o delikanlıya, yatağını kaldırdın mı diye sual ettiğinde ; Hayır nebiyallah. Gidip biraz daha yatacağım, diye cevap verdi. Ashabına dönüp «Benimle beraber gelin!» diyerek hep birlikte o gencin evine vardılar. Delikanlıya, yatağını kaldırmasını emir etti. Delikanlı yatağı kaldırdığında, orada zehirli bir yılanın çöreklenmiş bir şekilde yattığını müşahede ettiler. Nebiy aleyhisselam yılana hitab edip, «Burada ne işin var ? Ne·· den buraya geldin?» dediğinde, yılanın : «Bu delikaniıyı sokmak için. buraya gönderildim. Fakat beni bir demir zincir ile bağladılar. Her ne kadar vazifemi yapmaya uğraştım ise, kendimi zincirden kurtarıp bu delikaniıyı sokmağa ve öldürrneğe muvaffak olamadım.» dediğini bütün ashabı işittiler. Bunun üzerine Hz. N ebi, yeni güveye dönerek; «Ne hayır işledin ?» diye sordu. O da cevaben : «Gece kapıma gelen bir fakire bir· miktar süt sadaka ettim» dediğinde, Nebiy aleyhisselam: «İşte o sadaka, bt,I belayı senden def'etti.» buyurdular. Bu kıssa, p_eygamber efendimize de atf edilir. Başka bir nebide olsa, bizim peygamberimiz sayılır. Zira ; biz müslüman- - 19 - lar, bütün nebiylere iyman ederiz. Mühirn olan, cereyan eden vak'adır. O genç damad sadakayı verirken sırf Allah rızası için vermişti. Bak; mükafatını dünyada iken bile nasıl buldu. Şimdi Allahın : «Kurban kes!» emri eeliline karşı cimrilik yapanlar acaba ı:ıasıl bir mevkie düşerler ?. Efendimiz, sultanımız : «Hali vakti yerinde olup da kurban kesmeyenler, mescidimize gelmesin.!» buyuruyor. Ne büyük bir tehdit! .. İşte, İbrahim aleyhisselamın bin tane koç, üçyüz sığır, yüz deve kurban ettiğinde insanların taaccübüne karşı, «Bunda şaşılacak bir şey yoktur. Biz, canımızı feda ettiğimiz Rabbimize malımızı feda ediyoruz. Can, maldan daha kıymetlidir. Üstelik kimin malını kime feda ediyoruz. Bu mallar benim midir ki, malla:rınız sizin midi-r ki ? Elbette mal ve mülkün yegane sahibi Allahtır. O halde, bize emaneten rızıklanmamız için verilen malı asıl sahibine feda etmiş isem, bunda şaşılacak ne vardır ? Değil mal, mülk, Allah bana bir evlat verse, onu dahi Rabbi .kerimim yolunda feda ederdim» buyurdular. Ey mürnin! Buraya dikkatle nazar ey le! Allaha dost olduğunu iddia eden kimse, onun yolunda böyle fedakarlıklar yapabiliyor mu? O zaman, sözünde doğrudur. O insan, İbrahim ne bi derecesinde olmasa bile, yani canı ve eviadını feda etmeye kıyamıyor ise, hiç olmazsa Allah yolunda aslında kendinin olmayan malı da sarf etmeli! Yani, zekatını vermeli, Kurban kesip sadaka vererek muhtaçları sevindirmeli ; yetimlerin göz yaşlarını silecek, garibierin ve düşkünlerin yaralarına merhem olacal} hayırlı arneller işlemelidir. Eğer, o kimse, bu arnelleri işlemediği gibi bunları yapmanın manasız şeyler olduğunu söyleyip, Allahın bu emirlerini sadakatle yerine getiren mü'minler ile alay ediyor ise; o kimse Allahın dostu olmak şöyle dursun, insan bile değildir. İbrahim nebi, Rabbisine verdiği sözü elbette yerine getirecekti. Allah u teala ; halilin makamını bizlere ibret olarak göstermek üzere ; O'nu yeni bir imtihana dahil etti, yani «Bir eviadım olsa, onu dahi hak yoluna kurban ederdim» sözünün gerçekleşmesi için ona bir oğlan çocuğu verdi. Allahu teala şöyle buyuruyor : «Halil im olan İbrahim bize : - 20 - Rabbi heb liy min-es-silihiyn. Salfat süresi: 100 (Yarabbi, bana bir hayırlı erkek evlad ver) diye dua etti. Biz de ona : Febeşşer nahü bi-gulamin haliym ... Saffat süresi: 101 (Biz de ona, halim bir erkek evlad t�bşir ettik) diye cevap verdik.» Birkaç yıl sonra, Hz. İbrahimin Hz. Hacer'den nur gibi bir eviadı oldu. Bu yavru, Hz. İsmail aleyhisselamdı. Bir çocuğa halim vasfı kullanılmaz. Fakat burada cenabı Hakkın, Hz. İsmail için halim vasfını kullanması; dersin ilerisinde görüleceği gibi, Allah emirlerinde babasına karşı serkeş olmayıp, yumuşaklık ve itaat göstereceğine işarettir. İsmail aleyhisselam nebi idi. Üstelik büyük bir insan gibi kemal ve olgunluk sahibi bir alim idi. Yalnız, buradaki alimden kasdımız, küçükken bile yığınla kitap okumuş manasma değildir. Alimden murad, ilahi sırlara vakıf, hayr ile şerri ayırd edebilen ve insanı felaha götürecek yolun ancak Allah yolu olduğunu bilen kimsedir. Herşeyin hakimi ve sahibi olan; kadiri l{ayyum olan Allahın, emretmiş olduğu herşeye kayıtsız şartsız boyun eğip ve men ettiği herşeyden de, yine kayıtsız, şartsız yani tam bir teslimiyetle kaçınmak sureti ile ancak hakiki felaha erişebileceğini idrak eden, kavrayan kimse ancak alim sıfatına hak kazanır. - 21 - İşte, İbrahim nebinin oğlu olan İsmail nebi, çocuk olduğu halde bile, böyle bir alim idi. Zaten dünya kadar kitap okuyup yazmış, denizler kadar mürekkep sarfetmiş bir kimse yukarıda bahsettiğimiz ilmi yani Allah ilmini bilmiyor ise, o okumuş zat kat'iyen alim değildir. üstelik o yazıp okuduğu kitapların ona hiç bir faydası da yoktur. Kur'anı mubiynin beyanına göre, böyle olan kimseler, yani Allahı ve onun hak nebisi Muhammed aleyhisselatı vesselamı tanımayıp, bildirilen emirIere riayet etmeyen kimse, tıpkı sırtına yığınla kitap yüklenmiş bir eşekden farksızdır. Hatta, ondan daha da aşağı bir derecededir. Zira, zavallı eşek, insanlara faydası olan bir mahlfıktur. Fakat, kendisi alim zannedilen o kafirin varlığının bir faydası olmadığı gibi, insanları delalete götürmesi bakımından büyük zararı da vardır. İşte, halim ve alim bir yavru olan, İsmail ne bi yedi yaşına basmıştı. Esteizubillah (Felemma belega maabussa'ya). Artık İbrahim nebi oğlundan biran bile ayrılmıyor, her nereye seyahat ederse, onu beraberinde götürüyor ve oğ·lunun güzel ahlakını, güzel huyunu ve ebeveynine itaatini ve mühim mes'eleler hakkında büyük bir alim gibi konuşmasını işittikçe; onun hakikaten salih bir evlat ve halim, yumuşak huylu bir yavru olduğunu gördükçe Rabbisine nihayetsiz harndediyor ve babalık zevkini bütün lezzeti ile tadıyordu. Ancak gecelerden bir gece Hz. İbrahim'e rüyasında yerin ve göğün ve arasındakilerin sahibi ve maliki ola? Rabbiazizi tarafından şu ilahi emir tebliğ buyuruldu : Ya Ibrahim! nezrini yerine getir ! «Ya Rabbi, nezrim nedir?» dediğinde : «Bir eviadım olsa; Allah yoluna onu bile kurban ederdi m demiştin. Sana bir oğul verildi ve büyüdü. Artık bu sözünü yerine getirmen zamanı geldi!» hi tabını duydu. Bu rüyayı gördüğü gece, zilhiccenin sekizinci gecesi idi. Bu gecenin sabahına yevm-i terviye denir. İbrahim nebi yevmi terviyede düşüneeye daldı, ve hatırladı ki, kendisi böyle bir söz söylemiş ve ahd etmişti. Alıdini şüphesiz tereddütsüz yerine getirecek, yani gözünün nuru, gönlünün süruru biricik oğlu Ismaili kurban edecekti. Yalnız bir emr-i-ilahi daha beklemekte idi. Bundan kasdı, acaba (oğlunu kes!) diye verilen emri mecaz mı idi? .. Yoksa hakikaten İsmail'i kesmekle mi emir olunmuştu ? Anlamak istiyordu. Eğer, mutlak İsmail'i kesrnek emir olunuyarsa ; kendinden evvel hiçbir ne bi, hiçbir resul böyle oğlunu kesmekle emir olunmamıştı. Bundan başka İs- - 22 - mail aleyhisselam da ahır zaman nebisinin, onsekiz bin aleme rahmet olan Muhammed aleyhisselamm nuru vardı. Nihayet, şu karara vardı : Semizlerinden yüz deve kurban etmek üzere meydana götürecek ve Erhamer-rahimin olan Mevlada:n (Bedel-i-İsmail) olması için dua edip kabulü niyaz eyleyecekti. Böylece yaptı ve gökten ateş gelip yüz deveyi yaktı. Zira, o zamanlar kurban kesrnek yoktu. Kurban yerine götürülüp. bırakılan kurbanlardan, 4abul olanlarını gökten ateş gelip yakardı. Kabul olmayan kurbana gökten ateş inmezdi. Bıçak ile kurban kesmek, ilk defa İbrahim nebiye emr olunuyordu. Hz. İbrahim, o gün sabır etti. Ertesi gece rü�asmda yine «Nezrini yerine getir!» diye emr olunuyordu. Sabahleyin, yani arefe günü, Hz. İbrahim yine İsmaile bedel olması için, yüz deve daha kurban etti ve bu kurbanların da kabulüne işaret olarak, gökten ateş inip onları da yaktı. Böylece, o gün de geçti. Nihayet daha ertesi gece, yani Zilhicce'nin dokuzunu onuncu güne bağlayan gece, İbrahim nebiye rüyasında yine : «Nezrini yerine getir !» emri verildi. Artık anladı ki bizatihi oğlunun kurban edilmesi lazım. Sabahleyin uyandığında ki, bayramın ilk günüğür. İbrahim aleyhisselam, zevce-i muhtcremi olan Hz. Hacere hitaben: «Ey Hacer ; İsmail'i yıka, saçlarını t.ara, veni elbiselerini giydir. Kokular sür, süsle. Zira dosturnun iiyaretine gideceğim ve İsmail'i de beraber götüreceğim!» dedi. Hz. ·İsmail'in annesi Hacer, İsmail'i yıkadı, saçlarını taradı. Yeni elbiselerini giydirerek kokular sürdü. İsmail bugün ne kadar güzeldi. İsmail bugün ne kadar başka bir hal almıştı. Annesi ile güzel güzel konuşuyor, gönlünü sü- . rurlandırıyordu. Hz. Halil aleyhisselam, İsmaili elinden tuttu, beraberce yola koyuldular. Hz. İbrahim yanına ip ve bıçak da almış, Mina denilen yere gidiyorlardı. İsmail, babasının önünden koşuyor, onun önünde hem oynaya oynaya, zıplaya zıplaya gidiyor, hem de bazan arkasına dönüp babasından bazı şeyler soruyor, sonra yine yola devam ediyorlardı. Hz. İsmail, bugün ne kadar başka, ne kadar neş'eli idi. İbrahim nebiye, üç gün evvel, «NE'zrini yerine getir!» emri verilmiş, Hz. İbrahim ise bu emri üç gün ·sonrasına tehir etmek mecburiyetinde kalmıştı. Bundan cesaret alan İblis, İbrahim nebinin yanına varıp önünde hoplaya zıplaya yürüyen nur gibi yavruyu gösterip: «Ya İbrahim! Şu masum çocuğa nasıl kıyacaksın? Şu elindeki iple - 23 - bağlayıp, bıçağı onun körpe gerdanına nasıl vriracaksın? Bu güle, oynaya giden yavrunun sence hiçbir değeri yok mu?» dediğinde hak nebi, Allahın Halili, İblise hitaben şöyle söyledi : «Ey Allahın rahmetinden kovulmuş İblis ! Dediklerinin hepsi doğru, akla uygun, hakikaten şu masuma ancak bir canavar kıyar, boynuna bıçak sallayabilir. Lakin bütün bu alemlerin Rabb-ı Azizi olan ve herşeyi herkesten daha iyibilen, her şeyden haberi olan, alim ve habir olan Allahım bana emretti.» Bu sözü işiten İblis, or-adan firar etti. Ey mü'minler! Buraya bilhassa dikkat ediniz. Şeytan, insanları hak yolundan çeviremedi mi, ailesini kandırıp, ailesi vasıtasıyle o kimseyi Allaha kar§ı isyankar yapar. O halde seni Allah yolundan her ne §ey alıkoyarsa en yakmm, ailen, evladın dahi olsa, bilmiş ol ki; o senin dü§manmdır. Hz. Ademe §ecere-i memnua'dan yediremiyen İblis, Hz. Havva anamız vasıtası ile lihikmetillah yedirmeye muvaffak olmuştu. Bu sebeple, doğru Hz. Hacerin yanına gidip, ona da aynı hileyi yapmak isteyen İblis, Hz. Hacer-i buldu. Fırsatı ganimet bilen şeytan : «Sen burada nasıl ot urabiliyorsun? İbrahim ne bi, oğlunu kesmeye götürüyor. Olacak iş mi bu?» dedi. O da, «Sus yalancı! Bir babanın oğlunu kestiği görülmüş müdür ki ?» diye tersiiyen Hz. Hacer' e İblis : «Ya ip ve bıçak? .. Onları niçin yanına aldı, .. Kendisine Allah'ın oöyle emrettiğiıii zannediyor ve işte onu kesecek. Koş eviadını kurtar.» deyince, şeytanın bu edepsiZliğine fena halde gazaplanan Hz. Hacer ; «Def'ol buradan mel'un! Kocam nebidir. Aldığı emirler hak ve gerçektir. Hak ile batılı ayırd edebilir. Oğlum gibi, ben dahi bu emre karşı canımı �eda ederim» buyurdular. Ey yavrusuna karşı şefkati bol olan mürnin anneler ! Bu şefkatlerinizi körü körüne beslemeyiniz ! Yani «Yavrum zayıftır, oruç tutmayıversin! Sabahleyin tatlı tatlı uyuyor, namazını gün doğduktan sonra kılıversin» diyen, başkasının. ağacından sahibinden izin almaksızın meyva koparıp yiyen çocuğunu «canı çekmiştir» diye azarlamayan anneler! Şunu iyice biliniz ve dikkatle kulak veriniz ki; ·yavrularınıza karşı duyduğunuz bu şefkat, bu merhamet kat'iyyen annelik şefkati değil, bilakis şeytanın yaptığı hile, vesvese, neticesi olan bir harekettir. Asıl annelik şefkati, yavrusuna daima Allah emirlerini telkin edip, yaptırmakla olur. Hz. Hacer'in yaptığı gibi : . Ey mü'minler! Zevcelerinizi bu hususta. bilhassa ikaz ediniz. Zira, onlar hakilmten yavrulanna karşı erkeklerden ziya- - 24 - de merhametli ve şefkatlidirler. Bu sebeple, merhametleri işin ehemmiyetini anlamalarına, Allahın vereceği azabı görmelerine mani olabilir. Onları ikaz etmek ise erkeklerin boynuna borçtur. Zira, evli.d, kendisine hak yolunu göstermeyen ana ve babasından kıyamet gününde davacı olacak ve: «Ya Rabbi, işiediğim günahların cezasını hak ettim, lakin bu cezaların iki m islini, bu anam babam olacak kimselere de ver. Onlar, beni bu günahı işlerken, doğru yola çekmediler, beni ikaz etmediler.>> diyecektir. Ey ana ve babalar! Eğer kıyamet günü böyle bir duruma düşmek istemesseniz, yavnılarınıza nerede şefkatli davranacağınızı, onların nerede azarlanacağını bilip, hak yolunu öğretmelisiniz. Seni vesvese ile hak yolundan döndürmeye çalışan iblise, Hz. Hacer gibi cevep ver de ki: «Allah yolunda ben de, evli.dıın da fediyız.» İşte o zaman Allah sana sevgili eviadını bağışlar. Hz. İsmail'i ana, babasına bağışladığı gibi. Bak dinle : İblis en sonunda, çocuktur, belki onu kandırır, isyan ettiririm diye doğru İsmail nebinin yanına koştu, ona : «Baban seni nereye götürüyor, biliyor musun? Yanına ip ve bıçak aldığını görmedin mi ? Oynayıp duruyorsun ama baban seni bağlayıp kesecek!» deyince Hz. İsmail : «Haydi oradan ey şeytan. Bir babanın eviadını kestiği nerede görülmüş ? Hem benim babam nebidir. Kendi oğlunun ne bi olduğunu bile bile onu kesebilir mi?» diye tersledi. Hemen İblis : «Ama Allahtan emir aldığını zannediyor.» dedi. Hazreti İsmail şeytana hitaben : «İşte şimdi iyice sapıttın.» der. Bir nebi için «Allahtan emir geldi zannediyor» diye bahsedilebilir mi ? Emir geldi ise, hak ve gerçek olarak gelmiştir. «Zannediyor diye bir şey olmaz. Binaenaleyh babama böyle bir emir geldi ise boynum kıldan incedir» dedi. Hz. İsmail'i kandıracağını zanneden şeytan, ummadığı cevaplar ile karşılaşmış ve şaşalamıştır. Başına geleceklerden habersiz, son bir oyun daha oynamak istedi ve İsmail nebiye hitaben: «Diyelim ki babanın aldığı emir doğrudur. Böyle olsa bile sen hakikaten boynun u verecek misin?» diyecek oldu, fakat Hz. İsmail, şeytanın bu derece ileri gitmesinden kızmaya başlamıştı. «Eğer böyle bir emir varsa, babam bunu yerine getirmekten aciz değildir. Ben de bu emre isyan edecek değilim. Benim her zerrem bir İsmail olsa, Rabbim yoluna her biri feda olsun! Hem sen ne demek istiyorsun?» diyerek yerden bir taşı kaptığı gibi İblis mel'ununun gözüne doğru fırlattı - 25 - ve onun bir gözünü kör etti. Zira şeytan onların üçüne de insan şeklinde görünmüştü. İşte mü' minler! Hacca giden kimselerin Mina denilen mevkide, üç yerde şeytan taşlamaları buna işarettir. Çünkü şeytan üç defa; Hz. İbrahim, Hz. Hacer ve Hz. İsmail Aleyhisselatu vesselam ·efendilerimiz tarafından yukarıda anlattığımız veçhile taşa tutulmuş, yani def'edilmişti. Mina'da üç ayrı mevkide, üç dikili taş vardır ki birine (Akabe-i Suğra), ikincisine (Akabe-i Vusta) ve üçüncüsüne de (Akabe-i Kübra) denir. Büyük akabeye yedi taş atanlar. İbrahim Halilin İblisi reddine alameten atarlar. Orta akabeye yedi taş atanlar. Hz. Hacer'in ibiisi reddine remz olarak atarlar. Küçük akabeye yedi taş atanlar, Hz. İsmail'e ittibaen taş atmış olurlar. insanda, yedi kötü sıfat vardır. Bu sıfatlar İblisin sıfatıdır ve her taş bir sıfata iŞaret olarak lblise atılır. Böylece insan bu yedi k�tü sıfatını da taşlayıp, terk etmelidir. Hacca gidildiğinde, şeytan taşlamanın manası budur. Yani kötü sıfatları terk etmektir. Bu yedi kötü sıfat şunlardır. Ucup, Kibir, Riya, Hased, Gazab, Hubbu cah, Hubbu mal. U'CUB : İbadetine güvenerek, herkesi cehennemlik görüp, kendini cennetlik bilmektir. KİBİR : Kimseyi beğenmeyip, hakkı kabul etmeyen, kendini yüce gören kimsenin halidir. Bunlara mütekebbir denilir ki böyle kişiler İblis gibi, huznrullahdan koğulur. Mütevazi olanı Allah yüceltir. Mütekebbir olanın yüzünü yere sürter. RtYA : Arnellerini gösteriş için yapanlar. Hal� . «iyi ��am)> desin diye hayır işleyene denir. Allah ıçın de�ıl de böY.le halkın iltifatına nail olm�k içi� amel edenc MURAt denir. Yalnız, şurası var kı, hakıkaten Allah için yapıp, insanlara örnek olayım ve nas'sı hayra �eşvik edeyim diye yapana böyle mürai demek dogr� olmaz. O insan bu şekilde hareket etmekle, ken�ı arnelinden dolayı sevap aldıktan başka, onu . n teşvıkatİyle hayır yapanların ecri kadar ayrıca bır sevap alır. Yanlış anlaşılmasın! Hayra teşvik ettiği kimsenin aldığı ec ir eksilmez, onun . aldığı ecir .. ne k.���r ise, aynısı hayra teşvik eden kımseye verılır. Muraı- - 26 - ler, gösterişçiler için şu hadisi şerifin mealine bakıp ibret almalıdır. Hz. Ebu Hureyre, Hz. Nebi-i Muhteremden şöyle rivayet ediyor : «Yarın kıyamet gününde dört sınıf müraiyt huzurunaha getirirler. Bunlardan biri zengin, biri şehid, biri gazi, biri alimdir. Allah, alime sorar : İlmin ile ne amel ettin? «Ya Rabbi, kullarını senin yoluna davet ettim.» dediğinde, «Benim rızam için yapmadın, kendini alim göstermek, «Bana alim deyip itibar etsinler» diye yaptın. Sana itibar ettiler, sana alim dediler. Sen nasibini dünyada iken aldın. Şimdi burada nasibin yoktur» deyip huzurundan tard eder. Sonra zengini huzura çağırıp «Sana verdiğim mal ile, bana ne gibi ibadet ettin?» diye sual olunur. Mürai zengin : «Cami, hastane, yol yaptırdım. Zekat, sadaka verdim, talebe ökuttum» der. Allah celle : «Bunları benim rızam için yapmadın, sana iyi insan desinler diye yaptın, sana cömert dediler. Kullar sana iltifat ettiler, yaptığının mükafatını kullardan gördün. ·Zaten senin arzun da bu idi. Arzun yerine geldi, buzurumdan çık ! Nasibini dünyada kullardan aldın» der ve tard olunur. Şehid'e hitab edilir, o da «Yarabbi! Senin yolunda katı olundum.» dediğinde, «Sen benim yolumda şehid olmadın. Mal ve ganaim için harbe gitmiştin, birçok mal aldın. tstediğine dünyada iken nail oldun, burada nasibin yoktur» denir. Mürai gazi olan kişi huzura getirilir : «Yarabbi, senin dinin, senin nzan için gaza ettim, kafirlere ceza verdim» der. Allah celle der ki : «Bunları benim rızam için yapmadın. Kullar sana kahraman, cesur desinler diye gaza ettin. Kullar da sana gazi dediler, istediğine dünyada iken nail oldun. Burada nasibin yoktur.» denir. Ey mü'min! Umuru hayriyeden her ne amel IşIersen Allah rızası için yap! Kullar sana ne derlerse desinler. Kulların levminden, kmamasından korkma! Onların sana iltifatıDa mağrur olma! Her işi Allah için yap ki, huzurnllahta me'côr olasın!. - 27 - HASED : Bir kimsenin, başka bir insanın elindeki nimetin mahvmı istemesine denir. Bir de gıbta vardır, bu da karşısındaki insanda bulunan nim�tin kendisinde de olmasın.ı istemektir. Bu, şeriatte mübah olmasına rağmen, Ehl-i hakikat bunu da hoş görmemekte.dir. GAZAB : Her işe kızan kişiye (Gazab sahibi) denir. Mü'mine layık olan, herşeyi tevi.kki ile karşılamaktır. Tefekkör ederek, düşünerek, kızılacak şeye bile hemen kızmamak ve bu şekilde gazabını yutmak, mü'minin selametidir. Gazab yerinde olursa mübarek olur. Mesela; mukaddesatına, dinine, vatanına saldıran düşmana gazab ile saldırmak mü'minin şanındandır. Keza bir kişinin gayri . meşru olan yerlere şehvetlenmesi haramdır ama kendi helaline şehvetle nazar etmesi helaldir. Kibir de böyledir. Yani mü'min kardeşine, mütevazi olan kişiye kibirli olan iblis sıfatındadır. Kibirliye karşı kibir eylemek ise sadaka yerine kaimdir. Yani sadaka vermiş gibi sevap kazanılır. HUBBU CAH : �lakam, rütbe sevmek, bunlar uğruna bütün mukaddesatını çiğneyen kişi Hubbu ci.h hastalığına tutulmuş demektir. HUBBU M.A.L : Mal için, Hak rızasını ve, Hakkın yolunu terk eyleyen kişi, bu zümredendir. Bu sıfatiara malik olan kişiye Hak sübhanehu ve teila hazretlerinin rahmeti bahşedilmezse, o kişi cehennem ashabındandır. İşte bu yedi .sıfatı terk etmeye işaret olarak şeytana yedi taş atmak bu sebepten bizlere Allah tarafından vacip olarak emr�dilmiştir. Böylece, Hz. İsmail'den taşı gözüne yiyen şeytan def'olup gitti. Biraz daha yürüyünce, İbrahim aleyhisselam tsmail'e : «Dur bakalım ya İsmail!» dedi. İsmail durdu. Büyükçe bir kayanın yanına oturdular. Hz. İbrahim al ey hisselam söze başlayıp. Bu ıssız yere ne için .. geldiklerini anlatmaya başladı : - 28 - ( Felemmii. belii.ga ma-ah-us-sa'ye Kale ya buneyye inniy eri fil menami Enniy ezbehuke fanzur maza tera ) SaH&t süresi: 102 Meali şerifi : Ey benim gönlümün bir tanesi, gözümün nuru, kalbimin sürfıru yavrucağını! Rüyamda seni kurban etmekle emir oluııduın. Sen bu işe ne dersin? Seni kesip Allaha kurban etmeme razı olur musun? Bu emri ilahiyyeye karşı bir itira;ıııı var mı '? Hz. İbrahim aleyhissela�ın. oğlu ile böyle müşavere etmesinin sebebi şu idi : Allah'a «Bana salih bir oğul ver» diye dua etmişti ve halim bir oğul ile tebşir olunmuştu. Şimdi çocuğuna bu soruyu sormakla, duasında istediği ve kendine ikram olunan halim evlad bu çocuk muydu? Bunu kat'iyetle anlamak istemişti. Onu kurban edeceğini söylüyordu ki, bakalım ne cevap verecek, bu işi hilmiyetle kabul �ü edecek, yoksa serkeşlik edip isyan mı edecek ? Yoksa Hz. Ihrahim ona hiç danışmadan, hemen onu kesiverirdi. Ona kurban edileceğini niçin haber veriyordu. Acaba? İbrahim nebi aynı zamanda burada evlatlara büyük bir ders de vermektedir. Bu karşılıklı konuşma kıyamet gününe kadar gelecek olan insanlardan, Allaha ve sema vi kitabiara inananlar için büyük bir ibret levhasıydı. Zira İsmail'in hilmiyyeti, Allaha olan muhabbeti ve babasına olan itaati bu müşavere ile bize bildiriliyordu. Hz. İbrahim, İsmai ri· tutup kendisi ile konuşmadan kurban ediverse, biz gafiller İsmail'in hilmiyyetini, ilmini, metanetini, Allaha karşı olan arzı ubudiyettini, Allah yolunda canını kurban etmeyi kendine minnet bildiğ�ni, babasına olan itaatini nereden bilebilirdik ? Ayrıca bu müşavere ile Hz. İbrahim, bütün babalara «Allah yolunda benim gibi olunuz !» Ve Hz. tsrnail de, bütün evladlara «Allaha ve babaya böylece teslimiyetli olunuz !» dersini vermiş oluyorlardı. - 29 - Dikkat edilirse ; evlat, ana ve babasına itaat edecek, hem de Hz. İsmail gibi boynunu verircesine, canını ortaya koyarak, itaat edecek. Fakat şart ; Allah yolunda, Allah'ın emirlerinin dahilinde. Ebeveyn, çocuğa Allah rızasından başka işlerde emrederse, o zama�n çocuk o ana, babaya itaat etmez. Zira, .Allaha isyan hususunda kula itaat olmaz. Ne var ki, yine de ebeveyne karşı hürmetsizlik ile hareket etmemeli ve bu sefer onları Allah yoluna teşvik etmelidir. Hz. İsmail kurban olmaya razı olmasa bile, İbrahim nebi madem ki onu kurban etmekle emrolunmuştu. Elbette bu emri yerine getirecekti. Bir de kendi hakkında Allahın bu hükmünü bilmesi lazımdı. Sevab edinm.esi bu şekilde olurdu. Hz. İsmail'in babasının bu müşaveresine karşı ne cevap verdiğini Allah, Kur' anda şöylece zikrediyor : � _., o .......- :::- çr� . \ � """\ . ...ı Lı--•• -....w ,. - Esteizü hilliıh: « Kale ya ehetif'al ma tü'mer setecidüniy inşaellahu minessi.biriyn» Salfat süresi: 103 «Ey benim merhametli babam! Allahın emrinden bahsediyorsun, artık ben ne diyebilirim? Bu emir ne ise, ben hazırım, hemen onu i cra et! Emri ili.hi tehir olınasm. Beni o emre karşı inşaallah sabr eden bir kimse olarak bulursun» dediğinde, Hz. İbrahim bu sözleri işitince Allaha hamdü sena etti. Duasiyle Allahın ona balışettiği halim ve alim olan evlat bu idi. Küçük yaşında bile her efalinden, her sözünden bir peygamber zade, bir paygamber olduğu belli idi. «Muhterem babacığım., bu emri mühimmi icra etmeden evvel si7..e bazı vasiyetleriın var. Bir kere elimi ayağıını iyice bağla ki, belki can acısiyle seni incitirim, seni incitmek ise hakkı incitmek ile aynıdır. Diğer vasiyetim şudur; beni kur- - 30 - lıan ederken yüzümü toprağa karşı �evirip, bı�ağı ensemden vur. Olur ki, yüzümü görünce elin titrer de bı�ağı vurmaya kıyamazsın. Bu ise dostuna karşı doğru bir hareket olmaz. Elbi �enin eteklerini topla, üstüne kaniarım sı�ramasın. Allahın bana vereceği eciri hasenattan bir şey noksanlaşmasını istemem. Sonra elbisene sı�rayan bu kanlarımı annem görür de malızun olur. Ona benim kabrimi de göstenne. Kabrimi görürse malızun olur. Bı�ağını iyi bile, boğazımı kesrnek için bastığında ölümün acısını �ok hissetmeyeyim. Elbisemi anneme yadigar olarak götür. Beni özlediğinde gömleğime bakıp, onu koklamakla beni hatırlasın, teselli bulswı. Annerne benim selamımı söyle. Allahın emrine sabır etmesini bildir. Beni nasıl kurban ettiğini de söyleme, babacığım. Benim yaşımdaki �ocukları evimize götürüp annerne gösterme. ü züntüsü tazelenir. Babacığım, benim yaşımdaki �uklara sen de bakma. Bakacak olursan ağlama, malızun olma. Sen yahud annem malızun olacak olursanız, ağlarsınız benim ruhumu ziyadesiyle üzmüş olursunuz» der. Yavrusunun bu, kalbe işleyen, masum fakat yürek parçalayıcı sözlerini hüzünle dinlemekte olan Hz. İbrahim ona hitaben : «Allahın emrinde bana ne kadar yardımcı oldun ey gözümün nuru evladım!» dedi ve kendini tutamadı. . . Ağlıyordu . . . Hz. İsmail, «Haydi babacığım, ne duruyorsun, memur olduğun emri yerine getir» diye niyaz ettiğinde, Hz. İbrahim, İsmail'in ellerini bağlamağa davrandı fakat o, «Baba ellerimi bağlama. Sonra görenler, lsmail Allahın emrine asi oldu da babası ellerini bağladı, derler. Zira isyan edenlerin el ve ayaklan bağlanır. Ben bu emre sabır edicilerdenim» dedi. İbrahim Aleyhisselam İsmail'i yan üzere yatırıp iki rekat namaz kıldı. Ağlayarak mübarek ellerini duaya kaldırıp huşfi.-u tam ile ni . yaz etti : Felemma eslema ve tellehü lil-cebıyni ve niideynahü en yi İbrahiym ... Saffat sUresi: 103-104 - 31 -- «Ey ki.dıyul hacit ! Ey muci�ud di.vit! Ve ey Cemi.J. ve celal sahibi Ekremel Ekremini Ey Rabbim! Sen, lutfu keremin ile benim ihtiyarlığıına acı, merhamet eyle ve bigünah olan bu sabiyyi :mi.sumun biline lutf, merhamet kıl!» deyip, hemen eline aldığı bıçağı İsmail nebinin boynuna sürter iken, Hak sübhanehu ve teala hazretleri bütün sema ve ard meleklerinden esrar perdesini kaldırdı. Onlar İbrahim'in hak yolunda, oğlu lsmail'i kesmek için yere yatırıp bıçağı olanca kuvvetiyle oğlunun boynuna vurduklarını gördüklerinde, hepsi birden secdeye vardıl�r. Hak Teala buyurdu ki: «Ey meleklerimi Gördünüz mü? Halilim İbrahimi, benim emrime imtisa.len oğlunu fedadan çekinınedi. Gördünüz mü İsmail' imi? Benim rızam için kendi canını fedadan çekinmedi.» Melekler ağlayarak : «Ey bizim Rabbimiz! İbrahim kulun hakikaten halilin olmaya layık ve İsmaU aleyhisselam hakikaten emri aline mfıti ve münkat, Kazana rizı bir kulundur. Sen Erhamer-rahiminsin» diyerek secdeye kapandılar. Beri tarafta, İbrahim aleyhisselam, İsmail'ini kesmek için bıçağı onun gerdanma sürttüğü halde, bıçak körpe eti kesmemişti. Bu iş acaibine gidip, bıçağı bileyip tekrar sürttü. Kesmedi. Bir defa, daha, bir daha denedi. Fakat, imkanı yok! Kesmek değil; İsmail'in gerdan ma bir çizgi bile çizememişti. Bu nasıl işti ? Gazaba gelip, bıçağı bir taşa vurdu, taş ikiye ayrıldı. Hayreti bir kat daha artan İbrahim nebi : «Taşı kesiyor, körpe eti kesmiyor? Bu nasıl iş?» diye söylendi. İşte o an, insanı bir katre su parçasından yaratıp, o su parçasını insan haline getirip akıl ve lisan vererek konuşturan. kadir ve kayyum olan ve herşeye muktedir olan Allah, bıçağı dile getirip: «Ey Allahın halili! Sen kesrnek istiyorsun, fakat bıçağa kesrnek, ataşe yakmak, suya boğmak müsaadesi veren Rabbim bana kesmeyeceksin diyor. Nemrud'un ateşi seni yakabiimiş mi idi? İzin verilmeden ben nasıl kesebilirim? •. Değil onun gerdanmı, saçının bir telini bile kesrneğe kaadir değilim» deyince, bu acayıp sırrı ilahi karşısında İbrahim nebi şaşırmış dururken, Hz. İsmail : «Babawığım! Bıcağı gerdanıma getirdiğinde ben, Allahın ismini zikrediyoruın. Sen de böyle tekbir getir de bıçağı o zaman vur!» diyordu. İbrahim aleyhisselam tekrar «AIIahü ekber» deyip bıçağı İsmail'in gerdanma sürttüğü esnada, Semadan (Ailahü ekber, Allahü ekber) sesleri işitildi. Bu ses Cebrail Aleyhisselamm sesi idi. Allah; Cebrail'e emir edip cennetten İsmail'e bedel olmak üzere bir koç halketmiş, Cebrail'e o koçu alıp İbrahim Aley- - 32 - hisselama, İsmail'e bedel olarak götürmesini söylemişti. İşte dilinde tekbir, elinde o koç olduğu halde semada Cebrail görünmüştü. Cebrail Aleyhisselamın (Allahü ekber, Allahü el{ ber) sesini işiten İbrahim Aleyhisselam, müşkülünün hallolduğunu anlayıp, şükren Cebrail'e karşı cevap verdi ve Rabbine tekbir ile onu yüceledi, «<.A ilahe illallahu valhihu ekber» dedi. Hz. İsmail Aleyhisselam da yattığı yerden Cebrail Aleyhisseamın tekbirini ve babasının tevhidini işittiğinde, bildi ki rahimürrahmanın, rahmeti cfışu hfıruşa geldi. Kendisi de «AIIahü ekber ve Iiliahil hamd)) diye tekbir ve tahmid eyle di . Ve Halil .AJeyhisselama Allahü Sübhanehfı Teala şöyle hitap edip, kendisini taltif buyuruyorrlu: Kad saddakter-rü'ya inni keziiiike necziyl mullsiniyn inne hiza Lehüvel bela-ülmühiyn ve fedeynihü bi-zibhin aziym ve terek.ni aleyhi filihiriyn selimün ali İbrahiym kezilike necziyl Muhsiniyn. Saffat siiresi: 105- 110. İşte bu kelime-i İlahi, ümmeti merhumeye arefe günü sabah namazından Kurban Bayramının dördüncü günü ikindi namazı sonuna kadar, farz namazların hemen arkasında bu minval üzere yirmi üç vakit tekbir almak vacip oldu. Cebrail Aleyhisselam : «Ya İbrahim! Sema ve arzm Rabbinin sana selamı var. Bu koçu biricik İsmail' inin bedeli olarak gönderdi. Oğlunun yerine bu kurbanı kessin, zira ben onların her ikisinden de razıyım» buyuruyor diye bildirdi. Baba - oğul, Lfıtfü ilahiyyeye, Keremi mevlaya, Rıza-ı bariye nail olduklarından dolayı sevinçli, neş'eli olarak koçu «Allah rızası için» diye niyet ederek kestiler. Böylece Allah her ikisinin de, «Allaha dostluk ve emr-i ilahiyyeye itaat» hususunda nasıl titizlikle hareket ettiklerini biz kullarına ihret - 33 - ile gösterdi ve ilan buyurdu ki : «Her kim Halilim İbrahim ve İsmail gibi can ve malını benim yolumda feda etmekten çekinmezse, o benim dostluğumdan söz edebilir. Yoksa o kimse yalancıdır.» Ey mü'min kardeşlerim! Dikkat ederseniz. Allabm rahmeti ve keremi ne kadar bol ki; bizden İbrahim nebisinin verdiği sözün icrası gibi evlatlarıınızı kesip, kurban etmemizi istemiyor. Fal{at, onun yerine bedel olarak gönderdiği koyun, sığır, deve vs. benzeri hayvanları «Kendi adma» yani «Allah nzası için» kesip, muhtaçlara dağıtmamızı eınrediyor. Yoksa Allah adına kurban kesmek ile, haşa Allah'ın şanına gan, izzetine izzet katmış olmayız. Allah teala ; u Benim bu emrimi, hali vakti olup da ifi. etmeyen için azi.bı ilihim vardır» buyuruyor. Muhammed Aleyhisselatu vesselam efendimiz de bir hadisi şeriflerinde : «Gereken paraya sahip olup da, kurban kesmeyen bizden değildir. Bizim mescidimize bunlar yaklaşmasın» buyurmuşlardır. N e korkunç akibet ! O, alemiere rahmet olan, en büyük şef aa te sahip olan, ümmetine en çok merhametli olan nebinin şefaatinden, sevgisinden mahrum kalmak! .. Ne korkunç, ne kötü bir akibettir bu mü'minler! Allaha, O babibi hürmetine her daim dua ve niyaz edelim ve onun yolundan gidelim de bizi sevgili habibinden, şefaatinden ayırmasın. Amin bi-hürmeti seyyidil mürselin. tuna Hazreti karşı uyumasa İsmail, sonradan idin böyle babasma dedi bir emir ile ki emr : «Ey olunm baba azdm ! Dos ». sonra ilave edip : «Bu işte acaba sen mi cömertsin ben mi cö- merdim» dediğinde, İbrahim Aleyhisselam : «Ben cömerdim. Çünkü senin gibi eşi bulunmaz bir eviadı fennanı ilahi ile kesrneğe mübaşeret ettim» dediğinde Hz. İsmail aleyhisselam : «Hayır babacığun. Ben daha cömerdim. Zira, siz benim gibi eviadı feda eylediniz ama, kerem i hüda ile benim bedelim ihsan irşad, ci lt 2 - F: 3 - 34 - buyunılup size Allah başka bir evlat verebilirdi. Fakat benim bir canım var iken ve bir daha geri gelmesi ümid olunmaz iken bo tatlı canıını rızaen, lillahi teala feda ettim» der. Allahü Teaıa Hazretleri her ikisine hitap eyleyip : «Cevvadı kerim benim. Zira ikinizi dahi musibette:u. a.z8.d eyleyüp, Halilime kurban sevahım verdim ve yerine koç ih� eyleyip oğlunu kendine bahşeyledim. İsmali'e de canını feda eyleyip, kurban olmımak sevabmı ihsan eylediğim gibi ca.nını bağışladım.» Buyurdu. Allah celle celalfıhu, muhsinleri asla mük3.fatsız bırakmaz. Ey ümmeti Muhammed ! Hz. İbrahim'in oğlunu hak yoluna feda ettiğine taaccüb eyleme ! Zira bizim de hak yoluna kurban ettiğimiz evlatlarımız sayısızdır. Şarktan garba, şimalden cenuba kadar hak yoluna nice şehid, kurban verdik. Nice koç yiğitleri Allah yoluna kurban eyledik. Bu şeref de sana ve senin milletine verildi. Hangi ev var ki, Allah, Muhammed yoluna islam, iyman namma kurban vermemiştir. Hazreti ömer radıyallahü anh, oğlunu harbe gönderir ve her seferden dönüşünde : «N eden şehid olmuyorsun ?» diye çıkışırmış. Q. da, «V allahi babacığım. Harbin en tehlikeli yerine giriyorum, şehadet nasip olmuyor!» diye cevap verirm.iş. Görülüyor �i, Hz. Ömer de eviadını hak yoluna kurban etmek arzusunda idi. Seyfullah, Halid bin Velid radiyallahu anh ölürken hayıflanıyor : «Bu kadar muharebelere girdim. Vücudumda kılıç, ok değmedik bir yer kalmadı. Şehadet bizlere nasip olmadı da develer gibi yatağımda, kadınlar gibi döşeğimde ölüyorum.>> diyordu. Analarımız, yavrularının beşiğini saHarken «Uyusun da büyüsün, Allah için gazaya gitsin ve şehid olsun>> diye ninni söylermiş. Oğlu şehid olan baba ve ana oğullarının şehadetiyle iftihar eder, büyük ziyafetler verirlermiş. Allah için, Muhammed için, din için, devlet içia, vatan ve namus için verilen kurban sayısızdır. Babalarım.ızm her biri, bir Halilulah. Yavnıları Zebhullah oldular da, bu vatanı bizlere bıraktılar. Şimdi biz onlara layık evlatlar mıyız? Bir düşünelim ! .. Evet ! Zamanı geldiğinde yine Allah için kendilerini semen derler gibi ateşe atacak, dini bütün, vicdanı temiz kurbanla.rımız hazırdır. Necip, müslüman Türk milletinden bu beklenir. Sözlerin. de duran, abdine vefa eden, mazluma yardım hususunda zalimden korkmayan, özü ve sözü doğru, kalbieri nur-u iyman ile münevver, vicdanlan Muhammed aşkı ile mu- - 35 - tahhar olan aşıkı sadıklar ! Eğer Allah ve Resulüne iyman edip, Allah ve ResUlünü her şeyimizden ziyade severek iymanımızı kemale eriştirdi isek, hak yolunda da herşeyimizi fedaya hazırlanmalıyız. Düşman uyumuyor, şu ata sözünü unutma : «Su uyur, düşman uyumai.» Düşman ile teşrik-i mesai eden, ne idüğü belirsizler var. Bunlar şahsi menfaatleri uğruna, vatanlarını satabilirler, mukaddesatları.mızı yı.kabilirler. Halbuki kendi vatanına, kendi milletin e, kendi dinine · ha yrı olmayanın başkasına ne faidesi olur? Böylelerinden düşman bile nefret eder ve yaptıkları ihanetin cezasını, vatanı sattıkları düşman tarafından görürler. Su hikayeyi ibret ile oku ve anlat. Dinine bağlı olan nasıl mükafat gördü, hak için kurban oldu, saadete erdi. Dindaşma ve dinine ihanet eden ise nasıl belasım buldu. Hıf KA YE Emevi Devletinde Halife olan Ömer ibni Abdülaziz, rüşt sahibi olan dört halife gibi adil, mütteki, bilgili, Resfılullaha halife olmaya layık bir zat idi. Aynen Eba Bekir, ÖmerJ Osman, Ali rıdvanilliahi aleyhim ecmain gibi hilafette Resfılü. te msil edebilm.iştir. İşte bu zatı şerifin zamanında; müslümanlar Bizans ile mücadeleye devam ediyorlardı. Bu muharebelerden birinde, islamlardan yirmi kişi kafire esir düşmüştü. Kayser müslüman askerlerini görmeyi pek arzu ediyordu. Zira sa.ldırışları bir dişi pars gibiydi. Müslümanlar, saldırdığı zaman kendi zırhlı askerleri, sürüye girmiş kurttan kaçan koyunlar gibi darmadağın oluyorlardı. Bunlar nasıl insandı ? Ölüme ateşe atılan pervaneler gibi atılıyorlar·dı. Bu kahraman islam arslanlannı görmek için sabırsızlanıyordu. Tutulan esirlerin haberi geM.iği vakit, deli gibi sevinmişti. Vüzerasmı toplayıp, bir meydanlık yere esirlerin getirilmesini emr eyledi. Esirler getirildi. Bunlar zaif, nahif insanlardı. Askerini mağlfıp eyleyen bunlar olamazdı. Kendi askeri zırhlara bürünmüş olduğu halde, bunların sırtlarında ihramdan başka bir şey yoktu. Yüzlerc!e seneden beri harb halinde bulunup, bazan Bizans'm, bazarı İran'ın galip geldiği ; İskenderin bile qünyadan silemediği 1joan Sasani devletini haritayı alemden sılenler bu adamlarm babalarıydı. İşte, şimdi de Bizans'ı Asya'dan çıkarmak isteyen bu zaif, nahif zırhsız adamlar, karşısında idi. Onlara göz gezdird.i. İmkanı yok, bunlar olamazdı. - 3ö - İran ordularını imha eyleyen. Kendi ordularını mağlfıp eyleyenler bunlar mıydı ? Evet ! O yiğitler bunlardı. Evet ! Bunların sırtlannda zırh yoktu ama, kalbieri iyman dolu idi. Hepsinin de vakur halleri vardı. Bir tanesini huzuruna getirtti. İsmini sordu. Abdullah olduğunu öğrendi ve kendisipe şöylece tekiifte bulundu : «Abdullah! Dininden dön. Hıristiyan ol . Sana Tarsus şehrinin valiliğini vereyim. Sana, istediğin kad.ar kadın ve istediğin kadar para verilecek Ölünceye kadar vali kalacaksın. Eğer teklifimi kabul etmezsen seni öldürteceğim. İşte sana iki yol. BirLde, yaşamak; rahat bir ömür sürmek var, diğerinde ise ölüm var, hangisini istiyorsun?» dedi·ğinde, Abdullah hemen cevap verdi : «Ben dinimi, fani dünya hayatma değişmem. Bizim için ölüm yoktur. Biz şehid oluruz. Şehidler de, Allabm indinde en yüce makama varırlar.» Hz. Seyyid Seyfullah'ın dediği gibi : Biz işıkız, biz ölmeyiz. Çürüyüp toprak olınayız. Karanlıklarda kalmayız, Bize Leyl-ü nehar olmaz. «Senin bana dinim mukabilinde bahşedeceğin valilik fani ve geçicidir. Allah, bana ebedi olarak cennetini verecektir. Senin bana vereceğin güzel kadın, ihtiyarlayacak, çirkinleşecektir. Allahın bana vaad ettiği hfıriler daima genç ve güzel kalacaktır. Senin bana vaad ettiğin para, be,n ölünce sevmediklerime kalacak. Allahın bana vaad ettiği devlet zeval bulmayacaktır. Senin, beni tehdid ettiğin ölünl bana gülerek gelecek. ben ebedi olacağım. Ölürsem şehid, ka.lıırsam gazi ünvanı bana kafidir. Ey kafir ! Ben seni Allah'a daLvet ediyorum. Küfrü, delaJeti terk eyle. Güvendiğin, ınağrur olduğun saltanatın yakın zamanda elinden gidecek, bir hiç olacaksın. Ebedi hayat istiyorsan, Hz. İsa'ya muhabbet ve ]yın anın var ise ; benim nebiyme ve dinime hürmet eyle. BeniL din.imden çevirmeye, beni yalancı olan dünya hayatı ile lcand.ırma ğa çalışma .. Şu dünya, milyonlarca ahlaksız kafirlerle, lsa, �lusa, Muhammed sallallahü aleyhi ve sellernden habersiz ga filler ile Cennete azaba. ahirete ve manevi varlığa iyrnan etmleyen münkirlerl� dolu olduğu halde, benim gibi bir müslümanı ı dinine davetten muradın nedir? İsiarnı tetkik ettin mi ? Eğer tetkik etti isen neresini anlayamadın, neresinde şüphen ha� ııl oldu ? N eresini be- - 37 - ğenmedin? Yoksa papazlarının islama ettiği iftiralara mı kandm? Yoksa bilmediğin bir şeyin mi düşmanısın? Bize yaptığın bu düşmanlık nedendir? Senin peygamberin olan İsa aleyhisselamı tasdik ettiğim için mi benim dinime düşmansın? Yoksa, Hz. Meryem'in, temiz ırzlı, namusu mücessem bir azize olduğuna iyman ettiğimden dolayı mı islama düşmansın? Yoksa, Allahı tevhid ettiğimden mi ? Ona eş ve şerik koşmadığımdan ve Hz. İsa'ya senin beslediğin hürmetten daha ziyade hürmet ettiğimden dolayı mı islama ve müslümanlara düşmansın? Zira, sen Hz. İsa'ya, Allahın oğlu diyorsun, ben ise Ruhuilah diyorum. Elbet ki ; Ruhullah, ibnullahtan yüksek bir makam yüksek bir inançtır. Yoksa, sizler taptığınızın ne olduğunu bilmeyip, lsa, Allahın oğludur veya bizzat Allahtır deyip varlığının evveli ve alıiri olmayan, doğmadan ve doğurmadan münezzeh Allaha, evveli ve alıiri olan, doğan, yiyen , içen, kan, kemik ve sinirden mamul bir vücuda sahip bulunan İsa'yı ortak tutmamza muarız olduğumuzdan dolayı mı bize düşmansınız ? Eğer, sizde Allah'a, İsa'ya, Meryem'e, İncil'e zerre kadar iyman, sevgi ve saygı var ise, sizin mukaddesatımza hürmet eden biz müslümanları dininize davet etmekten vazgeçer ve onlara hürmet edersiniz. Siz, dininize davet edeceksiniz, sizin ve bizim taptığımız Allahı, «Allah yalnız yahudi Allahıdır» deyip, Hz. lsa'yı gayri meşru bir çocuk gibi bilen, Hz. Meryem'in namusuna dil uzatan ve İncil'i yalanlayan yahudileri dininize davet ediniz. Kabul etmezler ise hiç olmazsa mukaddesatımza hürmcti öğretiniz. Hz. İsa : «Ağzından i�riye girene değil, dışarı çıkana dikkat ediniz» buyurmuştu. Siz, bu sözü kendinize göre bozarak, ağzınızdan içeri giren domuzun necaset olmasma aldırmadınız. İnsanın hem ağızdan içeri girene ve hem de ağızdan çıkana dikkat etmesi lazım olduğunu ahir zaman nebiysi olan, bütün milletlere, bütün alemiere nebi ve rahmet olarak gönderilen Muhammedül-Arabi ilan etmiştir. İşte siz, domuzu yedikten başka, ağzınızdan çıkanı da düşün m ediniz ve Hz. İsa' nın bu emrinde de yanılmış olduğunuz, dininize küfür eden yahudileri bırakıp sizin mukaddesatımza hürmet eden müslümanları dinlerinden döndürmeye çalışınanızdan belli oldu. Ben, senin peygamberin olan lsa'ya iyman etmiş bir müslümanım. Hz. Meryem'e hürmetim sonsuzdur. Eğer, sende in- -38- sanlık var ise, benim peygamberim olan Seyyidül-enbiya'nın ismini işittiğin zaman tahtından aşağı inmelisin, başından tacını çıkarıp yarıya kadar rüku eylemelisin. Bütün hıristiyan alemi böyle yapmalıdır. Ruhanileriniz, Muhammed Aleyhisselam ismini kiliselerinize yazdırmalı ve hürmet etmelidirler. Bunu, her şeyden önce insanlık narnma yapmalısınız. Zira, nebiyler · serveri gelmese idi, Peygamberiniz lsa Aleyhisselam kötü bir işin mahsulü zannedilecek ve Meryem ise, zina suçu ile damgalanacaktı. Bizden ne istiyorsunuz? Bizi dinimizden çevirip Hz. İsa'nın ortadan kalkmış dinine mi döndürmek istiyorsunuz? Yani siz, lsa'nın getirdiği dinde misiniz? Vah zavallılar ! Hz. İsa'nın bir tarağı, bir maşrabası, bir .de elbisesini dikmek için iğnesi vardı. Bir gün, bir adamın avucu ile su içtiğini gören lsa Aleyhisselam, maşrabaya hacet yokmuş deyip onu fukaraya verdi. Yine bir gün parmakları ile saç ve sakalını tarayan bir zatı gördüğünde, bu tarağa da ihtiyaç yokmuş deyip tarağı da fukaraya verdi ve bir gün mübarek başının altına bir taş koyup yatarken şeybın: «Ya lsa ! Dünyada rahatlık arıyorsun, başının altına taş koyriıuşsun» dediğinde o taşı da kaldırıp atan Hz. İsa'ya siz mi ümmetsiniz? Patriklerinizin başında yüzbinlerce liralık elmas, yakut, zümrUtle işlemeli taÇ, sırtlarmda yüzbinlerce liralık elbiseler var. Kasalarınızda bekçilik yapan altınlar ve gümüşler dolu. İncil'in emri ile : «Yanağma tokat yersen diğer yanağını çevir !» sözüne mukabil elleriniz masum insanlarm kanları ile bulanmış, yüzbinlerce masum halkın haklarını çiğneyip, onlara yaptığınız zulümler ile dünya entrikalan ile yüzleriniz, gönülleriniz kapkara olmuş. Dünyaya doyamadınız. Kalbieriniz kin, hased, şehvet ve hubbu mal ile dolmuş, kalbinizde Allah'a ve nebiysi olan lsa Mesihe yer bırakmamışsınız. Siz, kasalarınızı doldurdunuz. Halbuki Isa nebi üzerinde iğne bulunduğu için ikinci kat gökte kaldı. Acaba sizin yeriniz esfeli Safilinin neresidir? Hem, siz lsa Aleyhisselama ne bakla iyman edebilirsiniz ve sahip çıkıyorsunuz? Hz. İsa, İsrail peygamberidir. Musa'nın yolunu. bozan yahudilere nebi olarak gönderilmiştir. Romalılar, ona ne için Antakya'ya geldiğini sorduklarında, onlara : «Benim· sizin ile işim yoktur. Ben İsrail koyunlarını toplamağa · geldim Clememiş miydi ?» Bir müslüman esirin, kendisine karşı bu korkunç hakikatleri korkmadan çekinmeden, yanındaki asker, kumandan ve papazlarma aldırmadan, korkusuzca haykırması kralı fe- - 39 - na halde kızdırm.ıştı. Abdullah ise, hakikaten isminin manasını ortaya koymuş, yani gerçek bir «Abd>> Allahın has kullan gib'i hareket etmiş ve hakikati söylemekten zerre kadar çekinmemişti. �al derhal eellada seslendi «Söyletıne şunu, vur kellesini!» Bütün _papazlar kıpkırmızı olmuşlar, Abdullah bir yandan «İşte Hz. Isa'nın vekilierine bakınız. Hz. İsa, kalb kırmaktan ne kadar çekindi ise, sizler de, o kadar müslüman kanı dökmeğe heveslisiniz.» diyordu. Onlar ise «Cellat, cellat vur şunu, konuşturm.a !_» diyorlardı. · Cellat, Abdullah'ı katıetmek istediğinde, Abdullah mü' mine yakışır bir vasıfta elleri arkasına bağlı olduğu halde koyun gibi teslim olmadı. eellada tekme savuruyor, Hz. İsa'ya iyman ettik diyen bu zalimlere karşı bakaretle bakıp, yüzlerine tükürüyordu. Eli bağlı bir esiri, utanmadan öldürmeye yeltenen bu kahbelerden nefred ediyordu. Bir de kendi · mensup olduğu dini islamın esire olan muamelesini ve Allahın bu husustaki emrini düşündü. İslam bulunduğuna, Muhammed ümmeti olduğuna tekrar hamd-ü seni. eyledi. Zira, islam dini, «Esire yediğinden yedir, giydiğinden giydir» diye emretmiştir. Esire ikram edeni, Kur'an da şöyle metheylemişti : Esteizü billah: ( ve yut 'imıinetteime ala hubbihi miskiynen ve yetiymen ve esiyra ) İnsan süresi: 8 Meali şerifi : «Miskine, yetime ve eşire ve- sevdiklerine sevdikleri taamdan, yani yiyeceklerden yedirirler ve derler ki: Sizlere Allah rızası için yedirdik, bu ikramım.ıza karşılık sizden ne bir menfaat, ne de bir teşekkür isteriz! Biz, bunun müki.fatını; ancak Allahtan bekleriz.» Şimdi, bunlann esire yaptığı muamele ile islamın yaptığı muameleyi bir düşün? Abdullah, bunları düşündü ve sanki bu ayetler ona okunuyordu. Celladm kılıcı şiddetle Abdullah'ın başına indiğinde, Abdullah : «Eşhedü enli.ili.he illi.lla.h ve eşhedü enıie Muhammeden abdôhu ve :resulnh» demekte idi. Kelle kopmuş, meydanda yuvarlanıyor ve şu ayetleri tilavet ediyordu : - 40 - Esteizü billih: «Ya eyyetühen nefs-ül mutmainne, ircüy ili rabbiki ridiyeten merdiyye fedhuli fi ibadiy vedhuliy cennetiy sadakallahul aziym. Fecr süresi: 27 Meali şerifi : «Ey ya,kinen iyman etmiş nefis; ben senden razı, sen benden razı olduğun halde bana dön, kullanmm arasına ve cennetime gir.» Diğer esir mü'minler «Allahü ekber» diye tekbir almışlar, kafirlerin kalbierine korku salm.ışlardı. tkinci esiri getirdiler, o da aynı teklifle karşılaştı. O da cevabında : «Ben dinimi dünyaya, baki olan ahiret hayatımı, geçici dünya hayatına değişmem>> dedi. «Arkadaşım öldürttüm, seni de öldürttürüm!» diyen krala, «Canıma minnet bilirim! Ölenler yalnız celladın öldürdükleri midir? Celladm öldürmedikleri ölmeyecek mi ?» dedi. «Seni cellat öldürmüyorsa, şimdi sen hiç ölmeyecek misin? Biz, Allaha inanmış insanlarız. Hz. Muhammed'e gönül vermişiz. Hz. Muhammed bizi ölüme çağırdı mı, ölümü hayata, yaşamaya tercih ederiz. Hz. Muhammed, bizi hastalığa çağırsa, sıhhate tercih ederiz. Nebimiz, bizi cehenenneme çağırsa, cennete tercih ederiz. Fakirliğe çağırsa, zenginliğe tercih ederiz. Onun çağırdığı yer samanlık olsa saraya; toprak olsa, altına ; taş olsa yumuşak yatağa ; zehir olsa şifaya tercih ederiz. Oysa ki onun daveti daima nftradır. Onun daveti cennete ve cemali ilahiyyeyedir. Onun daveti insanlığadır, velevki bunların tersi olsa bile, ona öyle bağlanmışız ki, ikrarımızdan asla dönmeyiz» dediğinde kral «Cellat!» diye seslendi. Bu esir de müslümana yakışır bir hal ile cellatla savaştı. Ah ne olurdu elleri arkasma bağlı olmasa idi ! Kelime-i şehadeti. söyleyerek mübarek başı vücudundan yere düştü, kelle yerde dolaşıyor, hem de şu ayeti tilavet ediyordu: - 41 - Esteizü billih: « Ve yetıifu aleyhim viidan ün muhaJlctlünc iza reeytehüm hasibtehüm lü'lüen men süra >> sadakallahulaziym. i nsan süresi: 1 9-20 Meali şerifi : «Cennet ebiinin etrafında hizmet ede.cek vildanlar, yani uşa.klıır, cennet ebiinin emirlerine her an hazır beklerler. Bu cennet hizmetçileri o kadar güzeldirler ki, onlan gördüğünde sen, dizisi kopmuş inci daneleri zannedersin. Bu nimet, bir seferlik değildir, bunlar ebediyen onların hizmetini görecekler.» üçüncü bir esiri çağırdığında, o esir kralın önüne vardı ve diz çöktü : «Ben sizin dininize girerim, şartların ız ne ise, hepsini kabul ederim» dedi. Bu, dininden dönen ahiretini dünyasına satan adam bir· veled-i zina idi. Nitekim dürüGt ve nesebi düzgün olan ilk ikisi dinine, vatanma, milletine ihanet etmemişlerdi. Bu ise «Ey yüce kral ! Ben, senin dinine girdim. Haydi beni nasıl taltif edeceksen et !» dediğinde kral, bu adamın Tarsus şehrine vali olduğuna dair bir berat yazılmasını emr edip, güzel kadınlardan birkaç kadın ve sarayında hizmet etmek için kendisine hizmetçiler, uşaklar ve kendisine davul ile bir de bayrak verilmesini irade ettiğinde yanında bulunan pa pas, «Muhterem kralım; bu adamın böyle dinimi değiştirdi m demesine itimat etmek doğru değildir. Bize hıristiyan olduğunu isbat eylesin. Mesela Kur'an-ı ayağı altına alıp çiğnesin, diğer esirleri hıristiyanlığa davet etsin, icabet etmezler ise onları öldürsün ve bize hıristiyan olduğunu böylece beyan etsin, o vakit onun bizim dinimize girdiğine inanırız. Yoksa, bize hıristiyan oldum diye yalan söyleyip bizi kandırabilir.» dedi. Kral, o herife dedi ki : «Bak ruhanimiz ne söylüyor? İşittin mi ?» O da : «Evet ! lşittim, ne derseniz yaparım» dedi. Kur'an-ı Şerifi getirdiler, çiğnedi. Sonra müslüman esirlerine döndü. «Hıristiyanlığı kabul ediniz, yoksa hepinizi öldürü- - 42 - rüm» dedi. Müslüman esirleri cevap bile vermeğe tenezzül etmediler. İçlerinden birkaçı, «Aklını başına topla! Ebedi hayatını mahvetme!» diye ikaz etmesine rağmen kılıcı alıp hepsini katı eyledi ve krala dönüp «İgte dediklerinizi yaptım. Şiz de vaadinizde durup beni vali olacağım şehre gönderin» dediğinde papaz krala dedi ki: «Ey şevketli kral; ben bu zata birkaç şey soracağım. Bu soracağım sualler bizim için gayet menfaatıidir.» dediğinde kral ona müsaade etti. Papaz : «Bu öldürdüğün esirleri tanır mıydın? Onlar ile yakınlığın varmıydı ?» diye sordu. Dönme kafir cevap verdi: «Onların çoğu ile aynı köydenim. Küçük yaştan beri bir mahallede beraber oynardık. Fakat sizin teklifiniz bana hoş geldi ve size olan bağlılığıını ve sizin dininize girdiğimi isbat için işte. bunları öldürdüm..» Papaz, krala dönüp : «Bu adama valilik vermek değil, kölelik bile yakışmaz. Bu insan deği\, insan suretinde bir canavardır. Dünya menfaati için yakınlarını ve arkadaşlarını öldüren, mukaddesatını satan bu herif yarın başka bir düşman tarafmdan gösterilecek bir menfaat uğruna kale ve şehrimizi düşı:ıiana satabilir.» dedi. «Buna valilik fermanı değil/ölüm .fermanı y�ak daha doğrudur» dediğinde, kral düşünüp papazı haklı buldu. Cellada bağırarak : «Bu habis1n kafasını vur!» dedi. O mel'un, papaz ve kralın ayaklarına zelilane kapanıp, yalvarmakta iken, habis canının bağışlanmasını isterken zillet içinde başına inen kılıçla canı cehenneme yuvarlandı. Onun kellesi ise şu ayeti okuyordu. Esteizü billah: « Rubema yeveddülleziyne keferii lev kanii müslimiyn.