|
Nikah nasıl kıyılır
|
Sual: Dinimize göre, nikâhın sahih olması için, gerekli şartlar nelerdir?
CEVAP
Bu şartların birincisi, Müslüman kızın Müslüman erkekle evlenmesidir. Müslüman olmayan erkekle evlenemez. Evlenmeye karar verdiği anda, kâfir olur. Çünkü Allahü teâlâ, (Evlenilmez) buyuruyor. Evlenen bu emri inkâr etmiş olur. Müslüman erkek de, aynı şekilde müşrik, dinsiz bir kadınla evlenemez. O da, evlenmeye karar verdiği anda kâfir olur. Ehl-i kitap olan, yani Yahudi veya Hristiyan kızla evlenmek caizse de tahrimen mekruhtur, yani günahtır. Müslüman kız ise ehl-i kitap da olsa hiçbir kâfir erkekle evlenemez.
Dinimizde küfv [denk] olmak önemlidir. Küfv, Hanefî'de, soyda, malda, dinde ve şerefte birbirine denk olmak demektir. Kızla erkeğin din bilgileri, takva, nesep, mevki ve servet bakımından denk olmaları lazımdır. Denk olmak, erkeğin salih Müslüman olması, Ehl-i sünnet itikadında olması, namaz kılması, içki içmemesi, yani İslamiyet’e uyması ve nafaka kazanacak kadar iş sahibi olması demektir. Damadın, yalnız mal mülk ve makam sahibi olmasını isteyen, kızlarını felakete sürüklemiş, Cehenneme atmış olur. Kız da, namaz kılmalı ve günahlardan sakınmalıdır.
Nikâhın ikinci şartı da, şahitlerin bulunmasıdır. Hanefî’de, şahit olarak, âkıl ve baliğ Müslüman iki erkek veya bir erkekle iki kadının bulunması lazımdır. Çocukla delinin şahitliği geçerli olmaz.
Nikâhın üçüncü şartı, icap ve kabuldür. Yani sözleşmedir.
Bu üç şart yerine gelirse nikâh sahih olur. Verilmesi vacib olan mehir konuşulmasa da nikâh sahihtir, ama nikâhta vacib olan mehir tespit edilmelidir.
Duruma göre, mehir az veya çok istenebilir. Mehir vermek vacibdir. Peygamber efendimiz, (Mehir vermemek niyetiyle nikâhlanan, Kıyamette hırsızlarla haşrolur) buyurmuştur. [R. Nasıhin]
Mehir iki kısımdır: Mehr-i muaccel, acele verilmesi gereken mehir demektir. Mehr-i müeccel, hemen verilmeyip daha sonra, vefat veya boşanma durumunda verilmesi gereken mehir demektir.
Sual: Gelin ve damadın kendileri de orada bulunuyorsa, dini nikâhları nasıl kıyılır?
CEVAP
Belediyedeki resmi muameleler bittikten sonra, Müslüman bir erkek, Hanefî mezhebine göre, Müslüman iki erkek şahit yanında, evleneceği kıza, (Seni hanım olarak aldım) der, kız da, (Ben de, seni koca olarak kabul ettim) derse, nikâh sahih olursa da, sünnete uygun nikâhşöyle kıyılır:
Bu devirde dini bilenler azaldığı için, nikâh kıyacak kimse, damada ve geline, Allahü teâlânın sıfatlarını sayıp, İmanın ve İslam’ın şartlarını da söyledikten sonra, (Kabul ettin mi?) diye sorar. Evet cevabını alıp, damatla gelinin Müslüman olduğu böylece anlaşıldıktan sonra nikâhları kıyılır.
Önce gelinin adını, mesela Ahmet kızı Fatma diye yazar. Sonra damadın adını, mesela Hasan oğlu Ali diye yazar. Sonra iki erkek şahidin adını, babalarının isimleriyle birlikte yazar. Sonra, uyuşulan mehr-i müecceli ve mehr-i muacceli yazar. [Mehr-i müeccelin çok olması kızın menfaatinedir. Mesela 11 Reşat altını olabilir. Erkek boşadığı zaman bu mehri vermesi şarttır. Çok olursa, basit sebeplerle hanımını boşamaz.]
İstigfar okuyarak, oradakilere tecdid-i iman ve tecdid-i nikâh yaptırır:
Estagfirullah, estagfirullah, estagfirullah el’azîm ellezî lâ ilâhe illâ hüv elhayyelkayyûme ve etûbü ileyh, tevbete abdin zâlimin li-nefsihî lâ yemlikü li-nefsihî mevten ve lâ hayâten ve lâ nüşûrâ. Yâ Rabbî! Hîn-i büluğumdan bu âna gelinceye kadar, İslam düşmanlarına ve bid’at ehline aldanarak, edindiğim yanlış, bozuk itikadlarıma ve bid’at, fısk olan söylediklerime, dinlediklerime, gördüklerime ve işlediklerime nâdim oldum, pişman oldum, bir daha böyle yanlış inanmamaya ve yapmamaya azm, cezm ve kasd eyledim. Peygamberlerin evveli Âdem aleyhisselâm ve âhiri bizim sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselamdır. Bu iki Peygambere ve ikisi arasında gelmiş geçmiş Peygamberlerin cümlesine iman ettim. Hepsi haktır, sadıkdır. Bildirdikleri doğrudur. Âmentü billah ve bi-mâ câe min indillah, alâ murâdillah ve âmentü bi-Resûlillah ve bi-mâ câe min indi Resûlillah alâ murâd-i Resûlillah. Âmentü billâhi ve Melâiketihi ve kütübihi ve Rüsülihi velyevmil-âhiri ve bilkaderi hayrihi ve şerrihi minallâhi teâlâ vel-ba’sü ba’delmevti hakkun. Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühu ve resûlüh. Allahümme innî ürîdü en üceddidel îmâne vennikâha tecdîden bi-kavli lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlullah.
Euzü Besmele’den sonra, bu duayı okur:
(Elhamdü lillahillezî zevvecel ervâha bil eşbâh ve ehallennikâha ve harremessifâh. Vessalâtü vesselâmü alâ resûlinâ Muhammedinillezî beyyenel-harâme vel-mubâh ve alâ Âlihi ve Eshâbi-hillezîne hüm ehlüssalâhi velfelâh.)
Euzü Besmele çekip, Nur suresinin 32. âyet-i kerimesini okuyup,(Sadakallahül’azîm) der, sonra, (Kâle Resulullah, “En-nikâhü sünnetî femen ragibe an sünnetî feleyse minnî.” Sadaka Resulullah. Bismillâhi ve alâ sünnet-i resûlillah) der.
Sonra geline dönüp, (Allahü teâlânın emri, Peygamber efendimizin sünneti, amelde mezhebimizin imamı olan İmam-ı a’zam Ebu Hanife hazretlerinin ictihadı ve hazır olan Müslümanların şahitlikleriyle, [mesela] 11 Reşat altın mehr-i müeccel ve 1 Reşat altın mehr-i muaccelle, Hasan oğlu Ali’yi kocalığa kabul ettin mi?) der. Gelin de, (Evet, bildirilen mehr-i müeccel ve mehr-i muaccel ile Hasan oğlu Ali’yi kocalığa kabul ettim) der.
Sonra damada dönüp, yine Bismillâhi ve alâ’dan başlayıp okur. (Ahmet kızı Fatma’yı, bildirilen mehr-i müeccel ve mehr-i muaccel ile hanımlığa kabul ettin mi?) der.
Her ikisine üçer kere ayrı ayrı sorar ve (Evet, kabul ettim) diye cevap alınca, (Ben de nikâhınızı kıydım) der. Sonra, şu duayı okur.
Nikâh duası:
(Allahümmec’al hâzel akde meymûnen mubâreken vec’al beyne-hümâ ülfeten ve mehabbeten ve karârâ ve lâ tec’al beyne-hümâ nefreten ve fitneten ve firârâ. Allahümme ellif beynehümâ kemâ ellefte beyne Âdeme ve Havvâ. Ve kemâ ellefte beyne Muhammedin sallallahü aleyhi ve sellem ve Hadîce-tel-kübrâ ve Âişe-te ümm-il mü’minîne radıyallahü anhümâ. Ve beyne Alîyyin radıyallahü anh ve Fâtıma-tez-zehrâ radıyallahü anhâ. Allahümmea’ti le-hümâ evlâden sâlihan ve ömren tavîlen ve rızkan vâsi’an. Rabbenâ heb lenâ min ezvâcinâ ve zürriyyâtinâ kurrete a’yünin vec’alnâ lilmüttekîne imâmâ. Rabbenâ âtinâ fiddünyâ haseneten ve fil âhıreti haseneten ve kına azabennâr. Sübhâne rabbike rabbil’ızzeti ammâ yesıfûn ve selâmün alel mürselîn velhamdülillahi rabbil’âlemin. El-fatiha.)
Bu duayı Peygamber efendimiz ve bütün âlimler, veliler okudular. Bunu okuyunca, karı koca arasında, ölünceye kadar muhabbet mevcut olur, rahat ve huzur içinde yaşarlar. Evlerinden bereket eksik olmaz. Duanın meali de şöyledir:
(Allah’ım! Bu evliliği mübarek eyle! Aralarında ülfet, geçim, sevgi ve evliliklerinde sebat nasip eyle, bunları nefret, geçimsizlik ve ayrılıktan koru! Allah’ım! Âdem aleyhisselam ile Havva validemiz, Muhammed aleyhisselam ile Hatice-i kübra ve müminlerin annesi Âişe validemiz; Hazret-i Ali ile Hazret-i Fatıma-tüz-Zehra validemiz arasındaki var olan ülfeti bunlara da nasip eyle! Kendilerine, salih çocuklar, uzun ömürler ve bol rızık ihsan eyle! Âmin. Ey Rabbimiz! Eşlerimizi ve çocuklarımızı bize göz aydınlığı kıl ve bizi Allah’a karşı gelmekten sakınanlara rehber eyle! Ey Rabbimiz, bize dünyada ve ahirette iyilik, güzellik ver. Bizi Cehennem azabından koru! Kudret ve şeref sahibi olan senin Rabbin, onların söylediği uygunsuz şeylerden münezzehtir. Bütün Peygamberlere selam olsun. Âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd olsun.)
Damat var, gelin yoksa
Sual: Gelin orada hazır olmayıp, gelinin vekili ile damat varsa, dini nikâhları nasıl kıyılır?
CEVAP
Nikâh kıyacak kimse, damada, Allahü teâlânın sıfatlarını sayıp, imanın ve İslam’ın şartlarını anlatır ve (Bunları kabul ettin mi?) diye sorar. Gelinin vekiline de, gelinin, bilip bilmediğini, yani Müslüman olup olmadığını sorar. Müslüman olduğu anlaşıldıktan sonra gelinin adını, mesela Ahmet kızı Fatma diye ve gelinin vekilinin adını babasının adıyla birlikte yazar. Sonra damadın adını, mesela Hasan oğlu Alidiye yazar. Sonra iki erkek şahidin adını, babalarının isimleriyle birlikte yazar. Sonra, uyuşulan mehr-i müecceli ve mehr-i muacceli yazar.
Yukarıda bildirildiği gibi tecdid-i iman ve tecdid-i nikah yaptırdıktan sonra, istigfar ile Euzü Besmele’den sonra, bu duayı okur:
(Elhamdülillahillezî zevvecel ervâha bil eşbâh ve ehallennikâha ve harremessifâh. Vessalâtü vesselâmü alâ resûlinâ Muhammedinillezî beyyenel-harâme vel-mubâh ve alâ Âlihi ve Eshâbi-hillezîne hüm ehlüssalâhi velfelâh.)
Euzü Besmele çekip, Nur suresinin otuz ikinci âyetini okur,(Sadakallahül’azîm) der, sonra, (Kâle Resulullah, “En-nikâhü sünnetî femen ragibe an sünnetî feleyse minnî.” Sadaka Resulullah. Bismillâhi ve alâ sünnet-i resûlillah) der.
Sonra gelinin vekiline dönüp, (Allahü teâlânın emri, Peygamber efendimizin sünneti, amelde mezhebimizin imamı olan İmam-ı a’zam Ebu Hanife hazretlerinin ictihadı ve hazır olan Müslümanların şahitlikleriyle, vekili olduğun Ahmet kızı Fatma’yı, [mesela] 11 Reşat altın mehr-i müeccel ve 1 Reşat altın mehr-i muaccelle, talibi olanHasan oğlu Ali’ye tezvice, vekâletin hasebiyle, verdin mi?) der.
Sonra damada dönüp, yine Bismillâhi ve alâ’dan başlayıp okur. (Sen de, Ahmet kızı Fatma’yı, [mesela] 11 Reşat altın mehr-i müeccel ve 1 Reşat altın mehr-i muaccelle, hanımlığa kabul ettin mi?) der. Her ikisine üçer kere ayrı ayrı sorar ve (Evet, kabul ettim) diye cevap alınca, (Ben de nikâhınızı kıydım) der. Sonra, yukarıdaki uzun nikâh duasını okur.
Gelin var, damat yoksa
Sual: Damat orada hazır olmayıp, damadın vekili ile gelin varsa, dini nikâhları nasıl kıyılır?
CEVAP
Nikâh kıyacak kimse, geline, Allahü teâlânın sıfatlarını sayıp, imanın ve İslam’ın şartlarını anlatır ve (Bunları kabul ettin mi?) diye sorar. Damadın vekiline de, damadın, bunları bilip bilmediğini, yani Müslüman olup olmadığını sorar. Müslüman olduğu anlaşıldıktan sonra gelinin adını, mesela Ahmet kızı Fatma diye yazar. Sonra damadın adını, mesela Hasan oğlu Ali diye ve damadın vekilinin adını babasının adıyla birlikte yazar. Sonra Müslüman iki erkek şahidin adını, babalarının isimleriyle birlikte yazar. Sonra, uyuşulan mehr-i müecceli ve mehr-i muacceli yazar.
Yukarıda bildirildiği gibi tecdid-i iman ve tecdid-i nikah yaptırdıktan sonra, istigfar ile Euzü Besmele’den sonra, bu duayı okur:
(Elhamdülillahillezî zevvecel ervâha bil eşbâh ve ehallennikâha ve harremessifâh. Vessalâtü vesselâmü alâ resûlinâ Muhammedinillezî beyyenel-harâme vel-mubâh ve alâ Âlihi ve Eshâbi-hillezîne hüm ehlüssalâhi velfelâh.)
Euzü Besmele çekip, Nur suresinin otuz ikinci âyetini okur,(Sadakallahül’azîm) der, sonra, (Kâle Resulullah, “En-nikâhü sünnetî femen ragibe an sünnetî feleyse minnî.” Sadaka Resulullah. Bismillâhi ve alâ sünnet-i resûlillah) der.
Sonra geline dönüp, (Allahü teâlânın emri, Peygamber efendimizin sünneti, amelde mezhebimizin imamı olan İmam-ı a’zam Ebu Hanife hazretlerinin ictihadı ve hazır olan Müslümanların şahitlikleriyle, [mesela] 11 Reşat altın mehr-i müeccel ve 1 Reşat altın mehr-i muaccelle, Hasan oğlu Ali’yi kocalığa kabul ettin mi?) der. Gelin de, (Evet, bildirilen mehr-i müeccel ve mehr-i muaccel ile Hasan oğlu Ali’yi kocalığa kabul ettim) der.
Sonra damadın vekiline dönüp, yine Bismillâhi ve alâ’dan başlayıp okur. (Sen de, Ahmet kızı Fatma’yı, [mesela] 11 Reşat altın mehr-i müeccel ve 1 Reşat altın mehr-i muaccelle, vekili olduğun Hasan oğlu Ali’ye, vekâletin hasebiyle, aldın mı?) der. Her ikisine üçer kere ayrı ayrı sorar ve (Evet, kabul ettim) diye cevap alınca, (Ben de nikâhınızı kıydım) der. Sonra, yukarıdaki uzun nikâh duasını okur.
Damat ve gelin yoksa
Sual: Damat ve gelin orada hazır olmayıp, sadece vekilleri varsa, dini nikâhları nasıl kıyılır?
CEVAP
Nikâhı herkes kıyabilir, imamların kıyması gerekir diye bir şart yoktur. Nikâhı kıyacak kimse, gelinin ve damadın vekillerine, damadın ve gelinin, Allahü teâlânın sıfatlarını, imanın ve İslam’ın şartlarını bilip bilmediklerini, yani Müslüman olup olmadıklarını sorar. Müslüman oldukları anlaşıldıktan sonra gelinin adını, mesela Ahmet kızı Fatmadiye ve gelinin vekilinin adını babasının adıyla birlikte yazar. Sonra damadın adını, mesela Hasan oğlu Ali diye ve damadın vekilinin adını babasının adıyla birlikte yazar. Sonra Müslüman iki erkek şahidin adını, babalarının isimleriyle birlikte yazar. Sonra, uyuşulan mehr-i müecceli ve mehr-i muacceli yazar.
Yukarıda bildirildiği gibi tecdid-i iman ve tecdid-i nikah yaptırdıktan sonra, istigfar ile Euzü Besmele’den sonra, bu duayı okur:
(Elhamdülillahillezî zevvecel ervâha bil eşbâh ve ehallennikâha ve harremessifâh. Vessalâtü vesselâmü alâ resûlinâ Muhammedinillezî beyyenel-harâme vel-mubâh ve alâ Âlihi ve Eshâbi-hillezîne hüm ehlüssalâhi velfelâh.)
Euzü Besmele çekip, Nur suresinin otuz ikinci âyetini okur,(Sadakallahül’azîm) der, sonra, (Kâle Resulullah, “En-nikâhü sünnetî femen ragibe an sünnetî feleyse minnî.” Sadaka Resulullah. Bismillâhi ve alâ sünnet-i resûlillah) der.
Sonra gelinin vekiline dönüp, (Allahü teâlânın emri, Peygamber efendimizin sünneti, amelde mezhebimizin imamı olan İmam-ı a’zam Ebu Hanife hazretlerinin ictihadı ve hazır olan Müslümanların şahitlikleriyle, vekili olduğun Ahmet kızı Fatma’yı, [mesela] 11 Reşat altın mehr-i müeccel ve 1 Reşat altın mehr-i muaccelle, talibi olanHasan oğlu Ali’ye tezvice, vekâletin hasebiyle, verdin mi?) der.
Sonra damadın vekiline dönüp, yine Bismillâhi ve alâ’dan başlayıp okur. (Sen de, Ahmet kızı Fatma’yı, [mesela] 11 Reşat altın mehr-i müeccel ve 1 Reşat altın mehr-i muaccelle, vekili olduğun Hasan oğlu Ali’ye, vekâletin hasebiyle, aldın mı?) der. Her ikisine üçer kere ayrı ayrı sorar ve (Evet, kabul ettim) diye cevap alınca, (Ben de bu nikâhı kıydım) der. Sonra, yukarıdaki uzun nikâh duasını okur.
.
|
Nikahla ilgili sorular
|
Sual: Dini nikâha niye “imam nikâhı” deniyor?
CEVAP
Hristiyanların nikâhlarını, kilisede papazlar kıydığı halde, papaz nikâhı denmiyor. Nikâh kıymasını bilen her Müslüman, her yerde, nikâh kıyabilir. Nikâhın, camide olması veya imamın kıyması, şart değildir. Doktor kıyarsa, doktor nikâhı, mühendis kıyarsa, mühendis nikâhı denmeyeceği gibi, imam kıyınca da, imam nikâhı denmez. Normal adı nikâhtır. Resmî nikâh muamelesiyle karışmaması için, dini nikâh deniyor. Yoksa nikâh, namaz gibi dinin bir emridir. Dini namaz veya imam namazı diye bir namaz olmadığı gibi, imam nikâhı da olmaz. Sadece, belediyede yapılan nikâh işlemleriyle karışmaması için, dini nikâh veya İslam nikâhı demeli, imam nikâhı dememeli.
Sual: Kızla erkek varken, ikisinin babası şahit olsa nikah sahih olur mu?
CEVAP
Evet.
Sual: Nikahta kız ve erkeğe üçer defa mı sorulur?
CEVAP
Evet, her ikisine ayrı ayrı üç kere sorulur.
Sual: Farklı mezheptekilerin nikahı, iki mezhebe uygun mu kıyılır?
CEVAP
Bir mezhebe uygun olması kâfidir.
Sual: Karı-koca nikah için aynı kişiye vekalet verebilir mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Evlenecek çocuk, babasının yanında çekindiği için, babası vekaleten konuşuyor. Asıl var iken, vekilin nikah kıyması caiz mi?
CEVAP
Baba kıyabilir.
Sual: Nikahta şahidin biri yoksa, birine telefonla söylense caiz mi?
CEVAP
Şahitlerin bir arada bulunması lazımdır.
Sual: Nikahta vekalet verilirken şartlar nelerdir?
CEVAP
Hiç bir şartı yok. (Beni falanca ile evlendirmek üzere seni vekil ettim) demek yeterlidir. Vekil edilen kişinin illâ kızın mahremi olması gerekmez.
Sual: Şahitler gelinin ve damadın şahidi diye ayrılmalı mıdır?
CEVAP
Öyle bir şey yok. Sadece şahitlerin gelini ve damadı tanımış olmaları yeterlidir.
Sual: İki bayram arası nikah olmaz deniyor bu doğru mu?
CEVAP
İki bayram arası nikah olur. Bir bayram günü Cumaya rastlamıştı. Bayram namazından çıkıp Cumaya gelene kadar pek çok zaman olmadığı için, iki bayram (Yani bayram ve Cuma) arasında nikahla uğraşmayın denilmişti. Yoksa Âişe validemizin nikahı da iki bayram arasında kıyıldı. Düşünülürse iki bayram arası olmayan gün yoktur. Ramazan bayramı ile Kurban bayramı arası veya Kurban bayramı ile ramazan bayramı arası. Yani bir senenin bir kısmı Ramazan bayramı ile Kurban bayramı arasıdır, bir kısmı da Kurban bayramı ile Ramazan bayramı arasıdır.
Sual: Bir kız dinimizde anne ve babasından izinsiz evlenebilir mi?
CEVAP
Evet. Hanefi mezhebinde ana babanın rızası şart değil. Diğer mezheplerde şarttır.
Sual: Gayri sahih nikahlı, tecdid-i nikah yapsa, nikahlanmış olur mu?
CEVAP
Evet. Sahih nikahın sakatlanması ihtimaline karşı da, iki şahit yanında tecdid-i nikah lazım.
Sual: Resmi nikahtan sonra dini nikah da yapıyoruz. Bir kız ile erkek evlenirken, imam olmasa, sadece kızın babası ile oğlanın babası olsa, Hanefi mezhebine göre başka şahit olmadan nikahlarını kendileri kıyabilir mi?
CEVAP
Evet kıyabilirler.
İmam şart değildir. Oğlanın veya kızın babası nikahı kıyar. Hem de şahit olmaları sahih olur.
Sual: Dini nikahım kıyılırken hayzlı idim. Hayzlı iken nikah kıyılırsa sahih olmaz diyorlar. Doğru mu?
CEVAP
Cünüplüğün nikahla alakası yoktur. Nikah sahihtir.
Sual: Şafii’ye göre nikah nasıl yapılır?
CEVAP
Şafii’de nikahın doğru olması için, birinci şart, baliga olan kıza da velinin izin vermesi lazımdır. Veli, erkek akrabadır. Baba yoksa, babanın babası ve onun babasıdır. Bunlardan sonra, erkek kardeştir. Bundan sonra, erkek kardeş oğlu, sonra onun oğludur. Sonra amca, sonra amca oğlu ve onun oğludur. Bunlar yoksa, kadı [yani Kur'an-ı kerime göre yaşayan adil bir hakim] veli olur. Bu velilerden birini bulamazsa, orada salih bir arkadaşı veli tayin eder. Şafii’de, şahitlerin erkek olması ve fıskları belli olmaması şarttır.
Bunları yapamazsa, Hanefi mezhebini taklit ederek nikah yaparlar.
Sual: Şafii, nikahta salih şahit bulamazsa, Hanefi’yi taklit eder mi?
CEVAP
Salih insan bulunmazsa, Hanefi taklit edilir.
Sual: Şafii’de, nikah için iki şahit yanında mı kadın vekalet verir?
CEVAP
Evet. Nikah için iki şahit yanında vekalet almak lazım.
Sual: Kocası ile Şafii’ye göre nikahlanması gereken hanım, velilerden izin alma imkanı yoksa, Hanefi’yi taklit etse, caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Şafii’ye göre nikahlanmam lazım. Hanımın velileri fâsıktır. Hanım salih birini veli tayin edebilir mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Şafii’de, fâsıkın tevbe edip nikah şahitliği yapması caiz mi?
CEVAP
Salih şahit bulunmazsa, bildirilen hile-i şeriyye caiz olur. Fakat tevbenin şartlarına uymak gerekir.
Sual: Şafii’de, hiç veli yoksa, nikahta, birini veli tayin etmek caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Almanya’da yaşıyorum. Türkiye’deki bir kızla nikahlanacağım. Kız, vekaletini telefonla bir arkadaşıma verse, burada nikah kıymamız sahih olur mu?
CEVAP
Şahitler kızı tanımıyorsa nikah sahih olmaz. Tam İlmihal'de diyor ki:
Vekil yapmakta ve nikahta, şahitlerin kadını tanımaları lazımdır. Yanında iseler, yüzünü görmeleri iyi olur. Başka odadan sesini duyarlarsa, kadın odada yalnız ise, caiz olur. Nikah kıyılırken, veli veya vekil şahitlerin bildiği kadının yalnız ismini söyler. Şahitlerin tanımadıkları kadının, babasının ve dedesinin adını da söylemesi lazımdır. Tanımak, kimin kızı ve hangi kızı olduğunu bilmek demektir. Şahsını, şeklini bilmek değildir.
Ehl-i kitapla nikâh
Sual: Müslüman erkek ile Ehl-i kitabın nikahlarının kıyılmasında bir fark var mı?
CEVAP
Nikahın kıyılmasında bir fark yoktur. Sadece, zimmi olan Hristiyan veya Yahudi, yani ehl-i kitap kadınla nikah kıyılırken, iki şahidin de, zimmi olması caiz olur. Zimmi, İslam devleti idaresinde yaşayan kitap ehli gayrimüslim demektir.
Ölen eşinin cenazesine bakmak
Sual: Karı kocadan biri ölünce, yaşayan, ölenin cenazesine bakabilir mi?
CEVAP
Kadın, ölen kocasına bakabilir, çünkü koca öldükten sonra nikâh, iddet bitinceye kadar [dört ay on gün] devam eder. Hanefî’de kadın ölünce, kocası buna bakamaz, çünkü kadın ölünce nikâh bozulur. Ama diğer üç mezhepte bakmak caizdir. (Redd-ül-muhtar)
Erkek, ölen hanımının ellerine ve yüzüne, Hanefî’de bakabilir. Diğer yerlerine bakmak için bir ihtiyaç olursa, mesela teşhis için bakmak gerekirse, diğer üç mezhepten biri taklit edilip bakılabilir.
Nikâh ne zaman kıyılır?
Sual: İslam nikâhı, her gün kıyılabilir mi? Yoksa mübarek günleri mi beklemek gerekir?
CEVAP
Her gün, her gece kıyılabilir. Cuma gecesi veya cuma günü olursa, daha iyi olur.
Evlenirken Amentü’yü bilmek
Sual: Evlenecek kişilerin Amentü’nün esaslarını ezbere sayması şart mıdır?
CEVAP
Ezbere sayması şart değildir. Amentünün esasları, Allahü teâlânın sıfatları anlatılır. Bunlara inanıyor musun denir. Evet, inanıyorum derse mesele kalmaz. Birini bile kabul etmezse, Müslüman sayılmaz.
