ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026
ehlisunnnetde
Bizden olanlar!
Posted on 30 Aralık 2022
Osmanlıda ve hatta tarihimizde, devlet idaresinde “bizden olan” diye bir anlayış yoktu. Ehil olanlar işbaşına getirilirdi. Bunlar, ilgili kişilerle istişare ederler, karar alırlar ve eksiksiz uygulamaya çalışırlardı.
İşbaşında olanların gaflete düştüm, hata ettim diye bir bahaneleri olamazdı. Onlardan tedbirlerini tam almaları ve hizmetlerini layıkıyla yürütmeleri istenirdi. Bir yere beylerbeyi, kadı vs. görevliler tayin etmekten maksat, güvenliğin ve halkın mutluluğunun sağlanması olduğundan, hiçbir görevlinin halka zulmetmesine, hukuka ve kanuna aykırı iş yapmasına izin verilmezdi.
Öyle ki gönderilen hükümlerde vazifelerini yapmayanların, işlerinde gevşeklik gösterenlerin görevlerinden alınacakları ve ağır cezalara çarptırılacakları defaatle belirtilir aksi hâlde hiçbir özrün kabul edilmeyeceği vurgulanırdı.
Dolayısıyla görevliler bilirlerdi ki, başarısızlığın veya ihmalkârlığın mutlaka bir bedeli vardı. Bu bedel devlete ihanet, savaşta hatalı hareket, gaflet ve işleri savsaklama noktasına varırsa çoğu kez idam olurdu.
Ne zaman ki meşruti idareler ve cumhuriyetle birlikte partiler devreye girdi. Bizden olan deyimi de siyasi tarihimizdeki yerini aldı.
Yanlışı diğer parti veya fırka mensubu yapıyorsa o hain diye yaftalanıyor fakat bizim parti ve fırka mensubu (hepsi için bu böyledir) denilen kendi adamları yaparsa koruma ve aklama yarışı devreye giriyordu.
Neticede bu zihniyet her türlü ahlaksızlığa kapı aralamaya başladı. İşini, vazifesini menfaati uğruna kötüye kullananlara yol açtı. Hatta devlete ihanet edenlere dahi koruma kalkanı oldu.
Bu zihniyeti ilk defa tarihimize mal edenler ittihatçı kadrolardı. Gözlerini kapayarak, İttihat ve Terakki fırkasına ölümüne bağlı olacaklarını dikte ederek girerken bir anlamda gönüllerini de köreltiyorlardı. Artık onlar için din, iman, vatan kaygısı sözde ve görünüşte idi. Asılda ise parti ve menfaat endişesi vardı. Parti tüzüğünü kimlerin belirlediğini, partiye kimlerin hükmettiğini, partinin başındaki kişileri kimlerin yönlendirdiğini hiç düşünmüyorlardı.
Tek dertleri padişah olup onu yıkmaktı. Sloganlarını dahi Osmanlının can düşmanları belirliyordu. “Yaşasın hürriyet, eşitlik, müsavat; kahrolsun istibdat” naralarının kendi dinine, vatanına ve milletine ölüm, düşmanlarına ise kölelik yolunun anahtarı olduğundan gafildiler.
Bugün hâlâ Meral Akşener’in bu sloganı terennüm etmesi manidar olup tarihten hiç ibret almadığının ve hatta tarihi anlamadığının ispatıdır.
İttihatçıların tesirinde kalan ve onların safında yer tutan Mehmet Akif ve Said Nursi gibi, “İslam’ı hâkim kılacağız” diye ortalığı velveleye verenler de halifeliğin ne manaya geldiğini çoktan unutmuşlardı. 18-20 yaşına gelen, daha dünyayı tanımadan aşkla şevkle padişaha kafa tutmayı marifet sanıyordu. “Şunu yaparsak memleket kurtulur”, diye ahkâm kesiyordu. Hür, bağımsız, güçlü ve dünyadaki bütün Müslümanların hamisi olan muazzam devletlerini kimden kurtaracaklarını hiç mi hiç tefekkür etmiyorlardı. İstiklalini yok edip Batı’ya ram edeceklerinin farkında değillerdi.
İbrahim Temo ve İshak Sükûti gibilerin hazırladığı reçeteden vatan millet namına nasıl bir deva bekliyorlardı acaba? Bugün adına Deva Partisi deyip kime deva ve şifa olacaklarının farkına varmadıkları gibi…
Meclisi dahi feshettiler!
II. Abdülhamid Han’dan iktidarı ele alıp dokuz sene içinde milyonlarca kilometrekarelik vatan toprağını gaflet ve dalaletle düşmana kaptıranlara artık sual dahi sorulamayacaktı. Çünkü onlar bizim adamlardı! Zira dinin, vatanın, millete hizmetin yerini parti ve partiye hizmet almıştı.
Hatta bırakın hesap sormayı tarihe adını kahraman dahi yazdıracaklardı. Enver, Talat, Cemal ülkeyi bırakıp kaçarken sadece partiyi ve menfaatlerini düşünüyorlardı. Sonrasında ise bunlar Türk milliyetçisi gençlere, “iyi niyetli vatanperver adamlar” diye yutturularak neredeyse put gibi sevdirileceklerdi.
Öyle ya ne de olsa partilerinin adamları idiler. Ne yapsalar yakışırdı. Bir şiir kitabı veya üç beş yaldızlı söz ile kahraman olurlardı.
Osmanlı zihniyeti ile İttihat ve Terakki Fırkasındaki farkı en iyi ortaya koyan hadise sadrazam İbrahim Hakkı Paşa olayıdır.
Hakkı Paşa, İtalyanların Trablusgarb’a çıkarma yapmasından üç gün önce mecliste yaptığı konuşmada Türk-İtalyan ilişkilerinin dostça bir seyir takip ettiğini ifade ederek İtalyanların Trablusgarb’a saldırmak gibi bir düşüncelerinin olmadığını beyan etmişti.
Üç gün sonra savaş başladığı haberinin alınması karşısında Hakkı Paşa, acı gerçeği şöyle ifade ederek istifa edecektir:
“Eskiden bizim durumumuza düşenin kafası vurulurdu”.
Hakkı Paşa böyle söylese de İttihatçı kadrolar kendisini korumak için her çareye başvuracaklardı. Trablusgarp mebusları, Sadık ve Mehmet Naci Beyler, uygulanan yanlış politikalardan dolayı Hakkı Paşa kabinesi hakkında bir önerge verdiklerinde onu kurtarabilmek adına meclisi dahi feshettiler (18 Ocak 1912).
Böylece İttihat ve Terakki Fırkası siyaseten istediğini elde etmişti. Hakkı Paşa fevkalade diplomatik bir görevle alelacele Londra’ya gönderildi. Bir müddet sonra da Berlin Büyükelçisi yapılarak Divan-ı Âlî’ye sevk edilmekten kurtarıldı. Böylece İttihatçılar müthiş bir zafere imza atarak(!) Hakkı Paşa’yı yargılanmaktan kurtarmışlardı. Trablusgarp İtalyanlara gitmiş ne önemi vardı! Sonra bu “bizim adam” zihniyeti hastalık hâlini aldı. Dinde, tarihte, siyasette hep karşımıza çıkar oldu.
Doğruları dile getireni, tenkit edeni linç eder oldular. Bir Fransız akademi üyesi, II. Abdülhamid Han’a “kızıl sultan” dediği için her yerde her konuşmada lanetlenecekti. Buna karşılık padişahı “hayvan, domuz, baykuş, şeytandan daha melun ve kızıl kâfir” diye vasfeden Mehmed Akif ise her vesile ile göklere çıkarılacaktı. Onun bu yönü hiç dile getirilmeyecekti. Zira bizim adamdı!
Bir İngiliz başvekil Kur’ân-ı kerimi yerlere attığı için telin edilecekti. Buna karşılık Kur’ân-ı kerimi hem de mescidde yere çarpan FETÖ gözyaşları ile dinlenecekti. O sorgulanamazdı. Birileri için o, bizim adamdı!
Bir siyasi lider mason cemiyetine üye olsa ortalık yıkılırdı. Buna karşılık 33. Dereceden mason ve İngiliz ajanı olduğu tescillenen Cemaleddin Afgani ve Abduh parlak nutuklarla övülecekti. Çünkü bizim adamdı! İşin vahameti bunlar din adına ahkâm kesmekteydi.
Kimi ve neyi koruyacağız!
Bir dönem Yeni Şafak’ta mezhepsizliği ile milleti ifsat eden din adamı kılıklı birisi, ancak “Adem’den de önce ademler vardı” deyince ve daha ne zırvalar yiyince milletin tepkisi ile gözden düşecekti. Fakat birkaç kişi dışında kendisine kimse reddiye yapmayacaktı. Birilerinin bizim adamıydı çünkü…
Bir Hollandalı, Kur’ân-ı kerim, Allah kelamı değil dese ortalığı yıkacak olanlar, bunu İlahiyat Fakültesinde tefsir profesörü olan birinden dinleyince dilini yutmuşlardı. Etkili birkaç kişinin yoğun reddiyesi ve bir iki ilahiyatçının cılız sesinden başka konuşanın çıkmaması çok manidardı. Zira o birilerinin bizim adamı idi. Korunması gerekirdi. Milletin yerinde tepkisi gençlerimizi daha da ifsat olmaktan kurtardı.
“Kur’ân-ı kerimin muhkem ayetlerini aklımıza uyarsa kabul eder, uymazsa reddederiz veya aklımıza uygun hâle getiririz” diyen Din İşleri Yüksek Kurulu (DİYK) üyesini gördü bu millet. Daha ne hezeyanları vardı. Fakat din adına sabah akşam ahkâm kesen birileri hemen koruma kalkanlarını onun üzerine örttüler. Kendisine reddiye yapanlara “Siz yanlış anlıyorsunuz” diye Bremen Mızıkacıları gibi koro hâlinde bağırdılar. Sözün sahibi susuyordu. Bir anlamda hâl diliyle, “evet ben öyle demiştim” diyordu. “Yanlış anlaşıldım maksadım o değildi” falan demiyordu. Fakat gönüllü avukatları tenkit edeni linç etme yarışına çoktan girmişlerdi. Çünkü onlar için bizim adam kimliğini taşıyordu.
İlahiyatların kurulduğu günden beri bir kısım profesörlerin uğraş alanı kabir azabı ve onu reddetmek idi. Nitekim anlı şanlı bir ilahiyat profesörü de “Kabir azabından bahsetmeyin! Kamera koyarlar, melekler görünmez” diyerek akıllara zarar açıklamalar yaptı. Yine bir reddiye yoktu.
Bu profesör acaba insanların canını almaya gelen melek hakkında ne düşünüyordu?
Zira onu da kamera ile göstermesi imkânsızdı! İnsanın sağ ve sol omuzundaki hafaza meleklerini de inkâr etmekte miydi?
Elbette bizim adamlık hastalığı onu da konuşmaktan ve tenkit etmekten alıkoyuyordu. Batılı bizi müthiş bir hastalığa düçar etmişti. “Bizim adam” şırıngasını damardan tam vurmuştu. Artık kendilerinin yorulmasına ihtiyaç yoktu. Parlatılan ve şişirilen bizim adamlar onların yapamadıklarını fazlasıyla ifa ediyorlardı. Bakalım bu oyun daha ne kadar sürecek ve millet gafletten ne zaman uyanacaktır?
Sözü doğru diyene, Kulil Hak dedi Çalap
Bugün yalan söyleyen, yarın utanasıdır.
Bizden olanları koruma kollama değil, hakkı koruma kollama derdinde olmalıyız.
TEFEKKÜR
Arif isen etme bu fani cihana itibar
Görmedi kimse vefasın olmadı hiç payidar
.
Hazreti Mevlâna’ya muhabbet
Posted on 23 Aralık 2022
Bu hafta Hazreti Mevlâna Muhammed Celaleddin Rumi’nin vefatının 749. yıl dönümü idi. Ne yazık ki son dönemlerde bu büyük veli ya hakkında çıkarılan iftiralarla gündeme geldi veya sema gösterilerine alet edildi. O ve eserleri sanki dünyamızdan çekildi gitti. TV’lerde doğru dürüst tek bir programa rastlamadım.
Diyen Hazreti Mevlâna sanki bu günleri işaret ediyordu.
Osmanlılarda başta padişahlar olmak üzere devlet büyükleri ve ilim adamları bu büyük mutasavvıfın eserlerine ve bilhassa Mesnevî’sine büyük itibar göstermişlerdir.
Osmanlı hanedan ailesi Kayılar, Anadolu’ya ve Söğüt’e geldiklerinde Hazreti Mevlâna Konya’da idi. Muhtemelen Osmanlı ailesi ile irtibatı vardı.
Bu irtibat belirgin bir şekilde Yıldırım Bayezid Han döneminde başlayacaktır. Şöyle ki:
Germiyanoğullarının üçüncü hükümdarı, Şah Çelebi unvanı ile bilinen Süleyman Bey’dir. O, Cahşadan Mehmed Bey’in oğludur. Mehmed Bey’in Hazreti Mevlâna’ya karşı çok büyük bir muhabbeti vardı. Oğlu Süleyman’ı henüz on sekiz yaşında iken Hazreti Mevlâna’nın torunu Sultan Veled’in kızı Abide Mutahhare Hatun ile evlendirdi. Süleyman Şah’ın bu evlilikten Hızır ve İlyas adlı iki oğlu ile Devletşah Hatun adlı bir kızı olmuştu.
Süleyman Şah, babasından sonra 1387 yılında Germiyan beyliğinin başına geçti.
O, yardımseverlikte sınır tanımayan kerem sahibi, cömert bir kişi idi. Öyle alçak gönüllü idi ki, yanında kullar kulluğunu unutur, onlarla oturur kalkar ve yer içerdi. İnsanların hataları konusunda bağışlayıcı, halka karşı âdil ve devletin idaresinde tavizsizdi. Birliğin gücüne inanır Müslümanların ittifak içinde olmasını isterdi.
Bir gün Germiyan Beyi Süleyman Şah, oğlu Yakub Bey’i huzuruna çağırdı. Kendisine çeşitli konularda nasihat ettikten sonra:
“Oğul! Bu Osmanoğulları dini güçlü kılmada, İslâm’ın hizmetinde çok ileri gittiler. Görünüşe göre sonu hayırlı olan saltanatları da uzun süre devam edecektir. Onlara güvenmek ve bağlılık iyi neticeler sağlar. Can bedende iken, ömürden geri kalan kısa günlerde bu soylu aile ile hısımlık kurmak dostluk ve muhabbet dileklerimi yerine getirmek başlıca emelimdir” der.
Bu niyetle Sultan I. Murad Han’a haber göndererek kızı Devletşah Hatun’u Şehzade Yıldırım Bayezid ile evlendirmek dileğinde bulundu.
İki devlet arasındaki kız isteme görüşmelerini büyük âlim İshak Fakih yürüttü. İşte bu evlilik sayesinde Yıldırım Bayezid’in oğulları ve torunları Mevleviliğe ait bir terim olan “Çelebi” unvanıyla anıldılar.
Osmanlı Devleti’nde hükümdarlar ile Mevlevilik bağlantısının II. Murad Han döneminde başladığı bilinmektedir. II. Murad Han’ın Mevlevî Emir Âdil Çelebi’nin muhibbi olduğu rivayet olunmaktadır. Padişah, Edirne’de bir Mevlevihane inşa ettirmiş ve Mevlâna’nın soyundan beşinci evladı Celaleddin Çelebi ile altıncı evladı Cemaleddin Çelebi’yi Edirne’ye getirtmişti. Yine Şeyh Şücâeddin Karamânî için bir mescid ve zaviye kurdurmuştu.
II. Murad Han hayatında sıkı bir derviş gibi yaşamıştır. Oğlu adına kendi arzu ve isteğiyle tahtından feragat eden tek padişahtır. Rahmet-i ilahiyenin yağması için kabrinin üzerinin açık olmasını vasiyet etmiştir.
Fatih Sultan Mehmed’in de gençliğinde babası ile beraber Mevlevi Âdil Çelebi’ye intisap ettiği ve saltanatı yıllarında mektuplaştığı söylenmektedir.
Hazreti Mevlâna’nın kerameti
Osmanlı padişahlarını en çok etkileyen Mevlevi şeyhi Enis Recep Dede’dir. Padişah ve vezirlerin saygı ve bağlılıklarını kazanmış ve çoğu üzerinde nüfuz sahibi olmuştur.
Enis Recep Dede, 1674 yılında vefat eden Neşâtî Ahmed Dede’nin yerine Edirne Muradiye Mevlevihanesine şeyh oldu. Altmış seneyi bulan şeyhliği sırasında beş padişahla yirmi sadrazamın onun manevi dairesine girdiği söylenir.
IV. Mehmed Han, II. Süleyman Han, II. Ahmed Han, II. Mustafa Han ve III. Ahmed Han ünlü Mevlevi şeyhi Enis Recep Dede’nin sohbetlerinden istifade etmiş ve feyz almışlardır. Sadrazam Koca Râgıb Paşa ile Şeyhülislâm Çelebizâde Âsım Efendi de onun müritleri arasında yer almıştır.
Sultan III. Selim, Hazreti Mevlâna’ya meftundu. Döneminde Mevlevihaneler tamir edilmiş, vakıfları arttırılmış ve birçok kişi padişahın teveccühünü kazanabilmek için Mevleviliğe girmiştir.
Devrin en büyük şairi olan Mevlevi dedesi Şeyh Gâlib (1757-1799) ile Sultan III. Selim çok samimi arkadaş olmuşlardır.
Padişah, Şeyh Galib’i çok severdi. Ekseriya, saraya davet eder, onunla sohbetler yapardı. Hükümdar bu sohbetlerde tamamen merasim, teklif ve tekellüfü kaldırmıştı. Bir gün kendisi ile görüşürlerken Selim Han:
“Şeyhim bana Hazreti Mevlâna’nın bazı kerametlerini söyler misiniz?” dedi. Şeyh Galib:
“Aman efendimiz, bir iradesiyle orduları, donanmaları harekete getiren, üç kıtada yaptığı fütuhat ile muazzam bir ülkenin sahibi bulunan sizin gibi bir hükümdarın benim gibi âciz bir dervişe bu derece iltifat etmesi Hazreti Mevlâna’nın en büyük kerameti değil midir? Daha nasıl bir keramet istiyorsunuz” diyerek cevap vermişti.
Sultan III. Selim, bazı yazarlarca kalıbıyla Osmanlı tahtında oturduğu hâlde gönlüyle Mevlevi postunu seçen bir derviş olarak tarif edilmiştir.
Sultan III. Selim gibi Mevlevi olan Sultan II. Mahmud (1808-1839) da Mevlevi şeyhlerine çok büyük itibar göstermiştir. Mevleviliğe her türlü desteği veren II. Mahmud Han, baba tarafından Hazreti Mevlâna’ya mensup bütün çelebilere her yıl Konya mukataasından yüklü miktarda yardım yapılmasını emretmişti. Yenikapı ve Galata Mevlevihaneleri ile Hazreti Mevlâna’nın türbelerini de tamir ettirmişti.
Abdülmecid Han da fırsat buldukça mevlevihaneleri ziyaret eder ve Mevlevilere destek olurdu. Devrinde Hazreti Mevlâna’nın en önemli eseri olan Mesnevî’nin öğretimi maksadıyla Fatih’teki Murad Molla Dergâhı’nda Dârü’l-Mesnevî açılmıştır (Şubat 1844). Buraya devam edenlere ilk olarak verilen “mesnevîhânlık” icâzeti merasimine Sultan Abdülmecid de katılarak talebelere hediyeler dağıtmıştır. Gelibolu, Bursa ve Kütahya Mevlevihaneleri onun döneminde tamir edilmiştir.
Abdülaziz Han da Mevlevi idi ve Sadreddin Çelebi’ye mensuptu.
Keza Sultan Reşad Han ise Yenikapı Mevlevihanesi şeyhi Selâhaddin Dede’ye bağlıydı. Sultan V. Murad için de böyle bir rivayet vardır. Hatta oğluna şeyhinin ismini vermişti.
Zamanın asıl padişahı!
Osmanlı padişahlarından III. Murad ve I. Ahmed Han’ın Hazreti Mevlâna’ya sevgisini izhar ettiği gazelleri vardır. III. Murad Han, Hazreti Mevlâna’nın Konya’daki Mevlevihane’yi genişleterek derviş hücrelerini yaptırmıştır. O, divanında yer alan bir şiirinde Hazreti Mevlâna’ya duymuş olduğu sevgiyi şöyle ifade etmişti:
Sultan Murad varmak ister,
Hâkine yüz sürmek ister
Can özler görmek ister
Görelim Molla Hünkârı
Osmanlı padişahları içinde çok genç yaşında olmasına rağmen tasavvufa en meyilli padişahlardan biri I. Ahmed Han’dır. O, Aziz Mahmud Hüdai’nin yanı sıra Konya Mevlevihanesi Şeyhi Bostan Çelebi’yi (v. 1630) çok sever ve saygı duyardı. Bir gazelinde Hazreti Mevlâna’ya karşı olan samimi hislerini çok güzel bir şekilde dile getirmiştir. Nitekim son beytinde kendisine, “Ey Bahti! Hazreti Mevlâna’nın kulu kölesi ol. Zira mana tahtında oturan zamanın asıl padişahı odur” diye seslenir. Padişahın gazeli şöyledir:
Def ü ney nâle kılup Mevlevîler itdi semâ’
Eyledük yine bugün zevkini biz devrânun
Emr-i Mevlâ ile bir himmet ide Mevlânâ
Gele ayaguma hep kelleleri a’dânun
Cedd-i a’lâlaruma himmet ide gelmişdür
Ben de umsam ne ‘aceb lütfını ol sultânun
Bahtiyâ bendesi ol Hazret-i Mevlânâ’nun
Taht-ı ma’nîde odur pâdişehi devrânun
TEFEKKÜR
Sırr-ı men ez nâle-î men dûr nist,
Lîk çeşm ü gûşrâ an nûr nist.
Hazreti Mevlâna
(Gerçi benim sırlarım feryatlarımdan uzak değildir.
Lakin her gözde onu görecek nur, her kulakta onu duyacak kudret yoktur.)
.
Futbolundan tarihine Fas!
Posted on 16 Aralık 2022
Fas millî takımı dünya kupasında büyük bir başarıya imza attı ve yarı finale yükseldi. Bu, bir Afrika ülkesinin göstermiş olduğu en büyük başarı olarak spor tarihine geçti. Yarı final mücadelesinde 1956 yılında sömürgesinden kurtulduğu Fransa millî takımına karşı mücadele verdi. Ancak mükemmel oyununu golle taçlandıramadı. “Gönüllerin şampiyonu” olarak yarı finalde turnuvaya veda etti.
Bu vesile ile Fas tarihinden bir kesit sunacağım…
Fas Kuzey-Batı Afrika’da bir İslam ülkesidir. MÖ 2000’li yıllarda daha çok Berberî kavimlerin yaşadığı Fas’ın kıyılarına zamanla Fenikeliler ve Kartacalılar da yerleşerek koloniler kurdular. Milattan sonra 40 yılında Romalıların hâkimiyeti başladı ve yaklaşık dört asır sürdü. Vandalların ve ardından Bizans’ın hâkimiyetinde yaklaşık birer asır geçiren Fas, yedinci asrın ortalarından itibaren İslamiyet’le tanıştı.
Ukbe bin Nafi, Züheyr bin Kays, Hassan bin Numan, Musa bin Nusayr gibi kumandanlar İslamiyet’in bölgede yayılmasına büyük katkı sağladılar. Sonrasında bölgede İdrisîler (789-985), Murabıtlar (1056-1147), Muvahhidler (1130-1269), Vattasîler (1471-1554) ve Sa’dîler (1511-1659) gibi güçlü İslam devletleri kuruldu. Ancak güçlü idarecilerden sonra oğulları arasında başlayan şiddetli taht kavgaları, bu devletlerin hiçbirini uzun ömürlü kılmıyordu. Bölgenin güçlü aşiretler arasında bölünmüş olması da dağınıklığı tetikliyordu.
Bu hâl bilhassa Portekizlilerin Fas’ta etkili olmasına yol açıyordu. Zira taht mücadelesinde başarılı olmak isteyenler çoğu kez Portekizliler veya İspanyollar ile ittifak içine giriyor ve onları bölgeye davet ediyordu.
Osmanlıların ise Tunus ve Cezayir’e yerleşmelerinden sonra bölgeye etkileri görülmeye başlandı. Fas’ta Osmanlılarla en yoğun ilişkilerin yaşandığı devre Sa’dîler dönemidir.
Sa’dîlerin Peygamber Efendimizin torunu Hazreti Hasan veya sütannesi Halime’nin kabilesi Benî Sa’d’a mensup oldukları hakkında farklı rivayetler vardır. Sa’dîlerin tarih sahnesine çıktığı dönemde Fas’ın Akdeniz kıyıları İspanyollar, Atlantik sahilleri ise Portekizliler tarafından işgal edilmişti. Vattâsîler’in son ve en zayıf devrini yaşadığı bu dönemde işgalcilerle mücadeleyi tarikat şeyhleri, murâbıtlar ve şerifler üstlendi. Sa’dî liderleri ise cihad hareketinin öncülüleri idiler.
Bilhassa Mevlây Muhammed b. Abdurrahman es-Sa’dî, Portekizlilere karşı yaptığı şanlı mücadeleler ve kazandığı başarılar neticesinde millî bir kahraman hâline gelmişti.
Nihayet 1511 yılında Fonti’de Portekizlilere karşı başarı kazanan ve kısa sürede bütün kabilelerin desteğini sağlayarak Fas’ın güneyinde hâkimiyet alanını genişleten Muhammed’e “Kaim-Biemrillâh” unvanı verildi.
Tarihçilerin çoğu tarafından Sa’dîler hanedanının kurucusu ve ilk hükümdarı sayılan Muhammed büyük oğlu Ahmed’i veliaht tayin ederek verasete dayalı bir idareyi başlatmış oldu. Muhammed’in 1517 yılında vefatından sonra yerine bazı tarihçilerin hanedanın gerçek kurucusu saydığı Ahmed el-A’rec geçti.
Ahmed’in daha sonra oğlunu veliaht tayin etmesi, kardeşi Mevlay Muhammed eş-Şeyh ile arasının açılmasına yol açtı. İki kardeş arasındaki savaşı Muhammed eş-Şeyh kazandı. Tahta çıkan Muhammed eş-Şeyh ağabeyini ve çocuklarını hapse attı (1539). Fas’ın tamamını ele geçirmeye karar veren Muhammed eş-Şeyh bir dizi savaş neticesinde Fas şehrine girip Vattâsî hâkimiyetine son verdi (1549). Osmanlılara iltica eden Ebû Hassûn dışında, bütün Vattâsî liderlerini tutuklayıp Merakeş’e gönderdi.
Osmanlıya saldırı ve Kanuni’nin Fas’a müdahalesi!
Muhammed eş-Şeyh, Fas’ı ele geçirince bu defa Cezayir’e yönelip Osmanlı hâkimiyetindeki Tilimsân’a ordu gönderdi (1550). Sa’dî ordusu, Cezayir Beylerbeyi Hasan Paşa’nın Vehrân’daki İspanyollarla uğraşmasından yararlanarak şehri zapt etti.
Ancak geri dönen Osmanlı ordusu bunları yenerek Tilimsân ve civarını geri aldı. Muhammed eş-Şeyh tekrar bölge üzerine gittiyse de (1552) başarı gösteremedi.
Kanuni Sultan Süleyman, Sa’dî sultanının Portekizlilerle ittifakından rahatsızdı. Müslüman bir ülkenin din düşmanlarından yardım dilemesini asla istemiyordu. Bu itibarla Muhammed eş-Şeyh ile iyi ilişkiler kurmak istedi.
Bu sebeple 1552 yılında Sultan Muhammed’e bir elçi gönderdi. Kanuni namesinde onun sultanlığını tebrik edip Cezayir-Fas arasındaki sınırın belirlenmesini teklif ediyordu. Aradaki kırgınlıkların unutulmasını ve Müslümanların bir ve beraber hareket etmesinin önemine de değinen Padişah, ondan Osmanlı hâkimiyetini kabul ederek kendisi adına hutbe okutmasını ve sikke kestirmesini de istemişti.
Muhammed eş-Şeyh ise bu teklifi bir hakaret olarak telakki etmişti. Kanuni’nin “namıma hutbe okutasın ve sikke kestiresin” gibi hitap şekline karşı, “o kim ki bunları bana emrediyor” diye elçiyi tersledi.
Elçi ise, “O, yeryüzünde bütün Müslümanların halifesidir, saygı duymak gerektir” dedi. Muhammed eş-Şeyh belki ülkesinin İstanbul’a olan uzaklığına güvenerek, “bana ne yapabilir ki!” dedi. Elçi, “padişah yed-i tula sahibidir (onun kudreti her yere erişir) sakınmak ve itaat etmek gerektir” deyince sultan öfkeyle elçinin başını kestirmek istediyse de Türk asıllı bir kısım kumandanları araya girip karşı çıkarak sultanı bu teşebbüsünden vazgeçirdiler. Muhammed eş-Şeyh mağrur bir tavırla, “Mısır topraklarını aldıktan sonra padişahına cevap vereceğim” diyerek elçiye yol verdi.
Bu gelişme karşısında Cezayir Beylerbeyi Salih Reis’in gönderdiği Osmanlı kuvvetleri 1553 yılında Fas yolu üzerindeki Tâzâ şehrini ele geçirdi. Ardından Cezayir’e sığınan Vattâsî Emîri Ebû Hassûn yanında olduğu hâlde Fas üzerine yürüdü. Osmanlı birlikleri Ocak 1554’te Sa’dî sultanının terk etmek zorunda kaldığı Fas şehrine girdi. Salih Reis yanında bulunan Vattâsî Emîri Ebû Hassûn’u sultan ilan etti. Böylece yeniden kurulan Vattâsîler Osmanlılara tâbi olarak hüküm sürmeye başladılar…
Osmanlı kuvvetlerinin Cezayir’e dönmesinin ardından Muhammed eş-Şeyh, Fas üzerine yürüdü. Ebû Hassûn’u büyük bir yenilgiye uğratıp Vattâsî hânedanını ortadan kaldırdı (22 Eylül 1554). Mağrib-i Aksâ’nın tamamını hâkimiyeti altına aldı.
Muhammed eş-Şeyh bundan sonra Fas’ta neredeyse bir korku idaresi kurdu. İleri gelen tarikat şeyhlerine, Osmanlı birliklerine muhabbet duydukları için baskı uygulamaya başladı. Büyük mutasavvıf Sîdî Abdullah el-Kûş’un Merakeş’teki zâviyesini boşalttı ve onu Fas’a sürgüne gönderdi. Diğer zâviyeleri de sıkı bir denetim altına aldı. Bu politika giderek şiddete dönüştü. Sultan, Fas’ta Osmanlı ve Vattâsî hanedanına sempati besleyen âlimlerden ve Kadiriyye tarikatı ileri gelenlerinden bazılarını öldürtmekten de çekinmedi.
Serdengeçtiler!
Fas’ta din büyüklerine yapılan zulümler ve İspanyollarla ittifak kurulması Kanuni Sultan Süleyman’ı derinden üzmüştü. Padişah, Cezayir Beylerbeyi Salih Reis’i bir kez daha harekete geçirdi. Salih Reis 1555’te birlikleriyle harekete geçerek Bicâye’yi ele geçirdi. Bu sırada Salih Reis’in vefatı üzerine yerine Hasan Paşa tayin edildi. Kanuni, Hasan Paşa’ya gönderdiği emirde de Sa’dî sultanının her ne pahasına olursa olsun işinin bitirilmesini emretti.
Hasan Paşa öncelikle Tilimsân üzerine yürüyerek geri aldı. Ardından Fas üzerine gittiyse de Vehrân’daki İspanyolların dönüş yolunu kesebilecekleri endişesiyle Fas’a girmekten çekindi.
Muhammed eş-Şeyh’i ortadan kaldırmak için yeni bir plan yaptı. Hasan Paşa’nın gönderdiği serdengeçti yiğitlerinden Salih Kâhya ve on arkadaşı, Osmanlı zulmünden kaçtıklarını söyleyerek Sa’dî sultanının muhafız alayına girmeyi başardılar.
Muhammed eş-Şeyh Tilimsan’ı tekrar almak ve Osmanlı birliklerine büyük bir darbe indirmek üzere sefere çıkmışken Derna Dağlarında harekete geçen Hasan Kahya ve arkadaşları uygun bir vakitte düzenledikleri suikastla sultanın hayatına son verdiler (23 Ekim 1557). Sultanın başını nasıl kesip ordudan nasıl kaçtıkları anlaşılamamıştı bile…
Sultanın kesilen başı Kanuni Sultan Süleyman’a gönderildi. Cesedi Merakeş’teki Ravzatü’s-Sa’diyyîn’e gömüldü. Yerine geçen oğlu Abdullah’a “Galib-Billâh” lakabıyla biat edildi. Kardeşi Abdülmelik ise Osmanlılara sığınmıştı.
Galib-Billâh, Osmanlılarla iyi geçinmenin lüzumunu kavramıştı. Tahta oturduktan sonra Osmanlılarla ittifak yollarını aradı. İstanbul’da bulunan kardeşi Abdülmelik’in Osmanlı sarayındaki nüfuzunu kırmak ve tehlikeye düşen tahtını korumak için zengin hediyelerle bir elçilik heyeti gönderdi (1572). Ancak gönderdiği elçi dönmeden Galib-Billâh vefat ederek yerine oğlu Muhammed el-Mütevekkil-Alellah tahta oturdu (1574).
Osmanlı sarayında bulunan Abdülmelik ise II. Selim Han’dan istediği desteği sağlayıp Osmanlı kuvvetlerinin yardımıyla Fas şehrine girdi (1576). Ardından Muhammed el-Mütevekkil’in sığındığı Merakeş üzerine yürüdü. Sa’dî tahtını ele geçiren Abdülmelik halktan biat alarak Mu’tasım unvanıyla tahta oturdu (16 Temmuz 1576).
Kültürlü bir hükümdar olan Abdülmelik’in tahta çıkışıyla Osmanlı-Sa’dî ilişkilerinde yeni bir dönem başlayacaktır. Abdülmelik, daha sonra III. Murad Han’ın gönderdiği hil’ati giyip, kılıcı kuşanacak böylece Fas’ta Osmanlı etkisi ve nüfuzu tam anlamıyla yerleşecektir.
TEFEKKÜR
Dâne dâne sa’y kılsan eylesen dünyâyı cem
Dağıdır bâd-ı fenâ âhir ânı harman gibi
Muhibbî
(Çalışıp, tane tane toplayıp dünyayı kazansan,
Yokluk rüzgârı sonunda onu harman gibi dağıtır.)
.
Sinsi İngiliz politikası!
Posted on 9 Aralık 2022
Geçen haftaki yazımda Murat Bardakçı Bey’in ortaya çıkardığı yüz yıllık belgeyi konu edinmiştim. Malumunuz belgede yurt dışına çıkmaya hazırlanan son Osmanlı Padişahı Vahideddin Han’ın linç edilmesi isteniyordu.
Peki padişahın linç edileceğini ortaya koyan sadece bu belge mi vardı? Yoksa “Perşembenin gelişi çarşambadan belli mi idi?” Sultan Vahideddin, adım adım linç edilmeye doğru sürükleniyor muydu? Hadiseler gözden geçirildiğinde padişahın sonunun çok trajik bir şekilde sona ereceği kesin gibi idi.
Aslında Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’da görevlendirilmesinden itibaren İstanbul ile Kuvayı Milliye hareketi arasında münasebetler kâh olumlu ve kâh olumsuz seyretmeye başlamıştı. Peki, Kemal Paşa’yı Anadolu’ya gönderen ve destekleyen padişah ne olmuştu da kısa bir süre sonra kendisini İstanbul’a çağırmak zorunda kalmıştı?!.
Aslında bu değişimi anlayabilmek için işin temelini çok iyi bilmek gerekir. Aksi hâlde mesele günümüzde olduğu gibi tam tersi bir şekilde görülecek ve görülmeye de devam edecektir.
İtilaf Devletleri, Birinci Cihan Harbi’ni kazanmaları ve Mondros Mütarekesini dikte ettirmeleri ile birlikte başta İstanbul olmak üzere Anadolu’nun birçok bölgesini işgal etmeye ve idareyi ele almaya başlamışlardı.
Böyle bir noktada Sultan Mehmed Reşad’ın vefatının ardından İttihatçı liderlerin memleketten kaçışı ile birlikte yeni padişah Vahideddin Han’ın eli kolu bağlanmış durumdaydı. O, çıkış ve kurtuluş yolunun yine Anadolu’dan başlayacağı görüşündeydi. Bu sebeple Anadolu’ya Mustafa Kemal Paşa’yı, “vatanı kurtarabilirsin” diyerek fevkalade yetkilerle görevlendirmiş ve göndermişti.
İşte bundan sonra İngiliz politikası devreye girdi. Kemal Paşa’nın Anadolu’ya geçmesinin hemen akabinde Padişah, İngiliz baskısını derinden hissetmeye başladı.
İngilizler Kurtuluş Savaşı boyunca bu baskıyı devamlı canlı tutacak ve bilhassa sadarete, Mustafa Kemal Paşa ile ilişkileri gerginleştirecek hatta düşman kılacak kişileri tayin ettirmek için çalışacaklardır.
Bilhassa Damad Ferit Paşa hükûmetinin tutumu, çıkarılan idam fetvaları ve İzmir’in kurtuluşundan sonra Ankara’da padişaha karşı artık açıktan açığa aleyhte bir tutum esmeye başlayacaktır. Bu, Kemal Paşa’nın da istediği bir durumdur. Çünkü o Erzurum Kongresine giderken devrim fikirlerini yanında bulunan yaveri Mazhar Müfit’e bir bir açıklamış bulunuyordu. Vahideddin Han saltanatta bulunduğu müddetçe bunları gerçekleştiremeyeceğini de gayet iyi biliyordu.
“Çekilmezlerse ipe giderler!”
Nitekim ilk olarak 11 Ekim 1922 Mudanya Mütarekesi ile birlikte Ankara’nın artık Padişah’ı ve saltanatı düşünmediği açıkça belli olmuştu. Zira mütarekeye dayanarak 19 Ekim’de Trakya’yı teslim almak için İstanbul’a gelen Refet Paşa’nın tavırları bunu net bir biçimde göstermişti.
Refet Paşa İstanbul’a gelişinden on gün sonra Padişahla gizli bir görüşme gerçekleştirdi. Yıllar sonra karşılıklı açıklamalar ile ortaya çıkacak olan bu görüşme Padişah’ın yurt dışına çıkış sebebini açıkça gösterir mahiyetteydi. Padişah, Yıldız’daki bu görüşmeyi anlatırken şöyle nakletmişti:
“Refet saraya geldi. Fikrini söyledi. Dinledim. Bu ufak-tefek adam büyük emeller arkasında saklanarak ve hakiki maksadını da gizleyerek bana, korunmasına hepimizin yemin ettiğimiz Kanun-ı Esasi ile belirlenmiş meşrutî hükümdarlık yerine daraltılıp sınırlanmış, aslı esası olmayan ve sakat bir hilâfeti kabul edersem, şahsımı ve vaziyetimi kurtaracağımı ve bir telgraf ile de Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nu ve Ankara Hükûmeti’ni tanıyacak olursam Mustafa Kemal’i ikna edebileceğini söyledi.
Cevap olarak o gün için üzerinde düşünülüp tartışılmaya muhtaç bir teklif olduğunu söylemekle yetindim. Ancak ertesi gün gazetelerde Mustafa Kemal’in şahsımız ve hanedanımız aleyhindeki ağır sözlerini görünce benim de karar verecek zamanımın geldiğini anladım…”
Diğer taraftan Refet Paşa’nın sonradan yakın çevresine görüşme konusunda bilgi verirken söyledikleri daha da çarpıcıdır. Bir anlamda onun şahsında Ankara’nın Padişah’a ve saltanata bakışını daha net gösteriyordu:
“Padişahın önünde ayak ayak üstüne attım ve koltuğa o kadar yaslandım ki nerede ise pabucum burnuna (Padişahın) değecekti.” Yine Refet Paşa, “Çekilmezlerse ipe giderler” diye tehdit dilini kullandığını da beyan edecekti…
Nihayet 1 Kasım 1922’de saltanatın lağvedilmesiyle Osmanlı Devleti ve padişahlık rejimine resmen son verilmesi, bunu birtakım radikal tedbirlerin takip edeceğinin habercisi olmuştu. Padişah artık ne yapacağını kestirememenin şaşkınlığı içinde derin bir kaygı ve tedirginlik boşluğuna düşmüştü.
Bundan bir süre sonra, saltanat propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklanan gazeteci Ali Kemal’in linç edilmesi bir anlamda Vahideddin Han’a en büyük gözdağı idi. Nitekim onu bu hâle getiren Sakallı Nureddin Paşa, aynı akıbetin Padişah’ı da beklediğini belirterek şöyle demişti:
“İnşallah yakında Vahideddin’i de getirip cezasını vereceğim.”
Eski Sultan neyi bekler?
Aynı reaksiyon TBMM’de de başlamıştı. Diyarbakır Mebusu Hacı Şükrü’nün şu sözleri Padişah’ı derinden yaralayacaktı:
“Meğer şeytandan, Lloyd George’den daha fena alçaklar varmış. Öyle ise başta Vahideddin olduğu hâlde besmele ile bunları bütün İslamların taşlamasını teklif ederim…”
Nihayet Mustafa Kemal Paşa, saltanatın kaldırılması münasebetiyle Meclis’te yaptığı konuşmada, Vahideddin Han’ı en sert biçimde eleştirerek şöyle demişti:
“Osmanoğulları’nın otuz altıncı ve sonuncu padişahı Vahideddin’in saltanat devrinde, Türk milleti en derin esaret çukurunun önüne getiriliyor. Binlerce senelerden beri istiklâl kavramının asil timsali olan Türk milleti, bir tekme ile bu çukurun içine yuvarlanmak isteniyor. Fakat bu tekmeyi vurdurmak için bir hain, şuursuz, idraksiz bir hain lâzımdı. Nasıl ki kanunen idamı lâzım gelenlerin bile ipini çekmek için kalp ve vicdanı insan yüceliğinden soyutlanmış bir mahlûk aranır, idam hükmünü verenlerin böyle adi bir vasıtaya ihtiyaçları vardır. O kim olabilirdi?… Maatteessüf bu milletin hükümdar diye, sultan diye, padişah diye, halife diye başında bulundurduğu Vahideddin… Vahideddin, bu alçakça hareketiyle yalnız kendinin lâyık olduğu bir muameleyi kabul etmiş olmaktan başka hiçbir şey yapmış olmadı.”
Konuşma sırasında her Vahideddin ismi geçtikçe mebuslar da “Allah kahretsin!” nidalarıyla bağrışmışlardı.
Diğer taraftan gazeteler de uzun bir süredir bu konuyu işlemeye ve toplumu Padişah’a karşı ayaklandırmaya başlamış bulunuyordu. Kalabalık bir grup Yıldız Sarayı’nın önüne gelerek Padişah ve padişahlık aleyhinde, “Kahrolsun Vahideddin!” diye bağrışarak birtakım gösteriler yapmıştı. O günlere denk gelen Mevlit gecesinde, tramvayların üzerine tebeşirlerle yine aynı sözlerin yazılması Vahideddin Han’ın tansiyonunun yükselmesine sebebiyet vermişti.
Dönemin önemli gazetelerinden biri olan Yeni Şark’ta 7 Kasım günü şöyle yazılmıştı:
“Eski Sultan artık neyi bekler? Kime bel bağlıyor? Çekilip gitmek suretiyle, memleketine olmasa bile Osmanlı Hanedanı’na yapabileceği en büyük hizmeti yapmaya ne zaman karar verecek!..”
Aslında bütün bunları 1908’den beri memleketin başına gelen musibetlerin sorumlusu mevkiindeki İttihatçı kadrolar körüklüyordu. Bunlar Kanun-ı Esasi gereğince Padişah’ın hükûmet icraatlarından sorumlu olmadığı ilkesini çoktan unutmuşlardı. II. Abdülhamid Han’dan sonra şimdi de her kötü işin müsebbibi Vahideddin Han idi!..
Padişahın yakında asılacağından hanım ve kızlarının askerlere dağıtılacağına kadar akıl almaz tehditlerde bulunuyorlardı.
Padişahın yakın çevresinde bulunanlar da gelişmeleri endişeyle takip ederken yaşananlar karşısında büyük bir korku duymaya başlamışlardı. Bu nedenle Padişaha yakın çevresi hem kendisi hem de hanedan üyelerinin başına büyük bir felaketin gelmekte olduğunu telkin etmeye başladılar.
Topkapı Sarayı Muhafızı Zeki Bey, “İstanbul’da kaldığınız her gün sizi idamınıza yaklaştırıyor” derken Sertabibi Reşat Paşa ise, “Size cümle âlemin huzurunda hakaret edeceklerdir. Hatta büyük meydanda idam etmeleri dahi mümkündür” diyerek dehşete düşürmüştü…
İşte bütün bu hadiseler Padişah’ın vatanı terk etmesinde temel sebep olacaktı. Vatanında kalabilmesi yönünde hiçbir çıkar yolun bulunmaması ve şartların hep o istenmeyen sona doğru sürüklemesi neticesinde Vahideddin Han’ın kararı, ülkeye “Elveda” yönünde olacaktı.
O ülke dışına çıkmakla memlekette yaşanabilecek daha acı hadiseleri baştan bitirmiş bulunuyordu. Hatta Kemal Paşa da bu itibarla “iyi oldu” diyecekti.
Padişahı sevmeyebilir bütün bu belgelere rağmen ülkeden çıkışını tasvip etmeyebilirsiniz.
Peki bütün bu gelişmelere ve aradan geçen yüzyıla rağmen hâlâ alçak, hain, haysiyetsiz gibi hakaret dolu ifadelerle son Osmanlı padişahına saldıran Yusuf Halaçoğlu ve Kemal Beydilli gibi ilim adamlarına ne demeli?
Bu milletin tarihi ile barışması mümkün olmayacak mı?
TEFEKKÜR
Değil tedbir ile bir ferd kâdir mahv ü isbâta
Sutûr-i nüshâ-i takdire kimdir hâme uydurmuş
Koca Râgıb Paşa
Kimse tedbir ile başına gelecekleri değiştiremez,
Kader kitabının satırlarına kim kalem uydurabilmiştir?
.
“Vatanı satan hain” tezi ve gerçekler!
Posted on 2 Aralık 2022
17 Kasım 1922, Osmanlı İmparatorluğu’nun son padişahı Sultan Vahideddin’in bir İngiliz savaş gemisi (Malaya) ile Türkiye’den ayrılmasının yüzüncü yıl dönümü idi. Bu hadise sebebiyle son Osmanlı padişahı uzun yıllar tarihlerimize “vatanı satan hain padişah” olarak lanse edildi. Bu konuda zaman zaman farklı fikirler ortaya konmuş olsa da resmî tarihin tezahürü olarak vatanı sattı ve kaçtı bakışı ve değerlendirmesi hiç değişmedi.
Murat Bardakçı Bey, hadisenin yüzüncü yıl dönümünde Vahideddin Han ile ilgili yüz yıldır gizlenen önemli bir belge yayımladı.Belge tarihe yeni bir ışık tutacak nitelikteydi.
Aslında Murat Bardakçı 1998 yılında kaleme aldığı Şahbaba kitabı ile Vahideddin Han’a bambaşka bir zaviyeden bakma yolunu da açmıştı.
Belge ve hatıralarla desteklenen eser Vahideddin Han’ın yıllardır tekrarlanagelen “vatanı satan hain” tezinin bir anlamda tamamen hayal mahsulü olduğunu ortaya koymuştu. Mustafa Kemal’in padişah tarafından görevlendirildiğini ve İngilizlerden vize alarak yanında onlarca Osmanlı subayı da olduğu hâlde Samsun’a geçtiğini böylece Anadolu’ya planlı ve programlı bir yolculuk yaptığını açıklamıştı.
Hatta Murat Bardakçı Bey’in bu kitabı 28 Şubat dönemine denk geldiği için epeyce de sansürlenmiş ve belki de hak ettiği ilgiyi bulamamıştı. Yine o dönemde büyük bir gazetede yayımlanacağı bildirildiği hâlde muhtemelen baskılar nedeniyle vazgeçilmişti.
O tarihten sonra Vahideddin Han bu defa İngiliz gemisine binip kaçmasıyla gündeme gelmeye başladı. Bu ifade yine ihanet ve vatanı bırakıp kaçtı söylemlerine kapı aralıyordu.
Gerçekten de Murat Bardakçı’nın tarihe ışık tutma adına belge ile konuştuğu objektif bir biçimde değerlendirdiği şu meseleyi üniversitelerimiz tarihçilerinde dahi neredeyse görmek mümkün olmamaktadır.
