“Kur'ân” kelimesi, sözlük manâsı itibârıyla “okumak ve toplamak” ma'nâlarına gelen “karae” kelimesinden türeyen bir isimdir. Ama dînî bir ıstılâh, ilmî bir terim olarak “Kur'ân-ı kerîm”in, muhtelif kitaplarda, çeşitli açılardan birçok târifi yapılmıştır. Bunlar birleştirilerek şöyle bir tarîf yapılabilir: "Allahü teâlânın, son Peygamberi Muhammed aleyhisselâma, Cebrâîl aleyhisselâm vâsıtasıyla, 23 senede, Arapça olarak indirdiği, bize kadar ilk nâzil olduğu şekilde tevâtürle (yanî her asırda, yalan söylemeleri mümkün olmayan büyük insan gruplarının bildirmeleriyle) gelen ve mushaflarda yazılı olup, okunması ibâdet olan, hiçbir kimsenin bir benzerini getiremediği ve getiremeyeceği son İlâhî kitaptır."
Kur'ân-ı kerîmin kitap hâlinde yazılmış şekline "Mushaf-ı şerîf" denir.
***
Allahü teâlâ, dünyâda bütün insanlara acıyor, onlara, ebedî saâdet yolunu, sonsuz ni'metlere kavuşturucu yolu gösteriyor. Nitekim ilk insan ve ilk Peygamber olan Hazret-iÂdem aleyhisselâmdan itibâren, her bin senede bir "Resûl" vâsıtasıyla insanlara yeni bir dîn göndermiştir. Her asırda, en temiz bir insanı "Nebî" yaparak, bunlarla dînleri kuvvetlendirmiştir. Allahü teâlâ, Peygamberlerine “semâvî kitaplar” göndermiş ve bu kitaplarda dînin emir ve yasaklarını bildirmiştir.
Allahü teâlânın gönderdiği kitaplar çoktur. Ama dîn kitaplarımızda bize bildirilen, 104 kitaptır. Bunlardan 100’ü “Suhuf (sahîfeler, risâleler, formalar, küçük kitaplar)”dır. Dördü ise büyük “Kitap”tır.
“Suhuf”dan, 10 adedi, Âdem aleyhisselâma; 50 suhuf, Şît aleyhisselâma; 30 suhuf, İdrîs aleyhisselâma ve 10 suhuf da, İbrahim aleyhisselâma gönderilmiştir.
Bilindiği gibi, dört büyük kitaptan Tevrât, Mûsâ aleyhisselâma; Zebûr, Dâvûd aleyhisselâma; İncîl, Îsâ aleyhisselâma; Kur'ân-ı kerîm ise, Peygamber Efendimiz Muhammed aleyhisselâma verilmiştir.
Diğer suhuf ve kitaplar, birer defada topluca indirilmişlerdir. Kur’ân-ı kerîm ise, kısım kısım, bölüm bölüm, sûre sûre, âyet âyet olarak 23 senede indirilmiştir. Ama Kur’ân-ı kerîm de “Levh-ı mahfûz”a Berât gecesinde topluca bir defada indirilmiştir. Bu semâvî kitaplardan -Kur'ân-ı kerîm hâriç- diğerleri maalesef tahrîf edilmiştir. Kur'ân-ı kerîm ise, ilk indirildiği gibi, hiç değiştirilmeden, bozulmadan, zamanımıza kadar gelmiştir. Kıyâmete kadar da böyle olacağı Kur'ân-ı kerîmde bildirilmiştir. Muhammed aleyhisselâma gönderilen Kur'ân-ı kerîm, İlâhî kitapların sonuncusudur.
Bilindiği gibi, Kur'ân-ı kerîm “sûre”lerden; sûreler de “âyet”lerden meydâna gelmektedir. “Âyet”, sözlükte, “alâmet, işâret, nişân, ibret, tanınmaya sebep olan emâre” ma'nâlarına gelmektedir. Bu bakımdan, Allahü teâlânın varlığını ve birliğini anlamak husûsunda, kâinât da bir âyettir. Nitekim Bakara Suresinin 164. âyet-i kerimesinde geçen “âyet” bu ma'nâda kullanılmıştır.
Bir terim olarak ise "Âyet", “Kur'ân-ı kerîmdeki sûreleri meydâna getiren, başı ve sonu belli olan cümle veya cümleciklerden her biri”ne denir.
.27/02/2023
Şabân ayını da idrâk ettik...
Halkımız arasında “Üç Aylar” diye anılan ve İslâm dîninde özel yerleri bulunan “Recebü’l-ferd”, “Şa’bânü’l-muazzam” ve “Ramazânü’l-mübârek” aylarından 2.si olan Şa’bân ayını, 21 Şubat 2023 Salı günü [01 Şa’bân 1444] idrâkle şereflenmiştik. Şa’bân ayı, Receb ile Ramazân ayları arasında bir köprü mesâbesindedir.
Resûlullah Efendimizin, Şa’bân ayına çok değer verdiği ve bu ayda çok oruç tuttuğu kaynaklarda geçmektedir. Nitekim Âişe vâlidemiz (radıyallahü anhâ) şöyle buyurmuştur: “Resûlullah’ın, [Ramazân ayı müstesnâ olmak üzere] hiçbir ayda, Şa’bân ayından daha çok oruç tuttuğunu görmedim. Bazen Şa’bân ayının tamâmını oruçlu geçirirdi.” [Buhârî]
Resûlullah Efendimize de, Şa’bân ayında niçin çok oruç tuttuğu sorulduğu zaman buyurdu ki: “Şa’bân, öyle fazîletli bir aydır ki, insanlar bundan gâfildirler. Bu ayda ameller, âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin oruçlu iken arz edilmesini isterim.” [Nesâî] Bu konudaki diğer bir hadîs-i şerîf de şöyledir: “Ramazândan sonra en fazîletli oruç, Şa’bân ayında tutulan oruçtur.” [Tirmizî]
Önümüzdeki hafta Pazartesi günü de [06 Mart 2023 - 14 Şa’bân 1444] mübârek “Berât” gecesini idrâk edeceğiz inşâallah.
Âlemlere rahmet olarak gönderilen en müstesnâ şahsiyet olan Hazret-i Muhammed’e (aleyhisselâm) takrîben 23 senede peyderpey (sûre sûre, âyet âyet) gönderilen mukaddes kitâbımız Kur’ân-ı Kerîm, o gecede topluca “Levh-i mahfûz”a indirildi.
Çeşitli vesîlelerle, defalarca ifâde ettiğimiz gibi, Cenâb-ı Hak, kullarına çok merhametli ve şefkatli olduğu, çok acıdığı için, bazı gece, gün ve aylara husûsî kıymet vermiş, bu gece, gün ve aylardaki duâ, tevbe, namaz ve oruç… gibi ibâdetleri kabûl edeceğini bildirmiştir. Aslında kullarının çok ibâdet yapmaları, duâ ve tevbe etmeleri için böyle gece, gün ve ayları birer sebep kılmıştır.
Hülâsa olarak söylemek gerekirse, Cuma, Bayram ve Kandil gece ve günleri, Müslümânların mübârek gece ve günleridir.Şüphesiz ki, bu mübârek gece ve günlere kıymet veren Allahü teâlâdır.
Nasıl ki, altın madeni bakır, demir, kömür gibi madenlerden çok daha üstün ise, yine yâkût taşı diğer normal taşlardan çok daha kıymetli ise, bazı gece ve günler de diğer normal gece ve günlerden çok üstündürler.
Yine bunun gibi, Peygamberler de birer insandırlar; ancak Allahü teâlâ, onları kıymetlendirmiş, kendilerine güzîde mevkiler ihsân etmiştir.
Bilindiği gibi, Hazret-i Muhammed aleyhisselâmdan önceki bütün Peygamberler, belli zaman dilimlerine gönderilmişler, onların dînlerinin (ahkâm-ı şer’iyyelerinin) geçerlilik müddetleri belli zamanlarda dolmuş, bitmiş; getirdiği hükümler, kıyâmete kadar geçerli olan bir tek Hazret-i Muhammed aleyhisselâm kalmıştır.
“Peygamberlerin sonuncusu” olan Muhammed aleyhisselâmın dîni, bütün dînleri neshetmiş, yanî yürürlükten kaldırmıştır. O’nun kitâbı, geçmiş kitapların en iyisidir. O’nun getirdiği dîn olan “İslâm” da kıyâmete kadar bâkî kalacaktır; kimse tarafından değiştirilemeyecektir.
.21/02/2023
Bazı Peygamberlere verilen mucizeler...
Büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî buyurmuştur ki:
“Allahü teâlâ, her Peygambere, zamanlarında önemli kabûl edilen husûslarla ilgili mu’cizeler ihsân etmiştir:
Meselâ, Mûsâ aleyhisselâm zamânında sihirbâzlık yaygın idi. Allahü teâlâ, Mûsâ aleyhisselâma asâ mu’cizesini ihsân etti. Mûsâ aleyhisselâmın asâsı büyük yılan olup sihirbâzların yılan olan sihir âletlerini yuttu. Böylece sihirbâzlar, bunun insan gücünün üstünde olduğunu anlayarak Mûsâ aleyhisselâma îmân ettiler...
Îsâ aleyhisselâmın zamânında tıp ilmi ileri gitmişti. Tabipler başarılarıyla öğünürlerdi. Allahü teâlâ, Îsâ aleyhisselâma ölüleri diriltme ve anadan kör doğanların gözlerinin açılması mu’cizesini ihsân etti. Tabipler onun karşısında âciz kaldılar...
Muhammed aleyhisselâm zamânında ise, Arabistân yarımadasında şâirlik, edebiyât, fesâhat ve belâğat san'atı en yüksek derecelere ulaşmıştı. Yazdıkları ve okudukları şiirlerle birbirlerine karşı öğünürlerdi. Allahü teâlâ, Peygamber Efendimize en büyük mu’cize olarak Kur'ân-ı kerîmi gönderdi. Kur'ân-ı kerîmin i’câzı, eşsizliği karşısında bütün şâirler âciz kaldılar...”
Yine büyük ilim adamlarımızdan Abdülğanî Nablüsî buyurmuştur ki:
“Allahü teâlânın, âdetinin ve kânunlarının dışında yarattığı mu’cizelerin meydâna gelmesi için, Peygamberlerin (aleyhimüs-selâm) diri olmaları şart değildir. Onlar öldükten sonra da, Allahü teâlâ kendilerine mu’cize ihsân eder.”
***
Muhammed aleyhisselâmın mu’cizelerinin en büyüğü, şüphesiz ki “Kur'ân-ı kerîm”dir. Bugüne kadar gelen bütün şâirler, edebiyâtçılar, Kur'ân-ı kerîmin nazmı ve manâsı konusunda âciz ve hayrân kalmışlardır. Bir âyetin dahî benzerini söyleyememişlerdir. Îcâzı ve belâğati insan sözüne benzemiyor. Yâni, bir kelimesi çıkarılsa veya bir kelime eklense, lafzındaki ve manâsındaki güzellik bozuluyor. Bir kelimesinin yerine koymak için, başka kelime arayanlar bulamamışlardır...
Resûlullah'ın (sallallahü aleyhi ve selem) mu’cizeleri binden fazla olup bâzıları şunlardır:
İsrâ ve Mi’râc mu’cizesi, Şakk-ı kamer (Ay'ın ikiye bölünmesi) mu’cizesi, ölülerin diriltilmesi mu’cizesi, yaralılara ve hastalara şifâ verme mu’cizesi, mübârek parmaklarından su fışkırma mu’cizesi gibi. (Harputlu İshâk Efendi)
Molla Abdurrahmân Câmî isimli büyük âlimin, aslı Farsça olan, Türkçe tercümesi de bulunan, “Şevâhidü’n-Nübüvve” ve Yûsuf Nebhânî’nin, Arapça “Huccetu’llahi ale’l-âlemîn fî Mu’cizâti Seyyidi’l-Mürselîn” kitablarında, Resûlullahın birçok mu’cizesi yazılıdır.
Nişâncızâde Muhammed bin Ramazân Efendi’nin Osmanlıca “Mir'ât-ı Kâinât” kitabında, onun mu’cizelerinin çoğunun kaynakları da bildirilmiştir.
İmâm Muhammed Bûsırî’nin (695/1295) “Kasîde-i Bürde”sinde de bunlar çok güzel dile getirilmektedir.
[21.02.2023 – 01 Şabân 1444 Salı]
.20/02/2023
“Mucize” nedir?
“Mu’cize” kelimesi, cemiyet içerisinde, bilhassa son deprem haberlerinde, yerli-yersiz kullanıldığından, bugün size, onun hakkında biraz bilgi vermek istiyoruz:
“Mu'cize”: “Allahü teâlânın izniyle, Peygamberlerden (aleyhimüs-selâm), Peygamberliklerine delîl olarak meydâna gelen hârikulâde (olağanüstü) hâller”e denir.
Dâru’l-Fünûn müderrislerinden (yanî eski İstanbul Üniversitesi profesörlerinden) Seyyid Abdülhakîm bin Mustafâ (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki:
“Allahü teâlâ, her şeyi bir sebep altında yaratmaktadır. Bu sebeplere, iş yapabilecek te’sîr, kuvvet vermiştir. Bu kuvvetlere, tabî’at kuvvetleri, fizik, kimyâ ve biyoloji kanûnları diyoruz.
Bir iş yapmamız, bir şeyi elde etmemiz için, bu işin sebeplerine yapışmamız lâzımdır. Meselâ, buğday hâsıl olması için, tarlayı sürmek, tohum ekmek, ekini biçmek lâzımdır. İnsanların bütün hareketleri, işleri, yüce Allah’ın bu âdeti içinde meydâna gelmektedir.
Cenâb-ı Hak, her şeyi bir sebep altında yaratmakla birlikte, istediği zaman, sevdiği insanlara, ikrâm için, ya’nî iyilik olsun diye ve azılı düşmanlarına da mekr-i İlâhî olmak üzere, bazı “Hâriku’l-âde (yani fevka’l-âde, âdet dışı, olağanüstü)” şeyler verebilir. Ya’nî bunlar için âdetini bozarak, sebepsiz şeyler de yaratabilir. Meselâ:
1- Peygamberlerden, âdet-i İlâhiyye dışında, fakat kudret-i İlâhiyye içinde bazı şeyler meydâna gelir. Bunlara “Mu’cize” denir. Peygamberlerin (aleyhimüsselâm) mu’cize göstermeleri lâzımdır.
2- Peygamberlerin ümmetlerinin Evliyâsında, âdet dışı meydâna gelen şeylere, “Kerâmet” denir. Evliyânın kerâmet göstermeleri lâzım değildir. Zâten bunlar da, kerâmet göstermek istemezler, Allahü teâlâdan utanırlar.
[Büyük âlim ve velîlerden Mevlânâ Abdurrahmân Câmî’nin de ifâde ettiği gibi, Peygamberimizin ümmetinin Evliyâsında hâsıl olan “kerâmet”ler, aslında hep onun “mu’cize”leri sayılmaktadır. Çünkü, kerâmetler, ona tâbi olanlarda, onun izinde gidenlerde hâsıl olmaktadır.]
3- Ümmet arasında, Velî olmayanlardan meydâna gelen âdet dışı şeylere de, “Firâset” denir.
4- Âdet dışı şeyler, fâsıklardan, günâhı çok olanlardan zuhûr ederse, bunlara “İstidrâc” denir ki, derece derece, kıymetlerini indirmek demektir.
5- Kâfirlerden zuhûr edenlere ise “Sihir”, ya’nî “Büyü” denmektedir.”
Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmın mu’cizeleri, zaman bakımından üçe ayrılmıştır:
Birincisi, mübârek rûhunun yaratılmasından başlayarak, Peygamberliğinin bildirildiği “Bi'set” zamanına kadar olanlardır. Bunlara, “İrhâsât” yâni, “başlangıçlar” denir.
İkincisi, bi'setten (Peygamberliğinin bildirilmesinden) vefâtına kadar olan zaman içerisindekilerdir. Bu ikinci kısımdaki “Mu’cize”lerinin, 3.000 (üç bin) kadar olduğu bildirilmiştir.
Üçüncüsü de, vefâtından kıyâmete kadar olmuş ve olacak şeylerdir.
Bütün bu mu’cizeler, o kadar çoktur ki, saymak mümkün olmamıştır.
.6/02/2023
"Ameller niyetlere göredir" hadîsinin vürûd sebebi-1
Bazı sûre-i celîlelerin ve âyet-i kerîmelerin iniş sebebi olduğu gibi bazı hadîs-i şerîflerin de söyleniş sebebi vardır...
Makâlemizin başında, önce bütün hadîs kitaplarında yer alan çok meşhûr bir hadîs-i şerîfin meâlini zikredelim, sonra onun sebeb-i vürûduna ya’nî söyleniş sebebine yer verelim.
[Bilindiği gibi, bazı sûre-i celîlelerin ve âyet-i kerîmelerin sebeb-i nüzûlü (iniş sebebi) olduğu gibi bazı hadîs-i şerîflerin de sebeb-i vürûdu (söyleniş sebebi) vardır.]
Hazret-i Ömer (radıyallahü anh)'den, Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in şöyle buyurduğu rivâyet edilmiştir:
"Ameller niyetlere göredir. Her bir kimse için, ancak niyet ettiği şey vardır. Binâenaleyh her kimin hicreti, Allah'a ve Resûl'üne yönelmişse, onun hicreti Allah'a ve Resûl'ünedir. Artık nâil olacağı bir dünyâ(lık) veya evleneceği bir kadından dolayı hicret etmiş kimse varsa, onun hicreti de, hicretine sebep olan şeyedir."
Bu hadîs-i şerîfin vürûd sebebiyle ilgili olarak, bazı kaynaklarda şu bilgilere yer verilmiştir:
"Resûlullah’ın (sallallahü aleyhi ve sellem), Medîne-i münevvereye hicrete müsâade etmesi ve kendisinin de hicret etmesi üzerine, Müslümânlar da Mekke-i mükerremeyi terk edip onlar da oraya gitmişlerdir. Resûlullah'ın emrine uyarak hicret edenlerden biri de “Ümm-i Kays” adındaki bir kadındır (sahâbiyyedir). Bununla evlenmek düşüncesinde olan Mekke’deki bir erkek (sahâbî), Ümm-i Kays'ın, "Medîne’ye hicret etmezsen, seninle evlenmem" demesi üzerine, onunla evlenmek için oraya hicret etmiş ve Medîne'de evlenmişlerdir. Herkes, sırf Allah ve Resûlü'nün rızâsı için hicret ederken, Ümm-i Kays ile evlenmek için hicret eden bu şahsın niyeti bilindiği için, o zâta: "Ümm-i Kays'ın muhâciri" manâsında "muhâcir-i Ümm-i Kays" lakabı takılmıştır. Bu hâdise üzerine, yukarıdaki hadîs-i şerîfin îrâd buyurulduğu (söylendiği) rivâyet edilmiştir.”
Hadîs âlimlerinden Ebû Bekr İbn-i Dâse demiştir ki:
İmâm Ebû Dâvûd'u şöyle söylerken işittim: “Hazret-i Peygamber'den (sallallahü aleyhi ve sellem) rivâyet edilen 500.000 (beş yüz bin) hadîs yazdım; bunlardan ahkâm husûsunda, 4.800 (dört bin sekiz yüz) hadîsi seçip, zühd ve fazîletlere dâir hadîsleri rivâyet etmedim. İnsana (Müslümâna), dîni için, bunlardan 4 (dört) hadîs kâfî gelir”:
1- "Ameller niyetlere göredir..." 2- "Helâl bellidir, harâm da bellidir..." 3- "Mü'min, kendisi için râzı olduğu (istediği) şeyi, kardeşi için de (istemedikçe, ona da) râzı olmadıkça mü'min olmaz (îmânı kemâle ermez)." 4- "Kişinin Müslümânlığının güzelliğine delîl olan şeylerden biri, mâlâyanî'yi (kendisini ilgilendirmeyen şeyi) terk etmesidir." [Bazı âlimler, 4. hadîs yerinde “İddiâ edene delîl gerekir…” hadîsini zikretmişlerdir.]
.07/02/2023
"Ameller niyetlere göredir" hadîsinin vürûd sebebi-2
Dünkü makâlemizde tâm meâlini verdiğimiz hadîs-i şerîfte, Resûlullah efendimiz "Amellerin niyetlere göre değerlendirileceğini" haber vermiştir.
“Niyet”; “kasdetme, kalbin bir şeye yönelmesi, ibâdetleri, emre itâat ve Allahü teâlânın rızâsına kavuşmak için yaptığını kalbinden geçirmek” demektir...
Bilindiği üzere niyet, her şeyin başıdır. Hayırlı işler, iyi niyetlerle, güzel maksatlarla yapılırsa, sevâbı çok olur. Böyle kimseye, Allahü teâlâ, doğruluk, sıhhat ve başka birçok nimetler ihsân eder. Kimin niyetinde zayıflık bulunursa, bildirilen faydalara kavuşamaz.
Yüce dinimiz İslâmın, en çok ehemmiyet verdiği husûslardan biri niyettir. Kişinin yaptığı işler, niyete göre değer kazanır. Aynı fiili yapan iki ayrı kişi, niyetlerindeki farklılık sebebiyle, birbirlerine zıt karşılıklar görebilirler. Bu sebeple, gerek Kur'ân-ı kerîmde, gerek hadîs-i şeriflerde niyetin ehemmiyetini bildiren beyânlar çokça gelmiştir. Bakara sûresinin 284. âyet-i kerîmesinde, insanların niyetlerine göre hesâba çekilecekleri belirtilerek şöyle buyurulmuştur:
"Gökte ne var, yerde ne varsa, hepsi Allah'ındır. Siz, içinizde olanı açıklasanız da, saklasanız da, Allah onu bilir ve onunla sizi hesâba çeker. (Sonra da niyetine ve ameline göre) dilediklerinin günâhlarını bağışlar, dilediklerine azap yapar. Allah'ın kudreti her şeye yeter."
Bazı âlimler, “ameller niyetlere göredir” hadîs-i şerîfinin, ehemmiyetine ve geniş muhtevâlı manâsına binâen, İslâm'ın üçte birini, bazıları da dörtte birini teşkîl ettiğini söylemişlerdir. Hattâ ulemâdan bazıları, bu hadîs-i şerîf için şu değerlendirmeyi de yapmışlardır:
"Resûlullah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) ihbârları arasında, ahkâmca bundan daha câmi, manâca daha zengin, hâsıl ettiği fâideleri daha çok olan başka bir hadîs mevcut değildir.”
İmâm Beyhakî, “niyet hadîsinin, ilmin üçte birini teşkîl ettiğini” söyledikten sonra şu açıklamayı yapmıştır:
"Çünkü amel, kulun ya kalbiyle, ya diliyle, ya da uzuvları iledir. İşte niyet, bu üç kısımdan biri ve en üstünüdür. Çünkü niyet, bazen müstakilen bir ibâdet olduğu hâlde, diğerleri de Allahü teâlâ nezdinde ibâdet sayılabilmeleri için ona muhtaçtır. Nitekim Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Müminin niyeti amelinden hayırlıdır" buyurmuştur.
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem), bazı hadîs-i şerîflerinde, cephede ölenlerin şehîdlik sevâblarının, niyetlerine göre olacağını ifâde buyurmuştur.
O, "Kim Allah yolunda cihâd etmektedir?" mefhûmundaki bir suâle karşılık: “Kim, Allah'ın kelâmı, en yüce olsun diye savaşırsa, işte o kimse, Allah yolunda cihâddadır" tarzında cevap vermiştir.
.24/01/2023
Mukaddes mekânlar ve kudsî zamanlar...
Bilindiği üzere, bazı mekânlar emsâline göre daha mukaddes, bazı insanlar akrânına nisbetle daha muhterem olduğu gibi, bazı zamanlar da benzerlerine nazaran daha kudsî, daha mukaddes, daha mübârek kılınmıştır.
Mukaddes mekânların başında, “Mescid-i Harâm”,“Mescid-i Nebevî”, “Mescid-i Aksâ”,“Mescid-i Kubâ” olmak üzere, Allahü teâlâya ibâdet edilen bütün câmi ve mescidler, O'nun emir ve yasaklarının öğretildiği yerler gelir.
Muhterem insanların başında, “Ülü'l-azm”Peygamberler, “Resûl”ler ve “Nebî”ler gelmektedir. Bunlardan sonra, üstünlük sırasında Sahâbe-i kirâm, Tâbiîn ve Tebe-i Tâbiîn başta olmak üzere diğer âlim ve velîler bulunmaktadır.
Kıymetli zamanlardan olan "üç aylar"ın birincisi olan Recebü’-ferd, Allahü teâlânın ayı; ikincisi olan Şa'banü’l-muazzam, Peygamber Efendimizin (sallallâhü aleyhi ve sellem) ayı; Ramazânü’l-mübârek de ümmet-i Muhammed'in ayı olarak bilinmektedir.
Kezâ Receb ayının afv ve mağfirete, bu ayı ta’kîb eden Şa’bân ayının şefâate, Ramazân ayının da sevâpların kat kat verilmesine mahsûs aylar olduğu bildirilmiştir.
Yine Recep ayının tevbe, hürmet ve ibâdet ayı; Şa’bân ayının muhabbet ve hizmet ayı; üç ayların üçüncüsü ve bütün ayların da sultânı olan Ramazân ayının ise yakınlık ve ni’met ayı olduğu ifâde edilmiştir.
Bu dünyâ bir imtihân yeridir. Bu imtihânda muvaffak olmak için, İslâmiyetin emrettiği gibi inanmak ve farz kılınan ibâdetleri yapmak, yasaklanan şeylerden kaçınmak lâzım ve şarttır.
Yüce Rabbimiz Kur'ân-ı kerîmde, Mülk sûre-i celîlesinin 2. âyet-i kerîmesinde: "Hanginizin daha güzel amelde bulunacağını imtihân edip ortaya çıkarmak için ölümü de, hayâtı da yaratan O'dur…" buyurmuştur.
Allahü teâlâ buyuruyor ki:
“(Ey Resûlüm!) De ki: Duânız [îmânınız, ibâdetiniz, kulluk ve yalvarmanız] olmasa, Rabbim size ne diye değer versin?.." [Furkân, 77]
Bereketli, hayırlı, faydası bol, feyizli demek olan “mübârek” sıfatıyla sıfatlanan ve İslâm dîninin kıymet verdiği on gece vardır ki, bunlar kronolojik sıraya yani hicrî-kamerî sene içerisindeki yerlerine göre şunlardır:
1-Muharremin 1. Gecesi (Hicrî Yılbaşı Gecesi), 2- Aşûre (10 Muharrem) Gecesi, 3-Mevlid Gecesi [12 Rebîul-evvel gecesi], 4-Regâib Gecesi [Receb-i şerîfin ilk Cuma gecesi],5-Mi'râc Gecesi [Receb-i şerîfin 27. gecesi],6-Berât Gecesi [Şa’bân-ı muazzamın 15. gecesi], 7-Kadir Gecesi, 8-Ramazân Bayramının 1. Gecesi, 9-Arefe Gecesi [Zilhiccenin 9. gecesi], 10-Kurbân Bayramının 1. Gecesi [Zilhiccenin 10. gecesi].
Ayrıca, Fıtır (Ramazân) ve Adhâ (Kurbân) bayramının diğer geceleri, Zil-hicce ayının ilk on gecesi, Muharremin ilk on gecesi ve her Cum’a ve Pazartesi geceleri de mübârektir.
.17/01/2023
Hayvanlara da eziyet harâmdır!
Mukaddes dînimiz İslâmiyette, insan olsun-hayvân olsun, kadın olsun-erkek olsun, çocuk-genç olsun-ihtiyâr olsun hiçbir canlıya zulüm, ezâ ve cefâ yapmak câiz değildir; harâmdır.
Maksatsız olarak bir hayvânı öldürmek câiz değildir. Âhirette, “Onu niçin öldürdün?” diye sorguya çekilecektir. Hayvânları birbiriyle dövüştürmek de câiz değildir. Hayvânların hakkına riâyet etmeli, onlara acımalıdır. Hadîs-i şerîfte, “Merhamet et ki, merhamet olunasın” buyuruldu. (Muhammed bin Ebî Bekr: Şir’atül-İslâm)
Zararsız hayvanları öldürmek câiz değildir. Zararlıları da eziyetsiz öldürmek câizdir. (Ebû Saîd Muhammed Hâdimî: Berîka)
Zararlı hayvânları öldürmek câiz olduğu gibi, sansar, porsuk gibi hayvânları derisi ve kürkü için, geyik, ceylân gibi hayvânları etleri için öldürmek de câiz görülmüştür… (Bâkânî: Şerhun-nikâye muhtasaril-vikâye)
Hayvânlara da acımak ve iyilik etmek gerekir. Peygamber Efendimiz, “Merhametli olmadan îmânlı olamazsınız” buyurunca, oradakiler, “Yâ Resûlallah, hepimiz merhametliyiz” dediklerinde, “Yalnız insanlara değil, bütün mahlûkâta da merhametli olmak gerekir” buyurdu. (Taberânî)
Meselâ bir hayvânı kesecek olan kimse, bıçağı hayvânın gözü önünde bilememelidir. Bir gün bir kimse, bir koyunu kesmek için yere yatırdı, bıçağını bilemeye başladı. Peygamber Efendimiz, bunu görüp buyurdu ki:
“Sen, bu hayvânı kesmeden, ona ölüm mü tattıracaksın? Niçin, bıçağını, hayvânı yatırmadan önce bilemedin?” [Hâkim]
Bütün hayvanlara iyilik etmeli, eziyet etmekten sakınmalıdır. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Merhameti olmayana merhamet edilmez.” [Buhârî]
“Bir kadın, bir kediyi kapalı bir yere hapsetti. Kediye yiyecek, içecek vermedi. Dışarıda bir şey bulup yemesi için serbest de bırakmadı. Kedi öldü ve kadın da bu yüzden Cehenneme müstahak oldu.” [Buhârî]
“Susuz bir mümin, bir kuyuya meşekkatle inip su içti ve çıktı. Bir köpek de kuyunun ağzında susuzluktan bitkin vaziyette bekliyordu. O kimse, bu hayvâna acıyıp, ayakkabılarından birini çıkardı, kuyuya tekrâr inip onu su ile doldurdu, onunla köpeğe su verdi. Bu hareketten Allahü teâlâ râzı oldu. O kimseyi Cennete koydu.” [Müslim]
Eshâb-ı kirâm dediler ki: Yâ Resûlallah, hayvânlara iyilikte de, sevap var mıdır? Peygamber Efendimiz, “Her canlı hayvâna yapılan iyilikte sevap vardır” buyurdu. [Buhârî]
Sahâbeden bir zât anlatmıştır:
“Resûlullah’ın, kedi bir kaptan su içtikten sonra, onun kalanıyla abdest aldığı da olmuştur.” [Ebû Nuaym]
Sahâbeden bir hanım [Ebû Katâde’nin yeğeni] anlatmıştır:
Eshâb-ı kirâmdan Ebû Katâde’nin abdest alması için bir kaba su koymuştum. Birden kedi gelip bu kaptan su içiverince, Ebû Katâde, biraz daha su içmesi için, kabı kedinin önüne uzattı. Benim kendisine hayretle baktığımı görünce, niye hayret ettiney kardeşimin kızı, Resûlullah Efendimiz, “Kedi pis değildir, etrâfınızda dolaşır” buyurdu. (Tirmizî)
.16/01/2023
Cennete hayvanlar da girecek mi?
Bilindiği gibi, Cennet mü’minlerin mükâfât yeri, Cehennem de kâfirlerin cezâ, azâb yeridir. Mantık ve felsefe kitaplarında, “insan”:“el-insânü hayvânun nâtık” şeklinde tarîf edilir. Bu, insanın akıl, nutk, idrâk sâhibi olması, konuşması gibi manâlarda kullanılmaktadır. Hayvânlarda, insanlardaki gibi akıl yoktur; öyle olunca da onlar mükellef ve mes’ûl değildirler. Hadîs-i şerîfte “Aklı olmayanın dîni yoktur; yanî aklı olmayanlar, dînî emir ve yasaklara muhâtap değildirler” buyurulmuştur.
Görülüyor ki, hayvânlar dînen mükellef değildirler ve mükâfât yeri olan Cennete de, cezâ, azâb yeri olan Cehenneme de gitmeyeceklerdir. Peki ne olacaklar ve istisnâ yok mu? Hayvânlar, âhirette toprak olacaklardır. İstisnâ olarak on kadar hayvân da Cennete gireceklerdir. Bugüne kadar 243.622.726 (243 milyondan fazla) insanın ziyâret ettiği dinimizislam.com sitesinde, 2 mu’teber kaynaktan (İmâm-ı Gazâlî’nin Mişkâtül-Envâr’ı ve Muhammed bin Ebî Bekr’in Şir'atül-İslâm’ı üzerine Ya’kûb bin Seyyid Alî’nin yazdığı şerh olan Şir'atül-İslâm Şerhi’nden) nakledilerek şu 10 hayvân zikredilmiştir:
1- Sâlih aleyhisselâmın Devesi. 2- İbrâhîm aleyhisselâmın Danası. 3- İsmâîl aleyhisselâmın Koçu. 4- Mûsâ aleyhisselâmın Sığırı. 5- Yûnus aleyhisselâmın “Yûnus” ismi verilen Balığı. 6- Uzeyr aleyhisselâmın Merkebi. 7- Süleymân aleyhisselâmın Karıncası. 8- Süleymân aleyhisselâma Sebe’ melîkesi Belkıs’ten haber getiren “Hüdhüd” kuşu. 9- Eshâb-ı Kehf ile berâber olan “Kıtmîr” isimli köpek. 10- Muhammed aleyhis-selâmın “Kusvâ” isimli devesi.
Mezkûr kaynaklarda, bu hayvânların, Cennete koç şeklinde girecekleri de bildirilmiştir. [İnşâallah, ileride bu hayvânlardan bazıları hakkında, kısa kısa bilgiler de vermeye çalışacağız.]
Genel olarak “kimler Cennetlik, kimler Cehennemliktir?” şeklinde bir suâl sorulacak olursa, “Allahü teâlâya inanan, Onun emir ve yasaklarına riâyet eden, hepsini beğenen kimseler yani Müslümân olarak ölenler Cennete giderler; bunun tersi olanlar yanî kâfirler de Cehenneme giderler” şeklinde cevap verilebilir.
Genelde iyi huylular Cennete, kötü huylular Cehenneme gideceklerdir. Bir hadîs-i şerîf meâli şöyledir: “Cennete gidecek olanları haber veriyorum, dikkatli dinleyin: Zayıftırlar, mazlûmdurlar, güçleri yetmez. Bir şey için yemîn ederlerse, Allahü teâlâ, bu Müslümânların yemînlerini, muhakkak yerine getirir. Cehenneme gidecek olanları da bildiriyorum: Sertlik gösterirler ve kendilerini üstün görürler.” [Ebû Dâvûd, Tirmizî]
Hayvâna işkence etmek, gayr-i müslim vatandaşa işkence etmekten daha büyük günâhtır. Gayr-i müslim vatandaşa eziyet etmek de, Müslümâna eziyet etmekten daha büyük günâhtır. Hiçbir hayvâna eziyet, işkence etmek, suda boğarak veya ateşte yakarak öldürmek câiz değildir. (Alâeddîn Haskefî: ed-Dürrül-muhtâr)
.10/01/2023
İbâdetlerde hicrî-kamerî aylar esâs alınır...
Aralık ayında, önemli bazı şahsiyetlerin vefâtları vardır. Yine bu ayda, önemli bazı gün ve haftalar da mevcuttur. Ma’lûm olduğu üzere, İslâmiyette, güneş yılının ayları içinde sayılı herhangi bir mübârek gün yoktur. Ama burada şunu ifâde etmeden geçmeyelim: Aslında doğum günü ve mübârek geceler, hep hicrî yıl ile kutlanır. Bütün ibâdetlerde ve dînî faâliyetlerde hicrî-kamerî aylar esâs alınır. Oruç, hac, kurbân ve bayram günleri, hep hicrî-kamerî aylara göre tesbît edilir. Haccı, Allahü teâlânın bildirdiği Zilhicce ayında yapmayıp da, mîlâdî bir ayda, meselâ ocakta yapmak; orucu, Ramazân ayında değil de, şubâtta veya martta tutmak; Cuma namazını cuma günü değil de pazar günü kılmak dîni değiştirmek olur. O şekilde yapılan ibâdetlerin hiçbirisi sahîh olmaz.
İslâmiyet, Müslümânların, îmânlarında ve ibâdetlerinde, Müslümân olmayanları taklit etmelerini, onlara benzemelerini, onların dînlerinin ve ibâdetlerinin alâmeti olan şeyleri yapmalarını ve kullanmalarını yasak etmiştir.
“Hicret”, hem İslâm târihinin, hem de cihân târihinin en mühim hâdiselerinin başlarında gelir. Hicret, lügatte göç etmek, bir memleketten başka bir memlekete gitmek mânâsınadır. Peygamberlerden Hazret-i İbrâhim, Hazret-i Mûsâ, Hazret-i Lût ve Hazret-i Îsâ'nın (aleyhimüs-selâm) dînin emirlerini yerine getirmek ve yaymak için olan hicretleri meşhûrdur. Ayrıca Eshâb-ı Kehf'in de Allah yolunda yaptıkları hicret, Kur'ân-ı kerîmde bildirilmektedir.
Târihte, özellikle İslâm târihinde; sebep, mâhiyet ve netîceleri îtibâriyle en mühim hicret/göç, Peygamber Efendimiz Muhammed aleyhisselâmın, İslâm dînine inanan Eshâb-ı kirâmıyla beraber, Mekke-i Mükerreme'den Medîne-i Münevvere'ye yaptıkları hicret/göçtür. Bu büyük hâdiseye “Hicret veya Hicret-i Nebeviyye” denir ve hicrî takvîmin başlangıcıdır. Eshâb-ı kirâm da Medîne-i münevvere'ye hicretten önce, iki defâ Habeşistân'a hicret etmişlerdir.
Aralık ayındaki vefâtların çok cüz’î bir kısmını, kronolojik olarak zikredecek olursak:
16 Aralık (Hicrî 10 Muharrem 61 Aşûre Günü): Sevgili Peygamberimizin mübârek torunu, Hazret-i Ali Efendimizle Hazret-i Fâtıma annemizin kıymetli mahdûmu, Hazret-i Hüseyin (radıyallahü anh), Kerbelâ'da şehîd edilmiştir.
17 Aralık 1273’te: Büyük âlim ve velîlerimizden Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî (kuddise sirruh) vefât etmiştir.
18 Aralık 1111’de: Büyük İslâm Âlimi ve velî İmâm-ı Gazâlî (rahmetullahi aleyh), âhırete intikâl etmiştir.
31 Aralık 1988'de de Seyyid Ahmed Arvâsî bey vefât etmiştir. [Cenâb-ı Hak, hepsine ganî ganî rahmet eylesin ve onları bizlere şefâatçi kılsın inşâallah.]
.9/01/2023
Akıllı kimse kimdir?
İnsan, yaratılışı îcâbı hayâtı sever, ömrünün uzamasını ister. Ancak, uzun ömür, Cenâb-ı Hakk’ın yolunda tüketilmiş ise hayırlıdır. Nitekim bir sahâbî, Sevgili Peygamberimize, “Yâ Resûlallah! İnsanların hayırlısı [en iyisi] kimdir?” diye sordu.
Peygamber Efendimiz ona şöyle cevap verdi: “İnsanların hayırlısı [en iyisi], ömrü uzun olup ameli güzel olandır.”
O sahâbî, “Peki, insanların şerlisi [en kötüsü] kimdir?” diye sorunca da, Resûlullah Efendimiz, “Ömrü uzun olup da, ameli kötü olan” [Tirmizî] buyurmuştur.
Yüce Allah, Kur’ân-ı kerîm’inde, Mülk sûresinin 2. âyetinde: “Amelce hanginiz daha güzeldir diye [yanî hanginizin daha güzel amelde bulunacağını] imtihân edip ortaya çıkarmak için ölümü de, hayâtı da yaratan O’dur. O, azîzdir (her şeye gâliptir), gafûrdur (çok bağışlayandır)” buyurmuştur. Demek ki hayât ve ölümün yaratılmasında, imtihân maksadı vardır.
Bir hadîs-i şerîfte “Akıllı kimse [akıllı Müslümân], kendisini hesâba çekip ölümden sonrası için hâzırlık yapan kişidir” buyurulmuştur. Yine Sevgili Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: “İki [büyük] ni’met vardır ki, insanların çoğu bunlarda hep aldanırlar. Bunlar: Sağlık ve boş vakittir.” [Tirmizî] “İki günü birbirine eşit olan aldanmıştır.”“Yarın yaparım diyenler helâk oldular.”
Bizler yeni yılda, geçen bir yılımızın muhâsebe ve murâkabesini yapmalıyız. İmâm-ı Gazâlî (rahmetullahi aleyh), “Bir Müslümân, her akşam yatağına girince, o günün muhâsebesini yapmalıdır” buyuruyor. Esnâf, dükkânlarında her akşam kasayı kapatırken bunu yapmaktadırlar. Bizler de, acabâ, bir sene boyunca, kendimiz ve âilemiz için; milletimiz, memleketimiz ve devletimiz için; Müslümânlık ve insanlık için ne gibi hizmetler, hayırlar, iyilikler, güzellikler, faydalı işler, fedakârlıklar yaptığımıza bir bakmalıyız.
Günümüzde bütün dünyâda cereyân eden hâdiseler muvâcehesinde belirtmek durumundayız ki, Yunus Emre’miz:
“Yaratılmışı severim Yaratandan ötürü” ve
“Bir kez gönül yıktınsa, bu kıldığın namaz değil.
Yetmiş iki millet dahî, elin-yüzün yumaz değil” demektedir.
İslâm ve Türk Târihi boyunca, bütün büyüklerin nasîhatleri arasında, bu kabîl güzel tavsiyelerin bulunduğunu görmekteyiz.
Bunları bilen ve bunlara inanan kimselerin; insanlara sövmek, onları dövmek ve öldürmek; cân, mâl ve ırzlarına zarar vermek şöyle dursun, onları üzmeyi ve kalplerini kırmayı bile akıllarından geçirmeyecekleri ortadadır.
Onun için, anarşi ve terörün, İslâmiyetle hiçbir alâkası yoktur; olamaz da. Çünkü mukaddes dînimiz olan “İslâm” kelimesinin kendisinde bile “barış” manâsı vardır.
İslâm dîni, ahlâkı ve medeniyeti, orijinaline uygun olarak, doğru bir sûrette öğrenilir ve öğretilirse, ona uygun yaşanırsa, bütün fertlerin, âilelerin, cemiyetlerin, hattâ tüm insanlığın, târihte olduğu gibi, günümüzde de râhat edecekleri, huzûr ve sükûn içerisinde, emniyet ve âsâyiş üzere yaşayacakları; terör ve anarşinin biteceği râhatlıkla söylenebilir.03/01/2023
Zaman en büyük sermâyedir
1 Ocak Pazar günü, yeni bir mîlâdî yıl (yani 2023 yılı) başlamış oldu. Bilindiği üzere bir sene, 4 mevsim, 12 ay, 52 hafta, 365 gün, 8.760 saat ve 525.600 dakikadır. Bu da 31.536.000 sâniye tutmaktadır. [Bilindiği gibi bir “Gün”: 24 sâat, 1.440 dakîka, 86.400 sâniye’dir.]
Türkiye şartlarında takrîbî 60-70-80 senelik bir insan ömrü, çok mühim bir zamân dilimidir. Bir senenin değil; yerine, zamanına ve şartlarına göre ayın, haftanın ve günün bile ehemmiyeti çok fazladır; hattâ sâatin, dakîkanın ve sâniyenin bile önemi çok büyüktür.
Kur’ân-ı kerîmde, muhtelif âyet-i kerîmelerde, zamânın önemine şöyle dikkat çekilmiştir: “Fecir vaktine, on geceye andolsun” [Fecr, 1-2], “(Karanlığı ile etrâfı) bürüyüp örttüğü zamân geceye, açılıp ağardığı vakit gündüze andolsun” [Leyl, 1-2], “Asra yemîn ederim ki insan zarardadır.” [Asr, 1-2] [Bu konuda başka âyet-i kerîmeler de vardır.]
“Zaman=Vakit” ni’meti, Cenâb-ı Hakk’ın bizlere olan en önemli lutuflarından birisidir. Akıp giden zamân içerisinde, bize emânet edilen ömrümüzü tamâmlamaktayız. Aslında bizler, Allahü teâlânın lutfettiği çok büyük ni’metlere sâhibiz. Bizler, bütün mahlûkâttan, meselâ hayvânlardan; yüz milyonlarca, hattâ milyarlarca insandan daha şanslıyız. Ama bizlere ihsân buyurulan ni’metleri yerli yerinde kullanabiliyor muyuz?
En büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh): “Vakitleri çok kıymetli ganîmet bilmelidir” buyurmuştur. Onun oğlu, yine büyük âlim ve velî Muhammed Ma'sûm Fârûkî (rahmetullahi aleyh) de: “Vakit, keskin bir kılıç gibidir. Onu, kıymetli ve şerefli şeylere sarfetmek gerekir” buyurmuştur.
Allahü teâlâ, mükellef olan her insana düşünüp taşınacağı, öğüt alacağı ve hakkı kabûl edebileceği kadar bir ömür vermiştir. Bu husûsta, Yüce Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:
“Onlar Cehennem’de şöyle feryâd ederler: ‘Ey yüce Rabbimiz! Ne olur, bizi buradan çıkar! Dünyâya geri gönder de, daha önce yaptıklarımızdan farklı, güzel ve makbûl işler yapalım!’
Allah onlara şöyle buyurur: ‘Biz, size, düşünüp ibret alacak, gerçeği görecek kimsenin düşüneceği kadar bir ömür vermedik mi? Hem size Peygamber de gelip uyardı. Öyleyse tadın azâbı! Zâlimlere hiçbir yardımcı yoktur!’" [Fâtır, 37]
Burada şunu ifâde edelim ki: Allahü teâlânın bizlere ihsân buyurduğu sonsuz ni’metlerine şükretmeli, bunları yerli-yerinde kullanmalı, O’nun dînine ve kullarına hizmet etmeliyiz. Makâmı olan makâmından, malı olan malından, ilmi olan da ilminden, diğer insanları faydalandırmalıdır. Her gün, en iyi işleri yapmaya çalışmalıdır.
Her insân, kendisine takdîr edilen ömrü, İlâhî irâde istikâmetinde geçirmekle mükelleftir. “Yalnız azamet ve ikrâm sâhibi Rabbi’nin zâtı bâkî kalacak” [Rahmân, 27] meâlindeki âyet-i kerîmede de ifâde edildiği gibi, Allahü teâlânın zâtı dışında bütün varlıklar fânîdir.
Yunus Emre’nin (rahmetullahi aleyh) dediği gibi: “Bu dünyâya gelen kişi,/Âhir yine gitse gerek./Müsâfirdir, vatanına,/Bir gün sefer etse gerek.”
Evet, bu dünyâda yolcuyuz. Günün birinde, hepimiz ebediyet âlemine göçeceğiz.2/01/2023
Bir mîlâdî sene daha bitti...
31 Aralık 2022 Cumartesi günü, ömrümüzden bir sene daha geçti gitti. Bilindiği gibi zaman durdurulamayan, artırılamayan, başka bir vakte taşınamayan, depolanamayan, ödünç alınamayan ve kendi mecrâsında akıp giden bir unsurdur.
“Seyyidü’t-tâife” ve “Seyyidü’t-tâifeteyn” gibi sıfatlarla anılan büyük velî Cüneyd-i Bağdadî (kuddise sirruh), "İnsanların sâhip oldukları, ama geçtikten sonra bir daha, ebediyyen bulamayacakları en kıymetli sermâye zamandır" buyurmaktadır.
Büyük âlim Ebû Saîd Muhammed Hâdimî, “geçen zamanı geri getirmek için bütün sultânlar, pâdişâhlar, krallar ya’nî devlet başkanlarının tamâmı bir araya gelseler ve bütün hazînelerini de harcasalar, yine de geri getiremezler” demiştir.
Tâbiîn-i kirâmın en önde gelenlerinden, müfessir, muhaddis, mütekellim, mutasavvıf Hasan-ı Basrî (rahmetullah aleyh), "Sizin, bugün, parayı sarf ederken gösterdiğiniz hassâsiyeti, Eshâb-ı Kirâm (aleyhimür-rıdvân), zamanlarını kullanırken gösterirlerdi" buyurarak ne kadar önemli bir noktaya dikkat çekmiştir.
Silsile-i aliyye büyüklerinden Ubeydullah-ı Ahrâr (kuddise sirruh) da, "Tasavvuf, ehemmi (en önemli olanı) mühimme (önemli olana) tercîh etmektir. Vakti en değerli olan şeye sarf etmektir" buyurmaktadır.
İmâm-ı Rabbânî müceddid-i elf-i sânî Ahmed Fârûkî Serhendî (rahmetullah aleyh) ise, "Vakit keskin bir kılıç gibidir. Mühim işleri bugün yapmalı, mühim olmayanları yarına bırakmalıdır" buyurmuştur.
Unutmayalım ki, zaman en büyük sermâyedir. Zamânın önemini belirtmek için Atalarımız: “Vakit nakittir (paradır)” demişlerdir. Dünyâ ve âhiret saâdetini kazanmak, bu sınırlı zamânı iyi kullanmaya bağlıdır. Nitekim Peygamber Efendimiz: “Nasıl yaşarsanız öyle ölürsünüz. Nasıl ölürseniz öyle haşrolunursunuz” buyurmuştur. Yine Sevgili Peygamberimiz “Ameller, sonlarına göre değerlendirilir” buyurmuştur. Büyük devlet ve ilim adamı, târihçi Ahmed Cevdet Paşa’nın başkanlığındaki bir hey’etin hâzırladığı, bir hukûk âbidesi olan “Mecelle”de de “Hüküm sona göre verilir” kâidesi yazılıdır...
Allahü teâlâ, insanlara muhtaç oldukları her türlü ni’meti lutfetmiştir. Akıl, vücut uzuvları, eşler, çocuklar, hava, su, kâinâttaki her şey, insanların hizmetine verilmiştir. Bu ni’metler sayılamayacak kadar çoktur. Bu konuda 2 âyet-i kerîme vardır:
“O, size, istediğiniz her şeyden verdi. Allah'ın ni’met[ler]ini sayacak olsanız, sayamazsınız. Doğrusu insan çok zâlim, çok nankördür!” [İbrâhîm, 34]
“Hâlbuki Allah'ın ni’met[ler]ini teker teker saymaya kalkışsanız, onları sayamazsınız. Muhakkak ki Allah çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir.” [Nahil, 18]
Allahü teâlâ, bütün kullarının, kendisini tanımalarını, bilmelerini, kendisine, gönderdiği Peygamberlerine ve kitaplarına, diğer îmân esâslarına îmân etmelerini, ibâdet yapmalarını, emirlerine uyup yasaklarından kaçınmalarını, verdiği ni’metlere şükretmelerini, güzel ahlâka sâhip olmalarını, kendi aralarında kardeşçe yaşamalarını, birbirlerine yardımcı olmalarını istemiş ve bunları emretmiştir.27/12/2022
Mühim haramlardan biri de zinâdır!
“Zinânın dünyâda üç fenâlığı vardır: Biri, güzelliği ve parlaklığı giderir. İkincisi fakîrliğe sebeb olur. Üçüncüsü, ömrün kısalmasına sebeb olur.”
“Âile, dünümüz, bugünümüz ve yarınımızdır; toplumumuzun yapısını korumanın ancak millî ve manevî değerlerimizi bizden sonraki nesillere aktarmak ile mümkün olacağı; insana huzûr, mutluluk, güç ve güven veren sağlıklı bir âile yapısının toplumumuz için elzem olduğu; âile bütünlüğümüzü tehdit eden her türlü hastalıklı davranıştan neslimizi korumanın en öncelikli görevimiz olduğu”nu bütün yetkililer söylüyorlar ve bu husûs çok âşikârdır.
Yine “Güçlü âile ile, güçlü toplum ve güçlü Türkiye” meydâna geleceği, aklı başında olan herkes tarafından ifâde edilmektedir.
“Zinâ” terimi: “Âkıl ve bâliğ olan (akıllı, ergenlik çağına ulaşmış) kadın ve erkeğin aralarında nikâh olmadan gayr-i meşrû münâsebette bulunmaları” manâsında kullanılmaktadır.
Hadîs-i şerîfte, “Gözler de zinâ yapar” buyurulmak sûretiyle, bir de “göz zinâsı” zikredilmiştir. (Ebû Dâvûd)
Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde (meâlen) buyurdu ki:
“De ki: Geliniz, size Rabbiniz neleri harâm etmiştir, okuyayım: (O'na hiçbir şeyi ortak koşmayınız, anaya-babaya iyilik ediniz, fakîrlik yüzünden çocuklarınızı öldürmeyiniz. Sizin de onların da rızkını biz veririz. Zinâ gibi kötülüklerin açığına da, gizlisine de yanaşmayınız. Allah'ın muhterem kıldığı canı haksız yere öldürmeyiniz.) İşte bu yasaklara riâyet etmeyi (uymayı), Allahü teâlâ, size tavsiye (nasihat, emir) etti. Olur ki, düşünür ve akıl erdirirsiniz.” (En'âm, 151)
“Mü'minlere söyle, yabancı kadınlara bakmasınlar ve zinâ etmesinler. Mü'min kadınlara da söyle, onlar da yabancı erkeklere bakmasınlar ve zinâ etmesinler.” (Nûr, 30-31)
Yukarıdaki tarîfte geçen “Nikâh” tabîri: “Evlilik için yapılan akit, sözleşmedir. Evlenecek Müslümân bir erkek ile kadının, şâhidler huzûrunda, ben seni zevceliğe (hanımlığa) aldım, diğerinin de kabûl ettim demesidir.”
Allahü teâlâ, Kur’ân-ı hakîminde buyurdu ki (meâlen): “(Size) helâl olan kadınlardan nikâh ediniz.” (Nisâ, 3)
Peygamber Efendimiz de, bir hadîs-i şerîfinde, “Nikâh yapmak benim sünnetimdir. Sünnetimden yüz çeviren benden değildir” buyurmuştur. (Menâhicül-İbâd)
Diğer bir hadîs-i şerîfte “Zinânın dünyâda üç fenâlığı vardır: Biri, güzelliği ve parlaklığı giderir. İkincisi fakîrliğe sebeb olur. Üçüncüsü, ömrün kısalmasına sebeb olur. Zinânın âhiretteki üç zararına gelince: Allahü teâlânın gadabına sebeb olur. İkincisi suâlin, hesâbın fenâ geçmesine sebeb olur. Üçüncüsü, Cehennem ateşinde azâb çekmeye sebeb olur” buyurulmuştur. (Mektûbât-ı Rabbâniyye)
“Kadınlardan istenen üçüncü şart zinâ etmemektir. Bu şartı, yalnız kadınlardan istemek, bu günâhın hâsıl olması, çok defâ onların râzı olmalarına bağlı olduğu için ve kendilerini gösterdikleri içindir. O hâlde bu günâhın ilk sebebi onlardır. Bu işte, onların rızâları mûteberdir… Bu günâh insana, dünyâda ve âhirette zarar verir ve bütün dinlerde yasak ve çirkin olmuştur.” (İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî)26/12/2022
“Her gün muhakkak tevbe etmelidir”
“Kul hakkı bulunan günâhlara tevbe ederken, bu hakları ödemek ve terk edilmiş namâzlara tevbe ederken, farzları kazâ etmek de lâzımdır”
Evvelki hafta pazartesi günü yazdığımız “Çok Mühim Tenbîh” başlıklı makâlemizin sonunda, “Tâm İlmihâl Seâdet-i Ebediyye” kitâbından “…Cehennemde sonsuz yanmamak için, her gün muhakkak tevbe etmelidir. Bu tevbeden dahâ mühim bir vazîfe yoktur. Kul hakkı bulunan günâhlara tevbe ederken, bu hakları ödemek ve terk edilmiş namâzlara tevbe ederken, farzları kazâ etmek de lâzımdır” şeklindeki kıymetli cümleleri nakletmiştik.
Günâh hakkında, hadîs-i şerîfte “Nefse sükûnet ve kalbe ferahlık veren iş, iyi iştir. Nefsi azdıran, kalbe heyecân veren iş ise günâhtır” şeklinde bir tarîf yapılmıştır. (Mektûbât-ı Ma'sûmiyye)
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde (meâlen) buyurdu ki:
“Biri günâh işler veya kendine zulmeder, sonra pişmân olup, Allahü teâlâya tevbe-istiğfâr ederse, Allahü teâlâyı afv ve mağfiret edici, çok merhametli bulur.” (Nisâ, 110)
“De ki, Rabbim; bütün fuhşiyâtı (küfür ve nifâkı), açığını ve gizlisini, her türlü günâhı, haksız isyânı ve Allahü teâlâya, hiçbir zaman, bir burhân indirmediği herhangi bir şeyi ortak koşmanızı ve bilmediğiniz şeyleri, Allahü teâlâya isnâd etmenizi harâm etti.” (A'râf, 33)
“Harâm”: “Allahü teâlânın, Kur'ân-ı kerîmde yapmayınız diye açıkça yasak ettiği şeylerdir.” “Dinde yasak olan şeyler”e “günâh” da denilmektedir.
“Günâh-ı Sağîre”: “Küçük günâh”; “Günâh-ı Kebîre”: “Büyük günâh” demektir. Seyyid Abdülhakîm Efendi’nin buyurduğu gibi bir de “Ekber-i kebâir” vardır ki, onlar, hadîs-i şerîfte, “Size kebâirin en büyüklerini haber vereyim mi?...” ve “Helâk edici 7 günâhtan sakının…” şeklinde önemli îkâzlarla birlikte zikredilmişlerdir.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri “Günâh-ı sağîreye devâm, büyük günâha yol açar”; “Günâh-ı kebîreye devâm da, küfre yol açar” buyurmuştur.
Kimyâ-yı Seâdet’te mezkûr bir hadîs-i şerîfte: “Gizli yapılan günâhın tevbesini gizli yapınız! Açıkça işlenen günâhın tevbesini de açıkça yapınız! Günâhınızı bilenlere, tevbenizi duyurunuz” buyurulmuştur.
İslâm âlimlerinin tevbe konusunda çok güzel sözleri vardır:
“Günâhlar, eğer zinâ etmek, içki içmek, şarkı ve çalgı âletleri dinlemek, harâmlara bakmak, abdestsiz mushafa dokunmak ve bid'at îtikâdı (bozuk, yanlış inanışlar) gibi, Allahü teâlânın hakkı olup, kul hakları ile ilgili değilse, onların tevbesi, pişmânlık, istiğfâr ve yalvararak Allahü teâlâdan özür dilemekle olur. Ama farzları terk etmişse, meselâ namazlarını kılmamış, oruçlarını tutmamışsa, tevbe ve istiğfâr ancak bunları kazâ ettikten sonra olur. Kul hakkı ile ilgili olanlarda ise, hakları sâhiblerine veya vârislerine verip helâllik dilemelidir. Vârisi bilinmezse, sâhibine niyetle fakîrlere sadaka olarak vermelidir.” (İmâm-ı Gazâlî, Yûsuf Sinânüddîn)
“Günâh işlemekten çekinmeyen âlim, elinde meş'ale tutan bir a’mâya (köre, görme engelliye) benzer. Herkese yol gösterir, fakat kendisi göremez.” (Şeyh Sâdi-i Şîrâzî)20/12/2022
Cennete gidebilmek için...
“Dünyâ lezzetlerine kavuşmak için, İslâmiyet'in dışına çıkan kimse, âhiret lezzetlerine kavuşamaz.”
Malûmdur ki, herkese ilk lâzım olan şey, “Kelime-i tevhîd”i söylemek ve bunun ma’nâsına inanmaktır. Kelime-i tevhîd: “Lâ ilâhe illallah Muhammedün Resûlullah” demektir. Bunun ma’nâsı: “Allah vardır ve birdir; O’ndan başka ibâdete lâyık hak ilâh yoktur. Muhammed aleyhisselâm, Onun Peygamberidir” demektir. Buna inanmağa “Îmân etmek” ve “Müslümân olmak” denir. Allahü teâlânın gösterdiği ve emrettiği kulluk vazîfelerine “İslâmiyyet” denir. Muhammed aleyhisselâma uyan kimseye “Müslümân” denir. Allahü teâlâya şükretmeğe, yanî Muhammed aleyhisselâma uymağa “İbâdet etmek” denir.
İnsanların Allahü teâlâya karşı, kalb, dil ve beden ile yapmaları ve inanmaları lâzım olan şükür borcu, kulluk vazîfeleri, Allahü teâlâ tarafından bildirilmiş ve Onun sevgili Peygamberi Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem) tarafından ortaya konmuştur. Allahü teâlâya şükür, O’nun Peygamberinin getirdiği yola uymakla olur. Bu yola uymıyan, bunun dışında kalan hiçbir şükrü, hiçbir ibâdeti, Allahü teâlâ kabûl etmez, beğenmez.
Demek ki, aklı olan kimselerin, Allahü teâlâya şükretmek için, Muhammed aleyhisselâma uymaları lâzımdır. Onun yoluna “İslâmiyyet” denir.
Îmânın devâmlı olması lâzımdır. Bunun için, küfre sebeb olan sözleri söylemekten, işleri yapmaktan ve küfür alâmeti olan şeyleri kullanmaktan çok sakınmak lâzımdır.
Peygamber Efendimiz hadîs-i şerîflerinde buyurmuştur ki:
“Bir zaman gelir ki, İslâmiyet'e yapışmak, elinde ateş tutmak gibi güç olur.” (Sünen-i Beyhekî)
“Dünyâ lezzetlerine kavuşmak için, İslâmiyet'in dışına çıkan kimse, âhiret lezzetlerine kavuşamaz.” (İzâletül-Hafâ)
Günümüzde bazı insanlar, okudukları bozuk eserlerin, yazıların; duydukları yanlış sözlerin tesîriyle, Allahü teâlânın en büyük ihsânlarından, lutuflarından biri olan İslâmiyeti terk edip mürted oluyorlar.
“Dinden çıkma; Müslümân iken, İslâm dînini terk etme”ye “İrtidâd” denir. Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde buyurdu ki (meâlen):
“İçinizden kim irtidâd eder de kâfir olarak ölürse, yaptığı (bütün iyi) işler, dünyâda da, âhirette de boşa gitmiştir. Onlar, o ateşin (Cehennem'in) arkadaşlarıdırlar. Onlar, orada (bir daha çıkmamak üzere) ebedî (sonsuz) kalıcıdırlar.” (Bakara, 217)
“Doğru yol gösterildikten sonra, Peygambere (aleyhisselâm) uymayan ve (îmânda ve amelde) mü'minlerin yolundan ayrılan kimseyi, küfür ve irtidâdda bırakır ve Cehennem'e atarız. O Cehennem, çok kötü bir yerdir.” (Nisâ, 104)
Hulefâ-i râşidînin 2.si olan Hazret-i Ömer (radıyallahü anh) buyurmuştur ki:
“İzzet (şeref, itibâr, üstünlük) İslâm'dadır. İslâmiyet'in ahkâmına (hükümlerine) uyan azîz olur. Bu ahkâmı beğenmeyip, izzeti, huzûru, saâdeti, başka şeylerde arayan zelîl olur.”
Dârul-fünûn müderrislerinden (eski İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyelerinden) Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh) de:
“Bütün üstünlükler, faydalı şeyler, İslâmiyet'in içindedir. Eski dînlerin görünür görünmez bütün iyilikleri, İslâmiyette toplanmıştır. Bütün seâdetler, muvaffakiyetler ondadır” buyurmuştur.
.19/12/2022
İki cihanda da rahat etmek için...
Seâdete kavuşmak için yegâne hak dîn olan İslâmiyyeti öğrenmekten ve yaşamaktan başka çâre yoktur.
“İslâm”, sözlük manâsı itibâriyle, “boyun bükerek teslîm olmak” anlamına geliyorsa da, bir ıstılâh (terim) olarak, “Allahü teâlânın, Peygamberi Muhammed aleyhisselâm vâsıtasıyla bildirdiği emirler ve yasaklarıdır.”
“İslâmiyet”, “Allahü teâlânın, “Cebrâîl” ismindeki melek vâsıtası ile, “sevgili Peygamberi Muhammed” (aleyhisselâm)a gönderdiği, insanların dünyâda ve âhirette râhat ve mes'ûd olmalarını sağlayan usûl ve kâideler, emirler ve yasaklardır” şeklinde de tarîf edilmektedir.
Allahü teâlâ, (meâlen) buyurdu ki:
“Allahü teâlâ, Peygamberini, (İslâm dînini,) diğer dînler üzerine üstün kılmak için, hidâyet ve hak dîn (İslâmiyet) ile gönderdi. (Muhammed aleyhisselâmın hak) Peygamber olduğuna şâhid olarak Allah(ü teâlâ) yeter.” (Feth sûresi, 28)
Beşeriyet, başladığı andan itibâren muallimsiz, mürşidsiz, rehbersiz, öndersiz, kılavuzsuz, muktedâ bihsiz, rol modelsiz bırakılmamıştır. [Buna dâir âyet-i kerîmeler vardır.]
İlk Peygamber Hazret-i Âdem aleyhisselâmdan i’tibâren, kimisi “Ülül-azim”, kimisi “Resûl”, kimisi de “Nebî” olan onbinlerle Peygamber gelmiş-geçmiştir. Bütün Peygamberlerin sonuncusu Muhammed aleyhisselâmdır. Diğer Peygamberlerin bildirdikleri dînler, zamânla bozulmuştur. Şimdi seâdete kavuşmak için yegâne hak dîn olan İslâmiyyeti öğrenmekten ve yaşamaktan başka çâre yoktur. Bu girişten sonra, sizlere madde madde birkaç husûsu arz edelim:
1- Allahü teâlâ, dünyâya gönderdiği ilk insanı, aynı zamanda ilk Peygamber kılarak, onun vâsıtasıyla, bütün insanlara, neleri yapacaklarını ve neleri yapmayacaklarını bildirmiştir.
2- Hazret-i Âdem’den itibaren, 6 Ülül-azm Peygamber, 313 Resûl, 124.000 civârında Nebî göndermiş, bunlardan bazılarına 100 Suhuf (risâleler, formalar, kitapçıklar) ve 4 büyük kitap vermiş, beşeriyetin uymakla mükellef oldukları İlâhî kânûnlarını bildirmiştir. [“Helâl apaçık bellidir, harâm da apaçık bellidir…” hadîs-i şerifinde, her melikin bir yasak bölgesi bulunduğu, Allahın yasak bölgesinin de harâm kıldığı şeyler olduğu ifâde buyurulmuştur.]
3- Cenâb-ı Hak, hayvânları ve bitkileri çift kıldığı gibi, insanları da çift kılmıştır. İnsanlara akıl gibi çok büyük bir nimet lutfederek, onları mükellef kılmış, kendisine muhâtap yapmıştır. [Hayvânlar mükellef değildirler; deliler de mükellefiyet altında değildirler.]
4- Allahü teâlâ, kullarının îmân etmelerini, kendisine ibâdet etmelerini, güzel ahlâk sâhibi olmalarını, aralarında kardeşçe geçinmelerini, birbirleriyle yardımlaşmalarını istemiştir.
5- O, bazı şeyleri de, kesinkes yasaklamıştır: Çocuklara tecâvüzü, âile içi ensest ilişkileri, hemcinslerin birbirleriyle gayr-i meşrû münâsebetlerini, erkeklerin erkeklerle, kadınların kadınlarla gayr-i meşrû sûrette ilişkilerini, yine gayr-i cinslerin nikâhsız birleşmelerini çok net bir şekilde yasaklamıştır.
6- Âkıl ve bâliğ olan (akıllı, ergenlik çağına ulaşmış) kadın ve erkeğin aralarında nikâh olmadan gayr-i meşrû münâsebette bulunmalarına “zinâ” denilir. Zinâ, bütün dinlerde yasaklanmıştır.
.04/10/2022
Sevgili peygamberimizin dünyayı teşrîfleri...
Sevgili Peygamberimizin doğumundan önce ve gençlik yıllarında Araplar, alabildiğine bir câhiliyetin içine düşmüşlerdi.
11 Rebîu’l-evvel 1444 (07 Ekim 2022) Cuma’yı 12 Rebîu’l-evvel (08 Ekim 2022) Cumartesi’ye bağlayan gece, bilindiği gibi, Sevgili Peygamberimizin dünyâyı teşrîflerinin bir sene-i devriyesidir. Ya’nî o gün, bir “Mevlid Kandili”ni daha idrâk etmekle şerefleneceğiz inşâallah.
Fahr-i kâinât Efendimiz doğmadan önce, bütün âlem, mânevî yönden müthiş bir zulmet, karanlık içinde idi. “Câhiliye Dönemi” denilen o dönemde, insanlar hudûtsuz derecede azgınlaşmışlar, Allahü teâlânın gönderdiği dînler unutulmuş, İlâhî hükümlerin yerini, insanların bozuk kafalarından çıkan fikirler, düşünceler almıştı. Sadece insanlar değil, bütün mahlûklar, zâlim insanların vahşet ve zulmünden iyice bunalmıştı.
Yeryüzünde bulunan bütün milletler, Allahü teâlâyı unutmuş, huzûrun, saâdet ve sevincin kaynağı olan “Tevhîd inancı” ortadan kalkmıştı. Küfür fırtınası, kalplerden îmânı söküp atmış, insanlar putlara tapmaya başlamışlardı.
İsrâîloğulları birbirlerine düşmüşler, Hazret-i Mûsâ aleyhisselâmın getirdiği dîn unutulmuş, Tevrât bozulmuştu. Hazret-i İsâ aleyhisselâmın getirdiği hakîkî dîn de bozularak, dîn ile hiçbir alâkası kalmamıştı... Îrân'da ateşe tapılıyor, ateşperestlerin ateşleri bin senedir söndürülmüyordu... Çin'de Konfüçyüsizm, Hindistan'da Budizm gibi uydurma dînler hüküm sürüyordu.
Arabistân'ın insanları da karanlık içinde idiler. Yeryüzünün merkezi olan mübârek Mekke'de, küfür sel gibi akıyordu. Mescid-i harâmın ve Beytullah'ın içine, “Lât”, “Menât” ve “Uzzâ” gibi yüzlerce put doldurulmuştu. Zulüm son haddine varmış bulunuyor, ahlâksızlık, iftihâr vesîlesi sayılıyordu. Netîce itibâriyle o zamanın insanları arasında şefkat, merhamet, iyilik ve adâlet gibi güzel hasletler yok olmuş gibiydi.
Bununla birlikte, o zamanda, Allahü teâlâya inanan ve putlardan uzak duran “Hanîfler” de [Hazret-i İbrâhîm'in dînine bağlı insanlar da] vardı. Peygamber Efendimizin babası Abdullah, dedesi Abdülmuttalib, annesi Âmine ve bazı kimseler, bu dîn üzere idiler. Hanîflerden başka bütün gruplar bâtıl yolda olup, büyük bir zulmet, karanlık içinde idiler.
İşte, Sevgili Peygamberimizin doğumundan önce ve gençlik yıllarında Araplar, böyle alabildiğine bir câhiliyetin içine düşmüşlerdi. Puta tapmak, içki, kumar, zinâ, fâiz ve daha birçok çirkin iş, aralarında yaygınlaşmıştı. Muhammed aleyhisselâm, onların bu bozuk hâllerinden son derece nefret eder ve kötülüklerinden dâimâ uzak dururdu. Bütün Mekke halkı, O'nun bu hâlini görür ve hayret ederlerdi.
İşte yedi kat yer, yedi kat gök, kısacası bütün âlem, büyük bir hürmet ve sevinç içinde “Seyyidü'l-Mürselîn”, “Hâtemü'l-Enbiyâ”, “Habîb-i Hudâ” olan Efendisini beklemekte idi. O'nun teşrîfiyle âlem, yeniden hayât buldu; karanlıklar dağıldı; bütün âlemler aydınlandı...
Muhammed aleyhisselâm bütün insanlığa gönderildi
Resûlullah Efendimiz, dünyadaki bütün insanlara Peygamber olarak gönderildi ve Peygamberlerin sonuncusu ve en üstünüdür.
Muhammed aleyhisselâm, 20 Nisan 571 târihinde, (Rebiul-evvel ayının 12. Gecesi), Mekke-i Mükerreme’de Ebû Tâlib Mahallesinde, sabâha karşı dünyâya gelmiştir. Bu doğum, pazartesi gecesine rastlamıştır. Mevlid, doğum zamanı demektir. Bu sene, Mevlid gecesi, takvîmlere göre 7 Ekim Cumayı 8 Ekim Cumartesiye bağlayan gecedir.
Peygamber Efendimiz, hem bir “Nebî”, hem bir “Resûl”, hem de bir “Ülül-azm Peygamber”dir. Aynı zamanda “Hâtemül-Enbiyâ ver-Rusül=Nebîlerin ve Resûllerin sonuncusu”dur.
Onun “Seyyidül-kevneyn=İki cihânın Efendisi”, “Resûlüs-sekaleyn=İnsanların ve Cinnîlerin Peygamberi”, “Habîbullah” ve “Mahbûb-i Rabbil-âlemîn=Âlemlerin Rabbi’nin Habîbi, en çok sevdiği zât” gibi çok güzel sıfatları da vardır.
Bunların yanında O, bir Devlet Başkanı, bir Başkumandân, bir Başmuallim ve bir Başkâdıdır. Bütün bunların yanı sıra, mükemmel bir eş, mütekâmil bir baba, ideal bir dede, en mükemmel bir mürebbî, en üstün bir üsve-i hasene=nümûne-i imtisâl=muktedâ bih=rol model=en iyi ve en güzel örnek”tir...
Her Peygamberin ümmeti, kendi Peygamberinin doğum gününü bayram olarak kabul etmiştir. O gün (Mevlid gece ve günü) de, Müslümânların bayramıdır. Neş’e ve sevinç günüdür. Dünyâdaki bütün Müslümânlar tarafından, her sene, o gece Mevlid Kandili olarak kutlanmakta, her yerde Mevlid kasîdeleri okunarak Resûlullah Efendimiz hâtırlanmaktadır.
Bilindiği üzere, Resûlullah Efendimiz, Mevlid gecelerinde, Eshâb-ı kirâma ziyâfet verir, dünyâyı teşrifi sırasındaki ve çocukluk zamanlarındaki şeyleri anlatırdı. Hazret-i Ebû Bekir (radıyallahü anh) de, Halîfe iken, Eshâb-ı kirâmı toplar, Resûlullah Efendimizin dünyâyı teşrîfindeki fevkal-âde, hârikul-âde, olağanüstü hâlleri aralarında konuşurlardı.
O gece, Resûlullah’ın doğumu zamanında görülen hâlleri, mûcizeleri okumak, dinlemek, öğrenmek çok sevaptır. Peygamber Efendimizi öven çeşitli Mevlid Kasîdeleri vardır. Süleymân Çelebi’ninki, en meşhûr olanıdır. Şunu belirtelim ki, Mevlid-i şerîf kasîdesini okumak, Resûlullah Efendimizin dünyâya gelişini, isrâ ve mi’râc mûcizesini ve hayâtını anlatmak, O’nu hâtırlamak, O’nu övmek demektir.
Bilindiği üzere, Mevlid Gecesi, Kadir Gecesi’nden sonra en kıymetli gecedir. Bu gece Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimiz, doğduğu için sevinenler, affolur.
Bu gece, çalgı ve başka harâm şeyler karıştırmadan, Allah rızâsı için Mevlid cemiyeti yapmak, Mevlid kasidesi okumak, salevât-ı şerîfe getirmek, tatlı şeyler yedirip içirmek, hayrât ve hasenât yapmak, böylece, bu gecenin şükrünü yerine getirmek müstehaptır.
Diğer kandillerde olduğu gibi, bu gece ve günde de, Kur’ân-ı kerîm ve İlmihâl okumalı, kazâ namazları kılmalı, bolca sadaka vermeli, yalvararak duâ etmeli, Cenâb-ı Haktan afv ve mağfiret dilemelidir.
.27/09/2022
Osmanlı İmparatorluğu, 322 yıl hükümrân oldu
Söğüt ve Domaniç yaylalarına 400 çadır hâlinde yerleşen bir aşîretten, beylik, hânlık (hâkânlık), devlet, cihân imparatorluğu, hattâ hilâfet merkezi meydâna getirilmiştir...
Türklerin ve Müslümânların târihteki bu en büyük ve en uzun ömürlü devleti Osmânlı'ya, bir asra yaklaşan bir zamândan beri, maalesef, haksız yere ağır ithâm ve iftirâlar yapılmaktadır. Hâlbuki târih, arşive dayanır. Bu sâhadaki vesîkalar yeni yeni elden geçirilirken, yapılan asılsız ithâmların elbette kıymetlerinin olmadığı ortaya çıkmaktadır. Yerli ve yabancı araştırmacılar, hâlâ bu cihân devletinin dehâsını anlamak ve istifâde etmek için gayret sarf etmektedirler. Arşivlerimiz, bunun için, yerlilerden çok, yabancı ilim adamları ile dolup taşmaktadır.
Dost-düşmân herkesin kabûl ettiği bir husûstur ki, Osmânlı Devleti, İslâmiyet’in emrettiği şekilde, farklı dîn ve milletlere mensup çeşitli unsurlar arasında sağlam bir âhenk te’sîs etmiştir. Böylece geniş insan toplulukları nezdinde sosyal adâleti kurmakla dünyâ târihinde, kudretli ve cihânşümûl bir siyâsî varlık göstermiştir.
Osmânlı Devleti ve sultânlarının da’vâları, kendi ta’bîrleri ile “Nizâm-ı âlem” üzerinde toplanıyor, koca devletin hikmet-i vücûdu ve cihâdı da; millî, İslâmî ve insânî esaslara bağlı bulunan bir cihân hâkimiyeti düşüncesine dayanıyordu.
Bazı televizyon ve gazetelerde, birtakım kendini bilmez ve ecdâdını tanımazlar tarafından haksız yere bazı tenkîdler yapılsa da, aklı başında olan yerli-yabancı herkes, Osmânlı Devletini övüyor.
Dünyânın en uzun ömürlü hânedânının ve en büyük devletlerinden olan Osmânlı Devletinin kurucusu, Osmânlı sultânlarının ilki olan Sultân Birinci Osmân Gâzî Hân’dır; Osmânlı Devleti’nin temelini o atmıştır.
Bir aşîretten cihângîr bir imparatorluğa giden yolda, Osmânlı hânedân mensuplarının kudret kaynakları incelenecek olursa, devletin temelleri ve şaşırtıcı yükselişi daha iyi anlaşılır. Nitekim, Fransız târihçisi Grengur, “Bu yeni İmparatorluğun teessüsü, beşer târihinin en büyük ve hayrete değer vak’alarından biridir” demektedir.
Ma’lûm olduğu üzere, dünyâ târihinde, Peygamber Efendimizin “Asr-ı Saâdet”i ve “Hulefâ-i Râşidîn” devirlerinden sonra, hak ve adâlete riâyette en üstün seviyeye yükselen Müslümân-Türk Devleti olan “Osmânlı Devleti”, XIV. [ondördüncü] asrın başından XX. [yirminci] asrın ilk çeyreğine kadar hüküm süren, şerefli ve en uzun ömürlü bir hânedânın kurduğu devlettir.
Bu devleti sâdece Türkler, Müslümânlar değil, pekçok gayr-i müslim dahî medhetmektedir. Osmânlı idâresinin, İslâm dîni hükümleri çerçevesinde, gayr-i müslimlere cân ve mâl güvenliğiyle dînlerinde serbestlik tanıması, onların gitgide İslâmiyetle şereflenmelerine yol açıyordu..
.26/09/2022
.26/09/2022
Tarihteki İslam devletleri
İslâm târihi boyunca, muhtelif zamanlarda, dünyânın çeşitli yerlerinde birçok İslâm devleti kurulmuştur.
“Peygamberler târihi” içerisinde son Peygamber olan Hazret-i Muhammed'in (aleyhis-selâm), bir çeyrek asırdan kısa bir zamanda (23 senede), 150 bin güzîde sahâbî, mübârek insan, "hayırlı ümmet" meydâna getirmesi, onların da 30-40-50 sene gibi çok kısa zaman zarfında gâyet mahdût imkânlarla Endülüs'ten [İspanya’dan] Çin'e kadar olan binlerce kilometrelik geniş coğrafî bölgeleri fethedip oralara ilim-irfân, ahlâk-fazîlet, adâlet-hakkâniyet, medeniyet-insan hakları, nûr ve hidâyet götürmeleri, dünyâda bir eşi-benzeri görülmemiş bir hâdisedir; bu dönemde yapılan fetihler ve elde edilen zaferler ciddiyetle incelenmesi gereken bir konudur.
İslâmiyet, hiç şüphesiz yeryüzünde en çok devlet kurulmasına vesîle olmuş bir dîndir. İslâm târihi boyunca, muhtelif zamanlarda, dünyânın çeşitli yerlerinde birçok İslâm devleti kurulmuştur.
Bilindiği üzere Anadolu’da, yakın komşularımızın bulunduğu yerlerde ve dünyânın diğer ülkelerinde birçok İslâm devleti kurulmuştur: Anadolu’da kurulan [25 devlet]; Irâk, Sûriye ve Mısır’da kurulan [11 devlet]; Arabistân Yarımadasında kurulan [6 devlet]; İspanya ve Kuzey Afrika’da kurulan [13 devlet]; Batı ve Orta Afrika’da kurulan [16 devlet]; Îrân, Kırım, Orta Asya, Afganistân ve Hint Yarımadası’nda kurulan [50 devlet], Târih kitaplarında ve Ansiklopedilerde uzunca anlatılmaktadır.
Hulefâ-i Râşidîn devrinden sonra Emevîler; Çin, Orta Asya, Hazar ülkesi, Hindistân, bütün Orta Doğu ülkeleri, Kuzey Afrika’dan -İspanya dâhil- Avrupa içlerine kadar geniş bir coğrafyada, aralıklarla sekiz yüzyıl hüküm sürdüler.
Emevîler, İslâm dînini İspanya’dan Avrupa’ya soktular. Fas, Kurtuba ve Gırnata Üniversitelerini kurup Batıya ilim ve fen ışıklarını yaydılar.
Emevîler’den sonra İslâm devleti başkanlığını (hilâfeti), Peygamberimizin amcası Hazret-i Abbâs’ın soyundan olan Ebü’l-Abbâs Abdullah es-Seffâh ele geçirdi. 750 / H. 132’de Abbâsîler devri başladı. Devletin başşehri Şâm’dan Bağdâd’a nakledildi.
Abbâsîler devrinde; İslâm dîni, doğuda Büyük Okyânûs’tan, batıda Atlas Okyânûsu kıyılarına, kuzeyde Rusyâ içlerinden, güneyde Hind Okyânûsu kıyılarına kadar yayılıp, üç kıtada İslâm devletleri hâkim oldular.
Bilindiği gibi, “Türk Târihi” çok eskidir; tâ Hazret-i Nûh aleyhisselâmın Yâfes isimli oğluna kadar ulaştırılmaktadır. “Müslümân Türk’ün Târihi” ise, “Karahanlılar” dönemine ve “Abdülkerîm Satuk Buğra Hân”a kadar varmaktadır.
Orta Asya bozkırlarında Bilge Kül Kadir Hân tarafından kurulan ve Türkistân ve Mâverâünnehir’de hâkimiyet kuran Karahânlılar Devleti [840-1212]; ilk Müslümân-Türk devletidir.
Türk hükümdârları arasında çok husûsî bir yeri bulunan “Abdülkerîm Satuk Buğra Hân”, meşhûr olan rivâyetlere göre, ilk Müslümân-Türk hükümdârıdır.
Sekizinci asırda, Türklerin Müslümânlarla tanışıp, içlerinden kısmen bu dîni kabûl edenlerin bulunması, 10. asırda da topluca İslâmiyeti kabul etmeleri, netîce îtibâriyle târihteki birçok hâdiseye yön vermesi bakımından çok önemlidir.
.20/09/2022
.20/09/2022
Medenî insan ve medenî toplum...
Amerikalı yazar Stüdart: “İslâm’ın zuhûru, neredeyse insanlık tarihinde kaydolunan en büyük hâdisedir..."
20-23 (Yirmi-yirmiüç) sene gibi çok kısa bir zamanda, Arabistân halkını, dünyâda bir benzeri görülmemiş üstünlüklere, yüksekliklere ve medeniyete kavuşturan İslâmiyet, 30 (otuz) sene gibi çok kısa bir zamanda da Mezopotamya, Îrân ve Hindistân içlerine, Anadolu’ya, Mısır ve Kuzey Afrika’ya, Kıbrıs’a kadar yayılarak büyük İslâm devletlerinin kurulmasına sebep olmuştur. Aslında yarım asır, devletler târihinde çok kısa bir dönem sayılır.
Onun için Amerikalı yazar Stüdart, bu konuda, “İslâm Âleminin Bugünkü Hâli” adlı kitabında diyor ki:
“İslâm’ın zuhûru, neredeyse insanlık tarihinde kaydolunan en büyük hâdisedir. İslâm, daha evvel şahsiyet bakımından zayıf olan bir millet ve değer bakımından kıymetsiz bir ülkede zuhûr etti. Daha yirmi-otuz sene geçmeden, uçsuz-bucaksız geniş mülk ve saltanatları parçalayarak, asırlar ve nesiller boyu devam edegelen eski dinleri yıkarak, millet ve kavimlerin içindekilerini değiştirerek, sağlam bünyeli bir âlem (İslâm Âlemi) kurarak yeryüzünün yarısına yayıldı. İslâm’ın ilerleme ve yükselme sırrını ne kadar araştırıp incelersek, o kadar hayrânlığımız artıyor...” [Amerikalı yazarın açıklamaları bu minvâl üzere devâm ediyor.]
Bu vesîle ile belirtelim ki, târihçiler, insanlık tarihinde vukû bulan en garîp hâdisenin, bu olduğunda söz birliği etmişlerdir.
Daha sonraki asırlarda Afrika’nın ortalarına, İspanya’ya, Avrupa içlerine götürülen İslâm dîni ve medeniyeti, gittiği her yerde insanlara adâlet ve emniyet, huzûr ve saâdet dağıttığı gibi, ilmin ve tekniğin en son mahsûllerini de bol bol saçmıştır.
Medenî insan ve medeniyet sâhibi toplum olabilmek için; Allahü teâlânın bildirdikleri, Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed aleyhisselâmın öğrettikleri, Eshâb-ı kirâmın naklettikleri ve İslâm âlimlerinin de açıkladıkları husûsların yerine getirilmesi lâzım.
İnsanlığın bugün bunaldığı, çözmekte sıkıntıya düştüğü her şeyin çözüm ve çâresi bunların içinde vardır. Bugün çok perişan hâlde olan insanlığın kurtuluşu için, bunlardan istifâde etmelidir.
Marcel A. Boisard isimli bir Fransız, “L’Humanisma de l’Islam” adlı eserinde:
“...Târihte ilk defâ insana sosyal, rûhî, siyâsî, ahlâkî, hukûkî değerlerini en iyi şekilde veren, bu anlayışla büyük bir medeniyet ve eşsiz bir kültür meydana getiren İslâmdır...” demektedir.
İslâmiyet, hiç şüphesiz yeryüzünde en çok devlet kurulmasına vesîle olmuş bir dîndir. İslâm târihi boyunca, muhtelif zamanlarda, dünyânın çeşitli yerlerinde birçok İslâm devleti kurulmuştur.
Peygamber Efendimiz dönemi ile O’nun vazîfelerini tam olarak yaptıklarından dolayı, kendilerine “Hulefâ-i Râşidîn=Râşid Halîfeler” denilen “DÖRT HALÎFE DEVRİ” (632-661 / H.11-40), bütün târih boyunca İslâmî fazîletlerin yaşandığı “Altın Çağ” olarak kabûl edilir. Bunlardan sonra, kronolojik olarak “Emevîler” ve “Abbâsîler” dönemi gelmektedir.
.19/09/2022
.19/09/2022
Osmânlıya niçin sövüyorlar?
Menfaatleri haleldâr olan bazı kimseler, şerefli Osmânlı Hânedânına ve bütün Osmânlılara karşı çıkmakta, dil uzatmakta, sövüp saymaktadırlar.
Makâlemizin hemen başında söyleyelim ki, şerefli ecdâdımız Osmânlılar, dînsizliğe, îmânsızlığa, zulme, ahlâksızlığa, sömürgeciliğe, hayvân gibi yaşamaya, mâddî menfaat şebekelerinin menfaatlerine mâni olmaya çalıştıkları için, menfaatleri haleldâr olan o insanlar, Osmânlı Devletine, şerefli Osmânlı Hânedânına ve bütün Osmânlılara karşı çıkmakta, dil uzatmakta, sövüp saymaktadırlar.
Açıkça söyleyelim ki, bunların bir kısmı gaflet ve dalâlette, hattâ bazıları da hıyânettedirler. Burada, ecdâdımıza hakâret edenlere bir çift lafımız olacaktır.
Kültür Bakanlığı eski müsteşâr yardımcılarından, Türkiye gazetesi yazarlarından, şâir ve yazar Yavuz Bülent Bakiler’in de [31 Ekim 2009 Cumartesi târihli Türkiye gazetesindeki] bir makâlesinde yazdığı gibi, Türkiye Cumhûriyeti, “Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye”den ya’nî “Büyük Osmânlı Devleti”nden doğmuş, Osmânlı Devleti de, “Anadolu Selçuklu Devleti”nden dünyâya gelmiştir. Târih boyunca kurduğumuz 117 Türk Devleti içerisinde şüphesiz ki en uzun ömürlüsü, en büyüğü, en muhteşemi Osmânlı İmparatorluğu’dur. Osmânlı İmparatorluğu, dünyânın en büyük üç imparatorluğundan biridir ve 624 yıl hükümrân olmuştur. [Diğer ikisi ise, Roma ve İngiltere İmparatorluklarıdır.] Osmânlı İmparatorluğu, 1595 yılında, 3. Murâd devrinde, 22 milyon 344 bin 700 km2 üzerinde hüküm süren muhteşem bir devletti.
Meşhûr Târihçi ve Türkiye Gazetesi Başyazarı Yılmaz Öztuna’nın da “Büyük Türkiye Târihi”nde belirttiği gibi, Osmânlı İmparatorluğu, 624 yıllık ömrünün, 322 yılını, dünyâda lider devlet olarak geçirdi. Ya’nî bugünün ABD’si ne ise, dünün Osmânlı Devleti de o idi. Ama bir farkla ki, dünyâ devletleri arasında 322 yıl, birinci sırada bulunan Devlet-i Aliyye (Osmânlı Devleti), hiçbir kimseye zulüm yapmadı. Bu, müntesibi olduğu yüce İslâm dîninin emri idi.
Zâten, Marcel A. Boisard isimli bir Fransızın, “L’Humanisma de l’Islam” adlı eserinde ifâde ettiği gibi, insanlık, insana kıymet vermeyi İslâmiyet’ten öğrenmiştir.
Başka kültürlerde insana acımasızca davranılırken, ona en âdil muâmele tarzını İslâmiyet getirmiştir. İslâmiyet, başkasına zarar vermek şöyle dursun, insanların kalbini kırmaktan bile çok şiddetle menetmiştir. Nitekim Peygamber Efendimiz; “Bir mü’minin kalbini kırmak, yetmiş defâ Kâbe’yi yıkmaktan daha şiddetlidir” buyurmaktadır. Peki bu sadece mü’minlerle, Müslümanlarla mı sınırlıdır? Elbette ki hayır.
İslâmiyet, İslâm devletinin vatandaşı olan gayr-i müslimlere de adâletle muâmeleyi emreder; zulüm ve haksızlığı yasaklar. Sevgili Peygamberimiz; “Kim bir zimmîye (gayr-i müslim vatandaşa) zulmeder veya taşıyamayacağı bir yükü yüklerse, ben o kimsenin hasmıyım” buyurur.
Mukaddes dînimiz İslâmiyet; “medenî insan” ve “medeniyyet sâhibi toplum” meydâna gelmesi için, insanlara lâzım olan îmân ve ibâdetleri; iş, ahlâk ve cemiyet hayâtında uyulması gereken her şeyi bildirmiştir.
.13/09/2022
.13/09/2022
Mezhebin tarifi...
Mezhep; bir müctehidin, İslâmiyet'i temel kaynaklardan anlamak ve anlatmak husûsunda tâkip ettiği usûle bağlı olarak çıkardığı hükümlerdir...
Evvelâ belirtmemiz gerekir ki, "mezheb"in mâhiyeti anlaşılmadıkça, önemi ve lüzûmu kavranamaz. Bu bakımdan, önce "mezhep" kelimesinin sözlükteki mânâsını, sonra da terim olarak anlamını ortaya koyalım.
"Mezhep" lügatte, "gitmek, tâkip etmek, gidilen yol" gibi mânâlara gelir. Genel olarak "görüş, doktrin, akım" mânâlarında da kullanılmaktadır. Fakat ıstılâhta, yani ilmî bir terim olarak "mezhep", "bir müctehidin, İslâmiyet'i temel kaynaklardan anlamak ve anlatmak husûsunda tâkip ettiği usûl ve bu usûle bağlı olarak çıkardığı hükümler" demektir.
Asırlardan beri bütün İslâm âlimleri, 4 mezhepten birine uymuşlar ve Müslümânların da uymalarının gerektiğini bildirmişlerdir. Bunlara uymakta icmâ hâsıl olmuştur. İcmâdan [cemâatten, birlikten, topluluktan] ayrılan helâk olur. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki: “İki kişi, bir kişiden, üç kişi, iki kişiden iyidir. O hâlde cemâatle birlikte olun. Allah’ın rızâsı, rahmeti, yardımı cemâattedir. Cemâatten ayrılan Cehennem'e düşer.” [İbn-i Asâkir]
“Ümmetimin âlimleri, hiçbir zaman dalâlette birleşmezler. İhtilâf olunca sevâd-ı a'zama [âlimlerin ekseriyetinin bildirdikleri yola] uyun.” [İbn-i Mâce]
“O gün her fırkayı imâmlarıyla çağırırız” meâlindeki İsrâ Sûresinin 71. Âyet-i kerîmesini Kâdı Beydâvî Hazretleri, “Her ümmeti, Peygamberleri ve dînde uydukları imâmlarıyla çağırırız” şeklinde açıklamıştır. Rûhul-beyân ve Tefsîr-i Hüseynî’de ise “Herkes, mezhebinin imâmıyla çağırılır. Meselâ yâ Hanefî veya yâ Şâfiî denir” şeklinde açıklanmaktadır. Bu açıklamalar da her Müslümânın 4 hak mezhepten birine uyması gerektiğini açıkça bildirmektedir.
Medârik tefsîrinde de “Müminlerin [itikâd ve ameldeki] yolundan ayrılan Cehennem'e gider” meâlindeki Nisâ Sûresi'nin 115. Âyet-i Kerîmesi bildirildikten sonra “Kitâb ve sünnet gibi, icmâdan da ayrılmak câiz değildir” buyuruluyor.
Beydâvî tefsîrinde ise aynı âyet-i kerîmenin açıklamasında; “Bu âyet, icmâdan ayrılmanın harâm olduğunu göstermektedir. Müminlerin yolundan ayrılmak harâm olunca, bu yola uymak da şart olur” buyuruluyor.
Seyyid Ahmed Tahtâvî Hazretleri buyuruyor ki: “Kur'ân-ı kerimdeki “Allah’ın ipi”nden maksat, cemâattır. Cemâat da fıkıh ve ilim sâhipleridir. Fıkıh âlimlerinden bir karış ayrılan sapıtır. Sevâd-ı a'zam, fıkıh âlimlerinin yoludur. Fıkıh âlimlerinin yolu da Resûlullah'ın ve Hulefâ-i Râşidî'nin yoludur. Bu yoldan ayrılanlar, Cehennem'e gider. Fırka-i nâciye, bugün 4 mezhepte toplanmıştır. Bu 4 mezhep; Hanefî, Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî mezhepleridir. Bu zamanda, bu 4 hak mezhepten birine uymayan, bid'at sâhibi olup Cehennem'e gider.” [Tahtâvî]
Bugün 4 mezhepten birinde bulunmayan Ehl-i Sünnet'ten ayrılır. Ehl-i Sünnetten ayrılan da, sapık veya kâfir olur. (ed-Dürr-ül-muhtâr hâşiyesi Zebâyih kısmı) Bugün 4 mezhepten başkasına uymak câiz değildir. (Hadîka)
İmâm-ı Rabbânî Hazretleri “Mezhepten ayrılmak, ilhaddır” buyuruyor. (Mebde ve Meâd) [İlhâd, doğru yoldan ayrılmak demektir.]
.12/09/2022
.12/09/2022
İslâmiyette mezhep...
Mezhep; müctehid olan bir âlim tarafından, îmânda ve amelde, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmaları için Müslümânlara gösterilen yoldur...
"Mezhep", "bir müctehidin dînî kaynaklardan çıkardığı hükümlerin hepsidir."
Başka bir ifade ile "mezhep, müctehid olan bir âlim tarafından, îmânda ve amel (ibâdetler ve işler)de, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmaları için Müslümânlara gösterilen yol" olmaktadır.
"Resûlüme itaat edin", "Resûlüme tâbi olun" meâlindeki âyet-i kerîmelerle ve "Eshâbımın yoluna sarılın”, “Âlimlere tâbi olun" meâlindeki hadîs-i şerîflerle bildirilen emirlere uymak, mezhep İmâmlarına tâbi olmak; hâşâ Allah’ı bırakıp, bazı kimselerin anladıkları mânâda kula kul olmak değildir. Öyle olsaydı, Allahü teâlâ, bir kul olan Resûlullah'a uymamızı emretmezdi. Yine Resûlullah da Eshâb-ı kirâma ve âlimlere tâbi olmamızı emretmezdi.
