TARİHİN ÖTEKİ YÜZÜ

Yaşadığımız günler millî ve yerli savunma sektörümüzün şaha kalktığı günler olarak hatırlanacak gelecek nesiller tarafından. BAYRAKTAR, TUSAŞ, TOMTAŞ derken bir asır sonra da olsa Cumhuriyetin millî savunma sanayiine kavuşması yolunda görkemli hamleler birbirini takip etmekte

Peki bu hamleler bir günde mi başladı?

Değil elbette. Cumhuriyetin kuruluş yıllarında atılan fakat ne yazık ki akim kalan adımların arkasından bu canlanma Türkiye’nin son 20 yılda kendine geliş süreciyle yakından bağlantılı. Uyanış 1973’te başlamış, Kıbrıs barış harekâtı ve hemen sonrasında yaşadığımız ambargolarla aciliyet kesbetmiştir.

1974’te Kıbrıs’ta Mehmetçiğin gerçekleştirdiği iki barış harekâtı, Cemil Meriç’in deyişiyle “Batı’nın deli gömleği”ni çıkarma yolundaki ilk ve beklenmeyen ciddiyetteki atağımız olarak hatırlanacaktır. İşte henüz harekât devam ederken sıcağı sıcağına yapılan bir yorum:

“Kıbrıs başarısı orduya güvenin yanında, kendi ekonomik imkânlarımıza dayanan, dışarıya mümkün olduğu kadar az bağlı milli bir harp sanayiine sahip olmamız gereğini de ortaya çıkardı.” (Ahmet Kılıçbay, Devir, 12 Ağustos 1974, s. 32.)

1974 bir uyanış yılıdır. Batı, Batı diye diye kendimizi batırdığımızın çıplak fotoğrafının çekildiği yıldır daha doğrusu. İşte savunma sanayiimizin kalbinde TUSAŞ (Türk Uçak Sanayii AŞ.) bir yıl önce bir meşale gibi yanmaya başlayacak ve içinde bulunduğumuz günlerde bu meşale her gün yerli bir ürünü, bir gün helikopter, diğer bir gün F-16’ların yerini alacağı iddiasıyla yola çıkan KAAN PROJESİ gibi nefes kesici hamlelerle bir milletin uyanışını tablolaştıracaktır.

Şimdi TUSAŞ’ın az bilinen kuruluş hikâyesine yakından bakalım. (Kaynak: Devir dergisi, 7 Mayıs 1973.)

Kıbrıs Barış Harekâtı’nın 14 ay öncesindeyiz.

Türkiye Cumhuriyeti 50. kuruluş yıldönümüne yaklaşırken bir yandan Boğaziçi Köprüsü inşa ediliyor, diğer yandan “kendi uçağını kendin yap” kampanyası düzenleniyordu. TUSAŞ’ın kuruluş Kanunu Meclistedir, geçici komisyon hızlı bir çalışmayla tasarıyı genel kurula sevk etmiştir. Yakında görüşülüp kanunlaşacaktır. 28 Haziran 1973’te kanunu çıkan TUSAŞ, Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde kurulacaktır.

Zamanın Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Muhsin Batur Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’nı kurduktan sonra bu defa TUSAŞ fikrine sarılmıştır. 12 Mart 1971 muhtırasının hemen sonrasında askerin dediği olmakta, muhtırada öngörülen “memleketçi reformlar” Meclisten peş peşe çıkmaktadır. Nedense hükümet bir tek TUSAŞ işini savsaklamaktadır. Özellikle 1972’de koltuğa oturan Maliye Bakanı Ziya Müezzinoğlu savunma sanayiimizin gözbebeği olacak bu şirketi ciddiye almamakta, bir türlü Meclise sevk etmemektedir. Org. Muhsin Batur şöyle demektedir:

“Anlatıyoruz, rakamları sıralıyoruz. Dışarıdan aldığımız bir uçağa şu kadar para veriyoruz, bunu kendimiz yaparsak uçak başına şu kadar döviz kazancımız olacak diyoruz ama bakan inanmıyor bize.”

Sonunda bakan ikna edilir ve kanun tasarısını Millet ve Meclisi ve Senatoya sevk eder (o zaman iki meclisli bir parlamentomuz vardı). Komisyonlarda iş uzamasın diye hemen bir geçici komisyon kurulmuştur. Hava kuvvetleri yetkilileri tam ikna olsunlar diye vekil ve senatörlere bir gezi düzenlemiş, Eskişehir ve İstanbul’a düzenlenen küçük tur sonunda Komisyon Başkanı Tevfik Koraltan ve arkadaşları ikna olmuş ve tasarıyı komisyondan hızla geçirmişlerdi.

Kabul edilen metne göre TUSAŞ 1,5 milyar liralık bir şirket olacak, hissesinin %55’i Hazineye, %45’i de Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’na verilecekti. Bir uçak fabrikası kurulacak, askeri ve sivil havacılıkta kullanılan her türlü uçak, helikopter vb. motorlu, motorsuz araçları, yedek parça, donanım ve malzemelerini imal edecekti. Dışarıdan alınan bir uçak 38 milyona liraya mal olurken TUSAŞ bunu 29 milyona mal edecek, uçak başına tam 9 milyon lira tasarruf edilmiş olacaktı. 1977’ye kadar 200 montaj uçak imal edilecek ve 1 milyar 800 milyon lira tasarruf sağlanacaktı. 1977 sonlarında gövdede %85, motorda ise %50 yerli yapıma ulaşılacaktı. 1980 yılına gelince hem gövde, hem de motorda yerli üretim oranı %85’e çıkmış olacaktı.

TUSAŞ’ın web sitesinde verilen bilgiye göre 1984 yılında Türk-ABD ortak yatırım şirketi olarak TAI kurulmuş, 2005’te TAI'nin yabancı hisseleri Türk hissedarlar tarafından satın alınarak şirket yeniden yapılandırılmış. Ardından TAI ve TUSAŞ birleşerek, TUSAŞ–Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. çatısı altında faaliyetlerini genişletmiş, havacılık ve uzay sanayi sistemlerinin geliştirilmesi, modernizasyonu, üretimi, sistem entegrasyonu ve yaşam döngüsü destek süreçlerinde Türkiye'nin teknoloji merkezi konumuna gelmiş.

Bilesiniz ki böyle bir hikâye var yakında gururumuz olacak KAAN’ın arkasında. 

TARİHİN ÖTEKİ YÜZÜ

Prof. Dr. Şükrü Hanioğlu yeni çıkan Atatürk: Entelektüel Biyografi adlı kitabı üzerine Taha Akyol’a verdiği mülakatta arşivlerimizin haline dair şu nâfiz tespiti yapmış:

“Atatürk üzerine çalışanların karşılaştığı temel zorluk, Çankaya Köşkü’nde korunan arşivin sınırlı biçimde açılmış olması ve kataloglarının araştırmacılara kapalı bulunmasıdır. Siz konu veriyorsunuz, arşiv yetkilileri o alanda uygun gördükleri vesikaları size gösteriyorlar. Dolayısıyla, hangi belgelere “ulaşamadığınız”ı bilmiyorsunuz. Belirli konularda, örneğin, Atatürk’ün din üzerine görüşleri alanında talepte bulunduğunuzda ise “Hocam bu zor bir konu” cevabını alıyorsunuz. Burada bir “gizlilik”ten ziyade, “kutsalı muhazafa” arzusu ve “keyfîlik” var.”

Prof. Hanioğlu’nun emek mahsulü kitabı hakkında ayrıca yazacağım ama arşivlerimizin ne kadar belli bir amaca hizmet edecek şekilde çalıştığını sergilemesi bakımından bu sözler manidardı.

Esas mesele rahmetli Uğur Mumcu’nun dediği gibi şudur:

“Kurtuluş Savaşı ile ilgili gerçekleri öğrenecek miyiz, öğrenmeyecek miyiz? 70 yıl önceki olayları tartışacak mıyız tartışmayacak mıyız? Sorun budur.” (Cumhuriyet, 29 Haziran 1990; Uyan Gazi Kemal, Umag, 2014, s. 392.)

Bir asırdır tek yanlı bir baskıyla tarih okutuldu Türkiye’de. Halbuki tarih hepimizinse aynı şekilde hepimizin onun üzerinde söz hakkı olabilmeliydi. ‘Sen sus, ben tarihini kafana çiviyle çakacağım’, demek zulümlerin en korkuncu olur ve Engizisyon mahkemelerini aratacak hale getirir ülkeyi. Oysa ilginç olan, farklı olan, aykırı yaklaşımlar donmuş kalıpları sarsar ve zihinlere yeni düşünme yolları açar. Fikir hayatı da bu sayede genişler ve tekâmül eder.

Gelin görün ki, 5816 sayılı kanun gibi fertlere yanlış yapma hürriyetini tanımayan, onları farklı düşündükleri için cezalandırmayı ve susturmayı amaçlayan kısıtlayıcı kanunların darlık ve köhneliğini aşamazsak ülkemizde hem ifade özgürlüğüne, hem de bilimsel-fikri gelişmeye çelme takmış oluruz ki, kanunun çıktığı günden bu yana geçen 62 yıllık pratik maalesef bu istikamette tecelli etmiştir.

Öte yandan “Atatürk aleyhine işlenen suçlar” diye adlandırılan kanun çıkarıldığı tarihte Ticani tarikatı mensupları tarafından Atatürk büst ve heykellerine alenen saldırı ve tecavüzler vuku buluyordu (İlginçtir, Ticanilerin reisi Kemal Pilavoğlu 1950’de CHP’den aday olmuş ama kazanamamıştı.).