Geçtiğimiz eylül ayında Türk Tarih Kurumu eski başkanlarından Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu, YouTube’da konu ile ilgili bir video çekmişti. Orada hükmü okuyucu verecek diyerek Vahideddin Han’ın son dönemlerini anlatmıştı.
Ancak Yusuf Bey tek taraflı değerlendirdiği hadiselerin akışı sonunda hızını alamayarak Vahideddin Han’a her tür hakareti yapıştırmış ve tam bir hain diyerek de yaftalamıştı. Aslında Yusuf Bey’in anlatımını dinleyen her kişi de kesinlikle aynı hükmü verirdi.
Yusuf Bey’in hem bu tavrı hem de videosunu dinleyenlere dahi hükmü bırakmadan en galiz ve ağır ifadelerle padişaha saldırması aslında ilim adamı bakışını ve objektif değerlendirmeyi rafa kaldırdığını gösteriyordu. Onun, “padişah kaçmasa bence kahraman olurdu” tezini ise Sayın Bardakçı’nın belgesi çöpe atmaktadır…
Çarpık mukayese!
Aynı şaşı bakışı yine son dönemin önemli tarihçilerinden Prof. Dr. Kemal Beydilli’de de görmekteyiz.
Uzun yıllar İstanbul Üniversitesinde ve şimdi de Diyanet’e bağlı 29 Mayıs Üniversitesi’nde görev yapan Beydilli’nin, makalelerinin bir araya getirildiği son eseri, “Osmanlı’da Devletlerarası İlişkiler” kitabında, Vahideddin Han ile ilgili yazdığı ifadeler gerçekten manidardır. Padişahı haysiyetsiz diye niteleyen Beydilli sanki hiçbir zorlama olmadığı hâlde İngilizlere sığındığını mutlakmış gibi naklederek şöyle demektedir:
“Vahideddin 1922’de yeni bir kaymakam tayin etmemekle Ankara hükûmetinin kararına boyun eğmiş oldu. Altı yüz senelik bir devletin hükümdarı olduğu haysiyetinden uzak ve şahsi kaygılara düşmüş olarak, sonunda İstanbul’dan ayrılmaya karar verdi ve İngiltere’ye sığındı. Bu kararın durumun vahameti ve birtakım tehdit ve ilkaat sebebiyle fevri bir şekilde alınmadığı artık sabittir.” (s.96)
Beydilli’nin Vahideddin Han’ın ülkeyi terk etmesini son Bizans imparatorunun tavrı ile kıyaslaması ise tarih metoduna tamamen ters olup bir bakıma padişaha gözü kapalı bir şekilde saldırdığının belgesi gibidir. O bu mukayeseyi şöyle yapmaktadır:
“Vahideddin 17 Kasım 1922 tarihinde Cuma Selamlığında kendisini bekleyen arayan herkesi şaşkınlığa sevk etmiş olarak sabahın köründe Malaya zırhlısına alınarak İstanbul’u terk etmiştir. Bu durumda son padişahın, Türk muhasarasının en kritik aşamasında, yani şehrin düşmesiyle neticelenen son darbenin vurulup surların yıkıldığı, aşılarak içeri girildiği muhteşem hücum gününde yaralanan Cenevizli Justinyani tarafından, şehri terk etmek üzere kendisiyle beraber gelmesi istenen ve bunu reddederek elde kılıç şehrini savunarak şerefiyle ölen (29 Mayıs 1453) son Bizans imparatoru XI. Konstantin kadar haysiyetli davranamadığı ve Osmanlı tarihine utancı hep devam edecek kara bir hâtime çektiği açıktır.” (s. 96-97)
Beydilli böylece Bizans İmparatorunun şerefli bir şekilde can verdiğini ifade ederken Vahideddin Han’a bir kez daha haysiyetsiz yaftasını takacak ve Osmanlı tarihine ilelebet devam eden kara bir leke sürdüğünü belirtecektir.
İmparator ülkesini zaptetmek üzere gelen Türklere yani Fatih Sultan Mehmed ve ordusuna karşı mücadele vermiştir.
Peki Vahideddin yurt dışına çıkmasa kiminle mücadele edecekti?
O, bu sorgulamayı hiç yapmamaktadır. Kendisine ülkeyi terk et diyenler kimlerdir hiç düşünmemektedir!
Hâlbuki Padişah yurt dışına çıkmamış olsa, muhtemelen öldürülecekti. Mücadele yolunu seçse milleti bir şekilde birbirine kırdırmış olacaktı.
Onun için kendisi bütün bu karışıklıkların çıkmaması için şimşekleri üzerine çekecek ve bir anlamda paratoner vazifesi görecekti.
Yüzyıllık belge!
İşte bu noktada Murat Bardakçı Bey’in son yayımladığı belge padişahın yurt dışına çıkmaması durumunda linç ettirileceğini net bir biçimde ortaya koymaktadır.
Cumhurbaşkanlığı Arşivi’nde 01013068-13 numarada bulunan ve son padişahın memleketinden ayrılması konusunda büyük önem taşıyan belge Vahideddin Han’ın maruz kalacağı bir linç talimatıdır.
O dönemde Ankara’nın Erkân-ı Harbiye Reisi olan Fevzi Paşa (Çakmak), 2 Kasım’da Başkumandan Mustafa Kemal Paşa’ya 5466 numaralı ve “zâta mahsus” bir yazı göndererek Vahideddin’in “firar hazırlıklarında bulunduğu” yolunda haberler alındığını bildirdi.
Şöyle ki:
“Son zamanlarda İstanbul’dan aldığımız raporlarda Vahideddin’in memâlik-i ecnebîyeye (yabancı memlekete) firarından bahsolunuyor. Ezcümle (özellikle, meselâ) saray mahâfiliyle (çevreleri ile) temasta bulunan bir mutemet (güvenilir kişi) tarafından bu firar hazırlıklarında bulunulduğu ihbar edilmekle arz-ı keyfiyet olunur.”
Fevzi Paşa’nın bu yazısı üzerine Mustafa Kemal Paşa, o sırada işgal altındaki İstanbul’da Ankara’nın temsilcisi olarak bulunan Refet Paşa’ya (Bele) şifreli bir telgraf gönderdi.
Mustafa Kemal Paşa, hazırlanan telgrafın metninde daha sonra kendi eliyle ve kırmızı bir kalemle bizzat değişiklik yapmış ve metnin altını yine aynı kalemle imzalamıştı.
Refet Paşa’ya gönderilen talimatın son şekli, şöyle idi: “Dersaadet’te (İstanbul’da) Refet Paşa Hazretleri’ne, Vahideddin’in memâlik-i ecnebîyeye (yabancı memlekete) firar için hazırlıklarda bulunduğu istihbar edilmiştir (haber alınmıştır). Tahakkuku (gerçekleşmesi) hâlinde ahali vasıtasıyla linç tatbîki lâzımdır. Bunun temini mercûdur (rica olunur). Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi, Başkumandan Mustafa Kemal.”
Tarihî açıdan bu son derece önemli belge, Sultan Vahideddin’in bir İngiliz savaş gemisi ile İstanbul’dan ayrılmasının temel sebebini net bir şekilde aydınlığa çıkarmaktadır. Bundan sonra konunun izahı muhakkak ki daha farklı boyutlarda ele alınacak ve Vahideddin Han daha sağduyulu bir şekilde değerlendirilecektir.
Peki Yusuf Halaçoğlu ve Kemal Beydilli gibi ciddi tarihçiler, son padişah aleyhinde hakaretlerle dolu yazılarında, videolarında dile getirdikleri hain yaftalamalarından ve haysiyetsiz gibi yakıştırmalarından vazgeçecekler midir?
Maalesef bu konuda benim hiçbir şekilde ümidim yok! Zira bunların tarzı ve tavrının tarih metodolojisine hiç uymadığı tamamen kin, nefret ve düşmanlık üzerine kurulu olduğu net bir şekilde görülüyor.
Peki Vahideddin Han yurt dışına çıkmasa, linç edileceğine dair sadece bu belge mi vardı? İnşallah haftaya bu konuya devam edeceğim…
TEFEKKÜR
Bî-derk olan kusûrunu nâkıs kılar gider
Ayn-ı kemâl imiş kişi bilmek hatâsını
Haşmet
(Anlayışsız adam hatalarını düzeltmeden gider,
Kişinin hatasını bilmesi, olgunluğun kendisiymiş.)
.
Bid’at ehlinin silahı!
Posted on 18 Kasım 2022
Üç haftadır Hanefi mezhebinin reisi İmam-ı Azam Ebu Hanife hazretlerini köşemize taşıdık. Hayatını, şahsiyetini, mezhebini okuyucularımıza aktardık. Üç kıtada çağlarının en güçlü imparatorluklarını kuran ecdadımız hep onu ve yolunu rehber edinmişti. Onun yolu, şanlı peygamber efendimizin, “Benim ve Eshabımın yolundan gidenler” diyerek övdüğü ve müjdelediği yoldu. Bu itibarla ona uyanlar aziz oldular, devletli oldular, haşmetli oldular.
Pek çok okuyucum takdir ve teşekkürlerini yazarken birçokları da diğer mezhep imamlarımızın da anlatılmasını rica ettiler. Ancak doğrular tanınır ve bilinir ve sevilirse gençler iki cihanlarını berbat edecek Prof. ve Doç. unvanlı bazı sahte din simsarlarından kurtulabilirler. İnşallah zaman zaman Ehl-i sünnetin diğer önderlerini de bu sütunlara taşıyacağız.
Zira doğru yoldan, hak yoldan sapanların nerede duracakları asla bilinmiyor. Kimisi bir fersah kimisi bin fersah uzaklaşıyor. Sebebi nedir bunun?
İyice araştırılacak olursa bid’at ehlinin önderleri genel olarak başkalarının piyonu olma durumunda kalmaktadırlar. Birilerinin paraları veya destekleri gözlerini kamaştırmakta neticede kolaylıkla onlara ram olmaktadırlar. Dolayısıyla onlardan aldığı direktiflere göre de ileri geri savrulmaktadırlar.
Maalesef Ehl-i sünnet akidesine aykırı görüştekiler yıllarca TV kanallarında konuşturuldu. Gazetelerde köşeler onlara verildi, makaleler onlara yazdırıldı. Yollar onlara açıldı. Onlar da şımardıkça şımardı, milletin dini ve itikadıyla sabah akşam alay ettiler. Her biri bir başka hezeyan ve sapık fikriyle arz-ı endam etti.
Oysa devletimiz geleceğini sağlam temeller üzere atmaya çalışsa asla onlara fırsat vermezdi. Zira onların saldırıları bir dönem milletin inancına ise bir dönem gelir vatanın birliğine ve bütünlüğüne yönelir.
Zira bidat ehli vatanını asla sevmez, sevemez. Bilerek veya bilmeyerek para ve menfaati nereden gelirse çabucak oranın uşağı olur. Bir dönem Avrupa’ya sığınan Jön Türklerin acınası hâllerini unutmamalıdır. Günümüzde de Avrupa’ya kaçanların hâl-i pür-melâli ortadadır.
Tarih bu tiplerin ibretlik hadiseleriyle lebâleb doludur. Tek yapılacak iş meseleyi iyi etüt edebilmektir.
Para alan emir de alıyor!
Osmanlı’nın yıkılışında Vehhabiler bağlı oldukları Osmanlı Devleti aleyhine nasıl çalıştılar? Onları yönlendiren kimdi? Yine o dönem İngiliz paraları ile beslenen Efgani ve avanesinde nasıl bir Osmanlı kini oluşmuştu? Onlarla gezenler Ermeni, Rum, Sırp, Bulgar ve Yunan çetecileri ile devletlerine karşı nasıl bir iş birliği hâlinde idiler?
Günümüzde de DEAŞ, PKK, PYD gibi örgütler başka ülkelerden gelip vatanları işgal etmediler. Dinen ve fikren devşirilen bu adamlar önce bulundukları yerlerde Ehl-i sünnet Müslümanları tekfir ediyor sonra bütün kin ve düşmanlıklarını onlar üzerinde deniyorlar, birlik ve beraberliği yıkıyorlardı. Zira Ehl-i sünnet Müslümanları her zaman vatanının ve milletinin yanındadır.
Yine Irak’ta Somali’de ve Yemen’de Şii Haşdi Şabi ve eş-Şebab gibi örgütlerin hedefinde İsrail veya ABD yok. Kim var? Evet, o ülkenin Ehl-i sünnet Müslümanları var. Onları katlediyorlar. Onların yaptıklarını Batılı asla yapamaz ve o zararı veremezdi.
Hatta Batılılar bir taraftan da İslam’dan çoktan sıyrılmış bu insanları Müslüman örneği gibi gösterip İslam’a ikinci bir darbe daha indirmektedir. Kol kesen, kafa kesen, kendini patlatan bu insanları her gün kamuoylarına Müslüman diye sunup ‘İslamofobi’yi körüklemektedir.
Onun için devletimize bu konularda büyük görev düşmektedir. Bunların birincisi de eğitimde başlamalıdır.
Devlet silah sevkiyatı ile ilgilendiği kadar para trafiği ile de ilgilenmelidir. O paralar çok geçmeden milletin üzerine kurşun olarak dönmektedir. Bu kurşunu sadece vücutlarda hasar bırakan bir silah olarak düşünmeyelim. Bazen aileleri parçalayan bir mekanizma, bazen gençlerimizi mankurtlaştıran bir fikir bombası oluyor. Neticede gençlerimizi devleti aleyhine ölümcül bir silah hâline getiriyor.
Nitekim bu konuda hâlâ milletimizin en büyük gailesi olarak meydanda duran FETÖ örgütünün metotları devletimizin her kademesince hakkıyla değerlendirilmelidir. Şayet bu değerlendirme yapılmıyorsa orada FETÖ zihniyeti maalesef hâlâ hâkim demektir. Zira FETÖ kırk yıldır İslam’ın temel meselelerini kökünden sarsarken sesi çıkmayanlar ne kadar döndüler belli değil!..
Nasıl tanınamadı?
Oysa FETÖ onların gözünü açacak neler söylüyordu neler!
Erbakan hükûmetine, “beceremedin çekil git” diye seslenirken bir taraftan da, “Cebrail (aleyhisselam) gelse ona oy vermem” veya “partisine girmem” demişti. Böylece Kur’ân-ı kerimde en emin melek olarak gösterilen ve “Namus-ı ekber” diye anılan Cebrail aleyhisselama karşı duracağını belirtirken gerçekte kimi hedef aldığını da düşünmek gerekir…
Yine onun bir vaazında akıllara zarar şu ifadelere dikkat ediniz:
“O meclis öyle bir meclistir ki o meclisin kürsüsünde artık bakan gören her şeyimize nigehban olan (hâşâ) Allah vardır. Ve eğer saflarınızın arasında dolaşan birisi varsa yukarılardan ona müsaade edilmişse… Muhammed Mustafa vardır.” (26 11. 1989, Hisar Camii vaazından). Böylece Cenab-ı Hakk’a mekân isnat ederken kendisini konumlandırdığı noktaya dikkat ediniz!..
Yine Hisar Camii’nde bir vaazında Allah adına konuştuğunu ve Allah’ın orada tecelli ettiğini şu ifadelerle bildirmek suretiyle hadsizliğini ortaya koyuyordu:
“Ben şimdi tepeden tırnağa his kesilmiş doğrudan doğruya onun rahmeti adına konuşuyorum. Rahman ve Rahim gözümün önünü doldurdu âdeta beni çepeçevre sardı. Allah rahman rahim huzurunuzda mütecelli.”
FETÖ’nün ilk Abant Toplantısı’na gönderdiği şu mesajı, sorgulayan insanlar için her şeyi ifade etmekteydi:
“Vahye dayalı, hayatın her alanını kuşatan İslam’ı, tehlikeli ve millî birliğe zarar verici buluyorum” demişti. O bu mesajı ile 1428 yıllık İslam’ın özüne, aslına düşman olduğunu açıkça ortaya koymuştu.
Onun Papa’ya yazdığı şu satırlar da maalesef devletimiz tarafından değerlendirilemeyecekti. FETÖ mektubunda;
“Papa 6. Paul Cenapları tarafından başlatılan ve devam etmekte olan dinlerarası diyalog için Papalık Konseyi (PCID) misyonunun bir parçası olmak üzere burada bulunuyoruz. Bu misyonun tahakkuk edişini görmeyi arzu ediyoruz”, derken kimin hizmetinde bulunduğunu açıkça deklare etmişti.
Dinlerarası Diyalog’un en etkili mimarlarından İskoç tarihçi, oryantalist, Anglikan papaz ve akademisyen William Montgomery Watt bu projenin ana maksadını, “Modern Dünyada İslam Vahyi” adlı eserindeki şu ifadesiyle net bir şekilde ortaya koymuştu:
“Diyaloğun şartı ‘Benim dinim son dindir’ inancından vazgeçmektir.”
Watt’ın günümüz ilahiyat camiasını en fazla etkileyen isim olmasına da dikkatinizi çekmek isterim.
İman esaslarını dörde indiren FETÖ’nün en fazla tartışmaya açtığı mesele Peygamber efendimizdi. O, âlemlerin, hürmetine yaratıldığı sevgili peygamberimize olan inancı da sarsıyordu. Nitekim bu konuda şöyle diyordu:
“Kelime-i tevhidin ‘La ilahe illallah’ kısmını söyleyen, fakat ‘Muhammedün Resulullah’ kısmını söylemeyen insanlara da merhametle bakmalı, çünkü ahirette onlar da Allah’ın sonsuz rahmetine kavuşacaktır.” (Küresel Barışa Doğru, s.131)
Aynı meselede başka bir yazıda ise şöyle demekteydi:
“Herkes kelime-i tevhidi esas alarak çevresine bakışı yeniden gözden geçirmeli ve ıslah etmelidir. Hatta kelime-i tevhidin ikinci bölümünü, yani ‘Muhammed Allah’ın Resulüdür’ kısmını söylemeksizin sadece ilk kısmını ikrar eden kimselere rahmet ve merhamet bakışıyla bakmalıdır…” (Kozadan Kelebeğe, s.131)
İşte bu fikirler ile yoğrulan nesillerimiz mahvoldu. Milletimiz kırk yılın sonunda, CIA ajanı, Vatikan casusu çıkan bir örgüt liderinin pençesinde evlatlarının eriyip gittiği gerçeği ile tanıştı. Korkunç bir travma yaşadı. Özel harekâtçılarımızı, meclisimizi, halkımızı bombalayanlar dışarıdan gelmemişti. Yıllarca “altın nesil” diye övülen gençlerimizdi.
İşte bu sebepledir ki gençlerimiz mezheplerle uğraşan başta İmam-ı Azam olmak üzere mezhep imamlarımıza saldıran veya onları itibarsızlaştıran bid’at ehline çok dikkat etmelidir. Güya bid’at ehline vururken Ehl-i sünnet Müslümanları da onun içine katanlara ise iki kez dikkatli davranmalıdır. Maalesef yüz yıldır biz, laikiz diye gezinirken Vehhabi, Şia, Selefî ve mezhepsizlik fitneleri her tarafa sızmakta ve ülkemizin geleceği adına büyük bir tehlike teşkil etmektedir. Dinimizi en doğru ve bin yıllık kadim inancımıza uygun şekilde öğretmek, devletimizin gelecek adına en mühim görevi olmalıdır.
TEFEKKÜR
Her ne kim zâhir olur ol hâlet-i dilden durur
Her ne kim gelse sana sen sanma ki ilden durur
III. Murad Han
(Ey insan! Sana gelen her şey kendindendir,
Sanma ki başkasındandır)
.
Kem âlât ile kemâlât olmaz!
Posted on 16 Kasım 2022
İslam dini, 14 asrı aşkın bir süredir bozulmadan günümüze kadar geldi. Cenab-ı Hakk kıyamete kadar da koruyacağını vaat buyurdu. Elbette doğru yol güneş gibi meydanda ve açıktır. Ancak zaman geçtikçe o kadar bozuk yollar ortaya çıkacak ki doğruya ulaşmak güçleşecek ve zorlaşacaktır. Buna rağmen araştıran ve mukayese yapanlar için doğruya varmak doğruyu anlamak çok kolaydır. Zira doğru yol ile bidat fırkaları arasındaki fark güneşle yıldızlar arasındaki fark gibidir. Güneş çıktığı zaman yıldızların hiç birisi görünmez olur. Dolayısıyla doğru tektir güçlüdür, güneş gibi parlaktır. Hüner onu görebilmekte, okumakta, araştırmaktadır.
İslam’dan bî-haber olup yeni din, yeni İslam, dinde reform diyenler elbette yarasa misali güneşe yani doğru ölçülere sırt çevireceklerdir. Sorgulamayı, araştırmayı düşünmeyi kim yapacak? Beşikteki çocuk değil elbette. Okuyan, bilgi sahibi insan düşünür, fikir üretir. Slogan sahipleri değil.
Son iki asırdır hep bozuk itikatlı din mensupları Müslümanlar içerisine sızarak onları tesir altında bıraktılar. Arabistan’daki Vehhabi hareketi bu şekilde gerçekleşti. Adeta şeytanın tuzağını İngilizler uygulamaya koydular. Şöyle ki:
Tövbe ayeti geldiğinde şeytanın beli kırılmıştı. Evlatlarına “Bir yol bulun, düşünün” dedi: “Biz insanları yoldan çıkaracağız. Günah işleteceğiz. Onlar da tövbe edecekler, kurtulacaklar. Emeklerimiz boşa gidecek. Buna çare bulmalıyız!”
Getirilen önerilerin hiçbiri hoşuna gitmiyordu. Sonunda “buldum” diye bağırdı: “Onlara din diye yanlış şeyler öğreteceğiz. İslamiyet’i yaşıyoruz zannedecekler. Ama yaşadıkları doğru İslam olmayacak. Böylece tövbe etmek de hatırlarına dahi gelmeyecek. Artık onlar bizim uşağımız hizmetkârımız olacak. Bizim yapacağımız işi de onlar yapacaklar!”
Gerçekten de Müslüman günah işleyebilir ancak o günahı yaymak için çırpınmaz. Günah olduğunu bilir, hatta utanır. Oysa bidat sahibi insanlar, inancı ve itikadı bozuk olduğu gibi o bozuk yolunu yayabilmek için malıyla canıyla da mücadele ederler. Şeytan formülü bulmuştu.
İngiliz siyaseti de bu değil miydi? Abdülvahhab oğluna bozuk itikadı din diye aşılayıp Mekke ve Medine’nin Osmanlı’dan ayrılmasına yol açarak kendi politikalarına hizmet ettirdiler. Hâlbuki dini, İslam’ı bilen, ölçüleri sağlam olan bir insanı yanlışa sevk etmek mümkün müdür?
Adamın elindeki terazisi, cetveli, metresi bozuksa doğru ölçüleri alamaz.
Nitekim: “Kem âlât ile kemâlât olmaz” demişlerdir. Kötü yanlış vasıtalar ile maksada, olgunluğa ulaşılamaz.
Öyleyse önce sağlam ölçülere sahip olmak gerekir.
Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil, Mızraklı Hakikat sf. 13-15
.
Eşsiz hukukçu!
Posted on 11 Kasım 2022
Asırlarca Müslümanlar karşısında ezik ve mağlup olarak yaşayan Batılılar onu dininden, tarihinden, dilinden edebilmek için oyun içinde oyun, tuzak içinde tuzaklar kurdular!..
İki haftadır İmam-ı Azam hazretlerinden bahsettim. Zira onların en önemli silahlarından biri “bana Kur’ân ve hadis yeter” sözü olmuştu. Bu ifade bugün ilahiyat hocaları kanalıyla gençlerimize şırınga ediliyor.
Hatta adına “tarihselci” denilen bazı madrabazlar bunu da aşarak Peygamber efendimize Kur’ân-ı kerime ve haşa Cenâb-ı Hakka iftiralarda bulunuyorlar. İşin garibi şudur ki bu mülhitlere karşı ilahiyat camiasından hiç ses çıkmıyor!..
Doç. veya Prof. titri bu kadar mı önemli? Anlaşılmaz bir durum! Yıllarca askeriyedeki üst rütbeli subaylar vefat ettiklerinde “er kişi niyetine” diyerek güya dalga geçen bu hoca bozuntularına “doçent” veya “profesör” kişi mi diyecekler acaba?
“Kur’ân ve hadis bana yeter” sözünün temel maksadı mezhepleri bir tarafa atmak ve mezhep imamlarını gözden düşürmek ve unutturmaktır. Böylece sinsi bir şekilde üç kıtada asırlardır Müslümanları bir arada tutan Ehl-i sünnet inancına en büyük darbeyi indirmiş olacaklardı. Ne acıdır ki bir kısım Ehl-i sünnet cemaat mensupları hariç büyük ölçüde emellerine ulaşmış durumdalar.
Bunların sözlerine bakanlar sanki İmam-ı Azam hazretlerinin Kur’ân ve hadisten bîhaber, her meseleyi aklına göre çözümleyen biri olduğunu düşünür. Oysa onun içtihatlarında izlediği yol ve usul bilindiğinde maksadın zihinlerde böyle bir algı oluşturmak istendiği kolaylıkla anlaşılır.
Nitekim İmam-ı Azam hazretleri, herhangi hukuki bir problemle karşılaştığında ya da kendisine arz edildiğinde, meselenin hükmünü önce Kur’ân-ı kerimde arar ve oradan söylerdi.
Orada herhangi bir cevap bulamazsa, usulünü kendisinin belirlediği sıhhat şartlarına uyan hadislere başvururdu. Zira o, Kur’ândan sonra ikinci hukuk kaynağının Sünnet/hadis olduğunu kesin bir ifade ile belirtmiştir. Hadislerde, meşhur olma (kullanımda yaygın kabul) şartını ileri sürmekteydi. Bunun nedeni, içinde yaşadığı Irak (Kufe-Bağdat-Basra) bölgesi, sosyal ve kültürel şartlar bakımından diğer İslam beldelerine göre daha karmaşık ve çeşitlilik arz ediyordu. Dolayısıyla önceleri bu bölgede bulunmayıp, sonradan buraya ulaşan rivayetlere temkinli ve ihtiyatlı davranıyordu.
Hâl böyle olduğu hâlde onun nasları ve hadisleri bir tarafa bırakarak, sırf kendi arzu ve isteklerine dayanarak kıyas, istihsan, maslahat, örf vb. nass dışı yöntemlere başvurduğu şeklinde iddialarda bulunulmaktadır. Ancak başta talebeleri olmak üzere üç büyük mezhebin imamları ve sonraki âlim ve fakihlerin nakillerine göre o, İslam’ın temel ilke ve maksatlarından asla sapmayan eşsiz bir hukukçudur.
Şanlı Resulün yoluna bağlılık!
Bakınız şu hadise İmam-ı Azam hazretlerinin hadis-i şeriflere ne kadar bağlı olduğunun en büyük işaretidir…Medine’de Hazreti Ali’nin torunu İmam Muhammed el-Bâkır (v.117/732) ile bir araya gelmişlerdi. Muhammed Bâkır, Ebu Hanife’ye hitaben;
“İşittiğime göre sen, dedem Hazreti Muhammed aleyhisselamın hadislerine muhalefet ediyormuşsun!” dedi.
Ebu Hanife; “Allah korusun! Bunu nasıl söylersiniz? Oturun bakalım. Ceddiniz Resulullah’a ve size hürmetim sonsuzdur” dedi. Sonra kendisi de diz çöküp oturdu. Ardından aralarında şöyle bir konuşma geçti.
İmam-ı Azam; “Kadın mı zayıftır yoksa erkek mi?” diye sordu.
Muhammed Bakır; “Kadın zayıftır” diye cevapladı.
İmam Ebu Hanife; “Kadının hissesi mirasta yarım, erkeğinki ise tamdır. Eğer ben resulün yolunu değiştirmiş ve sırf kıyas ile hareket etmiş olsaydım zayıfı korur onun mirastaki payını artırırdım!”
İmam Ebu Hanife; “Namaz mı efdaldir? Yoksa oruç mu?”
Muhammed Bâkır hazretleri “Namaz efdaldir” diye cevapladı.
İmam-ı Azam, “Şayet kıyas ile konuşmuş olsaydım, bu efdalliğine binaen kadının hayızlı zamanlarında kılamadıkları namazların eda edilmesini isterdim! Oysa Resulullah efendimizin yolunu tuttum” buyurdu.
Sonra tekrar sordu: “İnsan idrarı mı pistir? Yoksa menisi mi?”
Muhammed bakır “İdrar daha pistir” dedi. İmam-ı Azam:
“Eğer sırf kıyasla hareket etmiş olsaydım, her bevledenin gusül yapması gerektiğine hüküm verirdim! Ben Resulullah’ın sözüne uyarım. Hadis-i şeriflere aykırı bir görüş ileri sürmekten Yüce Allah’a sığınırım!”
Bu sözler karşısında Muhammed el-Bâkır hazretleri ayağa kalkarak İmam-ı Azam Ebu Hanife’yi anlından öpmüş ona iltifatta bulunmuştur.
İmam-ı Azam hazretleri şayet hadislerde de aradığı çözümü bulamazsa, Sahabe’nin konu ile ilgili uygulamalarını dikkate almaktaydı. Sahabe bir konuda ittifak (icma) etmişler ise bunu bağlayıcı sayıyor, eğer ittifak söz konusu değilse, bunu da fıkhî bir zenginlik olarak telakki ediyor ve onlara benzeterek kıyas yapıyordu.
O, “mahallî icma ya da sahih örf” denilen kendi yöresindeki fakihlerin uygulamalarına da büyük önem veriyor kıyasta bunları da nazar-ı dikkate alıyordu.
Bid’at ehlini susturdu!
İmam-ı Azam Ebu Hanife yaratılış olarak çok kuvvetli bir akıl melekesine sahiptir. Kendisine ilim ve zekâsının yüksekliğine işaret etmek üzere en büyük imam manasına gelen “İmam-ı Azam” lakabı verilmiştir. Abdullah bin Mübarek, onun fıkıh konusundaki usûlünü takdir ettiği gibi akıl ve ilim kuvvetini de övmektedir. Ebu Hanife’nin şu sözü kendisinin nasıl bir seviyede akıl kuvvetine sahip olduğunu göstermesi açısından dikkat çekicidir: “Sözü duyduğu zaman ezberine alamayan kimsenin ilim konusunda konuşmaması gerekir!”
O, hem Kur’ân hem de hadis hâfızıdır. O, hadis-i şerifleri dinin ikinci temel kaynağı olarak görmüştür. Talebesi Ebu Yusuf, “hadislerin tefsiri ve anlaşılması konusunda Ebu Hanife gibisini görmedim” diyerek hocasının hadise vukûfiyetine işaret etmiştir.
İmam-ı Azam hazretleri, literatürde fırak-ı dâlle olarak ifade edilen sapık fırkaların teşekkül etmeye başladığı bir dönemde yaşamıştır.
Cehmiyye, Mutezile, Müşebbihe, Kaderiyye, Cebriyye, Mürcie, Havaric, Şia vb. mezhepler bunlardandır. Kurucularının ilim sahibi ve bazı halifeler nezdinde makbul oluşu dinde büyük yaralar açmaya başlamıştı. Çok kuvvetli bir muhakeme, mantık ve diyalektiğe sahip olan İmam-ı Azam bunlara cevaplar vererek ve reddiyeler yaparak Ehl-i sünnet akidesini ortaya koymuştur.
Bu fırkaların liderlerinin bulunduğu Basra’ya yirmi kadar sefer yapmış ve burada şiddetli fikrî tartışmaların içinde yer almıştır. Ebu Hanife akaid ve kelama dair yazdığı eserler ve yetiştirdiği talebeleriyle Ehl-i sünnet akidesinin oluşmasına zemin hazırlamıştır.
İmam-ı Azam hazretlerinin “el-Fıkhu’l Ekber”, kitabı Ehl-i sünnet akidesinin temel eseridir. Onun mezhebini sistematik bir hâle getiren, İmam Ebu Yusuf ile İmam Muhammed Şeybânî’dir. “el-Asl”, “el-Câmi’u’s Sağîr”, “el-Câmi’u’l-Kebir”, “ez-Ziyâdât”, “es-Siyerü’l-Kebîr’i yazan odur. Bu kitaplar güvenilir rivayetler olarak zikredilerek “Zâhirü’r Rivâye” veya “Mesâilü’l-Usûl” adıyla mezhebin ana kaynakları sayılmıştır.
İmam-ı Muhammed Şeybânî (v.189/805) hocasının zamanının biriciği; ilmi, fıkhı, vera’ı, Allah yolundaki cömertliği, dostluğu ile mümtaz bir şahsiyet olduğunu belirtmiştir. Keza İmam-ı Züfer (v.158/774) de aynı yönlerine işaret etmiştir.
İmam-ı Azam Ebu Hanife, fıkıh bilgilerini toplayarak, kısımlara, kollara ayırdığı ve usuller, metodlar koyduğu gibi, şanlı Resûlullah efendimizin ve Eshâb-ı kiramın bildirdiği itikadi bilgileri de topladı ve yüzlerce talebesine bildirdi. Sonradan İmam-ı Azam’ın yolundan yürüyen Ebu Mansur Maturidi, ondan gelen kelam bilgilerini, kitaplara yazdı. Yoldan sapmış olanlarla mücadele ederek, Ehl-i sünnet itikadını kuvvetlendirdi, her tarafa yaydı.
İmam-ı Azam hazretleri, “elli beş” defa hac yapmıştı. Son haccında Kâbe-i şerife girip iki rekât namaz kıldı. O namazda Kur’ân-ı kerimi baştan sona okudu. Sonra ellerini kaldırdı ve gözyaşlarıyla;
“Yâ Rabbî! Sana lâyık ibadet yapamadım. Ama seni, hiç kimsenin anlayamayacağını iyi anladım… Hizmetimdeki kusurumu bu anlayışıma bağışla” diye yalvardı.
O an gaipten bir ses duyuldu;
“Ya Ebu Hanife! Sen beni iyi tanıdın ve bana hakkıyla ibadet yaptın. Seni ve senin mezhebinde bulunup kıyamete kadar senin yolunda olan kulları af ve mağfiret ettim. Kalbin rahat olsun, üzülme” diyordu…
Evet, onun yolunu terk edip, “Kur’ân bana yeter” diyerek dinde kafasına göre yol alanların nerelere savrulduklarını ve düştükleri elim vaziyeti gördükçe mezhep imamlarımızın değeri daha iyi anlaşılıyor!
TEFEKKÜR
Vâsıl olmaz kimse Hakk’a cümleden dûr olmadan
Kenz açılmaz şol gönülde tâ ki pür-nûr olmadan
Siirt Konferansı – 6 Kasım 2022
Posted on 7 Kasım 2022
Ne devâm üzre döner çark, ne devlet bâki,
Ne kıvâm üzre kalır zevk, ne muhabbet bâki
Bugün Siirt’te Osmanlı muhabbeti…
.
İmâm-ı Âzam’ın örnek şahsiyeti
Posted on 3 Kasım 2022
Ecdadımız gençlerine dinini, imanını, mezhebini, ahlakını, milletini sevmeyi, gaza ve şehitlik arzusunu kazandırırdı. Nitekim şu beyitler ile başlayan kaside ilk mektepte gençlerin ruhuna kazınır ve ölünceye dek hafızasından silinmezdi:
Huda rabbim, nebim hakka Muhammeddir Resûlullah
Hem İslam dinidir dinim, kitabımdır kelâmullah
Akaidde Ehl-i sünnet oldu mezhebim hamdolsun
Amelde Ebu Hanife mezhebi mezhebim vallah
Dahi zürriyetim Âdem, Halil’in milletindenim
İbadet etmeğe kıblem ki oldu Kâbe beytullah
Gençler, değerlerini ve sevecekleri kişileri iyi bilirler ve ona göre severlerdi. Onların yaşayışları, ahlakları herkese örnek olurdu. Mezhebimin reisi İmâm-ı Âzam Ebû Hanife hazretleri diyenin elbette o yüce imamı tanıması ve bilmesi gerekir. Onu tanıdıkça Türk ve İslam düşmanlarının onlara duydukları husumetin sebepleri de çok iyi anlaşılacaktır.
Nitekim İmâm-ı Âzam hazretleri de bir sözünde; “İlmiyle amel eden ulemanın yaşantısının ve güzel ahvalinin nakledilmesi bana Fıkh’ın pek çok bahsinden daha sevimli gelir. Çünkü bu nakillerde onların adabı anlatılmaktadır” diyerek salih kimselere olan muhabbetini dile getirmiştir. “Salihlerin anıldığı yere rahmet iner” veciz ifadesinden hareketle, İmâm-ı Âzam hazretlerinin şahsiyetine dikkat çekmek, onun yaşantısından kitaplara yansıyan bazı yönlerini kıymetli okurlarımızla paylaşmak yerinde olacaktır.
Önde gelen talebelerinden Ebû Yusuf’un nakline göre Ebû Hanife, uzuna yakın bir boyda, açık esmer renginde, yüzü güzel ve yakışıklı idi. Bedeni zayıf ve ince olmasına rağmen görünüşü heybetli idi. Pahalı ve güzel elbise giyer, Allah’ın nimeti üzerinde görünürdü. Siyah renkli sarık giyerdi. Sakalı sünnete uygun, konuşması güzel, nağmesi tatlı idi. Güzel koku kullanmayı severdi.
İmam-ı Gazali hazretleri meşhur İhyâü Ulûmi’d-din isimli eserinde Ebû Hanife’nin Allah’ın veçhine talip, havf sahibi, zâhid ve âbid bir âlim olduğunu ifade etmektedir.
Kaynaklar incelendiğinde Ebû Hanife’nin manevî hayatını, İslam’ın şartlarına sıkı sıkıya bağlılığın ve yoğun bir ibadet yaşantısının kuşattığı görülecektir. Hafız ibn Recep (v.795/1393) “Letaif” isimli eserinde Selef-i salihinin ibadet ve taatlerinden bahsederken ilmiyle âmil olması bakımından İmam Ebû Hanife’den övgüyle söz eder. Çok namaz kılmasından ve kıyamda çokça ayakta durmasından dolayı kendisine “el-veted” ya da “vetedü’l-leyl” (gece direği) denmişti.
Süfyan-ı Sevri hazretleri (v.161/778), “Ebû Hanife insanların en çok namaz kılanı, eminlik bakımından en büyüğü, mürüvvet bakımından en güzelidir” demiştir. Pek çok kaynak Ebû Hanife’nin geceleri uyumadığı, ibadet, Kur’ân-ı kerim okumak, dua ve tazarru ile zamanı ihya ettiğini belirtmiştir.
Yatsı abdesti ile sabah namazı!
Hatib el-Bağdadi (v.463/1071) İmam-ı Âzam Ebû Hanife’nin kırk sene boyunca yatsı namazı ile sabah namazını bir abdestle kıldığını ifade etmektedir. Rivayet olunur ki Ebû Hanife, ilk zamanlar gecenin sadece yarısını ihyâ ederdi. Bir gün yolda giderken adamın biri arkadaşına Ebû Hanife’yi işaret ederek “Bu adam bütün geceyi ihya ediyor” der. Bu sözü işiten İmâm-ı Âzam hazretleri bundan sonra tüm geceyi ihya etmeye başladı. Bu konuyla ilgili olarak şöyle söylemişti: “Bende olmayan bir şeyle vasıflanmaktan Allah’tan hayâ ederim.”
Ebû Abdullah ez-Zehebî’nin (v.748/1348) beyanına göre geceleri uyumayan Ebû Hanife yaz mevsiminde öğle ile ikindi arasında kış mevsiminde ise gecenin ilk vaktinde kısa bir süre uyuyarak istirahat eder, böylece uyku ihtiyacını karşılardı.
Ebû Hanife içli, hassas bir gönül yapısına sahipti. Onun geceleri okumayı vird edindiği bazı âyetler vardı. “Daha doğrusu onlara vadedilen azap vakti o kıyamet saatidir. O saatin azabı daha belalı ve daha acıdır”, mealindeki Kamer suresi 46. âyet-i kerimesini sürekli okur ve tesirinde kalarak ağlardı. Yine Tekâsür ve Zilzal surelerini çok okur ve manalarını tefekkür ederdi.
İmam Şâfii’nin hocası Vekî’ b. el-Cerrâh (v.197/812) İmam Ebû Hanife’den daha güzel namaz kılan ve ondan daha fakih birini hiç görmedim, demiş, onun namazdaki huşuuna dikkat çekmiştir.
Meşhur muhaddis ve fakih Süfyan b. Uyeyne (v.198/814), “Bizim zamanımızda Mekke’ye Ebû Hanife’den daha fazla namaz kılan birisi gelmemiştir!” demiştir.
İmam-ı Âzam hazretlerinin virdi hep Kur’ân-ı kerim okumak olmuştur. O, ilk eğitimine küçük yaşta Kur’ân-ı kerimi ezberlemekle başlamıştı. Oğlu Hammad’ın da küçük yaşta iken Kur’ân-ı kerim öğrenmesini teşvik etmiş ve ona bu konuda bir hoca tutmuştur. Oğlu Kur’ân-ı kerim harflerini öğrenip Fatiha suresini güzel bir şekilde okuduğunda hocaya beş yüz dirhem vermiştir. Bu onun ne kadar cömert ve ne kadar Kur’ân-ı kerim eğitimini önemsediğini göstermektedir.
İmam-ı Âzam hazretleri, ramazan ayı dışında her gün bir hatim yaparken, ramazan ayında gündüz ve gece olmak üzere birer hatimden günde iki hatim yapardı. Bu sebeple ramazan ayında yaptığı hatim sayısı altmışı bulurdu.
Bazı kaynaklarda Ebû Hanife’nin her gece iki rekâtta, diğer bazı kaynaklarda ise bir rekâtta Kur’ân’ı hatmettiğini dair rivayetler bulunmaktadır. Suyûtî’nin (v.911/1505) eserine kaydettiğine göre ümmet içerisinde Kur’ân’ı bir rekâtta hatmeden dört şahıs bulunmaktadır: Bunlar Osman b. Affan (v.35/656), Temîm ed-Dârî (ö. 40/661), Saîd b. Cübeyr (v.94/713) ve Ebû Hanife’dir.
Ebû Hanife’nin vefat ettiğinde okuduğu hatim sayısı yedi bine ulaşmıştır. Bu sayı Ebû Hanife’nin ne denli Kur’ân’la içli dışlı olduğunu göstermesi açısından dikkat çekicidir.
Her nimet Allahü teâlâdandır!
Kaynaklarda beyan edildiğine göre İmam-ı Âzam Ebû Hanife’nin bir günü şu şekilde geçiyordu: O, sabah namazından sonra ilim müzakerelerine başlıyor ve bu müzakereleri ikindi namazına kadar devam ediyordu. İkindiden akşama kadar oturur, ihtiyaçlarını görür ve istirahat ederdi. Akşam namazından yatsı namazına kadar tekrar ilim müzakerelerini devam ettirirdi. Yatsı namazını kıldıktan sonra evine çekilir, insanlar sükûnete erip uyuduklarında mescide gelir, bütün gece burada namaz kılardı. İnsanlar gece uykularından uyanmaya başladıklarında evine tekrar döner ve daha sonra sabah namazını kılmak için yine mescide gelirdi.
Oruç konusunda da hassastı. Mümkün mertebe her gün oruçlu olurdu. Öğrencilerine de ramazan ayı dışında her ayın belirli günlerinde oruç tutmayı âdet edinmelerini tavsiye ederdi…
Hac ibadeti konusunda da bereketli bir ibadet hayatı geçirmiştir. İlk haccını on altı yaşına geldiğinde babası ile birlikte yapmıştı. Bu yaştan ömrünün sonuna kadar hiç aksatmadan elli beş defa hac ibadetini ifa etmiştir.
Ticaret ederek helal kazanırdı. Başka yerlere mal gönderir, kazancı ile fakir talebelerinin ihtiyaçlarını alırdı. O, ailesine harcadığının bir mislini de ihtiyaç sahiplerine sadaka olarak dağıtırdı. Ayrıca her cuma günü, anasının, babasının ruhu için, fakirlere yirmi altın vermeyi âdet edinmişti.
İhsan ettiği şeyler mukabilinde hiçbir karşılık beklemezdi. Kendisine teşekkür edildiğinde mahzun olur ve şöyle buyururdu:
“Teşekkür Cenab-ı Hakk’a mahsustur. Bu nimeti sana sevk eden ancak Allah’tır…”
Vera ve takva sahibi idi. Ortaklarından birinin, bir miktar malı İslamiyet’e uygun olmayarak sattığını anlayınca, bu maldan kazanılan doksan bin akçenin hepsini fakirlere dağıtıp, hiç kabul etmemiştir.
Bir defasında Kufe şehrinin köylerini haydutlar basıp, koyunları kaçırmışlardı. Bu çalınan koyunlar şehirde kesilip, halka satılabilir düşüncesi ile o günden sonra, -yedi sene- Kufe’de koyun eti alıp yemedi. Çünkü bir koyunun, en çok yedi yıl yaşayacağını öğrenmişti. Haramdan bu derece korkar, her hareketinde İslamiyet’i gözetirdi.
İmam-ı Âzam hazretleri ilme büyük değer verirdi. Abdullah bin Mübarek bir değerlendirmesinde şöyle demektedir:
“Ebû Hanife’nin meclisinden daha vakarlı bir toplantı görmedim. Onun bulunduğu toplantı fukaha meclisini andırıyordu.”
Yine Abdullah bin Mübarek’in naklettiğine göre, İmam-ı Âzam hazretlerine “En faziletli amel hangisidir?” diye soruldu. O, “İlim öğrenmek” dedi. “Sonra hangisidir?” diye sordular. “Senin yaparken en çok zorlandığın ameldir!” diye cevapladı. Bu sözleriyle topluma önderlik yapan özellikle ilim sahiplerinin, ibadetlerde ve amellerde mümkün olduğu kadar azimetle amel etmesi gerektiğini ima ediyordu…
Anlatıldığına göre, İmam Ebû Hanife, bir defasında pazardan geçerken çok az bir çamur elbisesine bulaştı. Gidip, Dicle Nehri’nin kıyısında yıkadı. Kendisine “Ya İmam, sen, belli bir miktarda elbise üzerinde bulunan necasetle bile namaz kılınabilir, diye fetva veriyordun, öyleyse bu kadarcık çamuru niçin yıkıyorsun?” dediler. O da şöyle cevap verdi: “Evet, öyle ama o fetvadır, bu ise takva!”
İmam-ı Ahmed b. Hanbel (v.241/855)’in yanında birisi “Eh, Ebû Hanife’nin de ilimde şöyle veya böyle bir yeri var!” şeklinde konuşmuştu. İmam-ı Ahmed bin Hanbel adamı azarlarcasına şöyle dedi: “Sübhanallah! Bu nasıl söz? İlim, vera, zühd ve ahireti dünyaya tercihte onun mevkiine yetişen kimse olmamıştır.”
İnşallah haftaya devam edeceğiz…
TEFEKKÜR
Tefekkür eyle şânında İmâm’ı
Ne resme ehl-i Hak’dır gör hümâmı
Karahanlılar
Posted on 29 Ekim 2022
İlk müslüman Türk Devleti. Bu devlet, 840 ile 1212 târihleri arasında Türkistan ve Mâverâün-nehr’de hâkimiyet kurdu. Karluk, Çiğil, Yağma ve diğer Türk boylarından meydana gelen Karahanlılar Devleti, devrin islâm kaynaklarında el-Hakâniye, el-Hâniye, Âl-i Afrasiyâb, başka eserlerde de, Alpilig Hânlar, Arslan Buğra Hânlar ünvânlarıyla geçer. Karahanlılar tâbiri, batılı şarkiyatçılar tarafından, bu sülâlenin Kara ünvanını çok kullanmaları sebebiyle verilmiştir. Kara, Türkçe’de kuzey yönünü ifâde etmenin yanında, büyüklük ve yükseklik de ifâde eder.
Karahanlılar Devleti, 840 senesinde Uygur Devleti’nin Kırgızlar tarafından yıkılmasıyla, Orta Asya bozkırlarında Bilge Kül Kadir Hân tarafından kuruldu. Kadir Hân, Mâverâünnehr’i almak isteyen Sâmânîler Devleti ile mücâdele etti. Karahanlıların başlangıç dönemi ilmî yönden pek açık değildir. Kadir Hân’dan sonra iki oğlundan Bazır Arslan Hân, Balasagun’da Büyük Kağan olarak, kardeşi Oğulçak Kadir Hân ise, Ortak Kağan olarak Taraz’da devleti idare ettiler. Oğulçak Kadir Hân, Sâmânî hükümdarı İsmail bin Ahmed ile devamlı mücâdele etti. Sâmânîler, 883 senesinde Taraz’da devleti ele geçirince, Oğulçak Kaşgar’ı merkez yapıp, Sâmânî hakimiyetindeki bölgelere akınlara başladı. Bu akınlar sırasında Oğulçak Kadir Hân’ın yeğeni Satuk, Karahanlılara sığınan Ebû Nasır adlı Sâmânî şehzadesi veya Müslüman din adamları ile tanışarak, İslâm dînini kabul etti. Satuk, amcası Oğulçak’a karşı müslümanlardan da yardım alarak taht mücâdelesine girişti. Onuncu asrın başlarında taht mücâdelesini kazanan Satuk Buğra Hân, Karahanlı hükümdarı olarak İslâmiyet’i kabul ettiğini îlân etti. Hükümdarlarının müslüman olmasından sonra Nuh aleyhisselâmın oğlu Yâfes’in torunları olan Türkler, fıtratlarındaki temizlik ile seve seve ve büyük topluluklar hâlinde en son ve en mütekâmil din olan İslâmiyet’i topluca kabul ettiler. Sekizinci asırda müslümanlarla tanışıp, içlerinden kısmen bu dîni kabul edenlerin bulunduğu, Türklerin onuncu asırda topluca İslâmiyet’i kabulü, netîce itibariyle târihteki bir çok hâdiselere yön vermesi bakımından çok önemlidir.