>> Hicr siiresi: 2 . Me8.li şerifi : «Ki.firlerin ytizleri azaba �vrlldiğinde keşke müsliima.n olsaydık! diyecekler.» Vatan ve dinine, milletine hiyanet edenler zelil olarak öldürülürler. Dünyada rezalet ile katı olundukları gibi, ahirette de ebedi azaba duçar olurlar. Zateiı, sahih nesebi olan kimse vatan ve dinine, milletine ihanet edemez. Böyle ihaneti ancak piç olanlar yapabilir. Bir müslüman, esir düşebilir, belki de ölüm ile tehdid edi- - 43 - lebilir. Fakat vücudu «Circis» nebi gibi parçalansa, ateşlerle yakılsa dininden ve mukaddesatı alan vatan, millet ve devletinin sırrından bir şeye ihanet etmez. Çünkü dinin icablarmı, hürriyeti ve istik18.li sayesinde kendi vatanmda icraya kaadirdir. Onun için Allah celle celalfihu hazretleri şöyle buyu�uyor: Esteizü billih: «Ya ey yühelleziyne amenfı in tutiy'u feriykan minelleziyne ütfıl kitiibe yeruddukfım bade iymaniküm kiifiriyn » sadak.allahuliiziym. Al-i-İm.rin sfıresi: 100 Minayı şerifi : ccEy mü'm.in! Abdinde sadık, İyınanında sabit ol. Dünyada herkes dininden dönse, ki.fir olsa, vatanına milletine ihanet etse, sen dininden dönme.» Esteizü billah: ( İnneddiyne indeilabil islam) Al-i:tmriin süresi: l 9 Allah indinde yegane din islam dinidir. (Li ilihe iliallah Muhammeden resftlüllah) kelime-i tayyibesini terk eyleme! Herkes, vatan ve milletine ihanet eylese, sen bu aziz vataiıma ihanet etme ve ihanet edeni hoş görme ! Şahsına kötülük yapanı af eyle. Fakat mukaddesatma kötülük yapanı asla af etme! Böyle hainleri ne Allah, ne peygamber, ne de şehid ve gazi olan aba-ü ecdadın af eder. O halde sen de af eyleme ! Böyle kişiler tövbe eder, yaptıklarına nadim olup, sebep oldukları zaran tazmin eder ve dinlerine, vatan, namus ve mukaddesatıarına ve milletlerine dönerler ve amali-saliha icra edip bir daha böyle adilikiere dönmezler ise tövbeleri kabul olur. Allah, rabman ve rahimdir. Bu şekilde tövbe edenle- - 44 - ri sen de af eyle! Zira, Allah tövbe edenieri affı mağfiret edicidir. Şeytana uyup çok fenalıklar yaptıktan sonra tövbe edip, Allaha dönüp hayır işleyenierin haddi hesabı yoktur. Mesela, Uhftd harbinde, Hz. Hamza'yı şehid eden Vahşi isimli siyahi köle, İslam olup, yaptığı zaranna karşılık olarak o devirde Yemen'de yalancı peygamberlik iddiasında bulunan Museylemetül Kezzibı kati eylemiştir. Bu herif kendine peygamberlik geldiğini iddia etmiş, birçok masum halkı doğru yoldan çıkarmıştı. Küstahlığını ileri götürerek efendimize mektup yazıp, dünyanın yarısının kendi ümmetine, yarısının müslümanlara b ırakılmasını istiyordu. Efendimiz ona, «Yalancı Museyleme» diye hitab etti. Kendi risalctpenahilerinin tarafı ilahiyyeden gönderildiğini, böyle dünya menfaati için beşeri ikiye ayıramıyacağı mealinde bir mektup yazıp gönder� di. Bu yalancı peygamber efendimizin son günlerinde ortaya çıkmıştı. Efendimiz ahirete irtihal edince ; halife-i-hak olan Ebu Bekir radiyallahu anh, bu adamın üzerine asker sevk etti ve bunlar ile muharebeye karar verdi. Önce, bunlar iymana ve tövbeye davet edilecek, kabul etmediklerinde mukateJe edilecekti. İslam ordusu yalancı Museyleme üzerine sevk olunduğunda, Vahşi isimli siyahi köle şöyle diyordu: «KüfrU delaletim zamanında, İslamın en şerefli insanı olan Resül aleyhisselamın amcası Hz. Hamza'yı katlü şehid ettim. İslamı malızun edip, mü'minleri ağlattım. Şimdi ise, bu yalancı herifi ben katı edeyim de, ruhu Resfılü şad ve mü'minleri sürura gark edeyim. Belki yaptığım o zararı, bu haini katı etmekle telafi ederim» dedi ve sözünde durdu. Museyleme'yi katıedip canını cehenneme gönderdi. Gönderdi ama, yüzbin Museyleme, Hazreti Hamza'nın bir kılına feda idi. Efendimiz, hazreti Hamzanın na'şı mübarekleri üzerine yetmiş defa cenaze namazı kılmış ve «Ey Hamza! Senin yerine yetmiş kafir katledeceğim» abdinde bulunmuştu, ve «Hamza'yı şehid edeni destarı Ka be'- de bulsanız bile kati ediniz !» diye emrü ferman ettiği halde, rauf rahim olan nebiyyi erham efedirniz iltica eden ve iymana gelen bu vahşi adlı zat hakkında affı ilahiyyeyi harnil olan ayet inzal olmuştu : - 45 - Esteizü billih: cKul ya ihadiyelleziyne eue(u ili eııfuailıim la taknatu min rahmetillah inoallahe yagfi.ruzzüoube cemiy'a iııııehu hüvel gafurur rahiym.ıı Zümer suresi: 53 Meali şerif i : cı N efislerini israf edenlere ili,n et. Benim rahmetimden ümidlerini kesmesinler. Ben erhamer-rahiminiın. Bana iyman, bana tövbe, bana dönenierin bütün günahlanDI af ederim. Onlan mağfiretim ile şad ederim:» N aznı.ı ce- Iili inzal olmuş. Bu derece büyük günah işleyenierin bile tövbe ettikleri takdirde af olunacakları ilan ediliyordu. Efendimiz, Vahşi'nin iymana gelmesinden, tövbeye ermesinden sonra onu bile affetmiş, yalnız kendisine hi ta ben : «Eğer, benim üzüldüğümü istemez isen, meclisime geldiğinde benim karşımda oturma. Arka tarafımda otur, zira seni gördüğümde sevgili amcamı hatırlıyor, müteessir oluyorum. Herhalde benim müteessir olmamı istemezsin» buyurmuşlardı. Vahşi, dünyada, onun cemalinden mahrum kalmış idi. «Kötülük yapan, tövbekar da olsa mahcubtur>> buyuruldu. Zira en büyük ceza affetmektir. Yine en büyük mükô.fat affetmektir. Günahkar, iken affa mazhar ol da ondaki lezzeti tat demişler. Zulüm gör, sonra o zalimi af eyle. Ondaki lezzeti duy. Ondaki lezzet hiçbir şeyde yoktur. Demişler. Tabii, an layana! Kalbi lezzet duymayan bu histen mahrum olanlara birşey söylenemez. - 46 - H i K A YE Zaman, Halife-i Hak olan Ömer ibnil-Hattab zamanı idi. Hz. ömer Radiyallahu anh, ikinci halife idi. Hilafeti hak idi. Reswün kayın pederi olmak şerefine nail olmuş, ayni zamanda imam-ı Ali'nin damadı idi. Kur'anı kerimde bazı ayetlerin inzali Hz. Ömer'in isteği üzerine inmiştir. Faziletini kalem ile, lisan ile ifade etmek mümkün değildir. Şa:nınm yüceliğine şu hadisi .şerif kafidir : �Efendimiz bir hadislerinde, «Benden sonra peygamber el esi icab etseydi, Ömer ibni Hattab peygamber olarak gönderilirdi» buyurm.uşlar. Yine onun şanı alilerini şundan yüksek bir şey ile ifade etmek mümkün müdür ki, efendimizin kayın babası ve İmam-ı Alinin damadı olmak şerefini kazanmıştı. Yine kitabullah ile sabittir ki, Allah muhacirin-i islamdan razı olduğunu ilan etmiştir ve Ömer İbnil Hattab muhacirini islamdandır. Hem de her sahabe gizli olarak Mekkeden, Medineye hicret etmiş olduğu halde Ömer, aşikar olarak Me kk e kafirlerine : «Ben, Medine'ye hicret ediyorum. Haberiniz olsun, kimin anası, babası ağlayacak, karısı dul, evlatlan yetim kalacak ise karşıma çıksın!» demiş, hiçbir kafir Ömer'in karşısına çıkroağa cesaret edememişti. Bütün harblerde efendimizin yanından ayrılmamış ve mücaviri, minberi vel mihrab ünvanını almıştır. Hilafeti zamanında Suriye, Şam, Irak, İran, Mısır feth olunmuştur. Kerameti aliyyeleri nihayetsizdir. Kerameti vücüdiyye, kerameti kevniyye ve kerameti ilmiyyeye malik idiler. İnşallah yeri geldiğinde zikr olunur. Özü, sözü doğru bir insa�dı ve İnsanı kamil idi. Aşere-i mübeşşereden yani hayatında iken «Ne yaparsan yap, Allah seni cennetlik kıldı» tebşiratını, müjdesini alanlardan mi. Hak yolunda mütevazi, düşmana karşı şiddetli ve herkese karşı adil idi. ResUl aleyhisselamm, sıddikiyet vasfmın Eba Bekirde zuhuru gibi ; Adl'i ömer' de, Raya'sı Osmanda, nmi, cömerdlik ve vefası Ali radiyallahu anh'da ruhura gelmiştir. Cenabı Faruku azam Ömer ibnil-Hattab, ashabın ileri gelenleri ile bir mecliste otururken, güzel yüzlü temiz giyinmiş bir gencin kollarından tutmuş iki delikanimm geldiğini gördü- - 47 - ler. Onlarda güzel giyimli ve güzel yüzlü idiler. Huzuru Ömer' e dahil oldular ve emirili-miiminin önünde durdular. Hz. Faruk önce iki delikanlıya, sonra diğerine niye geldiklerini sorduğunda ; iki delikanlı şu şekilde dertlerini, meramlarını arz ettiler : «Biz, iki kardeşiz. Babamız, bahçesinde çalışırken şu delikanlı tarafından katı olundu. Babamız, kavmi ve kabilesi arasmda sevilen ve sayılan temiz ahlaklı bir insandı. Şimdi, biz tutup bu delikaniıyı size teslim ediyoruz. Allahın kitabı ne emir ediyorsa, bu delikanlıya tatbikini istiyoruz.» Hz. Ömer üçüncü gence hitab etti : «Yaptığın doğru mu? Doğru ise ne cevap vereceksin?» dedi. O delikanlı hiçbir korku eseri göstermeden, gayet sakin olduğu halde : «Evet ! doğru söylüyorlar. Vakıa şahidieri yok ama, Hazreti Allah celle celalfıhu, bu işi biliyor. Olay, maalesef böyle oldu. Sözleri hakikati hal�en başka bir şey değil. Müsaade ederseniz olan hadiseyi ben anlatayım. Siz ne emir etierseniz muhakkak o emir adalet olacaktır. Zira, siz adaletin kendisisiniz. Ben sizin vereceğiniz emre muhalefet etmem. Hadise şöyle cereyan etti : Ben köylüyüm. Bu sabah, bu §ehire y8.ni Medin�'ye vasıl oldum. Burada ne arıyorsun diyecek olursanız, burası benim dinimin nebiysi olan jki cihan serverinin şehridir. Onu ziyaret kasdiyle gelmiştim. Mescidinde namaz kılıp, onu ziyaret edecektim. Zira, o, nebiyler serveri «Benim mevtimdea sonra beni ziyaret, hayatımda beni ziyaret gibidir» buyurdu. Ben şehrin kenarındaki hurma bahçelerinin arasına abdest tazelemek için indim. Atımı bir yere bağladım. O sırada atım. bahçeden uzanan bir hurma dalını koparıp, yemeğe başlamıştı. Ben hemen atın yularından tutup çektiğimde birden duvarın kenarmda asabi bir ihtiyarm süratle bize doğru gelmekte olduğunu gördüm. Hırsından yüzü bembeyaz olmuştu. Sağ elindeki büyükçe bir taşı atım.a doğru fırlattı. Bakmağa kıyamadığım o güzel hayvanımı, o cins atımı oraya cansız yere serdi. Ben bu hali görünce aklım gitti ne yapacağımı şaşırmış bir vaziyette, o taşı aldığım gibi ben de o adama attım. Eceli gelmiş olacak ki, bir kere bağırdı ve öldü. Kaçmak isteseydim kaçabilirdim. Fakat nereye ? Burada bu cezayı görmesem, ahirette göreceğim, muhakkak ! Ben Allaha inanmışım. Ahiret azabının, dünya azabmdan ağır olacağına da inandığım için, böyle bir şeye tenezzül etmedim. Niyetim o adamı öldürmek değildi. Hayvanımı çok severdim. Onun atılan bir taşla ölmesi beni deli divaneye çevirdi. thtiyara, canını acıtayını diye taşı attım, fakat öjdü. Şimdi emir sizindir» dedi. -48- Hz. ömer, çocuğa cevaben cinayeti işlediğini söyledin. Sana islam şeriatmda kısas lazım geldi buyurdular. Delikanlı hükmü şer'iye göre öldürüleceğini bildiği halde evvelki sükunetini bozmadan : «Mademki kanun bunu emir ediyor, itaat etmek mecburiyetindeyim, Lakin benim uhdemde bir yetimin hakkı var. O parayı ben köyümde bir yere gömdüm. Onu benden başka hiç bir kimse bilmiyor. Eğer şimdi beni öldürecek olursanız, o para orada gömülü kalır. O yetimin hakkı zayi olur. Yarın mahşerde, huzuru rabbil-aleminde, yetim, hakkını benden istediğinde ben mazurdum der ve başıma gelen şu kazayı, şu musibeti arz ederim. Allah da benim bu mazeretimi kabul eder. Onun için o yetimceğizin mahrum olmaması için, bana üç gün müsaade ediniz. Gidip o parayı sahibine vereyim» dediğinde. Hz. Ömer: «Bu olamaz. Seni ancak kefalet ile bırakmam mümkün !» dedi. Delikanlı, «Ya emirül-müminin! Ben kaçacak olsam kaçardım. Allah korkusu benim kalbimi doldurmuştur. Katiyyen kaGmam, emin olunuz» dedi. Hz. Ömer : «Evladım kaçpıazsın belki, ama kanunu ilahi ancak seni kefaletle salıverm.emi emr eder» dediğinde, delikanlı orada bulunan sahabelere göz gez- " rip «Ebu Zeril-Gifari» hazretlerini gösterip ; «Bu :�at bana kefil olur» dedi. Hz. Ömer, Ebu Zer'e dönüp : «Ya Eba Zer, kefil olur musun ?» dediğinde Ebu Zer: «Evet! Bu delikanlının üç güne kadar dönüp teslim olacağına kefilim!» buyurdular. Bu kefalete kimsenin bir itirazı olamazdı. Zira, :Eba Zer, eshabı nebiy arasında çok sevilen ve sayılan bir kişi idi. Delikaniıyı salıverdiler. Üçüncü gün olduğunda davacı olan delikanlılar huzuru halifeye geldiklerinde Hz. E�ba Zer'i orada buldular. Fakat delikanlı yoktu. «Ey Eba Zer! Kefil olduğun şahıs nerede? Sen bilmediğin, tanımadığın bir adama kefil oldun. Hiç giden gelir mi ? Gelmeyecek olursa biz babamızın kanını almadan bir yere gitmeyiz,» diyorlardı. Hz. Ebu Zeril Gifari radiyallahu anh «Daha müddet dolmadı. Müddet bitarn bulsun, delikanlı dönmez ise, bana lazım gelen ne ise yapınız ... » diyordu. Emirül-müminin : «Ya Eba Zer, delikanlı geç kalarak gelse yine senin ona kefaretin üç gün olduğu için; Cenabı Allah şahid olsun ki hükmü şeriat-ı-lslamı elbette senin' üzerinde infaz eylerim» buyurduklarında orada bulunan kibar-ı eshab ağhyorlardı. Zira, Eba Zer, muttasıf olduğu güzel ahlakı, zühtü ile bu ümmetin gözü nuru, sıracı-müniri idi. Bütün ashab ağlıyordu. Ortalığı tarife sığmayan bir teessür. mahzuniyet ve keder kaplamı� idi. Davacılara, babalarının di- - 49 - yetini vermek teklifinde bulundukları halde onlar kabul etmeyip, mutlaka kısas yapılmasında ısrar ediyorlardı. Şimdi ne olacaktı ? Heyecan, hayret, şaşkınlık son dereceye v�slığı bir zaman; delikanlı toz toprak içinde, yorgun argm bir halde çıkageldi. Müddet daha dolmamıştı. Kan ter içinde, nefes nefese: «Sizleri belki meraklandırdım, ama ancak şimdi gelebildim. Yetimin hakkını eınniyetli bir kimseye teslim ettim. Ben de lazım gelen kendi işlerimi bitirdim. Vasiyetimi yazdırıp, bıraktım. Ancak gelebildim. Çünkü görüyorsunuz hava sıcak, yolumuz hayli uzaktır. Haydi, buyurun ya emirül-mü'minin, ne yapılması lazım ise, onu bana icra ediniz!» dedi. Orada bulunan halk, bu delikanlının sözünde durm.asına, alıdinde vefasına taaccup ettiler. Hepsi, «Mü'min işte böyle olur.» dediler. Halkın bu taaçcübünü gören delikanlı : «Merd olan sözünde durur. Mü'min abdine vefakar olur. Abdine vefakar olmayan münafıktır. Ölümden kim kurtulur ki? ben, «dünyada ahde vefa kalmadı» sözünü söyletir miyim.» dedi. Sözünde sadık ve ah dinde vefakar olan; merdliğini bu suretle isbat eyleyen bu delikaniıyı tanıyıp tanımadığını Eba Zer'e sorduklarmda sahabe arasmda sirrac-ı-islB.m olan Eba Zer cevaben : «Hayır, hiç tanımıyorum. Bu delikanlı, hiç bildiğim değildir. Fakat huzuru Ömerde bulunan bu kadar sahabi içinde vuku bulan böyle bir teklifi red, etmeyi mürüvvet kaidelerine yakıştıramadım. Ben de, «alemde fazilet kalmamış» sözünü söyletir miyim?» dedi. Bunun üzerine davacı gençler ise, kalpleri titreyip davalarmdan vaz geçtiler. Babalarının diyetinin beytilmal'den verilmesi teklif edildiği halde kabul etmeyen bu davacı gençler : Biz de, «dünyada erbab-ı kerem kalmadı» sözünü söyletmeyiz. Sırf rızayı ilahi kasdı ile dAvamızdan vaz geçtik! deyip, diyeti dahi kabul etmediler. Sözünde işte böyle sadık ol! Abdine vefaki.r ol! Zira mü' m.in, abdine vefakar olur. İbrahim aleyhisseli.m, abdinde vefakir bir nebi idi. Mükafatını da gördü. Abdinden dönen, emanete hıyanetlik eden ve yalan söyleyen münafı.ktır. Zira nebiler serveri böyle tebliğ etmiştir. Sen mü'minsin. Sana yakışan Kur'an boyası ile boyanmak, Resfılün ahli.kı ile ahlaklanınaktır. Bakkın bunca nimetlerine şükür edip Allaha, dinine, nebiyne karşı olan abdini yerine getirmen gerekir. Y ainız malı ile kurba� kesrnek değil, lrJ&d, ciit 2 - F : 4 - 50 - icab ederse camm, cananın uğruna feda edip kurban etmen gerekir. Hem, kestiğin kurban yarın kıyamette- senin bineğin olacaktır. Kurban kesecek parası olup da kesmeyeniere ise, korkunç tehdit olduğundan bahsetmiştik. Nebi aleyhisselamm, «Hali vakti yerinde olup da kurban kesmeyen bizden değildir.» diye buyurduğunu daha evvel de söylemiştik. Kurban kesmesi gereken, yani üzerine kurban kesrnek vacip olan kimsenin yirmi miskal altın değel'inde bir parası olması lazundır. Bu miktarın bedeli olarak mal olsun, kağıt para olsun, buna sahib olan müslüman mukim yani yerleşmiş bir kimse ise, o kurban kesmekle mükelleftil'. Sonra bu paranın üzerinden bir sene geçmesi şartı da yoktar. Yani kurban zamanından bir müddet evvel bu miktar paraya sahip olan kişi kurban kesecektir. Şu hadisi şerife nazar buyurun : «Kim ki bizimle namaz kıldı, bizim ile kurban kesdi ise, o bizdendir. Kim ki bizim ile namaz kılmadı, kurban kesmedi, o bizden değildir.» Tabii, hali vakti yerinde olan kişinin kurban kesmesi vaciptir. Fakir olur ise, yalnız namaz kılması lazımdır. Kendine kurban kesrnek vacip olmaz. Yine hadisi şerifte şöyle varid oldu : « Vmmetimin hayırlısı, kurban keser. Vmmetimin şerlisi, kötüsü ise hali vakti olduğu halde kurban kesmez.» Enes radiyellahu anh, nebiy aleyhisselamdan şöyle bir hadisi şerif rivayet ediyorlar : Kıyamet günü, mü'minler kabirlerinden kaldırıldığında; Allah u sübhanehu meleklerine hitab edip : «Ey meleklerim. Mü'min kullarımı yaya olarak mahşere getirmeyiniz. Onları, dünyada iken benim rı��a-ı-şerifim için kestikleri, kurbanıarına bindiriniz. Zira onlar bineklerini dünyada iken hazırladılar. Ben onları evvela babalarının sulhlerine yükledim, sonra analarının karınıarına bindirdim. Dünyaya geldiklerinde analarının kucağına bindirdim, sonra babalarının omuzlarında taşıttım. Daha sonra atlarda, merkeblerde, otomobillerde, trenlerde, uçaklarda ve gemilerde taşıttım. Öldüler, tabut ile arkadaşlarının omuzlarmda taşıttım. Şimdi kabirierinden kalkıyorlar. Dünyadan buraya bineklerini gönde'nnişler idi. Onları yaya yürütmeyin. Kendi kurbanları olan bineklerine bindiriniz.» diye emr edilecektir: Bu yüzden efendimiz : «Kurbanlannıza ta'zim ediniz, zira sizleri sırattan, kurbanlarınız geçirir» buyurdular. Kurbana tazim ise, bayramdan birkaç gün evvel kurbanı alıp beslemek, tüylerini taramak, kınalamak ve hayvan kesileeek yere, - 51 - döverek söverek, eziyet ederek götürmemekle olur. Bıçağın keskin olması, ile yüzünü kıbleye karşı çevirerek kesrnek ile olur. Keserken gözlerini bağlamak, tekbir etmek, besınele çekmek, üç ayağını bağlamak, fazla olan yerlerini sokağa atmamak ve hayvanı keser iken buhur yakmak ile olur. Bundan b.aşka kestiği kurbanı diğer kurbaniara göstermernek gerekir. Şöyle bir rivayet vardır: Hz. İbrahim, bir buzağıyı anası olan ineğin önünde kestiğinden dolayı, Hz. İsmaili kesmekle emir olundu denilir. Eyyüb aleyhisselamın başına gelen o musibete sebeb de : Hizmetçisi ayakta dururken, Hz. Eyyüb'ün çoluğu çocuğu ile yemek yemesi idi. Bundan dolayı o musibete mübtela oldu denmektedir. Onun için, biri bakarken yemek yemek doğru değildir. Yediğinden o bakan kimseyi tatdırmalıdır, yahut da yediği şeyi göstermemelidir. Kurban kesildikten sonra, üçe taksim edilip bir bölüğünü çoluğu çocuğu ile yemek için, bir bölüğünü hısım akrabaya hediye için, bir bölüğünü de fıkaraya vermek için ayırmalıdır. Hepsini fıkaraya dağıtmak caizdir. Bayramın birinci, ikinci ve üçüncü günü kurban kesilir. Daha fazla malfım.at almak isteyen «Kurban risalesine» bakıversin. Kurban kesecek kimse, birinci günü kurban kesecek ise, kurban kesilineeye kadar oruçlu olmalıdır. Kurban eti ile orucunu açmalıdır. Bayram narnazına giden kimse, mümkün ise yeni elbise giymeli. Yeni giyrnek mümkün değil ise temiz çamaşır giymeli ve kapıdan çıkarken tekbir alınağa başlamalıdır ve mescide kadar tekbir almalıdır. Dargınlar barışmalıdır. Bayram günlerinde fukarayı sevindirmeli. İbadet, tevhid ve tekbir ile o günleri ihya etmelidir. Yoksa, içki, kumar, fuhşiyat gibi Allahın men ettiği, Resf:ılün sevmediği şeyleri irtikap etmek Allahın ziyadesi ile gazabını mucib olur. Ya ilahel-alemin! Bizi affeyle ! Affın ile şad eyle ! İyınan ile öldür. Salihlere ilhak ey le ! Ana ve babalarımıza rahmet eyle ! Mü'min kardeşlerimize mağfiret ey le ! Asi olan ümmeti Muhammedi affeyle ! Kalplerini islama çevir. Ve kalplerini nur-u tevhid ile münevver, nuru Muhammedi ile mutahhar eyle ! Ruhlarımızı ruhu Muhammed ile aşina ey le ! Son nefeste iyman ile çene kapamak nasip ey le ! İki cihanda affınla ş ad eyle ! Narından azad ey le ! Burada tevfikin ile buluşan ümmeti Muhammedi yarın, malışer günü habibin civarında lütfunla - 52 - i skan e yle ! Bizleri, nefsiınize zebun eyleme ! Kafire uşak, zalime köle eyleme ! Bizi dininden tard eyleme ! Bab-ı-keremin· den kovma! Dualarımızı kabul eyleyip bizi mesrur eyle ! Amin. Affı taksirat, mahv-ı seyyiat, rızayı rahman, selameti ihvan, bakayı iyman, husulu muradat, hastalar şifası, dertliler devası, borçlar edası için, hayırlar fethi, şerlerin def'i, mü'minlerin şad olması, asilerin islahı, kafirler, şerirler, münafıklarm def'i, cümle ümmeti Muhammedin ruhu için, dersimizin in· buyurmuşlardır. Böylece, bizlerden nasıl bir nimet içinde bulunup da, bu nimetin kadri kıymetini bilmeyenlerimizi irşad buyurup, hak- ,.km bize verdiği nimetlerden istifade etmemizi temin etmişlerdir. Ana, baba var iken onların kadrini bilenimiz pek azdır. Öldüler mi, o vakit onların kıymetini anlarız. Fakat iş, işten geçmiştir. . İşte, bu saydıklarımız ancak hakkın bize verdiği nimetierin küçük bir kısmıdır. Bilmediğimiz nice ikramı ilahi vardırki ; bizim aklımızın maverasındadır. Yani, biz kullar, onları idrak edemeyiz. Yalnız şunu bilelim ki : En büyük nimet, en yüce saadet, Allaha iyman edip, ona kul olmaktır. Muhammed - 64 - aleyhisselama iyman edip, ona gönül vermektir. Zira, ülülazim Nebilerin hepsi, Resfıller resfı.lü Fahrialem efendimize ümmet olmayı arzu etn;ıişlerdir. İşte, bu nimetin farkına varanlar, bu nimeti ilahiyyeye erenler. Bu fani hayatta ölmeden, hayatlarının kıymetini bilenlerdir. Zira bu hayata gelen ölür. Öyle ise, bizi buraya getiren ve bizi buradan götürenin, elbette bizleri başıboş olarak değil de bir gayeye mebni olarak halk ettiği aşikardır. Bir kere semaya nazar et ! Nasıl, gök kubbe üzerimize kaldırılmış. Toprak altımıza nasıl döşenmiş. Güneş ; O muhte- şem kuvvet, ay ve yıldızlar ; ayrı ayrı herbiri kudreti ilahiyyeye bürhan ve delil değil mi ? .. Midemize giren, bir lokma ekmeğin nasıl o hale geldiğini bir düşün!. Nasıl olur da başı boş olarak halk olduk di�ebiliriz ? .. Bunca nimetleri bize ihsan eden o yüce varlığa, O noksan sıfattan münezzeh, kemal sıfatları ile muttasıf olan; bizi yoktan var eden, iğrenç bir su iken bizi ana rahminde şekli insana koyan, zelil iken aziz eden, varlığı nasıl olur da inkar edebiliriz ? Bizi yaşatıp, sonra bir takım musibetlere mübtela kılıp, O" musibetlere karşı mahkUm. olan bizi öldürüp, çoluğumuzu çocuğumuzu yetim koyup, bizi heryerde mağlup eden o galibe nasıl olur da �syan eder, onun emirlerini yerine getirmeyiz ?. Evet; biz bir gayeye mebni halk olduk, bunda şüphe yok. Bilfarz bir gayeye mebni olarak yaradılmasak Allah bizle-o ri yaratsa. Fakat bizlere emirler ve nehiyler vermese, başı boş olarak bıraksa ve bizleri bu hal üzre yaşatsa. Yani, akıl sahibi, göz, kulak, el, ayak, kalp ve tefekkür sahibi kılsa da; yaptığımız kulluğa ve iymana cennet ; yaptığımız fenalıklara karşı adalet olarak da cehennemİ yaratmasa idi, yani yapılan bunca bedeni ibadetler yorgunluk, para ile yapılan ibadetler de heba olsa idi; yapılan bunca fenalıklarda yapanın yanına kar kalsa idi, buna rağmen bize iyman, islam ve insanlık nimetlerini veren Allaha yine de teşekkür etmeyecek mi i dik ?. Kendilerine emir ve nehiy olmayan nice varlıklar var ki ; bunlar tab'an Allaha secde ederler. Mesela güneş, ay, yıldızlar, dağlar, taşlar, ağaçlar ve benzerlerine cennet va'd ve cehennem vaid olmamış iken, Rabbil-alemine secde ederler. Bu - 65 - saydıklarıma «Secde edin!» diye emir olmamış iken secde ettiklerini Rabbilalemin «Kur'anı Azim>> inde haber vermektedir. Esteizü Billih: Ve Iiliahi yescudu men fissemavati vel ardı tav'an ve kerhen ve zılaluhum bilguduvvi velisal. Ra'd sıiresi: 15 Esteizü Billih: Ve Iiliahi yescudu ma fissemavati ve ma filardı min dabbetin vel melii.ketü vehüm layestekbinin. Nahl süresi: 49 Ya kendilerine emr-i-sübhani olsa idi... Bizlere emir olduğu gibi. Bunların secdesi bizim. seederniz gibi olmayıp, kendi varlıklarına göredir. Bu seedelerine karşılık bunlara bizim gibi, cennet vaad olunmamış ve cehennem de vaid olunmamıştır. Bunlar, Allahın dilediği gibi var olup, sonra yok olsalar gerektir. Bunlar bizim gibi ebedi de değildirler. Halbuki, biz ebediyiz. Mü'minler ebedi cennette, daima zevk-ü-sefada, bıkılmayan taze bir hayatta, kafirler, hakkı inkar eden zalimler ateşte, dayanılmayan, an be-an artan binbir türlü azabtadırlar. Şimdi, başı boş olarak yaradılsak, ebedi olmasak dahi, yaptığımız secde ve ibadetlere cennetler verilmese, öldükten sonra dirilmesek, yaptığımız ibadeter yorgunluk, yaptığımız fenalıklar yanımıza kar kalsa dahi ; bu fani hayat için istikbali olmayan birkaç senelik ömür için bile bize verilen bunca nimetlere karşılık şiikr etmek, secde etmek, insanlık davasında bulunan kim�eler için eda edilmesi gereken bir borç, bir insan-: lık borcu değil midir? .. lrşad. cilt 2 - F : 5 - 66 - Halbuki, biz ; «Allah'a iyman» ve «Ona ibadet etmek için» halk olunduk. Onu bilen ve ona ibadet kılana, ebecli bir hayat verilir ki, ölümü yok ; bir mülk verilir Id, zevali yok, bir gençlik verilir ki, hastalığı ve ihtiyarlığı yok, gözlerin görmediği, kulakların işitmediği, insan aklının hatıra getiremediği, en gü �ide yazarların, en güzel söz söyleyenierin yazmaya ve söylemeye kudreti olmadığı nimetler biz mü'minlere hazırlandı. Kulluğunu bilmeyen, Allahı tanımayan, ona iyman ve ibadet kılmayan . asilere de, öyle bir azap hazırlandı ki ; bu aza bı ne gözler gördü, ne kulaklar işitti, ne de akl-ı-beşer bunu düşünüp tahattür edebildi.
Bu azaptan Allaha sığınırız .. Ey mü'min! İçinde bulunduğun nimet zevale ermeden, bu nimetin kadri kıyınetini bil ! Bu nimet senin örnründür ! Bu ömür çok çabuk geçicidir. Bu güne kadar neler geldi cihana, neler geçti cihandan ... İşte, bu sırrı Kur'andır ; U.üllft men aleyha fan'dır, İki kapılı bir handır, Konan gö�er, l deme; giden Ramazan bir daha gelmez. Gelecek Ramazan başka bir ramazandır. Belki ramazan kıyamete kadar gelecek, fakat bu ramazan belki senin son ramazanındır. «Namaz geçti, yine gelir» deme. Belki bU senin son namazındır. «Tekaüt, Emekli olayım da sonra ibadete başlıyayım!» deme ; Belki, seni emekli olmadan cansız ata bindirirler. Dikişsiz gömlek giydirirler. Urgansız, zincirsiz bağlayıverirler .. Hemen gayret kuşağını bağla; Günah ma çokca ağ la, seherlerde ciğer dağla. Rabbine kıyam, kıraat et. Huzurunda el bağla. Faniliğini düşün, o Baki . .. Zaifliğini düşün, o Ka vi ... Ne güzel şey; Rabbi ile buluşmak! Ben, sana onun tadını nasıl anlatayım?. Köre renk, sağıra ahenk, enine cimaın lezzetinden bahsetmekle, onlara bu zevki anlatabilir misin? Kör görmeyince ona renk sözle nasıl anlatılır? Bu rengarenk çiçekler, ağaçlar, gökler ve güneşler, suda oynaşan balıklar ; gözü görmeyene nasıl gösterilir? Burnu koku almayana gülün kokusundan, sünbülün edasmdan, Fulyanın şeromesinden nasıl bahsedilir ? Sağıra kuşların cıvıltısı, suların şırıltısı, Kur' an ve ezanın nağmeleri nasıl anlatılır ? Rabbinle başbaşa kalırsan; gözünden birgün perde kalkacak, renkleri göreceksin. Bumun koku alacak, güllerin, sünbüllerin, fulyaların, nergislerin kokusunu duyacaksın. Sağırlığın gidecek, onlann her daim Allahı zikr ettiklerini İşiteceksin. Kalp kulağın açılacak, Kur'andan haz duyacaksın. Bülbüllerin nağmelerinin, suların şırıltısının altında «TEVHİD» in sesini işiteceksin. Bunlar, dünyada ulaşabileceğin nimetlerdir ve birgün sona erecektir. Ya, bir de ahirette nail olacağın nimetler . . . Hem onlann sonu da yok, Ebedi ... İşte, Ramazan geldi ve her gece münadi nida etmede, Duyabildin mi ? «Bizi isteyen, bizi seven yok mu ? .. Biz de onu sevelim!» İşte, bu ni da ile her Ramazan akşamı ve her Ramazan gecesi seslenilmektedir. Bu da Ramazam şerife mahsus bir nimeti-ilahidir. Bak ; Musa ne bi yle ne sohbet oldu ; Musa aley- - - 69 - Diğer bir hadisi şerifte, Cenabı risaletmaap efendimiz : « Cennetten Rabbinizi ayın ondördü gibi, Bedri-tam olarak göreceksiniz.» Tabii, nasıl ve ne şekilde bizce meçhul ? Allahça malum olarak! Mu tezile mezhebine salik olan a.lim bir zat ile münazara ettiğimizde, o zat ben fakire «Allahı görmek mümkün değildir» diyerek biz sünniyül--mezheb olanların bu bab� dan akaidlerini çürütmek için, Musa aleyhisselama (Lenterani) yani «Sen beni göremezsin ya Mfısfu ayeti ile : Li tüdrilr.ühül-ebsirii ve hüve yüdri.k-ül-ebsire ve hüvel-litü-ül-habiyr ... En'am süresi: 103 ayetini okudu. Ben fakir inayeti-ilahiyye yardımı ve ruhaniyyeti Muhammedi ile, «Bizim belki bu varlığımızla Allahı görrneğe kudretimiz yetişmez lakin, Allah bizlere cemi.lini göstenneğe kaadir değil niidir?» dediğimde cevap veremeyip iskat oldu. Evet ; «Len terani ya Musa!» buyuruldu. O zaman, vakti Musa idi. Şimdi vakt-i Muhaınmedidir. Musa nebiyye cemalini göstermedi ama, miraçta rısaletmaap, sahibi miraç efendimize altı cihetten münezzeh olarak cemali-ha-kemalini müşahede ettirmiştir. Biz, ümmeti Muhammede de yarın ahirette müŞahede ettirecektir. Hatta evliyaullahtan yüksek dereceye vasıl olan, yani, Fiy mak.'adı sulkın inde meliykin muktedir �mer süresi: 55 ayetindeki sırra erenler, bu dünya aleminde de bizce keyfiyeti meçhul olarak bu tecelliye nail oldular. Bu cümleden olarak, İmamı Ali kerremallahu vechehu hazretleri : «Ben görmedi- - 70 - ğim Rabbe ibadet etmem!» }myuruyorlar. İmam-ı Ali gibi göze mazhar olana perde olmuyor. Buna müşahede kapısı derler ; ehline malumdur. Kör, rengi, sağır, ahengi ve enin olan kişi zevki inkar ettikleri gibi, her şahsı kendi göz ölçüsü ile ölçenler aldandı. Rü'yeti ilahiyyeyi inkar edenler, inkar ededursun. Biz sünniler, onlara bu mübarek ve maksad-ı-ala olan, lütfu kercmi ilahi ile müjde verip, onları rü'yetullah ile, Allahı görebilmek ile müjdclerken, onlar bize «Hayır görmek mümkün değ·ildir» diye bu nimetten bizleri mahrum etmeğe çalışıyorlar. Mevlud da ne güzel söylenmiş : <(Aşikare gördü rahbil-izzeti ; Alıiretde öyle görür ümmeti. » Evet; müslüman kardeşim ! Orucun mükafatı cemali ilahidir. Bu ilahi nimetc ermek isteyen, Allahu-sübhaneye itaat ederek, ramazan-ı mağfiret nişanda oruç tutsun. Orucu severek tutsun ve tahsin etsin. Orucun dünya ve ukbada nice bir saadet olduğunu düşünerek oruç tutsun. İhlas ile, sevgi, muhabbet, aşk ile oruç tutsun. Cenabı risaletmaab efendimiz buyuruyorlar : «Eğer benim iinımetim; ranuızanda olan fe\·zü necatı bilseler, ömürlerini ramazan ile geçirmelerini Allahtan ııiyaz ederlerdi.» Zaten islam beş şey üzre bina kılındı. Oruç, Namaz, Hac, Zekat, Kelime-i Şehadet.. Temeli islam bu ... Bu ibadetler olmazsa, temeli islam yıkılır. Yoksa <::Ben müslümanım» deyip namaz kılmadan, oruç tutmadan, zengin ise zekat vermeden, hac etmeden, kuru dava ile avunanlar sonunda nedamct edecekler fakat, bu nedametlerin faidesi olmayacaktır. Vücudu sağlam olan bir kimse için, ne kadar çirkindir namaz kılmamak ve orucunu yemek . .. Ey mü'min ! Yukarıda oruG tutanı cennet ve cemali ilahi ile müjdeledik. Sağlam olup orucunu tutmayana olacak azaptan da bir nebzecik bahsedelim : Bir kimse, üzerine farz olan oru c unu tutmazsa ; bu kimsenin ölürken susuz olarak öleceğini mukaddes kitaplarımız haber vermektedir. Hatta, bütün denizler tatlı su olsa da ve bütün nehirleri, bütün pınarları bu adama içirseier yine de susuz ölecektir. «Bu nasıl olur ?» deme ! .. Su insanı kandırmaz, Allah insanı kandırır. Su. sebebtir. Ateş insanı yakmaz, bıçak - 71 - insanı kesmez. Bunlar sebebtir. Müsebbibi hakiki Allah celledir. Hazreti İbrahim'i nara attılar, ateş, İbrahim nebiyyi yaktı mı ? .. İbrahim aleyhisselam, kurban için sevgili oğlunu, İsmail'ini sevgilisi Allah namma kesmek murad ettiğinde bıçak İsmail'i kesti mi ?! .. Körpe eti kesmeyen bıçak, kayaya VW'ulduğunda kaya yarılıvermişti. İşte, ihlas ile hak yoluna İsmail gibi baş verirsen, bıçağın senin boynunu kesmeyeceği ve eğer hak yolunda Allaha, İbrahim gibi dost olursan, ateşin seni yakmayacağı Kur'an-ı Kerimin ayeti ile sabit oldu. Eğer, işık isen yire Sakın aldanına ağyire Düş İbrahim gibi nire Bu gülşende yanar olmaz. Dost isterler, ihlas isterler, vefa isterler, aşk isterler, «Ben cennet istemem, bana Allah gerek» diyen yalancı aşıklar, gecekondu için iymanını satar. «Bana Huri gılman gerekmez» diyen mürai, akibeti çirkin olacak bir kadın için dinini değiştirir. Hazreti Yunus Emre'den birkaç beyt ezberleyip kendini Yunus sanan zavallı; işte sen bu haldesin. Bırak bu kafayı hakkı ile aşık ol ki, sözün hakikat olsun. İsteyen yarı Terk eder varı Görse didi.n Saklar esrarı. Hallac-ı Mansur «Enel Hak» davasında başını verdi. Sen de bu davayı güdüyorsun ama, hak için bir tırnağını söktüremezsin. Cana, canının nişanı gerek ... Sen, damlayı görmeden umman arzu kılarsın Zünnarını kesmeden, iyman arzu kılarsın ... Aşıklıktan dem vurursun; dosta itaatın yok! Nerede kaldı muhabbeti aşk?. Oruç hakkın sıfatıdır. O sıfata gir, oruç melekler sıfatıdır, o sıfata bürün. Oruç üç kısımdır. Sen hangi orucu tutuyorsun? Bir oruç var, yeme ve içmeden ve cinsi münasebetten kendini fecri sadık ile güneşin gurubuna kadarki vakitte mu- - 72 - hafaza etmektir. Bu türlü oruç dahi tutmayıp kendini, Allabm işıkı sanan kişinin aklına şaşılır ve o davada olan kişiye acmır. tkinci bir taife vardır ki ; bunlar· fecri sadık ile, gurubu şemse kadarki vakitte bu üç şeyden kendilerini muhafaza ettikleri gibi, gündüz ve gecesinde de gözünü harama bakmaktan, kulağını kötü şeyleri dinlemekten, dillerini gönül yıkmak, seb, küfür ve yalan söylemekten, ağızlarını haram lokma yemekten, ellerini ve ayaklarını. Allabm izin vermediği yerlere gitmekten ve kalbierini kinden ve hasetten ari tutarlar. Bunlar, saydıklarımızdan bir tanesini yapsalar oruçları bozulur, yani bu kimselerin yalnız yeme, içme ve cinsi münasebetten oruçları bozulmaz. Gözü ile harama, dili ile yalana teşebbüs etse bile oruçları bozulur. Bunlar, zaten bütün sene ramazandan hariç zamanlarda da yeyip içseler ve helalları ile cinsi münasebette bulunsalar dahi, diğer azaları yukarıda anlatıldığı gibi oruçludur. Bunlara bu ümmetin «Havas» kısmı denir. Bunlar veliyullahtır. Bunlar, sözlerinin eridir. Namazlarında huzU. ve huştl sahibidir. Kendilerini kötülükten koruyanlardır. Muhakkak felaha erenlerdir. Bir de, üçüncü bir zümre vardır ki, bunlar da yedi azaları ile oruç tutup, kalbierine Allah'tan başka bir şey girdiğinde oruçları bozulur. Bu zümreye de «Hassül-havas» derler. Bu zevatı alinin kadrini Allahtan başka kimse bilmez. Ht KA YE Hızır Aleyhisselam, bir hamama gider. İhtiyar bir zatın, kendi başına bir kumada yıkanm.akta . olduğunu görüp, yanına. varır. Selam verir ve ihtiyar zata latife olarak, karşı kurnada yıkanan gençleri göstererek : «Baba, gençliğinde ihtiyarlara hizmet etmemişsin ki şu delikanlılar da sana hizmet edip seni yıkamıyorlar» dediğinde, ihtiyar zat : «Biz gençliğimizde ihtiyarlara hizmet ettik, ama ·zamane delikanlılan bize hizmet etmiyorlar» der. . Hızır Aleyhisselam : <> dediğinde, Allahu sübhanehu ve teala hazretleri cevap verir : «Ya Hızır! Sana verdiğim defter, sevdiklerimin ismini hi.vidir. Bir defter daha var ki, onu sana vennedim ve bir kimseye de bildinnedim. Onlar, benim tahtı gubabımdadır. Benden başka onları kimse bilmez� Onlar beni sevenlerdir. Sana isimlerini verdilderim benim sevdiklerimdir. Bu zat ise beni sevenlerdendir.» buyurdu. Görüyorsun ya ! İşte ; Allahı isteyip de cenneti istemeyen böyle zatlardır. Hfıriye meyletmeyen böyle erlerdir. Yoksa, islamın temeli olan namaz, oruç, Hac ve zekatı, yüzlerce kusur ile eda eden, cumadan euroaya bayramdan bayrama SE'cdeye başkoyan kimsenin hemen, kendini Allaha aşık sanıp, Allahın emrini dinlemediği ve onun sevgili peygamberini incittiği halde, velilikten söz etmeye hakkı olmaz. Öyle yalancılığı bırak ! Bu ömrünü ganimet bilip hemen Allaha kulluk edegör . . . Bak; Oruç tutanlara verilen mükafat! Kıyamet günü olduğu vakit bir sınıf oruç tutan mü'minleri, Cenab-ı Allah gizli olarak cennetine dahil eder. Bunlar cennetin önünde dururlar. Cennetin memuru olan Hazin, bu zümreye hitap edip sorar : ·«Sizler mahşer yerine uğraınadmız mı? Hesap ta bulunma-dm ız mı? Sıratın şiddet ve dehşetini görmediniz mi?» dediğinde, onlar : «Hayır! Allah, bize liituf edip bunlan göstermedi.» dediklerinde : «Bu derecata nasıl ve ne ile nail oldunuz?» sorusuna cevaben de : «Biz, dünyada Allaha gizli ibadet ederdik, Allah da bizi ahirette cennetine gizli olarak aldı.» diyeceklerdir. Her ibadet gizli yapılabilir. Gizli yapılan her ibadet aşİkare olduğund�, o ibadete gösteriş yani riya karışabilir. Fakat oruçta riya, gösteriş olmaz. Oruç öyle bir ibadettir ki, Allah ile kul arasındadır. Oruçta riya, gösteriş yapmak imkansızdır. Oruç, nara yani ateşe kalkandır. Orucu tutana ateş yoktur. İşte, Fahri-risalet efendimiz bir hadisi şeriflerinde buyuruyor : «Hiç bir ümmete verilmeyen, hiçbir ümmetin nail olamadığı beş büyük ihsan-ı ilahi, ümmetime verildi. tJmmetime verilen bu beş liitfu ilahiden birincisi şudur : Ramazanın birinci günü akşamı olduğu vakit, Cenabı-erhamer-rahimin haz- - 74 - retleri, oru� tutan ümmetierime merhamet ile nazar eder. Bu nazarı rabmete uğ-rayanı bir daha azi.bına koymaz. İkinci lfıtfu-keremi : Melaikei kiri.ma, ümmeti Muhammed narnma istiğfar ile emr eylemesidir. Ü�üncüsü ; oru�lu mü'minin ağzının kokusunun Allaha misk kokusundan daha sevgili oluşudur. Dördüncüsü şudur l> buyurdu. Beşinci nimeti ilahi de, oruç tutan cümle 'Ümmeti Muhammedi afv ve mağfiret etmesidir,» yine Eba Hüreyre radiyallahu-anhtan bir hadisi şerif rivayet edildi : o/ ..,. ..... . �_,-.... ' -- • ..,. j tl>::.3\� �l:,� JL; �\ �� ��':i o - ..,... ::,..,.,.. ..., ...- , ...... \ ...... }- P: ..,... ��� \����L;;.' Hadisi şerifin meali : «Bir kimse ramazam şerifte se·vabını. Allahtan ümit ederek oru� tutsa, geçmiş günahları afv ve mağfiret olur» buyuruyor. Bu ne büyük hitfu sübhani bizlere ... Bu ayda, fazı ve keremi ilahi coşar. Resul-i Kibriya efendimiz buyuruyor ki : «Ramazanı şerilin her saatinde, altıyüzbin kişi azabı ilahiden azad olur. Bu böyleceLeyle-i Kadire kadar devam eder. Leyle-i Kadir geldiğinde, Ramazanın evvelinden Leyle-i Kadire kadar her saatte azad olanın tamamı kadar insan azad olmaya başlar ve bu böylece bayram gününe kadar devam eder.» Görüyoruz ki ; ey Ümmet-i · Muhammed! Ramazan ayı, Cenab-ı lemyezelin rahmetinin cfışu-hurfışa geldiği mübarek bir aydır. Bu ayda Allaha isyan eden, Allahın emirlerini dinlemeyen, yarın kıyamet gününde huzuru izzete ne yüzle varabilir ? Hazreti Cabir radiyallahu anh, Resfıl Aleyhisselatu Vesselamdan rivayet ettiler; Resulü Ekrem Efendimiz bir gün bizlere şöyle buyurdular : - 75 - « Ramazanın son gecesi olduğunda, s�maYat ve arz ve melaike, ümmeti l\luhammediıı musibetine ağlarlar» dediğinde, biz dedik ki : «Ya Resfılallah! Hangi musibete?. » Saadetle buyurdular : «Ramazanııı gitmesi musibetine», «Zira ramazanda dualar kabul, sadakat makbul ve ecri kat kat haseııata verilen sevap peli �'Ok, azab ise lialdırılmı!j, günahlar af olmuş, hangi musibet ramazanın gitmesi kadar büyüktür?» Ramazanın gitmesine, sema ve arz ağ·Iıyor, yerler gökler inliyor. Halbuki asıl ağlamak bize düşer, inierneler ve teessüfler bize gerek. Zira, böyle mübarek bir aydan ayrılıyoruz. Bir daha ramazana yetişeceğimiz meçhul ? .. Yine bu aya mahsus lfıtf-u İlahiyeye bakınız ; Allahü Tealanın kiramen katibine emr eyleyip : «Ümmeti �luhammedin hasenatını yazınız, seyyiatını yazmayınız, ge!;en günahlarını da siliniz.» dediğini Resul Aleyh isselam haber vermektedir. Allah için oruç tutan, orucunu helal lokma ile tutup, helal lokma ile acmalıdır. Yoksa haram ile tutulan orucun faidesi, ancak açlık ve susuzlu·k ile perhizdir. Yine, haram lokma i1e açılan oruç da böyledir. Zaten, islamda her işin meşru, he1al olması sarttır. Allahtan korkmadan, insan ve hayvan hakkına teca vliz eden kişinin hali dünyada ve ahirette çok müşküldür. Dikkat ediniz ; ibadullahın hakkını zulmen yiyenlerin çocuklarının ya deli veyahut her birinin bir türlü derde müptela olduğunu göreceksiniz. Hayvan olsun, insan olsun ; onların haklarını gözetiniz. Hele gayrı müslimlerin hakkına �ok dikkat etmeliyiz. Zira, onlar yarın kıyamet gününde kendi haklarına tecavüz edip gasbeden mü'minlerin iymanına sarıl ıp indi ilahide mahkum ettireceklerdir. Abaü-ecdadımız, bu gibi gayrı müslimlerin haklarına teca vüziin ne kadar mühim bir günah olduğunu bildiklerinden, onl:ır hakkında ( Reaya) tabirini kullanmışlardır. Kıyamcttc hak kaza edilir, herkes yaptığını bulur. Kimseye zulüm olunmaz. Yukarıda söylediğimiz gibi, haram yel!lenin yalnız ahirette değil, dünyada da cezası görülmektedir. Adem Aleyhisseliim, Allahın haram ettiği şeyi yemese, oğlu Kabil, Habil'i katı eylemezdi. Aşağ·ıdaki kıssayı ibretle oku : - 76 - HtKAYE Mezhep sahibimiz İmam-ı A' zam Ebu Hanife hazretlerinin pederi alileri Hazreti Sabit rahimehullah ; bekarlık zamanında bir akarsu kenarında abdest alırken, su üzerinde bir elmanın yüze yüze kendine doğru gelmekte olduğunu görür. Bu elmayı alıp, ısırır. Elmanın suyunun dişine dokunması ile birden : «Benim olmayan bir şeyi nasıl olur da sahibinin rızası olmadan ısırırım ?» der ve suyun aktığı tarafa doğru yürümeye başlar. Uzun bir müddet sonra suya doğru dalları uzanmış bir ağaç ve üzerinde de elmalar olduğunu görüp, ısırdıgı elmanın o ağaçtan olduğuna kanaat getirerek; bahçede çalışan zata hitaben : «Efendi ! Vç Sa.at kadar ötede, bu elmayı bulup; yemek için ısırdım. Fakat� düşünernedim ki benim olmayan bir şeyi nasıl yiyebilirim ve bu hakkı yerine getirmek için bu kadar yol yürüdüm. Bu elmanın sizin ağacınızdan olacağını tahmin ettim. Şimdi ya elmanızın bedeli ne ise vereyim, yahut bana bu haksızlığıını helal ediniz» diye ricada bulunduğunda, ismi Salih olan bahçe sahibi, bu zatı imtihan etmek için : «Hayır olmaz! Helal etmem .• Neden, benim malımı benden izinsiz ısırdınız !» dediğinde, «Helal etmeniz için ne yapmam lazım?» cevabını alır. Salih hazretleri de : «Yanımda bu bahçede, benimle üç sene çalışırsan, ancak o zaman helal ederim.» buyurdular. Böyle yapmakla acaba blfzat mürai, yani gösteriş için mi ve sofu adam dedirtmek kasdi ile hareket eden bir sofiyi saloz mu, yoksa hakikaten Allahtan korktuğu için hak yemiyen bir insan-ı kamil mi idi ? Bunu anlamak istemişti. Bu maksatla böyle bir telkif yapt ığında Hz. Sabit, tereddütsüz : «Evet, çalı�ırım! )) cevabını verdi ve cevabında dediğini yaptı, yani üç sene çalıştı. Üç senenin hitamında, Salih hazretleri, Sabit hazretlerine hitaben :
Cimri adam uyanır, kan ter içinde kalkar. Hemen karısına durumunu anlatır ve : «Bizim gittiğimiz yol doğru bir yol değil ; bundan sonra, semtimde dayurmadık fakir bırakmayacağım» der. Kesesinin sıkı sıkı bağladığı ağzını açar ve· hakikaten semtinde ne kadar fakir, fukara varsa doyurur, çıplakları giydirir. Mazlfı.mun gönlünü alır. Susuzları sular, gözü yaşlı olanların imdadına koşar. Böylece hem dünyasını, hem de ahiretini marnur eder. Bak ; Şahanı şerifin onbeşi. Bu gece, ne mübarek bir gee('. Bu geceye leylei mübareke, leylei Berat, rahmet gecesi denildi. Bu gecede, bizim sayabileceğimiz beş hasJet vardır : 1 - Fiha yüfraku küllü emrin hakim, 2 - Bu gecede ibadatı taatın fazileti, 3 - Rahmeti-ili.hiyyenin cfışfı hurfışa gelmesi, 4 - Mağfireti ilahiyyenin husfılü, 5 - Aşağıda anlatacağımız gibi Resfıl Aleyhisseli.ma �faatı-tammenin verilmesidir. Buna şahid de şudur. Bu gece Kabe'de zemzem suyunun belirli bir şekilde artmasıdır. Onun bu surette çoğalması, adeti ilahiyyedendir. Bu gece, bütün ümmeti Muhammed afv'ı ilahiyyeye mazhar olurlar. Allahdan yüz çeviren, esrik deveden kaçar gibi kaçan gafiller müstesnadır. Bir de içkiye, zinaya tövbe etmeyenler, büyücülük ve sihir - 164 - yapanlar ; ana-babaya asi olanlarla, kinci olanlar müstesna. Buğz sahibi kimseler, üç günden ziyade mli'min kardeşiyle dargın duranlar bu gece afvı ilahiyyeye nail olamazlar. Ey aşıkı sadıklar ! Ey kalpleri yanıklar ! Ey hakta uyanıklar ! Şabanı-muazzamın onbeşinci gecesi, öyle mübarek bir gecedir ki; mü'minler için bir leylei-ganimet lfıtüf, ihsan, kerem gecesidir. Zira, leylei-Kadirin hangi gece olduğu bizce malfı.m olmadığı halde, Allah celle hazretleri Kadir gecesini giZı!ediği halde, nısfı Şabanı, yani Şahanın on beşinci gecesini, mü'min lere bildirmiş, onlara bu geceyi lfıtf etmiştir. Resfıl sallallahu aleyhi ve sellemin bir hadisi şerüinde : «Recep ayı, Allahın mübarek ayıdır. Şahanı muazzam benim ayundır. Ramazan ümmetimin ayıdır.» buyuruyorlar. İşte, ümmetine karşı aziz, rauf ve rahim olduğu Allah tarafından ilan olunan ahir zaman nebisi, bize kendi ayı olan Şahanı muazzamın esrarını ve bu ayda fazl-ı rahmeti ilayhiyye ve ihsanı ilahiyyenin ve sübhaniyyenin cfışfı. huruşa geldiğini, bu ayın onbeşinde tecelliyatı ilahiyyenin zuhurunu, merhametinden ötürü bizlere haber vermektedir. Said'in oğlu N asır radiyallahu anh: Resfıl aleyhissalatü vesellem efendimizden bu mübarek ay ve onun mübarek gecelerinden zuhura gelen bazı mühim ilahi tecelliyatı şöylece nakil etmektedir.: Efendimiz şöyle haber verdi : Şahanın on ü�üncü gecesi idi. Cebrail bana geldi : «Ya Resitla.llah ! Kalk, bu gece Şahanı muazzamın on ü�üncü gecesi, tebeccüd vaktidir. duaların kabul olduğu zamandır, Allahtan, ümmetine şefaat taleb eyle. Zira senin moradın budur.» dedi. Ben de kalktım ve tan yeri ağarıncaya kadar Rabbime niyi.z edip, ümınetimi diledim. Cebrail nazil olup : «Müjde ya ResUli.llah ! Allah celle sana selam etti ve sana ümmetinin ü�te birini bağışladı.» dediğinde ben ağlayıp «Ya Cebrail! Bana geri kalan ü�te ikisinden haber ver. Onlar ne oldular ve ne olacaklar?» dediğimde; Cebraii . «Ben onların abvalini bilemem!» dedi. Şahanın ondördüncü gecesi idi. Cebrail yine naziJ olup; «Ya Resfi.lallah! Kalk, vakti tebeccüttür. Ommetini haktan dile. Bu gece rabmeti ilahiyyenin taştığı bir gecedir» dedi. Ben de kalktım. Tan· yeri ağarıncaya kadar ibadet edip, ümmetimi Rabbimden diledim. Cebrail gelip, bana ümmetimin üçte iki- - 165 - sinin hibe edildiğini haber verdiğ inde, ben yine ağiadım «Ya Cebrail! Geri kalan üçte biri ne oldu?» dediğimde, «Ben bilemem Ya Resfıla.llah! » dedi ve gitti. Şahanın onbeşinci gecesi, yani leylei Reratta, Cebrail tekrar nazil olup: «Kalk Ya Rcsfılallah! Bu gece berattır. » dedi. Ben de kalktım, ibadet edip ümmetimi Rabbimden diledim. Cebrail nazil olup; «Müjdeler olsun. Ya Resfılallah! Allah celle C'.-elaluhu, bütün üınmetini sana bağışladı. Zira senin ümmetin muvahhittir. Allaha ş irk koşmazlar. Onu tevhid ederler. İşte «La ilahe illallah»ın nuru ve senin şefaatin ile cümlesini sana bahş eyledi. Bu gece, öyle mübarek bir gece ki, sana ve senin ümmetine olan Allabm ikramım gör. Rak semay3., mübarek başını kaldır, neler göreceksin?» dediğinde bir de baktım ki sema va tın l
Nefsi emmareye malik olan kişinin kafirle farkı; sadece
tevhid ve ahkamı şeriata uygulanan halleridir. Bu kimse, kelimei-şehadet getirir, hangi dindensin dediklerinde : (Müslümanım!) der. Müslüman isimlidir. Cenazesi islam mezarlığına gömülür, üzerine namaz kılınJr. Kafirler de nefsi emmare sahibidir, kafir ile mü'min yukarıda saydıklarımızla ayrılır.
Nefsi Levvameye sahib olanlar, yine nefsi emmare sahibi
gibi, her türlü fenalığı yapar velakin sonradan nedamet edip
nefsini levmederek1
yani ayıplayarak tövbe eder. Yine tövbesini bozar, yine tövce eder. Bu sıfata malik olanlara da NefsiLavvame sahibi derler. Bu hal, kurtulmağa, iyi insan olmağa
başlangıçtır.
Nefsi Mülhime : Bu sıfata malik olan kişi suç işler, tövbe
eder. lbadetle beraber günaha da devam eder. Yaptığına nadim olur, ağlar, niyazda bulunur yine nefsine tabi olur. Nefsi
ne bi.zan hakim, bizin da mahkum olur. Yukarıda bahsettiğimiz avam orucu, bu saydığımız zevatın, bu sıfatıara malik
olanların orucudur.
Havas orucu ise ; nefsi Mutmainne'den nefsi Merdiyycye
yükselen zevatın orucudur ki, aşağıda zikredeceğiz. Ehli-havvasın orucu, avamın tuttuğu gibi değildir. Bu zevat, ramazanda yeme içmeden; cinsi münasebetten kendini menettiği gibi
ramazan haricinde de gözünü haramdan, dilini gıybet, yalan ve
nemmamlıktan, seb'ten, kötü söylemekten ve dili insanları
ineitecek şeylerden ve ağzını haram yemeden, }{ulaklarını kötü şeyler dinlemekten, ellerini ve ayaklarını Allahın sevmediği
işlerden ve yerlerden men'ederek cihad ederler. Avam, ramazandan sonra gündüz ve, gece yemeye içmeye ve cinsi münasebete kavuşarak bayram ederler.
Havas taifesi ise, ramazandan sonra, yeme içme ve cinsi
münasebete dönerler, velikin yukarıda saydığımız azilarına
bütün ömür boyunca oruç tutturup; iyman ile öldüklerinde
hakkın «İrci'iy>> emri ile bayram ederler.
- 230 -
Yi eyyetüben-nels-ül-mutmainne irci'ıy ili Rahbiki ridıyeten merdiyeh fedhuliy
liy ibidiy vedbuliy cennetiy.
Fecr suresi: 27-28-29
�lü'minlere �öyle denilecek ; Ey emin ve mutnıain olan
nefs ! Sen hoşnud, Allah da senden hoşnud olarak Rabbine
dön! Has kullarım zümresine gir, onlarla beraber cennetimf'
ebedi olarak gir!
Ömürleri boyunca gözlerini haramdan sakınıp, her şeye
ibret nazarı ile bakar, lisanını gıybetten tatbir ve zikrullah ile
tezyin ederler.
Hazreti Mısri Niyazi şöyle diyor :
Bir göz ki, olmaya ibret onun nazarında,
Ol düşmanıdır sahibinin baş üzerinde;
Bir kulak ki, öğüt almaya dinlediğinden,
Aint ana kurşunu hemen deliğinden .••
Havas taifesi, tevhidle temizlenen ağızlarını bir daha yalan ve gıybetle kirletmezler .. Hak konuşurlarken hakkı ve sabrı tavsiye ederler. Mübarek ağızlarını zikrullah ile tenvir,
Kur'an okumakla tezyin ederler. Helal lokma yerler. Kulaklarını, Allah rızası olmayan sözlere tıkarlar, dinlemezler. Hak
kelamı dinlemekle, dinlediğini anlamakla, anladığı ile amel
ederler. Ellerini hayırlı, marifetli işlerde kullanıp ayakları ile
Allah rızası olan yerlere koşarak ve ömrü azizlerini Allah yolunda sarf ederek ölüm anında, «Ey Mutrnainne nefs! Sen
Rabbinden, Rabbin de senden razı olduğu halde zi.tı-uluhiy�·etime, bana dön! Sevdiğim ve beğendiğim kullanın arasına gir
de, cennetime dahil ol !» iltifatını duydu mu, işte ehlihavas o
vakit bayram eder. Havas ebiinin bayramı budur.
Bir de üçüncü zümre vardır ki, bunlara Havasül-Havas
derler. Bunlar, makam-ı Safiyededir. Bunlar, Allahın makbul
ve mergub kullarıdırlar. Bunlar, Resfılün. halifderidirler. Ma-
- 231 -
l\ım ya; Resiıle biat, Allaha biattır. Dünya, bu zevat hürmetine durur. Bu zevatı 8.likadir. Resul aleyhisselamın mucizeiilmiye ve mucize-i-kevniyyesine, mucize-i vücudiyyesine varisdirler.
Bunların orucu ile, yukarıda saydığımız, şeriatın zahirine imtisal ederek, Ramazanda yeme içme ve cinsi münasebeti
terk ile Ramazan içinde ve Ramazam şerif haricinde de yedi
azalarına ömür boyunca oruç tutturup, ve bununla da kalmayıp görünüşlerini Kur'an boyası ile boyayıp, sünneti Muhammedi ile tezyin edip, batın sıfatıarını da haktan gayrı bir şeyle meşgul etmezler, bunlarm orucu bu şekildedir.
Taife-i-avam; yer, içerse ve cinsi münasebette bulunursa
orucu bozulur.
Havas taifesinin orucu ise, yerse, içerse, cinsi münasebette bulunursa, gözü ile harama bakarsa, yalan söylerse, gıybet dinlerse, fena yerlere giderse, eli ile hakkın rızası olmadığı bir şeye dokunursa bozulur.
Havasül-havasa gelince ; bu zevat, haktan gayri bir şey
düşünürse oruçları bozulur.
Ve nahnü akrebü ileyhi min habl-il-verid.
Kar .sıiresi: 16
Allah Kur'anında : «Biz, size can damarınızdan daha yakınız.» buyuru�or.
Fiy mak'adı sıd.kın inde meliykin muktedir.
Kamer suresi: 5 5
Hakkm bu yakınlığına yakın olan zevattır. Ben, size can
daınarınızdan yakınım diyen hakka, bunlar da yaklaşıp hakkı
bilip, hakkı bulup, hakta olan fi-mak'adı sıdka eren.
Dünya aleminde iken, Cenneti ali.ya dahil olmuşlardır ki ;
bu zevatm her günü bayram, her gecesi kadir'dir.
- 232 -
Ramazam şerifte günahlardan, isyanlardan, anamızdan
doğduğumuz gibi pak olduğumuzu, Habibullah müjdeledi. Bu
müjde avama, havasa olan müjdedir. Hasili-havas için değildir. Onlar, vahdet deryasındadırlar. Ne cennet, ne arasat, ne
cennetin derecatı, ne hurisi ve gılmanı ne de Cehennemin derekatı ve oradaki türlü azablar bunları düşünmezler. Bunlar,
haktadır, hep Allahla, hep onunla ...
Bizim için, Bayram senede iki keredir. Her sene, dini bayramlar gelir, gider. Birisi, içinde bulunduğumuz ramazam şerif bayramı, diğeri ise Kurban bayramıdır. Bu bayramlar
avam içindir, çoluk çocukların sevinç günleridir. Bizim çocukluk tarafımızadır.
İymana gelen, İsiama giren, gü'nahsız gün geçiren, ömürlerini hak yoluna sarf edenler asıl bayrama ermişlerdir. tyman
ile göçen, Münkereyn'in suallerine cevap veren, mahşerde Resfilün sancağı altında olan, şefaate nail olan, mizanda sevabı
ağır gelen, defteri sağ eline verilen, Sırat'tan selametle geçen,
Resulün elinden Ab-ı-Kevser'den içen, Cehennemden kurtulan havz-ı Hayattan içen, hak ve Resfilü yoluna baş ve candan geçen. Cennet hullelerini biçen, Hak didarını görenler
bayram etti.
Yoksa ; yeni elbise giymek, traş olup hamama gitmekle
bayram olsa idi; kafirlerden bunları yapanlar, yani yeni elbiseler giyip, traş olanlar da bayram yapmış olurlardı. Böyle
hareket edip, bayram yapanlar hiç değilse dünya bayramı yapıyor. Bayramlardan haberi olmayıp da bunlardan da mahrum olanlar da var.
