 |
|
|
 |
|
| ABDULHAMİD HAN |
ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026 |
|
|
|
|
 |
Atatürk, bir paşayı Meclis'in elinden nasıl kurtardı?
01.01.2012 - Bu Yazı 2109 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Uludere'de ne oldu? Bilinçli bir katliam mı yoksa bir hata mı? Eldeki 4 saatlik video kaydının inceleneceği ifade edilmekle birlikte yetki karmaşası nedeniyle 35 köylünün ölümüyle sonuçlanan bu bombalama olayının üzerinin kapatılacağı şimdiden belli oldu gibi.
Acele hüküm vermeyelim elbette ama ne yapalım ki, yakın tarihimizin aynası bize bu işlerin 'hep böyle' olduğunu göstermekte.
1921 yılının Nisan ve Haziran ayları arasında Dersim dağlarının kuzey sınırlarında meydana gelen Koçgiri ayaklanmasını şiddetle bastıran Sakallı Nureddin Paşa'nın yaptıklarının nasıl yanına kâr kaldığı bizzat Türkiye Büyük Millet Meclisi tutanaklarından rahatlıkla izlenebilir.
Hem Nureddin Paşa, hem de emrindeki Topal Osman'ın Samsun ve Koçgiri'deki acımasız ve kanunsuz eylemleri zamanında Meclis'te kıyasıya eleştirilmiş ama başta Başkomutan Mustafa Kemal Paşa ve devlet, onlara dokunulmasına engel olmuş, kendilerinden hesap sorulamamış ve bir milletvekilinin deyişiyle, Ermenilere, hatta 'Afrika'daki barbarlara' bile layık görülmeyecek zulümler cezasız kalmıştır.
Şimdi Sakallı Nureddin Paşa'nın düzenli kuvvetleri ile Giresunlu Topal Osman'ın gönüllülerinin işlediği zulümlerin Meclis'te nasıl tartışıldığına kulak verelim. Bunun için TBMM gizli oturum zabıtlarının sayfalarına eğilmemiz yeterli olacaktır.
3 Ekim 1921 günkü 85. toplantıda söz alan Erzincan Milletvekili Emin Bey, Koçgiri olaylarını bizzat takip ettiğini söyledikten sonra "Orada öyle bir mezalim (zulüm) icra edilmiştir ki, tüyleri ürpertir." der. Emin Bey'e göre asıl facia, bu zulümlerin Meclis adına ve onun verdiği yetkilere dayanılarak yapılmış olmasıdır.
Konuşmacılara göre Nureddin Paşa ve adamları, Meclis'in isyanı bastırmak için ordu komutanlıklarına verdiği yetkiyi kötüye kullanmışlardır. Erzurum Mebusu Mustafa Durak Bey şöyle der: "Memleketimizde yapılan mezalimi herkes duymalıdır. Çünkü efendiler, memlekette yapılan bütün felaket, bütün mezalim, bütün seyyiat (kötülükler) bunların milletten saklanmasından doğmaktadır." (Sanki son cümleyi günümüz için söylemiştir.)
Koçgiri'de devlet adına işlenen zulümlerin açıklanmasını neredeyse söz alan bütün milletvekilleri istemektedir. İçişleri Bakanı Refet (Bele) Paşa, "Hepimiz suçluyuz." der bu yetkiyi ordu komutanlarına tanımakla, "Gelin hep birden itiraf edelim." diyerek günah çıkartır. Erzurum Mebusu Hüseyin Avni (Ulaş) Bey ise üstü örtülmeye çalışılsa da zulmün Avrupa kamuoyu tarafından bilindiği ve aleyhimize kullanıldığı kanaatindedir. Şunları ekler: "Bir adam görevini kötüye kullanmış, cezasını görsün."
Erzincan Mebusu Fevzi Efendi ise daha da ileri gider ve Koçgiri'de halka yapılan mezalimin ancak Cengiz Han'ın ordusu veya Ermeniler tarafından işlenebileceğini dile getirir. Yakılan evler, ırzlarına saldırılan kadınlar, öldürülen çocuklar ve siviller. Söz alanlar dur durak bilmeden Nureddin Paşa'nın gaddarlığından söz eder. Bir imha hareketine girişildiğinden söz edenler bile çıkar. Emin Bey iyiden iyiye açılır ve şunları söyler:
"Efendiler, dünyanın hangi yerinde böyle bir harekât görülmüştür ki, babasını bir evladın eline bir ip, diğer evladın eline bir ip alarak çektirerek tam altı saat zarfında bu suretle feci bir şekilde öldürülmüştür?" (Bunu yapanların da Topal Osman'ın adamları olduğunu açıklar.)
12 Eylül yönetimince ölümünden sonra orgenaralliğe yükseltilen Sakallı Nureddin Paşa
Dersim Mebusu Hayri Bey'e göre ise bu zulümler Ermenilere bile yapılmamıştır. Bir başkasına göre bu hareket 'hıyanettir'. Ve diğer acı şikâyetler ilk Meclis'in tavanına çarpıp çarpıp dökülür sayfalara o 5 Ekim 1921 günü.
Derken Meclis bir araştırma (tahkikat) komisyonu kurup olayın araştırılmasını ister. Bunun için iki heyet seçilip olay yerlerine gönderilir. Biri Samsun'da Rumların tehciri sırasındaki muameleleri, diğeri de Dersim'de yapılanları araştırmakla görevli komisyonlar raporlarını hazırlayıp sunarlar. Meclis, o tarihte kendisine karşı sorumlu bulunan Nureddin Paşa'ya görevden el çektirir ama cezalandırma noktasında Başkomutan'ın da kararını vermesi gerekir. Mustafa Kemal Paşa, Meclis'te yaptığı konuşmada görevinden merkeze alınan Nureddin Paşa'yı harcamaya yanaşmaz.
Meclis yargılanmasına karar vermiştir ama Mustafa Kemal Paşa yaptığı incelemeden sonra Nureddin Paşa hakkında Meclis'in verdiği kararın 'biraz ağır' olduğu kanaatine varmıştır (16 Ocak 1922). Ona Meclis'in kararına rağmen sahip çıkar. Suçlamaların daha fazla araştırılması gerektiğini beyan eder. Bu açıklama Meclis'te kabul edilir ve Nureddin Paşa yargılanmaktan bu sayede kurtulmuş olur.
İşte yargılanmaktan böyle kurtarılan Sakallı Nureddin Paşa'nın Nutuk'un sonlarında sayfalarca ve kıyasıya eleştirildiğini görmek biraz garip kaçmaktadır. Keza aynı Meclis'in Rumlara yaptıklarından dolayı sık sık eleştirdiği Topal Osman'ın da önce Cumhurbaşkanlığı'nın özel korumalığını yapmasını, ardından da Trabzon Mebusu Ali Şükrü Bey'i öldürdüğü gerekçesiyle öldürülüp Meclis'in önünde ayağından asılmasını da anlamak da zorlaşmaktadır.
En ilginci de nedir biliyor musunuz? Sakallı Nureddin Paşa Meclise 1925'de Cumhuriyet Halk Partisi'nin bütün baskılarına rağmen girmeyi başarmış ve şapka kanunu aleyhine bir önerge vererek şimşekleri üzerine çekmiştir. Bundan sonra ilginç bir gelişme olacak ve Beylerbeyi'ndeki evine kapanıp 1932'deki vefatı üzerine Küplüce Mezarlığına gömülecek olan Nureddin Paşa, 12 Eylül darbesinin ardından Atatürk Araştırma Merkezi'nin Mustafa Kemal Atatürk ve Abdüllatif Naci Eldeniz'den sonraki üçüncü şeref üyesi ilan edilecektir.Nureddin Paşa'nın damadı Abdullah Alpdoğan'ın da 1937'de başlayan Dersim harekâtında kayınpederini utandırmadığını ve onun şanını yere düşürmediğini söylememize gerek yok sanırım.
Türkiye tarihini tanıyacak ve yüzleşecek diyorum ama bunun hemen akşamdan sabaha olacağını da düşünmüyorum. Biraz zaman alıyor gördüğünüz gibi. Günün birinde bir Koçgiri tartışması da yapar mıyız bilmiyorum. Bunu sırf bugün için istiyorum. Gözümüzün önündeki ihlallere duyarlı olabilmek için...
.
İdama mahkûm edilen Genelkurmay Başkanı
08.01.2012 - Bu Yazı 2434 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
İlker Başbuğ'un mahkemece tutuklanması yazılı ve görsel basında 'İlk kez bir Genelkurmay Başkanı tutuklanıyor' yorumlarına yol açtı.
Ne var ki, 27 Mayıs darbesinde devrin Genelkurmay Başkanı yalnız tutuklanmakla kalmamış, idamla yargılanmış, hatta rütbesi orgenerallikten erliğe indirilerek bir askere yapılabilecek en ağır hakaretlerden birisine maruz bırakılmıştı.
26. Genelkurmay Başkanı Org. İlker Başbuğ'un "terör örgütü yöneticisi olmak ve darbeye teşebbüs" suçlamasıyla tutuklanması üzerine, yakın tarihimizin bu hicranlı sayfasını açmak ihtiyacını duydum.
Genelkurmay Başkanlığı'nın resmî internet sitesinde 10. Genelkurmay Başkanı olarak adı geçen Org. Rüştü Erdelhun hakkında her şey anlatılıyor da, nedense bir askeri darbeye muhatap olduğu es geçiliyor. "Genelkurmay Başkanlığı görevinden 3 Haziran 1960 tarihinde emekliye ayrılmıştır." Bu kadar. Bu kadar mı acaba?
Darbeye teşebbüsten tutuklanan İlker Başbuğ'un tam tersine, Rüştü Erdelhun'un suçu, darbeye katılmamak ve bütün gücüyle engellemeye çalışmaktı! 1960 yılında Genelkurmay Başkanı darbeye katılmadığı için tutuklanmıştı, bugün bir başka Genelkurmay Başkanı darbeye teşebbüsten tutuklanıyor. Yarım asırlık tarihimizin bundan daha çarpıcı bir tablosunu bulmak zordur.
Asker doğdum, Asker öleceğim
 Rüştü Erdelhun 1894'te Edirne'de doğmuş, Nisan 1921'de İstiklal Savaşı'na katılmış, 23 Ağustos 1958'de atandığı Genelkurmay Başkanlığı görevine 27 Mayıs darbesine kadar devam etmiş. İngilizce, Fransızca ve Japonca bilen Erdelhun, başta İstiklal Madalyası olmak üzere çok sayıda nişan ve madalyayı göğsünde taşıyan bir asker. En dikkate değer özelliği (bir zamanlar en büyük suçuydu), askerin siyasete karışmaması gerektiğine olan inancıydı. Fevzi Çakmak ekolünden geliyordu. Buna göre asker askerliğini yapacak, siyaset sivillerin işi olacaktı. Siyasete soyunmak isteyen de üniformasını çıkaracaktı.
Org. Erdelhun 27 Mayıs'tan bir süre önce emrindeki askerlerin kaynaştığının farkına varmıştı varmasına ama bu denli kapsamlı bir hücre yapılanmasıyla kuşatıldığını öğrenememiş, var gücüyle yaklaşan darbenin önüne geçmeye uğraşmıştı. Nitekim Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi'nden Erdal Şen'in bulup "Yassıada'nın Karakutusu" adlı kitabında yayımladığı notlarında milletin manevî değerlerine olduğu kadar demokrasiye de saygı ve inancını vurgulayan satırlar şöyle:
"Parti mücadelesine ordu karışmamalı, tarafsız olmalı. Silahlı gruplar millet otoritesi ve esasına dayalı hükümet icraatlarına mani olmamalı. Silahlı Kuvvetler'in siyasete karıştırılmaması gerektiği bilinmelidir. Türkiye ve Türk milleti Müslüman'dır. Türk askerinin şiarı, devletin, hükümetin ve Genelkurmay'ın personeli olmasıdır. Ordunun görevleri hükümetin siyasetini temin ve ülkenin huzurunu temindir. Bir memlekette her şey kanun ve adaletle olacak. Ordu birkaç yüz mektep talebesinin veya sokak maiyetinin bir kahramanı olmayacaktır. Siyasete karışmayın. Ordu ancak hükümetin emrinde devletin nizamını korumaya memurdur."
İşte örnek bir Genelkurmay Başkanının tavrı. Garip olan, Erdelhun'un tam da bu bir askerin göstermesi gereken normal tavrı yüzünden darbecilerce hakaretlere uğramış ve idama mahkûm edilmiş olmasıdır.
İdama mahkum edilen Erdelhun en önde elleri kelepçeli olarak görülüyor.
Darbecilerden Sıtkı Ulay anılarında Erdelhun'la görüşmesinde beraberce Baş-bakan'a gidip onu istifaya davet etmeyi teklif ettiğini yazar. Genelkurmay Başkanı Erdelhun buna, "Ben asker olarak doğdum, asker olarak öleceğim. Politikadan anlamam ve karışmam. Bunu bana başka birisi söyleseydi tutuklardım." diye sert bir tepki göstermiştir.
Erdelhun aynı gün Ankara garnizonundaki bütün subay ve generalleri toplayıp sert bir dille uyarmış ve sokağa dökülenler olursa bunları kendi elleriyle öldüreceği tehdidinde bulunmuştu. Darbeden 10 gün önce yaptığı bu konuşmada subaylara Türk ordusunun demokrat bir rejimin ordusu olduğunu ve hükümette DP'nin mi, yoksa CHP'nin mi olduğunun kendilerini ilgilendirmediğini söylemiştir.
Ayak sesleri duyulan darbeyi engellemek için çırpınan bir Genelkurmay Başkanı vardır karşımızda. Nitekim Erdelhun bizzat İstanbul'a koşup Sıkıyönetim Komutanı'nı bir tarafa itmiş ve olaylara el koymuş, bu yüzden darbecilerin gözünde itibarını yitirmiştir. Beklenen sona hızla yaklaşılmaktadır.
Harp Okulu öğrencilerinin 21 Mayıs yürüyüşünü güç bela durduran Erdelhun, Başbakanlık'a çağrılır. Bayar, Menderes, Erdelhun ve Milli Savunma Bakanı Ethem Menderes'in yaptıkları toplantıda Başbakan, öğrencilere sert davranılmaması gerektiği uyarısında bulunur.
26 Mayıs sabahı da boş durmaz Genelkurmay Başkanı. Ordusu için için kaynamakta ama o, bu seli durdurmak için çaresizce çırpınmaktadır. Generallerini toplayıp ihtilale katılmamaları konusunda uyarır. Hatta tehdit eder. Darbeden önceki son gün öğleden sonra da isyanı teskin çabalarına devam eder. Yüksek rütbeli subayları MSB Sinema salonunda toplayıp bir darbeye karşı olduğunu açıkça bildirir. Darbenin ülkeyi bir felakete sürükleyeceğini, kulağına böyle söylentiler geldiğini, buna teşebbüs edenler olursa çekinmeden vuracağını söyler. Hatta darbenin engellenmesi için civarda bulunan bazı birlikleri Ankara'ya kaydırmayı bile planlar.
Nereden nereye
Bu sırada da Menderes ve Bayar'a ordunun kontrol altında olduğunu, endişeye mahal bulunmadığını söylemektedir ama endişe etmesi gerekenlerden birinin de kendisi olduğunu ne yazık ki o sırada bilmemektedir. Darbeciler artık Genelkurmay başkanlarını da devirmeye karar vermişlerdir.
27 Mayıs günü ilk tutuklananlardan biri de Genelkurmay Başkanı olur. 3 Haziran günü orgenerallikten erliğe tenzil-i rütbe ettirilir ve Yassıada'ya postalanıp idamla yargılanacaklar arasına katılır. Nihayet 15 idam kararı çıkar ama aralarındaki tek Demokrat Partili olmayan isim, bir generaldir: Rüştü Erdelhun. O da diğerleri gibi elleri kelepçelenerek İmralı'ya götürülür ve ölüm hücresine konulur. Sessizce kaderini beklemektedir. İdamlar gerçekleştikten sonra affedildikleri bildirilir ve Kayseri Hapishanesi'ndeki çile günleri başlar. 9 Kasım 1983 günü vefat edene kadar da çekildiği köşesinden Türkiye'nin nereden nereye geldiğini izlemekle yetinmiştir.
Darbeye katılmamanın suç olduğu bir dönemden teşebbüs edenlerin yargılandığı günlere geldik. Türkiye bu dönüşümü iyi yorumlamalı.
.
Milleti mehterle buluşturan Genelkurmay Başkanı da tutuklanmıştı
15.01.2012 - Bu Yazı 1818 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Demokrat Parti iktidarıyla uyumlu çalışan 4 merhum Genelkurmay Başkanı'nın kemiklerinin Devlet Mezarlığı'na nakledilmeyişi esrarını koruyor.
12 Eylül darbesinden sonra çıkarılan kanunda naaşları Devlet Mezarlığı'na taşınacaklar arasında Genelkurmay Başkanları da sayıldığı halde onlara bu şansın tanınmayışı, tartıştığımız sivil-asker ilişkileri bakımından çok önemlidir. Bir bakıma iade-i itibar, bir bakıma da yerine getirilmesi gecikmiş bir görev olacaktır bu. Bakalım bu ayıbı temizlemek kime nasip olacak?
İşte halen Zincirlikuyu'da gayet sade bir mezarda eşi Cavidan ve kızı Güsfent'le birlikte son uykusunu uyumakta olan Mehmet Nuri Yamut, 6. Genelkurmay Başkanı olarak 1950'den Nisan 1954'e kadar görev yapmış, emekliye ayrıldıktan sonra DP'den milletvekili seçilmişti. 27 Mayıs darbesi onu da Yassıada'ya atmaktan çekinmemiş, türlü hakaret ve işkencelere maruz bırakılmış, arası fazla sürmeden kansere yakalanmıştı. 9 Mart 1961'de Kasımpaşa Deniz Hastanesi'ne yatırılan Nuri Yamut, 3 ay sonra, 5 Haziran 1961 Pazartesi günü saat 18.30'da son nefesini vermişti.
Dolayısıyla İlker Başbuğ "ilk tutuklanan Genelkurmay Başkanı" değil, Rüştü Erdelhun ve Nuri Yamut'tan sonra tutuklanan üçüncü Genelkurmay Başkanı'dır. Lakin tutuklanış sebepleri arasında dağlar kadar fark olduğunu söylememiz gerekir.
6. ve 10. Genelkurmay başkanları olan Yamut ve Erdelhun, sivil otoriteyle iyi geçindikleri ve darbe yapmadıklarından yargılandıkları halde Başbuğ, darbeye teşebbüsten yargılanıyor. Yani bir zamanlar darbe yapmamak suç iken, şimdi darbe yapmak suç. Düşünün ki, bu noktaya gelebilmek, bu açık gerçeği idrak edebilmek için kaç azap çemberinden geçmemiz gerekti.
Genelkurmay'ın resmi sitesindeki Nuri Yamut biyografisi pek harcıalem hazırlanmış. Nedense 1913-1919 döneminden tek kelime ile olsun bahsetmiyor. Oysa bağlı bulunduğu 2. Kolordu'nun Zığındere'de görev yaptığı ve orada yaralandığı pekâlâ yazılabilirdi. Aynı şekilde 1916'da Doğu cephesinde bulunduğunu İsmet Görgülü'nün "On Yıllık Harbin Kadrosu" adlı kitabından öğrenebilirlerdi. (Sonlara doğru "Balkan, 1'inci Dünya ve Kurtuluş Savaşı'na katılmıştır" cümlesi yapıştırılmış. İyi de, şunu yerine yazsaydınız daha şık olmaz mıydı?)
Peki emrinde onca uzman bulunan Genelkurmay'ın sitesinde geçen "Yamut Paşa Fransızca bilmektedir" ifadesine ne demeli? Paşa öleli yarım asır oldu beyler! Ne demek "Fransızca bilmektedir"? Aynı şekilde milletvekilliğinden de bahis yok. Neden? Bir askerin milletvekili olması ayıpsa İnönü'yü anlatırken de aynısını yapmalı değil miydiniz?
Derdim, bir internet sitesini eleştirmek değil. Yamut hakkında bilgi kırıntılarını yan yana getirmek ve neden bu denli az, eksik ve de yanlış bilindiğini sorgulamak. Bir insanı öldükten sonra öldürmek denir buna. Oysa en azından şunlar yazılabilirdi:
1935'te kapatılan Mehterhane'yi 18 yıl sonra yeniden açma şerefi ona aittir. İstanbul'un Fethi'nin 500. yıl kutlamaları vesilesiyle Osmanlı Mehterhanesi'nden kalan eşya ve aletleri toplar, eski mehtercileri buldurup onlardan bilgi alır ve mehter törenlerini yeniden başlatır. Bu hayırlı hizmeti sebebiyle her daim rahmetle yâd edilecektir.
Paşa bir gezide Çanakkale şehitlerinin kafataslarından piramitler yapıldığını, kemiklerinin dağ gibi yığıldığını görür ve kahrolur. Bunun üzerine Zığındere şehitlerinin kemiklerini toplatıp gömdürür ve üzerine kendi adıyla anılan anıtı yaptırır. Torunu Haldun Şahingiray'ın telefonda verdiği bilgiye göre Paşa bu anıtı yaptırabilmek için İzmir'deki 2 evini satmıştır. Bir askerî tarihçi anıtın yapımı için maaşını bağışladığını ekliyor.
Geleceğin Genelkurmay Başkanı Nuri Yamut 1938 yılında Tümgeneral rütbesindeyken çektirmiş bu fotoğrafı. Eşi Cavidan ve kızı Güsfent ile objektife böyle bakmış. Sol altta, Genelkurmay Başkanı olduktan sonra...
Böylece hem mehter marşları çalınırken hem de Çanakkale şehitlikleri gezilirken Nuri Yamut'un hatırasıyla karşılaşırız.
Torunu Haldun Bey'e göre, Paşa son derece kibar biriymiş. Genelkurmay Başkanı iken dahi kahve isteyeceği zaman "Benim kahve isteyeceğimi hissettin galiba" dermiş. Lafı Yassıada'ya getiriyorum. Konuşmak istemiyor. Bu kötü hatıraları içimize gömmek istiyoruz diyor. Bu tavra başkalarında da rastladığım için şaşırmıyorum.
"Peki kendisini son görüşünüz nasıl oldu?" diye soruyorum. "Hastanede, sadece kapıdan gösterdiler" diyor. Odaya sokmamışlar. Uzaktan 'Nasılsın?' diyebilmiş, el sallamışlar, o kadar. Kansere de kahrından yakalanmış zaten.
Yavuz Donat'ın birkaç yıl önce köşesine taşıdığı, 27 Mayıs'ta kendisini tutuklamaya gelen askerler tarafından dövülüp merdivenden yuvarlandığı rivayeti aile tarafından tasvip görmüyor. Acaba bunun sebebi, o kötü olayları unutmak istemeleri olmasın? Nitekim ben o rivayeti başka kaynaklardan da dinledim.
Buna göre kendisini tutuklamaya gelenlerden Muzaffer Çakmaklı adlı bir teğmen, "Ben Çanakkale ve İstiklal Savaşı gazisiyim, eski Genelkurmay Başkanı'yım, beni hangi hakla tutukluyorsunuz?" diye diretince Paşa'ya bir tokat atıyor. Tokadın etkisiyle kalın dereceli gözlüğü yere fırlıyor, bunun üzerine aynı teğmen gözlüğü ayağıyla eziyor ve o tarihte 71 yaşında olan Yamut Paşa'yı koluna girip Harp Okulu'na götürüyorlar. Türlü hakaret ve eziyetler altında cereyan eden Yassıada duruşmalarına hastalığından dolayı katılamayan Nuri Paşa, sonunda hastaneye kaldırılıyor ve orada hayatını kaybediyor. Böylece 3 ay sonra hakkında verilecek ceza da düşmüş oluyor.
Sen Abdülhamid döneminde Harbiye'ye gir, Balkan savaşlarından Çanakkale'ye kadar cepheden cepheye koş, yaralan, gazi ol, İstiklal Savaşı'na katıl, Sakarya'da 7. Tümen Kurmay Başkanı olarak düşmanı kovala, Genelkurmay Başkanı ve milletvekili ol, sonra bacak kadar çocuklar kapına dayanıp seni zindana atsınlar ve kanseri manevî acına katık yaparak son günlerini tamamla, ailene bir kez dahi sarılmana müsaade edilmesin. Bu da yetmiyormuş gibi, tarih kitaplarından adın çıkarılsın.
Tevfik Fikret'in dediği gibi "Acı şeyler Haluk, fakat gerçek". Neyse ki, bu milletin o acılardan dersler çıkardığı zamanlar geldi çattı. Kendisine hizmet ettiği halde mağdur edilenleri hiç unutmayacak bu millet. Rüştü Erdelhun ve Nuri Yamut da değerlerimize sahip çıktıkları ve demokrasiye yaptıkları hizmetler sebebiyle unutulmayacaklar arasında.
Tarihe ışık tutan Avni Paşa'nın hatıratı çıktı
22.01.2012 - Bu Yazı 2554 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Rusya'dayken sevgili Timofey iç burkan bir olay anlatmıştı. Çarlık döneminde insanlar okullarda günlük tutmaya özendirilir, hemen her ailede birileri mutlaka günlük tutarmış.
Ancak Stalin iktidarında bu günlükler milletin başına bela olmuş, zira evleri basan polis, önce günlüklerden ailenin siyasi tutumunu itiraz edemeyeceği kanıtlarla deşifre ediyormuş. Sonra gelsin mahkemeler, sürgünler, idamlar... Paniğe kapılan halk, günlükleri sobalarında yakarak kurtulmaya çalışırken, Petersburg'un üstünü koyu bir duman tabakası kaplamış.
Ben bunu Türkiye'de 1950'den önce çok az ciddi hatıratın yayınlanışına benzetiyorum. Yayınlananların çoğu da 1945 sonrasına rastlar. Demek ki, Tek Parti döneminin aynı zamanda hatıratlar üzerinde kurduğu bir diktatörlükten de söz edebiliriz. Kâzım Karabekir'inki gibi yakılan hatıratlar Rusya ile Türkiye arasındaki bağlantıyı kuvvetlendirmeye yarıyor sadece.
Yakın tarihin yeniden yazılacağı günler yaklaşırken (inşaallah), 90 yıldır korku duvarının arkasına saklanan hatıratlar birer ikişer arz-ı endam ediyor. Hafızamızın yırtıkları onarılıyor. Velhasıl, kendimizle yeniden konuşmaya başlıyoruz; kendimizle, yani tarihimizle...
Timaş Yayınları'ndan yeni çıkan "Vahdeddin'in Sırdaşı Avni Paşa Anlatıyor" adlı kitap bize I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele'nin bilinmeyenlerini yetkin bir tanığın ağzından aktararak tarih mahkemesine yeni kanıtlar sunmakla kalmıyor, karanlığın alanını biraz daha daraltıyor. Kitabın değerini artıran özelliklerden biri, hem Paşa'nın hem de Vahdettin'in anlattıklarını ve sonunda da Padişah'ın yazdırmaya ve yazmaya başladığı tamamlanmamış bir hatıratını içermesi.
Mustafa Kemal'in Vahdettin'in huzurundaki yemini
Avni Paşa'nın hatıratında çok ilginç bilgilere rastlıyoruz. Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a gitmeden önce Vahdettin'in huzurunda ettiği yemin bunlardan biri.
Bir Mayıs günü Padişah askeri üniformasını giymiş olup ayakta durmaktadır. Sadrazam Damat Ferid ile Yaver Avni Paşa iki yanında, birer adım gerisindedirler. M. Kemal Paşa bu üçlünün karşısında askerî duruşuna dinî bir eda katarak ilerlemiş ve sağ elini Kur'an-ı Kerim'in üzerine basarak şu yemini etmişti:
"Bakanlar Kurulu'nca düzenlenip Padişah'ın iradesine sunulan 21 maddelik özel talimatta bana verilen yetkiler doğrultusunda Padişahımızın Anadolu illerindeki bütün mülki ve askeri memurlar üzerinde icrasına görevlendirildiğim denetleme ve soruşturmaları, Halife hazretlerinin yüksek rızası çerçevesinde iftihar kaynağım ve kölece övüncüm olan tam bir sadakatla elimden geldiği kadar yapacağıma vallahi billahi."
Kısaltıp sadeleştirdiğimiz yemin metni kitapta rastladığımız orijinal bilgilerden sadece biri. Dahası var elbette. İnkılap tarihlerinden beyni kireçlenmiş nesillere sarsıcı, şaşırtıcı gelecek bilgiler bunlar.
Mustafa Kemal, Vahdettin'i nasıl övmüş?
Genellikle Mustafa Kemal Paşa'nın komuta ettiği 7. Ordu'nun Filistin'de yenilmediği, başarıyla geri çekildiği anlatılır. Avni Paşa ise bu olayı farklı anlatıyor:
"Filistin bozgununu gayet veciz ve yalın sözlerle ifade eden ve değerlendiren M.Kemal Paşa'nın işbu telgrafına ilave edecek bir şey yoktur. Yalnız Şam'ın savunmasıyla görevlendirilen İsmet İnönü'nün bu defa da sorumluluklarını, görevini ve Şam'ı yüz üstü bırakıp kendi kararıyla Halep'e firar ve oradan İstanbul'a kaçtığını ve kendisinin (M.Kemal'in) Halep'te sahra muharebesi yapacak halde değilken, Halep'in meşhur 'sahra âlemi'nin birçoklarından geri kalmadığını ilave etseydi, bir askerî ve insanî fazilet göstermiş olurdu. (...) Ordu ve kolordularını düşmana teslim edip yalnız aziz canlarını kurtaran kahraman komutanlar elleri boş olarak Halep'e gelebilmişlerdi."
Avni Paşa daha sonra Mustafa Kemal Paşa'nın Filistin'e Padişah Yaveri üniformasıyla gelişine dair bir hatırasına yer veriyor. 7. Ordu Komutanı olarak Filistin'e gönderilen M.Kemal'in şerefine Şam civarında, Başmenzil karargâhında bir yemek verilmiştir. Mustafa Kemal, yemekteki konuşmasında Vahdettin'i övmüş ve yüksek hoşgörüsünden onur duyduğunu anlatmıştır. M.Kemal'e göre Vahdettin "feraset ve zekâ" sahibidir, olayları çok yerinde değerlendirmektedir ve tek taraflı barış yaparak ülkeyi savaştan çıkarmaya çalışmaktadır. Zaten kendisi de Padişah'ın bu hedefini gerçekleştirmek üzere buradadır.
İzmir'in işgalinden sonra protesto amacıyla istifa etmeye hazırlanan kabine üyelerini ziyarete giden M.Kemal Paşa'nın, "O halde benim Samsun'a gönderilmem ne olacak?" diye telaşlandığını ve onlara "Aman efendim, bence istifanız hiç uygun değildir. Aksine, ısrar ederek göreve devam etmek gerekir." dediği de Avni Paşa'nın iddiaları arasında.
Küçümsenip alay edilen Misak-ı Halife...
Avni Paşa'nın hatıratından öğrendiğimiz bir başka gerçek ise Misak-ı Milli yanında bir de Misak-ı Halife'nin varlığıdır. Misak-ı Milli İtilaf devletlerine karşı yayınladığımız hakkımız olan meşru topraklara dair asgari şarttır. Misak-ı Halife ise Osmanlı'nın bıraktığı geniş topraklar üzerindeki Hilafet'ten gelen manevî haklarıdır. Nitekim Damat Ferid Paşa'nın Paris Konferansı'nda dile getirmek istediği ama İtilaf devletlerince küçümsenip alay edilen talepler gerçekte Misak-ı Hilafet'le ilgiliydi.
İngilizler Misak-ı Halife'den hiç mi hiç hoşlanmamışlardı. Çünkü Hilafet'in gücünün tehlikeli bir şekilde kullanılması ihtimalini tehlikeli buluyorlardı. İngilizlerin Halife'yi Anadolu ile uzlaşmaya zorlarken Hilafet'in kaldırılmasını isteyişleri arasındaki çelişkiye dikkat çeken Avni Paşa'nın aşağıdaki ifadesi bence kitabın en çok tartışılacak paragrafı:
"... Hilâfet'in Türkiye'de kalması lüzum ve gereğine daha ziyade inandım. Yaptığım değerlendirmeden müteessir olanlar; "Paşa, Ankara'da ve Kuvâ-yı Milliye'de hiçbir fert yoktur ki, sizin şimdi söylediklerinizi düşünmüş olsun. Kuvâ-yı Milliye İstanbul'a gelecek İzmir, Edirne'yi almakla ve yalnız Misak-ı Milli'nin tahakkukunu görmekle yetinecektir. Millet de bunun için Mustafa Kemal'in heykelini dikecektir." dediler. Ben de cevaben; "Sizler Mustafa Kemal'in bir heykelinin dikileceğini söylüyorsunuz. Ben ise iki heykelinin yapılacağını zannediyorum. Şu fark ile ki; birini tunçtan; Milliciler Ankara'da yaparlar, diğerini de İngilizler altından Londra'da yapacak ve sırf bunun için Kuvâ-yı Milliye'nin harekâtına katlanacaktır zannediyorum." dedim."
Vahdettin Sevr'i imzalamıyor
Avni Paşa, Vahdettin'in belli bir İngiliz yanlısı siyasetinin bulunmadığını, vakit kazanmak için uğraştığını yazıyor. Sevr'i imzalamadığı gibi imzalamaya da asla niyetli olmadığını Padişah'ın şu sözleriyle dile getiriyor: "Bu antlaşmayı imza etmeyeceğim. Son söz benim ise yapacağımı bilirim. Bugünkü muameleler günü kurtarmak, vakit kazanmak içindir."
Ayrıca Vahdettin'in Sevr'i nasıl gördüğünü şu iki cümlesinden net olarak anlıyoruz: "Sevr Antlaşması musibetlerle dolu bir belgedir ("mecelle-i mesâib"). Fakat su üzerine yazılmış bir yazıdır ("nakş ber âb")."
Yani biraz sabredelim, bu yazı silinecektir. Nitekim Sevr'i bir süre sonra İngilizler bile ciddiye almadılar. Hem de kendileri zorla imzalattıkları halde.
Özellikle Vahdettin'in Avni Paşa'ya özeleştiri mahiyetinde yazdırdığı şu paragrafı çok anlamlı buldum:
"Üç hatamı itiraf ederim: 1) Saltanat makamını kabul etmemeliydim. 2) İhanetleri ortaya çıkan (Damat Ferid'inkiler başta olmak üzere) Mütareke hükümetlerine güvenmemeli ve geleceğimi onlara bağlamamalıydım. 3) Milletin (Mustafa) Kemal'e biat edemeyeceğine hükmetmemeliydim."
Haksız yere 150'likler listesine alındığını savunan Avni Paşa bize yazdıklarının ne hatırat, ne de tarih olup; sadece yaşayıp tanık olduğu olayları bir araya getiren gevşek bir metin, bir "mecmua" olduğu uyarısında bulunuyor ve asıl hedefinin sonraki nesillere hizmet olduğunun altını çiziyor.
Ne yazık ki, mevcut kanunlar dolayısıyla (...) işaretiyle yayınlanamayan kısımlar bu hizmeti yeterince yerine getirmesine mani olmuş görünüyor. Artık bu utancı daha fazla yaşamak istemiyoruz. Hatıratlar özgürce konuşabilsin. Ağızlarına takılan susturucular çıkartılsın. Jean Genet'nin dediği gibi tarihin bizi nasıl çarpık çurpuk insanlar haline getirmeye çalıştığı bu meşum üç noktalardan yeterince belli değil mi?
Avni Paşa kimdir?
1878 Batum doğumlu olan Ahmed Avni Paşa, Harb Okulu'ndan mezun oldu, 1897 Yunan Savaşı'na, ardından Balkan ve I. Dünya Savaşları'na katıldı. Vahdettin'in Başyaverliğine atandı, bir ara Bahriye Nazırlığı yaptı. Cumhuriyet'ten sonra 150'likler listesine alındı. Vefatına kadar Vahdettin'in yanında bulundu. Mezarı Lübnan'ın Cünye kasabasındadır (1934). Ailesi tarafından muhafaza edilen hatıratını, Osman Öndeş yayına hazırladı.
.
Genelkurmay, Karabekir Paşa'yı yine unuttu
29.01.2012 - Bu Yazı 2970 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
İlker Başbuğ'un Genelkurmay Başkanı olduğu 2009 yılı, meğer tarih açılımının bereketli yıllarındanmış da kadrini bilmemişiz.
Kâzım Karabekir gibi resmî tarih açısından 'tehlikeli' görülen bir komutanın bizzat Genelkurmay tarafından ilk ve belki de son kez anılması, ona nasip olmuştu. Şöyle ya da böyle Başbuğ bir tabuyu kırmıştı ama arkası getirilemedi. İnsanın aklına ister istemez 'Genelkurmay'ın ahde vefa dediği bir seferlik miydi?' sorusu geliyor.
Geçtiğimiz 26 Ocak Paşa'nın 64. ölüm yıldönümüydü. Karaman Valiliği, Belediye Başkanlığı ve Kazımkarabekir Kaymakamlığı tarafından ortaklaşa organize edilen konferansa çevre illerden gelenler de olmuştu. Verdiğim konferansa gösterilen ilgi gerçekten görülmeye değerdi. Salonda yer kalmayınca ayakta dinleyenler oldu. Beklerdim ki, askerler de gelip dinlesinler. Üniformalı kimse yoktu. 'Sivil' geldilerse bilmem.
Belki de 'benim' Kâzım Karabekir'imin kafalarındaki şablona ters düştüğündendir çekingenlikleri. Ancak bunun için kimseden özür dilemeyeceğim. Karabekir'in bir şiirinde dediği gibi "Korku bir sistir kalkar, hakikat güneştir doğar." Şimdi korku dönemi bitiyor. Hakikat güneşinin doğma vaktidir.
Karabekir Paşa'yı bir elinde kılıç, öbüründe kalemle düşünmek hoşuma gidiyor. İyi bir asker; ama o kadarla bitmiyor. Aynı zamanda müşfik bir baba, kanunlara riayetten kıl kadar ayrılmayan dürüst bir vatandaş, hakkını sonuna kadar savunan medeni bir insan, inandığı dava uğruna hayatını ortaya koymayı bilen bir kahraman, zarif bir koleksiyoner, musiki ve şiirle iştigal etmiş, marş yazıp bestelemiş bir sanat amatörü, eğitim yoluyla kalkınma problemi üzerinde düşünmüş, dahası icraatta bulunmuş, sanayi projeleri olan bir devlet adamı, Kürt ve Ermeni sorunlarının başımızı ağrıtacağını daha 1920'lerden itibaren söyleyen ve mutlaka tedbir alınmasını isteyen ileri görüşlü bir siyasetçi ve düzinelerce kitaba imza atmış velud bir kalem...
Kâzım Karabekir 1920 yılında Erzurum'dayken düzenlenen bir törende halkın arasında.
O bunların hepsi. Belki de daha fazlası... Dolayısıyla Kâzım Karabekir'e, kafalarımızdaki klasik 'asker' şablonunu bir kenara bırakarak bakmamız, ayrıca Osmanlı'nın nasıl olup da bu denli çok yönlü askerler yetiştirebildiği üzerinde imal-i fikretmemiz gerekir.
Kâzım Karabekir Paşa tarihin yapılmasına katkıda bulunmuş bir şahsiyet her şeyden önce. İkinci olarak Meclis'te görev yapmış bir siyasetçi. Ancak üçüncü bir cephesi var: Yalnız 'tarih yapan' değil, aynı zamanda 'tarih yazan' biri olması. Galiba birilerini fena halde rahatsız eden de bu son özelliği.
O da Atatürk gibi işi şansa bırakmamış ve yaptığı tarihin hikâyesini yazıp geleceğe emanet etmiştir. Bu yüzden evi defalarca basılmış, dosyalarına el konulmuş, parasını kendi cebinden ödeyerek bastırdığı kitabı yakılmış, yine de mücadelesinden vazgeçmemişti.
Bir zamanlar yakılan kitaplarının rahatlıkla basılıp satılabildiği günleri göremedi belki ama hakikatin hakim olacağı, rahatlıkla konuşulabileceği bir Türkiye'nin özlemiyle yanıp tutuşmuştu. Türk Tarih Kurumu'na karşı verdiği mücadeleyi hatırlamamak haksızlık olur. Yetkililere, "Genç nesillere tarihi tek bir kişinin kahramanlığı üzerine kurarak anlatamazsınız. Bu, o kanlı mücadelede canını siper etmiş olan komutanlara ve hele kanını dökmüş Mehmetçiğe de hakarettir. Onların haklarını nasıl ödersiniz?" diye çıkıştığında takvimler 1942 yılını gösteriyordu.
Karabekir Paşa, 1922'de Trakya'ya yaptığı bir gezide subaylarla birlikte.
2012 Türkiye'si, Karabekir Paşa'nın 70, hatta 80 yıl önce verdiği o efsanevi mücadeleyi ve bu uğurda katlandığı türlü haksızlıkları anlayabilecek noktaya emekleye emekleye de olsa gelmiş bulunuyor. Türkiye demokratikleşme yolunda ilerlerken, tarihin de gözünün kendi üzerinde olduğunu hiç unutmamalı. Biz tarihi incelerken tarih de bizi inceler çünkü.
Ancak bu noktada önemli olan, Türkiye'nin korkudan bir yakılıp bir söndürülen "hırsız fenerleri"ne değil, Kâzım Karabekir gibi azim ve imanla mücadele etmiş ve hakikatin nasıl yıkılmaz bir dağ olduğunu bizlere göstermeyi başarmış 'radyumlar'a olan ihtiyacını vurgulamaktır. Malum, radyumu tedbir almadan kullanmak tehlikelidir; çünkü sürekli olarak içe işleyen öldürücü ışınlar (radyoaktivite) çıkartır. Karabekir'in hayatı ve yazdıkları, bir bakıma resmî tarihin radyumudur.
Bence Kâzım Karabekir resmî tarih için hayattayken olsun, öldükten sonra yayınlanan kitaplarıyla olsun kesinlikle bir radyum etkisi göstermiş ve ideoloji eliyle bir tarih kurgulayanların daima korkulu rüyası olmuştur. Resmî ideoloji Paşa'yla uğraşırken, aynı zamanda kaçınılmaz olarak onun öldürücü ışınlarına da maruz kalmaktan kurtulamamıştır.
Bugün 'Kemalist' tarih görüşünün hasta ve bitap düşmesinde Paşa'nın radyum etkisinin payı büyüktür. Mesela onun resmî tarihte açtığı en büyük gedik, "19 Nisan 1919'da Trabzon'a çıktım." cümlesinde ifadesini bulur ve bu atomik cümleyle birlikte biz resmiyette var olmayan ve tasavvurumuzda açılan yeni bir kulvarda koşmaya başlarız.
2012 Temmuz'u, Kâzım Karabekir'in 130. doğum yıldönümüne denk geliyor. Bu yılı Karabekir Paşa'nın tertemiz adının gelecek nesillerce de anılmasına ve anlaşılmasına çalışarak geçirmeye ve hâlâ ışımakta olan bu radyum'un nice gizlenen hakikatin ortaya çıkarılmasına vesile olmasını sağlayarak değerlendirmeye ne dersiniz?
Hayat Karabekir, babasını anlatıyor
 Geçenlerde Karabekir Paşa'nın kızlarından Hayat Hanım'la konuşuyorduk. Babasıyla ilgili şu çarpıcı olayı anlattı:
Ailece bir sünnet düğününe gidiyorlarmış. Tabii "karga" dedikleri sivil polisler de peşlerinde. Tramvaya binmişler, polisler de binmiş. Gidecekleri yere gelince kendileri inmiş tramvaydan. "Baktım" diyor, "babam sağa sola baktı. Sonra hareket eden tramvayın peşinden koştu, camını tıklattı ve vatmana "İçeride arkadaşlarımız var, söylesin de insinler, indiğimizi fark etmediler galiba." dedi. Kapı açıldı, hafiyeler de indiler. Babama dedim ki: "Niye haber verdiniz? Ne güzel kurtulmuştuk onlardan." Bana verdiği cevabı hiç unutmuyorum: "Öyle deme evladım, onların da çoluk çocukları var. Onlar da bu işten ekmek yiyor. Bizi kaybederlerse üstlerine ne cevap verecekler? Belki de ekmeklerinden olacaklar. Onların görevi bizi takip etmek. Kendilerine yardımcı olmak da bizim görevimiz."
Bence Milli Eğitim Bakanı'mız Ömer Dinçer bu anekdotu ders kitaplarına koydurmal
.
Eğitim Bakanlığı da darbeciler tarafından "Millî" yapılmıştı
05.02.2012 - Bu Yazı 2737 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Cumhuriyetimiz 27 Mayıs 1960 askerî darbesinin dehşet ortamında gerçekleştirilen ve yaklaşık 50 yıl süren uzun bir 'balans ayarı'nın etkisinden yeni yeni sıyrılıyor.
Darbelerle askere tanınan ayrıcalık ve dokunulmazlıkların, sistemin derinlerine ne denli kök saldığını fark ettikçe düzeltilmesi gerekenler göze batar hale geliyor. 19 Mayıs kutlamalarının Ankara dışında stadyumlarda değil, liselerde yapılması gayet isabetliydi. Muvazzaf subayların okulları denetlemelerini amaçlayan Millî Güvenlik derslerinin kaldırılmasıysa gecikmiş bir karardı.
Bu hamlelerle Cumhuriyet 'yeniden' değil, 'yeni yeni' kuruluyor, cumhurla buluşuyor. Cumhuriyeti halkın tepesine gerektiğinde balyoz indirmek şeklinde gören militarizmin sonu er geç gelecekti zaten.
Şimdilerde 'öğrenci andı'nın ve okullar ile sınıflarımızın ayrılmaz unsurları olan Gençliğe Hitabe'nin kaldırılıp kaldırılmayacağı tartışılıyor. Hüseyin Çelik, kaldırılabileceğinin sinyalini vermiş.
Tabu haline getirilen bu iki 'gelenek'in tarihlerine bakılınca üzerinde neden bu kadar gürültü çıkarıldığını anlamak zorlaşıyor. Zira her ikisinin başlangıcı da, zannedildiği gibi Atatürk'e dayanmıyor. And, Reşit Galib'in kızlarına yazdığı bir 23 Nisan şiirinden ibarettir, Atatürk köşesi ve Gençliğe Hitabe'nin okullara zorla sokulması da 27 Mayıs darbesinden sonraya rastlar.
Ben, ilkokulu 1971-72 sezonunda Bursa'da bitirdim. Yalnız bizim okuduğumuz and, bugünküne göre epeyce kısaydı. Şöyleydi:
"Türk'üm, doğruyum, çalışkanım. Yasam, küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir. Ülküm, yükselmek, ileri gitmektir. Varlığım Türk varlığına armağan olsun."
İlk Atatürk köşelerinden biri, Haziran 1961'de Kızıltepe Jandarma Alayı'nda hazırlanmıştı.
Bu andın, Darülfünun hocalarını "inkılapçı değil" diye sokağa atan Reşit Galib'in marifeti olduğunu yıllar sonra öğrenecektim. Afet İnan'ın "Atatürk Hakkında Hâtıralar ve Belgeler" adlı kitabına göre devrin ekâbiri 1933'ün 23 Nisan Çocuk Bayramı'nda Çankaya'da toplanmış. Maarif Vekili Dr. Reşit Galip kızları için o gün yazdığı andı uzatmış Afet İnan'a. İnan'ın aktardığı metin, bir kelime farkla bizim okuduğumuz andın aynısıdır. Reşit Galip "yurdumu, budunumu özümden çok sevmektir" diye yazmış, zamanla "budun" kelimesi çıkarılmış, yerine "millet" konulmuş. Bu bir.
İki defa daha değişikliğe uğramış andımız. İlk olarak ben mezun olduktan hemen sonra (Ağustos 1972) ve 28 Şubat döneminde (1997) metin uzatılmış. Yani birileri andımıza pekala dokunabilmiş. Demek ki zannedildiği kadar 'kutsal' değilmiş.
27 Mayıs'tan sonra yapılan gösteride İstanbul Üniversitesi'nin kapısına devasa bir Atatürk resmi asılmış ve üzerine "İzindeyiz" diye yazılmıştı. MTBB sonraki yıllarda kimlik değiştirecek ve Müslüman gençliğin adreslerinden biri olacaktı.
Peki bugünkü iktidar andın metnini değiştirmeye kalksa, mesela "Türk'üm"ü "Türkiyeliyim" yapsa, vaktiyle onu yaz boz tahtasına çevirenler buna hangi yüzle karşı çıkacaklar? "Zinhar dokundurtmam!" diyenler "Üç kere dokunulmuş, bir kere daha dokunulsa ne lazım gelir?" sorusuna makul ve mantıklı bir cevap verebilecekler mi?
Madem tartışmaya başladık, dahasını söyleyeyim: Millî Eğitim Bakanlığı'nın adı da değiştirilmeli. Neden mi? Fransa dışındaki Batılı ülkelerde Millî Eğitim Bakanlığı yoktur da ondan. Fransa'da dahi 1940-1941 ve 1974-1981 dönemlerinde "Eğitim Bakanlığı" yapılmıştır. Diğer Batılı ülkelerde de Eğitim Bakanlığı veya Eğitim Sekreterliği şeklindedir.
Bakanlığın bizde hangi adları aldığını ise MEB'in internet sitesinden öğrenelim: "1923'ten 27 Aralık 1935'e kadar Maarif Vekaleti, 28 Aralık 1935'ten 21 Eylül 1941'e kadar Kültür Bakanlığı, 22 Eylül 1941'den 9 Ekim 1946'ya kadar Maarif Vekilliği, 10 Ekim 1946'dan sonra Millî Eğitim Bakanlığı, 1950'den sonra Maarif Vekaleti, 27 Mayıs 1960'tan sonra Millî Eğitim Bakanlığı adıyla çalışmalarını sürdürmüştür."
Yani kısa 1946-50 dönemi hariç, bakanlığın "Millî"liği, 1960 darbesinin ürünüdür. Atatürk döneminde bile adının 'Millî' yapılması akla gelmemişken, 27 Mayıs'tan sonra Fransa'ya özenilerek yapılan değişikliğin tashihi gerekiyor. Darbe miraslarından birinden daha kurtulmak, ancak böyle bir adımla mümkün olacaktır zira.
Hem dikkat edilirse, "Millî" sıfatını taşıyan sadece iki bakanlık vardır. Millî Savunma Bakanlığı'nı bir yerde anlarız. Ama o zaman "Neden 'Millî Dışişleri Bakanlığı' demiyoruz?" sorusunun bir cevabı var mıdır? Yoksa Dışişleri Bakanlığı'nın "millî" olması gerekmiyor mu? Ya da Maliye veya Bayındırlık'ın Millîlikle ilgisi yok mudur? Millîlik sadece savunma ve eğitimde mi ihtiyaçtır? O zaman bütün bakanlıkların önüne birer "Millî" madalyası takalım, Başbakan'a da "Millî Başbakan" diyelim oldu olacak. Sahi o zaman "Millî Şef"e benzer değil mi? Yok, vazgeçtim.
Gençliğe Hitabe de 27 Mayıs'tan sonra gündeme getirilmiş bir Cumhuriyet efsanesidir. Zamanın halkın oylarıyla seçilmiş iktidarına karşı giriştikleri, aslında bir suç olan hükümeti devirme hareketine Atatürk'ten meşruiyet fetvası koparmak ihtiyacını duyanlar, darbeden sonra Atatürk'ü var güçleriyle kullanmaya kalkmış, Atatürk'ü Koruma Kanunu'nu çıkarmış ve Anıtkabir'in inşaatını bitirmiş bir iktidarı "karşı devrimci" safına iteleme gayretkeşliğine kapılmışlardı.
Nitekim Haziran 1960'ta Ankara'da devlet eliyle organize edilen öğrenci yürüyüşüyle birlikte meydanlarda devasa Atatürk resimleriyle karşılaşmaya başlarız. Gençliğe Hitabe'nin tam da bu sırada hatırlanması ilginçtir. "Hayat" dergisi, 27 Nisan 1961 tarihli nüshasının orta sayfasında Gençliğe Hitabe'yi, "Gençliğin Andı"yla birlikte poster olarak verir. Okullardaki Atatürk Köşesi uygulaması da işte bu sıralarda başlar.
1 Haziran 1961 tarihli "Hayat" ise "İnkılâp Köşesi"nin ilk örneklerinden birinin Adana'daki 27 Mayıs İlkokulu'nda hazırlandığını haber vermektedir. Fotoğraf Atatürk resimleri yanında derginin 2 ay kadar önce verdiği Gençliğe Hitabe posterinin bu köşeyi süsleyen unsurlardan biri oluverdiğini tespit etmektedir. Derginin iki hafta sonraki sayısındaysa uygulamanın "Atatürk Köşesi"ne dönüştüğünü okuruz. Mardin Kızıltepe Jandarma Alayı mensupları, derginin verdiği Atatürk ve Gençliğe Hitabe posterleriyle bir Atatürk Köşesi hazırlamış ve yanında objektife gururla poz vermişler.
Gençliğe Hitabe ve Atatürk köşelerinin bir darbe sonrasında okul ve resmî dairelerimizin baş köşelerine dayatıldığını basit bir basın taramasından öğrenmek mümkün de, o kadar uzağa gitmeye de gerek yok. Gazete ve dergilerin 12 Eylül'den sonra birdenbire nasıl Atatürk posterleriyle dolup taştığını gören nesillerdeniz. Matta İncili'nde denildiği gibi "Kılıçla gelen, kılıçla gider. (26:52)"
.
Abdülhamid'in Galatasaray'ı dindarlaştırma projesi
12.02.2012 - Bu Yazı 2195 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Başbakan Erdoğan'ın bir demeciyle başlayan "dindar nesil yetiştirme" tartışması, aslında Abdülhamid'in de temel problemiydi.
Bilelim ki, bu ülkede Abdülhamid'i hâlâ sevmeyenlerin bir kısmını onun bu 'tehlikeli' projesinden hoşlanmayanlar oluşturmaktadır.
Sultan II. Abdülhamid Galatasaray'ı mı tutuyordu? Evet, Galatasaray'ı tutuyordu ama futbol kulübü olarak değil, Osmanlı Devleti'nin en kaliteli devlet okulu olan Galatasaray Sultanî'sini tutuyordu. Hem öylesine tutuyordu ki, onu ülkenin içinde yuvalanmış bir yarı misyoner okulu olmaktan kurtarıyor ve Osmanlılığın kalbinin attığı bir okul haline getirmek için elinden geleni ardına koymuyordu.
10 Şubat'ta vefatının 94. yıldönümünde rahmetle andığımız Abdülhamid Han'ın spora düşman olduğu söylenir. Külliyen yalan! Nereden mi biliyorum? Elimde sararmış bir fotoğraf. 1930'larda "Yedigün" dergisinde çıkmış. Alt yazısında Galatasaraylı sporcuların 40 yıl önce "Saray"ı ziyaret ettikleri yazılı. Fotoğrafa poz veren sporcuların göğüslerinde birer madalya parıldıyor oysa. Ne madalyası biliyor musunuz? Abdülhamid'in icad ettiği "Sanayi madalyası". Dergi, Abdülhamid'in ismini anamıyor ama fotoğrafın dili kanıyor. Şöyle tercüme ediyoruz alt yazıyı: Galatasaraylı sporcular Abdülhamid'in huzuruna çıkıp gösteri yaptılar, o da başarılarını takdir sadedinde kendilerine birer madalya taktı. Göğüslerinde gururla taşıdıkları o.
Bunu neden anlattım? Şundan: Abdül-hamid'in elinin kolunun nerelere kadar uzandığı henüz tespit edilebilmiş değildir. Bir bakıyorsunuz Mevlânâ türbesine mevcut sanduka örtüsünü (puşide) göndermiş, bir de bakıyorsunuz ki, Galatasaray'ın göğsünde. Dahası, hayatlarında, hafızalarında...
Dindar bir nesil yetiştirmek için Abdülhamid devrinde eğitim sistemine "mubassırlık" diye bir kadro getirilmişti. Bugünkü deyimle, gözetmenlik. Görevleri, öğrencilerin davranışlarını denetlemek, onları kötü alışkanlıklardan korumak ve dinî ödevlerini yerine getirmelerine yardımcı olmak demeyelim de, bunları yapmaya zorlamaktı. Mesela namaz vakitlerinde öğrencileri topluca şadırvana götürürler, abdest aldırıp mescide sokarlar ve namazlarını vaktinde cemaatle kılmalarını sağlarlardı.
Galatasaraylı jimnastikçiler talim sırasında.
Haydi Galatasaraylılar namaza!
Tabii Galatasaray Lisesi'nin de mubassırları vardı. Bir kısım öğrenciler hoşlanmasa da, onlar görevlerini sabırla yerine getirir, en azından ibadetin biçimsel kısmını yapmalarını, bunu bir alışkanlık haline getirmelerini sağlamaya çalışırlardı.
Peki bu zorlamaya neden gerek duymuştu devlet? Gençlerin manevî açıdan boş ve hedefsiz yetişmesinin ülkenin geleceğini tehdit ettiğini düşünüyordu da ondan. Özelikle Müslüman öğrencilerin, gayrimüslim öğrencilerin sahip oldukları kadar olsun dinî bilinçle yetişmelerini, devletin tabanını güvenle dayayacağı bir kitle oluşturmak bakımından önemli buluyordu.
Aslında Abdülhamid dönemi eğitim anlayışının temelinde de bu yatıyordu. Gayrimüslimler kendi özel okullarında hem dinî, hem etnik bilince sahip olarak yetişirken, zaten fakir ve geri bulunan Müslüman kitlenin gençleri malum aşağılık kompleksi yüzünden iyice eziliyor ve Tanzimat'ın getirdiği Avrupa hayranlığı ve taklitçiliği havasına kolayca kapılıyorlardı.
Bunun önüne geçebilmek ve ülkenin geleceğini kendisine dayandıracağı, kendi değerlerine sahip çıkan ama çağdaş bilgileri de edinmiş bilinçli bir gençliği yetiştirebilmek için çeşitli tedbirler alındı. Mesela Tanzimat'tan sonra Orman Mektebi açılmıştı ama 10 öğrenci mezun oluyorsa bunun 7-8'i gayrimüslimdi. Dersler Fransızca verildiği için Müslüman öğrenciler başarılı olamıyor, Fransızca bilerek yetişen Müslüman olmayanlar giderek bürokrasiye hakim oluyordu. Abdülhamid döneminde ders programları değiştirilecek ve dersler Türkçe yapılacak, öğretmenler de Müslümanlardan seçilince Müslüman öğrencilerin sayısı artacak ve mezunların dengesi tersine dönecekti, yani 7-8 Müslüman mezuna karşı 2-3 gayrimüslim mezun.