Müslüman olunca, Abdülkerîm adını alan Satuk Buğra Hân, doğudaki amcasına karşı mücâdelesinde, müslüman gönüllülerden de faydalandı. Abdülkerîm Satuk Buğra Hân, 955 senesinde vefat edince Artuç’a defnedildi (Bkz. Abdülkerîm Satuk Buğra Hân). Yerine oğlu Mûsâ hükümdar oldu. Onun çok kısa sürdüğü anlaşılan saltanatından sonra hükümdar olan kardeşi Baytaş Arslan Hân, doğu kağanı Arslan Hân’ı mağlûb ederek sülâlenin bu kolunu ortadan kaldırdı ve bütün Karahanlıları birleştirdi. Büyük evliya Ebü’l-Hasen Muhammed’in yardımı ile ülkenin doğusundakiler de müslüman oldular. Baytaş Arslan Hân, Karahanlı ülkesinde İslâmiyet’in yayılması faaliyetlerini tamamlayınca, komşu Türk boylarını hak dîne davet için islâm dîninin farzlarından olan cihâd emrini yerine getirmeyi gaye edindi. Ayrıca 960 senesinde müslümanlığı kabul eden iki yüz bin çadırlık Türk halkı Karahanlılar hâkimiyeti altındaki topraklarda yaşamaktaydı. Baytas’tan sonra oğlu Ebü’l-Hasen Ali hükümdar oldu ve ömrü akınlarla geçti. Muhtemelen 998 yılında şehîd düşen Ali bin Mûsâ’nın yerine yeğeni ve Ortak Kağan olan Buğra Hân Ebû Mûsâ el Hasen bin Süleyman geçti. Buğra Hân, 990 senesinde İsbicâb’ı zabt edip, 992 senesinde Sâmânîlerin merkezi Buhârâ’ya girdi. Böylece Horasan ve Mâverâünnehr, Karahanlıların eline geçti. Şihâbüddevle Zâhirüdda’vâ İslâmî ünvanını kullanan ilk Karahanlı hükümdarı olan Buğra Hân, Kaşgar’a dönerken 998 yılında vefat etti. Yerine Ahmed bin Ali geçti. Abbasî Halîfeliği tarafından tanınan ilk Karahanlı hükümdarı Ahmed Hân’dır.
Ahmed Hân zamanında, Sâmânîler ve onlara bağlı devletçiklerle Karahanlı münâsebetini, devletin batı kısmını idare eden İlig Hân Ebü’l-Hasen Nasır bin Ali sağlıyordu, özkent’de oturan Nasır, 996 senesinde Sâmânî kumandanlarından Fâik’in teşviki ile Sâmânî topraklarına sefer düzenledi. Fakat Gazne hâkimi Sebüktekin’in aracılığı ile bu iki devlet anlaşma yaptı. Bu anlaşmaya göre Sâmânîler, Seyhun sahasını Katvan çölüne kadar Karahanlılara bırakıyor, Faik de Semerkand valisi oluyordu. Nasır, 999 senesinde Buhârâ’yı zabtederek, Sâmânî hanedanı mensuplarını özkent’e götürdü. Nasır Hân, Gazneli Mahmûd ile anlaşınca, Ceyhun nehri iki devlet arasında sınır kabul edildi. Ayrıca Mahmûd Hân, aralarındaki dostluğu kuvvetlendirmek için Nâsır’ın kızı ile evlendi. Nasır, Sâmânîlerin bütün mîrâsına konmak ve Horasan’ı ele geçirmek istiyordu. Bu yüzden Gazneli Mahmûd’un Hindistan seferinden faydalanarak iki koldan Horasan’a girdi ise de; mağlûb oldu. Hanedan mensubu Hotan Hâkimi Yûsuf Kadir Hân’dan yardımcı kuvvet alıp, Gaznelilere karşı yeniden askerî harekâta geçti. 1006 senesi Ocak ayının beşinde, Sultan Mahmûd’a mağlûb oldu. Bu başarısızlık, Karahanlılar arasında aile kavgalarına yol açtı. Nasır, bağımsızlığını îlân etmek istedi. Nâsır’a karşı Büyük Kağan Ahmed Hân, Gazneli Mahmûd’a müracaat ettiyse de, Nasır bin Ali 1013 senesinde vefat etti. Yerine Arslan ilig ünvanıyla kardeşi Mensur bin Ali geçti. Büyük Kağan Ahmed Arslan Hân’ın hastalığında kendisini Büyük Kağan îlân eden Mensur Hân. kardeşi Muhammed’e de Arslan İlig ünvanını verdi. Ahmed Arslan Hân, Ortak Kağan Yûsuf Kadir Hân ve Ali Tiğin ile birlik olup, hanedanlık kavgasına son vermek için harekete geçti. Ali Tiğin, Mensûr’a esir düştü. Yedisu bölgesine yapılan düşman hücûmuna karşı hasta yatağında mücâdele eden Arslan Hân, Balasagun’a sekiz günlük mesafede, yüz bin çadırdan fazla gayr-i müslim göçebeyi mağlûb etti. Tufan’a kadar tâkib ederek ülkesini korudu. Bu seferden dönüşünde 1017 senesinde vefat eden Ahmed Arslan Hân’dan sonra, Büyük Kağan olan Mensur Arslan Hân, fâni dünyâ saltanatının boşluğunu anlıyarak 1024 senesinde kendi isteği ile saltanatı bıraktı. Mensûr’un yerine Ortak Kağan Yûsuf Kadir Hân, büyük kağan oldu. Bu sırada Selçuklulardan yardım alan Ali Tiğin, Buhârâ’yı zabtetti. Yûsuf Kadir Hân’a karşı kardeşleri Ahmed ve Ali birleştiler. İkinci Ahmed kendisini 1024’de Muizüddevle lakabıyla büyük kağan îlân etti. Kardeşi Ali ise, Arslan ilig oldu. İkinci Ahmed Arslan Hân; Balasagun, Hocend, Ahzikas, Fergana ve Özkend’e hâkim oldu. Yûsuf Kadir Hân, Gazneli Mahmûd ile görüştü. İki müslüman Türk Devleti arasında dostluk bağları, evlenme yoluyla da kuvvetlendirildi. Bu görüşmede Karahanlıları ilgilendiren mes’elelerin yanısıra, Arslan bin Selçuk ve emrindeki Oğuzların da Horasan’a nakl edilmesi hususunda karâra vardılar. Sultan Mahmûd, bir fırsatını bulup, Arslan bin Selçuk’u yakalattı ve Hindistan’da Kalincâr kalesine hapsettirdi. Bu sırada Ali Tiğin bozkırlara kaçtı. Ancak Mahmûd’un ülkesine dönmesi üzerine tekrar Buhara ve Semerkand’a hâkim oldu. Yûsuf Kadir Hân’ın 1032 senesinde vefatıyla oğulları Süleyman Arslan Hân, Muhammed de Buğra Hân ünvânlarıyla devletin idaresini ele aldılar. Bu sırada Ali Tiğin de Mâverâünnehr’de kendisini Tamgaç Kara Buğra Kara Hakan îlân etti.
Karahanlı hanedanı arasında kıyasıya devam eden mücâdele neticesinde, 1013’de vefat eden alt kağan Nasr bin Ali’ni’n oğullarından Böri Tiğin İbrahim ile Aynüddevle Muhammed, Ali Tiğin ve oğullarından Arslan İlig, Yûsuf ile Arslan Tiğin’e karşı hareketi şiddetlendirdiler. 1034’de Harezmşâhlar ile yapılan ittifaktan sonra vefat eden Ali Tiğin’in oğulları, 1039-1042 savaşlarında, Türkmenlerden de yardım gören Böri Tiğin İbrahim’e mağlûb oldular. 1040 Dandanakan meydan muharebesinde Selçuklulara mağlûb olan Gazneli Mes’ûd, Belh ve Toharistan’ın beraatını İbrahim’e gönderdi. 1042 senesindeki hâdiseler netîcesinde, Karahanlı ülkesi kesin olarak ikiye ayrıldı. Nasır bin Ali’nin oğullarından Muhammed Arslan, Kara Hakan’lık mevkiinde büyük kağan, ortağı da Tamgac Buğra Kara Hakan ünvanı alan İbrahim kardeşler, Batı Karahanlılar Devleti’ni meydana getirdi. Yûsuf Kadir Hân’ın oğulları da Doğu Karahanlı Devleti’ni idare ettiler.
Doğu Karahanlılar Devleti
Karahanlı Devleti ikiye ayrılınca; Büyük Kağan ünvanıyla Şerefüddevle Ebû Şücâ Süleyman bin Yûsuf, merkez Balasagun ve Kaşgar’ı kendine bırakıp karbeşlerinden Buğra Hân Muhammed’e Taraz ile İsficab’ı, Arslan Tiğin Mahmûd’a ise topraklarının doğusunu verdi. Doğu Karahanlı Devleti’nin hudutları içinde; Talaş, İsficab, Şaş, Doğu Fergana, Semireci ve Kaşgar bulunmaktaydı. Başkent Balasagun, din ve kültür merkezi de Kaşgar idi. 1043 senesinde yapılan aile toplantısında eski Büyük Kağan İkinci Ahmed Hân’a, Mâverâünnehr mülk olarak verildi. Fergana’nın bir kısmı zabt edilerek, Özkend de ele geçirilmişse de, sonra buralar kaybedildi. Bulgar ve Balasagun arasında yaşıyan ve on bin çadırdan meydana gelen Türkler, 1043 senesinin güzünde hep birden İslâmiyet’i kabul ettiler. İslâm dîninin esaslarına sıkıca bağlı, âdil bir hükümdar olan Süleyman Hân, ilim âşığı olup, âlimlerin hâmisi idi. 1056 senesinde kardeşi Ortak Kağan Muhammed Hân ile anlaşmazlığa düştü. Muhammed Hân, bir savaştan sonra Süleyman Hân’ı yenerek esir aldı ve hapsettirdi. Büyük Kağanlığını îlân eden Muhammed Hân, on beş ay hükümdarlık yaptıktan sonra, yedini büyük oğlu Hüseyn’e bıraktı. Muhammed Hân’ın ikinci hanımı, oğlu İbrahim’i tahta çıkarmak için kocası dâhil ailenin bir çok fertlerini ortadan kaldırdı. Böylece 1057 senesinde Hüseyn Hân’ı tahttan indirip, oğlu İbrahim’i Büyük Kağan îlân etti. Bu sırada Batı Karahanlılardan Büyük Kağan Birinci İbrahim taht mücâdelelerinden faydalanarak Fergana’yı zabtetti. İbrahim Hân, bir süre sonra hanedan fertlerinden biri tarafından öldürülünce, Tuğrul Kara Hân Mahmûd bin Yûsuf, 1059’da büyük kağan oldu.
Mahmûd Hân tahta geçtikten sonra, Kaşgar hâkimi Hüseyn bin Süleyman, Batı Karahanlılar tarafından alınan toprakları geri almak için harekete geçti. 1068 senesinde iki taraf arasında yapılan anlaşma ile Seyhun nehri hudut tesbit edilerek, Fergana, Doğu Karahanlılara bırakıldı. Mahmûd Hân’ın ölümü üzerine yerine oğlu Ömer geçti ise de, ancak iki ay hükümdarlık yapabildi. Kaşgar hâkimi Buğra Hân Hasen bin Süleyman, Ömer’i tahttan indirerek Büyük Kağan oldu. Buğra Hân Hasen, saltanatının ilk devirlerinde, Büğe Budraç kumandasındaki yüz binlerle ifâde edilen düşmana karşı kırk bin müslüman askeriyle büyük bir zafer kazandı. Büyük Selçuklu Sultânı Melikşâh, 1082 senesinde Mâverâünnehri zabtedip Özkend’e gelince, Buğra Hân Hasen, onun hâkimiyetini tanıdı. Kısa bir süre sonra Hasen’in kardeşi ve Atbası şehri hâkimi Yâkub, isyan ederek Semerkand tahtına geçti. Hasen Hân, bu isyanı bastırdı. Fakat kardeşini Sultan Melikşâh’a teslim etmedi. Ancak Melikşâh, tekrar Özkend’i zabtedince, Hasen Hân yeniden itaatini bildirdi ve oğlu ile kardeşi Yâkub’u ona gönderdi. Daha sonra yine Karahanlı ailesinden Tuğrul bin Yınal, Hasen Hân’a karşı ayaklanarak onu esir aldı ise de, Hasen Hân, Tuğrul’un elinden kurtularak tekrar tahta geçti. Hasen Hân’dan sonra oğlu Ahmed Hân hükümdar oldu. Ahmed Hân’ın isteği üzerine Halîfe Mustazhir billah, ona berat gönderip Nûruddevle lakabını tevcih etti. Ahmed Hân, 1128 senesinde Karahıtayları mağlûb etti ve onların batıya ilerlemelerini durdurdu. Ölümü üzerine yerine geçen ikinci İbrahim Hân, rakîblerine karşı koymak için Karahıtaylardan yardım istedi. Karahıtaylar, bir süre sonra Balasagun’u zabtettiler ve İbrahim Hân’a, İlig Türkmen ünvanını verdiler. İbrahim Hân, Karahıtaylara bağlanınca, devlet merkezini Kaşgar’a taşıdı. Karahıtaylar, kendilerine isyan eden Karlukların üzerine İbrahim Hân’ı gönderdiler. 1158 senesinde muhtemelen bir sefer sırasında İbrahim Hân ölünce yerine oğlu Arslan Hân Muhammed ve sonra da torunu Ebü’l-Muzaffer Yûsuf geçti. Yûsuf Hân, 1205’de vefat ettiği sırada oğlu Ebü’l-Feth Muhammed, Karahıtaylı Kür Hân’ın yanında rehin bulunuyordu. Nayman Devleti kurucusu Kuçlük tarafından 1207 senesinde kurtarılan Ebü’l-Feth Muhammed, Kaşgar’a gönderildi ise de; 1211 yılında Kaşgar’a varmadan şehirdeki beyler tarafından yolda öldürüldü Bu durum, Küçlük’ün Karahanlı merkezini işgal edip katliâm yaptırmasına sebeb oldu.
Hanedanlık içi mücâdele neticesinde bölünen Doğu Karahanlı Devleti, Moğol Naymanlarca işgal edilerek, hâkimiyetlerine son verildi. Böylece Türk milletine ve islâm’a büyük hizmetleri olan Doğu Karahanlılar târihe karışdı.
Batı Karahanlılar Devleti
Karahanlı Devleti ikiye bölününce Batı Karahanlı hanlığı, Mâverâünnehr ve Hocend’e kadar Batı Fergana’yı içme almaktaydı. Büyük Kağan’ın merkezi, önceleri Özkend, sonraları Semerkand oldu. Bu devletin ilk hükümdarı Birinci Muhammed Hân, 1052 senesinde vefat edince yerme kardeşi Ortak Kağan l/zül-umma Ebû İshak İbrahim Tamgaç Hân geçti. Tamgaç İbrahim Hân, Doğu Karahanlılardan Şaş, ilak gibi hudut şehirleri ile Fergana’nın bir kısmını aldı. İbrahim Hân; âlim olup, iyi bir hükümdar idi. Devletin idaresi için lüzumlu kânunları tanzim edip, hırsızları tamamen ortadan kaldırdı. Ahâlinin menfaatlerini koruyup, piyasayı düzeltti. Âlimlerin sohbetinde bulunup onların tasvibini almadan kânun koymadı. Bâtıl ve râfizî îtikâdlâra karşı, Ehl-i sünneti müdâfaa etti. İbrahim Hân, Ortak Kağan iken devlet aleyhinde faaliyette bulunan ismâilîleri dâhiyane bir siyâsetle imha ettirdi, İbrahim Hân’dan sonra oğlu Şems-ul-Mulk Nasr hükümdar oldu. Şaş ve Tünhas hâkimi Şuayb, yeni hükümdara isyan etti. Nasr Hân, bu isyanı bastırdı. Bu karışıklıktan faydalanan Doğu Karahanlılar, İbrahim Hân’ın zabtettiği yerleri geri almaya çalıştılar ise de, bu mücâdele bir anlaşma ile sona erdi. Daha sonra, Birinci Nasr Hân, Selçuklular tarafından zabtedilen yerlerin alınması için bir hareket başlattı. Fakat Melikşâh’ın Semerkand’a gelmesiyle sulh yapılıp, akrabalık te’sis edilerek mes’eleler hâlledildi. Nasr Hân da, âlimlere hürmet edip, ilim merkezleri inşâ ettirdi. Ticâretin gelişmesi için sosyal hayâtın bütün lüzumlu müesseselerini içine alan iki tane Ribat yaptırdı. 1080 senesinde Nasr’ın vefatı üzerine oğlu Ebû Şücâ Hızır hükümdar oldu. Hızır Hân’ın saltanatı bir sene kadar sürdü. Yerine geçen Ahmed Hân devrinde ulemâ ile hükümdar arasında bir anlaşmazlık oldu. Bu sırada Selçuklu Sultânı Melikşâh, önce Buhârâ’yı sonra da Semerkand’ı zabtetti ve Ahmed Hân’ı Özkend’de esir alıp İsfehan’a götürdü. Bunun neticesi, Batı Karahanlı ordusunun temelini teşkil eden Çiğil Türklerinin kumandanı Yâkub bin Süleyman Semerkand’a davet edilip hükümdar îlân edilerek Selçuklulara karşı isyan edildi. Bu durum üzerine Melikşâh, ikinci defa Semerkand seferine çıktı. Bu sefer sonunda Batı Karahanlı Devleti, Selçuklulara bağlandı. Karahanlı devlet adamları Mes’ûd bin Muhammed’i hükümdarlığa getirdi. Birinci Mes’ûd’un hükümdarlığı devrine ait bir bilgi yoktur. Mes’ûd Hân’dan sonra Selçuklu Sultânı Berkyaıuk, arka arkaya üç hükümdar tâyin etti. Bunlardan üçüncüsü olan Cebrail Hân, Selçuklu şehzadeleri arasındaki saltanat kavgalarından faydalanarak. Horasan’ı ele geçirmek istedi. Bu sırada Horasan valisi olan Sencer, Tirmiz şehri için yapılan savaşı kazandı ve Cebrail’i esir alıp, 1102’de îdâm ettirdi. Bu zaferden sonra Sultan Sencer, Maverâünnehr’i yeniden teşkilâtlandırdı. Karahanlı sülâlesinden olup. Selçuklu sarayında büyüyen yeğeni Muhammed bin Süleyman’ı Arslan Hân ünvanıyla Semerkand’da Büyük Kağan îlân etti. Dayısı Sultan Sencer’in yardımıyla isyanları bastıran ikinci Muhammed Hân, düşmanlarına karşı seferler düzenledi. İkinci Muhammed Hân, saltanatının son zamanlarında felç oldu. C’kan iç sy, nları bastırmak için Selçuklulardan yardım istedi Fakat yardım gelmeden isyanı bastırınca Selçuklu yardımını geri çevirdi. Bu durum Sultan Sencer’i kızdırdı. 1130 senesinde Semetkand’a gelen Sultan Sencer, Muhammed Hân’ı Merv’e götürdü. Muhammed Hân, 1132’de orada vefat etti.
Sultan Sencer, Muhammed Hân’ın ölümünden sonra Batı Karahanlı tahtına sırasıyla Ebü’l-Meâli el-Hasen bin Ali, Ebû Muzaffer İbrahim bin Süleyman ve Mahmûd bin Muhammed’i tâyin etti. İkinci Mahmûd Hân, Karahıtaylarla 1137 senesi yazında Hocend yakınında yaptığı muharebeyi kaybedip, Semerkand’a çekildi. Karluklular ile ülke içinde anlaşmazlık çıkıp, Sultan Sencer’den yardım isteyince, Karluklular da Karahıtaylara müracaat etti. Sultan Sencer ve İkinci Mahmûd 8 Eylül. 1141 târihinde Katvan muhârebesi’nde Karahıtaylara mağ ûb olup, Horasan’a çekildiler. Karahıtaylar bütün Mâverâünnehr’i istilâ edip, Mahmûd Hân’ın kardeşi Ortak Kağan Tagaç Buğra Hân İbrahim bin Muhammed’i Büyük Kağan ilân ettiler. Üçüncü İbrahim Hân, Karluklular ile anlaşmazlığa düşünce, Buhara yakınlarındaki Kallabâz Muhârebesi’nde öldürüldü. Yerine geçen oğlu Mahmûd Hân, Horasan’a çekildi ve vefatına kadar orada kaldı. Sultan Sencer’in ölümünden sonra Oğuzlar, İkinci Mahmûd Hân’a hükümdarlık teklif ettiler. O, önce oğlu Muhammed’i gönderdiyse de bir müddet sonra Oğuzların hükümdarı oldu. Sultan Sencer’in eski kumandanlarından Nişâbûr valisi Müeyyeddevle Ay Aba, 1163 senesinde Horasan’ı ele geçirmek arzusuyla hareket edip, İkinci Mahmûd Hân ve oğlu Muhammed’i esir alarak gözlerine mil çektirip hapse attırdı. Baba, oğul, 1164 senesinde hapiste iken vefat ettiler. İkinci Mahmûd ve iki oğlunun hapiste vefatları ile Karahanlıların hâkimiyeti Ali Tiğin’in soyundan gelenlere geçti.
Üçüncü İbrahim Hân’a halef olan, Ali Tiğin ailesinden Ali bin Hasen, Karluklular ile mücâdele edip, reîsleri Paygu Hân’ı öldürterek, onları iskana mecbur ve askerlikten men etti. Fakat bu hareketi isyanlara sebeb oldu. Ülkedeki isyanları Buhârâ’daki Hanefî âlimi Muhammed bin Ömer’in vasıtasıyla bastıran Ali Hân, 1160 senesinde vefat edince, yerine kardeşi Ebü’l-Muzaffer Mes’ûd bin Hasen geçti. İkinci Mes’ûd Hân, iç işlerini nizâma soktu. Sarayını âlim ve şâirlere açıp, ilmin hâmisi oldu. 1178 senesinde vefat eden ikinci Mes’ûd Hân’ın yerine kardeşi Fergana hâkimi Hüseyn bin Hasen’in oğlu İbrahim bin Hüseyn hükümdar oldu. Önce Feryun’da, daha sonra da Semerkand’da hüküm süren Dördüncü İbrahim Hân, Nusret-üd-dünyâ veddîn Kılıç Tamgaç Kılıç Arslan Hân ünvânlarıyla Büyük Kağan oldu. Dördüncü İbrahim’in vefatıyla yerine oğlu 1204 senesinde Büyük Kağan oldu. Osman Hân. tedbirli bir insandı. Önce Karahıtaylara tâbi olmasına rağmen, müslüman Gurluların Moğollar tarafından yok edilmesini engellemek için gayret sarfetti. Karahıtaylı saldırısına karsı Muhammed Harezmşâh ile iyi münâsebetler kurdu. Muhammed Harezmsâh’ın kızı ile evlenip, âdet olduğu için bir sene Harezm’de kaldı. 1211 senesinde Semerkand’a dönen Osman Hân, Harezmşâh hâkimiyetini kabul etmediği gibi Harezmsâhlı hanımına da hakaret etti ve Karahıtaylarla anlaştı. Bu hareketi Muhammed Harezmsâh’ın kızmasına sebeb oldu. Osman Hân’ın Semerkand’daki Harezmlileri öldürmesi üzerine, Muhammed Harezmşâh harekete geçti ve adı geçen şehri aldıktan sonra Osman’ı da esir etti. Hakarete uğrayan Harezmli hanımının teşviki ile Osman Hân idam edildi. 1212’de Osman Hân’ın ölümü ile Batı Karahanlı Devleti sona ermiş oldu.
Fergana Kağanlığı
1141 yılında Batı Karahanlı Devleti, Karahıtayların istilâsına uğrayınca, Fergana’da merkezi Özkend olmak üzere müstakil bir Karahanlı Devleti kuruldu, ilk hükümdarı Celâleddünyâ veddîn Hüseyn bin Hasen olup, Fergana kağanları, Türkçe Tuğrul Kara Hakan ünvanını taşırlardı. Ünvanlarında Türk kelimesi de kullanan Fergana Kağanlığı, 1211 veya 1212 senelerinde Muhammed Harezmsâh’ın tâbiyetine girmiştir.
Devlet teşkilâtı
Çifte hükümdarlıkla idare edilen Karahanlıların merkezi Çu boyunda Balasagun civarındaki Kara Ordu-Kuz Ordu’da oturan Arslan Kara Hakan ünvanlı asıl hükümdar, bütün ülkenin hâkimi olup, îtibâr ve hürmet görürdü. Talaş ırmağı kıyısındaki Taraz ile Bazon da Kaşgar’da oturan Buğra Kara Hakan ise merkeze bağlı ortak hükümdarlık yapardı. Karahanlı devlet teşkilâtında Büyük ve Ortak kağanın yanında hanedana mensup dört alt kağan ile altı hükümdar vekili vardı. Rütbeler kademe kademe yükselme esâsına göre idi. Her rütbenin değişebilen ünvanları olurdu. Türkçe ünvanların değişmesine rağmen islâmî ünvanlar değişmezdi. Hükümdar vekilleri İrken, Sagun, İnanç ünvanlarını taşırlaıdı. Hükümdarların yanında Yuğruş denilen bakanlar kurulu bulunurdu. Yüksek devlet me’mûriyetlerinde, baş kumandana Subaşı, mâliye bakanına Ağıcı, saray hâcibine Tayangu bâzan da Bitikçi denirdi.
Karahanlılarda Ordu
Selçuklularda olduğu gibi başlıca dört ana bölümden meydana gelirdi. Bunlar, Saray muhafızları, Hassa ordusu. Hanedan mensupları ile valilerin ve diğer devlet adamlarının kuvvetleri, devlete bağlı Türk teşekküllerine mensup kuvvetler idi.
Kültür ve Medeniyet
Türk an’anesine göre kurulan Karahanlı Devleti, onunca asırda islâmiyet’i kabulüyle, lik islâmî Türk eserleri meydana getirdiler. Hakanı Türkleri adını taşıyan Karahanlılar, Türklerin millî kültür ve san’at an’anesini ve istidadının kuvvetli hususiyetlerini bütünüyle islâm’a adayıp, bu ilham ile yeni üslûbun kurucusudurlar. İslâmî ilimler, Karahanlı hükümdarlarının ilme hayranlığı, âlimlere hürmetkârlığı ve hâmiliği netîcesinde Türkistan, Mâverâünnehr şehirleri birer medeniyet, kültür beşiği hâline geldi. Doğu Karahanlılar devrinde Balasagunlu Yûsuf hâs Hâcib Kutadgu Bilig, Kaşgarlı Mahmûd, Dîvân-ı Lugât-it-Türk, İmâm-ı Ebü’l-Futûh Abdulgafûr Târih-i Kaşgâr adlı; Türk dili, edebiyatı, kültürü ve târihi için çok mühim eserler yazıldı.
Büyük İslâm hukukçu ve âlimleri Karahanlılar zamanında yetişti. Bunlardan bâzıları şunlardır: Burhâneddîn Mergınânî, Şems-ül-eimme Serahsî, Şems-ül-eimme Hulvânî, Ebû Zeyd Debbûsî, Fahr-ül-islâm Pezdevî, Sadrüşşehîd, Kâşânî, Ömer Nesefî, Sirâcüddîn Üşî.
Şâh-i Türkistan denilen Ahmed Yesevî hazretleri islâm dîninin göçebe Türkler arasında yayılmasına hizmet etmiş olup bugün bile; komünist Rusya, Bulgaristan, Çin ve İran’daki Türklerin Türklüklerini ve İslâmlıklarını muhafaza etmelerinde hâlâ te’siri vardır.
Türklerin şehir hayâtına geçişi Karahanlılar devrinde başladığından şehircilik ve mesken mimarisi gelişti. Buhara, Fergana, Merv, Semerkand, Tirmiz, Ürgenç’de bir çok mîmâri eser yapıldı. Türkistan’da ağaç ve taş az olduğundan Karahanlılar, eserlerini umumiyetle kerpiç ve tuğladan yaparlardı. Mescid ve hayır külliyeleri çok yaygındır. Çok kubbeli mescidlerin sütunları tahtadan, yuvarlak veya çok köşeli; minareler ise pişmiş tuğladan yapılırdı. Kerpiç ve tuğladan köşe pâyeli, yazı şeridli, örgülü eserler yapıldı. Duvarları çiğ tuğladan örülüp, üstü tezyin edilip, kaymak taşı sıvası ile veya çeşitli şekillerde kesilmiş süslü, oymalı, kabartmalı, çizgili kiremitler ile kaplanıyordu. Cilâlı ve sırlı tuğla ve cam tezyinatın getirdiği koyu mavi ve yeşil renkler ve parlak satıhlar Karahanlı eserlerinin hususiyetleridir. Saraylar, arklı ve havuzlu bahçeler ve korular içinde yapılırdı. Karahanlılar devrinde mescid, cami, türbe, külliye, kervansaray, saray, kale, köprü, hamam yapılmıştır. Yapılan camilerin sâdece minareleri günümüze ulaşabilmiştir. Türk hat san’atı Karahanlılar ile başladı. Kufi, sülüs, celî gibi yazı türleri ile Kur’ân-ı kerîm ve hadîs kitapları îtinâ ile yazılıp saklanmıştır.
Kaynaklar
1) Rehber Ansiklopedisi cilt-9, sh. 249
2) Müslüman Türk Devletleri Târihi sh. 19
3) Karahanlı Devlet Teşkilatı (Reşat Genç, İstanbul 1970)
4) The Islamic Dynastics (Bosworth, C.E) sh. 113
5) Türk Dünyâsı El Kitabı sh. 794
6) El-Kâmil fit-târih cilt 7 sh. 297
.
Türkler ve mezhebi!
Posted on 28 Ekim 2022
Türkler 650’li yıllardan itibaren Müslümanlarla karşılaşmaya ve İslamiyet’le tanışmaya başladı. Bu irtibat şahıslar düzeyinde yaklaşık iki asır sürdü. Aynı zamanda devletler arasında savaşlar da vuku buldu. Bu savaşlarda genelde İslam devleti galip geldi. Bazı hakanlar İslâm’ı kabul etti. Türklerin savaşçı kişilikleri Emevilerin dikkatini çekmişti. Türkleri paralı asker olarak ordularına almaya başladılar. Bu durum İslam’ın Türkler arasında yaygınlaşmasını kolaylaştırdı. Böylece tüccarlar, askerler ve genelde Hanefi mezhebine mensup tasavvuf erbabının etkileri ile önemli miktarda Türk’ün İslam dairesini girdiği görülüyordu. Fakat iki devlet arasında vuku bulan savaşlar genel bir kabulü zorlaştırmaktaydı. Bu sırada Yahudi ve Hıristiyanlarda Türkleri dinlerine katabilmek için yoğun bir çaba sarf ediyor hatta hakanlar nezdinde görüşmeler yapıyorlardı.
Fakat onların düşünceleri bilhassa halk arasında revaç bulmuyordu. Zira “teslis”i savunan Hıristiyan inancı “tek tanrı”ya iman etmiş bulunan Türkler nezdinde alaya dahi konu olabiliyordu. Hıristiyan rahiplere; “tanrı üç ise anası kim”, “babası kim”, “neredeler”, “ölen tanrı olur mu?” gibi alaycı sorular yöneltiyorlardı.
Yahudiler ise para gücü ile hakanlar üzerine çalışıyordu. Nitekim Hazar Kağanı Yahudilik inancını kabul etmiş ise de emri altındaki Türkler hiç rağbet etmediler.
Fakat yukarıda belirttiğim faktörlerle Türk kabileleri arasında İslamiyet günden güne yaygınlaştı.
İslam’ın neş’etinden üç yüz sene sonra bu defa hakanlar tebaasına uymak durumunda kalacak ve İslam’ı tetkike başlayacaktı. “Bütün güzellikler İslamiyet’tedir” vecizesine uygun olarak araştırdıkça hayran kalacaklar ve hayranlık onları imana taşıyacaktı.
Nitekim ilk Müslüman Türk hakanı olarak Almış Han tarihe geçecekti.
Almış Han, Abbasi halifesi ile de iyi ilişkiler kuracak ve hatta adını zamanın halifesinin adını kendisine İslami bir isim olarak (Cafer) kabul edecekti.
Almış Han nam-ı diğer Cafer bin Abdullah’ın tarihî anekdotlardan Hanefi mezhebine mensup olduğunu kesin olarak bilmekteyiz. Karahanlılar, Gazneliler, Babürlüler, Selçuklular ve Osmanlılar hep Hanefi mezhebine mensup idiler. İmam-ı Azam Ebu Hanife hazretleri hepsinin önderi oldu. Bin yıl boyunca Hanefi mezhebine uygun olarak idarelerini, din ve devlet işlerini düzene koydular.
Sormak lazım: Ne kaybettiler? Dünyanın en muazzam medeniyetlerine imzalarını attılar.
Osmanlı’nın gücünün kırılması ile birlikte Batı hayranlığı hortladı. İlk düşmanlık mezheplere yöneltildi. Müslümanların birlik ve beraberlikleri kırıldı. Müslümanlar mezhep taassubu ile suçlandı. Bin yıllık önderlerini unutan Türkler şaşkın bir şekilde kalakaldılar!..
Yerine göre sabah-akşam Türk İmparatorluklarından bahsedeceksin fakat onların en önde gelen rehberini tanımayacaksın! Hatta bir kısım ilahiyatçılar için söylüyorum, “o da kimmiş ben ondan daha ileriyim” diyerek cüce aklınca bir köşeye atacaksın.
Behey tersi dönmüş ahmak! “Üç kişi takibe aldı, beş kişi beni izledi” diyerek kibrinden yanına varılmıyor.
Eşrefoğlu Rumî hazretlerinin:
Nice senin gibilerin
Gülüp geçti sakalına
İfadesine düçar olarak üç gün sonra unutulacaksın.
Oysa hafife aldığın mezhep imamlarımız 13 asırdır Müslümanları bir ve beraber tutmakta dünyanın dört bir tarafındaki müminler onların ictihadları ile yönlerini belirlemektedirler.
Öyleyse Müslüman evladı itikattaki ve ameldeki mezhep imamlarını çok iyi tanımalı mezhepsizlere prim vermemelidir.
İmam-ı Azam Ebû Hanife
Ebû Hanife künyesiyle ve İmâm-ı Âzam sıfatıyla meşhur olan Numan bin Sabit, 700 yılında (h. 80) Kûfe’de doğmuştur. Kaynaklarda nesebi hakkında farklı rivayetler yer almaktadır. Tercih edilen görüşe göre Ebû Hanife’nin dedesi Zuta, babası ise Sabit idi. Hazreti Ömer (v. h. 23/m. 644) zamanında Müslüman olmuş, aslî vatanı Kabil’i terk ederek Kûfe’ye yerleşmiştir. Kendisinin Kabil veya İran asıllı olduğu söylenmektedir. Yine kökeninin Nesa, Tirmiz ve Enbar gibi bazı yerlere dayandığına dair bilgiler de bulunmaktadır.
Zuta, Kûfe’de iken küçük yaşta olan oğlu Sabit’i de yanına alarak Hazreti Ali’yi (v. h. 40/m. 661) ziyarete gittikleri de kaynaklarda belirtilmiştir. Zuta ziyareti sırasında Hazreti Ali’ye un, bal ve su ile yapılan ‘faluzece’ isminde bir tatlı ikram etmiştir. Hazreti Ali de Sabit ve zürriyeti için hayır duada bulunmuştur.
Ebu Hanife’nin dedesi Zuta ile babası Sabit ticaretle meşgul olurdu. Hazreti Ali’nin duasına mazhar olan Sabit, kumaş ticaretinde çok para kazanmıştır. O, oğlu Ebu Hanife’nin en güzel bir şekilde yetişmesini arzu etmekteydi. Bunun neticesi olarak Ebu Hanife küçük yaşta Kur’ân-ı kerimi ezberlemişti.
Hıfzından sonra daha çok babasının manifatura dükkânına giderek işlerinde kendisine yardımcı olurdu. Bu arada ondan ticareti ve ticaretin kurallarını öğrenmiştir.
Bu sırada Kûfe’nin en büyük fakihlerinden biri Ebu Amr eş-Şa’bi (v. 104/722) idi. O sahabiden yüz beş şahısla görüşmüş ve sohbetlerine ermişti. Ebu Hanife’nin babası Sabit ile ülfet ve muhabbeti vardı. Zaman zaman yanlarına vardığında Ebu Hanife’nin üstün zekâ ve meziyetlerine şahit olmuştu. Bir gün kendisine “Seni zeki, ilme kabiliyetli ve hareketli bir genç olarak görüyorum. İlme ve âlimlerin meclisine devam etmeyi ihmal etme” demişti. Ebu Hanife sonradan bu konuşmanın kendisine tesir ettiğini ve böylece ilim tahsiline yöneldiğini nakletmiştir.
Nitekim Şa’bi’nin bu teşvikiyle bir taraftan babasından tevarüs eden kumaş ticaretini devam ettiren Ebu Hanife diğer taraftan hiç aksatmadan ilmî faaliyetlere yönelmiştir. O, ilim yolunda çok sayıda üstattan istifade etmiştir. Bu sayının dört bin olduğunu söyleyenler vardır. Bu âlimler içerisinde Ebû Hanife’nin yetişmesinde en çok katkısı olan Hammad bin Ebi Süleyman’dır. (v. 120/738)
Tahsilinin ilk yıllarında daha çok akaid ve kelam konularına yönelen Ebu Hanife daha sonraki yıllarda ise fıkıh alanına yoğunlaşmıştır. Fıkha yönelmesinden sonra da kelam ve akaide olan ilgisini kesmemiş bu alanla ilgili ictihadlarını ortaya koymaya devam etmiştir. Ebû Hanife’nin hem kelam hem de fıkıh ilmindeki üstünlüğü birçok âlim tarafından belirtilmiştir. İmam-ı Şafii’ye (v. 204/820) göre insanlar kelamda Ebu Hanife’ye muhtaç oldukları gibi fıkıhta da Ebu Hanife’nin çocukları konumundadırlar.
Ebû Hanife, 102/720 yılından itibaren hocası Hammad’ın vefatına kadar, on sekiz yıl boyunca onun ders halkasına devam etmiştir. Hocasının bulunmadığı zamanlarda ona vekâleten ders vermiştir. Hammad vefat ettiğinde kırk yaşında bulunuyordu. Hocasına sağlığında hizmet edip büyük hürmet gösterdiği gibi vefatından sonra kıldığı her farz namazdan sonra anne babasına dua ettiği gibi ona da dua etmiştir. Hürmeti o derecede idi ki, hiçbir zaman ayaklarını hocasının evinin bulunduğu yöne doğru uzattığının görülmediği kaynaklarca ifade edilmektedir.
Hammad’ın dışında Ebu Hanife’nin hocaları arasında Ata bin Rebah (v. 114/732), Muhammed el-Bâkır (v. 114/733) Zeyd bin Ali (v. 122/740) ve Ebu Muhammed Abdullah bin Hasan (v. 145/762) gibi meşhur âlimler zikredilmektedir. Tasavvufta hocasının ise Cafer-i Sadık hazretleri olduğu hatta Ebu Hanife’nin, “Levle’s-senetân le heleke’n-Nu’mân (Son iki yıl olmasa Numan helak olmuştu)” sözünü onun için söylediği rivayet olunmaktadır.
İmam-ı Azam Ebu Hanife’yi tanımaya ve tanıtmaya devam edeceğiz…
TEFEKKÜR
İmamlar şâhıdır Ebu Hanife
İmam oldu bize dinde Hanife
Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil
28.10.2022
Türkiye Gazetesi
Post Views: 27
.
Şemseddin Sivasî ve Ehl-i Sünnet itikadı!
Posted on 21 Ekim 2022
Cuma Divanı köşemdeki son iki yazımdan dolayı okuyucularımdan ve takipçilerimden yoğun tebrik mesajları aldım. Cenab-ı Hak razı olsun. Her birisi bilhassa günümüzdeki bid’at sahiplerini ve bozuk fikirlerini anlattığımız ve onları uyardığımız için teşekkür ettiler. Hatta artık kimin doğru yolda olup olmadığını ve kimi kabul edecekleri konusunda şaşırdıkları beyanında bulundular.
Aslında mayası tertemiz olan Anadolu halkı, bozuk kimseleri derhal fark ediyor veya o kişi hakkında kafasında soru işaretleri oluşuyor. Fakat cevabını bulamadığı hususlar olunca veya sevdiği insanların onları övmesi ve desteklemesi karşısında bocalıyor, acabaları çoğalıyor neticede tesir altında kalabiliyor.
Şunu açıkça ifade edeyim ki, din-i İslam’a ve tarihimize bakışı bozuk kimseleri tanımak çok zor değil. Bunları anlamak için sağlam ölçüleri bilmek yetiyor. Onun içindir ki milletimize ilk olarak örnek alabilecekleri şahsiyetleri unutturdular. Milletin ismen büyük muhabbet duyduğu şahsiyetlerin eserleri unutuldu, hayatı unutuldu, sözleri unutuldu.
Bakınız bunlardan bir tanesi de Şemseddin Sivasî hazretleridir.
Türbesi Sivas’ta bulunan ve geçen mayıs ayında bir kez daha ziyaret ettiğim bu büyük mutasavvıf, âlim ve şair şahsiyet sadece Sivaslıların değil bütün Müslümanların baş tacıdır. Peki, eserleri tanıtılıyor mu? İmam hatiplerde biliniyor mu? Eserleri ilahiyat fakültelerinde gösteriliyor, okutuluyor mu? Elbette hayır.
Zira tanıtılsa bugün ilahiyat fakültelerinde “Prof.” unvanıyla başı havada kibirli bir şekilde dolaşan, yanına yaklaşılamayan İslam’ı 1400 yıl sonra sadece kendisinin anladığı vehmine kapılan birtakım hoca müsveddelerinin foyası meydana çıkacak, kimse onlara itibar etmeyecektir!
1520 yılında Tokat’ın Zile kazasında doğan Şemseddin Sivasî, Horasan’dan Zile’ye göç eden Ebü’l-Berekât Muhammed Efendi’nin oğludur. Adı Ahmed olup esmer olduğundan “Kara Şems” diye de tanınmıştır.
Manzum ve mensur pek çok eseri bulunan Şemseddin Sivasî hazretlerinin çok önemli bir eseri de “Menâkıb-ı İmam-ı Azam” isimli mesnevisidir. Eser, İmam-ı Azam’ın hayatından kesitler sunan biyografik türden bir çalışma mahsulüdür. Ancak eserde bilhassa dinin temel esaslarına da değinilmiş olup şu konular işlenmiştir:
“Esma-i hüsna, rü’yet, nübüvvet, Peygamber Efendimizin faziletleri, miraç, fiillerin yaratılması, kaza ve kader, kabir sorgusu, haşr, ölülerin dirilmesi, amel defterlerinin verilmesi, mizan, sırat köprüsü, cennet ve cehennemin yaratıldığı ve hâlen var olduğu, meleklerin varlığı, evliyanın kerametinin hak olduğu, dört büyük halifenin övgüsü, sadakanın ölülere faydası ve kıyametin büyük alametleri (dabbetü’l-arz’ın çıkışı, İsa aleyhisselam’ın nüzûlü, Güneş’in Batıdan doğması, Yecüc ve Mecüc’ün ortaya çıkışı Yemen’den bir ateşin çıkması gibi” ana başlıklar hâlinde anlatılmıştır.
Böylece Şemseddin Sivasî, öncelikle insanların bozuk itikatlı kimselere kapılmasını önleyecek sağlam ölçüleri, İslam’ın temel kaynaklarını referans alarak delilleriyle ortaya koymuştur.
Bunu yaparken de İslam dininin dört fıkıh mezhebinden birisi olan Hanefî mezhebinin kurucusu ve Sünnî fıkhının en büyük üstadı sayılan İmam-ı Azam Ebû Hanife’yi seçmiştir. İmam-ı âzam, akâid ve kelâma dair görüşleriyle Ehl-i Sünnet akidesinin kurucu şahsiyetidir. Kendi döneminde yoğun olarak devam eden ehl-i bid’at fırka, mezhep ve zümrelerine karşı çetin bir mücadele vermiştir.
Görülüyor ki Şemseddin Sivasî de aynı yolu takip ederek, “Menâkıb-ı İmam-ı Azam” adlı eseriyle İslam’a aykırı bulduğu itikadî anlayışlara, bağlı olduğu mezhebin imamı ve kurucu şahsiyeti üzerinden cevap vermiştir.
Bugün Ehl-i Sünnet kelimesini ağzına almaya korkan hatta neredeyse bölücülük gibi göstermeye çalışan bid’at ehilleri Şemseddin Sivasî’yi nasıl değerlendireceklerdir acaba?..
Yetmiş üç fırka var amma…
Büyük veli Şemseddin Sivasî hazretlerinin Ehl-i Sünneti anlatışına bakalım:
O yolun nâmıdır Sünnet Cemâat
Gerekdür gireler bu yola ümmet
Bu söze muhkem eyle itikâdı
Ki budur din-i İslâm’ın imâdı
Kabul itdük şehâ Sünnet Cemaat
Yolun kim ol imiş râh-ı hidâyet
Şemseddin Sivasî, eserinde kaleme aldığı bunun gibi nice beyitte ümmetin tabi olup girmesi gereken asıl yolun Ehl-i Sünnet olduğunu belirtmiştir. Hicri I. yüzyılın sonunda ortaya çıkmaya başlayan ve IV. yüzyılda teşekkülünü tamamlayan Ehl-i Sünnet, Kur’an’a ve Sünnete uyulması gerektiğini kabul edip aklı nakle tabi kılmakla diğer mezheplere göre isabetli yolu tercih eden ana mezheptir. Ehl-i Sünnet akaidinin oluşmasına tesir eden âlimlerin en önemlisi Ebu Hanife’dir. Ehl-i Sünnet yolunun karşısında ise ehl-i bid’at adıyla tarif edilen zümre yer almaktadır. Bu terimin ortaya çıkışındaki temel nokta, sünnetin terk edilmesidir. Buna göre ehl-i bid’at, aklı esas alıp nasları tevil etmek suretiyle Peygamber Efendimizden sonra sünnete aykırı bazı inanç ve davranışları benimseyen kişi veya zümreler anlamında kullanılmıştır.
Şemseddin Sivasî, şanlı Peygamber Efendimiz Muhammed aleyhisselamın hidayet yolunun rehberi ve ümmetin önderi olduğunu beyan eder. Kişinin dinî inancının sağlam ve doğru olması gerektiğini, aksi hâlde bütün amellerinin reddedileceğini ve boşa gideceğini belirtir. Ümmetin tabi olması gereken yolun adının ise Ehl-i sünnet ve’l-cemaat olduğunu kaydeder. Doğru yoldan ayrılmadan ve bozuk yollara sapmadan İslam dininin inanç esaslarına bağlı kalmak gerektiğini önemle belirtir.
Bu arada o, nice fırkanın doğru yoldan saptığını belirterek Ehl-i Sünnet dairesinin dışında gördüğü zümrelerin bir kısmını ismen sayar. Bu zümrelerin başında Mutezile, Cebriyye, İbâhiyye, Râfiziyye gelmektedir. Bu zümrelerin ortak vasfı, ehl-i bidat tarifine dâhil olmalarıdır.