Eshâb-ı kirâmın hepsi, mutlak müctehid oldukları hâlde, Resûlullah'a tâbi oldukları için, Peygamberlerden sonra en yüksek makama kavuşmuşlardır. Tâbiîn, Eshâb-ı kirâma tâbi oldukları, onları taklit ettikleri için yüksek şerefe ermişlerdir. Onlardan sonra gelenler de onlara tâbi oldukları için Tebe-i Tâbiîn olma şerefine yükselmişlerdir. Bir âyet-i kerîme meâli:
"Muhâcirîn ile Ensâr’dan ve iyilikte onların izinden gidenlerden, [onlara tâbi olanlardan] Allah râzıdır, onlar da Allah’tan râzıdırlar…" [Tevbe, 100]
"Muhâcirîn ile Ensâr’dan ve iyilikte onların izinden gidenlerden, [onlara tâbi olanlardan] Allah râzıdır, onlar da Allah’tan râzıdırlar…" [Tevbe, 100]
Bu âyette, Eshâb-ı kirâma ve onların izinden giden Tâbiîne uymak gerektiği bildiriliyor. Bir hadîs-i şerîf meâli de şöyledir:
"İnsanların en hayırlısı, asrımdaki Müslümânlar, yani Eshâb-ı kirâmdır. Onlardan sonra en iyileri, onlardan sonra gelenler, yani Tâbiîn’dir. Onlardan sonra en iyileri de, onlardan sonra gelenler, yani Tebe-i Tâbiîn’dir. Artık bunlardan sonra yalanlar yayılır." [Buhârî]
İmâm-ı A’zam Tâbiîndendir; diğer 2 mezhep İmâmı (İmâm Mâlik ve İmâm-ı Şâfiî) Tebe-i Tâbiînden; Ahmed İbn-i Hanbel ise Etbâ-ı Tebe-i Tâbiîndendir. Yani âyet ve hadîste kendilerine tâbi olunması bildirilen ve övülen zâtlardır. Bu zâtlara ve onların mezheplerine uymamak, Allahü teâlânın ve Resûlünün emrine karşı gelmek olur. Büyüklere tâbi olmayı aşağılık bir şey gibi göstermek çok yanlıştır.
Mezhepler, i’tikâdî ve amelî olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır.
Bir âyet-i kerîme meâli şöyledir: "Ey îmân edenler! Allah’ın dînine toptan sarılın. Birbirinizden ayrılmayın….." [Âl-i İmrân, 103]
Şeyhulislâm Ebûssuûd Efendi hazretleri burayı açıklarken, "Ehl-i kitâbın parçalandıkları gibi parçalanıp da doğru îmândan ayrılmayın! Câhiliye zamanında birbirleriniz ile dövüştüğünüz gibi bölünmeyin" demektir buyurdu.
Doğru yolun, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri îmân olduğunu, Peygamber Efendimiz haber verdi. O hâlde, yegâne doğru yol olan Ehl-i sünnette birleşerek, kardeş olmak, birbirimizi sevmek gerekir. Müslümânların bu birliğinden ayrılan, bu âyet-i kerîmeye uymamış olur. Bu yolda birleşir, birer kardeş olduğumuzu bilip birbirimizi seversek, dünyânın en büyük, en kuvvetli milleti olur, dünyâda râhata, huzûra, âhirette de sonsuz saâdete kavuşuruz….. (Hadîka s. 696)
.6/09/2022
.6/09/2022
İslâmî ilimlerin dalları
Dîni doğru bir şekilde yaşayabilmek için ilim lâzımdır. "İslâmî ilimler", önce "aklî" ve "naklî" ilimler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır...
Şu uçsuz-bucaksız olarak gördüğümüz koca kâinâtı yaratan Allahü teâlâ, sâdece bizim üzerinde yaşadığımız gezegenimizin ya’nî dünyânın insanlarla meskûn olmasını irâde buyurmuş, nice hikmetlere mebnî Hazret-i Âdem babamızla Hazret-i Havvâ annemizi, Cennet’ten bu dünyâya göndermiştir.
İnsanlara merhamet buyuran Allahü teâlâ, dünyâya gönderdiği ilk insanı [ya’nî Hazret-i Âdem’i], aynı zamanda ilk Peygamber kılmış, ondan sonra, kullarına râzı olduğu ve beğendiği yolu göstermek için, çeşitli mekânlardaki, çeşitli kavimlere, zaman zaman “Peygamber”ler göndermiştir.
Cenâb-ı Hakk'a sonsuz hamd ü senâlar olsun ki, daha ilk insandan itibâren beşeriyet Peygambersiz, mürşidsiz, muallimsiz, rehbersiz, kılavuzsuz bırakılmamıştır. [Her kavmin rehberi bulunduğuna dâir âyet-i kerîmeler vardır.]
Bütün insanlığa rehber olarak gönderilmiş olan Peygamberlerin, en son Peygamber olan Resûlullah Efendimizin ve onların yolunda olan vârislerinin târihlerini incelediğimizde, hepsinin gâyelerinin, yüksek ahlâklı iyi ferdler, âileler ve cemiyetler, ya’nî iyi insanlar meydâna getirmek olduğunu görüyoruz.
Zâten bizim dînimiz, târihimiz, kültür ve medeniyetimizde de, eğitimden maksat "iyi insan", orijinal ismiyle söylemek gerekirse "insân-ı kâmil" meydâna getirmektir.
Aslında Hazret-i Âdem'den itibâren gelmiş-geçmiş bulunan 6 “Ülü'l-azim” Peygamber, 313 “Resûl”, 124 bin civârındaki “Nebî”nin eğitimdeki hedefleri aynıdır. 100'ü suhuf 4'ü büyük kitap olmak üzere, bu Peygamberlerden bazılarına gönderilen 104 kitaptaki hedef de, altını çizerek ifâde edelim ki, insanların dünyâda huzûr ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedî saâdete (mutluluğa) kavuşmalarıdır.
Dîni doğru bir şekilde yaşayabilmek için ilim lâzımdır. Bilindiği gibi, "İslâmî ilimler", önce "aklî" ve "naklî" ilimler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan "aklî ilimler"in öğrenilmesi "farz-ı kifâye"dir. Çünkü bunlar naklî ilimlerin anlaşılmasında yardımcıdırlar. Naklî ilimler de "âlet ilimleri" ve "yüksek dîn ilimleri" olmak üzere ikiye ayrılırlar.
12 adet olan âlet ilimleri ile 8 kısım olan yüksek dîn ilimlerinden 5'inin öğrenilmesi yine farz-ı kifâye, ama 3 yüksek dîn ilminin öğrenilmesi ise farz-ı ayın olmaktadır. Öğrenilmesi farz-ı ayın olan ilimler: "Akâid", "Fıkıh" ve "Tasavvuf ya'nî Ahlâk" bilgileridir.
Âkıl, bâliğ, erkek ve kadın her Müslümânın, "zarûrât-ı dîniyye" denilen "zarûrî=temel dînî bilgileri" öğrenmeleri farz-ı ayındır; ya'nî tek tek herkese farzdır.
Dînî ilimlerden fıkıh ilmi; akâid ve tasavvuf (ahlâk) ilimlerinin yanında, öğrenilmesi farz-ı ayın olan, ya'nî erkek-kadın her Müslümânın bizzât öğrenmesi lâzım gelen 3 ilimden biridir.
Diğer dînî ilimlerden 5 tanesi (Tefsîr, Usûl-i Tefsîr, Hadîs, Usûl-i Hadîs, Usûl-i Fıkıh), âlet ilimlerinden 12 tanesi ve bu dînî ilimlerin öğrenilmesine yardımcı olan aklî ilimlerin öğrenilmesi ise farz-ı kifâyedir.
.5/09/2022
.5/09/2022
Bir mezhebe tâbi olmanın lüzûmu
Her Müslümânın dînini doğru bir şekilde yaşayabilmesi için, mezhebini doğru bir şekilde bilmesi lâzımdır...
Cenâb-ı Hak, kullarına, bir annenin veya babanın evlâdına olan şefkat ve merhametinden daha çok merhamet etmektedir. Bu merhameti sebebiyle, insanları küfürden, dalâletten, sapıklıklardan, ahlâksızlıklardan, zulmetten, karanlıklardan, kötülüklerden, çirkinliklerden, bozukluklardan kurtarmak için, onlara “dîn” göndermiştir.
Umûmî bir tarîf yapmak gerekirse “İslâm dîni”, Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vâsıtasıyla, Sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâma gönderdiği, insanların, dünyâda ve âhirette râhat ve mes'ûd olmalarını sağlayan usûl ve kâidelerdir.
Sevgili Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurmuştur ki:
"Şüphesiz ki, ben size iki (önemli) şey bırakıyorum. Benden sonra onlara tâbi olduğunuz müddetçe, aslâ yoldan sapmazsınız. Onlardan biri, diğerinden daha büyüktür. Bunlardan biri Allah'ın kitâbıdır ki, gökten yere sarkıtılmış olan Allah'ın ipidir. Diğeri ise, Itretim, yanî Ehl-i Beytimdir. Bu ikisi Havz-ı Kevser'e gelinceye kadar birbirinden ayrılmayacaklardır. O hâlde iyi düşününüz, o ikisi husûsunda, bana nasıl iyi bir halef olacaksınız?"
Güzel ülkemiz Türkiye’de yaşayan Müslümânlar, ekseriyetle Hanefî mezhebindedirler. Ama az sayılamayacak mikdârda, Şâfiî mezhebinde bulunan kardeşlerimiz de mevcuttur.
Hanefî mezhebi, dört hak mezhebin en eskisi, onun kurucusu sayılan İmâm-ı A’zam hazretleri de, diğer mezheb imâmlarının en kıdemlisidir. O, Tâbiîn-i kirâmdandır; fakat İmâm Mâlik ve İmâm-ı Şâfiî, Tebe-i Tâbiînden, İmâm Ahmed İbn-i Hanbel ise Etbâ-ı Tebe-i Tâbiîndendirler.
Her Müslümânın dînini doğru bir şekilde yaşayabilmesi için, mezhebini doğru bir şekilde bilmesi lâzımdır. Bu da ancak mu’teber kitaplardan öğrenilebilir; çünkü her zaman, her yerde hoca bulmak ve suâl sormak zordur.
İtikâdda, inanılacak şeylerde mezheplere ayrılmaya izin verilmemiştir. İslâmiyetin bildirdiği tek itikâd vardır. O da, Ehl-i sünnet vel-cemâat itikâdıdır. Amelde, yapılacak işlerde ise ayrılığa izin verilmiştir. Onun için mezhep imâmı müctehid âlimler, dînde hükmü açıkça bildirilmeyen şeyleri, açıkça bildirilenlere benzeterek hükümlerini ortaya çıkarmışlardır. Bu hükümler, onların ictihâdlarıdır.
İmâm Abdülvehhâb-ı Şa'rânî buyurmuştur ki:
"Mezheb imâmlarının hepsi, bir mes'ele ile karşılaştıklarında cevâbını, önce Kur'ân-ı kerîmde ararlardı. Kur'ân-ı kerîmde açıkça bulamazlarsa, hadîs-i şerîflerde ararlardı. Burada da bulamazlarsa, icmâ-ı ümmette ararlardı. İcmâda da bulamayınca, bu mes'eleye benzeyen başka mes'elelerin, Kitâb (Kur'ân-ı kerîm), Sünnet (hadîs-i şerîfler) ve İcmâ'da bulunan cevâblarını esâs alıp mukâyese ederek, ictihâd edip benzeri cevâbı bulurlardı."
.30/08/2022
.30/08/2022
Gençleri bekleyen bazı tehlikeler!..
2003 ve 2004 rakamlarının değerlendirildiği BM raporunda, dünyâda 200 milyon kişinin, yılda en az bir kere uyuşturucu kullandığı belirtilmiştir.
Herkesçe bilinen bir husustur ki, milletleri ayakta tutan esâs, temel, millî ve manevî kıymetler/değerlerdir. Bir cemiyeti/toplumu içten yıkmak isteyenler, onların inanç, ahlâk ve millî değerlerini yok etmeyi ilk hedef olarak seçmektedirler.
Gençleri deist, ateist, materyalist, komünist, Hıristiyân, eyyâmcı, ahlâksız, sarhoş, uyuşturucu mübtelâsı, hiçbir değere sâhip olmayan, ot gibi, hattâ hayvân gibi yaşayan varlıklar hâline getirmek istediklerini gözlerimizle görüyoruz.
Yine bütün insanları, birbirlerini ezen, sömüren, şiddet uygulayan, gözünü kırpmadan öldüren mahlûklar hâline getirmek istiyorlar.
Birtakım bid’at ehli mihrâklar da kendi da’vâlarını yaymak için ciddî paralar harcamaktadırlar. Güzel ülkemizde, sağ tandanslı bir gazete bile, promosyon olarak, bid’at ehlinin bir kitâbını on binlerce adet dağıtabilmektedir!..
Bugünkü makâlemizde, tehlikelerin sâdece bir tanesine (uyuşturucu konusuna) işâret etmek istiyoruz:
Yakın denilebilecek bir zamanda [bundan 17 sene evvel], 30.06.2005 tarihinde, bir İnternet sitesinde, “Uyuşturucu kâbusu dünyâyı sardı” başlığıyla bir haber çıkmıştı. Merkezi Stockholm’de bulunan “Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Bürosu”nun yayınladığı yıllık “uyuşturucu raporu”, “küresel yasa dışı uyuşturucu ticâret hacmi”ni gözler önüne seriyordu.
“Büro”, ilk kez dünyadaki yasa dışı uyuşturucu pazarının hacmine ilişkin bir tahmîn açıklamıştır. Bu raporda, gerçekten korkunç rakamlar var.
Şöyle ki, adı geçen “Büro”nun hazırladığı raporda; 2003’te [bundan 19 sene önce] küresel uyuşturucu ticâretinde, 321 milyar dolar hâsılât yapıldığı belirtildi. Söz konusu rakamın, dünyâ gayr-i sâfî hâsılasının yüzde 0,9’una eşit ya da ülkelerin yüzde 88’inin gayr-i sâfî yurt içi hâsılalarından fazla olduğuna dikkat çekilmişti. Şimdi bu rakamlar, kim bilir kaçlara çıkmıştır?
Stockholm kaynaklı bu “Rapor”da, uyuşturucu ticâretinin, dünyânın 18’inci büyük ekonomisi olduğuna işâret edilmiştir.
Küresel uyuşturucu pazarından elde edilen hâsılâtın, sâdece sokak satışlarından 214 milyar dolarlık bölümünün geldiği bildirilmiştir.
Raporda, kuzey Amerika’nın yüzde 44 ile en büyük uyuşturucu alıcısı olduğu, bunu yüzde 33 ile Avrupa’nın takip ettiği ifâde edilmiştir. Afrika’nın ise yüzde 4 ile en son sırada yer aldığı kaydedilmiştir.
2003 ve 2004 rakamlarının değerlendirildiği BM raporunda, dünyâda 200 milyon kişinin, yılda en az bir kere uyuşturucu kullandığı belirtilmiştir.
Rapor, ayrıca uyuşturucu kullananların sayısının 2004’te, bir yıl önceye göre 15 milyon arttığını da ortaya koymuştur. Şimdi acabâ ne kadar artmıştır?
Dârul-Fünûn müderrislerinden (eski İst. Üniv. Öğretim Üyelerinden) Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh): “Her Müslümânın birinci vazîfesi, evlâdına kitâbını (Kur'ân-ı Kerîm'i), Peygamberini, dînini ve îmânını öğretmektir” buyurmuştur.
.29/08/2022
.29/08/2022
Gayrimüslimlere hürmet câiz mi?
“İhtiyaç olunca zimmîye selâm vermek ve müsâfaha etmek câiz olur; ama hürmet için ise, câiz olmaz. Kâfire hürmet küfürdür.”
Kâfire hürmet etmek, saygıyla selâm vermek, “üstâdım” demek küfür olur. (Berîka, İslâm Ahlâkı)
İbn-i Âbidin hazretleri, Hâşiye’sinin 5. cildinde, “İstibrâ” bâbında, “İhtiyaç olunca zimmîye selâm vermek ve müsâfaha etmek câiz olur; ama hürmet için ise, câiz olmaz. Kâfire hürmet küfürdür” buyuruyor. (Seâdet-i Ebediyye)
İbâdetlerde kâfire benzemek yasaktır. Mubâh âdetlerde ise günâh değildir. (Hadîka)
Bir hadîs-i şerîfte, “Evlenmek sünnettir; sünnetime uymayan benden değildir” buyuruluyor. Hâlbuki birçok ulemâ ve evliyâ evlenmediler. Bu hadîs-i şerîf, “Evlenmeyen, [evlilikle ilgili] sünnetime uymamış olur” demektir. Evlenmeye imkânı olmayan günâh işlemiş olmaz. (İhyâ)
Kâfir elbisesi giymek câizdir. Resûlullah Efendimiz, Rum cübbesi ve papaz ayakkabısı giymiştir. (Mevâhib-i ledünniyye)
Mecûsîlerin bayramları olan Nevrûz ve Mihricân günleri şerefine bir şey vermek câiz değildir. Bu günlerin isimlerini söyleyerek veya niyet ederek bir şey hediye etmek harâmdır. Eğer bu günlere kıymet vererek yaparsa kâfir olur, çünkü bu günlere müşrikler kıymet vermektedir. Ebül-Hafs-ı Kebîr diyor ki: Bir kimse Allahü teâlâya elli yıl ibâdet etse, sonra bir müşrike, Nevrûz günü şerefine yumurta hediye etse kâfir olur. Eğer bir Müslümâna hediye eder ve bugüne değer vermezse, âdete uyarak verirse kâfir olmaz. Başka bir gün almadığı bir şeyi, o gün satın alırsa, o güne değer vermişse kâfir olur. Değer vermeyip, yalnız yiyip içmek için almışsa kâfir olmaz. (ed-Dürrül-muhtâr, V / 481)
Fetâvâ-yı Bezzâziyye’de, “Nevrûz günü, Mecûsîlerin bayramıdır. O gün, Mecûsîlerin yanına gidip, onların yaptıklarını yapmak küfürdür” deniliyor. Noel’de ve kâfirlerin paskalya ve yortularında, onlar gibi bayram yapan da kâfir olur. (Seâdet-i Ebediyye)
Zünnâr denilen papaz kuşağını bağlamak ve putlara, heykellere, meselâ haç denilen, İsa aleyhisselâmın asılmış hâli dedikleri, birbirine dik kesişen iki çubuğa tapınmak, boynuna asarak tazîm etmek, tazîm etmemiz emrolunan bir şeyi tahkîr ve tahkîr etmemiz emrolunan bir şeyi tazîm etmek küfürdür. Bunları yapanın îmânı gider, kâfir olur. (Birgivi vasiyetnâmesi şerhi s.115, 202)
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: Hindûların bayram günlerine, [ateşe tapınanların Nevrûz günlerine ve Hıristiyânların Noel gecelerine ve diğer paskalyalarına] hürmet etmek ve o zamanlarda, onların âdetlerini, onlar gibi yapmak şirk olur. Küfre sebep olur. Kâfirlerin bayramlarında, Müslümânların câhilleri, kâfirlerin yaptıklarını yapıyorlar ve bu günleri, Müslümân bayramı zannediyorlar. Kâfirler gibi, birbirlerine hediye gönderiyorlar. Eşyâlarını, sofralarını kâfirlerin yaptığı gibi süslüyorlar. O geceleri, başka gecelerden ayırt ediyorlar. Bunlar hep şirktir, kâfirliktir. (Mektubat III / 41, Seâdet-i Ebediyye)
.23/08/2022
.23/08/2022
Kâfirlere benzemenin hükmü
Kâfirlerin bayramlarında, Müslümânların câhilleri, kâfirlerin yaptıklarını yapıyor ve kâfirler gibi, birbirlerine hediye gönderiyorlar. Bunlar hep şirktir, kâfirliktir.
Dînimizde, sâdece, kâfirlerin haç takmak, zünnâr kuşanmak gibi ibâdet olarak kullandıkları şeyler yasaktır. Mubâh olan âdetlere izin verilmiştir. Resûlullah Efendimiz, papaz ayakkabısı ve Hıristiyân elbisesi giymiştir. (Reddül-muhtâr)
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
“Kâfirlerin âdetlerini, kâfirlik alâmetlerini yapıyorlar. Bilhassa, çiçek hastalığı zamanında, bu belâ, iyilerinde de, fenâlarında da görülüyor. Bu şirkten kurtulabilen ve kâfirlik alâmetlerinden birini yapmayan kadın, çok azdır. Hinduların bayram günlerine, ateşe tapınanların Nevrûz günlerine, Hıristiyânların Noel gecelerine ve diğer paskalyalarına hürmet etmek, onların âdetlerini, onlar gibi yapmak, şirk olur, küfre sebep olur. Kâfirlerin bayramlarında, Müslümânların câhilleri, kâfirlerin yaptıklarını yapıyor ve kâfirler gibi, birbirlerine hediye gönderiyorlar. Bunlar hep şirktir, kâfirliktir. Sûre-i Yûsuf’taki âyet-i kerîmede meâlen;
(Biz, Allahü teâlânın varlığına, birliğine, her şeyi yaratanın O olduğuna inandık, Müslümân olduk diyenlerin çoğu, başkalarına ibâdet, itâat ederek ve daha birçok hareketleri ve sözleri ile, müşrik oluyorlar) buyuruldu.”
Gayr-i müslimlerin kullandıkları eşyâyı, âletleri kullanma ve âdetlerini yapma konusunda, seyyid, allâme İbn-i Âbidîn buyuruyor ki:
“Kâfirlerin yaptıkları ve kullandıkları şeyler iki kısımdır:
Birisi, âdet olarak, yani her memleketin âdeti olarak yaptıkları şeylerdir. Bunlardan, harâm olmayıp, insanlara faydalı olanları yapmak ve kâfirlere benzemeyi düşünmeyerek kullanmak günâh değildir. Pantolon, fes ve çeşitli ayakkabı, çatal, kaşık kullanmak, yemeği masada yemek ve herkesin önüne tabaklar içinde koymak ve ekmeği bıçak ile dilimlere ayırmak ve çeşitli eşyâ ve âletleri kullanmak, hep âdete bağlı şeyler olup mubâhtırlar. Bunları kullanmak, bid’at, günâh olmaz. Resûlullah Efendimiz, papazların kullandıkları ayakkabıyı kullanmıştır. Bunlardan, faydalı olmayanları, çirkin ve kötülenmiş olanları kullanmak, yapmak harâm olur.
Birgivî Vasıyyetnâmesi’nde deniyor ki:
Kâfirlerin kullandıkları şeylerin ikinci kısmı, ibâdet olarak yaptıkları ve kâfirlik alâmeti olan ve İslâmiyeti inkâr etmek ve inanmamak alâmeti olan ve tahkîr etmemiz vâcip olan şeylerdir ki, bunları yapan ve kullanan kâfir olur. Bunlar, ölümle veya bir uzvun kesilmesi ile veya bunlara sebep olan, şiddetli dayak, hapis, bütün malını almak ile tehdit edilmedikçe kullanılamaz. Bunlardan meşhûr olanlarını bilmeyerek veya şaka olarak veya herkesi güldürmek için yapan da kâfir olur. Meselâ, papazların ibâdetlerine mahsûs şeyi kullanmak küfür olur. Buna Küfr-i hükmî denir…”
Küfür konusu, son derece mühimdir. İslâm âlimlerinin kitaplarında “elfâz-ı küfür=küfür sözler” ve “ahvâl-i küfür=küfür hâlleri” genişçe anlatılır. Onları dikkatli bir şekilde öğrenip kaçınmalıdır.
.22/08/2022
.22/08/2022
Gayr-i müslimlere benzemek!..
İbâdetlerde kâfirlere benzemek, bazı yerlerde küfür, bazı yerlerde harâm, bazı yerlerde de mekrûh olur. Mesela Noel’i kutlamak küfür olur.
Kâfirlere dîn, îmân ve ibâdetlerde benzemek yasaktır, câiz değildir; bu durum harâm veya küfür olur. İslâm âlimleri, Resûlullah Efendimizin “Bir kavme benzeyen onlardandır” hadîs-i şerîfindeki benzemenin, dînde, îmânda ve ibâdetlerde benzemek olduğunu bildirmişlerdir.
İbâdetlerde kâfirlere benzemek, bazı yerlerde küfür, bazı yerlerde harâm, bazı yerlerde de mekrûh olur. Mesela Noel’i kutlamak küfür olur. Çirkin olmayan âdetlerde, kılık-kıyâfette kâfirlere benzemek günâh olmaz. Meselâ kâfir gömleği giymek, pantolon giymek câizdir. Peygamber Efendimiz, papaz ayakkabısı, Rum cübbesi giymiştir. Bazen Rum, bazen Arap elbisesi giyerdi. Kolları dar Rum cübbesi de giydiği Tirmizî’deki hadîs-i şerîfte bildirilmiştir. (Mevâhib-i ledünniyye)
Demek ki âdetlerde benzemek câizdir. Kâfirin dînine benzemek câiz olmaz, haç takmak, zünnâr takmak gibi. Yine Noeli kutlamak câiz değildir. Ama yılbaşı farklıdır. Noeli kutlayan kâfir olur; ama yılbaşında birine “yeni yılın kutlu olsun”, “yeni yıl Müslümânlara hayır ve bereket getirsin” demek câizdir.
Gömlek giymek ibâdet değil, âdettir. Bu âdet Hıristiyânlardan gelmiş olsa bile, ibâdet olmadığı için giymenin mahzûru yoktur. Peygamber Efendimiz, uzun entari giymiş, ama şalvar ve pantolon giymemiştir. Şalvar giymek âdette bid’attir. Âdette bid’at olan şeyi yapmak günâh değildir. Uçağa, trene, otobüse, minibüse ve taksiye binmek de âdette bid’attir, günâh değildir.
Yine, masada yiyip-içmek, çatal-kaşık kullanmak, dikiş makinesi, bilgisayar, elbise gibi şeylerse âdettir, bunları kullanmak günâh olmaz. Hattâ lüzûmlu olanları kullanmak gerekir.
İmâm-ı Rabbanî hazretleri buyuruyor ki: Resûlullah'ın âdet olarak yaptığı şeyleri yapmamak bid'at değildir. Bunları yapıp yapmamak, ülkelerin ve insanların âdetlerine bağlı olup, dînî hükümler değildir. Her ülkenin âdeti başka başkadır. Hattâ bir ülkenin âdeti de zamanla değişir. Bununla beraber, âdete bağlı şeylerde de, Resûlullah’a (sallallahü aleyhi ve sellem) uymak, dünyâ ve âhirette insana çok şey kazandırır ve çeşitli saâdetlere yol açar. (I / 231. mektûb)
“Ed-Dürrül-muhtâr”da deniyor ki:
“Nevrûz ve mihricân günleri şerefine bir şey vermek câiz değildir. Bu günlerin isimlerini söyleyerek veya niyet ederek bir şey hediye etmek harâmdır. Eğer bu günlere kıymet vererek yaparsa, kâfir olur. Çünkü bu günlere müşrikler kıymet vermektedirler.
Ebû Hafs-ı kebîr diyor ki: Bir kimse Allahü teâlâya elli sene ibâdet etse, sonra bir müşrike, Nevrûz günü şerefine bir yumurta hediye etse, kâfir olur. Yapmış olduğu bütün ibâdetlerin sevapları yok olur… Başka günlerde almadığını, o gün satın alırsa, o güne değer vermiş ise kâfir olur. Değer vermeyip, yalnız yemek-içmeğe niyet etmiş ise, kâfir olmaz.”
.23/08/2022
.23/08/2022
Kâfirlere benzemenin hükmü
Kâfirlerin bayramlarında, Müslümânların câhilleri, kâfirlerin yaptıklarını yapıyor ve kâfirler gibi, birbirlerine hediye gönderiyorlar. Bunlar hep şirktir, kâfirliktir.
Dînimizde, sâdece, kâfirlerin haç takmak, zünnâr kuşanmak gibi ibâdet olarak kullandıkları şeyler yasaktır. Mubâh olan âdetlere izin verilmiştir. Resûlullah Efendimiz, papaz ayakkabısı ve Hıristiyân elbisesi giymiştir. (Reddül-muhtâr)
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
“Kâfirlerin âdetlerini, kâfirlik alâmetlerini yapıyorlar. Bilhassa, çiçek hastalığı zamanında, bu belâ, iyilerinde de, fenâlarında da görülüyor. Bu şirkten kurtulabilen ve kâfirlik alâmetlerinden birini yapmayan kadın, çok azdır. Hinduların bayram günlerine, ateşe tapınanların Nevrûz günlerine, Hıristiyânların Noel gecelerine ve diğer paskalyalarına hürmet etmek, onların âdetlerini, onlar gibi yapmak, şirk olur, küfre sebep olur. Kâfirlerin bayramlarında, Müslümânların câhilleri, kâfirlerin yaptıklarını yapıyor ve kâfirler gibi, birbirlerine hediye gönderiyorlar. Bunlar hep şirktir, kâfirliktir. Sûre-i Yûsuf’taki âyet-i kerîmede meâlen;
(Biz, Allahü teâlânın varlığına, birliğine, her şeyi yaratanın O olduğuna inandık, Müslümân olduk diyenlerin çoğu, başkalarına ibâdet, itâat ederek ve daha birçok hareketleri ve sözleri ile, müşrik oluyorlar) buyuruldu.”
Gayr-i müslimlerin kullandıkları eşyâyı, âletleri kullanma ve âdetlerini yapma konusunda, seyyid, allâme İbn-i Âbidîn buyuruyor ki:
“Kâfirlerin yaptıkları ve kullandıkları şeyler iki kısımdır:
Birisi, âdet olarak, yani her memleketin âdeti olarak yaptıkları şeylerdir. Bunlardan, harâm olmayıp, insanlara faydalı olanları yapmak ve kâfirlere benzemeyi düşünmeyerek kullanmak günâh değildir. Pantolon, fes ve çeşitli ayakkabı, çatal, kaşık kullanmak, yemeği masada yemek ve herkesin önüne tabaklar içinde koymak ve ekmeği bıçak ile dilimlere ayırmak ve çeşitli eşyâ ve âletleri kullanmak, hep âdete bağlı şeyler olup mubâhtırlar. Bunları kullanmak, bid’at, günâh olmaz. Resûlullah Efendimiz, papazların kullandıkları ayakkabıyı kullanmıştır. Bunlardan, faydalı olmayanları, çirkin ve kötülenmiş olanları kullanmak, yapmak harâm olur.
Birgivî Vasıyyetnâmesi’nde deniyor ki:
Kâfirlerin kullandıkları şeylerin ikinci kısmı, ibâdet olarak yaptıkları ve kâfirlik alâmeti olan ve İslâmiyeti inkâr etmek ve inanmamak alâmeti olan ve tahkîr etmemiz vâcip olan şeylerdir ki, bunları yapan ve kullanan kâfir olur. Bunlar, ölümle veya bir uzvun kesilmesi ile veya bunlara sebep olan, şiddetli dayak, hapis, bütün malını almak ile tehdit edilmedikçe kullanılamaz. Bunlardan meşhûr olanlarını bilmeyerek veya şaka olarak veya herkesi güldürmek için yapan da kâfir olur. Meselâ, papazların ibâdetlerine mahsûs şeyi kullanmak küfür olur. Buna Küfr-i hükmî denir…”
Küfür konusu, son derece mühimdir. İslâm âlimlerinin kitaplarında “elfâz-ı küfür=küfür sözler” ve “ahvâl-i küfür=küfür hâlleri” genişçe anlatılır. Onları dikkatli bir şekilde öğrenip kaçınmalıdır.
.22/08/2022
.22/08/2022
Gayr-i müslimlere benzemek!..
İbâdetlerde kâfirlere benzemek, bazı yerlerde küfür, bazı yerlerde harâm, bazı yerlerde de mekrûh olur. Mesela Noel’i kutlamak küfür olur.
Kâfirlere dîn, îmân ve ibâdetlerde benzemek yasaktır, câiz değildir; bu durum harâm veya küfür olur. İslâm âlimleri, Resûlullah Efendimizin “Bir kavme benzeyen onlardandır” hadîs-i şerîfindeki benzemenin, dînde, îmânda ve ibâdetlerde benzemek olduğunu bildirmişlerdir.
İbâdetlerde kâfirlere benzemek, bazı yerlerde küfür, bazı yerlerde harâm, bazı yerlerde de mekrûh olur. Mesela Noel’i kutlamak küfür olur. Çirkin olmayan âdetlerde, kılık-kıyâfette kâfirlere benzemek günâh olmaz. Meselâ kâfir gömleği giymek, pantolon giymek câizdir. Peygamber Efendimiz, papaz ayakkabısı, Rum cübbesi giymiştir. Bazen Rum, bazen Arap elbisesi giyerdi. Kolları dar Rum cübbesi de giydiği Tirmizî’deki hadîs-i şerîfte bildirilmiştir. (Mevâhib-i ledünniyye)
Demek ki âdetlerde benzemek câizdir. Kâfirin dînine benzemek câiz olmaz, haç takmak, zünnâr takmak gibi. Yine Noeli kutlamak câiz değildir. Ama yılbaşı farklıdır. Noeli kutlayan kâfir olur; ama yılbaşında birine “yeni yılın kutlu olsun”, “yeni yıl Müslümânlara hayır ve bereket getirsin” demek câizdir.
Gömlek giymek ibâdet değil, âdettir. Bu âdet Hıristiyânlardan gelmiş olsa bile, ibâdet olmadığı için giymenin mahzûru yoktur. Peygamber Efendimiz, uzun entari giymiş, ama şalvar ve pantolon giymemiştir. Şalvar giymek âdette bid’attir. Âdette bid’at olan şeyi yapmak günâh değildir. Uçağa, trene, otobüse, minibüse ve taksiye binmek de âdette bid’attir, günâh değildir.
Yine, masada yiyip-içmek, çatal-kaşık kullanmak, dikiş makinesi, bilgisayar, elbise gibi şeylerse âdettir, bunları kullanmak günâh olmaz. Hattâ lüzûmlu olanları kullanmak gerekir.
İmâm-ı Rabbanî hazretleri buyuruyor ki: Resûlullah'ın âdet olarak yaptığı şeyleri yapmamak bid'at değildir. Bunları yapıp yapmamak, ülkelerin ve insanların âdetlerine bağlı olup, dînî hükümler değildir. Her ülkenin âdeti başka başkadır. Hattâ bir ülkenin âdeti de zamanla değişir. Bununla beraber, âdete bağlı şeylerde de, Resûlullah’a (sallallahü aleyhi ve sellem) uymak, dünyâ ve âhirette insana çok şey kazandırır ve çeşitli saâdetlere yol açar. (I / 231. mektûb)
“Ed-Dürrül-muhtâr”da deniyor ki:
“Nevrûz ve mihricân günleri şerefine bir şey vermek câiz değildir. Bu günlerin isimlerini söyleyerek veya niyet ederek bir şey hediye etmek harâmdır. Eğer bu günlere kıymet vererek yaparsa, kâfir olur. Çünkü bu günlere müşrikler kıymet vermektedirler.
Ebû Hafs-ı kebîr diyor ki: Bir kimse Allahü teâlâya elli sene ibâdet etse, sonra bir müşrike, Nevrûz günü şerefine bir yumurta hediye etse, kâfir olur. Yapmış olduğu bütün ibâdetlerin sevapları yok olur… Başka günlerde almadığını, o gün satın alırsa, o güne değer vermiş ise kâfir olur. Değer vermeyip, yalnız yemek-içmeğe niyet etmiş ise, kâfir olmaz.”
.16/08/2022
.16/08/2022
Gençlikte yapılacak görevler...
"Gençlik, ömrün en kıymetli zamanıdır. İnsanın sıhhatli, kuvvetli olduğu zamandır. Bu zaman, her gün geçiyor, azalıyor, ihtiyârlık yaklaşıyor..."
En büyük İslâm âlim ve velîlerinden olan İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) “gençliğin kıymetini bilmelidir” buyuruyor. İfâdeleri şöyledir:
Gençlik çağı, nefsin kaynadığı, şehvetlerin oynadığı, insan ve cin şeytânlarının saldırdığı bir zamandır. Böyle bir çağda yapılan az bir ibâdete, pek çok sevap verilir. İhtiyârlıkta dünyâ zevkleri azalıp güç-kuvvet gidip, arzûlara kavuşmak imkânı ve ümîtleri kalmadığı zamanda, pişmânlıktan, âh etmekten başka bir şey olmaz. Çok kimselere bu pişmânlık zamânı da nasîp olmaz. Bu pişmânlık da tövbe demektir ve yine büyük ni’mettir.
Gençlik çağı, kazanç zamanıdır. Mert olan bu vaktin kıymetini bilip, elden kaçırmaz. İhtiyârlık, herkese nasîp olmaz. Nasîp olsa da râhat, elverişli vakit ele geçmez. Vakit de bulunsa, kuvvetsizlik, hâlsizlik zamanında, yararlı iş yapılamaz…
Sevgili Peygamberimiz, “Yarın yaparım diyenler helâk oldular, ziyân ettiler” buyurdu. Gençlik zamanında insanı, üç dîn düşmânı olan “nefis”, “şeytân” ve “kötü insanlar” aldatmaya uğraşırlar. Bunlar karşısında, az bir ibâdet pek kıymetli olur. İhtiyârlıkta yapılan, bundan kat kat fazla ibâdetlerin bu kadar kıymeti olmaz.
Gençlikte, nefsin arzûları, insanı kapladığı gibi; ilim öğrenilecek, ibâdet yapılacak en kârlı zaman da gençliktir. Gençlikte, şehvetin, asabiyetin kapladığı anlarda dînin bir emrini yerine getirmek, ihtiyârlıkta yapılan aynı ibâdetten çok üstün ve kıymetli olur…
Çünkü, mâniler karşısında ibâdet yapma güçlüğü, sıkıntısı, o ibâdetlerin, şânını, şerefini göklere çıkarır. Mâni (engel) olmayarak, kolay yapılan ibâdetler, aşağıda kalır. Bunun içindir ki, insanların yüksekleri, meleklerin yükseklerinden daha üstün olmuşlardır. Çünkü insanlar, mâniler arasında ibâdet ediyorlar. Melekler ise, mâni olmadan emre itâat ediyorlar…
Gençlik arzuları, Allahü teâlânın düşmânı olan nefsin ve şeytânın sevdiği şeylerdir. Dîne uygun şeyler ise, Allahü teâlânın sevdiği şeylerdir. Allahü teâlânın düşmânlarını sevindirip, bütün ni’metleri veren, hakîkî sâhibi gazaba getirmek, akıllı insanların yapacağı şey değildir.
Yine büyük âlim ve velîlerden ve İmâm-ı Rabbânî’nin oğullarından Muhammed Ma’sûm Fârûkî (rahmetullahi aleyh) de gençliğin, ömrün en kıymetli zamanı olduğunu belirtiyor ve şöyle buyuruyor:
Gençlik, ömrün en kıymetli zamanıdır. İnsanın sıhhatli, kuvvetli olduğu zamandır. Bu zaman, her gün geçiyor, azalıyor, ihtiyârlık yaklaşıyor. Yazıklar olsun ki, en şerefli, en lüzûmlu iş olan, “ma’rifetullah”ı kazanmayı, hayâl olan ömrün sonuna bırakıyoruz. [“Ma’rifetullah”, Allahın zâtını ve sıfatlarını tanımak demektir. Ya’nî Allah’ın Zâtını tanımak, anlaşılamıyacağını anlamaktır. O’nun Sıfatlarını tanımak ise, mahlûkların sıfatlarına benzemediklerini anlamaktır.] En şerefli olan zamanlarını, en zararlı, en kötü şey olan nefsin arzûlarına kavuşmak için sarf ediyoruz. Peygamber Efendimiz, “Yarın yaparım diyenler, helâk oldular, aldandılar” buyurdu…
.15/08/2022
.15/08/2022
İlim öğrenmenin ve öğretmenin önemi
"İlim rütbesi, rütbelerin en yükseğidir" hadîs-i şerîfi, ilim rütbesinin durumunu yeteri kadar ifâdeye kâfî olsa gerektir.
Herkesçe bilindiği gibi, mahlûkâtın, yaratıkların en üstünü olan “insan”ların diğer varlıklardan imtiyâzlı ve üstün olmaları, kuvvetle, vücut iriliğiyle, çok yemekle, yiğitlikle değil, îmân, ilim, ahlâk ve takvâya sâhip olmaları iledir.
"Şerefü'l-insâni bil-ilmi vel-edeb, lâ bil-mâli ve'n-neseb: İnsanın şerefi ilim ve edebledir. Mâl ve neseble değildir" kelâm-ı kibârı, konuyu ne güzel özetlemektedir?
Yine "İlim rütbesi, rütbelerin en yükseğidir" hadîs-i şerîfi, ilim rütbesinin durumunu yeteri kadar ifâdeye kâfî olsa gerektir.
Bilindiği üzere, ilk emri, "Oku" diye başlayan İslâm dîninde ilme büyük ehemmiyet verilmiştir. İlim mevzûunda, ilmin temîn edeceği yüksek dereceler husûsunda, Kur'ân-ı kerîmde müteaddid âyet-i celîleler ve Peygamber Efendimizin birçok hadîs-i şerîfleri vardır.
Çünkü, şüphesiz ki kâmil bir îmân, tâm bir tâat ve ibâdet, Allahü teâlâya ve Resûl-i Ekremine bi-hakkın itâat ve ittibâ, iyiliği emretme ve kötülükten nehyetme, cihâd, i'lâ-yı kelimetullah için yapılacak çalışmalar, İslâmı en iyi şekilde teblîğ, Allah yoluna da'vet ve sâir hizmetler, lâyıkı vechile, ancak ilim, irfân ve hikmetle yapılabilir.
Kur'ân-ı kerîmde en çok geçen kelime, “Allah” lafz-ı celâlidir. Bu kelime, değişik şekillerde 2.697 defa geçmektedir. Kökü "alime" olan “ilim” kelimesinden müştak (türemiş) olan kelimeler de, Kur'ân-ı kerîmde pekçok defa zikredilmiştir. Mu'cemlerden, fihristlerden yaptığımız bir araştırmaya göre, bu kelimelerin sayısı toplam olarak 676 (altıyüz yetmişaltı)dır ki, “Allah” kelimesinden sonra, Kur'ân-ı kerîmde en sık geçen kelimelerden biri olduğunda şüphe yoktur.
Peygamberimiz, ilmin önemi ve âlimin fazîleti üzerinde o kadar durmuştur ki, iki sınıf dışındaki insanlarda âdetâ hayır olmadığını söylemiştir. Bu iki hayırlı sınıf ise, âlim (ilim adamı) ve öğrencidir.
İmâm-ı Gazâlî âlimlerin, velîlerin, mürşidlerin, rehberlerin, eğitimcilerin derece ve mertebesini ne kadar vecîz bir şekilde ifâde etmektedir. Buyuruyor ki: "İlim adamları olmasaydı, insanlar hayvânlar gibi olurlardı. Çünkü âlimler insanları, öğretim vâsıtasıyla barbarlıktan çıkarıp insanlık seviyesine yükseltirler."
Hazret-i Ömer Efendimizin: "Biz, en zelîl bir kavim idik; Allahü teâlâ, bizi İslâmiyyetle azîz eyledi" sözü ne kadar mânidârdır...
Bilinmeyen konuların mutlakâ ilim ehline sorulması, Kur'ân-ı kerîmde geçen bir emirdir. Büyük İslâm âlimi İmâm Gazâlî (rahmetullahi aleyh), her şehirde, akâid konusunda ortaya çıkacak tereddütleri gidermek için bir İslâm âliminin bulunmasının farz-ı kifâye olduğunu belirtmektedir.
.09/08/2022
.09/08/2022
Her hususta en güzel örnek...
Allahü teâlâ, bir insanda bulunabilecek, görünür-görünmez bütün iyilikleri, bütün üstünlükleri, bütün güzellikleri, “Habîb”inde toplamıştır.
Herkesçe bilindiği gibi, Peygamberler târihini incelediğimizde, hepsinin gâyelerinin, yüksek ahlâklı iyi insanlar, âileler ve cemiyetler meydâna getirmek olduğunu görüyoruz...
Aslında Hazret-i Âdem'den itibâren gelmiş-geçmiş bulunan 6 “Ülü'l-azim” Peygamber, 313 “Resûl”, 124 binden ziyâde “Nebî”nin eğitimdeki hedefleri aynıdır. 100'ü küçük, 4'ü büyük kitap olmak üzere, bu Peygamberlerden bazılarına gönderilen 104 kitaptaki hedef de, altını çizerek ifâde edelim ki, insanların dünyâda huzûr ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedi saâdete kavuşmalarıdır.
Şunu önemle ifâde edelim ki, bütün Ülü’l-azim Peygamberler, Resûller ve Nebîler (aleyhimüsselâm), insanlığı kendileri gibi birer mahlûk olan varlıklara tapınma karanlığından kurtararak, bütün varlıkların yaratanı ve hakîkî sâhibi olan Allahü teâlâya ibâdet etmenin şeref ve üstünlüğüne çağırmışlardır.
İnsanların, zaman zaman içine düştükleri birtakım vahîm yanlışlık ve bayağı işler, her zaman ve mekânda, Allahü teâlânın gönderdiği Peygamberler (aleyhimüsselâm) ve hak dînler vâsıtasıyla düzeltilmiş, îmân ve ibâdette hak olan Ma’bûd’a (Allah’a) yönelmeleri emredilmiştir.
Son Peygamber olan Hazret-i Muhammed'in (sallallahü aleyhi ve sellem), 150 bin mübârek insan, güzîde sahâbe, "hayırlı ümmet" meydâna getirmesi, onların da 40-50 sene gibi çok kısa bir zaman zarfında gâyet mahdût imkânlarla Endülüs'ten Çin'e kadar olan geniş coğrafî bölgeleri fethedip oralara ilim, irfân, ahlâk, fazîlet, adâlet, medeniyet, nûr ve hidâyet götürmeleri konusu ciddiyetle incelenmesi gereken bir konudur.
Allahü teâlâ, bir insanda bulunabilecek, görünür-görünmez bütün iyilikleri, bütün üstünlükleri, bütün güzellikleri, “Habîb”inde toplamıştır.
En son hak dîn olan İslâmiyette emredilen îmân, ibâdet ve ahlâk esâslarıyla insanlar, mânen ve maddeten yükselmeye, üstünlük ve şeref sâhibi olmaya, dünyâ ve âhiret saâdetlerine kavuşmaya dâvet edilmişlerdir.
Başta Peygamber Efendimiz, Hulefâ-i Râşidîn ve diğer Sahâbe-i Kirâm olmak üzere, kurulan bütün İslâm devletleri, husûsen Selçûklular ve Osmânlılar, bunun için çok büyük gayretler sarf etmişlerdir.
Son Peygamber olan sevgili Peygamberimiz, kendisini bir muallim (eğitimci) olarak tanıtmış, eğitimcilik vasfını, gönderiliş sebepleri arasında zikretmiş, hayâtı boyunca bunu tatbîk etmiş ve muvaffakiyeti târihen sâbit, başarısı dost-düşmân herkes tarafından kabûl edilmiş bir eğitimcidir. Onun eğitimdeki başarılarından istifâde etmek lâzımdır.
Zulmetler, zulümler ve vahşetler altında inim-inim inleyen insanlara, kurtarıcı olarak Sevgili Peygamberimizin lutfedilmesi, dünyânın en önemli hâdisesidir.
.08/08/2022
.08/08/2022
Eğitimden maksat...
Eğitimde işin esâsı, hem kendisine, hem âilesine faydalı, hem de milletine, vatanına ve devletine yararlı unsurlar meydâna getirmektir...
Zaman zaman konferanslarımızda ifâde ediyoruz; makalelerimizde yazıyoruz, derslerimizde anlatıyoruz, vaazlarımızda da söylüyoruz, hattâ radyo ve televizyon konuşmalarımızda da üzerinde duruyoruz; ama burada, altını çizerek tekrâren ifade edelim ki:
Bizim mukaddes dînimiz, şanlı târihimiz, yüksek kültür ve medeniyetimizde; kıymetli örf, âdet ve an’anelerimizde eğitimden maksat "İyi İnsan", orijinal ismiyle söylemek gerekirse "İnsân-ı Kâmil" meydâna getirmektir.
Eğitimde işin esâsı, hem kendisine, hem âilesine faydalı, hem de milletine, vatanına ve devletine yararlı unsurlar meydâna getirmektir. İşte târih boyunca millî eğitimimizdeki ana hedef bu olmuştur.
Köklü, sağlam, millî ve manevî değerlerle teçhiz edilen (donatılan) âilelere dayanan milletler, her türlü felâketlere karşı göğüs gererler. Sağlam temellere dayanmayan âile ve topluluklar, en küçük bir zorlama karşısında dağılırlar.
Benliğinden, millî ve ahlâkî fazîletlerinden, örf ve an’anelerinden uzaklaşarak, rûhsuz, köksüz ve inançsız yetişen nesiller, aşağılık kompleksi içinde sapık fikir ve yabancı ideolojilerin esîri olmaya mahkûmdurlar.
Türk milletinin tarihi boyunca her sâhada kazandığı zafer ve başarılarda, Türk âilesinin çok büyük payı vardır. Türk âile yapısı, her türlü kötülük ve tuzaklardan korunmalı, millî ve manevî yapısı kuvvetlendirilerek sağlıklı bir şekilde devâmı sağlanmalıdır.
Şurası bir gerçektir ki, bir millet, başka bir milletin toprağını istilâ ettiğinde, bunun belli bir zaman sonra, er veya geç geri alınabildiği, ama fikirleri millî ve mânevî değerleri bozulan ferd ve cemiyetlerin, kişi ve milletlerin düzelmelerinin kendilerini toparlamalarının çok zor bir iş olduğu görülmüştür.
Bunun gerek tarihte, gerek yakın zamanlarda pek çok misâllerini görmek mümkündür. Fransa, işgâl ettiği Afrika ülkelerinden, İngiltere de sömürge yaptığı Hindistân’dan askerî güç olarak çıkmışlardır. Ama, maalesef kültürel yönden tesîrleri hâlâ devâm etmektedir.
Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh) “Evlât büyük bir nimettir. Ni’metin kıymeti bilinmezse, elden gider. Bunun için pedagoji yani çocuk terbiyesi, İslâm dîninde çok kıymetli bir ilimdir” buyurmuştur.
İmâm-ı Gazâlî de (rahimehullah): “Çocuğun terbiyesine çok dikkat etmelidir. Onun kötü arkadaşlarla düşüp kalkmasına mâni olmalıdır. Kötü arkadaş, çocuğun edeb ve terbiyesini bozar” buyurmaktadır.
Bildiğimiz gibi, arkadaşla ilgili çok güzel atasözlerimiz vardır.
“Misçinin yanında duran mis kokar; isçinin yanında duran is kokar.”
“Üzüm üzüme baka baka kararır.”
“Kıratın yanında duran, ya huyundan ya suyundan alır.”
Eğer bir insan, edebli bir insan hâline getirilebilirse, eğitimde istenilen maksada, arzû edilen hedefe kavuşulmuş demektir. Onun için Yunus Emre’miz:
“İlim meclislerinde aradım kıldım talep,/İlim geride kaldı ille edep, ille edep” diyerek bunu ne güzel ifâde etmektedir.
2/08/2022
Milletleri ayakta tutan...
Bir toplumu içten yıkmak isteyenler, inanç, ahlâk ve millî değerlerini yok etmeyi ilk hedef olarak seçmektedirler.
Hiç şüphe yok ki, milletleri ayakta tutan, millî ve manevî değerlerdir. Bu değerler, milletlerin birlik, beraberlik ve ictimâî / toplumsal dayanışma içerisinde yaşamalarını ve millî kimlikleriyle târih sahnesinde yer almalarını sağlamaktadır. Milletler, söz konusu kıymetleri, gelecek nesillere aktardıkları nisbette/oranda varlıklarını sürdürürler.
Bir hadîs-i şerîf meâli şöyledir:
“Çocukken öğrenilen şey, taş üzerine kazınmış olan nakış gibi kalıcıdır. Yaşlandıktan sonra öğrenmeye kalkışılması ise, su üzerine yazı yazmaya benzer.” [Hatîb Bağdâdî]
Bu bakımdan çocuklarımıza ilkönce, Kur’ân-ı kerîmi, Peygamber Efendimizi ve dîn-i İslâmı öğretmeliyiz. Daha sonraya bırakmamalıyız. “Heleke’l-müsevvifûn” hadîs-i şerîfi, “Sonra yaparım diyenler helâk oldular: (Hayırlı işlerinizi hemen yapın. Yarına bırakmayın)” demektir.
Çocuklar altı yaşlarına kadar kişilik özelliklerini âilelerinden alırlar. Bu sebeple âilelerin düzenli olması çok önemlidir. Âile hayâtının düzenli olması, çocukların şahsiyetli ve güzel karakterli olarak yetişmesini sağlar.
Târih, bize millî ve manevî değerlerine sâhip çıkmayan ve başka milletleri körü körüne taklit edip millî şahsiyetlerini kaybedenlerin, dünyâ coğrafyasından silinip gittiklerini göstermektedir.
Bu yüzden, bir toplumu içten yıkmak isteyenler, inanç, ahlâk ve millî değerlerini yok etmeyi ilk hedef olarak seçmektedirler.
Terbiye (Eğitim): “Kişiyi, yavaş yavaş, rûhen ve bedenen yetiştirmek, olgunlaştırmak” demektir. Bu iş, çocuk doğar-doğmaz hemen âilede başlamalı; gerekli yaşa gelince, kreşlerde, ana okullarında; diğer ilk, orta dereceli ve yüksek okullarda, hattâ lisans üstü müesseselerde ve çevrede devâm etmelidir.
“Pedagoji”, yâni çocuk ve gençlerin terbiye edilmeleri, İslâm dîninde çok kıymetli bir ilimdir. Ferdin fıtratında olan, doğuştan getirdiklerine “tabîat”, sonradan kazandıklarına “kültür” diyecek olursak, “terbiye”yi daha vecîz bir ifâdeyle; “yeni nesillere, doğuştan getirdikleri kapasitelerini inkişâf ettirme, geliştirme ve onlara terakkî eden, ilerleyen insanlık kültürünü de aktarma faâliyetidir” diyebiliriz.
“Ağaç yaşken eğilir” ve “Demir tavında dövülür” gibi ata sözlerimiz meşhûrdur. Her şey zamanında yapılmalıdır. Bazı hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Beş şey gelmeden önce beş şeyin kıymetini biliniz: Ölmeden önce hayâtın, ihtiyârlıktan önce gençliğin, hastalıktan önce sıhhatin, dünyâda iken âhireti kazanmanın, fakîrlikten önce zenginliğin kıymetini biliniz.” [Hâkim]
“Allah katında en sevgili olan, tövbe eden gençlerdir.” [Riyâdu’n-Nâsıhîn]
“Tövbe eden bir gencin cenâzesi bir kabristâna getirilince, Allahü teâlâ: (Ey Melekler, bu kabristândan azâbı kaldırın. Buraya tövbe eden bir genç getirildi. Onun olduğu yerdekilere azâp etmeye hayâ ederim) buyurur ve bütün kabristândakilerden kırk gün, azâp kalkar.” [Riyâdu’n-Nâsıhîn]
.01/08/2022
.01/08/2022
Eğitimde ana-baba ve öğretmenin önemi...
Geleceğimizin temînâtı olan gençlerimizi, millî, manevî ve kültürel değerlere uygun yetiştirmek, toplum olarak hepimizin görevidir...
“Eğitim” kelimesinin, eski literatürümüzdeki adı “Terbiye”dir. “Terbiye” ise: “Kişiyi, yavaş yavaş, rûhen ve bedenen yetiştirmek, olgunlaştırmak” şeklinde tarif edilmektedir.
“Terbiye”nin “edeblendirme, cezâlarını verme” şeklinde ikinci bir manâsı daha varsa da bu anlam, bugünkü konumuz değildir.
“Edeb”, “te'dîb” kelimelerinin “terbiye (eğitim)” ve “talîm (öğretim)” kelimeleriyle çok yakın alâkası vardır. Eğer bir insan, “edebli bir insan” hâline getirilebilirse, eğitimde istenilen maksada, arzû edilen hedefe kavuşulmuş demektir. Bu bakımdan, önemine binâen burada birazcık edepten bahsetmek gerekir.
Şunu önemle ifâde edelim ki, son Peygamber olan sevgili Peygamberimiz, kendisini bir muallim (eğitimci) olarak tanıtmış, eğitimcilik vasfını, gönderiliş sebepleri arasında zikretmiş, hayatı boyunca bunu tatbik etmiş ve muvaffakiyeti târihen sâbit, başarısı dost-düşman herkes tarafından kabûl edilmiş bir eğitimcidir. Eğitimde, onun bu başarılarından istifâde etmek lâzımdır.
O, 23 senede, 150 bin mübârek insan, güzîde sahâbe meydâna getirmiştir. Onlar da, kırk-elli sene gibi çok kısa zaman zarfında, gâyet mahdût imkânlarla, Endülüs'ten Çin'e kadar olan geniş coğrafî bölgeleri fethedip oralara ilim, irfân, ahlâk, fazîlet, medeniyet, adâlet, hakkâniyet, insanlık, insan hakları, nûr ve hidâyeti, tek kelimeyle söylemek gerekirse, Allahü teâlânın mukaddes dîni İslâmiyyet’i götürmüşlerdir.
Dost-düşman herkesçe bilindiği gibi, Peygamberimizin ve O’nun izinden giden âlim ve velîlerin, nasıl kâmil cemiyetler meydâna getirdikleri açıkça ortadadır.
İşte bütün bunlardan anlaşılıyor ki, eğitimde işin esâsı, hem kendisine faydalı, hem de âilesine, milletine, vatanına ve devletine faydalı unsurlar meydâna getirmektir. İşte millî eğitimimizdeki ana hedef de bu olmalıdır...
Geleceğimizin temînâtı olan gençlerimizi, millî, manevî ve kültürel değerlere uygun yetiştirmek, anne-baba, dede-nene, eğitimci, resmî ve sivil kuruluşlar ve topyekûn cemiyet/toplum olarak hepimizin görevidir...
Esefle görüyoruz ki, gençlerin dînî ve ahlâkî değerlerden uzaklaşmaları, örf ve âdetlerimize uymayan davranışları benimsemelerine, zararlı akım ve alışkanlıkların tuzaklarına düşmelerine yol açmaktadır... Bizim millî kültürümüz, yüce dînimizle âdetâ bütünleşmiş ve yine güzel dînimizin prensipleriyle yoğrulmuştur. Sevgi, saygı ve fedâkârlığın geliştirilmesinde, cemiyet/toplum hayâtımızın âhenkli ve sağlam bir şekilde devâm ettirilmesinde, gençlerimizin ve çocuklarımızın yetiştirilmesinde, manevî değerlerimizin ve millî kültürümüzün katkısı çok büyüktür.
.26/07/2022
.26/07/2022
İslâm dîninde çocuk ve genç terbiyesi...
Eğitimden maksat; çocukların ve gençlerin, âilesine, milletine, devletine ve bütün insanlığa faydalı birer insan olarak yetişmeleridir.
Önce “Genc”i bir ta’rîf etmekte fayda var:
Bir insana, 30 yaşına kadar “Genç”, 50 yaşına kadar “Yetişkin”, 70 yaşına kadar “İhtiyâr”, 70’den sonra ise “Pîr-i fânî” denilmektedir. Demek ki dünyâ hayâtı, böyle 4 basamak hâlinde ele alınıyor.
İnsanın bütün hayâtı da aslında 4 safhadan ibârettir:
1- Anne karnındaki hayâtı (bu hayât, 9 ay 10 gün gibi çok kısa bir merhale olduğu için, bunu dünyâ hayâtına dâhil edebiliriz), 2- Dünyâ hayâtı. 3- Kabir hayâtı. 4- Âhıret hayâtı.
Hepimizin bildiği gibi, insanlar cemiyet hâlinde yaşamak mecbûriyetindedirler. Bu cemiyetin en küçük birimi âiledir. Bu bakımdan âile, toplumun temel taşıdır.
Bilindiği üzere âile, insanların doğup büyüdüğü, yetişip geliştiği ve terbiye gördüğü topluluktur. Bu yuva, topluluğun küçük-büyük fertlerinin olgunlaştığı, bir hayât okuludur. Âile içerisinde her ferd, birbirinin bilgi ve tecrübesinden faydalanır. Bu faydalanma bir ömür boyu devâm eder.
Çocuklar, Allahü teâlâya inanmayı, Peygamber sevgisini, büyüklere hürmeti, vatan-millet aşkını, “Ezân” ve “Bayrak”a saygıyı, gelenek ve göreneklerini hep âilede öğrenirler. Demek ki, terbiyenin, eğitimin gâyesi, iyi bir insan yetiştirmek ve bu insanı cemiyete faydalı hâle getirmektir.
İslâm dîninde çocuk ve genç terbiyesinden, eğitiminden maksat, çocukların ve gençlerin, Allahü teâlânın râzı olduğu, kulların beğendiği; âilesine, milletine, cemiyetine, vatanına, devletine ve bütün insanlığa faydalı birer insan olarak yetişmeleridir.
Mukaddes dînimiz İslâmiyete göre her insan, elinin altında bulundurduğu kimselerin her türlü hak ve hukûkundan, eğitim ve öğretiminden, terbiyesinden sorumludur. Ebeveynin evlâd üzerindeki eğitiminin önemi hakkında Allah'ın Resûlü Sevgili Peygamberimiz:
"Bütün çocuklar, Müslümânlığa uygun ve elverişli olarak dünyaya gelirler. Bunları, sonra anaları-babaları, Yahûdî veya Hıristiyân yâhûd Mecûsî (ateşperest) yaparlar….." buyurarak, dînin, Müslümânlığın veya dînsizliğin yerleştirilmesinde en mühim işin, çocuklukta ve gençlikte olduğunu, bu bakımdan çocukların ve gençlerin iyi terbiye edilmelerinin lüzûmunu bildiriyor...
Her Müslümânın evlâdına dînini, îmânını, Peygamberini ve kitâbını (yanî Kur'ân-ı kerîmi) henüz çocuklukta öğretmesi lâzım. İslâm âlimlerinin buyurduklarına göre bu, Müslümânın birinci vazîfesidir.
Allah, insanı fıtraten temiz yarattığı hâlde, onun fıtratına uygun edebi verme işini babaya havâle etmiştir. Babanın evlâda en güzel ve kalıcı hediyesi, onu iyi terbiye etmesidir. Bırakacağı en iyi mîrâs da, güzel bir terbiyedir...
.25/07/2022
.25/07/2022
Allahü teâlânın birinci emri...
Geçen hafta Salı günkü makâlemizde, Allahü teâlânın birinci emrinin, îmân etmek olduğunu; îmân etmenin, bütün insanlara lâzım olduğunu, herkes için îmânın zarûrî olduğunu belirtmiştik.
Îmânın da kısaca, “Kelime-i şehâdet”i kalp ile tasdîk ve dil ile söylemek yanî Allahü teâlânın var ve bir olduğunu, Muhammed aleyhisselâmın, Allah tarafından seçilmiş, “Nebî=Peygamber” olduğunu inanarak söylemek manâsına geldiğini ifâde etmiştik...
Net bir şekilde belirtelim ki, îmân, Muhammed (aleyhisselâm)’ın söylediklerinin hepsini beğenip, kalbin tasdîk etmesi, ya’nî inanmasıdır. Böylece inanan insanlara “Mü’min” ve “Müslümân” denir.
Duygu organlarının ve aklın kavradıkları bilgiler, îmâna kavuşmaya yardımcıdır. Fen ilimleri, âlemdeki nizâmın, düzgünlüğün tesâdüfen olmadığını ve bir yaratıcının bulunduğunu anlamağa, bilmeye ve îmâna kavuşmaya sebeb olur.
Îmân demek, son Peygamber Muhammed aleyhisselâmın Allahü teâlâdan getirdiği bilgileri öğrenip, inanmak demektir. İnanılması lâzım gelen bilgilere, akla uyarsa inanırım demek, Peygamberlere inanmamak demek olur.
Her Müslümânın, Muhammed aleyhisselâma inanması ve tâbi’ olması, Onun gösterdiği yolda yürümesi lâzımdır. Onun yolu Kur’ân-ı kerîmin gösterdiği yoldur. Bu yola “İslâmiyyet” denir. Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmın haber verdiği husûsları, “Ehl-i Sünnet âlimleri”nin kitâblarından öğrenip öylece inanmalıdır.
Şu hâlde dînimizin temeli îmândır. Îmânı olmayanların hiçbir ibâdetini ve iyiliğini, Allahü teâlâ beğenmez ve kabûl etmez. Müslümân olmak isteyen kimse, önce îmân etmeli, sonra guslü, abdesti, namâzı ve lâzım oldukça diğer farzları ve harâmları öğrenmelidir.
Her Müslümân, evlâdına dînini, îmânını, Peygamberini ve kitâbını (ya’nî Kur'ân-ı kerîmi) henüz çocuklukta öğretmelidir. İslâm âlimlerinin buyurduklarına göre bu, Müslümânın birinci vazîfesidir.
Daha önce de naklettiğimiz gibi, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin mahdûmu Muhammed Ma’sûm Fârûkî hazretleri, “Mektûbât-ı Ma’sûmiyye”sinde [3. cild 16. Mektûb] buyurmuştur ki: “Îmân, kelime-i tevhîdin 'Lâ ilâhe illallah ve Muhammedün Resûlullah' iki kısmına birlikte inanmaktır.”
Demek ki, îmân ve İslâm demek, “Kur’ân-ı kerîm” ve “Hadîs-i şerîf”lere inanmak demektir. Peygamberimizin bildirdiklerine inanmayan, Allah kelâmına da inanmamış olur.
Dünyânın her yerindeki, milyonlarca İslâm kitâbı, “Kur’ân-ı kerîm” ile “Hadîs-i şerîf”lerin açıklamalarıdır. Muhammed aleyhisselâmdan gelmeyen bir söz, bir kitap; İslâm sözü, İslâm kitâbı olamaz. Ona (Muhammed aleyhisselâma) uymak için, önce îmân etmek, sonra “Ahkâm-ı islâmiyye”yi, ya’nî Müslümânlığı iyice öğrenmek, sonra farzları edâ edip, harâmlardan kaçınmak, dahâ sonra sünnetleri yapıp, mekrûhlardan kaçınmak lâzımdır. Bunlardan sonra, mubâhlarda da, Ona uymaya çalışmalıdır.
.19/07/2022
.19/07/2022
Mesut olmanın yolu...
İnsanlar, yalnız başlarına, seâdet yolunu, kendi akıllarıyla bulamazlardı. Onun için Cenâb-ı Hak, beşeriyeti rehbersiz bırakmamıştır...
Dünkü makâlemizin sonunda, Allahü teâlânın, kullarına çok acıdığı için, onlara, mes’ûd olmak yolunu, Peygamberleri ve kitapları vâsıtasıyla bildirmiş olduğunu ifâde etmiştik.
Eğer insanlar, yalnız başlarına kalsalardı, bu seâdet yolunu, kendi akıllarıyla bulamazlardı. Onun için Cenâb-ı Hak, beşeriyeti daha ilk insandan i’tibâren muallimsiz, mürşidsiz, rehbersiz, kılavuzsuz, öndersiz, muktedâ bih’siz, rol modelsiz bırakmamıştır.
6 “Ülül-azm” Peygamber, 313 “Resûl”, 124.000’den ziyâde “Nebî” göndermiştir. Peygamberlerin bildirdikleri seâdet yoluna “Dîn” denilir. Muhammed (aleyhis-selâm)ın bildirdiği dîne ise “İslâmiyet” denir.
İslâmiyet, kalb ile inanılacak “Îmân” bilgileri ve beden ile yapılacak “Ahkâm-ı İslâmiyye” bilgileridir. Îmân ve ahkâm bilgileri, doğru bir şekilde, “Ehl-i Sünnet” âlimlerinin kitaplarından öğrenilir. Günümüze kadar hiç eksiksiz olarak gelmiş olan Müslümânların dört mezhebinden herhangi birisinin âlimleri “Ehl-i sünnet âlimleri”dir. Bu Ehl-i sünnet âlimlerinin reîsi de, İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe Nu’man bin Sâbit’tir.
ÎMÂN NEDİR?
Allahü teâlânın birinci emri, îmân etmektir. Îmân etmek, bütün insanlara lâzımdır. Herkes için îmân zarûrîdir.
Îmân, Allahü teâlânın var ve bir olduğunu, Muhammed aleyhisselâmın, Allah’ın Peygamberi olduğunu ve O’nun tarafından seçilmiş, “Nebî=Peygamber” olduğunu doğru bilmek ve inanarak söylemek ve Onun, Allahü teâlâ tarafından kısaca bildirdiklerine kısaca inanmak ve geniş bildirdiklerine etrâflıca inanmak ve gücü yettikçe “Kelime-i şehâdet”i dil ile de söylemektir.
İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin mahdûmu Muhammed Ma’sûm Fârûkî hazretleri, “Mektûbât-ı Ma’sûmiyye”sinde buyuruyor ki:
“Îmân, kelime-i tevhîdin Lâ ilâhe illallah ve Muhammedün Resûlullah iki kısmına birlikte inanmaktır.” [3. cild 16. Mektûb] Ya’nî, Müslümân olmak için, Muhammed aleyhisselâmın Peygamber olduğuna da inanmak lâzımdır. Ya’nî Muhammed aleyhisselâm, Allahın Peygamberidir; Allahü teâlâ, Cebrâîl ismindeki melek ile, kendisine “Kur’ân-ı kerîm”i göndermiştir. Bu Kur’ân-ı kerîm, Allah kelâmıdır. Muhammed aleyhisselâm, Kurân-ı Kerîmi tefsîr etmiştir ya’nî açıklamıştır. Bu açıklamalara, “Hadîs-i şerîf” denir. İslâmiyet, “Kur’ân-ı kerîm” ile “Hadîs-i şerîf”lerdir.
Demek ki, îmân ve İslâm demek, “Kur’ân-ı kerîm” ve “Hadîs-i şerîf”lere inanmak demektir. Peygamberimizin bildirdiklerine inanmayan, Allah kelâmına da inanmamış olur. Muhammed aleyhisselâm, Allahü teâlânın bildirdiklerini “Eshâb”ına nakletti. Onlar da, talebelerine (ya’nî “Tâbiîn”e) bildirdiler. Bunlar da, “Tebe-i Tâbiîn”e naklettiler. Onlar da, “Etbâ-ı Tebe-i Tâbiîn”e naklettiler. Bu üç nesil de, kitâblarına yazdılar. Bu kitâbları yazan âlimlere “Ehl-i Sünnet âlimleri” denilir. Ehl-i Sünnet kitâblarına inanan, Allah kelâmına da inanmış olur; yanî Müslümân olur.
.18/07/2022
.18/07/2022
Dünya ve âhirette mesut olmak...
Peygamberlerin hepsinin hedefi, insanların dünyâda huzûr ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedî saâdete kavuşmalarıdır.
Allahü teâlâ, bizleri yoktan var etmiş, eşref-i mahlûkât (yaratılmışların en şereflisi) kılmış, yeryüzünde bulunan her şeyi bizim hizmetimize vermiştir.
O, bunların karşılığında, insanların kendisini tanımalarını, îmân etmelerini, verdiği nimetlere şükretmelerini, ibâdet etmelerini, kendi aralarında kardeşçe yaşamalarını, birbirlerine yardımcı olmalarını istemiştir.
Cenâb-ı Hak, bütün Peygamberleri vâsıtasıyla, onlara saâdet yollarını göstermiş, iyi ve güzel, kötü ve çirkin her şeyi öğretmiştir. Bu “Peygamber”leriyle, insanların dünyâda ve âhirette râhat etmeleri, huzûr içerisinde, iyi bir şekilde yaşamaları için, emirlerini ve yasaklarını, yanî neleri yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu açıklamıştır.
Bu Peygamberlerin hepsinin hedefi, insanların dünyâda huzûr ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedî saâdete kavuşmalarıdır.
Peygamberlerin vârisleri olan İslâm âlimleri ve Evliyâ-yı kirâm da, hep gıdâ gibi, bütün insanlara lâzım olan iyi fertler, âileler ve cemiyetler teşkîl etmek için uğraşmışlardır.
Dünyâdaki bütün insanlar mes’ût olmak isterler. Fakat mes’ût olan pek azdır, çünkü saâdetin ne olduğunu bilen azdır. Saâdet denilince yalnız dünyâdaki râhatlık hâtıra gelmemelidir. Asıl saâdet, ebedî olan âhiret saâdetidir. Âhiret saâdetine kavuşabilmek için de, Allahü teâlânın ve son Peygamberinin emirlerine uymak yegâne çâredir; bundan başka çâre yoktur.
İNSAN İÇİN 3 TÜRLÜ HAYÂT VARDIR
İnsan için 3 türlü hayât vardır: Dünyâ hayâtı, kabir hayâtı ve âhıret hayâtı. Dünyâ hayâtının bazı safhaları vardır: Anne karnındaki hayât (9 ay 10 gün), çocukluk ve gençlik devresi (0-30 yaş arası), yetişkinlik ve olgunluk dönemi (30-50 yaş arası), ihtiyârlık / yaşlılık dönemi (50-70 arası) ve nihâyet 70’ten sonrası da pîr-i fânîlik dönemi.
Sevgili Peygamberimiz, “Ümmetimin ömürleri, 60 ilâ 70 arasındadır; bunu geçenler azdır” buyurmuştur. Önceki ümmetlerin ömürleri bir haylî uzunmuş. Meselâ Hazret-i Âdem (aleyhis-selâm) 2000 sene, Hazret-i Şît (aleyhis-selâm) 1000 sene, Hazret-i Nûh (aleyhis-selâm) 1000 sene yaşamışlardır. Âhır zamanda, insanların hem boyları, hem de yaşları kısaltılmış bulunmaktadır.
Dünyâda, beden rûh ile birliktedir. İnsana hayât / canlılık veren rûhtur. Rûh bedenden ayrılınca insan ölür; kabir hayâtı başlar. Kabir hayâtında his vardır, ama hareket yoktur. Kıyâmette bir beden yaratılıp, rûh ile bu beden birlikte Cennette veya Cehennemde sonsuz yaşacaklardır.
İnsanın dünyâda ve âhırette mes’ûd olması için, Müslümân olması lâzımdır. Dünyâda mes’ûd olmak, râhat yaşamak demektir. Âhırette mes’ûd olmak, Cennete gitmek demektir. Allahü teâlâ, kullarına çok acıdığı için, onlara, mes’ûd olmak yolunu, Peygamberleri ve kitapları vâsıtasıyla bildirmiştir. [Yarın inşâallah, bu önemli konuya devâm edelim.]
.12/07/2022
.12/07/2022
Bayram günlerinin önemi
Ramazân bayramında fakîrlere sadaka-ı fıtır verilmesi; kurbân bayramında ise, akrabâya ve komşulara kurbân etinden dağıtılması ne kadar hikmetli işlerdir...
Müslümânlar, her yıl, “Ramazân ayı”nda ve Zilhicce ayının “Arefe günü”nde günâhları afv edildiği için sevinirler, sürûrları avdet eder.
Kurbân bayramı, dînî bayramlarımızdan ikincisi olup takvîmlere göre bugün [12 Temmuz 2022 (13 Zilhicce 1443)] Salı günü sona ermektedir.
Resûlullah Efendimiz, iki kurbân keserdi. Biri kendisi için, biri de ümmeti için idi. Resûlullah için de yani sevâbı ona bağışlanmak üzere kurbân kesmek müstehabdır ve çok sevâbdır.
Müslümânlar bayram günlerine ayrı bir önem verirler. Zîrâ bu günler, rahmet kapılarının açıldığı, günâhların affedildiği, birlik ve berâberlik duygularının pekiştirildiği ve yoksulların sevindirildiği günler olması bakımından sevinç ve neşe kaynağıdırlar.
1- Sevgili Peygamberimiz: "Ramazân bayramı, Kurbân Bayramı ve teşrîk günleri, biz ehl-i İslâmın bayramlarıdır; bugünler yeme ve içme günleridir" ve "Ramazân Bayramında namâz ve sadaka-i fıtır, Kurbân Bayramında ise, namâz ve kurbân vardır" buyurmuşlardır.
2- Yine belirtelim ki Allahü teâlâ, kullarına çok acıdığı için bazı gecelere, günlere ve aylara kıymet vermiş, bu zamanlarda yapılan duâ, tevbe, namaz, oruç, sadaka-i fıtır, kurbân gibi muhtelif bedenî ve mâlî ibâdetleri kabûl edeceğini bildirmiştir... Aslında kulların çok ibâdet yapmaları, duâ ve tevbe etmeleri için böyle gece, gün ve aylar birer sebep kılınmıştır.
3- Bayram sabâhında, çocuklar, gençler, olgunlar ve yaşlılar grup grup câmilere doluşurlar, büyük bir huşû içerisinde sabâh ve bayram namazlarını edâ ederler.
4- Bayram namazından sonra bütün Müslümânlar birbirlerinin bayramlarını tebrîk ederler. Bu sâyede aralarında muazzam bir muhabbet meydâna gelir.
5- Daha sonra âile büyükleri, eş-dost, akrabâ ve komşular ziyâret edilerek, büyüklerin elleri öpülüp duâları alınır. Böylece bayramlar sevgi ve saygının artmasına vesîle olur.
6- Yine dînî bayramlarımızdaki güzel âdetlerimizden biri de, yetîmler, fakîrler, garîpler ve çocukların sevindirilmesi, yardıma muhtâç kimselere yardım ellerinin uzatılması, ictimâî yardımlaşma ve dayanışmanın tezâhür etmesidir.
7- Dînî bayramlar, milletimizin birlik-berâberliğine ve dargınların-küskünlerin barışmalarına vesîle olduğu gibi, ölülerimizin bile sevinmelerine sebep olmaktadır. Çünkü bayramlarda kabirler ziyâret edilmekte, mevtânın [ölülerimizin] rûhlarına Fâtiha-i şerîfe, İhlâs-ı şerîf, diğer sûre ve duâlar gönderilmektedir.
8- Bütün dünyâda dîn ve diyânetlerini, ırz ve nâmûslarını, vatan ve memleketlerini, cân ve mâllarını müdâfaa ederken şehîd düşen, bayrama yetişemeyen Müslümânlar da unutulmamakta, onlar için de Kur'ân-ı kerîm okunup rûhlarına gönderilmektedir. Ayrıca gâzî, mecrûh olan, dul ve yetîm kalan çocuk, genç ve ihtiyâr bütün Müslümânlara da duâ edilmektedir...
.11/07/2022
.11/07/2022
İki dînî bayramımız var...
Hem Ramazân Bayramı, hem de Kurbân Bayramı, Allahü teâlânın, ümmet-i Muhammed'e ihsân buyurduğu iki dînî bayramımızdır.
Dînî bayramlarımızdan birincisi Ramazân bayramı, ikincisi ise Kurbân bayramıdır.
Hem Ramazân Bayramı, hem de Kurbân Bayramı, Allahü teâlânın, ümmet-i Muhammed'e ihsân buyurduğu iki dînî bayramımızdır. Nitekim Sevgili Peygamberimiz, Medîne-i münevvere'yi teşrîf edince: “Allahü teâlâ, size Câhiliye döneminden kalma bayramlardan daha hayırlı iki bayramı (Ramazân ve Kurbân Bayramlarını) ihsân etti” buyurmuştur.
Yine Sevgili Peygamberimiz: "Ramazân bayramı, Kurbân bayramı ve teşrîk günleri, biz ehl-i İslâmın bayramıdır; bugünler yeme ve içme günleridir" ve "Ramazân bayramında namaz ve sadaka-i fıtır, Kurbân bayramında ise, namaz ve kurbân vardır" buyurmuşlardır...
İslâm büyükleri, bir Müslümânın Allahü teâlânın emirlerine uyup, yasaklarından sakınarak, günâh işlemeden, harâm lokma yemeden geçirdiği günleri bayram kabûl etmişlerdir.
Ayrıca Müslümân, rûhunu teslîm edeceği, vefât edeceği zaman, rahmet meleklerini, Cennetteki ni'metleri görür ve çok sevinir. Onları görmenin zevkiyle cân verme vakti de Müslümânın bayramı sayılmıştır.
Peygamberimizin amcazâdesi ve damadı, Ehl-i Beyt’in ve 12 İmâmın 1.si, Hulefâ-i râşidîn ve Aşere-i mübeşşerenin 4.sü olan Hazret-i Ali (radıyallahü anh), bir kalabalığı eğlence içinde görüp, böyle eğlenip neş’elenmelerinin sebebini sorduğunda onlar, "Bugün bayramımızdır" dediler. Bunun üzerine Hazret-i Ali (radıyallahü anh) de; "Günah işlemediğimiz günler de bizim bayramımızdır" buyurdu.
Tâbiînin en büyüklerinden, tefsir, hadîs, kelâm, fıkıh ve tasavvuf âlimi Hasan-ı Basrî (rahmetullahi aleyh) de, birtakım insanların bayram günü gülüp eğlendiklerini görünce: “Allahü teâlâ, Ramazân ayını müsâbaka, yarış meydânı gibi yaratmıştır. İnsanlar ibâdetle müsâbaka ederler, yarışırlar. Müsâbakayı, yarışı kazananlar kurtulur; kaybedenler helâk olurlar. Eğer hakîkati bilselerdi, yaptıkları ibâdetleri, amelleri makbûl olanlar sevinçten; yaptıkları ibâdetleri, amelleri kabûl olmayanlar ise, üzüntü ve hasretten gülüp oynayamazlardı” buyurdu.
Büyük İslâm âlimi ve Evliyâ-yı kirâmdan İmâm-ı Gazâlî (rahmetullahi aleyh) ise, “bayram” denilmesinin sebeplerini şöyle açıklıyor:
1- Mü'minler, Ramazân ayında, Allahü teâlânın farz kıldığı orucu tutabildikleri için çok sevinirler, Ramazân Bayramında bundan dolayı “bayram” yaparlar.
2- Her iki bayramda da, Allahü teâlânın ihsânı bol oluyor. Bol bol ihsâna kavuşulduğu için “bayram” denilmiştir.
3- Bayram günü gelince, sevinç ve neşe de geliyor; üzüntüler unutuluyor. Bunun için “bayram” denilmiştir.
4- Bayramlar her sene tekrâr geliyor. Bu sevinçli gün tekrârlandığı için “îd=bayram” denilmiştir.
Ma’lûm olduğu üzere, bayram günleri, günâhların affedildiği, birlik ve berâberlik duygularının pekiştirildiği, yoksulların sevindirildiği günlerdir.
[Cenâb-ı Hak, necip milletimizin ve bütün Müslümânların sıhhat ve âfiyet içerisinde nice nice bayramlara kavuşmalarını nasip buyursun.]
.5/07/2022
.5/07/2022
“Terviye” ve “Arefe” günleri
“Arefe” Kurbân Bayramı’ndan bir önceki gündür. Ramazân bayramından önceki güne Arefe denilmez.
Bugün, önce birazcık “Terviye” gününün, sonra da “Arefe” gün ve gecesinin öneminden bahsetmek istiyoruz:
Zilhicce ayının 8. gününe (Arefe gününden bir önceki güne) “Terviye Günü” denir. “Terviye” denmesinin sebebi, hacıların o gün Zemzem suyundan doya doya/kana kana içip kanmalarındandır. O gün, hacılar Mekke’den Minâ’ya çıkarlar ve bu, Hanefî mezhebinde kuvvetli bir sünnettir.
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Bir Müslümân, Terviye gününde, oruç tutarsa ve günâh söz söylemezse, Allahü teâlâ, onu elbette Cennet’e sokar.”
“Terviye”, tefekkür manâsında da kullanılmaktadır. Nitekim İbrâhîm aleyhisselâm, Sâffât sûre-i celîlesinde de geçtiği üzere, Zilhicce ayının 8. gecesi rüyâda; “Kendi oğlunu keser hâlde” gördü. Sabâh olunca, “Rüyâ şeytânî midir, yoksa Rahmânî midir (Allah tarafından mıdır)?” diye terviyeye (tefekküre) dalıp, o günü tefekkürle geçirdi. “Arefe Gecesi” olduğunda, kendisine; “Emrolunduğun şeyi yerine getir” buyurulunca, Allahü teâlâ tarafından olduğunu bildi. Bildiği için o güne, “Bildi [bilmek]” anlamına gelen “Arefe” dendi.
[Tabîî ki Kur’ân-ı kerîmde de belirtildiği gibi, Cenâb-ı Hak, İsmâîl aleyhisselâm yerine fidye olarak büyük bir koç göndermiş, İbrâhîm aleyhisselâm, oğlu İsmâîl aleyhisselâm’ı kesmemiştir. Baba, oğul ve annenin her üçü de tâbi oldukları çok büyük imtihânı kazanmışlardır.]
“Arefe Günü”: Müslümânlar için çok önemli günlerden biridir. Zilhicce ayının dokuzuncu gününe, yani Kurbân Bayramı’ndan bir önceki güne denilir. Lüğatte “tanıma=bilme” manâsına gelir. Başka herhangi bir güne, meselâ Ramazân bayramından önceki güne “Arefe” denilmez.
“Arefe Gecesi” ise; Arefe Günü ile Kurbân Bayramı’nın birinci günü arasındaki gecedir. Her mübârek geceye hürmet olunduğu gibi, bu geceye de saygı gösterilmelidir; çünkü bu gece, İslâm dîninde çok kıymet verilen on mübârek geceden birisidir.
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Rahmet kapıları 4 gecede açılır. O gecelerde yapılan duâ, tevbe reddolmaz. O geceler, Ramazân ve Kurbân bayramlarının 1. geceleri, Berât ve Arefe geceleridir.”
Bilindiği gibi, İslâmî literatürde, gece önce gelir, gündüz ondan sonra gelir; ama 4 gece bundan müstesnâdır. Bunlar da Arefe gecesi ile Kurbân Bayramının ilk üç gününün geceleridir.
Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurmuşlardır ki:
“Arefe gününe hürmet ediniz! Çünkü Arefe, Allahü teâlânın kıymet verdiği bir gündür.”
“Arefe gününde bin İhlâs okuyanların bütün günâhları affolur ve her duâları kabûl olur.” [Hepsini besmele ile okumalıdır.]
“Arefe gecesinde ibâdet edenler Cehennem’den âzâd olurlar.”
“Arefe günü ibâdet edenlerin, oruç tutanların iki senelik günâhları affolur. Biri geçmiş senenin, diğeri de gelecek senenin günâhlarıdır.”
İslâmın beş şartından birisi de, hâli vakti yerinde olan, gerekli şartları taşıyan zenginlerin hacca gitmeleridir. Haccın farzlarından biri ise; Arefe günü, Arafât’ta öğle ve ikindi namazlarından sonra vakfeye durmaktır.
.04/07/2022
.04/07/2022
Zilhicce ayının fazîleti...
Zilhicce ayı, hicrî-kamerî senenin, harâm ayların ve hac aylarının sonuncusu olan bir aydır.
Şimdi bir nebze; harâm ayların 4.sü, hac aylarının 3.sü ve hicrî-kamerî senenin de son (12.) ayı olan mübârek Zilhicce Ayı’nın fazîletinden bahsedelim.
Allahü teâlâ, Kur’ân-ı hakîminde, Fecr sûre-i celîlesinin başında, bazı şeyler üzerine kasem (yemîn) etmektedir. Bunlardan birisi de “ve leyâlin aşr=10 gece” lafızlarıdır. Kıymetli tefsîrlerde, bu lafızların açıklaması yapılırken, 3 rivâyet üzerinde durulmaktadır: Bu 10 gece, “Muharrem-i harâm ayının ilk 10 gecesi”dir veya “Ramâzân-ı şerifin son 10 gecesi”dir yahut ta “Zilhicce ayının ilk 10 gecesi”dir.
[Muharrem ayı, senenin ilk ayıdır; Ramazân 9. Zilhicce ise 12. aydır... Peygamber Efendimiz, Ramazân ayının son 10 gece ve gününde i’tikâf yapardı.]
Sevgili Peygamberimiz, muhtelif kaynaklarda zikredilen hadîs-i şerîflerinde buyurmuşlardır ki:
“Allah indinde, Zilhiccenin ilk 10 gününde yapılan amellerden daha kıymetlisi yoktur. Bu günlerde tesbîhi (Sübhânallah demeyi), tahmîdi (El-hamdü lillah demeyi), tekbîri (Allahü ekber demeyi) ve tehlîli (Lâ ilâhe illallah demeyi) çok yapınız (bunları çok söyleyiniz).”
“Allahü teâlâ, ibâdetler içinde, Zilhiccenin ilk 10 gününde yapılanları daha çok sever. Bu günlerde tutulan bir gün oruca, bir senelik [nâfile] oruç sevâbı verilir. Gecelerinde kılınan namaz, Kadir gecesinde kılınan namaz gibidir. Bu günlerde çok tesbîh, tehlîl ve tekbîr okuyunuz!”
“Zilhiccenin ilk günlerinde tutulan oruç, bir yıl oruç tutmaya, bir gecesini ihyâ etmek de Kadir gecesini ihyâ etmeye bedeldir.”
“Bu günlerin her biri, fazîlette 1.000 güne, Arefe ise 10.000 güne eşittir.”
“Zilhiccenin ilk 9 günü oruç tutana, Allahü teâlâ, her günü için bir yıllık oruç sevâbı verir.”
“Bu 10 günün hayrından mahrûm olanlara yazıklar olsun! Bilhassa 9. günü oruçla geçirmelidir! Onda o kadar çok hayır vardır ki, saymakla bitmez.”
“Zilhicce ayının ilk 10 gecesi içinde yapılan her amele, 700 misli sevâp verilir.”
Ebü’d-derdâ (radıyallahü anh) buyurdu ki:
“Zilhicce ayının ilk 9 günü oruç tutmalı, çok sadaka vermeli, çok duâ ve istiğfar etmelidir! Çünkü (Sevgili Peygamberimiz) Muhammed aleyhisselâm, “Bu 10 günün hayır ve bereketinden mahrûm kalana yazıklar olsun” buyurdu.
Bir hadîs-i şerifte de, “Zilhiccenin ilk 9 günü oruç tutanın, ömrü bereketli olur, mâlı çoğalır, çoluk-çocuğu belâlardan muhâfaza olur, günâhları affolur, iyiliklerine kat kat sevâp verilir, ölürken kolay cân verir, kabri aydınlanır, mîzânda sevâbı ağır gelir ve Cennette yüksek derecelere kavuşur” buyurulmuştur. [Bunlar gerçekten çok büyük müjdelerdir. Bunları yapabilenlere ne mutlu! Mübârek olsun.]
.28/06/2022
.28/06/2022
Kurbân ibâdeti...
İslâmiyette kurbân; davar, sığır ve deveden birini “Kurbân Bayramı”nın ilk üç gününde, kurbân niyetiyle kesmek demektir.
"Kurbân", lüğatte “yakın olmak, yaklaşmak” mânâsınadır. Umûmî mânâsıyla "Allahü teâlâya ibâdet maksadı ile belli üç günde kesilen hayvan"; "Allah’a yakın olmak, O’nun rızâsını elde etmek için kan akıtmak" demektir.
İslâmiyette kurbân; davar (koyun, keçi, anası gibi gösterişli olan 6 aylık kuzu), sığır (inek, dana, öküz, boğa, manda) ve deveden birini “Kurbân Bayramı”nın ilk üç gününde, kurbân niyetiyle kesmek demektir. Kurbân hayvânını fakîrlere veya hayır ve yardım cemiyetlerine diri olarak sadaka vermek kurbân olmaz. İbâdet olması için, kurbânlık hayvânı kesmek, kanını akıtmak şarttır.
Mecâzî olarak, bir inanç, ideal uğrunda fedâ edilen veya kendini fedâ eden kimseye de "kurbân" denilir.
İnsanların uydurdukları çeşitli inançlarda da, tapındıkları putlar için kesdikleri hayvânlara "kurbân" demişlerdir. Böyle inançlara sâhib insanlar, eski çağlarda, putları için, hayvânların yanı sıra çeşitli yiyecekleri, hattâ insanları, çocukları da kurbân etmişlerdir.
Dün de bir nebze bahsettiğimiz Kurbân ibâdeti, Kur’ân-ı kerîmde [Bakara Sûresi, 67-71, 196; Mâide Sûresi, 2, 27, 95, 97, 103; Hac Sûresi, 34, 36-37; Sâffât Sûresi, 102-107; Fetih Sûresi, 25; Kevser Sûresi, 2] muhtelif yönleriyle beyân buyurulmaktadır. Bu konuda, Peygamber Efendimizin de birçok hadîs-i şerîfi vardır.
İslâm âlimleri de, gerek konuyla alâkalı âyet-i kerîme tefsîrlerinde ve hadîs-i şerîf şerhlerinde, gerekse fıkıh kitaplarında kurbân hakkında çok değerli bilgiler vermişlerdir.
14 asırdan beri de, kurbânla mükellef olan bütün Müslümânlar bu ibâdeti yapagelmişlerdir.
Kurbân nevileri [Akîka, Adak, Vâcip ve Nâfile Kurbânlar, Hac Kurbânı] olmak üzere birkaç çeşittir. Bakara 196; Mâide 2, 95, 97 ve Fetih 25’te hacda kesilecek kurbânlar; Mâide sûresinin 27. âyetinde, Âdem aleyhisselâmın 2 oğlunun kestikleri kurbân; 103. âyetinde adak kurbânı; Hac sûresinin 36-37. âyetlerinde umûmî olarak kurbân ibâdeti; Sâffât sûresinin 102-107. âyetlerinde de Hazret-i İbrâhîm aleyhisselâmın kestiği kurbân zikrolunmuştur.
Kevser sûresinde ise, Peygamber Efendimize farz olan, fakat (Hanefî mezhebine göre) ümmetinden zengin olanlara vâcip kılınan, (Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise sünnet-i müekkede olan) kurbân beyân buyurulmaktadır.
Târihte ibâdet niyetiyle kesilen ilk kurbân, Hazret-i Âdem’in oğulları Hâbil ile Kâbil’in kurbânlarıdır. Aralarında çıkan ihtilâfta, hangisinin haklı olduğunu anlamak için, Cenâb-ı Hakk’a kurbânlarını arz ettiler. Hâbil’in kurbânı kabûl olmuştu. Bunu çekemeyen ve isteğine kavuşmak için çalışan Kâbil, kardeşi Hâbil’i öldürmüştü. Âdem aleyhisselâmın bu iki oğlu arasında geçen hâdise, Kur’ân-ı kerîmde Mâide sûresinin 27-31. âyetlerinde bildirilmektedir.
Hazret-i İbrâhîm’in, oğlu Hazret-i İsmâîl’i (aleyhimes-selâm) kurbân etmek istemesi, ama Cenâb-ı Hak’ın buna müsâade etmeyip büyük bir koç gönderme kıssası meşhûrdur. Bu hâdise, tefsîrlerde ve İslâm târihlerinde uzunca anlatılmaktadır.
.27/06/2022
.27/06/2022
Hac ve kurban ibâdetleri
“Azık ve binek bakımından yoluna gücü yeten her kimsenin, o Beyt'i hac etmesi, insanlar üzerine Allahü teâlânın hakkıdır.”
Geçen hafta Salı günkü makâlemizde, dînî literatürümüzde, aylarla ilgili 3 önemli ıstılâh/ta’bîr/terim bulunduğunu, bunların “Eşhür-i hurum” (Harâm aylar: Muharrem el-Harâm, Recebü’l-ferd, Zil-ka’de ve Zil-hicce ayları), “Eşhürü’l-hac” (Hac ayları: Şevvâl eş-şerîf, Zil-ka’de ve Zil-hicce ayları) olduğunu belirtmiştik.
Orada zikredemediğimiz üçüncü terime gelince, o da, “Eşhür-i selâse” yani “Üç Aylar" terimidir. Halkımız arasında “Üç Aylar” diye anılan “Recebü’l-ferd”, “Şa’bânü’l-muazzam” ve “Ramazânü’l-mübârek” aylarının da, İslâm dîninde özel yerleri vardır.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde (meâlen) buyurdu ki: “Hac (ayları), bilinen aylardır [Şevvâl, Zilka'de ayları ile Zilhicce'nin ilk on günüdür.] İşte kim, o aylarda haccı, ihrâma girerek kendine farz yaparsa, artık hacda kadına yaklaşmak, günâh işlemek ve kavga etmek yoktur. Siz ne hayır yaparsanız, Allah onu bilir. Bir de (hac yâhut âhiret için) azık edinin, muhakkak ki azığın hayırlısı takvâdır ve ey aklı tâm olanlar, benden korkun.” (Bakara sûresi, 197)
[“İhrâm”: “Mîkât denilen yerde hacca veya umreye niyet ederek, peştamal gibi dikişsiz iki parça örtüyü giymek ve telbiye getirmek sûretiyle, daha önce mubâh (serbest) olan bâzı şeyleri kendine harâm kılmak yâni bunları yapmaktan sakınmak” demektir.
Cenâb-ı Hak, diğer bir âyet-i kerîmede (meâlen) buyurdu ki: “Azık ve binek bakımından yoluna gücü yeten her kimsenin, o Beyt'i (Kâbe'yi) hac etmesi, insanlar üzerine Allahü teâlânın hakkıdır (farzdır).” (Âl-i İmrân sûresi, 97)
Esâs hac vakti, Arefe ve bayram günleri olmak üzere beş gündür. Nitekim, “Umre (ömre)” tarif edilirken, “Hac zamânı olan beş gün yani Arefe ve Kurbân Bayramının dört günü dışında, istenildiği zaman ihrâma girip Kâbe-i muazzamayı tavâf etmek ve Safâ ile Merve arasında sa'y etmek (yürümek, koşmak), saçı kazımak veya kesmekten ibâret olan ibâdet” şeklinde bir tarif yapılır.
[“Umre”ye “Hacc-ı asgar (küçük hac)” da denir. Umre, Hanefî ve Mâlikîlere göre sünnet-i müekkede(kuvvetli sünnet)dir. Şâfiîlere ve Hanbelîlere göre ise ömürde bir defa farzdır. (Alâüddîn Haskefî, İbrâhîm Halebî)
“Hacc-ı ekber” ise, farz olan hacdır. (Kuhistânî).]
***
Bilindiği üzere kurbân ibâdeti, dünyâya gönderilen ilk insan ve aynı zamanda ilk Peygamber olan Hazret-i Âdem’den beri bilinen ve yapılagelen bir ibâdettir. Kurbân, Hicrî-kamerî senenin son ayı (12. ay), Harâm ayların sonuncusu ve Hac aylarının da sonuncusu olan Zilhicce ayında kesilir.
Son İlâhî kitâbımız olan Kur’ân-ı kerimde, Hac sûresinin 34. âyet-i kerîmesinde meâlen şöyle buyurulmaktadır:
“Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbânlık hayvânların üzerlerine O’nun adını anarak kurbân kesmeyi meşrû’ kıldık...” [İnşâallah yarın, bu konu üzerinde biraz genişçe duralım.]
.21/06/2022
.21/06/2022
Allahü teâlânın kullarına olan merhameti...
Allahü teâlâ, kullarının çok ibâdet yapmaları, duâ ve tevbe etmeleri için bazı gece, gün ve ayları sebep kılmıştır...
Allahü teâlâ, kullarına çok merhamet ettiği, acıdığı için, bazı gecelere, günlere ve aylara husûsî kıymet vermiş; bu gece, gün ve aylardaki, duâ, tevbe, namaz, oruç, kurbân ve hac gibi ibâdetleri kabûl edeceğini bildirmiştir. Kullarının çok ibâdet yapmaları, duâ ve tevbe etmeleri için böyle gece, gün ve ayları birer sebep kılmıştır...