Galatasaray Lisesi öğrencileri ve hocaları...
Galatasaray'da fıkıhdersleri
Abdülhamid'in aynı operasyonu 1877'de, yani daha iktidara gelişinin ilk yılından itibaren Galatasaray Sultanisi'nde gerçekleştirildiğini biliyoruz. O zamanlar "Mekteb-i Şahane" dedikleri Galatasaray, Fransızların teklifi ve desteğiyle 1 Eylül 1868'de faaliyete geçmişti. Maksat, Said Paşa'nın dediği gibi hangi dinden olursa olsun bütün Osmanlı çocuklarının burada beraberce okuyup ortak bir Osmanlılık bilinci edinmeleriydi.
Fransız liseleri model alınmıştı Galata-saray'da. İlk müdürü ve yöneticileriyle öğretmenlerinin çoğu da Fransız'dı. Sözde Müslüman olan ve olmayan öğrenciler eşit olarak yararlanacaktı ama evdeki hesap çarşıya uymadı. Zira Fransızca, Fransız edebiyatı, Yunanca, Latince gibi dersler Müslüman öğrencileri fazlasıyla zorluyor ve başarılı olamıyorlardı. Tarih ve Türkçe dışında bu okulun bir Müslüman ülkede okutulduğuna dair alamet yoktu. 1869'da Arapça ve Farsça eklenmişti gerçi ama Prof. Bayram Kodaman'ın deyişiyle okul "Türk ve Müslümanlardan ziyade gayrimüslim unsurların işine yaramıştı." Zira okul, Fransız kültürüne hayran bir Müslüman öğrenci zümresinin yetişmesini sağlarken, Bulgar, Rum ve Ermeni çocukları için de tam tersine, millî duyguların aşılandığı bir ocak olmuştu.
Bu böyle devam edemezdi. İlk adım olarak Ali Suavi'nin 1877'deki müdürlüğüyle birlikte okulun Müslüman müdürleriyle tanışırız. Suavi'nin verdiği rapora göre, aynı yıl okulda 162 Müslüman öğrenciye karşılık, 377 gayrimüslim öğrenci bulunmaktadır. Üstelik çoğu da kurallara aykırı olarak parasız okumaktadır. Hatta Rus, Fransız, İtalyan, İngiliz, Yunanlı öğrenci bile vardır! Hatta Bulgar öğrencilerin burada ayrılıkçı fikirleri edindikten sonra Rus ordusuna katıldıkları biliniyordu.
Bunun üzerine hemen 60 Müslüman öğrenci alınır okula. Ve bu sayı yıllar içinde giderek artar. O zamana kadar bedava okuyan gayrimüslim öğrencilerden para talep edilince okulu terk ederler. Devlet, kendi eliyle asi yetiştirmemelidir. Ancak sadık bölgelerden gelen öğrencilere dokunulmaz. Ders programları değiştirilir. Arapça, Farsça, belagat, İslamî ilimler (fıkıh dahil), İslam tarihi ve "ilm-i ahlak" dersleri müfredata eklenir.
Böylece 1869'da 277 Müslüman öğrenciye karşılık 345 gayrimüslim öğrenci varken, 1901'de bu oran tersine döner ve 724 Müslüman öğrenciye karşılık 221 gayrimüslim öğrenci Mekteb-i Şahane sıralarını doldurur.
Ülkenin gözbebeği kurumlarından Galatasaray Lisesi'nin "İslamlaştırılması", Abdülhamid dönemindeki dindar bir nesil yetiştirme projesinin sayfalarından yalnızca biridir. 1882 tarihli bir belgede görüleceği gibi ders programlarındaki bu değişikliklerle İslam medeniyetinin ilerlemeye engel değil, belki en çok müsait olduğu inancını öğrencilerin hafızasına nakşedilmesiydi amaç. Anlayın işte, aşağılık kompleksini yenmiş bir nesil yetişsin istiyordu.
m.armagan@zaman.com.tr 
http://twitter.com/mustafarmagan 
Başbakan Erdoğan'ın bir demeciyle başlayan "dindar nesil yetiştirme" tartışması, aslında Abdülhamid'in de temel problemiydi.
Bilelim ki, bu ülkede Abdülhamid'i hâlâ sevmeyenlerin bir kısmını onun bu 'tehlikeli' projesinden hoşlanmayanlar oluşturmaktadır.
Sultan II. Abdülhamid Galatasaray'ı mı tutuyordu? Evet, Galatasaray'ı tutuyordu ama futbol kulübü olarak değil, Osmanlı Devleti'nin en kaliteli devlet okulu olan Galatasaray Sultanî'sini tutuyordu. Hem öylesine tutuyordu ki, onu ülkenin içinde yuvalanmış bir yarı misyoner okulu olmaktan kurtarıyor ve Osmanlılığın kalbinin attığı bir okul haline getirmek için elinden geleni ardına koymuyordu.
10 Şubat'ta vefatının 94. yıldönümünde rahmetle andığımız Abdülhamid Han'ın spora düşman olduğu söylenir. Külliyen yalan! Nereden mi biliyorum? Elimde sararmış bir fotoğraf. 1930'larda "Yedigün" dergisinde çıkmış. Alt yazısında Galatasaraylı sporcuların 40 yıl önce "Saray"ı ziyaret ettikleri yazılı. Fotoğrafa poz veren sporcuların göğüslerinde birer madalya parıldıyor oysa. Ne madalyası biliyor musunuz? Abdülhamid'in icad ettiği "Sanayi madalyası". Dergi, Abdülhamid'in ismini anamıyor ama fotoğrafın dili kanıyor. Şöyle tercüme ediyoruz alt yazıyı: Galatasaraylı sporcular Abdülhamid'in huzuruna çıkıp gösteri yaptılar, o da başarılarını takdir sadedinde kendilerine birer madalya taktı. Göğüslerinde gururla taşıdıkları o.
Bunu neden anlattım? Şundan: Abdül-hamid'in elinin kolunun nerelere kadar uzandığı henüz tespit edilebilmiş değildir. Bir bakıyorsunuz Mevlânâ türbesine mevcut sanduka örtüsünü (puşide) göndermiş, bir de bakıyorsunuz ki, Galatasaray'ın göğsünde. Dahası, hayatlarında, hafızalarında...
Dindar bir nesil yetiştirmek için Abdülhamid devrinde eğitim sistemine "mubassırlık" diye bir kadro getirilmişti. Bugünkü deyimle, gözetmenlik. Görevleri, öğrencilerin davranışlarını denetlemek, onları kötü alışkanlıklardan korumak ve dinî ödevlerini yerine getirmelerine yardımcı olmak demeyelim de, bunları yapmaya zorlamaktı. Mesela namaz vakitlerinde öğrencileri topluca şadırvana götürürler, abdest aldırıp mescide sokarlar ve namazlarını vaktinde cemaatle kılmalarını sağlarlardı.
Galatasaraylı jimnastikçiler talim sırasında.
Haydi Galatasaraylılar namaza!
Tabii Galatasaray Lisesi'nin de mubassırları vardı. Bir kısım öğrenciler hoşlanmasa da, onlar görevlerini sabırla yerine getirir, en azından ibadetin biçimsel kısmını yapmalarını, bunu bir alışkanlık haline getirmelerini sağlamaya çalışırlardı.
Peki bu zorlamaya neden gerek duymuştu devlet? Gençlerin manevî açıdan boş ve hedefsiz yetişmesinin ülkenin geleceğini tehdit ettiğini düşünüyordu da ondan. Özelikle Müslüman öğrencilerin, gayrimüslim öğrencilerin sahip oldukları kadar olsun dinî bilinçle yetişmelerini, devletin tabanını güvenle dayayacağı bir kitle oluşturmak bakımından önemli buluyordu.
Aslında Abdülhamid dönemi eğitim anlayışının temelinde de bu yatıyordu. Gayrimüslimler kendi özel okullarında hem dinî, hem etnik bilince sahip olarak yetişirken, zaten fakir ve geri bulunan Müslüman kitlenin gençleri malum aşağılık kompleksi yüzünden iyice eziliyor ve Tanzimat'ın getirdiği Avrupa hayranlığı ve taklitçiliği havasına kolayca kapılıyorlardı.
Bunun önüne geçebilmek ve ülkenin geleceğini kendisine dayandıracağı, kendi değerlerine sahip çıkan ama çağdaş bilgileri de edinmiş bilinçli bir gençliği yetiştirebilmek için çeşitli tedbirler alındı. Mesela Tanzimat'tan sonra Orman Mektebi açılmıştı ama 10 öğrenci mezun oluyorsa bunun 7-8'i gayrimüslimdi. Dersler Fransızca verildiği için Müslüman öğrenciler başarılı olamıyor, Fransızca bilerek yetişen Müslüman olmayanlar giderek bürokrasiye hakim oluyordu. Abdülhamid döneminde ders programları değiştirilecek ve dersler Türkçe yapılacak, öğretmenler de Müslümanlardan seçilince Müslüman öğrencilerin sayısı artacak ve mezunların dengesi tersine dönecekti, yani 7-8 Müslüman mezuna karşı 2-3 gayrimüslim mezun.
Galatasaray Lisesi öğrencileri ve hocaları...
Galatasaray'da fıkıhdersleri
Abdülhamid'in aynı operasyonu 1877'de, yani daha iktidara gelişinin ilk yılından itibaren Galatasaray Sultanisi'nde gerçekleştirildiğini biliyoruz. O zamanlar "Mekteb-i Şahane" dedikleri Galatasaray, Fransızların teklifi ve desteğiyle 1 Eylül 1868'de faaliyete geçmişti. Maksat, Said Paşa'nın dediği gibi hangi dinden olursa olsun bütün Osmanlı çocuklarının burada beraberce okuyup ortak bir Osmanlılık bilinci edinmeleriydi.
Fransız liseleri model alınmıştı Galata-saray'da. İlk müdürü ve yöneticileriyle öğretmenlerinin çoğu da Fransız'dı. Sözde Müslüman olan ve olmayan öğrenciler eşit olarak yararlanacaktı ama evdeki hesap çarşıya uymadı. Zira Fransızca, Fransız edebiyatı, Yunanca, Latince gibi dersler Müslüman öğrencileri fazlasıyla zorluyor ve başarılı olamıyorlardı. Tarih ve Türkçe dışında bu okulun bir Müslüman ülkede okutulduğuna dair alamet yoktu. 1869'da Arapça ve Farsça eklenmişti gerçi ama Prof. Bayram Kodaman'ın deyişiyle okul "Türk ve Müslümanlardan ziyade gayrimüslim unsurların işine yaramıştı." Zira okul, Fransız kültürüne hayran bir Müslüman öğrenci zümresinin yetişmesini sağlarken, Bulgar, Rum ve Ermeni çocukları için de tam tersine, millî duyguların aşılandığı bir ocak olmuştu.
Bu böyle devam edemezdi. İlk adım olarak Ali Suavi'nin 1877'deki müdürlüğüyle birlikte okulun Müslüman müdürleriyle tanışırız. Suavi'nin verdiği rapora göre, aynı yıl okulda 162 Müslüman öğrenciye karşılık, 377 gayrimüslim öğrenci bulunmaktadır. Üstelik çoğu da kurallara aykırı olarak parasız okumaktadır. Hatta Rus, Fransız, İtalyan, İngiliz, Yunanlı öğrenci bile vardır! Hatta Bulgar öğrencilerin burada ayrılıkçı fikirleri edindikten sonra Rus ordusuna katıldıkları biliniyordu.
Bunun üzerine hemen 60 Müslüman öğrenci alınır okula. Ve bu sayı yıllar içinde giderek artar. O zamana kadar bedava okuyan gayrimüslim öğrencilerden para talep edilince okulu terk ederler. Devlet, kendi eliyle asi yetiştirmemelidir. Ancak sadık bölgelerden gelen öğrencilere dokunulmaz. Ders programları değiştirilir. Arapça, Farsça, belagat, İslamî ilimler (fıkıh dahil), İslam tarihi ve "ilm-i ahlak" dersleri müfredata eklenir.
Böylece 1869'da 277 Müslüman öğrenciye karşılık 345 gayrimüslim öğrenci varken, 1901'de bu oran tersine döner ve 724 Müslüman öğrenciye karşılık 221 gayrimüslim öğrenci Mekteb-i Şahane sıralarını doldurur.
Ülkenin gözbebeği kurumlarından Galatasaray Lisesi'nin "İslamlaştırılması", Abdülhamid dönemindeki dindar bir nesil yetiştirme projesinin sayfalarından yalnızca biridir. 1882 tarihli bir belgede görüleceği gibi ders programlarındaki bu değişikliklerle İslam medeniyetinin ilerlemeye engel değil, belki en çok müsait olduğu inancını öğrencilerin hafızasına nakşedilmesiydi amaç. Anlayın işte, aşağılık kompleksini yenmiş bir nesil yetişsin istiyordu.
.
Büyük Fetih'in ışığında Fetih 1453
19.02.2012 - Bu Yazı 1702 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Beklenen film 16 Şubat günü saat 14.53'te başlayacaktı. İlk sahneler istisnasız hepimize "İyi ki gelmişim" dedirtti.
Önce "İstanbul mutlaka fetholunacaktır" diye başlayan hadis-i şerifin ışığında Medine'ye odaklandık ve emri alan ashab-ı kiramın açtığı kapıdan çıkıp Şehzade Mehmed'in Edirne Sarayı'nda doğumuna tanıklık ettik. Bu, nicedir yazıp durduğum, İstanbul'un fethinin sağlıklı bir tarihî zemine oturtulması adına son derece umut verici bir başlangıçtı. Zihnimizdeki 'acaba'lar uçup gitmişti; koltuklarımıza daha rahat yerleşebilirdik.
İlk kırılma, surlara sancağı dikmesi dışında tamamen meçhulümüz olan Ulubatlı Hasan'ı Fatih'in kılıç hocası olarak gördüğümüz sahnede başladı ve o andan itibaren bir Ulubatlı-Fatih rekabetidir başladı. Ne yalan söyleyelim, daha renkli bir karakter kazandırılan Ulubatlı'nın, ışıklar yanınca Fatih'ten daha fazla akıllarda kaldığını fark ettik.
Baştan şunu söyleyeyim ki, "Fetih 1453"ü genel anlamda olumlu ve etkileyici buldum. Fetih hadisiyle başlaması ve onu Fatih'in doğumuyla sıkı sıkıya ilişkilendirmiş olması, filme Asr-ı Saadet'e uzanan müthiş bir derinlik kazandırıyor ve şimdiye kadar yapılan Fetih filmlerinin kesinlikle üstüne çıkartıyordu. Bence filmdeki en etkili sahnelerden biri, göçük altında kalan lağımcıların, Bizanslıların kılıçlarıyla can vermektense barut fıçılarını ateşleyerek o anı gerçek bir trajediye dönüştürmeleriydi.
Filmin mesajı, bu tipte bir prodüksiyondan beklenmeyecek ölçüde olumluydu. Eşini ve çocuğunu bile yanından uzaklaştırması ve kendisini fethe adaması önemliydi.
Ne yalan söyleyeyim, zaman zaman fazla "dinci" ve "milliyetçi" bulduğum yerler bile oldu. Özellikle Bizanslı ve Papa dahil Batılı yöneticileri aciz, kalleş ve korkak gösteren kısımlara gerek yoktu bence. Unutmayalım ki, Konstantin'i küçültmek, Fatih'i büyütmez; aksine onun büyüklüğünden de bir şeyler eksiltir.
Filmin eleştirilmesi gereken yanları da yok değildi.
Mesela Ulubatlı Hasan'a aslında bir Müslüman kızı olduğu belirtilen Era'yla bir Holivut filmindeymiş gibi gayri meşru cinsel ilişki yaşatılmış olması, ona biçilen "İslam kahramanı" tipiyle tezat teşkil ediyor. Fethi başından beri destekleyen, hatta morali bozuk olduğu sırada Fatih'e uyarı mektubu dahi yazan Akşemseddin'in, filmde misafir oyuncuymuş gibi epey geç ortaya çıkması da ciddi bir hata. Şişmanlığıyla Nasreddin Hoca'yı andıran Akşemseddin fazla rind kaçmıştı. Fatih'in Kürt hocası Molla Gürani ile Molla Hüsrev de yoktu ortada.
Fatih namaz kıldırdı mı?
Çandarlı Halil Paşa gibi tecrübeli bir sadrazam, hem Fatih, hem de diğer vezirler tarafından fazla aşağılanmış. İstanbul'un kuşatılmasını riskli gördüğü doğru ama bu, fethe karşı olduğu anlamına gelmez. İnisiyatifi elden kaçırmadan ve muhtemelen tahrip edilmeden alınmasını istiyordu. Lakin Zağanos Paşa da olsa kimse bir sadrazama "Dilerim sultan kelleni vurdurur" diyemez. Dese bile sadrazam bunu sineye çekmez. Bir bakanın başbakana "dilerim seni asarlar" dediğini, onun da bunu normal karşıladığını düşünün. Sonuçta kukla tiyatrosu seyretmiyoruz, değil mi? (Bu arada acizane kanaatim, Zağanos karakterinin Fatih'e daha iyi oturacağı yönünde.)
Fatih ile Konstantin'in surların dışında karşı karşıya gelmesi de gerçeklere tamamen aykırı. Film icabı böyle bir sahneye ihtiyaç duyulsa bile daha gerçekçi bir formülü bulunabilmeliydi.
Fatih'in, surların önünde ordusuna namaz kıldırmasının da gerçeklerle en ufak bir ilgisi yok. Bizanslıların namaz kılanlara dokunmaması bir başka tuhaflık. Kaldı ki, Fatih namaz kıldırmaz. Ayasofya'daki namazda dahi imamlığa Akşemseddin'i geçirdiğini biliyoruz.
Top döküm sahneleri filmin en başarılı bölümlerindendi. Lakin "Şahi top" sanki Urban'ın yaptığı topun özel ismiymiş gibi sunuluyor. Oysa "Şahi", büyük topların genel adıdır. Urban'ın rolü de abartılmış olup Era'yı evlatlık alması tamamen kurgu eseridir.
Ayrıca İstanbul surları sanki tek kattan ibaret gibi gösteriliyor. Oysa üç kat sur vardı ve surların arasında derin hendekler bulunuyordu. Her ne kadar bunların deniz suyuyla dolu olup olmadığını bilmiyorsak da, belki de susuz olması, suyla dolu olmasından daha fazla zorlaştırıyordu kuşatanların işlerini.
Konstantin'in yarı çıplak Bizanslı kadınlarla havuza girme ve aralara zoraki serpiştirilmiş öpüşme sahnelerinin de hadisle başlayan bir filmde çok sakil kaçtığını belirtelim.
Sonuçta her tarihî filmde eleştirilecek noktalar bulunabilir. "Fetih 1453"ün bütün bu defoların ötesinde fetih olayını başarılı bir prodüksiyonla buluşturan ilk gerçek tarihî film olduğunu söyleyebilirim.
Bundan sonra Fethin asıl mesajının filmleştirilmesi gelebilir ama oraya varmak için almamız gereken daha çok mesafe var. Çünkü Fatih'in İstanbul'u alma tutkusu, yalnız maddî değil, manevî temellere de dayanır ve filmin başında verilen muhteşem mesaj, taşa saplanan kılıç gibi orada çakılı kalmıştır. O kılıcı, oradan çıkarıp bilim ve marifet sahillerine saplamayı hedef alacak bir "Fetih 857" filmine bilseniz ne çok ihtiyacımız var.
Büyük Fetih
Fetihten 10 yıl sonra "Küçük cihad bitti, büyük cihada başlıyoruz" diyen bir Fatih portresi karşımızda. Medreseyi yaptırırken "cihad-ı asgardan cihad-ı ekbere müracaat" ettiğini yazdırmış vakfiyesine.
Sizin anlayacağınız, İstanbul'un Fethi dahi, onun nazarında, yapılacak olan büyük ruh ve zihin açılımının yanında küçük kalır demesek bile asıl fethe basamak teşkil eder. Bu, Nurettin Topçu'nun kastettiği anlamda Büyük Fetih'tir. Bunun için başına ulema sarığı takmış, bu yüzden alimler karşısında ayağa kalkmış, bu sebeple fırsat buldukça medreselere ders dinlemeye koşmuştu. İstanbul'un mekân olarak fethi, bu Büyük Fethin 'fatiha'sı olacağı için önemliydi.
Fatih bu Büyük Fetih hareketini başlattı ama bitiremedi. Lakin bize o taşlarda donmuş arzuyu miras bıraktı. Nitekim Hızır Bey Çelebi, bu arzunun ipuçlarını şöyle vermişti:
Feth-i Stanbul'a fırsat bulmadılar evvelûn
Feth edip Sultan Muhammed didi tarih 'Âhirûn'.
Yani İstanbul'un fethine ondan öncekiler nail olamazken, Fatih hem onu fethetti, hem de şu tarihi düşürdü: 'Sonrakiler'.
Sonrakiler, yani gelecek nesiller... Yani bugün için biz...
.
Avrupa'da yamyamlığın karanlık tarihi
26.02.2012 - Bu Yazı 2126 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
"Yamyamlığın Afrika veya Avustralya yerlilerine mahsus bir durum olduğunu sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Gerçek yamyamlar Avrupa'dadır."
Bu sözler bana değil, geçen yıl çıkan "Mumyalar, Yamyamlar ve Vampirler" adlı kitabıyla Avrupa ve Amerika'da hararetli tartışmalara sebep olan Durham Üniversitesi hocalarından Richard Sugg'a ait. Dr. Sugg'a göre Avrupa'da kökeni epey eskilere dayanan bir yamyamlık, yani insan eti, kanı, yağı, kemiği vs. tüketme geleneği vardır ve bu âdet öyle Ortaçağ'a mahsus da değildir. Bizim güya "Aydınlanma dönemi" dediğimiz 18. yüzyılda dahi bu gelenek geçerlidir. Dahası, sadece fakir kulübelerinin yer sofralarında değil, muhteşem sarayların şaşaalı yemek masalarında da kafatası tozu veya mumya parçalarına rastlayabilirdiniz. "Geo" dergisi geçen sayılarından birinde bu çarpıcı dosyanın kapağını nasılsa açtı ve yamyamlığın "Avrupa'nın karanlık sırrı" olduğunu ifşa etti. Ancak Türkiye'de kimsenin böylesine önemli bir dosyayı görmemesi de ilginçti. Hem de Avrupa'nın bizi katliam yapmakla, barbarlıkla suçladığı bir zamanda gelen bu sessizlik hayret ve ibret vericiydi.
Öyle ya, yamyamlığı suçlama konusu yaparak hep sınırlarının dışına taşımış olan Avrupa, bu bilgiler ışığında bakıldığında yamyamlığın dünyada en uzun süre yaşadığı kıta haline geliyordu. Böyle bir kıtadaki Aydınlanma'nın biraz kanlı olması, onun pazarlanmasını zorlaştıracaktı ister istemez. Bu yüzden hem Sugg'un kitabını, hem de "Geo"nun haberini gündeme getirmenin tam zamanı diye düşündüm.
Beyazları bir kazanda pişiren Afrikalı yamyamlar imajı, Batı karikatüründe en sık tekrar edilen temalardandır.
Avrupa'nın 16. yüzyıldan itibaren kendisi dışındaki dünyayı şeytan olarak görmeye başladığını, böylece onların her türlü aşağılanma ve köleleştirilmeyi hak ettiği yolunda bir zulüm ideolojisi geliştirdiğini biliyoruz. Böylece kıtalarında bal gibi yaşayan yamyamlığı kendi ahlakî ve coğrafi sınırlarının dışındaki kıtalardaki barbarlığın simgesi olarak sunmuşlardı. İnsan eti yiyenler sapkınlardı. Hemcinsini yiyenler ancak 'yabaniler' olabilirdi. Uygar toplumda bu düşünülemezdi. Ancak bu görüşün geçersizliği açık. 19. yüzyıl Danimarka'sında bile başı kesilen mahkûmların altında ellerinde kaplarla bekleşen insanlar görmeniz mümkündü. Özellikle gençse başı kesilen mahkûmdan akacak taze kanın sara hastalığına iyi geldiğine inanılırdı. Bu geleneğin çok eski bir geçmişi var. Bir yandan Keltlerde kurban edilen bir insanın kanının kutsal bir kâsede toplanıp içilmesi geleneği vardı ve bu, Hıristiyanlıktan sonra Aşa-i Rabbani ayinine dönüşmüştü, yani ekmeği şaraba batırıp yeme geleneğine. Keltler bu kanın insanı iyileştirdiğine inanırlardı. Keza Roma'da cesetleri arenaya serilen güçlü gladyatörlerin vücutlarından alınan kanı hastalara içirilirdi.
İşin şaşırtıcı tarafı, bu uygulama, 19. yüzyıl ortalarına kadar devam etmiş. Hatta idam edilen mahkûmun kanını içen kişinin ağzını sildiği mendil dahi elden ele dolaştırılarak şifa umulmuş (Sugg, sayfa 81).
Mezar açma, 'tıbbi yamyamlığın" en yaygın biçimlerindendi.
Hatta 15. yüzyılda Papa VIII. İnnocent ölüm döşeğindeyken kendisine kandırılarak öldürülen 3 geç kurbanın kanı içirilerek iyileştirilmesi umulmuş. Ancak bu tedavi işe yaramamış ve Papa 25 Temmuz'da hayatını kaybetmiş. Onu bu yolda yalnız bırakmayan başka papaların olduğunu da biliyoruz. (sayfa 17 vd.)
Fakat bu uygulamanın sadece papazlar ve halk arasında değil, anlı şanlı saraylarda da geçerli olması dikkat çekici. Şu Kanuni'nin "Sen ki Fransa Kralı Françesko'sun" diye hitap ettiği I. François, yanında ufak bir mumya parçası taşırmış. Bu arada Bilimsel Devrim'in filozofu olarak selamlanan Francis Bacon da mumya parçasının kanı durdurmaya yarayışlı bir ilaç olduğuna inanırmış!
Bu arada İngiltere Kralı II. Charles'a ölüm döşeğinde bol bol kafatası tozu içirmişler, çünkü acılarını dindirdiğine inanıyorlarmış. Zaten İngiltere'de Stuart hanedanının özel merak konusudur "ceset tıbbı". Bu arada Danimarka Kralı IV. Christian'ı unutursak haksızlık etmiş oluruz.
Velhasıl modern Avrupa'da 200 yıl boyunca zengin olsun, fakir olsun, tahsilli veya cahil hiç fark etmez, herkesin az veya çok düzenli olarak yamyamlık yaptığını yazıyor Richard Sugg. Tabii insan yağının da şifa kaynağı olduğuna inanılıyor, vücuda merhem olarak sürülüyor veya yakı olarak yapıştırılıyordu.
Şu halde gerçek yamyamlar kimlerdi? Yabani ve ilkel denilenler mi, yoksa bu işi kitabi olarak yapan eğitilmiş Avrupalı seçkinler mi?
Özellikle genç insanların idamı bu tür şifa bekleyen hastalar için umut kapısıydı. Ünlü tıp adamı Paracelsus'un öğrencisi kimyacı Johann Schroeder, ölü bedenin nasıl bir hayat iksiri haline getirilebileceğini şu sözlerle ifade eder:
"Cinayet sırasında ölmüş 24 yaşında esmer birinin kadavrası bir gece ay ışığında bekletilmelidir. Böylece kokusuz, tütsülenmiş bir et gibi olur."
Neden esmer tenliler tercih ediliyor derseniz, o zamanlar koyu derililerin daha sağlıklı olduklarına inanılırmış da ondan.
Nitekim Hilmi Yavuz, "Kim insan eti yiyor?" (Zaman, 6 Ocak 1998) başlıklı yazısında "Orange hanedanından William'ın taht üzerindeki taleplerini destekleyen bir Protestan gürûhunun, Cumhuriyetçi Parti Başkanı John De Witt'i önce öldürdükleri, sonra da pişirip yedikleri"ni yazmış ve eklemişti: John De Witt, filozof Spinoza'nın arkadaşı ve koruyucusudur!
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz ki, tarihte hemcinsinin et ve kanına (yağ ve kemiğine de) bu denli iştahla yaklaşmış olan Avrupa, her zaman olduğu gibi yamyamlığı (ve barbarlığı) kendi dışındaki kıtalara postalamayı bilmiş ve kanlı tarihini karanlığa gömmeyi, kendisini Aydınlanma kıtası olarak sunmayı başarmıştır. Ancak artık bu karanlık taraf da "aydınlanmakta", hatta "kızarmaktadır". Richard Sugg'un dediği gibi, çoğunlukla Ortaçağ usulü bir tedavi kılığında sunularak meşru gösterilmeye çalışılan "tıbbi yamyamlık", tam da modern İngiltere tarihinin sosyal ve bilimsel devrimlerinin zirveye çıktığı bir zamanda gerçekleşmişti. Demek ki, Aydınlan-ma'nın karanlık yanının da aydınlatılmaya ihtiyacı bulunuyor.
.
Hilafetin kaldırılmasını İngilizler mi istemişti?
04.03.2012 - Bu Yazı 2088 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
İşi gücü bıraktık, 'Ulubatlı Hasan diye biri var mı yok mu?' diye tartışıyoruz. Oysa rivayetin kaynağı olan Makarios'un kitabında her şey vardır da, surlara bayrak diktiği yoktur.
Aksine bayrağın, Ulubatlı Hasan şehit düştükten sonra "başka kulelerde savaşan askerler" tarafından dikildiği yazılıdır. Anlayacağınız, bir "akl-ı evvel" bayrakları Ulubatlı'ya diktirmiş ve bu yama, sorgulanmadan tekrarlanagelmiştir.
Hilafetin kaldırılmasının hikâyesi de benzer bir çarpıtma gayretinin izlerini taşır. Yok Halife Abdülmecid tahsisatının artırılmasını istemiş de, yok şatafatlı bir törenle cuma namazına gitmiş de, yok iktidarda gözü varmış da...
Artık İngiltere ve müttefiklerinin baskı ve zorlamaları yüzünden Hilafetin kaldırıldığını açıkça söyleyebilmeli, bunun çok isteniyorsa o günler için zorunlu olduğu, başka türlü bu devleti yaşatmayacakları itiraf edilmelidir ki, toplum da gerçekleri bilsin.
Central Florida Üniversitesi öğretim üyesi Hakan Özoğlu'nun ABD arşivlerinde bulduğu rapor, bir ABD diplomatının halifeliğin kaldıracağını Washington'a bizden önce öğrenip bildirdiğini ortaya koyuyor. Rapor Washington'a 25 Şubat 1924'te ulaşmıştı. Başka bir deyişle, Türkiye'deki insanların haberi olmadan bir hafta önce, Fransa ve ABD yetkilileri halifeliğin kalkacağını öğrenmişlerdi ("Aksiyon", 13 Aralık 2010).
Bunun anlamı şudur: Batı dünyası Hilafetin kaldırılmasını Lozan'dan beri bekliyor ve istiyordu. Hilafetin kaldırıldığı haberini, dönemin 1. Ordu Müfettişi, yani Halife'nin yaşadığı İstanbul'dan sorumlu olan Karabekir Paşa'nın bile gazetelerden öğrendiğini söyleyeyim de, gerisini siz anlayın.
Halifeliğin kaldırılmasından sonra yapılan bu karikatürün alt yazısında "Darısı diğerlerinin başına" yazıyor.
İlk topta atılan Halife Abdülmecid. Diğer topların ucunda ise Patrikler ve haham var. Ancak Halifeye yeten güç, diğerlerine yetmedi.
Hakan Özoğlu'nun "Cumhuriyetin Kuruluşunda İktidar Kavgası" (Kitap Yay., 2011) adlı kitabında ilginç bir analiz yer alıyor: Ankara, 1922'de Saltanatı kaldırmış ama Hilafete ve Osmanlı hanedanına dokunmaya cesaret edememişti. Çünkü Karabekir gibi muhalif paşalar, İstanbul basını, Osmanlı döneminden kalma siyasetçiler ile Osmanlı hanedanı, Hilafeti kendilerine siper yapmışlar, onun arkasından muhalefetlerini örgütlemeye çalışıyorlardı. Muhalefet cephesinin sindirilip bertaraf edilebilmesi için Hilafetin devreden çıkarılması gerekiyordu. Daha sonra tasfiye sırası nasıl olsa diğerlerine gelecekti.
Yazar, Ankara hükümeti 1922'de muhtemelen bütün Osmanlı hanedanını yurtdışına sürme hamlesini yapacak kadar kendine güvenmiyordu, diyor. Oysa Kâzım Karabekir, daha 1922'de Hilafetin Osmanlı hanedanından alınma planını kendisinin önlediğini yazmaktadır. Gerçi o, Mustafa Kemal'in Hilafeti kendi üzerine geçirmek niyetinde olduğunu da yazar ama konumuz bu değil. Önemli olan, 1922'de Ankara'nın Hilafeti, Osmanoğullarından koparmak için siyasî bir hamle yaptığı gerçeğidir.
Hakan Özoğlu'nun nihai hükmü, Ankara'nın Hilafeti, hanedan tehdidini bertaraf etmek için kaldırdığı şeklinde. Başka bir deyişle "Hilafetin lağvedilmesindeki asıl hedef, Halifenin kendisi değil, Osmanlı hanedanıdır."
Ancak dış dinamiğin ihmal edilmemesi ve bu nedenle konunun daha geniş bir temele oturtulması gerektiğini düşünüyorum. Bence Hilafetin kaldırılması ve laikliğe gidiş, daha Lozan'da dayatılmış, Türkiye'nin kurulmasına bu şartla izin verilmişti. Bunun, Antlaşmaya ayrı bir madde halinde konulmamakla birlikte Osmanlı Devleti'nin eski Müslümanlar üzerindeki Hilafetten gelen ayrıcalık ve haklarının geri dönülmezcesine işgalcilere bırakıldığının açıklanması, Hilafetin bu yeni dönemde gündemde olmayacağının ipucuydu.
Üzerinde Kral V. George'un 10 Ocak 1924 günü Avam Kamarası'na yaptığı belirtilen konuşmanın Türkiye'yi ilgilendiren paragrafında "Lozan onaylanır onaylanmaz yeni bir çağ açılacağı" söyleniyor.
Şimdi birileri köpürecek, biliyorum. Ancak sakin olmalarında yarar var. Zira önemli bir kişisel tanıklık ile ilk defa burada yayınlanacak bir resmi belgeye göz atmadan karar vermeseler iyi olur derim.
Önce tanıklığa bir göz atalım:
Kâzım Karabekir, 16 Ağustos 1923 günü İsmet Paşa'ya, son zamanlarda hükümet çevrelerinden duymakta olduğu din aleyhindeki fikirlerin Lozan'dan geldiği kanaatinde olduğunu söyler. Ona göre Peygamber Efendimiz (sav) ve Kur'an hakkındaki "bu tehlikeli hava" Lozan'dan esmektedir. İsmet Paşa ona 1. Dünya Savaşı'nda Macarlar ve Bulgarlar da bizim gibi yenildikleri halde bağımsızlıklarına Hıristiyan oldukları için dokunulmadığını, bizimse sırf Müslüman olduğumuz için bağımsızlığımızın ortadan kaldırıldığı cevabını verir: "Biz kendi kuvvetimizle bağımsızlığımızı kazansak bile Müslüman kaldıkça sömürgeci devletlerin ve bu arada özellikle İngilizlerin daima aleyhimize olacaklarını, bağımsızlığımızın daima tehlike altında kalacağını anlattı."
Yeterince açık değil mi? Böylece İsmet İnönü, Müslüman kimliğimizden uzaklaşma telkininin Lozan'da yapıldığını itiraf etmiş olur.
İngiliz Milli Arşivleri'nden (National Archives) bulduğum ve ilk kez burada yayınlanacak olan bir "gizli" belge, Lozan'ın Hilafetle bağlantısını net bir şekilde ortaya koyacak nitelikte. 10 Ocak 1924 tarihinde İngiltere Kralı V. George, Avam Kamarası'na yaptığı açış konuşmasında, Lozan'ı ilgilendiren bir kanun tasarısının derhal görüşülmek üzere Parlamentonun gündemine geleceğini belirttikten sonra şu çarpıcı cümleyi sarf eder:
"Bu tasarı kabul edilir edilmez Lozan Antlaşması onaylanmış olacak ve YENİ BİR ÇAĞ AÇILACAKTIR." (As soon as this Bill has been passed, the Treaty will be ratified, and a new era will open.) (CAB/23/46, s. 424)
Kral V. George, Lozan'ın kabul edilmesiyle İngiltere için "yeni bir çağ veya dönem" açılacağını söylerken ne demek istiyordu? Bu, Halifeden kurtuluşun bir tür müjdesi olarak yorumlanabilir mi? Net olarak bilmiyoruz. Ancak İngilizlerin, Lozan'ı onaylamak için Hilafetin kaldırılmasını bekledikleri ve Hilafetsiz bir dünyanın kendileri için "yeni bir çağ"ın açılması anlamına geleceğini düşündükleri açıktır.
Nitekim beklenen Lozan kanun tasarısı Avam Kamarası'nda Nisan 1924'te gündeme alınıp kabul edilmiş, Ağustos'ta diğer taraf devletler tarafından da onaylanarak 1924 Eylül'ünde Cemiyet-i Akvam tarafından tescillenmiştir. Bu demektir ki, Cumhuriyet'in ilk yılının dolmasına çok az bir süre kalmasına rağmen TC henüz tanınmış bir devlet değildi. Hilafet düğümü çözülünce tanınmalar da gelmeye başladı. Artık tasfiye operasyonları başlayabilirdi.
.
İstiklal Mahkemesi, sanıkları asabilmek için yürürlüğe girmemiş kanuna sarılmış
11.03.2012 - Bu Yazı 2135 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Nobel Ödüllü romancı William Faulkner öyle demiş: "Biz tarihe doğru gitmeyiz, tarih dalgalar halinde üstümüze gelir ve bizi geleceğe doğru iter."
Türkiye'nin son yıllarda içine girdiği tarihe dönüş eğilimi, bu sözün ışığında yeniden düşünülmeli. Uzun bir süre tarihin önüne set çekilebileceği sanıldı, lakin sular artık barajın üstünden boşalmakta, bizi de beraberinde sürüklemekte.
Ne demek mi istiyorum? Şunu:
"Muhteşem Yüzyıl" dizisinin izlenme rekorları kırmasının ardından "Fetih 1453"ün tüm zamanların gişe rekorlarını alt üst etmiş olması, tarihin üstümüze doğru dört nala geldiğinin en somut göstergesi oldu. Ardından TRT, bu yarışa Kemal Tahir'in "Kurt Kanunu" romanını diziye uyarlayarak katıldı. İzmir Suikastı ve İttihatçıların temizlenmesi operasyonu çevresindeki olayları işleyen "Kurt Kanunu", kaçınılmaz olarak yakın tarihin kara deliklerinden birini daha tartışmaya açmış oldu. İyi de oldu.
"Kurt Kanunu" Kemal Tahir'in İttihatçı-Kemalist kapışmasının son raundunu ortaya sermesi bakımından olduğu gibi yakın tarihin önemli dönüm noktalarına ilişkin yalın ve keskin eleştirilerini de gündeme getirmesi bakımından cesurca kaleme alınmış bir eserdir. Romanın bazı cümlelerinin altını ısrarla çizmek gerekir. Mesela idam edilen Kara Kemal şöyle diyor romanda:
"Halifeyi İngilizler alıp gittiler de halifeliğini neden sürdürmediler?... Bu halifeliğin kaldırılması işi, görünürde, bizden çok Müslüman sömürgeleri olan büyük devletlerin işine gelse gerek... Halifelik sürüp çıkarılırken, Fener Patrikhanesi'nin İstanbul'da bırakılmasına akıl erdirmek zordur."
Nasıl? Geçen hafta "Hilafetin kaldırılmasını İngilizler mi istemişti?" başlığı altında yazdıklarımı üç cümlede özetleyiveriyor, değil mi? Kemal Tahir, içinden geçenleri Kara Kemal'e cesaretle söyletmeye devam eder:
"Hakkımızda karar çoktan verilmiş... Yani Osmanlı İmparatorluğu'nu yıkma, halifeliği ortadan kaldırma kararı... Ama ne olursa olsun, bir dünya imparatorluğu bizim (İttihatçıların) elimizde parçalandı. 400 milyon İslamlığın halifeliği kaldırıldı ortadan... Sorumlusu biziz. Suç ne kadar büyükse çekilecek cezanın da o kadar büyük olması gerekir... Bu anda, yüzüme vuran darağacı gölgesi, suikast suçlusu olduğumdan değildir Emincim... Büyük suçun gölgesidir bu..."
Kemal Tahir'in "büyük suç" dediği, Osman-lı'nın batırılması ve hilafetin kaldırılmasıdır ve Kara Kemal farkına varmadan buna hizmet ettiğinin vicdan azabını yaşamaktadır.
Bu kadar net... Ona göre İttihatçılar gerçekte bu suçun cezası olarak asılacaklardır!
Aynı suikast davasında asılan Ziya Hurşid'in ağabeyi Ahmet Faik Günday'ın geçen yıl Bengi Yayınları tarafından çıkarılan "İki Devir Bir İnsan" adlı hatıratı (Hazırlayan: Süleyman Beyoğlu) İzmit Suikastı davası hakkında ilginç açıklamalarda bulunur. Faik Bey aynı davada yargılanıp beraat etmiştir. Suikast davası hakkında şu ilginç açıklamaları yapıyor (sadeleştirdim):
İzmir Suikasti davası görülürken henüz yürürlüğe girmemiş olan yeni Ceza Kanunu'na göre asılanların fotoğrafları 16 Temmuz 1926 tarihli gazetelerin ilk sayfasını boydan boya kaplamıştı.
"Bu İstiklal Mahkemesi'nin hükümleri tamamen yasa dışıdır. Öncelikle yürürlükte bulunan eski Ceza Kanunu'na göre hüküm vermek mecburiyetinde olan mahkeme, henüz yürürlüğe girmeyen yeni Ceza Kanunu'na göre idam hükmü veremezdi. Yürürlükte olmayan Ceza Kanunu'nda idam hükmü olduğu için mahkeme ona göre hüküm vermiştir."
Faik Günday'ın kastettiği hukuksuzluk şudur:
İstiklal Mahkemesi, İzmir Suikastı davasında idam kararını verdiği tarihte, yani Temmuz 1926'da Şubat ayında kabul edilen yeni Ceza Kanunu henüz yürürlüğe girmiş değildi. Yürürlüğe girme tarihi, 4 Ekim 1926 olarak belirlenmiştir kanunda. Fakat mahkeme, bir hukuksuzluk şaheseri ortaya koymuş, yürürlükteki Ceza Kanunu'na göre idam hükmü veremeyeceği için henüz yürürlüğe girmemiş olan ve yürürlüğe girmesine daha 3 ay bulunan yeni Ceza Kanunu'na göre vermiştir idam hükümlerini. Böylece aynı yılın Şubat'ında İskilipli Atıf Hoca'yı kanundan 1,5 yıl önce yazdığı kitabından dolayı idam eden mahkeme, bu defa da yürürlüğe girmemiş bir kanuna dayanarak (!) adam asmakta bir sakınca görmemiştir!
Faik Günday, kardeşi dahil idam edilenlerin 'demokrasi şehitleri' olduğunu yazmakta ve bu hakikatin bir gün ortaya çıkacağını savunmaktadır.
Bu kadar da değil. Sonradan Muhasebat Umum Müdürlüğü de yapmış olan Selanik doğumlu İhsan Pırnar, hatıralarında İzmir Suikastı davasının arkasındaki gerçek niyeti ortaya koyar. Pırnar'a göre mahkeme sürecinde şu gariplikler yaşanmıştır:
1) Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa mahkeme süresince İzmir Çeşme'dedir. Başta İsmet Paşa olmak üzere hükümet üyeleri ve mahkeme başkanı ile sık sık görüşmekte, Ali Çetinkaya, ondan aldığı emre göre mahkemeyi yürütmektedir.
2) Mahkemenin konusu suikast iken, Terakkiperver Partisi'nin kurulması, muhalefetleri, vaktiyle Mustafa Kemal Paşa'nın isteği üzerine İttihatçıların Cavid Bey'in evinde toplanarak seçim beyannameleri hazırlamaları suikast tertibi olarak yorumlanmakta, amacın bütün rakiplerin yok edilmek istendiği anlaşılmaktadır.
Yargılamaları bizzat takip ettiğini söyleyen İhsan Pırnar'ın edindiği kanaat de önemlidir:
"Suikast tamamen ve yalnızca Ziya Hurşit tarafından tertip edilmiş, kandırdığı ve hırslandırdığı bir- iki serseri de bu teşebbüse katılmış; bu fırsattan istifade edilerek siyasî rakiplerin bertaraf edilmesine gidilmiş ve bu maksat da büyük ölçüde temin olunmuştur." (Baba Oğul Anıları 1, İzmir, 2010, s. 103.)
İhsan Pırnar'a göre,
"Bu olaydan sonra Mustafa Kemal Paşa artık hudutsuz bir kudret ve otorite kazanmıştır. Fiiliyatta o, milletin yegane temsilcisidir. Milli irade denen kudret, onun şahsında ve kullanımındadır... Bu şekilde Meclis, Mustafa Kemal Paşa'nın tayin ettiği memurlardan oluşan bir hal almıştır. Görevleri, hükümetin, daha doğrusu Mustafa Kemal Paşa'nın, bütün isteklerini yerine getirmekten ibarettir."
Son hükmü şudur: "Mustafa Kemal'in Milli Mücadele'deki hizmeti birinci derecededir. Yaptığı devrimler de övülmeye değer. Fakat Mücadele'de beraber çalıştığı... arkadaşlarını bertaraf ederek idare mekanizmasını adil usul ve sistemlerden uzaklaştırarak keyfî şekilde yürütmesinin, memlekete yaptığı büyük iyiliklere karşılık olarak zararları da olmuştur."
İzmir Suikastı davasının neye hizmet ettiğini ancak bir Selanikli bu kadar içeriden teşhis edebilirdi!
.
.
Osmanlı kadar başına taş düşmesin e mi!
18.03.2012 - Bu Yazı 2095 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Birçok e-postada hep aynı terane: Osmanlı, Anadolu'ya çivi çakmamış. Hiç yatırım yapmamış. Hem "Bursa'nın doğusunda kaç tane Osmanlı eseri var ki, övünelim?" Böyle yazmıyorlar mı, insanın "İnsaf imandandır" sözünü kılıçlaştırası geliyor.
Cumhuriyet kuruldu kurulalı aynı terane. Osmanlı bir tek Bursa ile İstanbul'u ihya etmiş, bakın Edirne'den itibaren Balkanlar'a, her taraf bal dök yala. Oysa Anadolu şehirleri kaderlerine terk edilmiş. Osmanlı Devleti Balkanlar'ı ihya edip dururken, "Anadolu'yu sadece asker ve erzak deposu" olarak kullanmış. Üstelik "Türk milletinin evlatlarını" Avrupa ile savaşacağım diye kırdırmış!
İçerisinde Oryantalist körlükten tutun da bilgi ve zekâ kısırlığına kadar birçok kusuru barındıran bu sığ bakış açısının gençlerimiz arasında neden bu denli rağbet bulduğu ise ayrı bir araştırma konusu.
1930'larda bunları söylemenin belki mazur görülebilecek bir tarafı vardı. Kaynak yoktu, olanlar da harf devriminden dolayı yasaktı. Üstelik ulaşılamıyordu. Arşivler açık değildi vs. Lakin şu kadar milyon eğitimli insanız, bu denli bol yayın ve belge, kütüphane raflarını çökertiyor, belediyelerden valilik ve kaymakamlıklara kadar pek çok kurum kültür envanterleri çıkarmaya gayret ediyor ama 85 yıldır aynı şeyleri tekrar ediyorsak daha temelde bir sorun olmalı diye düşünüyorum. Okuma tembeli desem, okuyanlar, hatta iyi okuyanlar var hamdolsun. Ancak galiba eskilerin deyişiyle 'temyiz kabiliyetimizi' kaybettik, ondandır.
Bakın, çalışan çalışıyor. Yenişehir Kaymakamlığı (Bursa) ne çok kitap neşretmiş. Eski Kaymakam Samet Ercoşkun, kitapları gönderdi de sevindirdi fakiri. Sayesinde Osman Gazi'nin emriyle kurulan bu ilk Osmanlı şehrinin geçmişine acı tatlı bir yolculuğa çıktım.
Geçenlerde Konyalılar elime okkalı bir cilt tutuşturdular. 5 kiloluk bu kitabı, fıtık olma riskini göze alarak taşıyıp masama koyduğumda, hele sayfalarını giderek büyüyen bir aşkla çevirdiğimde, "Keşke" dedim, "diğer şehirlerimiz de Konyalılar kadar sevip sahip çıksalar şehirlerine."
Belediye Başkanı Tahir Akyürek ve Konya öncülük ediyor bu eserlere. Daha önce Selçuklu Belediyesi bir fotoğraf albümü halinde "Konya'da Osmanlı Dönemi Eserleri" (2005) adlı güzel bir kitap çıkarmıştı. O zamanki başkan Adem Esen kitabı elime tutuşturduktan kısa bir süre sonra Konya ve ilçelerinde 200'e yakın Osmanlı eseri bulunduğunu hayretle öğrenmiştim. Evet, Osmanlı'nın Anadolu'ya tek çivi çakmadığı safsatasına kafasını kaptırmış olanların sadece "Selçuklu şehri" zannettiği Konya ve ilçelerinde -o da tespit edilebilen ve ayakta duran- 200'e yakın eser fotoğraflanmıştı.
İşte Meram'daki muhteşem Kapu Camii 1650 yılında yaptırılmış; yıkılınca 1868'de yeniden inşa edilmiş. Ya Karatay'daki Aziziye Camii'ne ne buyurulur? Annesi Pertevniyal Valide Sultan ile Sultan Abdülaziz'in birlikte yaptırdıkları 1872 tarihli bu muazzam cami de mi kemikleşmiş kanaatlerinizi değiştirmez? Bir sayfada Kadınhanı'ndaki Pınarbaşı Camii'nin 1853 yılında yapıldığı yazılı; başka bir sayfayı çevirince Ereğli'de Rüstem Paşa Hanı'yla burun buruna geliyorsunuz. Akşehir'deki Ticaret Lisesi 1918'de, Hasan Paşa Camii de 4 asır önce, 1510'da yaptırılmış. (Nasreddin Hoca Türbesi'ni son tamir ettirenin de Sultan Abdülhamid olduğunu belirtelim.) Hâlâ 'Osmanlı Anadolu'ya yatırım yapmamıştı' demekte ısrar ediyorsanız, ya Anadolu'yu bilmiyorsunuzdur ya da yatırımın ne demek olduğunu.
Mevlânâ Külliyesi mi dediniz? Bakın bakalım, Mevleviliğe en büyük hizmeti kim etmiş? Onu Konya'dan Hanya'ya, yani Girit adasına kim ulaştırmış? Budapeşte semalarından Kahire sokaklarına kim birer mistik tohum olarak ekmiş? Evet, Mevlânâ ve evlatları Selçuklular zamanında yaşamışlardı, elbette tarikat Karamanoğulları zamanında serpilmişti, ama Mevlevilik tarihteki en görkemli çiçeklenişini Osmanlılar döneminde yaşamıştı. Bir bakıma Mevleviliği Mevlevilik yapan Osmanlılar olmuştu.
Osmanlılığın Mevleviliğin mimarı olduğu gerçeğini Mevlânâ Kül-liyesi'nden somut olarak görmemiz mümkün. Osmanlılardan önce türbe vardı, yeşil kubbesi de vardı. Doğu ve batısındaki kubbelerin Karamanoğulları döneminde eklendiği bilinir. Bir şadırvan ve ufak tefek binalar, o kadar. Bunlar dışında bugün Mevlana Türbesi'nin etrafında ne kadar tarihî yapı varsa Osmanlı eseridir. Bu açık. Mescit, minare, selsebil, semahane, tilavet odası, şadırvan revakları, kütüphane, misafirhane, yemekhane, derviş hücreleri, mutfak (matbah), meydan, şeb-i arus havuzu vs. Bir de külliyenin girişinde II. Selim tarafından Mimar Sinan'a yaptırılan haşmetli Selimiye Camii'ni sayalım da soluklanalım.
Hâlâ inat edenler varsa Konya'da kollarıma teslim edilen bin sayfalık kitaba [1] eğilsinler ve görsünler Osmanlı'nın bu Selçuklu şehrine yaptığı nice yatırımı. Eğildim ve bilmediğim nice çarpıcı bilgiler edindim.
Mesela Selçuklu ilçesinde 1798 tarihli bir çamaşırhane (yunak) bulunduğunu, dahası, bu halka açık çamaşırhanenin halen hizmet vermeye devam ettiğini öğrendim. Daha neler neler... (Bir de, bunlar ayakta duran yapılar. Yıkılıp kaybolanlar listeye dahil değil.)
Mesela Osmanlı dönemi eseri 100'ün üzerinde çeşme varmış Konya'da. 3 Osmanlı hamamı ile 4 han ve 2 köprü halen ayaktaymış. 14 adet kamu binası halen kullanılmaktaymış. (Bunların içinde Hükümet Konağı, Kız Öğretmen Okulu, Sanat Okulu, Gazi Lisesi, DMO vs. de vardır.) Tren istasyonu ile etrafındaki konutlar da Osmanlı dönemi eserleriymiş. (Konya'ya treni TC getirmedi yani.) Yusuf Ağa Kütüphanesi'ne bakarsanız 1795 tarihli. Envanter'de Osmanlı eserinin olmadığı tek kalem, medreseler oldu. Demek ki, Selçuklu medreseleri yeterliydi, yenisine ihtiyaç duyulmamıştı.
Ancak beni asıl şaşırtan, cami ve mescit sayıları oldu. Envanterden çıkarttığım listeye göre halen Konya merkezde ayakta duran tarihî cami ve mescitlerin sayıları şöyle (Cumhuriyet döneminde yapılanlar hariç):
Osmanlı öncesi döneme ait cami ve mescit: 33 adet. Osmanlı döneminde yapılan cami ve mescit: 61 adet. Yani Osmanlı döneminde yapılanlar, öncekilerin 2 katıdır. Nokta.
Şu kadarını söyleyeyim ki, 'Osmanlı döneminde Anadolu'ya yatırım yapılmadı' teranesine sığınanları o camilerde okunan Kur'an-ı Kerimler ve minarelerden dökülen ezanlar da mı rahatsız etmiyor? ('Çarpmıyor' diyemediğim için böyle dedim.) Bütün bu eserleri hangi yüzle ve hangi hakla inkâr edebiliyorlar?
Hem daha envantere Selçuklu eseri olarak geçen Konevi Camii'ni haraplıktan kurtarıp bugünkü dinçliğine kavuşturan zatın bir Osmanlı padişahı olduğunu söylemedim. Kimdir bu padişah? Hiç düşündünüz mü? Adını söylemeyeceğim ama bir ipucu uzatacağım: Üzerindeki kitabede yazmış ismini. Yine de 'Kim?' diyenlere fısıldayayım: Mevlânâ'nın üzerindeki nefis sanduka örtüsünü kim İstanbul'da işletip oraya hediye etmişse o! Ve biz bu soylu duygulara sahip insanlara Anadolu ve Selçuklu düşmanı muamelesi yapıyoruz. Seyyid Rıza'nın dediği gibi, "Ayıptır, günahtır, cinayettir!"
Kartal Tibet, askerî darbeyi nasıl önledi?
Ünlü oyuncu Kartal Tibet'in, Talât Aydemir'in son darbe girişimini ortaya çıkaran kişi olduğunu biliyor muydunuz? O tarihte Meydan Sahnesi'nin genç oyuncularından biri olan Kartal Tibet, 21 Mayıs 1963 gecesi tankların Ankara caddelerinde dolaştığını görür ve darbeden şüphelenerek nöbetçi amiri Seyfettin Karadağ'a, o da o sırada uyumakta olan 28. Tümen Kurmay Başkanı Ali Elverdi Paşa'ya duyurur. Ali Paşa uykudan kalkıp radyoevine gider. Kendilerinden son derece emin olan darbeciler, Ali Paşa'nın tek başına girdiği radyoevinden yaptığı anonsu duyunca şaşkına dönerler. Anonsta isyanın Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından bastırıldığı duyurulmuştur.
Ali Elverdi, "Bu Vatana Kastedenler", İst. 1980, Yeni Asya Yayınları, s. 69. [1] Konya İl Merkezi Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Envanteri, Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2012.
.
Cemal Paşa'nın Afganistan'da ne işi vardı?
25.03.2012 - Bu Yazı 2013 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
"Evet, Afganistan'da şehit olan askerlerimizin hesabı (...) öncelikle 'sivil otorite'den ve onun başından sorulur.
Yani Başbakan Erdoğan'dan." 22 Mart 2012 tarihli Milliyet'teki köşesinde, bir zamanlar Afganistan'ın resmi müşaviri olan Cemal Paşa'nın torunu Hasan Cemal böyle yazmış.
"Afganistan'da ne işimiz vardı?" sorusu, bir süredir yatışmış gibi görünen siyasetin tarih üzerinden tartışılması alışkanlığını da depreştirmiş oldu. (Bu sorgulama adetinin 60 yıl kadar önce 'Kore'de ne işimiz var?' şekliyle siftah yaptığını belirtelim geçerken.) Ben de bu vesileyle yakın tarihimizin Afganistan dosyasını açmak ve bundan 92 yıl önce İttihatçı bir paşanın giriştiği garip bir Afganistan macerasını hatırlamak istedim. Harbiye Nazırı ve 4. Ordu Komutanı Sakallı Cemal Paşa'nın kaçtığı yurt dışında yolunun Afganistan'a nasıl düştüğünü ve Tiflis'teki ölümünün Afganistan'la ilgisini beraberce görelim.
Afganistan macerası
1918 yılının 1 Kasım'ını 2 Kasım'ına bağlayan gece Kuruçeşme'den Alman botuna bindiklerinde 7 kişiydiler. En bilinenleri İttihat ve Terakki'nin liderleri Talat, Enver ve Cemal Paşa'ydı. Önce Berlin'e giden Cemal Paşa, ardından Münih ve İsviçre'ye geçti. 1920 yılındaysa Rusya'daydı. Burada çeşitli görüşmelerde bulundu.