Düğünden önce nikâh
Sual: Düğünden bir ay önce, nikâhımız kıyıldı. Dinen de eşim olduğuna göre, hanım her isteğimi kabul etmek zorunda değil mi? Benden izinsiz sefere çıkabilir mi? Benimle birlikte sefere çıkmayı reddedebilir mi?
CEVAP
Kadın, mehr-i müecceli değil, mehr-i muacceli almadıkça, düğünü, halveti ve birlikte sefere çıkmayı istemeyebilir, yani sizin her isteğinizi kabul etmek zorunda değildir. Mehrin hepsi müeccelse, yani daha sonra verecekse, kadın, mehri almadığı için, kocası bunları menedemez. Mehr-i muacceli almayan kadın, kocasından izinsiz evden çıkabilir ve başka bir mahremiyle sefere gidebilir. (S. Ebediyye)
Sual: Dinimizde evlenmemek yani aynı evde birlikte yaşamamak şartıyla, henüz buluğa ermemiş bir kızı sadece uygun birine nikâh etmek caiz mi?
CEVAP
Hanefi mezhebinde, babası nikâhı yapabilir ama kız baliğa olunca, istemezse bu kimseyi reddedebilir. (S. Ebediyye)
Nikâh kıyılırken
Sual: Dini nikâh kıyılırken, aldım, verdim, kabul ettim gibi geçmiş zaman olarak söylemek şart mıdır?
CEVAP
Evet, şarttır. Mesela, kabul ettin mi diye sormalı, cevap veren de, kabul ettim demelidir. Bunun gibi, soran emir şeklinde söyleyip, cevap veren geçmiş zaman şeklinde söylese de olur. Yani soran, benimle veya şununla evlenmeyi kabul et der, cevap veren de, kabul ettim derse, nikâh yine sahih olur. (S. Ebediyye)
Şafii'de, kızın babası, (Kızımı sana nikâhladım) dese, damat da (kabul ettim) dese, nikâh sahih olmaz. (Nikâhını kabul ettim) demesi gerekir.
Şakası olmaz
Sual: S. Ebediyye'de, (Erkek, filanca kadın zevcemdir der, kadın da tasdik ederse, nikâhları sahih olur) deniyor. Mesela Ali, iki erkek şahit yanında, (Zeynep benim karımdır) dese, Zeynep de, (Evet, bu Ali benim kocamdır) dese, nikâhları sahih olmuş olur mu?
CEVAP
Evet, sahih olmuş olur. Dinde söze bakılır. Şaka olarak söylese bile, yine nikâhları sahihtir. Mehir işini daha sonra hallederler. Şakayla boşasa da, boşamış olur. Nikâh ve boşama işleri oyuncak değildir, şakaları da ciddi gibi sahih olur.
Kızını verdin mi?
Sual: Bir erkek evleneceği kızın babasına, iki erkek şahit yanında, kızını bana verdin mi dese, babası da verdim dese, nikâh sahih olur mu?
CEVAP
Kitaplarda şöyle deniyor:
Kızın babasına, (Kızını bana zevce olarak verdin mi?) dese, o da (Evet) veya (Zevce olarak verdim) dese, nikâh olmaz. Evlenmeyi teklif edenin tekrar, (Kabul ettim) demesi lazımdır, çünkü önce sormuştu. Soruyla vekil yapılmaz. (Kızını bana zevce olarak ver) deseydi olurdu, çünkü emirle vekil yapmış olur. Bu vekilin cevabı, iki taraf adına söylenmiş olup, iki şahit de varsa, nikâh tamam olur. (Redd-ül-muhtar)
Kâğıda yazmakla nikâh olur mu?
Sual: Kâğıda yazmakla nikâh olur mu?
CEVAP
İki erkek şahidin yanında, erkek, (seni zevceliğe aldım) diye bir kâğıda yazsa, kız da (kabul ettim) diye yazsa, nikâh olmaz. Söylemeleri lazımdır. Orada bulunmayan erkeğin, (Seni zevceliğe aldım) yazısını, kız, şahitlere okuyup da, (kabul ettim) derse, nikâh olur. Yazıyı okumayıp, yazılmış olduğunu söylerse, yani (beni zevceliğe aldığını bildirdi, ben de kabul ettim) dese, nikâh yine olur. (Mecmua-i Zühdiyye)
Nikâh için haber göndermek
Sual: Bir erkek, hanımı olması için bir kıza haber gönderse, kız da habercinin sözünü işiten iki erkek şahit yanında (kabul ettim) dese, nikâh sahih olur mu?
CEVAP
Evet, sahih olur. (Mecmua-i Zühdiyye)
Mektupla nikâh
Sual: Evleneceğim kıza mektup veya mail yazsam, kız da, beni tanıyan iki erkek yanında mesela babasıyla abisinin yanında okusa, (Ben de kabul ettim dese), nikâh sahih olur mu?
CEVAP
Evet, sahih olur. Babasıyla abisi şahit yerine geçer. Kitaplarda şöyle yazıyor: Erkekten gelen yazıyı, kız, iki erkeğe okur veya anlatır, (Şahit olun, onun karısı olmayı kabul ettim) derse nikâh sahih olur. Yazıyı şahitlere okuması, erkeğin şahitler yanında sözle teklif etmesi gibi sahih olur. (Redd-ül-muhtar)
Başka yerde kabul etmek
Sual: Nikâh için teklif yazılı mektubu, bir kız, bir yerde şahitlerin yanında okusa, sonra başka yerde de, yine aynı şahitlerin yanında kabul etse, nikâh sahih olur mu?
CEVAP
Evet, sahih olur. Nikâhta icap [teklif] ve kabulün aynı yerde yapılması şart olduğu halde, başka yerdeki birinden gelen icap mektubunu, şahitlere bir oturumda söyleyip, kabul ettiğini başka oturumda söylemek caizdir. (Mecmua-i Zühdiyye)
Zina edenle nikâh
Sual: Zinadan hamile kalan kadını veya nikâhlıyken hamile kalıp sonra ayrılan veya kocası ölen kadını nikâh etmek caiz midir?
CEVAP
Zinadan hamile kalan kadını, doğumdan önce, nikâh etmek caizdir. Eğer o kadınla zina eden başkası ise, çocuk olmadan önce cima caiz olmaz. (Feyziyye)
Nikâhlıyken hamile kalan, sonra kocası ölen veya boşanan kadını, doğuma kadar nikâh etmek sahih değildir. Zina ettiği kadını nikâh etmek ve onunla cimada bulunmak helaldir. (S. Ebediyye)
Kaybolan kişinin eşi
Sual: Bir kadının kocası, Almanya’ya çalışmaya gitse, birkaç sene haber alınamasa, öldüğü kabul edilerek, karısı başkasıyla evlenebilir mi?
CEVAP
Evlenemez. Kesin öldüğü bilinirse evlenebilir. Din kitaplarında deniyor ki:
Gaib olan [yani uzak ülkelere gidip yıllarca gelmeyen] kocasının öldüğü veya üç talak verdiği haberini âdil bir müslümandan öğrenen kadın, başkasıyla evlenebilir. Hâkimin, 90 yaşını dolduran gaibin öldüğüne hüküm edeceği Mecelle’nin 10. maddesinin şerhinde yazılıdır. Öldüğünü işitip veya boşadığını bildiren mektubunu alıp, başkasıyla evlendikten sonra birinci koca gelirse, ikincisinin nikâhı batıl olur. (Nimet-i İslam, S. Ebediyye)
Dini nikâh yapılırken
Sual: Dini nikâhı kızın vekiliyle mi, yoksa bizzat kendisiyle mi yapmak daha uygun olur?
CEVAP
Dinini iyi bilen bir kız olduğu bilinmiyorsa, nikâh bizzat kızın kendisi bulunarak yapılmalı. Çünkü eskiden herkese lüzumlu dini bilgiler öğretiliyordu. Şimdi ise, nikâhlanacak olanların çoğu bu bilgileri bilmiyorlar. Bilinmesi lazım olan bilgileri söyleyip, bunları tasdik ettiklerini söyledikten sonra nikâhı yapılır. Orada bulunanlar da anlatılanları duymuş, bilmiyorlarsa öğrenmiş olurlar.
Şahitsiz nikâh olur mu?
Sual: Halk arasında, şahit olmasa da, değişik şekillerde dînî nikâh kıyılabileceğini söyleyenler oluyor. Mesela, (Bir erkek, bir kadına sen benim namusumsun derse, o da kabul ederse veya bir erkek evleneceği kadına üç kere benimle evlenir misin derse, o da evet derse dînî nikâh kıyılmış olur) diyorlar. Yine bunlar gibi, (Allah, peygamber şahidimizdir) diyerek şahitsiz nikâh kıyanlar oluyor. Böyle nikâh olur mu?
CEVAP
Öyle nikâh sahih olmaz. Hanefî mezhebinde, ya iki erkek veya bir erkekle iki kadın şahit olmazsa nikâh geçersiz olur. Şafiî’de ise sâlih iki erkek şahit ile kızın babasının bulunması şarttır. Kızın babası yoksa velisinin evliliğe izin vermesi gerekir.
Dünya âhiret bacımsın
Sual: Bir kadına, (Sen benim dünya âhiret bacımsın diyen kimse, o kadınla evlenemez, o kadın artık onun mahremi olmuş olur) deniyor. Bir de bir kadına, (Sen benim namusumsun denirse, nikâh kıyılmış olur) diyorlar. Böyle bir şey var mıdır?
CEVAP
Bunların hepsi hurafedir. Bir kimse, kendisine namahrem [yabancı] olan, yani nikâh düşen bir kadına ne söylerse söylesin, o yine yabancıdır, nikâh düşer. Bacımsın demekle bacısı olmaz, karımsın demekle karısı olmaz. Namusumsun demekle de, nikâh kıyılmış olmaz.
Zinadan hamilenin nikâhı
Sual: Yeni Zelanda’dan yazıyorum. Bir arkadaş, zina ettiği bayanla evlenmek istiyor, fakat kadın hamiledir. Buradaki hocalar, (Hamile bayanın nikâhı caiz değildir) diyorlar. Zinadan hamile kalan kadını nikâh etmek caiz değil midir?
CEVAP
Zinadan hamile kalan kadını nikâh etmenin, yani onunla evlenmenin caiz olduğu Bedayi, Bahr-ür-raık, İbni Abidin, Hindiyye gibi muteber kitaplarda bildirilmektedir.
Zinadan hamile kadını doğurmadan önce nikâh etmek sahihtir, fakat doğum yapıncaya kadar vaty etmek [ilişkiye girmek] caiz olmaz. Nikâhtan hamile olan kadını, doğum yapıncaya kadar, nikâh etmek sahih değildir. (S. Ebediyye)
Hanefî'de olduğu gibi, Şâfiî mezhebinde de zina eden kadınla evlenmenin caiz olduğu Mezahib-i Erbaa kitabında bildirilmektedir.
Nikâha mani olmaz
Sual: (Kız veya erkekten birinde sağlık açısından bir rahatsızlık varsa, mesela çocuğu olmayacaksa, frengi, AIDS gibi bulaşıcı bir hastalığı varsa, bunu evlenirken söylemezse nikâhları geçersiz olur) diyorlar. Böyle bir şeyin aslı var mı?
CEVAP
Böyle bir şeyin aslı yoktur. Hastalık, sakatlık gibi özürler nikâha mâni değildir.
Nikâhın açık yapılması
Sual: Dînî nikâh akdinde, sadece iki erkek şahit yanında yapılan nikâhın meşru olmadığı, çünkü aleniyetin esas olduğu, herkese duyurulmasının gerektiği söyleniyor. Hâlbuki S. Ebediyye’de, Hanefî mezhebine göre, Müslümanların nikâhında, iki Müslüman erkeğin veya bir erkekle iki kadının şahit olarak bulunmasıyla yapılan nikâhın sahih ve meşru olduğu, gizli tutmanın caiz olduğu bildiriliyor. Herkese duyurulma şartından bahsedilmiyor. İki erkek şahit yanında yapılan nikâh meşru değil mi?
CEVAP
Elbette meşrudur. Tanıdıklara duyurulma şartı sadece Mâlikî mezhebinde vardır.
Üç mezhepte şahitsiz nikâh sahih olmaz. Şahitle yapılınca, gizli tutulmaları caiz olur. Mâlikî'de, şahitsiz sahih olursa da, tanıdıklara duyurmak lazımdır. (S. Ebediyye)
Nikâh tazelerken
Sual: Nikâh tazelemek için yanımdah bir kişi olsa, telefonla başka bir arkadaşı da arayıp her ikisinin duyacağı şekilde, tecdid-i nikâh duasını okusam, iki şahit yanında nikâh tazelemiş olur muyum?
CEVAP
Hayır, iki şahidin bir arada olup birbirini görmeleri ve sizin de evli olduğunuzu bilmeleri lazımdır. Nikâh tazelemek yeniden nikâh kıymak demektir. Kimlerin nikâhının kıyıldığını şahitlerin bilmeleri gerekir.
Zina ve nikâh
Sual: (Erkek zina ederse nikâha zarar vermez, fakat kadın zina ederse nikâh düşer) deniyor. Böyle bir şey var mı?
CEVAP
Hayır, bu yanlıştır. Zina büyük günahtır, ama kadın da zina etse nikâhı düşmez.
Dînî nikâh
Sual: Dînî nikâhla belediye nikâhı arasında dinen bir fark var mıdır?
CEVAP
(Dînî namaz), (dînî oruç) denmediği gibi, nikâh akdine de, (dînî nikâh) denmez. Ancak resmi nikâha (belediye nikâhı) da denildiği için, birini diğerinden ayırmak maksadıyla dînî nikâh demekte mahzur yoktur. Dînî nikâha (imam nikâhı) demek ise çok yanlıştır. Birçok yazara göre, her iki nikâh aynı ise de, aralarında çok önemli farklar vardır:
1- Dinen, Müslüman kadınla gayrimüslim erkek evlenemez. Belediye nikâhında böyle bir şart yoktur.
2- Müslüman erkek veya kadın, mürted, ateist veya dinsiz biriyle evlenemez. Belediye nikâhında böyle bir şart aranmaz.
3- Dinen, sütkardeşle evlenilmez. Belediye nikâhında böyle bir şart yoktur.
4- Dinen, boşama hakkı erkeğindir. Nikâh kıyılırken, bu hak kadına da verilebilir. Fakat belediye nikâhında, kanunen boşama hakkı her ikisinin de değildir. Bu işe mahkeme karar verir. Boşamak isteyen buna karar veremez. Erkek veya kadından biri diğerini dinen boşayabilirse de, mahkeme boşamadıkça kanunen evli sayılırlar. Dinen ise, aynı evde kalmaları caiz olmaz.
5- Evlendirme memuru, bu işi belediye başkanı adına yapar. Dinen, belediye başkanının böyle bir hakkı yoktur.
6- Dînî nikâhta iki erkek şahit veya bir erkekle iki kadın şahit olması gerekir. Şahitlerin Müslüman olması da şarttır. Belediye nikâhında ise, şahitlerin cinsiyeti ve dini önemli değildir.
7- Dînî nikâh, dinimiz emrettiği için yapılır. Belediye işlemleri ise, kanun emrettiği için yapılır. Oruç tutan kimse, dinin emrini yerine getirir, fakat perhiz yapan kimse, akşama kadar aç dursa da, oruç tutmuş sayılmaz. İkisi de aç, ama aralarında fark olduğu gibi, belediye muamelesi ile dînî nikâh birbirine çok benzese de, aralarında çok fark vardır. Biri diğerinin yerine geçmez. Hele bazı Avrupa ülkelerinde homoseksüellerin, lezbiyenlerin birbirleriyle evlenmeleri belediyede oluyor. Bunun ne demek olduğu düşünülürse, konu da iyi anlaşılmış olur.
.
.
|
Nikâhta vekâlet
|
Sual: Bir kız, nikâhını kıyacak kişiye nasıl vekâlet verir ve vekilde aranan vasıflar nelerdir?
CEVAP
(Beni falancayla evlendirmek üzere seni vekil ettim) der. Gerektiğinde, vekilin de başkasına vekâlet verebilmesi için, (Beni falancayla evlendirmek ve dilediğin şekilde hareket etmek üzere seni umumi vekil ettim) der.
Vekâlet vermekte ve vekilde aranan şartlar şunlardır:
1- Vekilin Müslüman, akıllı ve temyiz edici [iyiyi kötüden ayırabilecek özelliğe sahip] olması şarttır. Büluğa ermesi ve erkek olması şart değildir. Mesela on yaşındaki bir kız çocuğu vekil olabilir.
2- Şahitlerin ve vekillerin, evlenecek kızı veya kadını tanımaları, yani kimin hangi kızı olduğunu bilmeleri lazımdır.
3- Vekâlet telefonla veya yazılı olarak verilebilir. Vekil yaparken şahide lüzum yoktur. Şahit olursa iyi olur.
4- Bir kimse iki tarafın yani hem kızın, hem de erkeğin velisi veya vekili olabilir.
5- Bir kimse, birinin velisiyken, ötekine vekil olabilir. Mesela kızın vekili, oğlanın velisi olabildiği gibi, kızın velisi, oğlanın da vekili olabilir.
6- Bir kimse iki tarafın da, velisi veya vekili yahut birine veli, ötekine vekil yahut bir taraftan asil, öte taraftan veli yahut bir taraftan asil, öte taraftan vekil olabilir. Evlenecek erkek, kızın vekâletini alarak, kızı tanıyan şahitlerin yanında nikâh yapabilir.
7- Baliğ olmayan çocuğu, velilerinden yakın olanı nikâhlar. Veli, Hanefî hariç, üç mezhepte babadır. Baba yoksa, babanın babası ve onun babasıdır. Bunlardan sonra, erkek kardeştir. Bundan sonra, erkek kardeş oğlu, sonra onun oğludur. Sonra amca, sonra amcaoğlu ve onun oğludur. Bunlar yoksa, anne veli olur.
8- Vekil olmayan birinin [mesela baliğ erkek veya kızın velilerinden birinin veya yabancının] yaptığı nikâhı, asil olan işitince reddetmezse, sahih olur.
9- Çocuk baliğ olunca, baba ve dededen başka velilerin yaptıkları nikâhı reddedebilir.
10- Veli, asebelerdir. Asebe, baba tarafından olan akrabalara denir. Asebe yoksa, anne veli olur.
Nikâh için vekâlet
Sual: Bir kız birine, (Beni evlendirmek üzere seni vekil ettim) dese, fakat falanca erkekle demese, bu vekâlet sahih olur mu? Bir de, vekâleti alan kişi, kızın istediği erkekle değil de, başka bir erkekle nikâhını yapsa, nikâh sahih olur mu?
CEVAP
Birincisi, verilen vekâlet sahihtir. Falancayla evlendirmek üzere demesi gerekmez. O kişiyle evlendirince nikâh sahih olur. Eğer vekil başkasıyla evlendirirse, kız bu durumu kabul ederse nikâh yine sahih olur, kabul etmezse sahih olmaz.
.
|
Mehir nedir?
|
Sual: Mehir nedir? Dinimizde mehrin önemi nedir?
CEVAP
Mehir, erkeğin evlenirken kıza vermesi gereken altın, mal veya bir menfaattir. İstanbul’da genel olarak 11 Reşat altını mehir olarak verilir. Mehrin altın olması şart değildir. Herhangi bir mal [ev, apartman, bağ, araba, fabrika] veya bir menfaat de olabilir. Dul kadınla evlenen de mehir verir.
Mehir söylenmeden yapılan nikah da sahihtir. Fakat evlendikten sonra da erkeğin hanımına Mehr-i misil vermesi gerekir.
Bir kız veya kadın evlenirken, (Benim nikahım mehirsiz olsun) diyemez. Bir mehirde anlaşılır. Bu mehir kadının hakkı olduktan sonra, henüz almadan da kocasına bağışlayabilir. Bağışlaması ise çok sevaptır.
Hanım, mehrimi helal ettim dedikten sonra, haram olsun demesi ile haram olmaz, hediyesini geri isteyemez.
Düğünden önce, kıza verilen takılar, nikahta mehirden söz edilmemişse, mehir yerine geçer. Erkek, nişan için gönderdiğim şeyler mehir idi dese, kadın ise, hediye idi dese, yenilen şeyler hediye olur. Başka şeyler, mehir olur.
Mehir iki kısımdır. Mehr-i muaccel ve mehr-i müeccel. Her iki mehir, nikahta bildirilmedi ise, Mehr-i misil verilmesi gerekir. Kadının baba tarafından akrabasına verilen kadar verir.
Mehr-i muaccel:
Acele verilmesi gereken mehir demektir. Bir bilezik, bir küpe, bir buzdolabı vesaire olabilir. Nikah yapılınca, verilmesi vacip olur. Zifaftan veya halvetten önce verilir. Mehr-i muacceli geciktirmek caiz değildir. Hanım ayrılmaya sebep olan bir şey yaparsa, mesela mürted olursa, hürmet-i müsahere’ye sebep olursa, mehr-i muaccel verilmez. Erkek boşarsa veya ayrılığa sebep olanı yaparsa, yarısı verilir.
Önce kıza takılan takılardan hangisinin mehr-i muaccel olduğu bilinmeli. Nikah kıyılırken o zaman (malum olan) denilir. Bilinmiyorsa, malum olan demek yanlış olur. En uygunu ise, mehr-i müeccel gibi muaccel de tespit edilip, şu kadar mehr-i muaccel ve şu kadar mehr-i müeccel ile denmelidir. Taraflar, mehr-i muacceli tespit ettikleri halde söylemek istemezlerse o zaman, (aralarında malum olan mehr-i muaccel ile) ifadesi kullanılır. İleride boşanma vaki olunca takılan takıların hangisi emanet, hangisi hediye, hangisi mehr-i muaccel olduğu bilinmeli, herhangi bir uyuşmazlığa sebep olmamalı.
Mehr-i müeccel:
Hemen verilmeyip daha sonra verilmesi gereken mehir demektir. Halvet olmuşsa veya ikisinden biri ölmüşse, mehr-i müeccelin verilmesi vacip olur. Hanımının istediği zamanda verilir. Eğer istemedi ise, ikisinden biri ölünce, verilmesi vaciptir. Hanım ölünce, kocası, hanımının vârislerine verir. Kocası ölünce, mirasından hanımına verilir. Mehrin başlık parası ile ilgisi yoktur. Başlık parası almak haramdır.
Boşanma halinde, zifaf veya halvet olmuşsa, müeccel mehrin tamamı, olmamışsa yarısı verilir. Bir âyet-i kerime meali:
(El dokunmadan boşadığınız kadınlara, mehrin yarısını verin!)[Bekara 237]
Nikah kıyılırken mehir söylenip de, ne kadarı muaccel olduğu bildirilmedi ise, âdete ve hanımının emsaline göre, söylenilenin bir miktarı muaccel olur. Nikah kıyılırken, mehr-i müeccelin belli bir tarihte ödenmesini şart etmek caizdir. Boşanma halinde, mehrin ödeme tarihi beklenir. Ödeme tarihi belli değilse, boşarken hemen ödenir. (Fetava-yı Hindiyye)
İslamiyet’te mehir parası, evlenmek için değildir. Evliliğin düzenli, mutlu olarak devam etmesi, kadının hak ve hürriyetlerinin korunması, din cahili huysuz erkeğin elinde oyuncak olmaması içindir. Mehir parasını vermek ve çocukların nafaka paralarını her ay ödemek korkusundan, erkek, hanımını boşayamaz. Bu korkunun olmadığı yerlerde, mahkemeler boşanma davaları ile dolup taşar. Bunun için, evlenecek kızın, İslam’ın güzel ahlakını ve kadına verdiği kıymeti bilen ve bunlara önem veren erkekten az miktarda, böyle olmayandan ise, fazla miktarda mehir istemesi efdaldir.
Mehir parası, kadın için bir sigorta sayılır. Erkeğin zor ödeyeceği veya hiç veremeyeceği bir mehir ile evlenen kadını, erkek boşayamaz. Boşarsa, maddi hayatı felce uğrar. Mehir vermek korkusu, erkeğin iyi geçinmesine de sebep olur. Şayet erkek, mehir parasını verir de, hanımından ayrılırsa, hanımın kimsesi de yoksa, bu mehir parası ile geçinme imkanı bulabilir. İmkanı olan erkeğin, saliha kız veya kadına çok mehir vermesi iyi olur. Habeş imparatoru Necaşi, Ümm-i Habibe validemiz ile Peygamber efendimizin nikahlarını kıyınca, mehir olarak yaklaşık 2 kilo altın vermişti. (Nesai)
Mehir biçilmeden yapılan nikah da sahihtir. Ama daha sonra mehr-i misil vermek gerekir. Mehrin çoğunun bir sınırı yoktur. Fakat en azı, 5 gram altındır.
Boşadığı kadına mehrini ödememek kul hakkıdır. Ödemezse, ahirette azabı çok şiddetlidir. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Kadınlara mehirlerini gönül rızası ile verin; kendi arzuları ile mehrin bir kısmını size hediye ederlerse, onu da afiyetle yersiniz.) [Nisa 4]
Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:
(Mehir vermemek niyeti ile evlenen, kıyamette hırsızlarla haşrolur.) [R.Nasıhin]
(Hanımını bırakıp mehrini vermemek haramdır.) [Hakim]
(Mehir olarak, bir yüzük olsa da verin!) [Müslim]
(Mehir parası hayırlı maldır.) [Deylemi]
(En iyi mehir kolay ödenendir. Mehirde kolaylık gösterin. Çok mehir istemek düşmanlığa sebeptir.) [Abdürrezzak]
Karı koca arasında olan meşru halvet, yabancı kadın ile olan haram halvet gibi değildir. Yanlarında hissen veya şeran yahut tabiaten cinsi münasebete mani bir sebep bulunursa, meşru halvet olmaz. İkisinden birinin hasta olması, ihramlı olması, farz namazda, Ramazan orucunda olması, kadının hayız veya nifas halinde olması, yanlarında akıllı [7 yaşında] bir çocuk bulunması bu halvete mani olur. Fakat akıl baliğ olmayan bir çocuk, haram olan halvete mani olamaz. (Mezahib-i erbea)
Bir kız ile bir erkek nikahlanıp, sonra boşanırlarsa, böyle meşru bir halvet de olmamışsa, mehrin yarısını verir. Halvet olmuşsa mehrin tamamını verir.
Zifafa girmeyen ve halvet de olmayan kız, bir kere boşanınca, bain [kesin boşanmış] olur. Erkeğin buna hemen yarım mehir vermesi lazım olur ve iddet beklemez. Boşandığı gün bile, başkası ile evlenebilir.
Mehirsiz nikâh
Sual: Mehirsiz kıyılan nikâh sahih olur mu?
CEVAP
Nikâh sahih olur. Daha sonra da anlaşabilirler. Anlaşamayıp erkek mehir vermezse, mehr-i misil vermesi vacib olur. Yani kadının baba tarafından akrabasına verilen miktar kadar verir. Hiç vermezse kul hakkı olur, fakat kadın isterse, alacağı mehrini hediye edebilir.
Boşanmada mehir
Sual: Evlenirken, hanımımın kapalı ve namaz kılan biri olmasını istedim. Açık bir kıza teklif ettim. Kabul etti ve evlendik. Sonra açılıp saçıldı. Namazı bıraktı. Müslümanlığı kabul etmiyorum, dedi. Beni bırakıp gitti. Yani boşandık. Mehir borcumu vermem gerekiyor mu?
CEVAP
Vermek gerekmez. Çünkü kadının mürted olması veya hürmet-i musahereye kasten sebep olması gibi, kadının sebep olduğu ayrılmalarda, mehri vermek gerekmez. Verilmişse, erkek hepsini geri alır.
Düğünde verilenler
Sual: Düğünden önce, kıza altın bilezik vesaire veriliyor. Nikâhta mehir konuşulmazsa, mehir yerine geçer mi?
