ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026
Hamd, ancak Allah'a mahsustur. O'na hamdeder, O'ndan yardım ve mağfiret dileriz. Nefislerimizin şerrinden, amellerimizin kötülüklerinden Allah'a sığınırız. Allah'ın hidayete erdirdiğini kimse saptıramaz. O'nun saptırdığına da kimse hidayet veremez. Ben şehâdet ederim ki, Allah'tan başka ilâh yoktur. O tekdir ve hiçbir ortağı yoktur. Ve yine şehâdet ederim ki, Muhammed aleyhisselâm O'nun kulu ve Rasûlüdür.
بسم الله الرحمن الرحيم
إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره ، ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا ، ومن يهده الله فلا مضلّ له ، ومن يضلل فلا هادى له
وأشهد أن لا إله إلله وحده لا شريك له ، وأشهد أنّ محمدا عبده ورسوله أمّا بعد
Hamd, ancak Allah'a mahsustur.
O'na hamdeder, O'ndan yardım ve mağfiret dileriz.
Nefislerimizin şerrinden, amellerimizin kötülüklerinden Allah'a sığınırız.
Allah'ın hidayete erdirdiğini kimse saptıramaz. O'nun saptırdığına da kimse hidayet veremez.
Ben şehâdet ederim ki, Allah'tan başka ilâh yoktur. O tekdir ve hiçbir ortağı yoktur.
Ve yine şehâdet ederim ki, Muhammed aleyhisselâm O'nun kulu ve Rasûlüdür.
NASİHATLERE GİRİŞ
(ÖN NASİHATLAR):
Öncelikle önemine inandığımız bazı konuları küçük başlıklar altında kısaca açıklamak istiyoruz. Bu açıklamalar, hem kitabımızın metoduyla ilgili, hem de konumuzun ilişkili olduğu mevzulara dairdir. Muhtelif konular üzerindeki açıklamalarımızın birinci amacının nasihat ve tebliğ odaklı olduğunu hatırlatalım.
Bu bakımdan genelde konular ele alınırken, herkesin anlaması için ilmî izâhatlara ve ayrıntılara girmekten uzak durmaya çalıştık.
Bu sözümüzün, bazı konularda geçerli olmadığını düşünen kardeşlerimizin muhakkak olacağını düşünüyoruz; ancak acizâne, Müslümanın İslamî ve kültürel seviyesinin vasatının yüksek olması gerektiği görüşündeyiz.
Bu düşünce ve hakikat istikametinde, üslubun daha ilmî olmasını gönül arzuluyor; ancak geniş kitleleri düşündüğümüz de, çoğunluğun, âhir zamanın genel karakteristik özelliklerini taşıdığını görmekteyiz. Bu nedenle anlatımda, "anlaşılır olmak" ögesini, ön plana çıkarmanın zarureti kaçınılmazdır. Cehd ve çaba bizden, muvaffakiyet Allah'tandır.
Metod, Üslup ve Hedef Kitle:
Bildiğim, inandığım, yaptığım, söylediğim ve savunduğum hakikatleri Allah Sübhânehu ve Teâlâ'nın tevfîk ve inâyetiyle sizlerle paylaşmak istiyorum. Bu gerçekleri anlaşılır, sade ve akıcı bir üslupla kaleme aldım ki, herkes okusun ve anlayabilsin istedim. Yıllar boyu konuşurken söylediğim bir takım veciz ya da uzun açıklamaları insanlığa bir nasihat ve bir tebliğ olsun diye yazıya döktüm ki, acizâne kendim için sadaka-i câriye olsun… Bazen özlü, bazen de ayrıntılı nasihatlerde bulundum. Güncel olan, muasır gündem konularına öncelik verip, zaman zaman ayrıntıya da girdim.
Herkesi ilgilendiren ve güncel olan bir takım konularda ayrıntılı izahatlarda bulundum.
Bazı konular için başlık kullanırken, bazı konuları ana başlık altında zikrettim. Örneğin; borç konusunda zikrettiğim bazı nasihatler, ticaret konusunda da yer alabilirdi. Borç ile ticaret iç içe olduğu için bu tür durumlar olmuştur. Bir konu, bir boyutuyla bir mevzûya dahilse, uygun gördüğüm ana başlık altında ona yer verdim. Her konunun farklı boyut ve açıları olduğu bir gerçektir. Konu başlıkları koymanın faydalı olacağını düşündüm. Küllî ve cüz’î meselelere ana başlıklar altında yer verilmiş olması, okuyucuyu sıkmadığı gibi okuyuş, manevî açıdan da daha etkili bir hâl almaktadır kanaatimizce.
Bu çalışmamda amacım, okuyucu kitlesinin çoğunun anlayıp yararlanması amacına mebnidir.
Hatırda kalıcı olsun diye, bazı yerlerde kısa, özlü ve veciz cümleler kullandım. İfadelerimin muhtelif konularda hikmetli darbımeseller ve vecîzeler olmasını istedim.
Tebliğde de esas alınması gereken bir ilke olan, ifadelerin açık, sade ve anlaşılır olması kâidesine titizlikle riayet ettim.
Dil Bilgisi:
Ayrıca, Türkçe dil bilgisi kurallarına ihtimam gösterdim. Noktalama işaretlerinin, eklerin ve özel isimlerin yazılışı gibi kuralları gözettim. Örneğin; "hadis" kelimesini yazarken, bu kelimeyi Peygamberimize nispet ettiğim de büyük harfle yazdım ki, başkalarının sözünden ayırmak istedim. Çünkü Peygamberimizin sözü, başkalarının sözü gibi değildir. "Ayet" kelimesi de, Allah'ın sözü olduğu için, bu kelimeyi de özel isim olarak büyük harfle yazdım. Ayet kelimesini ısrarla Âyet şeklinde yazma ihtiyacı duymadım. Müslümanlar, özel insanlar oldukları ve Kur'an'da iman edenlere "Müslüman" adı verildiği için bu kelimeyle birlikte, İslam, Tevhid, Rasûl gibi kelimeleri de büyük harfle yazdım. "O (Allah), sizi Müslümanlar diye isimlendirdi"[1] (Hacc: 78)
Dil bilgisi açısından bakarsak, sıfat küçük harfle yazılmalıdır. Ama nitelediği isimden önce gelmesi durumunda büyük harfle yazılır. Örneğin; "Doğu Anadolu" tamlamasında “doğu” kelimesi nitelediği özel ismin önüne geçtiği için, büyük harfle yazılmıştır. "Anadolu'nun doğusu" tamlamasında ise bu kelime küçük yazılır. Bu gramere göre bile düşünürsek, "Müslüman" kelimesi Hacc: 78'e göre, iman edenlerin özel ismidir, bu nedenle de cümlenin neresinde gelirse gelsin, büyük harfle yazılmalıdır. Maamafih, tarafımızdan da büyük harfle yazılmıştır; büyük harfle yazılması da tavsiye edilir.
Bazı kelimelerin imlâsında tasarrufta bulundum. Âbit yerine âbid, mûcip yerine mûcib, içtihat yerine ictihad kullanmak gibi.
Türkçe'de gramer olarak, istisnâlar dışında kelimeler "p, ç, t, k" gibi ünsüzlerle bitmez. Bu harflerle son bulan bir kelimeye ünlü harfle başlayan bir ek geldiği zaman bu harfler "b, c, d, g" yumuşak ünsüzlerine dönüşür. Sert ünsüz diye bilinen bu dört harf, kelime içinde bulundukları bazı yerlerde de yumuşamamaktadır. Mahpus, içtihat, Hatice, menkul kelimelerinde ki sert ünsüzlerin aslı yumuşak ünsüzdür. "B, C, D, G" harflerinin kelime ortasında kullanıldığı da görülmektedir. Bu durumları birbirinden ayırmak Arapça'nın ve Türkçe'nin gramerini bilmeden mümkün olmaz.
Doğru Türkçe konuşmak ve yazmak için hem Türkçe'nin imlâ klavuzuna hem de Arapça'nın imlâ klavuzuna mutlaka ihtiyaç vardır. Türkçe'de, bu sert ünsüzlerin, bazı kelimelerin sonlarında bulunduklarına da şahit olmaktayız. O kelimelerdeki bu harflere "anlam ayırt edici sesler" denilmiştir. At-ad, ot-od, saç-sac, haç-hac gibi örnekler çoktur. Bu durumlar, istisnâ kabul edilmiştir. Ben de, bu kâidenin istisnâsıyla ilgili tasarruflarda bulundum. Ancak cevap yerine cevab, sebep yerine sebeb, kitap yerine kitab gibi gereksiz ısrarlardan kaçındım.
Kur'an yerine kitap kelimesini kullanmak gerektiğinde bu kelime, Kur'an'ın bir özel ismi olduğu için, Kitab şeklinde yazdım.
Zaman zaman, TDK'nın imlâsını belirlediği ve matbû eserlerde kullanılan yazımlara uymakta sakınca görmedim. Çünkü insanların çoğunun benimseme ve çok kullanım şeklini iletişmek için gerekli gördüm. Darb-ı mesel yerine darbımesel, gânun yerine kanun, garîne yerine karine, Gur'an yerine Kur'an, ğayr yerine gayr, ğıybet yerine gıybet, gudret yerine kudret kelimelerini kullanmak gibi. Türkçe'de Arapça kökenli olup "ğayn" ile başlayan harfler 'G' ile yazılırken, normalde bu harfle başlayanlar da vardır, onlar da 'G' ile yazılıyor… Bu durum 'Gaf' ile başlayan Arapça kökenli harfler için de geçerlidir. Bu harfle başlayan kelimeler de Türkçe'ye 'K' ile yansıtılıyor; oysa normal de 'K' ile başlayan harfler de vardır. Bu durumları birbirinden ayırt etmek mümkün olmuyor. Pek çok kimsenin karıştırdığı durumlardan biridir bu…
Örneğin; Kur'an kelimesindeki 'K' harfi aslında Gaf'tır; 'G' sesi ile okumak gerekirken bu şekilde yazılmaktadır. Gıybet kelimesindeki 'G' harfinin aslı da Ğayn'dır; 'Ğ' sesi ile okunmalıdır. Bu konuda sayısız örnekler bulunduğunu düşününce, bu karışıklığın boyutu anlaşılır. Türkçe'deki Arapça kökenli kelimeleri çıkarttığımız zaman, âdeta bu dil çöker. Araplara ya da İslam'a karşı önyargı taşıyan bazı kimselerin, Arapça kökenli kelimeleri kullanmamaya azami özen göstermelerine rağmen, Arapça menşe'li kelimeler hâlâ Türkçe'nin iskeletini oluşturmaktadır. Bu durum zaten normal bir sonuçtur; zira bu milletin ecdâdı Müslümandır. Müslüman için de, Kur'an’ın lisanı da Arapça olduğu ve Peygamberimiz Arap olup, Arapça konuştuğu için Arapça'nın önemini anlamamak mümkün değildir. Hatta Arapça'ya ya da Arapça kökenli kelimelere antipati duyanların bile asıl önyargısı acaba İslam mıdır, diye insan düşünmeden edemiyor! Malumdur ki, Arapça'nın sevilmesi ve iyi bilinmesi İslam'ın temel kaynağı Kur'an'ın da iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Bu, meselenin dış kaynaklı bir boyutudur. Anadolu insanı kültürel bakımdan bile İslam'ı sevmektedir. En basitinden küçük ya da büyük ölçekli kamuoyu yoklamaları yapılsa bile bu ortaya çıkacaktır. Kamuoyu yoklamaları ve anketler önceden belli kurumlar tarafından yapılabilirken, bugün artık bu imkânlar artmıştır. Oysa ilme ve bilimsel gerçeklere ulaşma fırsatları çoğalmasına rağmen; maalesef ki ilim kaybolmuştur. İnsanlar spor, müzik ve magazin gibi malayani ya da gayr-i meşru işlerle ömür sermayelerini tüketmektedir. Bu mesele, incelediğimiz konu içerisinde, göz ardı edilemeyecek derecede bir öneme hâiz bir boyutu teşkil ettiği için, kısmen de olsa temas ettik.
Türk dilinde imlâ yanlışlarını ortadan kaldırmak için; anadili Türkçe olanların ya da Türkçe konuşanların Arapça'yı bilmeden entelektüel ve aydın olabilmesi mümkün değildir. Türkçe'deki kelimelerin etimolojisini bilmeden konuşan biri acemlerin konuştuğu gibi Türkçe konuşmakta ve kullandığı kelimelerin kökenini ve anlamını bilmemektedirler.
Bu durum sadece Arapça dili açısından geçerli değildir. Bir dil, her dilden her kültürden etkilenir; sonuçta da onlardan kelime ve deyimler alır. Dilimize, Batı dillerinden giren kelimeler de yanlış telaffuz edilmektedir. Bu durum, ictimâî, kültürel ve sosyolojik açıdan önemli bir sorundur. Bir ırkın diğer ırka üstünlüğü olmadığı gibi; bir dilin bir başka dile karşı da hiçbir üstünlüğü yoktur."Göklerin ve yerin yaratılması, dillerinizin ve renklerinizin farklı olması da O'nun Ayetlerindendir. Şüphesiz bunlarda alimler için Ayetler vardır."[2](Rûm: 22) Diller, insanların iletişim kurmalarını sağlar. Bir insan, kendi dili dışında da diller öğrenmelidir. Tarih boyunca alimler buna dikkat etmişler ve teşvik etmişlerdir.
Günümüzde kullanımı azalan ya da kısmen terk edilen "a, u, ı" harflerinin üzerine konan, inceltme ve uzatma işlevi gören düzeltme işaretini gerektikçe kullandım. Bu işaret, halk arasında şapka veya külah olarak isimlendirilir. "Şapkalı a", "şapkalı u" gibi.
a) Bu işaret, yazılışları aynı okunuşları ve anlamları farklı olan kelimeleri ayırt etmek için, okunuşları uzun olan ünlü harfin üzerine konulur, uzatma görevi görür.
Örneğin;
adem (yokluk) -> âdem (insan),
adet (sayı) -> âdet (gelenek),
alem (bayrak) -> âlem (evren, dünya),
hadis (söz, olay) -> hâdis (yeni, sonradan olan şey),
hal (pazar yeri) -> hâl (durum, vaziyet),
hala (babanın kız kardeşi) -> hâlâ (henüz, daha),
kar (bir yağış türü) -> kâr (kazanç),
şura (şu yer) -> şûra (danışma kurulu) gibi.
b) Düzeltme işareti,nispet i'sinin belirtme durumu yani ismin –i hâli ve iyelik ekiyle, karışmasını önlemek için kullanılır.
Örneğin;
O, ilmi (belirtme durumu) seviyor -> ilmîmünazaralar,
Allah'ın Dini (iyelik eki) -> dînî (dinsel, dine ait, dinle ilgili ve sonuna nispet i'si almıştır).
Nispet i'si alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır.Resmîleştirmek gibi.
c) Düzeltme işareti, Arapça ve Farsça’dan dilimize giren bir takım kelime ve eklerle özel adlarda bulunan ince “G”, “K” ünsüzlerinden sonra gelen “a” ve “u” ünlüleri üzerine konur. Örneğin;ordugâh, yadigâr, hikâye, kâfir, kâğıt, Hakkâri, Kâzım, mezkûr gibi.
Düzeltme işareti kullanılmadığında karışıklık olmaktadır. Bu işaretin Arapça dilinde ki harekeler gibi olduğunu düşünüyorum. Zira Arapça'da harekeler okumayı ve anlamayı kolaylaştırır ama harekeler olmasa da dili iyi bilenlerce o kelimeler okunabilir. Arapça cümledeki kelimeler cümle yapısına ve cümlede bulunan bir takım karinelere göre okunur ve anlaşılır. Zira her dilde anlamdaş ve sesteş kelimeler mevcuttur.
Türkçe'de düzeltme işaretleri olmadan, bazı karinelerle ve kelimenin kullanım yoğunluğu olması nedeniyle, kelimeler anlaşılabilmektedir. "Arkadaşım hala gelmedi" cümlesinde ki "hala" nın "hâlâ" anlamında kullanıldığı, "Halam gelmedi" cümlesindeki "hala"dan ayrı olduğu hemen anlaşılmaktadır.
Fakat bu durum her zaman böyle değildir; dili iyi bilmeyenler tarafından bu incelikler karıştırılmaktadır ve bu anlatılanların cümle yapısı içindeki kelimeler için geçerli olduğunu ifade edelim.
Cümle yapısı içinde bile bazı kelimeleri doğru anlama mümkün olmayabilir. Bu duruma bir örnek verelim. "Şura çok güzel" ifadesindeki şura kelimesi, "şu yer" anlamında mı, "danışma kurulu" anlamında mı kullanılmıştır, belli değildir. Bu bakımdan ihtiyaç oldukça kelimelere bu işaretin konulması gerekmektedir.
Her Arapça ya da Farsça kelimeye ısrarla bu işaretin konmasını da gereksiz görüyoruz. Arapça’da her kelimeyi harekelemek gibi bir durumdur bu. Buna her zaman ihtiyaç yoktur. Anlaşılması güç kelimeleri harekelemek nasıl ki gerekiyorsa, bir takım Arapça kökenli kelimelerin Türkçe'ye çevirisinde de, o kelimeyi aslına uygun algılamak için düzeltme işareti kullanılmalıdır. Ama ne kadar da işaret konulsa, Türkçe karakterlerle Arapça'yı ifade etmek imkânsızdır; zira Türkçe Ural-Altay dil grubundan iken, Arapça, Samî dil grubundandır. Hz. Nûh'un oğlu olan Sam'dan gelmektedir. Türkçe eklemeli dillerden iken, Arapça bükümlü (çekimli, türetmeli) dillerdendir. Farklı dil grubundan oldukları için harfleri de tamamen aynı değildir.
Örneğin; Arapça'da sesli harf bulunmaz; o sesler harekelerle elde edilir. "ç, j, p" gibi harfler de yoktur. Türkçe'de de, Arapça'daki pek çok harf bulunmamaktadır. Peltek se ve peltek ze, hı, dad, ayn gibi. Arapça'daki diğer sesleri Türkçe'de ünlü harfler yardımıyla elde etmek mümkündür.
Bu nedenle bu iki dil ve diğer diller arasında ki geçişlerde, o kelimenin aslını tespit etmek çoğu zaman mümkün değildir. Ancak her iki dili de bilmek müstesnâ. Bu olası karışıklığa bir örnek vererek bu açıklamalarımızı bitirelim. "Halk" kelimesi eğer “ha” harfiyle yazılmışsa "traş etmek"; “hı” harfiyle yazılmışsa "yaratmak" anlamına gelir. Türkçe'de “hı” harfi olmadığı için bu ayrımı ifade edecek ne bir harf var ne de bir işaret vardır. Bu durumun benzeri sayısız örnekler vardır.
Düzeltme işaretiyle bazı kelimelerin aslını bir nebze korumak mümkün olduğuna göre, ihtiyaç ve imkân ölçüsünde bu işaretin kullanımını yerinde buluyoruz. Ama bazı kelimeler zamanla Türkçe'de aslından ayrı olarak kalıplaşmıştır ki, bu kelimeler o hâliyle doğru şekilde anlaşılır. Onları öyle kullanmakta da sakınca yoktur.
Sadece Türkçe bilip Arapça bilmeyenlere hitap ettiğimiz zaman, Türkçe'nin kullanım ve telaffuz şekillerine riayet etmeliyiz. Zira biz kelimelerin etimolojisi hususunda muhataba brifing vermiyoruz; amaç iletişimdir...
Batı dillerinden Türkçe'ye giren kelimelerde ise, düzeltme işareti kullanılmamaktadır. Flama, lahana, lokal gibi. Son dönemlerde TDK'nın düzeltme işaretlerini kaldırdığı ile ilgili söylenti doğru değildir. Bu işaret, Batı kökenli kelimelerde kullanılmamaktadır ki, yerinde bir karardır. Daha önceden Batı kökenli kelimelerdeki 'L' ünsüzünün ince olduğunu göstermek için, bu ünsüzden sonra gelen "a" ünlüsüne düzeltme işareti kullanılmaktaydı; ama bugün kullanılmamaktadır. Lâik, Lâtin, plân, reklâm gibi. Bu türden kelimeler, düzeltme işaretsiz kullanılmaktadır.
__________________
Kur'an ve Arapça Öğrenmek:
İnsanın mutlaka kendi dilinin kâide ve kurallarını bilmesi gerekir. Türkçe de bugün bizim konuştuğumuz bir dil olması hasebiyle, ona gereken hassasiyeti göstermek zorundayız. Türkçe dili; Arapça, İngilizce, Çince gibi yaygın olan dünya dillerinden birisidir. Türkçe, özellikle Arapça ve Farsça gibi dillerden çok sayıda kelime ve terkipler barındırdığı için, İslam kültürünün izlerini de taşımaktadır.
Arapça'nın Müslümanlar açısından önemi ise herkesçe bilinmektedir. Her dönemde insanlar, kendi etnik dillerini, öz kültürlerinin bir parçası olarak gördükleri için, dillerine sahip çıkıp onu yaygınlaştırmaya çalışmışlardır. Bu gerçekler karşısında Müslümanların Kur'an dili olan Arapça'ya her dilden fazla önem vermeleri gerekmektedir. Çünkü dinini asıl kaynaklardan öğrenmek için Arapça'yı bilmek zorundadır. Allah'ın kullarına hitabettiği vahyin dili Arapça'dır. Bu nedenle her Müslümanın Kur'an'ın muhkem ayetlerini anlayabilecek düzeyde Arapça bilmesi gerekir.
Nice Müslümanın, Kur'an'ı Arapça metninden dahi okuyamadığı ya da yanlış okuduğu gerçeği çok acıdır. Oysa orta zekadaki bir kimse bile Kur'an'ı 1-2 ay içinde okumayı öğrenebilirken; 9-12 ay içinde de Arapçayı ana hatlarıyla öğrenip düz ve muhkem Ayetleri anlar hâle gelebilir. Ortalama bir yılınızı bu hayırlı işe hasrettiğinizde Ayet, Hadis'ten anlayan; her şeyden önemlisi laftan anlayan Müslüman olursunuz.
Bu noktada bazı cür'etkâr kişiler "on beş günde Kur'an okunabilir. Altı ayda da temel kurallarıyla Arapça anlaşılır" gibi sözler söylemesinler lütfen! Biz, altı ayda değil nice altı yıllar geçmesine rağmen bile bu sorunun çözülemediğine şahidiz. İnsanlar kendilerini yenileyip, geliştirmemektedirler. Bu konuda önce inanç, azim, istek ve sebat olmalıdır. Teorik ve ayakları yere basmayan cümleler sarf etmek yerine sonuç veren, pratik gerçekler üzerinde durmalıyız. Zeki olanlar on beş günde Kur'an okusunlar, altı ayda Ayetleri çözebilecek düzeyde Arapça öğrensinler. Buna kim karşı gelebilir ki? Arapça bilmek, ifadesini bile anlamayan bir toplumdan bahsediyoruz. Arapça bilmekten "Kur'an'ı, Mushaf’tan okuyabilmeyi" anlıyor pek çok insan! Ya da tabir-i sahihse Kur'an'ı yüzünden okumaya bile, "Kur'an'ı bilmek" ifadesi kullanılıyor. Bu nedenle, sosyolojik ve kültürel yapıyı göz önünde bulundurmadan üretilen çözümler âfâkî olur.
Üzücü bir durumdur ki, günümüzde Arapça bilmeyenler İslamî konularda ilim sahibi kişilerle tartışabilmekte ve Ayet ile Hadis'lerden delil getirmektedir! Metnini anlamadığınız Ayetin, tefsir ve muhtevasını nasıl anladınız ki, delil getiriyorsunuz? Muhalif karakterli bazı kişiler hemen sorabilir. "O halde Kur'an okumayalım mı?" Elbette okumalıyız. Mushaf’tan anlamadan okumak bile sevaptır. Her harfine on sevap verilir ve Allah dilediği kadar da artırabilir. Ama Kur'an'ı anlamak farzdır. Onu anlamaya çalışınız. Anlamadığımız konularda ilim ehline sormalıyız ve araştırmadan yorum yapmamalıyız. Kur'an'ı asıl metninden, sahih olan meallerden, alimlerin tefsirlerinden okuyup öğrenmeliyiz.
Bunun yanında Arapça metnini anlayabilmek için de Arapça öğrenmeyi hayatta en çok istediğimiz hedef haline getirmeliyiz. Unutmayınız ki; Kur'an temelde iki metod ile tefsir edilir. Rivâyet ve dirâyet tefsirleri. Kur'an'ın, Arapça ilimlerine göre tefsir şekli de –Selef’ten nakledildiğine göre- bir tefsir yöntemidir ve dirâyet tefsiri içinde yer alan köklü ve çok önemli bir alandır. Tefsir ilminin temelidir. Arapça ilimlerinin kâidelerine göre Kur'an'ı tefsir edemeyenlerin, Kur'an tefsiri yapmaları mümkün değildir. Hadislerde bu durum yasaklanmıştır. İtikadî açıdan da çok tehlikeli sonuçlar doğurabilir. İlimsizce yorum yapanlar kendi fikirlerini "Allah böyle diyor" diye, Allah adına iftirâ etmiş olmaktadırlar. İctihadî sahaların haricindeki temel meseleri inkâr edici fikirler ve yorumlar, kişiyi küfre sokar. İctihadî sahalara da ehliyetsiz girmenin vebali çok büyüktür. Arapça'nın, İslamî ilimler açısından ne kadar gerekli olduğu görülmektedir.
Hangi dili konuşursa konuşsun, hangi ırktan olursa olsun, her Müslüman kullandığı dilde, Kur'an'ın kelime ve kavramlarına mutlaka yer vermelidir. Her insanın konuşma tarzı, kullandığı kelimeler, örnekleme yöntemleri, o kişinin inanç, kültür ve kişilikleri hakkında mesajlar verir. İşte Müslüman hangi dili konuşursa konuşsun, Kur'an'da yer alan kelimeleri yoğun olarak kullanmak zorundadır. Her dil, başka dillerden kelimeler alırken, Kur'an'ın kelimelerine sırt dönülmesi ancak ideolojik bir yaklaşım olur.
Geçtiğimiz asırlarda Kur'an ve Sünnet'in kelime ve deyimlerinin, alim ya da avam toplumun her kesimi tarafından, hayatın her alanında sıklıkla kullanıldığını hatırlatmak isteriz.
Günümüzde entelektüel görüntüsü vermek için, Batı kaynaklı kelime ve tabirleri kullanmaya özenen pek çok insanın gülünç durumuna da dikkat çekmek isteriz. Eleştirimizin, Batı kaynaklı kelimelerin kullanılmasına yönelik olmadığını, asıl eleştirimizin, Arapça bir kelimeyi kullanmamak için, onun yerine yabancı kelime seçimine yönelik ısrarlara matuf olduğunu vurgulamak isteriz. Yoksa ihtiyaç oldukça her dilden kelimeler kullanılabilir; amaç insanlarla iletişimdir. İletişimde anlaşmak hedeftir.
İnsanların anlamadığı kelimelerle konuşanlar, anlaşılmak istemeyen, belki entelektüel ve aydın gözükmek isteyen kimselerdir. Bu türden kişiler, çoğu zaman anlamını bilmediği belki ilk kez duyduğu Batı kökenli bazı kelimeleri kültürlü ve aydın desinler diye kullanırlar. Bu davranış, yadırganacak bir durumdur.
Ayrıca Arapça'nın dünya dilleri içinde en gelişmiş, en edebî, en kapsamlı bir dil olduğunu da ifade etmeden geçmeyelim. Ancak mevzumuz, Arapça'nın diğer dillerden farkı ve önemi hakkında değildir. Bu mesele ayrı bir çalışma konusudur. Biz, şu kadarla iktifa edelim ki; Hz. Muhammed aleyhisselâm'ın elçi olarak gönderildiği dönemde Arap yarımadası edebiyatta, şiirde, hitabette, hikaye ve kıssalarda, darbımesel ve atasözlerinde çok ilerlemişlerdi. Peygamberimize de onların ifade ve üslup yönünden etkili beyanlarını iptal edecek bir mûcize olan Kur'an verilmiştir. Kur'an'ın engin belâğat ve fesâhat'ı karşısında müşrikler; bu Kitab'ın, insan sözü olamayacağını itiraf etmek zorunda kalmışlardır.
O dönemdeki Arapların Arap edebiyatındaki ilerlemelerini ifade etmekten diller aciz kalır. Noktasız ve harekesiz Arap alfabesiyle emsalsiz söz sanatları meydana getiren bu insanların ulaştığı edebî seviyeye hiçbir toplum ulaşamamıştır. Peki onları âciz bırakan Allah Kelamının mükemmelliğini diller nasıl anlatabilir? O Kelam'ın dili olan Arapça'nın hangi mükemmelliğini anlatsak diğeri darılmaz mı? Gerek İlâhî Kelam'ın mûcizevî yönünü ve gerekse o Kelam'ın lisanı olan Arapça'nın okyanuslar gibi derin ve engin zenginliklerini ancak, tefsir ilmiyle iştigal ederken görebiliriz, gösterebiliriz.
__________________
İlm-i İştikâk, Köken Bilimi, Etimoloji:
İslamî ilimler arasında da yer alan ilm-i iştikâk ve ilm-i lügat diye bilinen iki ilme önem verilmelidir. Yani Türkçemizde köken bilimi ve sözlük konusuna çok önem vermeliyiz. Yunanca'dan dilimize giren etimoloji deyimi; bir dildeki sözcüklerin kökenini, o dilin diğer dillerle ve o dili konuşan toplulukların geçmişten bugüne diğer topluluklarla olan kültürel ilişkisini araştıran bir ilimdir.
Diğer bir ifadeyle; bir dildeki benzer bir kullanımın ilk ortaya çıkışından itibaren gelişme sürecinin incelenmesi, o kelimenin diğer dillerde ne şekilde kullanıldığının tespit edilerek parça ve bileşen analizlerinin yapılmasıdır.
Bu ilimle ilgilenenlere köken bilimci, iştikâkçı ve etimolog denir. Köken bilimi, ilk öğretim yaşından itibaren kademeli olarak, örgün ve yaygın eğitimde mutlaka yerini almalıdır.
__________________
Darbımesel (Darb-ı Mesel):
Bazı konuları ifade ederken darbımesel mesabesinde cümleler kullandık. Gerek gördükçe açıklamaları örneklendirdik ki, herkes anlasın.
Kısaca bu kavramı tanıyalım.
Darbımesel, Kur'an'da geçen bir kavramdır ve "misal vermek, misal getirmek, örneklendirerek anlatmak" anlamına gelir. Bazı insanlar yalın sözü anlayamayacakları için, Yüce Allah örnekler vererek sözlerini açıklamıştır. Kur'an'ın metodu ve amacı, insanların Ayetleri anlamalarını sağlamaktır.
Bu nedenle de Kur'an'daki misaller, duyu organlarıyla algılanabilen dış dünyadan getirilmiştir. İnsanlar böylelikle ne anlatılmak istendiğini anlasınlar, düşünsünler ve ibret alsınlar diye.
Mesel ya da darbımesel lügatta; öteden beri söylenegelen, halk arasında yaygınlaşmış hikmetli söz, atasözü gibi anlamlara gelir. Bu misaller sağduyuya ve tutarlı düşünceye uygun olduğu için, insanları doğruluğa ve hidâyete sevk eder. Tutarsız ve ters yönde çalışan zihnî faaliyetlerin mahsulü olan misaller de vardır. Kur'an'da, bunun örneklerine de temas edilmiştir.
Materyalistlerin bakış açısını yansıtan misallerden birine şu örneği verebiliriz. "Senin için nasıl misaller verip dalâlete düştüklerine bir bak! Artık onlar bir daha yol bulamayacaklardır" Ve onlar: "Biz bir yığın kemik ve ufalanmış toprak olduğumuz zaman mı, biz mi yeniden yaratılıp diriltileceğiz?" dediler. De ki: "İster taş olun, ister demir, ister gönlünüzde büyüyen (aklınıza tuhaf gelen) her hangi bir yaratık olun (Allah sizi mutlaka diriltecektir)." "Bizi kim diriltecek?" diyecekler. Hemen de ki: "Sizi ilk defa yoktan yaratan (diriltecek)." "Sana alaylı alaylı başlarını sallayacaklar ve "Ne zaman o?" diyecekler. De ki: "Yakın olması umulur" (İsrâ: 48-51)
Müşriklerin bu tür yaklaşımlarına karşı bizler hikmetli misallerle karşılık vermeliyiz. Bu çalışmamızın da bu amaca hizmet etmesini istediğimiz için böyle bir yöntem takip ettik.
__________________
Seviye ve Anlaşılır Olmak:
Salon edebiyatı ya da sanat için sanat anlayışlarının değişik bir varyantı olan, örgülü dillerle kuşatılmış, felsefik, bilimsel ya da ilmî terim ve ıstılahlara yer vererek, toplum içinde ekalliyet teşkil eden bir zümreyi hedeflemedim. Amaç, Allah’ın rızası ve insanların bizi anlaması olunca, bu sonuç ortaya çıkmaktadır. Her şeyin Allah için ve Allah'ın rızasına râci olması gerekçesiyle, Allah'ın kullarından kopuk ve onların seviyelerini dikkate almayan bir yaklaşımdan ve anlaşılmaz ifadelerden uzak durmaya çalıştım.
Rabbimiz bizi, ilminden yararlanan ve yararlandıran kullarından kılsın. Gösteriş için akademik çalışmalar yaparak, kitaplar yazıp, birilerine "ben alimim" mesajını verme özleminde olanların düşünce yapılarından bizi muhafaza etsin.
Rabbimiz bizi, farklı ilim, kültür, ahlak, psikoloji ve sosyal statülerde olan insanların anlayabileceği üslupla tebliğ yapma dirayetine sahip olan ilim ehlinden kılsın.
Genelde günümüzde yazılan kitaplar üslup olarak toplumun bilgi ve kültür seviyesi dikkate alınarak yazılmamaktadır maalesef! Her insanın seviyesine inmek ya da çıkmak bir hünerdir ve buna herkes muvaffak olamaz. İyi bir tebliğci, yazmış olduğu eseri yayınlamadan önce farklı kesimlerden pek çok kişiye okumalı ve onun anlayıp anlamamasını dikkate almalıdır.
Rafları dolduran farklı konularda yazılmış sayısız kitaplar genelde üslup olarak, ilim ehline ve ilmî araştırmalar yapanlar için yazılmış gibidir. Sanki bu eserleri yazanlar, bunları, ilim ehli ya da hocalar okusunlar, anlasınlar ve anlatsınlar, diye düşünmektedirler! Oysa o eserleri yazan kişiler, ilim sahibi iseler, neden insanların anlayıp istifade edecekleri bir üslup ile çalışmalar yapmamaktadırlar?
İslam'ın temel meselelerinden herkes kendi ilmî seviyesine göre haberdar olmalıdır. Yani insanların, İslam'ın ne olduğunu bilmeye hakları vardır. Müslümanlar da kültürlü ve münevver insanlar olmalıdır. Fakat yüksek seviyede ve ilmî üsluplarla kaleme alınan eserler, okuyanlarca yanlış anlaşıldığı yani o eserlerin manasını tam anlayamadıkları için, kendi kanaat ve yorumlarını, İslam'dan zannedebilmektedirler. Okuduklarını yanlış anlayan bu insanlar, kendi fikirlerini “İslam’ın Görüşü” olarak savunup, tebliğ etmektedirler!
Bazı insanların Kur'an meallerinden ya da itibar ettikleri alimlerin eserlerinden -akide konusunda bile- kendi yanlış anlayışlarına mesned buldukları görülmektedir.
Bu nedenle insanlara hitap ederken kullanmak zorunda olduğunuz ilmî kavram ve kaideleri anlaşılır bir ifadeyle mutlaka açıklayınız. Bir takım meseleler için delil olarak sunduğunuz Ayet-i Kerimeleri ya da Hadis-i Şerifleri doğru ve sade olarak çeviriniz, gerekli olan yerleri açıklayınız.
Kur'an'ın kendini nitelediği bir sıfatın da "apaçık" olduğu gerçeğini unutmayınız. Bu nedenle, Kur'an'a davet yolunda açık ve anlaşılır olmalıdır.
Bu konuyu kısaca ve özlüce, delilli olarak, Ayet-i Kerimeler ve Hadisler ile açıklayalım. Kulları kendisine tevbe ettikten sonra Allah, bütün günahlarını affeder. Ama "günah işleyeyim de sonra tevbe ederim" düşüncesiyle işlenen günahlarda affedilme ihtimali zayıf olur. Allah dilerse onları da affeder tabii ki. Sonuçta bize düşen şey; bütün günahlarımızdan dolayı tevbe etmek ve ibadetlerimizi, hayır ve hasenatlarımızı artırmaktır. Allah, işlediğimiz büyük-küçük günahlar hakkında ne dilerse o olur. Dilerse affeder, dilerse azabeder...
GÜNAH-TEVBE İLİŞKİSİ VE TEVBENİN ŞARTLARI:
Bu konuyu kısaca ve özlüce, delilli olarak, Ayet-i Kerimeler ve Hadisler ile açıklayalım.
Kulları kendisine tevbe ettikten sonra Allah, bütün günahlarını affeder. Ama "günah işleyeyim de sonra tevbe ederim" düşüncesiyle işlenen günahlarda affedilme ihtimali zayıf olur. Allah dilerse onları da affeder tabii ki. Sonuçta bize düşen şey; bütün günahlarımızdan dolayı tevbe etmek ve ibadetlerimizi, hayır ve hasenatlarımızı artırmaktır. Allah, işlediğimiz büyük-küçük günahlar hakkında ne dilerse o olur. Dilerse affeder, dilerse azabeder...
Rabbimiz, Yûsuf kıssasında, "şu günahı işleyelim, sonra tevbe ederiz ve salih kimseleriz oluruz" mantığındaki sözü şiddetle reddetmektedir. Bu söz, şeytandandır. "Şu günahı işle, sonra tevbe edersin" tarzındaki tüm duyguların kaynağı şeytandır.
Bakınız, Yüce Allah bu konuda ne buyuruyor:"(Yûsuf'un kardeşleri şöyle demişlerdi: ) Yûsuf'u öldürün. Yahut onu bir yere atıverin. Babanız yalnız size yönelsin, yalnız sizi sevsin, bundan sonra da (tevbe eder) salih bir topluluk olursunuz."(Yûsuf: 9)
1- Allah, ahirette, şirkten başka her günahı bağışlar: Bu noktada birkaç hususu zikredelim. Allah, ahirete iman ederek gitmiş kullarının tüm günahlarını -dilerse- bağışlar. Ancak şirk koşanları affetmez.
"Allah, kendisine ortak koşulmasını (şirk'i) asla bağışlamaz; ondan başka günahları dilediği kimse için bağışlar. Kim Allah'a ortak koşarsa büsbütün sapıtmıştır."(Nisâ: 116)
2- Tevbenin kabulünün şartları:Tevbenin kabul şartlarını tam taşımamız gerekir.
a)Allah'tan af dilemek: Yani işlenen günahtan dolayı pişman olmak, gözyaşı dökmek, içtenlikle üzülmek, bir daha günah işlememeye karar vermek. Günahın affı için Allah'tan başkasına sığınmamak.
b)Amelini ıslah etmek: Yani işlediği o günahı büsbütün terk etmek ve bir daha o günaha dönmemek.
Günah işlemeye devam ederek yapılan tevbe kabul olunmaz. Peygamberimiz:
"Günahından tevbe eden kimse, günah işlememiş kimse gibidir. Günah işlemeye devam ettiği halde, (dil ucuyla) Allah'tan bağışlanma dileyen kimse de sanki Rabbiyle alay eden kimse gibidir"(Beyhakî) buyurmuştur.
c)İşlediği günahı alenen işlemişse, o günahı terk ettiğini açıklamak: Başta küfür, şirk olmak üzere bir takım günahları işleyen kimse o amellerle ve sıfatlarla tanınacağı için, ıslah olduktan ya da hidayet bulduktan sonra, geçmişteki günahını tamamen terk ettiğini beyan etmelidir ki, onu tanıyanlar kendisine fasık ya da müşrik muamelesi yapmasınlar. Ve bilmeden fitneye neden olmasın!
Bu, bilinen yani insanların gözü önünde ve onlarla birlikte işlenen günahlar için geçerlidir. İnsanlarla içki içmek, kumar oynamak, zina etmek vb...
Gizli olan günahı ifşa etmek caiz değildir. Allah'ın gizlediği günahı gizlemek esastır. Gizli günahlardan dolayı, nasûh bir tevbe ile Allah'a yönelmek yeterlidir.
Bu anlatılan şartlar, şu ayette geçmektedir."Ancak tevbe edenler, (amellerini) ıslah edenler ve (gizledikleri gerçeği) açıklayanlar müstesna. Artık onların tevbelerini kabul ederim. Ben tevbeleri çokça kabul edenim, çok rahmet edenim."(Bakara: 160)
3- Allah katında salih ameller, kötülüklere keffarettir: Allah'ın emrettiği ameller, günahlara keffaret olduğu için, güzel amellerimizi artırmamız gerekir. Allah -dilerse- bazı ibadetlerimiz sebebiyle, bazı günahlarımızı siler, affeder.
Bu konuda Rabbimiz bizlere dosdoğru namaz kılmamızı emretmektedir. "Gündüzün iki tarafında, gecenin de birbirine yakın saatlerinde dosdoğru namaz kıl. Çünkü iyilikler, kötülükleri giderir. Bu, iyi düşünenler için bir öğüttür."(Hûd: 114)
Günahlarının affedilmesi hususunda samimi olan bir mü'minin yapacağı ilk iş, kendi sorumluluklarını yapmasıdır; ibadetlerinde titizlik göstermesidir. Bu esnada yapılan tevbeler kabul edilir ve günahlar bağışlanır. Müslümanlar mutlaka namazlarını kılmalıdırlar. Hatta beş vakit namazı ikame etmelidirler... Yani namazlarını muhafaza etmeli, imkân oldukça cemaatle kılmalı, evinde, köyde, dağda, bağda, iş yerinde dahi olsa en az iki kişi olunca cemaatle namaz kılmalı, namazda ne okuduğunu bilmeli, namazda ve namazdan çıkınca Allah'ı zikretmekten gafil olmamalı, namazda Allah'a verdiği sözlerine günlük hayatta sadık kalmalı, namazda okuduklarına aykırı bir yaşam tarzını kabullenmemeli, hayatının en birinci program maddesinde namaz olmalı, günlük işlerini namaza göre ayarlamalı, ahireti düşünmeli, mahşer, hesap, mizan, cennet ve cehennemi unutup dünyaya dalmamalı, Kur'an ve vahiy ile içiçe bir hayat yaşamalı, gecesinde ve gündüzünde Kur'an kıraati, tefekkürü, tedebbürü, tezekkürü bulunmalıdır. Bu şekilde hareket eden bir mü'min ibadet etmekten, iyilik etmekten, kötülüklerden uzak durmaktan, Allah'ın rızasını kazanmaktan başka bir şey düşünmez hale gelir. Bu halet-i ruhiyede yapılan ibadetlerde manevi bir atmosfer vardır ve tevbeler de içtendir. Bu istikamette atılacak her adıma da Allah güç verir ve o kulun birine bin katar inşaallah.
Hûd: 114. ayetin son cümlesinde de buyrulduğu gibi, Allah'ın ayetleri, iyi düşünebilenler (zâkirûn) için bir öğüt (zikrâ) ve hatırlatma'dır.
Yan yana gelmemesi gereken iki sıfat: İnfâk ve riyâ!
Ey Müslüman! Sadaka verirken en iyisinden ver! Verdikten sonra, arkasından bir de Müslüman’a eziyet verme!
Malınla ve paranla kibre kapılıp azgınlaşma! Allah o malı, seni denemek için sana vermiştir. Fakirleri hor görme! Kendini de üstün sanma! İnsanların senden istemesini bekleme. Veren el ol, ama söyleyen dil olma! Sağ elinin verdiğini sol elin bilmesin. Yani verdiklerini el aleme reklam yapma! Verirken Allah'ın rızasından başka bir amaç peşinde olma! İstemek, takva sahiplerinin sıfatı değildir. İstemeyenlere karşı sorumluğunun yok sanma! Peygamberimiz bizlere her şeyi Allah'tan istememizi emretmiştir. Hatta ayakkabımızın bağını bile!
Enes b. Mâlik'ten rivâyet edildiğine göre, Rasûlullah aleyhisselâm şöyle buyurmuştur:
"Sizden herkes bütün ihtiyaçlarını Rabbinden istesin. Hatta kopan ayakkabı bağını bile."(Tirmizî, Deavât, 149)
Yaptığı infâkın boşa gitmesini istemeyen Müslümanlar, yaptığı infâka icâbet eden kimsenin başına kakmaktan ve başkaları duysun diye, yaptığı infâkı söyleyerek, infâka icâbet eden Müslüman’a eziyet vermekten sakınsınlar!
Bu davranış riyâkârlıktır. Riyâ da küçük şirktir. Yani büyük günahların en büyüğüdür. Riyâ; kebâir ile şirk arasında bir menzilede yer alır!
İnfâkınıza icabet eden kardeşlerinize eziyet etmeyin!
Bir kimse, birisine yaptığı infâkı sağda solda söyleyerek ya da iyiliğe icabet eden kimsenin bulunduğu ortamlarda dile getirerek, o Müslümanın onurunu kırarsa ve ona eziyet verirse ne mi olur?
Buyrun, Allah Sübhânehu ve Teâlâ'nın Kelâmına kulak verelim:
"Ey iman edenler! İnsanlara gösteriş olsun diye malını infâk eden, Allah’a ve âhiret gününe inanmayan kimse gibi; sadakalarınızı başa kakmak ve eziyet etmek sûretiyle boşa çıkarmayın. Onun (gibilerin) durumu, üzerinde biraz toprak bulunan kayaya benzer ki, ona şiddetli bir yağmur isabet edince onu düz bir taş olarak bırakır. Onlar kazandıklarından hiçbir şeye sahip olamazlar. Allah, kâfirler topluluğuna hidâyet vermez." (Bakara: 264)
Dura dura okuyalım:"Ey iman edenler! Sadakalarınızı başa kakmakla ve eziyet vermekle boşa çıkarmayın…”
Verdiği bir sadakayı, bir infâkı başkalarına duyurma hevesi uğruna, infâk ettiği kişiyi üzen ve ona eziyet eden kimse verdiği sadakanın sevabını iptal etmiş olur...