Büyük veli, batıl inanışa sahip fırkalardan bahsederken özellikle “teberrâ” kelimesini kullanır. Böylece bid’at ehlinden uzak durmayı, onlar ile ilgi ve alakayı kesmeyi hassaten tavsiye eder. Şöyle ki:
Veli sünnet-cemaat yolu yârâ
Bu işlerden kamu eyler teberrâ
Şemseddin Sivasî hazretleri bazı beyitlerinde, Peygamber Efendimizin ümmetin yetmiş üç fırkaya ayrılacağı ve bunlardan yalnızca birinin kurtuluşa ereceğini ve cehenneme girmeyeceğini bildiren hadis-i şerife de işaret etmiştir. O, Allah yoluna girmiş olanlara Ehl-i Sünnet yolunu doğru ve tek adres olarak gösterir. Peygamber Efendimizin tebliğ̆ ettiği İslam dinine yapışan ve kendisini Kur’ân’ın ipine teslim edenlerin kurtuluşa erebileceğini ifade eder. Şöyle ki:
Ki ümmet yetmiş üç fırka olusar
Kamusı dûzaha lâyık geliser
Velî bu cümleden bir fırka ancak
Onlara olmaya dûzahda mülhak
Velî bunlar ki şer’a yapışupdı
Özün Kur’ân ipine ṭapışupdı
Gel imdi sâlikâ Sünnet Cemaat
Yolun elden koma eyle riayet
Günümüzde Ehl-i Sünnet yolunu savunan ve bid’at ehline reddiye yapanları “Sizin Cennetinizde kimseye yer yok” diyerek saldıranlar, Şemseddin Sivasî ve onunla mülakatı sırasında elini öpen Aziz Mahmud Hüdai hazretleri döneminde yaşasalar, hiç şüpheniz olmasın aynı düşünceler içerisinde onlara da hakaret ve iftiralarda bulunarak saldırıya geçerlerdi.
Bid’at ehlini överken onların da adını anıyorlarsa bu suret-i haktan görünmek ve gençleri aldatmaktan başka bir şey değildir.
Evet her zaman belirttiğimiz gibi bid’at ehline kapılmamak için uyanık olunmalı ve Ehl-i Sünnet âlimleri iyi tanınmalıdır!
TEFEKKÜR
Husûsa fitne eyyâmıdır elân
Cehalet galip oldu kaldı meydân
Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil
21.10.2022
Türkiye Gazetesi
Cennet kimin uhdesinde?
Posted on 14 Ekim 2022
Sapla samanı, bid’atle sünneti karıştırmayı marifet bilen bir köşe yazarı, iki hafta kadar önce “Sizin Cennetinizde kimseye yer yok” başlıklı bir yazı kaleme aldı. Bir kısım köşe yazarları derhal sıraya girip “muhteşem yazı” diyerek paylaştı!.. “Kur’ân-ı kerimdeki bir kısım ifadeleri -hâşâ- Allahü teâlâya yakıştıramıyorum, bunları peygamber yazmış olmalı” diyen bir akademisyen de çıktığı TV programında ona alkış tuttu.
“Haz eder elbette baht-ı kara baht-ı karadan” dendiği üzere demek ki bid’at ehli de bidat ehlinden haz alıyor…
Yazının sahibi nedense bir bid’at ehlinin bozuk itikadına dikkat çektiğiniz anda deliye dönüyor. Sanki bütün bid’at ehlinin avukatı kendisi imiş gibi saldırıya geçiyor. Öyle olunca da iftiralar, hakaretler havada uçuşuyor.
“Bizim Cennetimizde kimseye yer yokmuş!” Şunu net bir biçimde ifade edeyim ki Ehl-i sünnet olan birisi böyle bir ifadeyi asla kullanmaz. Kullanırsa Ehl-i sünnetin dışına çıkar. Zira her şey Cenab-ı Hakk’ın hükmü altındadır. Kuvvet ve kudret sahibi yalnız O’dur. Onun mülkünde kafasına göre kim tasarrufta bulunmaya cüret edebilir. Kimi Cennetine ve kimleri Cehenneme koyacağını yine Cenab-ı Hakk bildirmiştir. Kula düşen, O’nun emirlerine göre hareket etmektir. Öyleyse bu sözü kim nerede yazdı veya konuştu delillendir bakalım!
“Efendim kimseyi beğenmiyorsunuz, herkese bir kulp takıyorsunuz, ben bunun için söyledim” diyorsan daha büyük bir iftiranın içindesin.
Soruyorum. İlk insan ve ilk Peygamber Âdem aleyhisselamdan bugüne, iman ehli nerede olacak? Peygamber efendimizin Eshabı, Tabiin ve Tebe-i tabiin denilen övülmüş insanlar, Karahanlı, Gazneli, Selçuklu, Osmanlı devirlerinde yaşayan temiz itikatlı müminler, Asya, Afrika ve Anadolu’da hüküm süren daha nice devlet ve beylikler döneminin şanlı mücahidleri nereye gidecek? Elbette onların dönemlerinde de bid’at ehilleri vardı. Elbette onlara da cevaplar yazılıyordu. Ancak devletlerimizin kahir ekseriyeti Ehl-i sünnet olduğu için bu bid’at sahipleri asla neşvünema bulamadılar.
Tanzimat’tan itibaren Osmanlı idaresine hâkim olan mason siyaset ve din adamlarının tesiri ile bid’at sahipleri İslam âlemini sarmaya başladı.
“Neme lazım” dersen elindeki yüce devletten olursun ve olduk da. O bid’at ehillerinin tesiri ile II. Abdülhamid Han’a kan kusturanlar şimdi baş tacı olarak anılıyorlar. İşte böyle afyon yutmuş gibi uyuturlar adamı…
Tekrar ediyorum. Şunu iyi biliniz ki; Cenneti garanti gören ve Cenneti sadece kendinin bilen ancak bid’at sahipleridir. Bid’at ehlinin hastalığını, Ehl-i sünnetin temiz müntesiplerine atarak kendinizi ve savunduğunuz bozuk fikirli kişileri aklayamazsınız.
FETÖ lideri, bağlılarını ve destekçilerini, “Cennetliksiniz” diyerek avlarken siz nerede idiniz? Yanından ayrılanları şefkat tokadı ile tehdit ederken kulağınızda gaflet pamuğu mu vardı? Hıristiyanları, Musevileri ve hatta Zerdüştleri de Cennete doldururken siz hangi âlemlerde geziniyordunuz? Daha sonra ona olan övgü dolu ifadelerinizi sildirmek için ne gayretler çektiniz!..
Öte yandan güya tezinizi güçlendirmek adına Cennet, melekler ve pak itikatlı müminler için anlattığınız fıkraya inanan, gülen veya dalgaya alan insanlar için ne söylenir acaba? “Senedi batıl olur batıl olan davanın” denildiği üzere konuştukça batıyorsunuz. Bari susmayı bilin!
Hakaret edince haklı mı oluyorsunuz?
Aynı yazarı mehaz alarak, “Âlimin âlemine girmek için destur lazım” diyen, aynı gazetenin bir başka köşe yazarı da Yusuf el-Karadavi’nin tenkit edilmesine fena içerlemiş. Karadavi’ye, “Ehl-i sünnetin belki yaşayan en büyük referansı olan bir âlimi” diyerek övgüler düzerken bizim iki haftaki önceki yazımız dolayısıyla hakaretleri peş peşe sıralamış. Bu tipler nedense tenkit ettiğimiz noktalara hiç değinmiyorlar. Sadece saldırı peşindeler. Muhatabına saldırınca ve hakaret edince haklı mı oluyorlar, anlamak zor!..
Şimdi şu ifadelerine bakınız: “Yusuf el-Karadavi’nin vefatı üzerine hakkında yazılanlara, söylenenlere bakıldığında bu tür yargılayıcı değerlendirmelere de şahit olduk. Başka herkes bir yana da onun Ehl-i sünnete bağlılığını eleştirenler en tuhaflarıydı. Ehl-i sünnetin belki yaşayan en büyük referansı olan bir âlimi Ehl-i sünnet adına yargılamaya kalkışmaya atfedilecek sözü bulamıyorum. Cahillik, Ehl-i sünnet bezirgânlığı, tereciye tere satmak, haricilik, ukalalık, zavallılık veya hepsi. Hani Ehl-i sünnet Karadavi değilse kim olabilir? Veya bunların kafasında hiçbir kitapta yeri olmayan bu Ehl-i sünnet vehmi ne?… Geçtiğimiz günlerde arkadaşımız İsmail Kılıçarslan bu anlayışı ‘Sizin Cennetinizde kimseye yer yok’ başlığı altında çok isabetli bir biçimde teşhir etti” diyerek göndermede bulunan yazarın (Yasin Aktay) yazısı aynı bu minval üzere devam ediyor…
Bakınız Karadavi’ye hiçbir hakareti içermeden sadece fikirlerine yönelttiğimiz tenkitler dolayısıyla bizi ve bizim gibi fikir beyan edenleri cahillik, bezirgânlık, tere satıcılığı, haricilik, ukalalık, zavallılık ve belki daha sayamadığı nice hakaretler ile tanımlıyor. Karadavi’yi ve fikirlerini 1978 yılından beri takip eden bir akademisyene söylenen şu ifadeleri hakkıyla değerlendirebilmek için, benim ve yazarın yazısını karşılaştırınız. Karadavi’nin Ehl-i Sünnete uygun düşmediğini belirttiğim bir tane sözüme cevabı var mı görün!
Dolayısıyla isim vermeden şahsıma hakaretlerle dolu yazısını, muhatap alıp cevap verebileceğim bir nokta bulamadım. Bu fikir fukaraları mı gazete köşelerinde ve TV’lerde gençliği aydınlatacak, hakkı hakikati kime ve neye göre gösterecek anlayamadım?..
Elbette yazarın yaptığı hakaretler kendisinin yapısını, şahsiyetini ve tıynetini gösterir. Ona değinmeyeceğim. Fakat öyle anlaşılıyor ki yazımda, Karadavi ile ilgili belirttiğim Ehl-i sünnete uygun düşmeyen hususlar sayın yazara az gelmiş demek ki. Öyleyse bunu genişletelim ve “Hani Ehl-i Sünnet Karadavi değilse kim olabilir?” diyen yazara soralım bakalım. Bu şekilde nasıl Ehl-i sünnet olunuyor?
Rehberi İngiliz ajanları ve masonlar!
İki hafta kadar önce “Karadavi’yi tanımak” başlığı ile yazdığım yazıda onun mezhepsiz oluşunu bizzat kendi ifadesiyle eserinde belirttiğini yazmıştım. Nitekim bunu kendisi şöyle naklediyor:
“Her ne kadar Ebu Hanife’nin mezhebi üzerinde formal bir fıkıh çalışması yapmış olsam da Allah’ın bana bahşettiği nimetlerinden birisi de sırf bir âlimin sözünü taklit etme onu savunma ve onu metod edinme esaretinden kurtarmasıdır.” (Bkz. Kardavi, Çağdaş Meselelere Fetvalar 3, trc. V. İnce, İstanbul, s.19)
Ehl-i Sünnet Müslümanları esaret altında adamlar olarak değerlendiren ve mezhepsizliği Allah’ın bir nimeti olarak algılayan kişi Ehl-i sünnet olmayacak da kim olacak öyle mi?
Peki Karadavi’nin metodu nedir ona bakalım:
“Metodum selef âlimlerinin görüşlerini Kur’ân ve sünnet ölçülerine vurarak onlardan bu iki esas kaynağa uyanları tercih etmemdir.” (aynı eser, s.19)
Böylece Selefi olduğunu ortaya koyan Karadavi aslında kimin ekolündedir? İşte asıl nokta burayı anlamaktır. O, bir taraftan Kur’ân ve sünnet diyerek Müslümanların bir mezhebe bağlılıklarını çözmek isterken diğer taraftan büyük âlim ve allâme diye övdüğü mezhepsizleri kaynak almakta ve sık sık mehaz göstermektedir. Bunlar arasında mezhepsizlerin başı İbni Teymiye ile talebesi İbni Kayyım, Zahiriyye mezhebinden İbni Hazm ve yine mezhepsiz Efgani, Abduh, Reşid Rıza başta gelmektedir. (aynı eser, s.41-50)
Nitekim Mason Cemaleddin Afgani’yi “İslami diriliş ve yenilik ekolünün sahibi” diye övmektedir. (aynı eser, s.156) Oysa İngilizlerin menfaatine çalışan bu kişi, gezdiği her ülkede II. Abdülhamid Han’a karşı kin ve nefret tohumları ekerek Osmanlı Devleti’ne en büyük zararı vermiştir. Efgani’nin talebesi Mason Abduh’u ise “üstadımız” diyerek lanse etmektedir. (aynı eser, s.171)
Bunların çömezi Reşid Rıza da Karadavi’nin üstatlarından biridir. İşte onun şahsında mezhepsizliğin aldatıcı adı olan Selefîliği bakınız nasıl aklamaktadır:
“Reşid Rıza, Şeyhülislam İbni Teymiye ve öğrencilerinin temsil ettikleri büyük selefî yenilenme ekolüne ait eserleri inceleme imkânını bulmuş bu vesileyle selefî kültürün akıllara durgunluk veren hayranlık uyandıran dünyasına adım atmıştır.” (aynı eser, s. 156)
Neticede İmam-ı Azam, İmam-ı Şafii gibi Ehl-i sünnet imamlarına bağlı olmayı esaret diye nitelendiren Karadavi, İngiliz uşağı mason din adamlarının piyonu ve esiri olmaktan kurtulamamıştır…
“Kasabamız âlimlerine muhalefet ettiğimde ikinci sınıfta öğrenciydim” (aynı eser, s.20) diyen Karadavi’nin, rehber olarak mason din adamlarını seçip allâme ve üstad olarak onları tanıyınca varacağı nokta ve vereceği fetvalar bellidir. Nitekim çorap üzerine mesh etmenin caizliğinden tutun zekâtı dinî neşriyatlara vermeye kadar verdiği fetvaları burada yazmaya kalksam sütunlar yetmez. Ben de bu bid’at ehillerini Ehl-i sünnet gösterme gayreti içinde olanların, Ehl-i sünnetten maksatlarının ne olduğunu merak ediyorum!
“Bugün insan aldatan yarın utanasıdır…”
TEFEKKÜR
Velî Sünnet Cemaat yolu yârâ
Bid’at ehlinden eyler teberrâ
(Ehl-i sünnet yolunda olanlar
Bid’at ehlinden uzak dururlar)
Reddiyenin önemi!
Posted on 8 Ekim 2022
Günümüzde bid’at sahiplerini deşifre etmek ve bozuk fikirlerini belirterek insanların dikkatini çekmek ne hazindir ki bazılarının hiç hoşuna gitmiyor. “Tek doğru siz misiniz?” diyerek derhâl itiraza ve hatta akılalmaz hakarete başlıyorlar…
Yine, sanki dinde yapılan bid’atlerle mücadele bugün ortaya çıkmış gibi bir hava meydana getiriyorlar. Bunların başında da yıllarca o kişilerin kitapları ile fikir dünyası şekillenen insanlar geliyor. Zira övdüğü, beğendiği ve fikirleri ile beslendiği insanların bozuk bir itikada sahip olduklarını düşünemiyor veya kabul etmek istemiyorlar.
Şunu net ifade edelim ki, “tek doğru biziz” diye bir iddiamız hiç olmadı ve olamaz da. Biz 1400 yıldır İslam’ı Ehl-i Sünnet akidesi içerisinde anlatan ve nakleden âlimlerin izini takip ediyor ve onları referans alıyoruz. Kim bunlar diye soranlara da, binlerce âlim ve veliyi örnek olarak gösterebilirim. Hangisine uysa doğru Ehl-i Sünnet itikadına sahip olur. Hiç kimse de bugüne kadar benim ifadelerimin Ehl-i Sünnete uymadığı hakkında bir iddiada bulunmadı. Hata ile söyledimse ondan da rücu etmeyi bilirim.
Ancak kargadan başka kuş, bid’at ehlinden gayrı âlim tanımayanlar bozuk itikatlarına misal olarak binlerce Ehl-i Sünnet âliminden bir kişi dahi gösterememektedir.
Bunlardan biri ile yaptığım münazarada, “Siz Ehl-i Sünnet misiniz?” diye sormuştum. “Evet” dedi. “Peki, hocanızın şu görüşünü paylaşan bir âlim söyleyiniz” dedim, sustu kaldı. “1400 senedir hiçbir Ehl-i Sünnet âlimi söylemedi de sadece senin hocan mı bildi” dedim. Cevabı yine sükût oldu.
İkincisi ise bid’atle mücadele bugün yapılmıyor. Küfür ve nifak ehli her zaman vardı ve kıyamete kadar da var olacaktır.
Hanefi mezhebinin önderi İmam-ı Azam hazretlerinin “Fıkh-ı Ekber” dışında bütün eserleri neredeyse bidat ehline yaptığı reddiye üzerinedir. Mutezile, Müşebbihe, Kaderiyye, Cebriyye, Mürcie ve Şîa’nın farklı yollara saparak birer itikadî mezhep olarak teşekkül etmeye başladığı bir dönemde yetişen İmam-ı Azam hazretleri, Ehl-i Sünnet akidesi üzere onlara cevaplar vermiştir. Onun bu bozuk mezhep sahipleri ile münazaraları ve onlara verdiği cevaplar meşhurdur. Kendisi doğru itikadî ilkeleri ortaya koymuş ve bunları Kur’ân-ı kerim ve hadis-i şeriflerle delillendirmiştir.
Keza yine büyük âlim İmam-ı Gazali hazretleri Ehl-i Sünnetin dışına taşan “İslam filozofları”na cevaplar vermiş ve Müslümanları bunların bozuk itikatlarına karşı ikaz etmiştir. İmam-ı Rabbani hazretleri de devrindeki bid’at ehli ile kıyasıya mücadele ederken bid’at sahiplerini aslandan daha tehlikeli olarak nitelendirmiştir. Zira aslan kişinin canına, bid’at ehli ise imanına kasteder. Dolayısıyla bütün Ehl-i Sünnet büyükleri zamanındaki bozuk itikat ehline reddiyeler yapmışlar ve nerelerde hata ettiklerini yazmışlardır… Misal olarak İbni Teymiye’ye reddiye olarak yazılan eserleri yazsam bu satırlara sığmaz.
Bu durumda siz mezhepsizliğin neden yaygınlaştırılmak istendiğini, İmam-ı Gazali ve İmam-ı Rabbani hazretlerine karşı düşmanlığın temellerini buradan anlayınız. Sinsi bir manevra ile arada onları da mezhepsizlerle ve bidat ehli ile birlikte anarak güya hepsine bağlı olduğunu söyleyen şarlatanlara karşı da uyanık olunuz.
Mason din adamlarının kuklaları!
Gençlerimiz bu durumun son iki asırdır devam eden bir proje olduğunu anlayabilseler meseleyi kolaylıkla çözeceklerdir.
İngilizler İslam’ın hamisi yüce Osmanlı Devleti’ni bölmek, parçalamak ve nihayet yıkmak için hangi usullerle çalıştılar? Bilhassa bu konuda dini nasıl kullandılar? Vehhabiliği nasıl ortaya çıkardılar ve nasıl destekleyip güçlendirdiler? Ehl-i Sünnet İslam dünyasında da bazılarını parlatarak bilhassa II. Abdülhamid Han döneminde padişahına nasıl asi bir hâle getirdiler, iyi bilmek gerek!
Cumhuriyet döneminde ise tarih kitaplarımıza nasıl etki ettiler? İnönü gitmeden önce Ankara İlahiyat Fakültesi’ni hangi maksatla kurdurdu, nasıl bir müfredat oluşturdu ve bunun tesirleri neler oldu, araştırmak gerek.
Bütün bunlar yürütülürken bize ise padişahların içkisini, evliliğini, Abdülhamid Han “Ulu Hakan mı, Kızıl Sultan mı?” tartışması ile yıllar geçirttirdiler.
II. Abdülhamid Han’ı öven insanlar bile, onun en büyük hasmı mason Efgani, Abduh, Reşid Rıza ve bunların çömezlerinin fikir dünyasının tesiri altında kaldığını anlayamadı. Bunu duyduğu anda ise geri dönülemez bir yola varmış bulunuyordu. Artık mazereti de hazırdı: “II. Abdülhamid Han’ın hataları olamaz mıydı? O da hataya düşemez miydi? Ne vardı bunda?!.”
Anlaşılıyor ki birileri Müslüman mahallesinde tezgâhını tam kurmuş, malını (fikriyatını) iyi pazarlamış ve Britanya’ya çekilmiş purosunu tüttürüyor. Nitekim Osmanlıya husumet duyan Rum’a ve Yunanlıya dost ABD’ye köle oluyor. Mezhepleri tanımayan, kafasına göre fetvalar uyduran mason din adamlarının oyuncağı ve bid’at sahiplerinin kuzucuğu olup Ehl-i Sünnetten taşra çıkıyor.
Bardak dolu ise ona ilave su koymanız imkânsız olur. Bu itibarla önce onu boşaltmak gerekir. Türk milletini de inancından, tarihinden, edebinden, ahlakından uzaklaştırabilmek için önce kökleri ile bağlarını kestiler. Böylece tarihî, edebî ve dinî hafızasını resetlediler. Ardından bardağı boşaltıp tekrar doldurmak gibi yeni fikirlerle donattılar. Parlak cümlelerle cüceleri kahraman, gençlerimizi de onların peşine kuyruk yaptılar.
İşte Tanzimat’tan beri İngiliz aklıyla hareket eden nice din ve siyaset adamları Osmanlı Devleti’nin gerileme ve sonrasında yıkılmasını İslam’a veya dindeki geleneksel İslam (Ehl-i Sünnet akidesi) anlayışına bağladı. İslam’da reform yapacağız diyerek kolları sıvadılar. “Hurafeleri atacağız, sonradan dine katılan düşünceleri yok edeceğiz, İslam’ı Asr-ı saadet dönemine döndüreceğiz” gibi parlak ifadeler elbette toplumda da karşılığını buluyordu.
İhanet çemberini kır!
Ehl-i Sünnet itikadını ve birtakım bid’at ehlini kaleme aldığım “Mızraklı Hakikat” kitabımın ön sözünü yazarken okurlara şöyle seslenmiştim:
“Sevdiği bir kimsenin hatasını belirttiğimizde, hiç düşünmeden, araştırmadan İslami ölçü ve prensiplere vurmadan, ‘hadi canım sen de’, diyecek olanlar bu kitabı okumasınlar!
Sorgulama nedir bilmeyenler bu kitabı okumasınlar!
Putları olanlar da bu kitabı okumasınlar!
Sevdiği adamı hatasız bilenler ona sanki vahiy geldiğini düşünenler de okumasınlar!
Zira bunlar her an mankurt olmaya, kullanılmaya namzet adamlardır.
Gerçeklerin üstünün kapatılması için son iki asırdır bu ülkede çok kahramanlar çıkarıldı. Hatasız kahramanlar(!), Peygamber yerine geçen hocalar(!) ve Peygamber efendimizi -hâşâ- postacı gibi gören düzenbazlar bu millete yutturuldu. Bu millet sahte kahramanlardan çok çekti. Onlar her yerde yaldızlı ifadelerle övüldüler! Toz kondurulmadılar.
Bu ülkede peygamberler tartışmaya açıldı, fakat onlara dokunulamadı!
Bu itibarla millet, üzerinde oynanan oyunları bir türlü sezemedi. Oysa hatasıyla sevabıyla normal olarak değerlendirebilseydi belki nice hatalar tekrar tekrar işlenmeyecekti.
Kaldı ki bu hata insanı dinden, imandan vatandan edecekse, yine mi susmak lazımdı?
İşte bu noktada sevdiklerinin hatalarının söylenmesine tahammül edemeyenler her zaman uşak kalmaya namzettirler.
Elinizdeki eser, bu yönüyle bir uyarı kitabıdır.
Batılıların son iki asırda İslam dünyası üzerindeki büyük oyunlarına, projelerine dikkat çekmektedir.
Müslümanların bu hile ve tuzaklara kolaylıkla nasıl düştüklerini göstermesi yanında vahim sonuçlarını işaret etmektedir.
Teberri olmadan tevelli olmaz. İslam düşmanlarından uzaklaşmadıkça Hakk’a hakikate kavuşulamaz.”
Dünyanın en yüce ve kudretli devletlerini kurmuş ve asırlarca bu üstünlüğünü devam ettirmiş bulunan Türk milletinin asil evlatları artık üzerine oynanan oyunları görmeli hakikatler ile yüzleşmelidir. Aksi hâlde yerli devşirilmişlerin zehirli fikirlerinden kurtulamayacak, etrafında örülü ihanet çemberinden dışarı çıkamayacaktır.
Öyleyse ey millet! 38 derecelik ateşe maruz kalmış gibi değil, elektrik cereyanına kapılmış gibi titre ve özüne dön!.. Abdülkerim Satuk Buğra Han’dan II. Abdülhamid Han’a kadar tarihini, ecdadını ve onların şanlı Peygamber efendimize, O’nun temiz âline ve Eshabına ve onların yolunda giden Ehl-i Sünnet büyüklerine bağlılığını, nihayet bid’at sahiplerine karşı tutumunu öğrendiğinde her şeyi anlayacaksın!
Vakit geç olmasın!
TEFEKKÜR
Mezhepsizin sözün koyma kulağa
Layık değil hem-dem olmak kelâğa
Lâ edri
(Bidat ehlinin sözüne kulak verme.
Yaban kargası ile arkadaşlık uygun değildir.)
Karadavi’yi tanımak!
Posted on 30 Eylül 2022
Dünya Müslüman Âlimler Birliği’nin kurucu başkanı Yusuf el-Karadavi 96 yaşında vefat etti. Ülkemizde siyasi ve entelektüel çevreler sosyal medyada büyük bir üzüntü ile rahmet okuma yarışına girişti. Sadece rahmet okumakla kalmadılar tabii. Bilhassa parlak ve yaldızlı ifadelerle kendisini övgü yarışına da girdiler.
“Ömrünü İslam’a hizmetle geçiren âlim”; “İslam âleminin öncü ve önder âlimlerinden”; “Çağımızın büyük âlimlerinden”; “Yazdığı kitaplarla günümüz Müslümanlarını aydınlatan”; “Asrın büyük âlimlerinden”; “Çağımızın büyük ilim, davet, tebliğ ve dava adamı” vb. tabirleri ile göklere çıkardılar.
Günümüzde sevilen bazı şahsiyetlerin bu ifadeleri onların takipçileri tarafından elbette olumlu bir şekilde değerlendirilecek, Karadavi ve eserlerine karşı müspet bir bakış meydana getirecektir. Bu durum eserlerinin okunmasına fikirlerinin dimağlarda daha fazla yer edinmesine yardımcı olacaktır. Zaten pek çok eseri özellikle bidat ehli şahıslar tarafından günümüz Türkçesine çevrilmiş bulunmaktadır…
Peki, Karadavi nasıl bir fikir yapısına sahiptir? Kısa bir biyografisinden sonra bu konuya değinelim…
Karadavi, 9 Eylül 1926’da Mısır’ın Siff Turab şehrinde doğdu. Önce el-Ezher’in lise kısmını ardından Usûl-i Din Fakültesini bitirdi. 1958 yılında Yüksek Arap Dili Araştırmaları Enstitüsü’nden dil ve edebiyat konusunda lisansını tamamladı. Usûl-i Din Fakültesi, Kur’ân ve Sünnet İlimleri Bölümünde master yapan Karadavi, doktorasını da 1973 yılında, “Zekât ve zekâtın toplumsal sorunların çözümündeki yeri” konulu tezi ile verdi. önce Ezher’de görev yapan Karadavi ardından Katar’daki Eğitim ve İslami İlimler (Külliyyetü’ş-şeri’a) fakültelerinin kurulmasını üstlendi. Karadavi burada İslamî İlimler Fakültesi’nin dekanı, Sünen ve Siret Araştırmaları Merkezi’nin de müdürü oldu. Bu durum İslam ülkelerinde bir anda parlamasına ve adının duyulmasına yol açtı.
Pek çok eser yazan Karadavi Batılıların büyük iltifatına da mazhar olmuştur. Nitekim Kasım 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD’den Foreign Policy ve İngiltere’den Prospect dergilerinin internet üzerinden okuyucu anketleri ile oluşturduğu “Dünyanın ilk yüz entelektüeli” listesinde yer almıştır…
Vehhabi usulüne göre!
Bizim İmam Hatip Lisesi yıllarımızda (1974-78) Karadavi’nin fikirleri İslam dünyasını sarmaya başlamıştı. Bugünkü gibi parlak nutuklarla kendisini “büyük İslam âlimi” olarak lanse ederlerdi. O zaman kitapları çevrilmediği için okuma imkânımız yoktu. Fakat anlatılanlardan Karadavi’nin fikrî yapısını anlamak mümkündü. Karadavi “mezhepler üstü” bir konuma getiriliyor ve “ictihad derecesinde bir âlim” olarak lanse ediliyordu. Zaten onu tavsiye eden hocalar bizlere de aynı metotla hitap ediyor, “Siz artık bir İmam-ı azamsınız, kendiniz ictihad edecek noktaya geleceksiniz” diyorlardı!..
Böylece mezhep imamları gözümüzde küçüldüğü gibi bir mezhebe bağlı olmanın da gerekmediği gençler arasında yaygın olarak yerleşiyordu. Bilindiği üzere bu fikirler daha da sivrilecek ve “İslam’da reform” akımı yerini önce sahabileri sonra Peygamber Efendimizi ve günümüzde de Kur’ân-ı kerimi hedef alacak noktaya varacaktır.
Evet, Karadavi mezheplere vuruyordu. Nitekim Türkçeye de çevrilen “El-Halal-vel-Haram” adlı kitabında bu fikirleri neşvünema bulacaktır.
Öncelikle şunu belirteyim ki bu kitap tam bir Vehhâbi usulü ile te’lif edilmiştir. Hangi mezhebe göre yazdığı belli değildir!.. Kitapta Hanefî mezhebinde hüküm şöyledir, Şafiî mezhebinde böyledir gibi ifadelere yer verilmemiştir. Kendisi de kitabının başında bunu açıkça deklare etmektedir. Şöyle ki:
O eserinde “Global bir köy hâline gelen, çok küçülmüş olan bir dünyada artık mezheplerle bir yere varamayız. Mezhep taassubunu bırakacağız”
Karadavi böylece, mezheplerin kıymeti yoktur, bir mezhebe bağımlı kalmak, herhangi bir mezhebin mukallidi olmak mezhep taassubudur, diyerek yıkım hareketini başlatmıştır.
Karadavi bu konuda gençlerin zihnini ifsat eden pek çok argüman kullanır. Nitekim mezhepler için diline pelesenk ettiği “taassup” sözcüğünü sık sık kullanırken şöyle bir soru sorar: “İslam’a yeni giren bir Müslümana mezhepler konusunu nasıl anlatabiliriz, hangi mezhebi anlatmamız gerekir, tek bir mezhebi anlatmamız İslam’ın kuşatıcılığını o kimseden mahrum etmek olmaz mı?” (Fî fıkhi’l-ekalliyâti’l-müslime hayatü’l-müslimîn vasata’l-mücteme‘âti’l-uhrâ, s. 57.)
Böylece o, mezheplerin günümüzde birçok sıkıntıya sebep olacağını belirterek bağlayıcılığını yıkmak ister. Mezheplerdeki ayrılığın rahmet olduğunu ve Müslümanların dört mezhebe girmekte hür olduklarını unutmuş görünür. Zira dört mezhepten birine girmekte icma vardır. Zaten onların da maksadı Ehl-i Sünnetin bu prensibini yıkmak diğer bütün mezhepleri de hak kabul etmek ve hatta kendileri de bir mezhep imamı gibi içtihatta bulunmaktır.
Karadavi, “Bizim temel mehazlarımız Kur’ân ve sünnettir” diyerek gençleri avlamanın yolunu da bulmuştur. Öyle ya Kur’ân-ı kerim ve hadislerin olduğu yerde âlimlerin sözü mü olurdu? Bugün de mezhepsizlerin çok kullandığı bu ifade, bilhassa gençlerin itikadını sarsmada ve mezhepsizlik girdabına düşürmede başrol oynamaktadır. Sanki mezhep imamlarımız âyet ve hadisleri bilmiyor, sanki hiç görmediler ve sanki onlara sırt çevirdiler gibi bir hava estiriliyor.
Karadavi zihinlere ve nefislere hoş gelecek argümanlarına şöyle devam ediyor:
“Kur’an ve sünnet aslında bu dini kolaylaştırdığı hâlde fıkıh zorlaştırmıştır. Fuzûli, gereksiz birtakım hassasiyetlerle birtakım yükler getirmiştir. Şimdi bu yükleri atıp bu fıkhı, bu dini kolaylaştırmamız lazım.”
Görüldüğü üzere Karadavi, dinin fıkıh kısmına vurarak günümüzde “Dinlerarası Diyalog” projesi ile iyice mesafe katetmiş bulunan İslam’ın içini boşaltmanın yollarını çoktan döşemeye başlamış bulunuyordu. Fıkıh insanlara gereksiz yükler getirmiş ve bu yükleri boşaltmak gerekirmiş. Peki, nedir bu yükler? Onlar artık Karadavi ve onun yetiştirmelerinin insafındadır!..
Mezhepsizliğin getireceği nokta!
Nitekim mezheplerin yerine neyi yerleştireceğini de eserinde açıkça vurgulamaktadır: “İslam’ın kolaylaştırılmış hükümleri nerede varsa onu alacağız.” Artık mezhep seçimi diye bir şey yoktur. Hangi mezhebin hükmü kolayına gelirse onu kullanabilecektir. Dolayısıyla Karadavi hükümlerinde çoğu kez dört fıkhi mezhebin dışına da çıkarak Şia âlimlerinin veya Zahirilerin görüşlerini kabul etmiştir (Bkz Fıkhu’z-zekat, I, 430,457).
Bir konuda bir mezhebin, bir görüşünü kabul eden Karadavi, aynı mezhebin diğer bir konuda verdiği hükmü kabul etmeyebilmektedir. O, bunların hemen hepsinde de kolaylık prensibini göz önünde bulundurmuştur. (Bkz. el-İctihad, s. 115.)
Karadavi’nin İslam fıkhı metodolojisine uygun olmayan bu düşünce yapısı ve kendi görüşleri ile fetvalar vermesi, onu kısa sürede Ehl-i sünnet âlimleri arasında tartışmalı konuma getirecektir.
Karadavi’nin gençleri mezhepsizliğe götürmede “zekice” kullandığı ibarelerden biri de “Taklit aklın çalışmasını durdurur” demesidir. Hâlbuki asıl olarak şeytanı, hevayı ve sapık mezhepsiz kişileri taklit etmek insanın aklını durdurur. Mezhepsizliğin bir diğer zararı ise insanı doğru yoldan çıkarır hatta nefsine kul eder.
Nitekim aklını kullananlar, sadece Kur’ân ve hadis diyenlerin kendi düşüncesiyle hareket ettiklerinde Kur’ân-ı kerim ve hadis-i şeriflere sık sık ters düştüklerini ibretle göreceklerdir. Nakil ve Ehl-i sünnet caddesinden ayrılanın aklı nasıl durur, Karadavi fetvalarında göstermiştir. Yalnızca İslam ülkelerinde değil, dünya medyasında geniş yer bulan iki fetva örneğine dikkat kesilelim:
“Üniversiteye alınmayan başörtülü kızlar başlarını açabilirler.”(!) Onun bu fetvasını ülkemizde de hem FETÖ elebaşının (28 Şubat sürecinde) hem de eski DİB Başkanımız Mehmet Görmez’in (2001 yılında yazdığı bir makalesinde) kullanmış olması düşündürücüdür.
Diğeri ise pek çok âlimle birlikte altına imza attığı bir fetva örneğidir: “ABD’deki Müslüman askerler, ABD’ye duyulan hürmet ve saygının yeniden tesis edilebilmesi için Afganistan gibi Müslüman ülkelere karşı savaşabilirler.” Bu hizmetinin karşılığını muhtemelen Batılıların da desteğini almak suretiyle Dünya Müslüman Âlimleri Birliğini kurmak ve başına geçmekle aldı. Uzun yıllar (2004-2018) bu birliğin başkanlığında bulunan Karadavi, fetvadaki görüşünden ancak dokuz sene sonra rücu edecektir. Batının ona karşı muhabbetinin izlerini buradan da anlamalıdır.
İşte mezhep tanımazlığın varacağı son nokta dinsizliğe köprü olmaktan başka bir şey değildir… Birisine rahmet okuyup eserlerini gençlere tavsiye edenler, şayet maksatlı değillerse o kişiyi “büyük âlim” diye övmeden önce küçük bir araştırma yapsalar yerinde olur. Yoksa bilmeden de olsa o köprüyü genişletmeye yaramaktan başka bir şey yapmayacaklardır…
TEFEKKÜR
Akâiddür çün İslâm’ın esâsı
Bu muhkem olmazsa olmaz bekâsı
.
Yâ resûl-ı müctebâ – II. Selim Han
Posted on 24 Eylül 2022
Yâ resûl-ı müctebâ eyle şefaatle rehâ
Abd-i âciz bir günehkâram gönülde yok sivâ
Eylemiş Allah bu tahtı nasîb ümmetine
Ben günehkâra değil lâyık bu ihsân u atâ
Âcizem pür-asem ü zenb ü pür-ma âsidir kulun
Merhamet kılmazsan ey şâh-ı rusûl hâlim fenâ
Lutf ü ihsânından ümmîd kesmezem kim şefkatün
Bu Selimî elbet eyler mevsûl-ı râh-ı Hüdâ
(Ya resulallah bana şefaat eyle. Aciz ve günahkâr bir kulum.
Gönlümde başka şeylerin muhabbeti yoktur.
Cenab-ı Hakk hiç layık olmadığım halde saltanatı bu günahkâr kuluna ihsan eyledi.
Oysa ben hatalı, kusurlu baştan başa âsi günahkâr bir kulum.
Ey resullar şahı sen merhamet kılmazsan hâlim fenadır.
Senin lütf u ihsanından hiçbir zaman ümidimi kesmem.
Selimî’yi ( II. Selim Han) Hüda’nın yoluna kavuşturacak olan senin şefkatin olacaktır).
Kaynak: Kayı V Kudret ve Azamet Yılları s. 73
.
İşgalci kimdi ve kimden kurtardı?
Posted on 23 Eylül 2022
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, 9 Eylül’de İzmir’in kurtuluşu vesilesiyle düzenlediği bir program sırasında yaptığı konuşma ile yıllardır tartışılan bir meseleyi yeniden gündeme taşıdı…
Konuşmasında isim vermiyordu. Ancak tarihten bugüne mesaj verdiği açıktı. Söylediği ifadeler de tarihî açıdan yenilir yutulur cinsten değildi. Dolayısıyla bir anda tartışmalar alevlendi.
Önce Tunç Soyer’in söylediklerini hatırlamakta fayda var:
“Yüz yıl önce bu toprakları yönetenler gaflet, dalalet ve hatta hıyanet içerisinde idi. Gençleri, kadınları ve hatta çocukları düşünmediler. Saraylarındaki saltanatı korumak için bütün bir milleti ateşe attılar. İnsanlık onurumuzu ve yaşam hakkımızı ayaklar altına aldılar ve teslim oldular. Emperyalist ülkelerin askerleri de şehri işgal etti…”
Tunç Soyer’in bu sözleri ile kimi kastettiği açıktı. Başta Vahideddin Han olmak üzere geriye doğru Osmanlı padişahlarına atıf yapıyordu.
Oysa bu sözlerin muhatabı onlar olamazdı. Zira onun söylediği dönemde Osmanlı Devleti darbe ile Sultan II. Abdülhamid’i deviren İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin idaresindeydi. Bu sırada Sultan Mehmed Reşad’ın ismen hükümdar olduğu hususunda kimsenin şüphesi yoktur.
Devletimizi I. Cihan Harbi’ne gözü kara bir şekilde onlar atmışlardı. Milyonlarca Müslüman halkın şerefi, izzeti onlar sebebiyle payimal olmuştu. Mondros Mütarekesi ile emperyalistlere onlar teslim olmuşlar ve vatanımızın işgaline onlar imza atmışlardı. Ardından da ülkemizi terk edip kaçmak zilletini yaşadılar.
Vahideddin Han’ın Soyer’in söyledikleri ile zerre kadar ilgisi yoktur. O bitirilmiş, mahvedilmiş ve düşmanlarının insafına terk edilmiş vatan parçasını kurtarabilmek için ateşten gömleği gözünü kırpmadan giymiş ve ne yapabileceğinin derdine düşmüştür.
Zira Kurtuluş Savaşı, I. Cihan Harbi’nin devamı olarak İttihatçıların imzaladığı Mondros Mütarekesi kararlarına istinaden ülkemizi işgale kalkışan emperyalistlere karşı verilecektir. Yeni ve ayrı bir savaş değildir.
Bütün bunları Tunç Soyer bilmiyor mu? Elbette biliyor! İzmir’in kurtuluşu diyeceksin, Yunanlıların adını ağzına almayacaksın. Söyle kimden kurtardın?!. Emperyalistler diyeceksin, İngiliz’i söylemeyeceksin. Sinsi bir şekilde İttihatçıların ihanetlerini padişahlara yükleyeceksin. Kurduğun dört cümlenin üçü ecdadına hakaret olacak. Yazık! Bunun adı; tarihine, ecdadına ve vatanına karşı kullanılmak üzere devşirilmiş olduğunu haykırmaktan başka bir şey değildir!..
Agamemnon ve tarih şuuru!
Tunç Soyer sadece sözleri ile değil icraatları ile de bu tavrını sürdürmektedir. Nitekim İzmir’deki yüzer iskeleye Agamemnon adını vermiş olması bunun en açık örneğidir.
Kendisi bu durumu “ne var bunda biz Yunanlılarla yüzlerce yıl bir arada yaşadık” diye savunuyor.
Ne kadar insancıl diye bakabilirsiniz. Peki, bu toprakları vatan edinen ve yüzlerce yıl idare eden Osmanlılara bu denli husumetinin sebebi nedir? Bir Osmanlı padişahının adını da yaptırdığı bir esere verebilir mi acaba?
Agamemnon adı Yunan mitolojisinin güçlü figürlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bu durumda Soyer, Yunanlıların tarihî köklerine kadar saygı gösteren zihniyet yapısıyla arz-ı endam ediyor.
Peki, Türk milletinin köklerine bu şekilde bir muhabbeti var mı acaba? Oğuz Kağan, Ergenekon, Kürşad adları da onun için değerli mi? Adlarını yaşatmak için bir çabası var mı?
Diğer taraftan Agamemnon adı sadece Yunan mitolojisindeki kahramanı ifade etmiyor. Emperyalist ülkeler dediği fakat adını vermediği İngilizler 1915 yılında Çanakkale’yi geçip İstanbul’u işgal etmek üzere gelirken donanmalarındaki en büyük zırhlılarından birinin adı Agamemnon idi. Oradaki savaşta yara alarak çekildi.
İngilizler savaş bittikten sonra bu zırhlıyı özel olarak Girit’e çektirdiler. Mondros Mütarekesini bizimkilere burada imzalattılar. Böylece Çanakkale hezimetinin izlerini silip “Agamemnon Çanakkale’yi bir kez daha zapt etti” mesajını verdiler.
Tunç Soyer’de bu mesajı bir asırdan sonra yeniden İzmir halkının zihninde canlı tutmak üzere limana bu adı verdi.
Tunç Soyer’e sormak lazım. “Süleyman Fethi Bey kimdir, hiç duydunuz mu?” Şayet İngiliz’in ve Yunan’ın binde biri kadar tarih şuurunuz olsaydı o limana Süleyman Fethi Bey’in adını verirdiniz.
Evine kim dönsün?
Öte yandan Tunç Soyer’in 9 Eylül dolayısıyla yaptığı bu konuşma Yunanlıların zulümlerini geçip padişahlara hakarete varan tavırları büyük bir tartışmayı da beraberinde getirdi. Yazılı ve görsel basında sosyal medyada Tunç Soyer’in tavrı ağır bir şekilde eleştirildi. O ise Atatürk’ün nutuktaki bazı ifadelerine sığınarak ve onu kullanarak kendisini aklamaya çalıştı.
Tunç Soyer’i eleştirenler daha çok Murat Bardakçı’nın Şahbaba kitabına atıfta bulundular. Murat Bardakçı bundan duyduğu büyük rahatsızlığı Fatih Altaylı’nın programında dile getirirken Kurtuluş Savaşını Vahideddin’in başlatmadığını iddia etti. Oysa “Şahbaba” kitabında bu sözünün hilafına pek çok bilgi bulunuyordu.
Altaylı da ertesi günkü yazısında, “Konu kapanmıştır, herkes evine” diyerek bir yazı kaleme aldı.
Murat Bardakçı söyledi ve konu kapandı öyle mi? Tersini söylese kendisi evine kapanır mıydı bilemiyorum. Sanki bütün belgeler Murat Bardakçı’da, sanki o, tarihçilerin kutbu ve sanki onun söyledikleri nasmış gibi sosyal ilimlere hiç gitmeyen bir tarzla mevzuyu kapatıveriyorlar!..
Birincisi Sayın Bardakçı tarihçi değil. Bir tarih araştırmacısı… Osmanlı ailesinden aldığı bazı belgeler Şahbaba kitabına elbette bir değer kattı. Ancak tüm belgeler bu kitapta toplanmış demek cehaletin dibine düşmek olur. Dönemin İngiliz belgeleri, İngiliz gazeteleri, Osmanlı arşivi, dönemin nice devlet adamlarının (Ahmed İzzet Paşa, Rauf Orbay, Kazım Karabekir, Şevket Süreyya, Falih Rıfkı Atay, Tarık Mümtaz Göztepe, Lord Kinross, Charles King vs.) hatıratları ve daha niceleri yüz binlerce bilgiyi ve belgeyi barındırmaktadır.
Nitekim Anadolu’ya gönderiliş meselesi Mustafa Kemal Paşa’nın Vahideddin Han ile Yıldız Sarayı’nda 15 Mayıs 1919’da yaptığı görüşmede netleşecek ve yine Mustafa Kemal’in kendi anlatımıyla tarihlere geçecekti. Falih Rıfkı Atay, “Çankaya” isimli eserinde bu olayı geniş bir şekilde naklederken Kurtuluş Savaşını bizzat Vahideddin Han’ın başlattığını Mustafa Kemal’e söylediği şu ifadelerle belirtecektir:
“Paşa, paşa! Şimdiye kadar devlete çok hizmet ettin. Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir ve tarihe geçmiştir… Bunları unutun. Asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden mühim olabilir. Paşa, devleti kurtarabilirsin!..”
Bizzat Mustafa Kemal Paşa’nın belirttiği bu ifadeler elbette meseleyi kökten çözmeye yetmektedir.
Ancak Osmanlı Arşiv Belgeleri de, bu ve bundan önceki Vahideddin Han ve Mustafa Kemal Paşa görüşmelerini, Anadolu için yapılan planları, fevkalade yetkilerle donatılmasını, masraflarının karşılanması için verilen meblağları ortaya koymaktadır.
(Bkz. Atatürk ile ilgili arşiv belgeleri, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Belge, 19/a, sf.22; belge 20, sf.22; belge 22-26, sf.24-27, Ankara 1982; Genelkurmay Ataşe Arşivi, Belge.107/1, 65/1, 73/1; Bilal N. Şimşir, İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938), c.2, Ankara 1992, sf. 97)
Dönemin sadrazamlarından ve hatta sadrazamlığını başta Mustafa Kemal’in desteklediği Ahmet İzzet Paşa da bu konuyu dillendirirken, “Bu memuriyet resmî hükûmetin değil, Padişah’ın düşüncesinin ürünü ve tedbirinin eseridir. Babıali ve Harbiye Nezareti, Saray’dan aldıkları işaretle bunu uygulamaya koymuşlardır” demektedir (Feryadım, c. II, s. 212).
İşte evine kapanacaklar, bütün bu gerçeklere gözünü yumanlar olacaktır.
Öte yandan bir de tartışmalara katılıp suret-i haktan görünenler var. Güya Vahideddin Han’ı koruyorlar. Yahu koruma yapma kardeşim, gerçekleri söyle! Tarih, koruma düşüncesiyle yazılmaz. Birileri II. Abdülhamid Han’dan muazzam bir mirası cebren alacak. Dokuz senede bu güçlü vatanı tarumar edecek. Yüz binlerce vatan evladını ölüme sürükleyecek, Neredeyse yedi milyon kilometrekare büyüklüğündeki ülkeyi bir milyonun altına düşürecek. Onu da I. Cihan Harbi’ni kazanmış emperyalist devletlere yaptıkları mütareke ile işgal hakkını tanıyacak… Bütün bunlara iki kelam etmeyip Vahideddin Han’ı güya bir taraftan korurken bir taraftan da “acizdi, zavallıydı, çok hataları vardı…” diye ahkâm keseceksin!
Asıl aciz sizsiniz ki doğruları dahi yazma cesaretini gösteremiyorsunuz! Zavallı ezik ve korkaklar!
TEFEKKÜR
Kim ki bilmez özünü bilmeye hergiz sözünü
Kendi özün anlamayan bilmedi bu kâr nedir
Nesîmî
(Kendi özünü bilmeyen kişi, sözünü de bilmez.
Kendinden haberi olmayan, işinin ne olduğunu bilmez.)
.
Ey Türk evladı, düşün!
