Batının akıl ocağında buharlaştırılan hakikat: Nüzul-ü İsa (a.s)

ihsan şenocak

Dünya, bir gün ömrünü tamamlayacak; İçindekilerle birlikte yok olacak. Bu sonsuz tükenişin ne zaman olacağını bilmiyoruz. Malumatımız, yok oluşun emarelerini bilmekle sınırlı.

Allah Resulü (s.a.v.), risaleti müddetince Kıyametin zamanı ile alakalı sorulara sıklıkla muhatap oldu. Kur’an, hadiseyi şu ifadelerle anlatıyor: “Sana kıyametin ne zaman gelip çatacağını soruyorlar. De ki: Onun ilmi ancak Rabbimin katındadır.”[1]

Kıyametin mutlak olarak bilinmezliğini zihinlere nakşedilmek için Dıhyet-i Kelbi suretinde Huzur-u Nebi’ye gelen Hz. Cebrail, Allah Resulü’ne kıyametin zamanını sorunca O (s.a.v.) şöyle karşılık vermişti: “Sorulan sorandan daha iyi bilmiyor.”[2] Bu yüzden Kıyamet “Muğeyyebat-ı Hamse/beş bilinmeyen”[3] içerisinde değerlendirildi. Bilinirliği ile alakalı kapı bütünüyle kapatıldığından ulema himmetini onun işaretleri üzerinde teksif etti. Zaten Kur’an ve Sünnet’in talebi de bu doğrultudadır.

Kıyamet alametleri içerisinde yer alan ve delilleri “vurud” ve “delalet” yönünden kat’iyyet ifade edenler “yakin bilgi” kabul edildi. Bu yüzden onlara iman etmek “zarurat-ı diniye”den addedildi. Deccal, Ye’cuc ve Me’cuc, Dabbetu’l-Arz, güneşin batıdan doğması ve Hz. İsa’nın (a.s.) yeryüzüne inişi böyledir.[4]

Hz. İsa’nın (a.s.) bedeniyle semaya kaldırıldığı, Kıyametin arefesinde ise tekrar yer yüzene ineceği mezkür alametler içersinde -deliller itibariyle- en muhkem olanıdır. Çünkü nüzul-ü İsa ile alakalı hüküm, hem Kur’ani sarih şahitlere hem de mütevatir hadislere dayanmaktadır. Nitekim Allame Muhammed Enver Şah el-Keşmiri, “et-Tasrih bima Tevatere fi Nüzuli’l-Mesih” adıyla telif ettiği eserinde nüzul hakikatini -cem’ ettiği hadislerle- itiraza imkan vermeyecek bir şekilde isbat etmektedir. Muhammed Zahid Kevseri’de, Hz. İsa’nın öldüğünü, yeryüzüne inmeyeceğini iddia eden Şeyh Mahmud Şeltut’un fetvasına yazdığı reddiyesinde mezkür eseri tevsik ve tasdik etmektedir.[5]

Hz. İsa’nın (a.s.) ineceğine delalet eden sarih ayetler ve mutevatir hadisler üzerine icma akdedildi. Ne var ki, Batı ile kapsamlı bir şekilde buluşmanın gerçekleştiği 19. yüz yıl ve sonrasında yaşayan bir çok mustağrib Hz. İsa’nın (a.s.) inişi ile alakalı kesin hükme itiraz etti. Aslında nüzul, mustağribler için bir problem teşkil etmemekteydi. Problem, inmesi durumunda Hz. İsa’nın (a.s.) ne yapacak olmasındaydı; yeni bir şeriatla geleceğini kabullenmeleri durumunda Hz. Resulullah’ın (s.a.v.) son Peygamber olmasını reddedecek, Müslümanların tepkisini çekeceklerdi. İslam’ın doğrusunu kabul edip Hz. İsa’nın -indikten sonra- Allah Resulü’ne tabi olacağını ifade etmeleri durumunda ise, Hristiyan alemini karşılarına alacaklardı. Batı’nın yanlışını reddetmeyi göze alamadılar ve üzerinde icma edilen mutlak doğruyu te’vil ederek yanlışa müncer kıldılar.

“İbrahimi Dinler” ve onların bağlıları arasında “Müşterek Amentü” ihdas etme gayreti, mustağribleri Hristiyanlarla paralelel düşünmeye sevketti. Bu yüzden, kaleme aldıkları tefsirlerde Ehl-i Kitab’ın cennete gireceğini iddia ettiler, Resuller arasında derece farkı olduğunu reddettiler. Fakat Hz. İsa’nın inişi mevzuunda Ehl-i Kitab’la aynı kanaati paylaşamadılar. Çünkü inen İsa’nın (a.s.) İslam Şeriatı’na tabi olması Hristiyanlığın bütünüyle neshedilmesi anlamına gelmekteydi. Yani bu ihtilaf, onların meşruiyetine halel getirmemek içindi.

Modernistlerin nüzul’ü reddetmelerine etki eden diğer bir husus ise, nüzulün, İslam’ın aklileştirilme sürecine aykırı olmasıydı.

İSA’nın (a.s.) HAYATI

Hz. İsa’nın (a.s.) göğe yükseltilmesi ve tekrar yeryüzüne dönmesi bahsinin ne ifade ettiğini, Sünnet ve Cemaat alimlerinin benimsediği görüşün Kur’an ve Sünnet’in açık beyanı olduğunu yakinen anlayabilmek için Hz. İsa’nın yaşam serüvenini bilmek gerekir. Zira Hz. İsa’nın, annesi Meryem’den itibaren yaşadığı olağan üstülük ref’ ve nüzulünün de kavranmasını kolaylaştıracaktır.

Olağanüstü Hallerin Mahşeri: Hz. Meryem

İmran’ın eşi saliha bir kadındı, karnındaki yavrusunu Allah’a adamıştı, rızasına uygun bir surette kabul etmesi için de dua ederdi. Çocuk, kız olarak dünyaya gelince İmran’ın eşi hüzne gark oldu. Ne yapacağını bilemez bir halde şöyle diyordu: “Rabbim onu kız doğurdum”[6] Düşünüyordu ki, Allah’ın Beyt’ine hizmet ve ibadet şerefi sadece erkeklere aittir. Kızlar, bunu yapamazlar. Özelliklede hayızlı günlerinde.

Allah Teala, saliha kadının yavrusuna, onun şerefine binaen ad koydu; Onu Meryem olarak tesmiye etti. Meryem’i saliha annenin adağı olarak erkeğin yerine kabul etti. Ve de onu güzel bir şekilde (Nebaten Hasena) terbiye etti. Meryem’in teyzesinin kocası Hz. Zekeriyya’yı onun bakımıyla görevlendirdi. Meryem, faydalı ilmi, salih ameli Peygamber’den öğrenerek yetişti.[7]

Hz. Zekeriyya, güzelliklerin mahşerinde neşv u nema bulan Meryem’in yanında kışın yaz, yazın da kış meyvalarını bulurdu. “Bunlar nereden geldi?” diye sorunca saliha kadının kızı şöyle cevap vermişti: “Allah katından”.[8]

Hakk’ın divanında duran; rükü, secde eden Meryem, Allah Teala’nın bereketiyle dünya kadınlarına üstün kılındı. Sonra “dünyada da, ahirette itibarlı ve Allah’a çok yakın olan” bir oğulla; İsa Mesih ile müjdelendi. Melek müjdeyi getirince Meryem: “Ey Rabbim! Bana bir beşer dokunmamışken benim nasıl çocuğum olur?” dedi.[9] Dilediğini dilediği gibi yaratan Cenab-ı Hak için çocuğun babasız yaratılması sadece bir “ol” emrine bağlıydı. Onun emri o derece tartışmasız ve ertelenemezdir ki Kur’an’ın ifadesiyle: “Emrimiz ancak bir tek emirdir. Göz kırpması gibidir. (Anında gerçekleşir.)[10]

En İffetli Kadına En İffetsiz İsnad

Bakire Meryem, insanların ayıplamasından çekindiğinden hamilelik dönemini kavminden uzak bölgelerde geçirdi.[11] O kadar muzdarib olmuştu ki doğum anında; “Keşke bundan önce ölseydim de unutulmuş gitmiş olsaydım!”[12] demişti.

Hz. Meryem’in kavmi adına yaşadığı endişe gerçekleşir, çağının tanıkları ona iftira ederler: “Kucağında çocuğu ile halkının yanına geldi. Onlar şöyle dediler: “Ey Meryem! Çok çirkin bir şey yaptın!”[13] Meryem, bu hususta onlarla konuşmayı zait gördü. Çocuğuna işaret etmekle iktifa etti. Kundaktaki bir çocuğun konuşmayacağına inanan halk bu haliyle Meryem’in kendileriyle alay ettiğini düşündüler: “Beşikteki bir bebekle nasıl konuşuruz?” dediler.[14]

“Allah’ın Kuluyum”

Kundakta annesinin göğsünden süt emen İsa (a.s.), kavminin hezeyanlarını işitince sütü terk etti, yüzüyle müfterilere yöneldi ve işaret parmağını kaldırarak “Ben Allah’ın kuluyum” dedi.[15]

Kundaktaki çocuğun ilk nutku ubudiyeti itiraf etmek oldu. Konuşmasıyla annesini zinadan Allah Teala’yı da şirk iddiasından tenzih etti. O, bu beyanıyla, göğe yükseltilmesinden sonra kendi hakkında aşırılığa sapacak Hristiyanları da reddediyordu.[16]

Pak annenin çocuğu, niçin yaratıldığını, vazifesinin ne olduğunu ifade ederken de şöyle demişti: “Allah Teala bana kitabı (İncil’i) verdi ve beni peygamber yaptı.”[17]

İman edenlerle münkirlerin hakkında ihtilaf ettiği Hz. İsa “İşte budur.” Yani Allah’ın kulu ve Nebisidir.[18] “İsa Mesih ancak Meryem’in oğludur…” ayeti ise bütün kapıları kapatır. Sonradan olmamak, ilahlığın bir gereği iken annesine nisbet edilen bir çocuk nasıl ilah olabilir.?![19]

İfrat ve Tefrit Arasında ki Hakikat: İsa Kul ve Resuldür

Annesinin kucağında hakikati söyleyen İsa (a.s.), Ben-i İsrail’i hayrete düşürdü. Ne diyeceklerini, nasıl mukabelede bulunacaklarını şaşırdılar. Farklı kanaatler izhar ettiler, fırkalara bölündüler. Yahudilerin cumhuru İsa, “veled-i zinadır.”, dedi.[20] Hristiyanlar da ihtilafa düştü: Kimi “ilahtır”, kimi “üçlü ilah sisteminin üçüncüsüdür” iddiasında bulundu. Muvahhitler ise, “İsa Allah’ın kulu ve resulüdür” diyerek hakikati doğru anlayan tek cemaat oldu.[21]

Hz. İsa’ya “veled-i zina” diyen Yahudiler ve İlahlık isnad eden Hıristiyanlar haddi aştılar. İfrat ve tefrit arasında med-cezir ihdas ettiler. Hakikat şu ki, bu konuda ifrat da tefrit de yanlıştır ve küfürdür.[22] Bu yüzden müminlerin onlarla imani müşterekler belirleyip cennet taksimatına kalkışmaları doğru değildir.

Davete Adanan Ömür

Hz. İsa (a.s.) var oluşunun gereğini ifa edebilmek için çağının tanıklarına Allah’ın emirlerini tebliğ etti. Kavmini, Allah Teala’ya ibadete davet etti. “Ona kulluk edin. Bu, dosdoğru bir yoldur.”[23] dedi. Hz. İsa’ya tabi olanlar hidayete erdi, muhalefet edenler ise dalalete saplandı.[24]

Hz. İsa, ömrünü Allah Teala’nın birliğini anlatmaya adadı. İnsanları yalnız ona ibadet etmeye çağırdı. Onun dışındaki her şeyin mahluk olduğunu, bu yüzden onlara ibadet etmenin şirk bağlamında değerlendirileceğini söyledi: “Mesih şöyle demişti: Ey İsrailoğulları! Yalnız, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah’a kulluk edin. Kim Allah’a ortak koşarsa Allah ona cenneti muhakkak haram kılmıştır. Onun gideceği yerde ateştir. Zalimler için hiçbir yardımcı yoktur.”[25]

Hz. İsa davet ödevini yerine getirirken, abid bir kul olma noktasında kendisiyle Ben-i İsrail arasında hiçbir fark gözetmedi.[26] Çünkü onlar gibi İsa da bir kuldu. Kulun Allah Teala’ya ibadet etmesinden daha tabi bir şey olamazdı.

Ben-i İsrail’in inkar tufanına karşı Allah Teala, resulünü mücizelerle teyit etti. Allah’ın izniyle çamurdan kuş şeklinde bir suret oluşturdu, ona üfledi ve şekil, kuş suretinde canlandı, doğuştan körü ve alaca hastasını iyileştirdi, ölüleri hayata taşıdı. Ben-i İsrail bu apaçık mucizeler karşısında iman etmek şöyle dursun Allah’ın Resulünü sihirbaz diye yaftaladı.[27]

Hz. İsa Ben-i İsrail’in son peygamberi olarak insanlığın son Peygamberi Hz. Resulullah’ın (s.a.v.) geleceğini de müjdeledi: “Benden sonra gelecek Ahmed adındaki Resulü müjdeleyen peygamberim” dedi.[28]

Bütün peygamberler Allah Teala’ya hamdediyorlardı. Fakat Hz. İsa’nın müjdelediği Peygamber “Rabbine en ziyade hamd edendi/Ahmedu’l-Hâmîdine lirabbihî”.[29] Bu yüzden peygamberler ehramının zirvesinde O (s.a.v.) vardı. İsa da Onu haber veriyor, bir anlamda dünyayı Onun (s.a.v.) gelişine ihzar ediyordu. Çünkü O (s.a.v.) “Ezelde sebeb ebedde netice idi.”

Ben-i İsrail’in Su-i Kastı

Ben-i İsrail, Hz. İsa’nın bütün mucizelerini sihir diye yaftaladı. Onu öldürmeye teşebbüs etti. Fakat Allah Teala Hz. İsa’yı Yahudilerin saldırısından korudu:[30] Ne öldürebildiler O’nu, ne de asabildiler. Ona benzetilen bir şakiyi, o zannederek çarmıha gerdiler. Çünkü Cenab-ı Hakk İsa’yı (a.s.) göğe yükseltti.[31]

Kıyametin arefesinde Hz. İsa tekrar yeryüzüne gelecek, bu defaki gelişinde resul olarak değil, geleceğini müjdelediği Muhammed sallallah-u aleyhi ve sellem’in davasını tahkim edebilmek için gayret sarf edecek. Hem bu gelişiyle Yahudilerin “öldürdük” yalanını tekzib, Hıristiyanların ilahlık isnadlarını reddedecek.

Dünya’ya Gelişi Gibi Gidişi de Farklı Oldu

Peygamberler tebliğ görevini ifa ederlerken nice zorluklarla karşılaştılar. Deli, sihirbaz, kahin gibi aşağılayıcı vasıflarla anıldılar. İftiralara maruz kaldılar. Eza gördüler; taşlandılar, kırbaçlandılar. Fakat bütün bunlara tahammül ettiler. Vazifeleri bitince de diğer insanlar gibi dünyadan ayrıldılar. Hz. İsa da eslafı gibi sıkıntılara maruz kaldı. Sonunda o da dünyadan ayrıldı. Fakat Hz. İsa’nın ayrılması, gelişi gibi harikulade oldu. Bütün peygamberler ölümü tadıp, ruhlarıyla semaya yükselirken o olduğu gibi alındı semaya…

Şimdi makalenin asıl mevzuuna yani Hz. İsa’nın yeryüzünden ayrılışı, sonrasında ise tekrar dönüşü ile alakalı ayetlerin tarih boyu ulema tarafından nasıl anlaşıldıklarına bakalım:

TEVEFFA KELİMESİ

Hz. İsa’nın yeryüzünden ayrılışını ifade eden “teveffa” kelimesi “vefa” mastarından türeyen “tefe’ul” babında bir fiildir. Sözü yerine getirmek,[32] ihtiyacı karşılamak gibi anlamlara gelen bu kelime, esas itibariyle “bir şeyi tam yapmak” manasındadır. Nitekim bir malı ya da başka bir şeyi hiçbir unsurunu bırakmadan bütünüyle almaya da “teveffa” denir.[33] Zemahşeri’nin “Esasu’l-Belağa”da beyan ettiği gibi “Teveffa” kelimesi daha sonra mecazen “öldürmek” anlamında da kullanılmıştır.[34] Buna göre “teveffa”nın can almak, ruhu kabzetmek manaları sonradan şuyu’ bulmuştur.

“Teveffa” kelimesi, Kur’an-ı Kerim’de Hz. İsa ile ilgili “müteveffike” ve “teveffeyteni”[35] şeklinde iki ayrı yerde kullanılmıştır. Şimdi bu kelimeleri müfessirlerin nasıl anladıklarına bakalım:

Cumhura Göre

Cumhura göre ayetlerdeki “teveffa” kelimesi, “kabz etmek/teslim almak” anlamındadır. Çünkü “teveffa” kelimesinin asıl anlamı “bir şeyi bütünüyle almak” demektir. Buna göre “teveffa”nın Hz. İsa’ın (a.s.) akıbeti bağlamında mecazen “ölüm” anlamında kullanıldığının söylenmesi doğru olmaz. Çünkü burada mecazi mananın alınmasına dair bir delil mevcut değildir. Nitekim Kurtubi’ye göre; Allah Teala, Hz. İsa’yı uyutmadan ve öldürmeden göğe yükseltmiştir. Sahih olan da budur. Taberi de bu görüşü tercih etmiştir. Abdullah b. Abbas’tan mervi en sahih görüş te bu şekildedir.[36]

İbn Cerir Taberi, “teveffa” kelimesinin tefsiri ile alakalı “uyutmak”, “ölmeden bedeniyle kabzetmek” ve “canını almak” şeklindeki rivayetleri verdikten sonra şöyle der: “Bu anlamların en doğrusu; ‘seni yeryüzünden alacak ve katıma yükselteceğim.’ şeklinde verilen manadır.” İbn Cerir bu manayı benimsemesine gerekçe olarak, Hz. İsa’nın nüzulü ile alakalı hadislerin mütevatir olmalarını gösterir.[37] Ebu Hayyan; “Hasan Basri, Dahhak, İbn Zeyd, İbn Cüreyc ve Muhammed b. Cafer b. Zübeyr’in de bu kanaati paylaştıklarını” beyan eder.[38] Müteahhirun arasında fekahetiyle öne çıkan Allame Alusi, bu babta tercihe şayan olan tefsirin “Hz. İsa’nın ölmeden ve uyumadan göğe yükseltilmiş olmasıdır.”[39] tarzındaki tefsir olduğunu söyler.

Rebi’ b. Enes’e Göre

Rebi’ b. Enes’e göre “teveffa” kelimesi “uyku” halinde iken alınma anlamındadır.[40] Nitekim Cenab-ı Hakk “O sizi gece ölü gibi uyutur.”[41] buyurmaktadır. İbn Abbas da, uykuda iken ruhların kabzedildiğini söyler.[42] Buna göre ayetteki “yeteveffaküm” kelimesi “yünimuküm/sizi uyutur” anlamındadır. Çünkü ölüm, uykunun kardeşidir. Nitekim Allah Resülü’ne (s.a.v.) “Cennette uyku var mı?” diye sorulduğunda; “Hayır! Uyku ölümün kardeşidir. Cennet ise, ölümün olmadığı yerdir.” buyurdu.[43]

“İnni müteveffike” ifadesi “seni uyutacağım” yani bu halde semaya yükselteceğim şeklinde olursa uykuda iken göğe çıkarılan Hz. İsa, korku duymaz ve uyandığında kendini semada emniyette bulur. Nitekim Rebi’ de Hz. İsa’nın bu halde yeryüzünden alınmasını Allah Tela’nın ona olan şefkatine bağlar.[44]

“Teveffa” kelimesi nasıl tefsir edilirse edilsin, ondan sonra gelen “ve rafi’uke ileyye/seni katıma yükselteceğim.” kaydı ile bedensel bir yükseliş olarak anlaşılır. Çünkü mezkür ifade usulcülerin diliyle “nass”dır. Yani bizzat bedensel yükselişi ifade etmek için serdedilmiştir. Çünkü “rafi’uke”den sonra gelen “ila” harfi cerri kelimenin “kişinin makam ve mevkiini yükseltmek” gibi mecazi manalara hamledilmesine manidir. Tıpkı “kanatlarıyla uçuyor” ifadesindeki ‘kanat’ kelimesinin “uçan” varlığın mecazen bu fiili işlediğini anlamaya mani olması gibi.[45]

“Teveffa” kelimesinin “uyutmak” şeklinde anlaşılması da Hz. İsa’nın göğe çıkarılışını teyit etmektedir. Nitekim “tevefffa” kelimesini bu şekilde tefsir eden Rebi’ semaya yükselmenin ruh ve bedenle olduğunu kabul eder.[46]

Vehb b. Münebbih’in Tefsiri

Vehb b. Münebbih, “müteveffike” kelimesinin “ölüm/mevt/ruhun bedenden ayrılması” anlamında olduğunu söyler. Bu görüşe göre; Allah Teala Hz. İsa’yı dünyada iken öldürdü ardından üç saat kadar yerde bıraktı ve bu halde yükseltip semada diriltti.[47]

Alusi, Vehb b. Münebbih’e ait bu tefsiri verdikten sonra tercihe şayan olanın Hz. İsa’nın ölmeden göğe yükseltildiğini anlatan görüş olduğunu beyan eder. Çünkü bir çok anlama gelen “teveffa” kelimesini, mecazi (ölüm) manada kullanabilmek için bir delil gereklidir. Halbuki böyle bir delil yoktur. Aksi yönde deliler mevcuttur. Bu durumda Vehb b. Münebbih’in tefsiri sağlıklı olmaz. Zaten Zahid Kevseri, Vehb b. Münebbih’in bu görüşü “Ehl-i Kitap”tan naklettiğini beyan eder.[48] Nitekim Zehebi, Vehb’in “İsrailiyyat” bilgisinin çok olduğunu nakleder.[49] Bu yüzdendir ki; Buhari ve Müslim, senedinde Vehb’in yer aldığı sadece bir hadisi eserlerine almışlardır.[50] Bütün bu mülahazalar Vehb b. Münebbih’in görüşünün niçin “şaz” olduğunu göstermeye kafidir.

Vehb b. Münebbih’in görüşü tercih edilse dahi bu, Hz. İsa’nın nüzulüne muhalif olmaz. Çünkü Vehb, Hz. İsa’nın semada diri olduğuna ve yeniden yer yüzüne geleceğine inanmaktadır.

Takdim ve Te’hir

Dahhak ve Ferra “inni müteveffike ve rafi’uke ileyye…” (seni eceline yetirecek ve kendime yükselteceğim.) ifadesinde “takdim” ve “te’hir”in olduğunu iki kelime arasında ki “atıf vavı”nın ise “tertib” ifade etmediğini söyler. Buna göre mana şu sıralamaya göre verilir: “inni rafi’uke ileyye ve mutahhiruke minellezine keferu ve müteveffike ba’de en tenzile mine’s-sema”; seni katıma yükselterek inkar edenlerden temizleyecek ve semadan indikten sonrada öldüreceğim.[51]

Ayet bildiriyor ki, Allah Teala Hz. İsa’yı Yahudilerden korumuştur. Gökyüzüne çıkartılan peygamber vakti zamanı gelince yeryüzüne inecek, vazifesini ifa edecek sonra da vefat edecektir. Bu grupta yer alan müfessirlerin “teveffa” kelimesini Hz. İsa’nın semadan indikten sonra ölmesi şeklinde anlamalarında hadisi şerifler etkin olmuştur. Nitekim Hasan Basri’den nakledilen bir hadiste Allah Resulü Yahudilere şöyle buyurmaktadır: “Muhakkak ki İsa (a.s.) ölmedi. O kıyametten önce size geri dönecektir.” (İnne İsa lem yemut ve innehu raci’un ileyküm kable yevmi’l-ahire)”[52]

“Teveffa” ile “vefat” kelimeleri arasındaki farkı idrak edemeyen, bu yüzden Hz. İsa’nın öldüğüne hükmeden, Zahiri İbn Hazm’da “Muhella”sında, nüzulün hak olduğunu söyler.[53] Görüldüğü gibi “teveffa” kelimesi, en uç tefsirleriyle dahi “nüzul” hakikatini teyit etmektedir. Hz. İsa’nın öldüğünü ve tekrar gelmeyeceğini iddia eden Cübbai’ye gelince Allame Zahid Kevseri Onun hakkında der ki; “Eğer o da nüzulü İsa ile alakalı hadislerin mütevatir olduklarını bilseydi, muhalefet etmezdi.”[54]

Müfessirler “teveffa”nın keyfiyeti üzerinde ihtilaf etmişler fakat tamamı Hz. İsa’nın şu an hayatta olduğunu kabul etmiştir.

Yakın Dönem Müfessirlerine Göre

Hz. İsa’nın öldüğünü dolayısıyla tekrar yeryüzüne gelmesinin söz konusu olmadığını savunan görüş, yakın dönem müfessirlerine aittir. Nitekim Muhammed Abduh ve talebesi Reşid Rıza “teveffa” kelimesinden ilk akla gelen mananın Hz. İsa’nın Allah Teala tarafından öldürülüp manen yükseltilmesi olduğunu söylemektedir.[55] Mezkür iki zatın anlayış usulünü benimseyen Mahmud Şeltut da hocalarını tevsik eden bir fetva neşretmiştir. Şeltut fetvasında Hz. İsa’nın öldüğünü dolayısıyla yeryüzüne tekrar gelmesinin söz konusu olmadığını savunur.[56] Mısır merkezli modernist tefsir anlayışının mimarlarını takiben alem-i İslam’ın çeşitli bölgelerinde Hz. İsa’nın öldüğünü ve dolayısıyla nüzul’ün olmayacağını söyleyen bir çok mütefasir zuhur etmiştir.

“Teveffa” kelimesi önce “bir şeyi tam olarak almak” anlamında kullanılmaktaydı. Nitekim Reşid Rıza da “teveffa” kelimesini tefsir ederken bunu itiraf eder. Fakat sonra ne olduysa “teveffa”dan akla ilk gelen anlamın ölüm olduğu iddiasında bulunur.

Yakın dönem modernist müfessirlerin söz konusu kelimeyi ”ölüm” olarak tefsir etmeleri kelimenin bu gün kazandığı anlam örgüsüne göredir. Kelimenin bu gün “ölüm” anlamında mütedavel olması, Kur’an’ın indiği dönemde sahabenin konuşma dilinden de aynı mananın anlaşılması gerektiğini zorunlu kılmaz. Eğer “teveffa” kelimesine çağdaş müfessirler gibi “ölüm” manası verilirse o zaman “Allah’u yeteveffe’l-enfuse hine mevtiha”; Allah o canları öldükleri (mevt) sırada, ölmeyenleri de uykularında alır (teveffa).[57] ayetindeki “öldükleri sırada” (hine mevtiha) ifadesi yanlış bir söz olurdu. Allah Teala’nın kelam-ı ise yanlıştan münezzehtir.

Yukarıdaki ayette, Allah Teala, uyuyanın da ölenin de ruhunu kabz ettiğini ifade ederken “teveffa” fiilini kullanır. Halbuki uyuyan ölmemekte, eceli gelinceye kadar tekrar canı salıverilmektedir. Buna göre, “teveffa” kelimesinin akla ilk gelen anlamı “mevt/ölüm”dür, demek doğru olmaz.

Ayrıca Kur’an-ı Hakim’i doğru anlamanın yolu indiği dönemin iletişim dilini dikkate almayla doğru orantılıdır.[58] Bu günün konuşma dilini referans kabul edip ayetleri tefsir etmek la-dini yorumlara zemin hazırlar.

Hadisenin ne gibi onulmaz hatalara kapı açtığını daha yakından görebilmek için şöyle bir örnek verebiliriz: “Bugün, talebenin diplomayı alabilmek için üniversiteye verdiği orijinal araştırmaya “risale(t)” denmektedir. Bu yoldan hareketle Kitab ve Sünnet’te varid olan “risalet”e de “hususi araştırma” anlamı verilirse, Allah Teala’dan gelen “vahiy” ve “risalet” ilga edilmiş olur. Bunun içindir ki; dildeki gelişmeleri Kur’an’ın manalarını geliştirmeye tatbik etmek Allah’ın ayetlerini bile bile tahrif etmek olur.[59]

Hz. İsa’nın elân ber hayat olduğunu söyleyen ve nüzulü kabul eden fakat “teveffa”ya farklı manalar veren eslafın görüşleri arasında tercihe şayan olanı, Allah Tela’nın, Hz. İsa’yı uyutmadan ve öldürmeden göğe yükselttiğini belirten cumhurun yaklaşımıdır.

Hz. İSA’nın SEMAYA YÜKSELTİLMESİ (REF’İ)

“Ref’” kelimesi “aşağı bırakmak” anlamına gelen “vaz’” kelimesinin zıddır. Buna göre ref’; “bir şeyi yukarı kaldırmak”, “derece itibariyle yüceltmek”, “yükseltmek” gibi anlamlara gelir.[60] “Ref’” kelimesi hem hakiki hem de mecaz anlam örgüsünde Kur’an-ı Kerim’de çok yerde mevcuttur: Nitekim bazen yerdeki cisimleri kaldırmak anlamında; “Hani bir vakit, sizden söz almıştık ve Tur’u da üzerinize kaldırmıştık (refe’na)”[61] Bazen bir binayı uzatmak anlamında; “İbrahim İsmail ile beraber Beyt’in (Kabe’nin) temellerini yükseltiyordu (yerfe’u). Bazen kişinin şanını yüceltmek anlamında; “Senin şanını yüceltmedik mi (refe’na)?[62] Bazen statü itibariyle üstün kılmak anlamında; “Bir kısmını derecelerle diğerinin üzerine çıkardık.”[63] kullanılmıştır.

“Ref’” kelimesi Kur’an-ı Kerim’de Hz. İsa ile alakalı ise iki yerde kullanılmıştır: “Ey İsa ben seni eceline yetirecek ve katıma yükselteceğim (ve rafı’uke ileyye) …”[64]; “…Halbuki onu kesin olarak öldürmediler. Bilakis Allah onu (İsa’yı) kendisine yükseltti (rafe’ahu’llah-u ileyhi).[65]

“Teveffa”yı müfessirlerin çoğunluğu hakiki manada kullanırken, “ref’” kelimesini ise mütekadimunun tamamı hakiki manada tefsir etmiştir. Buna göre, Hz. İsa’nın derecesi değil bizzat kendisi yükseltilmiştir.

Bu girişten sonra Hz. İsa ile ilgili olan “ref” kelimesinin niçin hakiki manada anlaşıldığını ve çağdaş müfessirlerin aksi beyanlarının neden muteber olmadığını izaha çalışalım:

“Ref’in yerden semaya doğru gerçekleşen hissi (maddi) bir yükselme olduğunu belirten Ebu Hayyan, görüşünü iki büyük müfessirin nakilleriyle teyit eder: “İbn Abbas, Hz. İsa’nın dünya semasına yükseltildiğini orada meleklerle birlikte Allah Teala’yı tesbih ettiğini, Deccal ortaya çıkınca da Beyt-i Makdis’teki taşın üzerine ineceğini” söyler. Zeccac; “Hz. İsa’nın, duvarında delik bulunan bir evde olduğu sırada, onu öldürmek için bir adamın eve girdiğini, bu esnada peygamber’in (a.s.) bedeniyle birlikte semaya yükseltildiğini, öldürmeye teşebbüs eden kişinin de dışarıya İsa’ya benzetilmiş bir halde çıktığını ve İsa’nın içeride olmadığını bekleyenlere haber verdiğini, daha sonra o muhbirin Ben-i İsrail tarafından öldürüldüğünü” nakleder.[66]

Kurtubi, Allah Teala’nın İsa’yı (a.s.) ölüm ve uyku olmaksızın semaya yükselttiğini, İbn-i Abbas, Taberi, Hasan Basri ve İbn Zeyd’in de bu görüşte olduğunu bildirir.[67]

Razi, Hz. İsa’nın Allah Teala’dan gayri kimsenin hükmünün geçerli olmadığı bir yere yükseltildiğini, yükseltmenin ise hissi olarak gerçekleştiğini söyler. Al-i İmran(3): 55; Nisa(4): 156-7 de bunun açık bir şekilde belirtildiğine vurgu yapar.[68] Zemahşeri[69] ve Beyadavi[70] başta olmak üzere dirayet tefsirinin diğer otoriteleri de, Hz. İsa’nın ölmeden semaya, yani meleklerin yanına yükseltildiğini beyan ederler.

Çağdaş Müfessirler Fetvalarıyla Kadiyanileri Meşrulaştırdılar!

Muhammed Abduh’un İslam’ı anlayış tarzını “esas” itibariyle benimseyen Reşid Rıza,[71] Mahmud Şeltut, Meraği, Süleyman Ateş[72]… gibi çağdaş müfessirlere göre Hz. İsa semaya ruhuyla yükseltilmiştir. Onlara göre “ref’” hadisesi Hz. İsa dünyada öldükten sonra, ruh ya da derecesinin yücelmesi şeklinde tahakkuk etmiştir. Nitekim Reşid Rıza Menar’da, Mahmud Şeltut da Kadiyaniler’in sorusu üzerine neşrettiği fetvada bunu açıkça savunmaktadır. Ne acıdır ki, Hz. İsa’nın öldüğünü dolayısıyla beklenen Mesih’in kendisi olduğunu söyleyen sahte peygamber Mirza Gulam Ahmed, davasını Mahmud Şeltut’un fetvasıyla isbat etmiştir(!).[73] Binlerle müslüman o büyük kurtarıcıların fetvaları neticesinde irtidat etmiş ve Mirza Gulam Ahmed’e intisab etmiştir. Ümmeti oturup Mesih bekleme rehavetinden kurtaralım diyen büyük müfessirler(!) (tarih boyu hiçbir dönemde oturup Mesih bekleyen ve işlerini ona havele eden İslami bir cemaat olmamıştır) bir kısım müslümanın irtidat etmesine zemin hazırlamıştır.

Reşid Rıza’nın Görüşü İbn Abbas’a mı Dayanır?

Reşid Rıza, Hz. İsa’nın öldüğünü nitekim İbn Abbas’ın da Al-i İmran(3): 55. ayetteki “inni müteveffike” kelimesini “inni mumituke” (seni öldüreceğim) şeklinde tefsir ettiğini söyler.[74]

Önceden de nakledildiği gibi İbn Abbas’tan rivayet edilen sahih görüşe göre söz konusu ayetin tefsiri, Hz. İsa’nın ölmeden göğe yükseltildiği şeklindedir. Reşid Rıza’nın istidlal ettiği rivayetin senedinde ise boşluk vardır. Çünkü bu rivayet, İbn Abbas’tan İbn Ebi Talha, Muaviye el-Hadremi, Abdullah b. Salih tarikiyle gelmektedir. İbn Cerir Taberi başta olmak üzere diğer müelliflere göre, İbn Ebi Talha İbn Abbas’a yetişememiştir. Yani rivayetin senedinde kopukluk vardır.[75]

Hz. İsa’nın öldüğünü dolayısıyla ayetlerde zikri geçen ref’ hadisesinin manevi bir yükselme olduğunu iddia eden Reşid Rıza ve bağlılarının esasta problemi mucizeyi kabullenmeyle alakalıdır. Nitekim ref’ ve nüzulü red anlayışının mimarı Muhammed Abduh çağdaş dünyanın aklına uymuyor diye “Fil Asahabı”nı yok eden kuş sürelerinin gerçekte sinek ya da sivrisinek olduklarını, bu sineklerin ayaklarına bulaşan çamurlara mündemiç halde taşıdıkları mikroplarla Ebrehe’nin ordusunu telef ettiklerini iddia eder.[76] Abduh bu çıkışıyla Kur’an’ın bildirdiği en bedihi hakikati inkar eder.

İngilizlerin desteğiyle Mısır’da başlatılan dini, aklileştirme sürecinde yeni Ezherlilere telkin edilen en önemli husus dini gaybi hakikatlerden kurtarmaktı(!).[77] Hz. İsa’nın “ref’” ve nüzulü de gaybi hakikatlerden olduğundan diğerleri gibi reddedildi.

Ref’ Kelimesinin Tahlili

Şimdi Hz. İsa’nın manen yükseldiğini iddia eden modernist ilahiyatçıların görüşlerinin niçin kabul edilemez olduğunu tahlil edelim:

* “Doğrusu Allah onu katına yükseltti (bel rafe’ahu’llahu ileyhi)” ayeti “ref’” hadisesinin hissi (maddi) olduğunu açıkça izah etmektedir. Ayetteki “ila” harf-i cerri mekan ve zaman için kullanıldığında tartışmasız olarak “intiha/ulaşmak/varmak” anlamını verir.[78] Buna göre Hz. İsa’nın bedeniyle bir yere ulaşması gerekir ki, orası da Allah Teala’dan gayrı kimsenin tasarruf sahabi olamadığı melekler alemidir. Bu anlamın ortaya çıkması için harici bir delile hacet yoktur. Çünkü “ref”’ bir şeyi aşağıdan yukarıya doğru nakletme şeklinde gerçekleşir. Ayette, hakiki manadan alıkoyacak bir karine olmadığından “ref”’ kelimesi mecazen manevi yükseltme anlamına hamledilemez. Bu durumda mecaz mana delil neticesinde ortaya çıkan bir ihtimal olmaz.[79] Çünkü ayette mecaz mana ihtimalini reddeden bir çok unsur vardır:

“Doğrusu Allah onu katına yükseltti.” ayetinin öncesi, Hz. İsa’ya benzeyen kişinin öldürüldüğünü beyan ederek, Yahudilerin Hz. İsa’yı öldürdükleri iddiasının geçersiz olduğunu belirtir. Çünkü ayetin zahiri Allah Teala’nın nebisini, Yahudilerden gizlemek suretiyle semaya yükselttiğini, dolayısıyla düşmanlarının onu öldürüp asamadıklarını ifade etmektedir.

Ayetteki “bel” “nefy” den sonra geldiğinden, zorunlu olarak karşıtlık anlamı verir. Buna göre “bel” den öncesi sonrasının tam karşıtı olmalıdır.[80] Nitekim Arapça bilen birisi; “Lestu cai’an bel ene muzdacı’un”; “Aç değilim bilakis yatıyorum.” demez. Şöyle söyler; “Lestu cai’an bel ene şeb’anu”; “Aç değilim bilakis tokum.” Hadisenin daha açık bir şekilde kavranması için şu örneklere bakalım: “Halid ölmedi bilakis (bel) o salih bir adamdır.” demek yanlış olur. Doğrusu şöyle olmalıdır: “Bilakis (bel) o hayattadır.”. “Devlet başkanı öldürülmedi bilakis (bel) o Allah katında yüksek makam sahibidir.” demek te doğru olmaz. Çünkü devlet başkanının yüksek makam sahibi olması öldürülmüş olmasına engel değildir. Fakat “bel” kendinden sonrası ile öncesinin manasını ibtal eder. Bu malumat çerçevesinde ayete dönersek; Cenab-ı Hakk açık bir şekilde Yahudilerin Hz. İsa’yı öldüremediklerini bildiriyor. Bu bildirimden sonra gelen “bel” ölümün zıddı bir anlam içermelidir ki, o da diri olarak Hz. İsa’nın yükseltilmesidir.[81] Buna göre, “Devlet başkanı öldürülmedi bilakis (bel) o, Allah katında yüksek makam sahibidir.” ifadesi ne kadar cahilane ise “Hz. İsa ölmedi bilakis Allah onun derecesini yükseltti.” de o kadar amiyanedir. Çünkü katledilen nice peygamber (selavatullahi ala nebiyyina ve aleyhim ecmain) var ki onların derecesi yüksektir. Ne var ki, onların derecelerinin yükseltildiği ayrıca vurgulanmamıştır. Hz. İsa’nın Yahudiler tarafından öldürülmediği halde derecesinin yükseltilmesi, onların ise hem peygamber hem şehid oldukları halde derecelerinin yükseltilmemiş olması nasıl açıklanabilir?

“Onu ne öldürdüler ne de astılar” ayetinden sonra gelen “Doğrusu Allah Teala onu katına yükseltti (rafe’ahu).” ifadesinden İsa’nın (a.s.) canlı olarak semaya kaldırılması değil de Şeyh Mahmud Şeltut’un iddia ettiği gibi ruhunun yükseltilmesi anlaşılacaksa o zaman her hangi bir kişinin “Kur’an, kat-i surette İsa’ın (a.s.) öldürüldüğü sonra da asıldığı iddiasını reddetmiyor.” demesi mümkün olur. Çünkü ruhuyla yükseltilmesi, düşmanları tarafından öldürülüp sonra da asıldığı hezeyanını ortadan kaldırmaz. Bu durumda Kur’an’ın “Onu ne öldürdüler ne astılar” ifadesi –haşa- şaka kabilinden bir söz olur.[82]

* Hz. İsa’nın (a.s.) Allah Teala tarafından canı alınarak ölümden kurtarılması, Allah adına acziyet ifade eder. Çünkü Yahudiler de onun öldürülmesini istiyorlardı. Bu, tıpkı katil tarafından kesinlikle öldürüleceğine inanan kişinin, katl edileceği sırada ölümüm kendi elimden olsun diyip intihar etmesine benzer. Hakikat şu ki, Allah Teala beşere ait acziyet hallerinden münezzehtir.

* “Ref’” kelimesinin mecaz mana çerçevesinde; Hz. İsa’nın derecesinin ya da ruhunun yükseltilmesi şeklinde anlaşılması hiçbir faydaya mebni değildir. Çünkü Hz. İsa dahil bütün peygamberlerin Allah Teala katındaki dereceleri zaten yükseltilmiştir. Bu hususta değil malumat sahibi birinin, sıradan halkın dahi şüphesi yoktur. İster katledilsin isterse de normal bir ölümle canı alınsın, öldükten sonra bütün müminlerin ruhları yükseltilir. Bu durumda ruhun yükseltilmesini Hz. İsa’ya tahsis etmenin ne gibi bir faydası olabilir?! Hz. İsa dışındaki peygamberlerden ondan daha fazla eza görenler var, Allah Teala onları, derecelerini yükselttiğini söylemeden kurtardı. Çünkü peygamberlerin ruhlarının yükseltileceği herkese malum olan bedihi bir hakikattir.[83]

* Cenab-ı Hakk kurtarmayı murad ettiği resullerini farklı usullerle muhafaza etmiştir. Ref’i ise bir kurtarma tarzı olarak sadece İsa (a.s.) için cari kılmıştır. Bu durumda, Hz. İsa’nın ref’inin manevi yükselme olarak anlaşılması doğru olmaz. Çünkü onda bütün peygamberler ortaktırlar. Ref’ ruhun yükselmesi şeklinde de anlaşılmaz; çünkü o da bütün müminlere şamil bir hadisedir. Derecenin ve ruhun yükselmesi Yahudilerin öldürme teşebbüsünden bir kurtarma da olamayacağına göre Hz. İsa’nın hakikaten yükseltildiği aşikardır. Allah Teala onu, bu yolla kurtardı, tıpkı öteki peygamberleri farklı yollarla kurtardığı gibi.[84]

* Allah Teala, Hz. İsa’nın kurtarılışını anlatırken ref’ kelimesiyle yetindi. Böylece Yahudilerin “öldürdük-astık” nev’inden türettikleri iddiaları geçersiz kıldı. Bu da ref’in hakiki olmasını gerekli kılar. Kelime mecazi olması durumunda, Yahudilerin davasını çürütmez bilakis onları destekler. Çünkü derece itibariyle yükseltilme öldürme ve zarara engel olmaz.[85]

* Nisa suresindeki -Hz. İsa’nın ref’ini muhtevi-[86] ayetin “ve kanellah-u azizen hakima” (Allah Azizdir, Hakimdir.) şeklinde bitmesi ref’in basit bir ölüm olmadığını tescil eder. Çünkü ayette ref’ hadisesinin faili Cenab-ı Hakk’a medih vardır. Ölüm gibi sıradan ve herkese şamil bir hadiseden dolayı ise medhedilmenin bir anlamı olmaz. Üstelik ölüm, Allah ve Resul düşmanlarının arzuladıkları bir durumdur. Buna göre, Cenab-ı Hakk hem Peygamber düşmanı Yahudilerin isteğini yerine getirmiş hem de bundan dolayı kendini methetmiş olur.

Ayrıca Allah Teala hiçbir durumda bir peygamberinin canını aldığı için zatını methetmemiştir. Kur’an’ın ifadesiyle ölüm bir musibet iken nasıl olur da Cenab-ı Hakk ondan dolayı kendini metheder: “…yahut yolculukta iken ölüm musibeti (musibetu’l-mevt) başınıza gelmişse…”[87].[88]

Şeyhu’l-İslam Mustafa Sabri Efendi diyor ki; “Müslümanların inandığı manada Kur’an-ı Kerim’de beş yerde Hz. İsa’nın semaya yükseltildiği bildirilmektedir. Ref’ kelimesinin geçtiği ayetlerde sarahaten, nüzulden bahseden ayetlerde iktidaen[89] Hz. İsa’nın inkar edenlerden kurtarılıp temizleneceğini bildiren ayette[90] ise telmihen ref’ haber verilmektedir.[91]

Şeyhu’l-İslam, Al-i İmran suresindeki “ve mine’l-mukarrebin”[92] ifadesinin Hz. İsa’nın “mukarrabin meleklerin” mahalline yükseltildiğini, “vecihen fi’d-dünya ve’l-ahire” kaydının da “Dünya ve ahirette itibarlı olanlardan” yani semaya yükseltildikten sonra dünyada makam sahibi olduğundan bahsettiğini, “Onlar tuzak kurdular. Allah da tuzak kurdu. Allah tuzak kuranların en hayırlısıdır.”[93] ayetinin de ref’in kurulan tuzağı lağvettiğini ihbar ettiğini söyler. Buna göre Hz. İsa’nın semaya yükseltildiğini bildiren ayetlerin sayısı sekize ulaşır.[94]

Nüzul-i İsa meselesine itiraz edenlerin ileri sürdüğü bir nokta da, Hz. İsa’nın (a.s), diri olarak kaldırıldığı semada hayatını nasıl idame ettirdiği sorusudur. Bu itiraz, hayatı materyalist bir kabulle tek boyutlu ve tek katmanlı görmenin sonucudur. Oysa bir Müslüman, mesela şehitlerin ölü olmadığını bilir. Onlardan derece olarak daha yüksekte bulunan peygamberlerin dünyadan ayrılışının mutlak ölüm olarak değerlendirilemeyeceği de buna göre bedihidir. Hatta evliyaullahın bile kabirde cesetlerinin çürümediği malum ve müsellem bir husustur. Keza meleklerin ve cinlerin de yaşadığı bir hayat vardır ve insan hayatı hakkında cari olan fıtrî/ontolojik yasalar onlar için geçerli değildir.

Şu halde madem ki hayatın katmanları ve boyutları var; öyleyse Hz. İsa’nın (a.s) bu dünyada yaşanan hayat boyutundan, semaya ref edilmek suretiyle meleklerin yaşadığı hayat boyutuna intikal ettirildiğini söylemekte bir beis olmamalıdır.

Ref’ ile ilgili ayetlerin delalet yönünden kesin olmalarından dolayı cumhur (Abduh’a kadar) Hz. İsa’nın bedeniyle birlikte yeryüzünden yükseltildiği hususunda icma etmiştir.

NÜZUL

Hz. İsa’nın Kıyametin arefesinde tekrar yeryüzüne ineceği Kur’an-ı Kerim’de açıkça beyan edilmiştir. Bu husustaki hadis-i şerifler tevatür derecesine ulaşmamış olsalardı dahi yine de ayetler nüzul hakikatini tek başına isbata malik olurlardı.

Hz. İsa’nın nüzulünden bahseden ayetler şunlardır: “O, beşikte de, yetişkinlikte de insanlara konuşacak…”[95] “Ehl-i Kitaptan her biri, ölümünden önce ona muhakkak iman edecektir. Kıyamet gününde de onlara şahit olacaktır.”[96] “Şüphesiz ki O (İsa) kıyamet için (onun yaklaştığını gösteren) bir bilgidir.”[97] “Allah ona (İsa’ya) kitabı, hikmeti, Tevrat’ı ve İncil’i öğretecek.”[98]

Kühulette Konuşacak

Hz. İsa’nın nüzulünü işaret eden birinci ayette zikredilen “kehl” kelimesinin insan hayatının hangi evrelerine tekabül ettiğinde ihtilaf edilmiştir. Nitekim “kehl” için; 30-40; 33-50; 34-51; gibi yaş sınırları telaffüz edilmiştir. Fakat bütün bunların toplandığı ortak nokta kehl’in; otuz yaşını aşan saçı başı ağaran kişileri kapsadığıdır.[99]

Hz. İsa’nın hem beşikte (fi’l-mehdi) hem de yetişkinlikte (kehla) konuşması birer mucizedir. Beşikte iken çağının tanıklarına konuştu, yetişkinlikte ise Ümmet-i Muhammed’e konuşacak. İlki gibi ikincisinde de bir olağan üstülük olmalıdır. Aksi takdirde yetişkinlikte konuşmasının ayette zikredilmesi anlamsız olurdu. Çünkü konuşma yetişkinliğin tabii bir yansımasıdır. Burada dikkate şayan olan husus, gençlik döneminde yer yüzünden alınan, yüzlerce yıl farklı ortamlarda yaşayan bir Peygamber’in tekrar insanların arasına dönüp onlara İslam’ı anlatmasıdır.

Hz. İsa, annesine iftira atıldığı zaman beşikte konuşmuş “Ben Allah’ın kuluyum” demişti. Allah Teala onu otuz üç yaşında semadan indirince o, yine konuşacak ve tekrar “ ben Allah’ın kuluyum” diyecektir.[100] Böylece onun adına yapılan iftiradan kendisini temize çıkaracaktır.

Said b. Müseyyeb, Zeyd b. Eslem başta olmak üzere selefin ileri gelenleri “Hz. İsa’nın otuz üç yaşında semaya yükseltildiğini, tekrar yeryüzüne geleceğini, orada yirmi dört sene yaşayacağını bildirmektedirler. İbn Cerir de sahih bir senetle aynı görüşü Ka’b’ul-Ahbar’dan nakletmektedir.[101]

Bütün peygamberler gönderildikleri kavimlere konuşmalarına rağmen, Hz. İsa’nın davetini anlatan bu ayet onun özel vazifesine münasib bir şekilde, -“Ben-i İsrail-e” ya da “ kavmehu/kavmine”tarzında değil de- “ve yükellimu’n-nas-e/insanlara konuşacak” şeklinde nazil olmuştur. Bundan gaye ise, Hz. İsa’nın muhatap kitlesinin çağının tanıklarının yanı sıra ahir zamanda içlerine ineceği insanları da kapsadığını bildirmektir. Nitekim Hz. İsa’nın peygamberliğini müjdeleyen ayet; “O (İsa) İsrailoğullarına bir elçi olacak” şeklindedir. Yani Allah Teala Hz. İsa’nın peygamberliğini “Ben-i İsrail” ile sınırlandırmıştır. Söz konusu ayet “ O, beşikte de, yetişkinlikte de insanlara konuşacak…”[102] ayetiyle kıyaslandığında aralarında hususiyet ve umumiyet açısından zıtlık olduğunu görülür. Halbuki genellik ifade eden ayet hususiyet arz eden ayetin siyakında vaki olmuştur. Bu, ifadede çeşitlilik olsun diye yapılmamıştır. Bilakis izhar ettiğimiz nükteden dolayıdır. Ayrıca “Ben-i İsrail”e peygamber olarak gönderilecek Hz. İsa’nın ayette “resul” vasfıyla zikredilmesi, beşikte ve olgunlukta konuşmasını anlatan ayette ise vasıfsız anlatılması iyice düşünülmesi gereken bir diğer husustur.[103]

Ehl-i Kitab Hz. İsa’ya (a.s.) İman Edecek

Nüzulü haber veren ikinci ayete (Nisa: 159) göre Hz. İsa ölmeden önce, ehl-i kitap ona “Allah’ın kulu ve elçisi olarak” iman edecektir. Böylece farklı dinler birleşerek İslam çatısı altında toplanacaktır. Hz. İsa kıyamet günü Yahudi ve Hristiyanlar’dan -ref’den önce ve nüzul’den sonra- ona iman eden ya da onu reddedenler hakkında şahadette bulunacaktır. Bahsi geçen ayette ki “bihi/ona” ve “kable mevtihi/ölümünden önce” ifadelerindeki “hu/o” zamiri yukarıdaki çerçeve dışında bir tefsirde bulunmaya mani olmaktadır. Nitekim Ebu Hureyre, İbn Abbas, Katade, Hasan Basri, İbn Zeyd, Ebu Zeyd, Ebu Malik de ayeti böyle anlamıştır.[104] Buna göre ayeti, Ehl-i Kitap’tan birisinin ölmeden önce, Hz. İsa’ya iman etmesi şeklinde anlamak doğru değildir. Çünkü ayetlerin siyakı Yahudilerin Hz. İsa’yı öldürüp astıkları yönündeki iddialarını çürütmektedir.[105] Nisa suresinin 155. ayetinden itibaren kendisinden bahsedilen kişi, Hz. İsa’dır; Ayetler Ona ve annesine yapılan isnatlardan onların beri olduklarını anlatmaktadır. Buna göre bütün zamirler Hz. İsa’ya dönmektedir. Ayetlerin siyakı ve Arap dilinin kaideleri bunu gerektirir. Aksi bir delil olmadıkça zamirler böyle anlaşılır. Burada da farklı anlamı gerekli kılacak bir unsur yoktur. Nitekim Kur’an’ın nazil olduğu dil olan Arapçaya vukufiyetiyle şehir Büyük Müfessir Ebu Hayyan da zamirlerin Hz. İsa’ya döndüğünü yani mananın yukarıdaki gibi olduğunu belirtmektedir.[106]

İbn Kesir, yukarıdaki manayı destekleyen hadislerin mütevatir olduklarını nakleder. Ebu Hureyre’nin rivayet ettiği Buhari ve Müslim’in de kitaplarına aldıkları bir hadis şerif’te Ebu Hureyre, Hz. İsa’nın nüzulden sonra yapacağı şeyleri tadat eder sonrada zamirlerin Hz. İsa’yı kastettiğini ifade sadedinde söz konusu ayeti okur.[107]

Ehl-i Kitab’ın Hz. İsa’ya iman edeceğini ifade eden “leyu’mine’nne” fiilinin başında “cevab-ı kasem lam”ı[108], sonunda da “te’kit nun”u vardır. Bunlar, fiili gelecek zamana tahsis ederler. Buna göre “leyu’mine’nne”nin anlamı: “Gelecekte belli bir zamanda var olacak bütün kitabiler Hz. İsa’ya iman edecekler.” şeklinde olur. Ayetin devamındaki “kable mevtihi” kaydı da gelecek zamanı işaret etmektedir.[109] Ayetten aşikar olduğuna göre Ehl-i Kitab’ın tamamı Hz. İsa’ya iman edecektir. Bu da henüz tahakkuk etmemiştir. O halde nüzulden sonra yaşanacak zaman, bu Kur’an-i hakikatin inkişaf devresi olacaktır.

Bütün deliller, zamirlerin Hz. İsa’ya döndüğünü yani Mesih’in nüzulünü isbat ediyor. Buna mukabil “kable mevtihi/ölümünden önce” ifadesinde ki zamirin “kitabiye” işaret ettiğini gösteren bir delil yok. Nasıl ki sahih bir rivayetin olduğu yerde gayr-i sahih bir rivayete iltifat edilmez, tıpkı bunun gibi ayetin siyakının gerektirdiği manayı terk etmeyi ya da bir karine olmaksızın lafzı, zahir anlamından çıkarmayı gerektiren görüş de dikkate alınmaz.[110]

Hz. İsa Kıyamet’in Alametidir

Hz. İsa’nın geleceğini haber veren üçüncü ayete (Zuhruf: 61) göre nüzul, kıyametin yaklaştığını bildiren bir alamet olacaktır.[111] Çünkü ayetteki (ve innehu) “hu” zamiri Hz. İsa’ya dönmektedir. İbn Abbas, Mücahid, Katade, Hasan Basri, Süddi, Dahhak ve İbn Zeyd’e göre ayetin tefsiri şu şekildedir; “Hz. İsa’nın ortaya çıkması kıyametin yaklaştığına delalet eden bir bilgi olacaktır. Çünkü nüzul kıyamet alametlerindendir.”[112]

Hz. İsa’nın yeryüzündeki ilk hayatına gelince bu, kıyamet alameti olarak addedilemez. Çünkü ondan sonra Allah Resulü (s.a.v.) gelmiştir. Buna göre, Hz. İsa’nın nüzulünün alamet olarak kabul edilmesi tek doğru tefsir olur.

Ayetin siyakında, öldükten sonra dirilmeyi reddeden Mekkeli müşrikler var gerekçesiyle manayı; “Hz. İsa’nın babasız dünyaya gelmesi Kıyamet’in -sadece- imkanına delildir.” [113] şeklinde anlamak da doğru değildir. Çünkü Mekkeli müşrikler Hz. İsa’nın babasız dünyaya geldiğini, hastaları iyileştirdiğini, -Allah’ın inayetiyle- ölüleri dirilttiğini kabul etmiyorlardı. Bütün bu deliller işaret etmektedir ki, müşrikler Hz. İsa’ya inanmamışlardır. Bu durumda nasıl olur da kabul etmedikleri bir peygamberle onlara karşı ihticac edilir.[114]

Abdullah b. Abbas, Ebu Hureyre, Ebu Malik el-Ğifari, Zeyd b. Ali, Katade, Mücahid, Dahhak, Malik b. Dinar, A’meş, Kelbi ve İbn Atıyye “le ilmun” şeklinde şöhret bulan kelimeyi “ayn” harfinin fethasıyla “le alemun/alamet” şeklinde okumuşlardır.[115] Bu okuyuşa göre bizzat Hz. İsa, kıyamet alametidir.

İbn Abbas’ın rivayet ettiğine göre, Allah Resulü (s.a.v.) de “ve innehu le alemun li’s-sa’a” ayetini; “Hz. İsa’nın Kıyametten önce inmesi” şeklinde tefsir etmiştir.[116]

Hz. İsa Kur’an’a Göre Hüküm Verecek

Hz. İsa’nın ineceğine işaret eden bir diğer ayette ise Melekler Meryem’e hitaben şöyle demektedirler: “Allah ona (İsa’ya) kitabı, hikmeti, Tevrat’ı ve İncil’i öğretecek.”[117] Ayette zikredilen “kitab” ile alakalı müfessirler farklı izahlar yapmışlardır. Kelimeyi mastar olarak alanlar ona, “elle yazmak” anlamı vermişlerdir.[118] “el-Kitab” kelimesinin başındaki “el” takısının “cins” için olduğunu söyleyenler ise, bu kelimeden maksadın Tevrat ve İncil dışında vahy edilen diğer kitaplar olduğunu belirtmişlerdir.[119] Kur’an-ı Kerim’e bakıldığında ise “kitab” kelimesi “Tevrat ve İncil”le kullanıldığında Kur’an-ı Kerim anlamına gelmektedir. Nitekim Al-i İmran 3’de ki “Kitab” kelimesi Kur’an-ı ifade etmektedir.

Melekler Hz. Meryem’e, oğlu İsa’ya İncil’in öğretileceğini bildirdikleri sırada İncil henüz nazil olmamıştı. Fakat önceki nebi ve alimler katında indirileceği bilinmekte idi.[120] Bu yüzden hadisenin vukuundan önce ilamı yapılmıştır. Levh-i Mahfuz’da var olan Kur’an-ı Kerim’in de indirileceği ehline malumdu. Hz. İsa’nın bi’seti esnasında Kur’an henüz nazil olmadığına, İsa’ya da öğretileceğine bakılırsa şu söylenebilir: Hz. İsa Kıyametin arefesinde inecek ve kendisine öğretilen Kur’an-ı Kerim’le amel edecektir. Nitekim nüzulü haber veren hadis-i şerifler Hz. İsa’nın İslami hükümlerle amel edeceğini bildirmektedirler.[121]

Nüzül İle İlgili Hadisler

Konuyla alakalı neredeyse bütün hadis kitaplarında bir ya da daha fazla rivayet bulunmaktadır. Hadis-i şeriflerde Hz. İsa’nın nasıl ve nereye ineceği, hangi özellikleri vesilesiyle tanınacağı, neler yapacağı gibi soruların cevapları vardır. Cumhura göre bu hadisler “Hz. İsa’nın nüzülünü” bildirmeleri noktasında mütevatirdirler. Nitekim her kuşak ve meşrebten bir çok alim, sarahaten bu hadislerin mütevatir olduklarını belirtmiştir. Bunlar arasında öne çıkanlar şunlardır: Taberi, Ebu Huseyn Aburi, İbn Rüşd, İbn Atıyye, Kurtubi, Ebu Hayyan, İbn Kesir, İbn Hacer, Şevkani, Sıddık b. Hasan Kınnevci, Kettani, Keşmiri,[122] Muhammed Zahid Kevseri,[123] Muhammed Sıddık el-Ğumari, Abdulfettah Ebu Ğudde.

Mütevatir olmaları hasebiyle “zarurat-ı diniyye”den kabul edilen ve bu yüzden “sem’iyyat”a taalluk eden hususlar arasında yer alan nüzul-ü İsa meselesi, tartışma ve redde kapalı bir mevzudur. Çünkü tevatür yoluyla sabit olan her hangi bir hükmün inkarı, Hz. Resulullah’ı da inkar anlamına gelir.

Muhammed Abduh, Reşid Rıza, Mahmud Şeltut gibi modernist anlayışa sahip kişiler mütevatir hadislerin gücünü yakinen bildiklerinden hadislerin mütevatir olduklarını reddetmişlerdir. Böylece de meseleyi itikadi alanın dışına taşımak istemişlerdir.

Abduh ve onun çizgisinin müdavimlerinin hadislerin ahad haber olduklarını, bu nevi rivayetlerin sayıca çok olmalarının tevatür için hiçbir anlam ifade etmeyeceklerini iddia etmeleri de bilgi yanlışlarıyla doludur. Nasıl olur da sahabe kuşağından otuz küsür ravinin rivayet etiği bir mesele ahad olabilir?! Kur’an ve Sünnet’in adaletlerini açıkça beyan ettiği sahabeden otuz küsür ravinin Hz. İsa’nın inişi noktasında ittifak etmeleri, modernistlerin zihnindeki yalan ihtimalini def edemiyorsa ortada başka ve daha önemli bir problem var demektir.

İcma

Ebu Hayyan “Hz. İsa diridir, ahir zamanda yeryüzüne inecektir,…” şeklindeki mütevatir hadislerin gerektirdiği mana üzerine ulemanın icma ettiğini nakleder.[124]

Malum… İcma, ictihat derecesine ulaşan alimlerin şer’i bir hususta fikir birliği içersinde olmaları anlamına gelir.[125] Buna göre, amel ve itikat cihetiyle istikamet üzere olmayan bidat ve fısk sahibi bir alimin icmaya aykırı görüş beyan etmesi icmanın akdedilmesine mani değildir.[126] Çünkü bidat ehli olan zevat insanlar üzerine şahit (örnek) olma[127] misyonunu kaybeder. Bu durumda ondan gelen ihtilafın mevcudiyeti bir mana ifade etmez.

Hz. İsa’nın (a.s.) yeryüzüne tekrar inmesi hususunda oluşan icmaya, sadece Mu’tezile ve Cehmiyye’nin bir kısmı muhalefet etmiştir. Zahid Kevseri “‘Mu’tezile’nin bir kısmı’ ifadesinden muradın da Cübbai olduğunu söyler. Ne ki Cübbai bu husustaki rivayetlerin tevatür derecesinde olduğunu bilseydi onlara muhalefet etmezdi.”[128] der.

Hz. İsa’nın inişine Ehl-i Bid’at fırkalardan dahi geniş katılımlı bir muhalefet olmamıştır. Bütün bunlar icma delilinin bu bahiste ne kadar kuvvetli olduğunu göstermektedir.

Sonuç

Ayetler açıkça Hz. İsa’nın ölmeden semaya yükseltildiği ve kıyametin öncesinde tekrar yeryüzüne ineceğini beyan etmektedir. Hadis-i şerifler de manevi tevatür derecesindedir. Aksi mutalaalar, zorlama tevillerle ulaşılan ve bilgi değeri olmayan görüşlerdir.

“Ref’” ve “nüzül”ün hakikat olduğunu söyleyen cumhur, ayet ve hadislerle istidlal etmektedir. Fakat aynı şey, “ref’” ve “nüzül”ü reddedenler için söylenemez. Çünkü nüzulün olmayacağını muhtevi tek bir ayet ya da hadis’in varlığından söz edilemez. Bu yüzden İslam’ın erken asırlarından bu tarafa Hz. İsa’nın nüzulü “zarurat-ı diniye”den addedilmiştir.

İnsanlar gibi ilmin de nesebi vardır. Kuşak be kuşak bilgi o neseb vasıtasıyla ilk kaynağına ulaşır. Buna göre, Hz. İsa gelecek diyenlerin senedi Hz. Kur’an ve Sünnet’e dayanır. İnmeyecek diyenlerin nesebi ise Cübbai’yi şaz olarak alırsak Abduh’tan öteye geçmemektedir.

Bütün bunlardan sonra söylenecek tek bir söz kalır o da şu ayettir: “Haktan sonra sadece sapıklık vardır. O halde nasıl oluyor da (Hak’tan) döndürülüyorsunuz.”[129]

Dipnotlar:

[1] Kur’an, A’raf(7): 187.

[2] Müslim, İman/8; Tirmizi, İman/2738; Ebu Davud, Sünnet/4695.

[3] Kur’an, Lokman(31).34.

[4] Said Ramazan el-Buti, Kübra’l-Yakiniyyati’l-Kevniyye, Beyrut, 1982, s. 318 vd.

[5] Muhammed Zahid Kevseri, Nazretun Abire fi Mezaimi men Yünkiru Nuzüle İsa Kable’l-Ahire, Kahire, 1987, s. 75.

[6] Kur’an, Al-i İmran(3): 36.

[7] Ebu’l-Fida İsmail İbn Kesir, Muhtasar-u Tefsir-i İbn Kesir, (İht. Muhammed Ali Sabuni), Beyrut, 1399, I, 279.

[8] Kur’an, Al-i İmran(3): 37.

[9] Kur’an, Al-i İmran(3): 47.

[10] Kur’an, Kamer(54): 50.

[11] Kur’an, Meryem(19): 23; Abdullah Muhammed b. Ahmed Kurtubi, el-Camiu li-Ahkami’l-Kur’an, Beyrut, 2000, XI, 92.

[12] Kur’an, Meryem(19): 23.

[13] Kur’an, Meryem(19): 27.

[14] Kur’an, Meryem(19): 29.

[15] Kur’an, Meryem(19): 30.

[16] Kurtubi, a.g.e., XI, 69.

[17] Kur’an, Meryem(19): 30.

[18] İbn Kesir, a.g.e., II, 451.

[19] Kurtubi, a.g.e., VI, 16.

[20] İbn Kesir, a.g.e., II, 451.

[21] Muhammed b. Muslihiddin Mustafa el-Kocevi, Haşiyet-u Muhyiddin Şeyhzade ala Tefsiri’l-Kadi el-Beydavi, Beyrut, 1999, V, 550.

[22] Kurtubi, a.g.e., VI, 16.

[23] Kur’an, Meryem(19): 36.

[24] İbn Kesir, a.g.e., II, 451.

[25] Kur’an, Maide(5): 72.

[26] Ebu’l-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer Zemahşeri, el-Keşşaf an Hakaiki’t-Tenzil ve Uyuni’l-Ekavil, Beyrut, ty, I, 634.

[27] Bkz. Muhammed Ali Sabuni, Safvetu’t-Tefasir, Beyrut, 1980, I, 373.

[28] Kur’an, Saff(61): 6.

[29] Ahmed ve Muhammed isimlerin ayrıntısı için bkz. Kurtubi, a.g.e., XVIII, 55.

[30] Kur’an, Maide (5): 110.

[31] Kur’an, Nisa(4): 157-58.

[32] Mecduddin Muhammed b. Ya’kub Fîrûzâbâdiî, el-Kamusu’l-Muhid, Beyrut, 1999, IV, 462.

[33] Ebu’l-Fadl Cemalüddin Muhammed İbn Manzur, Lisanu’l-Arab, Beyrut, 1994, XV, 400.

[34] Zemahşeri, Esâsu’l-Belâğa, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1989, s. 684; Muhammed Zahid Kevseri, Nazretun Abire fi Mezaimi men Yünkiru Nuzüle İsa Kable’l-Ahire, Kahire, 1987, s. 95.

[35] Kur’an: Al-i İmran(3):55; Maide(5): 117.

[36] Kurtubi, a.g.e., IV, 65.

[37] Kevseri, a.g.e., s. 98.

[38] Muhammed b. Yusuf Ebu Hayyan, el-Bahru’l-Muhid, Beyrut, 1993, II, 497.

[39] Ebu’l-Fadl Şihabuddin Mahmud Alusi, Ruhu’l-Meani, Beyrut, 1985, III, 179.

[40] Kurtubi, a.g.e., IV., 65; Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497; İbn Kesir, a.g.e., I, 286; Alusi, a.g.e., III, 179.

[41] Kur’an, En’am(6): 60.

[42] Sabuni, a.g.e., I, 395.

[43] Kurtubi, a.g.e., IV., 65; Alusi, a.g.e., III, 179.

[44] Alusi, a.g.e., III, 179.

[45] Kevseri, Nazretun Abire, s. 96.

[46] Alusi, a.g.e., III, 179.

[47] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497; Alusi, a.g.e., III, 179.

[48] Kevseri, Nazretun Abire, s.131.

[49] Muhammed b. Ahmed Zehebi, Siyer-u A’lami’n-Nübela, Beyrut, 1998, IV, 545.

[50] Zehebi, a.g.e., IV, 556.

[51] Kurtubi, a.g.e., IV., 64; Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497

[52] İbn Kesir, a.g.e., I, 286; Keşmiri, a.g.e., s. 243.

[53] Kevseri, Nazretun Abire, s.131.

[54] Kevseri, Nazretun Abire, s.131.

[55] Muhammed Reşid Rıza. Tefsiru’l-Kur’ani’l-Hakim, Beyrut, 1999, III, 261.

[56] Kevseri, Nazretun Abire, (Şeltut’un fetvası için bkz. s. 23-31.) s.29-30.

[57] Kur’an, Zümer(39): 42.

[58] Kevseri, Nazretun Abire, s. 99-100.

[59] Kevseri, Nazretun Abire, s. 100.

[60] İbn Manzur, a.g.e., VIII, 129-131.

[61] Kur’an, Bakara(2): 93.

[62] Kur’an, İnşirah(94): 4.

[63] Kur’an, Zuhruf(43): 32.

[64] Kur’an, Al-i İmran(3): 55.

[65] Kur’an, Nisa(4): 157-8.

[66] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497.

[67] Kurtubi, a.g.e., IV, 65.

[68] Fahruddin Muhammed b. Ömer Razi, et-Tefsiru’l-Kebir, Beyrut, 1990, XI, 81.

[69] Muhammed b. Ömer Zemahşeri, el-Keşşaf, Beyrut, ty., I, 432.

[70] Nasıruddin Ebu Said b. Ömer Beydavi, Envaru’t-Tenzil ve Esraru’t-Te’vil, (Şeyhzade haşiyesi ile birlikte), Beyrut, 1999, III, 447.

[71] Reşid Rıza, a.g.e., III, 260-2.

[72] Süleyman Ateş, Çağdaş Kur’an Tefsiri, II, 50

[73] Kevseri, Makalatu’l-Kevseri, Kahire, ty. s. 271.

[74] Reşid Rıza, a.g.e., VI, 17.

[75] Kevseri, Makalat, s. 259.

[76] Muhammed Abduh, Tefsir-u Cüz’i Amme, Mısır, ty., s. 120.

[77] Buti, a.g.e., s. 226.

[78] Mustafa b. Hamza b. Adalı, Netaicu’l-Efkar, Beyrut, 2003, s.41.

[79] Kevseri, Nazretun Abire, s. 93.

[80] Mustafa Sabri Efendi, el-Kavlu’l-Fasl, Mısır, 1986, s. 142; Kevseri, Nazretun Abire, s. 93.

[81] Buti, a.g.e., s. 226.

[82] Mustafa Sabri, Mevkıfu’l Akl-i ve’l-İlm-i ve’l-Alem min Rebbi’l-Alemin ve İbadihi’l-Murselin, Beyrut, 1981, IV, 182.

[83] Abdullah b. Muhammed b. es-Sıddık el-Haseni, Akidet-u Ehli’l-İslam fi Nüzul-i İsa, Beyrut, 1986, s. 39.

[84] el-Haseni, a.g.e., s. 39.

[85] el-Haseni, a.g.e., s. 39.

[86] Kur’an, Nisa(4): 158.

[87] Kur’an, Maide(5): 106.

[88] el-Haseni, a.g.e., s. 40.

[89] Kur’an, Nisa(4): 159; Zuhruf: 61.

[90] Kur’an, Al-i İmran(3): 55.

[91] Mustafa Sabri, Mevkıf, IV, 181,

[92] Bkz. Alusi, a.g.e., III, 45.

[93] Kur’an, Al-i İmran(3): 55; Hz. İsa ile münasebeti için bkz. el-Haseni, a.g.e., s. 49.

[94] Mustafa Sabri, Mevkıf, IV, 181.

[95] Kur’an, Al-i İmran(3): 46; Maide(5): 110.

[96] Kur’an, Nisa(4): 159.

[97] Kur’an , Zuhruf(43): 61.

[98] Kur’an, Al-i İmran(3): 48.

[99] İbn Manzur, a.g.e., XI, 600.

[100] Kurtubi, a.g.e., IV, 58; Ebu Hayyan, a.g.e., II, 483.

[101] Alusi, a.g.e., III, 164; el-Haseni, a.g.e., s. 32.

[102] Kur’an, Al-i İmran(3): 46; Maide(5): 110.

[103] el-Haseni, a.g.e., s. 33.

[104] el-Haseni, a.g.e., s. 42.

[105] İbn Kesir, a.g.e., I, 458.

[106] Ebu Hayyan, a.g.e., III, 408; Ayrıca bkz. Kevseri, Nazra Abire, s. 100; Muhammed Bahit el-Muti’i, Nüzul-u İsa Aleyhisselam, (Diğer risalelerle bir arada), Kahire, 1320, s. 127-28.

[107] İbn Kesir, a.g.e., I, 458.

[108] Kasem hazfedilmiştir. Bkz. Ebu Hayyan, a.g.e., III, 408.

[109] Kevseri, Nazra Abire, s. 103.

[110] Kevseri, Nazra Abire, s. 102.

[111] Kur’an ,Z uhruf(43): 61.

[112] Ebu Hayyan, a.g.e., VIII, 26.

[113] Mahmud Şeltut, Münakaşa, (Nazra Abire” ile birlikte), s. 43-4.

[114] Kevseri, Nazra Abire, s. 104.

[115] Ebu Hayyan, a.g.e., VIII, 26.

[116] Kevseri, Nazra Abire, s. 104.

[117] Kur’an, Al-i İmran(3): 48.

[118] Kurtubi, a.g.e., IV, 60; Ebu Hayyan, a.g.e., II, 484; Alusi, a.g.e., III, 166.

[119] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 484; Alusi, a.g.e., III, 166.

[120] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 484.

[121] Geniş bilgi için bkz. Suyûtî, Kitâbu’l-İ’lâm bi Hükmi İsâ Aleyhisselam, (el-Hâvî içinde), II, 277 vd.

[122] el-Haseni, a.g.e., s. 13-6.

[123] Kevseri, Nazra Abire, s. 104.

[124] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497.

[125] Kevseri, a.g.e., s. 135.

[126] Abdulaziz Ahmed Buhari, Keşfu’l-Esrar an Usuli’Fahri’l-İslam el-Bezdevi, Beyrut, 1991, III, 440 vd.

[127] Kur’an, Bakara(2): 143.

[128] Kevseri, Nazra Abire, s. 143.

[129] Kur’an, Yunus(10): 32.

Alparslan Kuytul Hoca--Ehli-i Kitap Cennete girer mi? - YouTube

► 9:06► 9:06

www.youtube.com/watch?v=K7dISWhjDPI

17 Eyl 2007 - 9 dakika - allame23 tarafından yüklendi

Alparslan Kuytul Hoca--Ehli-i Kitap Cennete girer mi? allame23. Subscribe Subscribed Unsubscribe ...

*************************************

İsa Peygamberin Nüzulü

Mesut Beyden Soru:

1- Hazreti İsa’nın tekrar dünyaya peygamberlik vasfı alınarak geri geleceği ve hz.Mehdi’ye tabi olacağı söyleniyor.

2- Allah(cc.)verdiği vasfı geri alırmı(verilen rütbeyi geri alması gibi)? O kişi bidayette peygamberdi ve öyle doğdu öyle yaşadı.

3- Hz.peygamberimiz ahir zaman son peygamberi olduğuna şehadet ediyor inanıyorum,inanıyoruz. O halde hz.mehdi hangi vasıfla niye gelsin? Din tamamlandı gelen geldi. Uyarıcı olarak peygamberimiz ve Kur’an-ı Kerim geldi ve din tamamlandı. Neden biz müslümanlar Hz. İsa’nın gelmesinde bir beklenti içindeyiz. Zannediyorum hiristiyanların bir oyunu hissi var bende. Hz.peygamberimiz miraçta Hz. İsa’yla görüştüyse ki, görüştü. Demekki vefat etti zannediyorum. Saygılarımla. Yanlış sözümden düşüncelerimden Allah’a (c.c.) sığınıyorum.

CEVAP: Ehl-i Sünnet alimlerinin tefsirlerin de, İsa Peygamber asılmadığı belirtilmektedir:

” وماقتلوه وماصلبوه ولكن شبّه لهم“ Ve mâ katelûhü ve mâ Salebûhü ve lâkin şübbihe lehüm.” mealen: ”Onu(İsa’yı) öldürmediler ve asmadılar, fakat onlara öyle göründü.” (En-Nisa /157 )

- “Sen bana ne emrettinse, ben ancak onlara onu söyledim; hep Rabbim ve Rabbiniz Allah’a kulluk ediniz.” dedim ve içlerinde bulunduğum sürece üzerlerinde şahittim. Vakta ki beni içlerinden aldın, üzerlerinde gözcü ancak Sen kaldın ve zaten Sen her şeye şahitsin.” (Maide S.// 117.)

Ehl-i sünnet alimleri bu ayeti kerimeyi bu manada tefsir etmişlerdir.

Burada bazılarının yanldığı birinci nokta şu: Ayette geçen “fe lemmâ teveffeytenî”deki“teveffâ” fiili, vefâ fiilinin mazi, mezid kalıbından türetilmiştir ki, arabça da bu fiilin anlamı; “sözünde durmak“ manasındadır. Bu vefat kelimesi günümüz türkçesinde ise öldü; “vefat etti” ve sözünde durmak “vefalı kişi” deyimleri anlamında kullanılmaktadır. Cümlenin başına da;” Lemmâ “ edatı getirilince, şu mana hasıl olmaktadır:

-”Rabbimin bana olan, (Nisa Suresi 159. ayetindeki; ”Doğrusu Allah İsa’yı kendine doğru yükseltti.”) sözünü yerine getiripte, beni aralarından aldığında, onların üzerlerinde gözetleyici olarak Sen kaldın ve Sen her şeye şahitsin” (Maide S. 117)

Dikkat edilirse Kur’an, Kur’an’ı açıklamaktadır. Allah Azze ve Celle Nisa Suresi 159′da ki; İsa aleyhisselamı katına yükseltme sözünü yerine getirdiğini İsa aleyhisselamın dilinden Kur’an’ın lafzı ile ifade ediyor.

Mezhebsizlerin ve reformcuların yanlış inanmalarına sebep olarak; Buhari ve Müslim gibi en sahih hadis kitablarında bulunan sahih hadis-i şerifleri görmemezlikten gelmeleri veya inkar etmeleridir. Bugün hadisleri inkar edenler, hiç şüphesiz ki ileride ayetleride inkar etmekten çekinmeyeceklerdir. Böylece İslam düşmanları istedikleri noktaya gelmiş olacaklardır. Kaleyi dıştan fethedemeyenler onu içten daha kolay bir şekilde elde etmenin yolunu bulmuş olacaklardır.

Âl-i Imran suresi 55. ayette mealen:”O vakit Allah beyan etti, Ey İsa emin ol ben seni eceline yetireceğim ve seni bana kaldıracağım ve seni o inkar edenlerden temizleyeceğim ve sana tabi olanları o inkarcılardan, kıyamet gününe kadar üstün tutacağım; sonrada hep dönüşünüz banadır. İhtilaf edip durduğunuz şeyler hakkında o vakit aranızda hükmü Ben vereceğim.”

Nisa suresi 157. ayette mealen: “Ve biz Meryem oğlu isa’yı öldürdük demeleri sebebi ile. Halbuki onlar ne öldürdüler, ne de astılar (ne de çarmıha gerdiler). Fakat kendilerine bir benzetme yapıldı ve onda ihtilaf edenler bundan dolayı şüphe içindedirler; ona dair bir bilgileri dahi yoktur, ancak zan ardından giderler. Halbuki O’nu gerçekten öldürmediler.”

Aynı Sure 158. ayette: “Doğrusu Allah İsa’yı kendine doğru yükseltti. Allah aziz ve Hakîmdir.”

159.ayette mealen:“Ehli kitabtan hiç kimse yokturki, (İsa’nın) ölümünden önce iman etmesinler(müslüman olmasınlar).”

Buhari ve Müslim’deki bir hadis-i Şerifi naklediyorum:“Nefsim yed’i kudret elinde tutan Allah’a yemin ederim ki, Meryem oğlu İsa’nın hakem ve adalet sahibi olarak inmesi yaklaşmıştır. O, haçı kıracak, domuzu katledecektir.”

Hz. İsa’nın çarmıha gerilmediği ve vefat etmediği Kur’an-ı Kerim’in nisa suresi 158 ve 159. ayetleri ile sabittir. Bu hususta ihtilaf halinde olan bazı sapık fırkalar ehli sünnetin ve konumuzun dışındadır.. Allahu teala bir kulunu beden olarakta ahiret aleminde yaşatmaktan aciz değidir. “Ve huve alâ kulli şey’in Kadîr”

Rasulullah mi’racta sadece vefat edenlerle görüşmedi, cennetlerde yaşayan cennet ehli kimselerlede görüştü, Cennetler maddi olarak vardır. Çünkü Cennetler şehadet almindendir. İsa (a.s.) ile görüşmesi O’nun vefat etmiş olduğunu göstermez. Kaldıki O’nun diri olarak göğe kaldırıldığına dair ayet var.. Zira Adem ve Havva’da(a.s.) maddi bedenle cennette bir süre kaldılar.

İslamın nurunun tamamlanması, sadece Kur’ân’ın nüzulünün tamamlanması ile değil, Kur’ân-ı Kerim’in nurunun velilerin kalbinde inkişaf edip, gönüllerde zuhuru ve belli bir sürede olsa Kur’an’ın hükümleriyle, tüm dünyada hükmedilmesi ile tamam bulacaktır ancak. Bu da Hz.İsa (a.s.) gibi bir peygamberin, Muhammed(s.a.v) ümeti olması ile mümkün görülmektedir.

İsa’nın (a.s.) yeniden dünyaya teşrifi: “Ve rafa’nâ leke zikrak” (İnşrh.Suresi) ayetinin manası gereği, Muhammed (s.a.v.) efendimizin şanının ne derece büyük olduğunun tezahürü içindir. İsa’nın(a.s.) rasullük vazifesi ahirete çekilmekle sona ermiştir ancak, rasüllük rütbesi yani vasfı bakidir. Biz ehl-i dünya arasında; müftiler veya imamlar emekli olduğunda görevleri biter, ama vasıfları bakidir.

Hz.Mehdi’ye tabi olması ictihad babından değil, devlet idaresi bakımındandır. Hz.Yusuf’un, kendi zamanındaki firavuna(hükümdara) tabi olması gibi, hz.İsa’da kendi zamanının hükümdarı olacak olan, hz.Mehdi’ye tabi olacaktır. Not:Eski Mısır’da hükümdarlara “Fir’avn” derlerdi.

Hz.Mehdi’nin gelmesi ile ilgili haberler Tirmizi ve Ebû Davud gibi sahih hadislerde mevcuttur. İbnu Mesut(r.a.)’tan: “Dünyanın tek günlük ömrü kalmış olsa bile Allah, o günü uzatıp ehl-i beytimden birini, ki bu zatın ismi benim ismime uyar, babasının ismide babamın ismine uyar. Bu zat, yeryüzü eskiden cevr ve zulüm doluyken, aksine onu adalet ve hakkaniyetle doldurur.”( Kütübü Sitte 14.c 275.shf.) (Ebu davud, mehdi1.4282) (Tirmizi,Fiten 52, 2231,2232)

Mehdi(a.s.) bir rasul veya nebi değildir. Mehdi aleyhisselam, muzaffer bir şekilde, İmam-ı Rabbani hazretleri gibi müceddit olarak gelecektir. Müceddit demek; dine (haşa) yeni şeyler katan anlamında değil, dindenmiş gibi görünen bid’atleri temizleyip, unutulan sünnetleri ihya eden kimseye müceddit denir. Mehdî: Ehl-i Sünnet alimlerince, Kıyametin yaklaştığına işaret olacak büyük alametlerin ilki olarak haber verilmiştir. Bu hususta rivayet edilen hadis-i şerifler mütevatür dercesine ulaşmıştır. Başlangıçta şunu belirtelim ki, tevatür hadisleri inkar eden bir kimse, küfre girer. Sünen-i Ebu Davud ve Tirmizi’nin, İbn-i Mes’ud’dan nakl ettiklerine göre, Rasulullah(s.a.v.) şöyle haber vermiştir. : “Mehdi’nin ismi ismim gibi , babasının ismide babamın ismi gibi olacaktır.“ Bir başka sahih hadis-i şerifte İbni-Münadi’nin Ali(r.a) den naklettiği hadis-i şerifte: “Allah Mehdi olarak Abdullah oğlu Muhammedi getirecektir.” diye haber verilmiştir.

Hz. İsa’nın ve Mehdi’nın geleceğini bir çok ehli sünnet alimleri bildirmişler, kitablarında yer vermişlerdir. Bu büyük alim ve velilerin hıristiyanların oyunlarına gelmesi mümkün olabilirmi?

Biz müslümanların dini vecibeleri, Hazreti Mehdi ve Hazreti İsa’nın (a.s.) gelmesi ile ne azalır, ne de çoğalır. Şeytan ve nefisle mücadelemiz her zaman hayatımız boyunca devam edecektir. Mealesef insanlarımızın bir çoğu, dini vecibelerini yerine getirmeyip, bu gibi haberleri dört gözle bekler hale gelmişlerdir. Bu da şeytanın hilelerinden birisidir.

Bu dünya hayatı her insan için, bir daha asla ele geçmeyecek en büyük bir fırsattır. Sonsuz mutluluğumuz da, ebedi hüsranımız da, bu fırsatın içindedir.

Vesselam.

No related posts.

MORE CUMA SOHBETLERİ POSTS

Feyz Nedir ?

Mü’min Bir Delikten İki Kez Sokulmaz

MÜSLÜMAN ve ÇAĞDAŞLIK

Başörtüsü Ve Çağdaşlık

İmam-ı Muhammed Şeybani

13 yorum “İsa Peygamberin Nüzulü”

mstglsn - 25 Ekim 2011 - 23:31 tarihli yorum:

Allahcc.razı olsun hocam,kalbimin bu konuda mutmain olması için sordum,gelsede hoş gelmesede hoş tabiki biz önceliklerimize amellerimize bakacağız,lakin böyle önemli bir hadiseyi tüm alimler zannediyorum la başlıyor ve bence diye bitiriyorlar tabiki bu ilimlerinin büyüklüğünden böyle izah ediyorlar,kuranı kerimde her canlı ölümü tadacaktır ayetini amenna alıyoruz lakin her ölen kişinin bir daha geri döndürülmüyeceği ayetinide düşünüyorum.sevgili Peygamberimiz veda hutbesinde dinin tamamlandığını bizlere emanet olarak kuranı ve sünnetini bıraktığını söylüyor,tabiki bu dinin koruyucusu olan rabbim dininin yeryüzüne hakim olması için vesile edecek kullarını yaratacaktır elbet.hz.isanın beklenildiği gibi çoğunluk hiristiyanların olması yahudilerinde beklediği zatı olması bizim hz.mehdiyi beklememiz olması hep bir beklenti içinde biri gelsin de düzeltsin veya düzeltecek beklentileri bize ne gibi fayda sağlar acaba,oysaki Fatma annemize kızım baban peygamber diye güvenme amel et,demesi bizlere açık mesaj değilmi.tartışmak değil maksadımda yanlış anlamalara mahal verdiysem kusura bakma hocam,kalbimdekini söyleyimde mutmain olmaya çalışmak bu konuda amacım,

Cevapla

mstglsn - 25 Ekim 2011 - 23:46 tarihli yorum:

İslamın nurunun tamamlanması sadece Kur’ân’ın nüzulünün tamamlanması ile değil, Kur’ân-ı Kerim’in nurunun velilerin kalbinde inkişaf edip, gönüllerde zuhuru ile, ve belli bir sürede olsa hükümleriyle, tüm dünyada hükmedilmesi ile tamam bulacaktır ancak. Bu da Hz.İsa (a.s.) gibi bir peygamberin, Muhammed(s.a.v) ümeti olması ile mümkün görülmektedir.yukarda böyle yazmışsınız…

hocam burda hz.isanın peygamberimize ümmet olması hiristiyanların müslüman olmasına vesile olur ozaman yahudilerin de inanması için kim gelmesi gerekiyor bu mantıkla bakarsak.SENİ SEVİYORUM ALLAHCC.EMANET OL.ihtiyacım olan duanı esirgeme inşallah.saygılarımla

Cevapla

Bekir Canbay - 26 Ekim 2011 - 19:01 tarihli yorum:

Muhterem Mesut kardeşim, hz.İsa’nın nüzulü, yahudi ve hıristiyanların islama girmelerine vesile olacaktır. O’nun zamanında ehli kitabtan, yani yahudi ve hıristiyanlardan müslüman olmayan kimse kalmayacaktır. Bu bilgilerin kaynağı Peygamber efendimizdir. Başka bir uyarıcının geleceği beyan edilmemiştir.

Biz önemsiz bir kimseyiz. Onun için biz, dini bir mesleyi izah ederken, ya: ” Kur’anda böyle beyan edildi” veya: ” Peygamber efendimiz şöyle beyan ettiler” diyoruz . Bu mevzuyu ” zannediyorumla” izah etmeye başlayanlar ehli sünnet alimleri olamazlar. Bu konuda sahih hadisler var. Ehli sünnet alimleri bu konularda ciltlerce eserler yazdılar, kaynak bunlardır. “Falan alim, filan alim zannediyor.” diyorsun. Onların zanları nasıl ilim olabilir? Zannedenler nasıl alim sayılır. Biz burada kaynakları ile hadis-i şerifler beyan etmekteyiz. Bizim zannetmemizin hiç bir kıymeti bahası yoktur.

Seni ve tüm müminleri Allah(c.c.) için seven kardeşiniz. Selam müminlerin üzerine olsun.

Cevapla

mstglsn - 26 Ekim 2011 - 19:40 tarihli yorum:

Vefat edip etmediği mevzusu ihtilaflıdır.sözü size ait hocam,onun için vefat ettiyse kuran ve peygamberimize göre geri dünyaya gönderilmesi mümkün görülmüyor,vefat etmediyse o şuan bir peygamber olarak yaşıyor rabbimin ilminde,diyorsunuz ki yukarda cevapta(Bu bilgilerin kaynağı Peygamber efendimizdir.)mesela…

uzatdıysam tatmin olmadığımdan hocam peygamberimiz böyle dedi deniliyor ama ne dedğini yazılmıyor,hz.tirmizi davut gibi hadis alimleri böyle diyor deniliyor ama yazılmıyor ondan,

Cevapla

Bekir Canbay - 26 Ekim 2011 - 21:07 tarihli yorum:

İsa aleyhisselamın Allahu teala tarafından göğe vefat ettilmeden kaldırılışı hakkında ehli sünnet alimleri arasında ihtilaf yoktur. Zira bu hususta Nisa suresi 159.ayette mealen: “Ehli kitabtan hiç kimse yokturki, (İsa’nın) ölümünden önce iman etmesinler(müslüman olmasınlar).” O halde henüz ehli kitab, yani yahudi ve hıristiyanlar müslüman olmadıklarına göre, İsa aleyhisselamın bu ayetin manasınca vefat etmemiş olduğu gün gibi aşikardır.

Buhari ve Müslim’deki bir hadis-i Şerifi naklediyorum: “Nefsim yed’i kudret elinde tutan Allah’a yemin ederimki, Meryem oğlu İsa’nın hakem ve adalet sahibi olarak inmesi yaklaşmıştır. O, haçı kıracak domuzu katledecektir.”

Bu mevzu hakkında daha bir çok deliller vardır. Burada hepsini yazmağa imkanımız yoktur. Umarım konu anlaşılmıştır inşêallah. Vesselam.

Cevapla

mstglsn - 11 Kasım 2011 - 20:29 tarihli yorum:

SEYYİD KUTUP UN TEFSİRİNDE HOCAM Ayetlerin akışı bu iddialarını aktarırken, onlara cevap vermek ve doğrusunu bildirmek için tekrar kesiliyor:

“Oysa onu ne öldürdüler ne de çarmıha gerdiler. Fakat kendilerine öyle göründü. Onun hakkında anlaşmazlığa düşenler bu konuda tam bir kuşku içindedirler, bu konudaki bilgileri sadece bir sanıya uymaktan ibarettir. Yoksa onu kesinlikle öldürmediler.”

“Tersine Allah O’nu kendi katına çıkardı. Hiç şüphesiz Allah, üstün iradeli ve hikmet sahibidir.”

İsa (a.s)’nın öldürülmesi ve çarmıha gerilmesi sorunu, yahudilerin ve hıristiyanların zanna dayanarak dillerine doladıkları bir sorundur. Yahudiler; O’nu öldürdüklerini söylüyorlardı. Allah’ın peygamberi olduğuna dair sözünü alaya alıyorlar ve bu sıfatı, dalga geçmek için kullanıyorlardı. Hıristiyanlar ise; onun çarmıha gerildiğini, ardından defnedildiğini, ancak üç gün sonra mezarından doğrulduğunu söylüyorlardı. Tarih ise; bu konu kendisini ilgilendirmiyormuş gibi, Hz. Mesih’in ne doğumundan ne de akıbetinden söz etmektedir.

Ne bunlardan ne de onlardan hiç biri kesin bir bilgiye dayanarak konuşmuyordu. Olaylar çelişkili gelişiyordu. Söylentiler birbirine karışmış, öyle bir döneme gelinmişti ki; doğruyu bulmak son derece zor olmuştu, yüce Allah’ın anlattıklarının dışında..

İsa (a.s)’ın yakalanmasını, çarmıha gerilmesini, defnedilmesini ardından mezarından doğrulmasını rivayet eden İncillerin dördü de İsa (a.s)’dan çok sonra yazılmıştır. O dönemde İsa (a.s)nın dinine ve talebelerine büyük işkenceler yapılıyordu. Olaylar büyük bir gizlilik ve perişanlık atmosferi içinde araştırılabiliyordu. Bunların yanında birçok İncil daha yazılmıştır. Ancak miladi ikinci yüzyılda bu dördü seçilmiş, resmen kabul edilmiş ve her zaman kuşku götüren nedenlerden dolayı tanınmıştır.

O dönem yazılmış bir çok İncil arasında, öldürme ve çarmıha germe olayında itibar edilen dört İncille çelişen bir İncil daha yer almaktadır; Barnabas İncili. Barnabas bu konuda şöyle der:

“Yahuda ile birlikte askerler İsa’nın bulunduğu yere yaklaşınca, İsa büyük bir kalabalığın yaklaştığını duydu. Bu yüzden korkarak eve çekildi. o arada onbir havarisi de evde uyuyordu. Allah kulunun başındaki tehlikeyi görünce, Cibril, Mihail, Refail ve Evril adlı elçilerine İsa’yı dünyadan almalarını emretti. Bu temiz Melekler gelerek, İsa’yı güney tarafta açık pencereden çıkarıp üçüncü göğe taşıdılar. Sürekli Allah’ı tesbih eden Meleklerin arasına bıraktılar. Yahuda öfkeyle İsa’nın göğe çıkarıldığı odaya girdi. Talebelerinin tümü uyuyordu. O esnada yüce Allah, harikulâde bir olay meydana getirdi. Yahuda’nın, konuşmasını ve yüzünü değiştirerek tamamen İsa’ya benzetti. Öyle ki bizler bile O’nun İsa olduğuna inanmaya başladık. Ancak O bizi uyandırdıktan sonra, Hocanın (İsa) nerede olduğunu araştırmaya başladı. Bunun üzerine şaşırdık ve `Hocamız sensin ey efendimiz, şimdi bizi unuttun mu?’ diye cevap verdik.”

Böylece hiçbir araştırıcı, şafak öncesi gecenin zifiri karanlığında meydana gelmiş bu olaya ilişkin kesin bir belgeyi bulacak durumda değildiler. Bu konuda ihtilafa düşenler de bir rivayeti diğerine tercih ettirecek bir dayanağa sahip değildirler:

“Onun hakkında anlaşmazlığa düşenler bu konuda tam bir kuşku içindedirler, bu konudaki bilgileri sadece sanıya uymaktan ibarettir.”

Ancak Kur’an net gerçeği bildiriyor:

“O’nu ne öldürdüler ne de çarmıha gerdiler. Fakat kendilerine öyle göründü.”

“… Yoksa O’nu kesinlikle öldürmediler..”

“Tersine Allah O’nu kendi katına çıkardı. Hiç şüphesiz Allah, üstün iradeli°ve hikmet sahibidir.”

Kur’an-ı Kerim, bu göğe çıkarılma olayına, ayrıntılarıyla dalınıyor. Daha hayattayken ruh ve cesetle birlikte mi göğe çıkarıldı yoksa öldükten sonra sadece ruh olarak mı? Ve bu ölüm ne zaman ve nerede meydana geldi? Bunlara değinmiyor. Buna göre onlar O’nu öldürmediler, çarmıha germediler, sadece O’na benzettikleri birini öldürüp çarmıha gerdiler.

Kur’an-ı Kerim bu gerçeğin ötesinde başka bir ayrıntıya girmiyor. Sadece başka bir sûrede şöyle demektedir: “Ey İsa ben senin canını alacak ve katıma yükselteceğim.” (Al-i İmran Suresi, 55) Bu da diğer ayet gibi İsa’nın ölümüne ilişkin ayrıntı vermiyor. Bu ölümün mahiyetini ve vaktini de açıklamıyor. Biz de bu tefsirde, uyduğumuz yöntem uyarınca, Kur’an’ın gölgesinden ayrılmak istemiyoruz. Elimizde bir kanıt olmadığı gibi, böyle bir kanıtı elde etmek imkanına da sahip olmadığımız halde, çeşitli söylentilerin ve efsanelerin arasına dalmamıza gerek yoktur.

Kur’an’ın akışıyla birlikte konunun geri kalan kısmına dönüyoruz: “Kitap Ehli’nden hiç kimse yoktur ki, ölümünün eşiğinde İsa’ya iman etmemiş olsun. Fakat kıyamet günü İsa, onların aleyhinde şahitlik edecektir.

İlk kuşak tefsirleri, “ölümünün…” kelimesindeki zamirin kime dönük olacağı konusunda farklı görüşlerden hareketle, ayetin anlamı bakımından farklı sonuçlara varmışlardır. Bir grup, “kitap Ehli’nden hiç kimse yoktur ki, ölümünden önce (yani İsa’nın) İsa’ya iman etmemiş olsun” anlamını çıkarmışlardır. Bu da kıyamet öncesi dünyaya inişine ilişkin görüşe uygun düşmektedir. Başka grub tefsir bilgini de ayetten şu anlamı çıkarmıştır: “Kitap Ehli’nden hiç kimse yoktur ki, ölmeden önce (yani Kitap Ehli’nden olan kişi) İsa’ya iman etmemiş olsun.” Bu da -ölümün eşiğinde olan kişiye, gerçeğin tüm çıplaklığıyla göründüğüne ancak, bu bilmenin yarar sağlayamadığına ilişkin görüşe kanıt teşkil etmektedir.