Öncelikle bu balyozlu saldırıların önlenmesine yönelik olarak DP hükümeti tarafından gündeme getirilen kanun Meclis genel kurulunda reddedilmiş, ardından kendisine başvurulan Ankara Üniversitesi hocalarından İsviçreli Yahudi hukukçu Ernst Hirsch’in yardımıyla bugünkü formülasyona kavuşturulmuş, kanunu yeni şekliyle de komisyondan geçirmekte zorlanılmış ve 7’ye 7 çıkan oylama sonucunda çekinser (müstenkif) kalan 1 kişi ikna edilemeyince başkanın oyu 2 oy sayılmak suretiyle, ancak bu şekilde, şartlar epeyce zorlanarak yeniden TBMM genel kuruluna gelebilmiştir.

Hem komisyonda, hem de genel kurulda kıyasıya eleştirilen kanun tasarısı, ölmüş bir “kişi” için imtiyazlı bir kanun çıkarılmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle hukuk prensiplerine aykırı bulunmuş, keza 1924 Anayasası’nın bütün Türk milletini eşit (müsavi) kabul eden 69. maddesine tamamen aykırı olduğu ifade edilmiştir (Hürriyet, 5 Mayıs 1951).

Menderes nasıl savundu?

Diğer taraftan eleştirilere cevap veren ve kanunun çıkması için seferber olan Başvekil Adnan Menderes Mecliste aşağıdaki savunmayı yapmıştır:

“Arkadaşlar, biz tenkit hürriyetini kaldırmıyoruz. (…) Mevzuda buraya geldiğimiz zaman bunun (inkılapların) tenkidini bizzat bizler yapmışızdır ve bu tenkidi yapmakta devam edeceğiz. (…) Onun eserlerinden bugünün zihniyetine uymayanlarını kabul etmemekte, tenkit etmekte elbette devam edeceğiz. Bizim maksadımız tenkit hürriyetini, vicdan hürriyetini, fikir hürriyetini takyit etmek (sınırlamak) değil, tahkir ve terzil (rezillik çıkarma) hürriyetini kaldırmaktır. Biz bunu istiyoruz.”

Bir başka seferinde kanunun gerekçesini şöyle açıklamıştır Menderes:

“Kırşehir’de bir heykelin burnuna çekiç vuruluyor. İstanbul Kırşehir’e akın ediyor. Filan yerde gene bir heykelin bir tarafı kırılıyor. Bütün gazeteler bunu mevzu olarak ele alıyor. (…) sonra arkadaşlar hükümet tedbir almadı, diye daha şimdiden bu kürsüde konuşuluyor. Bu memleketin sathına serpiştirilmiş olan heykeller taarruza uğradığı takdirde bunun günahı niçin hükümete teveccüh etmiş olsun? (…) Demek ki hükümetin siyasetini yıkmak için aleyhte bir delil olarak kullanmak kasdı da mevcuttur. Bundan istifade etmek isteyenler olacaktır. (…) Atatürk heykellerini hükümete bir hücum vasıtası olmaktan çıkarmak çok yerinde olur….” (Başbakan Adnan Menderes’in Meclis Konuşmaları, Haz.: Faruk Sükan, Ank. 1992, s. 73-75.)

Demek ki 31 Temmuz 1951 tarihli 5816 sayılı kanun, gerekçesi ve esası itibariyle Atatürk heykellerine yönelik tecavüzleri önlemeye, bunun üzerinden hükümeti zor duruma düşürmek isteyenlere yönelik bir hukuki tedbir olarak gündeme getirilmiş ve Atatürk’ü eleştiri hakkını kimsenin elinden almak için çıkarılmamıştır. Gerçi Sinan Tekelioğlu gibi bazı milletvekilleri “Yarın üniversitede inkılâp dersleri okutan bir hoca Atatürk’ün Nutuk’u haricinde bir şey söylerse hocayı mesul mü edeceğiz?” diye bugünleri işaret edercesine konuşmuş, DP milletvekili Sait Bilgiç de “Atatürk bir melek değil, her insan gibi beşeri zaafları var. Tarihçi böyle bir nokta üzerinde duracak olursa cezalandırılacak mı?” diyerek haklı bir soru sormuştu. Bunlara karşılık Menderes çıkacak kanunun fikir özgürlüğünü engellemeyeceğini söylüyordu ama 62 yıllık uygulamaya bakılınca vaktiyle tasarıyı eleştirenler haklı çıktı. 5816 sayılı kanun bugün kısıtlayıcı, sansürleyici ve cezalandırıcı mahiyette olumsuz bir rol üstlenmiş durumdadır.

5816 sayılı kanunun kaldırılması gerektiğini yalnız Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Cemil Koçak gibi seçkin tarihçiler değil (bkz. Tarihin Buğulu Aynası: Efsaneler Çökerken, Timaş 2013, s. 171-176), bundan 11 yıl önce bizzat Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da dile getirmiş ve “Atatürk’ün kanunla korunmaya ihtiyacı olmadığını” beyan etmiştir. http://www.haberturk.com/polemik/haber/714304-ataturku-koruma-kanununa-gerek-yok

Prof. Cemil Koçak ne diyor?

“İfade özgürlüğünün sağlanması yakın tarihimize ilişkin tartışmaların serbest ve sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi açısından gereklidir. Yasanın kaldırılmasından yana olduğunu yakın zamanda bizzat CHP genel başkanının ağzından televizyonda duyduğumuza göre, AKP de bu alanda rahat bir adım atabilir artık. Anayasanın değiştirilmesi hadi zor veya imkânsız; peki ama iki büyük partinin bir araya gelerek ânında kabul edebilecekleri bir hamleyle kaldırılabilecek basit bir yasanın hala kamuoyu gündeminde kalmasını izah edecek kim vardır? Bir zamanlar Menderes de dahil DP’liler, yasanın Kâzım Karabekir’in anılarının dahi yasaklanmasına varacağını elbette düşünmemişlerdi. Ama düşünmeliydiler. Ülkenin içinde bulunduğu siyasî konjonktüre göre, ifade özgürlüğünü sınırlayan her yasada yer alan kelimeler bile zamanı geldiğinde, onu benimseyenlerin dahi aklına gelmeyecek ya da öngöremeyeceği şekilde kullanılabilir ve kullanılmıştır da. Hali hazırda Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden kişi ceza tehdidi altındadır. Hakaretin ne olduğuna ise, dönemin siyasî koşullarına uygun olarak karar verilir. Eleştiri ile hakaret arasındaki ince çizginin kolayca birbirine karışması; önce bu çizgiyi aştığı düşünülen kişinin medyada hedef olması ve hakkında kampanya açılması ile başlar; ardından savcılar göreve davet edilir ve arkası da gelir. Bir de bakmışsınız, tek bir kelime hakaret olmuş çıkmıştır. Yakın tarihimizin tozlu sayfalarına göz atılmasını engelleyen yasa, aslında altmış yıldan bu yana akademik araştırma ve ifade özgürlüğünün önünde önemli bir barikattır ve öyle de kullanılmıştır.”

(Cemil Koçak, “Atatürk’ü korumaya kimler ihtiyaç duydu?”, Star, 10 Şubat 2012)

Kılıçdaroğlu 5816 sayılı kanun için ne demişti?

Kanal a'da gazeteci Ömer Şahin'in sorularını cevaplandıran CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu Sabahattin Ali'yi CHP'nin öldürttüğünü söylemiş ve ardından şunları eklemiştir demecine:

"Cumhuriyet dönemiyle ilgili pek çok hatalar oldu, yanlışlar oldu. Nazım Hikmet'i kim hapse attı? CHP. Sabahattin Ali'yi kim öldürttü? CHP. Doğrulara her zaman doğru deriz ama yanlışların da istismar edilmesi doğru değil, biz bunu söylüyoruz. Yoksa Celal Bayar da Kuva-yi Milliyecidir. Atatürk'ü Koruma Kanunu'nu DP çıkartmıştır."

Atatürk'ü Koruma Kanunuyla ilgili görüşleri sorulan Kılıçdaroğlu, "Atatürk bu milletin bağrından yetişmiş olan bir insandır. Bu ülkeye büyük hizmetleri olmuş bir insandır. Ne Atatürk'ü ne de bir başkasını özel bir yasayla korumanın bir anlamı yoktur" diye konuşmuştu bundan 11 yıl önce.

Lord Kinross’un Atatürk adlı kitabı bile sansürlü

Bilmem farkında mısınız: Lord Kinross’un ünlü Atatürk adlı biyografisi her baskısında biraz daha makaslanarak kuşa çevrilmektedir. (Merak edenler 1970 tarihli Sander Yayınevi baskısı ile 2016 tarihli Altın Kitaplar baskısını karşılaştırıp faciayı kendi gözleriyle görebilir: Sander baskısında s. 709-711; Altın Kitaplar baskısında s. 493-495).

Kanun hakem rolü oynamalı ve korumak istediği “kişi”nin leh veya aleyhindeki yayınlarda öncelikle dürüstlüğü temin için harekete geçmelidir. Lord Kinross’un Atatürk adlı kitabı 1970’lerde serbestçe satılırken bugün sansürlenmek zorunda kalınıyorsa kanunun baştaki amacından saptığından ve giderek bir sansür ve susturma mekanizmasına dönüştüğündendir.

Lakin güneş tutulduğunda güneşe bir şey olmadığı, onun ziyasından mahrum kalanlara yazık olduğu gibi kaybeden de hakikat olmaz, biz oluruz.

.

TARİHİN ÖTEKİ YÜZÜ

Üstad Kadir Mısıroğlu Hakkın rahmetine kavuşalı 4 yıldan fazla zaman geçti. “Hakkın sesi”ydi, haksızlığın ise hasm-ı bî-âmânı. Özellikle yakın tarih üzerine yazdıkları, daha çok da konferans ve videolarıyla mücadelesine mezarın ötesinden devam etmekte.