Posted on 16 Eylül 2022
Tam bin yıl dünyada hüküm sürmüş muazzam Türk hâkimiyetini, Türk devletlerinin dünyaya örnek olarak sunduğu medeniyeti gençlerimize anlatamıyoruz. Bunun neticesi olarak gençlerimiz zalim, despot, zorba devletleri, ileri ve medeni devletler olarak görüyor ve hayranlık besliyorlar. Öyle ki celladına âşık olan kişi misali atalarına kan kusturanlara hayranlık besliyorlar. Neredeyse onların giyim, kuşam ve hayat tarzlarına kadar “taparcasına” bağlanıyorlar!..
Bu eziklik sadece gençlerimize has bir durum değil. Ne hazindir ki aydınlarımız daha beter hâldeler. İlkokulda öğrendiği ve ezberlediği kırıntı tarih bilgileri ile mezara giriyorlar. Bir de, “ben çok tarih kitabı okudum” diyerek hava atması yok mu? Gülünç ötesi bir durum. “Ne okudun” dediğinde ilk yabancıları saymaya başlıyorlar. Zokayı çoktan yutmuş haberi yok!
Bugün Osmanlı denildiğinde burun kıvıran, yüzünü ekşiten, “ne verdi ne yaptı ki” diyen zavallı, acaba bir dönem İngiliz Kraliçesinin düştüğü zelil ve hakir durumdan haberi var mı? Böyle söyleyince hemen, “Fatih, Yavuz veya Kanuni devridir” deyip geçme! Belki adını duyduğunda o kim diyeceğin III. Murad Han dönemini oku. Avrupa devletlerinin büyükelçiler vasıtasıyla Osmanlı başkentinde göze girebilmek için ne taklalar attıklarına şahit ol!
Osmanlı Devleti, III. Murad Han’a kadar olan dönemde limanlarında ticaret yapma hakkını sadece Venedik ve Fransa’ya tanımıştı. Osmanlı’nın Kıbrıs’ı fethetmesi ile İngilizler Venediklilerin yerini almaya başladılar. 1580 yılına gelindiğinde ise artık İngiliz gemileri Akdeniz’de dolaşmakta idi. Ancak Akdeniz’deki İngiliz ticaret gemileri, Osmanlı limanlarındaki seyr-ü sefer ve ticareti, Osmanlı Devleti’nin Fransız gemilerine tanımış olduğu haklardan faydalanmak için Fransız bayrağı çekerek ve Fransa’ya vergi ödeyerek sürdürmekteydiler. Bu sebeple, Fransızlar gibi müstakil imtiyaz elde edebilmek için Osmanlı Devleti nezdinde pek çok teşebbüste bulundular.
Osmanlı Devleti ve İngiltere arasında münasebetler sadece ticari ilişkilerle sınırlı kalmıyordu. Kraliçe Elizabeth gönderdiği bir mektupla Sultan III. Murad Han’dan İspanyollara karşı açıkça yardım ve destek beklediğini belirtiyordu…
İstanbul’da bulunan İngiliz Büyükelçisi William Harborne’un Kraliçe katından Padişah’a yardım talebi için takdim ettiği mektubu Osmanlı Sultanı’nın Avrupa devletler sisteminde ne kadar üstün bir pozisyonda olduğunu ortaya koymaktadır:
“Padişah’ın yüce katına arzuhâl ilam olunur.
Devletlü ve saadetlü, âlemin sığındığı Padişah Hazretleri’nin yüce katlarına kullarının arzı budur ki, ‘İngiltere Kraliçesi’ ile ‘Zat-ı Şahaneleri’ arasında mukaddes bir sulhun vücut bulması hususunda Yaratıcı, bu kulunuzu başlıca vasıta seçmek lütfunda bulunmuştu. Bendeniz dokuz yıl önce bu görevi sadıkane bir tarzda ve isteyerek ifade ettim ki, hususuyla Zat-ı Şahaneleri’ne bahşedilen kudret ve kuvvet vasıtasıyla bizim müşterek düşmanımız olan bütün putperestleri imha edeceklerini ummuştum. Yaratıcı’nın adıyla masum kulunuza acımanız için yalvarırım. Eğer bu putpereste (İspanya’ya) karşı var kuvvetinizi göndermek niyetinde değilseniz, ona zarar vermek üzere hiç olmazsa altmış veya seksen kadırga gönderiniz. Efendim, Kraliçe bir kadın olduğu ve cinsiyeti bakımından savaşa meyilli olmaması lazım geldiği hâlde Yaratıcı’nın bu konudaki emrini var kuvvetiyle yerine getiriyor… Zat-ı Şahaneleri de, bir donanma çıkarırsanız yüce Osmanlı neslinin şan ve şerefi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun muhafazası yolunda hareket etmiş olacaksınız. Bu yapıldığı takdirde mağrur İspanyol ile sahte Papa ve bütün taraftarları, yalnız zafer ümitlerinden mahrum edilmekle kalmayacaklar, belki de bu tür küstahlıkların cezasını bulacaklardır.”
III. Murad Han tarafından da İngiltere Kraliçesi Elizabeth’e mektup gönderildi. Mektupta yardımların sadece ticari noktada değil ayrıca siyasi amaçların da söz konusu olduğu belirtilmekteydi ve şu ifadeler yer almaktaydı:
“İki ülke arasındaki dostluk ve ahitname-i hümâyûn gereğince dost ve düşmana karşı birlikte hareket edilecektir. Ahitname şartlarına uyulduğu takdirde İngiliz tüccarlarına kimsenin zulmetmek ihtimali olmaz. Eskiden Osmanlı padişahları ile dostluk edenler nasıl saygı görüp himaye edilmişlerse size de o şekilde muamele edilecektir. İspanya’da esir olan Müslümanların İngiltere tarafından kurtarılması sadakat ve bağlılığınızın göstergesidir. Elçinizle göndermiş olduğunuz mektubunuzda Osmanlı donanmasına ilişkin söyledikleriniz hususunda hepsiyle ilgili malumum olmuştur. İlkbaharda büyük bir donanma gönderilmesi kararlaştırıldı. Allahü teâlâ donanmayı zafere ulaştırsın.”
İşte bu gelişmeler neticesinde İngiltere’yi İspanyol işgalinden ve baskısından kurtaracak Osmanlı donanması olacaktır. Osmanlıların gönderdiği donanma sayesinde İspanyol donanması ikiye bölünmek zorunda kalacak ve İngiltere karşısında büyük bir bozgun yaşayacaktır.
Ey Türk evladı! Bu gücün, haşmetin ve kudretin devam etmesini diliyorsan ceddinin başarı sırlarına vâkıf olacaksın! Tarihini, dinini ve dilini bilecek ondan güç alacaksın. Birliğini, dirliğini muhafaza edeceksin…
Ah o nezaketle tebessüm!
Öte yandan İngiliz Kraliçesi II. Elizabeth’in ölümü İslam dünyasının hazin hâlini gözler önüne bir kez daha sermiştir.
Ölümü ile birlikte başlayan propaganda ile Kraliçe II. Elizabeth mülâyim, yumuşak, yüzünden tebessümü eksik olmayan birisi olarak sevdiriliyor. Hayır hizmetlerinden dem vuruluyor. Doğumu, evliliği, oğlundan gelininden çektiği acıları ve nihayet ölümüne duyulan üzüntüler en şatafatlı ifadelerle günlerce konuşuluyor.
Onun elliden fazla devleti temsil eden “Commonwealth of Nations” denilen İngiliz Milletler Topluluğu’nun başı sayıldığı, öldüğü güne kadar hâlâ bu devletlerden on altısının resmî devlet başkanı sıfatını taşıdığı gururla naklediliyor.
Keşke Kraliçe’nin yetmiş yıl süren döneminde İngilizlerin yaptıkları zulümler anlatılabilseydi. Kolları ve bacakları kesilen binlerce İskoçyalı, acımasızca öldürülen İrlandalılar, gözünün yaşına bakılmadan katledilen 25 milyon Hintli, hastalıklara maruz bırakılarak yüzde doksanı yok edilen Aborjin halkı, ölüme terk edilen 300 bin Kenyalı, Kraliçe Elizabeth’in 90 küsur yıl boyunca temsil ettiği makamın en büyük utanç mirasından birkaçı olarak tarihe geçti. Bütün bunlar Kraliçe’nin sinsi gülüşünün gerisinde kalmıştı.
Yine İngiliz petrol şirketlerinin ve silah tüccarlarının kasaları dolsun diye Libya, Suriye, Irak, Mısır ve Yemen’de yakılan iç savaş ateşinde yüz binlerce insan öldü, bir o kadarı da memleketini terk etmek mecburiyetinde kaldı. Aileler mahvoldu. Kraliçe ve devşirmeleri sinsi gülüşleri ile bütün bunları da örtmesini bildiler!..
Ziya Paşa’nın söylediği gibi:
Yaktı nice cânlar, o nezâketle tebessüm;
Şîr’in (arslanın) dahi kasd etmesi câna, gülerektir!
Bütün bu zulümleri dile getirenleri susturmanın çaresini de bulmuşlar. Gerek ulusal gerekse sosyal medyada devşirilmiş İngiliz hayranları suret-i haktan görünerek ölen bir insanı aşağılamanın veya aleyhinde konuşmanın “Müslümana yakışmadığını” söylemek suretiyle güya merhamet damarlarını harekete geçirmeye çalışıyorlar. Son zamanlarda bu söylemin çok arttığına da dikkat çekelim.
Adamın ömrü Türk ve İslam düşmanlığı ile geçecek, her yazısı veya konuşması ile İslam’a çatacak veya sinsice İslam’ı bozmaya gençleri yanıltmaya dinden İslam’dan soğutmaya çalışacak buna karşılık öldüğü gün adamı sevdirmenin yollarını araştıracaklar. Şimdi ölmüş konuşulmazmış! Fakat Müslüman bir âlim vefat edince aynı zevat bu defa sinsi bir şekilde öylesine gözden ve gönülden düşürme edebiyatı yapıyor ki şaşıyorsunuz.
Böyleleri vefat ettiğinde ecdadımız.
Ne kendi etti rahat ne âlem buldu huzur
Yıkıldı gitti cihandan dayansın ehl-i kubur
diyerek layık olduğu yere uğurlarlardı…
Diğer taraftan işin en hazin tarafı da yine İngiliz siyaseti icabı katlettiği Müslümanlara hoş görünme yollarını açmalarıydı. Bunlardan bir tanesi de devşirdiği nice âlim geçinen zevatı kullanarak kendi sülalesini Müslümanların en sevdiği bir aileye bağlama çabasıydı. Nitekim İngiliz Kraliyet ailesinin Endülüs üzerinden soyunun Ehl-i Beyt’e dayandığı tezi İslam dünyasında ciddi manada revaç bulmuştur. Şeyh Nazım el Kıbrısî ile Mısır eski Müftüsü Ali Cum’a onu Ehl-i Beyt’e nisbet edenlerin başında gelmektedir…
Müslümanlar bu oyunları iyi çözmeli ve Ziya Paşa’nın şu beytini de asla hatırından çıkarmamalıdır:
Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz,
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde…
TEFEKKÜR
Şimdi uyuyanlar o zamanda uyanırlar
Bir subha resîde olur âhir şeb-i âlem
Ziya Paşa
(Şimdi uyuyanlar o zamanda uyanırlar.
O gün bir sabaha ulaşır dünyanın son gecesi.)
Lozan da en büyük tavizlerdendi!
Posted on 9 Eylül 2022
Son dönemlerde Türkiye, Mavi Vatan, Adalar Denizi, Enerji, Suriye, Musul ve Kerkük konularında haklarını sonuna kadar ve büyük bir kararlılıkla savunmaktadır. Yedi düvelin yeniden husumetini gösterdiği son yıllarda ülke muhalefetinin hükûmetin yanında birlik içinde olmaması çok acıdır. Oysa tarih bize birlik bütünlük içinde olduğumuzda başarının geldiğini haber veriyor.
Türk Kurtuluş Savaşı, Lozan Barış Antlaşmasıyla son bulmuştu. Fakat Lozan, üzerinden yıllar geçmesine ve hatta yüz yılı bulmasına rağmen hâlâ en çok konuşulan ve tartışılan bir antlaşma olarak karşımıza çıkmaktadır. Zira Lozan Antlaşmasıyla birlikte hâkimiyet haklarımızı ihlal eden birçok mesele de ortaya çıkmıştır.
Bunların başında hiç kuşkusuz Boğazlar meselesi geliyordu. Son dönemde meydana gelen Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte tekrar gündeme gelen Boğazların önemi her geçen gün artmaktadır. Lozan’ın Boğazlarla ilgili bölümü şu şekilde idi:
“Boğazlar’da barış ve savaş dönemlerinde denizden ve havadan serbest geçiş esası kabul edilmişti (md. 23). Bu maddeye ek protokole göre Boğazlar’dan geçişi kontrol etmek üzere bir Türk üyenin başkanlığında İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Rusya ve Sırbistan temsilcilerinden oluşan bir komisyon kurulacaktı. Amerika Birleşik Devletleri de isterse bu komisyona üye olabilecekti. Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının her iki yakasında belirli bir bölge silahtan arındırılacaktı. Türkiye bu bölgede sayısı 12.000’i geçmeyen bir kuvvet bulundurabilecekti.”
Görüldüğü üzere Çanakkale ve İstanbul Boğazları on üyenin bulunduğu bir komisyon tarafından idare edilecek ve bu bölgeler askerden arındırılacaktı. Göstermelik olarak da bu komisyonun başkanı Türk olacaktı…
Geçmişe bakıldığında ise yaklaşık 400 sene (1453-1841) Boğazlardan geçiş düzeni Osmanlı Devleti’nin mutlak hâkimiyeti altındaydı. 1841 yılında imzalanan Londra Boğazlar Sözleşmesi ile Boğazlarımız uluslararası bir statü kazandı. Böylece Osmanlı Devleti, Boğazlar üzerinde barış zamanındaki tam hakkını yitirmiş oldu. Daha sonra Paris (1856), Londra (1871) ve Berlin (1878) antlaşmalarına konu edilen Boğazlar, Birinci Dünya Savaşı’nın sonrasında Lozan Antlaşmasındaki düzene geçmiştir.
1. Dünya Savaşı sonrasında imzalanan sözde barış antlaşmaları II. Dünya Savaşına giden yolu hazırlarken Boğazların önemi bir kez daha ortaya çıkmıştı. Gelişmeler üzerine Türkiye ilk olarak Lozan Konferansı’na katılan devletlere bir nota verdi (11 Nisan 1936). Notada özetle Türkiye’nin isteği şöyle idi:
“Avrupa’da yaşanan gelişmeler, Lozan’da Boğazların güvenliği için verilmiş olan garantiyi işlemez hâle getirmiştir. Türkiye güvenliği, savunması ve hâkimiyet haklarının korunması bakımından bu statünün değiştirilip Boğazların askerîleştirilmesinden yanadır.”
İsteyince oluyor!
Demek ki arzu edince ve haklarını yerinde savununca oluyor. Bugünkü muhalefet o gün olsa, “aman Lozan’a dokunmayalım” diye çığlıklar atardı. Oysa Türkiye’nin isteği olumlu karşılandı ve İsviçre’nin Montrö (Montreux) şehrinde bir konferansın toplanmasına karar verildi (22 Haziran 1936). Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras başkanlığında bir heyetin temsil ettiği konferans Montrö Sözleşmesi adını alan yeni Boğazlar Sözleşmesi’yle sona erdi (20 Temmuz 1936). Türkiye, İngiltere, Fransa, Sovyetler Birliği, Japonya, Romanya, Bulgaristan, Yunanistan ve Yugoslavya arasında imzalanan sözleşmeyi daha sonra İtalya da imzaladı (2 Mayıs 1938).
Montrö Boğazlar Sözleşmesi diye adlandırdığımız bu antlaşma yirmi dokuz maddeden oluşuyordu. Ayrıca dört ek madde ve bir de protokol bulunmakta idi. Sözleşme ile 1923 sözleşmesindeki Boğazların silâhsızlandırılması kayıtları kaldırılarak Türkiye’nin hâkimiyet hakları yeniden sağlandı.
Lozan’da olduğu gibi Boğazlar’dan ticaret veya savaş gemisi ayırımı gözetilmeden geçiş serbestliği ilkesi kabul edildi (md. 1).
Sözleşme yirmi yıl için imzalanmış olduğu hâlde (md. 28) şimdiye kadar hiçbir imzacı devlet tarafından feshedilmediğinden yürürlükte devam etmektedir.
Montrö’nün birinci bölümde ticaret gemilerinin geçiş rejimi düzenlenmiştir (md. 2-7). Buna göre barış zamanında ticaret gemileri, bayrağı ve yükü ne olursa olsun gündüz ve gece Boğazlar’dan geçiş serbestliğinden tam olarak yararlanacaktır. Transit geçiş yapanlar, sözleşmenin birinci ekinde öngörülen resim veya harçlar dışında para ödemeyecektir. Kılavuzluk ve römorkaj isteğe bağlıdır.
Savaş zamanında Türkiye savaşan değilse ticaret gemileri aynı şekilde serbest geçiş hakkından yararlanacaktır. Türkiye savaş hâlinde veya yakın savaş tehdidi altında ise sadece düşman olmayan ülkelerin ticaret gemileri düşmana yardım etmemek şartıyla serbestçe geçebilecektir. Bu gemiler Boğazlar’a gündüz girecek ve geçiş Türk makamlarının göstereceği yoldan olacaktır. Kılavuzluk bu durumda zorunlu kılınabilecek, fakat ücret alınmayacaktır.
İkinci bölümde savaş gemilerinin barışta ve savaşta geçiş rejimi, Karadeniz’de kıyısı bulunan devletlerle bulunmayanlara göre değişiklik gösterecek şekilde düzenlenmiştir (md. 8-22). Buna göre barış zamanında hafif su üstü gemileri, küçük savaş gemileri ve yardımcı gemiler, bayrakları ne olursa olsun hiçbir resim ve yükleme bağlı tutulmadan Boğazlar’dan serbestçe geçebilecektir. Ancak Boğazlar’a gündüz ve öngörülen şartlara uygun biçimde girmeleri şarttır. Karadeniz’de kıyısı olan devletlerin savaş gemileri, önceden haber vermek şartıyla tonilatoları ne olursa olsun Boğazlar’dan her zaman geçebilecektir.
Gülünç geçiş ücreti ve düzenleme!
Türkiye, Montrö ile birlikte İstanbul ve Çanakkale Boğazlarından girip çıkan gemilerden fener, tahlisiye ve sağlık rüsumu ücreti talep etme hakkını elinde bulunduruyor. Bu ücretlendirme o dönemde Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen ortak para birimi “Germinal Frank” üzerinden yapılmasına karar verilmişti.
1936’da 1 Frank 0,29 gram saf altına karşılık gelirken, Germinal Frank’ın artık tedavülde olmadığı dönemlerde ödemeler dolar üzerinden Türk lirası ile yapıldı ancak güncel kurlar dikkate alınmaksızın 1 Frank’ın değeri yine 0.29 gram saf altın karşılığı olarak korundu.
1983 yılında ise Türkiye o günkü geçiş ücretleri haklarından yaklaşık %75 feragat ederek 1 Altın Frank’ı indirimli değeriyle 0.80 dolara sabitledi. Bugüne kadar da geçiş ücretleri, güncel döviz alış kurunun altın/frankın indirimli değeri 0.80 dolarla çarpılması suretiyle uygulandı.
39 yıldır uygulanan bu sistemle Boğazlarımızdan elde edilen yıllık gelir yaklaşık olarak 40 milyon dolar seviyelerinde kalmıştır. Son günlerde Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri tarafından duyurulan ve 7 Ekim 2022 tarihinde yürürlüğe girmesi planlanan yeni düzenlemeye göre 0.80 dolar olan tonaj başına alınan ücret 5 kat artırılarak dört dolara çıkarılmıştır. Böylece yıllık gelirin 200 milyon dolar olması öngörülmüştür. Buna rağmen dünyadaki diğer kanalların gelirleriyle kıyaslama yaptığımızda ortaya komik rakamlar çıkmaktadır. Akdeniz’i Kızıldeniz üzerinden Hint Okyanusuna bağlayan Süveyş Kanalının 2021 senesi verilerine göre yıllık geliri tam altı milyar dolar seviyesindedir. Yine Atlantik Okyanusunu Pasifik Okyanusuna bağlayan Panama Kanalının yıllık geliri 1,5 milyar dolar civarındadır. Hâl böyle olunca yeni düzenlemenin bile yeterli olmadığı ortaya çıkmaktadır…
Bugün artık daha da iyi anlaşıldığı üzere Lozan Antlaşmasındaki 1936 Montrö düzenlemesi de yeterli değildir. Son yıllarda ortaya koyulan Mavi Vatan anlayışına uygun olarak Çanakkale ve İstanbul Boğazlarımız millî çıkarlarımıza hizmet eder hâle getirilmelidir. Özellikle Montrö’de yer alan “Kılavuzluk ve Römorkaj” hizmetleri isteğe bağlı değil, zorunlu tutulmalıdır. Her yıl gündeme gelen İstanbul Boğazı’ndaki gemi kazaları bu düzenlemeyi zorunlu kılmaktadır. Yine Boğazlardan bir gün içinde geçecek askerî gemilerin kıyıdaş olsun ya da olmasın toplam tonajının 15 bin tonu aşmaması gerekiyor. Karadeniz’e kıyıdaş olmayan ülkelerin burada aynı anda bulundurabileceği gemilerin toplam tonajı 45 bin tonu; kıyıdaş olmayan tek bir ülkenin ise 30 bin tonu aşamıyor.
Görüldüğü üzere Türkiye’nin millî menfaatlerini zaafa uğratan bu tarz kısıtlamalar, “acaba Montrö bugün de revize edilir mi?” sorularını beraberinde getiriyor.
TEFEKKÜR
Leb-â-lebdir zemîn ü âsmân esrâr-ı hikmetten
Ve lîkin keşf ü tahkîke sezâ çeşm ü dehen yoktur.
Nâbî
(Yer ve gök hikmet sırlarıyla dopdoludur
Görmeye ve açıklamaya uygun göz ve ağız yoktur.)
Türkçeye Suikast!
Posted on 2 Eylül 2022
Cumhurbaşkanımız 2021’i Türkçe ve Yunus Emre Yılı ilan etmişti. Buna kimin sahip çıkması gerekirdi? Öncelikle Kültür ve Millî Eğitim Bakanlığının değil mi? Peki Cumhurbaşkanlığı aktivitesine katılmaları dışında ne yaptılar söyler misiniz? Kocaman bir hiç… Gerçekten yazık! Yirmi yılda bu konuda neler yapılabilirdi. Fakat havanda su dövüldü…
KTB Yayınları “Türkçeye Suikast” adıyla muazzam bir eserin basılmasına önayak oldu. Kıymetli araştırmacı Numan Aydoğan Ünal’ın eseri ilk basımından bir ay sonra ikinci baskıya girdi. Bilhassa edebiyat tarihi bilim insanlarımız Türkçe üzerinde oynanan büyük kıyımın farkındadır.
Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ın “2021 Yunus Emre Yılı” münasebetiyle yaptığı konuşmada Türkçemizin değerini şöyle belirtmişti:
“1071 Malazgirt Zaferi’nin hemen ardından, ecdadımızın bu topraklarda inşa ettiği camiler, medreseler, kütüphaneler, çeşmeler, köprüler, çarşılar, hanlar ve kervansaraylar, Anadolu’ya yepyeni bir kimlik kazandırmıştır. Bütün bu eserlerin yanı sıra Türk İslam mührünü bu topraklara vuran asıl müessese, dergâhlar olmuştur. Hoca Ahmed Yesevî’den aldıkları destur ile Türkistan’dan Anadolu’ya hicret eden dervişler, bu yeni vatanın dört bir yanında dergâhlar kurdular.
Bir taraftan gaziler eliyle şehirleri fetheden ecdadımız, diğer taraftan ilim, irfan ve hikmet ehli bilgeler marifetiyle gönüller kazandı. Fütuhat ile fütüvvetin el ele kök saldığı bu geniş coğrafyada, dünya tarihinin akışını değiştiren büyük bir medeniyet atılımı gerçekleşti. Asırlardır dilden dile aktarılan şiirleriyle gönüllerimizde taht kuran Yunus Emre de bu dergâhlardan birinde yetişmiş ve Âşık Yunus olmuştur.
Yunus Emre aynı zamanda güzel Türkçemizin de mimarıdır. O, Türkistan’da Ahmed Yesevî ve dervişlerinin hikmetleriyle başlayan çığırı, Anadolu’da daha da geliştirmiştir. O, Türkçenin aşk ve mânâ dili olmasını sağlamıştır. Onun bize bıraktığı en büyük miras, her bir mısraının kelime kelime, her bir kelimesinin hece hece, her bir hecesinin harf harf saçaklanarak 700 yıllık tarihimizi bizim kılan Türkçemizdir.
Peki bugün Yunus Emre’nin, Mehmet Akif’in, Ahmed Yesevi’nin hem de anlaması en kolay eserlerini liselerimizde kaç gencimiz okuduğunda anlayabiliyor acaba?
Evet Türkçeye kıyıldığını ve hatta korkunç bir suikasta uğrayacağını 1940’lardan itibaren mütefekkirler işaret etmeye başlamıştı. Zaten eserde bu 70-80 yıl içinde Türkçemize indirilen ağır darbeleri dertlenenlerin ifadesiyle okuyucuya sunuluyor.”
Rahmetli Erol Güngör Bey bu konuda şöyle demektedir:
“Türk dilinin bugünkü acıklı durumunun hangi sebeplerden ileri geldiği araştırılırken, çoğu zaman karşımızda bazı şahıslar, dernekler veya hükûmetler görüyoruz. Bütün bunların ortak tarafı, dil konusunda cahil olmaları ve dil değişikliği yoluyla birtakım siyasi neticeler elde etmeyi düşünmeleri olmuştur. Fakat Türk dilini ortadan kaldırıp yerine yeni bir dil kurmak isteyenlerin önemli ölçüde başarı kazanmış görünmeleri, onların şahsi kabiliyetlerinden daha başka sebeplere dayanmaktadır.
Dil ve edebiyat durursa, mânevî hayat da biter!
Bu sebeplerden en önemlisi ve üzerinde en çok durulması gerekeni Türkiye’yi gitgide saran cahillik havasıdır. Memleketimizde yıllar geçtikçe okuma-yazma oranının arttığı ve böylece cahilliği yenmekte başarılı olduğumuz iddia edilir durur, ama Türkiye günden güne daha derin bir cehalet uçurumuna itilmektedir. Eğitim kurumlarımız kültür eğitimi bakımından hemen hemen iflas hâlindedir, her yıl bu okullardan mezun olanlar, daha önceki yıllarda mezun olanlardan daha az şey bilmektedirler.
Bugün gençlerimizden çoğunun bir kabile diline benzeyen fakir, köksüz, hattâ gülünç bir dil kullanmaları ve bunun dışında yazılmış hiçbir kültür eserini anlayamamaları işte bu cehaletten doğuyor.
‘Eski dil-yeni dil kavgası’ diye bir şey yoktur; böyle bir kavga ancak her iki dilin de mevcut ve meydanda olmasıyla mümkündür. Hâlbuki gençlerimize kendi babalarının konuştuğu dil bile öğretilmiyor ki, dil konusunda sıhhatli bir tercih yapabilsinler…”
Prof. Faruk Kadri Timurtaş ise; “Dil meselesi, çok yönlü bir meseledir. Türkçenin iyi konuşulup yazılması hususunun ne derece ehemmiyetli ve büyük olduğunu göstermektedir. İmlamızın istikrarlı bir hâle gelmeyişi, okullarda, sahne, sinema, radyo ve televizyon konuşmalarında, siyasi beyanat ve bildirilerde kötü ve yanlış telâffuzun yaygın olması, cümle bozuklukları, son derece dar bir kelime hazinesi hâlinde günlük konuşmaların birkaç yüz kelime içinde cereyan etmesi, devrik cümlelere yer verilmesi, kelime ve deyimlerin yerli yerinde kullanılmaması, ne idüğü belirsiz yeni kelimelere moda icabı merak gösterilmesi gibi hususlar dil meselesini meydana getirmektedir” diyerek yanlış gidişata dikkat çekmişti…
Yahya Kemal Beyatlı (v. 1958) ise hadiseyi çok çarpıcı bir biçimde şöyle izah etmiştir:
“Eski Türklerin mânevî bir hayatı varken bir edebiyatı vardı. Yeni Türklerin ancak mânevî bir hayatı olursa edebiyatı olur. Bizi ezelden ebede kadar bir millet hâlinde koruyan, birbirimize bağlayan bu Türkçedir, bu bağ öyle metin bir bağdır ki vatanın hudutları koptuğu zaman bile kopmaz, hudutlar aşırı yine bizi birbirimize bağlı tutar. Türkçenin çekilmediği yerler vatandır, ancak çekildiği yerler vatanlıktan çıkar, vatanın kendi gövde ve ruhu Türkçedir…”
Attilâ İlhan da bu hususta şöyle demektedir:
.“Bir kelimeyi Arapça, Farsça diye, Osmanlıca diye, dilden çıkarmak neye benzer biliyor musunuz? Adı Ahmet olan bir insanı kelime Türk değildir diye Türk vatandaşlığından çıkarmak gibi bir şey. Büyük bir saçmalık bu, başka ifadesi yok!.. Hata baştan yapılmıştır. Osmanlıca kelimelerin dilimizden atılması Türkçeyi fakirleştirmiştir. Çok vahim bir şey bu! Bu kelimeler bizim kültürümüzün kelimeleridir, bu kelimeler Türkçedir, bu kelimeleri vatandaş her yerde kullanır…”
Türkçeyi kaybetmenin büyük üzüntüsü!
Büyük bilim adamı Prof. Dr. Hasan Seçen Bey, eserin yazarı Numan Aydoğan Bey’i takdir ederek kendisine teşekkür sadedinde şu kıymetli yazıyı göndermiştir:
“Türkçe üzerine yazdığınız Türkçe’ye Suikast kitabınız hakkında bilgilendirdiğiniz için teşekkür eder, emekleriniz için ayrıca tebrik ederim. Kitabın tanıtımını dün Türkiye gazetesi Kültür Sanat sayfasında da okudum. Güzel bir tanıtım yazısı olmuş. Yıllık izinde olduğum için henüz kitaba ulaşamadım. Erzurum’a döner dönmez internet kitapçılarından temin edeceğim. Üniversite kütüphanesine de kaynak kitap olarak satın alınması için tavsiyede bulunacağım.
Dil meselesi, üniversitede de önemli bir mesele olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü bilim, yalnız başına laboratuvarda çalışmak, ‘veri’ toplamak anlamına gelmiyor. Bunun yanında, veriyi ‘bilgi’ye dönüştürmek; oluşturduğumuz ‘bilgi’nin ‘bilgi kütüphanesi’ içinde hangi boşluğu doldurduğunu izah edebilmek, o ‘bilgi’yi bir ‘teori’ye dönüştürebilmek; ve bu ‘bilgi’nin ileride nerelerde kullanılabileceği hususunda ‘öngörüler’de bulunabilmek de gerekiyor. Bu yönüyle ‘bilim’, ‘entelektüel’ bir faaliyet alanı olarak ortaya çıkıyor ve dili iyi kullanmak da iyi bir ‘entelektüel’ olabilmenin temel şartlarından biri olarak karşımıza çıkıyor.
Peki gerçekten ülkemizde üniversitede dil iyi kullanılabiliyor mu? ‘Maatteessüf’ Hayır!… Doktora tezlerinde bile, Türkçe duyarlılığı olan bir jüri üyesi, tezi okurken Türkçe yazım hatalarından kurtulup da ‘ilmî’ hataları incelemeye yoğunlaşamıyor.
Ben şahsen, kazara, güzel bir Türkçe ile yazılmış bir doktora teziyle karşılaştığımda, hemen öğrenciye soruyorum: Bu kabiliyeti nasıl kazandın?.. Bazı öğrenciler, öğretmenleri vesilesiyle kazandıklarını ifade ediyorlar. Fakat çoğunluğu edebiyat kitapları okuduklarını; edebiyat okumalarının kendilerine -farkında olmadan- dili iyi kullanma ve güzel yazma melekesi kazandırdığını ifade ediyorlar.
‘Edebiyat okumaları’ dediğimizde ise, işin en büyük zorluğunun da burada toplandığını belirtmek gerekiyor. Çünkü ‘Z kuşağı’ dediğimiz çocuklar, çoğunluk olarak sadece Türkiye’de değil dünyanın başka taraflarında da derin okuma yapmıyorlar. Sonuçta okuma ve yazma becerileri son derece kısıtlı bir nesil karşımıza çıkıyor…”
Güzel Türkçemizin adım adım bitirilişini görmek, bunun niçin yapıldığını anlamak ve nihayet dilimizin tarihteki muazzam değerini bilmek isteyenler için “Türkçeye Suikast” kitabı bir başucu eseridir. Mutlaka her evde bulunmalı, daraldığımızda bir sığınak olmalı ve gençlerimiz edebiyat okumalarının önemini anlamalıdır.
TEFEKKÜR
Ruhsal, parasal, soyut, boyut, yaşam, eğilim.
Ya bunlar Türkçe değil, yahut ben Türk değilim.
Oysa hâlis Türk benim, bunlar işgalcilerim.
Allah Türk’ü korusun, yalnız bunu dilerim.
N.F.K.
Sultan II. Kılıç Arslan ve Aksaray
Posted on 31 Ağustos 2022
ÖNSÖZ
Bazı şehirler bazı tarihi şahsiyetlerle özdeşleşmiştir. Fatih ve İstanbul, Osman Gazi ve Bursa, Mevlana ve Konya gibi. İşte Aksaray da Anadolu Selçuklu hükümdarlarından II. Kılıç Arslan ile bu manada özdeşleşmiş durumdadır.
Elinizdeki bu eser II. Kılıç Arslan ile Aksaray’ın tarihini konu edinmektedir.
Aksaray, Anadolu’nun en kadim şehirlerinden birisi idi.
Üzerinde pek çok medeniyetler hüküm sürmüştür. Ticaret yolları üzerindeki konumu ve askeri özellikleri ile her zaman stratejik önemini muhafaza etmiştir.
İslam orduları ile Bizans çatışmaları sırasında oldukça harap olan şehir Anadolu Selçukluları devresinde yerini sükûn ve refah devresine terk etmiştir.
Anadolu Selçuklu sultan II. Kılıç Arslan ise Aksaray’a Türk-İslam medeniyetinin mührünü vuracaktır.
O, şehri neredeyse yeni baştan inşa edercesine imar ederken kendisine de büyük bir saray inşa ettirmişti. Şehrin artık bu büyük saraydan dolayı Aksaray adıyla anılacaktır.
II. Kılıç Arslan, ayrıca şehirde camiler, kervansaraylar, bedestenler, hamamlar yaptırmış ve kalesini tahkim ettirmiştir. Şehre, seyitler, gaziler, âlimler, tüccarlar getirterek yerleştirmiş, böylece manevi bir atmosfer kazandırmıştır.
Gayrimüslimlerin, hüviyet ve asaleti belirsiz kimselerin şehre girmesine müsaade etmemiştir.
Bu sebepledir ki evvelce Selçuklular tarafında Darü’z-zafer ve Darü’l-cihad adları verilmişken bundan böyle Darü’s-suleha denilmiştir.
Şerefü’l-mekân bi’l-mekin. Bir yerin şerefi orada oturanlardan gelir. İşte Sultan II. Kılıç Arslan, Aksaray’ı bu söze uygun bir hale getirmiştir.
II. Kılıç Arslan ve Aksaray isimli eser işte bu iki konu etrafında şekillenmiştir. Eserin giriş ve birinci bölümünde II. Kılıç Arslan öncesi Anadolu Selçukluları tarihi, Anadolu’ya haçlı akınları ve Selçukluların şanlı mücadelesi anlatıldı.
İkinci bölümde Sultan II. Kılıç Arslan konu edinilirken üçüncü bölümde ise Aksaray şehri, kadim tarihinden itibaren bütün özellikleriyle ele alındı.
Tarihe sahip çıkmak tarihi yaşatmaktır. Tarihi yaşatmak nesillerin ruhunu ve gönlünü doyurmaktır. Darü’s-suleha yurdunda olduğunu bilmek insanı salih, II. Kılıç Arslan’ın şehrinde yaşadığını bilmek insanı gayret ehli ve mücahid, Somuncu Baba, Cemâleddin Aksarâyî ve Yusuf Hakîkî Baba yakınında olduğundan haberdar olmak ise insanı edep, ahlak ve ilim ehli kılacaktır.
İşte eserin, bütün bu güzelliklere de kapı açması dileğimle.
Bin yıldır çatışma sebebi: Anadolu
Posted on 26 Ağustos 2022
951 sene önce. Cihangir sultanlarımızdan Muhammed Alparslan, Anadolu’ya demir yumruğu ile mührünü öyle bir vurdu ki, Haçlılar, asırlardır seferler gerçekleştirdiler ise de hüsranla geri döndüler.
Fakat Haçlılar son kırk yıldır çok farklı bir metodun içerisindeler!.. Bu defa içten bitirmeyi düşündüler. Belki başarılı olamadılar ama şu anda ne hazindir ki bazı parti liderlerinin de desteğiyle tekrar sıkıntılı bir dönemece giriyoruz.
İnşallah uyanırız. Zira bu silahlarına karşı İHA, SİHA, AKINCI falan para etmez. Aksi hâlde uyandığımızda Afrikalılar gibi; elimizde İncil, boynumuzda Cevşen ve Haç kaldığını dehşetle görürüz.
Bu oyunları bozabilmek için tarih şuurunu gençlerimize tam vermek lazım. Kültür Bakanı’nın turizmden başını kaldırıp bunlarla ilgilenecek vakti maalesef hiç yok!
İmparator Romanos Diogenes’in Bizans’ın başına geçmesiyle birlikte ilk hedefi Türkler olacaktı. Anadolu’yu Türklerin baskısından kurtarma için harekete geçmişti. Anadolu’ya yaptığı ilk iki seferde istediği neticeyi alamadı. 1070 yılında Afşin Bey burnunun dibine kadar gelip meydan okuduğu hâlde kendisine karşı hiçbir şey yapılamadı. İmparator şayet Anadolu’daki Türk tehlikesini ortadan kaldıramazsa Bizans’ta elde etmiş olduğu şan ve şerefin yok olacağını düşünmeye başlamıştı.
Bu itibarla 1071 yılı için büyük hazırlıklar içerisine girdi. 1070-71 yılı kışı haberciler dört bir yana gidip geldi. Balkanlardaki Türk kökenli Peçenek, Uz, Kıpçak ve Hazar Türkleri orduya davet edildi. Slav, Got, Bulgar, Frank, Ermeni ve Gürcü birliklerine baharda hazır olmaları talimatı verildi.
Nihayet 13 Mart 1071’de İmparator bir kez daha İstanbul’dan ayrılıp doğuya doğru yol almaya başladı. Bu kez görülmemiş hazırlıklar yapıldığından İmparatorun hedefi büyüktü. Anadolu’ya yönelmiş olan Türkmen akınlarını tamamen durdurmak ve onları destekleyen Büyük Selçuklu ordularını mahvetmek niyetindeydi. Suriye, Filistin ve Mısır’a kadar hâkim olmanın yanında Irak ve İran’ı da işgal etmeyi planlıyordu…
Sivas’tan Erzurum’a gelen İmparator burada eksiklerini tamamlamak üzere karargâh kurdu. Orduda bilhassa iaşe sıkıntısı baş gösteriyordu. On iki bin kişilik bir birliği erzak temin etmek üzere Gürcistan’a gönderdi. Norman Roussel’in idaresinde otuz bin kişilik büyük bir kuvveti de Ahlat’ı ele geçirmek üzere görevlendirdi.
Çok geçmeden Sultan Alparslan’ın Ahlat bölgesine doğru hareket ettiği haberlerinin gelmesi üzerine Trakhoniates kumandasında bir birliği daha Ahlat üzerine gönderen İmparator, kendisi de vakit kaybetmeden Malazgirt üzerine hareket etti. Yolda eline geçen Türk esirlerini öldürtüyor ve böylece dehşet salarak müdafaa azmini kırmak istiyordu…
İmparator, Malazgirt kalesini kısa bir süre kuşattıktan sonra “aman” ile teslim aldı. Buna rağmen Selçuklu askerlerinin çoğunu öldürttü.
Öte yandan Ahlat üzerine sevk edilen Bizans kuvvetleri, hiç beklemedikleri bir anda Emîr Sunduk’un birlikleri tarafından baskına uğradılar. Bizans süvarilerinin Türkler tarafından pusuya düşürülerek bazılarının öldürüldüğü, bazılarının da esir alındıkları haberinin gelmesi üzerine İmparator, General Basilakis’e bu Türklerin kim olduklarını ve nereden geldiklerini sordu. O da onların Ahlat kalesindeki Türk garnizonundan olduklarını ve etrafı yağma etmek için dışarı çıkmış olacaklarını ifade ederek onları dağıtmak üzere izin istedi.
Hâlbuki Türk atlıları Bizanslıları savaşa çekmek ve zorlamak için onların yakınına kadar geliyorlar, sonra birdenbire kaçıyormuş gibi geri çekiliyorlardı. Hızla peşlerinden gelen Bizanslılar çok geçmeden sarıldıklarını dehşetle fark ediyorlardı. Artık onlar için ölüm muhakkaktı!..
“Yarabbi! İslam’ı aziz, şirki zelil kıl!..”
Sultan Alparslan ise, 7 Nisan 1071’de acele ile Fırat’ı geçmeye çalışırken büyük kayıplar verdi. Hayvanlarının önemli bir kısmı boğulmuştu.
Sultan, Musul’a geldiğinde Malazgirt’ten kaçarak gelen Müslümanlarla karşılaştı. Bunlar İmparatorun görülmemiş bir orduyla Malazgirt önüne yaklaştığını bildirip yardım talep ettiler. Bu haberler üzerine Azerbaycan’a dönen Alparslan, Hoy şehrini merkez yaparak hazırlıklara girişti.
Böylece tedbirlerini alan Alparslan, hiç vakit kaybetmeden yanında bulunan on beş bin kişilik ordusuyla Silvan, Erzen, Bitlis yoluyla Ahlat’a hareket etti.
Bu arada Ahlat üzerine yürüyen Emîr Sunduk çok seri hareket etmişti. Ahlat civarına kadar sokulmuş bulunan Bizans öncü kıtalarına üst üste ölümcül darbeler indirdi. Bir taraftan da Sultan’a, İmparatorun yeri hakkında malumatlar veriyordu.
Alparslan da kendisine katılan birliklerle Ahlat’ı ileri geçerek Malazgirt’e yakın Rahva sahrasına geldiğinde imparatorun birliklerinin yaklaştığını haber alarak yürüyüşünü durdurdu ve beklemeye başladı. Çok geçmeden de Bizans ordusu, karşısında yerini almış bulunuyordu. İmparatora anlaşma için teklifler yaptı ise de İmparator bunları mağrur bir eda ile reddetti…
Barış çabalarının boşa çıkması üzerine artık iş kılıçlara kalmıştı. Bu arada Abbasî halîfesi Kâim-Biemrillah da Ebû Saîd İbni Muslâyâ’dan Cuma günü İslâm dünyasında minberlerde okunmak üzere, sonu şöyle biten bir dua metni hazırlattı: “Ey Muhammed, onlara, dualarınız olmasa Rabbim size niçin değer versin, de’ (Furkan 77). Onun şan ve şerefle düşmanlarını yok etmesi, bayrağını yükseltip zaferlerin en son derecesine ulaştırması ve gayesine nail olması hususunda Allah’a yalvarınız! Yarabbi! Onun güçlüklerini gider ve şirki önünde zelil kıl.”
Halife Kaim Bi-Emrillâh’ın emri ile hazırlanan bu dua metni tüm İslâm ülkelerindeki hatiplere gönderilerek Cuma namazında minberlerde okutuldu (26 Ağustos 1071).
İmha muharebesi
26 Ağustos 1071… Tam 951 yıl önce bugün Cuma namazı gözyaşları ile kılındıktan sonra rüzgâr amansız bir biçimde Selçuklu askerlerine doğru esmeye başlamış, atların ayaklarından kalkan toz bulutunu üzerlerine doğru savuruyordu… Toz bulutu bilhassa hücum hâlindeki Selçuklu birliklerini o derece rahatsız etmişti ki, az daha gözleri kör olacak, hezimete uğrayacaklardı. Endişeye kapılan Sultan Alparslan, çatışmaların sürdüğü esnada atından inerek secdeye kapandı, yüzünü toprağa sürerek şöyle yalvardı:
“Yarabbi! Sana tevekkül ettim ve bu cihad sebebiyle sana yaklaştım. Senin azametinin önünde yüzümü topraklara sürdüm… Eğer kalbimdeki sözlerimi bu dilimle söylediğim sözlerime uygun bulursan, düşmanlara karşı yaptığım bu cihadda bana yardım et!.. Her müşkülü bana kolay yap?”
Sultan elini yüzüne sürerken rüzgâr da dinmiş bulunuyordu. Bizans ordusu hareket ederken Alparslan da planını uygulamaya koymuştu. Türk ordusu bir taraftan sert vuruşmalar yaparken bir taraftan da sistemli bir şekilde geri çekilmeye başlamıştı. Bu hâl Bizans birliklerine büyük cesaret verdi. Tedbirsiz bir şekilde ilerlediler.
Türk birlikleri çekilir gibi yapıyor, açılıyor dönüp vuruyor, tekrar dağılıyordu. Bu hareketleri o kadar seri yapıyorlardı ki düşman bazen bozulduğunu sandığı birliklerin nasıl toparlanıp tekrar hücum ettiğini bir türlü anlayamıyordu!..
Alparslan’ın pusu taktiğine ilk olarak Bizans’ın sağ kolu düştü. Kapadokyalı komutan Alyattes birliklerinin yandan ve arkadan sarılmakta olduğunu dehşet içerisinde gördü. Artık birliklerini idare etmeyi bırakmış canının derdine düşmüştü. Savaş meydanından sağ çıkmayı başarabilmek için çırpınmaya başlamıştı. Bu hâl Bizans sağ kolunun çökmesine yol açtı.
Tehlikeyi sezen imparator, bu durumda güçlerini sol kanatla birleştirmek arzusuna kapıldı. Ancak bu düşüncesini gerçekleştirme imkânı ortadan kalkmıştı. Zira sağ kanadın dağılmasıyla Türkler merkez kuvvetlerini sarmaya başlamış bulunuyorlardı.
İmparatorun ordugâhına ve hazinelerine doğru geri çekilme emrini vermesi Bizans ordusundaki kargaşayı iyice artırmıştı. Sol kol ile birleşme çabaları tamamen ortadan kalkmıştı. İhtiyat birlikleri çoktan kaçış yolunu tutmuştu…
Bizans ordusunun felâketi, anlatılacak gibi değildi. Bozgun umumileşmişti. Canını kurtarmak isteyen kurtuluşu kaçmakta buluyordu. Türk birlikleri Bizans ordusunu âdeta bir kıskaç içinde sıkıştırarak imhaya başlamışlardı. Cuma günü öğleden sonra başlayan savaş akşama kadar devam etmiş ve Selçukluların kesin zaferi ile neticelenmişti. Tam anlamıyla bir imha muharebesi vuku bulmuştu…
Ele geçirilen ganimetler muazzamdı. Meydanda, İmparatorun ve generallerin otağında bulunan hazineler sonsuzdu. Altın ve mücevher dışında toplanan kıymetli eşya ve gümüşler gazilere dağıtıldı. Malazgirt ve Ahlat bölgesi halkı ile gaziler servetlere boğuldu. Fakirler zengin oldu. Bizans birliklerine ait sayısız silah, at, malzeme ve eşyanın bolluğu sebebiyle üç zırh bir dinara, on iki miğfer iki dirheme kadar düşecektir…
Bizans askerlerinin büyük bölümü öldürülmüş başta Bizans İmparatoru olmak üzere birçok kumandan esir edilmişti. Askerlerden esir edilenler müstesna pek azı oraya buraya kaçarak canlarını kurtarabilmişti…
Sultan Alparslan dünyanın en büyük imparatorluk ordusunu mahvederken ilk defa bir Bizans İmparatorunu da esir almanın şerefine nail oluyordu. Anadolu’ya ise Türk mührünü kalıcı olarak vuruyordu…
TEFEKKÜR
Nağramızdır bugün gök gürültüsü,
Kanımızdır bugün yerin örtüsü
Gazi atlarımın nal parıltısı
Kılıçlarımızdır çakan şimşekler…
Ya Allah… Bismillah… Allahuekber!..