Asıl bayram, yukarıda saydığımız nimetiere ermek ve
akabelerden kurtulup bayram yapmaktır. Bayramı, böyle mücerret yeni elbise giyınek, traş olmak iyş-ü-işret ve Allaha is-
- 233 -
yan zannedip, Rabbisine ibadet kılmayıp, Allabm rızasını gözetmeyenler ve nefsinin esiri olanlar, böyle yanlış hareketleri
sadece burada yaptıkları bayram ile kalacaklardır.
Mü'minlerin, aşıku-sadıkların ebedi bayram yaptıkları o
müthiş günde, bu zavallılar matem yaparlar. o gün, bunlar
için ebedi hüsran, azab ve cefa günü olacaktır.
Bayram yapmak; Allaha iyman, peygambere, kitaplara
meleklere, hayrın şerrin ve kaderin Allahtan olduğuna, öldükten sonra tekrar dirilmeğe iyman edip, Rabbisine itaat edip
onun emrine uyarak ve bu emri canına minnet bilerek, Allahtan sevabını ümid ederek ramazanda oruç tutan, teravih kılan,
fukarayı sevindiren zekatını verenin hakkıdır.
Bu kimseler geceleri Kur'an okumuş, hak ile sohbet etmiş, gündüzleri sıfatı melaikeye bürünmüş, kalplerini hakkın
sevmediği sıfatıardan tatbir etmiş, nefislerini tezkiye etmiş,
nazargahı- ilahi olan kalplerini zikrullah ile ve sevgili nebiyyizişana muhabbetle tezyin etmişlerdir. Ramazanda, bu sıfatla
sıfatlanıp oruç tutan, sevabını Allahtan ümid edenin, anasından doğduğu gibi, günahlarından temizlendiğini Resul haber vermiş. Böyle yapan kişi bayramı hak etti. Ey ehli vicdan ;
siz söyleyin! Bayram yapmak onun hakkı değ·il midir ?
!şte mü'minler, yukarıda okuduğum ayetten, manasından
bir damlacık tefsir ... Bu tefsir ; denizlerden bir damla, güneşten bir zerredir. Rabbilerine iyman edip ancak ona ibadet
edenler, ana ve babasına itaat edip, ihsanda bulunanlar, mallarının zekatlarını verenler, oruç tutanlar, Zulme meyl etmeyenler, adaletle iş görenler, kendini fenalıklardan koruyanlar,
nefislerini tezkiye, ruhlarını ve kalplerini tasfiye edenler, muhakkak nar'dan necat buldu. Cennete muhakkak dahil oldu,
diyor Allah.
İymanı var, ibadeti yok. İbadeti var, ibiası yok. Nama�
oruç, anaya - babaya itaatı yok. Allah, onları hor, hakir eylemiş, onlara ihsan layık değildir. Nefsine zulmedip onu tezkiye,
kalbini tasfiye eylemeyen, yani kötü huylarını terk etmeyen,
Ramazan mı gelmiş, ramazan mı gitmiş farkında bile olmayan
böyle zalimin bayram yapmağa ne hakkı var ? Bayram yapsa
bile, bu bayram buradaki bayramdır. Yarın kıyamette Rabbi-
- 234 -
sinin ve Nebiysinin, salibierin önüne nasıl çıkıp hangi yüzle
bakacaktır?
Amali-saliha erbabının bayram yaptığı o günde, o matem
edecektir. Meğer ki, Allahın affı ve Resftlün şefaati irişe !
Zulümden bahsettik. Kur' anda Allah; ((zulme kd kadar
meyl edeni cehennem ateşi kuşataeaktır.» buyurdu. İster, kendi nefsine, ister gayre zulüm etsin, muhakkak ki nara atılacaktır. Bu nakl edeceğim hikayeyi ibretle oku! Arif ve Akil
olan herşeyden ibret alır; arif ve akıllı olmayan da, menzili
maksuda erişmez, yolda kalır.
HtK AYE
Vaktiyle, Bağdat sokaklarında dilenen kör bir dilenciye
bir arifi-billah, amalığının sebebini sorduğunda, ama gözlerinin sonradan kör olduğunu söyledi. İnsanın bu gibi sakatlıkla- .
rı ister anadan doğma, ister sonradan olsun; muhakkak bir sebebe mebnidir. Onuncu risalemizde söylemiştim. Dedesi ekşi
yiyen kişinin, dişi kamaşır. Yani dedesinin yaptığı bir günahın
cezası onun torununa bile ulaşır. Meğer ki Allahdan inayet
ola : Resulü Ekrem Efendimiz, bir hadisi şerifinde : «Zina edeni fakr ile, Katili kati ile, Lutiyi ami.lık ile müjdeleyin, bildirin» buyuruyor. Bir de Cenabı Hak, dilerse bir kulunu ama
eder. Hikmetinden sual ,olunmaz. Ekseriya, ama olanlar, ya
yaptıkları bir günah ile, yahud babalarının irtikap eylediği
bir suçun cezası sebebi ile kör olmuşlardır.
«Bu nasıl adalet?» deme ! «Babasının yaptığı suçun cezasını, çocuğunun çekmesi adalet midir?» deme. Zira, bütün insanlar arasında evlat, babasının yaptığı suç ile damgalanır.
Hırsızın oğluna hırsız oğlu namussuzun çocuğuna da, namussuzun eviadı derler. Sen, iyi insan ol ki, eviadını da böyle kötü
sıfatıardan kurtarasın ! .. Gelelim hikayemize :
Ama, bu belaya nasıl d uçar olduğunu şöylece haber verdi :
«Ben, vaktiyle kefen soyucu idim. Tabii gözlerim de görür idi.
Bu işe alışmış idim. Mezarları açar, ölüleri soyardım. Bu şehirde, adil bir hakim vardı. Bir gün, o adil hakim beni çağırttı
ve benim ile şöyle konuŞma yaptı : <<Senin ne iş ile meşgul oldu-
- 235 -
ğunu duydum. Fakat suç üstünde yakalanmadığın için, seni
mahkftm ettiremiyor, sana ceza veremiyorum. Bu kötü huyundan vaz geç ! Allaha tövbe ey le !» dedikten sonra, ikimizin arasında kalmak üzere : «Ben, sana şimdi kefenimin babasını vereyim. Senden evvel ölürsem, beni kabirde çıplak bırakma!»
dedi. «Sen, benden evvel ölürsen, bu ücreti sana hela.l ederim»
dediğinde; Ben de : «Sana ve Allaha söz veriyorum ki, senin
kabrini soymam.» Bana, kefen babasından daha fazla bir para
verdi. Ben de kendisine dokunmayacağıma dair söz verip, ayrıldım.
Bir müddet sonra, kadı ecel şerbetini her fani gibi nfış
edip, alemi-bakiye göçtü. Fakat, alışkanlık! Bir müddet, nefsim ile mücadele ettim. Nihayet nefsime mağlftp olup «Ne olacak? Gider soyarım: Ölmüş bir adam, kefen orada neye çürüyüp gitsin. Hem de iki katlı kar var» diyerek, gece olunca kabristana vardım. Kadı efendinin kabrini buldum ve kazdım. Kefeni almak için kabre girdiğimde, kabir başka bir alem oldu.
Şaşırmıştım, hemen oraya çömeldim kaldım.
İki heybetli melek, kabirde peyda oldu. Ben, korku ve
şaşkınlık içinde nefes alamıyor, tirtir titriyordum. Olacak hadiseyi korku içinde seyrediyordum. Çenem tutulmuştu. Mezkiır melekler, mevtanın etrafında dolaşıp, kadı'nın azaları-nı
muayene ediyorlar «Aferin hakime, aferinler olsun sana !» deyip tebrik ediyorlar. <<Ne mübarek bir zatmış !» diye kadıyı
methediyorlardı. Bir ara, meleğin bir tanesi, muayene sırasında, bu zatın sol kulağında bir yara var deyüp, «Acaba bu ku.;
laktaki cerahat neden oldu?» diye birbirleriyle söyleşirken,
üçüncü bir melek peyda olup: «Kulağındaki cerahat, bir davada adaletsizlik ettiğinden dir» dedi ve anlattı : «Bu hakim adil
idi, adi ile hükmederdi. Bir gün, iki davalı gelip, birbirinden
davacı olduklarını beyan ettiler. Davacılardan biri, hakimin
bildiği ve tanıdığı idi. Hakim, Davalıları dinlerken, tanıdığı
zata daha fazla kulak verip, onu daha ehemmiyet ile dinledi.
Tanıdığı Kişinin haksızlığını aniayıp onu mahkum etti ama,
sol kulağını ona doğru fazlaca meyl ettirdiği için adaletsizlik
edip zalim o1du» cevabını verdiğinde, iki melek buna ne muamele yapılacağını sordular : «Kabrini ateş ile doldurun» dedi.
Ateşi doldurduklarında, bu ateşin şiddetinden benim gözlerim
kör oldu» dedi.
Kabirin böyle ateşle dolması, onun kıl kadar zulme meyl
- 236 -
etmesiyle oldu. Gördünüz mü, mü'minler. Bir kişi zulm yapmasa da, zulme meyl etse, yine azaba dilçar oluyor. Zulme kıl kadar meyl eden böyle azaba müstehak olursa, zulümle ömrünü
geçirenlerin hali nice olacak. böylelerinin ba�m yapmak
hakkı mı ?!. Bayram yapmaya hak kazanan, adil kimselerdir.
Bir saat adi ile hüküm etmenin, altmış senelik nafile ibadetten
Allaha daha sevgili olduğunu, muhbiri sadık efendimiz haber
vermede. Bunun için bu iyeti kerimede, Zulme meyl etmeyen
feli.h buldu, bayram etti. Nardan kurtuldu, cennete dahil oldu buyuruluyor.
HİKA YE
Behlül Dana ismi ile tanınan i.rifi-billah, mürşidi-agah birisi var idi. Bu zatı akdes için, Abbasi halifelerinden HarunReşidin kardeşi diyenler de vardır. Bu zatı şerif, kendisini
riıeczup gibi gösterir, akıl hazinesini meczubluk sıfatı altında
saklar, defincsini viranelikte saklayan akıllılar gibi, kendi aklını bu hafiflikle örterdi. Aslında kendini, sftreti cünftnda saklıyan, bir akl-ı küll idi. Harun-Reşidin sarayma girer. çıkar,
kimse ona karışmazdı. Harun-Reşide, türlü sualler sorar, yaptığı bazı işlerde halifeyi irşad eyler, halifenin ahiret hayatını
korurdu.
Günlerden bir gün, yine Harun-Reşidin sarayına geldiğinde, boş bir vaziyetde bulduğu, halifenin tahtına oturuvcrdi.
Bu büyük bir cür'ctti. Sultanın tahtına oturmak, düpe düz bir
küstahlıktı. Cezası çok ağırdı, belki de ölümdü. BehlUl'ün tahta oturduğunu gören askerler, ona öyle bir dayak çektiler ki,
Behlül'ün feryadını işiden Harun-Reşid, bu gürültUye koşarak
geldi. Behlül yüksek sesle ağlıyordu. Gürültünün sebebini sorduğunda «Efendim! Behlül terbiyesizlik etti. Sizin tahtınıza
oturdu. Onu terbiyeye davet edip, dövdük.» Harun Reşid, böyle söyleyen askerlere, «Yahu! o bir deli, meczub, bir zavallıdır.
Böyle olmasa padişah tahtına oturur mu?» diY..erek BehlUl'e
dönerek teselli etmek için: «Ağlama ey BehlUl! Uzülm.e, sil gözünün yaşını» deyip, Behlül'ün gönlünü alırken; Harun'un bu
sözlerini dinleyen Behlül Dana : «Ya halife! Beni dövdükleri
için ağlamıyorum, senin namına, senin için ağlıyorum» ceva-
- 237 -
bını verdi. Harun-Reşid, taaccüb edip : «Benim için neden ağlıyorsun? Benim ağ lanacak neyim var ?» dediğin de, Behlül,
«Ey halife ! Şu senin tahtma bir kerre oturdum, oturduğum
bu kadarcık zaman için, bu kadar dayak yedim. Ya sen, yinni
senedir bu tahtta oturursun. Senin yiyeceğin dayağın hesabı
acaba nice olur? İşte senift yirmi sene için yiyeceğin dayağı
düşünüyor ona ağlıyorum» dediğinde ; Harun-Reşit dehşete
düşüp ağlamaya başladı. Ah ederek saç ve sakalım yolarak,
«Ne yapayım da, ahirette bu dayaktan, azabtan kurtulayım ?»
diye sorduğunda, O!!a «Adil ol! Memleketini adalet ile idare et !
Adl ile hüküm eyle ki ahiret dayağından halas olasın» dedi.
.Adiller, necata erdi, Z3.Iim.ler nar'a girdi. Zulüm etmekten
kaçınanlar, adil olanlar bayram yaptılar. ·Evet ; bayramda yeni elbise giymekle bayram yapılmaz. Adi ile hüküm edenler
bayram yaptı. Gıybetten lisanını kurtaran cennete, felaha
nail olarak, bayram yaptı. Gıybet Allahın sevmediği bir çirkin sıfattır. Mü'minlerin böyle çirkin huyla huylanmasını
men'edip, bizi gıybetten iğrendiriyor ve şöylece beyan buyuruyor: «Ey mü'minler! Ölü kardeşinizin etini yemeyi sever
misiniz? İşte; mü'm.in kardeşinizi çekişitirmcniz onun ölü olarak etini yemektir. Zira, kendisi o mecliste olmaması sebebi
ile kendisini müdafaa edemez. Şüphesiz ki, ölü kardeı;inizin
etini yemeyi iğrenç bulursunuz. O halde, Allahtan korkunuz
ve gıybet etmeyiniz, bu huyunuzdan vaz geçip tövbe ediniz.
Allah tövbeleri kabul eder, merhametlidir.»
Sfırei-Hucurat'ta, Allahu teala gıybetin haram olduğunu
beyan etmektedir. Resiilüllah da, gıybetin zinadan daha kötü.
ve çirkin olduğunu beyan buyurdular. Zina denilen bu kötü
çirkin fiili o her semavi din nazarında ve her milletçe çirkin
olduğu herkesçe malum ve müsellemdir. Gıybetin bundan daha edna ve eşna olduğunu hadisle beyan ettik. Gıybeti terk
eden, bu kötü huydan vaz geçen fel3.h bulup, necata erdi. El
bette, bu huyu terk edenin bayram yapmak hakkıdır.
HlK A YE
Bayezid-i BistAmi, (Allah sırrını takdis etsin) diyor ki:
«Ben, bir cenazede idim.. Güzel yüzlü, abid ve zahid bir zat, o
cenazede hazır bulunuyordu. Bu zat, elinde keşkülü dilen-
- 238 -
meye başladı. Bu zata dilenciliği yakıştıramayıp, kendi kendime : «Ne olurdu, bu zat dilenmese idi!» dedim.
o gece rüyamda, o zatı ölmüş olduğu halde getirdiler,
beni bu zatın etinden yemeğe zorladılar. Ben, «İnsan eti yenir
mi ?» Ben bunu yapamam! dediğimde, «Sen bugün bu zatın
etini yedim> dediler. Halbuki bu zatın, bu çirkin hareketi olan
dilenciliğini kimseye söyleyip, onu çekiştirmemiştim. Yalnız,
bu güzel, nurlu yüze sahip olan birisine bu hareketi yakıştıramamış ve kendi kendime düşünmüş idim. Evliyaullah böyle
şeyleri düşünseler bile günah yazılır. Biz söyler ve gıybet
edersek suçlanırız. Hasenatül-ebrar seyyiatül-mukarrebindir.
H i KAYE
Ümmül-müminin Hz. Ayşe rivayet ediyor : Ben huzuru
Resfılde idim. Bir kadın gelip, Resfıle bir şeyler sorup, çıkıp
gitti. Ben «Ya Resülallah! Bu kadının boyu ne kadar uzun»
dediğimde efendimiz bana hi ta ben : «Ağzındakini tükür»
dedi. Ben de tükürdüm. Ağzımdan bir et parçası çıktı. Ben çıkan bu et parçasına ta accüple bakarken bana hi ta ben «Bunun ne olduğunu biliyor musun?» dedi. Ben de «Bilmiyorum?
Allah ve resfılü bilir» dedim. Saadetle buyurdular : «Demin
gelen kadının etini yedin. İşte bu et parçası o kadının etidir»
dedi. Ben «Ya Resfılallah! Olan bir şeyi söyledim» dediğimde
«Olan bir şeyi söylemek gıybettir, olmayan bir şeyi söylemek
bühtan, iftiradır» buyurdular.
Bühtan; Yani iftira, gıybetten eşeddir, daha kötüdür. iftira, bühtan edenler ve bahusus namuslu kimselerin namusuna halel getirecek tarzda harekette bulunanların, Allahın lanetine uğrayacaklarını ve uğramış olduklarını Allah celle
Kur'anı Kerimde, «Sfirei Nfır» da beyan buyuruyor. Sfırei
Nfır: 22, 23, 24, 25.
(lnneUeziyne yermti.nel muhsanatil -gafildtil mü'minatı ltıimi /id-dünya
vel'dhire ve lehüm azabün aziym-Yevme te§hedü aleyhim elainetülıüm w
eydt1Jhimve crcülühüm bimd kdnu yd'melun).
MeaJi kerimi: Zinidan haberleri bulunmayan oamuslu ve
iffetli mü'nıine kadınlara, zina isnad ve iftira edenler, dün
- 239 -
yada ve ahirette lanete uğramışlardır. Onlara, büyük bir azap
vardır. Kıyamet gününde iftiracılarm aleyhlerinde olarak,
kendi dilleri, elleri ve ayakları, bütün yaptıklanna §ahitlik
edecektir. O gün, Allah onla.ra cezalarmı adaletle tastamam
verecek, Hakkın onlara takdir ettiği acı azabı ap �kar göreeeklerdir. Habis kadıiıla.r, babis erkekler içindir. Habis erkekler de, habis kadınlar içindir. Kötü sözler de, kötü ki§iler
içindir. Tayyibe kadınlar, tayyip ve ve temiz erkekler içindir.
Temiz ve tayyip erkekler de, temiz ve tayyibe kadmlar içindir.
ݧte, Hz. Ayşe ve Safvan; o iftiracılarm söylediklerinden
beridirler. Kendileri, bu iftiraya uğradıkları için, onlara mağfiret ve cennette kerim bir rızık vardır.
Cenabı fahri risalet, tayyiptir. Hz. Ayşe de, tayyibe olduğu için, Resfılüllah sallallahu aleyhi ve selleme layık bir kadındır ve mü'minlerin annesidir. Ümmeti Muhammed'den bir
iff�tli hanıma iftira eden kişi, dünyada ve ahirette cezaya uğrayacak da, Hz. fahri kainatın pek sevgili zevcesi ve mü'minlerin annesi Hz. Ayşe'ye iftira edenlerin maruz kalacakları
azabı, sizlerin irfan ve iz'anınıza bırakırım.
Lisanını gıybet ve bühtandan hıfzeyleyen, felah buldu,
bayrama erişti. Kalbinden, Allah'tan gayri şeyleri, masivayı
ihraç eyleyen, kalbini ve kalıbını safaya eriştiren, kalbini Allah korkusu, Allah ve Resulünün muhabbeti ile süsleyenin
kalbi selim sahibi kimse bayram etti. Zira, seven sevdiği ile
haşr olur. Ne ile meşgul olursan onunla ölür, onun ile haşr
olun ursun.
HİKA YE
A damm biri öldü, gömdüler. Üzerinden seneler geçti. O
kavme lsa Aleyhisselamm Resullerinden bir Resfıl gelip, bu
kavmi dine davet ettiğinde ; bu kavim Resulden mucize talebinde bulundu. O nebiy de nasıl mucize istediklerini kendilerinden sordu. «Bir ölüyü dirilt» dediler.
Mezkfi.r kabire tesadüfen varıldı. O nebiy, Allaha dua ve
niyaz edip ka bre hi ta ben :. «Kalk, İzni ilahi ile diril.» dedi. Kabir şak olup, içinden ölü dirildi. Dirilen ölü, nebiy aleyhisselima hi ta ben : Eşeğim nerede. eşeğim nerede ? diye soruyor-
- 240 -
du. Zira, dünyada iken hep eşeği ile meşguldü. Ne ile meşgul
isen öyle ölürsün, nasıl ölürsen öyle haşr olursun. Kimi seversen onunla berabersin. Resul böyle buyurdu:
«El·mer'ü miı'a men ahabbe»
Tercümesi : Kişi sevdiği ile beraberdir.
Hadisin manası, kişi sevdiği iledir. Allahı zikr eden, felah
buldu. Kişi sevdiğini çokca zikr eder. Zikir eden, zikr olunur.
İnsan, dünyada üç vaziyette bulunur, ayakta durur, oturur,
yahut yatar. Allahı ayakta iken zikr eyle ! Bütün insanlar bir
gün ayakta olacak; Allah da seni o vakit zikr etsin. Enbiya, o
günün şiddetinden dizleri üzerine oturup, «Nefsi, Nefsi!» diyecekler. Allahı otururken de zikr eyle. Allah da seni zikr eylesin. Yanın üzerine yatarken de Allahı zikr eyle! Yarın amelinle başbaşa kalacak, seni kabre yanın üstüne yatıracaklardır. O vakit de Allah seni zikr eylesin. Allahı unutma. Daima
hatırla ve onu zikri kesir ile zikr eyle. Allah celle :
( Fez kül'Uniy ez'kürküm)
Bakara suresi: 153
«Beni zikr ediniz ki, ben de sizi zikr edeyim» buyuruyor.
( Lein şekertüm le ezidenne küm)
İbrahim süresi: 1
cEğer si�: ştikrederseniz size ziyadeleştiririm.•
- 241 -
Nimetime şükür ediniz ki, size nimetimi ziyade kılayım
buyuruyor.
İn tensurulliihe yensuruküm.
Muhammed suresi: 7
«Eğer Allaha yardım ederseniz, o, size yardım eder.»
Dinime yardım edin ki, size yardım edeyim buyuruyor.
Zikir, mücerret esmai-ilahiyyeyi okumak değildir. Bilakis
zikr, her işinde Allahı unutmamaktır. Her ne kadar, sen Allahı görmüyorsan, Allahın seni gördüğünü bilmendir.
Şükre gelince ; «Şükür yarabbi!» demekle şükür yerine
getirilmiş olmaz. Vücudun şükrü, hakka ibadet kılman, malın
şükrü ise zekat, sadaka ve karşılıksız Allah için ödünç ver,
men, yoksullara ve aÇlar;ı yar_dım etmendir. Malında iktisada
riayet etmen israftan kaçınmandır. Güzelliğin şükrü ise İffet
ve ırzını muhafaza etmendir. Bütün bunlar, Allaha şükrün fiilen ifadesid.ir. Allahı zikr eden, nimetine şükreden bayram etti.
Allahın dinine yardıma gel; malını, mülkünü, canını Allah yoluna feda et ki, böyle yapan babalarımızı Allah, nusret
ve yardımı ile muzaffer kılıp, düşmanına karşı sabiti kadem
eylemiştir. Allah dinine yardım eden, dünya ve ahirette bayrama ermiştir. Dünyada zilletten kurtulup, aziz olmuşlar,
ahirette de cennete girip bayram etmişlerdir.
Musibetlere sabır edenler, nefsin isteklerine muhalefet
edip ibadete sabır edenleri tebşir et, müjdesine erenler bayram
ettiler.
Şimdi, gelelim Ramazanı-şerifte Allahın Eevdiği sıfat ile
sıfatlanıp, orucunu tutan mü'minlere verilen müjdeye : Her
ibadete, cennetin bir derecesi verilir. Oruç tutan aşıklara verilecek mükafat-ı-ilahiyyeyi ise, Allah, gizledi. Bunun ne olduğunu bildirmedi.
İbni-Mesud radiyallahu anh, Restiller Resiılünden rivayet
.ettiler: Oruç tutan mü'minler, bayram gününe erişip, bayram
namazını kılmak için cıktıklannda, Allahn ziilcemil. meleklerine h lfaben; c<Ey meleklerim! Eınriıne mfiti olan, emrimi tntan knllanm benden yaptıkları ibadetterin oorini istiyorlar.
Sizler şa.hid olun, bu kullaruna yaptıkları arne
iflo&d,
llerinin
ciit 2
der
- F
eca-: 16
- 242 -
tına göre fazlu-keremimden ecirler ihsan ettim. Kimini, ma.ğrifetimle, kimini cennetiınle, bazısını cemalimle müki.fatlandırdım.» der. "Ümmeti-1\luhammed hakkında bu iltifatı-il.i.hiyyeyi işiten melekler bizlere hitaben; «Ey ümmeti Muhammed !
Müjde sizlere; evlerinize sevinerek dönünüz. Günalımız a.f oldu. Seyyiatmız hasenata tebdil oldu)) müjdesini verirler. O
vakit, Allah u zülcemal vel-ikram hazretleri: «Ey has kullarım
benim rızam için oruç tuttunuz. Benim lfıtfumla iftar ettiniz.
Evlerinize dönünüz, sizleri affettim. ·
Sizleri cenneti me layık
kıldım.» buyurur.
Tabii,. bilen - bilmeyen bir olma,dığı gibi. Allahın emrini
tutan ile tutmayan da bir olmaz. Bu hitabı-izzet, bu iltifatı-ilahi, Rabbilerine kul olanlar içindir.
Ramazanın evveli rahmet, ortası mağrifet, sonu da nardan azad olmaktır. Resul aleyhisselam bir hadisinde, Günah
irtikap edip, nara müstahak olduğu halde, Ramazan'a hürmet
eden, kimselerden erişip, nara müstahak olanlardan altıyüz
bin kişi nardan azad olur. Bu afüv böylece leyle-i-Kadire kadar devam eder. Leylei-Kadir olduğunda, Leylei-kadirden bayram gününe kadar, her saatte ; ramazandan kadir gecesine
kadar af olan miktar kadar af olunur ki, bu affın ve mağfiretin en azı cehennemden azad olmaktır buyurmuştur.
Ey mü'minler ! Ramazanın ne mübarek ay, bayramın ne
mübarek gün olduğu anlaşıldı mı ? Hangi ümmet bu ni mete
erdi ? Bunlar, bu lütuflar hep bize, ümmeti Muhammededir.
Bu bayram, Hak yolda yürüyenlerindir.
Agah olunuz, uyanınız. Rabbilerine iyman edip, Rabbilerinden mağrifet ve sevab ümid ederek, ramazanda gündüzleri oruçlu saim, geceleri kaim olup teravih namazını kılanlar, zekatını verip fukarayı sevindirenlerin erdiği devlet, vasıl oldukları rif'ate ve nimete bakınız.
Bir insan, kırk senede kemale erişip beş kuruşluk bir
kurşunla yok olduğu gibi bir kişinin kırk . senede kazandığı
şam şerefi bir edebsizlikle mahvettiği gibi bayramdan sonra,
Allahı unutarak ve ona isyan ederek, nefsimizi şeytana esir
ederek elimize geçen bu devleti heba etmeyelim! Tekrar dalalete, isyana ve günaha batarak, "Qu devleti elimizden kaçırmayahm. Ya varız, ya yokuz : Bu nimetten sonra ibiise
uyanlara şaşılır.
Af oldun! Tekrar şeylana uyarak, ramazandan evvel işlediğin, Allahın sevmediği, Peygamberin iğrendiği kötü amel-
- 243 -
lere ve isyan çukuruna düşerek helak olmaya mı gideceksin?
Belki, bu ömrünün son ramazanıdır. Belki de, bu içinde bulunduğun bayram, en son bayramdır. Geçen bayram, birçok
·ahbabımız, belki anan, belki baban, kardeşin sağ idiler. Bu
bayram, onlar yok ! Belki de bir daha bayrama bizler de yetişemeyeceğiz. Biz faniyiz, baki Allah.
Böyle fini olduğumuzu bildiğimiz halde, baki olan Allaha nasıl isyan ederiz ? Biz zayıfız, o kavi. Bu zayıflığıınızia
Kaviyyül-Aziz olan Allahın emirlerine isyan edip gazabı-ilahiyyesine düşmemeliyiz. Akil olana layık olan da budur.
Bu ramazan bayramı, cehaletimizin son bayramı olmalıdır. Bundan sonra, Allaha isyanı değil, itaatımızı arttırmalıyız. Temiz bir takva elbisesi giydik. Affı mağrifet tacını başımıza koyduk, Cehennemden kurtulduk, nar'dan azad olduk.
Bunları, hemen çirkab-ı dünya ile kirletmemeliyiz. Bak; Sultanı enbiya ne buyuruyor, bizleri irşad ediyor :
«Bayram günü olduğu vakit ; Şeytan bir sayha '\'lli'Up,
ordularını başuıa toplar. Onlar ne i�in toplandıklarını kendisinden suat ettiklerinde, gazablı, malızun ve mükedder olarak: Görmüyor musunuz? Allah, ümmeti Muhammedi Affetti. Haydi, dünya üzerine dağılınız! Onları �ehv.et, i�l(i ve
Allahın sevmediği sair işlerle oyalayıp yoldan çıkarmız. Onları, namazdan alıkoyun, zikrullahtan men'edip kötü huylara, �irkin alışkanlıklara döndürün. Gazabı-ilahiyyeye uğrayıp ebiinar'dan olsunlarn diye tenbih edip, emirler vererek
insan oğullarının başlarına musaHat eder.
Abdi-has olanlar ; ramazanları kabul olunanlar, bu iğvaya kapılmayıp, tekva elbisesini sırtından çıkarmazlar bu temiz elbiseyi çirkabı-dünya ile kirletmezler. Ramazam kabul
' olmayan, hemen ibiisiere uyarak, aftan . sonra tekrar azaba
müstehak olur. Akil olup, akibetini düşünen, ölümünü hatırlayan kimse için lazım olan, nefsinin arzularına uymayarak,
onu Altabın men'ettiği şeylerden koruyup, daima taatıilahiyeye devam ederek temiz bir ömür sürüp dünya ve ahiretini
kazanmaktır.
Sultanı Resfıl efendimiz : «Ba3rram günlerbii hayırlı
arneller ile süsleyiniz. Sadaka, dua, istiğfar, gönül alma ve
Kur'an okumakla tezyin ediniz, fenahklardan k�ınmız.
«Birri takvadan bulununuz. Tesbih, tehlil, tevhid ile meşgul
- 244 -
olunuz. Zira, o gün Allah sizleri günahlarmızdan temizledi.
Sizin dualarınızı l{abul buyurup, sizlere rahmet nazarı ile nazar ediyor.)) buyuruyorlar.
HİKA YE
Evliyaullahtan Abdullah oğlu Salih ; (Allah sırlarını takdis etsin) Bayram günü bayram namazından evine döndüğünde, uzun uzadıya ağlar, müteessir olurmuş. Bu hüznünü görüpte, sebebini soranlara : «Rabbim bana oruç tutmamı, namaz kılıp ze�at verınemi �mr etti. Ben de, oruç tuttum, namaz kıldım, . zekat verdim. Acaba Rabbimi razı edebildim
mi ? Bu yaptığım i badeti ve benim kulluğumu beğenip kabul buyurdu mu ?» der, a�·lamasına devam edermiş.
«Bu gün, bayram ve sürür günüdür, malızun olma !» diyene de «Benim bayramım bu gün değil ; Rabbimin benden
razı olduğu gündür dermiş.» Onun, Mescidde daima kenarda
oturmasının sebebini soranlara «sailler, dilenciler kenarda
oturur, ben de Rabbimin sailiyim, dilencisiyim» dermiş.
İnsan, tuttuğu oruca, kıldığı namaza, verdiği zekata güvenmemeli! Bakalım ; Rabbine layık oruç tutup, namaz kıldın
mı ? Tuttuğun oruç, kıldığın namaz indi-ilahide kabul oldu
mu? Hele, zekat, sadaka! Kimin malını kime veriyorsun?
Bir düşünelim! Zengin olan kişi, Allahın vekilharcı. Fakirler
ise, Allahın ıyali gibidir. Kimin malını, kime verdiğini aniadın mı ? Zekat veriyorum diye böbürlenmeyelim. Bir gün Allah seni kendi ve kil harçlığından aziedebilir.
Bayram günü olduğunda, cenabı Hô.llakı Kerim meleklerine, kürre-i arza inmelerini emir eder. Melekler de müslüman beldelerine inip şu müjdeyi ümmeti Mubamınede tebliğ
ederler: «Ey ümmeti Muhammed! Kerim olan Allahımızdan,
ecirlerinizi yi.ni mükafaatlarınızı almak üzere, Allahın evi
olan meseitlere, camilere gelinizh >
Mü'minler camilere varıp ibadetlerini, bayram namazlarını kılıp; Barig&hı abadiyyete ellerini �tıklannda; Allah
celle bazretlerinin meleklerine hitaben: «Ey meleklerim! Şahit olunuz benim rizarn için oruç tutan mü'ıninlerin oruçları-
- 245 -
nı kabul ettim. Onlardan razı oldum ve oruç tutanları mağfiret ettim» dediğini sevgili peygamberimiz haber. verip, bizleri sünıra gark etmektedir. İşte, böyle tebşiratı alanlar bayram yapsm.
Bayram günleri , malışer gününe benzer. Tabii, ehli-basiret için böyledir. Göz sahibi olanlar, ahirette bayram yapacaklar ile o dehşetli günde felakete uğrayacakların ahvalini
dünyada, bayram günlerinde görebilir. Bayram günlerinde,
bir takım insanlar görürüz. Yaya yürürler. Bazıları ata, bisiJtlete. otomobile, bazıları ise arabaya binerler. Bazıları sakat olup yerde sürünürler, bazıları ama olup yollarına zor
ile devam edebilirter. Bazıları güzel kumaşlardan elbise giyip, bazıları çıplak, bazıları yalınayak, bazıları ise yırtık elbiselcriyle dolaşırlar. Yaya gidenler, Kabrindcn mahşcrc yaya
gidenlere teşbihtir, binekiere binenler, kabirden kalkan müttakilere benzer ki, Allah sure-i Meryem'de :
(Ve nahşür-ül-müttekiyne Herrabmini vefda)
Meryem suresi: 85
O gün, müttel<ileri binekiere bindirip, Allah'ın nezdinde
toplayacağız. Yani, Allah'tan korkan, Allah'ı seven, Onun
emirlerine itaat ve ihtimam gösterenlere, mahşere gelebilmeleri için binekler göndeririz, buyuruyor.
Yerde sürünenler, kafirlerin haline benzer ki, kıyamette
kafirler kabirierinden kalktıklarında, yılanlar gibi yerlerde
sürüne sürüne mahşere geleceklerdir. Yolunu zor bulup, güçlükle yürüyen amalar da ; Kur'anda iraz eyleyen asilere benzerler. Zira, bir kimse, zikri ilahi olan Kur'andan yüz çevirirse ; yarın kıyamette onun ama olarak haşr edileceğini Kur'
anı-Kerim haber vermede :
- 246 -
• 1
Ve men i 'rada an zikriy fe-inne lebu ma 'iyşeten daııken ve �u yevm-elkıyameti i'ma. Kale Rabbi lime bqerteniy i'ma ve bd kü.ntü, buiyra • Kale
kezalike etetke iyatüıai fenesiytebi ve kezalikel-yevme tüııai.
Ti-hi �Üresi: 124, 125, 126
Meali kerimi : Her kim, benim zikrimden veya Resulümden ytiz çevirirse, onun yaşayışını dar eder ve onu kıyamet
günü kör olarak başrederiz. 0: (Yi. Rab! Beni neye kör olarak haşrettin? Halbuki, ben dünyada görür idi m.) diyec('k.
Allah diyecek ki, cezan böyledir. Sana dünyada ayetlerimiz
geldiği halde, sen onlan unottun ve onlardan yüz çevirdi n. Bugiln, sen de öylece onotulacaksın.
Güzel elbise giyenler ise, amali-saliha erbabına misaldir.
Zira, iyman edip, amali-salihada bulunan mü'minlere, kabirlerinden kalktıklarında cennet elbiseleri giydirilip, cennet taamları ve cennet şarapları ikram edilecektir. Çıplak olanlar
ise, dünyada zengin olup hasisliğinden bir müslümana iyilik
etmemiş, zekat vermemiş, yardımda bulunmamış olanlar veya namazı, kılıp, orucu tutup, zekatı vermiş fakat kiminin ırzına, kiminin namusuna tecavüz etmiş, kimini dövmüş, kimini ayıplamış kimselerdir. Hak sahipleri, haklarını alıp, bu
adam iflas etmiş, çırıl çıplak kalmıştır. İşte bayramda mah-
- 247 -
zun olarak gezenler, bu sıfatıara bürünen kişiyi temsil ederler.
Bayram günü aç gezenler de, dünyada orucunu tutmamış,
aç kimseleri doyurmamış oldukları için mahşerde .aç ve susuz olanların misalidir. Bunlar, teşbihtir ve arif olana kafidir.
Bayram günü, bazılarının gülüp oynayıp, ferahlanmaları ;
mahşerde defterini sağ taraftan alanlara ; bazılarının ağlamaları, malızun olmaları, kitaplarını sol ve arka taraftan alanlara benzer. Tabii, bu görenedir, köre nedir köre ne ? Bayramda, ibret nazarı ile nazar ey le, bunları görüp mahşeri hatırla !
Mfıtfı kable ente mfıtfı sırrmı fehm eyleyen,
Haşrı, neşri gördü bunda, neflıai-sfır olmadan
O gün için hazırlan ! O gün için tedarikini gör! Sonra, ağlamanın faydası olmayacaktır.
Aldanma azizim, bu dünyanın nakşına, nakkaşına
Hazret-i Adem gibi, girsen hezi.ran yaşına,
Akibet gelirsin, şu musaila taşına,
Kapatırlar seni bir hali harabe yalnız.
O karanlık gecede, kendine bir dost ara, bul!
Bayram günleri ; bazı kimseler için, ha-husus fukara için
musiybet günüdür. Hapislerde, hastahanelerde, gurbette olan
bayramdan zevk duyar mı ? Belki bunlar için bayram bir musibeti-azimedir. Böyle günlerde ; hapisleri, hastaları yoklamah! Kimsesiz kalan ihtiyarların gönlünü almalı, gurbetteki garipleri bulup onların hatıriarını sonnahdır. Hele, evvelden
bolluk refah görüp, sonradan fakn.ı zarurete düşenierin ve
hiçbir şeyi olmayan fukara, yetim ve dulların ve hasta olan
ihtiyarların ve ulemanın, salibierin ve abitlerin gönlünü yaparak Allah rızasını kazanmahyız. Yetimler giydirilmeli, açlar doyurulmalıdır.
- Malına, calıma güvenme ! Yetime merhamet elini uzat,
iyi bil 1d, bu yetimin. arkasından ağlıyan anası, saçlarını koklayacak bir babası vardı. Onlar da ana-baba sevgilisi idiler.
Onlar ağladığmda, onların yasına yas tutacak bir kalb ve göz
- 248 -
bulunuyordu. Sen, şimdi yetimi hor görme ! Belki, yakın bir
zamanda sana ölüm gelecek ve bir dahaki bayrama, senin de
sevgili yavruların yetim kalacaktır. Bu bayram olmasa, bir
daha bayrama ... Muhakkak bir bayram, senin de sevgili yavruların, seni bulamayacaktır. Bu bayramda sen nasıl ana ve
babanı bulamadınsa, onlar da bir bayramı mutlaka sensiz
kutlayacaklardır. Yetim bahsine ait hikayeyi, onuncu lrşad risalemizden okuyunuz.
Bayram namazından evvel, mutlaka sadakai-fıtır verilmelidir. Mezhebimiz olan Hanefiyye'ye göre, sadaka-ı fıtrı
nisaba malik olanlar verir, amma sen takva üzere ol, bu küçük yardımı vcrmemezlik etme ! Zira, namazın noksanını
sehvi-secde ikmal ettiği gibi, orucnn noksanlarını da sadakaifıtır tamamlar. Çoluğunun, çocuğunun fıtrasını bayram namazından evvel fukaraya ver ! Bayram namazından evvel verirscn, bu sadaka ile büyük ecre nail olursun.
Hz. Osman radiyellahu anh efendimiz ; li-hikmetin, bir
ramazan fıtrasını fukaraya, bayram namazından sonra verdi.
ResUl aleyhisselama gelip, fıtrasını bayram namazından sonra verchildiğini söyleyince, Efendimiz : ccEy Osman! Bu zamanda verdiğin fıtra ile birlikte bir de köle i.z&d etsen, yine
de bayram namazından e'\·vel vereceğin fitrenin sevabına. nail olamazsın.)) dediler. Buna binaen, fitreyi bayram namazından evvel vermelidir.
Ramazanda her ibadet böyledir. Bayramdan evvel verilen beş kuruş sadaka, ramazana hürmeten beş lira sayılır.
Bayramdan sonra verilen beş kuruş ise elli kuruş saydır. Defteri arnale öylece yazılır. Ramazanda bire yüz, ramazandan
sonra bire on'dur. Allah dilerse kat kat ecirler, scvaplar yazar.
Bayramda müslümanların yapacağı vazifeler şunlardır :
Hamama gidip gusül etmek, yahud evinde yıkanmak. Yeni, yahut temiz elbise giymek. Camiye giderken, güzel kokular süriinmek. Tekbir getirerek camiye gitmek. Ramazan bayramı
ise, camiye giderken imsakten sonra tatlı bir şey yemek. Kurban bayramında ise, hiç bir şey yemeyip, namazdan sonra,
kurban eti ile iftar etmelt lazımdır. Böyle yapmak sünnettir.
Ramazan bayramı ise, camiye giderken mutlaka tatlı bir şey
yemek lazımdır. Bayram namazı niyetine evden çıktığında
yiiksek sesle tekbir etmek lazımdır. Bu, cerhen olacaktır. Fa-
-. 249 -
kat beldemiz de, yüksek sesle, cerhen tekbir etmek adet olmadığından, tekbiri kendi duyacağımız şekilde getirmek lazımdır. Mümkünse, bayram namazı için camiye gittiğimiz yol
ile döndüğümüz yol başka olmalıdır. Zira, yerler, toprak ve
taşlar, yevmi kıyamette bizler için şahidlik edeceği, haberlerde varid olmuştur. Ziyaretiere biraz geç başlamak, hatta
bayramın birinci günü öğleden sonra, ikinci ve üçüncü günleri ise, sabah ondan sonra başlamalı. Yemek vakitlerinde
ziyaret edeceğimiz hane sahiplerini iz'aç ve rahatsız etmemeliyiz. Tabii, bu ziyaretlerde bulunmak keyfiyeti ziyaret edilecek kimselerin uzaklığı, yakınlığına bağlıdır. Ziyaretlerde,
çok fazla oturmamak, ziyarete gittiği haneye, eli boş gitmemek, ufak da olsa bir hediye götürmek, ve bir yeşil yaprakla
da olsa mutlaka hane sahibinin muhabbetini kazanmalıdır.
Dargınların barışması lazımdır. Ana ve babalarımız öldü iseler, onların sevdiklerini ziyaret şarttır. Böyle yapmakla, onların batıralarına hürmet edip, onların ruhlarını şad etmiş
oluruz. Hocalarımızı, hısım akrabayı ziyaret etmek her halde lazımdır. Uzakta iseler mektup ve tebrik kartları ile hatırlarını sormak, bayramlarını tebrik etmek adabı-islamiyyedcndir. Ölmüşlerimizin kabirierini ziyaret etmek, ziyaret esnasında onların hatıralarını anmak, sağlıkta oldukları gibi
kabirierinin yanlarında oturup, bir miktar Kur'an okuyup,
akıbetimizi düşünmek, yakın bir zamanda bizleri de buraya
getirip, a'malimizle başbaşa kalacağımızı tefekkUr etmemiz
lazımdır. Kabirierin üzerindeki otları koparmamalıdır. Zira.
bu otlar, Allahı zikr eder. Bunların bu zikrinin, kabirde yatanlara faydası vardır.
Kadınlarımızın, yalnız başına kabristana varmaları caiz
değildir. Birkaç hanım bir araya gelip kabirieri ziyarete gidebilir. Ölülerimizin ruhları için sadaka verip, Allah rızasını
tahsil ederek hasıl olan ecir ve sevabını ruhlarına bağışlayıp,
ölülerimizin ruhlarını şad etmemiz lazımdır. Hele, yapılan bu
hayırlar, bayram ve cuma günlerinde olursa, hasıl olan sevab dil ile tarif edilemez. Ramazan bayramında bir kimse, baba ve anasının kabrini ziyarete gitse, her adımına bir hasene yazılır.
Ana, babası sağ iseler; yahud ikisinden birisi sağ ise :
ellerini öpüp, gönüllerini alıp, onlara ihsan etse, alınlarından
öpüp ikram etse, Allah böyle yapan eviada cennetini ihsan
ve ikram eder. Ana ve babasma karf?ı, bu hakları yerine ge-
- 250 -
tirmez ise, bu nimeti-ilahiyyeden Allah o eviadı mahrum
edip, narına atar.
Bayram günü, bir kimse fakire ikram ve ihsan etse, Allah da ona ikram ve ihsan eder. Bir kimse, böyle bir bayramgününde kapısına gelen, kendisinden yardım talep eden bir
fakiri mahrum etse, Allah o kimseyi nimetinden mahrum
eder, ona ahirette merhamet nazarı ile nazar edip afvı mağfiretine layık kılmaz.
Bir kimse, bayram gününde bir fakirin canı istediği bir
yemeği pişirip ona yedirse, Allah celle hazretleri fakire ikram eden o kimseye, yarın ahiret gününde yakut ve inci ile
süslenmiş bir saray hediye eder, cennet nimetleri ile o kimseyi nimetlendirip kendisine in'amı ihsanda bulunur.
Bir kimse, bayram namazını kılıp, mescidden çıktıktan
sonra, ramazandan evvelki kötü adetlerine dönmeyerek, ramazanda aldığı ahlak-ı islamiye üzre temiz bir mürnin olarak hareket ederse, günahlarından anadan doğdÜğu gün gibi
tertemiz olur. Mescidden evine gelinceye kadar da her adımma on hasene yazılır.
Bir kimse, bayram günü bir fenalık yapar ise ; Allah o
kuluna hi ta ben: «Seni, ramazanım hürmetine affettim, suçlarını bağışladım; narımdan azad ettim. Benden utanmadan
nasıl fenalık ediyorsun? Halbuki, ben senin her yaptığını
görüyor, her fikrini biliyor, her sözünü işitiyorum» der ve
o kula rahmet nazarı ile bakmayıp, gazab nazarı ile nazar
eyler. Ra�metinden uzak olur, tekrar cehenneme müstehak
olur.
Allah celle, o günde isyan eden kula hitabcn : «Ey asi
kulum! Ben, seni rahmetime dahil ettim. Sen ise, nara ·girmek
istiyorsun. Ben� seni kulluğumdan kovmak, ve kullarımdan
ayırmak istemiyorum. Sen, benden uzaklaşmak istiyorsun.
Ey bana isyan eden kulum ! Bu yaptığın isyana tövbekar ol .
Bana rücu eyle. Yine seni af edeyim, günahlarını bağışlayayım.» der.
Bir kimse, bayram gününe, hürmeten, evinin nafakasını çoğaltır ise, Allah da o kuluna bereket kapılarını açar, fakrü-zaruret kapılarını kapar. Dünya ve ahirette mesrur eder.
HIKAYE
Abbasi halifelerinden Harun-Reşid; bir bayram gunu,
padişahlara mahsus gayet süslü müzeyyen elbiseler giymiş.
- 251 -
atma binmiş, sokağa çıkmıştı. Askerler, sultailın yolunu açıyor, halk kendisine tezahürat yapıyor, bu müzeyyen, süslü
elbiselere hayran hayran bakıyordu. Bu sırada, Behlül-Dana,
sultanın önünü kesip, şu mealde olan birkaç beyiti okuyup.
Harun Reşid'i ve dolayısiyle bizleri irşad eyledi. Beytin manası ŞU idi :
Yeni ve süslü elbiseler giyrnek bayram de�ildir.
Bayram, Allah'a kul ve Rabbine agah olmaktır.
Bayram, burada mülk sultanı olmak değil;
gönül sultam olmaktır.
Mülk sultanları unutulur, gid&r. Gönül sultam
unutulmaz!
Bayram, kı�·amette azabı-ilahiden kurtulmakhr,
Koku sürünrnek bayram değil, günalıma nadim olup
Tövbe edip bir daha o suçu yapmamaktır.
Bayram, ata binrnek değil, hataları terk etmektir.
Bayram, sultan olup taht üstüne oturmak değil,
O korkunç sıratı geçip, cennet tahtiarına oturmaktır.
Bayram, saraylarla, saltanatta iftihar etmek değil,
Karanlık kabri nurlandırmak, a'mali-siliha ile techiı
etmektir.
dediğinde, Harun Reşid ağlamıştır.
Bayram günü, güler yüz göstermek, sürurlanmak islam
şiarındandır. Ebu Bekir Radiyallahu anh diyor ki: Bir bayram günü, kızım Ayşe (Radiyallahu anha hazretlerinin) oda ..
sına vardığımda, iki cariye ellerinde defter olduğu halde, islam bahadırlarına ait beyitler söylüyor, el vuruyor, def çalıyorlardı. İslam kahramanlarının medbine dair kasideler söylüyorlardı. Onların şecaatini anlatan beyitler okuyorlardı.
ResUl aleyhisselatü vesselim da orada idiler. Elbisesine bürünmüş, yüzünü örtmüş ve sedire uzanmıştı. İçeri girdiğimde,
def çalan kadınları ve kaside okuyan cariyeleri men'etmek istediğimde, efendimiz yattıkları sedirden doğrulup, mübarek
yüzünden örtüyü kaldırdı ve bana hi ta ben : «Ya Eba Bekir!
İlişme onlara, bırak def çalıp eğlensinler. Bu gün bayramdır.
Bu gün sevinç ve sürur günüdür. Her kavmin, her dinin bayramı vardır. Bugün de bizim bayramımızdır. Bizim bayramımızda, sevincimizi belli etmek şeairi islamdandır.» buyurdular. Bu anlattığım kıssayı, «Şerhi Mişkab ve «Tae» isiml_i
hadis kitabiarı zikr etmektedir.
- 252 -
Fitresini verene, Allahın şu on nimeti ikram edeceğini
efendimiz şöyle haber vermektedir :
«Sada.ka-i-Fıtr; cesedi günahtan temizler.
Sadaka-i-Fıtn veren; nardan azi.d olur, orucu makbul,
arneli mebrur olur.
Sadaka-i-Fıtrı verene fazlı-ilahi ile cennet ita olunur,
kabrioden emin olarak kalkar. Yaptığı a'mili-salilıanın kabulüne sebeb olur. Kıyamette, şefi.atimc nail olur, sıratı yıldının gibi geçer, mizanda hasenat kefesi ağır gelir. O kulun
ismi, şakiler defterinde kayıtlı ise, ismi bu divandan silinip,
.aidler divanma kayd olunur.» Bu kadar küçük bir ha.yırla,
nasıl olur da, Allah böyle büyük dereceler veriyor deme ! Allah celle, baba Allahı değil ; bahane Allah ıdır. Yani l{ulunu
affetme k ona ihsan · etmek için ufak bir hayırlı fiili bahane
eder.
Bir kimse, ramazanda bir ay oruç tutsa, bayramdan sonra bu bir aya, altı gün daha oruç tutarak eklese, otuzaltı gün
eder. Allah celle bir hayıra on hasene verdiğine göre, üçyüz
altmış gün oruç tutmuş sevabını kazanır. Dört gün kurban,
bir gün Ramazan bayramı olmak üzere beş gün bayramdır.
Bir sene üçyüzaltmış beş gün olduğuna göre, böyle yapan
kimse, bütün seneyi oruçlu geçirmiş olur. Ramazan bayramının birinci, kurban bayraminın dört günü, oruç tutmak haramdır. Ramazanda oruç yemek ne kadar günah ise, bu beş.
günde oruç tutmak da o lmdar günahtır.
Yukarıda söylediğimiz bir ay ramazan, altı gün şevval
orucunu tutan, bütün senesini oruçlu geçirdiğine dair hadis-i
şe.rffi, «Müslim» isimli kitabda, Eba-Hureyre rivayet etmektedir.
Akıllı olan bu altı gün orucunu ramazan orucuna ekliyerek tutar ve bütün senesinin günlerini oruçlu geçirmiş olur.
Rabbisinin rızasını kazanır. ·
Yarabbi ! Bizleri, şeytanın iğvasından, insan şeytanlarının belasından, nefsimizin şerrinden, yüze gülen düşmandan
lmru! Bizi, has kullarından ey le ! Bizi, kulluğundan kovup,
kapından tard eyleme ! Bizleri, şakilerden kılma ! Ahiru-akibetimizi hayr ey le ! Son kelamımızı kelime-i tevhid, Kur'an-ı
mecid eyle !
Bi-hünneti seyyidil-mürselin. Vel-hamdü-lillahi-rabbilalemin. El fatiha.
Muzaffer OZAK
- 253 -
N fış ettir şarabı aııkın,
O zaman bizler bayranı edelim.
Nasib et, lütfi ile meşkin;
O zaman bizler bayram edelim.
İyınincia daim et bizleri,
Göster, görülecek yüzleri,
Duyur işitilecek sözleri,
O zaman bizler bayram edelim.
Tiatta geçir ömrümüz,
lymii.nda gÖ!,lür bendimiz,
Nur eyle Kur'anla kabrimiz,
O zaman bizler bayram edelim.
Mizi.nda
Mahşerde ak et, yüzümüz,
güldür özümüz,
Tevhidle sösle sözii:müz,
O zaman bizler bayram edelim�
Habibine komşu eyle hemen bizleri,
Sevindir g.iryi.n olan yaşlı gözleri,
Nurlandır, sevindir kara yüzleri;
O zaman bizler bayram edelim.
Sırattan geçir bizi yel gibi,
Göz y&.'!tım çağlar sanki sel gibi,
�luhammedim lmkar penbe gül gibi,
Kavuştur Muhammede bayram edelim.
Cennet evine lfttfet girelim,
Bizler habibine a.5k ile varalı.m.
Kerem et, cemalin bir kez görelim,
O zaman bizler baynun edelim.
- 254 -
Gün be-gün arttır kemi.lin,
Aşki'ye lutfet cemalin.
Küffarın göster bize zevi.lin,
O günde bizler bayram edelim.
Muzaffer OZAK
-
IR Ş AD
.YEDINCI DERS
M V NDE R E CA T :
Kur'anın i.nzi.l olduğu mübarek ay Ramaza,n, bu ayda
ümmeti Muhammede yapılan . ihsan ve ikramlıi.r, Hz.
ömer'in müsliimanhğı kabul edişi, Hz. Nuh'un kıssası
ve Ramaza.mn indi-ilahideki kıymeti, Ramazanın kendiae hürmet edenlere !Jefaatini anlatan, \'azü-nasihat
ve kıssaları bi.vi bir risa.lei-mühimmedir.
Sallfı ila seyyidina Muhanuned
Sallfı all mürşidina Muhammed
Sallfı ili şemsiddiilıa Muhammed
Sallfı ili bedriddfıca Muhammed
Sallfı ala nfır-il-hôda Muhamm�.
El-evvelü Allah, El-ahırü Allah, Ez-zahirü Allah, El-batınü Allah, Menkane-fi-kalbihi Allah. Fe muiynühu fi'ddareyni Allah, Rabbiş-rahli-sadri ve yessirli-emri-vahlül uhdeten
min llsini yefkahü kavli ve üfevvidü emri-ilallah-innallahe
basirfın bil-ibad.
Yerin göğün sahibi olan ulu A)lah! Habibin Ahmede salat ile bizim kalplerimizi ferahlandır! Habibin hürmetine, her
işimizi kolay e yle!
Mahbubun hürmetine sıkmtılarımızı gider. Ona olan muhabbetin hürmetine bizi gamdan halas eyle. Habibine olan aşkın hürmetine, günahlarımızı af et. Onun, sana olan muhabbeti hürmetine bizi borçlarımızdan kurtar. Onun yüzü hürmetine kötü ahlak ve akidelerimizi islah eyle. Habibin izzeti hürmetine tövbelerimizi kabul et, aşkı-niyazımızdan habibini haberdar eyle.
Yüzümüzün karasını sil. Ona olan muhabbetin hürmetine, düşmanlarımıza galip eyle. Habibine olan ikramın hürmetine, lisanımızın malayaniyi, gıybeti, bühtanı, seb'bi ve senin rızan olmayan her türlü alıvali temizle.
Babibinin ruhaniyyetini ve himmetini bizimle beraber
eyleyip her türlü dehşetten ve vahşetten bizleri emin kıl.
Habibin izzetine, devletine ve heybeti hürmetine, garipliğimiğımızı
ze merhamet eyle. Habibin nuru ile önümüzü, ardımızı, save solumuzu ve ahiret ile dünya hayatımızda, mevtimizde bizi zulmetten, azaptan kurtararak, nfıru-Muhammedi
ile yüzlerimizi ve kalplerimizi, zahir ve batınlarımızı tenvir
ve tezyin eyle !
lrpd, cilt 2 - F: 17
- 258 -
Bizleri, kıyametin şiddet ve dehşetinde ; kafa içinde güneşin harareti ile beyinierin kaynadığı o şiddetli günde, babibin sancağı altında cem eyleyip, arşın gölgesinde salihler,
işıklar, sadıklarla beraber cem ve haşr eyle !
Habibine eylediğin salat hürmetine, mizanda defteri arnalimizi sağ tarafımızdan ata eyleyip, mizanımızın hayır kefesini sakil kılarak bizi m esrtır ve :
(Dihikatiın müstebşiri..n)
(Cennetliğini etrafa müjdeleyeıı) zümresine ilhak eyle !
Ölmüşlerimize rahmet, hayatta olanlarımıza selamet,
gurbette bulunanlarımıza vatana avdet nasip eyle. Her türlü
felaketlerden cümlemizi halis· eyle !
(Şebriı ramadanelleziy üıızile fiyhil kur'anü hüden linnasi ve beyyinalln minel
buda vel furkaıı) .
Bak.ara suresi: 185
Kalbieri iyman ile nurlanmış, yüzleri Kur'anın nur'u ile
tenvir olmuş, hakkın cemaline aşık, rızayı-ilahisine talip, cen...,
net i aliyatma ra gıp olan aşık ı sadıklar !
Allah celle hazretleri ; ah karnı eskimeyecek olan insanlara göz mahiyetinde bir ihsanı-ilahi, lfıtfi-rabbani ve nefse
şifa, kalbe cila, ruha gıda olan mektubu-rabbanisinde, Kur'anı-aziminde ; bizlere, habibi-Resfılü - necibi, serdarı - enbiya ve
mergfı.bu - hüda, şefii - ceza. iki cihan fahri Muhammed Mustafa vel - Müctebasına Cibril-i emin vasıtasiyle, yirmiüç sene-
- 259 -
de, lüzumu halinde nazil olan Kur'an-ı Keriminde şöyle hitap buyuruyorrlu :
«Esteizü billih: ( Şehrü ramadan · elleziy · ünzile fiyhil · Bakara
Kur'an)
sılıeai:
».
185
Meali : Ramazan ayı öyle bir mübarek aydır ki, o mübarek ayda Kur'an-ı Kerim nizil olmuştur.
(Hüde!l linnasi)
Bakara sUresi: 185
İşte; o mübarek kitap, insanları hakka götürür.
(ve beyyiııatin minel buda vel • furk.an)
Bakara ıniresi: 185
Helil ile haramı, iyi ile kötüyü, benim rızam ile gazabımı,
hududu-ili.hiyyemi ve ahkamı-sübhaniyemi beyan eder. İnsanları hidayetime, rızama iletir, cennetimin, rızanıuı yollarım gösterir. Insanlan hidi.yetime yetiştirir, Hak ile bitıl arasını fasleder, ayırır. Bu kitabımın alıkamma sarılan, benim
cennet ve cemilime erer. Bu kitabı mübinim, öyle bir nfır ve
babli-metindir ki; yaş ve kuru her şeyi bunda bulabilirsiniz;
ayeti-kerime şöyledir :
� • J u�� >·� C'] -� ,:- �. = - J 1 � .. lj- · V V ,.... ' � L/;,
::::
(Veli ratbin veli yiibisin illi fi-kitabin-mübiyn.)
En'iim sfıresi: 59
- 260 -
Kainatta olan, Kur'anda mevcuttur, aşikardır. Binaen
aleyh, yarın kıyamet gününde, hiç bir kimsenin özrü kalmaz.
Zira, Kur'anda hak ve batıl her cephesi ile tanıtılmıştır.
Mü' minler! bir denizi gözünüzün önüne getirin ki, biz
denize düşmüşüz ve hiçbir taraftan kara görünmüyor. Deni%
dalgalı, korkunç bir vaziyette ! dalgalar ile boğuşuyoruz. Bu
aralık, bir gemi geliyor, gayet sağlam. O gemiden, bir zat-ımübarek bize bir ip atıyor, bizleri bu felaketten kurtarmak
için şöyle sesleniyor : «Ey denize düşen felaketzedeler ! Tutunun, attığım ipe gelin, bu gemiye sığının.» Elbetteki ipe tutunanlar, gemiye sığmanlar necata eriyor, gemiye binmeyenler helak olup gidiyor.
İşte bu bir misal !
Bu dünyaya gelen kimse, o korkunç deryaya düşmüş gibidir. Gemi, islam dinine misaldir. İp ise, Kur'ana remizdir.
Kaptan Nebiy Aleyhisselama teşbihtir.
Her kim ki, Kur'an ipine tutundu, geminin kaptanına
kulak verip, itaat etti ve gemiye girdi ise, canını cehennem
girdabından halas etti, �una mukabil; kaptanın sözüne kulak
vermeyen kişinin helak olduğu gibi, Allah Resullerine itaat
etmexen ve kitabı-mübine sarılmayan kimse de mahvoldu
gitti.
Nuh Aleyhisselamm gemisi, bu sözümüze delildir. Nasıl
ki ; o gemiye iltica eden mü'minler boğulmaktan kurtuldular
ise, Allah ResUlüne itaat edenler de bu gemiye sığınıp kurtulanlar gibidirler.
Kitabı-Kerime uymayan iki sınıf kimse vardır ki, bunlardan bir kısnp ahmak olan kişilerdir. Bunlar Kur'an-ı Kerimde bulunan bunca ibretleri ve bizim dünya ile ahiretteki
rahatlığımız için olan lutfu-ilahiyyeyi anlamazlar. Hakkın
emirlerini ve nehiylerini bir angarya sanıp, Kur'an ile ilgilenmezler. Bt.mlar, her ne kadar akıllı olsalar da tevfikleri olmadığından; nereden geldiklerini, niçin geldiklerini ve nereye,
niçin götüriildüklerini düşünemezler. Böyle olan kişideki, akıl
değil histir. Mesela ; Allah bize yıkanın, temizlenin demiştir.
Biz, yıkanmaz, temizlenmezsek, Allah bu pisliğimizden rahatsız olmaz, biz rahatsız oluruz. Bunun böyle olduğunu düşünemez de, sanki Allahın bizim temizliğimize ihtiyacı varmış gibi
zannedip, «Abdest ve gusül ne imiş ? Yapılması lüzurnsuz ... �
diyen kimse, akıllı mıdır?
- 261 -
Allah, bizlere analarımızla evlenmeyi, kızlarımızı nikahlamayı, oğullarımıza varmayı ihsan-i ilahi olarak, men'eder.
Men'etmeseydi. Bu çirkin olan işleri biz de yapardık. Nitekim,
enbiya gelmiyen kavimlerde bu hal görülmektedir. Size, analarınız, kızlarınız, ister üvey, ister kendi analarınız, kızlarınız,
amcalarınız ve halalarınız, kardeşlerinizin kızları, kızkardeşlerinizin kızları, size süt veren süt annelerinizin çocukları ve
süt verdikleriniz ile evlenmek haram olmuştur. Hayvanlarda
böyle bir durum mevcut değildir. Çünkü, onlar hayvandır.
tnSan değerine �ahip değildir.
İnsan, her malıluktan üstün bir malıluktur ve bizlere insanlığımızı, Kur'in-ı Kerim ve Resfılü-azim öğretmektedir.
Bizden evvel geçen kavimlerden Allaha ve Resfıllerine
inanmayanlann dünyadan korkunç azap ile kaldırıldıklarını,
helak olduklarını haber veren, Kurandır. Bizleri, emirlerlc
ihsanı-ilihiyyesine davet eden, Kur'andır. Emirlerine uyan
müttakiylere ebedi hayatı vaadeden ve bildiren, Kur'andır. Bi
zi fenalıklardan, musibetlerden men'eden, Kur'andır. Bizlere
nza yollarını, saadet çaresini gösteren, bizi sevgili halikimize
ileten, ebediyet nimetine eriştiren, Kur'an-ı Kerimdir.
Böyle olduğu halde, bu kitabı anlamayan ve kitabın ne
dediğini anlama kabiliyeti olmayanlarla, bu kitabın kudsiyetini bilip de inat yüzünden inanmayan, Eba-Cehil gibi inatçı
kafirlerden gayrısı, aklıselim sahiplerinin; kendilerine okunan
bu mu'cizeye iyınan etmemeleri kabil değildir.
Zaten, ahmak ile inatçı kafirler müstesna, her aklı-selim
sahibi, Kur'ana inanmıştır. Tetkik ettiği vakit, tevfiki-rabba1\i ile iyman edip, nfıra kavuşur. İşte Allahın bu kitabı, Ramazan ayında, Resuli-zişana, Hira dağında inmeğe başlamıştır ki, bu mübarek ayda yalnız Kur'an nazil olmamış, fakat
Musa AleyQ.isselama verilen Tevrat, Hz. İsa, Ruhullaha nazil
olan lncili-şerif, Hz. Davud'a gelen Zebur, Hz. İbrahime gönderilen Suhuf ve diğer enbiya Aleyhimüsselama nazil olan suhuflarda, hep Ramazan-ı mağfiret nişa.'nda nazil olmuşlardır.
Görülüyor ki; Allah ile kul arasında peygamber vardır.
Bunu inkara mecal yoktur. Bu Resfıller, elçiler vasıtasiyle
nizil olan semavi kitaplar sa hep Ramazanda nazil olmuştur.
Kulları i1e Allahın arasındaki bu yakınlığın başlangıcı hep
- 262 -
Ramazanı-mübarekte olmuştur. Zaten, Allahın bir esması da,
«Ramazan» dır. Hak ile halk münasebetleri Ramazandadır.
Şüphesiz ki, son kitap Kur'an-ı Azimdir. Son peygamber de
Muhammed aleyhisselamdır.