Bir tarih araştırmacısı olarak şöhret bulmakla birlikte hedefi, çok daha genişti. Tıpkı Necip Fazıl gibi Tanzimat ile bozulan İslam-küfür dengesini aslî yerine oturtmak gibi Atlasvarî bir işe soyunduğunu, yaptığının yalnız bir tarih muhasebesi değil, bir medeniyet muhasebesi de olduğunu bilmek önemli. Yakın tarihle klasik bir tarihçi tarzında ilgilenmemiş, İslamiyetin tarih içinde uğradığı suikastlerden en şeniine karşı kalemini ‘çekilmiş bir kılıç’ gibi kullanmaktan çekinmemişti. (Yahya Kemal de Selimnâme’sinin başında “Seyf-i meslûl kıldı hâmesin” demiyor muydu?)

Bu gaye sathında kaleme aldığı ilk kitaplardan biri Yunan Mezalimi olmuştu. 1966’da yayımladığı kitabın alt başlığı da hayatî bir önemi haizdir: Türkün Siyah Kitabı.

6 Haziran 1967 tarihli ve 1461 sayılı Tebliğler Dergisi ile Milli Eğitim camiasına tavsiye edilen Yunan Mezalimi, baskı üstüne baskı yaptığı ve on binlerce nüsha dağıtıldığı halde yeterince dikkate alınmamış, bir sohbetindeki sözleri kasten çarpıtılarak “Yunan sevici” olmakla suçlanmıştı. Orada kastettiği, tam tersine ‘Yunanlar bile bunların yaptığını yapmazdı’ iken tamamen bir algı çalışması ile tersine çevrilmişti.

Halbuki 60 yıl süren yazarlık hayatının her noktasında tekrarladığı yakıcı gerçek, Yunanların bu ülke ve insanına yaptığı kötülüklerin Cumhuriyet döneminde unutturulmuş olduğudur. Aleyhinde yayılan iddiaya en güzel cevap, Yunan Mezalimi adlı kitabını vefatından 3 yıl önceye kadar yayınlamaya devam etmesidir ki son baskısı 2016 tarihlidir.

İstiklal Savaşı’nda mücadele ettiğimiz işgalcilerin maşası adıyla sanıyla Yunan olduğu halde anonimleştirilerek Düşman denildiğini, bunda da Yunanistan ile 1930’larda başlayan iyi ilişkilerin rol oynadığını bildiğimiz zaman Kadir Mısıroğlu’nun 300 küsur sayfalık bu kitabının öncü bir eser olduğu ayan beyan ortaya çıkar ki devam ettiren de pek çıkmamıştır.

Kitabı okuyamayanlar çok; onlara belli bir fikir vermek için bazı parçaları aşağıya alıyorum.

“Bu kitabın gördüğü rağbet “Megalo İdea”nın hummasına tutulmuş “Yunan”ın gücü yettiğinde ölçüsüz küstah ve saldırgan, acze düştüğünde, ise hudutsuz riyakâr ve alçak bir yaratık olduğunu, Kıbrıslı dindaş ve ırkdaşlarımızla birlikte milletçe az çok anlamaya yöneldiğimizi göstermiştir.” (s. 37)

“Evet, Yunan dikiş tutturamadı mı kaçar veya alttan alır, fakat ilk fırsatta yine hücum ve hıyânete girişir. Harbte de sulhte de!” (s. 38)

“Bu kitapta müthiş “Yunan mezâlimi”nin Lozan’da bağışlandığını, ondan 6 sene sonra da 1930 Türk-Yunan Andlaşması gereğince ders kitaplarından Yunan aleyhtarı sözlerin çıkartıldığını, Yunan mezâliminin resmi raporlarının kütüphanelerden toplatıldığını ve Yunan’a yeni tâvizler verilerek bugüne kadar gelindiğini okuyanlar, gelecek Türk nesilleri hesabına muhakkak ki, teessüf edeceklerdir.” (s. 38)

“Bizi, en büyük zaafımız afvetmek ve unutmak bu hale getirmiştir. (…) Millete karşı işlenmiş hiyânetleri afvetmeye, milletten başka kimsenin hakkı olamaz!..” (s. 45)

“Şunu iyi bellemek gerekir ki, düşman aslâ unutmamakta ve afvetmemektedir. “Megalo İdea”nın şifa bulmaz hastası olan Yunan palikaryaları hâlâ İstanbul surlarının dibinde can veren Bizans askerlerini anmaktadırlar.” (s. 45)

“Eğer bir mukayese yapılsa Balkan veya Kurtuluş Savaşlarındaki ırz düşmanı, hırsız, çocuk ve kadın demeden kesen canavar Yunan palikaryası ile Kıbrıs Rum eşkıyasının hiç bir farkı olmadığı görülür.” (s. 46)

“Bu eserle Yunan ve biraz da Bulgar gibi iki can hasmımızı tanıyacaksınız.” (s. 46)

Yukarıdaki güneş gibi net cümleleri bundan 57 yıl önce yazmış bulunan Kadir Mısıroğlu’na bu vesileyle Cenab-ı Rabbü’l-âlemînden rahmet niyaz ediyorum.

(Kaynak: Kadir Mısıroğlu, Yunan Mezalimi: Türk’ün Siyah Kitabı, 14. baskı, Sebil: 1992.)

Kadir Mısıroğlu ve Mustafa Armağan.

.

TARİHİN ÖTEKİ YÜZÜ

Takvimlere bakılırsa 26 Eylül “Türk Dil Bayramı” imiş. Hangi icraat üzerine bayram ilan edilmiş dersiniz? Türk Dil Kurumu’nun sitesindeki habere bakılırsa Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün katılımıyla 1932 yılında düzenlenen I. Türk Dili Kurultayı’nın açılış günü olan 26 Eylül’ü her yıl Dil Bayramı olarak kutluyormuşuz.

Öte yandan 13 Mayıs’larda kutlanan bir Türk Dil Bayramımız daha varmış. Karamanoğlu Mehmed Bey’in 13 Mayıs 1277 tarihindeki “Şimden gerü hiç kimesne kapuda ve dîvânda ve mecâlis ve seyrânda Türkî dilinden gayrı dil söylemeyeler” diye bilinen şüpheli fermanı, Türkçenin devlet dili olması, gelişmesi ve gelecek nesillere nakledilebilmesinde önemli bir yer teşkil etmekteymiş. Hadi o da Türk Dil Bayramı yapılmış... 

Niye iki bayram kutlanıyor, anlayan varsa beri gelsin. Biri Ramazan, diğeri Kurban bayramı gibi iki dil bayramımız varmış ama dilimiz mahvolmuş, o da ayrı mesele.

Bana kalırsa her ikisine de “Türk Dil Matemi” demek daha doğru olurdu. Zira Türkçenin hal-i pür-melâli ortada. İstanbul’un göbeğinde bir lise 1 öğrencisinin –anlamaktan ve kompozisyon yazmaktan vazgeçtik- doğru dürüst okumayı bilmediği bir dönemde iki dil bayramı biraz fazla değil mi?

Öncelikle bayramlar teke indirilmeli ve arkasından başlamalıyız derin derin düşünmeye: Türkçemiz bu bayramları hak edecek halde mi?

Evet, diyebiliyorsak mesele yok. Ama diyemiyorsak davul zurnayla bayram kutlamak yerine Türkçeyi hiç değilse 1960’lar-70’lerdeki seviyesine “çıkaracak” ne gibi tedbirler alabiliriz diye kafa yormaya başlayalım bir an önce.

İyi kötü 1970’lere kadar yaşamış olan güzel Türkçenin içinde nefes alıp vermiş biri olarak şunu söylemeye kendimi yetkili sayıyorum:

O akıcı, kıvrak, kudretli, ne anlatmak istiyorsa tam onu anlatmaya muvaffak olan Türkçe bugün sırra kadem basmış durumda. Şu benim yazdıklarımı bile anlamayan, anlayamayan liseli öğrenci topluluğu karşısında konuşurken salonda bulunan müdürün “Hocam, n’olur biraz daha basit konuşun” diye devreye girişini unutmam kabil değil.

Aynı salondaki soru-cevap bölümünde faciaya kendi kulaklarımla şahit oldum. Hadi sözümü anlamadılar, bileceklerini tahmin ettiğim Karacaoğlan’ın “İncecikten bir kar yağar” ilahisi üzerine konuşayım dedim, ne acı ki salonu dolduran liselilerin hiçbiri bu parçayı bilmiyordu, hatta epeyce yaygın olan bestelenmiş halini dahi duymamıştı.

Namık Kemal “Çalış, idrâki kaldır muktedirsen âdemiyetten” demişti. Gücün yeterse insanlıktan idraki kaldır, diyordu ama ah ey Kemal, idrakin cenaze töreni yapılmakta bugün, idrak kelimesininki de yanında.

Melâl nereye gitti?

Birilerince Türkçenin büyük edebiyatçı ve yazarı olarak pohpohlanan Çetin Altan bile –ki 1927 doğumluydu- Ahmet Haşim’in şiirindeki inceliği kavrayamadığını kör parmağım gözüne der gibi pervasızca sergilemişti. İşte bir ifadesi:

“Ahmet Haşim dahi, “O Belde” şiirinde aşırı küçümsemiştir genç kuşakları:
Melali anlamayan nesle aşina değiliz.” (Milliyet, 15 Ağustos 2009)

Halbuki melâli anlayan nesle değil, melâli anlamayan nesle âşina değiliz diyor Ahmet Haşim, yeni nesillerin melâli anlamadığını değil, tam tersine yaşadıkları dramlar yüzünden melâlden kurtulamadığını kastediyor, süper-düşünür Çetin Altan ise ‘melâli anlayan kalmadı’ dedi zannediyor.