CEVAP
Evet, geçer.
Dul kadına mehir
Sual: Dul kadınla evlenen de mehir verir mi?
CEVAP
Evet, verir.
Mehr-i muaccel
Sual: S. Ebediyye’de, nikâh kıyılırken, (Şu kadar mehr-i müeccel ve aralarında malum olan mehr-i muaccel ile) deneceği bildiriliyor. Eğer mehr-i muaccel aralarında malum değilse, yani hiç mehr-i muaccel konuşulmamışsa yine böyle söylenebilir mi?
CEVAP
Hayır. O zaman önce her iki mehri de malum hâle getirmek gerekir. Mehir konuşulmadan yapılan nikâh sahih olursa da, doğrusu önceden bunları belirlemektir. Belirlenmemişse, nikâhtan sonra belirlenir.
Mehrin en azı nedir?
Sual: Mehr-i müeccelin en çoğu ve en azı ne kadar olmalıdır?
CEVAP
Çoğunun bir sınırı yoktur, anlaşmaya bağlıdır. En azı ise, 5 gram altındır. Eğer nikâhta mehir anlaşması yapılmamışsa, o zaman, erkeğin, mehr-i misl vermesi vacib olur. Mehr-i misl, kızın baba tarafından akrabasına verilen miktardır. En azı ise, 5 gram altındır.
Mehir söylemeden, hattâ mehir vermemek şartıyla yapılan nikâh sahihtir, fakat şart fasid olur. (S. Ebediyye)
Mehir iki kısımdır:
a- Mehr-i muaccel: Nikâh yapılınca, verilmesi vacib olur. Zifaftan önce verilmesi gerekir. Kadın, mehr-i muacceli almadıkça, düğünü, halveti ve birlikte sefere çıkmağı istemeyebilir.
b- Mehr-i müeccel: Verilmesi, şu üç şeyden biri hâsıl olunca vacib olur:
1- Halvet,
2- Vaty [Zifaf],
3- İkisinden birinin ölmesi. Kadın ölünce, mehir kadının varislerine verilir. Koca ölünce, mirasından hanımına verilir. (Kitab-ül-fıkh alel-mezahib-il-erbea)
Mehri az istemeli
Sual: Çok mehir istemek iyi midir?
CEVAP
Mehir, evlenecek kızın sigortası gibidir. Mehri çok isterse, erkek basit şeyler yüzünden karısını boşayamaz. Güvenilemeyen erkekten mehri çok istemekte mahzur olmaz. İstediği zaman kadın mehrini kocasına hediye edebilir. Bu bakımdan çok istemesinin bir zararı olmaz.
Salih, güvenilir biriyle evlenen kız, fazla mehir istememeli. Birkaç hadis-i şerif meali şöyledir:
(En iyi mehir kolay ödenendir.) [Hâkim]
(Mehirde kolaylık gösterin! Çok mehir istemek düşmanlığa sebeptir.) [Abdurrezzâk]
Hazret-i Ömer buyurdu ki:
(Mehri çok istemeyin! Mehri çok almak fazilet olsaydı, Resulullah bunu yapardı.) [Tirmizî]
Bir kadının mehri, bir çift ayakkabıydı. Peygamber efendimiz, bu kadının mehrinden memnun olup olmadığını sordu. Kadının memnun olduğu bildirilince, Peygamber efendimiz de sevindi. (Tirmizî)
Mehir olarak ne verilir?
Sual: Evlenirken mehr-i müeccel olarak neler istenebilir?
CEVAP
Altın, gümüş, kâğıt para veya herhangi bir mal yahut bir menfaat istenebilir. (Kitab-ül-fıkh alel-mezahib-il-erbea)
Kadın, mehir olarak kendisine Kur’an-ı kerim öğretmesini de isteyebilir. Bir ev, bir araba isteyebilir. Basit bir şey yüzünden erkeğin boşamasını önlemek gayesiyle mehri çok istemek iyi olur.
İslamiyet’te mehir parası, evlenmek için değildir. Evliliğin düzenli, mesut olarak devam etmesi, kadının hak ve hürriyetlerinin korunması, din cahili huysuz erkeğin elinde oyuncak olmaması içindir. Mehir parasını vermek ve çocukların nafaka paralarını her ay ödemek korkusundan erkek, hanımını boşayamaz. Bu korkunun olmadığı yerlerde, mahkemeler boşanma davalarıyla dolup taşmaktadır. Bunun için, evlenecek kızın, İslam’ın güzel ahlakını ve kadına verdiği kıymeti bilen ve bunlara ehemmiyet veren erkekten az miktarda, böyle olmayandan ise, fazla miktarda mehir istemesi efdaldir. (S. Ebediyye)
Mehir nisabı
Sual: (Fakir kıza nisabın üstünde mehir istenince, o da kurban kesemeyeceği için günaha girer. Böylece kadına zulmedilmiş olur)deniyor. Fazla mehir istemekle kadına niye zulmediliyor ki?
CEVAP
Mehri çok istemekle kadına zulmün bir ilgisi yoktur. Kadın, alacağı olan mehri nisaba katar, fakat parası yoksa zekât vermez, kurban da kesmez. Bundan dolayı ne günaha girer, ne de zulme uğrar. Kurban kesecek kadar parası varsa, kurban keser ve kurban sevabına kavuşur. Kadın sevaba kavuştuğu için ona zulmedilmiş olmaz. Aksine elinde nisap miktarı kadar parası veya altını olmadığı hâlde, mehir alacağını nisaba dâhil ettiği için zengin olduğundan kestiği kurbana vacib sevabı veriliyor. Bu ise büyük bir nimettir. Bu bakımdan çok mehir istemenin hiç mahzuru olmaz, aksine kadın için maddî ve manevî faydası vardır.
.
|
Müta nikahı haramdır
|
Sual: Dinimizde müta nikahı var mı?
CEVAP
Müta nikahı dört mezhepte de haramdır. Müta nikahı, şahitsiz olarak bir kadına belli para verip, belli zaman için beraber yaşamayı sözleşmek demektir. Müta nikahının haram olduğunda bütün âlimlerin sözbirliği bulunduğu, Mizan-ül-kübra’da ve İbni Âbidin’de yazılıdır.
İmam-ı Taberani bildiriyor ki:
Abdullah ibni Abbas (Müta nikahı önce helal idi. Fakat, (Analarınız, size haramdır) mealindeki âyet-i kerime geldikten sonra, haram edildi. Müminun suresinin (Ancak zevceleriniz ve sahip olduğunuz cariyeleriniz helaldir) mealindeki âyet-i kerimesi, müta nikahının haram edildiğini kuvvetle bildiriyor. Çünkü, bu âyetten yalnız zevcelerin ve cariyelerin helal olup, başkalarının haram olduğu anlaşılmaktadır) demiştir.
Müta nikahının haram olduğunu, Hazret-i Ali de içinde olmak üzere, birçok Sahabi-yi kiram bildirmiştir. Buhariyi şerif kitabında (Hazret-i Ali, Abdullah ibni Abbas’a, Resulullah, Hayber gazasında, müta nikahını ve eşek eti yemesini yasak etti, buyurmuştur) yazılıdır. Bundan başka, (Müslim-i şerif) kitabında ve İbni Mace’nin kitabında, Peygamber efendimizin (Ey müslümanlar! Kadınlar ile müta nikahı yapmanıza izin vermiştim. Fakat, şimdi bunu, Allahü teâlâ haram etti. Kimin yanında böyle kadın varsa, onu salıversin ve ona vermiş olduğu malı geri almasın!) buyurduğu yazılıdır.
Bütün tefsirler ve fıkıh kitapları diyor ki, Nisa suresi, 24.âyetinin(İstimta' ettiğiniz kadınların ücretini veriniz) meal-i âlisi, müta nikahı için değildir. Nikahtaki mehir parasını vermek içindir. Mesela(Beydavi tefsiri) ve bunun hâşiyesi (Şeyhzade tefsiri) ikinci cilt, 26. sayfada, yukarıdaki âyetin tefsirinde buyuruyor ki:
(Bu âyet-i kerime, sahih olan nikahı bildirmektedir. Müta nikahının mubah olmasını göstermiyor. Nitekim mehir parasını emrediyor. Müta nikahı, önce mubah olmuştu. Sonra yasak edildi. İslamiyet’te belli bir zaman için nikah yapmak yoktur.)
[Müta nikahı hakkında geniş bilgi için, İbni Sebecilik maddesinde Hazret-i Ömer’e dil uzatılamaz kısmına bakınız.]
Müta nikâhı ve geçici nikâh
Sual: Müta nikâhı ile geçici nikâh arasında fark var mıdır?
CEVAP
Evet, fark varsa da, ikisi de dört mezhepte haramdır. Müta nikâhı, şahitsiz olarak bir kadına para verip, bir süreliğine beraber olmak demektir. Bu beraberliğin haram olduğunda bütün âlimlerin sözbirliği bulunduğu, Mizan-ül-kübra ve İbni Âbidin’de yazılıdır.
Muvakkat [geçici] nikâh, yüz sene bile olsa, belli bir zaman sonra boşamayı söyleyerek, diğer bütün şartlarına uygun yapılan, ancak zaman tayin edildiği için haram olan bir nikâhtır. Zaman söylemeyip, yalnız kalbinden geçirse, nikâh sahih olur. (S. Ebediyye)
.
|
Hülle nedir
|
Sual: Dine saldırmak için hülleyi dillerine dolayıp alay konusu yapanlar oluyor. Hülle nedir?
CEVAP
Hüllenin meşru ve gayrimeşru olanı vardır. Gayrimeşru olanını gösterip İslamiyet böyle yapıyor demek insafsızlık olur. Dinimizde, bir erkek bir kadını üç talakla boşadıktan sonra, artık o kadınla evlenmesi helal olmaz. Yani nikah yapılsa da nikah geçerli olmaz. Erkek, kadını boşayınca kadın, üç hayız müddeti iddet bekler. Sonra, isterse bu kadın, başka bir erkekle evlenebilir. Kadın, bu erkekle de geçinemeyip ayrılırlarsa, o zaman bu kadın yine iddet müddeti bekledikten sonra, istediği erkekle evlenebilir. Eski kocası talip olursa, onunla da evlenebilir.
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(İki defa boşadıktan sonra, ya iyilikle tutulur veya güzellikle bırakılır. Kadınlarınıza verdiklerinizi [mehirlerini] geri almanız size helâl olmaz. Eğer, bu karı kocanın Allah'ın emirlerini yerine getirmelerinden korkarsanız, o zaman kadının [serbestçe boşanması için] fidye vermesinde [hakkından vazgeçmesinde]günah yoktur. Bunlar Allah'ın koyduğu sınırlardır, onları çiğnemeyin, Allah'ın sınırlarını aşanlar ancak zalimlerdir.) [Bekara 229]
(Eğer erkek kadını [üçüncü defa da] boşarsa, ondan sonra kadın bir başka erkekle evlenmedikçe [zifaf olmadıkça] onunla evlenmesi kendisine helâl olmaz. Eğer bu kişi de onu boşarsa, Allah’ın koyduğu sınırları muhafaza edeceklerine inandıkları takdirde, yeniden evlenmelerine engel yoktur. İşte bunlar, Allah'ın tayin ettiği sınırdır. Bunlar, anlayan [emri yerine getirecek olan] bir kavim için Allah’ın açıkladığı sınırlardır.) [Bekara 230]
(Kadınlara mehirlerini gönül rızası ile verin.) [Nisa 4]
Bu şekilde kadının evlenmesi meşrudur, dinimizin emrine aykırı değildir.
Boşanan kadının mehrini ödememek kul hakkıdır. Ödenmezse, ahirette azabı çok şiddetlidir.
Mehir, evliliğin düzenli, mutlu olarak devam etmesi, kadının hak ve hürriyetlerinin korunması, din cahili huysuz erkeğin elinde oyuncak olmaması içindir. Mehir parasını vermek ve çocukların nafaka paralarını her ay ödemek korkusundan, erkek, hanımını boşayamaz. Mehir parası, kadın için bir sigorta sayılır. Erkeğin zor ödeyeceği bir mehir ile evlenen kadını, erkek boşayamaz. Boşarsa, maddi hayatı felce uğrar. Mehir vermek korkusu, erkeğin iyi geçinmesine de sebep olur.
Hülle yapmak demek, bir erkeğin, üç talakla boşadığı eşi ile tekrar evlenebilmesi için, o kadını rızasıyla başka bir erkekle nikahlayıp, bir geceliğine zifafa sokması demektir.
Üç talâkla boşanmış olan kadını, (Zevciyet muamelesi olmadan, eski kocasıyla evlenemez) hadisinin mucibince hülle yapmak isteyen ikinci kocanın birleşme olmadan sadece halvette bulunmasıyla ilk kocaya helâl olmaz. (Mecmuai zühdiyye)
Şayet o erkek zifaftan sonra boşarsa, o zaman bu kadın da isterse ilk kocasıyla evlenebilir. Böyle bir uygulama ise bir erkek için zillettir, aşağılıktır. Allahü teâlâ, erkeklere boşamak hakkını verdi ise de, bu hakkı gelişi güzel kullanmamaları ve kadınlar, erkeklerin elinde oyuncak olmamaları için, erkeklere bu hülle zilletini yüklemiştir. Hülle korkusundan bir erkek, boşama lafını ağzına bile alamaz. Aile arasında boşamanın şakası da olamaz.
Hülle için, hileye baş vuranlar olmuş, iddet beklemeden evlenmek caiz değil iken, nikah yapanlar çıkmıştır. Bu gece evlenip sabah boşayacak kiralık adam aramışlardır. Dinimizde böyle geçici nikah yoktur. Biri ile anlaşıp bu gece evlen, yarın boşarsın diye bir anlaşma yapmak, yani belli bir süreliğine evlenmek sahih değildir. Peygamber efendimiz, hülleciyi kiralık teke olarak vasıflandırıp buyurdu ki: (Hülle yapana da, yaptırana da Allah lanet etsin.) [İbni Mace, Taberani, Hâkim, Beyheki]
Boşadığı kadını kiralık tekeye nikahlayan kişi zillete düştüğü gibi, kiralık teke de, nikahladığı karısını sabahleyin boşayıp ona vermekle de aynı zillete düşmüş oluyor.
.
|
Eşini kıskanmak
|
Sual: Karı-kocadan birinin eşini kıskanmasında bir sakınca var mıdır?
CEVAP
Bazı çevrelerde kıskanmayı ayıp gibi, çağ dışı gibi göstermeye çalışıyorlar. Gayur olmak, yani namusunu korumak için, meşru hudutlar içinde kıskançlık göstermek dinimizin emridir.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Allahü teâlâdan daha gayuru yoktur ve bunun için fuhşu yasaklamıştır.) [Buhari]
(Namus gayreti imandan, kadın-erkek bir arada eğlenmek de nifaktandır.) [Deylemi]
Namusunu kıskanmayana deyyus denir. Deyyuslar için hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Allahü teâlâ, Cenneti yaratınca, “Cimri, sana giremez, deyyus senin kokunu bile duyamaz” buyurdu.) [Deylemi]
(İçki içene, ana-babasına âsi olan kimseye ve deyyusa, Cennete girmek haramdır.) [İ.Ahmed]
Bu büyük günahları işleyen kimsenin zerre kadar da olsa imanı varsa, günahlarının cezasını çektikten sonra Cennete gider. Fakat günahlar insanı küfre sürüklediği için, bu günahlara devam etmek büyük felakete yol açar. Zararın neresinden dönülürse kârdır. Bir an önce tevbe edip günahlardan sıyrılmalıdır. Tevbe eden, hiç günah işlememiş gibi olur. Kadının, kumasını da kıskanması normaldir. Fakat kıskançlığını açığa vurarak meşru sınırı aşmamalıdır. (Allahü teâlâ, kıskançlığı kadınlara ve cihadı erkeklere yükledi. Hangi kadın, bu emre iman ederek sabrederse, şehit olan mücahid kadar sevap kazanır) hadis-i şerifinde de, kadınların sabır göstermelerine işaret buyurulmaktadır. Kadın, hem kıskanacak, hem de buna katlanacaktır. İşte bu büyük fedakârlık, erkeklerin cihadı gibi tutulmuştur.
Sual: Gayur olmakla, kıskanmakla haset etmek arasında ne fark vardır?
CEVAP
Haset, kıskanmak, çekememek demektir. Yani, Allahü teâlânın birine vermiş olduğu nimetin ondan gitmesini istemek demektir. Ondan gitmesini istemeyip de, kendisinde de olmasını istemek, haset olmaz. Buna gıpta etmek, imrenmek denir. Gıpta güzel bir huydur. İslamiyet’in ahkamına, yani farzları yapmaya ve haramlardan sakınmaya riayet eden, gözeten salih kimseye gıpta edilmesi vaciptir. Dünya nimetleri için gıpta etmek tenzihen mekruh olur. Birinde bulunan kötü, zararlı şeyin gitmesini istemek, gayret olur. Gayret gösterene de gayur denir. Gayret, bir kimsede olan hakkına, onun başkasını ortak etmesini istememektir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Mümin gayur olur. Allahü teâlâ ise daha gayurdur.) [Müslim]
(Namus gayreti imandandır.) [Deylemi]
Allahü teâlânın gayret etmesi, kulunun kötü, çirkin şey yapmasına razı olmamasıdır.
İnsanın Allahü teâlâya gayret etmesi, haram işlenmesini istememekle olur.
Yusuf aleyhisselamın, (Sultanın yanında benim ismimi söyle!) demesi gayret-i ilahiyyeye dokunarak, senelerce zindanda kalmasına sebep oldu. İbrahim aleyhisselamın, oğlu İsmail’in dünyaya gelmesine sevinmesi, gayret-i ilahiyyeye dokunarak, bunu kurban etmesi emrolundu. Allahü teâlânın çok sevdiklerine, bazı evliyaya böyle gayret etmesi çok vâki olmuştur.
.
|
Hak mezheplerimizdeki hükümler
|
Sual: Evlilikle ilgili meselelerde diğer hak mezheplerimizdeki hükümler hakkında da bilgi verir misiniz?
CEVAP
İki kişinin yanında bir erkek, bir kıza, (Bu benim hanımım) dese, kız da bunu tasdik etse, üç mezhepte nikah sahih olur, Maliki’de sahih olmaz.
Baba evlenmek isteyince, Hanefi’de ve Maliki’de, oğlu babasını evlendirmeye mecbur değil ise de iyi olur. Şafii ve Hanbeli’de, mecburdur.
Üç mezhepte şahitsiz nikah sahih olmaz ve gizli tutulmaları caiz olur.Maliki’de, şahitsiz nikah sahih olur ise de, tanıdıklara duyurmak lazımdır.
Şafii’de ve Hanbeli’de iki şahidin âdil erkek olmaları lazımdır.Hanefi’de bir erkekle iki kadın fâsıkın şahitlikleri ile sahih olur. Üç mezhepte, Müslüman erkekle zimminin nikahında iki şahidin Müslüman olmaları lazımdır. Hanefi’de, ikisi de zimmi olabilir.
Şafii’de ve Hanbeli’de, tezvic veya nikah kelimelerini söylemek şarttır.Hanefi’de temliki bildiren her kelimeyi söylemekle sahih olur.Maliki’de, Hanefi gibi ise de, mehri de söylemek lazımdır.
Hanbeli’de kadın ve velileri razı olunca, küfvün gayrısı ile evlenemez. Diğer üç mezhepte evlenebilir. [Küfüv, erkeğin kadına denk olması demektir.]
Şafii’de, küfüv, nesepte, sanatta, dinde, ayıpsız olmakta ve hürriyette şarttır. Maliki’de küfv yalnız dinde olur. Hanefi’de dinde, nesepte ve malda olur. Hanbeli’de dinde ve sanatta olur.
Zina eden kadınla evlenmek üç mezhepte caiz, Hanbeli’de, tevbe etmeden önce nikahı haramdır.
Cin ile evlenmek, Şafii’de caiz, Hanefi’de caiz değildir. Cinlerin çoğalması gaz [hava] iledir. Bundan dolayı, cin ile evlenmek, hakiki evlenmek değildir.
Boşamayı mülke bağlamak, Hanefi ve Maliki de caiz. Şafii veHanbeli’de caiz değildir.
Hanbeli’de, bir kavilde her yaşta süt emen, süt kardeş olur. Şafii’de, iki yaşından yukarı iken emen, süt kardeş olmaz. İmam-ı a’zama göre, 30 aydan, Maliki’ye göre 26 aydan sonra emen süt çocuğu olmaz.
Hanefi ve Maliki’de bir defa, bir yudum emmekle süt kardeş olur.Şafii’de ve Hanbeli’de ise ayrı ayrı 5 kere doya doya emmesi gerekir
.
|
Hürmet-i müsahere nedir
|
Hurmet-i musâhere
Sual: Hurmet-i musâhere ne demektir ve bunun neticesinde ne olur?
CEVAP
Herhangi bir kadın ile zinâ etmek veyâ o kadının herhangi bir yerine şehvet ile dokunmak, unutarak veyâ yanılarak bile tutsa, hanefî ve hanbelî mezhebinde Hurmet-i musâhereye sebeb olur. Yanî, o kadının nesep ve süt ile olan anası ve kızları ile o erkeğin evlenmesi, kızın da, oğlanın oğlu ve babası ile evlenmesi ebedî harâm olur.
Şehvet ile dokunmak
Sual: Hurmet-i musâhere sadece şehvet ile dokununca mı meydana gelir?
CEVAP
Evet, erkek veya kız veya kadın, şehvetle dokunurlarsa, hurmet-i musâhere olur. Bu ve benzeri sebeplerden dolayı genç kızların, kadınların, kendilerinden emîn olsalar da, yabancı erkeklere dokunmaları câiz değildir. Çünkü şehvet ile dokunurlarsa, hurmet-i musâhere hâsıl olur. Kızın ve ihtiyârların şehveti, kalbinin meyil etmesi demektir. Şehvete sebep olmıyacak derecede ihtiyâr kadınla müsâfeha etmek, tokalaşmak ve elini öpmek, kendinden emîn olana câiz ise de, yapmamak dahâ iyidir.
Halvet etmekle veya önünden başka yerine şehvetle bakmakla, hurmet-i musâhere hâsıl olmaz.
Hurmet-i musâherenin gerçekleşebilmesi için, her iki tarafın buluğa ermiş olması şart değildir. Buluğa ermemiş olanın, iri yapılı gösterişli olması buluğ gibidir.
Elbise üzerinde iken
Sual: Elbise üzerinde iken dokunmak suretiyle hurmet-i musâhere olur mu?
CEVAP
Derinin rengi ve sıcaklığı hissedilecek derecede ince olmayan elbiseye dokununca olmaz.
Şafii mezhebini taklid
Sual: Hurmet-i musâhere sebebiyle, yeniden Şafii mezhebine göre nikahlanan kimse, bu mezhebe mi geçer yoksa nikah ve talakta mı taklid eder?
CEVAP
Sadece nikah ve talakta kâfidir.
.
|
Tüp bebek
|
Sual: Tüp bebek yoluyla çocuk sahibi olmak caiz midir?
CEVAP
Çocuğu olmayan karı-kocanın, silsile-i aliyyeyi [büyük İslam âlimlerini] vasıta yaparak, dua etmeleri ve meşru sebeplere sarılmaları gerekir. Materyaller, evli karı kocadan alınır ve haram işlemeden yapılırsa, tüp bebek de caiz olur. (İ. Ahlakı)
Bu işi erkek doktora yaptırmak caiz olmaz; çünkü hem çocuk sahibi olmak zaruret değil, hem de kadın doktor bulma imkânı vardır.
Taşıyıcı annelik
Sual: Taşıyıcı annelik caiz olur mu?
CEVAP
Hayır, caiz olmaz. S. Ebediyye kitabında deniyor ki: Erkeğin menisini, bir tüp veya başka şey içinde, yabancı bir kadının rahmine koyup, çocuk hâsıl olmasına sebep olmak haramdır. Çocuk, veled-i zina olur.
Cinsiyet tespiti
Sual: Çocuk doğmadan önce cinsiyetini tespit etmekte, tüp bebek yoluyla çocuk sahibi olmakta dinen mahzur var mı?
CEVAP
Hayır, bu işlerin kendileri mahzurlu değildir. Ama bu işler yapılırken günaha bulaşılmamalıdır.
.
|
Gelin kaynana meselesi
|
Sual: Bir çocuklu evli bir erkeğim. Hanımım kapalı ve namazını kılıyor. Fakat annem babam hanımımı istemiyorlar, hep ona hakaret ediyorlar. Ben de, hanıma annem babamla iyi geçin diyorum, annemi babamı üzgün görünce hanımıma kızıyor, vuruyorum. Baktım bu iş böyle gitmeyecek nihayet hanımı götürüp çocuğumla birlikte ana babasının evine bıraktım. Ne tavsiye edersiniz?
CEVAP
Kapalı ve namazını kılan bir hanım büyük nimettir. Nimetin kıymetini bilmezseniz elinizden çıkar.
Gelin kaynana meselesi yeni değildir. Evlerin ayrı olması bir çözüm şekli olabilir. Eğer gelin kaynana kavga ediyorlarsa hiç görüştürmemek daha uygun olur.
Ana babanın isteği ile hanım dövülmez, hanım bırakılmaz. Yaptığınız çok çirkin ve çok yanlış. Peygamber efendimiz buyuruyor ki:
(Kadınlarınıza eziyet etmeyin! Onlar, Allahü teâlânın sizlere emanetidir. Onlara yumuşak olun, iyilik edin!) [Müslim]
(Haksız olarak hanımını dövenin, Kıyamette hasmı ben olurum. Hanımını döven, Allah ve Resulüne asi olur.) [R.Nasıhin]
(Müslümanların iman yönünden en üstünü, ahlakı en güzel olanı, hanımına, en iyi, en lütufkâr davranandır.) [Tirmizi]
(Müslümanların en iyisi, en faydalısı, hanımına en iyi, en faydalı olandır. Sizin aranızda hanımına karşı en iyi, en hayırlı, en faydalı olan benim.) [Nesai]
(Hanımına güler yüzle bakan erkeğin defterine bir köle azat etmiş sevabı yazılır.) [R. Nasıhin]
Eve gelince hanımına selam verip hatırını sormalı, üzüntü ve sevincine ortak olmalıdır. Çünkü, o başkalarından ümitsiz ve yalnız kendisine alışmış bulunan dostu, dert ortağı, kendini neşelendiricisi, çocuklarının yetiştiricisi ve çeşitli ihtiyaçlarının gidericisidir. Âyet-i kerimede mealen buyuruluyor ki:
(İyi kadınlar, Allah’a itaat eder ve kocalarının haklarını gözetir. Kocaları yokken, onların namuslarını ve mallarını, Allah’ın yardımı ile korurlar.) [Nisa 34]
Erkek, hep kendini kusurlu görmeli, (Ben iyi olsaydım, o böyle olmazdı) diye düşünmelidir. Hanımının iyiliğini, iffetini Allahü teâlânın büyük nimeti bilmelidir. Onun huysuzluklarına iyilikle muamele etmeli, iyiliği çoğalıp, her işi seve seve yapınca, ona dua etmeli ve Allahü teâlâya şükretmelidir. Çünkü, uygun bir kadın büyük bir nimettir. İyi davranmak, sadece hanımı üzmemek değildir. Onun verdiği sıkıntılara da katlanmak demektir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Hanımının kötü huylarına katlanan erkek, belalara sabreden Hazret-i Eyyüb gibi mükafatlara kavuşur.) [İ.Gazali]
İyi müslüman olmak için hanım ile iyi geçinmek şarttır. Kur'an-ı kerimde de mealen, (Onlarla iyi, güzel geçinin!) buyuruluyor. (Nisa 19)
Sual: Ana-babanın seksen hakkı ile ilgili yazıdan sonra, işlerimiz iyice karıştı. Beyim, annesini yanımıza almak istiyor. Evimiz ayrı iken anlaşamıyorduk. Şimdi yuvamız iyice bozulacaktır. Münakaşamızdan liseye giden oğlumun sinirleri bozuldu, bunalıma girdi. Beyimin ve annesinin sağlığı ve maddi durumu iyidir. Kaldığı evde durabilir. Gelip de huzurumuzu kaçırmaya hakkı var mıdır?