Rabbimiz ne tür bir infâktan razı olduğunu şu şekilde haber vermektedir:
"Mallarını Allah yolunda infâk edip de sonra verdiklerinin arkasından başa kakmayan ve eziyet etmeyenlerin Rabbleri katında mükafatları vardır. Onlara hiçbir korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir." (Bakara: 262)
Bu şartlara uymadan verilen sadakadan, güzel söz ve bağışlama daha hayırlıdır:
"Güzel bir söz ve bağışlama, arkasından eziyet gelen bir sadakadan daha hayırlıdır. Allah hiçbir şeye ihtiyacı olmayandır, Halîm (cezalandırmada aceleci değil)dir." (Bakara: 263)
Rabbimiz bizlere nelerden infâk etmemiz gerektiğini öğretiyor:
"Ey iman edenler! Kazandıklarınızın en güzellerinden ve sizin için yerden çıkardıklarımızdan infâk edin. Göz yummadan alamayacağınız kötü malı infâk etmeye kalkışmayın. Biliniz ki Allah zengindir (sizin infâkınıza muhtaç değildir), övgüye layık olandır." (Bakara: 267)
Malın kötüsünden vermek Kabil ve onun emsallerinin sıfatıdır. Habil ve onun takipçileri de mallarının en iyisinden verirler. Başka bir ayette de Allah'ın rızasına ulaşmanın yolu; sevdiğimiz tüm dünya imkânlarından infâk etmeye bağlanmıştır:
Birr (iyilik); bütün hayırların kemal noktası, Allah'ın rızası, O'nun cenneti demektir. Bakara: 177. Ayete göre, Birr (iyilik); iman, amel ve ahlak açısından en güzel bir hayatı yaşamak anlamına gelir.
Bu ayette "sevdiğiniz şeylerden" ifadesinin anlamı ise; dünyada sevilip bağlanılan, değer verilen maddi ve manevi tüm imkânlardır. Servet, makam, ilim, beden kuvveti gibi nimetlerin tamamıdır. Allah'ın rızasına, rahmetine ve cennetine nail olmak; beğenmediğimiz dünyalıkları Allah için verirken, kendi nefsimize en güzellerini ayırmak değildir. Meyvelerin çürüğünü Allah için vermek, iyilerini satıp para kazanmak iyilik değildir! Malın iyisini tezgaha koyup satmak, kötüsünü de fakirlere dağıtmak iyilikten değildir. Hâşâ, dilenciye sadaka verir gibi üç beş kuruşu Allah için vermek, deste deste paraları çelik kasalar içinde saklamak da iyilik değildir!
İnsan, kendisine verildiğinde yadırgayacağı, burun kıvıracağı, eleştireceği ve ancak göz yumarak alabileceği şeyleri başkalarına vermeye kalkışmamalıdır. İnsanı yaratan ve onun fıtratını en iyi bilen Rabbimiz bu noktayı ne güzel ifade etmiştir:
"...Göz yummadan alamayacağınız kötü malı infâk etmeye kalkışmayın. Biliniz ki Allah zengindir, övgüye layık olandır." (Bakara: 267)
Maalesef ki günümüzde muhtaçların ihtiyaçlarını zenginler değil, yine fakir insanlar karşılamaktadırlar. Çünkü zenginlerin psikolojisi, muhtaçları anlamaktan uzak bir hâlet-i rûhiyye’dedir. Bu nedenle ihtiyaç sahibini bir zenginin görmesini beklersek, o ihtiyaç sahibine haksızlık etmiş oluruz. İmkân ölçüsünde her Müslüman kardeşlik mesuliyetini taşıyarak hareket etmelidir. İslâm toplumlarında "her şeyi zenginlerden beklememek gerekir" diye bir söz vardı. Cahiliyye toplumlarında o söz değişti. Zenginlerin genelde taşıdıkları sıfata uygun hareket etmedikleri istikametinde darb-ı meseller çoğaldı. Biz yine de ihtiyat karinesi ile istisnaları ayrı tutuyoruz...
Küçükken zenginlikten imtihan çok kolay sanırdım. Zira cömertsen, Müslümanlara yakınsan ve bilmediğin konularda ehil kişilerle istişare edersen; hiçbir problem kalmaz derdim. Allah ihlâs ile yapılan tüm amellerimize yedi yüz katına kadar karşılık verir; yeter ki veren, Allah için versin diye söylerdim. Ama zaman ilerleyip hayatın içine girdikçe, tecrübelerimiz arttıkça gördük ki, malın hesabı konusunda pek çok insanın yarın Allah’ın huzurunda işlerinin çok çetin olacağını anladık. Bir Hadis-i Şerif’e göre de, cehenneme atılacak ilk üç kişiden biri gösteriş için infâk eden zengindir. Diğerleri ise, makam ve mevki için ilim öğrenen ve ilmiyle amel etmeyen alim ve kahramanlık için cihad ederken şehid düşen kimsedir. Bunların tamamının da ortak noktası riyâkârlıktır. Başkalarının övgüsü için yaşamışlardır. Ve o hal üzere ölmüşlerdir. Bu Hadisteki uyarılardan, bu üç sınıf insan ders çıkarmalıdır. Zenginler gösterişten ve cimrilikten sakınmalıdırlar. Şükreden ve takva sahibi zengin olmalıdırlar. Bir verdiğini bin kez anlatma hastalığını terk etmelidirler. Yoksa o yaptıkları iyilikler boşa gidecektir. Ayrıca günah kazanmak da meselenin öteki boyutu!
Rabbimiz, Kur’an’da pek çok yerde, kullarını infâk’a teşvik etmiştir. Fakat önemli bir noktaya da dikkat çekmiştir. Hayır yaparken, kalplerin kırılmaması, ihtiyaç sahiplerinin küçümsenmemesi, onlara eziyet edilmemesi, iyiliklerin başa kakılmaması, insanlar görsün diye riyâkârlık yapılmaması gerekmektedir. Aksi takdirde yapılan infâklardan fayda ve sevap beklerken, karşılığında günah ve azaptan başka bir şey elde edilmez!
Rabbimiz bizleri gösteriş hastalığından, şöhret tutkusundan, zenginliğin ve fakirliğin âfetlerinden muhafaza etsin.
1. İNSANLARIN ÇOĞU LAFTA SAMİMİDİRLER! Aslında imtihan; menfaat tercihinden ibarettir: Ya âhiretin menfaati ya da dünyanın menfaati. Akıllı insan, geçici olanı değil, kalıcı ve daha hayırlı olanı tercih eder. Makam, mevki, diploma, para, şan, şöhret, itibar ya da dünyanın herhangi bir menfaatini elde etmeyi, Allah'ın razı olduğu amellere tercih eden bir kimse -dünyanın en büyük hatibi bile olsa- samimi bir insan olduğunu ispatlamak için kendisini yormasın! Samimi bir insan, alâ külli hâl, Allah rızası istikâmetinde yürür; menfaat ve nefsâniyet yolunda değil! "Ama o da lazım" deyip de, İman ve İslâm'ın gerektirdiği şekilde yaşamayanlar; lazımları fazlardan üstün gören kimselerdir!
4 MESELE, 4 HATIRLATMA…
1.İNSANLARIN ÇOĞU LAFTA SAMİMİDİRLER!
Aslında imtihan; menfaat tercihinden ibarettir: Ya âhiretin menfaati ya da dünyanın menfaati. Akıllı insan, geçici olanı değil, kalıcı ve daha hayırlı olanı tercih eder.
Makam, mevki, diploma, para, şan, şöhret, itibar ya da dünyanın herhangi bir menfaatini elde etmeyi, Allah'ın razı olduğu amellere tercih eden bir kimse -dünyanın en büyük hatibi bile olsa- samimi bir insan olduğunu ispatlamak için kendisini yormasın!
Samimi bir insan, alâ külli hâl, Allah rızası istikâmetinde yürür; menfaat ve nefsâniyet yolunda değil!
"Ama o da lazım" deyip de, İman ve İslâm'ın gerektirdiği şekilde yaşamayanlar; lazımları farzlardan üstün gören kimselerdir!
Her kim, dünya menfaati ile Allah'ın rızası arasında tercih yapmak zorunda kalır da "ama, ama" bahaneleriyle dünyayı seçerse, o kimsenin dünyalıktan başka kazancı yoktur. Allah katındaki kazancı isteyen kimse, tercihini Allah'ın razı olduğu amelden yana yapar.
Hayat bu iki tercih arasında geçmektedir. Dünya bir imtihan salonudur. Şu an imtihan devam etmektedir. Herkes, çift seçenekli sorularda neleri işaretlediklerine tekrar baksınlar. Ama, 'ama' bahanesinin, şüpheciliğinin ve savunma mekanizmasının boyunduruğundan kurtularak bunu yapsınlar. Yoksa bâtıl yolda olanların imdadına her zaman bir 'ama' saptırıcısı yetişir.
İhlâs'a erememenin nedenlerinin başında, insanın kendi nefsi ve çevrenin beklentisi bulunmaktadır. İnsan bu iki putu kırmadan hakikate eremez. Aslında "insanın kendisine yaptığı kötülüğü kimse yapamaz" sözü bu anlamdadır. İyilik ve hayır ile kötülük ve şerr yollarından birisini tercih etme konusunda kimseye bir engel yoktur. İnsanın kendi nefsinden başka! İnsanı saptıran dış etkenlerden başka!
Allah, özü sözü bir ve temiz, ihlâsa erdirilmiş ve cenneti hak eden kullarından eylesin bizi. Nefsine uyan ve bahanelerin ardına sığınan cahillerden değil! Âmin.
2.BAZI KİMSELER, DÜN HAKK DEDİKLERİNE BUGÜN BÂTIL, DÜN KARA DEDİKLERİNE DE BUGÜN AK DEMEKTEDİRLER!
İnsanların hayatındaki en yaygın salgın hastalık, istikrarsızlıktır. Dün hak dediğine bugün bâtıl demek, dün bâtıl dediğine bugün hak demektir...
Hayatı bu şekilde kararsızlık ve hakka sebatsızlıklarla dolu olanların son dediklerine de şüpheyle yaklaşılmalıdır. Muhtemeldir ki, o son görüşü de önceden kabul ettiği bir hakka tepkisellik olabilir!
Hayatı boyunca dosdoğru bir yol üzere müstakîm olamayan; dün ak dediğine bugün kara diyen, dün kara dediğine bugün ak diyenlere; "neden?" diye sormak herkesin hakkıdır...
Tahkîkî iman eden mü'minlerin hayatında bu türden iniş ve çıkışlar olmaz. Bahsettiğimiz istikrarsızlıklar fer'î meselelerdeki fıkhî konular değildir. Aksine Tevhîd, iman, şirk, küfür, tekfir, tâğût ve câhiliyye konularında inişli çıkışlı, çelişkili, tutarsız inanç ve davranış şekilleridir.
Gerçek anlamda samimi olan, vahyi esas alarak delillere göre iman eden bir kimse, dün dediğini bugün yalanlamayacağı gibi yarın da yalanlamaz!
Tutarsızlık olarak dikkat çektiğimiz durum, hakktan bâtıla dönmektir. Bu, asla hoş görülemez. Ama bâtıldan hakka dönüş yapmak ve o dönüşten sonra da emrolunduğu gibi dosdoğru olmak, hakka sebat etmek övülecek davranışların başında gelir.
Kınanacak şey; iman ettiğini söylediği halde yarın o imanını yalanlamak, câhiliyye'den İslam'a geçiş yaptığı halde hâlâ câhilî bir hayata devam etmektir. Bu tutarsız davranışlar, cahil insanların İslam hakkında önyargılı olmalarını sağlar. Bazı kimseler de bu tür kimselerin, elbise değişir gibi fikir değiştirdiklerini fark edemedikleri sürece, o kimseleri örnek alabilirler!
Müslüman’a düşen; bir ömür iman üzere yaşamaktır. Şeytan ve dostlarına aldanmamaktır. Zira mü'mini, Allah'ın yolundan saptırmak isteyen saptırıcılar çoktur. İstikâmet sahibi olmak için mutlaka tahkîkî imanı elde etmek için çalışmalıdır. Dünya için harcanan eforun en azından bir mislini buna hasretmelidir. Yoksa insan, şüphe, kararsızlık, dik başlılık, ahlak zaafiyeti, katı kalplilik, kibir, riyâkârlık, mal ve para sevgisi hastalıklarından kurtulamaz. Bu hengâmede ne iman kalır ne insaf!
Öyle insanlar tanıdım ki, dün şirk dediğine bugün vâcip demektedirler! Bir kişi, "şunu yapmak şirktir" derken, sonradan kalkıp da "bunu yapmak mubahtır ya da vâciptir" derse; herkes bu kişiye "neden?" diye sormalıdır.
Akl-ı selim herkes kabul eder ki, hayatı bu türden çelişkilerle dolu olan bir kimsenin son söylediklerine de itibar edilmez. Bu tür insanlarda kişilik ve psikolojik yönden bir sıkıntı vardır. Yani kolay etkilenebilen ya da kolay etkilenmeyen, çabuk fikir değiştirebilen ya da çabuk değiştirmeyen, macerayı seven ya da maceradan uzak duran, aşırı tatminsiz ya da halinden memnun ve yaptıklarından tatmin olan gibi birbirine zıt bazı rûhî durumlar bu tür kişilerin inanç ve kanaatlerine yön vermektedir. Oysa asıl olan, yüz yıl geçse de hak ne ise, o hak üzere sebatkâr olmaktır. Sıkılıp başka arayışlara girmek veya başka insanların dedikleriyle de amel etmek için değişiklik peşinde koşmak değil. Unutulmamalı ki, durduk yere sıkılmak; cahillerin, meşru bir meşguliyeti olmayanların ve sorumluluklarının bilincinde olmayanların âdetidir! Onlar hiçbir neden yokken, "sıkıldım" derler. Yaptıkları iş, sâlih amel olsa dahi...
İlim, insaf, adâlet, takvâ ve istikâmet sahibi mü'minlerin malumudur ki, geçen beş yıl içinde, ya da on yıl içinde yahut da yirmi yıl içinde nice insanlar mevsimlerin değişmesi gibi temel itikâdî konularda fikir değiştirmekteler ve âdeta fikirsizlik hastalığının pençesinde kıvranmaktadırlar! Her Müslüman, kendi çevresinde son birkaç yıllık periyoduna baktığında dahi, bazı kimselerin ne kadar ciddi konularda hakk derken, bâtıl; kara derken ak dediklerini göreceklerdir. Bunun tek bir nedeni vardır; Tevhîdî meseleleri delilleriyle bilerek iman etmiş olmamalarıdır. Yani neden; ya tahkîkî bilgi ve imanda yoksunluktur ya da imana liyakatsizliktir. Bu son durumu biz bilemeyiz; çünkü insanların iç hallerini ancak Allah bilir.
Önemli bir noktayı hatırlatarak bitirelim. Sırât-ı Müstakîm'de sebât etmeyenler bilsinler ki Allah, o kimselerin yerine, onlardan daha hayırlı mü'min kullarını getirir. Allah'ın, kimsenin imanına ihtiyacı yoktur. Ama biz kullar, Allah'a muhtacız. Allah, bizden ebeden razı olsun.
Rabbim, bizi İslam ve iman yolunda istikrarsızlıklardan muhafaza etsin. "Artık sen de, beraberinde tevbe edenler de, emrolunduğun gibi dosdoğru ol. Ve aşırı gitmeyin. Muhakkak O, bütün yaptıklarınızı çok iyi görür" (Hûd: 112) Ayetindeki gibi müstakîm kullardan olmayı dileriz.
3.İNSANLARA YUMUŞAK SÖZ SÖYLEYİN!
İslâm'ı sevdiriniz, nefret ettirmeyiniz. İslâm'ın yanlış anlaşılmasına sebep olan bu kadar çok insan varken, siz de bu kötü emsallere dâhil olmayınız.
İslâm yücedir ve onun üstünde hiçbir yüce değer yoktur. Bu gerçeği herkesin anlaması için çalışmak, câhillerle didişmekten daha hayırlıdır. Câhillerin zâtına karşı değil, sıfatlarına karşı mücâdele elzemdir. Yani akıllı insan, câhilliğe karşı mücâdele verir. Daha sonra bir de bakar ki, dün câhil olan insan bugün hayırlı bir Müslüman olmuştur. Bunun için de, Müslüman’da hilm yani yumuşak huyluluk sıfatının bulunması gerekir.
Müslüman hilm sahibidir; kızgınlıkla, öfkeyle, kırgınlıkla, heyecanla fevri çıkışlar ve tahammülsüzler yapmaz. Nefsini taşkınlıklardan korur, olaylar karşısında sabır, tahammül ve teennî ile hareket eder.
Taberânî'de: "Halîm insan neredeyse peygamber olacaktı" diye bir Hadis zikredilmektedir. Bu Hadis'in sıhhat durumunu tahkik etmek bir yana, manası itibariyle yumuşak huyluluğa teşvik itibariyle doğru bir sözdür. Rasûlullah yumuşak huyluluğu sebebiyledir ki, tebliğinde başarılı olmuştur. En azılı müşrik insanların bile, hidayetleri için sabretmesi, tahammül etmesi, aceleci davranmaması, onları isim vererek kötülememesi, onları cezalandırmaması ve affetmesi nedeniyledir ki, geçmişte en azılı müşrik olan insanlar iman şerefiyle nurlanmışlardır. Peygamberimiz, Yüce Allah'ın: "Önceden siz de böyle (müşrik) idiniz de, Allah size (imanı) lütfetti" (Nisâ: 94) İlâhî fermanına bihakkın uymuştur. Müşriklere karşı tahammülsüz olanlar, bu Ayeti okusunlar. Zira bu Ayet, kendilerine geçmişlerini, geçmişteki düşünce yapılarını ve bâtıl mücâdelelerini hatırlatacaktır. İnsan, o câhiliyye dönemlerini hatırlarsa, bugünün câhillerinin psikoloji ve düşünce tarzlarını da daha iyi anlar. Dolayısıyla onlara nerelerde sabredilmesi ve nerelerde yumuşak davranılması gerektiğini de öğrenir. Bu çok önemli. Çünkü tebliğ'de olması gereken iki temel ilke, Nahl: 125'e göre; "hikmet" ve "güzel öğüt"tür. Müslüman, insan fıtratını göz ardı ederek konuşamaz. Muhatabın psikolojisini hiçe sayamaz, kasetçalar gibi davranamaz. Allah'ın emrettiği şekilde konuşur; sonucu yaratacak olan Allah'tır.
Allah Sübhânehuve Teâlâ'ya kulak verelim:"Allah'tan bir rahmet sayesinde, sen onlara yumuşak davrandın. Şayet kaba ve katı kalpli birisi olsaydın, elbette onlar etrafından dağılırlardı." (Âl-i İmrân: 159) Ayetin konumuzla alakalı yönü, açıklanmaya hâcet olmayacak açıklıktadır.
Başka bir Ayet hatırlatalım. Rabbimiz, Hz. Mûsa ile Hz. Harun aleyhimesselâm'ı, Firavun'a gönderiyor ve şöyle emrediyor: "Ona yumuşak söz söyleyin. Belki nasihat alır veya korkar." (Tâ-Hâ: 44)
O halde biz de insanlara karşı yumuşak söz söyleyeceğiz. Çünkü insanı yaratan Allah, yarattığı insanın yaratılışını çok iyi bilir. İnsanın yaratılışında, kötü söze müsbet icâbet etmek, genel anlamda yoktur. İnsanların hayrını isteyen kimse, samimiyetini güzel, tatlı ve yumuşak bir üslup ile göstermelidir. Umulur ki o kimse dinler, öğüt alır, korkar ve iman eder.
Unutmayalım ki, Allah bizden daha hayırlı olan Hz. Mûsa ile Hz. Harun'u bizden daha hayırsız olan Firavun'a gönderiyor ve ona yumuşak söz söylemesini emrediyor. Demek ki, bizlerden daha hayırlı olanlar, bizim muhataplarımızdan daha hayırsız olanlara yumuşak konuşurken, biz insanlara nasıl katı ve sert bir üslup ile konuşuruz? Kur'an'da bu Ayeti okumuyor muyuz? Bizden daha hayırlı olan iki Peygamber, bizim din anlattığımız kimselerden daha hayırsız ve şerrli olan Firavuna nasıl söz söylüyor, hitap ediyor? Biz, insanlara katı kalplilikle ve sert konuşmalarla kırıcı bir üslup kullanırken acaba, kendimizin Hz. Mûsa'dan daha hayırlı olduğumuzu mu iddia ediyoruz! Yahut da bizim muhataplarımızın, Hz. Mûsa'nın muhatabından daha hayırsız ve şerîr mi olduğunu sanıyoruz! Eğer böyle değilse -ki hakikat, Allah'ın dediğidir- o halde biz de, Allah'ın Peygamberlerinin yaptığı gibi yapmalıyız. Müslüman sadece bedenî veya mâlî ibadetlerinde değil, hayatının her anında Allah'a itaat eder. Allah ise, Hz. Mûsa ile Hz. Harun'un şahsında bizlere de şu emri vermektedir. Firavun kadar zâlim ve kâfir olsa dahi, insanlara güzel söy söyleyerek Tevhid'i tebliğ edin. Onların hidâyete erip ermeyeceklerini siz bilmezsiniz ama eğer iman etmeye layık iseler ancak bu şekilde söz dinler ve öğüt alırlar... İşte bize bu emir verilmektedir. Bize düşen ise, "işittik ve itaat ettik" dememizdir.
Müslüman, güzel ahlaklı, güzel sözlü ve güler yüzlü olmalıdır. Saldırgan, merhametsiz, sert sözlü, katı kalpli, sabırsız, tahammülsüz, empati yapamayan ve nefsine hakim olamayan bir kimsenin iyi niyetli olduğuna kimse inanmaz. İyi niyetli olsa dahi, inandıramaz.
İnsanların düşünce ve davranışlarını ancak yumuşak sözlerimizle değiştirebiliriz. Bu nedenle Müslüman atalarımız ne güzel demişlerdir: "Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır." Ama acı ve sert bir üslup, olacak işi olmaz kılar...
Arkadaşlar, bu meselede dikkat çekmek istediğimiz önemli bir nokta vardır.
Hadis kaynağı verirken, "BUHÂRÎ: 6/327" gibi ifadeler belirleyici değildir. Çünkü dünyanın dört bir tarafında basılan binlerce Hadis kitaplarının baskıları, cilt sayıları veya sayfa numaraları aynı değildir. Bu nedenle bir Hadisin kaynağını belirtirken, herkes kendi elindeki Hadis kitabının cilt ve sayfa numarasını yazmakla yetinmemelidir. Bu şekilde kaynak verilen Hadislere ulaşılamamaktadır.
Rivâyet edilmiş Hadisler için kaynak gösterirken, o Hadisin geçtiği "Kitâb ismi", "Bâb ismi ve numarası" veya mümkünse "Hadis numarası" belirtilmelidir. Hadis kitapları genelde "Kitâb"lara ve Kitâb'lar da Bâb'lara ayrıldığı için; en azından bu ikisini yazmak icap eder.
Hadis kaynaklarında yer alan ana başlık hükmündeki "Kitâb"lar, kendi içerisinde alt başlık mesâbesinde "Bâb"lara ayrılırlar. Bu kitâb'ların da, bâb'ların hem ismi, hem de numarası bulunur.
Örnek verelim: "BUHÂRÎ, 1-KİTÂBU'L ÎMÂN, 1, Hadis No: 1" yada kısaca "BUHÂRÎ, ÎMÂN, 1" şeklinde kaynak belirtmeliyiz.
Hadisler için kaynak gösterirken, Hadis kaynaklarında geçen "Kitâb" ve "Bâb"ları mutlaka belirtmek gerekir. Bu ikisi belirtildikten sonra, Hadis numarası belirtilmese de önemli değildir. Bu durumda, araştırma yapan kimse, o Hadisi araştırırken birkaç tane fazladan Hadis okumuş olur. Bu şuna benzer..."Emrolunduğun gibi dosdoğru ol" Ayeti, Hûd Sûresinde geçmektedir, demek gibidir. İrticâlî konuşmalarda devamlı yapılan şey de zaten budur! Dinleyici kimse, bahsedilen Ayetin numarasını bilmiyorsa bile, en fazla 123 Ayet okuma şerefine nâil olacaktır. Hadisler için de aynı durum geçerlidir. Biz kaynak belirtirken Hadisin geçtiği kaynak, o kaynaktaki kitâb ismi ve bâb numarasını verdiğimizde, okuyucu, o bâb'da kaç tane Hadis varsa -ki bâb'lar, birkaç tane Hadisten oluşur- en fazla o Hadislerin tamamını okumakla karşı karşıya kalacaktır.
Tekrarlanan Hadislerin esere alınmadığı ve yeniden düzenleme ile basımı yapılan kaynaklarda, Hadis numarası verilmesi bazen şaşırtıcı olabilmektedir. Çünkü genelde Hadis kaynaklarının muhtasarları yapıldığı için o eserlerdeki numaralar, asıllarına nispetle değişmektedir. Rivâyetini belirttiğimiz Hadis kaynağı muhtasar değilse, Hadis numarası da belirtilmelidir. Muhtasar ise, ya muhtasar olduğu ve basım bilgileri verilerek numara da zikredilmelidir ya da Hadis numarası bilgisi eserin aslına uygun olmadığı ve bilmeyenleri de yanıltabileceği için, Hadis numarasını zikretmekten kaçınmalıdır. Ama bu dediğimiz durum, muhtasar (özet, kısaltılmış, tekrarları çıkartılmış) Hadis eserleri için geçerlidir. Bu iki seçenekten birisini seçmekte beis yoktur.
Allah, Kur'an ve Sünnet yolunda olan tüm mü'min kardeşlerimizden ebediyyen râzı olsun. Âmin.
Konuşurken ve Yazarken Dahi İsraf Etmeyiniz! Ses, nefes, mürekkep, kalem, kelam, enerji, vakit vb israflar… Ahir zamanda insan ömrü kısalacaktır. O dönemde ilim ortadan kalkacak, insanlar okumayı ve dinlemeyi terk edecekler. İlmin ortadan kalkması nedeniyle, ilmin boşluğunu zann, ümniyye, kuruntu, vesvese, önyargı, taassup ve şahsi fikirler alacaktır. Bu dönemde, geçmiş asırlardaki pek çok alimin de uyardığı gibi uzun kitaplar, uzun konuşmalar, uzun nasihatler ve uzun tebliğ ve makaleler insanlar tarafından ilgi görmeyecektir. İnsanlar dünyanın bitmez tükenmez koşturmaları ve dünyaya endeksli uzun emellerinin peşinden sürüklenirken hayatlarında okumaya ve dinlemeye yer açmayacaklardır. Bu realiteyi dikkate alarak uzun kitaplar yerine muhtasar kitaplar, uzun konuşmalar yerine özlü ve yeterli konuşmalar, uzun cevaplar yerine gereksiz teferruatlardan arındırılmış cevaplar, uzun nasihatler yerine özlü ve hikmetli nasihatler ile insanlara hitap etmek daha yararlı olacaktır. Günümüzde var olan bir gerçeğin altını çizerek hareket etmeliyiz. O da; "insanların geneli okumayı ve dinlemeyi sevmiyor" hakikatidir. Bu hakikati ters mantıkla okuyup amaçtan sapmak yerine şu şekilde açılım yapabiliriz. Bazı insanların azı çok azdır, bazılarının çoğu da azdır. Yani insanlara az ve özlü konuşalım ama; bazılarının azlık anlayışı bizimkinden de az olabiliyor. Bu gerçeği dikkate alarak, bir konuyu derli toplu, uzatmadan, anlaşılır olsun ve herkes okusun diye birkaç sayfa halinde yazdığımız halde, o kısa yazıları bile okuyanların sayısı –kemmiyet açısından- gerçekten azdır.
Ahir zamanda insan ömrü kısalacaktır. O dönemde ilim ortadan kalkacak, insanlar okumayı ve dinlemeyi terk edecekler. İlmin ortadan kalkması nedeniyle, ilmin boşluğunu zann, ümniyye, kuruntu, vesvese, önyargı, taassup ve şahsi fikirler alacaktır. Bu dönemde, geçmiş asırlardaki pek çok alimin de uyardığı gibi uzun kitaplar, uzun konuşmalar, uzun nasihatler ve uzun tebliğ ve makaleler insanlar tarafından ilgi görmeyecektir. İnsanlar dünyanın bitmez tükenmez koşturmaları ve dünyaya endeksli uzun emellerinin peşinden sürüklenirken hayatlarında okumaya ve dinlemeye yer açmayacaklardır. Bu realiteyi dikkate alarak uzun kitaplar yerine muhtasar kitaplar, uzun konuşmalar yerine özlü ve yeterli konuşmalar, uzun cevaplar yerine gereksiz teferruatlardan arındırılmış cevaplar, uzun nasihatler yerine özlü ve hikmetli nasihatler ile insanlara hitap etmek daha yararlı olacaktır. Günümüzde var olan bir gerçeğin altını çizerek hareket etmeliyiz. O da; "insanların geneli okumayı ve dinlemeyi sevmiyor" hakikatidir. Bu hakikati ters mantıkla okuyup amaçtan sapmak yerine şu şekilde açılım yapabiliriz. Bazı insanların azı çok azdır, bazılarının çoğu da azdır. Yani insanlara az ve özlü konuşalım ama; bazılarının azlık anlayışı bizimkinden de az olabiliyor. Bu gerçeği dikkate alarak, bir konuyu derli toplu, uzatmadan, anlaşılır olsun ve herkes okusun diye birkaç sayfa halinde yazdığımız halde, o kısa yazıları bile okuyanların sayısı –kemmiyet açısından- gerçekten azdır.
Bir konuda aşağı yukarı 3-5 sayfalık bir yazı yazdığımızda, üniversitede okuyan ya da mezun olmuş arkadaşlar; "daha kısa olsa daha iyi olur" diyebilmektedirler. Oysa daha kısa olsa, konunun esasını teşkil eden açıklamaları çıkarmak gerekir. Bunu da yaparsak ortaya tüyleri yolunmuş bir kuş çıkacaktır! Evet, insanlar koyunların yününü kırkarlar; bu bir gereksinimdir. Peki, siz tavukların ya da hindinin tüylerini de kırkan bir insan gördünüz mü? İşte mesele budur! Konuşulacak şeyleri konuşmamak, yazılacak şeyleri yazmamak, tavuk ve hindinin tüylerini yolmaya benzemektedir!
Günümüz internet ve teknoloji çağı olmasına rağmen, okuma, yazma, dinleme ve araştırma en zayıf olduğu dönemini yaşamaktadır. İnsanlar, ne birkaç satır fazla yazı okumaya ne de birkaç dakika fazla konuşma dinlemeye tahammül ediyorlar! Halihazırda durum böyle iken, konuşurken ya da yazarken uzattıkça uzatan, gereksiz detaylara giren, bunlarla da yetinmeyip bir meselede diyecekleri bitince başka konulara geçiş yapan kimselerin ne demek istediğini kimse anlamamaktadır. Hatta kendileri bile konuştuklarını biraz düşünürlerse, çok karmaşık bir konuşma olduğunu fark edeceklerdir.
Konunun daha iyi anlaşılması için bir mesele üzerinden küçük bir örnek verebiliriz.
Mesela; her gün karşılaşan Müslümanlar birbirlerine selâm verme konusunda tartışıyorlar. Mesele meseleyi açıyor, konu uzayıp gidiyor... Nedeni de, "sen bana selâm vermedin" tarzı sözler... Bu durumda uzun uzun konuşmak fayda vermiyor. Konuşulduğunda karşımızdaki susmuş olsa da anlatılanların gereğiyle amel etmiyor; yine bildiği gibi yapıyor. Bu meselede bir cümle yeter aslında... Selâm vermek Sünnettir; selâm almak farzdır. Selâm'da acele etmek müstehabdır. Bunların bilindiğini farz edersek, şunları dememiz yeterlidir:
Küçük büyüğe, ayaktaki oturana, bir kişi iki kişiye, az olan çok olanlara, binitli yayaya, ayakta olan oturana, yüksekteki alçaktakine ve talebe hocasına selâm verir.
Meseleyi özetlemiş gibi gözükmemize rağmen, bu cevap bile kimilerine göre uzun olabilir. Bazen, "küçük büyüğe selâm verir" demek bile yeterlidir. Bu söz bile insanlar arasındaki nice ihtilaflara son verir. Eğer uygulanırsa...
Bazı zamanlar, bu tek cümle bile anlaşılmaz. "Yani büyükler selâm vermez mi?" diyenlerle bile karşılaşırsınız. Elbette selâm vermede acele etmek çok sevaptır. Ama öncelik küçüğe aittir. Onda bir hareket yoksa elbette büyük olan kimse selâm verecektir. Allah’ın fazlı büyüktür. Her ne kadar selâm almak farz olsa da, selâm veren kimse de bu farzın işlenmesine vesile olduğu için, Allah dilerse selâm verene de hayr’a müsebbib olduğu için selâm alanın sevabının bir mislini verir. Bir kişiye selâm verildiğinde o kimsenin selâmı alması farz-ı ayn'dır. Bir topluluğun selâm alması ise farz-ı kifâye'dir. Yani farzın yerine gelmesi için, bir toplulukta bir kişinin selâmı alması yeterlidir. Tabi ki dilerse herkes de selâma icabet edebilir. Bize düşen Kitab ve Sünnet’e uymaktır. Rabbimizin ikram ve lütufları sonsuzdur.
Demek istediğimiz şudur ki, hakikatleri insanlara açıklarken gereksiz detaylardan sakınmalıdır. İnsanların ihtiyaçlarına odaklanmalıdır. Gerekirse bir cümlelik hakikat, hayatın değişik merhalelerinde defalarca tekrar edilecek olsa da, söylenmelidir. Hakkı söylemekten bıkmamak ve vazgeçmemek gerekir. En önemlisi de hakkı bâtıl ile karıştırmamak gerekir. Konuşurken ve yazarken muhatapların psikolojilerini dikkate almak icap eder. Genele hitap eden yazı ve konuşmalarda insanların genel psikolojileri dikkate alınmalıdır. Birebir, özel konuşmalarda ise muhatabın kendine has olan psikolojisi dikkate alınarak konuşulur. Konuşmalarda edebiyat yapmak için, cümleleri hitabete ya da belağata feda etmemek gerekir. Cümleleri Allah için seçmeliyiz ve söylemeliyiz ki, o cümlelerde bir ruh olsun. İnsanların seçtiği cümle yapıları, kendilerinin psikolojilerini ve düşünce yapılarını ortaya koyar.
Bir cümleden samimi olan ile samimi olmayan, merhametli olan ile merhametsiz olan, yumuşak huylu ile, sert ve kırıcı olan, adil ile zalim, alim ile cahil, Müslüman ile kâfir belli olur… Hatta cümle yapılarından erkek ile bayan dahi belli olmaktadır. Bu kadar önemli olan konuşmaya ve yazmaya önem vermemek basiretsizlik ve hikmetsizlik olur.
Unutmayınız ki, anayol veya kestirme yol varken kimse uzun yoldan hedefe gitmez. Lafı gereksiz yere uzatmayınız!
O halde, konuşmadan, yazmadan, sormadan önce düşünelim. Düşünerek konuşalım, düşünerek yazalım, düşünerek soralım ve düşünerek dinleyelim…
HERKES MEDENİ OLMAK İSTER… HİÇ ŞÜPHESİZ HUZUR VE MEDENİYET İSLAM’DADIR. İNSANLARA, İNSANCA DAVRANMASINI ÖĞRENMEK DE MEDENÎ OLMANIN GEREĞİDİR… İSLAM YÜCEDİR, ONUN ÜSTÜNDE YÜCELİK YOKTUR! SAĞLIKLI İLETİŞİM; BÜYÜK HAYIRLARA VE BEREKETLERE SEBEP OLUR. İNSANLARIN PSİKOLOJİSİNİ DİKKATE ALMAK, EMPATİ YAPMAK VE ONLARI İÇERİSİNDE BULUNDUKLARI ŞARTLARA GÖRE DEĞERLENDİRİP, ANLAYIŞLI OLMAK; MERHAMET VE ŞEFKATİN BİR GEREĞİDİR… MERHAMET ETMEYENE MERHAMET EDİLMEZ. KÖTÜLÜK YAPAN KÖTÜLÜK BULUR, İYİLİK YAPAN İYİLİK BULUR. ACELECİLİK, SABIRSIZLIK, ÖNYARGI, SAPLANTI, KATI KALPLİLİK, SERT DİLLİLİK, MERHAMETSİZLİK, BENCİLLİK, CİMRİLİK, KİBİR VE ZULÜM FİRAVUNLARIN VE KARUNLARIN SIFATLARIDIR… İYİLİK YAP DENİZE AT, SEMEK BİLMEZSE, HÂLIK (YARATAN) BİLİR. İYİ OLANLARA HERKES İYİLİK EDER; ÖNEMLİ OLAN, YAPTIĞI KÖTÜLÜKLERİN FARKINDA OLMAYANLARA İYİLİK EDEBİLMEK VE ONLARIN HİDAYETLERİNE VESİLE OLMAKTIR… SABIR LÜTUF VE İKRAMLARA, ACELECİLİK PİŞMANLIKLARA, ANLAYIŞLI OLMAK İSE SEVGİ VE MUHABBETE VESİLEDİR.
بِسْـــــمِ اللهِ الرّحْمَنِ الرّحِيمِ
EY İNSANLAR! RABBİNİZE İBÂDET EDİN…
İnsanlara yumuşak söz söyleyin!
(İnsanlar arası ilişkilerde dikkat edilmesi gereken evrensel ilkeler)
ØHERKES MEDENİ OLMAK İSTER… HİÇ ŞÜPHESİZ HUZUR VE MEDENİYET İSLAM’DADIR.
ØİNSANLARA, İNSANCA DAVRANMASINI ÖĞRENMEK DE MEDENÎ OLMANIN GEREĞİDİR…
ØİSLAM YÜCEDİR, ONUN ÜSTÜNDE YÜCELİK YOKTUR!
ØSAĞLIKLI İLETİŞİM; BÜYÜK HAYIRLARA VE BEREKETLERE SEBEP OLUR.
ØRABBİMİZ, HZ. MÛSA VE HZ. HÂRÛN aleyhimesselâm'ı FİRAVUN'A GÖNDERİYOR VE ONA YUMUŞAK SÖZ SÖYLEMELERİNİ EMREDİYOR. (Tâ-Hâ: 43, 44) İNSANI YARATAN VE ONU HERKESTEN DAHA İYİ BİLEN RABBU'L ÂLEMÎN, İNSANIN YUMUŞAK SÖZÜ DİNLEYİP DÜŞÜNECEĞİNİ, BELKİ ÖĞÜT ALIP HİDAYET BULACAĞINI BİLDİRMEKTEDİR. ALLAH; ZÂLİMLİĞİ İLE TARİHE GEÇMİŞ BİR TÂĞÛT OLAN FİRAVUN'A DAHİ YUMUŞAKLIKLA HİTAP EDİLMESİNİ EMREDERKEN, KENDİ HALİNDE MAZBUT BİR HAYAT YAŞAYAN, İYİ NİYETLİ İNSANLARA KABA DAVRANILMASINDAN HİÇ RAZI OLUR MU? GÜZEL SÖZLÜ VE GÜLER YÜZLÜ OLMAKTAN KORKMAYALIM. BU SIFATLAR TAKVÂ EHLİNİN SIFATLARIDIR. AYRICA ŞİRK İÇERİSİNDEKİ İNSANLARA 'ALLAH İÇİN' GÜLÜMSEMEK VE TATLI SÖZ SÖYLEMEK 'TAVİZ' DEĞİLDİR! TAVİZ; HAK OLAN BİR MESELEYİ AÇIKLAMAYIP GİZLEMEK, DEĞİŞTİRMEK VE ALLAH'IN DEDİĞİNİN YERİNE NEFİSLERİN ARZULARINI KOYMAKTIR! DİĞER BİR İFADEYLE TAVİZ; İSLAM DİNİNDEN İSTEDİĞİNİ ALMAK, İSTEMEDİĞİNİ TERK ETMEK ANLAMINA GELİR. RABBİMİZ ŞÖYLE BUYURMAKTADIR: "YOKSA SİZ KİTABIN BİR KISMINA İNANIYORSUNUZ DA BİR KISMINI İNKÂR MI EDİYORSUNUZ?" (Bakara: 85)
ØİNSANLARIN PSİKOLOJİSİNİ DİKKATE ALMAK, EMPATİ YAPMAK VE ONLARI İÇERİSİNDE BULUNDUKLARI ŞARTLARA GÖRE DEĞERLENDİRİP, ANLAYIŞLI OLMAK; MERHAMET VE ŞEFKATİN BİR GEREĞİDİR…
ØMERHAMET ETMEYENE MERHAMET EDİLMEZ.
ØKÖTÜLÜK YAPAN KÖTÜLÜK BULUR, İYİLİK YAPAN İYİLİK BULUR. KÖTÜ SÖZ KÖTÜLÜKTÜR; UNUTMAYALIM Kİ, KAVGA BİLE DİL İLE BAŞLAMAKTADIR!
ØACELECİLİK, SABIRSIZLIK, ÖNYARGI, SAPLANTI, KATI KALPLİLİK, SERT DİLLİLİK, MERHAMETSİZLİK, BENCİLLİK, CİMRİLİK, KİBİR VE ZULÜM FİRAVUNLARIN VE KARUNLARIN SIFATLARIDIR…
ØİYİ OLANLARA HERKES İYİLİK EDER; ÖNEMLİ OLAN, YAPTIĞI KÖTÜLÜKLERİN FARKINDA OLMAYANLARA İYİLİK EDEBİLMEK VE ONLARIN HİDAYETLERİNE VESİLE OLMAKTIR…
ØSABIR LÜTUF VE İKRAMLARA, ACELECİLİK PİŞMANLIKLARA, ANLAYIŞLI OLMAK İSE SEVGİ VE MUHABBETE VESİLEDİR.
Dünyada milyonlarca değer yargıları, fikirler, felsefeler, kuruntular, kanaatler, gelenekler, kurallar ve ideolojiler bulunmaktadır. Fakat buna rağmen, herkes şu gerçek üzerinde ittifak etmiştir ki, hak tektir. Her fikir ve kanaat sahibi, haklı olanın kendisi olduğunu iddia etmekte ve buna inanmaktadır...
Sözün burasında, birkaç tane Ayet-i Kerime’yi hatırlatalım:
“De ki: ‘Amelleri bakımından en çok ziyana uğrayanları size haber verelim mi?’ ‘Onlar, iyi iş yaptıklarını zannettikleri halde dünya hayatındaki çabaları boşa çıkanlardır…’ ” (Kehf: 103, 104)
“…Şeytan onlara amellerini süslü gösterdi de onları (doğru) yoldan alıkoydu…” (Ankebût: 38; Neml: 24)
“Onlara: ‘Yeryüzünde fesat çıkarmayın’ denildiği zaman: ‘Biz ancak ıslah edicileriz’ derler.Dikkat edin, şüphesiz ki onlar fesat çıkaranların tâ kendileridir. Fakat farkına varamazlar.” (Bakara: 11, 12)
Objektif bir bakış açısıyla söylemek gerekirse, milyarlarca insana göre; kendileri gibi düşünmeyenler yanlış yolda, kendileri ise doğru yoldadırlar. Rabbimizin de buyurduğu gibi, şeytanın kendilerine amellerini süslü göstermesi nedeniyle, doğru yoldan sapmış pek çok insan vardır ki, onlar yaptıklarını güzel sanmaktadırlar. Onlar yeryüzünde fesat çıkarırlar ama kendilerini "ıslah ediciler" olarak nitelendirirler.
Vakıa böyle olduğuna göre, Allah’ın rızasını arayan bir kimse hakkı nasıl bulacak? Kafasını kurcalayan pek çok soruya nasıl yanıt bulacak?
Hakkın kaynağı kimdir? Hak nedir? Hakkın ölçüsü nedir? Hakkı hak bilmenin çerçevesi nasıl olmalıdır? Zaman ve zeminle sınırlı olmaksızın, tüm insanlık için genel geçer esaslar var mıdır, varsa onlar nelerdir? Bu evrenin sahibi, kullarının nasıl yaşayacaklarını bildirmiş midir, bildirmişse o buyruklar nelerdir? Allah, bizlerden nasıl bir itikâd istemektedir? Allah'ın kesinlikle yasakladığı şeyler nelerdir, emrettiği şeyler nelerdir? Allah, ahirette neleri bağışlar, neleri bağışlamaz? Nasıl bir Allah'a inanıyoruz, Allah'ın isim, fiil ve sıfatları nelerdir? Cennet ve cehennem kimler için hazırlanmıştır ve nasıl yerlerdir?
Bu ve benzeri sorulara her insan kendi inancına göre cevap vermektedir. Dünyanın neresinde ve hangi asrında olursa olsun, herhangi bir soruya cevap vermeyen bir insan düşünmek neredeyse imkânsızdır. Önemli olan, bir soruya karşılık olarak bir takım şeyler söylemek değildir. Öyle olsaydı, boş ve gereksiz konuşmaların ödüllendirilmesi gerekirdi. Haddizatında herkes bilir ki, boş konuşmaktansa ve patavatsızlık etmektense susmak daha hayırlıdır. İnsanlar, gereksiz ve çok konuşanları değil, az ama yerinde konuşanları severler. O halde bizim aradığımız şey, her soruya bilgisizce cevap vermeye cüretkâr olma hali ve bu halin neticesi olan değer yargıları değildir. Bilâkis insanlığın muhtaç olduğu ve büyük bir iştiyak ile aradığı ve sonuçta kesintisiz hazineleri elde etmesine vesile olacak şey; insanlık ve yaratılış gerçeğine kayıtsız kalmadan, insanların ortak soruları için doğru cevapları aramaktır. Bu da ancak yaratılışın faili olan; şu uçsuz bucaksız evrenin, tüm canlıların ve insanların yaratıcısı olan Allah'ın bu konuya karşılık olmak üzere verdiği cevabı bulmaktır. Farklı inançlara ve dinlere mensup sayısız insanın bulunduğu ve bulunacağı bir dünyada bu çok önemlidir.