Doğrusu bu kadar sığ bir fikir âleminde yaşamaktan Cemil Meriç gibi tiksiniyor insan. (Aynı hatayı İ. Semahaddin Cem gibi aynı nesilden bir muhafazakâr yazarın de yapmış olması ayrı bir melâl sebebidir. Bkz. Tohum, Haziran 1971, s. 17.)    

Ahmet Haşim de büyüktü, o zamanki Türkçe de. Nietzsche’nin “deli”sinin dediği gibi güneşi nasıl silebildik gökyüzünden, o devi nasıl öldürebildik? Kanı üstümüzde, başımızda hâlâ, katillerse aramızda…

Cahilliğin kitabı

Yeri gelmişken Celal Şengör adlı dışkısever prof yeni yayımlanan Senin Cahilliğin Benim Yaşamımı Etkiliyor adlı kitabında diyor ki:

İlkokul 5. sınıfta Fehamet Hanım adlı öğretmeni Ankara Savaşı’nı anlatırken güya küçük Celal itiraz etmiş, “Hocam öyle bir şey yok” demiş, hocası da onu susturmuş. Sonrasını kitaptan okuyalım (s. 22):

“Bizim evde Şerafeddin Ali Yezdi’nin Zafername adlı kitabının eski Türkçe baskısı vardı. Eve gelince ona baktım ve kendi bilgimi teyit ettim. Ertesi gün de okula götürdüm…”

Bir kere Şerafeddin Ali Yezdi’nin Zafername adlı kitabı Osmanlıca alfabesiyle basılmamıştır. Ne zaman basılmıştır, bilir misiniz: 2013 yılında Ahsen Batur çevirisiyle (Selenge Yayınları). Tanju Oral da 1991 yılında M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne doktora tezi olarak sunmuştur. Ama Şengör’ün ilkokul 5’e gittiği 1960’ların ortasında asla bir tercümesi mevcut değildi.

Peki bu atmasyon nereden kaynaklanıyor?

İşin esası şudur:

Aslı Farsça olan Zafername Türkçeye çevrilmemiştir ama 1339, yani 1923 yılında Timur ve Tüzükâtı adıyla basılan ve Şerefüddin Ali’ye nispet edilen bir kitap vardır. Kitap Zafername’nin bir çevirisi değildir, Tüzükât adlı varlığı şüpheli kitabın çevirisi ile Mustafa Rahmi’nin Timur’un hayatını Şerefüddin Ali’nin kitabını da kullanarak anlattığı bir önsözü havidir. İşte profumuz olsa olsa bu kitabı götürmüş olabilir, iddia ettiği gibi Zafernâme’yi değil. Zafernâme’nin çevrilmesi için daha 50 yıl beklemek lazımdır zira.

Türkçenizdeki yaraları tamir için ne yapmalı?

Gerçi Türk Dil Kurumu (TDK) 12 Eylül darbesinden sonra aslî işine, yani Türkçenin kaynaklarının düzgün bir şekilde neşrine geri döndü. Doğru olan da buydu. Lakin yaklaşık yarım asır boyunca Türkçeyi çamura çeviren suni müdahaleler, kasıtlı kelime uydurmaları, eğitime ve TRT’ye işgüzarca dayatmalar vatan toprağımızın bir parçası olan dilimiz üzerinde tamiri mümkün olmayan hasarlara meydan verdi.

Bu yaralar bugün kanamalı halde. Bozulmadan önceki kaynaklara dönmekten başka da çare yok. Türkçeyi anlaşılır ama zengin bir kıvama getiren kalemleri okumak tek çıkar yol. Kimleri mi? Sayalım.

Mehmed Akif, Tevfik Fikret, Halit Ziya Uşaklıgil, Yahya Kemal Beyatlı, Necip Fazıl Kısakürek, Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Kemal Tahir, Falih Rıfkı Atay, Nihad Sami Banarlı, Sabahattin Ali ile Nazım Hikmet…

İlk ağızda saydığım bu isimlerin kitaplarını okuyarak dil zevkini kazanmaya ve aldığınız yüksek dozda radyasyonu hafızanızdan bir an önce temizlemeye bakın. Bir de kulağınızın pasının gitmesi için Zeki Müren ile Başbakan Adnan Menderes’in radyo konuşmalarını dinleyin. Bu kanatlarla pırıl pırıl bir Türkçe denizi içinde kulaç attığınızı hissedeceğinizden şüphem yok.

Sizin anlayacağınız, bu hastalığın hastanesi, sağlık ocağı yok. Doğru kitapları okuya okuya zevk aşısı olmaktan başka bir çözüm de görünmüyor.

Tatar kadının “muallim” sevinci

Tarih bir aynaya benzer. Milletlere kim olduğunu öğreten bir ayna daha doğrusu. İyi ama bizim aynamız on yıllardır karartılmış ve çatlatılmışsa yüzümüzü nasıl gösterecektir?

Aynamız harf inkılabıyla karartıldı, dil inkılabıyla ise çatlatıldı. Hem karartılmış, hem de çatlatılmış bir ayna ile ne kendimizi doğru dürüst ifade edebilir, ne de o kanamalı dil aracılığıyla hakikati görebiliriz. Bize bu kötülükleri yapan kurumun ilk kurultayının “Dil Bayramı” olarak kutlanması da bir başka fecaat değil midir?

Neredeyse dokuz asır boyunca dilimize girmiş kelimeler acımasızca tasfiyeye kalkıldı. Neymiş? İmkân kelimesi Arapça imiş. At. Yerine ‘olanak’ı uydur. Oldu mu sana mis gibi Türkçe.

Hakikaten Türkçe oldu mu bu kelime şimdi? Benim dokuz asırdır şiirinden türküsüne milyonlarca metne girmiş ‘imkân’ım atılacak, TDK’nın bir masasında oturan Ermeni Agop Dilâçar adlı kendisi Türk bile olmayan adam kelime üstüne kelime uyduracak ve uydurdukları Türkçe olacak, öyle mi!

Yıllar önce Hazar denizinin kuzey ucunda bulunan Astrahan şehrinde belki 70’inin üzerinde ak saçlı bir Tatar kadın öğretmenle tanışmıştım. O Türkçe konuşamıyordu, ben Rusça. Ne yazık ki tercüman vasıtasıyla anlaşmaya çalışıyorduk.

Anlaşılan Çarlık devrinde yaşamış bir öğretmen olan babasının mesleğinden bahsederken ağzından çıkan bir kelimeyi tercüman tam olarak ifade edemedi. Derken benim aklıma birden ‘muallim’ kelimesi geliverdi. O ak saçlı öğretmenin ‘muallim’ kelimesini duyunca eski bir dostuyla karşılaşmış gibi yüzüne yayılan rahatlamayı ve “Evet, muhallim, muhallim” diye sevinmesini hiç mi hiç unutmuyorum.

Aramızdaki sihirli kelimeyi Osmanlıcada bulmuştuk. Ortak kelimemiz ‘muallim/muhallim’ idi. Orada bu kelimenin hangi dilden geldiği değil, ortak hatıralarımızı taşıyıp taşımadığının neden daha önemli olduğunu yaşayarak öğrenmiştim.

İngiliz bizden daha Türk çıktı

Bir İngilizin yazdığı ve Türkçeye Trajik Başarı: Türk Dil Reformu diye çevrilen kitabı okumanızı tavsiye edeceğim eğer baskısını bulabilirseniz. Lakin bu kitabın orijinal ismi The Turkish Language Reform: A Catastrophic Success’tır ve doğru çevirisi “Türk Dil Devrimi: Felaket Getiren Başarı” olmalıydı. (Bizim kullandığımız inkılap kelimesi İngilizcede revolution diye çevrilince tuhaf kaçtığı için Batı dillerine genellikle reform diye çevrilir ki daha isabetlidir.) Sözde “Türk Dil Devrimi” bugün fena örneklerini etrafımızda bolca müşahede ettiğimiz gibi başarılı olmuş ve yaygınlaşmıştır gerçi ama güzelim bir dil de göz göre göre kurban edilmiştir.

Yazar Geoffrey Lewis’in fikrini öğrenmek açısından aşağıdaki paragrafı nazar-ı dikkatinize sunmak istiyorum:

“Dil devrimi üzerine fikir bildiren Türk yazarlar genellikle alfabenin değişmesinden pek bahsetmezler. Onlar için harf devrimi ayrı bir konudur. (…) Alfabe değişikliğinin amacı, Türkiye’nin İslami Doğu ile olan bağlarını koparmak, içteki ve Batı dünyası ile olan iletişimi kolaylaştırmaktı.”

Fazla söze gerek yok. Elin İngilizi bizden daha net olarak çözmüş meseleyi.

Dil yaramız üzerine tekrar be tekrar düşünmek zorundayız.

Filozof Leibniz dildeki her kelime için bir vatan toprağıdır der.

Dostlar: Vatan toprağımızdan her gün bir parça elimizden alınıyor ama tehlikenin farkında olan azdan az.

Uyanalım.

Türkçe elden gidiyor!

TARİHİN ÖTEKİ YÜZÜ

Yıllar önce yakından tanıdığım bir akademisyen Atatürk üzerine bir sempozyuma çağrıldığında şu gerekçeyle daveti reddetmişti:

-        Aleyhinde konuşulamayan birisinin lehine konuşmak bilimsel bir tavır olmayacağı için katılamayacağım! 