CEVAP
Beyinizin durumu iyi olduğuna göre, annesini kendi yanına alması gerekmez. Defalarca yazdığımız gibi, gelin, kayınvalidesi ile aynı evde yaşamaya mecbur edilemez. Mecbur edilince evde huzur kalmaz. Akıllı erkek, evinde huzursuzluk çıkarmaz. Dine aykırı olmayan bir çare bulur.
.
|
Ana-baba ve gelin
|
Sual: Toplumda gelin, kocasının ana-babasını ve diğer akrabalarını istemiyor. Damadın yanında oğlan tarafından bir kişi, iki gün kalabilirse, kız tarafından aylarca kalıyor. Bu adaletsizlik değil mi? Ceviz kabuğunu doldurmayan küçük bir şey, üzücü olaylara sebep oluyor. Daima gelin tarafına haklı gözü ile bakılıyor. Ortada damat kalıyor. Bu durum, damadı bunalıma sokuyor. Gelin, haklı bir sebep yokken, kocasının ana-babasını veya diğer akrabalarını eve sokmuyor. Gelseler bile, gelip gittikleri bir oluyor. Gelin, (Ben onlara bakmaya mecbur değilim) diyor. Dini yönden gelin, kocasının akrabasını eve sokmayabilir mi? Onun hakkı, erkek tarafın hakkından üstün mü? Kocasının ana-babasından biri ihtiyarlayınca veya bakıma ihtiyacı olunca, bunlara kim bakacaktır? Peygamberimiz, (Ana-babanız sizin yanınızda ihtiyarladığı zaman onlara iyi muamele edin) buyurmadı mı? Toplumun kanayan yaralarından biri olan bu olaya kim neşter vuracaktır?
CEVAP
Dinimizde, erkek, hanım tarafının akrabalarını, gelin de, kocasının akrabalarını, eve almaya mecbur değildir. Fakat ben mecbur değilim diyerek eşinin akrabalarını, dolayısıyla eşini üzerse, o evde saadet olmaz. Bu bakımdan hanımını seven, onunla iyi geçinmek isteyen erkek, hanımın mahrem akrabalarının eve gelmesine mani olmaz. Gülü seven dikenine katlanır. Katlanması gerekir. Dostun dostlarını sevmek, düşmanlarına da düşman olmak gerekir.
Erkek, hanımının mahrem akrabalarını evine sokmazsa, hanımının bunları görmelerine ve konuşmalarına mani olamaz. Bunlardan salih olanlarına, haftada bir kere, gelip oturmaları için mani olmaması iyi olur.
Hanımın akrabaları
Hanımın salih olan akrabasını, misafir etmeli, onları iyi karşılamalıdır. Hanımının ana-babasının ellerini öpmeli, onlara yiyecek, içecek ikram etmelidir. Onlarla güzel güzel sohbet etmeli, emr-i maruf ve nehy-i münkerde bulunmalıdır. Uzak yerden gelmişlerse, "istediğiniz kadar kalın" demelidir. Onların kalblerini kazanmaya, hayırlı dualarını almaya çalışmalıdır. Kendisinin ve hanımının akrabasından fâsık olanlar, hanımının dinini, ahlakını bozmak isteyenler varsa, onları evine almamalı ve onların evlerine gitmemelidir. Onlarla görüşmemeli ve hanımını da görüştürmemelidir. Fakat, onlara da ve hiç kimseye sert davranmamalı, münakaşa etmemeli, fitne çıkmasına sebep olmamalıdır. Din ve dünyalarına zarar gelecek şeylerden sakınmalıdır. Herkese karşı, güler yüzlü, tatlı dilli olmalıdır.
Kadınların kalbleri ince ve nazik olduğundan, birbirine haset edenleri çoktur. Bu bakımdan, bilhassa yeni evliler, uyanık olmalı, kadınların, hanımını çekiştirmesine aldanmamalı, böyle şeyler söylenmesine fırsat vermemeli, böyle sözlere kanıp hanımını incitmekten sakınmalıdır!
Annesi ve kız kardeşleri için hanımının söylediklerine karşı da uyanık olmalı, anaya yapılan eziyete hiçbir suretle göz yummamalıdır! Anasına, kendisi, hanımı ve çocukları, muhakkak saygı göstermelidir. Ana-babaya, kayınvalide ve kayınpedere hürmet, hizmet edilmesi birinci vazife olmalıdır! Büyüklerin rızasını, duasını almaya çalışmalı, hayır dualarını, büyük kazanç bilmelidir. Bunlara riayet eden, dünyada da, ahirette de mutlu olur.
Hanımla iyi geçinmek
Erkek, hep kendini kusurlu görmeli, (Ben iyi olsaydım, o böyle olmazdı) diye düşünmelidir. Hanımının iyiliğini, iffetini Allahü teâlânın büyük nimeti bilmelidir. Onun huysuzluklarına iyilikle muamele etmeli, iyiliği çoğalıp, her işi seve seve yapınca, ona dua etmeli ve Allahü teâlâya şükretmelidir. Çünkü, uygun bir kadın büyük bir nimettir. İyi davranmak, sadece hanımı üzmemek değil, onun verdiği sıkıntılara da katlanmaktır. İyi müslüman olmak için hanımla iyi geçinmek şarttır. Kur'an-ı kerimde de mealen, (Onlarla iyi, güzel geçinin) buyuruldu. (Nisa 19)
Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:
(Müslümanların en iyisi, en faydalısı, hanımına en iyi, en faydalı olandır.) [Nesai]
(Kadınlarınızı üzmeyin! Onlar, Allahü teâlânın sizlere emanetidir. Onlara yumuşak davranın, iyilik edin!) [Müslim]
Aklı olan karı-koca, birbirini üzmez. Hayat arkadaşını üzmek, incitmek, ahmaklık alametidir. Zalim, huysuz kimsenin hayat arkadaşı devamlı üzülerek sinirleri bozulur. Sinir hastası olur. Sinirler bozulunca, çeşitli hastalıklar hasıl olur. Hayat arkadaşı hasta olan bir eş, mahvolmuş, saadeti sona ermiş demektir. Eşinin hizmetinden, yardımlarından mahrum kalmıştır. Ömrü, onun dertlerini dinlemekle, ona doktor aramakla, ona, alışmamış olduğu hizmetleri yapmakla geçer. Bütün bu felaketlere, bitmeyen sıkıntılara kendi huysuzluğu sebep olmuştur. Dizlerini dövse de, ne yazık ki, bu pişmanlığının faydası olmaz. O halde, hayat arkadaşına yapılacak huysuzluğun, işkencenin zararı kendine olur. Ona karşı, hep güler yüzlü, tatlı dilli olmaya çalışmalıdır! Bunu yapabilen, rahat ve huzur içinde yaşar, Rabbinin rızasını da kazanır!
Haksız olan erkek mi, kadın mı?
Yukarıdaki yazımız üzerine, bazı erkekler, (Hep hanımların hakkından bahsediyorsun, biraz da erkeklerin hakkından bahset! Hanım kendi akrabalarını eve alır, bizimkileri almaz. Koca hakkı mühim diye yaz) dediler.
Ben, her zaman erkeği hükümet, kadını da muhalefet olarak kabul ederim. Erkeğin, (Hanım, kendi akrabasını eve alıyor da, benimkileri koymuyor) demesi, hükümetin, (Muhalefet bize iş yaptırmıyor) demesine benzer. Hükümet icra kuvvetidir. Muhalefete danışmadan, hatta onun engellemesine rağmen, istediğini yapabilir. Hanımına (Sen benim akrabalarımı kabul etmiyorsun, ben de senin akrabalarının gelmesine razı olmam) diyemeyen erkeğin, suçu hanımına yüklemesi, affedilmez bir hatadır. Sevgi, saygı karşılıklı olur. Kadın, mecbur olmadığı şeyleri bir ihsan olarak yaparsa, erkek de ona elinden gelen iyiliği, fedakârlığı elbette yapar.
Hizmeti tercih
Annem, on yılı yatalak olmak üzere yirmi yıl hasta yattı. Hanım, mecbur olmadığı halde, gece gündüz yatalak anneme baktı. Hanım, bakmasaydı elbette annemi sokağa atamazdım. (Hanımını anasından üstün tutana Allah lanet etsin) hadis-i şerifini biliyordum. Hanım bakmasaydı, anneme kendim bakar, hanım da, istirahat etmek üzere babasının evine giderdi. Hanım da bunu bildiği için istirahat etmeyi düşünmedi, hizmeti tercih etti. Çünkü hanım, şu hadis-i şerifleri biliyordu:
(Kadın için en büyük hak sahibi kocası, erkeğin de anasıdır.)[Hakim]
(Koca hakkına riayet, Allah yolunda cihad etmek gibi sevaptır.)[Bezzar]
(Kadın, kocasının hakkını ödemedikçe, Allahü teâlânın hakkını ödemiş olmaz.) [İbni Mace]
(Kocasına nankörlük etmeyen ve namaz kılan kadın Cennete girer.) [Şir’a]
Evet hanımı üzmek doğru değildir. Fakat onun yerli yersiz her dediğini yapmak da doğru değildir. Şu hadis-i şerifleri bilmek gerekir:
(Hanıma kul olan helak olur.) [İ. Gazali]
(Hanıma itaat pişmanlıktır.) [Kudai]
Kadın ne düşünmeli
Kadınların kötü yola düşmemesi için erkek, gerekli tedbirleri almalıdır! Yani kadın, (Eğer ben hainlik edersem, kocam beni belki bırakır) düşüncesinde olmalıdır! İyi kadın, yaptığı iyiliği kocasının başına kakmaz. Yiyip içme ve giyinme gibi hususlarda kocasını üzmez, yapamayacağı şeyi ondan istemez. Kocasının şerefini korur, her işte onun rızasını kazanıp gönlünü hoş etmeye çalışır ve onu üzmez.Peygamber efendimiz kızının ağladığını görüp sordu:
- Ya Fatıma, niçin ağlıyorsun?
- Kasıtsız söylediğim bir sözden dolayı beyimi üzdüğüm için ağlıyorum.
- Kızım, bilmez misin, Allahü teâlânın rızası kocanın rızasına bağlıdır. Ne mutlu o kadına ki hep kocasının rızasını arar. Kadınlar için en üstün ibadet, kocasına itaattir. Kocasını razı eden kadın, istediği kapıdan Cennete girer. Kocasını üzen kadına, kocası razı oluncaya kadar, Allah lanet eder.) [R. Nasıhin]
Bunları bilen erkek ve kadın, birbirini niçin üzsün?
Bir arkadaş anlattı:
(Gelin, komşu kadınlarla rahat dedikodu yapabilmek için, bizim hanımı evine almak istemiyor. Oğluma "Anneni niçin evinize almıyorsunuz?" dedim. O da "Hanım, annemi istemiyor, annem gelince, evimizin huzuru kaçıyor" dedi. Gelinin annesi gelince, eve huzur geliyor, kocasının annesi gelince, huzur kaçıyor. Şimdi kabahat gelinde değil mi?) Bu arkadaşa, "Kabahat, gelinde değil sizin çocukta" dedim. Bütün okuyucularımıza söylüyorum. Hükümetin kusurunu muhalefete yüklemeyelim.
.
|
Yalan söylemenin caiz olduğu yerler
|
Sual: Kadının kocasını idare etmek için yalan söylemesi caiz mi? Yalan söylemenin caiz olduğu başka haller de var mıdır?
CEVAP
Din düşmanlarının zararından korunmak veya müslümanları korumak için her zaman yalan söylemek caiz olur. Zalimden, bir müslümanın bulunduğu yeri, malını, günahını saklamak da caizdir. İki müslümanın arasını bulmak için, malını korumak için, müslümanın sırrının, aybının meydana çıkmaması için ve bunlar gibi haramları önlemek için, yalan caiz olur. Ölmemek için leş yemeye benzer. Hazret-i Sevban, (Bir müslümana faydası dokunan veya bir müslümanın zararını kaldıran yalan, yalan sayılmaz) buyuruyor.
Kadın da kocasını idare etmek için yalan söyleyebilir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Erkek, hanımını, hanım da, kocasını idare etmek için yalan söylerse günah olmaz.) [Müslim]
İbni Erkam hazretleri, Hazret-i Ömer’e, (Hanım beni sevmiyor. Beni sevmeyen bir hanımla ben nasıl birlikte yaşarım) dedi. Hazret-i Ömer, kadına sordu:
- Kocana, "seni sevmiyorum" dedin mi?
- Evet dedim.
- Niçin?
- Bana yemin ettirdi. Ben de yalan söyleyemedim. Yoksa burada yalana izin var mıdır?
- Elbette burada yalan söylemeye izin vardır. Bir kadın, kocasını sevmese de, onu üzmemek için, yalan söylerse günah olmaz.
.
|
Bu gerçekten önemli mi?
|
İş yerindeki, sokaktaki, evdeki tartışmalara, kavgalara bakıldığında bunların çoğunun esas sebebinin kayda değer şeyler olmadığı görülür. “Armudun sapı var, üzümün çöpü var...” diyerek, her şeye kusur bulmak, hiçbir şeyi beğenmemek, müşkülpesent olmak geçimsizliğe yol açar.
Birçok kimse, üstün yeteneğe, güçlü bir zekaya sahip olmasına rağmen, önemsiz şeylerle oyalanıp, kendilerini başarıya götürecek yolları kendileri tıkar. Önemsiz şeyleri aşıp asıl hedefe ulaşamazlar. Bilhassa klasik idarecilerde bu özellik ağır basar. Bir tarafta, bir liranın hesabını takip ederken, diğer tarafta milyonlar gider de haberi olmaz.
Teferruatla uğraşıp, asıl meseleyi ihmal, yalnız idarecilikte değil, hayatımızın her kesitinde görülür. Aile geçimsizliğinde, iş hayatında, sokakta vs...
İş yerindeki, sokaktaki, evdeki tartışmalara, kavgalara baktığımızda da bunların çoğu incir kabuğunu doldurmayan hususlardır. Şöyle bir durup, kendi kendimize, daha önce ettiğimiz kavgaların gerçek sebeplerinin ne olduğunu hiç düşündük mü?
Sakin bir kafayla düşündüğümüzde, -mübalağasız- kavgaların yüzde yüze yakınının küçük, önemsiz şeylerden başladığını görürüz...
Mesela, evin erkeği eve biraz yorgun, biraz da sinirli gelir. Akşam yemeği onu yeterince tatmin etmez ve kafasını çevirip yemeği eleştirir. Aslında yemeğin tadında tuzunda bir eksiklik yoktur, fakat beyefendinin günü stresli geçmiştir, deşarj olmak için bahane aramaktadır...
Akşama kadar, çocuklarından, ev işlerinden bunalan kadın da, “Kocam gelsin de, dertleşeyim, rahatlayım” diye beklerken, ummadığı bir durum ile karşılaşır. Hesaplar altüst olmuştur ve hanım da hemen bütün gücünü toplayıp, şöyle bir cevap verir:
“Bu kadar parayla başka ne bekliyordun ki?” veya “Benim de herkes gibi kaliteli bir fırınım olsaydı, evde hizmetçilerim bulunsaydı, daha iyi yemek yapabilirdim!.”
Bu cevap beyefendinin gururuna dokunur ve açar ağzını yumar gözünü:
“Bak hanım, bunun sebebi paramızın az olması değil, basitçe sen bu işi beceremiyorsun!.”
Tabii bunun da cevabını verir hanım. Bir müddet bu tartışma devam eder... Yemeğin ortasında bırakıp odalarına çekilirler. Her ikisinin de “sinir katsayıları” artmıştır... Deşarj olayım derken, her ikisi de şarj olmuştur!
Her iki taraf da birbirine her türlü ithamda bulunur... Kaynanalar, kayınpederler, para, evlilik öncesi ve sonrası verilmiş olan sözler ve diğer konular gündeme gelir. O kadar senelik evlilik zamanındaki olaylar gözden geçirilir!
Her iki taraf da savaşı sinirli ve gergin olarak terk eder. Hiçbir şey yerine oturmaz ve her iki taraf da bir sonraki kavganın daha da berbat olmasını sağlarcasına kendisine yeni cephaneler, savunma malzemeleri, yeni taktikler bulmaya koyulur. Bu arayışla uykuya dalarlar...
Sabah olup geçmiş günün yorgunlukları, stresleri uykuda kaybolunca, her ikisi de yaptıklarına pişman olur. Tartışılan konuların incir çekirdeğini doldurmadığını anlarlar ve açıktan olmasa da içlerinden hâllerine gülerler. Genelde, hep böyle ufak tefek, küçük şeyler büyük tartışmalara sebep olur. Bu bakımdan kavgaları önlemek için, ufak tefek düşünmeyi bir kenara bırakmalıdır...
Birini eleştirmeden, azarlamadan, ona ithamda bulunmadan önce veya meşru müdafaa niyetine, karşı saldırıya geçmeden evvel, kendimize şunu sormalıyız: “Bu gerçekten önemli mi?”
Birçok durumda önemli olmadığını anlar, böylece uyuşmazlıktan kaçınmış olursunuz. Kendinize tekrar tekrar sorun: “Gerçekten de önemli mi?”
Yemeğin tuzunun az veya çok oluşu, tadının şöyle böyle olması, biraz parayı çarçur etmesi veya eve sevmediği kayınvalidesini, görümcesini davet etmesi gerçekten de o kadar önemli mi?
Olumsuz bir tutum içine gireceğinizi hissettiğiniz an, kendinize sorun: “Gerçekten de önemli mi?” Bu sorunun daha hoş bir ev ortamı meydana getirmede büyük rolü vardır.
Bu durum, büroda, iş yerinde, sokakta kısaca hayatımızın her kesitinde geçerlidir. Eve giderken trafikte birinin aniden önünüze geçmesinde de. Bu soru, hayatta tartışma meydana getirmeye açık bütün durumlarda işinize yarar. Her zaman mutlaka bu soruyu kendimize soralım:
“Gerçekten de önemli mi?”
Şu üç günlük dünyada Allahü teâlâ bizi “Gerçekten önemli”leri idrak edenlerden ve ona göre yaşayanlardan eylesin!.
.
|
Aile bağlarını yıkmak için
|
Cağaloğlunda, adliyeye yakın bir yerde idim. Bir grup insan, “Nikaha hayır, nikahsız beraberlik, özgür yaşamak için ileri” diyerek yürüyüş yapıyorlar ve eşleri ile nikahsız yaşamak için eşlerini mahkemeye vermişlerdi. Mahkemeden boşanma kararını aldıktan sonra kol kola girip evlerine giderken resim çektirmişlerdi. Bazı kimseler, “Doğada böyle bir şey yok, insanın özgürlüğüne engel olunmamalı, herkes istediği gibi yaşamalı” diyorlar. Ancak hayvanlar kaidesiz, kuralsız yaşar. İnsan medenidir, yaşamak için belli kuralları vardır. Başıboş hayvan sürüsü gibi yaşamak mutluluk getirmez, anarşi doğurur. Ben özgürüm diye başkalarının eşleriyle yatıp kalkamaz.
Özgürlük, başıboşluk, her istediğini yapabilmek değildir. Suç işleyeni mahkum etmek, hapse atmak özgürlüğe zıt değildir. Herkesin özgürlüğüne mani olan birkaç caninin esir olması, esaret, [tutsaklık] değildir. Sadece başkalarına değil, kendine bile zararlı olmak özgürlük değildir.
Uyuşturucu madde gibi, vücuda zararlı olan şeyleri yasaklamak, hürriyetsizlik olarak vasıflandırılamaz.
Trafiğin düzgün olması için, çeşitli kural koyarak, soldan gitmeyi yasaklamak hürriyetsizlik değildir.
Suç işleyene ceza vermek, onu affetmeyip cezasını çekmesini istemek özgürlüğe zıt değildir.
Kafesteki yılanı, halkın içine salmak, yılan için bir özgürlük ise de, insanlık için bir felakettir.
Bir caninin serbest bırakılması, onun için özgürlük ise de, millet için özgürlük düşmanlığıdır.
İlahiyatçı bir bayan, “Kadın için kapanmak köleliktir. Kölelik bir hak olmadığı için kadının kapanmasına rıza gösterilemez. Açılmak özgürlüğü doğal bir haktır. Daha çok açılmak hakkı için uğraş vermeli” diyerek tek erkekle yaşamanın özgürlüğe aykırı olduğu düşüncesiyle kocasını bırakmıştır.
Eski çağlarda, Peygamber efendimizden önce, Kâbe çıplak olarak tavaf ediliyordu. İslamiyet gelince, böyle geri âdetler kaldırıldı. Köle olan kadınların başı, kolları ve dizden aşağı bacakları açıktı. Özgür olan kadınlar kapalı idi. Demek ki açılmak kölelik, kapanmak özgürlük idi.
Eskiye özenen bayanlar çıkabilir. Kimsenin düşüncesine kelepçe vurulamaz. Ancak ummadığımız bir gazetede, hürriyet düşmanı özgürlükçü bir bayan, nikaha, evliliğe ateş püskürüyor. “Sanatçı, sanki ölene kadar evli kalmaya ant içmiş gibi direnmesini aklım almadı” diyor ve ilave ediyor:
“Evliliği, romantik bulurum ama, asla inanmadığım bir kurumdur. Sümerlerden bu yana miras ve nüfus problemlerini çözebilmek amacıyla başvurulan bir akit. Halbuki insanlardan ömür boyu aynı kişiyi seveceklerine dair imza atmalarını isteyemezsiniz. Aşka güvence verilmez. Çok seversiniz ama bir gün bir de bakarsınız ki gözleriniz başka gözlerin içinde eriyor. Hiçbir yasal baskı sevgiyi sürekli kılmaya yetmez. Kim çıkıp da, "hayır birbirinizi illâ ki seveceksiniz" diye emir verebilir? Veren olsa bile onu kim dinler? Dedim ya nikah akdi inandırıcı değildir.”
Bunlar bayanın kendi düşüncesidir, toplumda anası babası belli olmayan çocukların çoğalmasını isteyebilir, buna bir şey diyemeyiz. Ama nikah müessesesine inanan bir gazetenin, böyle bir yazarın yazısına gazetesinde yer vermesini çok yadırgadım.
İnandığımız gibi yaşamak zorundayız. İnanmadıklarımızı yaşıyor gibi görünmemiz bize bir şey kazandırmaz, aksine çok şey kaybettirir.
.
|
İddet müddeti beklemek
|
Sual: Bir kadın boşandıktan veya kocası öldükten sonra belli bir müddet evlenmeden beklemesi gerekir mi? Bu iddet müddetinde evden dışarı çıkabilir mi? İddet müddeti içinde nikah yapılabilir mi?
CEVAP
Bâin talâk ve ölüm iddetinde, kadın süslenmez ve koku sürünmez.
İddet müddeti içinde kadın evlenemez. Hatta kadını nikahlamaya talip olunmaz.
Talak iddetinde, iddet bitinceye kadar nafakasını alır. Ama gece ve gündüz evden çıkmaz. Evden çıkarsa nafaka alamaz.
Ölüm iddetinde, nafaka verilmez. Ama kadın, kocasının evinde iddet bekler. Çünkü kadın iddet müddeti bitinceye kadar, ölen kocasının hanımı sayılır.
İddet bitmeden de kimse ile evlenemez.
Ölüm iddeti dört ay on gündür.
Hayz görmeyen kadın, boşanınca üç ay iddet bekler.
Hayz görüyorsa, ilk temizlik başından, üçüncü hayzın sonuna kadar beklemesi gerekir.
Sual: 20 yıl önce Almanya’ya gidip hiç gelmeyen erkek, orada ölüyor. Türkiye’deki hanımı iddet beklemeden evlenebilir mi?
CEVAP
İddet beklemeden evlenemez.
Halvet olmuşsa
Sual: Dini nikâhları varken, vaty olmayıp sadece halvet olmuş kadın boşanınca, iddet beklemesi gerekir mi?
CEVAP
Evet, iddet beklemesi gerekir; çünkü S. Ebediyye’de, (İddet, vaty veya halvet olunmuş zevcenin yeniden evlenmesi haram olan zamandır) deniyor.
İddet beklemek
Sual: Almanya’da yaşayan bir kimse, üç beş yıldır yanına gitmediği Türkiye’deki yaşlı hanımını boşasa veya kendisi ölse, hayızdan kesilen bu kadının, hamile olma durumu olmadığına göre, yine iddet beklemesi gerekir mi?
CEVAP
Evet, yine gerekir. İddet beklemenin yaşla ve hamile olmamakla ilgisi yoktur. Dinimizin emri öyledir. Dinî emirleri mantığımıza vurmak çok yanlıştır. Çünkü bizim mantığımıza uygun gelmeyen şeyler olabilir. Mantığımıza uygun gelmedi diye o emri beğenmezsek, dinimizi beğenmemiş oluruz. Bu da küfür olur.
İddet müddeti, Hanefî ve Hanbelî’de, ilk temizlik başından, üçüncü hayzın sonuna kadar olan zamandır. Şâfiî ve Mâlikî'de, üç temizlik geçinceye kadardır. Hayz görmeyen kadın, talak için üç ay, ölüm için dört ay on gün iddet bekler. (S. Ebediyye)
|
.
|
İnsanı kısırlaştırmak
|
Sual: Kadın hastalıklarından ameliyat olan bazı hanımlar, bir daha çocuk olmaması için kordonları bağlatıyorlarmış. Bu iş, dinen caiz midir?
CEVAP
İnsanı kısırlaştırmak haramdır. İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
(Kasap hayvanlarını, semizlemeleri için kısırlaştırmak caizdir. Diğer hayvanları ve insanları kısırlaştırmak haramdır.) [c.5, s.249]
Hadika ve Berikada da aynı şekilde yazmaktadır.
Yine İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
(Özürsüz, çocuk düşürmek, [çocuk aldırmak] haramdır. Ananın veya süt emen diğer çocuğun ölümüne sebep olan bir özür varsa, uzuvları teşekkül etmeden düşürmek [veya aldırmak] caiz olur.) [c.5, s.276]
Demek ki, sebepsiz kadınları kısırlaştırmak caiz değildir. Salih bir doktor, (Bir daha doğum yaparsa ölür) derse, veya buna benzer bir sebep söylerse, o zaman, çocuk aldırmak veya çocuk olmaya mani olmak için tedbir almak [mesela kadını kısırlaştırmak için kordonlarını bağlatmak] caiz olur.
Sual: Kadını muvakkat [geçici olarak] kısırlaştırmak caiz mi?
CEVAP
Caiz değil, haramdır.
.
|
Düğünde gelen hediyeler kimin
|
Sual: Düğünde hediyeler geliyor. Zamanla evde geçimsizlik oluyor, evliliğe son veriliyor. Bu gelen hediyelere kadın ortak mıdır? Erkek hanımına hediye ettiği bilezik ve diğer ziynet eşyalarını, boşanma tahakkuk ettikten sonra geri isteyebilir mi?
CEVAP
Düğünde gelen hediyelerden, eşarp, entari gibi kadına mahsus olan eşya kadınındır. Müşterek eşya ise erkeğindir. Sünnet çocuğuna gelen hediyeler de böyledir. (Hadika)
Hanıma hediye olarak verilen mal geri alınamaz. Mahrem akrabası veya nikahlısı olmayan kimseye hibe edilen malı geri almak caizdir. Fakat karşılığı verilmiş, verilen şey çoğalmış ise yahut ikisinden biri ölmüş ise veya verilenin mülkünden çıkmış ise, geri alınamaz. (El-İhtiyar)
Nişanda verilenler
Sual: Nişan bozulunca, her iki taraf verdiklerini geri isteyebilir mi?