Biz bu ikinci görüşe eğilimliyiz. Ubeyy okuyuş tarzında; ayetin, “illa leyu’minenne bihi kable mevtihıin” şeklinde okunması da, bu görüşü desteklemektedir. Bu okuyuş tarzında, fiildeki zamirin kime dönük olduğu açıkça görülmektedir. Bu durumda anlam şöyle olur! İsa (a.s)’ı inkar eden yahudiler, bu inkarlarını sürdürdükleri, onu öldürdüklerini ve çarmıha gerdiklerini söyledikleri halde, bunlardan birinin ölümü yaklaştığında can boğaza dayandığı anda, kendisine gerçek görünmekte, İsa’nın doğru söylediğini, peygamberliğinin hak olduğunu görmekte ve O’na iman etmektedir. Ancak böylesi bir imanın hiçbir yarar sağlayamadığı bir sırada… Kıyamet günü de İsa, bunların aleyhine şahitlik yapacaktır.

Böylece Kur’an-ı Kerim, çarmıha gerilme (Haç) hikayesinin asılsız olduğunu kestirip atmaktadır. Ardından yahudilerin kötülüklerini ve gerek dünyada gerekse ahirette bunlara karşılık hakkettikleri dehşetli cezalarını sıralamaya devam etmektedir.

“İşte yaptıkları bunca zulümlerden, birçok kimsenin Allah yoluna girmesini engellemelerinden, men edilmiş faizi almalarından ve insanların mallarını haksız yollara başvurarak yemelerinden dolayı, daha önce helâl olan bazı temiz maddeler yahudilere haram kılındı. Ayrıca onların arasındaki kâfirlere acı bir azap hazırladık.”

Burada daha önce anlatılan kötülüklerine yenileri eklenmektedir; zulüm, birçoklarını Allah yolundan alıkoymak ve bu davranışlarını ısrarla sürdürmek. Faiz almaları, bilgisizlik yada az uyarılmalarından dolayı değil elbette, yasak edildiği halde sürdürmeleri. İnsanların mallarını, faiz ve diğer gayri meşru yollarla yemeleri…

Bu ve daha önce ayetlerin akışında anlatılan kötülükleri nedeniyle, daha önce helal olan bazı temiz maddeler onlara haram kılındı. Ayrıca yüce Allah, onlardan kâfir olanlar için acı bir azap hazırlamıştır.

Böylece bu saldırıyla, yahudilerin karakterleri ve tarihleri gözler önüne serilmektedir. Resulullah’a (salât ve selâm üzerine olsun) karşı büyüklenmeleri O’na olumlu karşılık vermemeleri ve O’nu sıkmaları kınanmaktadır. Peygamberleri, önderleri ve uyarıcılarını da sıkıntıya sokmakla itham edilmektedirler. Kendi işledikleri kötülükleri gizlerken, peygamberler ve salih kimseler hakkında kötü söylentiler çıkarmaları, hatta bunları öldürmeleri ve bununla da övünmeleri, ayıplayıcı bir uslupla gözler önüne serilmektedir. Böylece yahudilerin, müslüman safta meydana getirdikleri desiseleri, kurdukları tuzakları, hile ve komploları etkisiz hale gelmekte, boşa çıkmaktadır. Bu sayede müslüman kitle, yahudilerin özelliklerine, karakterlerine araç ve yöntemlerine gerek kendilerinden olmayan birinin gerekse, kendilerinden birinin temsil ettiği hakka karşı takındıkları tutuma ilişkin -müslüman ümmetin her zaman bilmek zorunda olduğu- şeyler öğrenmektedir. Onlar hakka ve taraftarlarına düşmandırlar.

Dost, düşman kim olursa olsun, tüm hak temsilcilerine ve her zaman hidayet taşıyıcılarına düşman olmuşlardır. Çünkü fıtratları bizzat hakka düşmandır. Kalpleri katılaşmıştır. Gönülleri taş kesilmiştir. Tepelerine balyoz inmedikçe boyun eğmezler. Boyunlarının üzerinde kuvvetin kılıcı asılı durmadıkça hakka teslim olmazlar.

İnsanlardan bir gruba ilişkin bu tanımı, Medine’deki ilk müslüman kitlenin hayatına özgü kılmak doğru değildir. Çünkü Kur’an yaşadığı sürece, bu ümmetin kitabıdır. Düşmanlarına ilişkin bir şey öğrenmek istediğinde bu ümmeti aydınlatır Kur’an. Bir konuda öğüt almak isterse öğüt verir. Yolunu aydınlatmasını isterse, yolunu gösterir kendisine. Nitekim yahudiler konusunda bu ümmeti aydınlatmış, öğüt vermiş ve yol göstermişti. Onlar da bu ümmetin egemenliğini kabul ettiler. Sonra ne zaman ki Kur’an’dan uzaklaştılar, bu sefer kendileri yahudilere boyun eğmek zorunda kaldılar. Nitekim görüyoruz, küçük bir yahudi çetesi onları yeniyor. Onlar da halâ kitaplarından; Kur’an’dan habersiz, onun yol göstericiliğinden uzakta yaşamaktadırlar. Kur’an’ı arkalarına atmış, falanın filanın sözüne uyuyorlar. Kuşkusuz Kur’an’a dönmedikleri sürece, yahudilerin tuzağında ve baskısı altında boğulmaya mahkum olacaklardır.

Ayetlerin akışı, mümin bir azınlığı onlardan ayırmadan konuyu bitirmiyor. Onların güzel bir mükafat alacaklarını bildirerek, onları soylu iman kervanına katmaktadır. Ayrıca bilgi ve iman sahibi olduklarına şahitlik etmektedir. Aynı zamanda dinin tümünü, yani hem Resulullah’a (salât ve selâm üzerine olsun) indirilen hem de ondan önce indirilenleri doğrulamalarını sağlayanın bilgide derinleşmek ve iman olduğunu bildirmektedir.

Cevapla

Bekir Canbay - 12 Kasım 2011 - 03:12 tarihli yorum:

NOT: Bu sorunun cevabını “İsa’nın(a.s)Dünyaya Tekrar Gelişi yazımızdan okuyabilirsiniz ”

İSLAM DERGİSİ

Cevapla

sefer küçük - 20 Mart 2012 - 23:30 tarihli yorum:

ali imran 55 ve maide 117 yi numaralı ayetler neden es geçilmiş, hiç zikredilmemiş? her ikisindede İsa as mın vefat ettirildiğinden bahsediliyor. herhalde buna biz hafız deyiliz diye cevap vermezsiniz. bu iki ayeti tekrar tekrar okuduktan sonra mesih inancını tasdik edici değerlendirmelerinizi çöpe atacağınız düşünüyorum. tabi gerçekten gerçeğin peşindeysek,

Cevapla

Bekir Canbay - 21 Mart 2012 - 06:57 tarihli yorum:

Sefer Bey, Al-i İmran 55. ayeti metinde geniş bir şekilde açıklamış bulunmaktayız. O mezkur ayeti kerimenin mealini buraya dikkatinize kopya ediyorum:

“O vakit Allah beyan etti, Ey İsa emin ol ben seni eceline yetireceğim ve seni bana kaldıracağım ve seni o inkar edenlerden temizleyeceğim ve sana tabi olanları o inkarcılardan, kıyamet gününe kadar üstün tutacağım; sonrada hep dönüşünüz banadır. İhtilaf edip durduğunuz şeyler hakkında o vakit aranızda hükmü Ben vereceğim.” (Âl-i Imran suresi 55. Ayet Meali Âlisi)

Aynı Sure 158. ayette: “Doğrusu Allah İsa’yı kendine doğru yükseltti. Allah aziz ve Hakîmdir.“ 159.ayette mealen:“Ehli kitabtan hiç kimse yokturki, (İsa’nın) ölümünden önce iman etmesinler(müslüman olmasınlar).”

Bu 159. ayeti kerimeden İsa peygamberin henüz vefat etmediğini, tüm ehli kitabın İsa’nın vefat etmesinden öce; iman edeceklerini bildirmesi ile anlamış oluyoruz. Şu durumda henüz ehli kitab, yani yahudi ve hıristiyanlar müslüman olmadıklarına göre, İsa aleyhisselam vefat etmemiş demektir. Şimdi Buhari ve Müslim’deki bir hadis-i Şerifi naklediyorum:“Nefsim yed’i kudret elinde tutan Allah’a yemin ederim ki, Meryem oğlu İsa’nın hakem ve adalet sahibi olarak inmesi yaklaşmıştır. O, haçı kıracak, domuzu katledecektir.”

Yanlış inançlılara yukarıdaki metinde yeterli bir cevap mevcut olduğundan Maide Suresi 117. ayeti kerimesini yazmamaış olabilirim. Bizim işimiz hakikatı saklamak değil, biakis onu açığa çıkarmaktır. Mademki o mezkur ayeti kerimeyi merak ediyorsunuz, onuda ( Maide S.// 117) burada mealen yazıyorum:

Burada yanlış inançlıların yanldığı birinci nokta şu: Ayette geçen “fe lemmâ teveffeytenî”deki “teveffâ” fiili, vefâ fiilinin mezid kalıbından türetilmiştir ki, arabçada bu, sözünde durmak manasındadır. Bu vefat kelimesi günümüz türkçesinde ise ölüm anlamında kullanılmaktadır. Cümlenin başına da Lemmâ edatı getirilince, şu mana hasıl olmaktadır:

-”Bana olan;(Doğrusu Allah İsa’yı kendine doğru yükseltti)Nisa/159) sözünü yerine getiripte beni aralarından aldığında, onların üzerlerinde gözetleyici olarak Sen kaldın ve Sen her şeye şahitsin” (Maide S. 117)

Dikkat ederseniz Kur’an, Kur’an’ı açıklamaktadır. Allah Azze ve Celle nisa suresi 159′da ki, İsa’yı katına yükseltme sözünü yerine getirdiğini İsa aleyhisselamın dilinden Kur’an’ın lafzı ile ifade ediyor.

İkincicisi, mezhebsizlerin ve reformcuların yanlış inanmalarına sebep olarak; Buhari ve Müslim gibi en sahih hadis kitablarında bulunan sahih hadis-i şerifleri görmemezlikten gelmeleri veya inkar etmeleridir. Bugün hadisleri inkar edenler, hiç şüphesiz ki ileride ayetleride inkar etmekten çekinmeyeceklerdir. Böylece islam düşmanları istedikleri noktaya gelmiş olacaklardır. Kaleyi dıştan fethedemeyenler onu içten daha kolay bir şekilde elde etmenin yolunu bulmuş olacaklardır.

Allahu Teala Kur’an’da; “O Rasulüm kendiliğnden bir şey konuşmamıştır”diye buyurduğu halde, Kur’an-ı Kerimi mezhepsizlerin yanlış açıklamalarına dayanarak, hadislere yer vermeden, anlamaya ve anlatmaya çalışıyorsunuz. Ehl-i Sünnet alimleri buyurdularki:” Rasulullah’ın Kur’an ile ilgili sözleri Kur’anın tefsiridir. İşte burada, bu manada olan ayetlerle ilgili Allah’ın Rasulünün Buhari ve Müslim’deki bir hadis-i Şerifini naklediyorum:

-“Nefsim yed’i kudret elinde tutan Allah’a yemin ederim ki, Meryem oğlu İsa’nın hakem ve adalet sahibi olarak inmesi yaklaşmıştır. O, haçı kıracak, domuzu katledecektir.”

Sefer kardeşim sana tavsiyem, Ehl-i Sünnet Alimlerinin eserlerini okuyup ona göre itikat etmendir. Kurtuluş Ehl-i Sünnet yolunu takip etmektedir. Bana tavsiye ettiğin F.Aydın denilen şahsı inceledim. Pek yüzeysel ve köksüz bir ağaç misali buldum. İslam Dergisi Sitemiz de onun hakkında bir yazım var. Okumanızı tavsiye ederim.

Hepimize hidayet Allah’tandır.

Cevapla

Pingback: İSA (a.s.) DÜNYAya TEKRAR GELİŞİ

sefer küçük - 23 Mart 2012 - 23:06 tarihli yorum:

Bekir hocam çalışmalarınızda sizin samimiyetinizden hiç kuşkum yok tek kelimeleyle Allah rızası için bir şeyler yazıp döküyorsunuz. Bir zamanlar bu görüşleri bende okudum dinledim hatta benimsedim, ancak başka fikir ve düşüncelerin gerekçelerini araştırıp üzerine ciddi bir çalışma yapmadan bizim yolumuz doğru diğerleri tü kaka diyerek gerçekten yanlış yapıyorsunuz. Müsliman falancanın filancanın deyil sadece hakikatin peşinde olması gerekir. Ehli sünnet dediğiniz ulemanın bile kendi içinde yüzlerce farklı görüşleri var . bir ailedeki kişilerin bile farklı düşündüğü bi dünyada böyle yeknesak bir ehli sünnet alimi grubundan nasıl söz edilebilir. Raşit halifeler döneminde bile belli konularda farklı uygulamalar biliyoruz. sizin benimsediğiniz görüşlerde daha ziyade tasavvuf ehlinin görüşlerine dayanıyor. Ki bunlarda ilmi olmaktan çok hissi ve keşfi birazda israiliyata dayanıyor.biraz kelam ilminin ortaya çıkışı gelişimi ve mezheplerin oluşumu gelişimi, farklı görüşleri üzerine araştırma yaparsanız bakış açılarınızın değişeceğini umuyorum. “kullarımı ki, onlar sözü dinlerler,sonra da en güzeline uyarlar. İşte onlar, Allah’ın doğru yola ilettiği kimselerdir. Gerçek akıl sahipleri de onlardır”.ZÜMER 18

‘ Allaha emanet olun.

Cevapla

Bekir Canbay - 24 Mart 2012 - 01:14 tarihli yorum:

Sefer kardeş, bizde sizin samimiyetinize inanıyoruz. Belliki okumuşsunuz, cahil birisi değilsiniz.

Size şunu itiraf etmeliyim ki, 33 yıldır Tasvvuf erbabı zatların arasındayım. Çok büyük, sadık alimlerin ilim meclislerinde bulundum. İlmi, edebi, ahlakı onlarda gördüm. Onların samimiyetleri karşısında kendimi yerlerde, onların engin ilimleri karşısında kendimi ve alim geçinenleri denizin yanında bir katre buldum.

Kişisel meselelerde sabit fikirli değilim. Doğru olan her fikre açığım. Ancak mevzu İslamiyet olduğunda, Allah’a hamd olsun, onda sabit inançlıyım.

Tasvvuf erbabının iliminin hissi olduğunu söylüyorsunuz. Doğrudur, lakin büyük mutasavvıf İmam-ı rabbani Hazretleri; “tasavvuf şeriate tabidir Kur’an ve Sünnetten ayrı bir tasvvuf zındıklıktır” diye beyan ediyor. Bundan dolayı deriz ki;”Ehl-i sünnet demek dört mezheb ve temelde İmam-ı Azamın Caferi sadık Hz.lerinden, O’da dedesi hz.Hüseyinden, O’da babası Hz.Ali’den, O’da Allah’ın Rasulü’nden aldığı ilimleri İmamı Maturidiye aktardığı ilimdir. Keşfe ve rüyaya asla itibar edilmez. Kur’an’ın ve Hadislerin nassına dayalı bir inançtır. Yine İmam-ı Rabbani hz.leri; şeriate uymayan keşfin ve rüyaların hiç bir kıymetinin olamayacağını beyan etmektedir.

Ehl-i sünnet alimlerinin arasındaki farklılıktan bahsediyorsunuz, bu farklılık ictihat farkıdır ki, bunun rahmete sebep olacağını Allahın Rasulu (salat ve selam O’na olsun)bildirmektedir. Hiçbir Mezheb imamı veya müctehid imam, bir diğer ehl-i sünnet alimini aşağılamamıştır. Onun fikrini doğru bulmadıysa, sadece; “ictihat farkıdır” demiştir. “O ictihadın da yanılmıştır” ifadelerini kullanmışlardır. Zaten ortada kesin ve açık bir nas varsa, onda ictihat yapmak haramdır; içki, kumar, zina ve faiz gibi mevzularda ictihat yapılamaz, haşa helal olması bakımından. İctihatlar manası kapalı olan naslarda yapılmıştır.

Hanefiler, Şafilere, Malikiler, Hanbelilere asla düşman olmamıştır. Bir arada yüzyıllar boyunca sulh içinde yaşamışlardır.

Ama hariciler Hz.Ali’yi, Hz. Osmanı şehit etmişlerdir. Mutezile mezhebine mensub Abbasiler, İmam-ı Azam Hz.lerini kırbaçlatarak şehit etmişlerdir.

İngilizlerin kurdurduğu İbn-i Teymiyeci vehhabiler Al-i Osmanı arkadan vurmuşlardır.

Şimdi; Peygamber Efendimizin ahlakını yaşamaktan ibaret olan, Kur’an ve Sünnetten ayrılmanın zındıklık olacağını ilke olarak benimsemiş Tasvvufu ve Sahabeye en yakın zamanda yaşayan mezheb imamlarını inkar eden, mezhebsiz ingiliz uşakları Suudların kurduğu vehhabiliğe mi itimat edelim?

Hz.Ebu Bekir’i ve Hz.Ömeri aşağılayan ve imamiyeti savunan şiilerin kaynaklarına mı güveneceğiz?

Hadis münkirleri, Hz.Aliyi şehit eden Haricilerin kaynaklarını baz alan, bunlarla ehl-i sünnetin karşısına çıkan, Kur’an’a kendi akıllarına göre mana vererek dinden imandan uzaklaşan, Dinde Rformculara mı itimat edeceğiz?

Başka yol çıkmaz sokaktır muhakkak,

Yol şudur ki, kişiyi Hakk’a ulaştıracak

Kur’an’da ki sırat-ı müstekîm,

Ehl-i Sünnet velcemaat Yoludur ancak..

Allahu Teala bizi ve sizi rızasına erdirsin. Hepimizin hedefi maksadı budur. Vesselam.

Cevapla

Bekir Canbay - 22 Mart 2012 - 23:10 tarihli yorum:

Sefer efendi, iyi niyetinize teşekkür ederiz, size gerekli cevap verildi. Şayet bizim yazılarımızı ön yargısız okumak zahmetine katlanırsanız, bu mevzuda yanıldığınızı anlayacaksınız. Ayrıca şunuda bilmelisiniz ki, biz Ehl-i Sünnet Ulemasının ittifakla kabul ettikleri bir meselede, onların yorum ve ictihatlarına aykırı her türlü yoruma kapalıyız ve sitemizde mâkul sorularınız dışında, o tür yorumlara asla yer veremeyiz. Bu sebeple boşuna zahmet çekmeyiniz. Hepimize hidayet ve yardım Allah’tandır.

***************************

İsa A.s 'ın Haçı Kırması - Domuzu Öldürmesi - Cizyeyi Kaldırması

Yayınlanma Manşet

''nefsim (canım) elinde olan Allaha yemin ederim ki ,elbetde adaletli bir hakem olarak meryem oğlu (isa) nın sizin aranıza inmesi yaklaşmıştır.

o (indiğinde) salib'i (haçı ) kıracak ,hınzırı (domuzu) öldürecek ,cizye (kafirlerden alınan vergi) yi kaldıracak , mal o kadar artacak ki kimse onu kabul etmeyecek nihayet secde dünya ve içindekilerden daha hayırlı olacaktır....''

[ buhari ,enbiya 50 , no:3264,3/1272 ,

muslim , iman :71 no:155/,1/135,

tirmizi ,fiten :54 , no: 2233,4/506 ,

ibni mace, fiten :33 , no:4078,2/1363 ,

Ahmed ibni hanbel ,müsned no: 7683,3/101 ]

*** hadisin devamı vardır.o kısımları almadım.

Haçı Kırmasından Maksat: kendisinin öldürüldüğünü iddia edenlerin yalan söylediklerini ortaya koyarak hrsitiyanlığın batıl , islamiyetin ise hak olduğunu açığa çıkarması demektir.

Çünkü hristiyanlar yahudilerin isa aleyhisselamı çarmıha gerdiğini iddia etdiklerinden ,isa aleyhisselamın haçı kırması kendisinin müslümanlığını ortaya koyacaktır.

Domuzu öldürmesinin manası ise, tıybi rahimehullahın beyanına göre domuz beslemeyi ve yemeyi haram,öldürülmesini helal kılmasıdır.Taberani'nin bir rivayetinde domuzla beraber maymunlarıda öldüreceği zikredilmiştir.

cizyenin kaldırılmasına gelince : cizye kafirlerden alınan vergidir.isa aleyhisselam müslümanlıktan başka bir din kabul etmeyeceğinden vergiyi de harbide kaldıracaktır ki ,bunun manası dünyada tek bir din kalacak demektir.

bizim isa aleyhisselamdan önce cizyeyi kabul etmemiz mala ihtiyacımız olduğundandır.isa aleyhissela indikten sonra ise mal kimsenin kabul etmeyeceği derecede çoğalacaktır.

ibni hacer askalani ''fethul bari'' de şöyle buyurmuştur.

imam-ı nevevi 'nin buyurduğuna göre bu ümmete cizyenin meşru olduğu halde isa aleyhisselamın onu kaldırması resulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in şeriatından bir hükmünü değiştirmek sayılmaz.zira bu hadisi şeriften anlaşılacağı üzere bu ümmette cizyenin meşruiyeti isa aleyhisselamın inişiyle kayıtlanmıştır.dolayısıyla isa aleyhisselamın cizye hükmünü neshedici (kaldırıcı) olmayıp ,bilakis resulullah sallallahu aleyhi ve sellem,bu hadisi-i şerifiyle isaaleyhisselam indiğinde cizye hükmünü kendi şeriatından kaldırılacağını açıklamış bulunmaktadır. (fethul bari:6/567)

Kaynak : cübbeli ahmet hocaefendi | nuzul-u isa risalesi sahife 53-54-55

**************

İbretlik Bir Televizyon Tartışması Yâhud Kavâsım ve Avâsım PDF Yazdır

Hüseyin AVNİ tarafından yazıldı.

İBRETLİK BİR TELEVİZYON

TARTIŞMASI1 YÂHUD KAVÂSIM VE AVÂSIM2

اَعُوذُ بِااللهِ مِنَ اَلشَّيْطَانِ اَلرَّجِيمِ بِسمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيِم

اَلْحَمْدُ الِلّهِ رَبِّ الْعاَلَمِينَ وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلىَ سَيِّدِناَ مُحَمَّدٍ

وَأَلِه اَجْمَعِينَ

Bundan sonra…[1][2]

Bu yazıdasizlere Îsâ aleyhisse-lâm'ın, Âhir Zamân’da inip inmeyeceğihusûsunda yapılan bir televizyon tartışma programında, ekseri profesör olan bir takım vatandaşlar tarafından sergilenen trajikomik[3] bir sahneden bazı kesitler ve sergilenen yüksek sayıdaki gaflardan Nüzûl ile alâkalı olanlarının bazılarına verdiğimiz kısa cevâbları takdîm edeceğiz.

Sözler ve iddialar ilim ve insâf belini kıracak mâhiyyette olmakla Kâsıme,onlara verilen cevâblar da ilmi ve insâfı müdâfaa ve muhâfaza/koruma olduğundanÂsıme diye isimlendirildi. Bu üslûb muhaddis ve fakîh Ebû Bekr İbn-i Arabî ve başka geçmiş büyük âlimlerden alınmadır.

Kâsıme: Îsâ aleyhisselâm nasıl gelecek, ne yapmaya gelecek, nasıl olacak? (Coşkun)

Âsıme: Efendimiz sallallâhu aleyhi ve sellem’i ve Şerîatini tasdîk edecek, Îsâ aleyhisselâm'a inandığını iddia eden, ama gene de Efendimiz sallallâhu aleyhi ve sellem'e îmân etmeyen Hristiyanları ikna edecek, Deccâl'ı gebertecek, Haç'ı kıracak, kâfirlerle harp edecek, zamânında emniyet ve mal iyice artacak, O'nun (Îsâ aleyhisselâm) duasıyla, zamânında çıkacak olan Ye'cûc ve Me'cûc'ü, Allah celle celâlühû helâk edecek.

Hâsılı, Îsâ aleyhisselâm'ın gelmesinden, inadçı kâfirler, Deccâllar, bir deYe'cûc ve Me'cûc ile ordusu uyuz olurlar ve korkarlar.

Kâsıme: Nüzûl-i Îsâ inancı, Hristiyan inancıdır. (Yavuz)

Âsıme: Her iddiâ delîl ister. Hani delîl? Yok… Kof yakıştırmalar delîl olamaz.

Hayır, hayır… Aksine, Hristiyanlar, kendilerine göre, hâşâ, Allah celle celâlühû'nun oğlu olan Îsâ aleyhisselâmın geleceğine inanıyorlar, Müslümanlar ise, Allah celle celâlühû'nun kulu ve resûlü Îsâ aleyhisselâm'ın geleceğine…

Aradaki fark büyük…

Kaldı ki Nüzûl, onların da inancı olsa, ne zararı olur?

Hem, Îsâ aleyhisselâm'ın gelmeyeceği inancı, kimin inancı, söyler misiniz? Sizi yormayalım, cevâbı biz verelim;

Yehûdîlerin?... Bâtınîler'in, Behâî-ler'in, Kâdiyânîler'in ve Masonların…

Ne olacak şimdi?… Ne diyeceksiniz?

Hristiyanlar, öldükten sonra dirilmeye inanıyorlar, siz inanmayacak mısınız? Onlar, Allah celle celâlühû vardır, diyorlar, ya siz?.. Olmaz böyle muhâkeme saçmalığı…

Evet, onların Allah celle celâlühû inancı vardır, ama, hâşâ oğul edinen Allahinancı… Âhiret inancı vardır, ama, bilmem nasıl?.. Esasta, Müslümanlar ile ortak oldukları noktalar çok da olabilir. Onlar, Allah celle celâlühû'ya inanıyorlar, öyleyse biz inanmayalım mı diyeceğiz? Hasbunel-lah!...

Kâsıme:Yani belki bu yükseltme kelimesi, cesed ile birlikte yükseltme ma'nâsını da kapsayabilir, ama, Kur’ân’da başka bir âyet var; O âyetin numarasını vereyim. Meryem suresinin 57. âyetinde İdrîs aleyhisselâm’dan bahsediyor Cenab-ı Hak. Ve o sıddîk bir peyğamberdi, onu hatırla, biz onu yüksek bir mekâna yükselttik diyor Allah. Allah’ın ref etmesi olayı, onu Hristiyanların inandığı gibi hem rûh, hem bedenle Allah’a götürme anlamında değildir. (Yavuz)

Âsıme:Mâşâellâh!... Kırkbir kere mâşâellâh!... Delîl ve isbât dediğin işte böyle olur(!)…

Bir: Evet, bu âyette İdrîs aleyhisselâm’ın çok yüksek bir mekâna çıkartıldığı ifâde edilmektedir. Tefsîrlerde, nübüvvet yani peyğamberlik makamına, şerefine veya cennete veya semaya yükseltildiği, ama sonradan semâda bir rivâyette rûhunun alındığı, başka bir rivâyette de alınmadığı şeklinde ma’lûmât bulunmaktadır.[4] Yalnız Selef'den gelen bu semaya yükseltiliş, rûhunun alındığı veyâhud da yaşamakta olduğu rivâyetleri her ne kadar İbn-i Ebî Hâtim gibi rivâyet tefsîrlerinde mevcûd olan rivâyetler çok sahîh rivâyetler olarak görülmese de Kıyâmet alâmetlerinden olmadığından dolayı üzerinde pek durulmamıştır. Hâsılı, İdrîs aleyhisselâm’ın da göklere yükseltilişi şeklindeki tefsîr, İslâm âlimlerince âyet-i celîle’nin rivâyet ve dirâyet bakımından doğru anlaşılmasına zıd ve imkânsız bulunmamıştır.

Hattâ Fahr-i Râzî şöyle demektedir: (İdrîs aleyhisselâm’ın çok yüksek bir mekâna yükseltilmesine dâir olan âyetin ma'nâlarından):

İkincisi: Bu yükseltme ile kastedilen ma'nâ, bir mekânda yüksek bir mevzîye yükseltmedir ki, bu en evlâ olan tefsîrdir. Çünki, mekânla beraber (zikredilmiş) olan yükseltme, derecede değil de, mekânda yükseltme olur.[5]

Daha açığı, Fahr-i Râzî’ye göre İdrîs aleyhisselâm’ın semaya veya Cennet’e yükseltilmesi ma’nâsı, dirâyet açısından nübüvvet makâmına ve şerefine yükseltilmesi ma’nâsından daha kuvvetlidir.

Ne var ki, mes’elenin rivâyeti yukarıda da ifâde ettiğimiz gibi Nüzûl-i Îsâaleyhisselâm seviyesinde bir kuvvet kazanmamıştır. İbn-i Kesîr, Ebu’s-Suûd ve benzeri rivâyet ve dirâyetin zirvesindeki şahıslar tarafından bu dediğimiz nakledilmiş ama imkânsızlığından söz edilmemiş, hatta yukarıda da dediğimiz gibi Fahr-i Râzî tarafından böyle bir tefsîrin daha evlâ olduğu ifâde edilmiştir.

Dolayısıyla bu âyet-i celîle Îsâ aleyhisselâm’ın cesediyle göklere yükseltilişinin ve Âhir Zamân’da Nüzûl’ünün imkânsızlığına delîl getirilemez. Hatta sözü edilen âyet tam aksine Nüzûl’ün sübûtuna ve doğruluğuna bir delîl teşkil eder. Hal böyleyken işi tersine çevirip sanki İdrîs aleyhisselâm’ın yüksek bir mekâna çıkarıldığı, ama cesediyle göklere çıkarılmadığı, yükseltilmediği husûsu müsellem imiş gibi bu Îsâ aleyhisselâm’ın göklere cesediyle çıkarılmadığı ve Âhir Zamân’da Nüzûl’ünün olmayacağına delîl getirilmiş. Mine’l-ğarâib…

İki: Yukarıda geçen kat'î delîllerden de görüldüğü ve bilindiği gibi, O'nu Hristiyanların inandığı gibi hem rûh, hem bedenle Allah’a götürme iddiâsı tamâmen asılsız bir boş lâfdan ibârettir. 'Îsâ aleyhisselâm'ın hem rûh hem de bedenle Allah celle celâlühû'nun semâsına yükseltilmesi inancı, Hristiyanlığın değil, İslâm'ın inancıdır.

Kâsıme:Bu konuyu böyle yorumlamasında Hristiyanlığın bir etkisi var mıdır?(Coşkun)

Elbette vardır. Ben öyle inanıyorum. (Yavuz)

Âsıme: “Ben öyle inanıyorum” ha!.. Sizinkisi zann veya tahmin bile değil,İnanç!.. Bravo doğrusu!.. İnançlar kesin delîllere dayanmalı dediğinize ve buna dâir kesin delîliniz de bulunmadığına göre sizin şu inanmanız cehl-i mürekkebtenyani vâkıaya zıd ve değişmeye ihtimâli olmayan kesin inanıştan başka ne olabilir?

Esâsen sizinkisi, -kendiniz inanma ta’bîrini kullansanız da- vehim ve hayalden başka bir şey değildir de denilebilir.

Kâsıme: Hazreti Îsâ’nın geleceğiyle ilgili bir âyet Kur’ân’da mevcûd değildir. Belki Kur’ân tefsîrlerinde vardır. Yani yorum yapmak sûretiyle ve hadîslerdeki intikal eden, bize intikal eden bilgileri nakletmek. (Yavuz)

Âsıme: Kime göre? İslâm âlimlerine göre var… Nitekim bunlar, bir çok âyetin işâreti yüzleri geçen hadîs’in de sarâhat ve delâleti ile sâbittir. Câhillere ve hidâyet körü olanlara göre olmayabilir.

Kâsıme: Bu bir Kıyâmet alâmeti mi? (Coşkun)

Hristiyan kaynaklarını ve diğer bütün kaynakları incelediğimiz zamân Hazreti Îsâ’nın döneminde Hristiyanlık diye bir din yok. Çünkü ilk defa Hristiyan kavramı milattan sonra 50 yılı civarında ortaya çıkıyor. (Gündüz)

Âsıme: Buradalüzûmsuz bir ma’lûmâtfuruşluk ve bilgi sığlığı görülmektedir. Hatta, değil Hazreti Îsâ’nın döneminde Hristiyanlık diye bir din'in bulunmaması, böyle bir Hristiyanlık dîn'i hiçbir zamân olmamıştır. Zîrâ,

Christian, (adj): Îsevî, Mesîhî, Nasrânî

Christian, (s): Hristiyân, Îsevî, Nasrânî

Christianism, (s):Hristiyânlık, Îseviyyet, Nasrâniyyet[6] demek olduğuna göre Hz. Îsâ aleyhisselâm zamânında Îsevî(ler) ve Îsevîlik, yâni Îsâ aleyhisselâm’a mensûb ve onun yolunda kimseler yoktu demekle, âdetâ, Havârîler[7] ‘biziz Allah celle celâlühû-(nun dînin)e yardım edecek olanlar’ dediler. Bunun üzerine Benî İsrâîl’den bir tâife îmân etti, bir tâife de inkâr etti[8] buyuran Rabbimiz yalanlanmaktadır. Evet, Hazreti Mesîh aleyhisselâm zamânında Îsevîlikde vardı Îsevîler de vardı. Yâni Hristiyân-lık mevcûd idi.

Ancak Îsevîlik veya Hristiyânlıkınne demek olduğunu bilmek lâzım. Bütün Peyğamberlerin dîni İslâmdır. Çünki Hiç Şübhe yok ki, Allah celle celâlühû katındaki dîn (sâdece) İslâm’dır[9] Lâkin, Mûsevîlik, Îsevîlik veMuhammedîlik, bir takım kısmî amelî farklılıklar sebebiyle ayrı ayrı birer Şerîatma’nâsında ıstılâh/terim olarak kullanılagelmiştir. Öyleyse, Îsâ aleyhisselâm’ın ne kendi zamânında ne de O’ndan sonra Hristiyânlık Dîni, keza, Mûsâ aleyhisselâm’ın ne kendi zamânında ne de O’ndan sonra Mûsevîlik Dînibulunmamıştır. Ancak, Mûsevîlik, Îsevîlik ve Muhammedîlik, Şerîatları, şu Enbiyâ-i Kirâm’ın hem kendi zamânlarında hem de kendilerinden sonra var olmuştur.

Kâsıme: Hazreti Îsâ bir Hristiyan değil. Kelimenin tam anlamıyla bir Mûsevî. Yani Hazreti Mûsâ’nın mesajını, hem ilâhiyat anlamında, teolojik anlamda, hem de yaşam tarzı anlamında vurgulayan, onu yeniden te’sîs etmeye çalışan, toplumdaki ahlaksızlıkları, bir takım bozukluklaı eleştiren, bu uğurda mücadele veren bir peyğamber. (Gündüz)

Âsıme: Şurada bir zihniyet ve anlayış bozukluğu mevcûddur. Zîrâ Îsâ aleyhisselâm’ın getirdiği mesajda ilahiyat/teolojik ve yaşam tarzı diye iki ayrıanlam yani bir nev’i sekülerlik/laiklik asla yoktu. Yani ilahiyat boyutuyla yaşam tarzı boyutu Îsâ aleyhisselâm’da aynı şeylerdi. Ortada bir ikilem yoktu. Böyle bir bakış açısı mevcûd kültür atmosferi içerisinde kişilerin üzerine sinmiş ecnebîlere âid bir pis kokudan başka bir şey değildir.

Ayrıca burada bir bilgi çarpıklığı dahî bulunmaktadır. Önceden de dediğimiz gibi bütün Peyğamberler İslâm dîni üzerindedirler. Ancak Îsâ aleyhisse-lâm’ın Şerîatında Mûsâ aleyhisselâm’ın Şerîatından farklı bir çok amelî husûs bulunmaktadır. Dolayısıyla Îsâ aleyhis-selâm’ın, Mûsâ aleyhisselâm’ın Şerîatı ma’nâsında olan Mûsevîlik çerçevesinde düşünülmesi bahis mevzû'u edilemez. Şâyet söylenildiği gibi Hazreti Îsâ bir Hristiyan değil. Kelimenin tam anlamıyla bir Mûsevî olsaydı, mesajları arasında hiçbir farklılık bulunmasaydı, bir çok yanlarıyla yeni ve farklı bir kitâb olan İncîlin gönderilmesi boşuna hatta çelişki olurdu. Tevrâtı eline alır ona göre hareket ederdi. Umarım Tevrât ile İncîlin aynı kitâblar olduğu veyâ İncil diye ayrı bir kitâb bulunmadığı söylenmiyordur. Hâsılı, Îsâ aleyhisse-lâm dîn ma’nâsında da şerîat ma’nâ-sında da bir Mûsevî değildi. O müstakil bir Şerîat sâhibidir ve her peyğamber gibi İslâm dînini ve ayrıca daİsevîlik Şerîatini tebliğ ile mükellef idi.

Kâsıme: Bütün hükümranlıkları ve yönetimleri dünyevi yönetimcilerden alacak ve baba tanrıya verecektir. Bu tam anlamıyla bir teokratik yönetimdir. (Gündüz)

Âsıme: Baba tanrı yakıştırması hikâye yoluyla olduğu kabûl edilse de inkâr ifâdesi kullanmadan telaffuz edilmesi hiç değilse Allah celle celâlühû'ya karşı takınılması lâzım olan edebe uymamaktadır. Üstelik ne de güzel bir yakıştırma ve ustaca bir ispiyon!... Vazîfenin hakkı, ne de mükemmel veriliyor!.. Takdîr etmemek ne mümkin?!..

Kâsıme: Kırk yıllık dönemde -gerçi hadîslerde o konuda da farklı rivâyet var. Kimine göre kırk yıl, kimi hadîslerde yedi yıl deniyor- bir altın çağ yine olacak ve bir iyileşme olacak. (Gündüz)

(Yani Îsâ aleyhisselâm'ın ineceğini bildiren haberlerde, indikten sonra kalacağı müddet, kırk yıl mı, yedi yıl mı?, tartışmalı.)

Âsıme: O mes’eleyi âlimler hal ve îzâh ettiler. Zahmet edip okusaydınız, söylenilenleri objektif olarak ortaya koysaydınız ve yanlışını veya olmazlığını isbât etseydiniz olmaz mıydı?... Olmazdı. Çünki, görünen o ki, ne buna yeterli ilmî gücünüz, ne de hakkı itiraf etmeye kâfi samîmiyetiniz yok…

Kâsıme: Kitâb Ehli olan insanlar ölmeden önce Îsâ'ya mutlaka inanacaklar, bu şekilde tefsîrlerde bilgi vardır. Bu o ma’nâya gelmiyor ki. Zaten Ehl-i Kitâb Hazreti Îsâ’ya inanıyor. (Yavuz)

Âsıme: Sözün başıyla sonu tezâd içinde; Kitâb Ehli olan insanlar ölmeden önce Îsâ aleyhisselâm’a mutlaka inanacaklar, ve zaten Ehl-i Kitâb Hazreti Îsâ’ya inanıyor… Sâdece bir cümlenin ayırdığı çelişen iki cümle…

Evet, Kitâb Ehli olan insanlar ölmeden önce Îsâ aleyhisselâm’a mutlaka inanacaklar, şeklinde de tefsîrlerde bir takım görüşler yer almıştır. Ancak, tefsîr okuyanlar bilirler ki, bunlar köşede bucakta kalmış, sahîh rivâyet ve dirâyetle uyuşmazlık içerisinde olan şâz görüşler… Bunlara tutunabilmek için büyük câhillik ve zorakiliklere ihtiyac vardır.

Bir de, zaten Ehl-i Kitâb Hazreti Îsâ’ya inanıyor diyebilmek için hem ilmen, hem de genel kültür bakımından çok zavallı bir seviyede bulunmuş olmak lâzım. Zîrâ Yehûdîlerin Ehl-i Kitâb’dan olduğu, ama, Hazreti İsa aleyhisselâm’a bir peyğamber olarak inanmadıklarını, hatta mel’unların O’na inanmak şöyle dursun, O’nun -hâşâ ve kellâ- sahtekar ve bir fahişe çocuğu olduğu inancını bulundurduklarını sıradan insanlar dahî bilir. Buna rağmen ta’mîm/genelleme ifâdesiyle zaten Ehl-i Kitâb Hazreti Îsâ’ya inanıyor diye bir ifâde kullanabilmek ne güldürücü ve öldürücü bir tavır!...

Kaldı ki, Ehl-i Kitâb’dan O’na inandığını iddia eden Hristiyanlar da, gerçekte O’na, Allah celle celâlühûnun bir kulu ve Resûlü olarak değil, bir oğul ilaholarak inanmaktadırlar.Halbuki Kur’ân’ın haber verdiği inanmanın onların şu inançlarıyla hiçbir alâkası bulunmayan dince geçerli sayılacak bir inanmaolduğunu orta akıllı câhiller de bilir.

Kâsıme: Kurtarıcı inancı Kur'ân'a terstir. Çünki, Şübhesiz, bir toplum kendini değiştirmedikçe Allah onu değiştirmez... (Uludağ-Yavuz-Gündüz’den kısaltılarak)

Âsıme: Bu âyetten böyle bir ma'nâ çıkarmak, ya Allahcelle celâlühû'ya bir iftirâ, veya fena bir anlayış kıtlığı… Kullar, kendi düşünce ve tavırlarını Allah celle celâlühû'nun istediği istikamette değiştirmenin sebeblerine güçlerince tevessül edecekler, Allah celle celâlühû da bunu yaratacak ve var edecek. Veya onlar, zihniyet ve hallerini değiştirecekler, Allah celle celâlühû da azâbı değiştirip nimeti verecek… Allah celle celâlühû, bu nimeti îcâbı, bir kurtarıcı gönderecek; Tâlûtmisâli; darda kalanlar peyğamberlerinden, düşmanlarına karşı harb etmek için padişah veya komutan istediler de nihâyet Allah onlara Tâlût’u gönderdi.[10]Ortada hangi çelişki var?.. Vesîle olma yoluyla bir kurtarıcılık… Bu vesîle olma da, ya olağan veya mucize yâhud kerâmet yoluyla olur ve olağan üstü olarak meydana gelir.

Allah celle celâlühû’nun emriyle, Mûsâ aleyhisselâm’ın, asâsını denize vurarak Benî İsrâîl’i, Fir’avn ve ordusundan,[11] yine asâsıyla taşa vurmakla ondan su fışkırtarak da susuzluktan[12], binlerce meleğin de Allah celle celâlühû’nun göndermesi ile başı daralan Ashâb’ı müşriklerden[13] kurtarması gibi… Görüldüğü gibi Allah celle celâlühû dilediği zaman, dilediği mahlûkunu dilediği kimselere kurtarıcı olarak göndermektedir. Hakîkatte kendisi kurtarıcı olmakla beraber şu gönderdiği memurlara da vesile olma yoluyla kurtarıcı denilebileceği her akıllı tarafından kabûl edilecek bir husûstur. Bunun için ayrıca ilim sahibi olmaya da gerek yoktur.

Kâsıme: İ’tikâdın bir defa her şeyden evvel kesin olması lâzım. Bir şeyin inanç olabilmesi için mutlaka iyi bir nassla, kat’î bir nassla ve o nassın da kesin delâletiyle sabit olması gerekir. Böyle bir şey yok.(Yavuz)

Âsıme: Doğru; inançlar tereddütsüz olmalı… Evet, kesin inanmanın yanında, inanılacak şeylerin bize gelme yollarının birçoğunun da kesin olması lâzım. Ancak bazıları, binde bir, yâhud, yüzde bir ihtimalli de olsa, ama biz ona kalbimizi kesin bağlasak, bu, kesin bir inanç olmuş olur. Görmüyor musunuz, birçokları, aslında bâtıl olan ve aslı astarı olmayan şeylere kesin inanıyorlar. Cehl-i mürekkebde olduğu gibi. O bir kesin inançtır. Mü’minler de, bazı tâli îmân mes’elelerinde güvenilir sâlih zâtların haberlerine, bunların kendilerine ulaşmasında çok küçük hatâ ihtimâli de bulunsa, kesin inanırlarsa îmânları kesin olmuş olur.Hâsılı, bir şeye kesin inanmak ile, o şeyin haberinin bize ulaşmasının kesinliği arasındatelâzüm-i küllî[14] yoktur.

Kâsıme: Bizim inanç kitâblarımızın yeniden ele alınması lâzım. (Yavuz)

Âsıme: Yeni ortaya çıkan çağdaş hurâfelere/inanış ve zihniyetlere, eski ama eskimez mutlak hakîkatlerden ibâret olan inançlarımız ışığında esaslı cevâblar verilmelidir denilmek isteniyorsa, bu, doğrudur.

Ama, üzerinde tartıştıkları mevzû'-muzdan da anlaşılacağı gibi kasdedilen bu değil. Aksine, anlatılmak istenen, eskimez mutlak doğrularımızın asrî/çağdaşhurâfeler çerçevesinde değiştirilerek yeniden yazılmasıdır.

Mü’minler’in akîdeleri bin dört yüz küsur seneden beri bellidir… Îmân sıkıntıları yoktur. Yeni îmân arayışında olanlar, ister yeni kitâb yazsınlar, ister eski hurafeleri yeniden ısıtsınlar. Bu, kendi bilecekleri bir iştir. Ama, birhesab günü var, onu unutmasınlar. Bir takım dünya çıkarları için, bir kısım fânileri memnûn ederek helâk olmak akıllılara yakışmaz… Tekrar ederek diyoruz ki, asrın hurâfelerine, eskimeyen eski inançlarımız olan ve Selefimizin kitâblarında bulunan ölçülerin ışığında îzâh getirme işi başka bir mevzû'…

Kâsıme: Bizim inanç kitâblarımız, fürû’ ile, yani ilmihal bilgileriyle doludur. (Yavuz)

Âsıme: Yalan ve yanlış iç içe…Yanlış… Çünki, fürû’ ta’bîri,bir tefsîr kelimesi olanyani ile ilm-i hâl bilgileri şeklinde tefsîr edilemez. Evet, ilm-i hâl bilgileri içinde inanç ve ibâdet mevzuları bulunduğu gibi, muamelât mevzû'ları da bulunur. Doğrusu, fürû’ demek inanç mes’elelerinin dışındaki amelî husûslar demektir. Her kişiye lâzım olacak inanç, ibâdet ve amelî mes’elelerin bilgisine ilm-i hâl ta’bîri kullanılmıştır. Kısacası ortada ilim ve kültür sefîlliği var. Yalan…. Çünki, Mestler üzerine mesh ve imâmet mes’elesi gibi üç beş maddeyi geçmeyen bir mikdâr ile birkaç sahife bile dolmaz. Nerde kaldı kitâblar dolsun. Peki, illâ yalan mı, yanlışolamaz mı? Olabilir ama uzak bir ihtimal. Çünki, akîde kitâblarının içindeki fıkhî mes’elelerin ne ölçüde az olduğunu bilmemesi neredeyse muhâl seviyesinde bir şeydir.

Kaldı ki bunlar, bir takım inanç farklılıkları ile temâyüz etmiş sapık fırkalarla bir tür alâkası olan şiâr mes’eleleri olunca, akîde kitâblarında da ele alınmışlardır ki, bunun farkında olmayanlar, o sapık cereyanlara yem olmasın. Şöyle ki; meşhûrolarak gelen mesh haberi inkâr edilirse, iş inançla alâkalı sapmalara varır.Meşhûr bir haberi inkâr etmek ise, Cessâs, Seyyid Şerîf Cürcânî[15] ve onların görüşünde olan âlimlerce Mü’mini kâfir yapar. Öyleyse mes’ele bir yönüyle inanç mes’elesidir. Nitekim sözü edilen sapmalar hep vukû’ buldu ve bulmaktadır.

Ayrıca, akîde mezheblerinden olan Şia ve Hâriciyye mezheblerine âid, İslâmî devlet ve devlet reîsi mes’eleleriyle alâkalı, Ehl-i Sünnete uymayan alem/simge görüşler vardı; Şiaya göre imâm nasbetmek/atamak, (kim olacağına dâir)nassla, Ehl-i Sünnete göre nasssız vâcib iken, Hâricîlere göre ise hiçbir şekildevâcib değildi.[16] Başka bir ifâdeyle, Şia’ya göre İslâm’da siyâsî bir otorite olacak olan İslâm Devleti îmânın temel esaslarından iken, Haricîlere göre ise, gerekli bile değildi. Bu mes’ele, ifrât ve tefrît bataklığına gömülmüş Şiî ve Hâricî cereyana[17] karşı, Ehl-i Sünnet akâid kitâblarında, bir fıkıh mes’elesi olarak işlenmiştir ki, hem halkın îmânının muhâfazasında bu müessesenin ehemmiyeti, hem de, avâmın şaşkınlara kapılmamasının lüzûmu te'yîd edilmiş olsun.

Hem, bunun, kime, ne zararı var, söyler misiniz?... Bu gocunma niye ve kimin nâmına?... Besbelli…Karın ağrısı fuzûlî değil…

Kâsıme: Yani böyle bir yanılgı olabilir. 1400 yıllık bir yanılgı olabilir… (mi)? (Coşkun)

Tabii, tabii. (Yavuz)

Âsıme: Asla hayır. Buna, hatâdır diyenler, Yehûdîler ve onların te’sîri altında kalanlar ve izlerinden gidenlerdir. Aksine bu inanç, Mü’minler’in tamamının inancıdır. Ümmet de, değil bin dört yüz yıl, bir an bile yanlışta söz birliği etmez. Buna, yani Ümmet’in sapıklık üzerinde icmâ etmeyeceğine dâir bir çok âyet ve hadîs vardır. Mes’eleyi uzatmamış olmak için onlara temâs etmek istemiyoruz.

Kâsıme: 101 tane hadîs toplamış Keşmîrî diye bir zat. Ben bu hadîsleri inceledim ve gördüm ki, birçoğu Ebû Hureyre yoluyla nakledilen hadîslerdir. (Yavuz)

Âsıme: Hayır… Siz bu hadîsleri hiçbir şekilde incelemediğiniz gibi yeterince okumadınız bile. Kitâbdaki rivâyetlerden görülmektedir ki bunların çoğu başka yollardan gelmiştir. Yine kendi ifâdelerinizden de anlaşılmaktadır ki Ebû Hureyre rivâyetleri, tamamının çoğu değil, birçoğudur. Hem, birçoğu, hatta tamamı olsa ne olur?.. Evet… Siz bu hadîsleri hiçbir şekilde incelemediğiniz gibi yeterince okumadınız bile. Sözleriniz bu dediğimizin açık vesîkasıdır. Zîrâ o rivâyetlerin merfû’ olanlarına 10, mevkuf olanlarına da 10 rivâyet Ebû Ğudde tarafından ilâve edilmiş, toplam olarak kitâbda 121 rivâyet yer almıştır.

Bunların birçoğu, Keşmîrî’nin kendisi, birçokları da Ebû Ğudde merhûm tarafından sıhhat dereceleri bildirilecek şekilde tahkîk edilmiştir. Şu sözleriniz ile kitâbı okumadığınızı ele veriyorsunuz. Zâten sizin gibilerin âdet ve tarzı bundan ibârettir. Dolayısıyla şu ifâdeler, cehâlet veya hıyânet mahsûlüdür. Verilen rivâyetlerin çoğu Ebû Hureyre radıyallahu anhu’dan başka yollarla gelmiştir. Hem, öyle bile olsa, ne olur?.. Hiçbie şey…

Kâsıme: Fakat Ebû Hureyre’nin, değil inanç konusunda, muamelât dediğimiz, hukukla ilgili, ibâdetle ilgili mes’elelerde bile, Ebû Hanîfe ve Hanefî ekolü onun hadîsleriyle amel etmezler. (Yavuz)

Âsıme: Cehalet, yalan ve iftirâ… Çünki;

Bir: Muamelât dediğimiz, hukukla ilgili, ibâdetle ilgili mes’elelerde bile ifâdesi açık bir câhillik ortaya koymaktadır. Zîrâ muamelât ayrı, ibâdetler de ayrı şeylerdir. Yani ibâdetler muamelât kapsamında değildir.

İki: Şâyet, Ebû Hanîfe tarafından, rivâyet edilen hadîslerin bir kısmının toplandığı Müsned'e veya kendinden nakledilen fıkhî mes’elelere bakılsa, ard niyetli olmayanlarca, bu söz söylenemez.

Zîrâ, Ebû Hanîfe Müsned’de[18] Ebû Hureyre’den rivâyet ettiği, 5,[19] 31, 217, 265, 270, 286, 306, 429 numaralı ve daha nice hadîsleri görür ve hâinlik edemez. Şu cümleler akîde ve fıkıh câhilliğini de ele veren ibretlik ifâdeler…

Üç: İmâm Ebû Yûsuf’un el-Âsâr’ına[20] bakılsaydı görülecekti ki, O, Ebû Hanîfe yoluyla Ebû Hureyre’den birçok hadîs rivâyet etmiş, onları fıkıhta delîl olarak kullanmıştır. Misâl olarak 214, 275 ve 508 inci hadîslere bakılabilir.

Dört: Aynı şekilde İmâm Muhammed’in el-Âsâr’ına[21] da bakılsaydı, orada da bu dediklerimiz görülecekti. Meselâ 247, 359 ve 750 inci rivâyetler Ebû Hureyre’den yapılmıştır.

Beş: Hanefî fukahasından İmâm Serahsî, el-Mebsût isimli eserinde Ebû Hureyre’den nakiller yapar, muarızlarına karşı bunları bu husûstaki hüccetimiz Ebû Hureyre'nin rivâyet ettiği şu hadîsdir der ve rivâyetini hüccet/delîl olarak ileri sürer.[22]

Altı: Şâyet, bazı sınırlı mes’elelerde, bir takım Hanefî usulcülerden gelen,

Ebû Hureyre ve Enes gibi âdil olan fakat fakîh olmayan sahâbîler[23]yoluyla gelen Haber-i Vâhid kıyasa muvafık olursa onunla amel edilir. Olmazsa terk edilmez, ancak zarûret îcâbı terk edilir. (Kıyasla çelişse ve kıyas kapısı kapansa, rivâyet terk edilir, kıyâs tercîh edilir. İfâza)[24] mealindeki ifâdelerden söz ediliyorsa;

Deriz ki;

(Bir:)Bu husûsta İmâmlarımız Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf ve Muhammed'den hiçbir rivâyet yoktur.

(İki:) Hanefîlerin usulcülerinin ve muhakkıklarının çoğu bu görüşte değildir.[25]

(Üç:)Bu husûs, fıkhın ve kıyasın çok küçük ve dar bir sâhası için geçerlidir.

(Dört:) Bu sâhanın dışında, Hanefîler ve diğer sapık olmayan İslâm âlimlerinin tamamına göre Ebû Hureyre radıyallahu anh hüccettir.

(Beş:) Sırf haber mâhiyyetinde olup, istinbât ve kıyâsla alâkası olmayan îmânî mevzû''lar tartışma sahasının zâten dışındadır.

O halde şu iddia bâtıl bir iddia olup Hanefîlere yapılan te'vîl götürmez bir iftirâdır.

Kâsıme: Hatta Ebû Hureyre’nin hadîs rivâyeti Hazreti Ömer tarafından yasaklanmıştır. (Yavuz)

Âsıme: Yalan… Ne zamân? Bunu kim, nerede dedi? Aksine, Ebû Hureyre O'nun zamânında hem rivâyet, hem de içtihâd etti.

İmâm Ebû Yûsuf el-Âsâr’ında,[26] Keza İmâm Muhammed el-Âsâr’ında,[27]Ebû Hanîfe yoluyla Ebû Hureyre’den şu rivâyeti yapmışlardır:

Bahreyn’e uğramıştım. Onlar bana ihramlı olmayan kimsenin yapacağı avın hükmünü, ihramlı kişinin onu yiyip yiyemeyeceğini sordular. Onlara,yiyebileceğine dâir fetvâ verdim. Ama içimde bir tereddüt vardı. Sonra Ömer İbnü’l-Hattâb(r.a)’a geldim. Onlara verdiğim fetvâyı O’na anlattım. O da şöyle dedi: Eğer bundan başka şekilde söz söyleyeydin, yaşadığım (veya yaşadığın) müddetçe iki kişi arasında fetvâ veremeyecektin. O, sadece Ebû Hureyre'yi değil, herkesi, husûsiyyetle Yehûdîlikten İslâm’a girenleri hadîs rivâyeti husûsunda son derece temkînli olmaya çağırır, hatta bu husûsta onlara sert muâmelelerde bulunurdu. Ve, iyi de yapardı. Bunu bahane yaparak, öküzün altında buzağı aramanın âlemi yoktur.

Kâsıme: Şimdi inanç konusunda Haber-i Vâhid’le amel etmek câiz değil, sahîh değil. Bu benim değerlendirmem değil. Bizzat Ebû Hanîfe’nin ve Hanefî ekolünün değerlendirmesidir. Ben şahsım olarak söylemiyorum. (Yavuz)

Âsıme: Evet, bu görüş sizin görüşünüz değildir. Burası doğru. Başkalarından yapılan bir kopyadır. Ama, Hanefîlerin görüşüdür iddiası yanlıştır ve onlara bir iftirâdan ibârettir. Zîrâ, metnini ve şerhini tercüme ettiğiniz Fıkh-ı Ekber’deki Ebû Hanîfe’ye âid akîdelerin bir çoğu haberi vahidlere dayanılarak ortaya konulmuştur.[28] Dilerseniz bir daha inceleyiniz; Göreceksiniz ki buradaki sözlerinizle Ebû Hanîfe ve Hanefîlere açık bir iftirâda bulunmaktasınız.

Bu dediğimi kabûl etmiyorsanız, Fıkh-ı Ekber’deki akîde esaslarının ya âyetlere ve mütevâtir haberlere dayandığını veya doğru olmadıklarını kabûllenmek zorunda kalacaksınız. Mütevâtir haberlere dayandığını iddia ediyorsanız, bu bir çelişki,[29]kabûl etmiyorsanız, bu bir muğalata/demagoji ve samimiyetsizlik ifâdesidir.[30]

Kâsıme: Hiç bir arkadaş burada çıkıp diyemez ki… Bunun (Nüzûl’ün) kabûl edilmesi mecbûridir. Kabûl etmeyen kâfir olur.(Uludağ)

Âsıme: Doğru… Birileri darılır. Hem de, mevcûd idârî himâyeler bunu inkâr edenlerden yana ise, kimin haddine?...

Kâsıme: Biz bunu (Nüzûl-i Îsâ’yı) kabûl edilebilir veya edilmez i’tikâdî hükümlere dâhil ediyoruz. (Uludağ)

Âsıme: Biraz aşağıda ise aynı kişi tarafından bu inancın Kur’ân’la çelişmekte olduğu söylenecek. Nüzûl inancı, kabûl de edilebilir, inkâr da edilebilirmiş! Kim demiş, ne zamân demiş, nerede demiş?!.. Hiç biri belli değil…Boş sözler…

Üstelik bu sözleri işiten fakat sahibini tanımayan bir kimse, bu adam Kur'ân’a îmân etmeyen birisidir demez mi, ne dersiniz?

Kâsıme: Kur’ân-ı Kerîm’de Hazreti Îsâ’nın geleceğine dâir ne doğrudan, ne de dolaylı olarak işâret yoluyla herhangi bir bilgi yok, herhangi bir işâret mevcûd değildir.(Uludağ)

Âsıme: Böyle bir ifâde karşısında, edeb yâ hû demekten başka ne diyebilirsiniz?!.. İşâret bile bulamamışlar!…Bunca müfessir ve muhaddis buldu ve gördü, ama sayın Uludağ bulamadı ve göremedi!... Doğru, görmek için göz gerek…

Hiç şübhe yok ki, (kafalardaki) gözler kör olmaz, ancak göğüslerdeki kalbler(in gözleri) kör olur.[31]

Kâsıme: Ben size enteresan bir şey anlatayım, Gazâlî’den. diyor ki, Nüzûl-i Îsâ’ya inanmak nedir. İnanır bir insan. Bunun bir zararı yok. Bunun zararı sadece, Şam’da ak minare, Umeyye camiinde ak minareye inecek diye. Gazâlî diyor ki, bunun bir ahmaklara zararı var, bu inancın başka kimseye bir zararı yok diyor. O zamân şöyle bir adet varmış. Hazreti Îsâ gökten oraya inecek, atlarıyla gelir, orada nöbet tutarlarmış. Hazreti Îsâ’yı oradan alıp, gideceği yere göndermek için.(Uludağ)

Âsıme: Hangi kitâbında demiş?... Kaynak verilmemiş. Ğazâli'ye, Nüzûlmevzû'unda kesin, atlarla oraya gidip bekleme mevzû'unda ise çok büyük bir ihtimalle iftirâ...

Kâsıme: Bu (Nüzûl) ulemânın görüşü değildir. Bu, halk, folklorik bir görüş diyebileceğimiz bir görüştür, yaygın bir görüştür. (Uludağ)

Âsıme: Ulemâ denilen hangi ulemâdır. Doğrusu merak etmemek elde değil. Ulemâdan yüzlerce isim nakledilmiş olmasına rağmen, böyle bir söz sarf edebilmek ne şekilde îzâh edilebilir?! Hiçbir kitâb okumamakla mı, insanları bile bile kandırmakla mı, neyle?!.. Onlar ulemâ değilse, ulemâ kimdir? Yehûdîler ve izlerinden giden üç beş akademisyen mi?!

Bu inanç sadece halkın değil, hem Müslüman halkın, hem de âlimlerin -görüşüdeğil- inancıdır…

Kâsıme: Ebû Hanîfe’nin kitâbı var elimizde. Yok öyle bir şey. Akâide dâir yazdığı el-Fıkh’ul-Ekber diye bir kitâbı var. Böyle bir şey yok. (Uludağ)

Âsıme: Gülmemek elde değil. İsterseniz ve becerebilirseniz ağlayabilirsiniz de. Yalan!… Aksine, el-Fıkhu'l-Ekber'inde Nüzûl açıkça vardır.[32] İşin garîbi ve ibretlik yanı şu ki, Ebû Hanîfe'nin el-Fıkh'ul-Ekber isimli eserinde bu mes’ele açıkça ifâde edilmiş olmasına rağmen, onu tercüme eden Yunus Vehbi Bey, bu denli fâhiş bir ilim ayıbı olan şu iddia karşısında susabilmekte ve hayır, her ne kadar ben Nüzûl’ün olacağına inanmıyorsam da, bu, Ebû Hanîfe'nin kitâbında mevcûddur, yanlış söylüyorsunuz diyememekte, ilmî emâneti gözetecek dürüstlüğü gösterememektedir. Her halde, kendi kalesine gol atmama akıllılığını gözetmektedir. Yâhud da Fıkh-ı Ekber ve şerhindeki imzası kendi haberi olmadan oraya konulmuştur. Öyleyse eğer, bu da ayrı bir ilim kusurudur.

Kâsıme: Ondan sonra, Mâtürîdî’nin et-Tevhîd diye kendi kitâbı var. Tefsîr diye bir kitâbı var elimizde, Hazreti Îsâ’nın geleceğinden bahsetmiyor.(Uludağ)

Âsıme: Yalan ve gülünç…

Et-Tevhîd bir kısım akâid mes’elelerine dâirdir. Yoksa, akâid mes’elelerinin hepsini içine alma iddiasıyla yazılmamıştır. Nitekim birçok inanç mevzû'u onda yer almaz. Buna rağmen et-Tevhîd'inde dahî Îsâ aley-hisselâm mes’elesindeNüzûl’den de bahsedilmekte ve inkâr edilmemektedir.[33]

Te'vîlât'ın ise bir çok yerinde, Îsâ aleyhisselâm'ın, canlı olarak semâya kaldırıldığı ve Kıyâmet'in kopuşundan önce semâdan indirileceği açıkça ifâde edilmektedir.

Bu Yerlerden Birkaçı:

Bir: (Îsâ aleyhisselâm'ın) semâya kaldırıldığı vakitte idi.[34]

İki: O'nu canlı olarak kaldırmaya hükmetti.[35]

Üç: Deccâl'ın çıkacağı zamânda, Îsâ aleyhisselâm'ın ineceği vakitte…[36]

Dört: Bu, Îsâ aleyhisselâm'ın insanları Muhammed sallallâhü aleyhi ve sellem'e îmân etmeye da’vet etmek üzere indirileceği zamânda olacaktır.[37]

Beş: Âlimlerden kimisi şöyle söylemektedir:

O Îsâ aleyhisselâm'ın göklerden inişi Kıyâmet için bir alâmettir…[38]

Altı: Îsâ aleyhisselâm Kıyâmet’in kopuşu için bir bilgi ve onun için bir alâmettir. O yüzden, ortaya çıkarılmasından ve indirilmesinden önce bana tâbi’ olunuz.[39]

Vah başımıza gelenlere!...

Kâsıme: Hayır, hayır kesinlikle, akâid kitâblarının % 90’ında bahsedilmez. Sonradan yazılan bazı akâid kitâblarının sonuna ilâve edilmiştir. Yani bir inanç, kesin bir inanç hükmü olarak da değil. Öyle zannî bir inanç hükmü olarak sonlarına ilâve edilmiştir. (Uludağ)

Âsıme: İlmî ciddiyetsizliğin nerelere vardırıldığını görüyorsunuz, değil mi?!... Yüz kitâb ismi söylenip, onunda bulunduğu, doksanında bulunmadığı, yâhud otuz kitâb zikredilip üçünde bulunup yirmi yedisinde, veya on kitâb gösterilip birinde bulunup dokuzunda bulunmadığı ortaya konulsaydı bir şey olurdu. Lâkin, heyhât!.. İlim ciddiyeti sıfır…

Sonra, farz-ı muhâl yüzde doksanda bulunmaması, gerçekte olmadığının ilmî bir delîli midir? Her mes’ele, her kitâbda bulunacak diye bir mecbûriyet mi vardır? 'Bu inancın yanlışlığı'nın yazılı olduğu hangi kitâb vardır? Onu söyler misiniz?

Hele bu inancın yüzlerce kitâbda, yüzlerce âlim tarafından söylenmesine rağmen, İslâm âlimlerinin söz birliği ile susması ve onlar tarafından inkâr edilmemesi hiç mümkin midir? Böyle bir şeyin, orta akıllı sıradan birinin aklının ucundan bile geçmesi hiç düşünülebilir mi? İlmî bakış açısını bir tarafa koysanız bile, bu olamaz bir şeydir.

Kâsıme: Yoksa kelâm kitâblarında kesinlikle, özellikle ilk kelâm kitâblarından, böyle Bakillani’nin, Ebû’l-Meali’nin, İmâm Gazâlî’nin (kitâblarında yoktur). (Uludağ)

Âsıme: İlk kelâm kitâbları ifâdeleriyle biraz da yanlış olarak akâid kitâbları kastediliyorsa, tam aksine bu mevzû' ilk akâid kitâblarında vardır. Nitekim, bir takımlarını yazdık. Fıkh-ı Ekber’de ve diğerlerinde olduğu gibi.… Bir de olmayanlar söylensin. Eğer bu ta’bîrle felsefecilere ve sapık fırkalara cevâb maksadıyla yazılanKelâm kitâbları kastediliyorsa ortada bir sıkıntı olmaz. Zîrâ kelâmcıların esas maksadları temel akîdelerin müdâfaasını yapmak ve karşıt görüşleri çürütmektir. Sözü edilen kitâbların bir çoğunda Meleklere îmân, Kitâblara îmân, Resûllere îmân ve Kadere îmân bahislerinin ya tamâmından veya bir çok mes’elesinden bahsedilmez. Kıyâmet alâmetlerinden sayılan Nüzûl-i Îsâ aleyhisselâm mes’elesi bu temel esaslardan değildir. O yüzden kelâm kitâblarında yer almayabilir.

Kaldı ki, Şerh-i Akâid, Makâsıd ve Şerh-i Makâsıd ile Mevâkıf ve Şerh-i Mevâkıf gibi bir çok kelâm kitâbında da yer almıştır. Üstelik, zamanlarında kitablara geçmiş olmasına rağmen Kelâm ve Akâid kitâblarının hiç birinde Nüzûl’ün inkârı yoktur.

Tekrar ederek diyoruz ki, bu Nüzûl mes’elesi, el-Fıkhu'l-Ekber, Akîdetü't-Tahâviyye ve diğer en eski eserlerde var iken, böyle nasıl söylenebilir? İlklerden, bunun yer almadığı birkaç tanesini de siz söyleyin. İnsanların gözünün içine baka baka yalan söylemek, bundan utanmamak ve sıkılmamak ahlâkî yapısı, akademisyen olmanın îcâbların-dan mı kabûl ediliyor, doğrusu bilemedim.Şu sözü edilen İmâmların onca eseri okundu ve bu orada görülmedi, öyle mi? Nüzûl-i Îsâ, zikri geçen eserlerde bulunsaydı, kabûl mü edilecekti? Hiç sanmam.

Hem, yoksa, ne olmuş? İnkârı var mı? Varsa, nerede?...

Kâsıme: Bu (Nüzûl inancı) Kur’ân’la da çelişen bir inançtır. Hangi âyetlerle çelişiyor? Bir kere İslâm dîni diyor ki Bugün size dîninizi tamamladım diyor. Tamamlanmış bir dîn, Hazreti Îsâ gelip ne yapacak. (Uludağ)

Âsıme: Bu (Nüzûl inancı) Kur’ân’la asla çelişmez… Şu, Kur'ân'a bir iftirâ… Yâhud, anlayış fakirliği veyâhud da müflisliği…

Biraz önce, Bu, inanılabilecek veya inanılmayabilecek bir mes’eledirsözünü, bu kimse sarf etmemiş miydi?

Kur'ân'la çelişen mes’eleye, bir mü’mine göre nasıl inanılabilir?Hezeyandan başka bir kelimeyle anlatılamayacak garîb bir tenâkuz/çelişki…

Hem, İsâ aleyhisselâm’ın Nüzûl’ü ile dînin tamamlanmasının ne gibi bir zıddıyyet/birbirine aykırılık alâkası vardır? Kim, Îsâ aleyhisselâm dîn'in eksik kalan kısmını tamamlayacak dedi? Kimse demedi… Dîn tamamdır da, onun, değil tamamını, çok azını bile tatbîk etmeyenler ve etmek istemeyenler var. Hatta bunlar çoğunluktadırlar. Îsâ aleyhisselâm, onu, tamâmen tatbîk edecek. Dîn’in, tatbîkinin eksik olması ile, dîn’in kendinin eksik olması arasındaki farkı görebilmek… İşte, cinnet sınırından akıl diyârına atılan ilk adımlardan biri…

Kâsıme: Nüzûl hadîsle de çelişiyor. Ne diyor hadîs? Benden sonra hiçbir peyğamber yoktur. Son peyğamber Hazreti Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem'den sonra peyğamber gelmeyecek. (Uludağ-Yavuz’dan kısaltarak)

Âsıme: Mâşâellah nasıl da bildiniz! Başka peyğamber gelecek, diyen mi vardı? Îsâ aleyhisselâm gelecek demekle, bu Benden sonra hiçbir peyğamber yoktur sözünün arasında ne zıtlık var? Yeni bir şerîatla yeni bir peyğamber gelmeyecek. Son peyğam-ber sallallahu aleyhi ve sellem'e yardımcı olmak ve Yehûdîler’in, O'nu öldürdük iddiaları ile, Hristiyanların, O'na ilâhlık pâyesi vermelerinini ve bir çok yanlış inançlarını ve amellerini düzeltmek üzere, Âhir Zamân peyğam-berine halîfe olarak gelip hizmet verecek ve bir kul olarak ölecek olan bir peyğamber.. Fonksiyonu işte bunlar ve benzerleri…

Kâsıme: Buna Melâhim[40] ilmi deniyor. Geleceğin senaryosu demek. Tâ eski zamânlardan beri insanlar hayâl güçlerine dayanarak gelecekle ilgili bir takım şeyler kurgulamışlar. Bu, Yehûdîlikten önce de vardı, Yehûdîlikte var, Hristiyanlıkta var. Bunun yansımalarıdır İslâmdaki şeyler. (Uludağ)

Âsıme: Edeb ölçülerini taşan ve aşan ifâdeler… Aksine bunlar, ileride vukû' bulacak olan bir takım muhârebelerin Allah celle celâlühû'nun bildirmesi ile, Peyğamberi sallallahu aleyhi ve sellem efendimiz tarafından bilinip haber verilmesi… Yoksa ortada hâşâ, ne senarist var, ne aktör, ne de artist… Kişi, kendinden bilir işi mi, diyelim, ne diyelim?... İnanın bilemiyorum…

Üstelik ortada şu kelimenin de bilinmemesi açıkça görülmektedir. Melâhim,Melhamenin cem’i / çoğuludur ki, ileride olacak hâdiselerden, sadece, harblerma’nâsındadır. Oysa ma'nâ verilirken ta’mîm/genelleme yapılmakta…

Her neyse… Alıştık…

Kâsıme: Melâhimilmi dediğim şey çok önemlidir. Bu baştan sonuna kadar birçok uydurma şeylerle doludur. (Uludağ)

Âsıme: Melâhim haberlerinin arasında bir takım uydurmalar olabilir ve de vardır. Ancak bunlar, doludur denilebilecek kadar çok değildir ve olanlar da âlimlerce ayıklanmış olup, câhillere hiçbir söz bırakılmamıştır.

Kâsıme: İmâm Ahmed diyor ki, Üç şeyin aslı yoktur. Bunlardan birisi de budur. (Melâhim ilmidir.) (Uludağ)

Âsıme: İmâm Ahmed bu sözü gerçekte demiş midir, demiş olduğu ciddî eserlerde bildirilmişse bunun güvenilir bir senedi var mıdır, varsa hangisidir, nerede demiştir, bunu nerede okudunuz, söylendiği iddia edilen şu söz sabitse ne ma’nâda söylenmiştir? Bütün bunlar belli değil… Böylesine ayakları yere basamayan bir nakille binlerce sâbit rivâyet nasıl çürütülebilir. Böyle bir tavır câhillik, tenâkuz ve samîmiy-yetsizlik olmaz mı?

Evet, üç kitâbın asılları yoktur. Meğâzi, Tefsîr ve Melâhim şeklindeki sözünü söylediği, (uydurma rivâyetlerin yer aldığı ve ayıklandığı) Mevzû'âtkitâblarında ve el-İtkân gibi Ulûmu’l-Kur’ân’la alâkalı kitâblarda mevcûddur. Ancak aynı kitâblarda, bu husûsta ta'mîm (genelleme) yapılmasının doğ-ru olmadığı dayazılıdır.[41]

Tekrâr soralım, Ahmed b. Hanbel, bu sözünü (eğer nakil doğruysa) ne ma’nâda söylemiştir? Kendisi Müsne-d'inde böyle Melâhimle, Meğâzîyle ve Tefsîrle alâkalı, yüzlerle ifâde edilebilecek, hatta, -zevâid hesâba katılmasa bile- bini aşan rivâyet yapmıştır. Nitekim Müsned'ini tarayacak olan veya vakti olmadığından Müsned'in tertîb ve Şerhi olan el-Fethu'r-Rebbânî'ye bakacak olan her bir kimse bu dediğimizi açıkça görecektir.

Meselâ, benim görebildiğim ve tesbît edebildiğim kadarıyla,

O, İleride olacak fitneler ve melâhimle alâkalı olarak yaklaşık iki yüzü aşkın hadîs rivâyet eder.[42]

Müsned’inde Tefsîrle ve Kur'ân'ın fazîletleriyle alâkalı, yaklaşık beş yüz elliye yakın rivâyeti mevcûddur ki, bunların çoğu tefsîrle alâkalıdır.[43]

O’nun, yine Melâhim ve Meğâzî / Efendimiz sallallâhu aleyhi ve sellem’in harbleri ve ileride olacak harbler ile alâkalı beş yüzü aşkın rivâyeti vardır.[44]

Öyleyse, O’nun bu sözü, ma’lûm güvenilmez kişilerin uydurma rivâyetleri için söylemiş olduğu besbelli. Söylemişse tabii…

Utanmak îmândandır[45] buyruldu. Âmennâ…

Kâsıme: İbn-i Haldûn Mukaddime’sinde geniş yer ayırır, Hazreti Îsâ’nın Nüzûl’üyle ilgili hadîslerin eleştirisini yapar. Kritiğini yapar ve bunlardan hiç birinin sahîh olmadığını, daha başka âlimlerin de görüşlerini aktararak, uzun uzadıya îzâh eder.(Uludağ)

Âsıme: Bir çok yönüyle asılsız bir laf…

Birincisi: Her şeyden önce, İbn-i Haldûn, bir hadîs âlimi değildir. Dolayısıyle bir kimsenin sahası dışında konuşması çoğu kez isâbetsizliklerle ma’lûl olur. Havâssdan olan büyük bir kimse ihtisâs sâhasının dışında avâmdandır.

İkincisi: O'nun sözü, Nüzûl-i Îsâ aleyhisselâm için değil, Mehdîaleyhisselâm içindir.[46] Ortada ya bir cehâlet veya bir hiyânet, yâhud da başkalarının sözünü çalıp kendine maletme yoluyla yapılan bir sahtekârlık vardır.

İbn-i Haldûn şu yerde asla Îsâ aleyhisselâm’ın Nüzûl’üyle alâkalı hadîsleri ele almamıştır. Mukaddimedeki 53 ncü faslın başlığı Hazreti Fâtıma radıyallahu anha soyundan gelen kimsenin (Mehdî aleyhisselâm’ın) mes’elesi, insanların onun hakkındaki kanaatleri ve bunların îzâhı şeklindedir.

Üçüncüsü, Bilebildiğimiz kadarıyla otuz üç Sahâbî ve beş Tâbiî tarafından rivâyet edilen[47] Mehdîaleyhisselâm hadîslerinin de, her ne kadar bazıları zayıf veyâ uydurma ise de, bir çoğunun Hasen, hatta Sahîh, hatta onların tamamı i'tibârıyle Mütevâtir olduğu hadîs hafızlarınca söylenmiş, bu husûstaki cehâleti İbn-i Haldûn'un ağzına tıkanmıştır[48]. İmâm Süyûtî’nin Câmi’lerinin tertîbi olan Kenzü’l-Ummâl’de yüzün üzerinde Mehdî rivâyeti mevcûddur. Allâme Ğumârî de bunları yüz altmışın üstüne çıkarmıştır. Şu rivâyetlerin bir çoğu, Tirmizî, Hâkim, Zehebî, İbn-i Hacer ve bir nice hadîs hâfızı tarafından sahîh bulunmuştur.

Dördüncüsü: İbn-i Haldûn, bu fasılda şöyle bir ifâde de kullanmaktadır:

Sakın böyle (Buhârî ve Müslim’in dışındaki ismini verdiğimiz şu kitâbların râvîleri ve rivâyetleri hakkındaki ayıblama yoluyla sarf edilen) söz ve değerlendirmelerin bazen Buhârî ve Müslim’in râvîleri ve rivâyetleri hakkında da olabileceğini söyleme. Çünki bu iki kitâbın kabûlü ve içindekilerle amel etme husûsunda Ümmet içinde bir icmâ’ hasıl olmuştur…[49]

Şu sözlerden İbn-i Haldûn’un tenkîd ve tezyîflerinin Buhârî ve Müslim hadîslerinin dışındakiler için geçerli olduğu açıkça anlaşılmaktadır.[50] OysaNüzûl hakkında Buhârî ve Müslim’de de birçok hadîs gelmiştir. Öyleyse bu hadîsler, O’na göre icmâ’ ile kabûl edilmesi îcâb eden hadîslerdir.

Hâsılı,İbn-i Haldûn’un bahis mevzû'u ettiği, Îsâ aleyhisselâm’ın Nüzûl’ü değil, Mehdî aleyhisselâm’ın Âhir Zamân’da gelip gelmeyeceği mes’elesidir. İş, bilmeden veyâ bilerek karıştırılmış. Birinci ihtimâl kötü; diğeri daha da kötü.

Burada da yapılan, ya câhillik anaforu veyâ İbn-i Haldûn'un, sahası dışına çıkıp sarf ettiği saçmalıkların bir başka mevzuya monte edilerek kasetten okunması… Kaldı ki yukarıda da işâret edildiği gibi hadîs hâfızlarının bir çoğunun, bu Mehdî aleyhisselâm hakkındaki hadîslerin, Ma'nevî Mütevâtir olduğunu söylediği, ilim adamlarınca bilinen bir şeydir. Yûsuf İbn-i Yahyâ el-Makdisî es-Sülemî, Süyûtî, İbn-i Hacer-i Mekkî, Aliyyü'l-Karî, Ğumârî ve diğerleri bu husûsta birer müstakil kitâb da yazmışlar ve böyle demişlerdir.

Kâsıme: (Nüzûl-i Îsâ aleyhisselâm akîdesi) zararlıdır. Çünkü Hristiyanlar, Hazreti Îsâ’nın yeryüzüne tekrar geleceğini, kurtarıcı olduğuna bir defa inanıyorlar, vurguluyorlar. Ve insanları kurtaracaklar. Biz de aynı inanca eğer katılırsak, ki, o taraftan gelmiş olan bir i’tikâddır. Bizim yeni yetişecek olan nesillerimizin, gençlerimizin, halkımızın onlara kanmasına da vesîle olacak olan bir inançtır. (Yavuz)

Âsıme: Evet, doğru…Nüzûl inancı, Deccâl'a ve ordusuna, Ye'cûc ve Me'cûc'e ve dahî kâfirler sürüsüne çok zararlıdır. Hem de yok olmaları ölçüsünde…

Hristiyanlar, Hazreti Îsâ’nın yeryüzüne tekrar geleceğini, kurtarıcı olduğuna bir defa inanıyorlar, vurguluyorlar. Ve insanları kurtaracaklar. Biz de aynı inanca eğer katılırsak, ki, o taraftan gelmiş olan bir i’tikâddır ifâdesi tamamen vehim ve hayalden ibâret olup, hiçbir ilmî mesnedi bulunmamaktadır.

Hristiyanlar Allah celle celâlühû’nun varlığına, öldükten sonra tekrar diriltileceğimize vb. bir çok i’tikâdî husûsa da inanıyorlar. Onlar da mı zararlıdır denilecek? Sübhanellah, bu nasıl bir muhâkeme tarzı?!...

Kâsıme: Ehl-i Sünnet bu konuda zaten müttefik değil. Bilimsel yönden zaten tartışılması gereken bir konu bu konu.(Yavuz)

Âsıme: Yalan… Aksine İcmâ' halindedir. Muhâlif tek bir kişi getirilsin. Mümkin değil. Hatta, -mevsûk olmayan isnadsız bazı nakiller bir yana konulursa- bid’at mezhebleri de bu icmâ’a dâhildir…

Kâsıme: Siz öyle inandığınız için sizin kabûl etmeniz belki mümkün olmayabilir. Ama, biz, bu alanda araştırıyoruz, kaynaklara iniyoruz. (Yavuz)

Âsıme: Hayır… Siz araştırmıyor, aksine karıştırıyorsunuz. Ciddî olarak, işe yarar, bir şey okumamışsınız. Sözlerinizden belli… Hangi kaynaklara indiniz? Bir tane gösteriniz…

Kâsıme: Misyonerlere prim vermiş oluyoruz, bu inançla. (Gündüz)

Âsıme: Hayır… Tam aksine, Nüzûl'ü inkâr etmekle onlara korkunç bir prim veriyorsunuz. Zîrâ, yüzlerce hadîsi ve onların yer aldığı yüzlerce cildlik akîde,hadîs ve tefsîr kitâbını çöpe fırlatmanızı ve îmân husûslarında Müslümanların kafalarının karışmasını gerektirecek böylesi bir inkâr işi yapmanız kadar, onlar için, yüksek dozda hangi prim düşünülebilir? Akletseniz ya!…

Kâsıme: Bu bir îmân esâsı değildir. Yani îmân esaslarından değildir. Dolayısıyla bir kimse bunu ben böyle anlıyorum. Böyle te’vîl ediyorum diyebilirse, o kendisinin bir konusudur. Bununla bir îmân esâsını inkâr etmiş olduğu ma’nâsına gelmez. (Yıldırım)

Âsıme:

Yazık!… Bir takım doğrulardan sonra, bu ne acı bir sürçme?.. Akîde mes’elesi değil, fıkıh mes’elesi de değil.[51] Öyleyse masal mı, hâşâ?... Ebû Hanîfe Fıkh-ı Ekber’inde, Îsâ aleyhisselâm’ın Nüzûl’ü ve sâir Kıyâmet günü alâmetleri,sahîh haberlerin getirdiği üzere haktır, olacaktır derken bir amel husûsunu bildirmediğine göre ve hak’tır dediğine göre bu inanç mevzû'undan başka ne olabilir?

Hem, önceden de geçtiği gibi İmâm Tahâvî, Biz, Meryem oğlu Îsâ aleyhisselâm'ın (âhir zamanda) gökten ineceğine îmân ederiz derken, [52]Kıyâmet'in kopacağına ve bu kopuşun alâmetlerine dâir verilen nebevî haberlere îmân etmenin, Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf ve Muhammed İbn-i Hesen'in Mezhebi üzere Ehl-i Sünnet ve'l-Cemâat'in, inancı olduğunu açıkça ifâde ediyor.[53]

Kâsıme: Sahâbe döneminden beri diyorsunuz. Eğer varsa ben ona teslimim. Hani Hazreti Ömer, Hazreti Ebû Bekir, dört halife, kibâr-ı Sahâbeden Nüzûl-i Îsâile ilgili mevsûk bir bilgi varsa zaten hiç tartışmayalım. (Yavuz)

Âsıme: Var olduğunu yukarıda görebilenlere göstermiştik. Hatta bu Nüzûl-i Îsâ aleyhisselâm haberlerinin sağlamlığı ölçüsünde Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim'den -Allahu a'lem- çok fazla mes’ele sübût bulmaz. Burada bir aldatmaca var.

Kâsıme: Buharî’de yok, bu Nüzûl-i Îsâ ile ilgili hadîs. Hayır.(Yavuz)

Âsıme: Dedik ya, karşımızda bir Karagöz-Hacivat sahnesi var… Şu söze, ciddiyet dâiresinde ne cevâb verilebilir?..Buhârî'deki Nüzû hadîslerini okumamış!.. Ama bu rivâyetler, Buhârî'de kesin olarak vardır. Nitekim delîller bölümünde gösterdik. İnanmıyorsa bir de elinde sallayarak gösterdiği et-Tasrîh'e baksın; Oradaki ilk iki hadîsin Buhârî’de de rivâyet edildiğini görecektir.[54] Siz ne dersiniz bilemem ama, bağışlayınız, bu tavır, seyirciyi aptal yerine koymaktan başka bir şey değildir. Hasbunellâh…

Kâsıme: Müfessirler kendi tefsîrlerinde mevcûd kültürlerini yansıtıyorlar, çağlarının bilgilerini aktarıyorlar tabi.(Yavuz)

Âsıme: İşte şimdi kendinizi ele verdiniz!. Demek ki siz, kendi şehâdetinizle,kendi tefsîrlerinizde/yorumlarınızda mevcûd kültürlerinizi yansıtıyorsunuz, çağlarınızın bilgilerini aktarıyorsunuz. Mevcûd kültürünüz ve çağdaş bilgi yaftalı hurâfeleriniz ise besbelli…

Zamânımızdaki mevcû kültür içerisinde kendini bulan insanlar, en hafifinden açık helâ çukuruna düşen kimselere benzemektedirler.. Kimisi şu çukura kendi arzusuyla atlayıp boncuk ararken boğulanlar, kimisi bir şekilde düşüp istemeye istemeye boğulanlar, kimisi boğulmamak için henüz çırpınmakta olan ama biraz sonra boğulacak olanlar, kimisi çukurun kenarlarına tırnaklarıyla tutunup can havliyle kurtulmaya çalışanlar, kimisi zar zor dışarıya çıkmasına rağmen üstü başı batık bir şekilde her yanından necâset damlayan ve vücûdunun menfezleri necâsetten nasîbini alanlar, etrafa o bulaşık gözlerle veyâ gözlüklerle bakıp baktıklarını el-ân şemşey görenler, çok azı da pak sular altında yıkanıp temizlenenler manzarası arzediyor… Şu çukura atlamayan veyâ düşmeyenler ise nâdir değil ender şahsiyetler… Nâdir yok gibiyse ender ne gibidir?..

Kendini bilen ve dahî mü’min olan samîmî, akıllı ve bilgili hiçbir kimse kendi görüşünü tefsîre koyamaz. Bu Nüzûl mes’elesi, ictihâd mes’elesi de değildir.Te'vîlde bulunabilecek görüş farklılıkları ile tefsîri karıştırmamak lâzımdır...

Geçmiş müfessirler, zamânlarının iktidarlarına veyâ hâkim güçlerine satılmış, âzâd kabûl etmez köleler, yâhud birilerince kiralanmış kiralık kâtiller ve zâlim maşaları değillerdi ki, Allah celle celâlühû'nun murâdı yerine kendi hevâlarınıtefsîr diye insanlara yutturmaya kalkışsınlar idi… Onlar, zâlimlerin maaşıyla beslenen, besleme araştırmacılar değillerdi ki, ilâhî murâdla nefsânî arzularını yer değiştirsinler idi… Onlar, Allah celle celâlühû'dan korkan ürkek ve korkaklar, şimdikilerin çoğu ise, O'ndan korkmayan, cesûrlar ve yiğitler (!)...

Hâsılı, halt edilmiş.. Bir karıştırma var…

Kâsıme: (Keşmîrî’nin kitâbı kastedilerek…Şu husûstaki) hadîsler hiç krıtik edilmemiş. (Yavuz)

Âsıme: Kritikten ne anlaşılıyor? Bu eğer gelişi güzel kırıp dökmekse, doğru, sözü edilen kitâbda bu yok. Ancak, eğer bu kritik denilen şey,Criticisme:Tenkidçilik mezhebi… sonra tenkîd ma’nâsına kullanılması yaygınlık kazandı ki, bir şeyin iyi ve fena taraflarını muhâkeme ile göstermek ve kıymetini takdîr etmek[55] ise, hadîslerin hemen hemen hepsinin krıtiği var…

Meselâ, Keşmîrî'nin Tasrîh'i ve Akîdetü’l-İslâmı ile Ğumârî'nin İkâmetü'l-Bürhân ve Akîdetü Ehli'l-İslâmı okunsaydı ve samimiyet de bulunsaydı bu söz söylenmezdi. Zîrâ Keşmîrî naklettiği rivâyetlerin bir kısmı hakkında hadîs hâfızlarının sıhhat tenkîdlerini kaydetti.[56]

Yok, eğer bu krıtik gelişi güzel karalama ise, İslâm âlimleri Müsteşrikler ve maşaları gibi hareket etmezler, onların eserlerinde bunu aramak beyhûdedir.

Kâsıme: Kur’ân yetmez mi, yani biz Kur’ân’a sarılsak, bütün dünyanın kurtulması için, bizim açımızdan, Kur’ân vahy-i ilâhî olarak yetmez mi, Hazreti Îsâ’nın gelmesine ne ihtiyaç var.(Yavuz)

Âsıme: Bu sözü, bir takımlarının diyeceği, Efendimiz sallallâhu aleyhi ve sellem tarafından bir mu'cize olarak haber verilmişdi;

Hey!.. Kulaklarınızı iyi açınız ve iyi dinleyiniz. Hiç şübheniz olmasın ki bana Kitâb (Kur’ân) ve onunla beraber onun kadarı (Sünnet) verilmiştir.

Hey!.. Kulaklarınızı iyi açınız ve iyi dinleyiniz. Pek yakında koltuğunun üzerine kurulmuş, karnı tok (anlayışı kıt ve ahmak) bir adam çıkacak ve şöyle diyecektir: Siz Kur’ân’a sarılınız, onda bulduğunuz helali helal kabûl edip, onda bulduğunuz haramı haram kabûl ediniz. …[57]

Sadaka Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem.

Kur’ân yeter... Yeter de, o yeten Kur'ân, bazı sâhaları Resûle, bazılarını da âlimlere havale ediyor. Kime ne düşer?

Resûl size neyi verdiyse onu alınız. [58]

Âyette geçen ve mâ âtâküm ifâdesindeki mâ/ne şey ki kelimesi umum/genellik ma'nâsı ifâde ettiğine göre âyetin murâdı Kur’ân ve Sünnet, hatta sâir her türlü dünyevî söz ve eşyayı içinde bulundurur.

Bilmiyorsanız zikir ehline (âlimlere) sorunuz[59]

Demek ki, Kur'ân’a sarılmamız Sünnet’e, dolayısıyla hadîs lere de sıkı sıkıya tutunmamızı gerektirmektedir.

Burada söylenen Kur’ân yetmez mi sözünde, hadîslerin inkârı var… Bu tür sözler ve iddialar, iki asır öncesinde, düzenli olarak tezgâhlanan İngiliz oyununun sadece bir sahnesi… Başka sahneleri de var… Oryantalizmin ve Misyonerliğin dehşetli bir oltası…

Bunlar, yeri gelir, ehil olmayanlara bile ictihâdı hak olarak verirler, hatta vazîfe olarak yüklerler. İctihad yaftası altında esasen onunla alâkası olmayan mücerred rey isbât ederler ve reylerini her hangi bir nassa dayandırmaya da ihtiyâc hissetmezler. Yeri gelir, Kur’ân yetmez mi? derler. Hâsılı rüzgârın estiği tarafa göre yelken açarlar veya rüzgar gülü olurlar.

Kâsıme: Hazreti Peyğamber bugün buraya gelse ve sizin söylediklerinizi aynen söylese, hiç bir i’tirâzım yok. Ama ben diyorum ki, Hazreti Peyğamberin böyle söylediğini birileri söylüyor. Bunda şübhe var. Şübhe olan bir bilgiyle biz bir inanç isbât edemeyiz.(Yavuz)

Âsıme: Şübhe falan yok… Her şey, yerli yerince. Şübhe birilerindeki îmânda… Öyle olmasaydı, zahmet edilir de Nüzûl'e inananlarca söylenilenler okunur, ilmî ölçülerle tahlîl ve tenkîd edilirdi. Gelişi güzel konuşulmazdı.

Kâsıme: Siz mütevâtir hadîs formülüne uyan, ta’rîfine uyan bir tek hadîs getirin bana, ben buna da inanacağım.(Yavuz)

Âsıme: Getirdik… Var, ama inanmayacak olduktan sonra nâfile.

“Yer yüzünde haksız yere kibirlenenleri âyetlerimi anlamaktan çevireceğim… Âyetlerin tamamını görseler de onlara inanmayacaklardır...” [60]

İmâm Rebbânî kuddise sirruhû (veya naklettiği şâir) ne güzel demiş;

Ufukda doğmuş olan kuşluk güneşine vermez zarar,

Işığını görmemesi gözleri kör olan kimsenin.

İnsan… Çetin bir mahluk… Mes’ele, hidâyet mes’elesi, başka değil...

Kâsıme: Nüzûl-i Îsâ’dan bahseden şu numaralı hadîs, beşyüz kişi tarafından nakledilmiştir, bin kişi tarafından nakledilmiştir, hiç konuşmayacağım ben bu husûsta kabûl edeceğim. (Yavuz)

Âsıme: Bir hadîsin Mütevâtir hadîs formülüne uyan, ta’rîfine uyan bir hadîs olabilmesi için bu sayının gerekliliğini Kur'ân mı, hadîs mi diyor, hadîs usulü âlimleri mi söylüyor, kim diyor? Böyle bir şart aramak, Sünnet’i inkârın esaslı ve sinsi bir bahânesidir. Kaç târihî hâdise, beş yüz, yâhud bin kişi tarafından yazılı olarak rivâyet edilmiştir? Târihi de inkâr mı edelim?.. Şurası bir hakîkattir ki,Nüzûl için beşyüz yâhud bin râvî tarafından rivâyet edildiği bulunup getirilse, istenilen rakam belki binbeşyüze, ikibin’e çıkacaktır. Maksad kuzuyu yemek ya!... Üstelik insana sorarlar; siz Sünnet’i kabûl ettiğinizi, hadîsi kabûl ettiğinizi söylüyorsunuz. Bir husûsta beşyüz yâhud bin râvî tarafından nakledilen herhangi bir hadîsi siz getirin. Getiremeyeceğinize göre, Sünnet’i kabûl ediyor oluşunuz aldatmacadan başka ne ma'nâ ifâde eder?!

Kâsıme: Acaba Hazreti Peyğamber, getirdiği evrensel mesaja ve kendisine inanan, Kıyâmet’e kadar da inanmış olarak gelecek olan Ümmet'ine güvenmiyor mu da, bir de gaybdan haber vererek, ÂhirZamân’da Îsâ aleyhisselâm tekrar gelecek, şunları şunları yapacak desin. Ümmetine güvenmiyor mu, yani Kur’ân’a güvenmiyor mu, o mesaja, kendi dinine güvenmiyor mu?(Yavuz)

Âsıme: Burada hangi mantıkî bir telâzüm (birbirini gerektirme) var? Gelecekten haber vermek, inanmama ve güvenmeme esasına mı dayanır? Rûm sûresinde[61] ve bir çok âyetlerde, ileriden, hem çok çok ilerisi olan Kıyâmet ve Âhiret'ten yüzlerce âyetle haber veren Allah celle celâlühû, insanlar için çıkarılan en hayırlı ümmet oldunuz[62] buyurduğu bir Ümmet’e, inanmadığı için mi bu haberi veriyor? Değilse, aynı Allah celle celâlühû, Resûlüne vahyederek, O’nun diliyle ileriden haber veriyor. Kime ne düşmüş?

Üstelik, Ümmetinden bir çoklarının inancının ve bununla beraber sâlih amellerinin bir meyvesi olarak hasıl olan keskin görüşünün, yani firâsetinin zayıflayacağını Rabbinin kendine haber vermesiyle endîşelenmesi ve buna istinâden îkâzvâri haberler vermesi kadar, Ümmeti için tabî'î, hatta faydalı ne olabilir?

Evet… Kur'ân ğaybden haber veriyor ve de Allah celle celâlühû râzı olduğu resûllerine ğaybden bir şeyler bildireceğini söylüyor:

Şunlar ğayb haberlerindendir…[63]

Bu yüzden, râzı olduğu Resûllerinin dışında ğaybına hiç kimseyi muttali kılmaz[64] demek ki Resûllerini ğaybının bir kısmına muttali kılar, ğaybını onlara bildirir.

…Onlar (Rumlar) mağlûb olmalarından sonra, ileride ğâlib olacaklardır. Birkaç sene içinde….[65]

Demek ki Kur'ân bu Ümmet’e ğaybden haber veriyor. Şimdi Kur'ân yani Allah celle celâlühû Kur'ân’a ters bir şey yapıyor mu diyeceksiniz?!

Yukarıdaki âyetlerden anlaşılıyor ki, hadîslerin de ğaybden haber vermeleri, Kur'ân'a ters değil, aksine tam muvâfıktır/uygundur.

Ğaybdan haber veren âyet ve hadîsler, mü’minlerin kendilerine çekidüzen vermeleri, tedbîr almaları ve îmânlarının kuvvetlenmesine, münkirlerin de, ya inanmalarına veya hüsranlarının artmasına yarar.

Kıyâmet alâmetlerinin haber verilmesi, Kıyâmet’in ve Âhiret’in vukû’ bulacağına onlara îmân edenlerin îmânlarının muhkemleşmesine, inanmayanların da ya îmân etmelerine veyâ iyice batmalarına yarar.

Sonra, insan olan insanda, hiç olmazsa biraz utanma olur. Müstakil hadîs kitâbları, hadîs kitâblarının içlerindeki bu husûsla alâkalı kısımlar, bablar, tefsîrler ve akâid kitâbları Kıyâmet alâmetleri, fitneler ve muhârebelere, yani ileride olacak hadîselere dâir, rivâyetlerle dolu. Doğuşundan günümüze dek, câhili ve âlimiyle İslâm’a mensûb herkes bunu bir inanç olarak kabûl ederken, bu husûsta tartışmasız icmâ’ varken, bu, Kur’ân’a zıddır demek de neyin nesi? Bu, neyle îzâh edilebilir? İnançsızlıkla mı, câhillikle mi, akıl özürlü olmakla mı, neyle? Sübhânellah! Ne günlere kaldık.

Allah celle celâlühû’ya ve Resûlü sallallâhu aleyhi ve sellem’e, Kur’ân'ı ve Sünnet'i, ya’nî dîni öğretmeye kalkışan edebsiz bir nesil olmaktan Allah celle celâlühû’ya sığınırız…

Kâsıme: Bir defa kurtarıcılık vasfı bizim dînimizde yok, bizim dînimizle çelişir. Biliyorsunuz, Hazreti Peyğamber bile kurtarıcı değildir bizde. Tabii inanç açısından zaten sakıncalı, hiç bir kurulda kurtarıcılık vasfı yoktur (Yavuz)

İnsanları kurtaracak. buna Mesîh denmiş, Mehdî denmiş, başka isimler verilmiş. Ancak, bence Kur’ân-ı Kerîm’deki bir ifâde, iki yerde geçen ifâde kurtarıcı bekleme düşüncesinin İslâmın bakış açısından çok farklı şekilde algılandığını ve Kur’ân’ın ve bu bağlamda İslâmın kurtarıcı bekleme düşüncesine kapalı olduğunu ortaya koyuyor. (Gündüz)

Ama siz kişisel olarak Kur’ân-ı Kerîm’in kurtarıcı bekleme fikrine i’tirâz ettiğini düşünüyorsunuz. (Coşkun)

İ’tirâz ettiğini düşünüyorum. (Gündüz)

Âsıme: Yalan ve saçma… Kurtarıcı fikri, Kur'ân'da vardır. İnsanlar, vazifelerini ellerinden geldiğince yaparlarsa, Allah celle celâlühû, bir sebeb yaratır da, birini veya birilerini kurtarıcı olarak gönderir ve onlar vasıtasıyla kullarını kurtarır.