Atatürkçülük bir ideoloji ise karşıtıyla beraber var olmak zorunda, yani anti-Atatürkçülükle. Bunu daha yaygın olarak kullanılan (bazılarına göre aynı anlama gelmeyen) Kemalizm ile anti-Kemalizm karşıtlığında da görmek mümkün. Kemalizm bir model olarak her ne kadar formüle edilmemiş olsa da, Türkiye’de askerî darbelerle destek bulan, hatta dirilen ve Anayasaya kadar giren bir alternatif anayasa hükmünde. Süleyman Demirel’in 1988 yılındaki ifadesiyle söylersek Atatürk prensipleri Anayasanın da üzerinde bir güce sahiptir. Demek ki bizim bir değil, iki anayasamız var; “Anayasalar olmadığı zaman Türkiye anayasası Atatürk prensipleri oluyor!”

Cumhuriyetin ilanından kısa bir süre sonra yeni rejim Türkiye sınırları içerisinde yaşayanları bir “hayalî cemaat”  olarak fikren ve hissen homojenleştirmeye kalktığında inkılapların bu topraklarda mevcut bazı setlere çarpıp onları parçalayacağını, ancak bunu başardıktan sonra oturmuş olduğuna kanaat getireceğini Rus ve Çin modernleşme denemelerinden biliyoruz. Buna göre çarpmalardan zarar-dîde olan kesimlerin itiraz ve isyanları onların Cumhuriyetin oluşum sürecindeki dönüşümlerini hazırlayacaktır ki, bu süreç tamamlanmış değildir.

Aşağıda kayda değer şahsiyetlerinden bir kısmını ele alacağımız anti-Kemalist sol/milliyetçi/sağ fikir akımlarının bugün büyük ölçüde bir “Atatürk problemi” kalmamış görünüyor. 70’ler ve 80’lerden sonra büyük ölçüde resmi ideoloji tarafından hazmedildiler. İslamî hassasiyeti devam eden kesimlerin itirazları zayıflayarak ve yeraltına kayarak da olsa sürmekte. Kürt hareketi ise sekülerlik bakımından uyuştuğu Kemalizmle dirsek temasını koruyorsa da 1924’den beri yaşananlar onları bütünleşme ekseninden uzak tutan ciddi bir faktör. Çoğunluğu araştırmacı ve fikir adamlarından oluşan bağımsızların bir siyasî harekete dönüşme potansiyeli yok.

Aşağıda Türkiye’de Kemalizme aleyhtar profilleri toplu halde sunacağız. Bunlar sol/Marksist, sağ/milliyetçi/Türkçü, mukaddesatçı/İslamî hassasiyete sahip ve bağımsız aydınlar kategorilerinde yer alıyor. İleride bir kitap haline getireceğimiz bu tablonun anti-Kemalizmin spektrumunun zannedildiği gibi mukaddesatçı/İslamî kesime inhisar etmediğini, siyasî görüşler yelpazesinin tamamına yayılmış bulunduğunu göstermesi bakımından önemli olduğuna inanıyoruz.        

Sol/Sosyalist akımlar

Nazım Hikmet: Türkiye’de ‘sol’un en popüler ismi olan Nazım Hikmet 1920’li ve 30’lu yıllarda defalarca hapse girip çıktıktan sonra 1938 yılında iki ayrı davadan 28,5 yıl hapis cezası alacak, cezanın 12 yılını CHP devrinde çekecek, 1950’de Menderes’in çıkardığı afla özgürlüğüne kavuşacaktır. Bir şiirinde “Burjuva Kemal” diyerek Mustafa Suphi’nin öldürülmesini M. Kemal’e bağlamasına karşılık Kuva-yı Milliye Destanı denilecektir ama o da dostlarının ‘böyle bir şiir yazarsan Gazi seni affeder’ diye ısmarladıkları zorlama bir kitaptır ve işe de yaramamıştır; tıpkı 18 Ağustos 1938 tarihli, Atatürk’e “Suçsuzum” diye yalvaran mektubunun kaale alınmadığı gibi. Kemalizmle çatışması 1945’te Amerikancılığa yelken açan İnönü dönemine de sarkan Nazım Tan baskını üzerine “6 Aralık 1945” şiirinde Atatürk’ün kurduğu partinin “bir daha geri dönmemek üzere yıkılıp gideceğini” yazmıştı.    

Hikmet Kıvılcımlı: Takrir-i Sükûn Kanunu’nda ilk darbeyi yiyen Türkiye Komünist Partisi Merkez Komitesinden Dr. Kıvılcımlı İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı ve 10 yıl kürek cezası aldıysa da ertesi yıl aftan yararlanarak hapisten çıktı. 1929’da 4,5, 9 yıl sonra ise Nazım’la birlikte yargılandığı Donanma Davası’nda 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. O da 12 yıl hapis yattı, DP affıyla tahliye oldu. Şeyh Said olayını “köylü isyanı” olarak haklı bulmuş, sonradan üyeliğinden atılacağı TKP’yi “Kemalizm kuyrukçuluğu” ile eleştirmiştir. 1957 yılında Eyüp Sultan açık hava toplantısında İslamiyet ve Hz. Muhammed (sav) hakkında övücü ifadeler kullanan ve ezan’ı “mübarek ezan” diye niteleyen Kıvılcımlı Kemalizmin burjuva kalkınma anlayışına sonuna kadar direnmişti.    

Mihri Belli: Tek Parti yönetimini Faşist ilan eden Belli, Milli Demokratik Devrim tezini ortaya attı ve son yıllarında Muharrem Coşkun’a verdiği röportajda Mustafa Kemal’in diktatör olduğunu, harf devriminin büyük bir hata olduğunu ve Lozan'da tavizler verildiğini söyledi. https://www.barandergisi.net/mihri-belli-mustafa-kemal-rengini-sonra-gosterdi-istiklal-mahkemeleri-rezaletti  

Yalçın Küçük: Sosyalist hareket içerisinde Kemalizm ve Atatürk’e en yoğun eleştirilerde bulunan isimlerden. Özellikle Türkiye Üzerine Tezler 5 adlı kitabı Kemalist tarihe ve M. Kemal’in abartılan rolüne en ağır teorik ve olgusal eleştirileri getirmiştir.

Mete Tunçay: “Harf devrimi dinle bağı kırdı” diyen sosyalist tarihçi titizliği ve dobra sözlülüğüyle tanınır. Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması adlı Kemalizme ağır eleştiriler getiren doktora tezi yazarının 12 Eylül darbesinin ardından üniversiteden kovulmasına yol açmıştı.    

Kemal Tahir: Nazım Hikmet ile birlikte hapse girenlerden Kemal Tahir uzun hapis döneminden sonra Bozkırdaki Çekirdek, Kurt Kanunu, Yorgun Savaşçı ve Devlet Ana gibi romanlarında bir yandan resmi ideolojiye ağır eleştiriler getirirken diğer yandan Osmanlı’nın yeniden keşfi sürecini başlatmıştır.

Fikret Başkaya: 1990’lı yılların kült kitaplarından Paradigmanın İflası erken Cumhuriyet devrine “kopuş savunması” mahiyetinde sert eleştiriler getirmiş, yargılanıp 20 ay hapis yatmıştı.

Emin Türk Eliçin; Türk Devriminin bir halk devrimi değil, bir burjuva devrimi olduğunu savunan Kemalist Devrim İdeolojisi yazarının ölümünden 4 yıl sonra basılabilmişti. “Kemalizm sözü hakikatta hepsine (Kemalistlere) müşterek olan korkuyu yenmek ve sindirmek için kullanılan bir çeşit ilaçtır” sözü bugün de geçerlidir.

Aziz Nesin: Adı her ne kadar mizah yazarına çıkmışsa da Nesin 1930’lardan beri Atatürkçü veya Kemalist olmadığını söylemiş, hatta çoğu Tek Parti devrinde olmak üzere sürgün ve hapis cezaları yemişti. “İyi ki hiçbir zaman Kemalist yada Atatürkçü olmamışım” (3 Mayıs 1993) diyerek Atatürkçüleri yalancılık ve sahtekârlıkla suçlamıştı.           

İbrahim Kaypakkaya:  68 Kuşağının öne çıkan isimlerinden Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist'in kurucu lideriydi. Kemalist devrimi Türk ticaret burjuvazisinin, toprak ağalarının, tefecilerin, az miktardaki sanayi burjuvazisinin, bunların üst kesiminin devrimi olarak gördü. 'Kemalist diktatörlük sözde demokratik, gerçekte askeri faşist bir diktatörlüktür' tezini savundu ve şunu iddia etti: “Kemalizm ile devrimcilik bir arada yürümez. Kemalizm faşizmdir.”

Sağcılar

Sıra sağ/milliyetçi ve Türkçü kesimde ama yerimiz azaldığı için onları daha kısa vereceğiz.

Dr. Rıza Nur: Türkçülüğün Cumhuriyet devrinde en güçlü savunucularından olup 10 ciltlik ilk telif Türk Tarihi’nini yazarıdır. Hayat ve Hatıratım adlı kitabı ölümünden (1942) sonra yayınlandı ve etkisi daha çok mukaddesatçı kesimde görüldü. 

Nihal Atsız: Rıza Nur’un yetiştirmesi ve evlatlığı olup 1930’lardan başlayarak Kemalizm ve resmi tarihin en yaman eleştirmenlerinden biri olmuş, “muazzam bir safsata” olduğunu belirttiği Kemalizmi “dış âlemin bir değil birkaç merkezine bağlı bir ucube” olarak görmüştür.