Hakkı bilmek kadar bildirmek de mühimdir. Tabir-i caizse, büyük bir hazinenin haritasını bulan bir adam cimrilik yapmayıp o serveti başkalarıyla da paylaşmalıdır. Bu öyle bir servettir ki sevgi gibidir. Paylaştıkça çoğalan bir değerdir. Bu öyle bir berekettir ki, bir tek tohum ya da tane gibidir. Herkes yararlansın ve yesin diye toprağa bir kaç tane tohum atarsın ama karşılığında sayısız ürünler alırsın. Hiçbir kimse bu zenginliği ve bereketi hapsedemez, saklayamaz. Zira cimrilik ederse ortada ne sevgi kalır, ne de bereket kalır! İşte İlâhî buyrukları -bidayet itibariyle toprak kardeşlerimiz olan- tüm insanlığa ulaştırmak, Allah'ın bize lütfettiği hazineleri onlarla da paylaşmak ve hep birlikte büyük bir servet elde edip, onlarla nihayette de kardeş olmayı yani İlâhî rızayı ve cennetleri elde etmeyi arzulamak gerekir. İnsanın amacı bu olmalıdır. Bu, yaratılışın ve medeni olmanın bir gereğidir. Sevmemek, nefret etmek, kin beslemek, yardım etmemek ve güzellikleri paylaşmamak; ilkellik, vahşilik ve yabani olmak demektir. Dünya hayatını, ebedi hayatın güzelliklerini kazanmak için bir fırsat olarak görmeliyiz. Kâinatın sahibi olan yüce Allah tarafından bize verilmiş olan bu fırsatı iyi değerlendirmeliyiz. Bu büyük serveti elde etmek için birbirimizle didişmek yerine, birbirimize yardımcı olmalıyız. Bu, aklın zaruri bir sonucudur.
Paylaşmasını bilmeyenler mahrum kalırlar. Cimriler, bereket ve rahmetten uzak olurlar. “Ben, ben…” demek yerine, “biz” demeliyiz. Tüm insanlığın hayrını istemeliyiz. Hiçbir şeyi uzak görmemeliyiz, hiçbir şeyi de çok yakın sanmamalıyız. Küçük bir engel, küçük bir tökezleme ya da bir anlık hata, ulaşılmak üzere olan büyük zaferlerin elden gitmesini sağlar. Yani insanların önünde, cennet ve cehennem gibi iki yol bulunmaktadır. Herkesin akıbeti bu iki sondan birisidir. Öyleyse şımarmak da kibirlenmek de, ümitsizliğe düşmek de insanın dengesini bozacağı için, öncelikle kötülüklerden ve kötü ahlaklardan arınmak ve o güzellikleri bir ömür boyu korumak gerekir. İnsanlara da itici ve antipatik bir kişilikle davranmak yerine, onlarla güzel ahlak ile münasebet kurmalıyız. Güzel ahlak; büyük hayırlar ve bereketler elde edilecek verimli bir arazi gibidir. Ahlak zaafiyeti ise; kıraç ve verimsiz bir araziye benzer.
Dünya hayatı; ‘öğüt almak için yeterli olması’ anlamında uzundur, ‘sayılı günler çok çabuk geçer’ anlamında ise kısadır. O bakımından ömrün kıymetini bilmek lazımdır. Gaflet uykusundan uyanmak, uyarmak ve uyandırmak icap eder. Fakat bunu sabırla, ümitle, merhametle, güzel sözle, güler yüzle, yumuşak üslupla ve hikmetle yapmalıdır. Kızarak, söverek, bağırarak, tartışarak, kavga ederek, dışlayarak, kaba kişilikli ve katı kalpli olarak kimseye bir şey verilemez. Bu şekilde hareket eden kimsenin kendisi, bu kötü sıfatlardan arınmaya muhtaçken kime ne verebilir ki? İnsanlara kızarak ve eziyet ederek yardım etmeye kalkışan kimsenin hali, aç bir kimseye yemek yedirip de sonra verdiğini başa kakan kimse gibidir. Ya da bir kimsenin önüne çok leziz yemekler koyup da, yemeğe başlamadan önce ikram ettiği kimseye hakaret eden, kalbini kıran veya moralini bozup sonra da "hadi buyur, afiyet olsun" diyen kimsenin hali gibidir! Herkes bilir ki, morali bozulan bir kimsenin açlığı kalmaz. Kendisine hakaret eden kişinin yemeğine kimse icabet de etmek istemez. Bu gerçekleri göz ardı etmek genelde insanlar arası iletişimsizliklere ve önyargılara neden olmaktadır. Oysa kimsenin kalbine kimse söz geçiremez. İnsanın yapabileceği şey; medenice ve temel insanî ilkeler istikametinde insanlarla güzel geçinmek ve güzel ilişkiler kurmaktır. Bunu başarmadan, arkadaşlıktan da, komşuluktan da, ikramdan da, muhabbetten de söz etmek imkânsızdır!
Kur’an-ı Kerim’de yer alan ilk hitap kimleredir?
Kur'an'da pek çok kesime hitap şekilleri vardır. Ama Kur’an’daki ilk nidâ; tüm insanlaradır. Kur'an-ı Kerim'in ilk nidâsı; "Ey İnsanlar" diye başlıyor. Bu da Kur'an'ın tüm insanlık için bir hidâyet rehberi olduğunu gösterir.
"Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabbinize ibadet ediniz ki, takvâ sahibi olasınız." (Bakara: 21)
Rabbimiz, Kitâbındaki bu ilk nidâsında tüm insanların kendisine iman etmelerini istiyor: "Allah'a ibâdet edin" demek, "Allah'ı birleyin" demektir. "Allah'ı birlemek", "Lâ İlâhe İllallah" demektir. Kişi bu kelimeyi içtenlikle kabul edip tasdik etmedikçe mü'min olamaz. Allah’a ibadet demek, Allah dışında kendisine tapınılan herkesi ve her şeyi terk ederek her konuda sadece Allah’a kulluk etmek anlamına gelir. Dolayısıyla Bakara Sûresinin 21. Ayeti, tüm insanları Tevhid'e yani İslam'a çağırıyor. İslam'ın diğer ismi Tevhid Dini'dir. İbâdetlerin başı da Allah'ı birlemektir. Çok kimse ibâdet deyince namaz, oruç anlamaktadır. Oysa o ibâdetler, Tevhid'i kabul edene farzdır. Yani, diğer bir ifadeyle kişi; Allah'ı birledikten sonra namaz, oruç, zekat, hacc gibi ibâdetlerle mükellef olur.
Demek oluyor ki, Âlemlerin Rabbi olan Rabbimiz, bütün insanlara her şeyin yaratıcısı olan kendisine kulluk edilmesini emretmektedir. Buna, “Tevhid akidesi” denir. Bu akide, her şeyin başıdır ve esasıdır. Her şey, bu itikada göre değerlenir. Tevhid varsa, Allah’ın rahmeti vardır; şirk varsa Allah’ın gazabı vardır.
Tüm Peygamberler ümmetlerini Tevhid akidesini kabul etmeye çağırmışlardır. Peygamberimizin -müttefekun aleyh olan- bir Hadis'te bildirdiğine göre; kendisine Peygamberlerin ümmetleri gösterilmiştir... Bazı peygamberlerin biraz, bazılarının biraz çok, bazılarının beş tane, bazılarının on tane inananı var iken; bazılarının ise bir tane bile inananı olmamıştır. Demek ki hakkın tespitinde ölçü çevre ya da sayı değildir. Bazı Peygamberler, Allah’tan aldıkları Peygamberlik görevlerini layıkıyla yerine getirdikleri halde, kendilerine bir kişi bile inanmamıştır.
Hiçbir kimse o Peygamberlerin başarısız olduğunu söyleyemez! Onlar kendi vazifelerini yaptılar; insanların inanıp inanmaması kendilerinin seçimidir. İnsanların inanmamasından dolayı Peygamberler sorguya çekilmez; çünkü hidayete erecekleri en iyi bilen ve hidayete erdiren ancak Allah’tır. Bir kimse hidayete layık değilse, o kimsenin iman etmesi konusunda Peygamberimizin bile herhangi bir salahiyeti yoktur (Kasas: 56). Allah, her ümmete bir Peygamber göndermiştir (Yûnus: 47; Nahl: 36); yani Peygambersiz bir ümmet yoktur ama ümmetsiz Peygamber vardır (Buhârî, Tıbb, 17; Rikâk, 50).
Mü’minler; Tevhid akidesine sadakat ile insanlara güzel muamele etmek arasındaki dengeyi güzellikle sağlamalıdırlar. Birisine yönelirken, diğerini ihmal etmek; ya ifrata ya da tefrite yol açmaktadır. Allah ise, kullarına adil olmalarını ve ölçülü davranmalarını emretmiştir.
“Böylece sizi vasat bir ümmet kıldık…” (Bakara: 143)
“Vasat” kelimesi; adaletli, dengeli, hayırlı ve aşırılıktan uzak demektir. İslam’da aşırılık, zulüm, dengesizlik ve tutarsızlık yoktur. Kendisini “Müslüman” olarak niteleyenlerin kusurlarını İslam’a nispet etmek de zulümdür. Zira insanlar hatasız değildir; kusursuz olan İslam dininin kendisidir.
Celâl ve ikram sahibi Allah Sübhânehu ve Teâlâ’ya hamd ediyoruz. Salât ve selâm; insanlığın atası Hz. Âdem’den, son Peygamber Hz. Muhammed ve ikisi arasında gelmiş geçmiş tüm Peygamberlere (aleyhimusselâm) ve Peygamberimizin Sünnetine kıyamet gününe kadar güzelce ittibâ edecek olan tüm mü’min kardeşlerimizin üzerine olsun. Allah, mü’minlerden ebediyyen razı olsun. Kısmen de olsa, önemli bir konu üzerinde hasbıhal edeceğiz. Rızık konusu… Kimilerine göre hayat, geçim dünyasıdır, kimilerine göre geçim dünyasıdır, kimilerine göre ise imtihan sahasıdır. Fakat bütün insanlar için ortak bir payda vardır ki, dünyada yaşarken temel ihtiyaçlarını karşılamasıdır. Ama bunun sınırı ne olmalıdır? Dünyalıklar amaç mıdır, araç mıdır? Dünya ve içindeki her şeyin araç olduğunu farz edersek, bu durumda asıl amaç nedir? İnsan, ruh ve beden huzurunu nasıl elde edebilir? Gerçek huzur nedir? Hakiki kazanç ve menfaat nedir? Bu soruların cevapları ve insanın dünya ve ahrette mutlu olmasını temin edecek kurallar nelerdir? İşte bu türden soruların cevaplarını ortalayarak, rızkın, insan için hayırlı ve bereketli olması ve hayırlara vesile olması hangi şartlarda mümkün olabileceği sorusunu, Kur’an ve Sünnete arz edeceğiz. Sorumuz şudur; rızkı artıran etkenler var mıdır, varsa nelerdir?
RIZKI ARTIRAN VE BEREKETLENDİREN ÂMİLLER NELERDİR?
Celâl ve ikram sahibi Allah Sübhânehu ve Teâlâ’ya hamd ediyoruz. Salât ve selâm; insanlığın atası ve ilk muallimi Hz. Âdem’den, son Peygamber Hz. Muhammed ve bu ikisi arasında gelmiş geçmiş tüm Peygamberlere (aleyhimusselâm) ve Peygamberimizin Sünnetine kıyamet gününe kadar güzelce ittibâ edecek olan tüm mü’min kardeşlerimizin üzerine olsun. Allah, mü’minlerden ebediyyen razı olsun.
Kısmen de olsa, önemli bir konu üzerinde hasbıhal edeceğiz. Rızık ve rızkı artıran etkenler konusu...
Hayat kimilerine göre, geçim dünyasıdır, kimilerine göre seçim dünyasıdır, kimilerine göre ise imtihan sahasıdır. Buna rağmen bütün insanlar için ortak bir payda vardır ki, o da, dünyada yaşarken temel ihtiyaçlarını karşılama zorunluluklarıdır. Fakat bunun sınırı ne olmalıdır? Dünyalıklar amaç mıdır, araç mıdır? Dünya ve içindeki her şeyin araç olduğunu farz edersek, bu durumda asıl amaç nedir? İnsan, ruh ve beden huzurunu nasıl elde edebilir? Gerçek huzur nedir? Hakiki kazanç ve menfaat nedir? Bu soruların cevapları ve insanın dünya ve ahirette mutlu olmasını temin edecek kurallar nelerdir? İşte bu türden soruların cevaplarını ortalayarak, rızkın, insan için hayırlı ve bereketli olması ve hayırlara vesile olması hangi şartlarda mümkün olabileceği sorusunu, Kur’an ve Sünnete arz edeceğiz. Sorumuz şudur; rızkı artıran etkenler var mıdır, varsa nelerdir?
Bazı kimseler ne kadar çalışırlarsa çalışsınlar ve ne kadar kazanırlarsa kazansınlar “yetmiyor” derler. Bunun nedeni; ya gerçekten gelir yüksek olmasına rağmen, o gelir, giderleri karşılamamaktadır yahut da normal şartlarda bir başkasına yeterli olanın birkaç katı gider ile geçim sağlanılmakta yani bereketsiz bir durum ortaya çıkmaktadır. Mâddî, manevî, rûhî, psikolojik ve toplumsal açılardan genel bir bakış ile acaba bunun nedenleri nelerdir? Rızkın bereketlenmesi anlamında artışını sağlayan etkenleri dile getirdiğimizde, israf ve bereketsizliğin sebepleri ortaya çıkmış olacaktır. Zenginlik veya fakirlik üstünlük vesilesi değildir. Allah katında üstünlük takvâ iledir. Üstünlük; isyan etmeden itaat etmek, nankörlük etmeden şükretmek, acele etmeden sabretmek, her konuda Allah’ın irade ve hükmüne rıza gösterip teslim olmak, O’na dayanmak, güvenmek ve yalnızca O’na tevekkül etmek demektir. Allah kimini mal çokluğu ile kimini de fakirlikle imtihan etmeyi irade buyurmuştur. Buna kimse itiraz edemez. Önemli olan; imtihan vasıtası olan malın azlığı ya da çokluğu değildir. Allah’ın kullarının görevi; her durumda O’na kulluk etmek, O’na hamdederek ve şükrederek bir yaşam sürmektir.
Rabbimiz Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Size verdiğimiz güzel rızıktan yeyin ve o hususta haddi aşmayın. Çünkü, o takdirde gazabım gelip sizi bulur. Gazabım her kime gelip çatarsa, yıkılıp gider.” (Tâ-Hâ: 81)
Nimetler karşısında sadece Allah’a şükretmek gerekir:
“Ey iman edenler! Size rızık olarak verdiğimiz şeylerin temiz olanlarından yeyin ve yalnızca O’na kulluk ediyorsanız, Allah’a şükredin.” (Bakara: 172)
Rızkı Artıran Etkenler:
1- Allah’a iman üzere ibadet etmek, O’na hamdederek bir hayat yaşamak:
“Eğer onlar, o yol üzerinde dosdoğru gitselerdi, mutlaka Biz onlara bol su içirir (tükenmez bir rızık ve nimet verir)dik.” (Cinn: 17)
“Biz hangi memlekete bir peygamber gönderdiysek halkını yalvarıp yakarsınlar diye mutlaka fakirlik, sıkıntı ve hastalığa uğratmışızdır. Sonra bu sıkıntının yerini iyilikle değiştirdik. Nihayet çoğaldılar ve: ‘Atalarımıza da darlık ve genişlik dokunmuştur’ dediler. Bunun üzerine Biz de kendileri farkında olmadan onları ansızın (azapla) yakalayıverdik. Eğer o ülkelerin halkı iman edip de sakınmış olsalardı, üzerlerine gökten ve yerden nice bereketler açardık. Fakat onlar (peygamberlerini) yalanladılar. Bunun için Biz de kazanmakta oldukları yüzünden onları (azapla) yakalayıverdik.” (A’râf: 94-96)
“Eğer onlar Tevrat’ı, İncil’i ve Rabbleri katından kendilerine indirileni gereği gibi uygulasalardı, şüphesiz üstlerinden ve ayakları altından (rızıklarını) yerlerdi. İçlerinden orta yolu tutan bir zümre varsa da bir çoğunun yapmakta oldukları pek kötüdür!”(Mâide: 66)
2- Takvâ sahibi olmak:
“…Kim Allah’tan korkarsa (takvâ sahibi olursa) ona bir çıkış yolu ihsan eder. Ve ona ummadığı bir yerden rızık verir. Kim Allah’a tevekkül ederse O, kendisine yeter…” (Talak 2, 3)
3- Tevbe ve istiğfar etmek:
Rabbimizin Kelam’ından öğrendiğimize göre, Hz. Nûh, kendi kavmine şöyle demiştir:“Rabbinizden mağfiret dileyin; çünkü O, çok mağfiret edicidir, dedim. Böylece O, üzerinize semayı (yağmuru) bol bol salıverir. Mallarla, oğullarla size yardım eder, size bağlar, bahçeler verir ve sizin için nehirler akıtır.” (Nûh: 10-12)
“Ey kavmim, Rabbinizden mağfiret dileyin. Sonra O’na tevbe edin ki, üzerinize gökten bol bol yağmur göndersin. Gücünüze güç katsın. Günah işleyip durarak yüz çevirmeyin.” (Hûd: 52)
4- Allah’ın nimetleri karşılığında şükretmek:
“Hatırlayın ki Rabbiniz şunu bildirmişti: ‘Andolsun ki şükrederseniz elbette size daha çok veririm. Nankörlük ederseniz hiç şüphesiz Benim azabım çok şiddetlidir.” (İbrahim: 7)
“O halde siz Beni anın ki, Ben de sizi anayım. Ve Bana şükredin, nankörlük etmeyin.” (Bakara: 152)
5- Allah’a tevekkül etmek:
Rasûlullah aleyhisselâm şöyle buyurmuştur:"Eğer siz, hakkıyla Allah'a tevekkül etseydiniz, sabahleyin aç gidip, akşamleyin tok olarak (yuvalarına) dönen kuşları rızıklandırdığı gibi sizi de muhakkak rızıklandırırdı.” (Tirmizî, Zühd, B: 22, Hadis: 2447)
"Her kim evinden çıktığı zaman:
بِسْمِ اللهِ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللهِ وَلاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إلاَّ بِاللهِ ‘Bismillah, tevekkeltu ala’llâhi ve lâ havle ve lâ kuvvete illa billâh’ (Allah'ın adıyla, Allah'a tevekkül ettim, güç ve kuvvet ancak Alİah iledir) derse, kendisine: ‘İhtiyaçların görüldü ve vikâye olundun (korundun)’ denilir ve şeytan ondan uzaklaşır.’ ”(Tirmizî, Deavât, B: 33, Hadis: 3648)
6- Kanaatkâr olmak:
“Zenginlik mal çokluğuyla değildir; asıl zenginlik gönül zenginliğidir.” (Buhârî, Rikâk, 15) “Kanaat tükenmez bir hazinedir.” (Deylemî)
7- Tutumlu (iktisatlı) olmak:
“İktisatlı olan fakir düşmez.” (Müsned-i Ahmed)
8- Savurganlık (israf) yapmamak:
“Elini boynuna bağlanmış yapma (cimri olma). Onu büsbütün de açma (israf da etme). Yoksa sonra kınanmış, yaptığına pişman olur kalırsın.Şüphesiz ki Rabbin dilediğinin rızkını genişletir, (dilediğine) daraltır. Şüphesiz ki O, kullarından gerçekten haberdardır, çok iyi görendir.” (İsrâ: 29, 30)
9- Cimri olmamak, cömert olmak, infak etmek:
Kerem ve lütuf sahibi olan Rabbimiz şöyle buyurmuştur:
“Şeytan sizi fakirlikle korkutur ve size hayasızlığı emreder. Allah ise size kendi katından bir bağışlama ve bir bolluk va'dediyor. Allah ihsanı bol olandır, her şeyi bilendir.” (Bakara: 268)
“De ki: ‘Gerçekten Rabbim, rızkı kullarından dilediğine genişletip yayar. Dilediği kimseninkini de daraltır. (Hayır için) her ne infak ederseniz (harcarsanız) O, bu harcadığınızın yerine başkasını verir. O, rızık verenlerin en hayırlısıdır.’ ” (Sebe: 39)
Bu konuyla alâkalı olarak, Rasûlullahaleyhisselâm şöyle buyurmuştur:
“Azîz ve Celîl olan Allah: Ey kulum, sen (fakirlere) infak et ki, Ben de sana nafaka vereyim”buyurmuştur.(Buhârî, Tefsîr, 159)
Rasûlullah aleyhisselâm: “Allah: Ey Âdemoğlu, sen infak et, Ben de sana infak edeyim, buyurdu”demiştir. (Buhârî, Nafakât, İkinci Hadis)
"Kulların sabahladığı her bir günde muhakkak iki melek iner. Birisi, 'Allah'ım! Malını infak edene halef ver (yerini doldur)' der. Diğeri de: 'Allah'ım! Malını vermeyene telef ver (malını yok et)' der." (Buhârî, Zekât, 28; Müslim, Zekât, 57)
“Cimri ile infak eden cömert kimsenin örneği, üzerlerinde memelerinden köprücük kemiklerine kadar demirden birer cübbeleri bulunan iki kişinin durumu gibidir. Cömert kişi infak etmeye davranınca, muhakkak demir cübbe cildi üzerinde tâ ayak parmaklarını örtecek ve ayak izlerini silecek kadar uzar yahut bollanır. Cimri kişiye gelince, o herhangi bir şey infak etmek isteyince muhakkak demir cübbenin her bir halkası kendi yerine yapışır. Cimri kişi bu dar cübbeyi genişletmeye çalışır, fakat o genişlemez.”(Buhârî, Zekât, 29)
Bu Hadiste, cömert ile cimrinin ruh hali en etkili bir tarzda ifade buyrulmaktadır. Cömert kimse, ihtiyaç sahiplerine, yardıma muhtaç olanlara ve sıkıntıdan bunalmışlara yardıma koşma konusunda içinde bir sevinç ve rahatlık hisseder. İnfak etmeye karşı iç aleminde hissettiği bu duygu ve istek öyle güçlüdür ki, âdeta bu haz, ayak parmaklarına kadar tüm bedenini kaplamıştır. Ondaki bu cömertlik; kendisinde bulunan gerek rûhî ve gerekse harici bütün kusur, günah ve ayıplarını örter. Yani cömertin cübbesi öyle uzun veya boldur ki ayak izleriyle tabir olunan günahlarını bile örtmektedir.
Cimri ise, fakirlere ve düşkün insanlara karşı katı kalpli olmasına rağmen, gönlünde fıtrattan gelen bir merhamet duygusu da vardır. Fakat onun cimriliği, fıtrî olan acıma hissine galip gelmektedir. Bünyesinde bu iki zıtlığı barındırdığı için o, sürekli bir ızdırap ve sıkıntı içerisindedir. Bu çelişkili ruh hali, kendisini devamlı surette huzursuzluğa iter. Bu ızdırap ve huzursuzluk, cimrilerde bulunan gönül darlığıdır. İçindeki bu darlık kendisine sıkıntı ve üzüntü verir ki, bu ruh hali onu tepeden ayaklarına kadar kuşatmış ve bir cendere içerisine almıştır. Cimri, -fıtrattan gelen duygu ile- bazen fakirlere infak ederek bu cendereden ve gönül azabından kurtulmak ister, ama cimrilik elbisesini çıkarıp atmadığı sürece o, bu azaptan asla kurtulamaz. Çünkü Hadiste tasvir edilen cimrilik cübbesi onu hayırdan alıkoymakta ve sıkıştırmaktadır.
Cimriliğiyle tanınan bazı kimselerin ‘ayda yılda bir’ tabiriyle, zaman zaman bazı ihtiyaç sahiplerine infak etme teşebbüsleri de, fıtratlarında bulunan merhamet duygusunun tesiri ile cimrilik hastalığından kaynaklanan gönül darlığının ve rûhî azaptan kurtulma çabalarının bir tezahürüdür. Ama cimrilik, böyle kimselerin adeta elbisesi olduğu için, o elbiseyi çıkarıp atmadığı sürece, fıtratında yer alan zayıf ve etkisiz dürtüler onun sıkıntısına ilaç olamaz.
10- Zayıf ve güçsüz kimselere iyilik etmek:
“Mus’ab şöyle demiştir: Babam Sa’d b. Ebî Vakkasradıyallâhu anh diğerleri üzerinde kendisinde (yiğitlik ve zenginlik yönünden) bir üstünlük olduğunu düşünürdü. Bunun üzerine Peygamber aleyhisselâmşöyle buyurdu: ‘Sizler ancak zayıflarınız(ın duası) sebebiyle yardım ediliyor ve rızıklandırılıyorsunuz.’ ”(Buhârî, Cihâd ve’s Siyer, 75)
11- İlim talebelerine infak etmek ve onlara yardımcı olmak:
“Rasûlullah aleyhisselâm’ın döneminde iki kardeş vardı. Bunlardan birisi (ilim öğrenmek için) Peygamber aleyhisselâm’a gelir, diğeri de (her ikisinin geçimini temin etmek için) çalışırdı. Bu iş sahibi olan, (ilim öğrenen) kardeşini Peygambere şikayet etti. Bunun üzerine Peygamber aleyhisselâm şöyle buyurdu: لَعَلَّكَ تُرْزَقُ بِهِ “Belki de senin rızıklandırılman kardeşin sebebiyledir.” (Tirmizî, Zühd, 33)
12- Haram lokmadan ve şüpheli şeylerden sakınmak:
“Ey iman edenler! Size rızık olarak verdiğimiz şeylerin temiz olanlarından yeyin ve yalnızca O’na kulluk ediyorsanız, Allah’a şükredin.” (Bakara: 172)
“Allah’ın size verdiği rızıktan helal ve tertemiz olarak yeyin ve siz, iman ettiğiniz Allah’tan korkunuz.” (Mâide: 88)
Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:
“Ey insanlar! Allah'tan korkunuz ve dünyalığı isteme hususunda dikkatli ve güzel davranınız. Her türlü aşırılıktan, ifrat ve tefritten sakınınız. Çünkü hiçbir kimse, rızkı gecikse bile Allah'ın kendisine takdir ettiği rızkını tamamlamadan ölmeyecektir. O halde rızık talebinde Allah'tan korkunuz. Ve dünyalığı isteme hususunda dikkatli ve güzel davranınız, gayrimeşru yollara sapmayın. Helal olan dünyalığı alınız ve haram olanı terkediniz.” (İbni Mâce, Ticâret, 2)
13- Sıla-i rahim yapmak:
Peygamberimiz aleyhisselâm şöyle buyurdular:
“Kim, rızkının genişletilmesini ve ecelinin (ömrünün) uzatılmasını isterse sıla-i rahim yapsın.” (Buhârî, Edeb, 12)
14- Allah yolunda hicret:
“Kim Allah yolunda hicret ederse yeryüzünde gidecek çok yer de bulur, genişlik de bulur…” (Nisâ: 100)
Sonuç olarak, insanlar, Allah’ın Ayetlerini inkâr ederek manevî huzurdan mahrum kaldıkları gibi, iman ettikleri halde Allah’ın emrettiği mâlî ibadetler konusunda cimrilik yapan mü’minler de, imtihanları esnasında bir nev’î sıkıntılı bir yaşam süreceklerdir. Sözün burasında Rabbimizin buyruğuna kulak verelim:“Muhakkak Ben, tevbe eden, iman eden ve sâlih amel işleyip hidâyet üzere olana da çok çok mağfiret ediciyim.” (Tâ-Hâ: 82)
İnsanlar, unutmasınlar ki, Allah’ın Ayetlerinden yüz çevirenler için dar ve sıkıntılı bir hayat vardır. Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:
“Kim de zikrimden yüz çevirirse şüphesiz onun için dar bir geçim vardır. Ve onu, kıyamet günü kör olarak haşrederiz.” (Ta-Ha: 124)
Bu Ayetin anlamı, “inkar edenler fakir olacaklardır” anlamında değildir. Bilakis iman etmeyen kimseler, milyoner de olabilir ama onlar vicdan rahatlığı ve iç huzuru bakımından sürekli sıkıntılıdırlar. Allah’a imandan yoksun olan bir kimsenin manevi açlığını, biriktirdiği milyonlar gideremeyecektir. Çünkü o huzuru para ve malda aramış, Allah’ın zikrinden yüz çevirmiştir. Dünyalık kazanma yolunda çabalayıp, Allah’a isyan etmesi, harama ve helale dikkat etmemesi nedeniyle de, hiçbir zaman tam anlamıyla huzuru yakalayamaz; içinde sürekli bir boşluk, tatmin edilemeyen bir şeyler, çözüme kavuşturulamayan bir takım sıkıntılar bulunur. Bu nedenle de maddiyat, manevi ihtiyaçları doyuramaz. İnsanın ruhu aç iken, midesinin tok olması bir şey ifade etmez. Kalbi ve kafası aç olduğu halde, her gün etli sütlü yemek kişiye huzur ve mutluluk vermez. İnsanın doyurulması gereken üç bölgesi vardır: Kafa, kalp, mide. Kafa; Allah’ın Ayetleri ile, Kalp; Allah’a iman ile, mide ise; helal ve temiz rızık ile doyurulmalıdır. Bu üç bölgeden birisi aç iken, insan huzura eremez. Böylesi bir durumda ya manevî, ya bedenî ya da rûhî ve psikolojik hastalıklar ortaya çıkacaktır. Bütün rahatsızlıkların çözümü; şirk ve küfürden teberri edip Allah’a iman etmek, sadece O’na kul olmak, geçmiş günahlardan dolayı tevbe ve istiğfara devam etmek, her konuda yalnızca O’na güvenip dayanmak ile gerçekleşir.
Rabbimiz, inkar edenler tevbe ederlerse, onların geçmiş tüm günahlarını affedeceğini müjdelemektedir: “Kâfirlere de ki: Eğer (küfürden, şirkten) vazgeçerlerse, onlara geçmiş (günahları) mağfiret olunur. Eğer yine (küfre) dönerlerse, kendilerinden öncekilerin sünneti muhakkak devam etmiş olur.” (Enfâl: 38)
Konumuza özetle başlayalım. İsmiyle müsemma güzel kullardan olunuz. İsimleri vasıflarına, sözleri özlerine, eylemleri söylemlerine uymayan kişilikte hareket tarzından sakınınız! Amelî ve itikâdî bakımdan nifâk içinde olmaktan şiddetle uzak durunuz! Yaptıklarınızı çok ve önemli sanıp kendinizi dev aynasında görmeyiniz! Az verip çok sanmayınız veya az verip çok söylemeyiniz ve başa kakmayınız. Bâtıl yolda olduğunuz halde kendinizi tezkiye edip/temize çıkarıp nefislerinizi aklamayınız. Kötü işlere devam ettiğiniz halde, iyi işler yaptığınız vehmine kapılmayınız! Geçmişte kınanmış olan zâlimlerin amellerini taklit etmeyiniz. Atalarınızın dinine değil, Allah'ın dinine tâbi olunuz. Halkın beğenisine değil, Hâlık'ın rızasına tâlip olunuz. Sahte sevgi ve aşklarla kendinizi avutmayınız. Gerçek sevginin ve son Şeriat'in baş muallimi olan Hz. Muhammed'in Sünnetini öğrenerek, en çok Allah'ı seven ve Allah'ın da kendilerini sevdiği gerçek aşıklardan olmaya gayret ediniz! Fâni sevdalarda yok olmak yerine, Bâkî olan Allah'a kulluk ile hayat bulunuz. Güzel konuşan, güzel yazan ve insanların dikkatini çeken kimseler olmaya değil, güzel amel işleyen Müslümanlar olmaya önem veriniz. Velev ki, insanlar sizin değerinizden gâfil bile olsa, siz Allah'ın sizi sevmesini önemseyiniz. Nefsinizden ya da neslinizden ilim ehli mübarek insanlar yetişmesi için çalışınız. Faydalanılan ilim, hayırlı zürriyet ve kalıcı hayırlar yapma uğrunda birbiriniz ile yarışınız. Mal biriktirme ve makam elde etme uğrunda değil, hayır yolunda koşuşturun. Velev ki, o yolda kimse olmasa dahi, siz o yolun müdâvimleri olunuz. İlim, hayatınızın ekseninde olsun. İlmi, sosyal aktivite, piknik zamanı veya çay sohbeti gibi gereksiz, 'olsa da olur, olmasa da olur' türünden bir uğraş olarak görmeyiniz! İlim öğrenip, hem nefsinizi, hem neslinizi, hem de çevrenizdeki insanları ateşten kurtarmak için çalışınız, Allah'ın Ayetlerini insanlara tebliğ ediniz. İslam'ı anlatmayı gereksiz bir iş olarak kabul etmeyiniz. İnsanlara hitap ederken hikmet, güzel öğüt, güzel söz ve güler yüz ile yaklaşım gösteriniz. İnsanların patavatsızlıklarına tepkiniz, sizi âdil hareket etmekten uzaklaştırmasın. Devamlı sabırla, teennî ile, merhamet ve anlayış ile hareket ediniz. İmtihanın temel gayesinin yalnızca Allah'a iman etmek olduğunu asla aklınızdan çıkarmayınız. Bu ulvî gayeden uzaklaşmış olan insanların cehenneme gitmelerine engel olmak adına, onlarla güzel ilişkiler kurunuz. Asla nefsî bir tutum içine girmeyiniz. Câhiller sizi üzseler de, kırsalar da, haksızlık etseler de, yanlış konuşsalar da, siz doğru olunuz, doğruları konuşunuz. Tevhid'siz bir hayatınız olmasın. Tevhid'den habersiz insanların olduğu bir dünyada rahat uyku ve gamsız bir hayat yaşamak ancak gâfillerin işidir. Câhil olmaktan sakındığınız gibi, gâfil ve şuursuz olmaktan da sakınınız! Her konuda Allah'ın irâdesine boyun eğin ve ancak Müslümanlar olarak ölün!
ALLAH'IN RIZASI İÇİN ÇALIŞMAKTAN DAHA BÜYÜK BİR KAZANÇ YOK İSE, BU İDDİANIN GEREĞİ OLARAK SÂDIKLARDAN OLUNUZ!
Konumuza özetle başlayalım.
İsmiyle müsemma güzel kullardan olunuz. İsimleri vasıflarına, sözleri özlerine, eylemleri söylemlerine uymayan kişilikte hareket tarzından sakınınız! Amelî ve itikâdî bakımdan nifâk içinde olmaktan şiddetle uzak durunuz! Yaptıklarınızı çok ve önemli sanıp kendinizi dev aynasında görmeyiniz! Az verip çok sanmayınız veya az verip çok söylemeyiniz ve başa kakmayınız. Bâtıl yolda olduğunuz halde kendinizi tezkiye edip/temize çıkarıp nefislerinizi aklamayınız. Kötü işlere devam ettiğiniz halde, iyi işler yaptığınız vehmine kapılmayınız! Geçmişte kınanmış olan zâlimlerin amellerini taklit etmeyiniz. Atalarınızın dinine değil, Allah'ın dinine tâbi olunuz. Halkın beğenisine değil, Hâlık'ın rızasına tâlip olunuz. Sahte sevgi ve aşklarla kendinizi avutmayınız. Gerçek sevginin ve son Şeriat'in baş muallimi olan Hz. Muhammed'in Sünnetini öğrenerek, en çok Allah'ı seven ve Allah'ın da kendilerini sevdiği gerçek aşıklardan olmaya gayret ediniz! Fâni sevdalarda yok olmak yerine, Bâkî olan Allah'a kulluk ile hayat bulunuz. Güzel konuşan, güzel yazan ve insanların dikkatini çeken kimseler olmaya değil, güzel amel işleyen Müslümanlar olmaya önem veriniz. Velev ki, insanlar sizin değerinizden gâfil bile olsa, siz Allah'ın sizi sevmesini önemseyiniz. Nefsinizden ya da neslinizden ilim ehli mübarek insanlar yetişmesi için çalışınız. Faydalanılan ilim, hayırlı zürriyet ve kalıcı hayırlar yapma uğrunda birbiriniz ile yarışınız. Mal biriktirme ve makam elde etme uğrunda değil, hayır yolunda koşuşturun. Velev ki, o yolda kimse olmasa dahi, siz o yolun müdâvimleri olunuz. İlim, hayatınızın ekseninde olsun. İlmi, sosyal aktivite, piknik zamanı veya çay sohbeti gibi gereksiz, 'olsa da olur, olmasa da olur' türünden bir uğraş olarak görmeyiniz! İlim öğrenip, hem nefsinizi, hem neslinizi, hem de çevrenizdeki insanları ateşten kurtarmak için çalışınız, Allah'ın Ayetlerini insanlara tebliğ ediniz. İslam'ı anlatmayı gereksiz bir iş olarak kabul etmeyiniz. İnsanlara hitap ederken hikmet, güzel öğüt, güzel söz ve güler yüz ile yaklaşım gösteriniz. İnsanların patavatsızlıklarına tepkiniz, sizi âdil hareket etmekten uzaklaştırmasın. Devamlı sabırla, teennî ile, merhamet ve anlayış ile hareket ediniz. İmtihanın temel gayesinin yalnızca Allah'a iman etmek olduğunu asla aklınızdan çıkarmayınız. Bu ulvî gayeden uzaklaşmış olan insanların cehenneme gitmelerine engel olmak adına, onlarla güzel ilişkiler kurunuz. Asla nefsî bir tutum içine girmeyiniz. Câhiller sizi üzseler de, kırsalar da, haksızlık etseler de, yanlış konuşsalar da, siz doğru olunuz, doğruları konuşunuz. Tevhid'siz bir hayatınız olmasın. Tevhid'den habersiz insanların olduğu bir dünyada rahat uyku ve gamsız bir hayat yaşamak ancak gâfillerin işidir. Câhil olmaktan sakındığınız gibi, gâfil ve şuursuz olmaktan da sakınınız! Her konuda Allah'ın irâdesine boyun eğin ve ancak Müslümanlar olarak ölün!
Konuyu özetleyen bu girizgâhtan sonra, kısa nasihatlerimize geçebiliriz.
İsmen İdris, amelen İblis, konuşurken hatip, yaparken hatap olmayınız!
Bu tip insanların cüsseleri gösterişli, konuşmaları da kendilerini dinlettirecek kadar cazip ve edebî bir üsluptadır. Oysa onlar, duvar yastıklarına yaslanarak oturan edebiyat parçalayan kimselerdir ki, duvara dayatılmış kütüklere benzetilmişlerdir. Münâfikûn Sûresinin dördüncü Ayetinde geçen bu benzetme, onların ahlâkî durumlarını ve insanî erdemlerden soyutlanmış olduklarını ortaya koymaktadır. Onlar hiçbir işe yaramadıkları için, duvara dayatılmış oduna ve kütüğe benzetilmişlerdir. Kütük; kapı, pencere, masa vb. şeylerin yapımında kullanılırken, duvarlara dayatılmış odunlar hiçbir işe yaramamaktadır.
Bahsi geçen Ayet, duvara, mindere, yastığa yaslanarak ilimsizce bol keseden konuşan, edebiyat yaparak insanları etkileyen ve hak adına faydalı hiçbir konuşma yapmadan, İslam’ı çarpıtan kimselerin ruh hallerine dikkat çekmekte ve onlardan sakındırmaktadır. Ayette geçtiğine göre bu kimseler, her konuşmayı kendi aleyhlerinde sanacak kadar güvensiz ve tedirgin mizaçlı kişilerdir. Böyle kimselere, Ayetin sonunda Rabbimiz, قَاتَلَهُمُ اللَّهُ "Allah, onları kahretsin" diyerek beddua etmektedir. Çünkü onlar Tevhid’den sapmakta ve insanları şirk’e ve küfre döndürmektedirler. İnsanları şirk’e ve küfre çağıran tüm çağrıcılar, hem dâll (sapan), hem de mudill (saptıran) oldukları için, bu bedduanın muhatabıdırlar. Allah, hidayet versin.
Ayetin mealini vererek, konumuza devam edelim:
“Onları gördüğün zaman cüsseleri hoşuna gider. Söz söylerlerse, sözlerini dinlersin. Halbuki onlar (duvara dayandırılmış) keresteler gibidir. Her bir feryadı kendi aleyhlerine sanırlar. Asıl düşmanlar onlardır, sakın onlardan. Allah kahretsin onları! Nasıl da döndürülüyorlar?” (Münâfikûn: 4)
Ey Allah’ın kulları! Kendinizi Harun görüp, Karunluk yapmayınız! Söz söylerken ashabın sözlerini ama icraat ederken müşriklerin amellerini ortaya koymayınız!
'Ben Firavun değilim' demek kolaydır ama 'amelim, Firavunun ameline benzemiyor' demek gerçekten zordur!
Halkın değil, Hâlık'ın dinine uyunuz! Halka değil, Hakk'a hizmet ediniz!
Hakiki sevginin gerçek muallimi olan Hz. Muhammed'i hakikaten sevmeyen, onu tanımaktan ve onu örnek almaktan âciz olanlar, sahte sevgilerle ve yalancı sevdalarla kendilerini avutmakta, dünyanın boş işleriyle avunmakta ve neticede aldanmaktadırlar!
Yüce Allah bize güzel konuşan ve güzel yazan edîpler ve kâtipler olun, demedi! Rabbu'l Âlemîn bizlere, sadece kendisine kulluk yapmamızı ve sâlih amel işleyerek, sâlih bir kul olmamızı emretti. Güzel konuşmaya ve güzel yazmaya ayırdığınız zamandan fazlasını, güzel bir Müslüman olmaya ayırınız. Edîp, şâir, kâtip, filozof, bilim ya da film adamı olmayı değil, mü'min olmayı ve mü'min olarak Huzur-u Rahmân'a varmayı hedefleyiniz!
İlim ehli olmaya ya da neslinizden gelen evlatlarınızın ilim ehli olarak yetişmelerine uğraş veriniz. İlmin olmadığı bir mekanı zulüm istilâ eder. İslam, ancak ilimle vücut bulur. İslam'a bağlılıktaki sadakatinizi ilme verdiğiniz değerle gösteriniz. Ama unutmayınız ki, siz ilme bütün vaktinizi vermezseniz ilim size hiçbir şey vermez. Bu konuda alimler aynı manayı tazammun edecek şekilde, farklı lafızlarla çok sözler sarf etmişlerdir. Bir tanesini zikretmek isteriz:
“Bütün zamanını ilme vermedikçe, ilim sana bir kısmını bile vermez. İlme, zamanının bir kısmını verirsen, o sana hiçbir şey vermez.” Yani sen, ilme tüm zamanını verirsen, ilim sana az bir şey verir. Sen, ilme az zamanını verirsen, o sana hiçbir şey vermez.
Bu nedenle, ilimle meşguliyeti hobi olarak görmeyiniz. Boş zamanlarda ilimle uğraşarak, ilmi -size göre- yapacak daha önemli işleriniz olmayan vakitlere sıkıştırmayınız! İlim asla kuma kabul etmez. İlme, sevdanızı ispat etmelisiniz, ona tüm zamanınızı ayırmalısınız ki, o da size bazı güzelliklerini açsın. Hayatınızın odak noktasında; işlerin başında, ortasında ve sonunda ilim olmalıdır. İlim; teallum demektir ki sabır, azim, fedakârlık ve istikrar ister. Teallum; yapısı itibariyle tekellüf ifade eder yani ilim, bab bab, bölüm bölüm, kısım kısım, mesele mesele yani parça parça şekilde sabırla, sebatla, külfete girerek, zorluklara ve zahmetlere katlanarak, sıkıntılara göğüs gererek, Allah rızası için tahsil edilir.
Tebliğ; Allah'a çağırmak demektir; bağırmak değildir! Çağırma ile bağırma arasında kalın bir çizgi vardır. O çizgi, hikmet çizgisidir. Çağrı; akıl sahiplerine, bağırma ise hayvanâta yapılır! Hikmetle söz söylemeye 'tebliğ' denirken, hikmetsiz konuşmaya 'patavatsızlık' denmektedir! Dinsizleri dine çağırmak ne kadar önemli ise, hikmet, güzel öğüt ve yumuşak söz söylemek de o kadar önemlidir. Bunlarsız konuşmaya 'densizlik' denir. 'Dinsiz' olmaktan da 'densiz' olmaktan da sakınınız! Birincisi inançsızlığı, ikincisi de ahlâk ve edepten mahrumiyeti ifade eder.
Câhiliyyeden İslam'a geçiş Tevhid ile olur. Tevhid; sâlih ameller ve güzel ahlâk ile korunabilir. İslam'ın akidesini alıp, ahlâkından uzak durmak ciddi bir tutarsızlıktır. Bu tutarsız hal, gelecekte sahibini korkunç bir girdabın içine alıp, neticede azaba sürükleyebilir. İslam'ı bir bütün olarak almamanın sonuçları korkunç olabilir. Bu sözler, ümitsizliğe değil, şuurlanmaya sevk edici olmalıdır. Kul, devamlı ümit ve korku arası bir hâlet-i rûhiyye ile hareket etmelidir. Allah'tan ümit kesmemek ne kadar önemli ise, sâlih amellerde yarışarak, Rabbimizin rahmetini ummak da o kadar önemlidir. İtikâd ve sosyal yaşantıda itidâlden sapmayınız! Selâmet yolu; Kur'an ve Sünnet'e uyarak, her meselede Peygamberi ve ashabını örnek almaktır. Atalara ve geleneklere uyarak, çağlara göre uydurulmuş ahlâk ve değerler manzumelerine uymak, ileri görüşlülük veya medenî olmak anlamına gelmez! Atalar dinine uymak, gericiliktir! Kurtuluş ise, ancak Allah'a kulluk ile mümkündür. Allah'a kulluk; evrenin yaratıcısının dışında ululanan tüm sahte ma'budları reddederek, kullara kulluktan kurtulmak, sadece Allah'a iman ederek, bu iman üzere sâlih amel işlemek, Allah'ın zâtı, sıfatları, fiilleri, hükmü, irâdesi ve rızası dışında büyük kabul etmemek "Allahu Ekber/Allah en büyüktür" diyerek, her meselede Allah'ı büyüklemek ve O'nun ne indirdiğine ve ne dediğine başvurarak hareket etmek demektir.
Rabbim, razı olduğu kullarından eylesin. Rabbinden gâfil olanları dosdoğru yola iletsin. Âmin.
Allah'a hamd, Rasûlüne salât ve selâm olsun. "İnsanlar uykudadırlar, öldükleri vakit uyanırlar." Bu sözün Arapçası şöyledir: النَّاسُ نِيَامٌ فَإذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا İmam Gazâlî, bu sözü, İhyâ, el-Munkızu Min'ed Dalâl gibi bazı kitaplarında senedsiz olarak Peygamberimizin sözü olarak nakletmiştir. el-Bânî, bu sözün Hadis olarak aslı olmadığını belirtmiştir. Irâkî, bu sözün Hz. Ali'ye nispet edildiğini söylemiştir. İbn-i Asâkir ise, bu sözü mevkûf olarak Hz. Ali'den rivâyet etmiştir. Meşhur olan görüşe göre bu söz, Hz. Ali b. Ebî Tâlib radıyallâhu anhu'ya nispet edilmektedir.