N.Y. Gençosmanoğlu
Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil
26.08.2022
Türkiye Gazetesi
Posted on 19 Ağustos 2022
12 Ağustos günü sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan, Üsküdar’da restorasyonu tamamlanan Ayazma Camii’nin yeniden ibadete açılışına katıldı. Cumhurbaşkanı açılışta;
“Üsküdar’daki 261 yıllık caminin restorasyonunun Türkiye ve âlem-i İslam için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Mimarisiyle, yeriyle, pek çok özelliğiyle şehrimize değer katan Ayazma Camii’mizin banisi Sultan III. Mustafa’dan bugüne kadar bu eserin yaşatılması için gayret gösteren herkesi rahmetle yâd ediyorum. Caminin restorasyonunda emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Rabb’imiz Tevbe Suresi’nde şöyle buyurmaktadır: (Allah’ın mescitlerini ancak Allah’a ve ahiret gününe iman eden, namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren ve Allah’tan başkasından korkmayan kimseler imar eder.) Ayazma Camii’nde bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da günde beş vakit okunacak ezanların, kılınacak namazların, edilecek duaların Allah katında kabul olmasını diliyorum. Ezanlarıyla, şehirlerimizin semalarını yankılandıran her camimizi, ülkemizin ve milletimizin geleceği için vatan topraklarına dikilen birer manevi muhafız olarak görüyoruz” diye konuştu.
Gerçekten de Cumhurbaşkanımızın yirmi bir yıllık idaresinde en dikkat çeken hizmetlerden biri de yeni camilerin yapılmasının yanı sıra tarihî camilerimizin restorasyonu olmuştur.
İktidara geldiklerinde nice camilerimiz harabe hâline gelmiş bulunuyordu. Yurt dışındaki Osmanlı eserlerine ise (özellikle camiler) Suudiler sahip çıkmaya başlamıştı.
Sahip çıkarken eski hâlini tamamen yok ediyor, yeni baştan inşa ediyor, imamını müezzinini atıyor, camiye konulacak kitaplara kadar kendileri karar veriyordu. Sayın Cumhurbaşkanımız TİKA kuruluşu ile bu tehlikeli gidişatı durdurdu. Bizim olan eserlerimize sahip çıktı.
Şu son yirmi senede gerek Türkiye’de gerekse yurt dışında muazzam bir şekilde tamir gören cami ve diğer eserlerimizin sayısını ortaya koymak dahi mümkün değildir.
Ehl-i Sünnetin önderi: III. Mustafa Han
Ayazma Camii’nin açılışında Cumhurbaşkanımız caminin banisi III. Mustafa Han’ın da ismini hayırlarla yâd etti… III. Mustafa Han, 28 Ocak 1717’de Edirne’de doğmuştu. Babası III. Ahmed Han, annesi ise Mihrişah Emine Sultan’dır. Babasının saltanatı süresince sarayda çok iyi bir eğitim aldı. Din ilimleri, edebiyat, tarih, coğrafya, nücum (astroloji), tıp, devlet idaresi ve askerî bilgileri devrin meşhur âlimlerinden tahsil etti.
Padişah kaynaklarda meziyetli, sağlam bir değerlendirme yeteneği ve temyiz kabiliyeti olan, basiretli, faal ve hükümdarlık vecibelerine eğitim ve yeteneği elverdiği ölçüde samimiyetle sarılan, dindar, hamiyetli, iyi kalpli, merhametli, hayırsever ve cömert bir kişiliğe sahip olarak gösterilir…
İmar faaliyetleri çok fazladır. İstanbul’a en çok cami yaptıran Osmanlı hükümdarı olduğu hâlde hiç birisine adını vermesi nasip olmadı. Bu sebeple padişah, “İstanbul’da dört câmi yaptırdım. İkisini sele (Ayazma ile İskele), birini yele (Laleli), birini de dedeme (Fatih) kaptırdım” demiştir…
Ayazma, mukaddes su demektir. Kuş evleri ile meşhurdur. Padişah bu camiyi ağabeyi Şehzâde Mehmed ve annesi Mihrişah Vâlide Sultan’ın ruhu için yaptırmıştır (1760-61).
Ta’lik hatla yazılan tarih manzumesi Sadrazam Râgıb Mehmed Paşa’nın, yazı ise Şeyhülislâm Veliyyüddin Efendi’nindir. Aynı zamanda meşhur bir şair olan Ragıb Paşa, tarihine şu kıtayı düşürmüştür:
Mukteday-ı ehl-i sünnet cami-i mecmu-i hayr
Kıldı çün bu ma’bed-i zibayı inşa bî-riya
Sadr-ı asrı bendesi Ragıb didi tarihini
(Her şeyi ile mükemmel bu cami-i şerifi Ehl-i Sünnetin önderi olan (padişah) riyasız bir şekilde inşa ettirdi. Kendisinin bendesi olan zamanın sadrı Ragıb da “Cami-i ra’na bina Şah Sultan Mustafa” dizesini yapımına tarih olarak düşürdü.)
Ayazma Camii, Türk mimarisinde normal ölçüleri aşan yüksekliği ve yapıldığı yerin topografik durumu ile heybetli bir görünüme sahiptir. Marmara ve Boğaz’ın girişine hâkim oluşu ile de şehrin Anadolu yakasına muazzam bir güzellik kazandırmıştır.
Padişahın, ismini sele kaptırdım dediği İskele Camisi Kadıköy’de hep önünden geçtiğimiz bir tarihî eserdir. Cami konum itibarıyla denizden iki metre yüksekte bulunmaktadır. Buradan mabedin inşa edildiği yıllarda deniz kıyısında olduğu ve denizden yüksek olarak yapıldığı anlaşılmaktadır (1760).
Cami 1853’te yangın geçirmiş ve 1858’de Sultan Abdülmecid Han tarafından yenilenmiştir. Yapının cümle kapısı üzerinde 1858 tarihli kitabe vardır. Şair Safvet tarafından düzenlenmiş kitabe ünlü hattat Kazasker Mustafa İzzet Efendi tarafından yazılmıştır.
Duvar süslemelerinde Kütahya çinileri kullanılmıştır. Kıbleye doğru durulduğunda, mihrabın solunda vaaz kürsüsü, sağında ise ahşap minber bulunmaktadır. Minber pencere önündedir. Pandiflerde, madalyon şeklindeki panolarda aynı zamanda hattat olan Sultan Abdülmecid’in yazdığı dört halifenin isimleri yer almaktadır. Ayrıca yine Abdülmecid Han tarafından yazılmış Lafz-ı Celal, İsm-i Nebi, Kelime-i Tevhid levhaları bulunur…
Padişahın, adını dedeme kaptırdım dediği Fatih Camii, 1509 yılında meydana gelen ve “küçük kıyamet” denilen büyük zelzelede ağır hasara uğramıştı. Kubbesinde çatlaklar meydana gelmiş sütun başlıkları parçalanmış ve külliyenin darüşşifa, imaret ve medrese gibi yapıları da büyük zararlar görmüştü. 1557 ve 1754 depremlerinde yeniden hasar gören cami tamir olunmuşsa da 1766 depreminde tamir olunamayacak derecede yıkılmıştı.
III. Mustafa Han bu durum üzerine Haşim Ali Bey’i bina emini tayin ederek önce türbe ve külliye binalarını yaptırmış ardından Fatih Camii’ni yeniden mükemmel bir şekilde inşa ettirmiştir. Cami-i şerif, Nisan 1771’de ibadete açılmıştır.
Laleli Camii
Sultan III. Mustafa Han’ın, adı ile ilgili enteresan bir hikâyesi de bulunan cami de Laleli Baba Camii’dir. 1760-1764 yılları arasında yaptırılan eser, pek çok yapıdan oluşan bir külliye hâlindeydi. Külliyede caminin yanı sıra imaret, çarşı, dükkânlar, çeşmeler, sebil, türbe, medrese, han ve mumhane bulunuyordu. Daha sonra külliyeye bir de muvakkithâne ilâve edilmiştir.
Adını Lâleli Baba denilen bir veli türbesinden alan külliyenin inşasına hassa başmimarı Kara (Hacı) Ahmed Ağa tarafından başlanmış ve Mehmed Tâhir Ağa tarafından tamamlanmıştır. 1782’deki yangında külliyenin bazı dükkânları yanmış, harap olan cami 1783 ve 1846 yıllarında tamir edilmiştir. Külliye yapılarından medrese günümüze ulaşmamıştır…
Camiye adını veren Lâleli Baba ile padişah arasında geçen hadise şu şekildedir:
Rivayete göre III. Mustafa Han, Laleli Baba adında bir veliyi rüyasında görmüştü. Ona dünyada en büyük mutluluğun ne olduğunu sordu. O da, “yiyip içtiğini def edebilmektir, çıkarabilmektir” diye cevap verdi.
Padişah bu cevabı bir veliye yakıştıramamış ve yüzünü buruşturmuştu.
Ancak ertesi gün padişah ağır bir kabızlığa tutuldu. Doktorlar bir çare bulamadılar. Padişah perişan bir hâlde iken tekrar rüyasına giren veli, kendi adına bir câmi yaptırırsa bu hastalıktan kurtulacağını vadetmiş. Padişah da söz verince rahatsızlığı izale olmuştu…
İşte İstanbul’a en fazla cami yaptıran padişah III. Mustafa Han, bir camiye adını verememiştir. Bugün tamamı ayakta olan camilerin önünden geçenler büyük oranda III. Mustafa Han’ın inşa ettirdiğinden dahi habersizdir. O’nun bu camilerinin dışında sayılamayacak derece eserleri vardır… İstanbul Müftülüğü’nün kararı ile en azından Ayazma Camii’ne bu büyük ve hayırsever hakanın Çamlıca Camii’ne de Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan adını vermek çok münasip yerinde bir karar ve vefa göstergesi olacaktır.
TEFEKKÜR
Ol şâh-ı rüsul fahr-i cihân aşkına yâ Rab
Ni’metlerinin şükrüne de kıl beni şâyân
III. Mustafa Han
.
Tarihe şaşı bakış!
Posted on 12 Ağustos 2022
2000 yılı başında Amerikalı yazar Ann Chamberlin’ın “Safiye Sultan” isimli romanı Türkçeye çevrilmişti. Çevrilmesi ile birlikte ve müthiş bir kampanya neticesinde roman, kitap piyasasını allak bullak etti. Nedense istisnasız bütün yazılı ve görsel medya aylarca bu kitabı “best seller” (çok satanlar) listesinin en başına yerleştirdi. Sadece yerleştirmekle kalmayıp övgü dolu ifadelerle okuyucularına da tanıttılar.
Ardından roman yazarını, Türkiye’ye davet ettiler (Haziran 2000). Röportajlar gerçekleştirdiler. Şu var ki, Ann Chamberlin’ın açıklamaları takdire şayandı. O ne yazdığını biliyor, romanının gerçekle mukayesesini hakkıyla yapıyor ve bunu açık bir yüreklilikle dile getiriyordu.
Hatırladığım kadarıyla röportajında kendisinin Osmanlı sarayına girmediğini, Osmanlı yazısını okuyamadığını belirterek “Ben tarihte yaşamış üç beş kişi üzerinden bir roman kurguladım” demişti ve ardından şu ibretlik sözleri ilave etmişti.
“Fakat Türkler bana inanılmaz ilgi gösteriyorlar. Gördükleri yerde sarılıyorlar. Harem hayatını senden öğrendik diyerek teşekkürlerini sunuyorlar”.
Chamberlin, bu ifadeleri ile eserin tarihî bilgilere dayanmadığını belirtmesi yanında bizim şaşı bakışımızı da gayet rahat bir şekilde dile getirmişti.
Neticede roman o kadar rağbet gördü ki, süratle devamı niteliğinde ikinci ve üçüncü kitabı da derhâl piyasaya sürüldü.
O dönemde “Tarih ve Düşünce” dergisinde (2000/09, Eylül 2000, s. 8-19) romanın bir tenkidini yapmış ve “Neresini düzeltelim” diye sormuştum.
Zira romanda neredeyse sadece isimler gerçek kişiliklerdi. Anlatılanların tarihle hiçbir alakası yoktu. Olaylar tamamen kurgu idi. Romandaki hataları düzeltebilmek için belki üç cilt kitap yazmak gerekti. Bunu da birilerinin dile getirmesi gerekmez miydi?
Dürüstlük çok mu zor?
Bizde ise Ann Chamberlin’ın duruşu ve dürüstlüğünün tam tersi yaşanıyor. 2011 yılında “Muhteşem Yüzyıl” ile başlayan tarih dizi ve filmleri furyası aralıksız Türkiye gündeminde en ön sıradaki yerini koruyor.
Muhteşem Yüzyıl çıktığında dizi senaristi “Senaryonun 3-5 yıllık bir çalışmanın ürünü olduğunu ifade ederek Venedik arşivlerine kadar girdiklerini ve tarihî gerçeklere uygun olarak hazırladıklarını” ifade etmişti.
Oysa giyimlerinden hareketlerine, entrika dolu kurgularına ve tarihle tam zıt hadiselerine kadar muhteşem rezaletler başlığı atılabilecek bir dizi karşımızda idi.
Öte yandan dizi, güçlü oyuncu kadrosu yanında diğer teknik detaylarına kadar öylesine cezbedici idi ki, yayın hayatına girmesi ile birlikte izlenme rekorları kırmaya başladı. Akabinde dış dünyaya satış rekorları da kıracaktı.
Fakat dizi iddia ettikleri gibi tarihî gerçeklere uygun muydu? Elbette ki hayır. TV’lerde yaptığım hiçbir eleştiriye cevap veremediler. Sonunda “Bu dizi tarihten esinlenerek hazırlanmıştır” bilgi notuyla izleyici ile buluşmaya başladılar. Çünkü Ann Chamberlin’daki dürüstlük onlarda yoktu.
Ardından Muhteşem Yüzyıl’a alternatif olarak doğan “Diriliş Ertuğrul” dizisi reytingleri altüst etmeye başladı. Bu defa da onlar tarihe tam uygun diyerek lanse ettiler. Dövüş ve savaş sahneleri muazzam görsel şölenleri ile yediden yetmişe herkesi etkilemeyi başardılar. Onlar da reyting ve satış rekorları kırdılar. İş tutmuştu. Kuruluş Osman, Fatih, Payitaht Abdülhamid, Uyanış Selçuklu ve Barbaroslar dizileri sırasıyla arzıendam ettiler.
Hepsinin değişmeyen iddiası tarihe uygunluk üzerine idi.
Fakat Diriliş Ertuğrul ve Kuruluş Osman’da tarihe uygunluk oranı %10’u bile geçmiyordu. Reyting kaygısı ile yapılan kadın kız kaçırtmak ve kurtarmaktan ibaret senaryolar, eski Türk filmlerinin kötü birer kopyasından öte gidemedi.
Üç beş program sonrasında yapılan tenkitler karşısında cevap veremeyip “Bu bir tarihî belgesel değil neticede bir dizi, elbette kurgular yapacağız” noktasına varıp sıyrılmaya başladılar.
Eee kardeşim bunu baştan söyleyip milleti aldatmasan olmaz mıydı? Evet olmazdı. Ann Chamberlin’ın dürüstlüğü ne hazindir ki bizimkilerde yoktu.
Bütün bu girişimler tarihimizi bozma veya sulandırma operasyonunun yeni bir versiyonu muydu bilemiyorum. Fakat tarih dizileri adı altında tarihimize en büyük kötülüğü yaptılar. Yıllarca düzeltilemeyecek yanlışlarla gençlerimizin zihin yapılarını bozdular. Selçuklu veya Osmanlı sarayı denildiğinde entrikadan başka bir şey akla gelmez oldu.
Oysa kültürü, medeniyeti, savaşları, diplomasisi ve toplumdaki yüksek ahlaki seviyesi ile muazzam anekdotlarla dolu Türk tarihi günümüz imkânlarıyla gençlerimize sunulabilirdi. Olmadı, bu zihniyetle zaten olması da mümkün değildi.
Kaplanın sırtında!
Şimdi ise II. Abdülhamid Han’ın bilhassa sürgün yıllarını konu edinen bir roman çıktı. “Kaplanın Sırtında – İstibdat ve Hürriyet” romanı hakkında özellikle sağ yazarlar tarafından derhâl tenkit yazıları kaleme alınmaya başladı. Bu durum bir bakıma kitabın reklamı için de işe yarıyor. Oysa aynı yazarlar ve yazması gerekenler Ertuğrul ve Osman Bey dizilerinde yapılan hatalara karşı gözleri kördü. Osman ve Ertuğrul Beylerin hanımları ve kızları ile Şeyh Edebalı’nın kızı düşman birlikler tarafından kaçırılıp günlerce tutsak olarak elde tutulup işkencelere maruz kalırken görmemezlikten geliyorlardı. Bunların doğru kitapları okurlarına tavsiye etme gibi bir alışkanlıkları da yoktur.
Evet, Zülfü Livaneli’nin nasıl bir Abdülhamid Han portresi çizeceğini anlamak zor değildir. Fakat o da bunu klasik alışkanlıkla yapıyor.
Roman hakkında yapılan bir söyleşide “Tarihî romanda tarihî gerçeklere aykırı davranamazsınız” diyen Zülfü Livaneli, romanı yazmak için tam beş yıllık bir araştırmanın ürünü olduğunu belirtmeyi de ihmal etmiyor.
Hâlbuki romanın en önemli kaynağı, İttihat ve Terakki ileri gelenlerinin, sürgün yıllarında Abdülhamid Han’ın yanına doktoru olarak kattıkları Atıf Hüseyin Efendi’nin hatıralarıdır. Atıf Hüseyin günlüklerinde önemli bilgilere yer verse de Abdülhamid Han hakkında bakışı olumsuz ve hasmanedir.
Padişahtan herif diye bahseden bu adamın hemen her sözünü süzgeçten geçirmeden kabul etmek mümkün değildir. Neticede yerli ve yabancı bir takım problemli kaynakların rehberliğinde Livaneli, II. Abdülhamid Han için tam bir Avrupa hayranı imajı çizer.
Ona göre padişah ve ailesi düşünce, fikir ve yaşayış olarak Avrupalılaşmıştır. Piyano çalan, konyak ve rom içen, Paris’ten giyinen, Batı tarzı reformlar gerçekleştiren ve nihayet İslamlığı da görünüşte benimseyen insanlardır.
Livaneli’nin anlattığı böyle bir şahsı, Batı dünyasının bağrına basması gerekirdi. Oysa onu tahtından alaşağı edebilmek için nasıl mücadele ettiklerini anlaması bakımından kendisine değerli kardeşim Taha Niyazi Karaca’nın Büyük Oyun (Timaş Yayınları) kitabını tavsiye ederdim. İngiltere Başbakanı W. Ewart Gladstone’un Abdülhamid Han düşmanlığının sırrını çözer, padişahın şahsiyetini en doğru bir şekilde ortaya koyabilirdi.
Eser tenkidinden kim niçin korkar?
Öte yandan dizi ve romancılarımız insanları yazdıklarına inandırmanın ve güvendirmenin yollarını da bulmuşlar. Dizi mi çekiyorsun, koy iki tarih danışmanı. Roman mı yazıyorsun okut iki üç tarihçi dostuna ve “Bakınız ben tarihe tam sadık kalıyorum” mesajını ver.
Nitekim Zülfü Livaneli de aynı yolu takip etmiş. Güya işin ehli İlber Ortaylı, Taner Timur ve Ali Yaycıoğlu gibi tarihçilere okutmuş. Onlar da onay vermişler. Böylece bir taraftan gelebilecek muhtemel tenkitlerin önünü alırken bir taraftan da okuyuculara kendince kitabın doğruluğu konusunda garanti vermiş bulunuyor.
Zülfü Livaneli’nin yaptığını ne acıdır ki sağ yazarlar da aynen devam ettiriyorlar. Hiçbirinin doğruluk kaygısı yok. Reytingi, parası veya ideolojisi var. Ona hizmetin derdindeler.
Ciddi tenkitlerden de o kadar rahatsız oluyorlar ki anlamak mümkün değil. Ortaya konulan bir eser, roman, YouTube’da yapılan bir konuşma veya çekilen diziler artık yıllarca gençlerin müracaat mercii olacaktır. Yazarı ölüp gitse de eseri ölmeyecek ve okunacak veya izlenecektir.
Bu itibarla tenkit yapmak ilim adamları için bir sorumluluktur. Yazarı cevap verir veya vermez bilemem. Fakat son yıllarda bu tenkitlerime karşı müthiş bir rahatsızlık duyduklarını görmek kadar bendenizi şaşırtan bir durum olmamıştır.
Mail’ime gelen özel mesajları, tehditleri burada anlatacak olsam inanamazsınız.
Demek ki temel çürük olunca bina dikiş tutmuyor. “Barika-i hakikat müsademe-i efkârdan doğar” düsturu ortadan kalkıyor. Dolayısıyla fikirlerin çatışması son buluyor ve yerini, “Yazma, konuşma, anlatma, beni ağzına alma kardeşim” alıyor.
Ann Chamberlin’ı bir kez daha takdir ediyorum.
TEFEKKÜR
Bir mevsim-i bahârına geldik ki âlemin
Bülbül hâmûş havz tehî gülistân harâb
Keçecizâde İzzet Mollâ
? Öyle bir baharına geldik ki dünyanın,
Bülbül susmuş, havuz boş, gülistan harap).
Yunanistan’da gündem: Abdülhamid Han
Posted on 5 Ağustos 2022
Bizdeki Yunan hayranlığı, gözü kapalıdır. Menfaat çatışmaları hatırlarına dahi gelmez. Yunanistan’ın devletimiz aleyhindeki girişimlerini asla görmezler. “Yunanlı dostlarımızı üzmeyelim” demekten başka bir fikir ve düşünceleri yoktur.
Peki ya Yunan tarafı, öksürsen ne oluyor diyerek teyakkuza geçer. 12 mil meselesini gündemden asla düşürmez. Uluslararası anlaşmalara göre silahlandırılması yasak olan adaları her gün biraz daha son model silahlarla donatır. Bunları hangi tehlikeye veya kime karşı yapar?
Öyle ki, Yunanistan artık bağımsızlığını da tamamen yitirmiş olup, Amerika’nın en büyük üslerinden biri hâline gelmiş bulunmaktadır. Ancak, gittikçe tasmalı bir kukla hâline dönmekte olduğunu görmeyip bunu Türkiye’ye karşı bir üstünlük noktasına çevirmek gayretindedir. Ülkemizdeki Yunan sevdalıları ise bunların farkında dahi olmazlar. Hatta işi o hâle getirdiler ki “Tayyip gitsin de isterse memleketi isterse Yunan idare etsin” zavallılığına kadar vardırdılar.
Öte yandan Yunanlar bugünler de bir kez daha çıldırdılar. Zannedersiniz Türkiye vatanlarına girmiş! Mesele son dönemlerde enerji alanında önemli başarılara imza atan Türkiye’nin sondaj gemilerinin sayısını artırması. Fatih, Yavuz ve Kanuni derken, derin deniz sondaj gemileri arasına bir yenisi daha eklendi.
Abdülhamid Han adı verilen sondaj gemimiz, Akdeniz’de araştırma yapmak için denize açılırken Yunanistan da alarma geçti.
Onlara göre gemi Yunanlara ait alanlarda da araştırma yapabilirmiş. Yunan basınına göre Abdülhamid Han sondaj gemisinin görev yerini Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatları belirleyecekmiş. Yunan amiraller TV’lerinde savaş çığırtkanlığına da başladılar.
Yunanistan eski Savunma Bakanı Apostolakis ise Abdülhamid Han’a Türk savaş gemilerinin refakat edebileceğini bu nedenle Yunan Deniz Kuvvetlerinin de hazırlıklı olması gerektiğini diler getirdi.
Yunan yazılı ve görsel medyası da tamamen bu meseleye odaklanmış durumdadır. Bir taraftan Türkiye’nin yaptığı sondaj çalışmalarından rahatsızlığını dile getirirken diğer yandan Yunanistan hükûmetini Ege ve Akdeniz enerji kaynakları konusundaki kayıtsızlığına dikkat çekmektedir.
Evet, Yunanlar yıllardır alışmışlar. Türkiye, Avrupa veya ABD’nin müdahalesi ile kendisine karşı bir adım atamaz ve haklarını arayamaz. Şimdi de aynı tavrı görmek istiyorlar. Fakat Ayasofya kararı ile birlikte bunun böyle olmadığını net bir şekilde gördüler ve yaşadılar.
Türkiye eski Türkiye değildir. Cumhurbaşkanı’mız tehditlere pabuç bırakmamaktadır. Avrupa ve ABD’nin göz yumması ve hatta tahriki ile Adalar Denizi’nde Türkiye’nin tamamen hukuksuz bir biçimde sıkıştırılmak istenmesi Türkiye’nin çelik iradesi ve kararlılığı karşısında sabun köpüğü gibi erimektedir.
Neticede Yunanistan’ın adaların silahlandırılması için attığı adımlar er ya da geç nihayete erecek, hak-hukuk yerini bulacak ve Türkiye, Akdeniz’den hak ettiğini sonunda alacaktır.
Yunanların çırpınışları boşunadır. Türk sondaj gemisinin nerede ne arayacağını Sayın Cumhurbaşkanı’mızın değil de Yunan parlamentosunun belirlemesini mi umuyorlardı acaba?
Yunanların bütün bu şirretlikleri karşısında her gün fındık fıstık edebiyatı yapan muhalefet liderlerinin neden bir küçük yorumu olmaz? Cumhurbaşkanı’na sabah akşam kükreyenlerin Yunanlara hiç mi bir cevabı bulunmaz?
Tarih tekerrür eder!
Yoksa Yunanları çıldırtan ve korkutan sondaj gemimizin adının Abdülhamid Han oluşu mudur? Zira Yunanlar bir büyük tokadı da onun döneminde yemişlerdi! Bizdeki Abdülhamid Han düşmanlığının derinliğinde de acaba dostlarına vurulan o acının etkileri mi vardır? Zira Yunan hayranlığını her vesile ile dile getirenlerin Abdülhamid Han’ın adı geçtiğinde tüyleri diken diken olmakta nefret damarları kabarmaktadır.
Abdülhamid Han zamanında Yunanlarla ne olmuş ve neler yaşanmıştı? Tıpkı bugün ABD’nin oynadığı rolü o günün İngiltere’si yerine getirmekteydi.
İngiltere, 1878 Berlin Kongresi’nde Balkan Slavlarına karşı Yunanistan’ı desteklemek suretiyle hudutlarının genişletilmesini sağlamıştı. Bu durum Yunanları, bir taraftan Londra’ya daha bağlı bir hâle getirirken bir taraftan da Osmanlılara karşı daha cüretkâr davranmaya yöneltmişti.
Bunun neticesi olarak çok geçmeden “Megalo İdea” yani “Büyük Yunanistan” iddiası yeniden piyasaya sürülmüş ve bilhassa Girit’i ilhak için çalışmalar hızlandırılmıştır. Hâlbuki Girit, Akdeniz’in en stratejik adalarından birisi idi. Bunun Yunanistan’a ilhakı Balkanlardaki dengenin bozulması manasına gelirdi. Ayrıca Sırbistan ve Bulgaristan dolayısıyla Rusya’nın menfaatlerine de zıttı. Zira Yunanlar eliyle İngiliz tahakkümü altına konulmasını büyük devletler de istemezdi.
Buna rağmen 1885’te Doğu Rumeli’nin Bulgaristan’la birleşmesini bahane eden ve Yunanistan’a bağlı komitacılar vasıtasıyla tahrik edilen Girit Rumları, ayaklanarak adanın Yunanistan’a ilhakı talebinde bulundular. Bu gelişmeler karşısında 1886 senesinde Avrupa müşterek donanması Suda Limanı’na, gelerek Yunanistan’ı ikaz etti. Adada bir müddet durulan hadiseler 1888’de Yunanlı komitacıların tahrikiyle yeniden başladı. Asiler, bazı Müslüman köylerine hücum ederek akılalmaz cinayetler işlemeye başladılar. Evleri yakıp yıkarak çoluk çocuğu hunharca öldürdüler.
Bu karışıklıklar üzerine II. Abdülhamid Han adaya on altı tabur asker sevk etti. Bu birlikler kısa sürede asayişi sağlayarak asileri tenkile başladılar. Batılı devlet gemilerinin de adaya gelmesi üzerine olaylar bir müddet duruldu.
Nihayet 1895 yılında Resmo köylerinde Hıristiyanların saldırıları ile iki unsur arasında bir kez daha çatışmalar başladı. Kendilerini emniyette görmeyen Müslüman ahali, köyleri terk edip Hanya ve Kandiye gibi büyük şehirlere akın etmeye başlamışlardı.
Yunanistan bu defa işi bitirmek, adaya bir oldubitti ile sahip olmak niyetindeydi. Yunan Prensi George’un kumandası altında Girit’e gelen bu filo adaya on bin asker çıkardı. Bunun üzerine Girit yeniden karıştı.
Girit’e giren Yunan askeri Müslüman halka karşı gayet vahşice davranıp köyleri ve kasabaları tarumar etmek suretiyle âdeta katliam yapıyordu. Osmanlı askerlerinin hadiseye karışmasından endişe duyan Fransız, İngiliz, Rus ve İtalyan zırhlılarından bir miktar kuvvet adaya çıkarak düzeni sağlamaya çalıştı. Fakat Yunanlar bir türlü şiddeti bitirmiyordu.
Zira adaya düzen geldiği takdirde ilhak etmek ihtimali ortadan kalkıyordu. Yunanlar büyük devletlerden ümidini kesince meseleyi savaşla halletmeye karar verdiler. Girişilen bir harpte ordularının kısa sürede Selanik önlerine varacağına inançları tamdı.
Bu karardan sonra Yunan askerleri, Türk hudut karakollarına saldırmaya başladılar. İhtarlara rağmen Yunanların saldırıları bitmek bilmiyordu. Milona geçidinin iki tarafındaki Kırçova ve Menekşe Tepelerini büyük bir taarruzla ele geçirdiler.
Alasonya ordu-yı hümayun kumandanı Müşir Edhem Paşa’dan aldığı telgrafla Yunan askerinin yaptığı tecavüzü haber alan Abdülhamid Han, derhâl Yıldız’da özel bir istişare meclisi akdetmiş ve harp meselesini müzakere ettirmiştir. Neticede meclis, üç gün süren uzun müzakerelerden sonra harp kararı aldı. Sultan II. Abdülhamid Han büyük devletlerin müdahalesine fırsat vermeden neticeye çabuk ulaşmak istiyordu. Bu itibarla Edhem Paşa’ya yıldırım harbi emrini verdi (16 Nisan 1897).
93 harbindeki (1877-78) büyük felaketten beri Türk ordusu savaşa girmemişti. Dünya el altından silah ve mühimmatla destekledikleri Yunanistan’ın mutlak başarıyla çıkacağına inanıyordu.
Ancak Osmanlı orduları bir ay devam eden savaşta Yunanlara hemen her cephede korkunç hezimetler yaşattılar. Altı ayda geçilemez denilen hatlar, üç gün içinde düşürüldü.
Bütün Yunanistan’ı korku ve dehşet sarmıştı. Halk isyanları başlamış, hükûmet ne yapacağını şaşırmıştı. Karşısında ordu diye bir şey kalmamış olan Osmanlı birliklerinin Yunanistan’ı baştanbaşa çiğnemesi için hiçbir engel bulunmuyordu.
Yunan kralı Yorgi ve hükûmetinin Batılı güçlere ve hususiyle Rus Çarı II. Nikola’ya “kurtar bizi” diyerek eğilmekten ve yalvarmaktan başka çaresi kalmamıştı. Bir daha da II. Abdülhamid Han döneminde en küçük bir ihlale girişmediler.
Tarih ibret alınmazsa acı bir şekilde tekerrür eder!05
TEFEKKÜR
Hased-i kalb-i adüvv lûtf ile olmaz zâil
Sengde muzmer olan âteşe âb etmez eser
Râşid
(Düşman kalpteki haset iyilikle yok olmaz
Taşta gizlenmiş olan ateşe su tesir etmez.)
Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil
05.08.2022
Türkiye Gazetesi
.
Sizde pilavı nasıl yerler?
Posted on 29 Temmuz 2022
Kanuni’nin Viyana kuşatmasının üzerinden tam yüz elli dört sene geçmişti. Büyük Osmanlı gücü Batı Avrupa’nın bu en büyük geçit kapısı önüne bir kez daha gelmiş bulunuyordu. Avrupa devletleri korku içinde neticeyi beklemeye başlamışlardı. Papa dört bir yana müracaatla herkesi Viyana’nın savunmasına davet ediyordu…
Viyana son derece müstahkem surlarla çevrili bulunuyordu. Tuna Nehri’nin sağında ve Tuna’dan ayrılan kanalın ise hemen kenarında yer almaktaydı.
Kara Mustafa Paşa güçlü ordusuyla 14 Temmuz 1683’te Viyana önlerine varıp kaleyi kuşattı. Düşmanın kaleye yardıma gelebileceği yol üzerine Kırım Hanı Murad Giray’ı gönderip, Viyana’ya gelebilecek yardımları önlemekle, Eğri Beylerbeyi Abaza Hüseyin Paşa’yı ise, altı bin askere serasker yapıp Tököli İmre ile birleşerek Kuzey Macaristan’da faaliyette bulunmakla görevlendirdi.
Orduda ağır toplar yoktu. Zira sefere çıkışta hedef Viyana değildi. Bu hâl ise muhasaranın uzamasında etkili olacaktı.
Viyana’nın çevresindeki palangalar alındı ise de kale dayanıyordu. Bir tarafı kanal olan Viyana batı tarafından sarılmış olan orta kolda Serdar-ı ekrem bulunmaktaydı. Tuna ile kanal arasındaki ada muhasaradan bir müddet sonra Tuna’dan yüzerek geçilmek suretiyle alınmış ve muhasara yalnız kaleye inhisar etmişti…
Muhasara esnasında Ağustos 1683’te Erdel Kralı Apafi Mihal de orduya geldi. Veziriazam tarafından kabul ve ikram olundu. Veziriazam, muhasara münasebetiyle Erdel Kralının da fikrini almak istemişti. Kendisine; “Elhamdülillah işte gelip Beç’i muhasara edip dövüyoruz. Kale duvarlarına el vuruldu. İnşallah birkaç güne kadar fethederiz, ne dersin?” deyince Erdel Kralı; “Pek güzel olmuş; Allah kolay getüre; isabet buyurmuşsunuz” gibi beylik sözleriyle mukabelede bulundu. Veziriazamın ise; “Bu boş lafları bırak asıl kanaatini söyle” demesi üzerine bu defa Apafi Mihal; “Sizde sofraya pilav konsa evvela ortasından mı başlanır, yoksa kenarından mı?” diye sordu. Veziriazam “zahir kenarından” deyince; “Askerinize, mühimmat ve cephanenize diyecek yok. Lâkin Beç sarp bir kaledir. Gelindiği gibi eğlendirilmeyip yürüyüş veya vire ile alınması mümkün olaydı güzel iş idi. İllâ zaman geçtikçe fethi güçleşir ve bu kadar insan ve hayvana dağlar dayanmaz. Haber aldığımıza göre imparator Hıristiyan devletlerden yardım istemiştir. Benim fikrim bu idi ki Yanıkkale’nin zaptına himmet edip kışı orada geçirip düşman topraklarını vursaydınız İmparatoru amana düşürürdünüz” dedi. Veziriazam kendi plânına muhalif olan bu fikre de kızarak; “Sen Nemçe’den korkarsın! Var git Yanıkkale altında zevkine bak” diyerek Erdel Kralını geri Yanıkkale tarafına gönderdi…
Bu arada Kuzey Macaristan’da faaliyette bulunan Eğri Beylerbeyi Hüseyin Paşa düşman kuvvetlerinin dört bir yanda zinde beklediklerini ve bu arada Lehistan Kralı Jan Sobieski’nin atlı ve yaya kırk bin kişilik bir kuvvetle Viyana’nın yardımına gelmekte olduğunun haberlerini bildirdi.
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Hüseyin Paşa’yı Viyana önüne geri çağırırken Kırım Hanı’ndan on bin kişilik bir kuvveti ona yardımcı göndermesini söylemişti. Ancak Kırım atlıları ganimete boğulduklarından üç yüz kişi ile yanına vardılar.
Seksen bin kişilik Nemçe kuvveti Hüseyin Paşa’nın Viyana’ya doğru geldiğini haber alınca üzerine yürüyüp kendisini sıkıştırdılar. Bunun üzerine Hüseyin Paşa geri dönmeyerek bir avuç askeriyle muharebeye girişti. Pek şiddetli bir savaştan sonra Kırım kuvvetleri kaçıp kendisi de çeşitli yerlerinden yaralanarak Moravya suyu köprüsüne doğru çekildi. Yıkılmış olan köprüyü geçtiği sırada yaralarından fazla kan akması sebebiyle nehre düşüp boğuldu. Bu suretle değerli bir vezir yardım edilememesi yüzünden şehit düştü…
Viyana muhasarası iki aya varmak üzereydi. Veziriazam, tamahı yüzünden kalenin hücum ile alınmasını istemiyordu. Artık askerde bıkkınlık baş gösteriyordu. İmparator ise etraftan yardım toplamak suretiyle Osmanlı erzak kollarını vurduruyordu. Orduda yiyecek sıkıntısı başlamıştı. Süvarilerin hayvanlarına lâzım olan ot, saman ve yulaf bulabilmek için on beş yirmi saat uzak yerlere gitmek lâzım geliyordu. İnsan yiyeceği de daralmış ve fiyatlar iyice artmıştı…
Büyük ihanet!
Bu arada yakalanan esirlerden otuz beş bin Leh kuvvetiyle seksen beş bin Almandan (Avusturya, Saksonya, Bavyera, Frankonya) mürekkep yüz yirmi bin kişilik bir kuvvetin Viyana’ya yaklaştıkları haberi alındı. Bu durum üzerine Yanıkkale altında köprülerin muhafazasına bırakılan Budin Valisi Uzun İbrahim Paşa’nın, yerine Silistre Valisi Mustafa Paşa’yı bırakarak birlikleriyle acele orduya gelmesi bildirildi. Sekiz bin kişilik maiyeti ile gelen İbrahim Paşa ordu yakınına kondu (8 Eylül).
Hüseyin Paşa’nın şahadetinden sonra Merzifonlu, işin ciddiyetini kavramıştı. Viyana’nın teslim olma teklifini beklemeden 26 Ağustos’ta kuvvetli bir hücum yaptı. Bazı tabyaları düşürdü. Müdafaa kuvvetlerine ağır zayiat verdirdi. Şehirdeki dizanteri hastalığı da mühim telefata neden olmuştu. Kalede zahire oldukça azalmıştı. Kale kumandanı acele yetiştirilmesini yoksa kısa sürede şehrin düşeceğini bildiriyordu.
Öte yandan düşman birlikleri tehlikeli bir biçimde Viyana’ya yaklaşıyordu. Elde edilen tutsaklardan imparatorla Lehistan Kralının ağırlıklarını, İskender (Hörelen) köprüsünden Tuna’nın sağ sahiline yani Osmanlı ordusunun bulunduğu tarafa geçireceği haberi alındığında Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, buna mâni olmak için Kırım Hanı’nı görevlendirdi. Lakin kalabalık düşman birlikleri Tuna’yı geçerken Murad Giray mâni olmak bir tarafa yüksek bir yerde elini böğrüne koymuş olduğu hâlde at üzerinde düşmanın geçişini seyretmekle iktifa ediyordu. Bu hâl üzerine kendi imamı yanına vararak; “Han’ım, şu bölük bölük geçen kâfirleri kırdırsanız gerisi kesilmez miydi?” demesi üzerine Han; “Behey efendi sen bu Osmanlının bize ettiği çevri bilmezsin! Bizi bir hâle kodular ki yanlarında Eflâk ve Boğdan keferesi kadar rağbetimiz kalmadı. Bu düşmanın defi, yanımda işten değildi ve bilürüm ki dînimize de düşmez ihanettir! Lâkin gayret beni komadı, anlar da görsünler kendilerini; kaç akçelik adam imiş, Tatar kadrin bilsinler” diyerek atını depip kuvvetlerini alarak ordugâha döndü…
Vaziyet nazikti. Sadrazam derhâl kurmaylarını topladı. Yapılan görüşmede Serdar-ı ekremin arzusuna uygun olarak verilen karara göre düşman geldiği zaman paşalar maiyetleriyle karşı gidip harp edecekler. Fakat siperlerde Viyana’yı muhasara eden askerler yerlerinden ayrılmayacaklardı.
Ancak ele geçen esirlerden düşmanın ertesi günü orduyu basacağı haber alındığından bütün askerin hazırlanması emrolundu.
Müttefik kuvvetleri Kalenburg eteğindeki manastır etrafına gelince Viyana’da muhasarada olanlar sevinç şenlikleri yaptılar. 12 Eylül Pazar günü dağ gerisinden yürüyen düşmanla öncü kumandanı Kara Mehmed Paşa kuvvetleri arasındaki muharebe duyulunca veziriazam maiyeti ve kapıkulu halkıyla ileri vardı. Osmanlı ordusunun sağında Budin Valisi Uzun İbrahim Paşa, merkezde veziriazam ve sol kolda da Kırım Hanı ile Sarı Hüseyin Paşa bulunuyorlardı. Osmanlı ordusunun gerisine inmek isteyen düşmanın plânı bir orduyu ortaya almak idiyse de bunda muvaffak olamadı…
Sadrazamın son çabaları!
Düşmanın top, gülle, kurşun gibi harp levazımı bol olduğundan Osmanlı birlikleri üzerine mütemadiyen yağdırıyordu. Sağ kolda bulunan Budin beylerbeyi İbrahim Paşa kolu bozulduğundan düşman ordunun içine yol buldu. Sol kolda bulunan Vezir Sarı Hüseyin Paşa uzun süre dayandı. Ancak aynı hatta bulunan Kırım Hanı’nın yardımını görmediğinden o da sarsıldı. Böylece iki cenahı açılmış olan Serdar-ı ekrem kolunda panik başladı.
Artık Leh Kralı, doğrudan doğruya Osmanlı merkezine Sancak-ı şerif üzerine yürüdü. Serdar-ı ekrem yerinden kımıldamayıp beş, altı saat kahramanca mücadele etti. Nihayet tüm cenahların çökmesi ister istemez onu çekilmeye mecbur etti. Artık ortalık bir ana baba gününe dönmüş herkes can kaygısına düşmüştü. Harp ede ede otağına kadar gelen Kara Mustafa Paşa burada hâlâ metriste bulunan otuz bin askerin siperlerden çıkmalarını emretti. Düşman ordugâhın çadırlarına kadar girmişti.
Sadrazam şaşkındı! Tam “aldım seni Viyana” dediği anda kalenin avucunun içinden kayıp gittiğini görmüştü. O anda nelere yandı kim bilir?
Zamanın ne kadar önemli olduğuna mı?.. Kalp kazanmanın ne kadar mühim olduğuna mı?.. Düşmanı asla hafife almamak gerektiğine mi?..
Olmaz denilen oluyordu. Osmanlıların en güçlü bir şekilde Viyana üzerine vardığı ordusu darmadağın olmuştu. Kıyamet denilen sanki bugündü.
Veziriazam tamah ve inadının böyle netice verdiğini görünce, elem ve keder içinde “Bugünleri görmektense, ölmek iyidir” diyerek kendisini düşman üzerine atıp maiyetiyle beraber tekrar çarpışmaya girişti. Vakit akşama yaklaşmıştı. Sonunda amca Hasan Ağa (Köprülü Mehmed Paşa’nin kardeşi) Serdar-ı ekreme gelerek; “Ne olur gidelim! Bundan gerü Sancak-ı şerifi ve asakir-i islâmı selâmete çıkarmaya sây eyle! Artık iş işten geçti iyazenbillâh Sancak-ı şerifi küffara aldırırsın da kıyamete değin siper-i lanet oluruz” diyerek yalvardı. Sipahiler Ağası Osman Ağa da Serdar-ı ekremi ikaz ederek; “Efendim, lütuf ve kerem et! İş işten geçti. Senin vücûdun askerin ruhudur. Feda olmakla asker felâkete uğrar; buyurun gidelim” dedi…
Neticede Sadrazam, Sancak-ı şerifi alıp otağın arka kapısından çıkarak Yanıkkale tarafına doğru çekildi.
Veziriazamın bütün eşyası, hazinesi çadırında kaldığı gibi üç yüz top, on beş bin çadır, hesapsız harp levazımı, ordu hazinesi, hülâsa ordunun bütün eşyası düşmana terk edilmiş bulunuyordu…
TEFEKKÜR
Şehâ serîr-i cihânın gedâların gördük
Gedâya gıbta eden pâdişâhların gördük
Reşid
(Ey şah, dünya tahtının dilencilerini de,
Dilencilere imrenen padişahlarını da gördük.)
Ferman sizden, hizmet bizden!
Posted on 22 Temmuz 2022
Osmanlı ordusu, -Avusturyalıların anlaşma yapma yolunda bütün ısrarlarına rağmen- Sadrazam Merzifonlu Mustafa Paşa’nın anlaşılmaz tutumuyla hazırlıklarını tamamlamış ve 339 yıl önce Viyana Seferine çıkmıştı. Merzifonlu, istişare kurallarına uymayan tutumunu sefer yolculuğu sırasında da gösterecekti.
Sultan IV. Mehmed Han’ın başında bulunduğu ordu muazzam bir disiplin içerisinde Belgrad’a geldi. IV. Mehmed Han, Belgrad’da Sancağı Şerif’i, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’ya verip onu Yanıkkale’nin (Raab) zaptına serdar tayin etti.
Böylece Osmanlı birlikleri 15 Mayıs’ta bir kez daha ileri yürüyüşe geçti. Ordu, Ösek sahrasında bulunduğu sırada Orta Macar Kralı Tököli İmre birlikleri ile gelerek katıldı. Kendisi Serdar-ı ekrem tarafından merasimle kabul edildi (10 Haziran 1683). Bu sırada Uyvar üzerine gelen düşman kuvvetlerinin mağlup edildikleri haberi gelerek büyük sevince sebep oldu…
27 Haziran’da İstolni-Belgrad’da Sadrazam büyük bir harp meclisi topladı. Önce kendisi söze başlayarak;
“Gerçi maksadımız Yanık ile Komaran kalesidir. Allah’ın inayetiyle alınması mümkündür. Lâkin kale almış oluruz, memleket değil. Muradım inşallah Beç’e (Viyana’ya) gitmektir, ne dersiniz?” diyerek sordu.
Bu mütalaa karşısında herkes susmuştu. Bunun üzerine Veziriazam evvelce anlaşmış olduğu Şam Valisi Vezir Sarı Hüseyin Paşa’ya bakarak;
“Ağzın bağlı mı? Neye söylemezsin?” deyince Hüseyin Paşa;
“Ferman sizden, hizmet bizden” sözleriyle mukabelede bulundu.
Neticede Kırım Hanı hariç olmak üzere Sadrazam’ın teklifi kabul olundu. Böylece Viyana üzerine gidilmesine karar verilerek Fatihalar okundu ve dualar edildi.
Kırım Hanı Murad Giray, tecrübeli bir devlet adamı idi. Böylesine mühim bir işte bir kişinin sözüyle derhal karar alınmasını uygun bulmamıştı.
O, verilen kararın doğru olmadığını, bu sene, Yanık ve Komaran kaleleri alınarak etrafa akınlar yapılmasını ve kış hudutta geçirilerek ertesi sene Viyana üzerine gidilmesinin yerinde olacağını belirtti. Karşıdaki düşmanın şöhret sahibi bir imparator olduğunu ve kendisine diğer kralların da yardım edebileceklerini ilâve etti.
Veziriazam, fikrine aykırı olarak söylenen bu sözlere kızdı ise de ses çıkarmadı.
Aslında Veziriazam’ın henüz Edirne’den hareketinden itibaren kafasında Viyana olduğu anlaşılıyordu. Kendisini bu işe teşvik edenlerin başında ise Reisülküttap Mustafa Efendi geliyordu. Mustafa Efendi onun hırsını tahrik etmek suretiyle bir anlamda Veziri maceraya sevk ediyordu. Kendisine askerin çokluğundan ve hiç bir seferde bu kadar mevcutlu bir ordu görülmediğinden bahisle bu kadar büyük kuvvetle Yanıkkale gibi ehemmiyetsiz bir kale zaptına gidilmeyerek Viyana’yı muhasara etmesini tavsiye eylemekteydi. Böylece hem büyük bir şöhrete hem de ganimete nail olacaklardı…
İşte bu sözlere aldanan Sadrazam diğer mütalaaları neredeyse duymaz olmuştu. Nitekim Budin Beylerbeyi ile görüşmesinde de bu durum net bir biçimde görülmektedir…
“Sen bunamışsın!..”