Batmakta olan bir gemi ahâlîsi, Allah celle celâlühû'ya duâ eder veya etmez, Allah celle celâlühû birilerini onlara kurtarıcı olarak gönderir, onlara gönderilenler, vâsıta olarak, Allah celle celâlühû da hakîkî fâil olarak onları kurtarmış olur. Allah celle celâlühû, bu âlemdeki işlerini, çoğunlukla sebeblere bağlayarak yapar… Yukarıda da geçtiği gibi Kur’ân'daki Tâlût kıssası,[66] Allah celle celâlühû’nun, meleklerini kullarına muharebelerde düşmanlarına karşı kurtarıcılar olarak göndermesi gibi husûslar İslâm'da kurtarıcının olduğuna açık delîllerdir.

Bağışlayın necaset çukuruna düşen ve boğulmakta olan bir kimse sizden yardım istese, siz de böyle bir şey İslâmda yok, seni kurtaramam deseniz sizin aklî durumunuz ne olur? Zelzelede enkaz altında kalanları kurtarmaya kalkışan ekiplere mâni’ mi olalım? Bunlar ayrı şeyler, bunları karıştırma mı diyeceksiniz? Ayrı olan tarafı ne? Onu da siz belirtin.

Kurtarıcı fikri İslâmda yokmuş!... Câhiliyye devri insanının hevâsına göre put yontup ona tapınması misâli, kafadan uydurulan, sonra da etrafında pervâne olunup dönüle dönüle tavaf edilen bir sanem…

Evet kurtarılmayı hak etmeyen veyâhud kurtarılması yasaklanan kimseler için hiçbir kimse kurtarıcı olamaz. Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem efendimiz de Allah celle celâlühû müsaade etmedikçe hiç kimseyi kurtaramayacaktır.

Burada şefâat mes’elesinin de açık bir inkârı görülmektedir. Oysa şefâat âyetlerle ve hadîslerle sâbit bir hakîkattir. Tamam, Mu’tezile derecelerin yükseltilmesi dışındaki şefâat türlerini kabûl etmemektedir. Ancak bu Ehl-i Sünnet ulemâsının ileri sürdükleri açık âyet ve hadîs delîlleriyle iptal edilen bâtıl bir anlayıştır. Şefâat, sebebler dâiresinde birilerini bir sıkıntıdan veya elde etmek istediğine yâhud ona faydalı olacak bir şeye nail olamamaktan kurtarılmasından başka nedir ki?

Ayrıca kurtarılması gereken ferd yâhud toplumların kurtarılmasına yönelik düşünce ve faaliyetlerin köreltilmesi maksadıyla geliştirilen hince bir anlayışla da karşı karşıya olduğumuzu unutmamalıyız. İslam düşmanlarının keli için bundan daha te’sîrli merhem nasıl bulunabilir?

Allahın, insanların kimileri (vâsıtası) ile kimilerinden (belâ, musîbet veya sıkıntıları) savması olmasaydı yeryüzü kesinlikle bozulurdu.[67] Âmennâ…

Kâsıme: Mütevâtir olan bir haberin kendi arasında çelişki olabilir mi? Meselâ Hazreti Îsâ nereye inecek? Efendim, Şam’daki minareye mi inecek? Yoksa meselâ Ürdün’e mi inecek? Kudüs’e mi inecek? Dimeşk’e mi inecek? Yani bunlar çelişki.(Gündüz)

Âsıme: Bunlar tenâkuz/çelişki falan değil. Çelişki gibi zannedilen şu noktalar ilmî usuller çerçevesinde genişçe îzâh edildi ve bunların bir çelişki olmadığı gösterildi. Ezbere konuşuluyor. Yorulup da bir şey okunmamış. Mütevâ-tir’inma’nevî olan çeşidinde bütün rivâyetlerde belli bir şey zikrediliyorsa tevâtür o şeyde olmuş olur. Yoksa her noktada tevâtür olduğu söylenmez. Nüzûl rivâyetlerinin hepsinde, ayrı ayrı mevzû'lar ve sebeblerle gelseler de şu sözü edilen Nüzûl’ün olacağı haber verilmektedir. Teferruât mevzû'unda da söz birliği olsaydı zaten ma’nevî değil, lafzî mütevâtir olurdu.

Üstelik ıztırâb, yani çelişki bulunduğu söylenilen Nüzûl rivâyetlerindeki zayıf isnâdlar sağlam rivâyetleri zayıf hale sokmaz.[68]

Dolayısıyle bilinmeyen yâhud çerçevesi kalın çizgilerle çizilmeyen ıstılâhlar/kavramlar ile yapılan bir kör dövüşü ile karşı karşıya bulunmaktayız. Ne yapalım, sabredeceğiz. Bu bilgi ve anlayış seviyesizliği asrımızın önü alınmaz musîbetlerinden en mühimidir, denilse yeridir.

Kâsıme: Târîh boyu Mesîhler geldi. Mesîhi hareketler gelişti. (Coşkun veGündüz’den kısaltılarak)

Âsıme: Târîh boyu sahte ilâhlar ve peyğamberler de geldi ve uyduruk nebevî hareketler gelişti. Onlar yüzünden, hakîkî ilâhımız olan Allah celle celâlühû ile Nebîsi Efendimiz sallallâhu aleyhi ve sellem'i de mi inkâr edeceksiniz? Bu nasıl bir kafa?

Kâsıme: Asrımızın âlimlerinden Bediüzzamân Saîd-i Nursî, Hazreti Îsâ’nın Nüzûl’ünün şahsen olabileceğini düşünmekle beraber, diyor ki, bu şöyle de anlaşılabilir:

Hristiyanlık, Hazreti Îsâ’nın esas tebliğatına yavaş yavaş inanmaya başlayarak Hristiyanlık, tasaffî ta’bîrini kullanıyor. Hristiyanlık kendi içinde bir arınma sürecine girerek, ondan sonra bu, Müslümanlarla bir buluşma noktası teşkîl edebilir ve böylece Hazreti Peyğamberin, Kur’ân’ın bildirdiği ta’bîr-le bir Hazreti Îsâ inancına, tebliğatına gelebilirler.

Yani demek istiyorum ki böylesi yorumlar vardır ve bu, sünnetullaha göre îzâhı da mümkündür…(Yıldırım)

Âsıme:Bizim bildiğimiz, O, açıkça, Îsâ aleyhisselâm'ın şahsının da geleceğini söylüyor.[69] Öyleyse, ma'nevî olarak geleceğine dâir şu ifâdeleri, ya vazgeçtiği, veya şahsının gelmesinden önce vukû’ bulan ma'nevî iyileşmeler şeklindeki mukaddimeler (önceden gelen şeyler) ma’nâsındadır. Yoksa, sırf ma'nevî geliş fikri, Teftâzânî'nin de dediği gibi, felsefecilerin ve zındıkların görüşüdür. Zannetmeyiz ki, Saîd-i Nursî zındıkların bu görüşüne sahip çıksın. Kaldı ki, ifâdelerinde bir tenvî’ yani şöyle de olabilir şeklinde bir üslûb da görülmemektedir. Var olduğu söyleniyorsa hangisidir? Öyleyse bu şekilde bir yorum ve te’lîf tamamen bir yakıştırmadan ibârettir.

Bu azîm hata üzerinde daha fazla durmak da istemiyoruz. Kaldı ki, böyle bir şey dediyse, bu kesinlikle yanlıştır; bir delîl olamayacağı gibi, sahibini ayıblı kılar.

Kâsıme: Hasan Mezarcı çıktı. ben Mesîhim dedi. Niye inanmadık biz ona. (Coşkun)

Âsıme: Siz ve Mü’minler, kendine, مَالِكِ يَوْمِ الدِّّينِyani, dîn gününün sahibidiyen ve dedirten Ağa Hânlar ve benzeri sahte ilâhlarla, bir sahte peyğamber olanMüseylemetü'l-Kez-zâb’a ve fotokopilerine niye inanmadıysanız, ondan… O sahtekârlar yüzünden, tek ve gerçek ilâh olan dîn gününün sâhibi Allah celle celâlühû ile Resûlü sallallâhu aleyhi ve sellem efendimize de mi inanmayacağız? Veyl olsun olmayan akıllarını var sayıp putlaştıranlara!…

Kâsıme: Mehdî ile ilgili hadîslerin % 90’ı uydurma, gerisi de zayıf hadîslerdir. Ben inceledim.(Yavuz)

Âsıme: Meselâ hangisi, hangi ilmî sebebler veya sebeble uydurmadır, veya zayıftır? Bu hükme siz kendiniz mi, başkasının kanaatiyle mi vardınız? Kendiniz vardıysanız delîliniz nedir? Başkasına uyduysanız bu başkası kimdir ve mesnedi nedir? Muhaddisler ve hadîs hâfızları mıdır, yoksa İbn-i Haldûn gibi hadîs hâfızı ve muhaddis olmadığı halde sâhasının dışında konuşan ve tabiatıyla tökezleyen birisi midir? Halbuki biz bir çok hadîs hâfızından bunların tamamı i’tibârıyla Ma’nevî Mütevâtir olduğunu nakletmiştik.Görünen o ki, şu hadîslerden ve erbâbınca haklarında yapılan değerlendirmelerden üç beş tanesini bile okumadınız. Nerde kaldı inceleyesiniz. Ezbere konuşuyor ve insanları kandırıyorsunuz.

Kâsıme: Hidâyet ayrı, kılavuzluk ayrı. Kur’ân kılavuz kitâbtır. Peyğamber aleyhisselâm’ın kendi ifâdesi var. Ben bile kendimi kurtaramam, benim amelim bile kendimi, beni kurtaramaz. Ancak beni Allah’ın rahmeti kurtarır. Yani Peyğamberin de kurtarıcısı Allah’tır. Bizim de kurtarıcımız Allah’tır. (Yavuz)

Âsıme: Ben bile kendimi kurtaramam, benim amelim bile kendimi, beni kurtaramaz. Ancak beni Allah’ın rahmeti kurtarır. İyi de, bu sözün ma’nâsı ne demektir? Mes’ele, işte bunu anlayabilmektir. Allah celle celâlühû, güç ve kudret vermedikçe ve müsâade etmedikçe, elbette kendini bile kurtaramaz. Ama müsaade ederse, kendini de başkalarını da bir sebeb olarak kurtaracaktır. Şefâat âyetlerine biz îmân ediyoruz. Hatta Allah celle celâlüh-û'nun va'diyle, kendi kesin kurtulacak[70] ve bir çoklarını kurtaracaktır.

Kâsıme: Yani bir kültürü, din olarak algılamışsınız. Fıkıh kültürünü, tefsîr kültürünü. O toplumdan dîne ilâve edilmiş olan kısımları da dînle birlikte kabûl ediyorsunuz.(Yavuz)

Âsıme: Kültür nedir, ne değildir, bilmeden ve hesâba katmadan sarf edilen gelişigüzel ifâdeler… Hayır, biz sadece dîn’i, dîn olarak alıyoruz, kültürü değil. Aksine, ne yazık ki siz, kültürsüzlüğü bile dîn olarak almaktasınız.

Kâsıme: Devlet bize masraf ediyor, bizi görevlendirdi. Her gün bir şeyler okuyoruz. E, yeni okuduğumuz şeyleri de müsâade edin toplumumuza anlatalım. Yani bu bilgiyi topluma satalım. (Yavuz)

Âsıme: İşte size müthiş bir i’tirâf!… Devlet… görevlendirdi… Başka söze ne hâcet… Mü’minler’in îmânı ile niye uğraşıldığının açık ve acı i’tirâfı... Îmân ve akl-i selîm sahipleri için ibretlik ifâde…

فَاعْتَبِرُواİbret alınız, ey akl-ı selîm sâhibleri![71]

Bütün zerrelerimizle ve benliğimizle Allah celle celâlühû’ya yalvarıp yakarıp şöyle dua etmeliyiz:

Ey bizim Rabbimiz!.. Bize hidâyet ettikten sonra, (isyanımız ve şahsî seçimimiz yâhud başka hikmetlerle) kalplerimizi, (îmândan, hak ve hakîkatten)kaydırma…[72] Âmîn…

Zîrâ, âkıbetimiz belli değil.

Bir Hatırlatma:

Ümmet’in âlimlerinin tamâmını ve eserlerini yerle bir edenvazîfeli/görevlendirilen araştırmacılara karşı affedilmez bir edebsizlik ve densizlik ettiğimizin farkındayız. Selefim'ize, yani geçmiş âlimlerimize sövmek, onları Kur’ân’ı ve Sünnet'i anlamaktan âciz, akîdesi bozuk, peşlerinden gidenleri de onları putlaştıranlar olarak i’lân etmek bilimsel olmak, bunu yapan şu bilim adamları’nı tenkîd etmek ise edebsizlik ve terbiyesizlik!.. Hayret!.. Burası nasıl bir köy!.. Taşlar bağlanmış… sözünü terennüm ettirici bir ğarâbet…

وَصَلَّى الله عَلَى سيدنا محمد وَ عَلَى اَلِه وصحبه كلما ذكره الذاِكرون وغفل عن ذكره الغافلون وَ الْحَمْدُ ِللهِ رَبِّ الْعَالمَين

Hüseyin AVNÎ

[1] Şu tartışma, üçbeş sene evvel Kanal 7 televizyonunda, Ahmed Hakan Coşkun isimli bir vatandaşın idâresinde, Prof. Dr. Süleyman Uludağ, Prof.Dr. Yûnus Vehbi Yavuz, Prof.Dr. Ali Erbaş, Prof.Dr. Suad Yıldırım, Doç. Dr. Şinasi Gündüz, Doç. Dr. Ali Arslan Aydın ve Gazeteci Yazar Mehmed Şevket Eygi beylerin iştirâklarıyla yapılmıştır. Mehmed Şevket Eygi ağabeyimiz, Ehl-i Sünnet inancını Ehl-i Sünnet irfânıyla mezcederek güzelce anlattı ve üzerine düşeni iyi bir şekilde yerine getirdiyse de, ilmî müdâfaayı yapmak mevkiindekiler tarafından Ehl-i Sünnet’e yaraşır ilmî cevâblar maalesef verilemedi. Böylece, mühim bir çok İslâmî hakîkat, birilerine boğduruldu.

[2] Kâsıme: Beli kıran (câhilce ve düşüncesizce söz veya iş). Kavâsım, kâsımenin çoğulu.

Âsıme: Koruyucu(Hakkı ve hakîkat’i müdâfaa ve muhâfaza için verilen cevâb). Avâsım, âsımenin çoğulu.

[3] Hem üzücü ve acı verici, hem de gülünç ve eğlendirici

[4] Geniş bilgi için bakınız:İbn-i Kesîr, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, 3/126, Mektebetü Dari’t-Turâs, Kahire, Ed-Dürrü’l-Mensûr: 5/519,Darü’l-Fikir, 1414, Beyrut/Lübnan, Kadı Beyzâvî:2/34, Dersaâdet, İstanbul, Tefsîr-i Kebîr (Fahr-i Râzî): 7/550, Dâru İhyai’t-Turâsi’l-Arabî, 2. Baskı, 1417, Beyrut/Lübnan

[5] Fahr-i Râzî,Tefsîr-i Kebîr:7/555

[6] BY J.W.Redhouse, A Lexicon, English and Turkish (Kitâbu Lehceti’l-Meânî, Li Ceymis Redhavs el-İncilizî):134, İstanbul, 1884

[7] Mesîh aleyhisselâm’a ilk îmân eden arkadaşları

[8] Saff: 14

[9] Âl-i İmrân:19

[10] Bakara: 246-247 ve devamı âyetler.

[11] Şuarâ: 60-66

[12] Bakara: 60

[13] Enfâl: 9, Âl-i ‘İmrân: 125

[14] Her bakımdan birbirlerini gerektirme

[15] Ta’rîfât: Haber maddesi

[16] Ferhâdî, en-Nibrâs: 511

[17] T.C. Adliye Vekîli Seyyid Bey, Rûmî 1340 senesinde, Türkiye Büyük Millet Meclisinde, ikinci toplanma esnâsında, Hilâfet hakkındaki celsede bu istikâmette konuşma yapmıştır. Bu konuşması, Türkiye Büyük Millet Meclisi Matbaası tarafından 1341 senesinde Hilâfetin Mâhiyet-i Şer’iyyesi ismiyle kitâblaştırılıp neşredilmiştir. Bu eserdeki görüşler tamâmıyla yukarıdaki sözü edilen fikrin mahsûlüdür. Kezâ, yakın tarihte Mısır’da yaşamış, Ezher’den me’zûn olduktan sonra ilmini Avrupa’da ikmâl etmiş(!), daha sonra da Mısır’ın bir şehri Mansûre’de kadılık yapmış olan Ali Abdü’r-Râzık tarafından 1925 tarihinde yazılan ve Ömer Rızâ Doğrul’un tercümesiyle 1927’de Türkçeye çevrilip İslâm harfleriyle basılan aslı el-İslâm ve Usûlü’l-Hükm,tercümesi de İslâmiyet ve Hükûmet ismini taşıyan bir kitâbçık (Ikdâm Matbaası-1927) dahi değişik bir tarzla bu kanaati öne sürmektedir. Şu iddialara Ezher ulemâsı Reddü Hey’eti-Kibâri’l-Ulemâ ala Kitâbi el-İslâm ve’l-Hükm (Bknz: Mecelletü’l–Ezher parasız hediyesi-1414) ismini verdikleri bir kitâbçıkla derhal cevâb vermiş, O’nu hak ettiğiyere yerleştirmişlerdir. Ali Abdü’r-Râzık’ın kitâbı ile Seyyid Bey’in nutku sanki biri diğerinden alınmış denilebilecek derecede çok yakın fikirleri bulundurmaktadır.

[18] Ebû Hanîfe el-Müsned: 12, 25, 108, 129, 131, 137, 144, 197,

Takdim ve Tahkîk Saffet es-Saka

[19] Bu hadîs îmân hakkındadır.

[20] Ebû Yûsuf el-Âsâr: 41, 55, 107, Dar’ül-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan

[21] İmâm Muhammed el-Âsâr:50, 73, 167 İdaretü’l-Kur’ân, Karaçi-Pakistan, 1411

[22] Misâl olarak, el-Mebsûtun, 1/51, 89 ve 145, 7/106, 10/146,147 nci sayfalarına bakılacak olursa, oralarda Ebû Hureyre’den yapılan rivâ

yetler görülecektir.

[23] Bu büyük sahâbîlerden husûsan Ebû Hureyre’nin fakîh olmadığı Hanefî muhakkıklarca reddedilmektedir.Bakınız: İbn-i Hümâm, Et-Tahrîr:318 ,319, İbnü Emîr el-Hâcc, Takrîru’t-Tahrîr:334, İbn-i Melek, Şerh-i Menâr: 211, Abdülhayy el-Leknevî, Heshese: 24-25, Mecmûatü Resâili’l-Leknevî zımnında: 3/440-441.

[24] El-Menâr ve Şerhiİfâdatü’l-Envâr (Nese-mâtü’l-Esrâr Kenarı): 197, Muhammed Es’ad Matbaası, Bâb-ı Âli Caddesi İstanbul.

[25] Leknevî’nin Heshese isimli risâlesinin yukarıdaki yerine bakılırsa bu dediğimiz görülecektir.

[26] İmâm Ebû Yûsuf, el-Âsâr: 107

[27] İmâm Muhammed, el-Âsâr: 73

[28] Bazıları: Evliyânın kerameti (âyetler hesâba katılmazsa), mü’minlerin Kıyâmet gününde Allah celle celâlühû’yu başlarının gözleriyle göreceği, şefâat mes’elelerinin bir kısmı (kebâir ehline şefâat) amellerin teraziyle tartılması, Nebî sallallahu aleyhi ve sellem’in Havzı, husûmet sahibi kimselerin arasında sevâblarla kısas yapılacağı, sevâbı kalmayanların üzerine hak sahiblerinin günahlarının atılacağı, hûrilerin asla ölmeyecekleri, rûhun kabirde cesede geri döndürüleceği, kabir sıkıştırması ve azâbı, Resûlüllah sallellahu aleyhi ve sellem’in anasının babasının hakkındaki sözleri, Ye’cûc ve Me’cûc’un çıkması, güneşin batıdan doğması gibi mes’elelerin bir takımları her ne kadar bazı âlimlere göre mütevâtir ise de ulemânın cumhûruna göre Haber-i Vâhid cinsindendirler.

[29] Çünki, daha önce Nüzûl-i Îsâ’nın orada yer almakta olmasına rağmen bunun mütevâtir haberleredayanmadığını iddia etmekteydiniz.

[30] Zîrâ kabûllenmediğiniz hususları delîl olarak ileri sürmek başka nasıl anlaşılabilir?

[31] Hacc:46

[32] Mecmûatün fi’l-'Akâid: 19, Ahmed Kâmil Matbaası: 1331

[33] Kitâbu’t-Tevhîd: 209–212, el-Mektebetü’l-İslâmiyye, İstanbul-Türkiye: 1979.

[34] Te'vîlât, 2/93, Müessesetü’r-Risâle, 2004, Mâide/197. âyetin tefsîri.

[35] Te'vîlât: 1/525, Nîsâ/159.âyetin tefsîri.

[36] Te'vîlât, 1/525, Nîsâ: 159. âyetin tefsîri.

[37] Aynı eser, aynı sahife.

[38] Te’vîlât : 4/442, Zuhruf: 61. âyetin tefsîri.

[39] Aynı yer.

[40] İleride olacağı haber verilen harbler…

[41] Meselâ, bakınız; el-Fettenî, Tezkiretü’l-Mevzûât,: 223 Nâşir: Emin Demc, Beyrût. Tarihsiz.

[42] El-Fethu’r-Rebbânî: 24/1-92.

[43] El-Fethu’r-Rebbânî: 18. cildin tamâmı. Ahmed Abdurrahmân el- Bennâ, El- Fethu’r-Rebbânî, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, tarihsiz. Birinci ve ikinci baskılar. Şu verilen rakamlar içindeki Ahmed b. Hanbel’e aid olmayan zevâid rivâyetler pek azdır.

[44] El-Fethu’r-Rebbânî: 21. cildin tamâmı.

[45] Müslim, Tirmizî, İbn-i Ömer- Teysîr:1/510

[46] Mukaddime: 388-411

[47] Ğumari, el-Mehdî el-Muntazar: 17, Âlemü’l-Kütüb

[48] Allame Muhaddîs Ebû’l-Fazl Abdullâh İbn-i Muhammed İbn-i Sıddîk el-Ğumârî, el-Mehdî el-Muntazar isimli eserinde, Mehdî hadîslerinin hadîs hafızlarınca mütevâtir olduğunu naklettikten sonra, bir takımlarının da isimlerini kaydetti. Bazıları: Hâfız Âburrî (Menâkıb-i Şâfiî’de), Kurtubî (Tezkire’de), Hâfız İbn-i Hacer(Fethu’l-Bârî’de), Hâfız Sehâvî (Fethu’l-Muğîs’de), Hâfız Süyûtî (el-Arfu’l-Verdî’de), Zerkânî (Şerhu’l-Mevâhib’de), Sefârinî (ed-Dürretü’l-Mudîe ve Şerhinde), Şevkânî (et-Tavzîh’de), Kannûcî (el-İzâe’de),

Ğumârî, âlimlerin bu husustaki ifâdelerinin cidden çok olduğunu ve maksadının hepsini aktarmak olmadığını ifâde ettikten sonra, kardeşi Allâme Muhaddis Seyyid Ahmed el-Ğumârî’nin İbrâzü’l-Vehemi’l-Meknûn Min Kelâmi İbni Haldûn isimli bir eserinde, İbn-i Haldûn’un iddialarını cümle cümle çürüttüğünü, söylemiştir. (Ğumârî, El-Mehdî el-Muntazar: 7-12)

[49] Mukaddime: 389, Dâru’l-Fikir, 1996

[50] Tenbîh: Bu Mehdî hadîslerinden bir kaçı da Müslim’in Sahîh’inde rivâyet edilmiştir. Her ne kadar şu rivâyetlerde Mehdi’nin ismi açıkça ifâde edilmediyse de vasıf ve ma'nâ olarak bildirilmiştir. İbn-i Haldûn burada lafızlara tutunarak ve onların ar kasına sığınarak Mehdî hadîslerinin Müslim tarafından rivâyet edilmesine karşı çıkmakta ise de, bu i’tirâz ona esasta bir şey kazandıramamaktadır. Zîrâ, i'tibar makâsıd ve meâniyedir, elfâz ve mebânîye değil diye bir ekserî kâide vardır.

[51] Çünki, ona terettüb eden bir amel yoktur.

[52] İmâm Tahâvî, Akîdetü't-Tahâviyye (İbnü Ebî'l-İzz Şerhi ve Elbânî tahkîkı):499

[53] Metn-i Tahâviyye:7

[54] Buhârî, Sahîh: 2222, 2476, 3448, 3449

[55] İsmâîl Fennî, Lüğatçe-i Felsefe: 156

[56] Keşmîrî, et-Tasrîh’indeki ilk sekiz rivâyet Buhârî’de ve Müslim’de veya sadece Müslimde (ve diğerlerinde) bulunduğu için kendisi bir kanaat bildirmeye ihtiyâc hissetmedi. 9, 10, 11, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 31, 32, 33, 34, 36, 40. hadîslerin ulemânın açık ifâdeleriyle, sahîh, 40. hadîse kadar olan diğer 11 hadîsin de hasen olduğunu delîller vererek ortaya koydu.

[57] Ebû Dâvûd, Sünen, Sünnet’e Yapışma Babı: 5, İmaret: 33, Tirmizî, İbn-i Mâce, Avnu’l-Ma’bûd, 12/354 Dârü’l-Fikir, 1399

[58] Haşr:7

[59] Nahl: 43

[60] A’râf:146

[61] Rûm: 1-5

[62] Âl-i İmrân: 110

[63] Hûd: 49.

[64] Cin: 26

[65] Rûm: 2-5.

[66] Bakara: 246-247 ve devamı.

[67] Bakara:251

[68] İmâm muhaddis Abdü’l-Hayy el-Leknevî, İbn-i Hacer el-Askalânî’nin bir kitâbından şöyle bir nakil yapıyor:

Bu rivâyetin, lafızlarının farklılığı sebebiyle ta’nedilmesine/zayıflıkla tenkîd edilmesine gelince, zayıf rivâyetlerin kuvvetli rivâyetlere hiçbir te’sîri olmaz; Kıssada (Burada mes’elede) sahîh olana itimâd edilir/dayanılır. (Zaferu’l-Emânî: 484)

[69] Mektûbât: 61.

[70] Fetih Suresinde (Âyet 2) gelmiş geçmiş bütün zemblerinin Allah celle celâlühû tarafından bağışlanılmasından söz edilmektedir.

[71] Haşr: 2

[72] Âl-i İmrân: 8

Nüzûl-İ 'Îsâ Aleyhisselâm Üzerinde Serdedilen Ciddiyetsiz Ve Şeytânî Vesveseler PDF Yazdır

Hüseyin AVNİ tarafından yazıldı.

NÜZÛL-İ ÎSÂ ALEYHİSSELAM ÜZERİNE SERDEDİLEN

CİDDİYETSİZ VE ŞEYTANÎ VESVESELER[1]

اَعُوذُ بِااللهِ مِنَ اَلشَّيْطَانِ اَلرَّجِيمِ بِسمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيِم

اَلْحَمْدُ الِلّهِ رَبِّ الْعاَلَمِينَ وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلىَ سَيِّدِناَ مُحَمَّدٍ وَأَلِه اَجْمَعِينَ

Hüseyin Avnî

Bundan sonra…

Bir Hadîs profesörü(!) İslâmiyat isimli mecmûada ‘Îsâ Aleyhisselâm’ı Gökten İndiren Hadîslerin Tenkîdi başlığı altında bir makâle yazmış, şu makâleye karşı, Ehl-i Sünnet gayreti ve müdâfaası sâikıyla samîmî ve gayretli bir mü’min kardeşimiz tarafından başka bir mecmûada cevâb verilmişdi. Biz de sözü edilen makâleye, nisbeten başka bir takım taraflardan kısmî cevâblar vermeyi münâsib gördük. Îsâ Aleyhisselâm’ı Gökten İndiren Hadîsler'in Tenkîdi başlığı; her şeyden evvel,ilmî vekar ve ciddiyetten mahrum, sulu, istihzâ damlayan seviyesiz bir başlık… Yazının üslûbu da peşin fikir ihtivâ eden mübtezel bir üslûb olup sâhibinden haber vermekte… İstihzâ edilen, sözlerin sahibi olan Resûlüllâh sallallâhu aleyhi ve sellem ve onları rivâyet eden ve benimseyen Ümmet'in tamâmı ve âlimleri… Diğer yandan da, Mahmûd Şeltût'un makalesinin intihâli/ondan çalınma bir yazı… Yüzü gözü makyajlanarak ve pudralanarak gûya kızlaştırılan bir kokana kocakarı…

Hakîkatte, şu makâle sâhibi tarafından da i’tiraf edildiği gibi, otuz küsûr Sahâbî’den yüz yetmiş küsûr rivâyetle gelen bir husûsun îmân eden akıllı kimseye göre tartışılır yanı olamaz. Hele buna İcmâ’ı eklerseniz, söylenilebilecek hiçbir şey kalmaz. Lâkin, îmân mevzûudur; tartışma götürmez, deyip saçma ve hezeyanlarına toz kondurmayan şarkıyyâtçı Hristiyanların ihdâs ettikleri -kesin îmân düstûrları da dâhil- istisnâsız İslâmî her mes’lede aslolan uydurma olmaktır, şeklindeki bilimsel dogma artık onların içimizdeki şâkirdlerince yeni bir îmân esâsı hâlini aldı. Nihâyet bu peşin ithâmın anaforundan kurtulmanız için sebebler âlemi size yetmeyecek kadar dardır. Vesvese bile olamayacak sebebler ileri sürülerek fâhişelik töhmetiyle yüzü kara edilmek istenen iffet âbidesi bir genç kıza, hadi fâhişe olmadığını isbât et, denildikten sonra, onun, töhmet dayanaklarına nisbetle yerden arş kadar yüksek olan hüccetlerinin bile yeterli delîl kabûl edilmediğini görüyoruz…

Makâledeki Bazı İddialara Kısa Cevâblar

İddia:Toplumsal taleplerini gerçekleştirmede başarısız olan kitleler, ya isyan veya sosyal patlamalar ya da başarının/zaferin ilâhî yardım sayesinde gerçekleşmesini bekleme şeklinde tepki gösterirler…

Cevâb: Şu iddianın tutarsız birçok yanı varsa da, biz ikisi üzerinde duralım:

Birincisi: Nüzûl inancı’nı böyle bir sebebe bağlamanın ardındaki mesned, en iyimser bir ifâdeyle, mes’eleyi sosyo-psikolojik bir tahlîlle temellendirmek düşüncesidir. Şimdilik,îmânsızlıktır demiyoruz. Yani, Şer’î delîllerden ayrı ve müstakil bakışla bakıldığı farz edilirse, -ki öyle olmuştur- yapılan, en iyimser ifâdeyle mücerred bir sosyo-psikolojik tahlîldir. Müstakım bir Profesör arkadaşın ifâdesiyle mesnedsiz ve gelişi güzel bir tahmîndir, denilmiyorsa tabîî. Mahza/salt sosyo-psikolojik tahlîller, yerine göre bir takım ipuçları verseler ve bir nisbette ufku açsalar da, pozitif ağırlığı ve isbât edilebilirlik yanı bulunmayan, hatta çoğu zamân ğâlib/ağırlıklı zann mertebesine bile ulaşamayan ihtimâllerden ibârettirler. Mantîkî mânada şekk,[2] hatta vehim[3] seviyesini dahî aşamazlar. Bir yanda, Haber-i Âhâd’lara, belki, yerine göre haberlerin hepsine, birçok noktada kıymet vermeyen, diğer yanda da, şu, mücerred kanaatlerden ileri geçemeyecek iddiaları nelerin nelerin yıkılmasına mesned yapabilenlerin ilmî, hatta fikrî ma'lûliyyet ve zavallılıkları cidden ibret vericidir. İslâm âlimlerinin, Mefhûm-i Muhâlif[4]ve benzeri fâsid istidlâller[5] çerçevesinde zikrettikleri, hüküm çıkarmada temel dayanak kabûl edilen delîllendirme biçimlerine, ilim, hatta sırf fikir gözüyle dikkatlice bir bakarsanız bunların, ihtimâl dâiresinde ne kadar güçlü dayanaklar ve ne kadar mühim ipuçları olduğunu göreceksiniz. Ama buna rağmen, şu ihtimâller, aksine getirilebilecek, onlardan ağır, hatta onlara denk ihtimâller göz önünde bulundurularak bir hükmün isbâtı veya inkârı için bir çok fakîh tarafından başlı başına birer delîl kabûl edilmemişlerdir. Sadece ipucu olmakla kalmışlardır. Şu fâsid istidlâllerin bir kısmı husûsundaki, âlimlerin, âlimce olan anlaşmazlıklarını lütfen kimse ileri sürmesin. Çünki, onların her birinin birçok nev’inin, delîl ileri sürmekte geçersiz olduğunda,hatta hasen ve daha üst mertebelerdeki rivâyetler karşısında hiç birinin mu'teber olamayacağında âlimlerce söz birliği vardır. Bu istidlâllerin/delîl getirmelerin, paralel bulundukları nassları te'yîd ve takviye edici oluşları ise karîne olmaktan ileri gitmeyen başka bir husûstur. Karşılarında onlardan daha kuvvetli, hatta onlara müsâvî/denk bir ihtimâl bulundukta, hattâ karşı delîl bulunmasa bile bunlarla ihticâc olunmaz,[6] hüküm isbât etmekte delîl olmaya yetmezler.

İkincisi: Benzer, hatta aynı iddia, inkârcılar tarafından Allah celle celâlühû’ya inananların karşısında ileri attıkları bir iddiadır.Onlar da, Sizin Allah inancınız, acziyetiniz ve başarısızlığınızdan doğmaktadır. Aslında Allah (hâşâ) yoktur. Kendinizi avutuyorsunuz, hatta kandırıyorsunuz, demektedirler. Şu iddianın sizde bu seviyede olup olmadığını -kesin bir şekilde- bilmiyoruz. Ama görünen o ki, düşüncenizin kaynağı ve mantığı budur. Şübhesiz ki, bâtıl din ve inanış sahibleri için bu iddia kısmen doğru olabilir. Allah inancı fıtrîdir/yaradılışta mevcûddur. Bu sebeble, yanlış gidişten dolayı puta, ağaca, güneşe, aya ve benzerlerine ilâh diye teveccüh edilmiş olabileceği gibi, âcizliğin, başarısızlığın ve avunma hissinin de bunda te’sîri bulunabilir. Ancak, gerçek Allah inancını, şu sosyo-psikolojik tahlîlle temellendirmek, olsa olsa îmânsızlık ve dinsizliktir. Bunun şu mes’elemizdeki iddiâ ile ne farkı vardır? Aslâ hiçbir farkı yoktur. Kendini Mü’min zanneden, veya insanları o şekilde kandıranlara sirâyet eden şu virüse iyi dikkat etmek lâzımdır.

İddia: Konuyla ilgili âyetler incelendiğinde bizzât görüleceği üzere ve birçok ilim adamının da ifâde ettiği gibi, Hz. Îsâ'nın göğe yükseltilip, bilâhare yeryüzüne indirileceği inancı, Kur’ân’da, tartışmaya mahal bırakmayacak netlik ve kesinlikte ifâde edilmiş değildir. Bilakis, ortada olan, Hz. Îsâ'nın inişinin leh ve aleyhindeki birçok âyetle ilgili filolojik îzâhlardan ve çok farklı te’vîl, tefsîr, yorum ve iddialardan başka bir şey değildir. Bu sebeble, Kur’ân açısından mes’elenin bir yorum ve dolayısıyla tercih mes’elesi olduğu söylenebilir…

Cevâb: Şu iddia, sadece kuru bir iddia. Kimdir, şu sözü edilen, birçok ilim adamının da ifâde ettiği gibi lafında geçen ilim adamları? Bunu söyleyen hesaba katılabilecek hiç bir ilim adamı asla yoktur. Varsa getirilsin.Kaldı ki, birileri tarafından tartışılmayan hiçbir imânî mevzû' da yoktur. Eğer sâhâyı sınırsız tutarsanız, Allah inancı da dâhil, her îmân esasının birilerince mutlaka tartışıldığını görürsünüz. Her kesin îmân esası karşısında i'tirâzları olan bir veya daha çok inkârcı kesinlikle bulunur. Mühim olan, bu mes’elenin Mü’minler’in hakîkî Rebbânî âlimlerince tartışılmadan veya tartışıldıktan sonra kabûl edilip edilmemesidir.Hatta, ikinci mertebedeki birçok îmân esasının teferruâtında dahî, İslâm âlimlerince tartışma olabilir.[7] Bunun böyle olması onların aslını kökten inkâr etmemizi îcâb ettirmez.Kâfirlerin ve maşalarının Nüzûl-i Îsâ’yı tartışmaları, bu inancın net ve tartışmasız olmadığı ma’nâsına gelmez. Tekrâr ederek soruyoruz; bu inancı, kim tartıştı ve tartışıyor? Hiçbir âlim, bunu, geçmişte tartışmamıştır. Sahte peyğamberlerin, müsteşriklerin, masonların ve tohumlarının tartışmaları ise Mü’minler için mühim değildir ve bu İslâm Ümmetinin ve âlimlerinin icmâ’ına zarar vermez. Hâsılı, mü’minlerce inkârı mümkin olmayacak onca delîllerle berâber artık bu mes’ele Kur’ân açısından bir yorum mes’elesi değildir.

Hem, şu filolojik îzâh[8]dedikleriniz nelerdir? Bir de siz yazsanız da bir daha görsek. İmâm Kevserî onu yapmaya kalkanların maskaralıklarını enfes bir şekilde sergilemişti. Bir de sizin boyunuzun ölçüsünü görsek.

İddia: Aslında Hz. Îsâ'nın Nüzûl’ü mes’elesinde belirleyici olan rivâyetler/hadîsler konusunda da ihtilâflar ve tartışmalar yok değildir. Genelde konuyla ilgili rivâyetlerin Mütevâtir mi, Haber-i Âhâd mı olduğu noktasında yoğunlaşan tartışmalarda, bugüne kadar taraflar arasında bir uzlaşma sağlanamadığı görülmektedir. Bu tür kısır tartışmaların uzayıp gitmesinin temel sebebiyse, konuyla ilgili hadîslerin bilimsel bir titizlikle incelenmemiş olmasıdır…

Cevâb: Bir: Şu husûstaki rivâyetleri iyi inceleyen ilim ve basîret sahipleri göreceklerdir ki, bu iddia da tamamen ilim ve insâfla bağdaşmayan hilâf-i hakîkat gelişi güzel bir iddia… Çünki, Evvelâ, Nüzûl’ü tek belirleyici olan hadîsler değildir. Ortada âyetler ve İcmâ’ da vardır. Sonra, yine soruyoruz, şu varlığı iddia edilen tartışmayı kim yapmıştır? Hadîs âlimlerinden kim böyle bir tartışmada, Nüzûl hadîsleri Haber-i Âhâd'lardır yâhuduydurmadırlar demiştir? Bir tanesi getirilsin… Şimdiye kadar bunu getiren olmamıştır. Asla da getirilemez. Son devrin câhil ve zındıklarından başka bu husûsta çatlak ses kimseden çıkmamıştır. Hâsılı, âlimlerde iki taraf diye bir şey yoktur.Ortada tek bir taraf vardır ki, o da şu îmâna sâhib olan taraftır. Küfür cebhesi ve onların oyuncağı ve maşası olan müsteşrik tohumlarının aykırı görüşleri ise mü’minlerce mühim değildir.

İki: Tartışmanın sebebi, hadîslerin ilmi ölçülerle incelenmemesidir iddiası doğrudur. Evet, onları Mü’minler ve âlimleri seviyesizce tartışmadı ve tartışmaz. Ancak tahlîl etmişlerdir ve ederler. Tartışan kâfirler, zındıklar, masonlar ve uşakları ise elbette ilmî ölçülerle tartışmadılar. Bunu tamâmen peşin fikirli olarak ve ideolojik bir bakış zâviyesiyle yaptılar. Şunun da asıl sebebi, inkârcılık mikrobunun kimilerine bulaşmış olmasıdır.

Üç: Hadîs ilimlerinden nasîbi olanlar kabûl ve teslîm ederler ki, şu mertebede râvîsi ve kaynağı olan hadîsler hiçbir cerh ve ta’dil (sakat ve sağlam bulma) tahlîline tâbi tutulmadan bir araya getirilseler, ilmî ölçülere yine de uyarlardı. Ama son devrin hakîkî âlimleri, pekiştirmeyi ve odun kafalıları da hesaba katarak, hadîslere ilâve olarak, şu rivâyetleri ilmî ölçülerle teker teker incelemişlerdir. Ya, hevâ (nefsin şiddetli arzusu), gözleri kör ettiği için hakîkat görülemiyor, veya kasden yalan söyleniyor. Dolayısıyla kimse, çoktan keşfedilen Amerika’yı ilk defa keşfediyorcasına, yeniden keşfetme nâmına gaza basıp gübre yığınına saplanmasın.

İddia:Bütün bunlar Hz. Îsâ'nın Nüzûl’ü konusundaki rivâyetlerin metin tenkîdi açısından nasıl bir manzara arzettiğini gözler önüne sermeye yetecek nicelik ve nitelikte değerlendirmelerdir.[9]

Cevâb: Geçtiğimiz sayımızdaki makâlemizden metîn tenkîdiyle alâkalı bir yeri buraya da almak istiyoruz: Metin Tenkîdinden maksadınızın ne olduğunu şu satırları okuyacak olanlar -bağışlasınlar- belki iyi anlayamayabilirler. Kendi kitâbınızdan bu husûsla alâkalı bir iktibâs yapalım, bir parça nakledelim ki, söz daha anlaşılır olsun; Metin tenkîdinin ne kadar lüzûmlu ve iyi bir şey olduğunu anlatma makamında, Mu’tezile âlimlerinden[10]Amr b. Ubeyd’den, O'na hiçbir i’tiraz yapmadan, dolayısıyla beğenerek naklettiğiniz (küfür) sözler(i) şunlardır:

(Mü'minlere göre sahîh olan bir hadîs için)

“Bu hadîsi A’meş’ten işitseydim, onu yalancılıkla suçlardım. Zeyd b. Vehb’den işitseydim, ona cevâb bile vermezdim. Abdullah b. Mes’ud’dan işitseydim, onun sözünü kabûl etmezdim. Allah’ı böyle söylerken işitseydim, O’na sen bizden mîsâk’ı bu esas üzere almadın! derdim”.[11]

(Yine başka bir hadîs için,)

“Resûlüllâh böyle bir şey söylemez. Eğer söylemişse ben onu yalanlıyorum. Eğer onu (bu konuda) yalanlamak günah ise, ben bunda ısrarlıyım”.[12] Şu sözü söylediğine dâir rivâyetler sahîh ve sâbitse, kâfirliğin bundan ötesi olabilir mi?

Alternatifçinin kendisi de şöyle diyor:

“Bir sözün yanlış ve kabûl edilemez olması o sözün her zamân uydurma olmasını gerektirmeyebilir. Bu durum özellikle Hz. Peyğamberin çevresinden elde edip yeri geldiğinde aktardığı bazı bilgiler için söz konusu olabilir. Meselâ İsrâîloğulları’ndan bir adamın doksan dokuz kişiyi öldürdükten sonra bir din adamını da katletmesine rağmen tövbesinin kabûl edilip cennete girmesiyle ilgili bir hadîsin[13] kabûlü hayli zor hatta imkânsız unsurlar içerdiği için kolayca mevzu olduğuna hükmedilebilir.

Ancak mes’eleye bir başka açıdan bakmak da mümkündür: Bu örnekte olduğu gibi, Hz. Peyğamber İsrâiloğullarından bir adamla ilgili bu hikâyeyi Medîne’deki Yahudilerden duymuş ve rivâyetteki bir takım tutarsızlıkları ve problemleri bir yana bırakıp rivâyetin ana fikri olan tövbe kapısının her zamân açık olduğunu ön plâna çıkararak bu hikâyeyi anlatmış olabilir. Keza Hz. Peyğamber içinde yaşadığı toplumun bir ferdi olarak sağlık ve tedâvi konularında çevresinden edindiği o zamân için doğru kabûl edilen bazı bilgileri -Tıbb-ı Nebevi konusundaki rivâyetleri kastediyoruz- çevresindekilere aktarmış olabilir. Ancak sonraki yüz yıllarda, ilmen bu bilgilerin bazılarının doğru olmadığı ortaya çıkabilir. Bu ve benzeri birçok durumla karşılaşıldığında -muhtevânın yanlış olmasına bakıp- hadîsin uydurma olduğuna hükmetmek yerine, hadîsin Hz. Peyğamberin sözü olduğunu; ancak ihtivâ ettiği bilgiler yanlış olduğu ortaya çıktığı için bizim için geçerli olmayacağını ileri sürmek daha isabetli görünmektedir… İsnad açısındanHz. Peyğambere aid görünen ama muhtevâ itibariyle yanlış olduğu anlaşılan ve dolayısıyla kabûlü mümkün olmayan hadîsler’…[14]

Bu nakillerden sonra, Louis Massignon isimli bir İslâm düşmanı Müsteşrikten/Oryantalist’den de bir söz aktarmak istiyorum:

Onların[15] her şeyini tahrip ettik. Felsefeleri, dinleri mahvoldu. Artık hiçbir şeye inanmıyorlar. Derin bir boşluğa düştüler…[16] (nakil bitti.)

Vah başımıza gelenlere… Değil Şâri'in/din sâhibinin sözleri, sıradan insanların sözlerinin bile metin tahlîline/kritiğine tâbi' tutulması her hâl-ü kârda lüzûmlu, hatta câiz değildir. Aksine, metin tenkîdi zarûret veya ihtiyâc halinde olur. Bu zarûret ve ihtiyac da gelişi güzel olmaz. Zarûret halinde mecbûren, ihtiyac halinde ise çokça gerekli olur. Yani metinlerde aklî veya Şer’î, veya hem aklî hem de Şer’î imtinâ'/olamazlık mevcûd ise, veya kendileri ayarında veya kendilerinden daha üstün kuvvette başka nasslar ve rivâyetlerle aralarında çelişki varsa, veya umûmâta (genellik bildiren delîllere) ters iseler ve benzeri hallerde metin tenkîdi yapılır.

Nüzûl mes’elesinde bunlardan hiç birisi mevcûd değildir. Ortada aklî bir muhâl/imkânsız/olamaz mı var? Şer’î muhâl mi var? Iztırâb mı var? Bunlardan bir tanesini gösterin. Gösteremezsiniz; çünki bunların hiç birisi yok; olmayan şey nasıl gösterilsin? Evet yok… Şöyle ki, Aklî muhâl yok; Çünki, İzâfiyet teorisi, uzay fiziği, âdî vasıtalarla (sıradan araçlarla) astronotların uzun zamânda uzayda durabilmeleri, bilgisayar teknolojisi, enformatik müdhiş gelişmeler ve benzerleri, bir zamân aklın ihtimalden uzakbulduğunu, başka bir zamân mümkin bulmakta olduğunu ve gördüğünü ortaya koymaktadır. Aklın bir şeyi ihtimâl ve imkândan uzak bulması ile imkânsız bilmesifarklı farklı şeylerdir. Kollektif akıl bir mümkin’i/olabilir’i, bazen uzak bulsa da imkânsızbulmayabilir. Bazı zayıf akıllılar çoğu zamân ihtimâlden uzak gördüğünü imkânsız bulur ve gösterir. Fennî gelişmeler bunun inkâr edilmez isbâtlarıdır. Nüzûl’de Şer’î Muhâldeyoktur. Çünki o bir mu’cize, yani olağanüstü bir iştir. Mu’cize, Deterministler ve David Hum gibi maddeci felsefecilere göre olamaz bir şeyse de Mü’minlerce câiz ve vâkı’dir.[17] Nüzûl de bir mu’cize olduğuna göre, o dahî mümkindir. Îsâ aleyhisselâm’ın Allah celle celâlühû’nun izniyle ölüyü diriltmesi gibi. Evet… Nüzûl haberlerinde Şer’î Muhâl de yoktur…Çünki, Nüzûl haberleri, kendi kuvvetinden üstün, hatta kendi kuvveti seviyesinde, hatta kendinden daha zayıf olan hangi delîl ile muhâl yani imkânsızbulunuyor? Bir tane bile gösterilemez. Nüzûl mes’elesinde, zıt hangi bir delîl/nass vardır ki, onunla Nüzûl teâruz etsin/çelişsin ve ortada ıztırab/çelişki bulunmuş olsun? Yok… Bulan getirsin. لا نبى بعدى/Lâ nebiye ba'dî/benden sonra hiçbir nebî yoktur, hadîsi haktır. Ancak bu bizim dediğimize zıd değildir. Ne demek olduğu şunlarca anlaşılmamıştır. Nitekim îzâh yerinde edilmiştir. Nüzûl’ün/inişin nereye olacağı, mes’elesindeki ufak tefek farklılıklar, haberin aslıyla, yani gökten inmeyle çelişmez. Kaldı ki, Nüzûl, yani inmekkelimesi bir yerde inip orada konaklamak ma’nâsındadır. Gökten nüzûl (inme) olacağı gibi, falan yere bineğinden nüzûl (konup/konaklama) dahî olur. Bu yüzden şuraya nüzûl(inmek), buraya nüzûle mâni' değildir. Her râvî Nüzûl’ün olacağı yerlerden her birini hatırlamamış, bir kısmını veya birini hatırlamış da olabilir. Burada böyle değişikliklerde çelişki görülmez. Üstelik inmek husûsundadeğil de, nereye ineceği husûsundaki rivâyetlerin hepsi aynı kuvvette değildir. Dolayısıyla ıztırab mevzû'-i bahis olmadan kuvvetli olan tercîh de edilebilir.[18] Yâhud görünürde çelişki var kabûl edilse bile, te’lîf mümkin iken tercîhe gidilmeyebilir. Şurada içinden çıkılamayacak olan hiçbir çelişki yoktur. Bu ma’nâda, yani nereye ineceği husûsundaki metin tenkîdi âlimlerce yapılmıştır ve mes’ele ilmî olarak halledilmiştir.Nitekim ileride bu çelişki iddiaları etraflıca ele alınacaktır. Bir şeyi körler de görecek diye bir şart yoktur. Göstermek ve görmek “görene; köre ne?” Lüzûmsuz metin tenkîdi/kritiği, daha doğrusu metin üzerinde oynamak âlimlerin değil, ard niyetlilerin veya câhillerin yâhud da hevâsının esiri sapıtmışların işidir. Hele bu metin, Şerîat sâhibine âidiyeti -zayıf olmak şöyle dursun- kuvvetli ihtimalle sâbit olan, hatta kesin olan bir metinse, bunda asla tenkîdî bir tasarruf olmaz…

İddia:Kaynak râvîlerin güvenilirliği açısından bu tabloya bakıldığında, Abdullah b. Mes'ud ve Enes b. Malik gibi birkaç sahâbî hariç, rivâyetleri nakledenlerin veya naklettiği rivâyet edilenlerin büyük ekseriyetinin Hz. Peyğamberin yakın çevresindeki arkadaşları olmadıkları görülür…

Cevâb: Bir: Bu haberler Nebî Aleyhisselâm'a yakın Sahâbîlerce gelmiştir. Aksi yalan veya cehâlettir. Hepsi yakın arkadaşlarıdır. Nitekim dikkatli bakılırsa bu görülür.

İki:Halifelerden hangisi altı temel îmân mes’elesinde kaç tane hadîs rivâyet etmiştir. Hz. Ebû Bekir’den temel îmân esasları hakkında Kütüb-i Sitte'de ve Muvatta'da tek bir rivâyet -bildiğim kadarıyla- yoktur. Gözümden kaçan varsa bile bu ender cinsindendir. Hz. Ömer’den ise tâli îmân esasları hakkında çok az rivâyet vardır. Belki de yoktur. Benim bildiğime göre O’ndan ne Kütüb-i Sitte ve Muvatta’da Allah’a îmân, Allah’ın sıfatlarına, Âhiret'e îmân, Meleklere ve Nebîlere îmân husûsunda hiç bir rivâyete rastlamadım. Gözden kaçan varsa da çok nâdirdir. Keza; Hz. Osman ve Hz. Ali’den de bu husûstaki rivâyetler yok denecek kadar azdır. Bütün bunların böyle oluşu, akıllı ve ilimli mü’minlerce de kabûl ve teslîm edileceği gibi, îmân esasları husûsunda inkârımızı îcâb ettirmez.

Üç: Hem, böylesi bir istidlâl, kendi başına bir ipucu ve karîne bile değildir. Olsa bile, ondan daha kuvvetli, hatta onun kuvvetinde değişik mukâbil/karşıt ihtimaller yüzündenhüccet olmaktan uzaktır. İhtimâl geldiği zaman ihticâc bâtıl olur. Hatta bu, kesin delîllerle mutlak muhâldir/her bakımdan imkânsızdır. Öyle ki, ortada inkârı ilmen kabil olmayacak kuvvet ve sayıda nass varken, şunlar karîne bile olmaktan uzak vesveselerden başka bir şey değillerdir.

İddia:Hz. Îsâ'nın Nüzûl’ü ile ilgili hadîsleri nakledenlerin başında gelen Ebû Hureyre, Cabir b. Abdillah, Huzeyfe b. el-Yeman, Ebû Sa'id el-Hudrî, Abdullah b. Abbâs vb. isimlere gelince... Başta Ebû Hureyre ve Abdullah b. Abbâs olmak üzere, bunların bazılarının geç Müslüman olmuş olması veya Hz. Peyğamber zamânında yaşlarının küçük olması vb. sebeblerle, zabt açısından ciddî eleştirilere maruz kaldıkları…(iddia edilmektedir.)

Cevâb: Şu ismi geçen sahâbîler Efendimiz sallallâhu aleyhi ve sellem’in yakın çevresinde yer alan arkadaşları olduğunda aklı başında hiç kimsenin şübhesi yoktur.Ebû Hüreyre, Nebî aleyhisselâm’ın duâsını almış yakın arkadaşlarından olup, Ümmet'in hadîs hâfızıdır. Ona, dinsizler, müsteşrikler ve onların oltalarındaki yem solucanları olan Mahmûd Ebû Reyye ve benzerleri düşman olabilirler. Ebû Hanîfeler, Mâlikler, Şâfiîler, Ahmed b. Hanbeller, Buhârîler, Müslimler ve diğer hadîs İmâmlarının kabûl ettiği koca Sahâbî'ye kim düşmansa veya onu beğenmiyorsa, canı cehenneme… Diğer sözü edilen Sahâbîler de, aynı şekilde Mü’minlerce mümtâz ve güvenilir âdil kimselerdir. Bunlara Müsteşriklerden başka kim zabt tenkîdinde bulunmuştur? Müsteşrikler ve tohumlarınca ise, güvenilmez olabilirler. Bu, Mü’minlerce mühim değildir.

Tenbîh: Kimi câhil zavallılar da, âdillik ile ma'sûmluk arasındaki farkı ya bilememekte veya kasden görmezden gelmektedirler. Sahâbe'nin tamâmı âdildirdiyoruz. Bu, Hadîs Usûlü kitâblarının hepsinde mevcûddur. Yer göstermeye lüzûm yoktur. Sahâbî düşmanı Hâricî ve Şiîler’in ve bir kısım şâzların dışında buna zıd görüş sâhibi bilmiyoruz. Sahâbe mâ’sumdur demiyoruz. Haberlerinde güvenilir kimselerdirler, yalan söylemezler, diyoruz, hiçbir günah işlemezler demiyoruz. Lâkin onların sevâbları içindeki günahları denize düşüp kaybolan yağmur tânecikleri gibidir, diyoruz.

İddia: Ve (bu Sahâbîlerden bazılarının) isimlerinin bir takım İsrâiliyyât rivâyetlerine karıştığı…(söylenmekle şu Nüzûl rivâyetlerinin de isrâiliyyât'tan olma ihtimâli doğmaktadır.)

Cevâb:Bir: Böyle bir asılsız iddiadan kalkarak Nüzûl rivâyetlerinin İsrailiyyât rivâyetlerinden olduğu iddiası, mesnedsiz, yani aklî ve ilmî dayanağı olmayan bir da’vâdır. Kısmen de olsa, benzer olan bir takım rivâyetlerin şu andaki Kitâb-ı Mukaddes'te de bulunması, bunların isrâiliyyâttan olması ve uydurma olduğu ma’nâsına gelmez. Çünki bu günkü Kitâb-ı Mukaddes'te Allah'ın varlığına, öldükten sonra dirilmenin olacağına dâir ve bir çok Kur’ân âyeti meâlideki metinler de vardır. Onlar da mı hâşa uydurmadır?!.. “Aksine siz dünya hayatını tercîh ediyorsunuz. Halbuki Âhiret (dünyadan) daha hayırlı ve daha kalıcıdır. Şübhesiz bu (hakîkatler) elbette ilk sahîfelerde, İbrâhîm ve Mûsâ’nın sahîfelerinde vardır.”[19]

İki: Değildir ya, şu rivâyetlerin bir kısmının İsrâiliyyât rivâyetleri olduğu kabûl bile edilse, o yolla gelmeyen diğer sahîh rivâyetler paralelinde olduklarından bunların zararı değil kârı olur. İlmen de bunda bir mahzûr yoktur.Ehl-i Kitâb'dan anlatınız, aktarınız. Bunda bir darlık, zorluk (beis) yoktur…[20]İbnü'l-Esîr, (kısa ve öz olarak) bunun,onlardan her bir yalanın anlatılabileceği ve nakledilebileceği ma’nâsında olmayıp,âlimler, râvîler ve târîhçiler tarafından nakledilen doğru rivâyetler, demek olduğunu söylemektedir.[21]

Üç: Kur’ân'a ve Sünnet'e ters olmayan fakat başka kanallarla gelen rivâyetlerin ne doğru olduğunu ne de yanlış olduğunu söyleyemeyiz. Zîrâ, Ehl-i Kitâb'ı ne tasdîk ediniz, ne de yalanlayınız[22] emrine muhâtabız.

İddia: Bunların (Nüzûl râvîlerinin) bazılarının geç Müslüman olmuş olması veya Hz. Peyğamber zamânında yaşlarının küçük olması vb. (“gibi husûslar şu rivâyetlerin güvenilir olmadığını göstermektedir” denilmek isteniyor.)

Cevâb: Meselâ hangileri kaç yaşındaydı? Öyle ciddîyetsiz bir iddia ki, tamamen hayal veya kasd-ı mahsûsa mahsûlü mesnedsiz atışlardan ibâret. İsbâtlı konuşulsaydı bir şey olurdu ve cevâba değerdi. Lâkin mes’ele ma’lûm. Ciddî bir kişi, ciddî bir makalede böylesi bir da’vâ ileri sürse, da’vâsını, sözü edilen Sahâbîlerin yaşlarını, ricâl kitâblarından bulup ortaya koyarak isbât ederdi. Değilse, söylenenler, ciddîye bile alınmayacak laflar olmaktan öteye gidemez ve başkaları için hak etse de, kendileri için karşı bir ciddî cevâbı hak etmez.

İddia:Mesela, Hemmam b. Münebbih'in Sahife'si, Ebû Yûsuf’un (ö. 182) eserleri, İmâm Muhammed'in (ö. 189) eserleri, Malik'in el-Muvatta’sı, Şafii’nin (ö. 204) eserleri, Abdürrazzak'ın (ö. 211) el-Musannef'i gibi ilk kaynaklarda konuyla ilgili rivâyetlere hiç rastlanmazken…

Cevâb: Böyle bir mülâhaza ile Nüzûl hadîslerinin uydurma olduğunu isbâta yeltenmek ilmî değil, sadece klinik bir vak’a olabilir... Zîrâ İmâmeyn’in kitâblarında îmânla alâkalı hemen hemen hiçbir rivâyet yoktur. O halde îmân husûsunda gelen mu’teber rivâyetleri inkâr mı edelim? Hattâ onlarda, çoğu fıkhî mes’eleye dâir sahîh hadîs rivâyetleri bile yok. Onları da uydurma mı ilan edelim? Bu nasıl bir delîl ileri sürme? Vesvese ile hücceti karıştıracak kadar ilmîlik, her halde çağdaş akademisyenlerin mümeyyiz/ayırıcı vasfı olsa gerek.Üstelik… Abdurrezzak'ın Nüzûl hakkında bir değil, bir çok rivâyeti vardır. Hem de, ondan önceki musanniflerden Ma'mer İbn-i Râşid el-Ezdî'nin el-Câmi'inden rivâyet ederek. Abdürrezzâk, sözü edilen el-Câmi' isimli eserin râvîsidir ve bu rivâyetler, basılı olan el-Musannef'de mevcûddur.[23] Ayrıca tefsîrinde de vardır.[24] Şu da gösteriyor ki, Bay Profesör, şu eserlerde Nüzûl rivâyetleri yoktur,derken, ya bakmadan, okumadan ve araştırmadan, gelişi güzel hareket etmekte, veya birilerinin dolduruşuyla konuşmaktadır. Dolayısıyla diğer kaynaklar hakkında da bu yanıltma kuvvetle muhtemeldir. Burada bir ibretlik nokta daha vardır ki, o da, Nüzûl ile alâkalı yazılan eserlerde, Abdü’r-Rezzâk’tan nakiller varken onun yoktur demesidir. Bu da, ya o kitâbları bile okumadığını veya okuduğu halde onlara kayıdsız kaldığını göstermektedir. Bir Muhakkık/araştırmacı için, ikisi de affedilmez bir lâkaydîliktir. Üstelik, yukarıda da geçtiği gibi sözü edilen rivâyetler basılı olan Musannef ile Tefsîr’inde yer almıştır. Bu yapılan tıpkı Fazlurrahmân’ın tavrı gibi birşey… Nitekim, böyle bir kaynak bilgisini/bilincini(!) ve ona dayalı istidlâli, Fazlurrahman da, kim kasden bana yalan iftirâ ederse cehennemdeki yerini hazırlasın meâlindeki Mütevâtir hadîsin uydurma olduğunuisbât(!) sadedinde yapmıştı. O, bu hadîs Ebû Yûsuf'un kitâbında yoktur. (Öyleyse uydurmadır.) mealindeki ifâdesiyle müthiş bir ilmîlik(!) sergilemişti.[25] Halbuki şu rivâyet, Ebû Yûsuf'un el-Âsâr'ında vardı.[26] Bay Profesör de, şu bizim mes’elemizde usûl bakımından, isim vermeden, Fazlurrahmân’ı taklîd etmiştir. İ'tirâf etmiyorsa da O'nunhadîs ilimleri metodolojisinin temel ilkelerinden birini benimsemiş, onunla amel etmiştir. O'nun mezhebini taklîd etmiştir. Her ikisinde de aynı ciddiyetsizlik, aynı sığlık, aynı lâubâlîlik...Ebû Hanîfe’nin akîde kitâblarından Fıkh-ı Ekber'inde de hiçbir hadîs rivâyeti yok. Ne diyeceksiniz? Sübhanellah!.. Maksad, onlara güvenmek olmayıp, onlarla bunları, bunlarla da onları yıkmak. Yoksa şu eserlerde bu rivâyetler bulunsaydı kabûl mu göreceklerdi? Kesinlikle hayır. Çünki, yapılmakta olan, i’dâm ettikten sonra güldüren ve ağlatan zâlim bir muhâkeme… Âdil bir muhâkeme yaparak, âdil bir i’dâm değil…

İddia: Kaynaklarla ilgili olarak işâret edilmesi gereken diğer bir husûs ise, bu rivâyetlerin yer aldığı, hadîs kaynağı bile olmayan (tarih, tabakat, rical, cerh-tadil, tefsîr, delail vb. türü) eserlerin, tablodaki toplam eserlerin yaklaşık yarısını oluşturmasıdır. Her türlü rivâyeti -sağlam çürük demeden- alan ve çoğunluğu problemli rivâyetlerden oluşan bu tür eserlere bilimsel bir ihtiyat ile yaklaşmak gerektiğini burada vurgulamak gerekir.[27]

Cevâb:Nüzûl böylesi, kaynaklarda da bulunsun; ne olmuş? Bu rivâyetler sadece şu tür kitâblarda bile olsa ve başka kitâblarda bulunmasa, bu bile uydurma delîliolmaz idi. İlim ölçülerine göre, bu tür toptancı temellendirme yeterli bir zayıflık delîli olamayacağı gibi, kâfî bir karîne bile olamaz. Nerde kaldı uydurma delîli olsun. Tam aksine bu, zikredilen hadîslerin sübûtunu, var olduğunu kuvvetlendirir.Şu makale sahibi tarafından inkâr edilmez olduğunu zannettiğimiz îmân esaslarının ve diğer hakîkatların, meselâ târîh kitâblarında da yer alması onların uydurma olduğunun delîli mi sayılacak? Bu nasıl bir ilim ciddiyeti?!...Şu ciddiyetsizliğe, esasen ilmî ölçülerde verilebilecek ciddî cevâblar -başka kimseler ve hüccet ikâmesi hesaba katılmazsa- zâyi'dir.

İddia:Bu noktada dikkat çekmek istediğimiz husûs, bu eserdeki rivâyetlerin tamamının Hz. Peyğamber'e nispet edilen (merfû') hadîsler olmadığıdır. Bilakis toplam yüz yetmiş sekiz rivâyetin yaklaşık altmışı mürsel, mevkuf ve maktu rivâyetlerden oluşmaktadır ki, bu azımsanmayacak bir sayıdır. Bir başka ifâdeyle, delîl olarak kullanılan rivâyetlerin 1/3'ü Hz. Peyğamber'e izafe edilen rivâyetler değildir; başkalarının (sahâbî, tabii vd.) şahsi kanaatlerini yansıtan ve dini açıdan bağlayıcı olmayan nakillerden ibârettir.

Cevâb: Bir: İlim sahibleri bilir ve teslîm ederler ki, şu mevzû'daki mevkûf olan, merfû’olmayan hadîsler merfû’, yani Nebî aleyhisselâm’a dayandırılan hadîsler hükmündedirler. Dolayısıyla ortada müdhiş bir câhillik veya kandırma vardır.

İki: Üstelik mevkûf rivâyetler, sâbit olan merfû’ rivâyetleri te’yîd/pekiştirme sadedinde olunca, ictihâd ile bilinebilecek türden bile olsalar, hiçbir sâhada mücerred şahsî kanâat hükmünde olmazlar. Şu mes’elede ise, mevkûflar te’yîd ve takviye edici olarak gelmişlerdir. Dolayısıyla, i’tirâza hiç bir cihetten mahal kalmaz.

Üç: Bir de, kendi ifâdesiyle, yüzleri aşkın merfû' rivâyetin yanında altmışa yakın mevkûf rivâyetin de yer alması, zayıflık sebebi mi olur, sahîhlik vesilesi mi? Söyleyin ey akıl sahibleri!…

Dört: Hem, (meâlen) bu mevkûflar (Sahâbî sözleri) şahsi kanaatlerdir, dolayısıyla bağlayıcı değildirler, işe yaramazlar da, sizinkisi ise vahiydir (!) Dolayısıyla kesin delîldir. Öyle mi?

Beş: Kaldı ki, Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim bir şeye kesin inanıyorsa, ve ona inandıkları kesin delîllerle sübût bulmuşsa, o şeye Mü’minler kesin inanmaya mecbûrdurlar. Başka delîl bulunsun bulunmasın, fark etmez… Çünki ictihâd sâhası dışındaki mes'eleler, bilhassa bir ğaybî husûs olan îmân mes'elesi işitmeye bağlıdır.

İddia: İslâm düşünce tarihinde hadîsler etrafında ortaya çıkan tartışmalara vakıf olanlar da pek ala bilirler ki, herhangi bir inancı, düşünceyi veya kanaati hadîslere dayanarak savunmak ve buna karşı çıkanları ilzam edip susturmak için en sık başvurulan yol, konuyla ilgili hadîslerin Mütevâtir olduğunu ileri sürmek olmuştur.

Cevâb: Şu süflî düşünceye sahip olan alçaklar bulunabilirse de, böylesi bir karayı Ehl-i Sünnet âlimlerinin tamamına veya bir kısmına sürmeye kalkışanlar sadece kendi yüzlerini karartırlar. Bu iddia, Ehl-i Sünnet âlimleri hakkında bühtân-ı azîmdir. Şu bühtân, seviyesizce bir çamur atma çamurluğudur.Aksine, İslâm’da sâbit olan bir inancı yıkmak isteyen alçaklar, Mütevâtir olan rivâyetleri tevâtür derecesinden aşağı indirmeye, hatta uydurma olduklarını i’lân etmeye çaba sarf ederler. Bunu yaparlarken ilmî değil de, sadece şeytânî vesveseleri mesned edinirler.Sözün doğrusu işte budur. İslâm düşünce târîhini değil de, İslâm ilim târîhini incelerseniz bunun böyle olduğunu göreceksiniz.[28]

İddia: Daha önceki tablolarda görüldüğü gibi, konuyla ilgili hadîsleri nakletmiş görünen birinci tabakadaki kaynak râvîlerin sayısı otuz üçtür. Bu otuz üç kişinin gerçekten Hz. Peyğamber'den bu hadîsleri işittiklerini varsaysak bile, bu sayı acaba yalan üzere ittifak etmeleri imkânsız olan bir kalabalık anlamına gelir mi? Kanâatimizce bu sayıdaki bir insan topluluğunun, bir konuda yalan söylemek üzere ittifak etmeleri imkânsız değildir.

Cevâb: Bir: Yalan üzere ittifak etmeleri imkânsız olan bir kalabalık biçimindeki ta’rîfin doğrusu, Yalan üzere ittifak etmelerini âdetin imkânsız bulduğu bir kalabalık tarafından rivâyet edilmiş olmak şeklindedir. İki ta'rîf arasında, ilimden nasîbi olanlarca çok mühim farklar vardır. Biz yine de kendimizin getirdiği miz ta'rîfin kastedildiği hüsn-i zannında bulunmuş olalım. Buna göre diyoruz ve soruyoruz ki; Eğer buimkânsızlık/imtinâ’, sırf mücerred aklî imtinâ’ ise, bunu kimse söylememiştir. Mütevâtir’in ta’rîfinde bahsi geçen imkânsızlık, âdet’in imkânsız bulmasıdır.[29] Yoksa, akıl, değil otuz üç, otuz üç bin kişinin bile yalanda söz birliği etmesini imkânsız/muhâl bulmaz; aksine Mümkin bulabilir. Lâkin (âdeten vukû' bulma ve benzeri) delîllerden doğmayan mücerred aklî ihtimaller hiçbir akıllı ve âlim tarafından mu’teber kabûl edilmemiştir. Nitekim Allâme Ğazi Muhammed Ekrem en-Nasbûri es-Sindî, İm’ânü’n-Nazar’ında şöyle demektedir: “Zîrâ, her ne kadar sayı çok yüksek rakamlara ulaşsa bile aklın kendi başına (belli bir kalabalığın yalanda söz birliği etmesini) câiz/mümkin bulması kalkmaz.[30] O halde kim bu imkânsız bulmayı akla isnâd ederse, onun (aklın, böylesi bir topluluğun yalanda ittifak etmesini) âdet bakımından câiz bulmadığını kasdetmiştir.”[31] Yine Allâme Seyyid Abdülhâdî Necâ el-Ebyârî rahimehullah şöyle diyor: “Şunda şübhe yoktur ki, yalan üzere söz birliği yapılmasından emîn olunan sayıinsanların değişikliğiyle farklı olur. ‘Âdet’in muhâl/imkânsız bulduğu’ ifâdesi, bu husûstaâdet’e dayanılacağını göstermektedir. Bunu muhakkıklardan birçoğu açıkça ifâde ettiler. Öyleyse, mes’elede akla dayanılması bir yanlışlıktır. Veyâhud (‘âdet bakımından' kaydıyla) te'vîl edilen bir sözdür. Bunu Şeyhülislâm söylemiştir. Yani, akıl âdet’e bakarak imkânsızlıkla hükmeder. Yoksa âdet’ten mücerred olarak aklın câiz bulmasına bakmaz. Zîrâ bu sayı ne kadar yüksek olursa olsun, (yalanda sözbirliği etme imkânı ortadan) kalkmaz. Ancak bu câiz bulma âdet’le alâkalı ilmin hâsıl olmasına mâni’ olmaz.”[32] Şu halde burada ya, aklın muhâl bulması ile âdet’in muhâl bulmasınınfarkı bilinmiyor, veya muğâlata yapılmak isteniyor. Hangi âdet böylesi bir kalabalığın birbirlerinden habersiz ve meşveresiz olarak bir yalanda birleşmelerini mümkin bulabilir? Hele Ashâb gibi âyetlerle ve hadîslerle nihâyet mertebede övülen ve Allah celle celâlühû’nun …Hepsine de Allah Hüsnâ’yı (cenneti) va’d etti[33] buyurduğu pâk kimseler için bu imkânı nasıl bulabilir?!...

İki: Demek, kanaatinizce otuz üç Sahâbî yalan söyler ve yalanda söz birliği eder, bumümkindir,öyle mi? Ne diyelim?!.. Allah celle celâlühû îmân versin. Bizim kanaatimizceise, sizin şu kanaatiniz beş para etmeyen şeytânî bir vesveseden ibârettir. Biz, değil otuz üç Sahâbî’nin, tek bir Sahâbî’nin bile yalan söyleyebileceğine inanmayız. Bunu büyük bir edebsizlik ve îmân zayıflığı, sayarız.[34] İnanmak istemeyenler için, değil otuz üç Sahâbî’nin rivâyeti, üçyüz otuz üç Sahâbî’nin rivâyetinin, hatta, yüz dört kitâbın tamamının hükmü ve haberinin bile bir kıymet ifâde etmeyeceğini bilenler bilir. Mühim olan, kıymet-i harbiyyesi olmayan vehimler değil, İslâm âlimlerinin ve müstakim Mü’minler’in inancıdır. Gerisi boş…

İddia: Muhtemelen bu durum, konuyla ilgili hadîslerin Mütevâtir olduğunu iddia edenler tarafından da fark edilmiş olmalıdır ki, bu iddia sahipleri, konuyla ilgili hadîslerin gerçek anlamda Mütevâtir olmadığı yolundaki i’tirâzlar karşısında geri adım atarak, bu hadîslerin lafzî Mütevâtir, yani gerçek Mütevâtir değil, ma’nevî Mütevâtir oldukları iddiasına başvurmak zorunda kalmışlardır.

Cevâb: Burada büyük bir cehâlet ve açık bir iftirâ var. Cehâlet şu:Şu hadîslerle alâkalı Ma’nevî Mütevâtirlik hükmü istenilen sayıyı elde edememek sebebiyle değildir.Bu da’vâ/tez dahî her da’vâ gibi (şahıslar ve târîhler de gösterilerek) isbât isterdi. Böyle bir şey ise yapılmamıştır. Şu halde kat’î hakîkatlara zıt olan bu delîlden doğmayan ihtimâl sırtına yüklenilen ağır söz bir gürültüden ibârettir. Kuvvetli zannlar mukâbilinde bile olsaydı, yine de aynı olurdu.Şunlara nihâyet ma’nen mütevâtirdirler diyen İslâm âlimlerinden hiçbir kimse, önce, Nüzûl rivâyetleri lafız bakımından Mütevâtir’dirler, deyip, sonra da, yan çizerek, ma’nevî Mütevâtirdirler dememiştir. Aksini iddia eden, kendinde zerre mikdârı ilim emâneti ve şahsiyet kırıntısı varsa, bunu şahıslar ve târîhleriyle isbât eder. Ama heyhat… Yapılan, sadece ihtimaller vâdisinde şaşkın şaşkın dolanmaktan ibâret…Doğrusu, İslâm âlimleri şu rivâyetlerin mütevâtir olduklarından veya tevâtür ettiklerinden söz etmişlerdir.Bu Mütevâtir oluş veya tevâtür ediş cinsininlafzî Mütevâtir veya lafzî tevâtür ile Ma’nevî Mütevâtir veya ma’nevî tevâtür edişnev’ileri(türleri)nin olduğunu ilimden az çok nasibi olanlar bilirler.Sözü edilen Nüzûlrivâyetleri için, Mütevâtir’dirler diyenler, yani mutlak ifâde kullananlar, elbette ma’nevîliki'tibârî kaydını muhâfaza etmişlerdir.[35] Ma’nevîlik kaydını getirenler ise, -Allahu a’lem- biraz da câhilleri ve ard niyetlileri hesaba katarak şu cinsin nev’ini/türünü dahî ifâde ettiler.Şu âlimler, şimdiki zamânımızın câhil ve geri zekalıları gibi rakkaslar değillerdi. Öyleyse neden onlar gibi raksedip kıvırtmış olsunlardı.Câhiller kendi hallerine yansınlar.

İddia: Üstelik, tevâtüre dâir daha önce verilen örneklerde de görüleceği üzere, tevâtürde asıl olan, kesinlik ve netliktir. Halbuki Hz. Îsâ'nın Nüzûl’üyle ilgili rivâyetler, detaylarda birbirini tutmamakta, çoğu zamân birbirleriyle çelişmektedir.

Cevâb: Bir: Burada sözü edilen kesinlik ve netlik sübûtta ise, doğru; tevâtürde bu lâzımdır. Ancak ma’nâyı göstermekde ise, yanlış. Tevâtür için bu gerekli değildir… Zîrâ, bazı Mütevâtirler’in ma’nâsı veya hükmü kesin ve net olmayabilir. Mütevâtir olan misvak hadîsinin, farzlık mı, vâciblik mi, sünnetlik mi veya müstehablık mı bildireceği gibi.

İki: Kaldı ki, şu rivâyetler hakkında ileri sürülen kesin ve net olmamak ve detaylarda birbirini tutmamak…şeklindeki ifâdeler, isbâta muhtaç iki da’vâdır. Lâkin sened ve dayanakları yoktur. Zîrâ, Detaylarda (çelişki ifâde edecek bir) birbirini tutmamakta oluşları sırf bir iddiadan ibârettir. Öyle ki, te’lîf edilebilir lafız farklılıklarının Iztırâb ve çelişki olmadığını, âlimler, hatta yeni ilim talebeleri dahî bilirler. Şu rivâyetlerde hangi barıştırılamayacak ve altından kalkılmayacak detay çelişkisi vardır? Yoook… Varsa gösterilsin. İmâm Leknevî vâsıtasıyla İbn-i Hacer’den birkaç kez naklettik ki, aralarında ıztırâb/çelişkili farklılıklar bulunan rivâyetlerde zayıf olanları sahîh olanlarını zayıf hâle getirmez. Yani teferruatlardaki/detaylardaki her farklılık kesinliğe mâni' değildir. Nitekim, Kur’ân’daki birçok kıssa değişik münâsebetlerle, farklı lafızlar ve ifâdelerle gelmiştir. İblîsin secde etmeme hâdisesi, Mûsâ aleyhisselâm'ın Fir'avn ile olan mâcerâları gibi… Bir defâsında hâdisenin şu yanı ön plana çıkarılmak murâd edilmiş orası geniş anlatılıp başka taraflar kısa verilmiş, başka bir zaman da başka bir yanı öne çıkarılmak istenmiş, genişçe anlatılıp deminki etraflıca anlatılan taraf kısa geçilmiş olabilir. Bunu, Kur’ân okuyan, onu anlayan ve ona inanan herkes bilir. Dolayısıyla şunu, ancak inkârcılar veya câhillik sarhoşları çelişki zan ve ilân edebilir.

İddia:Bu Haber-i Âhâd hadîslerin sayısının çok olması, onları hiçbir zamân Mütevâtir derecesine çıkarmaz, olsa olsa meşhûr veya müstefîz derecesine yükseltebilir.

Cevâb: Burada da birçok câhillik ve yanlışlıklar var. Çünki,

Birincisi:Şâyet Mütevâtir ıstılâhı, Bay Profesör’ün kendince ayrı bir ma’nâya geliyorsa, yani kendine göre farklı bir ıstılâhı/terimi varsa, bu O'nun bileceği bir iştir. Ancak şu takdirde O’nun bu ıstılâhı başkalarını bağlamaz, onunla başkalarını hata etmekle suçlayamaz. Mütevâtir ta’rîfinde ulemânın cumhûru söz birliği hâlindedirler:Yalan söylemekde ittifaklarını âdetin imkânsız bulacağı bir kalabalık tarafından yapılan ve isnâdın her tabakasında şu şartı bulunduran rivâyet. Hanefîler de şu husûsta sözü edilen Cumhûr'a dâhildir. Yalnız onlara göre rivâyetler, Mütevâtir, Meşhûrve Haber-i Âhâd olmak üzere üç çeşittir.[36]

İkincisi: Birinci maddede de kısmen ifâde ettiğimiz gibi, Meşhûr veya Müstefîz hadîsde âlimlerin çoğuna göre Haber-i Âhâd cümlesindendir. Hanefîlerin çoğuna göre Haber-i Vâhid’in üstünde Mütevâtir’in altındadır. Cessâs, Cürcânî ve birtakımlarına göre ise, Mütevâtirin bir türü olup Mütevâtir hükmündedir.[37] Bir metin bazılarına göre üç, bazılarına göre üçten çok isnâdla gelirse âlimlerin çoğuna göre Meşhûr Haber-i Vâhidolur. Yoksa, haberi vâhid çok olmakla meşhûr olur sözü câhilliktir ve katıksız bir yanlıştır.

Üçüncüsü: Doğrusu isnâdların (belli şartlarla beraber) çok oluşu bir haberi Mütevâtiryapar. Bu çokluktaki isnâdlardan her biri diğerleri göz önünde bulundurulmazsa elbetteHaber-i Vâhid hükmünde kalır. Ama şu çok isnâdlar hiçbir zamân ayrı ayrı düşünülmeyeceğinden, onların her birine Haber-i Vâhid ismi verilmez. Dolayısıyla şu ifâde[38] hadîs ve hadîs usûlü ilminden haberi olmayan bir kimsenin gelişi güzel ve câhilâne sarfetmiş olduğu bir sözüdür. Başka değil… Hatta, bir çok defa da ifâde edildiği gibi, İbn-i Salâh'a göre bir haberin Buhârî ve Müslim'in rivâyeti olması onu kesin kılar. Bazıları, Buhârî ve Müslim'in rivâyetine bazı husûsların ilâvesi ile bunların kesinlik ifâde ettiğini söyler. Hatta, biz kabûl etmesek de Hadîsçilerden bir çoğu yani İbn-i Hazm ve onun gibi düşünenlere göre her sahîh rivâyet, Haber-i Vâhid bile olsa, kesinlik bildirir.

İddia: Meselâ, Hz. Îsâ'nın ikinci dönüşüyle ilgili rivâyetlere hakim olan fikir, onun bu dönüşünde icraat olarak domuzu öldüreceği, haçı kıracağı ve cizyeyi/haracı kaldıracağı husûsudur. Bu durumda insan, Hz. Îsâ gibi bir şahsiyetin yapacağı en önemli icraatın niçin domuz katliamı veya haçların kırılmasından ibâret olduğunu, yapacak daha önemli işlerin olup olmadığını sormadan edememektedir. Daha ilginci ise, bugün mevcûd olmayan, dolayısıyla, zâten kaldırılmış bulunan cizye ve haracı, Hz. Îsâ'nın nasıl kaldıracağı mes’elesidir.

Cevâb

Bir: Şu sözler, dînî esaslara ortaçağ mahsûlü yakıştırması yapan din düşmanlarının, cîfe kokan ağızlarında çiğneye çiğneye çürüttükleri ve iyice kokuşturdukları necâset kokan sakıza benzemektedir.Hakîkaten bir vahiy mahsûlü olan şu pak sözün neresi ortaçağı hatırlatıyor?.. O bir açıklanıverse bari…

İki: Hakîkî ma’nâsı ile domuz öldürme, domuz sever domuz aşıklarının kalbini sıkıştırsa da, hem eski, hem orta, hem de yeni çağda, hem mevziî veya sürek avları, hem de domuz kasapları vasıtasıyla olmuştur, olmaktadır ve ileride de Nüzûl-i Mesîh vukû' bulana ve domuzları yok edene kadar -Allahu a'lem- olacaktır. Buna katliâm veya başka bir isim vermek işi değiştirmez.

Üç: Kaldı ki bu domuzu öldürmek ta’bîri, domuzdan yana olmak, domuz severlik, domuz âşıklığı, domuz etini helal kabûl etmek ve domuzluk anlayış ve tatbikatlarının yok edilmesi gibi mecâzlara da yorulmuştur ve yorulabilir. Ğâliba orta çağ benzetmesi şeklindeki domuzdan yana[39]infiâlin (tepkinin) sebebi de bu olsa gerektir.

Dört: Domuzun öldürülmesini yukarıda aktardığımız ve benzeri mecâzî ma’nâlara yoran İslâm âlimlerinin çoğu ortaçağda yaşamışlar idi. Ancak, onların bu hakîkî değil de, mecâzî ma’nâda olan te’vîllerini/yorumlarını göz ardı etmek ve illâ da hakîkî ma’nâya tutunmakta ısrar etmek, eski çağ ile câhiliyye çağını ve şunların inadını hatırlatmaktadır.

Beş: Allah celle celâlühû'nun, öldürülmediğini ve asılmadığını haber verdiği Îsâ aleyhisselâm'ın asılışını ve teslîsi remzeden/simgeleyen Haç’ın hem maddî olarak hakîkaten, hem de ma’nevî olarak[40] rûhen ve ma'nen kırılmasına orta çağ damgasını ancak Kur’ân düşmanları ve fanatik Hristiyanlar, meselâ Bush’lar, yandaşları ve çorbacıları vurabilir. Bu Haç'ı kırma işine Mü’minler ancak sevinir.

Altı: Cizyenin kaldırılacağı ifâdesi, Kur’ân'daki ve Sünnet'teki açık cizye hükmünün müddetinin şu vakte kadar devam edeceğinin Sünnet'le açıklanması, veya tek bir İslâm Ümmeti’nin var olacağı o günde, cizye verecek kimsenin kalmayacağı ma’nâsındadır. Bunda ortaçağı hatırlatan ne vardır? Cizyenin kendisi mi? Evet, Kur’ân düşmanları böyle diyorlar, ama Mü’minler asla… Üstelik, yazıda bir yandaCizye'yi Allah ve Resûlü’nden başka kim kaldırabilir? denilirken, diğer yanda ise,zâten kaldırılmış bulunduğundan söz ediliyor. Cizyenin kaldırıldığı iddiası doğruysa,Allah ve Resûlü onu ne zaman ve hangi âyetle ve hangi hadîsle kaldırdı?Hem öldürücü hem de güldürücü bir tenâkuz/çelişki sergileniyor. Kur’ân'ın hükmü olan cizye, Mü’minlere göre henüz kalkmamıştır; hükmü duruyor. Yalnız, Mü’minler’in zayıflık ve perişanlığı yüzünden Mustafa Reşîd Paşa'ya i'lân ettirilen Gülhâne Hatt-ı Humâyunu ile tatbîkattanzulmen kaldırılmıştır. Lâkin şu anda tatbîki yoksa da, ileride olmayacağını kim söyledi, nereden bildiniz? Yüreğinde zerre kadar îmân olan her Mü’min Allah celle celâlühû’nun hükmünün henüz uygulanamıyorsa da, bir gün mutlaka uygulanması sevdasıyla yanar kavrulur. Kaldı ki, olacağı haber verilenbu kaldırma, hem hükmünün hem de tatbîkinin kaldırılması olabileceği gibi, sadece hükmünün kaldırılması ma’nâsında da olmuş olabilir. Dolayısıyla henüz tatbîk ediliyor olmaması hükmünün kaldırılması ile ters düşmez. Kaldıran da, Allah’ın emriyle Resûlü… Kime ne? Söylenenler ilimle alâkasız vesveselerden başka bir şey değil.

İddia: Bazı rivâyetlerden anlaşıldığına göre, Hz. Peyğamber ve Ashâb’ı, Hz. Îsâ'nınNüzûl’ünü o kadar yakın görmektedirler ki, bazıları ona selâm bile gönderebilmektedir. Bu ise, Hz. Îsâ'nın inişinin Kıyâmet’e yakın gerçekleşecek bir Kıyâmet alâmeti olduğu düşüncesiyle çelişmektedir. Bu durum, söz konusu rivâyetlerin, râvîlerin kendi tarihsel perspektiflerini yansıttığına dâir kuşkuları gündeme getirmektedir.[41]

Cevâb: Konuşma ve yazma sanatından haberi olmayanlar işte böylegelişi güzel konuşurlar. Değişik hitâb şekilleri vardır:

Bir: Birilerine hitâb edilir, onunla o muhâtablar değil, onların geçmişleri kasdedilir. "(Ey İsrâîl oğulları!..) Hani sizi Âl-i Fir’avn'dan kurtardık…"[42] âyetinde olduğu gibi. Buradasiz denilen muhâtablar, Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem zamânındaki Yehûdîler ise de, esas kasdedilenler onlar değil, onların Fir’avn zamânındaki atalarıydı. Çünki Âl-i Fir'avn'dan kurtarılanlar atalarıydı, kendileri, yani Kur'ân'ın muhâtabları olan Devr-i Saâdet Yehûdîler’i değil.

İki: Birilerine hitâb edilir, onların bir kısmı kasdedilir. Âmm (umûmî/genel) bir şekilde yapılıp ta bazı ferdler kasdedilen hitâblar gibi. Zikr-i âmm irâde-i hâss[43]veya zikr-i küll irâde-i cüz[44] yoluyla gelen hitâblar… Ey îmân edenler! size oruç farz kılındı[45] veyaüzerinize kıtâl farz kılındı[46] misâli âyetlerde geçtiği gibi, hitâb edilen Mü’minlerin hepsine değil de, şartlarını bulunduran bir kısmına farz kılındığı diğer delîllerden bellidir..

Üç:Birilerine hitâb edilir, hepsi kasdedilir. Çoğu kez hitablar böyle olur.

Dört: Birilerine hitâb edilir, hiç biri kasdedilmez, yanındaki başkaları kasdedilir. Ta'rîz yollu ifâdeler gibi.

(Ey Resûlüm!) Yemîn olsun ki, eğer şirk koşarsan, amelin elbette boşa gider...[47]âyeti ile, Bana ne oluyor ki beni yaradana ibâdet etmeyeceğim…[48]âyeti buna misâl verilebilir. Zîrâ, Allah celle celâlühû, geçmiş ve gelecek günahlarını sana Allah’ın bağışlaması için sana apaçık bir fetih verdik[49]müjdesi verdiği masum bir peyğamberine, kendisini kasdederek, şirke girmeyeceğini bile bile şirke girersen amelin boşa gider,demez. Dediyse, O'nu değil başkasını kasdetmiştir. Nitekim Habîb-i Neccâr da başkasını kasdetmişti. Buna edebiyâtta geniş ma’nâsıyla ta’rîz/dolaylı lâf dokundurma, denir ki, aslında ta’rîz, kinâye'nin bir çeşididir.[50]

Beş: Bir kişiye hitâb edilir, aynı inanç ve ehliyyette olan herkes kasdedilir. Aleyhissalâtü vesselâm Efendimize yapılan hitâbların çoğu gibi.

Altı:Birilerine hitâb edilir, onlar değil de onların gelecek nesilleri yâhud gelecekte onların yolunda olacak olanlar kasdedilir.Kesinlikle, karış karış sizden öncekilerin izlerinden gideceksiniz,[51] hadîsinde, Sahâbe rıdvanullâhi teâlâ aleyhim'e hitâb edilip sonrakiler kasdedildiği gibi.Münkirler kabûl etmeseler de, biz Mü’minler’in, geleceğini kabûl ettiğimiz Deccâl’dan, Îsâ aleyhisselâm'dan, Mehdî aleyhisselâm'dan ve bazı ileriki hadîselerden bahseden bir çok sahîh rivâyette, muhâtablar görünürde Sahâbe ise de, hakîkatte yüzlerce hatta belki binlerce yıl sonraki Mü’minlerdir.Kısacası, asırlar sonrasına o zamânki kişiler muhâtab alınarak selam yollanır.Ve ona diriltileceği günde selâm olsun[52] âyetinde olduğu gibi.Ancak, konuşmayı bilmeyenlere ve konuşulanı anlamaktan âciz olanlara ne denir?Üstelik, hadîslerde, Sizden kim onunla karşılaşırsaveya sizden biri eğer onunla karşılaşırsa gibi ifâdeler kullanılıyor. O, Âhir Zamânpeyğamberi olduğunu biliyordu. Kıyâmet’in kopuş zamânının da yakın olduğunu Allah celle celâlühû’dan öğrenmişti. Kur’ân öyle söylüyordu; Ne bilirsin, belki de Kıyâmet’in kopuşu çok yakındır.[53]

Hâsılı O, Kıyâmet’in kopacağını, bunun pek yakın olduğunu biliyor ve bunlara îmân ediyordu ama, yıl, ay, saat ve dakikasını bilmiyordu. Çünki O’na sen nerden bileceksin, o’nun (zamânının) bilgisini? Yani, Kıyâmet’in kopuş zamânını nereden bileceksin? denilmiştir.[54] Kıyâmet’in büyük ve küçük alâmetleri O’na bildirildiği için onları biliyordu. Ancak, kesin ânı bildirilmediği için zamânlarını bilmiyordu. Bu yüzden şu noktalarda gelen vahiy kaynaklı sözlerinin ma’nâsını kesin bir zamân olarak bilmiyor, ihtimalli ifâdeler kullandığı oluyordu. Kesin ânın bilinmesi de, kimileri için şımarıklık ve azgınlığa götüren i’timâd/güven, kimileri için de hayatı felç edecek olan güvensizlik doğurmakgibi tehlikelerbulunabilirdi. Böylesi mahzûrların ortaya çıkmaması gibi sonsuz hikmetlerle şu kesin vakit gizli tutuluyor olabilirdi. Kime ne? Evet, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem Efendimiz, Bu gün hiç bir canlı yoktur ki, üzerinden yüz sene geçsin de, o günde canlı kalsın[55]buyurdu. Îsâ aleyhisselâm’ın Kıyâmet’in kopmasından evvel ineceği, onun inişinin Kıyâmet’in kopuşu için elbette bir alâmet olduğu, kendisine Allah celle celâlühû tarafından haber verilmişti. Ama bunun ne zamân olacağı, yılı, ayı, günü ve saati ile ona bildirilmediği için, bunu bilmiyordu. Olabilirdi ki, bu yüz sene içinde, belki ölümünden birkaç sene sonra gelebilirdi. Ashâbı'ndan kimileri O'na ulaşabilir ve selâmını ulaştırabilirdi. Bunda değil âlimler, sıradan Mü’minler, hatta yeter seviyede akıllı olanlar ve geri zekalı olmayanlar için bile içinden çıkılamayacak küçük bir şübhe dahî yoktur. Nerde kaldı Nüzûl hadîslerinin uydurma olduğuna dâir, hüccet ve bürhan bulunsun. Dolayısıyla, Nüzûl’ün çok yakında olacağı ihtimâli ile Kıyâmet’in kopuşunun işâreti olması arasında tenâkuz/çelişki yoktur. Müşkil/problem, îmân, ilim ve kavrayış yokluğu veyâ kıtlığındadır, vesselâm. De ki, (ey Resûlüm, veya ey Mü’minler!), ve selâm(Allah’ın) seçtiklerine olsun…[56] Yani, geçmiş veya gelecek tüm sâlihlere olsun. Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem'den sonra peyğamber olmayan Allah celle celâlühû tarafından seçilen seçkin kullar gelmeyeceğini nereden bildiniz?

İddia:Hz. Îsâ'nın nereye ineceği konusu da problem arz etmektedir. Çünki rivâyetlere bakılırsa, Dimeşk'in doğusundaki beyaz minareye veya beyaz köprüye, Kudüs'e, Şâm'a, Ürdün'e veya Müslümanların karargâhına inecektir. Onun nereye ineceğine dâir bu çelişkili ifâdelerin, Hz. Peyğamber'den kaynaklanması mümkün müdür? Bize göre bu durumu, bu hadîsleri piyasaya sürenlerin farkında olmadan içine düştükleri bir çelişki olarak yorumlamak, Hz. Peyğamber'i çelişkili bir konuma düşürmekten hem aklen hem de vicdanen daha evladır. Hz. Peyğamber zamânında beyaz minare diye bir şeyin olmayışı da, nasılsa (!) dikkatlerden kaçmıştır.

Cevâb: Bu vesveselere bir çok âlim tarafından nice eserlerle cevâb verilmiştir. Bir ilim adamı ciddiyeti ile bu cevâblara karşı cevâb verilip her biri teker teker çürütülseydi olmaz mıydı? Onlar okunmadı. Çünki iyi biliniyordu ki, okunsaydı onlara cevâb verilemezdi. Bu süâlimize, en saçma sözlere bile cevâb veren Kur’ân’ı kendine rehber yapması îcab eden bir Mü’min, o cevâblar cevâba değmezdi şekliyle cevâb veremez. Nitekim, açık saçmalıklara karşı verilen, sözünü ettiğimiz o cevâblar ve bizim şu cevâblarımızKur’ân’ın şu düstûruna uyularak verilmiştir. Zîrâ, biz Mü’minler inanırız ki, Allah celle celâlühû ve Resûlü sallallâhu aleyhi ve sellem’in söylediklerinde, çoğu zamân aklımızla kavrayamayacağımız hikmetler ve incelikler de bulunabilir. Aklımız bilgi, tecribe, hidâyet yokluğu veya eksikliği yanında, nefsânî arzu, şartlanmışlıklar ve saplantıların ablukası altındayken yeterli çalışmayabilir. Bu yüzden de bir çok şeyi kavrayamayabilir. Sayılan şu müsbet değerleri tastamam bulundurduğunu, menfî değerden ise büsbütün sâlim olduğunu kim iddiâ edebilir?!.. Şükür ki, nâmütenâhîyi/sınırsızı, bazen tamamıyla bazen de hiçbir şekilde mütenâhî/sınırlı olan aklımıza sığdıramayacağımızı bilecek kadar aklımız ve îmânımız var. İşte bu çerçevede cevâb veriyor ve diyoruz:

Bir: Nereye ineceği ve indikten sonra ne kadar kalacağı ile alâkalı olarak ileri sürülen çelişki iddiaları aslâ doğru değildir. … Şu iddiâ da tamamen uydurma bir iddiâdır…

Yukarıda da geçtiği gibi rivâyetlerdeki her farklılık, Iztırâb ve çelişki sebebi değildir. Yoksa, hâşa, Kur'ân'da bile, inkârcı kâfirlerin dediği gibi, çelişki ve Iztırâb bulunmuş olurdu.

Görülmüyor mu ki, geçmiş kişi ve kavimlerin kıssaları, Kur'ân'ın değişik yerlerinde, değişik değişik şekillerde anlatılıyor. Aynı kıssanın, sıradan kişilerce bile, değişik anlatılmasında, çelişki olmayabilir. Allah celle celâlühû'nun kelâmı olan Kur’ân’da ise kat’iyyen olmaz.

Bu Iztırâb (çelişkiyi gerektirecek farklılık), arası hiçbir şekilde bulunamayacak farklılıklar ve zıdlıklarda bahis mevzû'u olabilir. Aksi takdirde, bir husûs, bazen şu noktasına dikkat çekilmek istendiği için, bu noktası, bazen de bu noktasına tenbîhte bulunmak için, şu noktası anlatılmadan nakledilir. Elverir ki, ortada, çözümü olmayan biriçinden çıkılmaz hal bulunmasın. Şu beyitte ne güzel denmiş…

Nice ayıblayanlar vardır doğru bir sözü,

Belâsıdır yanlış anlayanın ma'nevî gözü.

Peki, Nüzûl haberlerinde, halli/çözülmesi imkânsız olan bir Iztırâb var mıdır, varsa, nedir? İnkârcılara göre elbette vardır: Nereye ineceği ve yeryüzünde ne kadar kalacağındaki farklılıklar…

Nüzûl haberlerine inanan Müslümanlara göre ise, ortada, bir çok sebebin içinde bilhassa şu dört sebeble Iztırâb ve çelişki yoktur;

Birinci Sebeb: Farklılıklar, mes’elenin, aslında ve özünde olmayıp, bir takım teferruatlarda/ayrıntılardadır ve görüldüğü gibi yok denecek kadar azdır. Nerede inecek, ne kadar kalacak?. Bu, mes’elenin sübûtuna (var olmasına) mâni' değildir. Bu tür, teferruattaki farklılıkları, ilim sâhibleri, Iztırâb ve çelişki sebebi olarak kabûl etmemişlerdir.