«Böyle bir kitaba malik olduğumuz halde, müslümanla-·
rm batılı milletlerden geri kalmalarına sebeb nedir ?» denecek olursa ; Bu kabahat ne Kur'anda, ne de lslamdadır. Bu
kabahat, biz müslümanlardadır. Biz, kitabı-aziz olan Kur'anı
geriye attık. Avrupalılar da, Haktan nazil olan, falrat tahrif
olduğu için ve insanları geri bırakacak hale getirilmiş olan
uydurma lncil'i geri atıp, ileriye gittiler. Şimdiki İncil'in alıkamma göre, bir hıristiyana vaftiz denilen yıkanmaktan başka yıkanmak yoktur, hatta yıkanmak haramdır. Bu vaftiz
denilen yıkanma ise, doğan çocuğun bir haftalık iken kilisede
rahip tarafından yıkanmasıdır. Artık, daha ölünceye kadar o
vaftiz suyunun çıkmaması için o hıristiyana yıkanmak haram
olur. Böyle olmasına rağmen, hıristiyanlar bu alıkarnı atıp,
günde bir iki defa, bazan daha da fazla baştan aşağı yıkanırlar. Biz, müslümaniann ise ; günde beş kere namaz kılmak
için abdest almamızın lazım olduğu herkesçe malumdur. Diyelim ki ; dört defa da su dökmek için helaya gitsek ki, gitmeye
de mecburuz, dokuz eder. Üç öğün yemek yediğimizde, yemekten önce ve sonra el yıkamak sünnettir. Altı defa da bundan
dolayı, tamamı on beş yapar ki, bir müslümanın normal olarak en aşağıdan on beş defa el yıkaması lazım iken, «Topraktan yaratıldık. Su ile oynarsak dağılıveririz» gibi saçma
bir sözle pisliğimizi gftya mazftr göstermiş oluruz. En basitinden olan bu pisliğimiz sizce ve bizce malfımdur. Bu el yıkama
ve saire, meselenin maddi kısımlarıdır. İşin bir de manevi
kısmı vardır ki, yemekten evvel el yıkadığında, maddi pislikten elini temizlediğİn gibi, manevi olarak o elini helal lolrma
kazanmak için kullanacağına Allaha söz vermendir. Biz. her
işi Kur'an alıkarnının aksine göre yapmışız, böylece Kur'anın
alıkarnı geriye atılmış. Medeni milletler ise, her işlerinde, bizim geriye attığımız Kur'an ahkamını, onun insanlara nfır
olduğunun farkına varmadan bile olsa, alıp tatbil{ etmiş ve
işlerinde doğru, sözlerinde sadık, ahidierinde vefakar hale
gelmişler. Yalan söylemekten çekiniyorlar. Çalışmaktan bir
an geri durmuyorlar. Eğer, işlerinden vakit bulup, Kur'an-ı
Kerimi okusalar; islam olmamalarına imkan yoktur. Şüphesiz, tevfik Allahtandır.
- 263 -
Bir yandan lslamı tetkik edemediklerinden, bir yandan
da İslam düşmanları tarafından zehirlendikleri için, bilmeden
İslam dinine hücum ederler. Bir de bizim kötü huylarımızı
gördüklerinden, İslamlığa düşmanlık için fırsat ararlar. Buna göre, bir bakıma onların dalalette kalmasına biz sebep oluyoruz. Çünkü, Kur'an-ı Kerimin ve insanlığın iğrendiği sıfatıarın hemen hepsi bizde maalesef mevcuttur. Sahtekarlık, hiylekarlık bizde. Yalan, pislik, bizde, ahde vefasızlık bizde, Allahın men'ettiği, Reswün iğrendiği bütün kötU sıfatlar bizde,
tenbellik yine bizde. Onlar, bu ame1leri bizde görüp, dinimizi
de böyle zannetmekte, fakat islamı hakkı ile okudukları vakit,
hemen iyman etmektedirler. Çünkü, İslamın çürük bir tarafı
yok, fakat biz müslümanların tutulacak tarafımız da yok !
Kur'an-ı Kerime tutunduğumuz zaman, bütün dünya bizim olup, aziz olan kitap bizleri de aziz etmişti. Terk edince ;
girdabı belaya düşüp, hel ak ve zel il olduk. «Efendim ; hürmet
ediyoruz ya hemen her evde bir Kur'an var, duvarda asılı duruyor. Öpüp başımıza koyuyoruz» dersen, senin hürmet ettiğin Kur'an değil, Kur'an-ı Kerimin kalıbıdır. Yani, kağıdı,
mürekkebi ve manasının kalıbı olan harfleridir. Hürmet edenimiz, Kur'anın kahbına hürmet edip, ruhu Kur'an olan ahkamı-ilahiyyeyi ayak altı ediyor. Mesela, yalancı olan birisi,
zahirde Kur'anın kahbına hürmet edişini, Ruh-u Kur'ana
hürmet ediyorum zan eder, hakikatte ise o kimse Kur'anı
ayakları altında çiğneın�ktedir . Allah, cümlemizi gaflet uykularından uyandırsın. Amin. Bi-hürmetil-seyyidil-mürselin.
Haram yiyen, rüşvet alan, rüşvet veren, faiz yiyen tefeci,
kalbirn temiz diyen binamaz, namazını kılıp da zekat vermeyen sofu, vel-hasıh emri-ilahiyyeyi yerine getirmeyen ve Allahın men'ettiği şeylerden, kaçınmayan kimseler «Kur'ana
hürmet» diye sadece Kur'an-ı mübinin kalıbına hürmet edip,
ruhu Kur'anı ayak altı ediyorlar.
İşte, bu yüzdendir ki, biz insanlık aleminde geri kaldık.
Halbuki, bir çok yerlerde Kur'an-ı şerifin ruhuna riayet kalmadığından başka, kalıbına, yapraklarına bile hürmet kalmamıştır. Allah, biz müslümanlara, bu durumumuz ile, nasıl olur
da yardım eder? Zira «Sfıre-i Taha'da» Allah ce lle der ki :
- 264 -
(Ve men A'rada an zikriy fe inne lehu maiyşeten danken ve nahşuruhıi yevmel
kıyameti a'mi ) Sadakallahulaziym.
Ti-hi sıiresi: 124
Yani, mana murad olundukta ; «Her kim ki, bizim kitabımızdan yüz çevirir. Biz, onu dünyada esaretle, sefaletle, rezaletle müptela kıldığımiZ gibi , ahirette de gözlerini kör ola-
rak haşr ederiz.» buyuruyor. !steyen bu ayetin tefsirine bakıversin.
Buradan anlaşıldığına göre, bizim geriliğimiz Kur'an-ı şerifte, İslam dininde olmayıp, bizzat biz müslüınanlardadır.
Zannedersem, aklı-selim sahiplerine niçin geri kaldığımızı ispat ettim.
Bizler, Muhammed Aleyhisselama ümınet olduğumuz içindir ki, Allah celle diğer ümmetler gibi bizi, dünyadan tamamen kaldırmıyor. Kimimizi zalim yumruğu altında, kimimizi
esaret altında, kimirtıizi evlatlarımıza terbiye ettirmektedir.
Ama, tövbe eder tekrar ruh-u kur' ana sarılırsak ; ali olacağımızı, tekrar insan seviyesine çıkabileceğimizi Allah celle celalO.hu, kendisi vaad etmektedir.
(Ve entümül a1evne in küntüm müminiyn.)
Al·i lmrin sıiresi: 139
Meali : Hakkı ile iyman ederseniz, sizi ala kilarım buyurmakta. Hakkı ile iyman edenleri ala kıldığını, tarihte de okuyoruz.
Bak ; Kur'an-ı Mübiyne hürmet eden, nüfusu az, küçük
bir kavim olan babalarımız, Osmanlı Türkleri, asırlar boyu
bütün milletiere insanlık nümunesi oldular. Bu devletin kurucusu olan Osman beyin, Kur'ana hürmeti, kendisini ve kavmini
- 265 -
nasıl cihangir etti. İbret ile oku ! Kur' anın hem kalıbma, hem
de ruhuna sıkı sarıl! Dünyada ve ukbada necat bul !
HiKAYE
Osman bey, Horasan Türklerinin Kayı aşiretinden idi.
Süleyman Şahın Dicle nehrinde boğulması ile, kabilesi ikiye
ayrılmış, bir kısmı Horasan'a, vatanı aslisine dönmüş, bir
kısmı da Anadolu tarafına, Tuğrul beyin riyaseti altında gelmişti. Bu sırada, iki ordunun cenk ettiğini gören müslüman
Türkler, mağlii.p tarafa yardıma koşmuştu. Müslüman Türke
de bu yakışırdı.
Onların yardım ettiği taraf meğerse, Selçuk Türkleri
imi§. Bu yardımın muvaffakiyet ile neticelenmesi, Ertuğrul
beye Eskişehir tarafında, Rum kafirlerinin hududunda oturma hakkını kazandırdı. İşte, orada, yani Eskişehir, Bilecik
cihetlerini Nur-u Muhammedi ile tenvir eden şeyh Edebali ile
buluşmak lii.tfuna da mazhar olmuştu. Bu şeyh Edebali kuddise sirruh u, varisi-Kali-Muhammedi ve . varisi-hali-Muhammediyle mevsuf bir zat idi. Hem «ilmi-zahir», hem «ilmi-hatın» sahibi, saki-i-aşkı-ilahi bir zat idi. Ertuğrul bey olsun,
Osman bey olsun, Türklüğe has bir sıfat ile ulema ve meşayihe sevgi ve muhabbet, hürmet gösterirler idi. Zira, ulemaiamilin ve evliyayı kiram, varisi-enbiya olduğundan, onlara yapılan muhabbet ve hürmet, itaat ve sevgi Resiile yapılan muhabbet, sevgi ve itaat gibidir. Resiile yapılan muhabbet, sevgi, hürmet ve itaat ise, Allaha yapılan muhabbet, sevgi, hürmet ve itaat gibidir.
nEsteizü billah; ( ve men yuti-irresüle-fekad-eta-allah).»
Manayı şerifi : Her kim ki Resfılüme itaat etti, muhakkak ki bana itaat etti, diyor Allah.
Ulema ve evliyaya yapılan ihanet ve buğz, Resiile ; ResUle
yapılan buğz ve ihanet Allahadır. Müslüman Türkler, tarihen
sabittir ki, ulemaya, meşayihe hürmet edegelmişlerdir. Timürlenk olsun, gök tanrıya ibadet eden müşrik Cengiz ve
Hülagu hanlar olsun, onların bile ulema ve meşayihe hürmet
ettiklerini, tarihler yazmaktadır. Gelelim kıssamıza ; Osman
- 266 -
bey, Şeyh Edebali hazretlerini sık sık ziyarete gider, ondan
nasihat alır, onunla sohbet ederdi. İkisi de birbirlerini çok severlerdi. Birisi ruh, birisi ceset gibi idi. Osman bey ceset, Şeyh
Edebali ruh idi. Bir gece, Osman bey, şeyh hazretlerinin hanesinde kaldı. Çok hoş bir sohbetle geç vakte kadar oturdular. Osman beyi misafir edecekleri odaya çıkardılar. Yere temiz bir yatak yapılmıştı. Osman beyi odasına çıkaran dervi� :
«Allah rahatlık versin!» deyip geri döndü. Osman bey, soyunup yatağa gireceği zaman, duvarda kese içinde asılı duran
bir Kur'an-ı Kerim gördü. Nasıl olurdu ona karşı, Kur'ana
karşı yatabilirdi, Sabaha kadar, Kur'ana ta'zimen ayakta
durdu. Halbuki şer'an yatması caiz idi, fakat herkes her müsaadeyl yapmaz.
Sabahleyin, namaza çağırıldı. O binayı-ilahinin, şeybin
ardında Allaha takdim edildi yani namaz kıldı. N arnazdan
sonra, şeyh hazretleri ile tekrar konuştular. Yatağı kaldırmaya giden derviş, yatakta yatılmadığını görünce, keyfiyeti Hz.
Şeyhe bildirdi. Hz. Şeyh, Osman beye neden yatmadığını sorduğunda : «Aman efendim! Hatırı ilinize bir şey gelmesin, yatak tertemiz idi. Fakat, duvarda kelamullaJı asılı idi. Ona
karşı yatamam.» dediğinde Şeyh hazretleri, Osman beyi alnından öptü, Kur'an-ı Kerimi ta'zim ile alıp, Osman bcye bir
miktar yatmasını, İstirahat etmesini söyledi.
Osman bey, biraz istirahat etmek üzere yatağa uzandı,
bir rüya gördü. Rüyasında göğsünden bir ağaç çıkıp, dalları
doğuyu ve batıyı altına aldı. Sonra uyanıp, rüyayı Hazreti
Şeyhe söyledi. Hz. Şeyh : «Oğlum Osman! Bir teklitim var,
eğer kızımı alır isen, rüyanı tabir ederim.» dediğinde, «Aman
efendim! bana ne büyük iltifat, kabul ediyorum!» deyince. Hz.
Şeyh : «Oğlum ! Allah sana ve eviatiarına öyle bir mülk verecel< ki, sen ve senin çocukların, padişah olacaksınız. Şark ve
Garp sizin tahtı-idarenize verilecek,, dedi. Ve öyle de oldu ;
gördün mü Kur'anın kalıbına, kalbine ve ruhuna hürmet etmenin feyzi bereketini. İşte o ecdadımızın fethettiği yerde
oturmaktas ın !
Görenedir, görene,
Körf" nedir, köre ne!
ilk vahiy efendimize nasıl vaki olmuştu? Bunun tafsilatını Buhari-şerifin beyanına göre verelim: Zira, Kur'an-ı Azim.
Ramazan ayının Kadir Gecesinde levhi-mahfuzdan, birinci
- 267 -
kat semaya, beytil-izzete inip, Cebrail Aleyhisselam vasıtası
ile yirmi üç yılda, peygamberimize müteferrikan indirildi.
Efendimiz şöyle haber verdi : «Bana yalnızlık sevdirilmiş tL
Ben, Hira dağında Rabbime ibadet ediyordum. Melek bana
geldi. (OKU!) dedi. Ben ( Okumak bilmem) dedim. Beni kucakladı, sıktı ve bana (OKU!) dediğinde (Ben okumak bilmem) dedim. Yine beni kucakladı ve sıktı. Aynen tekrar etti.
(OKU!) dedi. Ben yine (Okumak bilmem) dedim. Beni kucakladı, üçüncü sefer bağrına basıp, öyle bir sıktı ki, ve (İkra
Oku!) deyip Sure-i İkra'dan beş ayet okudu. Bana vahyi böylece getirmeye başladı.» buyurdular.
Bu meseleyi tafsilen okumayı isteyenler, Buhari-Şerifin
birinci cildinin «Vahiy» bahsine baksın.
Şimdi kalkıp da : «İslam bizi geri bırakmıştır. diyen insafsızlara hitap ediyorum: Bir dinin ilk ayeti «OKU» emri ile
başlarsa, nasıl olur o din bizi geri bırakır ? İz'an ve insaf sahibi böyle söz sarfedemez.
Okumadık ise, kabahat Kur' anda mı ? O, bize (Oku ) diyor, biz okumuyoruz. İnsaf edelim ! Zaten, Kur'an-ı Azimi okuyup da emirlerine itaat etmeyene, nehiylerinden kaçınmayana
Kur'an lanet etmektedir. Kur'anın lanet ettiği fasık kişiler,
elbette ilimden kaçar, okumaz, yazmaz. Okuyup, yazsa bile
insanları kötülüğe götürüp, Allahın emirlerine mani olur ve
Allahın men'ettiği şeyleri emir eder, emirle yaptırmağa zorlar.
İşte, müslümanların geri kalması, ileri gidernemesi Kur'
anı okuyup evamiri-ilahiyyeyi yerine getirmemelerindendir.
Fasıkı-facir kimselerin, Kur'anı sırf kendi çıkarları için ezberleyip, okumaları Kur'an ile amil olmamaları diğer insanlarm
akaid ve iymanı üzere büyük rahneler açmıştır. Bu mukaddes kitabı mübin, böyle kişilerin kalplerinde garip bir durumdadır.
Süleymanı Derran i diyor ki : «Yarın, lu yarnet gününde zebanilerin ilk evvel yakasına yapışıp cehenneme atacağı kişi,
Kor'am okuyup, Allaha asi olanlarla, putlara tapıp Allaha
şirk koşanlardır.» Resul Aleyhisselam efendimiz : «Bir kimse,
Kor'an okur da, onun ile anıil olmaz ise, o kimse Kur'an okumamıştır.» diyor. -
İşte bizler, her ne kadar Kur'an okusak da, emirleri ile
amil olmadığımız için, onu okumamış gibiyiz. Nehiylerini, yani YAPMA! dedikleri yapdığımızdan Kur'an-ı Kerimin line-
- 268 -
tine müstehak oluyoruz. Birçok müslüman milletlerinin, elinden istiklaliyeti gidip, ka.firlerin esareti altında senelerce köle
olarak sürünmekte, bazıları ise bir takım zalimlerin yuınruğu
altında iıılemektedir. Bir milletin istiklali gitti mi, o millet
zelildir. Ölmesi, dünyadan silinm�si onun için hürriyetinden
mahrum olarak yaşamaktan daha ehvendir.
Kur'an-ı mübin, bizleri niıra davet ediyor. Kur'an, aslında niırdur. Kur'an, bizleri adalete çağırıyor. Kur'an, bizleri
kendi nefsimize ve başkasına zulümden men'ediyor. Kur'an,
bizi halıkımıza ibadete çağırıyor. Kur'an, bizi, birbirimize yardıma çağırıyor. Kur'an, bizleri insanlığa, vefaya, fedakarlığa
çağırıyor. Kur'an, bizleri iki cihanda felaha, necata çağırıyor.
Biz, Kur'anın bu davetlerine kulak vermeyip, dalalette kalmış
isek, Kur'anın ve islamın ne kababati var ? Kur'an-ı şerife kulak verip, dinlediğimiz, okuyup anladığımız ve anladığımızı
halisen-li-veçhillah yaptığımız zamanlar, s;ıyıca az iken çoklara galip geldik. Zelil iken aziz olduk. Bütün dünyayı adaletimize hayran kıldık. Bir çok beldeler feth ettik. Bunları, tarih yazmaktadır.
Allah boyası ile boyanan eb�ü-ecdadımızı tebcil etmekte,
düşmanlarımız bile abaü-ecdadımızın adlinden sitayiş ile bahs
.etmekte. İşte, kısa bir zamanda, az bir vakitte Afrika, İspanya, Anadolu, tran, Hindistan ve Orta Asya'yı, Çin'e kadar ve
Çin'den Viyana'ya kadar fetbeden abaü-ecdadımız, buraları
Kur'anın nfıru ile fethedip, bizlere bıraktıkları halde ; bizler
Kur'anın yalnız kalıbını alıp, ruhu Kur'anı terk ettiğimiz için
zillet ile buralardan kovulduk.
Zira, Nebiy Aleyhisselamın:
(El·adlü esasül·Mülk).
hadisini, duvarlarda güzel hatla yazıp, zulümd�n bir �n ge�
i
kalmadık. Eğer, kalıp fayda verse idi, levhadakı yazı bıze faıde verecek idi. «El-adlü esasül-mülk>>Ün manası: «Adalet mUIkün temelidir.» Bu ifade, bir kalıp idi. Bunnn ruhu ise adaleti,
doğruluğu icra idi. «Allah adli emreder» ayetini okuduğumuz
halde bizler zulümden el çekmedik.
- 269 -
( Men ile meniktesed).
Yani, iktisade riayet eden fakir olmaz hadisini, yazdık
duvara astık. Fakat israftan geri kalmadık. '
( Ennecatü fissıddık).
hadis-i şerifi «Kurtuluş doğruluktadır» dediği halde yalancılıktan, dolandırıcılıktan vaz geçmedik.
( En-nezafetü minel-iyman).
hadisini levha yaptık ama ne dışımızı ne içimizi teınizleyebildik. Namaz, Allaha yakfaştırır hadisini okuduk, işittik fakat
sehv ile kıldığımız namaz bizi Allahtan uzaklaştırdı.
Allahü Teala şöyle buyurdu:
- � -o .. � ..... - �--- ·-' �\��� .... �u�j ._;; c....��:rru.. , �M
( Feveylün lil musalliyn elleziyne hüm an salitihim sihun).
Mi'un süresi: 4o
Manayı münifi : Veyl olsun, azib olsun, o sehv ile namaz
kılanlara, secde edip seedesini kime yaptığını bilmeyene! Veyl
olsun, o gösteriş için namaz kılana ki, onlar beşere yardımı
men' eder.
Evliyaullah, şu beyitlerle bundan dört yüz sene evvel bizleri irşad eylemişlerdi, fakat uyanmadık :
Müslümanlar gönül şehri açılmaz ki, meli.met var.
Nazar kılın şu dünyaya, kıyametten işaret var;
Ne kadı adl-ı-dM eyler, ne kaygoluyu şad eyler,
Ne üınıni itikad eyler, ne imam da tami.met var.
Kıyamet üç kısımdır demişler. Biri melhemi-Kubra ki, bu
cihanın yıkılması. Esteizübillah:
- 270 -
(Yevme tübeddelül • ardü gayrel - ardi vessanıavatü ve berem Wlihil
vahidil • kahhar).
lbrahim süresi: 48
yani, arz tebeddül edince, sema çatiayıp bakırlar gibi eriyip dünyaya döküldüğü zaman, güneş dürülüı), ziyası kararınca., ay nurundan mahrum olunca., yıldızlar dökülünce; denizler
kaynayınca ki, buna Melheme-i Kübra «Büyük Kıyamet» denir.
Ikincisi, orta kıyamettir. Bir milletin istiklalinin gitmesi,
o milletin kıyametidir. Üçüncü kıyamet ölümdür. Ölüm, küçük kıyamettir. Bir kişi öldü mü, o, kişinin kıyameti koptu demektir, Hazreti Seyyid Seyfullah kuddise sirruh, devleti-Osmaniyyenin zulme saptığını, adalet teşkilatının iyi çalışmadığını, halkın azdığını yakın bir zamanda yıkılacağını haber
veriyordu. Tabii anlayana ...
Seyyit Seyfullah hazretleri divanında :
«Yıkıldı ali Osman, Ağlasın bütün cihaıı b) diyor ki, kendisi Muradı-salis devrinde yaşamış. Ta o devirden ali-Osmanın mülkünün yıkıldığını bu beyitlerle apaçık ifade etmiştir.
Aşık paşa tarihinde, «BU ali-Osman ki, her işleri takva ile
idi. Allah bunlara fütuhat verdi, şarkı ve garbı aldılar. Şimdi işleri, fetvaya döndü. Korkulur ki, mülkleri yıkala !)) diyor.
Gördün mü? Allahın velisi nasıl görmüştür.
Kanije kahramanı Hasan paşaya vezirlik verildiğinde,
vezirlik fermanı kendine tevdi edilince, hüngür hüngür ağlayıp: «Eyvah, Devleti-aliye yıkıhyor!» demiş. Bunun sebebini
sorana da «Piri paşanın, bahri uromanda muharebeler yaparak, Akdeniz'de şerefle dolaştığı ve bunca hizmetleri olduğu
halde, vezaret kendisine verilmedi. Ben fakir, ufak bir palangayı müdafaa ettim diye vezirlik payesine nail oldum. Demek
ki devlet yıkılıyor.» demiştir.
- 271 -
Devletlinin görüşüne bak ki, ne kadar isabetli, takdirine
bak ki, ne kadar ferasetli ! Tevazuuna bak ki, ne kadar ali
kişi Piri Paşanm, Tiryaki Hasan Paşanın ve şehid ve gazileriiı ruhu için el-Fatiha.
Velileri bir tarafa bırakalım! iymanı kemale gelen mü'
minin nazarından dahi korkunuz, zira.
O feraset sahibidir ve Allabm nuru nazarı ile bakınaktadır.
Zalime kıl kadar meyl edeni cehenneınin kuşatacağını
Kur'an-ı Kerim haber vermede. Zalime kıl kadar meyl etmek
şöyle dursun; bizatihi sen zalim olmuşsun. Elbetteki bu dün- ·
yada eşyalar ile döşenmiş bir eve, bir takım insan suretindeki
malıllıkları koysan, bir hafta içinde o evin halinin ne olacağı
malfımdur. O evin, o eşyanın ne kababati var ? Bu sefer eski
bir haneye de, medeni insanları yerleştir. Bir hafta sonra o
hane tertemiz, oturulacak bir hale gelecektir.
O halde, insaf edelim ! Biz, amil olmaz isek, Kur'an-ı Şerifin, İslamın ne kababati vardır ? İslam ve iyman ile alakası
olmayana hitap etmiyorum. Müslümanım diyen ve ibadetinde
olana söylüyorum. Günde beş defa huzuru ilahide el bağlayan
kardeşim! Dikkat et ! Ahkamı Kur'aniye ile amil ol ! Secdegahını bil, beş vakitte huzur-u ilahide okuduğun Kur'an ile
amil ol ki, vücudun nara haram olsun! Namazında sehiv etme, yani okuduğun Kur'anın alıkamından dışarı çıkıp, hududu-ilahiyyeyi çiğneme. Secdegahını �il ! Namazda kime kıyam
ediyorsun, kiminle konuşuyorsun, k�me rükfı ediyorsun, kime
tesbih, kime hamd ediyorsun. Bum� bildin mi ? Kimin karşısında olduğunun farkında mısın?
İşte, kıyam ettiğin, hamdü sena ve tesbih ettiğin, konuştuğun, rükii ettiğin, secde, tesbih eylediğin, herşeye kadir
olan Allah; seni yoktan var eden, seni zelil ve aciz iken aziz
eden, sana göz kulak, el ayak veren, seni yaşatan, sana rızk
veren Allah, işte O yüce varlık Habibi vasıtası ile sana tebliğ
ettirdiği Kur'anın emirlerine itaat, nehiylerinden imtina etmeni istiyor. Yini, YAP! dediğini yapmanı, YAPMA ! dediğini yapmamanı senden istiyor.
Işte, istediği bu emirleri, bu nehiyleri bizlere bildirdiği
- 272 -
kitabm nuziil ettiği ay, bu «Ramazan)> ayı, Kur'an ayı, Rahmet, mağfiret ve bereket ayıdır.
Resiii Aleyhisselam buyuruyorlar ki: «Eğer, benim ümmetiın bu ayda olan fazl-ı ilAhiyenin ne olduğunu bilseler idi;
bütün senenin Ramazan ayı ile geçmesini Rabbilerinden niyaz
ve temenni ederlerdi. Zira, bütün hasenata bu ayda kat kat
ecirler verilir, taatler makbul, dualar kabul, günahlar mağfur olur. Cennet; mü'minlere, Kur'anı se� edenlere müştaktır.»
Yine Resfıl Saliallah u Aleyhi Vesellem: «Ramazan-ı şeriyuruyorlar.
fin geldiğine ferahlanan kişinin cesedi, nar'a haram oldu» buRamazan-ı şerifin ilk gecesi, Allah celle şöyle buyurur�
«Beni seven yok mu? Onu seveyim. Beni talep eden yok mu?
Onu talep edeyim. Ramazanın hürmetine bana tövbe ve istiğfar edeni mağfiret edeyim.» buyuruyor.
Bak; Allah seni muhabbetine çağırıyor. Onun rizasmı talep etmene karşılık, seni talep ediyor, seni mağfiretine davet
ediyor. Hep Ramazanın hürmetine.
Uyan! Gafletten, gözünü aç ! Neler göreceksin, bu lezzete
ereceksin, bu mağfiret ayında da kendimizi affettiremezsek,
hakir ve zelil olduk demektir. Bunu böylece bil! Zira, efendimiz şöyle buyurdular :. «Şu kişi, benim ismiıni işitti, bana saıat
etmedi, o kimse, hakir ve zelil oldu». Bu salat bahsini ikinci
risalemizde yazmış .i dik. O risaleyi tekrar tekrar oku. Yine «şu
kişi hakir oldu, zelil oldu, burnu yerlere sürüldü ki ana ve bakimse
basını hor, ha.k:ir edip, haklannı yerine getirmedi.» Yine «ŞU
zelil ve hakir oldu ki, Ramazan-ı şerife yetişti de, Allaha kendini affettiremedi» buyuruyorlar.
Kıldığın namaz, tuttuğun oruç kime biliyor musun? Allaha! Evet, Allaha ! O yüce varlığa ! O yüce varlık ki, seni yarattı, yoktan var etti. Insan olarak yarattı. Başka bir malıluk
olarak seni ve beni yaratabilirdi. Herhangi bir hayvanı yarattığı gibi. .. «Ben böyle olmam» diye itiraz· edemezdin. Keza
eşek, yılan, sinek, domuz v.s. gibi hayvanları da, Allah halk
ederken onlara seni şöyle bir malıluk olarak yaratacağım demediği ve danışmadığı gibi, seni de insan yaratmış, sana sorm.adan.
Sana göz verdi, gösterdi. Kulak verdi, duyurdu. El verdi,
ayak verdi, akıl verdi. Verdiğini de sana sormadan almak kudretine malik. Sen, mah.kftmsun, zaifsin. O Hakim, O kaviyyül-
- 273 -
azim. İşte, secde ettiğin, oruç tuttuğun o ulu varlık ; Ehad, vahid. Kadir, Kayyfım, kahhar olan Allah ! dilerse seni bir anda
yok eder. Gözünün nurunu söndürür, kulağının işitme hissini
iptal edebilir. Kolundaki kuvveti, dilindeki kelamı, ayağındaki yüıi.ime kuvvetini alabilir.
Hergün ölenleri görmüyor musun? Abaü-ecdadın nereye
gittiler ? Dilerse, seni aziz iken zelil eder. Böyle yapmasına
kimse mani olamaz. Yaptıklarına kim mani olabildi ki ? Seni,
bay iken geda, fakir ve yoksul iken zengin edebilir ve böyle de
olacaktır.
Ölümü beyan eyledi. Dünya hayatında iken, bu böyle olmasa bile, ölümle olacaktır. Sana, senin aczini bildirmek için,
gafilleri gaflet uykusundan uyarmak için, hepimizi vademiz
geldiğinde öldürecek, o güzel gözlerimize toprak dolduracak,
akıl durağı olan kafamızda örümcekler yuva kuracaktır. Mal,
Can, Kasa, Akıl, ilim, güzellik ve kuvvet, kudret hepsi heba
olur. El, ayak, kol toprak olacak. Sevgili, makam, mal, mülk
ve rütbelerimiz dostlarımız yahud düşmanlarımız tarafından
yağma edilecek. Sonra, bizi bir karanlık çukura sevgililerimiz
kendi elleri ile koyacaklar. Bizi, orada kendi arnelimiz ile başbaşa bırakacaklar. Aydınlığı yok. Yatağı yorganı toprak, yoldaşı yılan, çıyan ve akrep. Sevgililerimiz, dostlarımız bizim ile
beraber oraya girmiyecekler, bizden kaçacaklardır. İnkar eden
var mı ?
Bizi yine diriltip, ihya huyuracak ve mahşere sürecek
olan, dünya hayatından, bize verdiği nimetlerinden hesap soracak olan Allah, mü'minlerden iyi huylu, güzel ahlaklı olan
kendine kulluk, habibine ümmetlik edeni, Kur'anı-azimi kendine sertaç edeni lfttfu ile cennetine ve cemaline nail kıldığı
gibi, kötü kişileri adli ile nara koyacakdır. İşte, Allah sana bu
Kur'anı indirmiş, senden Kur'ana hürmet etmeni ve onun
emirlerine itaat, nehiylerinden kaçınınanı emrediyor.
İşte, secden, kıyamın, orucun, tesbihin, rfıkuun bu zatıakdesedir. Günde beş defa huzuru-ilahide duruyor, ona ibadet
ediyorsun. Her ne k:.:.,�:ır, sen onu görmüyorsan, o seni görmekte. Uyanalım gaf!ett�n ! ...
Ey namaz kılan aşık ! Ey Kur'an okuyan ve Allah ile kolrşad, cilt 2 - F : 18
- 274 -
nuşan sadık ! İmaını Ali kerremallahu veche, Kur'an okumanın
faziletini şöylece beyan ediyor ; «Bir mü'min, namazda, ayakta Kur'an okur ise, okuduğu Kur'anın her harfine yüz sevaıı
verilir. Eğer, oturarak namaz kılar ise, her harfine elli sevap
verilir. Namazın gayrısında, abdestli olarak Kur'an okur ise;
her harfine yirmi beş sevap verilir. Eğer abdestsiz olarak ezberden Kur'an okur ise, her harfine on sevap verilir.»
Eğer, bu tilavet ramazanda olursa ramazandan gayri
olan zamanlarda bire on olan, sevabm ramazanda bire yetmiş,
bire yüz olarak kat kat ziyadeleşeceğini ise Kur'anı-Kerimde
Allah celle beyan etmiştir.
�/ tf \/ �;\\/ � l�� o� _j c:;.JlJ. \' �:.) �!) ., ... ı ·o c. . � · ·
"l �
" , - - �
( Vallahü • Yudiifu liınen y. 'ü vallahü visiun aliym).
Bakara süresi: 261
«Allah dilediğini kat kat eder .. Tevfiki-ilahi erişmeyen
kimseye, Kur'an okunduğu zaman, Kur'andan birşey anlamaz.
O kimseye Kur'an hüsrandır. Kur'an, mü'mine şifadır, rahmettir.»
( Ve nünezzilü minel kur'ini mihüve
·d-- ·ı· . .
•o
,. Üaun ve rahmetün Iii m·· umınıyne · · ve li
yezı uzza ımıyne illa hasiri ) .
İari ı.üresi: 82
Sfıre-i israda Allah celle : «Biz Kur'an-ı azimi mü'minlere şifa, z�limlerin, kafirlerin büsranı artsın diye inzi.l buyurduk» diye beyan ediyor.
Onun için, bir kimse ne kadar okursa okusun, ne kadar
azarsa yazsın tevfiki-ilahi olmayınca Kur'anı anlayamaz.
lşitir, duyamaz. Bakar, göremez.
- 275 -
Allah : Habibi-zisanına:
Ve terihüm yanzunine ileyke ve hüm lıi yubsı.rqn ...
A'raf sıi.ı'esi: 198
«Kafirler, sana bakıyorlar, fakat, seni göremiyorlar. » buyuruyor. Nasıl görsünler? Bakınakla değil, görmekle ; işitmekle değil, duymakla anlamakla ! Kalp gözü kör olan, baş gözü
ile baksa, göremez. Kalp kula ı sağır olan, baş kulağı ile duysa da anlayamaz. Onun için, Ummi-Mektum radiyellahu anh'
ın baş gözü ama idi, fakat kalb gözü gördüğü için, Resfılü-efham efendimizi görmüş, iyman etmiş idi. Eba-Cehil ve onun
arkadaşlarının baş gözleri görüp, kalb gözleri görmediğinden,
iyman edememişlerdi. İçlerinden tevfiki-ilahiyyeye mazhar
olanların, kalp gözlerine fer gelenler, sonradan iyman etmişler ; Hakkın sönmeyecek olan bu nurunu görmüşlerdir. Bunlardan biri de Ömer ibni Hattab idi.
Ömer, şeci, bahadır, ayni zamanda çok kuvvetli bir cengaver ve okur yazar idi. O devirde Mısır'a, Suriye'ye, İran'a,
gitmiş, gezmiş ve ticaret yapmış Mekke'nin muteber kimselerinden idi. Hz. Ömer radiyellahu anhın iyman etmesi şöyle olmuştu: O devirde onun Mekke'de büyük bir rütbesi var idi ve
itibarlı bir zattı. Fakat, Hazreti Peygambere iyman etmediği
gibi, Resfı.le kalben kızıyor ve onun kavmi Arabı ikiye ayırdığını ilahları yalanladığını ve putlara tapmanın hak yoldan
sapmanın aleyhinde olduğunu duyuyor, fena halde öfkeleniyor
fakat, düşmanlığını açıktim gösteremiyordu. Eba-Cehil gibi,
alçak ve tecavtizkar değil idi. Bir çok zamanlar, peygamberimize nazil olan ayetleri dinlemiş fakat tevfiki-ilahi gelmediğinden hiç birşey anlamamış, yüz çevirip gitmişti.
Hz. Muhammed bir şeyler okuyor ama, şiir değildi ne idi,
bir türlü akıl erdiremiyordu. Bu okunanı, Hz. Ömer anlıyamıyordu. Günlerden birgün, Eba-Cehil şöyle ilan etti : «Kavmimiz arasına nifak sokan, ilahlarımızı yalanlayan, kölelerimizle bizleri bir tutan, kavminin fakirlerini etrafına toplayan
Muhammedi kim öldürür ise yüz adet kızıl deve va'ad ediyorum. Tellallar böyle bağırıyor ve Eba-Cehilin bu va'dini ilan
ediyorlardı.
- 276 -
Kabe'de toplanan, eli silah tutan bir çok kişi, bu işe gönüllü idi. Ömer de tesadüfen orada bulunuyordu. Çünkü, Mekke, bugün başka önem taşıyor, Mekke'de başka bir hava esiyordu. Eba-Cehil laini, bu işi almak için toplanan z8J.imlere bir
göz gezdirdi. Gayesi, bu işe Ömer'i sevk etmekti. Fakat, ömerin dolu dizgin bu adi işi üzerine almayacağını biliyordu. Bütün
babadır sayılanların yanmda bu işi Ömer'e emri-vaki ile yükleyecek, Ömer de hamiyyeti cahiliyesi ile diğerlerine karşı küçük düşmernek için bu adi işi mecburen üzerine alacak idi.
ömer, kalabalık bir kabileye mensup olduğu için, Haşim
oğulları kan davasına kalkam.ayacaklar, kalksalar bile bu arbede ömer'in kabilesi ile Haşim oğulları arasında olacak ve
her iki kabile zayıf düşünce de Beni-Umeyye oğulları kavmin
reisliğini ellerinde tutacaktı. Bu kuvvetli bir hiyle idi, fakat
Allah bu işe razı olacak mı, bunu düşünen yoktu ! O Allah ki,
hayrul-makirin idi. Firavun'un kucağında Musa'yı büyütmüş,
düşmanını bulmak için binlerce İsrail çocuğunu acımadan öldürten Firavun, asıl düşmanını, Hz. Musa'yı bilmeden sevgi
ve muhabbetle bağrına basarak büyütmüştü. Düşmanının hasta olmasına üzülüyor, birçok geceler ileride kendisinin düşmanı olacak olan Musa'yı görmek için uykusunu terk ediyor, onu
doyamadan seyir ediyordu.
Düşmanı olan, onu tahtından indirecek olan, o meçhul
şahsın bu çocuk olduğunu bilse ; hiç onu yaşatır mıydı ? Hergün, katıolunan çocukların adedini gördükçe «Dü§manım herhalde katı olundu» diyor ; rahat, refah içinde olup, bilmeden
kendisinin düşmanı Musa ile hoş vakit geçiriyordu.
Diğer taraftan Hz. lsa'yı haber verip, onu ölüme sevk
eden yahudinin de kendisi çarmıha gerilmişti. Hernekadar
«Ben lsa değilim!» dediyse de, kimse bu sözleri dinlememif?.
onu çannıha germişlerdi. O da böylece kendi kazdığı kuyuya
düşmüştü.
Kullar, hiyle düşünüyor ama, Hakkın bu hiyleye müsaade edip etmeyeceğini hiç düşünemiyorlardı. İşte, Eba-Cehil
oraya toplanan halka bir nazar edip, şöyle hitap etti : «Evet ;
hepiniz kahramansınız ama, bu işi yapsa yapsa, ancak Ömer
ibni-Hattab yapar» diye orada duran Ömer' e bu işi yükleyiverdi. Ömer : «Ben, bu işi yapamam!» diyemezdi. Böyle diyecek
olur ise, şeref i, haysiyeti, izzeti ne olurdu ? Sonra. Kureyş arasında itibarı sönüverirdi.
- 277 -
Bütün orada bulunanlar tasdik ettiler: «Evet ! Bu işi
Ömer yapar, ona güveniriz» dediler. Ömer, oradan kalkıp sür'
atle silahlarını takındı. Artık, bu işi yapmaya kararlı idi. Ona,
efendimizin bulunduğu haneyi haber verdiler. O, tarafa pürhiddet, sür'atle yürümeye başladı.
Yolda, birisine rastgeldi. O zat «Ya ömer ! Nereye ?» diye sorduğunda «Kavmimiz arasında nifak çıkaran, ilahlarımızı yalanlayan Muhammed'i öldürmeye gidiyorum!» O zat ile
aralarında şöyle bir konuşma geçti :
- Bu çok zor .bir iş.
- Neden?·
- İşte o kadar söylüyorum! Bu işi üstüne aldığma iyi etmemişsin.
- Yoksa sen müslüman mı oldun?
- Sana ne, benim ne olduğum. Kız kardeşin islam oldu.
Enişten iyman etti. Sen onlara karış.
- Sen yalan söyliiyorsun.
- Hayır. Yalan söylemiyorum.
- Nereden bileyim onların müslüman olduklarını?
- Onların evine git, bir hayvan kes, pişirt. Onları beraber yemeğe çağır. Fakat, senin kestiğin hayvanı yemcyecekler, ·işte bundan anlarsın.
- Eğer yalan söylüyorsan seni öldürürüm, diye tehdit
eden Ömer, kız kardeşinin evine doğru yolunu değiştirdi. O
saatte orada, peygamberimizin sahabelerinden biri gelmiş,
Ömer'in eniştesi ve kız kardeşine Kur'an talim etmekte idi.
Ömer'in geldiğini görünce, o zatı muhteremi evin dolabına
soktular.
Ömer, geldi, kız kardeşine ve eniştesine selam vermeden
kendi eli ile bir hayvan kesti ve pişirmelerini söyledi. Ömer'in
kestiği koyunu pişirip ortaya koydular. Ömer, her ikisini sofraya çağırdı. Onlar «Biz tokuz sen ye !» dediler. Ömer, ısrar
ediyordu. Onlar kabul etmiyor, taama ellerini sürmüyorlardı.
Ömer sofraya bir tekme atıp yere devirdi, kılıcını sıyırıp : «Anladım! Siz müslüman olmuşsunuz. Evvela sizi öldürüp sonra
Muhammedi öldüreyim» diyerek eniştesini bir tokatta yere
serdi.
Kız kardeşi : «Evet. Müslüman olduk ne olaca k? Ölmek-
- 278 -
ten korkmayız. Cennet bize vaad edildi. Nar ise sizlere meskendir» deyip Ömer'in üstüne yürüdü.
Bu kadına ne olmuştu? Dişi bir kaplan gibi Ömer'in üzerine saldırıyor, bir taraftan da ona şöyle haykırıyordu: «Hakkın Resfi.lü Muhammed'i öldürmeyi üzerine almaya utanmadm mı ? O size ne yaptı ? Mazlfi.mlara hami, yoksullara enis olduğundan mı onu öldüreceksin? Zarara ve menfaata kadir
olamayan putlarınızı ; Latı, Uzzayı, Menatı yalanladığından
mı ? Yerin göğün sahibi olan Allaha sizi davet ettiğinden mi ?
Yoksa, sizi şirkten, zulmetten kurtarınağa çalıştığı, sizi cennete, insanlığa davet ettiği için mi ona düşmansınız ? Utan,
haya et ya Ömer !» diyerek onunla pençeleşiyordu. İyman, onu
çelik bir kaleye çevirmişti.
Ömer, sert bir darbe ile onu da yere serip, kılıcını kınından sıyırdı. O zaman, yere düşen o Resul aşıkı son söz olarak
keli'me-i-tayyibeyi okuyup :
«La ilahe iliallah Muhammed Resfılülli.h» deyip ezberlediği «Sfi.rei-Taha»dan ayetler okumaya başladı. Her müslümanın arzu ettiği de bu idi. Zira, müslüman ölürken son sözü
tevhid ve Kur'an olmalı idi.
Ömer'in kız kardeşi «Sfi.rei-Taha»yı okumaya başlayınca,
Ömer' e bir hal oldu. Kuvveti kesildi, eli tutmaz oldu. Kılıç elinden düştü. Evet, evet, katı, gazablı Ömer, yumuşamış, kendisine bir hal olmuştu. Gözleri yaşarmış, ne yapacağını şaşırmıştı. Kadın, okumaya devam ediyor, boynuna inecek keskin
kılıcı bekliyordu.
Ömer, üstünden kalkıp, doğruldu. Ona ; «Okuduğun nedir ?>> dedi. Kız kardeşi cevaben «Hz. Muhammede nazil olan
Kur'an'dan Sfi.rei-Taha». dedi. Ömer, kendinden geçmişti. «Biraz daha oku» dedi. Kardeşi okudu. ( Semaların ve yerlerin
içinde olanlar hep onundur) mealindeki ayetler okunduğu vakit Ömer başka bir Ömer olmuştu. Bu sözler insan kelamı olamazdı. Bütün beşer, cinni, hatta melekler bir araya gelse bile,
birbirlerine zahir, yardımcı olsalar ; en küçük suresinin bir
benzerini meydana getirmeye kadir olamazlardı.
Ömer'in şekaveti, saadete tahvil olmuş ; Ömer hitabıKur'an karşısında erimişti. Bir hiç olmuştu. Hazr�ti Muhammed'i öldürmeye giden ölü Ömer, öldürmek istediği zatın get irdiği kitap ile işte, şimdi hayat bulmuş, şimdi dirilmişti . Zira , Allah celle, Kur'anı Keriminde kafirlerden bahsederken,
- 279 -
onların ölü olduklarını beyan eder.
Liyünzire men kine hayyen ve yehikkal-kavlü alel-kafiriyn ...
Yasin suresi: 70
(Biz ancak dirileri inzar eder, onları korkuturuz !) diyor.
ömer, artık ağlıyordu. Bu ağlaması, şimdiye kadar iyrnanda geç kalmasından ötürü idi. Kendisi kırkıncı islam olup,
kırklar burada Ömer'le tamam olmuştu. Esasen, kendi kendine nasıl iyman edebilirdi ? Zira birgün evvel Allahın sevgilisi, katirierden çok bunalmış, mübarek ellerini barigahı-ehadiyyete açarak : «Yarabbi ! Dini İsiarnı ya Ömerle, yahud EbaCehil'le teyid eyle! Bunlardan birisini bana yar eyle!» demişti.
Bu duayı-habib, Ömer hakkında hidayete sebep olmuştu.
Ey, ben fakiri dinlemek lfıtfunda olan din kardeşlerim,
hak yoldaşım ! Sen de, iyman lezzetini duymayanlar hakkında dua, sena ve niyaz ettin. Belki, bir kimsenin hidayetine seheb olursun. Beddua etme, günahkar ve asi ümmeti Muhammedi duandan eksik etme ! Bir gün senin duan berekatı ile günahkarlar tövbekar, asiler de mfıti, itaatkar olabilirler.
Kalbieri ve gönülleri çeviren Allahtır. Nice şakiler dua
ile said olmuşlardır.
Bir zat, Abdullahı Mübarek'e gelip oğlundan şikayet ('ttiğinde «Oğluna hiç beddua ettin mi ?>> diye sordu. «Evet ya
Abdullah. Beddua ettim» dediğinde «Oğlunu kötü yapan sensin» buyurdular. Yer ve gök dua ile durur. Allah Resfılü,
Uhud cenginde, kafirler mübarek dişini kır"dıklarında, onlar
için �öyle dua buyurdular ;
/o ../ / ./ / -: ,;
� � 1 :.� oj �.� o .. .a\ �\ � �./ c!-'- ���
Allahümme ehdi kavmi ·re-innehüm liı yiı'lemun.
( Yarab ! Kavmime hidayet eylc .. Zira, onlar benim kim olduğumu ve senin birliğini, ve kudreti azametini bilmiyorlar).
demişti.
- 280 -
Bu dua ile orada bulunan, efendimize karşı kılıç çekenlerden bir çokları iym.an ile müşerref olmuştu. Kavmine böyle
rahmetle dua ettiğinden, Reswü-Müçtebaya; makamı Mahmut
bahş olundu. Yarın, kıyamette, Şefaatı-kübra, efendimize verilecektir.
Nuh aleyhisselam da kavmine beddua ettiğinden, kıya
mette, şefaata. kadir olamayacaktır. Allah, Nuh aleyhisselama iyman etmeyenleri suya gark ettiğinde ; dünyada kafir bulunması şart olduğundan, kendi sulhünden olan oğlu kafir olmuş, kendine iyman etmemişti. Bu sebeble, sonra gelen çocuklarından kafir olanlar bu bedduadan dolayıdır.
Ne garip tecellidir ki; Uhud cenginde peygamberimizin
mübarek dişini şehid eden şakiynin oğlu, Kerbela faciasmda
İmam Hüseyin ile beraber şehid düşmüş. Uhud'da, «At, at ya
Saad! Anam-babam sana feda olsun! duasına ve şerefine nail
olan Saad-ibni-Vakkas radiyellahu anh'm oğlu Ömer ibni Saad ise, Taberiatan valiliğine tama edip, Resulün pek sevgili
Hüseyn'i ve ehli-beytine gadri-cefa etmiştir. Fe sübhan-Allah
Halbuki, Ömer ibni-Saad, Taberistan valiliği nasip olmadan
na.r'ı cahime gitmiştir.
Bazı ehli-hakikat; Nuh Aleyhisselamın şefaatı kübradan
mahrum.iyetini şöyle beyan etmişlerdir: «Kendilerini uzun zaman iymana davet eden Nuh nebinin kavmi, iyman etmedi�
gibi, kendi oğullarını alıp Hz. Nuh'un yanma gelerek «Bu adama iyman etmeyin!» diye onlara sıkı sıkı tenbih ederlerdi.
Kavmi, kendine düşman kesilmişti. lyman edenler ise yetmiş,
seksen kişi kadardı.
Günlerden bir gün ; bir ihtiyar, yanında genç bir delikanlı olduğu halde, Nuh'un yanına varıp «Oğlum! bu adama sakın
aldanma. Bunun dinini kabul etme !» diye tenbih ettiğinde,
genç delikanlı derlesinin elindeki asayı, yani hastonu alıp Nuh
Aleyhisselamın başına kuvvetle vurdu. Dedesine dönüp «Şimdi benden memnun oldun mu?» dediğinde ; ihtiyar : «Şimdi bana layık evlad olduğunu isbat ettin» dedi. Hz. Nuh'un ba�ından akan kan mübarek sakaBarından damlıyordu.
Allaha niyaz edip: «Yarab! ilmi gayıbtan bana haber ver.
Bu kavim bana iyman eder mi ?» dediğinde «Hayır ya Nuh ! İyman etmezler» cevabı geldi. «Peki yara b bi ! Bunlar, bana iy-
- 281 -
man etmezler. Belierindeki sularından geleceklerden bana iyman eden olur mu?» dediğinde «Hayır ! lyman etmezler» beyanı geldi. Bunun üzerine, Hazreti ne bi göylece beddua etti:
«Bu kifirleri helak eyle. Dünyada bir tek kafir kalmasın.� dediğinde duası müstecap olup: «Artık onları davetten vaz geçBir gemi inşa et !» emri zuhura geldi.
Nuh aleyhisselam, bu emri-ilahiyyeyi yerine getirmek
için hemen bir gemi inşa etmeye başladı. Fakat, kafirler tecavüz etmeden durur mu? «Ne oldu sana' ya Nuh. Risaleti bırakıp, marangozluğa mı başladın?» derler, kendisine laf atarlar
ve taşa tutarlardı. Arada da «Haydi gidelim; Nuh'un yaptığı
gemiyi kirletelim» diye sözleşerek gelip Hz. Nebinin gemisine
layık olmayacak bakareti icra ederler, kirletirlerdi. Hz. Nuh ;
bunlara mani olmaya kalksa, onu döverlerdi. Mübarek başını
da birçok defalar yarm.ışlardı. Ciğerleri zedelendiğİnden vücudu şeriflerine zaaf arız olmuş, Allah celle kendisine bolca
üzüm. yemesini vahy eylemişti.
Cenabı hak, bu kafirlere büyük bir ceza verip bunları
uyuz illetine müptela kıldı. Fakat, bunlar bu cezanın neden
geldiğini bilmiyorlardı.
Dikkat buyurun ; bir kimse bir belaya d uçar olduğunda,
asıl bela ; o belaya neden uğradığını bilmemesi dir.
Uyuz şiddetlendi ; onlar yine işin nereden geldiğini hilmi ..
yorlar, bu kötü adetlerine devam ediyorlar. Hz. Nuh'un yaptığı gemiyi bela olarak kullanıyorlar, durmadan kirletiyorlardı. Onlar, kirlettikçe uyuzları artıyordu. Gece gündüz kaşınmaktan uyuyamaz hale gelmişlerdi.
Günlerden birgün, bu kafirlerden birisi gemiye abdestini
ederken, ayağı kayıp pisliğin içine yuvarlandı. Pislik nerelerine bulaştı ise, oranın kaşmtısı geçti. Baktı ki, pislik kaşıntıya
iyi geliyor, diğer kaşman uyuzlarına da pislikten sürdü. Pislik sürülen yer iyi oluyor, kaşıntı duruyordu. Bütün vücudüne pislik sürüp, iyi. olduğunu gören kafir, kavmine koşup olan
hadiseyi anlattığmda; bütün kavim gemiye gelip, orada bulunan nceasetleri vücutlarına sürüp, şifa buldular ve gemiyi öyle
bir temizlediler ki, onda necasetten eser kalmadı. Geminin bütün tahtalarını vücutları ile silip uyuzlarına çare buldular.
- 282 -
Nur suresi: 26
Böylece, «Habisler, lıabisler içindir» ayetinin sırrı zuhura
geldi.
Kendi kardeşin için kuyu kazma! Kazdığın kuyuya EbaCehil gibi kendin düşersin!
Gemi tamam oldu, ilham ile her cinsten bir çift hayvan
gemiye gelip yerleşiyordu. Allah celle, Hz. Nuh'a «Tandırında
su çıktığında hemen gemiye bin.» diye vahy etmiŞti. Evet, bir
gün tandır su ile doldu. Bunu gören Nuh aleyhisselam, kendine iyman edenlerle beraber gemiye bindi. O anda, gökler kararıp, sema simsiyah oldu. Müthiş bir yağınur yağmaya başladı. Sanki, gökyüzü delinmiş, semadan deryalar' dökülnıeye
başlamıştı.
Bu arada, oğullarından kendine iyman etmeyen Kenan'ı
görüp, babalık şefkati taştığından : «Kenan gemiye gel !» diye seslendi. Fakat o, gemiye gelmedi «Ben yüksek yerlere çıkar, kendimi korurum.» dedi. Cenabı Hak : «Ya Nuh! Ne yapıyorsun? Kafi ri neden kurtarmak istiyorsun?» dediğinde
«Yarab ! Oğlum benim ehlimdir.» dedi. Allah celle : «0 senin
ehlin değil, o arneli gayri salih bir kafirdir.» dedi.
İşte mü'minler ! İnsanın sülbünden gelen değil, yolundan
gelenin eiiil olduğ·u bu ayet ile sabittir.
Hazreti Nuh'un, kafir oğlu için «Ehlim» demesinin yevmi-kıyamette şefaatı kübradan mahrumiyyetine sebep olduğunu haber vermişlerdir.
Şurasını anla!madan geçemiyeceğim: Gemiye, en son olarak eşek gelmiş. Iblis, eşeğin kuyruğundan tu tunca; eşeğin
bir türlü gemiye girernediğini gören Nuh: «Gir. Ya Mel'un»
der. Bunun üzerine eşekle birlikte şeytan gemiye girmiş, bir
- 283 -
müddet sonra gemide ibiisi gören Nebi aleyhisselam «Ya melfın! Burada işin ne ? Ne bakla gemiye bindin?» dediğinde ; İblis «Ya Nuh! Sen emir verdin. Ben girdim» dedi. Nuh Aleyhisselam «Hayret ! Ben sana müsaade vermedim» dediğinde «Eşeğe (Gir ya mel'fın) demedin mi ? Mel'fın olan benim. Bu benim
için izindir» dedi. Buradan anlaşılıyor ki, insan ağzından çıkacak söze sahip olmalıdır.
Cenabı Eba Bekir sıddık, mübarek ağızlarında ufak bir
taş bulundurur, söyleyeceği sözü düşünmek için bu taşı, ağzı
§eriflerinde dolaştırır, söz eğer indi-ilahide makbul olacak ise,
cevap verir ; değil ise sükfıt ederlermiş.
Gemide, şeytan ile Nuh aleyhisselamın arasında şöyle
muhavere olduğunu «Kısası Enbiya» haber vermede. Şeytan :
Hz. Nuh'a: «Bu bela insanların başına neden geldi ?» diye sordu. Hz. Nuh cevap verdi: «Allah ve Resfılü olan bana iyman etmediler.» «Doğru ya Nuh ! Fakat, işin başı yalnız bu değil.
Ben, Adeni'e hased etmeseydim, huzuru izzetten, rahmeti sübhaniyeden kovulmaz, bu adem oğullarını azdırmaz idim. Asıl
sebep Hased ile kibirdir» cevabını vererek mübtela olduğu
hastalığını beyan etmiştir.
Hazreti Nuh'un ismi Nuh değil, lakabıdır. Nuh, lfıgat manası ile, nevha eden, yüksek sesle ağlayan demektir. Nebi bir
gün, yaralı ve . uyuz bir köpek görüp, ondan iğrenerek mübarek yüzünü ondan çevirdiğinde ; köpek lisanı hal ile yahu d lisanı kal ile : «Neden benden iğrenip yüzünü çevirdin? Nakkaşı
mı, yoksa nakkaşın nakş'ını mı beğenmedin ?» demiştir. O
günden sonra daima nev ha etmiş, çok ağlayıp, az gülmeye .
başlamış. Burada nakkaş Allah, nakış ta onun eseridir. Nakşı
beğenmemek, yani Allahın yarattığını beğ·enmemek nakkaşı
yani Allahı beğenmemektir.
Hazret i Yunus'un dediği gibi :
}�lif okuduk ötürü,
İlmi aldık götürü,
Yaradılanı hoş gördük,
Yaradandan ötürü
Evet ; gök, deryalar miktarınca yağmur döktü. Üstelik
yerlerden, dağlardan sular fışkırıp dünyayı sular istila etti.
Cümle kafirler bu su ile gark olup, helak oldular. lymansızhklarının cezasını buldular.
- 284 -
Allah ve Re�fılüne ihanet edenler de, aynen kavmi-Nuh
gibi bir gün helak olacaklardır. Helak olmak muhakkaktır.
Ne var ki, kimini su, kimini ateş, kimini rüzgar helak eder.
Allaha isyan edenin sonu böyledir. Bunun böyle olduğunu, Kütübi-Semaviye ve elimizde bulunan tağyirden mahffiz,
her asırda daima genç ve dinç duran ve on üç asırdan beri daima hasmını yere seren, her davadan galip çıkan Kur'anı-mübin haber vermekte. İşte, ona uyarsan, Allaha vasıl olursun.
O; bir habli-metindir. Bir ucu Allahın elinde, diğer ucu
dünyada. Her kim, ona tutunursa, hazrete vasıl olur. Onu terk
eden de nar'ı cahimi boylar. Hem dünyası, hem ukbası büsran
olur.
İşte bu nurun, bu furkanın, bu azim kitabın nüzulü; kul
ile Allah arasında olan bu habli-metinin zuhuru, Ramazan
ayında başlamış, Halık ile malıluk arasındaki münasebet ve
hitabı-izzet Ramazanda vuku bulmuştur.
Ne mübarek bir ay ki; yerin göğün sahibi bu cihanın yegane maliki, bizlerin Rabbi, bilinen ve bilinmeyen alemierin
sahibi olan Allah; bizlere bu ayda bitaba başlayıp, bizlerin indi-ilahideki kıymetimizi gene bizlere bu ayda bildirmiş oluyor.
Sen, kendi kıymetini küçümseme ! Sana yapılan hitabı-izzet şöyledir : «Ey adem oğlu, bütün cihanı senin için yarattım. Seni de kendim için halk ettim.» Dünya ve ukba senin
için halk olundu. Bu denizler, karalar, güneşler, aylar, yıldızlar, dünyadaki bulunan bunca nimetler senin için yaratıldı.
Cennetler, htiriler, saraylar, köşkler, viidanlar senin için halk
olundu.
Görmüyor musun, senin yaşaman için semadan yağmurlar yağdırılıyor. Rengarenk çiçekler, meyvalar zuhura geliyor. Güneş, senin için ısıtıyor. Pınarlar, senin yaşaman için
kaynıyor. Ölü yer, senin için dirilip ihya oluyor. Meyvnlar, senin yaşaman için lezzetleniyor.
İşte. «Ölü arz'ın dirilişi» gibi ; birgün sen de, öldükten sonra dirileceksin. Kıymetin çok büyük ; ruhunu Allah celle veriyar. Ruhunu kabz etmeğe Azrail aleyhisselam gibi azim bir
melek geliyor. İşte, en büyük bir nimet olan Kur'anı-kerim,
ResUl aleyhisselam vasıtasıyle sana nazil olmuş, sana bu kitapta: «Ya eyyuhellezine amenu» diye hitab edilmiş ; Şerefini
bil! «Ey lyman edenler» diye söylenen kişi vaiz değil, hafız
değil, Allah, Allah,! Bizzat, Allah söylüyor, yerin sahibi, göğün
maliki Allah ! İşte bu ayda sana bitaba başlamış.
- 285 -
Ne mübarek bir ay ki, bu ramazan ; bu mübarek ay, bizlere rahmet, mağfiret ve lfıtfu-keremi-ilahi oluyor. Resfılü efham efendimizden, İbni Abbas radiyellahu anh rivayet etmiştir : ((Eğer, benim ümmetim, ramazanda kendilerine olan ikramı-ilibiyyeyi bilselerdi; senenin bütün aylarının Ramazan ayı
olmasını temenni ederlerdi. Zira, hasenat kat kat olarak kayıt
olunur. Yapılan ibadatü mat kabul, dualar müstecap olunur.
Geçmiş günahları af olunur. Cennet, benim ümmetime Rama.
zanda işık olur buyurdu.» diyor.
Sofiyenin büyüklerinden Davudi Tai şöyle anlatıyor :
«Ramazanm ilk gecesi bana bir hal geldi. Uykuda görülen rüya gibi cenneti gördüm. Cennet nehirlerinin kenarlarmda inci
ve yakut işlemeli tahtlar üzerinde cennet hurileri oturmuşlar,
güneş gibi, yüzlerinin nuru parlıyordu. Ben, bunları görünce
«U ilihe iliallah Muhammed Resfilüllah» dediğimda onlarda
bana aynen mukabele ettiler4 Ben onlara «Siz kimin hurilerisiniz ?» dediğim de «Biz, Biz Allaha iyman edenlerin, Ramazanı şerifte Allah için oruç tutanların, Allaha rfıkfı ve secde
edenlerin hurileriyiz» dediler.
Resul Alayhisselam buyurdular : Benim ümmetimden
dört sınıf kişiye cennet müştaktır:
1 - Kur'anı Kerim okuyan,
2 - Lisanını kötü sözden muhafaza eyleyen,
3 - A�ları doyuran,
4 - Ramazanda oru� tutan.
İşte, bu sıfatıarda olan kişiler ehli-cennettir.
Kur'anı okuyup amel eden, lisanını kötülüklerden korur.
Yalan, nemime, gıybet, sebb' ve şetimden muhafaza eder.
Oruç tutan, aç kimsenin halinden haberdar olur da o aç kişiyi
doyurur. Oruç, sıfatı rahmaniyyettir. Sıfatı melaikedir. Yani,
oruç tutan kişi melek gibi, Allaha itaatkar, isyandan beri,
hakkın rahmaniyyetinden nur alıp mahlukatı-ilahiyeye şefkat
ve merhametli olur.
Bu ay öyle bir aydır ki ; bu aya hörmet eden, gündüzünü
oruçlu geçiren, gecesinde Rabbine ibadet ile Kur'an okuyan
anasından doğmuş gibi olacağı hadisi şeriflerde varid olmuştur.
Ey, ramazanı şerif i gafletle geçiren kişi ! Belki ömrünün
son Ramazam olduğunu unutma! Geçen sene ramazanda bir-
- 286 -
çok abbabın sağ idiler. Bu ramazanda yoklar, toprağa karıştılar. Belki bir daha ramazan ; bizler herşeyimizi bırakıp arnelimiz ile kabirde başbaşa olacağız. Fırsatı ganimet bilip Allaha kulluk et, yakın bir zamanda mükafatını bulacaksın.
Ramazan ayı geldiğinde ; Arşı-ilahi, Kürsiyi rahmani, bütün melaike ümmeti Muhammede : «Müjde ey ümmeti Muhammed! Sizlere müjdeler olsun!» diyerek ramazanımızı tebrik
ederler. Bütün melaike gece gündüz bizim için istiğfar ederler. Bu müjdeyi duyan, duyar.
Şüphesiz ki Ramazam şerif müjdelenmeye değer. Ramazanda öyle ikramlar olur ki Ümmeti Muhammede bu ikramı.
aııiatmak için yirmisekiz harf kafi gelmez. Belki, yirmi sekiz
milyon harf lazımdır.
Nebi Aleyhisselam : «Bir kimse Ramazanın gelişine se
\'inse, onun cesedi nara yani ateşe haram olur.» buyuruyor.
Yine bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmuşlar : «Ramazanm
ilk gecesi, Cenabı Hak celle celaluhu şöyle nida eder: Bizi seven yok mu? Biz de onu sevelim. Bizi isteyen yok mu?, Biz de
onu taleb edelim. Bize istiğfar eden yok mu? Ramazanım hürmetine onu affedelim.»
Allah celle celaluhu, kiramen katibine «Ramazanı şeritime hürmet eden kullarımın hasenatını yazınız, seyyiatını
yazınayımz. Geçmiş günahlarını ben af ettim!» fermanı-sübhanisini emreder.
Ömer ibnül-Hattab radiyallahu anh, Resul Aleyhisselamdan rivayet ediyor :
«Oruçlu namazlı bir mü'min, yatağında, bir tarafından
bir tarafına döndüğünde bir melek ona şöyle dua eder : (Allah
sana rahmet etsin, Allah seni mübarek kılsın) «Yatan mü'
min, namaz için kalktığında, yatağı ona : (Yarabbi! Bu mü'
mine yüksek cennet yatakları ihsan eyle.) diye dua eder. Giydiği elbise (Yarabbi ! Bu mü'mine cennet libasları giymeyi nasib eyle) Ayakkabılarını giydiğinde ayakkabıları (Yarab! bu
zatı, sıratı müstakimde sabit kıl, Kıldan ince, kılıçtan keskin
sırattan ayaklarını kaydırma). Abdest almak için ibriği eline
aldığında, ibrik (Yarab! Bu mü'mine cennet ibrikleri nasib
eyle) abdest aldığmda, abdest suyu (Yarab ! Bu zatın günahını ve hatasını affeyle) Namaza kalktığında evi kendisine dua
eyleyüp (Yarabbi ! Bu mü'minin kabrini genişlet, nurlandır,
bu zata rahmetini ziyade eyle) diyerek dua ederler.»
- 287 -
Allah, bu kuluna rahmet nazarı ile nazar eder ve bu kul
dua ettiğinde, ona şöyle hitab eder : «Ey kulum. Senden duabenden icabet ; kabul etmek. Senden sual, benden cevap. Senden istiğfar, benden de gufran, mağfiret.»
Ey din kardeşlerim! Bizden evvel geçen ümmetierden
hangi ümmet bu nimete nail olabildi ? ... İşte Muhammede ümmet olan bu nimete erdi.