İmam Gazâlî, bu sözü, İhyâ, el-Munkızu Min'ed Dalâl gibi bazı kitaplarında senedsiz olarak Peygamberimizin sözü olarak nakletmiştir. el-Bânî, bu sözün Hadis olarak aslı olmadığını belirtmiştir. Irâkî, bu sözün Hz. Ali'ye nispet edildiğini söylemiştir. İbn-i Asâkir ise, bu sözü mevkûf olarak Hz. Ali'den rivâyet etmiştir. Meşhur olan görüşe göre bu söz, Hz. Ali b. Ebî Tâlib radıyallâhu anhu'ya nispet edilmektedir.
Manası itibariyle doğru bir sözdür. Gerçekten insanların çoğu uykudadırlar. Yani ölümden sonra kendilerine fayda verecek şeylerden habersiz ve gaflet içerisinde bir hayat yaşamaktadırlar. Bu kimseler ölümden sonra kendilerine gelecekler, gerçekleri bilecekler, görecekler, pişman olacaklar ama bu pişmanlık kendilerine fayda sağlamayacaktır. Bu insanlar eğer dünyada yaşarlarken uyanık yani kendilerinde olsalardı, ölmeden önce gerçeklerin farkına varırlar ve ölümden sonrası için kendilerine fayda verecek sâlih amellere yönelirlerdi. Oysa insanların çoğu, bu şuurdan yoksundurlar. Onlar, ölümün sekerâtı (can çekişmesi) zamanında, artık hayattan tamamen ümitlerini kesmiş ve ölmek üzere oldukları bir anda, ölüm melekleri ve azap ile karşılaştıkları o korkunç zaman diliminde tarifsiz bir pişmanlık ve ümitsizlik yaşayacaklardır. Bu öyle bir haldir ki, yaşamayanın anlamaktan âciz kalacağı bir korku ve pişmanlık girdabıdır. Böyle bir durumda insanların çoğu, keşke Allah'ın bana farz kıldığı şeyleri yerine getirseydim, keşke Allah'ın bana yasakladığı haramlardan sakınsaydım, keşke Peygamberle beraber bir yol edinseydim, keşke falanı dost edinmeseydim, keşke uyarılara kulak verseydim diye düşünecek ve faydasız keşke'ler içinde boğulacaktır! Henüz hayatta iken Allah'a kulluk etmeye yanaşmayan, alnı secdeye varmayan, Allah yolunda olmayan kimseler "ah, vah, eyvah, imdat" diye feryat edecekler, inleyecekler ama bu son pişmanlık kendilerine hiçbir yarar sağlamayacaktır.
Kur'an'ın bildirdiğine göre, Firavun da ölüm anında iman etmeye kalkışmıştı. Ama heyhât! Son andaki iman, kime fayda sağlamış ki!
"…Nihâyet (Firavun) boğulacağı anda şöyle dedi: 'İsrâiloğullarının iman ettikleri (ilâh)dan başka hiçbir ilâhın olmadığına inandım. Ben de Müslümanlardanım' " (Yûnus: 90)
Heyhât! Artık çok geç! Müslüman dedelerimizin "son pişmanlık fayda vermez" dedikleri durum, öncelikli olarak bu an için geçerli olsa gerek! Daha birkaç dakika önce Hz. Musa'ya ve ona inanan mü'minlere kin kusan, öfkesinden barajlar gibi taşan, intikam naraları atan, büyük bir kibirle أَنَا رَبُّكُمُ الأَعْلَى "ben sizin en yüce rabbinizim” (Nâziât: 24) diyerek rablık iddiasına kalkışan, hayattayken elindeki geniş imkânlara güvenerek Allah’a kulluğa yanaşmayan Firavun işte Allah'ın ansızın yakalaması karşısında bir anda kuzuya dönüyor ve وَأَنَاْ مِنَ الْمُسْلِمِين "ben de Müslümanlardanım" diyor. Ama böyle bir imanı Allah kabul etmiyor, istifhâm-ı inkârî ile ona soruyor:
"Şimdi mi (ümidi kesince mi iman ediyorsun)? Halbuki sen bundan önce isyan etmiş ve fesatçılardan olmuştun." (Yûnus: 91)
İmtihanın son bulduğu, ölüm meleklerinin geldiği, cehennemlik olduğu açıkça belli olduğu o anda, hiçbir inkârcının iman etme teşebbüsü, kendisine fayda vermeyecektir. Zira artık imtihan son bulduğu için, gözünden gayb perdesi kalkmış, ölüm meleğini karşısında görmüş ve cehennemdeki yeri kendisine gösterilmiştir. O an geldiği vakit, bütün inkârcılar aynen Firavun gibi iman etmeye kalkışacaklar ama Allah onların bu son andaki ümitsizlik içinde yaptıkları iman ikrarını kabul etmeyecektir.
Öyleyse, henüz dünyada yaşarken ve imtihan devam ederken uykuda ve gaflet içinde olmamak için, dünyada bir garip veya bir yolcu gibi olmak gerekir.
Abdullah İbn-i Ömer radıyallâhu anhumâ'danrivâyet edildiğine göre, o şöyle demiştir:
"Akşama eriştiğinde sabahı bekleme, sabaha eriştiğinde akşamı bekleme. Sağlıklı olduğun sırada hastalık halin için hazırlık yap. Hayatta iken de ölüm için hazırlık yap.' " (Buhârî, Rikâk, 2)
Bu konunun daha anlaşılır olması için başka bir Hadis-i Şerif hatırlatalım. Rasûlullahaleyhisselâm bir adama şöyle buyurmuştur:
Ölümünden önce hayatını!" (Hâkim, Müstedrek,4/341, 7846)
Bu Hadis, İmam Buhâri ve İmam Müslim rahmetullâhi aleyhimâ’nın şartlarına göre sahihtir. El-Bânî de, 1077 Hadis numarası ile bu Hadis’in sahih olduğunu belirtmiştir.
O halde dünyada kazandığımız dünyalıkları değil, bu beş şeyi büyük ganimet bilmemiz gerekir: Gençlik, sıhhat, zenginlik, boş vakit,ömür. Kimse gençliğine, sağlığına, zenginliğine, boş vaktine ve ömrüne güvenmesin! Hepsi bir gün biter, hepsi bir gün geçer gider. Bu nimetler elimizde iken, bunları Allah’a kulluk vasıtası bilmeliyiz. Bu fırsatları nefsimizin bitmez tükenmez, boş ve süflî arzularını tatmin yolunda kullanmamalıyız! Dünyada bir yolcu olduğumuzu, asıl varılacak yerin Allah’ın huzuru olduğunu aklımızdan bir an bile çıkarmamalıyız!
Dünyada iken gaflet uykusunda olmamak için, dünyada bir garip ya da yolcu gibi olmak gerekiyorsa; garip veya yolcu olmanın anlamı ise, akşama ulaşınca sabahı beklememek, sabaha ulaşınca da akşamı beklememek, sağlıklı iken hastalık zamanı için, hayatta iken de ölüm için hazırlık yapmak ve ölüme her an hazırlıklı olmaksa; kaçımız gaflet uykusunda değiliz dersiniz?
Sözümüzün başı da sonu da Allah'ın irade ve ahkâmını zikretmek, fikretmek, fıkhetmek ve iman etmektir. Bakalım Rabbimiz, dünya hayatı hakkında ne buyurmaktadır:
"Bilin ki dünya hayatı ancak bir oyundur, bir eğlencedir, bir süstür, aranızda bir övünüştür, mallarda ve evlatta -çokluklarıyla- bir yarıştır. (Bunlar) ekini, ekincinin hoşuna giden bir yağmur gibidir. Sonra o ekin gürleşir de arkasından sen onu sararmış görürsün. Sonra da ufak çerçöp olur. Âhirette şiddetli bir azap da vardır. Allah'tan bir mağfiret ve rıza da vardır. Dünya hayatı aldatıcı bir yararlanmadan başka bir şey değildir." (Hadîd: 20)
“Dünya hayatı, bir oyundan ve bir oyalanmadan (eğlenceden) başka bir şey değildir. Ahiret yurdu ise takvâ sahipleri için elbette daha hayırlıdır. Hâlâ akıllanmayacak mısınız?" (En'âm: 32)
Çocuklar gibi oyunla, oynaşla, oyalanma ve boş eğlencelerle, sabahı olmayan uykularla ölü gibi bir hayat yaşamayalım. Kur’an ve Sünnet ile kendimize gelelim, Allah’ın Ayetlerine uyarak ve İlâhî hükümleri uygulayarak hayat bulalım.
“Ey iman edenler! Sizi, size hayat verecek şeylere çağırdığı zaman Allah ve Rasûlünün çağrısına uyun. Bilin ki Allah kişi ile kalbi arasına girer ve muhakkak O’nun huzurunda toplanacaksınız.” (Enfâl: 24)
Allah’a hamd, Rasûlüne salât ve selâm ile; tüm mü’min kardeşlerimize de selâm ve dua ederek söze başlıyoruz. Rabbimiz, sözü dinleyip en güzeline uyan ve nasihatten istifade eden kullarından kılsın. Allah'ım, her türlü fitneden, zâlimlerin ve câhillerin galebesinden, kabir azabından, cimrilikten, savurganlıktan, cehennem azabından, hayat ve ölümün fitnelerinden, deccal fitnesinden, günahın açığından ve gizlisinden, borç altında kalmaktan, kul hakkına girmekten, korkaklıktan ve tembellikten, doymayan nefisten, fakirliğin ve zenginliğin fitnesinden, ihtiyarlığın bunaklığa döndürülmesinden, fitneci kadınların şerrinden, ölüm anının sıkıntılarından, mahşerin, hesabın ve sıratın musibet ve felâketlerinden sana sığınıyoruz. Bizleri yalnızca Sana kul ve Peygamberine ümmet olarak yaşat ve mü'min olarak canımızı al; ahirette mekanımızı cennet eyle. Âmin! Kur'an'a göre; dinler ikiye ayrılır: Allah'ın dini ve atalar dini. Atalar dini; geçmişten günümüze ve günümüzden geleceğe vahye yani tamamı itibariyle Allah'ın iradesine dayanmayan tüm şirk ve küfür dinlerini içine alır. Dinleri, Hâlık'ın dini ve halkın dini ya da hakiki melik olan Allah'ın dini ve zalim kralların dini diye de ikiye taksim edebiliriz. Her meselede ana fikre odaklanın, kişilere veya hikâyemsi detaylara değil! Çünkü; büyük beyinler fikirleri, orta beyinler olayları, küçük beyinler ise kişileri konuşur! Söylenen bir hakikati, kişiselleştirmeden, gereksiz şekilde sağa sola çekmeden mesaja odaklanmak aklıselim kişilerin amelidir. Gereksiz, yersiz, zamansız, hikmetsiz ve usulsüz konuşulan her söz, yapılması gereken bir sâlih ameli engeller. Bu nedenle patavatsızlığın yani yersiz ve boş konuşmanın İslam'da yeri yoktur!
NASİHATLER 2
Allah’a hamd, Rasûlüne salât ve selâm ile; tüm mü’min kardeşlerimize de selâm ve dua ederek söze başlıyoruz. Rabbimiz, sözü dinleyip en güzeline uyan ve nasihatten istifade eden kullarından kılsın.
Allah'ım, her türlü fitneden, zâlimlerin ve câhillerin galebesinden, kabir azabından, cimrilikten, savurganlıktan, cehennem azabından, hayat ve ölümün fitnelerinden, deccal fitnesinden, günahın açığından ve gizlisinden, borç altında kalmaktan, kul hakkına girmekten, korkaklıktan ve tembellikten, doymayan nefisten, fakirliğin ve zenginliğin fitnesinden, ihtiyarlığın bunaklığa döndürülmesinden, fitneci kadınların şerrinden, ölüm anının sıkıntılarından, mahşerin, hesabın ve sıratın musibet ve felâketlerinden sana sığınıyoruz. Bizleri yalnızca Sana kul ve Peygamberine ümmet olarak yaşat ve mü'min olarak canımızı al; ahirette mekanımızı cennet eyle. Âmin!
üKur'an'a göre; dinler ikiye ayrılır: Allah'ın dini ve atalar dini. Atalar dini; geçmişten günümüze ve günümüzden geleceğe vahye yani tamamı itibariyle Allah'ın iradesine dayanmayan tüm şirk ve küfür dinlerini içine alır.
Dinleri, Hâlık'ın dini ve halkın dini ya da hakiki melik olan Allah'ın dini ve zalim kralların dini diye de ikiye taksim edebiliriz…
Allah'ı hakkıyla tanıyamayan (Zümer: 67), Hak dini din edinmeyen (Tevbe: 29) ve kendilerine: “Allah’ın indirdiğine uyun!”denilince; "hayır, biz atalarımızı üzerinde bulduğumuz yola uyarız" (Bakara: 170; Lokman: 21) diyen kâfir ve müşrik kimselerin yolundan sakının!
"Rabbimiz biz, 'Rabbinize iman edin' diye imana çağıran bir davetçiyi işittik ve iman ettik. Rabbimiz, günahlarımızı bağışla, kötülüklerimizi ört, ruhumuzu da iyilerle birlikte al." (Âl-i İmrân: 193)
Unutmayınız ki, Allah katında hak din İslâm'dır (Âl-i İmrân: 19) ve Allah, İslâm'dan başka hiçbir dini kabul etmeyecektir.
"Kim İslâm'dan başka bir din ararsa, (o din) ondan asla kabul olunmaz ve o, âhirette zarara uğrayanlardan olur." (Âl-i İmrân: 85)
üHer meselede ana fikre odaklanın, kişilere veya hikâyemsi detaylara değil! Çünkü; büyük beyinler fikirleri, orta beyinler olayları, küçük beyinler ise kişileri konuşur!
Söylenen bir hakikati, kişiselleştirmeden, gereksiz şekilde sağa sola çekmeden mesaja odaklanmak aklıselim kişilerin amelidir.
üGereksiz, yersiz, zamansız, hikmetsiz ve usulsüz konuşulan her söz, yapılması gereken bir sâlih ameli engeller. Bu nedenle patavatsızlığın yani yersiz ve boş konuşmanın İslam'da yeri yoktur!
üYALNIZCA ALLAH'A DAYAN, O'NA TEVEKKKÜL ET, O'NA GÜVEN, O'NDAN BEKLE, O'NDAN İSTE, BÜTÜN İŞLERİNİ O'NA HAVALE ET VE HER HUSUSTA O'NUN RIZASINI GÖZETEREK SABRET VE HİKMETLE HAREKET ET!
Müslümanlık; İslam'ı, ilmi ve itibarı geçim vasıtası yapmadan, helalinden kazanmak için onurlu, mütevazi, şüpheden uzak, helal ve temiz olan rızkın peşine düşmek, insanların vefasızlığı nedeniyle umutsuzluğa düşmeden Yüce Mevla'ya sığınıp dayanmak, meşru olan geçim yolunda, gerek Müslümanlardan ve gerekse cahillerden gelen incitici ve üzücü tavırlar karşısında Allah için sabrederek ve şükrederek bir hayat yaşamaktır!!
üİLMİN NEŞREDİLMESİ; İLİM EHLİ KİMSELERİN YETİŞMESİYLE, İLMİN ORTADAN KALKMASI DA, ALİMLERİN VE İLİM TALEBELERİNİN ÖLMESİYLE VE GERİDE İLİMDEN ANLAMAYAN DEĞERSİZ KİMSELERİN KALMASIYLA OLUR!
İlim ehline ve ilim talebelerine değer vermeyen, ilmin yaygınlaşması için, ilim yoluna girmiş Müslümanları baş tacı etmeyen bir toplumun Müslümanları, -gafleten veya cehaleten- câhiliyye sistemine hizmet ediyorlar demektir!
üSİZE HAYAT VERECEK ŞEYLERE ÇAĞIRDIĞI ZAMAN, ALLAH VE RASÛLÜNE UYUN!
Cahillerin alimlik, alimlerin seyyar satıcılık, ırgatlık, amelelik ve tezgahtarlık yaptıkları zaman, ahir zamandır! O zamanda alim-zalim, mü'min-kâfir, iyi-kötü, güzel-çirkin, faydalı-zararlı, hayırlı-şerrli birbirine karışmıştır. Böyle bir dönemde hatipler çoğalır, sâlih amel işleyenler azalır; ilim, makam ve itibar için talep edilir, Allah'ın rızası gözetilmez. Fısk-u fücur, fitne, fesad, fuhuş, fâiz, içki, kumar, gıybet, iftira, zulüm ve ahlâkî çöküşle birlikte kalbî, kavlî, amelî, bedenî ve rûhî hastalıklar alabildiğine yaygınlaşır. Zengin, makam sahibi ve güzel konuşan kimselere iltifat edilir. İnsanların bindikleri araba, giydikleri elbise, fizîkî görünüm, apolet, kariyer, rütbe ve makamları itibar görmelerinin ölçütleri sayılır. İlim, fen, iman, takvâ, ihlâs, ihsan, güzel ahlak, kişilik, ehil olmak ve meselelere vukufiyet ehliyeti gibi yetenekler kıymetini yitirir. Âmir ve memur birbirine karışır... Bir kimse, allâme-i cihan olsa bile, hiçbir meziyeti olmayan, sıradan bir rütbeli ve makam sahibinin yanında memur ve hizmetçi kabul edilir. Parası ve şöhreti olan kadın veya erkekler gökten inmiş gibi abartılarak yüceltilir, alkışlanır. İşte o devirlerde, Kur'an bir vadide, insanlar ise diğer bir vadide yaşarlar. İnsanların yaşanabilirlik adına tercih ettikleri yaşam alanlarının, dünyevî zenginlikleri içermesi yeterli kabul edilir. O zaman, Kur'an'ın ancak resmi, İslam'ın ise ancak ismi kalır. O dönemin insanları, geçmişten gelen alışkanlıkla "ben de müslümanım" deseler dahi, Kur'an'ın içindeki hiçbir Sûreden ve Ayetten haberleri yoktur. Kendilerini İslam'a nispet etseler de, İslam nedir, iman nedir, kitap nedir, bilmezler. İnsanlar, o devirlerde vahiyle tüm irtibatlarını koparmışlar ve akıl, mantık, felsefe, demagoji, itiraz, tartışma, şüphe, eleştiri, inkâr ve şirk bataklığında medeniyet inşa etmeye çalışmaktadırlar. Yalnızca akıl ve bilim temeli üzerine kurulan madde medeniyeti! Peygamberimizin Hadisleri, bu zamanlardan sakındırmakta, bu ve benzeri durumların ortaya çıktığı devirlerde vahiysiz yaşamanın âdeta oksijensiz kalmak gibi olduğuna dikkat çekilmektedir. Yaşamak için insan nasıl ki, oksijene, havaya, suya, yiyeceğe ve yaratılışına uygun koşulların oluşmasına muhtaç ise, manen hayatta kalmak için de, her insan kendisine hayat verecek olan Allah'ın Ayetlerine ve Peygamberimizin Sünnetine muhtaçtır.
Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:
"Ey iman edenler! Sizi, size hayat verecek şeylere çağırdığı zaman Allah ve Rasûlünün çağrısına uyun..." (Enfâl: 24)
"İşte böylece sana da emrimizle bir ruh (Kur'an'ı) vahyettik. Sen, kitap nedir, iman nedir bilmezdin. Fakat biz onu kullarımızdan dilediğimizi kendisiyle doğru yola eriştirdiğimiz bir nur kıldık. Şüphesiz ki sen doğru bir yolu göstermektesin." (Şûrâ: 52)
üİLİM ÖĞRENMEYİ, 'BOŞ İŞ' OLARAK GÖRENLERE YAZIKLAR OLSUN!
İlim ehli Müslümanlar, Allah'tan başkasına dayanmayarak, onurlu ve mütevazi şekilde geçimini sağlamak için dünya işlerine girince, "oh, oh, çok iyi olmuş" diyenler, ilerde meydanlar alimsiz kaldığında "ah, ah" demeye başlayacaklardır!
İlim ehlinin dünya işlerine girmesine ya da -Allah korusun- dükkan, tezgah ve dünyalıklara esir olmasına "iyi olmuş" diyenler, Allah'ın ilk emri olan "oku" fermanına uyarak, lütfen ilme yönelsinler. Ve alimlerin boşalttığı kürsülerdeki o yerleri, ehil alimler olarak doldursunlar!
İlmin değerini bilmeyen, dünyalıkları ve parayı her şeyden çok seven, Allah'ın imtihan vasıtası ve rızık olarak verdikleri hususunda şımarıp cimrileşen, ne için yaratıldığını unutmuşçasına şuursuzca hareket eden ve yaptıklarında "Allah ne der acaba?" diyerek, Yüce Rabbimizin rızasını dikkate almayan insanların ve amellerinin şerrinden, onlar gibi olmaktan Allah'a sığınırız. Rabbimiz bu insanlara bizi muhtaç etmesin, bunların yerine daha hayırlı dostlar nasip etsin. Ancak Allah'ı seven ve Allah'ın da kendilerini sevdiği dostlar... Amin!
üİLİM SABIR İSTER:
İlim öğrenmek için; ciddi bir talep, çalışma, azim, sebat, sabır, hepsinden önemlisi de ihlas, takvâ, ehil kimselerden ve sahih kaynaklardan yararlanmak ve aşamalı bir program takip etmek gerekir.
Yata yata kimse ilim sahibi olamaz. İnsankarnını doyurmak için bile ne kadar çalışıyor. (Hatta pek çok insan, yaşamı "ekmek kavgası, geçim dünyası" olarak niteliyor!) Hazır lokmayı yemenin bile pek çok zahmeti ve merhaleleri bulunmaktadır. "Kimse aşım piş, ağzıma düş" demediğine göre, şereflerin ve sıfatların en üstünü olan ilim sıfatını elde etmek için hiçbir çaba gerekmediğini düşünmek büyük gaflettir...
"Yarım hurma ile de olsa, cehennem ateşinden korunun. Bunu da bulamayan güzel bir sözle ateşten korunsun" (Buhârî, Edeb, 34) buyurmuştur. Siz, elinizdeki bir çuval hurmayı az bulup on çuval olmasını beklerken, belki nice din kardeşleriniz bir tek hurmaya bile sahip olmayabilirler. Siz, borç ödemeyi, ondan sonra infâk etmeyi beklerken belki de infâk edecek kadar ömrünüz olmayabilir. Hayırlı işlerinizi geciktirmediğiniz gibi, Allah katında hayırlı olan işleri de geciktirmeyiniz!
üİNSANLARA ZULMETMEKTEN VE MAZLÛM BEDDUASI ALMAKTAN SAKININ!
Bir Hadîs-i Şerîf'e göre; üç kişinin duası müstecâb'dır yani hemen kabul edilir:
"Üç dua vardır ki, bunlar şüphesiz kabul edilir: Mazlûmun (zâlim hakkındaki) duası/bedduası, misafirin (ev sahibi hakkındaki) duası ve babanın evladına duası." (İbn-i Mâce, Dua, 11)
Bu üç duadan birisi beddua, diğer ikisi ise hayır duasıdır. Biz, kısmen mazlûmun bedduası hakkında duralım.
Zâlim aleyhine olan mazlûmun günü, zâlimin mazlûm aleyhine olan gününden daha çetindir.
Mazlûmun, zâlim sebebiyle haksızlığa uğradığı gün çektiği sıkıntıdan, mazlûmun zâlimden hakkını alacağı gün zâlimin çekeceği sıkıntı kat be kat daha şiddetlidir. Hiçbir mazlûm, hesap gününde zâlimlerin çektiği kadar sıkıntı çekmez! Bu gerçek, ruhlarda bir tesellidir.
O gün, zâlimlerin keyiflerine göre değil, âdil olan Allah'ın hükümlerine göre hükmedilecektir. Her zaman olduğu gibi mutlak egemenlik sahibi, imtihan sonuçlarına göre hesap soracak ve o gün baldırlar açılacak, her şey ortaya konulacaktır. O günün dehşetinden Rabbimiz, hepimizi muhafaza etsin.
"Mazlûmun duasından sakın! Çünkü mazlûmun duası ile Allah arasında hiçbir engel yoktur." (Buhârî, Kitâbu'l Mezâlim ve'l Ğasb, 9)
üMÜSLÜMAN, DOSTA DA DÜŞMANA DA EMİN (GÜVENİLİR) OLMAK ZORUNDADIR.
Şayet bugün itibariyle bazı toplumlar hakkında; "falanlar size, öğle vakti saat 1'de geleceğim demişse, buluşma yerine 2'de gidin 1 saat bekleyin, eğer 3'de gelmezse 4'de ayrılın" sözü insanların dilinde darbımesel haline gelmişse, el-Emin (güvenilir, doğru sözlü, dürüst) ismine sahip olan Hz. Muhammed'in ümmeti olduğunu söyleyen birtakım insanların söze sadakat konusunda ne korkunç bir duruma düştüklerini görmek gerçekten esef verici bir durumdur. Oysa Müslüman bir söz vermişse mutlaka o sözünü zamanında ve en güzel şekilde yerine getirmelidir. Peygamberimiz bir Hadisinde:
Peygamberimiz hicret esnasında, Hz. Ali'nin kendi yatağına yatmasını ve kendisinin hicret etmesine sebep olan, memleketinde yaşamaktan kendisini men eden, kendisine zulümler eden Mekke müşriklerine ait eşyaları sahiplerine ulaştırmasını emrediyor. Evet, Peygamberimizin emanete vefâ anlayışı bu idi! O, sapla samanı karıştırmıyordu. "Müşrikler bana eziyet ettiler, beni memleketimden çıkmaya zorladılar; o halde ben de onların mallarını ganimet olarak alayım, nasılsa bu bir savaştır ve bu eşyalar da savaş ganimetidir" diye zorlama te'villere başvurmadı! Peygamberimizi tanımayanlar belki benzer davranışlar sergileyebilirler ama, Mekke müşrikleri bile, Peygamberimizin böyle davranacağına zerre kadar ihtimal vermeyecek şekilde onu tanıyor ve en değerli eşyalarını ona emanet ediyordu. Şayet o, güvensiz biri olsaydı, müşrikler, birbirlerine dahi güvenemedikleri o değerli malları Peygamberimize gözü kapalı teslim edebilirler miydi? O halde, emin (güvenilir) olmak lafla olmuyor, amelle oluyor! Pekiyi, siz olsanız ne yapardınız? Aynı durumla karşılaşsaydınız, o malları sahiplerine ulaştırır mıydınız? Eğer ameliniz, Peygamberimizin Sünnetine uyuyorsa ne mutlu sizlere! Yok, değilse Allah hallerinizi/hallerimizi ıslah etsin! Bize düşen vazife; herkese karşı emanetler konusunda vefalı, dürüst, doğru sözlü ve güzel ahlâk sahibi olmaktır. Yalan söylemek, söz verip sözünden caymak, emanete hiyanet etmek, yalancı şahitlik etmek, husûmet esnasında haddini aşmak gibi davranışlar, münâfıkların amellerindendir. İmanın kemâli, emin olmaya bağlıdır.
üGüler yüz ve güzel söz; meşâğıl-i dünyeviyye (dünyevî meşguliyetler) için bir kolaylık ve meşâkil-i dünyeviyye (dünyevî problemler)in cümlesi için de, gönüller fetheden bir anahtardır.
üALİMLER, FAZLADAN DİL ÖĞRENMENİN FARZ-I KİFÂYE OLDUĞUNU SÖYLERLERKEN, MAALESEF Kİ -ÇOĞUMUZUN DA BİLDİĞİ GİBİ- PEK ÇOĞUMUZ, KENDİ ANA DİLİNİN GRAMER, İMLÂ VE LÜGATINI DAHİ BİLMİYOR!
ÖNCELİKLİ OLARAK KENDİ ANA DİLİMİZİ ÖĞRENMEMİZ ŞARTTIR!
BİR DİLİ MÜKEMMEL BİLMEK, İLETİŞİMİN DE SAĞLIKLI OLMASINI SAĞLAR. DİLİ YARIM YAMALAK BİLMEK İLETİŞİMDE DE SIKINTI DOĞURUR.
ANA DİLİNİ GÜZELCE BİLEN BİR KİMSE, İKİNCİ BİR DİLİ DE KOLAY ÖĞRENİR.
BİR TANE DİLİ BİLE YETERİNCE BİLMEYEN KİMSE, OKUYARAK VEYA DİNLEYEREK KENDİSİNİ İLİM BAKIMINDAN YETERİNCE YETİŞTİREMEZ; ÇÜNKÜ, ANLATILANLARI YETERİNCE ANLAYAMAZ!
Allah Sübhânehu ve Teâlâ şöyle buyurmaktadır:
"Biz gönderdiğimiz her bir Peygamberi -kendilerine apaçık anlatsın diye- ancak kendi kavminin diliyle gönderdik. Artık Allah kimi dilerse saptırır, kimi dilerse de doğru yola iletir. O, Azîz'dir, Hakîm'dir." (İbrahim: 4)
"Göklerle yerin yaratılması, dillerinizin ve renklerinizin farklı olması O'nun Ayetlerindendir. Şüphesiz bunlarda alimler (bilenler) için Ayetler (ibretler) vardır." (Rûm: 22)
“(Rahmân) ona (insana) beyanı (konuşmayı, yazmayı, anlama ve anlatmayı) öğretti.”(Rahmân: 4)
ü NAMAZLI KUL (MUVAHHİD İNSAN) OLUNUZ!
Mâûn Sûresini açıklarken; Allah, namaz kılmayanları tehdit bile etmediği halde [Bu söz bir açıdan doğru, başka açıdan yanlış olur! O başka açı da, namazsızlığı meşrulaştırma çabasıdır! Allah, müşrikleri namaz kılmıyorsunuz diye neden tehdit etsin ki? Namaz, mü'minlere farzdır; O, iman etmeyenleri tehdit eder. Nihayetinde cehenneme gidenler, "biz namaz kılanlardan değildik" (Müddessir: 43) demiyorlar mı? Aslında bu Ayet, namaz kılmayan inkârcıları da tehdit etmektedir. Ama iman edip de namaz ehlinden olmadıkları için. Kâfir ve müşrik oldukları halde namazı terk ettikleri için değil tabii ki!], gerektiği şekilde namaz kılmayanları lanetlemektedir, diyenler acaba Mâûn Sûresini ve Kur'an'ı ne kadar anlamışlardır! Bu ifade ile, namaz kılmayanlara pirim verme çabasından başka bir amaç hedeflenmemektedir! Allah, Kur'an'da namaz kılmayanları, Rabblerinin huzurunda secdeye varmayanları, yalnızca kendisine iman ve ibâdet etmeyenleri şiddetle tehdit etmiştir. Şirk koşanları ve secdeden kaçanları ebedi cehennem azabı ile uyarmıştır. Bundan dolayı, "doğru düzgün namaz kılmamaktansa, hiç kılmam daha iyi" gibi tutarsızca bir sözü kimse haklı gösteremez! Allah, insanları kendisine iman ve ibâdet etsinler diye yaratmıştır. Her kulun vazifesi; O'na iman edip, onun huzurunda namaz farizasını ikame etmektir. Fakat dünya imtihan alanıdır; ister yapar, ister yapmaz. Sonuçlarına katlanmak şartıyla, bu, şimdilik kişiye bırakılmıştır.
Kul, kötülüklerden kurtulmak istiyorsa namaza önem vermelidir. "Kötülükler işliyorum" diyerek kulluğu büsbütün terk etmemelidir! "Çalıştığım işyerinde namaz kılamıyorum/kıldırmıyorlar" gibi ucuz bahanelerin arkasına sığınmamalıdır. Aslında namaz kılmıyor olması, onun akidesinin bozukluğunun en büyük delilidir ama bizim vurgulamak istediğimiz mesaj daha önemli ve önceliklidir. O da; her insan, namazlı kul yani muvahhid kul olmaya çalışmalıdır. Hele hele de, imanla, namazla hiçbir alâkası olmadığı halde, namaz kılan bazı Müslümanları bazı ahlâkî zaaflarından ve kişisel yanlışlarından dolayı eleştirip, "benim kalbim temiz, ben birçok konuda namazlı kimselerden daha iyiyim, namaz kılmasam da olur, Allah affeder" diyerek, insanlar üzerinden İslam'a saldırması kimsenin hakkı olamaz! Aslında bu mesele; namazı alet ederek, namaz kılanların eleştirisi üzerinde deveran etmektedir. Belki kişisel değerlendirildiğinde birçok ferdin eleştirisinde haklı olunabilir; zira haddizatında o kimseler belki de şirk içindedirler. Ama dediğimiz gibi, mesele sadece şirk içindeki namaz kılıcılara matuf olsa, o kimselere "akidenizi tashih edin" denir, konu kapanır. Ama mesele; namaz üzerinden, Allah'ın bir emrine muhalefet boyutuna kadar gelirse yani 'namaz olsa da olur, olmasa da sorun değil' söylemleriyle, Allah'ın hükmünü küçümseme noktasına getirilirse, bu durum kabul edilemez!
Namaz, mü'minlere farzdır, onun için herkesin namaz kılma ehliyetini elde etmeye yani iman sahibi olmaya çaba göstermesi gerekir. Yukarıdaki sözü söyleyenlerin maksatları farklıdır. Namazsız müşrikleri övmek, namazlı muvahhidleri yermektir. Açıklamamız; o maksada cevap niteliğindedir. Yoksa namaz kılmayanın hükmü ya da namazsızların durumu konusu ele alınmamıştır.
üOKUMAYAN, OKUTMAYAN, YAZMAYAN, DİNLEMEYEN, TAHAMMÜLSÜZ VE SABIRSIZ BİR TOPLUM OLDUK!
İnsanların, konuşanı beş dakika dikkatlice dinleyemediği, bir yazıyı on dakika okumaya tahammül edemediği, pek çoklarının, hayatı -sözde- hızlı yaşadığı bir dönemde, uzun yazılar maalesef ki okunmamaktadır. Okumayı seven kimseleri istisna ediyoruz ama muhataplarını müstesna edilen birkaç kişi olarak belirlemekbir yana, herkese hitap eden kimseler genel psikolojiyi dikkate almak zorundadırlar. Kendi muhitimde dahi, tecrübe ile sabittir ki, devamlı okuyan, okuyucu olan kimseler -yüzdelik nisbeti açısından- neredeyse yokluk hükmündedirler. Önemli bir meseleyi anlatırken dahi, on dakika dinlemeye sabır gösteremeyen kimselere onlarca sayfalık bir yazıyı verip, onların o yazıyı okuyacağını sanmak pollyannaca'ca bir hayalcilik olur. Yani bu durum, gerçeklere gözleri kapatıp, hayata hayal penceresinden bakmaktır.
Fikirlere fikirle karşılık veremeyen ve kaba kuvvete başvuran zorbaları, tarih, zalimler ve mağluplar listesine kaydetmiştir.
Düşüncelere tahammülsüz olanlar, aynı zamanda fikirsiz olan kimselerdir.
Muhatabına insânî saygıyı esirgeyen kimse, ağzıyla kuş dahi tutsa kimseden saygı bekleyemez.
Hakaret ile hakkı söylemeyi birbirine karıştırmamak gerekir.
Dünyadaki insanların farklı inançları ve düşünceleri olabilir ama kimse, farklılığını fark ettirmek adına kimseye saldıramaz ve saygısızlık edemez. Zira kalpleri değiştiren ancak Allah'tır, kullar değil! Kendi kalbine hâkim olamayan insanları yargılamak veya yadırgamak büyük bir çelişkidir! Müslümana düşen, ancak hakkı söylemektir.
Edeb, ahlak, saygı, merhamet, hikmet, yumuşak hitap, güzel söz, güler yüz, sabır, teennî gibi sıfatlar; tüm sâlih amellerin bir parçasıdır. Bunlarsız yapılan ibâdetler, görüntüde ve sözde vardır; özde yoktur. Meselâ; Yan yana duran bir insan ile insan görünümündeki bir heykele birkaç kilometre uzaktan baktığımızda ikisini de 'insan' olarak görürüz. Ama yaklaştığımızda insan olanın can ve ruh sahibi olan ve yukarıdaki sıfatları taşıyan kimse olduğunu kabul ederiz. Heykel ise sadece bir surettir ve insan değildir. Aynen bu misaldeki gibi, ruhsuz bir heykel gibi olmayalım; o istese de gülemez, güzel söz söyleyemez. Ya insan? İnsan bu güzel sıfatları kuşanmak için yaratılmıştır. Edebsizlik, saygısızlık, merhametsizlik, katı kalplilik, asık suratlılık, sabırsızlık ve acelecilik iman sahiplerine ait özellikler değildir.
üÖYLE BİR ZAMAN GELECEKTİR Kİ; KUR’AN’IN ANCAK RESMİ, İSLÂM’IN İSE SADECE İSMİ KALACAKTIR:
İslâm'ın sadece adına değil, muhtevasına da sahip çıkınız!
İslâm öyle bir dindir ki; yalnızca Hz. Muhammed aleyhisselâm'a Allah tarafından indirilmiş hakikatlerden oluşur. İçerisinde Yahudilik, Hristiyanlık, Mecusilik, Brahmanizm, Hinduizm, Budizm, Şamanizm, Putperestlik yahut da maddeci, ruhçu, akılcı,faydacı ve fizikötesi bir takım din ve felsefelerin öğretileri yer alan inanç şekline, -adına "İslâm" bile dense- Allah'ın dini denemez! Allah'ın dini; insan aklının, zevkinin, şehvetinin, menfaatinin, beklentilerinin ve zanlarının ürünü olan düşünce sistemlerine muhtaç olmayacak şekilde yücedir. Allah'ın dediklerinin ve emrettiklerine aksine hiçbir söz ve fikirde hayır yoktur. Mutlak olarak hak ve hayır Allah'tan gelenlerdir. Hak ile bâtılı karıştırmak da bâtıldır. Hakkı bâtıla karıştırmanın anlamı; az Allah'ın dediğinden, az da insanın dediğinden alıp ikisini birbirine karıştırmak demektir. Maalesef ki bugün dünya üzerinde İslâm adına ortaya konulan iddialarının çoğunun Allah'ın hak dini olan İslâm ile hiçbir alâkası bulunmamaktadır. İslâm'ın temel kaynağı vahiydir. Kur'an ve Sünnete dayanmayan hiçbir inanç, ibâdet, ahlâk, usûl ve menhec İslâm'dan sayılamaz.
Peygamberimiz şöyle buyurmaktadır:
سيأتى على الناس زمانٌ لا يَبقى من القرآن إلاّ رسمُه ولا من الإسلام إلا اسمُه
"İnsanlar üzerine öyle bir zaman gelecektir ki; Kur'an-ı Kerim'in yalnız resmi, İslâm'ın da yalnız ismi kalacaktır." (Hâkim, Deylemî)
üİMAM EBÛ HANİFE (RH.A) HADİS İLMİNDE HAFIZ'DIR:
Şeyhu'l İslâm İbn-i Teymiyyerahımehullâh'ın talebesi, Hadis ve Tefsir alimi Hafız İmam Zehebî rahımehullâh, Ebû Hanife rahımehullâh'ın Hadis ilminde "Hafız" olduğunu kaydetmektedir. (Bakınız: İmam Zehebî, Tezkiretu'l Huffâz, I, 168)
üİSLÂM VASAT BİR DİNDİR:
İslâm; küfür ehline "Müslüman" diyen Mürcie akidesinden de, büyük günah işleyen Müslümanlara "kâfir" diyen Havâric akidesinden de, ihtilaflı konularda iman ehline "müşrik" diyen modern havâric itikadından da beridir.
İslâm; vasat yani adaleti esas alan, en hayırlı, dengeli ve denge unsuru, fıtrata uygun, fıtratın değerleriyle çatışmayan, aşırılıktan, şiddet ve sapkınlıktan uzak, şirki ve küfrü reddeden, Tevhid akidesine ve Nebevî ahlâka dayanan İlâhî bir dindir.
"Böylece sizi vasat bir ümmet kıldık..."(Bakara: 143)
"Sen yüzünü Hanif (muvahhid) olarak dine, Allah'ın insanları üzerinde yarattığı fıtratına çevir..." (Rûm: 30)
üARAPÇA'YI BAŞLICA DÖRT KISMA AYIRABİLİRİZ:
1- Medrese Arapça'sı: İlim talebelerinin ve alimlerin bilmesi zaruri olan Arapça'dır; "İlmî Arapça" da denir.
2- Kur'an Arapça'sı (& Hadis Arapça'sı): Arapçanın temel kâidelerini öğrenip, bu kâidelerin ve konuların yardımıyla, Kur'an-ı Kerim'in ve Hadislerin'in muhkem ve kolay cümlelerini anlamak için yapılan bir çalışma şeklidir.
3- Modern Arapça: Günümüzde genelde İlâhiyat ve İ.H.L'lerde takip edilen Arapça öğretim yöntemidir.
4- Pratik Arapça: Arapça bilen bir kimseyle anlaşmayı ve günlük konuşmalarda Arap dilini kullanarak insanlarla iletişim kurmayı hedefleyen bir çalışma metodudur. Zikrettiğimiz dört kıısmdan en kolay olanı budur.
“Her can ölümü tadacaktır. Kıyamet günü ecirleriniz (yaptıklarınızın karşılıkları) size eksiksiz verilecektir. Kim ateşten uzaklaştırılır da cennete sokulursa muhakkak ki o, kurtulmuştur. Dünya hayatı aldanış metaından (gelip geçici faydadan) başka bir şey değildir.”(Âl-i İmrân: 185)
"Şüphe yok ki sen öleceksin ve muhakkak ki, onlar da öleceklerdir." (Zümer: 30)
"Ey iman edenler, Allah'tan nasıl korkmak gerekiyorsa öyle korkun ve siz ancak Müslümanlar olarak ölünüz." (Âl-i İmrân: 102)
"Allah, iman edenlere dünya hayatında da, ahirette de sağlam söz (el-Kavlu's Sâbit: Lâ İlâhe İllallâh Sözü) üzere sebat verir..." (İbrâhim: 27)
“Ebu’l Esved’den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Bir kere Basra’dan Medine’ye gelmiştim. O sırada Medine’de hastalık vuku bulmuştu. Hz. Ömer’in yanında oturuyordum. Yanımızdan bir cenaze geçti. Cenazenin sahibi (tabutun içindeki) hayırla anıldı. Bunun üzerine Ömer; “vacip oldu” dedi. Sonra bir başka cenaze daha geçti, onun içindeki de hayırla anıldı. Ömer yine “vacip oldu” dedi. Daha sonra üçüncü bir cenaze geçti, onun içindeki kötülükle anıldı. Ömer yine; “vacip oldu” dedi.
Ebu’l Esved demiştir ki: Bu defa ben kendisine:
- Ey mü’minlerin emiri, ne vacip oldu?, dedim. Hz. Ömer şöyle cevap verdi:
- Ben, Peygamberin söylediği gibi söyledim; Peygamber aleyhisselâm:
- “HERHANGİ BİR MÜSLÜMAN HAKKINDA DÖRT (MÜ’MİN) KİŞİ HAYIR İLE ŞAHİTLİK EDERSE, ALLAH ONU CENNETİNE GİRDİRİR” buyurmuştu.
Biz kendisine:
- Peki üç kişi şehâdet ederse? dedik.
- Üç kişi şehâdet ederse de aynıdır, buyurdu. Biz;
- Ya iki kişi şâhitlik ederse? dedik.
- İki kişi de şahitlik etse yine aynıdır, buyurdu.
Artık bir kişinin şahitliğini de sormadık.”(Buhârî, Cenâiz, 86; Şehâdet, 6)
ü"İLİM ADAMLARINA DELİL SORULMAZ" SÖZÜ BÂTILDIR!
Allah Sübhânehu ve Teâlâ'ya sonsuz hamd-ü senâlar olsun...
Herkes herkese soru sorabilir ve herkesten de delil sorulur. Delil isteyenin delil'den anlamayacağını söyleyen kimse; ya söyledikleri iddialarda yalancıdır ya da anlattıkları şeylerin delillerini, delil isteyen kimselerin seviyesine uygun ifade edecek bir ilme sahip değildir!
Delil sormayı bize emreden ve bunu kalbimize sevdiren Yüceler yücesi Rabbimize hamd olsun. Delil sorulmasına karşı olanlar, Din'i saptıranlardır. Tasavvuf geleneğinde şeyhlere mutlak itaat olduğu için, şeyhe delil sorulması "edepsizlik(!)" kabul edilir. Zaten şeytanın aldattığı şeyhlere delil sorsanız, cevap veremeyecekleri de ortadadır. Çünkü rüyasını, keşfini, ilhamını, zuhuratını, hislerini, mantığını "Allah'tan..." sanıp, onları müridlerine söylemektedir. Haddizatında bunun zaten delili olmaz. Ama Allah'ın Kitabına göre; bir şey iddia eden kimseye delil sorulur. Rabbimiz, Bakara: 111, Enbiyâ: 24, Neml: 64 ve Kasas: 75. Ayetlerinde"DELİLİNİZİ GETİRİN" buyurmaktadır. İslâm'da, delil sorulmasının ve delile göre söz söylenmesinin vucûbunu ifade eden en güzel örneklerden bir tane vakıa'yı anımsayalım: Bir keresinde, Hz. Ömer hutbe verirken, evliliklerin kolaylaştırılması maksadıyla: “Mehirleri yüksek tutmayınız” der. Müslümanlar arasından bir kadın ayağa kalkarak şöyle karşılık verir: “Allah geniş tutarken sen mi daraltacaksın? Allah, ‘Onlardan birisine yüklerle mehir bile vermiş olsanız, ondan hiçbir şey geri almayınız’ (Nisâ: 20) diye buyuruyor. Bunun üzerine Hz. Ömer: “Ömer hata etti ve kadın isabet etti” demiştir. İşte delil karşısında hatasından dönen müctehid sahabi Hz. Ömer... Karşısındaki bir kadın... Belki de birkaç meseleyi bilen ama bildiğiyle amel eden bir mü'mine... Mü'minlerin halifesine itiraz edebiliyor... Adalet ve merhamet örneği olan Hz. Ömer ise delil karşısında hemen yanlış sözünden feragat ediyor... Allah kendisinden razı olsun. Bu konularda sözler, sahifelere sığmaz. Bazı fırkalar kendileri için hadis uydurmuşlar ya da uydurulan hadisleri sorgulamadan "bu söz hadistir" diye ittifak etmişlerdir... Onlar, "Peygamber şöyle buyurdu" diye bize söylerlerken, o sözlerin Peygambere iftira olduğunu bile bile, onlara kaynak sormayacak mıyız? Mesela adamlar, şeyhi olmayanın şeyhi şeytandır, (Ey habibim) sen olmasaydın alemleri yaratmazdım, Benim makamım ile Allah'tan isteyiniz; çünkü benim makamın Allah katında büyüktür vs binlerce söz uydurmuşlar ve bu sözlere göre itikadler benimsemişlerdir. Bu türden sözlerin "uydurma" olduğunu bildiğimiz halde, bunu söyleyenlere (hatalarını göstermek için) nasıl delil sormayız? Ayrıca şeyhe delil sormayı edepsizlik görenler, Kur'an'da "delil sorun" ayetini indiren Allah hakkında ne düşünmektedirler? Kendileri konuşunca itiraz edilmesinden hoşlanmayan şeyhler, acaba sözlerinin vahiy olduğunu ya da kendilerinin ismet sıfatına sahip olduklarını mı sanmaktadırlar? Bu tür iddialar peşinde olanlara "Allah'a kul olmak" yetmiyor mu ki, Allah'ın kulları üzerinde yücelmek istiyorlar? Unutmayınız ki bizden önceki asırlardaki Ehl-i Kitabın vasfı da bu idi. Yani onlar dinlerini alimlerden alırlar ve delil sormazlardı. Onlar din adına ruhban (din adamları) sınıfını çıkartarak, kendi felaketlerini hazırlayan büyük bir bid'at uydurdular. Alimlere mutlak anlamda uymak diye bir inanç şekli, İslam'dan değildir! Rabbani alimlere meseleler sorulur ama onlar bir delile dayanırlar. İlimle meşgul olan herkes de bu delilleri bilir. Rabbani olmayan (sözde) alimler ise, delil sorulmasından rahatsız olurlar. Çünkü Kur'an ve Sünnetten dayandıkları bir delilleri yoktur! Bunların yaptıkları şey, Ayet ve Hadisleri te'vil adı altında tahrif etmekten ibarettir. Söyledikleri sözleri, Rabbani hiçbir alim söylemez ve temel eserlerin hiçbirisinde bu söz makbul olarak geçmez. Mesela; kabirlerden yardım isteyin, diye bir hadis uydururlar. Ama bu sözün uydurma olduğunu tüm muhaddisler ittifakla söyler. Araştıran ve delil soran herkes, biiznillah, hakka ve hakikate ulaşır. Rabbim akidesi bozuk olanlara hidayet versin, mü'minlerin ayaklarını kaydırmasın. Amin.