Sovyetler Birliği'nin Dışişleri Bakanı Çiçe-rin'le görüştü. Tam bu sırada Afganistan Kralı Emanullah Han'ın kendisini davet ettiği haberi geldi. Cemal Paşa'ya Afgan ordusunun modernleştirilmesini teklif ediyordu. Teklifi kabul ederek Afganistan'a hareket etti. Onu aynı yılın eylül ayında Kabil'de görürüz.
Peki Cemal Paşa Kabil'de ne aramaktadır?
İttihatçı yayınlar bu gözüpek girişimi Cemal Paşa'nın vatanseverliğine ve Afgan Türkleriyle el ele verip Sovyetler Birliği'nin elinde esir bulunan Türkleri topyekûn ayaklandırmayı düşündüğünü söyleseler de, bu inandırıcı olmaktan uzaktır. Zira Hindistan'da bulunan İngiliz emperyalizminin Türk dünyasına yayılmasını çıkarlarına aykırı bulan Ruslar, bir karşı oyun oynamaktadırlar ve bu iş için en uygun kişi olarak Cemal Paşa'yı bulmuşlardır. Sovyetler Cemal Paşa'yla çalışmasını teklif etmiş, Emanullah Han da gereğini yerine getirmiştir.
Eylül 1920'de Afganistan'a giden Cemal Paşa Kabil'de törenle karşılanmış, kendisine bir an önce Afgan ordusunun eğitilip yeniden örgütlenmesini sağlama görevi verilmiştir. Afgan ordusuna modern bir hava getiren Paşa'nın yanında Türkiye'den getirdiği 15 kadar subay da bulunmaktadır.
Gerçi kendisi Afganistan'ın modernleşmesini istiyorum diyor, güneydeki Müslüman kabileleri de içine alacak güçlü bir Afganistan kurmayı hedeflediğini, böylece Hindistan Müslümanlarının İngiliz esaretinden kurtulacağını söylüyordu ama işin aslı acaba neydi? Neden böylesine 'delice' bir işe girişmişti Cemal Paşa? Hatta 16 Kasım 1921'de Mustafa Kemal Paşa'ya yazdığı mektupta Orta Asya Müslümanlarının pek yakın bir gelecekte uyanacağını ve böylece kurulacak Türk devletlerinin Anadolu'daki "millî saltanatın" etrafında dönen birer uydu haline geleceklerini müjdeliyordu.
Ancak gerçek acaba bu muydu?
İşin gerçeğine bakılınca Cemal Paşa'nın başka bir "oyun"un içinde yer aldığı görülecektir.
Hangi oyun?
Onun Ruslarla yakın ilişki kurduğunu kabul eden Cemal Kutay, sonradan onları hayal kırıklığına uğrattığını savunur ve Rusların onu tehdit ettiğini yazar. Gerçekten de yakın tarihi şaşılacak derecede iyi bilen ve arşivleyen Kutay, onu çarpıtmakta benzersiz bir performans sergiler. Bu yüzden Cemal Paşa'nın Afganistan macerası için de aynı çarpıtmayı yapmasına şaşmamak gerekir.
Cemal Paşa'nın eşi Seniha Hanım ve diğer aile efradıyla çektirdiği fotoğraf, Yedigün dergisinden alınmıştır.
Cemal Paşa, Afgan Kralına sunduğu muhtırada "Ruslarla ilişkilerdeki samimiyete halel getirmemekten söz ederken, Fransa ve İtalya ile ABD'nin Afganistan'la siyasî ve ekonomik ilişki kurmalarını sağlamayı tavsiye eder. Tek düşmanı İngilizlerdir. Afganistan'da yapılacak bir inkılabın İngilizleri felç edeceğini savunur.
Ancak bunun bir Sovyet oyunu olduğunu görmek lazımdır. Nitekim ünlü İngiliz tarihçi E. H. Carr, "Bolşevik Devrimi" adlı eserinin 3. cildinde ilginç açıklamalarda bulunur. L. Fischer'in, "Cemal Paşa'nın dikkatini Kabil'e çevirenin Moskova olduğu" tespitini aktardıktan sonra Paşa'nın Afganistan'a gidişinin Sovyetler'in isteklerine uyduğunu söyler ve Afganistan'da yaygınlaşan Sovyetler Birliği'ne yönelik kuşkuları dağıtmakta önemli bir rol oynadığını sözlerine ekler.
Carr, bu iddiasına kanıt olmak üzere Emanullah Han'ın Lenin'e yazdığı Aralık 1920 tarihli mektubu gösterir. Bu mektupta Emanullah Han, Cemal Paşa der, "hepimize Sovyet cumhuriyetinin Doğu dünyasını kurtarma konusundaki soylu fikir ve niyetlerini anlattı". Yani Cemal Paşa, aslında Sovyetler tarafından, Afganistan'daki güvensizliği azaltmak ve İngilizlerin muhtemel bir hücumuna karşı Afganistan ordusunu güçlendirmek için gönderilmiştir.
Tarihçi E. H. Carr, Cemal Paşa'nın Ocak 1921'de silah almak ve destek sağlamak üzere Almanya'ya gittiğini, ancak bir daha dönemediğini söyledikten sonra dönüş yolunda Tiflis'te bir Ermeni tarafından öldürüldüğünü söyler (21 Temmuz 1922). Cemal Paşa'nın öldürüldüğü ay, İngiltere Kabil'e yeni bir büyükelçi göndermiştir. Bu nokta çok önemlidir, zira İngiltere'yi baş düşman ilan eden Cemal Paşa bir kiralık katile öldürtülürken, aynı ay İngiltere, Afganistan'la ilişkilerini düzeltmiş oluyordu.
Rolü bitince öldürüldü mü?
Cemal Paşa, ayrıca Enver Paşa'nın Buhara'da topladığı kuvvetlerle Sovyetler Birliği'ne karşı giriştiği mücadeleye karşı olduğunu da defalarca dile getirmişti. Artık ondan pek hoşlanmıyordu. Enver Paşa'yı bu sevdadan vazgeçirmeye uğraşacağına söz veriyordu.
Cemal Paşa'nın yıllar sonra Dışişleri Bakanlığı Arşivi'nden çıkan bir mektubu bütün bulmacayı çözdü. Fransızca kaleme alınan 23 Kasım 1921 tarihli mektup, aynı zamanda Londra'ya, Lord Curzon'a da postalanmıştı. Burada İngiltere aleyhine çalıştığı iddialarını reddediyor ve "Moskova'nın ajanı değilim" diyor ve şöyle devam ediyordu sözlerine:
"Gerçekte ben Afganistan Kralı'na memleketin yönetim ve maliyesini ıslah, adli teşkilatını reforme etmeye ve özellikle ordusunu ihtiyaçlara uygun bir hale getirmesine, Batı milletleriyle siyasi münasebetler tesis etmesine bütün kuvvetimle çalışıyorum. Öte yandan İngiltere hükümeti, Afganistan ile barış ve ahenk içinde yaşamak arzusunda ise (...) bir barış antlaşması hazırlanmasını kabulden başka bir şeye ihtiyaç yoktur. O zaman İngiltere kuzey-batı sınırlarından emin olabilir."
Böylece İngiltere'yi baş düşman ilan eden Cemal Paşa, İngilizlerin kurt politikacısı Lord Curzon'a kuzey ve batı sınırlarından, yani Afganistan'dan nasıl emin olabileceği aklını verme noktasına gelebilmiştir. Emekli Büyükelçi Fehmi Nuza, yayınladığı bu mektuptan sonra Cemal Paşa'nın Moskova tarafından kullanıldıktan sonra bir Gürcü komitesine öldürtüldüğü kanaatini belirtir.
Bu zatın, Kanal harekâtına giderken Haydarpaşa Garı'nda "Mısır'ı fethetmeden dönmeyeceğim" dediğine inanabiliyor musunuz?
.
Kur'an-ı Kerim 88 yıl sonra yeniden liselerde
01.04.2012 - Bu Yazı 2175 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Türkiye tarihin kavşak noktasında. Yıldönümleri peş peşe sökün ediyor. Geçen yıl Trablusgarb'ı kaybımızın 100. yıldönümüydü, bu yıl Balkanlar'ı kaybımızın. 2015'te Çanakkale zaferi asrını dolduracak. 2018 II.
Abdülhamid'in ölüm; 2020 TBMM'nin, 2023 TC'nin kuruluş yıldönümleri olarak anılacak. Tabii İstiklal Mahkemeleri gibi istenmeyen yıldönümleri de yola revan olmuş olacak.
Mesela gelecek yıl, belki de modern dünyada tek vak'a olan İlahiyat Fakültesi'nin kapatılmasının 80. yıldönümü. Anan olur mu bilmiyorum ama bence Cumhuriyet yönetiminin dine bakışının en çarpık ürünlerinden biri bu. İlahiyat Fakültesi kapatan sözde 'Aydınlanma devrimimizi' tebrik etmek için hoş bir fırsat bence!
29 Mart 2012 günü TBMM, 12 yıllık zorunlu eğitime ilişkin kanun teklifinde bir değişikliğe gitti ve Kur'an-ı Kerim ve Peygamberimiz'in Hayatı derslerinin seçmeli de olsa okutulmasını 81 ret oyuna karşılık 305 oyla kabul etti. Karar, MHP Grup Başkanvekili Mehmet Şandır'ı coşturmuş olmalı ki, "Cumhuriyet tarihinin en önemli iş[ini] yapıyoruz." demiş.
Böylece, 1924 yılında alınan bir karardan, 88 yıllık bir hatadan dönülmüş oldu. İmzası bulunan herkesi gönülden tebrik ediyorum. Ediyorum etmesine ama, 88 yıl önceki o hataya da değinmesem olmayacak.
Hilafet'in özellikle İngilizlerin zorlamasıyla kaldırıldığını daha önce yazmıştım. Bunun en somut kanıtı, İngiltere'deki Avam Kamarası'nın Lozan'ı görüşmeye, bizim Hilafet'i kaldırmamızdan sonra başlamış olmasıdır. İngilizlerin Lozan'ın onayı için yaklaşık 1 yıl ayak sürümesinin başka bir izahı olabilir mi? Üstelik hemen ayına Meclis'te kabul ettiğimiz halde onay için bu denli uzun süre beklenmiş olması şaşırtıcıdır.
Hilafet'in kaldırıldığı gün, Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile medreseler kapatılmış, böylece din eğitiminin Selçuklulara kadar inen bu köklü kurumu ortadan kaldırılmıştı. Aynı gün çıkarılan bir başka kanunla Şeriye ve Evkaf Vekaleti (Bakanlığı) kaldırılıyor, yerine Diyanet İşleri Reisliği kuruluyordu. Aynı zamanda görünmeyen başka bir değişim daha oluyor, dinî kurumları finanse eden vakıflar da bütçeleriyle beraber Başbakanlık'a bağlanıyordu. Böylece din eğitimi alanında faaliyet göstereceklerin para kaynakları kesilmiş oluyordu.
Şimdilerde Vakıflar İdaresi bu yanlıştan da dönüyor ve devletçe cebren el konulan vakıf mallarını sahiplerine iade edip amacı dışında kullanılanları boşaltarak amacına uygun kullanacaklara tahsis ediyor.
Gayet dikkatli bir dille yazılmış olan Tevhid-i Tedrisat Kanunu metninden eğitim sistemimizin medresenin mirasına nasıl konuverdiğini anlamak mümkündür. Zira 2. maddeyle Şeriye ve Evkaf Vekaleti'ne bağlı olan bütün okul (mektep) ve medreseleri kaldırmakla kalmıyor, onları Eğitim Bakanlığı'na (Maarif Vekaleti'ne) bağlıyordu. Ama 'bütçeleriyle beraber'. Ne demek bütçeleriyle beraber? Yani Vakıflardan gelen bütün gelirleriyle birlikte el koyuyordu devlet medrese ve mekteplere.
Mesela bir şahıs hadis okunması için bir medrese kurup malından gelir bağlamış. Devlet kalkıp vakfı da, gelirlerini de, binasını da devletleştiriyor, okulu kapatıyor, hoca ve öğrencilerin büyük bir kısmını da sokağa atıyordu. Bu, tam bir hukuk faciasıydı ama o yıllarda hukuku kim dinlerdi? Ancak 80 yıl sonra hukukta normalleşme sağlanabildiğini görüyoruz. Geçenlerde zavallı bir azınlık ilkokulunun eski sahiplerine iade edildiğini öğrendiğimde sevindim. Yerli vakıflar ne zaman iade edilecek sahiplerine? diye de düşünmeden edemedim. Bir de 4. maddesi vardı ki Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun, tamamen göz boyamaya matuftu. Buna göre "diniyat mütehassısları" (din uzmanları) yetiştirmek üzere bir İlahiyat Fakültesi açılmasının yanı sıra, "imamet ve hitabet" gibi dinî hizmetlerin yerine getirilmesi göreviyle yükümlü memurların "yetişmesi" için "ayrı okullar" açılacağı bildiriliyordu.
Peki kim açacaktı bu okulları? Eğitim Bakanlığı. Peki açmazsa ne olacaktı? Hiç.
Bazı medreseler son yıllarında modern eğitim usullerine geçmek için büyük bir gayret içindeydi. Medrese bahçesinde beden eğitimi dersi...
***
Tevhid-i Tedrisat Kanunu çıkmadan kısa süre önce Muğla'da çekilen fotoğraf, kapatılacak sibyan mekteplerinin öğrencilerini gösteriyor.
Üstelik Tevhid-i Tedrisat Kanunu sadece dinî okulların değil, diğer bakanlıklara bağlı okulların da Eğitim Bakanlığı'na devrini öngörüyordu ama nedense diğer okulları "eğitici personel ve bütçeleriyle" birlikte Eğitim Bakanlığı'na devrederken, din eğitimi veren okul ve medreselerin sadece "bütçesini" devrediyordu. Garabet işte buradaydı. Dinî okullar eğitim sistemiyle 'birleştirilmiyor', düpedüz kapatılıyordu. Demek ki Şeriye ve Evkaf Bakanlığı'na bağlı okullar için 'tevhid' kelimesi kullanılması yanıltıcıydı. Onlar yok edilmişti.
Niyazi Altunya'nın dikkatli analizini okumaya devam edersek (75 Yılda Eğitim, 1999, s. 216), kanun sadece din görevlisi yetişmesini öngörmekteydi, "yetiştirilmesini" değil. Diyeceksiniz ki ne fark var? Fark şu: Yetiştirilmesi demiş olsa, bu bir görev olarak bakanlığın omuzlarına yıkılacaktı. 'Yetişmesi' deyince talep olursa okullar açılacaktır anlamı çıkıyordu. Nitekim bir süre sonra talep gelmediği gerekçesiyle İmam Hatipler de kapatılacaktı. Zaten bunlar "ayrı mektepler"di. Yüksek din uzmanı yetiştirme görevi ise İlahiyat Fakültesi'ne bırakılmıştı. Ayrıca o tarihte din görevlileri memur sayılmamaktaydı.
İşte bu aşamada sözümona "tevhid" edilen okullarda dinle ilgili derslerin de peş peşe kaldırıldığını göreceğiz. 1924'te Kur'an-ı Kerim, din bilgisi ve ahlâk derslerine yayılmış olan Osmanlı'dan gelen din öğretimi, lise ve dengi okullardan kaldırılmıştı. Bu dersler ilkokul ve ortaokullarda Din Bilgisi dersine dönüştürülmüş şekilde 1930 yılına kadar devam etmiş, ilginçtir köy ilkokullarında 1939'a kadar isteğe bağlı olarak okutulmuştur.
Bu arada Diyanet İşleri Başkanlığı'nın elinde kala kala bir elin parmaklarından az Kur'an Kursu kalmış ve bugünkü hafızların çoğunun hocaları bu kurslarda ders vermiştir (en bilinen hocalardan biri, merhum Hasan Akkuş'tur).
Peki dinî yayınlar ne durumdadır? Dinî yayınlar da yasaklar kapsamındadır. Matbuat Umum Müdürlüğü'nün 17 Mayıs 1934 tarihli yazısında "Biz her ne şekil ve surette olursa olsun, memleket dahilinde dini neşriyat yapılarak dini bir atmosfer yaratılmasına ve gençlik için dini bir zihniyet fideliği vücuda getirilmesine tarafdar değiliz." denilmekteydi.
O da bir şey mi? Hacca gitmek bile yasaklanmıştı diyeyim de varın anlayın vaziyetin vahametini.
Evet, aradan 88 yıl geçti ve aynı Meclis, bu defa seçmeli olarak Kur'an-ı Kerim ve Efendimiz (sas) hazretlerinin hayatının okutulmasını öğrencinin önüne bir seçenek olarak koydu. Başbakan Erdoğan'ın dediği gibi korkmalarına gerek yok, kimseye tekme tokatla öğretilmeyecek. Ancak şunu belirtelim ki, 88 yıl önce de keşke bu seçenekten mahrum edilmeseydi çocuklar! Bilelim ki bu, demokrasimizin o günlerden bu günlere geçirdiği genleşmenin göstergesidir.
Aktaran: Mustafa Öcal (editör), Tanıkların Dilinden Cumhuriyet Dönemi Din Eğitimi ve Dini Hayat, I, İstanbul 2008, Ensar Neşriyat, s. 144.
.
Hanedan kovulurken mallarını kim kaptı?
08.04.2012 - Bu Yazı 3403 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
"Şu köpek kadar dahi talihli değilim. O vatanımı görecek, suyunu içecek, ekmeğini yiyecek.... Ama ben..."
Bu insanı kahreden cümleleri kuran kişi, geçtiğimiz günlerde kaybettiğimiz 'Son Saraylı' Neslişah Sultan'ın babası Ömer Faruk Efendi'den başkası değildir. Yıl 1952'dir. Eşi Mihrişah Sultan köpeğiyle birlikte vapura binerken vatan hasretinin buruklaştırdığı içini kelimelere böyle dökmüş Ömer Faruk Efendi.
Osmanlı hanedanının yurtdışına gönderilmesi, tarihin en büyük varlık transferlerinden birine sahne olmuştu aynı zamanda. Kendilerine sadece 10 gün süre tanınan hanedan üye ve mensupları, ellerinde ne var ne yok satmışlar veya birilerine devretmişler, sonra da Çatalca'dan trene bindirilip gönderilmişlerdi bilinmeyen şafaklara. Sürgün bitecek gibi değildi. Çünkü çıkan kanunda vatanlarından 'ebediyen' uzaklaştırıldıkları yazılıydı.
Varlık Vergisi'yle azınlıklardan ne kadar malın başka ellere geçtiği öteden beri konuşulur da, kendilerine 10 gün içinde ellerinde ne varsa satmaları, aksi halde el konulacağı söylenen Osmanlı hanedanının elinden bu kısa sürede ne kadar paha biçilmez malın kimlerin ellerine geçtiği üzerinde nedense hiç durulmaz.
Halbuki bu 10 gün, tarihimizin en büyük müzayedesine sahne olmuş, binlerce gayrimenkul ve değerli sanat eseri yok pahasına başka ellere geçmişti. Kâzım Karabekir, yabancıların, Yahudi komisyoncular eliyle bu eşyanın nasıl yurt dışına aktardıklarını pek güzel anlatır. 600 yıllık bir hanedanın soyulduğu bu 10 günün tarihi mutlaka yazılmalıdır.
Düşünün, Abdülmecid Efendi'nin Bağlar-başı'ndaki köşkü, bu kargaşalıkta onda bir fiyatına satılmıştı. Sonra da bu köşkün bir banka tarafından satın alındığı ortaya çıkmıştı.
Son saray kadınları ve sultanlar 1924 Mart'ında Sirkeci'de trene binip sürgüne giderken yakınlarıyla vedalaşıyor (Tarih Dünyası, 1950).
Sultan V. Murad'ın torunlarından Osman Selahaddin Efendi anlatmıştı. Babası Ahmed Nihad Efendi, Türkiye'den ayrılırken mallarını apar topar birilerinin üzerine tapulayıp gitmiş. Artık onların insafına kalmış, verirler veya üzerine yatarlar. Ne kadar talihliymiş ki, Şehzade'nin çocukları, tapuları verdiği insanların çocuklarından gayrimenkullerini geri alabilmişler. Ama çoğu aile bu kadar şanslı olamadı, mallar haraç mezat satıldı, kapanın elinde kaldı.
Bakın, şair Nigâr Hanım'ın oğlu Salih Keramet Nigâr -ki Halife Abdülmecid'in özel kâtibiydi- 1976 yılında kendisiyle yapılan söyleşide yurt dışına nasıl gittiklerini nasıl anlatıyor:
"48 saatlik bir müddet verilmişti. Halife, erkânı ile birlikte hemen hazırlandı. Bir polis arabasına bindik. Binerken Abdülmecid Efendi, milletimizin ve memleketimizin selameti için dua etti. Edirnekapı'ya vardığımızda gün ağarıyordu. Açtık. Çatalca'ya müteveccihen yola çıkıldı. Sirkeci'den trene bindirilmiyorduk. Çünkü hadise çıkma ihtimali vardı."
Salih Keramet Nigâr burada cereyan eden ilginç bir olaydan bahseder. Tam Çatalca'dan Simplon Ekspresi'ne binecekleri sırada Rumeli Demiryolları şirketinin Musevi âmiri koşarak yanlarına gelir. Halife Abdülmecid'in ellerine sarılır. Öper. Ve şu sözleri söyler:
"Osmanlı hanedanı, Türkiye Musevilerinin velinimetidir. Atalarımız İspanya'dan sürüldükleri, kendilerini koruyacak bir ülke aradıkları zaman, onları yok olmaktan kurtardılar. Devletlerinin gölgesinde tekrar can, ırz, mal emniyeti ve hürriyetine kavuşturdular. Onların torunlarına bu kara günlerinde elimizden geldiği kadar hizmet etmek vicdan borcumuzdur."
Saray mensupları ve sultanların Mart 1924'te Sirkeci'de trene binişlerini gösteren bu fotoğraf, Reşad Ekrem Koçu'nun koleksiyonuna aittir (Tarih Dünyası, 1950).
Abdülmecid Efendi'nin etrafında bulunan bazıları ağlamaya başlar bu hazin sözler üzerine.
Fakat Osmanlı hanedanına büyük saygısı olan Musevi vatandaş burada bırakmaz işi, onları yemeğe davet eder, karınlarını doyurur. Hürmette kusur etmemeye çalışır. Ve onları yolcular.
Salih Keramet Nigâr, bunları 91 yaşındayken anlatır. Dahası, Halife Abdülmecid Efendi'nin bir hatıratı olduğunu söyler. Sürgün yıllarını dikkatle hatıra defterine geçirmiştir son Halife ama onun nerede olduğuna dair sır vermez. (Sebil, 16 Ocak 1976)
Belki günün birinde bu hatıra defteri yayınlanır da, hanedan açısından o zor günlerin hikâyesini en yetkili ağızdan öğrenme imkânını buluruz.
Asıl üzücü olan nokta ise şudur: Hanedan üye ve mensuplarının Türkiye'ye girişlerine 50 yıl sonra izin verilmişti ya, bu izin de hırsızlar, katiller, anarşistler ve ırz düşmanlarına uygulanan afla birlikte çıkmıştı. Yani adi suçlular veya terör suçlularıyla birlikte affedilmişti Osmanlı hanedanı.
İlginç olan husus şudur ki, Meclis'te af kanunu görüşülürken, Burdur'un Tefenni ilçesinden 500'ün üzerinde telgraf çekilmiştir hanedanın affedilmesi için. Halkın hanedana gösterdiği sevgi ve saygının bitmediğini gösteren bu çarpıcı örneğe, Neslişah Sultan'ın birkaç gün önceki cenazesine katılan binlerce insanın görüntüsünü eklediğinizde bu sevgi ve saygının giderek arttığını görmek zor değil.
Bazılarının bastırılanın geri dönüşü dedikleri bu olsa gerek. Osmanlı, hanedanın kendisinden halkın arasına transfer oldu. Hanedanın asırlardır bir ayrıcalığı olan çok minareli camilerin her mahallede karşımıza çıkması boşuna mıdır sanıyorsunuz?
.
Atatürk, Hitler'e neler yazmıştı?
15.04.2012 - Bu Yazı 2425 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 3 Nisan'da yaptığı grup toplantısında İsmet İnönü'nün Adolf Hitler'le samimi tebrikleşmelerini haber yapan bir gazeteyi ekranlara göstererek ona 'Führer'i kendi partinde ara' mesajını verdi.
Başbakan'ın 1930'lu yılları -Dersim ve İstiklal Mahkemeleri hariç- neredeyse hiç tartışma konusu yapmayışının tek bir gerekçesi olabilir: Meselenin ucunun, hassas bir nokta olan Atatürk'e değecek olması. Karşısındaki cepheyi genişletmek istemiyor besbelli. Bu nedenle eleştiriler 1930'ları es geçerek büyük ölçüde 1940'lar üzerinde yoğunlaşıyor.
 Acaba 1930'lar (ve 1920'lerin ikinci yarısı) gerçekten de es geçilebilir yıllar mıdır? Bu dönemde demokrasi, hukuk ve ahlak adına eleştirilecek noktalar yok mudur? Ve eğer bir Tek Parti yönetimi kurulmuşsa bunun izini 1925'e kadar sürmek gerekmez mi?
Gerekir gerekmesine ama siyaset buna izin vermez. Lakin biz siyasetçi değiliz. Ve tarih gerçeği ortaya koymak durumunda. Ne var ki, Türkiye'de resmi tarihçiliğin esas işlevinin gerçeğin üzerindeki örtüyü açma değil, üzerini örtme olduğunu biliyoruz. Şunu bilelim ki, Hitler, yalnız İnönü ile değil, iktidara gelişinden sonra Gazi Mustafa Kemal'le de defalarca yazışmış, tebrikleşmişti. Bunda tuhaf bir taraf da yoktur, zira sonuçta iki devlet başkanının resmi yazışmalarıdır. Asıl tuhaf olan, bu yazışmalar üzerinde neden durulmadığı. Hitler'le yazışmak eğer sakıncalı bir şeyse, o zaman Atatürk'ün Hitler'le zaman zaman özel haberciler aracılığıyla devam eden mesajlaşmalarını nasıl yorumlayacağız?
İşte Bilal N. Şimşir'in "Atatürk ve Yabancı Devlet Adamları I" adlı kitabından Hitler-Atatürk mesajlaşmaları (TTK, 1993, s. 149-178; bazı kelimeler sadeleştirildi).
İlk doğrudan mesajı gönderen Atatürk oluyor: "Alman Devletinin en yüksek makamına seçilmeniz dolayısıyle en samimi tebriklerimi arzeylemekle bahtiyarım. Çok yüksek saygılarımın kabul buyurulmasını rica ederim." (21 Ağustos 1934)
5 gün sonra Berlin Büyükelçisi Hamdi Arpağ Hitler'i ziyaret ettiğini, Führer'in, Atatürk'ün taziye mesajına çok minnettar kaldığını ve teşekkürlerini ilettiğini yazmaktadır. 30 Ağustos günü Hitler, yazılı bir mesajla teşekkür eder. Ardından Cumhuriyet Bayramı'nı kutlayan Hitler'e cevap gelir: "En hararetli teşekkürlerimi ve şahsî saadetinizle Almanya'nın refahı hakkındaki temennilerimi kabul buyurmanızı rica ederim" (2 Kasım 1934). 23 Kasım'da bu defa Hitler'dir yazan: "Memleket(ler)imiz arasındaki münasebetleri üstürmek(?) ve ilerletmek ciddi uğraşım olacaktır."
4 Mart 1935'te Hitler, yeniden Cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine Atatürk'ü tebrik eder. Ertesi günü Atatürk'ten teşekkür gelir. 2 Nisan'da Atatürk'ün yeni bir mesajını görürüz. Hitler, Reich Başkanlığı ve Reich Başbakanlığı'nı bir kanunla birleştirdiğini ve bu kanuna uyarak gücü ele aldığını bildirmektedir. Atatürk ise bundan "büyük sevinç" duymuştur: "Ekselâns, Sizi ülkenizin en büyük orununa geçmiş olmanızdan (dolayı) kutlarken, yurtlarımız arasındaki mutlu dostluk bağlarının korunmasını, berkitilmesini istediğinizin güvenini unutmayacağım."
Kitapta 217 numaralı belge, 1 Mayıs 1935 tarihini taşıyor. Yazan artık "Kamâl Atatürk"tür: "Alman Ulusal bayramı münasebetiyle Ekselânsınıza en ısı (samimi) tebriklerimle beraber özel gönenceniz ve asil Alman ulusunun genliği (refahı) hakkında beslediğim samimi dileklerimi sunarım." Hitler'den cevap gecikmez. 6 Mayıs tarihli mesajda teşekkür eder.
Milli bayramda tebrik mesajı
Bu arada Şimşir'in kitabında Hitler'in Atatürk'e yazdığı iki mektup nedense Türkçeye çevrilmeden bırakılmış. Bu mektuplarda bir büyükelçinin geri çekilip yerine yeni bir elçinin atanması söz konusu ediliyor ve bu vesileyle en yüksek saygılarımı ve en samimi dostluk duyguları iletiliyor. Dahası var. Bu defa 28 Ekim'de Hitler, Atatürk'ün Cumhuriyet Bayramı'nı kutlar, 3 gün sonra da Atatürk "hararetle" teşekkür eder. 30 Nisan 1936'daysa Atatürk Almanların millî bayramları münasebetiyle tebrik mesajı gönderir, gerek Hitler'in şahsî mutluluğu, gerekse Alman milletinin refahı hakkında samimi temennilerini bildirir. Ertesi günse Hitler teşekkür eder.
Aynı tebrikleşmeler 1936 ve 1937 yıllarında da devam eder. Bu arada Almanya'da Hitler'in yaptırdığı bir balon karaya inerken patlar. Atatürk hemen Hitler'e bir geçmiş olsun mesajı gönderir. Aynı gün (9 Mayıs 1937) Hitler'den teşekkür gelir.
Bu arada Berlin Büyükelçisi Hamdi Arpağ, Dışişleri Bakanlığı'na gönderdiği notta Atatürk'ün selamını ve imzalı bir resmini bizzat Hitler'e takdim ettiğini, resmin altına Atatürk'ün yazdığı yazıdan Hitler'in büyük bir memnuniyet duyduğunu ve Atatürk'e hayran olduğunu söylediğini yazar. Buna göre Hitler, "Türkiye'de hiçbir siyasi emelimiz yoktur ve olamaz. Dolayısıyla güzel ilişkilerde bulunmayı arzu eder ve bunu tabii görürüz" demiştir. (13 Temmuz). Nitekim bir ay sonra Hitler, Atatürk'ün kendisine resmini göndererek "kalbî temennilerini" bildirmesinden duyduğu memnuniyeti belirten mektubunu gönderir.
Atatürk 11 Ekim 1937 tarihli mektubunda, Hitler'in mektubundan duyduğu memnuniyeti şöyle bildirir: "Pek mütehassis olduğum bu nazikâne mukabelelerden ve bana, şahsî saadetleriyle Alman milletinin refahı hakkındaki samimi temennilerimi tekrar eylemek fırsatını verdiklerinden dolayı Ekselanslarına kalbî teşekkürlerimi arz ederken derin bir haz duymaktayım."
Kurtuluş ümidi bağışladınız
28 Ekim 1937'de Hitler Cumhuriyet Bayramı tebriğini gönderir. Atatürk ise cevaben şunu yazar: "Ekselanslarına teşekkürlerimi arzeder ve saadet ve afiyetleriyle Almanya'nın refahı hakkındaki samimi temennilerimin kabulünü rica ederim." 30 Nisan 1938'de Atatürk Almanya'nın milli bayramı dolayısıyla Hitler'i kutlarken 6 Temmuz günü Numan Menemencioğlu eliyle Hitler'e "selam, muhabbet ve şahsi takdir hislerini" gönderir. 29 Ekim'de Hitler, Cumhuriyet Bayramı'nı kutlar Atatürk'ün. Ertesi günü yazdığı cevaptaysa Atatürk, Hitler'e "hararetli teşekkürleri"ni sunar.
Ölümünden 10 gün önce yazılmış bu son mesajı, Atatürk'ün ölümü üzerine Hitler'in Meclis Başkanı Abdülhalik Renda'ya gönderdiği taziye mesajı takip eder. Bu mesajı beraber okuyalım:
"Ekselansları TBMM başkanına, tüm Türk halkına kendim ve Alman halkı adına Atatürk'ün vefatından ötürü derin üzüntülerimi iletirim. Kendisiyle birlikte büyük bir asker ve mükemmel bir devlet adamı ve tarihî bir kişiliği kaybettik. Kendisi yeni Türkiye "Reich"ının kurulmasına damgasını vurmuştur. Türkiye'nin varlığı nesiller boyu yaşayacaktır." (Kitapta tercüme edilmemiş olan bu mesajı çeviren Aynur Kırcı'ya teşekkür.)
Nitekim Berlin Büyükelçiliği'nin 11 Kasım tarihli mesajında Führer'in bir adamının, Kemalist Türkiye'nin kendilerine bir yıldız gibi kurtuluş ümidi bağışladığını söylediği belirtilecektir.
4 küsur yıl boyunca devam eden Atatürk-Hitler mektuplaşmalarının bilançosu böyle. Bundan sonra bana susmak düşecek. Gerçekler konuşunca hep olduğu gibi.
.
Sayın Kılıçdaroğlu, işte ahır yapılan camilerin belgesi
22.04.2012 - Bu Yazı 2178 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu birilerine pek bir celallenip "Hiçbir dönemde, hiçbir cami ahır yapılmadı!" demiş.
Bence bu kadar iddialı konuşmasaydı iyi ederdi, zira partisinin tarihindeki karanlık noktaları ondan çok daha iyi bilen İsmet Paşa bile bu derece kesin konuşmaktan kaçınmıştı.
Nasıl mı? Anlatayım.
1966 yılı sonlarında genç Başbakan Süleyman Demirel ile o zamanki CHP Genel Başkanı İsmet İnönü arasında sert bir polemik cereyan eder. Erdoğan-Kılıçdaroğlu arasındaki cami polemiğinin benzeri Demirel ile İnönü arasında yaşanır. Demirel, CHP'yi camileri kapatmakla suçlamış, İnönü ise cevabında şöyle demişti:
"CHP hükümetleri zamanında hiçbir cami ve mescit ve buna mümasil (benzer) ibadethaneler kapatılmamış ve ibadete açık tutulmuştur. Başbakan biz CHP'nin ne zaman ve hangi cami ve ibadethaneleri kapattığımızı ispat etsin. Cami ve ibadethaneler her zaman açık bırakılmış ve kimseye bu hususta baskı yapılmamıştır."
46 yıl arayla ne müthiş bir benzerlik değil mi? Ama CHP hep böyledir... Başkanlık koltuğuna oturan zat, o gün Demirel'e karşı söylediğini, bugün Erdoğan'a karşı söylemekte sakınca görmüyor. Her iki başkanın da hemen hemen aynı kesinlik ifadesiyle konuştuklarına dikkat edin lütfen.
Yalnız Kılıçdaroğlu'nun daha kendinden emin konuşmasını neye bağlamak gerekir? İsmet Paşa'dan daha bilgili olmasına mı, yoksa cahil cesaretine mi? Okuyun ve kararınızı kendiniz verin.
Öncelikle belirtelim ki, CHP'nin gerek Atatürk'lü, gerekse İnönü'lü iktidarlarında dinî hayatın hararetini düşürmek için özel olarak uğraşılmıştır. Ezan, namaz ve Kur'an'ın Türkçeleştirilmek istenmesinin altında dinin bir güç odağı olmaktan çıkarılması gayreti yatıyordu. Sonuçta hedef, camilerin efsununu yitirmesini sağlamaktı. Nitekim 1940'lı yıllarda cami cemaatinde büyük bir azalma olduğunu devrin canlı tanıkları bugün bile size anlatabilir.
Cemaat azalınca arkasından boş kalan camilerin satılması, kiraya verilmesi, yıktırılması ve taşlarının başka binalarda kullanılması gündeme gelecektir. İşte uzun yıllardır camilerin meyhane veya ahır yapılması gibi uç örnekler üzerinden tartıştığımız meselenin böyle bir çerçevenin içinde durduğunu bilmekte fayda var. Yani camiler kazara ahır veya depo ya da cezaevi yapılmış değildi. Devrin zihniyeti böyleydi. (Bugün tekrar inşa edilmiş olan Sirkeci Garı'nın bitişiğindeki Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii yıktırılarak yeri "Sazevi" yapılmıştı.)
1960'lı yılların muhafazakâr basınını karıştırdığınızda dinî ve tarihî eserlere reva görülen bu tür fena muamelelere ilişkin bol bol malzeme bulmanız mümkün. Mesela haftalık Yeni İstiklâl gazetesi 2 Kasım 1966'dan başlayarak okurlarını CHP devrinde ibadete kapatılan cami ve mescidleri ifşa etmeye çağırmış ve bunda da epeyce başarılı olmuştu. Gazeteye İskilip'ten Aydın'a, Edirne'den Muş'a, Antalya'dan Trabzon'a kadar pek çok yerden mektup yağmış ve her mektup bir hicran yarası açmıştır okurun dünyasında.
Bunların içinde "ahır" tartışmasına katkı sağlayacak bir örnek Maraş'tan gelmiştir: 1945 yılında Maraş Türkoğlu Cumhuriyet Mahallesi'ndeki Ulucami kapatılmış, caminin açık bırakılan kapısından içeri giren hayvanlar burasını ahır haline getirmişlerdir.
Aynı mektuplardan Antalya'da Selçuklu eseri olan Yivli Minare Camii'nin de, Osmancık ilçesindeki Akşemseddin Camii'nin de ahır olarak kullanıldığını öğreniyoruz. Bursa'daki Mollaarap Camii askeriyeye verilmiş, onlar da ibadete kapatıp altını ve çevresini at ahırı olarak kullanmışlar. Bingöl'ün tek camisi olan İsfehan Bey Camii buğday deposu ve hayvan tavlası haline getirilmiş. Bolu'dan yazan bir okur ise perişan vaziyetteki Musapaşa Camii'nin, 1947 yılında Kâzım Karabekir'in müdahalesiyle yeniden yaptırıldığını kaydediyor.
Asıl üzerinde durmak istediğim iki gazete haberi var. Bu yazılar "Cumhuriyet" gazetesinde çıktığı için ayrıca önem taşımakta.
Birincisi, Başbakan Erdoğan'ın pek girmediği Atatürk devrine ait. 20 Nisan 1936 tarihli "Cumhuriyet"in haberi şöyle: "Bu ne insafsızlık. Seferihisar'da tarihî bir cami ahır yapılmış!"
Habere göre İzmir Seferihisar'da bulunan Hereke köyündeki II. Bayezid zamanından kalma bir tarihî cami tahrip edilmiş ve ahır haline getirilmiştir. Sadece cami değil, medrese ve kütüphanesi de bulunan bu viranenin bazı parçaları inşaatlarda kullanılmıştır habere göre.
Yine "Cumhuriyet" gazetesinden seçtiğim 23 Mayıs 1948 tarihli haberin başlığı ise şöyle: "Cami hiç ahır olur mu?"
Gazetenin "Hem Nalına, Hem Mıhına" köşesinde çıkan yazıya bakılırsa İstanbul'un Silivrikapı semtinde Sitti (yazıda yanlışlıkla Sünni diye geçiyor) Hatun Camii'nin yanından geçmekte olan bir doktorun dikkatini bir şey çeker. Harap haldeki caminin kapısı önünde tek atlı bir muhacir arabası durmakta, kapının yanında da bir "gecekondu odası" bulunmaktadır.
Etraftakilere sorar doktor. "Burası nedir?" Öğrenir ki, camiyken harap olmaya yüz tuttuğu için Vakıflar İdaresi burayı kiraya vermiştir. Kiralayan kişi de camiyi ahır olarak kullanmaktadır. Sorduğu kişiler, şikâyet edildiği halde kimsenin ilgilenmediğinden şikâyete başlarlar. Doktor, kapısı açık olduğundan birkaç adım ilerleyerek içeriyi inceler. "İçinin samanlık, beygir ve inek ahırı olduğunu" bizzat görür. Şöyle yazar:
"Eslafımızın (atalarımızın) binbir itinayla yaptırıp bize yadigâr bıraktığı böyle mabedlerin harab olmasına lakayid kalıyoruz, sonra da ahır olarak kullanıyoruz."
Gazete yazısı, beklenen etkiyi göstermiş olacak ki, bir süre sonra yetkililerce araştırma yapılmış ve bunun, kiralayan kişinin marifeti olduğu anlaşılmıştır ama bir caminin kiraya verilmiş ve kimin nasıl kullandığının kontrol edilmemiş olması bile yeterince büyük bir skandal değil midir?
Tek Parti döneminin buna benzer hikâyeleri-ni arşivden de destekleyerek ortaya koymak ve artık İnönü ve Kılıçdaroğlu'nun yapmadık etmedik türü çıkışlarına kapıyı kapamak gerekiyor. Bakın, daha Ayasofya'nın Vakıf Kanunu çiğnenerek kapatılmasına gelemedik bile.
.
Siz mi dine baskı yapmadınız?
29.04.2012 - Bu Yazı 2624 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Bir CHP'li vekil güya savunacak ya, buyurmuş ki: 1927'de nüfusumuz 14 milyonken cami sayımız 28 bine yakındı, bugün 81 milyonuz (biz 75 milyon diye biliyorduk ama neyse) ama cami sayımız 82 bin.
Yani? Yanisi şu ki, sayın vekil Cumhuriyet'in kuruluş, yani CHP döneminde 'daha Müslüman' olduğumuzu iddia ediyor. Hatırlatalım: CHP'yi kurtarayım derken farkında olmadan Osmanlı'yı övmüş oluyor. Öyle ya, 1927'de mevcut 27 bin camiyi Cumhuriyet idaresi yaptırmadığına göre bunlar Selçuklu ve Osmanlı'nın eseridir (Beylikleri de unutmayalım). Selçuklu ve Osmanlı eserlerini saymanın CHP'nin dine ve camilere saygısıyla ne alakası olduğunu çözen varsa beri gelsin.
Ne diyelim, bunlar 1947 Aralık'ından beri böyleler. İlk itiraflarını o zaman yaptılar, dini ihmal ettik, hatalıyız, bir çıkmaza girdik, bundan kurtulmamız lazım dediler, türbeleri açtılar, İlahiyat Fakültesi'ni, İmam Hatip kurslarını, din dersini seçmeli yaptılar vs. Ama bu millet çeyrek asırlık zulümden o kadar bizardı ki, bu şirinlik muskalarına iltifat etmedi, 1950'deki ilk serbest seçimde başardığı 'Türk Baharı'yla maneviyatına derin bir nefes aldırmayı tercih etti.
Dine sonuna kadar saygılıyız... Biz cami kapamadık... Camileri asla ahır yapmadık... Kur'an'ı soldan açsak da duvarımızı onunla süsleriz... Ninelerimizin de başı örtülüydü zaten...
1947'den beri ağızlarında dolandırdıkları bu laflar sıktı artık. Eveleyip gevelemek yerine bari 'Evet yaptık, pişmanız ama bir daha yapmayacağız deyin de bitsin bu iş artık. Sanki yakın tarihlerde kızlar üniversiteye başörtülü giremesin diye Anayasa Mahkemesi'nin kapısını aşındıranlar Anzaklardı! Bakmayın bugün özgürlükçü davrandıklarına, fırsat ellerine geçse anında aynı frekansa gireceklerinden şüphem yok. Hangi birini yazalım, anlatalım, insan şaşırıyor. Elimizdeki malzeme dağı gün geçtikçe büyüyor.
Namazda tekbiri yanlışlıkla (Yanlış mı? Adam dinin gereğini yerine getirmiş yahu) 'Tanrı Uludur' diye değil de 'Allahu Ekber' diye getirdiği için İçişleri Bakanı'nın CHP Genel Sekreteri'ne yazdığı resmi yazı Başbakanlık Arşivi'nde sırıtırken daha ne yazılabilir? (Ne kadar önemli bir sorun değil mi? Devrin koca bakanlarının tüyleri Allah kelimesinden diken diken oluvermiş!)
Çevremdeki gençlere sözlü tarih çalışması yaptırıyorum bir süredir. Geçenlerde emekli din adamı Cemal Güncal'a gönderdim bir arkadaşı. Hocamız çocukluğunda yaşadığı dramın her anını yeniden yaşayarak şunları anlatmış:
"8 yaşında hafızlığa başladım. Sık sık ev basılıyor, Kuran-ı Kerim bulundurmak en büyük suç. Bir elif cüzü bulunduysa vay haline! Korkudan evde ders çalışamadım. Fındık bahçesinde bana bir yer yaptılar. Orada Kur'an'a çalışıyorum. Bir baktım, bir onbaşı ve iki jandarma beni bulmuşlar. "Çabuk git babanı çağır" dediler. Gittim, babamı getirdim. Onbaşı babamı sakalından tuttu, elimdeki Kuran'ı aldı. Babamın kafasına kafasına vurmaya başladı. (Gözleri doluyor, konuşamıyor.) Rahmetli gömleğini yırttı ve dedi ki: 'Oğlum, Deli Halid Paşa'nın emir subaylığını, tabur komutanlığını yapmış adamım. Birinci Dünya Savaşı'na, İstiklal Harbine katıldım ki, bu memleketi kurtarayım da şu Kitabımı rahat rahat okuyayım diye. Keşke bu harplere girmeseydim de şimdi Kuran'ıma, dinime küfreden Bulgar piçidir deyip kendime teselli verirdim." Alıp götürdüler babamı..."
28.06.1945 tarihli belgede Konya Valiliği Arapça ezan okuyan bir imam hakkında adli takibat başlatıldığını anlatıyor ve müftülüğü aynı hatanın tekrar olmaması için uyarıyor...
Camileri ahır yapmamışlar meğer. Peki ne yapmışlar? Sirkeci Garı'nın hemen üstünde, Özal döneminde yeniden cami yapılan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii yıkılıp Saz Evi yapılmadı mı? Aydın'da tarihî ve mimarî bir şaheser olan Cihanoğlu Camii ot deposu yapılmış, yıldırım düşünce otlarla birlikte cami de yanmamış mıydı? (Cumhuriyet, 5 Şubat 1934). Gaziantep'te Çınarlı Camii yıkılıp yerine kurtuluş anıtı yapılmadı mı? (Cumhuriyet, 8 Ocak 1936). Bursa'da 49 (15 Şubat 1937), Hatay'da 14 (23 Temmuz 1940), Kastamonu'da 15 cami ve mescidin (28 Mayıs 1937) satış ilanları da mı size hiçbir şey anlatmıyor? Bursa'da Alacamescit diye bilinen caminin bir spor kulübüne verildiğini ve içinde güreş yapıldığını da mı bilmiyorsunuz?
Bilmiyorsanız açın 15 Şubat 1937 tarihli o çok güvendiğiniz "Cumhuriyet" gazetesini okuyun. İstanbul Divanyolu'ndaki, Mimar Sinan yapısı Sinan Paşa medresesinin kunduracılara ayda 50 liraya kiraya verildiği halde esere tek çivi çakılmadığını da okuyun (11 Aralık 1937). Sultanahmet'in Asker Alma Dairesi, Üsküdar'ın en muhteşem eseri Atik Valde Camii'nin cephane deposu yapıldığı, Mihrimah Camii ile Aziz Mahmut Hüdai Camii'ne saman doldurulduğu da mı yalan? Adana'da Yeşil Mescid'in ahır yapıldığını hangi yerlisine sorsanız size söyler halbuki.
En komiği de, Vakıflar Müdürlüğü'nün 24 Şubat 1934 tarihli gazetelerde yer alan faaliyet raporunda yazılanlar. Meğer vakıf mallarını satmayı başarı olarak gören bu kurumumuz, elde ettiği gelirle tramvay ve kaplıca hissesi satın almış, yatılı okul yapmış, Ankara Hukuk Fakültesi'ni inşa ettirmiş (dinî kaynaklı bir gelir laik bir kuruma aktarılmış ki, tam bizlik!). Durun, bitmedi henüz. Ankara'nın CHP devrinde en mutena eğlence mekânı olan ve baloların düzenlendiği Ankara Palas da Vakıflar'ın öz parasıyla inşa ettirilmiş meğer. (Ben demiyorum, sizin "Cumhuriyet" gazetesi yazıyor erenler!) Bu arada Ankaraspor kulübüne yüklü bir bağışta bulunmayı ihmal etmemiş Vakıflar yönetimi. Bunun gibi amaç dışı işlere aktardığı para ise gerçekten dudak uçuklatıcı: 4 milyon 364 bin 990 TL.
Sen her biri birer vakıf eseri olan 3,500 parça eseri haraç mezat sat (Başbakan Erdoğan'ın açıkladığı rakamı esas alıyorum), bunlarla içkinin su gibi aktığı eğlence mekânları yap, spor kulüplerine bağışta bulun, Hukuk Fakültesi yaptır, üstelik o vakıfları sana miras bırakan ecdada da her Allah'ın günü sövmeyi öğret çocuklarına.
İşte o iflah olmaz zihniyetin minik bir muhasebesi... Şimdi merhum Eşref Edib'in kanayan sorularının altını gübreleme zamanıdır:
-Okullardan din derslerini kim kaldırdı? Kur'an cüzlerini evlerden kim toplattı? Ezan ve kamette "Allah" demeyi kim yasakladı? Dinî dernekler kurmayı kim yasakladı? Kur'an okuyan âmaları bile yakalatan kimlerdi? Din ulemasını tahkir edip süründüren kimdi? Alay sancaklarından kelime-i tevhidi kaldıran, alay imamlığını lağveden kimdi?
İsterseniz 'İstanbul Aksaray'da bulunan Kara Mehmed Paşa Camii'nin arsasını CHP'ye satan kimdi?' diye sorarak noktalayalım bu giderek acılaşan bahsi. Allah bir daha o günleri bu millete yaşatmasın! Amin.
.
Ayasofya kime satıldı?
06.05.2012 - Bu Yazı 2851 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Şu cami satıldı, bu ahır yapıldı, filancası yıktırıldı, öbürü cephane oldu... Bir süredir siyaset meydanı cami tartışmasına açıldı. Gazetelerden, televizyon kanallarından arayanın haddi hesabı yok.
Soruyorlar: Gerçekten de Tek Parti devrinde camiler kapatıldı mı? "İbadete kapatılan Ayasofya örneği taş gibi önümüzde dururken başka kanıt aramaya ne hacet." diyorum kendilerine. Bir şaşkınlık vakfesi. Yüzleri karışıyor. Kimilerinin buruşuyor hatta. "Nasıl yani?" diye soruyorlar. Bu yazı, işte o "Nasıl yani?"nin cevabıdır.
Son sözümü başta söyleyeyim: Cami tartışmasının gelip dayanacağı yer, 78 yıldır ibadete kapalı bulunan Ayasofya'nın açılması meselesidir. Er veya geç Türkiye bu gerçekle yüzleşecek ve bu meseleye bir hal çaresi bulacaktır. Belki de Yunanistan'daki bir partinin seçim kampanyasında minareleri yıkılmış "Ayasofya Kilisesi" resimlerini kullanması birilerini uyandırır. Kim bilir?
"Ayasofya'nın sahibi kimdir?" diye soruyorum genç muhabire. Dudağını büküyor. Belli ki hiç aklına gelmemiş bu. Tapudaki sahibini soruyorsanız diyorum "Ebu'l-Feth Fatih Sultan Mehmed Vakfı". Nerede bu vakıf peki? Neden tapuda üzerinde görünen eserine sahip çıkmıyor? "Muhatabınız Vakıflar Genel Müdürü" diye cevap veriyorum, "Ona sorun." Cevap alamayacaklarını bile bile böyle diyorum.
Bir vakıf düşünün ki, tapulu malına sahip çıkamasın. Olur mu? Oluyor bizde. Peki Ayasofya'nın sahibi resmen Fatih ise (yoksa XI. Konstantin ve I. Jüstinyen mi?), eserin onun vakfiyesinde belirttiği şartlarda kullanılması gerekmez mi? Üstelik vakfiyedeki şu ateşten satırları okurken vicdanınız kanamayacak mı: "Kim ki bâtıl gerekçelerle bu vakfın şartlarından birini değiştirirse veya vakfın değiştirilmesi ve iptali için gayret gösterirse, vakfın ortadan kalkmasına veya maksat ve gayesinden başka bir gayeye çevrilmesine kast ederse Allah'ın, meleklerin ve bütün insanların laneti üzerlerine olsun. Ebediyyen cehennemde kalsınlar, onların azapları asla hafifletilmesin ve onlara ebediyyen merhamet olunmasın." (A. Akgündüz, S. Öztürk, Y. Baş, "Kiliseden Müzeye Ayasofya", OSAV: 2006, s. 141-2.)
Aslı Arapça olan vakfiyenin nüshaları Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'nde, Topkapı Sarayı ile Türk ve İslam Eserleri müzelerinde mevcutken ve şartları herhangi bir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde bağlayıcıyken, nasıl olmuş da Ayasofya Camii ibadete kapatılabilmiştir? Vakıflar Kanunu mu değiştirilmiştir yoksa? Hayır, hem 1934'teki hem de yürürlükteki Vakıflar Kanunu bir vakfın, vakfedenin koyduğu amaçlar dışında kullanılamayacağını emrediyor. Sahibi olan Fatih, vakfının amacı dışında kullanılmasına tehditkâr ifadelerle karşı çıktığı halde 1934'te bir Bakanlar Kurulu kararıyla Ayasofya Camii müze yapılmıştır. Altında Atatürk'ün, İnönü'nün vs. imzalarının bulunması hukuk nazarında bir şeyi değiştirmez. Hukuksuzluk hukuksuzluktur. Bu hukuksuzluğu kimin yaptığı hukuku ilgilendirmez. (Adalet Tanrıçası'nın gözleri bağlıdır, unutmayın.)
Kaldı ki, 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu Kararnamesi de bir garabet abidesidir. İlk cümlesi şöyle: "Maarif Vekilliği'nden yazılan tezkerede (...) Ayasofya Camii'nin müzeye çevrilmesi bütün Şark âlemini sevindireceği ve insanlığa yeni bir ilim müessesesi kazandıracağı cihetle müzeye çevrilmesi istenmiş..." Acaba 1934'te Şark, yani İslam âleminde Ayasofya'nın müzeye çevrilmesine sevinecek bir Allah'ın kulu var mıdır? Yoksa kararname sahiplerinin kafalarındaki 'Doğu', bizim zannettiğimiz gibi İslam dünyası değil de, Sovyetler Birliği miydi? Halkı Ortodoks olan Sovyetler Birliği'nden başka Ayasofya ile ilgilenecek bir Doğulu devlet kim olabilir o tarihte?
Sonra müze yapılarak insanlığa bir bilim kurumu kazandırılacağı ifade ediliyor. Sanki camiyken Ayasofya'da inceleme yapılamıyor muydu? Üstelik medreseler kapatılmadan önce Ayasofya'da her sütunun dibinde bir alimin ders verdiğini, yani tam da kapatılmasıyla bir bilim kurumunun tarihe gömüldüğünü bile söyleyebiliriz. Üstelik kararnamede Ayasofya'nın müzeye çevrileceği ifade edilirken, ibadete kapatılacağından söz edilmemiştir. Denilebilir ki, 'Canım, müze yapılınca anlaşılmıyor mu ibadete kapatılacağı?' Ama bir kararname çıkarıyorsanız muradınızı yarım yamalak ifade edemezsiniz. Müze yapılacak. Tamam da ibadete kapatılacağı nerede yazıyor?
Burada avukat Abdullah Mehmet Çalışkan'ın değerlendirmesini paylaşmak istiyorum. "Ayasofya Camii Meselesinin Etrafındaki Gerçek" adlı kitabında şöyle diyor: "Ayasofya kararnamesinde hukukî bir gerekçe bulmaya imkân yoktur. Bakanlar Kurulu kararının hangi kanuna dayandığı da yazılmamıştır. Çünkü Bakanlar Kurulu'nun dayanak yapabileceği bir kanun mevcut değildir. Bakanlar Kurulu'nun hangi yetkiye istinaden bu konuyla ilgilendiği hususunda hukukî bir mütalaa da yazılmamıştır. Çünkü bu konu, ne TC. Anayasası ne de Türkiye'de yürürlükteki kanunlar tarafından Bakanlar Kurulu'na verilen yetkiler dahilinde bulunmamaktadır. Anayasadan bahsedilmemiştir, çünkü Anayasa'ya aykırıdır. Vakıf hukukundan bahsedilmemiştir, çünkü vakıf hukukuna zıttır. Görülüyor ki, Bakanlar Kurulu bu kararı ile anayasa ve kanunları yok saymıştır."
Kararnameye bir sıra numarası verilmemiş olması gariptir. Daha da garibi, Resmi Gazete'de yayınlanmamıştır. Kararnamelerin bulunduğu resmi dairede aslı bulunmadığı gibi resmi kanun kitaplarında da mevcut değildir. Hukukî açıdan sakat kararnamenin tartışılmasını ehline bırakalım ve kamu vicdanını yansıtan bir sese kulak verelim. Bediüzzaman Said Nursi, ezanı özgürlüğüne kavuşturarak "on derece kuvvet bulan" Demokrat Parti'den Ayasofya'yı da özgürlüğüne kavuşturmasını ister. Ona göre bu bir "yara"dır ve hükümet bu yaraya "merhem" sürmeli, Ayasofya'yı ibadete açmalıdır.
Ayasofya'nın, 1930'larda iyi ilişkiler kurmaya çalıştığımız Yunanistan'a, dolayısıyla Batı dünyasına göz kırpmak için müze yapıldığını kabul edelim. Bence kararnamedeki "bütün Şark alemi sevinecek" ifadesinde bir dil sürçmesi olmuş. "Garp, yani Batı âlemi" diyeceklerdi besbelli. Baksanıza, Yunanistan'daki Yeni Demokrasi Partisi, Ayasofya'yı yalnız minaresiz göstermekle kalmamış, kubbesine bir de haç dikmiş! Unutmayalım ki, Mütareke döneminde yapılan Sultanahmet mitinglerinden biri de Ayasofya'ya haç takılacağı söylentisi üzerine gerçekleşmişti.
.