Dînimizde husûsî kıymet verilen mübârek geceler [hicrî-kamerî sene içerisindeki kronolojik sırasına göre] şunlardır:
1 Muharrem [Müslümânların hicrî yılbaşı] Gecesi, Aşûre [10 Muharrem] Gecesi, Mevlid [12 Rebîu’l-evvel] Gecesi, Regâib [Receb-i şerîfin ilk Cuma] gecesi, Mi’râc [Receb-i şerîfin 27.] Gecesi, Berât [Şa’bân-ı muazzamın 15.] Gecesi, Kadir Gecesi, Fıtır [Ramazân] Bayramı gecesi, Arefe [9 Zilhicce] Gecesi, Kurbân Bayramı [10 Zilhicce] Gecesi.
Bildirilen bu on geceden başka, Fıtır (Ramazân) ve Kurbân Bayramlarının diğer geceleri, Zil-hicce ayının ilk on gecesi [yukarıda zikredilenler dışındaki 8 gece], Muharremin ilk on gecesi [yine yukarıda mezkûr olanlar dışındaki 8 gece] ve her Cuma ve Pazartesi gecesi de mübârektir...
Kurbân bayramının bulunduğu aya “Zi’l-hicce ayı” denir. Bu ay (Zi’l-hicce), hem “el-Eşhüru’l-hurum=Eşhür-i hurum” denilen “harâm aylar”dan, hem de “eşhüru’l-hac” denilen “hac ayları”ndandır.
Dînî literatürümüzde, aylarla ilgili 3 önemli ıstılâh/ta’bîr/terim vardır:
Bunlardan birincisi: “Eşhür-i hurum” denilen “Harâm aylar” ki bunlar “Muharrem el-Harâm”, “Recebü’l-ferd”, “Zil-ka’de” ve “Zil-hicce” aylarıdır.
Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruluyor ki:
“Allah’ın, gökleri ve yeri yarattığı günden beri, ayların sayısı on ikidir. Bunlardan dördü, harâm [hürmetli] olan aylardır…” [Tevbe, 36]
Ali Cürcânî ve Halebî’nin (rahmetullahi aleyhimâ) ifâde ettiklerine göre, İslâmiyet'ten evvel ve İslâmiyet'in ilk zamanlarında, kamerî sene aylarından Muharrem, Recep, Zilkâ'de ve Zilhicce aylarında harp etmek harâm idi. İslâmiyet'ten evvel, Arablar, Muharrem veya Receb aylarında harp edebilmek için, ayların yerlerini değiştirir, ileri veya geri alırlardı.
Peygamber Efendimiz, Vedâ Hutbesi'nde “nesî”nin kalmadığı husûsunda; "Ey Eshâbım! Haccı tam zamânında yapıyoruz. Ayların sırası, Allahü teâlânın yarattığı zamandaki gibidir" buyurdu.
[“Nesî”: “Yer değiştirmek, geri bırakmak; “el-Eşhuru’l-hurum (harâm aylar)” denilen ayları değiştirmek, geri almak” demektir. Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyuruldu ki: “Nesî, küfürde ziyâde olmaktır. Kâfirler bununla aldatılır. Bir ayı helâl sayarlar. Başka sene ise, bu ayı harâm sayarlar.....” (Tevbe sûresi, 38)]
Aylarla ilgili dînî terimlerden ikincisi: “Eşhürü’l-hac” denilen “Hac ayları”dır; bunlar da “Şevvâl eş-şerîf”, “Zil-ka’de” ve “Zil-hicce” aylarıdır.
.20/06/2022
.20/06/2022
Yaşamaktan maksat iyi işler yapmaktır...
Allahü teâlâya ibâdet için yaratılan insanlar, O'nun râzı olduğu işleri yaparlarsa, “İbâdet” etmiş olurlar...
Her şeyi yoktan var eden, varlıkta durduran, bizlere ve bütün canlılara rızıklarını ve muhtâç oldukları her şeyi lutfeden Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîm’inde meâlen: "Hanginizin daha güzel amelde bulunacağını imtihân edip ortaya çıkarmak için ölümü de, hayâtı da yaratan O'dur…" (Mülk, 2) buyurmuştur.
Ma’lûm olduğu üzere, yaşamaktan maksat iyi işler yapmaktır. Aslında bütün insanların yaratılmalarındaki maksad da, Allahü teâlâya ibâdet etmeleridir...
Allahü teâlâya ibâdet için yaratılan insanlar, O'nun râzı olduğu işleri yaparlarsa, “İbâdet” etmiş olurlar. Allahü teâlânın rızâsı da, yapılmasını kesin olarak emrettiği farzları yerine getirmekte ve yasak ettiği harâmlardan kaçınmaktadır.
Bilindiği gibi ibâdetler üç kısımdır: 1- Beden ile yapılanlar (Namaz ve Oruç gibi), 2- Mal ile yapılanlar (Zekât, Sadaka-i Fıtır ve Kurbân gibi), 3- Hem beden, hem de mal ile yapılan (Hac ve Umre gibi) ibâdetlerdir.
İnsanlar, en büyük ve en son Peygamber olan Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed (aleyhisselâm) tarafından teblîğ edilmiş olan îmân, ibâdet ve ahlâk esâsları ile ma’nen ve mâddeten yükselmeye, üstünlük ve şeref sâhibi olmaya, dünyâ ve âhiret saâdetlerine kavuşmaya da’vet edilmişlerdir.
Böylece insanlar, âlemlerin ve bütün mahlûkların yaratıcısı olan ve bütün ni’metleri, iyilikleri gönderen Allahü teâlâya ibâdet etmeye, ancak O’na boyun bükmeye, O’na duâ etmeye, O’ndan yardım istemeye, O’na sığınmaya çağırılmışlardır. Nitekim Allah’a kulluk hakkında, Kur’ân-ı kerîmde meâlen, “Yalnız Sana ibâdet (kulluk) ederiz ve yalnız Sen’den yardım isteriz” (Fâtiha sûresi, 4) buyurulmaktadır.
Müslümânlara bedenî ve mâlî ibâdetlerden bazıları, Hicretin ikinci yılında emredildi. Hicretin 2. yılı olaylarından biri, müdâfaa için cihâda izin verilmesidir.
Bunun yanında, Hicrî ikinci senede, daha önce Kudüs’e, Mescid-i Aksâ’ya doğru namaz kılınırken, Allahü teâlânın emriyle, Kâ’be-i şerîfe’ye doğru namaz kılınmaya başlanmıştır. Kıblenin Mescid-i harâm (Kâ’be-i muazzama) olduğunu bildiren Bakara sûresinin 144. âyeti nâzil olunca, Müslümânların kıblesi, Kâ’be-i şerîfe oldu.
Kıblenin Kâ’be-i muazzama olmasından bir ay ve hicretten de 18 ay sonra, Şa’bân ayının 10. günü, Bedir Gazâsından da bir ay önce, oruç farz kılındı.
Yine o senede (Hicretin 2. senesinde), Ramazân ayında, “Terâvîh namazı” kılınmaya başlandı ve “Sadaka-i fıtır” vermek vâcip oldu.
Kezâ hicretin 2. senesinde Ramazân ayında “Zekât vermek” de farz oldu.
Yine hicretin 2. yılında Zilhicce ayında, “Kurbân kesmek” ve “Bayram namazı” kılmak vâcip oldu...
.16/06/2022
.16/06/2022
Eshab-ı kirâm dünyaya hiç kıymet vermedi!..
Eshab-ı kirâm, İslâmiyet ile şereflenmelerinden çeyrek asır bile geçmemişti ki; daha dün sıkıntı içinde yaşarken, bugün hesapsız servete sahip olmuşlardı...
Eshab-ı kirâm efendilerimizin yanında maddenin hiçbir değeri yoktu. Onlar hep manevî olanlara önem verirlerdi. Bunun için de fazilette onlara yetişilemez...
İslâm devleti kuruldu. İran ve Bizans fethedildi. Kisra ve Kayser'in hazineleri Başkent Medine-i Münevvere'ye taşındı. Bu muazzam iki devletin geliri, en kıymetli eşyaları bu mübarek beldeye aktı, âdeta Müslümanların üzerine yağdı. Fakat müminleri ebedîlik yolundan çeviremedi!..
İslâmiyet ile şereflenmelerinden çeyrek asır bile geçmemişti ki, daha dün sıkıntı, açlık, yaşayacak kadar yiyecek, soğuktan sıcaktan korunacak kadar giyecekten başka bir şey bulamazken, bugün hesapsız servete sahip olmuşlardı.
Onlar isteselerdi, Kisra'nın ve İran'ın enkâzı üzerinde, muazzam bir Arap saltanatı kurabilirlerdi. Çünkü bu devletlerin vârisi olmuşlardı. Kisra, yalnız İran'ın geliriyle saltanat sürmüş, Herakliyus da sırf Bizans'ın mal ve mülkü ile debdebe içinde yüzmüş ise Hazreti Ömer "radıyallahü anh" için bu iki imparatorluğun geliri ile saltanat sürmesi mümkündü ve elindeydi. Fakat o, bu âyet-i kerimeyi duymuştu: (El Kasas sûresi 83.) "İşte ahiret yurdu! Biz onu yeryüzünde üstünlük sağlama arzusuna düşmeyenlere veririz. Sonuç takva sahibi olanlarındır."
Sanki onlar, Peygamberimizin (aleyhisselâm) vefatından önce buyurduğu şu hadis-i şerifi şimdi dinler gibiydiler: "Yemin ederim ki, bundan böyle sizin için fakirlikten korkmuyorum. Belki, sizden önceki ümmetlerin önüne dünyalık kapıları açılıp yek diğerine hased edilerek helâk oldukları gibi, sizin önünüze de dünya kapıları açılarak birbirinize hased edip helâk olmanızdan korkuyorum."
İslâm davasının ruhunu böyle korudular. Peygamberlerinin örnek hareketlerine böyle sarıldılar. Çok şaşılacak şey; bu büyük fetihlerle İran ve Bizans medeniyeti denizine dalıp, ahlâklarından, prensip ve âdetlerinden hiçbir şey kaybetmeden, üzerleri ıslanmadan, sahil-i selâmete çıkmaları ve Eshâb-ı kirâmın (aleyhimürrıdvan) bu bol fütûhata rağmen, hâlâ ruh ve şahsiyetlerini, zühd ve mütevâzı yaşayışlarını koruyabilmeleridir...
Hatta onlardan sonra gelen ve Tabîin'in büyüklerinden olan Ömer bin Abdülaziz'in zamanındaki adalete şahit olan birçok gayrimüslim de iman etmiştir. O, hem emir'ul-müminin, yani yeryüzünün en büyük ve en güçlü devletinin reisi, hem de ilk yüz yılının müceddidi idi. Hiç ama hiç dünyaya ve içindekilere kıymet vermedi. Ankebut Suresi 64. âyet-i kerimede meâlen "Bu dünya hayatı, ancak bir eğlenceden ve bir oyundan ibarettir. Ahiret yurduna gelince, işte gerçek hayat odur. Keşke bilselerdi..." Bu da ona dünyanın ne mal olduğunu çok güzel anlatmıştı...
.13/06/2022
.13/06/2022
İstanbul fethinin sonuçları -1-
Hıristiyân halk, hattâ Papazlar bile İstanbul’da lâtin şapkası yerine, Türk sarığı görmeyi tercîh ettiklerini söylemişlerdir.
Allahü teâlâ tarafından, mukaddes kitâbımız Kur’ân-ı kerimde (Fetih, 27’de) Hayber’in fethi, (Fetih,1; Nasr sûresi, 1-3’te ise) Mekke-i mükerreme’nin fethi müjdelenmiştir. Peygamber Efendimiz tarafından da, hadîs-i şerîfte Kostantîniyye’nin (İstanbul’un fethi) müjdesi verilmiştir.
Fâtih Sultân Mehmed Hân, bahar mevsiminde, 23 Mart’ta muhteşem ordusuyla, büyük ve ağır silahlarla (toplarla) Edirne’den hareket edip 6 Nisan’da İstanbul kuşatmasını başlatmıştır. Muhteşem taarruz için gerekli keşifler yapılmıştır. Zincirlerin gerilerek Haliç'in kapatıldığını yerinde gören Fâtih Sultân Mehmed Hân, gemilerini, karadan kızaklar üzerinde kaydırarak Haliç'e indirmişti...
18 Nisan’da İstanbul adalarının alınması ve 22 Nisan gecesi Türk donanmasının karadan Haliç’e indirilmesini müteâkıp 23 Nisan’da sulh teklifine gelen Bizans elçisine, genç Pâdişâh İkinci Mehmed; “Ya ben bu şehri alırım, ya da bu şehir beni alır!” cevâbını vermiştir.
Fâtih’in hocası Akşemseddîn hazretleri, İstanbul'un fethine dâir müjdeler veriyordu. Fâtih Sultân Mehmed Hân da, ordusunun başında gece-gündüz devâmlı bulunarak, önceden hâzırladığı harp planlarını birer birer tatbîk ediyordu. Mücâhidler ordusunun arasında bulunan büyük âlimler ve evliyâ zâtlar, nusret-i İlâhiyyenin (Allahü teâlânın yardımının) gelmesi için devâmlı duâ ve niyâz ediyorlardı.
İstanbul fethinin çok önemli bazı sonuçları olmuştur. Bunlardan bazılarını şöyle özetliyebiliriz:
1- Bizans'ın çöküşü ile “Orta Çağ” kapanıp “Yeni Çağ” açılmıştır. Bu; îmânın, ilmin ve tekniğin eseridir.
2- Fetihten sonra Tuna'nın güneyi ile Fırat-Toros hattının batısındaki sâha Osmanlılara katılmıştır.
3- Boğdan, Sırbistan, Mora, Amasra, Çandarlı Beyliği, Trabzon Rum İmparatorluğu, Akkoyunlu Beyliği, Kırım Hânlığı Osmânlılara ilhâk edilmiştir.
4- Venedik’in deniz üstünlüğü bitmiştir.
5- Dünyânın her tarafından ilim adamları akın akın İstanbul’a gelmiştir. İstanbul bir ilim ve san’at merkezi olmuştur.
6- Dünyânın en büyük kilisesi olan Ayasofya, câmi hâline getirilmiştir. [Fâtih bu ma’bedin kıyâmete kadar “Câmi” kalmasını yazılı olarak vasiyet ve vakfeylemiştir.]
7- Fâtih, bütün Ortodoks Hıristiyânların başı olan Patrikliği ortadan kaldırabilecek güçte olmasına rağmen kaldırmamıştır.
8- Cenevizliler fetihten önce, Türklerle dostluk anlaşması imzâlamışlardı. Ama İstanbul’un düşmesinden sonra, sûrlarda Ceneviz kumandân ve askerlerinin ölülerine rastlanmıştır. Bu ihânetleri ortaya çıkınca çok korkan ve kendilerine çok ağır cezâlar verileceğini bekleyen Cenevizlilere bir şey yapmamıştır. Fâtih Sultan Mehmed, Ceneviz vâlîsi ve papazını çağırtarak sâdece üzüntülerini bildirmiştir.
9- Hıristiyân halk, hattâ Papazlar bile İstanbul’da lâtin şapkası yerine, Türk sarığı görmeyi tercîh ettiklerini söylemişlerdir.
.14/06/2022
.14/06/2022
İstanbul fethinin sonuçları -2-
Harp meclisinden, cihâda devâm etme karârı çıktı. Bunun üzerine Fâtih Sultân Mehmed Hân, ordusunda son hücûm hâzırlığını başlattı...
Fâtih Sultân Mehmed Hân, 26 Mayıs'ı 27 Mayıs'a bağlayan günün gecesi, büyük bir harp meclisi kurdu. Bütün komutanları ve orduya ma’neviyât verme bakımından fevkalâde tesîrli olan âlimleri ve evliyâ zâtları da'vet edip bu mecliste topladı.
Bu mecliste iki fikir ortaya çıktı: Molla Akşemseddîn, Molla Gürânî, Zağnos Paşa ve Şehâbeddîn Paşa, kuşatmaya devâm edip fethi gerçekleştirmeyi istiyorlardı. Çandarlı Halîl Paşa ve onun gibi düşünen bazı zevât ise, Bizans’ın sulh teklifini kabûl etmeyi tercîh ediyorlardı. Akşemseddîn hazretleri, hocası Hacı Bayram-ı Velî'nin kendisine İstanbul'u fethedecek olan ve hadis-i şerifte "Ne güzel emîrdir..." buyurularak vasfedilen sultân ile beraber bulunacağına dâir verdiği müjdeyi biliyor ve buna göre hareket ediyordu...
Harp meclisinden, cihâda devâm etme karârı çıktı. Bunun üzerine Fâtih Sultân Mehmed Hân, ordusunda son hücûm hâzırlığını başlattı. 29 Mayıs sabâhı yapılan son taarruzda İstanbul düştü. 300.000 asker ve 20 parça donanmadan müteşekkil ordunun, yeri-göğü sarsan “tekbîr” ve “tehlîl” sesleri arasında, öğleden sonra Fâtih Sultân Mehmed Hân, Topkapı tarafından şehre girdi.
Fâtih’in pekçok yüksek vasfı vardır; onlardan bâzıları şunlardır:
Kendi devrine kadar olan atalarının kısmen yapmış oldukları akınları, plânlı bir fütûhât hâline getirdi. Bütün bu seferleri, bir plâna göre yapar, seferlerin muvaffakiyetle netîcelenmesini sağlamak için, aylarca bu seferlerin bütün ön hazırlıklarını yapardı.
Askerî alanda başarısının ilk özelliği kılıçla kalemin iş birliğidir. Ordunun disiplinine çok dikkat ederdi. En küçük itâatsizliği ve buna sebep olan subayları şiddetli bir şekilde cezâlandırırdı.
Kumandânlığı ile diplomatlığı dâimâ berâber yürütürdü. Hangi devlet üzerine sefer düzenleyecekse, o devletin iç ve dış münâsebetlerini, zaaflarını, kuvvetini, diğer devletlerle olan münâsebetlerini en ince noktasına kadar tetkîk eder ve sefere, hasmının en zayıf ve kendisinin en kuvvetli zamânında çıkardı. Yapacağı seferlerin gizli kalmasına çok dikkat ederdi.
Fâtih Sultân Mehmed, soğukkanlı ve cesûrdu. Bu özelliğinin en güzel misâlini, Belgrad Muhâsarası sırasında, askerin gevşediğini gördüğü zaman, hemen onların önlerine geçip düşmân hatlarına girerek göstermiştir. İstanbûl Muhâsarasında da donanmanın başarısızlığı yüzünden atını denize sürmesi, bu cesâretinin büyük örneğidir.
Fâtih, ordu ve donanmasını iyi bir şekilde tekâmül ettirmişti. Râhatlıkla söylenebilir ki, Osmânlı donanmasının tekâmül etmiş şekilde kurucusu Fâtih’tir.
Topçuluğa da gerekli ehemmiyeti veren ilk padişâhtır. Fâtih’ten önce top, bütün dünyâda, daha çok sesi ile düşmânı ürkütmek için kullanılırdı. Büyük kaleleri yerle bir edebileceği ve meydân muhârebelerinde rol oynayacağı hiç düşünülmemişti. Fâtih, bütün bunları akıl ederek, o târihe kadar görülmeyen sayı ve çapta top yapılmasına yöneldi. Topların balistik ve mukâvemet hesâplarını bizzât kendisi yaptı..
.07/06/2022
.07/06/2022
Fetih ve Sultân Fâtih...
Fâtih Sultân Mehmed Hân; 2 İmparatorluk, 4 Krallık, 6 Prenslik ve 5 de Dükalık olmak üzere, toplam 17 devleti haritadan silmiştir...
Türk târihi, sayılamayacak kadar çok kahramân ve cihângîrlerle doludur. Fâtih Sultân Mehmed de bunların başlarında gelir. İstanbul’u, biz torunlarına mîrâs bırakan Fâtih’in hayâtı, Garp’ta ve Şark’ta asırlar boyu, her cephesiyle incelenmiş, hakkında nice kitaplar yazılmıştır. Tetkîk edildikçe derinleşen, derinleştikçe deryâlaşan bu cihângîrin sayılamayacak kadar çok üstün vasıfları vardır.
O, çok mükemmel yetişmiş bir hükümdârdır. Arapça, Farsça, Lâtince, Sırpça ve Yunanca’yı çok iyi bilen, Avrupa ilim ve tekniğini de en üst seviyede takip eden Fâtih Sultan Mehmed Hân, çeşitli ilimleri öğrenmek için devrin en mütehassıs âlimlerini kendisine hoca ta’yîn ederdi. Bunlar her gün muayyen sâatte gelip kendisine ders okuturlardı. Molla Yegân, Molla Akşemseddîn, Molla Akbıyık, Molla Gürânî, Molla İlyâs, Molla Abdülkâdir, Molla Hayreddîn, Hocazâde, Sirâceddîn Halebî, Hasan Samsûnî… gibi büyük âlimler ona hocalık yapmışlardır.
Fâtih, medreseleri bizzat teftîş eder, dersleri dinler ve mükâfâtlar verirdi. Sarayda, seferlerde, yolda, sünnet düğünü gibi cemiyetlerde büyük ilmî münâzaralar yaptırırdı.
Askerlik, târih, coğrafya, matematik ve astronomi ilimlerine karşı husûsî bir merâkı olan sultân, bilhâssa kelâm ve matematikte devrinin otoritelerindendi. Edebiyâta da merâkı çoktu; hattâ “Avnî” mahlasıyla şiirler de yazmıştır.
Fâtih Sultân Mehmed Hân, kendi devrine kadar olan atalarının kısmen yapmış oldukları akınları, plânlı bir fütûhât hâline getirmiş ve devletini, istikrârlı, yerleşmiş bir devlet yapmıştır. Otuz senelik saltanatı devrinde düzenlediği küçük-büyük seferler, memleketin coğrafî iş birliğini sağlamaya dayanır. Bu gâyeye ulaşmak için de, yaz-kış demeden, at geçmez kayalıklardan, geçit vermez nehirlerden geçerek durup dinlenmeden seferlere çıkmıştır.
Bilindiği gibi, 2 İmparatorluk, 4 Krallık, 6 Prenslik ve 5 de Dükalık olmak üzere, toplam 17 devleti haritadan silen Fâtih Sultân Mehmed Hân, büyük bir askerî dehâya sâhip ve târihin en büyük hükümdârlarındandır.
Kumandânlığı ile diplomatlığı dâimâ berâber yürütürdü. Askerî ve siyâsî sâhada eşsiz bir dehâ idi. Ne istediğini ve ne yapabileceğini bilen, o işleri başarabilmek için gerekli tedbîrleri, yorulmak bilmeyen bir azim ve sabırla hâzırlayan bir insandı.
Daha 21 yaşında iken, İstanbul'u alarak, Bizans İmparatorluğu'na son veren, Bizans’ın da hükümdârı olan bu büyük Fâtih, bu fetihten sonra Arnavutluk'u, Bosna ve Hersek'i de almış, Yunanistan'ın fethini tamamlamış ve Balkanları idâresi altında birleştirmiş, Trabzon-Rum Pontus Devleti'ne de son vermiştir.
1481 senesinde 300.000 kişilik çok kudretli ve büyük ordusuyla yeni bir zafer yolunda iken, yukarıda belirttiğimiz gibi 3 Mayıs 1481 günü Gebze’de vefât etmiştir. Onun vefâtı ile Hıristiyânlık dünyâsı bayram yapıp kiliselerinde 3 gün çan çalmışlardır. Cenâzesi İstanbul’a getirilip 22 Mayıs 1481 günü, Fâtih Câmii bahçesindeki kabrine tevdî edilmiştir.
.06/06/2022
“Feth-i Mübîn”in yıl dönümü...
İstanbul’un fethi hâdisesi, sadece Türkler ve Müslümânlar nezdinde değil, bütün insanlık nazarında, cihân târihi bakımından da çok önemlidir.
Peygamber Efendimizin, “Kostantîniyye elbette fetholunacaktır. Onu fetheden kumandân ne güzel kumandân ve onu fetheden ordu ne güzel ordudur” hadîs-i şerîfinden dolayı İstanbul, Müslümânlar tarafından defâlarca kuşatılmıştır. Ama muhkem kalelerle korunan şehrin fethi, ancak yedinci Osmanlı pâdişâhı Fâtih Sultân Mehmed’e ve onun şânlı ordusuna nasîb olmuştur.
İstanbul’un fethi söz konusu olunca, Fâtih Sultân Mehmed’in yanında, hemen, büyük sahâbî Hâlid bin Zeyd Ebû Eyyûb el-Ensârî (radıyallahü anh), büyük velî Hâce Ubeydullah-ı Ahrâr (kuddise sirruh) ve büyük âlim Akşemseddîn hazretleri de otomatikman hâtıra gelmektedirler.
İstanbul'un fethi, 6 Nisan-29 Mayıs 1453 tarihleri arasında 53 gün süren muhâsaradan sonra gerçekleşmiştir. Binâenaleyh bu sene, “Orta Çağ”ın kapanışı, “Yeni Çağ”ın açılışına başlangıç kabul edilen ve dünyâ târihinde çok önemli bir hâdise olan “İstanbul’un Fethi”nin 569. sene-i devriyesini idrâk etmiş olduk...
İstanbul’un fethi, dünyâ târihinin en önemli dönüm noktalarından biri, Türk târihinin de en müstesnâ olayı sayılarak ona “Feth-i Mübîn” denilmiştir.
Dünyânın en büyük kilisesi (Sainte-Sophie) ve bütün Avrupa’nın ayakta kalan en eski yapısı olan Ayasofya câmiye çevrildi. Fâtih bu ma’bedin kıyâmete kadar “Câmi” kalmasını yazılı olarak vasiyet ve vakfeyledi.
Şerefli atalarımız, kısa zamanda beylik, hânlık [hâkânlık], devlet ve cihân imparatorluğu meydâna getirmişler, hattâ dünyanın en büyük imparatorluklarından birini kurmuşlar, ayrıca bütün Müslümânların başı hâline gelmişler, yanî hilâfet merkezi olmuşlardır. 624 sene üç kıtada at koşturmuşlar, İslâm bayrağını dalgalandırmışlar, asırlarca dünyâya nizâmı onlar vermişlerdir.
II. Murâd Hân’ın oğlu, II. Bâyezid Hân’ın da babası ve Osmanlı padişahlarının yedincisi olan Fâtih Sultân Mehmed Hân, 1431'de Edirne'de doğup bu ayın başında [3 Mayıs 1481’de] Gebze’de vefât etmiştir. Fâtih’in naaşının İstanbul’a getirilmesi 22 Mayıs’ta, İstanbul’u fethi ise 29 Mayıs’ta olmuştur. Bu bakımdan mayıs ayına, “Fetih ve Fâtih Ayı” dense lâyıktır.
Târih kitaplarında da belirtildiği gibi, Fâtih Sultan Mehmed Hân otağını, Topkapı-Maltepe’de kurmuştur. Harpte, Topkapı-Edirnekapı arasındaki merkez cephesini bizzât kendisi idare etmiştir.
Donanmayı, Beşiktaş’tan Haliç’e indiren teknik zekâ, Fâtih’e mahsûstur. Haliç’te, Kasımpaşa’dan başlayarak boş fıçılar üzerinde kalaslar bağlatıp, Kasımpaşa-Ayvansaray arasında 5,5 m eninde köprü teşkil ettirmesi, onun askerî ve teknik zekâsının mahsûlüdür.
Ulubatlı Hasan’ın burçlara bayrak dikmesi ile coşan askerler, delik deşik olan sûrlardan içeri girmişlerdir. 300.000 asker ve 20 parça donanmadan müteşekkil ordunun, yeri-göğü inleten tekbîr ve tehlîl sesleri arasında, öğleden sonra da Fâtih Sultân Mehmed Hân, Topkapı’dan şehre girmiştir.
.31/05/2022
Özbekistân’daki din büyüklerimiz
Özbekistân’da, “Silsile-i aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerin hemen hemen üçte biri [12 zât] bulunmaktadır.
Buhârâ ve civârında bulunan zevâttan bazıları şunlardır:
1- Abdülhâlık Goncdüvânî [Gucdüvânî] hazretleri, “Silsile-i aliyye”nin dokuzuncusudur.
Babası Abdülcemîl Malatyalı idi. Hızır aleyhisselâm, "Ey Abdülcemîl! Senin bir erkek evlâdın olacak. İsmini Abdülhâlık koyarsın" buyurdu. Abdülcemîl, daha sonra Buhârâ'nın Goncdüvân kasabasına yerleşti. Çok geçmeden bir erkek evlâdı oldu ve ismini Abdülhâlık koydu.
2- Buhârâ'ya takrîben 30 km uzaklıkta bulunan Rîveger köyünde dünyâya gelen Ârif-i Rîvegerî hazretleri, “Silsile-i aliyye”nin onuncusudur.
3- Buhârâ'nın Fağne köyünde doğan, Mâverâünnehr’in Tûr-i Sînâ gibi mukaddes bir yer olmasına vesîle olan, orayı nûrlandıran büyük âlim ve velîlerden Mahmûd-i Encirfağnevî [İncirfağnevî] hazretleri, "Silsile-i aliyye"nin onbirincisidir.
4- Buhârâ yakınlarındaki Râmiten kasabasında doğan, “Azîzân” ve “Pîr-i Nessâc” sıfatlarıyla anılan Alî Râmitenî hazretleri, “Silsile-i aliyye”nin onikincisidir.
5- Hâce Alî Râmitenî’nin talebesi olan ve Buhârâ'ya bağlı Semmâs köyünde doğan Muhammed Bâbâ Semmâsî hazretleri, “Silsile-i aliyye”nin onüçüncüsüdür.
6- Muhammed Bâbâ Semmâsî'nin talebesi, Behâeddîn-i Buhârî hazretlerinin hocası ve Hazret-i Hüseyin'in soyundan olan Seyyid Emîr Gilâl (Gülâl, Külâl) hazretleri, "Silsile-i aliyye"nin ondördüncüsüdür.
7- İslam âlimlerinin en meşhûrlarından olan, tasavvufta en yüksek derecelere ulaşan, zamanında ve kendinden sonraki asırlarda pek çok insanın, hidâyetine, doğru yola kavuşmasına vesîle olan Seyyid Muhammed Behâeddîn Buhârî hazretleri, "Silsile-i aliyye"nin onbeşincisidir. Allahü teâlânın sevgisini kalplere nakşettiği için, kendisine “Nakşibend” denir. 1318’de Buhârâ'ya yakın “Kasr-ı Ârifân”da doğdu. 1389'da yine orada vefât etti; kabr-i şerîfi oradadır.
Henüz o doğmadan, zamanın büyük velîlerinden Muhammed Bâbâ Semmâsî, Kasr-ı Ârifân'a gelmişti. Bu gelişinde, “Burada büyük bir zâtın kokusu geliyor. Bu beldede büyük bir velî yetişecek” diyerek işâret etmiş, “Emsâlsiz bir zâtın buradan zuhûr edeceğini, ortaya çıkacağını” talebelerine müjdelemişti.
8- Asıl ismi Muhammed bin Muhammed Buhârî olan Alâüddîn-i Attâr hazretleri de, Buhârâ'da yetişen en büyük evliyâdandır. "Silsile-i aliyye"nin onaltıncısıdır.
Zengin olan babası vefât edince, oğullarına mîrâs olarak çok fazla mal kaldı. Fakat Alâeddîn, hiçbir mîrâs kabûl etmeyip, Şâh-ı Nakşibend Muhammed Behâeddîn-i Buhârî’ye talebe olmayı tercîh etti. Denöv’de medfûndur.
9- Derin âlim ve kâmil bir velî, hem de evliyânın büyüklerinden olan; insanların îmân, ibâdet ve ahlâk husûslarında doğruyu öğrenip, yapmalarını sağlayan ve Allahü teâlânın rızâsına kavuşturmak için rehberlik eden Ya’kûb-i Çerhî hazretleri, yine kendilerine “Silsile-i aliyye” denilen İslam âlimlerinin onyedincisi olup Tâcikistân’dadır.
.30/05/2022
Mâverâünnehr illeri
Türkistân; Hûnlar, Tabgaçlar, Göktürkler, Uygurlar, Karahânlılar, Gazneliler, Selçuklular ve Hârezmşâhlar’ın hâkimiyetinde kalmıştır.
Bilindiği gibi, “Mâverâünnehr: Amu Derya (Ceyhûn), Siri Derya (Seyhûn) nehirleri arasında kalan ünlü Türk ülkesi”nin adıdır.
“Mâverâünnehr”in bir parçası, eski “Türkistân diyârı”nın bir bölümü ve “İpek Yolu” güzergâhıdır.
Türkistân, bilindiği gibi Türklerin yurdu mânâsınadır; bu beldeler, binlerce yıldan beri Türklerin yurdudur. Türkistân, orada uzun yıllar muhtelif Türk devletleri kuran Hûnlar, Tabgaçlar, Göktürkler, Uygurlar, Karahânlılar, Gazneliler, Selçuklular ve Hârezmşâhlar’ın hâkimiyetinde kalmıştır.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, ilk çağlardan beri, bu bölgelerde, önceleri Türkler ve Îrânlılar yaşamış; buralarda Asyâ Hûn, Göktürk ve Uygur İmparatorlukları; Sâmânîler; Karahânlı, Gazneli, Büyük Selçuklu ve Hârezmşâhlar Devletleri; Tîmûr İmparatorluğu, Çağatay Hânlığı ve Şeybânîler hâkim olmuşlardır.
Müslümânların, “Mâverâünnehr”e ilk defâ; 667’de “el-Hakem bin Ömer el-Gıfârî” komutasında gelerek üç yıl kaldıkları, daha sonra “Kuteybe bin Müslim”in düzenlediği seferler netîcesinde, küçük bir kısım hâriç, bütün bölgenin Müslümânların hâkimiyetine girdiği ve bölgede İslâmiyyet’in hızla yayıldığı bilinmektedir.
ÖZBEKİSTÂN SEYÂHATİ
Çok güzel ve tadına doyamadığımız “Özbekistan Seyâhati Programı”nda, Kazakistân’a yaptığımız kısa ziyaretten sonra, Özbekistân’ın başşehri Taşkent’e gittik, oradan sonra da, önce İslâm âlemindeki en büyük âlim ve velîlerin bulunduğu Buhârâ şehrine, sonra da Semerkand’a intikâl ettik.
Oralarda, dünyânın her tarafından gelmiş, bol miktarda turist kâfileleri gördük. Komünist Rusya’nın idâresinde iken, uzun yıllar bütün dünyâya kapalı olan Özbekistân’da, istiklâline kavuştuğu 1991’den bu yana, turizm yönünden büyük bir canlanmanın başladığı, Devletin de, turizme çok büyük yatırımlar yaptığı görülmektedir.
Bu vesileyle ifâde edelim ki, daha önceki seyâhatlerimizden birinde, Kaşkaderyâ vilâyetindeki televizyon yetkililerinin, Hâcegî Muhammed Emkenegî (İmkenegî) hazretlerini ziyâretimiz sırasında benimle yaptıkları takrîben yarım saatlik bir röportajda, Ecdâd yâdigârı eserlere sâhip çıktıkları ve tamîr ettikleri için, başta o zamanki Özbekistân Cumhurbaşkanı İslâm Kerîmov’u ve emeği geçen diğer bütün devlet yetkililerini tebrîk ve takdîr etmiş, kendilerine en kalbî şükrânlarımızı ifâde etmiştik. Şimdi, hâlihâzırdaki Cumhurbaşkanı saygıdeğer Şevket Mirziyoyev ve ekibinin, çok daha büyük restorasyon faaliyetlerine giriştiklerini müşâhede ediyoruz. [Sayın Şevket Miramanoviç Mirziyoyev, 1996 ve Eylül 2001 yılları arasında Cizzak Valisi, 12 Aralık 2003 tarihinden beri Özbekistan Başbakanı olarak görev yapmış, 7 Eylül 2016 tarihinden beri de Özbekistan cumhurbaşkanıdır.] Onlara da hassaten teşekkür ve duâ borçlu olduğumuzu belirtmeliyiz.
.24/05/2022
Özbekistân'daki târihî eserler
Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra bu târihî eserler de hürriyetlerine kavuşmuş ve büyük bir restorasyon faâliyeti başlamıştır...
İlk çağlardan beri, bu bölgelerde, önceleri Türkler ve Îrânlılar yaşamış; buralarda Asyâ Hûn, Göktürk ve Uygur İmparatorlukları; Sâmânîler; Karahânlı, Gazneli, Büyük Selçuklu ve Hârezmşâhlar Devletleri; Tîmûr İmparatorluğu, Çağatay Hânlığı ve Şeybânîler hâkim olmuşlardır.
Müslümânların, “Mâverâünnehr”e ilk defâ; 667’de “el-Hakem bin Ömer el-Gıfârî” komutasında gelerek üç yıl kaldıkları, daha sonra “Kuteybe bin Müslim”in düzenlediği seferler netîcesinde, küçük bir kısım hâriç, bütün bölgenin Müslümânların hâkimiyetine girdiği ve bölgede İslâmiyyet’in hızla yayıldığı bilinmektedir.
Buhârâ’da, dün zikrettiğimiz büyük âlim ve velîlerin türbe ve külliyyelerinden başka, Leb-i Havz Câmii, Mîr Arab Medresesi, Kalan Minâresi, Ark Kalesi gibi târihî ziyâret mekânları da mevcuttur.
Semerkant’ta, Şâh-ı Zinde (Kusem bin Abbâs) külliyyesi, Ebu’l-Leys-i Semerkandî Türbesi, Tîmûr Hân Türbesi, Uluğbey Türbesi, Uluğbey Rasadhânesi, Uluğbey Medresesi, Tilla Kârî Câmii ve Medresesi, Şirdâr Medresesi, Bîbî Hanım Mescidi, Registân Meydânı gibi târihî ziyâret mahalleri vardır.
Taşkent’te de Zengi Atâ hazretleri Türbe ve Külliyyesi, Barak Han Medresesi, Kökel Taş Medresesi, Emîr Tîmûr Müzesi, Cuma Mescidi, Alî Şîr Nevâî Müzesi gibi ziyâret yerleri mevcut. Orada Nûreddîn-i Taşkendî hazretleri de var. Hazret-i Osmân Efendimizin okurken üzerinde şehîd edildiği Mushaf-ı Şerîf de buradadır.
Bu beldelerde (yanî Özbekistân, hattâ bütün Türkistân’da) yetişen büyük âlimler, ciltler dolusu eserler yazdılar; pekçok talebe yetiştirdiler; bütün dünyâya ilim-irfânı, İslâmiyetin örnek ahlâkını yaydılar. Fakat gerek vahşi Moğollar, gerekse dînsiz komünistler bu bölgeyi ele geçirince, Türk milletinin, dînî âbidelerle süsleyip, İslâm mîmârîsi ile şarkın birer pırlantası hâline getirdiği Buhârâ, Semerkand, Taşkent ve Kaşgar gibi Mâverâünnehir şehirlerinin kütüphânelerinde mevcut olan milyonlarca kitâbı [Kur’ân-ı kerîm ve hadîs kitapları başta olmak üzere, bütün dînî eserleri], sokaklarda ayaklar altında çiğnediler, yırtıp yaktılar. Kitaplarını teslim etmeyen binlerce Müslümanı ve din âlimlerinin büyük kısmını Sibirya’ya sürdüler ve şehit ettiler.
Komünistler, İslâmî kitâbları yok etmekle iktifâ etmediler, yalnız Buhârâ’da 360 câmi ve mescidi yıktılar. Bir medrese, ateizm (dînsizlik, dîn aleyhtarlığı) müzesi olarak kullanılmak için bırakıldı. Semerkand’daki Uluğ Bey Medresesi de dîn aleyhtârlığı müzesi olarak kullanılmıştır.
Ruslar yalnız İslâm mâbedlerine el atmakla kalmamış, bölgede bulunan kiliseleri de kapatarak basketbol ve voleybol salonu yapmışlardır.
Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra bu târihî eserler ve mâbetler de hürriyetlerine kavuşmuş ve büyük bir tâmîr ve restorasyon faâliyeti başlamıştır. Akıl almaz derecede paralara mal olacak şâhâne tâmîrâtlar yapılmaktadır. Emeği geçenlerin hepsini tebrîk ve takdir ediyor, kendilerine en kalbî şükrânlarımızı sunuyoruz.
.23/05/2022
Özbekistân'daki büyük âlim ve velîler...
İslâm âlimlerinin en meşhûrlarından, tasavvufta en yüksek derecelere ulaşmış ve kendilerine “Silsile-i Aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerden 12'si o mübârek topraklardadır...
İlk defa, 1996 yılının Zilhicce ayında ziyâretle şereflendiğimiz, bilâhare 2007’de 2 defa, 2016 ve 2019’da da birer defa ziyâret ettiğimiz Özbekistân’ı, o güzel “Özbekler Yurdu”nu çok şükür, 6. defa, tekrâr ziyâret nasip oldu. 12-17 Mayıs 2022 Perşembe-Salı günleri arasında Özbekistân’a yaptığımız, sanki bir rüyâ gibi olan o güzel seyâhatten, elhamdülillâh selâmetle döndük.
Herkesin, ma’nevî açıdan ve tabîî güzellikler bakımından çok zengin olan o kültür diyârını görmelerini, çok büyük ulemâ ve evliyâ yatağı olan o mübârek memleketleri ziyâret etmelerini, dünyânın en nâdîde ahşâb işlemelerini ve çini örneklerini incelemelerini harâretle tavsiye ederim.
Sevgili Peygamberimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm): “İnsanlara teşekkür etmeyen, Allah’a da şükretmemiş olur” buyuruyor. Yapılan iyi işleri takdîr, tebrîk ve teşekkürle karşılamalıdır; kavuşulan nimetlerden dolayı da Cenâb-ı Hakk’a şükretmelidir.
Bu vesîleyle, İhlâs Vakfı’na, İrfân Turizm’e ve saygıdeğer Müdürü Gâlip Bilecen beyefendiye, Özbekistân eski Kültür Bakan Yardımcısı ve Uzin Tur Müdürü Furkat Kasımov bey ve yardımcılarına, ayrıca bizlere rehberlik eden kardeşlerimize, otobüs kaptanlarına ve bu seyâhatte, gerek ziyâret mahallerinde, gerek otellerde, az veya çok bizlere emeği geçen herkese, kâfiledeki her kardeşimize şükrân borçluyuz.
Peygamberimize en çok benzeyen, onu yıkayan ve kabre koyan kişilerden, amcazâdesi Kusem bin Abbâs (radıyallahü anh), Ehl-i Sünnet’in en büyük iki akâid imâmından biri olan İmâm-ı Mâtürîdî hazretleri, Hadîs âlimlerinin en büyüğü olan İmâm-ı Buhârî, dünyânın en büyük cihângîrlerinden Tîmûr Hân, dünyânın en büyük astronomi âlimlerinden Uluğ Bey Semerkant’ta medfûn bulunmaktadırlar.
O mübârek topraklarda (Özbekistân’da), insanlara İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlatarak onları Hakk’a dâvet eden, dünyâ ve âhirette saâdete kavuşmalarına vesîle olan, İslâm âlimlerinin en meşhûrlarından, tasavvufta en yüksek derecelere ulaşmış ve kendilerine “Silsile-i Aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerden 12 tanesi var.
Bunlardan 9. Abdülhâlık Goncdüvânî, 10. Ârif-i Rîvegerî, 11. Mahmûd-i İncîrfağnevî, 12. Alî Râmitenî, 13. Muhammed Bâbâ Semmâsî, 14. Seyyid Emîr Gilâl, 15. Seyyid Muhammed Behâeddîn Buhârî Şâh-ı Nakşibend [bu 7 zât, Buhârâ ve civârındalar], 16. Alâüddîn-i Attâr [Şâh-ı Nakşibend hazretlerinin dâmâdı; Tâcikistân sınırına yakın Denöv kasabasında], 17. Ya’kûb-i Çerhî [Tâcikistân’da], 18. Hâce Ubeydullah-ı Ahrâr [Semerkant’ta], 19. Kâdî Muhammed Zâhid [Ya’kûb-i Çerhî hazretlerinin kızdan torunu; Derviş Muhammed hazretlerinin dayısı; Tâcikistân sınırına yakın Denöv kasabasında], 20. Derviş Muhammed [Kâdî Muhammed Zâhid hazretlerinin yeğeni; Kaşkaderyâ Vilâyeti’nin Asfaror köyü’nde] ve 21. Hâcegî Muhammed Emkenegî [Derviş Muhammed hazretlerinin oğlu ve Muhammed Bâkî-billah hazretlerinin hocası; yine Kaşkaderyâ Vilâyeti’nin Emkene köyünde] hazerâtı (kaddesellahü esrârehümül-aliyye), o diyârdadır.
.17/05/2022
Âlim bir sultan: Uluğ Bey
Uluğ Bey; on beşinci yüzyılda yetişmiş Müslüman-Türk astronomi âlimi ve Semerkant Sultânıdır...
Kıymetli Okuyucularım!
Siz, bugün ve yarınki makâlelerimizi okurken, biz inşâallah Özbekistân’a gitmiş gelmiş olacağız. Zira İrfân Turizm'in 11-16 Mayıs târihleri arasında tertiplediği bir seyâhate, tûr rehberi olarak iştirâk ediyoruz. Seyâhate çıkmadan ifâde edeyim ki, bir günlüğüne Kazakistân’ın Yesi (Türkistân) şehrine uğrayıp Hoca Ahmed Yesevî hazretlerini ve bilâhare hocası Arslan Baba'yı ziyâretle şereflendikten sonra Özbekistân’ın başşehri Taşkent’e geçeceğiz. Ondan sonra da Buhârâ ve Semerkant ziyâretlerimiz olacak inşâallah.
Bendeniz, daha önce 3 defa Kazakistân’a, 5 defa da Özbekistân’a gittim. Hâlen, 4 dönemdir Özbekistân Dostluk ve Kültür Derneği Başkanlığı yapıyorum; 2 dönem de Başkan Yardımcılığı görevinde bulundum. O kıymetli topraklarda, çok büyük âlimler, velîler ve târihî eserler var. Her Müslümân-Türk’ün oraları görmesi lâzım. Ehl-i sünnetin iki büyük akâid imâmından biri olan İmâm-ı Mâtürîdî orada, hadîs âlimlerinin en büyüğü İmâm-ı Buhârî, kütüb-i sitte diye meşhur olan 6 meşhûr ve muteber hadîs kitâbından dördüncüsünün müellifi İmâm-ı Tirmizî, yine büyük hadîs âlimlerinden Hakîm-i Tirmizî orada. Silsile-i aliyye denilen büyük evliyânın onikisi oralarda. O mümbit topraklarda, başka değerli ilim ve fikir adamları da yetişmiştir. İnşâallah seyâhat sonrasında onlardan da bahsederiz...
Bugün ve yarın inşâallah, on beşinci yüzyılda yetişmiş Müslüman-Türk astronomi âlimi ve Semerkant Sultânı olan Uluğ Beyden bir nebze bahsetmek istiyorum. O, dünyâ ilim târihinin, zamânına kadar yetiştirdiği en büyük astronomi âlimi kabûl edilmiştir. Uluğ Beye, Batı dünyâsı ilim adamları, “15. asır astronomu” unvânını vermişlerdir. Ayrıca Milletlerarası Astronomi Derneği tarafından Ay’ın görünen yüzeyinde bir bölgeye Uluğ Bey Krateri adı verilmiştir.
Onun ismi, Muhammed Taragay bin Muînüddîn Şâhrûh Bahâdır Mirzâ olup büyük cihângîr Tîmûr Han'ın torunudur. 22 Mart 1394 târihinde, Güney Âzerbaycân’daki Sultâniyye şehrinde doğmuş, 25 Ekim 1449 Cumartesi günü, eski düşmânlarından Abbâs tarafından öldürülmüş, Semerkant’ta dedesi Tîmûr Hânın yanına defnedilmiştir.
Sarayda iyi bir öğrenim görmüş, 11 (on bir) yaşında Kur’ân-ı kerîmi ezberlemiş, Arapçayı mükemmel bir şekilde öğrenmiştir.
Bursalı Kâdızâde-i Rûmî’den ders almış; genç yaşında önemli ve ağır sorumluluklar yüklenmiştir. 1413’te on dokuz yaşında Horasan ve Mâverâünnehr eyâletine Hâkân Nâibi olarak gönderilmiştir. Kendisine başşehir seçtiği Semerkant’ta, idârî serbestliğe sâhip, müstakil bir hükümdâr gibi hareket etmiştir.
Bu görevindeyken devâmlı Herât’a giderek babasını ziyâret etmiş, ona, yaptığı ve yapmayı düşündüğü devlet işleriyle ilgili bilgi vermiş, müşâverede bulunmuştur.
Bu arada eline geçirdiği imkânlardan istifâdeyle astronomi ve matematik gibi fen bilimleri üzerinde çalışmıştır. Dünyâ ilim târihinin, zamânına kadar yetiştirdiği en büyük astronomi âlimi olarak şöhret yapmıştır...
Büyük astronom Uluğ Bey
Semerkant’ta kurdurulan rasathânedeki astronomi çalışmaları, astronominin bugünkü ileri seviyesine gelmesinde şeref payına sâhiptir.
Dün kendisinden bir nebze bahsettiğimiz Uluğ Bey'i dünyâya tanıtan, astronomi alanında yaptırdığı eserler olmuştur. Onun en meşhûr eseri, Semerkant’ta yaptırdığı büyük rasathânedir.
Günümüzden yaklaşık altı asır önce yapılan bu rasathânedeki çalışmalar, çağımızın astronomi çalışmalarına hâlâ ışık tutmaktadır. O gün yapılan hesaplar, günümüzün astronomik hesaplarına tıpatıp uymaktadır. 1420 senesinde tamamlanan rasathânenin ilk müdürü Gıyâseddîn Cemşid’dir. Daha sonra Kâdızâde Rûmî, sonra da Ali Kuşçu bu vazîfeye getirilmiştir. Rasathâne’nin yer üstündeki kısmı üç katlı idi. Yıldızların yüksekliklerini bulmak için kullanılan rub’-ı dâire Ayasofya Câmii'nin kubbesi kadardı.
İlme merâkı kadar devlet ve hükûmet işlerine de ilgi duyan Uluğ Bey, Semerkant’ta 38 sene hükümdârlık yapmıştır.
Devrinin meşhûr ilim adamlarını sarayında toplamış ve ortaya attığı meseleleri tartışmalara açmış, âlimleri korumuştur. Sarayı; matematik ve astronomi âlimlerinin olduğu kadar, sanatkâr, şâir ve ediplerin de toplantı yeri olmuştur. Fen alanında araştırmalar yapmak üzere Çin’e heyetler göndermiştir. Zamânında, başta Semerkant ve Buhârâ olmak üzere, bütün ülke, Türk mîmârisinin en seçkin eserleriyle donatılmıştır.
Hayâtını Türk-İslâm dünyâsı kültür ve medeniyetinin gelişmesi ve yükselmesine vakfeden Uluğ Bey, yalnız Türk-İslâm ilim târihinde değil, dünyâ târihinde de önemli yeri olan bir fen âlimiydi. Hocası Bursalı Kâdızâde Rûmî ve devrinin ünlü astronomi âlimi Gıyâseddîn Cemşid’in matematik ve bunun uygulama alanı olan astronomi ilminin tedkiki, geliştirilmesi ve bu ilme hizmet vermesi husûsunda kendisine çok tesirleri oldu. Daha sonraları Ali Kuşçu da bu ilmî çalışmalara katıldı.
Uluğ Bey tarafından Semerkant’ta kurdurulan rasathânedeki astronomi çalışmaları, astronominin bugünkü ileri seviyesine gelmesinde şeref payına sâhiptir. Astronomiyle ilgili çalışmalarının temelini, matematikteki trigonometrik esaslar teşkil etmektedir.
Uluğ Bey, İlhanlılar zamânında yapılan rasadları yeniden inceledi. Kontrolden geçirdi ve yeni rasadlar yaptı. On iki sene süren bu çalışmasının netîcesini ancak 1437 senesinde alabildi ve kendi adıyla anılan büyük eseri Uluğ Bey Zîci’ni ortaya koydu. Önceki zîclerin eksiklerini tamamlayan bu eser, devrin ilmî esâslara dayanan tek cedveli olup, eski zîclerin yanlışlarını düzeltiyor ve yıldızların hareketlerini daha mükemmel gösteriyordu. Eser, bilim târihinde, Batlamyus ve Nasîrüddîn Tûsî’nin hazırladığı zîclerden sonra üçüncü büyük zîc olarak tanınmaktadır. Eserde genellikle gökyüzünün güneyinde kalan kırk sekiz takımyıldızı konu edilmiş ve bu takımyıldızlar içerisinde bulunan 1018 yıldızın koordinatlarını en doğru biçimde tespit etmiştir.
Kitap dört bölümden meydana gelmiştir. Eser 1665 senesinde İngilizceye tercüme edilerek Oxford’da basılmıştır. Fransızca tercümesi de 1853’te Farsça metniyle birlikte basılmıştır. Esere Ali Kuşçu ve torunu Mîrim Çelebi tarafından şerhler yapılmıştır.
. 09/05/2022
Şevvâl ayında tutulan oruçlar...
Sevgili Peygamberimiz buyurdu ki: “Ramazân orucunu tutup, sonra Şevvâl ayında da altı gün oruç tutan, bir yıl oruç tutmuş gibi olur.”
Aslında, bedenî ibâdetlerden olan orucu, [oruç tutulması harâm, yasak veya mekrûh olan zamanlar hâricinde] her zaman tutmak çok sevaptır; fakat Şevvâl ayında tutulan orucun sevâbı daha çoktur. Ramazân-ı şerîften sonra, Şevvâl ayında tutulan oruçlar sâyesinde, insan günâh kirlerinden temizlenir. Bu oruçlar, Ramazân orucunun eksikliklerini de tamâmlar. Bir hadîs-i şerîfte, “Oruç, cehennem ateşinden koruyan bir kalkandır” [Buhârî] buyuruldu. Oruç kazası olmayan nâfile oruç tutmalıdır. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Bir gün nâfile oruç tutana, yeryüzü dolusu altın verilse, o orucun sevâbını karşılamaz.” [İbnü’n-Neccâr]
“Gizleyerek, bir gün nâfile oruç tutana, Allahü teâlâ, Cennetini ihsân eder.” [Hatîb Bağdâdî]
Sevgili Peygamberimiz buyurmuşlardır ki:
“Her [hicrî-kamerî] ayda, üç gün oruç tutmak, bütün yılı oruçlu geçirmek gibi sevaptır.” [Buhârî]
“Her ay 3 gün oruç tutan, yılın tamâmında oruç tutmuş gibi olur.” [Müslim]
Ramazân ayında oruç tuttuktan sonra, Şevvâl ayında da 6 gün oruç tutanlar, senenin tamâmını oruç tutmuş gibi olurlar. Peygamber Efendimiz buyurmuştur ki:
“Ramazân orucunu tutup, sonra Şevvâl ayında da altı gün oruç tutan, bir yıl oruç tutmuş gibi olur.” [İbn-i Mâce]
“Ramazândan sonra, Şevvâl ayında da 6 gün oruç tutan, anasından doğduğu günkü gibi günâhsız olur.” [Taberânî]
“Ramazân ayı orucu on aya, Ramazândan sonra tutulan 6 gün oruç da iki aya mukâbil olur ki, böylece bir yıl oruç tutma sevâbına kavuşulur.” [İbn-i Huzeyme]
Kur'ân-ı kerîmde, “Bir hasene (iyilik) işleyene, (en az) 10 sevap verilir” buyurulmaktadır. Bunun için, Ramazân-ı şerîfte tutulan 30 gün oruca karşılık 300, Şevvâl ayında tutulan 6 gün oruca karşılık da, 60 gün sevap yazılacağından, toplam 360 gün oruç tutulmuş gibi olur.
Şevvâl ayında olsun, diğer mübârek gün ve aylarda olsun, tutulan oruçlar hep nâfiledir. Yani farz oruç gibi değildir. Sevâbı ne kadar çok olursa olsun, nâfile oruçların hiçbiri, farz ile kıyâslanamaz.
Bazı âlimler, Şevvâldeki 6 gün orucun, bayramdan sonra, vakit geçirmeden, hemen tutulmasının iyi olacağını bildirmişlerdir. Ama bu oruçları aralıklı olarak tutmak da câizdir. Şevvâl ayında tutulacak olan nâfile veya kazâ oruçlarını, Pazartesi ve Perşembe günlerinde tutmak çok iyi olur. Çünkü bu günlerde oruç tutmak sünnettir.
Oruç kazâsı olmayanların, nâfile oruç tutmaları çok sevaptır. Ama kazâları varsa, tabîî ki önce onları bitirmelidirler. Şunu unutmamalıdır ki, farz olan bir ibâdet, bir özürden dolayı vaktinde yapılamamış ise, bunu daha sonra, hemen ilk fırsatta kazâ etmelidir; edâsı farz olan ibâdetlerin kazâsı da farzdır. [Namaz, oruç ve zekât gibi farzlar, zamanlarında edâ edilememiş iseler, ilk fırsatta kazâ edilmelidirler.]
Ali el-Havvâs hazretleri buyurmuştur ki:
"Şevvâl ayında tutulan bu altı günlük oruca da, Ramazân-ı şerîfteki saygıyı göstermelidir. Çünkü Şevvâl ayında tutulan oruçlar, Ramazân ayındaki oruçların eksikliklerini ta’mîr durumundadır."
.03/05/2022
.03/05/2022
Rabbimizin büyük ihsânı...
Bayram sabâhı melekler derler ki: “Ey ümmet-i Muhammed, kalkınız! Rabbiniz büyük ihsânlarda bulunuyor, çok günâhlar affediyor.”
Sevgili Peygamberimiz "Ramazân bayramı, Kurbân bayramı ve teşrîk günleri, biz Ehl-i İslâmın bayramlarıdır; bugünler yeme ve içme günleridir" ve "Ramazân Bayramında namâz ve sadaka-i fıtır, Kurbân Bayramında ise, namâz ve kurbân vardır" buyurmuşlardır. Ramazân Bayramında fakîrlere sadaka-ı fıtır verilmesi; Kurbân Bayramında ise, akrabâya ve komşulara kurbân etinden dağıtılması ne kadar hikmetli işlerdir.
Peygamber Efendimiz; “Ramazân ayının son günü Allahü teâlâ, oruç tutanları affeder” buyurunca, Eshâb-ı kirâm, “Yâ Resûlallah, o gün Kadir Gecesi mi?” diye suâl ettiler. Peygamber Efendimiz buyurdu ki: “Bilmez misiniz ki, iş yapana, işi bitirince ücreti verilir.”
Bayram günü sabâh namazı vakti olduğu zaman, Allahü teâlâ meleklere emreder. Onlar yeryüzüne inerler. Sokak başlarını tutarlar. İnsanlar ve cinnîlerden başka bütün mahlûkâtın duyacağı bir sesle nidâ ederler. Derler ki:
“Ey ümmet-i Muhammed, kalkınız! Rabbiniz büyük ihsânlarda bulunuyor, çok günâhlar affediyor.”
Mü'minler, bayram namazını kılmak üzere câmi ve mescidlere toplandıkları zaman, Allahü teâlâ meleklere hitâp eder:
“İşçi çalışınca karşılığı nedir?”
Melekler derler ki:
“Ücretinin ödenmesidir.”
Şânı yüce olan Allah buyurur ki:
“-Sizi şâhit tutuyorum ki, Ben, onlara sevâb olarak rızâmı ve mağfiretimi verdim.”
Bir hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki:
“Bayram sabâhı Müslümanlar, namaz için câmilerde toplanınca, Allahü teâlâ, meleklere; “İşini yapıp ikmâl edenin karşılığı nedir?” diye sorar.
Melekler de; “Ücretini vermektir” derler.
Allahü teâlâ da; “Siz şâhit olun ki, Ramazân’daki oruçların ve namazların karşılığı olarak kullarıma kendi rızâmı ve mağfiretimi verdim. Ey kullarım, bugün benden isteyin, izzet ve celâlim hakkı için istediklerinizi veririm” buyurur.”
Sevgili Peygamberimiz yine buyuruyor ki:
“Ramazan Bayramı günü melekler yolların kenarında durarak bayram namazına gidenlere şu müjdeyi verirler:
Ey mü'minler topluluğu! Size mükâfâtlar, hayırlar ve bol bol ni'metler verecek olan kerem ve ihsân sahibi Rabbinizden isteyiniz. Zîrâ O, size geceleri ihyâ etmenizi emretti, siz yaptınız. O, size gündüz oruç tutmanızı emretti, siz de tuttunuz. O, size Rabbinize itâat etmenizi emretti, siz de itâat ettiniz. Öyle ise bahşîşinizi, mükâfâtınızı alınız. Namazdan sonra bir melek de şöyle nidâ eder: Ey mü'minler! Biliniz ki, bugün şüphesiz mükâfât günüdür, günâhlardan kurtuluş günüdür ve ayıplardan temizlenme günüdür.”
Bu mükâfâtları bilen bir Müslümân nasıl sevinmez ve bayram etmez ki? Ramazân ayında tuttuğumuz oruçlar sebebiyle günâhlarımız affolduğu için, büyük sevâp ve ni’mete kavuştuğumuz için bayram yaparız. Bayram günleri sevinmek, neş’elenmek gerekir. Böylece, Müslümânların bir arada sevinme ve kaynaşma günleri olan bayramlarla, İslâm toplumunun kültür mîrâsı olan güzel örf, âdet ve geleneklerimiz nesilden nesile aktarılmış olur.
.2/05/2022
.2/05/2022
İhsan edilen iki bayram...
Bayram günleri, günâhların affedildiği, birlik ve berâberlik duygularının pekiştirildiği, yoksulların sevindirildiği günlerdir.
Mübârek Ramazân ayı çabucak gelip-geçiverdi. Bu ayı ta’kîb eden Şevvâl ayının birinci günü [yanî takvimlere göre bugün] “Ramazân Bayramı”nın birinci günüdür.
Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) Mekke-i mükerremeden Medîne-i münevvere’ye hicret edince, Medînelilerin câhiliye âdetlerinden kalma bayramları kutladıklarını gördü; onlara, “Allahü teâlâ, size onlardan (daha) hayırlı iki bayram (Ramazân ve Kurbân Bayramlarını) ihsân etti” buyurdu.
Bilindiği gibi, Arabî ayların onuncusu olan “Şevvâl-i şerîf ayı”nın birinci günü “Ramazân Bayramı” başlar ve üç gün devâm eder. Yine Arabî ayların onikincisi ve sonuncusu olan “Zil-hicce ayı”nın onuncu günü de “Kurbân Bayramı” başlar, bu da dört gün devâm eder.
Bazı zamanlar benzerlerine nazaran çok daha kudsî, mukaddes ve mübârektir. İşte dînî bayramlarımız, bu mübârek günlerimizdendir. İslâmiyette bayram günleri, Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanından beri, husûsî bir şekilde kutlanagelmiştir. Bütün İslâm devletlerinde de bugüne kadar kutlanarak gelmiştir.
İslâmiyetten sonra, bayram ma'nâsına gelen "îd" ta’bîri kullanılmıştır. Her yıl Müslümanların sevinçli, neş’eli günleri tekrâr geldiği için böyle günlere “ıyd=îd”, ya'nî "Bayram" denilmiştir.
Bayram günleri, günâhların affedildiği, birlik ve berâberlik duygularının pekiştirildiği, yoksulların sevindirildiği günlerdir.
Hazret-i Ali (radıyallahü anh), bir kalabalığı eğlence içinde görüp, böyle eğlenip neş’elenmelerinin sebebini sorduğunda onlar, "Bugün bayramımızdır" dediler. Bunun üzerine Hazret-i Ali de; "Günâh işlemediğimiz günler de, bizim bayramımızdır" buyurdu.
Yine Müslümân, rûhunu teslîm edeceği zaman rahmet meleklerini, Cennetteki ni'metleri görüp onları görmenin zevkiyle gülerek can verince, bu vaktin de Müslümânın bayramı olduğu bildirilmiştir.
Ayrıca İslâm büyükleri, bir Müslümânın, Allahü teâlânın emirlerine uyup, yasaklarından sakınarak, günâh işlemeden, harâm lokma yemeden geçirdiği günleri de bayram kabûl etmişlerdir...
***
Ma’lûm olduğu üzere, bayramların cemiyet hayâtımızda çok özel yerleri vardır. Müslümânlar bayram günlerine ayrı bir önem verirler. Bayram öncesi, yiyecek, giyecek ve temizlik gibi hâzırlıklar yapılır. Bayram günlerinde herkes, temiz giyinir. Çocuklara yeni elbiseler alınır. Fakîr, öksüz ve yetîmler sevindirilir.
Çocuklar, gençler, olgunlar ve yaşlılar grup grup câmilere doluşurlar, büyük bir huşû içerisinde namazlarını edâ ederler.
Bayram namazından sonra, kabirler ziyâret edilir; geçmişlerin, akrabâ ve dîn büyüklerinin rûhları için Kur’ân-ı kerîm okunur, duâ edilir, sadakalar verilir.
Bayram namazından sonra bütün Müslümânlar birbirlerinin bayramlarını tebrîk ederler, daha sonra âile büyükleri, eş-dost, akrabâ ve komşuları ziyâret ederek, büyüklerin ellerini öpüp duâlarını alırlar. Bayramlar sevgi ve saygının artmasına vesîle olur.
.26/04/2022
.26/04/2022
Kadir gecesinin fazîleti
Cuma, bayram ve kandil geceleri ve günleri, Müslümânların mübârek gece ve günleridir. Bu mübârek gece ve günlere kıymet veren Allahü teâlâdır.
Kadir gecesi, çok kıymetli, şerefli, mübârek bir gecedir... Sevgili Peygamberimiz buyurdular ki:
“Kim, inanarak ve sevâb umarak Kadir gecesini ibâdetle geçirirse, geçmiş ve gelecek günâhları affolur.” (Buhârî, Müslim)
Eshâb-ı kirâm, Kadir gecesinin bin aydan daha hayırlı, kıymetli, fazîletli olduğu Kur'ân-ı kerîmde bildirilince, o kadar sevinmişlerdir ki, başka bir şeye bu kadar sevinmemişlerdir.
Allahü teâlâ, kullarına çok acıdığı için bazı gecelere, günlere ve aylara husûsî kıymet vermiş; bu gece, gün ve aylardaki duâ, tevbe, namaz ve oruç gibi ibâdetleri kabûl edeceğini yanî bol sevâb vereceğini bildirmiştir.
Dünkü makâlemizde de bahsettiğimiz gibi, İslâm dîninin husûsî kıymet verdiği “on gece” vardır ki, bunlar, hicrî-kamerî sene içerisindeki sıralarına göre, “1 Muharrem (Hicrî yılbaşı gecesi), 10 Muharrem (Aşûre gecesi), Mevlid, Regâib, Mi'râc, Berât, Kadir, Ramazân Bayramı, Arefe ve Kurban Bayramı geceleri”dir.
Kur'ân-ı kerîmin, Resûlullah Efendimize gelmeye başladığı ve Ramazân ayı içinde olan “Kadir gecesi”nin fazîleti (üstünlüğü), bin aydan daha fazîletli [hayırlı, kıymetli] olduğu, bizzât Allahü teâlâ tarafından Kur'ân-ı kerîmde “Kadir sûresi”nde açıkça bildirilmiştir.
Bu gece, Kur'ân-ı Kerîm’de medhedilen en kıymetli gecedir. Hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki: “Allahü teâlâ indinde en kıymetli gece, Kadir gecesidir.”
Nasıl ki, altın madeni bakır, demir, kömür gibi madenlerden çok üstün ise, yine yâkût taşı diğer normal taşlardan çok kıymetli ise, bu gece de diğer normal gecelerden çok üstündür. Kadir gecesi, bu ay (Ramazân ayı) içindedir [Bakara, 185; Kadir, 1].
Bilindiği üzere, bazı mekânlar emsâline göre daha mukaddes, bazı insanlar akrânına nisbetle daha muhterem olduğu gibi, bazı zamanlar da benzerlerine nazaran çok daha kudsî, mukaddes ve mübârektir.
Aslında Cenâb-ı Hak, kullarının çok ibâdet yapmaları, duâ ve tevbe etmeleri için böyle gece, gün ve ayları birer sebep kılmıştır. O hâlde böyle gece, gün ve ayları birer ganîmet bilelim.
Bazı hadîs-i şerîflerde, bu gecenin, Ramazân ayının son on gecesinde yani 20.-30. geceleri arasında aranması bildirilmiştir. Nitekim Eshâb-ı kirâm, Peygamber Efendimize, Kadir gecesinin ne zaman olduğunu sorunca "Kadir gecesini, Ramazân ayının son on gününde arayınız" buyurmuşlardır.
Bir başka zaman sorulduğunda ise, Kadir gecesini Ramazân ayının 27’sinde aramalarını emir ve tavsiye buyurmuşlardır.
Hülâsa olarak söylemek gerekirse, Cuma, bayram ve kandil geceleri ve günleri, Müslümânların mübârek gece ve günleridir. Bu mübârek gece ve günlere kıymet veren Allahü teâlâdır.
.25/04/2022
.25/04/2022
Kadir Gecesi hakkında...
“Kadir” kelimesi sözlüklerde “miktâr, kıymet, değer, derece, takdîr-i İlâhî, i’tibâr, prestij…” gibi manâlarda kullanılmaktadır; kadr u kıymet şeklinde de zikrolunur.
Takvimlerde 27 Nisan 2022 Çarşamba günü, mübârek Ramazân ayının 26. Günüdür [26 Ramazân 1443]; o gecenin de “Kadir Gecesi” olduğu yazılıdır.
“Kadir” kelimesi sözlüklerde “miktâr, kıymet, değer, derece, takdîr-i İlâhî, i’tibâr, prestij…” gibi manâlarda kullanılmaktadır; kadr u kıymet şeklinde de zikrolunur. Yine “Kadir”, “şeref” demektir.
Hemen makâlemizin başında ifâde edelim ki, “Kadir gecesi”, Muhammed aleyhisselâma ve ümmetine mahsûs bir gecedir. Başka Peygamberlere ve ümmetlerine böyle bir gece verilmemiştir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Allah, Kadir gecesini ümmetime hediye etmiş, ondan önce kimselere vermemiştir.” [Deylemî]
Kadir gecesinin kıymetli olmasının sebebi şudur: Allahü teâlânın mukaddes kelâmı Kur'ân-ı kerîm, Resûlullah Efendimize Kadir gecesinde gelmeye başlamıştır.
Kur'ân-ı kerîmin, Resûlullah Efendimize, Mekke-i mükerreme’de, Nûr Dağı’nda, Hırâ Mağarası’nda vahyedilmeye başladığı Kadir gecesinin, “bin aydan daha hayırlı, fazîletli, kıymetli olduğu”, bizzât Allahü teâlâ tarafından Kur'ân-ı kerîmde Kadir sûre-i celîlesinde beyân buyurulmuştur.
Kadir gecesi, Kur'ân-ı Kerîm’de medhedilen en kıymetli gecedir.
Bilindiği üzere, bazı mekânlar emsâline göre daha mukaddes, bazı insanlar akrânına nisbetle daha muhterem olduğu gibi, bazı zamanlar da benzerlerine nazaran çok daha kudsî, mukaddes ve mübârektir.
İçerisinde, İslâm dîninde kıymet verilen on geceden olan "Regâib" ve "Mi'râc" kandillerinin bulunduğu Recep ayı ve "Berât" kandilinin bulunduğu Şa'bân ayı çabucak gelmiş-geçmiş bulunuyor; şimdi ise “ayların sultânı” diye anılan Ramazân ayı da bitmek üzeredir.
Mübârek on geceden biri olan “Kadir” gecesi, mübârek Ramazân ayındadır. Her Müslüman, onbir ayın sultânı olan Ramazân ayını ve bin aydan daha hayırlı, kıymetli olan Kadir gecesini bir ganîmet bilmeli, bu fırsatları iyi değerlendirmelidir.
Üç ayların 3.sü, kamerî ayların ise 9.su olan Ramazân ayı, bütünü i’tibâriyle çok kıymetli ve şereflidir. Ramazân ayında yapılan bütün nâfile ibâdetlere verilen sevâp, başka aylarda yapılan farz ibâdetlere verilen sevâp gibidir. Bu ayda yapılan bir farza ise, başka aylarda yapılan 70 farza verilen sevâb kadar sevâb verilir. Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene boyunca da bu işleri yapmak nasîp olur.
“Bereketli, hayırlı, faydası bol, feyizli” demek olan “mübârek” sıfatıyle sıfatlanan ve İslâm dîninin kıymet verdiği on geceden biri Kadir gecesidir.
Mübârek geceler, Hicrî-kamerî sene içerisindeki sırasına göre, 1 Muharrem, 10 Muharrem (Aşûre gecesi), Mevlid, Regâib, Mi'râc, Berât, Kadir, Ramazân Bayramı, Arefe ve Kurbân Bayramı geceleridir.
Yukarıda bildirilen on geceden başka, Ramazân Bayramının ve Kurbân Bayramının diğer geceleri, Zil-hicce ayının ilk on gecesinden kalan 8 gece, Muharrem’in ilk on gecesinden kalan 8 gece ve her Cum’a ve Pazartesi gecesi de mübârektir.
.18/04/2022
.18/04/2022
İsrâf hakkında dînimizin hükmü -1-
İsrâf, bir aşırılıktır; yani isrâf, gereksiz ve ölçüsüz harcamaktır. Hayât isrâfı, sağlık isrâfı, ilim isrâfı, zaman isrâfı gibi nice isrâflar vardır...
Türkiye gazetesinde, Ramazân-ı şerîf ayının başlarında [03.04.2022], “İsrâf” konusunda, biri Kaan Zenginli’ye, diğeri de Osman Sağırlı’ya âit 2 haber yayınlandı. 1.'nin başlığı: “Kıtlık ve Pahalılıkta Bu Nasıl İsrâf”, 2.'nin başlığı ise, “Gıda İsrâfında 20 Gerçek” idi. Her 2 haberde de, çok dikkat çekici husûslar vardı. Tabîî ki, biz onların hepsini burada nakledebilecek durumda değiliz; sâdece kısa birkaç cümle nakledeceğiz:
Kaan Zenginli’nin haberinde deniliyor ki: “Türkiye İsrafı Önleme Vakfı”, “Gıda ve Tarım Örgütü” (FAO) ve “Birleşmiş Milletler” Raporlarına göre;
“…Ülkemizde yılda 27 milyon ton gıda ve 7 milyon ekmek çöpe gidiyor. Bunun rakamsal değeri 225 milyar TL olarak hesaplanıyor.”
“…Dünyada her yıl 1,3 milyar ton gıda isrâf ediliyor. Kısacası yiyeceklerin yüzde 40’ı yenmeden çöpe gidiyor. Türkiye ise, kişi başı yıllık gıda isrâfında maalesef ilk sıralarda yer alıyor. Ülkemizde gıda isrâfı her yıl artışını sürdürüyor.”
“…Gıda kayıp ve isrâflarının yüzde 56’sı gelişmiş ülkelerde, yüzde 44’ü gelişmekte olan ülkelerde ortaya çıkıyor. Bu gıdanın dörtte biri kurtarılabilse, dünyadaki 821 milyon aç insan doyurulabilir. Gerçekleştirilen bir araştırmaya göre; isrâf bugünkü gibi artmaya devâm ederse, 2030 yılında 2,1 milyar tona ve 1,5 trilyon dolar seviyesine ulaşacak.”
Osman Sağırlı’nın haberinden de bir-iki nakil yapalım:
“Dünyada üretilen gıdanın üçte biri (yaklaşık 1,3 milyar ton), her yıl kaybolmakta veya isrâf edilmektedir. Yalnızca üretici fiyatlarına dayalı olarak küresel gıda isrâfının ekonomik mâliyeti, yaklaşık 750 milyar dolar. İsrâf edilen gıdanın yıllık değeri 1 trilyon dolar.”
“Bütün dünyadaki yaklaşık bir milyar aç insan; ABD ve Avrupa’da isrâf edilen gıdanın dörtte biri ile beslenebilir.”
Bu münâsebetle, biz de bugün ve yarın, “İsrâf Hakkında Dînimizin Hükmü” konusunu kısaca ele almak istiyoruz.
Kelimelerin bir lüğavî [sözlük] ma’nâları var, bir de ıstılâhî [yani terim, deyim, dînî bir ta’bîr olarak] anlamları vardır.
Türkçemizde, “savurganlık, tutumlu olmamak, tutumsuzluk” kelimeleriyle ifâde edebileceğimiz "isrâf", Arapça’da "serf" kökünden türeyen bir kelimedir. Para, emek, zaman… gibi kaynakları lüzûmsuz/gereksiz yere harcamaktır. İsrâf, bir aşırılıktır; yani isrâf, gereksiz ve ölçüsüz harcamaktır. Hayât isrâfı, sağlık isrâfı, îmân nimetinin isrâfı [kıymetinin bilinememesi], ilim isrâfı, zaman isrâfı gibi nice isrâflar vardır.
Dînen, aklen ve âdeten yeterli sayılacak bir miktarın ötesindeki harcama isrâf sayılmıştır. Bunun yanında, bir ihtiyâcı gidermeye yönelik olmayan, lüks ve gösteriş uğruna harcanan her kuruş dînimize göre isrâftır. Ama iyi kazanan, maddî durumu elveren, buna uygun bir harcamada bulunabilir. Daha iyi yiyebilir, daha iyi giyebilir, daha iyi bir muhitte [çevrede] ve evde oturabilir. Çünkü Allahü teâlâ, verdiği nimetlerin eserlerinin/izlerinin kulları üzerinde görülmesini ister ve bundan da râzı ve memnûn olur.
.19/04/2022
.19/04/2022
İsrâf hakkında dînimizin hükmü -2-
Mâlı, Allahü teâlânın râzı olmadığı yerlere vermek, harcamak, isrâftır, kötü bir huydur ve harâmdır. İsrâfta hayır, iyilik olmaz...
Dînimizde, maddî ve ma’nevî ni’metlerden faydalanırken orta yol emredilmiştir.
Kur'ân-ı kerîmde: “Ey îmân edenler! Size verdiğimiz rızıkların temiz olanlarından yiyiniz! Eğer sâdece Allâh'a kulluk ediyorsanız, O'na şükrediniz!” (Bakara, 172)
"Yiyiniz, içiniz, fakat isrâf etmeyiniz. Çünkü O [Allah] isrâf edenleri [saçıp savuranları] sevmez" (A’râf, 31) “Onlar harcadıkları zaman ne savurganlığa saparlar, ne de cimrilik ederler. Harcamaları, bu ikisinin arasında dengeli olur” (Furkân, 67) buyurulmuştur. Ayrıca, En'âm, 141; İsrâ, 26-27; 29-30 âyetlerine de bakılabilir.
Özet olarak malı, İslâmiyyetin ve mürüvvetin uygun görmediği yerlerde harcamaya, dağıtmaya “isrâf” denir. Mürüvvet, faydalı olmak, iyilik yapmak arzûsudur. İslâmiyyete uymayan isrâf, harâmdır. Mürüvvete uymayan isrâf ise, tenzîhen mekrûhtur.
Mâl, büyük bir ni’mettir. Mâlı isrâf, Allahü teâlânın ni’metini hakîr görmek, ni’mete kıymet vermemek, ni’meti elden kaçırmak, kısaca küfrân-ı ni’met etmek, ya’nî şükretmemek olur. Zîrâ mâlı, Allahü teâlânın râzı olmadığı yerlere vermek, harcamak, isrâftır, kötü bir huydur ve harâmdır. İsrâfta hayır, iyilik olmaz. İslâmiyyetin emrettiği yerlere vermek ise, hayırlıdır ve isrâf olmaz.
Ülke genelinde maalesef ekmek, su, gıda, ilaç, kâğıt ve enerji gibi birçok tüketim maddesi, dikkatli kullanılmadığı için isrâf ediliyor.
Başta yeme ve içme, giyim ve kuşam, süslenme, ev ve eşyâ, araba gibi maddî ihtiyaçlar olmak üzere, her türlü rızıktan istifâdede isrâf olabilir. Demek ki isrâf, herhangi bir ihtiyâcımızı gidermek için yapılan masraf ve harcamada ölçüyü kaçırmak, aşırı gitmektir. İsrâfta bulunan kimseye "müsrif" denir.
İslâmiyyetin izin verdiği, emrettiği yerlere vermek ve mubâh olan şeyleri almak için verilen mal, para, isrâf olmaz. İmâm Mücâhid (rahmetullahi aleyh) buyuruyor ki:
"Bir kimse, Allahü teâlânın emrettiği yerlere dağ kadar altın harcasa, isrâf olmaz. Ama bir dirhem [yaklaşık beş gram] gümüşü veyâ bir avuç buğdayı, harâm olan yere vermek isrâf olur."
"Bir kimse, Allahü teâlânın emrettiği yerlere dağ kadar altın harcasa, isrâf olmaz. Ama bir dirhem [yaklaşık beş gram] gümüşü veyâ bir avuç buğdayı, harâm olan yere vermek isrâf olur."
Doyduktan sonra fazla yemek de isrâftır. Yalnız, misâfir utanmasın diye, ev sâhibinin fazla yemesi ve orucu râhat tutmak için sahûrda fazla yemek isrâf değildir.
Peygamber Efendimizden önce yaşamış olan ve “esha’l-Arab=Arapların en cömerdi” sıfatıyla anılan Hâtim-i Tâî, cömertliği ile meşhûr olmuştu. Çok mal ve para verdiği için buna: “Malı isrâf etmekte hayır yoktur” dediklerinde; “Hayra verilen mal isrâf olmaz” cevâbını vermiştir.
Malı, Allahü teâlânın râzı olmadığı yerlere harcamak, o malı, boşa atmak demektir. Hâlbuki Peygamber efendimiz; “Malı boş yere saçmayınız!” buyurmuştur.
Resûlullah Efendimiz, bir gün Sa'd bin Ebî Vakkâs hazretlerini abdest alırken gördü ve “Yâ Sa'd! Suyu niçin isrâf ediyorsun?” buyurdu. O, “Abdest alırken de isrâf olur mu?” deyince;
“Büyük nehirde de olsa, abdestte fazla su kullanmak isrâf olur”/“Evet, hattâ akmakta olan bir nehirde abdest alsan bile” şeklinde cevap verdi. [Ebû Dâvûd, Cihâd, 21, (III, 27)]
Dört önemli tavsiye!
Bu ayı, âhıreti kazanmak için bir fırsat bilip, bu ayda elden geldiği kadar ibâdet etmeli, Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır.
Peygamber Efendimiz, Şâban ayının son günü îrâd buyurduğu bir hutbesinde: “Bu ayda, bir oruçluya iftâr vermenin büyük sevâbı”nı anlatınca, Eshâb-ı kirâm: “Yâ Resûlallah! Her birimiz, bir oruçluyu doyuracak kadar zengin değiliz. Biz, bu büyük sevâptan mahrûm mu kalacağız?” diye suâl etmişlerdir.
O, Eshâbına şöyle cevap vermiştir:
“Bir hurma ile iftâr verene de, yalnız su ile oruç açtırana da, biraz süt ikrâm edene de bu sevap verilecektir. Bu ay, öyle bir aydır ki, ilk günleri rahmet, ortası afv ve mağfiret ve sonu Cehennemden âzâd olmaktır. Bu ayda, emri altında olanların [yâni işçilerin, me'mûrların, askerlerin ve talebenin] vazîfesini hafîfletenleri [meselâ patronları, âmirleri, kumandanları ve müdürleri] Allahü teâlâ affedip, Cehennem ateşinden kurtarır.”
Peygamber Efendimiz, hutbesine devâmla şöyle buyurmuştur:
“Bu ayda, şu dört şeyi çok yapınız! Bunun ikisini, Allahü teâlâ çok sever. Bunlar, Kelîme-i şehâdet söylemek ve istiğfâr etmektir. Diğer ikisini de, zâten her zaman yapmanız lâzımdır. Bunlar da, Allahü teâlâdan Cenneti istemek ve Cehennem ateşinden O'na sığınmaktır. Bu ayda, bir oruçluya su veren bir kimse, kıyâmet günü susuz kalmayacaktır.”
Oruç tutmak, biz ümmet-i Muhammed’e, Peygamber Efendimizin hicretinden 18 ay sonra, Şabân ayının 10. günü, Bedir gazâsından da bir ay önce farz oldu.
Bakara sûresinin 183. âyet-i kerimesinde: “Ey îmân edenler! Oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı; umulur ki takvâ ehli olursunuz” buyurulmuştur.
İslâmın 5 şartından dördüncüsü, mübârek Ramazân ayında; akıllı, bülûğa ermiş, erkek ve kadın her Müslümânın her gün oruç tutmasıdır.
Bu ayı, âhıreti kazanmak için bir fırsat bilip, bu ayda elden geldiği kadar ibâdet etmeli, Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır.
Tabîî ki, her şeyden önce, i'tikâdı düzeltmelidir. Ehl-i Sünnet âlimlerinin bildirdikleri i'tikâdı öğrenmek ve buna göre inanmak lâzımdır. İ'tikâd düzgün olmazsa, tutulan oruçların, yapılan diğer ibâdetlerin bir fâidesi olmaz. Çünkü, i'tikâdı bozuk olanların, muhakkak Cehenneme gidecekleri hadîs-i şerîfte bildirilmiştir. Bunun için, Ehl-i Sünnet âlimlerinin yazdıkları “İlmihâl” kitaplarını alıp okumalı, doğru îmânı, harâm ve helâl olan şeyleri öğrenmeli, bütün ibâdetleri bunlara göre yapmaya çalışmalı, harâmlardan da sakınmalıdır. Kıymetli zamanlarda bu bilgileri okumak, öğrenmek, nâfile namazdan ve diğer bütün nâfile ibâdetlerden çok daha kıymetlidir.
Husûsen bu ayda, Allahü teâlânın gazabına sebep olabilecek bütün kötülüklerden, harâmlardan sakınmak, îmân, ibâdet bilgilerini, harâmları öğrenmek, kul haklarından sakınmak, varsa helâlleşmek, günâhlardan tevbe etmek lâzımdır.
Allahü teâlâ, şartlarına uygun yapılan tevbeleri kabûl edeceğini va'detmiştir. Böyle mübârek ayları, gün ve geceleri fırsat bilip, çok çok tevbe-istiğfâr etmeli, affedilmek için, Cenâb-ı Hakk’a yalvarmalıdır.
.11/04/2022
.11/04/2022
Ramazân-ı şerifin fazileti...
Bu ay, fakîr-fukarâ, garip-gurebânın karınlarının doyduğu, muhtaçların yüzlerinin güldüğü bir aydır.
Dört gözle beklediğimiz, ayların sultânı olarak bilinen “Ramazân ayı” geldi ve ilk üçte biri de geçti. Bugün Ramazân ayının 10’u; ayın bitmesine 20 gün kaldı.
Bu ayda oruç tutan ve tevbe edenlerin günâhları yanar, yok olur. Nitekim, Sahîh-i Buhârî’deki bir hadîs-i şerîfte buyurulmuştur ki: “Bir kimse, Ramazân ayında oruç tutmayı farz (yanî vazîfe) bilir ve orucun sevâbını, Allahü teâlâdan beklerse, geçmiş günâhları affolur.” Demek ki orucun müjdelenen faydalarına kavuşabilmek için, bu ibâdetin Allah’ın emri olduğuna inanmak ve sevâp beklemek lâzımdır.
Bilindiği üzere, Ramazân ayı, Kur’ân-ı kerîmin inmeye başladığı aydır. Nitekim Kur’ân-ı kerîmde: “O Ramazân ayı ki, onda Kur’ân indirilmiştir…” (Bakara, 184) buyurulmuştur.
Yine bu ay, İslâmın beş şartından biri olan oruç ibâdetinin yapıldığı aydır.
Ramazân ayı, günâhların affolunduğu, tevbelerin kabûl olunduğu, sevâbların ve günâhların katlandığı bir aydır.
Bu ay, bereket ayıdır. Bu ayda, Allah için ufak bir iyilik yapmak, başka aylarda, farz yapmak gibidir... Bu ayda, bir farz yapmak ise, başka aylarda yetmiş farz yapmak gibidir.
İslâm âlimlerinin büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî’nin de buyurduğu gibi: "Ramazan-ı şerîf ayında nâfile olarak kılınan namaz, yapılan zikir, verilen sadaka ve diğer bütün nâfile ibâdetlere verilen sevâb, başka aylarda yapılan farzlara verilen sevâp gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir...” Bu husûs, hadîs-i şerifte bildiriliyor; ne büyük bir ihsân-ı İlâhîdir.
Bu ay, fakîr-fukarâ, garip-gurebânın karınlarının doyduğu, muhtaçların yüzlerinin güldüğü bir aydır. Çünkü bu ayda iftârlar verilmekte, yardım kolileri dağıtılmakta, zekâtlar ve sadaka-i fıtırlar verilmekte, ihtiyâcı olanların ihtiyaçları karşılanmaktadır.
Burada hemen, büyük sahâbî Selmân-ı Fârisî (radıyallahü anh)’in naklettiği, Peygamber Efendimizin, Şâban ayının son günü îrâd buyurduğu bir hutbesini hâtırlayalım:
“Ey müslümanlar! Üzerinize öyle büyük bir ay gölge vermek üzeredir ki, bu aydaki bir gece, ki bu Kadir gecesidir, bin aydan daha hayırlıdır, faydalıdır. Allahü teâlâ, bu ayda, her gün oruç tutulmasını emretti. Bu ayda, geceleri terâvîh namazı kılmak da sünnettir.
Bu ayda, Allah için ufak bir iyilik yapmak, başka aylarda, farz yapmak gibidir. Bu ayda, bir farz yapmak, başka aylarda yetmiş farz yapmak gibidir.
Bu ay, sabır ayıdır. Sabredenin gideceği yer Cennettir. Bu ay, iyi geçinmek ayıdır.
Bu ayda mü'minlerin rızkı artar. Bir kimse, bu ayda, bir oruçluya iftâr verirse, günâhları affolur. Hak teâlâ, onu Cehennem ateşinden âzâd eder. O oruçlunun sevâbı kadar, ona da sevâp verilir.”
Resûlullahın bu hutbesini dinleyen Eshâb-ı kirâm dediler ki:
“Yâ Resûlallah! Her birimiz, bir oruçluyu doyuracak kadar zengin değiliz. Biz bu büyük sevâptan mahrûm mu kalacağız?” [Bu suâlin cevâbını, sizlere yarın arz edelim inşâallah.]
Ramazân, oruç ayıdır...
“...Bu ay, öyle bir aydır ki, ilk günleri rahmet, ortası afv ve mağfiret ve sonu Cehennemden âzâd olmaktır...”
1- Bugün 4. gününü idrâkle şereflendiğimiz Ramazân ayı, Kur’ân-ı kerîm ayıdır; bu ay, Kur’ân-ı kerîmin inmeye başladığı aydır. (Bakara, 185)
2- Hatm-i şerîflerin yapıldığı [başta Peygamber Efendimiz olmak üzere, Eshâb-ı kirâm hatim okurlardı], mukâbelelerin okunduğu bir aydır [her Ramazân ayında Cebrâîl aleyhisselâm gelerek o güne kadar inen sûre ve âyetleri Peygamber Efdendimizle mukâbele ederdi], ölülerin de sevindirildiği bir aydır.
3- Ramazân ayı, oruç ayıdır [Bakara, 183-184]. Oruç, diğer bazı ibâdetler gibi Hicret-i Nebeviyyenin 2. senesinde (hicretten 18 ay sonra) farz kılınmıştır. Zekât da o sene farz kılındı. Sadaka-i Fıtır, Kurbân ve Bayram namazları o sene vâcib oldu. Kıblenin Mescid-i Aksâ’dan Mescid-i Harâma tahvili (çevrilmesi) ile cihâda izin verilmesi de, yine 2. senede olmuştur.
4- Bu ay, Terâvîh namazının kılındığı bir aydır; bazı câmilerde de hatimle kılınmaktadır.
5- Ramazân ayı, bin aydan hayırlı olan Kadir Gecesinin bulunduğu bir aydır [Kadr sûresi, 1-5].
6- Ramazân ayı, günâhların yandığı, yok olduğu bir aydır. Zâten “Ramazân” yanmak demektir. Yapılan tevbe ve istiğfârlarla, tutulan oruçlarla günâhlar affolur:
“Kim, Ramazân orucunun farziyyetine inanarak ve sevâbını da Allahü teâlâdan bekleyerek oruç tutarsa, geçmiş günâhları affolur.” (Buhârî)
Oruçla ilgili bir hadîs-i kudsî var: “Küllü ameli’bn-i Âdeme lehû illes-sıyâm…..” şeklinde başlar. Burada: “Âdemoğlunun her ameli kendisi içindir, ancak oruç müstesnâ; o benim içindir ve onun karşılığını ben vereceğim. Çünkü oruçlu, yemesini, içmesini ve şehevî arzûlarını benim için terk ediyor” buyurulmaktadır.
7- Ramazân ayı, merhamet, sabır, ikrâm, ihsân (iyilik yapma) duygularının coştuğu bir aydır. Bu ay, fakîr-fukarâ, garip-gurabânın karınlarının doyduğu, muhtaçların yüzlerinin güldüğü bir aydır. Bolca iftârların verildiği, kumanyaların dağıtıldığı, sâir iyiliklerin yapıldığı bir aydır.
8- Bu ay, sadaka-i fıtırların verildiği bir aydır. Birçok kimse de, zekâtlarını bu ayda veriyor. [Aslında zenginlik nisâbına ulaştıktan sonra 1 hicrî-kamerî sene geçince farz olur.]
9- Bu ayda yapılan nâfilelere, başka aylarda yapılan farzların sevâbı kadar sevâb verilir; bir farza da başka aylardaki 70 farz sevâbı verilir. [Bunlar, Selmân-ı Fârisî hazretlerinin rivâyet ettiği uzun hadîs-i şerifte zikrediliyor.]
10- Bu ay, bolca istiğfâr ve kelime-i şehâdetin okunduğu, Cennetin istenip Cehennemden sığınıldığı bir aydır. [Selmân-ı Fârisî hazretlerinin rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte bunlar da tavsiye buyuruluyor.]
11- Bu ayda; dargınlar, küskünler, kırgınlar barışmaktadırlar.
12- Bu ay, şeytânların zincirlere vurulduğu bir aydır. [İzâ câe Ramedânu füttihat ebvâbul-Cenne…... hadîsi malûmdur.]
13- Bu ay, hakkında, Peygamber Efendimizin: “...Bu ay, öyle bir aydır ki, ilk günleri rahmet, ortası afv ve mağfiret ve sonu Cehennemden âzâd olmaktır...” buyurduğu bir aydır.
Ayların sultânına kavuştuk...
Cuma, günlerin efendisi, Kadir gecesi, gecelerin en fazîletlisi olduğu gibi, "üç aylar"ın sonuncusu olan ramazân ayı da ayların sultânıdır...
Allahü teâlâya hamd ü senâlar olsun ki, takvîmlere göre, 02 Nisan 2022 (01 Ramazânü'l-mübârek 1443) Cumartesi günü, ayların sultânı mübârek ramazân ayını idrâkle şereflendik.
Cuma günü “Seyyidü’l-eyyâm” (günlerin efendisi), Kadir gecesi “efdalü’l-leyâlî” (gecelerin en fazîletlisi) olduğu gibi, üç ayların sonuncusu olan ramazân ayı da “sultânü’ş-şühûr” (ayların sultânı)dır.
Bilindiği gibi, “Ramazân”, sözlük ma’nâsı i’tibâriyle “yanmak” demektir. Çünkü bu ayda oruç tutan ve tevbe eden Müslümânların günâhları yanar, yok olur. Mübârek “Ramazân ayı”nda oruç tutulur, “Terâvîh namazı” kılınır ve “Sahûr”a kalkılır; daha başka bedenî ve mâlî bazı ibâdetler yapılır.
Sevgili Peygamberimiz buyurmuştur ki:
“Ramazân ayı mübârek bir aydır. Allahü teâlâ, size ramazân orucunu farz kıldı. O ayda rahmet kapıları [bir rivâyette Cennet kapıları] açılır, Cehennem kapıları kapanır, şeytânlar bağlanır. O ayda bir gece vardır ki, bin aydan daha kıymetlidir. O gecenin [ya’nî Kadir gecesinin] hayrından mahrûm kalan, her hayırdan mahrûm kalmış sayılır.” [Nesâî]
“Ramazân ayı bereket ayıdır. Allahü teâlâ bu ayda, günâhları bağışlar, duâları kabûl eder. Bu ayın hakkını gözetin! Ancak Cehenneme gidecek olan, bu ayda rahmetten mahrûm kalır.” [Taberânî]
Kıblenin Kâ’be-i muazzama olmasından bir ay ve hicret-i nebeviyyeden de 18 ay sonra, Şabân ayının 10. günü, Bedir gazâsından da bir ay önce, oruç farz kılınmıştır.
Yine hicretin 2. senesinde, ramazân ayında, terâvîh namazı kılınmaya başlanmış ve sadaka-i fıtır vermek vâcip olmuştur.
Bilindiği üzere Sevgili Peygamberimiz, Receb-i şerîf ayının başında, “Ey Allah’ım! Receb ve Şa’bân aylarında bize bereketler ihsân eyle, [bu ayları bizlere bereketli kıl] ve bizi ramazân ayına da ulaştır” meâlinde duâ buyururlardı.
Peygamber Efendimiz yine buyurmuşlardır ki:
“Bir kimse, ramazân ayında oruç tutmayı farz [ya’nî vazîfe] bilir ve orucun sevâbını, Allahü teâlâdan beklerse, geçmiş günâhları affolur.” [Sahîh-i Buhârî]
“Ramazân orucu farz, terâvîh namazı da sünnettir. Bu ayda oruç tutup, gecelerini de ibâdetle geçirenin günâhları affolur.” [Nesâî]
“Ramazân ayı gelince, “Ey hayır ehli, hayra koş! Şer ehli, sen de kötülüklerden el çek” denir.” [Nesâî]
“Ramazân-ı şerîf ayı geldiği zaman, Allahü teâlâ meleklere, mü’minlere istiğfâr etmelerini emreder.” [Deylemî]
“Ramazân ayının başı rahmet, ortası mağfiret, sonu ise Cehennemden kurtuluştur.” [İbn-i Ebi’d-dünyâ]
[Allahü teâlâ, hepimize, bu mübârek ramazân ayının feyiz ve bereketinden lâyıkı vechile istifâde etmeyi nasip buyursun.