Kıyamet gününde, Allah ramazan ayını güzel bir suret
ile cisimlendirir ve huzuruna alır. Her mananın bir cismi vardır. Unutma ! İster söz olsun, ister iş. Bir manaya bürünüp, bir
cisme girip kıyamette, huzurunaha çıkarlar. Ramazan ayı da,
güzel bir surete bürünüp huzuru izzete gelir ve see de eder. Cenabı Hak «Hacetin nedir ? Söyle !» dediğinde «Yarab ! Bana
hürmet edene ben şefaat edeyim, bana bu şefaat hakkını ver !»
der. Rab bilaleminden emir zuhura gelip : «Sana hürmet edene
sana riayet edip hakkını bilene şefi ol» denildiğinde ; Ramazan,
arasatı dolaşır ve Ramazan ayına riayet edenleri huzuru izzete getirip: «işte yarab! Bunlar benim hakkıma riayet ettiler.
Bana tazirnde bulundular. Bunların başına vakar tacını koy»
dediğinde Ramazana hürmet eden zatın başına vakar tacı konur ki, bu bir r-ütbedir ve onu günah ehlinden yetmişbin kişiye şefi kılar. Kendisine cennet hfırilerinden verip onlara hizmetçiler tayin ederler. Sonra, burak getirilip, bu zat buraka
bindirilince ; Ramazan ayı (Yarab ! Hacetim şudur ki, bu zatı
ha b ibinin civarında, cennetil-firdevsde iskan e yle) (Başka hacetin var mıdır ey Ramazan,)· denildiğinde, Ramazam şerif :
(Yarabbi ! Bu zata daha ne gibi ikram edeceksin?) der. Allah
celle hazretleri o zata firdevsi-alada, civarı Mustafa'da kızıl
yakuttan ve yeşil zebercetten bir saray hediye eder.
Gördünüz mü? :Etamazana hürmet e dene verilecek nimeti.
Cenabı Allah, Kur'anında hfıriler, saraylar ve haymeleri
beyan edip :
Hurün maksuratün fil-hiyiim
Rahn1an süresi: 72
(Cennette m üzeyyen çadırlar içindE", ııerde ardında horiler vardır) buyuruyor.
- 288 -
İbni Abbas, Nebiy Aleyhisselamdan rivayet ediyor : Ramazanın ilk günü, arşı-ilahiyenin altından bir rüzgar eser.
Cennetin yapraklarını hışırdatarak öyle bir musiki sedası zuhura getirir ki, hiçbir kimse böyle bir ahengi işitmedi. Yalnız,
Resiıl aleyhisselatu vesselam efendimiz bu sesi, bu nağmeleri
miraçta, cennetin yapraklarmdan işittiğini haber verdi. Hfıriler, bu makamatı işitip (Yarabbi ! Bu mübarek ayda oruç
tutup senin rızanı kazanan kullarına bizi eş kıl!) diye dua
ederler.
Bu ayda oruç tutan rizayı-ilahiyyeyi tahsil edene, cennetin bu nimetleri ihsan olunur. Bu hurilerin kat kat elbiseleri
vaı·Jır ki, dünyada bu elbiselerin misali ipektir. İnci ile işlenmiş, kızıl yakuttan tahtlar hazırlanmıştır. Her serir de, kat
kat cennet yatakları serilmiştir. Sofralarmda yetmiş türlü taam bulunmaktadır. Bu taamlar, dünya ta·amları gibi insana
bazımda zahmet vermezler. Lezzetleri ayrı ayrı, renkleri başka başkadır. Bu mübarek ayda Rabbinin rızası için oruç tutan
ve sair hayırlar işleyene bu nimetler verilir.
Mü'minlere lazım olan, ömrünü hevaya vermeyip ; hemen
Allah yoluna sarf etmesidir. Ramazan ayına, ibadatü taatla
ihtiram etmeliyiz. Fenalıklardan kaçınıp, bu mübarek günleri
oruçla, namazla, tesbihle, zikri Kur'anla ihya edip, Rabbimizin bu mükafatına ermeliyiz. Ramazan gecelerini teravih ve
tilaveti Kur'an ile nurlandırmalıyız.
Allah celle ; Hz. Musa'ya, Ümmeti Muhammede verdiği
nimetlerden bazılarını beyan edip: «Ya Musa! Ben, ümmeti
l\luhamınede iki nur verdim ki, iki zulmet onlara zarar vermez» Hazreti Kelimullah sordu. «Ümmeti Muhammede ihsan
ettiğin bu nurlar nelerdir Yarabbi?» Allah sübhanehu cevap
verip: «Biri nuru Ramazan, biri nuru Kur'andır.» «Yarabbi !
bu iki zulmette nedir?» Allah u subhanehu cevap verip : «Biri
kabir zulmeti, diğeri kıyamet günü zulınetidir» dcr. Kur'an
okuyanın, kabri Kur'anın nuru ile nurlanır, kabir zulmeti görmez. Ramazanın ııuru, mahşerde kişiyi karanlıkta bırakmaz.
Öyle ise Kur'an oku ki, kabrin zulmette kalmasın. Karanlık kabirde Kur'an sana nfır olsun. Ramazana ihtiram et ki,
malışer zulmeti görmeyesin. Zira, yakın bir zamanda karanlık
kabre gireceksin. Bunu düşün! Görüp te var zan ettiklerimiz
yok olacaklar. Görmeden inandıklarımiZ zuhura gelecektir.
Mesela ; yalnız gözümüzün gördükleri, bizim zan ettiklerimi:z,
- 289 -
yok olacaklar. Görmeden inandıklarımız zuhura gelecektir.
Mesela; yalnız gözümüzün gördükleri, bizim zan ettiklerimiz
malımız, canımız, millküm.üz yok olacak, buna mukabil Allahın, nebiler ile haber verdikleri, gözümüzle görmediklerimiz,
Azrail aleyhisselam, Münkereyn (Kabirde sual sormaya gelen melekler) ka bir alemi, ka bir aza bı ahiret alemi hepsi var
olacak. Demek ki, gözümüzle görüp var sandıklarımız yokmuş, geçici imiş. Görmediğimiz şeyler ise var imiş, ebedi imiş.
Yarabbi! Bizi kabir azabından, znimetinden ve gördüklerimizin yok olduğu, görmediklerimizin var olduğu günde şaşınnaktan muhafaza eyle !
Enes ibni Malik, ResUl Aleyhisselamdan haber veriyor :
Bir kimse, ramazan ayında bir ilim meclisinde bulunsa, her
adımına bir sene ibadet sevabı yazılır ve o kul arşı-ala altında
benim iledir. Bir kimse, bu mübarek ayda cemaata devam etse, Allah ona, kıyamet gününde kıldığı namazın her bir rekatına bir cennet şehri verir. O şehir, Allah nimetleri ile doludur.
Bu verilen nimetleri ne göz gördü ne kulak işitti, ne de beşerin kalbi bu lezzeti tattı ve anladı. Bir kimse, ebeveynine.
yani ana ve babasına ramazanda ihsan ederse, Allah o kimseye rahmet nazarı ile bakar. Hak celle «Ben onu cennetime koymaya kefilim• buyurdular..
Bir kadın, ramazanda kocasının rızasını kazarursa; o mü'
mineye Meryem ve Asiye sevabı verilir. Bir kimse, Ramazanda bir mü'min kardeşinin hacetini bitirirse, Allah o kimsenin
yetmiş hacetini kıyamette kaza eder, bitirir buyurdular.
Hz. Eba-Hureyre ; Efendimizden haber verdi: «Ramazanda Allabm mescitlerinden bir tanesine bir kimse bir kandil alsa, o mescidi nurlandırsa; Allah o kimsenin kabrini nurlandırır. O ışık yandığı müddetçe, O mescitte; o ışık ile namaz kılan mü'minlere verilen sevap gibi aynen o zata da verilir. Melekler, o zat için sali.t eder ve hameletil arşta o zat için ist.iğfar ederler.)) buyurdular.
·
Mum, kandil, ampul ve lamba buna dahildir. Süpürge, kiJim, halı ve camii şeriflere yapılan her hayır böyledir. Kur'an
okumasını bilmeyen akutmalıdır ve öğrenmelidir. Camilerde
mukabele okuyan hafızlar tutmalıdır. Ümmeti Muhammede
dini, iymanı, abdest ve namazı öğretecek ve insanları Allaha
götürecek mürşidler ve vaizlerle mescidleri nurlandırmalıdır.
Bunlarda ayni ecre ta.bidirler. Hele Kur'an ilmine hizmet
lrşad. ciit ·2 - F: 19
- 290 --
edenlere verilecek ecri, Allahu tealadan başka kimse bilmez.
Yine · Eba. Hüreyre radiyellahu anh, Efendimizden rivayet ediyor : «Ramaza.nm ilk günü Şeytan, ki.fir cinnil er zincire vunılur. Cehennem kapıları kapanır. Şüphesiz, bunlar müs�
lüman olanlara mahsustur. Allah, o cehennem kapısını bir daha açmaz, oruç tutan mü'mine cennet kapısı açılır ve bir daha mü'mine kapanmaz. Ramazanın her gecesi üç defa seslenilir: (İsteyen yok mu? istediğini vereyim. Tövbe eden yok mu?
Tövbesini kabul edeyim. Bana istiğfar eden yok mu? Mağfiret
edeyim) Ramazanm her gününde, azaba müstehak olan kimselerden bir milyon kişi nardan az&d olur. Birinci Cuma gününe kadar bu böyle devam eder. İlk cuma günü olduğunda, her
saatte bir milyon kişi azabtan affolur ki, bunlar azaba müstehak kişilerdir. Ramazanın son günü olduğunda, o zamana ){adar affolan kişi adedinden her bir tanesine bir milyon kişi daha ilave edilerek affı ilahiyyeye erişir.» ResUl Aleyhisselam
böylece haber vermiştir.
Ey Allaha iyman eden, Muhammed Aleyhisselama gönül
veren mü'min! Fırsatı ganimet bil! Hazinei-ilahi açılmış, istifade ey le ! Allah rızasını tahsil ey le ! Cümle hayırlara koş, fırsat elde iken, can kuşu ten kafesinden uçmadan, açları doyur,
çıplağı giydir, susuza su ver, Yetimi sevindir ki, Allah senden
razı olsun! Namazını vaktinde, erkanına riayet ederek kıl !
Zengin isen zekatını tamam ver ! Ömründe bir kere hac ey le !
Ramazanda bir ay oruç tut ki, iyman ve islam temeli bunlardır. Böyle yapmayanların alıiri hüsrandır, nedamettir.
İlahi ! Bizleri yoktan var ettin, zelil bir su parçası idi k, bizi şekli insana bürüdün de aziz eyledin. Çıplak idik, giydirdin.
Açtık, bizi doyurdun. Cahil idik, ilim verdin. Bizleri, iyman ile
süsledin. Tekrar bizi izzetten zillete, tokluktan açlığa, giyimden çıplaklığa, ilimden cehle, iymandan küfrü delalete çevirme!
Sana hamdü senalar olsun. Habibine ve aline ve ehli-beytine, ashabına, ensarına ve ahbabına salatü selamlar olsun.
Bizleri, bu mübarek günde, şu mübarek makamdan boş çevirme! Ramazanın şefaatine nail kıl ! Şi kayetinden emin ey le.
Kötü ahliklarımızı , Ahlakı-Kur'aniye ve Ahlakı-Muhammediyyeye tahvil eyle. Cümlemizi nigahı-iltifatı-risalete nail eyle. Nefis elinde bizi zebiin eyleme. Kederimizi feraha, hüznümüzU taraha tebdil eyle. Vatanımıza bereketler ihsan eyle. Dini devlet uğruna çalışanları aziz kıl. Kafirleri, münafıkları pe-
- 291 -
rişan eyle. Ordumuz& nusret, erlerimize, şecaat bilgi, kumandanlarımıza galibiyyet verip nasran azizi sırrına mazhar kıl.
Ölmüşlere rahmet eyle. Bize son nefeste kelimei şehadet nasip
kıl. Bu meclisimizden habibini haberdar eyle. Ruhlarımızı ruhu-Muhammedi ile aşına kıl. Bizleri iki cihanda affınla dilşad
ey le.
Sübhane rabbike rabbil izzeti amma yasiffın ve selamlin
alel mürselin. Vel hamdü Iiliahi rabbil alemin. Bu risalei şerifin indi-ilahi ve indi-risalette mergup ve mahbub olması için,
okuyan ve dinieyenin !mil olması için El Fatiha.
Muzaffer 07'AK
.-..
iRŞAD
OISEIIliiCI DERS
M tJ NDERE CAT :
İyman, a'mi.li si.liha, zikir, ölüm ve ahiret hayatmdan.
bahseden; iyman karşısında şeytanm tutumunu,
Ayaz kıssasmı ve zulme sapanların, neticede bir zilimin zulmüne uğrayacaklarmı kassalar ile anlatan
mühim bir risaledir.
Sallfı ali seyyidina lUuhammed.
Sallfı ala mürşidina Muhammed.
Sallfı ili Şemsiddüha Muhammed.
Sallfı ili. .Resfılilhüda Muhammed.
(El-evvelü Allah, El-ahiru Allah, Ez-zahiru Allah, El-batınu Allah Hayrihi ve şerrihi ıninellah. Men kane fi kalbihi Allah, femuinuhu fid-direyni Allah.
Rabbiş-rabii sadri ve yessir li emri vahlül ukdeten min lisanİ yefkahu kavli. Ve üfevvidu emri Hallah innallibe basirun bil-ibad).
Yarabbi! İnsanı, surette birbirine müsavi kıldın. Zira, hepimizin ana ve babası Adem ile Havva'dır, velikin bizleri sureta insan olmaktan kurtar. Suretimizi insan kıldığın gibi,
siyret ve batınımızı da insan eyJe !
Bizi, rah-ı-hidayet olan dini işiarndan ayırma ! Mürşidirah-ı-hakikat olan, iki cihan fahri eşrefil-halayık insaniyye
ve mecmail hakikıl iymaniyye olan Habibi-edibine bahş eyle !
İlahi ; Kalplerimizi tevhid n uru ile nurlandır. Aklımıza.
tevfik ver. Bizleri irfan sahibi ey le !
Ya Hannan! Ya Mennan ! ilim senin sıfatındır. İnsanın
kıymeti ilmi ile kaimdir. Kendi ilmine mağTur olup, senden dftr
olanlardan eyleme ! İblis gibi iflas edenlerden kılma. Okuyup
ta, delaleti artan, hidayeti bulamayan ehli-gafletten kılma !
Yarab ! İnsan daima ilim ile şeref ve lfıtuf sahibi olur.
Okuyup da, okuduğumuz ile amil olmayıp, cahil maskarası
olan güruhu delaletten bizleri kılma.
İlahi ! Bizleri ; doymayan göz, kanmayan ağız sahibi kılıp,
deryayı tamaa düşürme.
İlahi ! Bizleri ; senden razı olan, senin verdiğin nimete kanaatkar, gözü tok, gönlü zengin, ganilerinden eyle. Dertlerine,
- 296 -
cihandan deva bekleyenlerden eyleme. Zira, dünyadan dertlerine deva umanlar, yaralarma çare değil, belki yaralarının
üstüne yara açmış olurlar. Bizi, nadinı cahil ile hem-bezmi
sohbet etme. Zira, cahil ile sohbet etmek bir musibettir. Bizi,
cahillere yoldaş eyleme yara b bi ! Bizi rizai-şerifin olan arnellerde kullan.
Yarab ! Bizleri, hevayı nefsine esir olup, nefs elinde zebfın
olanlardan kılma !
İlahi! Bizleri, iyman ile öldür, salibiere ilhak eyle. Yüze
gülen düşmandan koru. Namerde muhtaç eyleme. Düşmanlarımızı bize güldürme. Fani dünya nimeti kimseye baki değildir. Faniyi, baki sanıp ; nakşa ve nakkaşa aldanan ehli gafletten bizi kılma.
İlahi! Bizleri; salih, işık kullarından ayırma. tsimlerimizi defteri islamdan, ünvanımızı divanı uşşaktan silme. lli.hi !
Yüzümüzü ve gözümüzü, gönlümüzü niıru-islim, nuru-iyman
ve niıru-Kur'an ile ziyadar eyle. Kalbimizden dünya muhabbetini ihrac ve tatbir eyle. Dilimizi seb'ten, küfürden, gıybetten, yalandan, acı söz söylemekten ve nemmarneden ve boş kelamdan tatbir eyleyip, göynümüzü, gözümüzü ve yüzümüzü
n uru Kur'an ile pftr nur e yle ! lymanlı bir kalp, şefkatli ve
merhametli bir sadre malik kıl yarabbi !
tıahi ! Lisanımızı hak söylemekle, Kur'an okumakla, tatlı
konuşmakta tezyin eyle. MaJa mülke, kasaya keseye, evlada,
kadına, rütbeye bizleri esir olmuşlardan eyleme yara b bi ! Bizleri, faniye tapan, şeytana ibadet eden gafillerden eyleme.
Bizleri, hısım ve hasımıarına muhtaç olup el açan garibierden
kılma yara b bi !
llahi ! Bizleri eviatıarına terbiyye ettirdiklcrinden eyleme. Bir lokma ekmek için kapı kapı dolaşıp ; yare, ağyara el
açanlardan eyleme. İlme say ettir. Bizleri, öyle ilim ile süsle
ki, o ilirnde senin rizan, senin cennetin, senin cemilin bulunsun. O ilim bizleri yalnız, dünyada insanların sevgisine mazhar kılmasın. o ilimle, dünya ve ahiretimiz mamftr olsun. o
ilimle, bizler senin ve ResUlünün indinde mergub ve mahbub
olalım. İşte, bizleri bu ilimle tezyin e yle Allahım!
Yarabbi ! Bu alemde sana tapan ve habibini her şeyinden
ziyade sevip, onun yoluna her şeyi feda edenler ölmez. Onlar,
ab-ı-hayat içtiler. Bizleri de, bu zevata yoldaş eyle! Bizi, bunlar ile haşr eyle. Bizleri okuyan ve okuduğu ile amil olan, ihli.s
ile işleyen, okuduğunu düşünüp, fikr eyleyen, Allahtan kor-
- 297 -
kan. Allahı seven. Allaha yakınlık isteyen ve istediği kendine
ihsan olunan zümrei-necata ithal ey le yarabbi !
Bizleri, habibine bağJ.§la, affın ile dilşad ey le. Ahir ve akibetimizi hayr eyle. Son kelamımızı kelimei tevhid ve Kur'anı
mecid ey le, yô.rabbi! Bi-hürmeti-seyyidil-mürselin.
(Unzur .keyfe faddilni, ba'dehum ali hidin veleJ
ihiretü ekherii derecAtin ve ekberü tildiyli.)
İsri sÜJ'eai: 2 I
Meali: Baksana, onları nasıl birbirinden üstün tuttuk .
. \hirette dahi büyüli dereceler, daha büyük üstüa tutmalar
vardır.
Tefsiri: Nasıl ki, dünyada yaşayan insanlarm bazasa nı
bizısından güzellik, kuvvet akıl ciheti ile; kimisini de mal.
mansab, ı·ütbe bakamından üstün kıldı isek, ahirette de aynen
böyledir. Alıiret ehli de, dünyada yaptıkları a'mili si.liha bakunmdan birbirinden üstün derecelere nail olacaklardar.
Allahın varlığına, birliğine, ortağı ve benzeri olmadığına
iyman edip, ikrar eden, Peygamberler peygamberi olan Allah
Resfilü, nebiylerin hatemi olan Muhammed, Ahmed Mustafa
müctebasının risaletine iyman edip onu her şeyinden ziyade
seven, Hakkın rızasına talip, cennetine ragıp, cemaline müştak olan aş ıkı sadıklar!
Dünyada, nasıl kullar akılda, kuvvette, güzellikte, malda
ve emlakte ve eviatta birbirlerine derecat ile faik yaradıldılar
ise ; ahirette de böyledir. Yalnız, ahiret dünya gibi olmadığından, dünyada olanlar fani, ahirettekiler ise bakidir.
Dünyada Allaha, dini-islama, onun peygamberlerine iyman edenler; amali saliha yapmazlar ise, bu iymanları sebebiyle kendilerini cehennemden ve derakatı nardan kurtarırlar
ve lakin derecattan mahrum kalırlar. Cehennemden kurtulmak, cennet{' girmek İyınan ile, derecata ermek ise a'mali sa-
- 298 -
liha iledir. Zaten, am8.li-saliha iyman nurunun feneridir. A'
mali-salihasız iyman, rüzgarlı havada yanan muma benzer.
Rüzgarlı havada fenersiz mumun yanması devam edemediği
gibi, a'mali salihasız iymanın devamma imkan yoktur. Meğer,
Allahu-zülcemal inayet eyleye.
İnanan, inandığını yapar, ve yayar. Seven:, sevdiğinin istediğini yerine getirir. Mesela bir kimse iyman etse de, a'malisaliha yapmasa ve inayeti-ilahi erişip iyman üzere ölse ; bu
kimse nar'dan kurtulur, cennete vasıl olur. Velakin derecata
nail olamaz. Ne gibi ? Düşünün üz ki; hepimiz cennet misali
olan vatanımızda yaşadığımız halde, bir çoğumuzun evinin,
apartııaanınm olmadığı gibi, hepimiz Türkiye vatandaşı olduğumuz ve bu yurdun malı bulunduğumuz halde evler, apartımanlar, bahçeler v.s. nin çalışanlarm olduğu gibi. .. Cennete,
iyman ile girilir. A'mali-salihası olmayanlar ise, cennetin
kögklerine, sarayiarına sahip olamaz. Size, bunu misal olarak
söyledim. Buradaki evler, bahçeler gayri meşru elde edilmiş
de olabilir. Bu sadece bir misaldir. Cennet köşkleri, dereceleri
ancak hak edene verilir.
Böyle iymanlı olup, a'mali-salihası olmayan kişi, cennete
vardığında, cennette köşk, saray ve hfıriler görür. Velikin
bunlar, bu zata verilmez. Görür geçer. Zira, bu makamların,
bu dereeelerin tapuları dünyadan verilmektedir. Bu tapu ise,
a'mali-salihadır. Buna binaen, dünya ahiretin tarlasıdır, ahirette almacak bu nimetiere dünyadan malik olunur.
Buradan, oraya ne gönderirsen, orada bulursun. Yaptığın hayır işlerinin herbirine en az on sevaptan yediyüz, bazı
sında bir haseneye bin sevap verilir. Dilerse, Allah daha ziyade de verebilir. Bir günaha, bir günah yazılır. Allah dilerse,
daha ziyade de yazabilir. Buradan, yani dünyadan ahirete bir
şey göndermeyen orada müflistir. Bu hususta yukarıdaki risalede seni irşad edecek birçok kıssalar naklettim. Onları dikkatle oku. İbret al, amel eyle. Arnelini ihlas ile yap, Allah rızası
nı bul.
Cehennem de böyledir. tyman etmeyen nar'a müstehak
olur. Küfrünü arttırıp, fenalığını çağaltan kişi •. derekatı cehenneme müstehak olur. Bir yumurta ile bir milyonu çalan.
ayni azaba düçar olacak olur ise, adaleti-ilahiyye nerede kalır?
tyman edip, a'mali-saliha yapan ile, iyman edip a'mali-salihası olmayan kişi, ayni derecata nail olur ise, adaleti ilahiyyeye
- 299 -
aykırıdır. Ama, Allah diler ve kulunu nar'a, diler ise cennetin
en ulvi makamına getirrneğe kadirdir. Mülkünde hakim emrinde aziz odur.
Bu, iyman edip, a'mali-salihası olmayan kimsenin en yüce mertebeye çıkacağı demek değildir. Ama, Allah dilerse,
meccanen de bu derecatı ihsan eder. Zaten, cennet amel mukabili değildir. lyman mukabilidir ve fazlı-ilahi iledir. Cehennem ise, küfür ve iymansızhk mukabilidir. Günaha mukabil
değildir. Adaleti-ilahi iledir.
İyınan eden e, fazlı ilahi yy e yetişmez ; rahmeti sübhanı
taalluk etmez ise ; günalıma taalluk eden adaleti-ilahi ile, Allahın istediği miktar yanar ve azad olur. Allah zulm.etmez. İymansız cennete gidilmez. Cennet, Allah ve Resllle iyman edenlerindir.
Bir kimse, iymansız a'mali-salihada bulunsa, bu yaptığı
a'mali-saliha hürmetine son nefeste iyınan nasip olabilir. Ne
gibi ? İyman edip a'mali-saliha icra eylemeyen, nas-a kötülük
yapan zalimlerin iymansız göçtükleri gibi.
Bir çok kişi fıtratı-islam üzere doğar. İymanlı yaşar, kafir olarak ölür. Birçok kişi, fıtratı-islam üzere doğar, kafir
olarak yaşar, islam olarak ölür. İyınansız olarak iyilik yapan
için bu yaptığı iyiliklerin, son nefeste iymanına sebep olacağını söylemiştim, bu böyledir. İyınan üzere ölmese bile, onun
arkada bıraktığı çocuklarından, yahut torunlarından birisine,
iyman nasip olur. Dünyası mamlır olur. Dünyada rabata kavuşur, dünya nimetlerinden kendisi ve ehli faydalanır. Zira,
iymansızların ahiretde nasibi yoktur. Nasibi olmadığından,
yaptığı iyınansız a'mali-salihanın mükafatını dünyada görür. Ahirette iymansızlığından dolayı nar'a girer.
İyilik yapan kafirlerin ekserisinin, dünya nimetlerine
erişmeleri bu nevidendir. İyınansızların ahirette nasibi yoktur. İyman edip. kötülük yapan, fena, fa sık müslüman ise,. iymanını kaybetmek ihtimali ile karşı karşıyadır. lymanını
kaybet.mese bile, yaptığı kötülüğün cezasını kendi dünyada
ve yahut ahirette çekeceği gibi, evlatları da burada çeker.
Dünyada bir takım musibetlere duçar olur. Kendi, burada
yaptığını çeker ise, ahiret azabına kefaret olur. Çektiğ·i, yaptığına muadil ise ahirette azab olunmaz. Çünkü, iki azab vermek, Allalım şamndan değildir.
Bir adam, bir adamı kasden katleylese. O katile, adalet
ölüm cezası verip öldürülse, ahirette o katilden sual olunmaz.
- 300 -
Başka günahlarmdan sual olunur, velikin dünyada çektiği o
ölüm cezasından sorgu sual olmaz. Zira, cezasını çekmiştir.
Cezasını çekmedi ise, nar'a atılır.
Bir kimsenin, yaptığı kabaha te ; hakimin verdiği ceza az
ise, adalet yerine gelmesi için kalan günahı miktan yanar. Allah af ederse ona karışmayız.
Bir kimsenin yaptığı kabahata, kababatından daha ağır
ceza çektirseler; kababati miktarı günahından hazf olduktan
sonra, geri kalan çektiği ceza diğer suçlarma kefaret olur.
BaşLa suçu yok ise ; cennette derecaat almasına sebep olur.
Yapılan günahlardan dolayı çekilen cezalar, kısım kısımdır. Bazısına Allah bir zalimi musallat kılar. Evladından, ana
ve babasından, hısım akrabasından çektirir. Komşusundan,
karısından, kocasından çektirir. Kimine hastalık, yoksulluk
ile çektirir. Bu cezalar ve buna mümasil cezalar dünyadaki ce-·
zalardır. lymanlı mü'minlerin yaptığı günahlara kefarettir.
Bu müsibetlere sabrı tahammül eyleyen mü'minler, yaptıkları
nı burada bu müsibetlerle öderler. Dünyada cezalarını çektikleri için ahirette de, bir daha bu günahlarından sual olunmaz.
Mutlak bu saydıklarım, yapılan günahlara mukabil de olmayabilir. Çünkü, dünyada yaşayan mutlaka imtihana tabi tutulacaktır. Onun, Allaha olan kulluğunun miktarı, kendisine
tayin ettirilecektir. Yahut, onun imtihana sabr, edip edemediği, kullara gösterilecektir. lymanlı ve sabırlı olup, bu imtihanı güzel verecek olur ise, derecatına sebeptir.
lyman edip; günah irtikap eyleyen böyle bir musibete uğradı mı, günahına kefaret olur. Musibete mübtela olan, iymansız kafir ve zalim ise, ahiret azabı tecil olunmuştur. El iyazubillih.
Bazı, iymanhyım deyip, namaz kılmayan, oruç tutmayan, a'mili-saliha icra etmeyen nefsi havası peşinde dolaşan,
müslümanım diyen bir kimseye : «Niçin namaz kılmazsm?
Oruç tutmaz, hac etmezsin ? Allahı zikr etmezsin? İçki zina,
kumar ve Allahın sevmediği sıfatları terk etmezsin ? Tövbeye
gelmezsin? dediğimizde» «Efendim! filan ca sarhoş. lçmiş içmiş sonra ölünce, Cennete gitmiş !» diye cevap veriyor.
O sarhoş iymanla göçtüğünden cennete gitmiştir. Allah,
bir sarhoş kulunu cennete alabilir. Senin önderin o sarhoş mu-
- 301 -
dur ? Ona uymakla mı emir olundun ? Yoksa, senin önderin
Hz. Kur'an değil mi ? Hazreti Allahın Resiılü Muhammed
Aleyhisselam, onun ehlibeyti, ashabı, ensarı ve eviadı değil
mi ? O sarhoş, iyınanh olarak cennete göçmüş, içki içtiğinden
mi iyınanlı göçtü cennete girdi ? Muhakkak, Allahın sevdiği
bir işi işleyip afvu mağfiretine nail olup cennete girmiştir. Hiç
şüphe yok ki, bir kimse Allahın dediğini tutmadığı, Allaha asi
olduğu takdirde cennete gidemez. Böyle iddia edene, mecnunlar bile güler. Sarhoşluğu ile beraber, mutlaka Allahın sevdiği bir işi işleyip, Allahın afvu mağfiretine nail olup cennete
layık olmuştur. Arnelinin derecesinde, cennette mükafaata
nail olmuştur.
Allahın Resulünü ve Kur'an önderliğini terk edip, bu sarhoşu kendine önder tutan gafil! Allaha karşı olan bu isyanından dolayı affa nail olabilecek misin ? Yoksa, iymansız göçüp
azabda mı, ve ebedi cehennemde mi kalacaksın ? Bunun burasını düşündün mü ? Senin önderin, Hazreti mahbubu kibriyadır. O, aleme rahmet olarak gönderildi. Ona uy ! Selamet bul.
Kendine, ibiisieri önder etme. Delili karga olan, leşten kurtulamaz. Böyle çirkin akaidden tövbe eyle. Hemen Kur'ana uy.
Dünya ve ahiretin mamfır ola!
Ey gafil! Uyan, aç gözün,
Gel tövbeye gel, tövbeye ...
Dergehi hakka tut yüzün,
Gel tövbeye gel, tövbeye . ..
Binbir gönab ettin yeter,
Rnyin siyah ettin beter,
lsyanı baktan ne biter?
Gel tövbeye gel, t()vbeye ...
Gel mescide meyhaneden,
Hayır gelmez mestaneden,
Tehir etmek ya neden?
Gel tövbeye gel, tövbeye ...
Aklı olan, ibiise ve nefsinin havasına uyarak değil ; Allahın dediklerini severek kabul eder. ResUlU olan efdali enbiyaya ve Kur'anı azimüşşana uyup, fenalıklardan kaçmır. Bir-
- 302 -
şey yapacağı vakit, yapacağı bu işin indi-ilahide makbul mü
yoksa merdfıd mu olacağını düşünür, yahut «Bu yaptığıından dolayı Allahı gücendirir miyim, Resulü kırar mıyım? Yoksa Htifatı-ilahiyyeye nail mi olurum ?Y/ diye tefekkür eder r
Böyle yapmayan kişi, şuna benzer: Bir adam karanlıkta pazara çıkar. Hem karanlık, hem de bu adam neler aldığının farkında değil. Satıcıların içinde her türlü kişiler var. Parayı veriyor, ne verirlerse çuvahna dolduruyor. Ne aldığına dikkat
etmiyor. O adam parasını verdi, fakat neler aldığının farkında olmadı. Evine geldi, çuvalı döktü. İp diye yılan almış. Bal
diye katran vermişler. Et diye cife, kokmuş şeyler almış,
Şimdi, verdiği paranın heba olması, bir yana, aldıkları, başına
bela olduğu gibi j düşüncesiz yaptığı işler de başına bela olacaktır. Pazara çıkan insan, dünyaya gelen insandır. Her insan dünya pazarına gelir. Şairin dediği gibi :
Ana rahminden geldik pazara,
Bir kefen aldık, döndük mezara.
Dünyaya gelen kimse, a'ma gibidir. Karanlıklar içindedir. İyman etmeyen, yaşadığı müddetçe a'ma gibi yaşar. Buna
binaen, Allahu-Sübhanehu teala hazretleri ; burada a'ma olan,
ahirette de a'ma olacaktır, diyor. Allah bu ayeti baş gözü kör
olanlar için inzal etmedi. İyınansızları, dinsizleri a'ma olarak
zikredip, ahirette bunların a'ma olacağını bildirdi.
Ve Men kine fiy hizihi a'mi fe hüve fil'ihireti a'ma ve edallü ııebiyla.
İsri sÜ1'e8i: 72
Meali il isi : Dünyada hak ve hakikatı görmeyenler işte
onlar ahirette de imi. olacaklardır. Belki daha ziyade yoldaa
sapacak tır.
Knr'anı kerimin emirlerine uymayarak yaşayan kimse
ama gibi yaşar. Zira, Kur'anı-Kerim, tarafı-ilahiden verilen
bir göz gibidir. Buna binaen Allahu Siibhanehu:
- 303 -
Kad ci'eküm beai'irü min Rabbiküm.
En'im süresi: 104
«Muhakkak Rabbinizden size görmek i�in göz geldi.»
buyuruyor.
İymansızların yaptığı ; dünya hayatında gözü görmeyen
kör bir kişinin iymansız ve hilekar madrabazlardan alış-veriş
yapmasına benzer. Madrabaz satıcılar şeytan ve nefistir. !ymansızlar ; gözü kör, velakin haris bir alıcı gibidir. Parayı sarfedip, iyi şeyleri alması lazım gelirken, yani ömrünü hayırlı
işlere sarf etmesi gerekirken, ömrünü havaya verip, telafisi
mümkün olmayan zarara uğramıştır. Aldıklarının mahiyetini,
ancak kabirde öğrenecektir. Pazardan evine dönünce, çuvahnı boşaltıp içindeki, aldıklarının başına bela olması, dünya
hayatında yaptıklarından kabirde sual olunup azaba duçar olması gibidir.
HlKAY E
Adamın birisi hamama gitti. Göbek taşına uzandı, uyudu.
Uykusu esnasında bir rüya gördü. Hamama tıpkı kendisine
benzeyen bir zat daha geldi. l{arşıdaki halvete girdi. Bu zatın, zengin ve itibarlı bir adam olduğu kendisine yapılan muameleden belli idi. Kendisine benzeyen bu zatı yakından gör.
rnek için halvetin kapısına vardı, baktı ki, o itibarlı zat orada
ölmüş. Şöyle bir düşündü «Bunu, benim yerime göbek taşına
yatırsam, belimdeki peştemalı bu zata; onun peştemalını da
ben sarınsam. Onun yerine ben geçsem.» Düşündüğü gibi de
yaptı. Teliaklar geldiler, göbek taşında yatan ölü yü görünce ;
«Aman, bu adam burada ölmüş» diyerek ölüyü alıp götürdüler.
Bu adama da gelip «Teri ediniz mi ?» sorusuna. «Evet !»
cevabı alınca ; onu yıkadılar, temizlediler, hamamdan �ıkardılar. O zatın elbiselerini giyen adam cebini karıştırdı. Binlerce
lira vardı. Bu paralan alıp hamamdan çıkarak, bu zatı evine
götürmek için gelen otomobile bindi. Apartmanma gitti ve o
- 304 -
zatın dairesine sahip oldu. Tam bu esnada, güzel güzel hanımlar bu zatın yanına geldiler. «Hamam yorgunusunuz ama bankadan gelen para havalelerinizi buyurunuz. Filan yerdeki çiftliğinizden bu kadar kar etmişsiniz. Yeni yaptırdığınız yalının
anahtarı geldi. Hanım efendi �izi görmek istiyor derlerken.
sert bir tokat darbesiyle başı ucunda iki teliakın çirkin yüzü
ve acı sözü ile karşılaştı : «Kalk bre herif ! Sabahtan beri burada yatıyorsun. Hamam kapanacak» diyerek yaka paça sokağa atıverdiler. İşte bu adamın hali dünyada iymansız yaşayanların haline benzer. Gördükleri şey; rüyadan başka bir şey
değildir. Yalısı, otosu, apartmanı ve kadınlar v.s. hepsi hayal
ve rüya gibidir. İşte, rüya gören bu zatı teliaklar uyandırdığı
gibi, ölüm melekleri bu adamın ruhunu almağa geldiklerinde.
elinde bulunanların hayalden başka bir şey olmadığını anlayacak! ...
Hayal görüp, kurtulmak değil ? Belki bu hayal alemindeki
hayatı, onun ebedi felaketine sebep olacaktır.
Gözünü aç. Kur'ana uy ki, nura kavuşasın, zulmctten
kurtulasm, yaptığın şeylerin ne olduğunu anlayasın ve hayatı, dünyaya neye getirildiğini, nereye adım attığını, nereye
bastığmı, kime güvendiğini, nereye dayandığını, ömür sermayesini nereye sarf ettiğini bilesin. İşte, geldin, gidiyorsun. Hala isyandan vaz geçmedin. Hala tenbellikde ısrar ediyorsun.
Namaz yok. Allah korkusu hiç yok! Ömrünü iskambilde tavlada fuhşiyatta Allahın sevmediği yerlerde harcıyorsun. Bu
dünyaya iskarnbil oynamaya mı geldin? Allah, seni tav la oynamak için mi yarattı ? Hergün ölenleri gazetede okuyorsun.
Akranından kimse kalmadı. Anan, büyük annen, deden, baban da göçtüler. Daha göçmedHer dersen bir gün gelecek, onlar da göçecekler. Miden hazmetmiyor, gözün iyi görmüyor,
ayağında ağrı var. Yok dersen, yakında olacak. Bunlar Azrailin habercileri. Hele, bir habercin var ki, senden hiç aynlmıyor, sen onu kovuyorsun. O yine senden ayrılmıyor. Bu haberci senin saç ve sakalmdır. Aynaya bak, onlara ak düşmüş, traş
ediyorsun, çıkıyor, boyuyorsun beyazlar yine kendini göstediyor.
HİKAYE
ömer ibnül Hattap radiyallahu anh, bilafeti zamanında
kendi parası ile bir memur tutmuş, o memura günde üç kere
kendisine seslenerek ölümü hatırlatmasını tenbih buyurmuş-
- 305 -
tu. Me'mur, günde üç defa : «Ya Ömer, ölüm var !» der giderdi.
Bir gün, memuru yanına çağırıP. : «Artık seni bu vazifeden alıyorum» dediğinde, memur Hz. Ömer'e hitaben: «Bu güzel adeiinden vaz mı geçtin ya Halife ?» dedi. Halife, sakalındaki beyaz kılı memura gösterip : «Senin haberine hacet kalmadı. Bizim haberci bizden, artık ayrılmayacak. Saç ve sakalma ak
düşen kişi eğer akıl sahibi ise, ona, ölüm var demeye hacet
kalmayacaktır buyurdu.
Buna kıyasen Osmanlı Padişahları Cuma namazı ve bayram namazı selamlıklarında, camiden çıkarken, kendilerine
bazı maaşlı memurlar tarafından, yüksek sesle : «Mağrur olma padişahım! Senden büyük Allah var !» diye bağırılması
için emir vermişlerdir. Adalete, ve kendinin fani olup, baki
olan Allahı unutmamasını, Devletinin nihayet bulacağını Allahın kudret ve kuvvetinin, kendi kudretinden üstün olduğunu;
o mülkü, devleti, Allahın ona balışettiğini kendisine hatırı�
tırlardı.
HiKAYE
Halilullah İbrahim ne bi, Allaha münacat eyledi : «Ey Rabbim! Bana ölüm üm ün yaklaştığını bildir, sana daha çok ibadet edeyim. Sana kulluğumu ziyade edeyim.» diye niyazda bulundu. Seneler geçti, bu duasına bu niyazına cevab verilmedi.
Bir gün niyazında, senelerce evvel bu şekilde bir duada
bulunduğunu, zatullahın unutmaktan münezzeh olduğunu beyan ederek cevab verilmeyişin hikmetini sordu. Cenabı-Hak :
«Ey Halilim ! Sana seneler evvel ölüm habercisi geldi. Bu habercinin haberinden gafil mi oldun ?» dedi. Hz. Halil : «Yarabbi ! Bana böyle bir haberci gelmedi.» dediğinde . «Aynaya bakmıyor musun ya İbrahim? Saka! ve saçına ak düştü. Bunlar,
bu ağarmalar ölüm habercileridir. buyurdu.
Dünyaya mağrur kişi,
Tövheye gel, tövbeye.
Uçmadan örnrün kuşu,
Tövbeye gel, tövbeye ...
Sakalma baka, bak,
Kara iken oldu ak.
Dünya sana kurdu fak,
Tövbeye gel tövbeye ...
irsad, ci lt 2 - F: 20
- 306 -
HiKAYE
Ölüme hazır olan, haleti nez'e giren kişi ile Azrail Aleyhisselam arasında şöyle bir muhavere olur : «Niçin bundan evvel, bana geleceğini bildirmedin, haber yollamadın ?» Melekülmevt : «Sana çok haberci yolladım ama, sen bu habercileri dinlemek bile istemedin.» K oma haline giren insan «Hayır ! Bana
haberci gelmedi !» der. «Evvelce ananı, babam, dedeni aldım.
Akrabalarının ruhunu kabzeyledim. Yürüyen ayağına ağrı
girmiş, gören gözünün nfı.ru, midenin hazım kuvveti kalmamıştı. Bunlar, benim habercilerim idi. Ölenleri gördün, kendini ölmeyecek, sandın. Sen, bu habercilere sırt çevirdin. Halkın evlatları yetim, kadınları dul kaldı. Haneler dağıldı. Konaklar yıkıldı. Padişahlar, beyler öldü. Bunları sana getiren
habercileri sen tekzib ederdin. Şimdi sıra senin deyip ruhunu
alır.
İymanh, a'mali-saliha erbabı ise nihayetsiz nimete ; İymansız, amelsiz ise felakete duçar olur, umulmaz yaralar açılır. Urgansız, zincirsiz amel çukuruna bağlanır. (El-iyazu billah) kabri, cehennem çukurundan bir çukur olur. Üstüne, altından kubbe yaptırsan, içine faydası olmaz. Yine cehennem
çukurundan bir çukurdur.
İyman ile göçerse, o kişinin de kalırinin üstü ne kadar harab olsa da, içi cennet bahçesinden bir bahçedir. İş, kabrin sağlamlığında değil, iymanda. Kefenin güzelliğinde değil, a'malisalihada. İş, dünya mülküne sultan olmakda değil, ebedi alemde sultan olmada. İş, yalnız buradaki haneyi marnur etmede
değil; ahiret evini a'mali-saliha ile marnur etmede.
Dünya hayatı nasıl ise, ahiret hayatı öyle demiştim. Yalnız şu farkı vardır ki; dünya hayatının sonu var, ahiret hayatının ise sonu yok. Yani, dünya fani, ahiret baki. Bu arada
dünyada irade vardır. Kul, Allahın istediği kadar iradesini
kullanabilir. Dünya aleminde kul kisb eder, yani ister, Allah
diler ise o şeyi halk eder, yaratır. Bu dünya aleminde, kulun
her istediğini, her kisb ettiğini yaratmak Allaha vacib değildir. Yani kulun istediği bir şeyi Allah dilerse yaratır, dilerse
yaratmaz.
Ahiret aleminde ; kafirlerin kisb ettikleri istedikleri şeyin
hiç birisini Allah halk etmeyecektir. Lakin, mü'minler her
- 307 ·-
kisb edip, istedikleri, nefisleriniıı arzu ettiği her şeyi, lutfu
ihihi, ihsa.nı ilfıhi olarak yerine ;getirilmiş bulacak!ardır.
Ayeti kerimede :
( Veleküın fiyha teştehiy enfüsüküııı veleküm fiylıa mateddeun.)
Fussilet süresi: J.l
Manayı şerif i: N efsiniziq aırzu ettiği şeyleri Allah sizle·
r·e cennette hazırladı, buyurulmuştur.
Bu dünyada ; bütün mahlfı:katda bulunan, rahmet, m er·
hamet, şefkat vesaire gibi sıfat:ıar, Allahın rahmetinin yüz
kısmından bir kısmıdır. Doksandokuz bölümünü ahiret de
rnü'minlere, aşıklara, sadıkiara ı;;aklamıştır. Dünya alemiade
bu yüzde bir rahmetten bütün mahlukat inanan ve inanmayan
herkes nasiblenmekte1.ir. Lakin, ahirette yüzde doksandokuz
olan ralınıete erişebilmek için şart mü'min olmaktır.
Bazı ahmaklar, dünyadaki insanların hepsinin aynı hak·
llara sahip olmasını istiyorlar. İnsanların birbirinden farklı
)hallere sahip olması yalnız dünya aleminde değil, ahirette de
böyledir. Cennette herkes ayni de recede ; Cehennemde de herlites ayni derecede değildir. Bu dtinyada olduğu gibi herkese
:ayrı ayrı tecelliyat olacaktır. Bu dünyada kimi zengin, kimi
fakir, kimi kör, kimi görücü, kimi sağır, kimi işidici, kimi güzel kimi çirkin, kimi topal, kimi cü zzamlı, baraslı, inmeli, kimi
geda, kimi bay, kimi sultan, kimi k öle olduğu gibi, bir zenginin
mal ve emlakinin diğerinden farklı olması gibi ; orada da, azapta olsun, nimette olsun, kullar aynı nimet, aynı azabda olınayacaklardır. Kimi hazır yiyecek, kimi yine çalışmak zorunda
kalacaktır. Dünya zaten ii,hiretin h ir misi.lidir. Tabii. görene !
Ahiretin sultanları Peygamberler, ·bunlarla beraber, sıddiklar,
şehidler, salihlerdir. Bunların da birbirleri üzerine hepsinin
- :308 -
ayrı derecesi vardır. Ahirette güzelleri mü'minlerdir. Çirkinler kafirlerdir. İnsan hakkı yiyenler halkı el ve ayakları ile
iiıcitenler, sakat olarak haşr olacaktır. Zina ediıı;>, tövbe etmeyenler cüzzamlı, baraslı olarak mahşere gelece:ktir. Allabm
zikrinden yüz çevirenler kör olarak haşr olacah:tır.
Onun için evliyaullah, ahireti bu dünya alemLinde görmüşler. «1Imel-yakini, Hakkal-yaldne» getirmişler dıe :
«Môtfı kable ente mutô sırrını febm eyleyeı�
Haşn neşri gördü bunda. ı!lefha.i sur olmadan.» demişler.
Ölmeden evvel ölenlerin :;ırrını aniadın mı ? Bunlar ahi··
rete varmadan onu, burada bu dünyada gördüler. Sen de ölme··
den evvel ölürsen yani azgın nefsine gem vurup lhak yolundı.\
yürürsen, kainata ibret ile na2:ar edersen Cenneti, Cehennemİ,,
mizanı ve sıratı, hfıriyi, gılmanı, kul ve sultartı kıyameti, öl-·
dükten sonra dirilmeyi, halkım hesaba çekildiğini ve, kafirin.
nara, mü'm.inin cennete girdiğ ini kısacası gaib diye duydukla-·
rını, burada da aynen göre bili rsin. Çünkü ahirette ne var ise,
ne alacaksa, hepsinin bir nünıtınesi buradadır. B.ak ve gör!
Göremiyorsan Allaha yalvar, sana göstersin! Tekrar ediyorum ; Senin gaib ile iyman etti iğin, ahiret aleminin her bir nü·
munesini, bu alemde görebiliıı:ün. Yeter ki gözünü kapayıp da
«gökde güneş yoktur» der gibıi saçma bir iddiada bulunma.
Allah yolunda sabiti-kadf�m ol. Malınla, canınla Allah yolunda cihad eyle ki, o yüce ııLihayetsiz nimetiere eresin. Bu
dünyada, her çalışan çalıştığı:nın mükafatını ya görür, yahut
göremez. Ahirette de böyledir. Ahiret için yaptığımız çalışmalarımızın mükafatını, çoğunu :yaptığımız fenalıklardan ötürü,
göremeyiz. Dünyada hakkı ile çalışdığı halde mükafatını gö ..
remeyen mağdur kişi orada ·; dünyada kaybettiğini kat kat
bulur.
Ahiret için sayü gayret eôtip, kendini riyadan, günahtan
korumayan da, kıldığı nama: zını, tuttuğu orucunu, hak yoluna
çalıştığını ebedi olarak kayb eder. Ona binaen, Allah ResUIU:
«Bir çok kimse namazından sev·ab alamadı. Yorgunluğu yanına kar kaldı. Birçok kims e de oruç tuttu, açlığı yanına kar
kaldı.» buyuruyor.
Allah yolunda canınla, malmla yapacağın cihadı şan ve
şeref için yapma ! Allah rızı ası için yap ! Her yaptığın işinde
hak rızasını ara. Her kötülü kten, Allah rızası için kaçın. Eba-
- 30'9 -
Büreyre şu hadisi şerif i naklediyor: <<Kıyamette, huzuru hakka harpte ölen birini getirirler. Allah, bu kişiyi nira atmalanm, 'meleJcdere emr eder. O zat: «Yarabbi ! Ben senin yolumla
öldüm»
madın.
dediğinde, Allah celle ; «Sen benim rızam i�in kati olHalk sana cesur desinler diye katı olundun. Halk sana
cesur dedi, sen nasibini böylece aldın. Bizim rızamız için şehid
düşmedin. Sen müri.i idin. Benim, senin yaptıklarını görüp,
kabul etmemi murad etmezdin. Halkın seni beğenmesini isterdin. Halk seni beğendi. Mükafatam benden isteme, hall\.tan iste!ıt der ve ni.ra gönderir. Sonra bir a.liıni huzura getirirler.
Allah, o ilimi nara atmalarını emir eder. O alim « Yarabbi !
Senin bana verdiğin ilm ile halkı irşô.d ettim» der. Allalı celle
«Sen ilmini benim nzam için tahsil etmedin. Halkı benim rızam için irşa.d etmedin. O ilmin ile kendine dünya menfaatı
sağladın. Bana alim desinler diyordun, sana alim dediler. Sana
ikram ettiler. timinin dünyada mükafatını gördün, burada
nasibin kalmadı» der ve nar:-- attırır. Bir gaziyi geth·;!"ler. Allah, o gazinin nara atılrnasQJ• emr eder. O gazi c<Yarabbi ! Senin
dinin için gaza ettim» dediğinde, Allah celle : «Bana kahraman
cesur, kabadayı desinler diye gaza ettin. Sana kahraman, r.esnr dediler. Ettiğin gazanın mükafatını dünyada gördiin, burada nasibin yoktur» der. Yine huzuru hakkı, cömert bir zengini getirirler. Allah bu zenginin de nara atılmasını emrcder.
Zengin «Yarabbi ! Senin yolunda cami, hastahane, köprü yaptırdım. Kuyu açtırdım, çeşme �·aptırdım. Dullara, yetimlere
baktım. Yol,sullara yardım ettim» dcr. Ct•ııabı hak : «Hcılsini
yaptın ama ; benim rıza m için ya prnadın ! Sana cömert, iyi
adam desinler diye yaptın. Benim rızamı değil, halkın seni
medhetmesini istiyordnn. örle oldu. Halk sana cömerd, iyi
adam dediler. Xasibini dünyada aldın. Burada nasibin yoktur)) der, ve nara sevkolunur.»
Onun için, her işinde Allah rızasını gözet. Halk sana ne
derse desin. Sen, iyi bir adam isen, halk sana kötü demiş sana
ne zararı var ? Sen kötü bir adammışsın, halk sana iyi demiş.
Sana ne faydası var ? Herşeyde Allah rızasını ara. Önce sen
Allahtan razı ol, sonra onun rızasını iste.
Şeriattan, hakikatten, marifetten, kutbiyetten, kurb!yetten, ubudiyyetten maksad Allah rızasıdır.
(i lahi ente maksudi ve rızake ma tlubi.)
«AIIahım maksadımız sensin, istediğimiz senin rıza-ı �crifindir.»
- 310 -
Her yaptığın işi ; Allah için, Allah rızası için yap! Seni
kimse mağlfıp edemez. Daima galip gelirsin. Bütün dünya sana
düşman olsa, sana bir zarar veremezler. Çünkü sana yapılacak
zararı, Allah m ur ad etmez ise, kul nasıl yapabilir ? Allahın
muradı olmayınca, bir yaprak dahi yerinden oynayamaz.
HiKAYE
Bir zahid var idi, odunculuk yapardı. Onunla geçinir idi.
Kendi köyüne yakın bir putperest kavim vardı. Bunlar bir sakız ağacma ibadet ederlerdi. Bu sakız ağacını, Allaha ortak
koşarlardı. Sofi, bu ağacı kesip pazarda satınağa niyet etti.
«Allah diye taptıkları ağacı, Allah rızası için keseyim de, görsünler» deyip o köye doğru yol aldı. Yolda, bir kimse, sofuyu
karşılayıp nereye gittiğini sorduğunda, sofu: «Bu ahmak herifler Allah diye bir ağaca tapıyorlar. O ağacı kesip, pazarda
satacağım» dediğinde, o kimse «Ben şeytanım, sana müsaade
etmem, bu işi yaptırmam» dedi. Sofu bu adamdan bu sözü işittiği gibi : «Ya ... Sen şeytan mısın? Senden çektiğimiz nedir?»
diyerek onun üstüne çullandı ve şeytanı bir saman çöpü gibi
yere vurdu. Üstüne çıktı, bastırdı. «Şimdi seni öldüreyim de,
bu halkı senin şerrinden kurtarayım)> dediğin de, İblis : «Ey sofi Sen beni öldüremezsin, bana kıyamet gününe kadar mühlet
verildi. Bunu yapınana imkan yoktur, gel bu işten vazgeç. Sen
günde birkaç kuruş kazanıp, kıt kanaat geçiniyorsun. Bu ağacı kesrnekten vaz geç. Eğer böyle yaparsan ben sana günde
bir altın lira veririm. Hem sana ne bundan? Sen ne karışıyorsun? Böyle şeyleri, dünyada, d üzeitecek sen mi kaldın ?» dedi.
Sofi «Sen yalan söylüyorsun. Sen adama altın mı verirsin?»
deyince, şeytan yemin etti «Hergün, bir altını yastığının altına bırakacağım sofiye va'd etti. Sofi : «Va' d ettiğin parayı
getirmezsen sen bilirsin» dediğinde şeytan «Zoru yok ya. Getirmezsem, gider ağacı kesersin !» dedi ve bu sözleşme üstüne
ayrıldılar.
Sofi evine geldi. Hayatından memnundu. Sabahleyin kalktı. Yastığının altında bir altın buldu. Artık çalıŞmak yok. Hergün bir altın gelecek diye düşündü. Ertesi günü. Kalktı, yastığının altına baktı. Para yok. Hasırı kaldırdı, döşemeyi söktü.
- 311 -
Para yok. Fena halde asabı bozulmuştu: «Ben sana gösteriyim» deyip yola koyuldu. Yolda tam aynı yerde şeytan ile karşılaştı. «Seni yalancı iblis, seni düzenbaz kafir.» deyip şeytanın söz söylemesine meydan bırakmadan üzerine yüklendi.
Fakat sanki bir kayaya çarpmıştı. Bu sefer şeytan, sofuyu
bir saman çöpü gibi yere vurdu, üstüne oturdu. Evvelki gün,
sofunun şeytanı yere vurmasından sonra bu nasıl olurdu? Sofi şaşırmış, bu işe çok içerlemişti. Şeytan güldü : «Neden böyle olduğuna şaşıyorsun değil mi ?» dedi. «Bak, ben sana söyleyeyim. Sen dün Allah rızası için geliyordun. Yalnız beni değil,
dünyada bulunan bütün şeytanları bile yere sererdin. Allah
için çarpışan muhakkak galip gelir. Bugün sen Allah için değil, para için geliyorsun. Onun için mağlfıp oldun.» dedi.
. Allah rızası için yapılan her işin nihayeti, galibiyettir. Allah'la başlanan bir işin nihayeti kurumaz, ebter olmaz. Allah
için yap. Her meşrfı amalinle ona döneceksin. Her işine onun
ismi ile başla. O senin rezzakındır. O yaptığın her işi görür ve
bilir. Nerede olursan ol ; O seninle beraberdir. Sen de onunla
beraber ol. Herşeyden ibret al ! Birine bak, fikr ey le, birine
bak şükür eyle. Hiçbir şey batı! olarak yaratılmadı. Bir karınca bile seni Hakka götürebilir. «Yılan ne için yaratıldı ?» deme,
ne için yaratıldığının hikmetini ara. «Sineğe ne lüzum vardı?»
deme, hikmetini sor.
Ht KA YE
Zalim hükümdarın biri, halka hitaben konuşurken yüzüne bir sinek kondu. Sineği kovdu. Sinek tekrar kondu, yine
kovdu. Sinek inatçıdır, tekrar kondu. Öldürmek istedi, muvaffak olamadı, kızdı. Orada hazır olan ulemadan Dahhak'e hitaben «Bu müZ'iç hayvanı Allah neden yarattı ? Ne faydası var
sanki ?» dediğinde Dahhak, hükümdara hi ta ben : Senin gibi
zalimlerin, aczierini sineği defedemiyecek kadar kudretsiz olduklarını kendilerine bildirmek için yaratıldı. İnsan oğluna
hükmedersin ve lakin ufak aciz bir hayvan seni dinlemez. Pisliğe konar, sonra gelir kendini Allah zannedenlerin yüzüne konar. Ona lisanı hal ile der ki : (Sen bir hiçsin. Hiç olduğunu
unutma. Dünyaya galip gelirsin ama bana galip olamazsın. Allah dilerse, seni Nemrud gibi, aciz, hacağı kırık bir sinekle de
öldürür.)
- 312 --
İnsan olan Allahtan korkar. Allahı tanır, onu sever. YAPMA! dediği şeyleri Allahtan korkup, yapmamalıdır. YAP! dediklerini seve seve yapıp, Allahı severek, överek onu zikr ederek yapmalıdır. Allahın nehiyleri hususunda, Allahtan korkmalı, emirler hususunda Allah ı sevmelidir. Her emrini minnet,
devlet bilerek seve seve yapmalı yaptığının kabulü için, Rabbine niyaz etmelidir. Yaparsın fakat kabul etmeyebilir.
Dünya hayatında ne kadar yükselirsen yüksel, fakat haddini bil, aslını unutma ! Hükümdar olsan, kaftan kafa hüküm
etsen yine şımarma ! Aslın bir nutfe, iğrenç bir su parçası. Nihayetin bir avuç toprak. Dünyanın hepsi; yemek içmek necaset ve sonunda da ka bir değil mi ? Bütün bu mücadeleler, kanmayan ihtiraslar, doymayan gözler, kanmayan ağızlar neye
çalışıyor? Nihayeti ; yedin, içdin, çıkardın. Işte dünya hayatının sonu, budur. İşte dünya necasetten başka bir şey değildir.
Doymayan gözler bir avuç toprakla dolacak. Kanmayan
ağızlar da bir yudum su ile kanacaktır. Dünyaya sığmayanlar,
iki arşın yere sığacak. Bu mücadelelerin bu necaset için olduğunu şu beyit ne güzel anlatıyor :
Maslahatı alemin, dört şeye olmuş bina,
Ben yiyeyim sen yeme, ben iyiyim sen fena.
Sırtıarına giymeye kumaş beğenmeyenler ; kısmet ise bir
kefene sarılacaklardır. Bitten, pireden kaçınanlar ; kabirde
yılan, çıyan ve kurtlarla başbaşa kalacaklardır. Ben yiyeyim
diyen; yiyecek semirecek, sonra akİbetinde kurUara yem olacaktır. Ben diyenler de, suçları meydana çıkarak, halk arasında rezil rüsvay olacaklardır.
Onun için, bilkatini unutma, aslını inkar etme ! Aczi ni bil,
bir azize ihtiyacın var !
. Fani olduğunu unutma, bir bakiye ihtiyacın var! Muhtaç olduğunu unutma, bir latifin lfıtfuna
muhtaçsın. Halikin Allah ; sıfatıyla mevcud, zatı ile muhit,
aziz, hakim o! Sen, zelil ve mahkfımsun. Şimdi, sana bir miktar müsamaha etti diye, Rabbinin bu keremi, seni mağrfır etmesin! Bu mlisamahayı, izzeti kendinden bilme ; Ondan bil !
Baki olan Allah ma dön ! Onun kudreti azameti karşısındaki hiçliğin i düşün ! Yokluk içinde secdeye kapan ve sadece on-
- 313 -
dan iste ! O, latif sana lfıtfetsin. Onun lfıtfu ihsanına nihayet
yoktur.
( Men ere(e nelsehu, fakad are(e Rabbehu .. )
«Kendi nefsinin aczini bilen, muhakkak Rabbini bildi.))
HİKAYE
Sultan Mahmudu Gaznevi, Hindistan'daki Türk İmparatorluğu padişahlarından biridir. Bu zatı muhteremin ulema.
meşayih ve şfıaraya olan hürmet ve sevgisini, bütün islam
alimleri, şeyhleri, şairleri, yazdıkları kitaplarında hayr ile yad
etmişlerdir. Kendisine rahmet okunmasına vesile olmuşlar
namı ve nişanı kıyamete kadar, sonra geleceklerin nazarına
arzetmişlerdir.
.
ınemaya, meşayihe hürmet edeni. Allah yükseltmiştir. Zira, ulema ve meşayih Resfılün varisleridirler. Onlara hürmet.
Resfıle. hürmet, Allaha hürmettir. Onlara ihanet Resıll e ihanet, Allaha ihanettir.
Gazneli Mahmud; birgün ava çıkar. Bir geyiğin peşine
düşer. Saatlerce at koşturur. Bir vadiye geldiklerinde, geyik
arkasına döner. Lisanı hal ile sultan Malımuda hitaben : <: Bu
iş için mi yaratıldın ?» der. Yani, dünyaya av vurmaya mı geldin ? demek ister. Bu sözü işiten hükümdar, geyiğin peşin i bırakır. Kan ter içinde, önüne çıkan bir köye girer. İlk tesadüf
ettiği on yaşlarında bir çocuğa: «Evladım ! bana bir bardak su
ver» diye ricada bulunur. Çocuk : «Amca, babam su almaya
gitti, çok kalmaz döner. Siz biraz burada İstirahat ediniz.» der.
Hükümdar, attan aşağıya iner. Çocuk onu rüzgar olmayan bir
yere oturtur, atı alır. Biraz aşağı yukarı gezdirir. Hükümdar
da at: da çok terlidir. Hem hükümdarın, hem hayvanın biraz
�·.:..rgunluğu gittikten sonra, çocuk içeri girer, bir bardak su
getiri�. Sııltan; «Hani bana burada su yok demiş, babanın su·
ya gittiğini söylemiştim> der.
- 314 -
Çocuk: «Yalan söylemedim, babam suya gitti. Şimdi nerede ise gelir. Siz, benden su istediğinizde, ben size suyu verseydim ; ileride, bu ter li haliniz ile içeceğiniz suyun sizi hasta etmesi mümkün idi. Fakat, hararetiniz ziyade olduğundan bunu
düşünecek halde değildiniz. Şimdi teriniz dindi. Ben de size suyu getirdim. İşte, babam da pınardan geliyor. Size istediğiniz
kadar su vereyim.» dedi. O aralık sultanm vezirleri ve av arkadaşları da köye geldiler, sultanı orada buldular. Stiltan bu
köylü çocuğunun irfanına hayran olmuştu. Adını sordu? Ayaz
olduğunu öğrendi. üstü başı eski olan bu çocuk sanki içinde
define gömülü bir virane idi. Sultan, bu viranelikteki defineyi
keşfetmişti. Ayaz'ın babası da elindeki su kabı ile oraya gelmişti. Sultan, kendi hüviyetini Ayaz'a ve babasına bildirdi.
«Ben sultanınızım» diyerek Ayaz'ın babasına hitaben: «Bu çocuğu bana vereceksin. Okutacağım ve kendime sohbet arkadaşı yapacağım» dediğinde, Ayaz'ın babası «Sultanım! Bu mülk
senindir. Biz senin kullarınız. Canım ve evladım, her şeyim yoluna feda olsun» dedi. Çünkü, memleket meseleleri dururken
geyik peşinden, av peşinden koşan, fakat o geyiğin ikazı ile
aklını başına almış milletinin dertlerine kendi dertleri imiş gibi çare arayan bu müslüman Türk hükümdarını milleti çok sever, tab'asının, rahatlığını düşünen, onları zalimlerin şerlerinden koruyan memleketi adi ile idare eden alimierin acı tenkitlerine tahammül eden bu padişaha karşı milleti sonsuz sevgi ve saygı gösterir, onun uğruna herşeyini feda ederdi.
Sultan, Ayaz'a hi ta ben : «Haydi ; ata bin, benimle gel, eşya filan alınana lüzum yoktur» dedi. Sultan, Ayaz'ı atının terkisine bindirdi. Tam hareket edecekleri sırada; «Af edin efendim. Bence çok kıymetli olan bir eşyaını almama müsaade
eder misiniz ?» dedi. Sultim: «Haydi! Çabuk al da gel» dedi.
Kulübesine giren Ayaz, elinde sarılı bir bohça ile çıkıp tekrar
ata bindi. Sultanla beraber saraya geldi. Bir taraftan tahsil
ettiriliyor, bir taraftan hergün sultanın sohbetinde bulunuyor. İltifatı padişaha nail oluyor, Ayaz'ın zekası ve irfanı terbiyesi Sultanı her geçen gün daha hayran bırakıyor, ve Ayaz
gittikçe sultanın takdirini kazanıyordu. Bunu gören hasedciler, Ayaz'ın aleyhinde konuşmağa başladılar. Zira, Sultan iç
hazinenin anahtarını dahi Ayaz'a teslim etmişti. Bu yeni vazife, hased edenleri deliye çevirmişti. Onun hakkı�da iftira hazırlıyorlar «Acaba ne yapsak ta Ayaz'ı sultanın gözünden düşürsek» diyorlardı. Nihayet, «Ayaz iç hazineden hırsızlık ya-
- 315 -
pıyor» demeye başladılar. Bu söz sultanın kulağına geldi. Sultan bu dedikoduya fena halde üzüldü. Buna imkan mı vardı ?
Ses çıkarmasa, bu iftiranın yayılması böyle bir olayın vukuundan beter olacağı için, Ayaz'ın haysiyetini kırabilirdi. Hasedcileri huzuruna topladı. «Ayaz'ın hırsızlık yaptığını nereden isbat edersiniz ?» dedi. Onlar, «Aman sultanım! Sarayda
herkesin odasının kapısı açık, Ayaz'ın kapısı daima kilitli.
Ayaz bu saraya geldiğinden beri, odasına hiç kimseyi almadı.
Kapısını da açık bırakmadı. Böyle kapısı daima kapalı olanın
bir kabalıatı olmalı ki, o kabahatını kimseye belli etmemek
için bu şekilde yapıyor, kabahatini gizliyor» dediler. «Siz, iç
hazineyi ona teslim ettiniz. Hazinede bulunan bunca kıymetli
eşya ve taşların sayısı malum değildir. Buradan çaldığı mücevheratı odasına gizliyor olmalı ki, odası daima kapalı. Oraya kimseyi kabul etmiyor» diyerek kendilerinin ne karakterde
olduklarını belli etmiş oldular.