İkinci Sebeb:Sübûtu, Tevâtür derecesinde kesinleşmiş bir rivâyet, başka, zayıf, hatta sahîh rivâyetlerdeki çelişki ve Iztırâb sebebi olabilecek farklılıklarla, yani, Münker ve Şâzz rivâyetlerle, asla Muztarib olmaz ve düşmez. Iztırâbın gerçekleşmesi için, farklı rivâyetlerin sahîhlik derecelerinin denk olması gerekir. Burada, böyle bir şey yoktur. Öyleyse, daha sahîh olan rivâyet alınır, diğeri de atılır.

Üçüncü Sebeb:Kimilerinin zannettiği gibi, şu tartışmalı noktalarda Mevkûf olan, yani Sahâbe'den gelen sözler, değersiz değildir. Zîrâ, onlar, Ehl-i Kitâb'tan alındıklarına dâir alâmet olmadığı takdirde, Merfû' (Nebî aleyhisselâm’dan alınma) hükmündedirler.

Dördüncü Sebeb:Kaldı ki, detaylardakı farklılıklar, arası barıştırılamaz farklılıklar değildir. Nitekim, Şu anda yaşayan Pâkistânlı büyük fıkıh ve hadîs âlimi,

Takıyyüddîn el-Usmânî, şöyle diyor:

Beyaz Minare'nin yanında, Dimeşk'in doğusunda, Beyt-i Makdis'de, Ürdün'de,Müslümanlar'ın toplanmış ordularında inecektir, gibi değişik ifâdeler, içinden çıkılmaz bir çelişki midir? Hayır… Âlimler, bunu Îzâh etmişlerdir. Bu, değişik ve çelişik gibi gözüken rivâyetleri onlar, birkaç şekilde, te'vîl ve te’lîf etmişlerdir.[57]

Birincisi: Dimeşk'tır. Nevevî ve Berzencî[58]

İkincisi: En meşhûr rivâyet, bu (Dimeşk'in doğusunda, Beyaz Minare'nin yanında) rivâyet(i)dir.

Üçüncüsü: Kuvvetli ihtimalle, İbn-i Mâce'de geçen Beyt-i Makdis'te inecektirrivâyetidir. Bu, diğerleriyle çelişmez. Çünki, Beyt-i Makdis, Dimeşk'in doğusudur. Müslümanlar'ın o zamânki ordular topluluğu oradadır. Ürdün, Sıhâh(lügatın)'da olduğu gibi, Kevre'nin (veya Küre'nin) ismidir. Beyt-i Makdis, onun içindedir. Rivâyetler, böylece birleşmiş oldu. Şu anda, (Süyûtî zamânında), Beyaz Minare yoksa da, Nüzûl’den önce mutlaka olacak, yani Kûdüs'e inecektir. Süyûtî. (Misbâhu’z-Zucâce)

Reşîd Ahmed Cüncûhî de,

Kudüs'e inecektir, demiştir. Yalnız, Cüncûhî'nin te'vîli şöyledir:

Nüzûl, Beyt-i Makdis'te olacak. Ama, doğu tarafında. Beyt-i Makdis'in doğusu, çok geniş olduğundan, çok yerleri ihtimalde bulundurur. Bu yüzden, bedel getirmek veya (cümlede atf-ı) beyan ile, Dimeşk (lafzı) getirildi. Böylece ma’nâ, Doğunun Dimeşk bölgesinde veya doğuda, yani Dimeşk’te inecek, şeklinde olur. Dimeşk'in doğusunda değil, Beyt-i Makdis'in doğusunda, yani Dimeşk'te inecektir. (Cüncûhî’nin sözü bitti)[59]

Cuncûhî'ye göre, Beyt-i Makdis, Dimeşk'in batısında, Süyûtî'ye göre ise doğusunda, olmuş oluyor. Açığı o ki, Cuncûhî'nin te'vîl'i daha kuvvetlidir. Zîrâ, Beyt-i Makdis,Dimeşk'in doğusunda değil, güneybatısında, Dimeşk de, kuzeydoğusundadır. Bölge haritasının da böyle olması, Cüncûhî'yi te’yîd etmektedir.

Dördüncüsü: Böyle bir te'vîl, Müslim hadîsindeki, Şarkiyye Dimeşk sözüne zorakilikle uyuyor. Zîrâ, bu hadîste, Beyt-i Makdis'in sözü geçmiyor ki, Beyt-i Makdis'in doğusunda Dimeşk'te inecek şeklinde anlaşılsın.

Süyûtî, Cüncûhî ve onların te’lîfini benimseyenler, bu hadîsi böyle bir te'vîle, Nüzûl-i 'Îsâ aleyhisselâm’ın Beyt-i Makdis'te olacağını iddia ettikleri hadîsten dolayı ihtiyaç duymuşlardır. Bunu, hadîslerde bulamadım. Herhalde İbn-i Mâce'deki, hadîsi kasdetmişlerdir. Ancak, bu ma’nâ, anılan İbn-i Mâce hadîsinde açık değildir. Sözü edilen Hadîs'in lafzı şöyledir:

Ümm-i Şureyk şöyle dedi: Ya Resûlallah! Harp o zamân nerde olacak? Resûlullah da, Arabların çoğu o gün, Beyt-i Makdis'de olacak. İmâmları onlara sabah namazını kıldırmak üzere öne geçince bir de ne görsünler ki, Meryem oğlu 'Îsâ aleyhisselâm inecek… buyurdu.

Bu hadîsde anlatılan, Arabların çoğunun o gün Beyt-i Makdis'de oluşu ve İmâmlarının salih bir kimse olduğudur. Sonra, 'Îsâ aleyhisselâm'ın inişini yeni başlayan bir cümle ile zikretti ve o cümlede iniş yeri zikredilmedi. İniş yeri Beyti’l-Makdis de olabilir, bir başka yer de… Bu yüzden, bu hadîs, Dimeşk'in doğusunda ineceğini haber veren Müslim'deki hadîse ters değildir. Bu sebeble te'vîle hacet yoktur.[60]

'Îsâ aleyhisselâm'ın yeryüzüne indikten sonra ne kadar kalacağı husûsundaki rivâyet değişikliklerine gelince… Burada da, içinden çıkılmaz bir hal yok. Zîrâ, kırk sene, kırk beş sene ve yedi sene kalacak, rivâyetleri âlimler tarafından te’lîf edilmiştir. Kimileri, semaya kaldırılmadan evvel otuz üç, indikten sonra da yedi sene olmak üzere toplam kırk sene kalacağını, İmâm Berzencî ise böyle bir te'vîl'e hacet olmadığını, zîrâ (tahsis yoksa), azın çoğa mâni olmayacağını, kırk rivâyetinin de küsurun atılmasıyla söylenmiş olabileceğini[61] söylemiştir.[62]

Ben (Hüseyin Avnî) de derim ki, âciz kanaatime göre, bu te'lîf bazı rivâyetlerin sebebsiz heder olmaması maksadına dayanmaktadır. Şunların ısrârla sâbit olmadığı farzedilse bile, böyle bir îzâha da lüzûm kalmayabilir. Çünki kırk sene müddeti bildiren rivâyetler hem daha çok hem de daha kuvvetli olduğundan kesinleşen kanaatin bu olması îcâb eder.

Hem, bu nokta, Nüzûl-i 'Îsâ aleyhisselâm'ın sübûtuna mâni' olamayacak ayrıntılardan biridir. Böyle bir ayrıntı ile sıhhate engel olabilecek ıztırâb gerçekleşmez. Bu, ard niyetli olmayan ilim erbâbına ma’lûmdur.

İki: Haberlerin cevherinde ve aslında değil de teferruâtındaki değişiklikler, ne zamândan beri, hangi ilim sahibine göre, her hâl ü kârda onların aslının sâbit olmadığının delîli oldu? Tamamen câhilce ve münkirâne bir söz.Kaldı ki, bu iniş seyri içinde, değişik yerlere inip konaklamak da, oraya inmek veya konmak olarak ifâde edilmiş olabilir. Öyle ya, ne hadîsler ne de onlara îmân eden Mü’minlerden hiçbir kimse,tek bir yere inmek ve oraya çakılıp kalmaktan söz etmemiştir. Elbette bazı yerlere gidecek. Kimi râvîler bu yerlerden birini, diğerleri de başkalarını hatırlamış olabilir ki, bunlar birbirini tamamlarlar.Şu Nüzûl haberinin, Ma’nevî Mütevâtir olduğunu söyleyen âlimler, bunların her teferruâtı (ayrıntısı) bakımından değil de, aslı ve cevheri olan inişitibarıyla Mütevâtir olduğunu söylemişlerdir. Zâten Mütevâtirin ma’nevî oluşu da bundandır. Yoksa, Ma’nevî değil de, Lâfzî Mütevâtir olurdu.

Üç:Âdil râvîler için kullanılan hadîsleri piyasaya sürenler biçimindeki süflî ve mübtezel ifâde, söz sâhibinin şahsiyet, edeb ve terbiyesinin net bir röntgeni… Birilerince piyasaya sürülenlerin, ilimle ve edeble bağdaşmayan piyasaya sürdükleri şu sözlere bakınız!…

Dört: Beyaz minâre’nin o zamân bulunmaması ileride de olmayacağı ma’nâsına mı gelir? Elbette ki gelmez. Aksine bu ifâde, gösterilen mu’cizenin ayrı bir buûdunu da ortaya koymaktadır. Gûya bir çelişki yakalamanın kof ve câhilce hava atmaları… Dolayısıyla, şurada hem koyu bir câhillik, hem de muğalâtadan (demagojiden) öteye gitmeyen, hatta muğalâta haysiyetinde bile olmayan şeytânî bir vesveseyle karşı karşıyayız. Kaldı ki, lafızlardan anlaşılan ma’nâlar her zaman aynı olmayabilir. Dolayısıyla, minâreden o zaman anlaşılan belki şimdi anladığımız değildir?... Böylesi ihtimâllerin olduğu yerde onca insanı yalancı i’lân etmek iyi niyyet ve ilimle ne kadar bağdaşır?

İddia:Bazı rivâyetlere göre, Hz. Îsâ'nın nefesi, gözünün gördüğü son noktaya kadar erişmekte ve eriştiği insanı öldürmektedir. Bu anlatımın da mucize kavramıyla bile îzâh edilemeyecek kadar 'mitolojik' bir nitelik taşıdığı ortadadır.

Cevâb: Şu ifâdelerde örtülü, hatta açık bir mu’cize inkârının yatmakta olduğu, gözü görenler, zevk-i selîm ve üslûb âşinâlığına sahib hemen hemen herkes tarafından sezilebilir; hatta açıkça görülebilir. Anlayacağınız, mes’ele, mu’cize inkârı mes’elesi… Merhûm Şeyhü'l-İslâm Mustafâ Sabrî Efendi, ömrünü âdeta mu’cizeyi inkâr eden Mısır’lı âlim kılıklı sapık ve zındıklara cevâb vermekle geçirmiştir. Mevkıfu’l-‘Akl’iniokuyacak olanlar, bunu açıkça göreceklerdir.Biz, bir anlık da olsa, bu mes’ele, mu’cize inkârımes’elesidir şeklindeki sezgimizde yanıldığımızı var sayalım ve soralım; Söyler misiniz, mu’cizeye inanıyor musunuz? Mu’cizenin ölçüsü ve sınırı nedir? Şu soruların cevâbını lütfedip bir şekilde açıklasaydınız, işimiz biraz daha kolaylaşacaktı. Ama, neyse biz muhtemel bir muhâli/olamazı bekleme sevdâsını bir yana koyup işimize bakalım;Her halde şu mitolojik olmakla yaftalanan husûsiyyet, ümitsiz hastaları sebeblere tutunmaksızın fizik üstü yollarla iyileştirmekten[63] daha akıl almaz değildir. Ölüyü diriltmekten, Topraktan kuş şeklinde bir şey yapıp ona rûh üfleyip onu kuş yapmaktan[64] daha zor değildir. Kesilen, kıyma yapılan, kıymaları yoğrulan kuşlardan değişik dağların başına konduktan sonra, onları çağırınca, o çağıran nefesle onları bi iznillâh diriltmekten[65] daha imkânsız değildir. Göz açıp kapayacak kadar bir mikdardan da az bir zamânda Belkıs'ın Yemen'deki tahtını Şâm'a getirmekten[66] fazla bir şey değildir.[67]Basit bir teknolojik aletle onlarca, hatta binlerce kilometre ötesini yakabilen insanoğlunun bu gücünün gerisinde kalacak olan bir mu’cizene kadar mu’cize olur?... Mitoloji, hayâl, masal veya esâtîr gibi birçok vasfı kadîm gâvurlar öteden beri Mü’minler için her zamân yakıştıragelmişlerdir. Bunlar eskimiş ve kokuşmuş yaftalardır. Bunun böyle olduğunu Kur’ân okuyanlar çok iyi bilir. Kimse bunları Kur’ân'da ve Sünnet'te aramasın…Sübhanellah!.. Ne dehşet benzerlik… Kalpleri birbirine benzedi.[68]Dolayısıyla işleri de…

İddia: Ortaçağ İslâm ulemâsı, bu hadîsleri piyasaya sürenlerle aynı veya yakın tarihsel şartlarda yaşadıkları ve o çağda dogmatik ve mitolojik zihniyet egemen olduğu için, bunu gerçekleştirememiş olabilirler.

Cevâb: Piyasaya sürmek bayağı ve süflî ifâdesi yakıştırılan koca bir Ümmet namına,esas piyasaya sürülen, şu süflî yakıştırmaların sâhibleri ve iblisvârî vesveseleridir, denilse bizim çelebilerimiz ne der, bilemiyorum?!... Hele şu doğmatik’lik!… Dogme(doğma): Akîde, i’tikâd, mezheb, rey. Bu kelime ekseriya sözü hüccet, sened addedilen bir zât tarafından tahakküm yoluyla kabûl ettirilen ve her türlü tedkîk ve tenkîdin üstünde tutulan rey/görüş ve fikir ma’nâsında kullanılmıştır. Dogmatigue (doğmatik): Kesin inanmakla alâkalı, taklîdle alâkalı. Philasophie=Felsefe-i îkâniyye (kesin inanç felsefesi), i’tirâz kabûl etmeyen bir takım mebâdî’yi (mebde’leri/başlangıçları) kabûl eden felsefe ki, her şeyin şübheli olduğunu ve isbât edilmemiş olduğunu söyleyen lâ edriyye/bilmiyorumculuk, reybiye (Scepticisme/şübhecilik) mezhebi ile aklın salâhiyetini tedkîk eden tenkîdiyye (criticisme)/tenkîdçilik mezhebinin mukâbili/karşıtıdır.Dogmatisme (doğmatizm):Taklîdçilik, tahakkümcülük, kesin inanmacılık, kesincilik. Kendi görüşünü delîl getirmeden kesin nass/delîl gibi kabûl etmek, yâhud, muhakkıkların sözünde böyle gelmiştir diyerek kendi söz ve tezini tahakküm edercesine te’yîd etme mesleği, delîlsiz tasdîk mezhebi.[69] Yani, günümüzdeki kullanıldığı biçimiyle ve daha açığıyla, bir şeyin doğru olduğunu tartışmasız kabûl etmek ve ona inanmak, dîn ve îmân asabiyyeti sahibi olmak biçiminde ifâde edilebilecek suçlama, îmânını ve dînini tartışma mevzû'u yapmayan Mü’minlere, îmânsızlardan gelen süflî bir ayıplama ise de, bu, ayıplanan Mü’minler için haddi zâtında bir şereftir. Bu, bâtıl inanışlarını ve süflî saplantılarını kesin doğrular kabûl eden ilâhî, ama tahrîf edilmiş semâvî veya semâvî olmayan dinlere, yani ideoloji ve zihniyetlere mensûb kimseler için bahis mevzû'u olacak olan doğmatiklik ise, hakîkaten affedilmeyecek bir kusurdur. Lâkin şu sözü kullananlar çoğu zamân, îmânını ve Müslümanlığını münâkaşa/tartışma mevzû'u yapmaya yanaşmayan Mü’minleri karalamayı hedeflemişlerdir; diğerlerini değil. Keza, mitolojiklik, suçlaması dahî öyle…Mythologıe (mitoloji): Öncekilerin uydurmaları ilmi, câhiliyye masalları ilmi, eski zamân putperestlerinin ilâhlarına dâir hikâyeleri.[70] Dolaylı, hatta doğrudan İslâm âlimlerine yakıştırılan bu edebsizce ve terbiyesizce ifâde karşısında hangi kibârlık budalası çelebimiz bizden ifâde nezâheti ve muâmele nezâketi bekleyebilir? Unutmamak lâzımdır ki, sözü edilen İslâm âlimleri İslâm dünyasında yaşıyorlardı; zamâne akademisyenlerinin çoğu gibi dolaylı veya dolaysız, doğmatikliğin asıl sâhibi Oryantalistlerin rahle-i tedrîsinde tornadan geçirilmiyorlardı. Şu söz Kur’ân’ın ifâdesiyle, inkârcılarca Kur’ân'a ve Sünnet'e yakıştırılan bir yaftadır. Yoksa, yaftalanan, gerçek mitoloji olan hâli hâzır mevcûd bulunan Ehl-i Kitâb ve beşeri ideoloji hurafeciliği değil… Şu inkârcı ağzı Mü’mine yakışmaz. Birkaç Grekçe asıllı kelimeyleentellektüel bilmem nelik yapmak îmân ile barışmaz. Lütfen aklımızı başımıza alalım… O zamânki âlimler, her türlü bâtıla ve yanlışa karşı çelik sedler oluşturuyor, onlarla mücâdele etmeyi hayatlarının çok mühim bir ğayesi biliyorlardı. Ha, o zamânlarda da sırtını zâlim idârecilere dayayıp Ehl-i Sünnet Müslümanlara kan kusturan beslemeler vardı. Mu'tezile ve benzerleri gibi… Ne var ki onlar, eserleriyle beraber târîhin çöplüğüne fırlatıldılar ve çoktan unutuldular. Mü’minler’in müktesebâtında artık onlardan bir şey yok, merak etmeyin. Ancak küfür cephesinin kadrolu çöpçüleri, şu günlerde o çöplüklerde eşinmekte, sözü geçenlerin -bağışlayınız- necâsetlerinde burunlarının uçlarıyla boncuk aramaktadırlar… Yazık… Binlerce yazık… Geçmişe göre, inkârcılığı yanında zâlimliği ve merhametsizliği kat kat artan ve katmerli hale gelen atmosfer içinde, zulme, zâlime, küfre ve kâfire karşı mücâdele etmek şöyle dursun, onlara yaranmaya çalışan, maşalık yapan, kuyruk sallayan ve yaltaklanan şimdiki alçak hokkabazlara ne diyeceksiniz?... Zâlim avcıların cins köpeklerine ne söyleyeceksiniz?.. Demek, orta çağlarda doğmatik ve mitolojik zihniyet hâkim olduğu için, o zamânki veya o zamâna yakın olan âlimler doğru ve gerekli bir işi gerçekleştiremediler. Bu hurâfelerin hurâfeliğini tesbit edemediler. Ettilerse de i'lân edemediler? Öyle mi?..

Onları, küfür otoriteleri olan zâlim avcıların sadık köpekliğini hayatının vazgeçilmez ğâyesi bilen, sâhibinin sesi çorbacı şaklabanlar mı sanmıştınız, yoksa?...Onları, dünyaları için, hatta bir hiç uğruna, harcamadığı, satmadığı, hatta hibe etmediği bulunmayan, hatta sırtlanmadığı alçaklık bırakmayan alçaklara mı benzettiniz, yoksa?...Onlar, dinlerine zarar dokunur korkusuyla dünya ve dünyalıklardan uzak olmak yüzünden can verdiler, şimdinin onlara çamur atan çamurlarıysa dünyayı elde etmek için şahsiyetlerini ve îmânlarını vermekteler…Ya, şirk ve putperestlik doğmatizmi ve mitolojisi atmosferinde yaşayıp, onların patronlarının âzâd kabûl etmeyen köleliğini benimseyen, hazmeden veiçselleştiren âlimlikle alâkası olmayan ilim değil de bilim adamları(!)… Onların doğruyu tesbît ve i'lân edebilme şansları ne kadardır, dersiniz?.. Mütaffiflik yapmadan,[71] kara çalmakta olduğunuz kimselere karşı kullandığınız ölçü ve terazinizle bunu da bir ölçüp tartınız isterseniz… “Bize Allah yeter. O ne güzel vekîldir…”

İddia:Hz. Îsâ'nın Nüzûl’üyle ilgili hadîslerin son derece problemli, hatta Hz. Peyğamber'e aidiyeti kuşkulu oldukları, bunların büyük ihtimalle, Yahudi ve Hristiyan kültürü başta olmak üzere, çevre kültürlerden etkilenerek ortaya atıldıkları da söylenebilir.

Cevâb:İsbâtı olmayan, delîli bulunmayan süflî ve câhilce bir tahmin… İlim ve akıl ölçüleriyle alâkası olmayan vehim ve hayâl mahsûlü bir zırva… Kahrolsun (ileri seviyede zanna dayalı) çokça yalan söyleyenler!...[72]Müslümanım diyen ve mümkin mertebe İslâm’ı yaşamaya çalışan bir kimseye, senin, dinsizlerin, îmânsızların, namussuzların, itlerin ve ipsizlerin atmosferi içinde olmakla, onlardan te’sîrlenerek onlardan olma ihtimalin var deyip buna dayalı hüküm verene ne denir? Şu delîlden doğmayan mücerred ihtimâlin hangi ilmî kıymeti olabilir?Bu rivâyetlerin Yehûdî kültüründen te'sîrlenerek ortaya çıkmadığı, aksine, O, öldü ve gelmeyecek inancının Yehûdîliğin has görüşü olduğu, âyetlerle, hadîslerle, Ümmet'in inancı, târîhi hakîkatler ve akl-ı selîm ile kesin bir şekilde bilinmektedir. Şurada yapılmakta olan, yavuz hırsızın ev sahibini yakalamasıdır; başkası değildir.Mevzû' ile alâkalı hadîs rivâyetlerinin Hristiyan kültürünün te’sîri ile yapılmadığının kat’î delîllerinden birisi de şu rivâyetlerde yer alan ve Hristiyanların, yem olarak harcanması düşünülemeyecek seviyede kendilerince vazgeçilmez olan (bâtıl) inançlarını temelinden yıkan açık ifâdelerdir.Kaldı ki, Hristiyanlık’ta bozulmamış doğrular bulunabileceği gibi, kısmen veya büyük ölçüde değiştirilerek bozulan doğru kırıntıları da bulunabilir. Her şeyde olduğu gibi, bunun da temel ölçüsü, kesin ve son belirleyici Kur’ân ve Sünnet’tir. Zîrâ;Şübhesiz ki; o (Kur’ân),elbette bir kavl-i fasldır[73]. [74]

Geçmiş Yehûdî ve Îsevî Şerîatları hakkında bizim Şerîatımızın hükmü nedir? O Şerîatlerin (hükümler, emirler ve yasakların) Allah celle celâlühû’dan olduğu, ya Kur’ân ve Sünnet'le sâbittir, ya da değildir. Sâbit ise, Kur’ân ve Sünnet onların Allah celle celâlühû’dan geldiğini ve hak olduğunu tasdîk eder. Mü’minler de onlara îmân eder, onların Hak'dan geldiğini ve hak olduğunu kabûl ve tasdîk ederler.Kur’ân ve Sünnet, Hak’tan geldiğini ve hak olduğunu tasdîk ettiği o şeraitlerin, ya o zamânla sınırlı olduğunu, Ümmet-i Muhammed zamânı için ise hükmün başka olduğunu bildirir, yâhud da bildirmez.Yani, Kur’ân ve Sünnet, o geçmiş Şeriatleri, Ya nesheder, veya neshetmez.Neshetmezse,O Şerîatler bizim de Şerîatımız olur. Neshederse,Ya tamamen nesheder veya kısmen nesheder. Tamâmen neshederse,O şerîatler, artık, ilâhî irade ile, hükmü belli bir zamânla sınırlı kılınan ve tatbîk müddeti sona erdiği sâhibince haber verilenhak Şerîatler olmakla, bizim için, mer’iyyetten (yürürlükten) kalkmış olur. Kısmen neshederse,Neshedilen miktarının hükmü ilâhî irade ile sona ermiş, neshedilmeyen miktarı ve kısmı ise bizim de şerîatimiz olarak kalmış olur.Allah celle celâlühû’nun iradesine ambargo koyup, Nesh olmaz diyen ve bunu, Kur’ân'ın diğer kitâblarıMusaddık/tasdîk edici oluşuyla çelişkili gören Abduh ve Reşîd Rızâ gibi hasta beyinli ve yürekli -esasen muhâtab alınmaya bile değmeyecek- kimseler olup, İslâm düşmanı siyaset odaklarının maşalarıdırlar. Ne var ki, avâmı ve bilgisizleri de hesaba katmak lâzım oluyor. Başka bir ifâdeyle,Geçmiş Şerîatler Kur’ân ve Sünnet'le ya çelişirler veya çelişmezler. Çelişirlerse,Onları kabûl etmez, reddederiz. Çelişmezlerse,Ya Kur’ân ve Sünnet kanalıyla gelirler, ya başka kanallarla gelirler.Kurân ve sâbit Sünnet kanalıyla gelirler ve hükümlerinin müddetinin sona erdiği yine Kur’ân ve Sünnet’le bildirilmişse, onlar bizim Şerîatimiz olmazlar. Kur’ân ve Sünnet’le müddetlerinin sona erdiğiaçıklanmazsa, o zamân onlar bizim de Şerîatimiz olurlar. Kur’ân ve Sünnetle gelmezlerse,Onları ne inkâr ederiz ne de kabûl ederiz. Haklarında susarız. Zîrâ,“Ehl-i Kitâbı ne tasdîk ediniz ne de yalanlayınız”[75]emrinin muhâtablarıyız. Îsâ aleyhisselâm öldü ve gelmeyecek inancının ilk ve asıl sâhibleri olan Yehûdîlerin kültürünün, hatta zâlim siyâsetinin te’sîri altındaki zavallılara ve paragöz karagözlere ya ne demeli?

İddia:Yine konuyla ilgili bazı hadîslerde Mesîh'in Deccal'i öldüreceği, adaletle hükmedeceği, yeryüzüne güvenliğin hakim olacağı, dolayısıyla aslanların develerle, kaplanların ineklerle, kurtların koyunlarla bir arada yaşayacağı, bebeklerin ellerini yılanların ağzına sokacakları, ama yılanların onları sokmayacakları anlatılmaktadır.M.Ö. VIII. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen Benî İsrail peyğamberlerinden İşaya'nın kitâbında kurtarıcı Mesîh hakkında anlatılanlar da neredeyse aynıdır.

Cevâb: Şu mübtezel ifâdeler bize, bir takım âyetleri hatırlattı. …Ve (O Muhammedü’l emîn aleyhissalâtu vesselâm birileri tarafından) öğretilen bir mecnûndur, dediler.[76]Kâfirler diyeceklerdir ki, bu, sadece, geçmişlerin masalları ve uydurmalarıdır. (mitolojik haberlerdir.)[77] Onlara, Rabbiniz ne indirdi, denildiğinde, öncekilerinin(mitolojik) masallarıdır, dediler.[78] Bu, öncekilerin (mitolojik) uydurmalarından başka bir şey değildir.[79] Dediler ki, (Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem) onları yazdı.[80]Hâsılı, şu mitolojiklik ve uyduruk masal sözü tanıdık bir söz, âşinâ olduğumuz bir suçlama…Şu sözü ve karalamayı, kâfirler ve müşrikler, geçmişten günümüze, sürekli Kur’ân için kullanageldiler. Bu vasfı hak eden sözler çok çeşitli olsa da, onlar bunu hemen hemen sadece Kur’ân ve Sünnet için kullandılar. Şimdilerde ise, Müslüman olduğunu iddia eden ve Müslümanlardan, hatta âlimlerinden olduğu zannedilen kimselerce sahîh, hatta Mütevâtir Sünnet ve Ümmet'in icmâı ile sâbit i’tikadları için kullanılmaktadır.Ellerinde, beş para etmeyen akıllarından başka bir mesned, ucu müsteşriklere dayanan şeytânî ve bâtıl vesveselerden başka hiçbir dayanacakları şeyleri de yoktur. Ama hayâ etmeden kesin ifâdeleri kullanmaktan da geri kalmamaktadırlar.Evet, âlimlerce tesbît edilen bir takım uydurma rivâyetler, hakîkatengeçmişlerin veya şimdikilerin uydurmalarındandır. Lâkin bunun tesbîti ve ta’yîni için sağlam ilmî ve aklî ölçüler olmalı.Şâyet şu noktada elimizde bir ölçü bulunmaz da, uğraşmakta olduğumuz câhillerin ölçüsüzlük ölçüsüyle hareket edecek olursak, iş, içinden çıkılmaz hâl alır. Şu ifâde ve suçlama birilerince Kur’ân için de kullanılır hâle gelir. Öyleyse, bu ölçünün ne olduğuna cevâb vermeden önce, ne olmadığına iyi dikkat etmeliyiz.Bu ölçüler; Küfür cephesinin kurduğu ve geliştirdiği müesseselerde ekilen, çimlenen ve büyütüldükten sonra, müsteşriklerin rahlesinde, onların solukları altında, onlara âid fikirlerle ve anlayışlarla yetiştirilen beslemelerin tesbît ettiği ölçüler olamaz. Bu ölçülerin ne olacağında ise aklı başında ilim sâhibi Mü’minler tereddüt etmezler. Bunlar elbette Ehl-i Sünnet’in Rebbânî âlimlerinin eserlerinin gösterdiği ölçülerdir. Hakkın hikmetine bakın ki, İslâmî hakîkatlere karşı harb i’lân eden müsteşrik tohumlarının tamamının, makamları, mevkileri ve rütbeleri ne olursa olsun, akılları ve gözleri, önlerine konulmuş çanakta... Kafalarında sekiz yaşındaki çocuğun bile akıl ve muhâkemesi yok. İlim ise, Hak getire… Her bakımdan ümmî kimseler… Şu iddianın sahibine, Senin bu iddian yaklaşık yüz elli seneyi aşkın bir zamân önce keşişler tarafından Hindistan’daki Müslüman âlimlere karşı ileri sürülen, müsteşrikler tarafından ortaya atılan iddialarla yer yer kelimesi kelimesine aynı.[81] Senin hadîsler hakkındaki, şübhe ve vesveselerin Kaitâno’nun dedikleriyle nerdeyse aynı.[82] Senin şu ölçüne göre, buna ne cevâb verirsin? şeklinde bir süâl sorulsa, ne cevâb verirdi bilemiyorum.

İddia: Peki Hz. Îsâ'nın Nüzûl’üne adeta dinini savunurcasına, tutkuyla ve Hz. Îsâ'nınNüzûl’üne inanmayanlara kafir diyecek kadar hırsla savunan el-Keşmîrî, Muhammed Şefi’ ve el-Kevserî gibi çağdaş ulemâya ne demeli? Hasımlarını her vesileyle, hem de uzun bir dille eleştirmekten, hatta bununla yetinmeyip yargılamaktan ayrı bir zevk duyan el-Kevserî, bu eleştirel tavrını niye Hz. Îsâ'nın Nüzûl’üyle ilgili hadîsler karşısında sergileyememiştir? Bunun cevâbı açık ve nettir: Dogmatik, taklitçi ve katı gelenekçi zihniyet!

Cevâb

Bir: Dînini savunurcasına ifâdesi yanlış. Onlar, dinlerini ve dinlerinin kaynaklarını savunuyorlardı; ca’sı fazla. Ğayb ile alâkalı bir peyğamberî mu'cizeye îmân etmeyi ve mu'cize sâhibini savunuyorlardı. Kimse müsteşriklerin ve papazların avukatlığına soyunanların ve onlara maşalık yapanların dediklerine bakmasın…

İki: Kevserî, hasmını her vesîleyle tenkîd etmezdi. Bu, ona atılan ve atanın suratına dönecek olan haksız bir çamur… Aksine O, hasmını çoğu kez haklı vesîleyle tenkîd ederdi. Bir beşer olarak bazen yanıldığı da olabilir. Ancak, her vesîleyle değil.

Üç:Öyle bir zâta uzun dilli sıfatını yakıştırma edeb seviyesine karşı biz de, bu yakıştırma bir sivri dilliliktir veya çatal dilliliktir desek, bizim bu tavrımız çok mu sivri dillilik olur? Olur, diyorsanız, hadi, demeyelim.

Dört: Hatta yargılamak... ne demek? İlmî tenkîdler, zamân zamân, hatta her zamân bir nev'i yargılamayı zâten içinde bulundururlar. İleri seviyede bir tenkîdden bahsettikten sonra, hatta yargılamak..tansöz etmek, dil bilmemeyi de gösterir. Onların bu tavrı, Mü’minler’in îmânı, İslâm'ı ve bunların kaynaklarına yapılan ğâfilce veya hâince ve alçakça hücûmun karşısında gösterilen bir dîn gayreti ve îmân hassasiyetinden başka bir şey değildi. Doğrusu, Kevserîlere yapılan suçlama ve atılan çamur, müsteşrik tohumlarının ve küfrî düşüncelere sahib olanların doğmatikliği, taklitçiliği ve müsteşriklerin İslâm'a yapageldikleri saldırının katı gelenekçi zihniyetinden ibârettir.

Hem sizin yaptığınız nedir? Bütün bir Ümmet’i ve âlimlerini delilsiz yargılayıp i’dâm değil de nedir?..

İddia: Hz. Îsâ'nın Nüzûl’üne dâir hadîslerin beslendiği kaynakların başında gelen Daniel ve İşaya kitâbı başta olmak üzere, İslâm öncesi din ve kültürlerin literatürü, ta İslâm öncesi dönemlerden beri var olduğu halde, muhaddislerimiz ve sâir ulemâmız, bizim burada gerçekleştirmeye çalıştığımız mukayesenin bir benzerini bugüne kadar niçin yapamamışlardır?

Cevâb: Cevâb basit… Bunu bilemeyecek ne var… Allah celle celâlühû’ya karşı sen bizden ahdi böyle almamıştın gibi sözlerle meydan okumakta sizin kadar cesûr ve yiğit olmadıklarından ve O’ndan korktuklarından. Resûlüllâh sallallâhu aleyhi ve sellem’e de karşı gelemediklerinden, dediyse de inanmıyorum, bu bir günah ise de bu günahta ısrarlıyım diyebilecek kadar edebsiz, küstah ve dinsiz olmadıklarından… Sonra, Nüzûlrivâyetlerinin şu kaynaklardan beslendiği iddiası, ya kısmî benzerliklerdendir, ya değildir. Değilse, ihtimallerle geçiştirilemeyecek olan bu iddianın isbâta ihtiyâcı vardır. Halbuki şu makalede bu da’vâyı isbâta yarar şeytânî vesveselerin ötesinde ilmî hiç bir dayanak göremedik. Dayanak, eğer kısmî benzerliklerse -ki sözün akışından öyle anlaşılmaktadır- bu, Kur’ân için de bahis mevzû'udur. Ona ne denilecek? Allah îmân ve akıl vere…

İslâm ulemâsı yapılması îcâb edeni yaptı, ısmarlananı değil. Çünki onlar, devşirilerekEhl-i Küfr’ün Enderûnlarında yetiştirilen ve ısmarlananı yapmakla vazîfeli olan çorbacı beslemeler değillerdi. Kur’ân'daki bir çok âyet, zamân zamân aynen, zamân zamân da kısmî bir şekilde şu andaki tahrîf edilmiş Tevrât ve İncîl'in bir takım âyetlerine uymaktadır. Bu benzerlikler âyetlerin onlardan alınma olduğu ma’nâsına mı gelmektedir ve onları inkâr etmemizi mi gerektirmektedir? Hâsılı, Selef'in ve Sünnet çizgisindeki Rebbânî âlimlerin yolundan gitmeyi bilimsellikleriyle bağdaştıramadığı halde, müsteşriklerin çizgisinden sapmadan, sâdıkâne yürüyebilenlerin, ilmî, fikrî ve hatta îmânî sefâletleri ve mübtezellikleri cidden kahredici ve ibret vericidir. Anlayacağınız, Mahmûd Şeltût'un makalesi isim verilmeden değişik cümlelerle tekrâr yazılıb şerhedilmiş ve bir takım ilâvelerle uzâtılmış. Böylece, mâşâellah akademik(!) bir makâle ortaya çıkmış…

وَصَلَّى الله عَلَىسيدنامحمد وَ عَلَى اَلِه وصحبه كلما ذكره الذاِكرون وغفل عن ذكره الغافلون

وَ الْحَمْدُ ِللهِ رَبِّ الْعَالمَين

[1] Mehmet Hayri Kırbaşoğlu, İslâmiyyat Dergisi, Ankara, Ekim-Aralık-2000, 111, sy, 4.

[2] Olup olmayacağına, denk bir nisbetle inanma.

[3] Olacağına olan inanma olmayacağına inanmadan zayıf olan bir inanma.

[4] Sözün ifâde ettiği ma’nânın tersinden ma’nâ çıkarmak ve delîl getirmek.

[5] Doğru olmayan ma’nâ çıkarma ve delîl getirme yolları.

[6] Hüccet seviyesinde delîl getirilmezler

[7] İbn-i Teymiyye şöyle demiştir:

Ahkâmdaki ihtilâflara gelince... Onlar, tesbit edilemeyecek kadar çoktur. İki Müslüman bir şeyde, her anlaşmazlığa düştüğünde küsüşüp birbirinden ayrılacak olsalardı, Müslümanlar arasında ma’sûmluk da kalmazdı, kardeşlik de… Ebû Bekr ve Ömer radıyallâhu anhümâ bir çok şeyde tartışırlardı, ama, ancak hayrı murâd ederlerdi…

[İbn-i Teymiyye sonra, Benî Kureyza hadîsini anlattı ve şöyle dedi]:

Bu, her ne kadar ahkâm hakkında ise de, mühim temel îmânî mes’elelerden olmayan (ta’lî îmânî) mes’eleler de, (hükümde) ahkâma mülhaktır (katılmıştır). [İbn-i Teymiyye, Mecmûu’l-Fetâvâ:24/173], Edîb el-Kemdânî, Bid’atü Terki’l-Mezâhibi’l-Fıkhiyye/Fıkhî Mezheblerin Terk Edilmesi Bid’at’ı: 33, Dâiretü’l-Evkâf ve’ş-Şuûnü’l-İslâmiyye-İdâretü’l-İftâ ve’l-Buhûs -Kısmu’l-Buhûs. Hangi Devletin Dâiretü’l-Evkâf’ı olduğu ile kitâbın baskı yeri ve târihi belli değilse de zararı yok; kaynakları belli.

[8] Dil tahlîlleri demek istiyor. Anlarsınız ya, böylesi Avrupâî ifâdeler daha bir kültürlü olduğumuzu gösteriyor; ne edelim?

[9] Hadîsler metin tenkîdine tabi tutulmadı, denilmek isteniyor.

[10] Daha doğrusu, -rivâyetler sahîh ve sâbitse- şeytanlarından.

[11] [Hatîb-i Bağdâdî, Târîh-i Bağdât: 12/172 ve Zehebî, Mîzânü’l İ’tidâl: 3/278]. M.Hayri Kırbaşoğlu,

[12] [Dârekutnî, Ahbâru ‘Amr b. Ubeyd, s.12, no: 7], M. Hayri Kırbaşoğlu, Alternatif Hadîs Metodolojisi: 202-203.

[13] [Buhârî, es-Sahîh, 59…. Ahmed, el-Müsned, 3/20,27] M. Hayri Kırbaşoğlu,

[14] Kırbaşoğlu, Alternatif Hadîs Metodolojisi:130-131.

[15] Müslüman (!) akademisyenlerin, âlim olarak bilinen çorbacıların…

[16] Dr. Mustafa Sibâî, Oryantalizm ve Oryantalistler, Trc:Doç.Dr. Muctebâ Uğur, Beyan Yayınları 1993.

[17] Olabilir ve de olan bir şeydir.

[18] Önceden de geçtiği gibi Abdü’l-Hayy el-Leknevî, İbn-Hacer el-Askalânî’den şöyle dediğini naklediyor:

[19] A’lâ:16-19

[20] Buhârî: 3461, Muslim: 3004, Tirmizî: 2669, Ebû Dâvûd: 3662

[21] İbnü’l-Esîr, Eş-Şâfî Şerhu Müsnedi’ş-Şâfiî: 5/566.

[22] Buhârî’den naklen el-Fevzü'l-Kebîr: 2/551

[23] Abdürrazzâk, Musannef: 11/399-402.

[24] Tefsîru Abdi’r-Rezzâk, 1/395.

[25] [Fazlurrahmân, Târîh Boyunca:50], Başka bir yerden naklen.

[26] İmâm Ebû Yûsuf, Âsâr: 207, H: 922.

[27] Öyleyse, Nüzûl rivâyetleri uydurmadır, demek istiyor.

[28] Tefekkür ile ilmin ve mütefekkir ile müctehidin veya fakîhin arasındaki farkı görememek, yâhud görmezden gelmek… İşte ilim ve irfan sâhasında dehşetle seyrettiğimiz saçmalıkların bir çoğunun temelinde yatan şaşkınlık ve cinnet!…Oysa, her bir müctehid ve fakîh, ayakları sağlam basan bir mütefekkir ise de, her bir mütefekkir, bir müctehid veya fakîh değildir. İlmî cehdin bezledilmesi ile fikrî cehdin bezledilmesi çok farklı şeylerdir ve netîceleri çoğu zamân tamamen veya kısmen farklı olur. Bunu hesaba katmayanlar, bu günki ilmî ve fikrî keşmekeşliğin kurbanlarından hatta mes’ullerindendirler.

[29] [Âdet: Bir veyâhud bir takım insanların işleri birden fazla yapmalarına denir. Şu işler herkes tarafından yapılırsa buna “örf” ta’bîr edilir.], El-Müftî es-Seyyid Muhammed Âmîmü’l-İhsân el-Müceddidî el-Bereketî, Et-Ta’rîfatü’l-Fıkhiyye: 369, Karaçi/Pakistan, Üstâd Doktor Muhammed Revvâs Kal’acî, Mu’cemu’l-Fukaha: 269, Daru’n-Nefâis

[30] Kalabalık da olsa akıl onların yalan üzere birleşmelerini mümkin bulur.

[31] Ğazi Muhammed Ekrem en-Nasbûri es-Sindî, İm’ânü’n-Nazar:17-18, (Pakistan baskısı, Matbaa ve Tarih belli değil) Aynı hususa Allâme Leknevî bu yerden iktibas yaparak tenbîhte bulunmuştur: Zafer’ul Emânî/36. Mektebetü’l Matbuatü’l-İslâmiyye, Haleb.

[32] Allâme Seyyid Abdülhâdî Necâ, Neylü’l-Emânî Fî Tevzîhi Mukaddimeti’l-Kastallânî: 14, El Matbaatü’l-Meymûniyye, Mısır Târîhsiz

[33] Nisâ:94-95

[34] Yalan dedi tâ'bîri bazen yanlış söyledi ma'nâsına kullanılır. Dolayısıyla Mü'minler şeytânî vesveselere kanmamalıdır.

[35] Mantık ilminden haberi olanlar, i’tibârî kayıdlar mes’elesini bilirler.

[36] Şerhu’l-Muğnî:1/325-326,İm’ânü’n-Nazar: 31, Zaferü’l-Emânî: 32-33

[37] Şerhu’l-Muğnî: 1/325-326.

[38] Bu Haber-i Âhâd hadîslerin sayısının çok olması, onları hiçbir zamân Mütevâtir derecesine çıkarmaz, olsa olsa meşhur veya müstefiz derecesine yükseltebilir şeklindeki söz.

[39] Hadi, domuzca olan, demeyelim; efendilik bizde kalsın.

[40] Hakîkatla mecâzın cem' edilmesi değil de Umûm-i Mecâz yoluyla.

[41] Bu, Nüzûl rivâyetlerinin uydurma olduğunun delîlidir, denilmek isteniyor.

[42] Bakara: 49.

[43] Genel kasdedilib özel kasdedilmesi.

[44] Bütünü zikredip parçayı kasdetmek.

[45] Bakara: 183.

[46] Bakara: 216.

[47] Zümer: 65.

[48] Yâsîn: 22.

[49] Fetih: 2.

[50] Ancak, Ta’rîz, bazen kinâye değil de mecâz olur. Muhatabla beraber olan başka bir insanı kasdederek, muhataba,bana eziyet ettin, bileceksin! demen gibi. (Muhtasarü’l-Meânî: 189.)

[51] [Ahmed, Buhârî, Müslim, İbn-i Mâce Ebû Saîd’den. Hâkim Ebû Hureyre’den:], el-Fethu’l-Kebîr: 2/234 .

[52] Meryem: 15.

[53] Şûrâ: 17.

[54] Nâziât: 43.

[55] [Ahmed, Buhârî, Müslim ve Tirmizî, Câbir’den], El-Fethu’l-Kebîr: 2/347.

[56] Neml: 59.

[57] Ma’nâlandırmışlar ve barıştırmışlardır.

[58] El-İşâeh: 145.

[59] El-Kevkebû'd-Dürrî: 3/164

[60] Takıyyüddîn el-Usmânî, Fethu’l-Mülhim Tekmilesi: 6/385-386 kısaltarak ve biraz değiştirerek.

[61] Yani, kırk beş diyecekken beşi atarak düz hesab kırk denildiğini.

[62] El-İşâeh:304

[63] Âl-İmrân: 49.

[64] Âl-İmrân: 49.

[65] Bakara: 260.

[66] Neml: 40.

[67] Gerçi birilerince şu âyetlerin akademik yorumlarla(!) ve moda ta’bîrle alegorik te'vîllerle tahrîf edilmesi de ihtimalden uzak değildir.

[68] Bakara: 118.

[69] İsmâil Fennî, Lüğatçe-i Felsefe: 201-202

[70] Luğatçe-i Felsefe: 447.

[71] Alırken tam alıp, verirken eksik veren olmadan, çift terâzi kullanmadan.

[72] Zâriyât: 10

[73] Doğru ile yanlışı en mükemmel bir şekilde ayıracak olan bir söz ve hükümdür.

[74] Târık: 13.

[75] [Buhârî, Ebû Hureyre’den], El-Fethu’l-Kebîr: 2/551

[76] Duhan: 14.

[77] Enfal: 31.

[78] Nahl: 24.

[79] Mü’minûn: 83.

[80] Furkan: 5.

[81] Papazların hadîslere karşı, ileri sürdükleri isnâd ve metin tenkîdleri’nden bazısı: …İkinci Şübhe: Hadîs kitâblarını yazanlar, Muhammed(sallallâhu aleyhi ve sellem)’e âid halleri ve Ahmed(aleyhisselâm)’a âid mu’cizeleri gözleriyle görmediler. Muhammed(sallallâhu aleyhi ve selem)’in sözlerini ondan vâsıtasız işitmediler. Aksine onları Muhammed(sallallâhu aleyhi ve sellem)’in vefâtından yüz yâhud ikiyüz sene sonra kulaktan kulağa aktarılmak sûretiyle işittiler, topladılar ve yarı mikdârını mu’teber olmadıklarından attılar. Üçüncü Şübhe:Her akıllı taassubu terk edince, hadîslerin çoğunun ma’nâlarının hakîkate uymayacağını bilir. Dördüncü Şübhe:Bir çok hadîs Kur’ân’a terstir…Beşinci Şübhe:Hadîsler biribiriyle çelişmektedirler…(Rahmetüllah el-Hindî, Izhârü’l-Hakk: 361-380.) Amma ne benzerlik ve ne muazzam sâdık talebelik değil mi?!...

[82] Kaytâni, (veyâ Kaytâno olabilir. İtalyanca telaffuzunu bilmiyoruz. Mühim de değil.) İslâm Târîhi-Medhal: 68-136 ve devâmı.

ELMALILI HAMDİ EFENDİ'NİN "NÜZÛL-İ ÎSÂ" HAKKINDAKİ FİKRİ NEDİR?

Hüseyin AVNİ

اَعُوذُ بِااللهِ مِنَ اَلشَّيْطَانِ اَلرَّجِيمِ بِسمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيِم

Bundan sonra…

Mühim Bir Tenbîh:

Denilebilir ki, Hamdi Efendi'nin Tefsîr'i, bilinen birilerinin emri ve müsaadeleriyle yazılan ve bir ölçüde ilmî ağırlığıyla temâyüz etmiş ilk Türkçe tefsîrdir. Emredenin ve yazanın şahsiyeti ile yazılma zamâ-nının nazikliği sebebiyle, şu eser üzerinde engin ve derin bir ihtiyâtla durmak ve düşünmek, dînî ve ilmî bir hassasiyet îcâbıdır. Bunun yanında, insâflı davranmak dahî büyük bir ölçüde lüzûmludur.

Emredenin şahsiyeti ve düşüncesi belli olup, üzerinde konuşmak yersizdir. Yazan ise, belli ki, âlet ilimlerinde, ma'kûlâtta (aklî ilimlerde) ve fıkıh usûlü ilminde Allâme bir zâttır. Bu dediklerimizi, menkûlâtta (naklî ilimlerde) dahî körü körüne ve mesnedsiz olarak söylememizi hiçbir ilim ve insâf sahibi bizden isteyemez. Zîrâ tefsîri şu dediğimizin en güçlü şâhididir.

Osmanlı’nın son döneminin ma'hûd şer odaklarından olan İttihâd ve Terakkî Partisi, Cumhûriyet döneminin Halk Partisi'nin, anasıve babası sayılır. Hamdi Efendi’nin, şu İttihâd ve Terakkî Partisi ile olan alâka, dirsek teması ve teşrik-i mesâisi erbâbınca ma’lûmdur[1]. O dönemde, İttihâd ve Terakkî namına alet olduğu şerler de bilinmektedir. Ümmet’in yüz seneyi aşkın bir süredir sürmekte olan seyrinde bunların esbâb dâiresinde büyük te’sîrleri olan çok mühim icrâatlar olduğunu kimse inkâr edemez. Evet, şu cinâyet-lerden tevbe ettiği, dilden dile naklediliyor ve bizim, O'nun hakkında ayıblama yolu ile söz etmemize mâni’ oluyor. Lâkin, bunun böyle olması, dînimiz için kalbimiz mesâ-besinde olan Kur’ân'ı doğru anlama husûsunda anlatılması zor bir mertebede ihtiyâtlı olmamıza hiçbir şekilde mâni’ değildir.

Abdullah İbn-i Selâm, Yehûdîler’in eşrâfından ve ileri gelen âlimlerinden iken tevbe edip sahâbîlik ölçüsünde bir Müslüman olmuştu. O'na ve dediklerine, başta Hz. Ömer olmak üzere, Sahâbe'nin, diğer Sahâbîler’e gösterdiklerinin çok üstünde bir ihtiyâtla yaklaştığı bilinmektedir. Burada hele şu nokta, göz önünde bulundurulursa, anlatmaya çalıştığımız husûs ilim ve insâf sâhiblerince gâyet anlayışla karşılanacaktır.

Bir de, Osmanlı’nın son dönemindeki felsefiyyât[2] ve hâkim garp kültürünün kasırgaya dönüşen rüzgârları önünde siperlerinden çıkıp bağrını açarak, es yiğidin bağrına tavrı netîcesi başı dönüp sarhoş olan aydın âlimlerin o zamânlar ne kadar bol olduğunu bir düşünelim…

Hamdi Efendi ve Tefsîri hakkında serdedeceğimiz tenkîdleri doğru anlayabilmek için, Zemahşerî ve tefsîri Keşşâf’ı göz önüne getirelim.[3] Zemahşerî'nin allâmeliği Ehl-i Sünnet'çe kabûl edilmiş ve ilminden hiçbir şekilde mustağni kalınamamıştı. Buna rağmen Zemahşerî ve tefsîri Keşşâf, Ehl-i Sünnet âlimlerince büyük bir ilmî mercek altına alınmış, hakîkî ve doğru İslâm anlayışı olan Ehl-i Sünnet’e karşı olan görüşleri, kenarında teker teker gösterilmişti. Hamdi Efendi ve Tefsîr'i üzerinde de en az Zemahşerî ve Keşşâf'ı kadar, hatta daha da çok dikkatli hareket etmek mutlaka lâzımdır. Zîrâ, Zemahşerî nasıl Mu’tezile tâifesinden ve dolayısıyla Felsefe kurbanlarından idiyse, Hamdi Efendi de Felsefenin zehirinden nasîbini fazlaca alanlardandı. Üstelik aralarındaki ilmî uçurumu da unutmamak bir ilim vecîbesidir. Allah celle celâlühû’nun, Âdem aleyhisselâm’a, isimleri öğretmesi, Yıldızların şeytanları kovalamasıve şu Nüzûl-i Îsâ aleyhisselâm mes’eleleri gibi nice husûslardaki, bazen çok zayıf, bazen da apaçık bâtıl te’vîlleri, bu dediğimizin açık bir bürhânıdır.

Evet, her sâbıka her yerde, mahkûmiyyeti îcâb ettirmese de, birçok sâbıka, birçok yerde, belki hemen hemen hepsi, hemen hemen her yerde büyük bir ihtiyâtı gerektirir. Kabûl... İştikak, Belâğat, Usûl, Mantık ve muhâkeme enginliği ve derinliği çok çok mühim. Lâkin bunlar, kelâmın, bilhassa Kur'ân ve Sünnet'in doğru anlaşılması için hiç mi hiç yetmez. Sözü edilen Tef-sîr'deki işâret edilen bu müsbet yanları bir nisbette kabûl etsek bile, bunlar, erbâbınca geçmiş tefsîr-lerden çok daha güzel bir şekilde çıkarılabilecek ve ondan müstağnî olunabilecekken, erbâbı olmayanlarca Türkçe tefsîrlerden bile hiçbir şekilde yeterince anlaşılamaz.

Geçmiş büyük âlimleri, çöpleri süpürgeyle süpürerek çöp küreği ile çöp sepetine atarcasına tenkîd edip çizmekte nihâyetsiz cüretkâr davranan zamâne edebsiz câhillerinin, şu insâf damlayan ta’rîzleri okudukları veya işittiklerinde, yüz hatlarını ve ağızlarının hendesî/geometrik şekillerini görüyor ve temaşa ediyor gibiyim…

Olsun, onların her zamân iki terazisi vardır.

Veyl olsun (ölçüde ve tartıda) mutaffif olanlara… Onlar ki, insanlardan ölçüp aldıklarında tastamam ve eksiksiz alırlar. İnsanlara ölçüp verdiklerinde veya on-lara tartıp verdiklerinde de eksik yaparlar.[4]

Anlayacağınız, şunlara göre muhaddislerden fakîhlere, fukahâ-dan müctehidlere, ictihâd sâhib-lerinden Ashâb’a kadar, Sahâ-be’den de Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem’e kadar herkesi kıyasıya tenkîd edebilirsiniz. Muhkem İslâm kalesini yıkmak için her büyük şahsı tepeleyip yerle bir edebilirsiniz. Ama, yenilerden sâhib-lenilenleri, hele resmî mazhariyete nâil olanları ve şu kaleyi korumak ve kollamak için, onu yıkıp yerine kulübe kurmak üzere Selef-i sâlihîn’i topa tutan yenilikçileri ve yıkıcıları, -köylü Mehmed ağa bile olsalar- tenkîd edemezsiniz. Çünki, onlar artık âdetâ totem hâline getirilmişlerdir.

Hâsılı, Elmalılı, Îsâ aleyhis-selâm'ın ölüp ölmediği ve inip inmeyeceği husûsunda, ölmedi ve inecek diyorsa da, bu ölmeyip yaşamayı ve semadan inmeyi çok tuhaf bir şekilde te’vîl ediyor. O, bu ta’bîrleri kalıp olarak kabûl ediyorsa da, içlerini, oyup alâkasız ma'nâlarla dolduruyor.

Tuhaf ta'bîrini kullandım. Çünki, yapılan te’vîller (yorumlar), te’vîl kanunlarına göre yapılmayan, bâ-tınî te’vîller nev’inden şeyler… Nitekim kendi ifâdelerinden de bu açıkça görülecektir.

Öyle ya, te’vîl, biri zâhir (açık), diğeri de açık olmayan iki ihtimâli bulunduran bir sözü, yeterli delîller vasıtasıyla râcih (ağırlıklı) olan zâhir (açık) ihtimalinden çevirip, mercûh(hafif kalan, zayıf) olan hilaf-ı zâhir (görünürün tersi) ihtimale hamletmek (yormak) ise…Ölmek ve inmek lafızlarından ileride gelecek olan, mercûh da olsa, onları ölmek ve inmekma’nâlarının hakîkatlerine ve zâhirlerine tercîh ettirecek hangi ma’nâları gösteren hangi aklî ve naklî delîller var?… Bulan getirsin de bakalım... Yok…

Yakın olarak beş veya altı sene evvel, Hristiyan ve Yehûdîleri cennete sokmaya çalışan, daha doğrusu çalıştırılan sözüm ona bir tefsîr profesörü, -talebelerinden bir arkadaşın anlattığına göre- sınıfta mealen şöyle demiş: Ehl-i Sünnet taraftarlarının Hak Dini Kur'ân Dili’ne sahib çıkmalarını anlayamıyorum. Hâlbuki ben onu dokuz kez baştan aşağı okudum, ama Ehl-i Sünnet çizgisinde göremedim ve bulmadım. Evet böyle demiş.

Bilinmeli ki; İyiyi iyi yapan, sadece, kendini iyi yapacak ölçüdeki iyiliğe sahip olması değil, o iyiliği, tamamen veya gölgeleyecek miktarda hükümsüzleştirecek olan kötülüğe de sahip olmamasıdır.

Kötüyü de kötü yapan, sadece kendini kötü yapacak ölçüdeki kötülüğe sahip olması değil, o kötülüğü, tamamen veya gölgeleyecek miktarda hükümsüzleştirecek olan iyiliğe de sahip olmamasıdır.

Kendinde, kendini, kendi başına iyi yapabilecek miktarda iyilik bulunduğu halde, onun yanında taşıdığı kötülük sebebiyle iyi olamayan, hatta kötü bile olan nice şeyler var…

Yine, bir şeyi kendi başına kötü yapabilecek ölçüdeki kötülüğü kendinde bulundurduğu halde, başka iyiliği veya iyilikleri yüzünden kötü olmayan hatta iyi bile olan neler var neler…

Sözü edilen miktar ve ölçüleri kim, nasıl tesbît ve tayin edecek? Her şeyi bilen Allah celle celâlühû ve onun yanlışsız ve tastamam olarak bildirdikleri, kâmil, doğru ve tastamam olarak… Hiçbir şeyi bilmeyen, hiçbir şekilde… Her şeyi bilmeyen ama bir şeyler bilenler, bildikleri ölçüde, lâkin noksan olarak…. Mutlak aklın sâhasının darlığı, semerelerinin/meyvelerinin hızla artmakta ve gelişmekte oluşundan belli değil midir? Gelişmenin olduğu yerde bir noksanlık bulunduğu aşikâr değil midir? Bir nice takıntı ve bağlantıları olan aklın ise, o bağlantılara göre isâbet şansı ve şanssızlığı varsa da, bu, ne müsbet ne de Menfî, zirvede olmayıp, ikisinin arasında değişik noktalardadır.

------------------------------------------------

Elmalılı Hamdi Efendi’nin Söylediklerinin Ayrı Ayrı Tahlîli ve Tenkîdi

------------------------------------------------

Hamdi Efendi’nin, Hak Dini... isimli tefsîrinde, Îsâ aleyhisselâm'ın, öldürülüp öldürülmediği, ölüp ölmediği ve Âhir Zamân’da, Kıyâmet’in kopmasından evvel inip inmeyeceği husûsunda söylediklerinin bazısı:

Zîrâ Allah o mekreden su-i kasd yapan kâfir zâlimlere rağmen Îsâ’ya dedi ki, ya Îsâ! Seni ben vefât ettireceğim ve bana ref’edeceğim ih...[5]

(تَوَفِّى)/teveffî,(وَفَي)/vefâ’dan me'hûz (alınan bir kelime) olarak esâs-ı lügatte (Vaz'da, yani ma’nâlar karşılığında lâfzların/kelimelerin îcâd edilmesinde) (اِسْتِيفَاءْ)/istîfâ gibi "tamâmen kabzedip almak”tır. Lâkin, zîrûha (canlıya) ve bilhassa insana taalluk ettiği (onunla alâkalı olduğu) zamân vefât ettirmek,ya’ni eceline yetişdirip rûhunu kabzetmek (almak) ma’nâsında zâhir (açık) ve müteâreftir (bilinen veya örfleşen bir şeydir). Binâenaleyh (bu yüzden) bir delîl bulunmadıkça diğer bir ma’nâ ile te'vîli câiz bulunmaz. Lakin burada, mekr (tuzak kurmak) ma’nâsıyla alâkadar bulunmak üzere (Sure-i Nîsâ da) (اعوذ با الله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيموَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُم) âyeti, onların Mesîh Îsâ ibn-i Meryem Resûlüllah’ı ne katl, ne salbedemediklerini (öldürmediklerini ve asmadıklarını) velâkin şübheye düşürüldüklerini”[6]sarâhaten (açıkça) beyân etmiş, Hazreti Peyğamber’den dahî Îsâ ölmedi yevm-i Kıyâmet’ten evvel size dönecektir hadîsi şerifi gibi hadîsler dahî vârid olmuş (gelmiş) bulunduğundan buradaki مُتَوَفِّيكَ/seni tastamam alacağım az çok hilâf-ı zâhir (açık olana ters) bir ma’nâ ile te'vîl olunmak (yorumlanmak) iktizâ etmiştir (gerekmiştir). Bunun için müfessirîn (tefsîr âlimleri) burada yedi sekiz kadar ma’nâ beyân eylemişlerdir (açıklamışlardır) ki bir kaçını zikredelim:

1– (تَوَفِّى)/teveffî, vefât (ölmek) ma’nâsınadır. Ancak mâba'dinde (sonrasındaki) harf-i atıf (sonrasını öncesine bağlayan harf) olan (vav) ne mukârenet (beraberlik), ne de tertîb (sıra ile getirme) iktizâ etmeyeceğinden (gerektirmeyeceğinden) burada nükteli (ince ma’nâlı) bir takdim-ü te’hîr (öne ve sona alma) vardır.(رفع)/ref’ (kaldırma)evvel, (توفي)/teveffî/(canını alma)sonra olacaktır. Bu ma’nâ Katâde’den mervîdir (rivâyet edilmiştir.) Ya’nî Îsâ aleyhisselâm, o sû-i kasd sırasında Allah'a refedilmiş (kaldırılmış) onlar katl-ü salb ettik (öldürdük astık)zannetmişler, lâkin ölmemiştir. Mamafih (bununla beraber) Kıyâmet’ten evvel vefât edecektir. Zîrâ Allah,

(اِنِّي مُتَوَفِّيكَ) yani “şübhesiz ki ben seni öldüreceğim”buyurmuştur. Müslümanlar beyninde(arasında) meşhûr olan ma’nâ ve akîde (inanış) de budur. Çünki bunda hilaf-i zâhir (açık olana ters) denecek bir te’vîl (yorum) yok demektir.

Bizce bu tefsîr ve akîdenin hâsılı (kısa ve özlü ifâdesi) şu demek olur:

Kelimetün minallah(Allah'tan bir kelime)olan ve rûhulkudüs ile müeyyed bulunan (güçlendirilen) Mesîh Îsâ'nın rûhu daha kabzedilmemiştir (alınmamıştır). Rûhunun eceli gelmemiştir. Kelime daha Allah'a rücu etmemiştir (dönmemiştir). Onun daha dünyada göreceği işler vardır. Bu bir baka-i rûhdur (rûhun ölmeyip kalmasıdır). Fakat Hristiyanların dediği gibi uhrevi (Âhiretle alâkalı), ebedi (sürekli) bir baka-i rûh (rûhun kalışı) da değildir, bir baka-i berzahîdir (bir ara yer kalışıdır).Onun Kıyâmet’ten evvel, eceli gelecek vefat edecek, kabzolunacaktır (rûhu alınacaktır). Âhiret'te Ba’de’l-mevt (ölümden sonra) bir ba's (diriltme), bir neş'et-i uhra (başka bir oluş var) olacaktır.Rûh-ı Îsâ kabzedilmemiş olunca, Îsâ'nın Allah'a ref'i (kaldırılması), yerden kalkması hasebiyledir (bakımındandır). Ortadan kalkan Allah'a yükselib rücu' eden (dönen) odur. Binaenaleyh (bundan dolayı) Îsâ'nın haberlerde (hadîs rivâyetlerinde) varid olan (gelen); Semaya ref’i (göklere kaldırılması) ile, Kur’ân'da varid olan (gelen); Allah'a ref'i (kaldırılması) haysiyetini (yönünü) birbirine karıştırmamak iktiza eder (gerekir).

Çünki Sema' (gök) esma-i İlahiyyeden (Allah'ın isimlerinden) değildir. Hristiyanlar Semaya Allah, Allah'a Sema diyorlarsa da bu İslâm’da câiz değildir, O halde, رَافِعُكَ إِلَىَّ)… Seni bana kaldıracağım lafzı, (رَافِعُكَ إِلَى السَّمَاءِ)… "Semaya (göklere) yükselteceğim" diye te’vîl olunmamak lâzım gelir.

Zîrâ,“Îsâ'nın Allah'a ref' olunan (kaldırılan), cismi, semaya ref' olunan (kaldırılan) da henüz kabzedilmemiş (alınmamış) olan rûhudur,” diyebiliriz. Ve bu Sema', (gök) Sema-i Dünya (dünya göğü) olan maddi Sema' (gök) değil, rûhanî Sema-i râbia'dır (ma’nevî dördüncü gök yüzüdür) ki, leyle-i mi'raç'ta (mi’râc gecesinde) Rasulullah sallallâhu aleyhi ve sellem, Îsâ'yı orada, Harun'u beşinci, Musa'yı altıncı, İbrahim'i yedinci Semada (gökte) görmüştü. Şu halde Îsâ'nın Sema'ya (gökyüzüne) ref'i (kaldırılması) ve Kıyâmet’ten evvel Sema'dan (gökyüzünden)Nüzûl ve rücu'unu (iniş ve dönüşünü) natık (söyleyen) ahbar (haberler) ve ehadîsi (hadîsleri), Allah'a ref' olunan (kaldırılan) cism-i Îsâ'ya (Îsâ'nın cesedine) sarf etmemelidir (yormamalıdır). Rûh-ı Îsâ (Îsâ'nın rûhu) böyle bir bakai muvakkatle (belli bir vakitte) baki (kalıcı) olduğu gibi diğer Enbiya (peyğamberler) da böyledir.

Kabirlerindeki Enbiya (peyğamberler) hayy'dirler. (diridirler) Nitekim Kütüb-i Fıkhiyye'de (fıkıh kitâblarında) musarrahtır (açıkça bildirilmiştir). Her Peyğamberin ecel-i rûhânîsi (maddi değil de rûhî olan eceli), Ümmetinin ecelidir. Ecel-i rûhanîleri (rûhlarına âid eceli) tamam olmuş nice Enbiya (peyğamberler) vardır ki, Kur’ân'da zikredilmemişlerdir (anılmamışlardır). Yukarıda geçen âyet-i ıstıfâ (seçip alma bildiren âyet)' mucebince (gereğince) (ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْض) (kimisi kimisinden olan bir nesil olarak…)silsile-i ıstıfa'da (seçme halkasına) dâhil olan e'âzım-ı rüsülün(büyük rasüllerin) aledderecât (derecelerine göre) Sema-i rûhanîde (rûhî ve ma’nevî gökyüzünde) bekaları (kalışları) devam etmektedir ki, bunlar da âl-i İbrahimdir (İbrahim aleyhisselâm'ın kendisidir), âl-i İmran (İmran'ın kendisi) da bundandır.

Cesed-i Îsâ (Îsâ'nın cesedi) Allah'a ref' edilmiş (kaldırılmış) fakat rûhi Îsâ (Îsâ'nın rûhu) da kabz edilmemiş, yani Îsâ'nın eceli gelmemiş,

Benî İsrailin su-i kasdı ve mekriyle (hilesiyle) Nasraniyet (Hristiyanlık) mahvolmamış (yok olmamış) o mekir (hile ve tuzak) içinde yaşamış ve rûhi Musa (Musa'nın rûhu) maiyetinde (beraberinde) yaşamıştır. Bunun için o mahvoldu zannedilmiş, bir avuç etba-ı Îsâ (Îsâ'ya uyup îmân edenler) pek cüz'i (azıcık) bir zamân zarfında (içinde) bu rûhtan müstefid olarak (faydanalarak) Yehûdîlerin fevkinde (üstünde) bir hayata nail olmuş (ulaşmış) ve nihâyet (sonunda) ba'si Muhammedî (Muhammed aleyhis-salâtü ve’s-selam’ın peyğamber olarak gönderilmesi) ile hepsi rûh-i Muhammedî (Muhammed aleyhis-salâtü vesselam’ın rûhu) maiyetine (beraberine) geçmiştir.[7]

Ba'dema (daha sonra) Îsâ dahi bütün Enbiya ile beraber Hazreti Muhammed maiyetindedir (beraberindedir). Bir gün gelecek, Ümmet-i Muhammedin daraldığı bir devirde AlIah'ın kelime-i Ğarîbesi (garip kelimesi) olan rûh-i Îsâ (Îsânın rûhu) zuhûr edecek (ortaya çıkacak), Rûh-i Muhammedî (Muhammed aleyhissalatu vesselam'ın) maiyyetinde (beraberinde) hizmet edecek ve fakat Kıyâmet'den evvel vefât eyleyecektir (ölecektir).

İşte bu halin, yalnız Îsâ’ya tahsisen (âid kılınarak) beyanı (açıklanması), hüvviyyet-i Îsâ'nın (Îsâ'nın şahsının) mücerred (sırf) bir kelime-i Ğarîbe (garip kelime) olması, yani ihya-i mevtâ (ölüyü diriltme) gibi en ziyade (çok) inkâr edilen bir harika (mucize) mazhariyetinden (üzerinde gözükmesinden) ibâret bulunmak haysiyetiyledir (yönüyledir). Bu mazhariyet (bu ölüyü diriltme mücizesini üzerinde bulundurmak) Enbiya’nın hepsinde ve hele Hakîkat-i Muhammediyye'de (Muhammed aleyhisssalatu vesselam'ın hakîkat’inde) dahi mevcûd ise de, o aynı zamânda ma’rûftur (bilinendir), hakîkat-i marufedir (bilinen bir hakîkattir). Tamam hakîkate mutabık (uygun) olarak harika (mucize) ile sünnet'i camidir (içine alıcıdır), Îsâ, Adem gibi mebde-i tekamül (gelişmenin başlangıcı) olan bir şahıs, Muhammed gaye-i tekamül (tekamülün zirvesi) olan bir hakîkattir. Bunun için rûh-i Muhammedi biiznillah (Allah'ın izniyle) ihyay-i mevta (ölüyü diriltme) mucizesinde rûh-i Îsâ'yı (Îsâ'nın rûhunu) istihdam eder (hizmette kullanır). İhya-i mevta (ölüyü diriltme) Îsâ'da mücerred (yalnız) bir harika (harika mucize), Muhammed'de bir kanundur. Rûh-i Muhammedî'nin (Muhammed aleyhissalatu vesselam'ın) ıstıfâsında (seçilmesinde) rûh-i Îsâ'nın (Îsâ'nın rûhunun) da bir ıttıradı (tabi oluşu) vardır. Her harika (her mucize) ilk mazhariyete (ilk görüldüğü kimseye) nisbet olunur. Harika-i Muhammediyye (Muhammed aleyhisssalatu vesselam'a âid mucize) maiyetindeki (beraberindeki) diğer Enbiya’dan (peyğam-berlerden) gelen harika (mucize) ıttıradlarına (tabi oluşlarına) munzam olan (katılan) husûsıyyet-i kamilededir (üstün bir özelliktedir)…

2 -Ya Îsâ! Seni eceline vâfi (tam) bir sûrette (şekilde) yetireceğim (ulaştıracağım) sana kâtili (seni öldürmek isteyeni) taslit (musallat) etmiyeceğim, kendi kendine öldüreceğim ve bana ref' edeceğim (kaldıracağım).

3 -Seni kabz edeceğim (alacağım) ve şahsını yerden alıb bana ref' eyliyeceğim (kaldıracağım).

4 -Seni uyutacağım ve bana ref' edeceğim (yükselteceğim).

Bu ikisi Hasen’den ve dördüncüsü Rebi'den mervidir.

5 -Seni vâfî (tam) bir surette (şekilde) olduğun gibi rûh ve bedeninle alacağım ve bana ref' edeceğim (yükselteceğim).

6 -Bazı ulemâ (âlimler) da temamen zâhiri (açık ma’nâsı) üzere bırakarak, seni vefât ettireceğim, rûhunu kabzedeceğim ma’nâsını vermişler ve, Cenâb-ı Allah Îsâ'yı ref' edinceye(kaldırıncaya) kadar üç saat, ve bir rivâyette yedi saat vefat ettirdi diye rivâyet eylemişlerdir. Fakat bu rivâyet zaif görülmektedir. Rivâyet-i sahîha (sağlam rivâyet), kable’r refi'(yükseltmeden önce) ve hin-i ref'de (yükseltme anında) rûhunun kabzedilmemiş (alınmamış)olmasıdır. Buna da en muvafık (uygun) olan evvelkisidir.

Bu rivâyetten nihâyet şunu anlayabiliriz ki, o esnada birkaç saat kadar Nasraniyyetin (Hristiyanlığın) tamamen sönmüş olduğu fikri hüküm sürmüştür. (Hamdi Efendi’nin, aktarmayı münasib gördüğümüz sözleri burada bitti.)

------------------------------------------------

Hamdi Efendi’nin Şu Te’vîlindeki Hatâları

------------------------------------------------

Elmalılı’nın şu tefsîri bir çok noktadan affedilmez mühim hatâlar/yanlışlıkları bulundurmaktadır. Diğer bir takım âyetlerin tefsîrinde Nüzûl hakkında söylediklerinin tamâmının da meâli şu te'vîldir.

Bu yanlışlıkları, birkaç noktada ele alıp îzâh etmeye ve göstermeye çalışacağız:

(Birinci Nokta)

Diyor ki: Teveffî vefadan alınmış olarak luğatın aslında istifa gibi tamamen kabzedip almaktır. Lakin ve bilhassa insanla alâkalı olduğunda öldürmek ma’nâsında zahir (açık) ve muteâreftir. [8]O yüzden bir delîl bulunmadıkça diğer bir ma’nâ ile yorumlanması câiz bulunmaz.

Diyoruz ki: Canlı ve bilhassa insan için kullanıldığı zamân ölüm ma’nâsında zâhir ve müteâref (açık ve örfleştirilmiş) olduğu”nun mutlak olarak iddia edilmesi affedilemez bir yanlıştır.

Allâme Zâhidü'l-Kevserî'nin de dediği gibi bu iddia, günümüz konuşmaları için kabûl edilebilirse de, Kur'ân'ın indiği zamân için geçersizdir. Aksi takdirde, Allah canları teveffî eder, ölümleri vaktinde âyetini canları alır, öldükleri vakit veya canları öldürür, öldükleri vakitşeklinde ma’nâlandırmamız gerekirdi ki burada öldüklerinde ifâdesi lağv/boşuna olurdu. Allah'ın kelâmı, onda lağv/boşuna söz bulunmasından çok daha büyüktür.(Kevserî'nin sözü bitti.)

Şu halde, canlı ve insan için olanla, cansız ve insan için olmayan ayrımı, tahakkümdür, delîlsiz bir da’vâdır.

(İkinci Nokta)

Diyor ki: Lâkin burada mekr (hile ve tuzak) ma’nâsıyla ilgili olmak üzere, Nîsâ Suresinde (Nîsâ, 4/157), onların Mesîh Meryem oğlu Îsâ aleyhisselâm'ı ne öldürdüklerini ne de astıklarını, lakin şübheye düşürüldüklerini açıkça söylemiş, Nebî sallallahü aleyhi ve sellem de hadîslerde onun ölmediğini Kıyâmet’ten önce bize döneceğini söylediğinden buradaki müteveffîke az çok zahirin, (ölümün) zıddı bir ma’nâya yorulması gerekmiştir.

Diyoruz ki:Şu âyet ve hadîsler (مُتَوَفِّيكَ)/müteveffîke’nin az çok açık ma’nâsına ters bir ma’nâya yorulmasına değil, kelimedeki aslî ve hakîkî ma’nâyı te’yîd ve takviyeye (pekiştirmeye) yaramıştır. Yani, zâhir ma’nâyı pekiştirmek içindir. Dolayısıyla, burada, hakîkat ters yüz edilmiştir.

Üstelik, sözü geçen âyet, Îsâ aleyhisselâm'ın ölmediği’ni değil de öldürülmediği’ni bildirmektedir ki, şu iki ifâde arasında büyük fark vardır. Zîrâ, insan, öldürülmese bile kendiliğinden ölmüş olabilir. Öyleyse şu âyet, Mesîh'in ölmediğinin delîli değil öldürülmediğinin delîli olabilir. Aksine bunun âyetten delîli, bizim âyet delîlleri başlığı altında getirdiğimiz âyetlerin delâletleri veya işâretleridir.

Şuraya kadar, Elmalılı, Îsâ aleyhisselâm'ın ölmediği ve Allah celle celâlühû'nun onu kendine kaldırdığını inkâr etmeyip kabûl ediyor. Ancak, ölmedi, ama, nasıl ölmedi?... Allah celle celâlühû'ya kaldırıldı. Ama nasıl?

Bir de, âyeti (شُبِّهَ لَهُمْ)/şübbihe lehüm kısmının Tükçeye, şübheye düşürülmek biçiminde çevrilmesi, yanlış. Neden yanlış olduğunun burada tafsîlâtına girmek istemiyoruz; merak eden tefsîrlere bakabilir.

Elmalılı, devamla, müfessirlerin görüşlerini hulâsa ediyor:

(Üçüncü Nokta)

Diyor ki: Ben seni teveffî edeceğim ve kaldıracağım’daki tevef-fî, öldürmek ma'nâsındadır. Ancak, seni öldüreceğim’den sonraki vâv/ve, ne beraberlik ne de tertîb (sıra gözetmek) ma’nâsı bildirmeyeceğinden[9] burada (ince bir ma’nâya işâret eden yani, 'Îsâ aleyhisselâm'ın ilah olduğu'nu iddia eden Hristiyanlara onun bir kul olup öleceğini öncelikli olarak bildirmek gibi) bir nükteli öne arkaya alma[10] vardır. Kaldırmak önce, öldürmek de sonra olacaktır. Bu ma’nâ, Katâde'den rivâyet edilmiştir. Yani, Îsâ aleyhisselâm o su-i kasd sırasında Allah celle celâlühû’ya kaldırılmış, onlar öldürdük astık zannetmişler, lâkin ölmemiştir. Bununla beraber, Kıyâmet’ten önce ölecektir. Çünki Allah celle celâlühû ben seni öldüreceğim, buyurmuştur. Müslümanlar arasındaki meşhûr olan ma’nâ ve inanç da budur. Çünki, bunda zâhire zıt bir te’vîl (yorum) yoktur.

Diyoruz ki: Şu ifâdeler de birçok maddeyi bulundurmaktadır. Zîrâ, Katâde ve Ferrâ'dan nakledilen bu görüşteki,

(Birinci Madde): Şu görüş, netîce bakımından Müslümanların inancına uygundur, doğru…

(İkinci Madde): Lâkin iddia edildiği gibi, bu, zâhirin zıddına bir te’vîldir sözü yanlıştır. Zîrâ Resûlüllah sallallâhu aleyhi ve sellem ve Sahâbe zamânında Kur'ân dilindeki (تَوَفِّي)/teveffî’de asıl ve zahir (açık) olan, tastamam almak ma’nâsıdır. Öldürmek ma’nâsı ise mecâz ve yorumdur. Dolayısıyla, burada zâhirin (açığın) hilâfına (aksine) yorum vardır. Üstelik kelâmda zâhir (açık) olan, takdîm ve te’hîrin (arkadakini öne ve öndekini arkaya almanın) olmamasıdır. Olmasını iddia etmek ise, delîle muhtaç bir iddia ve yorumdur. Bu bakımdan da, da’vâ doğru değildir. Hüccet ve Bürhân derecesinde, hatta Ğâlib Zann seviyesinde bile ayakları üzerine durabilecek bir tefsîr olmaktan uzaktır.

(Üçüncü Madde): Bu (Îsâ aleyhisselâm'ın ölmediği ve Allah'a kaldırıldığı'na dâir) inanç Müslümanlar arasında meşhûr olan inançtır,sözü de yanlış anlaşılmalara sebeb olabilecek bir ifâdedir. Bu inanç, Müslümanlarda meşhûr olan değil, var olan tek inançtır. Meşhûr olmayan başka sahîh veya zayıf inançlar da varmış, veya halk arasında yaygın ama birilerinin de dediği gibi, aslı olmayan folklorik bir inanç imiş gibi anlayışlar, temelinden ucuna kadar yanlış, bâtıl düşüncelerdir. Şu halde bu ifâde, ilmi ve aklı kıt olanlar nezdinde, böylesi bâtıl inançların da Mü’minlere âid olduğu zannını uyandırabilir. Bu tehlikesi sebebiyle, şu Müslümanlarda meşhûr olan inançtır ifâdesi belki de kelimelerle yeterince anlatılamayacak ölçüde kaypak, zayıf ve tutarsızdır…

(Dördüncü Madde): Çünki bunda zâhire zıt bir te'vîl yoktur ifâdesi de yanlıştır… Aksine, bunda, netîce bakımından doğru olsa bile, zâhire zıt iki te’vîl vardır:

(Birincisi): Önceden de geçtiği gibi (تَوَفّىِ) /teveffî’nin zâhiri tastamam almaktır. Öldürmekise onun mecâza te'vîli(yorulması)dir.

(İkincisi): (و)/vâv”harfi tertîb ve kırân[11] ma’nâlarını hüccet seviyesinde bildirmese de, zayıf karîne (alâmet ve işâret) olarak bu ma’nâlar (و)/vav’da asıldır. Şu halde burada bir çeşitzâhire zıt te'vîl vardır.

(Dördüncü Nokta)

ĞURABÂ -60-

Diyor ki: Bizce bu tefsîr ve akîdenin hâsılı şu demek olur: Kelimetün minallah olan ve rûhulkudüs ile müeyyed bulunan Mesîh Îsâ'nın rûhu daha kabzedilmemiştir. Rûhunun eceli gelmemiştir. [2] Kelime daha Allah'a rücû’ etmemiştir. Onun daha dünyada göreceği işler vardır. Bu bir baka-i rûhdur. Fakat Hristiyanların dediği gibi uhrevî, ebedi bir baka-i rûh da değildir, bir baka-i berzahîdir. Onun Kıyâmet’ten evvel, eceli gelecek vefat edecek, kabzolunacaktır. Âhiretde Ba’de’l-mevt bir ba's bir neş'et-i uhrâ olacaktır. Rûh-ı Îsâ kabzedilmemiş olunca, Îsâ'nın Allah'a ref'i, yerden kalkması hasebiyledir. Ortadan kalkan Allah'a yükselib rücu' eden odur. Binaenaleyh Îsâ'nın haberler de varid olan Semaya refi ile Kur’ân’da varid olan Allah'a ref'i haysiyyetini birbirine karıştırmamak iktiza eder…

Diyoruz ki: Burada, bizce diye başlanan ve belirtilen görüşler bir çok cihetten İsmâiliyye Mezhebi’nin te'vîllerine taş çıkartacak bâtıl ve asılsız bâtınî te’vîllerdir. Şöyle ki,

(Birinci Cihet)

Rûhun eceli ve cesedin eceli diye bir ayrım uydurma ve dayanaksız bir ayrımdır. Hâlbuki cesedin eceli[12] rûhun ecelidir, rûhun eceli[13] de cesedin ecelidir. Böyle bir ayrım ne tıb'da ne de dinde bilinmeyen bir şeydir. Dolayısıyla bu iddia delîlsiz bir da’vâdır. Makbûl değildir. Onun ölmemiş olması, ecelinin gelmemiş olması,başka bir ta’bîrle, rûhunun ecelinin gelmemiş olması bir beka-i rûh,bugünkü türkçeyle, cesedin değil de rûhun durması/kalması imiş. Yani bir beka-i berzahî, günümüz ifâdesiyle, dünya ile Âhiret arası kabir veya bir başka yerde durmaktır. Hristiyanların dediği gibi bir “beka-i uhrevî”, daha açığı, “Âhirette durmak” dahî değildir. Bu ma’nâda, bütün peyğamberler, hatta şu anda yaşayanların dışındaki geçmiş bütün Mü’minler ve kâfirler bir beka-i rûh yani beka-i berzahî ile (ölü değil) diridirler.

(İkinci Cihet)

Yerden kalkan, Allah'a dönen, ceseddir, sözü ne demektir? Yani, rûhu göklere çıktığına göre yerden kalkan rûh değil. Cesed yerden nasıl kalktı? Yoksa açıkça ifâde edilmeyip kuvvetle ihsâs edildiği gibi, cesedinin eceli geldi ve o öldü, ama rûhunun eceli gelmedi, o ölmedi diridir mi denilmek isteniyor? Bu nasıl bir tefsîrdir?!. Yoksa yerden kaldırıldı, bir ağacın dalında bir kuş gibi tünemekte, yâhud bir ağaç kovuğunda bir sincap gibi yatmaktadırveya kabirlerinde ölüdürler mi denilmek isteniyor? Sübhânellah!..

(Üçüncü Cihet)

Hadîslerle haber verilen, "semaya yükselme" ile âyetlerdeki "Allah'a kaldırılma" ayrı şeyler imiş… Delîli de, "Allah'a yükseltmek, semaya yükseltmek demek olmaz"mış. “Zîrâ Allah'a, 'sema', semaya da, 'Allah' denilmez”miş. “Allah'ın isimleri tevkîfî”[14] imiş!

Tamam, tevkîfîdirler/Şâri’den işitilmeğe bağlıdırlar da, Müslümanlardan kim, sema’ya Allah,Allah’a da sema, demiştir? Böyle diyen yok. Aksine, söylenen, Allah’a demek, Allah'ın semasına demektir, başkası değildir.Yani (رَافِعُكَ إِلَىَّ)/bana kaldıracağım demek, (رَافِعُكَ إِلَى السَّمَاءِ)/semâya kaldıracağım demektir, diyen yok. Aksine (رَافِعُكَ الى سمائى)/semâma kaldıracağımdemektir, denilmektedir. Hâsılı, Allah'a demek, sema'ya demektir; yâhud, Allah demek sema demektir, denilmiyor. Sözün özü, burada, muzâf'ın hazfi vardır. Kur'ân haziflerle doludur. Tefsîr ve Tefsîr Ûsûlü kitâbları bu mes’eleleri bol bol gösterir ve anlatır.

İ'câz iki kısımdır; Kasr i'câzı ve hazf i'câzı faslında (bölümünde), hazf bahsini etraflıca anlatan Süyûtî, hazfin çeşitlerini misâlleriyle gösterirken muzâfın hazfi başlığı altında şöyle diyor:

Bu, Kur’ân'da çoktur. O kadar ki, İbn-i Cinnî şöyle demiştir: Bundan (muzâf’ın hazfi/silinip düşürülmesi nev’inden) Kur’ân'da bin kadar yer vardır.

------------------------------------------------

(Birkaç Misâl)

------------------------------------------------

(Birinci Misâl): Hacc, bilinen aylar(ın haccı)dır veya Hacc(ın ayları) bilinen aylardır.[15]

(Hamdi Efendi burada, “Hacc ma’lûm/bilinen aylardır. Ya’nî vakt-i hacc/haccın vakti” şeklinde bir ma’nâ veriyor.[16])

(İkinci Misâl): Ancak, iyilik(in sâhibi), îmân edendir” veya, Ancak, iyilik, îmân eden(in iyiliği)dir.[17]

(Hamdi Efendi burada “birr (sâhibi)” ma’nâsı vermekle muzâf takdîr ediyor.[18])

(Üçüncü Misâl): Lâkin birr(sâhibi) korunandır.[19]

(Hamdi Efendi burada da sâhib kelimesini bir muzâf olarak takdîr ederek böyle bir ma’nâ veriyor.[20])

(Üçüncü Misâl): Size analarınız(ın nikâhı) haram kılındı.[21]

(Hamdi Efendi âyetin meâlinde size şunlar haram kılındı dedikten sonra orada nikâhkelimesi geçmediği halde tefsîrde “şunlar(ın nikâhı) haram kılındı” demektedir.[22])

(Dördüncü Misâl): Elbette size hayatın ve ölümün (azabının) iki katını tattırırdık.[23]

(Hamdi Efendi şurada hayâtın da ölümün de katmerli(acı)sini taddırırdık demekle âyetin meâlinde acı yani azâb takdîrine ihtiyâc hissediyor.)[24]

(Beşinci Misâl): Sadakalar ancak...ve köleler(in hürriyete eriştirilmesin)dedir.[25]

Bu âyetler, şu husûsta sadece birkaç misâldir.

Hamdi Efendi, (وَجَاۤءَرَبُّك)َ[26] âyetinin de, bazı müfessirlerce Rabbi(ni)n(emri) geldiği zamânşeklinde, ma’nâlandırılmış olduğunu, muzâfın hazfedildiğini yazmış ve buna i’tirâz da etmemiştir.[27]

Şimdi birisi çıkıp da, dur hele bir… Allah celle celâlühû'nun isimleri bellidir, içlerinde,‘emr’ diye bir isim yoktur, dese, ahmak'a verilecek cevâb susmaktır deyip ona iltifât bile etmezdi; değil mi?Kendileri, âlim ve fâzıllar şöyle dursun, sıradan ilim talebelerinin bile göz ardı edemeyeceği bir husûsu hesaba katmadan böylesi bir söz söyleyene susmakla değil de sözle cevâb verecek olsaydı, cevâba nereden başlar ve nasıl cevâb verirdi, doğrusu merak ediyorum. Belli anlayışlara kilitlenerek, kuvvetli delîller sebebiyle ma'kûl, hatta muteayyin ve kat’î (belli omuş, kesinleşmiş ve mecbûri hale gelmiş) bir te'vîlden kaçıp, sözü, kendince zâhiri/ilk ve açık ma’nâsı üzerine bırakmak için birçok Aklî ve Şer'î muhalleri[28] irtikâb etmek (işlemek) işte buna derler.

(Dördüncü Cihet)

Îsâ aleyhisselâm'ın rûhu semaya çıkarıldı, ama cesedi, Allah'a… öyle mi?

Bu, Îsâ aleyhisselâm öldü demenin acemicesi mi, ustacası mı, ne? Her iki ihtimâl de kötü…

(Beşinci Cihet)

Bu semâ, maddi semâ değil, ma’nevî semâ imiş!

Bu ayrımın mesnedi var mıdır? …Tabiî ki yoktur… Râğıb’ın (قيل)/kîle/denildi ki, diyerek başladığı sözler tefsîr olmaya yetmeyecek zayıf, hattâ asılsız hikâyelerdir. Maddî semâolamaması ise belli ki, meselenin hey’et/astronomi ilmine sığdırılamamasından başka nedir? Şimdiki pozitivist inançsızlar ise oksijensiz yerde aç susuz nasıl yaşasın? diyerek bir hayli daha ileri gidiyorlar. Kaldı ki rûhun, maddî semâda olması pek de müşkil/problem sayılmaz; delîlsiz ve karînesiz te’vîle hâcet ve endîşeye mahal yoktur.

(Altıncı Cihet)

Diğer Peyğamberlerin rûhları da bu ma’nevî semada imiş!

Onların bazılarının, şehidlerin ve umum Müslümanların rûhlarının semada bulunduğuna dâir bir takım haberler varsa da, o rûhların her zamân orada durduğuna dâir bir haber yoktur. Hem,Îsâ aleyhisselâm'ın ayrıcalığını sadece, onun ölüleri diriltme mu’cizesine ilk mazhar olmakla açıklamak bir cevâb ağırlığında değildir. Zîrâ, bu mu'cize, diğer Peyğamberlerde dahî bulunduğu gibi, Ehl-i Sünnet âlimlerinin çoğuna göre, kerâmet olarak peyğamber olmayanlarda bile vardır. Bir şeyi ilk mazharına nisbet temeline dayandırmak vehmi dahî buradaki tahsîse/sınırlandırmaya asla yetmez.

(Yedinci Cihet)

Kabirlerinde enbiya diridirler. Bu, fıkıh kitâblarında açıkça bildirilmiştir. Bu ifâde ne demektir?

(Bir kere), Bu söz, eğer kısmen buna benzer ma’nâda gelen hadîs ise, tercüme bozuktur. Kaldı ki, ictihâd ile bilinemeyecek bir ğayb haberi olması bakımından hadîs olmaktan aşağı düşmeyeceği, keşif mahsûlü olması takdîrinde ise, kesin ilim bildirmeyeceği için, hadîs olması kesindir.

(اَلاَنْبِيَاءُ اَحْيَاءٌ فيِ قُبُورِهِمْ يُصَلُّون)(El enbiyâu ahyâun fî kubûrihim yusallûne) hadîsi, ya nebîler kabirlerinde diridirler. Nemâz kılarlar,[29] veya, diridirler, (başka yerdedeğil de) kabirlerinde kılarlar şeklinde tercüme edilebilirse de, ikincisi pek münasib düşmez. Zîrâ, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in, Mi’râc’ı esnâsında Beyt-i Makdis’de nebîlere namaz kıldırdığı, sahîh haberlerle sabittir.[30] Öyleyse rûhları kabirlerinde mahbûs değildirler. Şu halde, birinci tercüme aslına daha münâsibtir. Hatta, kesin doğru budur dahî, denilebilir. Allahu a’lem.

(İkincisi), Bu sözün aslı, fıkıh kitablarından daha önce hadîs, kitâblarındadır. Hadîs kitablarında bulunmadığı, ihsâs edilmek isteniyorsa, yanlış; hadîs kitablarında vardır. Değilse, bir eksiklik. Buradan, Îsâ aleyhisselâm da kabrindedir ve diridir (rûhuyla ise semadadır) ma’nâsı anlaşılıyor. Uyuyan bir kimsenin rûhu başka yerlerde dolaşsa da bedeniyle bir ölçüde irtibâtı olmakla beden cansız hâle gelmiyor. Diyelim ki burada da buna benzer bir şey var. Ancak bu husûsiyyette, bir görüşe göre, bütün Mü’minler ortaktırlar.[31] Hatta, rûhlar, cesed ölmekle yok olmayacaklarına göre ve Âlem-i Berzahta (Mü’minlere göre) bir nev-i hayatla diri olduklarına göre, bu takdirde sıradan Mü’minlerle Îsâ Âleyhisselam arasında fark yoktur.

Rûhun ölümü tatması, rûhun bedenden, onda canlılık emâresini yok edecek biçimdeayrılmasıdır. Ölmesi ve yok olması değil… Ölen her hâl ü kârda bedendir.

(Sekizinci Cihet)

Her peyğamberin rûhunun eceli, Ümmetinin eceli imiş!...

Delîli? Yok… Doğrusu, her canlıdaolduğu gibi, Peyğamberin rûhunun eceli, cesedinin dahî eceli olup, dünya hayatından rûhu ve cesediyle kabir hayâtına intikal etmesidir. Hakîkat, Hamdi Efendi’nin dediği gibi ise, ma’nevî semadaki Nebî rûhlarının ya eceli geldi, rûhları öldü ve Ümmetleri de yok oldu, veya, diridirler, Ümmetleri devam ediyor? Hangisi?…

Ümmetleri kalmayan nice peyğamber’in rûhlarının eceli geldi ve öldüler, öyle mi? Hani,kabirlerinde diri idiler? Yâhud, hani rûhları ma’nevî semâda idi?

(Dokuzuncu Cihet)

Îsâ aleyhisselâm'ın cesedi Allah'a kaldırılmış[32], rûhu ise alınmamış, yani Ümmetinin eceli gelmemiş imiş!!!..

Burada, rûhun alınmaması, bir daha, Ümmet'in ecelinin gelmemesi ile te’vîl ediliyor… Önceki te’vîlde ise,(ölmeyip) ma’nevî semada bulundurulması idi. Acaba, semada bulundukça eceli gelmez ve hayatiyyeti devam eder mi, denilmek isteniyor?... Peki, bir yandaPeyğamberler kabirlerinde diridirler, nemaz kılarlar"diğer yanda, "Peyğamber rûhları semadadırlar, öte yanda da, Peyğamber rûhlarının eceli Ümmetlerinin ecelidir, yok olmasıdır derken, Ümmetleri yok olmuş nice nebîlerin bulunduğunu göz önüne alırsak, ne diyeceğiz? Ümmetleri tükenip yok olan Peyğamberlerin rûhlarının eceli gelmiş olacağına, yani ölmüş olacaklarına göre, rûhları artık semada değiller midir? Yâhud, kabirlerinde diri değiller, artık nemaz kılmıyorlar mı diyeceğiz? Hayret!.. Çelişkiler yumağı!...

(Onuncu Cihet)

Rûhâniyyet-i Îsâ ile Hristiyan-lar Yehûdîlere üstün gelmişler…

Öyle mi? Îsâ aleyhisselâm'ın rûhâniyeti birilerine yardımca olacak idiyse, kendini Allah'ın oğlu ve bir rabb kabûl edenlere mi, onlara nisbetle bir ölçüde tevhîd inancına yakın olan Yehûdîlere mi yardımcı olurdu? Kur'ân'ın ifâdesiyle, O'nu, Rabb ve Allah celle celâlühû’nun oğlu kabûl edenler, Îsâ aleyhisselâm'ın rûhâniyyetinden nasıl faydalanabildiler?... Bu, olur mu? Hem, târîhin bildirdiğine göre, onlarınki üstünlük değil zulüm idi. Zulmedenler, zulümlerinde peyğamber rûhâniyyetinden faydalanabilirler mi? Peyğamberler buna alet olurlar mı? Allah celle celâlühû bundan râzı olur mu? Tamam, belki istidrâc yoluyla üstün gelebilirlerdi. Ancak, Peyğamber rûhâniyetinden faydalanmak suretiyle, asla…Teslîs’i[33] kabûl etmeyen, dolayısıyla da kısmen tevhîd ehli olan Hiristiyanların ise Yehûdîlere üstün geldiğini târîhten bilen yok… Üstelik, son Resûl sallallâhu aleyhi ve sellem’e ve son Kitâb'a îmân edib teslîm olmadıktan sonra, tevhîd ehli olmaları dane kadar mümkindir vetevhîdin bu kadarıne işe yarar? Aleyhissalâtü vesselâm Efendimize ve Kur'ân'a inanıp teslîm olmayanlar, Îsâ aleyhisselâm'ın rûhâniyetinden nasıl faydalanabilirler?!.. Böyle bir şey aslâ olamaz…

(On birinci Cihet)

Ama sonra, rûh-i Îsâ rûh-i Muhammedî'nin hizmetine girecek.

Yani Îsâ aleyhisselâm'ın cesedi, daha doğrusu kendisi Allah celle celâlühû’ya döndü, O, gelmeyecek, ama rûhu,[34] Muhammed aleyhissalatü vesselâm'ın rûhunun[35] hizmetine girecek, öyle mi? Peki delîl? Ben duymadım, görmedim ve bilmiyorum. Duyan, gören ve bilen haber versin…Evet, bunu, Îsâ aleyhisselâm'ın bizzât şahsıyla başına geçeceği Ümmet-i Muhammed aleyhissalâtü vesselâm’ın hâkimiyeti olarak anlamak zâten âyetlerin delâlet ve işâreti, hadîslerin de açık ifâdeleri gereğidir. Doğrusu, Îsâ aleyhisselâm'ın rûhu ve cesedi, hadîslerde de haber verildiği gibi, Aleyhissalâtü vesselâm efendimiz'in bir halîfesi olacak ve hizmetinde bulunacak.

(On ikinci Cihet)

“Rûhlarının eceli gelmiş nice peyğamberler”den bahsederken, kabirlerindeki nebîler diridirlermealindeki kendilerince de kabûl görmüş hadîsi ne yapacağız? Bazıları, deyip sınırlandırma mı yapacağız? Hangi delîl ile?.. Yoksa, rûhlarının ölmesi, Ümmetlerinin yok olup silinmesi demek olduğuna göre, hiçbir peyğamberin ümmeti yok olmadı mı denilmek isteniyor?.. Yâhud, ümmetleri yok olup silinenlerin ruhlarının eceli geldi lâkin başka bir şekilde haydırlar, mı, denilecek? Lâ havle…

(On üçüncü Cihet)

Fakat, vaktâ ki, beni, vefat ettirdin, içlerinden aldın kaldırdın, 'Seni vefât ettireceğim ve bana yükselteceğim' va’dini yerine getirdin… diyor.