CEVAP
Nikâh yapmamışlarsa, verilen hediyeler mevcutsa isteyebilirler. Eğer, her iki tarafın nişanda birbirine gönderdiği şeyler telef olmuşsa ödemek gerekmez. (M. Zühdiye)
.
|
Gelinlik İslam âdeti mi?
|
Sual: Gelinlik İslam âdeti mi?
CEVAP
İslam âdetidir, kapalı yerde giydirmelidir. Yabancılara göstermemek gerekir.
Sual: Âriyeten gelinlik almak caiz mi?
CEVAP
Caizdir. Verene sevap olur.
Sual: Gelinlikle yabancıya resim çektirmek haram mı?
CEVAP
Evet. Çünkü gelini yabancının gelinlikle görmesi haramdır.
Sual: Dinimizde yerlere kadar sürünen şatafatlı gayrı müslimlerin de giydiği beyaz gelinlik var mıdır? Bir günlüğüne milyarlar verilip alınan bu gelinlik israf değil midir? İsraf haram olduğuna göre, buna niçin mani olunmuyor?
CEVAP
Gelinlik elbise sünnettir. Ancak damadın da, gelinin de yeni giymesi sünnettir. Rengi beyaz olacak diye bir şey yoktur. Mubah âdetlerde gayrı müslimler gibi giyinmek günah olmaz. Fakat bugünkü gelinliklerin çoğu tesettüre uygun değildir. Üstelik gelini, gelinlik elbisesiyle yabancıların görmesi de caiz değildir.
Kapalı gelinlik
Sual: S. Ebediyye’de, (Gelini, kapalı da olsa, yabancı erkeğe göstermek haramdır) deniyor. Gelinin, kapalı gelinlikle yabancıya resmini çektirmek de haram olur mu?
CEVAP
Elbette haramdır. Çünkü gelinlik ziynettir. Ne maksatla olursa olsun ziyneti başkasına göstermek haramdır. Harama önem vermemek küfür olur. Yani önem vermeden bu haramı işleyenin, imanı gider. İmanı gidenin nikâhı da gider. Diğer haramlara önem vermeden işlemek de böyledir. Burada günah işlemek değil, günaha önem vermemek küfür oluyor.
.
|
Doğumda günahlar affolur
|
Sual: Doğum esnasında ölen Müslüman kadın, şehit olur mu?
CEVAP
Evet, şehit olur. Şehidin, farz borçları ve kul hakları hariç bütün günahları affolur. Üç hadis-i şerif meali şöyledir:
(Kadın hamileliğinde, doğum yapıncaya ve çocuğu emzikten keseceği günü kadar, Allah yolunda nöbet bekleyen mücahit gibidir. Bu zaman ölürse şehit ecri vardır.) [Taberani]
(Hamileyken, doğum yaparken veya lohusayken ölen kadın şehittir.) [Ebu Davud, Taberani]
(Kadın, hamileyken, gündüz saim, gece kaim ve Allah'tan korkan bir mücahit sevabı kazanır. Onu ağrı tuttuğunda kendisine verilecek sevabın çokluğunu hiç kimse bilmez. Bebeğin her emişinde bir can diriltmiş gibi sevab alır.) [Ebu-ş-şeyh] (Saimoruçlu; kaim gece kalkıp ibadet eden demektir.)
Sancısız doğumun sevabı
Sual: Kimi sancısız, kimi de sun’î [yapay] sancıyla doğum yapıyor. Kimi de sezaryen yoluyla doğum yapıyor. Bunlar da doğum sevabı alıyor mu?
CEVAP
Doğum hangi yolla olursa olsun, Müslüman kadın doğum sevabı alır.
.
|
Hastalık halinde
|
Sual: Hanım ikide bir yalandan hasta numarası yapıyor. Doğru mu?
CEVAP
Yalandan hasta gibi görünmek doğru değildir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Hasta gözükmeyin hasta olursunuz.) [Deylemi]
Sual: Bazıları önüne gelene hasta olduğunu söylüyor. Hastalığı gizlemek lazım değil mi?
CEVAP
Hastalığı gizleyebilmek, kimseye söylememek bir nimettir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Üç şey iyilik hazinesidir: Hastalığı, musibeti, sadakayı gizlemek. Allahü teâlâ buyuruyor ki: "Mümin hastalanınca, ziyaretçilerine beni şikayet etmezse, etinin yerine daha iyi bir et, kanının yerine de daha iyi kan verip iyileştirir, günahlarını da affederim, ölürse rahmetime kavuşur.") [Taberani]
Her hastalığı nimet bilip bundan ibret almalıdır! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Mümin hastalanıp iyileşince, hastalığı günahlarına kefaret ve ilerisi için ders olur. Münafık ise, hastalanıp iyileşince, bağlanıp salıverilen deve gibi kalkar. Niçin bağlandığını ve niçin salıverildiğini bilmez.) [Taberâni]
Hastalıklar çeşitli sebeplerle olursa da genel olarak fazla yiyip içmekten ileri gelir. (Her hastalığın başı, karnı fazla doldurmaktır)hadis-i şerifi bunu açıkça bildiriyor. (İbni Sünni)
Sual: Ağır hastaya ne yapmalı?
CEVAP
Hasta istemese de, salih insanlar gidip bir İhlas okuyacak kadar oturmalıdır! Doktor, kimse görüşmesin, konuşmasın dedi diyerek, hastayı mahrum etmemelidir! Yanına salihler girip, Yasin-i şerif okumalıdır! Gizli okumak da faydalıdır. Başka dua da okunabilir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Eceli gelmemiş bir hastayı ziyarete giden, yedi kere "Eselullahel azim, Rabbil Arşil azim en yeşfiyek" derse Allahü teâlâ onu bu hastalıktan afiyete kavuşturur.) [Hakim]
Hastaya zararlı olan gıdalar hariç, hastanın istediği, sevdiği gıdaları vermelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Hastaya, canı çektiği şeyi yedirin.) [İbni Mace]
Ölüm hastası
Sual: Ölmek üzere olan hastayı yatağına nasıl yatırmak gerekir? Ölünce yıkanırken nasıl yatırılır?
CEVAP
Ölüm hastası, sağ yanı üzere yatırılıp, yüzü kıbleye çevrilir. Böyle yatırmak sünnettir. Ayakları kıbleye doğru, sırt üstü yatırmak da caizdir; fakat, baş altına bir şey koymalı. Böylece yüzü kıbleye karşı olur. Bunlar güç olursa, kolayına gelecek şekilde yatırmak da caiz olur. Cenaze, sırt üstü veya kolay olan şekilde yatırılır. Kıbleye karşı yatırmak sünnettir.
|
.
|
Başlık parası
|
Sual: Başlık parası almakta mahzur var mıdır?
CEVAP
Kızın babasının veya akrabasının nikaha veya kızı vermeye razı olmaları için damattan istedikleri para veya mal rüşvet olur. Rüşvet ise haramdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Rüşvet alan da, veren de Cehennemdedir.) [Taberani]
Erkek de, kız da evlattır. İnsan, evladının mesut olması için elinden gelen yardımı yapmalı, damattan para almak yerine, gücünün yettiği nispette damada yardım etmelidir! Kız evladın kıymeti büyüktür. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kimin kız çocukları olur, onların sıkıntılarına katlanır, iyi yetiştirir ve dengi ile evlendirirse, bu kız çocukları onun için Cehenneme perde olur.) [Tirmizi]
(Kız çocuklarını hor görmeyin; çünkü ben kızlar babasıyım.)[M.Cinan]
(Allahü teâlâdan zahmetsiz çocuk istedim. Bana kız çocukları verdi.) [Şir’a]
(İlk çocuğunun kız olması, kadının bereketindendir.) [İbni Asakir]
Başlık parası yüzünden evlenemeyenler, kötü yola düşenler görülmektedir. Evliliği zorlaştırmak günahtır.
Sual: Evlenmemize engel olmasın diye, kızın yakınlarına verdiğim para ve eşyayı evlendikten sonra isteme hakkım var mı?
CEVAP
Evet, erkeğin bu maksatla verdiklerini isteyebileceği Mecmua-i Zühdiye’de yazılıdır.
|
.
|
Kadınların çalışması
|
Sual: Kadınların çeşitli sanayi kollarında çalışmasında bir sakınca var mıdır?
CEVAP
Dinimizde kadın, geçim derdinden, düşüncesinden muaf tutulmuştur. O, çalışarak, didinerek para kazanmaya, bunun için beş vakit namazı aksatmaya, başını, kolunu açarak veya erkeklerin arasına karışarak günah işlemeye mecbur değildir. Her şeyi onun ayağına getirmek mecburiyeti vardır. Dinimiz ona bu kıymeti vermiştir.
Müslüman kadın ticaret, fen, sanat ve ziraat ile uğraşmaya mecbur değil ise de, bunlarla meşgul olması, para kazanması günah değildir, kendi isteğiyle çalışabilir. Yalnız, bunlarla meşgul olurken, haramlardan sakınması şarttır. Haram işleyerek ibadet de yapılamaz. Mesela farz olan hacca kadın mahremsiz gidemez.
İhtiyaç halinde çalışmak
Sual: Kadın hangi şartlarda çalışabilir?
CEVAP
Bir kadının, kızın, anası, babası ve mahrem akrabası yoksa veya var da, fakir iseler ve devlet de yardım etmez ve kimse yardım etmezse, bu kadın, kendinin, çocuklarının ve hastalık, ihtiyarlık sebebiyle çalışamayan fakir ana babasının nafakalarını temin etmek için çalışmak zorundadır. Erkekle karışık olmayan kadın işlerinde çalışır. Erkek bulunmayan iş yoksa, sıhhatini, dinini, namusunu, Müslümanlık haysiyetini ve şerefini koruyacak kadar farz olan nafakayı kazanmak için, yabancı erkeklerin bulunduğu yerde örtülü olarak çalışması caiz olur. Bu nafakayı kazanmasında mani olunması, ikrah olur. Böyle ihtiyaçtan fazla, orada kalması caiz olmaz. Çalışırken, başını, kollarını açması için zorlarlarsa, açmazsan burada çalışma derlerse, örtülü olarak çalışacak başka yer bulamayınca, kolları açık çalışması, İmam-ı Ebu Yusuf’un kavline göre caiz olur. Kadının kulaklarından sarkan saçlarını örtmesi farz değildir diyen âlimler de vardır. Harac olduğu zaman, bu zayıf kaville amel etmek caiz olur. Başında bulunan saçları örtmenin farz olduğu sözbirliğiyle bildirildiyse de, kulaklardan sarkan saçların açılması, zorlanmak sebebiyle caiz olur. Böyle zorlanan kadın, her zaman, erkekle karışık olmayan veya örtülü çalışacak yer aramalıdır. Bulunca, orada çalışması lazım olur. Saçlarını, kollarını sokakta, gidip gelirken örtmelidir. Müslüman erkekle evlenince, bunun nafakasını kocası temin etmeye mecburdur. Zengin olmadığı için, anasına, babasına ve çocuklarına nafaka vermesi lazım gelmezse de, kocasının izniyle çalışıp onlara bakması lazımdır. (S. Ebediyye)
Nafakayı kazanmak
Sual: Kocam gereksiz harcamalar yapıyor. Mesela, neredeyse her gün gereksiz yere dışarıda yemek yiyor, cep telefonlarını gereksiz yere değiştiriyor, telefonla çok uzun konuşuyor, süs olsun diye lüks eşyalar alıyor. Bir de bunlar için borçlanıyor, aldığı para borçlara gidiyor. Nafakamızı sağlamak için, ev temizliğine gitmek gibi bazı işler yapıyorum. Bazen haram işlemek zorunda da kalıyorum. Bu şartlar altında, haram işlemem mazeret olur mu?
CEVAP
Mazeret olmaz. Dışarıda yemek yemek, cep telefonu değiştirmek, lüks eşyalar almak günah değilse de, önce evin nafakasını temin etmesi gerekir. Nafakasını kazanacak ve borçlarını ödeyecek kadar çalışıp kazanmak farzdır. Bunu yapmayıp, ailesini zor durumda bırakan günahkâr olur. İki hadis-i şerif meali şöyledir:
(Kimseye muhtaç olmamak ve ana baba, çoluk çocuğunu muhtaç etmemek için işe gidenin, her adımı ibadettir.) [Taberani]
(Çalışmayıp kendini sadaka isteyecek hâle düşüren, 70 şeye muhtaç olur.) [Tirmizi]
Erkek mesleği
Sual: İslam Ahlakı kitabında, zaruret olmadan erkekler gibi giyinen, onlar gibi tıraş olan ve erkeklere mahsus işleri yapan kadınların, kadın gibi saçlarını uzatan ve süslenen erkeklerin lanetlendiği bildiriliyor. Erkeklere mahsus işler hangileridir?
CEVAP
Bu işler, zamana göre değişirse de genelde, güreş, hamallık, polislik, şoförlük, inşaat, maden ocaklarında çalışmak gibi meslekler bu sınıfa dâhildir. Kadın, kocasının izniyle, erkeklere mahsus olmayan işlerde, günah işlemeden çalışabilir.
.
|
Tarlanız tabiri
|
Sual: (Kadınlar sizin tarlanızdır) mealindeki âyetle, anal veya oral yol gibi, her çeşit ilişkiye izin verildiği söyleniyor. Bunlar dinimizde yasak değil mi?
CEVAP
Bildirdiğiniz âyet-i kerimenin meali şöyledir:
(Kadınlarınız sizin [evlat yetiştiren, ekin] tarlanızdır. O halde, [evlat yetiştirmek üzere tohum ekilen tarlanıza, yani döl yatağına]dilediğiniz gibi [arzu ettiğiniz şekilde, gece, gündüz] gelin. Kendiniz için önden iyi ameller gönderin [hayırlı evlatlar yetiştirin]. Bir de Allah’tan korkun ve bilin ki, elbette Allah’ın huzuruna varacaksınız. İman edenlere [Cenneti] müjdele!) [Bekara 223]
Bu âyette, çocuk yetiştirmekten bahsediliyor. Bir önceki âyette, kadınlarınıza meşru yoldan yaklaşın deniyor. Bu âyette de tarla deniyor. Tarla, ürün yetiştirilen yer demektir. Tarlaya tohum ekilen yer bellidir. Başka yerden tohum ekilse ürün alınmaz. Bu ayetin iniş sebebi tefsirlerde şöyle bildiriliyor:
Yahudilerin (Kadının arkasından ön uzvuna yaklaşılırsa, çocuk şaşı olur) demeleri üzerine, Allahü teâlâ da, öyle bir şey olmadığını, ön uzuvdan olmak şartıyla her şekilde birleşmenin mahzuru olmadığını bildiriyor.
Bu âyetin anal veya oral yolla bir alakası yoktur. Hele dübürden yaklaşmak, büyük günahtır. Peygamber efendimiz, (Hanımına arka uzvundan [dübüründen] yanaşan melundur) buyuruyor.
Karısına arka yoldan yaklaşan kimseyle, erkekle livata yapan, hüküm itibariyle aynıdır; çünkü pislik çıkan yerdeki pislik ve rahatsızlık verici şeyler, ay hali kanından daha fazladır. Ay halinde, kan necaseti bulunduğu için, helal yol bile haram olmaktadır. O bakımdan, pislik yeri olan dübür, daha çirkin ve daha kötüdür. (Kurtubi tefsiri)
.
|
Nafaka nedir?
|
Sual: Nafaka ne demektir? Neler nafaka sınıfına girer?
CEVAP
Nafaka, insanın yaşayabilmesi için gerekli şey demektir. Bu da, yiyecek, giyecek ve evdir. Yani mutfak masrafı, ev kirası, giyim ve ev eşyası masrafıdır. Bu masraflar, zamana, hâle, örf ve âdete göre değişir. (Nikâye)
Hanımın nafakası
Sual: Erkeğin hanımına nafaka vermesi ne zaman farz olur? Kadın zenginse de, erkeğin yine nafaka vermesi gerekir mi?
CEVAP
Evet, hanımı zengin olsa bile, bunun nafakasını vermek, kocası üzerine farzdır. Nafaka, nikâhtan sonra hemen farz olur. Erkek ve hanımı fakirseler, fakir nafakası verir. Zenginseler, zengin nafakası vermesi gerekir. İkisinden biri zengin olup, öteki fakirse, orta hal nafakası verir.
Örf ve âdete göre, kadına gereken gıda, elbise ve ev eşyasının hepsi, nafakaya dâhil olur. Erkek bunları getirir. Kadın kendi malını kullanmaya zorlanamaz. Kullanırsa, erkek bunların parasını hanımına öder. Her şeyi erkeğin getirmesi gerekir. Kadını, çalışıp kazanmaya zorlamak haramdır. (Bahr-ür-raık)
Kızın nafakası
Sual: Evli olmayan kadının nafakasını kim verir?
CEVAP
Kız olsun, dul olsun, evli olmayan fakir kadına babası bakmaya mecburdur. Babası yoksa veya fakirse, zengin akrabası bakar. Bunlar da yoksa veya bakamazlarsa devlet maaş bağlar.
Nikâhlanan kızın nafakası
Sual: Dinî nikâh kıyılan kıza, düğünden önce de nafaka vermek gerekir mi?
CEVAP
Erkek, nikâhladığı kızı kendi evine çağırmazsa, kız babasının evinde kalsa da nafakasını vermesi gerekir. [Kız, çağırıldığı hâlde gelmezse veya düğün olmadan gelmezse, o zaman nafaka vermek gerekmez.](Behcet-ül-fetava)
Yakın akraba
Sual: Kadın, kocasının yakınlarının evde kalmasına razı olmak zorunda mıdır?
CEVAP
Hayır, ana babası da dâhil, kocasının akrabasından hiç kimsenin evde bulunmamasını istemek, kadının hakkıdır. Kadın izin verirse, kocası mahrem akrabasını evinde bulundurabilir. Erkek de, hanımının ana, baba ve kardeşlerini bile eve sokmayabilir, fakat onları görmesine ve onlarla konuşmasına mani olamaz. (S. Ebediyye)
Mani olursa erkek günaha girer. Buna rağmen kadın, kocasından izinsiz yakınlarını ziyarete gidemez. Giderse, kocasının emrine uymadığı için o da, günah işlemiş olur.
Evden kaçan kadın
Sual: Hangi kadına, kocası nafaka vermek zorunda değildir?
CEVAP
Mürtet olana, kocasının oğlunu şehvetle öpüp hürmet-i müsahereye sebep olana, ölüm iddeti bekleyen kadına, bir de kocasının evinden haksız olarak kaçıp giden kadına nafaka vermek gerekmez. Kocasından kaçan kadına nâşize denir.
Babası ölen çocuk
Sual: Babası ölen çocuğun nafakasını kim verir?
CEVAP
Fakir olan küçük çocuğun annesi, kız kardeşi ve amcası zengin olsalar, nafakanın üçte birini annesi, yarısını kardeşi, gerisini amcası verir. Fakir bir kimsenin, zengin bir kız kardeşi ve baba bir kız kardeşi ve anne bir kız kardeşi varsa, bu kimseye üç kız kardeşi ortaklaşa bakar. Nafakanın beşte üçünü kız kardeşi, beşte birini baba bir kız kardeşi, beşte birini de anne bir kız kardeşi verir, çünkü bu kimse ölseydi, mirası bu oranda paylaşırlardı.
Küçük çocuğun, annesi, iki kız kardeşi ve amcası bulunsa ve hepsi zengin olsa, nafakayı altıda bir oranında annesi ve amcası verir. Kardeşleri de altıda iki oranında verirler.
Babası ölen çocuğa, mirasçıları miras miktarlarına göre ortaklaşa nafaka verirler. Bunlar, nesep [soy] bakımından nikâhı ebedî haram olan yedi kişidir. Bunlardan zengin olanları, fakir olan kandan mahrem akrabalarına ortaklaşa bakmaya mecburdur. Mesela bir kimsenin dayısı ve amcasının oğlu olsa, bunun nafakasını, dayısı verir, çünkü bu kimse kadınsa, dayısı mahremdir. Amcası oğlu ise namahrem olur. Namahremin nafaka vermesi farz değildir. Miras almasa da, nafakayı mahrem verir.
Akrabaya nafaka
Sual: Hangi akrabaya nafaka vermek gerekir?
CEVAP
Fakir ve çalışamayacak halde olan akrabasına nafaka vermek, zengin olana vacibdir. Çalışabilen erkek büyük akrabaya, fakir olsalar da nafaka verilmez. Küçük yetim çocukların ve dul kadınların nafakalarını vermek, sağlam olsalar da, zengin akrabasına vacib olur. Küçük çocukların anneleri ve amcaları bulunsa yahut anneleri ve ağabeyleri olsa, bunlar zenginseler, çocukların nafakalarını, miras oranında ortaklaşa verirler.
Boşanan kadına nafaka
Sual: Boşanan kadına, kocası ne zamana kadar nafaka verir?
CEVAP
İddet bitene kadar nafaka vermesi farzdır. İddet zamanı bitince artık dinen nafaka verilmez. Fakat büluğa ermemiş erkek çocuğu veya evlenmemiş kız çocuğu da varsa, onların nafakasını vermeye devam eder.
Kocası zengin kadın
Sual: Kocası zengin olan kadın, oğlundan nafaka isteyebilir mi?
CEVAP
Kocası zengin olan kadın, oğlundan nafaka isteyemez.
Ana babaya kim bakar?
Sual: Ana babaya, daha çok miras alacak olan mı bakar?
CEVAP
Hayır. Ana babaya bakmak, bunlar öldüklerinde daha çok miras alacak olana farz değildir. Bunlara daha yakın olana ve onların parçası olana farzdır. Mesela oğlunun oğlu ile kızı bulunan ana babaya yalnız kızları bakar. Hâlbuki mirası kız ile torun yarı yarıya alır. Kızının çocuğu ile erkek kardeşi bulunana, torunu bakar. Hâlbuki mirasın hepsini erkek kardeş alır. Kızlarının çocuklarına hiç miras düşmez.
Kadın zenginse
Sual: Kadın zengin olsa, malı olsa, yine kocasının ona nafaka vermesi gerekir mi?
CEVAP
Evet, kadın kendi malını kullanmaya zorlanamaz. Kadın mecbur kalır da kullanırsa, kocası bunların parasını hanımına ödemek zorundadır.
Nafaka için
Sual: Kocası nafaka vermezse kadın kocasının evine bıraktığı paradan harcayabilir mi?
CEVAP
Sadece nafaka için harcama yetkisi vardır. Nafaka, yiyecek, giyecek ve barınaktır.
Sefere çıkamayan kadın
Sual: Kocası uzakta olup kocasının yanına gidemeyen kadına nafaka verilir mi?
CEVAP
Evet. Erkek seferilik mesafesi kadar uzaklıkta olan yerdeyse, yol parası göndererek hanımını yanına çağırır, o da mahremi olmadığı için gidemezse, kadının nafakası kesilmez. Sefer mesafesi kadar değilse ve buna rağmen gelmezse nafaka vermek gerekmez.
Kocasını eve sokmazsa
Sual: Kadın, kocasını eve sokmazsa, kadına yine nafaka verilir mi?
CEVAP
Ev kadının mülkü olup, kocasını evine sokmazsa, nafakası verilmez. Kadın kocasına, beni evine götür derse, kocası da kendi evine götürmezse, nafakasını kesemez.
Hacca giden kadın
Sual: Hacca kocasıyla giden kadının yol parasını da kocasının vermesi gerekir mi?
CEVAP
Vermesi gerekmez. Verirse iyi olur.
Kâfir ana baba
Sual: Kâfir olan ana baba, dede, nine ve diğer akrabaya nafaka vermek gerekir mi?
CEVAP
Kâfir olan zî rahm-i mahrem akrabaya nafaka vermek farz değildir, fakat zimmî kâfir olan ana, babaya ve çocuklara vermek farzdır.
Zî rahm-i mahrem, kan ile olan, nesepten, soydan akraba demektir.
Bugün dünyada zimmî kâfir olmadığı için, kâfir olan ana baba ve çocuklara nafaka vermek gerekmez.
Uzak duran kadın
Sual: Kocasından uzak duran kadına nafaka verilir mi?
CEVAP
Kocasının izniyle hanımı, babasının evinde olunca, nafakası kesilmez. İzinsiz gitmişse, nafaka vermek gerekmez. Kocasının evinde kendisini teslim etmese de nafakasını vermek gerekir.
Kocasından kaçarsa
Sual: Kocasından uzaklaşıp ayrı bir evde duran kadına nafaka verilir mi?
CEVAP
Kocasından kaçan kadına nafaka verilmez. Geri gelirse verilir.
Çocuğun nafakası
Sual: Çocuğun nafakasını kim verir?
CEVAP
Fakir çocuğun nafakasını yalnız babası verir. Babası fakirse, babasına ödetmek üzere, zengin olan annesi verir. Annesi de fakirse, zengin olan dedesi verir. Çocuk zenginse, kendi malından verilir.
Erkek ve kız çocuk
Sual: Kız ve erkek çocuğa, ne zamana kadar nafaka verilir?
CEVAP
Erkek çocuğa, büluğa erinceye kadar nafaka verilir. Kız çocuklara, evleninceye kadar ve büluğa ermiş hasta oğula, iyi oluncaya kadar babası bakar. Bunlar zenginse, kendi mallarıyla bakılır.
Ana babanın nafakası
Sual: Fakir ana babanın nafakasını kim verir?
CEVAP
Zengin olan kız ve erkek çocuklar eşit miktarda verir. Mirastan aldıkları paya göre verilmez.
Çocukların nafakası
Sual: Baba, büluğa ermiş çocuğuna nafaka vermeye mecbur mudur?
CEVAP
Büluğa ermiş erkek çocuğuna nafaka vermeye mecbur değildir. Büluğa ermeyen oğlanın ve her yaştaki evlenmemiş kızın veya dul kadının ve hasta yahut kör olan büyük oğlunun, nafakalarını babaları vermeye mecburdur.
Fakir ana babaya nafaka
Sual: Fakir evlat, fakir ana babasına nafaka verir mi?
CEVAP
Kazandığı, geçimini karşılayabilen fakir evladın, fakir babasına nafaka vermesi farz değildir. Fakir olan ana babasını kendi evine alıp, birlikte geçinirler.
Geçmiş zamanın nafakası
Sual: Kadın ölünce, kocası birkaç yıl için peşin vermiş olduğu nafakaları geri alabilir mi?
CEVAP
Verilmiş olan nafaka kadının kendi malı olduğu için onları geri alamaz.
Fakirin nafaka vermesi
Sual: Fakirin, yakın akrabalarına nafaka vermesi gerekir mi?
CEVAP
Hayır, gerekmez. Ancak fakir kocanın, hanımına ve fakir babanın, fakir çocuklarına nafaka vermesi farzdır.
Oğlunun malını satmak
Sual: Baba, kendi nafakası için oğlunun malını satabilir mi?
CEVAP
Evet, sadece nafakası için satabilir, fakat binasını, toprağını satamaz. Anne ise, nafaka için bile oğlunun malını satamaz.
Fakir oğula bakmak
Sual: Zengin baba, dinî ilimleri tahsil eden akıl baliğ ve fakir oğluna bakmaya mecbur mudur?
CEVAP
Evet.
Ev nafakadan mıdır?
Sual: (Ev nafakaya dâhil olduğu için, evi olmayan banka kredisiyle ev alabilir) deniyor. Bu ev, Amerika, Çin gibi yabancı bir ülkede olsa yine nafakaya dâhil midir?