Bir devlet armamız bile yok
13.05.2012 - Bu Yazı 2011 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Kitapçılar ömür trenimin sık sık rötar yaptığı istasyonlar. Geçenlerde bir kitapçıda "Denizde Komuta" (Doruk: 2011) adlı kitabı karıştırıyordum ki, İngiliz Amirali Nelson'un filosundaki bir gemiden Napolyon'un filosuna ateş açılmadan önce Neptün'e adak olarak 10 tane 'şanssız öküz'ün denize atılmış olduğunu okudum. Yıl kaç efendim? 1798 yılının 8. ayının ilk günü, saat 14.30...
'Modern' Avrupa'nın en 'modern' ülkesi İngiltere'nin en ünlü denizcisinin efsanevi filosunda Deniz İlahı olarak bilinen Neptün'e adak olarak 10 tane öküz denize atılarak savaşa başlanıyor. 19. yüzyılın şafağında şu hâlâ Deniz İlahına inanan Batıl inançlı Avrupalılar...
Gözlerimizi ovuşturuyor ve 'Acaba hangisi doğru?' diye soruyoruz: Amerikalı tarihçi Michael A. Palmer mı yalan söylüyor, yoksa sömürgeci mantığıyla hazırlanmış gönüllü köle yetiştirmeye ayarlı ders kitaplarımız mı?
Batı'nın sömürgeci mantığının içimizdeki gönüllü ajanları yalnızca kendi tarihimizi gözden düşürmeye çalışmadılar, bunun karşıtı olarak icat ettikleri Avrupa tarihini de bütün lekelerden arındırdılar. Sadece İstiklal Savaşı'nda -o da 'biraz'- kötülendi, bunun dışında neredeyse cümle icraatı alkışlandı. Kendi tarihine aslan kesilenler, Avrupa'nın karanlık tarihi söz konusu olunca süt dökmüş kediydiler.
Mesela Takiyüddin adlı Osmanlı bilim adamının İstanbul'da kurduğu rasathanenin yıktırılması ısıtılıp ısıtılıp önümüze sürülür, bizde bilimin gerilemesine onu yıktıran din adamlarının sebep olduğu iddiasına delil olarak sunulur. Lakin hemen hemen aynı yıllarda Danimarka'da Tycho Brahe'nin açtığı Uraniborg adlı gözlemevinin İstanbul'dakinden 21 yıl sonra yıktırıldığını asla yazmazlar.
Peki rasathanenin yıktırılmasının bilimde gerilemenin en önemli sebeplerinden olduğunu ileri sürenler, aynı yıktırma işlemi Danimarka'da vuku bulunca neden seslerini çıkarmazlar? Neden orası 'görülmez' de, buradaki 'göze sokulur'?
Şimdi ilk örneğimize dönelim ve düşünmeye çalışalım:
10 tane öküzü adak olsun diye denize atan kişi Samuel Hood veya Lord Nelson değil de, mesela Cezayirli Gazi Hasan Paşa olsaydı, neler demezdik kendisine, bir düşünün. 'Vay gerici, cahil adam, Osmanlı adam yetiştirmedi ki kardeşim, milleti cahil bıraktı vs.' Hatta bu minik ayrıntı büyütüldükçe büyütülür ve ders kitaplarımıza kadar girerdi, emin olun. Ama aynı şeyi Batılı yapınca tıs yok.
1750'ler gibi geç bir tarihte Buffon adlı bilim adamı dünyanın yaşının, Kitab-ı Mukaddes'te yazılandan daha eski olduğunu iddia etti diye kitabı Sorbonne Üniversitesi'nce yasaklanmış ve kendisine özür diletilmişti. Biliyor muyuz?
Siz bu tür bilgilerin müfredatımıza neden girmediğini düşünedurun, ben bir koşu gidip Prof. Fuat Sezgin hocanın "İslâm Bilimler Tarihi Üzerine Konferanslar" (Timaş: 2012) adlı kitabını bulayım ve tam da bu çarpık tarih anlayışımızla ilgili tespitlerini okuyayım.
Bütün amacını, "İslâm topluluğuna bağlı insanlara, özellikle Türklere, ister dindar, ister dinsiz olsunlar İslâm bilimlerinin gerçeğini tanıtmak, onları benlik duygularını hırpalayan yanlış yargılardan kurtarmak" olarak açıklayan Prof. Sezgin, Avrupa'nın, eserlerde kaynak gösterme ve bilimi hocalardan öğrenme yöntemlerini Müslümanlardan aldığını vurguladıktan sonra 1270-1350 yıllarında çok sayıda Bizanslı öğrencinin Tebriz'deki medreseye devam ettiğini ve buradan öğrendiklerini Avrupa'ya aktardığını belirterek Rönesans kavramı üzerinde ayrı ayrı durulması gereken başlıklar açıyor.
Sokakta birisine babasını annesini kötülesen seni dövmeye kalkar, bunu kavgalı olduğu kişiyi yücelterek yaparsan hastanelik eder. Bizdeki manzara aynen budur. Kendi geçmişini kötülemek serbest, hasmı olan Avrupa'yı öv övebildiğin kadar. İyi de biz bu tavra neden normal muamelesi yapıyoruz? O zihinlerimizi iğdiş eden aşağılık kompleksinin ağına düşmüşüzdür de ondan.
Neden bir devlet armamız yok?
Sahi hiç düşündünüz mü? Bizim 'devlet armamız' neden yoktur? İngiltere'nin at ve aslanlı, Hollanda'nın çift aslanlı armasını hatırlayın. Alabama eyaletinin kartallı armasını da. Moldova'nın, Çeçenistan'ın, Kazakistan'ın bile arması vardır ama bizim devletin arması yoktur. Tuhaf değil mi?
Bir de Osmanlı'nın II. Abdülhamid döneminde kemale eren o ihtişamlı devlet armasının şeklini ve mesajlarını düşününce bu olmayışın acısı daha derinden dağlıyor yüreğimizi. Abdülhamid'in 17 Nisan 1882 tarihli emri üzerine hazırlanan Osmanlı devlet arması Cumhuriyet'in ilanına kadar kullanılmıştır ama 1923'ten sonra nedense armasız bir devlet olmuşuzdur.
1925 yılında Bakanlar Kurulu bir devlet arması yarışması açmış ve sonuçta Namık İsmail'in arması seçilmiştir ama icraata sıra gelince, tık yok. Asla kullanılmamış. Atılmış bir kenara. Tabii ortaya çıkan armanın bir armadan çok olsa olsa bir kolej armasına benzediğini, Osmanlı'nın ihtişamından eser bulunmadığını görmek için şahin bakışlı olmaya gerek yok. Buyurun karşılaştırın.
Ama asıl acısı nedir, biliyor musunuz? Bu Osmanlı'nınkine göre epeyce 'tehlikesiz' ve 'ehil' hale getirilmiş armayı dahi kullanmaya cesaret edemeyenlerin hal-i pür-melâlleri. Bakınız, Namık İsmail'in armasındaki kurt da boynunu bükmüş, heybetini yitirmiş, korkutucu hiçbir vasfı kalmamış durumda. Oysa Osmanlı armasının kılıç, mızrak, top, tüfek, çiçek buketi, adalet terazisi, terazinin üzerinde durduğu Kur'an-ı Kerim kaidesi, 5 adet nişan (Cumhuriyet'in nişanı da yoktur) ve kendisinin etrafı aydınlatan bir güneş olduğu iddiasını merkeze oturtması gibi tehlikeli iddiaların yeni rejimde barınması mümkün değildi de ondandır meşe dalı ve epey altlara gizlenmiş tek bir 'harbe'yle yetinilmesi.
"Ay yıldız var ya?" diyor birisi. Aşk olsun, o da nasılsa değiştiremediğimiz birkaç Osmanlı sembolünden biri değil miydi?
Mehmed Zeki Pakalın, 1946 yılında, yani İnönü'nün cumhurbaşkanlığı devrinde basılan "Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü'nün "Arma" maddesinde şu şairi belirsiz beyitle söylemiş söyleyeceğini:
Arma kuvvettir bugün her millete, her devlete
Arma olmazsa sözün geçmez bugün bundan öte.
.
Atatürk, Hasan Tahsin'in adını neden anmadı?
20.05.2012 - Bu Yazı 1891 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Yılmaz Özdil, yalnız kendisinin değil, yakın çevresinin de tarihten ne kadar anladığını ayan beyan ortaya koyan bir yazı kaleme aldı "Hürriyet"te (16 Mayıs 2012). Verdiği bilgiler tutarsız, yanlış, hatta uydurmaydı. Araya "trak, trak, trak" gibi ses efektleri de eklediğine göre tarih değil, senaryo yazdığından şüphe edilemez.
Mesela diyor ki: İzmir'in Yunanlılarca işgalinde "zırhlı gemiler"den çıkan askerleri karşılayan "Aya Fotini Kilisesi'nin papazı Hrisostomos 'Evlatlarım, ne kadar Türk kanı içerseniz, o kadar sevaba girersiniz' diyerek, atıyla inen sancaktarın çizmelerini öpüyordu'."
Bir kere Hrisostomos Aya Fotini Kilisesi'nin papazı değil, İzmir Metropolitiydi (Metropolitlik makamı Aya Fotini'deydi sadece). "Ne kadar Türk kanı içerseniz, o kadar sevaba girersiniz" dediğini ne Yunan, ne de Türk kaynakları söyler, iki. Sancaktarın çizmelerini öptüğü uydurmadır, üç. (Zaten bu sancaktar da asker kıyafeti giyinmiş Yani veya Yorgaki adlı özbeöz İzmirli bir Rum'du.)
Bir cümlede bunca hatadan sonra devam ediyor:
"İnce, uzun, siyah takım elbiseli bi delikanlı fırladı ortaya, aniden... 'Olamaz' diye bağırıyordu, 'böyle güle oynaya giremezler'! Son sözü buydu. (...) Bastı tetiğe, peş peşe, trak trak trak..."
Kendi zamanında hiçbir kaynakta geçmeyen bu sözler 1970'lerde Hasan Tahsin efsanesini parlatanlardan Ömer Sami Coşar'ın uydurmalarıdır. Onu o sırada gören ve bu sözleri bize aktaran bir tanık bugüne kadar bulunamamıştır.
Hangi birini düzeltelim: Ne Hasan Tahsin 30 yaşında hayatını kaybetmişti (38'indeydi), ne İzmirliler "her zaman sahip çıkmış"tı ona. Hatta 27 Mayıs darbesine kadar onu hatırlayan dahi olmamıştı. Şu da birilerinin kulağına küpe olsun: Hasan Tahsin anıtının dikilmesi emrini veren, "ihtilalin kudretli Albayı" Alparslan Türkeş'tir.
Bir soru: Acaba Atatürk'ün Hasan Tahsin hakkında (üstelik hemşerisidir) tek bir cümle etmeyişini nasıl yorumlamak gerekir?
Atatürk ve Hasan Tahsin
Garibinize gitti biliyorum ama Ata-türk'ün ne 1919'da, ne de daha sonra Hasan Tahsin şunu yaptı, bunu yaptı türünden bir açıklamasını bulabilmiş değiliz. Olsaydı zaten allayıp pullayıp "İlk Kurşun Anıtı"nın alnına kazırlardı. Gerçekten de tuhaf bir durum. Neden yok acaba? Atatürk, hemşerisi Hasan Tahsin'in ismini duymamış olabilir mi?
Tuhaftır, sade o değil, kendi döneminde Hasan Tahsin'in İzmir'de ilk kurşunu attığını duyana, bilene rastlamak imkânsız gibi. Buyurun Atatürk döneminde yayımlanan tarih dersi kitaplarına bakalım beraberce.
1929 tarihli Hamit ve Muhsin'in "Türkiye Tarihi"nde ismi geçmez. Aynı yıl basılan Ali Reşat'ın "Umumi Tarih"inde de bulunmaz. 1931 tarihli "Tarih IV" başlıklı resmî ders kitabı ise bırakın Hasan Tahsin'in kahramanlığını anlatmayı, tam tersine, ilk kurşunun Yunanlılarca atıldığını ispatlamak peşindedir.
Peki daha sonraki yıllarda basılan ders kitaplarımız ne diyor. Hızla göz atıyoruz: Prof. Enver Ziya Karal 1958 tarihli "Türkiye Cumhuriyeti Tarihi"nde Hasan Tahsin'i zikre layık bulmaz. Atatürk'ün "kızı" Afet İnan'ın ilk baskısı 1973'te yapılan "Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi" kitabında da Yunanlıların İzmir'e asker çıkarmalarının "halk arasında tepkiye neden olduğu" yazılır sadece. Yani 1973'te Atatürk'ün bu kadar yakınında bulunan biri bile Hasan Tahsin'in adını anmaz.
Bütün hikâye, 1972'de İzmir Gazeteciler Cemiyeti'nce çıkarılan "Anıt Adam" (yazan: Zeynel Kozanoğlu) kitabıyla başlamış ve inkılap tarihlerinde ismi geçmeyen birisi, kitapların baş köşesine kurulmaya başlamıştır.
Kozanoğlu kitabında çok ilginç bir açıklama yoluna başvuruyor ve diyor ki: "Cumhuriyetimizin ilk yıllarında, yakın tarihimizde cereyan etmiş birtakım olayların ve yürütülmüş faaliyetlerin açığa vurulması ve tartışılması sakıncalı görülmüştü."
Meğer İngilizlerle aramızı bozmamak için(!) Atatürk ve İnönü, Hasan Tahsin'e sansür koydurmuş! Gözlerinize inanamıyorsanız cümlesini aynen yazayım:
"Dünya milletlerine, Yunanlıların İzmir'e çıkarken bir zulüm makinası gibi davrandıkları gerçeğini kabul ettirebilmek için çırpındığımız o sıralarda, onlara karşı ilk kurşunun tarafımızdan sıkıldığından da, elbette söz edemezdik."
Müthiş! Yakın tarihimizin ne denli ağır bir baskı altında yazıldığının bu derece net bir itirafına başka bir yerde rastlamadım.
"Tetikçi" Hasan Tahsin'den bir kahraman yontma derdine düşenlere birkaç sözüm var:
1) Onlarca ciltlik "Atatürk'ün Bütün Eserleri"nin indeksini taradım, Hasan Tahsin adlı milletvekillerinin ismi geçtiği halde, Atatürk "sizin Hasan Tahsin"den tek kelimeyle söz etmiyor. Bunu Atatürk'ün İngilizlerden çekinmesine mi bağlıyorsunuz yoksa onun ilk kurşunu sıktığından haberdar olmayışına mı? Yoksa unutkanlık veya dalgınlığına mı?
2) Hasan Tahsin'in "Hukuk-ı Beşer" gazetesinde (6 Mart 1919) Damat Ferid Paşa'yı "seçkin bir sima, yüksek bir şahsiyet" diye övmüş olmasını nasıl yorumluyorsunuz?
3) İşgal sırasında Müslüman kadınların açılıp saçılmasını ve eğlence yerlerine gitme serbestliğini savunan birinin normal olduğu söylenebilir mi? (Gazetesi bu yüzden Nureddin Paşa tarafından kapattırılmıştır.)
4) Vali Rahmi Bey'in oğlunu kaçırtan Çerkes Ethem'i övdüğünü biliyor muydunuz?
Atatürk de hata yapar!
Okumalarım sırasında dünya kadar araştırmacı istihdam eden kurumların düzeltmeye cesaret edemedikleri maddi bir hata ile karşılaştığımı söylemek zorundayım.
Atatürk 14 Mart 1919 günü Harbiye Nezareti'ne yazdığı bir yazıda, "Hukuk-ı Beşer" gazetesinde kendisine "haydutbaşı" diyen birini yerden yere vurmakta ve hakkında gerekenin yapılmasını istemektedir. "Alçak, iftiracı, vicdansız, namussuz" dediği kişinin Mevlanzade Rıfat olduğunu çıkartıyor kimileri. Oysa Atatürk de yazısında "Hukuk-ı Beşer" gazetesinde çıkan bir yazıdan söz ediyor. Bu gazete, bildiğimiz gibi Hasan Tahsin'in başyazarı olduğu gazetedir. Acaba Atatürk'ün Hasan Tahsin'e düşmanlığı, kendisine "vurguncu, haydutbaşı" demesinden geliyor olabilir mi?
Burada bir isim karışıklığı var. Mevlanzade Rıfat'ın çıkardığı gazetenin ismi "İnkılab-ı Beşer". Çıkardığı diğer bir gazetenin adı, "Hukuk-ı Umumiye". Muhtemelen bu iki ismin Atatürk'ün hafızasında karışması sonucunda "İnkılab-ı Beşer"de çıkan yazıyı, Atatürk "Hukuk-ı Beşer"de çıkmış diye şikayet etmiştir.
İlginç bir hususa işaret ederek noktalıyorum bu "çok olan" yazımı: Sadi Borak'ın dediğine göre Mevlanzade Rıfat, gazetelere de sızdırılan bu şikayetnamesi üzerine Atatürk'e hakaret davası açmıştır. Avukatlarına danışan Atatürk, mahkûm edilebileceği uyarısını alınca onlara davayı mümkün olduğu kadar uzatmaları ve vakit kazanmaları talimatını veriyor. Böylece Atatürk'ün Samsun'a giderken aleyhinde açılmış bir dava bulunduğunu öğrenmiş oluyoruz. (Öyküleriyle Atatürk'ün Özel Mektupları, Çağdaş: 1980, s. 141-141.)
Bana çok ilginç geldi, sizi bilemem tabii.
.
Bugünkü Kemalizm bile 27 Mayıs darbesinin ürünü
27.05.2012 - Bu Yazı 1777 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Düşmana ilk kurşunu attığı söylenen Hasan Tahsin'in adının 27 Mayıs darbesinden sonra yayıldığını ve Atatürk'ün adını dahi anmadığı birinin kahraman yapılmasının ancak bir darbe ortamında gerçekleşebileceğini yazmakla ne büyük günah işlemişim meğer.
40 yıl önce Hasan Tahsin efsanesini doğuran Zeynel Kozanoğlu bile bu yaşında harekete geçip kendisinin sözlerini fazla ciddiye aldığımı(!) yazdı. Kitabı kendi kütüphanesinde bulamamış. Bir kütüphaneye gitmiş, oradan da sırra kadem basmış. O bulamadıktan sonra ben nasıl bulmuşum acaba?
Bunlar gerçekten de çağın dışında yaşıyorlar. Girin internete, onlarca satıcısı var, hem de 3-5 liraya. Adres verin, ben göndereyim ama lütfen öyle "Şimdiki çocuklar harika" gibi boş laflar etmeyin. Çünkü 'şimdiki' çocuklar harikalıkta beni de aştılar, isterseniz kitabınızı size pdf formatında 'atabilirler'!
Nicedir söylüyorum, Türkiye'de darbeciliğin mahsulü olan bir paradigma çöküyor, çökecek, çökmek zorunda. Yoksa bu tarih denilen enkazın altında hepimiz boğulacağız. Hükümet kentsel dönüşüm yapıyor, güzel, yapsın ama tarihsel dönüşümü ne zaman başlatacağız? Hasan Tahsin'leri gerçek yerine oturttuğumuz zaman elbette! Bize Atatürk öğrencilik hayatında bütün sınıflarını birincilikle bitirdi diye öğretmişlerdi. Oysa Atatürk Araştırma Merkezi'nin yayınladığı Ali Güler'in "Askerî Öğrenci Mustafa Kemal'in Notları" (Ankara, 2001) adlı kitabında 1895'ten 1905'e kadarki sınıflarında Mustafa Kemal 29. da olmuş, 2. de; gelin görün ki, hiç 1. olamamış.
Şimdi bu bir eksiklik midir? Değildir kuşkusuz ama kusursuz bir kişilik sunmak isteyenlerin gayretkeşliğidir ve daha çok da bizim gibi 27 Mayıs sonrasında okula başlayan öğrencilere Atatürk böyle verilmiştir; hâlâ da değiştiğine dair bir emare göremiyorum. Okullar ve resmi dairelerdeki Atatürk köşelerinden tutun da, her köşe başına heykel ve büstünü diktirme furyalarının nedense hep darbelerin arkasından gelmesi, Atatürk'ün darbeciler tarafından kalkan olarak ne denli büyük bir maharetle kullanıldığının kanıtları olarak ortada.
Bu işin bir de dışarıdan görünüşü var. Kemalist söylem öylesine kurnazca kurgulanmış ki, Atatürk'ü öven hangi yabancı olursa olsun alabildiğine yüceltiliyor, birazcık eleştirel bakmaya çalışan bütün yabancılar hainlik ve düşmanlıkla suçlanıyor, sesinin duyurulması engelleniyor. Hatta açıkça sansürleniyor.
Mesela Arnold Toynbee denilince şu sözü alıntılanır hemen: "Mustafa Kemal uyanık, doğru görüşlü, sarsılmaz derecede sağlam kararlı; kendisinden çok, ülkesi için ihtiraslı; yüksek karakterli ve otokratik disiplinli bir önderdi." Güzel. Peki "ünlü tarihçi" dediği Toynbee'nin bu sözlerini aktaran emekli Korgeneral, "Tanıdıklarım" adıyla Türkçeye çevrilen kitabında söylediklerini neden es geçiyor acaba? (Kaldı ki, Türkçeye çeviren yayınevi de başımıza bir iş gelir endişesiyle bazı kısımları çıkarmak sorunda kalmış metinden. Ben kısmen zararsız -umarım öyledir- ve çeviride atlanan bir kısmını sizinle paylaşmak istiyorum. Bakın Toynbee nasıl harikulade bir analiz yapıyor Mustafa Kemal Paşa hakkında (3 nokta koyduğum yerler konumuzla doğrudan ilgili olmadığı için atlanmıştır):
1950'li yıllarda, yani 27 Mayıs darbesinden önce Atatürk imajının geleneklerle uyumlu kılınma süreci başlamıştı. Nitekim 1953 yılındaki Fethin 500. yıldönümü kutlamaları Cumhuriyetin Osmanlı ile kucaklaştığı ilginç törenlere ve algı dönüşümüne sahne olmuştu. İşte 27 Mayıs darbesi, Atatürk'ü yeniden buyurgan/askeri bir yönetim anlayışının yörüngesine oturtarak onu dinî değerlerden olabildiğince uzağa konumlandırmaya soyundu. 16 Temmuz 1952 tarihinde Köroğlu dergisinde çıkan bu karikatür de Yunanlıların Ayasofya'yı kiliseye çevirtme isteklerine Fatih ile Mustafa Kemal'i gökyüzünden palikaryaya sinirlenirken göstermekte bir sakınca görmemişti.
"1923'te bir bahar gecesi Ankara'da Atatürk'ün misafiri olmuştum. (...) Atatürk eğer muhatabının söyledikleri ile aynı fikirde değilse, ağzını açmadan önce kaşlarını çatarak karşısındaki kişiyi gözüyle korkuturdu. Benim söylediklerimin yanlış olduğunu söylerken de aynı yüz ifadesini takınmıştı. (...) Fikir alışverişimiz kısa sürdü. Fakat bu kısa diyalog, karşımdaki liderin hem güçlü olduğunu hem de Leibnizci anlayışa yakın bir çizgide davrandığını anlamama yetmişti. Atatürk'ün birkaç tane dahiyane fikri olduğunu biliyordum: (Ona göre) Türk milletinin kurtuluşu, imparatorluğun üstlendiği rolü terk ederek milletin tüm enerjisini uzun süredir ihmal edilen kendi değerlerinin benimsenmesine yoğunlaşmasında yatıyordu. Hayal gücü bir hayli kuvvetli ve son derece dinç liderin eksik olduğu tarafı, kendi değerlerine geri dönüş yaparken bir midye gibi kabuklarını kapatması ve böylece iki kere düşünme imkânından kendini yoksun bırakmasıydı. İki kere düşünmenin en faydalı sonucu, fikir alışverişinde bulunmaktır. Atatürk'ün midye misali bu kapanışı, zannediyorum onun negatif iradesinin bir sonucu. Ülkesini onun bu kararlılığı kurtarmıştı. Ama ülkesinin onun inatçılığı karşısında ödeyeceği bedel, bir diktatör tarafından yönetilmek oldu."
Şimdi soruyorum: "Ünlü tarihçi"nin Atatürk'ü olumlu değerlendiren görüşüyle yazısını süsleyen Em. Korgeneral, bu görüşünü neden almaz? Alamaz da ondan. Üniversiteler de alamaz. Yakınlara kadar basında da yer alamazdı. Kanıtları ikiye böl, yalnız olumlu olanlarını al; diğerlerini unuttur ve sansürle; ve bu bir tarihçilik olsun. Ben nelerini gördüm: Şu anda önemli yerlerde bulunan bir prof., Türk Tarih Kurumu'nun sözde bilimsel bir sempozyumuna Lozan'ın maddelerini sunarken, farkına varmadan İngilizlerin bize sundukları barış teklifinin maddelerini koymuş ve kimsecikler de bunun farkında olmamıştı; kendisi dahil! Üstelik kitap halinde de basıldı bu tebliğ.
Hasan Tahsin'i allayıp pullayanları şimdi kendi kitaplarını bulamaz; profları Lozan'ın İngiliz versiyonunu kullanmakta sakınca görmez (bir de İngilizlere karşı kazandığımız diplomatik zafer diyorlar!), hiç sınıf birincisi olmadığı halde Atatürk'ün sınıflarını hep birincilikle bitirdiğini yazarak geçinirler. Güya Hitler diyesiymiş ki, 'Ben Atatürk'ün talebesi sayılırım'; bununla övünenleri dahi gördük.
Bakın, aklı başında bir tarih metni nasıl yazılır, görmeniz için August von Kral'ın 1937'de çıkan "Das land Kamâl Atatürks" kitabından birkaç aktarmada bulunayım. Türkiye'de görev yapan elçiler ülkelerine bizimle ilgili bakalım hangi bilgileri geçmişler 1930'lu yıllarda?
İnsanlar birçok şehirde ülkenin altyapısını yeniden inşa etme planlarındaki başarısızlıklardan şikâyetçilermiş. Göçmenleri savaşın harap ettiği köylere yerleştirmişler ama destek vermemişler; tekel uygulaması yüzünden mal darlığı yaşanıyormuş; ekonomik güçlükler sebebiyle iflaslar ve ağır borçlanmalar oluyormuş; öğretmen ve memurlar düşük maaştan yakınıyorlarmış; hükümet görevlileri tarafından etnik azınlıklara karşı ayrımcılık yapılıyor ve nihayet salgın hastalıklar, kıtlık ve sel gibi felaketler hayatı iyiden iyiye yaşanmaz kılıyormuş. (Aktaran: Gavin D. Brockett, "How Happy to Call Oneself A Turk", Texas Üni. Yay., 2011, s. 41. Bu nefis kitabı tanıtmak için fırsat kolladığımı da söyleyeyim.) Gerçek tarih budur da demiyorum. Ama tarihçilik, her iki ucu alıp makul bir noktada buluşturmak değil midir?
.
Fatih'in Kürt hocası
03.06.2012 - Bu Yazı 2914 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
İstanbul'un fethinin 559. yıldönümünü mü kutladık, yoksa 576. yıldönümünü mü? Bakıyoruz takvime ve 2012'den 1453'ü çıkarınca 559 kalıyor. Şu soruyu ekliyorum hemen: Fatih'in cebindeki günlüğünde Fetih günü için hangi tarih vardı? Tabii ki Miladi takvimle 1453 değil, Hicri takvimle 857 yazılıydı. Yani Fatih ve övülmüş askerleri için fetih tarihi 857'dir.
Hicretin 1433. yılında yaşayan ama bunu idrak etmeyen bizler için 576 'Müslüman senesi'nin bu müjdelenmiş şehirde yaşandığını düşünmek epeyce zor olmalı, zira Ahmet Haşim'in "Müslüman saati" yazısında anlattığı yaklaşan vahamet, bugün kendini Fatih'in safında zannedenleri dahi vurmuş durumdadır.
6. yüzyılda Bodur Denis adlı keşişin yaptığı bir takvimle Fatih'i ve "Fetih ruhu"nu nasıl anlatabilir ve anlayabilirsiniz ki? Böylece onu, ait olduğu Hicret düzleminden kopartıp üstelik yendiği medeniyetin dünyasına kilitlemiş olmuyor musunuz? İyi ama 'bu Fatih' kimin Fatih'idir ve size mesajını bu kadar kilit altındayken nasıl verecektir?
Aynı şekilde Fatih'i Türklüğe sabitlemek ve sadece Türklerin gurur duyacağı bir büyük hamlenin öznesi yapmak da onu, gerçekte ait olmadığı bir başka hapishaneye sokmak olacaktır. Fatih soyu itibarıyla elbette Türk'tür. Ama ya çevresi? Türk de, Arap da, Rumeli kökenli de, Kürt de, Afgan da Osmanlı Devleti'ne hizmetleri ölçüsünde değer kazanırdı.
Mesela Fatih'in yetişmesini anlatırken Molla Gürani adlı hocasından söz etmeden geçmeyiz ama onun milliyeti üzerinde nedense durmayız. Bunun gerçek sebebi, ecdadımızın milliyet meselesine bizimki gibi takıntılı olmamasıdır.
Bu yazımızda Şehzade Mehmed'i sopasıyla dövdüğü ve Kur'an'ı hatmettirdiği kaynaklarda geçen Molla Güranî'nin milliyeti ve hayatıyla ilgili kısa bir yolculuğa çıkarmak istiyorum sizi. Asıl hedefim, Fatih'i, içine sıkıştırdığımız o dar 'ulusal' çerçeveden çıkartıp ne denli kuşatıcı bir bakışa sahip olduğunu gösterebilmek.
Molla Güranî'nin nerede doğduğu konusunda farklı görüşler var. Birçok Osmanlı kaynağı "Güran"da doğduğunu yazmakta. Ancak Güran neresidir? Tam olarak tespiti mümkün değil. Çağdaşı olan Sehavî'nin verdiği bilgiye göre 1410-11'de Kuzey Irak'taki Şehrizor'un Güran kasabasında doğmuştur. Ancak Güran'ın nerede bulunduğu konusunda görüşler muhtelif. Bazıları onun İran'daki İsferayin'in bir köyü olduğunu kaydediyor. Diğer taraftan çağdaşı Bikaî, Molla Güranî'nin kendisine bizzat Diyarbakır civarındaki Hiler köyünde doğduğunu söylediğini naklediyor.
Molla Güranî'nin (oturan) Taşköprülüzade'nin "Şakâyık"ında mevcut minyatürü.
Doç. Dr. Sakıp Yıldız'ın dikkatini Köprülü Kütüphanesi'nde 1119 numara ile kayıtlı Bikî'nin "Unvânu'z-Zaman" adlı eserindeki şu ilginç cümle çekmiş: "Bana söylediğine göre 813 (1410-11) senesinde Hiler'de doğmuştur, ona bağlı olan Gûrân'da değil." Bu bilgiden yola çıkan Yıldız, Molla Güranî'nin, Diyarbakır'ın Ergani ilçesine bağlı Hiler köyünden ve Türk olduğunu iddia ediyor.
O zaman şu soru cevaplanmayı beklemektedir: Neden "Hilerî" değil de "Güranî" olarak isimlendirilmiş, kendisi de imzasını neden bu şekilde atmayı tercih etmiştir? Bu sorunun tatminkâr bir cevabı verilebilmiş değil.
Geçen kış Diyarbakır'da bulunan Mehmet Güran adlı torunuyla konuştuğumda bana Molla Güranî'nin soyunun aslen Türk olduğunu fakat sonradan Kürtleştiklerini anlatmıştı. Ancak aynı sülaleden Avukat Mustafa Güran, Arap olduğunu, Diyarbakır'da halk arasında "Deşt-i Gevran" olarak bilinen Gevran Ovası'na yerleştiklerini iddia ediyor. Anlaşılan, bu konuda aile arasında da bir birlik sağlanabilmiş değil.
Köken sorunu her zaman karışıktır. Ancak benim kanaatim, gerek sert ve bükülmez karakteri, gerekse Şafiî mezhebine mensup oluşu (ki Sultan II. Murad'ın arzusu üzerine Hanefiliğe geçmiştir, ancak uzmanlar kitaplarında Şafiî mezhebine sadık kaldığı kanaatindedir), dolayısıyla Kürt asıllı olma ihtimali yüksektir. 20. yüzyılın büyük biyografi yazarı Zîrikli de "Şehrizor ehlinden Kürt asıllı" diyerek Fatih'i yetiştiren hocanın milliyetini belirtmek ihtiyacını duymuştur.
Taşköprülüzade'nin "Şakâyık-ı Nu'mâniyye"de zikrettiği birkaç fıkra, Molla Güranî'nin karakteri hakkında ipuçları yakalamamızı sağlıyor.
Manisa'da bulunan geleceğin "Fatih"ine hoca olarak tayin edilen sert mizaçlı ve heybetli Molla Güranî, elinde değnekle Şehzadenin odasına girer ve emirlerine karşı gelirse onu döveceğini söyler. Şehzade Mehmed gülünce ilk dayağını "bir güzel" yer ve kısa zamanda bu eli sopalı hocanın sıkı bir talebesi olur, Kur'an-ı Kerim'i onun yanında hatmeder. Sultan Murad ise ödül olarak kendisine paha biçilmez hediyeler gönderir.
Tahta geçince Fatih kendisine veziriazamlık teklif eder. Molla Güranî bu devletlû olma teklifini, göreve kapısında bekleyenleri getirmesi tavsiyesiyle nazikçe reddeder. Bunun üzerine kazaskerliğe getirilir ama orada da rahat durmaz. Padişaha sormadan tayinlerde bulununca azledilip Bursa kadılığına atanır. Orada da padişahın gönderdiği şeriata aykırı bir fermanı, getiren çavuşun gözü önünde yırtıp atınca veya yakınca, üstüne üstlük getireni de dövünce kadılıktan azledilir.
Bir süre ortalıktan kaybolmak için hacca gider, dönüşte yine Bursa kadılığına atanır. Hatta onun ilim ve dinin haysiyetini korumaya ne kadar hassasiyet gösterdiğini anlayan Fatih, bu defa maaşını da artırır. Ardından Molla Hüsrev'in yerine, bazılarının Şeyhülislamlık dediği İstanbul kadılığına getirilir (1462-63; Taşköprüzade'ye göre 5 yıl sonra). Vefatına kadar bu görevinde kalacaktır.
Molla Güranî kendisini kabre koyacakları vakit ayağından tutarak mezarın kenarına kadar sürüklemelerini ve sonra defnetmelerini vasiyet etmiştir. Tabii kimse buna cesaret edemez. Mübarek naşını bir hasırın üstüne koyup sürüyerek kabri başına getirip defnederler. Görenler cenazenin muazzam bir kalabalıkla kaldırıldığını yazmaktadır.
Kimseye eyvallahının olmaması, kendi hocalarını eleştirmekten çekinmemesi, Kahire'de bir âlimle mahkemeye düşecek denli sert bir kavgaya tutuşması, Fatih'e dahi ismiyle hitap etmesi gibi örnekler de gösteriyor ki, o, karakteriyle adeta 5 asır önce Bediüzzaman Said Nursî'yi müjdelemektedir.
.
Atatürk'ün mal varlığı
10.06.2012 - Bu Yazı 4107 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Atatürk'ün oteli, lunaparkı, gazoz fabrikası, şarap imalathanesi, deri fabrikası, 2 fırını, 4 lokantası, 443 baş sığırı, 13.100 baş koyunu ve 2.450 adet tavuğu olduğunu biliyor muydunuz?
Atatürk'ün mal varlığı konusu, bağışlandığı 1937'den beri bilinse de, 1968'e kadar tartışma gündemine getirilmemiş. Fethi Naci'nin 1968 tarihli "100 Soruda Atatürk'ün Temel Görüşleri" kitabı bu konuya yer vermiş. Doğan Avcıoğlu "Türkiye'nin Düzeni"nde özet geçmiş. Nihayet çok okunduğu için Atatürk'ün mal varlığı bilgisini kamuoyuna mal eden eser 1970 Şubat'ında arz-ı endam etmiş kitapçı vitrinlerine: Yazan: İsmail Cem. Adı: "Türkiye'de Geri Kalmışlığın Tarihi".
Sol hareketlerin bu canlı yıllarında Atatürk ile de sert bir hesaplaşma içine girilmişti; yani o tarihte sol, henüz Kemalizm'e eklemlenmiş değildi. Atatürk devrimlerini 'sol devrim'in bir aşaması kabul ediyor ve aşılması gerektiğini savunuyorlardı. Tabii Cumhuriyet'in ilk yıllarında solun devlet eliyle ezilmesini de bir tür tabii afet gibi değerlendiriyorlardı.
Atatürk'ün 11 Haziran 1937'de Hazine'ye devrettiği ve kendisi tarafından çıkarılan mal varlığı dökümünün orijinaline Başbakanlık Arşivi'nde ulaştım ve tam ve hatasız bir şekilde burada yayımlayacağım. Ancak önce Türkiye'de Atatürk'ün ne kadar ciddiye alındığına dair birkaç cümle.
Fethi Naci bazı hatalarla "Söylev ve Demeçler"in 4. cildinden alıyor listeyi. İsmail Cem de listeyi Naci'den aktarıyor ama kaynağını yanlış yorumlayarak onun bu bilgileri Mazhar Leventoğlu'nun "Atatürk'ün Vasiyeti" kitabından aldığını yazıyor. Derken Cem'in kitabı da başkalarına 'kaynak' oluyor! ve aynı hatalar devam edip gidiyor. Kimse gidip Başbakanlık Arşivi'ndeki orijinaline bakma zahmetine katlanmadığı için liste yalan yanlış yayımlanıp duruyor.
Biri de şu listenin orijinalini yayımlayıp tartışmalara son vermiyor ne yazık ki. Aşağıdaki liste, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi'nde bulunan orijinal belgeden alınmış olup mesela önceki yayınlarda "çelik fabrikası" diye geçen ibarenin aslında "çeltik fabrikası" olduğu gibi vahim hataların düzeltilmiş şeklidir.
Hazırlattığı ve altına imza attığı listeye göre Atatürk Ankara'da Orman, Yağmurbaba, Balgat, Macun, Güvercinlik, Tahar, Etimesgut ve Çakırlar çiftliklerinden oluşan Orman Çiftliği ile Yalova'daki Millet ve Baltacı, Silifke'deki Tekir ve Şövalye çiftliklerinin, Hatay Dörtyol'daki portakal bahçesi ile Karabasamak çiftliğinin, ayrıca Tarsus'taki Piloğlu çiftliğinin sahibidir.
Atatürk, Hazine'ye bağışladığı malları 6 kalemde topluyor. İlk kalem, arazidir. Buna göre toplam 154 bin 729 dönüm araziye sahip olduğunu öğreniyoruz. Ayrıntılar şöyle:
A) 582 dönüm meyve bahçeleri,
B) 700 dönüm fidanlık (650 bin adet fidan),
C) 400 dönüm Amerikan asma fidanlığı (560 bin adet kök bağ çubuğu),
D) 220 dönüm bağ (88 bin adet bağ kütüğü),
E) 375 dönüm sebze bahçesi (Fethi Naci'de 370 çıkmış),
F) 220 dönüm zeytinlik (6.600 ağaçlık),
G) 1.654 ağacın bulunduğu 17 dönüm portakallık (F. Naci 27 dönüm demiş),
H) 15 dönem kuşkonmazlık, 100 dönüm park ve bahçe ile 2.650 dönüm çayır ve yoncalık,
İ) 1.450 dönüm orman, 148 bin dönüm tarıma elverişli arazi ve meralar.
Sonra bina ve tesisler geliyor. Buna göre 51 adet binanın sahibi olduğunu yazıyor Atatürk.
A) 45 adet yönetim binası ve ikametgâhı,
B) 7 adet 15 bin baş koyun kapasiteli ağıl,
C) Aydos ve Toros yaylalarında kurulan 6 adet mandıra, 8 adet at ve sığır ahırı,
D) 7 adet ambar, 4 adet samanlık ve otluk, 6 adet hangar ve sundurma,
E) 4 adet lokanta, gazino ve eğlence yerleri, lunapark, 2 adet fırın, 2 adet sera.
3. kısımda fabrika ve imalathanelerini sıralıyor. Belgeden Atatürk'ün birer adet bira, malt, buz, soda ve gazoz, deri, tarım aletleri ve demir fabrikası ile biri Ankara'da, diğeri Yalova'da olmak üzere 2 adet modern süt fabrikası bulunduğunu öğreniyoruz. Ayrıca yine Ankara ve Yalova'da birer geniş yoğurt imalathanesi, yılda 80 ton şarap üretme kapasitesine sahip bir şarap imalathanesi, elektrikli bir değirmeni, İstanbul'daki bir çeltik fabrikasında yüzde 40 hissesi, her biri 15'er ton kaşar, 1.000 teneke beyaz peynir, 600 teneke tuzlu yağ yapmaya elverişli 2 imalathanesi faal haldeymiş.
"Umumi tesisat" başlığı altında şu bilgilere yer verilmiş:
A) Ankara ve Yalova'da iki tavuk çiftliği,
B) Yalova'daki çiftliğinde iki özel iskele ve liman tesisatı,
C) 3'ü Ankara'da, 2'si İstanbul'da olmak üzere 5 adet satış mağazası,
D) Orman Çiftliği'nde kanalizasyon, sulama, telefon ve elektrik tesisatı, küçük beton köprüler, özel yollar, içme ve su dağıtım şebekesi; Yalova ve Tekir çiftliklerinde de benzer tesisat.
E) Orman Çiftliği'nde çiftlik müzesi ile ufak çaplı bir hayvanat bahçesi tesisatı.
Listenin en ilginç kısmını ise canlı hayvanlar oluşturuyor. Buna göre Atatürk'ün,
A) Kıvırcık, merinos, karagül, karaman cinslerinden 13.100 baş koyunu,
B) Simental, Hollanda, Kırım, Jersey, Görensey, Halep ile yeni üretilen Orman ve Tekir ırklarından 443 baş sığırı,
C) İngiliz, Arap, Macar ve yerli ırklardan 69 adet koşu ve binek atı,
D) Legorn, Rhode Island ve yerli ırklardan 2.450 adet tavuğu varmış.
Liste bitmedi henüz. Son olarak sıra cansız demirbaşlarda.
Atatürk'ün cansız mal varlığı arasında 16 traktör, 13 harman ve biçerdöver makinesi ve o günün fiyatlarıyla 66 bin lira değerinde (bu rakam önce yazılıp sonra karalanmış) "bilumum" ziraat alet ve edevatı, 35 tonluk bir adet deniz motoru (Yalova Çiftliği'nde), 5 adet kamyon ve kamyoneti, 2 adet binek otomobili ile 19 adet çiftliklerin servislerinde çalıştırılan binek ve yük arabası bulunuyormuş.
Özetlersek Atatürk'ün 154 bin 729 dönüm araziye; belgede 51 yazıyor ama benim hesabıma göre 91 binaya; 6 fabrika, 5 imalathane, 1 değirmen ve 1 çeltik fabrikası ortaklığına; 2 tavuk çiftliğine, iki özel iskeleye, 5 mağazaya, çeşitli sulama vs. tesisatına, köprülere, müzeye ve hayvanat bahçesine; binlerce koyun, sığır, at ve tavuğa; traktör, deniz motoru, kamyon, kamyonet, otomobil ve servis araçlarına sahip olduğunu görüyoruz.
Sen ne diyorsun? diyenlere, gidin, laik ve Kemalist olduğundan kuşku duymadığınız İsmail Cem'in kitabını okuyun diyorum. İsmail Cem'in, Mustafa Kemal'in 1923'te Balıkesir'de söylediği şu sözleri sansürlemesi ne anlama geliyor, iyi düşünün:
"Kaç milyonerimiz var? Hiç. Bundan dolayı biraz parası olanlara da düşman olacak değiliz. Tersine memleketimizde birçok milyonerlerin, hatta milyarderlerin yetişmesine çalışacağız."
.
Atatürk'ün bilinmeyen kız kardeşi
17.06.2012 - Bu Yazı 2432 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Atatürk: Yazılarak unutturulan lider. Yazılması istenenler köpürtülerek, istenmeyenler sükûta büründürülerek unutturulan demek daha doğru.
Hakkında yazılan binlerce kitap, makale ve derlemenin onun üzerini toz, hatta toprak bulutuyla kaplamış bulunması, bugünün olduğu kadar geleceğin tarihçisini de deveye hendek atlatmak ya da bu diyara hiç uğramamak seçeneklerinden birini tercihe zorlayacaktır.
Misal mi? Geçen hafta Başbakanlık Arşivi'ndeki aslını yayınladığım Atatürk'ün hazineye bağışladığı çiftlikleri (ki mal varlığının sadece bir kısmıydı). Tarihçilik ilk, orijinal kaynağa ulaşmaktır. Peki onun ekmeğini yiyen bu kadar kurum olduğu halde çiftlik meselesini burunlarının dibindeki Cumhuriyet Arşivi'nden incelemeye neden yanaşmamışlardır?
Önümde Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu gibi şatafatlı bir unvana sahip kurumun Atatürk Araştırma Merkezi tarafından 2006'da yayınlanan "Atatürk Orman Çiftliği'nin Tarihi" kitabı duruyor. Yazarı da bir prof.: İzzet Öztoprak. Üstelik metin kısmı 134 sayfa tutan bu kitabı iki prof. da incelemiş! Gelgelelim geçen hafta düzelttiğim maddi bir hata aynen bu 'bilimsel' eserde de tekrarlanmış. Güya Atatürk bir 'çelik' fabrikasına ortakmış. Hayır efendim, çelik değil, 'çeltik' fabrikasına ortaktı. Düzelt düzeltebilirsen.
Aynı takım hücum üstüne hücum tazeliyor. Vay efendim, daha ne istiyorsun, bak ne güzel çiftliklerini hazineye bağışlamış vs. Ben bu kadar mal varlığını nereden edindiğini sorgulamadım ki? Sadece belgedeki dökümü aktardım. Dökümü verince akla bu sorunun geleceğini pekala biliyorlar çünkü ve hemen savunmaya geçiyorlar. Oysa asıl soruları bu haftaya saklamıştım:
1) Atatürk 155 bin dönüm arazi, şu kadar inek, koyun, tavuk (ve yazmayı unuttuğum 58 adet merkep) vesaire demirbaşları Hazineye hangi şartlarda devretmişti?
2) Devretmeseydi bu mallar kime veya kimlere kalacaktı?
İlk sorudan başlayalım.
İsmet İnönü'nün "Hatıralar"ı (Bilgi Yay., 3. baskı, 2009, s. 544-545) çarpıcı bir iddiayı dile getirmekte. 'En yakın arkadaşı' diye sunulan İnönü'ye göre Atatürk, Orman Çiftliği'ni Tarım Bakanlığı'na (Ziraat Vekaleti) satmaya çalışıyormuş. Buna itiraz etmiş. Çiftliklerde hükümet ve devletin de büyük emeği bulunduğunu, dolayısıyla "hazine yardımı ile meydana gelmiş bir eseri tekrar hazineye satma"nın doğru olmayacağını söyleyen İnönü'ye Atatürk "Öyleyse ne yapayım?" diye sormuş. O da "Bilmiyorum" demiş. Bunun üzerine Atatürk "Vereyim ama nereye vereyim?" diye sormuş. İnönü de "Hazineye ver" diyerek çiftliklerin hazineye devrinin kendi tavsiyesi üzerine gerçekleştiğini anlatmış. İnönü bombanın pimini çekmeyi ihmal etmez:
"Aslında çiftliği elden çıkarma(sı)nın bir sebebi de zarar etmesi(ydi). Ondan kurtulmak için satış muamelesi düşünülüyor."
Yani zarar eden çiftliği devlete satarak zarardan kurtulmak istemektedir Atatürk. Bunu kim söylüyor? Devrin Başbakanı. Nerede söylüyor? Sabahattin Selek'e anlattığı hatıralarında. Başka ne söylediğini merak ettiniz mi? Öyleyse özetleyerek okumaya devam:
"İkincisi, çiftlik hazineye devrediliyor, fakat bira fabrikası devredilmiyor. Pekala dedim, sahibi Atatürk olduğu için Tekel (İnhisar) Bakanlığı Atatürk ile mukavele imzalayacak. Atatürk'le konuştum. Bakanlıkla mukavele yapacaksınız dedim. Güldü. 'Nasıl olacak?' dedi. 'Bu olmayacak. Karşı karşıya geçeceğiz de devlet başkanı ile hükümet olarak tekel mukavelesi yapacağız, olmaz bu' dedim."
İnönü'nün söylediklerinde iki önemli nokta öne çıkıyor: 1) Atatürk çiftlikleri zarar ettikleri için devlete satmak istiyor ama buna kendisi engel oluyor. 2) Sonunda hazineye bağışlıyor ama kâr eden bira fabrikasını listeden çıkartıyor, buna da İnönü engel oluyor. Cumhurbaşkanının bir bakanıyla karşı karşıya geçip fabrikası için mukavele imzalayacak olmasındaki çarpıklığı bütün çıplaklığıyla ortaya koyuyor.
İnönü'yü destekleyen bir başka ifadeye, Kâzım Özalp'ın Türkiye İş Bankası Yayınları'ndan çıkan "Atatürk'ten Anılar" kitabında rastlıyoruz. Eski TBMM Başkanı bakın ne yazmış: "Ancak, yapılmış olan büyük yatırımlar nedeniyle borçlar da çoğalmıştı. İsmet Paşa'nın teklifi üzerine Atatürk, çiftliği, geliştirilmesini devam etmek şartıyla, bir milli müessese olarak idare edilmek üzere, borçlarıyla beraber hükümete devretmeye razı olmuştu.''
Şimdi diğer soruya geçebiliriz: Çiftliklerini hazineye bırakmasaydı ne olacaktı? Söyleyeyim: Tek yasal varisi olan kız kardeşi Makbule Hanım'a kalacaktı! Makbule Hanım o tarihte tüccar ve fabrikatör ve dahi milletvekili Mustafa Mecdi Boysan'la evliydi.
Genellikle pasif ve ketum bir kadın olarak sunulan Makbule Hanım'ın dinî konularda farklı bir tavır içinde olduğunun en azından 3 örneğini biliyoruz. Birincisi, 19 Kasım 1938 sabahı Dolmabahçe Sarayı'nda cenaze namazının kılınmasında ısrar eden kişinin Makbule Hanım olduğunu, hatta 1953'te Anıtkabir'e götürülmek üzere tabutu açıldığında içine Arapça bir dua yazılı kâğıdı koymak istediğini biliyoruz.
Ayrıca Falih Rıfkı Atay "Çankaya"sında (Atatürkçü olsam ilk işim bu kitabı yasaklatmak olurdu!) Serbest Fırka'nın faaliyette olduğu yıllarda Atatürk'ün kulağına gelen 'en acı haber'den şöyle bahseder: "En yakınlardan birinin Yalova köylerinde, kendi aleyhinde, DİN PROPAGANDASI YAPMIŞ OLMASI idi (1)." Diyeceksiniz ki, ne var bunda, isim vermiyor ki! Siz öyle zannedin, "Çankaya"nın 1969 baskısının 574. sayfasındaki 1 nolu dipnotta şu cümle yazılıdır: "Yapan kız kardeşi idi." Gördünüz mü Atatürk'ün o pasif ve suskun kız kardeşini? Serbest Fırka'ya girince Yalova köylerinde ağabeyi aleyhine din propagandası yapmış. Bunu da bir kenara yazın.
Şimdi bilinmeyen bir başka tarafını gündeme getireceğim Makbule Hanım'ın. 8 Kasım 1952 tarihli "Resimli 20. Asır" dergisinde gazeteci Kandemir'in kendisiyle yaptığı bir söyleşi yayınlanır. İçini döker zavallı kadın. Kocasından boşanmıştır. Ne arayanı vardır, ne soranı. "Hayatta yapayalnız kaldım" der, "Allah'tan başka hiç, hiç kimsem yok. Şu evde, ÖMRÜM KUR'AN VE İBADETLE GEÇİYOR. Bir de O'nun sesi kulaklarımda."
Siz hiç Makbule Hanım'ın ömrünün namaz kılarak ve Kur'an okuyarak geçtiğini yazan bir Atatürk kitabı okudunuz mu? Okumadınız muhtemelen ama sağlığında yayınlanan bu söyleşisinde öyle diyor. Başka ilginç şeyler de diyor: Annem Zübeyde Hanım'ın mezarı başına bir taş dikilsin demişti abim, onlar ise götürüp bir kaya parçası koymuşlar. "Böyle yapacaklarını bilseydi herhalde razı olmazdı."
Atatürk'ün, İnönü'nün oğullarına mirasından para bıraktığı vasiyete inanmadığı türünden yenilir yutulur olmayan şeyler de söylüyor ama bu kadarı bile Makbule Hanım'ı tanımadığımızı göstermeye yeterli. Neyse, ben şu "Din propagandacısı" üzerinde biraz çalışayım izninizle.
Atatürk'ün kız kardeşini CHP dışlamış, DP sahip çıkmıştı
24.06.2012 - Bu Yazı 2506 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Yakın tarihin restorasyonu, daha doğru bir deyimle sağlığına kavuşturulması şart. Ne kadar yıldırmaya ve susturmaya çalışırlarsa çalışsınlar bu olacak.
Er veya geç. Zira "Biz sussak hakikat susmayacak..." Atatürk'ün kız kardeşi Makbule Hanım 1956 Ocak'ına kadar sağdı. Bir kukla muamelesi yaptıkları bu kadıncağızın en büyük kabahati, dindar olması ve Tek Parti yönetimine, hele hele İsmetizm'e boyun eğmemesiydi.
Geçen hafta da yazdığım gibi, Serbest Cumhuriyet Fırkası'na, yani abisinin Fethi Okyar'a kurdurduğu partiye girdikten sonra (dikkat! 1930 yazındayız) Atatürk'ün yürüttüğü din politikasını açıkça eleştiren de Makbule Hanım'dı (Falih Rıfkı gibi bir muhalifi yazmasa ben de sizin gibi inanmayacaktım).
Makbule Hanım, İsmet İnönü'yü Serbest Fırka'yı kapattırmasından beri sevmezdi. Zaten cumhurbaşkanlığı döneminde de araları pek iyi değildi. Atatürk'ün bütün çevresi gibi itilip kakılmıştı. Ta ki Celal Bayar Çankaya'ya çıkana kadar... Pek bilinmez ama Bayar, Makbule Hanım'la yakından ilgilenmiş, evine her gün Köşk'ten yemek ve çiçek göndertmişti. Hatta Makbule Hanım'ı hastanede kendi yattığı lüks odaya yatırıp her türlü ihtiyacını karşıladığını biliyoruz. Ayrıca kendisine vatani hizmet tertibinden 1000 lira maaş bağlayan da ağabeyinin kurduğu CHP değil, Demokrat Parti olmuştur. İnönistlerin Makbule Hanım hakkında tek kelime etmeye yüzü olmamalı bence. Zira Atatürk'ün kız kardeşi bakın ne demiş 1952 Kasım'ında: "Meğer İsmet Paşa, daha fırka doğarken ölümünü tacil edecek (çabuklaştıracak) bütün tertibatı almış bulunuyormuş... Günün birinde baktım ki, İsmet Paşa'nın Serbest Fırka kılığına sokturmuş olduğu hamalları, şunları bunları kamyonlara doldurarak bizim tarafımızda nümayişlere sevk ediliyor. Bunlar Serbest Fırka lehinde ayaklanmış gibi gösterilerek "İşte bakın... Bu fırka başımıza gaileler açacak" deniyordu. Bunu o anda ağabeyim bile bilmiyordu. Ancak Samsun Belediye Reisi öldükten sonra bu sır meydana çıktı. Fakat iş işten geçmişti."
Atatürk'e hediye edilen Eğridir'deki Can Adası'nın Makbule Hanım'a miras kaldığı ve onun da adayı bir şirkete sattığı haberi (Cumhuriyet, 16 Kasım 1971).
***
Makbule Atadan'ın, ağabeyi Atatürk'ün millete bağışladığı çiftliklerden hakkı olan parseli geri almak için açtığı dava Cumhuriyet'e böyle yansımış.
Makbule Hanım o gün öyle şeyler anlatmış ki Kandemir'e, siyasî tarihçilerimizin bunları mutlaka bulup okuması lazım. İsmet Paşa ve etrafındaki ekibin muhalefete düşman olduklarını bu söyleşi kadar netlikle aktaran metin zor bulunur. Neyse, biz okumaya devam edelim Makbule Hanım'ın anlattıklarını: "Serbest Fırka feshedildiği sırada Çankaya'da bulunuyordum. Ağabeyimle otururken İsmet Paşa geldi. Sinirli görünüyordu. Bana pür-hiddet "Hanımefendi, siz demişsiniz ki, Serbest Fırka'ya ben ağabeyim emir verdi de girdim" deyince ağabeyimin (yani Atatürk'ün) renginin attığını gördüm."
Demek ki İsmet Paşa'nın Atatürk'e hücum etme şekli buymuş. Öğrenmiş olduk. Rengini bile attırabiliyormuş onun. Başka? Bir de şu cümleleri okuyun derim: "İsmet Paşa'nın başbakanlığı devam ederken ahbaplarım, yakın dostlarım, ağız birliği etmişcesine 'Atatürk memleketi kurtardı. Sonra cumhurbaşkanlığına çekildi. İsmet Paşa hükümeti oldu bu' diye şikâyetlerde bulunurlardı. Ben de bunu kendisine söyledim. Hiç unutmam, 'Başbakanlığa geçmek için cumhurbaşkanlığından çekilmek istedim. Fakat bu görevi kime teklif ettimse bir türlü kabul ettiremedim' demişti."
Buna karşılık Atatürk'ün "kızı" mı yoksa "eşi" mi olduğu bir türlü aydınlatılamayan Afet İnan'dan hiç mi hiç hazetmediğini de anlıyoruz Makbule Hanım'ın. Biraz şifreli ama okunmaya değer bir parçadır aşağıdaki:
"Afet'e Darülaceze'den 4-5 yaşında bir çocuk vermişlerdi. Bu bacaksız hepimizin sigaralarını yakarken ağabeyimin Foks ismindeki köpeğine de kibrit çakar, hayvancağızı ürkütürdü. Bu hali dikkatle seyreden ağabeyim 'Bu köpek bu kızdan çok temizdir, anladınız mı?' diye etrafındakilerin yüzüne bakardı. Ben onun o manalı bakışıyla ne demek istediğini anlardım... Siz de anladınız mı ne demek istediğini?"