üBİR NOSTALJİ... BİN TEFEKKÜR...
Yıllar önce, bizden yaşlı olan bir arkadaşla (abiyle) konuşuyoruz... Kur'an ve Sünnet istikametindeki her doğruya karşı çıktığı ve toplumsal beğeniler ve gelenekler paralelinde bir din algısı uydurduğu için, daha doğrusu, tartışıyoruz...
Bu düşüncedeki kişilerle ne konuştuğunuz çok önemli değildir. Çünkü her meseleye akılcı, mantıkçı, te'vilci, nefsâniyetçi ve menfaatçi yaklaşacakları için, o konuda mutlaka bir itirazları ve muhalefetleri bulunmaktadır. Tağutlar karşısında suspus olan bu tarz insanlar adeta mücadelelerini Müslümanlara karşı vermektedirler!
O esnada beş konu dağınık şekilde konuşuluyor. İtikadı bozuk ve fikren dağınık kimselerle bu kadarını konuşmak da başarı sayılmalıdır.
Konularımız: Kadının tesettür şekli, kadın ve erkeklerin birbirleriyle içli dışlı olması (ihtilat), müşrik, putperest ve mürtedlerin kestikleri hayvanların durumu, dırar mescitlerinde namaz kılma meselesi ve Mürcie'nin itikadı olan herkesi Müslüman sayma yaklaşımı...
Tabii ki biz, özetle; Sünnetteki şekliyle tesettür farz diyoruz. Ve devam ediyoruz...
Kadın ve erkeklerin sosyal hayatta karışık hale gelmelerini savunmak, ya İslam'ı bilmemek ya da İslâm’ı karıştırmaya çalışmaktır. Vahyi dikkate aldığımızda, (etleri yenebilen hayvanlar olmaları şartıyla) sadece Ehl-i Tevhid ve Ehl-i Kitabın meşru şekilde kestikleri hayvanların etlerini Müslüman yiyebilir. Kur'an'a göre; başlangıcı itibariyle takvâ temeli üzerine inşa edilmeyen, İslam'ı karıştırma amacıyla inşa edilen ve içerisinde Tevhid'in anlatılamadığı mescidlerde namaz kılmaktan men edildik. Başlangıcı itibariyle Allah için bina edilmiş takvâ mescidlerinde namaz kılmak gerekir. Muvahhid olmayan bir kimsenin arkasında namaz sahih olmaz. Müşrik, putperest ya da kâfir bir kimse, Müslümana nasıl imamlık edebilir? Şehâdeteyni kabul edip sahih bir akideyle iman etmeyen bir kimseye nasıl Müslüman denebilir?
Bu konular ilmî meselelerdir. Ve detaylıdır... Her Müslümanın en doğruyu, araştırarak öğrenmesi ve takvâ yolunu tercih etmesi gerekir.
Arkadaş bu konuşmalar esnasında sözümüzü kesiyor.
- Geç bunları! Biz de eskiden sizin gibiydik. Biz bunları aştık, diyor...
Kendisine tek bir cümleyle cevap verip konuyu kapatıyoruz:
- Keşke aşmasaydınız; Çünkü Allah, Bakara 190 ve Mâide 87. Ayetlerde: "...Haddi aşmayın; çünkü Allah haddi aşanları sevmez"buyurmaktadır.
Bahsi geçen kişi şu an ne durumdadır bilemiyorum ama kendisi için Allah'tan hidâyet diliyorum. Müslümana düşen merhamettir. Merhamet elbisesi, en çok Müslümana yakışır. Allah'ın yaratıklarına merhamet edelim ki, Yaratıcımız da bize merhamet etsin. Müslümana düşen açıkça tebliğdir...
Sonuç: Kimi insan hakkı öğrenir ve gereğiyle amel eder, hakka sadakat gösterir.
Kimisi, hakkı öğrendiği halde onu terk eder ve yalanlar. Hak yolunun yolcularını da eleştirir. Kimisi de, hakkı hiç bilmez ve bilmek de istemez. Hakikati öğrenmek diye bir derdi de yoktur! Birincisi Muvahhidlerdir, ikincisi Yahudileşenlerdir, diğeri de Hristiyanlaşanlardır. Müslümanlar "işittik ve itaat ettik" dediler ve derler. Yahudiler, hak kendilerine geldikten ve gerçeği öğrendikten sonra bile bile gerçeği yalanladılar. Böylece Allah'ın lanetine ve gazabına uğradılar. Hristiyanlar ise bilmeden, câhilce amel ettiler. Din adına bid'atler, hurafeler, şirkler ve bin bir çeşit bâtıl şeyler uydurdular...
Bu üç zümreyi iyi tanımak suretiyle sağa sola yalpalamadan, ifrat ve tefrite düşmeden dosdoğru yol olan Sırât-ı Müstakîm üzerinde kâim, dâim olmak gerekir.
Yaşananlar ibret almak içindir. Her olaydan ibret alınsaydı hiç kötü örnekler sürekli hayat bulabilir miydi? Kötülükler bir cemiyette yaşayabilir miydi? Gönülleri mesken tutabilir miydi?
Allah bizi razı olduğu kullarından eylesin; razı olduklarından bizi razı kılsın, sevdiklerini gönlümüze sevdirsin, sevmediklerinin sevgisini de gönlümüzden çekip atsın! Âmin!
üBU DİN NASIL Kİ ALLAH’TAN İSE, BU DİNİN TEBLİĞ YÖNTEMİ DE, HAYATA HÂKİM KILINMA METODU DA ALLAH’TAN OLMALIDIR:
İslâmî hedefler için, beşerî ideolojileri kullanarak İslâm'ı tebliğ etmek, Din'i ikâme etmek, Kelime-i Tevhid'i yüceltmek ve Allah'ın Dininin esası olan Tevhid'e hizmet etmek gibi gerekçelerle, Allah'ın hükümlerinden bir tanesini bile fedâ etmek açık bir küfürdür! Ehl-i Küfr'e ta'viz vererek Allah'ı razı etmek mümkün değildir! Allah'ın rahmeti sebebiyle bize indirmiş olduğu hakikatlere her zaman ve her mekanda tam bir teslimiyetle teslim olmadıkça iman gerçekleşmez. İnsanî anlamda zâhiren meşru, hak ve masum gibi gözüken hedeflere, hak yoldan saparak ulaşılamaz! Allah'ın Dini, nasıl vahye dayanıyorsa, O Dinin tebliğ metodu ve hayata hakim kılınma yöntemleri de vahye dayanmaktadır. İslam'ın uygulamalı şekli, fertlerin keyfî arzularına göre şekillenmez. Öyle olsaydı, Tevhid'in ilk ve temel şartının tağutları ve tağutî sistemleri reddetmek olmasının anlamı kalmazdı! Zira bu durumda, her fert kendi aklı ve mantığınca Ayet ve Hadislere yorum getirerek, -İslâm adına- sayısız ideolojiler ihdas edecekti. Oysa İslâm'ın pratiği; Peygamberimizin uygulamalı Sünnetidir. O Sünnetin kaynağı da vahiydir... İslam'a uymak demek, gerek Kur'an ve gerekse Sünnet olmak üzere, mutlak anlamda Allah'ın iradesine teslim olmak demektir... Rabimiz şöyle buyurmaktadır: "Muhakkak Biz sana Kitabı ALLAH'IN SANA GÖSTERDİĞİ ŞEKİLDE, insanlar arasında hükmetmen için, hak olarak indirdik. Hâinlerin savunucusu olma!" (Nisâ: 105)
üSELEF MÜDAFAASI ADINA BİRKAÇ SÖZ:
Selef müdafaası adına birkaç cümle söylemek istiyoruz. Gerçekten bazı kimseleri, kibirleri ve makam sevdaları yoldan çıkarmaktadır. Böylece de, Hadislerin, müfessirlerin, muhaddislerin ve fakihlerin sözlerinin hilâfına sözler söylemektedirler… Bu durum, rayından çıkmış bir tren gibi, insanlara rotasını kaybettirmektedir. Sonuçta da bu tür kişiler, selef alimlerine sövmeyi meziyet sanacak kadar izanlarını kaybediyorlar; hem sapıyorlar hem de saptırıyorlar... "Mezhep imamlarının, dinle alakası yok" diyen kimsenin, akıl hastalıkları uzmanıyla görüşmesi gerekir. Çünkü bu sözü, aklî muhakemesini yitirmeyen bir kimse söyleyemez. Mezhep imamları; ya tâbiîn'dendir ya da tebe-i tâbiîn'dendir. Yani hayırlı üç asrın insanlarındandırlar... Onlar, ümmetin önderi ve fakihleridirler... Onlar, Kur'an'ın hâdimleri, Sünnetin âmilleridirler... Onlar, ilimlerini bizzat Peygamberimizden ders almış Ashab-ı Kirâm'dan ve Ashab'dan ders almış olan tâbiîn'den ta’lîm ve terbiye etmişlerdir... Onların yaşam tarzlarının temel dayanağı sadece vahiydir... Onlar, kendilerinden sonra gelen Müslümanların üstadları ve selefleridirler... Onlar, İslamın ilk mü'minleri, ilk mücâhidleri, ilk şehidleri, ilk gazileri ve ilk fakihleridirler... Kur'an'ın ve Hadislerin bize ulaşmasında ikinci ve üçüncü halkalar onlardır... Onlar, insanlığın en şereflisi olan Ashab ve Tâbiîn ile iç içe yaşamış ve dünyada var oluş amaçlarını yalnızca Allah'a kulluk olarak görmüş, dünyanın aldatıcı süsleri, sesleri, makamları, mevkileri, şan ve şöhretleri, cazibe ve modaları kendilerini, Allah'ı zikretmekten alıkoyamamış mübarek insanlardır... Onlar, insanî erdemler, faziletler; huşu', vakar, heybet, iffet, haya, tevazu, şecaat, cesaret, takvâ, ihsan, ihlas, dirayet, firaset, hikmet, adalet, sukûnet, hareket, feyz, bereket, ilim, iman, teslimiyet, sadakat, vefa, tebliğ, davet ve irşad gibi ulvî sıfat ve meziyetleri yüklenmiş ender ve mümtaz Müslümanlardandırlar... Onların hayatları ve mücadeleleri ortadadır. Yüzlerce yıldır, tüm İslam ümmeti ve sayısız alimler ve müctehidler, onların hayatlarına, cihâdlarına, fıkıhlarına, ahlâk ve takvâlarına hayran olurlarken, onların mutlak müctehid olduklarında ittifak ederlerken, ahir zamanın bel'am din adamları, fâsık saray molları, dilleri laf yapmaya başladığı andan itibaren bu mübarek üstadlara çamur atmaya başlamaktadırlar. Tıpkı konuşmaya ilk başladığı anda çevresine küfür etmesini öğrenen/öğretilen bir bebe gibi! Rasûlullah, bir Müslüman hakkında en az üç kişinin güzel şehâdeti, onun mağfiretine vesiledir, buyururken; tüm ümmet, bu alimlerin hayırlı insanlar olduklarına, hayırlı işler yaptıklarına şehâdet etmektedirler. Bunu görememek, sadece basiretsizlikle açıklanabilir. Böyle yapanlar, Âl-i İmrân: 115. ayette de belirtildiği gibi; “mü'minlerin yolundan başka yola girmişler” demektir. Bu yolun sonu da cehennemdir! Unutulmasın ki, iman sahiplerinin görevi, seleflerine uymaktır; modaya ya da modernizme değil! Şeytanın her çağda hortlattığı bin bir çeşit fikir akımlarına değil! Mutlak anlamda vahye uymayan kimse, küfür ve şirkten, bid’at ve hurafâttan paçasını kurtaramaz. Bugün, maalesef ki, sahabeye sövenler, Peygamberimizin Hadislerini reddedenler, mezhepleri beğenmeyenler, mezhep imamlarını, Hadis ravilerini eleştirenler zuhur etmiştir! Bunlar, ahir zamanın umûmî fitneleridir… Âkil insanlar bunlardan sakınmalıdırlar! Hayatları şirk, küfür, bid'at, hurafeler ve bâtıllarla iç içe olan bazı kimseler, İslam alimlerine saldırmaktadırlar! Neden? Çünkü kendi hayatları ile onlarınki birbirine benzemediği için... Onların sözlerini ve yaptıklarını eleştirerek, onları ümmet için önder olmaktan çıkarma çabasındadırlar. Ya gaflet, ya dalâlet, belki de ihanetle... Geçmiş asırlarda, sahabenin ileri gelenlerine söven sapık bazı dalâlet fırkaları eleştirilirdi. Şimdi değişik gerekçelerle, kendilerini Müslüman diye tanımlayan bir çok bid'at fırkaları da sahabeye küfretmeye başlamışlardır! Bu, çok tehlikeli bir hastalıktır! Hem de kötü huylu ve bulaşıcıdır! İleride bu hastalığın yayılacağını bilen Peygamberimiz, ashabına sövülmemesini buyurmuştur. Peygamberimizin Hadisleri, tüm maddî ve manevî hastalıklar için ilaç mesabesindedir. Peygamberimizin Sünneti, mü'minlerın ayaklarını Sırat-ı Müstakim'e sabitler ve asla kaydırmaz. Sünnet, tüm fırkalaşmaları önler ve vahdeti sağlar. Tevhid'siz bir din olamayacağı gibi; vahdetsiz bir Müslümanlık da olamaz! Sünnetsiz bir Müslüman tipi vahdeti ve cemaati reddeden bir bid'at yolcusudur! O yolda ayağının her an kayması ve ebedi olarak cehenneme yuvarlanması an meselesidir! “Hadisler uydurma” diyenlere de bir cümle söylemek isteriz, belki akletmelerini sağlar. Bu Hadisler nasıl "uydurma" oluyor da, Hadislerde din adına hiçbir teferruat ihmal edilmemiş! İslam'ın zerre mesabesindeki her konusunda bile, kürre gibi büyük ve detaylı Hadisler söylenmiş ve bu Hadislerin her bir kelimesine, her bir harekesine ve her bir râvisine varıncaya kadar sayısız eserler yazılmış, şerhler yapılmıştır. Bu Hadisler nasıl "uydurma" olabiliyor ki, bu Hadislerin râvileri allâme-i cihân olan milyonlarca müctehidleri bile hizaya getirecek bir ilme sahip olmuşlar ve hikmet, furkan ve firasetle böylesine devasa bir Hadis külliyâtını vücuda getirmişler! Böyle bir kuruntuya inanmak mümkün olabilir mi? İşin başından itibaren, Rasûlullah’tan, sahabeye, sahabeden, tâbiîn'e, tâbiîn'den, İslam alimlerine, önderlerine, onlardan da her asırdaki İslam ümmetine nakledilerek, iman edilerek, yaşanarak, bi'l fiil tatbik edilerek, tüm Müslümanların evlerinde, mescidlerinde, medreselerinde özel ve genel dersler halinde müdârese, mütalaa, müzâkere ve sohbet konusu yapılarak ve kesintisiz olarak yaşanarak bize gelmiş ve kıyamete kadar bu minvâl üzere devam edecek olan hakikatlerin sorgulanması; acaba o hakikatlerden şüphe etmekten mi kaynaklanıyor yoksa bazılarının yaşam tarzları o gerçeklerle uyuşmadığı için bir karalama kampanyasına mı girişiyorlar? En çok rivâyet eden Ebu Hüreyre ile bu kimselerin derdi nedir dersiniz? Onun Müslümanlığı ve yaşam tarzı mıdır yoksa onun naklettiği Hadislerde geçen hakikatler midir? Bu konuda Hadisler ve alimlerin görüşleri istikametinde o kadar çok şeyler söylenebilir ki; selefimize saldıranlar, o yazıları okumaktan bile âciz kalırlar! Kişi maalesef ki bilmediğinin düşmanı oluyor! Biz, sözü kısa tuttuk; akıllı kimse işaretten bile anlar. Aklını kullanmayana destan yazsanız, fayda etmez. Allah hidâyet versin…
SELEF’E VE RABBÂNÎ ALİMLERE UYMANIN GEREĞİ ÜZERİNDE AYET VE HADİSLER:
Rabbimiz, Ensâr, Muhâcir ve bu ikisine en güzel şekilde tâbi’ olan mü’minlerden razı olmuştur:
• “İleriye geçen Muhâcir ve Ensâr ile onlara güzellikle uyanlardan Allah razı olmuştur. Onlar da, O’ndan hoşnut olmuşlardır. Bunlar için orada ebediyyen kalmak üzere altından ırmaklar akan cennetler hazırlamıştır. İşte bu, en büyük kurtuluştur.” (Tevbe: 100)
Bu ayet bizlere, Ensâr ve Muhâcirlere ittibâ etmemizi emretmektedir. Mü’minler, Selef-i Sâlihîn’e uymakla ve bunlara güzellikle uyan İslam alimlerine uymakla, en büyük kurtuluş olan cennetleri kazanmaktadırlar.
Allah Sübhânehu ve Teâlâ, alimlere itaat etmeyi, onlara sormayı, meseleleri onlara arz etmeyi emretmektedir:
• “Ey iman edenler, Allah’a itaat edin. Peygambere de itaat edin. Ve sizden olan emir sahiplerine de. Eğer Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsanız, herhangi bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz, onu Allah’a ve Rasûlü’ne götürünüz. Bu, hem daha hayırlı, hem de sonuç itibariyle daha güzeldir.” (Nisâ: 59)
Bu ayetteki emir sahiplerinden maksat; Rabbânî alimlerdir. Bu tabirin “alimler” anlamında olduğunu aşağıda zikredeceğimiz Ayet-i Kerîme açıklığa kavuşturmaktadır:
• “Kendilerine güven ve korkuya dair bir haber geldiğinde onu hemen yayıverirler. Halbuki bunu Rasûl’e ve içlerinden emir sahiplerine döndürmüş olsalardı, içlerinden işin iç yüzünü araştırıp çıkaranlar (istinbât edebilecekler), onun ne olduğunu elbette bilirlerdi. Allah’ın üzerinizdeki lutfu ve rahmeti olmasaydı pek azınız müstesnâ, şeytana uymuş gitmiştiniz.”(Nisâ: 83)
• “Biz, senden önce de kendilerine vahyettiğimiz erkeklerden başkasını peygamber göndermedik. Eğer bilmiyorsanız, Zikir ehline sorun.” (Nahl: 43; Enbiyâ: 7)
Bu ayetteki Zikir ehlinden maksat her ne kadar Kitap ehlinin alimleri olsa da, Muhammed ümmetinin alimlerine de sormak manası zımnen mevcuttur.
Bu ayet; Mekkeli müşriklerin risâleti inkârlarına cevap niteliğindedir. Müşrikler, Peygamberimizin peygamberliğini kabul etmeyince, Rabbimiz, bu ayeti göndererek, Hz. Muhammed’den önceki peygamberlere de vahyettiğini, onların kendi kavimlerine tebliğleri esnasında da aynı itirazlara muhatap olduklarını haber vermektedir. İsterseniz bu durumu, kendilerine kitap verilmiş olan Ehl-i Kitab’a sorabilirsiniz, denmektedir. O dönemde, Kitap ehlinin alimleri, Allah’ın Kitabını her ne kadar mana olarak, çeviriler esnasında ve kelimelerin yerlerini değiştirerek tahrif etmiş olsalar da, onlar İlâhî kitapların mesajlarından ve önceki peygamberlerin kıssalarından haberdar idiler…
Peygamberimiz ölmüşler için sövmeyi yasaklamıştır:
• “Sizler ölülere sövmeyiniz. Çünkü onlar, önden göndermiş oldukları amellerin karşılıklarına ulaşmışlardır.” (Buhâri, Kitâbu’r Rikâk, 42; Kitâbu’l Cenâiz, 97)
Peygamberimiz sahabilerin faziletleri hakkında da şöyle buyurmaktadır:
• “(Ey müstakbel Müslümanlar!) Sahabilerime sövmeyiniz. Sizden biriniz, Uhud dağı kadar altın infâk etseniz, sahabilerden birinin iki avuç (hurma) sadakasına erişemez; bunun yarısına da erişemez.” (Buhâri, Kitâbu Fedâili Ashâbi’n Nebî, 5)
Sahabilerin faziletleri hakkında çok sayıda Hadis-i Şerifler vardır. Bir Hadis daha naklederek bu faslı uzatmayacağız:
• “Ensâr ki onları ancak mü’min olan sever ve yine onlara ancak münafık olan kimse buğz edip kin tutar. Her kim Ensâr’ı severse, Allah da onu sever. Her kim de Ensâr’a buğz ederse, Allah da ona buğz eder.” (Buhâri, Kitâbu Menâkibi’l Ensâr, “Ensâr’ı Sevmek İmandandır Bâb’ı”, 3)
İnsanların en hayırlısı, sırasıyla; sahabîler, tâbiîler, tâbiî’lere tâbi’lerdir:
• “İnsanların en hayırlısı benim asrımdır. Sonra onlara yakın olanlardır (tâbiîler’dir). Sonra onlara yakın olanlardır (tebe-i tâbiîn’dir).” (Buhâri, Kitâbu Fedâili Ashâbi’n Nebî; Kitâbu’r Rikâk, 7; Kitâbu’ş Şehâdet, 9)
"Allah'ın yarattığı herhangi bir şeyi görmediler mi? Onun gölgeleri zilletle ve itaatkâr olarak durmadan sağa sola dönerek Allah'a secde etmektedir." (Nahl: 48)
Her şeye rasyonel, maddeci ve analitik bakan materyalistlerin hiçbir zaman anlayamayacakları hakikatlerden bir tanesi de, varlıkların gölgelerin yerde uzanıp kısalmak suretiyle, yaratıcıya secde ettikleri ve O'na bağlılıklarını hal diliyle ifade ettikleri gerçeğidir! Allah huzurunda secde etmeyi kibirlerine yediremeyenler, belki kâinatın her zerresindeki varlıkların gölgelerine bakarak isyanlarının farkına varırlar!
üAYETLERİ "KULLUK" EKSENLİ OLARAK OKUMALIYIZ:
İnsanlar şunu bilsinler ki; gerek Kur'an ayetlerinde ve gerekse kainat kitabının tüm satırlarında yazılı olan her şey, öncelikle "Allah'a kulluk" mesajını içerir. Bundan sonra gelen bilgiler, "Allah'a kul olma" ilkesine dayandığı müddetçe anlam kazanır. Ayetlerden ve evrenin sırlarından elde edilen bilimsel, teknik veya maddî kazanımlar, insanlar, Rabblerine kul olmadıkları sürece kendilerine ahirette hiçbir şey kazandırmaz. Akıllı insanın ilk hedefi ve amacı; Allah'ın gönderdiklerinden, O'na, iyi bir kul olma adına mesajlar almak ve o mesajları uygulamak olmalıdır! Kur'an'ı da, her insanın öncelikli olarak bu şekilde okuması ve anlaması farzdır! "Rabbim, bu ayetinde, kulluk adına benden ne istiyor; bana ne emrediyor, bana neleri yasaklıyor?" sorusunu nefsine yöneltmeden okunan ayetler, kişiye fayda sağlamaz. İbâdet konusunu görmemezlikten gelerek Kur'an okumak; sadece o kişinin, felsefe, cedel, münakaşa, makam, şöhret vb amaçlarla bilgiler yüklenmesi anlamına gelir. Yani bir nev'î bilgi hamallığıdır! Avamın arasındaki hamallar yükü sırtlarında taşırken, bu tür insanlar malumatları beyninde taşırlar; o bilgiler, kalplerine inmez ve gerekleriyle de amel etmezler. "Kur'an ehli" olarak onu taşımak; Kur'an'ın içindekilere uygun bir hayat yaşamak demektir. Kur'an'ı, kafasında yada elinde/sırtında taşıdığı halde, Kur'an'ın hükümlerini dikkate almamak şeklindeki hamallık ise, merkeplerin kitap yada değerli eşyalar taşımasına benzer! Yani onlar, Kitab'ın gereğini yerine getirmezler; kalpleriyle, dilleriyle yada amelleriyle o ayetleri yalanlarlar. Rabbimiz bu tür insanlar hakkında şöyle buyurmaktadır:
"Kendilerine Tevrat yükletilip sonra onu yüklenmeyenlerin hali, ciltlerce kitaplar taşıyan merkebin hali gibidir. Allah'ın ayetlerini yalanlayan topluluğun durumu ne kötüdür! Allah, zalimler topluluğunu hidâyete iletmez."(Cuma: 5)
Herkes şunu bilsin ki, "Kur'an'ı hakkıyla okumak" veya "Kitabı yüklenmek" demek; Kur'an'ı gönderenin buyruklarına uygun bir hayat yaşamak demektir. Rabbimizin kendilerini merkebe benzettiği kimseler, ciltlerce kitaplar okumuşlar, kocaman kitapları ezberlemişler, belki Kur'an'ın da hafızı olmuşlar ama, Kur'an'ın içindekilere uygun bir kulluğu benimsememişlerdir. Yani hayat tarzlarını baştan sona Kur'an'a göre şekillendirmemişlerdir! İşte Rabbimiz, bu insanları, bir eşeğin yüklenebileceği kadar kitaplar ile yüklü bir merkebe benzetmekte; onları, "ayetleri yalanlayanlar", "zalimler" ve "hidâyete layık olmayan bir topluluk" olarak nitelemektedir.
Bu nedenle, bize düşen; Kur'an'ı öncelikli olarak, "İbâdet ve Kulluk Kitabı" olarak görmemizdir. Kur'an'ı, Matematik, Geometri, Tarih, Antropoloji, Sosyoloji, Psikoloji, Fizik, Kimya, Astronomi gibi bilim dallarının kitabı olarak görmemeliyiz. Elbette bütün ilimlerin kaynağı Kur'an'dır. Ama Kur'an'ı "Kulluk Kitabı" olarak kabul etmeden, ona yaklaşımlar sergilemek, tutarsız bir davranıştır! Allah'a itaatkâr bir kul olmadıktan sonra, bir kimse, bilimsel bir buluş gerçekleştirse, kendisine ne faydası olur ki? Belki sadece dünyada geçici bir menfaat! Ahiretten ise hiçbir nasipleri olmaz! Dinamit'i bulan Nobel, ampulü bulan Edison, telefonu bulan Bell, sadece bu dünyada "dünyalık" elde etmişlerdir! O kazandıklarının hayrını bile görmediklerini, araştırmacı olan herkes bilir. "Ampulü bulması sebebiyle, Edison için dua edenlerin hayır duaları bile Edison'a yeter" diyenlerin sözleri, zikredilmeye dahi değmez ama bilmeyenler için kısaca cevap verelim. Edison kâfir bir insan olduğu için, onun için hiçbir mü'min dua etmez; Müslüman olmayanların duaları da boşunadır. "Kâfirlerin duası ancak boşunadır (hedefini şaşırmıştır)."(Ra'd: 14) Ayrıca kâfirlerin gerek cenaze namazlarının kılınamayacağı, gerekse onlar adına dua edilemeyeceği, kabirlerinin başında durulamayacağı hususunda Tevbe: 84. Ayet okunabilir. Çünkü o kimseler Allah ve Rasûlünü inkâr ederek, küfür üzere ölmüşlerdir... Küfürden, kâfirlerden ve zâlimlerden Allah'a sığınırız.
Kimisi, insanları ağlatarak, kimisi de güldürerek saptırıyor. Sözde, Allah, bir adama tecellî ederek demiş ki: -Hâşâ- "Ete kemiğe büründüm, Mahmud diye göründüm!" Kafiyeli, şiirsel bir beyit! Nasılsa insanların çoğu, şarkı-türkü tarzındaki şeylerin içeriğine, manasına bakmadan cezbeye geliyorlar ya! Bu sözü, keşfi açık bir vatandaş demiş! Başka bir mürid de işine geldiği için, vahiy tebliğ eder gibi, sorgulamadan, itirazsız kabul ediyor! Adamların keşfi açıkmış! Devamlı Allah'la görüşüyorlar ya!! Oysa kulların, Allah ile vahiy bağlamındaki bağlantıları Kur'an-ı Kerim ile olmaktadır. İnsan, içine gelen her duyguyu yada rüyayı keşf, ilham, zuhurat sanırsa; şeytanların işleri oldukça kolaylaşır...! Zaten görünen o ki şeytanlar, insanları saptırmada fazla yorulmuyorlar. Allah, Tevhid'e aykırı her itikad, söz, duygu, amel ve ahlaktan hepimizi muhafaza etsin. Amin!
"Allah'ın dilediği olur, dilemediği olmaz"(Ebû Dâvud, Edeb, 110) buyrulmuştur...
Ebû Ya'lâ'nın Hz. Âişe validemizden rivâyet ettiği Hadis'te şöyle geçmektedir: "Allah ve Muhammed dilerse, demeyiniz; sadece Allah dilerse (Mâşaallah) deyiniz."
Rahmân ve Rahîm olan Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:
"En güzel isimler (el-Esmâu'l Husnâ) Allah'ındır. O halde O'na bunlarla dua edin. O'nun isimlerinde eğriliğe sapanları terk edin. Onlar yapmakta olduklarının cezasını göreceklerdir." (A'râf: 180)
"O Allah'tır ki, Hâlık'tır, Bârî'dir, Musavvir'dir. En güzel isimler yalnız O'nundur. Göklerde ve yerde ne varsa hepsi O'nu tesbih eder. O, Azîz'dir, Hakîm'dir." (Haşr: 24)
"De ki: 'İster Allah diye çağırın, ister Rahmân diye çağırın. Hangisi ile çağırırsanız çağırın, esasen en güzel isimler O'nundur.' Namazında sesini ne pek yükselt ne de pek kıs, ikisi ortası bir yol tut." (İsrâ: 110)
İnsanlığın Tevhîd muallimi olan son Râsul Hz. Muhammed aleyhisselâm şöyle buyurmuştur:
"Şüphesiz Allah'a has, yüzden bir eksik olarak, doksan dokuz isim vardır. Her kim bu isimleri ihsâ ederse (anlamını bilerek sayarsa, ezberlerse ve iman ederek gereklerine uygun olarak amel ederse) cennete girer." (Buhârî, Tevhîd, 12)
"Allah'ın doksan dokuz, yani bir müstesnâ olmak üzere yüz ismi vardır. Bunları ezberleyen her bir kişi mutlaka cennete girer. O (Allah) tektir, tek olanı sever." (Buhârî, Deavât, 68)
Allah'ın güzel isimleri, doksan dokuz ile sınırlı değildir. Allah'ın, Kur'an ve Sünnette bize bildirdiği ya da bize bildirmeyip katında saklı tuttuğu isimleri çoktur. Zikrettiğimiz anlamdaki Hadisler, Allah'ın isimlerinden doksan dokuz tanesinin anlamını öğrenen, bunları ezberleyen, Allah'ın bu isimlerine gerektiği gibi iman eden ve bu imanlarını hayatlarına yansıtarak bir hayat yaşayan, bu hal ve itikâd üzere Allah'ın huzuruna vasıl olanların cennete gireceği konusundaki bir müjdedir. Yani bu kadarını gerçekleştirmek, cennete girmek için kifâyet etmektedir, demektir. Allah'ın isimlerinin doksan dokuz rakamı ile ifade edilmesinin çok hikmetleri vardır. Bir tanesi, bu sayı, çokluktan kinâyedir; yani Allah'ın isimlerinin çokluğuna delâlet eder. Allah'ın isim ve sıfatlarını gerçek anlamda bir sayı ile tahdîd etmek (sınırlandırmak) mümkün değildir. İkincisi de, doksan dokuz sayısı, tekliğe yani Allah'ın isim, sıfat ve fiillerinde vahdâniyyetine (tekliğine) delâlet etmektedir. Sahih-i Buhârî'den naklettiğimiz ikinci Hadis de, buna açıkça delâlet etmektedir. Yani Allah'ın isimlerini ezberlemenin anlamı, mücerred ezber değil, o isimleri hıfz ederek yani koruyarak, o isimlere iman bakımından hakkını vererek bir ezberleme şeklidir. Allah'ı Tevhîd etmeyen yani Tevhîd akidesine itikâd etmeyen kimse, değil bu isimleri ezberlese, Kur'an'ın tamamını ezberlese dahi ebedi cehenneme gider. Bu Hadislerle vurgulanan asıl konu, Allah'ın kullarının, başkalarına değil, ancak Allah'a ibâdet etmeleri hakikatidir. Allah'ın doksan dokuz ismini ezberlemeye teşvik açık şekilde Tevhid akidesine teslimiyete davettir. Zira Tevhid akidesine teslimiyet ancak Allah'ın isim ve sıfatlarını sahih bir şekilde öğrenmekle mümkün olur.
Uyarı: Arapça'da, Allah'ın güzel isimleri ifadesi, "el-Esmâul Husnâ" şeklinde söylenir. Bu bir sıfat tamlamasıdır. Günümüzde halk bunu genelde "Esmâul Husnâ" şeklinde söylemektedir ki, bu ifadenin anlamı -hâşâ- (en güzel kadının isimleri) şeklindedir. Bu ifade şeklinden şiddetle sakınmak gerekir. Bu son söylediğimiz yanlış telaffuzlu terkip, isim tamlamasıdır. el-Esmâu'l Husnâ ifadesi Arapçadır; bu ifade ya aslı üzerinde aynen böyle telaffuz edilmelidir ya da Farsça terkip olarak Esma-i Husnâ şeklinde söylenmelidir. Yani Arapça bilmeyenler, "Esmâ'ul" yerine "Esmâ-i" şeklinde söyleyebilir. Fakat en doğrusu, "el-Esmâu'l Husnâ" demektir.
Ayrıca, "Allah'ın en güzel isimleri" anlamında, أسماء الله الحسنى "Esmâullâhi'l Husnâ" diye de söylenebilir.
Şeyhu'l-İslâm, bu gezginin dediği gibi gerçekten, "işte Allah, dünya semasına şu benim inişim gibi iner" demiş midir?
Eğer böyle bir şey dediyse, bu söz veya bu söze uygun cümleler neden kendi kitaplarında yoktur? Aksine bu sözün hılâfına sayısız açıklamalar bulunmaktadır! Bir an dediğini varsaysak bile; peki neden o dönemde çağdaşı olan Rabbânî İslam alimleri ve müctehidleri bu sözü, Şeyhu'l-İslâm'dan nakletmediler ya da nakzetmediler?
Yüce Allah'ı mahlukata benzetme (teşbih)'den, cisimlendirme (tecsîm)'den ve sıfatlarını keyfiyetlendirme (tekyîf)'den sakınma ve sakındırma konusunda hayatı boyunca çok hassas olmuş bir alimin; tüm yaşam mücadelesi, itikâdı, yetiştirdiği çok sayıdaki alim ve müctehid talebeleri ve geride bıraktığı sayısız eserleri bu iftiranın yalan olduğuna şahitlik ederken, işi gücü yalan söylemek, iftira etmek ve insanları garip, tuhaf söz ve olaylarla etkileyip dikkat çekmek olan bir seyyahın lafına hiç itibar edilebilir mi? Hem de bu yalana o dönemdeki alimlerin karşı çıkmasına rağmen... Bu kadar kolay mıdır, bir kimseye iftira etmek? Sırf bozuk akidelerini ıslah etmek için çabaladığı için, bir kimseye hakkın dışında yakıştırmalar uydurarak, onu itibarsızlaştırmaya çalışmak ne kadar büyük âcizliktir! Tarih bu zavallıları kaydetmiştir ve kendi avanelerinden başkasının gözünde de hiçbir itibarları kalmamıştır! Allah, dünyada iken bile suçlarına uygun cezayı kendilerine vermiştir! Yarın, Huzur-u Rabbi'l Âlemîn'de hallerinin ne olacağını ise, Allah çok iyi bilmektedir!
İbn-i Teymiyye'nin eserlerini okumaktan, anlamaktan âciz olanlar, sırf kendi akidelerine aykırı sözler söylediği için bu mübarek alime muhalefet etmişlerdir. Keşke aleyhlerinde söylendiğini anladıkları kadar, ne söylendiğine de bakıp itikâdlarını düzeltselerdi! Böylesi, kendileri için daha hayırlı olurdu...
Uydurulmuş o hikayeye gelelim...
Şeyhu’l-İslam İbn Teymiyye’ye, çağdaşı mutasavvıf, kelamcı ve bid’atçi hasımlarından çokça iftiralarda bulunulduğu gibi, çağından sonra günümüze kadar da bu durum devam edecek gibi görünmektedir. Ancak bu iftiralar arasında en şaşırtıcı olup hasım bid’atçilerin dayanak kabul ettikleri iftira ise gezgin İbn Batuta’nın, "Rihletu İbn-i Batuta (İbn-i Batuta Seyahatnamesi)" diye tanınıp meşhur olmuş "Tuhfetu’l-Enzâr..." adını taşıyan eserinde -Allah’tan layıkı ile muamele görmesini dileriz- söylediği şu sözlerdir:
"726 yılı muazzam Ramazan ayı 9’una tesadüf eden perşembe günü Şam’ın Dımeşk şehrine vardım... Dımeşk’de Hanbeli fukahasının büyüklerinden Şam’ın büyüğü ve çeşitli ilim dalları hakkında söz söyleyen Takıyyu’d-Dîn İbn-i Teymiyye vardı. Ancak aklı pek yerinde değildi. Dımeşk’liler onu çokça ta’zim eder, o da minbere çıkıp, onlara vaazlar verirdi..." diye sözlerini sürdürür ve daha sonra şunları söyler:
"Caminin minberinde insanlara vaaz ederken cuma gününde huzurunda bulundum. Onlara öğüt veriyordu, söylediği sözler arasında şu da vardı:
Allah dünya semasına benim şu inişim gibi iner, dedi ve minberin basamaklarından bir basamak indi. İbnu’z-Zehra diye bilinen Malikî mezhebine mensup bir fakih ona karşı çıktı ve onun söylediği bu sözü reddetti. Fakat herkes bu fakihe karşı çıktı, elleriyle, ayakkabılarıyla ona alabildiğine vurdular ve nihayet sarığı da düştü..."
İbn-i Batuta daha başka yalan ve iftiralarını da bunların akabinde sıralamaya devam etmektedir. (Bkz. Er-Rıhle, I, 102, 109, 110, Tahkîk: Dr. Ali el-Muntasır el-Kettânî, Muessesetu'r-Risâle Baskısı. )
İbn Batuta’nın iftira sözleri bu. Bundan dolayı Şeyh Ahmed b. İbrahim b. İsa "el-Kasidetu’n-Nûniyye" (Şerhu'l-Kasideti'n-Nûniyye, 1, 497)'ye yazdığı şerhinde şu sözleri söylemektedir: "Böyle bir yalandan Allah’a sığınırız. Bu yalanı söyleyen Allah’tan korkmaz mı? Bu iftirada bulunan utanmaz mı?
İbn-i Batuta, Şeyhu'l-İslâm İbn-i Teymiyye'ye iftira ederek, onun, Dimeşk'de bir caminin minberinin basamağından bir basamak inerek "Allah dünya semasına işte benim indiğim gibi iner" dediğini söylediğini/gördüğünü iddia (iftira) etmiştir. Maliki fakihlerinden İbn-i Zehra bu adamın sözlerine karşı çıkmıştır. (Bkz. Rıhle, 1/102, 109, 110)
İbn Batuta, Dımeşk'e 726 yılı 9 Ramazan'da geldiğini söylemektedir. İbn Teymiyye o sırada el-Kal'a'da hapiste idi. Bu durumu talebesi Hafız Muhammed b. Ahmed b. Abdu'l-Hâdî Tabakâtu'l Hanâbile'de zikretmiştir.
Ebu'l Ferac: "Şeyhu'l-İslâm, 726 yılı Şaban ayının 6. gününden Zilkade ayının 28. gününe kadar el-Kal'a'da hapiste kaldı." (İbn-i Receb, ez-Zeyl alâ Tabakâti'l Hanâbile, 2/405)
Yalan söylemeyi ve iftira etmeyi meslek edinmiş bu türden adamlara, Peygamber Efendimizin Hadisiyle cevap veriyoruz. "Eğer utanmazsan dilediğini yap!" (Buhâri, Edeb, Bâbu İzâ lem testehı fef'al mâ şi'te, 78)
İbn Batuta’nın çokça yalan söylediğinin delillerinden birisi de onun seyahatnamesinde naklettiği çok acaip hikâyeleridir. O kadar ki, İbn Haldun bu seyahatnameden bir miktar nakillerde bulunduktan sonra şunları söylemektedir:
"...Onun anlattığı şeylerin çoğunluğu Hint ülkesinin hükümdarı ile ilgili olup onu dinleyenlerin çokça garip karşılayacağı halleri ile ilgili anlattıklarıdır... Nihayet o bu kabilden hikayeler anlattı, bu sefer insanlar kendi aralarında onun yalancı olduğunu söylemeye koyuldular. O günlerde Sultan Faris b. Vardar’ın veziri ile karşılaştım. Bu hususta onunla konuştum ve ben bu adamın insanlar tarafından yaygın bir şekilde yalanlanmış olması dolayısıyla vermiş olduğu haberleri kabul etmediğini gördüm." (İbn Haldun, Mukaddime, II, 565, Tahkîk: Ali Abdu'l-Vâhid Vâfî)
Şimdi bu iftiradan medet umanlara soruyoruz. Moğol İstilası esnasında Moğol hükümdarı Kazan Han'ın karşısına büyük bir cesaret, vakar ve soğukkanlılıkla çıkıp, yanında herkesin korkudan titrediği o zalime karşı en beliğ ifadelerle Müslümanların haklarını savunan ve yaptıkları zulümlerden dolayı kendisine nasihat eden bir kimseye, iftirada böylesine aşırı gitmek ne büyük cüretkarlıktır! Bu cüretkarlık, insaf ve adalete mi dayanıyor yoksa cehalete mi? Şeyhu'l-İslâm'a karşı yalan söylerken bu kadar kahraman(!) kesilenler, Moğol istilası esnasında, o, cephede zalimlere karşı kılıç sallarken, hangi köşelerde zikir çekmekle meşguldüler acaba? O müfteriler ve bu insafsız iftiraya çanak tutanlar; Moğol mezâlimi karşısında cesaretlerini mi kaybetmişlerdi? Ümmetin Şeyh’ine iftira ederken dilleri şakıyanların, Moğol hükümdarı ve komutanları karşısında nutukları mı tutulmuştu? O zamanlarda, ümmet zulümler altında inim inim inlerlerken, feryatları gök kubbeyi inletirken, sizlerin o merhamet ve şefkat abidesi(!) ğavs'larınız, kutb'larınız size ve tüm mazlûmlara neden yardıma gelemediler? Arkanızda evliya(!) ordusuyla Cengiz Han'ı sürklase etseydiniz ya! Yoksa siz mi onları yardıma çağırmadınız! Sizde durum böyle, ya Şeyhu’l-İslâm’da durum nedir? O da, sizin gibi, hasmından intikam alma ve onları itibarsızlaştırma sevdalarına mı düştü? Onu ve onun akidesini sizden ayıran ayırıcı çizgilerden bir tanesi de işte budur! Hakkı savunan ve davası hak olan kimse, muhaliflere taşkınlık yapmaz, hakkın dışına çıkarak, tabir-i caizse belden aşağı vurmaz. Bu nedenle de o mübarek Şeyh -İbn-i Teymiyye- daha sonra kendisine muhalefet eden herkesten intikam alacak bir imkana ve iktidar gücüne sahip olduğu halde, onlardan asla intikam almamıştır. İşte hak yolunun yolcusunun muhteşem davranışı budur! Allah ona rahmetiyle karşılık versin.