İnsan, konuşmadığı müddetçe kapalı, mahiyeti bilinmeyen kitaba benzer. Konuşmaya başlayınca, kendisinin ne mal
olduğunu ortaya koyar. Kişi nasıl ise, karşısındakini de öyle
zanneder. Gözüne yeşil gözlük takan dünyayı yeşil ; siyah
gözlük takan siyah görür. Gözünde ve gözlüğünde necaset bulunan ise, dünyayı pislik içinde görür. Gözünü ve gözlüğünü
temizle ve dünyayı tertemiz gör ! «Veçhini pak eyle ki, mir'ata
bühtan olmasın !» demişler. Ayna ayıpları göstericidir. Kendine bakanın yüzündeki karayı hemen yüzüne vurur. Yüzünde
kara yok ise tertemiz gösterir. Öyle ise, sen yüzürodeki karayı gösteriyor diye aynayı kırmağa kalkma. Yüzündekini temizle. Ekseri insanların peygamberlere, ulemaya, evliyaya
kızmaları ve onları öldürmeleri bu yüzdendir. Peygamberler
ulema ve veliler, berrak aynaya benzerler. Onlara bakan kendi noksanını görerek : «Şu ayna yı kırayı m da benim noksanımı göstermesin !» diye, kendi noksanını düzelteceğine ayna
mahiyetindeki peygamberi, evliyayı, veliyi, yahud ulemayı
katieder ve Allahın lanetine uğrar.
Bazı aynaların cilası bozuk, bazısı tozlu olurlar. Tabii, cilası bozuk olan aynaya itibar olmadığı gibi, tozlu aynanın tozu silinmeden göstermesine de imkan yoktur. Cilası bozuk
olan ayna, ahlaksız alim kişiye teşbihtir. Tozlu aynada, insanları irşad etmeyen ulemaya teşbihtir.
- 316 -
Biz, gelelim Ayaz kıssasına :
Sultan Mahmud ne yapacağını şaşırmıştı. Ses çıkarmasa sevdiği zat hakkında kötü şeyler söyleniyordu. Buna tahammül edemezdi. Ayaz'ın odasını aratsa, Ayaz sultana gücenecekti. Fakat çaresiz kalıp ikinci şıkkı kabul etti, bu hasedIerin iftiralarını yoketmek için Ayaz'ın odasını aratmaya karar verdi. Ayaz'ın gönlünü alacaktı. Hem de, Ayaz onu seviyordu. Bu cevrine tahammül gösterirdi. Ayaz'ın sarayda olmadığı bir gün, hasetçileri yanına çağırıp : Haydi, Ayaz'ın odasını arayınız. Hazineye ait ne bulursanız sizin olsun! dedi.
Ayaz'ın oda kapısı kırıldı. Hasedler, birbirini çiğneyerek içeri
girdiler. Yerde eski bir hasır, bir post, duvarda ise bir değnek,
bir kepenek ve bir çift çarık asılı idi. «Yere gömmüştür» diyerek, döşemenin altını üstüne getirdiler, fakat hazineye ait bir
tek şey bulamadılar. Hepsi malıcup ve rezil olup yüzleri kızararak dışarı çıktılar. Yüzlerinin kızarması, mahçup olmaları
bile kendilerinde bir insanlık haslcti, bir ha ya .alameti olduğunu gösteriyordu. Zira, öyleleri vardır ki, böyle durumlara
düşdüklerinde utanç bile duymazlar.
Ayaz, s2ı.raya döndüğü vakit, odasının kapısının kırıldığı
ve içerisinin alt üst olduğunu hayretle gördü. Sultanın emri
ile olduğunu söylediklerinde mcmnuniyetini izhar eyledi. Sultan, Ayaz'ı huzuruna aldı, kendisinden özür diledi. «Ayaz ! Senin kapını kırmakla, senin hasedierinin başını kırdım. Kapını
açmasa idim, onların dili tutulmayacaktı» dediğinde, «Aman
sultanım! Allahın kulunu, sultanın bendesini, şeyhin müridini, hocanın talebesini imtihan etmesi layıktır. Kulun Allahı,
bendenin sultanı, talebenin hocayı, müridin mürşidini imtihan
eylemeğe kalkışması küstahhktır. Odaının değil kalbimin kapısını kırın, içini arayın, sizden başkasına muhabbed bulamayacaksınız. Nerede kaldı oraya cevher, dünyayı sığdırayım»
dediğinde1 Sultan; «Ayaz ! Sana bir şey soracağım. Duvara çoban değneği, çarık ve kepenek asmışsın. Bunların manaları
nedir?» dedi. «Sultanım! Bunlar sizce malumdur. Saraya intisab etmezden evvel kepenekli çarıklı bir çoban idim. Siz bana
selahiyyet verdikçe nefsim kabarıyordu. Ben her akşam nefsime : «Sakın kibirlenme ! Sen bir çoban oğlu çoban sm! Sultandan yüz buldun diye çobanlığını unutma ! Bak işte çarığın,
kepe.
neğin, değneğin» diye nefsimi bununla ısiaha çalışırdım>>
dedi.
- 317 -
Bu kıssayı iyi anlatmaya çalışsak ciltlerle kitap olur. Bu
kadarla kifayet eyledik. Herkes, istidadı kadar anlasın. Şu kadarını söyliyeyim: Bu kıssa, Allah ile bir velinin arasındaki
naz ve niyazı, Allabm veliye, velinin Allaha olan muhabbetini
bildirmekted.ir. Dünyaya ve ahiret saadetine sebep olacak bir
kıssadır. Oku; Tekrar, tekrar oku ! Kışırda kabuğunda hikayenin zahirinde kalma, hisse al ! Ayaz'ın bu davranışı sana bir
önderd.ir. Nerede olursan ol, haddini bil aslını unutma. Bütün
dünyanın anahtarları sana verilse, Cihana Süleyman aleyhisselim gibi hükmetsen, kulluğunu unutma senden ve herkesten
büyük, kudretli olan Allahı unutma.
Ey gafil uyan! Rihleti nagihı unutma!
Yol korkuludur. Korkusu !;Ok ri.hı unutma!
Mağrur olubeır devleti dünyayı deniye,
Sakm yitirip dinini Allahı unutma! ...
Sen, kendini ne zannetmektesin? Babandan kalan mallara mı yoksa iskemlene, mevkiine mi güveniyorsun? Ariyet
olan rütbene mi dayanıyorsun? Babandan kalan malın, ilk sahibeleri dirilmiş olsalar, sen de baban da o maldan bir hisseyi
zor alırsınız. Sizi, hemen kapı dişarı ederler. İskemlenin ilk sahibi dirilse, kendinden sonra gelenlerin hepsi ayakta kalır.
Rütbeni yakında soyunacaksın. Musalla da rütben okunmaz.
«Er kişi niyetine» derler. Ne .mutlu «er» olabilene ! Zira, ERLİK bıyıkla, sakalla değil, erkek diye ona derler ki ; mal, rütbe,
kasa, evlat, o kişiyi zikri ilahiden alıkoyamaz. Allah için herşeyi, her menfaatini terk eden erkektir. Namazını kılan, zekatını veren Allahtan başka, Resulden gayri, hak için, hak yolunda kimseden korkmayan erkektir.
Malına güvenme bir kıvılcım kafi gelir. İskemieye dayanma, birgün altıııdan alırlar. Nice kişileri o iskemle aldattı.
Mahkeme kadıya mülk olmadı. Han'a inen, handa kalmadı.
Yolcu yolunda gerek.
- 318 -
İşte bu sırn Kur'andır,
Küllü men aleyha fandır.
İki kapılı bir handır,
Konan geçer, karar olma� ...
Allaha güven, ona dayan ! Uzun yollara seyahat var. Korkulu geçitlerden geçeceksin. Yollar korkulu, bu yollarda kendine azık al, kendine bir dost ara, bul ! Allahı unutma ! Güneş
doğmadan para kazanmak için yollara düşüyorsun. Bu kazandığını ya yemek nasip olacak, yahud olmayacak. Elbette, çalışacaksm! Helal lokma arayacaksın! Alın terin ile kazanacaksın. Şerefli insan, çalışır, kazanır, yedirir, giydirir. Hayırlı
insandan hayvanlar bile fayda görür. Yüzsüz, arsız, tufeyli
müslüman olmaz. Yüzsüzlük ve arsızlık, hayasızlıktır. Haya
ise, iymandandır. Hayası olmayanın iymanı yoktur.
Müslüman, namuslu olur. Eline, diline, beline sahib olur.
Müslüman, vakarlı olur. Namerde el açmaz. Yer, ve yedirir,
bazan yemez, yedirir. Giyer, giydirir. Bazen giymez giydirir.
Müslüman temiz olur. Kalbinde Allah korkusu ve Allah sevgisi, peygamber aşkı bulunur. Zahiri temiz, batını temiz olur.
Dili gıybetten, küfürden, se b' den laf taşımak dan, yalandan,
dünya ve ahirete yaramaz sözden, acı kelamdan beri olur. Dili Kur'an ile, tevhid ile, zikrullah ile nurlu olur. Her sözü ile
nası irşad eder. Her ahvali, akvali insanlara ibret ve misal
olur. Müslüman, intizamlı, çalışkan olur. Doğru olur.
Ey erken saatlerde dünya için çalışanlar ! Bu çalıştığınız
geçici dünya için. E bed i ahiret için . neden çalışmıyorsunuz?
Bir gün, yine gün doğacak, velakin senin cansız ce�edinin üzerine fani için kazandığın kalacak. Ahiret için �azandığın ise
seninle gidecektir. Burada bırakacağın, düşmaniarına taksim
olacak olan bu mallar bu paralar için ne kadar harissin. Senin.:.
le gidecek, seninle kalacak olan amali, ahirete ise ne kadar tenbelsin. Halbuki, orada baki kalacaksın. «İymanımı kurtarayım» diye bile içine bir korku düşmemiş .
. Saidil-Hudri radiyellahu anh : «Bir kimse, iymansız gidersem ben ne yaparım? diye bir korku duymazsa o kimse iymansız ölür.» diyor. Hadis-i kudsi'de Allah : «Dünyada benden
kor kanı, ahirette ben� korkutınarn! >> buyuruyor. Dünya heve-
- 319 -
si ve nefsin için kaç gece uykunu terk ettin. Bir çok geceler uyku uyumadın. Rabbin rızası, Allah sevgisi, Allah korkusu ile
kaç gece, uykunu terk eyledin! Bir düşün ; yetmiŞ sene yaşasan, yüz onaltı bayram namazı kılarsın. Hepsi .sayılıdır. Resul aleyhisselamın gece ibadet etmekden ayakları şişmişti.
Senin ise, uykudan gözlerin şişiyor. Çok uyuma ! Yakında büyük, uzun uykulara yatacaksın. O uzun uyku gelmeden evvel
fazla uyuma ! . . .
HlKAYE
Sultan Mahmut Gaznevi, birgün huzurunda oturan vezirlerinden birine gayet kıymetli bir bardağı verip ; «Bunu kır!»
dedi. Vezir : «Aman sultanım. Bu çin bardağ·ıdır. Çok kıymetlidir. Nasıl kırarım?» dedi. Sultan Mahmud ona «Peki ! Güzel»
diyerek, bardağı diğer vezire uzattı. O da aynı sözleri söyledi
ve bardağı kırmadı. Diğ·er vezir de aynı sözleri söyleyerek bardağı kırmayınca, Sultan Mahmud onu müsahibi Ayaz'a uzattı ve «Kır bunu !» dedi. Ayaz, hiç tereddüt etmeden bardağı
yere çaldı, ve kırdı. Sultan, Ayaz'a : «Bardak kıymetli değil
mi idi ?» dedi. Ayaz cevaben : «Evet çok kıymetli idi. Fakat, sizin sözünüz bana bu bardaktan daha kıymetlidir. Bardağı kır
emrine uymasam, onu kırmamakla sizi kırmış olurum, sizi kırmaktansa, böyle kıymetli yüz bin bardağı kırmak bana daha
sevgilidir» deyip oradaki vezirlere padişaha riyaen güya iyi
niyetlerini göstermek isteyen kişilere ibretli bir «emre, kayıtsız şartsız bağlanma» dersini verdi.
Allah celle sana şunu YAP diye emretti mi, hemen o emri
yerine getirınelisin. O şey senin aleyhine bile olsa ! ... Bu emri
yerine getirmezsen; Allah ı gücendirir darıltırsın. Allahı seven onun emrine itaatli olur. Nehyinden kaçar. Kullar mfıti
olunca, Allah onların başına adil kimseler getirir. Adil hükümdarlara nail olanın dünyası ve ahireti cennet olur. Kalbiere
merhamet, şefkat verilir. Zenginlerde şükür artar. Vatanda
bereket çoğahr. Herkesin yüzü güler. Kardeşlik havası eser.
Evamiri-llahiyeye imtisal olmazsa, Allah'ın nehyinden kaçınılmaz ise ; başa geçen 7.alimler de halka merhamet. sefkat et-
- 320 -
mez. Kalpler taş gibi katı olur. Zenginlerden §Ükür kalkar. Fukarada sabır ve kanaat kalmaz. Hased ba§lar, halk birbirine
dü§man olur, bereket kalkar, katiller çoğalır, vatan cehenneme döner.
Şu hikayeyi dikkatle oku; ibret al ! ...
ll i KAYE
Vaktiyle Irak halkı azdığı için, Allah Haccaci-Zalim'i
onların başına bela olarak getir-di. Haccac ; Kfıfe mescidine gelip, hutbeye çıktı. Halka beliğ bir hutbe okuylip, «Ey §ikak ve
nifak ehli olan Irak halkı! Kamçımı attım, kıl.ıcımı aldım. Olun uz ashabı Resul gibi, olayım size Ömer ibni Hattab! Bu kötülükte devam ederseniz, altından kan alacağım çok sakal görüyorum» dedi. «Benim aleyhime yaptığınız beddualar kabul olmaz. Şayet, olsa bile benden sonra, beni bile aratacak, benden
daha zalim biri gelecektir. Eğer Allahtan korkar, Resfı.lden
ha ya eder de, bu kötü huylarmızdan vaz geçerseniz ; o vakit
Allah benim kalbimi yumuşatır. Size, adl ile muamele ederim.
Yahud Allah beni sizin üzerinize hükmetmekten alıkoyar!»
dedi.
Haccac, ordusu ile Basra'ya hareket etti. Basra'lılar Hasan-ül Basri hazretlerine varıp «Ya imam! Haccac üzerimize
geliyormuş. Karşı çıkıp cenk mi edelim, yoksa, kaçalım mı ?»
demişler. Hz. İmam onlara: «Ey ehl-i Basra, karşı koyarsanız
mağlfıp olursunuz. Kaçar iseniz zillet ile anılırsınız, üstelik
Haccac sizi bulup, hepinizi sefil olarak öldürür.» dediğinde :
«Ya İmam! Öyle ise ne yapalım?» deyince, «Allaha, tövbeiNasuh ile tövbe ediniz. Ola ki Allah bu gazabını üzerinizden
kaldırır.» buyurdular. Basralılar, Sıdk ve sadakatle Hazretin
yanında tövbe ettiler. Yaptıkları kötülüklere dönmeyeceklerine dair Allaha söz verdiler. Allah tövbelerini kabul buyurdu
ki, derhal Basra ile Kfıfe arasını korkunç, bulutlar kapiayıp
yıldırımlar çakmağa başladı. Haccac, ordusuna hi ta ben: «Geriye dönün. Basralılar tövbe ediyor.» dedi. Haccac Basra'ya
girmeden ordusunu geri çekmiştir.
lşte mü'minler! Haccacı-Zalim Basra'ya girmeyip, bunların tövbe ettiklerini söyleyip geri dönmüştü. Zira, zalimler, Allahın azılı köpekleridir. Hangi kavim yoldan çıkar, azar ise, o
- 321 -
zalim kişi bu asi kavime Allah tarafından musaHat edilir. O
kavmin yaptığı fenalığın neticesini, o zülmü işleyen kavime,
millete muhakkak tattırır.
Allah celle, zulümden münezzehtir. Kul, kendi yaptığı
zulmün, cezasını çeker. Buna binaen, bizler de tövbekar olur
isek; işin rengi değişir. Bize zulm edenler, adil olu verirler. Zira, kalpleri çeviren Allah celle celaluhudur. Akşam zalim olan,
sabah adil olabilir. Sabah adil olan da, akşama zalim olabilir.
Ayıbı başkasında arama ! Kendinde ara! Biz, kendimizi ıslah
edersek. Kur'anı-Kerimin ve Reswi-basafanın ahlakı ile ahlaklanırsak.; Allah da zilimlerin zulmünü ad'le tebdil edi verir.
yahut, o zalimin ruhunu kabz edip, tövbekar olan kullarını
onun şerrioden halas eder.
HlKAYE
Eski deviri erde, İran Şahı olan Feridun isimli hükümdar;
bir bahçede hesna, müstesna güzel bir hanım görüp ona işık
olur. O kadının kendisine getirilmesini adamlarına emreder.
Müsahipleri; «Ey şahı alem! Bu emriniz, can, başımız üzere
Fakat bu kadının bir kocası var, sizin de hasımlarınız var.
Biz, bu kadını size geÜrir isek; düşmanlarmız sizin aleyhinize
bu işi büyütürler, sizi milletinize rezil ederler. Bu, aleyhinize
çirkin bir propaganda olur. Lakin her işin bir kolaylığı vardır.
Bu kadının kocası marangozdur. Onu çağınr ve yapamayacağı bir işi teklif edersiniz, yapamadığı takdirde de boynunu
vurdurursunuz. O vakit, kadın dul kalır ve ortalığı ayağa kaldırmadan ernelinize muvaffak olur, muradınıza erersiniz.»
dediler.
Hükümdar bu fikri beğendi. Kurdukları plAn, düşündükleri hiyle yerinde idi. Lakin, Allabm da kendileri hakkında
bir planı var idi, bu ilahi plandan hiçbirinin haberi yoktu.
Hükümdar, marangozu huzuruna çağırttı. Kendisine, öd
ağacından yirmi adet süslü ve işlemeli sandık yapmasını ve
bunun oniki saat zarfında bitmesini tenbih edip, emrini derhal yerine getirmesini, getiremediği takdirde boynunun vurulacağını kendisine bildirdi. Bu sandıklarm yirmi tanesini
hir.den on iki saatte yapmak şöyle dursun; bir tanesi on iki
haftada yapılamazdı. Marangoz, kendi.nin hükümdar tarafından öldürüleceğini anladı ama, elinden ne gelirdi ?
lrpd, cilt 2 - F: 21
- 322 -
Mahzun ve mükedder evine döndü. Bu hali gören karısı,
neden üzüntülü olduğunu sorduğunda, şahın teklifini ve emrini bildirip : «Bu emri yerine getiremez isem yarm ba§ımı vurduracak. Bu sandıklarm bu kadar zamanda yapılması imkansız, ölümilin muhakkak. Bana hakkmı helal eyle» deyip ağlamaya ba§ladı. Karısı onu teselli ederek ona «�n kimseye zulüm ettin mi?» dedL Marangoz «Ben, kendi haJ.imde yaşayan,
kimseye fenalığı olmayan bir insanım. Kimseye zulüm etmedim, hayatımda kimsenin canma, malma ve ırzma el lizatmadım!» dedi. Kadm, «Öyle ise korkma ! Allah, seni bu zalimden
korur» diye cevap verdi.
Saatler geçtikçe marangozun endi§esi ve korkusu artıyor,
her an Allaha canı gönülden ni yaz ediyordu. Karıama : «Olümüme dört saat kaldı, üç saat kaldı» dedikçe, kadın; «Üç saat
çok zamandır. Üç saatte neler olur?» diyordu.
Nihayet, §aha sandıklan teslim etmek zamanı gelmi§ti
ki, marangoz bir çivi bile vuramamıştı. Gözleri ya§lı, boynu
bükük karısına hasretle bakıp, «BulU§mak malıgere kaldı.»
dedi. O aralık evin kapısı hızla çalındı «İşte geldiler, beni öldürmeğe götürecekler» dedi ve kapıyı açtı. Saraydan gelen
memurları görünce dizlerinin bağı çözüldü, eli ve ayağı titredi. «Ben sandıklan yapamadım.» dedi, Gelen memur «Bırak
şimdi sandıkları onun lüzumu yok! Şah, sabaha kar§ ı öldü,
ona hemen bir tabut yapacaksın. Yeni şahm emri budur» dedi.
İşte, bazan böyle de olur. Doğru ol, dürüst ol ! Doğruların
yardımcısı hazreti Allahtır. Bazan "köpeklerini saldırtır. Bu
köpeklerden kurtulmak için kendini Allaha yarar kul eyle de,
köpeklerin sahibi olan Allahı sıdk ile çağır, zalimlerden halas
ol !
N açar kalacak yerde,
Nigi.b. açılır perde;
Dennan irişir derde,
Görelim mevli. neyler,
Neylerse güzel eyler ...
Deme şol ni�in şöyle,
Yerindedir ol öyle;
Bak! Sonunu seyr eyle,
Görelim mevli neyler,
Neylerse güzel eyler ...
- 323 -
BtKAYE
Bir talebe otuz sene ilim tahsili yaptı. Hocası ona : «Sana
bir sual soracağım. Eğer bilir isen saJHL icazet veririm. Bu soracağım soru, i.yetten, hadisten değil, fakat i.yetten, ve hadisten de ayrı değil. Eğer okuduğun dersten biraz anladı isen,
okuduğun ders sana bir meyva verdi ise bu soruma cevap verebilirsin. Eğer anlamadan okudun ise cevap veremezsin.» dedi.
Bizler, tarih kitaplarını okuruz ve bizden evvel gelen ümmetlerden gazabı ilihiyyeye uğramış olanları ve dünyadan
nasıl kaldırıldıklarmı görürüz de, sanki bize böyle bir aıab
gelmeyecekmiş sanırız. Bu hadiseler akıl sahibierine ibrettir,
göz sahibierine i.yettir.lnsan, bunları okur da lbret alır, onlarm düştüğü deli.lete düşmemeğe çalışır. İbret almadan okunan bu kıssalar ve tarihler, insan ömrünün kaybma sebep olur.
Okunan tarihlerden maksat ki, istikbali tAyin etmektir. C'..eçtarih
IDİI zamandaki vukuat, sana i'tikbali ti.yin etıu-.edi ise; sen
okumadm, ömrünü zayi ettin, vaktini öldUrdtln demektir.
Tarihi okuyacaksm, fena, ahlaksız. ve zllim kavimlerin
her birinin, felAkete ddçar olarak dünyadan ve haritayı �mden silindiğini görecek,sin. fete, bu milletler, yüksek medeniyetlere ve kuvvetli ordular& aahib oldukları halde, ahlAksızlıklarmdan ötUrtl dUnyadan silinmi1ler, haritayı Alemden kaldınlm.ışlardır.
Bunlarm bu hallerini, başlarına gelen belliarın sebeblerini okuyup gören fakat kendini ve milletini fenalıktan, ahllksızlıktan, cahillikten ve zulümden korumayan, tarih okusa ne
fayda, okumasa ne fayda !? Geride olan hadisat ona istikbalde yol göstermedi ise, okudu, fa·kat anlamadı demektir. Okumakdan maksat ise, anlamak, anlamakdan maksat da anladığını icra etmektir.
Şimdi Kur'anı şerifi ve ahadisi nebevviyeyi okuyup, bu
mübarek kelamı ili.hi ve şerefli sözlerden miktarınca anlayıp,
kendinde bir mini elde edemedi isen, sende olan ilim, sende
olan iyman bir meyva vermedi ise, okuyorsun ama maalesef
anlamıyorsun demektir.
İşte, hocası talebesinden böyle bir . ilim meyvası bekleyerek sualini sordu :
- Senin memleketin buraya .kaç günlUkttlr?
- 324 -
- Üç aylık yoldur.
- İcazetini, yani diplomanı alıp, bu üç aylık yola gideceksin inşallah.
- Evet ! Allah kısmet ederse gideceğim.
- Yolda, obalar, koyun sürüleri ve koyun sürülerini koruyan çoban köpekleri var mı ?
- Tabii! Sürüler, obalar ve çoban köpekleri var.
- İşte, memleketine dönerken, yolda böyle bir obaya yolun düşerse ; koyun sürülerini bekleyen çoban köpeklerinden
beş altı tanesi sana ansızın saldırırsa ne yaparsın? Eğer okuduğun dersleri anladın, mübarek Kur'an-ı Kerim. ve Ahaelis-i
Şeriften bir nasibin oldu ise ; okuduğu n tarih ve si yer sana bir
yol gösterdi ise, bu sorunun cevabını verir ; bu imtihanı kazanır, icazetini alırsın, memleketine döndüğünde de hem kendinin, hem de halkın dünya ve ahiretini mam.ftr edecek vaazlar
verirsin.
Talebe cevab verdi:
- Muhterem ho cam ! Yolda, azgın köpeklere rast gelirsem, elimdeki sopam ile bunlarla mücadele ederim.
-. Altı azgın köpekle savaşmak kolay değildir. Sen, üçü
ile uğraşırken diğer üçü ısırır. Bu cevap değil!
- Taş ile mücadele ederim.
- Bu da mümkün değildir.
- Silah ile mücadele ederim.
- O vakit de köpek sahibinden kurtulamazsın. Hem çoban köpekleri çok kıymetlidir. Talebe soruya, gereken cevabı
veremedi. İmtihanı kayb etti. Hoca «Evladım! Okudun ama
anlamadın» dedi ve ona <<Hele bir müddet düşün sonra gel»
dedi. Günlerce düşünen talebeyi huzunına alan hoca, «Soruma
cevap bulabiidin mi ?» dediğinde, talebe: «Hayır hocam! Ben
aczimi itiraf ediyorum. Siz bana ne yapacağımı öğretin� dedi.
Hoca : «Evladım! Böyle bir hadise ile karşılaşınca sana saldıran köpeklerle uğraş ma ! Onlar ile sa vaşma. Hemen çobanlarına seslen. Çoban, bir sözü ile sana saldırınalarını önler. İşte
zalimler de Allahın azgın köpekleridir. Yarın sen hayatta,
memleketinde, her hangi bir yerde böyle zalimlerle karşılaşabilirsin. Uğraşmağa kalkarsan, seni ısırırlar, parçalarlar. Öldürsen; onların sahibine hesab vermen gerekir muhakeme
olursun. En iyi çare, köpeklerin sahibi olan Allahı Gağırmakt.ır. Ancak onun inayeti ile bu zalimlerden kurtulabilirsin. O
ne kadar iyi yardımcıdır» dedi.
- 325 -
Zalimlerden ve onların ı;errinden kurtulmak, Allaha rücu ile, ona dayanmak, ona dönmek ile ona güvenmek ve onun
yardımı ile olur. Çünkü, kainatta bir yaprak bile onun izni gerifi olmadan yerinden kıpırdayamaz.
Zalimin zulmünü, mazlfımun bir inle.yişi keser (Zalimin
zulmü var ise, mazlum un Allahı var) . Ama, mazlum zan ettiğimiz, kişi bu zulmü hak etti ise, zalim vazifesini yapıyor demektir. Zulmü hak eden tövbekar olur ise, o vakit zalim de
adil oluverir. Bütün işler bize bağlıdır. Hatta, biz abid, şakir
olur isek ; sema yağmur verir, yer bereketli olur.
Biz ; asi, küfranı-nimet içinde olur ise k; gök yağmur vermez, yerde bereket kalmaz. İş şarta bağlanmıştır. Biz zikir
edersek, hak da bizi zikr eder.
Biz şükür edersek, Allah ziyade eder.
Biz Allahın dinine yardım edersek, Allah da bize yardım
eder.
Allah celle'nin ne bizim zikrimize, ne şükrümüze ne de
dinine yardımımıza ihtiyacı vardır.
, ,., o d�
9'" \ ; /� J
Fe-innallahe ganiyyün an·il-ilemiyn.
AI-i-İmrin s-.iresi: 97
(AIIahu tealfi., bütün alemlerden müstağnidir.) ... ... .. .
Adetullah böyle istemektedir. Bu emri ilahiyyeye uyanlar, bu lutfu ilahiyeyi görürler. Uymayanlar ise bu lütuftan
mahrum olurlar. Dünya ve ahirette büsranda kalırlar.
Allah cümle ümmeti Muhammedi affu mağfiretine nail
buyursun.
Bi-hürmeti seyyid-il-mürselin. Sübhane rabbike rabbil-izzeti amma yasiffın ve selamün alel mürselin vel hamdülillahi
rabbil alemin.
El fatiha.
-
IR Ş AD
IBDIUIUICU DIRS
M V NDERECAT :
Menhiyittan olan diloya zevklerinin sebebi ve tedi.visi,
Peygamber ve ebli-beyt sevgisi, bazı mezhepterin tarifleri ve Hz. Omer'e alt kı88aları hi. vi önemli bir risaledir.
- 329 -
Sallfı ali. seyyidina Muhammed,
Sallô ali mörşidina Muhammed,
Sallô ali. Şems-id-Dôha Muhammed,
Sallô ali Bedrid-düci. Muhammed,
Sallô ali Resftl-til-hödi Muhammed.
El'evvelü Allah - El'ihiru Allah - Ez'zahiru Allah - El-batinti Allah - Hayrihi ve şerrihi minallah - Men kane fiy kalbihi
Allah - Femu'iynuhu fid-dareyni Allah - Rabbişrahli sadri ve
yessir-li-emri, vahlül ukteden min lisani, yefkahu kavli ve
ufevvidu emri ilallah, innallahe basiyrun bil'ibad.
Bütün hamd-ü-senalar, Allaha mahsustur. Salat ve selam, tazimat ve tekrimat; Hakkın sevgili Resulü ve habibi,
bütün peygamberlerin efendisi Hazrf'ti Muhammed'e ve onun
aline, evladına, ezvacına, ashabına ve ahbabma ve ensarına
olsun.
( E'iızu hÜiihi mineşşeytanirraciym - Bismillihirrahmanirrihiym. Fezkürıiniy
ezkürküm veşkünıliy ve la tekfürün. Yii eyyühelleziyne, iimenôııta'iynu hissabrı
vesselii İnnnllahe maos-sabiriyn.)
Bakara aiıresi: 152-153
Meali; Beni, nimet ve bolluk i�inde iken, taatle anm ki ;
ben de sizi şiddet ve belAdan sebat ile anayun. Bana şükredin,
nankörlük etmeyin. Ey iyman edenler ! Sa br ile, salat ile yar-
- 330 -
dun isteyin. Çünki, Allah muhakka.k ki sabredenlerle beraberdir.
(Elleziyne yezk.ürunallahe kıyamen ve ku'uden ve ali eünubihim)
Al-i İmriin suresi: 191
Meali: O mü'minler ki ayakta iken, otunırken ve yatarken Allah'ı zikrederler.
�0: r:� 4-:s ( �� ���� \ �--i -: \(��C 1 .....r-- � Ll .. ' '-'6: ..
(Ya eyyühelleziyne iimen\ızkürullahe zikren kesiyra.)
Ahziib suresi: 41
Meali : Ey mü'minler! Beni, 90k çok zikredin.
:-. c. ....,. """' ' ..,. 6Jf ��o��
( Fezkürullohe lealleküm tüfiihıin).
Cum·a sıiresi: lO
Meali : Beni zikrediniz ki, feli.h bulasınız.
(V e le-zikru Ilahi ekber) .
Ankebut süresi: ·ı5
Meali; Zikrullahtan bUyük bir şey olamaz. En büyük ibadet., Allah'ı zlkretmektir.
- 331 -
Ey hakikata talip, Hakkın cemaline aşık, rızai-ilahiyyeye müştak olan ehli-iyman! Ey nardan, necata eren, dünya
hayatında iken cennete giren ehli-ibadet !
Ey hakkı kendinde bulan ehli vicdan! lyman eden felah
buldu, necata erdi. Hak�a ibadet eyleyen ve ibadetini ihlas ile
yapan, hak rızasına nail oldu.
Ey Allah'ı unutmayan, her işine Allahın ismi ile başlayan
ve hakkı 'zikr eyleyen ve hakkın sevgilisi, kulların en yücesi
olan Muhammed Aleyhisselama aşku-muhabbet ile gönül veren, onu herşeyinden ziyade seven aşıku-sadık. Halis mU'min !
İyi bil! Dünya ve ahiret sultanlığı, Allaha iyman, Resuller Resülüne ümmet olmaktadır. Dünya ve ahirette hüsrana
uğramak ta, Allaha ve Resftlü olan Muhammed'e sırt çevirmekledir. Nüra sırt çeviren karanlıkta kaldığı gibi, Allah ve
ResüiUnden yüz çevirenler de karanlıkta, zulmette kalmışlardır. Allah ve Resülüne iyman eyleyen, nura kavuşmuştur. Bu
nurlu yol, onu cennete ve cemali-ilahiyyeye ka.dar iletir.
( Fi mak'adı sulkın inde melikin muktedir) e ulaştırır.
lbadet ; insanı dünya sıkıntılarından, kalp darlığından
kurtanr. Cehennem ateşine benzeyen bu dünya çirkabından
necata erdirir. Sıkıntılı dünya hayatı, ibadet eden kişiye saadet olur. Allaha olan kulluğu onun, mahşerde, bütün insanların önünde, rezil, sefil olmadan, ırzı yıkılmadan, suçları ifşa
olmadan cennete gitmesine sebeb olur.
İbadetsiz insan sıkıntı içindedir. Ne yaparsa yapsın; ne
zevk ederse etsin, bu sıkıntıdan kurtulamaz. lymansız, ibadetsiz kişilerin zevkli sefaya düşkünlüklerinin sebebi budur. tçki
ile, zina ile, herhangi bir zevk ile bu sıkıntılarını bir müddet
için unutsalar da ; o kısa zevk in müddeti geçti mi, tekrar sıkıntıları artar. Artan bu sıkıntıyı gidermek için, diğer bir
zevke ve sefaya başlayıp, o da bitince sıkıntıları yine artıp kat
kat olur. Bir zehirle bir zehri tedaviye kalkarlar. Hastalık iyi
olacağına şifa bulmaz bir hal alır. Böylece, kabire kadar. dünya hayatı onları aldatır. O karanlık yere varınca, sıkıntılarını
def'etmek için, zevkU sefa yapamadıklarından başka, orada da
kabrin azabına duçar olur: Kabir azabından sonra da ahiret
rezilliğine uğrayıp nlrı cahime giderler.
- 332 -
Dünya zevkleri nelerdir ? ... Allahın men'ettiği ne var ise,
dünya zevkidir. Seni, Allahtan men'eden ne ise, dünyadır. Mesela ;. para kazanmak dünya zevkidir. İymansız, ibadetsiz bir
kimse para kazansa ; bu para onu dünya sıkıntısından kurtaramaz. Para kazanmazsa, yine sıkıntıdan kurtulamaz. Zira,
beden hapishanesinde mahpus olan ruh, mahlfık olmak dolayısiyle Allaha iyman ve ibadeti arzu eder. iymansız, ibadetsiz
para kazanan kişi, ruhun bu isteğini yerine getiremez. Ruh,
istediğine ulaşamayınca da, sıkılır, üzülür, kederlenir. Ruh
sahibi, ruhunun bu sıkıntısının neden olduğunu, hastalığının
nereden geldiğini bilemediğinden, para kazanmış ise, hemen
içkiye ve zinaya başvurur. Bu içki ve zina, nefsini ve vücudunu zevklendirir. İçkinin yahut zinanın devamı boyunca da ruhun feryadını duymaz. Bu tedavi tıpkı, kanserli, ağrıyan bir
vücuda, müsekkin bir hap verrnek gibidir. Hapın tesiri geçince, ağrının tekrar, daha şiddetli bir şekilde devamı aşikardır.
Bu şiddetli ağrıyı dinciirmek için, tekrar bir hap daha almak
isteyecektir. Yine bir müddet ağrıyı duymaz, fakat, ağrı devam etmekle, hastalık hükmünü icra etmektedir.
Hapın tesiri geçince, yine ağrı şiddetlenir ve ölümüne kadar devam eden öldürücü bir derde iyrnansızlık, inançsu•;lık
ve ibadetsizlik illetine esir olmuştur. Nihayet ölür ve kabire
girer. Azaba uğrar. Görüldüğü gibi iymansız. ibadetsiz kazandığı para onu sıkıntıdan, kalp darlığından kurtaramamıştır.
Bir müddet için yaptığı zevk geçti mi, hem ruhu eski sıkıntısına rfıcu eder, hem de yorulan vücudu onun azabını arttırır.
Içki ile ruh sıkıntısını giderrneğe çalışan, içkinin tesiri ilc
bir vukuat işleyebilir. Nitekim, hapishaneler bu nevi vukuatlardan, mahkum olanlarla doludur. Sevdiklerini kırabilir, anababasına ve karısına, ömrünün meyvası eviatiarına hakaret
edebilir ve daha da ileriye varabilir. Zira, sarhoşluk dcliliğc
basamaktır.
İnsanın en ulvi uzvu akıldır. Herhangi bir hastalığa d uçar
olan bir kimseyi evimizde alıkoyar onları himaye ederiz. Fakat, deliyi asla ! Zira, deli ne yaptığını, ne de yapacağı� ı bilir.
evi yakabilir, mahalleyi tutuşturabilir, bir adam öldürebilir,
kendi ana ve babasının hayatına kast eder, eviadının ırzına
geçebilir. Çünkü o bir delidir.
Her akıl hastasmın, hastalığının derecesi bir olmadığı gibi, parası ile deli olanın deliliği de ayrı ayrıdır. Zararsız deli-
- 333 -
!erin yaptığına güler geçeriz. Bizleri, yaptıkları hareketler ile
güldürürler. Parası ile deli olanların da bir kısmı, bizi yaptıkları hareket ile güldürürler. Azgın delilerin ise bu halleri ile
bizi korkuttukları gibi, onların bu hastalıklarma üzülürüz.
Onlar, tımarbaneye götürülüp zincire vurulur ve orada tedaviye terk edilirler.
Parası ile ne vakit azgın deli olacağı belli olmayan bir
sarhoş ; bu azgın deliden daha tehlikelidir. Zira, akıl hastasının hastalığı belli olmuş, şifahaneye yatırmakla onun şerrinden halas olunmuştur. Parası ile deli olanın şerrinden, hiçbir
zaman h3.las olamayız. Azgın sarhoş, azgın deliden daha tehlikelidir. Bunun isbatı, günlük gazetelerin verdiği cinayet haberleri ile, trafik kazalarının dehşeti ile gözümüzün önündedir.
Azgın delinin işlediği bir suç yahut cinayet binde bir duyulurken, parası ile deli olanların cinayet ve dehşetlerine hergün şahit oluyoruz.
Ht KA YE
Şeytan, vaktiyle bir zahidi çok uğraştığı halde yoldan çıkaramadı. Şeytanın, bu beceriksizliğini gören bir insan, şeytanı ibiise dedi ki: «Senin yoldan çıkaramadığın şu zihidi, yoldan çıkarır isem, bana istediğim bir çift ayakkabıyı alır mısın?» İblis, hemen bu teklifi kabul etti. Bu insan şeytanı, bir
kocakarı idi. Zahidin yolu üstünde bekleyip, onun geçeceği bir
sırada tavuklarını salıverdi, yapmacık bir telaş ile, tavukları
kümese kapamak için zahidden yardım istedi. o da, ihtiyardır,
iyiliktir diye yardım edip, tavuklan kümese doldurdular. Kocakarı ·, zahide dualar etti : «Ah eviadım ! Ağzı dualı bir zata
benziyorsun. Yukarıda hasta bir kızım var. Doktorlar tedaviden el çektiler. Uçan kuştan imdat bekliyoruz. Allah rızası
için şu yavruya bir nazar eb> dedi. Zahid aldandı, eve girdi.
Kapıyı kapayan kadın, hesna, müstesna güzel bir hanımı gösterip, «Bununla yatacak, buna zina edeceksin» dedi. Sofi : «Bu
senin, teklifinden Allaha sığınırım,» dediğinde : «0 halde ben
- 334 -
şimdi feryad etmeğe başlar, bu adam bizim eve tecavüz etti diye seni rezil ederim. Bu işi gör» dedi. Yahut da, eliyle masanın üstünde duran şarabı göstererek «Bundan iç» dedi. Zahid zina etmektense şarabı içmeyi tercih edip, onu içti. Şarabı
içince de akh başından gitti ve kadın ile zina etmeğe teşebbüs
etti, o sırada koca· karı, beşikte yatan çocuğu ağıatmağa başladı. Çocuğun ağlamasına kızan sofi ; zevkine mani oluyor diye «Ağlayacak zamanı mı buldun?» diyerek çocuğa vu�duğu
gibi öldürmesi bir oldu. Zina etmekten korkan ·zahid, içki yüzünden üç büyük günaha girdi. Hem içki içti, hem zina etti,.
hem de katil oldu. Yalnız zina etse, bir günah irtikap edecekti.
İçkinin günahım hafif zannetti. Onun, cem'ül-habais bütün
kötülüklerin başı olduğunu unuttu. Aklını içki ile kaybedip,
öteki suçları da işledi. Bütün içki içenler bunun gibidir. Bu
menhus sıvı, şişede durduğu gibi durmaz. Zahidi bu suçlarından dolayı idam ettiler. Şeytan vaad ettiği pabucu bir sırığm
ucuna takıp koca karıya uzattı. Kocakarı: «Neden böyle yapıyorsun?» diye sorduğunda, «Senin şerrinden korktuğum
için böyle yaptım» dedi.
Şeytan, insanı aldatıp bir fenalık ettirir. Adem oğlunun
yaptığı bu fenalığı gören iblis ; «Ben, bunun yaptığından Allaha sığınırım.» der. Bazı kuş beyinliler, üzümü yiyoruz da suyunu neden içmiyoruz? Şarap da üzümden çıkmıyor mu?» diyorlar. Nereden çıktığına bakmayıp her çıkan şey yenebiliyorsa sabahleyin, akşamdan yediğini çıkarıyorsun. Haydi bakalım buyur ye! Akşamdan su içiyorsun. Sabahleyin çıkarıyorsun. Her çıkan şey içilirse buyur iç ! ...
Mugalata ya lüzum yok ! Hıristiyanlıkta içki mukaddes
iken, bugün İngiltere'de papazlar içkiyi haram ilan ettiler. İçkiden kaçın ki, dünyada saadete eresin, ahirette ateşten kurtulasın.
Ht KA YE
Sarhoş bir adam hamama gider. Hamamm sahibi sarhoşu görünce : «Aman efendim! Bugün hamama girmeyin. Sa�
- 335 -
bahleyin içeri bir azgın deli kaçtı. Ne kadar uğraştıli ise dışarıya çıkarama dık. Size bir zararı olabilir.» dediğinde «Çekil
önümden-! O deli ise, ben sarhoşum» der. Sarhoş, soyunur
adama hitaben «Bana sağlam bir ustura ver» der. UstW'ayı,
sabunu alır; hamama girer. Bir de bakar ki, hamamın göbek
taşında gayet iri bir adam, gözleri yerinden uğramış, korkunç
bir şekilde kendisine bakıp duruyor. Sarhoş, bir nara atar ve
deliye hi ta ben: «Buraya gel !» diye bağırır. Deli yanına gelince olan kuvveti ile deliye bir tokat aşkeder. Neye uğradığını
şaşıran deliye usturayı verir, kolunu kaldırır altını gösterip :
«Burayı traş et !» der. Deli, tokadın acısı ile gösterilen yeri
traş eder. Sarhoş, delinin diğer yanağına da kuvvetli bir tokat daha vurup, diğer kolunun altını göstererek; «Burasını da
traş et» der. Deli, o gösterilen yeri de traş eder. Sarhoş, deliye
bir tekme indirip, yere yıkılınca ona hi ta ben: «Al bu usturayı,
hamamcıya teslim et. Hemen buradan defol!» çler ve delinin
üstüne, vuracakmış gibi saldırarak ; «Dışarı çıktığımda, seni
burada bulursam fena yaparım» der. Korkusundan hamamdan sür'atle soyunma mahalline gürültü ile çıkan .delinin elinde hamam sahibi usturayı görünce, dona kalır. «Eyvah, deli
galiba adamı öldürdü» diye fenalık geçirirken; heriki elindeki
usturayı adama uzatır, bir elini Ele dudağına götürüp «Sus !»
işareti yaparak yavaşça : «Al bu usturayı iyice sakla. Ben gidiyorum. İçeride deli var» deyip alelacele ordan ayrılır. Sarhoşun azılısı delinin azılısından beterdir.
İçki içip, parası ile kendini deli etmeye uğraşan ki�se, sana hitap ediyorum ! Paran ile deli olman doğru bir iş midir?
Bu içkiden biraz zevk duysan bile, böyle bir hale girmen doğru
mudur ? Bana : «Ben bunu senelerden beri içiyorum. Ne elimden bir kaza çıktı. Ne de bir kimsenin hatırını kırdım.» diyecek olursan, bundan sonra içtiklerinde, ne vakit elinden bir
kaza çıkacağını bilebilir misin ? Bundan sonra böyle bir yanlış harekette bulunmayacağını bana nasıl temin edebilirsin?
Diyelim ki ; içkinin nihayetinde böyle birşey yapmadın, fakat
sıhhatinin elinden gittiğinin farkında değil misin? Bu içkinin
sana bir zararı olmasa bile, eviatıarına zararı olur. Sarhoş çocuklan manyak, ruh hastası olurlar. Bundan başka, sen çocuğuna kötü bir örnek olmuş olursun.
Hem, senin sıkıntın içki ile de defolmaz.
- 336 -
Gel ; sana bir içki tarif edeyim ki onunla mest ol! O içkinin sakisi : Hazreti Sultanı Enbiya ; içkisi ise, aşkı-ilahidir.
Meyhanesi aşıklar meclisi, kadehi ise ; senin vücudundur.
Bundan içen ; bir daha ne gam, ne kasavet görür, ne ayılır, ne
de ayrılır. Kovsalar dahi, bir daha başka kapıya gitmez. Ebediyyen mest-ü hayran olur,
Ey i.şık-ı-dildide, gel nfış edelim bide,
Bir bi.de gerek amma. kim içile mev'i.de;
Sakisi ola Mevıa, akdihı anın esmi.,
Bir kerre içen, kat'a gam görmeye dönyide
Ol ci.na olan ti.lib, cin ile ola rigıp,
Nefsine ola gi.lip, dil bağiaya üsti.de.
Nfış eyleyen ol camdan subhü ne bile şi.mdan.
Ta'lim-i-cünfın eyler, Mecnfın ile Ferhi.de.
İşit bu Sezai'den ne gördü Feniyi'den,
Dost, veebini gösterdi mir'atı-mücell&de ••.
HİKAYE
Sultanlardan biri, tımarbaneyi teftişe gitti. Padişahın içkiye mübtela olduğunu bilen baş hekim, sultana içkili bir ziyafet hazırlattı ; teftişten sonra, bu ziyafette hazır olan hükümdar ve maiyeti içki içmeye başladıklarında bunlan seyreden bir deli, karşılarında kahkaba ile gülrneğe başladı.
Deliye, niye güldüğünü soran hükümdar : «Akıllı idiniz,
deliliğe özendiniz. Şimdi benim gibi olmak için içiyorsunuz daona gülüyorum» cevabını aldı.
Her günah, i
_
çki gibi insanı sarhoş etse idi, dünyada ayık
kimse kalmazdı. Içki, ne kadar kötii bir şeydir ki, Allah celle :
- 337 -
Ma'ide süresi: 90
<<İçki içmeyin! İçkiden k�ının ki felih bulasınız.» diyor.
«İçki necistir, içki şeytanın am.etidir» diyor. «Aranıza düşmanlık atar. Birbirinize düşman olursunuz,, diyor.
içkinin fenalığı ve tesiri üç-beş saat devam eder. Servetine, mülküne, rütbesine, kasasına, zühdüne, ibadetine mağrur
olup sarhoş olanlar ölünceye kadar bir daha ayılamazlar. Kafalarını teneşire vurunca, o vakit ayılırlar. Fakat, o zaman
ayılmanın hiçbir faydası olmaz.
İnsanın aklını gidermesine sebeb olan bu menhus içki, fenalıkların anasıdır yani Ümmül-habais'tir. Her fenalık, bundan doğar. En akıllı bir adam, içki içti mi gülünç olur. Hürmete layık bir kişi içse, hürmetten düşer. Namuslu ve karlı bir
kişi içse, rezil, sefil olur. �lilyonlarla, servete, iymanını değişmeyen bir kimse, sarhoş kafa ile ağzından çıkan çirkin bir söz
ile, başından iyman tacını çıkanr, dinden, iymandan olur. Allahın hışmına uğrar. Elli senelik temiz hüviyeti, beş paralık
olur. Resfıl Aleyhisselam ondan elem duyar. Ehlibeyti-Mustafa, asbab-i-Resii.l, evliyaullah ondan bizar olur.
İmam Ali kerremellahu vechehu radiyallahu anh, «Bir kuyuya şarap dökülse; sonra o kuyu toprak ile dolsa ve orada ot
bitse, o biten otu bir sürü koyundan birkaç koyun yese; hangi
koyunun o ottan yediğini bilemezsem, o sürüden kesilen her
hangi bir koyunun etini yemem! ,, buyunnuşlardır.
«İmam Ali'y1 severim!» deyip, Yezid-i pelidin yolundan
irşad, cilt 2 - F: 22
- 338 -
gidenler. Ağızları ile İmamı Ali'deniz deyip, yaptıkları ile Yezide tabi olurlar. Dilleri ile Allaha ; yaptıkları işler, fiiller ile
şeytana tabi olurlar. Bu gibiler fasıktır, isidir, yaptıkları işler; söyledikleri sözlerini tekzib eder, yalancı çıkarır.
Sünniler, dilleri, lisanları ile Erneviierin aleyhinde bulunmazlar ama ; Emevi'lerin yolundan da gitmezler. lmaını Ali'
nin, Ehli-beytinin yolundan giderler. Aleviyiz diyen yalancı
aleviler ise Emeviler ve Yezid'in aleyhinde söylemediği sözü
bırakmayıp, küfür ettikleri halde, Yezid'in yolundan giderler.
Şarap içerler, namaz kılmazlar, gusül etmezler, hatta bazı alevi köylerinin camileri bile yoktur.
«Ayinesi iştir kişinin, li.fa bakılmaz! >,
Allah, Muhammed, Ali derler. Allahı, Muhamınedi, Aliyi
inkar edenlerin peşine düşerler. tmam-ı-Hasan'a can kurban,
Hüseyin-i-kerbelaya bütün canımız kurban derler. tmaını Hasan'ı zehirleyen Cuveyre ; İmam Hüseyni Kerbela çölünde ahbabı, Ensarı ile şehid eyleyen kumandan Zeyyat ibni Ehih,
Saad ibni Ömer, Şemir, Sinan gibi zalü:nlerden, hainlerden daha edna olan ; Allahsız, peygambersiz, dinsiz, iymansız ! Böyle olsa, yine itikadı kendine. Allaha, peygambere, Kur'ana, Ehlibeyti-Mustafaya, Aliyyel Murtezaya, Hasan'ı-müçtebaya,
Hüseyn'i-şehidi-deşt-Kerbelaya ve Zeynel-Abidine, Oniki
imam, on dört masumun itikadına düşman olan bu Allahsıziara tabi olurlar.
Aleviyim diyen kardeş ! Bu satırları iyi oku ! lnsafın var
ise, tefekkür eyle ! lnsafa gel ! Senin, Ehli beyte olan sevgini istismar eyleyenlere tabi olma ! Senin , gözünü, gönlünü Ehlibeyt aşkı doldurmuş. Sen, Allaha, Peygambere ve tmaını Aliye şiddetli bağlısın. Muhammed Aleyhisselamın evlatlarına,
Aliyyel-Murtezanın çocuklarına, delice aşıksın. Fakat, senin
bu muhabbeti Ehli-beytini istismar ediyorlar. Şimdi, sana, senin ile kendine düşman bildiğin sünnileri : seninle onların arasındaki farkın ne olduğunu aniatmağa çalışacağım. Göreceksiniz ki ; aranızda ; muhabbet ettiğiniz zevatla hep müştereksiniz. Ayrınız, gayrınız yok! ...
Aramızdaki farkı, hep islam düşmanları iki tarafa, ayni
iftiraları uydurarak, kör döğüşü ile birbirimize düşman etmişler ve birbirimizi birbirimize kırdırmışlardır. Şimdi, bu düş-
- 339 -
manlığı körükleyip, vatanımızı bölmek, bizi ebedi dünya yüzünden silmek içirt 'uğraşıyorlar.
Allah muhafaza etsin ! Bu fırsat ellerine geçerse, senin ne
deden, ne ocağın kalır. Bizim de ne mescidimiz, ne dinimiz kalır. Sünni müslümanlar, senin sevdiklerini canlarından ziyade
severler ve senin sevdiklerin, onların da sevdikleridir. Sizin
sevmediklerinize hürmet göstermeleri, Hz. Peygambere olan
sevgilerindendir. Mesela ; Muaviye'yi ibni-Eba-Süfyan'a hürmet göstermeleri, Muaviye'nin babası Eba-Süfyan, oğlu YezidPelid olduğu için, lmamı-Mürtezaya, karşı geldiğ'i için değil,
Hazreti Peygamberin kayın biraderi olduğu içindir.
Bütün sünni kitapları, İmam-ı-Ali kerremellahu veçhcnin
efdaliyyetini ve davasında haklı olduğunu, Emevi'lerin birinci
meliki Muaviye'nin hatalı olduğunu yazarlar. lmam-ı-Ali'yi
ve Muaviye'yi müçte.hid olarak gösterip ; lmamı-Ali içtihadmda isabet etti. Muaviye hata etti derler. Bu· sözümüze b ür han,
şahid, tanık şudur ki ; Cuma ve Bayram günleri, hutbelerde
lmaını Ali'nin ismi şerifi o�nur. Muaviye'nin ismi okunmaz.
Hazreti Hasan ve Hüseyin'in isimleri okunur. Yezid'e pelit denip; zulmeden birisine bu isim « Yezid he rif» diye makamı tahkirde kullanılır.
Bütün sünni camilerinde, kubbelerde ve duvarlarda lmamı Ali'nin ve evlatları iki şehzadesinin ve bu şehzadelerin anneleri olan Fatıma ve nineleri olan Hatice hayrun nisanın
isimleri yazılır. Buna şahadeten sünnilerden hiçbir kimse, çocuğunun adını Yezid, Muaviye koyınamıştır. Ali, Hasan ve
Hüseyin isimleri sünnilerde sayılamıyacak kadar çoktur. Evladlarının bu isimlerle isimlenıneşi dahi, sünnilerin Ehli-bey:
te olan muhabbetlerinin en büyük delilidir.
Aleviler, Allaha iyman ederler. Süniler de Allaha iyman
ederler. Aleviler, Hz. Muhammed'e iyman etmişlerdir. Sünniler de Hz. Muhammed'e iyman ettiler. Aleviler lmaını Ali uğruna can verirler. Sünniler de İmamı Ali uğruna can verirler.
Aleviler, tınarnı Hasan'ı candan severler. Sünniler de İmamı
Hasan'ı candan severler. Aleviler, İmaını Hüseyn'i candan ziyade severler. Sünniler de İmaını Hüseyn'i candan ziyade severler.
Aleviler, İmaını Zeynel-Abidini, lmaını Caferissadık'ı
İmamı Muhammed Bakır' ı, İmaını Hasan'il Askeri, lmaını Musa Kazım'ı, İmam Naki'yyi ve cemi eviadı resfılü severler.
Sünniler de, on iki imaını sever ve sayarlar. Sünniler, Allaha
- 340 -
ibadetterin en sevgilisi beş vakit namazda : «Allahümıne salli
ala seyyidina Muhammedin ve ala ali Muhamm.etb deyip, Cenabı Peygambere ve ili Muhanunede salat ederler. Cuma ve
Bayram günleri hutbelerde, İmam Ali'nin ve İmamı Hasan ve
Hüseyin'in isimlerini okur ve onların şanını ilan ederler. Cenabı Fatıma ve Cenabı Hatice'yi canlarından fazla severler.
Saffeyin'de, tınarnı Aliyye tabi olanlar, ebii-sünnet olan
mü'm.inlerdir. Şamlılara karşı savaşanlar, işte Allaha, Muhammede, eviadı Muhammede taraftar olanlardır. İmamı Ali, hak
üzeredir. İmameti haktır. Bütün Kibar Ashab ve Kibar Ansar
tınarnı Ali ile beraberdir.
ResUl Aleyhisselam: «Ben kimin efendisi isem, Ali de
onun efendisidir.» Buyurduğu için, İmamı Ali'nin ümmet üzerindeki, bu mevkiini kimse inkar edemez. tınarnı - Hüseyin'i
sünniler, değil, Emevi asker ve kumandanları şehit etmiştir.
Kerbela'da Imam Hüseyn'e karşı kılıç çeken mel'unların hepsi duçarı felaket olup, Cehenneme yuvarlanmışlardır.
Hiçbir sünni, imamı Hüseyin'in ve eviadı-Muhammed'in
bu şekilde katline razı değildir ve lmamı Ali'nin kendisine ve
eviatıarına hakaret edenleri asla ve kat'a sevmezler.
Emeviler, dünyadan silineli bin ikiyüz sene olmuştur.
Sünniler, Harici de değildirler. Sünni akaidine göre, Hariciler
merduttur. Sünniler, Ebu Bekir ve Ömer radiyellahu anhnmaya hürmet ve sevgi gösterirler. İmaını Ali radiyellahu anh'da
Ebu Bekire ve Örnere sevgi ve saygı göstermiştir. Hatta, kerimeleri, Ümmü Gülsüm'ü, Ömer radiyellahu anh'a verip kendine damad etmiştir. Hz. Eba Bekire ve Ömer'e İmamı Alinin
ve Ehli-beyti-Mustafanın hürmet ve saygılarını şununla da
isbat ederiz. Evladı-Muhammed'den, evladı-.A.li'den EviadıHasan ve Hüseyin'den bir çokları kendi çocuklarına Ömer ve
Ebu Bekir isimlerini takmışlardır ki, bu bile ehli-beytin Hz.
Ebu Bekire ve- Hz. Örnere olan saygı ve sevgisini isbata kafidir. Risalemiz ufak olduğu i�in, bu kadarla iktifa ediyoruz.
Sözümüze kanaat etmeyenler, Şecerei-Ehli-beyte bir göz atsınlar.
lslamda ilk namaz kılmayan Yezid'dir. lmamı Ali ve eviadı Ali'den namazını terk eden hiç kimse yoktur. İslamda ilk
- 341 -
şarap içen Yezidi-peliddir. Eviadı Ali'den ve Ehli-·beytten şarab içen bir tek kişi bulamazsın.
Şimdi; kendini, imamı Aliyyel M urtaza ya nisbet eden
Alavi kardeşim! Aramızdaki anlaşmazlık nedir acaba ?! Senin iz'an ve irfanına hitab ediyorum. Sizden bazıları, Ali Allah
diyorlar. Biz, sünniler ise Ali, Allabtadır diyoruz. Siz, namazı
kılmamakla, şarap içmekle, ramazanda oruç tutmamakla, hac
etmemekle, gusül ebdesti almamakla ( Ehli-beyt aşkına söyle) İmamı Ali'ye ve Ehli-beyte mi yoksa, Yezidi-pelide mi benziyorsunuz ? Bu benzeyişle sizlerin durumunuzun nice olduğunu ta'yin etmeyi yine sizin i�'an ve irfanınıza terk ediyorum.
Sünnilerin hürmet ettikleri bu zevat, indi-ilahide makbul
kimseler değil iseler, sünnilerin hürmeti onların şanını yükseltmez. Alevi kardeşlerimizin sevmediği, buğz ettiği bu zevat
indi-ilahide iyi kimseler ise ; Alevi kardeşlerimizin bunları
sevmemeleri, bunların indi-ilahiyyedeki mevkilerini sarsmaz.
Alevilerin, Erneviiere gazab etmelerinin sebebi ; eviadıAli'ye ve eviadı-Mustafa'ya yaptıkarı zulümden dolayıdır.
Sünnilerin, Emevi'lere ilk Meliklik yapan Muaviye hakkında
söz söyletmemeleri. onun babasının Eba Süfyan oğlunun Yezidi-pelid olmasından dolayı değil bilakis Peygamber efendimizin ashabı ve kayın biraderi olmasındandır.
Öyle ise, iki taraf da hukuku Muhammediye için çarpışmaktadır. İki taraf ayni gayede olunca dövüşmeye ne hacet
kalır ?! ...
Bir kimse, Allah ve Resulünün düşmanı olup, onları sev
.mese ; o kimsenin Allahı ve Resulünü sevmemesi ; Allahın ve
Resulünün şanına kat'iyyen bir noksanlık getirmez.
Bir kimse, Allah ve Resulünü sevse ; o kimsenin Allah ve
Resulünü sevmesi aynı şekilde Allah ve ResUlünün şanını ala
etmez. Allahu zülcelale ve onun hak ResUlüne düşman olan ve
onları sevmeyen bu kimse, bu dü�manlığı ile' sadece kendisini
alçaltmış olur. Allah ve Resulünü seven kimse de, bu sevgi ve
muhabbeti ile, kendisini yükseltir. Zira, güneşe balçıkla sıvaolmadığı gibi, rüzgara karşı tükürenin tükürüğü kendi yüzüne yapışır ...
Ebu Bekir ve Ömer radiyellahu anh'ı bir adam sevmese,
Ebu Bekir ve Ömer radiyellahu anh bu adamın sevmemesiyle
şam şereflerini mi kayıp ederler? !.
- 342 -
Ebu-Bekir ve Ömer radiyellahu anh'ı bir adam sevse, bu
zatın muhabbeti ile Ebu Bekir ve Ömer'in şanı mı, şerefi mi
artar ? Seven, kendisini bunlara olan saygısı ile yükseltir. Sevmeyen saygısızlı ı ile kendini alçaltır.
Ebu Bekir, mer, Osman ve Ali rıdvannilahi aleyhim ecmaiyn hazretlerini Allah ve Resfılü sevmiş, onları ayet ve hadisler ile övmüştür. Allah ve ResUlünü sevenler; bunları kıyamete kadar sevecektir ve isimlerini mukaddes makamlarda
camilerde ve ilim kUrsilerinde zikrederek, bu zevatı alikadiri
öveceklerdir. Övenler şeref alacak, sövenler 'de alçaklaşacaktır.
Birgün, Fahri-cihan efendimiz, lmamı Ali kerramallahu
veche'ye «Ya Ali, seni mü'minler sever. Mönalıklar sevmez.»
buyurmuşlardır.
Birgün yine Fahri-risalet, yari garı olan Ebu Bekir radiyellahu anh ile beraber bulundukları bir zaman da, öten bir
kuşu işaret edip. «Ya Ebu Bekir. Bu kuş ne söylüyor?» dediğinde : «Anam. babam sana feda olsun ya ResUlallah ! Bu kuşun ne dediğini ancak Allah ve Resfilü bilir!» cevabını alınca:
«Ya �bu Bekir ! Bu kuş, şöyle niyaz ediyor. (Ey Allah! Ebu
Bekiri sevenlerin günahlarını af eyle. Ona rahmet eyle. Ebu
Bekiri sevmeyeni, ona ihanet edeni azablandır) diyor» dediler.
Yukarıdaki, İmamı Aliye olan hitab ve iltifatı ile Alinin makamını bildirdiler. Eba Bekire olan hitabile de indi ilahide makamı yüce olan kişilere kötü söyleyip, onları sevmeyen ve onlara
ih�net eden terbiyesiz kişilere hayvaniann bile lanet etmekte
olduklannı ilan buyurdular.
Böyle muhterem kimseler hakkında kötü düşünenierin ve
kötü söz söyleyenierin akıbeti iyi olmaz. Bu hareketleri ile onların ahirete belki de iymansız gidecekleri bu hadis meali ile
bilindi. Tabii, anlayana, irfan sahibi olana büyük bir ibret levhası . ..
Said-ibni-Müseyyeb radiyellahu anh rivayetinde ; «Şeybeyne, yani Eba Bekir ve Ömere hürmet, Hateneyn'e, yani Osman ve Ali rıdvannilahi aleyhim ecmain hazaratma muhabbet
vaciptir» buyur uşlardır. Bu, Said-ibni- Müseyyeb çok yüce
bir sahabedir. İmamı Şafii, bu zatın Resfil Aleyhisselamdan
rivayet ettiği hadisleri senet ittihaz etmiştir. Eba Bekir ve
ömer, Sultanı- enbiyanın kayın pederidir. Bunlar, (Estağfurullah) kötü kişiler olsa idiler, bunlann kızını efendimiz alır,
onları kendine ka yın baba yapar mı idi ? ·
- 343 -
Biz bile, kötü kişilerin kızını alıp; kıyamete kadar gelecek
olan evlatlarımızın ve zürriyetimizin kötü tailadan gelmesine
razı olmayız. Nerede kaldı ki, kainatın efendisi, Allahın sevgilisi kötü kişilerin kızını alıp, onları kendi nesebine ilhak eylesin. Yine şuna imkan var mı ki, Allahın Resfılü, kızlarını kötü
kişiye verip, onlardan gelecek çocukları ve torunlarını nesebine ilhak eyleyip, onlarla övünsün?!.
Hz. Osman'a iki kerimelerini verip, muhterem damadını
gördüklerinde : «Ey Osmanı salih. Bana dua ediyor musun?»
diye iltifat ederlerdi.
Aliyyel Murtezaya gelince ; o, sevgili amcası Hz. Ebu-Talib'in oğlu idi. Çok sevgili biricik kızını ona nikah eylemiş ve
zürriyeti Muhammediye ondan zuhfır etmiş, ondan çoğalmıştı.
O, sevgili kerimesinin şanını şöylece beyan -etmiş ve «Fatıma,
benden bir parçadır.» buyurmuşlardır. mumu evvelin ve ahirin, onsekiz bin aleme rahmet olan Allahın sevgilisi şayet Osman ve Ali fena kişiler olsa idi, hiç kızlarını bu zevata verir
mi idiler ? Biz bile, alacağımız kızın ailesinin veya kızımızı vereceğimiz ailenin ırzda, şerefte ve nesebte kendi seviyemize
uygun olmasına dikkat ediyoruz. Nerde kaldı, Nebi Aleyhisselam kendine kayınpederi olacak kimsenin, damad olacak zatın
kişiliğini seçmesin? Maazallah, Efendimizin ka yın pederlerinin ve damatlarının aleyhinde bulunmak, demek Efendimize
dil uzatmak demektir. Efendimizde noksanlık gören, kendi
noksanlığını ifade etmiş olup, son nefeste korkulur ki iymanı
yok olur. Aklı başında olana bu sözlerimiz kafidir.