Anlamadık Makbule Hanım anlamadık ama anlar gibi olduk. Belki bir Atatürk uzmanı çıkar da anlatır ne demek istediğini. Ben kaynaklarıyla Makbule Hanım hakkında bulduklarımı aktarıyorum. İsteyen bunlardan ne mana çıkartıyorsa çıkartsın.
Bu arada Atatürk'ün serveti konusunda bilmediğimiz neler varmış neler! İşte her biri gündeme bomba gibi düşecek haber başlıkları:
-20 Mart 1930'da Atatürk'e Eğridir'e gelişinde bir hektarlık ada hediye edilmiş! Adı Can Adası. Fakat Atatürk bunu millete bağışlamamış, Makbule Hanım'a miras bırakmış. Makbule Hanım ne yapmış peki? O da özel bir şirkete satmış. (Ben ilerici "Cumhuriyet" gazetesinin yalancısıyım. Merak eden 16 Kasım 1971 tarihli nüshasına baksın.)
-"Atatürk'ün kız kardeşi Hazine aleyhine dava açtı." "Cumhuriyet"in 25 Aralık 1954 tarihli ilk sayfasında çıkan bu habere göre Makbule Hanım, ağabeyinin Hazine'ye bağışladığını bildiğimiz Orman Çiftliği'nin tahminen 100 bin m²'lik kısmının kendisine ait olduğu iddiasıyla dava açmış. Nasıl olmuşsa olmuş, bir parselin tapusu Hazine'ye intikal etmemiş. İşte yukarıda kendisine bir ada miras kalan Makbule Hanım, bu parsele de göz koymuş. Değeri, 1954 fiyatlarıyla tam 1 milyon liraymış.
-'Bu kadar da olmaz' demediyseniz henüz, şimdi diyeceğinizden eminim, zira aynı gazetenin ertesi günkü nüshasında Orman Çiftliği'ne 10 kişinin daha dava açtığını okuyoruz. Haber aynen şöyle devam ediyor: "Öğrendiğimize göre Orman Çiftliği ve dolayısıyla Hazine aleyhine açılan davaların adedi gün geçtikçe fazlalaşmaktadır. Halen 10 kadar davada davacılar çiftliğin takriben (yaklaşık) yarısından fazlasının kendilerine veraset suretiyle intikali lazım geldiğini ve arazinin, çiftliğin kuruluşu sırasında NORMAL BİR SATIŞLA ALINMADIĞINI iddia etmektedirler. Hatta (sıkı durun şimdi) açılan davalardan biri, davacılar tarafından kazanılmış, Temyiz (Yargıtay) de tasdik etmiştir." Gazete, Hazine'nin kaybettiği arazinin yerini de söyleyerek değerinin tam 7 milyon lirayı bulduğunu ekliyor.
1954'te açılan bu iki dava bize Atatürk Orman Çiftliği'nin satın alınma şeklinde de bit yenikleri olduğunu göstermiyorsa neyi gösteriyor değerli a dostlar? Millet 1950'den sonra uyanmış, hakkını geri almaya çalışıyor. Hazine'ye bağışlandığı için geri verilmeyeceğini zannedenler de fena halde yanılmış oluyor. Atatürk'ün kız kardeşi dahil olmak üzere mağdurların ancak DP döneminde mahkemelere başvuruyor olması da yeterince anlamlı değil midir? Çünkü 1950 yılı siyasetin ve hukukun restorasyonuydu. 2000'li yıllar ise tarihin ve darbeciliğin restorasyonuna sahne olacaktır. Tarihin mülkiyeti yeniden milletin üzerine geçinceye kadar devam edecek davamız. Böyle biline!
.
'Bursa Nutku'nu sömürmekten vazgeçin artık
01.07.2012 - Bu Yazı 1819 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Defalarca yazdık, bu gidişle yine yazacağız galiba. Neden mi bahsediyorum? Şu 'Bursa Nutku' diye Atatürk'e atfettikleri 'darbe bahanesi'nden tabii ki.
Baksanıza, 'Yeni' CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu partili gençlere 'Bursa Nutku'nu ceplerinizden sakın 'ayırmayın' talimatını geçmiş. Böylece eskiyivermiş söylemi.
Yıllardır dile getiriliyor: Yok böyle bir 'nutuk'. Hem de kimler tarafından dile getiriliyor, söylesem şaşarsınız: Kemalist kanadın mücahitlerinden Kılıç Ali, Falih Rıfkı Atay ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği yapmış Prof. Hikmet Bayur, Atatürk'ün Dışişleri Bakanlarından Tevfik Rüştü Aras ve başkaları böyle bir nutkun varlığından haberdar olmadıklarını, dahası, bu konuşmanın içerik olarak tutarsız ve anlamsız olduğunu, Atatürk'ün aynı gün 'Konuyla Cumhuriyet adliyesi ilgilenecektir' deyip akşama da 'Polis, jandarma dinlemeyip ayaklanın' talimatı veremeyeceğini dillendirdiler ama bir kere darbe virusü girdi mi kolay temizlenmiyor.
O kadar kolay temizlenmiyor ki, eski Genelkurmay Başkanlarından İsmail Hakkı Karadayı, komisyondaki ifadesinde Menderes'in en büyük hatasının 'ezanı aslına çevirmek' olduğunu hâlâ söyleyebiliyor. Bir bakıma 27 Mayıs darbesini tezgâhlayanlar gibi ezanı darbenin nedenlerinden biri gibi göstermeye çalışıyor. Aradan 62 yıl geçmiş, affetmeyen o kin devam ediyor 'ezan şehidi' Menderes ve arkadaşlarına karşı.
Peki 'bursa nutku' nedir?
1947 yılında İstanbul'da Şaka Basımevi'nde basılan ve hepi topu 24 sayfalık bir kitapçığın başının altından çıkıyor bütün bu işler. İşin ilginç yanı, kitabın yazarı Rıza Ruşen Yücer bile böyle bir konuşmaya şahit olduğunu yazmıyor, yazdıklarını kimden aktardığını belirtmiyor, toplantıda kimlerin olduğunu bilmiyor vs. Üstelik kitabın başına şu notu düşmeyi ihmal etmiyor: "Naklettiğim fıkra ve hâtıralar gerçekten olmuş mudur? Bunu da kesin olarak temin (garanti) edemem. Ben sadece işittiklerimi duyduğum şekle sadık kalarak naklettim."
Atatürk'ün ölümünden 9 yıl sonra çıkan ve çoğu fıkravarî hikâyelerden ibaret olan bu 24 sayfalık kitapçığı yazan Bursa Nutku'nun gerçekten olup olmadığından emin değilse daha bu işi kurcalamanın anlamı nedir?
Ancak bu sözde nutkun 27 Mayıs darbesine giden yolda hatırlanması da ilginçtir. Bu nutuk acaba 1947'de yayınlandığı zaman neden sessiz kalmıştı CHP'liler? İşlerine gelmediği için olmasın? Eğer o zaman halk bu nutku ciddiye alacak olsa Tek Parti iktidarını devirmek için yollara düşmesi gerekmez miydi? Düştüğü zaman da Arslanköy olayında olduğu gibi toptan derdest edilip hapse atılmaları, aylarca çoluk çocuk işkence görmeleri pek sürpriz sayılmazdı değil mi?
Şimdi CHP'lilerin pek bir ciddiye aldıkları Falih Rıfkı Atay'ın "Bursa Nutku Üzerine" başlıklı yazısından bazı pasajlar aktaracağım. Bakın Atay, 12 Aralık 1966 günü Dünya gazetesinde Bursa Nutku'nun aslı astarı olmadığını nasıl açık seçik bir şekilde ortaya koymuş.
Atay, Atatürk'ün aslında "Meşruiyetçi" olduğunu, yani darbecilikle değil, meşru yollardan iktidara gelmeyi prensip haline getirdiğini söyledikten sonra Bursa Nutku'nun uydurma olduğunu savunanlara hak veriyor ve sözlerine şöyle devam ediyor:
"Gerçekte Atatürk'ün gençliğe tek vasiyeti Büyük Nutuk'un sonundadır. Hem o sözler Türkçe ezanın Arabcaya çevrilmesi hareketine karşı söylenmiştir. BURSA NUTKUNU SÖMÜRENLER ACABA ARABCA EZAN OKUNAN MİNARELERE DOĞRU BİR YÜRÜYÜŞÜ HATIRA GETİRMİŞLER MİDİR? (...) Atatürk bir kanun ve devlet otoritecisi idi. Onlara karşı gelenlere nasıl davrandığını da devrinin tarihi gösterir. Hele ezanın Türkçeden Arabcaya çevrilmesine ses bile çıkarmayan... CHP'nin, Türk gençliğini yalnız bu türlü gericiliklere karşı uyanık tutmak için söylediklerini kendi hesabına kullanmaya kalkışması gülünçtür."
Atay'ın kanaati, Atatürk'ün bu sözleri tam bu manada olmasa bile söylediği ama yayınlanmasını uygun görmediği, bu nedenle de basına yansıttırmadığı yönündedir. Dolayısıyla onun uygun görmediği bir söz de 'Nutuk' olarak değer kazanamaz. Atay ayrıca 10 Nisan 1967'de savcılığa verdiği ifadede aynı tavrını devam ettirmiş ve şunları söylemiştir:
"Bursa Nutku diye Atatürk'ün söylediği bir nutuk yoktur. (...) Bu konuşma ajansa verilmemiştir. Hiçbir kitapta yer almamıştır. Bursa gazetecisinin yazdıkları kulak rivayetleridir. (Atatürk) bütün hayatı mevcut idareye karşı iken (dahi) hiçbir kanunsuz teşebbüse girmemiş olması ile bu otorite bağlılığını göstermiştir. (...) Memlekette anarşi yaratmak kasdı vardır. Atatürk bu kasda alet edilmek istenmiştir."
Gelelim Kılıç Ali'ye. O da 7 Nisan 1966'da Bornova Savcılığı'na verdiği ifadede kitabı yazan şahsı tanımadığını, Atatürk'ün gençliği hükümet otoritesine karşı ayaklanmaya teşvik edecek bir talimat vermediğini ve veremeyeceğini, bunun Atatürk'e saygısızlık olduğunu söylemiş ve "Üzüntüm büyüktür" demişti.
Eski Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri ve İnkılap Tarihi hocalarından Prof. Hikmet Bayur da Bursa Nutku'na en kesin şekilde karşı çıkanlardan. O böyle bir konuşmanın gayri resmi olarak bile olsa yapılmadığı, dolayısıyla uydurma olduğu kanaatindedir. Hükmünü şöyle verir: "(Yücer'e ait) kitaptaki fıkra ve hatıraların tarih ilmi nazarında ve tarih metodu yönünde değerleri sıfırdır." (3 Mayıs 1967 tarihli savcılık ifadesinden.)
Yıllarını Atatürk'ün hizmetinde geçiren Prof. Bayur, bu sözde nutkun 27 Mayıs darbecilerinin bayrağı yapıldığını, CHP ve TİP muhalefetinin ortalığı karıştırmak için onu çıkarları doğrultusunda kullandıklarını yazar. Rıza Ruşen Yücer adlı şahsın hiçbir zaman Atatürk'ün sofrasına oturmadığını, dolayısıyla kimsenin tanımadığı bu şahsın yazdıklarına itibar edilmemesi gerektiğini belirtir. (Savcılık ifadelerini, 1966'da Bursa Nutku'nu yayınlayanlara dava açan zamanın Bornova Cumhuriyet Savcısı A. Osman Kırkyaşaroğlu'nun "Atatürk'ün 'Bursa Nutku' Davası" adlı kitabından aldım).
Son olarak belirtelim ki, bir Atatürkçü Parti kurmaya kalkacak derecede Kemalist olan Prof. Sina Akşin de bir yazısında bu nutkun uydurma olduğunu söylemiştir. ("Atatürk'ün dış siyaset modeli", "Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç", TTK: 1997, s. 277, not 9.)
Bilenler bunları söylüyor. Ama CHP kafası hâlâ işin efsane tarafında, çünkü işine öyle geliyor. Aydınlanmacı olduğunu iddia edenlerin sonunda boyunlarına kadar efsaneye gömüldüklerini söyleyen Horkheimer ve Adorno haksızlar mıymış?
..
.
İlk hava şehitlerimizin uçağı da Suriye'de düşmüştü
08.07.2012 - Bu Yazı 2084 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
22 Haziran 2012 günü Suriye tarafından Lazkiye açıklarında düşürülen keşif uçağımızın şehit pilotları Yüzbaşı Gökhan Erten ile Teğmen Hasan Hüseyin Aksoy'un cenaze töreni duygusal anlara sahne oldu.
Peki 98 yıl önce ilk hava şehitlerimizi de Osmanlı döneminde Suriye topraklarında kaybettiğimizi ve Şam'da 10 bin kişinin katıldığı kalabalık bir törenle toprağa verdiğimizi biliyor muydunuz?
Fatih'te bir parkın içinde bulunan sessiz anıt, bize bir şeyler söylemek ister gibi huzursuzdur. Öğrencilik yıllarımdan beri önünden geçip gittiğim, ağaçlarının hışırtısını içtiğim bu parkın, bizi geçmişimize bağlayan en hüzünlü ama aynı zamanda en meraklı köprülerden biri olmak için yanıp tutuştuğunu sonraları öğrenecektim.
Dünyada ilk uçağın 1903'ün Aralık ayında yerden yükselmeyi başardığını biliyoruz. Amerikalı Wright kardeşlerin açtığı bu çığır kısa zamanda Avrupalıların ilgi odağı haline gelmiş ve ilk uçuş denemeleri 1906'da gerçekleştirilmiştir. Osmanlı da ilgisiz kalmayacaktır buna. Tam 3 yıl sonra, 1909'da yine bir aralık günü Baron de Catters adlı Belçikalı bir asilzadenin İstanbul semalarındaki uçuş tecrübesini başarıyla tamamladığını öğreniriz. Ancak pilotların henüz acemilik yıllarıdır; kazalarla karşılaşılması normaldir. Baron'umuz tam 3 defa ertelediği uçuşta Taksim Meydanı'ndan havalanmışsa da, uçağı Pangaltı'da bir evin damına çakılmıştır.
Sınırlarımız içindeki ilk uçak kazasıdır bu. Ancak ilk adım atılmıştır bir kere. Arkasının gelmesi kaçınılmazdır. Özellikle de devrin Genelkurmay Başkanı (Erkân-ı Harbiye Reisi) Mahmud Şevket Paşa işin peşinde olursa.
Havacı subaylar Almanya, İngiltere ve Fransa'da tahsil görürken, halktan İâne-i Milliye adı altında para toplanır ve Avrupa'dan 2 adet uçak satın alınır. Birisi, doğrudan yardım kampanyasının adını almıştır (Muavenet-i Milliye), öbürüne ise Prens Celaleddin adı konulmuştur.
Derken bugün Yeşilköy'deki Atatürk Hava Limanı'nın bulunduğu mahalde ilk uçak tesislerimiz yükselmeye başlar. Eylül 1913'e geldiğimizde Fransız Hava Kulübü'nden 3 uçağın Osmanlı semalarında giriştikleri kıran kırana bir yarışa sahne oluruz. Çeşitli şehirleri gezerek Kahire'ye kadar ulaşan (yine bir aralık ayında ama bu defa 1913'teyizdir) ve İslam âlemine moral pompalayan bu uçaklar, hiç işe yaramasa bile, Osmanlı ordusunun Balkan Harbi'nde yaralanmış gururunu tamir eder.
Bu 'gâvur meydan okuması'na mutlaka bir cevap verilmeli, Müslümanların yarışta geri kalmadıkları cihana ispat edilmelidir. Osmanlı pilotları İstanbul-Kahire arasında tam 2.500 km uçacak ve bu büyük yarışta "Biz de varız!" diye yazacaklardır göklere.
Enver Paşa'nın özel isteği üzerine 8 Şubat 1914'te Yeşilköy'den havalanan Muavenet-i Milliye'nin pilotu Yüzbaşı Fethi Bey'dir, yardımcısı da Teğmen Sadık Bey. Arkalarından Üsteğmen Nuri Bey'in kullandığı ve gözcülüğünü İsmail Hakkı Bey'in yaptığı Prens Celaleddin havalanır. Kılıç-kalkan ve ok-mızrakla başlayan macerası sonunda Osmanlı, göklere de tırmanabildiğini göstermek azim ve kararlılığındadır.
Fethi Bey uçağıyla Toroslar'ı aşmayı başarmış, önce Adana'ya, sonra da Halep'e inmiştir. 2 hafta boyunca Şam ve Beyrut'ta gösteri uçuşlarına katılan ve milleti coşturan Fethi ve Sadık Beyler, 27 Şubat günü Şam'dan Kudüs'e gitmek üzere havalanırken, bunun son uçuşları olduğunu elbette bilemezlerdi.
Kudüs'te havaalanında toplanmış olan tam 80 bin kişi, inecek olan "Osmanlı kuşu"nu beklemektedir heyecanla. Ancak nafile. Zira Fethi ve Sadık beylerin uçağı 80 km kadar uçtuktan sonra Taberiye Gölü civarındaki Cehennem Vadisi üzerinden geçerken kuvvetli bir hava akımına kapılmış ve mürettebatı kayalara çarparak şehit olmuşlardır. (Kaynaklara göre kazanın sebebi kesin olarak anlaşılamamıştır.) Şehitlerin kayalıklarda bulunan cenazeleri, 10 bin kişinin katıldığı muhteşem bir merasimle Şam'da Emeviye Camii'nin yakınındaki "Şarkın en sevgili Sultanı" Selahaddin Eyyubî'nin ayak ucuna defnedilmiştir. Mısırlı şair Hafız İbrahim'in şehitlerimize "Burak'ın yolcuları" diye hitap ettiğini belirtelim. Şimdi bol bol nutuk atıyoruz, şairlerimizin dili kesiktir. (Bu arada Muğla'nın Fethiye ilçesi de adını Fethi Bey'den almıştır.)
Kahire'ye uçma emri, bu defa arkadan gelen Prens Celaleddin uçağına verilir. Üsteğmen Nuri ve arkadaşı İsmail Hakkı beyler, 11 Mart günü Yafa'dan havalandıklarında binlerce kişi arkalarından el açıp duaya durmuştur. Ne var ki, onlar da aynı feci akıbetten kurtulamayacaklardır. Bu defa uçak daha tam havalanamadan denize gömülmüş, Üsteğmen Nuri Bey tıpkı Gökhan ve Hasan Hüseyin beyler gibi denize düşerek şehit olmuş, yoldaşı İsmail Hakkı Bey ise son anda kurtarılmıştır.
Yine kalabalık bir cenaze alayı Nuri Bey'i arkadaşlarının yanına defn edecek, böylece havacılık tarihimizin ilk şehidleri Şam-ı Şerif'in evliya kokulu toprağına emanet edilecektir.
Osmanlı azmi bu, kolay kırılır mı? Görevin tamamlanması için üçüncü uçak satın alınır. Salim ve Kemal adlı iki yüzbaşı, Ertuğrul adı konulan uçakla yola çıkarlar. Aksilikler yine yakalarını bırakmaz. Edremit yakınlarında ağaçlı bir bölgeye zorunlu iniş yaparlar ve uçakları kullanılmaz hale gelir. İşe bakın ki, bu defa Edremitliler aralarında topladıkları parayla yeni bir uçak satın alarak hava kuvvetlerimize bağışlarlar. Görevi tamamlamak, Edremit adı verilen bu Bleriot marka uçağa nasip olacaktır.
Beyrut'a gemiyle götürülen Edremit, 1 Mayıs'ta Kudüs semalarında gözükür. 3 bin kişilik bir cemaatle Mescid-i Aksâ'da kılınan şükür namazı, halkın heyecanını doruğa çıkarır. Salim ve Kemal beyler Mayıs'ın 9'unda Kahire'dedirler. Piramitler üzerinden uçan Edremit, halk arasında o denli büyük bir heyecan dalgasına yol açmıştır ki, hakkında kartpostallar çıkarılmış, destanlar yazılmış, sonuçta halkın dikkati havacılığın önemine çekilmiştir. Nitekim bu teknik başarıyı, geniş kapsamlı bir yardım kampanyası taçlandıracaktır.
6 Temmuz 2012 günü Malatya'da düzenlenen hazin cenaze töreni, 98 yıl önce yine Suriye'de canlarını feda eden ilk şehit pilotlarımızın hatıralarıyla buluşturmuş oldu bizleri. Tarihimizi 'Osmanlı' ve 'Cumhuriyet' diye bölme heveslilerine tokat gibi bir cevap vererek hem de...
Ünlü mimar Vedat Tek'in projesi olan Fatih Parkı'ndaki Tayyare Şehitleri Anıtı'nın kaidesindeki mermerde, geleneksel Selçuklu ve Osmanlı mimarisinden unsurlar kullanılması dikkat çeker. Onun üzerinde yükselen ucu kırık sütun, havacılarımızın yarım kalan yolculuklarını simgeler. Kaideye işlenen tunç madalyalar ise talihleri yaver gitseydi, Kahire'de boyunlarına asılacak olan madalyaların büyütülmüş birer kopyasıdır. Ayrıca bugünkü İstanbul Üniversitesi'nin kapıları, İstanbul'un minareleri, Beyazıt Kulesi, bir uçak ve Mısır Piramitleri kabartma resimler halinde bize yakın tarihimizden bir şeyler fısıldamaya çalışırlar.
Şehid Türk tayyarecilerinnin kabirleri. (sırasıyla Yüzbaşı Nuri Bey, Yüzbaşı Fethi Bey ve Mülazım-ı evvel Sadık Bey) Şam. Selahattin Eyyûbi Türbesi Haziresi'nde.
.
Tokyo Camii'ni Atatürk yaptırmadı
15.07.2012 - Bu Yazı 1987 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Ortalık efsaneden geçilmiyor. Yok Mimar Sinan, Mihrimah'a âşık olmuş da, vuslata eremeyince ona iki cami yapmış da, yok aşkını tül perde haline getirdiği cami duvarıyla göstermiş de...
Dedikodusu hakkında bile bilgimizin bulunmadığı şu sahte aşk hakkında romanlar bile yazıldı ya, helal olsun.
Şimdi de kalkmışlar, Atatürk'e Tokyo Camii'ni yaptırıyorlar! Güya Atatürk Paris Camii'ne yılda 10 bin Frank para gönderiyor, öte Tokyo Camii'ni de yaptırıyormuş. Bir şairden çok efsane imalatçısı olarak çalışan Sunay Akın da iyice coşmuş, "Gezegenin en doğusunda sabah ezanının okunduğu ilk camiyi Mustafa Kemal yaptırdı" diye döktürüyor ekranda. Güya 1894'te İstanbul'a gelen (oysa 2 yıl önce gelmişti) ve 4 yıl kalan (oysa 1914'e kadar aralıklarla 20 yıl kalmıştı) Yamada adlı Japon "1930'lu yıllarda" Ankara'ya gelip Atatürk'ten Tokyo'da bir cami yaptırmasını istemiş. Atatürk de "Ama beyefendi, bu çok güzel bir teklif. Camiyi ben yaptırıyorum." demiş. Sonra Atatürk Yamada'ya dönmüş ve "Hocam, beni tanımadınız mı? Ben Harp Akademileri'ndeyken (oysa sadece Akademi vardı o zaman) sizden Japonca öğrenmiştim!" demiş. Sonra gelsin alkışlar...
Max Horkheimer ve Theodor Adorno'nun Aydınlanma hurafelere savaş açarken en büyük hurafe imalatçısı haline geldi dedikleri bu olsa gerek! Anlayacağınız, Cumhuriyet'i tek bir kişinin eksenine oturtmak için yapmayacakları 'çılgın'lık yok bunların. Efsaneleri dinleyin ama tarihe kulak verin derim. Asıl onun ne dediği önemli.
Abdülhamid ve Yamada
Topkapı Sarayı Müzesi'ni gezip silahlar bölümüne uğramazsanız olmaz. Osmanlı kılıçları, okları, yayları derken garip bir zırh takımıyla yüz yüze gelirsiniz. Bir Japon miğferi ve zırhıyla süslü kılıcına bakarken altındaki şu yazıyı okursunuz: Yamada Torajiro'nun Sultan II. Abdülhamid'e hediye ettiği zırh takımı ve kılıç. Oracıkta aklınıza şu sorunun çengeli asılıverir: Japonlar Osmanlı sultanına neden bu değerli hediyeyi göndermek ihtiyacını duydular ki?
1880 yılında İmparator Mikado'nun bir akrabası gelir İstanbul'a. II. Abdülhamid bu Asyalı misafirine büyük ilgi gösterir. 7 yıl sonra bu defa Prens Akihito'nun eşiyle beraber yolu düşer İstanbul'a. İmparatorun nişanı ve hediyeleriyle huzura çıkan misafirin ziyaretinden memnun kalan Abdülhamid, 1889'da Ertuğrul gemisiyle mukabele etmek ister. Ne var ki, ertesi yıl feci bir kazada batan gemi, Osmanlı-Japon dostluğunun temelini atar aynı zamanda. Şunu da söyleyelim ki, bu gemi sadece Japonya'ya hediye götürmüyor, aynı zamanda yolu üzerindeki Asyalı Müslümanlara moral kaynağı oluyordu. Nitekim yanaştıkları limanlarda Müslümanların gemiyi Halife'nin bayrağı asılı diye akın akın ziyaret etmeleri görülmeye değer bir manzara teşkil ediyordu.
Japonlar Osmanlı'nın bu jestine nasıl karşılık vereceklerini şaşırmış gibidirler. 1891'de Noda adlı gazeteci topladığı parayı Said Paşa'ya teslim eder. Sinekten yağ çıkaran Sultan onu bırakmaz, Harp Okulu'ndaki öğrencilere Japonca öğretmesini rica eder. 4 Nisan 1892'de bu defa sıra Yamada'dadır. Topkapı Sarayı'ndaki aile yadigârı zırh, miğfer ve kılıcı Sultan'a takdim eder. Japon halkının topladığı paralarını teslim ettikten sonra askeri okul öğrencilerine Japonca öğretme nöbetini devralır.
Bundan sonra Yamada'nın daha çok işadamı ve adı konulmamış bir konsolos kimliğiyle çalıştığını görürüz. Nakamura adlı arkadaşıyla İstanbul'da bir mağaza açar. Sultan tarafından nişanlarla ödüllendirilir. Türkiye hakkında Japon basınında yazılar kaleme alır. Sarayı ziyaret etmek isteyen hemşehrilerine aracılık eder. Hatta bugün "Trabzon hurması" diye bilinen meyve fidanlarını Abdülhamid'in isteği üzerine ülkemize getiren de odur (asıl adı 'Japon hurması'ydı). Japonların ünlü çay merasimlerinden birini Sultan'ın ve İstanbul'un ekâbiri huzurunda icra ettiğini, Sultan'a Japon kuşları getirdiğini vs. bile biliyoruz.
Yamada 1. Dünya Savaşı patlak verince ülkesine döner ve Ertuğrul Şehitleri Anıtı'nın açılması için gayret gösterir. (Rüştü Erdelhun'u yeniden gündeme getiren sevgili Fatih Uğur'a not: Erdelhun da Yamada'nın dostları arasındadır.) 1930'da ("1930'larda" değil!) Atatürk'ün Cumhuriyet Bayramı'na daveti üzerine yeniden İstanbul'a gelir Yamada ve onunla görüşür.
"Şingetsu" adlı hatıratında bu görüşme sırasında Atatürk'ün kendisine "yıllar önce Harbiye'de Japonca öğrenen genç Harbiyelilerden biri" olduğunu söylediğini aktarır" (Selçuk Esenbel, "Hilal ve Güneş", İstanbul Araş. Enst. Yay., 2010, s. 57). Bu ifadeden Atatürk'ün "Hocam, beni tanımadınız mı? Ben Harp Akademileri'ndeyken sizden Japonca öğrenmiştim!" demediğini, sadece Harbiye'deyken Japonca öğrenenlerden biri olduğunu söylediğini anlıyoruz. "Japonca öğrenen" biri olmak başka şey, "Bana siz Japonca öğrettiniz hocam" demek başka şey. Kaldı ki, resmi belgelerden Atatürk'ün Harp Okulu'nda "Alman veya Rus lisanı" dersleri aldığını bildiğimiz halde Japonca öğrendiğine dair bir kayıt yoktur. Biyografiler veya dostlarının tanıklıklarından da böyle bir bilgiye ulaşamayız.
Asıl Tokyo Camii'ni Atatürk'ün yaptırdığı iddiasına ne zaman sıra geleceğini merak ediyorsanız işte tam oradayız:
1938'de hizmete açılan Tokyo Camii'nin Atatürk tarafından yaptırıldığını bir yana bırakın, en ufak bir maddi katkıda bulunulduğunu gösteren belgeye dahi sahip değiliz. Buyurun, Başbakanlık Arşivi, İş Bankası'ndaki hesabın girdi-çıktıları ortada. Belgeyi bulun, biz de susalım. Ancak dedikodularla tarih gemisi yürümez. Tokyo Camii'ni Türkiye yaptıramazdı, zira o sırada laiklik sarası tutmuş bir ülke olduğumuz için açılış törenine dahi Tokyo Büyükelçimiz Hüsrev Gerede katılmaktan kaçınmıştı (camiyi biz yaptırmış olsaydık neden katılmasın?). Yemen ve Suudi Arabistan'dan temsilcilerin (Hafid Vehib), hatta Müslüman olmayan Japonların bile törene katıldığını biliyoruz da, Tatar kökenli Abdürreşid İbrahim dışında bizimle irtibatı olan kimsenin katıldığına dair bilgi bulamıyoruz. Caminin, Başkırtların başını çektiği Müslümanlar tarafından yaptırıldığını, Japon halkının da yardım ettiğini biliyoruz. Tokyo Camii 2. Dünya Savaşı'nda tahrip olmuş, arsası 1986'da Türkiye'ye devredilmiş ve mevcut camiyi Diyanet İşleri Başkanlığı yaptırmıştır (2000).
Yamada'nın hatıralarını yakında yayınlayacağını öğrendiğim Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Selçuk Esenbel'in, onun cami yaptırmak için Ankara'ya gelip Atatürk'le konuştuğundan tek kelimeyle olsun söz etmemesi yeterli kanıt değilse Diyanet Ansiklopedisi'nin "Japonya" maddesine ve Ahmet Uzunoğlu'nun "Tokyo Camii" kitabına bakabilirler. O da yetmezse Tokyo Camii'nin resmi sitesine buyursunlar: http://www.tokyocamii.org/publicViews/article/sayfacesit:10/language:2
Bu milleti yıllar yılı hurafecilikle suçlayan malum kesimlerin 21. yüzyılda 'Aydınlanmış hurafelere' dört elle sarıldığını gördükçe hallerine acımamak elinden gelmiyor insanın.
.
Lozan'ın gizli maddeleri
29.07.2012 - Bu Yazı 3090 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
89 yıl önce bugünlerde Lozan Barış Antlaşması imzalanırken bir Türkiye Cumhuriyeti bulunmuyordu ortada. Malum, görüşmeler başlamadan 1 ay kadar önce saltanatı kaldırarak Osmanlı'yı 'tarihe gömmüştük'. Peki görüşmeleri hangi devlet yürütüyordu?
Türkiye Büyük Millet Meclisi Devleti. Ancak burada fazla göze batmayan ufak bir sorun vardı.
307 sayılı kanunla Osmanlı İmparator-luğu'nun inkıraz bulduğu ve TBMM hükümetinin kurulduğu ilan edilmişti edilmesine ama bu yeni devlet henüz uluslararası camia ve Milletler Cemiyeti tarafından tanınmış değildi. Bunun anlamı, henüz tanınmamış bir devlet olarak gidecektik Lozan'a ve ancak orada atacağımız imzayla tanınmamız mümkün olacaktı.
Burada akla şu soru geliyor: Eğer Lozan'da bir anlaşmaya varılamazsa kaybeden kim olacaktı?
İngiltere zaten fiilen işgal etmişti edeceği yerleri. Bu durumun tescilini bekliyordu sadece. Fransızlar da Suriye'yi kapmışlardı. Onlar da 1921'de Ankara'da imzaladıkları geçici İtilafname'nin kalıcı olmasını bekliyorlardı. En büyük mağdur İtalya idi; kelimenin tam anlamıyla hava almışlardı! Ermeniler de, Kürtler de umurlarında değildi İngilizlerin; yeter ki, Sovyetler Birliği Mısır ve Hindistan'dan uzak tutulabilsindi.
19 Şubat 1920 tarihli İngiltere Genelkurmay Başkanı'nın talepnamesinde, vazgeçilebilecek topraklar belirtilmişti zaten. Nitekim bu belgede açıklanan asgari sınır, İngilizlerin Lozan'da bize bıraktıkları topraklarla neredeyse birebir örtüşüyordu. Konunun uzmanı Marian Kent, Lozan'da ortaya çıkan sınırlarımız için şu yorumu yapar: "İroniktir, bu koşullar, neredeyse tamı tamına 1919 başlarında Donanma Bakanlığı'nın desteklediği İngiliz Genelkurmay'ının savunduğu koşullardı." ("Osmanlı İmparatorluğu'nun Sonu ve Büyük Güçler", İst. 1999, s. 222; belge Cab. 24/116, CP 2275, ek D, s. 7-8.)
Velhasıl, Lozan'a giderken durumu belirsiz olan yalnız bizdik. Bağımsızlığımızın tanınması gibi temel bir problemimiz vardı. Hukuken tanınmış olan Osmanlı'yı kendi ellerimizle öldürmüştük, yeni kurduğumuz devlet de rüşdünü ispata uğraşacaktı. Lozan görüşmeleri uzadıkça sıkıntıya düşecek olan taraf bizdik.
İngiltere'nin başını çektiği uluslararası camia tarafından tanınmazsak ne olacaktı? Tayvan veya Kıbrıs gibi bir statümüz mü olacaktı?
Görüldüğü gibi Lozan'ın henüz düşünülmemiş, araştırılmamış nice yönleri vardır. 'Lozanologlarımız'ı bir an önce yetiştirmezsek bu kördüğüm böyle sürer gider. Yıllar önce bir sözde 'uzman'ın, üstelik Türk Tarih Kurumu'nun 'bilimsel' dediği bir sempozyumda Lozan'ın maddeleri diye İngilizlerin bize teklif ettikleri müsveddeyi yayınladığını görünce hal-i pür-melalimize acımaktan başka bir şey gelmemişti elimden.
Üstelik Lozan'da ciddi bir istihbarat oyunu oynandığından da haberdar değiliz. Lozan'ın karşı taraftan bilgi çalmaya dönük operasyonları üzerinde duran nadir bir İngilizce araştırmaya göre İngilizler, İstanbul'a yerleştirdikleri özel yetiştirilmiş telgraf çalma ve çözme ekibi sayesinde Türk hükümetinin Lozan'a çektiği telgrafları bizimkilerden önce yakalıyor, çözüyor ve Lozan'daki ekibimizin eline ulaşmadan önce Londra'ya ulaştırıyorlar, gereken emirler verildikten sonra Lozan'da müzakere masasına, bizim elimizdeki kozları bilerek oturuyorlardı. Bir diplomatın dediği gibi bunun, briç masasında karşısındakinin elindeki kartları bilerek oynamaktan farkı yoktu. (K. Jeffrey-A. Sharp, "Lord Curzon and the use of secret intelligence at the Lausanne Conference", The Turkish Yearbook, 1993.)
Bu ahlaksızca oyunun farkında olmayan Türk tarafı, müzakerelere girip çıkıyorlardı ama telgraflaşmaları kendilerinden önce okumuş rakipleriyle aynı masada oturduklarından bihaberdiler. Zamanın Başbakanı Rauf Orbay, yıllar sonra Londra Büyükelçiliği sırasında bu oyunu öğrenince dehşete düşmüştü..
İngiltere, 1. Dünya Savaşı'nın hemen ardından bir Kod ve Şifre Okulu açmış ve mezunların bir kısmını İstanbul'da kurduğu kablosuz dinleme merkezinde istihdam etmiş olması tesadüf değildi.
Curzon ve Rumbold Türk tarafının kafasından nelerin geçtiğini bilerek hareket ediyor ve ortamı germek istediklerinde geriyor, gevşetmek istediklerinde de gevşetiyorlardı. Mesela bir keresinde azınlıklar konusunda Curzon, İsmet Paşa'nın üstüne gidiyor, sıkıştırıyordu. Rumbold onu uyardı:
"İsmet'in ellerinin bu konuda Ankara tarafından bağlanmış olduğunu hissediyorum. Gizli kaynaklardan edindiğim bilgiye göre eğer biz Montagna formülünde ısrar edersek masayı ve konferansı terk edecek. Vatandaşlarımız için bazı garantiler almamız yeterli. Konferans kesilirse bunu kamuoyumuzun anlayışla karşılayıp karşılamayacağından emin değilim."
Curzon bunun üzerine tutumunu değiştirecektir.
İngilizler ele geçirilen telgraflardan şunu da net olarak anlamışlardı: İsmet, Ankara'dakilere oranla uzlaşmaya daha yatkındı ve ılımlı bir tavır sergiliyordu. Ancak Ankara çok sertti. Ne yapsın İsmet!
Gizli Haberalma Servisi (SIS) de bunu doğruluyordu. Haziran 1923'te Rumbold, Curzon'a şöyle yazıyordu: "Malum gizli kaynaklardan edinilen bilgilere dikkat ederseniz İsmet'in kendi hükümetiyle giderek daha büyük bir müşkilat içine girmekte olduğunu görürsünüz."
İngilizler Lozan'da bir başarısızlık veya eli boş dönme halinde Meclis'in delegelerden ve hükümetten hesap soracağını bile tespit etmişlerdi. 30 Ocak 1923'te Rumbold şöyle yazıyordu Henderson'a:
"Kötü bir anlaşmayla geri dönerlerse BMM onları düşürecek, hiçbir şey imzalamadan dönecek olurlarsa bu defa boşu boşuna zaman kaybettirdikleri ve para harcadıkları için suçlanacaklar." Lord Amery ise Curzon'a Türklerin halı satıcılarına benzediğini, tam kapıdan çıkarken müşterinin verdiği fiyata razı oldukları uyarısında bulunuyordu.
Makalenin yazarları Jeffrey ve Sharp, Lozan'ın, 1. Dünya Savaşı'nı bitiren antlaşmaların en uzun ömürlüsü oluşunu, İngiliz gizli haberalma servisinin bir başarısı olarak değerlendiriyor. Onların gayreti sayesindedir ki, İngilizler, Türk tarafının elindeki kozları ve tezleri önceden öğrenmiş ve sonuçta ortaya "gerçekçi" bir antlaşma metni çıkmıştır.
Lozan'ın gizli maddelerini araştıran amatör meraklılar bu 'gizli' istihbaratla uğraşsalar daha hayırlı bir iş yapmış olurlar bence.
Laik CHP, ABD gemisini mahya ile karşılamıştı
22.07.2012 - Bu Yazı 1732 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Mahya İstanbul'la o kadar derinden özdeşleşmiştir ki, başka şehirlerde son yıllara kadar minareler arasına gerilen ışıklı yazıları göremezdiniz.
Mesela ben Bursa'da geçen çocukluğumda hiç mahya gördüğümü hatırlamıyorum. Lakin Ramazan'ın geldiğini önce ışıl ışıl mahyalarından anlar İstanbullu.
Perşembe gecesi yarısı kapalı Haliç Köprüsü'nde şehrin lacivert semasına asılan bu ışıktan yazıları görünce arşivimdeki fersude bir fotoğraf canlandı hafızamda. İster inanın, ister inanmayın, 1946'da laik olduğunu her fırsatta tekrarlayan Cumhuriyet Halk Partisi yönetimi İstanbul'a bir "Hoşgeldiniz" mahyası astırmıştı. Ancak ilginç olan, bu mahyanın hangi dilde yazıldığı ve kime hitap ettiğiydi.
Hazır Kemal Kılıçdaroğlu da CHP'nin "Laik, Aydınlanmacı ve Atatürk'ün partisi" olduğunu söylemişken, bu partinin-kendileri açısından- günah galerisinin kapısını aralayalım istedim.
CHP'nin ABD ile dostluğu
Atatürk dönemi de dahil olmak üzere CHP'nin 1960'ların ortalarına kadar Amerika'ya karşı olmadığı gün gibi açıktır. Günün birinde ayrıca yazmak istediğim 9 Nisan 1923'te TBMM'de onaylanan Chester Projesi gibi şimdiki anlayışta bayağı "Amerikancı" ve ülke topraklarını peşkeş çekiyor diye nitelendirilebilecek ekonomik taahhütlerin altına da girilmişti vaktiyle. Proje için gereken yasal düzenlemeyi yaptığımız halde biz değil, Amerikan tarafının bundan vazgeçmesi ilginçtir.
İkinci Dünya Savaşı bitmiş, Türkiye, ABD'nin başını çektiği Hür Dünya tarafını seçtiğini ve Komünist bloka karşı olduğunu San Francisco Konferansı'na katılmakla göstermişti (Nisan 1945). İyi de bu 'Amerikancılık' anlamına gelir mi? diye soracaklara zamanın CHP Genel Başkanı İsmet İnönü'nün 25 Şubat 1960'ta Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yaptığı bir konuşmadan ibretlik birkaç satır nakletmek istiyorum.
Diyor ki İnönü: "Birleşik Amerika NATO'dan evvel yardımcımız, NATO içinde müttefikimiz, CENTO içinde ittifakın teşvikçisi ve bunlardan başka iktisadî, malî alanda kuvvetli desteğimiz olmuştur. Siyasi partilerin hiçbirinde Amerika (ile) münasebetleri kıymetli tutmayan bir telakki (anlayış) yoktur."
Hadi Paşa'nın şu sözünü de aktarayım da içimde kalmasın: "CHP bu yeni münasebetlerin 15 sene evvelki kurucusu ve 15 seneden beri sadık taraftarıdır. (...) Samimi olarak müşahedemiz odur ki, Amerika Devleti, Amerikan halkı ve Amerika kültür âlemi Türkiye'nin iyiliğini istemekte ve dostluğu milletten millete olarak benimsemektedirler."
Bunlar zabıtlara geçen resmi konuşmalar. Buna rağmen siz hâlâ Amerikancılık denilince Celal Bayar ve Adnan Menderes'ten başkası aklına gelmeyenlere inanmaya devam edin isterseniz.
Cumhurbaşkanı İnönü, ABD savaş gemisi Missouri'nin gelişine o kadar büyük önem vermişti ki, bizzat Amiral Hewitt ve Başkan Truman'ın özel temsilcisini verdiği bir davetle ağırlamıştı.
Welcome Missouri
Bu sımsıcak dostluk ortamını bir hayli ısıtan olay, 1946 Nisan'ında gerçekleşir. Gazeteler günler öncesinden Missouri adlı ABD savaş gemisinin Cebelitarık'tan geçip İstanbul'a gelmekte olduğunun haberleriyle dolup taşar. Amerikalılar sözde 1,5 yıl önce ölen ama savaş sırasında Türkiye'ye getirilemeyen eski ABD Büyükelçimiz Münir Ertegün'ün kemiklerini getirmektedirler. Bunun tamamen bir bahaneden ibaret olduğu, bir süredir Türkiye'ye sarkmakta olan Sovyetler Birliği'ne gözdağı vermek ve bizi ABD koruma şemsiyesi altına almak için geldiği 5 Nisan 1946'yı takip eden günlerdeki şaşaadan ortaya çıkacaktır.
Şimdilerde Amerikan karşıtı olduğunu iddia eden CHP'liler bile Missouri'nin gelişinin o yıllarda ne yaman bir coşkuyla kutlandığını hatırlayacaklardır. Mesela Altan Öymen anılarında o günlerin İstanbul'undaki hazırlıkları şöyle aktarıyor:
"Amerikan denizcilerinin iyi şeyler görmesi isteniyordu. Dolmabahçe rıhtımından Taksim'e ve Beyoğlu'na giden yollardaki kötü görüntüler yok ediliyordu. O sırada genelevlerin bulunduğu Abanoz Sokağı da içten ve dıştan badana ediliyordu."
Ayrıca Missouri markalı bir sigara çıkarılmış, hakkında şiirler yazılmış, hatta Ankara'nın en iyi lokantalarından biri adını Washington Lokantası olarak değiştirmiştir. ("Bir Dönem, Bir Çocuk", Doğan: 2002, s. 515 vd.)
Üstelik Cumhurbaşkanı İnönü ve savaş kaçağı iken nasılsa başbakan yapılan Şükrü Saraçoğlu ile birlikte göğsüne İstiklal Madalyası'nı takarak ABD'li generallerle boy boy pozlar vermekte herhangi bir sakınca görmemişti. Anlayacağınız CHP, Amerikalı denizcileri 'büyük üniforması'nı giyerek ağırlamakla meşguldü.
İngilizce mahya
İstanbul'da 4 keyifli gün geçiren Amerikalı denizciler, Missouri'yi günde 2 saat süreyle meraklı ziyaretçilere açıyorlardı. Halk bir tür ilk turist kafilesi sayabileceğimiz 'Coni'leri görmek ve kendilerine bir şeyler satmak için seferber olmuştu. Dükkânların kapısına "Welcome" yazılması, o zamana kadar Rus Salatası diye bilinen soğuk yiyeceğin isminin Amerikan salatası olarak değiştirilmesi, Beyoğlu'nda bulunan "Rus Çorapevi" tabelasındaki ilk harfin silinerek "Us Çorapevi"ne dönüştürülmesi gibi operasyonlar da kimi tepeden inme emirle, kimi de gönüllü olarak gerçekleştiriliyordu.
Tabii "Welcome" levhaları yalnız genelev, pavyon, bar gibi eğlence yerlerinin kapılarına değil, Kızkulesi'ne de asılmıştı. Ancak bir "Welcome" yazısı vardı ki, hepsini fersah fersah aşıyor ve CHP iktidarının laiklik söyleminin nasıl da kabukta kaldığını, hiçbir samimiyeti bulunmadığını en çarpıcı bir şekilde gösteriyordu. Bu, Missouri zırhlısının önünde demirlediği Dolmabahçe Camii'nin minareleri arasına asılan "Welcome" mahyasıydı.
Burada yayınladığımız "Welcome" yazılı mahya fotoğrafını aziz dostum İsmail Kara da yıllardır arıyor ve bulamadığını söylüyordu. Mübarek Ramazan vesilesiyle 66 yıl önceki bu İngilizce mahyayı yayınlayarak hem laikliğin bizzat CHP tarafından ne kadar ciddiye alındığını görmenizi, hem de Ramazan'ınıza "Hoş geldi, safa getirdi" demenin bir yolunu bulmak istedim.
Bu yazıdan sonra CHP'li belediyeler camilere İngilizce mahya astırmaya kalkarlarsa şaşmayın. (Laf arasında İzmir'e pek yakışırdı!)
Ne de olsa mirasları laiklik değil mi? İzindeyiz efendim! İzindeyiz!
.
Küçük Ülkü
05.08.2012 - Bu Yazı 1996 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Çekik gözleri, sevimli gülümsemesiyle Atatürk'ün son 2 yılında çekilmiş çok sayıda fotoğrafa damgasını vuran "Küçük Ülkü" geçtiğimiz günlerde bir trafik kazasında hayatını kaybetti.
80 yaşında ölen Ülkü Adatepe'nin "Atatürkcüğüm" dediği üvey babası Atatürk'ü kaybettikten sonra da el üstünde tutulduğunu sanıyorsanız aldanıyorsunuz.
Ülkü Hanım'ın oğlu Ahmet Kemal Doğançay, 2008 yılında "Saklı Anılar" adlı bir kitap çıkarmış (Nokta Kitap). Kapağın üst kısmında "Atatürk'ün son resmî vârisi sevgili kızı Ülkü" yazılı. Daha da ilginci, yazarın kendisini kapakta "Atatürk'ün torunu" diye sunması. Böylece Atatürk'ün 'akrabalarından' biriyle daha tanışmış oluyoruz.
"Atatürk'ün torunu"ndan öğreniyoruz ki, manevî kızlarından biri olmasına ve vasiyetnamesinde kendisine 200 lira maaş bırakmış olmasına rağmen Ülkü Hanım, 6 yaşındayken kaybettiği "Atatürkcüğü"nün ardından ağır baskılara, komplolara ve haksızlıklara uğramış ve ömrü boyunca da bu travmanın etkisinden kurtulamamış. Peki neymiş "Küçük Ülkü" ve ailesinin yaşadıkları baskılar, komplolar ve haksızlıklar? "Atatürk'ün torunu"na kulak veriyoruz burada:
"Bu komploların en büyüğü Atatürk'ün ailesine yapılmıştır... Esas maksat, Atatürk'ün ailesini düşkün bir duruma getirip aileyi tamamen silmektir, bu komploların altında derin politikalarla şahsi intikamlar yatmaktadır."
"Şahsi intikam" öyle mi? Siz de benim gibi 'Ne diyor bu torun?' diye düşünüyorsunuz, değil mi? Kim şahsen intikam almak istemiştir Atatürk'ün ailesinden?
Bu soruları cevaplandırmadan önce aynı kitaptan aşağıdaki cümleyi de okuyalım isterseniz:
"Siz 6 yaşında çocuğun evini basıp, zavallı aileyi kuru tahta üzerinde bırakmaya kalkar, geçim, doktor, okul parasını dondurmakla Atatürk'ü nasıl korursunuz?"
Annesi Ülkü Adatepe'nin anılarını yayınlayacağı iddiasıyla çıkan ama İnönü dönemindeki uygulamalarla tam bir hesaplaşmaya dönüşen kitabında Ahmet Kemal Doğançay, İnönü'nün Cumhurbaşkanlığı döneminde Atatürk'ün "ailesi"ni silip yok etmeye yönelik operasyonlara girişildiğini söylüyor. Nitekim kitabının başka bir yerinde İnönü döneminde Ülkü'nün evine baskın yapılıp eşyalarına el konulmak istendiğini de yazıyor. Şöyle diyor:
"Atamızın ölümünün akabinde hükümet tarafından anneannem Vasfiye Hanım'ın Atatürk tarafından kendisine yaptırılan evine gelip eşyalarına el konulmak isteniyor. Anneannem direniyor ve Ata'nın ona verdiği evraklar ve Hasan Rıza Soyak'ın yardımları sayesinde eşyalarını kurtarıyor. Bunun akabinde Ata'nın ailesinin maaşları donduruluyor ve zaman içerisinde aileler adeta sokağa terk edilmek isteniyor. Kız kardeşinin evi hükümet tarafından istimlak edilip Makbule Hanım evinden çıkartılıyor. Afet Hanım'ın da profesörlüğü elinden alınıyor."
Bunları rahmetli "Küçük Ülkü"nün oğlu ("Atatürk'ün torunu") yazmasa inanmayacağız ama bu ifadeler elimizdeki "Saklı Anılar"ın 81. sayfasında aynen yer alıyor. Ardından bir cümle daha ekliyor sözlerine ve diyor ki: "Atatürk'ün annesi de yaşasaydı aynı akıbete mi uğrayacaktı?"
Hiç kuşku duymuyorum bundan. Zira İnönü devrinin icraatındaki karanlık bulutlar henüz dağılmamıştır. Başka birçok kesime olduğu gibi Atatürk'ün yakınlarına da en büyük baskıların, haksızlıkların, 'komploların' bu dönemde gerçekleştiği gayet açıktır. Nitekim Atatürk'ün yakın çevresinden Cevat Abbas Gürer, onun ölümünden sonra hükümet tarafından göz hapsine alınmış, evinden çıktığında iki polis memuru tarafından gölge gibi takip edilir olmuştur.
Kitapta kendi ağzından öğreniyoruz ki, ilkokul çocukları için yazılan alfabenin kapağına resmi konulan "Küçük Ülkü" eğitimini tamamlayamamış, "Maddî sıkıntılar ve manevî baskılar yüzünden" 16 yaş gibi ergenlik çağında evlenmek zorunda kalmıştır (bu yüzden etrafı tarafından cahillikle suçlanagelmiştir). "Oysa" der "Küçük Ülkü", "Atatürkcüğüm öldükten sonra gördüğümüz muameleler ve çektiğim büyük acılar beni küçük yaşta ruhsal tedaviye başlattı. 6 yaşında ve sonrasında geçirdiğim travmalar o küçük ruhumda derin izler bıraktı..."
"Atatürk'ün torunu" olduğunu iddia eden Ahmet Kemal Doğançay, ilginç bir analiz de yapmaktadır. İsmet İnönü döneminde Atatürk'ün ailesini silme operasyonunu, onu erişilmez, ulaşılmaz, yüce ve bütün hatalardan arınmış hale getirme çabasıyla ilişkilendiriyor ve bu 'kusursuz' Atatürk resmini ailenin kirleteceği endişesinin ağır bastığını söylüyor.
Ancak asıl çarpıcı noktaya henüz gelmiş değiliz. 70 yıldır ailenin manevî ve sosyal işkenceler altında yaşadığını belirten "Küçük Ülkü"nün küçük oğlu, annesinin tam 50 milyon dolar alacaklı olduğunu iddia ediyor (s. 82). "Küçük Ülkü" İş Bankası'ndan 50 milyon dolar alacaklı gitmiş anlaşılan!
Sağlığında annesinin tam 70 yıl süren ve ancak 2002'den itibaren düzelen maaş adaletsizliği davasının peşinde koşmak isteyen oğlunu Ülkü Hanım, "Ne yapacaksanız benden sonra yapın" sözüyle durdurmuştur. Ancak Ahmet Kemal Doğançay kararlıdır annesinin hak ettiği mirası İş Bankası'ndan almaya. Bu suistimal ve hak yeme mücadelesinin hem kendi mahkemelerimizde, hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde rahatlıkla çözülebileceği kanaatindedir.
Yani yakında rahmetli "Küçük Ülkü"nün oğulları Atatürk'ün mirasından kendilerine düşen 50 milyon dolarlık paylarını almak için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvururlarsa hiç şaşırmayın. Bakalım o zaman Avrupa Birliği'ne karşı olduklarını söyleyen Ulusalcılar bu davada kimin tarafını tutacaklar?
"Torun" epeyce iddialı: Er veya geç haklarını alacaklarını söylüyor. Atatürk'ün ailesine karşı 70 yıldır süren "sömürü politikası"nın bir gün sona ereceğine inanıyor.
Biz de farklı bir şeyi savunmuyoruz aslında. İsmetizm'in bir şaheseri olan Atatürk sömürüsünün er veya geç biteceğine inanıyoruz. Rahmetli Menderes bu sömürüyü bitirmek istedi, onu bitirdiler. Bilin ki, bu görev bizim omuzlarımızda...
..
.
Yavuz Sultan Selim, Ebrehe'ye karşı!
12.08.2012 - Bu Yazı 1137 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Yavuz Sultan Selim neden Sünni bir devlet olan Memlüklerin üzerine savaş açıp Müslüman kanı dökülmesine sebep oldu? Bu soru o kadar sık sorulur ki, cevabı sorunun şiddetinden gizlenmiş gibidir. Haklı mı haklı.
Ancak bu soru, gerçekte Osmanlı'nın boş yere Müslüman kanı döktüğünden bahisle ne kadar İslamî bir devlet olduğunu sorgulamaya yönelik bir tuzaktır. Dikkatli olunması gerekir.
İlk olarak 2005 Ocak'ında gündeme getirdiğim Portekiz tarihine ait bir bilginin bu soruya en kesin cevabı oluşturduğu kanaatindeyim. Bazı noktaları tekrarlamak pahasına ama yeni bilgileri de ekleyerek bu çarpıcı projeyi, içinde bulunduğumuz aziz mübarek günlerde yeniden hatırlamanın çok önemli olduğuna inanıyorum.
Gerçekten de Yavuz'un 1516'da Suriye-Mısır seferine çıkmasının arkasında ne yatıyordu?
Düz bakarsanız tarih size sırlarını açmakta cimri davranır. Onun mahremiyetine agâh olabilmek için mutlaka biraz girintili çıkıntılı bakışlara ihtiyacımız vardır. Bu yazıda bir yandan Memlüklere neden sefer açıldığını anlamaya çalışırken, öbür yandan geçmişteki olayların en az bugünküler kadar karmaşık olduğunu göstermeye çalışacağım.
Peki 1516 yılında "Ortadoğu"da neler olup bitiyordu?
Neler olmuyordu ki? Yeni bir aktör girmişti denkleme. Portekiz, Avrupa'nın yeni ileri karakolu olarak Hint Okyanusu'ndadır ve Kızıldeniz'e de usul usul sokulmaktadır.
Devrin kaynakları, 1507 yılının Arap tarihinin en karanlık yılı olduğunda birleşmektedirler. Portekiz gemileri, Kızıldeniz'e selamsız sabahsız girebilmekte, Basra Körfezi'nin ağzında bulunan Hürmüz Adası'nı işgal etmekte ve Yemen'i fethetmek için girişimlerde bulunmaktadır. Memlükler direnmektedir ama ne çare ki, deniz kuvvetleri yetersizdir. Sonunda Osmanlılardan yardım isterler. 1510'da II. Bayezid, 30 gemiye yetecek kadar kereste, demir, silah ve malzeme yollar Kahire'ye. Ancak bu malzemeler daha yoldayken Rodos Şövalyeleri'nin eline geçer. İslam dünyasının kalbine yönelmiş olan Portekiz mızrağını püskürtebilmek için bir yıl sonra daha büyük bir yardım paketinin üzerinde "Gönderen: Osmanlı" yazmaktadır.
Tehlike gerçekten de korkunçtur. Portekiz'in Hint Okyanusu'ndaki kuvvetlerinin başı Albuquerque'in gözü dönmüş, Goa, Malakka gibi kaleleri ele geçirdikten sonra Kızıldeniz'e çevirmiştir gemilerinin burnunu. Hedefi, "Rumî"lerin kökünü kazımaktır. Tabii ancak Rumî'nin Osmanlı levendi anlamına geldiğini biliyorsak bu komutanı neyin korkuttuğunu anlayabiliriz. Anadolu'dan, Kayseri'den, Karaman'dan vs. gönüllü olarak buralara gelen Osmanlı askerleri, Cidde ve Yemen'de Portekiz kuvvetlerine karşı direnişi örgütlüyor, yeni savaş teknik ve taktiklerini yöre halkına öğretiyor, Akdeniz'de kazandıkları tecrübeyi dindaşlarıyla paylaşıyordu. Demek ki, Portekizlilerin Rumilerimizden ödleri kopuyormuş.
Yukarıdaki düşüncelerini ifade ederken "Kızıldeniz'e gidip de bu halkı Rumî denilen yaratıkların var olmadığına inandırmadıkça" der ve devam eder: "Majestelerinin tebası için bu bölgelerde ne güven, ne de barış olabileceğini saygıyla bildiririm."