Buradaki, vefât ettirdin şeklindeki tercüme, aldın ve kaldırdın kelimeleriyle, atf-ı tefsîrîolarak tefsîr ediliyorsa -ki cümlenin sonu olan seni vefât ettireceğim ve bana yükselteceğim, va’dini yerine getirdin ifâdesi bunu ihsâs ediyor- değişen bir şey yok. Müsbet menfî her şey aynen duruyor. Yok eğer, bilinen ma’nâda öldürme ma’nâsında kullanıldıysa ortada çelişki var.

------------------------------------------------

Netîce

------------------------------------------------

Kısacası, Elmalılı merhûmun Tefsîrinde ölmek ve ölmemek ile inmek, görünürde kabûl edilmekle beraber, vitrinlerdeki içi boşaltılarak bir şeylerle doldurulan, canlı gibi durduğu halde canlılıkla alâkası olmayan kuşlar, tavuklar, horozlar, sincaplar ve tilkiler misâli, içlerinden asıl ma’nâlar çıkartılıp yerlerine alâkasız ma’nâlar doldurulmuş… Ve pek tabiî olarak bu noktadaölmedi ile öldü ve dahî inmeyecek ile inecek arasında hakîkatte bir fark kalmadı. Vesselâm… Eğer nasların zâhirine dokunmadan, onlar kabûllenilerek bir takım ölçülü te’vîllere gidilseydi, şunlar gayr-i meşrû bulunmayan ve çelişik olmayan işârî ma’nâlar olarak bir ölçüde kabûl görebilirdi. Lâkin naslarla bu denli oynamak aklın, ilmin ve hatta denilebilir ki, îmânın çeperlerini zorlayan bir cür'et…

Hak Dini Kur’ân Dili Tefsîri’nin resmiyet ciheti ve daha çok besleme akademisyenlerin kabûlüne, kör taassub seviyesinde mazhar olmasının mühim sır ve hikmetlerinden biri de bu yanıdır, denilse yeridir.

وَصَلَّى الله عَلٰى سيدنا محمد وَ عَلٰى اٰلِه وصحبه كلما ذكره الذاكرون وغفل عن ذكره الغافلون

وَ الْحَمْدُ ِللهِ رَبِّ الْعَالَمٖين

[1] Meselâ, Diyânet’in İslâm Ansiklopedisi'nde bile Hamdî Efendi hakkındaki yazılanları dikkatlice okursak bunu rahatlıkla göreceğiz… (11/57-58)

[2] Felsefe ilimleriyle alâkalı olarak düşünülen, söylenen ve yazılanlar.

[3] Teşbîh ve kıyasım sözünü ettiğim iki şahıs ve eserlerinin bütünü hakkında değildir. Zîrâ bu saçma bir şey olurdu. Sadece “felsefe’den te’sîrlenme”deki ortak yandadır.

[4] Mutaffifûn 1, 2, 3.

[5] O zamân Allah celle celâlühû şöyle dedi: "Ey Îsâ, şübhesiz ki seni teveffî edeceğim, seni kendime yükselteceğim ve seni inkârcılardan temizleyeceğim. Hem sana uyanları, Kıyâmete kadar o küfredenlerin üstünde tutacağım. Sonra dönüşünüz banadır, ayrılığa düştüğünüz hususlarda aranızda hükmedeceğim."

[6] Şurada şübbihe lehüm nazmının şübheye düşürülmek şeklinde ma'nâlandı-rılması müfessirlerin cumhûruna muhâlif olarak seçilen, hem dirâyet hem de rivâyete uymayan zayıf bir görüşe dayanmaktadır. Hamdi Efendi’yi böyle bir zayıf ve mecrûh görüşü tercîh etmeye sevk edenin ne olduğunu doğrusu net olarak anlayamadık.

[7] "Bu nükte, ulûhiyyeti (ilah oluşu) Allah teâlâ’dan Îsâ'ya geçerek, Allah'ı Îsâ'da fâni (eriyip yok olmuş) kılmak ve Îsâ'ya Lâhutiyyetle (ilâhî oluşla) ebedi (sürekli) bir beka-i ruh (ruh devamı) tasavvur etmek (zihinde canlandırmak) iddiasında bulunan Nesara'ya (Hristiyanlara) karşı Îsâ'nın vefatını (ölümünü) ve hâkimiyet-i ilâhîyyeyi (ilâhî egemenliği) evvel emirde (işin başında) tefhim (anlatmak) ve bununlaberaber Îsâ'yı da düşmanlarına karşı tatmin eylemektir (gönül huzuruna kavuşturmaktır." (Hamdi Efendi)

Lâkin, tefsîrin lâtin harfleri ile olan tab'ında/baskısında bulunan bu ibâre, elimizdeki İslâm harfleri ile olan baskısında yoktur. Bu sebeble Üslûb olarak Hamdi Efendi’nin gibi gözüken bu ibâre, başka birine (meselâ, elimizdeki nüshanın kâtibi kardeşi Mahmûd Yazır’a) dahî âid olabilir.

[8] İnsanların örfleştirdiği ve tanıyıp bildiği bir ma’nâdır.

[9] Yani, “و”/”ve” kelimesi burada öldürme ile kaldırmanın, ne aynı anda, ne de sırasıyla olacağını bildirmeyeceğinden

[10] Sonra olacak olan “ölme”yi öne, önce olacak olan “kaldırma”yı da sonraya almak

[11] Sonrasıyla öncesinin sıra ve beraberliği

[12] Canlılığını kaybedecek şekilde rûhun onda durma vaktinin sonu

[13] Cesedde durmasının son haddi. Rûh ölmez.

[14] Allah celle celâlühû’nun ve Resûlü sallallâhu aleyhi ve sellem’in bildirmesine bağlı.

[15] Bakara:197

[16] Hak Dînî Kur’ân Dili: 2/170

[17] Bakara:177

[18] Hak Dînî Kur’ân Dili: 2/67

[19] Bakara:189

[20] Hak Dînî Kur’ân Dili: 2/143

[21] Nîsâ: 23

[22] Hak Dînî Kur’ân Dili: 3/262

[23] İsra: 75.

[24] Hak Dînî Kur’ân Dili: 6/416

[25] Tevbe: 60, Süyûtî, Mu'terekü'l-Akrân: 1/244.

[26] Fecr/22.

[27] Hak Dini Kur’ân Dili (İslâm harfleriyle): 11/326,

[28] Aklın ve Şerîat'ın imkânsız gördüğü şeyleri

[29] [Ebû Ya’lâ, Enes’den. Semhûdî, râvîleri sağlam kimselerdir dedi. Beyhekî de sahîh olduğunu söyledi.] Et-Teysîr:1/426

[30] Ebû Ya’lâ ve İbn-i Asâkir, Ümmü Hâni’ radıyallâhu anhâ’dan, (Süyûtî, ed-Dürrü’l-Mensûr: 2/207-208) Nesâî ve İbnü Merdûye, Enes radıyallâhu anh’dan, (Süyûtî, ed-Dürrü’l-Mensûr: 2/185-186) Ahmed, Ebû Nüaym, Delâilde, Zıyâ, el-Muhtârede Abdullah İbn-i Abbâs radı yallâhu an hümâ’dan sahîh bir senedle, (Süyûtî, ed-Dürrü’l-Mensûr: 2/213-214) Müslim, Nesâî ve İbnü Merdûye, Ebû Hureyre radıyallâhu anhu’dan, (Süyûtî, ed-Dürrü’l-Mensûr: 2/213-21)

[31] Ölülerin rûhları nerede durur, sorusuna verilen cevâblarda bu dediğimiz görülecektir. Süyûtî, Şerhu’s-Sudûr: 304-339 (Bilhassa, 313,314)

[32] Yeryüzünden alınıp kabre veya ağaç dalına veya ağaç kovuğuna konulmuş veya bir cisim olarak hâşâ bir yerdeki Allah'ın yanına götürülmüş.

[33] Baba, Oğul ve Rûhu’l Kudüs inancını.

[34] Muhtemelen, Îsâ aleyhisselâm'ın ümmeti

[35] Muhtemelen Ümmet’inin

EMPOZE.NET

Hz. isa tekrar geri gelecek mi yoksa öldü mü?

hz. isa hz. isa geri gelecek mi hz. isa ne zaman gelecek hz. isa nerede hz. isa öldü mü

Hz. isa öldü tekrar geri gelmeyecek diyenlere bir kaç satır ..

Hz. İsa "Hristiyanlığa" göre ölmüştür. Kuranı kerimde açıkca göğe yükseltiği yazılıdır.

Aynı şekilde hz. isanın tekrar geleceği ayetle sabittir. Fakat bir peygamber olarak değil, hz. muhammedin ümmeti olarak gelecektir. Gelmeyeceğini iddia etmek kurana inkardır.

“Allah Teâlâ buyurmuştur ki: Ey İsa, seni vefat ettireceğim, seni kendime yükselteceğim, seni inkar edenlerden arındıracağım ve sana uyanları kıyamete kadar kafirlerden üstün kılacağım. Sonra dönüşünüz bana olacak. İşte o zaman ayrılığa düştüğünüz şeyler hakkında aranızda ben hükmedeceğim.” (Al-i İmran, 3/55 )

Ayet gerçek meal tercümesi aşağıdaki gibidir:

O zaman Allah şöyle de (miş) di: «Ey İsâ, şübhesiz ki seni öldürecek olan (onlar değil) benim, seni kendime yükseltib kaldıracak, seni küfredenlerin içinden tertemiz (kurtarıb) çıkaracak ve sana tâbi olanları kıyaamet gününe kadar küfredenlerin üstünde tutacak da (benim). Sonra dönüşünüz (de) yalınız bana (olacak) dır. İşte (o zaman) aranızda, hakkında ihtilâf etmekde olduğunuz şeylerin hükmünü ben vereceğim».

إِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسَى إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَجَاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ

Bu ayet açıkca: diyor ki

وَجَاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ

Kıyamet gününe kadar sana tabi olanları üstün tutacam .. ne demek bu? Bugün hristiyan dünyası KAFİR değil mi diyorsunuz yoksa?

Hz. İsa'nın tekrar geriye gelmeyeceğini idda etmek, onun öldüğünü söylemek ASLINDA hristiyanlığın HAK din olduğunu söylemenin ta kendisidir. Eğer hz. isa gelmeyecekse ona tabi olanlar sadece hristiyanlardır..

Ancak hz. ise tekrar geri geldiği taktirde, ona tabi olanlar olacak ve onlar kıyamete kadar devam edecektir anlamı çıkar.. Ümmeti demiyor tabi olmalarını söylüyor.

ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ

burada ise kendisine tabi olacak kitle zuhur etmeden hz. isanın ölmeyeceğine işaret vardır.. ثُمَّ sonra hakka dönecektir.. Ölüm gerçekleşecektir..

Ve en sonunda rabbimiz insanların bu gerçekten dolayı ihtilafa düşeceklerini, aslında bu ayetin gerçekten iman eden ile münafıkların birbirinden ayrılması için bir mihenk taşı olduguna bize haber vermekte.. Alemleri yaratan rabbimiz kuranda o kadar münafıkları anlatttıktan sonra gerçekten iman edenlerin onları tanımasına ışık tutacak SIRLAR vermeyeceğini mi sanıyorsunuz

فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ

"İşte (o zaman) aranızda, hakkında ihtilâf etmekde olduğunuz şeylerin hükmünü ben vereceğim"

İçinde SIR'lar barındırdıgı ayetinin sonunda rabbimiz ihtilafa düşüleceğinin mesajını bize vermekte. ve herkes haddini bilsin ve ayetin başını tekrar okusunlar diyor.. çünkü rabbimiz

إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ

Muhakkak kı seni öldürecek olanda göğe yükseltecek olanda sadece Allah'tır.. Boşuna gevezelik yapmayın yok efendimiz öldürmeyip göğe yükseltse bu allahın sistemine terstir, yok efendim çelişkidir. yok efendim normali insan doğar büyür ve sonra ölür.. behey vah kardeşim, Allahın adaletini sistemini sorgulayan kardeşim, daha hz. isanın doğuşunda bile babasız dünyaya getiren Allah, ölümünü de kıyamet gününe neden saklamasın?

bunun neresi ters.. öldürücü olanda göğe yükseltici kaldırıcı olanda sadece Allahtır..

Merak ediyorum başka nerede geçiyor وَرَافِعُكَ buyrun o kadar ötenler cevaplasınlar?

*****

NÜZUL-İ İSA (A.S) ÜZERİNE

Dâru’l-Hikme - Şubat 2006

Talha Hakan Alp:

Hocam memleketimizde son günlerde Hazret-i İsa’nın nüzulü konusu, Ehl-i sünnet itikat esaslarından önemli birini teşkil eden Hazret-i İsa’nın nüzulü konusu maalesef tartışma konusu yapıldı. Çok yakın bir tarihte de bir televizyon kanalında bu konuyla alakalı olarak seviyesiz ciddi bir tartışma sergilenmiş oldu. Bunun üzerine Ehl-i sünnet’in bu derece önem verdiği bir konu ile ilgili olarak konunun gerçek ve sahih olan tarafını insanlara aktarmak amacıyla, mesuliyetimizi ifa hususunda az da olsa bir katkı olsun diye bu konuda sizinle bir söyleşi yapmayı planladık.

Öncelikle hocam Hazret-i İsa’nın nüzulü diye bilinen Ehl-i sünnet inanç esaslarından biri olarak tarih boyu kabul edilmiş, ispatlanmış ve belgelenmiş bir konu etrafında konuşuyoruz. Genelde insanlarda bu tartışmalar neticesinde oluşan bir şey var… şöyle bir yanlış kanaat var, şöyle bir tereddüt var. Sanki Ehl-i sünnet alimleri Hazret-i İsa’nın nüzulü konusunu böyle çok zayıf bir takım emareler, deliller üzerine bina etmiş gibi; bu konuda eskiden beri kabul edilmiş bir fikir varmış da, işte geleneksel kabule aykırı davranmamak adına insanlar bunu kabul ediyormuş gibi, böyle bir tevehhüm var. O yüzden ben öncelikle Kuran-ı Kerim’den ve hadis metinlerinden ve bugüne kadar Ehl-i sünnet itikadına dair yazılan eserlerden Hazret-i İsa’nın nüzulü ile ilgili olan kısımları önce bir gözden geçirmeyi düşünüyorum. Bu meyanda Hazret-i İsa’nın nüzulü veya Hazret-i İsa’nın dünyadaki ömrünün sonlarına yakın yaşanan olaylarla ilgili Kuran-ı Kerim’de geçen bazı ayetler var. Bu ayetlerle ben söze başlamak istiyorum.

Mesela meşhur, genelde bu konu konuşulurken, tartışılırken hemen ilk sırada gündeme getirilen ayetler Nisâ suresi 157, 158, 159. ayetler. Bu ayet-i kerimeler şöyle başlıyor.

وقولهم إنا قتلنا المسيح عيسى ابن مريم رسول الله وما قتلوه وما صلبوه ولكن شبه لهم وإن الذين اختلفوا فيه لفي شك منه مالهم به من علم إلا إتباع الظن وما قتلوه يقينا * بل رفعه الله إليه وكان عزيزا حكيما*

Mealen hocam, ayet-i kerimede şöyle buyuruluyor. Ben bunu muteber bir mealden nakledeyim. “Bir de inkar etmeleri ve babasız çocuk doğurması üzerine Meryem’e karşı büyük bir iftirada bulunmaları ve doğrusu biz Allah’ın elçisi Meryem oğlu İsa Mesih’i öldürdük demeleri sebebiyle onlara, yani Yahudilere lanet ettik. Halbuki onu ne öldürdüler ne de onu astılar; fakat öldürdükleri kişi kendilerine ona yani İsa’ya benzer gösterildi. Şüphe yok ki onun hakkında ihtilafa düşenler bundan dolayı gerçekten bir şüphe içindedirler. Zanna tabi olmaktan başka onların bu hususta hiçbir bilgileri yoktur. Onu o öldürdükleri şahsın İsa olduğunu iyice bilerek öldürmemişlerdir. Bilakis Allah onu kendi katına yükseltti. Doğrusu Allah Azizdir, yani kudreti daima galip gelendir. Hakîmdir, her işi hikmetli olandır.”

159. ayet:

وإنْ من أهلِ الكتابِ إلاَّ لَيُؤمِنَنَّ به قبل مَوتِهِ ويومَ القيامةِ يكون عليهم شهيداً

“Ehl-i Kitaptan hiçbir kimse yoktur ki ölümünden önce mutlaka ona iman edecek olmasın. Kıyamet gününde ise onların (kendisine iman etmeyenlerin) aleyhine şahitlik edecektir.”

Mealen ayetler bunlar hocam. Burada Yahudilere lanet ediliyor. Lanetin bu ayetten önce birkaç sebebi anlatılıyor. Bu okuduğum ayetlerde de Hazret-i İsa ile ilgili olan boyutuna değiniliyor. Ve burada Yahudilerin Hazret-i “İsa’yı öldürdük” demelerine adeta bir red tarzında açık bir ibare, yani onların İsa’yı öldürdüğünü yalanlayan açık ifadeler var. İsterseniz önce bu ayet-i kerimelerden başlayalım.

Ebubekir Sifil Hoca:

Bismillâhirrahmânirrahîm. Yahudilerin bir iddiası var: Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) –Yahûdîlere göre– Hz. Musa (aleyhi’s-selâm)ın şeriatını bozmayı amaçlayan bir anarşist. Dönemin Yahudîleri Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ı böyle tasvir ediyor. Ve bildiğimiz gibi Yahudîler ve dönemin Roma valisi Yahudilerden bir grup fedaiyle birlikte havarilerden olup da bilahare ihânet eden ve Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ı ihbar eden Yahuda Iskariot’un delaletiyle Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)’ın bulunduğu eve gidiyorlar. Bundan sonrasını Kur’ân ve Hristiyan kaynakları iki farklı şekilde veriyor.

Hristiyan kaynakları, resmî Hristiyanlık kaynakları diyor ki: “İsa’yı aldılar, tuttular, götürdüler, muhakeme ettiler, yargıladılar, bu süreç içerisinde ona çok hakaretler ettiler. Biliyorsunuz “The Passion of the Christ (Tutku)” filmi yapıldı bu konuyu işleyen. Ve sonunda adi bir suçluyla, bir hırsızla birlikte çarmıha gerdiler. Çarmıhta bir süre kalıp can verdikten sonra indirdiler. Önceden hazırlanmış olan mezara gömdüler. Üç gün sonra Hz. İsa oradan dirildi. Bu diriliş esnasından itibaren Hz. İsa (aleyhi’s-selâm)ın kimliği hakkındaki Hristiyan telakkîsi farklı bir sürece giriyor. Bundan sonra tarihsel olarak, bir beşer olarak yaşamış İsa devri kapanıyor; Mesih devri başlıyor. Bu, yeniden bedenlenen, “babanın kelimesi”, “babanın bedenlenmiş kelimesi”: Mesih. Bundan sonra bildiğimiz Pavlus Kristolojisi denen ya da Mesih Kristolojisi denen itikat sisteminin, teolojinin argümanları sahneye çıkıyor.

Kuran ne diyor bu işe? Kur’ân-ı Kerim az önce okunan âyet-i kerîmede

“وما قتلوه وما صلبوه ولكن شبه لهم”

buyuruyor. Yani “Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ı öldürmediler. Çarmıha da asmadılar. Fakat astıkları kişi ona benzetildi. Başka birini ona benzettiler.” Bu noktada Barnaba incili diyor ki Yahuda Iskariot Hz. İsa (aleyhi’s-selâm)ın bulunduğu eve doğru Romalı askerlere delâlet etti ve içeri girdiler. Hz. İsa’nın bulunduğu odaya önce kendisi girdi. Hz. İsa o esnada pencereden çekilip alındı. Yahuda Iskariot Hz. İsa’ya benzetildi. Romalı askerler onun peşinden içeri girdiler batkılar ki İsa orada. Aldılar, vura vura, döve döve, hakaret ede ede götürmeye başladılar. Bu bağırıyor: “Yapmayın ben İsa değilim. Ben Yahuda Iskariot’um, beni tanımıyor musunuz?” Çok canlı tasvir eder bu hadiseyi Barnaba incili. Fakat Iskariot’un bu feryadını kimse kaale almıyor. Dalga geçerek, döverek alıp götürüyorlar mahkemeye. Yani asılan Yahuda Iskariot’tur diyor Barnaba incili.

Burada, Kur’ân âyetiyle yaklaşık olarak bir paralellik vardır. Her neyse biz hz. İsa (aleyhi’s-selâm)ın Yahudiler tarafından öldürülmediğini, asılmadığını biliyoruz. Ve buna iman ediyoruz. Peki Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)’a ne oldu?

“بل رفعه الله إليه”

buyuruluyor âyet-i kerîmede. 158. âyette. Yani “onu yakînen, kesinlikle öldürmediler. Aksine, Allah onu kendisine yükseltti.”

Şimdi ortada bir Yahudi iddiası var. Yahudiler diyor ki “biz İsa’yı çarmıha gerdik”. Hristiyanlar da bunu kabul ediyor. Resmi Hristiyanlığın çok büyük bir kısmı bunu kabul ediyor. Allah Teâlâ da bu iddia karşısında “بل” diye bir ifade kullanıyor; “tam aksine” diyor. Buradan ne anlaşılmak lâzım gelir. “Siz onu öldürdük diyorsunuz ama, tam aksine siz onu öldürmediniz.” Bundan sonrasında “رفعه الله إليه (Allah onu kendi katına, kendine yükseltti)”, ne anlamamız lâzım buradan? Şöyle anlayabilir miyiz? “Siz onu öldürmediniz ama Allah onu öldürdü ve katına yükseltti.” Böyle anlayabilir miyiz? Böyle anlamamızı mümkün kılacak bir ifade var mıdır âyette? Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın öldürülmesinden söz edilmiyor. Sadece “kaldırıldı, ref‘ edildi” deniliyor. O halde âyet-i kerimeye Hz. İsâ’nın öldürüldüğü anlamını yükleyemeyiz.

Buradaki “kaldırma” üzerinde durmamız lazım. Nedir bu? Yahudilerin iddialarına bir cevap olmak üzere bu ifade zikredildiğine göre bunu biz Hz. İsa (aleyhi’s-selâm)ın Allah Teâlâ nezdine diri olarak kaldırıldığı tarzında anlamak zorundayız. Neden? Eğer “evet onu siz öldürmediniz, ama Allah Teâlâ çarmıh hadisesinde, öncesinde veya sonrasında onu tabii bir ölümle öldürdü ve katına yükseltti” tarzında anlayacaksak, burada gözden kaçırdığımız bir şey var demektir. O da şudur: Zaten her öleni Allah Teâlâ öldürür. Yani uçurumdan yuvarlananı da O öldürür, kalp krizi geçireni de O öldürür. Kaza geçireni de O öldürür. Dolayısıyla Yahudilerin öldürdüğünü de aslında Allah Teâlâ öldürmüştür. Gerçek anlamda ruhu kabzeden O’dur. Biz ikinci derecedeki faillere fiili mecâzen atfediyoruz. “O öldürdü”, “bu öldürdü” diyoruz ama esas müsebbibe baktığımız zaman Allah Teâlâ’dır.

Dolayısıyla burada “hayır siz öldürmediniz ben öldürdüm” denmesinin bir anlamı yok. Bunu böyle anlayamayız. Hiçbir şekilde bunu böyle anlayamayız. Allah Teâlâ herhangi bir mahluk ile –hâşâ– böyle bir diyaloğa girmez. “Sen öldürmedin ben öldürdüm” demez. Amennâ tabii ki herkesi Allah öldürür. Ve Yahudilerin bu iddiasına da böyle bir cevap olmaz. Yahudiler buna zaten inanıyordur: “Yani ister Allah öldürsün, ister başkaları öldürsün. Öldürdük mü; mesele yok!” O halde oradaki öldürme iddiasına burada bir cevap var. “Hayır onu öldürmediniz. Onu Allah kendi katına yükseltti.” Âyet-i kerimeden anlaşılması gereken budur.

Burada Allah Teâlâ’nın onu kendi katına yükseltmesinden ne anlayacağız? Bunun anlaşılması için konuyla ilgili diğer âyet-i kerîmeleri de ele almamız lâzım.

Talha Hakan Alp:

Bu meyanda Hz. İsâ’nın dünyada iken öldüğünü ya da öldürüldüğünü savunanlar Âl-i İmrân sûresi 55: âyet-i kerimesinde geçen şu ifadeyi delil olarak ileri sürüyorlar. Diyorlar ki:

(إذ قال الله يا عيسى إني متوفيك ورافعك إليّ ومطهرك من الذين كفروا، وجاعل الذين اتبعوك فوق الذين كفروا إلى يوم القيامة، ثم إليّ مرجعكم فأحكم بينكم فيما كنتم فيه تختلفون) آل عمران/ 55.

buradaki “إني متوفيك” cümlesini Hz. İsâ’nın öldüğünü ya da öldürüldüğünü savunanlar delil olarak kullanıyorlar. “إني متوفيك” doğrudan “biz seni öldüreceğiz” anlamına mı geliyor ki böyle bir iddiaya mesnet olarak kullanılıyor?

Ebubekir Sifil Hoca:

Daha önce de bu konuda yazdık, konuştuk, söyledik. Özeti şu: “Vefât” kelimesini, “teveffî” kelimesini “mevt” anlamında ilk defa Kur’ân kullanmıştır. İşte İbn Sîde’nin el-Muhassas isimli sözlüğü açıkça ortaya koyuyor ki câhiliye Arapları “mevt” karşılığı pek çok kelime kullanmışlar. Bunların arasında vefât, teveffî yok. Teveffî kelimesini “ölüm” yerine, “mevt” yerine mecâzen ilk defa Kur’ân kullandığına göre ve bu kelimenin hakiki anlamında mevt, imâte olmadığına göre Kur’ân bu kelimeyi nerde aslî anlamda nerde mecâzî anlamda kullanmıştır, buna çok iyi bakmamız lâzım. Kur’ân’da her yerde aynı anlamda kullanılmıyor çünkü bu kelime. Yani “الله يتوفى الأنفس حين موتها” âyet-i kerimesinde hem “mevt” hem “teveffî” birlikte kullanılıyor. Demek ki bu iki kelime arasında motamot bir benzerlik, aynîlik, müştereklik yok. Biri hakîkî anlam: mevt; diğeri mecâzî anlamda. “Teveffî”nin, “vefât”ın hakiki anlamı, “almak, kabzetmek”tir. Yani eceli gelen ruhu Allah Teâlâ teveffî ettirir, alır ve ruh ölür: mevt. Yani teveffî sonucu ölme var. Alma, kabzetme sonucu ölme var. Eceli gelmemişse onun ruhu tekrar iade edilir. Eğer vefat kelimesinde, gerçek anlamda, bizim Türkçede kullandığımız gibi “ölüm” olsaydı bu âyet-i kerîmede eceli gelmemiş insanlara ruhun yeniden iadesi söz konusu olmazdı.

Muhammed Aydemir:

Hocam burada

“والتي لم تمت في منامها فيمسك التي قضى عليها الموت ويرسل الأخرى”

âyet-i kerîmesi de var.

Ebubekir Sifil Hoca:

Evet çok irtibatlı konumuzla.

Talha Hakan Alp:

Yani önce Allah onları teveffî ediyor

Ebubekir Sifil Hoca:

Her ikisini teveffî ediyor: Uyuyanları ve eceli dolanları.

Talha Hakan Alp:

Yani eceli dolanları mevt, imâte ediyor, öldürüyor, ruhunu alıyor bir daha göndermiyor. Eceli gelmeyenleri “ويرسل الأخرى” salıyor. Öyleyse demek ki teveffi kelimesinde, bu âyet-i kerimede sadece kabzetmek, almak mânâsı var.

Ebubekir Sifil Hoca:

Burada mutlak ölüm yok. Dilimizde vefat, ölüm anlamında kullanılıyor ama, burada mutlak ölüm anlamında kullanılmıyor. “Vefat” var ama “ölüm” yok.

Talha Hakan Alp:

Zaten “حين موتها” diye hemen peşinden ölüm kelimesi geliyor. Peki hocam o halde “إني متوفيك” cümlesini illâ ölüm anlamında anlamanın herhangi bir gerekçesi yok

Ebubekir Sifil Hoca:

Evet bunun için ayrı bir delil gerekiyor. Burada mecaz mı kullanıldı? Hakikat mi kullanıldı? Bunu anlamak için –zaten onun için bu mukaddimeyi yaptık– ayrı bir delil gerekiyor.

Talha Hakan Alp:

Bu meyanda delil olarak şöyle bir şey sunuluyor. Elimde “İslamda İnanç Esasları” adında bir kitap var. Doç Dr. İlyas Çelebi yazmış. Aynen ifadeyi bulup aktarayım size. Diyor ki: “Ayrıca hala yaşayan bir İsa düşüncesi sünnetullaha da aykırıdır. Çünkü Allah’ın koyduğu hayat kanunlarına göre beşerin yemeden içmeden bu kadar uzun süre yaşaması imkânsızdır”. Yani birisi –doçent bu şahıs, İlyas çelebi– delil olarak bunu ileri sürebilir mi? Hz. İsa mutlaka ölmüştür. “إني متوفيك”ye biz “öldürdü” anlamını vermeliyiz. Çünkü o günden bu güne Hz. İsâ’nın yemeden içmeden yaşaması mümkün değildir. O halde ölmüştür.” demek mümkün müdür?

Ebubekir Sifil Hoca:

Şimdi bu “hayat kanunu” dediğiniz şey nedir? Nasıl bir şeydir? Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın babasız dünyaya gelmesi hayat kanununa uygun mudur aykırı mıdır?

Talha Hakan Alp:

Yemek ve içmeye kıyas edilecekse aykırıdır.

Ebubekir Sifil Hoca:

Aykırıdır ama biz Kuran’da zikredildiği için buna inanıyoruz. Hayat kanunu “postülatını” burada çiğniyoruz. Bu şu demektir. Biz naklî bir bilgiyle bu hayat kanununu parçalayan, bu hayat kanununa istisna teşkil eden hususlar gördüğümüzde, naklî sarih-sahih bir bilgi gördüğümüzde hayat kanunu bir tarafa bırakıyoruz. Çünkü o kanunu koyan da Allah Teâlâ’dır, lüzum olduğunda, gerek gördüğünde, irade buyurduğunda onu kaldıran da O’dur. Kanun O’nundur, kaldıranı da O’dur. Böyle bakmamız lâzım.

Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) meselesinde sık sık gündeme getirilen “göğe çekilmesi, kıyamete yakın yere indirilmesi, nüzûlü… bunlar akla aykırı rivâyetlerdir” falan tarzı sözleri duyuyoruz. Buradaki akıl hangi akıldır?

Bu akla işlevselliğini veren, çalışmasını temin eden sistem, yasa hangi yasadır? Bu Hristiyan aklı mı, bu Müslüman aklı mı, bu modern akıl mı, bu felsefî akıl mı, bu Yunan aklı mı?.. Hangi akıl? Biz diyoruz ki bu “mümkin”dir. Niye mümkindir? Çünkü Allah Teâlâ Kur’ân’da “babasız doğmuş bir İsa” haberini bize verdiğine göre bu, Allah Teâlâ için, zaten O’nun iradesi bakımından, kudreti bakımından asla tartışma konusu yapılamaz, ama naklî bir haberde bize bu şekilde geldiyse mükinâttandır. O halde yaratılış kanununu, tabiat kanununu parçalayan, ona istisna teşkil eden böyle bir olay varsa bunu bize aynı düzeyde bilgi veren naklî unsurlar için bu şekilde bir muttarid kaide olarak kabul etmemiz lâzım. Nedir o? Hz. İsa (aleyhi’s-selâm)ın diri olarak göğe çekilmesi mümkin midir değil midir? İslâmî akıl bize diyor ki eğer bu bize sahîh, sarih ve yakîni bir bilgi ifade eden bir haber kaynağı tarafından iletilmişse, haber verilmişse biz buna inanırız. Böyle bir şey mümkün müdür, olabilir mi? diye sormayız. Babasız doğuyorsa mümkündür, kabul ederiz ama Allah Teâlâ nezdinde ne yer, ne içer; üşür mü, yatar mı, uyur mu, kalkar mı… “bunlar akla aykırı olduğu için kabul etmeyiz” demeyiz. Çünkü babasız doğum için de pek çok soru sorulabilir bu şekilde.

Muhammed Aydemir:

Hocam bu arada belki geleceksiniz ama Şeltut’un ref konusunda “bu bir “ref-i mekânî” değildir, “ref-i menzile”dir. Allah Teâlâ Hz. İsâ’nın derecesini yükseltmiştir. Yoksa onu cismanî olarak kaldırmamıştır” tarzı yaklaşımları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ebubekir Sifil Hoca:

Her şeyden önce bu bir yorum. Bunu böyle belirlemek gerekiyor. Kuran-ı Kerim’de “Biz onun şerefini, şanını, mevkiini, makamını yükselttik” demiyor. Ref kelimesi kullanılıyor, bu kelimenin hakiki anlamdan mecazi anlama sarf edildiğini gösteren ayrı bir delil gerekir ki biz bunu kabul edebilelim. Ayrıca Hz. İsâ zaten şanı yüce bir peygamberdir. Bütün peygamberlerin şanı yücedir. Onları bir şekilde öldürüp, yani normal bir şekilde, herhangi bir insanın ölmesi gibi öldürüp, arakasından da onun derecesinin yükseltildiğini söylemek anlamsızdır. Zaten Kuran-ı Kerim’de hakkında böyle bir ifade kullanılmayan her peygamber için de böyledir. Her peygamberin şanı yücedir. İster birileri tarafında katledilmiş, şehid edilmiş olsun, ister eceli gelmiş normal bir ölümle ölmüş olsun, bütün peygamberler kadri yüce insanlardır. Onlar için ayrıca bu kelimenin kullanılmamış olması bu mantık için bir problemdir.

İkinci olarak, ref kelimesinin buradaki anlamının hakiki mi, mecazi mı olduğunu anlamak için “Kur’an’da bu kelime her yerde mecâzdır” diye bir genelleme yapmamız lazım. Oysa her yerde mecaz değildir. Bunun örnekleri Kuran-ı Kerimde çok, Hz. Yusuf’un Mısır’ın ikinci adamı olduktan sonra babası ve kardeşleri yanına geldiğinde onları tahtın bulunduğu yere yükselttiğini “ورفع أبويه على عرشه” âyetinde de aynı kelime kullanılıyor. Onların mekanını, şanını, şöhretini mi yüceltti? Hayır. İbare o kadar açık ki: “Onları tahtın bulunduğu yere çıkarttı/yükseltti” anlamındadır. Dolayısıyla bu zayıf ve geçersiz bir tevildir.

Talha Hakan Alp:

Bir de bunun sizin de ifade ettiğiniz üzere,

“وما قتلوه وما صلبوه”

“Onlar onu ne öldürdüler, ne de astılar; bilakis Allah onu kendine yükseltti.” Bu siyak-sibak içerisinde “şanını yüceltti” anlamı da biraz uzak kalmış oluyor.

Dolayısıyla o zaman

“إذ قال الله يا عيسى إني متوفيك و رافعك إلي ومطهرك وحاعل الذين التبعوك فوق الذين كفروا”

âyet-i kerimesindeki teveffî kelimesi normalde kabz mânâsına geliyor şeklinde ale’l-itlak bir mânâ vermemiz gerekiyor. Aksine ölüm mânâsını vermek için başka bir delile ihtiyaç var ki, herhalde muârızların az evvel aktarmış olduğum delilleri delil olacak evsafta olmayıp bir şüphedir. İnsan bu şüpheyle hareket edecek olsa mucizelere de inanmak mümkün olmaz. Hatta Hz. İsâ’nın babasız varlığına bile inanmak söz konusu olmaz.

Ebubekir Sifil Hoca:

Ayrıca, Allah Teâlâ’nın bunu gelecekte vuku bulacak bir ifade kipinde ifade buyurması, “Ben seni vefat ettireceğim ve nezdime yükselteceğim (إني متوفيك و رافعك إلي)” “bunu yapacağım” buyurması böyle bir bağlamda, bir de bu –ilerde eğer ille bu “müteveffîke”yi, “vefât”ı “ölüm” anlamında alacaksak– ilerde vuku bulacağını gösteren delillerden birisi olur. Bir takım ulemâ bunu, “Burada bir takdim-tehir var. Önce Allah Teâlâ Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)’ı – biraz önce zikrettiğimiz âyette geçtiği gibi– onu kendi katına yükseltecek sonra yeryüzüne indirecek ve arkasından vefat ettirecek. Bu âyette bu minvalde bir takdim-tehir olmuş” diyorlar. Bunu kabul ederiz ya da etmeyiz, bu çok önemli değil, çünkü netice itibariyle Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın vefatını “mevt” olarak alırsak bu kelimeden hareketle, arkasından “رافعك إلي” ifadesini anlamlandırmamız mümkün olmaz. Buradan hareketle diyoruz ki, takdim-tehir ister kabul edilsin, ister edilmesin, Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)’ın bedenen ve ruhen kabzedilmesi, göğe alınması anlamına gelir. Burada takdim-tehir bulunduğunu söylersek ne demiş olacağız? Allah Teâlâ Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ı önce göğe yükseltti ve vefat kelimesi de burada mecâzî anlamda ölümü ifade eder. Dolayısıyla indiği zaman onu öldürecek, ruhunu kabzedecek anlamı çıkar. Takdim-tehir yoktur dersek “ben seni yeryüzünden alacağım ve katıma yükselteceğim” anlamı çıkar. Takdim-tehir olduğunu söylesek de söylemesek de bizim bakış açımızdan burada bir problem gözükmüyor.

Talha Hakan Alp:

Bir de konuyla ilgili kaynaklarda Hz. İsâ’nın nüzûlünü anlatan Ehl-i Sünnet kaynaklarında, “وإنه لعلم للساعة فلا تمترن بها والتبعون” âyet-i kerimesine değiniliyor. Bu âyet-i kerimede “إنه”deki “هو” zamirinin Hz. İsa’ya raci olduğu söyleniyor. Bazıları bu zamirin Kur’ân’a racî olduğunu söylüyorsa da, bir çok müfessir, “geride Kur’ân-ı Kerim lafzı geçmediği için zamiri Kur’ân kelimesine göndermenin bir anlamı yoktur” şeklinde bir açıklamada bulunuyorlar. Bu âyet-i kerimenin öncesine, sibâkına baktığımız zaman burada da

“ولما ضرب ابن مريم مثلا إذا قومك منه يصدون”

diye başlayan, üç-dört âyet öncesinden başlayan bir şey var, Hz. İsâ’dan bahis var. İşte Mekkeli müşriklerle Hz. Peygamber Efendimiz’in Hz. İsâ merkezli tartışmasına değiniliyor âyet-i kerimede ve ondan sonra hemen ardından, birkaç âyet sonra henüz daha o bahis tamamlanmadan ” وإنه لعلم للساعة (o, kıyâmet için bir alâmettir, bir işârettir, bir bilgidir.)” buyruluyor. ” فلا تمترن بها والتبعون(kıyametten şüpheye düşmeyin ve bana tâbi olun)” buyruluyor. Hocam siz bu âyeti nasıl açıklıyorsunuz?

Ebubekir Sifil Hoca:

Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)a bu zamiri göndermek zorundayız. Bağlam bunu icab ettiriyor. Zannediyorum müfessirlerin ekseriyeti de bu konuda aynı şeyi söylüyor. Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)a bu zamiri gönderdiğimizde Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın kıyamet için bir bilgi olması ne demektir? Bunun üstünde durmamız lazım. Efendimiz ile Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) arasında 600 yıllık bir süre var. Hz İsâ (aleyhi’s-selâm) Efendimiz’e kıyasla kıyâmetten daha ötede, daha uzakta. Efendimiz kıyâmete daha yakın. Böyle olduğu halde Hz. İsâ neden “Kıyâmetin bilgisi” olarak zikredilmiş olabilir? Bu noktanın cevabı olarak müfessirler diyorlar ki: “İşte bu, Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) ın kıyâmet öncesi yeryüzüne ineceğine işaret eder.

Bir diğer kıraatte de ” لَعَلَمٌ للساعة” şeklinde geliyor. Sahih bir rivâyettir bu. Bu taktirde anlam daha açık oluyor. Hz. İsâ kıyâmete alâmet, işâret oluyor. Daha açık ve daha doğrudan bir anlam oluyor bu durumda. Bazı müfessirler bunu Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın babasız doğmasının bir kıyamet alameti olduğu şeklinde anlıyor ama, Allâhu a‘lem bunu Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın doğumu esnasında, Âl-i İmrân sûresinde Hz. Meryem etrafında gelişen tartışmalar bağlamında zikredilmesi gerekir gibi geliyor insana. Tabii ki Allah Teâlâ dilediği âyeti dilediği yerde zikreder. Efendimiz bunları tevkifî olarak tesbit etmiş. Ama burda bu yorum, bağlama uymuyor. Bunu söylememiz lâzım. Yani Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın kıyamet için “bilgi” olması ne demek? Babasız doğması demek? Nasıl bir bilgi olabilir bu? Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) “babasız doğdum diye ben bir kıyamet alametiyim” demiştir şeklinde bir bilgi var mı elimizde? Veya o zaman doğduğu dönemde o tarihsel çevreyi düşünelim Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) babasız doğdu diye “kıyamet yaklaşıyor” diyenler oldu mu? Hz. İsa’yı kıyâmete alâmet sayanlar oldu mu? Tarihsel olarak böyle bir zemin de yok yani. Dolayısıyla Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın kıyamet için bir bilgi veya alâmet teşkil etmesi, onun nüzûlüyle söz konusu olacaktır. Böyle kabul ettiğimizde, böyle baktığımızda âyet-i kerîmenin anlamı daha bir yerli yerine oturuyor.

Talha Hakan Alp:

Teknik olarak da zâten kıraatler birbirlerini tefsir etmezler mi hocam? Dolayısıyla ” لَعَلَمٌ للساعة” kıraati “لَعِلْمٌ” kıraatinin de kıyâmet alâmeti anlamına gelebileceğini gösteriyor.

Hocam konuşmamızın başından itibaren birinci sırada Nisâ sûresinde geçen, Hz. İsâ’nın yeryüzünde Yahûdîler tarafından öldürüldüğü, asıldığı iddiasına cevap mahiyetindeki âyetleri gördük. 157. 158 ve 159. âyet-i kerîmeler. Bu âyetlerden açıkça şu anlaşılıyor: “Hz. İsâ’yı Yahudiler ne öldürdüler, ne de onu astılar; bilakis Allah onu katına yükseltti” Yalnız burada âyetin devamında bir şey daha geçiyor. Az evvel okumuş olduğum Zuhruf sûresinden okuduğum, Hz. İsâ’nın kıyametin bilgisi veya alâmeti olduğuna dâir bu âyet-i kerîmenin dışında, yine tekrar Nisâ 159. âyet-i kerîmesine gelirsek bu âyette de şöyle geçiyor:

“وإن من أهل الكتال إلا ليؤمنن به قبل موته ويوم القيامة يكون عليهم شهيدا”

bu âyet-i kerime de yine Ehl-i Sünnet kaynaklarında, tefsirlerde, çoğunluk Hz. İsâ’nın tekrar, kıyâmetten önce yeryüzüne ineceğine dair bir işaret, bir delil olarak kullanıyor. Bu konuda ekleyeceğiniz bir şey var mı?

Ebubekir Sifil Hoca:

Bu konuda tefsirlerde iki farklı görüş var. Birisi diyor ki:

” وإن من أهل الكتال إلا ليؤمنن به قبل موته”

” قبل موته”deki “هو” zamiri Ehl-i Kitâba gider; ” ليؤمنن به”deki “هو” zamiri ise Hz. İsâ’ya gider. Dolayısıyla anlam şöyle olur: “Ehl-i Kitaptan hiçbir fert yoktur ki, ölüm kendisine geldiği zaman İsâ’ya imân etmiş olmasın.” Hatta rivâyet tefsirlerinde Ubeyy b. Ka‘b (radıyallâhu anh)tan da ” إلا ليؤمنن به قبل موتهم” tarzında çoğul bir ifade kullanılıyor. Ancak belirtmemiz lazım ki bu kıraatin senedi zayıftır. Dolayısıyla bunu biz âyetin mütevâtir kıraat şeklini tefsir eden bir mütevâtir kıraat veya meşhur bir kıraat ya da sahih bir kıraat olarak kabul edemeyiz. Zira senedi zayıftır, bunu bilelim.

Şimdi, “Ehl-i Kitaptan her bir fert ölüm kendisine geldiği zaman İsâ’ya iman edecek” böyle olsa, böyle kabul etsek, bu ne anlama gelir? Hristiyanlar zaten Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)’a iman ettiklerini söylüyorlar. Yahudiler de onu öldürdüklerini söylüyorlar. Burada belki o zaman Ehl-i Kitap ifadesini tahsis edip, “ona inanmayan Ehl-i Kitap” şeklinde anlamamız gerekecek.

İki: Ehl-i kitaba mensup her bir fert Hz. İsa (aleyhi’s-selâm)a iman edilmesi gerektiği gibi iman edecek.

Şimdi bunlardan ilk ihtimal üzerinde biraz sonra duralım. İkinci ihtimale bakalım:

“Ehl-i Kitaptan her bir fert kendisine ölüm gelmeden önce İsâ’ya iman edilmesi gerektiği gibi iman edecek.” Bu neyi gösteriyor? Yani Ehl-i Kitaptan her bir fert Hz. İsâ’ya bihakkın, gereği gibi iman edip ölse ne olur? İman etmiş, mümin olarak mı ölmüş olur? Hayır. Efendimiz (aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm)a iman etmeden, —ki peygamber olarak geldi. Ve bu âyet-i kerîmenin ifadesi de umûmîdir; âyet-i kerîme Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın zamanından tutun ilâ yevmi’l-kıyâme bütün ehl-i kitabı kapsıyor. Bu arada peygamber olarak Efendimiz (aleyhi’s-selâtu ve’s-selâm) geldi. Ehl-i Kitap Hz. İsâ’ya iman etti, ama Efendimiz’e iman etmedi.— Bunun bir anlamı yok.

İkinci olarak, Hz. İsâ’ya diyelim ki gereği gibi iman etmek Efendimiz’e imanı da getirir, çünkü Hz. İsâ, Efendimiz’in geleceğini söylüyor. Kur’ân’ın bu husustaki beyânı malum. O zaman burada Hz. İsâ’ya imanın zikredilmesinin manası nedir? Ne getirir bu? Hz. İsâ’ya Ehl-i Kitaptan her biri ölmeden önce iman etti; yani Hz. İsâ’nın müjdelediği peygambere iman etmiş oldu. Böyle bir ifade çıkıyor buradan sonuç olarak. Ama o zaman Ehl-i Kitaptan her bir ferdin doğrudan Efendimiz’e iman etmesi Hz. İsâ’ya ve diğer bütün peygamberlere imanı da tazammun edeceğinden daha garantili, daha kestirme, daha Kur’ânî bir ifade olmaz mı? Olur. O halde bunu biz, “Ehl-i Kitaptan her bir fert Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)a bihakkın iman edecek” tarzında anlayamayız. Bu zorlama bir yorum olur yani.

Peki Ehl-i Kitapdan her bir fert demeyelim de buna; birinci ihtimalden hareketle Yahudilere tahsis ederek bunu söyleyelim: “Yahudilerden her biri ölmeden önce Hz. İsâ’ya iman edecek… Ölüm kendisine gelmeden önce Hz. İsâ’ya iman edecek ve sonra ölecek.” Peki bir Yahudiye Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)a bu şekilde iman etmek ne kazandırır?

Yani şimdi yine aynı yere geliyoruz. Burada ister Hristiyanların imanını devre dışı tutalım, istisna edelim, tahsis harici tutalım; ister hepsini birden anlayalım, Ehl-i Kitapdan her bir ferde ölüm gelmeden önce onların Hz. İsâ’ya iman etmesinin bir anlamı, bir hükmü, bir neticesi, bir müteallakı yok. Çünkü ortada Efendimiz var. Böyle bir vakıa var. Son Peygamber var. Ehl-i Kitap için de, diğer insanlar için de ona iman etmek bir zorunluluktur.

Şimdi Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)a ehl-i kitabın iman etmesi burada eğer söz konusu olacak ise diğer insanların durumu ne olacak? Yani Efendimiz (aleyhi’s-sâlâtu ve’s-selâm) gelmeden önce Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) döneminde, bu altı yüz yıllık dönem içerisinde diğer insanlar neye inanacak? Bu süre zarfında yaşayan Brahmanistler, Budistler, Konfiçyanistler, ateistler… Bunların iman durumuna âyet-i kerime değinmiyor. Sadece Hz. İsa (aleyhi’s-selâm)la sınırlı bir anlatım var âyet-i kerimede. Dolayısıyla burada Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) etrafında, onun merkez teşkil ettiği bir anlam, bir bağlam düşünmemiz lâzım. İşte bu bağlam âyet-i kerîmeyi öbür türlü anladığınız zaman tahakkuk ediyor. Nedir o? Hz. (aleyhi’s-selâm) ölmeden önce, ehl-i kitaba mensup her bir fert, Hz. İsâ’nın ölümünden önce kendisine iman edecek.

Şimdi bakalım. Bu âyet-i kerime Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) hakkında mevt kelimesinin kullanıldığı ikinci âyettir. Fakat Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın çarmıh hadisesi etrafında, o tarihsel durumun öncesinde veya sonrasında öldüğüne delâlet etmiyor bu âyet. Doğrudan, açık “mevt” kelimesi var burada, ama Hz. İsâ’nın ölüm zamanıyla ilgili, o çarmıh hadisesine bir atıf yok. Mutlak bir ifade var. Buradan biz şunu anlıyoruz: “Müteveffî, vefat, teveffî” kelimeleri hakkında yaptığımız izahatı da hesaba katarak düşünürsek, Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın ne zaman ki gerçek anlamda ölüm/mevt zamanı gelecek, işte o ölümü/mevti tatmadan önce, o hadiseyi yaşamadan önce mevcut ehl-i kitabın hepsi ona iman edecek. Anlamı bu şekilde kabul edersek sağlamasını nasıl yapabiliriz?

Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) kıyâmete yakın yeryüzüne nüzûl edecek, onu kabul edenlerle zaten mesele yok anlaşacak, onu kabul edenler ona ittiba edecek, etmeyenlerle savaşacak ve bu savaş neticesinde hayatta kalan ehl-i kitabın her bir ferdi Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)a iman edecek. İşte bu, Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)a, bu zaman diliminde getirilen iman ve inkiyâd Efendimiz’e imân ve inkiyâdı da doğrudan tazammun eder. Hem zamansal olarak, hem mefhum olarak. Çünkü Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) kıyamete yakın geldiğinde Efendimiz’in getirdiği şeriatla amel edecek. Ona tâbi bir insan olacak. Dolayısıyla Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) etrafındaki tartışmalar, ondan sonra ehl-i kitabın Müslümanlarla olan münakaşaları, ihtilafları onların Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın o konumuna iman etmeleriyle son bulacak. Her iki peygambere de imanı tazammun eden bir şey bu. Dolayısıyla biz bu âyet-i kerimeyi Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın kıyamete yakın yeryüzüne tekrar geleceğini ve kendisine iman etmeyenlerle savaşmasından, deccalla mücadelesinden sonra hayatta kalan Ehl-i Kitapdan her bir ferdin ona iman edeceği şeklinde anlıyoruz.

Talha Hakan Alp:

Öbür türlü anlamak da mümkün değil zaten, çünkü vakıa ters düşer. Zira Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) onların dediği gibi çarmıha gerilerek öldürülmüş olsaydı o anda bütün Ehl-i Kitap ona iman etmiş değildi. Nitekim öldürenler de Ehl-i Kitap olmuş olurdu.

Muhammed Aydemir:

Hocam sizin bu anlattıklarınızdan ben şöyle bir şey anladım: Onun geleceğinden şüphe edenler dahi onun gerçekten insan olduğuna inanacaklar. Ehl-i Kitaptan ya da diğer insanlardan olsun. Diyelim ki geldi ancak kimileri şüphe edecek ama ennihâye onun Hz. İsâ olduğunu kabul edecekler.

Ebubekir Sifil Hoca:

Buradaki incelik şu. Hz. İsa (aleyhi’s-selâm)ın mevtinin, ölümünün öncesine atıf yapılıyor âyet-i kerîmede. Yani “o nüzul ettiğinde, dünyaya geri döndüğünde” demiyor; “o ölmeden önce” diyor. Yani demek ki onun nüzûlüyle ölmeden öncesi arasında bir şeyler yaşanacak. Nedir o? Demin söylemeye çalıştığımız şey. Ehl-i Kitaptan her bir fert ya ona iman edecek, o nüzulden sonra; ya da karşı çıkacak. Karşı çıkanlarla savaşacak, bunların bir kısmı da (ölümden kurtulanlar) –Allâhu a‘lem– mağlubiyetten sonra Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)a iman edecekler ki ” قبل موته”deki espri burada zaten.

Talha Hakan Alp:

Hocam sonuç olarak ayetlerle ilgili tahlillerden ve açıklamalardan sonra şu ortaya çıkıyor: şu halde Nisâ Sûresi 157,158 ve 159. âyetlerde açıkça Hz. İsâ’nın öldürülmediği, asılmadığı, Allah katına yükseltildiği bildiriliyor. Yine bu âyetlerin sonunda, 159. âyette zâhir açıklamaya/tefsire göre Hz. İsâ’nın kıyametin eşiğinde bir kıyamet alameti olarak yeryüzüne tekrar indirileceği, ve ehl-i kitabın bütünüyle kendisine sahih anlamıyla iman edeceği belirtilmiş oluyor. Bunu teyîden yine Zuhruf sûresinin 61. âyet-i kerîmesinde de Hz. İsâ’nın yine zahir tefsire göre, kuvvetli tefsire göre Hz. İsâ’nın kıyâmetin bir bilgisi veya alâmeti olduğu bildirilmiş oluyor. Ayrıca şunu görmüş olduk: Âl-i İmrân sûresi 55. âyet-i kerîmesinde geçen ” “إني متوفيك cümlesini, Hz. İsâ’nın dünyadayken vefat ettirildiği, canının alındığı anlamına yoranların bu tefsir ve tevillerinin de çok açık olmadığı burada geçen “teveffî” kelimesinin “kabzetmek, almak, katına almak” anlamlarına gelebileceği mümkündür, hatta diğer âyetler de bunu desteklemektedir. Âl-i İmrân 55. âyet-i kerîmesi de diğer âyetlerden çıkarmış olduğumuz bu sonuçla çelişmemektedir. Konunun âyetlerle ilgili boyutu kısaca, özetle bunlardan ibaret.

Hocam şimdi uygun görürseniz konuya teknik olarak, Ehl-i Sünnet ulemâsının herhangi bir itikadî esası, hatta herhangi bir fıkhî esası bile, haram-helâl meselesini bile isbat ederken, ortaya koyarken takip ettikleri bir metot söz konusu. Önce konuyu Kur’ân-ı Kerim âyetiyle ortaya koyuyorlar. Âyet-i kerimenin o konuya temâsı ama açıktır, ama kapalıdır, ama işârî bir ifade vardır, ama sarih bir ifade vardır. Daha sonra konu hadislerle desteklenir, teyit edilir. Daha sonra sahabenin, tâbiînin, müctehid imamların konuyla ilgili icmaına, ittifakına yer verilir. Biz de bu metodu takip etmek sûretiyle âyetlerden çıkan bu sonucu bir de Hz. Peygamber Efendimizden nakledilen hadisler bağlamında ele almak istiyoruz.

Ebubekir Sifil Hoca:

Ben burada bir saplama yapayım. Bu yaptığımız izahat aslında, insafla düşünenler için Kur’ân’da Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın ref edildiğine ya da kıyamete yakın nüzul edeceğine hiçbir şekilde delâlet, imâ tarzında dahi bir anlatım olmadığını söyleyenlerin çok da isabetli olmadıklarını gösteriyor. Ale’t-tenezzül şöyle diyelim:

“Kur’ân’da bu üstünde durduğumuz âyet-i kerîmelerde Hz. Îsâ (aleyhi’s-selâm)ın yeryüzüne nüzûlü ve sağ olarak ref‘i çok açık değil, çok net değil. Bir ihtimal olarak beliriyor.” Yani ale’t-tenezzül böyle söylüyoruz. Diyelim ki böyledir yani. Peki bu durumda ne yapmamız lazım? Bu meseleyi netleştirmenin yolu nedir? Bir ihtimal var ortada: Öyle anlamak da mümkün, böyle anlamak da mümkün. Bir mümin ne yapmalıdır bu durumda? Kur’ân’ın birincil, en yetkili, en kudretli müfessiri, mübeyyini sünnete başvurmak lâzım. Yani bunun için ayrıca yeni bir metodoloji keşfine falan lüzum yok. Bu en basit bir usûl-i fıkıh kitabında da bu şekilde ele alınır. Bir müminin normal işleyen bilinç durumunda da bu şekildedir. Yani Kur’an bu âyette ne diyor? Şu konuda Kur’an’ın hükmü, ilâhî irâde, murâd-ı ilâhî nedir? diye bir insan tereddütte kaldığında hemen müracaat edeceği kaynak Sünnet’tir. Efendimiz (aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm)dır. O zaman dönüp bakalım. Diyelim ki biz burada tereddütte kaldık meselâ. Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) vefât etti mi? Öldü mü ölmedi mi? Tereddütte kaldık. Acaba Efendimiz (aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm) ne demiş? Dönüp buraya bakmak lâzım. Buyurun bakalım şimdi.

Talha Hakan Alp:

Buyurun bakalım hocam. Bu konuyla ilgili, insan dışardan baktığı zaman konu hep âyetler merkezinde tartışılıyor. Hiç hadislere getirilmiyor. Getirilse bile bir şüphe îrâs ediliyor. Konuya yabancı birisi şöyle bir düşünceye kapılabilir: Bu konuyla ilgili acaba hadis var mı yok mu? Ben de bir yabancı gözüyle size soruyorum: Konuyla ilgili Hz. İsâ’nın yeryüzüne ineceğine dâir hadis var mı yok mu hocam?

Ebubekir Sifil Hoca:

Şimdi ben şu kadarını söyleyeyim: Bu şekilde tereddütte kalan bir insan, Kur’ân’ın konuyla ilgili ifadeleri, âyetleri tam olarak ne anlatıyor bu konuda karar veremeyen bir insan Sünnet’e baktığında şundan emin olur. Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın çarmıh öncesi ya da sonrası “öldüğünü” anlatan bir tek rivâyet yoktur!

Şimdi düşünün, bir tarihsel durum var: Efendimiz (aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm) dönemi… Bu dönemde Hristiyanlarla münasebetler var, ilişkiler var. Ardından Sahâbe dönemi… Fütûhât… Hristiyan kültürüyle, Hristiyan din adamlarıyla, keşişleriyle, rahipleriyle bilfiil münâsebetler var. Bu münasebetlerden doğan münazaralar, münakaşalar, tartışmalar var. Şimdi bütün bunlar olup biterken Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın öldüğüne dair bir tek hadis rivâyeti, bir tek sahâbî sözü varit mi?

Çünkü hristiyanlar ısrarla diyorlar ki: –bu bizzat elimizdeki İncil’de de geçen bir ifadedir–: “İsâ dönecek.” Efendimiz (aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm)den, “Hayır siz yalan söylüyorsunuz İsâ dönmeyecek” şeklinde nakledilmiş bir ifade yok. Sahâbe’den de yok. Bu bize bir şey anlatmalı. Yani tarihsel durum odur ki, realite onu icab ettirir ki, böyle bir münazara, Ehl-i Kitap’la, Hristiyanlar’la temaslar sırasında, –fikir alışverişi deyin, münâkaşa deyin, münâzara deyin, ne derseniz deyin– cereyan ettiği esnada İslam’ın bu konudaki hükmü, Kur’ân’ın bu konudaki iktizâsı veya Sünnet’in bu husustaki beyânı mutlak sûrette aksetmiş olmalı, bize bir veri olarak gelmiş olmalı.

Biz bu bağlamda Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın öldüğünü ifade eden hiç bir şey görmüyoruz. Tama aksini ise görüyoruz. Bu bize bir şey anlatıyor. Sahabeden otuz civarında insan Efendimiz (aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm)a ref‘ ederek, ona dayandırarak İsa (aleyhi’s-selâm)ın kıyamete yakın yeryüzüne ineceğini çeşitli bağlamlarda nakletmişler. Kimi uzun, kimi kısa. Kimi olayın şurasını anlatmış, kimi burasını… Ama bütün hepsinin müşterek noktası odur ki İsâ (aleyhi’s-selâm) kıyâmete yakın yeryüzüne inecek. Bunun dışındaki detaylarda, ayrıntılarda, anlatılarda yer yer çelişkiler olması bile –aslında çelişki de yok, ama olsa bile– bu ortak müşterek noktanın sıhhatine ve kuvvetine zarar vermez. Otuz küsür sahâbî ve yetmiş küsür merfû‘ hadis, otuz küsür de sahâbî sözü olarak nakledilmiş rivâyet. Yüz küsür rivayet bugün elimizde sağlam olarak mevcut ki, Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) yeryüzüne kıyâmete yakın inecek, –şöyle yapacak, böyle yapacak, şu olacak, bu olacak.. işin bu detay kısmıyla şu anda, şu aşamada ilgili değiliz–. Otuz küsür sahâbî râvî… bu Sahâbe’den bize doğru gelirken her tabakada artarak, kabararak gelen bir silsile.. Yani Sahâbe tabakasında otuz ise bu rakam, onlardan nakleden Tâbiûn sayısında biraz daha artacak, râvî sayısı artacak. Onlardan nakleden Tebe-i tâbiîn sayısı daha artacak, derken bize kadar şüphenin gölgesinin bile düşmediği bir tevâtür olarak gelecek.

Tevatürü biz, aklen ve âdeten yalan söylemesi, yalan üzerine birleşmesi düşünülemeyecek sayıdaki kalabalıkların birbirine nakli sûretiyle bize kadar gelmiş rivayet şeklinde tanımlıyoruz. Hemen bir parantez açayım. Biz burada lafzî bir tevâtürden bahsetmiyoruz nüzûl-i İsâ bağlamında. Bu, demin arz ettiğim müşterek nokta dolayısıyla manevî tevâtürdür.

Akıl bize şunu söyler mi: Otuz tane sahâbî bir araya gelip yalan uydurabilir? Akıl bunu söyler mi bize? Belki bir sahâbî, iki sahâbî, üç sahâbî olsa bunların yanılma ihtimâlinden söz edebiliriz. Hata yapma ihtimalinden söz edebiliriz; ama otuz tane olunca ve bu otuzu da farklı bağlamlarda “nüzûl-i İsâ” diye bir olaydan bahsedince, en azından bu müşterek noktada bir yanılmadan, bir yalandan, bir unutmadan, bir hatadan söz edilemeyeceğini söylememiz lâzım.

Adeten de Sahabe’den otuz kişinin, hatta 20, 10 veya daha az sayıda kişinin yalan, ya da hata üzerinde söz birliği ettiği görülmüş müdür? Bunun bir örneği var mıdır?

Hem akıl, hem de adet merkezli bu izah tarzını alın, Tabiun halkasına uygulayın. Bu halkada sayı daha da arttığı için, daha büyük bir “hayır” cevabıyla karşılaşırsınız. Derken Tebe-i tabiîn ve diğer halkalar… Tevatürün hasıl ettiği itmi’nan ve yakin büyüyor, yalan/hata üzerinde birleşme, söz birliği etme ihtimali ise sıfırın da altına düşüp, adeta eksilerde seyrediyler… Üstelik bunun yanında aksini gösteren bir tek rivâyet yok. İhtimalli, tearuz şeklinde bile aykırı bir rivâyet yok.

Öte yandan, malumdur ki, hâkim kültür, egemen kültür, belirleyen kültür, baskın kültür her yerde kendi değerlerini dayatır. Bu her yerde böyledir. Günümüzde de böyledir. Tarihte de böyledir. Kendisini, kendi değerlerini dayatır. Dayatır derken mağlubiyet psikolojisi içinde olanlar, mağlup olanlar, mağlup milletler, kültürler, kavimler daima diğerlerine aşağıdan bakarlar. Empoze eden gâliplerdir. Etkileme konumunda olan, şansında olan, avantajında olan daima galiplerdir. Şimdi İslâm’ın ilk asırlarına bakıyoruz. Tedvin dönemi ve daha sonrasına; ama bizim için önemli olan tedvin dönemidir. İslam’ın ilk asırlarından tedvin dönemine kadar yukarıdan bakan kültür kim? Müslümanlar. Fetheden, cizyeye bağlayan kim? Müslümanlar. Belirleyen kim? Müslümanlar. Böyle bir durumda İslam kültürüne bu kadar sayıda rivâyetin Ehl-i Kitap tarafından sokuşturuluverdiğini düşünmek aklî midir? Değildir. Yani bu ne aklen mümkün, ne âdeten mümkün. Âdeten mümkün değil, zira mağlup kültürün galip kültüre bir şey dayatması, bir şey empoze etmesi, bir şey zerketmesi âdeten görülmüş bir şey değil.

Bunu neden söyledim. “Bu rivâyetler İsrâiliyâttır.” tarzında bir iddia var. Özellikle günümüzde tartışılan nüzûl-i İsâ bağlamında çok sık gündeme gelen bir iddia. Allah aşkına bir iddiayı söylediğinizde altında kalmamak için, inandırıcı olmak için bunun gerekçelerini, bunun ikna edici gerekçelerini de söyleyin. Yani ben size desem ki bu rivayetleri kim hangi gerekçelerle kabul etti İslam kültürüne? Hiristiyanlar’la aramızdaki ilişkilere, uygulamaya bakın. Onlardan cizye almak, onları ikinci sınıf görmek… Diğer Ehl-i Kitap için de bu böyle. Yani cizye alıyorsunuz ve uygulamalar onu gösteriyor ki cizye aldığınız zaman siz gidip almayacaksınız. Oturacaksınız o getirip verecek. Bu tarz uygulamalar dahi var. Şurût-i Omeriyye diye literatüre geçmiş uygulamalara bakıyorsunuz. Kiliselerin görünen yerlerine haç asamazsınız. Yeni kilise binası yapamazsınız. Sokaklarda haç taşıyamazsınız. Bayramlarınızı sokaklara taşıyamazsınız. Bunun gibi böyle lokalize eden, belirli bir yerde tutan bir anlayış, bir uygulama söz konusu. Böyle bir uygulama esnasında Ehl-i Kitap uyduracak, Müslüman kabul edecek, bunu hadis kitabına yazacak, bilahare akaid kitabına geçecek. Bu, imkânsızdan da imkânsız bir şey.

Muhammed Aydemir:

Hocam bu arada Hz. Ömer’in bundan çok daha basit durumlar karşısında bile takındığı o sert tutumu hatırlıyorum. Sözgelimi o muharref kitapları okuyanları cezalandırması meselesi. Bu rivâyetler İslam kültürüne sokuşturulmuştur diyenler bir anlamda sahâbeye de hakaret etmiş olmuyorlar mı?

Ebubekir Sifil Hoca:

Bu noktaya gelecektik zaten. Bu rivâyetlerin uydurularak İslam kültürüne sokuşturulduğunu söyleyenler farkında olmadan şunu söylüyorlar: Tedvin dönemine kadar yaşamış, İslâm toplumu içinde yaşamış gayr-i Müslimler, zahiren Müslüman olmuş gibi görünüyor bunlar, Ka‘b el-Ahbâr’dır… Vehb b. Münebbih’tir… Abdullah b. Selâm (radıyallâhu anh)tır. Ehl-i kitâp iken bilahare İslâm’a dönmüş, Ehl-i Kitap kültürüne vâkıf, bilgin insanlar, âlim şahsiyetler. “Bunlar İslâm kültürüne bu türlü rivâyetleri sokuşturdular.” Peki ale’t-tenezzül bunu da kabul ettiğimizi düşünelim. Diyelim ki bütün bu imkânsızlar, olmazlar arasında bir şekilde oldu ve nüzûl-i îsâ rivâyetleri geldi bizim rivâyet kitaplarımıza girdi, oradan da akâid kitaplarımıza girdi. Peki bu rivâyet kitabı, bu rivâyetler ne diyor bize? “İsâ kıyamete yakın inecek, haçı kıracak, domuzu öldürecek ve vad-ı cizye yapacak” diyor. “Hristiyanlarla diyalog kuracak, Yahûdîleri benimsetecek, İslâm ümmetiyle onları bir potada eritecek” demiyor. “حَكَََماً مُقْسِطاً” inecek, Ehl-i Kitap’la aramızdaki problemleri âdil bir hakem olarak çözecek|; ya vad-ı cizye yapacak, ya savaşacak.

Buradaki vaz-ı cizyeyi ulemâ iki türlü anlamış: Bir: cizyeyi kaldırıp kenara koyacak, cizye uygulamasını kaldıracak. Böyle dediğimiz zaman olayı şöyle anlamamız lâzım: Ehl-i Kitap’la, kendisine iman etmeyenlerle savaşacak; öyle bir aşama olacak ki hayatta kalanlar ya ona inanacak ya da savaşıp ölecek, cizye uygulanacak kimse kalmayacak. Öyle bir Ehl-i Kitap olmayacak. Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)a iman etmemiş, tâbi olmamış ve kurtuluşu cizye vermeye bağlı olan bir kitle kalmayacak. Yani “vaz-ı cizye”yi “raf‘-i cizye” olarak anlarsak –ki bu anlama da geliyor. Kâdî ‘İyâd buna işâret ediyor– hadise böyle anlaşılır.

Peki bu ifadeyi, “cizyeyi koymak” olarak anlarsak? O zaman diyeceğiz ki, Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) ile Ehl-i Kitap, Yahûdîler veya ona iman etmeyen Hristiyanlar savaşacak ve Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) onlara cizye diye bir vergi koyacak.

Şimdi az önceki âyet-i kerîmeler üzerinde dururken söylediklerimiz buradaki birinci ihtimâli tekit ediyor. Buradaki “vaz-ı cizye”den kasıt, İslâm ulemâsının bir çoğunun hilâfına “ref‘-i cizye”dir. Çünkü

“وإن من أهل الكتال إلا ليؤمنن به قبل موته”

yi nasıl anladık biz? Şöyle: Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) kıyamete yakın gelecek, savaştığıyla savaşacak, öldürdüğünü öldürecek, kalan Ehl-i Kitap iman edecek.” Böyle anladık. Dolayısıyla “cizye vergisine muhatap Ehl-i Kitap” diye bir kategori kalmayacak. Şu halde “vaz-ı cizye”yi “ref‘-i cizye” olarak anlamamız lazım bu âyet-i kerime doğrultusunda.

Şimdi Ehl-i Kitab’ın bizim kültürümüze, kitaplarımıza sözümona sokuşturduğuna bakın!. Bu Ehl-i Kitap –çok özür dilerim ama– aptal mı? Nüzûl-i İsâ diye bir itikat sokacak bize ve diyecek ki: “İsâ gelecek, sizin safınızda yer alacak, bize karşı savaşacak, biz hepimiz sizin istediğiniz gibi iman edeceğiz.” Yani bir insan bir şey söylerken, bir iddiada bulunurken, bir tez ileri sürerken bunun gerekçelerini, melhuz/muhtemel sorularını tasavvur edip ona göre de bir cevap hazırlaması lâzım. Nereden bakarsanız bakın bu rivâyetlerin uydurulduğunu, sokuşturulduğunu falan söyleyen insanların ya aptallığı ya da hinliği çıkıyor ortaya. Konuyla ilgili kafa yormamış, sıradan insan, sokaktaki insan için bu rivâyetlerin uydurulmuş olma ihtimali hep gündemdedir ya! Her meseleyle, her vesileyle ilgili olarak gündeme getirilir ya! Bu da o bağlamda oluşturulan bilinç bulanıklığından istifadeyle “acaba maya tutar mı” kabîlinden bir çaba.

Talha Hakan Alp:

Hocam sözlerinizin başında dikkat çektiğiniz bir husus vardı. Çok ilginçti aynı zamanda çok önemli bir argümandı. Yani böyle bir inancın bize Ehl-i Kitaptan geçmiş olabileceği iddiası o tespitiniz sayesinde çürümüş oluyor. Gerçekten de öyle… Bende de çağrışımlar oldu. Eğer bu, Ehl-i Kitaptan bize intikâl etmiş olsaydı ehl-i kitâbın İslâm itikadına sığmayan, tevhide aykırı bir çok inancı vardı. İsâ Mesih’in Allah gibi kabul edilmesi veya Allah’ın oğlu kabul edilmesi, Yahudilerin Uzeyr’i Allah’ın oğlu kabul etmesi gibi ehl-i kitabın bâtıl inançları, yanlış inançları Kur’ân-ı Kerim’de şiddetle reddediliyor. Hz. Peygamber Efendimiz (aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm) şiddetle reddediyor. Sadece itikadî konularda değil; amelî konularda da Hz. Peygamber Efendimiz (aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm) mümkün mertebe ehl-i kitâb’a muhâlefet tarzını benimsiyor. Hal böyleyken, eğer ehl-i kitab da buna inanmış olsaydı –ki öyle inanıyorlar– Hz. İsâ’nın kıyamete yakın döneceği itikadı yanlış olsaydı Hz. Peygamber Efendimiz ve âyetler bunu reddederdi. Bunun reddedilmemiş olması da –sizin de ifade ettiğiniz üzere– gösteriyor ki Hz. İsâ’nın nüzûlü meselesi sabittir, hak olan bir inanç ilkesidir.

Hocam demek ki hadisenin hadislerle alâkadar tarafı da böyle. Yani “haber-i vahiddir, mütevâtir değildir veya bunlar Ehl-i Kitap tarafından İslam kültürüne sızdırılmıştır, isrâiliyattır” vb. sözler aslında bedeli ödenmemiş, altı doldurulmamış birer yaygara. Zaten önümde de Enver Şah Keşmîrî’nin “et-Tasrîh bimâ Tevâtera fî Nuzûli’l-Mesîh” isimli eseri var. Burada sizin da bahsettiğiniz gibi Hz. İsâ’nın nüzûlü ile ilgili hadîslerin mütevâtir olduğunu bizzat ispatlıyor. Onlarca rivâyet veriyor.

Ebubekir Sifil Hoca:

Burada bir iki noktanın üzerinde duralım isterseniz. Birincisi, bu rivâyetlerin tevâtürü meselesi. İkincisi de bu rivâyetler arasında mevcut olduğu söylenen çelişkiler.

Tevâtür meselesinde özellikle Usûl-i fıkıh ulemâsının tarifini esas alarak –ki bilâhare usûl-i hadis ulemâsı da bu tarife gelmiş– “Yalan üzerine ittifakı söz konusu olmayan râvilerin, kitlelerin birbirlerine aktarmaları sûretiyle bize kadar gelmiş rivâyetler”e mütevâtir diyoruz. Peki, bu yalan üzere ittifak etmesi mümkün olmayan, sözbirliği etmesi mümkün olmayan insanların sayısı kaçtır? 5 midir? 10 mudur? 50 midir? 100 müdür? 500 müdür? Kitaplarda bu konularda bazı rakamların zikredildiğini görüyoruz. Ama el-Leknevî merhumun tahkik ettiği gibi –galiba, Allahu a‘lem doğrusu o ki– bizde bilgi hâsıl eden, ilim hâsıl eden itmi’nân hâsıl eden her rivayet mütevâtirdir. Tevâtürde esas olan nedir? Kişide ilim hâsıl etmesidir. Biz bu kadar sayıda bir kalabalığı bir şart olarak neden gündeme getiriyoruz? Bizde herhangi bir şüpheye, tereddüde, kuşkuya mahal bırakmayacak kesin bilgi hâsıl etsin diye.

O halde sonuçtan sebebe gidersek, bizde kesin bilgi hâsıl etmiş/eden her rivâyet mütevâtirdir. Bu, kitlesel rivâyet yoluyla da gelmiş olabilir, 10 kişi yoluyla da gelmiş olabilir. Ya da daha az sayıda insan kanalıyla da gelmiş olabilir. Bizde bilgi hâsıl ediyorsa o rivâyet mütevâtirdir.

Rivâyetler arasındaki çelişki meselesine gelince, işte Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm) şuraya mı inecek buraya mı inecek? İndiğinde şu mu olacak bu mu olacak? Şu olayın üstüne mi gelecek?… tarzında olayların detaylarına ilişkin, rivâyetlerde yer alan hususlar arasında bir çelişki bence yok. Niye yok? Hz. İsâ (aleyhi’s-selâm)ın ineceği yeri belirten rivâyetler arasında Mescid-i Aksa deniyor, Şam deniyor, Ürdün deniyor. Bunlar bir bölge isminin muhtelif parçalarını ifade ediyor. Oranın en genel adı esasen Şam bölgesidir. O bölge içerisinde bazen Şam’ın doğu kısmı diye ifade ediliyor. Bazen Ürdün diye ifade ediliyor. Bazen Mescid-i Aksâ diye ifade ediliyor. Bunları hakîkaten böyle coğrafî olarak gözümüzün önüne getirdiğimizde aslında aynı mıntıkanın kastedildiğini görürüz.

Bu günkü coğrafi bölümlemeyi, taksimatı göz önünde bulundurursak yanılırız. O dönemki taksimatı dikkate almamız lazım. Şam bölgesi o dönem için İslâm fütûhâtının yapıldığı döneme bakın, orada “ecnâdü’ş-şâm” diye bir ifade var. Şam bölgesinin ordugâh şehirlerini ifade eder. Mescid-i Aksâ da buradadır ve bölgeye dâhildir. Bunların her biri –bir yazımda da belirtmiştim– hacc görevi için Mekke’ye giden insan der ki “ben Hicaz’a gidiyorum.” Söylediği doğrudur. Hicaz’a gidiyordur. Hicaz’da Mekke’ye gidiyordur. Bu ikisi arasında bir çelişki yoktur. Bu da bunun gibi bir şeydir.

Diğer meseleler, diğer detaylar arasında çelişki olsa bile bizim bütün bu rivayetleri tevâtür vasfıyla tavsif etmemizin önünde engel teşkil etmez. Zira biz o detaylarla ilgilenmiyoruz. Hangi noktada? Tevâtür noktasında. O detaylarda râvîler yanılmış olabilir. Raviler birbirinden eksik ya da fazla nakletmiş olabilir. Biz burada o rivâyetlerin her birinde anlatıldığı gibi gelecek, şöyle yapacak, böyle yapacak demiyoruz; tartışma konusu, Hz. İsâ gelecek mi gelmeyecek mi? Önemli olan budur. Diğer detaylarda çelişki olsa bile bunun tevâtüre bir zararı yoktur.

Talha Hakan Alp:

Şimdi hocam hadislerde meselenin izahı böyle. Nitekim bakıyoruz konuyla ilgili âyetler, daha sonra Hz. Peygamber Efendimiz (aleyhi’s-salâtu ve’s-selâm)ın konuyla ilgili beyanları, mütevâtir derecesine varmış beyanları sahâbe döneminde, tâbiîn, tebe-i tâbiîn dönemlerinde ve günümüze kadar, bu modern İslam düşüncesinin ortalığı velveleye verdiği, zihinlerde şüphe uyandırmış olduğu son iki yüz yıllık veya yüz elli yıllık döneme kadar bu konuda hemen hemen bir icmâ var, bir ittifak var. Hemen her ehl-i sünnet itikâdını anlatan eserde, İmâm-ı Azam’ın kitabı el-Fıkhu’l-Ekber’den tutun da, yine İmâm-ı Azam’ın, Hanefî mezhebinin itikâdî esaslarını anlatan el-Akîdetü’t-Tahâviyye’den devam edin, daha sonra hicrî yedinci, sekizinci asırlarda kaleme alınmış gerek Mâtürîdî gerek Eş‘arî Kelam kitaplarına bakın, itikad esaslarından olan kıyamet alâmetlerinden bahseden bölümlerde hemen her birinde Hz. İsâ’nın nüzûlü de geçiyor.

Meselâ el-Fıkhu’l-Ekber’den ben özellikle işaretledim, ifade aynen şu:

“و خبر المعراج حق فمن رده فهو ضال مبتدع وخروج الدجال و يأجوج و مأجوج وطلوع الشمس من مغربها ونزول عيسى عليه السلام من السماء حق”

İşte kıyâmet alametleri sadedinde Hz. İsâ’nın gökten inmesine temas ediyor İmam-ı Azam Ebu Hanife el-Fıkhu’l-Ekber adlı kitabında.

Yine İmâm-ı Azamın, talebeleri İmâm Ebû Yusuf ve İmam Muhammed Şeybânî’nin görüşlerini, itikâdi görüşlerini nakleden İmâm Tahâvî’nin el-Akîdetü’t-Tahâviyye’sinde ifade aynen şöyle:

“ونؤمن بأشراط الساعة من خروج الدجال ونزول عيسى بن مريم عليه السلام من السماء .”

“Biz kıyamet alâmetlerine inanırız. Bunlar nelerdir? Deccal’ın çıkması, Hz. İsa’nın gökten inmesi”.

Hatta günümüzde yazılmış bir Kelâm kitabı olarak Şerafeddin Gölcük ve Süleyman Toprak’ın birlikte yazdığı bu kitapta da yine bir inanç esası olarak kıyâmet alâmetleri sayılıyor. Burada beşinci maddede Hz. İsa’nın inişi anlatılıyor ve dipnotta da kaynaklarına temas ediliyor. Yani başlangıçtan modern dönemlere kadar, Hz. İsa’nın nüzûlü konusu bir itikat esası olarak İmâm-ı Azam’dan tutun da daha sonraki devirlere kadar benimsenmiş kabul edilmiş, konunun ayet ve hadislerle anlattığımız vechesi göz önünde bulundurularak.

Hocam, Hz. İsâ’nın nüzûlüne itiraz ilk defa kim tarafından, ne zaman ortaya atılıyor ve bu itirazın temelindeki psikoloji nedir? Şüphe ve tereddüt nedir acaba? Nereden kaynaklanıyor?

Ebubekir Sifil Hoca:

Meseleye bir katkı olsun diye ben hemen ekleyeyim: Malum, bu sadece Ehl-i Sünnet’in itikad ilkesi değil; Mutezile’den el-Cübbâî dışında diğer bütün Mutezile âlimlerinin, Cehmiyye’nin, Şia’nın ortak itikad ilkesi olarak kaynaklar bunu zikrediyor, naklediyor bize. el-Cübbâî’nin bu meselede muhalif kalmasının sebebi olarak da el-Kevserî merhum diyor ki, “Bu rivâyetlerin tevatürü ona ulaşmamıştır. Ulaşsaydı o da mutlaka diğerleriyle aynı kanaati paylaşacaktı.” Dolayısıyla bu sadece Ehl-i Sünnet’e mahsus bir akâit ilkesi değil; diğer mezheplerinin tamamının –bid‘îsiyle sünnîsiyle– tamamının itikat ilkesi olarak tebellür ediyor.

Çağımızda bu meselenin muhtelefun fîh olarak takdim edilmesine gelince, Türkiye Diyanet Vakfı’nın İslâm Ansiklopedisinde böyle ele alınmış, başka kitaplarda böyle söylenmiş. Sanki bunu okuyan birisi, İslâm ulemâsı arasında ta başından beri muhtelefun fîh bir meseleymiş gibi bir kanaat oluşturmaktadır.

Talha Hak

NUZUL-İ İSA (a.s), KELAM ALİMLERİ, HADİSLER

Ebubekir SİFİL

Yeni Ümit dergisi, Ocak-Şubat-Mart 2007 sayısında nuzul-i İsa (a.s) üzerine Fethullah Gülen hocaefendi ile yapılan bir söyleşiye yer vermiş. Hocaefendi kendine özgü üslubuyla meseleyi gayet güzel çerçevelemiş.

Ancak bir yerden sonra, Hz. İsa (a.s)'ın nüzulüyle ilgili hadislerin epistemolojik kıymeti, Akaid imamlarının konuya bakışı ve nüzulün keyfiyeti hakkında söyledikleri, daha önce yaptığı izahatı adeta nakzeder mahiyette.

Mesela söyleşinin başlarında nuzul-i İsa (a.s) ile ilgili hadislerin durumu hakkında şunları söylüyor: "Meselenin dinî temellerine gelince; Hazreti Mesîh'in âhir zamanda tekrar dünyaya döneceğini ve bu nüzûl keyfiyetini bildiren yaklaşık yüz kadar hadis-i şerif vardır. Bu hadislerden en az kırk kadarı, hadis kriterleri açısından sahih sayılır, yani erbabınca itimat edilen hadislerdir. Yirmi kadarı da hasen kabul edilmektedir, yani, ondan bir derece düşük de olsa sıhhatine güven duyulan hadislerdir. Yirmi-otuz tane de zayıf hadis vardır."

Ne ki, söyleşinin ilerleyen satırlarında bu tavırda bir değişiklik göze çarpıyor: "Mesîh ve Mehdî ile alakalı hadis-i şerifler ve ümmetin kabulü esas alınınca nüzûl-ü İsa'ya ve zuhur-u Mehdî'ye inanmak Efendimiz'e îtimadın ve güvenin ifadesidir denilebilir. Fakat bu mevzu Maturidî ve Eş'arî gibi Ehl-i Sünnet imamlarının eserlerinde işlenmemiş ve ele alınmamıştır. Ayrıca fer'î bir konu olduğundan ve âhad habere dayandığından dolayı bunu inkâr küfre sebep olmadığı için ilk dönem akaid kitaplarına da yansımamıştır."

Söz konusu söyleşi, herkul.org'ta da mevcut. Orada şu ziyade yer alıyor:

"Evet, bu mevzu mü'minlerin "âmentü" erkânına inandıkları gibi inanmaları gerekli olan meselelerden değildir. Âmentü'de ifade ettiğimiz altı iman esası; Allah'a, Meleklerine, (bütün) kitaplarına, (bütün) peygamberlerine, ahiret gününe (ve ahiret ahvaline) ve kaza-kadere (hayır ve şerrin Allah'dan, O'nun yaratması ve takdiri ile olduğuna) kesin olarak inanmaktır. İmanın rükünleri kabul ettiğimiz bu altı esas arasında hurûc-u Mehdî ve nüzûl-ü Mesîh yoktur. Eğer bunlar erkân-ı imaniye ölçüsünde mutlaka inanılması gereken, inanmayanı küfre götüren meseleler türünden olsaydı, bunları da Sahib-i Şeriat erkân-ı imaniye arasında sayardı. Erkân-ı imaniye'nin sayıldığı hadis-i şeriflerde Mehdî ya da Mesîh'in zikri yoktur. Yine olsaydı, ehl-i sünnet imamları bunlara da erkân-ı imaniye arasında yer verirlerdi. Fakat, az önce de dediğim gibi ne Maturîdî ne Eş'arî ne de bir başka ehl-i sünnet imamı Mehdî ve Mesîh'e imanı erkân-ı imaniyeden biri olarak saymamışlardır…" (Bkz. http://www.herkul.org/kiriktesti/index.php?view=article&article_id=101)

Acaba "Ehl-i sünnet imamlarının Mehdi ve Mesih meselesine erkân-ı imaniye arasında yer vermediklerini ve konunun Maturidî, Eş'arî gibi Ehl-i Sünnet imamlarının eserlerinde işlenmemiş olduğunu" söylemek ne kadar doğrudur ve Hocaefendi –gerek herkul.org'da, gerekse tr.fgulen.com'da görüleceği gibi– sıklıkla tekrar ettiği bu hususu bizzat tahkik ederek mi böyle kesin konuşmuştur?

Sanmıyorum. Zira eğer böyleyse burada ciddi bir araştırma eksikliği söz konusudur. Nuzul-i İsa (a.s) meselesinin hem Ehl-i Sünnet imamları tarafından "erkân-ı imaniye" cümlesinden olarak görüldüğünü, hem de gerek İmam el-Mâturîdî'nin, gerekse İmam el-Eş'arî'nin ve onlardan sonraki Ehl-i Sünnet Kelam alimlerinin eserlerinde yer aldığını biliyoruz.

Ehl-i Sünnet'in iki imamı el-Mâturîdî ve el-Eş'arî'nin, nüzul-i İsa (a.s) meselesini erkân-ı imaniye arasında gördüğü ve bu sebeple bu meseleye eserlerinde yer verdiği, keza daha sonraki ulemanın tavrının da farklı olmadığı, onların eserlerine müracaatla kolayca tesbit edilecek bir husustur.

Sözü fazla uzatmadan İmam el-Mâturîdî'nin tavrına bakalım. Yakın zamana kadar elimizde sadece Kitâbu't-Tevhîd'i bulunduğu ve orada da herhangi bir tasrihat yer almadığı için İmam el-Mâturîdî'nin bu mesele hakkındaki tavrının olumsuz olduğu şeklinde bir kanaatin yerleşmiş bulunduğu görülüyor. Ancak bu kanaat yanlıştır. Zira İmam el-Mâturîdî'nin, nüzul-i İsa (a.s) meselesine, neşri devam eden Te'vîlâtu'l-Kur'ân'ın birçok yerinde değindiği ve hatta zaman zaman ilgili rivayetlerden bir kısmını da zikrettiği görülmektedir.[1] Daha önceki bir yazıda[2]bu nokta hakkında bir miktar detay verdiğim için burada onları tekrara lüzum görmüyorum. O yazıyı kaleme aldığım sırada ilgili cilt neşredilmediği için İmam el-Mâturîdî'nin 43/ez-Zuhruf, 61 ayeti hakkındaki tefsirine muttali olamamıştım. Daha sonra yazma nüshadan konuyu tetkik imkânı hasıl oldu. (Katkı sağlayan kardeşime teşekkür ederim.) Özeti şöyle:

İmam el-Mâturîdî, "O, kıyamet için bir bilgidir" mealindeki 43/ez-Zuhruf, 61. ayetinin tefsiri esnasında şunları söyler: "… Bu ayetin tefsirinde ihtilaf edilmiştir. İhtilaf edenlerden bir kısmı, "Burada kastedilen İsa aleyhisselamdır. Onun gökten inmesi kıyamet için bir bilgi ve alamet olacaktır" demiştir. Buna göre bu ayet, daha önce geçen, "Biz onu İsrailoğulları için bir örnek kıldık" (43/ez-Zuhruf, 59) ayetiyle bağlantılı olur. Böylelikle sanki şöyle buyurulmuş olmaktadır: Biz onu örnek, yani ayet ve ibret kıldık. Ve biz onu kıyamet için de bir bilgi kıldık" (…)

"Ve bana uyun; doğru yol budur" cümlesi üzerinde dururken de şöyle der: "… Eğer "O kıyamet için bir bilgidir" cümlesinden kasıt İsa aleyhisselam ise sanki şöyle buyurulmuş olmaktadır: "O (İsa) kıyamet için bir bilgi ve alamettir. Binaenaleyh o huruç etmeden ve (gökten) inmeden önce bana ittiba edin."[3]

İmam el-Eş'arî'nin konu hakkındaki tavrına gelince, yine daha önceki bir yazıda da naklettiğim gibi[4] o, üzerinde Selef'in icma ettiğini belirttiği itikadî meselelerin 42.si meyanında şöyle der: "Aynı şekilde Deccal, İsa b. Meryem'in nüzulü ve Deccal'i öldürmesi konusunda rivayet edilen haberlere (iman konusunda da icma etmişlerdir.)"[5]

Yine o, "Ashâbu'l-Hadîs ve Ehlu's-Sünne"nin itikat umdelerini sayarken, "Müslümanlar'ın devlet başkanlarının salahı için dua etmeyi, onlara silahla karşı çıkmamayı, fitne dönemlerinde mukatele etmemeyi benimser, Deccal'in çıkacağını ve İsa b. Meryem'in onu öldüreceğini tasdik ederler"[6] dedikten ve daha birçok madde zikrettikten sonra sözlerini şöyle bağlar: "Bütün bunlar, onların (Ashâbu'l-Hadîs ve Ehlu's-Sünne'nin) emir ve amel ettiği, benimsediği hususlardır. Onların, zikrettiğimiz bütün bu itikat ilkelerine biz de inanır ve onları benimseriz…"[7]

Şu halde nuzul-i İsa (a.s) meselesi hakkında, "bu mevzu Maturidî ve Eş'arî gibi Ehl-i Sünnet imamlarının eserlerinde işlenmemiş ve ele alınmamıştır" ifadesinin isabetli olmadığını, gerçeği yansıtmadığını söylemek durumundayız.

İmam el-Mâturîdî'nin, nüzul-i İsa (a.s) meselesine Te'vîlâtu'l-Kur'ân'ın muhtelif ciltlerinde muhtelif vesilelerle yer verdiğini gösteren örneklerden bir kısmını daha önceki yazılarda görmüştük. Bugün konuya buradan devam edelim:

İmam el-Mâturîdî, 3/Âl-i İmrân, 49 ayetini tefsir ederken şöyle der: "Hz. İsa (a.s)'ın hayatı baştan sona mucizeyle donatılmıştır. Zira O, diğer insanlardan farklı biçimde babasız olarak dünyaya gelmiş, beşikteyken konuşmuş, (…), başka birisi O'na benzetilmiş ve bu suretle öldürülmüş, O ise göğe kaldırılmıştır. Bütün bunlar mucizedir…"[8] Aynı surenin 54. ayetinin tefsiri esnasında şunları söyler: "Tuzak kurdular: Yani İsa (a.s)'ı yalanladılar ve öldürmeye azmettiler. Allah da, İsa (a.s)'ı ref etmek ve içlerinden birisini O'na benzeterek öldürmelerini sağlamak suretiyle mukabil tuzak kurdu.."[9]

Yine aynı surenin 55. ayetinde geçen "Seni vefat ettireceğim" ifadesinin tefsiri sadedinde şunları söyler: "İkinci ihtimal, Hz. İsa (a.s)'ın, ruhu (ve bedeniyle) birlikte düşmanlarının arasından alınması ve şeref bulduğu bir mevkiye kaldırılmasıdır…" Burada Hz. İsa (a.s)'ın hayatının bütün safhalarının mucize olduğu şeklindeki tesbitini tekrarlar. Arkasından, "Seni küfredenlerden temizleyeceğim" cümlesi üzerinde dururken, Hz. İsa (a.s)'ın, rivayetlerde geldiği üzere gökten ineceğini ve kendisine tabi olanlarla birlikte kâfirlerle savaşacağını anlatmaya ihtimalli olduğunu vurgular.[10]

"Hani kâfirler seni tutup bağlamak, öldürmek ya da sürmek amacıyla aleyhinde tuzak kuruyordu. Onlar tuzak kurarken Allah da karşılığını kuruyordu. Öyle ya, Allah tuzakların hayırlısını kurar" (8/el-Enfâl, 30) ayeti üzerinde dururken dikkatimizi ilginç bir noktaya çeker. Buradaki " Onlar tuzak kurarken Allah da karşılığını kuruyordu" cümlesi, Allah Teala'nın, onların maksatlarına ulaşmasının önüne engeller koyduğunu ve yapmak istediklerini yapmalarına fırsat vermediğini anlatmaktadır. Efendimiz (s.a.v)'in, bir şekilde, ama onların üzerinde fikir yürüttüğü üç şık –tutup alıkoymak, öldürmek veya tebliğ görevini yapamayacağı bir yere sürmek– dışında bir şekilde onların elinden kurtulması, Allah Teala'nın "mukabil tuzağı" olarak ifade buyurulmaktadır.

İşte Hz. İsa (a.s)'ın durumu da böyle olmuştur. Dikkat edilecek olursa, O'nun Yahudiler'in elinden kurtarıldığını anlatan –yukarıda zikri geçen– 3/Âl-i İmrân, 54-5 ayetlerinde de tuzak ve mukabil tuzak" metaforu yer almaktadır. Öyleyse Hz. İsa (a.s)'ın da Yahudiler'in elinden, onların yapmak istedikleri dışında bir şekilde kurtarılmış olması gerekir.[11] Keza, "De ki: "Hak geldi, batıl zevale erdi. Zaten batıl yıkılmaya mahkûmdur"[12] ayetinin tefsiri esnasında şunları söyler: "Hz. Peygamber (s.a.v)'in bi'setinden önce insanlar şaşkınlık ve tahayyür içindeydiler. Çünkü İsa (a.s)'ın yerden göğe kaldırıldıktan sonra Allah'ın yolunu ve dinini kaybetmişlerdi…"[13]

Bunlar, yer tutmaması için zikretmediğim –Te'vîlât'ın incelenmesiyle kolayca tesbit edilebilecek– daha başka pasajlar ve daha önceki iktibasların, İmam el-Mâturîdînin de tıpkı İmam el-Eş'arî gibi nüzul-i İsa (a.s) meselesinde herhangi bir spekülasyona izin vermeyecek netlikte olduğunu ortaya koyduğu açıktır.

Nüzul-i İsa (a.s) meselesinde Ehl-i Sünnet Kelam alimlerinin tutumuna gelince;

İmam Ebû Hanîfe, el-Fıkhu'l-Ekber'de şöyle der: "Mi'raç haberi haktır. Onu reddeden, sapkın ve bid'atçidir. Deccal'ın hurucu, Ye'cüc-Me'cüc, güneşin batıdan doğması, Hz. İsa '(a.s)'ın gökten inmesi ve kıyamet gününün sair alametleri, sahih haberlerde varit olduğu üzere haktır, gerçekleşecektir."[14]

İmam et-Tahâvî, Hanefî mezhebinin üç imamının itikadî çizgisini zikrettiği el-Akîdetu't-Tahâviyye'de şöyle der: "Kıyamet alametlerine inanırız. Deccal'ın hurucu, Hz. İsa (a.s)'ın gökten inmesi… bu alametlerdendir."[15]

Daha önceki bir, daha sonraki Kelam alimlerinin konuyla ilgili görüşlerine kısmen değinmiş ve el-Pezdevî ile et-Teftâzânî’nin ifadelerini aktarmıştım.[16] Orada da açıkça görüleceği gibi et-Teftâzânî’nin bahse konu ifadeleri en-Nesefî’nin, "Hz. Peygamber (s.a.v)'in kıyamet alametlerinden olarak haber verdiği Deccal, Dabbetü'l-arz ve Ye'cüc-Me'cüc'ün çıkışı, İsa (a.s)'ın gökten inişi, güneşin batıdan doğması haktır" şeklindeki ifadeleri üzerine söylendiği için, en-Nesefî’nin de bu meselede farklı düşünmediğinin açık olduğunu ayrıca belirtmeye gerek yoktur.

Yine et-Teftâzânî'nin, Şerhu'l-Makâsıd'daki ifadeleri, gerek nüzul-i İsa (a.s), gerekse zuhur-i Mehdi (a.s) meselesinde gayet sarihtir.[17] Şöyle der: "İmamet meselesine eklenecek hususlar arasında Mehdi'nin hurucu ve İsa (a.s)'ın nüzulü de vardır ki, bu ikisi kıyamet alametlerindendir. Bu babda ahad da olsa sahih haberler varit olmuştur. Deccal'ın çıkışı ile ilgili hadislerin durumu manen mütevatire benzemektedir…"

Bu ifadelerin ardından, zikrettiği hususlarla ilgili rivayetlere yer veren et-Teftâzânî'nin, Hz. İsa ve Mehdi (ikisine de selam olsun) hadislerini "ahad" olarak nitelendirmekle birlikte Deccal rivayetlerinin manevi tevatür seviyesinde bulunduğunu vurgulaması anlamlıdır. Zira Gerek Hz. İsa'nın nüzulünden, gerekse Mehdi'nin zuhurundan bahseden rivayetlerin büyük çoğunluğunda Deccal bahsi de yer almaktadır. (Konuyla ilgili rivayetlerin ahad olup olmadığını bir sonraki yazıda ele alacağım.)

Öte yandan onun mezkûr rivayetleri "ahad" olarak nitelendirmesi –Allahu a'lem– ilgili rivayetlerin tamamına vakıf olamamasının sonucudur. Zira İmam Ebû Hanîfe'den itibaren hemen bütün Akaid kitaplarına girmiş ve Ehl-i Sünnet ulema tarafından ittifakla nakledilegelmiş olan bu inancın mutlak olarak ahad haberler üzerine ibtina ettiğini düşünmek isabetli değildir.

İbnu'l-Hümâm'ın konuyla ilgili ifadesi de şöyle:; "Deccal'ın hurucu, İsa b. Meryem (a.s)'ın gökten inmesi, Ye'cüc-Me'cüc'ün ve Dabbe'nin hurucu… gibi kıyamet alametleri haktır; bu hususlarda sarih ve sahih nasslar varittir."[18]

ed-Devvânî, el-Akâidu'l-Adudiyye şerhinde Efendimiz (s.a.v)'den sonra peygamber (Nebi) gelmeyeceği konusunu işlerken şöyle der: "İsa (a.s)'ın nüzulü ve Efendimiz (s.a.v)'in şeraitine tabi olmasına gelince, bu da Efendimiz (s.a.v)'in "Hâtemu'n-Nebiyyîn" olduğunu tekit eden hususlardandır."[19]

Nüzul-i İsa (a.s) meselesinde Ehli Sünnet Kelam alimlerinin tutumunun ne olduğu sorusunun cevabının alabildiğine net olduğu, yapılan iktibaslarla sanırım anlaşılmıştır. Bu noktada Ehl-i Sünnet Kelamı adına söylenmiş ne varsa bir bir sayıp dökmenin gereksiz olduğu da öyle..