CEVAP
Orada çoğunluğu Müslüman olan bir mahalle, bir yer varsa nafakaya dâhil olur. Öyle bir yer yoksa dâhil olmaz. Çünkü sâlih Müslümanların arasında olmayan ev, şer’i mesken sayılmadığı için nafakadan sayılmaz. Kâfir ülkesinde bid’at ve fısk [açıktan günah işlemek] çoğalan yerlerde oturmak caiz değildir.
Dinini muhafaza için hicret eden [başka yere göç eden] Cennetle müjdelenmiştir. Bir hadis-i şerif:
(Dinini muhafaza için hicret eden Müslümanın Cennete girmesine kefil oluyorum.) [Hâkim]
Bir mahallede sâlih kimse kalmayıp, fesat ve bid’at artınca, başka mahalleye hicret etmek veya böyle bir şehirden başka şehre hicret etmek vacib olur. Yani farzdır. Bütün şehirlerde, Müslümanlara saldırılıyorsa, başka İslam ülkesine hicret edilir. İslam ülkesi de yoksa insan haklarına riayet edilen, ibadet etmek serbest olan gayrimüslim bir ülkeye yerleşmek gerekir. Çünkü oradan uzaklaşmazsa, onların arasında bulunan, gelecek belaya ortak olur. Bir âyet meali:
(Öyle bir fitneden [gayrimeşru işlerin meydana çıkması, emr-i maruf ve nehy-i münker yapmakta gevşeklik gösterilmesi, birliğin parçalanması, bid'atlerin yayılması, cihadda tembellik gösterilmesi gibi günahlardan] sakının ki, içinizden yalnızca zulmedenlere isabet etmekle kalmaz, [genelleşir, herkese isabet eder], iyi bilin ki Allah’ın azabı çok şiddetlidir.) [Enfal 25] (Kenz-i mahfi)
.
|
Evlilik ve aile ile ilgili çeşitli sorular
|
Sual: Evlenecek olanlara, Mürşid-i müteehhilin kitabı tavsiye ediliyor. Bu kitap muteber midir?
CEVAP
Osmanlıca orijinali muteberdir. Bunun dışındaki baskıları, bazı mahzurları olduğu için tavsiye etmiyoruz. Evlilikle ilgili, sitemizde ve www.evlilikrehberi.net sitesinde yeterli bilgi mevcuttur.
Sual: Tanımadığımız bir insanın iyi veya kötü olduğunu nasıl anlarız?
CEVAP
Sözlerine ve işlerine bakılır. Dine uygun hareket ediyorsa ve dine uygun konuşuyorsa iyi, dine aykırı ise kötüdür. Bir hadis-i şerif meali:
(Herkesin değeri, söylediği güzel sözlere, yaptığı iyi işlere göre ölçülür.) [M. Cami]
Sual: Bir kadının kalktığı yer soğumadan hemen oraya bir erkeğin oturması mekruh olur deniyor. Belediye otobüslerinde de durum böyle midir?
CEVAP
Evet. Ancak belediye otobüslerinde oturması gereken kimsenin, başkası kapmasın diye oturması mekruh olmaz.
Sual: Müslüman bir arkadaş, komşu kızımıza talip oldu. Bize de, (Bu kızın kötü huyları var mı?) diye sordu. Biz de bazı kötü huylarını biliyorduk. Biz bilmiyoruz diyerek bu kötü huylarını saklamamız caiz olur mu?
CEVAP
Caiz olmaz. Söylenmesi gerekenleri söylemek gerekir.
Sual: Damat siyah elbise giyse caiz mi, kâfire benzemiş olur mu?
CEVAP
Caizdir. Benzemiş olmaz.
Sual: Damat adayına, (Evine çamaşır makinesi ile kızıma 3 bilezik alırsan, evlenmenize razı olurum) demek caiz midir?
CEVAP
Evet.
Sual: Düğüne kimleri davet etmeli?
CEVAP
Düğünde, fakir-zengin ayrımı yapmadan davet edilmelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Yemeklerin en fenası, zenginlerin davet edilip de fakirlerin çağrılmadığı düğün yemekleridir.) [Buhari]
Sual: Düğünde davul ve def çalmak günah mıdır?
CEVAP
Davul çalarak düğünü tanıdıklara duyurmak sünnettir. Kadınların düğünde kendi aralarında def çalıp oynamaları caizdir. (Menahic-ül-ibad, K.Saadet)
Sual: Düğünde çalgı çalmak eğlenmek günah mıdır?
CEVAP
Düğünde kadınların def çalıp oynaması caizdir. Düğünü duyurmak için davul çalmak da caizdir. Diğer müzik aletlerini çalmak caiz değildir. Haram işlemeden eğlenmek günah değildir.
Sual: Bir düğünde eğer çalgı çalınıyorsa oraya gidilmez mi?
CEVAP
Mecburiyet yoksa gidilmez.
Sual: Bazı arkadaşlar, evlenmeden önce işledikleri günahları kocalarına söylüyorlar. Söylemek lazım mı?
CEVAP
Hayır, bir kadın, evlenmeden önce işlediği günahları kocasına söylememelidir. Aslında günah hiç kimseye söylenmez! Tevbe edilip bir daha yapılmayan günahları Allahü teâlâ affeder.
Sual: Evdeki işleri kimin yapması lazım?
CEVAP
Hanım ev işlerini yapmaya mecbur değildir. Ancak, erkek de ihsan etmeye mecbur değil. Kadın ev işini yapınca erkek de fazlası ile ihsanda bulunur. Bu işler karşılıklı olur.
Sual: Sokakta eşimizle el ele tutuşup gezmemizde, öpüşmemizde bir mahzur var mıdır?
CEVAP
Kol kola girilebilir. Ancak diğerlerini yapmak hayasızlık olur. Hadis-i şerifte (Haya imandadır) buyuruldu. (Buhari)
O dediğiniz işleri evde, insanların görmediği yerlerde yapmak sevaptır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Karı koca birbirine sevgi ile bakınca Allahü teâlâ da onlara rahmet nazarı ile bakar ve ellerini ellerine aldıklarında, günahları parmakları arasından dökülür.) [Râfi’î]
(Erkek hanımının yüzüne sevgi ile bakarsa, bir köle azat etmiş sevaba kavuşur. Tebessüm ederse hac ve umre sevabı, kucaklayıp öperse sıddıklık sevabı verilir. Eğer beraber olurlarsa, günahları çok olsa da, ikisi de mağfiret olur.) [R. Nasıhin]
Resulullah efendimiz, (Hanımıyla cima edene sadaka sevabı verilir)buyurunca, eshab-ı kiram, (Bu işi şehvetle yapan da aynı sevaba kavuşur mu?) diye sordular, (O kimse, şehvetini harama harcamasında [zina falan ederse], günah olduğu gibi, helale harcamasında da sevap vardır) buyurdu. (Müslim)
Sual: Yeni doğan çocukları tuzlamak gerektiği söyleniyor. Böyle bir şey var mı?
CEVAP
Tuzlamak gerekmez. Tuzlama diye bir şey yoktur. Anadolu’da bazı yerlerde yapılıyorsa da dini mahiyeti yoktur.
Sual: İki yeni doğan çocuğun 40 günlük olmadan bir araya gelmesinin bir mahzuru var mı?
CEVAP
Hiçbir mahzuru yoktur.
Sual: Benim bir kızım var, çok utangaçtır. Erkeklerin yanına çıkmaya, onlarla yüzü kızarmadan konuşmaya utanıyor. Bu bir hastalık mıdır?
CEVAP
Utanmak çok iyidir. Peygamber efendimizin hayasından yani utanmasından bahsedilirken, (Resulullahın hayası, bâkire İslam kızlarının hayalarından daha çoktu) buyuruluyor. Kadınlar için utanmak fazilettir. Hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Haya on kısımdır biri erkeklerde, dokuzu kadınlarda. Böyle olmasaydı kadınlar, hayvanlar gibi, erkeklerin ayakları altına, dökülürdü.) [Deylemi]
Sual: Hanımım çok çekingendir. Çekingen olması kötü müdür?
CEVAP
Hazret-i Ali buyuruyor ki:
Üç haslet var ki erkekler için kötü, ev kadınları için iyidir:
1- Cimrilik erkek için kötüdür, evine ve ihtiyaçlarına harcayamaz.
2- Kendini beğenmek erkek için kötüdür. Kendini beğenen, başkasını aşağı görür. Bu da iyi değildir.
3- Korkaklık, çekingenlik erkekler için iyi değildir. Faydalı işleri yapamaz.
Aynı huylar ev kadınları için iyidir:
1- Kadın cimri, fazla tutumlu olursa, kocasının ve kendi malını muhafaza eder, bir yere harcamaz.
2- Kadın kendini beğenirse, sert ve kesin konuşur, erkekler bundan ümidini kesmiş olurlar.
3- Kadının çekingen olması da çok iyidir. Lüzumsuz yerlere gitmez, tehlikeli işlerden kaçarlar.
Sual: Almanya’da yaşıyoruz. Doğumu gerçekleştirecek doktorun bayan doktor mu olması lazım? İsteğimize bağlı olabilir, anlayışla karşılıyorlar?
CEVAP
Bayan doktor olması lazım. Elbette bayan doktor isteyin.
Sual: Amca kızı ile evlenen bir defa mı tenzihen mekruh işlemiş olur?
CEVAP
Evet, bir defa tenzihen mekruh işlemiş olur..
Sual: Mümin kadına, melek gibidir demek caiz mi?
CEVAP
Denebilir.
Sual: Hanımın, kocasının elini öpmesi caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Hanım, kocasını, Ali bey, Veli efendi diye çağırsa, caiz mi?
CEVAP
Oranın âdetine itibar olunur. [Ayıplanmıyorsa caizdir.]
Sual: Hanımla iyi geçinmek farz mı?
CEVAP
Herkesle iyi geçinmek farz. Kalb kırmak haramdır.
Sual: Nikahlı kıza, babasının evinde iken, kocası nafaka verir mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Düşük çocuk da ana-babasına şefaat eder mi?
CEVAP
Canlı doğup ölen çocuklar şefaat eder.
Sual: Aldığımız elbiseleri, çocuklara ariyet verirsek, birininkini öteki çocuğa giydirebilir miyiz?
CEVAP
Âriyet verilince uygun olur.
Sual: Sakal bırakmak için, hanımdan izin almak gerekir mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Çocuğa kocam için (babamız çağırıyor) demem günah mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Huysuz hanımın ölmesini istemek caiz mi?
CEVAP
Zararlı kâfir ve zalimden başkasının ölümü istenmez.
Sual: Baba, yetişkin kızını öpebilir mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Ramazan ayında çocuk yaparsak asi olurmuşuz, doğru mu?
CEVAP
Böyle bir şeyin aslı yoktur. Çocuk yapmak tabiri de hoş değil. Çocuğu Allahü teâlâ yaratır. İnsanlar sadece sebeptir.
Sual: Kadın veya erkek, namaz kılmayan eşinden ayrılmazsa günaha girer mi?
CEVAP
Kadın, namaz kılmayan kocasından ayrılmaz. Çünkü kocanın günahı eşinden sorulmaz. Farzı yapmayan kadını boşamamak günah değildir. Namaz kılmayan kadını boşamak gerekmez. Çünkü namazın faydası kocası için değildir.
Sual: Vücut temizliğinde, tırnak, kıl kesmenin ölçüsü nedir?
CEVAP
Her hafta saç, sakal ve bıyık tıraş etmek, tırnak kesmek, koltuk, kasık temizlemek sünnettir. Daha fazla geciktirmek ve hele kırk gün uzatmak günah olur.
Sual: Herkese itimat ediyorum. Bu yüzden çok aldatılıyorum. Doğru mu yapıyorum?
CEVAP
Günümüzde herkese itimat etmek doğru değildir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Ahir zamanda, helal para ve kendisine itimat edilen arkadaş az bulunur.) [İ.Asakir]
Sual: Arkadaşlarla bir araya geldiğimizde az da olsa dinden bahsedelim diyorum. İş için toplandık diyenler oluyor. Halbuki bahsedilse daha iyi değil mi?
CEVAP
Ne maksatla olursa olsun, yapılan toplantılarda, mutlaka dinden, imandan bahsetmeli, Allahü teâlâya hamd, Muhammed aleyhisselama salevat getirmeli. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Allah’ı anmadan, Peygambere salevat getirmeden toplanıp dağılmak, leşin başından dağılmak gibidir.) [İ.Ahmed]
Sual: Otururken bir şeye dikkat etmek lazım mı?
CEVAP
Otururken kıbleye karşı oturmak iyi olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Her şeyin bir efendisi vardır. Meclislerin efendisi de kıbleye doğru oturmaktır.) [Taberani]
Sual: Ben jinekolog bir bayan doktorum. Bekaretini kaybeden kızlar, diktirmek için bize başvuruyorlar. Ben müslüman bir doktor olarak bunu yapmayı uygun bulmuyorum. Fakat tesettürlü kızlar da geliyor. Zina etmediklerini tahmin ettiğim bu kızlar, sivri herhangi bir şeyi kastederek, bir kaza geçirdik bizimkini diker misiniz diyorlar. Bunlarınkini dikmem günah olur mu?
CEVAP
Zina edenlerinkini dikmek, onların yaptıkları hileye ortak olmak demektir. Veballi bir iştir. Bu arada kaza ile yırtılanların da olması mümkündür. Bunu tespit etmek tıpça mümkün olmadığına göre, müslüman olan kızların sözlerine itimat etmenizde vebal olmaz.
Sual: Fakirliğe sebep olanlar nelerdir?
CEVAP
Hadis-i şerifte şöyle bildirilmiştir:
Cünüp olarak yemek yemek.
Ekmek ufağını, hor görüp basmak.
Büyüklerin önünde yürümek.
Babasını ve anasını adıyla çağırmak.
Defi hacet yaptığı yerde, temizlemeden abdest almak.
Çanağı ve çömleği, yıkamadan yemek koymak.
Elbisesini üstünde dikmek.
Aç iken soğan yemek.
Yüzünü elbisesi ile silmek.
Evinde örümcek bırakmak.
Sabah namazını kılınca mescidden acele çıkmak.
Pazara, erken gidip, geç dönmek.
Babaya ve anaya, kötü duada bulunmak.
Yemek kaplarını açık bırakmak.
Bir iş yaparken besmele çekmemek.
Zaruretsiz ayakta defi hacet görmek.
Sual: Günümüzün şartları çok ağır, artık yılgınlık geldi, her şeye küsüp, pes etmek üzereyim...
CEVAP
Yılmak, pes etmek yok. Şu olay belki azminizi artıracaktır. İlmi ve âlimleri seven ve İslamiyet’e çok hizmetleri geçen Timur Han, ilk savaşlarının birinde bozguna uğradıktan sonra, çadırına çekilir. İşin içinden nasıl çıkacağını düşünürken, çadır bezinin üstünde bir karıncanın tırmana tırmana yukarıya çıktığını görür. Hemen bir fiske atıp yere düşürür. Yine düşüncelerine dalar. Bir iki dakika sonra hayvanın tekrar yukarı çıkmaya başladığını görür. Onu tekrar yere düşürür. Ama biraz sonra yine aynı manzarayla karşılaşır. Bu hâl çok defa tekrarlanınca, Timur Han nihayet elini alnına koyup, "İşin sırrını şimdi çözdüm. Bunu bana bu karınca öğretti. Başarının yegane çaresi sebat etmektir" der ve ondan sonra ömrü boyunca bu esastan ayrılmaz.
Sual: Yatağa girince hangi tarafa yatılır?
CEVAP
Sağ tarafa, kıbleye karşı yatılır. Sonra sola dönülebilir. Hatta rahatsız olan sırt üstü de yatabilir. Yüzükoyun yatmak mekruhtur.
Sual: Sırtüstü yatmak da mekruh mu?
CEVAP
Evet. Hastalar rahat ettiği şekilde yatar.
Sual: İhtiyaç olunca, 2 kadın veya 2 erkek aynı yatakta yatabilir mi?
CEVAP
Yatabilir.
Sual: Öğretmek için akıl baliğ oğulun elini öpmek haram mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Beni boşayan kocamın, mahkeme kararı ile çocuğuma verdiği nafakayı almam caiz mi?
CEVAP
Elbette caizdir.
Sual: Vazife icabı dövmek gerektiğinde, ne yapmalı?
CEVAP
Terbiye için baba oğlunu, hoca talebesini hafif dövebilir. Tokat atamaz. Başka ceza vermeli.
Sual: Doğup büyünen yeri, akraba olmasa da ziyaret iyi mi?
CEVAP
Faydalıdır, kalbe rikkat verir.
Sual: Gündüzün ilk vaktinde uyumak mekruh. Bu hangi vakittir?
CEVAP
Güneş doğduktan işrak vaktine kadar olan vakittir.
Sual: Hangi lisanı öğrenmelidir?
CEVAP
İngilizce ve Arapça.
Sual: Kurumuş ekmekleri çöpe atmak uygun mu?
CEVAP
Kurumuş da olsa, ekmeği çöpe atmak hiç uygun değildir. Üstelik israf da olur. Bir hayvana yedirilirse israf olmaz. Ekmek parçalarını, kırıntılarını çöpe atmayıp yemek sevap olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Sofradan düşen kırıntıları yiyen fakirleşmez, çocukları da ahmak olmaz.) [İ.Neccar]
Sual: Oturmak için ev ararken nelere dikkat etmelidir?
CEVAP
Her müslümanın, bilhassa yeni evlilerin, ehl-i sünnet olan ve haramlardan sakınan, ibadetini yapan salih müslümanlar arasında ev araması gerekir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Ev satın almadan önce, komşuların nasıl olduklarını araştırınız! Yola çıkmadan önce, yol arkadaşınızı seçiniz!) [Şir’a]
Sual: Küpe için kulağımı deldirmedim. Bazı kadınlar, "Kulağı deldirmek sünnettir. Küpe için kulağını deldirmeyen günaha girer" dediler. Kulağımı deldirmesem günaha girer miyim?
CEVAP
Küpe takmak için kız çocuğun kulağını delmek caizdir. (Eşbah)
Küpe takmak ibadet değil âdettir. Peygamber efendimizin ibadet olarak değil de, âdet olarak devamlı yaptığı veya yapılmasına izin verdiği şeylere, (Sünnet-i zevaid) denir. Zevaid sünnetleri terk etmek günah olmaz. Mesela Peygamber efendimiz, gümüş yüzük takardı. Gümüş yüzük takan Eshab-ı kirama da mani olmazdı. Erkeklerin gümüş yüzük takmaları (sünnet-i zevaid) olduğu için terk etmeleri günah olmaz. Bayramlarda herkesin takması müstehaptır. Gösteriş için takmak haramdır. (Mevahib)
Sual: Hamileyken saç kestirmekte mahzur var mıdır?
CEVAP
Hamileyken veya değilken, ihtiyaç varsa saç kestirmekte mahzur yoktur. Hamile değilken de, lüzumsuz yere saç kestirmek uygun değildir. (Hadika)
Sual: Kaç yaşına gelen kız çocuğunun odasını ayırmak gerekir?
CEVAP
On yaşına gelen kız ve erkek çocuğun yatak odasını birbirinden ve ana-babanın odasından ayırmalıdır. (Hadika)
Sual: Camiye bitişik lokalde, dinimize aykırı olmayan toplantılar yapmak, kına gecesi düzenlemek caiz midir?
CEVAP
Caizdir.
Sual: Burada dini bilgisi olmayan yaşlı bir kadın, Kırk Yasin Toplantısı düzenliyor. Namazdan haberi olmayan ve tesettüre riayet etmeyen kadınları topluyor, çeşitli dedikodulardan sonra ezbere bilenlere Yasin okutuyor. Böylece Cennete gidileceğini söylüyor. Bu kadının yaptığı uygun mudur?
CEVAP
Sadece Belçika’da değil, dünyanın çeşitli yerlerinde dine aykırı acayip toplantılar yapılıyor, âdetler ibadetlere karıştırılıyor. Böyle toplantılarda muteber bir ilmihal okunması çok iyi olur. Çünkü itikadı düzgün olmayanın, bid'at işleyenin, ibadetleri kabul olmaz.
Sual: Evde huzursuzluk olmaması iyi midir?
CEVAP
Elbette iyidir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Allahü teâlânın sevdiği ev halkı arasında mülayemet [uygunluk, yumuşaklık] olur.) [İ.Ebiddünya]
Sual: Bir çocuklu eşim İstanbul’dan İzmir’e gidince, orada bir arkadaşımla beraber olduğunu itiraf etti. Bir daha böyle bir şey olmaması için, o arkadaşı tehdit etmem veya gözdağı için yaralamam uygun olur mu?
CEVAP
O insanın yaralanması veya öldürülmesi asla çare değildir. O arkadaşla niye beraber olduğunu tespit etmek gerekir. Sizden daha mı zengin? Mevkisi mi yüksek? Daha mı yakışıklı? Mutlaka bir sebebi vardır. O sebepler bir başkasında da olabilir. Sizden ayrılıp, o arkadaşla evlense bile, ondan daha iyisini bulunca bu sefer onunla da beraber olabilir.
O arkadaş İstanbul’a gelip beraber olmuyor ki. Kabahat onun ayağına giden eşinizdedir. Tehdit edilmesi gereken biri varsa eşinizdir. Bir daha öyle bir şey duyarsam seni bırakabilirim diye gözdağı vermeniz gerekir. Çocuğumuz var diye göz yumuyorsanız, bu da sizin bileceğiniz bir iş.
Bir hadis-i şerifte (Kadınlarınızın iffetli olmasını istiyorsanız, siz iffetli olunuz) buyuruluyor. Siz başkasının karısına kızına böyle şeyler yapıyorsanız, sizin başınıza da aynı şeylerin gelmesi anormal sayılmaz. Etme bulma dünyasındayız.
Sual: Din kitaplarında vaty ve cima kelimeleri geçiyor. Bunlar aynı şeyler midir?
CEVAP
Vaty, cinsel ilişkinin genel ismidir. Nikahlı ile olan ilişkiye cima, nikahsız olan ilişkiye ise, zina denir.
Sual: Evimizin ihtiyaçları için, beyimin cebinden habersiz para almam, caiz midir?
CEVAP
Caiz değil, haramdır.
Tek başına
Sual: Bir kimsenin evde tek başına yaşaması caiz midir?
CEVAP
Mekruhtur. Bir mazereti varsa, o zaman yalnız kalabilir.
Sual: Dinde ikinci bir kadınla evlenmenin hükmü nedir?
CEVAP
Din kitaplarımızda şöyle bildiriliyor:
Dörde kadar evlenmek, vacib, hatta mendub da değildir. İhtiyaç halinde izin verilmiştir. Bu bir emir olmadığı gibi, kadınlar da bunu kabul etmeye mecbur değildir. (Nimet-i İslam)
Devlet haram olmayan bir şeyi yasak ederse, bu şeyi yapmak mubah olmaktan çıkar, haram olur; çünkü Müslüman, kanuna karşı gelmez, suç da işlemez. Bir erkeğin ikinci bir kadınla evlenmesi için, bu hususta birinci hanımının hakkını koruyan ekonomik ve sosyal şartlar vardır. İkinci kadının da, ayrıca hakları vardır. Bu şartlara haiz olmayanın, ikinci bir kadınla evlenmesini dinimiz yasak etmiştir. Zaruretsiz, böyle bir şey yaparak birinci kadını incitmek haramdır. Hayat şartları da, göz önüne alınınca, ikinci bir kadınla evlenmenin caiz olmayacağı açıktır. Örf ve âdete tâbi olan ahkâmın, zamana göre değişebileceğini İslam dini kabul eder. (H.L.O.İman)
Sual: Düğünlerde, âdete uyarak, gelin arabasının önünü kesip, para alıyorlar. Gelinin akrabaları kapıyı kapatıp, para almadan açmıyorlar. Böyle alınan paralar helal olur mu?
CEVAP
Rızalarıyla veriyorlarsa helal olur. Mecbur bırakılarak, gasp ediliyorsa helal olmaz.
Evlilik günü
Sual: Evlilik için belli bir gece var mıdır?
CEVAP
Pazartesi ve Cuma gecelerini tercih etmelidir.
Allah’ın emriyle
Sual: Kız istenirken (Allah’ın emriyle) deniyor. Evlenmek farz mı da böyle söyleniyor?
CEVAP
Allahü teâlânın her emri farz değildir. Kur’an-ı kerimde evlenilmesi haram olanlar ve caiz olanlar bildirilmiştir. Evlenmek, Allahü teâlânın emrine aykırı değildir. Kur’an-ı kerimde, (Haksızlık yapmaktan korkarsanız, bir kadınla evlenin!) buyuruluyor. Evlenmek farz değildir. Allah’ın emriyle demek, Allah’ın emrine aykırı olmayan, onun emrine uygun olan demektir.
Kadının sütü
Sual: (Üç yaşındaki bir çocuk, bir kadının sütünü içse, o kadının süt çocuğu olmaz. Bu bakımdan, erkeğin hanımının sütünü emmesinde bir mahzur yoktur) deniyor. Doğru mudur?
CEVAP
Yanlıştır. Erkeğin, hanımının sütünü içmesiyle süt çocuğu olmadığı doğruysa da, hanımının sütünü içmesi haramdır. Ancak salih ve uzman olan doktor, (Kadın sütü, bu hastalığa iyi gelir) derse, o zaman ilaç olarak içilebilir. (İslam Ahlakı)
Yemek için ücret
Sual: Dinimize göre kadın evde yemek pişirmek zorunda olmadığına göre, yemek yaparsa, bunlar için kocasından ücret istemesi gerekir mi? Kadın yemek yapmazsa kadının yiyeceğini erkeğin getirmesi gerekmez mi?
CEVAP
Kadın ücret istemez. Kendisine yaptığı yemekten kocasına da verir. Müslüman kadınlar bu ihsanı kocalarına yapmışlardır. Kadın yemek pişirmem derse, pişir diye zorlanamaz. Kocası ona peynir, zeytin gibi şeyler getirir. (Hindiyye)
Nikâhta istibra
Sual: S. Ebediyye’de, (Zina eden kadını başkasının, istibra etmeden nikâh etmesi caiz olur) deniyor. Burada istibra nedir?
CEVAP
Buradaki istibra, nikâhla alınan zina etmiş bir kadının, gebe olmadığına kanaat getirmek için, bir âdet görünceye kadar beklemek demektir. Bu zamanı beklemeden başka birinin nikâh etmesi, yani evlenmesi caizdir.
Evlenene yardım
Sual: (Ev alanla evlenene Allah yardım eder) atasözü doğru mudur? Evlenecek olan fakire Allah yardım eder mi?
CEVAP
Atasözleri genelde âyet-i kerime ve hadis-i şeriflerin açıklaması mahiyetinde olur. Bu söz de, diğer atasözleri gibi doğrudur. Nur suresinin (Aranızdaki bekâr [veya dul] köle ve cariyelerden[evlenecek durumda olan] salihleri evlendirin! Eğer onlar fakirseler, Allah kendi lütfuyla onları zenginleştirir. Allah’ın lütfu boldur. O, her şeyi hakkıyla bilendir) mealindeki 32. âyet-i kerimesiyle, Deylemi’nin bildirdiği (Rızkı evlilikte arayın!) hadis-i şerifi gereğince, evlilik genelde rızık bolluğuna ve nimet çokluğuna sebep olur.
Şahitlerin kızı tanıması
Sual: S. Ebediyye’de, (Nikâh kıyılırken, veli veya vekil, şahitlerin bildiği kadının yalnız ismini söyler. Şahitlerin tanımadıkları kadının, babasının ve dedesinin adını da söylemesi lazımdır. Tanımak, kimin kızı ve hangi kızı olduğunu bilmek demektir. Şahsını, şeklini bilmek değildir) deniyor. Buna göre, babasını ve dedesini de hiç tanımasak, nikâh sahih olur mu? Kızda olduğu gibi oğlanı da tanımaları gerekir mi?