Meyve veren ağacı taşlayan cahillerin yaptığı gibi yapmayın. Üzüm yemek istiyorsanız, bağa, bağcıya ve asmalara zarar vermeden üzüm yeyin ama nankörlük etmeyin! İbn-i Teymiyye’ye, sevgide aşırı gidenler olabilir. Bu durumu Şeyhu’l-İslâm’a saldırı malzemesi yapmayın! Bu durumu o istemedi. Siz de, ona buğz’da aşırı gidenler değil misiniz? Bu durumu da o istememişti hatta böyle yapanlardan razı olmamıştı. Bu nedenle bir kimseye karşı sevgi besleyenler de, sevmeyenler de, hatta sevgi ya da buğz’da aşırı gidenler de olabilir. Ama şu bir gerçektir ki, İbn-i Teymiyye’ye sevgi beslemeyen aklıselim, adil, insaflı bir muvahhid kimse göstermek neredeyse imkânsızdır. İtibar edilmeyecek zan, kuruntu ve nefsânî sözleri can simidi görmeyin; o sözler insanı selamet sahiline değil azaba sürükler! Ona düşmanlık edenler, genelde akideleri bozuk, sûfî, bid’atçı ve cahil kimselerdir. Onu sevenler ise tüm ümmet ve İslam alimleridir. Ümmetin imamı konumundaki çok değerli pek çok alim de, İbn Teymiyye’nin talebesidir. Yahut da onun ilminden istifade etmişler ve etmektedirler. Onun ilminden yararlanma durumu –inşâAllah- kıyamete kadar da devam edecektir. Ya İbn Teymiyye’ye düşman olanlar kimler? Herkes biliyor ki, akideleri bozuk olup da, kendilerini Selef-i Sâlihîn akidesi üzere ıslah etmeye çalıştığı birkaç güruhtur! Kendilerine iyilik eden bir imama düşmanlık etmek ancak cahillerin sıfatıdır! Rabbimiz şöyle buyurmaktadır: “İyiliğin karşılığı iyilikten başkası olabilir mi?” (Rahmân: 60)
İftiradan başka tutar dalı kalmayan yalancıların yalancı sığınaklarını emniyetli kaleler sanmaktan, Allah Teâlâ tüm kullarını muhafaza etsin.
"Heyecan ve hislerine kapıldığın an, kendini kaybettiğin ve kontrolden çıktığın andır. Hikmet, teennî, sukûnet ve soğukkanlılık; başarının basamaklarıdır."
"Acele şeytandandır, teennî (ihtiyatlı, sabırlı ve acelesiz davranmak) Rahmân'dandır."(Tirmizî)
"Acele eden hata eder, teennî eden isabet eder." (Beyhakî)
FAKAT BAZI İŞLERDE ACELE ETMEK GEREKİR.
Bu tür durumlarda acele davranmak, zemmedilmiş 'acelecilik' değildir; bilâkis bu işleri yapmada acele davranmak Sünnet ile sabittir. Onlar şunlardır:
SÜNNETE GÖRE; HANGİ İŞLERDE ACELE ETMEK GEREKİR?
1-Misafir gelince yemek yedirmeli,
2-Bir kimse ölünce defin işini acele yapmalı,
3- Bulûğa erince kızı, dul kalınca da kadını evlendirmeli,
4-Vadesi gelince ya da ödeme imkânına sahip olunca borcu hemen ödemeli,
5- Günah işleyince hemen tevbe ve istiğfâr etmeli,
6-Vakti gelince hemen namazı kılmalı,
7- Sadaka vermekte acele etmeli,
8-İftarda acele etmeli,
9- Doğan erkek çocuğunun sünnetini yaptırmakta da acele davranmalıdır.
Ahirete ait amellerin dışındaki işlerde acele davranmamak daha hayırlıdır. Hayırlı işlerde acele etmek gerekir; çünkü şeytan o hayra mâni olmak ve insanı o iyilikten alıkoymak ister.
MÜSLÜMAN ECDÂD, SABRIN ÖNEMİNE VE ACELECİLİĞİN KÖTÜLÜĞÜNE VURGU YAPMAK İÇİN ÇOK SAYIDA GÜZEL SÖZLER SÖYLEMİŞLERDİR:
- Acele işe şeytan karışır.
- Ağır giden yol alır, hızlı giden yolda kalır.
- Ağır git ki, yol alasın.
- Sabırla koruk, helva olur.
- Geç olsun da güç olmasın.
- Demir tavında dövülür.
- Terazi var, tartı var; her bir işin vakti var.
- Acele giden, ecele gider.
- Acele bir ağaçtır, meyvesi pişmanlıktır.
- Dereyi görmeden paçaları sıvama!
- Hızlı koşan, çabuk yorulur.
- Acele etme, dilini ısırırsın.
- 'Acaba'nın sırası değil, acele etme.
- Acele etsen de, iş olacağına varır.
Aslında dünya ve ahiretin hayırlarını elde etmek için acele davranılması gereken işler, akl-ı selîm'in malumudur. Mesela; hastayı veya kazazedeyi hemen tedavi etmek gibi. Bu tür durumlar fıtraten insanların bildiği insânî şeylerdir. Bunun dışında, insanların imtihan esnasında irâde seçimlerinin farklı olabilmesi nedeniyle, farklı düşünebilecekleri şeyler vardır ki, Peygamberimiz o durumlarda İslam'ın hükmünü ortaya koyarak, o meseleleri açıklığa kavuşturmuştur.
SİZ, BU DURUMLARDA NASIL DAVRANIYORSUNUZ?
Meselâ; evlilik çağına giren bir kızı, diploma, kariyer veya başka amaçlarla evlendirmeyi geciktirmek, iftar vakti girdiği halde -sözde- nefsi terbiye etme iddiası veya başka düşüncelerle iftarı tehir etmek, bin bir gerekçe uydurarak, sadaka vermeyi sürekli ileriki zamanlara ertelemek, borcunu ödeyecek bir genişliğe sahip olduğu halde, o parayı kendi menfaati için başka amaçlarla kullanmak, aileden ya da akrabadan biri ölünce, cenazeye eş, dost ve akrabanın yetişmesi için veya başka nedenlerle defin işini ileriki günlere ertelemek, günah işlemeye devam ettiği halde, tevbeyi yaşlılığa veya hacca gitmeyi hedeflediği zamana bırakmak, misafir gelince aç olup olmadığını önemsemeden söze başlamak veya çay, kahve ile 'misafire yemek yedirme' görevini ya tehir etmek yahut da tamamen iptal etmek, namazları dosdoğru kılmayıp tembellik etmek, bazı namazları kaçırmak, bazılarını da son anda hızlı hızlı kılmak ve Allah'ı çok az zikretmek. Yani namazları cemaatle kılma (ikâme etme) ve muhafaza etme görevinde tembellik göstermek... Unutmayalım ki, Selef- Sâlihîn, namaz kılmayanları tekfir etmişlerdir. Mezheplerin cumhuru da, namaz kılmayanların, küfre girdiklerine kâildirler. Bu nedenle Hadislerdeki, namazın geciktirilmemesiyle alâkalı ifadelerden, -mefhûm-u muhâlif itibariyle- 'kılmasan da olabilir' gibi gayr-i meşru anlam çıkarmak bâtıldır! Peygamberimizin bildirdiğine göre; amellerin en efdali, vaktinde kılınan namazdır.
Peygamberimiz, yukarıda misaller içerisinde saydıklarımızı bizlere bildirmemiş olsaydı, biz hangi konularda acele etmemiz gerektiği konusunda ittifak edebilir miydik? Peygamberin Sünnetine itibar etmeyen dünyanın, bu konulardaki amellerine bakarsak bu sorunun cevabını hemen görürüz. İnsanlar bugün itibariyle bir şey söyleseler dahi, o sözün geçerliliği genelde yoktur. Çünkü, insanların psikolojileri her zaman ve şartlarda stabil olmadığı için, farklı bir zaman diliminde veya bir olay karşısında hemen fikir değiştirebilmektedir. Oysa âlemlere rahmet olarak gönderilen âhir zaman Nebi'si bizleri bu konularda aydınlatmıştır. Bu vesileyle, acele edilecek ve teennî ile hareket edilecek durumları öğrenmiş olmaktayız... Salât ve selâm ona olsun.
üEN BÜYÜK HABER (NEBE'/KIYAMET)
Büyük kıyametin kopacağı âhir zamanın içerisindeyiz.
Günlük havâdis ve eşhâsı konuşarak ve günlük, geçici ve husûsî hâdiseleri tartışarak bir ömür tüketmek yerine, hayatın merkezine Vahyi koyarak, Rızâ-i Bârî istikâmetinde âhiret için hazırlık yaparak ve her an ölecekmiş gibi ölüme ve kabirde sorguya hazırlıklı bir şuur ile hareket ederek yaşamak gerekir.
Hiç ölmeyecekmiş gibi, dünyaya çakılıp kalmaktan, dünyada uzun emeller peşinde koşmaktan ve bu şekilde Allah'ın Zikrinden gâfil olarak ömür sermayesini tüketip âhirette iflâs edenlerden olmaktan korunmalıyız.
İnsanlar, dünyanın geçici haberleriyle, magazinleriyle, eğlenceleriyle, boş zamanları katleden boş işleriyle alâkadar olmak yerine, Kur'an'ın en büyük haber dediği, o en önemli haber (Nebe')'i yani kıyameti konuşmalılar ve kıyamet gerçeğini gündemde tutmalılar! Ecelleri dolunca insanların da kıyameti kopacak ve ölecekler, bu dünyanın da bir gün kıyameti kopacak ve bu muhteşem düzen yerle bir olacak ve Rabbimiz yepyeni ve sürekli bir düzen kurmak adına dünyanın ömrüne son verecek. İşte o zaman, iman edip sâlih amel işleyenler kurtulmuşlardır. Ama şirk koşanların, inkâr edenlerin, yalanlayanların ve şüphe edenlerin vay hallerine! O gün kâfirler için çok çetin ve korkunç bir gündür! Bugün dünyada birkaç kişiyi ya da bir toplumu belli ölçüde etkileyen bir haber âdeta tüm dünya ajanslarında ilk haber olarak geçiyor. Peki tüm insanları temelden etkileyen ve kendisinden kaçış olmayan kıyametin haberi neden hayatın geçici haberleri arasında kayboluyor? En büyük haber (Nebe') neden insanların gündemlerinde yer bulamıyor? Neden onu konuşmuyor insanlar? Şunları veya bunları, falanların ne yaptığını, filanların ne yapmadığını konuşmak kime ne kazandırır? Bu geçici hâdiselerin kazanımları, âhiretin kazanımlarından daha mı hayırlıdır? Elbette ki, hayır! O halde, aklıselim her insanın gündeminde bir takım insanların isimleri ve karmakarışık olaylar değil, Hâkîm olan Allah'ın verdiği haberler olmalıdır! O haberler, insanların kurtuluş reçetesidir. Onları bilmeden ve dikkate almadan bu uzun yolculukta menzile varılamaz!
Rasûlulah, Mekke müşriklerine kıyâmetten haber verince, müşrikler aralarında tartışmaya ve Peygamberimize çeşitli sorular yöneltmeye başladılar:
“Bu ne tuhaf bir haberdir. Biz ölüp de kemiklerimiz toz toprak olduktan sonra tekrar mı diriltileceğiz? Bu imkânsız bir şeydir! Gelmiş geçmiş tüm insanlar tekrar yaratılacaklar ve ayağa kalkacaklar öyle mi? Dünyanın bu muazzam nizamı alt üst olacak, güneşin ışığı sönecek, ay ışığını kaybedecek, yıldızlar bulundukları yörüngelerinden sağa sola fırlayacaklar, denizler kaynayacak, şu devasa dağlar bulundukları yerlerinden sökülüp parçalanacak ve âdeta bir pamuk parçası gibi uçuşacaklar, öyle mi? Bunlar akıl almaz şeylerdir! Muhammed’i biz akıllı sanırdık ama onun artık aklını oynattığını sanıyoruz” diyorlardı.
Peygamberimiz, müşriklere kıyametten bahsedince, Nebe’ Sûresinin üçüncü Ayetinde de geçtiği gibi, aralarında ihtilâfa düştüler. Yani onlar bu haber konusunda farklı yorumlar yapmaya başladılar ve bu meselede ortak bir akide birliğine sahip olamadılar. İşte hakkın geldiği yerde bâtıl bu şekilde paramparça olur. Çünkü onların inanç sistemleri bozuktur. Asırlardır savundukları fikirleri konusunda hemen ayrılığa düşerler. Aynen Mekke müşrikleri de öyle oldu! Onlardan bazıları, öldükten sonra dirilmeyi, -Hristiyanlığın da etkisiyle- kabul etmekle beraber, bu dirilişin bedenle değil, sadece ruhlarla olacağını iddia ediyorlardı. Bazıları, öldükten sonra dirilme konusunda tereddüt içerisinde idiler. Bazıları da, öldükten sonra dirilmeyi kesinkes inkâr ediyorlardı. Rabbimiz: “Birbirlerine neyi soruyorlar? Kendilerinin o büyük haber hakkında anlaşmazlığa düştükleri o büyük haberi mi? Hayır, (sormaya gerek yok). Yakında bileceklerdir. Sonra yine hayır. Onlar ileride bileceklerdir…” (Nebe’: 1-5) buyurarak, onların kıyamet gerçeğiyle yakında yüz yüze geleceklerini haber vermektedir.
Müşrikler ve kâfirler, kıyameti, öldükten sonra dirilmeyi ve öldükten sonraki hayatı uzak görerek –câhilce- bazı sözler sarf ediyorlardı!
“Bilâkis kendilerine içlerinden bir uyarıp korkutan geldi diye hayret ettiler de kâfir olanlar: ‘Bu şaşılacak bir şeydir’ dediler. ‘Biz öldükten ve toprak olduktan sonra mı (diriltilecek mişiz)? Bu, uzak bir dönüştür.’ “(Kâf: 3)
“İnsan hiç Bizim kendisini bir nutfeden yarattığımıza bakmaz mı? Böyle iken o, apaçık bir hasım olup çıkıyor. Kendi yaratılışını unutarak Bize bir misal getirip dedi ki: ‘Çürümüş haldeki kemikleri kim diriltecek?’ De ki: ‘Onları ilk defa yaratan kim ise, onları diriltecektir. O her türlü yaratmayı en iyi bilendir.’ “ (Yâsîn: 77-79)
“Göklerle yeri yaratan, onlar gibisini yaratmaya kâdir değil midir? Evet, (kâdirdir). Ve O, biricik yaratandır, her şeyi en iyi bilendir. O, bir şeyi diledi mi, ona emri sadece ‘ol’ demesidir. O da oluverir.” (Yâsîn: 81, 82)
“Sizi yaratmak mı daha zordur? Yoksa gök(ü yaratmak) mı? Ki onu binâ etti.” (Nâziât: 27)
“Onlar kendileri farkında olmayarak Saatin (kıyametin) ansızın kendilerine gelmesinden başka bir şey mi bekliyorlar?” (Zuhruf: 66)
“Artık onlar kıyametin kendilerine ansızın gelmesinden başkasını mı gözlüyorlar? İşte onun alâmetleri gelmiş bulunuyor. O halde, (kıyamet) onlara geldiğinde öğüt almalarının kendilerine ne faydası olur ki?” (Muhammed: 18)
“Halbuki Allah, eceli geldiğinde hiçbir kimseyi (ölümü) ertelemez. Allah yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır.”(Münâfikûn: 11)
Kıyameti uzak görenler bilsinler ki, yakında kendi ölümleriyle küçük kıyameti yaşayacaklar! Ölüme hazırlıklı olanlardan olmak duasıyla.
Geçmişteki Dedelerimiz ve Bizim Şu Anki Halimiz: Geçmişte, bizi biz yapan yardımlaşma, paylaşma, fedakârlık, ikram, infâk, sadaka, iyilik, birlik ve beraberlik gibi hassalarımızı neredeyse kaybetmek üzereyiz… Eski çağlarda dedelerimiz, "ağaçların dallarını kırmadıktan sonra, bahçemizden kim ne yerse helaldir; sadakamız olsun" derlerdi. Ahireti düşünen bir nesil böyle olur. Ama ahiret inancı zayıflayınca "parayı veren düdüğü çalar" nesli türedi. "Alman usulü" hareket eden, çıkarcı birliktelikler hortladı! Bizim çocukluğumuzda, bahçelerin kapısının önünde destinin içinde soğuk su, yanında da maşrapa bulunurdu. Yoldan geçen susamış yolcular su içerler ve bahçe sahibine dua ederlerdi. Dağlarda davarların, vahşi hayvanların ve kuşların su içmeleri için su yalakları yapılırdı. Issız dağlarda bu su yalaklarıyla devamlı akan çeşmelerle karşılaşan, sıcaktan ter içinde kalmış ve yorgunluktan bitap düşmüş bir çobanın, avcının ya da dağa gezintiye çıkmış bir kimsenin memnuniyetini ve oradan su içince canı gönülden yapacağı duayı hiç düşündünüz mü? Sizin için, böylesine içten ve samimiyetle kaç insan dua etti dersiniz? Yoksa bu fırsatları tepiyor muyuz acaba? Ayrıca hatırladığım şeylerden birisi de, dağların ıssız yerlerine yani medeniyetten oldukça uzak noktalarına meyve ağaçları dikilirdi ve oralardan geçen her kim varsa; o meyvelerden yer ve o ağacı dikene dua ederdi. İşte ecdâdımızın sadaka-i câriye konusundaki hassasiyetleri...
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KÜLTÜR EROZYONU:
Geçmişteki Dedelerimiz ve Bizim Şu Anki Halimiz:
Geçmişte, bizi biz yapan yardımlaşma, paylaşma, fedakârlık, ikram, infâk, sadaka, iyilik, birlik ve beraberlik gibi hassalarımızı neredeyse kaybetmek üzereyiz… Eski çağlarda dedelerimiz, "ağaçların dallarını kırmadıktan sonra, bahçemizden kim ne yerse helaldir; sadakamız olsun" derlerdi. Ahireti düşünen bir nesil böyle olur. Ama ahiret inancı zayıflayınca "parayı veren düdüğü çalar" nesli türedi. "Alman usulü" hareket eden, çıkarcı birliktelikler hortladı! Bizim çocukluğumuzda, bahçelerin kapısının önünde destinin içinde soğuk su, yanında da maşrapa bulunurdu. Yoldan geçen susamış yolcular su içerler ve bahçe sahibine dua ederlerdi. Dağlarda davarların, vahşi hayvanların ve kuşların su içmeleri için su yalakları yapılırdı. Issız dağlarda bu su yalaklarıyla devamlı akan çeşmelerle karşılaşan, sıcaktan ter içinde kalmış ve yorgunluktan bitap düşmüş bir çobanın, avcının ya da dağa gezintiye çıkmış bir kimsenin memnuniyetini ve oradan su içince canı gönülden yapacağı duayı hiç düşündünüz mü? Sizin için, böylesine içten ve samimiyetle kaç insan dua etti dersiniz? Yoksa bu fırsatları tepiyor muyuz acaba? Ayrıca hatırladığım şeylerden birisi de, dağların ıssız yerlerine yani medeniyetten oldukça uzak noktalarına meyve ağaçları dikilirdi ve oralardan geçen her kim varsa; o meyvelerden yer ve o ağacı dikene dua ederdi. İşte ecdâdımızın sadaka-i câriye konusundaki hassasiyetleri...
Osmanlı döneminde ise her köşe başında çeşmeler, belirli mesafelerde selsebiller, kervansaraylar, hangâhlar bulunurdu. Fakirler ve yolcular buralardan bedava istifade ederlerdi. Çeşmelerden su içmek zengine de fakire de bedava idi. Şimdi bir lokantaya gitseniz, masada sürahi ya da desti asla yoktur. Allah'ın suyunu bile parayla satın almak zorundasınız. Paran yoksa, yemeği yiyeceksin ama boğazına dursa da su içemeyeceksin. Müşterilerini "misafir" sayan ve misafir gibi ağırlayan kimin ecdâdı idi acaba? Yoldan geçenlere su, ayran ikram eden nesilden, köşe başlarını işgal eden satıcılara geçiş yaptık. Parası olmayanın işini görmeyen bir zihniyeti hortlattık! Bunu yapanlar Osmanlının torunları mıdır dersiniz? Müslüman ecdâd, yaptığı her işin, bazı yönlerini sadaka için bir fırsat kabul ederdi. Onlar için, her şey para değildi. "Kiminin parası, kiminin duası" sözü, Çin atasözü değil, Müslüman atasözüdür... Onlar, hayata bu prensip ile bakarlardı! Şimdi ise, paran yoksa, abdesthaneye bile sokmuyorlar! Yakında Allahın havası için bile vergi alırlar ya da o havayı parayla satarlarsa şaşırmayalım! Sanırım insanlar, o zaman anlarlar, dünyadaki her nefesin kıymetini...
Ayrıca, ecdâdın abdest bozmak için girdiği, ihtiyaç hanelerin isimleri bile değişti! "WC" (su dolabı) oldu! İhtiyaç görülecek yere oturarak, necâsete dikkat etmeden, rahatını düşünen Batı medeniyetinin alafranga (Frenklere, Avrupalılara ait) tarzda tuvaletleri her geçen gün yaygınlaşmaktadır, İslâmbol olan şehirlerde... Son iki yüzyıl öncesine kadar tuvalet kültürü olmayan Batı'dan tuvalet âdâbını öğreniyor yeni nesiller... Dedelerimiz, ihtiyaç gidermeye "abdest bozmak" derken, yeni nesil artık bu kelimeyi demode kabul etmektedir. Öyle ya, abdestli kişi abdest bozar. Abdestsiz kişiler, orada olmayan abdestini mi bozacak!
Hey gidi günler! Neredesiniz, gelin görün halimizi! Bize ait tüm değerlerimizi toplum olarak yitirdik! Başka medeniyetleri taklit ederek muasır medeniyetler seviyesine çıkacağımızı sandık, sandırıldık! Oysa bilgisiz ve tecrübesiz nesiller düşünmüyorlar ki, taklitler ancak asıllarını yaşatır... Medeniyyet ve muasırlaşmayı, İslâm ve insana hizmet etmekte gören bir ecdâd, kışın aç kalan kurtları, ayıları dahi düşünerek, onların doyurulması için vakfiyeler kurmuşken, bugün fakir bir çocuk aç olduğu için dönercinin vitrininin önünde yutkunurken kimsenin yürekleri sızlamıyor! Onun o halinden dolayı yüzü kızarması gerekenler, iyice yüzsüzleşmişler. En lüks lokantalarda işkembelerini şişirip çıkarlarken, etraflarındaki muhtaçlara kör kesiliyorlar!
Osmanlı döneminde hastaneye gidemeyecek hastaların doktor evlerine gider ve onların tüm ihtiyaçlarını karşılar, gerekli tedaviyi uygulardı. O hasta fakir ise, hiçbir para almazdı. Ecdâd ne güzel demiş... "İyi olacak hastanın, doktor ayağına gelir." Bu cümleleri, boş laf sanmayın sakın! Bir zamanlar doktorlar yatalak hastaların ayağına giderlerdi. Bu sözün ihtiva ettiği anlamı kavrayamayanlar, bu sözü anlayamazlar. Ve onlara göre; bu durumda, ayağına doktor gitmeyen tüm hastalar iyi olmayacak, sonucu çıkar. Dikkat edin, maalesef ki günümüzde doktorlar, hasta fakir halkın değil, zenginlerin ayağına gitmektedir! Oysa gerektiği her ortamda, herkesin ayağına gidebilmeliydi! Ameliyat parasını biriktiremeyen, parası olmadığı için böbrek nakli, ilik nakli yaptıramayan, kronik hastalıkları için sürekli tedavi olamayan, hastalığı sebebiyle ithal ilaçlarına para bulamayan kimselerin durumu Allah'a emanettir! Allah'ın kulları, fakirler konusunda kendilerinde sorumluluk hissetmez haldedirler.
Söylenecek o kadar çok şeyler var ki, ama herkesin ve her toplumun bir medeniyet anlayışı bulunmaktadır. İslâm'ın medeniyeti ise bambaşkadır! Göz kamaştırıcıdır, ışıl ışıldır... İslâm'ın, kapitalist hedefleri olmaz, halkı "etinden, sütünden, yününden, sırtından, derisinden..." yararlanılacak bir "tüketici" olarak görmez. İslâm, israfa ve gereksiz tüketime karşıdır. İslâm, paylaşmayı ve paylaştırmayı emreder. Derdi para biriktirmek değildir; ihtiyaçları karşılamaktır. Yatırımlarda temel hedef; bol sıfırlı gelir elde etmek değildir! Bu, bencil, tamahkâr ve çıkarcı bir adımdır! Oysa her adımın insanlık için hayırlar getirmesi gerekir; burjuva sınıfı için değil! İslâm, bir yere yapı yapılacağında, İslâm'a ittibâyı ve insana hizmeti önceler... Her yapının önüne vezne koymayı, her köşe başına banka açmayı değil! Medeniyet, mescid ile başlar, medrese, mektep ile devam eder... Bunlara ilaveten, meskenler, hastaneler, aşevleri, kervansaraylar, sebilhaneler, dârülacezeler, sanat ve zanaat evleri, vakfiyeler, hamamlar, köprüler, yollar, hayratlar, sadaka-i cariyeler, ilim/fen ve yardım kuruluşları ile insanlığın hidâyet ve terakkisi istikametinde sayısız hizmetler -esnaf ve tüccar mantığıyla hareket etmeden- ihyâ edilir. Bir yerde mescid varsa, onun yanında gerekli olan başka yapılar da bulunur. Birbirine geçmiş şekilde inşâ edilmiş, eğitim, kültür ve sanat/zanaat amaçlı külliyeler ile insanların hayrı için çalışılır... İnsanlık tarihi boyunca medeniyetler, mescidler etrafında oluşturulmuştur. Allah'a secde etmeyen bir toplum "medeni toplum" olamaz! Günümüzde ise bir çok resmi ve gayri resmi yapılarda mescid bulunmamaktadır. Mescid olsa abdesthane yok, abdesthane olsa lavabo yok! Bazı iş hanlarında da, o iş hanının demirbaş esnafı olmayanlara, abdesthaneyi kullanmak ve orada abdest almak yasaktır! O iş hanındaki esnafın misafirine serbest ama, esnafın himayesi olmadan bir kimse wc dedikleri o yere girse, yöneticiden fırça yemektedir! Ne günlere ve ne insanların insafına kaldık Allah'ım! En doğal ihtiyacını karşılaması ve abdest alması sebebiyle bir Müslüman kınanıyorsa, demek ki ahir zamanın içinde bulunmaktayız.
İslâm’ı bilmeyen bu insanlara kızmak yerine, bu insanların hidâyetleri için dua etmek düşer bizlere... İnsanlara kızarak, küserek, sesi yükselterek, tavır koyarak, ilişkiyi keserek, tartışarak, dışlayarak ya da kamplaşarak bir şey verilemez. Bu davranışlar medeni insanların davranışları değildir. Câhil ve tutucu kimselerde görülen bu davranışlardan sakınmak ve karşımızdaki insanı empati yaparak anlamaya çalışmak icap eder. O zaman göreceğiz ki, pek çok sorunların üstesinden geleceğiz. En azından az önceki saydığımız kötü sıfatlarla hareket edenlerin kaybettiklerini kaybetmeyeceğiz. Zira insan kelimesi, kökü itibariyle “ünsiyet” anlamındadır. Ve “yakınlık, dostluk, samimiyet, birliktelik, girişkenlik, sosyallik, alışkanlık” anlamlarına gelir. İnsanlar birbirlerine yaklaşmak ve tanışmak için farklı kabile ve milletlere ayrılmışlardır.
Rabbimiz bu konuda şöyle buyurmaktadır:“Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir dişiden yarattık. Ve sizi birbirinizle tanışasınız diye, uluslara ve kabilelere ayırdık. Şüphesiz ki Allah’ın katında sizin en şerefliniz en takvâlı olanınızdır. Muhakkak Allah en iyi bilendir, her şeyden haberdar olandır.”(Hucurât: 13)
Bu ayette Rabbimiz “Ey insanlar” şeklinde tüm insanlığa seslenmekte ve genel bir ifade kullanmaktadır. Sonra da tüm insanlığın aynı anne ve babadan yaratıldıkları hatırlatıldıktan sonra insanların ulus, kavim, kabile gibi boylara ayrıldıkları gerçeğine işaret ediliyor. Sonra da bu ulus ve kabilelere ayrılmanın hikmetinin “tanışma” amacına ma'tûf olduğu bildiriliyor. Daha sonra da, insanlar arasındaki üstünlüğün sadece takvâ esasına dayalı olduğu, ulusçuluk, kavmiyetçilik, kabilecilik, şu’culuk ya da bu’culuk gibi cahilî taassupların ve davaların İslam’da yerinin olmadığı açıkça ortaya konulmaktadır.
Sözlerimizin önü de, sonu da Allah’a hamdetmektir.
AKİDE’DE CEHÂLET MAZERET DEĞİLDİR: Tevhid'in anlam ve şartlarını bilme ve Tevhid'in gerektirdiği bir hayatı yaşama konusunda cehâlet mazeret değil, suçtur! Cahillik mazeret olsaydı, ilmin ve alimin fazileti kalmazdı ve kimse de nasihat dinlemez ve bilgisiz kalarak kurtuluş hayalleri kurardı. Peygamberimizin gelişinden ve Kur'an'dan sonra, insanların, Allah'a karşı, Tevhid'e bi-hakkın (hakkıyla/tam manasıyla) teslim olmama hususunda hiçbir mazeretleri kalmamıştır. "Müjdeleyici ve sakındırıcı olarak Peygamberler gönderdik ki insanların peygamberlerden sonra Allah'a karşı bir bahaneleri olmasın! Allah izzet ve hikmet sahibidir." (Nisâ: 165) “Eğer onları daha evvel azaba uğratarak yok etseydik; Rabbimiz, bize bir Peygamber gönderseydin de alçak ve rezil olmazdan önce Ayetlerine uysaydık olmaz mıydı? diyeceklerdi." (Tâ-Hâ: 134) "Biz, bir Rasûl göndermedikçe azab ediciler değiliz." (İsrâ: 15) "Müşriklerden biri eman dilerse ona eman ver. Tâ ki Allah'ın Kelâm'ını dinlesin. Sonra onu emin olacağı yere kadar ulaştır. Bu, onların bilmeyen bir kavim olduklarından dolayı böyledir." (Tevbe: 6) "Şu Kur'an bana onunla sizi ve her kime ulaşırsa (her kim ona ulaşırsa) onları korkutup uyarmam için vahyolundu." (En'âm: 19) İlim öğrenmek kıyamete kadar farz-ı ayn'dır. Hiçbir gerekçe bu farzı iptal edemez. Câhil kalmak ve öğrenme konusunda tembellik etmek affedilmeye sebep bir delil kabul edilemez! İslam'ın ilk farzının "OKU" olması dahi, Tevhîdî meselelerde tembellik ederek, bile bile câhilliği seçmenin ve Dinden, imandan, Tevhid'den, Kur'andan, Peygamberden, Sünnetten habersiz yaşamanın masum tarafının olmadığının açık bir kanıtıdır!
MUHTELİF MAKALELER
AKİDE’DE CEHÂLET MAZERET DEĞİLDİR:
Tevhid'in anlam ve şartlarını bilme ve Tevhid'in gerektirdiği bir hayatı yaşama konusunda cehâlet mazeret değil, suçtur!
Cahillik mazeret olsaydı, ilmin ve alimin fazileti kalmazdı ve kimse de nasihat dinlemez ve bilgisiz kalarak kurtuluş hayalleri kurardı.
Peygamberimizin gelişinden ve Kur'an'dan sonra, insanların, Allah'a karşı, Tevhid'e bi-hakkın (hakkıyla/tam manasıyla) teslim olmama hususunda hiçbir mazeretleri kalmamıştır.
"Müjdeleyici ve sakındırıcı olarak Peygamberler gönderdik ki insanların peygamberlerden sonra Allah'a karşı bir bahaneleri olmasın! Allah izzet ve hikmet sahibidir."(Nisâ: 165)
“Eğer onları daha evvel azaba uğratarak yok etseydik; Rabbimiz, bize bir Peygamber gönderseydin de alçak ve rezil olmazdan önce Ayetlerine uysaydık olmaz mıydı? diyeceklerdi." (Tâ-Hâ: 134)
"Biz, bir Rasûl göndermedikçe azab ediciler değiliz."(İsrâ: 15)
"Müşriklerden biri eman dilerse ona eman ver. Tâ ki Allah'ın Kelâm'ını dinlesin. Sonra onu emin olacağı yere kadar ulaştır. Bu, onların bilmeyen bir kavim olduklarından dolayı böyledir." (Tevbe: 6)
"Şu Kur'an bana onunla sizi ve her kime ulaşırsa (her kim ona ulaşırsa) onları korkutup uyarmam için vahyolundu." (En'âm: 19)
İlim öğrenmek kıyamete kadar farz-ı ayn'dır. Hiçbir gerekçe bu farzı iptal edemez. Câhil kalmak ve öğrenme konusunda tembellik etmek affedilmeye sebep bir delil kabul edilemez!
İslam'ın ilk farzının "OKU" olması dahi, Tevhîdî meselelerde tembellik ederek, bile bile câhilliği seçmenin ve Dinden, imandan, Tevhid'den, Kur'andan, Peygamberden, Sünnetten habersiz yaşamanın masum tarafının olmadığının açık bir kanıtıdır!
Kur'an elimizin altında iken câhillikten söz etmek ancak şirk ehlinin kendilerini tatmin etme çabalarıdır. İnsanlar nefislerinin istediği her şeye zaman ayırıyorlar ama Kur'an ve Sünnet'i okuyup, anlamaya ve gerektirdiği mukteza ile amel etmeye vakit bulamıyorlarsa; bu durum, Allah'a kulluk adına bu dünyaya gelmiş hatta gelmeden önce Âlem-i Ervâh'ta Allah'a iman edeceklerine dair kesin söz vermiş olan bir takım insanların (A'râf: 172-174) bu dünyaya gelince Allah'ı ve verdikleri sözü unutmalarından başka bir şey değildir!
Allah, insanların fıtratına kendisine iman etme ihtiyacını koymuş, onları yaratılış mayaları itibariyle "İslâm Fıtratı" üzere yaratmıştır (Rûm: 30). İnsan fıtrat ayarlarını bozup değiştirmedikçe şirk'e ve küfr'e sapamaz. Bir kimse şirk koşuyorsa, bunun sorumlusu kesinlikle kendisidir ve onun hiçbir mazeretinin önemi yoktur.
Şirk koşanların tüm amelleri boşa gider.
“Andolsun, sana ve senden vahyolundu ki: ‘Eğer şirk koşarsan, andolsun ki amelin boşa çıkar ve muhakkak zarar edenlerden olursun’ “ (Zümer: 65)
İman etmeyen kimseler cennete giremez!
Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:
“… Şüphe yok ki, her kim Allah’a ortak koşarsa, muhakkak Allah ona cenneti haram kılar. Onun varacağı yer ateştir. Zâlimlerin hiçbir yardımcıları da yoktur.” (Mâide: 72)
Peygamberimiz şöyle buyurmaktadır:
“Canım kudret elinde olan Allah’a yemin ederim ki, sizler iman etmedikçe cennete giremezsiniz…” (Müslim, Îmân, 93)
ALLAH ARŞ'A İSTİVÂ ETMİŞTİR; BU, VAHİYLE SÂBİTTİR AMA KEYFİYETİ AKLEDİLEMEYECEĞİ İÇİN BİZE MEÇHULDÜR, ONA İMAN ETMEK FARZ, O KONUDA SORU SORMAK İSE BİD'ATTİR:
"Allah arşa istivâ etmemiştir" demek küfrü sarîhtir! Her kim bunu söylerse kâfir olur! Allah'ın arş'a istivâ ettiği Kur'an ile sâbittir. Biz bu habere iman ederiz. Ancak Rahmân'ın istivâ sıfatının nasıllığını (keyfiyetini) bilemeyiz ve bu konuda sorular sorarak, bunu sorgulayamayız. Zira Selef-i Sâlihîh, istivâ hakkında soru sormayı bid'at saymışlardır. Allah'ın istivâ sıfatını mahlûkât'a benzetmek veya Allah'ı bu sıfatıyla cisimlendirmek ise şirk'tir! Allah'ın arş'a istivâ ettiğini kabul ediyoruz, ama nasıllığını bilmiyoruz. Çünkü bunu akıl idrak edemez. Akledilemeyen bir konuda da soru sorulmaz. Allah, arş'a şânına yakışır şekilde istivâ etmiştir. Bu sıfat, Allah'ın müteşâbih sıfatlarındandır. Allah'ın hiçbir sıfatını iptal etmek, geçersiz kılmak mümkün değildir! Allah, hiçbir şeye ve hiçbir kimseye benzemediği içindir ki, O'nun sıfatlarını evrendeki bir takım varlıklara benzeterek yorumlamak câiz olmaz. Bunu, mü'minlerin yolundan başka bir yol tutan ve dalâlet fırkaları olan müşebbihe ve mücessime tâifeleri yapmaktadırlar. Mü'minler ise bundan bütün güçleriyle sakınırlar.
Bu konuda, iman bakımından Müslümanın bilmesi gerektiği kadarı, temel esaslar itibariyle budur. Teferruatı, müfessirler tarafından Tefsir kitaplarında detaylandırılmıştır.
KUR'AN-I KERİM'İ VE SÜNNET-İ SENİYYE'Yİ İNSANLARIN EN HAYIRLISI OLAN SAHÂBE'NİN METODUNU ESAS ALARAK ANLAMAYA ÇALIŞINIZ!
Peygamberimiz hem mübelliğ (tebliğci) hem de mübeyyin (açıklayan)dır. Peygamberimiz Kur'an'ı Allah'ın kendisine öğrettiği şekilde açıklamıştır. O, asla hevâsından konuşmamış ancak Allah'ın kendisine vahyettiği İlâhî hükümleri artırmadan ve eksiltmeden insanlara en güzel şekilde ulaştırmış ve kendisi de Kur'an'ın canlı görüntüsünü yaşayarak ortaya koymuştur. Kıyamete kadar tüm insanlara, kendisine sımsıkı sarılarak sapıtmamaları için Kur'an ve Sünneti bırakmıştır.
O halde Kur'an'ı ve Hadis kitaplarını tozlu raflardan, çekmecelerden, işlemeli bezlerin içinden, gösterişli vitrinlerden ve mahfazalı dolaplardan çıkarıp okumaya, anlamaya ve yaşamaya başlamak zorundayız! En azından bunu, -imkânlarımız ölçüsünde- kendimize hedef olarak belirlemeliyiz... "Kur'an'ı biz anlayamayız, Kur'an'ı büyük zatlar anlar" gibi saplantılarımızla yaşayıp o halde Huzur-u İlâhî'ye varıp, kararan yüzlerimizle, amel defterimizi soldan veya arkamızdan almak zorunda kalmaya mahkum olmamalıyız!
Elbette herkesin Kur'an'dan alacakları nasipleri eşit olmaz ama herkesin ilim, iman, takvâ, samimiyet, vukûfiyet, çaba, azim ve sebatına göre Kur'an kendilerine bir takım hazinelerini açar. İnsan ne kadar nasipli ise, onu alır. Allah, bizleri nasipsizlerden etmesin!
"Kur'an ve Hadis okumayın; sadece mezhebinizin ilmihal kitabını okuyun" diyenler, Kur'an'ın ve Sünnet'in sadece belli bir kesime hitap ettiğini mi sanıyorlar! Eğer Kur'an'ı okumuş olsalardı, İslâm'da din adamları (ruhban) sınıfının olmadığını anlarlardı!
Kur'an; okumamız, anlamamız ve amel etmemiz için gönderilmiş İlâhî bir kılavuzdur. Kur'an'ı anlamak için okumak ile Kur'an'dan hüküm çıkarmaya kalkışmak farklı şeylerdir. Kur'an'ı herkes okumalıdır ama Kur'an'dan sadece müctehidler ictihâd edebilirler.
"Kur'an'ın meal ve tefsirini okumayın bunun yerine ilmihal okuyun" diyenlerin sözleri bâtıldır. Müslüman, dinini, insanların kitaplarından değil, bizzat Allah'ın Kitabından öğrenmelidir. Allah'ın ilk emri "oku"dur. Kur'an'ı anlamak için okumak farzdır. Anlamanın gayesi de amel etmektir. Allah'ın Ayetlerinden Müslüman asla yüz çeviremez.
Kur'an'ı metninden okumak, manasını anlamaya çalışmak, Ayetler üzerinde tedebbür etmek, Kur'an'ın usûlü, fehmi ve fıkhı istikametinde ders yapmak ibâdettir. Bu durum Sünnet-i Seniyye ve Hadisler için de geçerlidir.
İlmin iki kısım olduğunu söylersek; ilki, Allah'tan gelenleri bilmek, ikincisi ise, bilmediğimiz konularda haddimizi bilmektir.
Kur'an ve Hadisleri, Rasûlün Sünneti, Selef'in açıklamaları ve menheci ile anlamaya çalışmalıyız. Kur'an ve Sünnetin keyfî şekilde yorumlanması tahrifâttır ve bâtıldır. Bu nedenle Nasslar; Peygamberimizin Sünneti ve Selef-i Sâlihîn'in metodu ve yolu istikametinde tefsir ve te'vil edilmelidir. Çünkü Allah, Peygamberine gönderdiği dininin açıklama ve uygulama şeklini de Peygamberimizin şahsında göstermiştir. Zaten Peygamberimizin görevlerinden birisi de budur.
Rabbimiz şöyle buyurmuştur: "Muhakkak Biz sana Kitâbı Allah'ın sana gösterdiği şekilde, insanlar arasında hükmetmen için hak olarak indirdik. Hâinlerin bir savunucusu olma." (Nisâ: 105)
KUR'AN VE SÜNNET'E UYMAK, SELEF'E İTTİBÂ ETMEK:
Müslüman; insanların sözlerine değil, Kur'an ve Sünnete ittibâ eder.
İnsanların (alimlerin) sözlerie en son bakılır...
Önce Kur'an, sonra Sünnet (ve Hadisler), sonra Selef'in icmâ'ı, sonra onların cumhurunun görüşü, sonra Selef'e ihsân ile ittibâ eden İslam alimlerinin (sırasıyla icmâ'ı, cumhurunun görüşü), en sonunda başka alimlerin bir meselede ne dedikleri incelenir ve delili kuvvetli olan alınır, delili zayıf olan atılır. << Bu tertib'e, ilim sahipleri ve ilim talebeleri uyar. İlimden anlamayan avam insanlar, kendi mezhebine uyar ve münferid bazı meselelerde kendi asrında ilim sahipleri var ise, meselelerin ilmî yönlerini onlardan öğrenip, en doğru olan görüşlere ittibâ edebilirler. Fakat şunu bilelim ki, Allah kimseyi gücünün üzerinde sorumlu tutmaz. Çünkü herkesin ilmi, anlayışı ve kapasitesi aynı değildir.
Unutmamak gerekir ki, müteahhırûn ulemâ, ilimlerini selefleri olan alimlerden almışlardır. Bütün Ümmet-i Muhammed'in imamları, Sahâbe'nin alim ve müctehid insanlarıdır. Tüm Sahâbe, Peygamberimizden öğrendikleri hakikatlere uygun bir yaşam sürmüşler ve asla Allah ve Rasûlü hakkında aşırı gitmemişlerdir. İbn-i Hacer el-Heytemi gibi bazı alimler, bütün sahabîlerin müctehid olduğunu söylemiş olsa da, bu yaklaşım hissî ve duygusal bir durumdur. Elbette, onların hepsi müctehid değildir. Çünkü onların hepsi sürekli Rasûlullah'ın yanında bulunamıyorlardı. O dönemde de bir çokları, günlük hayatına, işlerine güçlerine devam ediyorlar ve belli zaman aralıklarıyla Peygamberimizle biraraya geliyorlardı. Rasûlullah'tan hiç ayrılmayan sahabîler de vardı. Kendilerinden fetvâ ve hüküm nakledilenlerin sayısı yaklaşık 130 kadar olduğu kaydedilir.
O dönemde bazı sahabîler ilimle meşgul olmuşlar ve fetvâ vermişlerdir. Bazıları da ibâdetle ve günlük işleriyle meşgul olmuşlardır. İmam Gazali'nin de dediği gibi, en çok Hadis rivâyet etmiş olan Ebû Hüreyre, müftî/müctehid değil, Hadis râvilerindendir. Alimlerin bildirdiğine göre, sahabîlerden kimisi Hadis rivâyet eder, kimisi de o Hadis'ten hüküm çıkarır ve ictihâd eder. İmam Gazali, fetvâ vermeyen sahabîlerin müctehid olmadığını belirtmektedir. Fetvâ verip vermediği konusunda tereddüt edilmiş olan sahabîlerin müctehid olup olmadığı konusunda da tereddüt edilir. Yani bir sahabînin müctehid olup olmamasında belirleyici olan şey, fetvâ verip vermediğidir diyebiliriz. Allah, hepsinden razı olsun.
Sahabîler, hatalar da edebilirler. Ama gerek hata yüzdesi bakımından ve gerekse hatada ısrar yönüyle onlar -bir cemaat olarak- sonrakilerden daha hayırlıdırlar.
Bu durumu, Sahih Hadislerinde Peygamberimiz belirtmiştir: "Ümmetimin en hayırlıları benim asrımdır..." (Buhârî, Fedâilu Ashâbi'n Nebî, 1)
Rabbimiz de, Bakara Sûresinde, eğer biz de misli misline, aynen onlar gibi iman edersek hidâyet bulacağımızı; şayet onlar gibi iman etmeyip, onların yolunu terk edersek ayrılığa düşeceğimizi haber verilmektedir:
"Eğer onlar da sizin iman ettiğiniz gibi iman ederlerse muhakkak hidâyet bulurlar ve şayet yüz çevirirlerse onlar mutlaka apaçık bir ayrılığa düşerler. Onlara karşı Allah sana yeter. O, her şeyi işitendir, her şeyi bilendir." (Bakara: 137)
Nisâ Sûresinde ise, mü'minlerin yolundan başka bir yola sapanların cehenneme atılacağı bildirilmektedir:
"Kim kendisine doğru yol apaçık belli olduktan sonra Peygambere karşı gelir, mü'minlerin yolundan başkasına uyup giderse, onu döndüğü o yolda bırakır ve cehenneme atarız. O ne kötü bir dönüş yeridir!" (Nisâ: 115)
Bu Ayette bahsedilen, "mü'minlerin yolu" ifadesi ile, Selef-i Sâlihîn'in üzerinde olduğu yol ile onlara güzellikle uyan mü'minlerin yolu kastedilmiştir. Bu tabir genel anlamı itibariyle, "Tüm Ümmet-i Muhammed'in Yolu" anlamında olmasına rağmen; bu yolun yolcularının, "Selef'in Yolu" üzerinde oldukları ve olmaları gerektikleri de vurgulanmıştır. Çünkü Peygamberimizin de bildirdiği gibi, Allah'ın Rasûlünün ümmetinin en hayırlısı, kendi asrındakilerdir. Bir topluluk olarak, onlar en hayırlı cemaattirler. Nitekim pek çokları, açık ya da işâreten, Allah tarafından henüz dünyada iken cennetle müjdelenmişlerdir.