Albuquerque'in niyeti gerçekten de kötüydü. Müslümanları kutsal topraklardan atmak için sinsice bir plan hazırlamış ve 1 Nisan 1512'de krala yazdığı mektupta niyetini açıkça ilan etmişti. Kızıldeniz ve Basra Körfezi'nde giriş çıkışları kontrol altına almak, Yemen'de Aden'i ele geçirmek, Nil Nehri'nin yanında bir kanal açarak Mısır'ın kuraklıktan kırılmasını sağlamak ve ve en önemlisi de Mekke'yi düşürüp Kâbe'yi yerle bir etmek, dahası, Medine'deki "Hz. Muhammed'in mezarını Hıristiyan topraklarına kaçırmak."
Lakin korktuğu çok geçmeden başına gelecek, Albuquerque'in "yaratık" dediği Rumîler onun hevesini kursağında bırakacaklardır. 1513 yılında büyük ümitlerle ve korkunç planını uygulamak üzere çıktığı seferden eli boş dönecek, geri çekilecektir. Başarmış olsaydı, Allah korusun, Mekke ve Medine dahil İslam'ın kalbi Hıristiyan çizmelerine teslim olmuş olacaktı. Zaten savaş sırasında Cidde dahil harap olmamış liman kalmamış gibiydi Kızıldeniz'de.
Ancak öyle çabuk pes edecek adamlardan değildir komutanımız. 20 Ekim 1514 tarihinde Kral Don Manuel'e yazdığı başka bir mektupta Yemen'deki Aden'in işgalini, 4-5 bin askere ihtiyacı olduğunu söylemekte, bölge hakkında bilgi vermekte ve Cidde'ye yakın Fersah Adası gibi birkaç üsleri bulunduğundan bahisle zamanında hareket edilirse Cidde, Mekke ve Süveyş'in ele geçirilmesinin iyi olacağını savunmaktadır.
Portekizli komutan mektubunda şunları da söyleyecektir:
"400 Portekizli süvarinin Cidde yakınlarına inmek üzere birkaç tafari'ye (tekneye) binmeleri, Cidde'yi ele geçirmeleri, sonra Mekke'ye ilerleyip şehri ve Mukaddes Emanetleri soyup soğana çevirmeleri, nihayet Medine'de Peygamber Muhammed'in mezarının Avrupa'ya kaçırılması ve Kudüs'te Makam-ı Mukaddese'ye karşı rehin olarak Avrupa topraklarında tutulması kolay bir iştir."
Bu korkunç plan bir bakıma Ebrehe'nin Kâbe'yi yıkma projesini andırmaktadır. Ebrehe ticaretin Yemen'e akması için Kâbe'nin yıkılmasını öngörüyordu, Albuquerque ise Mekke'nin yerle bir edilmesinden sonra Efendimiz'in (sas) naaşına dikmiştir gözünü. Onu Müslümanlara karşı bir rehine gibi kullanacaktır.
Kararlıydı Albuquerque. Şah İsmail dahil bölgenin bey ve şahlarıyla bir ittifak kurmaya çalıştı. Memlüklerin elindeki kutsal toprakların ele geçirilmesi en büyük hedefiydi.
Ancak bu çağdaş Ebrehe'nin karşısına bu kez Yavuz çıkacak ve Memlüklerin bölgeyi koruyamayacakları açık hale gelince kuvvetlerini buraya yoğunlaştıracaktı. Albuquerque 16 Aralık 1515'te projesini gerçekleştiremeden öldü.
İşte Yavuz, Memlükler üzerine yapacağı sefere, Mekke-Medine yıkımlarının havalarda uçuştuğu bir ortamda karar verdi. İslam'ın kalbini korumak için sefere çıktı. Nitekim bu seferin niye açıldığını Hasan Can'ın gördüğü bir rüya açıklar bize.
Hangi rüya mı? Yavuz'un rüyasında Hasan Can'ın rüya gördüğünü gördüğü rüya! Ve günaydın!
Osmanlı tarihi bir dünya tarihidir ve sadece iç kaynaklarla açıklanamaz.
Osmanlı tarihi bir maneviyat tarihidir ve sadece maddi sebeplerle de açıklanamaz
.
İlk Meclis'te bir milletvekili kaçırılmamış, öldürülmüştü
19.08.2012 - Bu Yazı 1813 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
CHP milletvekili Hüseyin Aygün'ün PKK tarafından 'kaçırılıp' 48 saat sonra serbest bırakılmasının tartışmaları devam ederken dikkatler 'Acaba eskiden Meclis'te bir kaçırma olayı yaşanmış mıydı?' sorusuna kilitlendi ister istemez.
Bu arada ilk TBMM'de öldürülen Ali Şükrü Bey ile Aygün'ün durumları arasında benzerlik kuruldu bazı yazarlarca.
Ben 89,5 yıl arayla vuku bulan iki olay arasında herhangi bir benzerlik bulunduğu kanaatinde değilim. Neden mi?
Birincisi, Ali Şükrü Bey olayı bir kaçırma değil, bir cinayettir. Düpedüz öldürülmüş ve cesedi gözlerden ırak bir yere gömülerek saklanmıştır. Yalnızca cesedin bulunması birkaç gün almıştır, o kadar. Ayrıca Meclis'i sallayabilecek kadar sert bir muhalifti Ali Şükrü Bey. Temizlenmesi gerekiyordu. Öyle de yapıldı. Hem de bir taşla birkaç kuş birden vurularak...
Bu tuhaf işler böyle olurdu o zamanlar. Mesela 1925 Şubat'ında Meclis'te bir cinayet işlendi. Herkesin gözü önünde işlenen bu cinayeti Kel Ali (Çetinkaya) üstlendi. Hakkında takipsizlik kararı verildi, bir yıl sonra da İstiklal Mahkemesi'ne başkan yapılıp İzmir Suikastı davasında paşalar yargılatıldı. Ne var ki, hemen ölmeyen Halid Paşa ısrarla kendisini Rize milletvekili Rauf'un vurduğunu söylüyordu. Daha doğrusu söylemeye çalışıyordu ama kimseye anlatamıyordu. Derken bir şeyler oldu ve olaydan yaklaşık 50 gün sonra Rauf (Benli) hastalanıp ölüverdi. 50 gün önce sapasağlam olup Deli Halid Paşa gibi biriyle boğuşan Rauf'un akıbeti hâlâ meçhuldür.
Bir de Trabzon'da Kayıkçılar Kâhyası Yahya Reis vardı, Enver'in adamı diye bilinirdi. Günün birinde daha sonra Çankaya Muhafız Alayı Komutanlığı'na terfi edecek olan İsmail Hakkı Tekçe tarafından temizleniverdi. Ancak bu, Tekçe'nin ne ilk, ne de son marifeti olacaktı. Onu, Ali Şükrü'yü temizlemekle görevlendirilen Topal Osman'ın susturulması sahnesinde yeniden göreceğiz.
Ali Şükrü Bey tam bir muhalifti. Tek başına muhalefet bayrağını açmış, İçki Yasağı Kanunu çıkarmaktan tutun da Lozan görüşmelerine kadar hırçın ve şedit tutumuyla iktidarı sinirlendiriyordu. Yılmak bilmeyen tavrı onu iktidarın atmak istediği her adımın karşısına çıkarıyor, sık sık "tarih ve vatan" adına konuştuğunu savunuyordu.
Bombanın pimi, İçki Yasağı Kanunu'nu uygulamakta gevşeklik gösterenleri eleştirdiği oturumda çekilmiş, Ali Şükrü Bey Çankaya Köşkü'nün burnunun dibinde içki imal edildiğini ama kanunu uygulamak ve denetlemekle yükümlü olanların en başka onu ihlal ettiklerini açık seçik bir şekilde ortaya koymuştu. İşte bu oturumdan kısa bir süre sonra Ali Şükrü birdenbire ortadan kaybolacaktı.
Onu en son gören Muhafız alayından Mustafa Kaptan bir kahvede nargile içerken alıp Topal Osman'ın evine götürmüştü. Film burada kopuyordu. Peki o evde ne olmuştu? Ve neden kaç gündür ortaya çıkmıyordu Ali Şükrü Bey?
Hükümet çaresizdi. Aranıyor ama bulunamıyordu. Kardeşi Şevket de arayanlar arasındaydı. Topal Osman'ın evi araştırıldı, kırık bir iskemle dikkatleri çekti. Bu arada Kemal adlı acar bir üsteğmen işin peşine düşmese belki de faili meçhuller dizisine bir yenisi eklenecekti. Üsteğmen Kemal bir araba izinin peşine düştü, sonra o iz kayboldu, bu defa ayak izleri dikkatini çekti. Ama ceset filan bulamadı. Bir ara dikkatini sinekler çekti. Bu kadar sineğin vızıldadığı bir yer değildi normalde o köy. Sinekleri takip etti; bir tümsek dikkatini çekti. Sinekler orada toplaşıyorlardı. Kazınca bir ayak çıktı, sonra daha derinlerde bir ceset. Elinde bir sandalyeden koparılmış hasır parçaları.
Böylece dikkatler hemen Topal Osman'ın evindeki kırık sandalyeye çevrildi, evet o sandalyenin de hasırlarının bir kısmı sökülmüştü. Başbakan Rauf Orbay Topal Osman'ın tutuklanması emrini verdi Meclis Muhafız Birliği'ne.
Verdi vermesine ama Mustafa Kemal Paşa uyarmakta gecikmedi. İçlerinde Karadenizliler olduğu için Topal Osman'ın çetesine ateş etmez onlar, dedi. Böylece operasyonu kendisi ele aldı, Genelkurmay Başkanı ile birlikte Muhafız Taburu Komutanı İsmail Hakkı Tekçe'yi görevlendirdi. Ve Topal Osman, teslim olmasına izin verilmeyerek öldürüldü. Bir başka deyişle susturuldu.
Mesele şöyle netleşti: Topal Osman 27 Mart günü bir adamını gönderip Ali Şükrü'yü evine davet etmiş, kahve içerken kara donlu 4 adamı ellerinde yağlı ilmeklerle Ali Şükrü'yü boğmuşlar ve götürüp gömmüşlerdi.
Fakat netleşmeyen noktalar da vardı: Topal Osman, Ali Şükrü'yü neden öldürsündü durup dururken? Osman Ağa, Rauf Orbay tarafından sağ olarak tutuklanacakken neden teslim olmasına izin verilmeyip öldürüldü ve gömüldüğü yerden çıkarılan cesedinin başı parçalandığı için neden ayağından sallandırıldı?
İşin tuhaf yanlarından biri de, Muhafız Tabur komutanlarından olup operasyona katılan Rauf'un kısa bir süre sonra toplanacak olan 2. Meclis'e milletvekili olarak katılmasıdır. Bu Rauf'u tanıyorsunuz artık. Hani şu Deli Halid Paşa'nın 'beni vurdu' dediği Rize milletvekili...
Meselenin üst üste giyilen eldivenler veya birbirinin içinden bıkmadan daha küçüğünün çıktığı matruşka bebeklere benzediğini söylemek marifet sayılmaz. Asıl marifet, Lozan'ı onaylamayacağı anlaşılan ilk Meclis'i tasfiye yolundaki engellerden Ali Şükrü Bey'den kurtulmayı aynı zamanda artık Çankaya'ya göz açtırmaz hale gelen ve TBMM görüşmelerini bile Yassıada Komutanı gibi özel mahfilinden izleyecek kadar kendine güveni zirve yapan Topal Osman'dan kurtulma hattına bağlamaktadır.
O yılları bizzat Meclis'te yaşayan rahmetli Mahir İz bu bağlantıyı hatıralarında şöyle kuruyor:
"Artık Osman Ağa'nın çetesine lüzum kalmamıştı. Fakat kimse buna ses çıkarmaya cesaret edemiyordu. Bu çete efradı pür silah, hatta küçük bombalarıyla doğrudan Meclis'e giriyorlardı. Elbette bu gayri tabii hal devam edemezdi. Galiba "bir taşla iki kuş birden vurulsun" diye Ali Şükrü Bey'in vücudunu ortadan kaldırma işi Topal Osman'a havale edildi."
Kendi çıkardığı "Tan" gazetesinde çıkan bir yazıda ise şöyle deniliyordu:
"Senin boğazına uzanan kanlı ve kirli eller, Ali Şükrü; bütün Trabzon halkının, bütün Türkiye halkının boğazına uzanmıştır. Seni boğan eller Ali Şükrü, bütün milletin fikrini boğmak için bu cinayeti yapmıştır." (Ahmet Demirel, "Ali Şükrü Bey'in Tan Gazetesi", 1996, s. 239.)
Bundan 89,5 yıl önce ilk Meclis'in kapanışına doğru gidilirken bir muhalif milletvekili öldürülmüştü. Bunun Hüseyin Aygün'ün sözde 'kaçırılışı' ile hiçbir bağlantısı bulunmuyor. Pardon, bir bağlantı var ama kaçırılanlar arasında değil, kaçıranlar arasında.
..
.
Osmanlı'nın en zayıf halkası
26.08.2012 - Bu Yazı 2218 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Leibniz, filozofluğunu bir kenara bırakmış, Mısır'ın, kara ve denizlerde imparatorluk olmak isteyenler için en mükemmel ülke olduğunu yazabiliyordu... Mısır, Osmanlı'nın en zayıf halkasıydı. Oradan saldırdılar. Bugün en zayıf halkamızın neresi olduğunu söylememe gerek var mı?
Bir "gençlik taşkınlığı" mı, yoksa Doğu'yu Hıristiyanlaştırmayı ve "barbar" dediği Osmanlılardan kurtarmayı amaçlayan dinî bir takıntı mı? Alman filozofu Leibniz'in henüz 24 yaşındayken kaleme aldığı Mısır'ı işgali projesinden söz ediyorum.
Metafizik âlemdeki soyut meseleleri çözmek için ter döken bir filozofun kârı mıdır bir Kral'a bir başka ülkenin toprağını işgal tasarısı sunmak? Ama sunuldu. Hem de en acımasız cinsinden.
14. Louis'ye sunulan projelerden birinin kapağında Fransızların Çanakkale'yi ve onu koruyan bıyıklı Türkleri esir alışları resmedilmiş.
(Küçük resim: 1. Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716).)
Batılı diplomatları, gezginleri, din adamlarını, bilginleri, askerleri anladık da filozoflara ne oluyor? Onların derdi neydi Osmanlı ile? Hazırlanacak güçlü bir donanmayla Çanakkale Boğazı'nı geçerek İstanbul'u bombalamaktan tutun da İstanbul'u açlıktan teslim olmak zorunda bırakmaya kadar onlarca proje 14. Louis yönetimindeki Fransa'nın parıltılı salonlarında o masadan bu masaya uçuşuyordu:
"Türkler için kötü akıbetin her türlüsü öngörülmüştür: En müsamahalılar onları toplu halde Hıristiyanlığa geçirmeye hazırlanırken, başkaları çöllere sürülmelerini yahut dünyanın dört bir yanına dağıtılmalarını önermekte, nihayet kalpleri en az yumuşak olanlar da yeryüzünde ne kadar Türk varsa hepsinin kılıçtan geçirilerek ortadan kaldırılmasını uygun görmektedir." (Faruk Bilici, "XIV. Louis ve İstanbul'u Fetih Tasarısı", TTK: 2004, s. 3-4.)
Kalbur üstü zevatın Osmanlı'nın paylaşımına dair projeleri bekliyordu karanlık çekmecelerde. En şaşırtıcı olanı, hiç kuşkusuz filozof Leibniz'in "Mısır'ı İşgal Planı"ydı.
"Çocuğu elde etmek için annesini yakalamak." 17. yüzyılda Osmanlı Devleti'ni ele geçirmek isteyen Avrupalıların kafasındaki sinsice formül buydu. Ancak buradaki "anne", Osmanlı değil, onu besleyen Mısır'dı. "Çocuk" dedikleri de, Mısır'ın verimli topraklarıyla beslediği Osmanlı Devleti'ydi. Demek ki hedef belliydi: Osmanlı Devleti'ni çökertmek için "annesi"ni kaçırmalı ve "çocuk"un teslim olması sağlanmalıydı.
Bunun için kitaplar ve raporlar yazıldı, planlar ve teklifler kuyruğa girdi. Bakın, felsefe tarihine "monadlar teorisi"yle geçmiş bulunan Leibniz, filozofluğunu bir kenara bırakmış, Mısır'ın, kara ve denizlerde imparatorluk olmak isteyenler için en mükemmel ülke olduğunu yazabiliyor ve soruyordu:
"Eskiden bilimlerin annesi, tabiatın en zengin ibadethanesi, bugün Muhammediliğin [İslam'ın] sinsilik yuvası olan bu kutsal toprağı, bu Doğu'nun ambarını, Avrupa ve Hindistan'ın bu deposunu Hıristiyanlık neden kaybetti?"
Oysa filozof yanılıyordu. Mısır gerek Osmanlı, gerekse bölge açısından eski önem ve ağırlığını kaybetmişti. Ticaret eksenleri Atlas ve Hint okyanuslarına kaymıştı. Onu yanıltanlar, Mısır'daki Osmanlı kuvvetlerinin sayısını olduğundan küçük, gelirlerini de yüksek gösteren seyyah kılığındaki istihbarat elemanlarıydı.
Tam 4 yıl boyunca düşünüp taşınmıştı filozof. Osmanlı'nın "annesi" nasıl kaçırılırdı? Gençliğinin gür enerjisini bu takıntıya harcamıştı.
Nicedir birbirine düşmüş olan Avrupalıların önüne yönelecekleri cazip bir hedef koymak istiyordu: Osmanlı İmparatorluğu'nu parçalayıp yıkmak. Mısır fethedilir edilmez Osmanlı çökmeye başlayacaktı. Bu çıplak gerçeği neden görmek istemiyorlardı?
Bu arada genç filozofun Kutsal Alman İmparatorluğu'nun en güçlü din adamı Jean-Philippe de Schoenborn'un danışmanlığını yaptığını ekleyelim. (Felsefe tarihlerimiz, güya "evrensel" filozof diye tanıtılan Leibniz'in katı bir Hıristiyan olduğu ve din adamlarına danışmanlık yaptığı konusunda nedense suskun kalır.)
Alman bir din adamının danışmanı olduğu halde neden Fransa Kralı'na teklifte bulunmaktaydı peki? Çünkü Fransa'nın Osmanlı ile ilişkileri öteden beri iyiydi. Bu durum Avrupa'da rahatsızlık doğurmaktaydı; Osmanlı ile Fransa'nın aralarının açılması gerekliydi. Fransa'nın bu aptalca dostluğu yüzünden Avrupa'da birlik bir türlü sağlanamamaktaydı. Onu sağlamanın yolu da, Osmanlı'yı dostunun eliyle vurmaktan geçecekti.
Mısır, Fransa Krallığı tarafından ele geçirilince yeryüzüne barış hakim olacak, hatta filozofun Osmanlılara benzettiği "kurtlar ve vahşi hayvanlardan" başka savaşacak kimse kalmayacaktır! Leibniz Osmanlı insanını vahşi hayvan yerine koyar ve bundan en ufak bir hicab da duymaz. ("Aptal" ve "kafasız" dediğini de biliyoruz.)
Ocak 1672'den itibaren rapor üstüne rapor gönderir Kral cenaplarına. İşgal için 30 bin asker yeterlidir. Ani bir baskın halinde İstanbul'dan yardım gönderilene kadar Fransızlar işi rahatça bitirecektir. Kalelerin hal ve durumlarını teker teker anlatacak kadar ayrıntıya iner. Gizlice çıkarma yapılacak, kıyılar derhal işgal edilecek, Anadolu ile Suriye'nin bağlantısı koparılacak, böylece İstanbul'dan yardım gelse dahi faydası olmayacaktı. "Belki de Allah halkını artık ziyaret edecektir!" diyor ve ekliyordu: "Şimdi biz istersek, saat geldi çattı."
Saat geldi, çattı, öyle mi?
İşgal projesine şüphesiz Osmanlı bünyesinde yaşayan Hıristiyanlar da katkıda bulunacaklardı. Hatta (burası çok güncel) özgürlüklerine kavuşma ümidindeki Kürtler ve Araplar da ayaklanmaya hazır olacaklardı (Kürt isyanının 1670'lerdeki bu tezahürü ne ifade ediyor?). İstanbul, Kahire ve İzmir Hıristiyanları Batı'dan gelecek "Kurtarıcı şeflerini" sevgiyle karşılamaya hazırlardı nasıl olsa. Ian Almond'un dediği gibi Leibniz'in hümanizmi Belgrad ve Cebelitarık'ın ötesine geçmiyordu. Oralarda insan yaşamıyordu çünkü!
Osmanlı'yı Mısır'dan vurma projesini Kral uygulamaya geçirmedi gerçi ama ondan tam 125 yıl sonra Napolyon bu projeyi okumuş ve ertesi yıl da denize açılmıştı. Nil nehri ve piramitlerin büyüsü, en önemlisi de dünyanın hakimi olma tutkusu onu bir mıknatıs gibi çekiyordu.
Gerçi bu tehlikeli girişimden İngilizler hoşlanmamış ve Nelson'un gemileri Ebukır'da Napolyon'a gereken dersi vermişlerdi ama bir asır sonra aynı işgal projesini kendileri üstlenecek ve 1882'de (Leibniz'in mektubundan tam 210 yıl sonra) Osmanlı'nın annesi kabul ettikleri bu verimli toprakları kendileri işgal edeceklerdi.
Mısır, Osmanlı'nın en zayıf halkasıydı. Oradan saldırdılar. Bugün en zayıf halkamızın neresi olduğunu söylememe gerek var mı?
.
Atatürk'ün demir ağlarını da yabancı şirketler örmüştü
02.09.2012 - Bu Yazı 2526 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Başbakan Erdoğan ile bazı köşe yazarları arasında polemik konusu olan demiryolları tartışmasının içinden, olgulara dayanarak yaklaşmazsak çıkamayız. Biri çıkıyor, Osmanlı tek bir metre demiryolu bırakmadı diyor, öbürü hepsini yabancılar yapmıştı zaten manşetini atabiliyor. "Osmanlı yönetimi işbirlikçiydi, Cumhuriyet ne yaptıysa öz kaynaklarıyla yaptı" söyleminin pansumana değil, ameliyata ihtiyacı olduğu çok açık.
Bir kere şunu belirtmek gerek: "Ana yurdu demir ağlarla örme projesi" bir "Made in Ottoman"dır.
Osmanlı Devleti 1856 yılının 11 Eylül günü İzmir-Aydın arasında ilk demiryolunun yapım ve işletme imtiyazını bir İngiliz şirketine vermiş ve topraklarını "örecek" inşa programı o günden itibaren yürürlüğe girmişti.
Yıl 1893, Bağdat hattının Ankara'ya varış töreni. Güzelce süslenmiş olan takın üzerinde "Angora" yazısı okunuyor.
Abdülaziz devrinde Rumeli demiryollarıyla devam etmiş inşa programı asıl büyük patlamasını II. Abdülhamid'le yaşamıştı. Bugün bir kısmı sınırlarımız dışında kalmış olan Bağdat ve Hicaz demiryollarına ait hatlar hariç, Osmanlı Devleti, şöyle ya da böyle Türkiye Cumhuriyeti'ne 4 bin 138 kilometrelik bir demiryolu hattı miras bırakmıştır.
Bu hatların bir kısmını devlet yapıp işletirken diğer kısımları yabancı şirketlerce yapılmıştı ve süreleri dolana kadar sahiplik ve işletme ayrıcalığı onlarındı. Zamanı gelince devredilecekti. İşte Cumhuriyet döneminde millileştirilen hatlar bunlardı. 1924'ten itibaren yapılan yeni hatların uzunluğu 21 yılda 3 bin 360 km'yi bulmuştu.
Bizim "Osmanlı'nın borcunu 1950'lere kadar ödemeye devam ettik" diye dilimize doladığımız mesele sanıldığından daha karmaşıktır. Zira bu borcun bir kısmı, millileştirdiğimiz demiryollarını da kapsar. Zaten kendi haline bırakılsa bir süre sonra bize geçecek olan demiryollarını parayla satın almışızdır. Bunların bir kısmının verimsiz olduğu için yabancı şirketler tarafından gönüllü olarak satıldığı, hatta bir bakıma yabancı şirketlerin yükten "kurtarıldığı" da bir başka gerçektir.
Asıl önemlisi, Cumhuriyet döneminde demiryollarını kimin yaptığıdır. "Osmanlı demiryollarını hep yabancılar yaptı" suçlamasına mukabil bizzat Atatürk zamanındaki demiryollarının da Alman, İsveçli ve Amerikalı şirketlere yaptırıldığı gerçeğini bilmezsek mesafe alamayız. İşte Tezel'in kitabından "ana yurdu demir ağlarla örme projesi"nin o meçhul boyutu:
"1927'de yapılan büyük ihalelerde, İsveçli (Nidquist Holm) ve Alman (Julius Berger) şirketleri 1.300 kilometrelik demiryolu yapımını üstlendi. 1827 yılına ait hesaplamalara göre 148 milyon TL'na mal olacağı sanılan bu işler, bu iki yabancı şirketin hükümete açtığı orta vadeli kredilerle yürütüldü. Demiryollarıyla ilgili istasyon binaları ve yan işlerin yapımını da bir Amerikan müteahhit firması aldı."
Tekrarlayalım: 1) 1927'de demiryolu ihaleleri açılmış; 2) İsveçli ve Alman firmalar yapım ihalesini kazanmışlar; 3) Bu arada bir ABD taahhüt şirketi de yan işlerin ihalesini kazanmış.
Yoksa siz de o devirde demiryollarını kendi sermayemizle yapabileceğimizi mi sanıyordunuz? (Beğenmedikleri Osmanlı bunu Hicaz demiryolunda başarmış, yabancı sermayeye muhtaç olmadan çöllerin içinden trenlerini Medine'ye ulaştırmayı başarmıştı.) Ülke yabancı sermayeye de, dış borca da muhtaçtı.
Gerek Tezel'in araştırması, gerekse Korkut Boratav'ın "Türkiye'de Devletçilik"i dikkatle okunduğunda 1930'ların başına kadar "devletçilik" diye bir ekonomik programın söz konusu olmadığını, hele yabancı sermaye düşmanlığının hiçbir zaman yapılmadığını fark edersiniz.
Nitekim Mustafa Kemal Paşa, 1930'da ülkemizi ziyaret eden ABD Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Klein'ı kabul ederken "Tercihan Amerikan sermayesinin" Türkiye'de çalışmasını "çok arzu ettiğini" söyleyecektir. Dahası, 1931 yılında ABD ve Fransa'ya borç para bulmak için giden şahıs da yabancımız değil: Maliye Bakanı (sözümona "Efe") Şükrü Saracoğlu kapı kapı dolaşıp kredi bulmak için çırpınır ama havasını alır.
İtiraf edelim: 1929 ekonomik bunalımında dış borç bulamayıp yabancı yatırımcıları ülkeye çekemeyince mecburen "devletçi" olmuştuk.
1927'de Türkiye'de çalışan yabancı şirket sayısı kaçtı biliyor musunuz? Tam 113. Bu sayı, bunalımdan sonra 71'e inmişti (biz kovmadık, kendileri gitti).
Peki devletçiliğin başladığı 1932'den sonra nasıl bir manzara vardı? Tezel'e göre 1934-38 döneminde tam 32 yeni yabancı şirket kuruldu. Demiryollarını yapan Alman, İsveçli ve ABD'li şirketler haricinde 1934'te yeni bir Alman şirketi 5 milyon dolarlık bir ihale kapmıştı. Devlet eliyle kurulan fabrikaların da kendi şirketlerimizce yapıldığını sanıyorsanız aldanıyorsunuz. Mesela Kayseri uçak fabrikasını bir Amerikan şirketi yapmıştı, Karabük demir çelik fabrikasını ise İngiliz firması.
Millileştirmenin de epeyce sınırlı kaldığını öğrenmek şaşırtıcı oluyor doğrusu. 1923-50 döneminde sadece 24 şirket devletçe satın alınmıştı. Bunlardan 21'inin 1933-45 döneminde alınması da ilginçtir. Demek ki bazılarınca "altın çağ" denilen ilk 10 yılda sadece 3 imtiyazlı yabancı şirket millileştirilmişti!
Bunların çoğu da demiryolu veya belediye hizmetleri (elektrik, havagazı, su vb.) veren şirketlerdi ve büyük ölçüde verimsiz şirketler olup paramızı verseler de çıkıp gitsek havasındaydılar. Pazarlıklarda hiçbir anlaşmazlık emaresi görülmemesi de bunu gösterir. İmalat ve ticaret kesimlerindeki (2 istisna hariç) hiçbir şirketin millileştirilmeyişi de önemlidir. Ergani ve Zonguldak maden şirketleri millileştirilmekle birlikte birçok yabancı sermayeli maden şirketine dokunulmayışına ne demeli?
Sonra "Hiç dış borç almadık" cakalanışı da boştur. Cumhuriyet'in ilk konsolide dış borçlanmasının 1930'da bir Amerikan şirketine kibrit tekeli verilmesi sırasında yapılması önemli değil mi? Demek ki ilk dış borcu Amerikalılardan almıştık. 1936'da İngiliz hükümeti, Karabük demir-çelik fabrikası ihalesini kendi şirketinin kazanması üzerine 3 milyon sterlin kredi açmıştı. 1938'de İngiltere'den toplam 100 milyon liralık kredi almıştık (ironi şurada ki, bunların ödemesini beğenmedikleri DP hükümeti yapmıştı). Keza Nazi Almanya'sı da Türkiye'ye kredi verecekti ama biz İngiliz ve Fransızlardan kredi alınca iptal oldu.
Özetle Cumhuriyet yönetimi kesinlikle yabancı düşmanlığı da, yabancı sermaye düşmanlığı da yapmamıştır. En acı örnek ise hakkında özel kanun çıkardığımız Chester projesidir. ABD'li şirkete binlerce km'lik demiryolu güzergahının 40 km çevresindeki bütün maden ve petrol kaynaklarının işletme hakkını devreden projeyi TBMM'de alkışlarla kanunlaştırmıştık. Ancak bizzat Amerikalılar "Teşekkürler, almayalım" diye geri çevirmişlerdi.
Bu hikâye burada bitmez sevgili okur. Haftaya Chester projesi 32 kısım tekmili birden huzurlarında...
.
Atatürk, Amerika'nın Türkiye'yi demir ağlarla örmesini istemişti
09.09.2012 - Bu Yazı 1930 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
1923 yılının 9 Nisan'ında TBMM'nin Chester adlı bir ABD şirketine, bugün hayal bile edemeyeceğimiz genişlikte bir imtiyaz (ayrıcalık) kanunu çıkardığını biliyor muydunuz? Sonu başından daha çarpıcı olan bu olayın resmi tarihe yıllardır ecel terleri döktürdüğünü biliyoruz.
Ah o resmi tarih ideolojisi! Neleri altüst etmemiş ki! İşte sol kesimden bir iktisatçı, Prof. Dr. Korkut Boratav'ın 1974 tarihli "Türkiye'de Devletçilik" adlı kitabından birkaç cümle:
"1930'lara kadar Türk hükümetleri, siyasî kadroları ve Türk burjuvazisi, emperyalizmle mevcut ekonomik bağları koparmayı değil, bizzat ortak olarak yabancı sermayeyle uzlaşmayı ve işbirliğini hedef almışlardı" (s. 47).
Demek ki, 1920'li yıllarda Türk hükümetleri ve siyasi kadroları ile yeni yeni palazlanan burjuvazimiz emperyalizmle ortaklığı ve uzlaşmayı hedeflemiş. Boratav, sözü 1923 tarihli Chester imtiyaz kanununa getiriyor:
Lozan'daki Türk heyeti antlaşma imzalandıktan 2 hafta sonra bu defa ABD heyetiyle ticari bir anlaşma imzalayacak fakat bu anlaşma ABD Senatosu tarafından kabul edilmeyecektir. 'ABD Lozan Antlaşması'nı kabul etmedi' söylentisinin esası, genel olarak Lozan'ı değil, kendisiyle yapılan bu anlaşmayı kabul etmemesine dayanır. Yukarıda 6 Ağustos 1923 günü yapılan Türk ve ABD heyetleriinin görüşmesinden bir kare.
"Yeraltı kaynaklarımızın önemli bir kısmını, yüz yıl için Amerikan sermayesine teslim eden bir imtiyaz sözleşmesinin [Meclis'te] iktisadî bir zafer olarak gösterilmesi düşündürücüdür."
Yine demek ki, Lozan görüşmeleri devam ederken ülkemizin yeraltı kaynaklarının önemli bir kısmını Amerikalı bir gruba teslim etmişiz. Bu kanunu Meclis'in şan ve şerefine ilave edilmiş bir başarı olarak görenlerin sözleri tutanaklara dahi yansımıştır.
İyi de bu kanun çıkmışsa ve ülkemizin yeraltı madenleri kendilerine altın bir tepsiyle sunulmuşsa "emperyalist" Amerika bunu neden elinin tersiyle itmiş ve 'Iıh, almayayım' demiştir? Resmi tarihe bakarsanız Türkiye'yi yönetenlerin bir taktiği, daha doğrusu emperyalizme oynadıkları bir oyundur bu. Bir Amerikan şirketine verilen yasal ayrıcalık sayesinde Lozan'da "emperyalistleri" dize getireceklerini ummuşlar, buna gerek kalmayınca gözden düşmüştür!
Bunlar masal anlatmaya iyi alışmışlar anlaşılan. Yahu kanun çıkartıyorsunuz Meclis'ten, çocuk oyuncağı değil ki bu. Sonra bunu gözden düşüren biz değiliz ki, ABD. Gelip konsalardı güzergâha, 30 yıldan önce çıkartamayacaktık. Hem ciddi bir devlet oyun olsun diye kanun çıkartır mı? Hep söylüyorum: İnkılap tarihçiliği bizde gerçeğin üzerini açmak için değil, örtmek için vardır. Chester imtiyazında da aynı kafanın devrede olmasına şaşmalı mıyız? Chester imtiyazı hakkında en geniş kapsamlı çalışma olan Bilmez Bülent Can'ın "Demiryolundan Petrole Chester Projesi" (2000) meselenin bam telini yakalamamız açısından ipuçlarıyla dolu emsal niteliğinde bir eser. Tarihe yeni yaklaşımları Chester örneğine başarıyla eklemleyen kitapta Boratav'ın söylediklerinin bir adım ilerisine gidilerek tespit edilen şey gerçekten sarsıcıdır: Buna göre Türkiye'nin bir ulus-devlet olarak kurulması, aslında emperyalizmin geldiği yeni noktaya bir eldiven gibi uymaktadır:
"Kemalistler belli bir emperyalist devletin ordularına karşı ciddi bir fiili "kurtuluş" savaşı vermediği gibi, emperyalistlerin oyununa gelmiş Yunanlılarla arasındaki savaşta birçok emperyalist devleti yanına almıştı. Batı'ya yapılan pazarlıklar ise sadece Birinci Dünya Savaşı sonrasında dayatılmak istenen koşulların düzeltilmesi pazarlığıdır." (s. 190).
Buna göre Türkiye'nin 'başarısı', Mondros sınırlarını esas kabul edip bunun içinden bir Milli Misak'la yeni bir devlet kurmak üzerinde odaklanmasından ve 1. Dünya Savaşı'ndaki yenilginin sorumluluğunu sorgu sual etmeden kabul etmesinden ileri gelir. Mondros Mütarekesi öncesi sınırlar asla müzakere konusu edilmediği içindir ki, Lozan'da anlaşmaya nispeten kolay varılmış, tek problem olan Musul meselesi ortadan kalktığında İngilizlerin yeni dünya düzenlerini kurmalarının önündeki engeller kalkmıştır.
Chester imtiyazıyla ilgili söyledikleri de yabana atılacak gibi değil. Can'a göre 1923'ün 9 Nisan'ında Meclis'te 185 oyla kabul edilen, Chester grubuna Anadolu'nun geleceğini emanet eden imtiyaz kanunu, Lozan'da İngilizlere oynanan bir oyun değil, ülkemizde gözü olmadığı söylenen bir başka emperyalist devlete tanınan bir ayrıcalıktı. Nitekim Mustafa Kemal'in 27 Eylül 1922'de bir yabancı gazeteciye "ülkemizde siyasi tutkulara sahip olmadıkça Amerikalıların Türkiye'deki petrol alanlarını işletmesine karşı olmadığını" belirtmesi, bir yıl önce de Musul petrollerinin "insanlığın ortak yararı uğrunda serbestçe işletilmesi" gerektiğini söylemesi manidardır. Bu sözlerinden Mustafa Kemal'in epeyce "küreselleşmeci" olduğu bile söylenebilir!
Peki Chester projesi neydi?
1- Ülkemize tarım makinaları ve aletleri getirerek ziraati geliştirecek,
2- Anadolu'da 4.400 km uzunluğunda bir demiryolu inşa edecek, Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında 3 liman yapacak, karşılığında hatlar ile iki yanında 20'şer km'lik şerit içindeki çıkmış ve çıkacak bütün maden (petrol) kaynaklarını 99 yıllığına işletme hakkına sahip olacak,
3- Şirket her türlü gelir vergisinden muaf tutulacak,
4- Hatların geçeceği arazi ücretsiz olarak şirketin kullanımına verilecek, orman, taş ve kum ocakları ile akarsulardan yararlanabilecek, isterse elektrik enerjisi üretebilecek, telgraf hatları döşeyecek,
5- Ankara şehri inşa edilecek vs.
Yeraltı kaynaklarımızın neredeyse tamamını bir ABD şirketinin avucuna koyan bu kanunun "kurtuluş" savaşından çıkan bir ülkede verildiğine insanın inanası gelmiyor ama vakıa bu. Üstelik 1923 Temmuz'unda Mustafa Kemal'in bir yabancı gazeteciye verdiği mülakatta söylediklerini ne yapacağız?
"Biz Amerikalıları Türkiye'de görmek istiyoruz, çünkü özlemlerimizi en iyi onlar anlayabilirler. Zengin ve çeşitli milli kaynaklarımızın, Amerikan sermayesi için çekici olması gerekir. Kalkınmamızda Amerikan yardımını memnuniyetle karşılarız" (s. 278).
Şimdi 1923 demeçlerinden yola çıkarak Mustafa Kemal Paşa'nın "Amerikancı" olduğunu savunan bir akım çıkarsa şaşmayınız!
Öte yandan Hüseyin Yusuf adlı bir zat 1923'te bu proje gerçekleşirse ülkenin ABD tarafından "demir çembere alınacağı" tehlikesine dikkat çekmişti. Belki de ABD kabul etseydi "Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan" marşını başka türlü söylerdik, kim bilir!
Yazıya Prof. Boratav'la başlamıştık, yine onunla bitirelim: "Lozan Andlaşması'nda emperyalizme verilen tavizler (...) ortaya öyle bir tablo koymaktadır ki, bu tablodan siyasî iktidarın emperyalizme ve onun yerli ortaklarına kesinlikle teslim olduğu sonucunu çıkarmak pek de güç olmayacaktır" (s. 373).
.
Boraltan faciası tek değil ki!
16.09.2012 - Bu Yazı 2199 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
1965'ten bu yana 47 yıl geçti ama bazı mevziî çıkışlar dışında Tek Parti Dönemi'ni bütün halinde soruşturan bir komisyon kurulamadı. Bence darbe dönemleri kadar karanlık bir dönemdir Tek Parti devri ve mutlaka bütün olarak araştırılmalıdır.
CHP yönetiminin Suriyeli mültecilerin barındığı bir kampı ziyaret etmesine izin verilmemesi üzerine başlayan tartışmalar Başbakan Erdoğan'ın siyasî rakiplerine 1944 Boraltan köprüsü faciasını hatırlatmasıyla yine bir tarih tartışmasına dönüşüverdi.
İyi de Boraltan faciası neydi?
Nazilerle işbirliği yaptıkları gerekçesiyle Sovyetler Birliği tarafından aranan 146 Azerbaycanlı, Aras nehri üzerindeki Boraltan köprüsünden geçerek Türkiye'ye iltica etmişlerdi. O tarihte Almanlar yenilmiş, Türkiye de çark ederek Mihver devletlerden uzaklaşıp usulca Müttefiklerin safına kaymıştı.
Halk mülteci Azeri 'kardaşları'nı bağırlarına basmıştı ama Çankaya'da oturan sözde Türkçü zatın şu demeci Balkanlardan Kafkasya'ya kadar hemen her Türk'ü sersemletmişti:
"Misak-ı Milli hudutları dışında Türk unsuru kabul etmiyoruz!"
Ne anlama geliyordu bu tuhaf söz? Yoksa "Yurtta sulh, cihanda sulh"ün aynı zatın kafasındaki anlamı, 'Türkiye'de yaşayan herkes Türk'tür, dışındakilerin canları cehenneme' gibi tasfiyeci bir denklem miydi?
Sovyetler, Azeri mültecilerin teslimi için bastırıyordu. Çankaya direnmedi. Nasıl olsa onların 'Türk' olmadıklarını ilan etmemiş miydi? Karar gecikmeden çıktı: Geldikleri gibi giderler! Yani: Aynı köprüden Sovyet güçlerine teslim edileceklerdir.
Azerilerin teslim anını Karslı gazeteci Temraz Kesemenli şöyle anlatıyor:
"146 kişiyi zamanın hükümeti hiç çekinmeden trenlere doldurarak Boraltan sınırından Ruslara teslim etmiştir. Azeri kardeşlerimiz Kars'tan geçerken, istasyon kenarındaki evlerden bu faciayı gören birçok hemşehrimiz olmuştur. Buralardan geçen o 146 kişi üzerlerinde ne kadar kıymetli eşya varsa trenin pencerelerinden halka atıyor. Sadece üzerlerinde gömlek ve pantolonları kalıyor." (www.haberler.com)
Bir partili İsmet İnönü'nün ayağını öpüyor.
Azeri mülteciler sınırı geçince öldürüleceklerini anlatmak istiyorlar. Nitekim makineli tüfeklerle taranarak kurşuna dizileceklerdir.
Bu kara lekenin kahramanı olan zat, "İçeriye Türkçü" Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'dür. Nitekim facia, Ekim 1965'te yapılan seçim öncesinde Süleyman Demirel'in Adalet Partisi ve gazetesi "Adalet" tarafından gündeme getirilmiştir (7 Ekim 1965). İmzasız başyazıda İnönü'nün 12 büyük günahı sayılırken Boraltan faciası da zikredilmiş ama orada kalınmayarak Özalp'ta 33 vatandaşın kurşuna dizilmesi, İstiklal Mahkemesi kurarak "nice insanı haklı haksız darağacına yollaması" ve ülkeyi 20 yıldan fazla sıkıyönetimle yönetmesi... gibi suçları da ortaya serilmiştir.
1965'ten bu yana 47 yıl geçti ama bazı mevziî çıkışlar dışında Tek Parti Dönemi'ni bütün halinde soruşturan bir komisyon kurulamadı. Bence darbe dönemleri kadar karanlık bir dönemdir Tek Parti devri ve mutlaka bütün olarak araştırılmalıdır.
Araştırılmalıdır deyince sadece İnönü'nün oğlu Ömer'in sahibi olduğu paravan petrol şirketinin aldığı ihaleler gibi usulsüzlüklere takılıp kalmayı kastetmiyorum. İç ve dış politikadaki hatalar ve facialar da sorgulanmalıdır. En azından Yassıada'da DP için yapılan sorgulamalar kadarını CHP dönemi için yapmadıkça demokrasimizin gerçek macerasını anlatma şansımız olmayacaktır. Anlattıklarımız da İnkılap tarihçilerinin vaziyeti kurtarmaya dönük yamama çabalarından öteye gitmeyecektir.
Bugün gündeme getireceğim bir başka yüz kızartıcı olay, Makedonya'da (eski deyişle Yugoslavya'da) geçmiştir.
Üsküplü Müslüman Türkler, haklarını korumak üzere 1945'te bir direniş örgütü kurarlar. Yücelciler adını alan örgütün hikayesi ve hakkındaki bilgi sayesinde ulaştığımız Mehmed Ardıcı'nın "Yücelciler 1947" adını taşıyan değerli hatıratından başka bir vesileyle bahsetmek isterim. Ancak bugün Makedonya'daki haklarımızı korumak için kurulan ve Üsküp Başkonsolosumuz Emin Vefa Gerçek'in de haberdar ve bağlantı halinde olduğu bu örgüte yapılan ihanete dikkatinizi çekmek istiyorum.
Ardıcı, Nazi kamplarında ölenlere ağlayan aydınlarımıza, burunlarının dibinde, Makedonya'da bunca Müslüman'ın boğazlanması karşısında neden kıllarını kıpırdatmadıklarını soruyor haklı olarak. "Yarınki Balkanlarda siyasî haritayı değiştirebilecek güç sıfıra indirilirken sizler de göz yumdunuz" diyor.
Nasıl mı indirmişler? Özetliyorum ki, yarımdır, peşinen biline!
Belgrad'da aslen 'asker kaçağı' olan zamanın Dışişleri Bakanı Şükrü Saraçoğlu ile görüşüyor Yücelciler, kendilerini anlatıyorlar. Saraçoğlu, "Sahi bu kadar nüfusa mı sahipsiniz?" diye şaşkın şaşkın soruyor. Tepkilerini içlerine şöyle gömüyorlar: "Pes, vallahi pes, billahi pes. Yalı kazığı mı diktiler seni Ankara'ya?" Dış politikamız bir zamanlar böyle cahillerin elinde oyuncak olmuştu işte.
Oyuncak olsa neyse. Bir de ihanet olmasa!
Üsküp Konsolosumuzla irtibat halinde örgütlenen Yücelciler ihbar edilir ve yakalanıp işkence altında sorgulanırlar. Hücresinde şu yakıcı cümleler dökülür yazarın ağzından: "Bizler, yıktırılmış bir cihan devletinin kabul edilmemiş bir mirasıyız. Şimdiye dek namuslu kalabilmişsek Osmanlılığımıza borçluyuz. Kurtuluş ümidimi geri getiren işte bu."
Türkiye'den ses yoktur.
Mahkemeden 4 idam kararı çıkar, 2-20 yıl arasında çeşitli hapis cezaları.. Makedonyalı Türkler kararlara Türkiye'nin tepkisini beklemektedir. Türkiye'den yine ses yoktur.
Arkadaşları Şuayip, Ali, Nazmi ve Adem idam edilirler. Yine ses yok.
Oysa teşkilat kurulurken kendilerine "Nüveyi oluşturun. Talimatlarımızı tatbik edecek, bilgi alabileceğimiz bir grubun varlığını bilmek istiyoruz" diye haber yollayan da Türk Konsolosudur. Bunun anlamı, "Ben sizi tanımıyorum, siz de beni" repliğidir.
Mehmed Ardıcı'nın şu sözlerini içimiz yanarak okuyoruz:
"Açıkça söylüyorum: Türkiye'nin kulaklarını tıkayarak oturması ne acıdır ki, devrin siyasi liderinden sadır olan 'Misak-ı Milli hudutlarının dışında Türk unsuru kabul etmiyoruz' kelamı, karşımızdakilerin teşvik görmesi, aferinleri manasındadır."
Makedonya'daki Türklere önce umut verilip sonra temizlenmesine ses çıkarılmaması olayı tek değil ki. Boraltan faciası ile aynı yılda, Romanya'ya iltica etmiş olan 20-30 bin civarındaki Kırım Tatarının Türkiye'ye sığınma talebine ret cevabı veren de aynı İsmet Paşa zihniyeti değil miydi?
Dediklerine göre Azeri mülteciler askerlerimize "Bizi Rus'a teslim etmeyin kardaşlarım. Siz vurun" diye yalvarmışlar. İsmet Paşa'nın kendilerine hangi gözle baktığını bilseler, susmayı tercih ederlerdi eminim.
Peygamberimiz'e hakaret krizini Abdülhamid nasıl çözerdi?
23.09.2012 - Bu Yazı 1709 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Peygamber Efendimiz'e (sas) hakaret eden filmin fragmanının YouTube'dan yayınlanmasının ardından başlayan protesto gösterileri İslam dünyasını olduğu kadar -aynı derecede olmamakla birlikte- Türkiye'deki Müslümanları da sarmış durumda.
Daha önce de Danimarka'da bir karikatür krizi yaşandığını hatırlıyoruz. Demek ki, Batı zihniyetinin İslam'la ve değerleriyle mücadelesi devam ediyor. Mesela 'Niçin onca Müslüman'ın yaşadığı Çin'de İslam'a hakaret etmek için gayretkeşlik gösterenler çıkmıyor?' sorusu yeterince anlamlıdır.
Ancak tepkilerimizi illa birilerini öldürerek mi göstermek zorundayız? Bir milyarı aşkın nüfusa malik olan İslam dünyasının dünya siyasetinde, hele ABD yönetimi üzerinde uygulayacağı baskı bu zavallılıklardan mı ibarettir? Kaldırmakla pek bir iftihar ettiğimiz Halife olsaydı böyle mi olurdu?
İslam dünyasının modern zamanlarda gördüğü "tek Halife" olan Abdülhamid-i Sani hazretlerinin Avrupa'daki densizlere derslerini nasıl verdiğini hatırlamanın tam sırasıdır. Fazla tantana etmeden, diplomatik ve siyasî kanalları sonuna kadar zorlayarak iş gören Abdülhamid bakın kendi zamanında çıkan hakaret krizlerini nasıl sessiz sedasız halletmiş.
Yıl: 1890. Fransız oyun yazarı Henri de Bornier, "Muhammed" (1888) adlı bir dram kaleme almış olup sahneye aktarılmak üzeredir. Üstelik sahnede bir aktör Hz. Peygamber'i oynayacaktır! Bu ne cür'ettir! Oyunun Efendimiz'in manevî şahsiyetini, dolayısıyla İslam dinini ve Müslümanları küçük düşüren hakaretamiz bölümler ihtiva ettiği haberleri Abdülhamid'i "Halife-i Müslimîn" sorumluluğuyla derhal harekete geçirecek ve yalnız o tiyatroda değil, bütün Fransa'da sahnelenmesini engelleyecektir.
"Mahomet" adlı piyesin oynatılmak istendiği ünlü Comedie Français Tiyatrosu.
Nasıl mı? Fransa Cumhurbaşkanı Sadi Carnot'ya Paris Büyükelçisi Salih Münir Paşa eliyle haber uçurarak. Bu kadarı yetmiştir oyunun yasaklanması için. Bakanlar Kurulu'nun özel kararıyla yasaklanmasından sonra Carnot'ya şahsen teşekkür eden Abdülhamid, "Müslüman tebanızın hislerini yaralamaktan başka bir işe yaramayacak bir oyunla ilgili aldıkları "akıllıca karar"ı kutlamış, hatta Cumhurbaşkanı'nı bir adet İmtiyaz Nişanı'yla ödüllendirmişti. (R.J.Goldstein, The Frightful Stage, Berghahn Books, 2011, s. 107-108.)
Zira "Hz. Muhammed aleyhissalatü vesselam hazretlerinin nâm-ı kudsiyelerine karşı tertip olunan oyuna dair" başlığıyla gönderdiği mektupta Fransa'nın İstanbul Büyükelçisi Kont Montbella aracılığıyla Fransa hükümetine sert uyarılarda bulunan Abdülhamid, oyunun sahneye konulması halinde Osmanlı-Fransız ilişkilerinin biteceği ültimatomunu vermişti.
Ancak yazar, pespaye videonun yönetmeninden daha inatçı çıkmıştı; işin peşini bırakmaya niyetli değildi. Bu defa eserini Abdülhamid'in diş geçiremeyeceğini tahmin ettiği İngiltere'de oynatmak için girişimde bulunur. Bir tür devlet tiyatrosu olan Lyceum Kraliyet Tiyatrosu'nda oynanması kararlaştırılmasına rağmen, Abdülhamid bu defa bizzat İngiltere'nin ılımlı Dışişleri Bakanı Lord Salisbury'yi devreye sokarak piyesin yalnız o tiyatroda değil, "bütün İngiltere'de" yasaklanmasını sağlamıştır (Ziyad Ebuzziya, Türk Edebiyatı, Nisan 1986).
3 yıl geçmiş, Lord Salisbury gitmiş, yerine, İslamiyet'e daha mesafeli duran Roserbery oturmuştur. Bu değişiklikten cesaret bulan de Bornier yeniden atağa kalkar ve bir başka Londra tiyatrosuyla anlaşır. Ancak bu defa da eserini sahneye koydurmayı başaramayacak, velhasıl Abdülhamid'in mahir diplomasisi, bu mel'anetin icrasına müsaade etmeyecektir.
Peygamber Efendimiz'e hakaret içeren piyesin yazarı Henri de Bornier.
Nitekim 1900 yılında Paris'te oynanmak istenen "Muhammed'in Cenneti" adlı bir piyesin ancak ismi ve muhtevası tamamen değiştirilerek sahneye konulur hale getirilmesi de diplomatik girişimlerinin eseridir. Bir başka belgeden, 1894'te Amsterdam'da Mozart'ın "Saraydan Kız Kaçırma" operasının sahnelenmesine de engel olduğunu öğreniyoruz.
Roma'da oynatılmak istenen Fatih Sultan Mehmed hakkındaki hakaret içeren bir piyes de Abdülhamid'in girişimleriyle yasaklatılmıştır. İşin ilginç yanı, Sultan'ın kendi gücünün yetmediği durumda dostu Alman İmparatoru II. Wilhelm'i devreye sokarak bunu başarmasıdır. Yasaklama olayını haber veren 15 Nisan 1890 tarihli bir İtalyan gazetesinde şu satırlar yer almaktaydı:
"Bu dramın sahneleneceği haberi üzerine, Sultan [Abdülhamid adeta], kendisine, bir Rus filosunun Boğaziçi'ne doğru hareket halinde bulunduğu bildirilmiş gibi, heyecana kapıldı. İmparator Wilhelm de [konuyla] ilgilenmiş göründü."
Hatta 1893 yılında ABD'de sahneye konulan ve İslam Peygamberi'nin hayatını olduğundan farklı yansıtan "Muhammed" adlı tiyatro oyununu, Elçi Alexander W. Terrell ile yaptığı özel görüşmeden sonra hem de federal hükümetin yetkisi dahilinde olmamasına rağmen, bizzat ABD Başkanı Cleveland'ın girişimleriyle sahneden kaldırtmayı başarmıştır.
Abdülhamid Han'ın sevgili Peygamberine, İslamiyet'e ve ecdâdına yönelik küçük düşürücü tavırlara karşı, güçlü Batılı devletleri karşısına alma pahasına müsamahasız, tavizsiz ve kararlı tutumu kısa sürede etkisini göstermiş ve tiyatrolar artık İslamiyet'le ilgili eserleri repertuarlarına alırken daha bir titizlikle seçer olmuşlardır.
Sonuçta gerek Fransa'da, gerekse İngiltere ve İtalya'da, hatta o sırada İngiliz işgali altında bulunan Hindistan'da Peygamber Efendimiz ve Osmanlı padişahlarına yönelik bu tür hakaretâmiz ifadeler içeren eserlerin sahnelenmemesi yolunda makul bir gelenek oluşmuştur. Nitekim devrin Avrupalı bürokratlarının Osmanlı'nın bu hassasiyetini dikkate almak zorunda kaldıklarını ve basını zaman zaman uyardıklarını görüyoruz. Bu da Abdülhamid'in halifelikten gelen iktidar ve nüfuzunun sadece içeride ve sadece İslam âleminde değil, Avrupa'da da sanılandan daha etkili olduğunu gösteriyor. Bir piyes için koca Alman İmparatoru II. Wilhelm'i bile devreye soktuğuna bakılırsa onun bu işleri ne kadar ciddiye aldığı ve aldırdığı rahatlıkla anlaşılır.
Maalesef II. Abdülhamid tahttan indirildikten sonra ne halifelik silahını ateşlemeden kullanacak "beyaz diplomasi" ortada kalmıştır, ne de Osmanlılık ve halifelikten gelen uluslararası itibar ve nüfuzumuz. Bugün protestolarımızın hal-i pür-melaline bakınca Sultan'ın "Beyaz Diplomasi" tekniğini üniversitelerimizde bir ders olarak okutmak gerektiği ortaya çıkıyor.
"Hamidoloji" başlıyor, üniversitelerimiz hazır mı?
.
Abdülhamid'in Balyoz'u
30.09.2012 - Bu Yazı 1507 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Balyoz davası sonuçlandı. 3 komutan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı, sonra cezaları 20 yıla indirildi.
Diğer cezalar 20 yıldan aşağıya doğru iniyor. Öte yandan yorumlar da peş peşe geliyor. Mesela Cengiz Çandar, Balyoz'un "Türkiye'nin Nürnberg'i" olduğunu iddia etti. Almanya'nın ve Avrupa'nın Nazi tahakkümünden temizlenmesinde olduğu gibi Türkiye'deki bir kesimin de darbecilik alışkanlıklarından arındırılması bakımından benzerlik büyük.
Yalnız bazı farklar da yok değil. Mesela Nürnberg'de 'Naziler'le gönüllü olarak işbirliği yapan 300 doktordan 7'si idam cezasına çarptırılmışken bizim 'balyozcu' doktorlarımız maşallah mahkûmlara ağıt yakmakla meşguller...
Tarihimizde ilk kez 'gerçekleşmiş bir darbe'nin yargılandığı Yıldız Mahkemesi'ni tam da bugünlerde hatırlamamız gerekiyor. Neydi Yıldız Mahkemesi?
27 Haziran ile 28 Temmuz 1881 tarihleri arasında tamamlanan Yıldız Mahkemesi'nde Sultan Abdülaziz'in katli yargılanmışsa da, aslında onun perde arkasında 1876 darbesinin yargılandığını ve mahkûm edildiğini söylememiz gerekir. Davacı, "maktul"ün, yani Abdülaziz'in "velisi" sıfatıyla Sultan II. Abdülhamid'di. Görünüşte bir cinayet davası yargılanıyordu ama aslında kanlı bir darbenin hesabı görülüyordu. (Yılmaz Öztuna'nın dediği gibi Abdülhamid keşke davayı doğrudan darbe suçlamasıyla açtırsaydı bugüne daha etkili bir miras bırakmış olurdu ama bu da önemli bir adım sayılmalıdır.)