Kendini imam-ı Aliyye nisbet eden zat ! İmamı Aliyye layık ol! Kinciliği terk ey le ! Şarap içme ! Gusül .abdestini terk
edip cenabet gezme ! Beş vakit namazlarını kıl! Senede bir ay
ramazanda omeunu tut! Zengin isen ; zekat, fitre ve üşürünü
m üstehak yerlere ver ! Ömrü vaktinde bir kez hac ey le ! Zira,
önderin İmamı Ali ve Evlatları, Cennetin delikanlıları ve sultanları ve şehitlerin ser çeşmesi imamı Hasan, İmamı Hüseyin
ve bunların evlatları ilc hamili-nuru-nübüvvet olan oniki imamı-masum ve ondört evladı-mükcrremleri kinci değildiler, sahibi af idiler. Şarap içmezlerdi ve namazlarını ve gusüllerini
terk edip Yezid'e tabi olmamışlardı.
Bu zevatı ali kadirlerden, Zeynel-Abidin radiyellahu anh
efendimiz, Rabbine ibadetinin çokluğundan «Abidleriıı. Ziy-
- 344 -
neti» lakabinı almışlardı. Diğer imamlar da abid, zahid ve aşık
kişilerdi. Hepsinin faziletini yazmak için denizler mürekkep,
ağaçlar kalem, bütün melekler katip olsalar yine bu zevatın
faziletlerini yazm.ada denizler, ağaçlar tükenir, melekler yorulurlar fakat onların mevkilerini yazmış olamazlardı. Ebii-beyte muhabbet etmek diğer aslıaba buğz etmek değildir. Gelin:
((U ili.he illallah, Muhammed resfilüllah Ali "·eliyullah)) da
birleşelim. Hiç şüphe yok ki, Allahtan başka ibadete layık bir
ilah yoktur. Muhammed Aleyhisselam, muhakkak Allahın Resii.lüdür. İmam Aliyyel Mürteza da Allahın dostu, iblisin düşmanıdır. Bu demek değildir ki, İmam Ali veliyullah ve diğer
saha be adüvvüllahtır. Estağfirullah ! Bütün saha be ve ezvacı
tabirat ve evladı-Resfıl ve ensarı Resul ile ahbabı ResUl ve
bunları sevenler Allahın velisidir. Allahın dostu, ResUlün sevgilisidirler. Kafirin ve zalim in, şeytanın da düşmanıdırlar.
Gelelim mevzuumuza;
Para kazanmak; dünya zevkidir demiştik. lymarısız, ibadetsiz kimse para kazansa da, kazanmasa da, gamdan sıkıntıdan kurtulamaz. Zira, gönlü Allahsız olduğwıdan, ruh Allahı
arzu eder.
İbadet, Allahla buluşmaya ve birleşmeye vasıtadır. O kimse, hastalığının çaresinin iyman ve ibadet olduğunu bilmediğinden marazına, hastalığına yanlış ilaç kullanır. Hastalığı
muvakkat bir zaman için durur. tıacın tesiri geçince tekrar bu
felaketi hisseder. Kalbi boştur, dolu dahi olsa ; gam ve sıkıntı
içindedir. Şu düşünceler onu harab eder : «Bu kazandığım para ellere kalacak.» Kadere inanmadığı için, yakınlarından şüphe etmeğe başlar. «Servetime tema edip ya beni öldürürlerse ?»
Allaha inanmadığı için, Allahın rezzakıyyetini de inkar edip
«Ya fakir olursam ?» İşte bu kuruntulardan başka bir de Ahirete inanmadığın dan, ölüp, toprak olup, yok olma korkusu;
Allaha itimadı bulunmadığından, arkasında bırakacağı sevgililerinin ne olacağı endişesi onu yiyip bitirir.
Eğer para kazanamamış ise ; servete sahip olamamış ise,
Allaha iymanı olmadığından, Allabm taksimatma inanmadığından ; kendinden yüksek, servet sahiplerinin yaşayışını görüp kendi kendini yer.
· Bilmez ki, Allah ilmi isteyene, serveti
ise istediğine veriyor. Kendi ile kendinden yüksek servet sahiplerini mukayese eder. «Bu adam benden daha cahil, ben de
bu adamdan daha akıllıyım, o nasıl, benden zengin olabilir ?>>·
- 345 -
ve «Ben neden ondan fakirim ?» der, hased içinde, iymansızlık
ateşi ile yanar. Ahirete gidip cehenneme girmeden bu dünya
hayatında iken cehennem ateşine düşer, yanar.
Düşünmez ki ; bunun böyle olması, Allahın varlığına delil dir. Eğer, bir taksimat yapan olmasa idi ; akıllılar, alimler
en yüce mevkilere, yüksek servetiere malik olup ; Cahil ve abdalların açlıktan ölmeleri icap ederdi. Akıllı, ekmek bulamazken, ahmak yediğini Hazım etmek için uğraşıyor. Cahil, para
ve malının hesabını alimiere yaptırıyor.
İşte bu gösteriyor ki, bu kainatı bir idare eden var. Bakar,
bakar da bu kuvvet, kudret sahibini göremez, bilemez. Varlığını ikrar edemediğinden iymansızlar; «var» da ve «dar» da
gamdan, sıkıntıdan halas olamazlar. Sıkıntı ve gamlarını içki
kumar ve zina ile dağıtmaya çalışırlar fakat muvaffak olamazlar. Gamları ve sıkıntıları günden güne artar ve içlerinden
bazıları intihar bile ederler.
Bu dünya hayatında, gamdan ve sıkıntıdan kurtulmanın
birinci çaresi ; Allaha iyman, ona teslim olmak ve onu zikr.edip
unutmamaktır. Burada bir stial varid olur: Nice iymanlı insan
biliriz ; bunlar namaz da kılarlar, oruç da tutarlar. Allahı da
zikrederler de yine gamdan ve sıkıntıdan kurtulamazlar. Derseniz ; birinci risalemizd� beyan ettiğimiz gibi, iyman üç kısımdır:
1 - tımel-yakin
2 - Aynel-yakin
3 - Hakkal-yakin
Yani işitme iymanı, görme iymaıu, tatma iymanı.
İyman edip, ibadet eden fakat sıkıntıdan kurtulamayanlar işitme iymanında olanlardır. Böyle olmasına rağmen, bu
kimseler dünya hayatında, Allahsız ve ibadetsizlerden çok daha rahatdırlar. Bu ilmelyakin olan iymanları, onları bir çok
kere teselli eder. İymansız olan, bedeni ibadet etmeyip, malen
ibadet edenler; hayır edenler, fukaraya yardım edenler, herhangi bir hayrı icra edenler. İymansız olmalarına rağmen,
yaptıkları hayırlardan ötürü bir az olsun gamdan, sıkıntıdan ;
kurtulabilip biraz olsun teselli buluyorlar, huzura giriyorlar.
- 346 -
Bu da gösterir ki, insanın dünya hayatında huzura kavuşması
iyman ve ibadet iledir.
lymanlarını gözle ve tatmakla «yakin» a getirene ihsan
sahibi denir. Allah, ihsan sahipleri ve müttakiylerle beraberdir. Insan, bu mertebeye varınca gamdan, sıkıntıdan azad olur
Zira, Allahsız kalpler, varhkda ve darlıkda da olsa gamdadır,
kederlidir.
Allahı zikredeni ve hakkı unutmayanı Allah da zikr eder,
unutmaz. Allahın zikrettiği ve unutmadığı kul da gamdan
azad olur.
S ür çıkar ağ yarı dilden, ta tecelli ide hak;
Pi.dişah konınaz saraya hane marnur olmadan.
Allaha iyınan edenl�re, Cenabı rabbül-alemin : «Beni Zikr
ediniz, beni unutmayınız.)) buyuruyor. Zikr, bir kaç nevidir.
Herkes kendi makamından hakkı zikredip,· safaya ermelidir.
Zira, zikr insanı hakka yüceltir. Görmüyor musun ; Işitmedin mi ? Allahı zikr edeni, Allah zikrediyor. Bu en yüce makamdır.
Zikrin nevileri: Zikri-cehri, zikri-hafi zikri-kalp, zikri-rub
''e bir de zikri-sır vardır. Zikirlerin efdali :
(La ilıihe illalin h) tır.
Bu «<A ilô.he illô.llah» kelimei-tayyibesini terazinin bir
gözüne, yedi kat semaları ve yedi kat yerleri diğer gözüne koysalar, U ilahe illô.llah, semalardan ve yerlerden daha ağır
gelir.
Mesela ; bir sevap var ki yedi kat gökler ve yedi kat yerler kadar, işte la ilahe illailah'taki sevap ağırlığı bu sevabtan
daha ağırdır. Zira, Cenabı-Allah Allamel-guyfıb hazretleri bu
aleme ; semaları ve dünyaları ile beraber «Metaun-kalil» yani
bulaşık bezi parçası dediği halde, zikrim büyüktür demi�tir.
Ve lezikrullnhi ekber.
Allahın, bir şeye büyük demesi, onun ne kadar büyük ve
- 347 -
yüce olduğunu göstermeye kafidir. Bir kişi, aşk ile bir kez «Li
ili.he illi.Uab)) dese, dört yüz günahı gider. Gam ve sıkıntı
günahtan doğar. En büyük günah ta iymansızlıktır.
Li. ili.he illailah kelimei-tayyibesi dize derman, göze, vücude şifa, kalbe cila, ruha gıda, sırra vuslattır. La ilahe illailah kalbe cila. Allah ismi şerifi ruha cila Hfı esması da sırrıaladır. Allah celle ; «Beni zikr ediniz. Ben de sizi zikredeyim.»
buyuruyor. Bir kimse : «ALLAH» dese ; cenabı-mevli celle celalfıhu : «Ey kulum ! Hazırım. Benden istediğin nedir ?» der.
Kul, bu iltifatı ilihiyyeyi ya duyar, yahud duymaz. Fakat tarafı ilahiden kendisine mutlaka cevap verilir.
Bu cevabı ilahi, ses ile seda ile, cihetle, harfle değildir. Bunun, burada tarifini kelimat ile yapmak imkanı yoktur. Bu,
bir lezzettir. Lezzetlerin tatmayana tarifi gayri mümkündür.
Köre renk, sağıra ahenk anlatdamadığı gibi ...
İnsanlar, dünya hayatında üç şekil üzerinde bulunurlar :
Ayakta durular, otururlar ve yatarlar. İnsan olanın bu üç
halde de Allahı unutmaması lazımdır. Allah unutulmaksızın
fenalık yapılamaz. Allahı, lisan ile zikr eden ; kalbi ile unutmayan, kalbi ile ağzı bir olan mü'min, bu iltifatı-ilihiyeye erişir:
«Ey beni ayakta zikir eyleyen kulum! İyi bil ki bütün insanların ayakta bulunacağı bir gün var ki, o günun dehşetinde seni
unutmayacağım. Sen ayakta. iken beni unutınayıp zikr ettiğin
gibi, ben de seni o korkulu günde unutmayacağım. Seni affım
ile şad ; cennetim, cemalin ile şereflendireceğim.»
Allah ı oturarak zikr eden mü'mine şöyle hi tab olunur :
«Ey beni oturarak zikr eden kulum! Bir gün gelecek ki, o günün dehşetinden bütün peygamberler diz üstüne çöküp «Nefsimiz, Nefsimiz !» diye kendi nefislerinden başka birşey düşünmeyecekler. Beni, oturarak zikr eden kulum ; ben de seni
o gün unutmayacağım. Affıma mazhar kılıp, arşıının gölgesinde gölgelendirip, cennetimi sana verip, cıvarı Mustafamda
seni iskan edeceğim.»
Yanları üzeri yatarak Allahı zikr eyleyen mü'mine şöyle
hitabı ilahı varid olur : «Ey yatarken beni unutmayıp, beni yatarak zikr eyleyen kulum ! Yakın bir zamanda seni, kabirde
yanın üzere yatıracaklar. Senin sevdiklerin, seninle kalmayacak. Seni kaba döşeklerden kara toprak üstüne yatıracaklar.
Marnur bir evden alıp, harap bir çukura koyacaklar. Aydınlık
- 348 -
bir haneden, karanlık bir yere getirecekler. Yılan, çıyan, akrep
ve örümcekten temizlenmiş bir haneden ; Yılan, çı yan, akrep
ve örümceği bol bir yere getirecekler. Kalabalık bir insan topluluğundan, yalnızlık evine bırakacaklar. Yanı üzere yatarken
beni unutmayıp zikr eden kulum! Seni ; bu yalnızlık, karanlık
yılan çıyan yuvasında yatarken unutmayacağım. O vahşet yuvası, amel sandığı olan kabrini güli gülistan, sünbüli bostan
eyleyip, cennet bahçelerinden bir bahçe kılarak hizmetine buri, gılmanla .. ·ımı gönderip seni orada yalnız bırakmayacağım.»
di�or.
Allahı zikr edenlerin, yalnız bu nimetiere ermesi ahirete
mahsus değildir. Allahı zikr eyleyenlerin dünyası da marnur
olur, dünya saadetine de erer. Kalbi, gamdan, safaya, sıkıntıdan feraha tebdil olur. Müşkülleri asan, arzusuna nail, muradına vasıl olur. Allah diyen mahrum kalmaz.
Ey rabbini unutan, rabbini zikr etmeyen, onun verdiği nimetine şükür etmeyip, küfranı nimet olanlar ! Bu yüzden gam
deryasına düşenler ! Dünyada gamdan, Ahirette azabtan kurtulamayacak olanlar ! Gelin ; Allaha gelin, safaya gelin. Cennetin kapıları açık ; sizleri dünyada ve ahirette saadete çağırıyoruz ! Dünyanın zevkleri sizin derdinize çare olmaz ! Dünyanın
her zevki arkasında bin müsibet mevcuttur. Gizlidir.
lçki içsen ; sıhhatin bozulur, ahiakın if sad olur. Dans etsen ; yorgunluğu var. Kumar oynasan arkasından ahı-zar var.
Sen, kazansan, kayıp eden ahı zar eylemede. Zevk diye görüp,
sefa zannettiğin ; cefa ve gamdır.
Gel ! Allah'a ibadet kıl ! Bundan saadetli birşey olamaz.
Zevk sanıp kahkaba ile güldüğün gün geçti. O günün arkasında ah-vah edeceğin günler geliyor. Kulağın sağır değil ise,
toprak sana şöyle hitap ediyor : «Ey Rabbini unutarak üzerimde gülen kişi ! Yakında bana gelecek, bu karanlığın içinde çok
ağlayacaksın.» Haram lokma yiyip vücüdünü semirten kişiye :
«Ey haram ile beslenen kişi! Senin o besleyip semirttiğin vücudünü yemeğe kurUarım hazırdır. Bunun farkında değil misin ?» demekte. Kibirli, gurur lu ve mü'minlere hakaret nazarı
ile bakan mütekebbir zalime de şöyle hitap etmekte «Üzerimde
ınütekebbir, mağrur dolaşıyorsun ama, yakında bana gelecek
·sin, burada zelil olacaksın.» demektedir.
lyman ve ibadetli, olan mümini-saJihe de : «Korkma !
- 349 -
Malızun olma ; yakında bana gelecek, ebedi rabata kavuşacaksm.» müjdesini verir.
Zikrullah ile, kalbin tatmin olduğunu, Allah Kur'an-ı Aziminde haber verir ve :
(<Zikr ediniz ki feliha eresiniz. » emri celilini beyan eder.
Gece, gündüz, sabah, akşam Allahı tesbih eyle ! Zira, ona muhtaçsın. O, senin Rabbin. Seni, o halketti. Sonra, tekrar öldürecek tekrar diriltecek, huzuruna alacaktır. 1yman edip amalisaliha yapanlara cennet verilecek, en yüksek dereceyi Allahı
zikr edenler kazanacaktır.
Allahı çok zikreyle ! Akşam, sabah tesbih et ki, Allah eelle sana rahmet nazarı ile bakıp, seni affı mağrifetine nail kıhp, zulmetten nura çıkarsın. Hak ve hakikati göstersin. Dünya ve ahiret muradına nail kılsın.
Allah mü'minlere merhametlidir. Kendine zikr edeni sever. Onu dünyada ve ahirette aziz kılar. Her fenalık, Allahı
unutmaktan gelir. Zik.r eden, Allahı unutmaz. Daima onunla olduğunu bilir. Allah, bize can damarımızdan daha yakındır .. Biz Allaha uzağız.
İşte, zikr eyleven. de, Allaha zikri mertebesinde yaklaşır.
Hakka yaklaşan kimsenin gözünde perde, kulağında gaflet
pamuğu bulunmaz. Böyle olan kişi Allahla görür. Allahla işitir, Allahla tutar, Allahla yürür. Allahla gören, gördüğünde
yanılmaz.
HiKAYE
Üçüncü halifei Resfılü-rabbil-alemin olan Hz. Osman-ibni
Affan huzuruna gelen bir kişiye : «Git ! Gusül et, huzuruma
öyle gel. Karşımda cünub oturma !» dediğinde ; bu zat : «Ya
emirel müm.inin! Ben cenabet değilim» dedi. Hz. Osmanı zin
nureyn: «Nasıl cenabet değilim diyebiliyorsun? Sen, buraya
gelirken bir kadına bakıp göz zinası yapmışsın.» dediğinde o
zat hayasından kıpkırmızı olup, «Evet ; harama şehvet nazarı
ile baktım» deyip itirafı-zünub eyledi ve gusül yaptı ve huzura
öyle kabul edildi.
İşte hakka yakın olanlar Hz. Osman gibi görürler. Hadisi
kudsi de cenabı allamel-guyfıp buyururlar : «Ben kul uma, ku-
- 350 -
lumwı bana yaptığı nevafil ibadetle, öyle yaklaşırım ki, o kulum benimle görür, benimİe işitir. »
HİKA YE
ikinci halifei-hak olan Ömer ibnül hattap, bir gün Medinei-Münevverede hutbe okurtarken birdenbire : «Ya Sariye !
El cebel. Ya Sariye ! El cebel» (Yani Ey Sariye dağa çık dağa
çık) diye bağırınağa başladılar ; sonra susup tekrar hutbeyi
tamamladılar. O vakit islam ordusu, Kadisiye de İran ordusu
ile harp ediyordu. Sariye, İslam ordusunda büyük bir mevki
işgal etmekte idi. iranlılar Sariye'nin kumanda ettiği birliği
sıkıştırıp güç durumda bırakmışlardı. Hz. Ömer'in «Ya Sariye, El cebel.» sedasuıı i!jiten Sariye, askerini dağa çıkarmış.
Bu emri halife ile büyük bir mağlfıbiyetten kurtulup düşmanı
arkadan sararak, İran ordusunu fena halde mağlfıp etmişti.
Medine ile Kadisiye arası üç aylık yol idi. Allah Ömer'ine üç
aylık yolda olan askerinin halini bildiriyordu. Bu seslenişi üç
aylık mesafeye ulaşmıştı. Belki, Hz. Ömer'e verilen «Manevi
radar», üç senelik, üçyüz senelik yahut üç bin senelik yolda
olan vukuatı da gösterebilir, ve «Manevi mikrofonu» onun sesini üç aylık, üç senelik, üçyüz senelik, üçbin senelik yere bile
sesini işittirebilirdi.
Allahın, adi şehrinin kapısı olan, Hz. Örnere lütfettiği
böyle bir kerameti çok görmemelidir. Her insan Hakka ltarşı
farz olandan başka nafile ibadetle böyle derecelere ulaşabilir
ve gören gözü hakla görür, işiten kulağı hakla işitir. Üstelik
Nebi aleyhisselam Hz. Ömer hakkında, «Benden sonra nebi
gelse idi, ben peygamberlerin sonu olmasaydım, Ömer peygamber olarak gelirdi.» Buyuruyor. BöY.le bir zata, böyle
ufak bir keramet çok görülmemelidir. Hz. ümer, Efendimizin
kayın pederi, bu dini islamın da zabtiye nazırıdır.
Beni-İsrail peygamberlerinin ve onlara varis olan velilerinin nice kerametiere sahib bulunduğunu Kur'anı-Kerim bildirmektedir. Hz. Ebu Bekir, Hz. Osman ve Hz. Ali rıdvanullahi
aleyhim ecmain hakkında, diğer ezvacı tahirat ve kurbu Muhammedde bulunanlar hakkında, münafıklara uyup kötü düşünenlere şunu hatıriatırım ki ; Resfılün her dediği ve her yap-
- 351 -
tığı Allahtandır. Böyle olduğuna dair Kur'anı-Kerimde bir çok
delil vardır. Ezcümle :
( Ve mi yentıku ıin-ilhevıi in hüve illi vahyün yüha).
Necın siiresi: 3-4
Meali : Resfılüm Muhammed, kendi arzuswıa göre söz
söylemez. Ancak,--Allah'tan vahyolunam söyler.
iranlılardan bazıları Hz. Ömer radiyellahu anh'a müthiş
düşmandır. Halbuki, Hz. Ömer, iran'ı zaptedip halkını islam
etmiş, onların ahiret saadetini temin etmiştir. lslamda bir
Ömer olmasa, koca İran imparatorluğu biraz güç zaptedilirdi. Hz, Ömer'e düşman olan İranlılar, her halde islam olmalarından memnun kalmamışlar ki, kendilerinin hidayetine sebep olan bu zatı akdese düşman oluyorlar.
Eğer, islam olmalarından memnun olsalardı, Hz. Örneri
minnet ile yad ederler, ona muhabbeti farz bilirlerdi. Böyle
yapmak da insan olanların nişanesidir. Seni felaketten, ebedi
saadete götüren bir kişiye düşmanlık etmek, insanlık işi değildir. Bilakis, «kendine fenalık yapana bile iyilik yapmak» insanlık işidir. Aliyyel-Murtezayı sevenler, onun yolundan yürümeli ! Onun ahlakı ile ahlaklanmalıdır. lmamı Alinin ahlak ı
ise Kur'an ve Resftlün ahlakıdır. İmamı Ali kendine fenalık
yapana iyilik ederdi. Onun önderi, onsekiz bin aleme rahmet
olan Muhammed Aleyhisselam da böyle yapardı. Alemierin
Rabbi, Allah da böyle yapmış ve böyle yapmaktadır. Şu kıssayı ibretle oku :
Ht KA YE
Hazreti Musa ; kavmini Allaha da vet ettiğinde, mal ve
mülküne mağrur olan amcası oğlu, Kariin, bunu hazmedememişti. Hazreti Kelimullahın nübüvvetini kıskanmış, hasedin-
- 352 -
den iyman etmemişti. Bir aşifte, kah pe karıya gidip : «Beni
dinle ! Yarın, Musa ahkamı-ilahi tebliğ edecek. Musa'nın bu
tebligatı sırasında, ona (Sen, bana filan yerde zina etmiştin)
diye iftira edersen, sana ömrün boyunca rahat edecek, öldükten sonra da bırakacağın miras ile geride kalan akraba-i
tal'ukatını rahat ettirecek servet vaadediyorum.» dediğinde,
o kahbe karı bu teklifi hemen kabul eyledi. Ertesi günü halk
mescide toplandı. Musa Aleyhisselam, kürsiye çıktı, bütün
kavmi orada idi. Allahtan gelen levhaları okuı;naya ve Allahın abkamını tebliğe başladığı ve tam «katil, katı olunacak!
Zina eden taş ile öldürülecek, recm edilecek!» dediği sırada,
orada bulunan Kartın, karşısında bulunan kahpe karıya işaret eyledi. İftiranın tam sırası idi. Karfın ayağa kalktı. Şu suali sordu: «Bu tebliğ ettiğin ahkam yalnız ümmete mi, yoksa
sen de bu alıkama tabi misin ?» Hz. Musa kelimullah «Elbet !
Ben de kulum, ahkam umumidir. Ben de bu delalete düşersem;
ben de aynı cezalara çarpılırım» dediğinde, «Ya Musa ! Hepimizce maliim olan bu kadına bak, senin hakkında ne söyleyecek ?» dedi. Bütün kavmin gözleri o kötü kadına dönmüştü.
Eceli gelen köpek cami duvarına işermiş. Karfın'un da
eceli gelmiş, Nebiyyi zişanı kirletmek istiyordu. Hz. Musa,
kavmi ile beraber bu kadını dinlemek üzere o tarafa yönelmişlerdi. Kadın ayağa kalktı. Kartın bıyık altından gülüyordu. İyi
bir hiyle idi bu. Fakat kadın eli ile Karfın'u işaret edip, gösterdi ve «Ya Musa. Bu adam, bana gelip para vaad ederek sana iftira etmemi söyledi» diyerek Karfın'un ona vaad ettiği
·şeyleri birer birer anlattı. K�rfuı kazdığı kuyuya kendi düşmüştü. Riyle yapmıştı amma, Allah onun hiylesini kendi üzerine çevirivermişti. Kadının ağzından hak konuşuyordu. Karfın, neye uğradığını bilmiyordu. Tebessümü, hüzne kalboldu.
Malı, mülkü de artık ona fayda vermiyordu. Rezil olmuştu.
Musa kavmi, onun yüzüne tükürdü.
Hazı·eti İsa Aleyhisselamı, düşmaniarına haber veren Yahuda da böyle olmuştu. Hz. Ruhullah'ın saklandığı hücreyi
gösterip, içeriye ilk defa giren Yahuda'yı, her şeye kadir o�an
Allah, İsa Aleyhisselamın şekline sokmuş ve düşmanları Isa
zanniyle, kendisine ihanet eden bu can düşmanını yakalamışlardı. Çarmıha gerilen, Yahuda idi :
- 353 -
t ...... a· ....... J
' J., .,.. e �J .. u��\1:n�;�;;: �
'
(Ve mekeru ve mekeralliıhu vallahü hayr-ül-makiriyn)
Al-i imran surcsi: 54-
Meali : O, küfürlerini hissettiği Yahudiler, lsa aleyhisseli.ma mekrettiler. Gizlice katle teşebbüs ettiler. Allahu teala
da onlara mekretti. Allahu te8Ji. hiylekarlığa )(arşı ceza verenlerin en hayırlısıdır
Hz. İsa Aleyhisselamı ise, ne öldürebilmişler, ne de asabilmişlerdi. Allah, İsa nebiyyi onların gözlerinden gizlemiş, ruhunu göğe kaldırınış, bir ali makama yükseltmişti:
Jı, ,�"! '
.... ......... / ,. ./_; / ��: � .. �)�� ��La;
....
( Ve mi kateluhu ve miı salebuh ).
Nisiı suresi : 157
Meali : İsa nebiyyi asaınadılar ve öldüremediler.
Hz. İsa' kıyamete yakın bir zama11.da dünyaya inecek,
Kur'an alıkarnı ile hükmedecek, Mehdi aleyhisselam ile birleşip Deccal'ı katledecek, ümmeti Muhammed'den bir fert olarak ölümü tadacak, Medine-i Münevverede Ravza-i Mutahharada Resul Aleyhisselamın ayak ucundaki hazır olan makberesine defnolunacaktır.
( İz kalellahu ya lsa inniy müteveffiyke ve rafi'uke ileyyc ve mutahhirükc ) ·
AI-i İmran suresi : 55
Meali : Hani, Alla.h demişti (Ya İsa! Ömrünü tamamlarım, seni katilden kurtarırım. Ecelin geldiğinde, öldürürüm.
Senin namını yüceltirim. Seni, ka.firlerin şerlerinden tatbir ve
halas ederim).
irşad, cilt 2 - F: 23
- 354 -
Biz ; gelelim Karfın kıssasına :
Hz. Musa ; kendisine yapılan bu iftira ya pek gücenmiş, işi
Allaha havale etmişti. Kendisi çok celalli idi. Cenabı hak, kendisine vahiy eyleyip: «Yeri, senin emrine verdim. Karfın'a dilediğini yap!» dedi. Bu müsaadeyi-ilahiyyeyi alan Musa kelimullah, yere : «Ey yer! Karfın'u yut!» diye toprağa emrettiğinde, Karfuı yere gömülmeğe başladı. Yer, sanki bataklık olmuştu. Karfın, durmadan yere gömülüyordu. Her gömülmesinde :
«Hata ettim Ya Mfısa ! Beni af eyle !» diye inliyordu. Celale gelen Musa Nebiy durmadan: «Yut ! Bu iftiracıyı yut !» diye yere emir vermeye devam ediyordu. Karfın nihayet yere gömülüp gitti. El'an da gitmede ...
Bazı müfsit yahudperin «Karfın'un malına konmak için,
onun yere batmasını istedi dedilderini işiten Hz. Musa böyle
söyleyenierin ifsadına kavminin kanmaması ve kavminin kendine suizan etmemeleri için, Karfın'un bütün hazinesinin de
yere gömülmesini toprağa emretti. Musa Nebiyy'in dileği yerine getirilip, Karfın malları ile yere gömüldü, gitti. Allah ceUe
hazretler i, Hz. Musa'ya hi ta ben : «Ya Musa ! Karfın yere gömülesiye kadar ( Ya Musa beni affeyle !) diye niyaz edip senden
afv ve necatmı diledi de, onu affetmedin. Sana yaptığı iftira
gibi, bana iftira edip, sonra nadim olarak bir kerre beni anıp,
zikretseydi, ( Yarab! Beni affet. Beni kurtar) deseydi, zatı
uluhiyyetime kasem ederim ki, Karfın'u affederdim.» buyurdu.
Allah; aşk ile bir kerre Allah diyeni, affeder de, gece gündüz Allah ı zikreden aşıkları, affetmez mi ?! Bu AŞIKLARI kereminden, cennetten, cemalden mahrum eder mi ?. .. Haşa,
mahrum ede !
Buna binaen ; bir kimsenin ayıbını cemaat içinde, yahu d
tenhada yüzüne vurup, o ayıbı işleyeni rezil eden zat için, yer
yüzü, Allaha müracaat edip: «Yarabbi! Sen, Rabbil alemin
iken, kullarının günahlarını setr eder, yüzüne vurmazsın. Bu
adam,
vurup
bu günahkar adam başka bir kulunun suçunu yüzüne
bu zatı rezil etti. Bana müsaade buyur ki, bu herifi Karfın gibi yutayım.>> dermiş.
Bir kimse ; bir kimsenin günahını, ayıbını görüp setr eylese, ifşa etmese ; Allah o kimsenin yetmiş günahını, ayıbını
örter ve yevmi kıyamette bu örttüğü günahlarını affeder.
Hazreti Gaffar üz-zünfıb, settarül-uyfıb olan Allah, Cebrail Aleyhisselama sordu:
- 355 -
«Ey Cebrailim! Seni, melek olarak yaratmasay dım, seni
adem oğullarmdan biri olarak yaratsa. idim, ba.na ne gibi ibadette bulunurdun?» dediğinde Cebra.il aleyhisselfup: «Yarabbi ! N e yapacağımı, nasıl ibadet edecıeğimi bilirsin. Arzda, semada bilinen, bilinmeyen alemlerde, sana gizli şey yoktur. G izli, işikir, küçük, büyük, ne obnuş, ne olacaksa. sen onları bilirsin. Benim de zatı-ulia.biyetine nasıl ibadet edeceğim malfınıundur» dediğinde «Evet ya Cebrail! Senin nasıl ibadet edeceğini ben bilirim ama, kullarım bilmez. Sen bunu, söze geti ı·
ki onlar işitsinler, duyswılar, öğrensiJı]er!» dedi.
Cebrail Aleybisselim bunun üzerine, « Yara.bbi! Sana ü�
şey ile ibadet kılardıın .. Susuzla.ra su verirdim. Kullarm kabahatini örterdim, ifşa etmezdim. Fakir olanlara yardım ederilim.» dediğinde; Cenabı-rabbül-ilemin; «Bu hayırları yapacağını bildiğim için, seni vabyim.i taşımağa va.zifeli melek kıldun
ve nebilerim ile aramda olan sohbetime işini kıldım. Semavi
subuflarıını, bütün kitaplarımı senin va.sıtanla. peygamberlerime inzai eyledim» buyurdular.
Kiracısının suyunu kestirip, �keratanın suyunu kestim»
diye öğünen zalim, filanca köyün kuyusunu kirlettim diyen,
çeşmeyi kuruttum, suyu kestirdim diyen, hayr sahibinin sularını kestirip; çeşmeleri, şadırvanları kurutup halkı susuz bırakan hain ne halt ettiğinin, farkında mısın? Suya mani olandan daha zalim var mıdır? Eviadı Muhammedi Kerbela çölünde susuz bırakan zilimlerden, senin, bu ahiakın ile, ne farkın var?!
Zinnuni Mısri (Allah sırrını takdis etsin.) Hacca geliyordu. Susuz bir köpek gördü. Yanmda suyu yoktu, köpeğin
susuzluğunu gideremiyordu. Oradan geçen bir kervana sesIendi «Ey kervandakiler yetmiş hacceyledim, Allah ve Resulü
şahid, sizler de tanık olun. Şu zavallı köpeğe su verene bu yetmiş haccımın sevabını hibe edeceğim» dedi. O zit-ı muhterem
bir köpeği sulamak için yetmiş haccmı feda etmişti. Halifetullah olan adem oğullarını sulamanın kaç hacca bedel olduğunu
senin iz'an ve irfanına terk ederim.
Suyu men'etme ! Bilakis su dağıt, susuzları sula! Halin
yerinde ise su getirt, çeşme yaptır, su akıt, kuyu kazdır, ka-
- 356 -
nallar, çetveller açtırıp ibadullahı suya kavuştur ki, dünyada
aziz, ahirette şerif olasın ! Havzu-kevserden, Resfılü Ekremin,
İmam Hasan ve imam Hüseyin'in elinden sulanasın. Ruhu Hüseyin senden hoşnud ve razı olsun.
«Hasmımı rezil ettim» diyen gafil ! Onu halka maskara
ettim, yaptığ·ı suçlarını isbat edip, cemaziyel evvelini ortaya
koydum diyen zavallı! Yakın bir zamand!l senin de rezil olup,
senin suçlarını da Allahın ortaya çıkaracağını cemaziyel evvelini ve ahirini bildireceğini sana müjdelerim.
Suçları ört ki, kendi suçun örtille ! Af eyle ki, aifolasın !
Kimsenin kabahatini yüzüne vurma ki, senin de kabahatin
yüzüne vurulmasın.
Sen, hasmının bir günalıma vakıfsın, düşmanının bir günahını biliyorsun. Allah, senin bin, bir günahını biliyor. Kendi
bir günahını gözünün önüne getirirsen ; düşmanının bin günahını görmezsin, görsen de söyleyemezsin sen, düşmanının bir
günahını ifşa ediyorsun. O günahını ifşa ettiğin zat, o günahına tövbe etti ise, Allahın sevgilisi oldu ise, Allah onu, sana
karşı müdafaa edecektir. Ya, Allah senin bir günahını ortaya
koyar ise, ne yaparsın? Sonra ortaya konan bu günahını kim
örtebilir ?
Fukaraya yardım et ! Kapına gelen fukarayı gönül rızası
ile memnun edip gönder. Kapına gelen fukarayı mahrum edersen, sonra, bir zalim, gönül rızası ile vermediğini, elinden zor
ile alır. Susuzlara, su vermek, insanların kusurunu örtmek,
fukaraya yardım etmek makamı-Cebrail'dir. Öğrendin, fırsat
elde iken bu güzel i badeti i cra ey le ! Fırsatı kaçırma, bir gün
gelir ki, bu fırsatı sana ne vücudun, ne paran, ne rütben ve ne
de kasan sağlayabilir.
HlKA YE
İbni Mülcem zalimi, lm.amı Aliyyel-Murtezayı şehid eyledi. Cesedi mübarekini teneşire yatırdıklarında, iki omuzunun
çürümüş olduğunu gördüler. Ashabı-Ali, İmamı Hasan ve Hüseyin'e bu çürüğün sebebini sordular. Hazreti Hasan'ı-müçteba buyurdular ki, «Kfıfe'de, herkes gece olup yattığında, şehrin en uzak yerlerinde olan fukaraya sabaha kadar sırtında
- 357 -
erzak çekerdi. İşte, o erzakları bağlayan ipierin çürüğüdür.»
buyurmuşlardır. Cenabı-fatihi-Hayber, Sakiyi-kevser efendimiz her gece kimsenin haberi ohiıadan arkasında taşıdığı yiyecekleri ve yakacakları taşırdı. İşte bu ağırlıklardan, mübarek omuzunu ipler _kesmişti. Cenabı Ali efendimizin, birinci
cild, birinci risalemizdeki, menakıbını okuyunuz.
V
Haz�eti Ömer radıyellahu anh, Mülkü İran'ı zaptedip,
magrur Iranlıların tahtlarını başlarına geçirip ; Fahri-risaletin elçisini katleden ve mektubu Muhammediyyeyi yırtan, o
za1imlerin hakkından geldikten sonra, Müslüman arapların
bu galibiyyetini bir türlü hazınedemiyen bu ateş perest kavimden hakkı ile müslüman olmayan zerdüştiler ; Eba Bekir,
Ömer ve Osman'ı, İmamı Ali'nin hakkını gasbetti diye nifak
çıkarıp Ehli-beyt ve Hanedanı-Mustafayı perde ederek, bilhas
sa, mülklerini yıkan Adil Ömer'e, düşmanlık etmeyi vazife bildiler gayeleri imamı Aliyye ve eviadına muhabbet değil; aslında Ömer'e buğz ve düşmanlık idi. Yukarda söylediğimiz gibi
Hz. ömer, ResUl Aleyhisselamın kayın pederi, ayni zamanda
İmamı Ali'nin Ümmü-Gülsüm ismindeki kerimelerini almakla
İmam Ali'ye damat olmak şerefini kazanmıştı. Aynı zamanda
İmam Ali'de, Ömer ibni Hattap gibi bir zatı damad edinmekle
şerefbahş olmuştu. Ka yın pederin şerefine göre bir damad, damadın şerefine göre bir ka yın peder ! Hz. Ömer için, «İmamı
Aliye layık bir damad değildi demek İmaını Ali kendine daroad seçemedi» demek olmaz mı ? Bu İmaını Aliyi görüşsüzlükle ithamdır. Biz bile kızımızı, layık olmayana vermeyiz. Nerde
kaldı ki, İmamı Aliyyel Mürteza kendine layık olmayana kızını
versın • ?1
. . ...
İşte, bu incelikleri düşünmeden, bu münafıkların sözüne
uyanlar ; Erneviierin de zulümlerini istismar ederek, islamı
parçalamaya muvaffak oldular. Hele İmamı Hüseyinin katli
bu gürfıhun ekmeğine yağ, bal oldu. İslam arasında bir kör
döğüşüdür başladı. Münafık sözüne uyan ( Şii'yiz !) diyen zümre, Hüseyin'in katlini sünnilere yükledi. Münafık sözüne inanan sünniler de, Hüseyin'i İranlılar katıetti dediler. Sünnileri
harici olarak gösterdiler. Haşa ! İmaını Aliye muhalif bildirdiler. ·
İranlıların meşhur şairi Firdevsi bile «Şeyhnamesinde»
zımnen Hazreti Ömer'e çatıyor. O bile, İran milliyetçiliğinden
kendini kurtaramıyor, şöyle ki : «Ey felek ; yuh olsun sana !
Deve eti, kertenkele yiyen Araplara, mülki iranı verdin» di-
- 358 -
yor. Arap kelimesi altında tecavüz Ö_mer ibnil-Hattab'adır.
Bir kimse ; Allaha Peygambere, yevmi cezaya inanıyor
ise kendini şirkten, küfürden kurtarıp hidayetine sebep olan
mürşidine buğz ve sebbeder mi ? Ona bakareti layık görürmü?
!§te, İran kendilerini tariki-islama götüren, narı cahimden kurtaran; Resfılün ka yın pederi, İmam ı Alinin damadı,
franı ateşpareslikten kurtaran, Hz. Örnere buğz ve hakaret
etmede ! İran dediğimiz zaman, bütün İran'ı itharn etmiyoruz.
İranlılardan, sadece Ömer ibni-Hattab'a buğz edenleri kast
ediyoruz.
Müfsidlerin sözlerine, münafıkların iğfalatına katılan
Türk bektasileri ve Alevileri de ; Rablıül-aleminin sevgili Resulünün eshabı kirarnı olan Ebu Bekir'i, Ömer, Osman, Said
İbni ebi vakk.as'ı, aşere-i mübeşşereden birçoğunu, eshabı suffeyi ve diğer eshabı h8.şa birer Ehli-beyt düşmanı olarak tanıtmışlardır. Bu suretle, perde arkasından Resfıle ve ezvacına
ve Ehli-beytine nice rezHane hakaretler yağdırmışlardır.
Zamanımızda ayni hiyle, şöyle devam etmektedir: Bu ins:ınhk harici kimseler, Restıle hakaret etseler, cahil müslümanlar aniayacak ve Resulüne hakaret edenin hakkından gelecektir. Onun için Arablara hakaret ederek, Arab kavmini
perde ederek Resul aleyhisselama tecavüz etmektedirler. Ayni gaye başka yoldan devam ettirilmektedir.
· Dinsiz islam düşmanları da : «Efendim ! islam dini yüksektir. Yüce bir dindir. Velakin bu yobazlar olmasa ?» Senin
o yobaz zannettiğin kimseler olmasa din kendi kendine ortadan kalkar. «Yobaz adını koyduğun bu zevatı ortadan kaldırıp Islamı sen mi yayacaksın, yahut islam dinini sen mi temsil
edeceksin?! . . . » Rüzgara karşı tükürenin tükürüğü yiizünc yapışır. Güneşi balçıkla sıvayıp örtmeye yeltenenlcr aldanırlar.
lki tihan fahrine, ehli-beytine ve onun sevgili eshabına utanmadan dil uzatanların akibetleri ise muhakkak büsran ile neticelenir.
lranlılar, kendilerinin hidayetine sebep olan zata düşman
oldukları gibi, onların delaletine kanan bektasiler ve aleviler
de lran'a düşman olmuş ; senelerce birbirlerinin kanlarını dökmüşlerdir.
- 359 -
SÜNNİLER KİMLERDİR?
YEZİDİLER KİMLERDİR?
HARİCİLER KİMLERDİR?
ZEYDlLER KİMLERDİR?
Birbirimizi tanımamız için bu meseleden bir nebze bahs
edeceğim. Bu, akaid kitabı olmadığı için, yapacağım hata kendi cehlime racidir. Zira, bu asırda hala kendimizi tanımıyoruz.
Bir takım münafıklara uyarak, Türk vatanında ikilik çıkarıp
birbirimizi kırıyoruz. Allah korusun! Vatandaki nifaklar, vatanın elimizden çıkmasına, bizim köle olarak yaşamamıza,
dünya haritasından silinmemize sebeb olur.
HİKA YE
Bir çadıra bir fil koydular, kör olan birkaç kişiyi de o çadıra sokup ; işte fil budur dediler. Her ama filin ayrı ayrı uzuvlarını tuttu. Amalar çadırdan çıkarıldı. Bir tanesine «Fil neye benziyor ?» dediler . .Ama, «Fil, bir sütftna benzer» cevabını
verdi. Anladılar ki, bu ama filin ayağını tuttu. Diğer ama «Hayır, fil sütfina değil, bir duvara benzer» dedi. Biri, «Yelken
bezine», bir diğeri «Su hortumuna» benzediğini söyleyip birbirlerine girdiler. Bunların hepsi de haklı idi. Duvara benzeten filin karnını, yelken bezine benzeten onun kulağını, su hortumuna benzeten ise hortumunu tutmuştu. Filde ayni uzuvlar
vardı ama, o uzuvlar fil değildi.
İşte inanış bakımından bazı mezheplerin anlayışı, amaların fili tarifine benzer. Hepsi haklı, onların birbirine zıt anlay:ış, birbirlerine zıt tariflerinin hepsi de filin üstünde mevcut,
hepsini toplarsak fil meydana gelecektir.
Körler haklı oldukları halde, birbirlerini incittikleri gibi,
ayrı ayrı inançlara sahip olanlar da kör döğüşü ile birbirlerini kırmışlar. Şimdi, biz fili amalara gösterip onun ne olduğu-
- 360 -
nu anlatmaya gayret edeceğimiz için. birer ama olan bizlere
mezhepleri tarif ederek hakikatı gösterrneğe çalışacağız.
SÜNNİLER:
Ben fakir ; akaidde, ehli-sünnet-vel-cemaat mezhebine salikim. Arnelde mezhebim Eba-Hanifedir. Hanefi mezhebindenim.. Yol, secerem Hazreti Hüseyn'e ve oradan Sallallahu aleyhi ve selierne bağlanmakta. Yani, Hüseyniyim, Elhamdülillah.
Sünniler :
ı - Allaha inanır, Resulüne iyman eyler. Amentü bilUUıta bulunaıt iyman urodelerini Usanlara ile ikrar,
· kalpleri ile tasdik ederler.
2 - Bütün Resfıl-i rabbil-aleminin eshabana muhabbet ''e hürmet ederler. Keza Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Ali'ye, onların her birine ayra ayra sevgi,
hürmet ederler.
3 - Evlada-Muhammed'e ve ezvac ve alıbaba Muhammed'e ve tınama Ali'ye ve eviada Ali ve ezvaca Ali'ye
muhabbet ve hürmet ederler.·
İmamı Ali'ye karşa yapılan isyana hiç hoş görmezler. İmamı Aliyyel-Murtezaya hak üzere müçtehid bilirler. İmaını Aliye yapılan tecavüzü caiz görmeyip bu tecavüze yeltenenleri
sevmezler. İmaını Ali'nin imametini hak bilirler. Ebu Süfyan'
ın oğlu Muaviye'nin ha'talı müçtehid olduğunu söylerler. İmamı Hasan, tmaını Hüseyin'e ,.e evlatlarana muhabbet ederler.
Ali-1\luhammed'e her namazlarında salatü selam ederler.
İmaını Hüseyin'i ·sünniler şehid etmemiştir. Hiçbir sünninin buna rizasa yoktur. Sünniler Yezid'i sevmezler. Yezid'i seveni de sevmezler. I. .. akin, ona, lanet de okumazlar. Yezid'e lanet okumamaları; ona hürmetlerinden ötürü değfldir. Lisanlarını lanet okumakta kirletmernek içindir. Zira lanet okuyanın ahirette t'Jine bir sevab geçmiyecektir. lşte bunun için lanet okuyacaklarana Ali-Muhammed'e, bol bol salavat okurlar.
Yezid'in ve ali Yezidin, eviadı Muharnmede yapbğa zulme sa-
- 361 -
bır edemedikleri vakit, Allahın kitabındaki iyetiyle lanet edel'-
1er. «El&. lanetullahi alezzalimin.)) derler. Diğer eimmei-isnaa.şere yani oniki imama, ondört masuma ihanet edenleri de
sevmezler. Allalım emri olan beş vakit namazı, gusül abdestini, senede bir ay orucu tutarlar. Ömürlerinde, zengin iseler
vaktinde baccederler. Mallannın kırk ta birini, lıer sene müslüman kardeşlerine verirler. Allahın kitabullah ile haram kıldıklarını haram, helal kıldıklarını da helal itikat ederler. Şarab da içmezler.
Şimdi, bize Yezid-i demek caiz midiı·? Vicdanın var ise,
bir düşün. Araını7..daki fark nedir sana Yezidi'leri de anlatayım. Dinle ve Sünni kimmiş! Yezidi kimmiş? Harici kimmiş
insaf ve iz' an ile aradaki ayrılığı bul çıkar !.
YEZİDİLER:
Allaha inanırlar, Allahı hayır tanrısı bilirler. Şeytanı ise
şer tanrısı bilirler, İblise taparlar. İblise : «Meliki Tavus» derler. Allaha ibadete lüzum yoktur. Şeytana tapalım ki, bizi fenahğa götürmesin derler.
Muhammed Aleyhisselatu vesselama berberlik yaptığına inandıkları Muaviye'nin, bir traş esnasında, Efendimizin
başını kanattığını ve bu kanı emdiğini sonra bu kan ile beraber güya nur-u-nübüvveti yuttuğunu söyleyip bu nfiru nübüvvetin ondan başa Yezid'e geçtiğini iddia ederler. İmamı Hasan ve İmamı Hüseyin'e düşmandırlar. Sünnilere Hüseyni
derler.
Bir sünni öldüren Yezid'in sorusuz cennete gideceğine
inanırlar. Şarab içerler, gusül etmez namaz kılmazlar. Eshabı resulü tanımazlar. Kur'anı-Kerimi de kabul etmezler. İnandıkları iki suhuf vardır ki birine, Kitabu riş, diğerine kitabul
esved derler.
İşte Yezidi bunlardır. Bunların sünnilerle hiç bir münasebeti olur mu?
Allahtan korkmadan, peygamberden utanmadan, lmaını
Ali, İmamı Hasan ve Hüseyin'den ve eviadı Muhammed'den
haya etmeden, biz sünnilere Yezidi diyenlerde insaf var mıdır?
Şimdi haricileri oku. Biz sünnilere harici diyen gafil, oku
da insafa gel !
- 362 -
HARlClLER:
Hariciler, Allah ve ResUlüne inanırlar. Kur'ana, meleklere, öldükten sonra dirilmeğe iyman ederler. Beş vakit namaz
kılarlar, oruç tutarlar hac ederler, zekat verirler. Hararnı haram, helalı helal kabul ederler. Bunlar, Eba-Bekire ve ömer
radiyellahu anhumaya hürmet ve sevgi gösterirler, velikin
Hz. Osmanı, İmamı Aliyi ve Muaviye'yi sevmezler.
Maalesef bunlar, «Ali ve Muaviye, hükmü Kur'ana karşı
gelip, kifir oldular.» derler.
Şimdi, SUnnilere Harici diyen, insan mıdır? İmam-ı Aliye
karşı dehşetinden Allaha sığmdığımız, bu iftirayı yapan gagafiller için kullanılan «Harici» lakabını hangi vicdan sahibi,
sünnilere yükleyebilir?! .. Bu bir cehalet ve bir denaattir. Sünniler böyle sakat akaidden bertdirler.
ZEYD lLER:
İmam Zeyd, İmamı Zeynel Abidin hazretlerinin malıdumu mükerremleridir. Zeydiler aynen sUnnilerin akaidindendir. Yalnız, inıamı Aliyi bütün sahabenin fevkinde bilip; dördüncü halife olması onun şanına noksanlık vermez, nasıl Kur'
an'ın dördüncü kitab olması da onun şanına noksanlık vermedi ise bu da böyledir derler. Kur'a'nı-Kerim dördüncü olarak
gelip, bütün kitapların efdali olduğu gibi, İmamı Alide bulefanın dördUncüsüdür, en efdalidir derler.
Bu mezhep; Ehli-beyit mezhebi dir. Hazreti . imamı azam,
imamı Zeyd hazretlerinden biat aldığı için, şehid olarak katı
olunmuştur.
Bektaşilerden ve Alevilerden bahs etmeyeceğim. Yalnız,
Alevi kardeşlerimiz, yanlış belleyip te, sünnilere, Yezidi yahut
Harici dedikleri için bu mezheplerden bir parça bahs ettim ki
sünnileri öğrensinler. Tanısınlar. Yezidi ve Haricileri bizden
ayırsınlar. Isteyenler büyük akaid kitaplarına bakıp bütün islam fırkalarını öğrenebilirler. .
Şimdi, hazreti Ömer'in kim olduğunu da bir nebze anlatalım:
Bu zatı akdes, bir İranlı köle tarafından şehid edilmiştir.
Ömer'i benim medhimle değil, Şii'nin, ve Alevinin zemmiyle de
değil ; Hazreti Slinbül Sinanın «Lemezat» adlı kitabından me-
- 363 -
nakıbını sana burada nakil ederek tanıtacağım. Artık bunu
dinledikten sonra kararı senin vicdanına terk ediyorum.
HİKA YE
Hazreti Ömer ; hilafetinde bir gün, Hz. Ayge validemize
haber yollay•p «Bana bir ölüm vukuunda, müsaadesi olur ise;
fahrialemin yanına defn olunmaklığıma izin verirler mi ?» dedi. Ümmül mü'minin Ay3e anamız da «Ömer'in oraya defin olmasına müaade ederim» dedi.
Efendimizin defn olunduğu oda, kendilerinin zamanmda
Hz. Ayşe'nin oturduğu oda idi. Efendimiz; Ayşe annemizin
odasında, Hakka, alemi cemale göçtüler. «N ebiler nerede Hakka mülaki olurlar ise, oraya defin olurlar:. diye hadisi 3erif,
şerefi vuriıd olduğundan; efendimizi yatağının bulunduğu yere defnettiler.
Bu hücre, Hz. Ay3e'ye aitti. Pederleri yi.rı-garı ResiU;
Hz. Ebu Bekir de Hakka müli.ki olunca, sevgili babasını da
Allah ResUlünün yanına defn ettirdi. Hz. Ömer de bu cennete
girmek dilemiş ve müsaadeyi almıştı.
Fakat, tekrar yanındakilere hitap edip: «Ben öldükten
sonra, Hz. Ayşe'den: Ravza-ı-Resfile gömülmem için izin alıDIZ» diye tenbih huyurunca «Ya emirel mü'minin! İzin almıştmız ya!» diyenlere Evet! İzin aldım, ama belki mü'minlerin
annesinin yüzüme karşı olmaz demeye dili varmamıştır. Vefatımdan sonra siz yine izin isteyiniz. Şayet izin verirse, beni
Ravzai-Mutahhara'nın önüne götürürsünüz. Tabutumu hücrei-saadetin önüne koyarsınız. «Ya Resiılallah! Sana Ömer'i
getirdik. dersiniz. Bir işaret olur ise, bEmi Ravzai-nebiyye,
Resfilün sol tarafı ve ayak ucuna gömersiniz. Bir işaret olmaz
ise ; Cennetül-Baki'ye, Medine kabristanına gömersiniz» buyurdular ve bir gün Hz. Ömer de ecel şerbetini, Hakkın takdiri ilahisi ile, kendini bir lranlı zerdüşi kölenin şehid etmesi ile
içti. Vasiyeti üzere tekrar Hz. Ayşe radiyellahu anhadan, Hücrei-nebiyye gömülmek üzere izin alındı, tabutu Ravzayi nebiye getirildi. lmamı Ali türbei-saadete seslenerek, «Ya Resfilallah! Ömer' i, sana getirdik» dediğinde, içeriden fahri-alemin
sesi duyuldu ve «Ömeri bana getirin!» diyordu.
Aniadın mı: Ömer kimdir ve sen kimsin?!..
- 364 -
Ey Hz. Ömer'in aleyhinde konuşan! Senin iyman ile Ç"ÖÇeceğin şüpheli iken, bu iltifatı nebiyye mazhar olan Hz. ömer
Radi allahu anh hakkında ne cesaretle ileri geri konuşabilirsin? şte onun mertebesi iyi oku, öğren ve iymana, insafa gel!.
Sırası gelmiş iken şunu da açıklayayım: Cenabı ResUl Sallallahu aleyhi vesellemin, Ravzai-Şerifine imamı Hasan'ın
defin edilmesine ümmül-müminin cenabı Ayşe radiyallahu anhanın müsaadesi olmadı deyip, cenabı peygamberin sevgili
zevcesine dil uzatan münafıklar ve o münafıkların sözüne
uyan ve kananlar şunu iyi bilmelidir ki, bir kimse Hz. Ebu
Bekir'in aleyhinde bulunsa, dela.let�e kalmış olur. Hz. Ayşe'
nin aleyhinde bulunanlar da «asbabı ifk» den olup, kafir olurlar. DUnya ve ahirette Allahın lanetine uğrarlar.
Cenabı Resftlüllahın, defin olduğu hücre, Hz. Ayşe annemize aittir. O höcrede, cenabı-hakkın sevgili mahbubu, alemlere rahmet olan, sultan-ı enbiya efendimiz Hz. Ayşe annemizin göğsünde, sevgili Rabbine mülaki olmuşlar ve oraya, Rabbine mülaki olduğu yere defin olmuşlardır. Sonra bu höcreye ;
efendimizin muhterem zevcesi Ayşe radiyellahü anha'nm pederi alileri olan Hz. Eba Bekir defin olmuştur.
Eba Bekir radiyellahu anb, dolayısı ile, cenabı Resulüllahın kayın pederidir. Sonra, aynı yere yine Hz. Ayşe'nin izni
ile cenabı ResUlüllahın ve imamı Ali'nin damadı olan Ömer
ibni Hattap defin olmuştur. Eğer, cenabı Hasan da, Ravzaya
defn edilse idi Ravzai-Mutahhara, Ehli-beyt kabristanı olurdu
Dikkat edilirse ; cenabı Ayşe radiyallahu anha bile Ravza'ya değil Cennetül-Baki'ye defin olunmuştur.
Keza üçüncü halife Osman Zinnfı.reyn de cennetül-Bakiye
defin olunmuştur.
Hz. Ayşe ve cenabı Osman Ravzai mutahharaya defin
olup, da cenabı Hasanı müçtebaCennetül-Baki'ye defiıı olunsa
idi, Şia'ya biz de hak verebilirdik.
Efendimizden sonra, Hz. Eba Bekir ve Ömer radiyellahu
anhüma'dan başka hiçbir kimse Ravzaya defin olmamıştır.
Hazreti Hasanı-müçteba, Cennetül Baki'ye gömülmekle, orada cüz-ü Muhammedinin bulunmasına sebep olmuştur.
Bir rivayete göre, Fatıma hayrunnisa da, pederi, Rahmeteliii alemin olan cenabı peygamberin höcresinde medfundur.
Bir rivayete göre cennetül-baki kabristanındadır.
- 365 -
Ehli-beyti Mustafa, Ali Muhammed nurdur, nur ...
Böyle kabile kavgalarına, isimlerini karıştırıp, onları ra
hatsız etmemeliyiz ! Cenabı peygamberi sev ! Ehli-beytine, ezvacına ve eviadına muhabbet et ! Ashabına hürmet eyle ki, iki
cihanda aziz olup şefaatlerine eresin!
Allahı unutma, Allahı zikr ey le ! Kişi sevdiğini çok zikr
eder ! Allahı zikr eden zarar etmez, mahrum olmaz. Kalplerin
itminanı zikrullahtır. Zikrullah büyüktür. Zikr eden muhakkak ki felah buldu.
Yarabbi! Bizleri, zikrinden ve fikrinden ayırma ! Bize,
zikri-ilahinin tadını duyur, Zira, seni zikr edeni sen zikredersin .. Bizleri, Ha b i bin Muhammedden ayırma ! En büyük zikrin
olan Kur'anı-Kerimi okumak ve onunla amil olmak, her arnelimizi ihlas ile yapmak nasib ve müyesser eyle ! Lisanımızı
zikrullah ile süsle, kalbirnizi zikri Kur'an ve kelimei-tevhidin
nuru ile nurlandır. Yüzümüzü ak, göynümüzü pak, cesedimizi
ve kalıbımızı tatbir ey le !
Son nefeste son kelamımızı Kur'anı-Mecid ve Kelimevitevhid ey le ! Ahir kelamı «tevhid» olanın, cennete dahil olduğunu habibin haber vermede : Bizden, bu nimeti esirgeme!
Son kelamımızı kelimei-tevhid ile tamam ey le ! O anda bizi
ölüm korkusu ile ve ölümün acısı ile kıvrandırma ! Gözüroüzden perdeyi kaldır, cemalin ve babibinin cemali ile müşerref
kıl! Müjdeci meleklerin bize cenneti tebşir etsin.
Cennetine ve cemaline hayran olarak, çenemizi kapa! Kabir korkularından emin kıl ! Kerim olan iki meleği, bize güler
yüzle gönder «Rabbin kimdir ? Nebin kimdir? .. Dinin nedir? . . »
suallerine cevabımızı kolay ve asan eyle.
Kabrimizi, cennet bahçelerinden bir bahçe e yle ! Cehennem çukurlarından eyleme ! A'mali-salihamızı kendimize yoldaş eyle. İltifatı Resfılüllaha ve Ehli-beyti Mustafaya, biz asileri affedip, sail eyle.
Kabirden kalktığımızda, bizlere cennet burakları gönder.
Cennet taamları ve cennet İGeccklerini bize ikram ettir. Kafirlerin ve zaJimlerin çıplak kaldığı o dernde bizlere cennet libasları giydir. Zakirlerle, aşıklarla babibinin livası altında cem'
eyle. Arşın gölgesinde bizleri gölgelendir. Hahibinin, Haseneyn'inin ve Haydarı Kerrarının ellerinden .Abı-Kevserlerle
bizleri sula. Mizandş. defteri arnalimizi sağ tarafımızdan ata
- 366 -
eyle .. Suçlarımızı meydana koyup, bizi ehli-mahşere rüsvay etme! Evliyaullah ve enbiyaullah huzurunda bizleri utandırma!
Suçlarımızı ört ve affeyle ! Adlinle bize muamele eyleme, affınla muamele ey le ! Narından azad ey le. Lütfunla kereminle
cennatu aliyatma dahil eyle! Sıratı yıldırım gibi geçerek, Abu
hayattan içerek, firdevsialada, civarı Mustafada iskan ey le !
Ümmeti Muhammedin asilerini islam eyle, kalplerini dini
islam üzerine çevir!
Hükumeti cumhuriyetimizi adl ile payidar ey le! Hükumeti cumhuriyetimizi dini islama hadim ey le ! Türk büyüklerinin kalplerini n uru Kur' an, n uru tevhid ile tezyin e yle ! Onları
niga!ıı-iltifatı-Ahmediyyene nail ey le! Dinü devlet, vatanü
millet uğruna çalışanları iki cihanda aziz ey le! Ordularımızı
daima mansf:ır ve muzaffer ey le ! Ehli-islamı kafir üzerine galip eyle ! Vatanımıza bereketler ata eyle. Vatanımızı Mat-ı-semaviyeden ve araziyyeden, zelzeleden, su istilAsmdan ve şerirIerin istilasmdan, kafirden ve zalimden hıfz eyle.
Bizi zalemeye payimal etme ! İffet, ırz ve mukaddesatımıu düşmanın pis çizmeleri ile ezdirme! Cemi islam ve ehli-iymi.na selamet ver. Kalplerimizi tevhid eyle!
Bi-hürmeti Seyyidil-Mürselin.
Sübhane rabbike rabbil izzeti amma yasiffm ve sela ...
mün alel mürselin. Velhamdülillahi rabbil alemin. El Fatiha ...
..--.
iRŞAD
YiRMINCi DERS
M tl N D ER E -C A T:
Rebi'ul-evvel'in on ikinci gecesi, Leyle-i-l\levliıd. Resiı
lü Ekrem efendimizin veladeti, bu gece olan hidisat,
Niışirevan'ın rüyasmm Satıh taratmdan tefsiri, Eba
Leheb'e azabta yapılan ikram ve sebebi, Peygamber
efendimiz hakkında medh ve kıssaları havi mühim
bir risa.Jedir.
Salliı ali şefii-züniıbiııa Muhammed,
Salliı ali. tabibi-kulfabina Muhammed,
Salliı ali. nfır-il-hüda Muhammed.
Sübhaneke la ilme lena illa ma allemtena inneke entel alimülhakim.
Sübhaneke la fehme lena illa ma fchhemtena inneke entel
cevvadül-kerim.
Sübhaneke ma abedııake hakka ibadetike ya Ma'bfıd!
Sübhaneke ma arafnake hakka ma'rifetike va Ma'ruf !
Sübhaneke ma zekernake hakka zikrike ya Mezkfır !
Sübhaneke ma şekernake hakka şükrike ya Meşkfır!
Rabbiş-rahli-sadri ve yessirli-emri vahlül-ukdeten minlisalli-yefkahü kavli ve üfevvidü-emri-ilallah-iıınallahe basirun-bil-ibid. ·
Ya ilahel-alemin! Leyle-i-mevlfıd hürmetine, Resfıli Haşimi izzetine, dinin olan dini-islam devletine ; biz ümmeti Muhammedi gaflet uykusundan uyandır ! Bizleri, tevhid n uru ile
nurlandır! Bu gece ki ; Habibinin, mahbubunun, mergubunun
doğduğu gecedir, bizim günah ile kararan kalplerimizi nur-u
Muhammedi ile tezyinü tenvir e yle ! Bizi ; zilletten, illetten kurtar, aziz ey le ! Cehlimiz ile yuvarlandığımiz delalet çukurundan hidayete, zulmetten nfıra, zulümden adle, eriştir ! Bizi;
günahtan, masiyet ve isyandan kurtar ! Bizi, razı olduğun yerlerde kullan, bizi kafirlere zebfın etme, zalimlere çiğnetme, �z.
if fet ve namusumuzu düşmanıara çiğnetip kirletme!
Yarab! Zatı-uluhiyyetin hakkı için, Adem'in safiyeti,
NUh'un necatı, İbrahim'in haliliyyeti, Musa'nın kelimiyyeti,
İsa'nm rahimiyyeti, Muhamed'in risaleti hakkı için bizlerin,
üzerine olan gazabını kaldır ! Bize gazab eyledin, Habibin bizlere dargın, dualarımız kabul olmuyor. Biz, zatı-ecelli alandan
ümınidimizi kesmedik. Ne yaparsan yap ; kapmdan vazgeçmeyeceğiz. Rahimsin, Rahmansın, Gafursun, Kerimsin, Raufsun,
Hakimsin. Azizsin. Sen, bizi yoktan var edensin. Biz, senin
lr,ad. cilt 2 - F: 24
- 370 -
kullarınız ; asiyiz, ganahkarız ve m ücrim iz. Affına güvenip isyan ettik, Rahmaniyyetine dayandık. Taatında kusur ettik.
Yarabbi ! Çektiğimiz bunca cefalar, belii.lar kafi değil mi ?
Dünyada ve ukbada biz hep aza b mı göreceğiz ? İlahi ! Yeter artık ; aza b edersen biz senin kullarınız, af edersen, sen gafur,
gaffar, ve kerimsin.
İlahi! Bu gece, Resfılün dünyaya te§rif etti. Bizi de, bu
gece hürmetine af eyle ! Bizleri, habibine bahş eyle ! Narından
azad eyle !
İlahi ! Bizlere, affın ile nazar e yle ! Gufrana nail olalım !
İlahi ! Bizleri Habibin ile buluştur da, ihsana nail olalım! Nigahı-Habibine mazhar kıl da, iki cihanda sultan olalım!
Yarab ! Nefs elinde esir, düşman ayağı altında zelil olduk.
Nerede o şevketli günlerimiz ; O şanlı anlarımız, o vakarlı ecdadımız ? Biz, şimdi cehl, isyan içindeyiz. Hep işlerimiz isyan
Bizde, zatı-uluhiyyetine takdim edilecek bir amel yok; sofumuz u'cubdan, riyadan ; sefihimiz gazabtan, hasedden kendini
kurtaramıyor. Aciz kaldık. Sen bizleri kurtar !
Ya Rab! Her ne kadar, bizde irade var ise de, senin iraden
yanında bizim irademiz ne yapabilir ? Sen ; istediğini aziz, istediğini zelil edersin. Bizleri, bu zilletten hal as ey le, aziz kıl !
İlahi ! Evliyaullah hürmctine, geceleri gözlerine uyku girmeyen müttakiyler izzetine, senin yolunda sinesi uryan, kefensiz yatan şüheda izzetine bizleri bu zilletten kurtar, ve Habibine bağışla ! Haticetül-kübra, Fatıma hayrun-nisanın namusu izzetine ; Hüseyn'ü şehidi-Kerbela, Hasan hulkurrida
hürmetine yarı-garı-refik seyyidina Eba Bekirin sadakatine
Ömer'in adaleti, heybeti ve devletine, Osman'ı zinnureynin
hayası hürmetine, Gariki bahri bela Aliyyibni Ebi-Talip esedullahm salladığı kılıç hürmetine, Esedürresfıl Hamza'nın şelıadeti izzetine bizleri affın ile memnun kıl!