Âilece, milletçe ve bütün İslâm âlemi olarak, sıhhat ve âfiyet içerisinde, huzûr, sükûn, emniyet ve âsâyiş üzere, daha nice mübârek ramazân aylarına kavuşmayı da lutfetsin.]
Neslin sağlıklı bir şekilde devamı için nikâh şarttır!
Nikâh; evlenecek Müslümân bir erkeğin, şâhidler huzûrunda, ben seni zevceliğe aldım, kadının da kabûl ettim demesidir.
Allahü teâlâ, dünyâda insan neslinin devâmı için, erkek ve kadını birbirine karşı câzip kılmıştır. Aynı zamanda, bu kuvvetli duygu karşısında, insanları, çetin bir imtihâna, hayâ ve iffet imtihânına tâbi tutmuştur. Bu en zor imtihânda kazanan bir insan, dünyâ ve âhiretin kahramânıdır.
Bilindiği üzere “Nikâh”: “Evlilik için yapılan akit, sözleşmedir. Evlenecek Müslümân bir erkek ile kadının, şâhidler huzûrunda, ben seni zevceliğe (hanımlığa) aldım, diğerinin de kabûl ettim demesidir.”
Allahü teâlâ, âyet-i kerîmede buyurdu ki (meâlen): “(Size) helâl olan kadınlardan nikâh ediniz.” (Nisâ sûresi, 3)
Peygamber Efendimiz de “Nikâhlanın, çoğalın! Kıyâmet günü, (diğer) ümmetlere karşı sizinle (sizin çokluğunuzla) övüneceğim” (İhyâ) buyurmuştur.
Diğer bir hadîs-i şerifte ise şöyle buyurulmuştur: “Nikâh yapmak benim sünnetimdir. Sünnetimden yüz çeviren benden değildir” (Menâhicül-İbâd)
Hayâ sâhibi olmanın dînimizdeki önemi çok büyüktür. Bu husûstaki birkaç hadîs-i şerîf şöyledir:
“Hayâ îmândandır.” [Buhârî]
“Hayâ, iffet, dile sâhip olmak ve akıl îmândan; cimrilik, müstehcenlik, çirkin söz ve hayâsızlık nifâktandır.” [Beyhekî]
“Hayâsı olmayanın îmânı da olmaz. Îmânsız da Cennete giremez.” [Deylemî]
“Hayâ”: “Utanma, âr, nâmus; çirkin şeylerden sıkılma veya edebe uymayan bir şeyin meydâna gelmesinden dolayı kalbde meydâna gelen râhatsızlık” demektir. İffetli kimse, hayâ, edep sâhibidir, yanî günâh işlemeye utanır.
Yûnus Emre Hazretleri, edeb hakkında buyuruyor ki:
“Ehl-i diller arasında aradım, kıldım talep;/Her hüner makbûl imiş; illâ edep illâ edep./Gezdim Halep’i Şâm’ı, eyledim ilmi talep;/İlim gerideymiş; illâ edep illâ edep.”
Yine Hazret-i Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî “Edep, insanın bedenindeki rûhtur; Enbiyâ ve Evliyânın göz ve gönül nûrudur; şeytânın kâtilidir, insanla hayvânı birbirinden ayıran en önemli vasıftır” buyurmuştur.
Erzurumlu İbrâhîm Hakkî hazretleri de buyurmuştur ki:
“Edep bir tâc imiş nûr-i Hudâdan/Giy ol tâcı, emîn ol her belâdan.” (Şiir Antolojilerinde farklı şahıslara da isnâd ediliyor. Meselâ Yûnus Emre’ye.)
Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Hayâ îmândandır. Îmânı olan Cennet'tedir. Fuhuş kötülüktür. Kötüler Cehennem'dedir.” (Buhârî, Et-Terğîb vet-Terhîb)
“Allahü teâlâdan hayâ ediniz! Hakîkî mânâda Allahü teâlâdan hayâ etmek, kötü düşüncelerden uzak durmak, helâl lokma yemek ve ölümü hâtırlamaktır…..” (Tirmizî, Taberânî)
“Cennet'e gitmek isteyen uzun emel sâhibi olmasın. Dünyâ işleri ile uğraşması ölümü unutturmasın. Harâm işlemekte, Allah'tan hayâ etsin.” (Berîka)
.28/03/2022
Eğitimde ana hedef ne olmalıdır?
Bizim yüksek medeniyetimizde, eğitimde işin esâsı, bütün insanlığa faydalı birer unsur meydâna getirmektir...
Bugün, yeryüzünde, değiştirilmemiş, bozulmamış, Allahü teâlânın râzı olduğu tek hak dîn vardır; o da, İslâmiyyettir. [Âl-i İmrân, 19 ve 85; Mâide, 3] Dünyâda ve âhırette râhata kavuşmak için, İslâmiyyete uymak, yanî müslümân olmak lâzımdır.
Bizlere her nimeti gönderen ve en büyük nimet olarak, müslümân yapmakla ve Muhammed aleyhisselâma ümmet kılmakla şereflendiren Allahü teâlâya ne kadar hamd ve şükretsek azdır.
Yüce Rabbimiz, iyi, güzel ve faydalı şeyleri yaratıp, dostunu-düşmânını ayırmadan, herkese gönderiyor. Bu cümleden olarak, Peygamberleri vâsıtasıyla, beşeriyete saâdet yollarını göstermiş, iyi-kötü, güzel-çirkin her şeyi onlara öğretmiştir. Dolayısıyla Allah'ın bize öğrettiği edep ve ahlâk, değişmeyen en güzel ve en doğru ahlâktır.
İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî (rahmetullahi aleyh)in buyurduğu gibi, “...Allahü teâlânın ihsânı o kadar boldur ki, günâh işleyenlerin rızıklarını kesmiyor. Günâhları örtmesi o kadar çoktur ki, emrini dinlemeyen, yasaklarından sakınmayan azgınları, herkese rezîl ve rüsvâ etmiyor ve nâmûs perdelerini yırtmıyor. Afvı ve merhameti o kadar çoktur ki, cezâyı ve azâbı hak edenlere azâb vermekte acele etmiyor. Ni’metlerini, ihsânlarını, dostlarına ve düşmânlarına saçıyor. Kimseden bir şey esirgemiyor...” [Mektûbât-ı Rabbâniyye, c. III, 17. mektûb]
Tabîî ki, bu dünyâda cezâları tehîr edilen kişiler, âhırette hesâba çekilmekten kurtulamayacaklardır.
Burada önemine binâen, mühim bir noktanın altını çizerek belirtelim ki, bizim mukaddes dînimizde, Peygamber Efendimizin teblîğâtında, yine çok zengin olan kültürümüzde ve yüksek medeniyetimizde, eğitimde işin esâsı, hem kendisine faydalı, hem de âilesine, milletine, vatanına ve devletine, İslâmiyete ve Müslümânlara, hattâ bütün insanlığa faydalı birer unsur meydâna getirmek olmuştur.
Türk-İslâm tarihi boyunca, millî eğitimimizdeki ana hedef bu olmuştur. İşte şimdi de bu güzel ülkenin bütün vatandaşlarının ana hedefi bu olmalıdır. Bu da, iyi bir eğitim ile mümkün olabilir.
Ahlâka dâir kitaplar da yazmış bulunan Ali bin Emrullah diyor ki:
“Ahlâk ilmi, çok şerefli, pek kıymetli, en lüzûmlu bir ilimdir. Çünkü rûhun kötülükleri bu ilim ile temizlenebilir. Rûhun iyi huyları, sıhhati, kuvveti bununla kolayca elde edilir. Kuvvetli rûhlar, ahlâk ilmi sâyesinde güzel ahlâk sâhibi olurlar. Kirlenmiş, hasta rûhlar da, bu ilim yardımı ile temizlenir, iyi ahlâka kavuşurlar.”
Peygamber Efendimiz buyurdu ki: “İslâm, güzel ahlâktır”, “Dîn, güzel ahlâktır.” [Deylemî] “Ahlâkınızı güzelleştiriniz.” [İbn-i Lâl] “Ben, güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim.” [Beyhekî]
“Hayâsız insan, halk içinde çıplak oturan kimse gibidir.” (Hazret-i Ebû Bekr radıyallahü anh)
“Allahü teâlâdan hayâ etmeyen kimse, insanlardan da hayâ etmez.” (Zeyd bin Sâbit radıyallahü anh)
.22/03/2022
İslâmiyetin cemiyetteki hedefi nedir?
İslâmiyet; “medeniyyet sâhibi toplum” meydâna gelmesi için, ahlâk ve cemiyet hayâtında uyulması gereken her şeyi bildirmiştir.
İster “Ülü'l-azim”, ister “Resûl” ve isterse “Nebî” olsun, bütün Peygamberlerin eğitimdeki hedefleri aynıdır. Bu Peygamberlerden bazılarına gönderilen 104 kitaptaki hedef de, insanların dünyâda huzûr ve sükûn içerisinde yaşamaları, iyi-güzel ahlâklı insanlar olmaları, âhirette de ebedî saâdete kavuşmalarıdır.
İslâmiyet; “medenî insan” ve “medeniyyet sâhibi toplum” meydâna gelmesi için, insanlara lâzım olan îmân ve ibâdetleri; iş, ahlâk ve cemiyet hayâtında uyulması gereken her şeyi bildirmiştir.
Bugün insanlığın bunaldığı, çözmekte sıkıntıya düştüğü her şeyin çözüm ve çâresi, bunların içinde vardır. Bugün çok perîşân hâlde olan insanlığın kurtuluşu için, bunlardan istifâde etmelidir. İnsanların doğru yolu bulmaları, ahlâken yükselmeleri, dünyâda ve âhirette huzûra kavuşmaları için, son Peygamber olarak Muhammed aleyhisselâm gönderilmiştir.
Bütün insanlığın buhrân, bunalım, huzûrsuzluk ve kaos içerisinde bulunduğu günümüzde, biz Müslümanlar için, kâinâtın Efendisi Muhammed aleyhisselâmı, lâyıkı vechile beşeriyete tanıtmak bir insanlık, Müslümânlık ve vefâ borcudur.
Bilindiği üzere “Medeniyet”: “Ta’mîr-i bilâd ve terfîh-i ıbâd=Beldeleri îmâr edip, kulları (insanları) refâha (râhat ve huzûra) kavuşturmak” şeklinde ta’rîf edilmektedir.
Şu hâlde medeniyet; memleketleri îmâr etmek; binâlar, yollar, fabrikalar, çeşitli âlât u edevât vs. yaparak memleketleri kalkındırmak; fenni ve her çeşit gelirleri, bütün insanların, yanî ferd, âile, cemiyet ve milletlerin hürriyetleri, râhat ve huzûr içinde yaşamaları için kullanmaktır.
Peygamberlerin vârisleri olan İslâm âlimleri ve Evliyâ-yı kirâm da, hep gıdâ gibi, bütün insanlara lâzım olan iyi fertler, âileler ve cemiyetler teşkîl etmek için uğraşmışlardır.
Hepimizin bildiği gibi sözlükte Ahlâk: “Hulk=Huluk” kelimesinin çokluk şekli olup “insanda yerleşmiş huylar” demektir. Fransızcada: “éthique” ve “morale” kelimeleriyle ifâde edilmektedir.
Bir terim olarak ise Ahlâk: “İnsanda istemeden, kendini zorlamadan meydâna gelen meleke, yani yerleşmiş huy, seciye, tabîat” şeklinde tarîf edilmektedir. İnsanın sözleri, hareketleri ve davranışları, ahlâkına bağlı olarak meydâna gelir.
İnsanlar, iyiliğe, güzelliğe ve yükselmeye elverişli olarak doğarlar. Hiç kimsenin huyu yaratılışındaki gibi kalmaz; iyi veya kötü yönde değişir. Zâten böyle olmasaydı, Peygamberlerin gönderilmesine lüzûm kalmazdı; hâlbuki onlar insanları hep iyiye, doğruya çağırmışlardır. Peygamber Efendimiz, “Ahlâkınızı iyileştiriniz / güzelleştiriniz” buyurmuştur. İlim adamları da çocuklarını terbiye için uğraşmışlardır.
Kötü huylardan kurtulup uzaklaşma, güzel huylar edinme, iyi huylu olma yollarını öğreten ilim dalına “Ahlâk ilmi” denilmektedir. Bu ilim, öğrenilmesi lüzûmlu olan sekiz yüksek dînî [İslâmî] ilimden biridir.
Nimetlerinin en büyüğü...
Allahü teâlânın ni’metlerinin en büyüğü, en üstünü, en kıymetlisi Peygamberler ve kitaplar göndererek, doğru yolu göstermesidir.
Dünyâdaki bütün insanlara çok acıyan Cenâb-ı Hak, dünyâya gönderdiği ilk insan ve ilk Peygamber olan Âdem aleyhisselâmdan i’tibâren, Sevgili Peygamberimize gelinceye kadar bütün zaman dilimlerinde, muhtelif coğrafyalarda, pekçok kavme Peygamberler göndermiş; onlar da insanlara, O’nun emir ve yasaklarını teblîğ etmişler, îmân-küfür, hidâyet-dalâlet, hak-bâtıl, hayır-şer, iyi-kötü, güzel-çirkin, nûr-zulmet her şeyi bildirmişlerdir.
Allahü teâlâ, bütün “Peygamber”leri vâsıtasıyla, kullarına, dünyâ ve âhirette râhat etmeleri, huzûr içerisinde, iyi bir şekilde yaşamaları için, emir ve yasaklarını, yani ne yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu, beğendiği ve beğenmediği bütün işleri bildirmiştir.
Şüphe yok ki, Allahü teâlânın ve Peygamberlerinin emir ve yasaklarına riâyet ederek yaşayan ferdler, âileler ve cemiyetler, çok huzûrlu, gâyet müreffeh birer hayât içerisinde olmuşlar, herkes adâlet, emniyet ve huzûr içerisinde, son derece medenî bir şekilde yaşamışlardır.
Şüphesiz ki, Allahü teâlânın ni’metlerinin en büyüğü, en üstünü, en kıymetlisi Peygamberler ve kitaplar göndererek, sırât-ı müstekîmi, doğru yolu, seâdet ve kurtuluş yolunu, Cennet’e götüren yolu, rızây-ı İlâhî’sine götüren yolu göstermesidir.
Diğer Peygamberler, belli zaman dilimlerine gönderilmişler, onların dînlerinin geçerlilik müddetleri belli zamanlarda bitmiş; ama getirdiği hükümler, kıyâmete kadar geçerli olan, bir tek, âhır zaman Nebîsi Hazret-i Muhammed aleyhisselâm kalmıştır.
Allahü teâlâ, Muhammed aleyhisselâmı, son Peygamber olarak bütün insanlara ve cinnîlere göndermiştir. O, her zamanda, her memlekette yani dünyâ yaratıldığı günden kıyâmet kopuncaya kadar, gelmiş ve gelecek bütün varlıkların, her bakımdan en üstünüdür. Hiçbir kimse, hiçbir bakımdan, onun üstünde değildir.
Cenâb-ı Hak, Kur'ân-ı kerîminde, "Muhakkak ki, Allah'ın Resûlünde sizin için üsve-i hasene=nümûne-i imtisâl=en güzel örnek vardır..." (Ahzâb, 21) buyurmuştur.
Yine Kur'ân-ı hakîmde Sevgili Peygamberimiz hakkında "Muhakkak ki Sen, büyük bir ahlâk üzeresin" (Kalem, 4) buyurulmuştur.
Peygamber Efendimiz de, "Ben ancak, mekârim-i ahlâkı / mehâsin-i ahlâkı / iyi ahlâkı / güzel huyları tamamlamak için gönderildim" buyurmuştur.
Hulefâ-i Râşidînin (4 Büyük Halîfenin), Ehl-i Beyt'in, Aşere-i mübeşşerenin (Cennetle müjdelenen 10 bahtiyâr insanın) ve bütün Sahâbe-i kirâmın yüksek ahlâkları, Peygamber Efendimizin ahlâkından neş'et etmiştir.
Dört Mezhep İmâmımızın, Ehl-i Sünnetin iki büyük Akâid İmâmının, Fukahâ-i seb'a denilen 7 büyük fıkıh âliminin, 12 İmâm hazerâtının güzel ahlâkları onlardan alınmıştır.
Diğer büyük İslâm Âlimlerinin, Evliyâ-yı kirâmın, Silsile-i Aliyye ve Turuk-ı Aliyye büyüklerinin güzel ahlâkları da bunlardan alınmıştır.
Resûlullah Efendimizin ahlâkı ise, Hazret-i Ayşe annemizin de ifâde buyurduğu gibi, "…Kur'ân-ı kerîm ahlâkından ibâretti."
.15/03/2022
.15/03/2022
Saadete ve rahata kavuşmak için...
İnsanın dünyâda ve âhırette mes’ûd olması için, Müslümân olması lâzımdır. Dünyâda mes’ûd olmak, râhat yaşamak demektir. Âhırette mes’ûd olmak ise, Cennete gitmek demektir.
Bilindiği üzere, dünyâda iyi ve faydalı şeyler; kötü ve zararlı şeylerle karışık şekilde bulunmaktadır. Saâdete, rahat ve huzûra kavuşmak için, hep iyi, faydalı şeyleri yapmak lâzımdır. Allahü teâlâ, kullarına çok merhametli olduğu için, onlarda iyi şeyleri kötülerden ayıran bir kuvvet yaratmıştır. Bu kuvvete “Akıl” denmektedir. Akl-ı selîm (temiz ve sağlam olan akıl), bu işini çok iyi yapar, hiç yanılmaz. Günâh işlemek, nefse uymak, aklı ve kalbi hasta yapar; bu durumda akıl, iyiyi kötüden ayıramaz hâle düşer.
“Akıl”: İdrâk kuvveti, doğruyu yanlıştan, iyiyi kötüden, faydalıyı zararlıdan ayırmaya yarayan bir kuvvettir.
Peygamber Efendimiz, 2 hadîs-i şerifinde buyurmuştur ki: “...Akıl, sâhibini iyiliğe götürür, kötülükten alıkoyar. Kişinin aklı olgunlaşmadıkça, dîni doğru ve îmânı kâmil (olgun) olmaz.” (İhyâu Ulûmid-dîn)
“Sizin akılca en üstününüz, Allah'tan en çok korkanınızdır. En iyiniz, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına riâyet edeninizdir.” (İhyâ)
Büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî: “Akıl göz gibidir, dîn bilgileri ışık gibidir. Akıl, yalnız başına dîn bilgilerini, faydalı ve zararlı şeyleri anlayamaz. Bunun için Allahü teâlâ, Peygamberleri ile râzı olduğu, beğendiği yol olan İslâmiyet'i bildirdi. Aklın eksikliği, Peygamberlerin gönderilmesiyle tamamlandı” buyurmuştur.
Allahü teâlâ merhamet ederek, bu işi kendisi yapmış; iyi işleri, Peygamberleri vâsıtasıyla bildirmiş ve bunları yapmayı emretmiştir. Zararlı şeyleri de bildirip, bunları yapmayı yasak etmiştir. Bu emir ve yasaklara “Dîn” denilir. Son Peygamber Muhammed aleyhisselâmın bildirdiği dîne, “İslâmiyyet” denir. “İslâm”, sözlük manâsı itibarıyla, “boyun bükerek teslîm olmak” anlamına geliyorsa da, bir ıstılâh (terim, tabîr) olarak, “Allahü teâlânın, Peygamberi Muhammed aleyhisselâm vâsıtasıyla bildirdiği emirleri ve yasakları” demektir.
Demek ki mukaddes dînimiz “İslâmiyet”, Allahü teâlânın, “Cebrâîl” ismindeki melek vâsıtasıyla, “sevgili Peygamberi Muhammed” (aleyhisselâm)a gönderdiği, insanların dünyâda ve âhirette râhat ve mes'ûd olmalarını sağlayan usûl ve kâideler, emirler ve yasaklardır.
Hulefâ-i râşidînin 2.si olan Hazret-i Ömer (radıyallahü anh) buyurmuştur ki:
“İzzet (şeref, itibâr, üstünlük) İslâm'dadır. İslâmiyet'in ahkâmına (hükümlerine) uyan azîz olur. Bu hükümleri beğenmeyip, izzeti, huzûru, saâdeti, başka şeylerde arayan zelîl olur.”
İnsanın dünyâda ve âhırette mes’ûd olması için, Müslümân olması lâzımdır. Dünyâda mes’ûd olmak, râhat yaşamak demektir. Âhırette mes’ûd olmak ise, Cennete gitmek demektir.
Allahü teâlâ, kullarına çok acıdığı için, mes’ûd olma yollarını, Peygamberleri vâsıtası ile kullarına bildirmiştir. Çünkü insanlar, bu saâdet yolunu, sırf kendi akılları ile bulamazlar.
Dârul-fünûn müderrislerinden (eski İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyelerinden) Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh) de buyurmuştur ki:
“Bütün üstünlükler, faydalı şeyler, İslâmiyet'in içindedir. Eski dînlerin görünür görünmez bütün iyilikleri, İslâmiyette toplanmıştır. Bütün saâdetler, muvaffakiyetler ondadır.”
.14/03/2022
.14/03/2022
Cemiyetlerin huzurlu olması için...
İnsanlar, yasaklara uymadıklarında, huzûrsuz olmuşlar, râhatları bozulmuş, ahlâksızlık ve haksızlık bütün cemiyeti sarmıştır...
Allahü teâlâ, pekçok hikmetlere mebnî, Hazret-i Âdem babamız (aleyhisselâm) ile Hazret-i Havvâ vâlidemizi (radıyallahü anhâ), Cennetten çıkarıp dünyâya göndermiş; böylece bu dünyâda beşerî hayât başlamıştır.
Bilindiği üzere, Allahü teâlâ, beşeriyeti, daha ilk insandan i’tibâren muallimsiz, mürşidsiz, rehbersiz, kılavuzsuz, öndersiz, muktedâbihsiz, rol modelsiz bırakmamıştır.
Allahü teâlânın, kullarına, râzı olduğu yolu göstermek için, çeşitli kavimlere, zaman zaman Peygamberler gönderdiği, akl-ı selîm sâhibi herkes tarafından kabul edilecek olan çok açık bir husûstur.
Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan itibâren, Peygamberleri vâsıtasıyla kullarına emirlerini ve yasaklarını, beğendiği ve beğenmediği işleri bildirmiştir. İnsanlar, Peygamberlere tâbi olup, emir ve yasaklara uydukları müddetçe, huzûrlu ve râhat birer hayât yaşamışlar, birbirlerini sevip saymışlardır. Emirlere ve yasaklara uymadıklarında ise, huzûrsuz olmuşlar, râhatları bozulmuş, ahlâksızlık ve haksızlık bütün cemiyeti sarmıştır.
İyi insan, iyi ahlâklı insan demektir. Dînimiz iyi huylar edinmemizi, kötü huylardan kaçınmamızı emretmektedir. İyi bir Müslümân olmak için, güzel ahlâka sahip olmak, kötü ahlâktan uzak durmak gerekir. Ancak bununla dünyâ ve âhiret saâdeti elde edilebilir.
Güzel ahlâka sâhip kimselere gıpta etmek, onlar gibi olmaya gayret etmek gerekir.
Güzel ahlâk, ilim ve edep öğrenmekle, iyi insanlarla arkadaşlık etmekle elde edilir. Kötü ahlâk da bunun tersidir. Yanî câhil kalmak, edepsiz olmak, kötü insanlarla arkadaşlık etmekten hâsıl olur.
Allahü teâlâ, Kalem sûre-i celîlesinde, Peygamber Efendimizi överken: “Muhakkak ki sen, büyük bir ahlâk üzeresin” (Kalem, 4) buyurmuştur.
Hazret-i Ayşe annemize (radıyallahü anhâ), Peygamberimizin ahlâkı sorulduğunda: “Onun ahlâkı, Kur’ân ahlâkından ibâretti” buyurmuştur.
Kur’ân-ı kerîmde bir âyet-i kerimede de, onun üsve-i hasene (en güzel örnek) olduğu ifâde buyurulmuştur: “Muhakkak ki, Allahın Resûlünde, sizin için üsve-i hasene/nümûne-i imtisâl/en güzel örnek vardır.” (Ahzâb, 21)
Son Peygamber Muhammed (aleyhisselâm), “Ben, iyi huyları tamâmlamak (yerleştirmek) için gönderildim” buyurmuştur.
Böylece İslâmiyet, insanlığa, temelinde Allah sevgisi, Allah korkusu ve her yaptığını, kimseden dünyevî bir menfaat beklemeden ihlâs ile, yalnız Allah için yapma, nefsi kontrol etme ve ona hâkim olma esâsları bulunan en yüksek ahlâk kâidelerini sunmuştur.
“Et-ta’zîmü li-emrillah veş-şefekatü li-halkıllâh (veya alâ halkıllâh)”, yani Allahü teâlânın emirlerine ta’zîm, hürmet [saygı] ve yarattıklarına şefkat [merhamet] bu kâidelerin en önemlilerinden ikisidir.
Dost-düşmân herkesin yakînen bidiği gibi, Peygamber Efendimizden itibâren, bütün Müslüman devlet adamları, milletleri “Vedîatullah” (Allahü teâlânın kendilerine birer emâneti) olarak görmüşler ve onlara buna göre muâmele etmişlerdir.
.08/03/2022
.08/03/2022
322 yıl hükümran olan imparatorluk...
Yılmaz Öztuna: Osmânlı İmparatorluğu, 624 yıllık ömrünün, 322 yılını, dünyâda lider devlet olarak geçirdi.
İslâm târihi içerisinde, Karahânlılar, Gazneliler, Timuroğulları, Bâbürlüler, Selçûklular ve nihâyet Osmânlıların özel yerleri vardır; bu devletler dillere destân devletlerdir.
Bilindiği gibi, “Türk Târihi” çok eskidir; tâ Hazret-i Nûh aleyhisselâmın Yâfes isimli oğluna kadar ulaştırılmaktadır. “Müslümân Türk’ün Târihi” ise, “Karahanlılar” dönemine ve “Abdülkerîm Satuk Buğra Hân”a kadar varmaktadır.
840 senesinde, Uygur Devleti’nin Kırgızlar tarafından yıkılmasıyla, Orta Asya bozkırlarında Bilge Kül Kadir Hân tarafından kurulan ve Türkistân ve Mâverâünnehir’de hâkimiyet kuran Karahânlılar Devleti [840-1212]; ilk Müslümân-Türk devletidir. [Bunlardan önce de, Müslümân olan bazı Türk topluluk ve devletlerinin olduğunu söyleyen bazı târihçiler de vardır.]
Türk hükümdârları arasında çok husûsî bir yeri bulunan “Abdülkerîm Satuk Buğra Hân”, meşhûr olan rivâyetlere göre, ilk Müslümân-Türk hükümdârıdır.
Doğum târihi kesin olarak bilinmeyen, 25 yaşında hükümdâr olan ve 31 yıl hüküm süren Satuk Buğra Hân [v. 955 (h. 344)], güzel ve âdil idâresi ile binlerce kimsenin Müslümân olmasına vesîle olmuştur.
Karahânlı hükümdârlarının ilme hayrânlığı, âlimlere hürmetkârlığı ve onları korumaları netîcesinde Türkistân, Mâverâünnehir şehirleri birer kültür medeniyet beşiği hâline geldi.
Karahânlılar zamânında, büyük İslâm hukûkçu ve âlimleri yetişti.
Sekizinci asırda, Türklerin Müslümânlarla tanışıp, içlerinden kısmen bu dîni kabûl edenlerin bulunması, 10. asırda da topluca İslâmiyeti kabûlü, netîce îtibârıyla târihteki birçok hâdiseye yön vermesi bakımından çok önemlidir.
Kültür Bakanlığı eski müsteşâr yardımcılarından, Türkiye gazetesi yazarlarından, şâir ve yazar Yavuz Bülent Bakiler’in de [31 Ekim 2009 Cumartesi târihli] bir makâlesinde yazdığı gibi, Türkiye Cumhûriyeti, “Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye”den yanî “Büyük Osmânlı Devleti”nden doğmuş, Osmânlı Devleti de, “Anadolu Selçuklu Devleti”nden dünyâya gelmiştir. Târih boyunca kurduğumuz 117 (131 rivâyeti de var) Türk devleti içerisinde şüphesiz ki en uzun ömürlüsü, en büyüğü, en muhteşemi Osmânlı İmparatorluğu’dur. Osmânlı İmparatorluğu, dünyânın en büyük üç imparatorluğundan biridir ve 624 yıl hükümrân olmuştur. [Diğer ikisi ise, Roma ve İngiltere İmparatorluklarıdır.] Osmânlı İmparatorluğu, 1595 yılında, 3. Murâd devrinde, 22 milyon 344 bin 700 km2 üzerinde hüküm süren muhteşem bir devletti.
Meşhûr Târihçi ve Türkiye gazetesi eski Başyazarı Yılmaz Öztuna’nın da “Büyük Türkiye Târihi”nde belirttiği gibi, Osmânlı İmparatorluğu, 624 yıllık ömrünün, 322 yılını, dünyâda lider devlet olarak geçirdi. Yanî bugünün ABD’si ne ise, dünün Osmânlı Devleti de o idi. Ama bir farkla ki, Osmânlı Devleti hiçbir kimseye zulüm yapmadı. Dünyâ Devletleri arasında 322 yıl, birinci sırada bulunan Devlet-i Aliyye, acabâ neden durakladı, geriledi ve çöktü? Bunun tabîî çeşitli sebepleri var; bu konu çok uzun olduğundan, şimdi ona temâs etmemiz mümkün değildir...
.07/03/2022
.07/03/2022
Târihteki Müslümanların hedefleri...
Başka kültürlerde insana acımasızca davranılırken, insanlık, insana kıymet vermeyi İslâmiyet’ten öğrenmiştir...
Mukaddes dînimiz İslâmiyet; “medenî insan” ve “medeniyyet sâhibi toplum” meydâna gelmesi için, insanlara lâzım olan îmân ve ibâdetleri; iş, ahlâk ve cemiyet hayâtında uyulması gereken her şeyi bildirmiştir.
Bunlar; Allahü teâlânın bildirdikleri, Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed aleyhisselâmın öğrettikleri, Eshâb-ı kirâmın naklettikleri ve İslâm âlimlerinin de açıkladıkları husûslardır.
İnsanlığın bugün bunaldığı, çözmekte sıkıntıya düştüğü her şeyin çözüm ve çâresi bunların içinde vardır. Bugün çok perişan hâlde olan insanlığın kurtuluşu için, bunlardan istifâde etmelidir.
Peygamber Efendimizin dönemi ile O’nun vazîfelerini tam olarak yaptıklarından dolayı, kendilerine “Hulefâ-i Râşidîn=Râşid Halîfeler” denilen “Dört Halîfe Devri” (632-661/H. 11-40), bütün târih boyunca, İslâmî fazîletlerin yaşandığı “Altın Çağ” olarak kabûl edilir. Bunlardan sonra, kronolojik olarak “Emevîler” ve “Abbâsîler” dönemi gelmektedir.
Emevîler; Çin, Orta Asya, Hazar ülkesi, Hindistân, bütün Orta Doğu ülkeleri, Kuzey Afrika’dan -İspanya dâhil- Avrupa içlerine kadar geniş bir coğrafyada, aralıklarla sekiz yüzyıl hüküm sürdüler.
Emevîler, İslâm dînini İspanya’dan Avrupa’ya soktular. Fas, Kurtuba ve Gırnata Üniversitelerini kurup Batı'ya ilim ve fen ışıklarını yaydılar.
Emevîler’den sonra İslâm devleti başkanlığını (hilâfeti), Peygamberimizin amcası Hazret-i Abbâs’ın soyundan olan Ebü’l-Abbâs Abdullah es-Seffâh ele geçirdi. 750/H. 132’de Abbâsîler devri başladı. Devletin başşehri Şâm’dan Bağdâd’a nakledildi.
Abbâsîler devrinde; İslâm dîni, doğuda Büyük Okyânûs’tan, batıda Atlas Okyânûsu kıyılarına, kuzeyde Rusyâ içlerinden, güneyde Hind Okyânûsu kıyılarına kadar yayılıp, üç kıtada İslâm devletleri hâkim oldu.
Marcel A. Boisard isimli Fransız, “L’Humanisma de l’Islam” adlı eserinde:
“...Târihte ilk defâ insana sosyal, rûhî, siyâsî, ahlâkî, hukûkî değerlerini en iyi şekilde veren, bu anlayışla büyük bir medeniyet ve eşsiz bir kültür meydana getiren İslâmdır...” demektedir.
Gerçekten de insanlık, insana kıymet vermeyi İslâmiyet’ten öğrenmiştir. Başka kültürlerde insana acımasızca davranılırken, ona en âdil muâmele tarzını İslâmiyet getirmiştir. İslâmiyet, başkasına zarar vermek şöyle dursun, insanların kalbini kırmaktan bile çok şiddetle menetmiştir.
İslâmiyet, İslâm devletinin vatandaşı olan gayr-i müslimlere de adâletle muâmeleyi emreder; zulüm ve haksızlığı yasaklar. Sevgili Peygamberimiz; “Kim bir zimmîye (gayr-i müslim vatandaşa) zulmeder veya taşıyamayacağı bir yükü yüklerse, ben o kimsenin hasmıyım” buyurur.
İslâmî ilimlerden tasavvufun konusu da, insanları bu rûh olgunluğuna kavuşturmaktır. Peygamberimizin vârisi durumunda olan, “Ulemâ ve Evliyâ” denilen, Allahü tealânın sevdiği kullar, hayâtları boyunca, insanları pek çok rûhî olgunluklara eriştirmek için çalışmışlardır...
.01/03/2022
.01/03/2022
Târihin en büyük hâdisesi!..
Amerikalı yazar Studart diyor ki: “İslâm’ın zuhûru, neredeyse insanlık tarihinde kaydolunan en büyük hâdisedir..."
“Peygamberler târihi” içerisinde son Peygamber olan Hazret-i Muhammed'in (aleyhis-selâm), bir çeyrek asırdan kısa bir zamanda, 150 bin güzîde sahâbî, mübârek insan, "hayırlı ümmet" meydâna getirmesi, onların da 30-40-50 sene gibi çok kısa zaman zarfında gâyet mahdût imkânlarla Endülüs'ten [İspanya’dan] Çin'e kadar olan geniş coğrafî bölgeleri fethedip oralara ilim-irfân, ahlâk-fazîlet, adâlet-hakkâniyet, medeniyet-insan hakları, nûr ve hidâyet götürmeleri, dünyâda bir eşi-benzeri görülmemiş bir hâdisedir; bu dönemde yapılan fetihler ve elde edilen zaferler ciddiyetle incelenmesi gereken bir konudur.
20-23 (Yirmi-yirmiüç) sene gibi çok kısa bir zamanda, Arabistân halkını, dünyâda bir benzeri görülmemiş üstünlüklere, yüksekliklere ve medeniyete kavuşturan İslâmiyet, 30 (otuz) sene gibi çok kısa bir zamanda da Mezopotamya, Îrân ve Hindistân içlerine, Anadolu’ya, Mısır ve Kuzey Afrika’ya, Kıbrıs’a kadar yayılarak büyük İslâm devletlerinin kurulmasına sebep olmuştur. Aslında yarım asır, devletler târihinde çok kısa bir dönem sayılır.
Amerikalı yazar Studart, bu konuda, “İslâm Âleminin Bugünkü Hâli” adlı kitabında diyor ki:
“İslâm’ın zuhûru, neredeyse insanlık tarihinde kaydolunan en büyük hâdisedir. İslâm, daha evvel şahsiyet bakımından zayıf olan bir millet ve değer bakımından kıymetsiz bir ülkede zuhûr etti. Daha yirmi-otuz sene geçmeden, uçsuz-bucaksız geniş mülk ve saltanatları parçalayarak, asırlar ve nesiller boyu devam edegelen eski dinleri yıkarak, millet ve kavimlerin içindekilerini değiştirerek, sağlam bünyeli bir âlem (İslâm Âlemi) kurarak yeryüzünün yarısına yayıldı. İslâm’ın ilerleme ve yükselme sırrını ne kadar araştırıp incelersek, o kadar hayrânlığımız artıyor...” [Amerikalı yazarın açıklamaları bu minvâl üzere devâm ediyor.]
Şunu belirtelim ki, târihçiler, insanlık tarihinde vukû bulan en garîp hâdisenin, bu olduğunda söz birliği etmişlerdir.
Daha sonraki asırlarda Afrika’nın ortalarına, İspanya’ya, Avrupa içlerine götürülen İslâm dîni ve medeniyeti, gittiği her yerde insanlara adâlet ve emniyet, huzûr ve saâdet dağıttığı gibi, ilmin ve tekniğin en son mahsûllerini de bol bol saçmıştır.
İslâmiyet, hiç şüphesiz yeryüzünde en çok devlet kurulmasına vesîle olmuş bir dîndir. Asr-ı saâdetten beri kurulan büyük İslâm devletlerinden başka, İslâm târihi boyunca, muhtelif zamanlarda, dünyânın çeşitli yerlerinde de birçok İslâm devleti kurulmuştur.
Bilindiği üzere Anadolu’da, yakın komşularımızın bulunduğu yerlerde ve dünyânın diğer ülkelerinde birçok İslâm devleti kurulmuştur. Anadolu’da kurulan [25 devlet]; Irâk, Sûriye ve Mısır’da kurulan [11 devlet]; Arabistân Yarımadasında kurulan [6 devlet]; İspanya ve Kuzey Afrika’da kurulan [13 devlet]; Batı ve Orta Afrika’da kurulan [16 devlet]; Îrân, Kırım, Orta Asya, Afganistân ve Hint Yarımadası’nda kurulan [50 devlet], târih kitaplarında ve ansiklopedilerde uzunca anlatılmaktadır. Şimdi biz bunları ele alacak durumda değiliz...
.28/02/2022
.28/02/2022
Bugünleri fırsat bilmelidir...
Recep ayını ta’kîb eden Şa’bân ayı içerisinde “Berât” kandili vardır. Ondan sonra da Ramazân ayı başlayacaktır...
Halkımız arasında “üç aylar” diye anılan “Recebü’l-ferd”, “Şa’bânü’l-muazzam” ve “Ramazânü’l-mübârek” aylarının, İslam dîninde özel yerleri vardır. Bunlardan birincisi olan Receb, “Allahü teâlânın ayı”; ikncisi olan Şa’bân, “Peygamber Efendimizin (sallallâhü aleyhi ve sellem) ayı”; Ramazân-ı şerif de “ümmet-i Muhammed'in ayı” olarak bilinmektedir.
Receb ayının afv ve mağfirete, bu ayı ta’kîb eden Şa’bân ayının şefâate, Ramazân ayının da sevâpların kat kat verilmesine mahsûs aylar olduğu da bildirilmiştir.
Meşhûr velîlerden Zünnûn-i Mısrî hazretleri: “Recep ayı tohum ekme, Şa’bân ayı sulama, Ramazân ayı ise hasâd ayıdır. Yani ekip suladığını biçip toplayacak bir aydır. Herkes ektiğini biçer; amelinin, ibâdetinin karşılığını alır. Tohum ekmeyen, hasâd mevsimi gelince pişmân olur” buyurmuştur.
Mübârek aylara hürmet etmelidir. Hürmet etmek ise, günâhlardan uzaklaşmakla ve ibâdetleri yapmakla olur. Hürmet edip, saygı gösteren, kat kat karşılığını görecektir. Fakat, bu mübârek zamanlarda, va’dedilen sevâplara kavuşabilmek için, her şeyden önce i’tikâdı düzeltmek lâzımdır. İlmihâl bilgilerini öğrenmek ve yaşayışını bunlara uygun hâle getirmek gerekir. Ayrıca çok tevbe ve istiğfâr etmeli, kazâya kalmış namazlarını, oruçlarını, zekâtlarını, sadaka-i fıtırlarını, kurbânlarını hemen kazâ etmeye başlamalıdır. Bir an önce bu borçlardan kurtulmak için çalışmalıdır.
Receb ayının her gecesi kıymetlidir. Her Cum’a gecesi de kıymetlidir. Bu iki kıymetli gece bir araya gelince, dahâ da kıymetli olmaktadır. Receb ayının ilk Cuma gecesine “Regâib Gecesi” denir. Allahü teâlâ, bu gecede, mü'min kullarına, rağîbetler, ya'nî ihsânlar, ikrâmlar yapar. Bu geceye hürmet edenleri afv eyler. Bu gece yapılan duâlar reddolmaz ve kılınan namâz, verilen sadaka gibi ibâdetlere, katkat sevâb verilir.
Regâib gecesinin kıymeti, çeşitli hadîs-i şerîfler ile bildirilmiştir:
“Şu beş gecede yapılan duâ geri çevrilmez. Regâib gecesi, Berât gecesi, Cuma gecesi, Ramazân bayramı gecesi ve Kurbân bayramı gecesi.” [İbn-i Asâkir]
Âişe vâlidemiz (radıyallahü anhâ) Şa’bân ayı hakkında buyurmuştur ki:
“Resûlullahın, [Ramazân ayı müstesnâ olmak üzere] hiçbir ayda, Şa’bân ayından daha çok oruç tuttuğunu görmedim. Bazen Şa’bânın tamâmını oruçlu geçirirdi.” [Buhârî]
Peygamber Efendimiz yine buyurdu ki:
“Ramazândan sonra en faziletli oruç, Şa’bân ayında tutulan oruçtur.” [Tirmizî]
Resûlullah Efendimize, Şa’bân ayında niçin çok oruç tuttuğu sorulduğu zaman buyurdu ki:
“Şa’bân, öyle fazîletli bir aydır ki, insanlar bundan gâfildirler. Bu ayda ameller, âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin oruçlu iken arz edilmesini isterim.” [Nesâî]
Recep ayını ta’kîb eden Şa’bân ayı içerisinde “Berât” kandili vardır. Ondan sonra da Ramazân ayı başlayacaktır ki o ayı, Yüce Rabbimiz ayların sultânı kılmıştır.
.22/02/2022
.22/02/2022
Bazı gece ve günlerin husûsiyeti
Bereketli, hayırlı, faydası bol, feyizli demek olan, “mübârek” sıfatıyla sıfatlanan ve İslâm dîninin kıymet verdiği on husûsî gece vardır.
Allahü teâlâ, kullarına çok şefkat, merhamet ettiği, acıdığı için, bazı gece ve günlere husûsî kıymet vermiş; bu gece ve günlerdeki, duâ ve tevbeleri kabûl edeceğini bildirmiştir. Kullarının çok ibâdet yapmaları, duâ ve tevbe etmeleri için bu gece ve günleri birer sebep kılmıştır. Bu gece ve günleri ihyâ etmeli ve saygı göstermelidir. Saygı göstermek, harâm işlememekle olur.
Bütün gece ve günleri, bir de insanları, bazılarının iddiâ ettikleri gibi, bir tarağın dişleri gibi eşit saymak mümkün müdür? Maalesef bazı kimseler, “Kadir Gecesi” hariç, başta “Mevlid Gecesi” olmak üzere bütün mübârek gecelere “bid'at” deme gafletinde bulunuyorlar.
Hâlbuki bütün Cuma, Bayram ve Kandil geceleri ve günleri, Müslümânların mübârek gece ve günleridir. Bu mübârek gece ve günlere kıymet veren ise Allahü teâlâdır. Efdalü’l-leyâlî (gecelerin en fazîletlisi) Kadir gecesi, seyyidü’l-eyyâm (günlerin efendisi) Cuma günü, sultânü’ş-şühûr (ayların sultânı) ise Ramazân ayıdır.
Başka bir misâl verecek olursak, bilindiği üzere, Peygamberler birer insandırlar; ancak Allahü teâlâ onları kıymetlendirmiş, kendilerine güzîde mevkiler ihsân etmiştir. Onlar için, “diğer insanlardan niye ayırt ediliyor?” denemediği gibi; bazı gece ve günleri kıymetli yaratan Allahü teâlâya da, “bu gece ve günleri diğer gece ve günlerden niye farklı yaptı?” denemez.
Büyük İslâm âlimi İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyurmuştur ki:
“Âhiret yolcusunun, ibâdetle ihyâ edilmesi kuvvetle müstehab olan mübârek geceleri boş geçirmesi uygun değildir. Çünkü bunlar hayır mevsimleri ve kârı bol olan gecelerdir. Kazançlı mevsimleri ihmâl eden bir tâcir, bir kâr sağlayamadığı gibi, mübârek geceleri gafletle geçiren âhiret yolcusu da maksada ulaşamaz.”
Bereketli, hayırlı, faydası bol, feyizli demek olan, “mübârek” sıfatıyla sıfatlanan ve İslâm dîninin kıymet verdiği on husûsî gece vardır ki, bu mübârek geceler [kronolojik olarak yani Hicrî-kamerî sene içerisindeki yerlerine göre] şunlardır:
Muharremin 1. gecesi (Hicrî Yılbaşı Gecesi), 10 Muharrem gecesi (Aşûre gecesi), Rebîul-evvel’in 12. Gecesi (Mevlid gecesi), Recebin ilk Cuma gecesi (Regâib gecesi) ve 27. gecesi (Mi’râc Gecesi), Şabânın 15. gecesi (Berât gecesi), Kadir gecesi, Ramazân Bayramının 1. gecesi, Arefe gecesi, Kurbân Bayramının 1. gecesidir. [İhyâu Ulûmi’d-Dîn]
Görüldüğü gibi burada mezkûr mübârek gecelerin ikisi, Receb ayında, biri Şabân ayında, biri de Ramazân ayındadır. Bu vesîle ile şunu da ifâde edelim ki, Ramazân ve Kurbân bayramlarının diğer geceleri, Cuma ve Pazartesi geceleri, Muharrem ayındaki diğer 2 geceden başka 8 gece de yanî ayın başından ilk 10 gece, Zilhiccenin başından ilk 8 gece de kıymetli gecelerdir. Hepsini toplayınca takrîben 133-134 gece ediyor ki, 354 gün olan hicrî-kamerî senenin üçte birini geçmektedir. [Bu gecelerin hepsinin fazîletleri, çeşitli hadîs-i şerîflerde bildirilmiştir.]
.21/02/2022
.21/02/2022
Bazı zamanlar kudsî kılınmıştır...
Receb ayı, Âdem aleyhisselâmdan beri kıymetli idi. Bu ayda muhârebe etmek günâh idi. Her ümmet, bu aya saygı gösterirdi...
Bilindiği üzere, bazı mekânlar emsâline göre daha mukaddes, bazı insanlar akrânına nisbetle daha muhterem olduğu gibi, bazı zamanlar da benzerlerine nazaran çok daha kudsî, mukaddes ve mübârek kılınmıştır.
Mukaddes mekânların başında, Mekke-i mükerremedeki Ka’be-i muazzama ve etrâfındaki Mescid sahası, ya’nî meşhûr ismiyle “Mescid-i Harâm”, Medîne-i münevveredeki “Mescid-i Nebevî”, Kuds-i şerîfteki “Mescid-i Aksâ”, yine Medîne’deki “Mescid-i Kubâ” olmak üzere, Allahü teâlâya ibâdet edilen bütün câmi ve mescidler, O'nun emir ve yasaklarının öğretildiği yerler gelir.
Muhterem insanların başında, üstünlük sırasına göre Nebîlerin ve Resûllerin sonuncusu Hazret-i Muhammed (aleyhisselâm), Hazret-i İbrâhîm, Hazret-i Mûsâ, Hazret-i Îsâ, Hazret-i Âdem ve Hazret-i Nûh (aleyhimüs-selâm) bulunmaktadır ki bunlara “Ülü'l-azm” Peygamberler denilir. Bunlardan sonra, 313 (üçyüzonüç) “Resûl” gelmektedir. Bunlardan sonra da, “Nebî” adı verilen 124 binden ziyâde olduğu bildirilen Peygamberler gelir. Peygamberlerden sonra ise, üstünlük sırasında Sahâbe-i kirâm, Tâbiîn ve Tebe-i Tâbiîn başta olmak üzere, sıddîklar, şehîdler, diğer âlim ve velîler bulunmaktadır.
2 Şubat 2022 Çarşamba günü, içerisinde mübârek gece ve günlerin çok kesîf olarak bulunduğu “Üç Aylar”ı ve onların ilki olan Receb-i şerîf ayını idrâk etmekle şereflenmiştik.
Resûlullah Efendimiz, Recep ayının başında "Ya Rabbî, Receb ve Şa’bân aylarını bizler için mübârek kıl ve bizi Ramazân ayına da eriştir" diye duâ ederdi; kezâ Şa’bân ayına çok değer verir ve bu ayda çok oruç tutardı.
İçerisinde "Regâib" ve "Mi'râc" kandillerinin bulunduğu Receb ayı, Âdem aleyhisselâmdan beri kıymetli olan ve hürmet edilen bir aydır.
Bilindiği gibi, aylarla ilgili olarak literatürümüzde "harâm aylar", "hac ayları" ve "üç aylar" terimleri var; ilk ikisi âyet-i kerîmelerde zikrolunmuştur. Üç aylar ise hadîs-i şerîflerde zikredilmiştir.
Allahü teâlâ, Tevbe sûresinin 36. âyetinde meâlen; “Ayların sayısı, Allah’ın yanında, gökleri ve yeri yarattığı günkü kitâbında olduğu gibi on ikidir. Bunlardan dördü harâmdır (yâni, muhteremdir)” buyuruyor. Muharrem, Receb, Zilkade ve Zilhicce ayları, Kur'ân-ı kerîmde kıymet verilen dört aydır.
Diğer bir âyet-i kerimede, "Hac ayları bilinen aylardır...." buyurulmuştur. [Şevvâl, Zilkade ve Zilhicce ayları]
Halkımız arasında “Üç Aylar” diye anılan “Recebü’l-ferd”, “Şa’bânü’l-muazzam” ve “Ramazânü’l-mübârek” aylarının da, İslam dininde özel yerleri vardır.
Peygamberimizden evvel, câhiliye zamânında da, İslâmın ilk yıllarında da, Receb ayına çok fazla tazîm edilir, saygı gösterilirdi.
Receb ayı, Âdem aleyhisselâmdan beri kıymetli idi. Bu ayda muhârebe etmek günâh idi. Her ümmet, bu aya saygı gösterirdi. Zâten “Receb” demek, “mürecceb, mu’azzam, muhterem, kıymetli” demektir. Görüldüğü gibi, Receb ayı, hem harâm ayların 2.si, hem de üç ayların 1.sidir.
.15/02/2022
.15/02/2022
İnsanlardan istenen nedir?
Peygamberlerin hepsinin hedefi, insanların dünyâda huzûr ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedî saâdete kavuşmalarıdır.
Allahü teâlâ, insanların îmân etmelerini, kardeşçe yaşamalarını, sevişmelerini, birbirlerine yardımcı olmalarını istemekte ve bunları emretmektedir. İnanan insanların da kardeş olduklarını i’lân etmiştir. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde, “Mü’minler ancak kardeştirler…” [Hucurât,10] buyurmuştur.
Allahü teâlânın, biz kullarına ihsân buyurduğu sonsuz ni’metlerine şükretmeli, bunları yerli-yerinde kullanmalı, O’na tâât u ibâdâtta bulunmalı, O’nun dînine hizmet etmeli, kullarına yardım ve hizmet etmeliyiz. İlmi olan ilminden, makâmı olan makâmından, malı olan da malından diğer insanları faydalandırmalıdır. Her gün, en iyi işleri yapmaya çalışmalıdır.
Cenâb-ı Hak, kullarına çok merhametli ve şefkatli olduğu, çok acıdığı için bazı gecelere, günlere ve aylara husûsî kıymet vermiş, bu gece, gün ve aylardaki duâ, tevbe, namaz ve oruç… gibi ibâdetleri kabûl edeceğini bildirmiştir. Aslında kulların çok ibâdet yapmaları, duâ ve tevbe etmeleri için böyle gece, gün ve aylar birer sebep kılınmıştır.
Bizler biliyoruz ki, Cenâb-ı Hak, bütün Peygamberleri vâsıtasıyla, kullarına saâdet yollarını göstermiş, iyi ve güzel, kötü ve çirkin her şeyi öğretmiştir. Bu “Peygamber”leriyle, insanların dünyâda ve âhirette râhat etmeleri, huzûr içerisinde, iyi bir şekilde yaşamaları için, emirlerini ve yasaklarını, yanî ne yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu açıklamıştır.
Bu Peygamberlerin hepsinin hedefi, insanların dünyâda huzûr ve sükûn içerisinde yaşamaları, âhirette de ebedî saâdete kavuşmalarıdır.
Peygamberlerin vârisleri olan İslâm âlimleri ve Evliyâ-yı kirâm da, hep gıdâ gibi, bütün insanlara lâzım olan iyi fertler, âileler ve cemiyetler teşkîl etmek için uğraşmışlardır.
Mukaddes dînimiz İslâmiyet, bütün Müslümânları tek bir vücut gibi kabûl etmiş, Müslümânların birbirlerinin dertleri ile ilgilenmelerini istemiştir. Sevgili Peygamberimiz, bu konuda: “Mü’minlerin birbirlerini sevme ve birbirlerine acıyıp meyletmedeki misâli vücut misâlidir. Vücuttan bir uzuv şikâyetlenince, vücûdun diğer organları uykusuzluğa ve sıtmaya ma’rûz kalmak sûretiyle ona iştirâk ederler” buyurmuştur.
Cenâb-ı Hak, yine Kur’ân-ı kerîminde buyuruyor ki:
“Siz, insanlar için, [ya’nî insanların iyiliği için] ortaya çıkarılmış en hayırlı ümmetsiniz; [ya’nî ümmetlerin en hayırlısı olmak üzere yaratıldınız.] İyiliği, doğruluğu emreder; kötülükten, fenalıktan meneder ve Allah'a inanırsınız…” (Âl-i İmrân, 110 )
Kâinâtın Efendisi Sevgili Peygamberimiz de hadîs-i şerîflerinde buyurmuştur ki:
“İnsanların hayırlısı [en iyisi], insanlara faydalı olandır.”
“Kavmin efendisi, onlara hizmet edendir.”
"İnsanların arasına karışan, onların ezâ ve cefâsına katlanan mü'min, insanların arasına girmeyen ve onların baskılarına katlanmayan mü'minden daha fazîletlidir." (Suyûtî, el-Câmiu's-Sağîr, II, 282)
.14/02/2022
.14/02/2022
Yaratılış gâyemiz olan ''ibâdet'' nedir?
Allahü teâlânın rızâsı; yapılmasını kesin olarak emrettiği farzları yerine getirmekte ve yasak ettiği harâmlardan kaçınmaktadır...
Hakîkatte, bütün insanların yaratılmalarındaki maksat, Allahü teâlâya ibâdet etmeleridir. Nitekim Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîm’inde, Zâriyât sûresinin 56. âyet-i celîlesinde meâlen: “Cinnîleri ve insanları, ancak (beni bilmeleri, tanımaları) bana ibâdet etmeleri için yarattım” buyurmuştur.
“İbâdet”, özet olarak söylemek gerekirse, Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmaktır. Allahü teâlânın rızâsı da, yapılmasını kesin olarak emrettiği farzları yerine getirmekte ve yasak ettiği harâmlardan kaçınmaktadır.
Bir Müslümân, Allahü teâlânın emrettiği şeyleri, O emrettiği için yapınca; harâm, yasak ettiği şeylerden de, O yasakladığı için kaçınca ibâdet yapmış, kulluk vazîfesini yerine getirmiş olur. İbâdet görevini yerine getirebilmek de şüphesiz ki, Allahü teâlânın nelerden râzı olduğunu bilmeye bağlıdır. Bunları, Peygamberleri ve kitapları vâsıtasıyla kullarına bildirmiştir.
Bilindiği gibi, bu dünyâ bir imtihân yeridir. Bu imtihânda muvaffak olmak için, İslâmiyetin emrettiği gibi inanmak ve farz kılınan ibâdetleri yapmak, yasaklanan şeylerden de kaçınmak lâzım ve şarttır.
Yüce Rabbimiz Kur'ân-ı kerîmde, Mülk sûre-i celîlesinin 2. âyet-i kerîmesinde:
"Hanginizin daha güzel amelde bulunacağını imtihân edip ortaya çıkarmak için ölümü de, hayâtı da yaratan O'dur…" buyurmuştur.
Allahü teâlâ yine buyuruyor ki:
“(Ey Resûlüm!) De ki: Duânız [îmânınız, ibâdetiniz, kulluk ve yalvarmanız] olmasa, Rabbim size ne diye değer versin?.." [Furkân, 77]
İbâdetleri yapmayanlara, âhirette çok acı azâplar yapılacağı, Kur’ân-ı kerîmin pekçok yerinde tekrâr tekrâr bildirilmektedir. Bunun böylece bildirilmesi, aslında Cenâb-ı Hakk’ın bir ihsânı, O’nun şefkat ve merhametini ifâde eden bir durumdur.
Bildiğimiz gibi, İslâmiyetin farz kıldığı ibâdetlerin faydası, aslında insanlara yâni o ibâdetleri yapan fertlere, âilelere ve cemiyetleredir. Yoksa Allahü teâlâ, insanların ibâdetlerine muhtaç değildir.
Müslümân namaz kılmakla, oruç tutmakla, diğer ibâdetlerini yapmakla, hem Allah’a karşı kulluk vazîfesini yapmış, hem de kalbini her türlü kötülüklerden temizlemiş olur. Çünkü namaz ve oruç, insanları rûhen yükseltir ve kötülüklerden alıkoyar.
Aynı şekilde, Allah’ın emrettiği gibi malının zekâtını vermek ve muhtaçlara yardım etmekle de hem Allah’a karşı kulluk, hem de insanlara karşı insanî vazîfe yapılmış olur.
Bütün mübârek geceleri, günleri ve ayları birer ganîmet bilmeli, bu fırsatları iyi değerlendirmelidir... Kazâ namazı borcu olanlar, kazâ namazları kılmalıdır. Kur'ân-ı kerîm okumalı, sevâbını da ölülerimizin rûhlarına göndermelidir. Peygamber Efendimize de salât ü selâm okumalıdır.
.8/02/2022
.8/02/2022
Müctehidin bilmesi gereken ilimler
Bir müctehidin ictihâd ederek elde ettiği bilgilerin hepsine, o müctehidin mezhebi denir. Bunlardan dört mezhep meşhûrdur.
Âyet-i kerîmelerden ve hadîs-i şerîflerden, mânâları açıkça anlaşılamayanları, açıkça bildirilen diğer dînî hükümlere kıyâs ederek, benzeterek, bunlardan yeni hükümler çıkaran derin âlimlere “Müctehid” denir.
Müctehid dîn imâmlarına (âlimlerine) uymak, onların ictihâdları ile amel etmek Kur’ân-ı kerîme ve hadîs-i şerîflere uymanın aynısı sayılır. Nitekim büyük tefsîr âlimi Kâdî Beydâvî buyuruyor ki: “Dînî hükümlerde, Peygamberlere ve müctehidlerin doğru, sağlam delîlleriyle bilinenlere uymak, hakîkatte onları taklîd değil, Allahü teâlânın indirdiğine, yâni Kur’ân-ı kerîme uymaktır. Çünkü (Bilmiyorsanız, ilim ehline [müctehid âlimlere] sorunuz) meâlindeki âyet-i kerîme buna işâret etmektedir.”
Bir Müslümânın müctehid olabilmesi için lüzûmlu olan onlarca şartı birleştirerek, 5 ana kategori hâlinde arz edelim:
1- Kur’ân-ı kerîmi ezberlemiş olması, kırâat şekillerini bilmesi, Kur’ân-ı kerîmin bütün âyetlerinin tefsîrlerini bilmesi, âyet-i kerîmelerin hüküm bildirenlerini, geçmişten haber verenlerini, nüzûl sebeplerini yâni hangi hâdise üzerine ve ne için indiğini, mensûh olup olmadığını yanî hükmünün kaldırılıp, kaldırılmadığını bilmesi lâzımdır.
2- Hadîs-i şerîflerin çeşitlerini, sahîhlerini, uydurmalarını, râvîlerini, yâni kimler nakletmişlerse onları bilmesi ve tanıması, hadîs-i şerîfin niçin, nerede ve ne zaman söylendiğini bilmesi, Kütüb-i Sitte ve diğer hadîs kitaplarında geçen yüz binlerce hadîs-i şerîfi, rivâyet edenlerle birlikte ezberlemesi lâzımdır.
3- Arab dilini iyi bilmesi ve kelime mânâlarını ezberlemiş olması, lehçe farklarını, kelimelerin hakîkî ve mecâz mânâlarını bilmesi, fıkıh âlimi olması, hükümlerin delîllerini bilmesi gerekli.
4- Ayrıca verâ sâhibi, nefsi tezkiye bulmuş, sâdık, emîn olması lâzımdır.
5- Bunun yanında, zamânın fen bilgilerini de yeteri kadar bilmesi şarttır.
Bunlar kendisinde bulunan bir zât taklit olunabilir; fetvâ verebilir. Bütün bu üstünlüklerden biri bulunmazsa, müctehid olamaz; dînde söz sâhibi olamaz; onu taklit etmek câiz olmaz. Bunun bir müctehidi taklit etmesi lâzım olur.
Bir müctehidin ictihâd ederek elde ettiği bilgilerin hepsine, o müctehidin mezhebi denir. Bunlardan dört mezhep meşhûrdur. Mezhep imâmlarının, abdestte, namazda, nikâhta, mîrâsta, vasiyetlerde, talâkta (boşama), cürüm ve cinâyetlerde, alışverişte ve bunlar gibi birçok şeylerde, birbirlerine uymayan sözleri, hep ictihâdlarından olup, hiçbiri diğerinin sözüne yanlış, bozuk dememiştir.
Dört büyük İmâm, Peygamberimizin Kur’ân-ı kerîmden çıkardığı mânâları, bilgileri, Eshâb-ı kirâmdan işiterek toplamışlar, kitaplara geçirmişlerdir. Müctehid olmayan Müslümânlar da bunların mezheblerine uyarak doğru yolu bulmuşlar ve böylece İslâmiyete tâbi olmuşlardır.
Eshâb-ı kirâmdan sonra, meşhûr dört imâm ve bunların mezheplerine göre ictihâd eden yüksek âlimler yetişmiştir.
.7/02/2022
.7/02/2022
İctihâdlar farklı olabilir...
Peygamberimiz, Allahü teâlânın açıkça bildirmediği emirleri, açık bildirilmiş emirlere kıyâs ederek ictihâd ederdi. Fakat ictihâdında hatâ ederse, Allahü teâlâ derhâl Cebrâîl aleyhisselâmı göndererek, hatâları vahy ile düzeltirdi. Yâni Peygamberlerin ictihâdları hatâlı kalmazdı.
Meselâ Bedir Savaşında alınan esîrlere yapılacak muâmelede, Peygamber Efendimiz bâzı Sahâbe-i kirâm ile birlikte bir türlü, Hazret-i Ömer ise başka türlü ictihâd etmişlerdi. Sonra âyet-i kerîme gelerek, Allahü teâlâ, Hazret-i Ömer’in ictihâdının doğru olduğunu bildirdi.
Peygamber Efendimiz, uzak memleketlere gönderdiği Eshâb-ı kirâma, karşılaşacakları meselelerde, Kur’ân-ı kerîm’in hükmü ile hareket etmelerini, orada bulamazlar ise, hadîs-i şerîflerde aramalarını, burada da bulamazlar ise, kendi ictihâdları ile hareket etmelerini emir buyururdu.
Eshâb-ı kirâmın hepsi, tâm birer müctehid idiler. Eshâb-ı kirâm, birçok işlerde birbirine uymamışlarsa da, hiçbiri diğerinin ictihâdına yanlış dememiş, sapıklık ve günâh demeyi hâtırlarına bile getirmemişlerdir.
Dînde ictihâd, bir ibâdet olduğundan, yâni Allahü teâlânın emri olduğundan, hiçbir müctehid, diğer bir müctehidin ictihâdına yanlış diyemez. Çünkü her müctehide, kendi îctihâdı haktır ve doğrudur. Mecelle’nin 26. maddesinde, “İctihâd misliyle, yanî diğer bir ictihâd ile nakz olunmaz” denilmektedir.
Allahü teâlâ dileseydi, Kur’ân-ı kerîm’inde ve Peygamber Efendimiz hadîs-i şerîflerinde her şeyi açıkça bildirirlerdi. Böylece ictihâdlara lüzûm kalmazdı. Hâlbuki kıyâmete kadar gelecek Müslümânların, dünyânın her yerinde farklı coğrafik ve iklim şartlarında tek bir emir, hüküm altında yaşamaları, belki de imkânsız olurdu.
Hayât dîni olan İslâmiyette, ictihâdlar, her şart altında bulunan Müslümânlara çâreler göstermektedirler. Müctehidlerin ictihâdları arasındaki ayrılıklar, Müslümânlar için bir rahmettir. Bunlar, Müslümânların işlerini kolaylaştırmaktadırlar. Nitekim bir hadîs-i şerîfte: “Ümmetimin (âlimleri arasındaki) ihtilâfları yanî mezhepler arasındaki ayrılıklar rahmettir” buyurulmuştur.
Bu sebeple her Müslümân, dört hak mezhepten birine uyarak ibâdetlerini ve işlerini yapar. Yalnız, bu mezheplerin kolaylıklarını bir araya toplayamaz; böyle yapmak harâmdır.
İctihâd makâmına varmış bulunan yüksek kimseler, kendi ictihâdlarına göre hareket etmek mecbûriyetindedirler. Başka müctehide tâbi olamazlar. İmâm Ebû Yûsuf, İmâm Muhammed ve diğerlerinin, hocaları olan İmâm-ı A’zam’a uymayan sözleri, onu beğenmemek, kabûl etmemek değildir. Kendi ictihâdlarını bildirmektir. Bunu bildirmeye memûr ve mecbûrdurlar.
Müctehidlerin, kendilerinden daha büyük, daha yüksek âlimler bulunsa bile, başkalarının ictihâdlarına tâbi olmaları yasaktı. Dört mezhep arasındaki farklar da bundan ileri gelmektedir. Bir müctehidin ictihâd ederek, elde ettiği bilgilerin hepsine, o müctehidin mezhebi denir. [Bu konu, çok mühim olduğundan, yarın da devâm edelim inşâallah.]
.01/02/2022
.01/02/2022
Kıyâs-ı Fukahâ...
"İctihâd ve kıyâs bid'at değildir. Çünkü kıyâs ve ictihâd, nassların mânâsını ortaya çıkarır. Başka bir şeyi ortaya koymaz."
Dînimizin 4. delîline geçmeden önce, bugün, 3. delîlle ilgili birkaç cümle daha yazalım. "Zarûriyyât-ı dîniyyeden yâni dînin temel bilgilerinden olup, her Müslümânın mutlak bilmesi lâzım olan bilgilerde müctehid olmayanların icmâı da muteberdir. Ancak bu, onların icmâı olmazsa, bu hükümler sâbit olmaz demek değildir.
Bu kısım icmâ, üzerinde icmâ yapılan husûsun, her Müslümân tarafından bilindiğini, bu sebeple her Müslümânın bunları bilip öğrenmesinin lâzım olduğunu, bilmeyerek de olsa bunları yerine getirmemenin câiz olmadığını ifâde içindir." (Şemsül-eimme Serahsî, Molla Hüsrev, Ebû Saîd Muhammed Hâdimî)
d) Kıyâs-ı Fukahâ (İctihâd):
İnsan gücünün yettiği kadar zahmet çekerek, çalışmaktır. Kur'ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilmemiş olan işlerin hükümlerini, açıkça bildirilenlere benzeterek meydâna çıkarma manâsındadır.
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem), Hazret-i Muâz bin Cebel'i (radıyallahü anh), Yemen'e vâlî, kâdî (hâkim) ve muallim olarak gönderirken:
"Orada nasıl hüküm edeceksin?" buyurunca; "Allahü teâlânın kitâbı ile" dedi. "Allah'ın kitâbında bulamazsan?" buyurdu. "Allah'ın Resûlünün sünneti ile" dedi. "Resûlullah'ın sünnetinde de bulamazsan?" buyurunca; "İctihâd ederek, anladığımla" dedi.
Resûlullah Efendimiz, mübârek elini Hazret-i Muâz'ın göğsüne koyup; "Elhamdülillah! Allahü teâlâ, Resûlünün resûlünü (elçisini), Resûlullah'ın rızâsına uygun eyledi" buyurdu. (Ebû Dâvûd, Tirmizî, Dârimî)
"Sahâbe-i kirâmın (Resûlullah Efendimizin sohbetinde yetişmiş arkadaşlarının) hepsi müctehîd olup, kendi ictihâdlarına uymaları farz idi." (Abdülvehhâb-ı Şa'rânî)
"Mezheb imâmlarının hepsi bir mes'ele ile karşılaştıklarında cevâbını, önce Kur'ân-ı kerîmde ararlardı. Kur'ân-ı kerîmde açıkça bulamazlarsa, hadîs-i şerîflerde ararlardı. Burada da bulamazlarsa, icmâ-ı ümmette ararlardı. İcmâda da bulamayınca, bu mes'eleye benzeyen başka mes'elelerin, Kitâb (Kur'ân-ı kerîm), sünnet (hadîs-i şerîfler) ve icmâda bulunan cevâblarını esâs alıp mukâyese ederek, ictihâd edip benzeri cevâbı bulurlardı." (İmâm-ı Şa'rânî)
"Her müctehidin (Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîflerden hüküm çıkaran âlimin), kendi ictihâdıyla bulduğu bilgiye uygun iş yapması farzdır." (Mevlâna Hâlid-i Bağdâdî)
"Âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilen şeylerde, ictihâd edilemez. Nass (Kur'ân-ı kerîm ve sahîh hadîs-i şerîf) bulunan yerde ictihâda izin yoktur." (İbn-i Nüceym, Hâdimî)
"İslâm âlimlerinin söz birliği ile ve zarûrî olarak bildirilmiş olan, inanılacak ve yapılacak din bilgilerinde ictihâd yapmak câiz değildir." (Abdülganî Nablüsî)
"İctihâd ve kıyâs bid'at değildir. Çünkü kıyâs ve ictihâd, nassların mânâsını ortaya çıkarır. Başka bir şeyi ortaya koymaz." (İmâm-ı Rabbânî)
"İsâbet etmeyen, yâni doğruyu bulamamış olan müctehide (Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîflerden hüküm çıkaran âlime) bir sevâb, doğruyu bulana iki veya on sevâb vardır. İki sevâbdan birincisi, ictihâd etmek sevâbıdır. İkincisi, doğruyu bulmak sevâbıdır." (Hadîs-i şerîf-Hadîka)
.31/01/2022
.31/01/2022
Kıyâs-ı Fukahâ...
"İctihâd ve kıyâs bid'at değildir. Çünkü kıyâs ve ictihâd, nassların mânâsını ortaya çıkarır. Başka bir şeyi ortaya koymaz."
Dînimizin 4. delîline geçmeden önce, bugün, 3. delîlle ilgili birkaç cümle daha yazalım. "Zarûriyyât-ı dîniyyeden yâni dînin temel bilgilerinden olup, her Müslümânın mutlak bilmesi lâzım olan bilgilerde müctehid olmayanların icmâı da muteberdir. Ancak bu, onların icmâı olmazsa, bu hükümler sâbit olmaz demek değildir.
Bu kısım icmâ, üzerinde icmâ yapılan husûsun, her Müslümân tarafından bilindiğini, bu sebeple her Müslümânın bunları bilip öğrenmesinin lâzım olduğunu, bilmeyerek de olsa bunları yerine getirmemenin câiz olmadığını ifâde içindir." (Şemsül-eimme Serahsî, Molla Hüsrev, Ebû Saîd Muhammed Hâdimî)
d) Kıyâs-ı Fukahâ (İctihâd):
İnsan gücünün yettiği kadar zahmet çekerek, çalışmaktır. Kur'ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilmemiş olan işlerin hükümlerini, açıkça bildirilenlere benzeterek meydâna çıkarma manâsındadır.
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem), Hazret-i Muâz bin Cebel'i (radıyallahü anh), Yemen'e vâlî, kâdî (hâkim) ve muallim olarak gönderirken:
"Orada nasıl hüküm edeceksin?" buyurunca; "Allahü teâlânın kitâbı ile" dedi. "Allah'ın kitâbında bulamazsan?" buyurdu. "Allah'ın Resûlünün sünneti ile" dedi. "Resûlullah'ın sünnetinde de bulamazsan?" buyurunca; "İctihâd ederek, anladığımla" dedi.
Resûlullah Efendimiz, mübârek elini Hazret-i Muâz'ın göğsüne koyup; "Elhamdülillah! Allahü teâlâ, Resûlünün resûlünü (elçisini), Resûlullah'ın rızâsına uygun eyledi" buyurdu. (Ebû Dâvûd, Tirmizî, Dârimî)
"Sahâbe-i kirâmın (Resûlullah Efendimizin sohbetinde yetişmiş arkadaşlarının) hepsi müctehîd olup, kendi ictihâdlarına uymaları farz idi." (Abdülvehhâb-ı Şa'rânî)
"Mezheb imâmlarının hepsi bir mes'ele ile karşılaştıklarında cevâbını, önce Kur'ân-ı kerîmde ararlardı. Kur'ân-ı kerîmde açıkça bulamazlarsa, hadîs-i şerîflerde ararlardı. Burada da bulamazlarsa, icmâ-ı ümmette ararlardı. İcmâda da bulamayınca, bu mes'eleye benzeyen başka mes'elelerin, Kitâb (Kur'ân-ı kerîm), sünnet (hadîs-i şerîfler) ve icmâda bulunan cevâblarını esâs alıp mukâyese ederek, ictihâd edip benzeri cevâbı bulurlardı." (İmâm-ı Şa'rânî)
"Her müctehidin (Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîflerden hüküm çıkaran âlimin), kendi ictihâdıyla bulduğu bilgiye uygun iş yapması farzdır." (Mevlâna Hâlid-i Bağdâdî)
"Âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilen şeylerde, ictihâd edilemez. Nass (Kur'ân-ı kerîm ve sahîh hadîs-i şerîf) bulunan yerde ictihâda izin yoktur." (İbn-i Nüceym, Hâdimî)
"İslâm âlimlerinin söz birliği ile ve zarûrî olarak bildirilmiş olan, inanılacak ve yapılacak din bilgilerinde ictihâd yapmak câiz değildir." (Abdülganî Nablüsî)
"İctihâd ve kıyâs bid'at değildir. Çünkü kıyâs ve ictihâd, nassların mânâsını ortaya çıkarır. Başka bir şeyi ortaya koymaz." (İmâm-ı Rabbânî)
"İsâbet etmeyen, yâni doğruyu bulamamış olan müctehide (Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîflerden hüküm çıkaran âlime) bir sevâb, doğruyu bulana iki veya on sevâb vardır. İki sevâbdan birincisi, ictihâd etmek sevâbıdır. İkincisi, doğruyu bulmak sevâbıdır." (Hadîs-i şerîf-Hadîka)
.25/01/2022
.25/01/2022
4 temel dînî delîl hakkında...
"Hadîs-i şerîfler, Kur'ân-ı kerîmin tefsîri, İslâm âlimlerinin sözleri de hadîs-i şerîflerin açıklamalarıdır."
Dünkü makâlemizde, edille-i şer’iyyeden bahsetmeye başlamıştık. Önce 1. delil olan “Kitâb”dan kısaca bahsettik. Orada, Kur’ân-ı kerîmi doğru bir şekilde anlamanın yollarından ilk 3 maddeyi zikrettik.
Konunun açıklaması, diğer âyet-i kerîmelerde ve hadîs-i şerîflerde yoksa, Sahâbe-i kirâmın sözlerinde de bulunamazsa, o zaman Mücâhid İbn Cebr, Saîd İbn Cübeyr, İkrime, Atâ İbn Ebî Rebâh, el-Hasanü'l-Basrî, Mesrûk İbnü'l-Ecda, Saîd İbnü'l-Müseyyeb gibi bu sâhanın mütehassısları/uzmanları olan Tâbiînin büyüklerinin söylediklerine mürâcaat edilir.
Bu ümmetin en büyük âlimlerinden olan İmâm-ı Şâfiî (rahmetullahi aleyh) ne güzel söylemiştir: "Hadîs-i şerîfler, Kur'ân-ı kerîmin tefsîri, İslâm âlimlerinin sözleri de hadîs-i şerîflerin açıklamalarıdır."
Biz, mukaddes kitâbımızı ve şerefli Peygamberimizi doğru bir şekilde anlamak için, sık sık muteber tefsîrlere ve muteber hadîs-i şerîf şerhlerine mürâcaat ediyoruz. [El-hamdü lillah ki, benim şahsî Kütüphânemde 60 çeşit tefsîr var.]
b) Dînimizin 2. temel delîli Sünnettir:
Sevgili Peygamberimizin sözleri (hadîs-i şerîfleri), fiilleri (işleri) ve takrîrleri (görüp de bir şey demedikleri husûslar) mânâsına olan bir terimdir.
"Sünnet" kelimesinin dînimizde üç mânâsı vardır:
"Kitâb ve sünnet" birlikte söylenince; Kitâb, Kur'ân-ı kerîm, sünnet de, hadîs-i şerîfler demektir.
"Farz ve Sünnet" denilince; farz, Allahü teâlânın emirleri, sünnet ise Peygamberimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) sünneti yâni emirleri demektir.
"Sünnet" kelimesi yalnız olarak söylenince, "Şerî'at yâni bütün ahkâm-ı İslâmiyye (İslâmiyet'teki emirler ve yasaklar)" demektir.
c) İcmâ-ı Ümmet:
1. Edille-i şer'iyyenin (dîn bilgilerinin elde edildiği delîllerin, kaynakların) üçüncüsüdür. Bir asırda yaşayan "Müctehid" denilen derin âlimlerin bir mes'elenin hükmünde birleşmeleri, ictihâdlarının birbirine uygun olmasıdır.
Seyyid Allâme İbn-i Âbidîn (rahimehullah) buyurmuştur ki:
"Hicrî dördüncü asırdan sonra, mutlak müctehid yetişmediği için, icmâ' da kalmamıştır. Bu sebeble, icmâ' denilince, Eshâb-ı kirâm'ın (Peygamber Efendimizin Arkadaşlarının), Tâbiîn'in (Eshâb-ı kirâmı gören büyüklerin) ve Tebe-i Tâbiîn'in (Tâbiîn'i görenlerin) icmâ'ı anlaşılır."
"Bir şeyi, Eshâb-ı kirâm icmâ' ile bildirmediler ise, Tâbiîn'in söz birliği bu şey için icmâ' olur. Tâbiîn de bu şeyi icmâ' ile bildirmedilerse, Tebe-i Tâbiînin söz birliği bu şey için icmâ' olur. Çünkü bu üç asrın âlimleri yâni müctehidleri hadîs-i şerîf ile övülmüşlerdir. Bunlara "Selef-i sâlihîn" denilir." (İbn-i Âbidîn)
"Dînde zarûrî olan yâni âlim ve câhil herkesin bildiği icmâ' bilgilerine inanmayan kimsenin îmânı gider." (İbn-i Âbidîn)
2. Beş vakit namazın farz oluşu, zinânın harâm oluşu gibi ictihâd lâzım olmayan ve dînde açıkça bildirilen şeyleri âlim olan, olmayan her Müslümânın bilmesi, böyle olduklarında söz birliği yapmaları da icmâ anlamında kullanılmaktadır.
.24/01/2022
.24/01/2022
Dînî hükümlerin 4 temel delîli
İslâmiyetin dört ana delîli, dört temel kaynağı vardır. Bunlar: a) Kitâb, b) Sünnet, c) İcmâ-ı Ümmet, d) Kıyâs-ı Fukahâ'dır.
Bozulmamış yegâne İlâhî dîn olan, mukaddes dînimiz İslâmiyetin [Tefsîr, Hadîs ve Fıkıh Usûlünden bahseden metodoloji kitaplarında da geçtiği üzere] dört ana delîli, dört temel kaynağı vardır. Bunlar: a) Kitâb, b) Sünnet, c) İcmâ-ı Ümmet, d) Kıyâs-ı Fukahâ'dır ki bunlara, “Edille-i şer'iyye” denilmektedir.
a) Kitâb: Edille-i şer'iyyenin (İslâm dînindeki şer'î delîllerin, hükümlerin, dîn bilgilerinin) birinci kaynağı olan Kur'ân-ı kerîmdir.
Dârul-Fünûn Müderrislerinden (Eski İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyelerinden) Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki:
"Kitâb; Allahü teâlânın, Resûlü Muhammed aleyhisselâma indirdiği, mushaflarda yazılı, bize kadar tevâtür yoluyla (yanî yalan üzere birleşmeleri aklen mümkün olmayan bir topluluk tarafından) Arabca olarak nakledilen kelâm-ı kadîmdir (Allahü teâlânın sözüdür).
Bütün insanların dünyâ ve âhiret hayâtının her yönüne âit hükümleri, bilgileri içerisinde bulundurur. İçine aldığı hükümler, bilgiler üç kısımdır: Îmân esâslarına dâir hükümler, mükelleflerin söz ve işlerine dâir bilgiler, rûh ve mâneviyâtın düzeltilip, nefsin ve ahlâkın terbiyesine âit hükümlerdir."
Allahü teâlânın, hiç bozulmamış, yegâne hak kelâmı olan Kur'ân-ı kerim, Cebrâîl (aleyhisselâm) vâsıtasıyla, Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed (aleyhis-selâm)'a takrîben 23 senede indirilmiştir. Bunun 13 senesi Mekke-i mükerreme'de, 10 senesi ise Medîne-i münevverede nâzil olmuştur.
Bilindiği üzere, Hukûk Sistemlerinde, "Anayasa"ları açıklayan Kânûnlar, Tüzükler, Yönetmelikler, Ta'mîmler, Teblîğler ve Ta'lîmât vardır.
Anayasa dışındakileri bir tarafa atıp "ben, sâdece Anayasaya bakarım" denilemeyeceği gibi, "ben, sâdece Kur'ân-ı kerîme bakarım, diğer dînî delîllere sırt çeviririm" de denilemez.
Tefsîr usûlünden bahseden bütün kitaplarda belirtildiği üzere [aslında hadîs ve fıkha dâir bütün usûl (metodoloji) kitaplarında da böyledir], bir âyet-i kerîmenin doğru olarak anlaşılabilmesi için, önce onu açıklayan başka bir âyet var mı, yok mu? diye bakılması lâzım.
İkinci merhalede, âyet-i celîlenin tefsîri için sünnete başvurmak lâzımdır. Sünnet Allah'ın kitâbının beyânıdır. Sünnet, Kur’ân-ı kerîmi şerh ve îzâh eder. Zîrâ Allahü teâlâ, Resûlüne “beyân” vazîfesi vermiştir:
“İnsanlara, kendilerine indirileni açıklaman için ve düşünüp anlasınlar diye sana da bu Kur’ân'ı indirdik.” [Nahil, 44]
Ayrıca Kur’ân-ı Kerîm’de, Resûlullâh (sallallâhü aleyhi ve sellem)'in vereceği hükümlerin, Allah tarafından kendisine bildirildiği de ifâde ediliyor.
“Allah'ın sana gösterdiği şekilde, insanlar arasında hükmedesin diye, sana Kitab'ı hak ile indirdik; hâinlerden taraf olma.” [Nisa, 105]
Âyetin açıklaması, diğer âyetlerde ve hadîslerde bulunamazsa, o takdîrde, Kur’ân-ı kerîmin nüzûlüne şâhid olan Sahâbe-i güzînin îzâh ve tefsîrine başvurulur. Ma’lûm olduğu üzere, onlar ilim, amel ve anlayış bakımından bu ümmetin en önde gelenleridirler. [Yarın inşâallah konumuza devâm edelim.]
.24/01/2022
.24/01/2022
Dînî hükümlerin 4 temel delîli
İslâmiyetin dört ana delîli, dört temel kaynağı vardır. Bunlar: a) Kitâb, b) Sünnet, c) İcmâ-ı Ümmet, d) Kıyâs-ı Fukahâ'dır.
Bozulmamış yegâne İlâhî dîn olan, mukaddes dînimiz İslâmiyetin [Tefsîr, Hadîs ve Fıkıh Usûlünden bahseden metodoloji kitaplarında da geçtiği üzere] dört ana delîli, dört temel kaynağı vardır. Bunlar: a) Kitâb, b) Sünnet, c) İcmâ-ı Ümmet, d) Kıyâs-ı Fukahâ'dır ki bunlara, “Edille-i şer'iyye” denilmektedir.
a) Kitâb: Edille-i şer'iyyenin (İslâm dînindeki şer'î delîllerin, hükümlerin, dîn bilgilerinin) birinci kaynağı olan Kur'ân-ı kerîmdir.
Dârul-Fünûn Müderrislerinden (Eski İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyelerinden) Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki:
"Kitâb; Allahü teâlânın, Resûlü Muhammed aleyhisselâma indirdiği, mushaflarda yazılı, bize kadar tevâtür yoluyla (yanî yalan üzere birleşmeleri aklen mümkün olmayan bir topluluk tarafından) Arabca olarak nakledilen kelâm-ı kadîmdir (Allahü teâlânın sözüdür).
Bütün insanların dünyâ ve âhiret hayâtının her yönüne âit hükümleri, bilgileri içerisinde bulundurur. İçine aldığı hükümler, bilgiler üç kısımdır: Îmân esâslarına dâir hükümler, mükelleflerin söz ve işlerine dâir bilgiler, rûh ve mâneviyâtın düzeltilip, nefsin ve ahlâkın terbiyesine âit hükümlerdir."
Allahü teâlânın, hiç bozulmamış, yegâne hak kelâmı olan Kur'ân-ı kerim, Cebrâîl (aleyhisselâm) vâsıtasıyla, Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed (aleyhis-selâm)'a takrîben 23 senede indirilmiştir. Bunun 13 senesi Mekke-i mükerreme'de, 10 senesi ise Medîne-i münevverede nâzil olmuştur.
Bilindiği üzere, Hukûk Sistemlerinde, "Anayasa"ları açıklayan Kânûnlar, Tüzükler, Yönetmelikler, Ta'mîmler, Teblîğler ve Ta'lîmât vardır.
Anayasa dışındakileri bir tarafa atıp "ben, sâdece Anayasaya bakarım" denilemeyeceği gibi, "ben, sâdece Kur'ân-ı kerîme bakarım, diğer dînî delîllere sırt çeviririm" de denilemez.
Tefsîr usûlünden bahseden bütün kitaplarda belirtildiği üzere [aslında hadîs ve fıkha dâir bütün usûl (metodoloji) kitaplarında da böyledir], bir âyet-i kerîmenin doğru olarak anlaşılabilmesi için, önce onu açıklayan başka bir âyet var mı, yok mu? diye bakılması lâzım.
İkinci merhalede, âyet-i celîlenin tefsîri için sünnete başvurmak lâzımdır. Sünnet Allah'ın kitâbının beyânıdır. Sünnet, Kur’ân-ı kerîmi şerh ve îzâh eder. Zîrâ Allahü teâlâ, Resûlüne “beyân” vazîfesi vermiştir:
“İnsanlara, kendilerine indirileni açıklaman için ve düşünüp anlasınlar diye sana da bu Kur’ân'ı indirdik.” [Nahil, 44]
Ayrıca Kur’ân-ı Kerîm’de, Resûlullâh (sallallâhü aleyhi ve sellem)'in vereceği hükümlerin, Allah tarafından kendisine bildirildiği de ifâde ediliyor.
“Allah'ın sana gösterdiği şekilde, insanlar arasında hükmedesin diye, sana Kitab'ı hak ile indirdik; hâinlerden taraf olma.” [Nisa, 105]
Âyetin açıklaması, diğer âyetlerde ve hadîslerde bulunamazsa, o takdîrde, Kur’ân-ı kerîmin nüzûlüne şâhid olan Sahâbe-i güzînin îzâh ve tefsîrine başvurulur. Ma’lûm olduğu üzere, onlar ilim, amel ve anlayış bakımından bu ümmetin en önde gelenleridirler. [Yarın inşâallah konumuza devâm edelim.]
.18/01/2022
.18/01/2022
“Ehl-i Hak” kimlerdir?
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: “Her Müslümân, Ehl-i sünnet itikâdını öğrenmeli, îmânını buna göre düzeltmelidir..."
“Ehl-i Hak” terimi, Akâid, Mezhepler Târihi ve İslâm Târihi kitaplarında, “Doğru yolda olanlar” manâsında kullanılan bir ıstılâhtır. Bu tabîr, Ehl-i Sünnet Müslümânlar için kullanılmıştır.
Allahü teâlânın her günâhı affedebileceği, ama en büyük günâh olan şirki affetmeyeceği Kur'ân-ı kerîmde yazılıdır. Onun için, muhakkak itikâdımızı düzeltmeliyiz. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: “İtikâd edilecek şeylerde, bir sarsıntı olursa, kıyâmette Cehennemden hiç kurtulmak olmaz. İtikâd doğru olup da işlerde [ibâdetleri yapmakta, harâmlardan kaçmakta] gevşeklik olursa, tevbe ile ve belki tevbesiz de af olabilir. Eğer af olunmazsa, Cehenneme girse bile, sonunda yine kurtulur. İşin aslı, temeli itikâdı düzeltmektir.” [Mektûbât-ı Rabbâniyye, I / 193]
Yine İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
“Her Müslümân, Ehl-i sünnet itikâdını öğrenmeli, îmânını buna göre düzeltmelidir. Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında yazılı olan itikâda uymayan fenâ, bozuk itikâdlar, îmânlar, ya’nî bunlara gönül bağlamak, gönlü öldüren bir zehirdir. İnsanı sonsuz azâba götürür. Amelde, ibâdetlerde tembellik, gevşeklik olursa, affolunabilir. Ama itikâdda gevşek davranmak affolunmaz. Allahü teâlâ buyuruyor ki: “Allah [âhirette] şirki [küfrü, bozuk îmânı] aslâ affetmez. Diğer bütün günâhları ise, istediği kimselerden affeder.” [Nisâ, 48] O hâlde, ölmeden önce itikâdı düzeltmelidir.” [Mektûbât-ı Rabbâniyye, II / 67]
Görüldüğü gibi, şirk yani küfür üzere ölen kimse, ebedî olarak Cehennemde kalır. Dünyâda iken, ya’nî ölmeden önce şirke [küfre] düşen kimse, tevbe ederse affolur.
Bir kâfir, kâfirliğine tevbe ederse, tertemiz, günâhsız Müslümân olur. Bir Müslümân da şirke [küfre] düşerek kâfir olur, sonra pişmân olup tevbe ederse, yine Müslümân olur. Tevbe etmek için yalnız Kelime-i şehâdet söylemek kâfî değildir. Küfre sebep olan şeyden de tevbe etmek lâzımdır. “Allah şirki affetmez” sözü yanlış anlaşılmaktadır. Şirk üzere ölmüş olan affolmaz; fakat hayâttayken, def’alarca şirke düşüp sonra tevbe eden affolur.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri, 289. mektûbunda, (Cebriyye’nin, “İşi insanın yapması mecâzdır, görünüştür, insanda kudret yoktur. Kullar, rüzgârla sallanan yaprak gibidir. İnsanların her hareketi, ağacın hareketi gibi mecbûrîdir” sözü küfür olduğu gibi, “Kulların iyi kötü, bütün işleri, hakîkatte onların değildir. İhtiyârî [isteğe bağlı] hareketleri de yapan, yalnız Allah’tır” sözleri de küfürdür) buyuruyor.
Aynı mektupta ve başka mektuplarda da, her şeyi yaratanın Allah olduğu bildiriliyor. Her şeyin yaratıcısı elbette Allahü teâlâdır. Aksini söylemek küfür olur. Ancak bize irâde-i cüz’iyye vermiştir. “Şunu yaparsan günâh olur, şunu yaparsan sevâb olur” diyor. İrâde-i cüz’iyyemiz olmasa, yanî her şeyi bize zorla işletse, günâhımıza cezâ, ibâdetimize sevâb vermez. Bize irâde-i cüz’iyye kuvvetini veren de Allahü teâlâdır. Her şeyin yaratıcısı Odur. Böyle inanırsak doğru inanmış oluruz.
.17/01/2022
.17/01/2022
İtikâdımız doğru olmalı...
Ehl-i Sünnet âlimlerinin, kitaplarında bildirdikleri bu ve bunlara bağlı itikâd esâslarına uygun îmân edenler, “Ehl-i Sünnet Müslümân”dır...
İki haftadan beri üzerinde durduğumuz konu üzerinde, bugün ve yarın inşâallah, bir nebze daha durmak istiyoruz. Yanî Ehl-i Sünnetin diğer bazı umdelerinden bahsedeceğiz.
Mü’minlere mükâfât ve ni’met için hâzırlanmış olan “Cennet”, kâfirlere azap için hâzırlanmış “Cehennem” şimdi vardır. Her ikisini de Allahü teâlâ yoktan var etmiştir. Cennet ve Cehennem sonsuz kalınacak yerlerdir. Zerre kadar îmânı olan ve bu îmân ile âhirete göçen Cehennem’de ebedî (sonsuz) kalmayacaktır.
İbâdetler îmâna dâhil değildirler. Farzların farz olduğuna inanıp tembellikle yapmayanlar kâfir olmazlar. Mü’min ne kadar büyük günâh işlerse işlesin, bu günâhları günâh bildiği müddetçe îmânı gitmez. Ancak farzlara ve harâmlara olduğu gibi inanmak lâzımdır. Emir ve yasaklardan herhangi birine inanmamak, hafîfe almak veya alay etmek, değiştirmeye kalkışmak îmânı giderir ve sonsuz olarak Cehennem’de yanmaya sebeb olur.
Halîfelikten konuşmak, dînin esâs bilgilerinden değildir. Dört Halîfenin üstünlükleri halîfelik sıralarına göredir. Eshâb-ı kirâmın hepsini hiç ayırım yapmadan sevmek ve hürmet etmek lâzımdır. Hepsi âdil ve dîn ilimlerinde müctehid idiler.
Muhammed aleyhisselâmın ümmeti, başka Peygamberlerin ümmetlerinden daha üstündür.
Mâtem tutmak, dînde yoktur; üzülmek başka, mâtem tutmak başkadır. Hadîs-i şerîfte Peygamberimiz: “İki şey vardır ki, insanı küfre (îmânın gitmesine) sürükler. Birisi bir kimsenin soyuna sövmek, ikincisi ölü için mâtem tutmaktır” [Müslim] buyurdu.
Resûlullaha, Eshâb-ı kirâma, Tâbiîne ve Evliyâya tevessül ederek, ya’nî onları vesîle ederek onların hâtır ve hürmetleri için duâ etmek câizdir, duânın kabûlüne sebeb olur.
Dînî delîller müctehidler için dörttür: “Kitap”, “Sünnet”, “İcmâ-i ümmet”, “Kıyâs-ı fukahâ”. Avâmın (müctehid olmayanların) delîli, müctehidin fetvâsıdır. Onun vazîfesi, müctehid imâma uymaktır.
Tenâsühe, ya’nî ölen insanın rûhunun başka bir insana veya hayvâna yahut çocuğa geçerek, tekrâr dünyâya gelmesine inanmak, dîne aykırıdır. Böyle inananın îmânı gider.
Kıyâmet günü, Allahü teâlânın izni ile iyiler kötülere şefâat edecek, araya gireceklerdir. Peygamber Efendimiz; “Şefâatim, ümmetimden günâhı büyük olanlaradır” buyurdu.
Peygamberin mu’cizesi, evliyânın kerâmeti ve sâlih mü’minlerin firâseti haktır. Evliyânın kerâmeti, vefâtından sonra da devâm eder.
Her bid’at dalâlettir, sapıklıktır. Bid’at, dînde sonradan yapılan şey demektir. Peygamber Efendimiz ve dört Halîfesinin zamanlarında bulunmayıp da, onlardan sonra dînde meydâna çıkarılan, itikâd ve ibâdet olarak yapılmaya başlanan değişiklikler bid’at olup büyük felâkettir.
Mest denilen ayakkabı üzerine mesh ederek (ıslak el ile dokunarak) abdest alınır. Çıplak ayak üzerine mesh edilmez.
Özetle; binlerce Ehl-i Sünnet âliminin, kitaplarında bildirdikleri bu ve bunlara bağlı itikâd esâslarına uygun îmân edenler, “Ehl-i Sünnet Müslümân”; bu esâslara aykırı inananlar ise Ehl-i sünnet yolundan ayrılmış kimseler olurlar.
.11/01/2022
.11/01/2022
Ehl-i sünnet i’tikâdının umdeleri -2-
Eshâb-ı kirâmın hepsi cennetliktir. [Bazı bozuk fırkalar, “Beşi hâriç sahâbenin tamâmı kâfirdir” derler. Hâlbuki Kur’ânda, tamâmı cennetlik deniyor.]
Dünkü konumuza bugün de devâm edelim inşâallah. Ehl-i sünnet i’tikâdının, bazı önemli umdeleri de şunlardır:
7- Kabir suâli ve kabir azâbı haktır.
8- Gaybı yalnız Allah bilir, dilerse Enbiyâ ve Evliyâsına da bildirir.
9- Evliyânın kerâmeti haktır.
10- Eshâb-ı kirâmın hepsi cennetliktir. [Bazı bozuk fırkalar, “Beşi hâriç sahâbenin tamâmı kâfirdir” derler. Hâlbuki Kur’ânda, tamâmı cennetlik deniyor.] (Hadîd,10)
11- Ebû Bekr-i Sıddîk, Eshâb-ı kirâmın en üstünüdür.
12- Mi’râc, rûh ve bedenle birlikte olmuştur.
13- Öldürülen, intihâr eden eceli ile ölmüştür.
14- Peygamberler günâh işlemezler.
15- Bugün için dört hak mezhepten birinde olmak.
16- Peygamberlerin ilki Âdem aleyhisselâm, sonuncusu Muhammed aleyhisselâmdır. [Hazret-i Âdem’in, Hazret-i Şît’in, Hazret-i İdrîs’in Peygamber olduğunu inkâr edenler var. İlk Peygamber Hazret-i Nûh derler. Liderlerine resûl [Peygamber] diyen bazı gruplar da, “Nebî gelmez, ama resûl gelir” derler. Bundan dolayı, Resûlüm diyen zındîklar türemiştir.]
17- Şefâate, sırâta, hesâba ve mîzâna inanmak.
18- Rûh ölmez. Kâfir ve Müslümân ölülerin rûhları işitir.
19- Kabir ziyâreti câizdir. İstiğâse, ya’nî Enbiyâ ve Evliyânın kabirlerine gidip, onların hürmetine duâ etmek ve onların yüzüsuyu hürmetine Allah’tan yardım istemek câizdir. [Buna şirk diyenler var. Bu yüzden Sünnîlere ve Şîîlere müşrik, ya’nî kâfir derler.]