Tahsin Demiray: Yayıncı yönü öne çıksa da Cumhuriyet devrinde halka dayatılan yalanlara çok partili hayata geçildikten sonra itiraz etmiş ve Lozan’ın zafer olmadığını açıkça ilk söylemiş kalemlerdendir. 

Dündar Taşer: 27 Mayıs darbesini yapan Milli Birlik Komitesi’nin tasfiye edilen milliyetçi kanadına mensuptur ve enteresan bir tefekkür dünyası vardır. Osmanlıcıdır ve Kemalizmin dar görüşlülüğünü şiddetle eleştirmiştir.

Mehmet Niyazi: Daha çok Çanakkale Mahşeri adlı romanıyla tanınsa da Türk tarihi üzerine yazdıklarıyla bir nesli eğitmiş ve tarihimizin resmi ideolojiyle nasıl çarpıtıldığını örnekleriyle ortaya koymuştur. 

Ahmet Kabaklı: Edebiyat öğretmeni olarak geldiği İstanbul’da Türk Edebiyatı Vakfı’nı kuran ve Temellerin Duruşması adlı kitabıyla Kemalizmin ana tezlerini eleştiren Kabaklı Türk Edebiyatı dergisini çıkarmıştır.

Mehmet Kaplan: 27 Mayıs darbesine kadar çok sert Kemalizm eleştirileri kaleme alan ve bu yüzden başı belaya giren edebiyat profesörü, Büyük Türkiye Rüyası ve Nesillerin Ruhu adlı kitaplarının sonraki baskılarından bu anti-Kemalist yazıları çıkarmak zorunda kalmıştır. 

Yavuz Bülent Bakiler: Osman Yüksel Serdengeçti’nin etkisinde kaldı. Şiirleriyle değilse bile fikir ve dil yazılarıyla yakın tarihteki yanlışları sakınmadan eleştirmesiyle temayüz etmiştir.

Liste devam ediyor

Mukaddesatçı/İslamî çevrelere mensup anti-Kemalistler ile Bağımsız aydınları ise yer darlığından sadece ismen sıralayabiliyoruz. Onlar hakkındaki notlarımızı bilahare paylaşacağımızı duyuralım:

Mukaddesatçı/İslamcılar:

Mustafa Sabri Efendi/Osman Yüksel Serdengeçti/Necip Fazıl Kısakürek/Kadir Mısıroğlu//Mehmet Şevket Eygi/Cevat Rifat Atilhan/Sadık Albayrak/Yavuz Bahadıroğlu

Bağımsızlar:

Kâzım Karabekir/Bülent Ecevit/İsmail Cem/Cemil Meriç/Cemil Koçak/Hilmi Yavuz /Ayşe Hür/Halil Berktay/İsmail Beşikçi

Yarım da kalsa yukarıdaki notların Türkiye’deki anti-Kemalist soyağacının zannedildiği gibi  Müslüman/Mukaddesatçı çevreye inhisar etmediğini, siyasî yelpazedeki farklı isimlerin mağdurlarının bir tür kara listesine dönüştüğünü görmek önemlidir. Nasip olursa bunlar üzerinde kafa yormaya devam edeceğiz. 

.

TARİHİN ÖTEKİ YÜZÜ

Beğenirsiniz, beğenmezsiniz ama Çetin Altan’ın ‘Doğrucu Davut’ bir tarafı olduğu tartışılmaz. Nitekim yılların anlı şanlı Sosyalistiyken, Turgut Özal’ı tanıdıktan sonra “Türkiye’nin gördüğü en büyük Başbakan budur” diyebilmişti.

1965’te TİP üyesi olarak Meclise giren Çetin Altan bir yıl önce ABD Başkanı Johnson’ın İnönü’ye yazdığı ağır mektubun ilk defa Nihat Erim tarafından Mecliste açıklandığını yazarak Cüneyt Arcayürek 1966 başında Hürriyet gazetesinde yayınladığında içeriği aşağı yukarı belliydi demeye getirir.

İlginç olan nokta, Johnson’ın mektubunda 1947’de ABD ile Türkiye arasındaki bir anlaşmaya atıfta bulunulmasıydı. Devamını Çetin Altan’ın Ben Milletvekili İken (1976, s. 169-170) adlı kitabından okuyalım:

“O mektubun açıklanmasından sonra, 1947 anlaşmasının nasıl bir anlaşma olduğu araştırıldı. Ve İnönü’nün bu anlaşmayı imzalaması, siyasi hayatındaki gafların en büyüklerinden biri olarak değerlendirildi. Ve bu yüzden İnönü kendini savunmak zorunda kaldı… Oysa pek savunulacak tarafın yoktu bu işin. İnönü o ikili anlaşma ile Amerika’nın tam ve devamlı propagandasını devlet olarak yapmayı da taahhüt etmişti. Emperyalizmin övgüsü da almış yürümüştü ondan sonra Türkiye’de…”

Böylece basınımız Johnson’ın İnönü’yü küstahça paylayan mektubunu nereye dayandırdığını anlamış oluyordu. Kamuoyu da Türkiye’deki Amerikancılığın Menderes veya Demirel değil, “Ortanın Solu” diyerek çark etmiş bulunan İnönü’nün CHP’siyle başladığını öğrenmiş oldu. Altan’ın diliyle söylersek, “Durup dururken 1947’de öylesine bir iş yapılmıştı ki, ondan sonra pirincin taşını ayıklamak imkânsızlaşmıştı…”

Evet, neydi 1947’de ABD ile yapılan anlaşma? Neler vadediyor, ne getiriyor, ne götürüyordu?

Bu sorular bugün dahi güncel. Güncel, çünkü Türkiye’de Amerikancı denilince akla önce sağcılar gelir. Onlar bizi Amerika’ya sattı, ipotek etti, şu bu. Sol, ABD meselesinde sütten çıkmış ak kaşık olarak sunulur.

Ancak Johnson’ın mektubu öyle bir sırrı açıklamıştı ki, meğer asıl Amerikancı 1965’in solcu geçinen CHP’si imiş. Nitekim bunu 1960 Nisan’ında Mecliste İnönü iftiharla beyan etmişti. Amerika ile dostluğu biz kurduk, demişti. Hatta bu dostluk yalnız devletler arasında değil, milletler arasındaki bir dostluktur diye ilave etmişti.

İyi de bugün niye tersi bilinir?

NAZİ Propaganda Bakanı Goebbels’in kurduğu CHP’nın yalan makinasının nasıl başarıyla çalıştığını bilirsek bu soruya gerek kalmaz. “Yeterince büyük bir yalan söylerseniz ve onu sürekli tekrar ederseniz insanlar sonunda buna inanmaya başlayacaktır.” Dikkat ederseniz CHP ve Sol cephenin stratejisinin bu basit ilkeye dayadığını görürsünüz.

Aslında 1946’da imzalanan ama TBMM’de kabul tarihi 1947 olan anlaşmanın yorumunu 27 Mayıs darbecilerinden Haydar Tunçkanat yapsın müsaadenizle:

“Hükümet yardım diye önüne sürülen, gerçekte modern sömürgeciliğin öncüsü ve habercisi olan bu yardım anlaşmasının çok ağır olan şartlarını gözü kapalı kabul etmekle Mustafa Kemal’in tam bağımsızlık anlayışından ayrılmıştır. (…) Türkiye’nin ABD’den satın alacağı malzemenin mülkiyet hakkı Amerikalılara ait olacaktır. Böyle bir anlaşmadan Türkiye’nin nasıl bir kazancı olacağını kestirmek zordur.”

İnönü’ye ancak bu kadar laf edebilen Tunçkanat anlaşmada ABD’nin malzeme fazlalarından bir kısmını Türkiye’de satın almak istediği gayrimenkullerle trampa etme imkânına sahip olduğunu söyledikten sonra şu noktaya parmak basar:

“Kaldı ki binaların trampa edileceği malzemenin mülkiyeti Türk Hükümetine ait olmayacak, buna karşılık Türk toprağı üzerindeki gayrimenkulün mülkiyeti ABD’nin olacaktır.”

Bu kadar eşitliğe aykırı bir anlaşmanın nasıl kabul edilebildiği yeterince büyük bir soru işareti olarak dururken hüküm vermeyi de yazara bırakalım:

“Türkiye’nin bağımsızlığına gölge düşüren ve hükümranlık haklarıyla bağdaşmasına imkân olmayan böyle bir anlaşmanın yapılması Lozan’da kazandıklarımızın, yavaş yavaş geri verilmekte olduğunun inkâr götürmez belgeleridir.” (İkili Anlaşmaların İçyüzü, 1975, s. 31)

1919’da Kâzım Karabekir’e yazdığı mektupta “Türkiye’yi Amerikan kontrolüne bırakmaktan başka çözüm yolu yoktur” diyen İnönü’nün fırsat bulunca Türkiye’yi Amerika’nın ileri karakolu yapmak için giriştiği hamle ne kadar gizlense de Johnson’ın mektubuyla aşikâre çıkmıştı.

Sözün özü:

Tarihe emretmeye kalkanlar er veya geç hakikatin tokadını yerler. 

.

 

09.09.2023 - 00:01YAYINLANMA

08.09.2023 - 22:26GÜNCELLEME

12PAYLAŞIM

A-A+

ABONE OL

TARİHİN ÖTEKİ YÜZÜ

Siz merak ettiniz mi bilmiyorum ama ben ettim ve şu şaşırtıcı sonuca ulaştım: Cumhuriyet devrinde yapılan askeri darbeler hep cuma gününe denk getirilmişti.

27 Mayıs 1960 ihtilali de, 12 Mart 1971 muhtırası, 28 Şubat 1997 postmodern darbesi de, 27 Nisan 2007 e-muhtırası da, 15 Temmuz 2016 FETÖ darbe girişimi hep Cuma günleri yapılmıştır.