İlgili rivayetlerin “haber-i ahad” olduğu yolundaki tesbite gelince, el-Kevserî merhumun da ısrarla vurguladığı gibi, hangi ilim dalının iştigal sahasıyla ilgili konuşuyorsak, o sahanın otoritelerinin görüş ve eserlerini kaynak olarak kullanmak durumundayız. İlke budur.

Şu halde yapılması gereken, nüzul-i İsa (a.s) konusundaki hadislerin haber-i ahad mı, yoksa mütevatir mi olduğu tartışmasında da Ehl-i Sünnet Hadis alimlerinin tesbitlerini esas almaktır.

Diyelim ki konuyla ilgili hadisler gerçekten “ahad haber” nev’indendir. Acaba tek başına bu tesbit, nüzul-i İsa (a.s) meselesinin hafife alınmasına, ya da buna sebebiyet verilmesine “meşru” bir dayanak teşkil eder mi

Belirtmek gerekir ki, son zamanlarda “haber-i ahad” kategorisinde telakki edilen hadisler ve bildirdikleri ahkâm konusunda eni-konu bir gevşeklik, hatta lakaytlık gözleniyorsa bu, büyük ölçüde Müsteşrikler’in başarısıdır! Bu “nev-zuhur” durumu Usul uleması ile refere etmeye kalkışabileceklere hatırlatalım ki, onlar arasında karinelerle desteklenmiş haber-i vahidlerin ilim ifade ettiğini söyleyenlerin sayısı az değildir. Bahse konu karinelerden birisi, hadisin el-Buhârî ve Müslim tarafından nakledilmiş olması[20], bir diğeri de bu Ümmet’in alimleri tarafından kabul ve gereğince amel edilmiş bulunmasıdır.

Dolayısıyla nüzul-i İsa (a.s) konusundaki hadislerin haber-i vahid kategorisinde olduğu bir an için kabul edilse bile, bu, söz konusu hadislerin bildirdiği hususun hafife alınabileceğini, “inanılmasa da olur” gibi takdim edilebileceğini kesinlikle göstermez. Daha önceki bir yazıda da ortaya koymaya çalıştığım gibi[21] bu mesele sadece Ehl-i Sünnet tarafından değil, Mu’tezile’siyle, Şia’sıyla –tek tük istisnalar dışında– hemen bütün İslam fırkaları tarafından kabul ve inanca konu edilmiştir. Herhangi bir meselenin bu Ümmet tarafından “telakki bi’l-kabul” edildiğinin daha bariz bir örneği var mıdır?

Kaldı ki konuyla ilgili olarak görüşlerine müracaat edilmesi gereken Hadis alimleri ilgili rivayetlerin mütevatir olduğunu belirtmiştir. et-Taberî, İbn Kesîr, İbn Hacer, İbn Atıyye, Ebu’l-Velîd İbn Rüşd, es-Sefârînî el-Âlûsî, eş-Şevkânî, el-Kettânî, el-Keşmîrî, el-Kevserî, el-Ğumârî, Ebû Gudde… nüzul-i İsa (a.s) rivayetlerinin tevatürünü açıkça dile getirenler arasındadır.

Mehdi hadislerine gelince, el-Kurtubî[22], Ebul-Hasen es-Siczî[23], el-Âburrî, İbn Hacer el-Heytemî[24], eş-Şevkânî, el-Kettânî[25], el-Kevserî ve daha birçok kişitarafından “mütevatir” olarak nitelendirilmişlerdir. Hammûd b. Abdillah et-Tüveycirî’nin el-İhticâc bi’l-Âsâr alâ men Enkere’l-Mehdî el-Muntazar isimli hacimli çalışması, konu hakkındaki rivayet, nakil ve görüşlere muttali olmak isteyenler için önemli bir kaynaktır.

Bütün bu söylenenler, gerek Hz. İsa (a.s)’ın nüzulü, gerekse Mehdi (a.s)’ın hurucu konusunda Hocaefendinin tutumunun, yanlış anlamalara geçit verebilecek yapıda olması bakımından son derece tartışmalı olduğunu ortaya koymaktadır.

Not: Ebubekir Sifil Hocanın Milli Gazetede yazmış olduğu 5 köşe yazısı birleştirilmiştir.

[1] Bkz. Te'vîlât, II, 308, 14, 6, 7; IV, 103-5.

[2] http://www.ebubekirsifil.com/index.php?sayfa=detay&tur=gazete&no=478

[3] Te'vîlâtu'l-Kur'ân, Nuruosmaniye ktp., no: 123; vr. 651a.

[4] http://www.ebubekirsifil.com/index.php?sayfa=detay&tur=gazete&no=470

[5] İmam el-Eş'arî, Risâle ilâ Ehli's-Seğr, 291.

[6] İmam el-Eş'arî, Makâlâtu'l-İslâmiyyîn, 295.

[7] A.g.e., 297.

[8] Te'vîlâtu'l-Kur'ân, II, 307-8.

[9] Te'vîlâtu'l-Kur'ân, II, 314.

[10] Te'vîlâtu'l-Kur'ân, II, 316-7.

[11] Te'vîlâtu'l-Kur'ân, VI, 202-3.

[12] 17/el-İsrâ, 81.

[13] Te'vîlâtu'l-Kur'ân, VIII, 342.

[14] el-Fıkhu'l-Ekber, 64; Ali el-Karî şerhiyle birlikte, 322 vd.

[15] el-Akîdetu't-Tahâviyye, Abdülganî el-Meydânî şerhiyle birlikte, 140.

[16] 10 Nisan 2006; http://www.ebubekirsifil.com/index.php?sayfa=detay&tur=gazete&no=472

[17] Şerhu'l-Makâsıd, V, 312 vd.

[18] el-Müsâyere, 351.

[19] el-Gelenbevî haşiyesiyle birlikte, II, 279.

[20] Sahîhayn’ın, Hadis alimleri tarafından tenkit konusu yapılmış rivayetleri dışındakiler.

[21] İslam ve Modern Çağ, I, 88 vd.

[22] 9/et-Tevbe, 33 ayetinin tefsiri esnasında, VIII, 78.

[23] el-Kurtubî, et-Tezkire, 651.

[24] es-Sevâ’iku’l-Muhrika, II, 480; el-Kavlu’l-Muhtasar, 18.

[25] Nazmu’l-Mütenâsir, 236.

10. Bölüm

EFENDİMİZE İMAN EDEN İLK DÖRT KİŞİ İLE İSA’NIN (A.S.) ÖLMEDİĞİ VE KIYAMETE YAKIN DÜNYAYA İNECEĞİNİN AYETLERLE İZAHI

o Âlemlerin rabbi olan Allah, resülünü teselli edip ona nasihatlarda bulundu.

16. Sure (NAHL) 127. Ayet:

وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلاَّ بِاللّهِ وَلاَ تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلاَ تَكُ فِي ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُونَ

16. Sure (NAHL) 127. Ayet: Ve sabır et ve senin sabrın da ancak Allah'ın yardımı iledir ve onlara karşı üzülme ve yapmakta oldukları hilekârca hareketten dolayı üzüntüye düşme.

16. Sure (NAHL) 125. Ayet:

ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ

16. Sure (NAHL) 125. Ayet: Rabb’in yoluna hikmet ile güzel öğüt ile davet et ve onlar ile en güzel bir şekilde mücadelede bulun, muhakkak ki, o senin Rabb’in,yolundan sapanları en iyi bilendir ve O, doğru yola ermiş olanları da hakkıyla bilendir.

16. Sure (NAHL) 128. Ayet:

إِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَواْ وَّالَّذِينَ هُم مُّحْسِنُونَ

16. Sure (NAHL) 125. Ayet: Şüphe yok ki, Allah Teâlâ sakınanlarla ve o daimî ihsanda bulunanlar ile beraberdir.

7. Sure (A'RAF) 158. Ayet

...فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ

7. Sure (A'RAF) 158. Ayet: …(Allah insanlara hitabetti ve dedi ki) Artık Allah'a ve onun kelimelerine inanan, ümmi (ilk - ana) nebiy olan Resülüne imânediniz, ve ona tâbi olunuz ki, hidâyete erişebilesiniz.

28. Sure (KASSAS) 37. Ayet:

وَقَالَ مُوسَى رَبِّي أَعْلَمُ بِمَن جَاء بِالْهُدَى مِنْ عِندِهِ وَمَن تَكُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدَّارِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ

28. Sure (KASSAS) 37. Ayet: Musa da dedi ki: Rabbim, kendi katında kimin hidayet ile geldiğini ve hayırlı âkıbetin kimin için olacağını daha iyi bilendir. Şüphe yok ki, zalimler, kurtuluşa eremezler.

40. Sure (MÜ’MİN) 27. Ayet:

وَقَالَ مُوسَى إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُم مِّن كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لَّا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسَابِ

40. Sure (MÜ’MİN) 27. Ayet: Musa dedi ki: Şüphe yok hesap gününe îmân etmeyen her kibirli kimseden ben Rabbime ve Rabbinize sığınırım.

7. Sure (A’RAF) 143. Ayet:

... قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ

7. Sure (A’RAF) 143. Ayet: (Musa A.S.) …Dedi ki: Seni tenzih ederim, sana tövbe ettim ve ben mü’minlerinevveliyim.

· Musa’nın (A.S.) bu dünyada mü’minlerin evveli olması mümkün değil çünkü kayın pederi Şuayb (A.S.) dır ve nebiydir. Dolayısıyla bu dünyada Musa’dan evvel mü’mindir. Musa(a.s) Efendimiz, galubelada Allaha ve Peygamber Efedimiz’e (s.a.v) ilk iman eden kişidir.

7. Sure (A’RAF) 144. Ayet:

قَالَ يَا مُوسَى إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسَالاَتِي وَبِكَلاَمِي فَخُذْ مَا آتَيْتُكَ وَكُن مِّنَ الشَّاكِرِينَ

7. Sure (A’RAF) 144. Ayet: (Allah) Dedi ki: Ya Musa! Muhakkak ben seni risâletlerimle ve sözlerimle insanların başına seçtim. İmdi sana verdiğimi al veşükredenlerden ol.

20. Sure (TA-HA) 41. Ayet: وَاصْطَنَعْتُكَ لِنَفْسِي

20. Sure (TA-HA) 41. Ayet: Ve seni nefsim için seçtim.

· Yukarıdaki ayetteki “İmdi sana verdiğimi al” ifadesiyle Furkan ikinci olarak Musa’ya (A.S.) verildi.

19. Sure (MERYEM) 36. Ayet:

وَإِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ

19. Sure (MERYEM) 36. Ayet: (İsa A.S. dedi ki) Ve şüphe yok ki, Allah benim de Rabbimdir, sizin de Rabbinizdir. Artık yalnız ona ibadet ediniz. Bu, dosdoğru bir yoldur.

3.Sure (AL-İ İMRAN) 55. Ayet:

اِذْ قَالَ اللّهُ يَا عيسى اِنّى مُتَوَفّيكَ وَرَافِعُكَ اِلَىَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذينَ كَفَرُوا وَجَاعِلُ الَّذينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذينَ كَفَرُوا اِلى يَوْمِ الْقِيمَةِ ثُمَّ اِلَىَّ مَرْجِعُكُمْ فَاَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فيمَا كُنْتُمْ فيهِ تَخْتَلِفُونَ

3.Sure (AL-İ İMRAN) 55. Ayet: KELİME MANASI

(اِذْ قَالَ) dediği zaman (اللّهُ) Allah (-uTealâ) ne dediği zaman?(يَا عيسى) Ya İsa! (اِنّى) muhakkak ben, (مُتَوَفّيكَ) seni vefat ettiriciyim, daha? (وَرَافِعُكَ) ve seni kaldıracağım, kime? (اِلَىَّ)bana, daha? (وَمُطَهِّرُكَ) ve seni tertemiz edeceğim kimlerden?(مِنَ الَّذينَ) o kimselerden ki, (كَفَرُوا ) kâfir oldular, daha? (وَجَاعِلُ الَّذينَ) ve o kimseleri kılıcıyım ki, (اتَّبَعُو) tabi oldular, kime?(كَ) sana, nerede? (فَوْقَ الَّذينَ) o kimselerin fevkinde ki, (كَفَرُوا)kâfir oldular, ne zamana kadar? (اِلى يَوْمِ الْقِيمَةِ) kıyamet gününe kadar, (ثُمَّ اِلَىَّ) sonra ancak banadır, ne? (مَرْجِعُكُمْ) dönüşünüz,yani ahirette ancak bana döneceksiniz (فَاَحْكُمُ) ben de hükmedeceğim nerede? (بَيْنَكُمْ) aranızda ne hususta? (فيمَا) O hususlar da ki, (كُنْتُمْ) siz oldunuz, nede? (فيهِ) onda (din hususunda) nedir oldunuz? (تَخْتَلِفُونَ) ihtilâf eder.

3.Sure (AL-İ İMRAN) 55. Ayet: O vakit ki. Allah Teâlâ buyurdu: Ya İsa!. Muhakkak seni vefat ettirecek olan benim ve seni bana kaldıracağım, ve seni küfredenlerden tertemiz kılacağım, ve sana tâbi olanları kıyamete kadar seni inkâr edenlerden üstün bulunduracağım. Sonra dönüşünüz bana olacaktır. İşte o zaman, kendisinde ihtilâf etmiş olduğunuz şeyler hakkında ben hükmedeceğim.

· Müslüman bilim adamlarından bazıları bu ayetin delaletiyle İsa’nın (A.S.) bu dünyada öldüğüne ve Allah’a yükseldiğine hükmediyorlar. Hâlbuki bu hitap İsa’ya (A.S.) Bezm-i Elest’de edildi. Hitap “ya İsa” dır, “ya Meryem oğlu İsa” değildir. Yani İsa (A.S.) bu hitap kendisine yapıldığında Meryem anamızın oğlu değildir. Dolayısıyla bütün insanlar gibi İsa (A.S.) da Bezm-i Elest’te ilk ölümünü tattı. Yani ilk vefattan sonra Meryem Annemizin rahiminde dirildi, dünyaya geldikten sonra da Allah O’nu kendisine yükseltmiştir.

Eğer bu dünyada öldüğü anlamını çıkarırsak aşağıdaki ayetleri açıklayamayız.

İSA’NIN (A.S.) ÖLMEDİĞİ VE KIYAMETE YAKIN BİR ZAMANDA DÜYAYA İNECEĞİNİN İZAHI

4. Sure (NİSA) 157. Ayet:

وَقَوْلِهِمْ اِنَّا قَتَلْنَا الْمَسيحَ عيسَىابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَاِنَّ الَّذينَ اخْتَلَفُوا فيهِ لَفى شَكٍّ مِنْهُ مَالَهُمْ بِه مِنْ عِلْمٍ اِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقينًا

4. Sure (NİSA) 157. Ayet: KELİME MANASI

Daha ne sebepten onları lanetledik? (وَقَوْلِهِمْ) demeleri sebebiyle, (اِنَّا) muhakkak biz, (قَتَلْنَا) öldürdük, kimi? (الْمَسيحَ)Mesih'i, kimdir o? (عيسَى) İsa'dır, öyle İsa ki, (ابْنَ مَرْيَمَ)Meryem’in oğlu, daha öyle İsa ki? (رَسُولَ اللّهِ) Allah (-u Tealâ) ın resulü, (وَمَا قَتَلُو) hâlbuki öldürmediler, kimi?(هُ) onu, daha? (وَمَا صَلَبُو) asmadılar da, kimi? (هُ) onu, (وَلكِنْ شُبِّهَ) lâkin teşbih olundu, yani öldürülen ve asılan adam İsa(Aleyhisselâm) gibi gösterildi, kime? (لَهُمْ) onlara, (وَاِنَّ الَّذينَ)muhakkak o kimseler ki, (اخْتَلَفُوا) ihtilâfa düştüler, nerede?(فيهِ) onun hakkında, yani İsa (Aleyhisselam) hakkında ihtilâfa düşenler, nerededirler? (لَفى شَكٍّ) elbette bir şek (şüpheve tereddüt) içindedirler, neden? (مِنْهُ) ondan yani onu öldürmekten, (مَالَهُمْ) onlar için yoktur, ne hususta? (بِه) onu öldürmek hususunda, ne yoktur? (مِنْ عِلْمٍ) hiç bir bilgi, (اِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ) ancak zanna uymak, yani bu hususta kupkuru birzanna uymak dışında hiç bir sağlam bilgileri yoktur, (وَمَا قَتَلُو)öldürmediler, kimi? (هُ) onu

(İsa’yı (Aleyhisselâm)) neyle? (يَقينًا) kesin bir öldürmekle.

4. Sure (NİSA) 157. Ayet: Ve muhakkak biz Meryem'in oğlu Allah'ın Resülü İsa'yı öldürdük demeleri sebebiyle -lânete hedef olmuşlardır-. Hâlbuki onu ne öldürdüler ve ne de asıverdiler. Fakat onlar için bir benzetilmiş oldu. Ve şüphe yok ki, onda ihtilâf edenler, ondan dolayı şek içindedirler. Onlar için bu hususta zanna uymaktan başka bir bilgi yoktur ve onu hakikaten öldürmüş değildirler.

4. Sure (NİSA) 158. Ayet:

بَلْ رَفَعَهُ اللّهُ اِلَيْهِ وَكَانَ اللّهُ عَزيزًا حَكيمًا

4. Sure (NİSA) 158. Ayet: KELİME MANASI

(بَلْ رَفَعَ) bilakis kaldırdı, kimi? (هُ) O’nu (İsa (Aleyhisselâm)ı), kim? (اللّهُ) Allah (-u Tealâ), kime? (اِلَيْهِ) kendine (manevi nezdine), (وَكَانَ) ve (daim) oldu, kim? (اللّهُ) Allah (-u Tealâ),nedir oldu? (عَزيزًا) izzet Sahibi, daha nedir oldu? (حَكيمًا)hikmet sahibi.

4. Sure (NİSA) 158. Ayet: Bilakis Allah onu kendisineyükseltti ve Allah bir Aziz bir hakîmdir.

43. Sure (ZUHRUF) 61. Ayet:

وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلَا تَمْتَرُنَّ بِهَا وَاتَّبِعُونِ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ

43. Sure (ZUHRUF) 61. Ayet: Ve şüphe yok ki, O (Hz. İsa) kıyamet için bir bilgidir. Artık O kıyamet hususunda bir şüpheye düşmeyin ve bana tâbi olunuz. Bir dosdoğru yol, budur.

· Görülüyor ki ayetler, rivayet edilen hadislerle uyumludur. Bizim burada hadislere müracaat etmememizin sebebi, çok az da olsa bazı Müslümanların hadislerin sahih olup olmadığından dolayı yapacakları itirazı def etmek içindir. Muhakkak ki hadislerle bu konu daha da açık olur. Muvaffakiyet Allah’tandır.

o Al-i İmran - 55 teki beyanda İsa’ya (A.S.) tabi olanların kıyamete kadar kâfirlerin üzerinde tutulacağı vaat ediliyor. Hâlbuki şu anda Hz. Muhammed’e (s.a.v) tabi olma zamanıdır. Ta ki İsa (A.S.) gelene kadar. O geldiğinde bu yüce dini bidat ve hurafelerden temizleyecek ve Efendimize (s.a.v) Bezm-i Elest’te olduğu gibi hakkıyla tabi olacaktır. İsa’ ya (A.S.) tabi olanlar ise Efendimize (s.a.v) tabi olmuş olacaklar ve kıyamete kadar kâfirlerden üstün olacaklardır. En doğrusunu Allah bilir.

Biz asıl konumuza dönelim.

21. Sure (ENBİYA) 76. Ayet:

وَنُوحًا إِذْ نَادَى مِن قَبْلُ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ فَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ

21. Sure (ENBİYA) 76. Ayet: Ve Nuh'u da hatırla! O vakit ki, o evvelce niyazda bulunmuştu. Biz de ona icabet etmiştik.

o Nuh (A.S.) da şirki terk edip Müslüman oldu.

37. Sure (SAFFAT) 83. Ayet:

وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ

37. Sure (SAFFAT) 83. Ayet: Ve şüphe yok ki, İbrahim de onun (Nuh’un) şubesindendi.

6. Sure (EN’AM) 75. Ayet:

وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ

6. Sure (EN’AM) 75. Ayet: Ve İbrahim'e şöylece göklerin ve yerin melekûtunu gösteriyorduk ki, yakînen bilip inananlardan oluversin.

Elmalılı hocamızın yukarıdaki ayetle ilgili izahı aşağıdadır:

Ve işte böyle açık bir gösterişle biz İbrahim'e göklerin ve yerin melekûtunu gösteriyorduk. Yıldızları, Ay ve Güneş'i ile gökleri ve yeri gözüne gösterdikten başka, tümüyle bütün âlemin bir mülk, bir saltanata tabi olan bir memleket olduğunu ve bu memleketi zabt ve idare eden rablık sırlarını ve hükümranlık saltanatını kalbine bildiriyorduk. Bütün bunlar yerde bir cismanî beşer olan İbrahim'in ruhunda şekilleniyor ve tahakkuk ediyordu. İbrahim görüyordu ki yer ve zamanıyla bütün bu âlemleri toplayıp İbrahim'in nefsine indiren, maddeleri ve maneviyatıyla ona bağlayıp hepsini birden idare ve tedbir eden rabbani kudret, hepsinin sahibi ve hâkimi bulunan, ortak ve benzeri olmayan bir tek kudretten ibarettir. Ve İbrahim, ona gökteki yıldızlardan daha uzak değildir. Yıldızların gökte birer yerleri, mevkileri varsa, yerdeki İbrahim'in, hepsinin üstünde bir şerefi vardır. Böyle bir şerefi taşıyan bir mahlukun ve onun kavminin ve hemcinsinin, o hakiki malik gerisinde herhangi bir mahluka kul, köle olup alçalması pek büyük bir sapıklık, pek tehlikeli bir küfür, bir nankörlüktür. İşte İbrahim'e bu hükümranlığı gösteriyorduk ki öyle desin ve tam inananlardan olsun. [1]

6. Sure (EN'ÂM) 76. Ayet:

فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَاٰ كَوْكَبًا قَالَ هٰـذَا رَبّٖى فَلَمَّا اَفَلَ قَالَ لَا اُحِبُّ الْاٰفِلٖينَ

6. Sure (EN'ÂM) 76. Ayet: Ne zaman ki, üzerine yine gece bastı, bir yıldız gördü, "bu benim Rabbim" dedi. Batınca da "ben öyle batanları sevmem" dedi.

Şu halde İbrahim ne zaman ki gece, karanlığıyla başına çöküp ortalığı örttü, o zaman bir yıldız, gezegenlerden bir yıldız görerek bu benim Rabbim ha! dedi. Evvela bir yıldızın, bir insanı terbiye edebileceğini uzak görerek etrafındakilere bir tariz yaptı. Çok geçmeden o yıldız geçip batınca, ben, batanları sevmem dedi. Bununla ilâhlık ve kullukta sevginin en mühim esas olduğunu, fakat hareket etme ve batmanın tesir delili değil, yaratılmışlık, etkilenme, mahkum olma, sonradan yaratılmışlık ve yok olma delili olduğunu ve bundan dolayı, batanın tanrı olamayacağını ve batana sevgi göstermenin sonu boşa çıkacak bir sapıklık olduğunu ve Rabb’in bunda etkili ve bunu hareket ettirici olan ve zevalden uzak bulunan bir yaratıcı kudret olması gerektiğini anlattığı gibi, özellikle batma ve doğmaya dikkat nazarını çekmekle yıldızların batmalarından dolayı onların yerine putları koyanların sapıklıklarını ve çelişkilerini de gösterdi. Zira batmalarından dolayı asıllarının yeterli olmadığını teslim ettikleri halde, o batanların yapılmış heykellerine saygı göstermek ne büyük çelişkidir.1

o Yukarıdaki ayet ile ilgili tefsiri merhum Elmalılı hocamızdan özür dileyerek tatminkâr ve isabetli bulmadığımızı belirtmek isteriz.

Önce yerin yani dünyanın melekûtunun neresi olduğunu tespit edelim.

37. Sure (SAFFAT) 6. Ayet: إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ

37. Sure (SAFFAT) 6. Ayet:Muhakkak ki, biz yakın olan dünya semasını ziynet ile yıldızlar ile bezedik.

82. Sure (İNFİTAR) 2. Ayet:وَإِذَا الْكَوَاكِبُ انتَثَرَتْ

82. Sure (İNFİTAR) 2. Ayet: Ve yıldızlar dökülüp dağıldığı vakit.

67. Sure (MÜLK) 5. Ayet:

وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَجَعَلْنَاهَا رُجُومًا لِّلشَّيَاطِينِ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِيرِ

67. Sure (MÜLK) 5. Ayet: And olsun ki: En yakın olan dünya semasını ziynet kandiller ile bezedik ve onları şeytanlar için atılacak şeyler kıldık ve bunlar için alevli ateş azabı hazırladık.

· Yukarıdaki üç ayetin ifadesiyle yıldızlar, Ay ve Güneş dünya semasındadır. Yani Arz’ın melekûtundandır. Hz. Muhammed (s.a.v) ve dört ulûl azim nebiy, nebiy seçilmeden önce cehennemin kenarında şirkten vazgeçtikten sonra hiç şirk koşmadılar. İbrahim (A.S.) ise sesini duyduğu Rabb’isini arıyordu.

Allah, yerin melekûtunu İbrahim’e (A.S.) gösterirken, gördükleriyle ilgili şunları söyledi.

6. Sure (EN’AM) 76. Ayet:

فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأَى كَوْكَبًا قَالَ هَـذَا رَبِّي

6. Sure (EN’AM) 76. Ayet: Ne zaman ki, üzerine yine gece bastı, bir yıldız gördü, "bu benim Rabbim" dedi.

· Yerin melekûtu kendisine gösterilmeye başlandığında (Hz. İbrahim (a.s)) ilk defa bir yıldız gördü ve “Rabb’im budur” dedi. Eğer yıldızı ilk defa görmeyip birkaç defa görseydi, yıldızların batacağını bilirdi. Sonra yıldızlar çoğaldı. O ise tek olan Allah’ı arıyordu.

37. Sure (SAFFAT) 88. Ayet: فَنَظَرَ نَظْرَةً فِي النُّجُومِ

37. Sure (SAFFAT) 88. Ayet: Derken yıldızlara bir bakışta baktı.

o Yıldızlar çoğalınca, onların ilah olmadığını anladı.

37. Sure (SAFFAT) 76. Ayet:

فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لا أُحِبُّ الآفِلِينَ

37. Sure (SAFFAT) 76. Ayet: Batınca da, «Ben öyle batanları sevmem,» dedi.

o Batana kadar yıldızları seyretti. Batınca "Ben öyle batanları sevmem" dedi.

37. Sure (SAFFAT) 89. Ayet: فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٌ

37. Sure (SAFFAT) 89. Ayet: Dedi ki: muhakkak, ben hastayım.

6.Sure (EN’AM) 77. Ayet:

فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بَازِغًا قَالَ هَـذَا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَئِن لَّمْ يَهْدِنِي رَبِّي لأكُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِالضَّالِّينَ

6.Sure (EN’AM) 77. Ayet: Ne zaman ki, ayı doğar bir halde gördü. "Rabbim budur" dedi. Sonra ay batınca da "and olsun ki, eğer bana Rabb’im hidâyet etmemiş olsaydı, elbette ben sapıklığa düşenler topluluğundan olacaktım" dedi.

Elmalılı hocamızın açıklaması:

Bunun ardından ne zamanki Ay'ı doğarken gördü, aynı mânâ ile bu benim rabbim ha! dedi. Bu da batınca hem rabbine olan imanını açıklayarak "bu benim rabbim" sözlerinin benimseme olmayıp, hasmı susturma ve reddetme olduğunu anlatmak, hem de, her an Rabb'ına olan ihtiyacını itiraf etmek suretiyle hidayetini nasip ettiğine teşekkür etmek için dedi ki: Hiç şüphe yok Rabb’im bana hidayet etmese, ben de muhakkak o sapıklar güruhundan olacaktım. Çünkü bütün mesele, ruh ve cismin, iç ve dışın birleştiği bir ân içinde ortaya çıkan bir duygu ve idrake dayanıyor. Bu, görüş ve gösteriş olmaz veya fâni olanı ebedî zannetmek gibi bir isabetsizlik oluverirse sapıklık muhakkaktır. Ve birden bire Ay'ın parlaklık ve çekiciliğine kapılıvermek de hayli zor. Şu halde doğru ve isabetli olan, akıl ve idraki veren Allah Teâlâ'nın bir anlık başarılı kılması ve hidayeti olmasa, karanlıktaki insanlık Ay'a da tapacak, yıldıza da tapacak, puta da tapacak.[2]

· Bize göre bu izahın aşağıdaki gibi olması daha uygundur:

Ay’ı doğarken görüp “Rabbim budur” demesi, Ay’ı da ilk defa gördüğünü ifade eder. Çünkü Ay’ı önceden görseydi, Ay’dan daha küçük gördüğü yıldıza “Rabbim budur” demezdi. Ay batınca ondan da vaz geçti.

6. Sure (EN’AM) 78. Ayet:

فَلَمَّا رَأَى الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هَـذَا رَبِّي هَـذَآ أَكْبَرُ فَلَمَّا أَفَلَتْ قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي بَرِيءٌ مِّمَّا تُشْرِكُونَ

6. Sure (EN’AM) 78. Ayet: Ne zaman ki güneşi doğmaya başlar gördü, dedi ki: “Budur Rabbim bu daha büyük.” Nihayet o da batınca, dedi ki: “Ey kavmim! Muhakkak ben sizin (Allah Tealaya) ortak koştuğunuz şeylerden uzağım.

Elmalılı hocamızın açıklaması:

Bundan sonra ne zaman ki Güneş'i doğarken gördü. Ve üzerindeki gecenin karanlığı tamamen açılıp gündüzün sabahına erdi. Bu benim rabbim ha! Bu hepsinden büyük, dedi. Ve daha büyük bir tariz (taşlama) yaptı. Sonra bu da batınca, muhakkak ben, sizin Rabbime ortak koştuğunuz şeylerden uzağım.2

· Güneş’i doğmaya başladığı zaman görünce “Rabbim budur” dedi. “bu daha büyük” diyerek kıyas yaptı. O da batınca, onun da Rabb’isi olmadığını anladı ve vaz geçti. Çünkü onları daha önce hiç görmemişti. Görseydi, Güneşin, yıldızdan ve Ay’dan daha büyük ve parlak olduğunu ve bunların hepsinin doğup battığını bilirdi. Bu dünyada bunları bir çocuk bile bilir. Öyleyse bu hadise bu dünyada değil, Bezm-i Elest’te olmuştur.

37. Sure (SAFFAT) 99. Ayet:

وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَى رَبِّي سَيَهْدِينِ

37. Sure (SAFFAT) 99. Ayet: Ve dedi ki: Şüphe yok benRabb’ime gidiciyim, elbette beni doğru yola iletir.

19. Sure (MERYEM) 48. Ayet:

فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ وَكُلًّا جَعَلْنَا نَبِيًّا

19. Sure (MERYEM) 48. Ayet: (Hz. İbrahim’ de (a.s) dedi ki) Ve sizi ve Allah’ın peşi sıra tapındıklarınızı bırakıp çekiliyorum ve Rabbime dua ediyorum. Umulur ki, Rabbime dua ile bedbaht olmam.

· Yukarıdaki ayette İbrahim (a.s) “Ve sizi ve Allah’ın peşi sıra tapındıklarınızı bırakıp çekiliyorum ve Rabbime dua ediyorum.” ifadesiyle, hem kavmini hem de kavminin dinini bırakmıştır. Yani daha önce hem kavmi ile hem de kavminin dini ile beraberdi. Çünkü bir şeyi terk etmeniz için, terkten önce onunla beraber olmanız gerekir!

6. Sure (EN’AM) 79. Ayet:

إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ

6. Sure (EN’AM) 79. Ayet: Ben muhakkak bir hânifolarak yüzümü gökleri ve yeri yaratana çevirdim ve ben müşriklerden değilim.

2. Sure (BAKARA) 131. Ayet:

اِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ اَسْلِمْ قَالَ اَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمينَ

2. Sure (BAKARA) 131. Ayet: KELİME MANASI

Biz ibrahim’i (Aleyhisselâm) ne zaman seçtik? (اِذْ قَالَ) dediği vakit (?kime (لَهُ ona, kim? (رَبُّهُ) onun Rabbi, ne dediği zaman? (اَسْلِمْ) İslâm ol, ( (قَالَ (İbrahim (as) cevaben) dedi ki (اَسْلَمْتُ) teslim oldum boyun eğdim veya dinimi halis kıldım,kim için ? (لِرَبِّ الْعَالَمينَ) âlemlerin Rabbi için

2. Sure (BAKARA) 131. Ayet: Hani o vakit ki, Rabbi O'na İslâm ol buyurdu. O da “âlemlerin Rabbine teslim oldum” dedi.

37. Sure (SAFFAT) 84. Ayet:

إِذْ جَاء رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ

37. Sure (SAFFAT) 84. Ayet: Çünkü o, Rabb’ine tertemiz bir kalb ile geldi.

6. Sure (EN’AM) 80. Ayet:

وَحَآجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَتُحَاجُّونِّي فِي اللّهِ وَقَدْ هَدَانِ وَلاَ أَخَافُ مَا تُشْرِكُونَ بِهِ إِلاَّ أَن يَشَاء رَبِّي شَيْئًا وَسِعَ رَبِّي كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا أَفَلاَ تَتَذَكَّرُونَ

6 - En’am - 80. Ve ona karşı kavmi delil getirmeğe kalkıştı. Dedi ki: Siz Allah Hakkında bana karşı delil getirmeye mi kalkışıyorsunuz? O hâlbuki o bana hidâyet nasip buyurmuştur. Ve ben ona ortak koştuğunuz şeylerden korkmam. Meğerki Rabb’im bir şey dilemiş olsun. Rabb’imin ilmî her şeyi kuşatmıştır. Artık siz hiç düşünmez misiniz?

6. Sure (EN’AM) 81. Ayet:

وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلاَ تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالأَمْنِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ

6. Sure (EN’AM) 81. Ayet: Ve nasıl olur da sizin ortak koştuklarınızdan korkarım. Halbuki siz Allah Teâlâ'ya -haklarında sizin üzerinize hiç bir delil indirmemiş olduğu şeyleri- ortak koşuyorsunuz da, korkmuyorsunuz!.

Artık bu iki taifeden hangisi korkudan emin olmaya daha haklıdır? Eğer siz bilir kimseler iseniz.

· İbrahim’in (as) Allah’tan başkasına ‘Rabbim’ demesi şirk’i gerektiren bir sözdür ve Bezm-i Elest’te olan bir olaydır. Nebiy olan resüller ikinci ömürlerini sürdürdükleri bu dünyada hiç günah işlememişlerdir. Zaten Allah resüllerinin bizler için birer örnek olduklarını bildirmektedir. Bununla beraber Kur’an-ı Kerim (9. Sure - Tevbe / 114. Ayet) Hz. İbrahim’in (as) babasına duasını istisna etmektedir.

33. Sure (AHZAP) 7. Ayet:

وَإِذْ أَخَذْنَا مِنَ النَّبِيِّينَ مِيثَاقَهُمْ وَمِنكَ وَمِن نُّوحٍ وَإِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ وَأَخَذْنَا مِنْهُم مِّيثَاقًا غَلِيظًا

33. Sure (AHZAP) 7. Ayet:Ve hatırla ki, biz nebiylerden mîsaklarını almıştık ve senden ve Nuh'tan ve İbrahim'den ve Musa ve Meryem'in oğlu İsa'dan ve onlardan pek mühim bir misak (ahit)almıştık.

· Allah-u Teala, Efendimize (s.a.v) tabi olarak şirki ve kavimlerini terk edip Allah’a yönelen bu kişileri nebiy kıldı ve onların her birinden ayrı ayrı hususi bir söz aldı. Allah-u Teala, Hz. Muhammed (a.s) ve ulülazim sahibi bu dört kişinin teslim olmalarından sonra onların imanlarını kemale erdirdi. Onları resul olarak kavimlerine gönderdi. Onlara tabi olanların tamamının imanını kemale erdirdi. Onları nebiy kıldı.

[1] Elmalılı

[2] Elmalılı

****

Hz. İsa, kıyamet kopmadan önce tekrar yeryüzüne inecek mi ?

Yazar: Şaban Döğen 2007-07-04

Hz. İsa’nın çarmıha gerilme iddiâsı

Günümüz İncillerine baktığımızda bu konuda tutarlı, üzerinde ittifak edilmiş bir görüş bulmak mümkün değildir. İncil'e göre, Hz. İsa meşrû ve haklı mücadelesinde bir kısım engellerle karşılaşmış, halkı kışkırtmakla suçlanmış ve Yahudîlerin ısrarlı "Haça germe" teklifleri karşısında Roma İmparatorluğunun Yehudiye bölgesinin 6. valisi Platus (Filatos) tarafından haça gerilmiştir. Luka İncili'nde, Platus'un, Yahudîlerin isteklerine boyun eğdiği(1) ve Hz. İsa’yı, Yahudîlerin yüksek dinî mahkemesi Sanhedrin tarafından idama mahkûm ettirdiği kaydedilmiştir.

İncillere göre, Hz. İsa'nın yerinin bilinmediği, ancak 12 Havarîden birisi olan Yehuda İskaryot'un 30 gümüş gibi az bir para karşılığında onun yerini bildirdiği, Allah'ın da ceza olarak onun sûretini Hz. İsa'ya benzettiği anlatılır.(2)

Hıristiyanlarca, Hz. İsa'nın âkıbeti ise ihtilâflıdır. Onun çarmıha gerildiği ağırlıklı görüş olmakla birlikte, çarmıha gerilmediğini kabul eden Hıristiyanlar da vardır. Cerinthi ve Tatianos mezhepleri gibi. Kur'an-ı Kerimi İngilizceye çeviren George Sale, "Bazı Hıristiyanlar, Hz. İsa'nın çarmıha gerilmeme fikrinin Hz. Muhammed tarafından îcad edildiğini söylerlerse de, bu doğru değildir. Daha önceden de Basilid, Cerinthi, Carpocrati gibi mezhepler bu görüşteydi. Photius, Resûllerin Seyahatları adlı eserde şu cümlenin yazılı olduğunu okumuştu: 'İsa çarmıha gerilmedi, bir başkası onun yerine çarmıha gerildi. Onun için onu çarmıha gerenlere güldü.'"

Ekser Hıristiyanlar ise, onun Platus zamanında çarmıha gerildiği, sonra da diriltilip gökyüzüne çıkarıldığına inanırlar. Onun yerini gösteren 12 Havarîden İskaryot, sonradan hiyanetinden pişmanlık duymuş ve kendini asmıştır. Hz. İsa'nın çarmıha gerilmesi konusunda Hıristiyanlar üç gruba ayrılmışlardır. Melkâiye denilen grup, Hz. İsa’nın hem bedenen, hem de rûhen çarmıha gerildiğini, fakat bu ölümün ruhuna doğrudan değil de temasla ve hissen vâkî olduğuna inanırlar. Yakubiye denilen diğer bir grup iki cevherden meydana gelen cevher-i Mesih'in idam edildiğini, Nasurîler denilen üçüncü grup ise bedenen öldürüldüğünü, fakat ruhunun göklere yükseldiğini söylerler.(3)

Kur’ân’da Hz. İsa’nın sonu

Kısaca, İncillerin ve Hıristiyanların Hz. İsa'nın âkıbeti konusundaki görüşleri böyle. Kur'an ise, bu konuda gâyet net ve kesin açıklamada bulunmaktadır. Konuyla ilgili bazı âyetler şu meâldedir:

"Yahudîler, İsa'yı öldürmek için hile yaptılar. Allah da onları kurdukları tuzağa düşürdü ve İsa diye kendilerinden birini öldürttü. Allah, hileyi hileyle cezalandıranların en hayırlısıdır.

"O vakit Allah buyurdu ki: 'Ey İsa! Seni ecelin geldiğinde öldürecek olan Benim. Seni Ben semaya yükselteceğim, Yahudîlerin suikastından tertemiz kurtaracağım ve sana uyanları Kıyamete kadar, seni inkâr edenlere üstün kılacağım.'"(4)

Diğer bir âyette ise, meseleye daha da açıklık kazandırılmakta ve şöyle buyurulmaktadır:

"Onlar, İsa'yı inkâr etmeleri, Meryem'e pek büyük bir iftirada bulunmaları ve 'Allah'ın Resûlü Meryem oğlu Mesih İsa'yı biz öldürdük' demeleri sebebiyle de lânete uğramışlardır. Onu ne öldürdüler, ne de astılar; fakat başkası ona benzetildi de onu öldürdüler. Muhakkak ki, bu hususta ihtilâfa düşenler, İsa'yı öldürüp öldürmedikleri hakkında şüphe içindedirler. Onların bu hususta hiçbir bilgileri yoktur; kapıldıkları şey, ancak bir zan ve tahminden ibarettir.

"Hakikatte ise, Allah, onu Kendi huzuruna yükseltti. Allah'ın kudreti herkese gâliptir ve Onun her işi hikmet iledir." (5)

Diğer bir görüşe göre ise, Yahudîler, Hz. İsa'nın bir evde bulunduğunu öğrenmiş, öldürmek maksadıyla eve gitmişlerdi. Başlarındaki Yehuda, Taytayus adında birini öldürmesi için içeri gönderdi. Cenab-ı Hak ise, İsa Aleyhisselâmı göğe kaldırmış, o adamı da İsa'ya benzetmiş, Yahudîler de Hz. İsa diye onu asmışlardı.

Bu rivayetlere ilave olarak, Havarîlerden birinin münafıklık edip casusluk yaptığı, Allah'ın da ceza olarak onu Hz. İsa'ya benzettirip astıkları şeklinde bir rivayeti daha bulunmaktadır.

Bu âyetler açıkça göstermektedir ki, Hz. İsa'yı öldürme teşebbüsüne geçen Yahudîler onu öldürememiş, Cenab-ı Hak onların tasallûtundan onu kurtarıp gökyüzüne çıkarmıştır.

Hz. İsa’nın yeryüzüne inişi

Ümmet-i Muhammed (a.s.m.) birçok yönleriyle övülen bir millettir. Kur’ân’da da, diğer İlâhî kitaplarda da övülmüştür.

Hz. İsâ, İncil’de, bu ümmetin övgü dolu sıfatlarını gördüğünde, onlardan eylemesi için Allah’a duâ etmiş, Allah da onun duâsını kabul etmiştir. Günü geldiğinde müceddit olarak yeryüzüne inmesi bunun içindir.(6)

Âlimler, İsâ Aleyhisselâmın yeryüzüne inişinin Kitap, Sünnet ve icma ile sabit olduğunu(7) ve bunun mütevatir hadislere dayanan bir inanç meselesi haline geldiğini, inkâr edenin küfrüne hükmedileceği kanaatine varmışlardır.(8)

Şevkânî’ye göre, İsâ Aleyhisselâmın yeryüzüne ineceğini bildiren hadislerin toplamı 29’u bulmakta ve tevatür derecesine ulaşmaktadır.(9) Sahih-i Müslim’de de aynı kayıt vardır.(10) Şöyle der:

“Beklenen Mehdî, Deccal hakkında rivayet edilen hadisler olduğu gibi Hz. İsa bin Meryem'in (a.s.) ineceği hakkındaki hadisler de tevatür derecesine ulaşmıştır.”(11)

İbni Hacer’in Fethu'l-Barî'sinde de, Hz. Mehdînin bu ümmetten olacağı, Hz. İsa'nın (a.s.) onun arkasında namaz kılacağıyla ilgili hadislerin mütevatir oldukları kaydı da yer almaktadır.(14)

Sadeddin Taftazanî de, Şerhu'l-Makasıd’ında, Hz. İsa'nın inişiyle ilgili birçok sahih hadis bulunduğunu ve bunların mütevatirü'l-mânâ olduğunu kaydeder.(15)

Bir kısım âyet ve hadislerde, Kıyamet alâmetlerinin anlatıldığını görürüz. Bunlar hadis kitaplarında olsun, İslâm âlimlerinin eserlerinde olsun, "Kıyamet alâmetleri" başlığı altında toplanmıştır. Bu alâmetlerden biri de, Hz. İsa'nın yeryüzüne inmesidir. Yani İsa Aleyhisselâm, Kıyamet kopmadan önce yeryüzüne inecektir. Cenab-ı Hak, bir âyetinde, "İsa'nın inişi Kıyamet alâmetlerindendir"(16) buyurarak bu hakikate işaret etmiştir. Resûl-i Ekrem de (a.s.m.), birçok hadislerinde, Hz. İsa'nın ineceğini bildirmişlerdir. Bunlardan bir kısmı şöyledir:

"Sizler on alâmeti görmedikçe hiçbir zaman Kıyamet kopmaz. ... Biri de İsa Aleyhisselâmın inmesi..."(17)

"Hayatım Kudret elinde olan Allah'a yemin ederim ki, Meryem oğlu İsa'nın adaletli bir hâkim olarak içinize inmesi yakındır."(18)

Mâdem hikmet-i İlâhiye onun yeryüzüne inmesini gerekli görmektedir. Öyleyse çok önemli bir kısım vazifeler yapmalıdır. Bunların bir kısmını sıralayalım:

Hz. İsa' nın Faaliyetleri

a. Hz. Mehdî’ye tâbî olması

Hz. İsâ geldiğinde islâm şeriatıyla amel edecektir. "Eğer İsa hayatta olsa, bana uymaktan başka birşey yapmaz"(20) buyuran Allah Resûlü, Müslim'de yer alan bir hadislerinde de onun Sünnet-i Seniyyeye tâbi olacağını açıkça belirtmektedir.(21)

İmam-ı Nevevî, "Hz. İsâ, ümmet-i Muhammed’e ayrı bir peygamber olarak değil, şeriat-ı Mahmmediyeyi tatbik etmek için gelecektir"(22) der.

İmam-ı Rabbanî de (r.a.), Hz. İsa’nın yeryüzüne inip peygamberlerin sonuncusu Resûlullah Efendimizin (a.s.m.) şeriatına tâbi olacağını söyler.(23)

Kadı İyaz ise, onun halkın terk ettiği Şeriat hükümlerini ihya etmek için ineceğinin sahih hadislerle sâbit olduğunu belirtir.(24)

Bilindiği gibi Hz. Muhammed (a.s.m.) hâtemülenbiyadır, yani son peygamberdir. Böyle olunca Hz. İsa'nın yeni bir peygamber olarak değil, ancak Resûl-i Ekreme ümmet olarak gelmesi ve Şeriat-ı Muhammediyeye göre amel etmesi düşünülebilir. Âlimler derler ki:

"Hz. İsa, Şeriat-ı Muhammediyeyi tekrar ve tecdidle görevlidir. İslâmla amel edecek tek peygamber, Hz. İsa'dır. O, dinin hor ve hakir görüldüğü, itildiği bir zamanda gelip âdil bir hâkim olarak vazife yapacaktır. Yeryüzüne inmeden önce o günün şartlarında İslâmla ilgili gerekli her türlü bilgiyi öğrenmiş olarak gönderilecek ve geldiğinde bunları tatbik edecektir."(25)

Tevatür derecesinde olan Hz. İsa'nın Hz. Mehdî'nin arkasında namaz kılması(26) tarzındaki hadisler de onun İslâma tâbi olacağını göstermektedir. Bu konuda birçok rivayet vardır. Bir kısmı şöyledir:

“Hz. Mehdî imam olur, Hz. İsa da ona uyar.”(27)

Buharî ve Müslim'deki diğer bir hadis-i şerifte ise şöyle buyurulur:

"İmamınızın sizden olduğu bir anda Meryem oğlu İsa, yanınıza inip namazda ona uyduğunda ne yaparsınız?"(28)

Ahmed'in Cabir'den rivayet ettiği Müsned’de yer alan bir hadis-i şerifte, Hz. İsa'ya, “İmamete geç, ey Ruhullah” diye namaz kıldırması teklif edilince, “Sizin imamınız öne geçsin ve namaz kıldırsın” diyeceği belirtilir.(29)

Konuyla ilgili rivayetlerden birisinde de şöyle buyurulur:

“İsa bin Meryem'in (a.s.) sabah şafağının attığı bir sırada Beyt-i Makdis'e ineceği vakte kadar, bu ümmetin içinde hak için çarpışan bir cemaat muhakkak bulunacaktır. İsa bin Meryem (a.s.) Hz. Mehdî'nin yanına iner. Kendisine, ‘Geç öne ey Allah'ın peygamberi! Bize namaz kıldır!’ denilir. O da, ‘Hayır, Allahu Teâlanın bir ihsanı olarak siz birbirinizin emiri kılınmışsınızdır’ der.”(30)

İbni Mâce’de Ebû Ümame’nin rivayet ettiği bir hadis-i şerifte ise imamlık Hz. İsa’ya teklif edilince o, “Sen geç, bu görev sana verildi” der.

Konuyla ilgili diğer bir rivayet de şöyledir:

“Hz. Mehdî, mü’minlerle beraber Beytü’l-Makdis’te sabah namazı kılarken o sırada nüzûl eden İsa’yı (a.s.) öne geçirecek ve Hz. İsa, ellerini onun omuzlarına koyarak, ‘Namazın kàmeti senin için getirilmiş, bu yüzden sen kıldır’ diyecek ve nihayet Hz. Mehdî, İsa (a.s.) ve mü’minlere imam olarak namazı kıldıracaktır.”(31)

Fıkhü'l-Ekber Aliyyü'l-Karî Şerhinde ise mesele biraç daha netleştirilir:

"İsa Aleyhisselâm, Mehdî (r.a.) ile buluşacak. Bu arada namaz kılınacak. Mehdî namazı kıldırması için İsa Aleyhisselâma işaret edecek, fakat İsa Aleyhisselâm, 'Bu namaz senin için kılınıyor' diyerek mazeret belirtecek ve 'Sen bu namazı kıldırmaya benden daha lâyıksın' diyecek. İsa Aleyhisselâmın Hz. Peygamberin şeriatına uyduğu ortaya çıkması için Mehdî'ye uyacak, böylece beraber namaz kılacaklardır."(32)

Hz. İsa’nın Şeriat-ı Muhammediye ile amel etmesinin bir sırrı da şöyle tecellî etmektedir: Âhirzamanda tabiat felsefesinden kaynaklanan küfür cereyanı ve Allah’ı inkâr fikrine karşı İsevîlik, hurafelerden arınıp İslâmiyete dönüşecek ve İsevîliğin şahs-ı mânevîsi vahy-i semavî kılıncıyla o müthiş dinsizliğin şahs-ı mânevîsini öldürecektir. Yani Hz. İsa, İsevîliğin şahs-ı mânevîsini temsil ederek, dinsizliğin şahs-ı mânevîsini temsil eden Deccalı, yani onun yaydığı Allah’ı inkâr fikrini öldürecektir.(34)

b. Hıristiyanlığı hürafelerden arındırması

Hz. İsa'nın diğer önemli bir vazifesi de, az önce kısaca temas ettiğimiz gibi Hıristiyanlığı sonradan içerisine sokulan birkısım hurafelerden, bilhassa teslisten arındırması, Tevhide dönüştürmesidir. Çünkü çağın, ilmin, insanî ve medenî duyguların bunca gelişmesi karşısında insaf ve hakperestliği esas alan insanlarca, Hıristiyanlığın eski haliyle ayakta kalması mümkün değildir. Ya sönüp gidecek, ya da asliyetine dönüşecek, hurafelerden arınacaktır.

Bir kısım inkılâplardan geçen Hıristiyanlık, önce Prutluğa, sonra mutlak dalâlete düşerken, bir kısmı ise Tevhide yaklaşmış, onunla teneffüs etmeye başlamıştır. Birinci ve İkinci Cihan Savaşlarından itibaren, bilhassa son yıllarda yeni birkısım değişikliklere uğrayan Hıristiyanlık teslisten Tevhide geçişin sancılarını yaşamaktadır. Hıristiyan bir grup tarafından çıkarılan ve sekiz milyon insana hitap eden "Plain Truth" dergisi, teslisin Hıristiyanlığa sonradan ilâve edildiğini açıkça söyleyebiliyor. Nice rûhanî, Hz. Muhammed'in (a.s.m.) peygamberliğini kabul etmekte tereddüt etmediklerini ifade edebiliyor. Vatikan gibi bir yerde bile Michael Lelong isimli Müslümanlarla Münasebetler Bölümü Başkanının bunu açık açık belirtmesi, bu yolda büyük mesafe alınmış olduğunu göstermiyor mu?

d. Küfrü yok etmesi

Hz. İsa küfre çetin bir savaş açar. Küfür, kendisinde onun karşısında durabilecek tâkât bulamaz. Rivayete göre, “onun nefesini duyan her kâfir ölecek, nefesi de gözün görebildiği mesafeye kadar ulaşacaktır.”(35) Yani o, İslâmın hayat verici hakikatlerini bayrak edindiği için, o müdellel hakikatler karşısında hiçbir küfrî görüş dayanak noktası bulamayacak, yıkılmak zorunda kalacaktır.

Hz. İsa’nın küfrü yok etmesi demek, küfrün temsilcisi olan Deccalı ve inançsızlığa dayanan köhne sistemini ve şahs-ı mânevîsini yerle bir etmesi demektir.

c. Barışı sağlaması

Yeryüzünde kırk yıl adaletli bir idareci olarak kalan Hz. İsa,(36) barışı da hâkim kılacak,—barış hâkim kılındığı için de—kılıçları tırpan olarak kullanacaktır.(37)

Evet, onun döneminde kılıçlar kınına girecek, silah kullanmaya gerek kalmayacaktır.

İsa Aleyhisselâm, yeryüzünde kaldığı süre içerisinde, her türlü kötülüğün kaynağı olan küfrü yok ederken, onun yerine bütün güzelliklerin kaynağı olan îmanı yerleştirecektir. Böylece îmanın gereği olan adalet, eşitlik, bolluk, huzur ve saadet boy gösterecektir. Rivayetlerde bu gerçeklere bir bir dikkat çekilir. O geldiğinde "düşmanlıklar, boğazlaşmalar, kıskançlaşmalar yok olacak,"38 gerçek huzur ve saadet ortamı teşekkül edecek, “Tek bir secde dünya ve içindekilerden hayırlı görülecek.” (39)

Evet, o dönemde insanlar öylesine düzelecek, îmanları öylesine kuvvetleşecek ve hayırlı amellere öylesine koşacaklar ki, tek bir secdeyi dünya ve içindeki herşeyden daha üstün tutacaklar.(40)

Şu rivayet de o günki mânevî atmosferi göstermesi bakımından oldukça enteresandır:

"İsa bin Meryem, ümmetim içinde bulunacak, adaletli bir hâkim ve âdil bir imam olacak. Haçı kırıp ezecek ve domuzu öldürecektir. Cizyeyi kaldıracak, zekâta ise dokunmayacaktır. Artık ne koyun, keçi, sığır sürüsü, ne de deve sürüsü üzerine zekât memuru çalıştırılmayacaktır. Düşmanlık ve kin kaldırılacaktır. Zehirli olan her hayvanın zehri sökülüp alınacaktır. Hattâ küçük oğlan çocuğu, elini yılanın ağzına sokacak da yılan ona zarar vermeyecektir. Küçük kız çocuğu da arslanı kaçmaya zorlayacaktır da arslan ona zarar vermeyecektir. Kurt, koyun-keçi sürüsü içinde sürünün köpeği gibi olacaktır. Kap suyla dolduğu gibi yeryüzü barışla dolacaktır. Din birliği de olacak, artık Allah'tan başkasına tapılmayacaktır. Savaş da ağırlıklarını (silâh ve malzemelerini) bırakacak."(41)

Müslim’de yer alan bir rivayette de aynı şekilde onun, "domuzu öldüreceği, haçı kıracağı, cizyeyi kaldıracağı"(42) belirtilmektedir.

Bu ve diğer rivayetlerde geçen haçı kırma, Hz. İsa’nın, akla, ilme ve hakikate ters hurafelerle aslı değiştirilen Hıristiyanlığı bunlardan arındırıp İslâmiyete dönüştüreceğine, teslisten kurtaracağına işaret eder.

Cizyeyi kaldırması ise, zamanında malın bollaşacağını gösterir. O geldiğinde mal öylesine bollaşır ki, cizye almaya bile gerek kalmaz. Bunu, Hıristiyanların, İslâmı kabul edecekleri şeklinde yorumlayanlar da vardır. Çünkü Müslüman olanlardan cizye alınmaz.

Zehirli hayvanların zehirlerinin alınması, kurtla kuzunun bir arada gezmesi gibi ifadeler barış atmosferinin belirtileridir. “Savaş da ağırlıklarını, yain silah ve malzemelerini bırakacak” ifadelerinde olduğu gibi.

d. Deccalı öldürmesi

Hz. İsa'nın en büyük muvaffakiyetlerinden biri ise, Deccalı öldürmesidir. Hz. Mehdî’yle birlikte bunu gerçekleştirecektir.

Deccal'ın çıkışı, icraatı nasıl dehşetliyse, öldürülmesi de o ölçüde önemli ve sevindiricidir.

Rivayete göre Resûl-i Ekrem (a.s.m.) Miraca çıktığında Hz. İsa'yla görüşmüş; Deccal söz konusu olmuş ve Hz. İsa şöyle demişti:

"Rabbim bana Deccalın çıkacağını haber verdi. Yanımda kadib ağacından yapılmış iki ok bulunacak. Deccal onları görünce kurşunun erimesi gibi eriyecektir."(43)

Bu hakikati, Resûl-i Ekrem Efendimiz de (a.s.m.) şöyle haber vermiştir:

"Allah'ın düşmanı olan Mesih-i Deccal, İsa Aleyhisselâmı görünce, tuzun suda eridiği gibi erir. Hz. İsa, onu terk edip bıraksa bile helâk oluncaya kadar eriyip gidecektir. Lâkin Allah, onu bizzat İsa Aleyhisselâmın eliyle öldürür."(44)

Diğer birkaç rivayet de şöyledir:

“İsa (a.s.) gökten inecek, Deccalı öldürecek veya Hz. Mehdî’nin Deccalı öldürmesine yardım edecek.”(45)

“Mehdî, İsa (a.s.) ile beraber çıkacak, Filistin topraklarında Bab-ı Lüdd’e Deccalı öldürecek, Mehdî’nin Deccalı öldürmesine yardım edecektir."(46)

Acaba bu hakîkat nasıl tecellî edecektir?

Önce Deccal çıkar, kademe kademe plânladığı sinsî icraatını yapmaya başlar. Istıraplı bir dönem başlar. Son derece sıkıntılı günler yaşanır.(47)

Evet, onun döneminde mü'minler şiddetli sıkıntı ve açlık çekerler. Afik Akabesine veya Şam'daki Duhan tepesine sığınmak zorunda kalırlar. İşte böyle bir zamanda Hz. İsa bir sabah namazı vakti gelir, Deccal onu görünce kurşunun eridiği gibi erir.(48)

Deccalın öldürüleceği yerin Afik Akabesi olması da enteresandır. Hz. İsa burada şeytanla mücadele etmiş, sonunda Cenab-ı Hakkın yardımıyla gâlip gelmişti. Aynı yerde aynı şekilde Deccalı mağlup edecektir.(49)

İsa bin Meryem, iki eli iki meleğin omuzunda olarak Şam'ın doğusundaki minareye inecektir. Nefesinin ulaştığı her kâfir ölecektir. Deccalı da arayıp bulacak ve Lüd* kapısında öldürecektir.(50)

İbni Kesir'in belirttiğine göre Hz. İsa, hakkı temsil etmektedir. Gün gelecek, onun sayesinde hak kuvvet bulacak ve Deccalizmi mağlup edecektir. Hadiste Lüd kapısının özellikle zikredilmesi İslâmın Yahudîlere (Deccal da Yahudîdir) galebe çalacağını göstermektedir. Çünkü Yahudîler en geniş şekliyle Deccalizmi temsil etmektedirler ve Lüd onların hâkimiyeti altında bulunmaktadır.(51)

Fitneyi uyandırmak ve hâkimiyet kurmak maksadıyla dünyayı dolaşan, bir kısım istidracî harikalar gösteren Büyük Deccal, bütün bunlara rağmen Hz. İsa’nın elinden kurtulamayacaktır.

Rivayetler, ayakbastığı her yeri, uğradığı her bölge insanını mânen bozup toplum hayatı için birer felâket unsuru haline getiren Deccal ve taraftarlarının dördüncü devrede artık iş yapamaz hale geleceğini, durumunu muhafazaya çalışacağını göstermektedir. Onun hakkından Hz. İsa gelecektir. Evet, büyük Deccalı, o öldürecektir.

Bu nasıl gerçekleşecektir?

Bediüzzaman Hazretlerinin belirttiğine göre bunun iki tevili vardır:

"Sihir ve manyetizma ve ispirtizma gibi istidracî harikalarıyla kendini muhafaza eden ve herkesi teshir eden (büyüleyip emri altına alan) o dehşetli Deccalı öldürebilecek, mesleğini değiştirecek; ancak hârika ve mûcizatlı ve umumun makbûlü bir zât olabilir ki; o zât, en ziyade alâkadar ve ekser insanların peygamberi olan Hz. İsa Aleyhisselâmdır.

İkinci vechi şudur ki: Şahs-ı İsa Aleyhisselâmın kılıncı ile maktûl olan şahs-ı Deccalın, teşkil ettiği dehşetli maddiyunluk (maddecilik) ve dinsizliğin azametli heykeli ve şahs-ı manevîsini öldürecek ve inkâr-ı ulûhiyet olan fikr-i küfrîsini mahvedecek, ancak İsevî ruhanîleridir ki; o ruhanîler, din-i İsevînin hakikatını hakikat-ı İslâmiye ile mezcederek o kuvvetle onu dağıtacak, mânen öldürecek. "(52)

Ancak herşey sebepler tahtında yürüyecektir. Çünkü sebepler dünyasında yaşıyoruz. Olup bitenlerin olağanüstü olarak gerçekleşeceği beklenmemelidir. Resûl-i Ekremin (a.s.m.) bile bütün işleri harika değildi. Ara sıra ve ihtiyaç ânında mûcize göstermekte, diğer zamanlarda nasıl davranmak gerekiyorsa öyle davranmaktaydı. Yerine göre aç kalıyor, yerine göre de sıkıntılara göğüs geriyordu.

Hz. İsa'nın da bütün işlerinin olağanüstü olmasını beklememeliyiz. Yeri gelince elbet harikulâdelikler gösterecektir. Diğer zamanlarda ise günün şartlarını dikkate alacak, nerede, ne zaman ve nasıl davranılacaksa öyle davranacaktır.

Deccal, dinsizliğin temsilcisi olduğu, onun bir komitesi, sistemi, rejimi bulunduğu ve bugün de bunun komünizm olarak tecellî ettiği bilindiğine göre, Hz. İsa'nın en büyük mücadelesinin dinsizlik, îmansızlığa ve komünizme karşı olacağı unutulmamalıdır.

Evet, Hz. İsa, dinsizliğin kökünü kurutacak, fikriyâtını yok edecektir. Bazı müfessirler, Nisa Sûresinde yer alan, "Kitap ehlinden hiçbir kimse yoktur ki, ölümünden önce İsa'nın hak peygamber olduğuna îman etmesin"(53) âyetine dayanarak Ehl-i Kitabın, Hz. İsa'ya inanacaklarını belirtirler. Aliyyü'l-Karî, bu âyeti izah ederken, Hz. İsa yeryüzüne indiğinde bütün dünyanın tek bir İslâm milleti haline geleceğini(54) belirtir. Mehmet Vehbi Efendi de Hz. İsa'nın Deccal çıktığı zaman gökyüzünden inip Deccalı öldüreceğini, sonra da bütün milletlerin Hz. İsa'ya îman edip dünyanın ehl-i İslâm olacağını kaydeder.(55)

Âhirzamanda maddecilik ve tabiatçılığın kuvvet bulup yaygınlaştığı, Allah'ı inkâr edecek dereceye geldiği ve Deccal, bizzat bu komitenin başına geçtiği bir zamanda Hz. İsa vazifeye başlar. Allah'ı ve dini inkâr eden bu grubun kuvvetli göründüğü bir anda Hz. İsa'nın mânevî şahsiyetinden ibaret olan hakikî Hıristiyanlık dini, ortaya çıkan bu dinsizliğe karşı mücadele verir. Hz. Mehdî ile birleşerek Deccalı öldürürler. Yani hürafelerden arınmış Hıristiyanlıkla İslâm ittifak ederek Deccalın fikr-i küfrîsini öldürürler.

Bu durumu Bedîüzzaman Said Nursî, bizzât kendi ifadeleriyle şöyle anlatır:

"O cereyan (dinsizlik cereyanı) pek kuvvetli göründüğü bir zamanda, Hz. İsa Aleyhisselâmın şahsiyet-i mâneviyesinden ibaret olan hakikî İsevîlik dini zuhur edecek, yani rahmet-i İlâhiye semasından nüzul edecek; hal-i hazır Hıristiyanlık dini o hakîkate karşı tasaffî edecek, hürafattan ve tahrifattan sıyrılacak, hakàik-i İslâmiye ile birleşecek; mânen Hıristiyanlık bir nevi İslâmiyete inkılâb edecektir... Ve Kur'ân'a iktida ederek, o İsevîlik şahs-ı mânevîsi, tâbi; ve İslâmiyet metbû (tâbi olunan) makamında kalacak. Din-i hak bu iltihak neticesinde azîm (büyük) bir kuvvet bulacaktır. Dinsizlik cereyanına karşı ayrı ayrı iken mağlûb olan İsevîlik ve İslâmiyet; ittihad neticesinde, dinsizlik cereyanına galebe edip dağıtacak istidadında iken, âlem-i semavatta cism-i beşerîsiyle bulunan şahs-ı İsa Aleyhisselâm, o din-i hak cereyanının başına geçeceğini, bir Muhbir-i Sadık, bir Kadîr-i Küll-i Şey'in va'dine istinad ederek haber vermiştir. Mâdem haber vermiş, haktır; mâdem Kadîr-i Küll-i Şey vaadetmiş, elbette yapacaktır."(56)

Evet, "Alem-i insaniyette inkâr-ı ulûhiyet (Allah'ı inkâr) niyetiyle medeniyet ve mukaddesat-ı beşeriyeyi zîr ü zeber eden Deccal komitesini, Hz. İsa Aleyhisselâmın din-i hakikîsini İslâmiyet hakikatıyla birleştirmeğe çalışan hamiyetkâr ve fedâkâr bir İsevî cemaati nâmı altında ve ‘Müslüman İsevîleri’ ünvanına lâyık bir cemiyet, o Deccal komitesini, Hz. İsa Aleyhisselâmın riyaseti altında öldürecek ve dağıtacak; beşeri inkâr-ı ulûhiyetten kurtaracaktır."(57)

Asıl mesele bir virüsle ölebilecek Deccalın şahsını öldürmek değil, mesleğini, kurduğu dinsizlik sistemini öldürebilmektir. Bu hususa da Şuâlar’da şöyle açıklık getirilir:

“Hem Deccalın rejimine ve teşkil ettiği komitesine ve hükümetine ait garip halleri ve dehşetli icraatı, onun şahsıyla münasebattar rivayet edilmesi cihetiyle mânâsı gizlenmiş. Meselâ: ‘O kadar kuvvetlidir ve devam eder; yalnız Hz. İsa (a.s.) onu öldürebilir, başka çare olamaz” rivayet edilmiş. Yani, onun mesleğini ve yırtıcı rejimini bozacak, öldürecek; ancak semavî ve halis bir din İsevîlerde zuhur edecek ve hakikat-i Kur’âniyeye iktida ve ittihad eden bu İsevî dinidir ki, Hz. İsâ Aleyhisselâmın nüzûlü ile o dinsiz meslek mahvolur, ölür. Yoksa onun şahsı bir mikrop, bir nezle ile öldürülebilir.”(58)

Bütün bu bilgiler ışığında diyebiliriz ki, Hz. İsa, icraatını şahs-ı mânevîye dayanarak bir bir gerçekleştirmektedir. Dinsizliği yaymaya çalışan Deccal ve komitesi, onun ve Hz. Mehdînin karşısında bir buz gibi eridi ve erimeye devam edecek.

Yetmiş sene dünyaya kan kusturan, Rusya’nın bin yıllık mahsûlâtını bir çırpıda yıkan, mukaddes namına tahrip etmedik bir şey bırakmayan ateist rejim komünizmin uğradığı sevindirici âkibet, bu rivayetlerin bir nevi tasdiki, gözler önüne serilmesi değil midir?

Evet, fıtrata, âdetullaha zıt dinsizlik ölmek zorundaydı ve öldü. Rusya’nın bizzât kendisi de bu hakikat karşısında fazla direnemeyecektir. Çünkü, "İki dehşetli Harb-i Umûmînin neticesinde beşerde hâsıl olan bir intibah-ı kavî (kuvvetli uyanma) ve beşerin uyanması cihetiyle kat'iyyen dinsiz bir millet yaşamaz, Rus da dinsiz kalamaz. Geri dönüp Hıristiyan da olamaz. Olsa olsa, küfr-ü mutlakı kıran ve hak ve hakîkata dayanan hüccet ve delile istinad eden ve aklı ve kalbi ikna eden Kur'an ile bir müsalaha (barış yapar) veya tâbî olabilir"(59) müjdesinin gerçekleşmeye başladığını bugün açık seçik görüyoruz..

e. Yahudîleri öldürmesi

"Deccal, beraberinde yetmiş bin Yahudî olduğu halde, gelecek. Hepsi de süslü kılınç kuşanmış, yeşil şallı olacaklardır. Deccal, İsa Aleyhisselâma bakınca, tuzun suda eridiği gibi eriyecek ve kaçmaya başlayacaktır. İsa Aleyhisselâm da ona, 'Sana öyle bir darbem olacak ki, sen bundan kurtulamayacaksın' diyecek ve Lüdd'ün doğu kapısı yanında yetişip onu öldürecektir. Allah, Yahudîleri de hezimete uğratacaktır. Artık Allah'ın yarattığı yaratıklardan, arkasında bir Yahudînin saklanıp da Allah'ın konuşturmayacağı hiçbirşey kalmayacaktır. 'Ey Allah'ın Müslüman kulu! Gel, onu öldür' demeyen ne bir taş, ne bir ağaç, ne bir duvar, ne de bir hayvan kalacaktır. Yalnız, 'Garkad' denilen ağaç müstesna. Bu, onların ağaçlarındandır. Konuşmayacaktır."(60)

Müslim'de yer alan bir hadiste de şöyle buyurulmaktadır:

"Müslümanlar ile Yahudîler arasında çok kanlı bir muharebe olmadıkça Kıyamet kopmaz. O muharebede Müslümanlar, Yahudîleri tamamıyla kırıp öldürürler. Hattâ (bu kırıp öldürme o dereceye varır ki), bir Yahudî taş veya ağaç arkasına saklansa, o taş veya ağaç, 'Ey Müslüman! Ey Allah'ın kulu! Şu arkamdaki kişi bir Yahudîdir. Gel, onu öldür' diyecek olmasın. Garkad ağacı (büyük bir ağaç) müstesna. Çünkü o Yahudî ağacı nevindendir."(61)

Kur'ân'da belirtildiği gibi, yaptıkları şer ve tahribat sebebiyle Allah'ın gazabına müstehak olan, zillet ve meskenat damgası yiyen bu milletin çağımızdaki fesadları geçmiş çağlardakileri topyekûn kusacak boyutta olduğu için, İlâhî cezaya da—sanıyoruz—o ölçüde müstehak hale gelmişlerdir. Komünizmin iflasıyla unutamayacakları bir darbe yiyen Yahudîlerin, müstehak oldukları diğer cezaları ne zaman ve nasıl çekeceklerini zaman gösterecek.

f. Bolluk ve berekete vesile olması

Bir hadis-i şeriflerinde Peygamberimiz, “Mesih’ten sonraki yaşayışa ne mutlu!” buyururlarken, bunun sebebini de anlatırlar: O gün geldiğinde gök yağmurlarını yağdırır, yer bitkilerini bitirir. Öyle ki tohumu kaskatı bir taşın üstüne dahi atsan bitirir."(62)

Bu hadis-i şerif, Hz. Mehdî zamanında görülecek bu bolluğun sonra da devam edeceğini göstermektedir.

Evet, Hz. İsa’nın hâkimiyeti döneminin mazhar olduğu güzelliklerden sadece birkaçı bunlar. Bu güzelliklerden biri de bir rivayette belirtildiği gibi malın bollaşmasıdır.(63) Hem de öylesine bollaşacaktır ki, onu kabul edecek kimse bulunmayacaktır.(64)

İnsanlar şükre yöneldikleri için Allah da onlara bol bol vermektedir. Diğer bir önemli sebep de savaşa harcanan paraların halkın hizmetine sunulmasıdır. Ayrıca o dönemde teknoloji geliştiği, tarım ve sanayide hamleler gerçekleştirildiği için üretim kat kat artacaktır.

Hz. İsa geldi mi?

Bediüzzaman, Hıristiyanlığın ya söneceğini, ya da hurafelerden arınıp Tevhide dönüşececeğini, İslâma terki silah edeceğini söyler.

Kanaati ikinci şıkkın gerçekleşeceği noktasındadır. Bunun gerçekleşmesi yolunda, Hıristiyanlığın geçmişten bugüne geçirdiği evreleri ise şöyle anlatır:

“Mükerreren (tekrar tekrar) yırtıldı, purutluğa tâ geldi, purutlukta görmedi ona salâh verecek.

“Perde yine yırtıldı, mutlak dalâle düştü. Bir kısmı lâkin yakınlaştı Tevhide; onda felâh görecek,

“Hazırlanır şimdiden... Yırtılmaya başlıyor. Sönmezse safvet bulup İslâma mal olacak.

“Bu bir sırr-ı azîmdir, ona remz ve işaret: Fahr-i Resûl demişti: ‘İsa Şer’im (Şeriatim) ile amel edip ümmetimden olacak.’”(65)

Yukarıda bu hakikatin nasıl gerçekleştiğinin bir kısım örneklerini vermiştik. Bediüzzaman eserlerinde bu konuda oldukça örnekler verir. Bir eserinde, “Âhirzamanda Hz. İsa’nın (a.s.) din-i hakikisi hükmedecek, İslâmiyetle omuz omuza gelecek”(66) der. Kur’ân, Asr-ı Saadette olduğu gibi, Ehl-i Kitabı yalnız Allah’a ibadet etme, Ona ortak koşmama gibi tek kelimede birleşmeye(67) davet etmekteydi. Bu âyet asrımızda eskiye göre büyük ölçüde tatbikat bulmaya başladı. Cehalet ve körü körüne taklitçiliğin kırılıp yerini akıl, ilim, insaf ve hakperestliğe bırakmaya başladığı günümüzde, Hıristiyanlık dünyası da artık Kur’ân’ın bu emrine kulak vermeye başladılar.

Resûlullah, tâ Asr-ı Saadetten bu günleri görüp, “Âhirzamanda İsevîlerin hakiki dindarları ehl-i Kur’ân ile ittifak edip, müşterek düşmanları olan zındıkaya karşı dayanacaklarını”(68) bildirmişti. Konuyla ilgili hadis-i şeriflerden biri de şöyle:

“İstikbalde Rum ile emniyeti temin eden bir sulh akdedeceksiniz ve birlikte ikinize de muhalif olan bir düşmana karşı savaşacaksınız.”(69)

Nitekim Bediüzzaman, İkinci Cihan Savaşı esnasında komunizmi temsil eden Rusya’ya karşı mücadele veren, “Allah’a istinad edip dinsizliği kaldıracağım, İslâmiyeti ve İslâmları himaye edeceğim” diyen Almanya ve Bolşeviklere gâlibâne ve öldürücü darbe vuran içerisindeki muharip gruptan sitayişle söz etmiş, Hz. İsa’nın şahs-ı mânevîsinin bir nevi temsilcisi olduğunu zikretmiştir.(71)

Yetmiş-seksen yıldır ateizm adına hareket eden komünizmle ne İslâm ülkeleri ve ne de Hıristiyan ülkeler tek başlarına mukabele edebildiler. Onun için de ittifak zaruret oldu. Nato, Cento gibi kuruluşlar da bunun sonucunda doğdu.

Zaman bu zamandı. Bunu çok iyi hisseden Bediüzzaman, ehl-i îmana da, dindar ruhanîlere de bazı hakikatleri hatırlatma ihtiyacı hissetmişti:

“Şimdi ehl-i îman, değil Müslüman kardeşleriyle, belki Hıristiyanın dindar rûhanîleriyle ittifak etmek ve medar-ı ihtilâf meseleleri nazara almamak, niza etmemek gerektir. Çünkü küfr-ü mutlak hücum ediyor.”(72)

“Şu zamanda ehl-i diyanet ve ehl-i hakikat değil yalnız dindaşı, meslektaşı, kardeşi olanlarla samimi ittifak etmek, belki Hıristiyanların hakiki dindar rûhanîleri ile dahi medar-ı ihtilâf noktaları, muvakkaten medar-ı münakaşa ve niza etmeyerek müşterek düşmanları olan mütecaviz dinsizlere karşı ittifaka muhtaçtırlar.”(73)

İkinci Cihan Savaşının bir cephesinde dinsizlik rejimi komünizm vardı. Bir tarafta da Hıristiyan devletleri. Bediüzzaman bu yönüyle harbi değerlendirirken, “... Çünkü bu cihan harbinde iki hükümet küre-i arzın hâkimiyeti için mürafaa ve muhakeme dâvâsında bulunmaları içinde iki muazzam dinin musalaha ve sulh mahkemesine barışmak dâvâsı açılarak ve dinsizliğin dehşetli cereyanı da semavî dinlerle mücahede-i azîmesi (büyük mücahedesi) başladı.”(75)

Durum nazikti. Düşman ise büyük ve dehşetli. İhtilâf edenler ne kadar kuvvetli olurlarsa olsunlar az kuvvetle alt edilebilirlerdi. “Deccalâne” cereyan ise iş başındaydı. Buna karşı Hıristiyanlarla Müslümanların ittifak içerisinde olmaları gerekmekteydi. Şöyle diyordu Bediüzzaman:

“Ehemmiyetli bir endişe ve bir tesellî kalbime geliyor ki: Bu geniş boğuşmaların neticesinde eski Harb-i Umumîden çıkan zarardan daha büyük bir zarar, medeniyetin istinadı, menbaı olan Avrupa’da Deccalâne bir vahşet doğurmasıdır. Bu endişeyi tesellîye medar; âlem-i İslâmın tam intibahıyla Yeni Dünyanın, Hıristiyanın hakiki dinini düstûr-u hareket ittihaz etmesiyle ve âlem-i İslâmla ittifak etmesi ve İncil, Kur’ân’la ittihad edip tâbi olması, o dehşetli gelecek iki cereyana karşı semavî bir muâvenetle dayanıp inşaallah galebe eder.”(76)

Eskiden Hıristiyan devletleri İttihad-ı İslâma taraftar değillerdi, fakat komünistlik ve anarşistlik çıktığı için hem Amerika, hem de Avrupa devletleri ittihad-ı İslâma da taraftar olmaya mecburdular.(77) söyler.

İttihad-ı İslâmın teşekkül etmesi demek ise Hz. Mehdî’nin şahs-ı mânevîsinin üç önemli vazifesi îman, hayat ve şeriatten ibaret olan üçüncüsü vazifesinin gerçekleşmesi demekti. Çünkü Hz. Mehdî’nin üçüncü vazifesi, hilafet-i İslâmiyeyi ittihad-ı İslâma binâ ederek, İsevî ruhanîleriyle ittifak edip din-i İslâma hizmet etmektir. Bu vazife, pek büyük bir saltanat ve kuvvet ve milyonlara fedâkârlarla tatbik edilebilirdi.(78)

13 Aralık 1992’de papalık 627 sayfalık bir kitap yayınladı. Bütün kiliselere dağıtılan bu kitaptan sadece Fransa’da 200 bin adet satıldı. Kitapta Hıristiyanlık İslâmiyet doğrultusunda yorumlanıyor. Fatiha Sûresinin de yer aldığı bu kitapta şöyle deniliyor:

“İnsanlar, diğer insanların yaptıkları kànunlara değil, İlâhî kanunlara itaat etmelidirler.”

Tevhid inancının tüttüğü eserde teslis ise şöyle ele alınıyor:

“Teslis akidesini tek Allah inancına göre izah etmek imkânı kalmamıştır. Hazreti İsa, sadece Allah’ın kendisine tebliğ ettiklerini nakleden bir peygamberdir.”

1967’den bu yana papalık “Dinler Arası Diyalog Konseyi Başkanı” sıfatıyla Müslümanların Ramazan bayramlarını tebrik ediyor. 1992 yılında yayınladığı tebliğ şöyleydi:

“Aziz Müslüman hemşireler ve kardeşler!

Sizlerin oruç ve namaza bağlılığınıza saygı duyan biz İsevîler, Allah’ın bir nimeti olan barış ve huzura kavuşmak için birlikte çalışmayı arzu ediyoruz.

Sizler mü’min ve Müslümanlar olarak farz olan Ramazan orucunu tutmanın verdiği yüksek duyguyla gâyet iyi biliyor ve idrak ediyorsunuz ki, gerçek huzur ve barışın temini Allah’tan gelen bir yardım ve nur olmadıkça mümkün değildir. O Allah ki, huzur, saadet ve barışın yegâne Rabbidir.

Cenab-ı Allah’a duâ ederiz ki, bizlere Müslümanlar ve İsevîler olarak karşılıklı yardımlaşma ve diyalog ile huzur ve barışı temin etmek için zorluklara dayanacak bir güç ve kuvvet ihsan etsin.”

Hz. İsa icraatını perdeler arkasında yürütüyor sanki. Demek ki gelmiş. Tabii ki imtihan sırrı gereği herkes onu tanıyamıyor. Onu ancak ona çok yakın olanlar tanıyabilecek.

Dipnotlar

---------------------------------------------------------

1. Luka İncili, 23.

2. Matta, 26:14-16.

3. Elmalılı, Hak Dini Kur'an Dili, 3:1517-1518.

4. Al-i İmran Sûresi, 54-55.

5. Nisa Sûresi, 157-158.

6. Canan, A.g.e., 14:74.

7. Said Havva, A.g.e., 9:336.

8. A.g.e., s. 420.

9. İbni Mâce, 10:338.

10. Müslim, 2:58.

11. Sıddık Hasan Han, es-Seyyid Muhammed Sıddık el-Kannucî, el-İzaa (Kahire: 1407/1986), s. 114; Said Havva, A.g.e., 9:335-336, 446.

12. Said Havva, A.g.e., 9:445.

13. Kittânî, A.g.e., s. 147.

14. İbni Mâce, 10:338.

15. et-Teftazanî, Mes’ûd bin Ömer bin Abdillah, Şerhu'l-Makasıd (İstanbul: 1277), Hatime: 8; 2:307.

16. Zuhruf Sûresi, 61.

17. Müslim, Kitabü'l-Fiten: 39.

18. Buharî, Büyû: 102; Mezalim: 31; Enbiya: 49; Müslim, Kitabü'l-İman: 242; Ebû Davud, Melahim: 14.

19. Buharî, Mezalim: 31; Büyu’: 102; Müslim, Îman: 242-243; İbni Mâce, Fiten: 33.

20. Müsned, 3:387; el-Fıkhü'l-Ekber Aliyyü'l-Karî Şerhi Terc., s. 284.

21. Müslim, Kitabü'l-Fiten: 34.

22. el-Heytemî, A.g.e., s. 68.

23. İmam-ı Rabbanî, Mektûbât, 2:1309.

24. İbni Mâce, 10:338.

25. Şârânî, Muhtasaru Tezkiretü'l-Kurtubî Terc., s. 500.

26. Said Havva, A.g.e., 9:338.

27. Sahih-i Buharî Terc. 1:83 (H. 1406, 5:208); el-Fethu’l-Kebîr, 2:143.

28. Buharî, Kitabü'l-Enbiya (Babü nüzûl-i İsâ): 60, 4:324; Müslim, 2:56.

29. İbni Hacer, el-Feth, 6:491.

30. Müslim, Îman: 247; Suyûtî, Celaleddin Abdurrahman, el-Havî li’l-Fetâvâ, I-II (Beyrut: 1983), 2:83.

31. el-Heytemî, A.g.e., s. 64.

32. el-Fıkhu'l-Ekber Aliyyü'l-Karî Şerhi Terc., s. 284.

33. Şuâlar, s. 507.

34. Nursî, Mektûbât, s. 13.

35. İbni Mâce, 10:323.

36. Müsned, 2: 437; 6:75.

37. Müsned, 2:482-483.

38. Müslim, Kitabü'l-İman: 243.

39. Buharî, Büyû: 102; Mezalim: 31; Enbiya: 49; Müslim, Kitabü'l-İman: 242; Ebû Davud, Melahim: 14.

40. Canan, A.g.e., (İstanbul: Feza Gazetecilik A.Ş., 1996), 14:73.

41. Müsned, 2:437; Muh. Tezkiretü'l-Kurtubî, s. 498.

42. Müslim, Kitabü'l-İman: 243.

43. Abdullah bin Mes'ûd, Tefsîru İbni Mes'ûd, s. 243.

44. Müslim, Kitabü'l-Fiten: 34.

45. Kittânî, A.g.e., s. 145.

46. Kitabü’l-Bürhan, s. 105.

47. Müsned, 6:125, 435; Müslim, Fiten: 110.

48. Müsned, 3:368; 4:216-217.

49. Sarıtoprak, A.g.e., s. 128.

* Lüd, Kudüs'e 68 km uzaklıkta on beş bin nüfuslu bir kasabadır.

50. Müslim, Fiten: 110; Tirmizî, Fiten: 59, 62; İbni Mâce, Fiten: 33; Müsned, 2:66; 6:455-456.

51. İbni Kesir, Nihayetü'l-Bidaye, 1:158.

52. Nursî, Şuâlar, s. 506-507.

53. Nisa Sûresi, 61.

54. el-Fıkhu'l-Ekber Aliyyü'l-Karî Şerhi Terc., s. 284.

55. Mehmet Vehbi, Hülasatü'l-Beyan, 3-4: 1109.

56. Mektûbât, s. 54.

57. Nursî, Mektûbât, s. 413.

58. Nursî, Şuâlar, s. 581.

59. Nursî, Emirdağ Lâhikası, 2:71.

60. İbni Mace, Fiten: 33.

61. Müslim, Kitabü'l-Fiten: 82.

62. el-Münavî, Feyzü’l-Kadîr, 4:275.

63. Müslim, Kitabü'l-İman: 243.

64. Tirmizî, 4:93; İbni Mâce, 10:340.

65. Nursî, Sözler, s. 723.

66. Nursî, Kastamonu Lahikası, s. 111.

67. Âl-i İmran Sûresi, 64.

68. Nursî, İhlas Risaleleri, s. 24.

69. Tac Tercümesi, H. 960; İbni Mâce, H. 4089.

70. İbni Mâce, H. 4090.

71. Nursî, Kastamonu Lâhikası, 53-54.

72. Nursî, Emirdağ Lâhikası, 1:206.

73. Nursî, İhlas Risaleleri, s. 24; Lem’alar, s. 151.

74. Nursî, Emirdağ Lâhikası, s. 159.

75. Nursî, Sikke-i Tasdik-i Gaybî, s. 191.

76. Nursî, Emirdağ Lâhikası, 1:53.

77. A.g.e., 2:54.

78. Nursî, Sikke-i Tasdik-i Gaybî, s. 11.

79. 17 Şubat 1996, Yeni Asya.

kaynak:Sorularlaislamiy

Bakara 55 ve Maide 117 ayetleri ve İsa a.s’ın Nüzulü

Kur’an-ı Kerimde çelişki olmadığını her zaman ve zeminde söylüyoruz. Çelişki Kur’an-ı anladıklarını zanneden, kendi anladıklarını Kur’an’ın meali zanneden insanlardan kaynaklanıyor.

Ehli Sünnetin üzerinde titizlikle durduğu İsa (Alehisselam)ın ölmediği ve nüzulü meselesi bu konuda bir örnektir.

Mesela bakara 55 ve Al-i İmran 117. ayeti kerimelerinde “müteveffike” kelimesi vardır. Bu kelimenin manaları arasında “seni vefat ettireceğim” manası da vardır ancak o mana alınamaz. Neden o mana alınamaz? çünkü eğer o manayı alırsanız diğer ayetler ile çelişirsiniz.

”Bir de inkarlarından ve Meryem’e büyük bir iftira atmalarından ve “Biz Allah’ın peygamberi Meryemoğlu İsa Mesih’i öldürdük” demelerinden dolayı kalplerini mühürledik. Oysa onu öldürmediler ve asmadılar. Fakat onlara öyle gibi gösterildi. Onun hakkında anlaşmazlığa düşenler, bu konuda kesin bir şüphe içindedirler. O hususta hiçbir bilgileri yoktur. Sadece zanna uyuyorlar. Onu kesin olarak öldürmediler.”(156-157)

Bakınız ayeti kerimede yahudilerin öldürdük demelerinden dolayı kalplerinin mühürlendiğine ve lanete uğradıklarına vurgu yapılırken kesinlikle öldürülmediği vurgulanıyor.

KELİMENİN DİĞER MANALARI DURURKEN!…

Mesela Taha suresinde “Rahman arşı istiva etti” ayetine “arşa oturdu” manası veremezsiniz. İstivanın manaları arasında oturmak da vardır ancak onu alamazsınız. Alırsanız “Onun misli hiçbir şey yoktur” ayeti ile çelişirsiniz. Biz de oturduğumuza ve Allah’ın yarattığı hiçbir şeye benzemeyeceğine göre oturma manasını vermeniz imkansızdır. İstivanın hükümran olmak, hüküm sürmek gibi manaları da vardır.

Aynı şey işte tam burada da geçerlidir. “teveffa” kelimesi çeşitli manalara gelmektedir. İşte basit bir lügatten örnek:

Burada biz “öldü manası” veremeyeceğimize göre Kur’an-ı kerimin diğer ayetlerini tefsir eder şekilde “tamamını almak” manası verilmelidir ki, Müfessir Sahabeler ve ehli sünnet alimler bu manayı vermişlerdir.

İşte bu ayetlerin ehli sünnet ulemasına göre verilen tefsirli meali:

”Hani Allah buyurmuştu ki: “Ey İsa! Şüphesiz Ben seni (yeryüzünden) tamamen al(ıp ikinci kat semaya kaldırarak, Yahudilerin öldürme teşebbüsünden kurtar)ıcıyım, seni Kendi (meleklerimin karargahı olan gökleri)me yükselticiyim, o kafir olmuş kimseler(in kötü muamelelerin)den seni tertemiz ediciyim ve kıyamet gününe kadar sana hakkıyla uymuş olan (Müslüman)ları (hem ilmi sahada, hem de silah güvcü bakımından) inkar etmiş olanların üstünde (galip) kılıcıyım! Sonra (ahirette senin de, ümmetinin de)dönüşünüz ancak banadır! Artık (o zaman, dini konularla alakalı) kendisinde ihtilaf etmekte bulunmuş olduğunuz şeyler hususnda, aranızda (kimin haklı, kimin haksız olduğuna) Ben hüküm vereceğim.” Ali İmran 55

“Ben onlara: ‘benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah’a ibadet edin!’ diye Senin bana kendisini (söylememi) emretmiş olduğun şeyden başkasını söylemedim.
İçlerinde bulunduğum sürece ben kendileri üzerine bir şahit (ve gözcü) idim. Fakat sen beni (göklere kaldırarak içlerinden) tamamen alınca, onlar üzerine (tam manasıyla gözcü ve koruyucu olan) Rakib sadece Sen oldun. Zaten Sen (bizim sözlerimiz ve işlerimiz dahil) her şeye (hakkıyla şahitlikte bulunan bir) Şehid’sin.” Maide 117

Ayeti celilede geçen “Seni vefat ettirecek benim” cümle-i celilesinden yola çıkarak şu anda İsa (Aleyhissealm)ın vefat etmiş olduğunu, dolayısıyla kıyamete yakın dünyaya gönderilmeyeceğini söyleyenler, diğer bir çok ayet-i kerime ve hadisi şerifle çelişen, dolayısıyla da Ehl-i Sünnet’e muhalif olan batıl bir inançtadırlar. Zira ehli sünnet uleması, burada geçen “teveffi” kelimesini; halk dilinde yaygın olan “öldürme” anlamında değil de, lugatlerde bilinen “tamamıyla alma” manasında tefsir etmişlerdir. Zaten peşi sıra gelen: “Seni kendi kendime yükselteceğim” ifadesi de bunun, ölen diğer mubarek insanların ruhlarının göğe yükseltilmesi gibi ruhani bir ref’ anlamında olmayıp, bir insanın hem bedeni hem de ruhuyla diri olarak göğe yükseltilmesi manasında olduğuna işaret etmektedir. Ulemanın bu hususta farklı cevapları varsa da, Sahabelerin baş müfessiri İbni Abbas (Radıyallahu anhuma) dan nakledilen; Taberi ve kurtubi (Rahimehullah) tarafından da tercih edilen sahih görüş; İsa Aleyhisselam’ın hiç ölüm tatmaksızın ve uyutulmaksızın canlı ve uyanık haliyle göğe kaldırıldığıdır. (Beyzavi Tefsiri, Nesefi Tefsiri, Alusi ve Hazin Tefsirleri)

Ayeti Kerimeleri en güzel şekilde anlayabilmek için Ahıska Yayınevinden Efendi hazretlerimize ait tefsirli Kuran mealini alabilirsiniz.

HADİSİ ŞERİFLER

Ayetlerin yanında hadisi şeriflerde bu ayetlerin bu manada olduklarına işaret etmektedir.

(Benim dinim üzerine İsa gelir, Deccalı öldürür, sonra kıyamet kopar.) [İ.Ahmed]

(İsa gelince Deccalı öldürür.) [Müslim, İ.Ahmed, Taberani, Ruyani, Ziya el makdisi]

(İsa, Deccalı öldürdükten sonra iki kişi arasında düşmanlık kalmaz.) [Müslim]

(Bir ümmet ki başında ben, sonunda İsa gelir. Allah onları hor etmez.) [Hâkim, Ebu Nuaym]

(Ne mutlu İsa indikten sonraki hayata…) [E.Nuaym]

(Ahir zamanda İsa indikten sonraki hayat ne güzeldir. Yağmur yağdırması için gökyüzüne, bitki bitirmesi için yeryüzüne izin verilir. Tohumu düz bir taşa ekersen yeşerir. Bir kişi aslanın yanından geçer aslan ona zarar vermez. Yılana basar da, onu sokmaz. İnsanlar arasında menfaat mücadelesi, karşılıklı haset ve kin olmaz.) [Ebu Said-en-Nakkaş]

(İsa, âdil bir hakem olarak indiği zaman kin, nefret ve haset kalkacaktır.) [Müslim]

(İsa benim yanıma gömülecektir.) [Tirmizi]

Kur’an çelişmez, çelişen ancak ve ancak Kur’an ve sünnete muhalif olan kafalardır…

yaşananahirzaman.com

HZ. İSA İKİNCİ KEZ YERYÜZÜNE GELDİĞİNDE NEDEN TANINMAYACAKTIR?

z. İsa yeryüzüne ilk gelişinde -bütün peygamberler gibi- insanlara bir ve tek olan Allah'a ibadet etmelerini, inkardan, şirkten ve her türlü kötülükten uzak durmalarını öğütlemiştir. Hz. İsa'nın çağrısına uymayanlar, bu kıymetli insana engel olmak istemiş, bu amaçla da onun ve çevresindeki müminlerin üzerinde baskı kurmuşlardır. Bu çabaları sonuçsuz kaldığında ise Hz. İsa'yı öldürmeye karar vermişlerdir. Ancak bu girişimleri de boşa çıkmıştır. Kuran ayetlerinde açıkça bildirildiği üzere, bu kimseler Hz. İsa'yı öldürememişlerdir; onlara onun bir benzeri gösterilmiştir. Rabbimiz'in bir mucizesi olarak, Hz. İsa'yı ihbar eden kişi, Hz. İsa'nın yerine öldürülmüştür. Allah Hz. İsa'yı, bilinen biyolojik anlamda canını almadan Kendi Katına yükseltmiştir. Bir ayette bu konu şu şekilde bildirilmektedir:

Ve: "Biz, Allah'ın Resulü Meryem oğlu Mesih İsa'yı gerçekten öldürdük" demeleri nedeniyle de (onlara ceza verdik.) Oysa onu öldürmediler ve onu asmadılar. Ama onlara (onun) benzeri gösterildi. Gerçekten onun hakkında anlaşmazlığa düşenler, kesin bir şüphe içindedirler. Onların bir zanna uymaktan başka buna ilişkin hiçbir bilgileri yoktur. Onu kesin olarak öldürmediler. (Nisa Suresi, 157)

Hz. İsa'nın ölmediğini ve Rabbimiz'in Katına yükseltildiğini haber veren ayetlerden bir diğeri ise şu şekildedir:

... seni (Hz. İsa) Kendime yükselteceğim, seni inkar edenlerden temizleyeceğim ve sana (Hz. İsa'ya) uyanları kıyamete kadar inkara sapanların üstüne geçireceğim. Sonra dönüşünüz yalnızca Banadır, hakkında anlaşmazlığa düştüğünüz şeyde aranızda Ben hükmedeceğim. (Al-i İmran Suresi, 55)

Hz. İsa'nın ahir zamanda ikinci kez yeryüzüne gelişi, Kuran ayetlerinde ve Peygamber Efendimiz (sav)'in hadislerinde bize bildirilen kutlu bir müjdedir. Ancak şunu da belirtmek gerekir ki, Hz. İsa geldiğinde çok az sayıda insan kendisini tanıyacak ve ona tabi olacaktır. İnsanların büyük çoğunluğu ise birtakım telkinlerin ve yalanların etkisi, toplumların içinde bulundukları koşullar, bilgisizlik veya yanlış bilgilendirme gibi bazı nedenlerle Hz. İsa'dan uzak duracaklardır.

Sitenin bu bölümünde insanların neden Hz. İsa'yı tanıyamadıkları ya da tanıdıkları halde tanımazlıktan geldikleri ve bu mübarek peygamberin yaptığı şerefli mücadeleyi göz ardı ettikleri açıklanacaktır. Ancak bundan önce şu gerçeği hatırlatmak gerekir ki, birtakım insanların Hz. İsa'yı tanımamaları ve ona destek olmamaları, Hz. İsa'nın büyük fikri mücadelesinin Allah'ın yardımı ve izniyle mutlaka başarıya ulaşmasını engelleyemeyecektir. Müslümanlar, Rabbimiz'in yaklaşık iki bin yıl sonra bir peygamberini yeniden yeryüzüne gönderecek olmasının heyecanını, şevkini ve neşesini yaşamakta asla gevşekliğe kapılmamalıdırlar. Allah'ın takdir ettiği vakit gelip de bu kutlu elçi yeniden dünyaya döndüğünde, kendisinin yardımcısı ve destekçisi olmak şerefine erişmek için dua etmek ve bu döneme en güzel şekilde hazırlanmak ahir zamanda yaşayan inananların en önemli sorumluluklarından biridir.

Sahte Mesihlerin Ortaya Çıkması,

Hz. İsa'nın Tanınmasını Engelleyecektir

Hz. İsa'nın yeryüzüne ikinci kez gelişi, hem çok büyük bir mucize hem de çok sevinçli bir müjdedir. Elçiler ve peygamberler gönderilmesi, "Andolsun ki Allah, müminlere, içlerinde kendilerinden onlara bir peygamber göndermekle lütufta bulunmuştur…" (Al-i İmran Suresi, 164) ayetinde de buyrulduğu gibi, Rabbimiz'in insanlara bir lütfu ve nimetidir. Dolayısıyla, iman edenler Hz. İsa'nın yeniden yeryüzüne gelişini şevkle ve heyecanla beklemektedirler. Ancak hadislerde bildirildiğine göre, Hz. İsa'nın gelişinden önce sahte mesihler ortaya çıkacaktır. Bu gibi kişilerin ortaya çıkması insanların Hz. İsa yeniden yeryüzüne geldiğinde bu durumu şüphe ve tereddüt ile karşılamalarına neden olabilir. Oysa bu son derece yersiz bir şüphedir. Çünkü;;

Birincisi; sahte mesihlerin çıkışı Hz. İsa'nın geliş alametlerindendir. Pek çok hadiste buna işaret edilmiştir. Bir hadis-i şerifte şöyle bildirilmektedir:

Her biri Allah'ın Resulü olduğunu iddia eden otuza yakın yalancı gönderilmedikçe kıyamet kopmayacaktır.16

Bu durumda, sahte mesihlerin ortaya çıkışı insanların şüphe veya endişeye kapılmalarını gerektiren bir durum değil, tam tersine Hz. İsa'nın gelişinin yakınlaştığına işaret ettiği için heyecan ve şevk duymaları gereken önemli bir işarettir.