20- Kıyâmet alâmetlerinden olan Hazret-i Îsâ’nın gökten ineceğine, Hazret-i Mehdî’nin geleceğine, Deccâl, Dâbbetü’l-arz ve Ye’cüc ve Me’cüc’ün çıkacaklarına, Güneş'in batıdan doğacağına ve bildirilen diğer bütün kıyâmet alâmetlerine inanmak.
Bir hadîs-i şerîf meâli: “Güneş batıdan doğmadıkça, Kıyâmet kopmaz. O zaman herkes îmân eder, ama îmân artık fayda vermez.” [Buhârî, Müslim]
İmâm-ı A’zam hazretleri “Kıyâmet alâmetlerine te’vîlsiz inanmalı” buyuruyor. (Fıkh-ı ekber)
Güneşin batıdan doğmasını, “Avrupa Müslümân olacak” diye te’vîl etmek, İmâm-ı A’zamın sözüne aykırıdır. Hiçbir muteber İslâm âlimi böyle te’vîl etmemiştir. Nitekim “Salât, duâdır, namaz diye bir şey yok” diyenler de çıkmıştır. O zaman ortada dîn diye bir şey kalmaz. Bir de Avrupa Müslümân olunca, îmân niye fayda vermesin? Güneş'in batıdan doğması, ilmen de mümkündür. Dînsizler i’tirâz eder diye zoraki te’vîle gitmek gerekmez. Allahü teâlâ, dünyâyı şimdiki yörüngesinden çıkarır, başka yörüngeye koyar. Dönüşü değişince, Güneş batıdan doğmuş olur.
21- Âhirette Allahü teâlâ görülecektir.
22- Kâfirler Cehennemde sonsuz kalırlar ve azapları hafiflemez, hattâ gittikçe artar.
23- Mest üzerine mesh etmek câizdir.
24- Sultâna isyân câiz değildir.
(Bu bilgiler, Fıkh-ı Ekber (İmâm-ı A’zam), Mektûbât-ı Rabbâniyye (İmâm-ı Rabbânî), Nuhbetü’l-Leâlî (Muhammed bin Süleymân), Ferâidül-Fevâid (Kâdîzâde İslâmbolî) ve Riyâdun-Nâsihîn (Mevlânâ Muhammed Rebhâmî)’den alınmıştır.)
.10/01/2022
.10/01/2022
Ehl-i sünnet i’tikâdının umdeleri -1-
Allahü teâlâyı müminler Cennette, cihetsiz olarak ve karşısında bulunmayarak ve nasıl olduğu anlaşılmayarak ve ihâtasız, yâni şekli olmayarak göreceklerdir.
Geçen hafta pazartesi ve salı günkü makâlelerimizde, Ehl-i Sünnet itikâdının öneminden bahsetmiş ve bazı umdelerini yazmış, bu hafta konumuza devâm edeceğimizi de bildirmiştik.
Allahü teâlâyı müminler Cennette, cihetsiz olarak ve karşısında bulunmayarak ve nasıl olduğu anlaşılmayarak ve ihâtasız, yâni şekli olmayarak göreceklerdir. Nasıl görüleceği düşünülemez. Çünkü O’nu görmeyi akıl anlayamaz. Allahü teâlâ, dünyâda görülemez. Bu dünyâ ve insanın bu dünyâdaki yapısı, O’nu görmeye elverişli değildir. Mûsâ aleyhisselâm Peygamber olduğu hâlde, bu dünyâda göremedi. Peygamberimiz Mi’râc gecesinde gördüyse de, bu dünyâda değildi. Dünyâdan çıktı, âhirete karıştı; Cennet’e girdi ve orada gördü.
Allahü teâlâ, insanları yarattığı gibi insanların işlerini de yaratıyor. İyi ve kötü işlerin hepsi O’nun takdîri, dilemesi iledir. Fakat iyi işlerden râzıdır, kötü işlerden râzı değildir. İnsanın yaptığı işe, kendi kuvveti de te’sîr eder. Bu te’sîre “kesb” denir.
Melekler, Allahü teâlânın kıymetli kullarıdırlar. Allahü teâlânın emirlerine isyân etmeleri câiz değildir. Emrolunduklarını yaparlar. Erkekleri, dişileri ve evlenmeleri yoktur.
Peygamberler (aleyhimüs-selâm), Allahü teâlâ tarafından seçilmiş, gönderilmiş insanlardır. Onların Allahü teâlâdan getirdikleri her haber doğrudur, yanlışlık yoktur.
Peygamber Efendimizin mi’râcı; uyanık iken, kalp, rûh ve beden ile birlikte olmuştur, haktır.
Kabir azâbı, kabrin sıkması, kabirde “Münker” ve “Nekîr” denilen meleklerin soru sormaları, kıyâmette her şeyin yok olacağı, göklerin yarılacağı, yıldızların yollarından çıkıp dağılacakları, yer küresinin, dağların parçalanması ve herkesin mezârdan çıkması, mahşer yerinde toplanması, yâni rûhların cesetlere girmeleri, kıyâmet gününün zelzelesi, o günün dehşeti, korkusu ve kıyâmette suâl ve hesap, iyiliklerin ve günâhların âhirete mahsûs bir terâziyle tartılması, Cehennem üzerinde “Sırât Köprüsü”nün bulunması vardır. Bunların hepsi olacaktır. Peygamber Efendimiz, kıyâmet alâmetlerinden her ne haber verdiyse, hepsi doğrudur, yanlışlık olamaz.
Yine Ehl-i sünnet i’tikâdından, önemli olanlardan bazıları da şunlardır:
1- Âmentü’deki altı esâsa inanmak. [Hayrın, şerrin ve her şeyin Allah’tan olduğuna inanmak. İnsanda irâde-i cüz’iyye vardır. İşlediği günâhlardan mes’ûldür.]
2- Amel, îmândan parça değildir. Ya’nî ibâdet etmeyen veya günâh işleyen mü’mine kâfir denmez. [Bazı fırkalar, “amel îmânın parçasıdır, namaz kılmayan ve harâm işleyen kâfirdir” derler.]
3- Îmân ya vardır ya yoktur, artıp eksilmez. [Parlaklığı artıp eksilir.]
4- Kur’ân-ı kerîm mahlûk [yaratık] değildir.
5- Allah mekândan münezzehtir. [“Allah gökte veya Arşta” demek dînen tehlikelidir. Ehl-i sünnet âlimleri, böyle bir i’tikâdın küfür olacağını yazmaktadırlar.]
6- Ehl-i kıble tekfîr edilmez. [Bazı bozuk fırkalar, kendilerinden başka herkese kâfir derler.]
[İnşâallah yarın da, yine bu konudan bahsedelim.]
.04/01/2022
.04/01/2022
Ehl-i Sünnet itikâdına dâir...
Allahü teâlâ kadîm olan (başlangıcı olmayan) zâtı ile vardır. O’ndan başka her şeyi, O yaratmıştır. Birdir. İbâdete hakkı olan da yalnız O’dur.
Mezhepler târihi ile ilgili kitaplarda bildirildiğine göre, hadîs-i şerîflerde bildirilen yetmiş iki bozuk fırkanın hepsi geçmiş asırlarda ortaya çıkmış, pek çoğu unutulup gitmiştir. Bunlardan Hâricî, Râfızî ve Bâtınî gibi bâzıları meşhûr olmuş, bunlar da kendi aralarında çeşitli kollara ayrılmışlardır. Bu fırkalar, zamanla siyâsî, felsefî ve yabancı tesîrlerle çeşitli değişikliklere uğramış ve doğru yoldan ayrılmışlardır. Yalnız Ehl-i Sünnet âlimlerinin bildirdikleri i’tikâd ve amel bilgileri, hiç değişmeden ve bozulmadan zamanımıza kadar gelmiş, aradan asırlar geçmesine rağmen, red ve inkâr edilmez vasıflarını muhâfaza etmiştir.
“Ehl-i Bid'at=Bid'at Ehli=Bid'at sâhibi”: “Bid'at sâhipleri; Peygamber Efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) ve Eshâb-ı kirâmının bildirdikleri doğru i’tikâddan/inanıştan (Ehl-i Sünnet i’tikâdından) ayrılanlar; i’tikâdda (îmânda) ve amelde (ibâdette) dînde olmayan yenilikler ortaya çıkaran kimseler, dinde reformculardır. Hadîs-i şerîflerde Cehennem'e gidecekleri bildirilen yetmiş iki fırkadan her biridir.”
İbrâhîm Hakkı Erzurumî (rahmetullahi aleyh), bir şiirinde buyurmuştur ki:
“Hudâ Rabbim, nebim hakkâ Muhammeddir Resûlüllah,
Hem İslâm dînidir dînim, kitâbımdır Kelâmullah,
Akâidde, Ehl-i Sünnet oldu mezhebim, hamdolsun,
Amelde, Ebû Hanîfe mezhebi, mezhebim vallah.”
“Hanefî mezhebindekiler, i’tikâdda Ebû Mansûr Mâturîdî hazretlerine tâbi olmuşlardır. Çünkü Ebû Mansûr Mâturîdî, i’tikâdî ve amelî hususlarda, İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe hazretlerinin mezhebindedirler. Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelî mezheblerinde bulunanlar ise, i’tikâdda Ebü'l-Hasen Eş'arî hazretlerine tâbi olmuşlardır. Ebü'l-Hasen Eş'arî, Şâfiî mezhebinde idi.” [Taşköprüzâde, Miftâhu’s-Seâde/Mevzûâtü’l-Ulûm]
Lüzûmundan ve öneminden bahsettiğimiz Ehl-i Sünnetin bâzı i’tikâd esâslarını şöyle özetleyebiliriz:
Allahü teâlâ kadîm olan (başlangıcı olmayan) zâtı ile vardır. O’ndan başka her şeyi, O yaratmıştır. Birdir. İbâdete hakkı olan da yalnız O’dur. O’ndan başka hiçbir şey, ibâdet olunmaya lâyık değildir.
Zâtî sıfatları vardır. Bunlar; 6 adettir: Vücûd, Kıdem, Bekâ, Vahdâniyyet, Muhâlefetün lil- havâdis, Kıyâm bi-nefsihî’dir.
Kemâl sıfatları vardır; bunlara sübûtî sıfatlar da denilir. Bu sıfatlar da; 8 adettir: Hayât, İlim, Sem’, Basar, Kudret, İrâde, Kelâm ve Tekvîn’dir.
Bu sıfatları ezelîdir. Yâni hep vardır. Allahü teâlânın isimleri tevkîfîdir, yâni dînimizde bildirilen isimleri söylemek uygun olup, bunlardan başkasını söylemek yasak edilmiştir.
Kur’ân-ı kerîm Allah kelâmıdır, onun sözüdür. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmi harf ve kelime olarak gönderdi. Bu harf ve kelimelerin mânâsı, Kelâm-ı İlâhîyi taşımaktadır. Bu harflere, kelimelere “Kur’ân-ı kerîm” denir. Bu harf ve kelime kalıpları içinde Kelâm-ı ilâhî olan Kur’ân-ı kerîm mahlûk değildir. Allahü teâlânın öteki sıfatları gibi ezelîdir, ebedîdir. [Öbür hafta devâm edelim inşâallah.]
.03/01/2022
.03/01/2022
Ehl-i sünnet Müslümânlar
Eshâb-ı kirâmın, Peygamber Efendimizden naklen bildirdiklerini kabul edip onlar gibi inananlara “Ehl-i sünnet ve’l-cemâat fırkası” denir.
Bilindiği gibi, Peygamber Efendimiz Muhammed aleyhisselâmın ve Eshâbının (aleyhimür-rıdvân) yolunda bulunanlara, onların bildirdikleri i’tikâd üzere inananlara “Ehl-i Sünnet” Müslümânlar denilir.
Allahü teâlâ, Peygamber Efendimize, nasıl inanacağını bildirmiş, Müslümânlardan da, Peygamberimizin inandığı ve bildirdiği gibi îmân etmelerini istemiştir. Peygamber Efendimiz, bir tek îmân bildirmiştir. Eshâb-ı kirâmın hepsi, Resûlullah’ın bildirdiği gibi inanmışlar, i’tikâdda (inançta) hiçbir ayrılıkları olmamıştır.
İnsanlar, İslâmiyeti, Peygamberimizden, onun vefâtından sonra da, başta Hulefâ-i râşidîn olmak üzere, Eshâb-ı kirâmdan işiterek ve sorarak öğrenmişlerdir. Hepsi aynı îmânı (Ehl-i sünnet i’tikâdını) bildirmişlerdir. Eshâb-ı kirâm bu îmân bilgilerini, kendilerinden hiçbir şey katmadan, Resûlullah Efendimizden öğrendikleri gibi nakletmişlerdir.
Eshâb-ı kirâm, bu saf ve doğru îmânı, kendilerinden sonra yaşayan ve “Tâbiîn” denilen Müslümânlara öğretmişlerdir. Tâbiîn de, öğrendikleri bu bilgileri kitaplara geçirmişlerdir. Sonra gelen “Tebe-i Tâbiîn” ve daha sonra gelenler (“Etbâ-ı Tebe-i Tâbiîn”), bunlardan ve bunların kitaplarından bu bilgileri öğrenmişler, kendilerinden sonra gelenlere nakletmişlerdir. Böylece Ehl-i Sünnet bilgileri, bugüne kadar nakil ve tevâtür yoluyla doğru olarak bizlere kadar gelmiştir.
Eshâb-ı kirâmın, Peygamber Efendimizden naklen bildirdiklerini, olduğu gibi, hiçbir şey eklemeden ve çıkarmadan kabul edip onlar gibi inananlara “Ehl-i sünnet ve’l-cemâat fırkası” veya “Fırka-i nâciye”; bu doğru ve asıl (hakîkî) İslâmiyet yolundan ayrılanlara da, “bid’at fırkaları” veya “Fırak-ı dâlle (dalâlet fırkaları)” denilmiştir. Ehl-i sünnet ve cemâat fırkasında olanlara kısaca “Sünnî”, bid’at fırkalarında olanlara “Mübtedi’”, “bid’at sâhibi” de denilmektedir.
Resûl-i Ekrem Efendimiz, Müslümânların yetmiş üç fırkaya ayrılacaklarını, bunlardan kendisinin ve Eshâbının yolundan gidenlerin (Ehl-i Sünnet ve cemâat i’tikâdında olanların) Cehennem’den kurtulacaklarını haber vermiştir. Bir hadîs-i şerîfte; “İsrâiloğulları, yetmiş bir fırkaya ayrılmıştı. Bunlardan yetmişi Cehenneme gidip, ancak bir fırkası kurtulacaktır. Nasârâ (yâni Hıristiyânlar) da, yetmiş iki fırkaya ayrılmıştı. Yetmiş biri Cehenneme gidecektir. Bir zaman sonra benim ümmetim de yetmiş üç fırkaya ayrılır. Bunlardan yetmiş ikisi Cehennem’e gidip, yalnız bir fırka kurtulur” buyurulmuştur.
Eshâb-ı kirâm, bu fırkanın kimler olduğunu sorduklarında; Peygamber Efendimiz, “Cehennem’den kurtulan fırka, Benim ve Eshâbımın gittiği yolda gidenlerdir” buyurmuştur.
“Cehennem'e girecekleri bildirilmiş olan yetmişiki bid'at fırkası, ehl-i kıble oldukları için bunların hiçbirine kâfir dememelidir. Fakat bunların, dînde inanılması zarûrî, lâzım olan şeylere inanmayanları ve “Ahkâm-ı Şer'iyye”den her Müslümânın işittiği, bildiği şeyleri, te'vilini bilmeden reddedenleri kâfir olurlar.” [İmâm-ı Rabbânî, Mektûbât-ı Rabbâniyye]
.28/12/2021
.28/12/2021
Hak üzere olacak tâife hangisidir?
İslâm âlimleri; bir toplum ne kadar bozulursa bozulsun, içinde hak üzere olan bir tâife dâimâ bulunacaktır, buyurmaktadırlar.
Dünkü makâlemizde, kıyâmete kadar, hak üzere olan bir tâifenin bulunacağına dâir bazı hadîs-i şerîfler nakletmiştik.
Mezkûr hadîs-i şerîfler gösteriyor ki, dîn düşmânları ve bid'at ehli kimseler, dînimizi bozmaya çalışsalar da, kıyâmete kadar aslâ bozamayacaklardır. Kütüphâne ve kitapçılarda, birçok bozuk kitap var ise de, elhamdülillah İslâm âlimlerinin doğru ve kıymetli kitapları da vardır. Bu doğru kitaplar, hiçbir zaman yok olmaz ve hiçbir kimse onları yok edemez. Çünkü onların koruyucusu Allahü teâlâdır. Bu kitapları arayıp-bulup, okuyanlara ve saâdete kavuşanlara müjdeler olsun.
"Dîn düşmânları ve bid'at ehlinin yazdıkları bozuk kitaplar gittikçe çoğalıyor; onların mukaddes dînimizi bozmaları mümkün müdür?" diye bir suâl sorulursa, İslâm âlimleri buna, bir toplum ne kadar bozulursa bozulsun, içinde hak üzere olan bir tâife dâimâ bulunacaktır şeklinde cevap vermektedirler.
Bu fırkanın Türkiye’de olması da şart değildir, dünyânın herhangi bir ülkesinde olabilir. Önemli olan Ehl-i sünnet vel-cemâat i’tikâdına sâhip olmaktır.
Bugün çok kimse, kendilerinin Ehl-i sünnet olduğunu söylüyor. Bu bakımdan Ehl-i sünnet i’tikâdının ne olduğunu bilmek şarttır. Bu bilindikten sonra doğruyu, hakkı bilmek zor olmaz...
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyurmuştur ki: “Ey Peygamberim! Dînde fırka fırka ayrılanlarla senin hiçbir ilgin yoktur. Onların cezâlarını, Allahü teâlâ verecektir. Kıyâmet günü Allahü teâlâ, dünyâda işlediklerini onlara hâtırlatacaktır.” [En'âm, 159]
Hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki: “Benî İsrâîl, yetmiş bir fırkaya ayrılmıştı. Bunlardan yetmişi Cehennem'e gidip, ancak bir fırkası kurtulmuştur. Nasârâ (Hıristiyânlar) da yetmiş iki fırkaya ayrılmıştı. Yetmiş biri Cehennem'e gitmiştir. Bir zaman sonra benim ümmetim de, yetmiş üç kısma ayrılır. Bunlardan yetmiş ikisi Cehennem'e gidip, yalnız bir fırkası kurtulur. Cehennem'den kurtulan fırka, benim ve Eshâbımın gittiği yolda gidenlerdir.” [Tirmizî]
“İ’tikâdda mezhebimiz olan Ehl-i Sünnet vel-cemâat mezhebinden başka, yetmiş iki fırkanın inançları yanlıştır, bozuktur, onlar Cehennem'e gideceklerdir. Çünkü i’tikâd mezheblerinin yetmiş üçe ayrılacağını, bunlardan yalnız birinin doğru, diğerlerinin bozuk olacağını Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) haber vermiştir.
Ehl-i Sünnet âlimleri buyuruyorlar ki: Yanlış oldukları bildirilen yetmiş iki fırkaya “bid'at (dalâlet) fırkaları” denir. Bunların hiçbiri kâfir değildir. Hepsine “ehl-i kıble”, “Müslümân” denir. Fakat yetmiş iki mezhebden herhangi birinde bulunduğunu söyleyen bir kimse, Kur'ân-ı kerîmde veya hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilmiş ve Müslümânlar arasında yayılmış bilgilerden birine inanmazsa, kâfir olur.” [Ahmed Tahtâvî, Hâşiyetü’t-Tahtâvî; İmâm-ı Rabbânî, Mektûbât-ı Rabbâniyye; Seyyid Abdülhakîm Arvâsî]
.27/12/2021
.27/12/2021
Hak üzere olan tâife...
“Ümmetimden hak üzere bir tâife, düşmânlara gâlip olarak cihâd ederler. Sonuncu tâife, Deccâl ile savaşır.”
Peygamber Efendimiz buyurdular ki: “Bir zaman gelir, ümmetimin bir kısmı müşrik olur, puta tapar; Peygamberim diyen çıkar; ben son Peygamberim, benden sonra Peygamber gelmez. Ümmetim arasında, doğru yolda olanlar, her zaman bulunur. Onlara karşı çıkanlar, Allahü teâlânın emri gelene kadar, doğru yolda olan bu kimselere zarar veremezler.” (Mişkâtü’l-mesâbîh)
Sevgili Peygamberimizin, bu mânâda başka hadîs-i şerîfleri de vardır. Kütüb-i Sitte’deki sıralarına göre onlardan bazılarına temâs edelim:
“Ümmetimden bir tâife, Hakk’ın yardımı ile cihâda devâm eder.” [Buhârî]
“Ümmetimden hak üzere bir tâife, düşmânlara gâlip olarak cihâd ederler. Sonuncu tâife, Deccâl ile savaşır.” [Ebû Dâvûd]
“Ümmetimden bir tâife, kıyâmete kadar mansûr ve muzaffer olmakta devâm eder. Onları yardımsız bırakanların, onlara bir zararı olmaz.” [Tirmizî]
“Ümmetimden bir tâifeye, kıyâmete kadar Hakk’ın yardımı devâm eder. Bunları bırakıp ayrılanların, bu tâifeye bir zararı olmaz.” [İbn-i Mâce]
“Ümmetimden hak üzere bir tâife, kıyâmete kadar gâlip olarak cihâd eder.” [İbn-i Asâkir]
Yukarıdaki hadîs-i şerîflerde geçen “Hak yolda olan bir tâife” münâsebetiyle, bir nebze, "Hak" kelimesinin manâları üzerinde duralım: Bu kelime, kullanıldığı yerlere göre, çeşitli mânâlara gelen çok şümûllü bir kelimedir. "Hak" terimi, dînî literatürde birçok mânâya gelmektedir:
1. Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden) biri, 2. İslâmiyet, 3. Gerçek, doğru, 4. Alacak, 5. Pay, hisse, 6. Hâtır, hürmet, 7. İnsanın yapması lâzım gelen şey gibi.
"Hakîkat" ve "hukûk" kelimeleri de "hak" kelimesinden türemiştir.
Peki, kıyâmete kadar hak üzere olan ve cihâd edeceği bildirilen o tâife, fırka, cemâat, hangi cemâattir? Hiç şüphe yok ki, bunlar, “fırka-i nâciye” denilen “Ehl-i sünnet vel-cemâat fırkası”dır. Şimdi çok kimse, kendilerinin bu fırkadan olduklarını iddiâ etseler de, o sözleri önemli değildir. Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyuruluyor ki: “Her fırka, doğru yolda olduğunu sanarak, sevinmektedir.” [Mü’minûn, 53 ve Rûm, 32]
Hadîs-i şerîfte, Müslümânların 73 fırkaya ayrılacakları bildirilmiştir. Bu 73 fırkadan her biri, İslâmiyet’e uyduğunu, Cehennemden kurtulacağı bildirilen bu fırkanın kendi fırkası olduğunu söylemektedir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
Bu çeşitli fırkalar arasında, kurtuluş fırkasının alâmetini Peygamber Efendimiz bildirmiştir: “Bu fırkada olanlar, benim ve Eshâbımın gittiği yolda bulunanlardır.” [Tirmizî]
Peygamber Efendimiz, kendini söyledikten sonra, Eshâb-ı kirâmı da söylemesine lüzûm olmadığı hâlde, onları da söylemesi, “Benim yolum, Eshâbımın gittiği yoldur. Kurtuluş yolu, yalnız Eshâbımın gittiği yoldur” demektir. Eshâb-ı kirâmın yolunda giden, elbette Ehl-i sünnet vel-cemâat fırkasıdır. Cehennemden kurtulan fırka, yalnız bunlardır. (Mektûbât-ı Rabbâniyye, C. 1, m. 80)
.20/12/2021
.20/12/2021
Îmânın şubeleri nelerdir -1-
"Îmân altmış küsûr veya yetmiş küsûr bâbdır. Ednâsı yoldan ezâ veren şeyi izâle etmek, en yükseği 'Lâ ilâhe illallah' demektir..."
İki haftadan beri “Îmânın şu'beleri” hadîsinin şerhleri üzerinde duruyoruz. Artık bugün ve yarın konumuzu tamâmlayalım inşâallah...
Sünenü'n-Nesâî'nin son cildinde: "Îmân 70 küsûr şu'bedir. Hayâ da îmândan bir şu'bedir." Yine "Îmân altmış küsûr veya yetmiş küsûr bâbdır. Ednâsı yoldan ezâ veren şeyleri yoldan kaldırmaktır. Hayâ, îmândan bir şu'bedir” lafızları yer almıştır.
2. hadîste, yolda eziyet veren şeylerin diken, taş, necâset vb. olduğu belirtildikten sonra hayânın îzâhına geçilmiştir.
Sünenü İbn-i Mâce'deki lafızlarda da bazı farklar vardır:
"Îmân altmış küsûr veya yetmiş küsûr bâbdır. Ednâsı yoldan ezâ veren şeyi izâle etmek, en yükseği “Lâ ilâhe illallah” demektir. Hayâ îmândan bir şu'bedir."
Îmânın şu'beleriyle ilgili hadîs hakkında İmâm, Hâfız Ebû Hâtim İbn-i Hibbân demiştir ki: "Bu hadîsin ma'nâsını bir müddet araştırdım… Allahü teâlânın Kitâbındakilere, sünnettekileri ilâve edip mükerrerleri çıkardım. Gördüm ki Allahü teâlânın ve Nebîsinin (aleyhisselâm), îmândan saydıkları 79 şu'be olmaktadır… Bunun üzerine anladım ki Hazret-i Peygamberin (aleyhisselâm) murâdı, bu sayının Kitâb ve Sünnette bulunduğudur."
Bu hadîste beyân olunan “şu'be” kelimesinin ma'nâlarına dâir kaynaklarda geçenleri özetleyecek olursak: Îmânın tâifeleri (grupları), kıt'aları, fırkaları, parçaları, dalları, bâbları, nev'leri, cüzleri, hasletleri karşılıklarını görürüz.
Îmânın hasletlerinin neler olduğunu, İmâm, Muhaddis Ebû Bekr Ahmed İbnü'l-Hüseyn el-Beyhakî'nin (384-458) “Şu'abu'l-Îmân” isimli eserini ihtisâr eden Ebû Ca'fer Ömer el-Kazvînî'nin (v. 699) muhtasarından aynen tesbît edelim:
1- Allah'a (azze ve celle) îmân, 2- Allah'ın Resûllerine îmân, 3- Meleklere îmân, 4- Kur'ân'a ve ondan önce indirilmiş olan kitapların hepsine îmân, 5- Kaderin hayrının ve şerrinin Allah'dan olduğuna îmân, 6- Âhiret gününe îmân, 7- Öldükten sonra dirilmeye îmân, 8- İnsanların kabirlerinden diriltildikten sonra (hesap için) meydânda haşrolunacaklarına îmân, 9- Mü'minlerin yurd ve karârgâhlarının Cennet; kâfirlerin varacakları yer ve karârgâhlarının Cehennem olacağına îmân, 10- Allah'ı (azze ve celle) sevmenin vücûbuna îmân, 11- Allah'dan korkmanın vücûbuna îmân, 12- Allah'dan recâda bulunmanın vâcib olduğuna îmân, 13- Allah'a tevekkül etmenin vâcib olduğuna îmân, 14- Hazret-i Peygamber'e (aleyhisselâm) muhabbetin vâcib olduğuna îmân, 15- Hazret-i Peygamber'i ta'zîm, tebcîl ve tevkîrin vâcib olduğuna îmân, 16- Kişinin, dîni üzerinde büyük bir hırs göstermesi, öyle ki ateşe atılmak, ona küfürden daha sevimli gelmeli, 17- İlim taleb (ve tahsîl) etmek, 18- İlmi neşretmek, 19- Kur'ân-ı mecîd'e ta'zîmde bulunmak. Bu da onu öğrenmek, öğretmek, hudûd ve ahkâmını hıfzetmek, helâl ve harâmını bilmek, Kur'ân ehlini ve hâfızlarını tebcîl etmek, âyetlerin ma'nâsını düşünüp Allah'ın vaîdinden ağlamak sûretiyle olur. 20- Tahâretler, 21- Beş vakit namaz, 22- Zekât 23- Oruç, 24- İ'tikâf, 25- Hac, 26- Cihâd.
..
.21/12/2021
Îmânın şubeleri nelerdir -2-
Kişi kendisi için istediğini, Müslümân kardeşi için de istemeli, kendisi için istemediği şeyi, dîn kardeşi için de istememeli...
Bugün artık “îmânın şubeleri” konusunu bitirelim:
27- Allah yolunda nöbet, 28- Düşmâna karşı sebât, 29- Mücâhidlerin ganîmetten beşte birini, devlet başkanına veya vazîfelendirdiği kişiye (beytül-mâle) vermeleri, 30- Allah'a kurbet kasdıyla köle âzâd etmek. 31- Cinâyetler sebebiyle vâcip olan keffâretler, 32- Akidleri yerine getirmek, 33- Allah'ın nimetlerinin müteaddid ve onlara şükrün vâcip olması, 34- Dili, ihtiyâcı olmayan şeylerden korumak ki buna yalan, gıybet, nemîme, fuhuş=kötü söz dâhildir. 35- Emânetlere riâyet ve onları sâhiplerine edânın vâcib olması, 36- İnsanları öldürmenin ve onlara karşı cinâyetin harâmlığı, 37- Tenâsül uzuvlarını (yasak yerde) kullanmanın harâmlığı ve onlarda iffet sâhibi olmanın vücûbu, 38- Eli, harâm mâllardan çekmek ki bunlara hırsızlık, yol kesicilik, rüşvet yeme ve şer'an hakkı olmayan şeyi yemenin harâmlığı dâhil olur. 39- Yeme ve içmede harâmlardan korunmanın ve helâl olmayan yiyecek ve içeceklerden kaçınmanın vücûbu,
40- Giyilmesi ve takılması harâm ve mekrûh olan elbise ve zînetlerden korunmanın lüzûmu, 41- İslâmiyete muhâlif oyun ve eğlencelerin harâmlığı, 42- Nafaka husûsunda iktisâd etme ve bâtıl olarak mâl yemenin harâmlığı, 43- Hasedin harâmlığı, 44- İnsanların ırzlarının (medh ve zemm olunacak tarafları, kendileri, hasebleri ve neseblerinin) harâmlığı, 45- Ameli sırf Allah için yapma (ihlâs) ve riyâyı terk, 46- İyilik yapınca sevinmek, kötülük işleyince üzülmek, 47- Her günâhtan tevbe etmek, 48- Kurbânlar -ki bunlar hedy, udhiyye ve akîka kurbânlarıdır, 49- Ülü'l-Emre itâat, 50- Cemâatın üzerinde olduğu yola temessük (yapışmak), 51- İnsanlar arasında adâletle hükmetmek, 52- Ma'rûfu emir, münkerden nehiy, 53- Birr (iyilik) ve takvâda yardımlaşma, 54- Hayâ, 55- Ebeveyne birr (iyilik ve ihsân), 56- Sıla-i rahm, 57- Güzel ahlâk sâhibi olmak; buna, öfkeyi yenmek, yumuşak olmak ve tevâzu girer, 58- Kölelere ihsân, 59- Efendilerin köleler üzerindeki hakları,
60- Evlâd ve âilenin hakları: Adamın çocuğu ve hanımına bakması ve muhtaç oldukları dîn bilgilerini onlara öğretmesi, 61- Mütedeyyin kişilere yaklaşma, onları sevme, aralarında selâmı yayma, onlarla müsâfeha ve bunun gibi sevgiyi artıran şeyleri yapmak, 62- Selâma cevap vermek, 63- Hastayı ziyâret, 64- Ehl-i kıbleden ölenlerin cenâze namazlarını kılmak, 65- Aksırana rahmet ve bereket duâsında bulunmak, 66- Kâfirler ve müfsidlerden uzaklaşmak ve onlara sert davranmak, 67- Komşuya ikrâm, 68- Misâfire ikrâm, 69- Günâhkârların günâhlarını örtmek,
70- Musîbetler ile nefsin lezzet ve şehvetlerine (yani yasaklara) karşı sabır, 71- Zühd sâhibi olma ve tûl-i emelden sakınmak, 72- Ehline karşı gayûr olmak ve erkekleri âilesinin yanına sokmamak, 73- Lağv (güzel olmayan her türlü söz ve fiil, bütün bâtıl, oyun, şaka ve masiyet)den yüz çevirmek, 74- Cûd ve sehâ (cömertlik ve kerem), 75- Küçüğe merhamet, büyüğe hürmet etmek, 76- İnsanların aralarını düzeltmek, 77- Kişinin kendisi için istediğini, Müslümân kardeşi için de istemesi, kendisi için istemediği şeyi, dîn kardeşi için de istememesi...
.13/12/2021
Îmânın şubelerine dâir hadîs -1-
"Şurûhu'l-Buhârî"deki hadîste, îmânın şu'beleri sayısı üzerinde durulmuş, 60 küsûr ve 70 küsûr sayıları ele alınmıştır.
Bildiğiniz gibi, makâlelerimizde, umûmiyetle, herkesi alâkadâr eden konular üzerinde durmaya çalışıyoruz. Ama bazı İlâhiyatçı meslektaşlarımız, ısrârla, branşımız olan hadîs konularına da temâs etmemizi ricâ ediyorlar. Bu bakımdan arada-sırada bazı özel konulara da temâs ediyoruz.
İmâm Ebû Zekeriyyâ Nevevî, Sahîhu'l-Buhârî'nin "Bed'ü'l-Vahy" ve "el-Îmân" isimli iki kitâbına (bölümüne) yazdığı üç şerhi ihtivâ eden "Şurûhu'l-Buhârî" kitâbında, sekizinci hadîs olarak ele aldığı "îmânın şu'beleri" hadîsinin îzâhını yaparken, önce kısa kısa râvîlerin terceme-i hâllerinden bahsetmiş, sonra lafızlara geçmiştir.
Burada, îmânın şu'beleriyle ilgili hadîsteki şu'belerin sayısı üzerinde durmuş, 60 küsûr ve 70 küsûr sayılarını ele almıştır.
“Bid'” veya “bid'a” ve “şu'be” kelimelerinin ma'nalarını kaydederken, “bid'” hakkında muhtelif kaviller varsa da, bu kelimenin meşhûr sahîh olan kavle göre üçten ona kadar olan sayılar için kullanıldığını zikredip, “şu'be” kelimesinin de "kıt'a" ve "fırka" demek olduğunu belirtmiştir.
Kâdî Iyâz, “bid' (küsûr)” kelimesinin ifâde ettiği sayıları ta'dâd ederken, üçten ona kadardır; üçten dokuza kadar da denilmiştir dedikten sonra, başka nakiller de yapmıştır.
İmâm Nevevî, "60 küsûr" sayısını tercîh edenler de bulunmakla beraber, Kâdî Iyâz ve İmâm Ebû Abdillah Halîmî'nin "70 küsûr" sayısını tercîh ettiklerini zikredip îmânın şu'belerinin a'lâ (en yüksek) ve ednâ (en aşağı) derecelerine, bu hadîse dâir yazılan eserlere ve İbn-i Hıbbân Büstî'nin, şu'belerin sayısıyla ilgili sözüne temâs etmiştir. Bunlardan sonra, hadîsle ilgili başka îzâhlara da yer vermiştir.
Şimdi bu girişten sonra, burada, "İrşâdü's-Sârî li-Şerhi Sahîhi'l-Buhârî" isimli büyük bir şerh yazıp, sonra onu "el-İs'âd fi muhtasari'l-İrşâd" adıyle ihtisâr eden, fakat tamâmlayamayan Ebu'l-Abbâs Şihâbuddîn Ahmed bin Muhammed Kastalânî'nin (851-923) îzâhları üzerinde bir nebze durmakta fayda görüyoruz:
Râvîler kısaca tanıtıldıktan sonra, hadîsin metnine geçilmiş, burada önce bid' kelimesinin uzunca îzâhı yapılmış [Ferrâ’dan, Kâmûs'tan, Ebû Zerr, Ebu'l-Vakt, Usaylî ve İbn-i Asâkir'den, Kirmânî, İbn-i Hacer ve Aynî'den genişçe îzâhlar var], bundan sonra Müslim'in Sahîhi ve üç Sünen'de geçen lafızlar kaydedilmiştir.
İmâm-ı Kastalânî, daha sonra, hadîsteki sayıdan murâdın, hakîkî sayı mı, yoksa mübâlağa mı olduğu üzerinde durup Tîbî’nin bir sözünü nakletmiştir.
Tîbî demiştir ki: "En zâhir olan, teksîr ma'nasıdır. "Bid'" kelimesinin zikri, terakkî için olur yani îmânın şu'beleri, mübhem sayılardır, bunların çokluğuna nihâyet yoktur; Peygamber Efendimiz eğer tahdîdi kasdetmiş olsaydı sayıyı mübhem bırakmazdı."
[Geçen hafta ve bugünkü makâlelerimizde, îmânın şubelerine dâir hadîsle ilgili olarak, Sahîhu’l-Buhârî ve Sahîh-i Müslim şerhlerine temâs etmeye çalıştık; yarın inşâallah Ebû Dâvûd ve Tirmizî şerhlerinden de bazı nakiller yapalım.]
Îmânın şubelerine dâir hadîs -2-
"Îmân yetmiş küsûrdur. Efdali (Lâ ilâhe illallah) demek, ednâsı yoldan kemiği uzaklaştırmaktır. Hayâ, îmândan bir şu'bedir."
Bazı âlimler, dün bir nebze üzerinde durduğumuz îmânın şubelerinden murâdın, adedin hakîkati olduğunu, nassın evvelâ altmış küsûra dâir vâki' olup sonradan bu artınca on daha ilâve edildiğini belirtmişlerdir. Yine bazı âlimler, bunu ictihâd yoluyla saymaya çalışmışlar, hattâ Beyhakî ile Abdü'l-Celîl ise birer "Şuabu'l-Îmân" kitâbı yazmışlardır.
Hadîste îmân, dalları bulunan bir ağaca benzetilmiştir. Binâenaleyh amellere îmân itlâkı mecâzdır. İmâm-ı Kastalânî, konunun sonunda, hadîsin senedinden bahsedip metni Ebû Dâvûd'un es-Sünne, et-Tirmizî ve en-Nesâî'nin el-Îmân bölümlerinde zikrettiklerini, ayrıca İbn-i Mâce'nin de hadîsi eserinde ihrâç ettiğini belirtmiştir. [Tirmizî, “hadîs hasen sahihtir” demiştir.]
Sıddîk bin Hasen Kınnevci'nin, îmânın şu'beleriyle ilgili olan hadîs hakkındaki îzâhları, Kastalânî'nin îzâhlarının hemen hemen hepsini ihtivâ etmektedir. Onlara güzel bazı ilâveler de yapılmıştır.
Bundan önceki makâlelerimizde, Sahîhu’l-Buhârî ve Sahîh-i Müslim şerhlerine temâs etmeye çalıştık; bugün de Ebû Dâvûd ve Tirmizî şerhlerinden bazı nakiller yapalım... Sünenü Ebî Dâvûd'da "Kitâbu's-Sünen"de hadîs şu lafızlarla vârid olmuştur:
"Îmân yetmiş küsûrdur. Efdali (Lâ ilâhe illallah) demek, ednâsı yoldan kemiği uzaklaştırmaktır. Hayâ, îmândan bir şu'bedir."
Allâme Ebu't-Tîb Muhammed Şemsi'l-Hak el-Azîmâbâdî'nin "Avnu'l-Ma'bûd Şerhu Süneni Ebî Dâvûd" isimli şerhinin metin kısmında "bid'" kelimesinden sonra, köşeli parantez içinde "bid'a", "el-azm=kemik" kelimesinden sonra ise yine köşeli parantez içinde "el-ezâ=eziyet veren şey" kelimeleri konulmuştur. Şerhte 70 küsûr lafzından sonra, "yani şu'be" lafızları kaydedilmiş, bid' kelimesinin ma'nâsı uzunca verilmiş; sonunda meşhûr lügat âlimi el-Halîl'den 7 sayısı rivâyet edilmiştir.
"Ednâhâ" lafzı, mikdâr bakımından en aşağısı şeklinde îzâh edildikten sonra, imâtanın izâle olduğu, el-azm yerine bazı nüshalarda el-ezâ lafzının geçtiği ve bunun da diken ve taş gibi ezâ veren şey olduğu belirtilmiş, sonra da hayânın îzâhına geçilmiştir.
el-Hattâbî'nin (319-388) "Meâlimu's-Sünen" isimli Sünenü Ebî Dâvûd şerhinde, bu hadîsin îzâhı sadedinde, önce "bid' " ve "neyyif" kelimeleri arasındaki fark belirtilmiş, birincisinin 3'ten 10'a kadar olan sayıları, ikincisinin ise 1'den üçe kadar olan sayıları ifâde ettiği kaydedilmiş, şer'i ma'nâda îmânın ne demek olduğu, hayânın îmân şu'belerinden biri bulunduğu ve hayânın ma'nâsı, mü'minler arasında îmân ve dereceleri husûsunda tefâdul ve tebâyün bulunduğu, yanî fazîlet bakımından farklılık olduğu belirtilmiştir.
Sünenü't-Tirmizî'de ise, hadîsin iki değişik rivâyeti vardır.
Birincisi: "Îmân, yetmiş küsûr bâbdır; en aşağısı, eziyyet veren şeyi yoldan izâle etmek ve en yükseği de lâ ilâhe illallah demektir."
İkincisi ise: "Îmân 64 bâbdır" lafızlarıdır.
.6/12/2021
Îmânın şubeleri -1-
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Îmân altmış bu kadar [60 küsûr] şubedir. Hayâ da îmânın bir şubesidir"
Sevgili Peygamberimiz bir hadîs-i şerîfinde buyurmuştur ki:
"Îmân, yetmiş küsûr şu'bedir. Bu şu'belerin efdali (en fazîletlisi), Lâ ilâhe illallah demek, ednâsı (en aşağısı) da yoldan zahmet verecek şeyi uzaklaştırmaktır. Hayâ da, îmândan bir şu'bedir. " [Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî, İbn-i Mâce: Küçük de olsa bazı lafız farklılıkları vardır.]
Sahîhu'l-Buhârî'nin başlarında (Kitâbu'l-Îmân'da), İslâm'ın binâsını bildiren 1. hadîsten hemen sonra, 2. hadîs (baştan itibâren 9. hadîs) olarak Ebû Hüreyre'den (radıyallahü anh) rivâyet edilen lafız:
"Îmân altmış bu kadar [60 küsûr] şu'bedir. Hayâ da îmânın bir şu'besidir" şeklindedir.
Dâru'l-Fünûn müderrislerinden Ahmed Naîm Beyin, "et-Tecrîdü's-Sarîh li-Ehâdîsi'l-Câmii's-Sahîh" tercümesinde, "Bâbu Bed'i'l-Ezân" başlıklı kısımda, uzun olan 24. hadîsin baş tarafının meâli şöyledir:
Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)den; şöyle demiştir:
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki: "(Vaktiyle) biri yolda giderken, güzergâhının üstünde bir diken dalı buldu. Onu alıp (yoldan dışarıya) attı. Allahü teâlâ, bu (ameli)ni hüsn-i kabûl buyurup günâhlarını mağfiret etti..."
Bu hadîsin dipnotunda, "Bu hadîsten, yoldan imâta-i ezâ yani yolculara zahmet verecek şeyi ortadan kaldırıp atmaktaki fazîlet anlaşılıyor. Memleket halkının râhat râhat seyâhat edebilmeleri için turuk-ı umûmiyye inşâsı (umûmî yollar yapılması) ile hüsn-i muhâfazası (güzelce muhâfaza edilmesi) de elbette imâta-i ezâ nev'inin a'lâlarından (eziyeti giderme nev'inin en yüksek kısımlarından) sayılmalıdır” cümlelerine yer verilmiştir.
Bu kitapta dokuzuncu hadîs olarak sevk edilen Ebû Hüreyre'nin "Îmân, yetmiş küsûr şu'bedir. Hayâ da, îmândan bir şu'bedir" hadîsinde, diğer bazı tarîklerden gelen rivâyette "... Bu şu'belerin efdali (en faziletlisi), Lâ ilâhe illallah demek, ednâsı (en aşağısı) da yoldan zahmet verecek şeyi uzaklaştırmaktır" ziyâdesi vardır.
Ayrıca, “Bir diken parçasını yoldan alıp atmak kadar kolay bir amel, Hak teâlâ hazretlerinin şükür ve gufrânına bâis (Cenâb-ı Hakk'ın rızâsına ve mağfiretine sebep) olursa, daha ehemmiyetli a'mâlin inda'llah mükâfâtı (daha önemli amellerin, Allah indinde karşılığının) ne olabileceği artık tasavvur edilsin" kaydı da düşülmüştür.
Sahîh-i Müslim'in "Kitâbu'l-îmân" başlıklı bölümünde 12. bâb olan "Bâbu Şu'abi'l-Îmân=Îmânın şubeleri kısmı"nda, yine Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)’den mervî olan birinci hadîs "Îmân, yetmiş küsûr şu'bedir. Hayâ da îmândan bir şu'bedir" şeklindedir.
Yine aynı râvîden rivâyet edilen 2. hadîs ise:
"Îmân, yetmiş küsûr veya altmış küsûr şu'bedir. O şu'belerin en fazîletlisi, Lâ ilâhe illallah demek, en aşağısı da, yoldan eziyet veren şeyi gidermektir. Hayâ, îmândan bir şu'bedir" meâlindeki lafızlarla zikredilmiştir. [İnşâallah yarın konumuza devâm edelim.]
.07/12/2021
Îmânın şubeleri -2-
"Îmânın şu'belerinden bahseden hadîs-i şerîf 6 kitaptan beşinde yer almakta, fakat adı geçen kitaplarda, bazı lafız farkları bulunmaktadır."
Dünkü makâlemizde, bir nebze, îmânın şu'belerinden bahseden hadîs-i şerîf üzerinde durmaya çalıştık. İmâm Mâlik'in Muvatta'ı, İmâm-ı Buhârî ile İmâm Müslim'in Sahîhleri, İmâm Ebû Dâvûd, Tirmizî ve Nesâî'nin Sünen'lerini, "Câmiu'l-Usûl min Ehâdîsi'r-Resûl" adıyla ihtisâr eden İbnü'l-Esîr el-Cezerî'nin on cildlik eseri ile, bunun İbnü'd-Deyba' eş-Şeybânî tarafından yapılan dört cildlik muhtasarının başlarında, bu hadîs zikrolunmaktadır. Bu hadîs, yukarıda zikrettiğimiz 6 kitaptan beşinde yer almakta, fakat adı geçen kitaplarda, dün de işâret ettiğimiz gibi, bazı lafız farkları bulunmaktadır.
İmâm Muhyiddîn en-Nevevî, Sahîh-i Müslim Şerhi’nde, bu hadîsi açıklarken, başlığa şunu yazmıştır: "Bâbu Beyâni Adedi Şu'abi'l-Îmân ve Efdalihâ ve Ednâhâ ve Fazîleti'l-Hayâ ve Kevnihî mine'l-îmân=Îmânın şu'belerinin adedini, en üstününü ve en aşağısını ve hayânın fazîletini ve îmândan oluşunu beyân bâbı".
İmâm-ı Nevevî, Ebû Hüreyre'den (radıyallahü anh) mervî lafızları zikrederken, önce "İmân, altmış küsûr şu'bedir" lafzını, sonra da şek ifâde eden "Yetmiş küsûr veya altmış küsûr" lafzını kaydetmiştir.
Bundan sonra Nevevî (rahimehüllah) şöyle demiştir:
"Bunu Buhârî, kitâbının başında, (Ebû Âmir) el-Akadî'nin rivâyeti olarak şeksiz bir şekilde "altmış küsûr", Ebû Dâvûd, Tirmizî ve başkaları, Süheyl rivâyeti olarak yine şek bulunmayan bir tarzda "yetmiş küsûr", Tirmizî başka bir tarîkten "altmışdört bâb" lafızlarıyla zikretmişlerdir.
Ulemâ, iki rivâyetten hangisinin tercîh edileceği hakkında ihtilâf etmişlerdir. Kâdî Iyâz demiştir ki: Doğru olan, diğer hadîslerde geçen ve diğer râvîlerden gelen "60 küsûr" rivâyetidir.
Şeyh Ebû Amr İbnü's-Salâh (rahmetullahi aleyh) demektedir ki:
“Süheyl rivâyetinde vâki' bu şek, Süheyl'dendir. Hâfız Ebû Bekr Beyhakî (rahmetullahi aleyh) de böyle söylemiştir. Süheyl'den şeksiz olarak "70 küsûr" lafzı da rivâyet edilmiştir. Süleymân b. Bilâl, Amr b. Dînâr'dan şeksiz, kat'î olarak nakletmiştir ki: Bu, Sahîhayn'de ihrâc edilen sahîh rivâyettir. Şu kadar var ki, Müslim'in kitâbında bizim gördüğümüz "yetmiş küsûr", Buhârî'nin kitâbında gördüğümüz ise "altmış küsûr" lafızlarıdır. Her iki rivâyet de, iki kitâbın herbirinden nakledilmiştir. Bu hadîsin rivâyet tarîklerinde, o ikisinden her birinde, bilinen bir rivâyetin bulunmasında işkâl (problem) olmayıp, tercîhte ihtilâf etmişlerdir. İhtiyâtlı olan, ekal olan rivâyeti (daha az olan rakamı yani 60 küsûru) almaktır. Ekser olan rivâyeti (daha çok olanı yani 70 küsûru) tercîh edenler de vardır. Ebû Abdillah el-Halîmî bunu ihtiyâr etmiştir.”
Şeyh (İbnü's-Salâh) demiştir ki: “Bu şu'belerin tayîni husûsunda söz uzar. Bu konuda bazı musannefât tasnîf edilmiştir. Faydası en bol olanlarından biri, Buhârâ'daki Şâfiîlerin imâmı, Müslümânların imâmlarının yükseklerinden Ebû Abdillah Halîmî'nin "Kitâbu'l-Minhâc" adlı eseridir. Hâfız Ebû Bekr Beyhekî de "Kitâbu Şu'abi'l-Îmân" isimli büyük kitâbında onun yolunu ta'kîb etmiştir.”
Müslümanların birbirleri üzerindeki hakları...
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Kendisi için istediğini, din kardeşi için de istemeyen kâmil mümin olamaz.”
Sevgili Peygamberimiz “Müslümânın Müslümân üzerinde 5 hakkı vardır” buyuruyor. Bunlar: “Selâmına cevap vermek, aksırıp elhamdülillah deyince, yerhamükallah demek, hastasını ziyâret etmek, davetine icâbet etmek, cenâzesinde bulunmak”tır. Bunlardan bazılarıyla alâkalı kısa kısa açıklamalar yapmaya çalışalım:
1- Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Allahü teâlâya yemin ederim ki, mümin olmadıkça Cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de (kâmil) mümin olamazsınız. Size bir amel bildireyim mi ki, yaptığınız takdîrde birbirinizi seversiniz: Aranızda selâmı yayınız.” [Müslim]
“Ya Enes, abdeste devâm et ve güzel abdest al ki, ömrün uzasın. Karşılaştığın herkese selâm ver ki, hasenâtın çoğalsın! Evine girince, ev halkına selâm ver ki, evin iyiliği ve bereketi artsın.” [Harâitî]
Selâm vermek sünnet, almak farzdır. Yine bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
“Selâm verip müsâfeha eden iki Müslümânın arasına yüz rahmet iner. Bunun doksanı, önce selâm verip elini uzatana, onu ise ötekine verilir.” [Bezzâr]
2- Aksırınca “Elhamdülillah” demeli, bunu duyan Müslümân da, “Yerhamükellah” yani (Allah sana rahmet etsin) demelidir! Üçüncü biri varsa “Yehdînâ ve yehdîkümullah” demelidir! Üçüncü bir kimse yoksa, aksıran kişi, cevap olarak aynı şeyi söylemelidir!
Müslümân, baştan sona faydalı kimse demektir. O hâlde, diğer Müslümânlara elinden gelen yardımı yapmalıdır! Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Şu iki hasletten daha üstünü yoktur: Allaha îmân etmek ve Onun kullarına faydalı olmak. Şu iki şeyden daha kötüsü yoktur: Allaha şirk koşmak ve Onun kullarına zararlı olmak.” [Deylemî]
“Kim bir mümini, bir münâfığın zulmünden, eziyetinden korursa, Allahü teâlâ da, Kıyâmette bir melek gönderip onu Cehennem ateşinden korur.” [Ebû Dâvûd]
Peygamber efendimiz, “Zâlim de, mazlûm da olsa, dîn kardeşinize yardım ediniz” buyurunca, “Ya Resûlallah zâlime nasıl yardım ederiz?” dediler. Cevâbında buyurdu ki: “Onun zulmüne mâni olmak sûretiyle yardım etmiş olursunuz.” [Buhârî]
Müslümân, diğer Müslümân kardeşini en az kendisi kadar düşünür. Kendisine yapılmasını uygun görmediği şeylerin başkalarına da yapılmamasını ister. Bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Kendisi için istediğini, din kardeşi için de istemeyen kâmil mümin olamaz.” [Buhârî]
Müslümân, herkesin gönlünü hoş etmeye, üzüntüsünü gidermeye çalışır. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
“Allah indinde en makbûl amel, bir mümini sevindirmek, kederini gidermek, borcunu ödemek veya karnını doyurmaktır.” [Beyhekî]
.27/09/2021
.27/09/2021
Kul hakları kaç çeşittir?
Sirkat (hırsızlık), gasb, aldatmak ve yalan söylemekle mâl satmak, kalp akça vermek mâlî olan kul haklarındandır.
Kul hakları beş türlüdür:
1- Mâlî [Para ile alâkalı olanlar], 2- Nefsî [hayâtî yönden hak], 3- Irzî [Haysiyetle ilgili], 4- Mahremî [Nâmûsla ilgili] ve 5- Dînî olan kul hakları.
1- Sirkat (hırsızlık), gasb, aldatmak ile ve yalan söylemekle mâl satmak, kalp akça vermek, başkasının mâlına ziyân vermek, yalancı şâhidlikle veyâ zâlime haber vermekle veyâ rüşvet vermekle, mâlına zarar vermek, mâlî olan kul haklarıdır.
Bir kuruş, bir habbe mâl için tevbe etmek ve sâhibi ile helâlleşmek lâzımdır. Mâlî haklar için, çocukların da helâlleşmeleri, ödemeleri lâzımdır. Dünyâda helâlleşmezse, âhırette sevâbları ona verilerek helâlleşilecektir. Mâl sâhibi ölmüş ise, vârisine ödenir. Vârisi yoksa veyâ mâl sâhibi bilinmiyorsa, fakîre hediyye olarak verilip, sevâbı sâhibine gönderilir. Sâlih olan Müslümân fakîr yoksa, İslâmiyyete ve Müslümânlara hizmet eden hayır cem’ıyyetlerine, vakıflara verilir. Kendi sâlih akrabâsına, fakîr olan analarına, babalarına, çocuklarına hediyye olarak vermesi de, câiz olur. Fakîre, hediyye diyerek verilen şey, sadaka olur; sadaka sevâbı hâsıl olur.
Bunları yapma imkânını bulamazsa, mâl sâhibinin ve kendisinin afv olunmaları için duâ eder. Kâfirin hakkı için de, onunla helâlleşmek lâzımdır. Gönlü alınmazsa, âhırette afv olunması, çok güç olacaktır.
2- Nefsî, yani hayâtî günâh, adam öldürmek, bir uzvunu telef etmek, sakat bırakmak gibi şeylerdir. Önce tevbe etmek, sonra kendini onun Velîsine teslîm etmek lâzımdır. Velîsi isterse afv eder. İsterse mâl karşılığı sulh yapar. İsterse, mahkemeye verip, hâkimden cezâlandırılmasını ister. Kendisinin karşılık yapması, câiz değildir. [İslâmiyyette kan davâsı yoktur.]
3- Irza dokunan kul hakkı, gıybet, dedikodu, iftirâ, alay, sövmek gibi şeylerdir. Tevbe etmek ve helâlleşmek lâzımdır. Bunlarda vârisle helâlleşmek olmaz.
4- Mahremî olan hak, başkasının zevcesine, çoluk-çocuğuna, hıyânet etmektir. Tevbe ve istiğfâr eder. Fitne çıkma ihtimâli varsa, helâlleşmek yerine, ona duâ eder ve onun için sadaka verir. Yaptığı ibâdetlerin sevaplarını ona bağışlar.
5- Dînî hak, akrabâsına ve emri altında olanlara din bilgisi vermeyi terk etmektir; bunların ve bütün insanların din bilgisi öğrenmelerine ve ibâdet yapmalarına mâni’ olmaktır ve başkasına kâfir, fâsık demektir. Bid’at çıkarıp veya mevcut bid’atleri savunup Müslümânların yanlış inanmalarına ve yanlış ibâdet etmelerine sebep olmak.
Helâlleşirken günâhı bildirmeyip, bendeki haklarını afv et demek, câizdir.
Kitaplarda, “Üzerinde Allahü teâlânın hakkı veya kul hakkı bulunanın, iki şahit yanında vasiyet etmesi veya yazması vacibdir” deniyor. Vasiyet yazmak vâcibdir.
Üzerinde Allah hakkı olan kimsenin, “hakları sayarak devir ve iskâtımı yapın” demesi veya vasiyetine yazması gerekir. Devir ve iskât yapmakla, bu borçlar ödenmiş olmazsa da, Allahü teâlânın affına sebep olacağı umulur.
.21/09/2021
.21/09/2021
Üzerinde kul hakkı olanlar...
Kul hakkını, Allahın hakkından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günâhların affı güç ve azapları daha şiddetlidir.
İnsanların ve diğer mahlûkların hakları da bulunan günâhlardan kaçınmak, Allahü teâlânın hakkı olan günâhlardan kaçınmaktan daha önemlidir.
Bir kimseden haksız olarak alınan bir kuruşu, sâhibine geri vermek, yüzlerle lira sadakadan kat kat daha sevâbdır. Bir kimse, Peygamberlerin yaptıkları ibâdetleri yapsa, fakat, üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennete giremez. (Mektûbât-ı Rabbâniyye c. 2, m. 66, 87]
Allahü teâlâ, tevbe edilince, bütün günâhları affediyor da, kul haklarını affetmiyor. Kul haklarını, Allahü teâlânın haklarından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günâhların affı güç ve azâbları daha şiddetlidir. Başkalarının haklarını yiyenler, hak sâhibleri ile helâlleşmedikçe affa uğramazlar. Yanî üzerlerinde kul veya hayvân hakkı bulunanları, Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehennem’e girip, cezâlarını çekeceklerdir. Onun için herkese karşı iyi davranmalıyız. [Abdülğanî Nablusî, el-Hadîkatü’n-Nediyye]
Kul hakkı olmayan günâhlarda, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına riâyet edilmemiş olur. Şartlarına uygun tevbe edilince, muhakkak affedilir. Kul hakkı olan günâhlarda ise, hem Allahü teâlânın emrine isyân vardır. Hem de, o kimsenin hakkı geçmiş olur. Tevbe edilirse, Allahü teâlâ yine günâhı, yani kendi hakkını affeder. Fakat kul hakkı için, maddî bir hak ise, sâhibine geri vermek, diğer haklar için ise, hak sâhibi ile helâlleşmek gerekir. Kul hakkının önemi böyle büyüktür.
Üzerinde kul hakkı olanın, buna tevbe için, kul hakkını hemen ödemesi, onunla helâlleşmesi, ona iyilik ve duâ etmesi de gerekir. Mâl sâhibi, hakkı olan ölmüş ise, ona duâ, istiğfar edip vârislerine verip ödemeli, bunlara iyilik yapmalıdır. Çocukları, vârisleri bilinmiyorsa, o miktar parayı fakîrlere sadaka verip, sevâbını hak sâhibine bağışlamalıdır. (Sefer-i Âhıret)
Kul hakkını, Allahın hakkından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günâhların affı güç ve azapları daha şiddetlidir. Başkasının hakkını yiyen, onunla helâlleşmedikçe affa uğramaz. Yani üzerinde kul hakkı bulunanı, Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehennemde cezâlarını çekerler. (Hadîka)
Kıyâmet günü, hak sâhibi, hakkından vazgeçmezse, bir dank [yarım gram gümüş] hak için, cemâat ile kılınmış, kabûl olmuş yediyüz namazı alınıp, hak sâhibine verilecektir. (ed-Dürrül-muhtâr)
Ama Allahü teâlâ isterse, kul haklarını da, affedebilir. Nitekim şehîd olan kimselerin kul borçlarını Allahü teâlâ öder. Bir hadîs-i şerîf meali şöyledir:
“Denizde şehîd olanların, bütün günâhları, hattâ kul hakları da affolur.” [İbn-i Mâce]
Peki karada ölen şehîdlerin veya sâlihlerin kul haklarını affetmez mi? Elbette affedebilir. Allahü teâlâ, hak sâhibine, “Bu şehîdde, bu gâzîde, bu sâlih kimsede, ne kadar alacağın var” diye sorar. Alacak sâhibinin, o alacak kadar günâhını affeder, günâhı yoksa, o kadar sevâb verebilir. Ama bu dereceye yükselmek de zordur. Onun için kul hakkı ile ölmemeye gayret etmelidir!
.20/09/2021
.20/09/2021
Kul haklarının önemi...
Kul hakkı veya kul borcu demek, insanların bizdeki maddî ve mânevî alacaklarıdır. Maddî olanları ödemek veya helâlleşmek şarttır.
Mukaddes dînimizde, kul haklarının önemi çok büyüktür. Üzerinde kul hakkı bulunduğu hâlde ölen kimse, Cennet’e giremez. Tabîî ki bir kimse, üzerine kul hakkı geçirmişse, bundan dolayı kâfir olmaz; ama muhakkak kul haklarını ödemesi lâzımdır. Bu dünyâda ödemezse, “Âdil-i mutlak” olan Allahü teâlâ, âhırette ondan, hak sâhiplerinin haklarını alıverir. Sevâplarından bir kısmı alınıp onlara verilir. Böylece (sevâplarından bir kısmını vererek) kul hakkını öderse, Cehennem’e girmez. Hiç sevâpları yoksa, yahut hak sâhiplerine verildiği için bitmişse, kul hakkı olanın günâhlarının bir kısmı ona yüklenir. Şehîd olan kimselerin kul borçlarını, Allahü teâlâ öder.
Resûlullah Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm) buyurdu ki:
“Üzerinde kul hakkı olan, ölmeden önce ödeyip helâlleşsin! Çünkü âhırette altının, mâlın [paranın, pulun] değeri olmaz. O gün, hak ödeninceye kadar, kendi sevâplarından alınır, sevâpları olmazsa, hak sâhibinin günâhları buna yüklenir.” [Buhârî]
Yine Sevgili Peygamberimiz buyurmuştur ki:
“Müflis, şu kimsedir ki, kıyâmette, amel defterinde pek çok namaz, oruç ve zekât sevâbı bulunur. Fakat, bazılarına çeşitli yönlerden zararı dokunmuştur. [Meselâ kimini dövmüştür, kimine sövmüştür; kimini gıybet etmiştir, kimine iftirâ atmıştır.] Sevâpları, bu hak sâhiplerine verilir. Hak sâhiplerinin hakları ödenmeden önce, bu kişinin sevâpları biterse, onların günâhları, bunun üzerine yükletilip Cehennem’e atılır.” [Müslim]
“Kibri, hıyâneti ve kul borcu olmayan mümin, Cennete girer.” [Nesâî]
“Kul hakkı, müminin aybı, kusûrudur.” [Ebû Nuaym]
Hadîs-i şerîflerde zikredildiği gibi, üzerine hak geçen kimselerin, verecek sevâpları kalmazsa, borçlarını ödemek için Cehennem’e girerler; ancak cezâlarını çektikten sonra Cennet’e gidebilirler.
Bilindiği üzere, dünyâda da, borçlu kimseler, haczedilecek bir şeyleri kalmamışsa hapsediliyorlar. Müslümân, ne kadar çok günâhkâr olursa olsun, günâhlarının cezâsını çektikten sonra, muhakkak Cennet’e girer. Fakat Cehennem’de cezâ çekmek de öyle kolay değildir. Yalnız kâfirler, Cennet’e giremezler.
Üzerinde kul hakkı bulunanların rûhları Cennete girmez. Salihlerin rûhları kabirlerine gelerek, cesetlerini ziyâret ederler. Vefât eden müminlerin rûhları gelip, dünyâda tanıdıklarını sorarlar. (Ferâidül-fevâid)
Netîce olarak, kul hakkı veya kul borcu demek, insanların bizdeki maddî ve mânevî alacaklarıdır. Maddî olanları ödemek veya helâlleşmek şarttır. Haklarını kendilerine vermek mümkün olmazsa, o kadar para, mâl, Müslümân fakîrlere verilir ve hak sâhibine duâ edilir. Mânevî hakkı olanlarla, meselâ kalbini kırdığımız kimselerle de helâlleşmeli, mümkün olmazsa duâ etmeli ve yaptığımız ibâdetlerin sevâblarını onlara da göndermelidir.
[Aslında, Kur'ân-ı kerîmde, hadîs-i şerîflerde ve İslâm âlimlerinin kıymetli kitaplarında, kul haklarıyla ilgili pekçok ma'lûmât vardır.]
.13/09/2021
.13/09/2021
Cuma namazına dâir... -1-
Resûlullah Efendimiz, ilk Cuma namazını, hicret esnâsında “Rânûnâ” vadisinde bulunan “Mescid-i Cuma”da kılmıştır...
Geçen haftaki 2 makâlemizde, Cuma namazının farzları, Cuma namazı kaç rek’attir ve nasıl kılınır konularını ele almıştık. Bugün ve yarın inşâallah, Cuma namazına dâir diğer bazı meseleler üzerinde durmak istiyoruz.
1- Resûlullah Efendimiz, ilk Cuma namazını, Medîne-i münevvereye giderken, hicret esnâsında Kubâ’da birkaç gün konakladıktan sonra, Medîne ile Kubâ arasında “Rânûnâ” vadisinde bulunan “Mescid-i Cuma” isimli câmide kılmıştır.
2- Cuma günü ezândan önce, salâ okumak, câiz midir?
Melik Nâsır bin Mensûr, hicrî 700 yılında, Cuma Ezânından önce, minârelerde salât ü selâm okuttu. (Mir’âtül- haremeyn)
Bu târihten sonra gelen âlimler, buna bir şey demedikleri için, Cuma günü salât okunmasına bid’at denilmez. Cenâze olduğunu bildirmek için, salât okumak ise, bid’attir. (Seâdet-i Ebediyye)
3- “Cuma geceleri evde helva yapıp kokutmalı, rûhlar kokusuna gelir” sözü uydurmadır.
4- Câmide, Cuma akşamları, cemâate istiğfar ettirmek uygun olur mu?
Cemâate öğretmek niyetiyle yapılması uygundur.
5- Cuma günü, dışarıda minârede okunan Ezândan başka, Câmi içinde ikinci bir Ezân daha okunmaktadır. Câmi içinde Ezân okunmasını Peygamber Efendimiz emretmiştir. Birinci ezânı ise Hazret-i Osmân emretmiştir. Hulefâ-i râşidînin sünneti, Peygamber Efendimizin sünneti demektir.
Resûlullah ile Hazret-i Ebû Bekir ve Hazret-i Ömer’in devirlerinde Cuma günü, ilk ezân, imâm minbere çıkıp oturduğu zamanda idi. Hazret-i Osmân Halîfe olup, insanlar çoğalınca, dışarıda birinci ezânın okunmasını emretti. (Tâc)
Hazret-i Osmân, Hulefâ-i râşidîndendir. Onun sünneti de, dînde senettir.
Bir hadîs-i şerîf meâli şöyledir: “Benden sonra ihtilâflar çıkacaktır. İşte o zaman sünnetime ve Hulefâ-i râşidînin sünnetine uyun! Onlara, azı dişinizle ısırır gibi sımsıkı sarılınız.” [Tirmizî]
6- Cuma namazında iç Ezânı, cemâatin tekrârlaması lâzım değildir, sâdece dinlemeleri lâzımdır; bu Ezânı tekrârlamazlar.
7- İmâmın, Cuma namazının ilk sünnetini, Minberin sağ yanında kılması sünnettir. (Seâdet-i Ebediyye)
8- Eshâb-ı kirâm ve Tâbiîn-i ızâm, bid’at işlememek için, Asya ve Afrika’da, hutbeleri hep Arabî okudular. Hâlbuki, dinleyenler Arabî bilmiyorlardı.
Bunun için, Osmânlı âlimleri, 600 yıldır, hutbelerin, kabûl olmayacağını bildikleri için, Türkçe okunmasına izin vermediler. Cuma vaazları koydular. Vâizler, bu vaazlarda, namazdan önce veya sonra, hutbenin manâsını anlatırlardı. Hutbe böylece öğrenilirdi.
Seyyid, allâme, Muhammed Emîn İbn-i Âbidin hazretleri, “Hutbeyi, Arabîden başka dil ile okumak, başka dil ile iftitâh tekbîri almak gibi tahrîmen mekruhtur” buyurmuştur.
Hindistan âlimlerinden Muhammed Viltori (rahimehullah) da, “Hutbelerin bir kısmını bile, Arabîden başka dil ile okumak bid'attir” buyurdu. (El-edille)
9- Bazı imâmlar hutbeyi kılıçla okuyorlar. Böyle bir şey var mıdır?
Evet, Mekke ve Bursa gibi, savaşla alınan şehirlerde, imâm, minbere çıkarken sol eline kılıç alır. Kılıca dayanarak okur. (Seâdet-i Ebediyye)
.14/09/2021
.14/09/2021
Cuma namazına dâir... -2-
Hulefâ-i Râşidîn’in isimlerini okumak, hutbenin şartı değilse de, Ehl-i sünnetin şiârıdır, nişânıdır.
1- Birkaç câmide hutbelerde Dört Halîfenin ismi okunurken, çoğu câmide okunmuyor. Okunmaması Ehl-i sünnete aykırı değil midir? Elbette, aykırıdır. Hattâ bid’attir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri, zamanın ileri gelenlerine yazdığı bir mektubunda buyuruyor ki:
Samane şehrinin hatîbi, Kurbân Bayramı hutbesinde, Hulefâ-i Râşidîn’in yani Resûlullah'ın dört halîfesinin isimlerini söylememiş ve namazdan sonra bir kısım cemâat kendisine bunu söyledikleri zaman, “Unuttum veya şaşırdım” gibi bir özürde bulunmayarak, “İsimleri söylenmezse ne olurmuş?” diye inâd etmiş. Halktan ileri gelenler, bu hâle seyirci kalıp o insâfsız hatîbe haddini bildirmemişler.
Hulefâ-i Râşidîn’in isimlerini okumak, hutbenin şartı değilse de, Ehl-i sünnetin şiârıdır, nişânıdır. Onu, bile bile inâd ederek ancak kalbi bozuk olan okumaz. Ehl-i sünnet olan bir sultân zamanında, böyle bid’at çıkarmak, ne büyük cesârettir. Belki de, devlete, ülül-emre karşı gelmek demektir. Asıl şaşılacak şey de, o şehrin muhterem eşrâfının, ileri gelen Müslümânlarının, bu vak’a karşısında kımıldamamaları, gevşek davranmalarıdır.
Kur'ân-ı kerîmde “Gücü yeterken, günâh işleyenlere mâni olmayıp susmanın, kötü” olduğuna dâir hüküm var. Bu tüyler ürpertici haberi duyar duymaz, aklım başımdan gitti. Fârûkî damarım harekete geçti, bunları yazdım. (C. 2/Mektûb: 15)
Hutbede dört halifenin isimlerini yüksek sesle okumak, Ehl-i sünnet olmanın alâmetidir. (İslâm Ahlakı)
2- Hutbe dinlerken, konuşulmaz ve bir şey okunmaz, duâlara âmîn denmez, ama bugünkü hutbelerde, ağaç dikmek, kalkınmak gibi şeylerden de bahsediliyor, üstelik Arapça da okunmuyor. Kalbi temizlemek niyetiyle içimizden kelime-i tevhîd okumamızda sakınca olur mu? Hutbe Arapça da okunsa, namazdan, oruçtan da bahsedilse, kelime-i tevhîd kalbden okununca zararı olmaz.
Hutbe dinlerken, “Takkeni unutmuşsun”, “şurada boşluk var”, “safları doldur” gibi şeyler söylemenin, konuşmanın ve imâmın âmin dedirtmesinin mahzûru olur mu?
Hutbe dinlemek namaz gibidir. Namazda yapılmaması gereken şeyler, hutbe dinlerken de yapılmamalı. Yer değiştirmek, konuşmak, konuşana sus demek, hattâ duâ okumak, açıktan âmin demek bile câiz değildir. Câmiye girince, hutbe okunuyorsa, hemen ilk bulduğu boş yere oturmalıdır. Safları yararak ileri geçmemelidir. Müminlere eziyet günâhtır.
Hutbe dinlemek namaz gibidir. Namazda yapılmaması gereken şeyler, hutbe dinlerken de yapılmamalı. Yer değiştirmek, konuşmak, konuşana sus demek, hattâ duâ okumak, açıktan âmin demek bile câiz değildir. Câmiye girince, hutbe okunuyorsa, hemen ilk bulduğu boş yere oturmalıdır. Safları yararak ileri geçmemelidir. Müminlere eziyet günâhtır.
3- Mescid küçük olsa, etrâfta da câmi yoksa, Cuma namazında, birinci cemâat çıktıktan sonra, ikinci cemâat olmak câiz değildir.
4- Seferî olana Cuma namazı kılmak farz olmadığı hâlde, seferî olan kimse, Cuma namazını kıldırabilir mi? Seferî imâm, mukîm cemâate Cuma namazı kıldırabilir.
5- Almanya, Fransa gibi gayrimüslim bir ülkede cuma namazı kılmak farz olmadığına göre, orada kırk kişi varsa, Şâfiî mezhebi taklit edilip kılınsa farz sevâbı alınır mı?
Evet, taklîd edilirse, Cuma namazı sahîh olur.
Müslümân olmayan bir ülkede, Müslümânlar, bir imâm seçerek Cuma namazı kılsalar, Hanefî mezhebine göre de namazları sahîh olur. (İbn-i Âbidin)
.7/09/2021
.7/09/2021
Cuma namazı nasıl kılınır?
Çeşitli sebeplerden dolayı, Cum’a namazlarını kılamayanların, Cum’a namazlarını kazâ etmeleri gerekmez, o günkü öğle namazı kılınır.
Cum’a günü, öğle vaktinde 16 rek’at namaz kılınır. [Bunun iki rek’atını kılmak farzdır. Öğle namazından daha kuvvetli farzdır.] Bunlar sırası ile şöyledir:
1- Önce, Cum’a namazının dört rek’atlık ilk sünneti kılınır. Bu sünnet, öğle namazının ilk sünneti gibi kılınır. Sonra, câmi içinde ikinci ezân ve hutbe okunur. Hutbe okunduktan sonra, ikâmet okunup, cemâat ile Cum’a namazının iki rek’atlık farzı kılınır.
2- Cum’a namazının farzı kılındıktan sonra, dört rek’atlık son sünneti kılınır. Bunun kılınışı, öğle namazının ilk sünneti gibidir.
3- Bundan sonra, “Vaktine yetişip kılmadığım son öğle namazının farzını kılmaya” diye niyet ederek, öğle namazının farzı gibi zuhr-i âhir namazı denilen bir namaz kılınır.
4- Sonra da, sabâh namazının sünneti gibi iki rek’at vaktin sünneti kılınır. Bundan sonra, Âyetel-kürsî ve tesbîhler okunup, duâ edilir.
Cum’anın ilk sünnetini kılarken, “Cum’anın ilk sünnetini ve ilk kazâya kalmış öğle [ikindi veya yatsı] namazının farzını kılmaya” diye niyet edilebilir. Cum’anın farzından sonra 10 rek’at namaz kılınır. Bunun ilk dört rek’atını kılarken, “Cum’anın son sünnetini ve ilk kazâya kalmış öğle [ikindi veya yatsı] namazının farzını kılmaya” diye niyet edilebilir.
İkinci dört rek’atı kılarken, “Vaktine yetişip kılamadığım son öğle namazının farzını kılmaya” diye niyet edilir ve farz gibi kılınır. Buna “zuhr-i âhir namazı” denir, mutlaka kılmalıdır. Cum’a namazı kabûl olmazsa, bu namaz o günün öğle namazı yerine geçer.
Sonra iki rek’at daha kılınır, buna da “Vaktin son sünnetini ve ilk kazâya kalmış sabâh namazının farzını kılmaya” diye niyet edilebilir.
Cum’anın sahîh olduğu yerlerde, öğleyi cemâatle kılmak ve ikâmet okumak mekrûh olur. (Reddül-muhtâr)
Seferî olana, Cum’a kılmak farz değildir. Fakat kılarsa farz sevâbını alır. (Fetâvâ-yı Hindiyye)
Kadınların, Cum’a günü, öğle namazını evlerinde kılabilmeleri için, cemâatin câmiden çıkmalarını beklemeleri şart değildir. Diğer günlerde de böyledir. (Hidâye)
Mahkûmların Cum’a günü öğle namazını cemâatle kılmaları mekrûh olmaz. Çünkü mahkûmlara Cum’a kılmaları farz değildir.
Hutbeye dünyâ sözü karıştırmak harâmdır. Hutbe nutuk, konferans şekline sokulmaz. Hutbeyi nutuk çeker gibi, şiir söyler gibi okumak câiz değildir.
Cum’a günü, imâm minbere çıkmadan, sünneti yetiştireceğini zanneden kimse, sünneti kılar, yetiştiremeyecekse sünneti kılmaz. Sünnet ile farz, farz ile sünnet arasında konuşulmaz. İmâm hutbede iken de konuşulmaz. Hadis-i şerifte “hutbe okunurken, arkadaşına sus diyenin namazı yok” buyurulmuştur, bunun manâsı, sevâbı olmaz demektir.
Çeşitli sebeplerden dolayı, Cum’a namazlarını kılamayanların, Cum’a namazlarını kazâ etmeleri gerekmez, o günkü öğle namazı kılınır.
Cum’a namazı hutbesinde, imâm hutbeyi bitirdikten sonra duâ ediyor, açıktan âmin demek câiz değildir. Namaz kılar gibi sessiz durmak gerekir.
Cum’anın edâ şartlarından biri noksânsa, fitneye sebep olmamak için, Cum’aya gitmek lâzımdır.
.06/09/2021
.06/09/2021
Cuma namazının farzları
Cuma namazının vücûb şartları yoksa, namaz sahîh olur; ama edâ şartlarından biri yoksa, Cuma namazı sahîh olmaz.
Hanefî mezhebinde Cuma namazının farz olabilmesi için iki çeşit şart vardır:
1- Vücûb şartları, 2- Edâ şartları.
Cuma namazının vücûb şartları yoksa, namaz sahîh olur; ama edâ şartlarından biri yoksa, Cuma namazı sahîh olmaz.
VÜCÛB ŞARTLARI
Cuma namazının vücûb şartları 9’dur:
1- Mukîm olmak, seferî olmamak. 2- Sağlam olmak, hasta olmamak. 3- Hür olmak. 4- Mahpus olmamak. Düşmânın yakalama korkusu olmamak.
“Memûr ve işçi köle sınıfındandır, hür değildir” demek yahut onları mahkûm (hapis) durumuna sokmak yanlış olur. Memûr, işçi, “Başka zaman o kadar fazla mesâî yapayım” veya “Maâşımdan kes” diyebilir. Yani bir uzlaşma olabilir. Böyle bir uzlaşmaya yanaşmayan âmir, vakit namazlarını da kıldırmayabilir. Patron kıldırmıyor diye namazın farz olması kalkmış olmaz. Zarûret olursa, gerekirse iki namazı cem eder, yine namazını kazâya bırakmaz. Cumaya kesin gönderilmezse, cumanın farz olması kalkmış olmaz, o zaman o günkü öğle namazı kılınır. Hiçbir patronun namaza mâni olmaya hakkı olmaz. Namaz vakti kadar ücretinden kesebilir veya fazla mesâî yaptırır.
5- Âkıl ve bâliğ olmak. 6- Kör olmamak. Gözleri görmeyene, yardımcısı olsa da cuma namazı kılmak farz değildir, fakat yardımcı olmadan kendisi câmiye gidebiliyorsa, o zaman farz olur. (Seâdet-i Ebediyye)
7- Yürüyebilmek. Arabası olsa bile felçliye, ayaksıza farz değildir. 8- Erkek olmak. Cuma namazı kadınlara farz değildir. 9- Çok yağmur, kar, fırtına, çamur, çok soğuk olmamak.
EDÂ ŞARTLARI
Cuma namazının edâ şartları 7’dir:
1- Namazı şehirde kılmak. Bugün, muhtârı veya jandarması bulunan köyler şehir hükmündedir. 2- İzinli olarak kılmak. [Gayr-i müslim ülkelerde, cemâatin seçeceği imâm, Cuma namazını kıldırır. Cumanın kabûl olması şüpheli olan yerlerde, Cuma namazının son sünneti ile vaktin sünneti arasında dört rekat zuhr-i âhir [son öğle] namazı kılmalıdır.] 3- Cuma namazını, öğle namazının vaktinde kılmak. 4- Vakit içinde hutbe okumak. 5- Hutbeyi namazdan önce okumak. 6- Cuma namazını cemâat ile kılmaktır. İmâmdan başka, Hanefî mezhebinde 3, Mâlikî mezhebinde 12, Şâfiî ve Hanbelî mezheplerinde 40 erkek gerekir. 7- Câmi herkese açık olmak. Kapıyı kilitleyip içeride kılmak câiz olmaz.
Ezân okunurken ve Cuma vaktinde alışveriş yapmak mekrûhtur. Alışverişin kendisi helâldir. Yani alınan mâl mekrûh değil, helâldir; fakat Cuma vakti ve ezân okunurken alışveriş yapan, mekrûh işlemiş olur. (Dürer)
Cuma günü öğle ezânından imâm selâm verinceye kadar olan zaman arasında alışveriş yapmak mekrûhtur; ama iş gereği, dükkân kapatılmayıp Cuma namazı farz olmayan çocuklar alışveriş yapsalar, câiz olur.
Cuma namazı kılınmayan, mezrâ denilen köylerde ve İslâmiyet ile idâre edilmeyen yerlerde, öğle namazı kılarken ikâmet okunur. (Reddül-muhtâr)
Cuma kılınmayan, mezrâ denilen küçük köylerde cemâatle öğle namazını kılmak câizdir. (Fetâvâ-i Abdurrahîm)
[Yarın da inşâallah, Cuma namazının kaç rekat olduğu ve nasıl kılındığı üzerinde duralım.]
.31/08/2021
.31/08/2021
Kul kime denir?
"Ben, cinnîleri ve insanları, ancak beni bilsinler, tanısınlar ve bana ibâdet (kulluk) etsinler diye yarattım." (Zâriyât, 56)
Arapça "Abd" kelimesi, hem “kul”, hem de “köle” demektir.
Kul: Birinci manâsı i’tibâriyle, ibâdet eden, itâat eden, hizmet eden, canlı mahlûk (insan, melek ve cin) manâsında kullanılır.
Allahü teâlâ buyuruyor ki: "Ben, cinnîleri ve insanları, ancak beni bilsinler, tanısınlar ve bana ibâdet (kulluk) etsinler diye yarattım." (Zâriyât, 56)
"Ey kulum! Emrettiğim farzları yap, insanların en âbidi olursun. Yasak ettiğim harâmlardan sakın, verâ' sâhibi olursun. Verdiğim rızka kanâat eyle, insanların en ganîsi olursun, kimseye muhtâç kalmazsın. (Hadîs-i kudsî-Riyâzus-Sâlihîn)
Peygamber Efendimiz buyurmuştur ki:
"Cenâb-ı Hakk'ın kulları üzerindeki hakkı; onların kendisine ibâdet etmeleri ve başka hiçbir varlığı O'na şirk (ortak) koşmamalarıdır." (Müslim)
"Ben kulum; kullar gibi yere oturur yerim." (Şir'atül-İslâm)
"Bir kimsenin Allahü teâlâya kul olması için, O'ndan başka şeylere kul olmaktan ve bağlanmaktan tam kurtulması lâzımdır." (İmâm-ı Rabbânî)
"Kulun hakîkî îmâna kavuşması için, dört şey lâzımdır; bütün farzları edeble yapmak, helâl yemek, görünen ve görünmeyen bütün harâmlardan, yasaklardan sakınmak ve bu üçüne ölünceye kadar devâm etmeye sabretmek." (Sehl bin Abdullah-ı Tüsterî)
Mürted: Müslümân iken dinden çıkan, kâfir olan kimsedir.
"Helâli, harâmı ayırt etmeyen, farzı yapmağa, harâmdan kaçınmağa ehemmiyet vermeyen mürted olur. Kelime-i şehâdet getirse, namaz kılsa, ben Müslümânım dese de Müslümân olmaz. Bu sözlerine ve ibâdetlerine inanılmaz. Dînden çıkmasına sebep olan şeye pişmân olması, tövbe etmesi lâzımdır." (Seyyid Abdülhakîm Efendi)
"Mürtedin Müslümân iken yapmış olduğu ibâdetlerin, iyiliklerin hepsi yok olur. Âhirette ona fâidesi olmaz. Ölmeden önce Müslümân olursa, affolur. Tertemiz mü'min olur. Yeniden hac etmesi lâzım olur. Namazlarını ve oruçlarını kazâ etmez. Önceden kazâya bırakmış olduklarını kazâ etmesi lâzımdır. Çünkü mürted olunca, önceki günâhlar yok olmaz." (Muhammed Hâdimî)
Peygamber Efendimiz buyurmuştur ki:
"Allahü teâlâya, Cebrâil aleyhisselâm gibi ibâdet etseniz, mü'minleri, Allah için sevmedikçe, kâfirlere ve mürtedlere, Allah için düşmânlık etmedikçe, hiçbiri kabûl olmaz." (Berîka)
Kitâblı kâfirler: Yahûdîler ve Hıristiyânlardan bir Peygamberi kabûl eden, bir kitâba inananlardır. Yahûdî veya Hıristiyânım diyen kimseler, Hazret-i Mûsâ ve Hazret-i Îsâ (aleyhimes-selâm)ı kabûl etmezlerse, Tevrât ve İncîl'e inanmazlarsa, kitapsız kâfir olurlar.
Kitâbsız kâfirler: Ehl-i kitâbın dışındaki kâfirler, dinsizlerdir.
"Müslümânlar, âhirete inanıyor. Kitapsız kâfirler inkâr ediyorlar. Tekrâr dirilmek olmasaydı, inanmayanlar bir şey kazanmaz, Müslümânlar da zarar etmezdi. Fakat kâfirlerin dediği olmayınca, sonsuz azâb çekeceklerdir." (Hazret-i Ali)
"Kitapsız kâfirlerin kestikleri yenmez, kızları alınmaz ve onlara kız verilmez." (Muhammed Hâdimî)
"Mükellef olan kadın ve erkek her Müslümânın Allahü teâlânın sıfât-ı zâtiyyesini (zâtına âit sıfatlarını ki, bunlar; Vücûd, Kıdem, Bekâ, Vahdâniyyet, Muhâlefetün lil-havâdîs ve Kıyâm bi-nefsihî'dir) ve sıfât-ı sübûtiyyesini (Hayât, İlim, Semî', Basar, İrâde, Kudret, Kelâm, Tekvîn) doğru bilmesi ve inanması lâzımdır. Herkese ilk farz olan şey budur. Bilmemek özür olmaz; bilmemek günâhtır." (Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî)
.23/08/2021
Mükellef kime denir?
Dînimizde, mükellef olan kimseye, önce îmân etmek ve sonra da ibâdet yapmak emrolunmuştur.
"Mükellef": "Îmânı olan, âkıl (akıllı) ve bâliğ (evlenme yaşına, ergenlik çağına ulaşmış) olan kimseye; Allahü teâlânın emir ve yasaklarından mes'ûl (sorumlu) olan kişiye; bir şeyi yapmaya ve yerine getirmeye mecbûr olan kimseye" denilir.
Şu hâlde, akıllı olan ve bülûğ çağına giren erkek ve kadınlara “Mükellef” denilmektedir. Mükellef olan kimseler, Allahü teâlânın emir ve yasaklarından mes’ûldürler. Dînimizde, mükellef olan kimseye, önce îmân etmek ve sonra da ibâdet yapmak emrolunmuştur. Ayrıca, yapılması yasak edilen harâmlardan ve mekrûh işlerden de kaçınmaları lâzımdır.
"Akıl", anlayıcı bir kuvvettir. Fâideliyi zararlıdan ayırd etmek için yaratılmıştır. Akıl, bir ölçü âleti gibidir. Akıllı kimse, sâdece iyiyi ve kötüyü anlayan değil, iyiyi görünce onu alan ve kötüyü görünce de onu terk edendir. Akıl, göz gibidir. İslâmiyyet de ışık gibidir. Işık olmazsa göz göremez.
"Bülûğ çağı", erginlik yaşı/ergenlik çağı demektir. Erkek çocukların bülûğ çağına girmeleri, oniki yaşını bitirince başlar. Erkek çocuğun bülûğ çağına girdiğini gösteren alâmetler vardır. Bu alâmetler görünmezse, onbeş yaşını doldurunca, dînde bülûğ çağına girdiğine hükmedilir.
Kız çocuklarının bülûğa ermesi ise, dokuz yaşını doldurunca başlar. Dokuz yaşındaki kız çocuğunun bülûğa erdiğinin alâmetlerinin hiçbiri görülmezse, onbeş yaş tamâm olunca, bülûğ çağına girdiğine hükmolunur.
Âkıl-Bâliğ: "Faydalı ve zararlı olanı birbirinden ayırabilen ve evlenme çağına gelip gusül abdesti almaya başlayan akıllı kimse" demektir.
"Âkıl ve bâliğ olduktan sonra kişi yetîm sayılmaz." (Hadîs-Râmûzül-Ehâdîs)
"Âkıl ve bâliğ olan erkeğin ve kadının birinci vazîfesi, Ehl-i sünnet âlimlerinin yazdıkları inanılacak şeyleri öğrenmek ve bunlara uygun olarak inanmaktır. Kıyâmette yâni öldükten sonra, Cehennem azâbından kurtulmak, onların bildirdiklerine inanmaya bağlıdır." (İmâm-ı Rabbânî)
"Her Müslümânın, çocuğuna "Âmentü"yü (îmânın altı şartını) ezberletmesi, mânâsını, farzları (emirleri) ve harâmları (yasakları) öğretmesi lâzımdır. Âkıl ve bâliğ olunca; îmânı, İslâm'ı bilmeyen kimse Müslümân olmaz." (İbn-i Âbidîn)
"Âkıl ve bâliğ her Müslümânın, her gün beş vakit namaz kılması farzdır. Oğlan ve kız çocuk yedi yaşına gelince, namaz kılmalarını emretmek velîsi üzerine vâcib (lâzım) olur. Oruç tutmaları için de emreder..." (İbn-i Âbidîn, Ebû Bekr Râzî el-Cessâs)
"Mükellef olan erkek ve kadının birinci vazîfesi; Ehl-i sünnet âlimlerinin yazdıkları akâid (îmân ve îtikâd) bilgilerini öğrenmek ve bunlara uygun olarak inanmaktır." (İmâm-ı Rabbânî)
.23/08/2021
Ef'âl-i mükellefîn -1-
"Ef'âl-i mükellefîn" 8'dir. Bunlar: Farz, vâcib, sünnet, müstehab, mubâh, harâm, mekrûh ve müfsiddir.
"Mükelleflerin fiilleri" manâsına gelen "Ef'âl-i mükellefîn" 8'dir. Bunlar: Farz, vâcib, sünnet, müstehab, mubâh, harâm, mekrûh ve müfsiddir.
1- FARZ: "Allahü teâlânın, Kur'ân-ı kerîmde, yapılmasını açıkca bildirdiği emirlerdir."
Allahü teâlânın, yapılmasını âyet-i kerîme ile açıkça ve kesin olarak emrettiği şeylere "farz" denir. Farzları terk etmek harâmdır. İnanmayan ve yapılmasına ehemmiyyet vermeyen kâfir olur.
"Allahü teâlânın râzı olduğu işler, farzlar ve nâfilelerdir. Farzların yanında nâfilelerin hiç kıymetleri yoktur. Bir farzı vaktinde kılmak, bin sene nâfile ibâdet yapmaktan daha çok fâidelidir. Hattâ bir farzı yaparken, bunun sünnetlerinden bir sünneti ve edeplerinden bir edebi yapmak da, başka nâfileleri yapmaktan kat kat daha kıymetlidir." (İmâm-ı Rabbânî)
"Kulum, farzları yapmakla bana yaklaştığı gibi, başka bir şeyle yaklaşamaz. Kulum, nâfile ibâdetleri yapınca da, onu çok severim. Öyle olur ki, benimle işitir. Benimle görür. Benimle her şeyi tutar. Benimle yürür. Benden her ne isterse veririm. Bana sığınırsa, onu korurum." (Hadîs-i kudsî- Buhârî)
"Ey kulum! Emrettiğim farzları yap, insanların en âbidi (ibâdet edeni) olursun. Yasak ettiğim harâmlardan sakın, verâ sâhibi olursun. Verdiğim rızka kanâat eyle, insanların en ganîsi (zengini) olursun, kimseye muhtâç kalmazsın." (Hadîs-i kudsî-Mişkâtü'l-Mesâbîh, el-Câmius-Sağîr)
Farz iki çeşiddir:
Farz-ı Ayn: Her Müslümânın yerine getirmesi, her mükellef olan Müslümânın bizzât kendisinin yapması lâzım olan farzdır. Îmân etmek, abdest almak, gusl etmek (yani boy abdesti almak), beş vakit namâz kılmak, Ramazân ayında oruç tutmak, zengin olunca zekât vermek ve hacca gitmek, farz-ı ayndır. [Otuz iki farz ve elli dört farz meşhûrdur.]
"Îmânı yâni Ehl-i Sünnet îtikâdını, iyi ve kötü huyları öğrenmek farz-ı ayndır. Abdesti, guslü, namazı, orucu ve harâmları da, her Müslümânın öğrenmesi farz-ı ayndır." (İmâm-ı Rabbânî)
Farz-ı Kifâye: Müslümânların bir kısmının yerine getirmesi ile diğerlerinden düşen farzdır. Müslümânlardan birkaçının veyâ sâdece birinin yapması ile diğerlerinin sorumluluktan kurtulduğu farzlardır. Topluluğa verilen selâmın cevâbını söylemek, cenâzeyi gasl etmek [yani yıkamak], cenâze namâzı kılmak, Kur’ân-ı kerîmin tamâmını ezberleyip hâfız olmak, cihâd etmek, san’atına, ticâretine lâzım olandan fazla dîn ve fen bilgilerini öğrenmek gibi farzlar böyledir.
"Kur'ân-ı kerîmi dinlemek farz-ı kifâyedir ve okunmasından ve nâfile ibâdetlerden daha sevâbdır." (Halebî-yi Kebîr)
"Cenâze namazını kılmak, ölüye hizmet, san'at ve ticâret bilgilerini (ve bugünün silâhlarını yapmak ve kullanmak için fen bilgilerini iyi) öğrenmek farz-ı kifâyedir." (Yûsuf Sinâneddîn)
"Bir âyet ezberlemek herkese farz-ı ayndır. Fâtihayı ve üç âyet veya bir kısa sûre ezberlemek vâcibdir. Kur'ân-ı kerîmin hepsini ezberlemek farz-ı kifâyedir." (Alâüddîn-i Haskefî)
.24/08/2021
Ef'âl-i mükellefîn -2-
Yapılması farz gibi kesin olan emirlere vâcib denir. Bu emrin Kur’ân-ı kerîmdeki delîli farz kadar açık değildir.
Dünkü makâlemizde, "mükelleflerin fiilleri" manâsına gelen "Ef'âl-i mükellefîn" 8'dir. Bunlar: Farz, vâcib, sünnet, müstehab, mubâh, harâm, mekrûh ve müfsiddir demiş ve sâdece 1. madde üzerinde durabilmiştik. Bugün de, makâlemizin hacmi nisbetinde kalan maddelerden dördünü daha ele alalım:
2- VÂCİB: Yapılması farz gibi kesin olan emirlere denir. Bu emrin Kur’ân-ı kerîmdeki delîli farz kadar açık değildir. Zannî (şübheli) olan bir delîl ile sâbittir. Vitr namâzını ve Bayram namâzlarını kılmak, zengin olunca kurbân kesmek, fıtra veya fitre (yanî sadaka-i fıtr) vermek vâcibdir. Vâcibin hükmü farz gibidir. Vâcibi terk etmek, tahrîmen mekrûhtur. Vâcib olduğuna inanmayan kâfir olmaz. Fakat, yapmayan Cehennem azâbına müstehak olur.
3- SÜNNET: Allahü teâlânın açıkça bildirmeyip, yalnız Peygamber Efendimizin yapılmasını övdüğü yâhud devam üzere kendisinin yaptığı veyâhud yapılırken görüp de mâni’ olmadığı şeylere “Sünnet” denir. Sünneti beğenmemek küfürdür. Beğenip de yapmayana azâb olmaz. Fakat özürsüz ve devamlı terk eden itâba, azarlanmaya ve sevâbından mahrûm olmaya müstahak olur. Meselâ, Ezân okumak, ikâmet getirmek, cemâat ile namâz kılmak, abdest alırken misvâk kullanmak, evlendiği gece yemek yedirmek ve çocuğunu sünnet ettirmek gibi.
Sünnet iki çeşittir:
Sünnet-i Müekkede: Peygamber Efendimizin devamlı yaptıkları, pek az terk ettikleri kuvvetli sünnetlerdir. Sabâh namâzının sünneti, öğlenin ilk ve son sünnetleri, akşam namâzının sünneti, yatsı namâzının son iki rek’at sünneti böyledir. Bu sünnetler, aslâ özürsüz terk olunmaz. Beğenmeyen kâfir olur.
Sünnet-i Gayr-i Müekkede: Peygamber Efendimizin, ibâdet maksâdı ile ara sıra yaptıklarıdır. İkindi ve yatsı namâzlarının dört rek’atlık ilk sünnetleri böyledir. Bunlar çok kerre terk olunursa, bir şey lâzım gelmez. Özürsüz olarak büsbütün terk olunursa itâba ve şefâatten mahrûm olmaya sebeb olur.
Beş-on kimseden birisi işlese, diğer Müslümânlardan sâkıt olan sünnetlere de “Sünnet-i alel-kifâye” denir. Selâm vermek, i’tikâfa girmek gibi.
Abdest almağa, yemeğe, içmeğe ve her mübârek işe başlarken besmele çekmek sünnettir.