Şeffaf yargılama
Yıldız Sarayı'ndaki Malta Köşkü ile karakolu yakınındaki dev bir çadırda halka açık olarak yapılan duruşmalar, son derece şeffaf bir şekilde herkesin gözü önünde cereyan ediyordu. Mahkemenin başkanı Süruri Efendi, ikinci başkanı ise Rum Hiristo Forides idi. Üyeler arasında Ermeni Takavor Efendi'nin bulunması, dışarıya adil bir yargılamanın yapılacağı mesajını veriyordu. Zira özellikle 1876 darbesine karıştığına dair deliller bulunan İngiltere, mahkemeyi pürdikkat izlemekteydi. Nitekim mahkemeyi başından sonuna takip eden İngiltere'nin İzmir Başkonsolosu'nun eşi Mrs. Dennis, mahkûm edilip çıkarken Midhat Paşa'ya kendi eliyle bir demet karanfil takdim edecektir.
Sonuçta 9 idam kararı çıktı. İdama mahkûm edilenler Yozgatlı Mustafa Çavuş, Boyabatlı Hacı Mehmed, Cezayirli Mustafa, Fahri Bey, Binbaşı Necib Bey, Binbaşı Namıkpaşazade Ali Bey, Midhat Paşa, Damat Mahmud Celaleddin Paşa ve Damat Nuri Paşa'ydı.
Ayrıca o sırada Manisa'da bulunan eski Sadrazam Mütercim Rüşdü Paşa ile Medine'de bulunan eski Şeyhülislam Hayrullah Efendi, haklarında idam hükmü verilmemekle birlikte "müebbet hapis cezası almış statüsündeydiler". Diğer sanıklar Albay İzzet ve Seyyid Bey 10'ar yıl kürek hapsine çarptırılmışlardı (Öztuna, Bir Darbenin Anatomisi, Ötüken: 1984, s. 489).
İçlerinden yalnız Midhat Paşa temyize gidecekti. Ancak üyeleri arasında Rum İkyadis ve Nikolaki Yorgiadis efendilerin de bulunduğu Temyiz Mahkemesi itirazı reddetti. Ardından Bakanlar Kurulu toplandı ve bir tutanak düzenledi. Tutanakta üzerinde durulan en önemli husus, cinayet değil, darbeydi. Abdülaziz'in tahttan indirilmesinin devlet için en büyük felaketlere sebep olduğu, "bütün felaketlerin kaynağının bu darbe olduğu" belirtiliyordu.
Laik mahkeme
Artık son kararı Sultan Abdülhamid verecekti. Belki bir kısmınız şaşıracaksınız ama yukarıda bazı gayrimüslim hukukçuların adlarını saymamdan anlamış olmalısınız: Yıldız Mahkemesi laik bir mahkemeydi, temyiz kararını laik bir mahkeme vermişti ve sanıklar laik ceza kanununa göre cezalandırılmıştı.
Ancak Abdülhamid halife sıfatıyla kararın bir de şer'î mahkeme tarafından tasdik edilmesini istedi. Şeyhülislam tasdik ettiyse de, Fetva Emini itiraz etti. "Eğer" dedi, "şer-i şerif üzerine bir hüküm isteniliyorsa şeriatın bize emrettiği şekilde yeniden yargılanmalı."
Bunun üzerine Abdülhamid mahkeme kararlarının din adamlarından oluşan "Meclis-i Ulema"da müzakere edilmesini istedi. 19 Temmuz'da Meclis'ten alınan kararda idam onaylanmıştı.
Bütün dünyanın bakışları üzerimizdeydi. Adaletin tam olarak tecelli ettiğine herkesi inandırmak ve intikam hissiyle hareket edilmediğini göstermek gerekiyordu. Bunun için Abdülhamid bir adım daha atarak eski başbakanlardan Safvet Paşa'nın başkanlık ettiği 25 kişilik bir "olağanüstü meclis" toplayıp fikirlerini sordu. Aralarında Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa ile "Mecelle" müellifi Cevdet Paşa'nın da bulunduğu 15 devlet adamı idamların aynen onaylanmasını istedi. Diğerleriyse cezaların hafifletilmesinden yana tavır koymuştu.
Yıldız Mahkemesi'nde idama mahkûm edilen Mithat Paşa'nın Vanity Fair dergisinde yayımlanan bir tasviri.
Madalyaları geri alınmıştı
Ne var ki Abdülhamid, kararlar önüne geldiğinde hep yaptığı ve yapacağı gibi idam cezalarını küreğe çevirmekle yetindi ve mahkûmlar cezalarını çekmek üzere Taif'e gönderildi. Abdülhamid için önemli olan, darbecilerin yargılanabildiğinin görülmesi ve ibret alınmasıydı.
İlginç bir nokta daha vardı: Mahkûm olanlar askerî veya sivil rütbelerini kaybediyorlardı. Nişanlarını ve madalyalarını devlete iade edeceklerdi. Daha da ilginci, Abdülhamid, kız kardeşleriyle evli olan iki Paşa'yı boşatıyor, yani nikâhlarını feshediyordu. Bundan sonra yalnız Paşa'yı değil, "Damat" unvanını da kullanmaları yasaklanıyor, Nuri Bey ve Mahmud Bey haline geliyorlardı.
1876 darbesine karışanlar hukuken tasfiye edilmiş, bir cuntanın elinde tahta çıkan Abdülhamid, artık devletin dümenine geçmişti. Artık Osmanlı gemisi, 1908'de karşılaşacağı yeni bir darbeye kadar tarihinin en sivil dönemine girecek ve darbecilerin kurmak istedikleri askerî vesayet rejimi, Meşrutiyet'ten sonraya ertelenecektir.
Aydemir'in idam fotoğrafı neden yok?
Yıldız Mahkemesi 63 kişilik bir cuntanın marifeti olan modern tarihimizdeki darbenin yargılanıp cezalandırıldığı ilk sivil mahkeme olarak kayıtlara geçecekti. Darbecilerin yargılandığı ilk askerî mahkemenin Albay Talat Aydemir ve Binbaşı Fethi Gürcan'ın başını çektikleri darbelerin yargılandığı mahkeme olduğunu söyleyelim. Yıl 1964. Mahkeme 7 idam cezası vermiş, Askeri Yargıtay 3'ünü, TBMM de 2'sini bozmuş, geriye Aydemir ve Gürcan kalmıştı. Gürcan 27 Haziran 1964'te idam edildi, Aydemir ise 8 gün sonra.
Yalnız bir nokta sizin de dikkatinizi çekmedi mi? Menderes, Polatkan ve Zorlu'nun idam fotoğrafları boy boy gazetelerde yayınlanırken Gürcan ve Aydemir'inkiler hiç görülmedi! Anlamlı değil mi? Sivil idam olunca çarşaf gibi yayınla, asker idam olunca sakla! Galiba derin devlet kendi adamını assa bile cenazesini korumaya alıyor!
.
Mustafa Kemal’in hayatından yazılmayan bir sayfa
07.10.2012 - Bu Yazı 2781 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Mustafa Kemal Paşa’nın 54 yaşından sonra adını değiştirmesi olayı üzerinde nedense durulmamıştır.
1934 Kasım’ına kadar “Gazi Mustafa Kemal” diye imza atan ilk Cumhurbaşkanımız, çıkarılan kanunla “Mustafa”yı tamamen reddetmiş, yalnızca “Kemal” adını bırakmıştı. Yeni çıkardığı nüfus cüzdanında ise bu defa “Kemal”i kale anlamına geldiğini söylediği “Kamâl” ile değiştirmiş ve adını resmen “Kamâl Atatürk” yapmıştı.
Yani bugün “Gazi Mustafa Kemal”, “Mustafa Kemal Atatürk” veya “Kemal Atatürk” diyenler bu özel kanuna ve nüfus cüzdanındaki sarih bilgiye karşı gelmiş oluyorlar. Bilelim ki, öldüğünde adı Kamâl, soyadı Atatürk’tü. Yine bilelim ki, “Mustafa Kemal”i kendisi hayattayken öldürmüştü!
Lafı şuraya getireceğim: Özellikle yakın tarih hakkında konuşurken ‘tarihçi titizliği’nden o denli uzaklaşıyoruz ki, sonuçta sahibinin “Kamâl” yaptığı isme “Kemal” demek gibi teknik garabetlerin içine yuvarlanıyoruz. O titizliği yakalamak, yakın tarihin yeni bir bakışla değerlendirilmesi açısından son derece önemli.
Sadede mi geleyim artık? Hemen geliyorum. Bugün İnkılap Tarihi kitaplarında ya düpedüz atlanan ya da üstü örtülen bir olayı gündeme getireceğim. Balkan Savaşı’nda Binbaşı Mustafa Kemal’in kurmay başkanı olduğu Bolayır’daki Mürettep Kuvvetlerin Bulgarlar karşısında aldığı o hezimetten söz ediyorum. Duymadınızsa şaşmayın. Zira maalesef resmi tarih kitaplarında okuyamazsınız. Sansür lodosu hâlâ etkisini yitirmedi ki!
Atatürk zamanında çıkan “Tarih III” adlı ders kitabında savaştan dahi söz edilmez (s. 145).
Son yıllarda yazılan en geniş kapsamlı Atatürk biyografilerinden (tam 1.210 sayfa) Erol Mütercimler’in “Fikrimizin Rehberi”nde (Alfa: 2009, s. 229) Mustafa Kemal’in Bolayır Kolordusu Kurmay Başkanlığı’na getirildiği belirtildikten sonra birdenbire Balkan Savaşı’nın kaybından kimin sorumlu olduğu bahsine geçilmesi dikkat çekicidir. Harp Akademileri’nde tarih hocalığı yapmış olan Celal Erikan’ın “Komutan Atatürk” kitabında Mustafa Kemal’in kurmay başkanı olduğu 10. Kolordu’nun bozguna uğradığı kabul edilirse de, kabahat Hurşid Paşa ve Enver Bey’e yüklenir. Onlar “düzenlemede yapılan bir yanılgı sonucu taşıtları geç getirttiğinden” ve harekâtın “birleşik bir komutaya bağlanmaması yüzünden” emekler boşa çıkmıştır (İş Bankası: 2006, s. 94).
Ancak Erikan ilginç bir not ekliyor ve Atatürk’ün Selanik’teyken Batı Trakya’dan bir kolordu kaydırarak Ergene ırmağında toplanacak orduyla Bulgarlara saldırmayı düşündüğünü, bunun dışındaki bölgelerde ‘kesin sonuçlu savaşlara girişmeyi düşünmediğini’ yazıyor. Oysa elimizde 17/18 Şubat 1913 tarihli Fethi (Okyar) Bey ile birlikte Mahmut Şevket Paşa’ya yazdıkları bir uyarı mektubu var. Mektupta Binbaşı M. Kemal Çatalca’dan Bulgarlara şiddetle taarruz emri verilmesi gerektiğini söylüyor, dahası, taarruzun bir an dahi ertelenmesinin doğru olmadığında ısrar ediyor (Atatürk’ün Bütün Eserleri 1, s. 147-9).
Görüldüğü gibi resmi metinler tarihi örtme harekâtının parçası olmakta yarışıyor. Bütün başarısızlıklar başkalarına, başarılar tek bir kişiye. Madde 1) Patron haklıdır, Madde 2) Haksız göründüğü durumlarda 1. madde uygulanır!
Nitekim geçenlerde vefat eden Altan Deliorman, “Mustafa Kemal Balkanlarda” (1957) adlı kitabında M. Kemal’in Bolayır’daki başarısızlığın sebebini, Enver Paşa’nın harekât emrini bir gün önce vermesinde bulduğunu yazabiliyordu!
Peki işin aslı nedir?
Neyse ki burada Fahrettin Altay’ın anıları imdadımıza yetişiyor. Şöyle yazıyor Altay: “Plana göre her iki kolordu aynı günde hareket edecekler idiyse de Bolayır Kolordusu bir gün önce saldırıya başlamıştı. Bu yüzden meydana gelen aksaklık bu kolordunun muvaffakiyetsizliğine sebep olmuştu” (10 Yıl Savaş ve Ötesi, 2008, s. 64).
Neymiş? Olayın tanıklarından Fahrettin Altay’a göre yanlış hareketin sebebi, Mustafa Kemal’in kurmay başkanı olduğu 10. Kolordu’nun planlanandan bir gün önce hücuma geçmesiymiş. Buna göre, erken hücum emrini veren Enver Bey değil, Mustafa Kemal’dir.
Örtme harekâtının sisleri ağır ağır dağılırken, yabancı kaynaklara da bakmak geliyor aklımıza. Onlar ne diyor acaba?
Lord Kinross Bolayır’da “feci bir yenilgi” yaşandığını, Edirne’nin bu yüzden düştüğünü yazar (Atatürk, 1970, s. 99).
Bir başka “Atatürk” kitabı yazarı Andrew Mango çok daha ayrıntılı olarak ele alır Bolayır taarruzunu. Ona göre 10. Kolordu, Enver Paşa’nın çıkarma gemilerinin denize açıldığı bilgisini doğrulamadan harekete geçtiği için başarısız olmuştu. Yani bir koordinasyonsuzluk vardı ama bunun sorumlusu Enver Paşa değildi (Londra, 2002, s. 118).
Yolculuğumuza araştırmaya dayalı iki eserle devam edelim. General Fahri Belen “XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti” adlı kitabında gecikti denilen çıkarma gemilerinin sabah saat 10.45’te Şarköy sahiline geldiklerini ama bu sırada Bolayır’daki kuvvetlerin perişan olup kaçıştıklarını yazar (1973, s. 164-5).
En geniş bilgiyi ise Balkan Savaşı uzmanı olan Richard C. Hall verir. Onun yazdıklarına göre Gelibolu’daki savaşta ilk anda Osmanlı birlikleri ilerlemiş ve Bulgarları geriye atmışlardı ama yoğun Bulgar ateşi karşısında dağılıp geri çekilmişlerdi. “Osmanlı kayıpları felaket düzeydeydi” diye yazıyor Hall. “Yaklaşık 6 bin ölünün yanı sıra 18 bin yaralı vardı. Bulgar kayıpları ise 114 ölü ve 416 yaralıydı” (Balkan Savaşları, Homer: 2003, s. 108).
Bu tam anlamıyla bir hezimet bilançosudur. 8 Şubat 1913 günü Bulgar ölü ve yaralılarına kıyasla 50 kattan fazla şehit ve gazimiz vardır.
Peki birisinin şu soruyu açıklaması gerekmez mi? Acaba Türk ordusu hangi tarihte düşmandan 50 kat fazla ölü ve yaralı vererek savaş meydanından ayrılmıştı? Tabii Mahmud Şevket Paşa’ya ‘Bir an önce taarruz edilmeli’ diye “uyarı mektubu” yazan Fethi ve Mustafa Kemal beylerin Cumhuriyet devrinde “kurucu babalar” olmaları, kaçınılmaz olarak onların yenilgisinin üzerini örtmeyi getirecekti.
İnkılap tarihçiliğinde “örtme harekâtı” dediğim stratejinin emir hali şu: Açamıyorsan örteceksin!
Yazarın diğer yazıları
.
Meğer modern hemşireliğin kurucusu bir zenciymiş(!)
14.10.2012 - Bu Yazı 2194 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Tarihte efsaneler hep vardır ve var olacaktır. Tarihçilerin işi ise bu efsanelerle uykuya dalmış olan toplumların hafızasını dürtüp gerçeğin dünyasına uyanmalarını sağlamaktır.
İşte History Today dergisinin Eylül 2012 sayısında okuduğum çarpıcı bir makale, uzun bir süredir vurgulamakta olduğum bu düşüncelere bir nevi ayna tutmuş oldu.
Lynn McDonald adlı araştırmacı, Londra’da bir hastanenin bahçesine dikilecek olan “hemşire heykeli”nden söz ediyor. İşin ilginç yanı, sanıldığı gibi Florence Nightingale’in heykeli değil, Mary Seacole’ün heykeli olacakmış bu.
‘İyi de kim bu Mary Seacole?’ dediğinizi duyar gibi oluyorum şu anda. Şöhreti bizde de adına hastaneler ve müzeler açtırılacak derecede yayılmış bulunan ‘millî kahraman’ Florence Nightingale’den yüz mü çeviriyor yoksa İngilizler?
Tastamam öyle. Artık Nightingale demode oldu, yaşasın Seacole! 3 metre boyunda planlanan ve Martin Jennings adlı heykeltıraş tarafından tasarlanan Seacole’ün heykeli Avam Kamarası’nın pencerelerinden bile görülebilecekmiş. Dahası var: Boyu, Nightingale’in heykelinden de yüksek olacakmış!
İngiltere’de neler oluyor? Üstelik siyah derili bir kadın olan Mary Seacole’ün, İngiltere gibi beyaz bir ülkede beyaz kadın imajının şahikalarından Florence Nightingale’in asırlık tahtını sallaması bize neler hatırlatmalı? Neler anlatmalı?
Tarih değişiyor. Artık Mary Seacole gerçek hemşireliğin kurucusu kabul ediliyor. Üstelik Nightingale devlet parasıyla hemşirelik yaparken Seacole bu işi kendi mütevazı imkânlarıyla başarmış. Kırım Savaşı’nda askere öteberi satarak kazandığı parayı hasta ve yaralı İngiliz askerlerinin ilaç ve tedavisine harcamış.
Bitmedi: Seacole askerlerin yaralarını sarmak için çırpınırken Nightingale’den çalışma izni almak ister ama kelimenin tam anlamıyla havasını alır. Çünkü şimdilerde pabucu dama atılmakta olan Florence hanım onu kovmuş, hatta yanına yaklaştırmamıştır. Bunun siyah derili olmasıyla mı ilgili olduğu yoksa salt bir kadın kıskançlığından mı kaynaklandığı hâla tartışılıyor.
Ancak şu var ki, girişimci hemşire Mary, sırtını devlete dayayarak iş yapan Florence’den daha fazla ilgi görüyor günümüzde. Çünkü günümüzün yükselen değeri, girişimciliktir. Tarih de bu yükselişe paralel olarak daha önce yüzünün kapattığı bir tarafını bize dönmektedir. Şimdi tarihe gerçek haliyle geçmemiş olan bu siyah yüzlü hemşirenin görüntüsüne kendimizi alıştırma vaktidir. Unutmayalım ki, tarihte gerçekler sonsuza kadar saklanamaz. Günün birinde, zenci hemşire örneğinde olduğu gibi, ortaya çıkmak gibi kötü bir huyları vardır.
Modern hemşireliğin kurucusu kabul edilmeye başlanan Mary Seacole, Mayıs 1857’de Punch dergisinde çıkan bir çizimde görevinin başında görülüyor.
KİMDİR BU HEMŞİRE?
Mary Seacole, İskoç bir babanın ve hür bir zenci annenin kızı olarak 1805’te o zamanlar İngiltere’nin sömürgesi olan Kingston’da (Jamaika) doğmuş. 1850’de Jamaika’da baş gösteren kolera salgınında şifalı otları kullanmak suretiyle pek çok hastanın iyileşmesini sağlamış ve bu başarısının ardından ünü, İngiltere’ye kadar yayılmıştır. Kırım Savaşı’nı ve hastanelerin içler acısı vaziyetini gazetelerden okuyunca gönüllü olarak cepheye gitmeye karar verir. Seacole’e Savunma Bakanlığı tarafından nedense izin verilmez. Hatta Nightingale’in ekibine katılma arzusu da geri çevrilir. İşin peşini bırakmayan Seacole bu defa kendi imkânlarıyla Üsküdar’a kadar gelir ve Florence Nightingale ile burada tekrar görüşür. Onun ekibine gönüllü olarak katılmayı, ülkesinin askerlerinin yaralarını dindirmek, dertlerine derman olmak için beraberce çalışmayı arzu ettiğini söyler. Merhamet meleğimizin cevabı, kesin olarak olumsuzdur. Seacole’ün esmer gölgesinin kendi başarılarının üzerine düşmesini istememektedir belki de.
Bunun üzerine Seacole tamamen kendi imkânlarıyla Kırım’a gider. Cephede, askerin yanı başında salgın hastalıkların önlenmesi için çırpınır, bu hizmetini finanse etmek için askerlere yiyecek ve içecek satar ve kazandığı paraları da hasta ve yaralıların tedavi ve bakımına harcar.
Ne tuhaf şu dünya! Cepheden binlerce kilometre ötede güvenlik içinde hemşirelik yapan Florence Nightingale hemşireliğin kurucusu kabul edilmiştir de, bizzat cephede askerle omuz omuza hizmet veren ve hayatını tehlikeye atan, üstelik bu hizmetini devletin cebinden değil, kendi kazancından gerçekleştiren Mary Seacole, başta Florence Nightingale tarafından, sonra da tarihçiler tarafından karanlığa gömülmüştür. Nitekim savaş günlerinde Kırım’dan memleketine mektup yazan bir İngiliz asker, Nightingale’in adını ta oradan duymuştur ama fedakârca hizmetlerini gördüğü Seacole’ün adının neden Londra’da bilinmediğini saf saf sormaktadır ailesine.
ÖLÜM MELEĞİ MİYDİ?
“The Independent” gazetesi 1998 yılında İngiliz arşivindeki gizli belgelere dayanarak verdiği haberde şaşırtıcı bir iddia ortaya atmıştı. İddiaya göre Nightingale, tifo ve dizanteri gibi öldürücü olmayan hastalıklara uyguladığı yanlış teşhis ve tedavi yüzünden 15 bin İngiliz askerini ölüme yollamıştı. Rakam biraz abartılı olabilir ancak bu iddia hiç de temelsiz değil. Bugüne kadar “İyilik Meleği” etrafında oluşturulmuş bulunan efsaneyi çökertebilecek bu iddianın benzerleri Nightingale’in zamanında da ileri sürülmüş ve İngiliz Parlamentosu bir araştırma komisyonu kurarak konuyu uzun boylu olarak araştırtmıştır. Uzayan araştırmalardan ciddi bir sonuç çıkmayacağına kanaat getiren, aynı zamanda İstanbul’daki Robert College’in kurucularından olan Amerikalı misyoner rahip Cyrus Hamlin ve oğluyla birlikte İngiliz hastanelerinde gönüllü olarak çalışan rahip Sydney Godolpin Osborne, haksızlıklara dayanamayarak Selimiye’deki hastanenin Nightingale dönemindeki içler acısı durumunu, asepsi ve antisepsi uygulanarak kolayca tedavi edilebilecek kolera, tifo ve dizanteri gibi hastalıklardan -bu tedaviden Nightingale ve rahibelerinin habersiz olmaları yüzünden- her gün hastanelerde 50-60 kişinin öldüğünü ifade etmişler.
Herkes tarihin yüzündeki pası silmeye çalışıyor, bizimkilerse Özgürlük Heykeli’nin üzerini kaplayan yeşil pası, onun gerçek rengi zannettirmeye çalışıyorlar. ‘Hayır, Özgürlük Heykeli gerçekte bakır rengindedir ve yeşil görünmesinin sebebi oksitlenmedir’ diyecek birilerinin çıkması gerekiyor. Unutmayalım ki, pas eni konu üzerine konduğu metali çürütür. Ve Özgürlük Heykeli’nin içi boştur, yani bakır bir kaplamadan ibarettir. Türkiye’deki resmi tarihe ne kadar benziyor, değil mi?
.
85 yaşındaki ‘Nutuk’ tabu olmaktan çıkarılmalı
21.10.2012 - Bu Yazı 3228 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Türkiye’nin tarih alanındaki tabularından biri de Nutuk’tur.
15-20 Ekim 1927 günlerinde Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal tarafından CHP kongresinde okunan Nutuk, Kongre Genel Kurulu tarafından “tamamen ve harfiyen tasvip edilmiş”, böylece Tek Parti’nin tek “temel eseri” ilan edilmiştir!
Tek “temel eseri”, evet. Ona karşı bir fikir ileri sürmeyi bırakın, hatıra beyan etmek bile suç sayılmış, nitekim müteakip 20 yıl boyunca herhangi bir dişe dokunur Milli Mücadele hatıratı neşrolunamamıştır. Buna cüret eden Kâzım Karabekir’in kendi parasıyla bastırdığı kitabın “Kızıl Pençe” ekibi tarafından nasıl yaktırıldığını ve evine defalarca baskın yapılıp dosyalarına el konulduğunu biliyorsunuz.
Tek Millet, Tek Şef, Tek Parti, Tek Kitap… Dönemin tekçi karakterinin özeti bu. Lakin Nutuk’un neredeyse kutsal kitap ilan edilmesi, kendi aleyhine işleyecek ve ‘en çok basılan ama en az okunan’ kitap rekorunu açık farkla kıracaktır. Nasıl mı?
ezberci taifesi var, uzman yok
1) Daha basımının üzerinden 1 yıl geçmiştir ki, Harf İnkılabı’nın inkâr fırtınasına yakalanan Nutuk, yasak kitaplar arasına girer. Suçu büyüktür, zira Arap harfleriyle basılmıştır. Onu temel eser ilan eden CHP’nin 50 bin adet bastırılan Nutuk’un elde kalması yüzünden kese kâğıtçılarına gitmesini önlemek için teşkilata yazdığı talimat içler acısıdır. Okumasanız da, alıp hatıra eşyası gibi raflarınıza koyun, diyordu Recep Peker. Nutuk’un daha ilk yılında başına gelene bakın siz.
2) Ardından Nutuk diğer Osmanlıca kitaplar gibi yasaklanır ve halk Gazi Paşa’nın bu “her kelimesi” parti tarafından onaylanan eserini okumaktan mahrum kalır. Kaç yıl mı? Harf İnkılabı’ndan ancak 6 yıl sonra Latin harfli bir baskısı çıkar. 4 yıl sonra ise 3. baskısı.
3) Tam işler yoluna girdi diyordunuz ki, Nutuk’un görünmeyen bir yasakla karşı karşıya olduğu anlaşıldı. 1927’de tüm CHP’li üyeler tarafından ittifakla kabul edilen “temel eser” vasfı ortadan kaldırılmış, piyasada “İsmet İnönü’nün Söylev ve Demeçleri” boy gösterirken, bir defa dahi matbaa yüzü görmemiştir. 1938’den sonraki ilk baskısı DP iktidarının 2. ayı olan Temmuz 1950’de yapılmıştır.
4) Böylece Nutuk özgürlüğüne kavuşmuştur kavuşmasına ama bu arada Dil Devrimi’ne toslamış, kısa sürede dili eskimiş, genç kuşaklar için Namık Kemal’in eserleri kadar anlaşılmaz olmuştur. 1963’ten itibaren bu defa dili Öztürkçeleştirilip yer yer kısaltılacak, kuşa çevrilerek yayınlanacak ve iyice okunmaz, okunsa da anlaşılmaz hale gelecektir.
Bugün Nutuk çok basılıyor ama okunuyor, en önemlisi de anlaşılabiliyor mu? Bırakın halkı, uzmanlar tarafından bile okunduğundan emin değilim. Nereden mi çıkartıyorum bunu? Uzmanlarımız Nutuk’taki tarihî hataları görmüyorlar da ondan. (Görmüyorlar mı yoksa göremiyorlar mı? Orasından emin değilim.)
Şimdiye kadar Nutuk uzmanlarımızın yetişmesi gerekmiyor muydu? Sami N. Özerdim gibi bir iki isim haricinde onun üzerinde uzmanlaşana rastlamak mümkün olmadı. Uzmanlaşma derken hatalarını da görecek şekilde uzmanlaşmaktan bahsediyorum, ezberci taifesinden değil.
Aslında bir ‘Nutuk uzmanı’ tanıyorum ama üniversiteden değil, cihet-i askeriyeden. Kâzım Karabekir Paşa’dan söz ediyorum. Hani bir zamanlar kitaplardan resimleri makasla kesilen Şark Serdarı’ndan.
Karabekir Paşa göz hapsinde tutulduğu yıllarda oturmuş, itiraz ve cevaplarını Nutuk’un 1927 tarihli Osmanlıca baskısının kenarına yazmış. Sevgili Sami Çelik de bu eseri 1997’de 12 küçük cilt halinde neşretmişti. Adı, “Nutuk ve Karabekir’den Cevaplar” (Emre Yay.). Maalesef piyasada bulunmayan bu kitabı incelediğinizde Karabekir Paşa’nın Nutuk’u nasıl dikkatle irdelediğini, adeta röntgenini çektiğini görürsünüz.
Mesela Mustafa Kemal Paşa’nın bir ismi kasıtlı olarak değiştirdiğini iddia ediyor. Nutuk’un 171. sayfasında İstanbul hükümetinin Anadolu’ya heyetler göndermeye başladığı, bunlardan birinin Harbiye Nezareti eski Müsteşarı Ahmed Fevzi Paşa olduğu yazılıdır. Gerçi Ahmed Fevzi Paşa diye biri vardır ama gelen kişi, Karabekir Paşa’ya göre o değil, bildiğimiz Mareşal Fevzi (Çakmak) Paşa’dır! Şöyle yazar:
“Bu ismin kitapta kasden değiştirildiği kanaatindeyim. Müşir Fevzi Çakmak’tır. Sabık Müsteşar Ahmet Fevzi Paşa değildi.” Diyeceksiniz ki, bunun ne önemi var? Şu bakımdan önemli ki, Nutuk yazıldığı tarihte Fevzi Çakmak Genelkurmay Başkanı’dır. İstanbul hükümetinin Kasım 1919’da Anadolu’ya gönderdiği heyet ise Karabekir Paşa’nın hatıratına göre gerçekte Mustafa Kemal’i yakalayıp İstanbul’a götürmek için gelmiştir! Sizin anlayacağınız, Gazi Paşa Nutuk’u yazarken “tarihi ayarlamak”ta, bir zamanlar kendisine pek yakın durmayan Mustafa Fevzi (Çakmak) Paşa’yı muhtemel ithamlardan korumak için gelen kişiyi Ahmed Fevzi Paşa imiş gibi göstermeye çalışmaktadır.
nutuk’u yaşatmak istiyorsanız...
Nutuk’ta tarihe yönelik bu tür değiştirmelere çok da şaşırmamalıyız, çünkü sonuçta o bir bilimsel çalışma değildir, hatta da hatırat değildir. Siyasî bir metindir. Tarık Zafer Tunaya’nın 15 Ekim 1977 tarihli Cumhuriyet’in Söylev ekinde belirttiği gibi “bir tarih kitabı” da değildir. O bir dönemin hesabını verme amacına yönelik çok önemli “siyasal ve tarihsel bir belgedir”. Tunaya, Nutuk’un “asıl sorunu”na dokunma cesaretini gösterebilmiş ender bilim adamlarından biridir. Şöyle yazar bundan 35 yıl önce:
“Asıl sorun, Türk milli kurtuluş hareketinin devrimci ve sağlıklı ilkelerine inandıklarını söyleyenlerin, Nutuk’u tabu sanmaları, onu insancıl boyutlar içine yerleştirememiş, yeni belgelere ve kaynaklara dayanarak, bilimsel ve eleştirici gözle değerlendirmemiş olmalarıdır.”
Tunaya’nın dediği gibi Nutuk “siyasal” bir metinse elbette eleştirilebilir. Hele “tarihsel” önemi olan bir belge ise muhakkak eleştirilmelidir. Eleştirilmelidir ki, onun da içinde taşıdığı gerçeğin dışarı çıkması mümkün hale gelsin. Zindeliğini koruyabilsin. Aksi takdirde güncelliğini kaybettiği için pıhtılaşan bir metin olarak milyonlarca adet basılır ama tek bir sayfası dahi okunmadan kütüphane raflarına, daha doğrusu dijital izlere gömülür gider. Nutuk’u yaşatmak istiyorsanız milyonlar harcayıp göz boyamak yerine tartışmaya açmalısınız. Karabekir Paşa buna gayet iyi bir başlangıç yapmıştı. Devamını getirmek gerekir.
El yazması Nutuk, ne zaman yayınlanacak?
Cüneyt Arcayürek’in 10 Kasım 1968 tarihli Hürriyet’te bazı sayfalarının resimlerini yayımladığı Nutuk’un Atatürk’ün elyazısıyla orijinali meselesi vardır. Arcayürek 506 sayfa tutarında olduğunu söylediği müsveddelerin gün ışığına çıkarılmasının önemine o tarihte işaret etmiş. Bugünse maalesef hâlâ kilit altındadır Nutuk. Cemal Kutay, Genelkurmay’ın kasasında kilitli olduğunu yazmıştı. Bu bilgi doğru ise tarihin demokratikleşmesine katkıda bulunmak üzere tıpkıbasımını yaptırmak Org. Necdet Özel’e yakışan bir davranış olurdu.
.
Da Vinci'nin köprü projesini Osmanlı beğenmemişti
28.10.2012 - Bu Yazı 2311 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Cumhuriyet döneminde Recep Tayyip Erdoğan kadar tarihe atıflarda bulunan bir başbakan gelmedi.
İtiraf edelim ki, tarih alanı, biraz da onun gayretiyle canlandı. Yakın tarihe, özellikle İsmet İnönü’ye eleştirel baktı, Fatih, Kanuni gibi padişahları örnek olarak gösterdi, Akif gibi şahsiyetleri kucakladı, Avrupa’ya, tarihlerini kastederek ‘aynaya bakın’ dedi. Velhasıl son 10 yıl tarihe, tarih tartışmalarının zirveye tırmandığı dönem olarak geçecek. 2023’e kadar bu hararetli sürecin devam edeceğini ve sonunda tarihle barışacağımızı düşünüyorum.
Özetle Başbakan tarih kültürümüz açısından iyi yolda. Bunu bu köşede defalarca dile getirdik. Lakin geçtiğimiz günlerde Türkiye’de ‘Rönesans dahisi’ olarak bilinen ve Dan Brown’ın romanıyla gündeme gelen Leonardo Da Vinci’nin İstanbul’da yapmak istediği köprü projesinin gerçekleştirileceğini açıklaması kafamızı karıştırdı.
Öncelikle 1502 yılı civarında Leonardo Da Vinci’nin bilim ve teknolojiye merakını ve Haliç’e İstanbul’un iki yakasını birleştirecek bir köprü yaptırma arzusunu işittiği II. Bayezid’e, takdir edeceği ve kendisine çil çil altınlar kazandıracak bir proje sunmak istediğini biliyoruz. Da Vinci, hesaplar, yazar çizer ve sonunda not defterine şu cümleleri düşer:
“Genişliği 24 metre, su üstü yüksekliği 42 metre, uzunluğu 360 metre, yani deniz üzerindeki kısmı 240 metre, karaya oturan kısmı da 120 metre olan mahmuzlu bir köprü.”
OSMANLI’NIN REDDETTİĞİ PROJE
19. yüzyılda Walter Pater adlı tarihçi kendisini keşfedinceye kadar hep inanılmaz ama uygulanması mümkün olmayan projelerin mucidi olarak tanınan Da Vinci’nin Haliç’e yapmak istediği köprü, gerçekten de devrimci bir tasarıma sahiptir ama kendi çağındaki uzmanlarca bile şüpheyle karşılanmış ve gerçekleşmesi imkânsız bir proje olarak değerlendirilmiştir.
Haliç’i tam 240 metrelik tek bir devasa kemerle geçmeyi düşünmüştü. Köprünün su üstü yüksekliği tam 42 metreydi ki, böylece altından yelkenli gemiler rahatça geçebilecekti. (42 metrenin ne demek olduğunu Boğaz Köprüsü’nün 64 metrelik su üstü yüksekliğiyle mukayese ederek anlayabilirsiniz.)
Ancak bu muazzam boyutlarda tek kemerli taş köprü o zamana kadar da, günümüzde de inşa edilebilmiş değildir. Mevcut dünya rekoru, Lüksemburg’daki Adolf Köprüsü’ne aittir ve uzunluğu 85 metredir. Düşünün, bu 20. yüzyıl taş yapısı bile Da Vinci’nin akla zarar köprü projesinin sadece üçte biri ebadındadır. (http://lydiarae.hubpages.com/hub/The-Galata-Bridge)
Leonardo’nun devasa taş köprü projesi tarihin mahzenlerine teslim edilmiştir. Norveç’teki 2001 tarihli köprü ise ilhamını ondan almakla birlikte epey moderndir ve modern malzemeyle yapılmıştır. Dahası, aslından 105 metre kısadır!
İngiliz sanat tarihçisi Jerry Brotton’un yazdığına göre Leonardo, Milano Dükü Ludovico Sforza’dan yüz bulamayınca II. Bayezid’e köprü teklifinde bulundu. Köprüyü inceleyen Sultan, Da Vinci’nin hayalî (unrealistic) tasarımlarından hayal kırıklığına uğradı. Rönesans’ın dahisi Osmanlı Sultanı’nın gözünden düştü. Projenin hesaplamaları açıkça hatalıydı. Aslında hatalarının kendisi de farkında olmalıydı ki, hayatında bu fikirlerini neşretmeye hiç kalkışmamıştı (“The Renaissance Bazaar”, Oxford: 2002, s. 204).
Leonardo Da Vinci, çağdaşları arasında hayalciliğiyle tanınırdı. Hayata geçirilmeyen projelerin adamıydı o. 19. yüzyılda yeniden keşfedilinceye kadar da büyük ölçüde öyle kaldı.
Bildiğimiz, projenin Sultan II. Bayezid’in önüne gittiği, kendisi ve uzmanları tarafından dikkatle incelendiğidir. Ancak bu yanlış mühendislik hesaplarıyla dolu hayalî proje Osmanlı tarafından reddedilmiştir. Başka bir deyişle, Rönesans’ın dahisinin yanlış hesabı, İstanbul’dan dönmüştür. (Proje belgesini ve çizimleri Topkapı Sarayı Müzesi’nde bulup 1952’de ilim âlemine sunan, Alman Türkolog Franz Babinger’dir.)
 Leonardo da Vinci, Haliç’i 240 metrelik devasa bir kemerle geçmeyi düşünmüştü.
DA VİNCİ’NİN BİLİNMEYEN YÖNLERİ
Batılılar Da Vinci’yi saf Avrupalı bir dahi olarak göstermeye kalktıkları için Doğu ile ilişkilerini gözlerden gizlemeye çalışırlar. Ancak son yıllarda yapılan çalışmalarla bu bilgiler de gün ışığına çıkmaya başladı.
Da Vinci’yi o yıllarda Osmanlı Devleti’ne karşı Floransa’yla ittifak kurmak isteyen Memlûk hükümdarı Kayıtbay’dan da iş koparmaya çalışırken görürseniz şaşırmayın derim. Da Vinci’nin bizimle ilgili bir başka bilinmeyen yönü ise Venedik Senatosu’na Türklere karşı Isonzo Nehri’nin nasıl savunulacağıyla ilgili olarak gönderdiği mektuptur. Şöyle akıl verir Senato’ya:
“Anladığım kadarıyla Türkler Isonzo Nehri’ni aşmadan İtalya’nın en ufak bir parçasını dahi istila edemezler… Sonsuza kadar geçerli hiçbir koruma düzeneği yapmak mümkün değilse de, şunu dikkatinize sunmaktan sarfınazar edemem ki, az sayıda insan bu nehrin yardımıyla birçok insanın yapabileceği işi başarır.”
Bu arada Leonardo’nun bir projesi için incelemelerde bulunmak üzere Türkiye’nin güney sahillerine, Akdeniz’in doğusuna geldiğine dair bir kanıt vardır ama bu husus da tahkike muhtaçtır.
İŞTE O MEKTUP
Da Vinci’nin II. Bayezid’e yazdığı söylenen mektubun sadeleştirilmiş hali şudur:
“Bu kulunuz işittim ki, İstanbul’dan Galata’ya bir köprü yapmak kasdında imişsiniz ama bilir kişi bulamadığınızdan yapamamışsınız. Ben kulunuz bilirim, köprüyü bir yay gibi yüksek kaldırayım ki hiç kimse yüksekliğinden dolayı üzerinden geçmeye razı olmaya. Ama düşündüm ki bir çıkma (dalgakıran-rıhtım) yaparak ondan sonra suyu çıkarayım ve kazıklar koyayım. Şöyle yapayım ki altından hemen yelken ile bir gemi çıka ve öyle bir şekil vereyim ki, kalktığı zaman istedikleri vakit (gemiler) Haliç’ten Anadolu yakasına geçeler. Ama sular daim aktığı için kenarlar yenir. Bu husus için bir tertip yapayım ki o akan su aşağıdan akıp kenara zarar etmeye. Senden sonra olan padişahlar kolay harçla yapalar. Bu sözlerin doğruluğuna inşallah inanırsınız ve ben kulunuzu daima hizmetinizde bilip emredersiniz.”
Mektupta geçen ve genellikle atlanan “köprüyü bir yay gibi yüksek kaldırayım ki hiç kimse yüksekliğinden dolayı üzerinden geçmeye razı olmaya” ifadesinin ne anlama geldiğini çözen oldu mu bilmem. Bir köprü yapacaksınız ve üzerinden kimse geçmeye razı olmayacak!? Alın size Osmanlı’nın Da Vinci’yi reddetmesinin gerekçelerinden biri daha.
Osmanlı reddetti, biz yapıyoruz. Peki hani ‘Osmanlı dedelerimizin izindeyiz’ diyorduk. Yapmadıklarının da izinde olmamız gerekmez mi?
Hayırlı bayramlar cemi cümlemize.
.
7 soruda Harf İnkılabı
04.11.2012 - Bu Yazı 2579 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
84 yıl önce Arap elifbası yasaklandı, Latin alfabesine dayanan “yeni Türk harfleri” kabul edildi.
İnkılaplar içerisinde en radikali ve günlük hayat üzerinde en etkilisi olduğu halde yeterince tartışılmadı. Avram Galanti ve Fuat Köprülü gibi itiraza kalkanlar da kısa sürede muma çevrildiler.
Cemil Meriç’in dediği gibi 3 Kasım 1928’den itibaren kütüphaneler birer “tuğla yığını”na dönecek, 900 yıllık birikimin üzerinden asfalt geçirilecekti. Bir gün önce âlim olanlar ertesi gün ilkokula başlayan birer öğrenci haline gelecek, Mahir İz’in hatıralarında geçtiği üzere Latin harflerini kazara önceden öğrenmiş öğrenciler, hocalarının hocaları olacaklardı! Bu köklü değişimden etkilenmeyen ‘mutlu azınlık’ ise yabancı okullardan mezun olanlardı. Onlar yarışa bir adım önde başlayacak ve yeni oluşturulan bürokrasinin çekirdeğini oluşturacaklardı.
Harf İnkılabı birçok açıdan ‘benzersiz’ bir karardı. Ancak uzun bir süre tartışılamadı, bazı gerçekler tek yanlı olarak tahrif edildi. İnkılabın 50. yılında Türk Tarih Kurumu tarafından düzenlenen sempozyumda Ekrem Üçyiğit adlı tarih öğretmeni ‘Osmanlıcayı bazı çocuklarımıza olsun öğretmemiz gerekir’ deyince bir yuhalanmadığı kalmıştı.
Alfabe değişiklikleri milletlerin erken dönemleri dediğimiz ve henüz yazılı kültüre geçilmediği dönemlerde yapılmıştır. Türkler Göktürk ve Uygur alfabelerini alıp geliştirmişler, farklı coğrafyalarda oraya mahsus bir alfabeyi benimsedikleri de olmuştu. Arap alfabesine geçildikten sonra Türkler arasında iyi kötü bir alfabe birliği kurulmuş oldu. Aynı şey İngilizlerin Latin, Rusların Kiril alfabesine geçişlerinde görüldü.
Aşağıda sorular vesilesiyle Harf İnkılabı’na bazı farklı yaklaşımları dile getireceğim.
1928 Ağustos’unda Akbaba dergisinde çıkan bu karikatürün altına “31 Ağustos zaferi” diye yazılmış olması, Arap harflerinin Yunanlılar gibi ‘düşman’ kategorisinde görüldüğünü resmeden örneklerden sadece biridir.
Soru 1:Harf İnkılabı Latin harfleri Türkçeye daha uygun olduğu için mi yapıldı?
Cevap 1:Her dil farklı seslere sahiptir. İnkılapçı mantıktan gidersek her dile uygun bir alfabe geliştirmemiz gerekir. Alfabe sunidir, dil tabii. Her dilin alfabeyle sorunları vardır ve mükemmel alfabe yoktur. Uyumsuzluklar ıslahatla halledilmeye çalışılır. Nitekim Fransızlar sonradan K ve W harflerini alarak alfabelerindeki harf sayısını 26’ya çıkarmışlardı.
Soru 2:Arap harfleri zordu, okuma yazma kolay öğrenilemiyordu deniliyor. Kolaylığın ilerlemeyle bir ilgisi var mıdır?
Cevap 2:Alfabenizin öğrenilmesi zor ise değiştirmezsiniz, ıslah edip ona göre bir öğretim sistemi tatbik edersiniz. Japonlar hâlâ dünyanın en sıkı eğitim sistemlerinden birine sahip olduklarından gurur duyarlar. Latin alfabesine göre öğrenilmesi zor olan dilleriyle Latin alfabesi kullanan birçok Avrupa ülkesinden fazla sanayileşmiş olmaları bunun kanıtıdır. Müslümanlar Arap alfabesiyle dünyanın en görkemli medeniyetlerinden birini inşa ederken aynı dönemde Latin alfabesi kullanan Avrupa karanlık çağda yaşıyordu. Demek ki keramet alfabede değil, onu kullananın maharetindedir.
Soru 3:“Muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkmak” için yapılanlardan biri de Harf İnkılabı’ydı. Harfleri değiştirerek bu iş başarılabilir miydi?
Cevap 3:Bu da mantık dışı bir gerekçe, zira öyle olsaydı yarın Çin ‘muasır medeniyet seviyesi’ni oluşturdu diyelim, bu durumda ona yetişmek için Avrupa ve ABD Çin alfabesini mi benimseyecektir?
Soru 4:Harf İnkılabı’nın gerçek amacı neydi?
Cevap 4:Görünüşte bize pek çok gerekçe sunuluyor ama bunların iler tutar yanları yok. Ancak gerçek amacı fısıldayan birkaç ‘itirafçı’ mevcut. Yakup Kadri’nin şu sözü gibi: “Biz Latin alfabesiyle Batı camiasına arka kapılardan değil, ön kapıdan girme imkânını bulabildik.” Başbakan İnönü yıllar sonra “Harf İnkılabı’nın en büyük faydası, kültür değişmesini kolaylaştırmasıdır. Türk milletini bir kültür âleminden bir başkasına nakletmiştir.” itirafında bulunmuştur. Alfabe değişiminin mimarlarından Ahmet Cevat Emre “Arap yazısıyla Batı kültürünü benimsemek imkânsızdı.” diye yazmıştır. Demek ki, gerçek amaç, Batı medeniyetine geçmekti, Osmanlı’yı, İslam’ı ve Kur’an’ı temsil eden bir yazıyla yollarına devam edemezlerdi.
Soru 5:Bizden başka Harf İnkılabı yapan ülkeler oldu mu?
Cevap 5:İşgalci Fransızların Haiti ve Vietnam’da yaptıkları gibi dışarıdan değil de kendi iradesiyle Harf İnkılabı’nı yapan 2 ülke var modern çağda. Biri biziz, diğeri İsrail. Ancak mühim bir farkla: Biz Arap yazısını geri bıraktırıyor diye terk ederken, İsrail, hemen bütün Yahudi vatandaşları Latin harflerini bildiği halde tersinden bir Harf İnkılabı yaptı ve 2 bin yıl önceki ölü ve öğretilmesi çok zor İbrani alfabesini diriltti. Eh, sofranıza koyduğunuz köpek balığı geni aşılanmış domatesin tohumlarını bu mürteci devletten aldığımıza göre pek de geriye gitmiş sayılmazlar değil mi?
Soru 6:Harf İnkılabı’nın ilham kaynakları nelerdir?
Cevap 6:1926 Bakü Kongresi gibi örnekler var ama 1927’de Filistin’de bir Yahudi’nin Latin harfleriyle ama İbranice yayımladığı kitabı görmezden gelemeyiz. İthamar Ben-Avi adlı bu Latin harfleri savunucusu, dindar Yahudilerce topa tutulmuş ve ilhamını Türklerden aldığı iddia edilmişti. Ben-Avi ise kendini şöyle savunmuştu: “Bu fikri ben Atatürk’ten almadım, aksine onun ilham kaynağı benim. 1911’de Kudüs’e geldiğinde Mustafa Kemal’e Osmanlı’nın geleceğinin Latin harflerinde yattığını anlatmıştım, o da ikna olmuştu. Hatta ‘Latin harflerinin şerefine’ diye beraber kadeh kaldırmıştık!”
Soru 7:Peki okur yazarlık arttı mı?
Cevap 7:Prof. Uygur Kocabaşoğlu’nun belirttiğine göre ilk hevesle Millet Mekteplerine 1 milyondan fazla kişi devam etmiş ama ancak bunun yarısı mezun olabilmişti! Harf İnkılabı’ndan önce 1 milyon okur yazarımız vardı. Bebekleri çıkardığımızda bu, Osmanlı’dan yüzde 19 gibi bir okur yazar nüfus devralındığını gösterir. 1935’e geldiğimizde ise 7 yılda 1,5 milyonluk bir artış gerçekleşmiş, sonraki yıllarda bu artışın hızı giderek yavaşlamıştır. Yani Atatürk’ün 1928’deki “1 ya da 2 yıl içinde herkes okur yazar olacaktır.” öngörüsü tutmamıştır.
Daha sorulacak çok soru ve verilecek cevap var ama başka sefere. Yahudi Avram Galanti, cevabımı özetlemiş nasıl olsa: “Arabi harfleri, terakkimize mani değildir!”
.
Vahdettin’in Mustafa Kemal’e verdiği sır neydi?
18.11.2012 - Bu Yazı 3806 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Mukadderat’ diye mırıldandı, “Mukadderat Şükrü. Mal-ta'ya gidiyoruz.
Öyle icap etti. Ondan sonra bakalım kısmet nereye ise.”
Tütüncübaşı Şükrü Bey, Malaya zırhlısına beraber bindiği Vahdettin'in 17 Kasım 1922 günü kendisine böyle dediğini naklediyor.
Neden gitti? Kaçtı mı, kaçırıldı mı? Yoksa Refet Paşa'nın ‘Gitmeseydi çok fena şeyler olacaktı' imasından anlaşıldığı kadarıyla bir danışıklı dövüş gereği mi gitmişti? Bunlar meçhul. Meçhul olmayan şey, ‘Sultan'ın kaçmadığı. Zira Vahdettin yurtdışına çıktığında 17 gündür Yıldız Sarayı'nda Halife sıfatıyla oturuyor ve etrafındaki çember giderek daralıyordu. Güpegündüz silahlar patlıyor, ölüm tehditleri alıyordu.
1922 sonlarından itibaren Vahdettin lehine konuşmak cezayı gerektiren bir suç haline gelmişti, bu yüzden birçok gerçeğin üstü örtülmüş veya bulandırılmıştı. Milli Mücadele'de Vahdettin'in tavrı bu yüzden gizemini korumakta. Başkâtibi Ali Fuat Türkgeldi'ye “Ben tahtın kuştüyünden minderlerine değil, milletin ateşli külü üzerine oturdum” diyerek tahta çıkmakla nasıl bir fedakârlık yaptığını anlatacaktı. Ancak General Petain anlaşıldı da Vahdettin anlaşılamadı.
 Sultan Vahdettin, bir törene giderken
Mustafa Kemal’e ferman verdi mi?
90 yıldır tartıştığımız belgelerden biri, Vahdettin'in M. Kemal Paşa'yı Samsun'a gönderirken eline verdiği söylenen Hatt-ı Hümayun, yani fermandır. Bugüne kadar orijinali bulunamadığı için yok farz edilen fermanda Vahdettin, Mustafa Kemal'e, atandığı bölgede düzeni sağlamasını, razı olmayacağı durumları önlemesini, en önemlisi de “memleketimin saldırgan ellerden kurtarılması için tek bir vücut olarak hareket etmesini” emretmekte, mesajın “hükümdarlara mahsus selamı”yla birlikte gittiği yerlerdeki asker, memur ve ahaliye bildirilmesini istemektedir.
Mevlanzade Rifat, Hüseyin Kâzım Kadri ve Avni Paşa'nın hatıratlarında, ayrıca Vahdettin'in evrakı arasında birer kopyası çıkan fermanın içeriğini bir an için yok sayalım ve bizzat Mustafa Kemal'in yazıp konuştuklarından aralarındaki gizemli ilişkiyi anlamaya çalışalım.
Mustafa Kemal Paşa'nın anlattığına göre Samsun'a hareketinden hemen önce Yıldız Sarayı'nda Padişah'la "adeta diz dize” oturmuş, Vahdettin kendisine “hiç unutmayacağı” şu sözleri söylemişti:
“Paşa, Paşa! Şimdiye kadar devlete çok hizmet ettin, bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir (elini bir tarih kitabının üstüne bastı). Bunları unutun, dedi. Asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden mühim olabilir. Paşa, Paşa, devleti kurtarabilirsin!” Bu sözlere hayret eden Mustafa Kemal, 1926'da gazetecilere Vahdettin'in samimiyetinden şüpheye düştüğünü ve düşmanla işbirliği yaparak devlet ve saltanatını kurtarmaya çalışan birinin bu sözlerini ‘sahtekârlık' olarak yorumladığını söylemiştir. Ona göre Vahdettin “devleti kurtarabilirsin” derken İngilizleri memnun etmeyi ve Anadolu'da İngiliz siyasetine karşı gelen Türkleri yola getirmeyi kastetmiştir. Dolayısıyla Samsun'a gönderilme gerekçem buydu demeye getirir.
Ancak “Elimden gelen hizmette kusur etmeyeceğime emniyet buyurunuz. Merak buyurmayınız efendim, dedim, bakış açınızı (“nokta-i nazar-ı Şahanenizi”) anladım. İrade-i seniyeniz olursa hemen hareket edeceğim ve bana emir buyurduklarınızı bir an unutmayacağım” demeyi de ihmal etmediğini anlatır. Padişah da “Muvaffak ol” dedikten sonra kendisine üzerinde isminin baş harfleri bulunan bir altın saat hediye eder.
 Atatürk’ü Anadolu’ya tayin kararnamesi
“İnşallah millet uyanır”
Şimdi resmi tarihin kabul ettiği ve Mustafa Kemal'in ABD Elçisi Sherrill'e krokisini çizip verdiği bu görüşme sahnesini buraya raptiyeleyip yolumuza devam edelim.
24 Nisan 1920 günü BMM'de yaptığı konuşmada Mustafa Kemal Paşa, Vahdettin'le yaptığı o görüşmeyi kamuoyuna ilk kez şöyle açıklar:
“(Padişah) İngiliz zırhlılarının saraya yönelmiş toplarını göstererek ‘Görüyorsun' dedi, ‘Ben artık memleket ve milleti nasıl kurtarmak lazım geleceğini tasarlamakta tereddüde düşüyorum.' Ve ellerini kaldırarak, ‘İnşaallah millet uyanık ve teyakkuzda olur, bu acı vaziyetten gerek beni, gerekse kendisini kurtarır' buyurmuşlardı.”
Sultan Vahdettin’in oğlu Şehzade Ertuğrul, Malaya zırhlısında Malta’ya giderken.
Atatürk'ün her iki ifadesi arasındaki fark açık. 1920'deki anlatımına bakılırsa Vahdettin M. Kemal'e sadece ‘devleti kurtarabilirsin' dememiş, ‘milletin de uyanarak bu acı durumdan kurtulması için' dua etmiştir. Demek ki, ülke ve milletin kurtarılması gibi bir sabit fikir Vahdettin'in zihninde dolaşmaktaydı.
Devam edelim. Mustafa Kemal Paşa'nın Vahdettin'e 14 Haziran tarihli ilk telgrafı çarpıcı şifrelerle dolu. Şöyle yazar:
“Ülkenin parçalanma tehlikesini ancak yüce şahsınız başta olmak üzere milli ve mukaddes bir kudretin var olma haykırışı” kurtarabilir. İzmir'in işgalinden dolayı pek hüzünlü olan kalbinizin “bu kurtuluş noktasına ait ilhamları” bu anda bile hafızamda bütün canlılığıyla yaşamaktadır. Sizin ısrar ve zorlamanızdan (“ilkâ-ı milkdârilerinden”) aldığım azim ve imanla acizane görevimi sürdürüyorum.”
Aynı mektupta aslında Vahdettin'in İstanbul'da beyan ettiği ‘millet uyanır' temennisine bir cevap da buluruz: “Netice olarak millet baştan aşağı uyanık olup devlet ve milletin bağımsızlığını, saltanat ve hilafetin yüksek haklarını sağlamlaştırmak için sağlam bir azim ve imanla donanmış bulunuyor.” Çarpıcı bir itirafta da bulunur Paşa: “İstanbul'dayken milletin bu kadar kuvvetli ve uyanık olabileceğini düşünemezdim.” Demek ki, Anadolu'ya gittikten sonra Padişah'ın ‘millet uyanır' dileğinin yerine geldiğini ve milletin zaten ‘uyanmış' olduğunu görüp hayret eden bir Mustafa Kemal Paşa vardır karşımızda.
 Sultan Vahdettin’in cülüs töreni
Peki gerçek neydi?
Prof. Salahi R. Sonyel'in “Gizli Belgelerde Mustafa Kemal, Vahdettin ve Kurtuluş Savaşı” (2010) adlı kitabında ilginç bir ayrıntı var. Mustafa Kemal'in Samsun'a hareket edeceğini Yunan istihbarat servisi haber alır ve İngiliz işgal kuvvetleri komutanı General Milne'in dikkatine sunarak onun tutuklanmasını ister. Ancak Milne bu görüşe katılmaz, “Bırakınız gitsin, daha iyi olur. Böylece tüm Türk direnişini kökünden temizleme fırsatını sağlamış oluruz.” der.