Veysel Karani, Hasan-ül-Basri, Habibi-acemi, Ma'rfıfiKerhi, Cüneydi-Bağdadi, Bayezidi-Bistami, Sureyri-Sakati
hürmetine bizleri affın ile dilşad ey le ! Göz yaşımızı dindir,
düşmanlarımızı makhur et, bizleri sevindir ! Hüznümüzü sürura, kederimizi feraha tebdil ey le !
Son nefeste cemalinle şad ey le ! İyman ile göçür, salihlere
ilhak ey le ! Dünyamızı mamur, ahiretimizi pür-nfır ey le ! Hamelet-ül-arş hakkı için, semada ve yerde bulunan ve sana iba-
- 371 -
daatu-taat eyleyen melekler hakkı için, yüz suhuf, Zebfı.r,
Tevrat, İncil ve Kur'an için ; evladı, ahfadı, ahlafı- Muhammed
ve masum imamlar, ondört masum için, İmamı Azam, imaını
Şafii, tmaını Ahmed, imamı Hanbel ve bu mezhebiere salik
olan ülema, fukaha hürmeti için bizi affınla şad ey le !
\.' o�, o ..,... 0 ....J ' or;-•/; . ..... \ j ..... ....... \ ....... . •\ ./;>' - .. � �) '"�� ' .....
Esteizü billih. uBismillihirrahmanirrahiym. Lekiıd caekiim resülün min cnfüsiküm_
Aziyzüo aleybi mi aoittüm bariysun aleyküm bil mü'miniyne raüfun rahiyın.n
Tövbe süresi: 1 211
Manayı şerifi: Siziıı en enft>siııiz olan Muhanunt•d Aleyhisselam size Peygamber olarak tarafı ilahiden muhalikak
geldi. Hem de sizin kavminizden sizin nefsinizdt·ıı o .ncbiyyi
ahir zaman sizin meşakkate uğraınanız ona �ır gelir zira o
azizdir, o hidayetinize haristir. Hepinizin iyman etmenizi arzu
ediyor. O mü'minler hakkmda esirgeyici ve bağL�Iayıcıdır, Rauftur. Rahmdir, ry habibim onlar sana iyman etmeyiı• senden
yüz �virirlerse Allah bana kafiydir. Ondan başka ibadet-e lfıyık yoktur. Ancak ona mütevekkil oldum de, o azimüşşi.n o
büyük arşm ve her şeyin sahibidir dersin.
Gecelerin en yücesi bu gecedir. Leyle-i-Kadirden de yüksek ve ala bu gecedir. Zira; bu gece olmasa, bu geceyi şereflendiren zat vücud bulmasa, ne arz , ne kürsi ne levhi-mahfuz, ne
sidre, ne cennet, ne cehennem, ne gökler ve ne yer, ne arz, ne
de insan vücuda gelirdi. Bu gece gelen zat hürmetine bunlar
- 372 -
yaratıldı. Herşey, onun i�
in var oldu. �ira, o mahbub
A
u:
�lahi, o
mergubu-rahmani, o habıbullah, o tabıbullah, o Resiılullah, o
Muhammed O Ahmed, Resfıllerin seyyidi, o Nebiyler serveri, o insü-ci� peygamberi, o nur, o siracı-münir, o de�lere tahip, 0 melcei-fukara, o e�isid?.ua�a
! o Mus�f�, o M_
uç
..
teba! o
rahmetellil-alemin, o şefıal-muznıbın, o resulu-rabbıl-alemındir. b" 1 A t İşte, onun indi-ilahideki derecatını gösteren ın erce aye -
ten bir ayet :
Ved-Duh.i vel-leyli izi seci ..
«Duhaya yemin ederim .. . »
Duhi süresi: 1·2
Dikkat edin ; Ey Muhammecli sevenler ! Bu yemin eden
kim?
Yerin, göğün haliki, herşeye kadir olan Allah! Hangi duha vaktine yemin ediyor biliyor musun? İşte, bu gecenin duha
vakti ki, bu duha vaktinde babibi Muhammed zuhura gelmiş,
alem onun vücudu ile nfıra, sürüra gark olmll§tu.
İşte, Allah, Rabibinin zuhura ve tulfıa geldiği bu gecenin
sabahına yemin ediyor. Nuru evvel; ba'sı sonra olan Nur-uMünir.
Fil senesi ki Ebrehe'nin Kabeyi yıkmak için gelip, kendinin ve ordusunun yık ıl dığı tarih! O mühim olaydan elli iki
gün sonra. Rebiül-evvelin onikinci gecesi, rfımi nisan ayının
yirmiikinci pazartesi gecesi, du ha vakti ...
Sultan Arnine radiyellahu anha, Resiılü müctebayı, sultanı-enbiyyayi ağrisiz, sizisiz işte bu vakit dünyaya getirmişlcrdi.
Habibi-hüda efendimiz sünnetli ve göbeği kesik olarak,
tullı etmiş, mübarek gözleri sürmeli olarak doğmuş ve doğduğu anda, derakap secdeye kapanıp ümmetini Rabbinden dilemişti ve o gece dünyada mühim hadiseler olmuştu.
Kisra'nın sarayının ondört burcu ansızın yıkılmıştı.
Save gölü kurumuştu.
Mecfısi'lerin bin seııeden beri mabedierinde yanan ateşleri sönüvermişti.
- 373 - ·
Taberiye gölünün ise suları taşmıştı.
.
. Kabe'de bulunan putların hepsi yüz üstüne kapanmış ;
Lat, Uzza, Menat denilen üç büyük put, · parça parça olmuş,
Kabe'nin duvarlarından sesler gelip: «Müjde ! Bu gece cihanın
şemsi doğdu. Yakında bizi putlardan müşriklerden kurtaracak. Onun ümmeti bizi yalın ayak tavaf edip, hakka vuslat
bulacaktır !» diye ilan ediyordu.
Alemler nura gark olmuştu. Alem, başka bir alem olmuştu. Kahinierin dili tutulmuştu. Dağlar, taşlar, ağaçlar secde
etmişti. Kabe ; secde edip, kıyama durmuş, bir taşı bile yerde
kalmamıştı. Bunu gören müşrikler şaşırmışlardı, ne oluyordu
bu gece ! · ·
Bu gece ; Nebiyler hatemi, Resfıller hatimi, Allah'ın ha bibi, mergubu-mahbubu-melcei-fukara, enisi zuhafa, on sekiz
bin aleme rahmet, gökte Ahmed, yerde Muhammed dünyaya
teşrif ediyordu. Artık, yahudinin yıldızı sönmüştü. Suyun rengi nfıra dönmüştü. Artık zalimin boynu bükülecek, mazlumlar
gülecekti. Zira mü'minlere müjdeci gelmişti Kafirlere, zalimlere korkutucu göderilmişti.
Hazreti Arnine diyor ki : Muhamm.edime hamile olduğumu anladığım zaman, Recep ayı idi. Bir gece, bulunduğum
odaya ansızın bir zat girdi. Ben, bu zatı hiç görmemiştim. Yüzü güzel, cismi latif idi. Ben korktum, ürperdim. Benim kalbime nazar. edip, karnımda olan masuma doğru işaret edip: «Esselamü-aleyke ya Muhammed! Esselamu aleyke ya Ahmed!»
diye selam verdi. Ben ona : «Ya seyyidi! Siz kimsiniz» dediğimde, o zatı-şerif : «Ben Ebül-beşer Adem safiyyim. Sana
müjdeye geldim. Ya Amine ! Sana müjde ve beşaret olsun!
Sen ; seyyidül-beşer olan, Allahın sevgilisine hamilesin !» deyip kayboldu.
İkinci ay, yani, Şaban ayı olduğunda : yihe bir gün ansızın
bir zat bana göründü. Bu zatı-akdes de niır içinde idi. Bana ve
benim karnımdaki yavruma işaret edip : «Esselamu alcyke ya
gayetel-mahbfıb, Esselamu-aleyke ya nihayetel-ma tl u b!» dediğinde, ben korku ile ona : «Siz kimsiniz?» deyince ; «Korkma
ya Amine. Ben, Şit nebiyyim. Sana müjde ve beşarete geldim.
Ya Arnine ! Nebiyyi-cemil ve Resuli-celile hamilesin» dedi ve
kayboldu.
- Hamileliğimin üçüncü ayında, yine birgün ansızın içeri
vakarlı ve nur lu bir zat girip, kalbime nazar edip: «Esselamu
aleyke ya Müzzemmilü, esselimu aleyke ya Müddessinı_» diye
- 374 -
selam verdi. Ben ona hitaben : «Ya seyyidi, kimsin ?» dediğ·imde ol dahi : «Ben İdris peygamberi m. Sana müjde olsun ya
Amine ! Sen, cümle peygamberlerin imaını olan nebiyyi-zişan
aleyhi salavaturrahman hazretlerine hamile oldun.» dedi ve
kayboldu.
Dördüncü aydı. Birgün, ansızın esmer renkli güzel bakışlı, yüzü nurlu bir zatı akdes bana göründü. Kalbime nazar
edip, karnımda olan yavruma işaret edip: «Esselamu aleyke
ya Saffetel-halk!» diye selam verdiğinde ben : «Ya seyyidi,
kimsiniz.?» dedim. «Benden korkma ! Ben Nuh aleyhisselamım. Sana müjde ve beşarete geldim. Müjde olsun ya Arnine !
Seni, nebiyyil-memduh, sahibul-nasri-vel-futüh olan nebiyyi
zişana Hamile olmaklığınla tebşir ederim.» dedi.
Beşinci ay olduğunda.. Yine bir gün, hüsnü mükemmel,
yüzü münevver bir zat bana görünüp, kalbime nazar ederek
hamlime işaret etti ve : «Esselamu aleyke ya zeynelmürselin,
Esselamu .aleyke ya hatemen-nebiyyin!» diye selam verdiğinde ben o zata da «Siz kimsiniz ?» diye sorduğumda, o zatı-münevver : «Ben, Hud peygamberim. Sana beşaret ve müjdeye
gönderildim. Müjde ve beşaret olsun. Ya Arnine ! Sen, nebiyyilMahmud, sahibülkeremi velcud olan Allahın habibine hamile
oldun» dedi, ve kayboldu.
Altıncı ay olduğunda bana yine bir zatı-nurani görünüp,
sadrıma nazar, ve karnımdaki yavruma işaret edip: «Esselamu ?Jeyke ya Resfılallah, esselamu aleyke ya habibullah» diye
selam verdiğinde ben o zata «Siz kimsiniz ?» diye sordum :
<<Ben Halilullah, İbrahim peygamberim. Sana tebşirata ve
. müjdeye gönderildim. Müjdeler olsun Ya Amine ! Sen, Nebiyyül-celil, sahibi vechülcemil olan, peygamberi ahirizzernana
hamilesin» dedi ve kayboldu.
Yedinci ayda, yine bir hüsnü melih ve vechi sabih zat, bana görünüp kalbime nazar, karnımdaki hamlime işaret ederek : «Esselamu aleyke ya nebiyallah, esselamu aleyke ya safiyyelleh» deyip selam verdi. Ben kendisine kim olduğunu sorduğumda ; o bana cevaben: «Ben İsmail nebiyyim, sana müjdeci gönderildim. Müjde olsun ya Amine ! Sen Nebiyyi Melih,
sahibün nesebissahih, vellisanül-fasih velkadrur-recih olan bir
peygambere hamilesin» deyip kayboldu.
Sekizinci ay olduğunda, yine bir zatı münevver göründü.
Uzunca boylu, yüzü nurlu idi. Benim kalbime nazar, karnımdaki yarvuma işaret ederek: «Esselamu aleyke ya habiballah-
- 375 -
ülgaffar, Esselamu aleyke ya Resfılallahil-cebbar» diye selam
verdi. Ben o zata : «Ya seyyidi, siz kimsin.iz ?» dediğimde, oldahi : «Ben Musa aleyhisselamım. Sana müjde ve beşaret olsun, Ya Amine ! Sen şu «nebiyyillezi-ünzile-aleyhil-Kur'an ve
yukemmiluhürrahman seyyidi. Veledi-Adnan» olan peygamberi ahirrızzemana hamilesin.» dedi ve kayboldu.
Dokuzuncu ay olduğunda, bana bir zat göründü. Softan
elbisesi vardı. Yüzü nurlu idi. Kalbime nazar edip, rahmimde olan masuma işaretle : «Esselamu aleyke ya nebiyallah. Esselam u aleyke ya resiılallah>> deyip selam verdiğinde ben ona
kimliğini sual ettim. O zatı akdes de bana cevaben : «Ben, Meryem oğlu İsa'yım, Mesih'im Sana müjde ve beşarete gönderildim. Sana müjde ve beşaret olsun ya Arnine ! Sen rahmetelliialemin olan mahbubu hüdaya hamilesin ve bu hamiini doğurma zamanın çok yaklaştı, hazır ol !» dedi ve kayboldu.
Müjdeciler gelip,. Rabibi-hudanın müjdesini ve kudfımuşerifini hazreti Arnine'ye bildirdiler. Hazreti Amine, cenabı
Resfıli-Ekreme hamile olduğunda ; o seneye kadar Mekke'de
kıtlık vardı. Şiddetli bir rüzgar, ortalığı kasıp kavuruyordu.
Habibi-hüda ana rahmine düşünce, hakteala onun hürmetine
bereket verdi, beşere rahatlık ihsan buyurdu. Rüzgar durdu,
yağmurlar yağdı. Halk huzura kavuştu ve mesriır oldu. Hatta, Araplar o seneye «Senei Fitıh ?» diye ad koydular. Efendimizin yümmü bereketinden, o sene hamile olan kadınlar hep
erkek evlat doğurdular ve mesriır oldular. Zira, Arablarda,
devri cahiliyyette erkek eviadı makbul idi. Kız çocuklarını öldürürlerdi. Efendimizin teşriflerine hürmeten bütün hamile
hanımlar erkek evlat doğurmuştur.
Efendimizin doğumu yaklaşınca, Hazreti Abdül Muttalip; oğlu Hazreti Abdullah'ı yanına çağırdı «Evladım ; senin,
doğacak olan bu mükerrem evladın hakkında ben acayip . bir
rüya gördüm. Bütün ehli-kitap, bu sene ahir zaman peygamberinin zuhurunu haber veriyorlar. Bu peygamberin Arabi,
Kureyşi ve Mekki olacağını bildiriyorlar. Bana, rüyamda bir
zat görünüp Abdullah'dan olacak ve Arnine'den doğacak torununun ismini MUHAMMED koyacaksın, dedi. Bizim kavmiroizde şimdiye kadar Muhammed isminde kimse yoktur. Zannedersem bu doğacak çocuk, ahir zaman peygamberidir. Alametler bunu göstermektedir. Bütün Arap kavmi içinde ve belki bütün insanlar arasında da malumdur. Hele, ebii-kitap bu
zatı-akdesin teşrifini beklemektedir. Sana ve bana, alemi ma-
- 376 -
nada bu doğacak mükerrem evladımızın izzeti, rif'ati ve uluvvu menzileti, kerrat ve merrat ile gösterildi. Şimdi, onun teşrifi için ihtimam lazımdır. Bu, hurma mevsimidir. Medine'nin
hurması meşhurdur, Medine'ye git, hurma al» dedi.
Cenabı Abdullah, Medine'ye hurma almağa gitti. Mekke'
ye dönerken; Medine'den iki konak ayrılınca ölüm erişti. Orada, alemi ahirete göçtü. Habibullah, babadan yetim kaldı ki,
daha anasının karnında idi. Bütün melaike teessür edip, ağladılar, Hak tealaya ni yaz edip : «Ey bizim Rabbimiz ! Senin indinde cümle kullarından aziz, mükerrem, bütün alemleri onun
hürmetine halk ettiğin, Rabibi - ekremini ana karnında iken
yetim etmenin sırrı hikmeti nedir ? Ya Rabbena ! Bize bildir !»
dediklerinde, Hak teala buyurdu ki : «Ey meleklerim! Babanın vazifesi eviadını terbiye te'dip ve hıfz içindir. Benim Habibime, benden başka kimsenin terbiye, te'dip ve muhafazasına hacet yoktur. Onu, ben terbiye ve te'dip edeceğim. Onun
muhafızı benim. Onu, ben muhafaza edeceğim. Onun, hafızı ve
yardımcısı benim. Bundan başka her çocuk babasını ( Baba)
diye çağırıp imdat ve yardım istedikleri halde ; Ha bi birn Muhammed «Yaralı !» diye bana nida edip, imdat istesin, benden
gayrısından imdat ve yardım istemesin diye onu yetim bıraktım.» buyurdu.
Resfıl Aleyhisselatı vesselam efendimiz bir hadisi şeriflerinde :
«1\luhakkak, beni Allah terbiye etti ve en güzel terbiye
ile ... » buyurdu.
Hazreti Abdullah vefat ettiğinde, bir sürü koyun, beş deve, bir de einzikli babeşi cariye ki, ismi Ümmü-Eymen'di. Bütün kalan mirası bu kadardı.
ResUl aleyhisselam, dünyaya teşrif edince, bu Hz. ümmü
narnındaki cariyeden süt emmiş, bu kutlu cariye, Rabibi-Ekremin süt anası şerefini almıştı. Sonra, Halime hatun hazret-·
lerinden süt emip, ikinci süt annesi Hz. Halime hatun olmuştur. Radiyellahu anhuma. ·
Hazreti Arnine radiyallahu anha buyuruyorlar ki ; «Ben;
Muhammedime hamile iken diğer hamile kadınların gördüğü
- 377 -
elemleri görmedim. Hamile olduğumu anladığım zaman, karmmdan daima güzel kokular gelir ve gece olduğunda zikir, tesbih sesleri du yardım. Bana ; yerlerden, göklerden bir takım
sesler gelip (Ya Amine ! müjde sana. Sen, hayrel-beşere hamilesin.) derlerdi. Vakta ki, yavrum karnımda altı aylık oldu ;
rüyamda bana bir zat gelip : «Ya Amine ! Sen cümle alemierin
hayırlısına hamilsin. Hamiini doğurduğun zaman, adını MUHAMMED tesmiye eyle ! Bu yavrunun şanını muhafaza eyle !
diye tenbih eyledi.» diyor.
İbni Abbas radiyellahu anh'dan rivayet olundu ki : «Semadan melekler nazil olup, Hz. Arnine'nin etrafını sardılar,
Sultan Arnine'yi ortaya aldılar. Ta ki, ona hiçbir zarar erişmeye ... O meleklerden bir melek nida edib dedi ki : «Ya Arnine ! Ben sana karnında olan veledi Mükerremini hayır, bereket ile müjdelerim. Zira, o evliidı-mükerrem cümle Resôllerin
seyyidi ve enbiyanın hatemi ve ahırıdır. Allah u tealanı n en· el
ve ahirinin üzerine hüccetidir. Bu masum doğduğunda, bu dua
ile onu halikına sığ ın dır :
İşte; bu duayı çocuğunun üstüne oku, dedi. Hazreti Arnine Ben uyandığımda; bu hırzı yani bu duayı baş ucumda gümüş bir sahife üzerinde yazılı buldum.» diyorlar.
Ulemai-din diyorlar ki ; bu duayı hangi sabiyye yazıp, üzerine assalar cümle afattan beri olur, nazardan, manevi kuvvetlerin, şerrinden mahfuz ve emin olur buyurmuşlardır.
- 378 rCenabı-risaJetmeab efendimiz, Pazartesi sabahı duha
vaktinde alemi şereflendirdiler. Mekke'den hicret pazartesi,
Medine'ye teşrifleri, surei-Maide'nin nüzülü, Miracı, ve Mekke'nin fethi hep pazartesi günüdür. .Alemi bekaya pazartesi
günü teşrif buyurmuşlardır.
Cenabı-risaletmeab efendimiz, Rebiulevvelin on ikinci Pazartesi günü, Rumi nisanın yirmi veya yirmi· ikisinde ;. duha
vaktinde zuhur edeceği için ; nisan yağmurları buna binaen
mübarek ve şifah ve berekete sebeb olmuştur. Efendimiz doğduğu gece, Kabe ikiye ayrılmıştı. Bu vak'adan dolayı, Kureyş
çok korkmuşlar, türlü türlü bu hadiseyi tefsir etmişlerdi. Kimisi. Hz. Arnine'nin perlerinin o gece alemi bekaya gitmesinden ötürü olduğunu ileri sürüyordu. Zira, o gece ResUl hazretlerinin anne dedeleri olan Vahab bin Abdi-Menaf ki, arabın
sayılı kişilerindendi. Efendimizin doğduğu gece onun vefat
haberi Mekke'ye yayılmıştı.
Kureyş, bu münazaada iken, Kabe'nin içinden işittikleri
bir seda : «Ey cemaatı Kureyş ! Ka be bir kimsenin ölümüne sebeb yapılmadı. Lakin, dünyanın nuru,. ahiretin şerefi, cennetin sıracı olan Muhammed bin Abdullah, ana karnından dünyaya gelmek üzeredir. Ol bir peygamberi alicenabtır ki, müşriklerin putlarla, esnamlarla, ve şirki tuğyanla telvis ettikleri
Kabe'yi, Onların bu delaletlerinden ve hİyanetlerinden tathir
edip, evvelki gibi nunı cemalimi yerine getirip, nunı-iyman
ile purnur ve kıblei-enam ve ümmeti uzak yerlerden gelip yılda bir kere hac ile Kabe'yi yani beni tazim ederler» diye Kabenin kendisi Kureyş'e sesleniyordu. «İşte bu şerefe mebni ikiye
bölündüm» diye seda işittiler.
Veladeti gecesi, Allahı azimüşşan celle şanuhfı ve amme
nevaluhu, meleklerine : «Ha bi birnin doğduğu gecenin sabahı,
göklerin bütün kapılarını açınız. Cenneti tezyin ediniz. Cennetin bütün derecatını ve sekiz cennetin kapılarını küşad ediniz !» emrüfermanını buyurdu.
O gün, güneş sair günlerden daha fazla ziyadar oldu.
Nur-u-ziyası bütün dünyayı nurlandırdı. Ta ki, ol gecenin, ol
günü ve güneşinin nurundan bütün dünya ehli, Nur-u-asli
olan Hazreti Muhammed Mustafa sallallahü aleyhi vesellemin
teşrif buyurduklarına, agah olup mes'rur olalar ...
Hazreti Arnine diyor ki : « Muhammedimi doğurmak üzere
idim. Yanımda erkek ve kadın kimse yoktu. Kayınpederim Ab-
- 379 -
dül-Muttalip, Kabe'yi tavafa gitmişti. Acaip mehuf bir şey
bana göründü. Bir seda işittim ve korktum. Bir beyaz kuş zuhur edip, benim göğsümü sıvadı. Korku benden zail oldu. Bende bir elem, bir keder, bir ağrı ve korku kalmadı. Bana bir kase beyaz şerbet verdiler. O şerheti içtiğimde, kalbirn nür-u-3.
zim ile pür nfır oldu, Sürüra, felaha nail olmuştum.
Uzun boylu, servi kametli gayet güzel hüsnü cemale malik bir takım kızlar görmüştüm ki, bunlar Mekke halkından değillerdi. Abdi-Menafın kıziarına benziyorlardı, lakin onlar da
değildi. Etrafıını aldılar, ben içimden «Evde kimse yoktu, bu
zevat buraya nereden geldi ?» diye düşünürken, onlardan birisi bana : «Ben Hazreti Ademin ailesi Havva'yım» dedi. Diğeri
gülerek : «Ben Hazreti İbrahim'in ailesi Sara'yım», diğeri tebessüm edip: «Ben Hazreti İsa'nın annesi Meryem'im\>. Diğeri
de bana sevgi gösterip: «Firavun'un ailesi olup, Hz. Musa'ya
iyman eden Asiye'yim. Bunlar da cennet hurileridir» dediler.
«Teşrif edecek olan Nebiyyi-mükerremi tazim ve tebcil için
geldik» dediler. Her an, ve her anda evvelkinden daha ziyade
ve şiddetli sadalar ve gürültüler işitirdim. Lakin, benden korku zail olmuştu. Gökten yere kadar bir beyaz ipek perde indirildi. Beni, bu muazzam perde ile cinlerden setr ettiler. Bölük, bölük, kuşlar geldi. Gagaları yeşil zümrütten ve kanatları yakuttan idi. Bana yaklaştılar, ta göğsüme gagaları ve
kanatları ile dokundular. Sanki, beni öpüyorlardı. Sonra da etrafımda tavaf ediyorlardı. Hak teala gözümden perdeyi kaldırdı. Bütün alemi bana gösterdi. Dünyanın şark ve garbını
gördüm. ·
Üç sancak-ı şerif getirdiler. O sancaklardan birini, şarka_
( doğuya), birini garba (batıya) , diğerini Kabe'nin ütsüne
diktiler. Semada ademler gördüm. Ellerinde cevahirden leğen, ibrikler ve altın taslar olduğu halde, boşlukta cevelan
ediyorlardı. O anda Muhammedim bila zahmet ve meşakkat
doğdu.
«Allahümme salli ala seyyidine Muhammedin ve ala ali
Muhammed ve sahbihi ve sellim.»
Baktım, gözleri sürmeli, göbeği kesik ve sünnetli. Beyaz
bir örtüye sarılmış, mübarek başını yere, secdeye koymuş ve
mübarek sağ elinin şahadet parmağını kaldırmış Hak celle ve
alaya tazarrft ve niyaz ediyor. Eğilip dinledim. O küçücük ağzı ile: «Eşhedti en li.ilahe iJialli.h ve enni resii.lüllah. Allahü ekber-kebiri. \'el hamdü-lillahi-kesiyri. fe stibhaneDahi bükreten
- 380 -
\'C asila, Allahümme ümmeti !Ümmeti !)) diye haliki mabuduna
tazarrfı ve niyaz ediyordu.
Diğer bir rivayette ; Safiyye binti Abdülmuttalip diyor
ki : «Ben, o gece Hazreti Arnine'nin odasına girdiğimde, Hazreti Arnine doğumunu henüz yapmıştı ki, bir nfır zahir oldu.
Oda yı ve bizi pfır-nfır etti. Al.tı alamete şahid oldum. Biri ;
doğduğu saat hemen secdeye kapandı. İkinci alamet : Başını
kaldırıp fasih bir lisan ile : «<A ilahe illailah ve enni resülüllah)) dedi. Üçüncü ; bir azim nfır zahir oldu. Dördüncü alarnet ;
ben onu yıkamak kast eylediğimde, bir ses bana «Ya Saffiyye ! Zahmet çekme, biz anı yurnuş pak etmişizdir» dedi. Beşinci ; sünnetli idi ve göbeği kesilmişti. Altıncı alamet ; bir beze
sarmayı kasd ettiğimde, ipek bir kumaşa sarılmış ve arkasında bir mühür gördüm. Üzerinde (Tebah bahya lahya Muhammed. Ente haysurun tevecceh haysü şi'te inneke mensunın Lfı
ilahe iliallah Muhammed Resfılüllah) yazılı idi. Çünkü, secdc
etti ; dudaklarının oynadığını gördüm. Ben dahi kulağıını mübarek ağzına tuttum. ( Vmmeti ! Ümmeti !) diye Rabbine niyaz
ve dua ediyordu.
Ey aziz, muhterem mü'min kardeşlerim ! Bir tefekkür
edelim. Ol Nebiyyi muhterem ; anasından doğduğunda Allah
celleye, (ümmeti ! Ümmeti !) diye bizi haktaaladan niyaz edip
diledi. Biz ise, onun o yüce peygamberin dünya ve ahirette şefaatına muhtaç iken, gaflet ile sünneti şeriflerini terk edip,
şeriatma inkıyadı ihmal ederiz. Müslüman olana layık mıdır
ki, onun ismini işitip, onun getirdiği Kur'ana ve sünnetine ittiba etmesin ? Onu, ·her şeyinden fazla sevmesin? Aline, ashabına, eviadına ve ezvacına muhabbet etmemek layık mıdır ?
Doğuşundan itibaren, beşeriyete merhamet kanadını geren Muhammed Aleyhisselama asi olmak ; onun dinine, sünnetine, ümmetine, milletine ihanet insanlık işi değildir.
Ümmet, yalnız biz değiliz. Ümmet iki kısımdır : Biri ümmeti-icabet ki, biziz. Diğeri ise Ümmeti-davet ki, henüz islam
ile müşerref olmamışlardır. Resfılün niyazı her iki zümreyedir.
Ey mü'minler! Kendimizi gafletten kurtaralım. Gece -
gündüz, daima Rabibi-Ekrem Efendimize, evli.tlarına, ezvacına, ashabına, ensarına ve ahbabına salit, selim okuyup Hace-i -kainat efendimizi her şeyimizden fazla sevelim. Zira, iymanın kemili, onu her şeyden fazla sevmekledir. Şeriatı ile
- 381 -
amil olup, sünnetine ittiba, siyretine iktida bizim iki cihanda
felahımıza ve necatımıza sebebtir.
Allahu sübhanehu ve teala, cümlemize tevfik ihsan eyleyip, bu saydıklarım.la cümlemiz amil olup, nigahı-iltifatı-Ahmediyyeye cümlemizi nail eylesin ! Bi-hürmeti-seyyidil-mürselin.
Sevgili peygamberimizin anneleri Anıine hatun rivayet
ediyorlar : «Oğlum Muhammedi doğurduğuın vakit, hemen secdeye varıp: <<Yarab! Vmmetim, Ümmetim!» niyazını yapmakta iken semadan bir beyaz bulut bana doğru indi ve bulutun
içerisinden, at kişnemesine benzeyen sesler geliyordu. O bulut, Muhammedimi bürüdü ve gözümden kayboldu. Bir münadi : «Muhammed Aleyhisseli.mı bütün şark ve garbı gezdirip
tavaf ettirin. Deryalara, ummaıılara ve denizlere ithal ettirin
Id, bütün yerler ve denizlerde olan mahlUkat teşrillerini duyswılar, şekli-şemalini ve vasfıııı bilsinler ve ba'sinden haberdar olsunlar. Bütün dünyada şirk, küfür, isyan ehline nezir,
lwrkutucu ve bütün iyman, ihlas ve itaat ehline de müjdeci
geldi. » diye nida ediyorlardı. Resfılün şanını bütün kainata
ilan ediyorlardı. Onun ba'sinden sonra cümle müşriklerin ve
asilerin beli bükülecek, alem nuru-iyman ile pfır-nur olacak,
ehli-iyman şad, ebii-delalet de perişan olacak diye nida olunuyordu. Bir an geçtikten sonra, ol bulut açıldı. Oğlum Muhammedin bir yeşil ipek örtüye sarılmış, üzerinden su damladığmı gördüm. Ansızın bir ses işittim ki : «Bak!. Bak!. Muhammed Aleybisseli.m bütün dünyayı, doğudan batıya kadar
gezdi. Bütün dünya ebli, ona môti ve münkad oldu. Dini, cümle dinler üzerine galip olur» dedi. Bu sözleri işittikten, duyduktan sonra oğlum Muhammede baktım. Mübarek yüzü ayın
on dördü gibi münevver olmuş, kendisinden misk ve güzel kokular geliyordu, onu cennet kokuları ile muattar etmişlerdi.
Üç güzel yüzlü kişi zuhur etti. Bu üç kişinin kanatları
vardı. Birisinin elinde altından ibrik, diğerinin elinde yeşil
zümrütten bir leğen ve üçüncüsünün elinde beyaz bir ipek kumaş vardı. O ipek kumaşı açtı. İçinden bir mühür çıkardı. O
mühüre bakanların gözleri kamaşırdı. Muhammed Aleyhisselamı; ol ibrikten dökülen cennet suyu ile, o zümrüt leğende yedi kere yıkadılar. O nurlu mühür ile iki küreği arasını mühürlediler, ol mührü şerifi o ipeğe sardılar. Sonra, o üç zattan birisi oğlum Muhammed Aleyhisselamı kanadı altına aldı, bir
miktar tuttu ve sonra bana verdi. O ipek kumaşı elinde tutan
- 382 -
melek. Muhammed Aleyhisselamın kulağına gizli, birçok sözler söyledi ve iki gözünün arasından öptü ve «Tô.ba leke ya
Muhammed ! Sen bütün kalbierde heybetli ve hürmetli oldun.
Sana ve senin ümınetine nusret verildi. Şark ve garp senin ümmeti ne fetih olwıdu. Denizlerde cezireler, kaleler ve beldelerin
anahtarları senin ümmetine bahş oldu?» dedi.
İbni Abbas (Radiyellahu anh) diyor ki : «Peygamberimizin doğduğu o mübarek gecede, Ki.be'de olan bütün putlar,
yüzü üstüne düştü ve kırıldı. Hatift,en bir seda peyda olup
Kureyş'deki putperest müşriklere heli.k ve azi.b olsun. Bu
akşam, muhakkak sadıkıl-vadül-emin olan Nebiyyi zişan
hazretleri geldi. Li.tı, U zza ve diğer putlarm cümlesi helak oldu, iblis hapis olundu ve cennatı-aliyat türlü ziynetlerle müzeyyen kılındı.» diyordu. O gece Kabe'de bulunan kandiller
kendiliğinden yandı ve cennatı-aliyatta olan hfıriler, melekler
bir birilerine müjde edip Resfılün kudümünü tebşir ettiler.
Yer yüzünde insanlar ve cinnilerle, diğer bütün mahlukat da
birbirlerine müjde ve beşaret eylediler. «Hak tei.la seni daima
mesrur eylesin ya Muhammed ! .. Allahu-azimüşşaıı, senden
Ekrem bir kul yaratmadı. Senden efdal bir kimse doğmadı.
Melekler senin doğumuna sevindiği gibi, hiç bir kulun doğumuna ferahlanrnadılar. » diye nida olundu.
Bütün deryalar cuşu-huruşa geldi. Bütün deryalarda
olan mahlukat, veladeti peygamberiyyi tebşir etti. Efendimizin dedesi olan Hazreti Abdül-Muttalip Kabe'de idi. Arnine
hazretleri haber gönderip «Bir erkek torunları oldu. Gelsin,
torununu görsün» diye da vet ettiğinde, Hz. Abdül-Muttalip
geldi ve dedi ki : «Ben Kabede idim. Kabe-i-Mükerremenin duvarları titreyip, ferahlarından bir birilerine seslendiler: «Bizi putlardan temizleyecek olan Nebiyyi ahir zaman doğdu ve
cihana teşrif eyledi.» Ben bu sözleri Ki.be'nin duvarlanndan
duyduğuında, taaccüb eyledim ve bildim ki, senin doğurduğun
bu mübarek evli.dıının şi.ııı pek büyüktür» dedi. Sonra «Oğlum Muhammed'ime, şefkat nazan ile bakton ve Allaba hamdü-senalar olsun. Bana böyle kadri yüce, şerefi i.li bir torun
ihsan eyledb dedi.
Efendimizin vücudü şeriflerinden zuhura gelen o güzel
koku bütün Mekke şehrini guya Miski-Anher dolmuş gibi muattar eyledi. Beşaretler ve müjde sedaları arşa yükseldi.
Efendimizin amcası olan Ebi-Lehep uyuyordu. Yüksek
sedalardan uyandı. Evinin içi miski-anberle dolmuştu. Cariye-
- 383 -
si Süveybe'ye hitaben: «Bu sedalar nedir ? Bu miski-anher kokuları nereden geliyor ? Öğren bana haber ver !» dedi. Süveybe, evden dışarı çıktı. Bu avaz ve sedaların ve müjde, beşaretlerin ne olduğunu öğrenip Ebi-Lelıeb'in yanına döndü ve : «Ya
Eba Lehep ! Müjde ve beşaret size olsun ! Kardeşiniz Abdullahın bir oğlu oldu. Bu güzel kokular, o doğan muhterem yavrunun vücudü şeriflerinin kokusudur. Bu seqalar, yer ile gök
arasında olan malılukatın müjde ve tebşirat sedasıdır.» EbaLehep, cariyenin bu sözlerinden haz eyleyip, cariyeye hi ta ben :
«Ya Süveybe ! Bana bu müjdeyi verdin, ben de seni azad eyledim» dedi. Süveybe emzikli idi. Eba-Lehep «Kardeşimin oğluna git, Meme ver» diye emretti.
Resfılüllah sallallahu aleyhi ve selleme valideleri Hz. Arnine yedi gün meme verip emzirdi. Yedi günden sonra, efendimizin diğer süt annesi Hz. Halime efendimize süt verinceye
kadar, Eba-Leheb'in cariyesi olan Süveybe hatun efendimizi
emzirmiş tir.
HlKAYE
Rivayet olundu : Eba-Leheb'in vefatından sonra, Eba-Leheb'i rüyada görüp, efendimize iyman etmeyen bu amcasına
halinden ve ahirette olan alıvalinden sual ettiklerinde şöyle
cevap vermiş : «Böyle kadri ala olan bir Nebiyyi-zişanın amcası olduğum halde, ona iyman etmedim. Yazıklar olsun bana ! İyman edip dünyada -şerif, ahirette aziz olup cennet nimetleri ile mütena'im olacağım yerde, onun en büyük düşmanı olup ; dünyada rezil, ahirette de sefil oldum. Küfrü dclalette kalıp elıli-nar oldum. Velakin, o Nebiyyi-alişana doğduğu gece yaptığım iki ikramdan dolayı, sair ehli-n3.rda olan
haletler bende yoktur.
Birincisi budur ki ; pazartesi gecesi oldu mu, benden azab
tahfif olur. Yani, hafifler. Ta, salı gecesine kadar. İkincisi ; Pazartesi gecesi oldu mu, gecesinde ve gündüzünde baş ve orta
parmağımı ağzıma sokup emiyorum. İki parmağım arasından
bir soğuk su geliyor. O suyu içip serinleniyorum ki, diğer ehli-nA.rdan olanlar bundan mahrumdur. Bu nimete ermernin
sebebini sorarsanız ; Muhammed Aleyhisselamın doğumu pazartesi gecesidir. Cariyem Süveybe, doğum müjdesi getirdi-
- 384 -
ğinde, Resfılün doğumuna sevinip cariyem Süveybiyeyi azad
ettiğimden, o gece benden azab tahfif olunur. Git meme ver
dediğimde, Pazartesi günü ve gecesi, ta, salı gecesine varıncaya kadar, parmağımdan çıkan soğuk ·suyu içip ferahlıyorum» dedi. ·
İbni-Cevzi rahimehullah diyor ki : «Eba-Leheb, ki, Hak
sübhanehu ve teala ; kelamı-kadiminde, bir sfıre-i-celilede kendisini ve karısını zem edip ehli-nar olduklarını haber verdi.
Eba-Lehep, böyle kafir iken, Kur'an-ı-Kerimde zem edılip,
ehli-nar olduğu beyan edilmiş iken ; efendimizin doğduğuna
mesrur olup earlyesini azad edip, Hazreti Resfıle süt vermesini
cariyesine emrettiği için, aza bı tahfif olur ise ; iyman eden,
hak tealayı tevhid ve Resfılü Muhammed Aleyhisselamı tasdik, tarafı-ilahiyeden getirdiğini kabul edip, ümmeti olan kimselere cehennemden azad olarak rahmeti-h:üdaya vasıl, nail
olup, cennetine girmeğe, cemaline ermeğe katiyyen, şüpheye
mahal yoktur.
Eba-Leheb, peygamberimizin amcası olduğu halde, Efendimizin amansız düşmanı idi. Bu böyle iken, efendimiz doğduğunda, efendimize yaptığı iki fedakarlıktan ötürü narda
iken, liitfa erdi. Biz ki, Resulü Ekremin dostuyuz. Bizim ereceğimiz liitfu-ilahiyyeyi senin irfanına bırakıyorum.
Sen; Resulün sünnetine ittiba eyle ki, dareynde selamet
bulasın! Efendimizin doğduğu gece, yalnız Kabe'deki putlar
kırılmadı. Bütün dünyadaki putlar yüz üstüne düşüp kırıldı.
Ol gece, Mecusi'lerin bin yıldan beri hiç sönmeyen ateşleri külliyen söndü. Bin yıldan beri yanan ateşin hararetinden eser
kalmadı. Dünyada bulunan mecusilerin tapınaklarında taptıkları bütün ateşlerin, cümlesi söndü.
Save gölü yere göçüp, sudan eser kalmadı. Sanki, üzerinde ateş yanmış gibi sıcaklık ve hararet peyda oldu. Üzerinde ahali yürüyünce, yerden tozlar kalkardı.
Kisra'nın yirmi iki şerefeli köşkünün ondört şerefesi yıkıldı. O zaman, İran padişahı olan Nuşirevan'ın, o gece tahtı
yıkıldı. Kendisini bir izim korku aldı. Sabah olduğunda bütün
müneccimleri ve kahinieri ve muabbirlerini topladı, «Bu gece,
ben bir korkunç rüya gördüm. Bu rüyamı tabir edin» dediğinde ; muabbirler gördüğünün ne" olduğunu sordular. Nuşirevan:
«Gördüğümün ne olduğunu söylemem. Ne gördüğümü siz söyleyin. Yoksa ta birinize inanmam» dediğinde, muabbirler: «Biz
- 383 -
bu lmvvete malik değiliz. Bahreynde, Rebir i bni Rebi3. namında bir kahin vardır. Ona sorun» dediler. Nu�irev:ln. Abdtil-1\:lesih narnındaki bir adamını bu kahine gönderdi.
Bu kahinin vücudunda biç kemik yoktu. Bir tahtanın üstünde yattığı için, bu kahine «Satıh» derlerdi . Oturamazdı, zira vücudunda cemcümc kemiğinden başka kemik yoktu. Çok
yaşlı idi. Satıh, bütün lüitübü-semaviyyeyi okumuş bir alim
idi. İlmi-kehanet de mahir idi. Her sene, bir kere Satıh'ı bir
altın levha üzerine koyup çıkarırlar. Satıh'ın vereceği haberleri dinlerlerdi. Satıh, bir dahaki seneye kadar olacak haber ve
vak'aları birer birer söylerdi. Dinleyenler, söylenenleri yazarlar, hıfzederlerdi.
Nuşirevfm'ın kulu olan Abdül-Mesih, Bahreyn'e geldiğinde ;biemri-hfıda, Satıh'ın zaviyesinden çıkacağı güne rast geldi. Satıh, zaviyesinden çıkarıldı. İlk.sözü Melik Kisranın rüyasını tabir oldu. Abdül-mesih, kendisine bir şey söylemediği
halde, Kisra'nın rüyasını anlatıp, tabir etti.
Kisra'nın sarayının on dört şerefesinin yıkıldığını,
Save gölünün kuruduğunu beyan edip, ateşperestlerin
ateşinin söndüğünü haber verdi. Medayin padişahı olan
Nuşirevan, bir korkulu rüya gördü ki, Arap atları ve hecin develeri ile gelip Medayin şehrini doldurup, Medayin'liler kendi
develerini Medayin'den dışarı çıkardılar. Bu rüyanın tabiri budur ki : Mekke şehrinde bir peygamber doğdu. İsmi Muhammed' dir. (Sallallahü aleyhi vesellem). Hazreti İbrahim'in eşref eviadı ve nebiylerin sonudur. · O zatı akdes, öyle bir peygamberdir ki, Tevratda, İncilde, Zeburda ve sair kütübü semaviyelerin hepsinde medh ve sena ile na'tı pakları ve sıfatı ve
şemaili şerifleri beyan olmuştur.
Bu günden sonra, dünyada ne kadar kahin var ise, kahinlikleri, hepsi iptal oldu. Zira, şeytan semaya çıkmadan tardoldu. Zira ilmiledünnün sultanı teşrif eyledi ve Nuşirevan'ın
gördüğü rüyanın tabiri ve te'vili budur ki, Ara bi atlar ve becin
develi Arablar ... İşte, bu doğan peygamberin ashabıdrr. O şehir ve diyarıarı bu zevat fethedip, Nuşirevan'ın kavmini oralardan çıkarsalar gerektir. Rüyasının tabiri budur. Kisra'nın
sarayının on dört şerefesi yıkılıp, sekiz şerefesi kalması ise ;
Nuşirevan'dan sonra sekiz padişah gelip, sonra o diyarlar
Araplar tarafından fetih olunsa gerektir.
Ateşperestlerin ateşleri söndüğü ve Save suyunun kuruirşed, ciit 2 - F: 25
- 386 -
duğu, mecusiler, yahudiler ve nasaranın bir çoklarının, ahir
zaman Nebisi ile hi dayete ermesi ; hi dayete ermeyenin muzmalıili-perişan olmasına işarettir.
Ol teşrif eden Resfılü-azim ; bütün alemi nuru-ıyınan ile
münevver etse gerektir ve ona işarettir.
Satıh, bu sözleri söyledikten sonra, uzunca bir zaman ağladı ve : «Satıh'ın ömrü az kaldı. Ol Nebiyyi-zişanın peygamberliğini ilanma Satıh yetişemez. İşte Ona binaen ağhyorum.»
dedi. Satıh'ın sözlerini işiten ve bunları zabt ve hıfz eden Nuşirevan'ın adamı Abdül-Mesih, bunların hepsini gelip Nuşirevan'a haber verdi. Nuşirevan, bu habere sevindi. Kendinden
sonra sekiz hükü-mdar gelecekti. Sekiz hükümdar demek, enaz yüzelli, ikiyüz sene demekti.
Halbuki böyle olmadı. Az bir müddet içinde sekiz hükümdar gelip, geçti.
Hazreti Ömer, radiyellahu anh, zamanı hilafetinde mülkü-İran haritayı alemden silinip, Sasani devleti inkiraz buldu.
Medayin'e eshabı Resfılüllah dolup, ateş perestleri oradan çıkarıp sürdüler. İran islam ile müşerref oldu.
Resfılüllah sallallahu aleyhi vesellemin veladeti şeriflerinde zuhur eden alarnet pek çoktur. Efendimizin nuraniyetinin ve gerek neş'eti ruhaniyetinin ve gerekse neş'eti cismaniyyesinin, Hazreti Adem aleyhisselatu vesselamdan, ta alemi vücüde teşrif huyurunca ; sulhünden olan babalarına ve sadrından terbiye olan analarına ol nuru-alişan hürmetine olan eltifı-ilihiyyeye ve keramatı-sübhaniyye ; Valideleri Arnine
hazretlerinin, efendimizi doğurduğu zamana kadar olan harikulide ve doğum esnasında olan vukuatları yazılsa, yüzlerce
kitap olacağı bir bedahattır.
I.EYLE-1-MEVL'OD'DA YAPILMASI GEREKEN
V AZİFEYİ tJMMET
Rebi'ul-evvelin on ikinci gecesi ; peygamberimizin doğduğu gecedir. O geeeki Leyle-i Mevlfıd'dur. Gayet mübarek bir
gece olup, o geceye tizim, tekrim, hürmet ve riayet etmek bir
vazifeyi- islimiyedir.
Bu geceyi ihya edenler, Leyle-i-Kadri ihya etmiş gibi ecri
sevaba nail olurlar. Bu gece, Leyle-i-Kadirden de yücedir. Zi-
- 387 -
ra, Nebiyyi-zişanımız gelmese idi, Kur'anı-Kerim nazil olmazdı. Kur' anı-azimin nüzühl, Leyle-i-Kadirde başladığı ; Kur'anıKerimde zikr olunmaktadır. Leyle-i-Kadiri ihya etmek, bin
aydan hayırlı olduğunu Kur'an-ı-azim natıktır. 1\levlfıdu-nebi
gecesi, Efendimizin doğumu ile, Kur'anın nüzulü arasında münasebet olmak dolayısiyle, aynı leyle-i-Kadir gibidir. Belki,
Leyle-i-Kadirden yücedir.
Her sene, Leyle-i-Kadir geldiğinde, bütün müslümanlar
Leyle-i-Kadire tazim ettikleri halde, Kadirin bidayeti ve evvcli olan Mevlfıd gecesinden habersizdirler.
Birçok müslümanlar, belki de Leyle-i-Kadirden yüce olan
peygamberimizin doğum gecesini gafletle geçirirler. Her mü'
mine ve aşıkı-sadıka layık olan, Peygamberimizin doğduğ·u
aya ve geceye tazim etmek, riayet ve hürmet şarttır. Hele, Resulüllahı canından ziyade, herşeyinin fevkinde sevip, iymanını kemale getiren aşıklara, peygamberimizin doğd.uğu ay ve
geceyi tazim, hürmet farzdır. Farzı-ayındır. Zübde-i-kainat
odur, Hakkın sevgilisi odur.
Argm, Kürsinin ziyneti, O Resfılü-ba-safanın ayağının tozudur. Ol, bütün alemiere rahmettir. Ol, Nebiyler serveridir.
Ol, insü-cin peygamberidir.
Ol gece, öyle bir gecedir ki, o gecenin hürmetine bütün
alemiere rahmet olunur. o gece, aşıklara, maşukunun kokusu
gelir. Ol gece, aşıkı Muhammed Mustafa olan, maşuku Muhammedi görür. Ol gece, Hak teala bütün eşyaya rahmet nazarı ile nazar eder. Ol gece, aşıklar maşuku ile buluşur, sohbet
eder. Ol gece, şemmei-Muhammedi duyulur.
Ol geceye riayet edenler ve Muhammed Aleyhisselama iyman eden, onu canından, herşeyinden fazla sevenlere in'amıihsan eder. Ol Nebiyyi azarnın nübüvvetine Allah şahittir. Ol
gece, Allahın bürhanı tulfi etmi�tir. Ol gece, mu'minlere Nur
ni.zil olmuştur. Ol gece, hidayete erilir. Ol gece, cennete girilir. Ol gece, cemale erilir. Ol gece, şahid olan nebiy gelmiştir.
Ol gece, cennetin, cemilin müjdecisi tulii etmiştir. Ol gee�.
kurtarıcı, yoksullara enis, . fukaraya melce, kafire korkutucu
zuhur etmiştir. Ol Allahın divetçisi, ol sıracı-münirdir
Ona ittibi, ona iktida edene eseflenme, korku, mahzuniyet, keder, eefi yoktur. Ondan iraz eden hali.ktadır, hüsrandadır. tşte bu gece, bu zatı-münir vücudiyle alemi münevver, - 388 - kokusu ile alemi muattar kılmıştır. Ona tabi olan hakka tabi, ona itaat eden Allaha itaat etmiş, ona isyan eden Allaha isyan etmiştir. Ona itaat edene cennetin ırmakları, sarayları, haymeleri, hfırileri, gılmanları ve viidanları verilmiştir. Ona itaat eden mağfirete erdi, rızkı kerime nail oldu. Bu gece hak geldi. Bu gece müjdeci geldi. Bu gece Hacetullah geldi. Bu gece Muhammed, bu gece gökteki Ahmed geldi. Bu gece, bütün insanlara müjdeci ve korkutucu geldi. Bu gece bütün insanlara Resfılüllah geldi. Semavatın ve arz'ın sahibi, ondan başka ibadete layık ilah yoktur. O öldürücü ve diriitici olan Allahın Resfılü olan Nebiyyi-ümmi geldi. Hidayete götürücü, Resfılü-efham geldi. Ona Hı.bi olan hidayete erdi. Hadi geldi, Mustafa geldi, Müçteba geldi. Bu gece alerolere rahmet geldi. Uykuyu terk et! CanIara canan geldi. Hastaya derman geldi. Enbiyaya iyman geldi. Mürde kalplere can geldi. Ruhui-beyan sahibi İsmail Hakkı hazretlerinin şu beytlerini oku. Ne kadar aşıkane : Merhaba ey mevlfıdu peygamberi, Gel beri, ey mah-ı-enver, Gel beri .. Meclisi mevliddedir feyz-i-neşit, Dil; ol meclisde olur gamdan beri. Ashabı-ba-sefa efendimize sordular : ccYi. Resfılallah ! Ne zamandan beri Nebiysiniz?» Efendimiz : ccAdem toprak ile �u arasında iken, ben Nebiydim.)) buyurdular. Haberde geldi ki ; Allah celle ; cinsi ervahta evvel ruhu Muhamediyyeyi halk etti. Kendine secde etmeği emretti. Ruh-u-Muharnrnedi, yüzyıl secdede kaldı. Nur-u-Muhammediyi on kısma ayırdı. Birinci kısmından arşı halketti, ikinci kısmından Kürsiyyi, üçüncü kısmından Levhi, dördüncü kısmından güneşi, beşinci kısımdan Karneri, altmcı kısmından yıldızları, yedinci kısımdan Melaikeyi, sekizinci kısmından Niıru-mü'mini, dokuzuncu kısmından cenneti ve onuncu kısmından Adem'i yarattı. · Niır-u-Muhamınediyyeyi, A.dem Aleyhisselimın anlına koyup, ondan, Şit' e, ondan İdris'e ve ali.-meratibim Hz. Abdul- - 389 - lah'a, oradan Hz. Arnine'ye ve Cenabı-Ahmed'de nihayet bulup zuhuru ile zulmet içinde bulunan bu alemi nfır'a garketti. İşte, bu nfırun vücudu Adernde vaz' olunup, vücudu Mustafa'da zuhuru, Rebi'ül-evvel ayının on ikinci gecesi bu gecedir. Resfılün tfılfıu gibi, bu gece sende de nfıru-Ahmed zuhura gelebilir. Bu gece tulfı gecesidir, bu gece zuhur gecesidir. Bu gece cihan nüra, yer ve gök ehli sfırura, safaya gark olmuştur. Bu gece, cansıziara can gelmiştir. Bu gece, gönüllere sultan gelmiştir. Bu gece, enbiyalar sultanı, «LI-maallah» tahtanın şahı, Kabe kavseyn'in mahı, iki cihanın afitabı, şemsi hakikat, ilmi-ledün sultanı, cihanı pür-nfır kılmıştır. Bu gecenin kadrini bilene, Kadirdir bu gece ! Dertiiiere dermandır bu gece ! 3.şıka candır bu gece ! Allaha iyman eden ve onun Resulüne gönül verip ondan şafaat bekleyen her mü'mine Rebi'ül-evvel ayına tazim ve hünnet etmesi farzdır, lazımdır. Enbiyalar sultanı Resiılüllah sallallahu teala aleyhi ve sellemin doğum gecesi olan, bu ayın onikinci gecesine izhfı.rı muhabbet edip, tazim gerektir. Mesela; saadatı kirarn ki, eviadı Resiılüllahtır. Bu seyitler, bahçcyi reisi cnbiyada açılan goncelerdir. Onlara tazim ve hürmet etmek aynı Resiıle hürmet gibidir. Bunlara ihanet aynı Resiıle ihanet gibidir. Bu zevatı ali-kadrc, O gecede hasscten tazim YC izharı muhabbet edilmelidir. Zira, ecddinden şefaat bekleyen, torununa hürmet ve tazim edip sevgi gösterir. Hasseten bu gecede ulemaya izzet ve ikram ile tazim etmek lazımdır. Zira (EI-ulema veresetül-enbiya) dır. Ya.ni, alimler peygamberlerin varisleridir. tlim, sıfatullahtır. AlimIerin kadri çok yücedir. Alimin uykusu, cahilin ibadetindcn hayırhdır. Birde ilmi ile alim olduğu gibi, 'okuduğu ile de amil olursa, yarın kıyamet gününüde Resftlüllahın sancağı altında haşr olur, kendisine şefaat izni verilir. Alimiere muhabbet ve tizim ile ziyafetler verip, davet etmeli, yahut hanesine gidip, Leyle-i-Mevliıdu tebrik etmelidir. Bu ayda böyle hayırlar yapmak, Resftle izharı muhabbettir. Resiıle aşkın nişanesidir. Yine bu ayın herhangi bir günü, hasseten efendimizin doğduğu gece, talebelere, zaiflere, fukara, dul ve yetimlere ihsan ettiği gibi ; hısım, akraba, dost ve komşularını dAvet edip. Efendimize olan muhabbetinden ; gönlünden ne koparsa, süru- - 390 - runu izhar edecek ziyafeti Kur'aniye, mevlfıdu-şerif Hatmi-şerif, ve tevhidi-şerif okutmalı halkı Allaha davet ve Resulüne muhabbet ettirecek vaazu nasihatlar ettirmelidir. Fahri cihanın şemaili, ahlakı, yaşayışı, hayatı ve getirdiği dini-celili, islamın yüceliğini ümmete anlatarak izharı sürur etmelidir. Eskiden, Rebi'ül evvel ayı geldiğinde ; bütün islam ülkeleri bir ay donanma, şenlik yaparlar. Bütün islam zenginleri konaklarının kapılarını, keselerinin ağızlarını açarak, izharı sürur edip; IDemaya ve saadatı kirama va'zü nasihatlar ettirip, talebelere gariplere, yoksullara, eşe ve dosta ziyafetler verip, mevlfıdu-şerifler okutup, naatı şerifler söyletip ruhu Resfılü muhabbetlerinden hoşnud ve razı etmeğe sa'yü gayret gösterirlerdi. Şimdi, islam diyarıarında bu güzel adetler unutulmuş, Müslümanım diyen ve Hazreti Resfılü-Ekreme iyman ettiğini iddia eden dahi, Rebi-ül-evvelden ve leyle-i-mevlfıddan habersiz olarak. bu mübarek ayı ve bu mübarek geceyi gafletle geçirmekde ... lşittiğime göre, bazı islam diyarlarında, . Rebiül evvel ayında Efendimiz hakkında konferanslar verilrneğe başlanmış. Bu konferasların yurdumuzda da verilmesini Allahtan diler ve iymanlı Türk gençliğinden beklerim. Velhasılı, her mü'minin gücü yettiği kadar o geceye malen, canen ... Nasıl izharı muhabbet etmeğe kadir ise, tazim niyeti ile her türlü hayır hasenat yapması caizdir. Müslümanım deyip t�. Allah ve Resnlü yoluna hiçbir fedakarlık yapmayana, Kur'anı Kerimin cevabı lnnemel-müminiınelleziyne ômeniı billahi ve Reııülihi sümme lem yertibu ve cühcdu bi-emvolihim ve enfüsihim fi-sebiylillôhi ülii-ike hüm üs-sadıkun. Hucurat siıresi: IS «Mü'minler, yalmz o kimselerdir ki, Allaha ve peygambe- - 391 - rirıe iyman ettiler. Bundan sonra şübheye düşmediler. Malları ile, canları ile Allah yolunda; canlarını ve .mallarmı feda ettiler. Allah yolunda savaştılar. İşte, iymanlarına sadık olanlar bunlardır. » diyor. ' Nereden gelip, nereye gideceğini ; ne için gelip ; ne için gittiğini düşündün ise ; Allaha ve peygamberine iyman ettinse ; yukarıda yazdığım ayet mealinde kimin sadık, makbul mü'min olduğu beyan ediliyor. Seni, Allaha davet eden, sana şefaat edecek olan sevgili peygamberinin doğduğu ay ve doğduğu gece, ona olan bağlılığmı, alakanı izhar et, mesrur ol ! Onun yolunda malın ve canınla fedakar ol ki, sadık mü'min olasın ve iltifatına nail olup iki cihanda izzet bulasın! Ht KA YE Hatemoğlu Muhammed, (Rahimehullah) rivayet ve hikayet eyledi: Mısır'da bir adem vardı. İsmi Abdullah, kendi Abdullah idi. Bu zatı-şerif her sene, Mevlut ayı olan Rabiul evvel ayında ResUl aleyhi ve sellem efendimize, tazimen, muhabbeten; saadatı-kiramı ve ulemayı-izamı ve huffazı Kur'an ile bütün fukarayı, zaifleri, yoksunarı ve yetimleri davet eder, büyük ziyafetler tertip edip, bütün halka ikram eder, hatta gayrı-müslümler bile bu ziyafetten faydalanırdı. Kedi, köpek gibi garip hayvanlar bile bu ziyafetlerden kalan kırıntılar ile karınlarını doyururlardı. V aizler vaaz eder, hafızlar Kur'an okur, türlü ti.irlü kasideler, natı şerifler söyleyip, tazimatı-Resfıl, tekriınatı Nebiyyi icra ettirip cümlesine in'am ve ihsanlar ederdi. İnsan sevdiği yoluna nesini vermez ? Ma\ değil, canını bile fedaya hazırdır. Güzelliği fani olan bir kadın için, İngiliz kralının tahtını terk ettiğini hepimiz biliyoruz. Aşk budur, muhabbet budur r Sevdiği uğruna her şeyini feda eden; Aşkını, muhab betini böylece isbat etmiştir. Gazeteleri okumadın mı ? Vietnamlı ateşperest Budist rahipleri İyınanları için, kendilerini yakıyorlar. lyman budur, dinleri batıl olduğu halde bu fedakarhğı gösteriyorlar. fnanan işte böyledir. Bizim dinimizde intihar etmek haramdır. Ama hiç olmazsa iymanın bir nişanesi, aşkın, sevginin ve itaatının bir nUmunesi şarttır. - 392 - HİK A YE Mecnun, Leyla'nın köyüne gitti. Köydeki köpeklerin gözlerinden ve ayaldarı altından öptü. Mecnun'un bu halini görüp : - Ne yapıyorsun? Köpeğin gözü ve ayağı öpülür mü? diyenlere. - O gözler Leyla'yı gördü. O ayaklar Leyla'nın bastığı yerlere bastı Leyla'mı gören göze hünnetim vardır. Leyla'nın bastığı yere basan ayak, benim baş tacımdır, deyip Leyla'ya olan aşkını isbat eyledi ve Leyla' sını sordu ? Öldü, dediler. Kabrini sordu, başka bir kabir gösterdiler. O kabire vardı, kabiri kokladı. - Bu benim Lcyla'mın kabri değil, dedi ve koklaya koklaya Leyla'nın kabrini buldu ve «İşte burası» dedi ve ruhunu o kabrin üstünde teslim eyledi. Bu hikayede olan inceliği anlamak lfıtfunu, Allah sana ve bana nasip �ylesin. Amin. Seven böyle olur ! Onun için; bizim kıssamızda olan Abdullah efendi, Resf.ı.lü sevdiğinden, böylece izharı sürur eyler, her sene bu ziyafetleri icra eder, ihmal etmezdi. Komşusu olan bir yahudi ailesi, her sene bu ziyafete şahit olurlardı. Yine bir mevlfıd ayında, böyle bir ziyafeti Kur'aniye ve mevlfıdlar okunup, vazı nasihat edilip; yemekler, şerhetler dağılıyor, herkes surura ga.rk oluyordu ki, komşu yahudinin karısı kocasına sordu : - Bu komşumuz, her sene bu gecede, bu kadar insanı davet ediyor. Bu kadar büyük ziyafetler verip bu kadar mal sarfediyor. Bunun hikmeti nedir? Bu işte adamın ne karı vardır? İnsan, ömründe bir kere yaptığı düğünde bile bu kadar masraf etmez. Bu nasıl ins:ın? Her sene bu masrafı yapmakta ? dediğinde ; Yahudi olan kocası cevaben: - Bu ziyafetlerin sebebi, onların peygamberi olan Muhammedin doğduğu aya hünneten ve doğduğu geceye muhabbeten ve o geceye yetiştiğinden, şükren ve sevincinden bu ziyafetleri veriyor, dedi. O gece yahudi karısı bir rüya gördü. RUyasında, gayet güzel yüzlü, ziyade heybetli ve yüzünün nuru güneşten daha ziyadar bir kimse ; etrafında yüzleri sabah yıldızı gibi münevver birçok kimsclerle beraber gelip, Abdul- - 393 - lah efendinin ziyafetinde bulundular. Abdullah efendinin evi, nfıra gark olmuştu. O yahudi karısı, bu zatın güzelliğine hayran olup etrafında bulunan arkadaşlarından birisine ; bu zatı şerif kimdir ? Bunun gibi böyle nurlu bir yüz görmedim. Böyle bir hüsnü cemale şahid olmadım. Cemali melih, şirin, güler yüzlü ve tatlı sözlü bir zatı-akdes. Lutfen, kimdir bana söyle ? dediğinde ; o zatı şerif yahudi karısına : - İşte bu zatı şerif, aleme rahmet olan Fahri adem, mefharı alem ve seyyidi-Beni-adem, Resftlüllah, habibullah olan hazreti Muhammed sallallahü teala aleyhi ve sellemdir, dedi. Yahudi karısı «Buraya niçin teşrif etti !» dediğinde ; ol sahabe: «Bu ev sahibi Resfılüllaha aşıktır. Her sene bu aşkı muhabbetini bu ayda izhar eder. İşte bu hane sahibinin gösterdiği bu muhabbetten efendimiz memnun olduğu için Abdullah efendinin ziyaretine gelip, ziyafetinde bulunuyorlar, dedi. O yahudi karısı o sahabeye : - Beklesem, dışarıya çıkınca benim ile konuşur mu? Benim sözüme cevap verir mi ? dedi. - Beklerneğe ne hacet. İçeri gir ve oturdukları yere var. istediğini sor. Onun huzuruna varmak isteyen men' olunmaz. Ona sual edene cevap verir. Hiç kimseyi malızun ·ve mahrum etmez. dedi O yahudi karısı Resulün bulunduğu odaya girdi ve Resftlü-Ekremin huzuruna vardığında gördü ki, efendimiz nftra gark olmuş, oturuyor ve etrafında ashabı-güzin hazeratı duruyor lar. O yahudi hatunu Rcsftle hi ta ben : - Ya Muhammed! diye seslendiğinde, efendimiz, - Le b bey k! Yani buyur diye cevap verdiler. - Siz bir peygambersiniz. Ben ise, zavallı bir yahudiyim. Hem de senin dininden de değilim. Böyle olmasına rağmen bana buyur diye cevap verdiniz. - Ben, senin yüzünü gördüğümde, Allahuazimuşşan sana islamı hidayet, ihsan edip nfını iyman ile müşerref edeceğini bildiğim için sana «Lebbeyk» diye cevap verdim, diye buyurdu. O yahudi karısı : sordu . - Sen Nebiyyi-kerimsin. Hulki-izimin üstündesin. Böyle olduğu halde bu haneye teşrif buyurmanızdaki, sırrı hikmet nedir? - Bu evin sahibi bana muhabbetten bu kadar eviadımı ve ümmetimin ilimlerini, hafızlarını, fukarasını, yetimlerini, - 394 - yoksullarını ve salihlerini davet ediyor. Bu kadar ziyafetler, bu kadar mal ve parayı benim muhabbetimden, bana olan sevgisinden ihsan ediyor. Ben de hak celle ve aladan izinli olarak, onu ziyaret etmek için evine ve ziyafetine geldim. Hak celle ve ala, benim bu eve geldiğim hürmetine, bu ev içinde bulunanIarı bütün kaza ve belaJardan ve afat ve felaketten, gelecek seneye kadar muhafaza edip türlü nimet ve rahmetine ve envaı nimetine nail eyleyip selamet ve afiyette daim eyleye ! dedikte, o yahudi hatunu: - Ben dini batıldan rücu ettim. Hak dini olan dini-islamı kabul ettim: «Eşhedü en lailahe illailah ve eşhedü enneke Resôlüllah» deyip islam oldu. Ve dedi ki : «Ya ResUiallah! Ben senin yolunda mal ve canımı bezl edersem; benim haneme de teşrif eder misiniz ?» Efendimiz : <
X
|