4- MÜSTEHAB: Buna, "mendûb", "âdâb" da denir. "Sünnet-i gayr-i müekkede" hükmündedir. Peygamber Efendimizin ömründe bir-iki kerre dahî olsa yaptıkları ve sevdikleri, beğendikleri husûslardır. Yeni doğan çocuğa yedinci gün isim koymak, erkek ve kız çocuğu için akîka hayvânı kesmek, güzel giyinmek, güzel koku sürünmek müstehabdır. Bunları yapana çok sevâb verilir. İşlemeyene azâb olmaz. Şefâatten mahrûm kalmak da olmaz.
5- MUBÂH: Yapılması emrolunmayan ve yasak da edilmeyen şeylere mubâh denir. Yani günâh veyâ tâat olduğu bildirilmemiş olan işlerdir. İyi niyyetle işlenmesinde sevâb, kötü niyetle işlenmesinde azâb vardır. Uyumak, helâlinden çeşidli yemekler yemek, helâl olmak şartıyle türlü elbise giymek gibi işler, mubâhdırlar. Bunlar, İslâmiyyete uymak, emirlere sarılmak niyyetiyle yapılırsa sevâb olurlar. Sıhhatli olup, ibâdet yapmaya niyyet ederek, yemek-içmek böyledir
.30/08/2021
.30/08/2021
Ef'âl-i mükellefîn -3-
Harâma, helâl diyenin ve helâle, harâm diyenin îmânı gider, kâfir olur. Harâm olan şeyleri terk etmek, onlardan sakınmak farzdır...
Geçen haftaki 2 makâlemizde, Ef’âl-i mükellefînden 5 maddeyi açıklamıştık. Bugün de kalan 3 madde üzerinde duralım:
6- HARÂM: Allahü teâlânın, Kur’ân-ı kerîmde, “yapmayınız” diye açıkça yasak ettiği şeylerdir. Harâmların yapılması ve kullanılması kesinlikle yasaklanmıştır. Harâma, helâl diyenin ve helâle, harâm diyenin îmânı gider, kâfir olur. Harâm olan şeyleri terk etmek, onlardan sakınmak farzdır ve çok sevâbdır.
Harâm iki çeşiddir:
Harâm li-aynihî: Adam öldürmek, zinâ, livâta etmek, kumar oynamak, şarâb ve her türlü alkollü içkileri içmek, yalan söylemek, hırsızlık yapmak, domuz eti, kan ve leş yemek, kadınların, kızların başları, kolları, bacakları açık sokağa çıkmaları harâm olup, büyük günâhtırlar. Bir kimse, bu günâhları işlerken, Besmele okusa veyâ helâl olduğuna i’tikâd etse, yâhud Allahü teâlânın harâm etmesine ehemmiyet vermese, kâfir olur. Bunların harâm olduğuna inanıp, korkarak yapsa kâfir olmaz. Fakat Cehennem azâbına müstahak olur. Eğer ısrâr edip, tevbesiz ölürse, îmânsız gitmeye sebeb olur.
Harâm li-gayrihî: Bunlar asılları i’tibârıyla helâl olup, başkasının haklarından dolayı harâm olan şeylerdir. Meselâ bir kişinin bağına girip, sâhibinin izni yok iken meyvesini koparıp yemek, ev eşyâsını ve parasını çalıp kullanmak, emânete hıyânet etmek, rüşvet, fâiz ve kumâr ile mâl ve para kazanmak gibi. Bunları yapan kimse, yaparken Besmele söylese ve yâhud helâldir dese kâfir olmaz. Çünkü, o kişinin hakkıdır, geri alır. Beş buçuk arpa (bir dank) ağırlığında gümüş kıymeti kadar hak için, yarın kıyâmet gününde cemâat ile kılınmış yediyüz rek’at kabûl olunmuş namâzın sevâbı, Allahü teâlâ tarafından alınıp, hak sâhibine verilir. Harâmlardan kaçınmak, ibâdet yapmaktan dahâ çok sevâbdır. Onun için harâmları öğrenip, kaçınmak lâzımdır.
7- MEKRÛH: "Allahü teâlânın ve Muhammed aleyhisselâmın, beğenmediği ve ibâdetlerin sevâbını gideren şeylere mekrûh denir."
Mekrûh iki çeşittir:
Tahrîmen mekrûh: Vâcibin terkidir. Harâma yakın olan mekrûhlardır. Bunları yapmak azâbı gerektirir. Güneş doğarken, tam tepede iken ve batarken namâz kılmak gibi. Bunları kasıtla işleyen âsî ve günâhkâr olur. Cehennem azâbına müstahak olur. Namâzda vâcibleri terk edenin, tahrîmi mekrûhları işleyenin, o namâzı iâde etmesi vâcibdir. Eğer sehv ile, unutarak işlerse, namâz içinde secde-i sehv yapar.
Tenzîhen mekrûh: Mubâh, yani helâl olan işlere yakın olan, yâhud, yapılmaması yapılmasından dahâ iyi olan işlerdir. Gayr-i müekked sünnetleri veyâ müstehabları yapmamak gibi.
8- MÜFSİD: Dînimizde, meşrû olan bir işi veyâ başlanmış olan bir ibâdeti bozan şeylerdir. Îmânı ve namâzı, nikâhı ve haccı, zekâtı, alış ve satışı bozmak gibi. Meselâ, Allaha ve kitâba söğmek küfür olup, îmânı bozar. Namâzda gülmek, abdesti ve namâzı bozar. Oruçlu iken bilerek yemek, içmek orucu bozar.
Farzları, vâcibleri ve sünnetleri yapana ve harâmdan, mekrûhdan sakınana ecr, yani sevâb verilir. Harâmları, mekrûhları yapan ve farzları, vâcibleri yapmayana günâh yazılır.
Mubâhlar içinde, Allahü teâlânın sevdiklerine “Hayrât" ve "Hasenât” denir. Bunları yapana da sevâb verilir ise de, bu sevâb, sünnet sevâbından azdır.
.16/08/2021
.16/08/2021
İbâdetlerin en fazîletlisi...
Resûlullah Efendimiz bir hadîs-i şerîfte buyurdu ki: “İbâdetlerin efdali, en kıymetlisi, fıkıh öğrenmek ve öğretmektir.”
Âkıl (akıllı) ve bâliğ (bülûğa, ergenlik çağına erişmiş) erkek ve kadın her Müslümâna; îmân edilecek şeyleri, farzlardan, harâmlardan meşhûr olanları, lüzûmu kadar öğrenmek farzdır. Bunları öğrenmemek harâmdır. İşitip de, öğrenmeye ehemmiyyet vermemek küfür olur, îmânı giderir. Bir hadîs-i şerîfte; “İlim öğreniniz. İlim öğrenmek, ibâdettir. İlim öğrenene ve öğretene cihâd sevâbı vardır” buyuruldu.
Her mü’mine, birinci farz olan şey, îmânı, farzları, harâmları öğrenmektir. Bunlar öğrenilmedikçe, Müslümânlık olamaz, îmân elde tutulamaz; Hak borçları ve kul borçları ödenemez; niyyet, ahlâk düzeltilemez ve temizlenemez. Düzgün niyyet edilmedikçe de, hiçbir farz kabûl olmaz.
Hadîs-i şerîfte; “Bir sâat ilim öğrenmek veyâ öğretmek, sabâha kadar ibâdet etmekten dahâ sevaptır” buyurulmuştur.
Ölmemek için, yemek, içmek lâzım olduğu gibi, dîn düşmânlarına aldanmamak için de, dînini, îmânını öğrenmek lâzımdır. Ecdâdımız, her zamân bir araya toplanıp, ilmihâl kitâplarını okurlar, dînlerini öğrenirlerdi. Ancak, böyle Müslümân kalmışlardır.
Abdullah bin Mubârek hazretleri; “İlim öğrenen, günâh işlemekten korkar. Günâhtan korkan ondan kaçar. Ondan kaçan ise kıyâmet günü hesaptan kurtulur” buyurmuştur.
Bir hadîs-i şerîfte; “İbâdetlerin efdali, en kıymetlisi, fıkıh öğrenmek ve öğretmektir” buyuruldu.
Hadarâtül-kuds kitâbının müellifi buyurmuştur ki: “İmâm-ı Rabbânî hazretlerinden Buhârî, Mişkât, Hidâye, Şerh-i Mevâkıf kitâplarını okudum. Dâimâ, gençleri ilim öğrenmeye teşvîk ederdi. Önce ilim, sonra tarîkat buyururdu. Benim, ilimden kaçındığımı, tarîkatten zevk aldığımı görünce, hâlime merhamet ederek; kitâp oku, ilim öğren, câhil sofu, şeytânın maskarası olur; 'ilim rütbesi rütbelerin en üstünüdür' buyurdu.”
Hadîkada buyuruluyor ki: “Fıkıh ilmi ile uğraşmak, yani farzları ve harâmları öğrenmek, her Müslümâna farz-ı ayındır. Fazlasını öğrenmek de, farz-ı kifâye olup, çok sevaptır, hiçbir zararı yoktur.”
Anadan, babadan izin almadan cihâda ve tehlikeli olan yoldan bir yere, hattâ farz olan hacca gitmek câiz değildir. İzinleri olmadan ilim tahsîline gitmek ise câizdir. İslâmiyyeti doğru olarak öğrenebilmek için de, fıkıh ve ilm-i hâl kitâplarını okumaktan başka çâre yoktur. Fıkıh kitâbı okumak, geceleri nâfile namâz kılmaktan dahâ sevâptır. Çünkü farzları, harâmları, âlimlerden veyâ yazmış oldukları kitâplardan öğrenmek farzdır. Kendisi yapmak ve başkalarına öğretmek için fıkıh kitâpları okumak, tesbîh namâzı kılmaktan dahâ sevâptır.
Netice olarak Allahü teâlâ, Resûlullah Efendimizi, Kur’ân-ı kerîmi teblîğ etmek, öğretmek için gönderdi. Eshâb-ı kirâm, Kur’ân-ı kerîmdeki bilgileri, Resûlullah Efendimizden öğrendiler. Din âlimleri de, Eshâb-ı kirâmdan öğrendiler. Bütün Müslümânlar da, dîn âlimlerinden ve bunların kitâplarından öğrendiler. Hadis-i şerifte buyurulduğu gibi: “Allahü teâlâ, melekler ve her canlı, insanlara iyilik öğreten Müslümânlara duâ ederler.”
.10/08/2021
.10/08/2021
Zekâtın cemiyetteki fonksiyonu
Zekâtı muhtaçlara vermelidir. Zekât, çalışamayacak kadar hasta, sakat olanlara ve çalışıp da güç geçinenlere verilir...
“Zekât” çok önemli bir ibâdettir. Sevgili Peygamberimiz “Zenginlerin zekâtı, fakîrlere kâfi gelmeseydi, Allahü teâlâ, fakîrlerin rızkını başka yollardan verirdi. Aç kalan fakîr varsa, zenginlerin zulmü yüzündendir” [El-Askerî] buyurmuştur.
Zekâtı muhtaçlara vermelidir. Zekât, çalışamayacak kadar hasta, sakat olanlara ve çalışıp da güç geçinenlere verilir. Allahü teâlâ, böyle fakîrleri milletin içinde kırkta bir yaratmıştır. Eli ayağı tutup da çalışabilenlerin zekât istemeleri harâmdır. İstemediği hâlde, kendisine zekât verilirse, alması günâh olmaz.
Zekât, Kur’ân-ı kerîmin birçok yerinde “Namaz” ile beraber zikrediliyor. Meselâ Bakara sûresinin 43. âyetinde: “Namazı kılınız, zekâtı veriniz” buyuruluyor.
Resûlullah, “Zekâtı verilmeyen mâllar, ejderha olup sâhibinin boynuna sarılır” buyurduktan sonra şu meâldeki âyet-i kerîmeyi okudu:
“Allah'ın, kendilerine lütfundan verdiği ni’metlere karşı cimrilik edenler [Hak teâlânın ihsân ettiği mâlın zekâtını vermeyenler], bunun, kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar [iyi ettiklerini, zengin kalacaklarını zannediyorlar]. Hayır o, kendileri için şerdir [Hâlbuki kendilerine kötülük etmiş oluyorlar]. Cimrilik ettikleri şey, kıyâmet gününde boyunlarına dolanacaktır [o mâllar Cehennemde azâp âleti olacak]. Göklerin ve yerin mîrâsı Allah'a âittir. Allah yaptıklarınızdan haberdârdır.” [Âl-i İmrân, 180]
Kur’ân-ı kerîmde, “…Altın ve gümüşü biriktirip de onları Allah yolunda sarf etmeyenler (harcamayanlar) var ya, işte onlara elem verici bir azâbı müjdele! (Bu paralar) Cehennem ateşinde kızdırılıp bunlarla onların alınları, yanları (böğürleri) ve sırtları dağlanacağı gün (onlara denilir ki): "İşte bu, kendiniz için biriktirdiğiniz servettir. Artık yığmakta olduğunuz şeylerin (azâbını) tadın!” buyuruldu. [Tevbe, 34-35]
Sevgili Peygamberimiz, bazı hadîs-i şerîflerinde şöyle buyurdular:
“Zekât vermeyene Allah la’net eder.” [Nesâî]
“Mâlın temizlenmesi için zekât farz kılındı.” [Hâkim]
“Allah’a ve Resûlüne inanan zekât versin.” [Taberânî]
“En fazîletli ibâdet namâz, sonra zekâttır.” [Taberânî]
“Zekât vermeyen, kıtlıklara marûz kalır.” [Taberânî]
“Zekât vermeyen, temiz mâlını kirletir.” [Taberânî]
“Zekâtı verilmeyen mâl, kara veya denizde telef olur.” [Taberânî]
“Zekât vermeyen toplum, rahmetten mahrûm kalır.” [Taberânî]
“Zekât vermeyenin namâzı kabul olmaz.” [Taberânî]
[Zekât vermemek harâm olduğu için, böyle günâhkârın kıldığı namâz sahîh olup, borcu ödenirse de, namâzdan hâsıl olacak sevâba kavuşamaz. Her günâh böyledir.]
“Zekâtını veren, o mâlın şerrinden korunur.” [Beyhekî]
“Hastayı sadaka ile, mâlı zekât ile koruyunuz.” [Deylemî]
“Zekât, karıştığı mâlı ifsâd eder.” [Tergîb]
İmâm Ahmed bin Hanbel hazretleri, bu son hadîs-i şerîfi, “İhtiyâcı olmadığı hâlde, zekât olarak alınan mâl, diğer mâlları helâk eder” diye açıklamıştır.
.09/08/2021
.09/08/2021
İbâdetlerin, aile ve cemiyetlere faydaları
İbâdetlerin faydaları sâdece fertlerle sınırlı değildir. Bazı ibâdetler toplum âhengini, düzenini önemli ölçüde etkiler...
İslâmiyetin başlangıcında, daha ziyâde îmânı kuvvetlendiren sûre-i celîleler ve âyet-i kerîmeler geliyordu, ama “Hicret-i Nebeviyye”den sonra artık ibâdetlere ve ahkâma dâir vahiyler ağırlık kazandı.
İbâdetlerin faydaları sâdece fertlerle sınırlı değildir. Bazı ibâdetler toplum âhengini, düzenini önemli ölçüde etkiler. Meselâ cemâatle kılınan namâzların, sosyal ilişkiler açısından ne kadar önemli etkisi olduğunu kim inkâr edebilir?
Ramazân ayında tutulan oruçta bu özellik, çok daha belirgin bir şekilde gözlemlenir. Ramazân ayının manevî atmosferi içinde yapılan her türlü sadaka ve maddî yardımlaşmanın, nice bunalmış insanların sıkıntı ve problemlerine çözüm ve râhatlık sağladığı herkesin bildiği bir gerçektir.
Zekât ve sadaka-ı fıtırda, bunlara ilâveten sosyo-ekonomik dengeleri olumlu yönde etkileyen çok hikmetli özellikler vardır.
Bedenî ve mâlî ibâdetlerin, sâdece rûhlara ve bedenlere değil, aynı zamanda âilelere ve cemiyetlere de birçok faydaları vardır.
Mukaddes dînimiz İslâmiyet, cemiyet düzeninin sağlanması, insanların birbirlerini sevmeleri ve yardımlaşmaları için zekât ve sadaka vermeyi, hediyeleşmeyi, selâmlaşmayı, iyi münâsebetleri emretmiştir. Bir kişi, bütün insanların yaptığı kadar ibâdet etse, bir kimseye fayda temîn etmek gibi olamaz. Demek ki insanlara yardım etmek büyük sevâptır.
Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde, “Mü’minler ancak kardeştirler…” [Hucurât,10] buyurarak inanan insanların kardeş olduklarını i’lân etmiştir. Bundan dolayı İslâmiyet, bütün Müslümânları tek bir vücut gibi kabûl etmiş, Müslümânların birbirlerinin dertleri ile ilgilenmelerini istemiştir.
Sevgili Peygamberimiz, bu konuda: “Mü’minlerin birbirlerini sevme ve birbirlerine acıyıp meyletmedeki misâli vücut misâlidir. Vücuttan bir uzuv şikâyetlenince, vücûdun diğer organları uykusuzluğa ve sıtmaya ma’rûz kalmak sûretiyle ona iştirâk ederler” buyurmuştur.
Sözlüklerde “Sadaka”: “Allahü teâlânın rızâsını kazanmak niyetiyle ve karşılık beklemeden, muhtaç olanlara, fakîrlere hibe edilen mâl, para ve her türlü iyilikte, ihsânda bulunma” ma’nâsına geldiği gibi, “Zekât” ve “Ganîmet” ma’nâlarında da kullanılmaktadır.
Büyük âlim Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi aleyh) “Sadaka; belâları önler, ömrü uzatır, bedene sıhhat verir, malı arttırır” buyurmuştur.
Yapıldıktan sonra sevâbı devâm eden hayırlı, iyi işlere, devâmlı hayra sebep olan sadakaya “sadaka-i câriye” denilir.
Bir Müslümân, farz olan zekâtı verdikten sonra, âhırette büyük sevâplara nâil olabilmek, bedeninin sıhhat ve âfiyete, mâl ve evlâdının da berekete kavuşabilmesi için sadaka da vermelidir. Mübârek gün ve gecelerde, bilhâssa Ramazân ayında verilmesi daha iyi olur.
.03/08/2021
.03/08/2021
İbâdetlerde dikkat edilecek hususlar
İbâdete harâm karıştırmak ve bundan daha da kötüsü, bizzât ibâdet olarak sunmak, küfre kadar götürür.
Ramazân ayı, eğlence ayı değil, ibâdet ve fırsat zamanıdır. Ramazân ayında, çeşitli çalgılı programlar, konserler düzenlenmesi dîne aykırıdır. En tehlikelisi de, bunların bir kısmının, "tasavvuf müziği", "semâ gösterisi" vs. adı altında yapılarak, ibâdet olarak sunulmasıdır. Hâlbuki dînimizde, her çeşit çalgı harâmdır. İbâdete harâm karıştırmak ve bundan daha da kötüsü, bizzât ibâdet olarak sunmak, küfre kadar götürür. Sevgili Peygamberimiz bu konuda şöyle buyuruyor:
“Bir zaman gelecek, ümmetimden bazıları, mizmarı [çalgıyı] helâl sayacaktır.” [Buharî]
“Şarkıcı kadın ve çalgı aletleriyle eğlenenleri, Allahü teâlâ, yerin dibine batırır.” [İbn-i Mâce]
“Ben, mizmârları [çalgıları] ve putları yasaklamak için de gönderildim.” [İmâm Ahmed, Ebû Nuaym]
“Ni’mete kavuşunca çalgıyla eğlenmek la’netlenmiştir.” [Bezzâr]
Seyyid, allâme İbn-i Âbidin (rahmetullahi aleyh) de buyuruyor ki:
“Tarîkatçıların yaptıkları gibi, ölçülü hareketlerle sallanıp oynamaya “raks” denir. Fıkıh âlimleri, “Raksı helâl sayıp, bilhâssa tefle oynayarak tegannî eden kimse kâfir olur” demişlerdir. Bezzâziyye kitâbının müellifi, İmâm-ı Kurtubî’den, “Çalgının ve raksın harâm olduğu husûsunda müctehid imâmların icmâı vardır” diye nakledip, “Şeyhülislâm Kirmânî’nin, “Raksı helâl gören kâfir olur” fetvâsını gördüm” demiştir. Raksı helâl sayanların, fâsık olacağını bildiren âlimler de olmuştur. Bütün bunlar, kâfirlerin âdetidir. Her çalgı harâmdır. Eğer ansızın kulağına gelirse, mazûr sayılır. Dinlememek için, bütün gücünü sarf etmek farzdır.” (Hâşiyetü Reddil-muhtâr)
Çalgı çalmak ve dinlemek harâm olduğu gibi, mevlidi ve ilâhîleri çalgı eşliğinde okumak da harâmdır. Defle veya ney gibi başka çalgı âletiyle zikir çekilmez, İlâhî söylenmez. Defin zilli olup olmaması fark etmez. Çünkü ilâhî ve mevlid okumak ibâdettir. Adına "tasavvuf müziği" de dense, çalgının her çeşidi harâmdır. İbâdet etmeye, Kur’ân okumaya, namaz kılmaya, zikir çekmeye, mevlid okutmaya harâm karıştırmak küfür olur. Çünkü İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki: Resûlullah’ın geldiği bir evde, küçük zenci kızlar [câriyeler] def çalıp şarkı söylüyorlardı. Şarkıyı bırakıp, Resûlullah’ı övmeye başladılar. Resûlullah, “Onu bırakın, oyun arasında beni övmeyin! Beni övmek [mevlid, ilâhî okumak] ibâdettir. Eğlence, oyun arasında ibâdet câiz değildir” buyurdu. Bazıları, bu hadîs-i şerîfe istinâden kadınların şarkı söylemesinin ve çalgının câiz olduğunu söylüyorlar. Hâlbuki şarkı söyleyen kızlar câriyeydi. Câriyenin statüsü farklıdır. Sesi de avret değildir. (İhyâu Ulûmid-dîn), (Kimyâ-yı Saâdet)
.02/08/2021
İbâdet nedir?
İbâdetin bedenle ve malla yapılanları olduğu gibi, ikisiyle birlikte müşterek olarak yapılanları da vardır...
Bundan önceki 6 makâlemizde, YouTube’ta, “Bizim dînimiz özgürlük, ezânımız müzik, ibâdetimiz de eğlencedir” diye konuşma yapan birisinin bu sözü üzerine, birer nebze dîn, ezân ve müzik üzerinde durmuştuk; bugün ve yarın da inşâallah, ibâdet konusunda birkaç kelime yazmak istiyoruz. Evvelâ “ibâdet” nedir? Onun bir tarîfini yapalım:
“İbâdet: Kulluk, kulluk vazîfelerini İslâmiyetin bildirdiği şekilde yerine getirmek; Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymak” demektir.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde (meâlen) buyurmuştur ki: “Cinnîleri ve insanları, beni tanımaları, bana ibâdet etmeleri için yarattım.” (Zâriyât, 56)
Bir hadîs-i şerifte “Allahü teâlâyı, görür gibi ibâdet et! Sen O'nu görmüyorsan da, O seni görüyor” buyurulmuştur. (Buhârî ve Müslim)
Bu konuda, âlimlerin de güzel bazı sözleri vardır:
“İnsanlar ibâdet yapmak için yaratıldı. İbâdetin özü de; kalbin her zaman, Allahü teâlâdan gâfil olmamasıdır, O’nu unutmamasıdır.” (Hâce Ubeydullah-ı Ahrâr)
“İbâdet etmek bakımından dünyânın bir sâati, kıyâmetin bin senesinden daha iyidir. Zîrâ bu bir sâatte; sâlih, faydalı amel işlenebilir. Hâlbuki kıyâmetin o bin senesinde, bir şey yapılamaz. O hâlde, ey mü'min kardeşim! Vaktini boş şeylerle geçirme! Zamânının kıymetini bil ve en iyi şeyler için kullan! Namazlarını vaktinde kıl ki, kıyâmet günü pişmân olmayasın! Çok büyük sevâba kavuşasın!” (Cüneyd-i Bağdâdî)
“Eğer ibâdet bir kuş olsaydı, şüphesiz onun kanatları oruç ile namaz olurdu.” (Yahyâ bin Muâz)
İbâdetin bedenle ve malla yapılanları olduğu gibi, ikisiyle birlikte müşterek olarak yapılanları da vardır. “İbâdet-i Bedeniyye: Beden ile yapılan ibâdetler” demektir.
Sûriyeli, seyyid, allâme Muhammed Emîn İbn-i Âbidîn (rahmetullahi aleyh) isimli fıkıh âlimi “Namaz, ibâdet-i bedeniyye olduğundan başkası yerine kılınamaz. Herkesin kendisi kılması lâzımdır. Ağır hasta ve çok ihtiyâr kimse, namaz yerine fakîre fidye (bedel, belli miktarda mal veya para) veremez. Hâlbuki, oruç yerine fidye vermesi lâzımdır” buyurmuştur.
“İbâdet-i Mâliyye” ise “Zekât, sadaka-i fıtr, kurbân gibi mâl ile yapılan ibâdetler” demektir.
“Bir kimse birkaç yemîni bozarsa, hepsi için ayrı ayrı keffâret yapması lâzımdır. Keffâretler, zekât gibi ibâdet-i mâliyyedir. Mâlını fakîrlere bir vekîl vâsıtası ile vermesi câiz olur. Fakat kendisinin mâlı ayırırken veya fakîre verilinceye kadar niyet etmesi lâzımdır.” (İbn-i Âbidîn)
Hac ve umre ibâdetleri de, hem beden, hem de mâl ile yapılan ibâdetlerdir.
“Ramazân eğlenceleri, Ramazân konserleri düzenleniyor. Bir de, 'tasavvuf müziği' eşliğinde iftârlar veriliyor. Bunlar dîne uygun mu?” diye bir suâl sorulacak olursa, hiçbirinin dînde yerinin olmadığını çok net bir şekilde ifâde edebiliriz. İslâm âlimleri (meselâ İmâm-ı Gazâlî) buyuruyorlar ki: “Çağıranın yemeği şüpheliyse veya İslâmiyetin yasak ettiği şey varsa, meselâ çalgı çalınıyorsa, oyun, kumar gibi şeyler varsa, o çağrılan yere gidilmez.” (İhyâu Ulûmid-dîn)
.27/07/2021
.27/07/2021
Müziğe dâir birkaç kelime...
Sevgili Peygamberimiz buyurdu ki: “Rahmet melekleri, köpek ve çan bulunan kâfileye yaklaşmaz.”
Müzik hakkında dün bazı açıklamalar yapmıştık; bugün birkaç kelime daha ilâve etmek istiyoruz. Sevgili Peygamberimiz buyurmuştur ki:
“Rahmet melekleri, köpek ve çan bulunan kâfileye yaklaşmaz.” [Müslim, Ebû Dâvûd, Tirmizî]
“Ceres [çan, zil, çıngırak], şeytânın mizmârıdır [çalgısıdır].” [Müslim, Ebû Dâvûd, Nesâî]
“Şarkıcı ve çalgıcı kadınlar çoğaldığı ve içkiler mubâh gibi içildiği zaman, bazı belâlara marûz kalınır.” [Ebû Dâvûd, Tirmizî, İbn-i Mâce, İmâm Ahmed]
“Şarkıcı kadınlar ve çalgı âletleri çoğaldığı, bu ümmetin sonra gelenleri [türediler], önceki âlimleri kötüledikleri zaman bazı belâları bekleyiniz.” [Tirmizî]
“Rahmet melekleri, ceres [çan, zil, çıngırak] bulunan yere girmezler.” [Nesâî]
“Cenâb-ı Hak, zurna, gırnata, ûd, def gibi bütün çalgı âletlerini, câhiliyet döneminde tapınılan putları kaldırmamı emretti.” [İmâm Ahmed]
“Kur’ân, mizmârlardan okunduğu zaman ölebilirsen öl.” [Taberânî]
“İlk teğannî eden şeytândır.” [Taberânî]
“Şarkıcı kadının aldığı para harâm olduğu gibi, onu dinlemek ve yüzüne bakmak da harâmdır. Harâmla beslenen vücûda Cehennem ateşi lâyıktır.” [Taberânî]
“Mûsikî, kalbde nifâk hâsıl eder.” [Beyhekî]
“Sesini ğınâ ile yükseltene şeytân musallat olur.” [Deylemî]
“Çalgıları yok etmek için gönderildim.” [Ebû Nuaym]
“Kur’ânı, mizmârlardan okuyanlara Allah lanet eder.” [Müsâmere]
Şeyhul-islâm Ahmed İbn-i Kemâl Paşa “Kırk Hadîs” kitâbında buyuruyor ki:
“Mizmârları kırmak ve hınzîrları öldürmek için gönderildim” hadîs-i şerîfindeki mizmâr, bütün çalgı âletleridir. Bu hadîs-i şerîf, her çeşit çalgıyı ve domuz eti yemeyi yasak etmektedir.
İbn-i Hibbân’ın bildirdiği bir hadîs-i şerîfte, Resûlullah, develerin boyunlarındaki ceresleri [çanları] çıkarmıştır. Halbuki çan şehveti tahrîk etmez. Çan bulunan yere rahmet melekleri girmiyor. Artık çalgıyı, çalgı âletlerini siz düşünün.
Yukarıda mûsikînin, çalgıların harâm olduğunu âyet ve hadîslerle bildirdik. Şimdi de âlimlerin kitaplarından ve sözlerinden bazı örnekler verelim:
“Çalgı çalmanın harâm olduğu, icmâ ile bildirildi.” (Makâmât-ı Mazheriyye)
"Müzik bütün dînlerde büyük günâhtır." (ed-Dürrü’l-müntekâ)
“İncîl’in yasakladığı müziği, sonradan papazlar Hıristiyânlığa soktular.” (Mevâhib-i Ledünniye şerhi Zerkânî)
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: İmâm Zıyâeddîn-i Şâmî, ed-Dürerü'l-Mültekıta kitâbında, “Hiçbir âlim, teğannîye mubâh dememiştir” buyurdu. (I / 266)
"Her çeşit çalgı dinlemek harâmdır." (Fetâvâ-i Bezzâziyye, Hadîka, Ahlâk-ı Alâiyye)
"Kur’ân-ı kerîmi mûsikî perdelerine uydurarak okumak harâmdır." (Bezzâziyye)
"Teğannî harâmdır." (et-Tıbbü’n-nebevî)
"Teğannî ile okuyan bir imâmın arkasında kılınan namazın iâdesi gerekir." (Halebî)
"Çalgı çalarak veya oyun arasında Kur’ân okuyan kâfir olur." (Terğîbü’s-salât)
"Tasavvuf müziği diye bir şey yoktur. Müzik, nefsin gıdâsı, rûhun zehiridir, kalbi karartır." (Dürrü’l-meârif)
.26/07/2021
.26/07/2021
Mûsikî (müzik) hakkında...
Âletsiz, çalgısız nağmeli sese “simâ'”, çalgı âleti ile birlikte olan insan sesine de “gınâ [müzik]” denir...
Geçmiş iki haftadaki makâlelerimizde, birisinin “Bizim dînimiz özgürlük, ezânımız müzik, ibâdetimiz de eğlencedir” sözü üzerinde durduk; bugün ve inşallah yarın da, bu konuda birkaç kelime daha yazacağız.
Ansiklopedilere göre, "Müzik" kelimesi, Yunanlıların büyük putları olan Zeüs’ün kızları sayılan Mousa (Müz) denilen 9 heykelin adından hâsıl olmaktadır. Bozuk dînler, kalpleri ve rûhları besleyemediği için, müziğin, her çeşit çalgı sesinin nefislere hoş gelmesi, nefisleri beslemesi rûhânî tesîr sanılmıştır. Bugünkü batı müziği, kilise müziğinden doğmuştur.
Şimdi yeryüzünü kaplayan bozuk dînlerin hemen hepsinde, müzik, ibâdet hâlini almıştır. Müzik ile, her çeşit çalgı ile nefisler keyiflenmekte, şehvânî arzûlar kuvvetlenmektedir. Rûhun gıdâsı olan, kalpleri temizleyen ve nefisleri ezip, harâmlara olan arzûlarını yok eden, İlâhî ibâdetler unutulmaktadır.
Âletsiz, çalgısız nağmeli sese “simâ'”, çalgı âleti ile birlikte olan insan sesine de “gınâ [müzik]” denir. Gınâ, İslâmiyette harâmdır. (Dürrü'l-meârif)
Lokmân sûresinin 6. âyetindeki “lehve’l-hadîs” ifâdesini âlimler mûsikî, çalgı âleti olarak bildirmişlerdir. Büyük sahâbî İbn-i Mes’ûd hazretleri, yemîn ederek “lehve’l-hadîs”ten kasdın, çalgı âleti ve mûsikî olduğunu söylemiştir. (Tefsîr-i Medârik, Tefsîr-i İbn-i Kesîr)
“Mevâhib-i Aliyye” ismindeki Fârisî Tefsîrde ve Osmânlıca tercümesi Mevâkib Tefsîrinde, “lehve'l-hadîs” âyeti şöyle tefsîr ediliyor: Bazıları, yalan hikâyeler yazarak veya şarkıcı kadınlar tutup herkese ses nağmeleri dinleterek, Kur’ân-ı kerîm dinlemelerine engel olmaya çalışıyorlar. Onlara Cehennem ateşini müjdele.
Bir hadîs-i şerîfte de buyurulmuştur ki: “Üçü hâriç, her lehv bâtıldır.” [Deylemî]
Demek ki lehv, bir oyun, bir eğlence, bir çalgı olduğu için böyle buyurulmuştur.
Müfessirler, İsrâ sûresinin 64. âyetinde şeytâna, “Vestefziz.....bi savtike [Sesinle oynat]” demenin “çalgı ile oynat” demek olduğunu, bu âyetin, her çeşit çalgıyı harâm ettiğini bildirmişlerdir. (Kâdî Beydâvî Tefsîri Hâşiyesi Şeyhzâde)
Müfessirler, En’âm sûresinin 70. âyetini de, “Dînlerini [şarkı ile, mûsikî ile] oyun ve eğlence hâline sokanlardan uzak dur” şeklinde tefsîr etmişlerdir.
Şimdi Resûlullah Efendimizin, yukarıdaki âyetleri nasıl açıkladığına bakalım, ama önce, Peygamberimizle ilgili 4 âyet-i kerîme meâli zikredelim.
Kur’ân-ı kerîmde buyuruluyor ki:
“Resûle itâat eden, Allah’a itâat etmiş olur…..” [Nisâ, 80]
“O Peygamber, güzel şeyleri helâl, çirkin, pis şeyleri de harâm kılar…..” [A’râf, 157]
“Kur’ânı, sana, insanlara açıklayasın diye indirdik…..” [Nahl, 44]
“Peygamberin emrine uyun, yasak ettiğinden sakının…..” [Haşr, 7]
“Bir zaman gelecek, ümmetimden bazısı, zinâyı, ipek giymeyi, içki içmeyi, mizmârı (çalgıyı) helâl addedecektir.” [Buhârî]
[Diğer hadîs-i şerîfleri, inşâallah yarın nakledelim.]
.20/07/2021
.20/07/2021
Ezâna dâir...
Ezân okuyana, “Müezzin” denilir. Müezzin, ezânı yüksek bir yerde herkese duyurmak için yüksek sesle okur.
Dünkü makâlemizde, namaz vaktinin Müslümânlara bildirilmesi konusunda, Peygamber Efendimizin, Eshâbıyla istişâre buyurduğunu, orada yapılan teklîflerin hiçbirisini kabûl etmediğini yazmıştık.
O gece, Eshâb-ı kirâmdan Hazret-i Ömer ve Abdullah bin Zeyd bin Sa’lebe (radıyallahü anhümâ), rüyâda ezânın nasıl okunacağını görüp, Peygamberimiz Efendimize (sallallahü aleyhi ve sellem) bildirdiler.
Peygamber Efendimiz de; “Bu rüyâ, inşâallah hak, gerçek bir rüyâdır. O kelimeleri, Bilâl’e öğretin, o da okusun” buyurdu. (Serahsî, İbn-i Âbidîn)
Ezânın kelimeleri yedidir:
Allahü Ekber (4 kerre): Allahü teâlâ en büyüktür. [O’na bir şey lâzım değildir. Kulların ibâdetlerine de muhtâc olmaktan uzaktır. İbâdetlerin, O’na hiçbir faydası yoktur.]
Eşhedü En Lâ İlâhe İllallah (2 kerre): [Kibriyâsı, büyüklüğü ile ve kimsenin ibâdetine muhtâc olmadığı hâlde,] ibâdet olunmaya O’ndan başka kimsenin hakkı olmadığına şehâdet eder, elbette inanırım. [Hiçbir şey O’na benzemez.]
Eşhedü Enne Muhammeden Resûlullah (2 kerre): Muhammed’in (sallallahü aleyhi ve sellem) O’nun gönderdiği Peygamber olduğuna, O’nun istediği ibâdetlerin yolunu bildiricisi olduğuna ve Allahü teâlâya, ancak O’nun bildirdiği, gösterdiği ibâdetlerin yaraşır olduğuna şehâdet eder, inanırım.
Hayye Ales-salâh (2 kerre)-Hayye Alel-felâh (2 kerre): Müminleri felâha, saâdete, kurtuluşa sebep olan namaza çağıran iki kelimedir. Sabah ezânı okunurken, “Hayye Alel-felâh”tan sonra, “Es-salâtü hayrun minen-nevm” (Namaz uykudan hayırlıdır) diye iki defâ söylenir.
Allahü Ekber (2 kerre): O’na lâyık bir ibâdeti kimse yapamaz. Herhangi bir kimsenin ibâdetinin O’na lâyık, yakışır olmasından, çok büyüktür, çok uzaktır.
Lâ İlâhe İllallah (1 kerre): İbâdete, karşısında alçalmaya müstahak olan, hakkı olan ancak O’dur. O’na lâyık bir ibâdeti kimse yapamamakla berâber, O’ndan başka kimsenin ibâdet olunmaya hakkı yoktur.
Ezân okuyana, “Müezzin” denilir. Müezzin, ezânı yüksek bir yerde herkese duyurmak için yüksek sesle okur. Peygamber Efendimiz buyurmuştur ki:
“Ezân sesini duyduğunuzda, müezzinin dediği gibi siz de söyleyiniz.” (Buhârî)
İkâmet (kâmet) de, farz namaza başlamadan önce okunması sünnet olan, ezâna benzeyen sözlerdir. Ezândan farkı, fazla olarak “Hayye alel-felâh”tan sonra 2 defa söylenen “Kad kâmetis-salâtü” (Namaz başladı) cümlesidir.
Cumâ namazındaki birinci ezân, Hazret-i Osman (radıyallahü anh) zamânında başlamıştır.
Câmilerin sembolü olan, üzerine çıkılıp ezân okunan minârelerin ilkini, Eshâb-ı kirâmdan Mesleme bin Mahled (radıyallahü anh), Mısır’da vâliyken, hicrî elli sekiz (58) senesinde, Hazret-i Muâviye’nin emriyle yaptırdı.
Ezândan sonra salât ve selâm okumak ilk olarak, hicrî 781 (M. 1351) senesinde Sultân Nâsır Salâhaddîn’in emriyle Mısır’da başladı. Cenâze olduğunu bildirmek için minârelerde salât okunması mûteber (kıymetli) kitaplarda yazılı değildir. Çirkin bir bid’attır; dinde sonradan ortaya çıkarılan bir iştir.
.19/07/2021
.19/07/2021
Ezân hakkında birkaç kelime...
Ezân, İslâmın şiârlarından biridir. Ezân okumak, ilk defa, hicretin birinci senesinde, Medîne-i münevverede başladı...
Geçen hafta, internetteki bir adamın bir sözünü nakletmiştim, diyordu ki: “Bizim dînimiz özgürlük, ezânımız müzik, ibâdetimiz de eğlencedir.” Ona cevap vermeye başlamış; 2 makâlemizde, ilk terim olan dîn üzerinde bir nebze durmuştuk.
Bugün ve yarın da inşâallah, 2. terim olan “Ezân” üzerinde bir nebze durmak istiyoruz: Ezân, lügatte “Bildirmek, da’vet, çağrı” demektir. Ama dînî bir terim olarak “Ezân”: “Namaz vakitlerini bildirmek, Müslümânları namaza dâvet etmek (çağırmak) için, yüksek bir yerde belli olan Arapça kelimeleri sırası ile okumak” demektir.
Büyük Osmânlı âlimi Ebû Saîd Muhammed Hâdimî buyuruyor ki:
“Ezân, câmi, fıkıh kitapları gibi İslâmiyet'in kıymet verdiği şeyleri aşağılamak küfürdür (ya’nî dinden, îmândan çıkıp kâfir olmaktır).”
Ezân, İslâmın şiârlarından biridir. Ezân okumak, ilk defa, hicretin birinci senesinde, Medîne-i münevverede başladı. Medîne’de ilk ezân okuyan Bilâl-i Habeşî’dir (radıyallahü anh). Mekke’de ise Habîb bin Abdurrahmân (radıyallahü anh) oldu. Bundan önce, namaz vakitlerinde yalnız “Es-salâtü câmiatün=Namaz toplayıcıdır” denilirdi.
İslâm, âlemşümûl (evrensel) bir dîndir, onun için, daveti de (ezân da) beynelmilel (uluslararası)dir.
Ezânda, İslâm inancı ve dînin esâsları çok vecîz olarak anlatılmıştır. Burada Allahü teâlânın birliği ve büyüklüğü, Muhammed aleyhisselâmın Allah’ın kulu ve Resûlü olduğu, günde beş defâ, dünyânın her tarafında, bütün insanlığa duyurulur.
Ezân, farz namazların vaktinde kılınması veya kazâsı sırasında okunur. Bayram, cenâze, vitr, terâvîh namazları için, ezân ve ikâmet okunmaz. Ezân ve ikâmet kıbleye karşı okunur. Okunurken konuşulmaz ve selâma cevap verilmez. Ezân ve kâmet sırasında konuşulursa, her ikisi de tekrâr okunur.
Ezân, Müslümân ve akıllı biri tarafından yükseğe çıkarak okunur. Deli, fâsık, çocuk, Müslümân olmayan, kadın, cünüb olan, sarhoş ezân okuyamaz. [Son zamanlarda, Amerika’da, şaklaban ve başı açık bir kadına, bir katedralda (kilisede), Cuma namazı için ezân okuttular, ne idüğü belirsiz bir kadına da Cuma namazı kıldırttılar.]
Kadınlar, ezân ve ikâmet okumazlar. Vakti girmeden önce okunan ezân ve ikâmet, vakti girince tekrâr okunur. Kâmet okumak ezân okumaktan efdaldir (üstün ve kıymetlidir).
Ezân, bildirilen kelimelerle ayakta okunur. Hangi lisânda olursa olsun, tercümeleri okunmaz. Ezânın tercümesini okumak, ezân olmaz. Manâsı anlaşılsa da, ezân başka dillerle okunamaz. Okunduğu zaman ibâdet değiştirilmiş olur. (Seyyid allâme Muhammed Emîn İbn-i Âbidîn)
Müslümânların her namaz vaktinde, kendiliklerinden câmide toplanmaları güçleşince, Peygamber Efendimiz, Eshâbına namaz vakitlerinin nasıl bildirilmesi gerektiğini sordu. O istişâre esnâsında, kimisi Hıristiyânlar gibi nâkûs, yâni çan çalınsın, bâzıları da Yahûdîler gibi boru öttürülsün dediler.
Kimisi de, namaz vakti gelince, ateş yakılıp yukarı kaldırılsın teklîfinde bulundu. Fakat Resûlullah Efendimiz, bunların hiçbirisini kabûl etmedi.
.13/07/2021
.13/07/2021
Müslümânlığın gayesi...
İslâm dîninin gâyesinin, beş şeyi (ya’nî dîni, aklı, nesli, cânı/bedeni ve mâlı) korumak olduğu bildirilmiştir.
“Müslümânlığın gayesi nedir?” diye bir suâl sorulacak olursa, “insanları İslâm-ı hakîkî üzere yaşatıp îmân-ı kâmil ile bu dünyâdan göçmelerini sağlamak ve Cennet’te ebedî seâdete erişmelerini te’mîn etmektir” şeklinde özet bir cevap verilebilir.
Peygamber Efendimiz buyurmuştur ki: “İslâm’ın zirvesi cihâddır” [Tirmizî, Îmân 8/2616; İbn-i Mâce, Fiten 12; Ahmed, V, 245-246]
Yine, “Cihâd, amellerin zirvesidir, kubbesidir” buyurmuştur. [Tirmizî, Fedâilü’l-Cihâd, 22/1658]
Muhammed Tâhir Sünbül Mekkî isimli âlim buyurmuştur ki:
“İbâdetlerin en kıymetlisi, farz-ı ayn olanlardır. Farzlardan sonra en kıymetlisi, Şâfiî mezhebinde sünnet namazlar, Hanbelî mezhebinde cihâd (Allah yolunda harb etmek), Hanefî ve Mâlikî mezheblerinde ise, önce ilim öğrenmek ve öğretmek ve sonra cihâddır.”
Cihâdın fazileti, üstünlüğü, yüksekliği böyle anlatılmasına rağmen, hadîs-i şerifte, emr-i ma’rûf ve nehy-i anil-münker yapmanın bundan da daha fazîletli olduğu ifâde buyurulmuştur.
Bir Müslümân, herkes için hayır ister. Peygamber Efendimiz, bu konuda buyurmuştur ki: “Kendin için sevdiğini, istediğini, başkaları için de sev, iste ki (kâmil) Müslümân olasın.” [Harâitî]
İslâm dîninin gâyesinin, beş şeyi (ya’nî dîni, aklı, nesli, cânı/bedeni ve mâlı) korumak olduğu bildirilmiştir. Bütün Peygamberler, Allahü teâlânın emriyle, ümmetlerine bildirdikleri emir ve yasaklarda, dâimâ bu beş şeyi gözetmişlerdir. Bu beş esâsın gâyesi de, îmânı muhâfaza ederek Müslümân olarak ölmektir. Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruluyor ki: “Ancak Müslümân olarak can veriniz!” [Âl-i İmrân, 102]
Müslümân olsun, kâfir olsun, bilerek veya bilmeyerek, inanarak veya inanmayarak İslâmiyet’e uygun yaşayan bir kimse, bu dünyâda, yaptıklarının faydasını görür, dünyâda hiç sıkıntı çekmez; râhat ve neş’e içinde yaşar. Avrupa’da ve Amerika’da İslâmiyet’e uygun çalışan kâfirler, böyle râhat ediyorlar. Fakat kâfirlere âhirette hiç sevâp ve mükâfât verilmez. Âhirette de faydasını görebilmeleri için, behemehâl îmânla şereflenmeleri lâzımdır.
Allahü teâlâ, kullarına çok acıdığı için, râhatlık ve saâdet menbaı olan dînleri gönderdi. Dînlerin sonuncusu, İslâm dînidir. Aslında Hazret-i Âdem aleyhisselâmdan Peygamber Efendimize gelinceye kadar dîn tektir, o da tevhîd dîni olan İslâmiyettir.
İYİ BİR İNSAN OLMAK İÇİN...
İyi bir insan, kâmil bir Müslümân olmak için, ilk olarak, doğru bir itikâda sâhip olmak, yanî Ehl-i Sünnet itikâdında olmak lâzım. İkinci olarak, fıkhî bilgilere vâkıf olup onlarla amel etmek gerekir.
Bundan dolayı, en büyük âlim ve velîlerden olan İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî (kuddise sirruh) da, dört hak mezhebin fıkıh bilgilerinde mâhir, beş tarîkatte mürşid-i kâmil ve mükemmil olan Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî (kuddise sirruh) da, bu iki husûsun ehemmiyetini vurguluyorlar.
Ehl-i Sünnet; İslâm’ın ana yolu, ana caddesi olup târih boyunca “sırât-ı müstakîm”, "mü’minlerin yolu", "sevâd-ı a'zam" ve "cumhûr-ı müslimîn" olarak anılagelmiştir.
.12/07/2021
.12/07/2021
Dîn-i İslâm’ın temeli nedir?
Allahü teâlâ, Müslümânlara; emirlerimi, bildiriniz, öğretiniz; yasak ettiğim harâmların yapılmasına râzı olmayınız, buyuruyor.
İnternette, bir adamın bir videosunu dinledim; aynen şu cümleyi söyledi: “Bizim dînimiz özgürlük, ezânımız müzik, ibâdetimiz de eğlencedir.” Bundan daha câhilâne bir söz olamaz; düzeltilecek hiçbiri yeri yok. Hani birisi, bir hocaya bir şiir getirmiş; o da “hat ğalat, manâ ğalat, inşâ ğalat” demiş ya. Yanî “yazı bozuk, manâ bozuk, kompozisyon da bozuk.”
Önce böyle bir sözün dînî hükmünü belirtelim, sonra da buradaki üç mühim dînî terim (dîn, ezân, ibâdet) üzerinde sırasıyla duralım. Eğer Müslümân bir kimse böyle bir söz söylese, dînden çıkar, îmânını kaybeder ve kâfir olur. Çünkü böyle bir sözü söylemek çok sarîh, açık bir küfürdür. Burada hem dîn, hem ezân, hem de ibâdet inkâr ediliyor.
Bir babanın veya annenin evlâdına olan şefkat ve merhametinden daha çok, kullarına şefkat ve merhamet eden, acıyan Cenâb-ı Hak, insanları küfürden, dalâletten, sapıklıklardan, ahlâksızlıklardan, zulmetten, karanlıklardan, kötülüklerden, çirkinliklerden, bozukluklardan kurtarmak için, onlara “Dîn-i İslâm”ı göndermiştir.
Umûmî bir tarîf yapmak gerekirse, “İslâm dîni”, Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vasıtasıyla, Sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâma gönderdiği, insanların, dünyâda ve âhirette râhat ve mes'ûd olmalarını sağlayan usûl ve kâidelerdir.
Dîn-i İslâm’ın temeli, îmânı, farzları ve harâmları öğrenmek ve öğretmektir. Allahü teâlâ, Peygamberleri bunun için göndermiştir. Gençlere bunlar öğretilmediği zaman, İslâmiyet yıkılır, yok olur. Allahü teâlâ, Müslümânlara “Emr-i ma’rûf” yapmayı emrediyor. Yani, benim emirlerimi, bildiriniz, öğretiniz buyuruyor ve “Nehy-i anil-münker”i emrediyor. Yani, yasak ettiğim harâmları bildiriniz ve yapılmasına râzı olmayınız, diyor.
Allahü teâlâ, âyet-i kerîmelerde buyurmuştur ki (meâlen):
“İçinizden, insanları hayra çağıracak, ma'rûfu emredecek, kötülükten alıkoyacak bir topluluk bulunsun. İşte onlar, kurtuluşa erenlerdir.” (Âl-i İmrân, 104)
“Mü'minler, ma'rûf olan şeyleri emrederler.” (Âl-i İmrân, 114)
Âyetlerde geçen “Ma'rûf: Dînin ve aklın beğendiği şeyler” demektir.
Bir hadîs-i şerîfte de buyurulmuştur ki: “Ma'rûfu ve (o ma'rûfu) yapanı seviniz. Nefsim yed-i kudretinde (kudret elinde) olan Allah'a yemîn ederim ki, bereket ve âfiyet onlarla berâberdir.” (Râmûzül-Ehâdîs)
Mü’min, Allah indinde çok kıymetlidir. Bir âyet-i kerîmede, “Eğer inanıyorsanız, en âlî/en yüce kimselersiniz”, Beyyine sûresindeki diğer bir âyet-i celîlede ise, “Îmân edip sâlih amel işleyenler/yararlı işler yapanlar, mahlûkâtın en hayırlılarıdırlar” buyurulmuştur.
Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Birbirinize Müslümânlığı öğretiniz. Emr-i ma’rûfu bırakır iseniz, Allahü teâlâ, en kötünüzü başınıza musallat eder ve duâlarınızı kabûl etmez.” [Bezzâr]
“Bütün ibâdetlere verilen sevap, Allah yolunda gazâya verilen sevâba göre, deniz yanında bir damla su gibidir. Gazânın sevâbı da, emr-i ma’rûf ve nehy-i anil-münker sevâbı yanında, denize nazaran bir damla su gibidir.” [Deylemî]
.06/07/2021
.06/07/2021
Peygamberimizin Mekkelileri açıkça İslâm'a davet etmesi...
Sevgili Peygamberimiz (aleyhisselâm), nerede bir kimse veya bir topluluk görse, onlara İslâm'ı anlatırdı...
Kureyşliler, Peygamber Efendimizi (aleyhisselâm), davâsından vâzgeçirmek için, ona kadın, para ve reîslik teklîf etmişler; yeter ki bu davândan vâzgeç demişlerdir.
Ayrıca Kureyşliler, Peygamberimizi himâye eden amcası Ebû Tâlib’i de tehdîd etmişler; ya yeğenini himâyeden vazgeç yahut da sana da harp açarız demişlerdir. Bunun üzerine, o, yeğenini çağırmış ve durumu kendisine bildirmiştir. Peygamber Efendimiz, önce bazı âyet-i kerîmeler okumuş, sonra da “(Ey Amca!) Vallahi, bu davâyı terk etmem için, Güneş'i sağ elime, Ay'ı da sol elime koysalar, yine de terk etmem…” şeklinde sözlerine devâm etmiş ve ağlayarak çıkıp gitmiştir. Bunun üzerine, amcası da, onu himâye etmeye devâm edeceğini bildirmiştir.
Bi'setin (Peygamberliğin bildirilmesinin) dördüncü yılında, Hicr sûresinin 94. âyet-i kerîmesi nâzil oldu. Meâlen: "(Ey Habîbim!) Sana emrolunan şeyi (emir ve yasakları) açıkla (hak ile bâtılın arasını ayır.) Müşriklerden yüz çevir! (Onların sözlerine iltifât etme)" İlâhî emri gelince, Sevgili Peygamberimiz, Mekkelileri açıktan açığa İslâm'a davet etmeye başladı.
Bir gün Safâ Tepesi'ne çıkıp "Ey Kureyş halkı! Buraya toplanıp sözlerimi dinleyiniz!" buyurdu.
Kabîleler toplandıktan sonra da "Ey kavmim! Hiç benden yalan söz işittiniz mi?" buyurunca, hepsi birden "Hayır işitmedik" dediler.
Buyurdu ki: "Allahü teâlâ, bana Peygamberlik ihsân etti ve beni size Peygamber olarak gönderdi."
Sonra da "(Ey Habîbim!) Onlara de ki: Ey insanlar! Ben, sizin hepinize gelmiş, Allahü teâlânın Resûlüyüm. O Allahü teâlâ ki, yerlerin ve göklerin sâhibi ve idârecisidir. O'ndan başka ibâdete müstehak yoktur. Her canlıyı öldüren ve dirilten O'dur…" meâlindeki A'râf sûresinin 158. âyet-i kerîmesini okudu.
Dinleyenlerden, amcası Ebû Lehep kızarak "Kardeşimin oğlu dîvâne olmuş! Bizim putlarımıza tapmayanın, dînimizden ayrılanın sözünü dinlemeyiniz" diye küfürde direterek bağırdı. Orada bulunanlar dağıldılar ve hiç kimse îmân etmedi. [Ma’lûm olduğu üzere, bunun üzerine Tebbet [Mesed] Sûresi nâzil oldu.]
Sevgili Peygamberimiz (aleyhisselâm), bundan sonra, nerede bir kimse veya bir topluluk görse, onlara İslâm'ı anlatırdı. Böylece hakîkî kurtuluşun Allahü teâlâya îmân etmekle mümkün olacağını bildirirdi...
Peygamberimizin, 23 senede, 150 bin güzîde sahâbî, mübârek insan, "hayırlı ümmet" meydâna getirmesi, onların da 30 sene gibi çok kısa zaman zarfında, gâyet mahdût imkânlarla, Endülüs'ten [İspanya’dan] Çin'e kadar olan geniş coğrafî bölgeleri fethedip oralara ilim-irfân, ahlâk-fazîlet, adâlet-hakkâniyet, medeniyet-insan hakları götürmeleri, dünyâda bir eşi-benzeri görülmemiş bir hâdisedir.
.5/07/2021
.5/07/2021
Peygamber efendimiz tebliğ vazifesine nasıl başladı?
Resûlullah Efendimiz (aleyhisselâm), “Müddessir sûresi”nin nâzil olmasıyla, insanları İslâm dînine davete başlamıştı...
Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm “Ümmî” olup, herhangi bir kitap okumamış, yazı yazmamış ve hiçbir kimseden ders görmemişti. Mekke'de doğup büyümüş, belli kimseler arasında yetişmişti; müşrikler kendisini öz oğulları gibi yakînen tanırlardı.
İlk vahyin gelmesiyle, Peygamberlik vazîfesini îfâya başlayan Sevgili Peygamberimiz Muhammed Mustafâ (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimiz, İslâm'ı teblîğe yirmi üç sene devâm etti...
Peygamber Efendimize (aleyhisselâm), ilk vahyin gelmesinden sonra, ilk îmân eden Hazret-i Hadîce vâlidemizdir... Hazret-i Hadîce (radıyallahü anhâ) annemizden sonra, yetişkinlerden ilk Müslümân olan, Resûlullah Efendimizin yakın arkadaşlarından Hazret-i Ebû Bekir Efendimizdir (radıyallahü anh).
Peygamber Efendimiz (aleyhisselâm), bir gün Hazret-i Hadîce vâlidemizle namaz kılarlarken, Hazret-i Alî (radıyallahü anh), onları gördü. O zaman on yaşında idi. Namazdan sonra Resûlullah'ın huzûruna gelerek "Ya Resûlallah! Bana İslâm'ı öğret" dedi ve o da Müslümân oldu...
Kur'ân-ı kerîm, 22 sene 2 ay 22 gün gibi bir zamanda vahyedilip tamamlanmıştır.
Resûlullah Efendimiz (aleyhisselâm), “Müddessir sûresi”nin nâzil olmasıyla, insanları İslâm dînine da’vete başlamıştı. Bu da’veti gizli yapıyordu. Bir müddet sonra da "Yakın akrabânı Allahü teâlânın azâbı ile korkutarak, onları hak dîne çağır" (Şuarâ sûresi, 214) meâlindeki âyet-i kerîme nâzil oldu.
Bunun üzerine Peygamberimiz Muhammed (aleyhisselâm), akrabâsını dîne davet etmek için amcaoğlu Hazret-i Ali'yi (radıyallahü anh) gönderdi ve hepsini amcası Ebû Tâlib'in evine çağırdı.
Peygamber Efendimiz (aleyhisselâm), sözlerine şöyle başladı:
"Ey Abdülmuttalib oğulları! Vallahi, Arablar içinde benim size getirdiğim, dünyâ ve âhiretiniz için hayırlı olan şeyden (yani bu dînden) daha üstününü ve daha hayırlısını kavmine getirmiş bir kimse yoktur... Ben sizi, dile kolay gelen, mîzânda ağır basan iki kelimeyi söylemeye davet ediyorum. O da "Allah'tan başka ilâh olmadığına ve benim O'nun kulu ve Resûlü olduğuma şehâdet etmenizdir... Allahü teâlâ, bana, sizi buna davet etmemi emretti. O hâlde, hanginiz benim bu davetimi kabûl eder ve bu yolda yardımcım olur?"
Kimseden ses çıkmadı, başlarını önlerine eğdiler. Peygamber Efendimiz (aleyhisselâm), bu sözlerini üç defa tekrârladı. Her söyleyişinde, Hazret-i Alî (radıyallahü anh) ayağa kalkıyordu. Üçüncü defasında "Ya Resûlallah! Her ne kadar ben, bunların yaşça en küçüğü isem de, sana ben yardımcı olurum" dedi. Bunun üzerine Resûlullah Efendimiz, Hazret-i Ali'nin elinden tuttu. Diğerleri hayret içinde dağıldılar...
.29/06/2021
.29/06/2021
Cihâdla ilgili hadîs-i şerîfler
“Sabâh veya akşam, fî sebîlillah (Allah yolunda cihâd için) birazcık yürümek, dünyâ ve içindekilerden daha hayırlıdır…”
Bu konuda pekçok hadîs-i şerîf var; onlardan ancak birkaç tanesini misâl olarak zikredebiliriz:
1- “Cennete giren hiçbir kimse, yeryüzündeki her şey kendisine verilse bile, dünyâya geri dönmeyi arzû etmez. Sâdece şehîd, (cennette) gördüğü muhteşem îtibâr ve ikrâm sebebiyle (ve şehîdliğin fazîletini anladığı için) tekrâr dünyâya dönmeyi ve on defa şehîd olmayı ister.” [Buhârî, Cihâd, 21; Müslim, İmâre, 109; Tirmizî, Fedâilü’l-Cihâd, 13, 25)
2- Ebû Hüreyre (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Bir kişi, Resûlullah Efendimiz’e gelerek: “-Bana, cihâda denk olan bir amel gösterebilir misiniz?” dedi.
Resûlullah Efendimiz: “-Böyle bir amel bilmiyorum” buyurdu ve; “-Allah yolunda cihâd eden kişi yola çıktığında, sen de mescidine girip (o dönünceye kadar) hiç bırakmadan namaz kılmaya ve hiç ara vermeden oruç tutmaya güç yetirebilir misin?” diye sordu. Suâl soran kişi “-Buna kim güç yetirebilir ki?” dedi. [Buhârî, Cihâd, 1; Müslim, İmâre, 110; Tirmizî, Fedâilü’l-Cihâd, 1; Nesâî, Cihâd, 17; Ahmed, II, 344, 423]
3- Peygamber Efendimiz’e “Yâ Resûlallah! Bir adam ganîmet için savaşıyor, bir başkası kendisinden bahsedilsin diye savaşıyor, bir diğeri kahramânlığını göstermek ve ırkının üstünlüğünü ispat etmek için savaşıyor, bir diğeri de öfkesinden dolayı savaşıyor. Bunların hangisi Allah yolundadır?” şeklinde bir soru soruldu. Resûlullah (aleyhisselâm) “Kim, Allah’ın dîni daha yüce olsun diye (i’lâ-yı kelimetullâh için) savaşırsa, sadece o Allah yolundadır” buyurdu. [Buhârî, Cihâd, 15; Müslim, İmâre, 149-151]
4- Ebû Hüreyre (radıyallahü anh) nakletmiştir ki, Resûlullah şöyle buyurdu:
“Cennette yüz derece vardır ki, Allahü teâlâ onları, Allah yolunda cihâd edenler için hâzırlamıştır. Her derecenin arası yerle gök arası kadardır. Allah’tan istediğinizde, Firdevs’i isteyiniz! Zira o, cennetin ortası ve en yüksek yeridir.” [Buhârî, Cihâd, 4; Tevhîd, 22; Nesâî, Cihâd, 18; Ahmed, II, 335, 339]
5- Enes bin Mâlik'ten (radıyallahü anh) rivâyet edildiğine göre, Nebiyy-i Ekrem şöyle buyurmuştur:
“Sabâh veya akşam, fî sebîlillah (Allah yolunda cihâd için) birazcık yürümek, dünyâ ve içindekilerden daha hayırlıdır…” [Buhârî, Cihâd, 6]
6- Hazreti Enes’ten (radıyallahü anh) rivâyet edildiğine göre Nebiyy-i Ekrem şöyle buyurmuştur:
“Müşriklere karşı mallarınızla, canlarınızla ve dillerinizle cihâd ediniz!” [Ebû Dâvud, Cihâd, 17/2504; Nesâî, Cihâd, 1, 48]
7- “Amellerin en hayırlısı; Allahü teâlâya îmân etmek, cihâd etmek ve hacc-ı mebrûrdur.” [Hilyetül-Evliyâ]
8- İbn-i Abbâs (radıyallahü anhümâ) şöyle anlatır: Resûlullah, Abdullah bin Revâha’yı bir seriyye için göndermişti. “Resûlullah ile birlikte cuma namazını kılayım, sonra onlara yetişirim” diye düşündü. Nebiyy-i Ekrem ile namaz kılınca, Efendimiz onu gördü ve “-Yeryüzünde bulunan şeylerin tamâmını infâk etsen, onların [cihâd için] erken çıkışlarındaki fazîleti elde edemezsin” buyurdu. [Tirmizî, Cum‘a, 28/527; Ahmed, I, 224, 256; III, 438; Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, III, 187]
.28/06/2021
.28/06/2021
Cihâdla ilgili âyet-i kerîmeler...
"Onlarla savaşın ki, Allah sizin ellerinizle onları cezâlandırsın, onları rezîl etsin, sizi onlara gâlip kılsın..."
Kur'ân-ı kerîmde cihâdla alâkalı birçok âyet-i kerîme vardır. [Cihâdla ilgili bütün âyetleri burada zikretmemiz mümkün değil, ama (sûrelerin Kur’ân-ı kerimdeki sıralarına göre) bazı örnekler verebiliriz]:
1- “Size karşı savaş açanlara, siz de Allah yolunda savaş açın! Fakat haddi aşmayın! Muhakkak ki Allah, haksız yere saldıranları sevmez.” (Bakara, 190)
2- “Savaş, hoşunuza gitmediği hâlde size farz kılındı. Hoşlanmadığınız bir şey, çoğu kerre sizin için hayırlı olabilir. Yine sevdiğiniz bir şey de, çoğu kerre hakkınızda şer olabilir. Allah bilir, siz bilemezsiniz.” (Bakara, 216)
3- “Îmân edenler, Allah yolunda cihâd ederler, küfredenler ise tâğût yolunda savaşırlar.” (Nisâ sûresi, 76)
4- “İnananlardan özürsüz olarak yerlerinde oturanlar ile cânlarıyla ve mâllarıyla Allah yolunda (dîn düşmânları ile Allah rızâsı için cihâd edenler) bir olmaz. Allah, cânlarıyla ve mâllarıyla cihâd edenleri, derece bakımından oturup ibâdet edenlerden daha üstün kılmıştır. Gerçi Allah, hepsine de hüsnâyı (güzelliği, cenneti) vadetmiştir; ancak mücâhidleri, oturanlardan çok daha büyük ecirle üstün kılmıştır. Kendi katından onlara yüce mertebeler, mağfiret ve rahmet vermiştir. Allah, çok bağışlayıcı ve merhametlidir.” (Nisâ, 95-96)
5- “Ey îmân edenler! Dînden çıkarsanız, Allahü teâlâ, sizin yerinize başkalarını getirir. Onları sever, onlar da Allahü teâlâyı severler. Onlar, mü'minlere karşı alçak gönüllü, kâfirlere karşı şiddetlidirler; Allah yolunda cihâd ederler ve hiçbir levm edenin levminden korkmazlar...” (Mâide sûresi, 54)
6- “Ey Peygamber! Sana ve Sana tâbî olan mü’minlere Allah yeter! (Düşmandan aslâ çekinme! Hattâ) ey Peygamber! Mü’minleri (onlara karşı) savaşa teşvîk et!..” (Enfâl, 64-65)
7- “(Ey mü’minler!) Verdikleri sözü bozan, Peygamber’i (yurdundan) çıkarmaya kalkışan ve üstelik ilk önce kendileri sizinle savaşmaya başlamış olan kavme karşı savaşmaz mısınız? Onlardan korkar mısınız? Eğer inanıyorsanız bilin ki, Allah, kendisinden korkmanıza daha lâyıktır. Onlarla savaşın ki, Allah sizin ellerinizle onları cezâlandırsın, onları rezîl etsin, sizi onlara gâlip kılsın, mü’minlerin gönüllerini ferahlatsın ve mü’minlerin kalplerinden (zâlimlere karşı birikmiş olan) öfkeyi (onların hakkından gelmek sûretiyle) alsın!” (Tevbe, 13-15)
8- “(Ey Resûlüm!) De ki: Eğer babalarınız, oğullarınız, kardeşleriniz, eşleriniz, hısım akrabânız, kazandığınız mallar, kesâda uğramasından (zarar etmekten) korktuğunuz ticâret, hoşlandığınız meskenler (evler), size Allah’tan, Resûlünden ve Allah yolunda cihâd etmekten daha sevgili ise, artık Allah’ın emri gelinceye kadar bekleyin! Allah, fâsıklar topluluğunu hidâyete erdirmez!” (Tevbe, 24)
9- “Kendileriyle savaşılanlara (mü’minlere), zulme uğramış olmaları sebebiyle (savaş husûsunda) izin verildi. Şüphe yok ki Allah, onlara yardıma mutlak sûrette kâdirdir. Onlar, başka değil, sırf (Rabbimiz Allâh’tır) dedikleri için, haksız yere yurtlarından çıkarılmış kimselerdir…” (Hac, 39-40)
.22/06/2021
.22/06/2021
İslam'da cihâd ruhu...
Eshâb-ı kiramdan sonra, İslâmiyete en büyük hizmeti yapan Osmânlılar, 3 asra (Orta Çağ, Yeni Çağ ve Yakın Çağ) damgalarını vurmuştur...
Aslında, “Âyet-i kerîmeler ve hadîs-i şerîfler muvâcehesinde, cihâdın ma’nâ ve ehemmiyeti, hükmü, cihâda ne zaman izin verilmiştir, cihâd niçin yapılır, cihâdı kim yapar, maksadı ve gâyesi nedir, çeşitleri (yapılma şekilleri) nelerdir” konularının enine-boyuna ele alınması lâzım. Ama makâlemizin hacmi nisbetinde, bu konuda, sâdece birkaç kelime yazmaya çalışalım inşâallah...
İnsanlığın başlangıcından beri, hak-bâtıl mücâdelesi devam etmektedir. Kâbil ile Hâbil arasında başlayan kavga, Peygamberler târihi boyunca devâm etmiştir.
Hazret-i Nûh, Hazret-i İbrâhîm, Hazret-i Mûsâ, Hazret-i Îsâ ve nihâyet Sevgili Peygamberimiz (alâ nebiyyinâ ve aleyhimüs-selâm) zamanında, inananlarla onlara düşmân olanlar arasında çetin mücâdeleler olmuştur.
Peygamber Efendimize 46 defa sûikasd tertiplenmiş, 19 gazve yapılmış, 35-40 kadar seriyye harbi olmuştur.
Selçûklular zamanında, bütün kâfirler, İslâmiyete ve Müslümânlara saldırmışlar; 8 Haçlı seferi yapılmış; İslâmın en büyük hâmîsi durumunda olan Osmânlı Devletini parçalamak için de 100 proje yapılmıştır.
1299’da kurulan, 1453’ten sonra cihân devleti olan ve 1517’den itibâren de bütün İslâm âleminde Hilâfeti üstlenen Osmânlı Devleti, bütün kâfirlerin aleyhimizde birleşmesiyle, paramparça edilmiştir.
Halîfelik Osmânlı Devleti'ne geçtiğinde, Mısır, Şâm (Sûriye), Irâk, Filistîn, Hicâz ve Yemen Osmânlı hudûduna dâhil olmuş, 4 asırdan fazla, buralardaki bütün Müslümânlar Ehl-i sünnet olarak, râhat ve huzûr içerisinde yaşamışlar, hattâ gayr-i müslimler bile, cân, mâl ve ırzlarından emîn olarak çok râhat bir hayât sürmüşlerdir.
Eshâb-ı kiramdan sonra, İslâmiyete en büyük hizmeti yapan Osmânlılar, 3 asra (Orta Çağ, Yeni Çağ ve Yakın Çağ) damgalarını vurmuşlar, 3 kıtada (Asya, Afrika ve Avrupa’da) at koşturmuşlar; 624 senenin 322 senesinde dünyânın tek hâkimi olmuşlardır. 1595’te 22 milyon 344 bin 700 km2 toprağa sâhip olmuşlardır.
Bugün, dünyâda 57 Müslümân ülke var; bunlar, 24 milyon km2 toprak üzerinde, 1,5 milyar nüfûsa sâhip, hem de genç bir nüfûs, yer altı kaynakları çok güçlü; ama maalesef zulüm, acı, ıstırap, gözyaşları ve istikrârsızlıklarla dolu bir âlem durumundadır.
Eski günlere dönmek için, bütün dünyâda zulmün bitmesi, adâletin hâkim olması, müslim-gayr-i müslim ayırımı yapmaksızın herkesin güvenlik içerisinde, cân, mâl ve ırzından emîn olarak yaşayabilmesi için, bizim neler yapmamız, nasıl çalışmamız lâzım?
Büyük Osmânlı âlimleri Ebû Saîd Muhammed Hâdimî ile İmâm Muhammed Birgivî (rahmetullahi aleyhimâ) buyurmuşlardır ki:
“Cihâd üç türlü yapılır: Birincisi beden ile yâni her türlü harp vâsıtası ile yapmaktır [bunu, İslâm devleti yapar]. İkincisi, her türlü neşriyât (basın ve yayın) vâsıtaları ile İslâmiyet'i insanlara yaymak ve duyurmaktır. Bu cihâdı İslâm âlimleri yaparlar. Üçüncüsü ise, duâ ile yapılan cihâddır. Bütün Müslümanların bu cihâdı yapmaları farz-ı ayndır.”
.21/06/2021
.21/06/2021
İslâmiyette “cihâd” ne demektir?
Hadîs-i şerifte buyuruldu ki: “Kim i'lâ-yı kelimetullah için harb ederse, o, Allah yolunda savaşmış olur.”
Mukaddes dînimiz İslâmiyete göre “Cihâd” ne demektir, şimdi onu kısaca tarîf ederek konumuza giriş yapalım:
“Cihâd: İnsanların, İslâmiyeti işitmelerine ve Müslümân olmakla şereflenmelerine mâni olan veya Müslümânların dînine, vatanına ve nâmûsuna saldıran düşmânı defetmek için yapılan muhârebe yâhut cân, mâl, söz, neşriyât ve diğer vâsıtalarla İslâmiyeti anlatmak ve müdâfaa etmek” şeklinde tarîf edilmektedir.
Cihâdın diğer bir ta’rîfi de şöyledir: “Dînî emirleri öğrenip ona göre yaşamak ve başkalarına öğretmek, iyiliği emredip kötülükten sakındırmaya çalışmak, İslâm’ı teblîğ, nefse ve dış düşmânlara karşı mücâdele etmek.”
Allahü teâlâ, 2 âyet-i kerîmede buyurmuştur ki (meâlen):
“İçinizden, insanları hayra çağıracak, ma'rûfu emredecek, kötülükten alıkoyacak bir topluluk bulunsun. İşte onlar, kurtuluşa erenlerdir.” (Âl-i İmrân, 104)
“Mü'minler, ma'rûf olan şeyleri emrederler.” (Âl-i İmrân, 114)
Âyetlerde geçen “Ma'rûf: Dînin ve aklın beğendiği şeyler” demektir.
Bir hadîs-i şerîfte de buyurulmuştur ki: “Ma'rûfu ve (o ma'rûfu) yapanı sevin. Nefsim yed-i kudretinde olan Allah'a yemîn ederim ki, bereket ve âfiyet onlarla berâberdir.” (Râmûzül-Ehâdîs)
Peygamber Efendimiz buyurmuştur ki: “İslâm’ın zirvesi cihâddır” [Tirmizî, Îmân 8 / 2616; İbn-i Mâce, Fiten 12; Ahmed, V, 245-246]
Yine, “Cihâd, amellerin zirvesidir, kubbesidir” buyurmuştur. [Tirmizî, Fedâilü’l-Cihâd, 22 / 1658]
Muhammed Tâhir Sünbül Mekkî isimli âlim demiştir ki:
“İbâdetlerin en kıymetlisi, farz-ı ayn olanlardır. Farzlardan sonra en kıymetlisi, Şâfiî mezhebinde sünnet namazlar, Hanbelî mezhebinde cihâd (Allah yolunda harb etmek), Hanefî ve Mâlikî mezheblerinde ise, önce ilim öğrenmek ve öğretmek ve sonra cihâddır.”
Sahîh-i Müslim’de zikredilen bir hadîs-i şerifte: “Kim i'lâ-yı kelimetullah için harb ederse, o, Allah yolunda savaşmış olur” buyurulmuştur. Peki, “i'lâ-yı kelimetullah” ne demektir?
“İ'lâ-yı Kelimetullah: Allahü teâlânın ismini yüceltmek, İslâm dînini yaymak” demektir.
Dârul-fünûn müderrislerinden Seyyid Abdülhakîm (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki: “Peygamberimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) vefâtında, Eshâb-ı kirâmın hepsi, sonra da evlâdları, cihâd için, i'lâ-yı kelimetullah için Arabistan'dan çıktılar. İslâm ordusu, Asya'nın ötelerine, Afrika'ya, Kıbrıs'a, İstanbul'a, hâsılı her yere dağıldılar. Allah'ın dînini, O'nun kullarına tanıtmak için savaştılar ve cânlarını fedâ ettiler. Ecdâdımız keyif için, tama' için cihâd yapmadılar. İ'lâ-yı kelimetullah için yaptılar.”
İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi aleyh) de çok mühim bir îkâz ve tenbîhte bulunmaktadır: “…Muhârebeye (savaşa) gitmekten maksad, i'lâ-yı kelimetullah (Allahü teâlânın ismini, dînini yaymak ve yükseltmek) ve dîn düşmânlarını zayıflatmak ve bozguna uğratmak olmalıdır…”
.15/06/2021
.15/06/2021
Türklerin İslâm dînine hizmeti...
400 çadırlık bir aşîretten, beylik, hânlık, devlet, cihân imparatorluğu, hattâ hilâfet merkezi meydâna getirilmiştir.
“Peygamberler târihi” içerisinde son Peygamber olan Hazret-i Muhammed'in (aleyhis-selâm), bir çeyrek asırdan kısa bir zamanda, 150 bin güzîde sahâbî, mübârek insan, "hayırlı ümmet" meydâna getirmesi, onların da 30-40-50 sene gibi çok kısa zaman zarfında gâyet mahdût imkânlarla, Endülüs'ten [İspanya’dan] Çin'e kadar olan geniş coğrafî bölgeleri fethedip oralara ilim-irfân, ahlâk-fazîlet, adâlet-hakkâniyet, medeniyet-insan hakları, nûr ve hidâyet götürmeleri, dünyâda bir eşi-benzeri görülmemiş bir hâdisedir; bu dönemde yapılan fetihler ve elde edilen zaferler, ciddiyetle incelenmesi gereken bir konudur.
Peygamber Efendimiz dönemi ile, O’nun vazîfelerini tam olarak yaptıklarından dolayı, kendilerine “Hulefâ-i Râşidîn=Râşid Halîfeler” denilen “Dört Halîfe Devri” (632-661 / H. 11-40), bütün târih boyunca, İslâmî fazîletlerin yaşandığı “Altın Çağ” olarak kabûl edilir. Eshâb-ı kirâmın 100’den fazla muhârebeye girmeleri ve hep gâlip gelmeleri, târihte eşi-benzeri görülmemiş bir hâdisedir.
Onlardan sonra, kronolojik olarak “Emevîler” ve “Abbâsîler” dönemi gelmektedir.
Emevîler; Çin, Orta Asya, Hazar ülkesi, Hindistân, bütün Orta Doğu ülkeleri, Kuzey Afrika’dan -İspanya dâhil- Avrupa içlerine kadar geniş bir coğrafyada, aralıklarla sekiz yüzyıl hüküm sürdüler.
Emevîler, İslâm dînini İspanya’dan Avrupa’ya soktular. Fas, Kurtuba ve Gırnata Üniversitelerini kurup Batı'ya ilim ve fen ışıklarını yaydılar.
Emevîler’den sonra İslâm Devleti Başkanlığını (Hilâfeti), Peygamberimizin amcası Hazret-i Abbâs’ın soyundan olan Ebü’l-Abbâs Abdullah es-Seffâh ele geçirdi. 750 / H. 132’de Abbâsîler Devri başladı. Devletin başşehri Şâm’dan Bağdâd’a nakledildi.
Abbâsîler devrinde; İslâm dîni, doğuda Büyük Okyânûs’tan, batıda Atlas Okyânûsu kıyılarına, kuzeyde Rusyâ içlerinden, güneyde Hind Okyânûsu kıyılarına kadar yayılıp, üç kıtada İslâm devletleri hâkim oldular.
Türklerin Müslümân olmalarından sonra da, Karahânlılar, Gazneliler, Tîmûroğulları, Bâbürlüler, Selçûklular ve Osmânlılar gibi dillere destân devletler meydâna gelmiştir.
Burada Batılı bir ilim adamının, Fransız tarihçi Grengur’un sözünü nakletmemizde fayda görüyorum: O, “Bu yeni İmparatorluğun (Osmânlı Devleti'nin) teessüsü, beşer târihinin en büyük ve en hayrete değer vak’alarından biridir” demiştir.
Ma'lûm olduğu üzere, Söğüt ve Domaniç yaylalarına 400 çadır hâlinde yerleşen bir aşîretten, beylik, hânlık, devlet, cihân imparatorluğu, hattâ hilâfet merkezi meydâna getirilmiştir.
Osmânlı devleti; büyüdü, büyüdü takrîben yirmi üç milyon kilometrekarelik bir coğrafyayı vatan yaptı, medeniyetlerin en güzel ve en üstününü kurdu ve bu kemâl noktasından yavaş yavaş zevâl çizgisine doğru yürüyüp takrîben bir asır evvel târih sahnesinden çekildi. Burada şunu belirtelim ki, devletler de insanlar gibi doğar, büyür, en olgun seviyelerine ulaşır ve nihâyet târih sahnesinden çekilirler...
.14/06/2021
.14/06/2021
Türk ve İslâm düşmanlığı
Türklere karşı, Selçûklular zamanında 8 Haçlı Seferi yapılmış; Osmânlı Devleti'ni parçalamak için de 100 proje yapılmıştır.
Son zamanlarda, ortalığa, “İslâm dînine veya Müslümânlara karşı duyulan düşmânlık, kin ve nefret” manâsına gelen bir “İslamofobi=İslâm korkusu” terimi çıktı. Bugün ve yarınki makâlelerimizde, inşâallah, birer nebze de olsa, bu konuyu ele almak istiyoruz.
Târihçilere göre, Ülülazm Peygamberlerin ikincisi olan Hazret-i Nûh (aleyhis-selâm)’ın oğlu Yafes’in soyundan gelen Türkler, ortaya çıktıkları günden itibaren [gerek İslâmiyete girmeden önce, gerekse Müslümân olduktan sonra], bulundukları yerlerde hep hâkim durumda olmuşlar, 131 devlet kurmuşlardır.
Dünyâ çapında bir çağ kapatıp yeni bir çağ açan iki cihângîr var, ikisi de Türk’tür. Biri Atila (Atilla, Attila), Eski Çağ'ı kapatıp, Orta Çağ'ı açmış; diğeri ise Fâtih Sultân Mehmed Hân, Orta Çağ'ı kapatıp Yeni Çağ'ı açmıştır.
Türklere karşı, Selçûklular zamanında 8 Haçlı Seferi yapılmış; Osmânlı Devleti'ni parçalamak için de 100 proje yapılmıştır. Avrupa’da bir kimse için, “Türk oldu” dediklerinde, onun Müslümân olduğunu kasdediyorlar.
Maalesef dünyâdaki bütün kâfirler birleşerek, 1299’da kurulan, 1453’ten itibâren Cihân İmparatorluğu olan ve 1517’den itibâren de bütün İslâm âleminde Hilâfeti üstlenen, 624 senelik iktidârlarının 322 senesinde dünyânın yegâne hâkimi olan Osmânlı Devleti'ni paramparça etmişlerdir.
Bilindiği üzere, Halîfelik Osmânlı Devletine geçtiğinde, Mısır, Şâm (Sûriye), Irâk, Filistîn, Hicâz ve Yemen Osmânlı hudûduna dâhil olmuş, 4 asırdan fazla, buralar Ehl-i Sünnet Müslümânlar olarak yaşamışlardır.
Fâtih’ten 200 sene sonra gelen Fransız târihçi Gıyah’ın, Osmânlı Devleti ve Fâtih hakkındaki şu sözü çok ibret vericidir:
“Bütün dünyâ Hıristiyânlarının, 'Yeryüzüne bir daha Fâtih Sultân Mehmed Hân gibi bir hükümdâr gelmesin ve başka fâtihler doğmasın' diye temennî ve duâ etmeleri gerekir...”
“Muhammed el-Fâtih” isimli Arabî kitâbın yazarı Dr. Sâlim er-Reşîdî ise “Buna karşılık her Müslümânın, Müslümânlara yeniden Fâtih Sultân Mehmed Hân gibi dâhi ve güçlü şahsiyetler nasip etmesini Allahü teâlâdan istemeleri gerekir” demiştir.
İslâmiyet, hiç şüphesiz yeryüzünde en çok devlet kurulmasına vesîle olmuş bir dîndir. Bilindiği üzere, Asr-ı saâdetten beri, İslâm târihi boyunca, Anadolu’da, yakın komşularımızın bulunduğu yerlerde ve dünyânın diğer ülkelerinde birçok İslâm devleti kurulmuştur. Anadolu’da kurulan [25 devlet]; Irâk, Sûriye ve Mısır’da kurulan [11 devlet]; Arabistân Yarımadasında kurulan [6 devlet]; İspanya ve Kuzey Afrika’da kurulan [13 devlet]; Batı ve Orta Afrika’da kurulan [16 devlet]; Îrân, Kırım, Orta Asya, Afganistân ve Hint Yarımadası’nda kurulan [50 devlet] var.
Dünyâda şu anda 57 Müslümân ülke var; bunlar, 24 milyon km2 toprak üzerinde, 1,5 milyar nüfûsa sâhip, hem de genç bir nüfûs, yer altı kaynakları da çok güçlü; ama maalesef zulüm, acı, ıstırap, gözyaşları ve istikrârsızlıklarla dolu bir âlem durumundadır.
.08/06/2021
.08/06/2021
Müslümânların kırmızı çizgisi: "Mescid-i Aksâ" ve "Kudüs"
"Mescid-i Aksâ" ve "Kudüs"e sâhip çıkmak lâzım. Oralardaki Müslümânları yalnız bırakmamalıyız. Bütün Müslümânlar bunda rol almalı.
Târîh boyunca Yahûdîler, İslâm inancının barış ve hoşgörüsünden yararlanmışlardır. Peygamber Efendimiz, Medîne-i Münevvere'deki Yahûdîler ve Hıristiyânlar için bir 'emânnâme' neşretmiştir. Onların cânlarını, mâllarını, ırzlarını koruma altına almıştır, hattâ kendi ibâdetlerini râhatça yapmalarına imkân tanınmıştır.
Hazret-i Ömer (radıyallahü anh) de, Halîfe iken, İlya (Kudüs) ahâlîsine bir emân mektûbu vermiştir.
Târih boyunca bütün İslâm devletleri ve bütün Müslümânlar da, Sevgili Peygamberimiz ve Hulefâ-i Râşidîn hazerâtının davrandıkları gibi davranmışlardır.
Hazret-i Ömer’in (radıyallahü anh), Kudüs'ü fethedince, halka îrâd buyurduğu hutbesinin günümüzde de ehemmiyeti ne kadar büyüktür:
"Hamdolsun O Allah'a ki, bizi İslâm dîni ile azîz etti; îmân ile şereflendirdi. Resûl-i Ekrem Muhammed (aleyhisselâm) hürmetine rahmetine nâil kıldı, dalâletten kurtardı. Biz dağınık iken, onun sâyesinde bizleri bir araya getirdi. Kalplerimizi birbirine ısındırdı. Düşmânlarımıza karşı muzaffer kıldı. Memleketler ihsân etti. Bizi sevişen kardeşler hâline getirdi. Ey Allah'ın kulları, bu nimetlerden dolayı Allah'a hamd ü senâ ediniz…" (Mahmûd Es’ad, Târih-i Dîn-i İslâm, İstanbul 1995, s. 322)
Mü’minler, kendi dînlerine-akîdelerine saldıran veya îmâna karşı küfrü tercîh eden kimselere -kendilerine ne kadar yakın olurlarsa olsunlar- aslâ sevgi beslemezler; bu anlamda sadece dîn-îmân-akîde kardeşliğini esâs tutarlar; Rab’lerinin şu uyarılarını aslâ unutmazlar:
"Ey îmân edenler, eğer babalarınız ve kardeşleriniz, îmâna karşı küfrü sevip tercîh ediyorlarsa, onları velîler edinmeyin. Sizden kim onları velî edinirse, işte zulme sapanlar bunlardır" (et-Tevbe, 23);
"Hepiniz, Allah'ın ipine toptan sımsıkı sarılın/yapışın; dağılıp ayrılmayın ve Allah'ın sizin üzerinizdeki nimetini hâtırlayın: Hani siz (birbirinizin) düşmânları idiniz de, O (Allah) kalplerinizi ısındırıp birleştirmişti (kalplerinizin arasını te’lîf etti, uzlaştırıp-ısındırdı) ve siz O'nun nimetiyle (bu nimeti sâyesinde) kardeşler oldunuz, (dîn kardeşleri olmuştunuz). Yine siz bir ateş çukurunun kıyısında idiniz de, O, sizi oradan kurtardı. Allah, size âyetlerini işte böyle açıklar, umulur ki hidâyete erersiniz." (Âl-i İmrân, 103)…..”
Bu konuda son cümle olarak şunu belirtelim ki, "Mescid-i Aksâ" ve "Kudüs", Müslümânların kırmızı çizgisidir. Buralara sâhip çıkmak lâzım; oralardaki Müslümânları yalnız bırakmamak lâzım. Bütün Müslümânların bunda rol almaları lâzım.
.07/06/2021
.07/06/2021
Kudüs’e İngilizler girince...
1917’de İngilizler Kudüs’e girdiler. Bu İslâm beldesindeki dört asırlık Osmânlı dönemindeki huzûr da maalesef sona ermiştir.
Yavuz Sultân Selîm Hân’ın Mısır’ı fethetmesiyle, Memlûklülerden 1516 yılı sonunda Kudüs de alınmış ve tâm 401 sene Osmânlı Devletinin hâkimiyetinde kalmıştır. Osmanlı’nın son dönemlerinde, 17.100 kilometrekare yüzölçümüne sâhip müstakil bir sancak idi. Doğrudan Dâhiliye Nezâretine bağlı olarak merkezden tayîn edilen bir “Kuds-i Şerîf Mutasarrıfı” tarafından idâre edilirdi.
Bu dört asır zarfında, Müslümânlar oraya çok saygı göstermişler, orada sâdece Müslümânlar değil, Hıristiyânlar da, Yahûdîler de, huzûr ve refâh içerisinde yaşamışlardır. Osmânlılar, Kudüs’e gerekli bütçeyi fazla fazla ayırıp oraları çok güzel bir şekilde devâmlı surette imâr etmişlerdir.
Osmânlı Devleti, 11 Aralık 1917’de Kudüs’ten çıkıp İngilizler oraya girince, 1.200 senelik bu mübârek İslâm beldesindeki dört asırlık Osmânlı dönemindeki huzûr da maalesef sona ermiştir.
"1917’de İngiliz Dışişleri Bakanı Arthur Balfour, Siyonist lider Baron Edmond de Rothschild’e yazdığı mektupta, Filistîn’de bir Yahûdî devletinin kurulmasını İngiltere’nin destekleyeceğini bildirdi. Bu deklarasyona güvenen Yahudiler, Filistîn topraklarına sür’atle yerleşmeye başladılar. 1922 yılında, Filistîn’deki Yahûdî nüfusu, 83 binden 467 bine çıktı.
1947 yılına gelindiğinde, bölgeyi elinde tutan İngiltere, Filistîn toprakları üzerindeki çatışmaları sonlandırmak için, BM’ye mürâcaatta bulundu. Kurulan Filistîn Özel Komisyonu, Filistîn’in en verimli kısımlarını oluşturan %55’lik kısmını Yahûdîlere, geri kalan verimsiz toprakları ve çölleri ise Araplara bırakan bir plan teklîf etti.
Bu arada İngiltere, BM’deki oylamayı beklemeden, 15 Mayıs 1948’de Filistîn manda idâresinin sona ereceğini deklare etti. Bunun hemen akabinde, 14 Mayıs 1948’de Yahûdîler de İsrâîl devletinin kurulduğunu ilân ettiler...”
Bilâhare, Kudüs 29 Kasım 1947’de "Birleşmiş Milletler Cemiyeti" tarafından Milletlerarası bir statüye kavuşturuldu. Bu karârı, Yahûdîler benimsedi, fakat Araplar ona karşı çıktı.
Mûsevîlerin, Hıristiyânların ve Müslümânların mukaddes saydığı yer ve makâmlar, eski Kudüs’ün doğu kenarında olup, buraya "Harem-i şerîf" adı verilmektedir.
1967 Arap-İsrail (Altı gün) savaşı sırasında, Kudüs’ün Ürdün kesimi İsrâîl birlikleri tarafından işgâl edildi. Kudüs’te bulunan masum ve korumasız Müslümân-Araplara her gün akla gelmedik işkence ve zulüm yapıldı. "İsrâîl Parlamentosu"nun, 30 Temmuz 1980 târihli karârıyla, Birleşik Kudüs, İsrâîl’in başkenti îlân edildi.
Son duruma gelecek olursak:
14 Mayıs 1948’de, İngiltere, Kudüs üzerindeki koruma rejimine son verdi. Aynı gün İsrâîl Devleti kuruldu. İsrâîl Devleti, Kudüs’ü de içine alırken, Ürdün, Filistîn’in geri kalan bölümünü, eski Kudüs şehriyle birlikte ilhâk etti. Bir müddet sonra, İsrâîl hükûmetinin birkaç bakanlığı Kudüs’e taşındı. Kutsal yerlerin idâresi, korunması ve bakımı, her dînin yetkililerince yerine getirilmektedir.
.01/06/2021
.01/06/2021
Osmanlıların Kudüs’e hizmeti...
Kudüs, 1517 senesinde, Yavuz Sultân Selîm Hân tarafından Osmânlı topraklarına katıldı. Kânûnî, Kudüs’ün sûrlarını yaptırdı...
Sultân Salâhaddîn Eyyûbî’den sonra, Eyyubîler arasında siyâsî anlaşmazlıklar baş gösterdi. Hıristiyânlar bu durumu fırsat bildiler. Şâm ve Mısır Eyyûbîleri arasındaki anlaşmazlıkta, Şâm tarafını tercîh ettiler. Bu sebeple, 1244 senesinde Kudüs, tekrâr Hıristiyânların eline geçti.
Mısır Eyyûbî Hükümdârı Es-Sâlih Necmeddîn de, Hârezmlileri yardıma çağırdı. Hârezmliler Sûriye’yi baştan başa geçerek Kudüs’ü ele geçirdiler. Böylece Kudüs, Mısır Eyyûbîlerinin hâkimiyetine girdi. Bundan sonra Kudüs, Müslümânların elinde kaldı.
Fakat daha sonra Moğolların istîlâsına uğrayan Kudüs, harâbe hâline geldi. Mısır’da Eyyûbî Devletinin yerine Memlûkler geçince, Moğolları geri püskürtüp Kudüs’ü de işgâlden kurtardılar.
Memlûkler döneminde, Sultânın nâibi tarafından idâre edilen Kudüs, bir ilim ve irfân merkezi hâline geldi. Memlûk Sultânları, Kudüs’ün îmârına önem verdiler. Sultân Baybars, Mescid-i Aksâ’yı tamir ettirerek şehrin kuzey-batısında, fakîrleri barındırmak üzere bir hân yaptırdı. Sultân Nasîrüddîn Muhammed, Mescid-i Aksâ’nın arka kısmını mermer ile kaplattı. Mihrâbın yanlarına iki pencere açtırdı. Harem’in yükseltilmiş kısmının kuzey tarafındaki sütunları ve Pamukçular kapısını tâmir ettirdi. Harem’deki iki mâbedin kubbelerini yaldızlattı.
Bir yıldırım düşmesi neticesinde yanarak yıkılan Kubbetü's-Sahrâ Câmii'nin kubbesini Sultân Çakmak tâmir ettirdi.
Sultân Eşref Kayıtbay, Harem’in yüksek kısmı ile bunun batı duvarı arkasında bir çeşme yaptırdı. Mescid-i Aksâ’nın Zincirler kapısı yanında bir medreseyi genişletti ve şehrin su yollarını tâmir ettirdi.
Kudüs şehri, 1517 senesinde, Yavuz Sultân Selîm Hân tarafından Osmânlı topraklarına katıldı.
Kânûnî Sultân Süleymân Hân, Kudüs’ün sûrlarını yaptırdı ve "Kubbetüs-Sahrâ Câmii"nin mozayik kaplamalarını kaldırtarak, yeşil ve sarı ile karışık mavi çini ile kaplattı; her ikisinin de bugünkü hâli, Kânûnî zamanından kalmadır. O, şehre dört büyük çeşme inşâ ettirdi.
Sultân İkinci Mahmûd Hân, "Kubbetüs-Sahrâ Câmii"nin yaldızlarını yeniletti ve câmiyi dışarıdan tâmir ettirdi.
Osmânlı hâkimiyeti, Birinci Dünyâ Harbine kadar devâm etti. Harbin son safhasına kadar Osmânlı hâkimiyetinde kalan ve müstakil bir mutasarrıflığın merkezi olan Kudüs, Aralık 1917 târihinde İngilizler tarafından işgâl edildi. Harp sona erince, "Birleşmiş Milletler Cemiyeti" tarafından İdârî vekâleti İngiltere’ye verilerek Filistîn’e bağlı kaldı.
Emevîler, Abbâsîler, Tolunoğulları, İhşîdîler, Fâtımîler, Selçûklular, Zengîler, Eyyûbîler, Memlûklüler ve nihâyet Osmânlıların hâkimiyetinde (Müslümânlarda) toplam 1.200 sene kalan Kudüs, 88 sene haçlıların işgâline uğramış, Büyük Sultân Salâhaddîn-i Eyyûbî’nin 1187’de orayı tekrâren fethetmesiyle, yeniden Müslümânların eline geçmiştir. İslâm Devletleri, oraya çok güzel hizmetler yapmışlardır.
.31/05/2021
.31/05/2021
Müslümânların Kudüs’e hizmeti...
Hazret-i Ömer'in Kudüs'ü fethinden sonra, Emevîler devrinde de, Abbâsîler zamanında da, Kudüs’ün îmârına büyük îtinâ gösterildi.
Kuds-i şerîf, Müslümânlar tarafından, Hulefâ-i râşidînin ikincisi olan Hazret-i Ömer (radıyallahü anh)in hilâfeti zamanında fethedildi. Aşere-i mübeşşereden Ebû Ubeyde İbnül-Cerrâh'ın (radıyallahü anh) başkumandânlığındaki İslâm ordusu, Bizans İmparatoru Heraklius’un ordularıyla yaptığı muhârebelerde, onları mağlûb edip Şâm, Gazze, Nablus ve Yafa şehirlerini fethettiler.
Amr bin Âs'ın (radıyallahü anh) ordusu ise, Rûm ordusunu perişân edince, Kudüs’ün teslîm edilmesi için haber gönderdi. Ama Kudüs’ün ileri gelenleri, Halîfe’nin bizzât kendisinin gelip temînât vermesi şartıyla, Kudüs’ü teslîm edebileceklerini bildirdiler. İşte bundan dolayı, Hazret-i Ömer (radıyallahü anh), 638 yılında Medine-i münevvereden Kuds-i şerîfe gelerek şehri teslîm aldı.