CEVAP
Tanımak tarif edilirken, (İsmini bilmek demek değildir) deniyor. Kız nikâhta bulunmuyorsa, yani şahitler kızı görmüyorsa, kızın ismi ve soyadı söylenilse, fakat o kız bilinmiyorsa nikâh sahih olmadığı gibi, sadece babasının ve dedesinin ismini bilmekle de nikâh geçerli sayılmaz. Mesela Ali oğlu Veli’nin kızı dense, sarı çizmeli Mehmet ağanın kızı gibi bir şey olur. Sarı çizmeliyi bilmiyoruz ki, nikâh sahih olsun. Kızı tanımak, kimin hangi kızı olduğunu bilmek demektir deniyor. Büyük kızı mı, küçük kızı mı, bunu da bilmek şarttır. Ali ve oğlu Veli de bilinmiyorsa nikâh sahih olmaz. Mesela Turgut Özal’ın büyük kızı dense, Özal’ı şahitler tanıdığı için nikâh sahih olur. Büyük kızını hiç görmeseler de sahih olur. Kimin hangi kızı olduğu bellidir.
Oğlan da, nikâhta bulunmayıp yerine vekili varsa, oğlanın da kim olduğu bilinmiyorsa, şahitlerin, kızda olduğu gibi oğlanı da tanımaları gerekir. Erkek genelde tanındığı için, tanınmasa da, nikâhta bulunduğu için, kitaplarda kızı tanımak bildiriliyor. Ali oğlu Veli’nin kızı, Mahir oğlu Tahir’in oğluyla evlense, şahitler bunları tanımasa nikâh sahih olmaz. Yahut kızı tanısalar, oğlanı tanımasalar yine nikâh sahih olmaz.
Eşi ismiyle çağırmak
Sual: Kadın, eşine ismiyle hitap etse günah olur mu?
CEVAP
İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki: Ana babayı ve kadının zevcini, isimleriyle çağırması tahrimen mekruhtur, küçük günahtır. Tazimle, saygı anlatan kelimelerle ve yanına giderek çağırmaları lazımdır. Uzaktan, yüksek sesle çağırmamalı. (S. Ebediyye)
İsmi ne ise sonuna bey kelimesini getirerek, mesela Ali Bey, Veli bey gibi söylenebilir. Mesleği ne ise öyle hitap edebilir. Doktorsa doktorum veya doktor diyebilir. Bunun gibi, onbaşım, çavuşum, yüzbaşım, komutanım, polisim, patronum, mimarım, tüccarım, kaptanım, pilotum, avukatım, ustam, reisim, başkanım, hocam, öğretmenim, şefim, müdürüm, noterim denebilir. Yahut sevdiği sıfat ne ise o da söylenebilir. Beyim, aslanım, yiğidim, hayatım, şekerim gibi. Erkek hangisinden hoşlanıyorsa onu söylemeli, istemediği ismi veya sıfatı söylememeli. Aynı şekilde erkek de hanımına, onun hoşlanacağı şekilde hitap etmeli. Mesela güzelim, bitanem gibi şeyler söylemesi uygun olur.
Vedalaşırken kucaklaşmak
Sual: Bir bayan, babasıyla, oğluyla veya kardeşiyle vedalaşırken kucaklaşıp öpüşebilir mi?
CEVAP
Kadın kadına, erkek erkeğe kucaklaşıp öpüşmek de uygun olmaz. Bir hadis-i şerifte, (Karşılaştığınız zaman kucaklaşmayın!) buyuruluyor. (Berika)
Kadınların birbirleriyle erkeklerin yanında öpüşmeleri de ayrıca uygun değildir. Müsafeha etmeli, çünkü müsafeha sünnettir. Müsafeha edince günahlar dökülür.
Mahrem akraba ile öpüşürken az da olsa şehvet meydana gelirse hürmet-i müsahere olur. Mesela amcayla hürmet-i müsahere olsa, o amcanın oğluyla evlenilemez. Babayla hürmet-i müsahere olursa, annesi babasına haram olur. Onun için çok yakınımız da olsa, mahremimiz de olsa şehvetlenme tehlikesi varsa, uzak durmak gerekir. Kız, babasının veya oğlan, annesinin elini öperken bile buna dikkat etmelidir. Sıkışık oturmamalıdır.
Eşinden izin almak
Sual: Kadın sokağa çıkarken kocasından izin alması gerektiği gibi, erkek de sokağa çıkarken hanımından izin alması gerekir mi?
CEVAP
Erkek, evin reisidir. Reis, maiyetinde bulunanlardan izin almaz, ama evdeki huzurun bozulmaması için, (Ben şuraya gidiyorum) diye haber vermelidir.
S. Ebediyye'de, (Zevcesinden izinsiz sefere, hattâ nafile hacca gitmemeli) deniyor. Nafaka bırakmadan farz olan hacca gitmek de haram olur. Eskiden hacca gitmek de sefere çıkmak da uzun sürerdi. Hacca giderken, sefere çıkarken evin ihtiyaçları temin edilirse, izin almak şart olmaz.
Evin işine karışmak
Sual: Erkeğin, hanımının ev işlerine karışmasının, evdeki huzura ne gibi etkisi olur?
CEVAP
Bu konuda, Enver Abimizin iki sözü var:
Allahü teâlâ, evin dışını erkeğe, içini de kadına vermiştir. Bir erkek, evin içine ne kadar çok karışırsa, dünyada ve âhirette o kadar sıkıntısını çeker.
Diğer sözü de şöyledir:
Fizikî kaideye göre, mıknatısın aynı kutupları birbirini iter, zıt kutupları birbirini çeker. Yani artı kutup artıyı, eksi kutup eksiyi iter, artı kutup eksiyi, eksi kutup da artıyı çeker. İki kişinin ikisi de, (Ben haklıyım)derse neticede kavga çıkar, huzursuzluk başlar. Biri, (Sen haklısın) diyebilirse, kavga biter. Karı kocadan biri de, diğerine (Sen haklısın)derse geçim olur. Yani hiç olmazsa, bir taraf mutlaka alttan almalı. Ama bunu kendisi yapmalı, karşı taraftan beklememeli. İkisi de, (Ben haklıyım) derse, o evde kavga bitmez. İkisi de, (Sen haklısın) derse ne olur? Hiç kavga olmaz, o evde ilahî aşk başlar.
Düğünde mevlit okutmak
Sual: Bir arkadaş, (Sünnet düğünü olsun, diğer düğünler olsun, düğün yemeğinden önce veya sonra, sohbet etmek, mevlid okumak dine aykırıdır) diyor. Merhum hocamızın torunlarının sünnet düğününe katılmıştım. Orada sohbet olmuştu. Enver abi de, her düğün yemeğinde sohbet ederdi. Neden böyle söyleniyor ki?
CEVAP
Söyleyene sormalı. Haram işlenmeyen düğün yemeklerinde, sohbet etmek, mevlit okutmak sevab olur. Sohbet, emr-i maruf demektir. Emr-i maruf, fitne çıkmayacak her yerde yapılır. Ayrıca düğünde yemek yedirmek sünnettir. Tam İlmihâl’de deniyor ki:
Yemek yerken hiç konuşmamak mekruhtur. Ateşe tapanların âdetidir. Neşeli konuşmalıdır. (S. Ebediyye)
Yemek esnasında, yemekten önce veya sonra konuşmayı, sohbeti yasaklayan dînî hüküm yokken, bunları dine aykırı gibi göstermek çok yanlış olur.
Evlenen rızka kavuşur
Sual: (Evlenen rızka kavuşur) deniyor. Doğru mudur?
CEVAP
Doğrudur yani rızka kavuşması kolay olur. Çünkü Peygamber efendimiz, (Evlenerek rızık arayın!) buyuruyor. (Deylemî)
Hazret-i Ömer de, (Evlenmeden rızk arayanlara şaşarım) buyurup, Nur sûresinin 32. âyetini okuyor. Meali şöyledir:
(İçinizdeki bekârları, kölelerinizden ve cariyelerinizden iyi olanları evlendirin. Eğer yoksul iseler, Allah onları lütfuyla zenginleştirir. Allahü teâlâ, lütfu bol olandır, bilendir.) [Nur 32; Medârik Tefsiri]
Bir atasözümüz de şöyledir:
(Ev alan ile evlenene, Allahü teâlâ yardım eder.)
Demek ki, zengin olmasa da, Allahü teâlâ, dine uymak, haramlardan korunmak niyetiyle evlenen sâlih Müslümana rızık sıkıntısı çektirmez. Bir hadis-i şerif:
(Haramdan korunmak için evlenene, Allah’ın yardımı hak olur.)[İbni Meniy]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Süt Akrabalığı RAZA
Sabri Çap
İslam dininde bazı kişilerin birbirleriyle evlenmeleri haram kılınmıştır. Bunlardan bir kısmı ebedi olarak birbiriyle evlenemezken, bir kısmı da geçici olarak birbirleriyle evlenemezler.
Ebedi olarak evlenemeyenler;
1. Neseb hısımlığı: Bir kişi a- Usulü (Ana-baba, dede-nine) b- Füruu (oğlu-kızı, torunları) c. Anne babasının füruu ve bunların çocukları (öz-üvey kardeşler ve yeğenler) d- Dede-ninesinin füruu (hala, teyze, amca, dayı).
2. Sıhrî akrabalık, yani evlenmeden doğan hısımlık; a- Usulün eşleri (üvey anne-baba) b. Füruun eşleri (gelin-damat) c- Eşin usulü (kayın valide, kayın peder ve bunların anne babası) d- Eşin füruu (üvey kız-oğlan) ile evlenemez.
3- Üçüncü olarak da neseb ve sıhri hısımlık gibi, süt emme ile meydana gelen akrabalarla evlenmek de ebedi olarak, haram kılınmıştır.
Geçici olan evlenme manileri ise; Müslüman bir erkek dinsiz veya ehl-i kitaptan başka bir dine mensub biriyle, (Müslüman bir kadın ise Müslüman olmayan bir erkekten başkasıyla) evlenemez, ayrıca erkek üç talakla boşandığı biriyle, başkasına nikahlı bir kadınla, dört kadınla evli iken beşinci bir kadınla ve hanımının mahremi (halası, teyzesi, yeğenleri ve kız kardeşi) ile dini engel ortadan kalkıncaya kadar evlenemez. Biz bu yazımızda Raza' (süt akrabalığı) sebebiyle evlenmeleri haram olanlar üzerinde duracağız.
Raza’, "süt emme" demek olup, bir kadının sütünün belirli bir süre içinde bir çocuğun midesine gitmesinden ibarettir ve bu raza’ nikaha manidir. Neseb hısımlığı ve sıhriyet (evlenmeden doğan hısımlık) sebebiyle birbirlerine haram olanlar süt emme (raza’) yoluyla da haram olurlar, Yani raza’ (süt emme) yoluyla birbirleriyle akraba olanlar birbirleriyle evlenemezler. Bu husus "Süt analarınız ve süt kız kardeşleriniz... (size haram kılındı)." (4, Nisa:23) ayetiyle ve "Neseb yoluyla haram olanlar raza’ (süt emme) yoluyla da haram olur" (Buhari, Nikah, 117) hadisiyle sabittir. Zikrettiğimiz bu nasslardan dolayı süt akrabalığı, İslam hukukunda neseb ve sıhriyetten doğan akrabalıkla aynı statüde tutulmuştur. Bunun bazı istisnalarını ileride zikredeceğiz.
Süt akrabalığının tahakkuku için bazı şartlar vardır. Bunlar:
1- Süt veren ister bakire, ister evli ve isterse kocasız olsun sütün insan sütü olması gerekir. Aynı koyun veya ineğin sütünü iki çocuk içse aralarında süt kardeşliği sabit olmaz. Erkeğin, dokuz yaşından küçük kızın, hünsa-i müşkilin ve hayvanın sütüyle raza’ sabit olmaz. Ayrıca sütü emilen kadının hayatta veya ölmüş olması fark etmez. Ölmüş kadının sütüyle de raza1 sabit olur. Şafiilere göre ise ölmüş kadının sütüyle mahremiyet tahakkuk etmez.
2- Sütün, süt emen çocuğun midesine inmesi: Bu ister memeden emme suretiyle olsun, ister bir kaptan içilsin, fark etmez. Çocuk sütü ağzına alıp, yutmasa tahakkuk etmez.
3- Sütün çocuğa verilmesinin ağız veya burun yoluyla gerçekleşmesi: Sütün kulağa, yüze veya bedendeki bir yaraya damlatılmasıyla veya şırınga edilmesiyle, raza’ gerçekleşmez.
4- Sütün başka bir şey ile karışmamış olması: Şayet kadının sütü bir başka sıvıyla karıştırılırsa hüküm çok olana göredir. Süt çok veya eşitse mahremiyet sabit olur. Az ise olmaz Şafii ve Hanbelilere göre ise, sütün başka bir şey ile karıştırılması veya daha az olması hükmü değiştirmez. Mahremiyet vuku bulur.
Yemeğe karıştırılan süt, yemekten az ise raza’ hükmünü taşımaz. Ancak, ateş üzerinde pişirilen yemeğe katılan süt, çok bile olsa, kaynayıp yemek içinde özelliğini kaybedip belirsiz hale gelirse raza' hükmünü gerektirmez. Anne sütü koyun sütü veya inek sütüne karıştırıldığında, anne sütü çok olursa raza’ hükmü sabit olur.
İki kadının sütü karıştırılarak çocuğa verilse, her ikisi için de raza' hükmü sabit olup, ikisi de çocuğun süt annesi olur. Ancak, anne sütü yoğurt, ayran veya peynir yapılarak çocuğa yedirilirse raza’ hükmü sabit olmaz.
5- Süt emmenin küçüklük devresinde olması: Bu süre iki yaştır. İmam-ı Azam'a göre ise 2.5 yıldır. Yani çocuğun iki yaşından sonra bir kadını emmesiyle raza’ hükmü vuku bulmaz.
Hanefilere göre süt emme süresi içinde (2 yaş) çocuk sütten kesildikten sonra (mesela bir buçuk yaşında) başka bir kadının sütünü emse yine süt akrabalığı teşekkül eder. Süt emme süresi geçtikten sonra çocuk sütten kesilmese bile, başkasının sütünü emmekle süt annelik ve süt kardeşlik gerçekleşmez. Çocuk yemek yemeye başlayıp da süte ihtiyaç duymaz bir hale geldikten sonra bile olsa, emzirme ve emme süresi olarak belirlenen çocuğun ilk iki yaşı içinde meydana gelen emme ile evlenme yasağı sabit olur. Fakat üç-beş yaşındaki bir çocuk herhangi bir kadından süt emse veya bir erkek kendi zevcesinin sütünü içse bununla aralarında hürmet-i raza’ tahakkuk etmez.
6- Emziren süt annenin ölümünden sonra bile olsa, sütün bir damlası dahi çocuğun midesine ağız ile emerek veya ağzına aktarılarak, yahut da burnuna damlatılarak ulaştığı takdirde evlenme yasağı meydana gelir. Evlenme yasağı için bir damla süt dahi yeterlidir.
Şafii ve Hanbelîlere göre ise en az beş ve daha fazla emmenin olması gerekir.
Süt emen çocuk, kadının memesini ağzına alsa da boğazına sütün gidip gitmediği bilinmese, evlenme yasağı sabit olmaz. Sütün şırınga edilmesi, kulağa, karın boşluğuna kadar ulaşan yaraya damlatılması ile de evlenme yasağı sabit olmaz.
Emme müddeti olan ilk iki yaş içinde erkek veya kız, bir çocuğu emziren her kadın o çocuğun süt annesi ve kadından sütün gelmesine sebep olan erkek de o çocuğun süt babası olur. Cinsi münasebetin muteber veya fasit bir evlenme ile veyahut şüphe ile olmuş olması hükme tesir etmez. Yani zina ile de süt akrabalığı tahakkuk eder. Aynı şekilde çocuğun, süt emziren kadının bu erkekten veya başka erkeklerden doğurduğu çocukları ile emzirmeden önce veya sonra emziren kadından başka diğer kadınlardan doğan öz ve süt çocukları ile kardeşlik bağı sabit olur. Yani bir çocuk bir kadının sütünü emmişse kadın süt annesi, kadının çocukları süt kardeşleri, kadının kocası süt babası, kadının kız kardeşi süt teyzesi, erkek kardeşi ise süt dayısı, kadının kocasının kız kardeşi süt halası, erkek kardeşi de süt amcası olmaktadır. Kısaca neseb ve hısımlık sebebiyle akraba olanlar sütle de akraba olmakta ve aralarında evlenme yasağı bulunmaktadır.
Bu sebeple bir erkek; süt anasının usulü ve füruu, ana-baba bir süt kız kardeşi, baba bir süt kardeşi, ana bir süt kız kardeşi, süt kız kardeşinin kızı, süt halası ve teyzesi, süt oğlunun karısı, ve zifaf vuku bulmamış olsa bile süt babasının karısı ile evlenemez. Fakat süt erkek kardeşinin ve süt kız kardeşinin anası, süt oğlunun kız kardeşi, süt kızının kardeşi, süt oğlunun ve süt kızının büyük anası, süt amcasının ve süt halasının anası, süt dayısının ve süt teyzesinin anası, süt oğlunun ve süt kızının halası, süt kardeşinin kızı, süt oğlunun ve süt kızının çocuğunun anası, süt erkek ve süt kız kardeşinin kız kardeşi ile evlenebilir.
Aynı şekilde kadının da süt erkek kardeşinin babası, süt oğlunun erkek kardeşi, süt oğlunun büyük babası, süt amcasının babası, süt dayısının babası, süt çocuğunun dayısı, süt çocuğunun teyzesinin oğlu ve süt çocuğunun kız kardeşinin oğlu ile evlenmesi caizdir. Raza' sebebiyle nikahları haram olanların neseb ve sıhriyet yönüyle haram olanlarla aynı olduğunu daha önce ifade etmiştik. Raza’ sebebiyle evlenilmeleri haram olan kadınları şöyle sıralayabiliriz.
Raza' Sebebiyle Evlenilmeleri Haram Olan Kadınlar:
1- Ne kadar yukarıya çıkılırsa çıkılsın, raza' yoluyla usulü: (Bir kimsenin süt annesi, süt anne ve babasının neseben veya raza'en anne ve nineleri. 2- Raza’ yoluyla füruu: Bir kimsenin süt kızları ve süt kızı ve süt oğlunun neseben veya raza'en kızları ve kız füruları. 3- Süt anne ve babanın neseben veya raza'en füruu: Bir kimsenin raza'en ana baba bir veya baba bir veya ana bir kız kardeşleri ile raza'en kızları ve kız torunları. 4- Süt nine ve dedenin doğrudan füruu: Bunlar da bir kimsenin raza'en ana-baba bir veya baba bir veyahut da ana bir hala ve teyzeleridir. Neseben baba ve ananın raza'en anneleri, nineleri ve kız kardeşleri ile hala ve teyzeleri de bu sınıfa dahildir. 5- Zevcenin süt anne ve nineleri: Erkek hanımıyla zifaf olsun veya olmasın, hüküm aynıdır. Hanımın süt anne ve ninesiyle evlenemez. 6- Süt baba ve dedenin zevcesi: Baba veya dede zifaf olsun veya olmasın fark etmez. Nasıl neseben babasının zevcesi erkeğe haram olursa, raza'en babasının zevcesi de haramdır. 7- Süt oğulun, süt kızının oğlunun, veya süt torununun zevcesi; erkeğe neseb yoluyla çocuklarının zevcesi haram olduğu gibi, raza' yoluyla çocuklarının hanımları da haramdır. 8- Zevcenin süt kızı, ne kadar aşağıya inilirse inilsin, kendisiyle zifaf yaptığı kadının çocuklarının kızları: Eğer zevce ile zifaf olmamış ise nesebte olduğu gibi kadının sütten olan füruu erkeğe haram olmaz.
"Neseben haram olan raza'en de haram olur" umumi hükmüyle beraber bunların bazı istisnaları vardır. Yani raza'en akrabalık bazı durumlarda neseben akrabalıktan farklıdır. Bazı neseben akrabalarla evlenmek haram olduğu halde aynı derecede olan bazı raza'en akrabalarla evlenmek caizdir. Bu istisnaları şöyle sıralayabiliriz:
a- Kız ve oğlan kardeşlerin anaları: Neseben erkek veya kız kardeşlerin süt anaları ve süt kardeşlerin neseb veya raza’ cihetiyle anaları. Yani bir kişi neseben erkek kardeşin süt annesiyle evlenebilir. Halbuki bir erkeğin neseben kardeşinin neseben annesi, kendisinin öz veya üvey annesi olacağından nikahı caiz değildir.
b- Evladın kız kardeşleri: Bunlar, neseben evladın raza'en kız kardeşleriyle bunların kızlarıdır. Halbuki bir kimsenin neseben evladının neseben kız kardeşi, kendisinin ya kızı veya üvey kızı olacağından nikahı caiz değildir.
c- Evladın nineleri: Bunlar, neseben evladın raza'en nineden ve raza'en evladın neseben veya diğer süt anadan reza'en nineleridir. Halbuki bir kimsenin neseben evladının neseben nineleri kendisinin ya anası veya kayın validesi olacağından aralarında nikah caiz değildir.
d- Amcaların ve halaların anneleri: Bunlar, neseben amca veya halaların raza'en valideleri ve raza'en amca veya halaların raza'en anneleridir. Halbuki bir kimsenin neseben amca veya halasının neseben annesi kendisinin öz veya üvey ninesi olacağından nikahı caiz değildir.
e- Dayı ve teyzelerin anneleri: Bunlar, neseben veya raza'en dayı ve teyzenin süt anneleridir. Halbuki bir kimsenin neseben dayı veya teyzesinin neseben annesi, kendisinin ana bir ninesi olacağından nikahı caiz değildir. Bir kimseye süt amca ve halasının ve süt dayı ve teyzesinin neseben analarını nikahlamak da caiz değildir.
f- Evladın halaları: Bunları, neseben evladın raza'en halaları ve raza'en evladın neseben veya diğer süt anneden raza'en halalarıdır. Halbuki bir kimsenin neseben evladının neseben halası, kendisinin kız kardeşi olacağından nikahı ebedi olarak haramdır.
g- Evladın halalarının kızları: Bunlar, neseben evladın süt halalarının kızları ve süt evladın neseben veya raza'en halalarının kızlarıdır. Halbuki bir kimsenin neseben evladının neseben halası kızı kendisinin kız kardeşinin kızı (yeğeni) olacağından nikahı ebediyen haramdır.
h- Evladın kız kardeşlerinin kızları: Bunlar, neseben evladın raza'en kardeşlerinin, kızları ve raza'en evladın neseben veya raza'en kardeşlerinin kızları ve raza'en evladın neseben evladının neseben kız kardeşlerinin kızı, kendisinin veya hanımının torunu olacağından nikah caiz değildir.
ı- Evladın evladının anneleri: Bunlar, neseben evladın raza'en evladının neseben veya diğer süt anneden raza'en anneleridir. Bunları nikah caizdir. Halbuki bir kimsenin neseben evladının neseben evladının annesi, oğlunun hanımı olduğundan kendisine nikahı ebedi olarak haramdır.
Yukarıda saydığımız dokuz sınıf akrabalarla neseben akraba olununca evlenmek haram olduğu halde, raza'en olunca evlenmek caizdir. Bundan dolayı; süt ana ve süt babanın akrabası, süt evladın da akrabasıdır. Fakat süt evladın hanımı, çocukları ve torunundan başka akrabası, süt annesi ve süt babanın akrabası değildir. Dolayısıyla bir kadın, süt oğlunun neseben babasıyla, dedesiyle, kardeşiyle evlenebilir. Yine bir kimse, neseben baba bir kardeşinin, ana bir kız kardeşiyle evlenebildiği gibi neseben kardeşinin süt kız kardeşi ile de evlenebilir.
Bir kadının emzirdiği bir çocuk, o kadının hiçbir oğlu veya kızıyla evlenemez. Bunlar arasında süt kardeşliği vücuda gelmiş olur. Fakat, bu çocuğun emzirilmeyen diğer kardeşleri, o kadın ile ve onun çocuklarıyla evlenebilirler.
Bir çocuğun birden çok süt annesi olabilir. Raza’ ile hürmet-i musahere de sabit olur. Bundan dolayı bir kimse, süt oğlunun boşadığı hanımıyla, bir kadın da süt kızının kocasıyla evlenemez. Çünkü bunlar süt kayın peder ve süt kayınvalide olurlar. Bir kimse, süt anasına veya süt kızına şehvetle dokunsa, hanımı kendisine haram olur. Çünkü şehvetle dokunma veya öpme, hürmet-i musahereyi gerektiren sebeplerdendir.
Raza’ (Süt Emme) Ne İle Sabit Olur?
Raza’ ikrar ve beyyine ile sübut bulur. İkrar; erkek ve kadının her ikisinin veya erkeğin, aralarında evlenmeyi haram kılan süt emmenin var olduğunu itiraf etmeleridir. Bu ikrar, evlilikten önce olursa evlenmeleri helal olmaz. Evlilikten sonra olursa, ayrılmaları gerekir. Ayrılmazlarsa hakim onları ayrılmaya mecbur eder. Koca, raza’ hususunda ısrar ederse artık ikrarından dönemez. Israrlı olmayan ikrarından ise dönebilir.
Beyyine ise; adalet sahibi iki erkeğin yahut bir erkek ve iki kadının süt emmeye şahitlik etmeleridir. Bu durumda haramlık sabit olmuş olur. Ayrıca, bir erkek ve bir kadının şehadeti, veya iki kadının şehadetiyle de eğer evlenmeden önce insanlar arasında o iki kadından veya başkalarından süt emdikleri yaygınlık kazanmışsa sabit olur. İki kadınının şehadette bulunması veya bir erkekle bir kadının veya adil olmayan iki erkek veya adil olmayan bir erkek ve iki kadın şehadet ederse bu durumda karı-kocanın tasdik veya tekzibine göre hüküm verilir. Karı-koca süt emme hususunda onların şehadetlerini tasdik ederlerse birbirinden ayrılırlar. Onların şehadetini yalanlarsa ayrılmazlar.
Raza’ ile hürmetin sübutu için süt annenin malum olması gerekir. Mesela bir beldede bir çocuğu bir çok kadının emzirdiği bilinip, kimlerin emzirdiği bilinmezse o çocuk o beldede herhangi biriyle evlenebilir. Şüphe ile de raza' tahakkuk etmez. Mesela, bir çocuk bir kadını emdiği halde boğazına sütün gidip gitmediği bilinmezse bununla raza’ sabit olmaz.
Aralarında süt akrabalığı olan kimseler birbirlerine namahrem olmazlar. Bir fitne hali olmayınca birbirlerine bakabilirler. Aralarında nikah cari olmaz. Raza' ile şer'i bir akrabalık sabit olursa da bununla nafaka, miras, velayet-i nikah, redd-i şehadet, velayet-i mal gibi neseble sabit olan diğer hükümler sabit olmaz. Bir süt ana süt emzirmiş olduğu birinden nafaka almaya hak kazanmış olmaz. Bunlardan biri vefat edince diğeri varis olmaz.
Süt Akrabalığından Dolayı Evliliğin Haram Kılınmasının Hikmeti:
Süt emme yoluyla haramlığın hikmeti, küçük yaşta insan bünyesinin sütten teşekkül etmesidir. Kadının sütü çocuğun kemiğini getirir, teşekkülünü temin eder. Kemiğin gelişmesi, etin oluşması, çocuğun sütten aldığı gıda sebebiyle olmaktadır. Dolayısıyla süt veren kadın, verdiği süt sebebiyle, çocuk kadından bir parça taşımaktadır. Verilen süt, çocuğun bir parçası olmuştur. Emilen süt, çocuğun vücut yapısını tamamladığı için, adeta emen, emzirenin bir parçası sayılmaktadır.