Keza Yunanistan'ın eski büyükelçilerinden Sakkelaropulu, Nutuk'ta Samsun'a gönderilme gerekçesini kamufle etmek için yazılan “Hasımlarım beni İstanbul'dan zorla uzaklaştırmak istedi” görüşüne karşı çıkmakta ve şu ilginç yaklaşımı getirmektedir:
“Osmanlı hükümetinin amacı, Mustafa Kemal'in örgütleyici yeteneklerinden Anadolu'da yararlanarak barış görüşmeleri sırasında İtilaf devletleri üzerinde baskı kurmak ve Türklerin sert bulacağı barış şartlarına karşı davranmaya hazır olacak silahlı kuvvetleri kurdurmaktı.” Sadece Mustafa Kemal Paşa'nın mektup ve konuşmalarından Yıldız Sarayı'ndaki görüşmede ona emanet edilen sırları tahmin etmemiz mümkündür. Nitekim 1992'ye kadar yayınlanmamış olan Erzurum Kongresi tutanaklarında M. Kemal Paşa'nın “Padişah ile aramızdaki sırların (“esrâr”) şimdilik açıklanması uygun olmayıp zaferden sonra açıklayacağım” ifadesinin üzerinin bilinçli olarak çizildiğini ve bu cümlenin Nutuk'a alınmadığını fark edince insan sormadan edemiyor: Vahdettin ile Mustafa Kemal'in arasındaki o “sırlar” nelerdi? Vahdettin, Ali Fuat Türkgeldi'ye 27 Ocak 1919'da öyle dememiş miydi: “İstiklalimizi kurtarmak için zaruri olarak bu hallere tahammül ediliyor. Bunlardan kimseye bahsedilemiyor, millete de malumat verilemiyor. Elbette bir gün tarih bu hakikatleri yazar.” Aradan 90 yıl geçti. O “bir gün” geldi mi dersiniz?
.
İsrail (+) işaretini yasaklamış
25.11.2012 - Bu Yazı 2447 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
İsrail’in Gazze katliamı şimdilik ateşin sessizleşmesiyle sonuçlanmış bulunuyor.
Ateş kesilmiyor ateşkesle, için için yanmaya devam ediyor.
“Ağlayın su yükselsin, belki kurtulur gemi
Anne seccaden gelsin, bize dua et e mi?”
tesellisine sığınmak da mümkün belki ama ‘Olanlar neden böyle oluyor?’ sorusunun cevabını aramak da boynumuzun borcu olmalı.
En kestirme cevabını hepiniz biliyorsunuz: Katil İsrail yine Müslüman Filistinlilere ölüm kustu!
Haksızlıklar karşısında fevrî tepkilerimiz tabii ki olmalı ama bunu bilgi ve sağduyu ile dengelemezsek sonuç alamayız. Milyarlık Müslüman denizinin böğrüne bir hançer gibi saplanmış bulunan “bir avuç Yahudi”nin bu cüretkârlığını olduğu kadar saldırganlığın mahiyetini de öğrenmeye ihtiyacımız var. Bunun için de Siyonizmin efsanelerine eğilmek ve İsrailli araştırmacı Şlomo Sand’ın deyişiyle “İsrail’in gözlerinin içine bakmak” gerekir.
“Bir ulus” der Karl Deutsch, “atalarına dair ortak bir yanılgı ile komşularına dair ortak bir tiksintinin birleştirdiği kişiler grubudur.” 1930’larda bir sabah aniden ‘aslen Türk’ olan Sümerler ve Hititlerin soyundan geldiğimizi öğrendiğimiz (?) gibi İsrail’de de özellikle kurulduğu 1948’den itibaren Yahudiliğin köklerine ilişkin pek çok efsane üretilmiş, arkeolojik bulgular ve belgeler tahrif edilmiş ve tarih, “Eretz İsrail”e göre yeniden dizayn edilmiştir.
Akçakale eşittir Tel Ebyad
Akçakale’ye bombalar düşünce demiryolunun öte yanındaki kasabanın adının Tel Ebyad olduğunu öğrendik. Bu, aslında “tembel bir İngiliz subayı” olan Sykes ile acar Fransız diplomat Picot’nun düz bir çizgiyle bizi ayırdıkları “Suriye halkı”nın nasıl bizimle aynı “pınar”dan su içtiklerini gösteren çarpıcı bir örnek oluşturur. Arapçada “Tel Ebyad”, Aktepe demektir. 1921 sınır düzenlemesinden sonra ortasından ikiye bölünen Tel Ebyad’ın bizde kalan kısmın ismini Türkçeye çevirmişiz. Olmuş size Akçakale! Aynı şey Resülayn için de geçerli. ‘Pınarbaşı’ demektir ve bizim sınırlarımız içinde kalan kısmının adını Ceylanpınarı yapmışızdır.
Siyonist düşüncenin de, anti-Siyonist kampın da unuttuğu bir gerçek genellikle atlanır: Kabala gibi putperestlik döneminin inançlarını koruyan güçlü bir gelenek Yahudilik içinde varlığını korumuştu. Hele Luriacı Kabala, tek bir Tanrı’nın olduğu fikrine halen ikna olmuş değildir.
En iyisi İsrail Shahak ve Norton Mezvinsky’nin dilimize “İsrail’de Yahudi Fundamentalizmi” (Anka: 2004) adıyla çevrilen kitabından İsrail’in içindeki diğer İsrail’in gerçeklerine eğilmek.
İngilizce yayınlarda genellikle atlanan ama İbranice yayınlarda rahatça dile getirilen pek çok ilginç noktanın altını çiziyor Shahak ve Mezvinsky. Onlara göre İsrail’de boyutları tahmin bile edilemeyecek bir Yahudi fundamentalizmi, toplum ve devletin tepesinden tırnağına kadar yaşamaktadır ve onun Rabin’in öldürülmesine kadar uzanan eli, buzdağının görünen yüzüdür. Onu tanımak için suyun altına inmek gerekir.
Yahudi köktenciliği totaliterdir ve İsrail devletine bu eğilimin tamamen hakim olması durumunda Ortadoğu’nun ve İsrail’in bugünkü halini mumla arayacağızdır. Bu ise hem Filistinliler, hem de bizzat Yahudiler için çok feci sonuçlar doğuracaktır.
İsrail’de demokrasi var deniliyorsa da bu, kendini “dünya Yahudilerinin temsilcisi” olarak gören bir devlette mümkün müdür? Tel Aviv’de yaşayan bir Arap, sadece oy kullanabilir ama diyelim İşçi Partisi’ne gireceği zaman Araplar için ayrılmış kesimlerde çalışabilir. Hiçbir zaman karar mekanizmalarına yükselemez. Aynı muamele başka bir ülkede Yahudilere yapılsa kıyameti koparmazlar mıydı?
Şoke eden bir veri
Bu da bir şey mi? dedirten başka bir nokta, tarıma dayalı cemaat anlamındaki Kibbutzlara sadece Yahudilerin üye olabilmesidir. Yahudi olmayan birinin üye olmasının tek şartı, din değiştirmesidir. Ancak kişinin ‘Ben Yahudiliği seçtim’ demek yetmemekte, İsrail Başhahamlığı’nın açtığı özel ‘din değiştirme okulları’nda eğitim görmesi de gerekmektedir.
Kadınların durumu daha da fenadır. Çünkü onların Yahudi olmasının şartı, ‘arınma banyosu’ yapması ve o sırada “3 haham tarafından çıplak olarak gözlenmesi”dir. Aynı şeyin mesela Almanya’da Yahudilere yapıldığını düşünmek bile Semitizmle damgalanmaya yeterlidir.
Bir de “Yahudi kanı” meselesi var. Yahudi kanı diğerlerinden o kadar değerlidir ki, herhangi bir Yahudi’yi öldürmüş olan Filistinlinin affı mümkün değildir.
Ya şu ARTI (+) işaretinin İsrail eğitim sisteminde yasaklanmış olmasına ne diyeceksiniz? Yahudi fundamentalistleri Hıristiyanlığın simgesi de olan (+) işaretini matematik kitaplarından çıkartmışlar, onun yerine büyük T harfini koymuşlardır. Onlara göre haç ile aynı olan artı işareti, körpe Yahudi çocuklarını dinden çıkarabilirmiş.
Lafı uzatmamak için ‘şoke’ edici bir veriyle bitirelim örnekleri. İsrail’deki fundamentalist din adamları Yahudi halkının, Yahudi olmayanlardan kan bağışı almasını haram saymışlar, kesinlikle yasaklamışlar. Yani ölecek bile olsanız Yahudi olmayan birinin kanının damarlarınıza zerk edilmesine izin vermeyeceksiniz!
Daha da ‘şoke edici’ bilgi, İsrail’de dindar Yahudilere sadece Yahudi olmayanlardan değil, kimi zaman laik Yahudilerden bile kan almanın yasak (haram) olduğu gerçeğinin nedense farkında olmadığımızdır. Netanyahu’nun seçim kampanyalarında Kabala büyüleri yaptırmasından tutun da hakimlerinin kararlarının büyücüler eliyle etkilenmeye çalışılmasına kadar pek çok bilgi, İsrail dışına sızdırılmamaktadır.
Şimdi İsrail neden ikide bir Filistinlilere ölüm kusuyor? sorusunun bir kısmını cevaplandıracak durumdayız: Onlar hahamların gözetiminde “Yahudi” olmadıkça yaşamalarına izin verilmeyecek olan “kansızlar”dır. Bombalamalarda çocukların şakaklarından akanlar, “kan” değil onların gözünde çünkü…
Not: Geçen hafta “M. Kemal’in Anadolu’ya gönderiliş kararnamesi” altyazısıyla yayımlanan belge gerçekte 1920’de “Anadolu Fevkalade Umumi Müfettişliği”ne ilişkindi. Karışıklık sebebiyle özür diliyorum.
.
İşte Kanuni’nin muhteşem mektubu
02.12.2012 - Bu Yazı 3044 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Malum çevrelerin sanat özgürlüğü ve sözüm ona ‘yaratıcılık’ dedikleri şeyin bir türlü belden yukarıya çıkamadığını son Kanuni tartışmasında bir kere daha test etmiş olduk.
Adam doğru dürüst senaryo yazamaz, araştırma yapmaz ve yönetemez; acemi ahçının açığını kapamak için maydanoz demetine sarılması gibi cinselliğe, tarih dizisiyse hareme yüklenir. Bu sırada Kanuni’yi tanınmaz kılığa sokuyormuş, çocuklar kadından başka işi olmayan bu adamı yanlış tanıyormuş, umrunda olmaz. Onların olmayabilir ama bizim umrumuzda… Gelin, bugün farklı bir şey yapalım ve Kanuni’nin kim olduğunu kendisinin yazdığı orijinal bir mektupla ortaya koyalım.
 Mektubu ilim âleminin dikkatine sunan Yusuf Kılıç, onu önce 1989 yılında yayımlamış, ardından CIÉPO’nun sempozyumuna tebliğ olarak sunmuş (Ank. 1994). Aslı Budin Hazinesi’nde bulunan mektubun orijinalinden alındığını tahmin ettiğimiz bir kopyası da merhum Çağatay Uluçay’ın oğlu Toros Uluçay’ın elindeydi.
Yalnız Hezarfen Hüseyin Efendi’nin “Telhisü’l-Beyân” adlı eserinde anlam itibarıyla benzer bir başka mektup daha vardır ama ilginçtir, I. Murad’dan Evrenos Beğ’e yazılmıştır! Üslup, 16. yüzyıla aittir. Demek ki, Osmanlı padişahlarının beylerine gönderdiği genel bir “tenbihnamesi” gibi okunabilir metin. Bu, mektubu Kanuni’ye ait olmaktan çıkarmaz, onun ‘da’ kullandığı bir form karşısında bulunduğumuzu gösterir sadece.
Okununca Kanuni’nin devlet felsefesi, iş ahlakı, yönetim anlayışı, hak ve adalete verdiği önem, en önemlisi de İslamî hassasiyetinin ulaştığı nokta çarpıcı bir şekilde görülecektir. Mesela Bali Bey bir seferinde kaleler fethedip ganimeti askere koklatmamıştır. Kanuni hemen uyarır: “İslam’ın gereği neyse onu uygula, benim haksız tek kuruşun hazineme girmesine rızam yoktur.”
Kanuni kendini savunuyor, ‘Ben buyum’ diyor. Ya da ‘Ben o dizideki adam değilim’. Bu önemli mektubun tarafımdan sadeleştirilmiş hali şöyle: “Allahu Teala’ya hamdolsun ki, 18 kale almışsınız ve 30 bin kızak Tersane-i Âmire’me göndermişsiniz ve 60 bin kâfirin kellesini kestiğin haberini vermişsiniz. Berhudâr olup dünyada ve ahirette yüzün ak ve ekmeğin sana helâl olsun.
Lakin bu hizmetlerin karşılığında bir tuğ (rütbe) istemişsiniz. Ya Gâzi Bâli Bey, tuğ vefa gereği verilmez. Eğer sen bu hizmeti ve bu iyiliği bize minnet edersen biz dahi bundan önce sana 3 iyilik eyledik, onu söyleriz: Birincisi, sana “Müminlerin Emiri” diye hitab ettik; ikincisi başarılarının mükâfatı olarak “hil’at-ı fâhire” gönderdik; üçüncüsü Rasul-i Ekrem (sas) Hazretleri’nin fetihlerle dolu tuğunu verdik. Seni bu 3 şeyle yüceltip ödüllendirmiştik. Bunlardan büyük ihsân olmaz. İmdi sen de bu iyiliklere şükr eyleyesin ve şükrünü yerine getiresin.
Ve şunu da iyi bilesin ki: Beğlik iki kefeli bir teraziye benzer. Onun bir kefesi cennet, bir kefesi cehennemdir. Bu fani dünyada bir saat adalet eylemek 70 yıl ibadetten üstündür. Hak Sübhanehu ve Teala cümlemizi mahşer gününde âdiller zümresinden eyleye ve o âkıbet gününü hatırınızdan çıkarmayasınız. Ateşin kuru ağacı yaktığı gibi amel defterimizi yaktığı o günden endişe kılıp basiret üzre olasınız.
Ve seraskerliğin ve beğliğin hasebiyle hükmümüzün yürüdüğü yerlerde meydana gelen haksızlıklardan ötürü ceza gününde azarlanırsak biz de senin yakana yapışıp o günde yakanızı elimden kolay kolay kurtaramazsınız. Gayet dikkatli hareket edesiniz, nefsine gurur getirmeyesiniz ve kendi kuvvetim ve kılıcımla memleket fetheyledim demeyesiniz. Memleket evvela Cenâb-ı Bâri’nin olup sonra halife-i ruy-i zemine ısmarlanmıştır. Ve bütün işleri Cenâb-ı Bâri Teâlâ’dan bilesiniz.
Ve işittim ki: Feth eylediğin kalelerin mal ve erzakına Beytülmal için el koymuş ve askerlerine dağıtmamışınız. Bu fiile rızam yoktur. Beşte birine Beytülmal için el koyup diğer kısmını İslam askerine dağıtıp bölüştüresiniz. Zira o ganimet İslam askerinindir.
Ve askerin ihtiyarlarını baban, ortancalarını kardeş ve küçüklerini oğulların yerine sayasın. Babanı hoş tutup ikramda bulunasın, kardeşlerine iyi bakıp saygı gösteresin, oğullarına da merhamet ve şefkat eyleyesin. Ve İslam askerine sıkıntı çektirmeyesin ve mâlik olduğun malını ve nimetini onlardan uzak tutmayıp dağıtasın ve askerin hazinesi yetmeyip sıkıntı çekersen bu tarafa bildiresin, Allahu Teâlâ’nın yardımıyla bin-iki bin kese göndermekten âciz değilim.
Ve reâya (köylü, üretici) tâifesini altından kalkamayacağı vergilerle rencide etmeyesin. Bu husustan çok kaçınasın ki, bizim reâyamız rahat görünce küffâr reâyaları bizim tarafımıza, meyil ve teveccühleri bizim canibimize olur. O yörenin kasaba ve şehrinde oturan ümmet-i Muhammed fukarasını teftiş edip araştırarak sadakaya muhtaç kimse varsa onlara devlet hazinesinden gıda maddesi veresin. Zira fakirler, Hak Subhanehu ve Teala Hazretleri’nin makbul kullarıdır ve Müslümanların beytülmali (hazinesi), Allah’ın kullarının hakkıdır. Ve o taraflarda Peygamber Efendimiz’in evladından oturanlar varsa mukataât ve hazinelerden her birine günlük bir altın vazife tayin edesiniz ve onlara hiçbir şekilde sıkıntı çektirmeyesiniz.
Ve kadı ve hakimlerin başı, fazilet ve kelam madeni Mevlânâ Mustafa’yı (Allah faziletini ziyade eylesin) ordu-yı hümâyunuma kadı atayıp göndermişizdir. Ulaşınca şer’-i şerife son derece itaat edip boyun eğerek kurallara riayette kusur işlemeyesiniz. “Alimler, peygamberlerin vârisleridir” hadis-i şerifiyle âmil olup riâyette kusur komayasınız.
Ve bir insanı bir hizmete kullanmak istersen sakın önceki hâline güvenmeyesiniz. Nice kimseler vardır, eline fırsat geçmediği için zühd ve takvâ yoluna girmiş görünür ama fırsatı ele geçirdiğinde Nemrud ve Firavun kesilir. O kimseleri tekrar tekrar işle tecrübe etmeden hizmetine almayasın. Eğer ilk hali sonraki haline uygun gelirse istihdam edesin. Ve bazı kişiler vardır ki, gündüzü oruçlu, gecesi namazlıdır fakat onlar o kimselerdir ki, dünyaya meyil ve muhabbet edenlerdir. O tip insanlardan çok kaçınasınız.
Ve sen dahi fâni olan nesneye gönül bağlamayasın. Ve bazı köyler ve yerler vakfetmek murâd etmişsin, Yüce Allah’a yemin olsun ki, istersen feth eylediğin bütün vilayetleri vakf et, indimde makbuldür. Ve benden sonra gelen padişahlar senin evlad ve neseplerinin hatırını rencide ederlerse Allah’ın ve meleklerin ve bütün insanların laneti üzerlerine olsun, hatta mahşer gününde davacıları olup onlara husumet ederim. İmdi: Ya Gâzi Bâli Bey, sen dahi atın yüğrükdür ve kılıcın keskin olup ve yiğidin yararları ve işbilir dilâverleri belleyesin ve her nereye yönelirsen atın yüğrük ve kılıcın keskin ve uğrun açık olup Hak celle ve alâ İslam dinine en faydalı olan işlerinde yardımcın ve kollayıcın ve elini tutan yâverin ola. Âmin, Seyyidü’l-mürselîn hakkı için.”
..
Şehzade Mustafa neden katledildi?
09.12.2012 - Bu Yazı 3100 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Tarihimizdeki aktörlerin sirkteki hayvanlardan farkı ne?’ diye sorsam garipser misiniz? Kanuni ve Hürrem’e tıpkı sirk hayvanlarına layık gördüğümüz muameleyi yapıyoruz. Onları arzularımızın esiri olarak görmek ne yalan söyleyelim hoşumuza gidiyor.
Hürrem Sultan’ın Kanuni’yi avucunun içine aldığı ve aşkını kullanarak Mustafa’yı öldürttüğü iddiası da böyle. Aşk, entrika, kan, intikam, gözyaşı. Tekmili birden bu hikâyenin içinde.
Hurafeler arasında gezmeyi kesip dürbünümüzü ayarlamaya Hürrem’den başlayalım. Leslie Peirce, ona gelinceye kadar bir padişah eşinin ancak tek bir erkek evladı olabildiğine dikkat çekiyor. Her anneye tek şehzade ilkesi diyebiliriz buna. Ancak saltanatının daha başlarında 2 oğlunun ölmesi üzerine Kanuni’nin, üstelik tek eşli yaşamayı seçtiği için Hürrem’den birden fazla oğulun doğmasına izin verdiğini biliyoruz.
Hürrem, Mahıdevran gibi oğluyla birlikte sancağa gitmeyip sarayda kaldı. İstanbul’da kalması onun hem istihbaratın, hem de güç ve servetin içinde bulunmasını sağladı. Saraydaki ağırlığını artırdı. Siyaset üzerindeki etkisinin arttığını söylememize gerek yok. Kanuni, Hürrem’i nikâhına almakla bir ilki gerçekleştirmişti ki, bu, ona sevgi kadar güven duyduğunu da gösterir.
Bütün bu ilklerin Osmanlı iktidar zembereğine yüksek dozda kıskançlık ve rahatsızlık aşılaması anlaşılır bir durum. Sarayda dengeler değişiyor ve padişahın ailesi damatlarıyla birlikte iktidara ağırlığını koyuyordu. Neden diğer kadınlar değil de Hürrem? Koskoca padişah bir kadına neden bu kadar yüz veriyor, yükselmesini neden önlemiyordu? Gözden kaçan nokta, hanedan ailesinin kız kardeşler, eşler, damatlar ve kızlarla siyasetin içinde yer alma geleneğinin başladığıydı. Aile artık siyasetin aktörlerinden oluyordu. Hatice-İbrahim çifti olsun, Mihrimah-Rüstem çifti olsun, Hafsa Sultan olsun bu siyasî değişimin ayakları haline gelmişlerdi. Mahıdevran ve Hürrem’in dışarıda kalması mümkün değildi. Onlar da tez zamanda pozisyon almak gereğini hissedeceklerdi.
Bu değişimi içine sindiremeyenlerin bulunması ne kadar tabii ise, hanedan içinde olup bitenlerin kamuoyuna faş olması da tabiiydi. Yani Hürrem-Mahıdevran mücadelesinin halkın diline düşmesinin esas sebebi, hanedanın dışa açılmasıydı. Daha önce kapalı kapılar ardında olup bitenler şimdi tartışılıp konuşulabiliyordu.
Kanuni’nin asıl gözdesi, genç yaşında Manisa’da ölen Mehmed’di. Cihangir hastalıklıydı; mücadele Mustafa, Selim ve Bayezid arasında geçecekti. Ancak asıl mücadele Mustafa-Bayezid arasında geçecek ve Selim kenardan seyredecekti. Mahıdevran’ın da, Hürrem’in de ellerindeki kozları sonuna kadar oynadıklarını bilmemiz lazım. Ancak Hürrem’in avantajı başkentte, Mahıdevran’ın dezavantajı Amasya’da bulunmasıydı. İkisi de oğullarının tahta çıkması için hazırlanıyorlardı.
 Şehzade Mustafa Türbesi-Bursa
Padişaha hata atfedilir mi?
Kanuni, dedesi Bayezid’in, babası tarafından devrilmesinde rol oynayanlardan biriydi, yani bir padişahın hangi yöntemlerle tahttan indirilebileceğini iyi biliyordu. Öte yandan oğlu Mustafa’nın asker arasında sevildiği bir sır değildi. Navagero’nun raporuna yansıyan, ‘Mustafa’nın babasına karşı bir darbeye girişeceği’ bilgisinden gafil olması mümkün müydü?
Dedikodular yayıldıkça yayılıyordu: Kanuni ihtiyarlamış (halbuki 59 yaşındaydı), savaşacak takati kalmamış, eşi, kızı ve damadı onu avuçlarının içine almışlar vs. Venedik elçisi Bragadin, Mustafa’nın büyük karışıklıklar çıkarmaya hazırlandığından söz ediyordu. Yavuz nasıl asker üzerindeki nüfuzunu kullanarak babasını tahttan indirdiyse Mustafa’nın da aynı yolun yolcusu olduğunu Tebriz’den Draç’a kadar müthiş bir casusluk ağı kurmuş olan Kanuni’nin gözden kaçırması mümkün müydü? Mustafa Âli gibi tarihçilerin Mustafa’nın ölümüne kadınların ve ‘namussuz damadın (Rüstem) komplosu’nun sebep olduğunu yazmaları nedendi peki? Peirce’e göre insanlar Hürrem ve Rüstem’e aile bireyi oldukları için değil, “sultanın mahremiyetini bilen dostları” olarak tepki gösteriyor, padişahın kişisel bağlılıklarının hükümranlığını tehlikeye attığını düşündükleri için endişeye kapılıyorlardı. Oysa Kanuni tek başına değil, yetkilerini çevresindeki insanlara dağıtarak yönetmeyi tercih ediyordu. Bir hata işlediklerinde cezalarını gözünü kırpmadan vermesini de biliyordu.
Kanuni’nin saf ve dolduruşa getirilmeye müsaitmiş gibi algılanmasının sebebi buydu. Güvendiğine tam güveniyordu. Tabii ki bu güven-ihanet ilişkisini açıklamak tarihçiler için kolay değildi. Sultanın bunca güvendiği vezirleri yeri gelince gözünü kırpmadan idam ettirmesini ‘hata’ diye sunmak tarihçiler için kolay değildi. Padişah’a hata atfetmeye Osmanlı geleneğinde çok nadir rastlanır. Suç, daima başkalarınındır.
Mustafa’nın katlinde suçlu Padişah olamayacağına göre bir günah keçisi seçilmeliydi. Rüstem-Hürrem-Mihrimah üçlüsünün padişahı kandırdığı, evlat katline sebep oldukları söyleminin kaynaklarda genişçe yer tutmasının sebebi buydu. “Rüstem öfkeyi üzerine çekti. Padişahı da Mustafa’nın ortadan kaldırılmasının doğrudan sorumluluğundan korudu.”
Hürrem ve nefret
Peki Hürrem neden hep nefret edilen biri oldu? Cevabı Leslie Hanım veriyor: “Hürrem, Mustafa’yı taht savaşında tasfiye etmeye ve bu işte kendine müttefik bulmaya çalışırken, bir şehzade annesinden beklenen oğlunu koruma rolünü yerine getiriyordu. Onun Mustafa’nın adaylığını bozma çabaları Mahıdevran’ın oğlunun başarısını garantiye alma çabalarıyla paraleldi. Ama Mahıdevran, oğlundan yana çabaları nedeniyle övülürken, Hürrem kötüleniyordu.”
Hürrem’in diğer padişah eşlerinden farkı, göz önüne çıkmasına izin verilmesiydi. Oysa Mahıdevran’ın yaptığı manevralar taşrada bulunduğu için fazla göze çarpmıyordu. Öte yandan Hürrem’in oğlu Bayezid’i korumak için çırpınması, halk tarafından Kanuni’nin otoritesini zayıflatmak şeklinde algılanıyor ve tepki uyandırıyordu. Velhasıl hem kocasının otoritesini, hem de oğlunu koruyacak altın bir formülü bulamamasıydı Hürrem’in trajedisi.
Unutmayalım ki, mücadeleyi Mustafa kazansa yalnız Bayezid değil, Selim, hatta Cihangir de öldürülecek, bugün Hürrem’e yapılan ithamlar Mahıdevran’a yöneltilecek, Kanuni yine otoritesini kuramamakla suçlanacaktı. Onlar hem anne, hem de eşti. Annelik güdüsüyle hareket ettiklerinde başka, eş olarak hareket ettiklerinde başka seçenekler çıkıyordu önlerine. Mustafa babasını devirmeye hazırlanıyordu (Halil İnalcık da aynı kanaatte). Kanuni’nin hafızasında dedesini devirmek için babasının safında verdiği mücadele canlanmıştı. Navagero, aylar önce Kanuni’nin oğlu Cihangir’e şöyle dediğini aktarıyordu: “Oğlum, Mustafa padişah olunca hepinizi öldürecek.” Kanuni’nin saf olmadığını, hele bir kukla hiç olmadığını ne zaman anlayacağız dersiniz?
.
Fatih’e atılan bir iftiraya cevap
16.12.2012 - Bu Yazı 2495 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Ecdat tartışması aldı başını gidiyor. Ne çok tarihçimiz ve ne çok tarih filozofumuz varmış meğer. Hayret. Her şey bu yalnızca köşelerinden kükreyebilen aslanlarımızın buyurduğu keskinlikte halledilebilmiş olsaydı tarih diye bir disipline de ihtiyaç kalmazdı.
Klişeler ormanında yürüyoruz. Metafizik uykusundan uyanmakta olan bir “köşebent” geçmişe bir put gibi taptığımızı tespit etmiş. Alnından öpülmeyi bekliyor olmalı. Ona göre Necip Fazıl, Osmanlı’ya asla toz kondurmazmış. Gayet emin bir edayla şu cümleyi atıyor önümüze: “Alın bakın Necip Fazıl’ın padişahlarla ilgili yazdıklarına. Tam bir tepkisel yüceltme yazılarıdır.” Necip Fazıl’ı okumamış olsak lokmayı yutardık ama çok şükür Osmanlı’yı onun kadar ağır eleştiren çok az yazar olduğunu bilenlerdeniz. Fatih ve II. Abdülhamid gibi bir iki isim hariç neredeyse bütün Osmanlı tarihini hallaç pamuğu gibi atan Necip Fazıl’dan zılgıt yemeyen padişah ise yok gibidir. Kanuni ile ilgili söylediklerinden birkaç örnek:
“Tarih olsaydı bugün, alçalmamızın Kanuni ile başlatıldığı okutulurdu! O bir mirasyedidir!”
“Kanuni iki suç işlemiştir: Yahudi’yi memlekete sokmak ve şeyhülislamları atamayla getirmek. İkincisi ise en büyük cinayet!..”
“Kanuni kendi şahsıyla büyük değildir, devriyle büyüktür.”
Bu mudur ‘yüceltme’? Daha ne desin zatıalinizi memnun etmek için!
Bu birkaç cümle bile Necip Fazıl’ı okumadığını, okumuşsa da anlamadığını, yaşadığı başdöndürücü değişim esnasında fikirlerini başkalarınınkiyle karıştırdığını göstermiş oldu. Şimdi “şanlı ecdat tarihi” dersi vermeye kalkan ufak tefek köşebentleri atlıyor ve yanlış anlatılan tarihî bir gerçeği açıklamaya başlıyorum.
Murat Belge, öğrencilik yıllarımdan beri takip ettiğim bir aydın. Yazar, çevirmen, akademisyen… “İstanbul Gezi Rehberi” maddi hatalarına rağmen zevkle okunabilen bir kitabı. “Vatan” gazetesinde “ecdat” üzerine bir söyleşisi çıktı. Katılmadığım o kadar çok görüş beyan etmiş ki, hepsini tartışmak haftalarca bu köşeyi kapatmak anlamına gelecekti. Bu yüzden Murat Bey’e mahsus olmayan bir hatasına demir atmakla yetineceğim.
Belge, hem “Osmanlı’da Kurumlar ve Kültür” adlı iddialı kitabında hem de Mine Şenocaklı’ya verdiği röportajda Fatih’in İtalyan ressamlara Topkapı Sarayı’nın duvarlarına “pornografik resimler” veya “freskolar” çizdirdiğini belirtiyor. Güya İstanbul Fatih’inin saray duvarlarına yaptırdığı bu müstehcen resimleri oğlu “sofu” Bayezid kazıtmış veya üzerini örttürmüş imiş! Şimdi “Sen Peygamber’in müjdesine nail olmuş birine nasıl bu iğrenç eylemi yakıştırırsın?” desem, ‘Bakın, dememiş miydik, bunlar şanlı ecdat hastalığına kaptırmışlar kendilerini, iflah olmazlar’ diyeceklerinden eminim. İsterseniz içinizden deyin diyeceğinizi ama müsaadenizle ben aydınlarımızı daldıkları bu rüyadan uyandırmak için sorgulama düğmesine basayım.
Kim söylemiş Fatih’in sarayının duvarlarına pornografik resimler çizdirdiğini?
Eğriboz’da Fatih’in kuvvetlerine esir düşen ve II. Bayezid zamanına kadar sarayda kaldığını söyleyen Angiolello adlı İtalyan, ülkesine döndükten sonra hatıralarını yazmış. Angiolello’nun hatıralarından öncelikle Franz Babinger’in Fatih hakkındaki cüretkâr ve garazkâr kitabıyla haberdar olmuştu Türk okuyucusu. Halil İnalcık hoca vaktiyle bu kitabı yerden yere vurmasına ve tarafgir bir eser olduğunu bilimsel olarak ortaya koymasına rağmen nedense kimsenin umurunda olmadı. Varsa yoksa Babinger. Bu ülkede ille ‘gâvur’ mu olmak gerek sözünü dinletmek için?
Yeri gelmişken belirteyim ki, Babinger pek çok başka efsanenin olduğu gibi Fatih’in saray duvarlarına ‘pornografik resimler’ çizdirdiği efsanesinin de ana kaynağıdır. Eskidendi o, ‘Babinger yazmış canım’ dediniz mi akan sular dururdu. Lakin artık durmuyor, onu da, ona biat edenleri de sorgu odasına davet ediyoruz.
Tarihçilikte ana kaynağa gitmediğiniz sürece yanılma ihtimaliniz çok yüksektir. Hele ikinci el kaynak kullanıyorsanız rehberinizi kargalardan seçmemelisiniz. Peki bütün atıfların kaynağı olan Angiolello ne diyor kitabında? Türkçe tercümesinde şunu:
“Gentile (Bellini) tarafından birçok güzel tablo yapılmış ve hepsi saraya konulmuştu.”
Bu kadar. Şimdi Babinger’in bu cümleyi ne hale getirdiğini görelim: “Bellini, Fatih’in ve saray çevresindekilerin portrelerini yapmakla kalmamış, sarayın mahrem odalarını erotik ve muhtemelen müstehcen resimlerle de süslemişti. Bu resimler açıkça ‘şehevî nesneler’ (cose di lussuria) diye nitelendirilmiştir.” Numarasını yakaladığımız nokta tam da burası işte. Babinger “cose di lussuria”yı elçabukluğu marifet hesabı “şehevî nesneler” haline getiriyor, sonra onu “erotik” diye yorumluyor, ardından da “muhtemelen” kılıfı altında “müstehcen” (obscene) noktasına kadar dayıyor.
Eh, Babinger işi “erotik” ve “müstehcen”e getirir de bizimkilerin eli armut toplar mı? “Pornografik” yaftası bugünler için var zaten.
Halkın çok büyük bir kısmının İstanbul’u fethettiği için Nebevî müjdeye nail olduğuna inandığı bu büyük zatın içine düşürülmek istendiği tuzağı böylece yakalıyoruz. Şimdi “cose di lussuria”nın yanlış bir çeviri olabileceğine geliyoruz.
Princeton Üniversitesi öğretim üyelerinden Patricia Fortini Brown’ın mükemmel çalışması “Venetian Narrative Painting in the Age of Carpaccio” Babinger’e en susturucu cevabı veriyor aslında. Brown’a göre Angiolello’nun genellikle “erotik” veya bizimkilerin dediği gibi “pornografik” diye çevrilen İtalyanca ifadesinin tam olarak neyi kastettiği bilinmiyormuş.
Neymiş peki? Genellikle “şehevî şeyler” veya “erotik freskolar” diye çevrilmesine rağmen, Osmanlı sarayında verilen ziyafetler ve diğer şenlik sahnelerinin resimlerinin yapıldığı anlamına da gelebilirmiş bu ifade! Zira ‘lussuria’, ‘lux’ kelimesiyle aynı kökten geliyor. Şehvet kadar eğlence, şenlik vs. gibi anlamları da var. Nitekim Avrupa ve Osmanlı saraylarında kır manzaraları ve eğlence sahnelerinin duvar resimlerinde yer aldığını biliyoruz. Venedik saraylarında bile bulunmayan ‘pornografik freskolar’ın Osmanlı sarayında ne işi olabilir Allah aşkına? Bakın Halil İnalcık ne güzel anlatmış “The Ottoman Empire” adlı kitabında:
“Fatih, Bellini’yi Venedik’ten kendi sarayına freskolar yapması için davet etti. Fakat Fatih’i çağdaş Rönesans yöneticileri arasına sokanlar meseleyi abartıyorlar. O her şeyden önce Müslüman bir gâzi yöneticiydi, amacı da devleti dünyanın en güçlü imparatorluğuna dönüştürmekti.”
Dikkat ettiyseniz hoca hem ‘erotik’ ifadesini kullanmıyor hem de Fatih’in bütün açılımlarını yöneten ana fikrin İslamiyet olduğunu adeta haykırıyor. Tarihe tapıyormuşuz! Hayır efendiler, tarihe tapan eden yok. Tek gayemiz, tarihi muhabbet sofralarınıza meze olmaktan kurtarmaktır!
.
Bayezid-i Veli’ ecdadımız değil mi?
23.12.2012 - Bu Yazı 2849 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Nedense ondan hoşlananımız azdan azdır. Milliyetçi ve muhafazakâr kesim kendisini ‘pısırık’ bulur, Osmanlı tahtına yakıştıramaz. Sol ve liberal çevrelerin derdi ise başka: O ‘dinci’ bir padişahtı, ibadetten başını kaldıramamış, Avrupa’da sanat ve bilim alanlarındaki gelişmelere düşmanlık etmiş, Fatih’in açtığı çığırı dondurmuştur.
Osmanlı tarihi denilince birbiriyle kanlı bıçaklı olan bu iki dünya görüşünün II. Bayezid’i sevmeme noktasında uzlaşmaları şaşırtıcı olduğu kadar düşündürücü de. Bakın İsmail Hami Danişmend gibi ‘muhafazakâr’ bir isim neler döktürmüş: “Şanlı babasının büyük meziyetlerine pek az vâris olabilen II. Bayezid, zayıf ruhlu ve gevşek huylu olduğu için (…) büyük Osmanlı padişahları arasında böyle bir şahsiyetin bir nisbetsizlik teşkil ettiği muhakkaktır. Babası Fatih’e ve oğlu Yavuz’a pek az benzeyen bir şahsiyettir.”
Meziyetsiz, zayıf ruhlu ve gevşek huylu… Başka? “Cevval değildi” diyen mi ararsınız, “rahatı sevdiğini” söyleyeni mi? İyi de suçu neydi bu padişahın? Suçu, yumuşaklığı (hilmi) ve dindarlığıydı. Yumuşak olması ahirlerin hoşuna gitmiyordu, dindar olması ‘asrîlerin’. Oysa halkın yanılmaz teşhisiyle “Bayezid-i Velî”ydi, Veli padişahtı.
Bir insanın dindar olması, ibadetle meşgul bulunması suçtur aydınımızın gözünde. Meşrutiyet’ten itibaren padişahlar arasında iyi-kötü ayrımı yapılmıştır. II. Osman bu dönemde “Genç” yapılmış ve ‘iyiler’ safına katılmıştı. Sultan İbrahim’in “Deli” yapılması da aynı döneme rastlar.
İşte II. Bayezid’in pısırık, pasif, babası ve oğlu gibi seferlere çıkmayan (padişahlığının daha 2. yılında çıktığı Morova seferine ne diyeceksiniz?), sarayda rahat döşeklere gömülüp dünyayı umursamayan bir ‘çöküş dönemi’ padişahı olarak resmedilmesi de yine jöntürk tarih yazıcılığının günümüz Türkiye’sine unutulmaz bir kazığıdır.
II. Bayezid avlanmayı çok severdi. Şeyhi Seyyid İbrahim’i bir ceylanın üzerine binmiş, kendisini uyarırken gösteren bu minyatür, “Veli” kimliğine yaklaşmakta anahtar işlevi görüyor. (Taşköprülüzade, Osmanlı Bilginleri, İz: 2007).
Peki tarihimize vurulan asırlık kelepçelerden nasıl kurtulacağız? II. Bayezid’in, Baki Tezcan’ın II. Osman’la ilgili çalışmasında ortaya koyduğu gibi nasıl kendi yüzüyle tarihe geçmesini sağlayacağız?
Allah’tan bir adım atıldı ve Beyoğlu Belediyesi ile Mimar Sinan Üniversitesi’nin ortak çalışmasıyla 19-20 Aralık 2012 günlerinde 500. vefat yıldönümü vesilesiyle bir sempozyum düzenlendi. Siyaset, askerlik, mimari, sanat, bilim ve tarih alanlarındaki katkıları gündeme getirildi. Yazık ki basınımızın ilgisine yeterince mazhar olamadı. Onlar eski adı Çirkince olan Şirince’deki ciddi kıyamet senaryolarıyla meşguldüler!
Sempozyumda fakir de “Veli”liği üzerinde durdu ve şunları dile getirdi:
Fatih, oğullarının eğitimine önem vermesiyle de dikkat çeker. Ortanca oğlu Mustafa için kaynaklar “âlim ve şair” der. Cem’in şair ve âlim olduğunu biliyoruz. Aynı şekilde Bayezid de uzun bir süre kaldığı Amasya’da sıkı bir eğitimden geçti. Arapça ve Farsçayı, fıkıh ve heyet ilmini (astronomi) öğrendi.
Suikaste kurban gidiyordu
Manevî boyuta yatkınlığı daha şehzadelik yıllarında başlamıştı. “Babam” diye bahsettiği Seyyid İbrahim Çelebi’yi, Amasya yakınlarındaki köyünde ayağına kadar giderek ziyaret etmiş ve aralarında manevî bir bağ oluşmuştu. Seyyid İbrahim şehzadenin av tutkusundan hoşlanmıyordu. Ona lüzumsuz yere hayvan öldürmenin sakıncalarını anlatarak vazgeçirmeye çalıştı. Ancak Bayezid bir gün yine ava çıktı. Adamları geyikleri ondan tarafa doğru sürdüler. Tam okunu atacakken Bayezid’in vazgeçip geriye döndüğü görüldü. Sebebi sorulunca “Babam” dediği Seyyid İbrahim’i bir geyiğin sırtında gördüğünü ve kendisini sert bir şekilde uyardığını söyledi. Bundan sonra avcılığa tövbe ettiğini yazar Taşköprülüzade.
Öte yandan Şeyhülislam Ebussuud Efendi’nin babası, “Yavsı Şeyh” namıyla meşhur olan Şeyh Muhyiddin İskibilî’ye bağlanmış ve tekkesinde 40 gün halvete girmişti.
Mevleviliğe düşkünlüğü ise doğumunu babasına Konya Çelebiliğini uhdesinde bulunduran Cemaleddin Çelebi’nin müjdelemesinden ileri gelir. Çelebi’ye de, Mevlânâ’ya da büyük saygı göstermiş ve Mevlânâ türbesindeki sandukaları yenileyerek üzerlerine örtülmek üzere değerli kumaşlar göndermiştir.
Kaynaklar daima ibadetle meşgul olduğunu, cemaatle namaza çok sık gittiğini, bol bol sadaka dağıttırdığını yazar. Evliya Çelebi’nin anlattığına göre İstanbul Beyazıt Camii tamamlanınca “Kim ikindi namazının sünnetini hiç terk etmemişse ilk cuma namazında o imam olsun.” demiş, kimse çıkmayınca “hazerde ve seferde hiçbir sünneti terk etmediği için” namazı kendisi kıldırmıştır.
Işk adlı Şii fedai bir sefer sırasında kendisine suikast yapmak istemiş, ölümden son anda kurtulmuştu. Bu da Şiilerin Osmanlı topraklarında ne kadar pervasızca hareket edebildiklerini gösterir. Tam bir ehl-i sünnet tarikatı olan Nakşibendiliği teşviki ve Bursa’daki Emir Sultan’ın amcaoğlu olan Ahmed Buhari eliyle İstanbul’da Nakşiliği kurdurması bundandır. Şiilik tehlikesine karşı Nakşiliği manevî bir sur olarak kullandığını görüyoruz.
Bundan 500 yıl önce tahtını Yavuz’a bırakırken bir ricası olmuştu. Kendisini Rahman’ı düşünmekten alıkoyan şeylerden kurtulmak fikriyle Dimetoka’da münzevi bir hayat geçirmek istiyordu. Şunları söylemişti: “Ta ki bir köşede oturup ibadet edeyim. Tek dervişlik yoluna kanaat edeyim.”
Nakşiliğin yıldızlarından Ubeydullah Ahrar’ın torunu Muhammed Kasım anlatıyor. Babası Abdülhadi İstanbul’a gelip II. Bayezid ile görüşürken dedesinin kılık kıyafetinden bahsetmiş, Sultan da ona “Beyaz atları da var mıydı?” diye sormuş. “Evet” cevabını alınca şöyle demiş: “Babam Fatih anlatmıştı ki, filan gün öğleden sonra küffar ile savaşırken askerde bıkkınlık alametleri sezmiş ve Ahrar Hazretleri’nden yardım istemiştim. Hemen o anda beyaz bir ata binmiş ve gösterişli bir kılığa bürünmüş olarak savaş meydanında karşıma çıktı. Bana ‘Korkma’ diye kuvvet verdi, ‘filan tepeye çıkıp bir hücum daha yapın, kazanacaksınız’. Kendisi de düşman üzerine kılıç salladı ve fetih müyesser oldu.”
Hat sanatımızın, Galata Sarayı’nın, gıda standartlarının, baruthanenin kurucusu olan, Türkiye’ye 3 muhteşem külliye hediye eden, aynı zamanda Bosna ve Hersek, Kili, Akkirman, İnebahtı, Modon, Navarin ve Koron’u fetheden, 1509’da neredeyse yerle bir olan İstanbul’u 77 bin işçi ve ustayla dirilten bir devlet adamına yapılan bu asırlık haksızlık karşısında susmak bize yakışmazdı.
Unutmayalım ki, darbeler sadece siyasete yapılmadı. Kafalarımıza da yapıldı. Kafalarımıza indirilen darbelerin etkisini gidermek de kolay olmuyor.
.
Atatürk son Osmanlı devletinin kurucusu mu?
30.12.2012 - Bu Yazı 1940 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Türkiye yeterince küçülmedi mi? Bu yakıcı sorunun devamında şeytanca ama epeyce sıkı bir soru gelmek durumunda: Osmanlı’nın parçalanması devam mı ediyor?
Tarihin bir süreklilik arz ettiğini söylüyoruz ama bu sanki hep olumlu anlamda algılanıyor. Oysa bir süreklilik olumlu olduğu kadar olumsuz da olabilir, değil mi? Bir dükkânı devralırken tabii olarak aktifi (alacağı veya malı) yanında pasifini, yani borcunu da üstlenirsiniz.
Biz Osmanlı mirasını kâğıt üzerinde reddederek aslında bilançoyu da karartmış olduk. Redd-i miras edersen alacağını bilemeyeceğin gibi borcunu da tespit edemezsin. Edebilmek için dükkânın kepenklerini açmaktan başka şansımız yok ne yazık ki. Şimdi böyle bir açılış dönemindeyiz ama bu arada köprülerin altından çok sular aktığını söylemek lazım.
Geçenlere TV24’teki Tarihçe programına konuk ettiğimiz Doç. Mehmet Hacısalihoğlu, ilginç bir tespitte bulundu. Dedi ki: ‘Balkanlar elimizden çıkmadan önceki Osmanlı Devleti’nin durumuyla bugünkü Türkiye’nin durumu çok benziyor birbirine. Osmanlı, Balkan milletlerine dağdan ‘düz ova’ya inip politika yapın’ çağrısında bulundu ve Meclis’in kapılarını etnik gruplara açtı. Yeter ki eşkıyalık, bugünkü deyimle terör dursundu.
Başlangıçta örgütler silah bırakıp Meclis-i Mebusan’a temsilci yolladılar. Terör durdu durmasına ama bu defa silahlı örgütlerin Meclis’teki uzantılarından özerklik anlamına gelecek talepler geldi. Hükümet bu talepleri karşılamayınca eşkıyalık yeniden azdı ve ayrılıkçı hareketler güç kazandı. Hükümet terörü şiddetle bastırmak isteyince (bir avuç eşkiyanın kökünü kazımak” söylemini hatırlayın) yaralar daha bir derinleşti. Ayrılıkçı akımlar güçlendi.
Meclis ile dağ arasında kalan devlet, 1912-13 Balkan Savaşları’ndan Rumeli topraklarının büyük bölümünü kaybederek çıktı. Trablusgarb’dan sonra aslî bir parçasını yitirmişti Osmanlı. Küçülme devam edecekti.
Ardından 1. Dünya Savaşı patlak verdi ve 1918’de Osmanlı’dan geriye teslim olmuş bir ordu, işgal altında bir ülke, bağımsızlığını yitirmiş bir hükümet kalmıştı. Araplar da ayrılmıştı bünyeden. Geriye kala kala iki büyük Müslüman topluluk kalmıştı: Türkler ve Kürtler. Osmanlı’nın bu iki unsuru kader ve elbirliği yaparak yeni bir ülkenin sınırları içinde yaşayacaklar mıydı? Yoksa yollarına ayrı devletler halinde mi devam edeceklerdi?
Lozan görüşmeleri sırasında Lord Curzon’ın Kürt kartına sarılıp onları azınlık statüsüne bağlama girişimine hem Türk tarafı, hem de Kürt tarafı karşı çıkmıştı. İşte bu ‘Biz etle tırnak gibiyiz, ayrılamayız’ söylemi TC’nin temeli olacaktı.
Aslında bu karar 1919’un tam da bu günlerinde hazırlanan ve ocak ayında İstanbul meclisinde kabul edilen Misak-ı Milli’de mündemiçti. Misak-ı Milli’nin üzerinde önemle durulması gereken 1. maddesi Mustafa Budak’ın “Derin Tarih” dergisinin ocak sayısında çıkacak yazısında belirttiği gibi Türk-Kürt çoğunluğun yaşadığı bölgelerdeki nüfusun haklarını garanti altına almayı hedefleyen bir olmazsa olmaz şartıydı. Vereceğimiz kadar toprak vermiştik. Artık bıçak kemiğe dayanmış, Osmanlı’dan geriye kala kala iki halk ve Anadolu toprağı kalmıştı.
1. madde, Misak-ı Milli’nin özüdür. Şöyle der mealen: “Mondros Mütarekesi imzalandığı tarihteki sınırların dahil ve haricinde bulunan Osmanlı-İslam ekseriyetinin haklarını korumak...”
Elbette burada sözü edilen “Osmanlı-İslam ekseriyeti” tabiri Türkler ve Kürtleri kastediyordu. Osmanlı’nın son kalan iki büyük Müslüman unsuru onlardı. Kader birliği ederek Osmanlı’nın küllerinden daha küçük bir Osmanlı Devleti vücuda getirerek yollarına beraberce devam edeceklerdi.
Yeni Türkiye Cumhuriyeti kurulana, hatta halifelik kaldırılana kadarki dönem Kürtlerin Türklerle el ele kuracakları bir devletin hayalleriyle doludur. Ancak kafalardaki hesap siyasi oyunlara uymamış, İstiklal Savaşı küçük bir Osmanlı bakiyesi olarak iki milletli bir oluşum eliyle kazanıldığı halde sonrasında bu topraklarda tek bir milletin yaşadığı, hatta yaşamaya hakkı bulunduğu bizzat resmî ağızlar tarafından ifade edildi, tek millet vardı. Devlet o milletin, Türklerin devletiydi. Kürtlerin söz hakkı, hatta yaşama hakkı kalmamıştı. Asimilasyona uğramak, yani Türk olmaktan başka yol bırakılmadı. Mahmut Esat Bozkurt’un deyişiyle Türk olmayan ancak köle olabilirdi. Ancak 2013’e gelip dayandığımız günlerde artık Son Osmanlı bakiyesi olan TC’de parçalanma tehdidi ciddi bir travmaya doğru gitmekte. Acaba Osmanlı’nın parçalanma süreci devam mı ediyor?
Bu yıl 100. yıldönümünü idrak ettiğimiz Balkan Savaşları bize yalnız asırlarca yaşadığımız Rumeli topraklarını kaybettirmekle kalmadı, aynı zamanda geleceğe bir projektör de tutmuş oldu. İmparatorluklar kolay doğmuyor ve sanıldığından geç parçalanıyordu. Bu süreci önlemenin, Türk-Kürt kardeşliğini güçlendirmenin yolu, tarihte yapılan hatalardan ders alıp bugün aynılarını yapmamaktan geçiyor.
O zaman çözüm belli: Misak-ı Milli ruhuna dönüş! Yoksa Son Osmanlı’nın biraz daha küçülmesi kaçınılmaz olarak gündeme gelecek. Bu bakışa göre Atatürk de bu son Osmanlı devletinin kurucusu oluyor! Tarih, kendisine şaşırmadan bakanlardan intikamını çok feci alıyor ne yazık ki! Tecrübeyle sabittir vesselam!…
.
Atatürk son Osmanlı devletinin kurucusu mu?
30.12.2012 - Bu Yazı 1942 Kez Okundu.
Yorum : 0 - Onay Bekleyenler : 0
Türkiye yeterince küçülmedi mi? Bu yakıcı sorunun devamında şeytanca ama epeyce sıkı bir soru gelmek durumunda: Osmanlı’nın parçalanması devam mı ediyor?
Tarihin bir süreklilik arz ettiğini söylüyoruz ama bu sanki hep olumlu anlamda algılanıyor. Oysa bir süreklilik olumlu olduğu kadar olumsuz da olabilir, değil mi? Bir dükkânı devralırken tabii olarak aktifi (alacağı veya malı) yanında pasifini, yani borcunu da üstlenirsiniz.
Biz Osmanlı mirasını kâğıt üzerinde reddederek aslında bilançoyu da karartmış olduk. Redd-i miras edersen alacağını bilemeyeceğin gibi borcunu da tespit edemezsin. Edebilmek için dükkânın kepenklerini açmaktan başka şansımız yok ne yazık ki. Şimdi böyle bir açılış dönemindeyiz ama bu arada köprülerin altından çok sular aktığını söylemek lazım.
Geçenlere TV24’teki Tarihçe programına konuk ettiğimiz Doç. Mehmet Hacısalihoğlu, ilginç bir tespitte bulundu. Dedi ki: ‘Balkanlar elimizden çıkmadan önceki Osmanlı Devleti’nin durumuyla bugünkü Türkiye’nin durumu çok benziyor birbirine. Osmanlı, Balkan milletlerine dağdan ‘düz ova’ya inip politika yapın’ çağrısında bulundu ve Meclis’in kapılarını etnik gruplara açtı. Yeter ki eşkıyalık, bugünkü deyimle terör dursundu.
Başlangıçta örgütler silah bırakıp Meclis-i Mebusan’a temsilci yolladılar. Terör durdu durmasına ama bu defa silahlı örgütlerin Meclis’teki uzantılarından özerklik anlamına gelecek talepler geldi. Hükümet bu talepleri karşılamayınca eşkıyalık yeniden azdı ve ayrılıkçı hareketler güç kazandı. Hükümet terörü şiddetle bastırmak isteyince (bir avuç eşkiyanın kökünü kazımak” söylemini hatırlayın) yaralar daha bir derinleşti. Ayrılıkçı akımlar güçlendi.
Meclis ile dağ arasında kalan devlet, 1912-13 Balkan Savaşları’ndan Rumeli topraklarının büyük bölümünü kaybederek çıktı. Trablusgarb’dan sonra aslî bir parçasını yitirmişti Osmanlı. Küçülme devam edecekti.
Ardından 1. Dünya Savaşı patlak verdi ve 1918’de Osmanlı’dan geriye teslim olmuş bir ordu, işgal altında bir ülke, bağımsızlığını yitirmiş bir hükümet kalmıştı. Araplar da ayrılmıştı bünyeden. Geriye kala kala iki büyük Müslüman topluluk kalmıştı: Türkler ve Kürtler. Osmanlı’nın bu iki unsuru kader ve elbirliği yaparak yeni bir ülkenin sınırları içinde yaşayacaklar mıydı? Yoksa yollarına ayrı devletler halinde mi devam edeceklerdi?
Lozan görüşmeleri sırasında Lord Curzon’ın Kürt kartına sarılıp onları azınlık statüsüne bağlama girişimine hem Türk tarafı, hem de Kürt tarafı karşı çıkmıştı. İşte bu ‘Biz etle tırnak gibiyiz, ayrılamayız’ söylemi TC’nin temeli olacaktı.
Aslında bu karar 1919’un tam da bu günlerinde hazırlanan ve ocak ayında İstanbul meclisinde kabul edilen Misak-ı Milli’de mündemiçti. Misak-ı Milli’nin üzerinde önemle durulması gereken 1. maddesi Mustafa Budak’ın “Derin Tarih” dergisinin ocak sayısında çıkacak yazısında belirttiği gibi Türk-Kürt çoğunluğun yaşadığı bölgelerdeki nüfusun haklarını garanti altına almayı hedefleyen bir olmazsa olmaz şartıydı. Vereceğimiz kadar toprak vermiştik. Artık bıçak kemiğe dayanmış, Osmanlı’dan geriye kala kala iki halk ve Anadolu toprağı kalmıştı.
1. madde, Misak-ı Milli’nin özüdür. Şöyle der mealen: “Mondros Mütarekesi imzalandığı tarihteki sınırların dahil ve haricinde bulunan Osmanlı-İslam ekseriyetinin haklarını korumak...”
Elbette burada sözü edilen “Osmanlı-İslam ekseriyeti” tabiri Türkler ve Kürtleri kastediyordu. Osmanlı’nın son kalan iki büyük Müslüman unsuru onlardı. Kader birliği ederek Osmanlı’nın küllerinden daha küçük bir Osmanlı Devleti vücuda getirerek yollarına beraberce devam edeceklerdi.
Yeni Türkiye Cumhuriyeti kurulana, hatta halifelik kaldırılana kadarki dönem Kürtlerin Türklerle el ele kuracakları bir devletin hayalleriyle doludur. Ancak kafalardaki hesap siyasi oyunlara uymamış, İstiklal Savaşı küçük bir Osmanlı bakiyesi olarak iki milletli bir oluşum eliyle kazanıldığı halde sonrasında bu topraklarda tek bir milletin yaşadığı, hatta yaşamaya hakkı bulunduğu bizzat resmî ağızlar tarafından ifade edildi, tek millet vardı. Devlet o milletin, Türklerin devletiydi. Kürtlerin söz hakkı, hatta yaşama hakkı kalmamıştı. Asimilasyona uğramak, yani Türk olmaktan başka yol bırakılmadı. Mahmut Esat Bozkurt’un deyişiyle Türk olmayan ancak köle olabilirdi. Ancak 2013’e gelip dayandığımız günlerde artık Son Osmanlı bakiyesi olan TC’de parçalanma tehdidi ciddi bir travmaya doğru gitmekte. Acaba Osmanlı’nın parçalanma süreci devam mı ediyor?
Bu yıl 100. yıldönümünü idrak ettiğimiz Balkan Savaşları bize yalnız asırlarca yaşadığımız Rumeli topraklarını kaybettirmekle kalmadı, aynı zamanda geleceğe bir projektör de tutmuş oldu. İmparatorluklar kolay doğmuyor ve sanıldığından geç parçalanıyordu. Bu süreci önlemenin, Türk-Kürt kardeşliğini güçlendirmenin yolu, tarihte yapılan hatalardan ders alıp bugün aynılarını yapmamaktan geçiyor.
O zaman çözüm belli: Misak-ı Milli ruhuna dönüş! Yoksa Son Osmanlı’nın biraz daha küçülmesi kaçınılmaz olarak gündeme gelecek. Bu bakışa göre Atatürk de bu son Osmanlı devletinin kurucusu oluyor! Tarih, kendisine şaşırmadan bakanlardan intikamını çok feci alıyor ne yazık ki! Tecrübeyle sabittir vesselam!…
.
|
Bugün 72 ziyaretçi (153 klik) kişi burdaydı!
|
|
|
|
|
|
| Bugün 711 ziyaretçi (1800 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