Yine bir Cuma sabahı yapılan 43 yıllık 12 Eylül askerî darbesi ancak öncesi ve sonrasıyla anlaşıldığı takdirde kavranabilir.

Öncesinde ne vardı?

Kelimenin tam anlamıyla bataklık...

Ekonomi dibe vurmuş, zamlar alıp başını gitmiş, dahası yokluklar: Tüp gaz yok, şeker yok, sigara yok, Sana yağı (paketli margarinlerin tamamına böyle derdik) yok, elektrik kesintileri gırla gidiyor, benzini, mazotu ara ki bulasın vs.

Şahsen hayatta bizzat çalışmadığım hiçbir dönem olmadı. Ya kol veya kafa emeğimle daima çalışarak ekmeğimi çıkardım. Bugün de böyleyim.

1978 yılında Bursa’da Yıldırım semtinde bir İpragaz bayiinde çalışıyordum. Patron yurt dışında geziyor, ben ise 17 yaşımda bir yandan Kemal Tahir’in Kurt Kanunu’nu okuyor, diğer yandan şiir karalıyordum dükkânda.

Aklınıza gelebilir: Bu boş vakti nereden buluyordum? Çünkü tüp gaz gelmiyor, benim de işim olmuyordu tabiatıyla. Bu yüzden varsa yoksa şiir ve edebiyat…

Hiç unutmam, yaşlısından gencine zavallı insanlar her sabah dükkânın önüne tüplerini getirerek kuyruk olur, gelmesi muhtemel olan ama bir türlü gelmeyen tüp gaz kamyonunu beraberce beklerdi. Sabırla ve inatla.

Bu sırada halkla çok içli dışlı oldum. Annem yaşında kadınlar gelip yalvarırdı bana. “N’olur oğlum, bana bir küçük tüp ayarla, çamaşırımı kaynatamadım (sıcak su böyle elde edilirdi), yemeğim tencerede yarım kaldı, kocam beni dövecek veya çocuklarım aç kaldı” vs. Amcalar gelip torpil için ricada bulunurdu. Mahallenin kralı bendim adeta.

Arada bir haber alırız, Tüpraş rafinerisine bilmem Libya’dan bir gemi gaz gelmiş, gaz tankerleri sırada ki kilometreler boyu. Artık bekle, dur. O tankerler dolacak da, yola çıkacak da, Bursa’daki ana bayiye gelecek de, sonra bizim dükkâna da bir kamyon tüp nasip olacak.

Beklerdik heyecanla o kamyonu. Dükkânın önünde kuyruk, çaresizlikten tüp gazlarının üzerine oturmuş kavruk yüzlü kadınlar ve yıkanamadığı için saçları yapışmış kızlar, bastonlu ihtiyarlar bir küçük tüp gaza nail olabilmek için kalp çarpıntıları geçirirdi.

Kamyon gelir, ben de gayet düzenli ve adilane bir şekilde dağıtırdım tüpleri. Malzeme bitince alamayanların ellerinde boş tüpler, naçar evlerine geri dönüşlerindeki hüznü hiç unutamam. Artık açlıktan çocuklar mı ağlayacaktır, kadınlar kocalarından dayak mı yiyecektir, karıları bir işi beceremedin diye mi çıkışacaktır ihtiyarlara… Allah bilir…

Bu, 70’li yıllarda yaşadığımız rezaletin sadece benim çevremde sahnelenen kısmıdır. Bakkalı var bunun, benzincisi var, toptancısı, tekel bayii. Gelen görün ki, TRT televizyonu Eurovizyon finalini veya dünya buz pateni yarışmasını canlı yayınlardı, milletle alay edercesine.

Daha Teleferik semtinde pazara birlikte gittiğimiz rahmetli annemin yanında bir Solcu grubun böğrüme tabanca dayayıp tehdit ettiklerini, Bursa Akşam Lisesi’nde okurken (zira gündüz çalışmak zorundaydım) boykotu kırdığım için solcularca mimlendiğimi, yarı kurtarılmış mahallemizde ara sıra vınlayan kurşun seslerine aşinalık kesb ettiğimizi, haberlerde her akşam 10, 20, 30 gencin birbirini öldürdüğünü öğrendiğimizi, siyasetin kilitlendiğini, CHP ve Adalet Partisi’nin bir aday üzerinde anlaşamaması üzerine Cumhurbaşkanının seçilemediğini (6 ay kadar vekaletle idare edilmiştik, vekil de İhsan Sabri Çağlayangil’di), Türkiye’nin ancak bir sonraki yılın tarım ürünlerini rehine vererek bir Amerikan bankasından kredi alabildiğini anlatmadım.

İşte 12 Eylül böyle bir Türkiye’de yapıldı. Bunu derken darbeyi haklılaştırmıyorum kesinlikle. En başta siyasetin askere alan boşaltmaması gerekirdi. Güvenlik ve temel ihtiyaçlar her zaman özgürlükten önce gelir insanoğlu için. 12 Eylül darbesinin toplum nezdinde kısmen de olsa tasvip görmesinin altında bu arka plan yatar. Ancak…

Bunlara rağmen siyaset mekanizması işletilebilmeli ve millet olarak bu bunalımı askere havale etmeden çözebilmeliydik. Olmadı. Olmayınca bugün bile boğuştuğumuz bir yığın sorunla baş başa kaldık.

12 Eylül darbesinin içinde yaşamış biri olarak iç boyutu böyledir. Dış boyutuna bakarsak Amerika’nın yaptırdığı açıktır.      

.

TARİHİN ÖTEKİ YÜZÜ

Bundan 62 yıl önce İmralı adasında üç baş demokrasi uğruna feda edilmişti ki bütün suçları memleketlerine hizmet etmekti… 

Türkiye 27 Mayıs 1960 Cuma sabahına radyoda yayınlanan o asık yüzlü anonsla uyanmıştı:

“Bugün demokrasimizin içine düştüğü buhran ve son müessif hadiseler dolayısıyla ve kardeş kavgasına meydan vermemek maksadıyla Türk Silahlı Kuvvetleri memleketin idaresini ele almıştır.”

Radyoda konuşan meçhul kişinin “ihtilalin kudretli albayı” Alparslan Türkeş olduğu günler geçtikçe berraklaşacaktı.

İlk günkü havaya bakarsanız 27 Mayıs’ın “kansız” veya “beyaz” ihtilal olarak takdim edildiğini görürsünüz. Ancak müteakip günler, hem siyasetin, hem askeriyenin, hem de yargının hâlâ kapanmamakta direnen kanlı ve kara sayfalarını açacaktı demokrasimizin önüne.

Önce tam bir cadı avı başlayacak, kapı kapı tespit edilen Demokrat Partililer karga tulumba çöp kamyonlarına doldurulup hapishanelere tıkılacak, ardından Yassıada gibi dünya adalet tarihine kara bir leke olarak geçen utanç sayfası açılacak ve orada adı Yüksek Adalet Divanı olan zalim bir mahkemenin başkanı “Sizi buraya tıkan kuvvet böyle istiyor” diyerek yalnız siyasetin değil, hukukun da darbecilerin elinde oyuncağa çevrildiğini kendi ağzıyla itiraf edecekti.

15 Eylül 1961 günü açıklanan kararlar, içlerinde Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, TBMM Başkanı Refik Koraltan, hatta Genelkurmay Başkanı Rüştü Erdelhun’un bulunduğu 15 sözüm ona ‘suçlu’yu idama mahkûm edecekti. ‘Yüzlercesini  sallandırılmadıkça işlerin düzelmeyeceğini’ savunan gözü dönmüş darbecilerle yapılan ‘pazarlıklar’ sonucunda alınmıştı bu zalimce kararlar. Kan dökülmezse ihtilali niçin yaptıklarını izah edemezlermiş çevrelerine.

Bazı şahitler İmralı adasında ihtiyaten tam 72 mezarın kazıldığını sonradan ağzından kaçıracaktı. Affedilmeleri için bastıranlara bir cevap vermek gerekiyordu. Mahkemeden idam kararları çıkmazsa bir karşı darbe yapılacağı tehdidi pervasızca dillendiriliyordu.

27 Mayıs darbesi ne ilk, ne de son olacak, üstelik kan değil, kanlar dökülecek ve kardeş kavgasını bitirmek uğruna iktidara el koyduklarını söyleyen eli silahlı darbeciler söz verdiklerinin tersine bir partiyi (DP) tasfiye edip rakibini (CHP) iktidara taşımak uğruna silahla baskı ve yeni bir darbe tehdidine kadar vardıracaklardı işi.

Yargılamalar ve zindan hatıraları da çok yaralayıcıdır ama kabul edelim ki, 27 Mayıs darbesinin en unutulmaz, en zehirden acı, 62 yıldır unutulmayan ve unutulmayacak sahneleri Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan’ın 16-17 Eylül 1961 günlerinde ıssız İmralı adasında gerçekleşen hazin idamlarıdır.

15 Eylül günü Yassıada’dan kalkan askeri bot, elleri arkadan bağlanmış 14 mahkûmu götürmüştü İmralı adasına. 14 mahkûm mu? Hani 15 kişi idama mahkûm edilmişti? 15. yolcuya ne olmuştu?

O günkü resmi açıklamaya göre ‘Sakıt Başvekil’ Menderes, hastaydı. 14 idam mahkûmu şunlardı:

Celâl Bayar, Fatin Rüştü Zorlu, Hasan Polatkan, Refik Koraltan, Agâh Erozan, İbrahim Kirazoğlu, Ahmet Hamdi Sancar, Nusret Kirişçioğlu, Bahadır Dülger, Zeki Eretaman, Emin Kalafat, Baha Akşit, Osman Kavrakoğlu ve Orgeneral Rüştü Erdelhun.