Kudüs’e ilk yerleşen Müslümânlar Medîneliler oldular. Eshâb-ı kirâmdan Ubâde bin Sâmit (radıyallahü anh) de, Kudüs’ün ilk vâlî ve kâdısı oldu.
İslâmiyetin iyilik ve güzelliği emreden, insanları dünyâ ve âhiret seâdetine kavuşturan bir dîn olduğunu anladılar. En küçük bir zorlama olmadan grup grup İslâmiyeti kabûl ettiler.
Emevî halîfelerinden Abdülmelik bin Mervân, Peygamber Efendimizin Mîrâc’a yükselirken üzerine bastığı ve üzerinde mübârek ayak izi bulunan "Hacer-i muallak=Asılı taş"ın üzerine "Kubbetü's-sahra Câmii"ni yaptırdı. "Mescid-i Aksâ" ve "Dârul-imâre" gibi yapıları ve Kudüs’e giriş kapılarını da tâmîr ettirdi.
İslâmiyet döneminde, 638 (H. 16) senesinde, Hazret-i Ömer'in (radıyallahü anh) Kudüs'ü fethinden sonra, Emevîler devrinde de, Abbâsîler zamanında da, Kudüs’ün îmârına büyük îtinâ gösterildi. Abbâsîlerin siyâsî otoriteleri zayıflayınca, Kudüs önce Tûlûnoğulları, daha sonra Fâtımîlerin hâkimiyeti altına girdi. Fâtımîler, Ehl-i Sünnet Müslümânlara zulüm ve işkence yaptıkları gibi Hıristiyân ve Yahûdîlere de işkence yaptılar. Hıristiyânların kiliselerini ve Yahûdîlerin mâbedlerini de yıktılar.
Selçûklular, Fâtımî hâkimiyetine son verdikten sonra, Selçûklu komutanı Atsız, Kudüs’ü 1070 senesinde Fâtımîlerden aldı. Kudüs halkı, Atsız’a başkaldırınca, Atsız burayı tekrâr kuşatıp şehri ele geçirdi. Fakat Atsız, Selçûklu hükümdârı Tutuş tarafından idâm edilerek, Kudüs, bir Türkmen zâbitinin oğlu olan Sukmân’a teslîm edildi.
1096 senesinde, Fâtimî Sultânı El-Müsta’lî, Kudüs’ü ele geçirdiyse de, 15 Temmuz 1099’da Haçlılar istîlâ ettiler. Kudüs’ü yakıp yıktılar. Pekçok Müslümânı kadın, çocuk ve ihtiyâr demeden kılıçtan geçirdiler. Bu arada, "Mescid-i Aksâ"yı yağmalayıp, tepelerine haçlar diktiler. İçerisine heykeller koyarak kiliseye çevirdiler.
Sultân Salâhaddîn-i Eyyûbî, 1187 (H. 583) senesinde, Kudüs’ü Haçlılardan kurtarıp Mescid-i Aksâ’dan haçları ve putları kaldırttı. Eski hâline getirip yeni bir mihrâb yaptırdı. Salâhaddîn-i Eyyûbî, Kudüs halkına çok iyi davrandı. Vergileri indirdiği gibi, haçlıların kilise hâline çevirdikleri câmileri de eski durumlarına getirdi.
.25/05/2021
.25/05/2021
Müslümânların ilk kıblesi...
İslâmiyetin ilk yıllarında Müslümânlar, Kudüs’te bulunan Mescid-i Aksâ’ya yönelerek namaz kılmışlardır.
Kudüs şehri hakkında, târîhin biraz derinliklerine gidecek olursak:
İbrâhîm (aleyhisselâm)ın oğlu İshâk (aleyhis-selâm) ve torunu Yâkûb (aleyhis-selâm), içinde Kudüs şehrinin de bulunduğu Ken’ân diyârı'nda yaşadılar. Bu bölgenin insanlarına, Allahü teâlânın emir ve yasaklarını anlattılar.
Bir ismi de "İsrâîl" olan Yâkûb (aleyhisselâm), oğlu Yûsuf (aleyhisselâm) Mısır’a Mâliye Nâzırı olunca, diğer oğullarıyla birlikte, Kudüs’ün bulunduğu bölge olan "Ken’ân diyârı"ndan ayrılıp Mısır’a gitti ve oraya yerleşti. [Yâkub aleyhisselâmın on iki oğlunun neslinden gelen ve "İsrâîloğulları" adıyla anılan insanlar, Mısır’da kaldılar.]
Hem Peygamber, hem de hükümdâr olan Dâvûd (aleyhisselâm), Kudüs’de Mescid-i Aksâ’nın inşâsını başlattı. Mescidin temelini attı, bir adam boyu kadar yükselince, inşââtın tamâmlanmasını, oğlu Süleymân (aleyhisselâm)a vasıyyet etti.
Dâvûd (aleyhisselâm)ın vefâtı üzerine, 12 veya 13 yaşında sultân, daha sonra Peygamber olan Süleymân (aleyhisselâm), babasının hâzırlattığı temeller üzerine, "Mescid-i Aksâ"yı (Beytü'l-Makdis’i) yaptırdı. Bu ma’bedi, yedi yılda, pek sanatkârâne inşâ ettirdi. Sonra usta ve mühendislere, on iki mahallesi olan "Kudüs şehri"ni yaptırdı.
Süleymân (aleyhisselâm), Mûsâ (aleyhisselâm)dan beri, nesilden nesile geçerek gelen, içinde Tevrât’ın on emri yazılı olan levhaların ve kutsal emânetlerin bulunduğu "Tâbût-ı Sekîne"yi yâni "Mukaddes sandığı", Mescid-i Aksâ’da (Beytü'l-Makdis’te), bir odaya yerleştirdi.
Sonraki zamanlarda, Hıristiyânlığın yayılması ve Bizans imparatorlarının Hıristiyânlığı kabûl etmeleri üzerine, Bizans imparatorları Mescid-i Aksâ’yı tâmir ettirip Kudüs’ü îmâr ettiler. İmparatorluğun hâkimi durumunda olan Hıristiyânlar için, mukaddes bir şehir hüviyetine giren Kudüs’te, Hazret-i Meryem’in, Hazret-i Îsâ’nın ve havârîlerin hâtıralarına birçok kiliseler yaptırdılar. Kudüs, Hıristiyânların dînî merkezi hâline geldi.
Hıristiyânlar, "hac" için Kudüs’e gelip kutsal yerleri ziyâret ettiler.
İslâmiyetin ilk yıllarında Müslümânlar, Kudüs’te bulunan Mescid-i Aksâ’ya yönelerek namaz kılmışlardır. Yanî Mescid-i Aksâ, Müslümânların ilk kıblesidir. Bu durum, "Hicret"ten sonraya kadar devâm etmiştir; "kıblenin tahvîli"ne dâir âyet-i kerîme (Bakara, 144) H. 2. senede nâzil olmuştur.
Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) de, Mi'râc’a giderken Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’dan göğe yükselmiştir.
Hulefâ-i Râşidînin ikincisi olan Hazret-i Ömer (radıyallahü anh), 638 (H. 16) senesinde, Kudüs’ü muhâsara etti. Hıristiyânlar cizye vermeyi kabûl ederek, Müslümânların himâyesine girdiler. Hazret-i Ömer’e, Kudüs’ün anahtarlarını bizzat kendileri teslîm ettiler.
Böylece kendi devletleri olan Bizans’ın ağır vergi ve işkencelerinden, eziyet ve cefâlarından, zulümlerinden kurtuldular. Çok kısa zamanda düşmân zan ettikleri Müslümânlardaki adâlet ve merhameti açıkça gördüler.
.24/05/2021
.24/05/2021
Kudüs, niçin çok mühim?
Kur’ân-ı Kerîm’in ifâdesiyle “etrâfı mübârek kılınan” Kudüs’ün, biz Müslümânların kalplerinde çok husûsî bir yeri vardır.
Bazı şehirlerin, târihimiz, kültürümüz, edebiyâtımız ve örfümüzde husûsî yerleri vardır ve onları özel sıfatlarla anarız: Mekke-i Mükerreme, Medîne-i Münevvere, Kuds-i Şerîf, Şâm-ı Şerîf, Haleb eş-Şehbâ, Derseâdet (İstanbul), Mahrûse-i Burûse (Bursa) gibi. Mekke, Medîne ve Kudüs, yeryüzünde, Müslümânlarca en mukaddes sayılan mekânlardandır.
Kur’ân-ı kerîmde İsrâ sûre-i celîlesinin 1. âyet-i kerimesinde “el-Mescidü’l-Aksâ” ve birçok hadîs-i şerifte de “Beytü’l-Makdis” şeklinde zikredilen “Mescid-i Aksâ”, İslâmiyetin bidâyetinden itibâren hicrî 2. seneye kadar, Müslümânların 14 sene müddetle ilk kıblesi ve Sevgili Peygamberimizin “Mirâc” mucizesinin de başlangıç noktası olan, çok kıymetli bir mekândır. Yeryüzünde, fazîlette, üstünlükte Mescid-i Harâm ve Mescid-i Nebevî’den sonra, 3. sıradadır.
Mescid-i Aksâ’nın bulunduğu şehir olan Kudüs, dünyânın en eski şehirlerindendir. “Mescid-i Aksâ=Beytül-Makdis”, şek ve şüphe yoktur ki, Kuds-i şerîftedir. İşte bundan dolayıdır ki, Kur’ân-ı Kerîm’in ifâdesiyle “etrâfı mübârek kılınan” Kudüs’ün, biz Müslümânların kalplerinde çok husûsî bir yeri vardır.
Peygamber Efendimiz, “Mescid-i Nebevî”de kılınan bir namazın, diğer mescidlerde kılınan 1.000 namazdan daha hayırlı olduğunu ifâde buyurmuştur. “Mescid-i Harâm”da kılınan namaz da, başka yerlerde kılınan 100.000 namazdan efdaldir. Hadîs-i şerifte “Mescid-i Aksâ”da kılınan bir namazın da, başka yerlerdeki 500 namazdan daha fazîletli olduğu ifâde buyurulmuştur.
Allahü teâlâ, Kur’ân-ı hâkîminde buyurmuştur ki: “Her türlü noksânlıktan münezzeh olan O Allah’tır ki, kulunu (Peygamberi Hazret-i Muhammed aleyhisselâmı), bir gece, Mescid-i Harâmdan (Mekke-i mükerreme’den alıp), o etrâfını mübârek kıldığımız Mescid-i Aksâ’ya kadar götürdü; bunu, ona âyetlerimizden (kudretimize delâlet eden acîbliklerden bazılarını) gösterelim diye yaptık. Muhakkak ki O, Semî (her şeyi işiten) ve Basîr (her şeyi gören)dir.” (İsrâ, 1)
Bazı câhiller, Mescid-i Aksâ’nın Mekke-i mükerreme’de veya Ci’râne’de, yahut oralara yakın bazı yerlerde olduğunu iddiâ ediyorlar. Bütün İslâm âlimleri, Mescid-i Aksâ’nın Kuds-i şerifte olduğunu yüzlerce, binlerce kitâbında yazmışlardır. Bunun aksini söyleyen, sözü muteber hiçbir İslâm âlimi yoktur. Böyle bir iddiâ, müsteşriklerin tesîrinde kalan insanların bâtıl, bozuk iddiâlarıdır. Bırakın ilim ehli insanları, aklı başında herhangi bir Müslümânın dahî buna inanması mümkün değildir.
Peki, eğer Peygamber Efendimiz (aleyhis-salâtü ves-selâm), Mekke-i mükerreme’den Kuds-i şerîfe gidip geldiğini anlatmamış olsaydı, bütün kitaplarda yazıldığı gibi, müşrikler niçin Ebû Bekr-i Sıddîk Efendimize (radıyallahü anh) gelip de, Mekke ile Kudüs arasında ne kadar mesâfe olduğunu sorsunlar?
[İsrâ ve mi’râc bir mu’cizedir. Bu mu’cize, kıymetli tefsîrlerde ve pekçok hadîs-i şerîf kitâbında tafsîlâtıyla anlatılmaktadır.]
.18/05/2021
.18/05/2021
Zulmün her çeşidi harâmdır!
Allahü teâlâ, zulmün her çeşidini harâm kılmıştır, mukaddes dînimiz İslâmda zulüm kesinlikle yasaklanmıştır;
Bundan önceki 5 makâlemizde, zulüm ve şiddet konusunu işlemeye çalıştık. Artık bu yazımızla şimdilik bu konuyu bitirelim. İcâb ettiğinde yine bu önemli konuyu ele alırız inşâallah...
Bilindiği üzere, dünyâda, insanlık hayâtının başlangıcından i’tibâren, iyi insanların yanı sıra, dâimâ, kötü insanlar da bulunagelmiştir. Dünyâya gönderilen ilk insan ve aynı zamanda ilk Peygamber olan Hazret-i Âdem (aleyhisselâm), iyilikleri, güzellikleri, ahlâkı, insanlığı, medeniyeti, ilim ve irfânı, velhâsıl daha ne kadar güzel ve müsbet şey varsa, bunların hepsini temsîl etmiştir. Diğer bütün Peygamberler de böyle yapmışlardır.
Süleymân bin Cezâ (rahmetullahi aleyh) “Ey oğul! Şakîlerin (kötü kimselerin) alâmeti sende bulunmasın. Bu alâmetlerin evveli zulmetmektir. Zulüm üç kısımdır. Birincisi Allahü teâlâya âsî olmak, ikincisi zulmeden kimselere yardım etmek; üçüncüsü kendi emri altında bulunanlara ezâ-cefâ etmek, onların ibâdet yapmalarına mâni olmak. Bu üç çeşit zulmü işleyenlerin varacakları yer Cehennem'dir” şeklinde çok önemli bir tavsiyede bulunmaktadır.
Târih boyunca inanan insanlar olduğu gibi, maalesef inanmayan, küfre sapan kimseler de dâimâ bulunmuştur. Küfür karanlıklarında kalmakta ısrâr eden, çirkin işlere tâlip olan bu kimseler, bundan sonra da bulunacak ve maalesef yeryüzünde fitne ve fesat çıkarmaya devâm edeceklerdir.
İslâmiyette, başkalarının cân, mâl ve ırzlarına hücûm etmenin kesinlikle yasaklığı; kâfirlere karşı da iyi huylu olmanın lüzûmu; komşu hakkının dîndeki yeri kitaplarımızda genişçe yazılmaktadır.
Büyük âlimlerimizden Ebû Saîd Muhammed Hâdimî (rahimehullah) “Her Müslümân hem îmânını korumaya, kaptırmamaya çalışmalı, hem de Allahü teâlâya ve O'nun Peygamberine inanmayan kâfirleri sevmemelidir. Fakat sevmediklerine de kötülük ve zulüm yapmamalı, kâfirlere ve bid'at sâhiplerine de tatlı dil ve güler yüz ile nasîhat etmelidir. Onların felâketten kurtulmalarına, saadete kavuşmalarına çalışmalıdır” buyuruyor.
Allahü teâlâ, zulmün her çeşidini harâm kılmıştır, mukaddes dînimiz İslâmda zulüm kesinlikle yasaklanmıştır; yasaklığı âyet-i kerîmeler, hadîs-i kudsîler ve hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilmiştir.
Cenâb-ı Hak buyurmuştur ki: “Muhakkak ki Allahü teâlâ adâleti, ihsânı (iyilik yapmayı) ve akrabâya muhtaç oldukları şeyleri vermeyi emreder...” (Nahl, 90)
Müslümânların, ehl-i kitaba/Yahûdîlere ve Hıristiyânlara yapmakla mükellef oldukları muâmele şekli, bizzât Resûlullah’ın (sallallahü aleyhi ve selem), bütün Müslümânlara hitâben yazdırdığı bir mektupta açıkça bildirilmiştir. [Bu mektûbun aslı, Ahmed Ferîdûn beğin (v. 991/1583) “Mecmûa-i Münşeâtü’s-selâtîn” kitâbında (C.1, S.30) yazılıdır.]
Bundan 14-15 asır evvel, İslâma inanmayan kimselerin bile insan haklarını açıkça ortaya koyan bu târihî mektûbu herkes okumalıdır. Bugün insanlığa, adâlete, merhamete muhtaç olan bütün âdemoğullarına ithâf olunur.
.26/04/2021
İslamiyette, şiddetin her çeşidi yasaklanmıştır...
İster insan olsun, ister hayvân olsun, mahlûkların hepsine zulüm yapmak, şiddet uygulamak, İslâmiyette kesinlikle harâmdır.
Konunun teşhîsini doğru bir şekilde yapıp tedâvî çarelerini, önleme yollarını bulmaya, bu konuda yapılan çalışmalara, nâçizâne bir katkıda bulunmaya çalışmak istiyoruz. Bu konuda, şüphesiz ki beynelmilel ve millî çapta, resmî ve gayr-i resmî birtakım çalışmalar mevcut. Anket çalışmaları yapılıyor, çeşitli raporlar hazırlanıyor.
Yerli ve yabancı birçok çalışmanın ortak sonucu olarak, erkeğin kadına şiddet uygulamasındaki en temel sebeplerden biri, özellikle erkeğin kendi ailesinde de şiddet içeren bir ortama marûz kalmış olması (özellikle babası annesine şiddet uygulamışsa) ve alkol kullanımının yüksek olmasıdır.
Makâlemizin hemen başında, önce genel bir tesbît yapalım: Şiddetin dîni, milliyeti, kültürü, ideolojisi, ırkı, ulusu, cinsiyeti olmaz. Kimden gelirse gelsin, reddedilmelidir, tel’în edilmeli, kötülenmelidir.
Şiddet: Genellikle korkutmak, ürkütmek, sindirmek, vazgeçirmek, itâat ettirmek, boyun eğdirmek gibi maksatlarla olmaktadır. Şiddetin sözlü olanı var, fizikî [fiziksel] olanı var. İnsanlara yapılanları var, hayvanlara yapılanları var.
Başta kadınlarımız, çocuklarımız ve yine çocuk yaşlarındaki genç kızlarımız olmak üzere, pekçok insanımız [erkek olsun, kadın olsun], istismârın, tecâvüzün, şiddetin her türlüsüne marûz kalabilmektedirler.
Gelişme, teknoloji ve bilim çağı olarak yaşadığımız 21. yüzyıl dünyâsında; çocuk yaştaki genç kızların cinsel olarak sömürüldükleri, tecâvüz edildikleri, genç insanların hayâtlarının bahârında öldürüldükleri, çeşitli şekillerde yavrularımızın şiddete marûz kaldıkları maalesef bir vâkıadır.
Bu konu, pekçok insanın hayâtını, sağlığını, huzûrunu, saâdetini, mutluluğunu, her yönden, hem rûhî [psikolojik, duygusal] yönden, hem de fizikî yönden etkileyen çok mühim bir konudur.
Vaktiyle, “Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü”nce yapılan bir araştırmaya göre; Aile içi suçların yüzde 87’si, kadınlara karşı işleniyor. Yine âilelerin yüzde 34’ünde fiziksel, yüzde 53’ünde ise sözlü şiddet görülüyor.
Burada mukaddes dînimiz İslâmiyetteki umûmî bir hükmü bildirelim:
İster insan olsun, ister hayvân olsun, mahlûkların hepsine zulüm yapmak, şiddet uygulamak kesinlikle harâmdır. Bu hükmü detaylandıracak olursak:
İslâm dîninde, anne-babanın evlâdına, evlâdın ana-babasına; kocanın hanımına, hanımın kocasına; hocanın talebesine, talebenin hocasına; idârecinin memûruna, memûrun âmirine; patronun işçisine, işçinin işverenine; doktorun hastasına, hastanın doktoruna; kumandânın askerine, askerin komutanına… şiddet uygulaması kesinlikle yasaktır.
Fetvâ kitaplarında, horozların dövüştürülmesi, boğaların ve develerin güreştirilmesi, köpeklerin boğuşturulmasının bile harâm olduğu yazılıdır.
Yeryüzünün en büyük medeniyetlerinden birini kurmuş olan Osmânlı Devletinde, yük taşıyan merkep, katır, at ve develerin istirâhatleri bile tanzîm edilmiş, aksine hareket edenler cezâlandırılmıştır.
.11/05/2021
.11/05/2021
Müslümânlar herkese karşı adaletlidir
Zulüm, Allahü teâlânın aslâ râzî olmadığı, İslâmiyete göre en büyük günâhlardan olup düşmâna bile yapılması yasaklanmıştır.
Dünkü makâlemizde, dünyâda işlenen zulümlerden bazı örnekler vermiştik. Bugün de birtakım misâller zikredelim:
9- Yahûdîlere, İspanya’da ve Nazi Almanya’sında yapılan zulümler dehşet vericidir.
10- İngiltere, Fransa, İspanya, Portekiz gibi Avrupa ülkelerindeki hapishanelerden kaçanların, Amerika’ya giderek orada Kızılderilileri öldürüp çiftliklerine yerleşmeleri tavsîfe gelmez zulümlerdir.
11- İngilizlerin Hindistân, Avustralya ve Kanada’da yaptıkları büyük zulümler var.
12- Fransızların Fâs, Tûnus ve Cezâir’de yaptıkları zulümler çok büyük.
13- İtalyanların Libya’da yaptıkları zulümleri de atlamayalım.
14- Bazı Avrupa Devletlerinin (İngiltere, Hollanda, Fransa, İspanya, Portekiz, İtalya gibi), Afrika ülkelerinde yaptıkları zulümler, insanları köle yapıp satmaları, insanlıkla bağdaşan işler değildir.
15- İspanya ve Portekiz, Güney Amerika Devletlerini sömürge yapmışlardır.
16- SSCB’de 1917’den 1947’ye kadar 63 milyon 301 bin kişi öldürülmüştür.
17- Bulgaristan Komünist idâresinin, oradaki Türklere ve Müslümânlara yaptıkları zulümler, haddi çok aşmıştır.
18- 1995-1996 yıllarında Sırpların Saraybosna’daki zulümleri, daha yakın târihte vukû bulmuştur.
19- 30 sene evvel Ermenistân’ın Azerbaycân’da yaptığı işgâl ve zulüm hâlen hâtırlardadır.
20- 40-45 sene önce ermeni çetelerinin, Türk diplomatlarına yaptıkları suikastları unutmuş değiliz.
21- Komünist Çin’de ve Doğu Türkistân’da yapılan zulümler ayyûka çıkmıştır.
22- Yahûdîlerin Filistîn’de yaptıkları zulümler, tarîfi mümkün olmayan vahşetlerdir.
23- Myanmar(Arakan)’da Budistlerin Müslümânlara yaptıkları zulümler de çok vahşîcedir.
24- ABD’nin [Japonya’da Hiroşima ve Nagazaki’de 350.000, Kamboçya ve Laos’ta 1 milyon, Irak’ta 1 milyon, Afgânistân’da 1,5 milyon, Kore’de 3 milyon, Vietnam’da 4 milyon, Kızılderililerden 15 milyondan 70 milyona kadar rakamlar telaffuz ediliyor] yaptığı zulümler, daha yakın zamanda pekçok insanın gözleri önünde cereyân etmiştir.
25- Sûriye’de önce baba Hâfız Esad’ın, sonra oğlu Beşâr Esad’ın, kendi milletine yaptıkları zulümler kan dondurucudur.
26- PKK, PYD, DEAŞ, FETÖ… gibi örgütlerin yaptıkları zulümler, herkesin gözü önünde cereyân etmiştir; bunları anlatmaya lüzum yok.
Dünyâda işlenen zulümler, elbette bunlardan ibâret değildir. Biz, târihin çeşitli dönemlerinden ve yeryüzünün çeşitli coğrâfî bölgelerinden, sâdece misâl olmak üzere bunları zikretmiş bulunuyoruz.
Zulüm, Allahü teâlânın aslâ râzî olmadığı, mukaddes dînimiz İslâmiyete göre en büyük günâhlardan olup düşmâna bile yapılması yasaklanmış bir iştir. Târih boyunca, adâlete riâyetin sâdece İslâmiyette ve Müslümânlarda olduğunu görüyoruz. Îmân ehli olan/inanan kimseler, bütün insanların hem bu dünyâda, hem de âhirette râhat ve huzûr içerisinde yaşamalarını istemişler, ellerinden gelen gayretle bunu sağlamak için çalışmışlardır. Târîh bunun çok güzel misâlleriyle doludur.
.10/05/2021
.10/05/2021
Yeryüzünde işlenen bazı zulümler!
Dünyâ yaratıldığından bu yana, neredeyse insanoğlunun olduğu her yerde, zulüm mevcut olagelmiştir.
Geçen haftaki 2 makâlemizde, zulümle ilgili bazı âyet-i kerîmeler, hadîs-i kudsîler ve hadîs-i şerîflerden bahsettik. Bugün ve yarınki makâlelerimizde ise, dünyâda işlenen bazı zulüm örneklerinden bahsedeceğiz...
Önce şunu ifâde edelim ki, bilindiği üzere, İslâm’da cihâdın gâyesi, zulmü ortadan kaldırmaktır. Zulüm, adâletin zıddıdır. Nitekim hadîs-i şerîfte, “Cihâdın en faziletlisi, zâlim sultânın karşısında hakkı söylemektir” buyurulmuştur. (İbn-i Mâce, Sünen, Fiten 20)
Peygamber Efendimiz, “Benden sonra ümmetim için üç şeyden korkarım…” buyurmuş; 1. maddede “İmâmların (devlet adamlarının) zulmetmeleri”ni zikretmiştir.
Dünyâ yaratıldığından bu yana, neredeyse insanoğlunun olduğu her yerde, zulüm mevcut olagelmiştir. Zâten Cenâb-ı Hak, “(Ey Habîbim!) O vakti hâtırla ki, Rabbin, meleklere: Ben, yeryüzünde (hükümlerimi yerine getirecek) bir halîfe (bir insan) yaratacağım demişti.”
O, böyle buyurduğu zaman, “Melekler de, biz seni hamdinle tesbîh ve noksânlıklardan tenzîh etmekte olduğumuz hâlde, orada fesâd çıkaracak ve kanlar dökecek kimse mi yaratacaksın demişlerdi.” “Allah: Ben, sizin bilemeyeceğiniz şeyleri bilirim buyurdu.” (Bakara, 30)
Bu girişten sonra, şimdi bazı örneklere geçelim:
1- Hazret-i Âdem aleyhisselâmın oğlu Kâbil, kardeşi Hâbil’e hased edip onu öldürmüş; yeryüzünde kan dökenlerin ilki olmuştur.
2- İnsanlığın 2. babası diye meşhur olan Hazret-i Nûh (aleyhisselâm)’a ve inananlara, o devrin insanları o kadar zulümler yapmışlardır ki, Allah’ın Peygamberi, onlara bedduâ etmek mecbûriyetinde kalmış ve kâfirlerin hepsi tûfânda helâk olmuşlardır.
3- Tanrılık iddiâsında bulunan mel’ûn Nemrûd, Peygamber Efendimizin büyük dedesi Hazret-i İbrâhîm’i (aleyhisselâm), ateşe attırmış ve müminleri öldürtmüştür. Kendisi ve adamları da sivrisineklerle helâk edilmişlerdir.
4- Hazret-i Mûsâ aleyhisselâm zamanında tanrılık iddiâsında bulunan diğer bir mel’ûn kişi Fir’avun, doğan bütün erkek çocukları öldürtmüş, Hazret-i Mûsâ’ya, ağabeyi Hazret-i Hârûn’a ve müminlere nice zulümler yapmış; kendisi ve bütün adamları, denizde boğularak helâk edilmişlerdir.
5- Hazret-i Îsâ aleyhisselâm Peygamberliğini açıklayınca, Yahûdîler, onu çarmıha bile germek istemişler, ama muvaffak olamamışlardır.
6- Câhiliye dönemindeki Kureyş müşrikleri, Peygamber Efendimize ve müminlere, ne zulümler yapmışlardır. O zamanın Yahûdîleri ve Hıristiyanları da, Müslümânların aleyhine ne hâin planlar yapmışlardır.
7- Haçlı sürüleri, İslâmın kılıcı olan Selçuklu Devletine karşı, 8 sefer yaptılar; milyonları mazlûm ve mağdûr ettiler; yüz binleri şehîd ettiler.
8- Moğolların, yüz binlerce insanı katletmeleri, kitapları dahî nehirlere atmaları, onların ne kadar vahşî olduklarının delîlidir. Bağdâd’a kadar gelip 800.000 Müslümânı kesmeleri çok büyük bir vahşettir.
[İnşâallah yarın aynı konuya devâm edelim.]
.04/05/2021
.04/05/2021
İslam'da her çeşit zulüm yasaktır!..
Peygamber Efendimiz buyurdu ki: “Hiç şüphesiz Allah, zâlime mühlet verir, yakalayınca da kaçmasına fırsat vermez.”
Zulüm konusunda bir âyet-i kerîmede de şöyle buyurulmuştur:
“Sakın zâlimlerin yaptığından Allah’ı gâfil sanma! O, sâdece onları, gözlerin dehşetten donup kalacağı, bir noktaya dikilip bakacağı bir güne erteliyor.” (İbrâhîm, 42)
Yüce Allah, imhâl eder, yani mühlet ve fırsat verir, fakat aslâ ihmâl etmez; yani şu imtihân dünyâsında zâlimler kendi karakterlerine uygun davranışlar sergilerler; sonunda dünyâda da âhirette de amellerinin karşılıklarını görürler.
Peygamber Efendimiz de, hadîs-i şerîfinde buyurdu ki: “Hiç şüphesiz Allah, zâlime mühlet verir, yakalayınca da kaçmasına fırsat vermez.” (Müslim, Sahîh, Kitâbu’l-Birr 61)
Yine zulüm mevzûunda, birçok âyet-i kerîmeden başka, hadîs-i kudsîler de mevcuttur. Yüce Rabbimiz, bir hadîs-i kudsîde buyurmuştur ki: “Ey kullarım! Ben, kendi nefsime zulmü harâm kıldım; onu sizin aranızda da yasakladım; birbirinize zulüm yapmayınız...” (Müslim, Sahîh, Kitâbu’l-Birr 55)
Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîminde, her mahlûka karşı yapılacak olan her çeşit zulmü yasaklamış, zâlimleri korkunç azap ve âkıbetlerle tehdîd etmiş, onların aslâ yâr ve yardımcıları olmayacağını da belirtmiştir.
Zâlimden yana olmak, bir nevi Allah’a karşı olmak demektir. Zâlimi desteklemek şöyle dursun, ona ve fiiline kalben destek olmak bile azâb sebebidir. Haksıza ve haksızlığa karşı, hakkın ve haklının yanında yer almak; zâlime hasım, mazlûma da yardımcı olmak, Müslümânın olmazsa olmaz vasıflarındandır.
Cenâb-ı Hak buyurmuştur ki: “Allahü teâlâ, kullarına zulmetmez (haksızlık etmez). Onlar, kendilerini azâba, acılara sürükleyen (bozuk düşünceleri) çirkin işleri ile kendilerine zulm ve işkence ediyorlar.” (Nahil, 33)
“Hâşâ zulmetmez kuluna Hudâsı,/Herkesin çektiği kendi cezâsı” diye boşuna söylenmemiştir.
Hadîs-i şerîflerde de, zulüm konusu, çok net bir şekilde ortaya konulmuştur. Bu mevzûda, icmâ bulunduğu da herkesçe müsellemdir.
Sevgili Peygamberimiz bir hadîs-i şerîfinde şöyle buyurmuştur:
“Zâlim de olsa, mazlûm da olsa kardeşinize yardım ediniz.” Sahâbe-i kirâm, “Yâ Resûlallah! Mazlûma yardım edelim, ama zâlime nasıl yardım edeceğiz?” diye suâl ettiler. O da, “Zâlimin zulmüne mâni olursunuz; bu da ona yardımdır” buyurdu. [Buhârî]
Sevgili Peygamberimiz, “Allah’a yemîn ederim ki; ya iyiliği emreder, kötülükten nehyeder, zâlimin elini tutup zulmüne mâni olur, onu hakka döndürür ve hak üzerinde tutarsınız; ya da Allahü teâlâ kalblerinizi birbirine benzetir. Sonra da İsrâîloğullarına la’net ettiği gibi, size de la’net eder” buyurmuştur. (Ebû Dâvûd, Sünen, Kitâbu’l-Melâhim 17)
.3/05/2021
.3/05/2021
İslam'da her çeşit zulüm yasaktır -1-
Zulüm, kimden gelirse gelsin, kime karşı yapılırsa yapılsın mukaddes dînimiz İslâmiyette kesin sûrette harâm kılınmıştır.
Aslında zulüm konusu çok geniş bir konu. Bugün ve yarınki makâlelerimizde, zulmün tarîfi, bu mevzûdaki âyet-i kerîmeler, hadîs-i kudsîler ve hadîs-i şerîflerden birer nebze bahsedip öbür hafta da dünyâda geçmişte işlenmiş ve hâlen işlenmekte olan bazı zulüm örneklerinden bahsetmek istiyoruz inşâallah...
Allahü teâlâ, insanların îmân etmelerini, adâlete riâyet ederek ve kardeşçe yaşamalarını emretmiştir. Yüce Allah’ın yeryüzündeki halîfesi olan Hazret-i Âdem, bütün çocuklarına ve torunlarına kardeşliğin esâslarını anlatmış, insanlara nasıl uygulanacağını göstermiş, bu ilk Peygamber’den son Peygamber Muhammed aleyhisselâma kadar Allah’ın bütün Peygamberleri de bu yolda yürümüşlerdir.
En yüksek ahlâkın temsîlcisi olan Peygamberler, husûsen onların sonuncusu olan Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed (aleyhisselâm), onları örnek alan İslâm ülkelerinin Devlet Başkanları ve orduları, bütün insanlara, hattâ inanmayanlara da âdil davranmışlar, merhamet etmişler, acımışlar, onların da âhirette kurtuluşları için ellerinden gelen gayreti sarf etmişlerdir.
Târih boyunca bütün Müslümânlar, düşmânlarına bile âdilâne davranmışlardır. Şimdi Müslümânlara kuyu kazmaya çalışan İslâm düşmanlarının, gazab-ı İlâhîye uğrayarak bu kuyuya bizzât kendilerinin düşebileceklerini hâtırlatmak isteriz...
Şimdi bu girişten sonra, önce “zulm”ün bir tarîfini yapalım: “Adâletsizlik, adâletin sınırını aşmak, başkasının hakkına tecâvüz etmek; bir şeyi kendi yerinden başka bir yere koymak, haksızlık” gibi manâlara gelen “zulüm”, kimden gelirse gelsin, kime karşı (müslim olsun gayr-i müslim olsun) yapılırsa yapılsın, hattâ isterse hayvânlara yapılsın, mukaddes dînimiz İslâmiyette kesin sûrette harâm kılınmıştır.
Arabîde, “Cevr” kelimesi de aynı manâda kullanılmaktadır; sözlüklerde, bu kelimeyle ilgili olarak da “zulüm, haksızlık; adâletin zıddı” diye bir tarîf yapılmaktadır. Edebiyâtımızda “cevr u cefâ yapmak” şeklinde bir terim de kullanılır.
Cenâb-ı Hak, zulmün yerine adâleti emir ve ikâme etmiştir. Dünyânın en âdil devlet başkanlarından biri olan Hazret-i Ömer (radıyallahü anh) “Adâlet, mülkün temelidir” buyurmuştur. Zâten bu temeli dinamitleyen, mülkün zevâline sebep olan ise zülümdür. Atalarımız, “Zülümle âbâd olanın, âkıbeti berbâd olur” demişlerdir.
Yine atalarımız “Alma mazlûm âhını, çıkar âheste âheste” demişlerdir.
İslâm dîninin temel delîlleri olan “Edille-i şer’iyye-i erbaa=4 dînî delîl”de de, zulmün yasaklığı net olarak bildirilmiştir. Bu konuda birçok âyet-i kerîme vardır (sâdece iki örnek yazalım):
“Düşmânlık ancak zâlimlere karşıdır.” (Bakara, 193)
“Zâlimler aslâ felâh bulmazlar.” (En’âm, 21)
.27/04/2021
.27/04/2021
Unutulan veya ihmâl edilen bazı sünnetler
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Unutulmuş bir sünnetimi meydâna çıkarana yüz şehîd sevâbı vardır.”
Peygamber Efendimizin yaptığı işlere “Sünnet” denir. Hattâ birini bir şey yaparken görüp de bir şey demediği işlere de “Sünnet” denilir. Peygamber Efendimiz, bu yaptıklarını ya ibâdet olarak veya âdet olarak yapardı.
Resûlullah Efendimize uymanın önemi büyüktür. Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyuruluyor ki: “Resûle itâat eden, Allah’a itâat etmiş olur.” [Nisâ, 80]
Dînimizin herhangi bir hükmünü beğenmeyenin, meselâ, “tesettür lüzûmsuzdur” diyenin îmânı gider.
Peygamberimizin, âdet olarak yaptıklarına “Sünnet-i Zevâid” denir. Uzun entari giymesi, saçlarını uzatması veya kısaltması, sakal bırakması gibi işleri. Bir kimse, “Peygamberimiz, kadınlar gibi entari, uzun gömlek giyermiş” diyerek alay etse, îmânı gider. Yahut sakalı beğenmeyen veya sünnete uygun sakalı olana “çember sakallı”, “top sakallı” diye hakâret eden kâfir olur. Çünkü Peygamber Efendimizin yaptığı işleri yani sünnetini, beğenmemiş olur. Allahü teâlânın Peygamberini beğenmemek, Allah’ı beğenmemek olur. Allah’ı beğenmeyenin de kâfir olacağı pek açıktır...
Sevgili Peygamberimiz, bir hadîs-i şerîfinde buyurmuştur ki: “Unutulmuş bir sünnetimi meydâna çıkarana yüz şehîd sevâbı vardır.” [Hâkim]
Bir sünnet-i seniyyeyi ihyâ edene, yüz şehîd sevâbı verileceğine göre, bir vâcibi veya farzı ihyâ edene, hele doğru itikâdı öğretene ne kadar çok sevâb verileceğini artık düşünmeli, bilhâssa farzlar ve vâcipler hiç ihmâl edilmemelidir.
Burada, önce “Sünnet”in iki türlü olduğunu ifâde edelim:
1- Sünnet-i hüdâ [Müekked sünnetler]. 2- Zevâid sünnetler [Âdete bağlı sünnetler].
Unutulan müekked sünnetlerden bazıları şunlardır:
1- Faydalı işe başlarken Besmele çekmek. 2- İstişâre ve istihâre yapmak. 3- Ödünç verirken iki şâhit bulundurmak veya senet yazmak. Buna vâcib diyen âlimler de olmuştur. 4- Cuma günü gusletmek. 5- Abdestte, eli, kolları ve ayakları üç defa yıkamak. 6- Abdest alırken başı kaplama mesh yapmak [Mâlikî ve Hanbelî’de farzdır]. 7- Abdest esnâsında misvâk kullanmak. 8- İki kişi de olsa, farz namazı cemâatle kılmak. 9- Namazları sarık veya takkeyle kılmak. 10- İşrâk (güneş doğduktan 55-60 dakika sonra kılınan 2 rek’at), Duhâ (Kuşluk=2 rek’at), Evvâbîn (akşamdan sonra kılınan 4 veya 6 rek’at namaz), Teheccüd (gece kalkılarak kılınan 2’den 12 rek’ate kadar kılınan namaz), Tehıyyetül-mescid (Mescide girince kılınan 2 rek’at namaz), Sübhâ namazı (abdest veya gusül aldıktan sonra kılınan 2 rek’at namaz) kılmak. 11- Duâda elleri sünnete uygun açmak. 12- Aksırınca Elhamdülillah demek. 13- Sünnete uygun selâm vermek. 14- Yatağa abdestli girmek. 15- Ölüm veya kötü bir haber duyunca, “İnna lillah ve innâ ileyhi râciûn” demek.
.26/04/2021
Unutulan veya ihmâl edilen bazı farz ve sünnetler
“Farz ve sünnet” ifâdesindeki sünnet, Resûlullah Efendimizin farz olmayarak yaptığı işler demektir.
Bilindiği gibi “Farz”, “Allahü teâlânın Kur'ân-ı kerîmde yapılmasını açıkça bildirdiği emirler” demektir. Bir hadîs-i kudsîde “Kulum farzları yapmakla bana yaklaştığı gibi, başka hiçbir şeyle yaklaşamaz. Kulum nâfile ibâdetleri yapınca, onu çok severim. Öyle olur ki, benimle işitir. Benimle görür. Benimle her şeyi tutar. Benimle yürür. Benden her ne isterse veririm. Bana sığınırsa, onu korurum” buyurulmuştur. (Buhârî)
Dînî literatürümüzde çok kullanılan “Sünnet” kelimesi ise, yerine göre, farklı manâlara gelmektedir:
1- “Farz ve sünnet” ifâdesindeki sünnet, Resûlullah Efendimizin farz olmayarak yaptığı işler demektir.
2- “Kitâb ve sünnet” ifâdesindeki sünnet, hadîs-i şerîfler demektir.
3- “Sünnet”, yalnız olarak kullanılınca, İslâmiyet manâsına gelir.
4- “Sünnet”, yol, çığır gibi manâlara da gelir. Meselâ “sünnet-i hasene” iyi çığır, “sünnet-i seyyie” kötü çığır demektir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
“Bir kimse, sünnet-i hasene çıkarırsa [iyi bir çığır açarsa], onun sevâbı ve kıyâmete kadar onunla amel edenlerin sevâbları kadar sevap alır. Bir kimse de sünnet-i seyyie çıkarırsa [kötü bir çığır açarsa], onun günâhı ve kıyâmete kadar onu işleyenlerin günâhları kadar günâh kazanır.” [Müslim]
5- Bir de, “sünnet” âdet, iş anlamındadır. Mesela “Sünnetullah” tabiri, Allah’ın âdeti, Allah’ın işi demektir.
6- “Ehl-i Sünnet”, kurtuluş fırkasının adıdır. Bu fırkaya “Ehl-i sünnet vel-cemaat” denir.
7- Çocukların sünnet olmasına da “sünnet” denir.
Halkımızın bir kısmının maalesef ihmâl ettiği bazı farzlar var; bugün sizlere, onlardan bazılarını arz edeceğiz:
1- Doğru itikâda sâhip olmak. [Ehl-i Sünnet itikâdını öğrenmek] 2- Farzları ve harâmları öğrenmek. [Bunları bilmeyen hep günâh işler.] 3- Helâl kazanıp helâlden yiyip-içmek. 4- Namaz kılmak ve uşur (öşür=arâzî mahsûlâtının zekâtını) vermek. 5- Ana-babaya iyilik etmek. 6- Allah'ın rızka kefîl olduğuna inanmak. 7- Tevekkül ve kanâat etmek. 8- Cenâb-ı Haktan gelen kazâya-belâya sabretmek, yani isyân etmemek. 9- Allahü teâlâya, nimetleri için şükretmek, yani onları dîne uygun şekilde kullanmak. 10- Günâhlardan kaçıp, ibâdetle meşgûl olmak. 11- Günâhlara tevbe etmek. 12- Tesettüre riâyet etmek. 13- Harâma bakmamak. 14- Kulağı çalgılardan korumak. 15- Dilini müstehcen sözlerden korumak. 16- Allah dostlarını dost, düşmânlarını düşmân bilmek. 17- Selâm verenin selâmını almak. 18- Emr-i maruf yapmak. [Farz-ı kifâyedir] 19- Âleme ibret nazarıyla bakmak. 20- Hiç kimseyi, alaya almamak (istihzâ etmemek)...
Günümüzde unutulan veya ihmâl edilen bazı sünnetler de vardır. Onları da inşâallah yarın ele alalım.
.20/04/2021
.20/04/2021
Oruç tutarken dikkat edilecek bazı hususlar
Bu ayda, Allahü teâlânın râzı olduğu bütün işleri daha çok yapmalıdır; ibâdetleri, daha fazla yapmaya gayret etmelidir.
Bu senenin mübârek ramazân ayının ilk günlerindeyiz... Ramazan ayı, ayların sultanıdır. Bu ayda oruç tutan ve tevbe eden Müslümânların günâhları yanar, yok olur. [İnşallah bizimkiler de yanıp yok olmuştur.]
Bu ayda, Allahü teâlânın râzı olduğu bütün işleri daha çok yapmalıdır; bütün bedenî ve mâlî ibâdetleri, daha fazla yapmaya gayret etmelidir.
Allahü teâlânın gazabına sebep olabilecek bütün harâmlardan, kötülüklerden daha çok sakınmak, îmân ve ibâdet bilgilerini, harâmları öğrenmek, kul haklarından sakınmak, üzerinde kul hakları varsa helâlleşmek, günâhlardan tevbe etmek de lâzımdır.
Sevgili Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurmuşlardır ki:
"Ramazân ayı gelince, 'Ey hayır ehli! Hayra koş. Şer ehli! Sen de kötülüklerden el çek' denir." [Nesâî]
"Ramazân ayı mübârek bir aydır. Allahü teâlâ, size ramazân orucunu farz kıldı. O ayda rahmet kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır, şeytânlar bağlanır. O ayda bir gece vardır ki, bin aydan daha kıymetlidir. O gecenin [yani Kadir gecesinin] hayrından mahrum kalan, her hayırdan mahrum kalmış sayılır." [Nesâî]
"Ramazân ayı bereket ayıdır. Allahü teâlâ bu ayda, günâhları bağışlar, duâları kabul eder. Bu ayın hakkını gözetin! Ancak Cehenneme gidecek olan, bu aydaki rahmetten mahrûm kalır." [Taberânî]
Her şeyden önce, itikâdı düzeltmelidir. Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri itikâdı öğrenmek ve buna göre inanmak lâzımdır. İtikâd düzgün olmazsa, tutulan oruçların, yapılan diğer ibâdetlerin bir faydası olmaz. Çünkü itikâdı bozuk olanların, muhakkak Cehenneme gidecekleri hadîs-i şerîfte bildirilmiştir. Bunun için, Ehl-i sünnet âlimlerinin yazdıkları "İlmihâl" kitaplarını alıp okumalı, doğru îmânı öğrenmeli, ibâdetleri yapmalı, harâmlardan sakınmalıdır.
Allahü teâlâ, şartlarına uygun yapılan tevbeleri kabul edeceğini vadetmiştir. Böyle mübârek günleri, ayları fırsat bilip, çok çok tevbe-istiğfar etmeli, affedilmek için, Cenâb-ı Hakk'a yalvarmalıdır.
Sonra ibâdetleri, harâm ve helâl olanları öğrenmeli ve bunlara göre ibâdet yapmaya çalışmalıdır. Kıymetli zamanlarda bu bilgileri okumak, öğrenmek, nâfile namazlardan ve diğer bütün nâfile ibâdetlerden çok daha kıymetlidir.
Herhangi bir özür ile ramazânda oruç tutamayanlar, ramazândan hemen sonra, kazâsını yapmalıdırlar. Kazâ namazı borcu olanların, kazâ orucu olanların nâfile ibâdetlerle meşgul olmaları, uygun değildir. Önce farz borçları yerine getirmeli, ödemelidir...
.19/04/2021
.19/04/2021
Orucun ferdî, ailevî ve içtimai bazı faydaları...
Salgın hastalıkların yaşandığı bir zamanda maddî durumu iyi olanların mağdur durumdakilere yardımda bulunmaları daha bir değer kazanmaktadır...
Allahü teâlâ, diğer ibâdetlerde olduğu gibi, oruç tutulması emrini de sebepsiz yere vermemiştir. Oruç, insanlara hem maddî, hem de manevî pekçok faydalar sağlar.
Bilindiği üzere, ibâdetlerin faydaları sadece fertlerle ve âilelerle sınırlı değildir. Bazı ibâdetler, cemiyetin nizâm ve intizâmını önemli ölçüde etkiler. Mesela cemâatle kılınan namazların ictimâî münâsebetler/sosyal ilişkiler açısından ne kadar önemli olduğunu inkâr mümkün değildir.
Oruçta da bu özellik çok bâriz/belirgin bir şekilde müşâhede edilir. Orucun fert bakımından pek çok faydaları yanında, toplumun huzûruna sağladığı çok önemli faydaları da vardır. Oruç, insanın şefkat ve merhamet duygularını geliştirerek, bunun topluma sevgi ve yardım şeklinde yansımasını sağlar.
Oruç tutan kimse, açlığın ne demek olduğunu bizzat tatmış olduğundan, yokluk içinde kıvranan fakîrlerin, kimsesizlerin çektikleri sıkıntıları, içinde duyarak kendisinde şefkat ve acıma duyguları gelişir. Bunun sonucu olarak da fakîrlere yardım elini uzatarak, onların sıkıntılarını giderir, toplumun huzur ve mutluluğuna katkıda bulunur.
Bütün bir sene, çeşitli yemekleri eritmek için, yorulan insan midesi ve bağırsakları, hatta karaciğeri ve kalbi senede bir ay dinlenerek sağlıklarını korumuş olur. Bu, orucun maddî faydalarından biridir.
Orucun manevî faydalarından bazılarını da burada kısaca zikredebiliriz:
İbâdetlerin, bizim bildiğimiz ve bilmediğimiz birçok hikmetleri vardır. Tespit edilen hikmetlerini bilmekte fayda vardır. Çünkü hayranlık duyup o ibâdeti seve seve yapmaya, yakîne sebep olur. İslâmiyeti bilmeyenlere, hikmetini, faydasını anlatmak ise, dîni sevdirmeye vesîle olur.
Oruç tutan bir insan, bizzat hissederek fakîr insanlara yardım etme ihtiyâcını duyar. Birbirlerine yardım eden insan toplulukları arasında ise çekişmeler olmaz...
Orucun, dünyadaki faydalarından biri de, insanlara açlığın ve susuzluğun ne demek olduğunu öğretmektir. Tok, hiçbir zaman açın hâlinden anlamaz ve ona merhamet etmez. Oruç, bundan başka, nefse hâkim olmayı da sağlar.
Bundan başka, Allahü teâlânın emrini yerine getirmek için gündüzleri bir ay oruç tutan bir Müslümân, Allahü teâlânın emirlerini yapmak itiyâdını, alışkanlığını da kazanır.
Mukaddes dînimiz İslâmiyette, bütün Müslümânlar, tek bir vücut gibi kabul edilmiş, Müslümânların birbirlerinin dertleri ile ilgilenmeleri istenmiştir. Hele böyle salgın hastalıkların yaşandığı bir zamanda maddî durumu iyi olanların mağdur duruma düşen kardeşlerimize yardımda bulunmaları, onların dertlerine, sıkıntılarına ortak olmaları daha bir değer kazanmaktadır...
.13/04/2021
.13/04/2021
Çok şükür, ayların sultanına kavuştuk...
"Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene, bu işleri yapmak nasip olur. Bu aya saygısızlık edenin, günah işleyenin bütün senesi, günâh işlemekle geçer..."
Bugün ramazan-ı şerifin birinci günü... Rabbimize hamdolsun, bu sene de bizi "ayların sultanı"na kavuşturdu...
Efendim; nasıl ki altın madeni demir, bakır, kömür gibi madenlerden çok daha üstün ise, yine yâkut taşı diğer normal taşlardan çok daha kıymetli ise, bazı gece, gün ve aylar da diğer normal gece, gün ve aylardan çok üstündürler. Gül çiçeği de, çiçeklerin şâhıdır.
Bilindiği üzere, bazı mekânlar emsâline göre daha mukaddes, bazı insanlar akrânına nisbetle daha muhterem olduğu gibi, bazı zamanlar da benzerlerine nazaran çok daha kudsî, mukaddes ve mübârek kılınmıştır.
Allahü teâlâ, kullarına çok merhamet ve şefkat ettiği/acıdığı için bazı gecelere, günlere ve aylara kıymet vermiş, bu gece, gün ve aylardaki duâ, tevbe, namaz ve oruç gibi ibâdetleri kabul edeceğini bildirmiştir. Aslında kullarının çok ibâdet yapmaları, duâ ve tevbe etmeleri için böyle gece, gün ve ayları birer sebep kılmıştır.
Sevgili Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem), bir hadîs-i şerîfinde buyurmuştur ki: "Bir kimse, Ramazân ayında oruç tutmayı farz bilir [yani vazîfe bilir] ve orucun sevâbını, Allahü teâlâdan beklerse, geçmiş günâhları affolur." [Sahîh-i Buhârî]
Bu hadîs-i şerîften anlaşılıyor ki, orucun Allahü teâlânın emri olduğuna inanmak ve sevap beklemek lâzımdır.
İslâm âlimlerinin büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî hazretleri, ramazân ayının ayların en kıymetlisi olduğu husûsuna dâir buyurmuştur ki:
"Ramazân-ı şerîf ayında yapılan nâfile namaz, zikir, sadaka ve diğer bütün ibâdetlere verilen sevaplar, başka aylarda yapılan farzlara verilen sevaplar gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir. Bu ayda, bir oruçluya iftâr verenin günâhları affolur; Cehennemden âzâd olur. O oruçlunun sevâbı kadar, ayrıca buna da sevap verilir. O oruçlunun sevabı da hiç azalmaz... Bu ayda, emri altında bulunanların [yani işçinin, memurun, askerin ve talebenin] işlerini hafîfleten, onların ibâdet etmelerine kolaylık gösteren âmirler [meselâ patronlar, müdürler, kumandanlar ve öğretmenler] de affolurlar; Cehennemden âzâd olurlar... Resûlullah Efendimiz, bu ayda, esîrleri âzâd eder, kendisinden istenilen her şeyi verirdi. Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene, bu işleri yapmak nasip olur. Bu aya saygısızlık edenin, günah işleyenin bütün senesi, günâh işlemekle geçer. Bu ayı fırsat bilmelidir; elden geldiği kadar ibâdet etmelidir; Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır. Bu ayı, âhıreti kazanmak için bir fırsat olarak görmelidir. Kur'ân-ı kerîm ramazân ayında indi. Kadir gecesi, bu aydadır..."
.12/04/2021
.12/04/2021
Ramazân ayı ve oruç hakkında...
Bugün aslından uzaklaştırılmış, bozulmuş hâlde bulunan Yahûdîlik ve Hıristiyânlıkta da oruç vardı. Hattâ bâtıl, bozuk inançlarda da oruca benzer ibâdetler görülmektedir.
Takvimlere göre, yarın ayların sultânı olan Ramazân-ı şerîfin birinci günü... Bu gece ilk teravihi kılıp ilk sahura kalkacağız inşallah...
Dünyaya gönderilen ilk insan ve ilk Peygamber Hazret-i Âdem aleyhisselâmdan beri oruç tutulurdu; yani daha önceki ümmetler de oruç tutarlardı.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîm'inde Bakara sûresinin 183-185. âyet-i kerîmelerinde, "Ramazân ayı" ve bu ayda yapılacak bir ibâdet olan "Oruç"tan bahis buyuruyor:
"Ey îmân edenler! Oruç sizden öncekilere (sizden önce gelip geçmiş ümmetlere) yazıldığı (farz kılındığı) gibi size de, Allah'a karşı gelmekten korunasınız, sakınasınız diye farz kılındı." [Bakara, 183]
"(Size farz kılınan oruç) sayılı günlerdedir. Sizden her kim hasta yahut yolcu olursa, (tutamadığı günler sayısınca) diğer günlerde kaza eder. (İhtiyârlık veya şifâ umudu kalmamış hastalık gibi devamlı mazereti olup da) oruç tutmaya güçleri yetmeyenlere bir fakîri doyuracak kadar fidye gerekir..." [Bakara, 184]
"...Sizden ramazân ayını idrâk edenler (o aya yetişenler, ayı görenler) onda oruç tutsunlar. Kim o anda hasta veya yolcu olursa, (tutamadığı günler sayısınca) başka günlerde kazâ etsin (oruç tutsun)....." [Bakara, 185]
Bugün aslından uzaklaştırılmış, bozulmuş hâlde bulunan Yahûdîlik ve Hıristiyânlıkta da oruç vardı. Hattâ aslı hak bir dîne dayanmayan, diğer bâtıl, bozuk inançlarda da oruca benzer ibâdetler görülmektedir. Bu ibâdetler, daha önce o bölgelerde yaşamış Hak Peygamberlerden kalmış olabilir. Bozula bozula bugünkü hâle gelmiş olma ihtimâli çoktur.
[Alfabetik olarak zikredecek olursak] Asurlular ve Babilonya'da oruca büyük önem verirlerdi.
Amerika'da Azteklerin oruç tuttukları bilinmektedir.
Brahmanizm'de mahallî ayların onbirinci ve onikinci günlerinde oruç tutmak gelenek hâline gelmiştir. Brahmanlar, hasta ve yaşlıları dahî oruçtan muâf tutmazlar.
Budizm'de oruç daha önemlidir.
Güney Asya'daki Hint dînlerinde oruç sıkı bir terbiye vâsıtası olarak hâlâ görülmektedir. Hinduizm'de oruç genellikle nefsi tezkiye için senenin muayyen günlerinde ve bayramlarda tutulur. Oruç daha çok, bazı besinleri yememe yani bir nevi perhîz şeklindedir. Bazı günlerde ise sâdece kadınlar oruç tutarlar.
Maniheizm'de de oruç, perhîz ve riyâzetin bulunduğu bilinmektedir.
(Eski) Mısırlılarda orucun genellikle dînî bayramların yanında yer aldığı görülmektedir.
Romalılar ve (Eski) Yunanlıların da diğer milletler gibi, oruca önem verdikleri ve ictimâî felâketlerden kurtulabilmek için oruç tuttukları bilinmektedir.
Dünyaya gönderilen ilk insan ve ilk Peygamber Hazret-i Âdem aleyhisselâmdan beri oruç tutulurdu; yani daha önceki ümmetler de oruç tutarlardı.
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîm'inde Bakara sûresinin 183-185. âyet-i kerîmelerinde, "Ramazân ayı" ve bu ayda yapılacak bir ibâdet olan "Oruç"tan bahis buyuruyor:
"Ey îmân edenler! Oruç sizden öncekilere (sizden önce gelip geçmiş ümmetlere) yazıldığı (farz kılındığı) gibi size de, Allah'a karşı gelmekten korunasınız, sakınasınız diye farz kılındı." [Bakara, 183]
"(Size farz kılınan oruç) sayılı günlerdedir. Sizden her kim hasta yahut yolcu olursa, (tutamadığı günler sayısınca) diğer günlerde kaza eder. (İhtiyârlık veya şifâ umudu kalmamış hastalık gibi devamlı mazereti olup da) oruç tutmaya güçleri yetmeyenlere bir fakîri doyuracak kadar fidye gerekir..." [Bakara, 184]
"...Sizden ramazân ayını idrâk edenler (o aya yetişenler, ayı görenler) onda oruç tutsunlar. Kim o anda hasta veya yolcu olursa, (tutamadığı günler sayısınca) başka günlerde kazâ etsin (oruç tutsun)....." [Bakara, 185]
Bugün aslından uzaklaştırılmış, bozulmuş hâlde bulunan Yahûdîlik ve Hıristiyânlıkta da oruç vardı. Hattâ aslı hak bir dîne dayanmayan, diğer bâtıl, bozuk inançlarda da oruca benzer ibâdetler görülmektedir. Bu ibâdetler, daha önce o bölgelerde yaşamış Hak Peygamberlerden kalmış olabilir. Bozula bozula bugünkü hâle gelmiş olma ihtimâli çoktur.
[Alfabetik olarak zikredecek olursak] Asurlular ve Babilonya'da oruca büyük önem verirlerdi.
Amerika'da Azteklerin oruç tuttukları bilinmektedir.
Brahmanizm'de mahallî ayların onbirinci ve onikinci günlerinde oruç tutmak gelenek hâline gelmiştir. Brahmanlar, hasta ve yaşlıları dahî oruçtan muâf tutmazlar.
Budizm'de oruç daha önemlidir.
Güney Asya'daki Hint dînlerinde oruç sıkı bir terbiye vâsıtası olarak hâlâ görülmektedir. Hinduizm'de oruç genellikle nefsi tezkiye için senenin muayyen günlerinde ve bayramlarda tutulur. Oruç daha çok, bazı besinleri yememe yani bir nevi perhîz şeklindedir. Bazı günlerde ise sâdece kadınlar oruç tutarlar.
Maniheizm'de de oruç, perhîz ve riyâzetin bulunduğu bilinmektedir.
(Eski) Mısırlılarda orucun genellikle dînî bayramların yanında yer aldığı görülmektedir.
Romalılar ve (Eski) Yunanlıların da diğer milletler gibi, oruca önem verdikleri ve ictimâî felâketlerden kurtulabilmek için oruç tuttukları bilinmektedir.
İlkellerin inancı olarak kabul edilen Totemizm'de ise perhîz ve riyâzet gibi fiiller ile tövbe törenleri dînin esâsını teşkîl eder...
.5/04/2021
.5/04/2021
S. Mehmed Saîd Arvas Hoca -1-
Seyyid Mehmed Saîd Arvâs abimiz, hem baba, hem de anne tarafından Seyyid Fehîm hazretlerinin torunlarından idi...
Aslında biz, bugün ve yarın, “Unutulmuş veya ihmâl edilen bazı farzlar ve sünnetler” konusunda 2 makâle yazmayı planlamıştık. Ama dostlarımızı, sevdiklerimizi, yakînen tanıdıklarımızı birer birer kaybetmeye başladık. Bu sebeple, bugün ve yarın, âciliyetine binâen, bu konuda 2 makâle yazmayı arzu ettik.
Herkesçe bilinmektedir ki, insan için 3 türlü hayât vardır: “Dünyâ hayâtı”, “kabir hayâtı” ve “âhiret hayâtı”... 1. ve 2. hayâtlar geçici, ama 3. hayât ebedîdir. Peygamber Efendimiz “Ümmetimin ömürleri 60 ilâ 70 sene arasındadır; onların az bir kısmı bunu geçerler” buyurmuştur.
Cenâb-ı Hak, ezelde hiçbir şeyi yaratmadan önce her şeyi takdîr etmiş, dilemiştir. Bunlardan bir yıl içinde olacak (doğumlar, vefâtlar, terfîler, tenzîller gibi) her şeyi, şabân ayının onbeşinci (Berât) gecesinde meleklere bildirir.
Hicrî-kamerî 1441 senesinin Berât gecesinde, meleklere verilen listede, kıymetli dostlarımızdan, sevdiklerimizden Ömer Kasapoğlu, Mehmet Mert, Nuri Özelmacıklı, Nuh Düğmeci (ve hanımı), Bülend Gencer, Nedim Köker (ve hanımı), Seyyid Ubeydullah Arvas Abi (ve hanımefendisi), Merhûm Seyyid Ahmed Mekkî Efendi'nin kerîmeleri, Mustafa Kum, Prof. Dr. Burhan Kuzu, Yavuz Özgün, Em. Alb. Dr. Veysel Gani… gibi hemen hâtırımıza gelen birkaç kıymetli insanı sayabiliriz.
1442 senesinin Berât gecesinde, meleklere verilen listeye ise, Seyyid Mehmed Saîd Arvas ve Enver Kılıç abilerin yazılmış olduklarını görüyoruz.
Hepsine, Cenâb-ı Hak’tan ganî ganî rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyor, Cennette Sevgili Peygamberimizin huzûr-ı âlîlerinde onlarla ve bütün büyüklerimizle beraber olmayı Allahü teâlâ hazretlerinden temennî ediyoruz.
Seyyid Mehmed Saîd Arvâs abimiz, hem baba, hem de anne tarafından Seyyid Fehîm hazretlerinin torunlarından idi; hakîkî ilim, sâlih amel ve ahlâk-ı hamîde sâhibi bir insandı, gayet mütevâzı idi ve hizmet ehli bir kimse idi, herkesin hizmetine koşardı. Seyyid Fehîm-i Arvâsî hazretlerinin torunlarından, emekli Van Müftîsi merhûm Seyyid Muhammed Kâsım Arvas Hocaefendi'den, Siirt-Pervari’deki merhûm Molla Münevver Efendi'den, senelerce, klasik usûlde Arabî ve dînî ilimleri tahsîl etmiştir. Zengin bir kütüphâneye sâhipti. Fıkıh ilmine, bilhâssa Şâfiî fıkhına çok vâkıftı.
Ehl-i Sünnet büyüklerini çok seven bir kimse idi. Dîn gayretine sâhipti; dâimâ insanlara bir şeyler verebilmenin gayreti içerisinde idi. Hem Diyânet İşleri Başkanlığı teşkîlâtında görevde iken (Van’da dîn görevlisi olarak), 30 sene boyunca emr-i ma’rûf yapmış; hem de emekli olduktan sonra, İstanbul’da, Kuzuluk’ta muhtelif câmi ve mescidlerde, radyoda (TGRT-FM Radyosunda) konuşmalar yapmış, Türkiye gazetesinde senelerce makâle yazmıştır. Yurt içinde ve dışında konferanslar vermiştir. [İnşallah yarın da konumuza devam edelim.]
.06/04/2021
.06/04/2021
S. Mehmed Saîd Arvas Hoca -2-
Her fâni gibi, Mehmed Saîd Arvas Hoca da aramızdan ayrılıp, biz sevenlerini öksüz bırakıp irtihâl-i dâr-ı bekâ eylemiştir...
Suûdî Arabistân, Hindistân, Özbekistân, Mısır, Sûriye gibi ülkelere olan seyâhatlerimizden bazılarında onunla beraber olduk. Hele Almanya’ya kendisiyle 36 defa beraber gittik.
Hulefâ-i râşidînin ve Aşere-i mübeşşerenin 2.si olan Hazret-i Ömer (radıyallahü anh), bir zâta, “kendini tanıyan birisini getir, ona seninle alâkalı bir şeyler soracağım” buyurmuş, o da, mescidde namaz kılan birisini alıp Halîfenin huzûruna götürmüş.
Halîfe hazretleri, gelen kişiye, “sen bununla kapı komşuluğu mu yaptın, ticârette ortaklık mı yaptın, beraber seyâhatte mi bulundun?” diye sormuş. O kişi, hayır bunların hiçbirini yapmadım deyince, muhâtabına “kendini tanıyan birisini getir” demiştir.
Seyâhatler, kişileri yakînen tanımaya vesîle olmaktadır. İşte biz de, Seyyid Mehmed Saîd Arvâs Hoca'mızla yurt içi ve yurt dışında yaptığımız pek çok seyâhatte, onun ne kadar yüksek bir ahlâk sâhibi olduğuna bizzât şâhit olduk.
Her fâni gibi, o da aramızdan ayrılıp, biz sevenlerini öksüz bırakıp irtihâl-i dâr-ı bekâ eylemiştir. Türkiye Hastanesinde doktorlar seferber olmuşlar, her türlü ilâcı kullanmışlar ve bütün ihtimâmlara rağmen, vâdesi yetmiş, eceli gelmiş olduğu için, o da vefât etmiştir.
İhlâs Marmara Evleri 1. Kısım Gasilhânesinde, amcazâdesi Seyyid Abdülcelîl Arvas Hocaefendi, Seyyid Abdürrezzâk Arvas Hocaefendi, Seyyid Mehmed Şefîk Arvas Bey ve Em. Öğr. Ali Kara Bey, gasil, teçhîz ve tekfîn işinde bulunmuşlar; tezkiye ve helâllik alma işini, emekli müftülerden ve Seyyid Fehîm hazretlerinin torunlarından Seyyid Saîd Emîn Arvas Hocaefendi yapmış; cenâze namazını emekli dîn görevlilerinden, merhûmun amcazâdesi, yakın dostu, mesâi arkadaşı Seyyid Abdülcelîl Arvas Hocaefendi kıldırmış; Eyüp Sultân’daki âile kabristânında hatm-i şerîf ve hatm-i tehlîl duâlarını yine Saîd Emîn Hocaefendi yapmış, telkînini de yine seyyid Abdülcelîl Hocaefendi vermiştir.
Âyet-i kerîmede, “Her nefis (canlı) ölümü tadacaktır…” buyurulmuştur.
Hadîs-i şerîflerde de, “Dünyâda sanki bir garip veya yolcu gibi ol, kendini kabir ehlinden say”, “Akıllı kimse, nefsini hesâba çeken ve ölümden sonrası için hâzırlık yapandır”, “Beş şey gelmeden evvel beş şeyin kıymetini bil: Ölümünden evvel hayâtının, ihtiyârlığından evvel gençliğinin, hastalığından evvel sıhhatinin, fakîrliğinden evvel zenginliğinin, ağır meşgûliyetinden evvel de boş vaktinin kıymetini bil, onları bir ganîmet olarak değerlendir” buyurulmuştur...
Allahü teâlâ, ona, ganî ganî rahmet eylesin, mekânını Cennet kılsın, makâmını âlî, derecesini yüksek eylesin. Mübârek dedeleri ve çok sevdiği büyüklerin şefâatlerine nâil olup bize de şefâat etmesini temennî ediyoruz. Başta, muhtereme hanımefendisine, fazîletli oğlu Necîb Bey'e, değerli kerîmelerine ve damadına, bütün âile efrâdına, sevenlerine ve sevdiklerine, bütün câmiamıza, ilim âlemine, Diyânet câmiasına başsağlığı diliyor, sabr-ı cemîl temennî ediyoruz.
.30/03/2021
.30/03/2021
Allahü teâlânın nimetlerine karşı şükür lazım...
Her nîmetin hakîkî sâhibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık îcâbıdır. Aklın lüzum gösterdiği bir vazîfe, bir borçtur.
Dünkü makâlemizde, Allahü teâlânın kullarına olan nimetlerinin sonsuz olduğuna dâir 2 âyet-i kerîme meâli verdik; nimetlere şükür gerektiğinden de kısaca bahsettik. Bugün, bu konuda, sizlere, biraz daha bilgi arz etmek istiyoruz...
Bütün mahluklara her nîmeti, iyilikleri veren yalnız Allahü teâlâdır. Sayılamayan nîmetleri hep O vermektedir. İnsanları sıkıntıdan kurtaran O’dur. Duâları kabul eden, belâlardan kurtaran hep O’dur. Öyle bir rezzâk (rızk verici)dir ki, kullarının rızklarını, günâhlarından dolayı kesmiyor. Affı ve merhameti o kadar boldur ki, günâh işleyenlerin yüz karalarını meydâna çıkarmıyor. Hilmi, yumuşaklığı o kadar çoktur ki, kullarının cezâlarını vermekte acele etmiyor.
Öyle bir ihsân sâhibidir ki, kerem ve ihsânlarını dost ve düşmân, herkese saçıyor. Bütün nîmetlerinin en şereflisi, en kıymetlisi, en üstünü olarak da, kullarına Müslümânlığı açıkça bildiriyor ve beğendiği yolu gösteriyor. Mahlûkların en iyisi olan Muhammed aleyhisselâma uyarak, saâdet-i ebediyyeye kavuşmayı emir buyuruyor. İşte, O’nun nîmetleri, ihsânları güneşten daha açık ve aydan daha âşikârdır.
İyilik yapana teşekkür edileceğini, herkes bilir. O hâlde, her nîmetin hakîkî sâhibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık îcâbıdır. Aklın lüzum gösterdiği bir vazîfe, bir borçtur. Fakat kullar, O’nu nasıl büyük bileceklerini, nasıl şükredeceklerini anlayamazlar. O’na hürmet ve şükür şekilleri, yine O’ndan bildirilmedikçe, O’na lâyık olacağına güvenilemez ve O’nun kabul edeceği bir ibâdet olamaz. İşte, O’nun tarafından bildirilen, tâzim, hürmet ve şükür şekli, Peygamberlerin (aleyhimüs-salevâtü vet-teslîmât) bildirdikleri dînlerde açıkça beyân edilmiştir.
Bu söylenilenlerden anlaşılıyor ki, dîne uymak, insanlık îcâbıdır ve aklın istediği ve beğendiği bir şeydir.
Şükür, Allahü teâlânın verdiği nîmetleri, O’nun emrettiği gibi kullanmaktır. Beden nîmetinin şükrü, bedendeki her uzvun, organın, Allahü teâlânın beğendiği işleri yapmasıyladır. Malın şükrü, parayı harâm, günâh olan yerlere harcamamak, isrâf etmemek ve zekâtının verilmesi, hayır, hasenâtın yapılmasıyla olur. Rütbe, mevki sâhibi olanların bu nîmete şükretmeleri, İslâmiyete ve insanlara hizmet etmeleri, kimseye, zulüm, kötülük ve haksızlık yapmamalarıyladır.
Şükür, nîmetlerin artmasına, devâmına sebep olur. Allahü teâlâ, İbrâhim sûresinin 7. âyetinde meâlen; “Nîmetlerime şükrederseniz, arttırırım. Nankörlük ederseniz, muhakkak azâbım çok şiddetli olur” buyuruyor.
İnsanlardan gelen iyiliklere teşekkür etmek de, Allahü teâlâya şükretmek olur. Hadîs-i şerîfte; “İnsanlara teşekkür etmeyen, Allahü teâlâya şükretmiş olmaz” buyuruldu.
.29/03/2021
.29/03/2021
İyi iş yaptığını zanneden ama aldanmış olanlar!..
“(Ey Resûlüm!) De ki: Size, yaptıkları iş bakımından (âhırette) en çok ziyâna uğrayanları haber vereyim mi?.."
Allahü teâlâ, sözlerin en güzeli olan Kur’ân-ı hakîminin Kehf sûresinde (103-108), kullarını uyarmakta ve şöyle buyurmaktadır:
“(Ey Resûlüm!) De ki: Size, yaptıkları iş bakımından (âhırette) en çok ziyâna uğrayanları haber vereyim mi? (103)
Onlar o kimselerdir ki, dünyâ hayâtında yaptıkları çalışmalar boşa gitmiştir; hâlbuki onlar güzel bir iş yaptıklarını sanıyorlardı. (104)
Bunlar işte o kimselerdir ki, Rablerinin âyetlerini ve O’na (hesap için) kavuşmayı inkâr etmişlerdi de (hayır diye) yaptıkları bütün ameller boşa çıkmış oldu. Artık onlar için, kıyâmet günü, hiçbir terâzi tutmayız (çünkü amelleri boşa gitmiştir, tartılacak makbul şeyleri kalmamıştır.) (105)
İşte onların durumları böyle, cezâları da Cehennemdir. Çünkü küfretmişler ve benim âyetlerimle, Peygamberlerimi eğlenceye almışlardı (onlarla istihzâ ediyorlardı.) (106)
Îmân edip sâlih amel işleyenlere gelince, onlar için inecekleri, mekân tutacakları yer Firdevs cennetleri olmuştur. (107)
İçlerinde ebedî olarak kalırlar, oradan da ayrılmazlar.” (108)
Dünyâda iyi iş yaptıklarını zanneden kâfirler, mürtedler, zındıklar ve mülhidlere, kıyâmet gününde, “yaptığınız bütün ameller boşa gitmiştir, onlar şimdi burada hiçbir işe yaramayacak” denilince, bu durum ne büyük hüsrân, zarar, ziyân olur. O adamlar orada ne yapacaklar?
Cenâb-ı Hak, İnfitâr sûre-i celîlesinde âdemoğluna bir suâl sorulmaktadır:
“Ey insan! İhsânı, lütfu bol (engin kerem sâhibi) olan Rabbine karşı seni aldatan nedir (seni ne aldattı ve isyâna sürükledi)?”
Allahü teâlânın kullarına olan nimetleri sayılamayacak kadar çoktur.
“O, size, istediğiniz her şeyden verdi. Allahın nimetini sayacak olsanız sayamazsınız…” (İbrâhîm, 34)
“Ve düşünün ki, Rabbiniz şunu bildirdi: Andolsun, eğer şükrederseniz, elbette size nimetimi artırırım. Eğer nankörlük ederseniz, haberiniz olsun, gerçekten azâbım çok şiddetlidir.” (İbrâhîm, 7)
“Andolsun ki, nihâyet o gün, (dünyâda istifâde ettiğiniz) nimetlerden (her nimetten) elbette hesâba çekileceksiniz, sorgulanacaksınız.” (Tekâsür, 
İyilik edene, teşekkür etmenin lâzım geldiğini her akıl sâhibi kabul eder.
Zâten şükür de; teşekkür etmek, iyilik yapana karşı kalp, dil ve davranışlarla hürmet ve saygı göstermek demektir. Güzel huylardan biri olan şükür, insanların Allahü teâlâ tarafından kendilerine ihsân edilen, verilen sayısız nîmetlerine, iyiliklerine karşılık olarak sevinç ve teşekkürlerini bildiren söz ve davranışlarda bulunmasıdır.
Bütün mahlûklara her nîmeti, iyilikleri veren yalnız Allahü teâlâdır. Allahü teâlâya şükretmek de, O’nun dînini kabul etmek ve dînin hükümlerine, yâni emir ve yasaklarına uymak demektir. Şükür, hem kulluk ve hem de insanlık vazîfesidir.
.23/03/2021
.23/03/2021
Resûlullah, geleceğe dâir bazı haberler vermiştir...
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Allah’ın kitâbının dışında uyacağımız bir şey yok diyenler çıkacaktır.”
“Allahü teâlâ, Resûlüne bildirdiği için, Onun bildirdiklerini bilirdi” anlamında, “Peygamber Efendimiz gaybı bilirdi” demek câiz olur. Çünkü Kur’ân-ı kerîmde, “Allahü teâlâ, dilediği Resûle gaybı bildirir” buyuruluyor. Allahü teâlâ bildirirse, Resûlullah da, değer Resûller de gaybı, gelecekte olan şeyleri bilirler.
Peygamber Efendimizin, bildirilen gaybları bildiğini belirten üç âyet meâli şöyledir:
“Allah gaybı herkese bildirmez; ancak dilediği Resûl müstesnâ, [Mucize olarak ona bildirir.] Çünkü her Peygamberin önünden ve ardından gözcüler [melekler] salar.” [Cin 26-27] (Beydâvî tefsîri)
“Allah, müminleri bulunduğu şu durumda bırakmaz, temizi pisten ayırır. Allah size gaybı da bildirmez. Ama Allah Resûllerden dilediğini seçip, ona gaybı bildirir. Artık Allah’a ve Resûllerine inanın, eğer îmân eder, müttakî olursanız, sizin için de çok büyük bir ecir vardır.” [Âl-i İmrân, 179]
“O, gaybın bilgilerini [vahiy ile bildirilen gizli şeyleri sizden] esirgemez.” [Tekvîr, 24]
Resûlullah Efendimizin mucize olarak gelecekten haber verdiği “Bir zaman gelecek” diye başlayan hadîs-i şerîflerden bazıları şunlardır:
“Bir zaman gelecek, insanlar, yalnız parayı düşünüp, helâl-harâm düşünmeyecekler.” [Buhârî]
“Din âlimi kalmayacak, dîn adamı yerine geçirilen câhiller, bilmeden fetvâ verecek, herkesi, doğru yoldan çıkarmaya çalışacaklar.” [Buhârî]
“İmamlar, âmirler namazı öldürecek, vaktinden sonraya bırakacaklar.” [Müslim]
“Allah’ın kitâbının dışında uyacağımız bir şey yok diyenler çıkacaktır.” [Ebû Dâvûd]
“Kişi, dînini ve dünyâsını ancak para ile ayakta tutabilecek, altını-gümüşü [parası-pulu] olmayan rahat edemeyecek.” [Taberânî]
“Peygamberim diyen yalancılar çıkacak, benden sonra Peygamber gelmeyecektir.” [Mişkât] (Peygamberim diyen birçok yalancı çıkmıştır.)
“Sonra gelenler, önceki âlimleri cahillikle suçlayacak.” [İbn-i Asâkir]
“Hacca, hükümdârlar [devlet başkanları] gezi için, zenginler ticâret, fakîrler dilenmek, dîn görevlileri de gösteriş için gidecekler.” [Hatîb Bağdâdî]
“Sünnet, bid’at gibi çirkin, bid’at da sünnet gibi rağbet görecek. Sünnete uyan garip olacak, yalnız kalacak. Bid’ate uyan, çok yardımcı bulacaktır.” [Şir’a]
“Kâfirler için gelmiş olan âyetleri, Müslümânları kötülemek için delîl olarak kullanacaklar.” [İbn-i Ömer] (Bazı bid’at ehli fırkalar, müşrikler hakkında inen âyetleri, Müslümânlar için; diğer bazı bid’at ehli kimseler de münâfıklar hakkında inen âyetleri, Eshâb-ı kirâm için delîl gösterdiler. Resûlullahın mucizesi meydâna çıktı.]
.22/03/2021
.22/03/2021
"Beş gayb"ın mahiyeti...
Bugün ultrasonla veya başka yolla çocuğun cinsiyetinin tespiti gayb değildir. Bilinen bir şeyin gösterilmesidir.
Kur’ân-ı kerîmde buyurulmuştur ki:
“Kıyâmetin ne zaman kopacağını ancak Allah bilir. [Nereye, ne zaman ve ne miktarda] yağmur yağdıracağını ve rahimlerde olanı da O bilir. Hiç kimse, yarın [hayır ve şerden] ne kazanacağını ve nerede öleceğini bilemez. Şüphesiz Allah her şeyi bilendir, her şeyden haberdârdır.” [Lokmân, 34]
Cebrâîl aleyhisselâm, Peygamberimizin huzûruna, insan sûretinde gelip kıyâmetin ne zaman kopacağını sorunca, Resûlullah Efendimiz, ona: “Bu husûsta, kendisine suâl sorulan, sorandan daha bilgili değildir. Bunlar Allah’tan başka hiç kimsenin bilmediği beş husûstur. Kıyâmetin ne zaman kopacağını ancak Allah bilir. Yağmuru o indirir, rahimlerde olanı O bilir. Hiçbir kimse yarın ne kazanacağını ve nerede öleceğini bilemez” buyurmuş, Cebrâîl aleyhisselâm da “Doğru söyledin” diye cevap vermiştir. (Ebû Dâvûd-Kurtubî) [Cibrîl hadisi diye meşhur olan hadîs-i şerîf, Buhârî ve Müslim’in sahîhlerinde de vardır.]
Halîfe Mansûr, bir gece rüyâsında, ölüm meleğini görüp, ne kadar yaşayacağını sorar. O da, beş parmağını gösterir. Tabîrcilerden kimi “beş yıl”, kimi “beş ay”, kimi de “beş gün” yaşayacaksın derler. İmâm-ı A’zam hazretleri, “Ölüm meleği, 'Ben bunu bilmem. Bu, Lokmân sûresindeki bilinmeyen beş gaybdan biridir' demek istemiştir” buyurur. (Medârik tefsîri)
Bazıları, “bu âyette beş gaybın bildirildiği söyleniyorsa da, günümüzde yağmurun ne zaman yağacağı ve rahimdeki çocuğun cinsiyeti önceden biliniyor” diyorlar.
Gayb nedir? Gaybın mâhiyeti doğru bir şekilde bilinirse, bu mesele gâyet kolay anlaşılır. His organlarıyla, teknik bilgiyle, yani tecrübe ve hesapla anlaşılamayan şeylere gayb denir. Meselâ Cennetin, Cehennemin ve meleklerin varlığı böyledir. Bir çocuğun büyüyünce, iyi mi, kötü mü, âlim mi, zâlim mi olacağı gibi şeyler akılla, teknikle bilinemez.
Bugün ultrasonla veya başka yolla çocuğun cinsiyetinin tespiti gayb değildir. Bilinen bir şeyin gösterilmesidir. Âyet-i kerîmedeki “Ana rahmindekini ancak Allah bilir” ifâdesi, sâdece cinsiyetle ilgili değildir, “Çocuğun sağ-sâlim doğup doğmayacağı, saîd mi şakî mi, yani Cennetlik mi Cehennemlik mi olacağı, ne işler yapacağı, nerede yaşayıp nerede öleceği gibi daha pekçok husûsu ancak Allah bilir” demektir.
Çocuğun uzuvlarının bir cihâzla görülmesi, gayb değildir. Yahut anne karnı ameliyâtla açılıp bakıldığında, çocuk erkek mi, kız mı diye görülünce gayb bilinmiş olmaz. Karnını yarmayıp da, bir cihâzla veya ultrasonla bilinirse, bu da gaybı bilmek olmaz. Âletlerle yağmurun gelişini görüp, yarın yağmur yağacak diye tahmînde bulunmak da gaybı bilmek değildir. Eve doğru gelen adamı pencereden görüp “Biri geliyor” demek, gaybı bilmek olmaz. Yağmur bulutlarının geldiğini görmek de bunun gibidir. Görmeden bilmek, gaybı bilmek olur. Bir duvarın arkasındaki şeyler, bize göre gaybsa de, bir âletle görebiliyorsak, o gayb olmaktan çıkar.
.16/03/2021
.16/03/2021
Gaybı, Allah'ın bildirdiği kimseler de bilebilirler...
Allahü teâlâ, gaybı, bir peygamberine, bir meleğine, bir insana veya bir cinnîye bildirirse, onlar da o bilebilirler...
Gaybı, Allah’tan başka kimse bilemez; nitekim bu konudaki âyet-i kerîmelerin meâllerini dünkü makâlemizde yazmıştık; kitaplarda, “bilir demek küfürdür” diye yazılıdır. Ama Allahü teâlâ, herhangi bir gaybı, bir Peygamberine, bir meleğine, bir insana veya bir cinnîye bildirirse, onlar da o gaybı bilebilirler; bu husus, gaybı sâdece Allahü teâlânın bildiği gerçeğine aykırı değildir.
Bir gün, Resûlullah Efendimizin devesi kayboldu. Münâfıklar bunu fırsat bilip, “Hani göklerden, Cennet’ten, Cehennem’den bahsediyordu. Kaybolan devesinin yerini bile bilmiyor” dediler. Münâfıkların bu sözü, Resûlullah Efendimize ulaşınca, “Vallahi, ben, ancak Rabbimin bana bildirdiklerini bilirim. Şu anda Rabbim, bana devemin nerede olduğunu bildirdi. Devem, şu anda falânca yerdedir” buyurdu. Tarîf edilen yere gidip deveyi bir ağaca bağlı olarak buldular. (Mevâhib-i Ledünniyye)
Demek ki, Allahü teâlâ bildirirse, gaybı, Resûlü de, evliyâsı da bilebilirler. Hadîs-i şerîfte buyurulmuştur ki:
“Kalbleriniz temiz olsa idi, siz de benim duyduklarımı duyardınız.” [İmâm Ahmed, Taberânî] (Bu hadîs-i şerîfteki gibi kalbi temiz olan Hazret-i Ömer, Medîne’den İrân’daki ordusunu görüp, komutânı Sâriye’ye, “Dağa yanaş” demiştir. (Şevâhidün-Nübüvve)
Yine bir hadîs-i şerîfte buyuruluyor ki:
“Geçmiş ümmetler içinde vukûundan önce bazı gaybları haber veren kerâmet ehli zâtlar var idi. Ümmetimden de Ömer onlardandır.” [Buhârî, Müslim]
Hazret-i Ömer’inki gibi başka evliyâdan da birçok kerâmet görülmüştür. Kur’ân-ı kerîm bunu bildirmektedir. (Neml 38-40, Meryem 24, Âl-i Imrân 37, Kehf 17-18)
Netice: Allahü teâlâ bildirmedikçe, ister Peygamber, ister melek, ister insan, isterse cinnî olsun, hiçbir kimse gaybı bilemez; ama Cenâb-ı Hak, dilediği kimseye gaybı bildirir ve o da gaybdan haber verir. (Avârifül-meârif)
***
Kalblerden geçenleri ancak Allahü teâlâ bilir; bu konuda birçok âyet-i kerîme vardır.
“Elbette Allah, kalblerin içindekini hakkıyla bilir.” [Âl-i İmrân, 119]
“Allahü teâlâ, kalblerinizde ne varsa hepsini bilir.” [Âl-i İmrân, 154]
“Onlar, ağızlarıyla, kalblerinde olmayanı söylüyorlardı. Hâlbuki Allah, onların kalblerinde gizlediklerini elbette bilir.” [Âl-i İmrân, 167]
“İnsanı, ben yarattım ve nefsinin kendisine fısıldadığını [ne düşündüğünü] bilirim ve ben ona şâh damarından daha yakınım.” [Kâf, 16]
“Sözlerinizi gizleseniz de, açığa vursanız da birdir; O, kalblerde olanı bilir. Yaratan hiç bilmez mi?” [Mülk 13-14]
Kalblerden geçeni yalnız Allahü teâlâ bilir. Bir de O’nun bildirdiği Enbiyâ ve Evliyâ, Onun bildirdiği kadarıyla bilirler.
.15/03/2021
.15/03/2021
Gaybı, Allahtan başka bilen kimse var mıdır?
Gaybı, ancak Allahü teâlâ bilir. O bildirmedikçe, gaybı, hiçbir Peygamber, hiçbir melek, hiçbir insan, hiçbir cinnî bilemez.
Önce “gayb”ın ne olduğunu ortaya koyalım, sonra da kimlerin onu bilebileceği konusu üzerinde duralım. “Gayb”, “duyu organları ile veya hesap ile, tecrübe ile anlaşılmayan şey” demektir. Bu manâda gaybı, ancak Allahü teâlâ bilir. O bildirmedikçe, gaybı, hiçbir Peygamber, hiçbir melek, hiçbir insan, hiçbir cinnî bilemez. Nitekim Cenâb-ı Hak, âyet-i kerîmelerde şunları beyân buyurmuştur:
“De ki: Gaybı bilmek Allah’a mahsûstur.” [Yûnus, 20]
“De ki: Göklerde ve yerde gaybı, Allah’tan başka bilen yoktur.” [Neml 65; Hucurât 18]
O, Kur’ân-ı kerîmde, “Âlimül-gayb” [gaybı bilen] (Haşr, 22) ve “Allâmül-guyûb” [gaybları en iyi bilen] olarak tavsîf edilmiştir. (Sebe, 48)
“Allah’ın, gaybları en iyi bilen olduğunu hâlâ anlamadılar mı?” [Tevbe, 78]
Gaybı, Allahü teâlâ bildirmedikçe, Peygamber Efendimiz dâhil, hiçbir Peygamber bilemez. Bu konuda bir âyet-i kerîme meâli şöyledir:
“De ki: Eğer ben gaybı bilseydim, elbette daha çok hayır yapmak isterdim.” [A’râf, 188]
Gaybı insanlar bilmediği gibi, cinnîler de bilmezler. Bir âyet meâli:
“Cinnîler gaybı bilselerdi, zelîl edici azap içinde kalmazlardı.” [Sebe, 14]
Bir hadîs-i şerîfte buyurulmuştur ki:
“Falcının, büyücünün veya başka birinin gaybdan verdiği haberlere inanan, Kur’ân-ı kerîme inanmamış olur.” [Taberânî] Binâenaleyh “falânca hoca, filânca fâlcı gaybı biliyor” demenin küfür olacağı kitaplarda yazılıdır.
Fakat Allahü teâlâ dilerse, dilediği Peygamberlerine bazı gayblarını bildirebilir. Bu konudaki bir âyet-i kerîme meâli şöyledir:
“Allah, gaybına kimseyi muttali kılmaz; ancak dilediği Peygamber müstesnâ. Çünkü her Peygamberin önünden ve ardından gözcüler salar.” [Cin, 26-27]
Hazret-i Mûsâ’nın, ledün ilmine sâhip, yani Allah’ın kendisine gaybları bildirdiği bir zâta, “Rabbimizin sana öğrettiği doğruyu bulmama yardım edecek, hayra götürecek bir ilmi bana da öğretmen için, sana tâbi olmak istiyorum” dediği, Kur’ân-ı kerîmde bildirilmiştir. (Kehf, 66)
Gaybları bilen, ledünnî ilme sâhip olan bu zâtın Hazret-i Hızır olduğu bildirilmiştir. Resûlullah Efendimize ise, birçok gayblar bildirilmişti. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
“Rükû ve secdeleri düzgün yapın, Allah’a yemîn ederim ki, sizin rükû ve secde yaptığınızı arkamdan görüyorum.” [Buhârî, Müslim]
Gözde görmeyi yaratan Allahü teâlâ, diğer uzuvlarda da görmeyi yaratmaya kâdirdir. Resûlullah’ın bu mucizesini inkâr eden, Allah’ın kudretini inkâr etmiş olur. Resûlullah’ın gündüz aydınlıkta nasıl görürse, gece karanlıkta da aynen öylece gördüğü, Buhârî’deki hadîs-i şerîfte bildirilmiştir.
.09/03/2021
.09/03/2021
Hazret-i Zülkifl (aleyhisselâm)
İsrâîloğullarına gönderilen Peygamberlerden olan Hazret-i Zülkifl aleyhisselâmdan, Kur’ân-ı kerîmde bahsedilmiştir...
Zülkifl (aleyhisselâm), İsrâîloğullarına gönderilen Peygamberlerdendir. Hazret-i Elyesa’ (aleyhisselâm)’ın amcasının oğludur. O’ndan sonra, Mûsâ aleyhisselâmın şerîatı ile amel etmiş, İsrâîloğullarına Mûsâ (aleyhisselâm)ın dînini teblîğ etmiştir.
[Kitaplarda, Peygamberliği ihtilâflıdır diye yazılıdır yanî Enbiyâdan mı, yoksa Evliyâdan mı olduğunda ihtilâf olunmuştur, fakat âlimlerin ekserîsi, O’nun Peygamber olduğunu söylemişlerdir. Evlâ olan (kuvvetli olan) kavil, söz, rivâyet budur.]
İsmi hususunda da ihtilâf olunmuştur. Asıl isminin “Bişr” olduğu bildirilmiştir. “Zülkifl” kelimesinin onun ismi değil, lakabı olduğu hususu tercîh edilmiş ve tefsîrlerde bu lakabla anılmasına dâir değişik 5 rivâyet zikredilmiştir. Hazret-i Elyesa’ aleyhisselâmdan sonra; İsrâîloğullarına kızmadan, sabır göstererek, dînin emirlerini bildirmeyi üzerine aldığı, kefîl olduğu için “Zülkifl” denilmiştir.
[Arapça’da; “zû” sâhip, “kifl” de kefâlet (kefîllik) mânâsındadır. Bu iki kelime birleştirilerek kefîl olan, kefâlet sâhibi mânâsında, “Zülkifl” denilmiştir.]
Hazret-i Zülkifl aleyhisselâmdan, Kur’ân-ı kerîmde Enbiyâ ve Sâd sûrelerinde bahsedilmiştir:
“(Yâ Muhammed!) İsmâîl, İdrîs ve Zülkifl’i de yâd et. (Onların yüksek ve pek mükemmel hâllerini hâtırla!) Hepsi de sabredenlerden idiler. (Mükellef oldukları vazîfelerinde, Allahü teâlânın emirlerine uymakta ve mübtelâ oldukları birtakım sıkıntı ve meşakkatlere karşı tam bir metânetle sabır ve sebât göstermişlerdi ve bunun mükâfâtlarına da kavuşmuşlardı.) Ve onları da (Peygamberlik vermek yâhut âhıret nîmetlerine kavuşturmak sûretiyle) rahmetimiz içine aldık. Şüphe yok ki, onlar sâlihlerden idiler. (Çünkü onlar, nübüvvet ve kerâmet sâhibi oldukları için, fıtraten tam bir iyiliğe sâhib idiler. Rızâ-yı İlâhîye uygun amelleri yapıyorlardı.)” (Enbiyâ sûresi, 85-86)
Âyet-i kerîmede geçen “Biz onları rahmetimiz içine aldık” lafızları, rahmet; Nübüvvet yani Peygamberlik veya bütün iyi ve hayırlı işleri yapmak mânâsında tefsîr edilmiştir.
Sâd sûresinin 48. âyet-i kerîmesinde de meâlen şöyle buyurulmuştur:
“(Yâ Muhammed!) İsmâîl, Elyesa’ ve Zülkifl’i yâd et! (Onların da pek mükemmel olan hâllerini kavmine anlat. Dîn-i İlâhî yolunda ne kadar çalıştıkları, bu uğurdaki fedâkârlıkları, gösterdikleri sabır ve sebât düşünülsün.) Ve (onların) hepsi de hayırlılardandı. (Onların hepsi hayır ve kemâl dereceleri ile tâm muttasıf idiler. Allah indinde seçilmiş mübârek kullardan idiler.)”
Fahruddîn Râzî’nin “Tefsîr-i Kebîr”inde şöyle buyurulmuştur: “Âlimler, bu âyet-i kerîmeden, Peygamberlerin masun ve mâsum olduklarına delîl getirmişlerdir. Çünkü Allahü teâlâ, Peygamberlerin mutlak olarak ahyârdan (çok hayırlı) olduklarına hükmeylemiştir. Bu hayırlılık, onların fiillerine ve sıfatlarına da şâmildir.”
Şam beldelerinden bir beldede vefât ettiği rivâyet edilmiştir.
.08/03/2021
.08/03/2021
Hazret-i İlyâs ve Elyesa’ (aleyhimes-selâm)
Elyesa’ (aleyhisselâm), vefâtına yakın Zülkifl (aleyhisselâm)ı yanına çağırıp, kendinden sonra, onu yerine Halîfe tâyin etti...
Hazret-i Elyesa’ (aleyhisselâm), İsrâîloğullarına gönderilen Peygamberlerdendir. Hazret-i İlyâs (aleyhisselâm)dan sonra Peygamber olarak görevlendirilmiştir. Her ikisi de, Mûsâ aleyhisselâmın dînini yaymakla vazîfelendirilmiş “Nebî”ler idiler.
İlyâs (aleyhisselâm), İsrâîloğullarını, Allahü teâlâya îmâna ve ibâdete çağırdı; O’nu dinlemediler, hattâ memleketlerinden kovdular. Ba’l adındaki bir puta tapmaya ısrârla devam ettiler. Bu isyanları ve azgınlıkları sebebiyle, Allahü teâla, onlar üzerine belâ ve musîbet gönderdi. Çeşitli sıkıntılar ile cezâlandırıldılar. Memleketlerinden bereket kaldırıldı; yağmur yağmaz oldu, kıtlık baş gösterdi ve mahsûl alamadılar. Yiyecek bulamaz oldular; açlıktan leş bile yemeye başladılar. Sonunda İlyâs (aleyhisselâm)ı bulup Allahü teâlâya duâ etmesi için yalvardılar ve nasîhatini dinlediler. Îmân ettikleri için üzerlerinden belâlar ve musîbetler kaldırıldı.
Bir müddet sonra, tekrâr dînden dönüp puta tapmaya ve çeşitli günâhlar işlemeye başladılar. Küfürde ısrâr edip bir türlü îmân etmeye yanaşmadılar. İlyâs (aleyhisselâm), Allahü teâlânın izni ile, Ba’lbek’te yaşayan bu kabîle arasından ayrılıp gitti.