İkincisi; samimi olarak iman edenlerin sahte mesihlere aldanmaları hiçbir şekilde mümkün değildir. Çünkü, Allah'ın izniyle, Hz. İsa geldiğinde üstün ahlakı, peygamberlere has heybeti, nuru, derin imanı ve hikmetli tavırlarıyla salih müminler tarafından hemen tanınacaktır. Samimi müminlerin Hz. İsa'yı tanıyabilmeleri için hiçbir ispata gerek olmayacaktır. Sahte mesihlerin kendilerini ispata çalışmaları ise onların sahteliklerinin en açık delilidir.

Hz. İsa'nın delillerinden biri, yaptığı hayırlı faaliyetler olacaktır. Allah'ın izniyle dinsiz akımları, inkarın ve ahlaksızlığın insanlar arasında yayılması için çaba sarf edenlerin sahip oldukları ideolojileri fikri açıdan çok büyük bir bozguna uğratacaktır.

Unutulmamalıdır ki, sahte mesihlerin bir kısmı çıkmıştır, bir kısmı da ilerleyen yıllarda çıkacaktır. (En doğrusunu Allah bilir). Ancak Peygamberimiz (sav) yalancıların ardından Hz. İsa'nın geri dönüşünü de müjdelemiştir.

Yeryüzüne Bir İnsan Olarak Değil, "Şahs-ı Manevi" Olarak Geleceğinin

Öne Sürülmesi, Hz. İsa'nın Tanınmasını Engelleyecektir

Bediüzzaman Said Nursi eserlerinde Hz. İsa'nın yeryüzüne ikinci kez geleceği konusuna geniş yer vermiştir. Ancak SaidNursi'nin bu konuyu anlatırken kullandığı "şahs-ı manevi" kavramı günümüzde gerçek anlamından farklı bir şekilde anlaşılabilmektedir. Bediüzzaman'ın kullandığı şahs-ı manevi ifadesi, Hz. İsa'nın yeryüzüne bir "zat" olarak değil, bir "şahs-ı manevi" olarak geleceği şeklinde yorumlanabilmektedir. Bu inanış, insanların Hz. İsa'yı tanımalarını, bu kutlu insanı karşılamak için hazırlık içinde olmalarını engelleyen nedenlerden biri olabilir. Oysa Bediüzzaman'ın Hz. İsa'nın bir şahs-ı manevi olarak değil, bir şahıs olarak yeryüzüne ikinci kez geleceği ve Hz. Mehdi ile birlikte tüm yeryüzüne barış ve huzuru hakim kılacağına dair açıklamaları son derece açıktır.

Her peygamberin ve elçinin çevresinde onun maneviyatının tecellisi olan bir şahs-ı manevi oluşur. O elçiye tabi olan, onu örnek alan, onun tebliğini izleyenlerin oluşturduğu bir kitle ve hareket de, onun şahs-ı manevisini oluşturur. Ancak şu çok açıktır ki, bir şahıs olmadan onun şahs-ı manevisinden de söz edebilmek mümkün değildir. Her mümin topluluğunun bir önderi olduğu Allah'ın Kuran'da bildirilen bir adetullahıdır. Dolayısıyla Bediüzzaman Said Nursi de şahs-ı manevi terimini Kuran'ın adetullahında olduğu şekilde kullanmıştır. Nitekim Bediüzzaman Said Nursi kendi talebeleri ve eserleri için de şahs-ı manevi tabirini kullanırken, bu şahs-ı manevinin başında yine kendisi bulunmaktadır. Risale-i Nur'un şahs-ı manevisine, eserleriyle onu takip eden talebeler de dahildir, ama nur hareketinin önderi Bediüzzaman da bu ifadeden ayrı tutulamaz.

Bunun yanı sıra Allah Kuran ayetlerinde, tarih boyunca yaşamış olan her topluluğa mutlaka kendilerine hak dini anlatan, doğruyu ve yanlışı gösteren elçiler gönderildiğini bildirmiştir. Kuran'da, gönderilen elçiler hakkında daha pek çok detaylı bilgi verilmiştir. Yaşadıkları olaylar, aileleri, eşleri, çocukları, Allah'a olan samimi imanları ve duaları ile ilgili ayetlerde çeşitli bilgiler yer almaktadır. Tüm bu bilgiler bize, "tarih boyunca hiçbir elçi, nebi veya resulün bir şahs-ı manevi olarak gönderilmediğini, tüm elçilerin birer şahıs olarak geldiklerini" göstermektedir. Aynı şekilde Peygamberimiz (sav)'den sonra gelen ve İslam tarihinde yer alan hiçbir müceddid veya müçtehid de bir şahs-ı manevi olarak gönderilmemiştir. Kuran'ın adetullahında tüm elçilerin, tüm müceddidlerin insanları uyarıp korkutacak, onları Allah'ın rızası, rahmeti ve cennetiyle müjdeleyebilecek, onlara doğruyu yanlıştan ayıracak bir hidayet rehberi olabilecek birer şahıs olarak gönderildikleri görülmektedir.

Kuşkusuz ki yüzyıllardır süregelen Kuran'ın bu adetullahı, tüm İslam tarihinde olduğu gibi ahir zamanda gelecek olan Hz. İsa için de söz konusudur. Hz. İsa da yeryüzüne tekrar geldiğinde, yine ona yakın kişilerden oluşan bir cemaati olacak, başlarında da Hz. İsa olacaktır. Şahıs olmadan şahs-ı manevisi olması tüm diğer elçilerde olduğu gibi, Hz. İsa için de söz konusu değildir. Nitekim aşağıda yer alan Bediüzzaman'ın sözlerinde, bu konunun hiçbir tartışmaya yer bırakmayacak açıklıkta olduğu kolaylıkla anlaşılmaktadır.

I. SÖZ

... Hazret-i İsa Aleyhisselam, İsevilik şahs-ı manevisini temsil ederek, dinsizliğin şahs-ı manevisini temsil eden Deccal'ı öldürür (yok eder)...17

Bediüzzaman bu sözünde İsevilik şahs-ı manevisinin ne olduğunu açıklamaktadır. Bir şahs-ı manevinin bir şahs-ı maneviyi temsil etmesi mümkün değildir. Dolayısıyla buradan şu iki sorunun cevabı çok açık olarak anlaşılmaktadır:

İsevilik şahs-ı manevisini bir kişi temsil ediyor. Bu kimdir?

Hz. İsa.

Hz. İsa kimi temsil ediyor?

İsevilik şahs-ı manevisini.

Bu soruların cevapları da yine Bediüzzaman'ın Hz. İsa'dan ve şahs-ı manevisinden ayrı kavramlar olarak bahsettiğini açıkça ortaya koymaktadır.

II. SÖZ

... ancak harika ve mu'cizatlı (mucizeler sahibi) ve umumun makbulü (umumun kabul ettiği) bir zat olabilir ki: O zat, en ziyade alakadar ve ekser (birçok) insanların peygamberi olan Hazret-i İsa Aleyhisselam'dır...18

Bediüzzaman'ın bu açıklamasında Hz. İsa için "bir zat" ifadesi kullanılmıştır; iki veya üç değil. Sonra da "o zat" diye devam edilerek burada bahsedilenin bir şahs-ı manevi değil, bir şahıs olarak gelecek olan Hz. İsa olduğu tekrar vurgulanmıştır. Tüm bunlar hep "tekil" ifadelerdir; ve tümünde de bir şahs-ı maneviden değil, "tek bir şahıstan" bahsedilmektedir.

Bediüzzaman burada ayrıca Deccal'in yaptıklarını ortadan kaldırabilecek "mucize sahibi bir kişi"nin gerekliliğinden bahsetmiştir. Bu, mucize gösterebilecek tek kişinin de Hz. İsa olduğunu söylemiştir. Bir şahs-ı manevinin mucize göstermesi mümkün olmayacağı için burada da Hz. İsa'dan yine bir zat olarak bahsedildiği çok açıktır.

III. SÖZ

Hatta "Hazret-i İsa Aleyhisselam gelir. Hazret-i Mehdi'ye namazda iktida eder, tabi olur." diye rivayeti, bu ittifaka (birleşmeye) ve hakikat-ı Kur'aniyenin metbuiyetine (Kur'an hakikatlerine uyulmasına, tabi olunmasına) ve hakimiyetine işaret eder.19

Bediüzzaman'ın bu sözünde Hz. İsa'nın Hz. Mehdi ile birlikte namaz kılacağı belirtilmiştir. Pek çok sahih hadiste de yer alan bu ifade, Hz. İsa ile Hz. Mehdi'nin karşılıklı diyalog içerisinde olacaklarını ve bizzat dünyevi bedenleri ile müminlerin başında bulunacaklarını göstermektedir.

Ayrıca bu izah da yine Hz. Mehdi'nin ve Hz. İsa'nın birer şahs-ı manevi değil, birer kişi olarak zuhur edeceklerini açıklayan bir başka delildir. Hz. İsa, yeryüzüne önceki gelişinde namaz ibadetini yerine getirdiği gibi ikinci kez gelişinde de Allah'ın izniyle bu ibadetine devam edecektir. Kuran'da bu konu şöyle bildirilmektedir:

(İsa) Dedi ki: "Şüphesiz ben Allah'ın kuluyum. (Allah) Bana Kitab'ı verdi ve beni peygamber kıldı. Nerede olursam (olayım,) beni kutlu kıldı ve hayat sürdüğüm müddetçe, bana namazı ve zekatı vasiyet (emr) etti." (Meryem Suresi, 30-31)

Bediüzzaman'ın eserlerinde kullandığı "şahs-ı manevi" kavramı konusundaki yanlış anlaşılmaya açıklık kazandıran bu izahlara daha pek çok örnek vermek mümkündür. Ancak bunlardan sadece birkaç tanesi bile, Hz. İsa'nın ve Hz. Mehdi'nin ahir zamanda beraberlerindeki mümin topluluklarının şahs-ı manevisi ile birlikte, onlara önderlik ederek zuhur edeceklerinin anlaşılması için yeterlidir. (Ayrıntılı bilgi için bkz Şahsı Manevi Yanılgısı, Adem Yakup)

Bediüzzaman tüm bu sözlerinde "Hz. İsa ve cemaatinin şahs-ı manevisi" olarak iki ayrı kavramdan bahsetmektedir. Bu "ikisinin biraraya gelmesinden şahs-ı manevi kavramının oluştuğunu", ancak bu mübarek ve kutlu peygamberin şahs-ı manevisiyle birlikte, bizzat beraberlerindeki müminlere önderlik edeceğini açıklamaktadır. Bediüzzaman Said Nursi, Hz. İsa'nın, kendisinden önce gelip geçmiş tüm elçiler ve peygamberler gibi cismani bir şahıs olacağını sözlerinde pek çok defa açıkça ifade etmiştir.

Buraya kadar anlatılanlardan anlaşıldığı gibi, "şahs-ı manevi" kavramını, onun önderi olan, başındaki şahıstan ayrı, müstakil ve bağımsız değerlendirmek büyük bir hata olur. Kuran'da bahsi geçen tüm mümin topluluklarının başında bir elçi ya da önder yer almaktadır. Ahir zamanda da Kuran ahlakının tüm yeryüzüne hakim olması gibi dünya tarihinin çok müstesna bir döneminde müminlerin öndersiz, kendi halinde bir topluluk olarak kalmaları Kuran'da bildirilen adetullaha uygun değildir. (En doğrusunu Allah bilir). Hz. İsa ahir zamanda yeryüzüne tekrar gelecek, müminlere önderlik edecek ve Hz. Mehdi ile birlikte İslam'ın nurunun tüm insanları aydınlatmasına vesile olacaklardır.

Çevresinde, Geçmişte Olduğu Gibi İnkara Eğilimli İnsanlar Olması,

Hz. İsa'nın Tanınmasını Engelleyecektir

Hz. İsa yeniden dünyaya geldiğinde, geçmişte olduğu gibi, çevresinde yine inkara eğilimli insanlar olabilir. Bu insanlar Hz. İsa'nın tanınmaması için gizli ve açık birtakım faaliyetler yürütebilirler. Hz. İsa, dünyaya ilk gelişinde inkar edenlere karşı verdiği büyük mücadelenin yanı sıra, Yahudi toplumu içindeki sözde din adamlarına ve çevresindeki münafıklara karşı da mücadele vermiştir. Kuran'da Hz. İsa'nın çevresinde inkara eğilimli insanlar olduğuna şöyle işaret edilmiştir:

Nitekim İsa, onlarda inkarı sezince, dedi ki: "Allah için bana yardım edecekler kimdir?"... (Al-i İmran Suresi, 52)

Ayetten de anlaşıldığı üzere, Hz. İsa, çevresindeki bazı insanların inkar etmeye ve inkarcı ahlakına benzer bir ahlak göstermeye eğilimli olduklarını hissetmiş ve "yardımcılarının kimler" olduğunu sormuştur. Allah'a gönülden iman eden, Hz. İsa'ya itaat edip teslim olmuş salih müminler de Hz. İsa'nın yardımcısı olduklarını söylemişlerdir:

... Havariler: "Allah'ın yardımcıları biziz; biz Allah'a inandık, bizim gerçekten Müslümanlar olduğumuza şahid ol" dediler. "Rabbimiz, biz indirdiğine inandık ve elçiye uyduk. Böylece bizi şahidlerle beraber yaz." (Al-i İmran Suresi, 52-53)

Bu durum, Hz. İsa'nın insanları Allah'ın varlığına ve birliğine iman etmeye ve gerçek din ahlakını yaşamaya davet ederken ne kadar zorlu bir ortam içinde bulunduğuna işaret etmektedir. Bu ayetlerden sonra gelen ayette ise, inanmayanların Hz. İsa'ya bir tuzak kurmuş oldukları haber verilmektedir:

Onlar (inanmayanlar) bir düzen kurdular. Allah da (buna karşılık) bir düzen kurdu. Allah, düzen kurucuların en hayırlısıdır. (Al-i İmran Suresi, 54)

Ancak ayette de müjde verildiği gibi Hz. İsa'ya kurulan tuzağı Rabbimiz bozmuş ve inkarcıların hedeflerine ulaşmalarına izin vermemiştir.

Hz. İsa ikinci kez yeryüzüne geldiğinde de, çevresindeki inkara eğilimli kişiler, insanların onu tanımaması ve ona itaat etmemeleri için çeşitli tuzaklar kurabilirler. Ancak, Allah'ın izniyle, geçmişte inkarcıların kurdukları tuzaklar nasıl boşa çıktıysa, Hz. İsa yeniden geldiğinde bu mübarek peygambere karşı kurulan tüm tuzaklar da boşa çıkacaktır.

Önde Gelenlerin Toplum Üzerindeki Baskısı,

Hz. İsa'ya Uyulmasını Engelleyecektir

Kuran'da toplumun önde gelenlerinin büyük kısmının, gönderilen elçilere ve onların tebliğ ettiği hak dine karşı mücadele içinde oldukları haber verilmiştir. Bu durum Enam Suresi'nin 123. ayetinde şu şekilde bildirilmiştir:

Böylece Biz, her ülkenin önde gelenlerini -orada hileli- düzenler kursunlar diye- oranın suçlu-günahkarları kıldık. Oysa onlar, hileli-düzeni ancak kendilerine kurarlar da bunun şuuruna varmazlar. (Enam Suresi, 123)

Rabbimiz'in bu ayeti tarih boyunca yaşamış olan pek çok toplumda tecelli etmiştir. Hz. Musa kavmini doğru yola davet ettiğinde, dönemin önde gelenleri olan Firavun ve yakın çevresi Hz. Musa'nın tebliğine engel olmak için büyük mücadele vermiştir. Hz. Musa'ya inanılmasını engelleyebilmek için, ona inananların erkek çocuklarını katletmiş, ellerini ve ayaklarını çaprazlama kesmekle tehdit etmiş, iman edenlere çeşitli zulümler yapmıştır. Hz. İbrahim insanları yalnızca Allah'a iman etmeye çağırdığında ise, dönemin önde gelenleri onu ateşe atmaya kalkışmışlardır. Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav)'in döneminde de bu durum değişmemiş, yaşadığı toplumun önde gelen sınıfının baskıları süregelmiştir. Başta Ebu Leheb ve yakın çevresi olmak üzere, Peygamberimiz (sav)'e karşı olan Mekkeli müşrikler, sahabeleri, Hz. Muhammed (sav)'e itaat etmekten alıkoymak için büyük zulüm ve eziyetler yapmışlardır. Tüm bu baskı ve eziyetler, peygamberler ilk geldiklerinde kendilerine çok az sayıda insanın uymasına, toplumun büyük kısmının ise hak dini tebliğ eden bu kıymetli insanlardan uzak durmasına neden olmuştur.

Hz. İsa da yeryüzüne ilk gelişinde, dönemin önde gelenlerinin neden olduğu baskı ve zorluklarla karşılaşmıştır. Nitekim Hz. İsa'ya sayıca çok az oldukları bilinen havariler dışında kimsenin tabi olmamış olması da bu durumun önemli göstergelerindendir. Tüm bu bilgiler, Hz. İsa ikinci kez yeryüzüne geldiğinde de benzer bir ortamla karşılaşabileceğine işaret etmektedir. Kuran'da, tarih boyunca pek çok toplumun önde gelenlerinin din ahlakına karşı yoğun bir mücadele verdikleri haber verilmiştir. Allah Kuran'da şu şekilde bildirmektedir:

Biz hangi ülkeye bir uyarıcı gönderdikse, mutlaka oranın 'refah içinde şımaran önde gelenleri': "Gerçekten biz, sizin kendisiyle gönderildiğiniz şeyi tanımıyoruz" demişlerdir. (Sebe Suresi, 34)

İşte böyle, senden önce de (herhangi) bir memlekete bir elçi göndermiş olmayalım, mutlaka onun 'refah içinde şımarıp azan önde gelenleri' (şöyle) demişlerdir: "Gerçekten biz, atalarımızı bir ümmet (din) üzerinde bulduk ve doğrusu biz, onların izlerine (eserlerine) uymuş kimseleriz." (Zuhruf Suresi, 23)

Rabbimiz'in bu ayetleriyle bildirdiği kanunu, Hz. İsa yeniden dünyaya geldiğinde bir kez daha tecelli edebilir. Toplumun önde gelenleri, insanları Hz. İsa'ya inanmaktan alıkoyabilmek için çeşitli baskılar yapabilirler. Bu da insanların Hz. İsa'ya uymaktan çekinmelerine ve bu mübarek peygamberden uzak durmalarına neden olabilir. Ancak şunu da hemen belirtmek gerekir ki, samimi olarak Allah'a iman edenleri hak peygambere tabi olmaktan, Allah'ın izniyle, hiçbir baskı, hiçbir zorluk alıkoyamaz. Peygamberimiz (sav)'le birlikte yaşama şerefine erişmiş sahabelerin bu konudaki tavrı tüm Müslümanlara örnek olmalıdır. Allah Kuran'da, bazı kimselerin Peygamberimiz (sav) ile birlikte mücadele eden müminleri, mücadelelerinden alıkoymak ve Hz. Muhammed (sav)'den uzaklaştırabilmek için tedirgin etmeye çalıştıklarını haber vermiştir. İnkarcıların bu hilesi ve müminlerin bu durum karşısındaki cevabı ise Kuran'da şu şekilde bildirilmiştir:

Onlar, kendilerine insanlar: "Size karşı insanlar topla(n)dılar, artık onlardan korkun" dedikleri halde imanları artanlar ve: "Allah bize yeter, O ne güzel vekildir" diyenlerdir. (Al-i İmran Suresi, 173)

Hz. İsa yeniden yeryüzüne geldiğinde de, insanları bu mübarek peygambere uymaktan alıkoymaya çalışanlara karşı, samimi müminlerin cevabı ayette haber verildiği gibi olmalıdır. Rabbimiz'in bu seçkin ve onurlu elçisi ikinci kez geldiğinde, salih müminler ona gönülden teslim olup destek olacaklar, Allah'ın izniyle, hiçbir zorluk onları yıldırmayacaktır.

Hristiyanlığın Dejenere Olmuş Olması,

Hz. İsa'nın Tanınmasını Engelleyecektir

Peygamberlerin tebliğini inkar eden toplumların öne sürdükleri sözde bahanelerden biri de, peygamberlerin onları geleneksel dinlerinden uzaklaştırmaya çalıştığı iddiasıdır. Her toplum belirli adet ve göreneklere, bir kültür birikimine ve geleneksel inançlara sahiptir. Bu inançları arasında, peygamberlerin tebliğ ettiği hak dinin gereği olan güzel ahlaka uygun olmayan çeşitli batıl uygulamalar ve hurafeler de olabilir. Peygamberler ise gönderildikleri toplumları, inançlarının içine karışmış batıl uygulamalardan ve hurafelerden arındırır, onları Allah Katında hak olan din ahlakını yaşamaya çağırırlar. Ne var ki batıl yönlerini biliyor olmalarına rağmen, geleneksel inanç ve uygulamalarından ayrılmak istemeyen bazı insanlar, peygamberlerin bu çağrısına uymazlar. Onlar Kuran'da bildirildiği gibi, "atalarının dinlerine" yani birtakım batıl gelenek ve göreneklerine bağlı kalmakta ısrar ederler. Kuran'da bu insanların durumu şu şekilde haber verilmiştir:

Ne zaman onlara: "Allah'ın indirdiklerine uyun" denilse, onlar: "Hayır, biz, atalarımızı üzerinde bulduğumuz şeye (geleneğe) uyarız" derler. (Peki) Ya atalarının aklı bir şeye ermez ve doğru yolu da bulamamış idiyseler? (Bakara Suresi, 170)

Bu insanların atalarının dinine duydukları bağlılık ise, temelde kurulu düzenlerinin bozulmasından endişe etmelerinden kaynaklanmaktadır. Menfaatlerini, makam ve mevkilerini, sözde toplum içerisindeki itibarlarını üzerine kurdukları tüm sistemin alt üst olması bu insanlar için kabul edilebilir bir durum değildir. Bu nedenle de, peygamberlerin tebliğ ettiği hak dini kendileri için büyük bir tehlike olarak görür ve var güçleriyle peygamberlere karşı mücadele yürütürler. Bu ahlaktaki insanların, tarih boyunca gönderilmiş tüm elçilere aynı şekilde karşı geldikleri Kuran'da şöyle haber verilmiştir:

Hz. Şuayb'a, Hz. Nuh'a, Hz. Musa'ya, Hz. Lut'a, Hz. Süleyman'a, Hz. İbrahim'e ve sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav)'e bu şekilde karşı çıkan insanlarla benzer ahlaka sahip olanlar, Hz. İsa ikinci kez yeryüzüne geldiğinde ona da aynı nedenle karşı çıkacak olabilirler. Ve bu insanların içerisinde bulundukları topluma yapacakları sahte telkinler, büyük çoğunluğun da Hz. İsa'yı tanıyamamasına neden olacak olabilir.

Bunun yanı sıra, Hz. İsa ikinci kez geldiğinde İslam ile hükmedecektir. Bu durum, özellikle pek çok batıl gelenek ve inanca sahip olan bazı Hristiyanlar tarafından şaşkınlıkla karşılanabilir. Oysa, Hz. İsa onları doğruya ve kurtuluşa davet edecektir. Ancak bu durumu kavrayamamaları bu kimseleri büyük bir yanılgıya sürükleyecek olabilir. (En doğrusunu Allah bilir).

Bazı Hristiyanların bu konuda yaşayacağı tedirginliğin ve şaşkınlığın temelinde ise, Hristiyanlığın, Hz. İsa'nın Allah Katına yükseltilmesinin ardından başta Hz. İsa'nın Allah'ın oğlu olduğu (Allah'ı tenzih ederiz) ve teslis (Allah'ı tenzih ederiz) gibi sapkın inanışlar olmak üzere büyük tahribata uğraması yer almaktadır. Bu kişiler Hristiyanlığı tahrif edilmiş haliyle muhafaza edebilmek için, Hz. İsa'nın Allah'ın varlığını ve birliğini tebliğ etmesine, kendisinin de Allah'ın bir kulu ve yalnızca peygamberi olduğunu haber vermesine ve onları İslam ahlakına davet etmesine karşı gelecek olabilirler. Atalarından öğrendikleri bu batıl dini sürdürmek isteyenler, Hz. İsa'nın tanınmasını ve hak dini tebliğ etmesini engellemek için büyük uğraşlar verecek olabilirler. Firavun ve yakın çevresi de, Hz. Musa kendilerini doğruya davet ettiğinde, benzer bir şekilde atalarının sapkın dininden vazgeçmek istememiş ve hatta Hz. Musa ve Hz. Harun'u çirkin iftiralarla engellemeye çalışmışlardır. Kavminin Hz. Musa'nın tebliği karşısındaki bu tutumu Kuran'da şöyle bildirilmiştir:

Onlar: "Siz ikiniz, bizi atalarımızı üzerinde bulduğumuz (yol)dan çevirmek ve yeryüzünde büyüklük sizin olsun diye mi bize geldiniz? Biz, sizin ikinize inanacak değiliz" dediler. (Yunus Suresi, 78)

Ayette bildirildiği gibi, Hz. Musa'nın kavmi hem atalarının batıl inanışlarına karşı akıl ve mantık dışı bir bağlılık sergilemekte, hem de inananlara iftira atarak, onların tebliğini kendilerince etkisiz hale getirmeye çalışmaktadırlar. Hz. İsa Allah'ın izniyle yeryüzüne gelip, yeniden insanları Kuran ahlakına çağırdığında da bu ahlaktaki insanlar, bu mübarek peygamberin gerçekte Hz. İsa olmadığı yalanını ortaya atabilir; bu kutlu peygamberi bunun gibi çeşitli iftiralarla itham edebilirler. Söz konusu kişilerin bu yöndeki propagandaları, din ahlakından uzak yaşayan pek çok insanın bu yalanların etkisi altında kalarak Hz. İsa'yı tanıyamamalarına neden olacak olabilir.

Hristiyanlığın tarihi dejenerasyonunun yanı sıra, ahir zamanda Deccaliyet'in telkinleriyle, Hristiyan toplumların dinlerinden iyice uzaklaşmaları da söz konusu olabilir. Bediüzzaman Said Nursi de eserlerinde, Deccaliyet'in bu toplumları manevi değerlerden uzaklaştırmasına dikkat çekmiştir:

... Aynen öyle de, Büyük Deccal şeytanın iğvası (aldatma) ve hükmü ile şeriat-ı İseviyenin (İsevilik dininin) ahkamını (hükümlerini) kaldırıp, Hristiyanların hayat-ı içtimaiyelerini (sosyal hayatlarını) idare eden rabıtaları (bağları) bozarak, anarşistliğe ve Ye'cüc ve Me'cüc'e zemin hazır eder.20

Bediüzzaman'ın bu açıklamalarına göre, Deccaliyet, telkin ve yönlendirmeleriyle, gerçek İseviliğin hükümlerini ortadan kaldıracak ve Hristiyanların sosyal düzenlerini sağlayan, onları birarada tutan manevi değerleri bozacaktır. Bediüzzaman'ın da dikkat çektiği tüm bu koşullar, Hz. İsa ikinci kez yeryüzüne geldiğinde bazı kimselerin bu mübarek peygamberin ve onun şerefli mücadelesinin farkına varamamalarına, bazı kimselerin de belirli amaçlar doğrultusunda kendisini tanımazlıktan gelmelerine neden olacak olabilir.

Hz. İsa'nın Kuran'la Hükmedecek Olması

Tanınmasını Engelleyecektir

Hristiyanlar da tıpkı Müslümanlar gibi, Hz. İsa'nın yeniden yeryüzüne gelişini beklemektedirler. Ancak Hz. İsa ikinci kez yeryüzüne geldiğinde, Hristiyanlar arasındaki bazı sapkın inanışları ve tahrif edilmiş batıl uygulamaları ortadan kaldıracak, tüm insanları Kuran'da bildirilen gerçek din ahlakına davet edecektir.

Tüm peygamberler gönderildikleri toplumlara aynı din ahlakını tebliğ etmişlerdir. Bütün elçiler, içinde yaşadıkları toplumları yalnızca Allah'a iman etmeye, O'na kulluk etmeye, O'nu razı edecek bir hayat yaşamaya davet etmişler; ahiret gününün azabından korunmaları için halklarına yol göstermişlerdir. Allah'ın tüm peygamberlerine indirdiği ve peygamberlerin de halklarına tebliğ ettikleri dinin aynı olduğu, bir ayette şöyle haber verilmektedir:

O: "Dini dosdoğru ayakta tutun ve onda ayrılığa düşmeyin" diye dinden Nuh'a vasiyet ettiğini ve sana vahyettiğimizi, İbrahim'e, Musa'ya ve İsa'ya vasiyet ettiğimizi sizin için de teşri etti ... (Şura Suresi, 13)

Dolayısıyla Hz. İsa da, yeniden dünyaya geldiğinde insanları Allah'ın tüm peygamberlerine indirmiş olduğu hak dine davet edecektir. Bu hak din, İslamiyet'dir. Dinin Allah Katında İslam olduğu, "Hiç şüphesiz din, Allah Katında İslam'dır..." (Al-i İmran Suresi, 19) ayetiyle haber verilmiştir. Hz. İsa da ikinci kez gelişinde insanlar arasında son hak kitap olan Kuran'la hükmedecek ve Allah'ın izniyle tüm insanları İslam ahlakında birleştirecektir.

Nitekim Said Nursi de, açıklamalarında Hz. İsa'nın gelişiyle birlikte Hıristiyanlığın batıl inanışlarından sıyrılarak gerçek İseviliğe döneceğini haber vermiştir:

İşte böyle bir sırada, o cereyan pek kuvvetli göründüğü bir zamanda, Hazret-i İsa Aleyhisselam'ın şahsiyet-i maneviyesinden ibaret olan hakiki İsevilik dini zuhur edecek (ortaya çıkacak), yani rahmet-i İlahiyenin semasından nüzul edecek; hal-i hazır Hristiyanlık dini o hakikata karşı tasaffi edecek (temizlenecek), hurafattan ve tahrifattan (hurafelerden ve tahriflerden) sıyrılacak, hakaik-i İslamiye (İslam gerçeği) ile birleşecek; manen Hristiyanlık bir nevi İslamiyet'e inkılab edecektir. Ve Kuran'a iktida ederek (uyarak), o İsevilik şahs-ı manevisi tabi (uyan) ve İslamiyet metbu (uyulan) makamında kalacak; din-i hak bu iltihak (katılma) neticesinde azim bir kuvvet bulacaktır.21

Bediüzzaman'ın sözlerinde belirttiği gibi, Hristiyanlık dini, Hz. İsa'nın ikinci kez yeryüzüne gelişiyle birlikte, batıl inanışlardan, hurafelerden ve tahrif olmuş özelliklerinden arınacak ve temizlenecektir. İsevilik gerçek din olan İslamiyet ile birleşecek, manevi olarak Hristiyanlık İslamiyet'e dönecektir.

Bu durum, sapkın inanışlarını ve batıl uygulamalarını devam ettirmek isteyen insanlar tarafından tereddütle karşılanacak ve insanların büyük bir çoğunluğunun Hz. İsa'yı tanıyamamasına neden olacak olabilir. Ancak vicdan sahibi, Allah'a samimi olarak iman eden, Allah'tan korkup sakınan, ahiret gününde hesap vereceğine inanan müminler ise Hz. İsa'yı gördüklerinde hemen ona iman edecek ve gönülden tabi olacaklardır.

Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) de, Hz. İsa yeniden yeryüzüne geldiğinde, Müslümanların bu değerli insanın yardımcıları olma şerefine erişeceklerini haber vermiştir. Peygamberimiz (sav)'in hadis-i şerifinde şöyle buyrulmaktadır:

... Beni hak peygamber olarak gönderen Allah'a yemin ederim ki, elbette Meryem oğlu İsa (kıyamete yakın indirildiği zaman) benim ümmetimde, kendi (peygamberliği dönemindeki sahabeleri olan) havarilerine halef (onların yerini tutacak kimseler) bulacaktır.22

Hz. İsa'nın yardımcıları olmak, hiç şüphesiz samimi olarak iman edenler için hem çok büyük bir müjde hem de önemli bir sorumluluktur. Hz. İsa'nın destekçisi olmak gibi şerefli bir konuma erişebilmek tüm iman edenlerin gönülden talebidir.

Geçmişte de Dönemin Sözde Din Adamları

Hz. İsa'yı Tanıyamamışlardır

Hz. İsa'nın yaşadığı dönemde, Akdeniz tümüyle Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı. Romalılar Akdeniz çevresinde yaşayan tüm toplumlar gibi, çok tanrılı batıl bir dine inanıyorlardı. Yahudi toplumunun içinde de dini farklı şekillerde yorumlayan birçok mezhep bulunmaktaydı. Allah'ın Hz. Musa'ya vahyettiği hak dinden uzaklaşılmış, batıl gelenekler ve çarpık inançlar türetilmişti. Hz. İsa yeryüzüne ilk gelişindeki bu dönemde, hem putperest Helen kültürüyle ve hem de Yahudiler içindeki bazı müşrik gruplarla çok büyük bir fikri mücadele içinde olmuş, onlara Allah'ın dinini hikmetli örneklerle anlatmıştır.

Ancak, Hz. İsa'nın insanları davet ettiği hak yola karşı çıkanların başında birtakım sözde din adamları yer almıştır. Bu kimseler, Allah'ın Hz. İsa aracılığıyla insanlara gönderdiği vahiyden rahatsızlık duymuşlardır. Çünkü Hz. İsa'nın tebliği, hem maddeci bir dünya görüşüne sahip olanların, hem de samimiyetini kaybederek, şekle ve hurafeye yönelenlerin yanlış yolda olduklarını göstermekteydi.

Kurulu düzenden menfaat sağlayan bu sözde din adamları, kendilerini hak olana çağırdığını bildikleri halde Hz. İsa'nın tebliğine uymayı kabul etmemişlerdir. Söz konusu kişiler, Yahudi toplumu üzerinde büyük bir otoriteye sahiptiler. Din adamı gibi görünerek herkesten büyük bir saygı görüyorlardı. Oluşturdukları batıl sistem, onlara statü ve hatta para kazandıran bir kurum haline gelmişti. Ülkeyi yönetmekte olan Roma Valisi ile de iş birliği içindelerdi. Bu sayede Roma'nın kendilerine sağladığı ayrıcalıklardan yararlanmaktaydılar. Bu şartlar göz önünde bulundurulduğunda, Hz. İsa'nın tebliğinin neden bu sözde din adamlarını rahatsız ettiği açıkça ortaya çıkmaktadır. Çünkü Hz. İsa da tüm peygamberler gibi, gönderildiği toplumun insanlarına, bozuk olan, her türlü ahlaksızlığı meşru gören bu batıl sistemin kötülüklerini anlatmış, onları bundan vazgeçmeye çağırmıştır. İnsanlara yaptıkları tüm adaletsizlikleri, haksızlıkları, ahlaksızlıkları ve putperest dinlerini terk etmelerini sadece Allah için yaşamalarını tebliğ etmiştir. İnsanlara Allah'tan korkup sakınmayı, Allah'ı sevmeyi, Allah'a teslim olmayı öğütlemiştir.

İncil'de Hz. İsa'nın, halkın önünde bu sahte din adamlarının sahtekarlıklarını şu şekilde açıkladığı ifade edilir:

Uzun kaftanlar içinde dolaşmaktan hoşlanan, meydanlarda selamlanmaya, havralarda en seçkin yerlere, şölenlerde baş köşelere kurulmaya bayılan din bilginlerinden sakının. Dul kadınların malını mülkünü sömüren, gösteriş için uzun uzun dua eden bu kişilerin cezası daha da ağır olacaktır. (Luka, 20: 46-47)

Kuran'da ise Hz. İsa'nın Tevrat'ı doğrulamak, Yahudileri batıl inanış ve uygulamalarından arındırmak için gönderildiği birçok örnekle haber verilmiştir. Al-i İmran Suresi'nde Hz. İsa'nın tebliği şöyle haber verilmiştir:

Benden önceki Tevrat'ı doğrulamak ve size haram kılınan bazı şeyleri helal kılmak üzere size Rabbiniz'den bir ayetle geldim. Artık Allah'tan korkup bana itaat edin. Gerçekten Allah, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz'dir. Öyleyse O'na ibadet edin. Dosdoğru olan yol işte budur. (Al-i İmran Suresi, 50-51)

Dönemin bazı Yahudi din adamları, kitaplarında yazılı olan Mesih'i bekliyor olmalarına ve Hz. İsa'nın üstün ahlakına, imanına ve Rabbimiz'in ona lütfettiği mucizelere şahit olmalarına rağmen Hz. İsa'yı tanımazlıktan gelmiş ve ona karşı büyük mücadele yürütmüşlerdir. İşte geçmişte menfaatleri sarsılan bazı sözde din adamlarının Hz. İsa'ya karşı çıkmaları gibi, Hz. İsa yeniden dünyaya geldiğinde de benzer ahlaka sahip kişilerin Hz. İsa'ya karşı çıkmaları söz konusu olabilir. Sözde din adamı görünümünde olan bu kişilerin kendilerince Hz. İsa aleyhinde konuşmaları ve bu yönde propaganda yapmaları halkın bazı kesimlerinin de yanlış yönlenmesine sebep olabilir. Oysa samimi olarak Allah'ın indirdiği dine inanan ve yalnızca Allah rızası için yaşayan bir insan, Allah'ın izniyle, Hz. İsa'yı gördüğü anda vicdanıyla hemen bu mübarek peygamberi tanır ve ona tam bir teslimiyetle teslim olur. Samimi olarak iman edenlerin, makam mevki elde etmek, elde etmiş oldukları konumları korumak gibi bir kaygı ve endişeleri yoktur. Salih müminlerin tek istekleri yalnızca Allah'ı razı etmek ve O'nun hoşnut olacağı bir yaşam sürebilmektir. Hz. İsa geldiğinde de, yine yalnızca Allah'ın rızasını gözetmelerinden dolayı, Allah'ın izniyle bu mübarek peygambere tabi olacak ve onu en güzel şekilde destekleyeceklerdir.

Yeryüzüne Beşer Olarak Gelmesi,

Bazı İnsanların Hz. İsa'yı Tanımalarını Engelleyecektir

Hristiyanlığın tahrif edilmiş sapkın inanışlarından biri de, Hz. İsa'nın sözde ilahlaştırılması (Allah'ı tenzih ederiz) ve Hz. İsa'nın Allah'ın oğlu olduğunun (Allah'ı tenzih ederiz) iddia edilmesidir. Bu sapkın inanışlar, bazı insanların Hz. İsa ikinci kez yeryüzüne geldiğinde, bu mübarek peygamberi tanımalarına engel olabilir. Kuran'da bu sapkın inanç şu şekilde bildirilmiştir:

Andolsun, "Şüphesiz Allah, Meryem oğlu Mesih'tir" diyenler küfre düşmüştür... (Maide Suresi, 72)

Ey Kitap Ehli, dininiz konusunda taşkınlık etmeyin, Allah'a karşı gerçek olandan başkasını söylemeyin. Meryem oğlu Mesih İsa, ancak Allah'ın elçisi ve kelimesidir. Onu ('Ol' kelimesini) Meryem'e yöneltmiştir ve O'ndan bir ruhtur. Öyleyse Allah'a ve elçisine inanınız; "üçtür" demeyiniz... (Nisa Suresi, 171)

Hz. İsa da diğer tüm peygamberler gibi, Allah Katında seçkin, onurlu ve değerli olan mübarek bir beşerdir. Rabbimiz'in tüm insanlara örnek olacak bir ahlak ve imanla yarattığı bir kuludur. İnsanlara, şirk koşmadan, bir ve tek olan Allah'a iman etmelerini öğütlemiştir. Hz. İsa ikinci kez yeryüzüne geldiğinde de, Hristiyanlığı bu tahrif edilmiş sapkın inanışlardan arındıracaktır. İnsanları, Kuran'da bildirilen yüce sıfatlarıyla Rabbimiz'e yönelip dönmeye, yalnızca O'nun rızası için yaşamaya, ahiret gününde hesap vereceklerini unutmamaya, her türlü batıl inanç ve uygulamayı terk edip gerçek din ahlakını yaşamaya davet edecektir. Hristiyanlık inancı içerisinde bazı insanların öne sürdükleri iddiaların büyük bir yalandan ibaret olduğunu, kendisinin yalnızca bir beşer ve Allah'ın peygamberi olduğunu onlara Hz. İsa'nın bizzat kendisi açıklayacaktır. Kuran'da Hz. İsa'nın insanlara şirk koşmadan iman etmelerini bildirdiği şu şekilde haber verilmiştir:

... Oysa Mesih'in dediği (şudur:) "Ey İsrailoğulları, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah'a ibadet edin. Çünkü O, Kendisi'ne ortak koşana şüphesiz cenneti haram kılmıştır, onun barınma yeri ateştir. Zulmedenlere yardımcı yoktur." (Maide Suresi, 72)

Tarih boyunca inkarcıların iman etmemek ve elçilerin çağrılarına uymamak için öne sürdükleri batıl iddialardan biri; peygamberlerin kendileri gibi insanlar oldukları ve bu nedenle onlara inanmayacaklarını söylemeleridir. Aslında bu ve benzeri batıl mantıklar, bu kimselerin iman etmemek için öne sürdükleri samimiyetsiz bahanelerdir. Allah Kuran'da bu ahlaktaki insanların iman etmek için elçilerden mucize istediklerini ancak, Rabbimiz'in bir lütfu olarak mucizeler gerçekleştiğinde yine de iman etmediklerini bildirmiştir:

Olanca yeminleriyle, eğer kendilerine bir ayet gelse, kesin olarak ona inanacaklarına dair Allah'a yemin ettiler. De ki: "Ayetler, ancak Allah Katındadır." Onlara (mucizeler) gelse de kuşkusuz inanmayacaklarının şuurunda değil misiniz? (Enam Suresi, 109)

Nitekim inkar edenlerin, geçmiş toplumlara gönderilmiş elçilere verdikleri cevaplar da, bu kimselerin sapkın mantık örgülerini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) de toplumunu din ahlakını yaşamaya çağırdığında onlardan benzer cevaplar almıştır. Bu kimselerin gösterdikleri sapkın tavır Kuran'da şöyle haber verilmektedir:

Dediler ki: "Bu elçiye ne oluyor ki, yemek yemekte ve pazarlarda dolaşmaktadır? Ona, kendisiyle birlikte uyarıcı olacak bir melek indirilmesi gerekmez miydi? Ya da kendisine bir hazinenin bırakılması veya (ürünlerinden) yemekte olduğu bir bahçesi olması (gerekmez miydi)?" Zulmedenler dedi ki: "Siz olsa olsa, ancak büyülenmiş bir adama uyuyorsunuz." Bir bak; senin için nasıl örnekler verdiler de böylece saptılar. Artık onlar hiçbir yol bulamazlar. (Furkan Suresi, 7-9)

Ayetlerde de buyrulduğu gibi, öne sürdükleri örnekler, bu kişilerin doğru yoldan sapmalarına neden olmaktadır. Benzer ahlaka ve mantık örgüsüne sahip olan kişiler, Hz. İsa ikinci kez yeryüzüne geldiğinde de aynı bahanelerle peygambere uymaktan ve ona destek olmaktan kaçınacak olabilirler. Bu kişilerin, söz konusu çarpık mantıkları öne sürerek yapacakları propagandalar, Hz. İsa'nın pek çok insan tarafından da tanınmasına engel olacak olabilir. Hristiyanlığın sapkın inanışlarını muhafaza etmek isteyen çevrelerin de desteğiyle bu kişiler, Hz. İsa geldiğinde insanları ona uymaktan alıkoyabilmek için faaliyet yürütecek olabilirler. Çeşitli yalanlarla ve batıl telkinlerle insanları Hz. İsa'dan uzaklaştırmaya çalışabilirler. Kuran'da;

Dediler ki: "Bizden biri olan bir beşere mi uyacağız? Bu durumda gerçekten biz bir sapıklık (delalet) ve çılgınlık içinde kalmış oluruz." (Kamer Suresi, 24)

"Eğer sizin benzeriniz olan bir beşere boyun eğecek olursanız, andolsun, siz gerçekten hüsrana uğrayanlar olursunuz." (Müminun Suresi, 34)

ayetlerinde bildirilen ifadelere benzer yalanlarla insanları aldatmaya çalışabilirler. Ancak müminler, "Meryem oğlu Mesih, yalnızca bir elçidir. Ondan önce de elçiler gelip geçti. Onun annesi dosdoğrudur, ikisi de yemek yerlerdi. Bir bak, onlara ayetleri nasıl açıklıyoruz?..." (Maide Suresi, 75) ayetinde haber verildiği gibi, Hz. İsa'nın yalnızca Allah'ın bir elçisi olduğunu, ancak Allah Katında çok mübarek bir insan olduğunu bilirler. Hz. İsa, Allah'ın takdir ettiği vakitte yeniden dünyaya geldiğinde de bu bilinçle, Hz. İsa'ya gönülden bir sevgi ve saygıyla bağlanır ve ona en güzel şekilde destek olurlar.

Hz. İsa'nın Öldüğü Yanılgısını Öne Sürenlerin Propagandaları,

Hz. İsa'nın Tanınmamasına Neden Olacaktır

Hz. İsa'nın yeniden yeryüzüne geleceği dönemde bazı insanların, Hz. İsa'nın öldüğü ve ikinci kez gelmeyeceği yanılgılarını sürekli gündemde tutmaları da, Hz. İsa'nın tanınmasını engelleyecek nedenlerden biri olabilir. Oysa Kuran'da Hz. İsa'nın ölmediği ve öldürülmediği açıkça bildirilmiştir. Peygamberimiz (sav)'in hadislerinde de Hz. İsa'nın ikinci kez yeryüzüne geleceği pek çok detayıyla müjdelenmiştir. Ayrıca Kuran'da Hz. İsa'nın yeniden dünyaya geleceğine işaret eden birçok ayet bulunmaktadır.

Tüm bu gerçeklere rağmen bazı kimseler, konu hakkında yeterince bilgi sahibi olmadıklarından ya da bazı ön yargıları nedeniyle Hz. İsa'nın öldüğü yanılgısını öne sürmekte ve yeniden dünyaya gelmeyeceğini iddia etmektedirler. Bu yanılgıya kapılmış olanların propagandaları, insanların büyük kısmını etkisi altına alıp onların da aynı aldanışla hareket etmelerine neden olabilir. Bu koşullar altında, Hz. İsa ikinci kez yeryüzüne geldiğinde pek çok insan Hz. İsa'yı tanıyamayacak olabilir.

16 Tirmizi, Fiten: 43; Ebu Davud, Melahim: 16

17 Mektubat, s. 6

18 Şualar, s. 463

19 Şualar, s. 587

20 Şualar, s. 467

21 Şualar, s. 587

22 Hakim-i Tırmızi, Nevadirü’l Usul, 2/92

MELHEMLU.COM

Hz. İsa, kıyamet kopmadan önce tekrar yeryüzüne inecek mi ?

Yazar: Şaban Döğen 2007-07-04

Bir mu’cize eseri, babasız olarak Hz. Meryem’den yaratılan Hz. İsâ, dört büyük peygamberden biridir. Otuz yaşına geldiğinde kendisine peygamberlik verilmiş, üç sene sonra da Yahudîlerin sûikastlarına maruz bırakılmadan Allah tarafından gökyüzüne çıkarılmıştır. Mesih ünvanıyla da anılır. Meshederek hastalıkları iyileştirdiği, Hz. Zekeriya kendisini meshettiği, yeryüzünü meshedeceği, yani katedeceği gibi hususlar yüzünden bu ünvanın verildiği belirtilir. Rivayetlere göre Hz. İsa, âhirzamanda tekrar yeryüzüne inecek ve ümmet-i Muhammed’den olacaktır.

Hz. İsa’nın çarmıha gerilme iddiâsı

Günümüz İncillerine baktığımızda bu konuda tutarlı, üzerinde ittifak edilmiş bir görüş bulmak mümkün değildir. İncil'e göre, Hz. İsa meşrû ve haklı mücadelesinde bir kısım engellerle karşılaşmış, halkı kışkırtmakla suçlanmış ve Yahudîlerin ısrarlı "Haça germe" teklifleri karşısında Roma İmparatorluğunun Yehudiye bölgesinin 6. valisi Platus (Filatos) tarafından haça gerilmiştir. Luka İncili'nde, Platus'un, Yahudîlerin isteklerine boyun eğdiği(1) ve Hz. İsa’yı, Yahudîlerin yüksek dinî mahkemesi Sanhedrin tarafından idama mahkûm ettirdiği kaydedilmiştir.

İncillere göre, Hz. İsa'nın yerinin bilinmediği, ancak 12 Havarîden birisi olan Yehuda İskaryot'un 30 gümüş gibi az bir para karşılığında onun yerini bildirdiği, Allah'ın da ceza olarak onun sûretini Hz. İsa'ya benzettiği anlatılır.(2)

Hıristiyanlarca, Hz. İsa'nın âkıbeti ise ihtilâflıdır. Onun çarmıha gerildiği ağırlıklı görüş olmakla birlikte, çarmıha gerilmediğini kabul eden Hıristiyanlar da vardır. Cerinthi ve Tatianos mezhepleri gibi. Kur'an-ı Kerimi İngilizceye çeviren George Sale, "Bazı Hıristiyanlar, Hz. İsa'nın çarmıha gerilmeme fikrinin Hz. Muhammed tarafından îcad edildiğini söylerlerse de, bu doğru değildir. Daha önceden de Basilid, Cerinthi, Carpocrati gibi mezhepler bu görüşteydi. Photius, Resûllerin Seyahatları adlı eserde şu cümlenin yazılı olduğunu okumuştu: 'İsa çarmıha gerilmedi, bir başkası onun yerine çarmıha gerildi. Onun için onu çarmıha gerenlere güldü.'"

Ekser Hıristiyanlar ise, onun Platus zamanında çarmıha gerildiği, sonra da diriltilip gökyüzüne çıkarıldığına inanırlar. Onun yerini gösteren 12 Havarîden İskaryot, sonradan hiyanetinden pişmanlık duymuş ve kendini asmıştır. Hz. İsa'nın çarmıha gerilmesi konusunda Hıristiyanlar üç gruba ayrılmışlardır. Melkâiye denilen grup, Hz. İsa’nın hem bedenen, hem de rûhen çarmıha gerildiğini, fakat bu ölümün ruhuna doğrudan değil de temasla ve hissen vâkî olduğuna inanırlar. Yakubiye denilen diğer bir grup iki cevherden meydana gelen cevher-i Mesih'in idam edildiğini, Nasurîler denilen üçüncü grup ise bedenen öldürüldüğünü, fakat ruhunun göklere yükseldiğini söylerler.(3)

Kur’ân’da Hz. İsa’nın sonu

Kısaca, İncillerin ve Hıristiyanların Hz. İsa'nın âkıbeti konusundaki görüşleri böyle. Kur'an ise, bu konuda gâyet net ve kesin açıklamada bulunmaktadır. Konuyla ilgili bazı âyetler şu meâldedir:

"Yahudîler, İsa'yı öldürmek için hile yaptılar. Allah da onları kurdukları tuzağa düşürdü ve İsa diye kendilerinden birini öldürttü. Allah, hileyi hileyle cezalandıranların en hayırlısıdır.

"O vakit Allah buyurdu ki: 'Ey İsa! Seni ecelin geldiğinde öldürecek olan Benim. Seni Ben semaya yükselteceğim, Yahudîlerin suikastından tertemiz kurtaracağım ve sana uyanları Kıyamete kadar, seni inkâr edenlere üstün kılacağım.'"(4)

Diğer bir âyette ise, meseleye daha da açıklık kazandırılmakta ve şöyle buyurulmaktadır:

"Onlar, İsa'yı inkâr etmeleri, Meryem'e pek büyük bir iftirada bulunmaları ve 'Allah'ın Resûlü Meryem oğlu Mesih İsa'yı biz öldürdük' demeleri sebebiyle de lânete uğramışlardır. Onu ne öldürdüler, ne de astılar; fakat başkası ona benzetildi de onu öldürdüler. Muhakkak ki, bu hususta ihtilâfa düşenler, İsa'yı öldürüp öldürmedikleri hakkında şüphe içindedirler. Onların bu hususta hiçbir bilgileri yoktur; kapıldıkları şey, ancak bir zan ve tahminden ibarettir.

"Hakikatte ise, Allah, onu Kendi huzuruna yükseltti. Allah'ın kudreti herkese gâliptir ve Onun her işi hikmet iledir." (5)

Âyette, açıkça Hz. İsa'nın asılmadığı, ona benzetilen başka birinin öldürüldüğü anlatılmaktadır. Âyeti tefsir eden âlimler, bu hususu şöyle yorumlamışlardır: Yahudîler, Hz. İsa'yı öldürmek maksadıyla yanına girdiklerinde onu bulamadılar. Çünkü Cenab-ı Hak, onu gökyüzüne çıkarmıştı. Telaşlanan ve halkın karışmasından korkan Yahudîler, bir kişi tutup onu Hz. İsa diye çarmıha gerdiler. Halk çarmıha gerilen adamı ismen tanısa da şahsen tanımamaktaydı.

Diğer bir görüşe göre ise, Yahudîler, Hz. İsa'nın bir evde bulunduğunu öğrenmiş, öldürmek maksadıyla eve gitmişlerdi. Başlarındaki Yehuda, Taytayus adında birini öldürmesi için içeri gönderdi. Cenab-ı Hak ise, İsa Aleyhisselâmı göğe kaldırmış, o adamı da İsa'ya benzetmiş, Yahudîler de Hz. İsa diye onu asmışlardı.

Bu rivayetlere ilave olarak, Havarîlerden birinin münafıklık edip casusluk yaptığı, Allah'ın da ceza olarak onu Hz. İsa'ya benzettirip astıkları şeklinde bir rivayeti daha bulunmaktadır.

Bu âyetler açıkça göstermektedir ki, Hz. İsa'yı öldürme teşebbüsüne geçen Yahudîler onu öldürememiş, Cenab-ı Hak onların tasallûtundan onu kurtarıp gökyüzüne çıkarmıştır.

Hz. İsa’nın yeryüzüne inişi

Ümmet-i Muhammed (a.s.m.) birçok yönleriyle övülen bir millettir. Kur’ân’da da, diğer İlâhî kitaplarda da övülmüştür.

Hz. İsâ, İncil’de, bu ümmetin övgü dolu sıfatlarını gördüğünde, onlardan eylemesi için Allah’a duâ etmiş, Allah da onun duâsını kabul etmiştir. Günü geldiğinde müceddit olarak yeryüzüne inmesi bunun içindir.(6)

Âlimler, İsâ Aleyhisselâmın yeryüzüne inişinin Kitap, Sünnet ve icma ile sabit olduğunu(7) ve bunun mütevatir hadislere dayanan bir inanç meselesi haline geldiğini, inkâr edenin küfrüne hükmedileceği kanaatine varmışlardır.(8)

Şevkânî’ye göre, İsâ Aleyhisselâmın yeryüzüne ineceğini bildiren hadislerin toplamı 29’u bulmakta ve tevatür derecesine ulaşmaktadır.(9) Sahih-i Müslim’de de aynı kayıt vardır.(10) Şöyle der:

“Beklenen Mehdî, Deccal hakkında rivayet edilen hadisler olduğu gibi Hz. İsa bin Meryem'in (a.s.) ineceği hakkındaki hadisler de tevatür derecesine ulaşmıştır.”(11)

İbni Kesir Tefsirinde, Zuhruf Sûresinin 61. âyetinde geçen İsa Aleyhisselâmın Kıyamet alâmeti oluşu hakikatini açıklarken, onun Kıyamet kopmadan önce ineceğini bildiren rivayetlerin tevatür derecesine geldiğini bildirmektedir. Şeyh Abdülfettah Ebû Gudde de, Hz. İsa’nın yeryüzüne inip Deccalı öldürüceğine dair rivayetlerin tevatür derecesini bulduğunu belirtir.(12) Allame muhaddis Kittânî’nin de Nazmü’l-Mütenâsır isimli eserinde(13) aynı görüşleri savunduğu görülür.

İbni Hacer’in Fethu'l-Barî'sinde de, Hz. Mehdînin bu ümmetten olacağı, Hz. İsa'nın (a.s.) onun arkasında namaz kılacağıyla ilgili hadislerin mütevatir oldukları kaydı da yer almaktadır.(14)

Sadeddin Taftazanî de, Şerhu'l-Makasıd’ında, Hz. İsa'nın inişiyle ilgili birçok sahih hadis bulunduğunu ve bunların mütevatirü'l-mânâ olduğunu kaydeder.(15)

Bir kısım âyet ve hadislerde, Kıyamet alâmetlerinin anlatıldığını görürüz. Bunlar hadis kitaplarında olsun, İslâm âlimlerinin eserlerinde olsun, "Kıyamet alâmetleri" başlığı altında toplanmıştır. Bu alâmetlerden biri de, Hz. İsa'nın yeryüzüne inmesidir. Yani İsa Aleyhisselâm, Kıyamet kopmadan önce yeryüzüne inecektir. Cenab-ı Hak, bir âyetinde, "İsa'nın inişi Kıyamet alâmetlerindendir"(16) buyurarak bu hakikate işaret etmiştir. Resûl-i Ekrem de (a.s.m.), birçok hadislerinde, Hz. İsa'nın ineceğini bildirmişlerdir. Bunlardan bir kısmı şöyledir:

"Sizler on alâmeti görmedikçe hiçbir zaman Kıyamet kopmaz. ... Biri de İsa Aleyhisselâmın inmesi..."(17)

"Hayatım Kudret elinde olan Allah'a yemin ederim ki, Meryem oğlu İsa'nın adaletli bir hâkim olarak içinize inmesi yakındır."(18)

Bilindiği gibi, Hz. İsa, gökyüzünderi ve üçüncü hayat tabakasında bulunmaktadır. Bizim gibi yiyip içmeye, beşerî bir kısım ihtiyaçlara gerek duymamakta, nuranî, yıldız misal, melek gibi bir hayat sürmektedir. Peygamberimizin, “Hz. İsa âhirzamanda gelecek, şeriat-ı Muhammediye ile amel edecek”(19) müjdesi gereğince yeryüzüne bir insan olarak inecektir.

Mâdem hikmet-i İlâhiye onun yeryüzüne inmesini gerekli görmektedir. Öyleyse çok önemli bir kısım vazifeler yapmalıdır. Bunların bir kısmını sıralayalım:

Hz. İsa' nın Faaliyetleri

a. Hz. Mehdî’ye tâbî olması
Hz. İsâ geldiğinde islâm şeriatıyla amel edecektir. "Eğer İsa hayatta olsa, bana uymaktan başka birşey yapmaz"(20) buyuran Allah Resûlü, Müslim'de yer alan bir hadislerinde de onun Sünnet-i Seniyyeye tâbi olacağını açıkça belirtmektedir.(21)

İmam-ı Nevevî, "Hz. İsâ, ümmet-i Muhammed’e ayrı bir peygamber olarak değil, şeriat-ı Mahmmediyeyi tatbik etmek için gelecektir"(22) der.

İmam-ı Rabbanî de (r.a.), Hz. İsa’nın yeryüzüne inip peygamberlerin sonuncusu Resûlullah Efendimizin (a.s.m.) şeriatına tâbi olacağını söyler.(23)

Kadı İyaz ise, onun halkın terk ettiği Şeriat hükümlerini ihya etmek için ineceğinin sahih hadislerle sâbit olduğunu belirtir.(24)

Bilindiği gibi Hz. Muhammed (a.s.m.) hâtemülenbiyadır, yani son peygamberdir. Böyle olunca Hz. İsa'nın yeni bir peygamber olarak değil, ancak Resûl-i Ekreme ümmet olarak gelmesi ve Şeriat-ı Muhammediyeye göre amel etmesi düşünülebilir. Âlimler derler ki:

"Hz. İsa, Şeriat-ı Muhammediyeyi tekrar ve tecdidle görevlidir. İslâmla amel edecek tek peygamber, Hz. İsa'dır. O, dinin hor ve hakir görüldüğü, itildiği bir zamanda gelip âdil bir hâkim olarak vazife yapacaktır. Yeryüzüne inmeden önce o günün şartlarında İslâmla ilgili gerekli her türlü bilgiyi öğrenmiş olarak gönderilecek ve geldiğinde bunları tatbik edecektir."(25)

Tevatür derecesinde olan Hz. İsa'nın Hz. Mehdî'nin arkasında namaz kılması(26) tarzındaki hadisler de onun İslâma tâbi olacağını göstermektedir. Bu konuda birçok rivayet vardır. Bir kısmı şöyledir:

“Hz. Mehdî imam olur, Hz. İsa da ona uyar.”(27)

Buharî ve Müslim'deki diğer bir hadis-i şerifte ise şöyle buyurulur:

"İmamınızın sizden olduğu bir anda Meryem oğlu İsa, yanınıza inip namazda ona uyduğunda ne yaparsınız?"(28)

Ahmed'in Cabir'den rivayet ettiği Müsned’de yer alan bir hadis-i şerifte, Hz. İsa'ya, “İmamete geç, ey Ruhullah” diye namaz kıldırması teklif edilince, “Sizin imamınız öne geçsin ve namaz kıldırsın” diyeceği belirtilir.(29)

Konuyla ilgili rivayetlerden birisinde de şöyle buyurulur:

“İsa bin Meryem'in (a.s.) sabah şafağının attığı bir sırada Beyt-i Makdis'e ineceği vakte kadar, bu ümmetin içinde hak için çarpışan bir cemaat muhakkak bulunacaktır. İsa bin Meryem (a.s.) Hz. Mehdî'nin yanına iner. Kendisine, ‘Geç öne ey Allah'ın peygamberi! Bize namaz kıldır!’ denilir. O da, ‘Hayır, Allahu Teâlanın bir ihsanı olarak siz birbirinizin emiri kılınmışsınızdır’ der.”(30)

İbni Mâce’de Ebû Ümame’nin rivayet ettiği bir hadis-i şerifte ise imamlık Hz. İsa’ya teklif edilince o, “Sen geç, bu görev sana verildi” der.

Konuyla ilgili diğer bir rivayet de şöyledir:

“Hz. Mehdî, mü’minlerle beraber Beytü’l-Makdis’te sabah namazı kılarken o sırada nüzûl eden İsa’yı (a.s.) öne geçirecek ve Hz. İsa, ellerini onun omuzlarına koyarak, ‘Namazın kàmeti senin için getirilmiş, bu yüzden sen kıldır’ diyecek ve nihayet Hz. Mehdî, İsa (a.s.) ve mü’minlere imam olarak namazı kıldıracaktır.”(31)

Fıkhü'l-Ekber Aliyyü'l-Karî Şerhinde ise mesele biraç daha netleştirilir:

"İsa Aleyhisselâm, Mehdî (r.a.) ile buluşacak. Bu arada namaz kılınacak. Mehdî namazı kıldırması için İsa Aleyhisselâma işaret edecek, fakat İsa Aleyhisselâm, 'Bu namaz senin için kılınıyor' diyerek mazeret belirtecek ve 'Sen bu namazı kıldırmaya benden daha lâyıksın' diyecek. İsa Aleyhisselâmın Hz. Peygamberin şeriatına uyduğu ortaya çıkması için Mehdî'ye uyacak, böylece beraber namaz kılacaklardır."(32)

Hz. İsa'nın namazda Hz. Mehdî'ye uyması şeklindeki bütün bu rivayetler, onun İslâma tâbi olacağını göstermektedir. Yani Hz. İsa yeni bir dinle gelmeyecektir. Ayrıca Hıristiyanlıkla İslâmiyetin ittifak edeceğine, hakikat-i Kur’âniyenin metbûiyetine ve hâkimiyetine işaret etmektedir.(33)

Hz. İsa’nın Şeriat-ı Muhammediye ile amel etmesinin bir sırrı da şöyle tecellî etmektedir: Âhirzamanda tabiat felsefesinden kaynaklanan küfür cereyanı ve Allah’ı inkâr fikrine karşı İsevîlik, hurafelerden arınıp İslâmiyete dönüşecek ve İsevîliğin şahs-ı mânevîsi vahy-i semavî kılıncıyla o müthiş dinsizliğin şahs-ı mânevîsini öldürecektir. Yani Hz. İsa, İsevîliğin şahs-ı mânevîsini temsil ederek, dinsizliğin şahs-ı mânevîsini temsil eden Deccalı, yani onun yaydığı Allah’ı inkâr fikrini öldürecektir.(34)

b. Hıristiyanlığı hürafelerden arındırması
Hz. İsa'nın diğer önemli bir vazifesi de, az önce kısaca temas ettiğimiz gibi Hıristiyanlığı sonradan içerisine sokulan birkısım hurafelerden, bilhassa teslisten arındırması, Tevhide dönüştürmesidir. Çünkü çağın, ilmin, insanî ve medenî duyguların bunca gelişmesi karşısında insaf ve hakperestliği esas alan insanlarca, Hıristiyanlığın eski haliyle ayakta kalması mümkün değildir. Ya sönüp gidecek, ya da asliyetine dönüşecek, hurafelerden arınacaktır.

Bir kısım inkılâplardan geçen Hıristiyanlık, önce Prutluğa, sonra mutlak dalâlete düşerken, bir kısmı ise Tevhide yaklaşmış, onunla teneffüs etmeye başlamıştır. Birinci ve İkinci Cihan Savaşlarından itibaren, bilhassa son yıllarda yeni birkısım değişikliklere uğrayan Hıristiyanlık teslisten Tevhide geçişin sancılarını yaşamaktadır. Hıristiyan bir grup tarafından çıkarılan ve sekiz milyon insana hitap eden "Plain Truth" dergisi, teslisin Hıristiyanlığa sonradan ilâve edildiğini açıkça söyleyebiliyor. Nice rûhanî, Hz. Muhammed'in (a.s.m.) peygamberliğini kabul etmekte tereddüt etmediklerini ifade edebiliyor. Vatikan gibi bir yerde bile Michael Lelong isimli Müslümanlarla Münasebetler Bölümü Başkanının bunu açık açık belirtmesi, bu yolda büyük mesafe alınmış olduğunu göstermiyor mu?

d. Küfrü yok etmesi
Hz. İsa küfre çetin bir savaş açar. Küfür, kendisinde onun karşısında durabilecek tâkât bulamaz. Rivayete göre, “onun nefesini duyan her kâfir ölecek, nefesi de gözün görebildiği mesafeye kadar ulaşacaktır.”(35) Yani o, İslâmın hayat verici hakikatlerini bayrak edindiği için, o müdellel hakikatler karşısında hiçbir küfrî görüş dayanak noktası bulamayacak, yıkılmak zorunda kalacaktır.

Hz. İsa’nın küfrü yok etmesi demek, küfrün temsilcisi olan Deccalı ve inançsızlığa dayanan köhne sistemini ve şahs-ı mânevîsini yerle bir etmesi demektir.

c. Barışı sağlaması
Yeryüzünde kırk yıl adaletli bir idareci olarak kalan Hz. İsa,(36) barışı da hâkim kılacak,—barış hâkim kılındığı için de—kılıçları tırpan olarak kullanacaktır.(37)

Evet, onun döneminde kılıçlar kınına girecek, silah kullanmaya gerek kalmayacaktır.

İsa Aleyhisselâm, yeryüzünde kaldığı süre içerisinde, her türlü kötülüğün kaynağı olan küfrü yok ederken, onun yerine bütün güzelliklerin kaynağı olan îmanı yerleştirecektir. Böylece îmanın gereği olan adalet, eşitlik, bolluk, huzur ve saadet boy gösterecektir. Rivayetlerde bu gerçeklere bir bir dikkat çekilir. O geldiğinde "düşmanlıklar, boğazlaşmalar, kıskançlaşmalar yok olacak,"38 gerçek huzur ve saadet ortamı teşekkül edecek, “Tek bir secde dünya ve içindekilerden hayırlı görülecek.” (39)

Evet, o dönemde insanlar öylesine düzelecek, îmanları öylesine kuvvetleşecek ve hayırlı amellere öylesine koşacaklar ki, tek bir secdeyi dünya ve içindeki herşeyden daha üstün tutacaklar.(40)

Şu rivayet de o günki mânevî atmosferi göstermesi bakımından oldukça enteresandır:

"İsa bin Meryem, ümmetim içinde bulunacak, adaletli bir hâkim ve âdil bir imam olacak. Haçı kırıp ezecek ve domuzu öldürecektir. Cizyeyi kaldıracak, zekâta ise dokunmayacaktır. Artık ne koyun, keçi, sığır sürüsü, ne de deve sürüsü üzerine zekât memuru çalıştırılmayacaktır. Düşmanlık ve kin kaldırılacaktır. Zehirli olan her hayvanın zehri sökülüp alınacaktır. Hattâ küçük oğlan çocuğu, elini yılanın ağzına sokacak da yılan ona zarar vermeyecektir. Küçük kız çocuğu da arslanı kaçmaya zorlayacaktır da arslan ona zarar vermeyecektir. Kurt, koyun-keçi sürüsü içinde sürünün köpeği gibi olacaktır. Kap suyla dolduğu gibi yeryüzü barışla dolacaktır. Din birliği de olacak, artık Allah'tan başkasına tapılmayacaktır. Savaş da ağırlıklarını (silâh ve malzemelerini) bırakacak."(41)

Müslim’de yer alan bir rivayette de aynı şekilde onun, "domuzu öldüreceği, haçı kıracağı, cizyeyi kaldıracağı"(42) belirtilmektedir.

Bu ve diğer rivayetlerde geçen haçı kırma, Hz. İsa’nın, akla, ilme ve hakikate ters hurafelerle aslı değiştirilen Hıristiyanlığı bunlardan arındırıp İslâmiyete dönüştüreceğine, teslisten kurtaracağına işaret eder.

Cizyeyi kaldırması ise, zamanında malın bollaşacağını gösterir. O geldiğinde mal öylesine bollaşır ki, cizye almaya bile gerek kalmaz. Bunu, Hıristiyanların, İslâmı kabul edecekleri şeklinde yorumlayanlar da vardır. Çünkü Müslüman olanlardan cizye alınmaz.

Zehirli hayvanların zehirlerinin alınması, kurtla kuzunun bir arada gezmesi gibi ifadeler barış atmosferinin belirtileridir. “Savaş da ağırlıklarını, yain silah ve malzemelerini bırakacak” ifadelerinde olduğu gibi.

d. Deccalı öldürmesi
Hz. İsa'nın en büyük muvaffakiyetlerinden biri ise, Deccalı öldürmesidir. Hz. Mehdî’yle birlikte bunu gerçekleştirecektir.

Deccal'ın çıkışı, icraatı nasıl dehşetliyse, öldürülmesi de o ölçüde önemli ve sevindiricidir.

Rivayete göre Resûl-i Ekrem (a.s.m.) Miraca çıktığında Hz. İsa'yla görüşmüş; Deccal söz konusu olmuş ve Hz. İsa şöyle demişti:

"Rabbim bana Deccalın çıkacağını haber verdi. Yanımda kadib ağacından yapılmış iki ok bulunacak. Deccal onları görünce kurşunun erimesi gibi eriyecektir."(43)

Bu hakikati, Resûl-i Ekrem Efendimiz de (a.s.m.) şöyle haber vermiştir:

"Allah'ın düşmanı olan Mesih-i Deccal, İsa Aleyhisselâmı görünce, tuzun suda eridiği gibi erir. Hz. İsa, onu terk edip bıraksa bile helâk oluncaya kadar eriyip gidecektir. Lâkin Allah, onu bizzat İsa Aleyhisselâmın eliyle öldürür."(44)

Diğer birkaç rivayet de şöyledir:

“İsa (a.s.) gökten inecek, Deccalı öldürecek veya Hz. Mehdî’nin Deccalı öldürmesine yardım edecek.”(45)
“Mehdî, İsa (a.s.) ile beraber çıkacak, Filistin topraklarında Bab-ı Lüdd’e Deccalı öldürecek, Mehdî’nin Deccalı öldürmesine yardım edecektir."(46)

Acaba bu hakîkat nasıl tecellî edecektir?
Önce Deccal çıkar, kademe kademe plânladığı sinsî icraatını yapmaya başlar. Istıraplı bir dönem başlar. Son derece sıkıntılı günler yaşanır.(47)

Evet, onun döneminde mü'minler şiddetli sıkıntı ve açlık çekerler. Afik Akabesine veya Şam'daki Duhan tepesine sığınmak zorunda kalırlar. İşte böyle bir zamanda Hz. İsa bir sabah namazı vakti gelir, Deccal onu görünce kurşunun eridiği gibi erir.(48)

Deccalın öldürüleceği yerin Afik Akabesi olması da enteresandır. Hz. İsa burada şeytanla mücadele etmiş, sonunda Cenab-ı Hakkın yardımıyla gâlip gelmişti. Aynı yerde aynı şekilde Deccalı mağlup edecektir.(49)

İsa bin Meryem, iki eli iki meleğin omuzunda olarak Şam'ın doğusundaki minareye inecektir. Nefesinin ulaştığı her kâfir ölecektir. Deccalı da arayıp bulacak ve Lüd* kapısında öldürecektir.(50)

İbni Kesir'in belirttiğine göre Hz. İsa, hakkı temsil etmektedir. Gün gelecek, onun sayesinde hak kuvvet bulacak ve Deccalizmi mağlup edecektir. Hadiste Lüd kapısının özellikle zikredilmesi İslâmın Yahudîlere (Deccal da Yahudîdir) galebe çalacağını göstermektedir. Çünkü Yahudîler en geniş şekliyle Deccalizmi temsil etmektedirler ve Lüd onların hâkimiyeti altında bulunmaktadır.(51)

Fitneyi uyandırmak ve hâkimiyet kurmak maksadıyla dünyayı dolaşan, bir kısım istidracî harikalar gösteren Büyük Deccal, bütün bunlara rağmen Hz. İsa’nın elinden kurtulamayacaktır.

Rivayetler, ayakbastığı her yeri, uğradığı her bölge insanını mânen bozup toplum hayatı için birer felâket unsuru haline getiren Deccal ve taraftarlarının dördüncü devrede artık iş yapamaz hale geleceğini, durumunu muhafazaya çalışacağını göstermektedir. Onun hakkından Hz. İsa gelecektir. Evet, büyük Deccalı, o öldürecektir.

Bu nasıl gerçekleşecektir?

Bediüzzaman Hazretlerinin belirttiğine göre bunun iki tevili vardır:

"Sihir ve manyetizma ve ispirtizma gibi istidracî harikalarıyla kendini muhafaza eden ve herkesi teshir eden (büyüleyip emri altına alan) o dehşetli Deccalı öldürebilecek, mesleğini değiştirecek; ancak hârika ve mûcizatlı ve umumun makbûlü bir zât olabilir ki; o zât, en ziyade alâkadar ve ekser insanların peygamberi olan Hz. İsa Aleyhisselâmdır.

İkinci vechi şudur ki: Şahs-ı İsa Aleyhisselâmın kılıncı ile maktûl olan şahs-ı Deccalın, teşkil ettiği dehşetli maddiyunluk (maddecilik) ve dinsizliğin azametli heykeli ve şahs-ı manevîsini öldürecek ve inkâr-ı ulûhiyet olan fikr-i küfrîsini mahvedecek, ancak İsevî ruhanîleridir ki; o ruhanîler, din-i İsevînin hakikatını hakikat-ı İslâmiye ile mezcederek o kuvvetle onu dağıtacak, mânen öldürecek. "(52)

Evet, Hıristiyanlık dini üçlü bir Allah inancından kurtulup tek bir Allah inancına yönelecek, bir kısım hurafe ve saçmalıklardan arınacak, İslâmiyete inkılâb edecek, Kur'ân'a teslim olacak ve birlikte büyük bir kuvvet kazanarak dinsizlik fikrini yok edeceklerdir.

Ancak herşey sebepler tahtında yürüyecektir. Çünkü sebepler dünyasında yaşıyoruz. Olup bitenlerin olağanüstü olarak gerçekleşeceği beklenmemelidir. Resûl-i Ekremin (a.s.m.) bile bütün işleri harika değildi. Ara sıra ve ihtiyaç ânında mûcize göstermekte, diğer zamanlarda nasıl davranmak gerekiyorsa öyle davranmaktaydı. Yerine göre aç kalıyor, yerine göre de sıkıntılara göğüs geriyordu.

Hz. İsa'nın da bütün işlerinin olağanüstü olmasını beklememeliyiz. Yeri gelince elbet harikulâdelikler gösterecektir. Diğer zamanlarda ise günün şartlarını dikkate alacak, nerede, ne zaman ve nasıl davranılacaksa öyle davranacaktır.

Deccal, dinsizliğin temsilcisi olduğu, onun bir komitesi, sistemi, rejimi bulunduğu ve bugün de bunun komünizm olarak tecellî ettiği bilindiğine göre, Hz. İsa'nın en büyük mücadelesinin dinsizlik, îmansızlığa ve komünizme karşı olacağı unutulmamalıdır.

Evet, Hz. İsa, dinsizliğin kökünü kurutacak, fikriyâtını yok edecektir. Bazı müfessirler, Nisa Sûresinde yer alan, "Kitap ehlinden hiçbir kimse yoktur ki, ölümünden önce İsa'nın hak peygamber olduğuna îman etmesin"(53) âyetine dayanarak Ehl-i Kitabın, Hz. İsa'ya inanacaklarını belirtirler. Aliyyü'l-Karî, bu âyeti izah ederken, Hz. İsa yeryüzüne indiğinde bütün dünyanın tek bir İslâm milleti haline geleceğini(54) belirtir. Mehmet Vehbi Efendi de Hz. İsa'nın Deccal çıktığı zaman gökyüzünden inip Deccalı öldüreceğini, sonra da bütün milletlerin Hz. İsa'ya îman edip dünyanın ehl-i İslâm olacağını kaydeder.(55)

Âhirzamanda maddecilik ve tabiatçılığın kuvvet bulup yaygınlaştığı, Allah'ı inkâr edecek dereceye geldiği ve Deccal, bizzat bu komitenin başına geçtiği bir zamanda Hz. İsa vazifeye başlar. Allah'ı ve dini inkâr eden bu grubun kuvvetli göründüğü bir anda Hz. İsa'nın mânevî şahsiyetinden ibaret olan hakikî Hıristiyanlık dini, ortaya çıkan bu dinsizliğe karşı mücadele verir. Hz. Mehdî ile birleşerek Deccalı öldürürler. Yani hürafelerden arınmış Hıristiyanlıkla İslâm ittifak ederek Deccalın fikr-i küfrîsini öldürürler.

Bu durumu Bedîüzzaman Said Nursî, bizzât kendi ifadeleriyle şöyle anlatır:

"O cereyan (dinsizlik cereyanı) pek kuvvetli göründüğü bir zamanda, Hz. İsa Aleyhisselâmın şahsiyet-i mâneviyesinden ibaret olan hakikî İsevîlik dini zuhur edecek, yani rahmet-i İlâhiye semasından nüzul edecek; hal-i hazır Hıristiyanlık dini o hakîkate karşı tasaffî edecek, hürafattan ve tahrifattan sıyrılacak, hakàik-i İslâmiye ile birleşecek; mânen Hıristiyanlık bir nevi İslâmiyete inkılâb edecektir... Ve Kur'ân'a iktida ederek, o İsevîlik şahs-ı mânevîsi, tâbi; ve İslâmiyet metbû (tâbi olunan) makamında kalacak. Din-i hak bu iltihak neticesinde azîm (büyük) bir kuvvet bulacaktır. Dinsizlik cereyanına karşı ayrı ayrı iken mağlûb olan İsevîlik ve İslâmiyet; ittihad neticesinde, dinsizlik cereyanına galebe edip dağıtacak istidadında iken, âlem-i semavatta cism-i beşerîsiyle bulunan şahs-ı İsa Aleyhisselâm, o din-i hak cereyanının başına geçeceğini, bir Muhbir-i Sadık, bir Kadîr-i Küll-i Şey'in va'dine istinad ederek haber vermiştir. Mâdem haber vermiş, haktır; mâdem Kadîr-i Küll-i Şey vaadetmiş, elbette yapacaktır."(56)

Evet, "Alem-i insaniyette inkâr-ı ulûhiyet (Allah'ı inkâr) niyetiyle medeniyet ve mukaddesat-ı beşeriyeyi zîr ü zeber eden Deccal komitesini, Hz. İsa Aleyhisselâmın din-i hakikîsini İslâmiyet hakikatıyla birleştirmeğe çalışan hamiyetkâr ve fedâkâr bir İsevî cemaati nâmı altında ve ‘Müslüman İsevîleri’ ünvanına lâyık bir cemiyet, o Deccal komitesini, Hz. İsa Aleyhisselâmın riyaseti altında öldürecek ve dağıtacak; beşeri inkâr-ı ulûhiyetten kurtaracaktır."(57)

Asıl mesele bir virüsle ölebilecek Deccalın şahsını öldürmek değil, mesleğini, kurduğu dinsizlik sistemini öldürebilmektir. Bu hususa da Şuâlar’da şöyle açıklık getirilir:

“Hem Deccalın rejimine ve teşkil ettiği komitesine ve hükümetine ait garip halleri ve dehşetli icraatı, onun şahsıyla münasebattar rivayet edilmesi cihetiyle mânâsı gizlenmiş. Meselâ: ‘O kadar kuvvetlidir ve devam eder; yalnız Hz. İsa (a.s.) onu öldürebilir, başka çare olamaz” rivayet edilmiş. Yani, onun mesleğini ve yırtıcı rejimini bozacak, öldürecek; ancak semavî ve halis bir din İsevîlerde zuhur edecek ve hakikat-i Kur’âniyeye iktida ve ittihad eden bu İsevî dinidir ki, Hz. İsâ Aleyhisselâmın nüzûlü ile o dinsiz meslek mahvolur, ölür. Yoksa onun şahsı bir mikrop, bir nezle ile öldürülebilir.”(58)

Hz. İsa, Deccalı öldürdükten sonra insanlar ekseriyetle hak dine girecek, hak din bütün ağırlığıyla varlığını hissettirecek, az önce geçen âyette belirtilen gerçek kendini gösterecektir.

Bütün bu bilgiler ışığında diyebiliriz ki, Hz. İsa, icraatını şahs-ı mânevîye dayanarak bir bir gerçekleştirmektedir. Dinsizliği yaymaya çalışan Deccal ve komitesi, onun ve Hz. Mehdînin karşısında bir buz gibi eridi ve erimeye devam edecek.

Yetmiş sene dünyaya kan kusturan, Rusya’nın bin yıllık mahsûlâtını bir çırpıda yıkan, mukaddes namına tahrip etmedik bir şey bırakmayan ateist rejim komünizmin uğradığı sevindirici âkibet, bu rivayetlerin bir nevi tasdiki, gözler önüne serilmesi değil midir?

Evet, fıtrata, âdetullaha zıt dinsizlik ölmek zorundaydı ve öldü. Rusya’nın bizzât kendisi de bu hakikat karşısında fazla direnemeyecektir. Çünkü, "İki dehşetli Harb-i Umûmînin neticesinde beşerde hâsıl olan bir intibah-ı kavî (kuvvetli uyanma) ve beşerin uyanması cihetiyle kat'iyyen dinsiz bir millet yaşamaz, Rus da dinsiz kalamaz. Geri dönüp Hıristiyan da olamaz. Olsa olsa, küfr-ü mutlakı kıran ve hak ve hakîkata dayanan hüccet ve delile istinad eden ve aklı ve kalbi ikna eden Kur'an ile bir müsalaha (barış yapar) veya tâbî olabilir"(59) müjdesinin gerçekleşmeye başladığını bugün açık seçik görüyoruz..

e. Yahudîleri öldürmesi

"Deccal, beraberinde yetmiş bin Yahudî olduğu halde, gelecek. Hepsi de süslü kılınç kuşanmış, yeşil şallı olacaklardır. Deccal, İsa Aleyhisselâma bakınca, tuzun suda eridiği gibi eriyecek ve kaçmaya başlayacaktır. İsa Aleyhisselâm da ona, 'Sana öyle bir darbem olacak ki, sen bundan kurtulamayacaksın' diyecek ve Lüdd'ün doğu kapısı yanında yetişip onu öldürecektir. Allah, Yahudîleri de hezimete uğratacaktır. Artık Allah'ın yarattığı yaratıklardan, arkasında bir Yahudînin saklanıp da Allah'ın konuşturmayacağı hiçbirşey kalmayacaktır. 'Ey Allah'ın Müslüman kulu! Gel, onu öldür' demeyen ne bir taş, ne bir ağaç, ne bir duvar, ne de bir hayvan kalacaktır. Yalnız, 'Garkad' denilen ağaç müstesna. Bu, onların ağaçlarındandır. Konuşmayacaktır."(60)

Müslim'de yer alan bir hadiste de şöyle buyurulmaktadır:

"Müslümanlar ile Yahudîler arasında çok kanlı bir muharebe olmadıkça Kıyamet kopmaz. O muharebede Müslümanlar, Yahudîleri tamamıyla kırıp öldürürler. Hattâ (bu kırıp öldürme o dereceye varır ki), bir Yahudî taş veya ağaç arkasına saklansa, o taş veya ağaç, 'Ey Müslüman! Ey Allah'ın kulu! Şu arkamdaki kişi bir Yahudîdir. Gel, onu öldür' diyecek olmasın. Garkad ağacı (büyük bir ağaç) müstesna. Çünkü o Yahudî ağacı nevindendir."(61)

Dinsizlik rejimi olan komünizmin darbe yemesi demek, tarih boyunca yeryüzünü fesada veren; bozgunculuk ve karıştırıcılığıyla tanınan ve çağımızda da komünizmi dünyanın başına musallat eden Yahudîlerin darbe yemesi demek değil midir?

Kur'ân'da belirtildiği gibi, yaptıkları şer ve tahribat sebebiyle Allah'ın gazabına müstehak olan, zillet ve meskenat damgası yiyen bu milletin çağımızdaki fesadları geçmiş çağlardakileri topyekûn kusacak boyutta olduğu için, İlâhî cezaya da—sanıyoruz—o ölçüde müstehak hale gelmişlerdir. Komünizmin iflasıyla unutamayacakları bir darbe yiyen Yahudîlerin, müstehak oldukları diğer cezaları ne zaman ve nasıl çekeceklerini zaman gösterecek.

f. Bolluk ve berekete vesile olması

Bir hadis-i şeriflerinde Peygamberimiz, “Mesih’ten sonraki yaşayışa ne mutlu!” buyururlarken, bunun sebebini de anlatırlar: O gün geldiğinde gök yağmurlarını yağdırır, yer bitkilerini bitirir. Öyle ki tohumu kaskatı bir taşın üstüne dahi atsan bitirir."(62)

Bu hadis-i şerif, Hz. Mehdî zamanında görülecek bu bolluğun sonra da devam edeceğini göstermektedir.

Evet, Hz. İsa’nın hâkimiyeti döneminin mazhar olduğu güzelliklerden sadece birkaçı bunlar. Bu güzelliklerden biri de bir rivayette belirtildiği gibi malın bollaşmasıdır.(63) Hem de öylesine bollaşacaktır ki, onu kabul edecek kimse bulunmayacaktır.(64)

İnsanlar şükre yöneldikleri için Allah da onlara bol bol vermektedir. Diğer bir önemli sebep de savaşa harcanan paraların halkın hizmetine sunulmasıdır. Ayrıca o dönemde teknoloji geliştiği, tarım ve sanayide hamleler gerçekleştirildiği için üretim kat kat artacaktır.

Hz. İsa geldi mi?

Bediüzzaman, Hıristiyanlığın ya söneceğini, ya da hurafelerden arınıp Tevhide dönüşececeğini, İslâma terki silah edeceğini söyler.

Kanaati ikinci şıkkın gerçekleşeceği noktasındadır. Bunun gerçekleşmesi yolunda, Hıristiyanlığın geçmişten bugüne geçirdiği evreleri ise şöyle anlatır:

“Mükerreren (tekrar tekrar) yırtıldı, purutluğa tâ geldi, purutlukta görmedi ona salâh verecek.
“Perde yine yırtıldı, mutlak dalâle düştü. Bir kısmı lâkin yakınlaştı Tevhide; onda felâh görecek,
“Hazırlanır şimdiden... Yırtılmaya başlıyor. Sönmezse safvet bulup İslâma mal olacak.
“Bu bir sırr-ı azîmdir, ona remz ve işaret: Fahr-i Resûl demişti: ‘İsa Şer’im (Şeriatim) ile amel edip ümmetimden olacak.’”(65)

Yukarıda bu hakikatin nasıl gerçekleştiğinin bir kısım örneklerini vermiştik. Bediüzzaman eserlerinde bu konuda oldukça örnekler verir. Bir eserinde, “Âhirzamanda Hz. İsa’nın (a.s.) din-i hakikisi hükmedecek, İslâmiyetle omuz omuza gelecek”(66) der. Kur’ân, Asr-ı Saadette olduğu gibi, Ehl-i Kitabı yalnız Allah’a ibadet etme, Ona ortak koşmama gibi tek kelimede birleşmeye(67) davet etmekteydi. Bu âyet asrımızda eskiye göre büyük ölçüde tatbikat bulmaya başladı. Cehalet ve körü körüne taklitçiliğin kırılıp yerini akıl, ilim, insaf ve hakperestliğe bırakmaya başladığı günümüzde, Hıristiyanlık dünyası da artık Kur’ân’ın bu emrine kulak vermeye başladılar.

Resûlullah, tâ Asr-ı Saadetten bu günleri görüp, “Âhirzamanda İsevîlerin hakiki dindarları ehl-i Kur’ân ile ittifak edip, müşterek düşmanları olan zındıkaya karşı dayanacaklarını”(68) bildirmişti. Konuyla ilgili hadis-i şeriflerden biri de şöyle:

“İstikbalde Rum ile emniyeti temin eden bir sulh akdedeceksiniz ve birlikte ikinize de muhalif olan bir düşmana karşı savaşacaksınız.”(69)

İbni Mâce’de yer alan bir hadiste ise, savaşlar başgösterdiğinde Arap olmayanlardan atları cins atların en kıymetlisi, silahları silahların en iyisi olan bir ordunun İslâmı teyid edeceği bildirilmektedir.(70) Bu ordu, âhirzamanın büyük savaşları ânında, İslâma destek olan harp teknolijisi yüksek Hıristiyan bir devletin ordusu olamaz mı?

Nitekim Bediüzzaman, İkinci Cihan Savaşı esnasında komunizmi temsil eden Rusya’ya karşı mücadele veren, “Allah’a istinad edip dinsizliği kaldıracağım, İslâmiyeti ve İslâmları himaye edeceğim” diyen Almanya ve Bolşeviklere gâlibâne ve öldürücü darbe vuran içerisindeki muharip gruptan sitayişle söz etmiş, Hz. İsa’nın şahs-ı mânevîsinin bir nevi temsilcisi olduğunu zikretmiştir.(71)

Yetmiş-seksen yıldır ateizm adına hareket eden komünizmle ne İslâm ülkeleri ve ne de Hıristiyan ülkeler tek başlarına mukabele edebildiler. Onun için de ittifak zaruret oldu. Nato, Cento gibi kuruluşlar da bunun sonucunda doğdu.

Zaman bu zamandı. Bunu çok iyi hisseden Bediüzzaman, ehl-i îmana da, dindar ruhanîlere de bazı hakikatleri hatırlatma ihtiyacı hissetmişti:

“Şimdi ehl-i îman, değil Müslüman kardeşleriyle, belki Hıristiyanın dindar rûhanîleriyle ittifak etmek ve medar-ı ihtilâf meseleleri nazara almamak, niza etmemek gerektir. Çünkü küfr-ü mutlak hücum ediyor.”(72)

“Şu zamanda ehl-i diyanet ve ehl-i hakikat değil yalnız dindaşı, meslektaşı, kardeşi olanlarla samimi ittifak etmek, belki Hıristiyanların hakiki dindar rûhanîleri ile dahi medar-ı ihtilâf noktaları, muvakkaten medar-ı münakaşa ve niza etmeyerek müşterek düşmanları olan mütecaviz dinsizlere karşı ittifaka muhtaçtırlar.”(73)

Misyonerler, Hıristiyan ruhânîleri ve Kur’ân hizmetkârları çok dikkat etmeliydiler. Çünkü Kuzeyden çıkan dinsizlik cereyanı, İslâmla İsevîliğin hücumuna karşı kendini müdafaa etmek için Müslümanlarla misyonerlerin ittifakını bozmaya çalışıyordu. Bu cereyan, İslâmın halkı kollaması, zekâtı farz, fâizi haram kılması ve zulümden sakındırması gibi esaslarını kullanarak Müslümanları aldatıp onlara bir imtiyaz verip kendi tarafına çekebilirdi.(74)

İkinci Cihan Savaşının bir cephesinde dinsizlik rejimi komünizm vardı. Bir tarafta da Hıristiyan devletleri. Bediüzzaman bu yönüyle harbi değerlendirirken, “... Çünkü bu cihan harbinde iki hükümet küre-i arzın hâkimiyeti için mürafaa ve muhakeme dâvâsında bulunmaları içinde iki muazzam dinin musalaha ve sulh mahkemesine barışmak dâvâsı açılarak ve dinsizliğin dehşetli cereyanı da semavî dinlerle mücahede-i azîmesi (büyük mücahedesi) başladı.”(75)

Durum nazikti. Düşman ise büyük ve dehşetli. İhtilâf edenler ne kadar kuvvetli olurlarsa olsunlar az kuvvetle alt edilebilirlerdi. “Deccalâne” cereyan ise iş başındaydı. Buna karşı Hıristiyanlarla Müslümanların ittifak içerisinde olmaları gerekmekteydi. Şöyle diyordu Bediüzzaman:

“Ehemmiyetli bir endişe ve bir tesellî kalbime geliyor ki: Bu geniş boğuşmaların neticesinde eski Harb-i Umumîden çıkan zarardan daha büyük bir zarar, medeniyetin istinadı, menbaı olan Avrupa’da Deccalâne bir vahşet doğurmasıdır. Bu endişeyi tesellîye medar; âlem-i İslâmın tam intibahıyla Yeni Dünyanın, Hıristiyanın hakiki dinini düstûr-u hareket ittihaz etmesiyle ve âlem-i İslâmla ittifak etmesi ve İncil, Kur’ân’la ittihad edip tâbi olması, o dehşetli gelecek iki cereyana karşı semavî bir muâvenetle dayanıp inşaallah galebe eder.”(76)

Bu Deccalâne cereyan komünizmden başka birşey değildi. Dünya kurulalıdan bu yana “Din afyondur” zırvasını esas alıp bütün dinlere, mukaddeslere böylesine savaş açan ikinci bir sistem görülmemişti. Nemrutlara, Firavunlara, Şeddatlara taş çıkartan bu sistem, önüne geleni yutarak gelişmiş, kuvvet bulmuş, dünyanın önemli bir kısmını istilâ etmişti. Böyle bir zamanda ne hak din mensupları olan Müslümanlar ve ne de Hıristiyanlar tek başlarına karşı koyabilecek güce sahip değillerdi. Müslüman-Hıristiyan ittifakından başka yol olamazdı.

Eskiden Hıristiyan devletleri İttihad-ı İslâma taraftar değillerdi, fakat komünistlik ve anarşistlik çıktığı için hem Amerika, hem de Avrupa devletleri ittihad-ı İslâma da taraftar olmaya mecburdular.(77) söyler.

İttihad-ı İslâmın teşekkül etmesi demek ise Hz. Mehdî’nin şahs-ı mânevîsinin üç önemli vazifesi îman, hayat ve şeriatten ibaret olan üçüncüsü vazifesinin gerçekleşmesi demekti. Çünkü Hz. Mehdî’nin üçüncü vazifesi, hilafet-i İslâmiyeyi ittihad-ı İslâma binâ ederek, İsevî ruhanîleriyle ittifak edip din-i İslâma hizmet etmektir. Bu vazife, pek büyük bir saltanat ve kuvvet ve milyonlara fedâkârlarla tatbik edilebilirdi.(78)

13 Aralık 1992’de papalık 627 sayfalık bir kitap yayınladı. Bütün kiliselere dağıtılan bu kitaptan sadece Fransa’da 200 bin adet satıldı. Kitapta Hıristiyanlık İslâmiyet doğrultusunda yorumlanıyor. Fatiha Sûresinin de yer aldığı bu kitapta şöyle deniliyor:

“İnsanlar, diğer insanların yaptıkları kànunlara değil, İlâhî kanunlara itaat etmelidirler.”

Tevhid inancının tüttüğü eserde teslis ise şöyle ele alınıyor:

“Teslis akidesini tek Allah inancına göre izah etmek imkânı kalmamıştır. Hazreti İsa, sadece Allah’ın kendisine tebliğ ettiklerini nakleden bir peygamberdir.”

1967’den bu yana papalık “Dinler Arası Diyalog Konseyi Başkanı” sıfatıyla Müslümanların Ramazan bayramlarını tebrik ediyor. 1992 yılında yayınladığı tebliğ şöyleydi:

“Aziz Müslüman hemşireler ve kardeşler!

Sizlerin oruç ve namaza bağlılığınıza saygı duyan biz İsevîler, Allah’ın bir nimeti olan barış ve huzura kavuşmak için birlikte çalışmayı arzu ediyoruz.

Sizler mü’min ve Müslümanlar olarak farz olan Ramazan orucunu tutmanın verdiği yüksek duyguyla gâyet iyi biliyor ve idrak ediyorsunuz ki, gerçek huzur ve barışın temini Allah’tan gelen bir yardım ve nur olmadıkça mümkün değildir. O Allah ki, huzur, saadet ve barışın yegâne Rabbidir.

Cenab-ı Allah’a duâ ederiz ki, bizlere Müslümanlar ve İsevîler olarak karşılıklı yardımlaşma ve diyalog ile huzur ve barışı temin etmek için zorluklara dayanacak bir güç ve kuvvet ihsan etsin.”

1996 yılında Dinlerarası Diyalog Papalık Danışma Kurulu Başkanı Kardinal Francis Arinze ise, Ramazan Bayramı münasebetiyle İslâm dünyasına yönelik mesajında, hem Müslümanların bayramlarını tebrik ediyor, hem de Müslümanlar ile Hıristiyanlar arasındaki ilişkilerin geliştirmesi, birbirlerine tahammülden öte daha ileri ve derin bir seviyeye varması gerektiğinden söz ediyordu. Papa Jean Paul’ün “Biz Hıristiyan ve Müslümanlar, genellikle birbirimizi yanlış anlamış ve geçmişte bazan birbirimize karşı gelmiş ve hatta polemik ve savaşlarla kendimizi tüketmişizdir” şeklindeki sözlerini nakleden Arinze, “Hafızalarımızı geçmişin olumsuz kalıntılarından kurtarma ve istikbale bakma vakti gelmiştir. Kim diğerini üzmüşse, buna pişman olarak af dilemelidir. Karşılıklı olarak birbirimizi affetmeliyiz” diyordu.(79)

Hz. İsa icraatını perdeler arkasında yürütüyor sanki. Demek ki gelmiş. Tabii ki imtihan sırrı gereği herkes onu tanıyamıyor. Onu ancak ona çok yakın olanlar tanıyabilecek.