Ardından Milli Birlik Komitesi toplanmış, mahkeme tarafından verilen 15 idam cezasından Bayar, Menderes, Zorlu ve Polatkan’ınkileri onaylamış, üzerinde ittifak edemediklerinin cezasını ömür boyu hapse çevirmişti. Dört idam mahkûmundan Celal Bayar’ın yaşı infaz sınırını (70) aştığı gerekçesiyle cezası ömür boyu hapis olarak değiştirilmişti.

Geriye üç kurban kalmıştı. Ne gariptir ki, İmralı adasında hücrelerine tıkılanlara idam cezalarının müebbede çevrildiği infazlar bitene kadar söylenmeyecekti.

Üç kurban seçildi

16 Eylül 1961 Cumartesi gece yarısını geçmişti. Hücresinin kapısını açanlara, soğukkanlılıkla “İdamlara benden mi başlıyorsunuz?” sorusunu yönelten Fatin Rüştü Zorlu’yu iki gardiyan koluna girerek koridora çıkardı. Gözlükleri alındığı için gözlerini kısarak bakıyor, çevresini bulanık görüyordu. Başgardiyanın odasına götürdüklerinde abdest almak istediğini söyledi. İzin verdiler. İki rekât namaz kıldı. Ailesine bir mesaj yazmak istedi. Yazdı…

Sehpanın altına gelindiğinde infaz savcısı kararı yüzüne okudu. Gerekçesini ise hiçbir zaman öğrenemeyecekti. Yafta beyaz gömleğin üzerine iğneyle iliştirildi. İki imam getirilmişti adaya. Biri Zorlu’ya dinî telkinde bulundu. Ne de olsa köklü bir Osmanlı ailesinden geliyordu sabık Dışişleri Bakanı, dinî kültürü kuvvetliydi. Hocanın telkin verirken düştüğü Arapça hatalarını dahi düzeltecekti. Sonra ellerinin arkadan değil, önden bağlanmasını istedi. Ne var ki bu son isteği eli kanlı zalimlerce kabul edilmedi. Celladın elleri heyecandan titriyordu. “Oğlum” dedi cellada Fatin Rüştü, “ne titriyorsun? İlmek senin değil, benim boynuma geçecek.”

Ve dudaklarında kelime-i şehadetle kimseden yardım almadan sehpaya çıktı. Son sözü “Allah memleketi korusun, haydi Allahaısmarladık” oldu. İşini kendisi halletmek istedi. Sandalyeye çıktı, yağlı ilmek boynuna geçirilirken son derece sakindi. Ayağının altındaki sandalyeyi tekmeledi. Ancak o sırada garip bir şey oldu. Sandalye devrilse de çapraz durmuş, uzun boylu olduğu için ayakları havada kalmamış, dolayısıyla idam gerçekleşmemişti. Cellada, sandalyeyi itip Zorlu’nun ayaklarını boşlukta bırakmak düştü sadece. Saatler 02.57’yi gösteriyordu.

Hasan Polatkan’ın idamında ise herhangi bir fevkaladelik görülmedi. Mithat Perin’in yazdığına göre Polatkan daha ilk günden idam edileceğine inanmıştı. Korktuğundan değil ama Yüksek Adalet Divanı’nın savunma yaptırmamak için elinden geleni ardına koymayan gaddarca tavrı karşısında “Bu şartlar altında müdafaamı yapmayacağım” deyip red tavrını takınmıştı. Bu, darbe mahkemesine bir tür meydan okuma anlamına geliyordu. Gördüğü adice muamelelere bedeni tahammül edememiş, 40 kiloya düşmüş, adeta canlı cenazeye dönmüştü sabık Maliye Bakanının.

Zorlu’nun idamının ardından iki gardiyan sabık Maliye Bakanını da hücresinden alıp sehpanın önüne götürdü. Kendinden geçmiş gibiydi. Saat 03.05’i gösterirken İmralı’daki darağacında bu defa Polatkan’ın cansız bedeni sallanıyordu. O sırada yan hücrelerde bulunan hafız Agah Erozan ile İbrahim Kirazoğlu Polatkan’ın ruhuna yüksek sesle Kur’an-ı Kerim okuyordu. Sonra koyu bir sessizlik çöktü adaya.

Ertesi gün öğleden sonra askerî bir botun daha İmralı iskelesine yanaştığı duyuldu. Saatlerdir sakin duran adanın aniden hareketlendiğini duyuyordu mahkûmların kulakları. Yine sakin geçen dakikalar… Ardından koşuşturmalar…. Derken hücrelerin arasında üç kişinin ayak sesleri… Sıra kimdeydi?

İdam sırası kimde?
İdam mahkûmları daracık hücrelerinde elleri arkadan bağlı vaziyette oturuyor, sadece tuvalete çıkmalarına müsaade ediliyordu. Hepsi idamlarını bekliyordu. Gardiyanların ayak seslerinden ve kapı gıcırtılarından hangi arkadaşlarının götürüldüğünü anlamaları mümkün olmadığı için herkes birbirine ismiyle sesleniyor, böylece cevap gelmeyen arkadaşlarının idama gittiğini öğrenmiş oluyorlardı. Peki şimdi sıra kimdeydi?  
 

Menderes’in üzerinden çıkan âyet

16 Eylül sabahı, bir kibrit kutusuna doldurduğu haplarla intihar ettiği iftirası atılan Adnan Menderes’in midesi yıkandıktan ve hiç gerek yokken çırılçıplak soyulup prostat kontrolü yapıldıktan sonra (birazdan idam edilecek adama bir işkence daha) hasta ve bitkin bedeni İmralı adasının rutubetli toprağında adeta ağır ağır sürükleniyordu. (Belki affedilir diye bir İstanbul’dan gönderilen tabip tarafından iğneyle zehirlendiği açıktır.) Öte yandan Adli Tabip Lütfü Tuncay’ın “infaza mani hali vardır” raporuna rağmen elleri kelepçelenip İmralı’ya götürülen sabık Başvekilin idam sahnesi hafızalardaki canlılığını halen korumaktadır.

Sükûnet içerisinde idam sehpasının altındaki kürsüye çıkan Menderes, celladın ipi boynuna geçirmesinden sonra izin ister, ünlü fotoğrafta görüldüğü gibi sağına doğru dönüp bir şeyler mırıldanır. Bu sırada dudaklarından neler döküldüğü tam bir sırdır. Kimi kelime-i şehadet getirdiğini söyler, kimi dua okuduğunu. Vefatından sonra boynundan çıkan bir kâğıt parçasında ne yazar bilir misiniz? Her Müslümanın zor demlerinde okuduğu Tevbe suresinin şu son iki ayeti:

“Andolsun size kendinizden öyle bir Peygamber gelmiştir ki, sıkıntıya uğramanız ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün, müminlere karşı çok şefkatlidir, merhametlidir. (Ey Muhammed!) Yüz çevirirlerse de ki: Allah bana yeter. O'ndan başka ilâh yoktur. Ben sadece O'na güvenip dayanırım. O yüce Arş'ın sahibidir.”

İdam anında İmralı’daki diğer sanıklar Menderes’in “Allah” diye haykırdığını duyacaktı. Tam o anda beklenmeyen iki olay gerçekleşti. Birincisi aniden boşalan yağmur, ikincisi ise karağaaçların üzerine tünemiş yüzlerce kuşun Başvekilin “Allah” sesiyle beraber çığlık çığlığa havalanması. Bir şahit, “Bu yağmurun yağdığı ve toprağı suladığı sırada, büyük vatan evladı Menderes’in, aziz ruhu bulutların arasına süzülmüş ve mübarek cesedini bu yağmur suları gasletmişti” diyecekti yıllar sonra. (Bu şahit, ilginçtir Fatih’in hocası Akşemseddin’in torunlarından Bolu milletvekili Reşat Akşemsettinoğlu’dur ki, Yassıada’da ömür boyu hapse mahkûm edildiği halde yurt dışına, Yunanistan’a kaçmayı başarabilmiş tek kişidir).

Menderes ise sevdiği milletvekili arkadaşı Gıyaseddin Emre’de çıkan son mektubunda bugünkü ahvale dair kehaneti andıran mesajlar veriyordu (Emre 1954'te Muş'tan Türkiye’nin ilk bağımsız milletvekili seçilmiş, 1957'de ise DP’den milletvekili olmuştu). Okuyalım ve üzerinde düşünelim bu manidar mesajın:

“İdam edilmek için ortada hiçbir sebep yok. Ölüme kadar metanetle gittiğimi, silahların gölgesinde yaşayan kahraman efendilerinize acaba söyleyebilecek misiniz? Şunu da söyleyeyim ki, milletçe kazanılacak hürriyet mücadelesinde sizi ve efendinizi yine de 1950’de olduğu gibi kurtarabilirdim. Dirimden korkmayacaktınız. Ama şimdi milletle el ele vererek Adnan Menderes’in ölüsü bizi ebediyete kadar takip edecek ve bir gün sizi silip süpürecektir.”

Güya kardeş kavgasını bitireceği gerekçesiyle yapılan 27 Mayıs darbesi bundan tam 62 yıl önce üç can almıştı. Ancak onların şahsında bu milletin ruhu onları affetmedi ve affetmeyecektir.

Onlar kim midir? “Yeter söz milletindir” haykırışından bugün kimler rahatsız

.

 

19.09.2023 - 00:01YAYINLANMA

18.09.2023 - 22:55GÜNCELLEME

A-A+

ABONE OL