Yapılan laboratuvar araştırmaları, ana sütünün çocuk için en fazla gıda maddelerini ihtiva ettiğini göstermektedir. Çocuğun beslenmesi, büyüyüp gelişmesi için çok lüzumlu olan ana sütünün sadece beden üzerindeki tesirini düşünüp, çocuğun ruhu ve karakteri üzerine olan tesirlerini dikkate almamak hatalı olur. Çünkü yediğimiz gıdaların ruhi yapımız üzerinde de tesiri vardır.
Süt, annede bir parça sayılır, çocukla anne arasındaki sevgi, saygı ve şefkat bağları bir bakıma süte dayanır. Çocuğunu kendi sütüyle besleyen annenin şefkat ve ilgisiyle suni gıdalarla besleyen annenin çocuğuna şefkati arasında büyük fark vardır. Çocuk, sütünü emdiği kadınla manevi bir bağ kurmaktadır.
Süt akrabalığına saygı gösterilmesi, yetim veya sütsüz kalan çocukların başka kadınlar tarafından emzirilmesi için bir teşvik olacağından bu gibi çocukların hayat ve sıhhati korunmuş olmaktadır.
Bu sebeple İslam'da raza' meselesine ehemmiyet verilmiş, raza' sebebiyle insanlar arasında bir yakınlık ve bağ kurulmuş, bu şekilde insanlar arasında yardımlaşma ve dayanışmanın inkişafı temin edilmiştir.
Bu çocuğun süt annesi de, neseben annesi gibi onun neşv ü nemasına yardımcı olmuştur. Bu süt vesilesiyle aralarında bir cüz'iyet meydana gelmiş, bir cismani münasebet teessüs etmiş, ruhi ve manevi bir alaka kurulmuştur. Bundan dolayı o kadın her surette hürmete, saygıya layıktır. Bu hürmet ve saygıyı en güzel şekilde onunla evlenmeyi haram kılmak tesis eder.
İslam dini, bütün insanların birbirleriyle kardeşliği ve yardımlaşmayı kuvvetlendirmesini ister. Akrabalar arasında ise bu bağ daha da kuvvetlidir. Bu sebeple sıla-i rahim teşvik edilmiştir. İşte, raza' sebebiyle akrabalık, neseb ve sıhriyete göre daha da geniş bir sahaya yayılmıştır. Daha çok insan birbirinin akrabası durumuna gelmiştir. Bununla beraber kadın, bir zaruret olmadıkça rastgele her çocuğa süt vermemeli, ileride bazı yanlışlıklara sebep olmamak için başkalarının çocuğunu emzirmemeli, emzirdiği zaman da unutmaması için bir yere kaydetmeli veya çocuğun akrabasına haber vermelidir. Böylece ileride meydana gelecek pek çok arızanın önüne geçilmiş olur.
Kaynaklar :
1) Ömer Nasuhi Bilmen, Hukuk-ı İslamiye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, II:7892.
2) Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, 9:110-113, 10:35-44.
3) Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, III:5-19.
4) Ahmet Akgündüz, Mukayeseli İslam ve Osmanlı Hukuku, s.232-233.
5) Hayrettin Karaman, Mukayeseli İslam Hukuku, 1/259-61.
Sünnet'te Nikah, Mehir, Çeyiz ve Düğün
Yrd. Doç. Dr. M. Selim Arık
Kur'ân-ı Kerim'deki "Hakikaten, Allah'ın Resûlünde sizler için, Allah'a ve âhiret gününe kavuşmayı bekleyenler ve Allah'ı çok zikredenler için en mükemmel bir nümune vardır." (al-Ahzab Suresi, 33/21) âyet-i kerimesi Allah'ın hoşnutluğunu kazandıracak davranışlarda bulunmak isteyenler için Peygamber Efendimiz'in, mükemmel ve canlı bir örnek, en büyük fazilet numûnesi olduğunu ifade etmektedir.
Peygamber Efendimiz, hayatın her karesinde bizim için örnektir. İnsan hayatının en önemli meselelerinden birisi de evliliktir. Buradan hareketle, çoğalmayı teşvik eden bir dînin mensûbu olarak evlenme konusunda Allah Resûlü'nün (s.a.s.) sünnetinde nikâh, mehir, çeyiz ve düğünün nasıl olması gerektiğine dair delilleri inceledikten sonra, makalemizde bunların toplumda hangi ölçüde tatbik edildiğini değerlendirmeye çalışacağız.
Nikâh
"Ne-ke-ha" kelimesi sözlükte "eklemek, toplamak" veya "akid yapmak" manâsına gelirken, İslâm Hukuku'nda da "evlilik akdi" anlamında bir terim olarak kullanılmaktadır. Geçerli bir evlenmenin olabilmesi için önce bu akdin iki tarafının (tarafeyn veya velileri) olması gerekir. Sağlıklı bir neslin devamı için nikâh şarttır. Bunun için nikâh, İslâm Hukuku'nda medeni bir muamele olarak kabul edildiği halde bir cihette ibadet bile sayılmıştır. Bazı âlimlere göre evlenmek, evliliğin gereklerini yerine getirmek, yuvanın saadetine hizmet etmek, haramlardan uzak durarak iffetli bir hayat yaşamak, imanî ve ahlâkî değerlerle donatarak çocuk yetiştirmek nafile ibadet için bir kenara çekilmekten daha faziletlidir. (İbn Âbidin, 3:3)
Nikâh Hz. Adem (a.s.) ile başlamış olup, kıyamete kadar hattâ Cennet'te de devam edecektir. Nikâhın bir ibadet olup olmadığı meselesi âlimler arasında tartışmalıdır. Şafiîler evliliğin alış-veriş gibi dünyevi amellerden olduğunu ve ibadetler arasında sayılamayacağını söylerken, başta İmam Ebû Hanife olmak üzere bir çok âlim evliliği bizatihî ibadet saymışlardır. Hatta evlenmenin nafile ibadetlerden daha faziletli olduğu bile söylenmiştir. (İbnü'l-Hümam, 3:98) Şafiiler, evlilik ibadet olsaydı kafirin yaptığı evlilik sahih olmazdı şeklinde görüşlerini temellendirmeye çalışmışlardır. Hanefîler ise, kâfirin yaptığı evlilik dünyada hayatın devamını sağladığı için sahihtir. Zira mescid ve camilerin inşası bir Müslüman tarafından yapıldığında onun için bir ibadet sayılırken, kafirin yaptığı ise ibadet sayılmaz demektedirler. Dolayısıyla, iyi bir nesil yetiştirmek ve nefsi korumak gibi bir çok maslahata vesile olması açısından evliliği de, bir derece ibadet olarak değerlendirmek mümkündür. (Zuhaylî, 9:32) Nitekim, Hz. Peygamber hanımının ağzına helal bir lokmayı koymayı dahi sadaka olarak nitelendirirken (Buharî, "Nikâh", 15) evliliğin ibadet hükmünde olduğuna işaret etmiş olmaktadır.
Evlilik esasına dayalı, ibadet düşüncesiyle kurulan bu kutsal yuvayı temellendirirken elbetteki dikkat edilmesi gereken hususlar olmalıdır. Hz. Peygamber'in eş seçiminde özellikle gençlere yönelik olarak yaptığı şu tavsiye dinî düşünce temelli evlilik müessesesinin en önemli esasıdır: "Kadın, dört şey için nikâh edilir; malı, soyu, güzelliği ve dini; sen dindar olanını seç ki elin bereket bulsun." (Buharî, "Nikâh", 15) Bir başka hadiste de "Hadrâ-i dimen'den sakının!" buyurduklarında sahabiler: "Hadrâ-i dimen nedir ya Resûlallâh?" diye sordular. Bunun üzerine Hz. Peygamber: "Bataklıkta (kokuşmuş bir çevre ve gayr-ı İslâmî şartlarda) yetişen güzel kadın" cevabını verdi. (Acluni, 1:319-320) Şu halde, insanın yetişmesinde çevrenin etkisinin önemi dikkate alınmalı, evlenecek gençler dünyasını ve ahiretini imar etmek istiyorlarsa alacağı kadının ailesine, çevresine ve yetişme tarzına iyi bakmalıdırlar. Sadece malına, soyuna veya güzelliğine bakarak eşini seçmemeli, bu seçimde Hz. Peygamber'in tavsiyesine uyarak dindarlığı tercih sebebi kılmalı, evliliklerini dünya ve ahiret mutluluğu şekline dönüştürebilmelidirler.
Yine, Peygamber Efendimiz (s.a.s.); "Yerine getireceğiniz şartların en önemlisi; kadınları kendinize helal kıldığınız şartlardır" buyurmuştur. (Buharî, "Nikâh", 52) Âlimler, burada uyulması gereken şartları nikâhın gerektirdiği şartlar olarak anlamışlardır: kadına iyi muamele, nafakasını, giyeceğini, süknâsını (kalacak yer) temin etme, kadının haklarından hiçbirini eksik bırakmama gibi. Buna karşılık, kadının da, kocasından izinsiz dışarı çıkmama, onun birlikte olma isteğini geri çevirmeme ve evine hoşlanmadığı kişiyi almama da bu şartlardandır. Bunlar, nikâh akdinde hiç zikredilmese bile var kabul edilir.
Allah Resûlü (s.a.s.), "Ey gençler topluluğu! Kim içinizden evlenmeye muktedirse evlensin. Çünkü gözü haramdan en çok saklayan, ırzı en iyi muhafaza eden evliliktir." (Buharî, "Nikâh", 3) buyurarak da evliliğe teşvik etmektedir. Âlimler, evlenmeye muktedir olmaktan maksadın, evliliğin külfetleri ve yükümlülüklerini yerine getirmeye gücü yetmek olduğunu belirtmişlerdir. Bu yükümlülüğün başında da, evlenirken taahhüt edilen mehir ile ömür boyu tekeffül edilen nafaka gelmektedir.
Mehir
İslâm Hukuku'nda mehire "sadak" veya "nihle" de denir. Mehir olarak verilen mal, sadece kadınla beraberliği helal kılma bedeli veya ondan istifade imkânının karşılığı değil, bir ömür boyu birlikte yaşama arzusunun sembolik alâmeti veya hediye kabîlinden verilen bir ihsandır. Mehir, eğer nikâh anında belirlenmişse buna mehr-i müsemmâ, belirlenmemişse mehr-i misil denir. Mehr-i misil, evlenen kızın akrabaları arasında her bakımdan kendi konumundaki kızlara ödenen mehir miktarıdır. Şayet evlilik sırasında mehir belirlenmemişse veya mehir geçersiz kabul edilmişse, bu takdirde evlenen kadın için mehr-i misil tahakkuk eder.
Mehir, nikâh için şarttır. Bu husus, Kur'ân-ı Kerim'de şöyle zikredilir: "Evleneceğiniz kadınlara mehirlerini gönül hoşluğu ile verin. Eğer mehrin bir kısmını gönül rızasıyla size bağışlarlarsa onu içinize sine sine afiyetle yeyin." (Nisâ Sûresi, 4/4) Mehrin âzamî miktarı hususunda bir sınırlandırma yoktur. Resûlullâh devrinde, mehir olarak hurma bahçesinin bile verildiği olmuştur. Asgari miktarı hususunda ulema ihtilaf etmiştir. Hanefiler: '10 dirhemden aşağı mehir olmaz' hadisini (Tehanevi, İ'lai Sünen, 11/79-86) esas alarak meh- rin en az 10 dirhem gümüş (32 gr.) olması gerektiği görüşündedirler. 10 dirhem gümüşün de Hz. Peygamber zamanında iki koyuna denk bir kıymet taşıdığı nakledilir. (Karaman, 283) Yani bu miktar, kadının talep edebileceği ve ettiği takdirde erkeğin vermesi gereken miktardır. Görüldüğü gibi mehir müessesesi son derece ciddi bir müessesedir. Kadınların haklarının korunmasına ve istikballerinin garanti edilmesine yönelik bir uygulamadır. Şu kadar ki, âyette ifade edildiği üzere, kadın mehrini kocasına hibe edebilir.
Sehl b. Sa'd (r.a) anlatıyor: Hz. Peygamber'e bir kadın gelerek, "Ey Allah'ın Resûlü, sana nefsimi bağışlamaya geldim" dedi. Hz. Peygamber (s.a.s.), kadına nazar edip gözden geçirdikten sonra hiçbir şey söylemeden başını yere eğdi. (Bu kadının Havle bint-i Hakîm, Fatıma bint-i Şüreyh veya Zeynep bint-i Huzeyme olduğu rivayet edilir). Kadın, Hz. Peygamber'den müsbet cevap alamayınca üzülür ve meclisten ayrılır. Tam gideceği esnada bir adam doğrulup: "Ey Allahın Resûlü! Sizin ona ihtiyacınız yoksa onu bana nikâhlayın." der. Hz. Peygamber: "Yanında buna mehir olarak vereceğin bir şeyler var mı?" diye sorunca, adam: "Vallahi yok Ey Allah'ın Resûlü" der. Bunun üzerine Hz. Peygamber: "Ailene git, bir şeyler bulabilecek misin bir bak!" buyurur. Adam gider, az sonra geri gelir. "Hayır Ey Allah'ın Resûlü, vallahi bir şey bulamadım." der. Hz. Peygamber: "Tekrar iyi bak demirden bir yüzük de mi yok?" buyurunca, adam tekrar geri gidip gelir ve "hayır ya Resûlullah, demirden bir yüzük bile yok. Ancak işte şu izarım (elbise) var, yarısı onun olsun" der. Hz. Peygamber: "İzarın ne işe yarar? Onu sen giyecek olsan onun üzerinde bir şey olmayacak, o giyecek olsa senin üzerinde bir şey kalmayacak." buyurur. Bunun üzerine adam bir müddet daha oturduktan sonra kalkıp gider. Resûlullah, onun gittiğini görünce geri çağırır ve "Kur'ân'dan ne biliyorsun?" diye sorar. Adam, "şu sûreleri biliyorum" diyerek bildiklerini sayar. Bunun üzerine Allah Resûlü: "Haydi git, Kur'ân'dan bildiklerini öğretmen mukabilinde o kadını sana nikâhladım." buyururlar. (Tirmizî, "Nikâh", 21) Yine Benî Fezâre kabilesinden bir kadın, mehir mukabilinde evlenmek isteyince, Resûlullah: "Zengin bir insan olduğun halde bir çift ayakkabı karşılığında evlenmeye razı mısın? Nefsin ve malın için bir çift ayakkabıya razı mısın? diye sorar. Kadın, "evet" der. Hz. Peygamber de bu evliliğe müsaade buyurur. (a.y.). Ümmü Habibe (r.anhâ) anlatır: Kocası Ubeydullah İbn Cahş ile beraber Habeşistan'a hicret ettiklerinde Ubeydullah Habeşistan'da vefat edince Necâşi onu Resûlullah'a nikâhladı ve Resûlullah'ın yerine Ümmü Habibe'ye 4.000 dirhem mehir verdi. Sonra onu Şurahbil b. Hasene ile Hz. Peygamber'e gönderdi, Hz. Peygamber de aynen kabul etti. (Ebû Davud, "Nikâh", 29)
Hz. Ömer kadınlara verilen mehirlerin azami miktarını tespit etmek niyetiyle bir cuma hutbesinde: "Kadınlara mehir verirken aşırı gitmeyin..." demişti. Bunun üzerine cemaatten bir kadın ayağa kalkarak: "Ey Ömer, senin buna hakkın yok. Zira âyet-i kerimede Cenab-ı Hak: "Birisine bir yük altın da vermiş olsanız bile ondan bir şey almayın." (Nisâ Suresi, 4/20) buyurmuştur." deyince, Hz. Ömer, kadına hak verir ve bu kararından vazgeçer. Bununla birlikte, mehrin fazla takdir edilmesi de dindarlık ölçüsü değildir.
Sahabî, sadece maddî değeri olan mehirleri değil, manevi kıymeti olan şeyleri de mehir kabul etmişti. Meselâ Ebû Talha ile Enes ibn Malik'in annesi Ümmü Süleym evlendiklerinde aralarındaki mehir Ebû Talha'nın Müslüman olmasıydı. Çünkü Ümmü Süleym, Ebû Talha'dan önce Müslüman olmuştu. Ebû Talha, Ümmü Süleym'i isteyince Ümmü Süleym, "Ben Müslüman oldum, önceki kocam Mâlik kâfir olduğu için ayrıldım, sen de Müslüman olursan evlenirim" dedi. Bunun üzerine o da Müslüman oldu. Görüldüğü gibi, Ümmü Süleym'in kocasından mehir olarak istediği şey fizîki varlığı bulunan bir mehir değil, mânevî bir şarttı. (Nesâî, "Nikâh", 63)
Kur'ân'da mehre mal olarak işaret edilir: "....iffetli yaşamak, zina etmemek şartıyla, mal harcayıp mehirlerini vererek kadınları nikâhlamanız helâldır." (Nisâ Suresi, 4/24) Âyetteki" mal harcayıp" kaydı mehrin nikâhın şartlarından olduğunu göstermenin yanında nikâh denildiğinde mukabilinde bir mal söylenmemiş olsa bile, her hâlükârda mal olabilecek bir mehrin olacağını ifade etmektedir. (Yazır, 2:1328)
Hanefi mezhebine göre mehrin mal olması gerekir. Daha önce ifade edildiği gibi, mehrin alt sınırı 10 dirhem gümüştür. Yani kadın, asgarî olarak bu talepte bulunabilir. Alt sınır adına 10 dirhem denilmesine rağmen, mehrin maksimum sınırı için hiç bir şey söylenmemiştir.
Şafiî mezhebine göre, Kur'ân öğretmek de mehir olarak kabul edilmiştir.
Netice itibariyle taraflar, günümüz şartlarını nazara alarak karşılıklı anlaşma ile mehir işini halletmek zorundadırlar. Böylece hem muhtemel mâğduriyetler önlenir, hem de İslâm'ın bir hükmü sembolik uygulamadan kurtulmuş olur.
Çeyiz (Cihâz)
Çeyiz, evin eşyaları, sergisi ve mefruşat, kapkacak gibi evlilik evinin malzemeleridir. Mâlikî mezhebinde, mehirden aldığı kadarıyla çeyiz kadının üzerine vaciptir. Eğer bir şey almazsa yükümlü de değildir. Ancak koca çeyizi üstlenmesini şart koşar veya örf, kadını çeyiz ile yükümlü kılarsa çeyizi hazırlamak kadının üzerine borç olur. Hanefî mezhebinde ise, çeyizde yükümlü olan erkektir. Çoğunlukla âlimler, kadının giyimi ve nafakasının vacip olması gibi, çeyizin de erkeğin üzerine vacip olduğunu belirtmişlerdir. Verilen mehir ise çeyizin karşılığı değildir. O, bir armağan ve hediyedir. O (mehir), kadının kocası üzerindeki hakkıdır. (Zuhaylî, 9:246)
Peygamber Efendimiz, kızı Fatıma evlenirken çeyiz olarak verdiği şey; "bir kadifenin içinde bir yatak, bir yastık, bir de su tulumu" idi. (İbn Mâce, "Zühd", 11) Allah Resûlü'nün bu uygulaması, o günün sosyal ve ekonomik şartlarının sonucu olduğu kadar, çeyizde aşırılığa kaçmamanın da bir göstergesi mahiyetindedir.
Hz. Peygamber (s.a.s.), nikâh parasını (mehri) kolaylaştırmayı teşvik etmiştir. Bizzat kendisi, hanımlarından bazılarına on dirhem mehir ödemiş ve mutlaka lüzumlu ev eşyaları almıştır. Bunlar el değirmeni, ibrik, içi lif dolu deri döşek gibi şeylerdi. Hz. Ali, Hz. Fatıma'nın vefatından sonra evlendiği ailelerinden birine nikâh parası olarak iki müd (=1/2 Sa'; 1 Sa': =3 kg) arpa, diğerine iki müd hurma, bir diğerine iki müd kavut vermiştir. Peygamberimizin Ashabından bazıları ise, bir hurma çekirdeği ağırlığında altın (beş dirhem) bazıları da bir çift ayakkabı karşılığında evlenmişlerdir. (Tahanevi, 11/82-83, Gazalî, 2:40)
Öte yandan Hz. Peygamber: "Nikâhın en hayırlısı en kolay olanıdır" (Ebû Davud, "Nikâh", 32) buyurarak, nikâhın kolaylaştırılmasını istemiştir. Aynı zamanda "Nikâhın en bereketlisi, en güzeli, en az masraflı olanıdır." (Müsned, 6:82) diyerek, nikâh ve sonrasındaki düğün sırasında israf ve gösterişten kaçınmamızı tavsiye etmektedir.
Peygamberimiz (s.a.s.), "Kadınların hayırlısı, kocası yüzüne baktığı zaman onu sevindiren, emrettiği vakit itaat eden, yanında bulunmadığı vakit malını ve iffetini koruyandır." (Nesaî, "Nikâh", 14) buyurmuşlardır. Yine Hz. Peygamber, zamanımızdaki maddî sıkıntıların kaynağı olan israfa ve görenek hastalığına işareten şu ikazda bulunmuştur: "Bir zaman gelecek, kişinin helâki, karısının, anne-babasının ve çocuklarının elinde olacaktır. Bunlar onu, fakirlikle ayıplarlar ve gücünün yetmediği şeyleri kendisinden isterler. Adam, bu sebeple tehlikeli işlere girerek dîni gider ve kendisi de helak olur." (Beyhakî, Zühd, 2/183) Bundan daha beliğ ve sakındırıcı bir tembih olamaz.
Bugün, Müslüman toplumlarda köklü bir gelenek halini almış bulunan çeyiz uygulamasında aşırılıklara ve israfa kaçmamak, dinin emrettiği hususların başında gelir. Gerektiğinde demir bir yüzüğün mehir olabileceğini kabul eden dinimiz (Buharî, "Nikâh", 14) mehir ve çeğiz masrafının evliliği sıkıntıya sokmayacak ölçüde istediği göz önüne alınırsa, çeyizde aşırılığa kaçmanın İslâm'da hoş karşılanmadığı açıkca görülür.
Düğün
Evliliğin örfî tescili için yapılan toplantı ve ziyafet mânâsındadır. Arapça�da velime denilen düğünlerdeki ziyafetler, âlimlerin çoğuna göre sünnet-i müekkededir. Enes ibn Mâlik şöyle der: Hz. Peygamber, Zeynep bint Cahş için velime ziyafeti yaptığı gibi kadınlarından hiçbirisi şerefine ziyafet vermedi. Ancak Zeynep validemizin velimesinde bir koyun keserek bir ziyafet vermiştir. (Buharî, "Nikâh", 68) Abdurrahman ibn Avf (r.a.) da Medine'de evlenince, Hz. Peygamber'in kendisine: "Bir koyun dahi olsa velime yap." (a.y.) buyurması, düğün ziyafetinin imkân ölçüsünde verilmesi gerektiğini gösterir. Yine Hz. Peygamber'in "Velime ilk gün hak, ikinci gün mâruf, üçüncü gün ise riya ve gösteriştir" (İbn Mace, "Nikâh", 25) ikazı da, israf ve gösteP��en uzak durmamız gerektiğine delildir.
Düğünlerdeki meşru eğlenceye gelince, Sünnet'te bu hususa dair şöyle bir örnek yer almaktadır: Hz. Peygamber (s.a.s.), bayramlarda, kadınların kendi aralarında def çalıp, İslâm ahlâkına aykırı olmayan bir kıyafetle cariyelerin şarkı söylemesine izin vermiştir. Bir bayram günü Hz. Âişe'nin (Ö. 58/677) huzurunda def çalıp şarkı söylemek suretiyle eğlenen cariyeleri, "Resûlullah'ın evinde şeytan nağmeleri ha!" diyerek azarlayan Hz. Ebû Bekir'e, "Her toplumun bir bayramı vardır, bu da bizim bayramımızdır." (Buharî, "Iydeyn", 3) buyurarak, meşru eğlenceye müdahale edilmemesi gerektiğini ifade etmiştir. Ancak bu eğlence kadınlar arasında olduğu gibi, hadisteki cariyelerden kasıt, küçük kızlar da olabilir.
Aşırılığa kaçmamak şartıyla, İslâmiyet'in sosyal hayat içersinde ruhsat verdiği düğünlerde eğlenmek meşrudur. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s.), yine cariyelerin def çalıp gazâ şiirlerini okuduğu bir düğüne katılmış, şarkı söyleyen cariyelerden biri O'nu görünce: "Aramızda yarın ne olacağını bilen Peygamber var." diyerek sözlerini değiştirmiş, bunun üzerine Peygamberimiz, bu cariyenin böyle ifadeler kullanmamasını, daha önce söylediklerini tekrar etmesini istemiştir. (Buharî, "Nikâh", 48) Burada şu noktayı belirtmeliyiz ki bu nokta, cariyenin statüsü nazara alarak değerlendirilmelidir. Yoksa, erkeklerin olduğu bir yerde, onlarla evlenmesi haram olmayan kadınların şarkı söyleyemeyeceği, erkeklerin de bunları dinleyemeyeceği açıktır. Dinimiz düğün vesilesiyle belli sınırlar içinde eğlenceye izin vermektedir. Şu kadar ki, bu eğlencelerdeki meşruiyet sınırı önemlidir. Günümüzde düğünlerde çılgınca eğlenme, yiyecek ve içeceklerde alabildiğine israfa kaçma, içki tüketilmesi gibi uygulama ve başka haram fiillerin işlenmesi, İslâm'ın asla izin vermeyeceği davranışlardır.
Âlimler, meşrû sınırlarda icra edilen düğüne davet edilen bir kişinin, bu davete icabet etmesinin vacip olduğunu söylerken, bu davetlerde İslâmî âdaba ve genel ahlâk kurallarına ters olmayan, aynı zamanda oyun, musiki ve yarış türünden eğlencelere de izin vermişlerdir. Fakat davette içki, kumar, fuhuş gibi dinin haram kıldığı yasaklar işleniyorsa gitmek doğru değildir. Bu sebeple İslâmî ölçülere göre müstehcen sayılabilecek, doğrudan ya da dolaylı olarak İslâm dinini, bu dinin itikat, ibadet, ahlâk esaslarını tahrif ve tezyife yönelik her türlü eğlenceyi gayr-i meşru saymışlardır.
Hasılı, Hz. Peygamber (s.a.s.) uygulamasına dayalı olarak nesilden nesile intikal eden "nikâh" ve "sünnet" gibi merasimleri icra ederken gayr-i meşru sayılan eğlencelerden ve israftan sakınılmalıdır. Bir sünneti yerine getirirken farzlar ihlâl edilmemeli, bid'atlara asla düşülmemelidir. Çünkü bir bid'at, bir sünnetin terki demektir. (İbn Hanbel, 4:105) Bunun için, Allah Resûlü'nün hayatı ve sünneti iyi bilinmeli, israf ve gösterişten uzak durulmalıdır. Ancak bu şekilde âdetlerimizin ibadet hükmüne geçirilmesi ve "Ümmetin bozulup fesada düştüğü zamanda sünnetten ayrılmayanlara (yüz) şehid ecri verilecektir." (Deylemî, 4:198; Heysemî, 1:172) tebşiratına nail olunması mümkün olacaktır.
Kaynaklar:
- Aclûnî, Keşfü'l-Hafâ.
- Deylemi, Müsned.
- Heysemi, Mecmaü'z-Zevaid.
- İbn Abidin, Reddü'l-Muhtar.
- İbnü'l-Hümâm, Fethü'l-Kadîr.
- İmam-ı Gazâlî, İhyâu Ulûmi'd-Dîn.
- Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslâm Hukuku.
- Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur'ân Dili.
- Zuhaylî, Vehbe, İslâm Fıkhı Ansiklopedisi.
.
|