Başka beldelerde yaşayanları, Allahü teâlâya îmân ve ibâdet etmeye dâvet etti. Bu dâvetleri sırasında uğradığı bir belde halkı tarafından çok sevilip, orada kalması istendi. Bunun üzerine bir müddet orada kaldı. Bu sırada ihtiyâr bir kadının evinde misâfir olmuştu. Bu kadın, Elyesa’ (aleyhisselâm)ın annesi idi. Elyesa’ (aleyhisselâm), o sırada genç olup hasta idi. Annesi, İlyâs (aleyhisselâm)dan, oğlunun sıhhate kavuşması için duâ istedi. İlyâs (aleyhisselâm) da duâ etti. Elyesa’ (aleyhisselâm), bi-iznillah, hastalıktan kurtulup sıhhate kavuştu. Bundan sonra İlyâs (aleyhisselâm)ın yanından hiç ayrılmadı. O’ndan Tevrât-ı şerîfi öğrendi.
Elyesa’ (aleyhisselâm)dan Kur’ân-ı kerîmde bahsedilmiştir: “(Yâ Muhammed!) İsmâîl, Elyesa’, Zülkifl’i de hâtırla. Bunlar hayırlılardan idiler.” (Enbiyâ sûresi, 85)
İsrâîloğulları, Elyesa’ (aleyhisselâm)a bazen uyup, bildirdiği hususları yerine getirdiler; bâzen de muhâlefet ettiler.
Elyesa’ (aleyhisselâm), İsrâiloğullarının ıslâhı için çok uğraştı, teblîğ vazîfesi yaptı. Azgınlık ve taşkınlıklarını günden güne arttıran bu kavim, Allahü tealânın kendilerine gönderdiği kitâbın gösterdiği yoldan ayrıldılar. Kabîleler, devletin başına geçmek yarışına girdiler. Aralarındaki ayrılık ve başka memleket mes’eleleri yüzünden birbirlerine düştüler. İsrâîloğulları arasındaki fitnenin, kavga ve çekişmelerin sonu gelmez oldu. Nihayet Allahü teâlâ, üzerlerine Asûr devletini musallat kıldı. Esîr olup zelîl ve perîşân bir hayât sürmeye başladılar.
Elyesa’ (aleyhisselâm), vefâtına yakın Zülkifl (aleyhisselâm)ı yanına çağırıp, kendinden sonra, onu yerine Halîfe tâyin etti...
.02/03/2021
.02/03/2021
İbrâhim aleyhisselâmın babası Târûh mümindi...
İbrâhim aleyhisselâma annesi hâmileyken, babası Târûh vefât etmiştir. Annesi, amcası olan Âzer ile evlenmiştir.
Kur’ân-ı kerîm’de ismi bildirilen, “Halîlullah” veya “Halîlürrahmân” olarak bilinen, “Ülülazm” adı verilen altı Peygamberden biri, Peygamber Efendimiz Muhammed (aleyhisselâm)ın dedelerinden, ondan sonra Peygamberlerin ve insanların en üstünü olan Hazret-i İbrâhim (aleyhisselâm), Keldânî kavmine Peygamber olarak gönderilmiştir.
İbrâhim'e (aleyhisselâm) annesi Emîle veya Ûşâ hâmileyken, babası Târûh vefât etmiştir. Annesi, amcası olan Âzer ile evlenmiştir. Âzer üvey babası ve amcası olup, putperestti. Geçimini put yapıp satarak temîn ederdi.
Ehl-i sünnet tefsîr âlimleri, En’âm sûresinde Âzer’in ismi geçen 14. âyet-i kerîmeyi tefsîr ederlerken, Âzer’in Hazret-i İbrâhim’in amcası ve üvey babası olduğunu, Peygamberimizin bütün ana ve babalarının, mümin olduklarını açıkça belirtmişlerdir. Kur’ân-ı kerîm’de meâlen; “Sen, yâni senin nûrun, hep secde edenlerden dolaştırılıp, sana ulaşmıştır” (Şuarâ sûresi, 219) buyurulmuştur.
Abdullah ibn-i Abbâs’ın (radıyallahü anhümâ) bildirdiği hadîs-i şerîfte de “Benim dedelerimin hiçbiri zinâ yapmadı. Allahü teâlâ, beni temiz babalardan, temiz analardan getirdi. Dedelerimin iki oğlu olsaydı, ben bunların en hayırlısında, en iyisinde bulunurdum” buyuruldu.
Âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerden anlaşıldığı ve binlerce İslâm kitâbında yazıldığı üzere, Peygamber Efendimizin anaları ve babaları arasında bulunmakla şereflenen bahtiyârların hepsi, zamanlarının ve memleketlerinin en asîl, en şerefli, en güzel ve en temiz kimseleriydi. Hepsi de azîz ve muhteremdiler.
İbrâhim'in (aleyhisselâm) babası Târûh da böylece mümin, yâni inanmıştı. Kötü ahlâktan, âdî ve çirkin sıfatlardan uzaktı.
İbrâhim (aleyhisselâm), genç yaştayken, Keldânîlerin putlarını kırmıştır. İbrâhîm'le (aleyhisselâm), Keldânî kavmi arasında, ibretâmîz konuşmalar geçmiştir. Putlarını İbrâhim aleyhisselâmın kırdığını anlayan Nemrûd, İbrâhim aleyhisselâmın ateşte yakılmasını emretmiştir. O, ateşe atılırken; “Hasbiyallahü ve ni’mel-vekîl” yâni “Bana Allah’ım yetişir. O ne iyi vekîldir, yardımcıdır” demiştir. Onun bu hâli, Kur’ân-ı kerîmde övülüyor ve; “Sözünün eri olan İbrâhîm” buyuruluyor. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde meâlen ateşe; “Ey ateş! İbrâhîm’e karşı serin ve selâmette ol!” (Enbiyâ sûresi, 69) diye emretti. Ateş onu yakmadı.
İbrâhim (aleyhisselâm) ateşten kurtulduktan sonra, Keldânî kavmini bir müddet daha îmâna dâvet etmiştir. Fakat zâlim Nemrûd ve putperest ahâlî küfürlerinden vazgeçmemişlerdir. Allahü teâlâ, Nemrûd ve kavmine sivrisinekleri musallat etmiştir. Allahü teâlâ, tanrılık iddiâ eden Nemrûd’u, ibret-i âlem olsun diye, en âciz mahlûklarından birisi olan sivrisinekle cezâlandırmıştır.
.1/03/2021
.1/03/2021
İbrâhim aleyhisselâm ile Nemrûd'un mücadelesi...
Cenâb-ı Hak, Keldânî kavmine Hazret-i İbrâhîm'i (aleyhisselâm), Peygamber olarak gönderdi; O’na on suhuf indirdi...
Hazret-i İbrâhîm (aleyhisselâm), Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed (aleyhisselâm)ın dedelerindendir. O’ndan sonra, Peygamberlerin en üstünüdür; Halîlullah’tır. İbrâhîm (aleyhisselâm)ın babası, Târûh adında bir mümin idi. Kâfir olan Âzer, üvey babası ve amcası idi. Hazret-i İbrâhîm, Hazret-i İshâk ile Hazret-i İsmâîl’in (aleyhimüsselâm) babasıdır. İshâk (aleyhisselâm)ın annesi Sâre idi. İsmâîl (aleyhisselâm)ın annesi ise Hâcer idi.
Irâk’ta, eskiden hükûmet süren Geldânîler (Keldânîler) yıldızlara taparlardı. Başları Nemrûd idi. Bir hadîs-i şerîfte “Yeryüzüne, ismini duyduğunuz kimselerden dört kişi mâlik oldular. İkisi mümin, ikisi de kâfir idiler. Mümin olan iki kişi, Zülkarneyn ile Süleymân (aleyhimes-selâm) idiler. Kâfir olan ikisi de, Nemrûd ve Buhtunnasar idiler. Beşinci olarak, yeryüzüne, benim evlâdımdan biri, yani Mehdî de mâlik olacaktır” buyuruldu. Burada zikredilen Buhtunnasar, Yeni Bâbil Devletinin en meşhur kralı Nabukadnazar’dır. Kendisi ateşe tapardı. Onun zamanında Bâbil, büyük bir ticâret merkezi hâline gelmişti.
Hazret-i Nûh (aleyhisselâm)dan çok sonra Bâbil’de hüküm süren, yıldızlara ve putlara tapan Keldânî kavminin o devirdeki kralı olan Nemrûd, insanları kendine ve putlara taptırıyordu. Bir gece gördüğü rüyâyı, müneccimler; “Doğacak bir erkek çocuğun, yeni bir dîn getireceği ve onun saltanatını yıkacağı” şeklinde tâbîr edince, Nemrûd yeni doğan erkek çocukların öldürülmelerini ve hâmile kadınların hapsedilmelerini emretti.
O sırada Hazret-i İbrâhim’e hâmile olan annesi, amcası Âzer’le evliydi. Görünüşte hâmileliği belli olmadığı için fark edemediler, kocasına da; “Çocuk doğunca oğlan olursa, kendi elinle Nemrûd’a teslîm eder, mükâfât alırsın” dediler.
Annesi doğum zamânı gelince, şehir dışında bir mağarada doğum yaptı ve Âzer’e çocuğun doğup öldüğünü söyledi. Oğlunu mağarada gizledi ve orada büyüttü.
Cenâb-ı Hak, Keldânî kavmine Hazret-i İbrâhîm'i (aleyhisselâm), Peygamber olarak gönderdi; O’na on suhuf [sayfalar, forma, risâle, küçük kitap] indirdi. Bunlar Süryânîce konuşurlardı. Süryânî yazısı, İslâm yazısına benzemektedir. Başşehirleri Bâbil idi.
Keldânî kavmi, îmân etmediler, inanmadılar. Nemrûd, Hazret-i İbrâhîm’i ateşe attırdı. Ama Cenâb-ı Hak, âyet-i kerîmede de geçtiği gibi, ateşe “İbrâhîm’e karşı soğuk ve selâmette ol” emrini verince, ateş, onu yakmadı.
Hazret-i İbrâhîm (aleyhisselâm), kardeşinin oğlu Hazret-i Lût (aleyhisselâm) ile amcasının kızı ve zevcesi Sâre’yi ve kendisine inananları alıp önce Şâm’a, sonra Mısır’a ve oradan da Ken’ân iline gitti.
Hazret-i İbrâhîm ile Hazret-i İsmâîl (aleyhimes-selâm) birlikte, Kâbe-i muazzamayı yeniden yaptılar.
Hazret-i İbrâhîm (aleyhisselâm), 175 (yüzyetmişbeş) yaşında vefât edip, Kudüs’de Halîlür-rahmân civârına defnedildi.
.23/02/2021
.23/02/2021
Hazret-i Şit aleyhisselâmın azgın kavimle mücadelesi
Allahü teâlâ, Hazret-i Âdem aleyhisselâmın vefâtından sonra, Hazret-i Şit aleyhisselâma Peygamberlik verdi.
Hazret-i Şît aleyhisselâm, dün naklettiğimiz babasının vasiyeti üzerine sâlihâ bir kızla evlendi. Sonra evlâtlarına da böyle vasiyet etti. Onlar da bu vasiyete uyup öylece devâm ettiler.
Allahü teâlâ, Hazret-i Âdem aleyhisselâmın vefâtından sonra, Hazret-i Şit aleyhisselâma Peygamberlik verdi. Kendisine, elli suhuf (sayfalar, forma, risâle, kitapçık) indirdi. Bu kitaplarda hikmet ilmi, matematik, sanâyi bilgileri, kimyâ ilmi ve daha birçok şeyler bildirilmişti.
Hazret-i Şît aleyhisselâm zamânında insanlar çoğalıp, her tarafa yayıldılar. Onlara Allahü teâlânın emirlerini bildirip kendilerini îmân etmeye çağırdı.
Hazret-i Şît aleyhisselâmın dîninin esâsları, Âdem aleyhisselâmın bildirdiği dînin esâslarına uygundu. Şît aleyhisselâm, ekseriyâ Şâm’da ikâmet edip, insanlara, Allahü teâlâya îmân etmeyi ve emirlerine uymayı bildirerek teblîğ vazîfesini yaptı.
Rivyetlere göre bin şehir kurup, hudutlarını tespit etti. Hazret-i Şît aleyhisselâmın çocukları ve torunları îmâr ettikleri şehirlerde yaşayıp, Allahü teâlâya ibâdet ve tâatle meşgûl oldular. Gâyet huzurlu bir hayat sürdüler. Aralarında düşmanlık buğuz ve haset yoktu. Harâmlardan, isyândan, kötülüklerden uzak dururlardı.
Hazret-i Şît aleyhisselâm, Şâm’dan Yemen tarafına gidip, azgın ve sapık bir hâlde yaşayan Kâbil’in oğullarını Allahü teâlâya îmân ve ibâdet etmeye dâvet etti. Fakat bu kavim, Şît aleyhisselâmın dâvetini kabul etmeyip, sapıklıklarında ısrâr ettiler. Şît aleyhisselâm, onlarla savaş yaptı. Bu savaşta kılıç kullandı. İlk kılıç kullanan odur. Yemen’deki bu azgın kavmin bir kısmını kılıçtan geçirdi, bir kısmını da esîr aldı.
Son Peygamber olan Hazret-i Muhammed aleyhisselâmın nûru, Hazret-i Şît aleyhisselâmdan oğlu Enûş’a geçti. Hazret-i Şît aleyhisselâm, oğlu Enûş’a, babası Hazret-i Âdem aleyhisselâmın, Hazret-i Muhammed aleyhisselâmın nûruyla ilgili olarak kendisine yaptığı vasiyeti yaptı ve Enûş’u yeryüzüne halîfe tâyin ederek vefât etti...
Hazret-i Şît’in Peygamberliğinin, 282 (iki yüz seksen iki) [başka rivâyetler de var] sene olduğu rivâyet edilmiştir.
Hazret-i Şît aleyhisselâmdan sonra, çoğalarak yeryüzüne dağılan insanlar, zamanla doğru yoldan uzaklaşıp, çok azgınlık gösterdiler. Allahü teâlâ, onlara Hazret-i İdrîs aleyhisselâmı Peygamber olarak gönderdi...
Allahü teâlâ, târih boyunca, çeşitli zaman dilimlerinde, muhtelif mekânlardaki çeşitli kavimlere Peygamberler gönderdi; onlar vâsıtasıyla kendilerini hakka, hidâyete, îmâna, ibâdete davet etti. O Peygamberlerden kimi Ülül-Azm Peygamber, kimi Resûl, kimi de Nebî idiler. Allahü teâlâ, Sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed aleyhisselâmla, nübüvvet ve risâlet müessesesini hitâma erdirmiş, sonlandırmıştır.
.22/02/2021
.22/02/2021
Tarih boyunca var olan hak-bâtıl mücadelesi...
Târihte ibâdet niyetiyle kesilen ilk kurban, Hazret-i Âdem’in oğulları Hâbil ile Kâbil’in kurbânlarıdır...
Dünyâda insanlığın başlangıcından beri, hak-bâtıl mücâdelesi devam edegelmiştir. Hazret-i Âdem’in oğulları olan Kâbil ile Hâbil arasında başlayan bu kavga, Peygamberler târihi boyunca da devam etmiştir.
Hazret-i Nûh, Hazret-i İbrâhîm, Hazret-i Mûsâ, Hazret-i Îsâ ve nihâyet Sevgili Peygamberimiz (alâ nebiyyinâ ve aleyhimüs-selâm) zamanında çok çetin mücâdeleler olmuştur.
Peygamberimize 46 suikast tertiplenmiş, 19 gazve yapılmış, 35-40 kadar seriyye harbi olmuştur.
Peygamberimizin amcası Hazret-i Hamza (radıyallahü anh), 3 Halîfesi (Hazret-i Ömer, Hazret-i Osmân ve Hazret-i Alî) (radıyallahü anhüm), 2 torunu Hazret-i Hasan ve Hazret-i Hüseyin (radıyallahü anhümâ) şehîd edilmişlerdir.
Selçuklular zamanında, İslâmiyeti yok etmek için, 8 Haçlı seferi; Osmânlı Devletini parçalamak için de 100 proje yapılmıştır.
1299’da kurulan ve 1517’den itibâren de bütün İslâm âleminde Hilâfeti üstlenen Osmânlı Devleti, bütün kâfirlerin aleyhimizde birleşmeleriyle, paramparça edilmiştir.
Bu girişten sonra, biz bugün bir nebze Kâbil ile Hâbil arasındaki mücâdeleden bahsetmek istiyoruz. Daha sonra inşallah Hazret-i İbrâhîm ile Nemrud ve Hazret-i Mûsâ ile Fir’avun mücâdelelerinden de bahsederiz.
Târihte ibâdet niyetiyle kesilen ilk kurban, Hazret-i Âdem’in oğulları Hâbil ile Kâbil’in kurbânlarıdır. Aralarında çıkan ihtilâfta hangisinin haklı olduğunu anlamak için, Cenâb-ı Hakk’a kurbânlarını arz ettiler. Hâbil’in kurbânı kabul olundu. Bunu çekemeyen ve isteğine kavuşmak için çalışan Kâbil, kardeşi Hâbil’i öldürdü.
Hazret-i Âdem aleyhisselâmın oğullarından Kâbil, Hâbil’i öldürünce, Allahü teâlâ, Hazret-i Âdem’e, Hâbil’e karşılık ihsân olarak, yeni bir oğul verdi. Hazret-i Âdem aleyhisselâmın bütün çocukları ikiz olarak doğduğu hâlde, bu yeni oğlu Hazret-i Şît aleyhisselâm (İbrânîce bir kelime olup Arapça karşılığı Allah’ın hibesi demek) tek doğdu. Hazret-i Âdem aleyhisselâmdan sonra, bu oğlu Hazret-i Şît aleyhisselâm, Peygamber kılınmıştır.
Kâbil, Hâbil’i şehit ettikten sonra doğmuş olan Hazret-i Şît aleyhisselâm, alnında, son Peygamber Hazret-i Muhammed aleyhisselâmın nûrunu taşıyordu. Bu sebeple Hazret-i Âdem aleyhisselâm onu pek fazla seviyordu. Bütün evlâdı üzerine onu reîs yaptığı gibi, vefât edeceği sırada da onu bütün yeryüzünün halîfeliğine tâyin etti. Bu husûsta bir vasiyette de bulundu. Ayrıca İlâhî sırları bildirip, bütün ilimleri öğretti. Hazret-i Âdem, Peygamber Efendimizin nûruyla ilgili olarak oğlu Hazret-i Şît aleyhisselâma şöyle vasiyyet etti:
“Oğlum! Alnında parlayan bu nûr, son Peygamber olan Hazret-i Muhammed aleyhisselâmın nûrudur. Bu nuru mümin, temiz ve afîf hanımlara teslim et ve oğluna da böyle vasiyet et.”
.16/02/2021
.16/02/2021
İyi insanın temel vasıfları
İyi bir insan olmak için, iyi bir Müslümân olmak lâzım. İyi bir Müslümânın ana vasıfları da Kur’ân-ı kerimde ve hadîs-i şerîflerde sayılmıştır.
Umûmî olarak her insan, iyi bir insan olarak anılmak ister... Her âile, bütün âile ferdlerinin iyi insan olmalarını ister... Her devlet de, kendi vatandaşlarının iyi insanlar olmalarını arzu eder...
Ayrıca herkes mutlu olmak ister. Peki, iyi insan nasıl olunur ve nasıl mesut ve bahtiyâr yani mutlu olunur?
İyi bir insan olmak için evvelâ, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına göre yaşamak lâzım. Yani kâmil [olgun] bir Müslümân olmak gerekir. Zâten (hakîkî manada) Müslümân kimse, iyi insan demektir.
Mukaddes dînimiz İslâmiyete göre her insan, elinin altında bulundurduğu kimselerin her türlü hak ve hukûkundan, talîm ve terbiyesinden yani eğitim ve öğretiminden sorumludur.
Demek ki, iyi bir insan olmak için, iyi bir Müslümân olmak lâzım. İyi bir Müslümânın ana vasıfları da Kur’ân-ı kerimde ve hadîs-i şerîflerde sayılmıştır.
***
Allahü teâlâ, bazı âyet-i kerîmelerde müminleri (inananları, Müslümânları) şöyle tarîf etmektedir:
“Mü’minler, öyle kimselerdir ki, Allah anıldığı zaman kalbleri titrer, Allah’ın âyetleri okununca, îmânları kuvvetlenir ve yalnız Rablerine dayanıp güvenirler, namazı doğru kılarlar, kendilerine rızık olarak verdiklerimizden, [Allah’ın râzı olduğu yerlere] harcarlar.” [Enfâl, 2-3]
“Mü’minler, muhakkak kurtuluşa ermişlerdir. Onlar namazlarını huşû içinde kılar, boş ve lüzûmsuz şeylerden yüz çevirir, zekâtlarını verir, iffetlerini korur, … emânet ve ahidlerine riâyet ederler…” [Mü’minûn 1-8]
“Onlar, Allah’ın ahdini yerine getirir, verdikleri sözü bozmaz, Rablerinin rızâsını isteyip sabreder ve kötülüğü iyilikle savarlar.” [Ra’d, 20-22]
[Furkân sûre-i celîlesinin 63-73. âyet-i kerîmelerinde de müminlerin vasıfları uzunca beyân buyurulmaktadır.]
“[Mü’minler] büyük günâhlardan ve hayâsızlıktan sakınır, öfkelendikleri zaman da kusûrları bağışlar ve işlerini aralarında istişâre ederler.” [Şûrâ, 37-38]
“İnanıp hayırlı iş işleyen[mü’min]lerin kötülüklerini, and olsun örteriz, onları yaptıklarının en güzeli ile mükâfâtlandırırız.” [Ankebût, 7]
“Allah, onların [mü’minlerin] kötülüklerini örter, onlara işledikleri şeylerin en güzellerinin karşılığını verir.” [Zümer, 35]
“Allah, inanıp emirlerini yapan mü’minlere mağfiret ve büyük ecir vadetmiştir.” [Fetih, 29]
Müminlerle, Müslümânlarla ilgili olarak pekçok hadîs-i şerîften bazıları da şöyledir:
“Komşusu, kötülüğünden emîn olmayan, (kâmil) mü’min olamaz.” [Buhârî]
“Halkın elindekine göz dikmemek, mü’minin alâmetlerindendir.” [Dârekutnî]
“Çevrendekilerle güzel komşuluk et ve kendin için sevdiğini, istediğini başkaları için de sev, iste ki [tâm, kâmil] Müslümân olasın.” [Harâitî]
“Mü’min akıllı, basîretli, uyanıktır. Her işte Allah’ın rızâsını gözetir. Acele etmez, ilim sâhibidir, harâmlardan kaçar.” [Deylemî]
“Mü’min lanet etmez, kötülemez, müstehcen konuşmaz ve hayâsız olmaz.” [Hâkim]
.15/02/2021
.15/02/2021
İyi bir insan olmak için...
"Bütün vaazların özü ve nasîhatlerin en kıymetlisi, Allah adamları ile buluşmak, onlarla birlikte bulunmaktır."
Mukaddes dînimiz İslâmiyette ana hedef: İyi fert, iyi âile, iyi cemiyet meydâna getirmektir. 6 Ülül-azm Peygamber, 313 Resûl ve 124.000 civârındaki Nebînin hedefi de insân-ı kâmil meydâna getirmektir. 100’ü “Suhuf=Sahîfeler, formalar, risâleler, küçük kitapçıklar” 4’ü büyük olmak üzere 104 kitâbın ana gâyesi de budur.
Hepimizin bildiği gibi, insanlar cemiyet hâlinde yaşamak mecbûriyetindedirler. Bu cemiyetin en küçük birimi de âiledir. Bu bakımdan âile, toplumun temel taşıdır.
Bilindiği üzere âile, insanların doğup büyüdükleri, yetişip geliştikleri ve terbiye gördükleri topluluktur. Bu yuva, cemiyetin küçük-büyük fertlerinin olgunlaştıkları, bir hayât okuludur. Âile içerisinde her ferd, birbirinin bilgi ve tecrübesinden faydalanır. Bu faydalanma bir ömür boyu devam eder.
Malûmdur ki, çocuklar, Allahü teâlâya inanmayı, Peygamber sevgisini, büyüklere hürmeti, küçüklere şefkati, vatan-memleket aşkını, devlete-millete hizmeti, “Ezân” ve “Bayrak”a saygıyı, gelenek ve göreneklerini hep âilede öğrenirler.
İnsanlar, Allah’ın ve Peygamberlerinin emir ve yasaklarına uydukları müddetçe, huzurlu ve rahat bir hayat yaşamışlar, birbirlerini sevip-saymışlardır. Emirlere ve yasaklara uymadıklarında ise, huzursuz olmuşlar, rahatları bozulmuş; ahlâksızlık, zulüm ve haksızlık bütün cemiyeti sarmıştır.
Peygamber Efendimizin vârisleri durumunda olan tasavvuf büyükleri de fertlere, âilelere ve bütün cemiyete; Allahü teâlânın ve Resûlullah Efendimizin sevgisini, güzel ahlâkı, yardımlaşma duygularını vermişler, bütün topluma hareket ve canlılık kazandırmışlardır. Her türlü sınıf ve imtiyâz farkını reddederek, sultânla çobanı, İslâm kardeşliği şuuru içinde eritmişlerdir. Tabîî biz, burada hakîkî tasavvuf büyüklerini kastediyoruz.
Cemiyetler, hakîkî tasavvuf büyüklerinin sohbet ve nasîhatlerinden nasiplerini aldıklarında, en huzurlu zamanlarını yaşamışlardır. İnsanlar, kötülüklerden ve bunalımlardan uzak durup, insanlığı ve medenîliği öğrenmişlerdir.
Büyük âlim ve velîlerden İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Mektûbât-ı şerîfesinin 213. mektûbunda buyuruyor ki:
"Bütün vaazların özü ve nasîhatlerin en kıymetlisi, Allah adamları ile buluşmak, onlarla birlikte bulunmaktır."
Demek ki bir Allah adamını tanımak çok kıymetlidir. Nasıl ki Eshâb-ı kirâm, Peygamber Efendimize kavuşmakla Eshâb-ı kirâm oldular ve çok kıymetlendiler. Bir Allah adamını tanıyan, seven ve sayan, Allahü teâlânın sevgili bir kulunun yolunu, izini takip eden kimse de, Eshâb-ı kirâmın kavuştuğu gibi, büyük nimete ve devlete kavuşur.
Bir kişi, Allahü teâlânın sevdiği ve seçtiği büyükleri inkâr etmediği, onlar hakkında şüphe etmediği ve yollarından gittiği müddetçe, çok büyük nimetlere kavuşur.
Netîce olarak: İyi bir insan, kâmil bir Müslümân olmak için, evvelâ, doğru bir itikâda sâhip olmak, yanî Ehl-i Sünnet itikâdında olmak lâzım. İkinci olarak da, fıkhî bilgilere vâkıf olup onlarla amel etmek gerekir.
.9/02/2021
.9/02/2021
Müslümanın temel vasıfları...
“Herhangi biriniz, kendisi için istediğini, din kardeşi için de istemedikçe, kâmil mümin olamaz.”
Bir müslümânın ana vasfı nedir? şeklinde bir suâl ile makâlemize başlayalım.
Cevap olarak hemen belirtelim ki, Müslümân, herkes için hayır ister. Peygamber Efendimiz, Buhârî ve Müslim’de zikredilen bir hadîs-i şerîfinde, bu konuda buyurmuştur ki:
“Herhangi biriniz, kendisi için istediğini, din kardeşi için de istemedikçe, kâmil mümin olamaz.”
Diğer bir hadîs-i şerîfinde ise, “Kendin için sevdiğini (istediğini, arzû ettiğini); başkaları için de sev (iste, arzû et) ki (kâmil) Müslümân olasın” [Harâitî] buyurmuştur.
Ayrıca Müslümân, diliyle ve eliyle hiçbir kimseye zarar vermez. Bunu, Sevgili Peygamberimiz çok net bir şekilde şöyle ifâde buyurmuştur:
“Müslümân, dilinden ve elinden Müslümânların [diğer bir rivâyette: insanların] emîn oldukları kimsedir.” [Buhârî]
İslâm dîninin gâyesinin, beş şeyi (yani dîni, aklı, nesli, bedeni ve malı) korumak olduğu bildirilmiştir. Bütün Peygamberler, ümmetlerine bildirdikleri emir ve yasaklarda, dâimâ bu beş şeyi gözetmişlerdir. Tabîî ki o Peygamberler, bu emir ve yasakları, kendiliklerinden değil, Allahü teâlâ nâmına, O’nun emriyle bildirmişlerdir. Bu beş esâsın gâyesi de, insanların îmânlarını muhâfaza ederek Müslümân olarak ölmeleridir. Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruluyor ki: “Ancak Müslümân olarak cân veriniz!” [Âl-i İmrân, 102]
Müminlerle, Müslümânlarla ilgili diğer hadîs-i şerîflerden bazıları da şöyledir:
“Mümin, başkalarıyla ülfet eder [uzlaşır, anlaşır, uyuşur], kendisiyle de ülfet olunur. Ülfet etmeyen ve kendisiyle de ülfet edilmeyen kimsede hayır yoktur.” [Beyhekî]
“Mümin geçim ehlidir. Arkadaşına rahatlık verir. Münâfık ise geçimsizdir, arkadaşına sıkıntı verir.” [Dârekutnî]
“Mümin, koku satan kimse gibidir. Yanında otursan için açılır. Onunla gezsen veya ortak iş yapsan faydasını görürsün. Onun her işi faydalıdır.” [Taberânî]
“Mümin arıya benzer; konduğu dalı kırmaz, oraya zarar vermez. Toplayıp bıraktığı eseri de güzeldir.” [Beyhekî]
“Müminin yanına giren, güzel bir bahçeye girmiş gibi ferahlık duyar.” [Deylemî]
Tasavvufta da esas maksat, şu iki gâyenin gerçekleştirilmesidir:
Birincisi; İslâmın doğru itikâdının, yanî Ehl-i Sünnet vel-cemâat itikâdının yakînî ve vicdânî olmasını, yani sağlamlaşmasını, kalbe yerleşip sinmesini, şüphe getiren tesirlerle sarsılmamasını temîn.
Tasavvufun ikinci gâyesi ise; emir ve yasakları yerine getirip ibâdetleri yapmakta kolaylık bulmanın, ibâdetlerden lezzet almanın, işleri sırf Allah rızâsı için yapmanın, ihlâsın, Allahü teâlâyı görür gibi O’na ibâdet etmenin hâsıl olması, nefs-i emmâreden (kötülükleri emreden nefisten) doğan tembelliklerin, sıkıntıların giderilmesidir.
“Tasavvuf ilmi”, kalbin kötü huylardan sıyrılarak, iyi huylar kazanmasını sağlar; fertleri rûhen olgunlaştırır. Rûhen olgunlaşan fertlerden meydâna gelen cemiyetler de huzurlu ve problemsiz olurlar...
.8/02/2021
.8/02/2021
Müslümanlığın gayesi nedir?
İslâm dini; insanların, dünyâda ve âhirette rahat ve mesut olmalarını sağlayan usul ve kâidelerdir.
Bir babanın veya annenin evlâdına olan şefkat ve merhametinden daha çok, kullarına şefkat ve merhamet eden Cenâb-ı Hak, insanları küfürden, dalâletten, sapıklıklardan, ahlâksızlıklardan, zulmetten, karanlıklardan, kötülüklerden, çirkinliklerden, bozukluklardan kurtarmak için, onlara “dîn” göndermiştir.
Umûmi bir tarif yapmak gerekirse “İslâm dîni”, Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vasıtasıyla, Sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâma gönderdiği, insanların, dünyâda ve âhirette rahat ve mesut olmalarını sağlayan usul ve kâidelerdir.
Zâten “Müslümânlığın gâyesi” de, “insanları, İslâm-ı hakîkî üzere yaşatıp onların îmân-ı kâmil ile bu dünyâdan göçmelerini sağlamak ve Cennet’te ebedî saadete erişmelerini temîn etmektir.”
Bunlar da, ancak hakîkî rehberlerin yol göstermeleriyle elde edilebilir. Peygamber Efendimizin rehberliğiyle, câhiliye ehlinin nasıl saadet ehli olduğu (asr-ı sâdete kavuştuğu) meydândadır. Peygamberimizin vârisleri olan hakîkî ulemâ ve evliyânın rehberlikleriyle de, nice sarhoşların, kumar ehli kişilerin, bozuk ahlâklı kimselerin yüksek ahlâklı insanlar oldukları ortadadır.
MÜSLÜMÂN NASIL TARÎF EDİLİYOR?
“Müslümân”a “mümin” de denilir. Mümin, Allah indinde çok kıymetlidir. Bir âyet-i kerîmede, “Eğer inanıyorsanız, en âlî/en yüce kimselersiniz”, diğer bir âyet-i celîlede ise, “Îmân edip sâlih amel işleyenler/yararlı işler yapanlar, mahlûkâtın en hayırlılarıdırlar” buyurulmuştur.
Müslümânların, müminlerin bütün vasıfları, Kur’ân-ı kerîmde de, Peygamber Efendimiz tarafından da bütün detaylarıyla anlatılmıştır. Ayrıca İslâm büyüklerinin de birçok sözleri bulunmaktadır.
Kur'ân-ı kerîmde “el-Mü’min” ve “el-Mü’minûn” isimlerini taşıyan iki sûre-i celîle vardır. “Enfâl”, “Mü’minûn”, “Ra’d”, “Furkân”, “Şûrâ”, “Ankebût”, “Zümer”, “Fetih” ve “Hucurât” sûrelerinde müminlerin birçok vasfı belirtilmiştir.
Gerek örgün eğitimde, okullarda, gerekse yaygın eğitimde de işin esâsı, hem kendisine faydalı, hem de âilesine, milletine, vatanına ve devletine, İslâmiyete ve Müslümânlara, hattâ bütün insanlığa faydalı birer unsur meydâna getirmektir.
Demek ki, terbiyenin, eğitimin gâyesi, iyi bir insan yetiştirmek ve bu insanı cemiyete faydalı bir hâle getirmektir. Zâten İslâm dîninde çocuk ve genç terbiyesinden, eğitiminden maksat da, çocukların ve gençlerin, Allahü teâlânın râzı olduğu, kulların beğendiği; âilesine, milletine, cemiyetine, vatanına, devletine ve bütün insanlığa faydalı birer insan olarak yetişmeleridir.
Şüphesiz ki, eğitimciler için nümûne-i imtisâl yani örnek insan, ideal eğitimci, bundan 14 asır evvel, tek başına teblîgâta başlayarak 23 sene gibi çok kısa bir zaman zarfında, târihin bir benzerini görmediği ve kıyâmete kadar da göremeyeceği 150.000 kâmil insanın meydâna gelmesine vesîle olan, asr-ı saâdetin baş mimârı sevgili Peygamberimizdir.
.02/02/2021
.02/02/2021
Cömertlik, iyi huyların en yükseklerindendir
Cömertliğin üstün derecesi olan îsâr çok büyük bir haslettir; bunu ancak büyük insanlar yapabilirler.
Osmânlı âlimlerinden Ebû Saîd Muhammed Hâdimî, “sehâvetin (cömertliğin), iyi huyların en yükseklerinden” olduğunu belirtmiştir.
“Cömerdlik, isrâf ile cimrilik arasında orta bir durumdur. Âzâ ile (uzuvlar, organlarla) vermek kâfî değildir. Ayrıca kalbin de verme işinden râzı olması, buna karşı çıkmaması lâzımdır.” (Yûsuf Sinânüddîn)
Cömertlik, kendine ihtiyâcı olmayan şeyleri başkalarına vermektir. Bunun bir üst mertebesi olan îsâr ise, kendine gereken şeyleri vermektir. Yani başkalarını kendine tercîh etmektir. Îsârı ancak büyük insanlar yapabilirler. Allahü teâlâ, Eshâb-ı kirâmı överken buyuruyor ki:
“Onlar, fakr u zarûret içinde olsalar bile, diğerlerini kendilerine tercîh edip öz cânlarından daha üstün tutarlar.” [Haşr, 9]
Medîne’nin yerlisi olanlar [Ensâr-ı kirâm], Medine’ye hicret eden Müslümânlara [Muhâcirlere] büyük fedâkârlıklarda bulunmuşlardır. Onları, bütün mâllarına ortak etmişlerdir. Resul-i Ekrem Efendimiz, ganîmetlerin taksîminde, Eshâbına iki teklîfte bulunmuştur:
Ya Ensârın evlerinden çıkıp başka bir yerde kalmaları şartı ile ganîmetlerin hepsi Muhâcirlere verilecek veya Muhâcirler, Ensârın evinde bir müddet daha kalmak şartı ile, ganîmetler Ensâr ile Muhâcirler arasında taksîm edilecekti.
Bu teklifler için Ensâr-ı kirâm, “Biz ganîmet istemeyiz. Hepsi Muhâcirlere verilsin! Onların evlerimizden çıkmalarına da aslâ râzı olamayız” dediler. Buna Peygamber Efendimiz çok memnun oldu.
Önce cân, sonra cânân demek uygundur. Yani önce kendimizi kurtaracağız, sonra başkalarını. Kendi itikâdımız, kendi ahlâkımız düzgün değilse, başkalarını nasıl kurtarabiliriz?
Mâl yönüyle de böyledir. Kendimiz yokluk içinde iken, elimizdekini başkalarına vermek doğru olmaz. Dînimizde, “Sadaka verirken isrâf etmeyin” buyuruluyor.
Muâz bin Cebel hazretlerinin bir hurma ağacı vardı. Hurmalarını toplayıp hepsini sadaka verdi. Kendine bir şey kalmadı. Ondan sonra “İsrâf etmeyin” âyeti geldi. Bir âyet-i kerîme meâli de şöyledir:
“Elini boynuna bağlayıp asma [cimrilik etme], büsbütün de açıp saçma. [İtidâlli ol, iktisâda riâyet et. Mâlını, kendine kalmayacak şekilde dağıtma.) Sonra kınanmış olur ve eli boş açıkta kalırsın.” [İsrâ, 29]
Abdullah İbn-i Mes’ûd hazretleri anlatır: “Bir çocuk, Resûlullah Efendimize gelip, bazı lüzûmlu şeyleri sayıp 'Annem beni sana gönderip şunları şunları istedi' dedi. 'Bugün bende bunların hiçbiri yok' buyurdu. 'Gömleğini bana ver' dedi. Hemen, mübârek gömleğini çıkarıp çocuğa verdi ve kendisi gömleksiz kaldı. Bu sebeple, namaz vakti geldiğinde, câmiye gidemedi. O zaman, işte bu âyet-i kerîme geldi..."
..1/02/2021
..1/02/2021
Dört türlü cömertlik vardır
“Peygamber Efendimiz insanların en cömerdi idi. Bir şey istenip de, yok dediği görülmemiştir..."
Geçen haftaki 2 makâlemizde, bir nebze cömertlikten bahsetmeye çalıştık; bazı âyet-i kerîmeleri ve bazı hadîs-i şerîfleri zikrettik. Tabîî ki cömertlik konusu, çok geniş bir konu; iki makâleye sığması mümkün değil. Onun için biz bugün ve yarınki makâlelerimizde de, yine bu konuya temâs etmek istiyoruz, hattâ ileride başka makâlelerimizde de, tekrâren bu konu üzerinde dursak, münâsip olur.
Büyük velîlerden Şems-i Tebrîzî’ye, cömertliği sorduklarında, buyurdu ki:
“Dört türlü sehâvet (cömertlik) vardır: 1) Mal cömertliği: Zâhidlere mahsûstur. Onlar mâl verir, mârifeti yâni Allahü teâlâyı tanımayı alırlar. 2) Beden cömertliği: Müctehid olan âlimlere mahsûstur. Onlar da Allahü teâlânın yolunda vücutlarını harcarlar ve hidâyeti alırlar. 3) Can cömertliği: Şehîdlere mahsûstur. Onlar da cânlarını vererek Cennet’i alırlar. 4) Kalp cömertliği: Âriflere mahsûstur. Onlar da gönül vererek muhabbeti alırlar.”
Bir hadîs-i şerîfte “İnsanların en iyisi, insanlara faydalı olandır” buyurulmuştur. Mümin, herkesten duâ alan, elinden ve dilinden emîn olunan insandır. Aslâ ondan kimseye zarar gelmez. Hep etrâfına faydalı olur.
“Farzlardan sonra en çok sevap, dîn kardeşine iyilik edene verilir” hadîs-i şerîfi, iyiliğin önemini bildirmektedir. Dünyâ hayâtı çok kısadır, sanki bir hayâl gibidir. Esâs hayât, öldükten sonra başlar. Elde imkân ve fırsat varsa, birine iyilik yapmalıdır.
Fakat iyiliğin en üstünü, insanları ateşte yanmaktan kurtarmaktır. Yemek, mâl, mülk, ev, araba vermek de iyiliktir; ama bir kimseye yapılacak en büyük iyilik, ona doğru îmânı, farzı, vâcibi, sünneti, harâmı, mekrûhu, müfsidi öğretmek veya öğretilmesine sebep olmaktır. Meselâ Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından bir kitap vermektir. Bu iyilik, farzlardan sonra, Allahü teâlânın en çok sevap verdiği bir ibâdettir.
Peygamber Efendimiz, bazı hadîs-i şerîflerinde şöyle buyurmuştur:
“Sırf Allah rızâsı için sadaka verene, kıyâmette Allahü teâlâ, 'Ey kulum, sen benim rızâmı gözettin, ben de seni hakîr etmem ve vücûdunu Cehenneme harâm kılarım. Haydi, Cennete istediğin kapıdan gir' buyurur.” [Deylemî]
“Sadaka, 70 çeşit belâyı önler. Bunların en hafîfi cüzzâm ve baras hastalıklarıdır.” [Hatîb]
“Sadaka vermeye engel olana, lanet olsun.” [Isfahânî]
Hindistân âlimlerinden Mevlânâ Muhammed Rebhâmî, “Riyâdun-nâsıhîn” isimli kıymetli eserinde yazıyor ki: “Peygamber Efendimiz insanların en cömerdi idi. Bir şey istenip de, yok dediği görülmemiştir. İstenilen şey varsa verir, yoksa cevap vermezdi. O kadar iyilikleri, o kadar ihsânları vardı ki, Rûm imparatorları, İrân şâhları, o kadar ihsân yapamazlardı. Fakat kendisi sıkıntı içinde yaşamayı tercîh ederdi ve severdi...”
Büyük velîlerden Bâyezîd-i Bistâmî (kuddise sirruh) “Bir kimsenin, Allahü teâlâya muhabbetinin (sevgisinin) gerçek olup olmadığının alâmeti, kendisinde deniz misâli cömerdlik, güneş misâli şefkat, toprak gibi tevâzu (alçak gönüllülük) olmasıdır” buyurmuştur.
.26/01/2021
.26/01/2021
Sadaka malı çoğaltır...
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Sadaka olarak verilen bir parça ekmek, Allah katında Uhud Dağı kadar büyür.”
Dünkü makâlemizde, cömertliğin tarîfini yaptık, Kur’ân-ı kerîmden bazı âyet-i kerîmeleri sizlere arzettik. Bugün de, bir kısım hadîs-i şerîfler ile bazı âlimlerin kıymetli sözlerine yer vermek istiyoruz.
Peygamber Efendimiz; “Cömertlik, Cennet ağaçlarından bir ağaçtır; dalları dünyâya uzanmıştır. Kim ondan bir dal tutarsa, o dal onu Cennet'e çeker” buyurarak, cömertliğin Cennet ehlinin vasfı olduğunu beyân buyurmuştur. İmâm-ı Buhârî bunu, “El-Edebül-Müfred”inde şu şekilde zikretmiştir: “Sehâvet, Cennet'te bir ağaçtır. Cömert olan onun bir dalını yakalamıştır. O dal onu, Cennet'e götürmeden bırakmaz...”
Peygamber Efendimize, “İslâmın hangi ameli en hayırlıdır?” diye sorulduğunda, ”Taâm (yemek) yedirmen ve tanıyıp tanımadğın kişilere selâm vermendir” cevâbını vermiştir.
Yine Sevgili Peygamberimiz “Cömertlik bütün ayıpları örter” (İhyâ) ve “Cömerdin yemeği şifâ, cimrininki dert, hastalıktır” (Dârekutnî) buyurmak sûretiyle cömertliğin önemini belirtmiştir.
Diğer hadîs-i şerîflerde de buyurulmuştur ki:
“Az da olsa sadaka verin. Parayı saklayıp vermeyene, Allah da ihsânını keser.” [Müslim]
“Suyun ateşi söndürdüğü gibi, sadaka da günâhları yok eder.” [Tirmizî]
“Sadaka kibri yok eder.” [Tirmizî]
“Sadaka verenin rızkı artar ve duâsı kabul olur.” [İbn-i Mâce]
“Vallahi, sadaka vermekle mal eksilmez. O halde sadaka verin.” [İmâm Ahmed]
“Kendisine gerektiği şeyi, kendi arzû ve ihtiyâcını tehîr edip başkasına verirse, Allahü teâlâ onun günâhlarını affeder.” [İbn-i Hibbân]
“Sadaka vermede acele edin; çünkü belâ, sadakayı geçemez.” [Taberânî, Beyhakî]
“Sadaka verin. Çünkü sadaka, Cehennemden kurtuluşunuza sebep olur.” [Taberânî]
“İyilik ömrü artırır, sadaka günâhları giderir ve kötü ölümden korur.” [Taberânî]
“Sadaka olarak verilen bir parça ekmek, Allah katında Uhud Dağı kadar büyür.” [Taberânî]
“Sevâbı, Müslümân ana-babasına niyet edilerek verilen sadakanın sevâbı, onlara da gider, kendi sevâbından da bir şey eksilmez.” [Taberânî]
“Sadaka vererek rızkınızı bollaştırın.” [Beyhakî]
“Sadaka, kabir azâbından korur. Kıyâmette de himâye altına alır.” [Beyhakî]
“Hastalarınızı sadakayla tedâvî edin. Sadaka, her hastalığı ve belâyı defeder.” [Beyhakî]
“Sadaka, nâfile oruç tutmaktan daha fazîletlidir.” [Beyhakî]
“Gizli verilen sadaka, Allah'ın gazabını söndürür.” [Beyhakî]
“Rızkının bol olmasını isteyen sadaka versin.” [Deylemî]
“Sıkıntılarınızı sadakayla önleyin.” [Deylemî]
“Güne başlarken sadaka vermek, felâketleri önler.” [Deylemî]
“Sadaka, şeytânın belini kırar.” [Deylemî]
“Sadaka malı çoğaltır.” [İbn-i Adiy]
“İlmi olan ilminden, malı olan malından sadaka versin.” [İbn-i Sünnî]
“Sadaka malı artırır. Öyleyse sadaka verin.” [İbn-i Ebid-dünyâ]
“Bir hurma tanesi de olsa, sadaka olarak verin; çünkü o, az da olsa açlığı dindirir ve suyun ateşi söndürdüğü gibi günâhları yok eder.” [İbn-i Mübârek]
.25/01/2021
.25/01/2021
İslâmda cömertliğin önemi...
“Şeytân, sizi fakîrleşirsiniz diye korkutup, cimriliği, çirkin şeyleri emreder, sadaka verdirmek istemez..."
Güzel huylardan biri olan “Cömertlik”, Arapçada “cûd”, “sehâ” ve “sehâvet” kelimeleriyle ifâde edilir; cimriliğin zıddıdır.
Bunu belirttikten sonra, şimdi, asıl konumuza girmeden önce “Cömertlik”in bir tarifini yapalım:
“Cömertlik: Hiçbir karşılık beklemeden ihsânda, bağışta bulunmak, eli açık olmak; parayı, mâlı hayırlı, iyi yerlere dağıtmaktan lezzet almak; İslâmiyetin emrettiği yerlere seve seve vermek; dînin, vicdânın ve mürüvvetin (yanî insanlığın) vermeyi emrettiği yerde vermek kendisine zor gelmemek” şeklinde tarif edilmiştir.
Cömertlik, iyi huyların en yükseklerinden olup âyet-i kerîmelerde ve hadîs-i şerîflerde övülmüştür. Kur’ân-ı kerîmde, birçok âyet-i kerîmede hakîkî müminlerin, müttekîlerin, takvâ ehli insanların vasıfları sayılırken, onların birr, infâk, ihsân, ikrâm yaptıkları, sadaka verdikleri, hayrât ve hasenât sâhibi oldukları zikredilmiştir:
Cenâb-ı Hak, Kur’ân-ı hakîminin hemen başında, Bakara sûresinde şöyle buyurmaktadır:
“Onlar, gayba inanırlar, namazı dosdoğru kılarlar ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden infâk ederler.” (Bakara, 3)
“Sana, neyi infâk edeceklerini sorarlar. De ki: Hayır olarak infâk edeceğiniz şey, anne-babaya, yakınlara, yetîmlere, yoksullara ve yolda kalmış kimseleredir. Hayır olarak her ne yaparsanız, Allah onu şüphesiz bilir.” (Bakara, 215)
“Ey îmân edenler, hiçbir alışverişin, hiçbir dostluğun ve hiçbir şefâatin olmadığı gün gelmezden evvel, size rızık olarak verdiklerimizden infâk edin. Kâfirler, onlar zulmedenlerdir.” (Bakara, 254)
“Mallarını Allah yolunda infâk edenler, sonra infâk ettikleri şeyin peşinden başa kakmayan ve eziyet vermeyenlerin ecirleri, Rableri katındadır, onlara korku yoktur ve onlar mahzûn da olmayacaklardır.” (Bakara, 262)
“Şeytân, sizi fakîrleşirsiniz diye korkutup, cimriliği, çirkin şeyleri emreder, sadaka verdirmek istemez. Allah ise, kendi lutfundan size mağfiret ve bol nimet vadediyor. Allah'ın ihsânı geniştir, her şeyi hakkıyla bilendir.” [Bakara, 268]
“Onlar ki, mallarını gece-gündüz; gizli-açık infâk ederler. Artık bunların ecirleri Rableri katındadır, onlara korku yoktur ve onlar mahzûn da olmayacaklardır.” (Bakara, 274)
(Ayrıca Bakara sûresinin 263, 264, 267, 271, 273, 276. âyet-i kerîmelerinde de bu konuya temâs buyurulmuştur.)
Âl-i İmrân sûresinde ise şöyle buyurulmaktadır:
“Sevdiğiniz şeylerden infâk edinceye kadar aslâ iyiliğe eremezsiniz. Her ne infâk ederseniz, şüphesiz Allah onu bilir.” (Âl-i İmrân, 92)
“Onlar, bollukta da, darlıkta da infâk edenler, öfkelerini yenenler ve insanlar(daki hakların)dan bağışlama ile (vaz)geçenlerdir. Allah, iyilik yapanları sever.” (Âl-i İmrân, 134)
“Onlar, namazı dosdoğru kılarlar ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden infâk ederler.” (Enfâl, 3)
(Nisâ 38, 39 ve 114’te de bu konu mevzû-i bahis edilmektedir.)
Bu konuda daha birçok âyet-i kerîme vardır; biz, sâdece birkaç örnek vermiş olduk, onlardan bir kısmına da diğer makâlelerimizde temâs edelim inşallah...
.19/01/2021
.19/01/2021
Ezân nasıl okunur?
Ezân okuyana "müezzin” denir. Müezzin, ezânı yüksek bir yerde herkese duyurmak için yüksek sesle okur.
Ezânın kelimeleri yedidir: Allahü Ekber (4 kerre): Allahü teâlâ büyüktür. O’na bir şey lâzım değildir. Kulların ibâdetlerine de muhtaç olmaktan uzaktır. İbâdetlerin, O’na hiçbir faydası yoktur.
Eşhedü En Lâ İlâhe İllallah (2 kerre): Kibriyâsı, büyüklüğü ile ve kimsenin ibâdetine muhtaç olmadığı hâlde, ibâdet olunmaya O’ndan başka kimsenin hakkı olmadığına şehâdet eder, elbette inanırım. Hiçbir şey O’na benzemez.
Eşhedü Enne Muhammeden Resûlullah (2 kerre): Muhammed'in (sallallahü aleyhi ve sellem) O’nun gönderdiği Peygamber olduğuna, O’nun istediği ibâdetlerin yolunu bildiricisi olduğuna ve Allahü teâlâya, ancak O’nun bildirdiği, gösterdiği ibâdetlerin yaraşır olduğuna şehâdet eder, inanırım.
Hayye Ales-salâh (2 kerre)-Hayye Alel-felâh (2 kerre): Müminleri felâha, saâdete, kurtuluşa sebep olan namaza çağıran iki kelimedir. Sabah ezânı okunurken “Es-salâtü hayrun minen-nevm” (Namaz uykudan hayırlıdır) diye iki defâ söylenir.
Allahü Ekber (2 kerre): O’na lâyık bir ibâdeti kimse yapamaz. Herhangi bir kimsenin ibâdetinin O’na lâyık, yakışır olmasından, çok büyüktür, çok uzaktır.
Lâ İlâhe İllallah (1 kerre): İbâdete, karşısında alçalmaya müstahak olan, hakkı olan ancak O’dur. O’na lâyık bir ibâdeti kimse yapamamakla berâber, O’ndan başka kimsenin ibâdet olunmaya hakkı yoktur.
Câmilerin sembolü olan, üzerine çıkılıp ezân okunan minârelerin ilkini, Eshâb-ı kirâmdan Mesleme bin Mahled (radıyallahü anh), Mısır’da vâliyken, hicrî elli sekiz (58) senesinde, Hazret-i Muâviye’nin emriyle yaptırdı.
Ezân okuyana "müezzin” denir. Müezzin, ezânı yüksek bir yerde herkese duyurmak için yüksek sesle okur.
Cumâ namazındaki birinci ezân, Hazret-i Osman zamânında başlamıştır. Minârede ve cumâ hutbesi okunacağı zaman, birkaç müezzinin bir ezânı birlikte okumalarına “ezân-ı cavk” denir. Bir arada çıkan yanık, hazîn insan sesleri uzaktan işitilince, kalplere ve rûhlara tesir eder, insana mânevî bir coşkunluk verir. Asırlardan beri yapıldığı için İslâm âdeti olmuştur. [İbn-i Âbidîn]
Peygamber Efendimizin ezân ile ilgili hadîs-i şerîflerinden bâzıları şunlardır:
“Ezân sesini duyduğunuzda, müezzinin dediği gibi siz de söyleyin.” (Buhârî)
“Seslendi ol müezzin, durdu ikâmet eyledi,
Kâbe’ye döndü yüzün, hem de niyyet eyledi.
Duyunca ehl-i îmân, hürmet ile dinledi,
Sonra, namaza durup, Rabbe kulluk eyledi.”
“Her kim yeni doğan çocuğun sağ kulağına ezân, sol kulağına da ikâmet (kâmet) okursa, Ümmü Sıbyân denilen havâle hastalığından korunmuş olur.” (İhyâ)
Ezândan sonra salât ve selâm okumak ilk olarak, hicrî 781 (M. 1351) senesinde Sultan Nâsır Selâhaddîn’in emriyle Mısır’da başladı. Cenâze olduğunu bildirmek için minârelerde salât okunması mûteber (kıymetli) kitaplarda yazılı değildir. Çirkin bir bid’attır. Dinde sonradan ortaya çıkarılan bir iştir.
.18/01/2021
.18/01/2021
Ezân, namaza davettir...
Ezân, bildirilen kelimelerle ayakta okunur. Tercümeleri hangi lisânda olursa olsun okunmaz...
“Ezân” lügatte “Bildirmek, herkese bildirmek, davet, çağrı” demektir. “Namaz vakitlerini bildirmek, Müslümânları namaza dâvet etmek (çağırmak) için, yüksek bir yerde belli olan Arabca kelimeleri sırası ile okumak”a “Ezân” denilir.
Hemen makâlemizin başında ifâde edelim ki, İslâm âlemşümul (evrensel) bir dîndir, onun için, daveti de (ezân da) beynel-milel (uluslararası)dır.
Ezân, bildirilen kelimelerle ayakta okunur. Tercümeleri hangi lisânda olursa olsun okunmaz. Okunduğu zaman ibâdet değiştirilmiş olur. Ezânın tercümesini okumak, ezân olmaz. Manâsı anlaşılsa da, ezân başka dillerle okunamaz. (Seyyid allâme Muhammed Emîn İbn-i Âbidîn)
Ezân, câmi, fıkıh kitapları gibi İslâmiyet'in kıymet verdiği şeyleri aşağılamak küfürdür. (Ebû Saîd Muhammed Hâdimî)
Ezânda, İslâm inancı ve dînin esâsları çok vecîz olarak anlatılmıştır. Burada Allahü teâlânın birliği ve büyüklüğü, Muhammed aleyhisselâmın Allah’ın kulu ve resûlü olduğu, günde beş defâ, dünyânın her tarafında, bütün insanlığa duyurulur.
Ezân okumak, ilk defa, hicretin birinci senesinde, Medîne-i münevverede başladı. Bundan önce, namaz vakitlerinde yalnız “Es-salâtü câmiatün=Namaz toplayıcıdır” denirdi.
Müslümanların her namaz vaktinde, kendiliklerinden câmide toplanmaları güçleşince, Peygamber Efendimiz, Eshâbına namaz vakitlerinin nasıl bildirilmesi gerektiğini sordu. O istişâre esnâsında, kimisi Hıristiyânlar gibi nâkûs, yâni çan çalalım, bâzıları da Yahûdîler gibi boru öttürülsün dediler.
Kimisi de, namaz vakti ateş yakıp yukarı kaldıralım teklîfinde bulundu. Fakat Resûlullah Efendimiz, bunların hiçbirini kabul etmedi.
O gece, Eshâb-ı kirâmdan Hazret-i Ömer ve Abdullah bin Zeyd bin Sa’lebe (radıyallahü anhümâ), rüyâda ezânın nasıl okunduğunu görüp, Peygamberimize (sallallahü aleyhi ve selem) bildirdiler.
Peygamber Efendimiz de; “Bu rüyâ, inşâallah hak, gerçek bir rüyâdır. O kelimeleri, Bilâl’e öğretin, o da okusun” buyurdu. (Serahsî, İbn-i Âbidîn)
Medîne’de ilk ezân okuyan Bilâl-i Habeşî’dir (radıyallahü anh). Mekke’de ise Habîb bin Abdurrahmân (radıyallahü anh) oldu.
Ezân, Müslümân ve akıllı biri tarafından yükseğe çıkarak okunur. Deli, fâsık, çocuk, Müslümân olmayan, kadın, cünüb olan, sarhoş ezân okuyamaz. [Son zamanlarda, Amerika'da, şaklaban ve başı açık bir kadına, bir katedralde (kilisede), cuma namazı için ezân okuttular, ne idüğü belirsiz bir kadına da cuma namazı kıldırttılar.]
İkâmet (kâmet) de, farz namaza başlamadan önce okunması sünnet olan, ezâna benzeyen sözlerdir. Ezândan farkı, fazla olarak “Hayye alel-felâh”tan sonra “Kad kâmetis-salâtü” (Namaz başladı) cümlesidir.
Kadınlar, ezân ve ikâmet okumazlar. Vakti girmeden önce okunan ezân ve ikâmet, vakti girince tekrâr okunur. Kâmet okumak ezân okumaktan efdaldir (üstün ve kıymetlidir).
Ezân, farz namazların vaktinde kılınması veya kazâsı sırasında okunur. Bayram, cenâze, vitir, terâvîh namazları için, ezân ve ikâmet okunmaz. Ezân ve ikâmet kıbleye karşı okunur. Okunurken konuşulmaz ve selâma cevap verilmez. Ezân ve kâmet sırasında konuşulursa, her ikisi tekrar okunur.
.12/01/2021
.12/01/2021
İhlâsın önemi hakkında...
“Amellerin kabul olması ihlâsa, yâni bütün işleri yalnız Allahü teâlânın rızâsına, sevgisine kavuşmak için yapmağa bağlıdır.”
Dünkü makâlemizde, bir nebze, “İhlâs”tan bahsetmeye çalıştık; bugün de, bu konuda, birkaç kelime daha arz edelim...
Cüneyd-i Bağdâdî (rahmetullahi aleyh) hazretlerine "İhlâsı kimden öğrendiniz?" diye sorduklarında; "Mekke-i mükerremede bulunuyordum. Bir berber gördüm. Ona, "Allah rızâsı için benim saçlarımı düzeltebilir misin?" dedim.
Berber "Elbette" dedi. O sırada, mevki sâhibi birini tıraş etmekte idi. Hemen onun tıraşını bırakıp; "Efendi, kalk. Bir kimse Allah için bir şey istediği zaman, bütün işler durur, derhâl ona bakılır" dedi.
Sonra berber koltuğuna beni oturtup tıraş etti. Sonra da bana bir mikdâr altın verip; "İhtiyaçların için lâzım olur, onlara harcarsın" dedi.
Ben bu hâle çok hayret edip elime geçecek ilk parayı kendisine hediye etmeye niyet ettim... Az bir zaman sonra, bana Basra'dan bir kese altın gönderdiler. Hemen götürüp o keseyi ona verince, sebebini sordu. Ben de niyyetimi açıkladım.
Bunun üzerine bana, "Sen, 'Allah rızâsı için beni tıraş et' dedin. Ben de o niyyetle seni tıraş ettim. Şimdi bunları alırsam, niyyetimde bir değişme olmasından korkarım" dedi...
Büyük velîlerden Ebû Ali Dekkâk (rahmetullahi aleyh) ise buyurdu ki:
"İhlâs, insanların teveccüh, alâka göstermelerinden sakınıp ameli yalnız Allah için yapmaktır. Sıdk ise; nefsi, yaptığı ameli beğenmekten temizlemektir. Bunun için ihlâs sâhibi muhlislerde riyâ, gösteriş; sıdk sâhibi olan sâdıklarda da ucub (amelini güzel görmek) hâli bulunmaz." Bu vesîleyle, onun bir sözünü daha nakledelim:
"Sıdk; insanlara karşı, olduğun gibi görünmen veya onlara karşı, göründüğün gibi olmandır."
Tanınmış büyük evliyâdan Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî (rahmetullahi aleyh), bütün işleri ihlâs ile, sâdece Allahü teâlânın rızâsı için yapmak lâzım olduğunu, bir misâl ile şöyle izâh etmiştir:
"Nîşâbûr’lu bir ilim talebesi ile bir tâcir yol arkadaşı oldular. Talebe çok fakîr olduğundan, ayakkabısı yoktu. Yalın ayak yürürken, o tâcir ona bir çift ayakkabı verdi. Sonra tâcir, talebeye ikide bir;
-Ey talebe! Yolun düzgün yerinden yürü... Sivri taşlara basma... Ayaklarını sürüme... Dikenli yerlerden gitme… Ayakkabıyı eskitme... diye tenbîh ediyordu.
Bu tenbîhler talebeyi usandırdı. Sonunda talebe dayanamayıp ayakkabıları çıkardı, tâcirin önüne bıraktı ve;
-Ben senelerce yalın ayak seyâhat ederim. Kimse bana bunun için herhangi bir şart koşmuyordu. Şimdi senin verdiğin bu ayakkabılar için sana mahkûm olamam, dedi.
İşte burada olduğu gibi, yapılan hayır-hasenât karşılıksız olmalı, Allahü teâlânın rızâsı için yapılmalıdır. Ancak böyle olursa makbûl olur...”
“Amellerin kabul olması ihlâsa, yâni bütün işleri yalnız Allahü teâlânın rızâsına, sevgisine kavuşmak için yapmağa bağlıdır.” (İmâm-ı Rabbânî)
“Gazâ ordusu, duâ ordusunun yardımına muhtaçtır. İhlâs ile yapılan duâ muhakkak kabul olur.” (Ebû Saîd Muhammed Hadîmî)
.11/01/2021
.11/01/2021
"İhlâssız amel, sahte para gibidir..."
Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri buyurdu ki: "İhlâs; ameli, Allahü teâlâ için olmayan karışık düşünce ve niyetlerden arındırmaktır."
Biz, bugün ve yarınki makâlelerimizde, bir nebze “İhlâs”tan bahsetmeye çalışacağız.
Zîrâ Seyyid Muhammed Behâeddîn-i Buhârî Şâh-ı Nakşibend hazetlerinin hocası Seyyid Emîr Külâl (kuddise sirruhumâ) "İhlâssız amel, sahte para gibidir, kabûl edilmez" buyurmuştur.
Sehl-i Tüsterî'ye (rahimehüllah), "İnsanın nefsine en çok ağır gelen şey nedir?" diye sorduklarında, "İhlâstır" cevâbını vermiş; "Zîra ihlâsta nefsin nasîbi yani payı yoktur" diye bir açıklamada da bulunmuştur.
İmâm-ı Rabbânî (kuddise sirruh) ise, ihlâs ile, uzun yılların amelinin, işinin, kısa zamanda ele geçeceğini açıklamıştır.
Sevgili Peygamberimizin mübârek dâmâdı, amcazâdesi, Hulefâ-i râşidînin ve Aşere-i mübeşşerenin 4.sü Hazret-i Alî (radıyallahü anh) “Az amel yaptım diye üzülmeyin. 'Kabul oldu mu?' diye endişe edin! Buna ihtimâm gösterin” buyurmuştur.
Evliyânın büyüklerinden ve Ehl-i sünnetin amelde dört hak mezhebinden biri olan Hanbelî mezhebinin imâmı Ahmed bin Hanbel (rahmetullahi teâlâ aleyh), kendisine sorulan “İhlâs nedir?” sorusuna; "Amellerin âfetlerinden kurtulmaktır" cevâbını vermiştir.
Hindistan'da yetişen en büyük âlim, velî, müceddid ve müctehidlerden sayılan İmâm-ı Rabbânî (rahmetullahi teâlâ aleyh) ise buyurdu ki: “İhlâs ile yapılan küçük bir iş, senelerce yapılan ibâdetler gibi kazanç (sevap) hâsıl eder.”
Az bir amele bile çok değer kazandıran ihlâsla ilgili, muhtelif asırlarda, muhtelif memleketlerde yaşamış birkaç ulemâ ve evliyânın bazı sözlerini naklederek onlarla bereketlenmek istiyoruz.
Velîlerin büyüklerinden Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri buyurdu ki: "İhlâs; ameli, Allahü teâlâ için olmayan karışık düşünce ve niyetlerden arındırmaktır."
Irâk evliyâsından Ali Sincârî (rahmetullahi aleyh), talebesine sık sık buyururdu ki: "İhlâs; bütün işleri, insanların rızâsı için değil, Allahü teâlânın rızâsı için yapmaktır."
Evliyânın büyüklerinden Ebû Muhammed Cerîrî (rahmetullahi aleyh) de, İhlâs hakkında buyurdu ki: "İhlâs, âhiretteki nimet ve azâplara yakînen inanmanın alâmetidir. İbâdetlerdeki riyâ, gösteriş de, âhiretteki nimet ve azâplara inanmakta tereddüd olduğunun alâmetidir."
Büyük velîlerden Sehl bin Abdullah Tüsterî (rahmetullahi aleyh) buyurdu ki: "Kırk gün ihlâslı olan, dünyâda zâhid olur, onun kerâmeti görülür."
İstanbul'da yetişen meşhûr velîlerden Cemâleddîn Mahmûd Hulvî (rahmetullahi aleyh) de buyurdu ki: "İhlâs, her şeyin Allahü teâlânın rızâsı için yapılması, amelin kabûlüne vesîle olan güzel düşünce(niyyet)dir."
.05/01/2021
.05/01/2021
Kur’ân-ı kerîmin tefsîri
Kur'ân-ı kerîmi, tâm olarak yalnız Resûlullah efendimiz anlamış, kapalı âyet-i kerîmeleri, Eshâb-ı kirâmına açıklamıştır.
Dünkü makâlemizde, hukûkî bir konuda iyi bir hukûkçuya, tıbbî bir konuda iyi bir tıp uzmanına ihtiyaç olduğu gibi dîn konusunda da, hele kelâm-ı İlâhî olan Kur’ân-ı kerîmin tefsîri konusunda da, bazı dîn ilimlerini bilmeye ihtiyaç olduğundan bahsettik. Bu gâyet bedîhîdir, son derece açıktır; aklî melekeleri yerinde olan herkesin kabul edeceği kesin bir husustur. Mâlî konularda da, bir hesap uzmanı, bir mâlî müşâvir, bir vergi müfettişi gibi iktisâdî ve mâlî konularda yetişmiş elemanlara ihtiyaç olduğunda şüphe yoktur.
Bir âyet-i kerimeyi doğru anlayabilmek için de, Tefsîr usûlünden bahseden bütün kitaplarda belirtildiği üzere [aslında hadîs ve fıkha dâir bütün metodoloji kitaplarında da böyledir], bir âyet-i kerîmenin doğru olarak anlaşılabilmesi için, bazı merhaleler vardır:
1- Evvelâ, o âyeti açıklayan başka bir âyet var mı, yok mu? Önce buna bakılması lâzım.
2- İkinci merhalede, âyetin tefsîri için sünnete başvurmak lâzımdır. Sünnet Allah'ın kitâbının beyânıdır. Sünnet, Kur’ân’ı şerh ve îzâh eder. Zîrâ Allahü teâlâ, Resûlüne “beyân” vazîfesi vermiştir:
“İnsanlara, kendilerine indirileni açıklaman için ve düşünüp anlasınlar diye sana da bu Kur’ân'ı indirdik.” [Nahil, 44]
Ayrıca Kur’ân-ı kerîmde, Resûlullâh (sallallâhu aleyhi ve sellem)'in vereceği hükümlerin, Allahü teâlâ tarafından kendisine bildirildiği de ifâde ediliyor.
“Allah'ın sana gösterdiği şekilde, insanlar arasında hükmedesin diye, sana Kitâb'ı hak ile indirdik; hâinlerden taraf olma.” [Nisa, 105]
3- Bir âyetin açıklaması, diğer âyetlerde ve hadîslerde bulunamazsa, o takdîrde, 3. merhale olarak, Kur’ân-ı kerîmin nüzûlüne şâhit olan Sahâbe-i güzînin îzâh ve tefsîrine başvurulur. Malûm olduğu üzere, onlar ilim, amel ve anlayış bakımından bu ümmetin en önde gelenleridirler. Kur’ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde de medholunmuşlardır.
4- Konunun açıklaması, Sahâbe-i kirâmın sözlerinde de bulunamazsa, o zaman Mücâhid İbn Cebr, Saîd İbn Cübeyr, İkrime, Atâ İbn Ebî Rebâh, el-Hasanü'l-Basrî, Mesrûk İbnü'l-Ecda, Saîd İbnü'l-Müseyyeb gibi Tâbiînin büyüklerinin söylediklerine mürâcaat edilir.
Biz burada, bu ümmetin en büyük âlimlerinden olan İmâm-ı Şâfiî (rahmetullahi aleyh)'in "Hadîs-i şerîfler, Kur'ân-ı kerîmin tefsîri, İslâm âlimlerinin sözleri de hadîs-i şerîflerin açıklamalarıdır" sözünü nakletmeyi çok lüzûmlu görüyoruz.
Biz, mukaddes kitâbımızı ve şerefli Peygamberimizi doğru bir şekilde anlamak için, sık sık muteber tefsîrlere ve muteber hadîs-i şerîf şerhlerine mürâcaat ediyoruz.
[Bu vesileyle ifâde edeyim ki, benim şahsî Kütüphânemde 50-60 adet tefsîr vardır.]
“Tefsîr”: “Örtülü, kapalı olan şeyi ortaya çıkarmak, açmak, beyân etmek, beşerî kudret dâhilinde, Kur'ân-ı kerîm âyetlerindeki murâd-ı İlâhîyi (Allahü teâlânın murâdını) anlamak” demektir.
Kur'ân-ı kerîmi, tâm olarak yalnız Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) anlamış, kapalı ve anlaşılması zor olan âyet-i kerîmeleri, Eshâb-ı kirâmına açıklamıştır. Bu sebeple, Kur'ân-ı kerîmin hakîkî tefsîri, Peygamber Efendimizin bu açıklamalarıdır.
.4/01/2021
.4/01/2021
Tefsîr için hangi ilimler lazım?
Tefsîr işi, herkesin yapabileceği, dîn ilimlerinde ihtisâsı olmayan kişilerin cesâret ve cür’et edebilecekleri bir iş değildir.
Önce bir husûsun altını kalın çizgilerle çizmek lâzım:
Gâyet bedîhî, son derece açık bir husûstur ki, herhangi bir hukûkî mevzûda, bir avukat, hukûk müşâviri, savcı, hâkim gibi hukûk tahsîli yapmış bir hukûkçuya ihtiyâcımız oluyor mu, olmuyor mu? Lüzûm ettiğinde Danıştay, Yargıtay, Anayasa Mahkemesine mürâcaat gerekiyor mu, gerekmiyor mu? Bakın suâlim çok net.
Yine herhangi bir tıbbî konuda, bir hemşire, sağlık memûru, eczâcı, doktor, tıp tahsîli yapmış bir tıp adamına ihtiyâcımız var mı, yok mu? Herhangi bir hastalığımız konusunda, yoldan geçen herhangi bir kişiden bilgi alıyor muyuz? Yoksa mütehassıs bir tabîb, hattâ bir tıp doçenti, bir tıp profesörü bulalım demiyor muyuz?
Farz-ı muhâl ben (kendimden misâl vereyim de başkaları alınmasın), tıp tahsîlim olmadığı hâlde, akademisyenliğime güvenerek, hem de profesörüm diyerek, bir hastayı ameliyât etmeye kalksam, o hastanın hâli ne olur? Şüphe yok ki, öbür âlemi boylar!.. Atalarımız ne demişler? “Yarım doktor cândan, yarım dülger mâldan, yarım hoca da dînden eder” demişlerdir.
Şimdi işin ehli olan veya olmayan herkes, Kur’ân-ı kerîm meâli yazma ve tefsîr yapma yarışına girdiler. Hâlbuki bu kişiler, Bedrüddîn Zerkeşî’nin “el-Burhân fî Ulûmil-Kur’ân” (4 cild) ve yüzlerce eser yazmış, büyük âlim, İmâm Suyûtî’nin “el-İtkân fî ulûmil-Kur’ân” (2 cild) isimli eserleri başta olmak üzere, “Ulûmul-Kur’ân” ve “Usûl-i Tefsir” konusunda yazılmış, Arapça ve Türkçe eserlere baksalar, tefsîr işinin ne kadar ciddî bir iş olduğunu anlarlar. Elektrik işinden anlamayan bir kimse, kablolar arasında gelişigüzel dolaşırken bir kısa devre yapıp kömür olabilir. Bu iş de öyle tehlikelidir. Yüzme bilmeyenin okyanusa dalmasına benzer.
Tefsîr işi gelişigüzel, herkesin yapabileceği, dîn ilimlerinde ihtisâsı olmayan kişilerin cesâret ve cür’et edebilecekleri bir iş değildir. Kur’ân-ı kerîmi tefsîr için, sâdece Arabî bilmek de kâfi değildir; pekçok ilmi bilmek lâzımdır. Meselâ Beyrût’ta, ana dili Arapça olan papazlar vardır; bunlar Kur’ân-ı kerîmi tefsîr edebilirler mi?
Burada mevzû-i bahis olan, Allahü teâlânın mucize kelâmı olan Kur’ân-ı kerîmdir; murâd-ı İlâhîdir. Tefsîr ve meâlde, herhangi bir sûre-i celîlede, bir âyet-i kerîmede Cenâb-ı Hakk’ın ne kasdettiği ortaya konulmaya çalışılıyor. Bu, alelâde insanların yapacakları bir iş olabilir mi?
Herkesçe bilindiği gibi Hukûk Sistemlerinde, "Anayasa"ları açıklayan kânûnlar, tüzükler, yönetmelikler, tamîmler, teblîğler ve talîmât vardır.
Anayasadan sonra yazılanları bir tarafa atıp "ben, sâdece Anayasaya bakarım" denilemeyeceği gibi, "ben, sâdece Kur'ân-ı kerîme bakarım, diğer dînî delîllere sırt çeviririm" de denilemez.
[Bu konudaki merhaleleri, inşâallah yarınki makâlemizde zikredelim.]
.
.
..
...xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Edâsı farz olan ibâdetin kazâsı da farzdır
13 Şubat 2024 02:00 | Güncelleme :13 Şubat 2024 05:58
Hanefî, Mâlikî ve Şâfiî mezheplerinde, namaz kılmayan kâfir olmuyor, ancak önem vermezse kâfir oluyor.
Dünkü makâlemizde mühim bir usûl-i fıkıh kâidesinden bahsettik; o da şudur: “Edâsı farz olan ibâdetlerin kazâsı da farzdır; edâsı vâcib olan ibâdetlerin kazâsı da vaciptir.”
Âkıl (akıllı), bâliğ (ergenlik çağına gelmiş) erkek ve kadın her Müslümâna, her gün ve gecede, beş vakit namaz kılmak farz-ı ayındır. Namaz kılmayanlarla alâkalı çok şiddetli hadîs-i şerîfler mevcuttur. Bugün birkaç tanesini ele almak istiyoruz:
“Bizimle kâfirlik arasındaki fark namazdır. Namazı terk eden kâfir olur.” [Nesâî]
“Namazı kasten terk eden kâfirdir.” [Taberânî]
“Namaz kılmayanın Müslümânlığı yoktur.” [Bezzâr]
“Namaz kılmayanın dîni yoktur.” [İbn-i Nasr]
“İmân, namaz demektir. Namazı itinâyla, vaktine ve diğer şartlarına riâyet ederek kılan, mü’mindir.” [İbn-i Neccâr]
“Namaz kılmayanın İslâm’dan nasîbi yoktur” hadîs-i şerîfiyle yukarıdaki hadîs-i şerîflerin açıklamalarına dikkatli bir şekilde bakmak lâzımdır:
Ehl-i sünnet âlimleri söz birliğiyle, “İbadetler îmândan parça değildir” buyurmuşlardır. Yalnız, namazda söz birliği olmamıştır. Hadîs ve Fıkıh imâmlarından İmâm Ahmed ibn-i Hanbel, İshâk ibn-i Râheveyh, Abdullah ibn-i Mübârek, İbrâhîm-i Nehaî, Hakem bin Uteybe, Eyyûb-i Sahtiyânî, Dâvûd-i Tâî, Ebû Bekir ibn-i Ebî Şeybe, Zübeyr bin Harb ve daha pekçok büyük âlim, “Bir namazı bile bile, kasten kılmayan kimse kâfir olur” demişlerdir.
Ezher ulemâsının reîslerinden Abdurrahmân el-Cezîrî, “Kitâbül-fıkh alel-mezâhibil-erbea” isimli kitâbında diyor ki: Hanbelîler ile Abdullah bin Mübârek, İshâk bin Râheveyh ve bazı Şâfiî âlimleri dediler ki: Namazı mazeretsiz olarak, kasten terk eden kimse kâfir olur. Bu söz, Hazret-i Ali’den de nakledilmiştir. Bunlar, delîl olarak Tevbe sûresinin “Eğer müşrikler tevbe eder, namaz kılar ve zekât verirlerse, serbest bırakın” meâlindeki 5. âyet-i kerîmesini bildirmişlerdir. Resûlullah Efendimiz, bu âyet-i kerîmeyi açıklayarak buyurdu ki: “Müşrikler Lâ ilâhe illallah deyinceye, namaz kılıncaya ve zekât verinceye kadar onlarla savaşmakla emrolundum.” [Buhârî]
Diğer üç mezhep mensupları ise, “Bir kimse namaz kılmayı, zekât vermeyi vazîfe bilmez, farz olduğuna inanmaz, bunları yerine getirmediği için üzülmez, günâha girdiğini bilmezse, o zaman kâfir olur” demişlerdir. Yani Hanefî, Mâlikî ve Şâfiî mezheplerinde, namaz kılmayan kâfir olmuyor, ancak önem vermezse, yine o mezheplerde de kâfir oluyor.
Diğer bazı hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“İmân ile küfür arasındaki fark, namazı kılıp kılmamaktır.” [Tirmizî]
“Beş vakit namazı terk eden, Allahü teâlânın hıfz ve emânından mahrûm olur.” [İbn-i Mâce]
“Namaz kılmayanın Müslümânlığı, abdest almayanın namazı yoktur.” [Bezzâr]
“Kasten [mazeretsiz] namaz kılmayanın diğer amellerini, Allahü teâlâ kabûl etmez. Tevbe edinceye kadar da, Allah’ın himâyesinden uzak olur.” [İsfehânî]
“Namaz, îmânın başı ve Cehennemden kurtarıcıdır.” [Miftâhul-Cennet]
Namaz her işten önemlidir. Peygamber Efendimiz, “Namaz, dînin direğidir” buyurmuştur. (Taberanî, Beyhekî)
.
Îmânın Şubeleri-1
26 Şubat 2024 02:00 | Güncelleme :26 Şubat 2024 01:27
Bu hafta; îmânın cüzlerinin ve bunun gereği olan hasletlerin neler olduğunu, “Muhtasaru Şuabil-îmân”ından aynen tesbît edelim...
8-9 Ocak 2024 târihlerinde yazdığımız 2 makâlemizde, “Îmânın Şubeleri”ne dâir hadîs-i şerîften bahsetmeye başlamıştık; ancak araya "üç aylar" girince, Ocak ayındaki 6 makâlemiz ile Şubât ayındaki 6 makâlemizde Üç aylar, Recep ayı, Regâib ve Mi’râc kandilleri, Şa’bân ayı ve Berât kandilinden bahsetmek durumunda kaldık. Bazı makâleler günlüdür; onlardan zamanında bahsetmezseniz, tekrâren bahsetmek bir sene sonraya kalır. Şimdi biz bugün ve yarınki makâlelerimizde, yarım kalan mevzûmuza devâm edelim inşâallah.
Îmânın cüzlerinin ve bunun gereği olan hasletlerin neler olduğunu, İmâm, Muhaddis Ebû Bekr Ahmed İbnü'l-Hüseyn el-Beyhakî'nin (384-458) “Şu'abu'l-Îmân” isimli eserini ihtisâr eden Ebû Ca'fer Ömer el-Kazvînî'nin (v. 699) “Muhtasaru Şuabil-îmân”ından aynen tesbît edelim:
1-Allah'a (azze ve celle) îmân. 2- Allah'ın (azze ve celle) resûllerine (sallallahü aleyhim ve sellem) îmân. 3- Meleklere îmân. 4- Kur'ân'a ve ondan önce indirilmiş olan kitapların hepsine îmân. 5- Kaderin hayrının ve şerrinin Allah'dan (azze ve celle) olduğuna îmân. 6- Âhiret gününe îmân. 7- Öldükten sonra dirilmeye îmân. 8- İnsanların kabirlerinden diriltildikten sonra (hesap için) meydânda haşrolunacaklarına (toplanacaklarına) îmân. 9- Mü'minlerin yurt ve karârgâhlarının Cennet, kâfirlerin varacakları yer ve karârgâhlarının Cehennem olacağına îmân.
10- Allah'ı (azze ve celle) sevmenin vücûbuna îmân. 11- Allah'dan (azze ve celle) korkmanın vücûbuna îmân. 12- Allah'dan (azze ve celle) recâ'da (ümîdde) bulunmanın vâcib olduğuna îmân. 13- Allah'a (azze ve celle) tevekkül etmenin vâcib olduğuna îmân. 14- Hazret-i Peygamber'e (sallallahü aleyhi ve sellem) muhabbetin vâcib olduğuna îmân. 15- Hazret-i Peygamber'i (sallallahü aleyhi ve sellem) ta'zîm, tebcîl ve tevkîrin (hürmet etmenin) vâcib olduğuna îmân. 16- Kişinin, dîni üzerinde büyük bir hırs göstermesi, öyle ki ateşe atılmak, ona küfürden daha sevimli gelmeli. 17- İlim taleb (ve tahsîl) etmek. 18- İlmi neşretmek. 19- Kur'ân-ı mecîd'e ta'zîmde bulunmak. Bu da onu öğrenmek, öğretmek, hudûd ve ahkâmını hıfzetmek, helâl ve harâmını bilmek, Kur'ân ehlini ve Hâfızlarını tebcîl etmek, âyetlerin ma'nâlarını düşünüp Allah'ın vaîdinden korkup ağlamak sûretiyle olur.
20- Tahâretler. 21- Beş vakit namaz. 22- Zekât. 23- Oruç. 24- İ'tikâf. 25- Hacc. 26- Cihâd. 27- Allah (azze ve celle) yolunda nöbet. 28- Düşmâna karşı sebât. 29- Mücâhidlerin ganîmetten beşte birini, devlet başkanına veya vazîfelendirdiği kişiye (beytül-mâle) vermeleri.
30- Allah'a (azze ve celle) kurbet kasdiyle köle âzâd etmek. 31- Cinâyetler sebebiyle vâcip olan keffâretler. 32- Akidleri yerine getirmek. 33- Allah'ın (azze ve celle) ni’metlerinin müteaddid ve onlara şükrün vâcip olması. 34- Dili, ihtiyâcı olmayan şeylerden korumak ki, buna yalan, gıybet, nemîme, fuhuş=kötü söz dâhildir. 35- Emânetlere riâyet ve onları sâhiplerine edânın vâcib olması. [Kalanları, inşâallah yarınki makâlemizde zikredelim.]
.
.
Îmânın Şubeleri-2
27 Şubat 2024 02:00 | Güncelleme :27 Şubat 2024 01:04
Dünkü makâlemizde, “Îmânın Şu’beleri”nden 35 adedini zikretmiştik; bugün de toplam 77 maddeden kalan 42 maddeyi sayalım inşâallah...
Bilindiği üzere, bu konuda, İmâm, Hâfız Ebû Hâtim İbn-i Hibbân’ın “Kitâbu Vasfi'l-Îmân ve Şu'abihî”, İmâm, Muhaddis Ebû Bekr Ahmed İbnü'l-Hüseyn el-Beyhakî'nin (384-458) “Şu'abu'l-Îmân” ve Ebû Ca'fer Ömer el-Kazvînî'nin (v. 699) “Muhtasaru Şuabil-îmân” isimli eserleri var.
Dünkü makâlemizde, “Îmânın Şu’beleri”nden 35 adedini zikretmiştik; bugün de toplam 77 maddeden kalan 42 maddeyi sayalım inşâallah:
36-İnsanları öldürmenin ve onlara karşı cinâyetin harâmlığı. 37-Tenâsül uzuvlarını (yasak yerde) kullanmanın harâmlığı ve onlarda iffet sâhibi olmanın vücûbu. 38-Eli, harâm mâllardan çekmek ki, bunlara hırsızlık, yol kesicilik, rüşvet yeme ve şer'an hakkı olmayan şeyi yemenin harâmlığı dâhil olur. 39-Yeme ve içmede harâmlardan korunmanın ve helâl olmayan yiyecek ve içeceklerden kaçınmanın vücûbu.
40-Giyilmesi ve takılması harâm ve mekrûh olan elbise ve zînetlerden korunmanın lüzûmu. 41-İslâmiyete muhâlif oyun ve eğlencelerin harâmlığı. 42-Nafaka husûsunda iktisâd etme ve bâtıl olarak mâl yemeni harâmlığı. 43-Hasedin harâmlığı. 44-İnsanların ırzlarının (medh ve zemm olunacak tarafları, kendileri, hasebleri ve neseblerinin) harâmlığı.
45-Ameli, sırf Allah (azze ve celle) için yapma (ihlâs) ve riyâyı terk. 46-İyilik yapınca sevinmek, kötülük işleyince üzülmek. 47-Her günâhtan tevbe etmek. 48-Kurbânlar -ki bunlar hedy, udhiyye ve akîka kurbânlarıdır. 49-Ülü'l-Emre itâat.
50-Cemâatın üzerinde olduğu yola temessük (yapışmak). 51-İnsanlar arasında adâletle hükmetmek. 52-Ma'rûfla emir, münkerden nehiy. 53-Birr (iyilik) ve takvâ'da yardımlaşma. 54-Hayâ.
55-Ebeveyne birr (iyilik ve ihsân). 56-Sıla-i rahm. 57-Güzel ahlâk sâhibi olmak; buna, öfkeyi yenmek, yumuşak olmak ve tevâzu girer. 58-Kölelere ihsân. 59-Efendilerin köleler üzerindeki hakları. 60-Evlâd ve âilenin hakları: Adamın çocuğu ve hanımına bakması ve muhtâc oldukları dîn bilgilerini onlara öğretmesi. 61-Mütedeyyin kişilere yaklaşma, onları sevme, aralarında selâmı yayma, onlarla müsâfeha ve bunun gibi sevgiyi artıran şeyleri yapmak. 62-Selâma cevap vermek. 63-Hastayı ziyâret. 64-Ehl-i kıbleden ölenlerin cenâze namazını kılmak. 65-Aksırana rahmet ve bereket duâsında bulunmak. 66-Kâfirler ve müfsidlerden uzaklaşmak ve onlara sert davranmak. 67-Komşuya ikrâm. 68-Misâfire ikrâm. 69-Günâhkârların günâhlarını örtmek. 70-Musîbetler ile nefsin lezzet ve şehvetlerine (yani yasaklara) karşı sabır. 71-Zühd sâhibi olma ve tûl-i emelden sakınmak. 72-Ehline karşı gayûr olmak ve erkekleri âilesinin yanına sokmamak. 73-Lağv (güzel olmayan her türlü söz ve fiil, bütün bâtıl, oyun, şaka ve masiyetler)den yüz çevirmek. 74-Cûd ve sehâ (cömertlik ve kerem).
75-Küçüğe merhamet, büyüğe hürmet etmek. 76-İnsanların aralarını düzeltmek. 77-Kişinin kendisi için istediğini, Müslümân kardeşi için de istemesi, kendisi için istemediği şeyi, dîn kardeşi için de istememesi.
Böylece, îmânın şu'belerini, sadece başlık olarak zikretmiş bulunuyoruz.
[Cenâb-ı Hak, hepimize, hayâtımız boyunca, kâmil bir îmâna sâhip olmayı ve âhirete de kâmil îmânla göçmeyi nasîb buyursun.]
.
.
Dîn-i İslâm’ın temeli nedir?
4 Mart 2024 02:00 | Güncelleme :4 Mart 2024 01:05
Hazret-i Âdem aleyhisselâmdan Peygamber Efendimize gelinceye kadar dîn tektir, o da tevhîd dîni olan İslâmiyettir.
Bir babanın veya annenin evlâdına olan şefkat ve merhametinden daha çok, kullarına şefkat ve merhamet eden Cenâb-ı Hak, insanları küfürden, dalâletten, sapıklıklardan, ahlâksızlıklardan, zulmetten, karanlıklardan, kötülüklerden, çirkinliklerden, bozukluklardan kurtarmak için, onlara “dîn” göndermiştir.
Umûmî bir tarîf yapmak gerekirse, “İslâm dîni”, Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vasıtasıyle, Sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâma gönderdiği, insanların, dünyâda ve âhirette râhat ve mes'ûd olmalarını sağlayan usûl ve kâidelerdir.
Dîn-i İslâm’ın temeli, îmânı, farzları ve harâmları öğrenmek ve öğretmektir. Allahü teâlâ, Peygamberleri bunun için göndermiştir. Allahü teâlâ, kullarına çok acıdığı için, râhatlık ve saâdet menbaı olan dînleri gönderdi. Dînlerin sonuncusu, İslâm dînidir. Aslında Hazret-i Âdem aleyhisselâmdan Peygamber Efendimize gelinceye kadar dîn tektir, o da tevhîd dîni olan İslâmiyettir.
Gençlere İslâmiyet öğretilmediği zaman, yıkılır, yok olur. Allahü teâlâ, Müslümânlara “Emr-i ma’rûf” yapmayı emrediyor. Yani, benim emirlerimi, bildiriniz, öğretiniz buyuruyor ve “Nehy-i anil-münker” emrediyor. Ya’nî, yasak ettiğim harâmları bildiriniz ve yapılmasına râzî olmayınız, diyor.
Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Birbirinize Müslümânlığı öğretiniz. Emr-i ma’rûfu bırakır iseniz, Allahü teâlâ, en kötülerinizi başınıza musallat eder ve duâlarınızı kabûl etmez.” [Bezzâr]
“Bütün ibâdetlere verilen sevap, Allah yolunda gazâya verilen sevâba göre, deniz yanında bir damla su gibidir. Gazânın sevâbı da, emr-i ma’rûf ve nehy-i anil-münker sevâbı yanında, denize nazaran bir damla su gibidir.” [Deylemî]
Mü’min, Allah indinde çok kıymetlidir. Beyyine sûresinde, “Îmân edip sâlih amel işleyenler / yararlı işler yapanlar, mahlûkâtın en hayırlılarıdırlar” buyurulmuştur.
Müslümân olsun, kâfir olsun, bilerek veya bilmeyerek, inanarak veya inanmayarak İslâmiyet’e uygun yaşayan bir kimse, bu dünyâda, yaptıklarının faydasını görür, dünyâda hiç sıkıntı çekmez; râhat ve neş’e içinde yaşar. Avrupa’da ve Amerika’da İslâmiyet’e uygun çalışan kâfirler, böyle râhat ediyorlar. Fakat kâfirlere âhirette hiçbir sevâp ve mükâfât verilmez. Âhırette de faydasını görebilmeleri için, behemehâl îmânla şereflenmeleri lâzımdır...
“Müslümânlığın gayesi nedir?” diye bir suâl sorulacak olursa, “insanları İslâm-ı hakîkî üzere yaşatıp îmân-ı kâmil ile bu dünyâdan göçmelerini sağlamak ve Cennet’te ebedî seâdete erişmelerini te’mîn etmektir” şeklinde özet bir cevap verilebilir.
Bir Müslümân, herkes için hayır ister. Peygamber Efendimiz, bu konuda buyurmuştur ki: “Kendin için istediğini, başkaları için de iste ki (kâmil) Müslümân olasın.” [Harâitî]
İslâm dîninin gâyesinin, beş şeyi (ya’nî dîni, aklı, nesli/ırz ve nâmûsu, cânı/bedeni ve mâlı) korumak olduğu bildirilmiştir. Bütün Peygamberler, Allahü teâlânın emriyle, ümmetlerine bildirdikleri emir ve yasaklarda, dâimâ bu beş şeyi gözetmişlerdir. Bu beş esâsın gâyesi de, îmânı muhâfaza ederek Müslümân olarak ölmektir. Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruluyor ki: “Ancak Müslümân olarak can veriniz!” [Âl-i İmrân, 102]
.
.
İyi bir insan olmak için...
5 Mart 2024 02:00 | Güncelleme :5 Mart 2024 01:38
İyi bir insan, kâmil bir Müslümân olmak için, ilk olarak, doğru bir itikâda sâhip olmak, yanî Ehl-i Sünnet itikâdında olmak lâzım.
Umûmî olarak her insan, iyi bir insan olarak anılmak ister... Her âile, bütün âile ferdlerinin iyi insan olmalarını ister... Her devlet de, kendi vatandaşlarının iyi insanlar olmalarını arzû eder. Ayrıca herkes mutlu yanî mes’ûd ve bahtiyâr olmak ister. Peki, iyi bir insan nasıl olunur ve nasıl mutlu olunur?
Mukaddes dînimiz İslâmiyette ana hedef: İyi ferd, iyi âile, iyi cemiyet meydâna getirmektir. 6 Ülül-azm Peygamber, 313 Resûl ve 124.000 civârındaki Nebînin hedefi de insân-ı kâmil meydâna getirmekti. 100’ü “Suhuf=Sahîfeler, formalar, risâleler, küçük kitapçıklar”, 4’ü de büyük olmak üzere 104 kitâbın ana gâyesi de bu idi.
İyi bir insan olmak için evvelâ, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına göre yaşamak lâzım. Yanî kâmil [olgun] bir Müslümân olmak gerekir. Zâten Müslümân kimse, iyi insan demektir. İyi bir Müslümânın ana vasıfları da, Kur’ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde genişçe zikredilmiştir.
İyi bir insan, kâmil bir Müslümân olmak için, ilk olarak, doğru bir itikâda sâhip olmak, yanî Ehl-i Sünnet itikâdında olmak lâzım. İkinci olarak, fıkhî bilgilere vâkıf olup onlarla amel etmek gerekir.
Bundan dolayı, en büyük âlim ve velîlerden olan İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî (kuddise sirruh) da, dört hak mezhebin fıkıh bilgilerinde mâhir, beş tarîkatte mürşid-i kâmil ve mükemmil olan Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî (kuddise sirruh) de, bu iki husûsun ehemmiyetini vurguluyorlar.
“Âkıl ve bâliğ olan her erkek ve kadının birinci vazîfesi, Ehl-i Sünnet âlimlerinin yazdıkları akâid bilgilerini öğrenmek ve bunlara uygun olarak inanmaktır. Kıyâmette Cehennem azâbından kurtulmak, onların bildirdiklerine inanmaya bağlıdır.” [İmâm-ı Rabbânî, Mektûbât-ı Rabbâniyye]
“Müslümânların birinci vazîfeleri, itikâdı düzeltip, Ehl-i Sünnet vel-cemâat âlimlerinin bildirdiklerine uygun olarak inanmaktır. İkinci olarak, fıkıh bilgilerini öğrenip, her şeyi bu bilgilere göre yapmaktır.” [Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî, İ’tikâdnâme/el-Îmân ve’l-İslâm]
Ehl-i Sünnet; İslâm’ın ana yolu, ana caddesi olup hem Kur’ân-ı kerîmde, hem de hadîs-i şerîflerde ve târih boyunca “sırât-ı müstakîm”, "mü’minlerin yolu", "sevâd-ı a'zam" ve "cumhûr-ı müslimîn" olarak anılagelmiştir.
"Ehl-i Sünnet", alelâde herhangi bir mezhebin, meşrebin, tarîkatin, ekolün, kliğin, grubun, hizbin, cemâatin adı ve karşılığı değil, İslâm’ın kendisi ve medeniyetimizin ana omurgasıdır.
Zâten "Ehl-i Sünnet vel-cemâat" demek Sünnete ve Eshâb-ı kirâma sarılan insanlar demektir. Peygamber Efendimiz, "Benim sünnetime ve benden sonra da, hidâyete erdirilmiş olan Hulefâ-i Râşidînin sünnetine sarılınız" buyurmuştur. Ayrıca Eshâb-ı kirâmın yolunda olmakla ilgili birçok hadîs-i şerîf vardır.
İmâm-ı Rabbanî hazretleri, bu konunun açıklaması olarak buyuruyor ki:
“Peygamber Efendimizin, kendisini söyledikten sonra, aslında Eshâb-ı kirâmı da söylemesine lüzûm olmadığı hâlde, onları da söylemesi, (Benim yolum, Eshâbımın gittiği yoldur. Kurtuluş yolu, yalnız Eshâbımın gittiği yoldur) demektir. Eshâb-ı kirâmın yolunda giden, elbette Ehl-i Sünnet vel-cemâat fırkasıdır. Cehennemden kurtulan fırka, yalnız bunlardır.” (Mektûbât-ı Rabbâniyye, I, 80)
.
.