Dipnotlar
---------------------------------------------------------
1. Luka İncili, 23.
2. Matta, 26:14-16.
3. Elmalılı, Hak Dini Kur'an Dili, 3:1517-1518.
4. Al-i İmran Sûresi, 54-55.
5. Nisa Sûresi, 157-158.
6. Canan, A.g.e., 14:74.
7. Said Havva, A.g.e., 9:336.
8. A.g.e., s. 420.
9. İbni Mâce, 10:338.
10. Müslim, 2:58.
11. Sıddık Hasan Han, es-Seyyid Muhammed Sıddık el-Kannucî, el-İzaa (Kahire: 1407/1986), s. 114; Said Havva, A.g.e., 9:335-336, 446.
12. Said Havva, A.g.e., 9:445.
13. Kittânî, A.g.e., s. 147.
14. İbni Mâce, 10:338.
15. et-Teftazanî, Mes’ûd bin Ömer bin Abdillah, Şerhu'l-Makasıd (İstanbul: 1277), Hatime: 8; 2:307.
16. Zuhruf Sûresi, 61.
17. Müslim, Kitabü'l-Fiten: 39.
18. Buharî, Büyû: 102; Mezalim: 31; Enbiya: 49; Müslim, Kitabü'l-İman: 242; Ebû Davud, Melahim: 14.
19. Buharî, Mezalim: 31; Büyu’: 102; Müslim, Îman: 242-243; İbni Mâce, Fiten: 33.
20. Müsned, 3:387; el-Fıkhü'l-Ekber Aliyyü'l-Karî Şerhi Terc., s. 284.
21. Müslim, Kitabü'l-Fiten: 34.
22. el-Heytemî, A.g.e., s. 68.
23. İmam-ı Rabbanî, Mektûbât, 2:1309.
24. İbni Mâce, 10:338.
25. Şârânî, Muhtasaru Tezkiretü'l-Kurtubî Terc., s. 500.
26. Said Havva, A.g.e., 9:338.
27. Sahih-i Buharî Terc. 1:83 (H. 1406, 5:208); el-Fethu’l-Kebîr, 2:143.
28. Buharî, Kitabü'l-Enbiya (Babü nüzûl-i İsâ): 60, 4:324; Müslim, 2:56.
29. İbni Hacer, el-Feth, 6:491.
30. Müslim, Îman: 247; Suyûtî, Celaleddin Abdurrahman, el-Havî li’l-Fetâvâ, I-II (Beyrut: 1983), 2:83.
31. el-Heytemî, A.g.e., s. 64.
32. el-Fıkhu'l-Ekber Aliyyü'l-Karî Şerhi Terc., s. 284.
33. Şuâlar, s. 507.
34. Nursî, Mektûbât, s. 13.
35. İbni Mâce, 10:323.
36. Müsned, 2: 437; 6:75.
37. Müsned, 2:482-483.
38. Müslim, Kitabü'l-İman: 243.
39. Buharî, Büyû: 102; Mezalim: 31; Enbiya: 49; Müslim, Kitabü'l-İman: 242; Ebû Davud, Melahim: 14.
40. Canan, A.g.e., (İstanbul: Feza Gazetecilik A.Ş., 1996), 14:73.
41. Müsned, 2:437; Muh. Tezkiretü'l-Kurtubî, s. 498.
42. Müslim, Kitabü'l-İman: 243.
43. Abdullah bin Mes'ûd, Tefsîru İbni Mes'ûd, s. 243.
44. Müslim, Kitabü'l-Fiten: 34.
45. Kittânî, A.g.e., s. 145.
46. Kitabü’l-Bürhan, s. 105.
47. Müsned, 6:125, 435; Müslim, Fiten: 110.
48. Müsned, 3:368; 4:216-217.
49. Sarıtoprak, A.g.e., s. 128.
* Lüd, Kudüs'e 68 km uzaklıkta on beş bin nüfuslu bir kasabadır.
50. Müslim, Fiten: 110; Tirmizî, Fiten: 59, 62; İbni Mâce, Fiten: 33; Müsned, 2:66; 6:455-456.
51. İbni Kesir, Nihayetü'l-Bidaye, 1:158.
52. Nursî, Şuâlar, s. 506-507.
53. Nisa Sûresi, 61.
54. el-Fıkhu'l-Ekber Aliyyü'l-Karî Şerhi Terc., s. 284.
55. Mehmet Vehbi, Hülasatü'l-Beyan, 3-4: 1109.
56. Mektûbât, s. 54.
57. Nursî, Mektûbât, s. 413.
58. Nursî, Şuâlar, s. 581.
59. Nursî, Emirdağ Lâhikası, 2:71.
60. İbni Mace, Fiten: 33.
61. Müslim, Kitabü'l-Fiten: 82.
62. el-Münavî, Feyzü’l-Kadîr, 4:275.
63. Müslim, Kitabü'l-İman: 243.
64. Tirmizî, 4:93; İbni Mâce, 10:340.
65. Nursî, Sözler, s. 723.
66. Nursî, Kastamonu Lahikası, s. 111.
67. Âl-i İmran Sûresi, 64.
68. Nursî, İhlas Risaleleri, s. 24.
69. Tac Tercümesi, H. 960; İbni Mâce, H. 4089.
70. İbni Mâce, H. 4090.
71. Nursî, Kastamonu Lâhikası, 53-54.
72. Nursî, Emirdağ Lâhikası, 1:206.
73. Nursî, İhlas Risaleleri, s. 24; Lem’alar, s. 151.
74. Nursî, Emirdağ Lâhikası, s. 159.
75. Nursî, Sikke-i Tasdik-i Gaybî, s. 191.
76. Nursî, Emirdağ Lâhikası, 1:53.
77. A.g.e., 2:54.
78. Nursî, Sikke-i Tasdik-i Gaybî, s. 11.
79. 17 Şubat 1996, Yeni Asya.

kaynak:Sorularlaislamiyet.com

Batının Akıl Ocağında Buharlaştırılan Hakikat: Nüzul-ü İsa (A.S.)

Tarafından af21606311381145 -

19 Ekim 2014

1673

Dünya, bir gün ömrünü tamamlayacak; İçindekilerle birlikte yok olacak. Bu sonsuz tükenişin ne zaman olacağını bilmiyoruz. Malumatımız, yok oluşun emarelerini bilmekle sınırlı.
Allah Resulü (s.a.v.), risaleti müddetince Kıyametin zamanı ile alakalı sorulara sıklıkla muhatap oldu. Kur’an, hadiseyi şu ifadelerle anlatıyor: “Sana kıyametin ne zaman gelip çatacağını soruyorlar. De ki: Onun ilmi ancak Rabbimin katındadır.”[1]

Modernistlerin nüzul’ü reddetmelerine etki eden diğer bir husus ise, nüzulün, İslam’ın aklileştirilme sürecine aykırı olmasıydı.

İSA’nın (a.s.) HAYATI

Olağanüstü Hallerin Mahşeri: Hz. Meryem

Hakk’ın divanında duran; rükü, secde eden Meryem, Allah Teala’nın bereketiyle dünya kadınlarına üstün kılındı. Sonra “dünyada da, ahirette itibarlı ve Allah’a çok yakın olan” bir oğulla; İsa Mesih ile müjdelendi. Melek müjdeyi getirince Meryem: “Ey Rabbim! Bana bir beşer dokunmamışken benim nasıl çocuğum olur?” dedi.[9] Dilediğini dilediği gibi yaratan Cenab-ı Hak için çocuğun babasız yaratılması sadece bir “ol” emrine bağlıydı. Onun emri o derece tartışmasız ve ertelenemezdir ki Kur’an’ın ifadesiyle: “Emrimiz ancak bir tek emirdir. Göz kırpması gibidir. (Anında gerçekleşir.)[10]

En İffetli Kadına En İffetsiz İsnad

“Allah’ın Kuluyum”

Pak annenin çocuğu, niçin yaratıldığını, vazifesinin ne olduğunu ifade ederken de şöyle demişti: “Allah Teala bana kitabı (İncil’i) verdi ve beni peygamber yaptı.”[17]

İfrat ve Tefrit Arasında ki Hakikat: İsa Kul ve Resuldür

Davete Adanan Ömür

Ben-i İsrail’in Su-i Kastı

Kıyametin arefesinde Hz. İsa tekrar yeryüzüne gelecek, bu defaki gelişinde resul olarak değil, geleceğini müjdelediği Muhammed sallallah-u aleyhi ve sellem’in davasını tahkim edebilmek için gayret sarf edecek. Hem bu gelişiyle Yahudilerin “öldürdük” yalanını tekzib, Hıristiyanların ilahlık isnadlarını reddedecek.

Dünya’ya Gelişi Gibi Gidişi de Farklı Oldu

TEVEFFA KELİMESİ

Cumhura Göre

Rebi’ b. Enes’e Göre

Vehb b. Münebbih’in Tefsiri

Takdim ve Te’hir

Müfessirler “teveffa”nın keyfiyeti üzerinde ihtilaf etmişler fakat tamamı Hz. İsa’nın şu an hayatta olduğunu kabul etmiştir.

Yakın Dönem Müfessirlerine Göre

Hz. İSA’nın SEMAYA YÜKSELTİLMESİ (REF’İ)

Kurtubi, Allah Teala’nın İsa’yı (a.s.) ölüm ve uyku olmaksızın semaya yükselttiğini, İbn-i Abbas, Taberi, Hasan Basri ve İbn Zeyd’in de bu görüşte olduğunu bildirir.[67]

Çağdaş Müfessirler Fetvalarıyla Kadiyanileri Meşrulaştırdılar!

Reşid Rıza’nın Görüşü İbn Abbas’a mı Dayanır?

İngilizlerin desteğiyle Mısır’da başlatılan dini, aklileştirme sürecinde yeni Ezherlilere telkin edilen en önemli husus dini gaybi hakikatlerden kurtarmaktı(!).[77] Hz. İsa’nın “ref’” ve nüzulü de gaybi hakikatlerden olduğundan diğerleri gibi reddedildi.

Ref’ Kelimesinin Tahlili

Şimdi Hz. İsa’nın manen yükseldiğini iddia eden modernist ilahiyatçıların görüşlerinin niçin kabul edilemez olduğunu tahlil edelim:

“Onu ne öldürdüler ne de astılar” ayetinden sonra gelen “Doğrusu Allah Teala onu katına yükseltti (rafe’ahu).” ifadesinden İsa’nın (a.s.) canlı olarak semaya kaldırılması değil de Şeyh Mahmud Şeltut’un iddia ettiği gibi ruhunun yükseltilmesi anlaşılacaksa o zaman her hangi bir kişinin “Kur’an, kat-i surette İsa’ın (a.s.) öldürüldüğü sonra da asıldığı iddiasını reddetmiyor.” demesi mümkün olur. Çünkü ruhuyla yükseltilmesi, düşmanları tarafından öldürülüp sonra da asıldığı hezeyanını ortadan kaldırmaz. Bu durumda Kur’an’ın “Onu ne öldürdüler ne astılar” ifadesi –haşa- şaka kabilinden bir söz olur.[82]

Ref’ ile ilgili ayetlerin delalet yönünden kesin olmalarından dolayı cumhur (Abduh’a kadar) Hz. İsa’nın bedeniyle birlikte yeryüzünden yükseltildiği hususunda icma etmiştir.

NÜZUL

Kühulette Konuşacak

Ehl-i Kitab Hz. İsa’ya (a.s.) İman Edecek

Hz. İsa Kıyamet’in Alametidir

İbn Abbas’ın rivayet ettiğine göre, Allah Resulü (s.a.v.) de “ve innehu le alemun li’s-sa’a” ayetini; “Hz. İsa’nın Kıyametten önce inmesi” şeklinde tefsir etmiştir.[116]

Hz. İsa Kur’an’a Göre Hüküm Verecek

Nüzül İle İlgili Hadisler

İcma

Ebu Hayyan “Hz. İsa diridir, ahir zamanda yeryüzüne inecektir,…” şeklindeki mütevatir hadislerin gerektirdiği mana üzerine ulemanın icma ettiğini nakleder.[124]

Hz. İsa’nın inişine Ehl-i Bid’at fırkalardan dahi geniş katılımlı bir muhalefet olmamıştır. Bütün bunlar icma delilinin bu bahiste ne kadar kuvvetli olduğunu göstermektedir.

Sonuç

Bütün bunlardan sonra söylenecek tek bir söz kalır o da şu ayettir: “Haktan sonra sadece sapıklık vardır. O halde nasıl oluyor da (Hak’tan) döndürülüyorsunuz.”[129]

Dipnotlar:

[1] Kur’an, A’raf(7): 187.

[2] Müslim, İman/8; Tirmizi, İman/2738; Ebu Davud, Sünnet/4695.

[3] Kur’an, Lokman(31).34.

[4] Said Ramazan el-Buti, Kübra’l-Yakiniyyati’l-Kevniyye, Beyrut, 1982, s. 318 vd.

[5] Muhammed Zahid Kevseri, Nazretun Abire fi Mezaimi men Yünkiru Nuzüle İsa Kable’l-Ahire, Kahire, 1987, s. 75.

[6] Kur’an, Al-i İmran(3): 36.

[7] Ebu’l-Fida İsmail İbn Kesir, Muhtasar-u Tefsir-i İbn Kesir, (İht. Muhammed Ali Sabuni), Beyrut, 1399, I, 279.

[8] Kur’an, Al-i İmran(3): 37.

[9] Kur’an, Al-i İmran(3): 47.

[10] Kur’an, Kamer(54): 50.

[11] Kur’an, Meryem(19): 23; Abdullah Muhammed b. Ahmed Kurtubi, el-Camiu li-Ahkami’l-Kur’an, Beyrut, 2000, XI, 92.

[12] Kur’an, Meryem(19): 23.

[13] Kur’an, Meryem(19): 27.

[14] Kur’an, Meryem(19): 29.

[15] Kur’an, Meryem(19): 30.

[16] Kurtubi, a.g.e., XI, 69.

[17] Kur’an, Meryem(19): 30.

[18] İbn Kesir, a.g.e., II, 451.

[19] Kurtubi, a.g.e., VI, 16.

[20] İbn Kesir, a.g.e., II, 451.

[21] Muhammed b. Muslihiddin Mustafa el-Kocevi, Haşiyet-u Muhyiddin Şeyhzade ala Tefsiri’l-Kadi el-Beydavi, Beyrut, 1999, V, 550.

[22] Kurtubi, a.g.e., VI, 16.

[23] Kur’an, Meryem(19): 36.

[24] İbn Kesir, a.g.e., II, 451.

[25] Kur’an, Maide(5): 72.

[26] Ebu’l-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer Zemahşeri, el-Keşşaf an Hakaiki’t-Tenzil ve Uyuni’l-Ekavil, Beyrut, ty, I, 634.

[27] Bkz. Muhammed Ali Sabuni, Safvetu’t-Tefasir, Beyrut, 1980, I, 373.

[28] Kur’an, Saff(61): 6.

[29] Ahmed ve Muhammed isimlerin ayrıntısı için bkz. Kurtubi, a.g.e., XVIII, 55.

[30] Kur’an, Maide (5): 110.

[31] Kur’an, Nisa(4): 157-58.

[32] Mecduddin Muhammed b. Ya’kub Fîrûzâbâdiî, el-Kamusu’l-Muhid, Beyrut, 1999, IV, 462.

[33] Ebu’l-Fadl Cemalüddin Muhammed İbn Manzur, Lisanu’l-Arab, Beyrut, 1994, XV, 400.

[34] Zemahşeri, Esâsu’l-Belâğa, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1989, s. 684; Muhammed Zahid Kevseri, Nazretun Abire fi Mezaimi men Yünkiru Nuzüle İsa Kable’l-Ahire, Kahire, 1987, s. 95.

[35] Kur’an: Al-i İmran(3):55; Maide(5): 117.

[36] Kurtubi, a.g.e., IV, 65.

[37] Kevseri, a.g.e., s. 98.

[38] Muhammed b. Yusuf Ebu Hayyan, el-Bahru’l-Muhid, Beyrut, 1993, II, 497.

[39] Ebu’l-Fadl Şihabuddin Mahmud Alusi, Ruhu’l-Meani, Beyrut, 1985, III, 179.

[40] Kurtubi, a.g.e., IV., 65; Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497; İbn Kesir, a.g.e., I, 286; Alusi, a.g.e., III, 179.

[41] Kur’an, En’am(6): 60.

[42] Sabuni, a.g.e., I, 395.

[43] Kurtubi, a.g.e., IV., 65; Alusi, a.g.e., III, 179.

[44] Alusi, a.g.e., III, 179.

[45] Kevseri, Nazretun Abire, s. 96.

[46] Alusi, a.g.e., III, 179.

[47] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497; Alusi, a.g.e., III, 179.

[48] Kevseri, Nazretun Abire, s.131.

[49] Muhammed b. Ahmed Zehebi, Siyer-u A’lami’n-Nübela, Beyrut, 1998, IV, 545.

[50] Zehebi, a.g.e., IV, 556.

[51] Kurtubi, a.g.e., IV., 64; Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497

[52] İbn Kesir, a.g.e., I, 286; Keşmiri, a.g.e., s. 243.

[53] Kevseri, Nazretun Abire, s.131.

[54] Kevseri, Nazretun Abire, s.131.

[55] Muhammed Reşid Rıza. Tefsiru’l-Kur’ani’l-Hakim, Beyrut, 1999, III, 261.

[56] Kevseri, Nazretun Abire, (Şeltut’un fetvası için bkz. s. 23-31.) s.29-30.

[57] Kur’an, Zümer(39): 42.

[58] Kevseri, Nazretun Abire, s. 99-100.

[59] Kevseri, Nazretun Abire, s. 100.

[60] İbn Manzur, a.g.e., VIII, 129-131.

[61] Kur’an, Bakara(2): 93.

[62] Kur’an, İnşirah(94): 4.

[63] Kur’an, Zuhruf(43): 32.

[64] Kur’an, Al-i İmran(3): 55.

[65] Kur’an, Nisa(4): 157-8.

[66] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497.

[67] Kurtubi, a.g.e., IV, 65.

[68] Fahruddin Muhammed b. Ömer Razi, et-Tefsiru’l-Kebir, Beyrut, 1990, XI, 81.

[69] Muhammed b. Ömer Zemahşeri, el-Keşşaf, Beyrut, ty., I, 432.

[70] Nasıruddin Ebu Said b. Ömer Beydavi, Envaru’t-Tenzil ve Esraru’t-Te’vil, (Şeyhzade haşiyesi ile birlikte), Beyrut, 1999, III, 447.

[71] Reşid Rıza, a.g.e., III, 260-2.

[72] Süleyman Ateş, Çağdaş Kur’an Tefsiri, II, 50

[73] Kevseri, Makalatu’l-Kevseri, Kahire, ty. s. 271.

[74] Reşid Rıza, a.g.e., VI, 17.

[75] Kevseri, Makalat, s. 259.

[76] Muhammed Abduh, Tefsir-u Cüz’i Amme, Mısır, ty., s. 120.

[77] Buti, a.g.e., s. 226.

[78] Mustafa b. Hamza b. Adalı, Netaicu’l-Efkar, Beyrut, 2003, s.41.

[79] Kevseri, Nazretun Abire, s. 93.

[80] Mustafa Sabri Efendi, el-Kavlu’l-Fasl, Mısır, 1986, s. 142; Kevseri, Nazretun Abire, s. 93.

[81] Buti, a.g.e., s. 226.

[82] Mustafa Sabri, Mevkıfu’l Akl-i ve’l-İlm-i ve’l-Alem min Rebbi’l-Alemin ve İbadihi’l-Murselin, Beyrut, 1981, IV, 182.

[83] Abdullah b. Muhammed b. es-Sıddık el-Haseni, Akidet-u Ehli’l-İslam fi Nüzul-i İsa, Beyrut, 1986, s. 39.

[84] el-Haseni, a.g.e., s. 39.

[85] el-Haseni, a.g.e., s. 39.

[86] Kur’an, Nisa(4): 158.

[87] Kur’an, Maide(5): 106.

[88] el-Haseni, a.g.e., s. 40.

[89] Kur’an, Nisa(4): 159; Zuhruf: 61.

[90] Kur’an, Al-i İmran(3): 55.

[91] Mustafa Sabri, Mevkıf, IV, 181,

[92] Bkz. Alusi, a.g.e., III, 45.

[93] Kur’an, Al-i İmran(3): 55; Hz. İsa ile münasebeti için bkz. el-Haseni, a.g.e., s. 49.

[94] Mustafa Sabri, Mevkıf, IV, 181.

[95] Kur’an, Al-i İmran(3): 46; Maide(5): 110.

[96] Kur’an, Nisa(4): 159.

[97] Kur’an , Zuhruf(43): 61.

[98] Kur’an, Al-i İmran(3): 48.

[99] İbn Manzur, a.g.e., XI, 600.

[100] Kurtubi, a.g.e., IV, 58; Ebu Hayyan, a.g.e., II, 483.

[101] Alusi, a.g.e., III, 164; el-Haseni, a.g.e., s. 32.

[102] Kur’an, Al-i İmran(3): 46; Maide(5): 110.

[103] el-Haseni, a.g.e., s. 33.

[104] el-Haseni, a.g.e., s. 42.

[105] İbn Kesir, a.g.e., I, 458.

[106] Ebu Hayyan, a.g.e., III, 408; Ayrıca bkz. Kevseri, Nazra Abire, s. 100; Muhammed Bahit el-Muti’i, Nüzul-u İsa Aleyhisselam, (Diğer risalelerle bir arada), Kahire, 1320, s. 127-28.

[107] İbn Kesir, a.g.e., I, 458.

[108] Kasem hazfedilmiştir. Bkz. Ebu Hayyan, a.g.e., III, 408.

[109] Kevseri, Nazra Abire, s. 103.

[110] Kevseri, Nazra Abire, s. 102.

[111] Kur’an ,Z uhruf(43): 61.

[112] Ebu Hayyan, a.g.e., VIII, 26.

[113] Mahmud Şeltut, Münakaşa, (Nazra Abire” ile birlikte), s. 43-4.

[114] Kevseri, Nazra Abire, s. 104.

[115] Ebu Hayyan, a.g.e., VIII, 26.

[116] Kevseri, Nazra Abire, s. 104.

[117] Kur’an, Al-i İmran(3): 48.

[118] Kurtubi, a.g.e., IV, 60; Ebu Hayyan, a.g.e., II, 484; Alusi, a.g.e., III, 166.

[119] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 484; Alusi, a.g.e., III, 166.

[120] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 484.

[121] Geniş bilgi için bkz. Suyûtî, Kitâbu’l-İ’lâm bi Hükmi İsâ Aleyhisselam, (el-Hâvî içinde), II, 277 vd.

[122] el-Haseni, a.g.e., s. 13-6.

[123] Kevseri, Nazra Abire, s. 104.

[124] Ebu Hayyan, a.g.e., II, 497.

[125] Kevseri, a.g.e., s. 135.

[126] Abdulaziz Ahmed Buhari, Keşfu’l-Esrar an Usuli’Fahri’l-İslam el-Bezdevi, Beyrut, 1991, III, 440 vd.

[127] Kur’an, Bakara(2): 143.

[128] Kevseri, Nazra Abire, s. 143.

[129] Kur’an, Yunus(10): 32.

****

Mukaddime 4

Tarafından af21606311381145 -

18 Ekim 2014

530

Bismillahirrahmanirrahim

İngilizler Mısır dahil İslam Coğrafyası’nın büyük çoğunluğunu işgal edince otoritelerini sahip oldukları askeri güçle sağlamayı denediler. Fakat her bölgede onlara karşı yürekten gelen bir muhalefet, muhalefete baskın bir nefret vardı. Halk, hala Devlet-i Aliyye’nin mefahirini yaşıyor gibiydi. Fatih ve Ezher’in öncülük ettiği ilim merkezlerinin de İngiliz işgaliyle gelen Batı Aklı’nı tezyif ve tenkit etmeleri müstevlilerin işini iyici zorlaştırdı. Bu şartlarda İslam Coğrafyası’nda uzun süre kalamayacaklarını anlayan İngilizler, ideolojik hilelere baş vurdular: Müslümanları, Batı Aklı’nı her şeyin üzerinde telakki edecek bir anlayışa taşıyıp, İslam’dan uzaklaştırmayı planladılar. Böylece ümmetin muhalefet refleksini kökünden izale edeceklerdi.
Batı Aklı’nın İslam Dünyası’nda egemen kılınma mücadelesi “Dini ve ictimai ıslah” adıyla uygulamaya konuldu. Buna göre İslam, Batı’da olduğu gibi reforme edilecek, ‘ulvi mücerretten basit muşahhasa indirgenecekti’.

İstanbul ve Mısır ıslah hareketinin iki ana üssü seçildi. Hilafetin merkezi olması hasebiyle İstanbul ayrı bir önem arz ediyordu. Hareketin gönüllü taliplilerinden Cemaleddin Afgani İstanbul’da nabız tuttu. Meramı aşikar olunca ulemanın sert tepkisiyle karşılaştı. Fatih, Süleymaniye, Beyazıt gibi ilim merkezlerinin o yıllar itibariyle hala ayakta olmaları planın İstanbul ayağının ölü doğmasına neden oldu. Abdulhamid gibi bilge bir sultanın da iktidarda olması, İstanbul’un hasar oranının az olmasında önemli rol oynadı. enlightening-book

İstanbul’da aradığını bulamayan Batı Aklı, Ezher üzerinde yoğunlaştı. Çünkü Ezher, hocaları ve yetiştirdiği talebeleriyle geniş bir alanda nüfüz sahibiydi. Fikri oluşumlar, akidevi yönelişler menşe ve meşruiyet itibariyle Ezher’le iç içeydi. Bir referanstı Ezher. Oradan başlayacak bir ıslah hareketi kısa zamanda bütün İslam Coğrafyası’nı kuşatabilirdi. Reformun başarılı olması bir anlamda Ezher’in duruşuna bağlıydı.
İngilizler’in Mısır’dan başlattıkları ıslah hareketinin kurmaylarından dönemin büyük elçisi “Lord Lloyd”, “Cromer’den Günümüze Mısır” adlı raporunda Ezher’le alakalı tarihe şu notları düşer: “İngilizler Mısır’a ayak bastıklarında eğitim, reforma muhalif ve dini değerlere sıkı sıkıya merbut olan Ezher’ın sultasındaydı. Ezher’den mezun olan öğrenciler gittikleri bölgelere buradan aldıkları dini taassubu taşımaktaydılar. Bu durumda Ezher’i değiştirip, değerlerimiz doğrultusunda geliştirmek çok önemli bir adım olacaktı.”
Lord Lloyd’ın tesbit ve talebi Ezher’in ilk planda Fatih ve Süleymaniye Medreseleri gibi İngilizler’le gelen Batı Aklı’na sıkı bir muhalefet ettiğini belgelemektedir. Ne ki Ezher bu klas duruşu uzun süre devam ettiremeyecektir.

Fakr u zaruretin her nev’isini yaşayan İslam ümmeti nezdinde batılıların maddi refahı müsecceldi. İngilizler bu tescili kullanarak Ezher’i etki altına almayı denediler. Öncelikle “talebe-i ulum”a bilimsel icatların önünde modern bilim mantığının olduğunu, aynı mantığın benimsenmesi durumunda Müslümanların da benzer terakkiyi gösterebileceklerini telkin ettiler. İslam Coğrafyası’nın içinde bulunduğu maddi sefaletin ancak Batı Aklı’nın benimsenmesiyle yok olacağına inandırılan mustağribler, akılla anlaşılamayan gaybi hakikatlerden ve modern bilimin kalıplarına uymayan İslami meselelerden uzaklaşmayı kurtuluş olarak gördüler. Bu çerçevede bir çok akidevi esası reddettiler.

Az gelmiş ülkelerin kompleksli aydınları süratle İngilizler’in değer yargılarına entegre oldular. Dirilişin tek bir seçeneğinin olduğunu, onun da Batı’daki modeli olduğu gibi taklit etmekten geçtiğini savundular.
İngilizler, Ezher’den sayıları azımsanmayacak miktarda hocayı, dini tamir adına tahrib etmeye ikna edince ıslah kısa zamanda neşv u nema buldu. Ezher için kapsamlı bir ıslah projesi hazırlayan Muhammed Abduh okulda önemli bir mevki elde etti. Görüşleri halk arasında daha fazla şuyu’ bulması için Mısır Müftülüğüne atandı. Afgani-Abduh çizgisinin önemli isimlerinden Mustafa Meraği’nin Ezher Şeyhli’ğine getirilmesi ise projenin başarıya ulaşabileceğini kanıtladı. O vakit geniş bir alanda yüksek bir trajla yayın yapan Ezher’in dergisi “Nuru’l-İslam”ın editörlüğüne de hızlı muslihlerden Ferit Vecdi atandı. Her tarafı “muslih”ler kuşattı. Savaş ve işgallerle yorgun düşen halk onları ümmetin hamileri olarak görmekteydi.

Ezher ve bünyesinde bulunan yayın organları modern bilim mantığına göre İslam’ı yeniden anlama gayreti içerisine girdiler. Gaybi hakikatler gözlem alanına girmediğinden yok sayıldı:
Ferid Vecdi “İlim ve Felsefe Işığında Allah Resulü’nün Hayatı” başlıklı dizi yazısında mucizeyi sıradanlaştırdı. Muhammed Abduh “Fil Suresi”nin tefsirinde Ebabil Mucizesi’ni bir takım tevillerle reddetti. Hüseyin Heykel’de “Hayat-u Muhammed” adını taşıyan kitabında; Batı’nın bilim anlayışını tercih ettiğini açıkça deklare etti. Mustafa Meraği mezkür esere yazdığı takrizde “Allah Resulü’nün karşı konulamaz tek mucizesinin Kur’an olduğunu, onun da akıl terazisine geldiğini” söyledi.

Islaha ”evet” diyerek ayakta kalan Ezher yeni haliyle İslam dünyasına yön veren tek merkez konumuna geldi.
Ezher’in içselleştirdiği modern bilim mantığı her gün yeni bir vecheye bürünerek yayıldı. Islah edebiyatı, İslam Coğrafyası’nın en ücra noktalarına kadar ulaştı. Bu yayılmadan İstanbul’da nasibini aldı. İstanbul, Ezher üzerinden gelen yeni modern dalgaya ilkine olduğu gibi mukavemet gösteremedi. Çünkü ne Fatih ne Süleymaniye, ne de Beyazıt medreseleri…tamamı tarih olmuştu. O eski ulema yoktu artık. Lağv edilen ilim merkezlerinin yerine ihdas edilen İlahiyat Fakülteleri Fransız Sefir Edouard Engelhardt’ın ifadesiyle “akaid-i esasiyeyi serbestçe tefsir edecek” şekilde planlandı. Eski ile yeni arasında zıtlıklar inşa edildi. İlahiyatlarda samimi gayelerle çalışan bir çok akademisyen vardı fakat birikimleri, almış oldukları eğitim seviyesi hali tahlil edip Batı’dan bağımsız kararlar almaya müsait değildi. Bu yüzden Batı Aklı etkisini artırdı. Türkiye’deki İlahiyat fotoğrafını en doğru okuyan isimlerden Prof. Ali Fuad Başgil “Din ve Laiklik” adlı eserinde şunları söyler: “Yalnız şuna dikkat edelim ki, Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun vazıı bilerek veya bilmeyerek “yüksek diyanet mütehassısı” ile İlahiyat Fakültesi’nden yetişecek olan yüksek ilahiyatçıyı birbirine karıştırmıştır. İlahiyatçı, din felsefesi, dinler tarihi ve din sosyolojisi öğrenmiş bir mütehassıs veya filozoftur fakat din alimi değildir. (Yüksek diyanet mütehassısı ) ise her şeyden evvel, zühd ve takva sahibi bir dindardır; saniyen (ikinci olarak) de muayyen bir dinde yüksek ilim ve kemal sahibi olmuş bir din alimidir. Bunlardan biri hakkıyla inanmış, öbürü ise sadece iman üzerinde zeka oyunu oynamayı öğrenmiştir.”

Yeni istila yöntemleriyle silahın dahi ulaşamadığı bölgeleri fikren sultasına alan İngilizler, ne yapmak istiyorlardı? İslam Coğrafyası Batı Aklı’nı benimseyince bundan ne kazanacaklardı?

Bu suallerin en bedihi cevabı bu gün İslam Dünyası’nın içinde bulunduğu şu perişan haldir. Fakat İngilizler’in amacına dair daha muayyen yanıtlar vermek gerekirse şunlar söylenebilir: İslam Aklı temel alınarak tanzim edilen Şer’i İlimler egemen Batı Aklı’yla sorgulanacak, onun kriterlerine uymayan doğrular yanlış kabul edilecekti. Din yani bütün Müslümanları diri tutan o en büyük muharrik zayıflatılacak, milletin kalbine şüphe tohumları ekilecekti. Modern bilim mantığı’nın reddettiği hakikatler içerisinde önemli bir yekün tutan mucizeler akıl ölçeğine gelmediklerinden en olmaz te’villerle yok kabul edilecekti.
Muslihler tarafından mucizenin inkar edilmesi en büyük mucize olan vahyin de reddedilecek bir tarzda algılanmasına kapı araladı. Bu gün tarihselcilik adıyla tedavülde olan anlayış usulü esas itibariyle o ilk muslihlerin mucize telakkilerinden neşet etmiştir.

Batı Aklı’na uymayan ve bu yüzden reddedilen İslami doğrulardan bir diğeri de Hz. İsa’nın bedeniyle göğe yükseltilmesi ve Kıyametin arefesinde tekrar yeryüzüne indirilmesidir. Tarih boyu Müslümanların genel kabulleri arasında yer alan ve “zarurat-ı diniyye”den addedilen bu mesele akla uymuyor gerekçesiyle en olmaz tevillerle reddedildi; Ayetlerin açık manaları görmezlikten gelindi. Otuz küsür sahabi tarafından rivayet edilmelerine rağmen hadislerin tevatürü inkar edildi. Halbuki Yemame sonrası Kur’an’ı cem ettiren Hz. Ebu Bekir, komisyona ayet getiren her sahabiden yazılı metne ilaveten iki şahit istiyordu. Kur’an’ın bir harfini inkar edenin küfre gireceğini bildiği halde böyle emretmişti. Çünkü Hz. Ebu Bekir yakinen biliyordu ki, iki ya da daha fazla sahabinin ittifak ettiği bir hususta vehim olmaz. Bu gün modern bilim mantığına göre yetişenler ise otuz küsür sahabinin rivayet ettiği nüzül hakikatini reddediyorlar. İngilizlerin “ıslah projesinde” ne derece başarılı olduklarını tespit etmek için bu örnek kafidir.

Ezher’in en önemli şahsiyetleri Hz. İsa’nın inişini reddeden fetva ve risaleler neşretti. Kaderin bir cilvesidir ki Mucize’yi ve Hz. İsa’nın inişini inkar eden Ezherlilere karşı ümmetin imanını muhafaza eden asil alimlerin önünde İstanbul’dan Mısır’a hicret etmek zorunda kalan Mustafa Sabri Efendi, ve Muhammed Zahid Kevseri vardı. İki büyük allame Ezher’i o eski klas duruşuna dönmeye Batı Aklı’nı reddetip İslam Aklı’na iktida etmeye çağırdılar.

Ezher’le başlayan dini ıslah hareketi her geçen gün yeni bir boyut kazanarak devam etti. Din sürekli onların planladığı konuma doğru çekildi. Modern bilim mantığına aykırı hakikatleri reddeden muslihlerin son projesi ise diyalog oldu. Diyalog, Batı Aklı’nın İslam üzerinden ulaşmayı hedeflediği en son noktadır. Oradan daha ötesi yok. Yani tükeniş dibe vurdu. Ne dersiniz, umutların tükendiği an, dirilişin habercisi olabilir mi? Bu süküt bir dirilişe gebe kalabilir mi? İmam Rabbani Hazretlerinin “Ey kahramanlar! Sahipsiz bir halde ortada duran şer’i ilimlere sahip çıkın” şeklindeki çağrısına dün olduğu gibi bu günde aksiyonla karşılık verecek bir hocalar zümresi zuhur eder mi?
İnkişaf, Fatih’e, Süleymaniye’ye, Beyazı
t’a sözcü olmaya, İmam Rabbani Hazretleri’nin çağırdığı o büyük vazifeyi kuşanmaya talip, ya söze “Ahd-i Cedit”le başlayanlar sahi onlar neye talip?

Hayri Kırbaşoğlu’nun “Hz. İsa’yı Gökten İndiren Hadislerin Tenkidi” Başlıklı Makalesine Reddiye (1)

Tarafından af21606311381145 -

18 Ekim 2014

1423

Kur’an’a tarihselci zaviyeden bakan modernist müslümanlar bu gün geldikleri nokta itibariyle ameli hükümlerin yanı sıra itikadi meselelerin arka planında da tarihi motifler aramaktadırlar. Zihinlere nakşedilmeye çalışılan İslam, “buhar gibi yerden göğe yükselen, sonrada yağmur olarak geri dönen” dinin adıdır. Tarihselci anlayış, İslam medeniyetini var eden değerlerin yekununa bu bakış açısını hakim kılma arzusundadır. Bu çerçevede Kur’an’ın açık hükümleri bir takım gayi formüllerle te’vil kılıfına sokulup reddedilirken, Sünnet; “çağdaş” kabul edilen değerler mi’yar ittihaz edilerek doğrudan devre dışı bırakılmaktadır. Sünnet’i etkisiz bir konuma taşımada müracaat edilen en belirleyici unsur ise “metin tenkidi”dir.

Eslafın elinde, hadis-i şeriflerin sahihini zayıfından ayıran bir usul olarak işleyen metin tenkidi, modernist Müslümanlar için İslam’ın müteal değerlerini beşeri formlarda anlamlandırma ameliyesinin bir unsuru olarak faaliyet göstermektedir. Batılılar’ın, özellikle Kitab-ı Mukaddes bağlamında geliştirdikleri, metin tenkidi yöntemi, ellerinde bulunan dini metinlerin beşer müdahalesine maruz kaldığı, hatta beşer eliyle oluşturulduğu gerçeği üzerine ibtina eder. Kur’an’ı da aynı bakış açısıyla okuyan batılılar onun da metin tenkidine tabi tutulmasını talep ederler. Müslümanlar ise bunun, Kur’an’dan şüphe etmek anlamına geldiğini, dolayısıyla küfür olduğunu bilirler. Şu halde eğer metin tenkidi mutlak olarak itibar ve itimat edilmesi gereken bir “hakikati bulma yöntemi” ise, modernistler “bilimsellik söylemleri”ne hakkını vermiş olmak için bu yöntemin sadece hadislere değil, Kur’an’a da (hem de Batılılar’ın İncil metinlerine uyguladığı tarz ve tonda) uygulanmasını talep ve tecviz etmelidirler; değilse, bu yöntemi tedavülde tutarak herhangi bir İslamî metin hakkında konuşmak abestir.

Metin tenkidi zarfında buharlaştırılan hakikatlerden biri de, Hz. İsa’nın kıyametin arefesinde tekrar geleceğini bildiren hadisleri inkar teşebbüsüdür. Prof. Dr. Hayri Kırbaşoğlu’nun “Hz İsa’yı Gökten İndiren Hadislerin Tenkidi” başlığı altında telif ettiği makale bunun en uç örneklerinden birisidir.

14283

“Toplumsal Talep”

Kırbaşoğlu, Hz. İsa’nın (a.s.) inişini muhtevi hadislerin niçin mevzu addedilip reddedilmeleri gerektiğini[1] ya da bu rivayetlerin nasıl bir zeminde ortaya çıktıklarını (!) anlatırken şunları söyler:

Toplumsal taleplerini gerçekleştirmede başarısız olan kitleler, ya isyan veya sosyal patlamalar ya da başarısının/zaferin ilahi yardım sayesinde gerçekleşmesini bekleme şeklinde tepki gösterirler; ki, bunların ikincisinin adı, kısaca ‘Mesihçilik’tir. İnsanlık tarihi her iki şekilde toplumsal tepkilerin sayısız örnekleriyle doludur. Bunlardan ikincisi, yani ilahi bir yardım ve bu yardım aracılığıyla gerçekleşecek ilahi kurtarıcıyı beklemek; İslam dünyasında Emeviler döneminde başlayan genel toplumsal huzursuzluklardan itibaren günümüze kadar etkili olmuş, canlılığını korumuştur. İslam kültüründe beklenen bu kurtarıcının adı Mehdi’dir; Ancak Mehdi kadar ön plana çıkmayan bir başka kurtarıcı daha vardır ki, o da Mesih yani Hz. İsa’dır.[2]

Hoca, ‘toplumsal taleplerini gerçekleştirmede başarısız olan kitleler (…) başarının/zaferin ilahi yardım sayesinde gerçekleşmesini bekleme şeklinde tepki gösterirler’ derken zımnen bu baptaki hadislerin sahih olmadıklarını, ictimai sürecin ürünü olduklarını söylemektedir. Meseleyi bütün yönleriyle tahlil etmeden verilen bu muaccel hüküm göstermektedir ki, Hoca’nın, zihninde doğru kabul ettiği bir takım yargılar vardır, onları tevsik edebilmek için muhalif ne varsa reddetme niyetindedir. Rivayetinin çokluğu ve manaya delaletteki açıklığı bakımından “Zarurat-ı Diniyye”den kabul edilen, bu yüzden iman edilmesi zorunluluk arz eden hususlar arasında addedilen Hz. İsa’nın inişi, eğer ‘toplumsal talepleri gerçekleştirme’ gibi ne olduğu sadace yazara zahir olan bir mukaddimeye bağlanabiliyorsa bu durumda her İslami esas, toplumsal taleplere cevap vermiyor diye reddedilebilir.

Yazarın ‘Mesihçilik’ olarak tesmiye ettiği hakikat, Emeviler’le değil, Hz. Resulullah (s.a.v.) ile başlamıştır. Mesih’in geleceğini ve dolayısıyla dünyanın Onu beklediğini İslam tarihinde ilk defa ve defaatle söyleyen de Allah Resulü’dür. Zannedildiği gibi Mesih’in beklenmesi “mükellef” olmanın gereklerini gelecek kurtarıcıya havale etme şeklinde hiçbir zaman anlaşılmamıştır. Nitekim Ehl-i Sünnet’in mevcut yapılanması içerisinde hiçbir aksiyon göstermeden oturup Mesih bekleyen tek bir hareket de olmamıştır. Bu da göstermektedir ki, Hz. İsa’nın inmesi ictimai buhranlar neticesinde oluşmuş bir ‘ütopya’ değildir.

Yanlış Kıyas

İnsanlık tarihinde yer alan bazı hususi oluşumların oturup Mesih beklemesine gelince, bu, İslam’ın nüzul-u İsa hakikatinin reddini mucip olamaz. Böyle bir kıyas, ‘fare kılıyla domuz kılını’ birbirinden tefrik edemeyen ve bu yüzden ikisinin de aynı deriye ait olduklarını söyleyen adamın iddiasına benzer. Ayrıca ‘Doğu ve Batı’da Mehdi ya da Mesih olduğunu iddia edenlerin’ çıkması da bu bapta hiçbir önem ifade etmez. Bütün bunlar İslam’ın doğrusuna bakılarak oluşturulan yanlışlardan ibarettir. Yanlışı mi’yar kabul edip, doğrunun da reddini talep etmek, müşriklerin ibadet başlığı altında işledikleri cürümleri gerekçe göstererek Müslümanların ibadet yapmalarına sınırlama getirmeye ya da ibadeti toptan lağvetmeye benzer.

Hz. İsa’nın inişiyle alakalı Doğu ve Batı’da telif edilen eserlerin büyük bir yekün teşkil ettiğini, hiçbir mevzuun gizli kalmadığını, bu yüzden bu hususta telif edilecek yeni eserlerin hadiseyi irdelemenin ötesinde bir anlam ifade etmeyeceğini söyleyen yazar, makalesinin mevcut literatüre yenisini eklemeden gayri bir işleve sahip olmadığını peşinen bildirir.[3] Kırbaşoğlu’na göre: “İslam dünyasının, içinde bulunduğu şartlarda böylesi bir zaman ve entelektüel enerji israfına (da) tahammülü yoktur.”[4]

İnsanın her hangi bir mevzuyu kavramasına mani olan hususlardan biri de malumat fazlalığıdır. Hz İsa’nın nüzulüyle alakalı (ayet ve) hadislerin fevkalade olması, onlar temel alınarak telif edilen eserlerin de bir hayli fazla olmasına zemin hazırlamıştır. Hz. İsa’nın inişiyle alakalı malumat o kadar çok ve yaygındır ki, çocuklar için telif edilen akide kitaplarında dahi ondan bahisler vardır. Bir anlamda, her yaştan insana Hz. İsa’nın ineceği ve Şeriat ile amel edeceği telkin edilir. Kırbaşoğlu Hoca da malumat fazlalığını kabul eder. Fakat bu kabul, meselenin Hoca’nın zihin dünyasında büyük bir şöhret içerisinde meçhulü yaşamasına mani olamaz. Bu yüzden ‘irdelemeyi’ yeterli görür. ‘Bilimsel’ çalışma zarfı içerisinde basit/müşahhas mütalaayı gerekli, gayrisini ise zaman israfı olarak değerlendirir. Ne var ki Hoca ‘zaman israfı’ olduğunu söylediği zait bir hususa vakit ayırır.

DELİLLER

Kırbaşoğlu, Hz. İsa’nın gökte olduğu ve kıyamete yakın yeryüzüne inip İslam’ın hakimiyetini sağlayacağı inancının temelde Kur’an’dan, bir takım hadislerden ve icma iddiasından beslendiğini fakat ayetlerde Hz. İsa’nın inişinin tartışmaya mahal bırakmayacak şekilde net olmadığını, aslında söylenenlerin ulema arasındaki te’vil-tefsir ve yorumlardan ibaret olduğunu iddia eder. Bu yüzden Hz. İsa’nın inişinin bir tercih meselesi olduğunu söyler.[5]

Ayetler: Göklere Yükseltilmesi

Hoca’nın yorumdan ibaret gördüğü ve bu yüzden belirleyici olmadıklarını söylediği ayetler, gerçekte te’vile imkan vermeyecek derecede açıktır. O kadar ki, bu hususta hiç hadis varid olmamış olsaydı yine de ayetler Hz. İsa’nın ölmeden göğe çıkarıldığını ve yeniden ineceğini açıkça isbat etmeye kâfi gelirdi. Çünkü Hz. İsa’nın inişiyle ilgili ayetler usulcülerin diliyle “zahir”dirler. Lafzın manaya delaleti açısından “zahir” kabul edilen ayetler, delillerin birbirini desteklemesi ve başka bir ihtimale delalet eden her hangi bir unsurun olmaması durumunda kesinlik ifade ederler.[6] Bu yüzden “zanni” oldukları iddia edilemez. Çünkü her bir ayet aynı husustaki benzer ayetlerin yardımıyla zannilikten kesinlik ifade eden bir yapıya yükselmiştir. Al-i İmran/3, 52-55; Maide/5, 117; ayetlerinde zikredilen “teveffa” kelimesinin bütün kalıpları öldürülmeden göğe yükseltilmeyi muhtevidir. Buna göre kelime bir şeyi almak, tamamiyle kabzetmek anlamına gelir. Bu cihetten “İstîfa” kelimesinin müradifi kabul edilir. Nitekim Zemahşeri, “teveffa” ile aynı kökten olan “vefat” kelimesinin ölüm anlamında kullanılmasının mecazi olduğunu söyler.[7] Buna göre “teveffa” kelimesinin anlamı, Hz. İsa’nın “ölmesi” değil, ölmeden göğe yükseltilmesi şeklindedir. Arap dilinde bir kelime hakiki yani ”lugatta belirlendiğ
i manada kullanılırsa”[8] mecazi manaya hamledilmesi doğru olmaz. Çünkü mecazda, hakiki mananın anlaşılmasına mani bir karine olmalıdır ki, kelime mecaz manaya hamledilsin. Mesela “Şems/güneş” kelimesinin hakiki anlamı sabah doğudan zuhur eden, akşamleyin ise batıdan kaybolan bir yıldızdır. Fakat bu kelime, hakiki manasından alınarak yüzü güneş gibi parlak insanlar hakkında da kullanılabilir. Buna mecazi mana denir. Bunun gerçekleşebilmesi için de asıl mana ile geçici anlam arasında bir alaka bulunmalıdır. Mezkür örnekteki alaka “benzemek”tir. Yani yüzü parlak olan adam aydınlık cihetiyle güneşe benzetilmektedir. Bu durumda yüzü parlak olan bir insan için kullanılan “güneş” kelimesini, insana delalet eden karinelerin mevcudiyetine rağmen hakiki manada kullanmak nasıl doğru değilse “hakiki” anlamıyla kullanılan bir kelimeyi de mecaz manaya sarfetmek aynı derecede yanlıştır.[9] “Tevaffa” kelimesini mecaz manaya taşıyacak bir karine olmadığı gibi bu babtaki diğer ayet ve hadisler de mezkür lafzın “hakiki” manada kullanıldığına delalet etmektedir.

Nüzulü

“Kitap ehlinden hiç kimse yoktur ki ölümünden önce, ona (İsa’ya) iman edecek olmasın. Kıyamet günü o (İsa) onların aleyhine şahit olacaktır.”[10] ayetinin manası şu çerçevede anlaşılmalıdır: “Hz. İsa’nın inmesini müteakip Ehl-i Kitab’ın tamamı -Hz. İsa- ölmeden önce Ona iman edecektir.” Ayetin siyakından da anlaşıldığı gibi gerek “bihi” gerekse de “kable mevtihi” (Onun ölmesinden önce) ifadelerindeki “hu” zamiri Hz. İsa’ya dönmektedir.[11] Bu da göstermektedir ki, Hz. İsa ölmemiştir, tekrar yeryüzüne inecek ve ölmeden önce Ehl-i Kitab ona iman edecektir.

“Şüphesiz o (ve innehu) kıyametin kopacağının bir bilgisidir. Artık onun hakkında asla şüphe etmeyin, bana uyun, bu doğru yoldur.”[12] Bu ayette zikredilen (ve innehu) ifadesindeki “hu” zamiri, surenin önceki ayetlerinin kendisinden bahsettiği Hz. İsa’ya dönmektedir. Bu durumda ayetin anlamı şöyle olur: “Muhakkak ki İsa b. Meryem kıyametin kopmasının alametidir.” Nitekim Kıraat-ı Seb’a’nın diğer rivayetleri de bu anlamı desteklemektedir. Çünkü “ve innehu le ilmun” yerine “ve innehu lealemun” (muhakkak ki İsa kıyametin alametidir.) tarzındaki kıraat de mervidir.

Kur’an-ı Hakim, Hz. İsa’nın yeryüzünde hakikati beyan ediş devrelerini anlatırken şöyle der: “O beşikte de, yetişkin (kehla) çağında da insanlarla konuşacak, salihlerden olacaktır.[13] “Kehl” insanın geçirdiği devreler içerisinde en olgunu kabul edilen otuz ile kırk yaş arasıdır.[14] Buna göre Hz. İsa, beşikte iken konuşmuş “Ben Allah’ın kuluyum” demişti. Bu bir mucize idi. Konuşmasındaki ikinci mucize ise, Cenabı Hakk Onu otuz üç yaşında semadan indirdiğinde gerçekleşecek ki o zaman da “Ben Allah’ın kuluyum” diyecektir.[15] İlk konuşmasında annesine atılan iftiraları izale etmişti. Gökten indikten sonra, halet-i kuhlünde konuşunca ise Hıristiyanların Onu Allah’a oğul isnat etme garabetini çürütecektir.

Ayetler, Hz. İsa’nın göğe alındığından ve Kıyametin arefesinde tekrar ineceğinden bahsetmektedirler. Bazı ayetler ise –izah edildiği gibi- te’vile imkan vermeyecek derecede açıktır. O halde müfessirlerin kanaatlerinin aynı noktada toplanması -ki o da Hz. İsa’nın tekrar inmesidir- tesadüfi bir ittifak değildir. Bu babta, müfessirler arasında genel bir kabulün oluşmasında “zaruri” bilgi niteliğini taşıyan mütevatir hadislerin de fevkalede bir etkisi vardır: Madem Kur’an’ı açıklama görevi Hz. Resulullah’a (s.a.v.) verilmiştir[16], bu takdirde Onun (s.a.v.) izahları da bağlayıcı kabul edilmelidir. Müfessirler hadiseye bu çerçevede baktıklarından Hz. İsa’nın inişi noktasında icma etmişlerdir. Ayetlerin açık delaleti ve hadislerin tevatürü ortada iken, nasıl olur da bu bir ‘tercih meselesidir’ denilebilir?!

İcma

Hz. İsa’nın inişiyle alakalı delillerin Kur’anî olanlarında kendince işkaller tesbit eden, sonra da onları yine kendince çözen yazar, önünde engel olarak gördüğü icmayı “ayet ve hadisler kadar yoğun ve vurgulu bir şekilde başvurulmadı”[17] diyerek direkt geçer.

Müfessirler, Kırbaşoğlu’nun ‘vurgusuz’ ifadesiyle geçiştirmeye çalıştığı icma ile alakalı şunları söylemektedirler: “’Hz. İsa diridir, ahir zamanda yeryüzüne inecektir,…’ şeklindeki mütevatir hadislerin gerektirdiği mana üzerine icma edilmiştir.[18]

İcma, ictihat derecesine ulaşan alimlerin şer’i bir hususta fikir birliği içersinde olmalarıdır.[19] Buna göre, amel ve itikat cihetiyle istikamet üzere olmayan bidat ve fısk sahibi bir alimin icmaya aykırı görüş beyan etmesi icmanın akdedilmesine mani değildir.[20] Çünkü bidat ehli olan zevat insanlar üzerine şahit (örnek) olma[21] misyonunu kaybeder. Bu durumda ondan gelen ihtilafın mevcudiyeti bir mana ifade etmez.

Hz. İsa’nın (a.s.) yeryüzüne tekrar inmesi hususunda oluşan icmaya ise, sadece Mu’tezile ve Cehmiyye’nin bir kısmı muhalefet etmiştir. Zahid Kevseri ‘Mu’tezile’nin bir kısmı’ ifadesinden muradın da Cübbai olduğunu söyler. Ne ki Cübbai bu husustaki rivayetlerin tevatür derecesinde olduğunu bilseydi onlara muhalefet etmezdi.[22] der.

Görüldüğü gibi, Hz. İsa’nın inişine Ehl-i Bid’at fırkalardan dahi geniş katılımlı bir muhalefet olmamıştır. Bütün bunlar icma delilinin bu bahiste ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Nitekim Hoca da, (burada söylediğine zıt olarak) icmanın şüyü’ bulduğunu kabul etmiş olmalı ki makalesinin sonuç bölümünde vurguyu değil meşruiyeti tartışır.

Hadisler

Hz. İsa’nın (a.s.) nüzulü bahsinde asıl belirleyici unsurun hadisler olduğunu fakat onların da yeterli olmadığını iddia eden yazar, şunları söyler: “Aslında Hz. İsa’nın nüzulü meselesinde belirleyici olan rivayetler/hadisler konusunda da ihtilaflar ve tartışmalar yok değildir. Genelde konuyla ilgili rivayetlerin mütevatir mi, ahad mı olduğu noktasında yoğunlaşan tartışmalarda, bu güne kadar taraflar arasında bir uzlaşama sağlanamadığı görülmektedir. Bu tür kısır tartışmaların uzayıp gitmesinin temel sebebi ise, konuyla ilgili hadislerin bilimsel bir titizlikle incelenmemiş olmasıdır.[23] Bu hususta kaleme alınan eserlerin rivayetleri bir araya getirmenin ötesinde bir anlam ifade etmediğini iddia eden yazar, şimdiye kadar rivayetlerin sistematik bir analize tabi tutulmadığını da savunur. Selefin boş bıraktığını iddia ettiği o azim gediği(!) kendisi doldurmaya taliptir.

Hoca’nın iddialarının aksine, nüzulü İsa ile ile ilgili hadisler mütevatirdir. Nitekim İbn Cerir, el-Aburiy, İbn Atiyye, İbn Rüşd (büyük), Kurtubi, Ebu Hayyan, İbn Kesir, İbn Hacer, v.b. allameler bu hükmü tescil ve tevsik etmektedirler. Bunlar, hadiste nüfüz sahibi olan kişilerdir. Ayrıca Şevkani, Sıddık Han ve Keşmiri de hadislerin mütevatir olduklarını eserlerinde açıkça beyan etmişlerdir.[24] Hadis ilminde behresi olan herkes, ki bu herkes halkasına malum zihniyetin şeyhlerinden Şevkani de dahildir, hadislerin mütevatir olduklarını söylerken, Hoca yoğun bir ihtilaftan bahseder. Kırbaşoğlu’nun bahsettiği yoğunluk geçmişte Cübbai ve birkaç alimi saymazsak bütünüyle yakın döneme aittir. Taraflar arasında uzayan tartışma, aslında geçmişten tevarüs etmiş de değildir. Yani ihtilaf modern çağ mahreçlidir.

Malum olduğu üzere Hoca’nın tenkidinin üzerine oturduğu en önemli sacayaklarından birisi, bu konuda mevcut olduğunu ve merkezî bir yer işgal ettiğini düşündüğü ihtilaftır ki, ilgili hadislerin ahad mı yoksa mütevatir mi olduğu noktasında vuku bulmuştur.

Bir konuda, hele de böyle önemli ve hassas bir mevzuda “itibara alınası” bir ihtilaftan söz edebilmek için, ihtilaf ettiği söylenen taraflara ve onların delillerine atf-ı nazar etmek zaruridir.

Bu meselede nasıl geçmiş bir kısım bid’at ehlinin ihtilafı muteber, dolayısıyla meselenin mahiyetini etkileyici değilse, modern dönemde ileri sürülen muhalif görüşlerin durumu da aynıdır. Konuya böyle bakmak yerine, herhangi bir meselede –kimden ve ne suretle sadır olduğuna bakmaksızın– aykırı bir görüş mevcut diye hemen “bu mesele tartışmalıdır, bu konuda farklı görüşler mevcuttur” hükmüne varılacak olursa, Efendimiz’in son peygamber olmasından tutun da, namazın kaç vakit kılınacağına kadar İslam’ın sabitelerini oluşturan bir dolu mesele “muhtelefun fih” kategorisine sokulup tartışılabilir demektir.

“METİN TENKİDİ”

Yazar, muhaddisleri sened tenkidi ile ilgilenip, metin tenkidini ihmal etmekle suçlar. Hoca’nın altını çizdiği bu iddiayı ilk defa dile getirenler müsteşriklerdir.[25] Onları takiben Hint alt-kıtasından Seyyid Ahmed Han, Mısır’da Reşid Rıza ve Muhammed Tevfik Sıdki muhaddislerin temel hatalarının metin tenkidini ihmal etmek olduğunu söylemiştir. Bu argüman bir çok hadis karşıtı tarafından benimsenmiş[26] ve klasik hadis usulünü tenkitte merkez nokta ittihaz edilmiştir. Ne var ki muhaddislerin telifatı Kırbaşoğlu’nun da içerisinde yer aldığı münekkitlerin iddialarını çürütecek delil ve usullerle doludur. Zannedildiği gibi muhaddisler senedle iştigal edip, metin tenkidini terk etmiş değillerdir.[27] Hatta metin tenkidinin tarihi, sened tenkidinden daha da kadimdir. Çünkü metin tenkidi, hadis rivayetinin başlangıç noktasında yer alan sahabe ile başlar.

Kadim Usul

Sahabe, metin tenkidinde iki usul takip ederdi. Bunlardan birincisi, hadis-i şeriflerin Kur’an’a arzı şeklindeydi. Kur’an’a arz edilen hadisler cem, te’vil ya da her hangi bir manaya tevcih şeklinde izah edilemeyecek iseler bu durumda onların reddedilmesine hükmedilirdi.

Böyle bir usul, asla Allah Resulü’nün sözünü reddetme anlamına gelmemektedir. Zira, sahabeye göre bir hadisin Kur’an’a aykırı olması, onun Allah Resulü’nün sözü olmaması anlamına gelmekteydi.[28]

Sahabenin, hadisleri Kur’an muvacehesinde tahlil ettiğine şöyle bir örnek verebiliriz: “Ammar b. Ruzayk Ebu İshak’ın şöyle dediğini naklediyor: “Esved b. Yezid ile Küfe Mescidinde oturuyordum. Şa’bi de bizimle idi. O, Fatıma bint Kays’ın Hz. Resulullah’ın kendisine iddet süresince hayatını idame ettirmesi için ev ve nafaka hakkı vermediğini muhtevi hadisini anlattı. Bunun üzerine Esved, yerden bir avuç taş aldı ve şöyle diyerek Şa’bi’ye attı: ‘Yazıklar olsun! Böyle bir ifadeyi nasıl rivayet edersin?’ Bu hususta Hz. Ömer şöyle demiştir: “Unutup unutmadığını bilmediğimiz bir kadının sözünden dolayı Allah’ın Kitabı’nı ve Peygamberimiz’in Sünneti’ni terk etmeyiz. Boşanan kadının mesken ve nafaka hakkı vardır. Zira Allah Teala ‘Apaçık hayasızlık yapmaları dışında onları (bekleme süresince) evlerinden çıkarmayın, kendileri de çıkmasınlar.’[29] buyurmaktadır.[30]

Bu hususta İbn Hacer şunları söyler: “Hz. Ömer ‘Peygamberimizin Sünneti’ ifadesiyle belli bir sünneti değil, Sünnet’in Allah’ın Kitabına uymaya delalet eden hükümlerini kasdetmiş olmalıdır.”[31]

Fatıma bint Kays’ın rivayeti, mezkür ayete muarız olduğu gibi, “Onları (iddetleri süresince) gücünüz nispetinde, oturduğunuz yerin bir bölümünde oturtun.”[32] ayetiyle de çelişmektedir. Çünkü bu ayetler boşanmış kadına mesken hakkı tanımaktadır. Hz. Ömer, Kur’an’a aykırı bulduğu rivayeti terk etmiştir.

Hadis mecmuaları, sahabenin Sünnet’in Kur’an’a arzı noktasında ne kadar müdakkik olduklarının örnekleriyle doludur.

Ashabın metin tenkidinde geliştirdiği ikinci usul ise Sünnet’in Sünnet’e arzıdır. Bu başlık altında temerküz eden usulü şu şekilde tasnif etmek mümkündür: Rivayete konu olan olayı yaşayan sahabinin görüşünü tercih etme; İhtilaflı iki hadisten birinin farklı bir rivayetle desteklenmesi; Sünneti, birinci derecede ilgili olan kişiye sorma ve onun yaptığı açıklamayı kabul etme. Tasnifin son aşamasında yer alan başlığa şöyle bir misal getirebiliriz: Abdullah b. Amr’ın kadınlara, guslederlerken saç örgülerini çözmeyi emretmesine karşı, Hz. Aişe’nin guslederken ’başıma üç defa su dökmekten başka bir şey yapmazdım.’ şeklinde mukabelede bulunması[33], hadiseyle birinci derecede ilgili olduğundan tercihe şayan olmuştur.

Sahabe kuşağını takiben gelen muhaddisler, metin tahlilinde seleflerinin yolunu izlediler. Yanı sıra değişik ölçüler de tesbit ettiler: Farklı riveyetleri bir birine arz ederek ravilerin garib bir lafzı şerh ederken metne yaptıkları idracları ayıkladılar.[34] “Izdırab”, “kalb”, “tashih” ve “tahrif” de muhaddislerin metin tahlilinde kullandıkları önemli ölçülerdendir. Gerek hadis mecmularında gerekse onlar üzerine yazılan şerh ve haşiye literatüründe bahsi geçen ölçüler muvacehesinde metin tenkidi daimi olarak yapılmıştır.

Fakihlerin manayı anlama sürecinde tesbit ettikleri ‘âmm lafzı tahsis, mutlak olanı takyit, iki farklı rivayetten kronolojik olarak önce olanın muahhar olan tarafından neshi gibi usuller de metin tahlil kriterleri arasında değerlendirilmelidir.

Bunlara, şazz, münker gibi kategorilerin de “metin değerlendirmesi”nin ortaya çıkardığı kriterler sonucunda oluşturulduğu eklenebilir.

Hoca’nın bunların bir kısmına, “sonuçta yine sened kritiğine dayalı değerlendirmeler” diyerek itiraz etmesi mümkündür. Ancak onun anladığı “metin tenkidi”nin, esasen sened sistemini –en azından müslümanlar kadar– tanıyıp uygulaması hiç söz konusu olmamış Batılı ilim adamlarının icat ettiği bir değerlendirme tarzı olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir. Hadis ilminde ise senedle metin birbirine o kadar sıkı biçimde merbuttur ki, tahlil sisteminin senedden tamamen bağımsız olarak metne ya da metinden tamamen bağımsız olarak senede bir bütün halinde teksif edilmesi mümkün değildir.

Metin tenkidi bahsinde buraya kadar söylenenlerin bir hitamı mahiyetinde şunu söylemek mümkündür: Madem ki bir hadisin senedi metni korumak için tahlil ve tenkit edilir; o halde ravinin adalet ve zabtında bir problem yok ve sair şartlar da bihakkın mevcut ise metinde ne gibi bir problem olabilir?! (Muhakkak ki bu babın istisnaları olacaktır.)

Keşmiri ve Metin Tenkidi

Kudema neyi nasıl yaptı ise, o kadroya ahirde katılanlar da aynı usul müvacehesinde hareket etmiştir. Yönü değişmeyen çerçevenin sadece koordinatlarında oynama yapılmıştır. Mahiyet itibariyle bir takım farklılıklar arz eden çalışmalar bu bağlamda değerlendirilmelidir. Kırbaşoğlu’nun tenkitte esas aldığı Allame el-Keşmiri’nin “et-Tasrih bima Tevatere fi Nüzuli’l-Mesih”[35] adlı kitabı da söz konusu ölçüler çerçevesinde telif edilmiştir. Yani Keşmiri, eserini telif ederken metin tahlilini ihmal etmiş değildir. Fakat bunu açıkça izhar etmemiştir. Zira müellif kitabını Kadiyaniler’e ve onların sapıklıklarına karşı muhakkik alimlerin elinde keskin bir kılıç olması için telif etmiştir.[36] Bu yüzden hadislerin izahı sadedinde şerh ve ta’like pek yer vermemiştir. Bu demek değildir ki, “et-Tasrih” metin tahlilinden mahrumdur: Eserde yalnızca Hz. İsa’nın ineceğinden bahseden hadisler mevcuttur. Hz. İsa’yı anlatan fakat sarahaten nüzulden söz etmeyen hadislerin kapsam dışı tutulması başlı başlı başına bir ayıklama cehdi yani bir anlamda da metin tenkididir.

Şu da bir tarafa not edilmelidir ki, nüzül ile alakalı hadisleri cem eden el-Keşmiri -eskilerin ifadesi ile- “sahafi” bir hadisçi değildir; Eslafı gibi güçlü bir zihni donanıma sahiptir. Telifte kullandığı hadisleri muhtevi mecmuaları defalarca okumuş, metin tenkidi ölçülerini direk kavrayacak zihni bir alt yapıya kavuşmuştur. Bunun bereketiyle bir çok esere imza atan Keşmiri “Kadiyaniyye”ye karşı (dolayısıyla Hz. İsa’nın ref’ ve nüzulüyle ilintili) da beş tane reddiye yazmıştır. “et-Tasrih” bunların en küçüklerindendir.[37] et-Tasrih’in ne derece muhakkik bir müellifin kaleminden çıktığını yakinen anlayabilmek için el-Keşmiri’nin baş eserlerinden olan Buhari Şerhi “Feyzu’l-Bari”nin yazılış serüvenine bakmak gerekir. Keşmiri’nin Buhari dersinde anlattıklarını ihtiva eden “Feyzu’l-Bari”, yazılmadan önce müellif, baştan sona tam on üç defa Buhari’yi mutalaa eder. Fethu’l-Bari, Umdetu’l-Kari, İrşadu’s-Sari başta olmak üzere Hint ve Hicaz bölgelerinde telif edilen matbu ve yazma şerhlerden de otuz kadarını okur. Bunlar içerisinde “Fethu’l-Bari” ve “Umdetu’l-Kari” sanki gözü önünde açık duran sahifeler gibidir.[38]

Kırbaşoğlu’nun, rivayetleri bir araya getirmenin ötesinde bir şey yapmamakla itham ettiği muhaddisler, “el-Keşmiri” örneğinde olduğu gibi bir dersi okutmaya başlamadan önce (genel icazetin dışında) onunla alakalı metin ve şerhleri defaatle okur sonra telife başlardı.Bu gün onları tenkit edenlerin yani el-Keşmiri gibiler üzerine tenkit yazıları kaleme alanların bir defa olsun Buhari’yi okumadıkları aşikardır. Aksini iddia etmelerine hazırdaki eğitim sistemi geçit vermemektedir.[39]

TENKİT MEVZULARI

Yazar, genelde bütün hadisler için gerekli gördüğü, özelde ise Hz. İsa’nın inişiyle alakalı hadislere tatbik ettiği sisteminin esaslarını şu başlıklar altında ifade eder:

1. Kaynak metodolojisi

2. İsnat tenkidi

3. Metin tenkidi

4. Epistemolojik değerlendirme (Bu başlık öncekilerin bir tekrarı olduğundan tenkitte ona yer vermedik.)

“KAYNAK METODOLOJİSİ”

Abdulfettah Ebu Ğudde’nin tahkik edip, ta’lik düştüğü Keşmiri’nin “et-Tasrih”i, Hz. İsa’nın inişiyle alakalı hadisleri muhtevi en kapsamlı çalışma olduğundan Kırbaşoğlu tenkidinde bu eseri esas alır.[40]

Yazar, Hz. İsa’nın nüzulüne dair hadislerin kaynak ravilerine (sahabe-tabiin) göre dağılımını verdikten sonra şu meyanda bir değerlendirmede bulunur:

Kayanak ravilerin güvenirliği açısından bakıldığında, Abdullah b. Mes’ud ve Enes b. Malik gibi birkaç sahabi hariç, rivayetleri nakledenlerin –veya naklettiği rivayet edilenlerin- büyük ekseriyetinin Hz. Peygamber’in yakın çevresindeki arkadaşları olmadıkları görülür. Şayet genel olarak iddia edildiği gibi, bu konu, sübutu kesin ve dinen inanılması zorunlu bir iman esası olup, inkar edilmesi de küfrü mucip ise; o takdirde, bu kadar önemli bir iman esasının, Hz. Ebu Bekir, Ömer, Osman, Ali, Hz. Peygamber’in eşleri ve diğer pek çok önde gelen sahabe, özellikle de dini kavrayış bakımından temayüz eden ‘fakih sahabiler’ tarafından da sonraki nesillere tebliğ edilmiş olması beklenirdi. Buna bağlı olarak, onlardan da bu konuda bazı rivayetlerin bize ulaşması gerekirdi.[41]

Varlıkta Yaşanan Yokluk

Kırbaşoğlu’nun Allah Resulü’nün (s.a.v.) yakın çevresinden ravi aradığı liste içerisinde “müksirun” diye şöhret bulan -binden fazla hadis rivayet eden- sahabenin tamamı vardır: Nüzulü İsa bahsinde Ebu Hureyre: (21); Abdullah b. Ömer: (3); Enes b. Malik (3); Aişe bint Ebi Bekr: (2); Abdullah b. Abbas: (5); Cabir b. Abdillah: (7) hadis rivayet etmiştir. Müksirunun bu babta ne kadar hadis rivayet ettiğinin dökümü Kırbaşoğlu’nun makalesinde de vardır. Fakat O, buna rağmen ‘yakın çevre’ aramaya devam etmektedir.

Kırbaşoğlu, raviler arasında fakih sahabi de arar. Halbuki nüzülü İsa ile ilgili hadislerin ravileri arasında fekahetleriyle temayüz eden “Abadile” nin (Abdullahlar) biri hariç tamamı vardır: Abdullah b. Ömer: (3); Abdullah b. Abbas: (5); Abdullah b. Amr b. As: (3) hadis rivayet etmiştir.

Hz. Ebu Bekir, Ömer, Osman, Ali’nin (r. anhum) bu babta hiç hadis rivayet etmemesini, hadislerin reddine referans yapan yazara, niçin müksirun içerisinde bunlardan birisinin yer alamadığını sormak isteriz. İsterseniz bu ‘niçin’in cevabını birlikte verelim: Raşid Halifeler, Efendimiz’den (s.a.v.) sonraki hayatlarında umuru devletle iştigal ettiler, çeşitli bölgelere alimleri, kurraları, kadıları gönderdiler. Onlar da tıpkı halifeler gibi bulundukları yerlerde taşıdıkları emanetin gereğini yerine getirdiler. İslam ümmetinin refahı için çalıştılar. Herkes hususi vazife alanında var oluşunun gereğini ifa etti.

Hadise bu minval üzere iken çıkıp da şunu yapan, niçin bunu da yapmamıştır demek ne mümkün. Futühat ile uğraşan Halid b. Velid’in az hadis rivayet etmesi, nasıl levm edilmesine medar olamayacaksa, ilimle iştigal eden Ebu Hureyre’nin de çok hadis rivayet etmesi yadırganmasına vesile ittihaz edilemez. Bu mantıkla hareket edenler Osman b. Affan’ı (r.a.) ya da Abdullah b. Amr’ı fetih sancağını taşımadılar diye de ayıplayacaklar mı?!

Ebu Bekir (r.a.), Efendimiz’in (s.a.v.) irtihalinden sonra iki buçuk yıl kadar yaşadı. Bütün bu zaman zarfında devlet başkanı olarak görev yaptı. Şartlar, hadis rivayet etmesine mani oldu.

Hz. Ömer, Medine’de şehrin dışında “Avali” denen yerde oturur, şehir merkezine arkadaşıyla münavebeli olarak inerdi. Hilafet yıllarındaki yoğun devlet gündemi de buna eklendiğinde neden 537 hadis rivayet ettiği aşikar olur. Hz. Osman (r.a.) ve Ali (r.a.) için de benzer nedenler geçerlidir. Buna mukabil “müksirun” ve “abadile” seferde, hazarda sürekli Allah Resülü (s.a.v.) ile birlikteydi. Ömürlerini ilme adamışlardı. Birçoğu siyasi işlerin de dışında kalmıştı. Ayrıca Allah Resulü’nün ahirete irtihal etmesinin ardından dört halifeye nisbetle daha uzun yaşamışlardı. Dolayısıyla zamanın uzamasına paralel olarak rivayetleri de arttı. Bu yüzden Onlarla Raşid Halifeler arasında bir denge aramak, kıyas yapmak büyük bir hatadır.

Ayrıca şu da bilinmelidir ki, İman esasları ile alakalı birçok mevzuda Raşid Halifelerin rivayeti yoktur. Bu durumda bu esaslar tevatüren sabit merviyyat üzerine ibtina etseler de –Kırbaşoğlu’nun kriterlerine muvafık değiller diye– red mi edileceklerdir?!

Ebu Hureyre

Yazarın, Ebu Hureyre’nin Hz. İsa’nın nüzulü ile alakalı rivayet ettiği hadislere geç Müslüman olmasını gerekçe göstererek ya da adının bir takım İsrailiyyat rivavayetlerine karıştığını iddia ederek karşı çıkması ise hadiseleri tahlil zafiyetinden kaynaklanmaktadır.

Ebu Hureyre’nin Allah Resulü ile olan birlikteliğine kıyasla rivayetlerinin aded ve sıhhatine yöneltilen itirazlara karşı şunlar söylenebilir: Her şeyden önce şu bilinmelidir ki, Ebu Hureyre’nin Allah Resülü (s.a.v.) ile olan üç yıllık birlikteliğe 5374 hadis sığdırması olağan üstü bir hadise değildir. Çünkü o devir insanları içerisinde daha kısa zamanda Ondan daha fazla metin ezberleyenler vardır. Nitekim kitaplarda, uzun şiirleri bir defada hıfzeden nice şahsiyetlerin hatıraları mevcuttur. Ebu Bekir’in (r.a.) nesep bilgisi, Aişe’nin (r.ah.) şiir birikimi, Hammad’ın eyyam-ı arab malumatı[42] karşısında Ebu Hureyre’nin üç yıla sığdırdığı nedir ki?

Sonra, kadim usulde bir medrese talebesi tahsil sürecinde Nahiv’de; “Elfiye”yi, Akaid’te; “Emali”yi, Hadis Usulü’nde; “el-Menzumet’ul-Beykuniyye”yi, Furu’ fıkıhta “Kuduri”yi … ezberler, öyle icazet alır(dı). Moritanya’da bu gün bile onlarca Kütüb-i Sitte hafızı var.

Arap olan Ebu Hureyre, üç yılda 5374 hadis ezberledi, Arap olmayan bir talebe ise beş-altı ayda 6666 ayeti (şöhretinden dolayı bu rakam kullanılmıştır.) hıfzedebiliyor. Bu bir vakıadır. Bütün bunlara rağmen niçin anlamakta zorluk çekiliyor, anlayan varsa izah etsin.

Ebu Hureyre’nin beş bin küsür hadisi rivayet etmesi makuldür. Fakat bütün bu makuliyet içerisinde sadece Ebu Hureyre’ye ait bir takım hususiyetler vardır ki; onlar da hesaba katıldığında rivayetlerinin bilinen sayıdan aşağıda olmasında bir olağan üstülük olmaktadır. Çünkü Ebu Hureyre’nin üç yıl Allah Resülü (s.a.v.) ile birlikte olması, Suffe’nin başkanı sıfatıyla Efendimiz’le (s.a.v.) sürekli irtibat kurması, hadis tahsili için aç karnına taş bağlayıp Peygamber’in gündemini takip etmesi, başka türlü izah kabul etmemektedir. Ayrıca Efendimiz, Kureyş’in ateşkesi ardından bütün mesaisini İslam’a davete hasrettiğinden risaletin son üç yılı, ictimai, siyasi, hukuki birçok mühim hadiseye tanıklık etti. Farklı bölgelere İslam elçileri gönderdi. Medine’ye de “Ceziretu’l-Arap”ın her köşesinden kabileler geldi. Ebu Hureyre, Allah Resülü’nün (s.a.v.) başucunda bekleyen müdakkik bir talebe suretinde bütün bu olup-bitenlere tanıklık etti. Gözleriyle gördü, kulaklarıyla işitti ve yüreğiyle ezberine aldı. Kimsenin sormaya cesaret edemediği konuları Hz. Resülülah’a (s.a.v.) sorup-öğrendi.[43]

İbn Ömer[44], Talha b. Ubeydillah[45], Ebu Eyyub el-Ensari[46] (r.anhüm.) gibi sahabiler de Ebu Hureyre’nin hadis ilmindeki yüksek mertebesini itiraf etmekte ve bunu Allah Resülü (s.a.v.) ile olan birlikteliğine bağlamaktadırlar.

Kırbaşoğlu, mutlak olarak kullandığı ‘İsrailiyyat rivayetlerine adı karışanlar’ ifadesiyle muhtemelen Ebu Hureyrenin Ka’bu’l-Ahbar ile münasebetini kastetmektedir. Bu noktada yapılan bir tenkit şu açılardan geçersizdir: Ka’b, Ebu Hureyre’ye geçmiş ümmetlerin haberlerinden nakiller yapmış, Ebu Hureyre de Ona, Allah Resülü’nün hadislerini rivayet etmiştir. Ebu Hureyre’yi Ka’b ile olan bu bilgi paylaşımından dolayı tenkit etmek, hiçbir usul ve esasa dayanmayan ideolojik bir okumadır. Çünkü her hangi bir Müslüman’ın İslami ölçüler çerçevesinde eski ümmetlerle alakalı malumata sahip olması ve onu kullanması meşrudur. Nitekim Allah Resülü (s.a.v.) şöyle buyurmaktadır: “İsrail oğullarından haber verin. Bunda hiçbir sakınca yoktur.”[47] İsrailî bilgiyi kullanmadaki kesin ölçüye gelince; o şu şekilde formüle edilmiştir: “İslam’ın doğruladığı kabul, tekzip ettiği reddedilir. Bunun dışındakilerde ise tevakkufta bulunulur.”[48]

Ebu Hureyre’nin rivayet ettiği hadislerin gerçekte Ka’b’a ait bilgiler olduğunu fakat Ebu Hureyre’nin onları Allah Resülü’ne (s.a.v.) isnat ederek İslamileştirdiğini iddia etmek (İsrailiyyat ifadesiyle neşredilmeye çalışılan düşünceyi başka türlü anlamak maalesef ki mümkün değildir.) ise ancak insaf fukaralarının nasibi olabilir. “Her kim benim ağzımdan bilerek yalan uydurursa cehennemde ki yerini hazırlasın.”[49] hadisini rivayet eden sahabilerden biri de Ebu Hureyre olsun, sonra da Ka’b’tan dinlediği İsrailî bilgiyi hadis diye rivayet etsin, ne mümkün!

Hoca’nın Ebu Hureyre bahsinde örgüleştirdiği fikri, temelinden çürüten bir hakikat var ki o da Ka’b’ın İslam’a Yahudilik’ten geldiği, Yahudilik’te ise İsa ve dolayısıyla nüzul-i İsa inancının bulunmadığıdır.

Hadisleri Rivayet Eden Sahabenin Yaşları

Kırbaşoğlu’nun Cabir b. Abdillah, Huzeyfe b. el-Yeman ve Ebu Sa’id el-Hudri’nin Hz. İsa’nın inişiyle ilgili rivayet ettikleri hadisleri reddedebilmek için “…bazılarının geç Müslüman olması veya Hz. Peygamber zamanında yaşlarının küçük olması v.b. sebeplerle zabt açısından ciddi eleştirilere maruz kaldıklarını…” söylemesi de hilafi hakikattir. Şöyle ki, Cabir b. Abdillah ikinci Akabe Biat’ına katılan Ensari bir sahabidir,[50] fukahadandır, Bedir muharebesi sırasında ise yaşı 18’dir[51]. Yani ne geç Müslüman olmuş ne de çocuk sahabilerdendir. Üstelik fekahetiyle de temayüz etmiştir. Huzeyfe b. el-Yeman ise, Medine’de dünyaya gelmiş[52], Allah Resulü ile birlikte Uhud muharebesine katılmıştır.[53] Hazret-i Resulullah’ın on üç yaşındaki sahabilerin yaşlarını küçük bulup savaşa iştirak etmelerine müsaade etmediğine bakılırsa Huzeyfe’nin yaşı bu sınırın üzerindedir. Bu durumda geç Müslüman oldu ya da çocuktu diye hadislerini tartışmaya açmak mümkün değildir. Ebu Sa’id el-Hudri’ye gelince; O da Ensaridir ve fukahadandır. Uhut’ta yaşı on üç olduğundan Allah Resulü tarafından geri çevrilmiş fakat Hendek muharebesi ve Rıdvan Biat’ına iştirak etmiştir.[54] Yani Ebu Sa’id el-Hudri de Hoca’nın yuvarlak ifadelerinin muhatabı değildir. Çünkü Allah Resulü ahirete irtihal ettiğinde Ebu Sa’id el-Hudri 20 yaşlarındadır. (Bu tayin, Ebu Said’in Hicri 3. yılda cereyan eden Uhut ’ta, 13 yaşında olduğu dikkate alınarak hesaplanmıştır.)

Hz. İsa’nın inişiyle alakalı hadisleri ‘kaynak metodoloji’si açısından değerlendiren Kırbaşoğlu’nun yukarıdaki tavzihattan sonra yapması gereken tek bir şey vardır o da; “Kaynak ravilerin güvenirliliği bakımından durumun çok ikna edici olmadığı…”[55] yönündeki ibaresini tashih etmektir.

Fıkhi Eserlerde Akidevi Mesele Aramak

Kırbaşoğlu, Hz. İsa’nın inişiyle alakalı hadisleri ihtiva eden eserlerin bir kısmının listesini verir, sonra da şöyle der: “Bu hadisler Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde, Hakim en-Neysaburi’nin Müstedrek’inde…. Müslim’in Sahihi’nde var fakat onlardan daha önce yaşayan “… Ebu Yusuf’un (v. 183), İmam Muhammed’in (v. 189) eserleri…” gibi ilk kaynaklarda yok. Bu noktada ilk ‘musannifler’! rivayetleri yeterince bir araya getirememişler, bundan dolayı hadisleri eserlerine alamamışlar nev’inden yapılacak bir izahın da yersiz olduğunu savunan Hoca, savunmasına gerekçe olarak şunları söyler:

“Mesih konusu İslam’ın sair esasları gibi bilinmesi zorunlu ise, ilk musanniflerin, dinin diğer temel esaslarına dair rivayetleri eserlerinde topladıkları gibi, bu konudaki rivayetleri de toplamış olmaları gerekirdi. Aksi takdirde, onların, dinin önemli bir iman esası konusunda cahil kaldıklarını kabul etmek gerekir.”[56]

Hz. İsa’nın inişiyle alakalı hadislerin mütevatir olduğunu onlarca allamenin sarahaten söylemesini (isbat etmesini) görmemezlikten gelen yazar, nev’i şahsına münhasır bir “muğalata” ile davasını tevsik etmeye çalışır; Niçin Ebu Yusuf’la İmam Muhammed’in eserlerine, Hz. İsa’nın nüzulü ile ilgili hadisleri almadıklarını sorgular. Bu sorgulamayı yapan Kırbaşoğlu, mevzuun itikadi bir mesele olduğunu ya da sevad-ı a’zam tarafından öyle kabul edildiğini vurgulamaktan da geri durmaz.[57]

Kırbaşoğlu’nun sorgusunun tahliline gelince; Hz. İsa’nın nüzulü gibi itikadi bir mevzuyu, ameli meselelerle alakalı eser telif eden Ebu Yusuf hangi kitabına alabilirdi. Mali hususları ihtiva eden: “el-Harac”a mı?! Ebu Hanife ile İbn Ebi Leyla’nın ihtilaflarını konu edinen eserine mi[58], İhtilafu’l-Emsar, er-Red ‘ala Malik b. Enes, Kitabu’l-Vesaya v.b telifatına mı? Evet, tadat ettiğimiz eserlerde Hz. İsa’nın inişiyle alakalı bir kayıt yoktur, çünkü onlar akide kitapları değildir.[59] Kırbaşoğlu’nun İmam Muhammed’in telifatında da nüzulü İsa bahsini bulamaması aynı nedene mebnidir. Çünkü Muhammed b. Hasan eş-Şeyabani’den güvenilir bir rivayet zinciriyle nakledilen ve bu yüzden “Zahiru’r-Rivaye” diye isimlendirilen; “el-Mebsut”, “el-Cami’u’s-Sagir”, “el-Cami’u’l-Kebir”, “ez-Ziyadat”, “es-Siyeru’s-Sagir”, “es-Siyeru’l-Kebir”den oluşan altı kitap’ta ameli mevzularla alakalıdır. Yine İmam Muhammed’ten rivayet edilen fakat ilklerinde olduğu gibi güvenilir bir rivayet zincirine sahip olmayan ve bu yüzden “Nadiru’r-Rivaye” diye şöhret bulan eserler de ameli mevzularla ilgilidir.

Ameli mevzuları muhtevi eserlerde Hz. İsa’nın nüzulü ile ilgili hadislerin olmamasına taaccüp eden ve bu taaccüp üzerine reddiyesini bina eden Hoca’nın hali manav’da kereste arayan, bulamayınca da kerestenin varlığını reddeden adama benziyor. Keresteyi nerede araması gerektiğini bilmeyen adamın ‘eda ehliyet’i kamil değildir. Malını telef etmesi endişesiyle hacr edilebilir. Keresteyi nerede araması gerektiğini bilemeyen hacr edilir de, akidevi bir meseleyi ameli mevzuları muhtevi literatürde arayan Hoca muhaddis diye markalanır mı?!

Bu parantez konunun önemine binaen açılmıştır: (Hoca olan her meseleyi bilemeyebilir. Bu normaldir. Fakat hoca, neyi, nerede ve nasıl araması gerektiğini bilmelidir. Aksi takdirde doğruyu yanlış yerde aradığından bulamayacak, bulamayınca da reddedecektir.)

Kırbaşoğlu, Buhari ve Müslim’den önce yaşayan İmameyn’in (Ebu Yusuf ve İmam Muhammed) kitaplarında bulamadığı ve bu yolla reddine kapı araladığı Hz. İsa’nın nüzulü ile alakalı ilk kaynaklara, hakikaten ulaşmak isteseydi, konuyu İmameyn’in Hocası Ebu Hanife’nin (v. 150) kitaplarında bulabilirdi. Nitekim Büyük İmam el-Fıkhu’l-Ekber adıyla musemma akide kitabında kıyamet alametlerini tadat ederken Hz. İsa’nın inişinin sahih rivayetlerle sabit bir hakikat olduğunu bildirir.[60] Yine, İmam Ebu Hanife, Ebu Muti’ b. Abdillah el-Belhi’nin rivayet ettiği el-Fıkhu’l-Ebsat, Ebu Yusuf’un rivayet ettiği el-Vasiyye adlarıyla maruf akide kitaplarında da Hz. İsa’nın inişinin akidevi bir mesele olduğunu ifade etmiştir.[61]

Eğer Kırbaşoğlu, malumatı tevsik etmek için İmameyn’in kanaatine ulaşma niyetinde olsaydı, hicri 189’ta vefat eden İmam Muhammed’ten 39 yıl önce ahirete irtihal eden tabiin devrinin allamesi Ebu Hanife’nin beyanını kabul ederdi.

Yazar, mutlaka nüzulü İsa, Ebu Yusuf’un eserlerinde olmalıdır diyorsa bilmelidir ki Ebu Yusuf’un eserlerinin çoğu, Ebu Hanife’den rivayet ettiği ictihatlardan müteşekkildir. Nitekim İmam’ın, Hz. İsa’nın nüzulünün hak olduğunu bildiren risalelerinden “el-Vasiyye” Ebu Yusuf rivayetiyle bize ulaşmıştır. Ayrıca hicri 311’de vefat eden Hanefi Mezhebinin meselede müctehit fakihlerinden allame Tahavi,[62] Ebu Hanife’nin yanı sıra talebeleri Ebu Yusuf ve İmam-ı Muhammed’in de Hz. İsa’nın ineceğini benimsediklerini yani nüzul-i İsa meselesinde farklı düşünmediklerini bildirmiştir.[63]

Literatür

Kırbaşoğlu, mündericatında Hz. İsa’nın inişiyle alakalı hadislerin de yer aldığı 52 kitaptan müteşekkil bir liste verir. En muteber hadis mecmualarının da yer aldığı bu listeyi kendince kategorize eder. Kitaplar arasında; tarih, tabakat, rical, cerh-tadil, tefsir, delail vb. türdeki eserlerin önemli bir yekün teşkil etmesini ise bir nakısa olarak gördüğünü ihsas eder.

Kırbaşoğlu’nun listeye dahil ettiği kitaplarla alakalı malumat da tahkikten uzaktır; tasnif rast gele yapılmıştır. Örneğin Muhammed b. Resul el-Berzenci’nin (v. 1103) “el-İşa’a li Eşratı’s-Sa’a” adlı kitabında Hz. İsa’nın inişiyle alakalı bir hadisin yer aldığı belirtilmiş, halbuki mevzu ile alakalı bölümün on satırlık girişinde bizzat nüzül kelimesinin kullanıldığı üç hadis-i şerif mevcuttur.[64]

Ayrıca el-İşa’a müellifi hicri 1103 yılında vefat eden müteahhirundan bir allamedir. Bu nev’i eserler listeye dahil edildiğinde ortaya sayıları yüzlerle ifade edilen muazzam bir külliyat çıkmaktadır. Bu durumda katagorize edilen kitapların farklı disiplinlere ait olmaları bir nakısa değil bir kemal kabul edilmelidir. Çünkü bu geniş yelpaze, Hz. İsa’nın nüzulünün hadisçiden tarihçiye, müfessirden siyer yazarına kadar uzanan bir çizgide kabul görmüş ortak bir akide olduğunu tescil eder. Kırbaşoğlu’nun farklı alanlarda olmaları hasebiyle tenkit ettiği eserler, hiç hesaba katılmazsa yine de mevzu ile alakalı hadislerin tevatür derecesinde bir sarsılma olmamaktadır. Bu husus not edilmesi gereken öncelikli konulardandır.

Parantez: (Hz. İsa’nın nüzulünü muhtevi eserlere bilimsel bir ihtiyatla yaklaşılması gerektiğini[65] bildiren Kırbaşoğlu, aslında haklıdır. Çünkü selef, bu husustaki merviyyatı asırların birikimiyle oluşan klasik hadis usulü çerçevesinde tahlil etmiştir. Bunu yaparken mevcut sistemi gelecekte tenkit ve tashih edecek Hayri Kırbaşoğlu adıyla malum büyük bir yöntem bilim uzmanın zuhur edeceğini bilememiştir. Bilselerdi, muhakkak Onun için bir açık kapı bırakırlardı.)

Yazara göre, Hz. İsa’nın nüzulüyle alakalı hadisleri rivayet eden sahabe-tabiin ve onların rivayetlerini muhtevi hadis mecmuaları, sonraki dönemlerde yaşayanların görüşlerini yansıtan asar ve o asarın yer aldığı kaynaklar güvenilirlikten uzaktır. Çünkü “gerek kaynak ravilerin, gerekse son ravi olan musannif ve müelliflerin tamamının, rivayetleri nakilde, son derece sıkı bilimsel şartlara titizlikle riayeti prensip edinmiş kimseler olduklarını söylemek mümkün” [66] değildir.

Yazarın bu noktadaki mutalaalarının ne derece ideolojik olduğu, geçen sahifelerde aşikar olduğundan yeniden konuşmak malumu ilam olacaktır. Fakat müellifi istila eden kesif şüphe bulutlarına dair “efradını cami’ ağyarını mani’” bir durum değerlendirmesi yapmak gerekirse sözü Şarkiyatçı Massignon’a bırakmak isabetli bir tercih olacaktır: “Müslümanların her şeylerini tahrip ettik. Felsefeleri, dinleri mahvoldu, artık hiçbir şeye inanmıyorlar, derin bir boşluğa düştüler…”[67]

http://www.rahmet.org/

HZ. İSA (A.S.) TEKRAR GELECEK

Kur’an’dan delillerimiz elbette var ve Ehl-i Sünnet’in tamamı Deccal’in çıkacağını, Îsâ b. Meryem aleyhissalatu ve’s-selam’ın onu öldüreceğini tasdik etmektedirler.

Rasûlullah (s.a.s.)’den mütevâtir olarak rivâyet edilen hadislere göre; Rasûlullah (s.a.s), Îsâ (a.s.)’ın kıyâmet gününden önce adaletli bir imam ve hakem olarak ineceğini haber vermiştir.

1. Kur’an’da İsa aleyhisselam’ın ruhuyla ve bedeniyle birlikte semaya kaldırıldığına ve orada hakikatini Allah azze ve celle’nin bildiği bir hayat yaşadığına kesin delil vardır.

Allah azze ve celle şöyle buyurur: “Allah buyurmuştu ki: Ey İsa!Seni vefat ettireceğim, seni katıma yükselteceğim.” Âl-i Imrân 3/55

Ayette geçen “et-teveffi” (vefat ettirme), “el-inâme” (uyutma) anlamındadır. Bu, alimlerin genelinin görüşüdür. Çünkü Arapça da “vefat” kelimesi “ölüm” için kullanıldığı gibi “uyku” için de kullanılmaktadır.

2-Diğer bir ayette ise Allah Teâlâ şöyle buyurur: “Ve ‘Allah elçisi Meryem oğlu İsa’yı öldürdük’ demeleri yüzünden (onları lanetledik). Halbuki onu ne öldürdüler, nede astılar; fakat (öldürdükleri) onlara İsa gibi gösterildi. Onun hakkında ihtilafa düşenler bundan dolayı tam bir kararsızlık içindedirler. Bu hususta zanna uymak dışında hiçbir bilgileri yoktur ve kesin olarak onu öldürmediler. Bilakis Allah onu (İsa’yı) kendi nezdine kaldırmıştır. Allah izzet ve hikmet sahibidir.” Nisâ 4/157-158

Muhammed Halil Herrâs şöyle der: Bu ayet, İsa aleyhisselam’ın diri olarak semaya kaldırıldığına açık bir delildir. Çünkü “öldürme” ve “asma” olayları reddedilerek onun yerine “semaya kaldırma” olayı zikredilmiştir. Şayet “semaya kaldırma”dan maksat inkar edenlerin zannettiği gibi “ruhunun” ya da “menzilesinin” kaldırılması olsaydı semaya kaldırma olayının öldürme ve asma karşılığı olarak zikredilmesi uygun olmazdı. Çünkü öldürme ve asma olaylarını reddetmenin karşılığı O’nun ölmesi değil, diri olarak semaya kaldırılmasıdır. Değilse şöyle denilirdi: “Onlar O’nu ne öldürdüler, ne de astılar; fakat bizzat O’nu öldüren Allah’tır.”

3-Allah azze ve celle şöyle buyurur: “O (İsa), beşikte iken de, yetişkinliğinde de insanlarla konuşacaktır.” Âl-i İmrân 3/46

Muhammed Halil Herrâs, İbni Cerir’den bu ayetin tefsiriyle ilgili şunu nakleder: “İsa aleyhisselam beşikte insanlarla konuşmuş ve Deccâl’i öldürdüğü gün de onlarla konuşacaktır ve o gün “kehl” (yetişkin) olacaktır.” Sonra şöyle der: İbni Cerir’den naklettiğimiz bu görüş, tefsir ehlinin çoğunluğunun görüşüdür. Hepsi ayeti bu şekilde tefsir ederler ve İsa aleyhisselam’ın inmesine delil olarak gösterirler. Ve doğru olan da budur. Yetişkinliğinde konuşması, beşikte konuşmasına atfedilmiştir. Yani “Beşikte bir çocukken insanlarla konuşacaktır ve yetişkinliğinde de konuşacaktır” demektir.

Doğum sonrası bebek halinde konuşması bir mucize olunca üzerine atfedilen yetişkinliğinde konuşma olayı da bir mucize olur. Değilse, özellikle belirtilmesi gerekmezdi.

4-Allah azze ve celle şöyle buyurur: “Şüphesiz ki O (İsa), Kıyamet’in bilgisidir. Ondan hiç şüphe etmeyin ve bana uyun; çünkü bu, dosdoğru yoldur.” Zuhruf 43/61

Bu ayetteki “O” zamiri İsa aleyhisselam’a aittir. Yani O’nun inmesi Kıyamet’in alametlerinden biridir. İkinci bir görüşe göre bu zamir Kur’an’a dönmektedir.

Müfessirler bu görüşün zayıf bir görüş olduğunu söyler. Çünkü ayetin öncesi ve sonrası İsa aleyhisselam’ı anlatmaktadır. Hiç bir delil olmadan zamirin kendisinden önce zikredilenden başka bir şeye döndürülmesi caiz değildir.

5-Allah Teâlâ şöyle buyurur: “Kitap Ehli’nden her biri ölümünden önce O’na muhakkak iman edecektir.” Nisâ 4/159

“Ölümünden önce” kavli ile ilgili iki görüş zikredilmiştir:

1-İsa aleyhisselam’ın ölümünden önce

2-Kitap Ehli’nden olanın ölümünden önce

İbni Cerir et-Taberi, birinci görüşün daha sıhhatli ve doğru olduğunu belirtir. İbni Kesir, Taberi’nin bu görüşünü naklettikten sonra şöyle der: Şüphesiz İbni Cerir’in söylediği bu görüş, sıhhatli olan görüştür. Zirâ, ayetlerin akışına bakılırsa; burada Yahudilerin Hz. İsa’nın öldürülüp çarmıha gerilmesi iddialarıyla, bilgisiz Hıristiyanların bunu kabullenmelerinin bâtıl olduğu anlatılmaktadır. Allah Teâlâ durumun böyle olmadığını, Hz. İsa’ya başka birinin benzetilerek durumu bütün açıklığıyla anlayamadan onu öldürdüklerini, sonra Allah’ın O’nu kendisine çekip yükselttiğini, O’nun var ve diri olduğunu, Kıyamet gününden önce ineceğini haber vermektedir. Bu ayet-i kerime o zamanda Kitap Ehli’nin hepsinin O’na iman edeceğini, onlardan bir kişinin bile O’nu doğrulamaktan geri kalmayacağını haber vermiştir. (Bkz. İbni Kesir Tefsiri, Nisâ Suresi 159. ayetin tefsiri)

Bu hususta bir hadis var ancak birkaç tanesiyle yetiniyoruz. Ayrıntı için hadis kitaplarına bakınız.

İsa aleyhisselam’ın inmesiyle ilgili hadisler alimlerinin bildirdiği üzere mütevatirdir. İddia edildiği gibi âhâd hadisler değildir. İbni Kesir rahimehullah şöyle der: “Allah Rasulü (s.a.s.)’den mütevatir olarak rivayet edilen hadislere göre Allah Rasulü (s.a.s.), İsa aleyhisselam’ın Kıyâmet gününden önce adaletli bir imam ve hakem olarak ineceğini haber vermiştir.” (İbni Kesir Tefsiri 13/7163 Çağrı Yay.)

Buhari ve Müslim’in Ebu Hureyre’den rivayet ettikleri bir hadiste Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:“Nefsim elinde bulunan Allah’a yemin ederim ki; Meryem oğlu aranıza adaletli hakem olarak inecek, haçı kıracak, domuzu öldürecek, cizyeyi kaldıracaktır. Mal o kadar çoğalacak ki hiç kimse onu kabul etmeyecektir.” (Buhari, Kitabu’l Enbiya, Müslim, Kitabu’l İman)

İsa aleyhisselam’ın ineceğine inanmak akide/inanç ile ilgili bir konudur. Kur’an ve Sünnet’teki delillerin işaret etiği gibi O; ruhuyla ve cesediyle semaya kaldırılmıştır ve orada diri olarak yaşamaktadır. Kıyamet öncesi yeryüzüne inecektir. Bu konuda icma vardır ve her Müslüman’ın iman etmesi gereken bir konudur.

İsa aleyhisselam ölmemiş ve öldürülmemiştir. Ayette geçen “müteveffîke” kelimesinin “uyutma” anlamında olduğunu yukarıda yine bizzat Kur’an-ı Kerim’den delil getirerek izah etmiştim. Dolayısıyla öldükten sonra tekrar yeryüzüne dönülmeyeceği doğrudur fakat Hz. İsa için böyle bir şey söz konusu değildir. O’nun durumu şayet bir benzetme yapmak gerekirse Ashâb-ı Kehf’in durumu gibidir.

İsa aleyhisselam’ın inmesi ile ilgili bilgilerin Yahudi kaynaklarında geçtiği ve hadisçilerin israiliyâtlardan etkilenerek bunları kitaplarına aldığı iddiasına gelince; bu iddia hadis ilminden zerre kadar nasibi bulunan bir kimsenin öne sürebileceği bir iddia değildir. Hadis konusunda hiçbir bilgisi olmayan ya da bu konuda art niyetli olan bir kimsenin söyleyebileceği bir sözdür.