Rabbimiz, İman, İslâm, Tevhid ve Allah yolunda hizmet yarışında önce olan ve öne geçen o insanlara uymamız gerektiğini Tevbe Sûresinde bir Ayet ile emretmektedir:
"İleriye geçen muhâcir ve ensâr ile onlara güzellikle ittibâ edenlerden Allah razı olmuştur. Onlar da, O'ndan razı olmuşlardır. Bunlar için orada ebediyyen kalmak üzere altından ırmaklar akan cennetler hazırlamıştır. İşte bu, en büyük kurtuluştur." (Tevbe: 100)
Bu Ayette Rabbimiz öncelikle, Muhâcirîn ve Ensâr'ın öncü Müslümanlarından razı olduğunu haber vermektedir. Sonra da onlara ihsân ile yani en güzel şekilde, misli misline ittibâ edenlerden razı olduğunun müjdesini vermektedir. Bu Ayette geçen "... güzellikle ittibâ edenler ..." ifadesi lafız bakımından haber cümlesi olsa da, hüküm yönüyle inşâ'dır yani Bu cümlede 'taleb' anlamı vardır. Allah'ın taleb ve tavsiyesi ise, elbette vucûb (farziyyet)e delâlet eder. Ayet, 'öncü Müslümanlar olan Muhacirler'e ve Ensâr'a güzellikle uyanlardan Allah razı olmuştur' derken; 'o öncü Müslümanlara güzelce uyun' anlamında bir hüküm içermektedir. Nitekim Yüce Allah'ın böyle bir haberi vermesinin amacı, o insanlara uyulmasını taleb etmektir. İlâhî talebler de, -vucûbiyyetten çeviren bir şer'î delil (sârife) ve karîne olmadığı müddetçe- farz hükmüne delâlet eder.
Bu açıklamalardan sonra, şu gerçeğin altını çizelim. Müslümanlar; alim, ilim talebesi ve avam olarak üç kısma ayrılılar. Bu kısımların da, kendi içerisinde taksimâtı vardır.
Zira Yûsuf Sûresinde geçtiği gibi: "Her ilim sahibi üstünde daha iyi bir bilen vardır" (Yûsuf: 76) buyrulmaktadır.
Biz, usûl bakımından olması gereken gerçeğe işaret ettik. İnsanların hidâyet ve selâmeti açısından, cehennem azabından korunması ve Allah'ın rızasını kazanması açısından olması gereken -inşâAllah- budur!
İnsanların çoğunun câhil ve avam kimseler olduklarını söyleyerek, onlar lehine fetva üretmeye çalışanlar, o kimselerin cehâleti bir hayat tarzı olarak seçmelerinin haramlığı üzerinde durmalıdırlar! İnsan, menfaati olan her şeye kendi dünyasında makul bir delil bulup, nasıl ki o dünyalığa zaman ayırıyor ise, Allah katındaki en büyük hayırları kazanma konusuna her şeyden çok öncelik ve önem vermesi icap eder.
İnsan, okudukça, anladıkça, iman ettikçe, amel ettikçe bilmediklerini öğrenir ve kendisini geliştirir. Hiçbir çaba göstermeden bir başarı beklenemez. Bu nedenle, zorlaştırmadan ve nefret ettirmeden hakikatleri söylemeliyiz ama insanlar, cehâlet yolunu seçmişler diye, İslâm'ı onlara uydurmaya kalkışmamalıyız! İnsanlar, İslâm'a uymadıkça "Müslüman" olamazlar! Nasıl ki, Sahabe, Allah ve Rasûlü bir konuda hükmettiği zaman, farklı bir tercih ortaya koymadan, itiraz etmeden, hevâ'nın ve aklın boyunduruğuna girmeden, bütün benlikleriyle o hükme uyuyorlar ise, bütün Müslümanlar da aynen onlar gibi hareket etmelidirler. Selef'in yolundan, menhecinden ve ahlakından başka bir tercih, hevâ ve heveslere uymak olacaktır! Allah, bizleri bundan sakındırmıştır.
"Cehâlet" bile ikiye ayrılmaktadır:
1- El-Cehlu'l Basît (Basit Câhillik): Bir kimse, bir şeyi bilmez ama bilmediğini bilir. Yani bir kimse, bir şeyi bilmiyor ama o konuda bilgisiz olduğunu biliyor.
Cehl-i Basît; bir şeyi hiç bilmemek olarak da tanımlanmıştır. Meselâ; Peygamberimizin Peygamberliğini hiç bilmeyen kimsenin durumu gibi.
2- El-Cehlu'l Mürekkeb: Bir kimse, bir şeyi bilmez ama bilmediğini de bilmez. Burada terkibli bilgisizlik vardır. İki bilgisizlik üst üste gelmiş ve birleşmiştir. "Bilmediğini de bilmemek" en tehlikeli bilgisizliktir. Zira o kimse, yanlış bilgiyi "doğru" sanır. Böylelerini uyarmak ve sakındırmak zordur.
Bir şeyi gerçeğin aksine bilmek olarak da tanımlanmıştır. Meselâ; Peygamberimizin yalancı olduğunu söylemek gibi. Mekke müşriklerinin bilgisizliği bu cinstendi.
"Cehl, cehâlet (bilgisizlik)" kavramı da, Kur'an ve Sünnet'e göre, iki anlama gelmektedir:
1- Bir meselede ilmin olmaması,
2- İlmin gerektirdiği amelin olmaması.
Buna göre, bir konuda bilgisi olduğu halde, o bilgiye uygun hareket etmeyene de amel bakımından câhil denir.
"Câhil" sıfatı da Kur'an ve Sünnette iki türlü kullanılmaktadır:
1- Tevhid'i bilmeyen, kabul etmeyen, Allah'ın Ayetlerini kabul etmeyen ve inkâr eden anlamında,
2- Bir meseleyi bilmeyen, tecrübesiz olan ve bir şeyden habersiz anlamlarında Müslüman.
Bu konunun cehâlet ve câhil kavramlarıyla yakın bir bağı vardır. Çünkü ilimde dereceler olduğu gibi, bilgisizlikte de farklı yönler ve seviyeler vardır.
CENNET VE CEHHENNEM KONUSUNDA ŞEYHU'L-İSLÂM İBN-İ TEYMİYYE'NİN GÖRÜŞÜ:
İbn Teymiyye, Mecmû’u'l-Fetâvâ’da;
“Yedi şey vardır ki bunlar ölmeyecek, fenâ bulmayacak ve yokluğu tatmayacaktır: Cehennem ve sakinleri, Levh, Kalem, Kürsi, Arş...” şeklindeki rivayetin sahih olup olmadığı tarzındaki bir soruya verdiği cevapta şöyle der:
“Bu haber bu lafızla Hz. Peygamber aleyhisselâm'ın sözü değildir; o, alimlerden birine ait bir sözdür.
Bu Ümmet’in selefi, imamları ve sair Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat şu itikattadır: Mahlûkât arasında yok olmayacak ve tamamen fenâ bulmayacak varlıklar vardır. Cennet, Cehennem, Arş vd. varlıklar böyledir. Mahlûkâtın tamamının fenâ bulacağını, Cehm b. Safvân ve Mu’tezile’den ve benzerlerinden kendisine muvâfakat edenler gibi bid’atçı Kelamcılar’dan bir grup dışında söyleyen olmamıştır. Bu, Allah’ın Kitabı’na, Rasûlü’nün Sünneti’ne ve Ümmet’in selefinin ve imamlarının icmaına aykırı bâtıl bir sözdür. Nitekim bu hususta Cennet ve ehlinin ve daha başka varlıkların bekâsına delâlet (eden deliller) vardır ki, bu sayfa, bu noktanın zikri için yeterli değildir. Kelamcılar’dan ve Felsefeciler’den çeşitli kesimler, bütün mahlûkâtın fenâ bulmasının mümteni (muhal) olduğuna, aklî delillerle istidlâl etmiştir. Vallâhu A’lem.” (Mecmû’u'l-Fetâvâ, C: 18, S: 307)
ŞEYTAN VE ONUN DOSTLARI (EVLİYÂU’Ş ŞEYTAN) HAKKINDAKİ AYET-İ KERİMELER:
Bu konuda bazı Ayet-i Kerimeler zikredelim.
1)İnsanların ve cinlerin yaratılış amacı; yalnızca Allah’a iman edip O’na kulluk etmeleridir:
“Ben cinleri de insanları da ancak Bana ibadet etsinler diye yarattım.” (Zâriyât: 56)
2)İblis, Allah’ın emrine karşı çıktı ve kâfirlerden oldu: “Hani Biz meleklere: ‘Âdem’e secde edin!’ demiştik de, -İblis dışında- hemen secde ettiler. O dayattı, kibirlendi ve kâfirlerden oldu.” (Bakara: 34)
3)İblis, Cinn’lerdendir. İblis’i ve onun soyunu veliler edinmeyiniz:
“Hani Biz meleklere: ‘Âdem’e secde edin!’ demiştik de İblis’ten başkası derhal secde etmişlerdi. O ise, Cinn’lerden olduğu için, Rabbinin emrinden dışarı çıkmıştı. O halde (ey Âdemoğulları!) onlar sizin düşmanınızken, siz Beni bırakıp da onu ve onun soyunu veliler mi ediniyorsunuz? Zâlimlerin ne kötü değiş tokuşudur bu!” (Kehf: 50)
4)Şeytan sizin düşmanınızdır; o halde siz de onu düşman bilin!
“Şüphesiz şeytan sizin bir düşmanınızdır. O halde siz de onu düşman tutun. O, kendi taraftarlarını, ancak alevli ateşin halkından olsunlar diye davet eder.” (Fâtır: 6)
5)İblis, insanlara, önlerinden, arkalarından, sağlarından ve sollarından sokulmaktadır:
“(İblis) dedi ki: ‘Beni azgınlığa ittiğin için, ben de andolsun, Senin doğru yolunda onlara engel olacağım. Sonra andolsun, önlerinden, arkalarından, sağlarından, solarından onlara sokulacağım. Böylece çoğunu şükredenlerden bulamayacaksın’ ” (A’râf: 16, 17)
6)Şeytan, insanların fıtratlarını bozacak ve onları olmadık kuruntuların peşine takacaktır:
“Andolsun, onları mutlaka saptıracağım, olmayacak kuruntulara boğacağım. Andolsun, onlara hayvanların kulaklarını yarmalarını emredeceğim. Ve yine onlara Allah’ın yarattığını değiştirmelerini emredeceğim. Kim Allah’ı bırakır da şeytanı veli edinirse şüphesiz o, apaçık bir zarara uğramış olur. (Şeytan) onlara vaadlerde bulunur, olmayacak kuruntulara düşürür. Oysa şeytan onlara kendilerini aldatmaktan başka bir şey va’d etmez. İşte onların barınakları cehennemdir. Oradan kaçacak bir yer de bulamayacaklardır.”(119-121)
7)Her kim, Rahmân’ın Zikrinden yüz çevirirse, Allah ona bir şeytanı musallat kılar; o da kendisini hidâyette sanır:
“Kim, Rahmân’ın Zikrini görmezlikten gelirse, Biz ona bir şeytanı musallat ederiz. Artık bu, onun ayrılmaz bir arkadaşıdır. Muhakkak bunlar, onları (doğru) yoldan alıkoyarlar ve onlar da kendilerinin hidâyette olduklarını sanırlar.” (Zuhruf: 36, 37)
8)Şeytan en kötü arkadaştır!
“… Şeytan kime arkadaş olursa, o, ne kötü bir arkadaştır!” (Nisâ: 38)
9)Şeytan, kendisini dost edinen herkesi mutlaka saptırır:
“İnsanların bazısı Allah hakkında bilgisizce tartışır ve azgın her şeytana uyar. Onun hakkında şu yazılmıştır: ‘O, kendisini dost edinen herkesi mutlaka saptırır ve onu alevli ateş azabına götürür.’ ” (Hacc: 3, 4)
10)Şeytanlar, her yalancı günahkârların üzerine inerler:
“Size şeytanların kimin üzerine indiğini haber vereyim mi? Her yalancı günahkâr üzerine inerler. Onlar (şeytanın yalanlarına) kulak verirler ve onların çoğu yalan söylerler.”(Şuarâ: 221-223)
11)Allah, şeytanları, kâfirlerin üzerine gönderir:
“Bilmez misin ki Biz, şeytanları kâfirler üzerine salarız da, onları alabildiğine (isyana) teşvik ederler.” (Meryem: 83)
12)Şeytanlar, iman etmeyenlerin velileridir:
“… Biz şeytanları, iman etmeyenlerin velileri kıldık.”(A’râf: 27)
13)Şeytanlar, -iman edenlerle mücadele etsinler diye- kendi dostlarına fısıldarlar:
“Gerçekten şeytanlar, sizinle mücadele etmeleri için, kendi dostlarına telkinde bulunurlar.” (En’âm: 121)
14)Şeytanın zorlayıcı gücü, nüfuzu ve etkisi ancak müşrik olan kendi dostları üzerindedir:
“Onun (şeytanın) hakimiyeti ancak kendisini dost edinip de onu Allah’a ortak koşanlar üzerindedir.” (Nahl: 100)
15)Şeytan ancak kendi dostlarını korkutur:
“Bu şeytandır, ancak kendi dostlarını korkutur. Eğer gerçek mü’minler iseniz, onlardan korkmayın, Benden korkun.” (Âl-i İmrân: 175)
Bu Ayete, “İşte bu şeytandır. Sizi kendi dostlarıyla korkutur” şeklinde de anlam verebiliriz.
16)Şeytan, insanlara, kötü amellerini süslü göstererek saptırır:
“… Şeytan onlara amellerini süslü göstermiş ve onları doğru yoldan alıkoymuştur. Onun için onlar, doğru yola gelemiyorlar.” (Neml: 24)
“İş olup bitince şeytan da der ki: ‘Doğrusu Allah’ın size verdiği söz gerçekleşti. Ben de size vaadde bulunmuştum, ama size verdiğim sözde durmadım. Zaten benim, sizin üzerinizde hiçbir nüfuzum yoktu. Yalnız ben sizi çağırdım, siz de çağrımı kabul ettiniz. O halde beni kınamayınız, bilâkis kendinizi kınayınız. Artık ne ben sizi kurtarabilirim, ne de siz beni kurtarabilirsiniz. Esasen ben daha önce beni (Allah’a) ortak tutmanızı da kesinlikle kabul etmemiştim. Gerçek şu ki, zâlimler için can yakıcı bir azap vardır.’ ” (İbrâhim: 22)
Bu Ayette, şeytanlara, liderlere, azizlere, evliya denen zatlara ve yöneticilere körü körüne itaat eden kimselere yönelik uyarı vardır. Yani bugün peşlerine düştüğünüz liderlerin, hakimlerin, azizlerin ya da dini önderlerin hangi istikamette gittiklerine ve sizi hangi âkibete sürüklediklerine dikkat ediniz, demektir. Bu Ayet; “Biz yeryüzünde mustaz’af (zayıf bırakılmış) kimseler idik” (Nisâ: 97) diyerek, zâlimlere boyun eğip onlara itaat eden kimselerin, kıyamet gününde mazeretlerinin geçersiz olacağına dair kesin ve açık bir delildir… Şeytana uyanlar, ahirette şeytanı suçladıkları zaman, şeytan suçunu kabul edecektir: “Hiç şüphesiz ki Allah’ın size verdiği söz gerçekleşti. Ben de size vaadde bulunmuştum, ama verdiğim sözde durmadım” (İbrâhim: 22) diyecektir. Sonuçta; küfre sapanlar da, saptıranlar da, ebediyyen azap görmek üzere cehenneme mahkum olacaklardır… Allah’ın huzurunda, âkibetlerin en kötüsü olan bu duruma düşmemek için, dünyada arkadaşların en kötüsü olan şeytan ve onun dostlarından uzak durmak gerekir.
18)Müşrikler, Allah ile kendileri arasına “Allah’a yaklaştırıcı aracılar” koyarlar; kendileri için “şefaatçiler” edinirler, onlara kulluk ederler ve onların, Allah katında şefaatlerini umarlar:
“Allah’a iftira ederek yalan uydurandan yahut Ayetlerini yalanlayandan daha zâlim kim olabilir? Muhakkak ki günahkârlar iflâh olmazlar. Onlar, Allah’ı bırakıp kendilerine ne bir zarar, ne de bir fayda vermeyecek olan şeylere taparlar. Bir de: ‘Bunlar, Allah katında bizim şefaatçilerimizdir’ derler. De ki: ‘Siz Allah’a göklerde ve yerde bilmeyeceği bir şeyi mi haber veriyorsunuz?’ Hâşâ, O, ortak tutmakta oldukları her şeyden münezzeh ve yücedir.” (Yûnus: 17, 18)
19)Müşrikler, taptıkları aracıların kendilerini Allah'a yaklaştırıcı olduklarını söylerler:
“Uyanık olun, hâlis olan din yalnız Allah’ındır. O’ndan başka veli (dost, ilâh)lar edinenler: ‘Biz bunlara, ancak bizleri Allah’a yaklaştırsınlar diye ibadet ediyoruz’ (derler). Muhakkak Allah ihtilâf edip durdukları şeyler hakkında aralarında hüküm verecektir. Şüphe yok ki Allah, yalan söyleyen, kâfir olan hiçbir kimseye hidâyet vermez.” (Zümer: 3)
Bu Ayette Rabbimiz, temelde şu iki gerçeği emretmektedir: “Allah’a ibadet edin” ve “dini yalnız Allah’a hâlis kılarak, O’na kulluk edin.” Rabbimiz, kendisine ibadet etmemizi emreder; zira ibadet ancak Allah’ın hakkıdır. Dini Allah’a hâlis kılmak ise, yalnızca O’na itaat etmekle beraber, O’ndan başkalarına itaat etmemektir. Yani yalnızca Allah’ın koyduğu kurallara uymak, onun hükümlerine tâbi olup, yasaklarından sakınmak; Allah’tan başkasını ma’bûd kabul etmemek demektir. Dini Allah’a hâlis kılmayanlar, kendilerine, Allah dışında ibadet ve itaat mercileri bulurlar. Böylece bir takım şefaatçilere ve aracılara kulluk ederler. Allah, kendisine ibadet edilmekle birlikte, başkalarına da ibadet edilmesinden razı değildir. Her ne şekilde olursa olsun, Allah’a ait bir takım sıfatları bazı mahlukata vermek ve Allah’la beraber onlara da kulluk etmek şirk’tir.
“Halbuki onlar, dini yalnızca O’na hâlis kılan muvahhidler olarak sadece Allah’a kulluk etmelerinden, namazı dosdoğru kılmalarından ve zekatı vermelerinden başkasıyla emrolunmamışlardı. İşte en doğru din budur!”(Beyyine: 5)
Bu Ayette doğru ve sahih olan dinin tarifi vardır: Her durumda ihlâs ile Allah’a itaat etmek. O’na, ibadette hiçbir şeyi ortak koşmamak. Her hususta O’nun hükmüne teslim olmak. Namazı dosdoğru kılmak. Zekatı vermek. Namaz ve zekat ibadetleri bedenî ve mâlî ibadetler olarak çok önemlidirler. Pek çok Ayetlerde bu ibadetler, mükerreren zikredilir ki, iman edenler bu iki önemli farîza’da gevşeklik göstermesinler…
Allah'a hamd, Rasûlüne salât ve selâm olsun... Sahâbîlerin, Allah ve Rasûlüne itaati nasıl idi, bizim nasıl? Onların, vahye teslimiyetleri ile bizim vahye teslimiyetimiz arasında farklar var mıdır? Onlar, yaşamın asıl amacını ne olarak görürlerdi? Onların, düşünce yapıları, psikolojileri, meselelere yaklaşımları, olayları değerlendirme biçimleri nasıldı? İman ettikleri ile yaptıkları, söyledikleri ile yaşam biçimleri, rızık temini uğrundaki koşuşturmaları ve toplumdaki sosyal statüleri ile vahye teslimiyetleri arasında çelişkiler yaşarlar mıydı? Onlar da nefislerine uyarak fâsid te'vîllere sığınırlar mıydı? Dünyevî hedefler için tavizkâr bir davranış biçimini benimseyerek, eylemleri ile söylemleri, kalpleri ile kafaları, dilleri ile fiilleri birbirine zıt, âdeta beden ülkelerinde çelişkiler ve çatışmalar yaşayarak, kendi iç barışlarını ve esenliklerini sağlamadan, başka insanları selâmete ve Dâru's Selâm (cennet)e davet ederek, âdeta farklı kişilikleri aynı bedende taşıyarak İslâm'ın anlaşılmasının önünde kötü örneklik teşkil ederler miydi? İŞTE KISACA BU VE BENZERİ SORULARIN CEVABINI ÖĞRENMEK ADINA, O MUAZZEZ İNSANLARIN VAHİY KARŞISINDAKİ DURUŞLARINI VE İMANDAN NE ANLADIKLARINI ANA HATLARIYLA KISACA AÇIKLAYACAĞIZ. HAKKI, HAKİKATİ İLE KAVRAMAMIZ VE ANCAK ALLAH'A KUL OLMAMIZ DUASIYLA...
BİZ, SAHABÎLERİN YAŞADIKLARI DİNİN NERESİNDEYİZ?
SAHÂBE VE BİZ!...
Allah'a hamd, Rasûlüne salât ve selâm olsun...
Sahâbîlerin, Allah ve Rasûlüne itaati nasıl idi, bizim nasıl? Onların, vahye teslimiyetleri ile bizim vahye teslimiyetimiz arasında farklar var mıdır? Onlar, yaşamın asıl amacını ne olarak görürlerdi? Onların, düşünce yapıları, psikolojileri, meselelere yaklaşımları, olayları değerlendirme biçimleri nasıldı? İman ettikleri ile yaptıkları, söyledikleri ile yaşam biçimleri, rızık temini uğrundaki koşuşturmaları ve toplumdaki sosyal statüleri ile vahye teslimiyetleri arasında çelişkiler yaşarlar mıydı? Onlar da nefislerine uyarak fâsid te'vîllere sığınırlar mıydı? Dünyevî hedefler için tavizkâr bir davranış biçimini benimseyerek, eylemleri ile söylemleri, kalpleri ile kafaları, dilleri ile fiilleri birbirine zıt, âdeta beden ülkelerinde çelişkiler ve çatışmalar yaşayarak, kendi iç barışlarını ve esenliklerini sağlamadan, başka insanları selâmete ve Dâru's Selâm (cennet)e davet ederek, âdeta farklı kişilikleri aynı bedende taşıyarak İslâm'ın anlaşılmasının önünde kötü örneklik teşkil ederler miydi?
İşte kısaca bu ve benzeri soruların cevabını öğrenmek adına, o muazzez insanların vahiy karşısındaki duruşlarını ve imandan ne anladıklarını ana hatlarıyla kısaca açıklayacağız. Hakkı, hakikati ile kavramamız ve ancak Allah’a kul olmamız duasıyla...
Rasûlullah'ın Sahâbîlerini saadetli asrın mü'minleri yapan şey; onların, Allah ve Rasûlüne şüphesiz, pazarlıksız, hesapsız, itirazsız, bahanesiz ve tam bir teslimiyetle itaat etmeleri idi.
Ashâb-ı Kirâm, bildikleriyle amel ettikleri içindir ki, Allah ve Rasûlü onlardan râzı olmuştur.
Onların din anlayışına, kişiliklerinin, psikolojilerinin, dünyevî hesapların, yarın endişelerinin, istikbâl projelerinin, nefsin ayartıcı ve yoldan çıkartıcı vesveselerinin, toplumun değer yargılarının ve çevre beklentilerinin hiçbir dahli/tesiri olmamıştır.
Sahabîler öyle bir iman etmişlerdi ki, onların imandan anladıkları anlayışa göre şu 4 şey anında yapılmalıydı:
1- İman edildiği anda câhiliyyeye ait tüm geçmişini İslâm dairesine girmeden önce kapıda bırakmak... Câhiliyyeye ait inançları, ahlâk ve davranış biçimlerini ve fikirleri yanında getirmemek. Kafa ve kalpte ne varsa hepsini boşaltmak, dışarıda bırakmak yani onları ait oldukları yer olan câhiliyyenin çöplüğüne atmak...
2- Her hususta vahye (Allah ve Rasûlüne) teslim olmak; vahiyden başka kaynağa müracaat etmemek. Her şeyi vahiy ile değerlendirmek.
3- Kültürlü olmak veya dünyada makam elde etmek için değil, amel etmek için öğrenmek, öğrenilen şeylerle de anında amel etmek… İlmi sadece Allah'ın rızasını elde etmek için öğrenmek.
4- Allah ve Rasûlünün dediklerine şüphesiz ve itirazsız olarak, anında ve içtenlikle tam bir teslimiyetle itaat etmek; akıl, mantık, cedel gibi felsefî yollara sapıp, isyan bataklığına düşmemek.
Sahâbîler, Rasûlullah'ın tebliğ ettiği İslâm dininin hakikatini o kadar güzel anlamışlardı ki, onlardan âlim olmayanlar; yaşamlarını çölde sürdüren bedevîler bile, günümüzde âlim zannedilen kimselerden daha güzel Müslüman; daha âbid, daha zâhid ve daha müttakî kimselerdiler.
Bu iki insan tipi arasındaki ciddi uçurumun nedeni ancak vahye teslimiyet, bilinenlerle amel etme, Allah ve Rasûlüne sadakat gösterme hususlarında samimiyetin olup olmamasıyla açıklanabilir. "Onlar sahâbe idi; biz, onlar gibi olamayız" diyerek, onların yaşam biçimlerini kendileri için örnek olmaktan çıkartan bir anlayış taşıyarak, onların yaşadığı şuurda İslâm'ı yaşama şerefine erişme imkânı bulunmamaktadır! Zira onlar, Allah'a itaati her şeyin önüne almışlar, her şeyin üstünde görmüşlerdı. Tek hedefleri vardı; o da, Allah'ın rızasını kazanma uğraşı... Onlar, ilimle dünya makamlarını kazanmayı ve nefsânî hedeflere ulaşmayı değil, Allah katındaki şerefli makamları elde etmeyi amaçlamışlardı. İslâm'ın ilk emri "Oku!" Fermân-ı İlâhî'sidir. Emredilen bu okumanın mâhiyetini idrâk edemeyenler, Kur'ân ve Sünnet'te çok şiddetli üsluplarla tehdît edilmişler ve uyarılmışlardır.
Âdeta sonraki asırlarda bazı insanların ilim öğrenme anlayışı, Allah'ın Kur'ân'da sakındırdığı ve ciltlerce kitapları yüklenmiş eşeklere benzettiği kimselerin yolunu izlemek şeklinde olmuştur.
Yani ilim, entelektüel olmak, makam, mevki, şöhret, kariyer, akademik veya fahrî unvanlar elde etmek ya da âlimlerle tartışmak ve "ben bilirim", "ben âlimim" mesajını vermek gibi hedef ve gayelerle öğrenilmeye başlanılmıştır. Bu nedenle de o ilim; sahipleri için bir hayra değil, kendi aleyhlerinde büyük bir vebâle ve günahlar yüklenmeye vesile olmuştur.
Bu tür maksatlarla okuyanlar, Rabbimizin lütfedeceği İslâm fıkhından da mahrum kaldıkları için, meselelere yüzeysel ve nefsânî şekilde yaklaşırlar; yanlış te'vîl ve tefsirler yaparak pek çok kimsenin saptırılmasında rol oynarlar.
Bir kimse Ashâb'ın, Rasûlullah'tan ta'lîm ve terbiye ettiği usûl ve menhec üzerinde ilim öğrenmezse, kötü âlimlerden (ulemâ-i sû') olmaktan kurtulamaz. Âhirette kötü âlimlerin azâbı ise çok çetindir!
Muhakkak ki, sahâbîlerin ilim bakımından en aşağıda olanları bile, bildikleriyle, bildikleri kadar ve titizlikle kulluklarını icrâ ettikleri içindir ki, Allah katında onların dereceleri yükselmiştir. Ve ayrıca Allah onlara bildikleri ile amel ettikleri için, bilmediklerini öğretmiştir. Belki de o avam sahâbîlerin bildikleri hakikatleri ve vahiyden kavradıkları fıkhı, günümüzde kendisini âlim sananlar dahi bilmemektedirler. Zira fıkıh, ancak ehline verilir. Şirk koşanlara ve fısk-u fücûr içinde yüzenler İslâm fıkhından mahrûm kalırlar!
Rabbimiz, tüm mü'min kardeşlerimize, Kur'ân'da, sâbikûn ve evvelûn diye tavsîf edilen Muhâcir ve Ensâr kardeşlerimizin İslâm'ı yaşama şuurlarını lütfetsin
Yüce Rabbimizin bize verdiği sayılamayacak kadar çok nimetleri karşılığında, O’na binlerce kez şükrederek söze başlıyoruz. Gözünüzü kapatın, hayal başlıyor... Hayalimiz, herkesi ilgilendiren ve herkes için etkili olacağını düşündüğümüz bir durumla alâkalıdır. Kuracağımız hayalin objektif konusu; insanın yemekle imtihanıdır!
BİRAZ HAYAL KURALIM... Aç mısınız?
BU HAYALDE, KİM OLDUĞUNUZA SİZ KARAR VERİN!...
Yüce Rabbimizin bize verdiği sayılamayacak kadar çok nimetleri karşılığında, O’na binlerce kez şükrederek söze başlıyoruz.
Gözünüzü kapatın, hayal başlıyor...
Hayalimiz, herkesi ilgilendiren ve herkes için etkili olacağını düşündüğümüz bir durumla alâkalıdır.
Kuracağımız hayalin objektif konusu; insanın yemekle imtihanıdır!
Hayal bu ya, bir tanıdığınızın mekânına gitmişsiniz, o elinde döner ya da kebap yiyor, bir tane de yanında duruyor.
Yemek üzerine geldiğiniz için ister istemez size “aç mısın?” diye soruyor. Ama siz, halinden anlıyorsunuz ki, bu şartlarda sormak zorunda hissettiği için, sizin aç olup olmadığınızı soruyor.
Bu durumda ona nasıl karşılık verirsiniz?
Tabii ki bu bir hayal olduğu ve sorunun hitabı herkesi kapsadığı için genel bir cevap üzerinde düşünelim. Yoksa bu durumda "elimdekini yemeye devam ederim, yedekteki yemeğimi hemen misafirimle paylaşırım" diyen kimse de çıkacaktır. "Bütün yemeğimi misafirimle paylaşırım" diyen de çıkabilecektir. Fakat böyle yapan kimseler azdır! İlki azdır, ikincisi daha azdır! Tarih, bu güzel sahneleri, ensâr ve muhâcir kardeşliğinde kaydetmiştir. Onlar her şeylerini kardeşleriyle paylaşmışlardır. Kendileri ihtiyaç sahibi olsalar da, muhtaç oldukları bir şeyi seve seve kardeşlerine layık görmüşlerdir. Şimdikiler ise, her şeyin en güzeline kendilerini layık görmektedirler! Artık "kardeşim" ve "biz" gitmiş, yerine "nefsim" ve "ben" gelmiştir! Fedakâr mü'minlerden sonra cimri ve bencil insanların türemesiyle de, bu meseledeki söylemler değişmiş, tuhaf sözler söylenmeye başlanmıştır... "Kaç paralık adamsın?", "paran kadar konuş", "parayı veren düdüğü çalar", "yok öyle, üç kuruşa beş köfte", "dostluk başka ticaret başka", "burası lokanta mı?", "önce can, sonra canan", "aç ayı oynamaz", "yemeği bekletmek, ölümden beterdir", "yemek buldun mu giriş, iş gördün mü sıvış", "erkeğin kalbine giden yol, midesinden geçer" vb. birçok sözler vardır... Bu ve benzeri sözlerde genelde cimrilik, bencillik, hırs, tamahkârlık, açgözlülük ve maddiyatçılık bulunmaktadır. Neticede ise, herkesin sadece kendi yediğinin parasını ödediği, Alman usûlü, sosyalleşemeyen ilişkiler ve çıkarcı birliktelikler türeyecektir; türemiştir de!...
Biz, kendi hayal âlemimizde ilerlemeye devam edelim...
Bu tabloda insanlar pratikte iki türlü hareket etseler de, aslında bu soruya üç üslup ile karşılık verilmektedir.
Birinci sınıf insanlar, yemek davetinin içten olmadığı yani yedekte ikinci döner bulunduğu halde, hazır olan yemek teklif edilmediği için, dil ucuyla yapılan bu teklifi nezaketle geri çevirirler.
Hatta insan, o an yemek ikramına gayri ihtiyari yani düşünmeden ve elinde olmadan, “olabilir” diye olumlu karşılık verse, “kaç tane yersin?” şeklinde tuhaf bir soruyla karşılaşacağını düşünür!
Oysa birinci sınıf insanlar bilirler ki, yetişkin ve sağlıklı bir insanın kaç tane veya ne kadar yiyeceğini herkes bilir. En azından kendisinden bilir. Bir insanın kendisi ne kadar yerse, hiç değilse aynısını misafirine de ikram etmesi icap eder.
Bu kimseler düşünürler ki; bir dostuna hatta bir tanıdığına bile iki lokma ikram etmek zorunda kalınca sesi kısılan ve titreyen kimsenin, insan sevgisi tartışılır! Kendisine yemeğin tercih edilmesi incitir insanı!...
Gönül ister ki, konuşurken hatip kesilenler keşke güzel ameller işlerken de en azından konuştukları kadar güzel hareket etseler!...
Sonuç; olumsuzdur, her bakımından…
Yemek davetine olumsuz cevap verecek insanların sayısı da azdır.
Olumsuz cevap verenler, midelerine gidecek birkaç lokma yerine o kimsenin kalbinin kavrayacağı bazı hakikatler uğruna yemekten ferâgat ederler. “Belki böylece cimriliğin kötü bir şey olduğunu anlatabilirim” diye düşünürler!...
İkinci sınıf insanlar, mesele yemek olduğu zaman hemen girişirler. Çünkü onlara göre yemeği bekletmek ölümden beter, “hadi hemen söyle” derler âdeta!... Ya da “hiç sormayacaksın sandım” tarzında soğuk espri ile gelecek siparişi beklemeye başlamışlardır bile!
İşin ilgin tarafı; yemek yemeyi ertelemek ya da yemeği bekletmek ölümden beter ise, neden yemek yiyen kimsenin elindekinden ayrı olarak yedekte de yemek bulunduğu halde misafirine onu ikram etmez? Yemeği bekletmek sadece insanın kendi nefsi için mi kötüdür? Yani o tabir ile bencillik mi ortaya konmaktadır? Değilse, neden yemek karşısında insanoğlu bencilleşir? İşin doğrusu; yemek yiyen kimsenin, elindeki yemeği gelen misafiriyle paylaşması, yetmeyecekse ilave etmesi değil midir? Böyle davranmak, insanın açgözlü olmadığını da gösteren samimi bir davranıştır…
Fakat bütün bunlara rağmen, yemek davetine insanların çoğu genelde olumlu cevap verirler. Bu kimseler, mevzubahis olan, yemek olunca her şeyin teferruat olduğunu düşünürler. Şartlar ne kadar olumsuz görünse de, yemek yeme uğruna olumlu bakış açıları geliştirmek her zaman mümkündür, diye düşünürler!...
Üçüncü sınıf insanlar ise, aç olduklarını ima ederek veya açıkça belirterek, şartlar ne olursa olsun yemeğe icabet etmeye hazır olduklarını her ortamda ortaya koyarlar.
Bu tarz hareket edenler ne azdır ne de çoktur, ortadadır.
Hayal âlemindeki tefekkürümüz bu kadar…
Şimdi gözünüzü açın!
Biraz değerlendirme yapalım…
Daha doğrusu az önce hayal kurduk şimdi ise sesli düşünelim…
Temelde bu hikâyede iki pozisyonda insan var. Ya yemek yemekte olan ve yemek ikram etmekle karşı karşıya kalan kimse ya da yemek yiyen kimseyle karşılaşan ve onun lafın gelişi yemek davetine kendi kişiliğine uygun olarak cevap vermek durumunda olan kimse…
Peki, siz hangisi olmak isterdiniz?
Hikâyede olmasa da, “içten gelerek ikram eden kimse olmak isterdim” diyen kimselere, hatırlatmak isteriz ki, bu sözü hayal kurarak söylemek kolay, amel etme esnasında bu sözünüzü hatırlayın ve gereğiyle âmil olun, diyoruz. Çünkü sadece sözle ve konuşarak iyilikleri tesis etmek yeterli olsaydı çalışmanın, çaba ve gayretin önemi kalmazdı!
Ya peki, cimrinin ikramı karşısında nasıl bir davranış sergilerdiniz?
Yemeyen, yiyen ya da yan cebime koy, diyen!...
Hangisi?
“Balık verme, balık tutmayı öğret” şeklindeki atasözüne bakarsanız; cimriler balık dahi vermek istemiyorlarken, gönülsüz verdikleri o balığa icabet etmek nasıl makul karşılanabilir?
“İstemeseydi teklif etmezdi, demek ki istiyor” mu diyorsunuz?
O halde, size afiyet olsun!
Siz, olmasını istediğiniz hayali dillendiriyorsunuz; olanı değil!
Aslında cimrileri, cimrilik hastalığından kurtarmak için, onlara ikram etmeyi öğretmek gerekir ama bu, onları bilinçlendirerek olmalıdır. Bu, bazen onları düşünmeye sevk etmekle, bazen de düşündükleri gerçekler istikametinde ikramlar ederek, Allah için vermeye onları alıştırmakla mümkündür. Yani biz, Allah için ikramlar etme eylemlerimizle, onlara "cömertlik nedir, ikram nedir, infâk nedir?" öğretebiliriz.
Ayrıca gönülsüzce verilen şeylere nezaket çerçevesinde icabet etmemek pek çok insanı düşünmeye sevk edecektir. Çünkü “nefsî şeylere herkes düşünmeden balıklama atlarlarken, bu kimse neden geri durdu acaba” diye insanı düşünmeye zorlar! Düşünmeden de insan gerçekleri göremez!
Biz, kardeş, akraba, arkadaş, komşu ve tanıdıklarımızın asla cimri olmasını istemeyeceğimiz için, onların yanlışlarını yüzlerine vurarak değil, onlara işin doğrusunu kendi davranışlarımızla göstererek/öğreterek anlatabiliriz.
“Çevremizde o kadar yanlış hareketler var ki!...“ diyen arkadaşlarımıza şunu çözüm olarak sunabiliriz. Siz doğru kimseler iseniz ya da doğruluk için çalışıyorsanız, yanlış davranışın karşısında onun doğrusunu yaşayarak ortaya koyun ki, hem sizin iyilikleriniz artsın hem de yanlış işler yapanlar, kendi yanlışlarının doğrusunu sizin örnekliğinizle öğrensinler ve size de minnettar olsunlar, dua etsinler. İnsanlar için iyilik ve güzellik aynası olun. Fakat başkalarına yaptığınız iyilikleri söyleyerek insanların başına kakmayın, kimseye eziyet vermeyin; tıpkı tüm güzellikleri karşılıksız gösteren bir ayna gibi!
Tatsız bir hayalden bakın ne kadar güzel noktalara geldik… İstedik ki, her gün karşılaştığımız ya da karşılaşmamız mümkün olan bu durum için biraz düşünelim, kendimizi hesaba çekelim...
İnsan hayal edebildiği ölçüde yaşar. İnsanın hayalleri ne kadar güzel ise, hayatı da o denli güzel olur. Bencilce hayaller kuranlar, güzellikleri yaşayamazlar ve yaşatamazlar! Kendinizi sınırlamayınız! Kendi menfaatlerinizle sınırlandırdığınız bir dünya kurmayınız!
Hayalleriniz de, yaşamınız da her zaman güzel olsun ve ebedî güzelliklere vesile olsun. Paylaşmanın güzelliğini bilmeyen kimse, dünyanın nimetlerinden pay bekleyerek kendi kişiliğiyle zıt bir ruh hali içerisinde yaşar. Vermeyi, paylaşmayı, ikramı ve iyiliği sevmeyen birinin, âlemlerin Rabbinden bunları istemesi ve beklemesi ancak bencillik kelimesiyle ifade edilebilir! Peki, Allahu Teâlâ bu kimselere dünyalık verir mi? Cevabımız şudur: Allah her kuluna rızık verir ama her kuluna bereket vermez! Allah’ın bereket verdikleri kimseler, Allah’ı razı edenlerdir. O halde, Allah’ın rızası istikametinde güzel hayaller kurun. Hayalleriniz bu dünya ile sınırlı kalmasın. Ebedî hayat için hazırlık yapmak sizin bu dünyanızı da mamur edecektir. Allah sizden razı olduktan sonra, dünyada kaybettiklerinize üzülmeyin. Sadece dünya için yaşayanlar, pek çok dünyalık elde edebilirler ama onların âhiretten hiçbir nasipleri olmaz! Asıl olan, âhirettir; çünkü orası süreklidir ve daha hayırlıdır. Ya sürekli kazanç ya da sürekli kayıp! Dünyanın kazanç ve kayıpları ise süreksizdir. Ölünceye kadar dünyalıkları elinde tutanlar bile, o kazanımları ölünce terk edeceklerdir. Terk edilecek şeyler için mi yoksa size kalacak olan şeyler için mi çalışırdınız? Her selîm akıl sahibi aslında bunun cevabını biliyor!... O halde o gerçek doğrultusunda yaşayalım, olmaz mı?
İsterseniz, şimdi gönül gözlerimizi Asr-ı Saâdet’e çevirelim.
Bir sahabînin, cennete girmeye vesile olan amelleri sorması üzerine Peygamber Efendimiz aleyhisselâmşöyle buyurmuştur:
“Hiçbir şeyi ortak koşmaksızın Allah’a ibâdet edersin, namazı kılarsın, zekâtı verirsin ve sıla-i rahm yaparsın.” (Buharî, Zekât, 1)
Allah’a yapılan ibâdetlerin kabul şartının ilki, şirk koşmadan Allah’a iman üzere, o amellerin yapılmasıdır. Yüce Allah, kullarının mü’min olarak işlediği amellerini kabul edecektir (Nahl: 97, Mü’min: 40, Teğâbun: 9). Şirk koşanların amelleri için uhrevî bir karşılık olmayacaktır. Onların amelleri boşa gitmiştir ve onlar ateşte ebediyyen kalacaklardır (Tevbe:17).
Kur'an, ebedî olarak kaybeden ve ziyan içinde olan bu kimseleri bize şöylece haber vermektedir:
"De ki: 'Amelleri bakımından en çok ziyana uğrayanları size haber vereyim mi? Onlar o kimselerdir ki, dünya hayatında yaptıkları boşa gitmiştir, üstelik kendilerinin muhakkak iyi yaptıklarını zannederler. Onlar Rabblerinin Ayetlerini ve O'na kavuşmayı inkâr edip amelleri boşa gitmiş olanlardır. Biz kıyamet günü onlar için hiçbir ölçü tutmayacağız (terazi kurmayacağız). İşte böyle; onların cezası kâfir oldukları, Ayetlerimi yalanladıkları ve Peygamberlerimi alaya aldıkları için, cehennemdir.' " (Kehf: 103-106)
Demek ki, şirk koşmadan yapılan sâlih ameller, insana fayda sağlamakta ve şirksiz iman, sahibini cennete götürmektedir.
Sâlih amellerin kabul şartlarından diğerleri ise; amelin, Kur’an ve Sünnete uygun olması; pratiğinin, Peygamberimizin Sünnetine uygun şekilde icra edilmesi ve sadece Allah rızası için yapılması yani bir kimsenin, ibâdet ederken, Allah’tan başkasına yönelmemesidir.
Allah’ın kabul ettiği amel; Allah’ın emrettiği, Peygamberinin Sünnetiyle tatbik ettiği amel olmalıdır. Ayrıca bu ameli işleyecek kimsenin şirksiz bir imana sahip olması ve o ameli yalnızca Allah’ın rızasını kazanmak ve hoşnutluğunu elde etmek için yapması gerekmektedir.
Demek oluyor ki, müşriğin ameli makbul değildir. Allah’ın emretmediği şeylere sâlih amel denmez, merduddur. Peygamberimizin Sünnetinde yeri olmayan sonradan uydurulmuş yöntemlerle ibâdet edilmez; onlar sahibini dalâlete ve ateşe götüren bid’atlerdir. Sadece Allah rızası için yapılmayan ameller de kabul olunmaz; bu da şirk’tir! Yapılan amellere başkasının hoşnutluğunu kazanma niyeti karışırsa o noktada şirk ortaya çıkar. İbâdet ancak Allah için olduğu gibi, sadece Allah’a yapılır! Allah ile araya sahte ilahlar ve ma’bûdlar konulmaz!
Günümüzdeki Müslümanları çok yakından ilgilendiren bir Hadislerinde, Peygamber Efendimiz şöyle buyurmaktadır:
“Ey insanlar! Selâmı yayın, yemek yedirin (ikramda bulunun), sıla-i rahm yapın, gece namaz kılmak için kalkın. Böylece selâmetle cennete girersiniz.”(İbn Mâce, Et’ime, 1)
Bu dört sıfatın sahipleri selâmetle cennete gireceklerse, isterseniz, bunlar üzerinde bir miktar duralım ve konumuzu bu açıklamalar istikametinde devam ettirelim:
a) Selâmı yaymak: Peygamberimiz: “aranızda selâmı yayınız” (Müslim) buyurmaktadır. Selâm konusunda söylenecek şeyler bitmez. Cennetin bir ismi, dâru’s selâm’dır yani selâm yurdudur. Mü’minler, cennetin kapısında selâm ile karşılanacaklar, cennette mü’minlerin esenlik temennileri “selâm” olacaktır. Hepsinden güzeli ise, Rabblerinden de kendilerine selâm verilecektir. Bu güzel âkıbet, dünyadaselâmın önemini anlamış iman sahipleri içindir.
Mü’minler her karşılaştıklarında birbirlerine selâm verdikleri gibi, ayrılırken de selâm verirler ve birinci selâm ikincisinden daha önemli değildir.
Peygamberimiz şöyle buyurmaktadır:
"Sizden biriniz, bir meclise vardığı zaman selâm versin, meclisten ayrılırken de selâm versin. Birinci selâm sonuncudan daha önemli değildir (ikisi de aynı ölçüde önemlidir)."(Tirmizî, Ebû Dâvûd, Müsned-i Ahmed)
Selâm vermek de almak da ibâdettir. Selâm’a ya daha güzeliyle ya da aynıyla karşılık verilir: "Bir selâmla selâmlandığınızda siz de ondan daha güzeli ile selâmı alın veya aynısıyla karşılık verin. Şüphesiz Allah her şeyin hesabını hakkıyla yapandır."(Nisâ: 86).
b) Yemek yedirmek, ikram etmek: Yemek yemek, insanın fıtrî bir ihtiyacıdır. Peygamberler bile insan oldukları için yemek yemek zorundadırlar.
Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:
“Biz onları (peygamberleri), yemek yemez birer (cansız) ceset olarak yaratmadık.” (Enbiyâ:
Kâfirler ise, Peygamberin yemek yemelerini ve çarşılarda dolaşmasını tuhaf karşılıyorlardı. Oysa Allah’ın Peygamberleri, Allah’ın kulları için örnek olması için gönderilmiş elçilerdi. Onlar insan oldukları için insanlara örnek idiler. Fakat onların bizden farkı, kendilerine vahiy gelmesidir ve Allah’ın, onları günahlardan korumuş olmasıdır. Bunun dışında her Peygamber bizim acıktığımız gibi acıkır ve yemek yemeye muhtaçtır.
Rabbimiz iyilerden bahsederken:
“Onlar, yemeğe olan sevgilerine rağmen, yoksula, yetime ve esire yemek yedirirler” (İnsan: buyurmaktadır.
Bu Ayete; “onlar, yoksula, yetime ve esire sevdikleri yemeği yedirirler” şeklinde anlam verilebildiği gibi;“onlar, yoksula, yetime ve esire seve seve yemek yedirirler” şeklinde anlam da verilebilir. Yani onlar, sevdikleri yemeği seve seve yedirirler demektir. Ebrâr’dan olan mü’minler, sevdikleri yemeği yediriyorlar. Oysa günümüzde insanlar, iki dürüm yemek yerlerken sevdikleri yemeğin bir kısmını bile paylaşamıyorlar. Kimle? Misafirleriyle… Hem de duası makbul olan, eskilerin tabiriyle “Allah misafiri” diye baş tacı edilen mü’minler ile!
Birr (iyilik); bütün hayırların kemal noktası, Allah'ın rızası, O'nun cenneti demektir. Bakara: 177. Ayete göre, Birr (iyilik); iman, amel ve ahlak açısından en güzel bir hayatı yaşamak anlamına gelir.
Allahu Teâlâ, bizler için örnek şahsiyetler olarak takdim ettiği ensâr ve muhâcir kardeşliğinden bir tablo sunmaktadır:
“Onlardan önce Medine’yi yurt edinip imana sahip olanlar, kendilerine hicret edenleri sevenler ve bunlara verilen şeylerden dolayı kalplerinde bir ihtiyaç eğilimi (çekememezlik, rahatsızlık) duymazlar. Kendileri fakirlik içinde bulunsalar dahi, (muhâcirleri) öz nefislerine tercih ederler. Kim nefsinin cimriliğinden korunursa, işte onlar kurtuluşa erenlerin ta kendileridir.”(Haşr: 9)
Bir yanda fakr-u zarûret içinde olsalar da, kendi ihtiyaçları bulunsa da kardeşlerini tercih eden ensârradıyallâhu anhum, diğer tarafta da bugünün ekmek ve yemek mücâhidleri!
Bir tarafta cömertliğin muallimleri, diğer tarafta cimriliğin kötü emsalleri!
Fazla söze hâcet yok!
Allah Sübhânehu ve Teâlâ, kitabı sol tarafından verilen kimse hakkında, onun Azîm olan Allah’a iman etmediğini bildirdikten sonra, onun başka bir sıfatını haber vermektedir:
“Yoksulu doyurmayı teşvik etmezdi.” (Hâkka: 34)
Bu Ayetten başlıca iki hüküm çıkmaktadır:
1- Yoksullara ve ihtiyaç sahiplerine yemek yedirmek.
2- Yoksullara ve ihtiyaç sahiplerine yemek yedirmeye teşvik etmek.
İşte burada bahsi geçen kimse, kendisi yoksula yemek yedirmediği gibi, başkalarına da, onlara yemek yedirmelerini teşvik etmezdi. Buradan şunu da anlıyoruz. Bir hayra, iyiliğe ve infâka aracılık etmek, sebep olmak da sevaptır. Bir hayra engel olmak ise günahtır.
Bu Ayetin metninde dikkat çekmek istediğimiz bir husus daha vardır. O da; Ayette, طَعَامُ الْمِسْكِينِ“taâmu’l miskîn” yani “yoksulun yemeği” ifadesidir. Bu da gösteriyor ki, aslında yoksula yemek yediren zenginler gerçekte onlara, yoksulların kendi yemeklerini yedirmektedirler. Zira zenginlerin mallarında isteyen ya da istemeyen tüm ihtiyaç sahipleri için haklar vardır.
Rabbimiz bu konuda şöyle buyurmuştur:
“Mallarında dilenen ve yoksulun bir hakkı vardır.”(Zâriyât: 18)
Dolayısıyla anlıyoruz ki, yoksulun yemeği (taâmu’l miskîn) ve karşılanması gereken ihtiyaçları, zenginlerin mallarından ihtiyaç sahipleri için ayrılması gereken ve aslında ihtiyaç sahiplerine ait olan haklardır. Yüce Rabbimiz işte bu inceliğe işaret etmek için Ayette: وَلا يَحُضُّ عَلَى إطْعَامِ الْمِسْكِينِ yani “yoksula yemek yedirmeye teşvik etmezdi” demedi de وَلا يَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْكِينِ“yoksulun yemeğini teşvik etmezdi” buyurdu. Demek oluyor ki, yoksulu doyururken yedirdiğiniz şeyler, onun ihtiyaçlarını karşılarken verdiğiniz her şey aslında onun hakkıdır. Siz sadece ona kendi hakkını teslim ediyorsunuz ve ihtiyaç sahiplerine, hakları olan şeylerin verilmesini teşvik ediyorsunuz ve teşvik etmelisiniz. Bu nedenle asla kibre kapılmayın ve karşınızdaki ihtiyaç sahiplerini incitmeyin!
Bir kişinin yemeğinin iki kişiye yeteceğine dair Allah’ın Rasûlü Hz. Muhammed aleyhisselâm şöyle buyurmaktadır:
Câbir b. Abdullah: “Ben, Rasûlullah’ı şöyle buyururken işittim:
-Bir kişinin yemeği iki kişiye yeter, iki kişinin yemeği dört kişiye yeter, dört kişinin yemeği sekiz kişiye yeter.” (Müslim, Tirmizî, İbn Mâce, Dârimî, Müsned-i Ahmed, Muvatta’)
Ebû Hüreyre radıyallâhu anh’dan rivâyete göre, Rasûlullah aleyhisselâm şöyle buyurdu:
“İki kişinin yemeği üç kişiye yeter, üç kişinin yemeği de dört kişiye yeter.” (Buhârî, Et’ıme, 10, Bir kişinin yiyeceği iki kişiye yeter bâb’ı).
Bir kimsenin, bu Hadisleri okuduğu halde cimrilikten ödün vermek istemezcesine, “arkadaş, bana yetmiyor!” demesinin bir anlamı yoktur! Bu Hadislerde ikram etmeye, az ile yetinmeye ve nefsi terbiye etmeye teşvik vardır. Yoksa birebir yetme miktarını ifade etmemektedir. Kemmiyet ve miktardan ziyade, keyfiyyet ve mana önemlidir. Bu Hadis; iki yarım ekmek ile doyan kimsenin, ekmeğini paylaştığında bereketle doyacağını ve iki yarım ekmeğin iki kişiye de yeteceğini ifade etmektedir. Ayrıca aç iken ikram edebilmek, insanın açgözlülük, tamahkârlık, hırs ve bencillik gibi manevî hastalıklarını da tedavi edecektir.
Bu Hadislerin gereğiyle amel eden kimseler, belirli bir zaman sonra kanaatkâr ve cömert insanlar olacaklar ve nefislerinin istekleri karşısında zillete düşmeyeceklerdir. Buradaki maksat; bir kişi yemek yerken, ikinci kişiyi de yemeğine ortak etmeli, iki kişi yemek yerken, üçüncü kişiyi de aralarına almalıdırlar ve bu, bu şekilde devam etmelidir, demektir. Peygamberimiz, başka Hadislerinde birlikte yemek yemeye, dağılmamaya teşvik etmiş, birlikte yemek yiyen kimselere bereket verileceğini ve bereketin cemaatle birlikte olduğunu bildirmiştir. “Yiyoruz, ama doymuyoruz” diyen bir kimseye, Peygamberimiz, yemeği ayrı ayrı yememelerini, sofraya birlikte oturmalarını ve besmele ile yemelerini söylemiştir. Böylece kendilerine bereket verileceğini haber vermiştir.
Günümüzde de bir türlü midelerini doyuramayan kimselerin durumu aynı değil midir? İki dürüm ya da iki porsiyon yemek yedikleri halde insanların hâlâ aç olduklarını görmekteyiz! Pek çok kimse, yemek yeme işi bittiği halde doyduklarını hissetmiyorlar. Bunun nedeni tek kelimeyle bereketsizlik olsa gerek! Bunun çözümü; birlikte yemek yemektir, birlikte sofraya oturmaktır, yemeğini paylaşmaktır. Yarım ekmeğini paylaşamayan bir kimsenin, kendisinin çok aç olduğu bir esnada bir lokma ekmek beklemesi abestir! O halde, tam veremezsek bile hiç değilse yarısını vermeyi öğrenmeliyiz. Hatta yarım ekmek bir yana, hurmanın yarısı ile de olsa ateşten korunmaya çalışmalıyız. Elindeki "bir"in yarısını paylaşmayı emreden Rasûlullah, elindeki "bin"lerden "bir"leri bile veremeyen günümüz Müslümanlarını görse ne derdi acaba?
"Yarım hurma ile de olsa, cehennem ateşinden korunun. Bunu da bulamayan güzel bir sözle ateşten korunsun."(Buhârî, Edeb, 34)
Kanaatkâr olalım; bilelim ki, kanaatkâr olmayı öğrenemeyen kimsenin midesi de doymaz.
Unutmayalım ki, bağırsakları şişirmek kâfirlerin işidir.
Peygamberimiz bu konuda şöyle buyurmuştur:
“Mü’min bir bağırsağına koymak için (bir bağırsağı doluncaya kadar) yer, kâfir ise, karnındaki yedi bağırsağını doldurmak (karnını şişirmek) için yer.”(Buhârî, Et’ıme, 11)
Çok yemek yemenin zararları, az yemek yemenin ise faydaları, meseleden malumu olanlarca çok iyi bilinmektedir. Bu konuda şu an itibariyle detaylara girmemiz, malumun ilanı cinsinden bir ameliyye olacaktır...
Yemek faslını, Efendimiz aleyhisselâm’ın şu sözüyle bitirelim:
“Allah’a ve âhiret gününe iman eden kimse, misafirine ikram etsin!” (Buhârî, Edeb, 31, 85; Rikâk, 23) “Biz, zaten misafirlerimize çay ikram ediyoruz” diyenlere sadece şunu sormak isteriz: Siz, kendiniz acıkınca da çay mı içiyorsunuz?
Arkadaşlar, unutmayın!
Misafir rızkı ile gelir ve teşrif ettiği hane halkının günahlarından kurtulmalarına da vesile olur. Özellikle işyerlerinde kapıdan içeri müşteri girince gözleri ışıl ışıl parlayan ama bir misafir gelince, gözleri ölü balık gibi fersizleşen kimselerden olmayınız!
c) Sıla-i rahm: Mü’minlerin birbirleriyle birlikteliğini ifade eder. Müslümanların, birbirlerinden kopmalarını, birbirlerine sırt dönmelerini ve birbirlerine çocuklar gibi küsmelerini engeller. Sevgi, kardeşlik ve paylaşım ortamını tesis eder. Mü’min, din kardeşini asla yalnız bırakmaz, onu iyi gününde de kötü gününde de arar, sorar, sevinçlerine ortak olur, dertlerini paylaşır, onun maddî ve manevî iyilik ve selâmeti için elinden geleni yapar, onu kendi haline terk etmez. Sıla-i rahm’in gayelerinden birisi de; ziyaret edilenle hem-hâl olmaktır; sadece sohbet edip, hane halkının ne durumda olduğunu önemsemeden çekip gitmek değildir! Müslüman, gittiği yere ya dünyalık bir hayır ile ya da âhiretlik bir hayır ile gider. En hayırlısı da, bu iki hayrın her ikisiyle gitmektir.
Peygamberimiz konumuzla alâkalı bir Hadislerinde şöyle buyurmuştur:
“Kim, rızkının genişletilmesini ve ecelinin (ömrünün) uzatılmasını isterse sıla-i rahim yapsın.”(Buhârî, Edeb, 12)
d) Gece kıyamı: Geceleri Allah için sıcak yatağı terk edip ibâdet etmek, o kulun ihlâsının en büyük göstergesidir. Kimsenin kendisini göremeyeceği bir anda sadece Allah’ın kendisini gördüğünün şuurunda, kendisini yaratana yönelmek ihsân makamında olmaktır. Bu amelde asla riyâ yoktur. Gecenin o sessiz ve huzurlu vakitlerini tefekkürle, Kur’an kıraati ile, Kur’an ilimleri ile meşguliyetle, ilmî çalışmalar yapmakla, te’lîf ve tercümelerle iştigal etmekle, namaz kılmakla, zikir yapmakla, tevbe ve istiğfar etmekle geçirmek; kulun, Rabbine karşı ne kadar samimi olduğunun açıkdelilleridir, inşâAllah…
Rabbimiz bu konuda şöyle buyurmaktadır:
“Gece kalkışı (var ya!) o hem daha etkilidir hem de söyleyişi itibariyle daha sağlamdır.” (Müzzemmil: 6)
Yani kulun, geceleyin yatağından kalkması hem çok tesirlidir hem de söz ve dua bakımından daha etkilidir. Gece; Kur’an’ı anlama ve kalbe tesiri bakımından en elverişli bir andır, kıraat bakımından da çok etkili ve sağlamdır.
Ey mü’minler, cennete girmek istiyor musunuz?
O halde, buyurun, aramızda selâmı yayalım; tanıdığımız veya tanımadığımız tüm Müslümanlara selâm verelim, yemek yedirelim, ikramlarda ve infâklarda bulunalım, zekât ve sadaka müessesesine canlılık kazandıralım, hediyeleşelim, yardımlaşalım, din kardeşlerimizi kendi haline terk etmeyelim, sıla-i rahm yapalım, kardeşlerimizi ziyaret edelim, mutlulukları olduğu gibi, sıkıntıları da paylaşalım, dertleşelim, geceleri Allah için kıyam edelim, ibadetler edelim, namazlar kılalım, Kur’an ile meşgul olalım, tefekkür, tevbe ve istiğfâr ile sessiz ve karanlık gecelerimizi aydınlatalım. Böylece Hz. Muhammed aleyhisselâm’ın ümmeti olmanın manevî hazzını iliklerimize kadar hissedelim…
Müslümanlar!
Güzel hayallerinizi ertelemeyin. Sâlih amel işlemenin vakti, içinde bulunduğunuz andır! Ânı, Allah için yaşayın, yarına tehir etmeyin; çünkü yarınlarda sizin olacağınız garanti değildir!
Allah, hepimizi kötülüklerden, kötülerden, şerden ve şeytandan korusun ve bizleri, başkalarına muhatap olurken iyi insanlardan kılsın!
Duamızın sonu; âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamdolsun!
Söylenenlerin özellikle yemek yerken kulaklarımızda çınlaması dilek ve duasıyla…
Geçmişten ibret almazsa kişi, geleceğe ibret olmaktır işi!... İnsan yaşadıklarından ibret alıp hisseler çıkarmazsa, onun yaşadıklarından ibret alacak kimseler mutlaka çıkacaktır. İbret alınacak hikâyelerde isimlerin hiçbir önemi yoktur. Kişilere ve olayların teferruatlarına takılanlar, o hikâyelerden alınması gereken mesajı alamazlar. Bu nedenle nostaljilerde isim verilmesini münasip görmüyorum.
İnsan yaşadıklarından ibret alıp hisseler çıkarmazsa, onun yaşadıklarından ibret alacak kimseler mutlaka çıkacaktır.
İbret alınacak hikâyelerde isimlerin hiçbir önemi yoktur. Kişilere ve olayların teferruatlarına takılanlar, o hikâyelerden alınması gereken mesajı alamazlar. Bu nedenle nostaljilerde isim verilmesini münasip görmüyorum.
Üniversite yıllarında bir yurtta belletmenlik yapıyorum. Günlerden Cuma.
Bir arkadaş geldi ve komşu mahallenin imamının selam söylediğini ve mümkünse Cuma hutbesini ifa etmemi rica ettiğini bildirdi.
Kısa bir tefekkür sürecinden sonra, hayırlara vesile olması ümidiyle "olur" dedim.
Arkadaşın arabasıyla camiye gittik. Önceden tanımadığım imamla merhabalaştık sonra haccdan geldiğini hava değişiminden dolayı rahatsız olduğunu sesinin çıkmadığını, bundan dolayı da hutbe verecek durumda olmadığını ve yardımcı olmamı rica etti. Ben de: "İnşâAllah" dedim. Sonra yanımdan uzaklaştı, belirli bir zaman sonra tekrar yanıma geldi. O esnada ben abdest almakla meşgulüm ve: "Hocam, hutbede ne anlatacaksınız?" dedi.
Soru çok tuhaf ve gereksiz gelmişti bana. Gereksiz soruların altında başka niyetler olduğunu düşündüğüm için, net bir cevap vermek istemedim: "Tam karar vermedim, birkaç konu var, hutbede dinlersiniz inşâAllah" dedim.
Fakat imamın tatmin olmaya niyeti yoktu. "Ama ne?" dedi. Belki bir daha sormaz ümidiyle, "Kur'an'ı açacağım neresi denk gelirse oradaki Ayetleri anlatacağım" dedim. "Olmaz, hocam" dedi. Allah'ın Ayetlerinin okunmasına olmaz diyordu. Oldukça şaşırdım: "Nasıl olmaz?" dedim. "Emekliliğime altı ay var sikâyet ederler emeklilik sıkıntıya girer" dedi. "Kur'an anlattığın için seni şikâyet edecek adamlara namaz mı kıldırıyorsun?" dedim. "Her tür insan var" dedi. "Cami de mi?" dedim. Sanki şaşırmış gibi, konuşmaya devam ettim ki belki kendisi de düşünür diye... Sonra kendisine: "Sen burada alacağın maaşı düşünüyorsun, gecikecek emekliliği dikkate alıyorsun da, Kur'an'a itiraz edecek adamlara Tevhid'i anlatmayı neden önemsemiyorsun ve geciktiriyorsun" dedim. "Hocam herkesin fikri kendisine, ben namaz kıldırım işime bakarım, zaten altı ayım kalmış emekliliğime" dedi. Gördüm ki adamın derdi din, iman, kitap, tevhid değil; maaş ve emeklilik!...
Fakat bütün bunlara rağmen, sesi kısık olduğu için hutbe okumam konusunda ısrar da ediyor. Sanırım benden istediği şeyi kendisi için 'meslekî yardım' olarak görüyor! "Bir şartım var" dedim. "Nedir?" dedi. Hutbeye Mushaf ile çıkacağım; Mushaf’ı herkesin gözleri önünde açacağım, Allah neresini dilerse orayı anlatacağım, tamam mı?" dedim. "Olmaz" dedi. Benden beklentisine karşılık bulamayacağını anlayınca da: "Sanırım hasta halde de olsa, hutbeyi ben versem iyi olacak. Buyurun camiye girelim" dedi. Ben de kendisine: "Kur'an'ın anlatılmasından korkan sizin gibi bir kişinin arkasında sizce namaz kılınır mı?" dedim. "Tercih sizin" dedi. Ben de akidemden kaynaklanan tercihimi, onun için Allah'tan hidâyet istemek ve müsaade alıp oradan uzaklaşmak istikametinde kullandım. Hem de yurt ile cami arası kilometrelerce uzak olmasına rağmen dönüşte yürüme sporu yapmış oldum.
Emekliliğine yakın bir dönemde hacca gidip anasından doğduğu gün gibi ak-pak olduğunu düşünen bu amca, altı ay sonra da emekli olunca yan gelip yatarak maaşların keyfini sürmenin hayali ile bir dünya kurmuş kendi iç âleminde!... Ama Allah'ın huzuruna gidince, Allah'a nasıl karşılık vereceğine dair şu an bir endişesi yok! Sanırım ya ölümü kendisinden uzak görüyor ya da ölmeden tevbe ederim diye düşünüyor! Rabbim şeytana aldananlardan etmesin. Emekli oluncaya kadar imamlık yapacaksın ama insanlara Kur'an anlatmayacaksın! Allah'ın kullarına Kur'an anlatılmayacaksa geriye anlatacak ne kalır ki?
Şu anda hayatta mıdır bilmiyorum ama hayatta ise cân-ı gönülden hidâyetini diliyorum...
Geçmiş anılarımızdan bir hatıra yâd ettik. Bizi, oldukça şaşırtan bu olayı ibret nazarlarınıza sunduk.
Genelde insanlar günlük ve hatıra defteri gibi şeyler tutarlar. Bugün şunu yaptım, bunu yaptım, şuraya gittim, falanla görüştüm, tanıştım, buluştum, tartıştım, ayrıldım, unuttum biçiminde kendi yaşadıklarını hayalleri ile süsleyerek manevî bir tatmin ararlar. Yazacak bir şey bulamasalar günlük ile konuşurlar, sayfalarla, satırlarla arkadaş olmaya çalışırlar...
Ben öylesini sevmiyorum. Günlük yaşadıklarımızdan ibret alıp kendi lehimize hisseler çıkarabiliyor isek o gün kârdayız demektir. Unutmayalım ki bir kimsenin konuşma tarzı nasıl ki onun kişiliğini gösterir ise, tutulan günlükler de bir kimsenin karakter ve psikolojisini ortaya koyar... Zira insanın fikri ne ise; zikri de yazdıkları da, o olur.
En büyük ve ebedî ziyandan sakındırıcı birkaç Ayet-i Kerîme okuyarak, satırlarımıza son vereceğiz:
“Şüphesiz, Allah’a olan ahidlerini ve yeminlerini az bir pahaya değiştirenler, işte onlar için âhirette hiçbir nasip yoktur. Allah, kıyamet günü onlarla konuşmaz, onlara (rahmet nazarıyla) bakmaz ve onları temize çıkarmaz. Onlar için acıklı bir azap vardır.” (Âl-i İmrân: 77)
Yüce Rabbimizin buyruklarına kulak vermeye devam edelim:
“Gerçekten, indirdiğimiz apaçık delilleri ve hidâyeti, Biz Kitap’ta insanlara açıkça bildirdikten sonra gizleyenler var ya; işte onlara hem Allah lânet eder hem de bütün lânet ediciler lânet eder.
Ancak tevbe edenler, (durumlarını) düzeltenler, (gizlediklerini) açıklayanlar müstesnâ. Artık onların tevbelerini kabul ederim. Ben, tevbeleri çokça kabul edenim, çok merhametli olanım.
Şüphesiz ki, (Ayetlerimizi) inkâr edip de kâfir olarak ölenler var ya; işte Allah’ın, meleklerin ve bütün insanların lâneti onların üzerinedir.
Onlar sürekli lânet içinde kalırlar. Ne azapları hafifletilir ne de onlara mühlet verilir.
İlahınız tek bir ilâhtır. O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. O, Rahmandır, Rahîmdir.” (Bakara: 159-163)
Rabbimiz, yine şöyle buyurmaktadır:
“Şüphesiz ki Allah’ın indirdiği Kitap’tan bir şeyi gizleyip de onu az bir bedele satanlar (var ya); işte onlar karınlarında ateşten başka bir şey yemezler. Kıyamet günü Allah, onlarla konuşmayacak ve onları temize çıkarmayacaktır. Onlar için can yakıcı bir azap vardır.
Onlar hidâyete karşılık sapkınlığı, mağfirete karşılık da azabı satın alan kimselerdir. Onlar ateşe karşı ne kadar da dayanıklıdırlar!
Bu (azap) da, Allah’ın, Kitabı hak olarak indirmiş olması sebebiyledir. Şüphesiz ki, Kitap hakkında ihtilafa düşenler, gerçekten (hak’tan) uzak bir ayrılık içindedirler.” (Bakara: 174-176)
Allah’a verdiğiniz sözü az bir dünyalık karşılığında satmayın:
“Allah’ın ahdini az bir pahaya satmayın. Çünkü eğer bilirseniz, Allah katında olan (sevap) sizin için (dünya menfaatinden) daha hayırlıdır.” (Nahl: 95)
Tevhîd’i kabul etmek, müşriklere ağır gelir:
“O, ‘dini dosdoğru tutun, onda ayrılığa düşmeyin’ diye dinden Nûh’a tavsiye ettiğini, sana vahyettiğimizi, İbrahim, Mûsâ ve Îsâ’ya tavsiye ettiğimizi size de şerîat yaptık. Senin onları kendisine davet ettiğin şey, müşriklere büyük (ağır) geldi. Allah dilediği kimseyi buna seçer ve (yönelip) döneni buna hidâyet eder.” (Şûrâ: 13)
Allah’ın tavsiye etmesi, emretmesi anlamına gelir.
Yaşadıklarınızın hayırlardan oluşması ve hayırlara vesile olması duasıyla.
Sözümüzün sonu; âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamdetmektir.
Hamd, ancak Allah'a mahsustur. O'na hamdeder, O'ndan yardım ve mağfiret dileriz. Nefislerimizin şerrinden, amellerimizin kötülüklerinden Allah'a sığınırız. Allah'ın hidayete erdirdiğini kimse saptıramaz. O'nun saptırdığına da kimse hidayet veremez. Ben şehâdet ederim ki, Allah'tan başka ilâh yoktur. O tekdir ve hiçbir ortağı yoktur. Ve yine şehâdet ederim ki, Muhammed aleyhisselâm O'nun kulu ve Rasûlüdür.
Bu konuyu kısaca ve özlüce, delilli olarak, Ayet-i Kerimeler ve Hadisler ile açıklayalım. Kulları kendisine tevbe ettikten sonra Allah, bütün günahlarını affeder. Ama "günah işleyeyim de sonra tevbe ederim" düşüncesiyle işlenen günahlarda affedilme ihtimali zayıf olur. Allah dilerse onları da affeder tabii ki. Sonuçta bize düşen şey; bütün günahlarımızdan dolayı tevbe etmek ve ibadetlerimizi, hayır ve hasenatlarımızı artırmaktır. Allah, işlediğimiz büyük-küçük günahlar hakkında ne dilerse o olur. Dilerse affeder, dilerse azabeder...
1. İNSANLARIN ÇOĞU LAFTA SAMİMİDİRLER! Aslında imtihan; menfaat tercihinden ibarettir: Ya âhiretin menfaati ya da dünyanın menfaati. Akıllı insan, geçici olanı değil, kalıcı ve daha hayırlı olanı tercih eder. Makam, mevki, diploma, para, şan, şöhret, itibar ya da dünyanın herhangi bir menfaatini elde etmeyi, Allah'ın razı olduğu amellere tercih eden bir kimse -dünyanın en büyük hatibi bile olsa- samimi bir insan olduğunu ispatlamak için kendisini yormasın! Samimi bir insan, alâ külli hâl, Allah rızası istikâmetinde yürür; menfaat ve nefsâniyet yolunda değil! "Ama o da lazım" deyip de, İman ve İslâm'ın gerektirdiği şekilde yaşamayanlar; lazımları fazlardan üstün gören kimselerdir!
Konuşurken ve Yazarken Dahi İsraf Etmeyiniz! Ses, nefes, mürekkep, kalem, kelam, enerji, vakit vb israflar… Ahir zamanda insan ömrü kısalacaktır. O dönemde ilim ortadan kalkacak, insanlar okumayı ve dinlemeyi terk edecekler. İlmin ortadan kalkması nedeniyle, ilmin boşluğunu zann, ümniyye, kuruntu, vesvese, önyargı, taassup ve şahsi fikirler alacaktır. Bu dönemde, geçmiş asırlardaki pek çok alimin de uyardığı gibi uzun kitaplar, uzun konuşmalar, uzun nasihatler ve uzun tebliğ ve makaleler insanlar tarafından ilgi görmeyecektir. İnsanlar dünyanın bitmez tükenmez koşturmaları ve dünyaya endeksli uzun emellerinin peşinden sürüklenirken hayatlarında okumaya ve dinlemeye yer açmayacaklardır. Bu realiteyi dikkate alarak uzun kitaplar yerine muhtasar kitaplar, uzun konuşmalar yerine özlü ve yeterli konuşmalar, uzun cevaplar yerine gereksiz teferruatlardan arındırılmış cevaplar, uzun nasihatler yerine özlü ve hikmetli nasihatler ile insanlara hitap etmek daha yararlı olacaktır. Günümüzde var olan bir gerçeğin altını çizerek hareket etmeliyiz. O da; "insanların geneli okumayı ve dinlemeyi sevmiyor" hakikatidir. Bu hakikati ters mantıkla okuyup amaçtan sapmak yerine şu şekilde açılım yapabiliriz. Bazı insanların azı çok azdır, bazılarının çoğu da azdır. Yani insanlara az ve özlü konuşalım ama; bazılarının azlık anlayışı bizimkinden de az olabiliyor. Bu gerçeği dikkate alarak, bir konuyu derli toplu, uzatmadan, anlaşılır olsun ve herkes okusun diye birkaç sayfa halinde yazdığımız halde, o kısa yazıları bile okuyanların sayısı –kemmiyet açısından- gerçekten azdır.
HERKES MEDENİ OLMAK İSTER… HİÇ ŞÜPHESİZ HUZUR VE MEDENİYET İSLAM’DADIR. İNSANLARA, İNSANCA DAVRANMASINI ÖĞRENMEK DE MEDENÎ OLMANIN GEREĞİDİR… İSLAM YÜCEDİR, ONUN ÜSTÜNDE YÜCELİK YOKTUR! SAĞLIKLI İLETİŞİM; BÜYÜK HAYIRLARA VE BEREKETLERE SEBEP OLUR. İNSANLARIN PSİKOLOJİSİNİ DİKKATE ALMAK, EMPATİ YAPMAK VE ONLARI İÇERİSİNDE BULUNDUKLARI ŞARTLARA GÖRE DEĞERLENDİRİP, ANLAYIŞLI OLMAK; MERHAMET VE ŞEFKATİN BİR GEREĞİDİR… MERHAMET ETMEYENE MERHAMET EDİLMEZ. KÖTÜLÜK YAPAN KÖTÜLÜK BULUR, İYİLİK YAPAN İYİLİK BULUR. ACELECİLİK, SABIRSIZLIK, ÖNYARGI, SAPLANTI, KATI KALPLİLİK, SERT DİLLİLİK, MERHAMETSİZLİK, BENCİLLİK, CİMRİLİK, KİBİR VE ZULÜM FİRAVUNLARIN VE KARUNLARIN SIFATLARIDIR… İYİLİK YAP DENİZE AT, SEMEK BİLMEZSE, HÂLIK (YARATAN) BİLİR. İYİ OLANLARA HERKES İYİLİK EDER; ÖNEMLİ OLAN, YAPTIĞI KÖTÜLÜKLERİN FARKINDA OLMAYANLARA İYİLİK EDEBİLMEK VE ONLARIN HİDAYETLERİNE VESİLE OLMAKTIR… SABIR LÜTUF VE İKRAMLARA, ACELECİLİK PİŞMANLIKLARA, ANLAYIŞLI OLMAK İSE SEVGİ VE MUHABBETE VESİLEDİR.
Celâl ve ikram sahibi Allah Sübhânehu ve Teâlâ’ya hamd ediyoruz. Salât ve selâm; insanlığın atası Hz. Âdem’den, son Peygamber Hz. Muhammed ve ikisi arasında gelmiş geçmiş tüm Peygamberlere (aleyhimusselâm) ve Peygamberimizin Sünnetine kıyamet gününe kadar güzelce ittibâ edecek olan tüm mü’min kardeşlerimizin üzerine olsun. Allah, mü’minlerden ebediyyen razı olsun. Kısmen de olsa, önemli bir konu üzerinde hasbıhal edeceğiz. Rızık konusu… Kimilerine göre hayat, geçim dünyasıdır, kimilerine göre geçim dünyasıdır, kimilerine göre ise imtihan sahasıdır. Fakat bütün insanlar için ortak bir payda vardır ki, dünyada yaşarken temel ihtiyaçlarını karşılamasıdır. Ama bunun sınırı ne olmalıdır? Dünyalıklar amaç mıdır, araç mıdır? Dünya ve içindeki her şeyin araç olduğunu farz edersek, bu durumda asıl amaç nedir? İnsan, ruh ve beden huzurunu nasıl elde edebilir? Gerçek huzur nedir? Hakiki kazanç ve menfaat nedir? Bu soruların cevapları ve insanın dünya ve ahrette mutlu olmasını temin edecek kurallar nelerdir? İşte bu türden soruların cevaplarını ortalayarak, rızkın, insan için hayırlı ve bereketli olması ve hayırlara vesile olması hangi şartlarda mümkün olabileceği sorusunu, Kur’an ve Sünnete arz edeceğiz. Sorumuz şudur; rızkı artıran etkenler var mıdır, varsa nelerdir?
Konumuza özetle başlayalım. İsmiyle müsemma güzel kullardan olunuz. İsimleri vasıflarına, sözleri özlerine, eylemleri söylemlerine uymayan kişilikte hareket tarzından sakınınız! Amelî ve itikâdî bakımdan nifâk içinde olmaktan şiddetle uzak durunuz! Yaptıklarınızı çok ve önemli sanıp kendinizi dev aynasında görmeyiniz! Az verip çok sanmayınız veya az verip çok söylemeyiniz ve başa kakmayınız. Bâtıl yolda olduğunuz halde kendinizi tezkiye edip/temize çıkarıp nefislerinizi aklamayınız. Kötü işlere devam ettiğiniz halde, iyi işler yaptığınız vehmine kapılmayınız! Geçmişte kınanmış olan zâlimlerin amellerini taklit etmeyiniz. Atalarınızın dinine değil, Allah'ın dinine tâbi olunuz. Halkın beğenisine değil, Hâlık'ın rızasına tâlip olunuz. Sahte sevgi ve aşklarla kendinizi avutmayınız. Gerçek sevginin ve son Şeriat'in baş muallimi olan Hz. Muhammed'in Sünnetini öğrenerek, en çok Allah'ı seven ve Allah'ın da kendilerini sevdiği gerçek aşıklardan olmaya gayret ediniz! Fâni sevdalarda yok olmak yerine, Bâkî olan Allah'a kulluk ile hayat bulunuz. Güzel konuşan, güzel yazan ve insanların dikkatini çeken kimseler olmaya değil, güzel amel işleyen Müslümanlar olmaya önem veriniz. Velev ki, insanlar sizin değerinizden gâfil bile olsa, siz Allah'ın sizi sevmesini önemseyiniz. Nefsinizden ya da neslinizden ilim ehli mübarek insanlar yetişmesi için çalışınız. Faydalanılan ilim, hayırlı zürriyet ve kalıcı hayırlar yapma uğrunda birbiriniz ile yarışınız. Mal biriktirme ve makam elde etme uğrunda değil, hayır yolunda koşuşturun. Velev ki, o yolda kimse olmasa dahi, siz o yolun müdâvimleri olunuz. İlim, hayatınızın ekseninde olsun. İlmi, sosyal aktivite, piknik zamanı veya çay sohbeti gibi gereksiz, 'olsa da olur, olmasa da olur' türünden bir uğraş olarak görmeyiniz! İlim öğrenip, hem nefsinizi, hem neslinizi, hem de çevrenizdeki insanları ateşten kurtarmak için çalışınız, Allah'ın Ayetlerini insanlara tebliğ ediniz. İslam'ı anlatmayı gereksiz bir iş olarak kabul etmeyiniz. İnsanlara hitap ederken hikmet, güzel öğüt, güzel söz ve güler yüz ile yaklaşım gösteriniz. İnsanların patavatsızlıklarına tepkiniz, sizi âdil hareket etmekten uzaklaştırmasın. Devamlı sabırla, teennî ile, merhamet ve anlayış ile hareket ediniz. İmtihanın temel gayesinin yalnızca Allah'a iman etmek olduğunu asla aklınızdan çıkarmayınız. Bu ulvî gayeden uzaklaşmış olan insanların cehenneme gitmelerine engel olmak adına, onlarla güzel ilişkiler kurunuz. Asla nefsî bir tutum içine girmeyiniz. Câhiller sizi üzseler de, kırsalar da, haksızlık etseler de, yanlış konuşsalar da, siz doğru olunuz, doğruları konuşunuz. Tevhid'siz bir hayatınız olmasın. Tevhid'den habersiz insanların olduğu bir dünyada rahat uyku ve gamsız bir hayat yaşamak ancak gâfillerin işidir. Câhil olmaktan sakındığınız gibi, gâfil ve şuursuz olmaktan da sakınınız! Her konuda Allah'ın irâdesine boyun eğin ve ancak Müslümanlar olarak ölün! 
Allah'a hamd, Rasûlüne salât ve selâm olsun. "İnsanlar uykudadırlar, öldükleri vakit uyanırlar." Bu sözün Arapçası şöyledir: النَّاسُ نِيَامٌ فَإذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا İmam Gazâlî, bu sözü, İhyâ, el-Munkızu Min'ed Dalâl gibi bazı kitaplarında senedsiz olarak Peygamberimizin sözü olarak nakletmiştir. el-Bânî, bu sözün Hadis olarak aslı olmadığını belirtmiştir. Irâkî, bu sözün Hz. Ali'ye nispet edildiğini söylemiştir. İbn-i Asâkir ise, bu sözü mevkûf olarak Hz. Ali'den rivâyet etmiştir. Meşhur olan görüşe göre bu söz, Hz. Ali b. Ebî Tâlib radıyallâhu anhu'ya nispet edilmektedir.
Allah’a hamd, Rasûlüne salât ve selâm ile; tüm mü’min kardeşlerimize de selâm ve dua ederek söze başlıyoruz. Rabbimiz, sözü dinleyip en güzeline uyan ve nasihatten istifade eden kullarından kılsın. Allah'ım, her türlü fitneden, zâlimlerin ve câhillerin galebesinden, kabir azabından, cimrilikten, savurganlıktan, cehennem azabından, hayat ve ölümün fitnelerinden, deccal fitnesinden, günahın açığından ve gizlisinden, borç altında kalmaktan, kul hakkına girmekten, korkaklıktan ve tembellikten, doymayan nefisten, fakirliğin ve zenginliğin fitnesinden, ihtiyarlığın bunaklığa döndürülmesinden, fitneci kadınların şerrinden, ölüm anının sıkıntılarından, mahşerin, hesabın ve sıratın musibet ve felâketlerinden sana sığınıyoruz. Bizleri yalnızca Sana kul ve Peygamberine ümmet olarak yaşat ve mü'min olarak canımızı al; ahirette mekanımızı cennet eyle. Âmin! Kur'an'a göre; dinler ikiye ayrılır: Allah'ın dini ve atalar dini. Atalar dini; geçmişten günümüze ve günümüzden geleceğe vahye yani tamamı itibariyle Allah'ın iradesine dayanmayan tüm şirk ve küfür dinlerini içine alır. Dinleri, Hâlık'ın dini ve halkın dini ya da hakiki melik olan Allah'ın dini ve zalim kralların dini diye de ikiye taksim edebiliriz. Her meselede ana fikre odaklanın, kişilere veya hikâyemsi detaylara değil! Çünkü; büyük beyinler fikirleri, orta beyinler olayları, küçük beyinler ise kişileri konuşur! Söylenen bir hakikati, kişiselleştirmeden, gereksiz şekilde sağa sola çekmeden mesaja odaklanmak aklıselim kişilerin amelidir. Gereksiz, yersiz, zamansız, hikmetsiz ve usulsüz konuşulan her söz, yapılması gereken bir sâlih ameli engeller. Bu nedenle patavatsızlığın yani yersiz ve boş konuşmanın İslam'da yeri yoktur!
Geçmişteki Dedelerimiz ve Bizim Şu Anki Halimiz: Geçmişte, bizi biz yapan yardımlaşma, paylaşma, fedakârlık, ikram, infâk, sadaka, iyilik, birlik ve beraberlik gibi hassalarımızı neredeyse kaybetmek üzereyiz… Eski çağlarda dedelerimiz, "ağaçların dallarını kırmadıktan sonra, bahçemizden kim ne yerse helaldir; sadakamız olsun" derlerdi. Ahireti düşünen bir nesil böyle olur. Ama ahiret inancı zayıflayınca "parayı veren düdüğü çalar" nesli türedi. "Alman usulü" hareket eden, çıkarcı birliktelikler hortladı! Bizim çocukluğumuzda, bahçelerin kapısının önünde destinin içinde soğuk su, yanında da maşrapa bulunurdu. Yoldan geçen susamış yolcular su içerler ve bahçe sahibine dua ederlerdi. Dağlarda davarların, vahşi hayvanların ve kuşların su içmeleri için su yalakları yapılırdı. Issız dağlarda bu su yalaklarıyla devamlı akan çeşmelerle karşılaşan, sıcaktan ter içinde kalmış ve yorgunluktan bitap düşmüş bir çobanın, avcının ya da dağa gezintiye çıkmış bir kimsenin memnuniyetini ve oradan su içince canı gönülden yapacağı duayı hiç düşündünüz mü? Sizin için, böylesine içten ve samimiyetle kaç insan dua etti dersiniz? Yoksa bu fırsatları tepiyor muyuz acaba? Ayrıca hatırladığım şeylerden birisi de, dağların ıssız yerlerine yani medeniyetten oldukça uzak noktalarına meyve ağaçları dikilirdi ve oralardan geçen her kim varsa; o meyvelerden yer ve o ağacı dikene dua ederdi. İşte ecdâdımızın sadaka-i câriye konusundaki hassasiyetleri...
AKİDE’DE CEHÂLET MAZERET DEĞİLDİR: Tevhid'in anlam ve şartlarını bilme ve Tevhid'in gerektirdiği bir hayatı yaşama konusunda cehâlet mazeret değil, suçtur! Cahillik mazeret olsaydı, ilmin ve alimin fazileti kalmazdı ve kimse de nasihat dinlemez ve bilgisiz kalarak kurtuluş hayalleri kurardı. Peygamberimizin gelişinden ve Kur'an'dan sonra, insanların, Allah'a karşı, Tevhid'e bi-hakkın (hakkıyla/tam manasıyla) teslim olmama hususunda hiçbir mazeretleri kalmamıştır. "Müjdeleyici ve sakındırıcı olarak Peygamberler gönderdik ki insanların peygamberlerden sonra Allah'a karşı bir bahaneleri olmasın! Allah izzet ve hikmet sahibidir." (Nisâ: 165) “Eğer onları daha evvel azaba uğratarak yok etseydik; Rabbimiz, bize bir Peygamber gönderseydin de alçak ve rezil olmazdan önce Ayetlerine uysaydık olmaz mıydı? diyeceklerdi." (Tâ-Hâ: 134) "Biz, bir Rasûl göndermedikçe azab ediciler değiliz." (İsrâ: 15) "Müşriklerden biri eman dilerse ona eman ver. Tâ ki Allah'ın Kelâm'ını dinlesin. Sonra onu emin olacağı yere kadar ulaştır. Bu, onların bilmeyen bir kavim olduklarından dolayı böyledir." (Tevbe: 6) "Şu Kur'an bana onunla sizi ve her kime ulaşırsa (her kim ona ulaşırsa) onları korkutup uyarmam için vahyolundu." (En'âm: 19) İlim öğrenmek kıyamete kadar farz-ı ayn'dır. Hiçbir gerekçe bu farzı iptal edemez. Câhil kalmak ve öğrenme konusunda tembellik etmek affedilmeye sebep bir delil kabul edilemez! İslam'ın ilk farzının "OKU" olması dahi, Tevhîdî meselelerde tembellik ederek, bile bile câhilliği seçmenin ve Dinden, imandan, Tevhid'den, Kur'andan, Peygamberden, Sünnetten habersiz yaşamanın masum tarafının olmadığının açık bir kanıtıdır!
Allah'a hamd, Rasûlüne salât ve selâm olsun... Sahâbîlerin, Allah ve Rasûlüne itaati nasıl idi, bizim nasıl? Onların, vahye teslimiyetleri ile bizim vahye teslimiyetimiz arasında farklar var mıdır? Onlar, yaşamın asıl amacını ne olarak görürlerdi? Onların, düşünce yapıları, psikolojileri, meselelere yaklaşımları, olayları değerlendirme biçimleri nasıldı? İman ettikleri ile yaptıkları, söyledikleri ile yaşam biçimleri, rızık temini uğrundaki koşuşturmaları ve toplumdaki sosyal statüleri ile vahye teslimiyetleri arasında çelişkiler yaşarlar mıydı? Onlar da nefislerine uyarak fâsid te'vîllere sığınırlar mıydı? Dünyevî hedefler için tavizkâr bir davranış biçimini benimseyerek, eylemleri ile söylemleri, kalpleri ile kafaları, dilleri ile fiilleri birbirine zıt, âdeta beden ülkelerinde çelişkiler ve çatışmalar yaşayarak, kendi iç barışlarını ve esenliklerini sağlamadan, başka insanları selâmete ve Dâru's Selâm (cennet)e davet ederek, âdeta farklı kişilikleri aynı bedende taşıyarak İslâm'ın anlaşılmasının önünde kötü örneklik teşkil ederler miydi? İŞTE KISACA BU VE BENZERİ SORULARIN CEVABINI ÖĞRENMEK ADINA, O MUAZZEZ İNSANLARIN VAHİY KARŞISINDAKİ DURUŞLARINI VE İMANDAN NE ANLADIKLARINI ANA HATLARIYLA KISACA AÇIKLAYACAĞIZ. HAKKI, HAKİKATİ İLE KAVRAMAMIZ VE ANCAK ALLAH'A KUL OLMAMIZ DUASIYLA...
Yüce Rabbimizin bize verdiği sayılamayacak kadar çok nimetleri karşılığında, O’na binlerce kez şükrederek söze başlıyoruz. Gözünüzü kapatın, hayal başlıyor... Hayalimiz, herkesi ilgilendiren ve herkes için etkili olacağını düşündüğümüz bir durumla alâkalıdır. Kuracağımız hayalin objektif konusu; insanın yemekle imtihanıdır!
Geçmişten ibret almazsa kişi, geleceğe ibret olmaktır işi!... İnsan yaşadıklarından ibret alıp hisseler çıkarmazsa, onun yaşadıklarından ibret alacak kimseler mutlaka çıkacaktır. İbret alınacak hikâyelerde isimlerin hiçbir önemi yoktur. Kişilere ve olayların teferruatlarına takılanlar, o hikâyelerden alınması gereken mesajı alamazlar. Bu nedenle nostaljilerde isim verilmesini münasip görmüyorum.