Viyana kararının verildiği son müzakerede Budin Beylerbeyi Uzun İbrahim Paşa bulunamamıştı. Sadrazam daha sonra İbrahim Paşa ile görüşmesinde kendisine;
“Paşa baba! Beç’e gidecek olduk, ne dersin?” diye sordu. İbrahim Paşa;
“Zerini, Nadasdı, Battani oğulları gibi imparatora bağlı külliyetli asker sahibi ocaklık Macar beylerinin memleketleri alındıktan sonra Yanık ve Komaran üzerine varalım. Bundan sonra Beç üzerine yürürüz” deyince Veziriazam;
“Viyana’nın zaptı asker ve mühimmat telef etmeden daha kolay tatbik edilecektir. Viyana elde olmadıkça bütün Avusturya’nın fethinden bir fayda hasıl olmaz. Şayet imparatorluğun merkezi olan Beç kalesi (Viyana) alınacak olursa bütün boy beyleri ve Frenkler itaat altına gireceklerdir” dedi. Bunun üzerine Uzun İbrahim Paşa;
“Bu düşmanı diğer düşmanlarla kıyas buyurmayınız. Sıkılıp feryat edince Frengistan’ın en ücra köşesinden dahi asker ve para ile yardıma koşarlar. Âcizane mütalaam şudur ki bu yıl Yanıkkale ile Komaran zaptedilip nizam verildikten sonra Avusturya içerilerine kadar akın yapılsın. Serhadde kışlanarak hazırlandıktan sonra ertesi sene arzunuz gibi Beç muhasara ve zapt olunsun” dedi. Aksi hâlde Yanıkkale alınmadan Beç’e gitmenin büyük hata olduğunu beyan ile yol üzerindeki kalenin zaptında ısrar etti…
Bu mütalaaya canı sıkılan Kara Mustafa Paşa, Budin Valisine;
“Sen bunamışsın! Bir adamın yaşı sekseni geçince idraki kalmayacağı hakkında söylenen sözler yerinde imiş. Akıncılar bir taraftan akın yapıp etrafa dehşet salarken biz de bir taraftan kale alırız. Hemen sen memur olduğun hizmeti gör. Yanık, Komaran dediğin kaleler bize helva gelmez. Alınırsa muhafız askere zeamet ve tımar verilip hazineye faydası olmaz. Fakat Beç alınırsa bu kaleler harpsiz elde edilir. Sarf edilecek hazine ve cephaneyi Beç Kalesi için sarf ederiz” dedikten sonra başka bir söz söyletmedi…
“Ne acip saygısızlık etmiş!..”
Nihayet ordu, Belgrad’dan hareketle 1 Temmuz’da Yanıkkale önünden geçti. Raab Suyu sahiline gelindiği zaman on iki bin kişilik düşman kuvveti, ordunun nehri geçmesine mâni olmak istediyse de muvaffak olamadı. Süratle karşı tarafa geçen Osmanlı ve Tatar kuvvetleri bu düşman askerini fena hâlde bozguna uğrattılar.
Nehir üzerine kurulan on köprüden kısa sürede bütün asker geçerek Yanıkkale’yi geride bırakıp Viyana’ya doğru yola ilerledi. Budin Valisi Uzun İbrahim Paşa, Raab Nehri üzerindeki köprülerle bu köprülerden geçecek askerin muhafazasına memur edilerek yirmi bin kişilik bir kuvvetle orada bırakıldı…
Ordu öncüsü kumandanı olan Diyarbakır Beylerbeyi Kara Mehmed Paşa Tuna’ya yakın yol üzerindeki Ovar (Altenburg); Eğri Beylerbeyi Abaza Kör Hüseyin Paşa da Viyana’nın doğusunda ve Tuna kenarında hükümdar taçlarının bulunduğu Pojin (Presburg) Kalesi’nin zaptına da tayin edilip gönderildiler…
Kara Mehmed Paşa kısa sürede Ovar Kalesi’ni zaptetti ise de Kör Hüseyin Paşa bir başarı elde edemedi. Yine Kara Mehmed Paşa ile Deli Bekir Paşa tarafından Viyana’nın güneydoğusunda pek müstahkem olan Hanburg (Haimburg) Kalesi de elde edildi. Bu suretle Yanıkkale önünden kalkıldıktan sonra sağdan soldan bir hayli kale ve palangalar zaptedildi. Nihayet 14 Temmuz 1683 Çarşamba günü Viyana önüne gelindi…
Avusturya İmparatoru Leopold muharebenin kaçınılmaz olduğunu görünce ordularının başkumandanlığını eniştesi Şarl dö Loren’e vermişti. O, Türklerin Viyana üzerine geleceklerini tasavvur etmeyerek Macaristan’da harekât yapacaklarını tahmin ediyordu. Lakin Osmanlı birliklerinin Viyana üzerine doğru geldiklerini haber alınca Viyana’yı terk ederek Lenz kasabasına kaçtı. Kalenin savunmasını ünlü komutanlarından Von Starhamberg’e bırakmıştı.
Öyle ki imparator Viyana’dan kaçarken halk, “bizi bırakıp nereye gidiyorsun?” diye bağırıyordu…
Öte yandan Viyana üzerine yürünmesi kararı alındığında Sadrazam Kara Mustafa Paşa, ordunun Viyana’ya doğru gidişini IV. Mehmed Han’a bir telhisle bildirmişti. Telhisi götüren İsmail Ağa, Belgrad’a gelerek huzura kabul olunup arizayı takdim edince, Veziriazamın kendisine danışmadan Viyana’yı muhasaraya karar verdiğine hayret eden padişah;“Kasdımız, Yanık ve Komaran kaleleri idi. Beç (Viyana) Kalesi dilde yoktu. Paşa ne acip saygısızlık edip bu sevdaya düşmüş. Hoş, imdi Hak teâlâ âsân (kolay) getüre. Lakin önceden bildirseydi rıza vermezdim” diye teessüflerini bildirip, bu emr-i vakiyi istemeyerek kabul etti.Artık olan olmuştu. Harp Viyana önünde gerçekleşecekti…
TEFEKKÜR
Lâf eyleme zebân-ı tefâhür-feşân ile
Bâlâ-yı bâma çıkma çürük nerdübân ile
Nâbî
(Hep övünen bir dil ile konuşma,
Çürük merdiven ile de yüksek yerlere çıkma!)
Ahh Viyana!
Posted on 15 Temmuz 2022
Osmanlılar 339 sene önce bugün Orta Avrupa’yı aşmak yolunda çok önemli bir savaşı başlatıyordu. Bu Viyana’yı düşürme harekâtı idi. Neden Viyana seçilmişti. Tarihimizin bu en önemli dönüm noktalarından olan bu seferi, sebepleri, hatalar zinciri ve başarısızlığın temel noktaları açısından inşallah bir dizi yazı olarak ele alacağım.
Macaristan, Kanuni Sultan Süleyman Han tarafından fethedildiği zaman; halkının ekserisi Macar olan bir miktar arazi, Avusturya arşidükü Ferdinand’ın elinde kalmıştı. Orta Macar arazisi denilen bu bölge; Osmanlı idaresindeki Macar arazisinin batı tarafından başlayıp, kuzeybatıdan Erdel sınırına kadar bir şerit gibi uzanan bu toprak parçası, Tuna’nın dirsek yaptığı hizadan Tisa suyuna kadar dayanıyordu.
Avusturyalılar bu araziyi kendi menfaatlerine uygun bir idari teşkilata bağlamışlar, ayrıca, Erdel sınırı yakınındaki Kaşav şehrini bölge için bir nevi merkez hâline getirmişlerdi. Bölgede iyice yerleştikten sonra ağır vergilerle Macar halkını ezen Avusturyalılar, mezhep ayrılığını bahane ederek Katolik olmayanlara zulme başlamışlardı. Bu baskılara karşı halkı teşkilatlandıran Macar liderleri ise, tek tek öldürülüyordu. Köprülü Fazıl Ahmed Paşa zamanında Avusturya’ya karşı ayaklanan Macar lideri Tököli İmre, Osmanlı Devleti himayesine girmek istemiş, fakat devlet o sırada Lehistan meselesiyle meşgul olduğundan, Avusturya ile sürmekte olan barışı bozmayıp Tököli İmre’nin isteğini reddetmişti.
Buna rağmen Tököli İmre, Avusturyalılara karşı mücadeleye girişmekten çekinmedi. Serhat boylarındaki Osmanlı birliklerinden de yardım görerek kalabalık Avusturya orduları karşısında dört-beş yıl uğraştı. Avusturya İmparatoru’nun 1681’de umumi af ilan etmesi üzerine, yanındakilerin birçoğunun kendinden ayrılması neticesinde zor duruma düşen Tököli İmre, kurtuluşu Osmanlı Devleti’ne sığınmakta buldu. İstanbul’a gönderdiği elçileriyle, Osmanlı himayesine girmek için müracaat etti.
Bu sırada Avusturya’nın tabii düşmanı olan Fransa kralı XIV. Lui de Tököli’ye yardımcı oluyor, mali destekte bulunuyor, hatta Macar milliyetçileri ile Erdel ve Eflak voyvodaları arasındaki gizli ittifaklara yardım ediyordu. Osmanlı hükûmeti için de asıl gaye Avusturya’nın zayıf düşmesi idi ve siyasi durum da buna müsait görünüyordu.
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, bu vaziyeti değerlendirerek, Tököli’nin müracaatını ve Orta Macaristan’ın himaye isteğini kabul etti. Osmanlı Devleti, Orta Macaristan’daki bazı kaleleri zapt edip, Tököli İmre’ye verdiği gibi, onu resmen Macar Kralı olarak tanıdı.
Tököli İmre Orta Macar Kralı ilan edildikten sonra mührüne şu beyti yazdırıp kullanmıştır:
Muhibb-i Âl-i Osman’ım itaat üzreyim emre
Kral-ı Orta Macarım ki nâmım Tököli İmre
Fransa, Macarlar ve Osmanlı Devleti tarafından kıskaca alındığını anlayan Avusturya İmparatoru Leopold, İstanbul’a elçi göndererek mevcut barışın süresini uzatmak istedi. IV. Mehmed Han da ortada bir sebep yokken sulhu bozmak taraftarı değildi. Elçinin hükûmet erkânıyla görüşmek suretiyle anlaşmanın yenilenmesi yolunda arzusunu gösterdi.
Lakin sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa savaştan yana tavır koyuyordu. “Sengotar muharebesinde bulaşan yağlı kara henüz silinmedi” sözleriyle o yenilgiyi telafi etmek ister görünerek padişahı tahrik etti. Yeniçeri ağası Bekri Mustafa Paşa vasıtasıyla yeniçerileri savaşa karşı kışkırttı. Bunlar:
“Padişah bizi niye besler. Oturmaktan kötürüm olduk. Cenk isteriz. Varıp Sengotar’da kalan elbiselerimizi düşmandan alalım”, demeye başladılar.
Bütün bunlara rağmen padişah sulhu bozmaya taraftar olmadı. Bu defa sadrazam yeni bir hileye başvurdu. Serhat beylerine ve valilere yazarak oralardan Avusturyalıların taarruzlarına dair sahte feryadnameler göndertti ve bunları padişaha arz etti. Böylece muharebeden ve anlaşmayı bozmaktan çekinen padişahı yavaş yavaş hazırlamaya başladı.
Maksadı tamamen harp etmeğe yönelik olan Kara Mustafa Paşa’nın bu tavrı, nihayet elçi ile görüşmelerine de yansıdı. Elçiye muahedeyi yenilemek için Yanıkkale’nin kendilerine iadesi, savaş hazırlıklarının tazmin edilmesi ve Orta Macaristan milliyetçilerinin serbest bırakılması şartlarını ileri sürdü. Buna karşılık Avusturya elçisi:
“Beni çasarım sulhu yenilemek için gönderdi. Mal ve memleket ver demedi. Siz ise sefer kapısını açarak üzerimize kuvvet sevk etmek istiyorsunuz. Nahak yere bu kadar kan dökmek reva mıdır? Ben çasarıma ne yüzle varayım”, diyerek reddetti.
Avusturya elçisi savaşa mani olabilmek için Şeyhülislam Ali Efendi’ye müracaatla:
“İslam şeriatı üzere boğazına bez bağlayıp aman diyene kılıç olur mu? Üzerine sefer caiz midir”? diye sordu. Böylece seferin caiz olmadığına dair fetva aldı ise de Sadrazam buna bir kıymet vermedi ve elçiyi göz hapsine aldırdı.
Avusturya üzerine yeni harp artık kapıdaydı.
Maksadım Viyana’dır!
Sonbaharda padişah ve kapıkulu ocakları Edirne’ye gidip kışı orada geçirdiler, bu münasebetle imparatorun daimî elçisi ile fevkalade elçi de Edirne’ye gittiler ve oradaki görüşmeler de neticesiz kaldı (Aralık 1682)
Gerçekten de Avusturya’nın vaziyeti Otuz Yıl Savaşları adı verilen Avrupa’daki iç muharebeler nedeniyle fena durumdaydı. Osmanlılarla harbi önleyemeyince sağa, sola başvurmak suretiyle kendisine yardımcı aradı. Başta Papalık olmak üzere İspanya, Venedik, Lehistan (Polonya) devletlerine Bavyera ve Saksonya, Frankonya prensliklerine müracaat etti. Fransa yardım etmemekle beraber hasmane bir vaziyet almayacağını bildirdi. Venedik cumhuriyeti teklifi kabul etmekle beraber çok ihtiyatlı hareket edip ittifaka girdiğini sezdirmeyerek vaziyeti idare ediyordu.
Papa XI. Innosan nakden yardım ettiği gibi Katolik mezhebinde olan devletleri Osmanlılar aleyhine hareket ettirmek için çabalamaya girişti. Bu suretle her taraftan Avusturya’ya para ve gönüllü gelmeye başladı.
Avusturya’nın en kuvvetli destekçisi ise hem-hudut oldukları Lehistan Devleti oldu. Lehistan’ın başında aynı zamanda iyi bir kumandan olan Jan Sobieski bulunuyordu. Sobieski aslında Osmanlılarla harp hâlinde iken kendisine yardım edilmemesinden dolayı Avusturya’ya gücenikti. Bununla beraber siyasi menfaatleri ve bu arada Papa’nın tesiri ile 31 Mart 1683’de Avusturya ile ittifak yaptı.
Anlaşmaya göre Lehler, sonuna kadar Avusturyalılarla beraber hareket edeceklerdi. Gönderecekleri kırk bin askere ise bizzat kralları Sobieski kumanda edecekti. Şayet Türkler mağlup edilirse Lehler, Bucaş muahedesiyle Osmanlılara geçen yerleri ve hatta Boğdan ve Eflâk’ı alacaklardı.
Avusturyalılar bir taraftan da üst üste Osmanlı Devleti’ne elçiler göndermeye devam ediyorlardı. Bunların sulha talip olup aman dilemesi başta sadrazam olmak üzere bir kısım Osmanlı ricalinin gururuna çarpıyordu.
Edirne’de bulunan fevkalade Avusturya elçisi son defa olarak Yeniçeri ağası Vezir Bekrî Mustafa Paşa tarafından davet edilerek:
“İşte üzerinize sefer tahakkuk etti. Yanıkkalesi teslim edilirse sulh yenilenir”, deyince elçi:
“Kale kılıç ile alınır, yoksa buradaki söz ile kale verilmez” diye son cevabını vermiş olduğundan Ocak 1683’te padişah tuğları bir kez daha dalgalandı. Sefere memur olanların baharda Belgrad’da bulunmaları hakkında her tarafa fermanlar gönderildi. Padişahın Belgrad’da kalarak veziriazamın serdarlıkla ileri gitmesi kararlaştırıldı.
Nihayet 1683 yılı şubat ayı sonunda Edirne’den hareket olundu. Ordu 3 Mayıs’ta Belgrad’a ulaştı.
Belgrad’da toplanan Osmanlı ordu mevcudu şimdiye kadar sefere çıkmış olan orduların asker itibarıyla en kalabalığıydı. Kapıkulu yayaları altmış bin, Kapıkulu süvarileri on beş bin, Kırım Hanı kuvveti elli bin, tımar ve zeametliler kırk bin, Mısır kulu üç bin idi. Eflâk ve Boğdan voyvodaları ile Erdel Kralı onar bin, Orta Macar Kralı ise yirmi bin kişiyle gelmekteydi. Böylece ordu mevcudu iki yüz bini bulmuştu. Geri hizmet kıtaları ile bu rakam üç yüz bini aşıyordu.
Bu önemli konuya inşallah devam edeceğiz.
TEFEKKÜR
Kâmil odur her nefes âkıbet-endiş ola
Sonunu fikr etmeyen sonra peşîmân olur
.
Tarih bilmeyenin akıbeti hayrolmaz!
Posted on 8 Temmuz 2022
Tarih cahilleri konuşmaya başladıklarında iftiradan kurtulamazlar!
Tarih bilmeyenler çok kul hakkına düşerler.
Tarih bilmeyenler hadiseleri çözemezler, kendisini dinleyenleri iki dünyada felakete sürüklerler.
Bunu bir de hiç araştırmadan soruşturmadan sırf ideolojik körlükle yapanlar vardır ki bu daha vahimdir.
Tarihimizin ve dünyanın en büyük cihangirlerinden Yavuz Sultan Selim Han da bu tiplerin iftiralarından kurtulamamıştır.
Nitekim geçtiğimiz günlerde Gazeteci Enver Aysever, İsmail Ağa Cemaati ve Yavuz Sultan Selim Han hakkında konuşurken bir sürü çamlar devirdi! Kendileri aleyhine çıkan bir haberi, kılı kırk yararak araştıran gazeteci taifesi, nedense düşmanının haberine balıklama atlıyor. Acaba doğru mu diye sorgulamıyor. Kaldı ki 500 sene öncesi olaylar söz konusu olunca, insan daha da bir soruşturmak ister. Şöyle diyor Aysever:
“Türkiye’nin siyasal hayatında Nakşibendîlik bir esastır. Nakşibendîliğin ne olduğunu anlarsak ancak bugün İsmail Ağa Cemaatini de anlayabiliriz. Eğer yerinizdeyseniz başlayalım. Şöyle bir harita var önümüzde Safeviler söz konusu dolayısıyla bu coğrafyayı aklımıza bi yazalım. Devlet içinde Sünni tarikatlara yaslanma geleneği Yavuz Selim ile başlıyor…”
Haydi bakalım üç cümle İsmail Ağa, Nakşibendilik, Safeviler, Osmanlı Devleti ve Osmanlı Devleti’nde Sünni tarikatlara yaslanma geleneğinin Selim Han ile başlaması… Bu beyefendi tarihi soytarılardan mı okuyor anlamadım!
Yahu Ertuğrul, Osman ve Orhan Gazilerin Vefaiyye, I. Murad Han’ın Melamiyye, Yıldırım Bayezid’in Nurbahşiyye, Çelebi Mehmed’in Zeyniyye, II. Murad ve Fatih’in Bayramiyye tarikatına bağlı olduğunu hiç okumadın mı hiç görmedin mi? Bunlar Sünni tarikatlar değil miydi?
Yine Anadolu’ya Nakşibendiliği Mısır’dan Yavuz Sultan Selim getirdi derken, insan şöyle ansiklopedik bilgi de olsa bir araştırmaz yapmaz mı?
Nakşibendîlik Anadolu’ya ilk ne zaman ve kim tarafından yayıldı diye bakamaz mısın?
Bir defa Yavuz’un Mısır’a gidişi 16. Asrın ilk çeyreği içinde oldu.
Nakşibendîliğin Anadolu’ya yayılmasının başlangıcı ise 15. Asrın ikinci yarısındadır ki henüz Osmanlı saltanatında Fatih Sultan Mehmed Han bulunmaktadır. Anadolu’ya ilk yayıcısı ise büyük mutasavvıf Abdullah-ı İlahi hazretleridir.
Şimdi de araştırın bakalım Sn. Aysever:
Birincisi Yavuz’un hocası kimdi? İkincisi ise Yavuz’un Mısır’dan getirdiği Nakşibendî âlimleri kimlerdi? Sallamakla olmuyor.
Aysever’in ikinci mühim iftirası ise Selim Han’ın şahsiyeti ile alakalıdır. O konuşmasına şöyle devam ediyor:
“Yavuz Selim’in özellikle Aleviler açısından korkunç bir bellek olarak zihinlerde kalmasının nedeni o meşhur katliamdır. Dolayısıyla Yavuz Sultan Selim’in rotası bu anlamda Sünni bir Nakşi geleneğini doğurabilecek bir zeminden oluşuyor.”
İnsan önce ne alaka diye düşünüyor! Sonra, demek ki Sünni inancını yerleştirebilmek için Alevileri katletmiş dediğini anlıyorsun. Peki ya İsmail Ağa Cemaati ve Nakşibendîlik? Galiba onları da katliam konusunda izin verebilecek bir tarikat olarak düşünüyor!
Selim Han katliamcı mı?
İnsanın aklına şimdi “İskender Pala cevap versin Aysever’e…” diyesi geliyor. Ne de olsa tarihî hakikatlere çok uygun diyerek Yavuz ve Şah İsmail hakkında bir roman kaleme almış. Verebilir mi? Elbette hayır. Neden derseniz romanda Yavuz hakkında Aysever’den daha beter bir şekilde katliamcı olarak gösterdiğine tanık olacaksınız!
Sn. Aysever’e Sünnilere karşı Şah İsmail’i sorsam nasıl bir cevap verirdi acaba?
Siz yine de Sünni devletlerden başka hiçbir devletle vuruşmayan Şah İsmail’in şu devletlerle çatışmalarını ve sonuçlarını bir araştırın bakalım Sn. Aysever?
Sırasıyla Şirvanşahiler, Akkoyunlular, Kazerun ve Yezd Beyleri, Kazvin’i işgali, Dulkadırlılar, Başdat’ı işgali ve Özbeklerle savaşında neler yaşandı, hiç okudunuz mu? Şayet okudu iseniz neden oradaki katliamlara hiç değinmezsiniz. Bağdat teslim olduğu hâlde içeriye girdiklerinde hangi mezalimler uygulandı! Kere hâkimi, Şeybek Han ve Dulkadırlı Beyinin oğulları nasıl öldürüldü, bir gösteriverin lütfen.
Yo, Osmanlı kaynaklarından değil, bizzat Şah’ın tarihçisi Hasan Rumlu’dan istiyorum.
Tarikat istiyorsan dibine kadar tarikat ehli olduklarını söyleyenler asıl Safevilerdir. Şah İsmail altı sene “Şeyh İsmail” olarak dolaştı.
Safevi tarikatının ilk yüzyılı ile sonrası arasındaki değişimden haberdar mısınız? Başlangıcı Sünni bir tarikattı. Devlet ile işi olmazdı. Sünni tarikatların işi insanın gönlü kalbi yani ahlakıdır. Şeyh Cüneyd ile birlikte Şiiliğe meyledince tarikat nasıl bir hüviyete büründü? Okuyunuz biraz lütfen!
Onların bütün düşmanlığı Ehl-i sünnet yoluna karşıdır. Kâfirler onların has dostları olur. Son FETÖ örgütünün geçirdiği evreler de size hiç ibret ve ders vermedi mi Aysever?
Nitekim Şah İsmail, Özbekistan seferinden sonra Osmanlıyı hedef aldığında dâilerini (halifelerini) Anadolu’ya göndermeye bir taraftan taraftarlarını çoğaltmaya bir taraftan da isyanlar çıkarttırmaya başladı.
Bir devlet veya hükümdar sizin varlığınıza kastetmişse sizin ona karşı nasıl davranmanız gerekir? Sadece bunu düşünmek gerek. Tarihte devletler hükümdarlar genelde gaflet ile yıkılmışlardır. Dostunu düşmanını bilemeyen zamanında tedbirler alamayan devletlerin yaşama şansı yoktur. Biz de bugün onların hayatını okurken zamanında şu tedbirleri alamadı, gaflet etti. Şu hataları yaptı sonunda tarih sahnesinden silindi diye anlatırdık, tabii ki yaşarsak!
Şah İsmail’in yıllardır bütün birlikleri “tarikat şeyhimizi ziyarete gidiyoruz” diyen Anadolu halkından geliyordu. II. Bayezid Han Safevi ülkesine akan bu göç hareketinin önünü alamamıştı. Anadolu Safevi propagandistlerinin arenası hâline gelmişti.
Safevi dâileri, “oraya gidenler bey olurmuş” diyerek Anadolu Türklerini İran’a Erdebil’e sevk ediyorlardı. Bunlar İsmail’in babası Şeyh Haydar’dan beri Sünnilere karşı müthiş bir kin duyuyorlardı. Bir anlamda Anadolu en tehlikeli bir bölünmenin eşiğindeydi. Sadece siyasi bir düşmanlık değil halkı birbirine düşürecek mezhep çatışmaları kapıdaydı!..
Selim Han ise daha Trabzon sancağını idare ederken Şah’ın düşmanlıklarına ve Anadolu’daki faaliyetlerine yakinen şahit oluyordu. Hatta onun Dulkadır ülkesini vurması üzerine Selim de Safevi ülkesine bir akın gerçekleştirmişti. Babasını da Safevi tehlikesine karşı defalarca uyarmış ve tedbir alınmasını istemişti. Ancak devlet adamlarının bu sırada Ahmed’i tahta çıkarmaya çalışmaları, Osmanlı Devletini kardeş kavgaları içerisine soktu ve bu durum Safevilerin Osmanlı Devleti için nasıl bir bela olduğunu daha açık bir biçimde gösterdi.
Zira bu çatışmaları fırsat bilen Şah İsmail artık Anadolu’da isyan hareketlerinin fitilini ateşlemiş bulunuyordu. Şah Kulu Baba Tekeli ve Nur Ali Halife isyanları ile Anadolu kan ve ateş içerisinde kaldı. On binlerce insan hayatını kaybetti.
Selim Han, Şah İsmail’e karşı harekete geçmeden evvel bilhassa babasının zamanından beri ortalığı karıştıran Orta ve Güney Anadolu’daki dâilere bir darbe indirmeğe karar verdi. Zira ülke içindeki bu tehlike önlenmedikçe Şah’a karşı harekete geçilemeyeceği belli olmuştu. Muharebe esnasında bunların, ordu gerisinde isyanlar çıkarabilecekleri mümkün olduğu gibi, bir bozgun vukuunda ise nelerin yaşanabileceğini tahmin etmek gerçekten güçtü.
Bu karar üzerine Anadolu kadılarına hükümler gönderilerek olaylara karışmış olanların bugünkü ifadesiyle terörist olanlarının isimlerinin deftere kaydedilerek tevkifi emredildi. Böylece yapılan tahkik ve tetkik neticesinde elebaşları tevkif olunarak kimi katledilmiş kimisi de hapis veya sürgün olunmuştur. Genelde kaynaklar bunların sayısının on bini bulduğunu rivayet eder.
Sadece İdris-i Bitlisi yüksek bir rakam ifade eder ancak bunun korkutma maksatlı olduğu açıktır…
Bütün bunlara rağmen Şah’ın zulümlerini görmemek PKK kırk yıldır hiçbir zulme karışmadı demekle birdir. Kör göremezse güneşin kabahati ne?.. Türk devleti nasıl ki bu teröristlerle uğraşıyorsa Selim Han da aynı maksatla devlete asi gelenleri cezalandırmıştır. Yoksa, işiyle gücüyle uğraşanlara zerre zararı dokunmamıştır…
Bunu da göremeyenin beyni ideoloji ile kaplanmıştır. Selim Han Tebriz’e girdiğinde neler yaşandı onu da Şah İsmail’in tarihçisi Hasan Rumlu’nun, Ahsenü’t-Tevarih kitabından okumak yeterlidir…
TEFEKKÜR
Dünyada hiçbir şeye haset etmedim. Şu kadar ki
Benden evvel de aşk âdeti vardı, onu kıskandım.
Selimî (Yavuz)
Hangi davanın adamı?
Posted on 1 Temmuz 2022
Osmanlı küçük bir beylik iken medeniyetin hemen her alanında atılımlar yaparak dünyanın bir numarası olma yolunda haşmetli adımlarla ilerlediler.
Bu başarının en önemli faktörlerinden biri de bir davanın adamı olmaları idi. Bir bakıma onlar için sadece davaları ve hedefleri vardı.
Bu hedefi de Ertuğrul ve Osman Gaziler çizmişlerdi.
Ertuğrul Bey Anadolu’ya gelişlerini;
Maşrıktan gelirim Ertuğrul’dur adım
Gazadır Rum’a gelmekten muradım
Diye belirtirken Osman Gazi de;
Maksadımız Din-i Huda’dır bizim
Mesleğimiz râh-ı Huda’dır bizim
Kuru kavga ve cihangirlik değil
Şâh-ı Cihan olmaya dava değil
Diyerek kalplere ve zihinlere nakşetmişlerdi. Onların yanlarına gelenler de aynı aşk ve heyecan ile gaza yoluna atılıyor ve o dava elbisesini çelik bir zırh gibi kuşanıyorlardı…
Din ü devlet mülk ü millet düşüncesi olunca dargınlık, küskünlük, kırgınlık rafa kalkıyordu.
Önceki hafta Eflak ve Mora’da cihad hareketinin efsanevi simalarından Turahan Bey’den bahsetmiştim.
Buna rağmen Turahan Bey, İzladi muharebesindeki başarısızlığı ve peşinden geri çekilen Macar ordusunu takipte gösterdiği ihmali yüzünden Vezir-i azam Çandarlı Halil Paşa’nın da tesiriyle Tokat’a sürgün edilmişti.
Bir müddet burada kalan Turahan Bay Varna Savaşı için orduya davet edildiğinde yine koşarak gelmiş ve zaferin kazanılmasında büyük pay sahibi olmuştu. Çünkü onlar için tek maksat vardı. İ’lâyı kelimetullah davası idi.
Ancak Osmanlıların son döneminde bu anlayış gittikçe bozuldu. İ’lâyı kelimetullah yani Cenab-ı Hakkın ismini yüceltmek aşkının yerini mevki, makam, para veya benlik duyguları aldı. Günümüzde ise bu sakil zihniyet zirve devrini yaşamaktadır.
Dün liderinin yanında gece gündüz dava nutukları atanlar, liderini göklere çıkaranlar en küçük bir küskünlükte savunduğu davanın tam karşı bir noktasında yerini almaktadırlar. Dün bölücü, hain, alçak vesair sıfatlarla andıkları ile bir araya gelerek yan yana omuz omuza mücadele etmekte bir beis görmemektedirler.
Keşke Turahan Bey gibi yüzlerce kahramanımızı dizilerle filmlerle daha iyi tanıtabilseydik. Onların hayatlarından ibret alabilmeyi gençlerimize verebilseydik.
Oysa reyting ve para uğruna o fırsatları da hoyratça harcadık. Dünya bizi izliyor yaygarasıyla günümüzü gün ettik. Kadın ve kızları kaçırtıp kurtarmaktan başka bir hünerimiz olmadığı meydandadır. Sonunda tarihî diziler de kimsenin ilgisini çekmemeye başladı.
Üstad Necip Fazıl Kısakürek Bey’in;
Tarih kutuplara kaçmış bir fener
Buz denizlerinde çakar başıboş
Diyerek ifade ettiği ruhsuz tarih anlayışını kırıp, gençlerimize aşk ve heyecan katacak ahlak ve fazilet kazandıracak metodunu bir türlü geri getiremedik.
Turahanoğlu Ömer Bey!
Turahan Bey bir taraftan cihad hareketi ile meşgul iken bir taraftan da gaza ve cihad ehli evlatlar yetiştirmişti. Onun akıncı beyi oldukları anlaşılan iki oğlundan Ahmed, Teselya’nın idaresini babasından sonra üstlendi. Bununla birlikte Ömer Bey’in de Fatih Sultan Mehmed’in 1456 Mora Seferinin ardından bölgenin muhafazasıyla görevlendirildiği bilinmektedir. İki kardeşin ortak hareket ettiği, fakat kaynaklarda daha çok Ömer Bey’in adı geçtiği söylenebilir.
Moralılar, dört yıl önce Turahan Bey’in emir ve nasihatlerini unutarak tekrar mücadeleye başlamışlardı. Mora işini kökünden halletmek isteyen Fatih, 1458’de Mora’ya bir sefer hazırlamıştır. Ömer Bey’e ise bölgede faaliyetlerde bulunmasını istemiştir.
Harekete geçen Turahan Bey oğlu Ömer Bey, öncelikle etrafı zeytinliklerle kaplı Atina üzerine yürüdü. Zeytinliklerinin tahrip edilmesini istemeyen Atinalılar şehrin kapılarını Türklere açtılar. Fatih en eski medeniyetlerden birinin beşiği olan bu şehri görmek üzere Korint’ten Atina’ya geçti.
Akropol’a çıkarak Partenon’u incelemiş, gözlerini ufuklarda gezdirerek Pire Limanı ile çevrili Atina şehrini seyretmiştir.
Çok hoşlanan Fatih yanındakilere dönerek “Din ve devlet böyle bir yerin zaptından dolayı Turahan oğluna nasıl müteşekkir olmasın” diyerek, iltifatta bulunmuştur.
Tarihimizin kahramanları arasına giren Ömer Bey’i, Fatih bundan sonra yanından ayırmamıştır.
Ömer Bey Mora Seferinden sonra yeniden Teselya ve Selanik yöresinin idareciliğine getirildi. Venediklilerce kuşatılan Gördüs Kalesi’nin yardımına koştu. Venediklileri geri püskürttü ve onların elindeki kalelere saldırı düzenledi. Modon ve Koron’a kadar ilerledi (1463).
Ömer Bey, 1462’de Eflak, 1463’te ise Bosna seferlerine katılmıştır. Bosna’nın fethinde de önde olan beylerdendi. Bosna Kralı Stefan, Osmanlı birliklerinin üzerine gelmesi üzerine merkez Yayça’yı da bırakarak Kiloç Kalesine kaçmış bulunuyordu.
Turhanoğlu Ömer Bey’i önden sevk eden Mahmud Paşa, Sokol’dan Kiloç üzerine yürüyecek iken maiyetinin muhalefeti ile karşılaştı. Zira Sokol’dan Kiloç’a geçebilmek için tehlikeli ve dar bir vadiden geçmek gerekiyordu. Burada bir baskın yemekten korkan devlet adamları Sokol kasabasının zaptedilerek Yayça üzerine dönülmesinde ısrar ediyorlardı.
Öte yandan Ömer Bey’in Kiloç Kalesi önünde görünmesi Bosna kuvvetleri ve kralı üzerinde hiçbir şaşkınlık ve korku doğurmamıştı. Zira onlar asıl Osmanlı birliklerinin çok uzakta olacağını, hatta oralara kadar gelmelerinin imkânsızlığını düşünüyorlardı.
Türk akıncıları kalenin önündeki nehri geçerek kasabanın yanına geldikleri vakit Bosna Kralının nehir üzerindeki köprüyü tuttuğunu gördüler.
Turahanoğlu üstün kuvvetler karşısında pek fena bir vaziyete düşmüştü. Bosna birlikleri onu her taraftan sarmış bulunuyorlardı. Savaşı kabul etmekten başka çaresi kalmamıştı. Stefan Tomaseviç ise muzaffer bir komutan edasıyla, akıncıların mahvolmasını seyretmek üzere kalenin büyük kulesine çıkmış bulunuyordu.
Ünlü akıncı komutanı Ömer Bey yoldaşlarına; “Ey gaziler, yiğitler, serdengeçtiler işte biz her an böyle bir günü özlerdik ve bugünü gözlerdik. Şehadet günü bu gündür… Birbirimize haklarımızı helal edelim. Hakk’ın rızası için vuruşalım”, diye haykırdıktan sonra ateş saçan keskin kılıcını çekip düşmanın üzerine atıldı. Bir anda akıncılarla Bosnalılar arasında müthiş bir çarpışma başladı.
Savaş ateşinin bütün şiddeti ile yandığı ve akıncıların büyük bir gayretle vuruşmayı sürdürdüğü sırada Mahmud Paşa’nın idaresindeki kuvvetler nehrin kenarına geldiler.
Fikrinde ısrar eden Paşa bütün gece meşalelerin ışığında ordusunu yürüterek vadiyi geçmiş ve Ömer Bey’in arkasından yetişmişti.
Türk yiğitleri köprüye kadar gitmek sabrını kendilerinde bulamamışlardı. Nehri yüzerek geçenler hemen muharebeye katıldılar. Şimdi durum tamamıyla tersine dönmüştü. Kılıçtan kurtulabilenler kendisini kaleye zor atmıştı.
Mukavemetin manasız olduğunu, Bosna şehirlerinin teker teker Türklerin eline geçtiğini ve başkent Yayça’nın da padişah tarafından kuşatıldığını haber alan Kral “aman” istemek suretiyle Mahmud Paşa’ya teslim olacaktır.
Malkara’da medfun bulunan, hayatı destan kahramanı gibi olan bu ünlü akıncı beyinin gazaları kadar imar faaliyetleri de meşhurdur.
Tanınması ve bilinmesi dileğiyle…
TEFEKKÜR
Kılıcın hangi yana salsa ol şah
Yazılır üstüne “nasrun minallah”
.
Dehşet verici bir siyaset!
Posted on 24 Haziran 2022
ABD, Türkiye sınırına yalnızca 50 kilometre uzaklıkta bulunan Yunanistan’ın Dedeağaç bölgesine askerî yığınağını devam ettiriyor. Bu durum son bir yıldır, “ABD ve Yunanistan, Türkiye’ye mi saldıracak?” sorusunu canlı tutuyor. Zira ABD’nin bu tutumu Yunanistan’ın Türkiye’ye karşı iyice saldırgan bir politika takip etmesine yol açıyor.
Türkiye, uluslararası hukuka uygun olmayan bir şekilde bir bölgeye askerî yığınak yapsa ABD ve Avrupa çılgına döner. Yunanistan, Türkiye’nin dibindeki adaları askerî anlaşmalara muhalefet ederek silahlandırır, gıkları çıkmaz. Buna ne hazindir ki Türkiye’nin muhalefeti de dâhildir. Ukrayna için Türkiye’yi Rusya ile karşı karşıya getirmeye çalışan bazı siyasetçilerimizin -Türkiye’nin varlığı tehlikeye düşmesine rağmen- kılı kıpırdamaz. Kınamada dahi bulunmaz!..
Ayasofya açılırken Yunanistan’a giderek özür dileyen siyasetçilerimiz vardı. Madem bu kadar dostluğunuz var, “Ne oluyor bu silahlanma, kime karşı yapıyorsunuz” diyemezler mi?
Maalesef diyemiyorlar. Sanki Yunanlı bir politikacı gibi davranıyorlar.
Türkiye, Yunanistan’a karşı bunların binde birini yapsa defalarca savaş sebebi olurdu.
Yunanistan’ın kendisine küçük bir devletçik bağışlayan Batı’yı yanında gördü mü ayranı kabarıyor. “Megali İdea” siyaseti devreye giriyor.
Biz ise yıllardır başımızı kuma gömmemizin, harp sanayiinde dışa bağımlı olmamızın acısını çekiyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın bu konuda yaptırdığı çalışmalar dünya savaş dengelerini dahi altüst etti. Peki, Batı’ya ram olmuş politikacılarımızın, silah sanayiinde attığımız dev adımlardan ve gelişmelerden hasımlarımızdan daha fazla rahatsız olması neyin işaretidir? Ana muhalefet partisinden Sezgin Tanrıkulu’nun, silah sanayii konusundaki atılımların başmimarlarından Selçuk Bayraktar’ı yargılatacağını söylemesi nasıl bir ruh hâlidir? Ona karşı diğer muhalefet parti başkanlarının da suspus olması dehşet vericidir. İHA, SİHA ve Akıncı TİHA gibi silahlardan kimler rahatsızlık duymaktadır? Düşünün ve ona göre değerlendirin.
Bu ifadeler aklımıza hemen Nuri Kıllıgil’i getiriyor. Duymayanlar araştırırlarsa güzel olur.
Şunu ifade edeyim ki muhalefet partileri ülkemizin ve milletimizin geleceği adına çok tehlikeli bir siyaset takip ediyor…
Sözleşme değil teslimiyet!
İstanbul Sözleşmesi’nden çıkıldı. Tartışması bitti mi? Elbette ki hayır.
Yine bütün muhalefet partileri neredeyse koro hâlinde İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmanın hata olduğunu ve mutlaka girilmesi gerektiğini ısrarla belirtiyorlar.
Hatta bu konuda partiler, dernekler, bazı barolar Danıştay’a dava dahi açtılar. Danıştay 10. Dairesi de oy çokluğu ile İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasının hukuka uygunluğunu belirterek davayı reddetti.
Buna rağmen mesele kapanmadı. Zaman zaman bazı yargı üyeleri zaman zaman da muhalefet parti liderleri ve vekilleri bu konuyu kaşımaya devam ediyorlar.
Batılılar da nedense bu konuyu sıcak tutmayı seviyor.
Benim anlamadığım bu konuda AK Partili vekillerin de oldukça sessiz kalmaları. Hatta Sayın Cumhurbaşkanımızı yalnız bırakacak derecede hareket etmeleri oldu… Bu arada Aile Bakanı, Cenevre’de yapmış olduğu konuşma ile yaraya tuz biber ekmiş oldu!..
Bir defa Aile Bakanı aile kurumunun bakanıdır. Aile kurumunu zayıflatacak hareketlerin karşısında olmalıdır. Ailenin bir bireyini olmadık şekilde yüceltirseniz çatışmaların fitilini bizzat siz ateşlemiş olursunuz.
Bugün kadını ve aileyi güçlendiriyoruz diyenler 40-50 yıl öncesi ile günümüzü karşılaştırsınlar.
Boşanma davaları ne kadardı ve nerelere geldi. Aile paramparça oldu. Ailede sevgi, saygı, sadakat değerleri yıprandı. Psikologlar ve sosyologlar ile bunun sebepleri tartışılıyor mu acaba?
Aileyi cezalarla ayakta tutamazsınız! Cezalarla ailede sevgiyi tesis edemezsiniz ve muhabbet oluşturamazsınız. Aksine bütün değerleri yok edersiniz.
Önemi yoksa muhalefet neden çıldırıyor?
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık’ın, Cenevre’de Türkiye’nin kadına yönelik şiddetle mücadelesini anlatırken yaptığı konuşmalar da tartışmaya çok açıktı.
O, öncelikle “Odak noktamız kadına yönelik şiddetle mücadeledir” dedi.
Hâlbuki odak noktamız ailenin güçlü kılınması olmalıdır. Kadına, erkeğe, kız veya erkek çocuğuna sahip çıkmak diye odak noktası belirlenmez. Bu durum ailede parçalanmaya yol açar. Aileye sahip çıkmak ailedeki bireylerin her birine değer vermekle her birine yapılabilecek yanlışların önünü almakla olur.
Bakan Yanık, kadına yönelik şiddetle mücadele kararlılığından tek bir adım geri atılmadığını da belirterek şöyle devam etti:
“İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararımız, sadece kullanılan yöntem ve araçların değişimidir. Odak noktamız kadına yönelik şiddetle mücadeledir. Bu odağın değişmesi söz konusu dahi edilemez. Türkiye’de mağdurun korunması ve şiddetin önlenmesi mekanizması olan ve 2012 yılından bu yana yürürlükte bulunan 6284 sayılı Kanun hâlen yürürlüktedir. Söz konusu kanun, şiddet mağdurunun akut şiddetten korunmasını, can güvenliğinin sağlanmasını, şiddet uygulayanın cezalandırılması veya rehabilitasyonunu, mağdura sunulacak destek hizmetlerinin koordine edilmesini, tedbirlerin elektronik yöntemlerle izlenmesini sağlamaktadır.”
Sayın Bakan bu ifadeleri ile birincisi Sayın Cumhurbaşkanı’nın İstanbul Sözleşmesi’ni rafa kaldırmasının hiçbir önemi olmadığını vurgulamaktadır. Hatta yine İstanbul Sözleşmesi’nin şiddetle mücadele konusunda iç hukukta amir hükümleri olan bir uygulama olmadığını belirterek şöyle söyledi:
“Sözleşme bir çerçeve metin olup sadece tavsiye niteliğinde kararlar taşır. Kadına yönelik şiddete karşı uzun süredir verilen bir mücadele var. Türkiye’nin sözleşmeden çekilmesinden sonra tedbir kararlarıyla ilgili bir kafa karışıklığı söz konusu oldu. Ortaya çıkan sorunlar uygulamayla ilgili bir durumdur.”
Bu durumda madem sözleşmenin hiçbir amir hükmü yoktu, neden çıktınız, göz boyama mı yaptınız demezler mi? Madem önemi yok, kaldırılmasıyla birlikte muhalefet neden yas tutmaya başladı, neden dava üstüne dava açtı ve neden üç günde bir bu sözleşmeyi gündeme taşıyorlar? Hiç mi düşünmüyorsunuz?
Diğer taraftan bakanın, güya koruyucu olarak gördüğü 6284 no’lu kanun ise gerçekten sıkıntının temeli olarak ortada duruyor. Zira kadının beyanını esas olarak alan bu kanuna göre yalan veya gerçek tek bir şikâyetle ailenin direği olan baba aylarca evinden uzaklaştırılabiliyor. Hatta hapse atılıyor.
Güçlü kadın derken bir anda kadına ve çocuklara sığınma evlerinin kapıları aralanıyor…
Daha bunun toplumsal cinsiyet eşitliği ve LGBT üyelerinin çığ gibi büyümesi gibi etkileri de cabası!..
Tehlikeyi görelim lütfen!
LGBT’lilerin “onur yürüyüşü” adını verdikleri etkinlikler bugünlerde vali ve kaymakamlıklarca hep iptal ediliyor. Bence müsaade edilmeli. Müsaade edilmeli ki son beş altı yılda gelinen nokta iyi görülsün ve anlaşılsın. Müsaade etmemekle meseleyi çözmüyoruz, sadece sümen altı yapmış oluyoruz…
Dolayısıyla, “nereye gidiyoruz, neler oluyor” diyecek olanlar da susmaya devam ediyor.
Aile dünyanın en gelişmiş ordularından, en modern silahlarından daha etkili bir silahtır. Milletin atom gibi en ufak ama en etkili parçasıdır. Güçlü ailelerin vatan, bayrak, ezan gibi değerlerine sahip çıkarak yetişmiş fertleri bir araya geldiğinde onu yok eden bir güç bulamazsınız.
Batı’nın özellikle Türk aile yapısını hedef edinmiş olmasını iyi etüt etmelidir.
6284 no’lu kanun, adaletsiz ve süresiz nafaka sistemleri mevcut aileleri parçaladığı gibi yenilerinin kurulmasının da önünü kesmektedir.
Selçuk Bayraktar Bey’i yargılayacağız diyenler her gün İstanbul Sözleşmesi’nden neden çekildik diye yaygara koparmaktadır. Kılıçdaroğlu, “İlk bir hafta içinde İstanbul Sözleşmesi’ni yürürlüğe sokacağız” diye devamlı yaygara koparmaktadır. Zira İstanbul Sözleşmesi ve türevleri olan kanunlar onların arka değil en ön bahçeleri oldu.
Ey AK Partili idareciler! Lütfen bu konuyu anlayın ve ona göre politika üretin artık!..
TEFEKKÜR
Felek tersine devr eyler meğer ahır zaman oldu
Kafesde tuti vü kumru çemenlerde gurâb oynar
Nesimî
(Felek tersine dönmektedir, artık dünyanın sonu gelmiştir,
Papağan ve kumru kafeste, kargalar ise bahçelerde oynar.)
Ezan – Arif Nihat Asya
Posted on 16 Haziran 2022
Uyan diyen o güzel nidâya aç odanı!
Açıp güzelliği en güzel çağında tanı,
Vakit seher vakti, ezan sabah ezanı!
Uyan ey Arif uyan! Uyar uyuklayanı!
Ki yerle-gök şimdi ezanların vatanı,
Vakit seher vakti, ezan sabah ezanı!
Arif Nihat Asya
.
Atina Dukası, Osmanlıdan imdat dilemişti!
Posted on 16 Haziran 2022
Korkaklar yanında bir hami bulduklarında sırtlan kesilirler! Yunanlılar da son bir yıldır ABD’nin ülkesi içerisine yaptığı silah sevkiyatından büyük cesaret almış gözüküyor. Bizim kafasını kuma gömmüş siyasetçilerimiz görmese de Türkiye’ye karşı söylemleri ve icraatları ile bunu açıkça ortaya koyuyorlar.
Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan ile Millî Savunma Bakanı Hulûsi Akar Bey’in açıklamaları Yunanistan’a derin bir ikaz oldu. Yunan halkı bunun bir blöf olmadığını gördü ise de hem ekonomik hem de siyaset olarak Batı’nın cenderesine düşen Yunanlı siyasetçiler feci akıbetlerinden habersiz olarak yanlış yolda ilerlemeye devam etmekteler…
Ne yazık ki devlet gelenekleri zayıf olanlar bu tip hatalara çabuk düşmekteler. Kurulalı henüz iki asrı geçmemiş bir devletçik, asırlarca imparatorluklar kurmuş devlet geleneğine sahip Türklerle savaşa girişebilmek için her türlü haylazlığı yapan bir çocuk gibi siyaset üretmeye devam ediyor. Bundaki tek cesaret sebebi Batılı dostlarından göreceği destek ve teşvik. Özellikle de 2016 yılından beri Türkiye’nin burnunu sürtmeğe karar vermiş bulunan ABD’nin gaza getirmesidir. Türkiye tam da Suriye’de muhtemel bir operasyona karar verdiğinde Yunan gailesinin bu denli ortaya çıkması boşuna değil…
Yunanlılar galiba eski tarihlerini hiç bilmiyorlar. Bir dönem Bizans’ın zulmüne maruz kalırken Osmanlıların himayesine sığınıyorlardı. Tarihlerinin en huzurlu dönemini Osmanlı idaresinde yaşamışlardı. Nitekim henüz Yunanistan diye bir ismin bulunmadığı, Bizans’ın idaresindeki bu bölgenin (Helen/Hellas) Türk hâkimiyetine alındığı dönemlerden bir kesit sunacağım…
Helenler’in kabileler hâlinde bu topraklara göçü milâttan önce II. bin yılda gerçekleşmiştir. Zamanla bu kabileler küçük şehir devletlerine dönüşmüştür. Bölünmüşlüğün uzun sürmeyeceği açıktı. Nitekim bu devletçikler bir müddet varlıklarını devam ettirdiler ise de sonrasında güçlü devletlerin boyunduruğundan kurtulamadılar. Sırasıyla Makedonya, Roma, Bizans ve Slav egemenlikleri altında yaşadılar…
Osmanlıların ortaya çıkışı sırasında bölge yine karışıklıklar içerisinde bulunuyordu. Dolayısıyla Yıldırım Bayezid bölgeyi kısa sürede Osmanlı hâkimiyeti altına almıştı. Ancak fetret döneminde Mora’da hüküm süren Despot Teodoros ve ardından Bizans imparatoru VIII. Yuannis’in kardeşi Kostantin, Osmanlıların aleyhine faaliyetlere girişmiş bulunuyorlardı. Varna Savaşında Osmanlıların tamamen perişan edileceğini ümit eden Kostantin, Korint berzahını da aşarak Teb, Boetya ve Pindos taraflarını ele geçirmişti. Osmanlılara tabi olan Atina Dukası Neri de saldırılar karşısında bunalarak, Sultan II. Murad’dan yardım isteğinde bulunmuştu.
Türk Turahan!
II. Murad Han, oğlu Mehmed’den (Fatih) idareyi yeniden ele alınca gözlerini Mora üzerine çevirdi. Varna Savaşından sonra, Kostantin’den işgal ettiği yerleri geri istemiş ise de müspet cevap alamamıştı.
Kostantin, işgal faaliyetlerinin yanı sıra bir taraftan da kuzeyden gelecek Türk hücumlarına karşı Mora’nın kapısı sayılan Korint berzahını baştan başa tahkim etmişti. Yarımadanın dört bir yanı Frenk sahilleriyle bağlantılı bulunduğundan bölgeye giriş imkânı ancak Atina yönüne doğru açılan Türklerin Gördes dedikleri bu berzahtan mümkün olabiliyordu.
Zaten burası tarih boyunca Dimitrios Polirset, Jul Sezar, Kalikula ve Neron gibi hükümdarlar tarafından son derece güçlü tahkimatlarla örülmüş bulunuyordu. Bunların kimisi bir kanal kimisi de bir uçtan diğer uca kesme taş ve demirden yaptırdıkları yüksek duvarlarla neredeyse Mora’yı karadan ayırmışlardı.
Böylece ortaya birbirine bağlı müstahkem beş hisar çıkmıştı. Bu beş hisarın boyu Eğine Körfezi’nden Lepant Körfezi’ne kadar uzanıyordu. Türklerin Germe Hisarı dedikleri bu aşılmaz tabyaların önüne ayrıca yine boydan boya derin bir hendek kazılmıştı. Hendeğin iki ucu deniz dalgalarına uzanmakla insan yutan bir girdaba dönüşüyordu.
Kostantin’in bu tahkimatları II. Murad Han’ın da dikkatinden kaçmıyordu. Diğer taraftan Atina Dukası Neri, padişahı bu sebeple sık sık uyarıyor ve despotun saldırılarından rahatsızlığını dile getiriyordu.
Bunun üzerine II. Murad Han, Mora’yı tekrar Osmanlı nüfuzu altına almaya karar verdi. Bölgeyi iyi tanıyan, Germe Hisarı’nın giriş çıkış yollarını, kalenin fethine imkân verecek noktaları iyi bilen akıncı beylerinden Turahan Bey’i huzuruna getirtti.
Turahan Bey, Batı Anadolu bölgesinden Trakya’ya gönderilmiş Türkmen gruplarına mensuptu. Balkanlar’da fetih faaliyetlerinde bulunan Osmanlı uç beylerindendi. Evrenos Bey’in emrinde Tesalya’nın fâtihleri arasında bulundu. Vakıf defterlerinde adı Emîr Paşa Yiğitoğlu (Üsküp Fatihi Paşa Yiğit Bey ile alakası yoktur) Hacı Turahan Bey şeklinde geçer.
Devrin ilk kaynaklarında ise Türk Turahan diye anılır. 1423-30 arasında Yunanistan şehirlerinde, Arnavutluk’ta ve Eflak’ta başarılı akın hareketlerinde bulunarak müthiş bir nam yaptı…
Şimdi bu ünlü akıncı beyi ile Sultan II. Murad Han arasında Neşri tarihine göre şöyle bir konuşma geçmiştir. Murad Han aydur;
“Turahan bu Germe hisarı kim Mora’nın ağzıdır. Ne veçhile fetholunur, bir fikir eyle” dedi. Turahan Bey aydur;
“Sultanım, bu Germe Hisarı garip hisardır. Germesi bir denizden bir denize çekilmiştir, bu deniz bu vilayeti tamam dolanmıştır. Neticede bu vilayet bir adaya dönüşmüştür. Germe’deki hisarlar da ona kapı gibi olmuştur. Germe’ye beş yerden hisar yapmışlardır. Her hisarın fazlasıyla mühimmatın görmüşlerdir…” Turahan Bey sözüne devamla: “Sultanım ol hisarlara üçer yerden savaş vermek gerektir.”
Bu ifadeler üzerine II. Murad Han:
“Turahan hatırım diler kim Mora vilayetine azmedem.”
Turahan Bey;
“Nola sultanım! Heman Hakk sübhanehu ve tealâ fırsat ve nusretini ziyade eylesün” deyince Sultan II. Murad Han, “Öyleyse hazırlıklar tamamlansın!” emrini verdi…
Ardından Turahan Bey’i akıncı kuvvetlerinin başında bölgeye sevk etti. Rumeli ve Anadolu birliklerini Serez’de toplayan Padişah da altmış bin kişilik büyük bir ordu ile Mora üzerine yürüdü. Teb’e vardıklarında Atina Dukası Neri de Osmanlı ordusuna katıldı.
Mehter hücum işaretini verdi!
Kostantin ise Osmanlıların hareketi ile birlikte kardeşi Thomas ve bütün kuvvetleriyle berzahın yeni seddi arkasında siper almıştı. 27 Kasım’da Korint önüne gelen Padişahın teslim teklifine karşılık, Kostantin de bir sefir göndererek Mora ile berzahın haricinde bulunan araziyi kendisine terk etmesini talep etti.
Sultan II. Murad bu cüretkâr teklif üzerine sefirlikle gelen ünlü müverrih Halkondil’i Serez’de hapsettirdi. Şimdi daha da geliştirilmiş Osmanlı topları aşılmaz denilen surları dövmeye başlamıştı.
Muhasaranın on üçüncü gününde surlarda delikler açılmaya başlandı. On dördüncü günü gecesi Türkler ordugâh hattı üzerinde her tarafı ateşlerle aydınlatmışlardı. “Allah Allah…” avazeleri ile sanki ertesi günkü umumi hücumu haber vermekteydiler.
O sabah tabl ve nakkarelerle mehter hücum işaretini verdi. Surları yıkmak yahut üzerinden geçmek için aynı zamanda hem lağımlar hem merdivenler kullanıldı. İlk defa Hızır namındaki bir yeniçeri surun üzerine çıkmaya muvaffak olarak burçlara bayrağı dikti. Bunu gören Rumlar muharebenin kaybedildiğine hükmederek dağlara doğru kaçmaya başladılar (10 Aralık 1446).
Berzahı aşan Osmanlılar, bir koldan Murad Han diğer koldan Turahan Bey emrinde ilerlemeye başladılar. Eğine ve Lepant Körfezlerinin ticaret deposu ve sanat eserleriyle ünlü Gördes (Korint) şehri ile Osmanlı tarihlerinde Balyabadra denilen Mora’nın merkezi ve en büyük şehri Patras zaptedildi. Bu durum üzerine Kostantin sulh istemek zorunda kaldı.
Anlaşma neticesinde Mora, Türklere her yıl vergi veren tabi bir Prenslik hâline geldi. Kostantin yaptırdığı istihkâmların tamamını yıktırdı. Bu şartlar karşılığında Mora’yı Kostantin’in idaresine bırakan II. Murad Han, Edirne’ye döndü…
Kostantin, Murad Han’la anlaşmasının ve iyi ilişkiler kurmasının semeresini çok geçmeden Bizans İmparatoru olarak görecektir. Zira imparator VIII. Yuannis, 31 Ekim 1448’de ölünce bunun yerine kardeşlerinden Thomas imparator olmak istemişti. Ancak yaşça büyük ve halk tarafından sevilmesi dolayısıyla Mora Despotu Kostantin tercih olununca, Valide Kraliçe İren ve devlet erkânı II. Murad Han’a bir elçi göndererek muvafakatini istemişlerdi.
II. Murad Han’ın da oluru üzerine Kostantin, Mora’da taç giymiş ve 1449 Ocak ayı ortalarında İstanbul’a gelerek tahta çıkmıştır.
Yunanlıların tarihlerindeki Osmanlı Türk devresini iyi bilmelerinde kendileri açısından sayısız faydalar vardır…
TEFEKKÜR
Çok da mağrûr olma kim mey-hâne-i ikbâlde
Biz hezârân mest-i mağrûrun humârın görmüşüz
Nâbî
(Çok da mağrur olma ki, mutluluk meyhanesinde,
Biz binlerce mağrur sarhoşun sersemliğini görmüşüz.)
.
Emsalsiz sanat eseri: Süleymaniye
Posted on 10 Haziran 2022
Her işin bir, hayrın bin mânisi vardır, demişler. Hayırlı ve güzel işlerde hasetçiler ve engel çıkaranlar da artıyor. Günümüzde bu husus zirve devrine erişmiş bulunmaktadır.
Geriye doğru gittiğimizde Osmanlılar döneminde de zaman zaman aynı tavrın ortaya çıktığını görmekteyiz. Nitekim 465 sene önce 7 Haziran 1557’te açılmış bulunan Süleymaniye Külliyesi de bundan nasibini almıştı.
Yahya Kemal’in;
Artarak gönlümün aydınlığı her saniyede
Bir mehabetli sabah oldu Süleymaniye’de
Mısraıyla başladığı divan edebiyatının muhteşem gazellerinden Süleymaniye’de Bayram Sabahı şiirinin abidesi de hasetçilerin hışmına uğramıştı.
17 Haziran 1549 (1550 yılı da verilmektedir) senesinde sadrazam, şeyhülislam ve bütün devlet erkânının huzurunda dualar ve ziyafetlerle temel atma merasimi yapıldı. Sonrasını caminin mimarı Koca Sinan Ağa’nın ifadeleri ile öğrenelim:
“Bir sabah, Cihanın Hakanı olan Selim oğlu Sultan Süleyman Han, ben fakiri huzuruna çağırdı. Bir cami yaptırmak istediğini ve beni bu işe memur ettiğini söyledi.
Bir vakt-i şerîf ve bir sâat-i sâ’d-ü latîfte (güzel ve uğurlu bir vakitte) ol camiye temel vuruldu ve kurbanlar kesilip fakirlere ve sâlihlere sonsuz ihsanlar verildi.
Süleymaniye’de kullandığım dört büyük mermer sütunun her biri bir diyardan gelmiştir. Bunlardan Kıztaşı dedikleri sütun, Bizans zamanında dikilmiş, minare kadar uzun bir taştı.
Padişah-ı âlempenâh’ın emr u fermanıyla, Büyük Kalyon denen sütunlar, itina ile dikildi ve kat kat sağlamlaştırılıp oynamaz, yıkılmaz hâle getirildi. Bu iş için çok çalışıldı. Adam gövdesi kalınlığında halatlar, kadırga direkleri kullanıldı. Binlerce acemi oğlanı bu işlerde hizmet etti. Uzun sütunlar diğer sütunlarla aynı boyda olmak üzere kesildi. Sütunlardan birisi, gemiyle ta Mısır İskenderiyesi’nden getirildi. Diğeri Baalbek’ten Akdeniz’e kadar sürülüp oradan deniz yoluyla İstanbul’a taşındı. Dördüncü sütun da Topkapı Sarayı’ndan söküldü.
Cami için lazım olan bütün ak mermerler, Marmara Adası’ndan, yeşil mermerler Arabistan’dan, somaki mermerler ise başka diyarlardan getirildi.
Kapılar abanos ağacından yapılıyor, en değerli sedefkârlar tarafından işleniyordu.
Renkli ve nakışlı camlar, emsalsiz birer sanat eseri olarak yaptırıldı. Güneşin ve mevsimlerin ışıklarıyla renk değiştirir, caminin içine her an başka bir manzara verirdi.
Nihayet caminin azametli kubbesini kapattım. Hattatların en büyüğü olan Ahmed Şemseddin Karahisârî, kubbeye emsalsiz bir hatla bir âyet-i kerîme yazdı. Her kapıya ayrı kitâbeler kondu. Bu kitâbeler, en büyük sanatkârlara yazdırıldı ve oyduruldu.
Hasetçiler!
Süleymaniye’yi inşa ederken bir taraftan başka binalar da yapıyor, bilhassa Fenerbahçe Sarayı’nı bitirmeye çalışıyordum. Bu sıralarda saâdetlü Padişah, Edirne’de idi.
Hasetçiler, Padişaha mektup yazıp cami ile uğraşmadığımı, başka işler yaptığımı bildirmişler. Hatta bazı iş bilmezler:
‘Bu kadar büyük kubbenin durması muhaldir’ diye dedikodular eder, her gün kubbenin çökeceğini hayâl ederlerdi. Cinnet getirip büyük kubbe tutturmak sevdasıyla hayran olduğumu iddia edenler de vardı. Bunlar:
‘Binayı kara çamurdan çıkarmaya kadir değildir. Ayıbı zahir ola, kubbenin durmasında şüphe vardır. Herif bu kubbeye hayrandır, heman günün geçirir, tedârükten kalmış, sevda galebesiyle cünûn vadisine varmıştır’ diyorlardı.
Bir gün mermercilerin çalıştığı sahadaydım. Caminin mihrap ve minberinin ne şekilde oyulması gerektiği hususunda mermerci ustalarıyla müzâkere ediyordum. Ansızın saadetlü Padişah geldiler. Kemâl-i edeple selamlayıp ellerimi kavuşturarak huzurlarında durdum. Gazap ve celâllerini belli ederek;
-Niçin benim camiimle mukayyet olmayup, mühim olmayan nesnelerle vakit geçirirsin? Bana, bu bina ne zamanda tamam olur, tez haber ver. Yoksa sen bilirsin! buyurdular.
Cihan Hakanı’ndan şimdiye kadar işitmediğim bu ağır hitap karşısında şaşırdım, dilim tutuldu. Ancak şu sözleri söyleyebildim:
-Saadetlü padişahım devletinde inşallahü teâlâ iki ayda tamam olur!
İki ay, sözüne Padişah kadar maiyeti de şaşırdı. Maiyetinden biri beni himaye etmek için:
-Mimar Ağa, dedi. Saadetlü Padişahımız ne buyururlar işitir misin? Bu bina, ne zaman kapısı kapanacak şekilde tamam olur?
-İki ay tamam olunca, bu bina da tamam olur, diye cevap verdim ağzımdan çıkan ilk sözden dönmedim. Cihan Hakanı;
-Ağalar, mimarbaşı ne dedi şahit olun, buyurdu. Sonra bana dönüp; ‘İki ay olunca tamam olmazsa seninle söyleşirüz!’ dedi. Saadetle Saray-ı Hümâyun’a revân oldu.
Cinnet mi geçirdi?
Hazreti Padişah, Saray-ı hümâyuna vardıklarında, Hazinedârbaşına ve sair maiyetlerine;
-Ben böyle bir karşılık beklemiyordum. Galiba Mimarbaşı’nın cinnet geçirdiği açığa çıktı. Hiç iki ayda bir nice yıllık iş mümkün müdür? Adam, başının korkusundan aklını aldırdı. Çağırıp siz de sual ediniz, görün ne cevap verir. Eğer sözü karıştırırsa, bina ahvâli müşkül olur, buyurmuşlar.
Saraya davet edildim. Derhal gittim. Hazinedârbaşı;
-Ne zamanda tamam olması mümkündür? dedi.
-Padişah Hazretlerine ‘İki ayda tamam olur’, deyu cevap verdim. ‘Hem biliyorsunuz sizleri şahit tuttular. İnşaallahü teâlâ iki ayda tamam edip tarihe namımı bırakırım’, dedim.
Cevabımı Cihan Hakanı’na arz edip dediler ki:
-Padişahım, adama gayret düşmüştür. İnşaallah akl-ı evveldir, bu ihtimam ki, bunda vardır, yakında cami-i şerifinizde namaz kılınmak nasip ola!
Bunun üzerine, bütün şehirde ne kadar işe yarar sanatkâr ve usta varsa topladım. Hepsine iş verdim: Yalnız gündüzleri değil, geceleri de çalıştırıyor ve boş bir saat bile geçirmiyordum. Bir hafta sonra Saadetlü Padişah, tekrar teşrif ettiler:
-Allah’ın inayetiyle, ol günden iki ay olunca Saadetlü Padişahımın himmetleriyle cami-i şerifini tamamlayıp kapısını kaparım, dedim. Ardından Rabbime tazarru ve niyaz eyledim:
İlâhi, binbir adın hürmetiyçün
Habibin Mustâfâ’nın izzetiyçün
Ziyâd et Padişahın devletini
Adûya fırsatını nusretini
Bana tevfîkıni hemrâh ü yâr et
Esâsın bu binanın üstüvâr et
Nihayet iki ay tamam oldu. Allah’ın inayeti ve Padişahın himmetleriyle bitmedik bir köşe kalmadı. Süleymaniye tamamlandı. Cümle kapısını ve diğer kapılarını kapadım. Cihan Hakanı, maiyetleri ve devlet ileri gelenleriyle teşrif buyurdular. Caminin anahtarlarını mübarek ellerine teslim ettim.
Padişah hazretleri, maiyetindeki bir zata dönüp;
-Caminin kapısını açmaya en lâyık kimdir? buyurdu.
-Padişahım, Mimar Ağa bendeniz, bir pîr-i azizdir. Camiyi açmaya herkesten fazla o lâyıktır, cevabını aldı. Bunun üzerine Cihan Padişahı olan Sultan Süleyman Han bana dönüp;
-Bu bina eylediğin Allahü teâlânın evini sıdk u safa ve dua ile yine senin açman evladır, dedi. Dua ederek anahtarını can u gönülden bana verdi. ‘Ya Fettah!’ deyip kapıyı açtım. Padişahın tarife gelmez iltifat ve ihsanlarına nail oldum…”
Süleyman! Torunumun oğlu!
Asırlar sonrasında, sanat tarihçilerimizin, “Türk sanat tarihi araştırmalarının babası” diye adlandırdıkları Fransız Albert Gabriel, Fatih Sultan Mehmed’le yaptığı hayali söyleşisinde Süleymaniye Camii’nin karşısında onu şöyle seslendirecektir:
“Süleyman! Torunumun oğlu! Sen ecdadın gibi yalnız fetihlerin, zaferlerin şan ve şerefini kazanmakla kalmadın. Asrına ismini verdin. Bütün dünya senin haklı şöhretin önünde yerlere eğildi. En tanınmış hükümdarlar ittifakına can attılar. Herkese nasip olmayan bir mazhariyetle şu muhteşem camiyi, şu şaheseri meydana getirip Türklerin eski payitahtına bir tac olarak hediye ettin.
Böylelikle benim ancak tasarladığım bir şeyi sen tamamlayarak büyük bir bâni namını aldın. Ben ki hayatımda kimsenin bahtına imrenmemiştim. Bugün bu şahane eserin karşısında sana imreniyorum Süleyman!”
Süleymaniye Külliyesi’nin açılış merasimi vesilesiyle Şah Tahmasb, Kanunî’yi tebrik için İstanbul’a fevkalâde bir elçi ile nadide Kur’ân-ı kerim nüshalarından mürekkep hediyeler göndermişti. Bu münasebetle Şah’ın oğlu Hudabende, veziriazama, Şah’ın zevcesi de Hürrem Sultan’a tebrik mektupları göndermişlerdi Fatih’in Sahn-ı seman medreselerine mukabil yaptırılan Süleymaniye medreseleri ise, o devrin en yüksek ilim müesseseleri olmuş ve buralara en muktedir müderrisler getirilmesine Padişah bilhassa dikkat göstermişti…
TEFEKKÜR
Ordu-milletlerin en çok döğüşen, en sarpı
Adamış sevdiği Allah’ına bir böyle yapı
En güzel mâbedi olsun diye en son dînin
Budur öz şekli hayâl ettiği mîmârînin
Y. K. Beyatlı
Hedef Diyanet Başkalığı mı?
Posted on 3 Haziran 2022
Bazıları neden Halis Aydemir’e bu kadar yüklendiğimizi sorgulayabilir ki soranlar da az değil. Evet, birileri din adına yalan yanlış bilgilerle insanları ifsat ederken bir ilim adamı olarak bizim sessiz kalmamız elbette uygun değil. Halk bu noktada bizden açıklama bekliyor, sual soruyor.
Bu arada teşekkür mesajları da az değil. Zira çok kimse dinî meselelerde eksik olduğu için güvendiği birinden hak yolu öğrenmek istiyor. FETÖ hadisesinde olduğu gibi bazıları bıçak kemiğe dayanınca uyanıyor bazıları ise ölüp gidiyor uyanamıyor ve hatta bozuk itikat sahiplerine destek veriyor. Bakınız eski Diyanet Başkanı giderayak FETÖ liderinin dinsizliğini ortaya koyan bir kitap yayımlamıştı. “Günaydın, şimdiye kadar neredeydin” demezler mi adama? Oysa son yirmi yılında FETÖ’ye en büyük destek İlahiyat camiasından gelmişti. Yani ilk önce anlaması ve milleti ikaz etmesi gerekenler, tam tersine milleti oraya doğru sürüklemişti. FETÖ’nün arkasındaki meşum güçler biliniyor. Bunların inanç ve itikatta yeni FETÖ’ler yetiştireceği kesin. Yani uyanmazsak tarlalar hep sürülmeye devam edecek!
İşte Halis Aydemir son zamanlarda özellikle parlatılıyor. TV’lere davet ediliyor konferanslar verdiriliyor. Şaibeli olduğu yolunda iddialar bulunan bir seçimle Din İşleri Yüksek Kurulu (DİYK) üyeliğine seçiliyor!..
Böylece dinî alanda en yetkili resmî makam üyesi olarak, Kur’ân-ı kerim meallerinin incelenmesi ve yeni meal hazırlanması, inanç, ibadet, sosyal ve hayat alanlarında söz sahibi yapıldı. İş burada bitmiyor. Prof. Dr. Halis Aydemir, DİYK üyeliğine atanmadan önce İlahiyat Akreditasyon Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı idi ve hâlen bu görevi devam ediyor. Bu, uluslararası bir kuruluştur. İlahiyatların uluslararası geçerliliğe sahip olması için, Halis Aydemir’in başkanı olduğu “İlahiyatlar Akredite Merkezi”nden “Akredite” edilmesi, yani “Olur” alması gerekmektedir. Bu olurun alınması için de İlahiyatların program ve işleyişini bu Akredite merkezinin programına göre eğitim vermesi gerekiyor ve bu kontrol ve denetim altında yapılıyor. Bunu yapan ilahiyatlar, uluslararası geçerlilik belgesi alıyor. Bu uygulama, uluslararası akreditenin gereği olarak yapılıyor. Şimdi bu noktada Halis Aydemir’in fikir ve düşünceleri büyük önem kazanmıyor mu? Bir taraftan Diyanet bir taraftan ise İlahiyatlar üzerinde en büyük otorite sahibi olma yolunda ilerliyor. Uzak olmayan bir dönemde Diyanet İşleri Başkanı olabilmek için iç dış bütün güçleri harekete geçirecektir…
Mucizeleri inkâr!
Öte yandan iki haftadır bu köşede kaleme aldığım Halis Aydemir’in dindeki hezeyanlarına devam edecek olsam bir kitap dolduracak seviyede olduğu açıktır. Belki köşemde altı ay onu yazmam gerekecektir. “Parça bütünün habercisidir” düsturundan hareketle birkaç noktada yaptığım reddiyeler kendisinin hâli pürmelalini ortaya koymuş olmalıdır.
Dolayısıyla bu hafta da bazı noktalarını ortaya koyup şimdilik son vereceğim.
Halis Aydemir’in neredeyse bütün bidat ehli gibi en önemli noktalarından biri de Peygamber Efendimizin mucizelerini inkâr etmesidir. Böylece onlar, şanlı Resulü, alelade bir kişi, bir filozof gibi göstermek isterler.
Halis Aydemir’in videoları dinlenirse, tepki çekmemek için çok dikkatli bir üslup kullandığı görülecektir. O, inanmadığı hiçbir şeyi doğrudan ve açıkça söylemez; dolambaçlı ifadelerle ortaya koyup zihinleri bulandırmaya çalışır.
Nitekim şakku’l-kamer mucizesini reddederken de aynı üslup görülmektedir. Kabul etmeme gerekçesini açıklarken, “antitez sahipleri -yani bunu kabul etmeyenler- böyle bir hadiseyi daha çok kişinin seslendirmesi gerektiğini ifade ediyor” diyerek başkaları üzerinden mucizeye şüphe getirmektedir. Ardından, “bu bakış bence de çok makul” diyen Aydemir, sonunda hüküm yürütürken, “Böyle bir hadisenin Resulullah zamanında gerçekleştiğine, emin olamayanlardanım…” demek suretiyle de tavrını net şekilde belirtiyor.
Bakınız Kur’ân-ı kerimde Kamer Suresi 2. âyetinde, Buhari ve Müslim hadisleri başta olmak üzere pek çok hadis kaynağında gelen sahih hadislerde açıkça haber verilmesine rağmen, “Ayın Yarılması” mucizesini hemen her mevzuda olduğu gibi kibarca inkâr ediyor. “Ben çok emin değilim, sabit olması için daha çok rivayet lazım” diyor. Demek ki bir âyet beyefendiye yetmiyor! Daha çok âyet lazım. Ona göre hadisler ise zaten her an reddedilmeye müsait.
Videodaki konuşmanın sonuna doğru Aydemir, kıyamet öncesi bilim ispatlarsa o zaman insanlık inanır gibi de laflar ediyor. Demek ki Allah ve Resulünün haberlerine inanmamız için bilimin onları ispatı gerekecekmiş. Bu ifade Aydemir’in aklına pozitivistler gibi akla ve bilime iman ettiğini düşündürmektedir. Oysa bilim denen şey asırlardır değişmektedir. Hangi bilime iman ediyorsun söyle de bilelim?
Herkes inancından şüphe etmeli imiş!
Halis Aydemir bir kısım değerlendirmelerinde Allahü teâlâdan bahsederken kullandığı bazı kelimelerin ya nereye gideceğini bilmiyor veya bilerek sinsi bir şekilde insanların itikadını bozmak için kullanıyor. Nitekim bir videosunda -hâşâ- “Allah’ı gaza getirmek” ve “Allah’ı ikna etmek”ten söz ediyor (https://youtu.be/RYkpPQcBYVE) ve diyor ki: “Müslüman öyle, ‘yatır’ı, orayı burayı dolaşarak, Allah’ı ikna etmenin, Cenâb-ı Hakkı gaza getirmenin yolunu aramaz.”
Aydemir’in Vehhabi inancından da nasıl etkilenmiş olduğu konu arasında geçen ifadelerinden anlaşılmaktadır. “Yatır’ı, orayı burayı dolaşarak” diyerek türbeleri ziyaret etmeye muhalif olduğunu ortaya koyuyor ve bir taraftan da ‘ti’ye alıyor.
Öte yandan türbeleri dolaşarak Allah’ı gaza getiremezsin sözünü bu ülkede cahiller bile kullanmadı!..
Hâşâ, Allahü teala ne yapacağını bilemiyor sanki! Gaza gelmek, bir noksan sıfattır, irade zaafıdır, ölçüsüzlüktür, kandırılmaktır. Hâlbuki Allah, noksan sıfatlardan münezzehtir. Biz bu tip ifadelerin uygunsuzluğunu daha ilkokula gitmeden cami imamından öğrenmiştik. Demek ki rehberleri Ignaz Goldziher gibi adamlar olunca böyle oluyor!
Yine “ikna olmak” da bir şeyin arka planını bilmemek, başlangıçta yanlış düşünmek ve başkasının öğretmesinden sonra doğruya dönmek demektir. Böyle bir hâli Allah için söylemek felakettir.
Halis Aydemir’in hezeyanları bitmiyor. Buyurun şu ifadelerini hangi zemine yerleştirelim: “İman her kuşakta akılla yeniden değerlendirilmeli, önüne konulanı hemen kabul etmemeli. Müslüman dâhil, herkes dininden inancından şüphe edip dinini araştırmalı…”
Demek ki her kuşağın imanını mutlaka yeniden değerlendirmesi ve manalandırması gerekiyormuş. Kusura bakmayın bunu söyleyen bir adama “İslam’dan imandan bîhaber” derler.
DİYK üyesi olan zat Müslümanla, gayrimüslimi, aynı kategoride değerlendirerek, “her ikisinin de inandığı hak mıdır, araştırması lazımdır” diyor.
Gayrimüslimlerin aklını kullanıp araştırıp batıl inancını bırakarak Müslümanlığı seçebileceğini anladık. Peki, Müslüman ne için inancını aklına vuracak! İnandığı dini gözden geçirince hangi dine girecek? “Ben Aydemir’in sözü üzerine akıl edip falan dine girdim…” derse ne olacak?
Söyler misin Sayın Aydemir? Allahü teâlânın ve Hazreti Peygamberin kıyamete kadar koyduğu doğrular manzumesi bir din yok mu? Müslüman inandığı dininden ve Kur’ân-ı kerimden sürekli şüphe mi duyacak? Böyle bir hâl, iman olur mu?
Senin dininden imanından şüphen mi var ki Müslümanları böyle bir noktaya yönlendiriyorsun?
Bakara suresi 2. âyet-i kerimesinde, “Bu, o kitab’dır ki kendisinde (Allah katından gönderilmiş olduğunda) hiç şüphe yoktur. (O) takva sahipleri için doğru yolun ta kendisidir”, buyurulmaktadır. Bu âyet-i kerimeyi nasıl değerlendireceksiniz Sayın Aydemir? Buna rağmen insanları iman konusunda şüphelere sevk etmekle deizmin, ateizmin kapılarını sonuna kadar açtığının farkında mısın?
Bazı safdiller gerçeklerle yüzleşmeyi hiç istemezler. Yarasa kaçar ziyadan düsturunca gerçeklere gözlerini kaparlar. İmam Hatiplerde deist sayısı artıyor dersin hakaret ve küfrederler. Çünkü zaten arzuları budur. İman her kuşakta akılla değerlendirilmeli diyen bir zat gençliği nereye sürükleyecektir! Hangi akılla sorgulayacaksın söyler misin?
Buyurun yüreğiniz yetiyorsa sizlerle İmam Hatipleri gezelim ve gençlerle görüşerek nerelere savrulduklarını müşahede edelim!
Rahmetli Üstad’ın, “Durun kalabalıklar bu cadde çıkmaz sokak” dediği gibi karanlık bir yola doğru gençliği sürüyorsunuz.
Evet bir kez daha yetkililere sesleniyorum: Gençleri deizme iten bu görüş sahiplerine karşı bıçak kemiğe dayanmadan uyanalım!
Onlar gibi inanmayan İlahiyat hocalarına da sesleniyorum: Ne zaman Müslümanları bid’at fikirleri konusunda uyaracak ve reddiyeler yapacaksınız?
TEFEKKÜR
Bâtıl hemîşe bâtıl ü bî-hûdedir velî
Müşkil oldur ki sûret-i haktan zuhûr eder
Nâbî
(Batıl her zaman batıl/bozuk ve boşunadır, amma
Problem oldur ki, doğru biçiminde çıkar ortaya.)
Bu nasıl DİYK üyesi?
Posted on 27 Mayıs 2022
Geçen hafta Din İşleri Yüksek Kurulu (DİYK) üyesi Halis Aydemir’in kaza namazlarını inkâr ettiğini hatta yük olarak gördüğünü ve fetvaya muhalif olduğunu belirtmiştik.
Aydemir’in Ehl-i sünnet inancına muhalefeti burada bitmiyor. Hemen her videosunda Müslümanların zihnini bulandıracak iddialar ortaya atıyor!
Bilhassa nice hadis-i şerifleri zayıf kavil diyerek yok sayıyor.
Nitekim bunlardan birisi de şanlı Peygamber Efendimizin 72 fırka ile ilgili hadis-i şerifidir.
Şanlı Peygamberimiz; “Ümmetim yetmiş üç fırkaya ayrılacak, bunların içinden bir fırkası ehl-i necat olacaktır” buyurmuştu. Eshab-ı kiram efendilerimiz; “Yâ Resûlâllah, o kurtulan fırka hangi fırka olacaktır?” diye sordular. Sevgili Peygamberimiz bu soruya cevaben; “Benim ve Eshabımın yolunu izleyenlerdir!” buyurdular. Ehl-i sünnet de bu yolu izleyen Sevâd-ı azamdır.
Tirmizi, İman, 18; İbnu Mace, Fiten, 17; Hâkim, el-Müstedrek, H. No: 442; İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed,Tahran tsz. Müsned, III, s. 120 ve daha nice kaynaklara rağmen Halis Aydemir, hadis-i şerifi doğrudan güvenilmez kategorisine sokarak şöyle söylüyor:
“72 fırka ile ilgili hadis, hadisin kendisi ne kadar sağlıklı? İnsanlarla ilgili, dünya ile ilgili görüşümüzü bu hadise dayandıracaksak, müminleri bunun üzerinden taksim edeceksek, bu denli sahih mi, sahih olduğunu düşünürsek, verdiği mana bu denli keskin mi, doğru mu? Fırka sayısının 72 olması, sayının kendisinden ötürü mü, yoksa çokça bölünecek anlamında mı? Bu hadise bakarak gruplandırmalar yapılacak olursa, biri, işte biz bundanız, kurtuluyoruz; diğeri eyvah 72’den birine gitti, perişan oldu, denilecek. Bu yaklaşımı bırakın hadis üzerinden yapmayı biz bunu âyet bile olsa aklen reddederiz.” (bkz. https://youtu.be/Ma0uAIZJbLo).
Halis Aydemir’in bu videosu sadece hadis-i şeriflere olan sakat bakışını ifade etmiyor aynı zamanda fecaat denilecek korkunç zihniyetini de ortaya koyuyor.
“Biz bunu âyet bile olsa aklen reddederiz” ne demektir? Onun bu tavrı -hâşâ- Cenâb-ı Hakk’a açık bir isyan değil midir?
Âyet-i kerimeler, yüce Allah’ın kelâmıdır. O, Azîz’dir, her şeye galiptir. Kâdir-i mutlak Allah’ı hiçbir güç, acze düşüremez, O’na emir veremez, itiraz edemez. Kul, bu yüce kudret karşısında ancak dua eder, tazarru ve niyazda bulunur. Ubûdiyyet, kulluk bunu gerektirir. O’na iman da ancak O’nun büyüklüğünü kabul etmek ve kendi âcizliğini ikrar etmekle olur.
Biz âyet dahi olsa kabul etmeyiz ifadesi, âyetlerin sahibi Allah’ı tanımamak anlamına gelir. Hazreti Âdem’e secde emrini reddeden Şeytan’ın isyanı da Allah’ı tanımamak değil miydi? O hâlde, “âyet bile olsa inanmayız” demek bir anlamda şeytanın sıfatı ile sıfatlanmaya kadar gider. Bu sakat söylemin mecazı, benzetmesi şunu bunu da olmaz!
Öte yandan Hazret-i Peygamberin, bu hadisle Müslümanlar arasında ayrım yaptığını ve onları gruplara ayırdığını ileri sürmek, ayrı bir iftira ve bühtandır. Zira İslam dini, vahye dayanır. Nasıl bildirilmişse o şekilde inanılması ve uygulanması gerekir. 72 fırkanın hepsi, İslam’ı en iyi ve doğru bir şekilde anlayan ve nakleden Eshâb-ı kiramın yolundan ve onların izinden giden Ehl-i sünnet cemaatinden ayrılmışlardır…
Vagon olmak veya kilitlenmek!
Bütün bid’at sahipleri gibi Halis Aydemir de, Ehl-i sünnet büyüklerine uymayı en ağır ifadelerle aşağılamaktadır. Fakat bunu farklı bir tarzda dile getirmektedir.
Nitekim bu konuda bir videosunda; “Cenâb-ı Hak bir başkasına vagon gibi bağlanmayı, haram kıldı”, “Başkalarına uyanlar kendilerini onlara kilitliyorlar” diyor.
Böylece Halis Aydemir, dini bilgide yeterli düzeyde olmadıkları için başkasının dini bilgisine başvurmayı ve neticede bir mezhebi veya müctehidi taklid etmeyi bu sözlerle anlatmış oluyor.
Hatta öyle ki konuşmasında şanlı Peygamber Efendimize uymayı (ittiba) dahi ayırt etmeden, başkasına dinde uymayı, “vagon gibi bağlanma” olarak değerlendiriyor ve “ötekine kendini kilitleme” olarak niteliyor.
Nitekim başka bir videosunda da, “Hadislere dinî hüküm bina edemeyiz, Peygamber de benim gibi bir insan, benim gibi olan insan bana hüküm koyamaz” demesi de bu tutumunu açıkça desteklemektedir.
Hâlbuki mutlak itaat sadece Allah ve Resulünedir. Allah ve Resulü dışındakilere itaat, “Kur’an ve Sünnet’e uyması” kaydına bağlıdır.
Bu itibarla Aydemir, konuşmalarında âyetten başka delile pek başvurmaz. Fakat videolarında çoğu delil olarak getirdiği âyet ve hadisleri yerine göre kırparak yerine göre de asıl manasından saptırarak açıklamaktadır. Bu noktada kendisini dinleyenlerin son derece dikkatli olması gerekmektedir.
Halis Aydemir’in “vagon” ve “kilitleme” benzetmesinden, dini öğrenme yolunda her türlü eğitim öğretim ve irşadın sapıklık olduğu anlaşılır. Başka konuşmalarında da zaten, dini Kur’an’dan direkt yaşamayanı ve dindeki ahkâmdan şüphelenmemeyi, şirk ve cehennemlik iş olarak anlatıyor.
Hâlbuki Allahü teâlâ çok yerde kendisine itaatin gereği olarak ona itaat ve ittibayı emretmekte; “iyiliğe aracı olana o hayırdan bir pay vardır”, “Rabbinin yoluna güzel öğütle davet et”, “Mümin kullara öğüt ver” buyurmaktadır.
Ayrıca öğüt ve nasihat verme, sadece Peygamber Efendimize değil, Müslümanlar için de bir görevdir. Nitekim şanlı Peygamberimiz “Din nasihattır (nasihatla ayakta durur)” diye üç kez tekrar etmiştir.
Yine, Resulullah Efendimizin, “senin sayende birinin hidayete ermesi dünyadaki kızıl develerden (en değerli metadan) daha hayırlıdır” ve “İyiliğe/hakka yol gösteren onu işlemiş gibidir” buyurması da vaaz ve irşada teşviktir.
Bakınız Halis Aydemir, başkasından din öğrenmeyi veya bilmeyenin bilene talebe olmasını “vagona” ve “kilitlemeye” benzetmesine delil olarak İsra suresi 36. âyet-i kerimesini getirmektedir.
Hâlbuki “Hakkında bilgi sahibi olmadığın bir şeyin ardınca gitme, çünkü kulak, göz ve kalp, bunların hepsi yaptığından sorumludur” mealindeki âyetin maksadı Aydemir’in belirttiği gibi değildir. Buradaki mana, haberleri tetkik etmek, suizanda bulunmamak, hak edeni sağlam ve müdellel bilgiyle yargılamaktır.
Aydemir ayrıca, bu âyete, “Allah sana kalp verdi, göz verdi, kulak verdi” şeklinde yanlış anlam vermektedir.
Niçin görmezden gelinir?
Bu durumda şöyle de düşünelim. Bütün bu sözlerin ve iddiaların sahibi olan Halis Aydemir, neden durmadan insanları beynini yıkamaya çalışmaktadır? Onu dinlemek, ona uymak ve dinde ona göre amel etmek de “vagonluk” ve “ona kilitlenmek” olmaz mı? Bu durumda Halis Aydemir, dininizi Hazreti Peygamber aleyhisselamdan ve İslam âlimlerinden değil, sadece benden alınız mı demek istemektedir?
Ey Halis Aydemir! Cevap ver lütfen? O hâlde yıllardır yüzlerce videonu niçin sosyal medyada yayınlıyorsun? TV’lerde ve camilerde neden yayınlar yapıyorsun? Üstelik de İslamiyet’e Kur’ân-ı kerimi kafana göre tevil etmektesin!
Halis Aydemir’e şunu da net bir şekilde ifade edeyim ki insanları vagon yapmak ve kendine kilitlemek Ehl-i sünnet âlimlerinin işi değildir. Bilakis bu şekil davranışlar bozuk itikatlıların mesleğidir. Bâtıniler bunu yaparlar, Haşhaşîler bunu icra ederler. Doğru din büyükleri ise İslam’ı tebliğ ederler. Uyup uymamak sana kalmış bir iştir. Kırk yıldır Müslüman evlatlarını ifsat eden FETÖ’ye, Aydemir’in bir muhalefeti olmuş muydu acaba? Nitekim onlar, aralarından ayrılanı “şefkat tokadı yersin” ve “olmadık felaketlere düçar olursun” diyerek korkuturlardı. Kaldı ki Halis Aydemir yayınladığı bir videosunda da FETÖ’nün reklamını yapmakta, ona dil uzatılamayacağını da belirtmekteydi!
Şurası açıkça bilinmelidir ki, Allahü teâlâ ve şanlı Peygamberimiz Muhammed aleyhisselam ise dini kasten saptıranlara uymayı yasaklamaktadır. Kur’ân-ı kerimde yasaklanan taklit işte bu zararlı taklit ve ittibadır. Zira Kur’ân-ı kerimde Cenâb-ı Hak, “bilmediğinizi ehline sorun” diye emreder. Dikkat edilirse burada “ehline” kaydı vardır. Sahih bir itikatla İslami ilimlerin tamamına vâkıf olmayanlar “ehil” olmadığı gibi, keyfine göre Kur’ân-ı kerimi yorumlayanların, âlim ve mutasavvıflara düşmanlık edenlerin hiç ehil olmayacağı aşikârdır.
Aydemir’in nerelere hazırlandığını ve dindeki başka hezeyanlarını yazmaya devam edeceğim…
TEFEKKÜR
Mürşid gerektir bildire Hakk’ı sana Hakka’l-yakîn
Mürşidi olmayanların bildikleri güman imiş
Niyazi Mısrî
.
Bir DİYK üyesi ve kaza namazı!
Posted on 20 Mayıs 2022
Geçen hafta “tarlaların sürülmesi”nden bahsetmiştim. Bu konuda en fazla yoğunluk ilahiyat ve tarih alanlarında yaşanıyor. Gençleri bu sayede dininden, ecdadından, tarihinden soğutuyorlar. Yahut da yanlış yollara sürüklüyorlar.
Son haftalarda İbni Teymiye hakkında kaleme aldığım yazılarda onun bu konuda nasıl bir çığır açtığını belirtmiştim.
Fikirleri, Vehhabilere kaynaklık etti. İngilizler daha sonra Efgani ve Abduh eliyle bütün İslam ülkelerine sızdılar. Osmanlı Devleti’nin yıkılmasından sonra açılan ilahiyat okullarında bunlar ve bunların takipçileri baş tacı edildi.
Bunların ilk yaptıkları âlimleri silmek ve küçük göstermek oldu. Sonra Peygamber efendimizi -hâşâ- bir “postacı” gibi gösterdiler. Şimdi de Kur’ân-ı kerimi kafalarına göre yorumlayıp kendilerine göre bir “din” üretme peşindeler!..
Cuma Divanı köşemde bu mevzuda yazı yazdığım vakit bilhassa ilahiyat fakültelerinden yağmur gibi mesaj yağıyor. Onlarca hadis ve tefsir profesörünün adını vererek aynı çizgide olduklarını üzüntüyle beyan ediyorlar.
Son günlerde de bilhassa Prof. Dr. Halis Aydemir hakkında yoğun suallere muhatap olmaktayım. Bu vesileyle pek çok videosunu dinlemek zorunda kaldım ve gerçekten dehşete düştüm!
Aydemir’in asıl alanı elektrik mühendisliği. Sonradan ilahiyat alanında doktora yapmış. Neticede 2014 yılında Dumlupınar Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Hadis Anabilim Dalına profesör olarak atanmış. 2015-2020 yılları arasında DPÜ İslami İlimler Fakültesinin Dekanlığını yürütmüş. Bu süre zarfında Rektör Yardımcılığı görevini de ifa eden Aydemir, 5 Ekim 2020 tarihinde Din İşleri Yüksek Kurulu Üyeliği görevine başlamış.
Onun ilmî çalışmalarını; olasılık merkezli rivâyet sistemi analizleri ile yürüttüğü anlaşılıyor. Dolayısıyla bunun etkileri üzerinde fazlasıyla görünmektedir. Zira etkilediği gençleri, neredeyse her şeyi reddeden veya olur da olmaz da dedirten bir noktaya doğru götürmektedir.
Bugün onun kaza namazı ile ilgili sual-cevap tarzında bir videosunu değerlendireceğim…
***
Birisi Aydemir’e, “geçmişte kılınamayan namazların kaza edilmesi hakkında Sünnette (Peygamberimizin uygulamalarında) bir karşılığı var mıdır?” diye soruyor.
Aydemir’in buna cevabı çok uyanıkça! Meseleyi kadınlar açısından ele alıyor ve şöyle söylüyor:
“Ebu Zinad şöyle söyledi: ‘Eğer kıyasla giderseniz savm oruç değil mi ki kaza ediliyor şu hâlde namaz da kaza edilmeli dersiniz ama sünnette bu böyle değildir.’ Oruç kaza edilir ancak namaz kaza edilmez yani şey için regl olan bayanlar açısından…”
Bu cevap karşısında soru soran konunun kadınlarla ilgisi olmadığını ifade ederek; “Hocam, kılınmayan namazların kazası olarak söylüyorum bütün herkes için namazı kaza ediyoruz ya. Bu namazın kaza edilmesini savunanlar sünnette bunun çok açık karşılığı olmadığını bir sonraki vakitte önce onu kaza edecek sonra diğerini kılarlar diye söylüyorlar.”
Halis Aydemir bir müddet düşünerek “Daha sonraki bir örnek böyle belirgin bir durum gözükmüyor sünnette” diyerek işi geçiştirmek yolunu tutuyor.
Bu kez birisi, “Şimdi bırakın onu, adam ömür boyu namazı bırakmış 40 yaşında namaza başladığında önceki 20 yılı kaza ediyor böyle bir rivayetin olup olmadığını sorduğumuzda da oruçtaki kıyası gösteriyor” diyor.
Kıyas ve fetvaya muhalefet
Aydemir bu ifade karşısında, bir taraftan fıkıh âlimlerinin bu hususu kıyasla çözdüklerini belirtirken diğer taraftan kıyası inkâr edecek kapıları aralıyor:
“Evet fıkıh bunu oruçla kıyas edip öneriyor artık bunu ciddiye alanlar kılarlar bu namazlarını kılınabilir durumda ise, çünkü çok sayıda olursa belki kılınamazlar. Oradaki dayanak belli ki oruçla olan kıyas yani ama Ebu Zinad’ın yaklaşımına bakarsanız sünnetteki bu uygulamaya dahil hususlar nakil ile esas alınmalı diyor kıyasa başvurmayın demek istiyor kıyasa başvurursanız yanlışsınız demek istiyor amelle ilgili meseleleri bahsediyoruz yani.”
Demek ki ciddiye alanlar kılabilir, yani kılınmasına gerek yok. Çok sayıda ise belki kılınamazlar. Bir din âliminin verdiği cevaplara bakınız. Ancak iş burada bitmiyor.
Birisi “Oruçta hani keyfî tutmama değil zaruret nedeniyle tutmamadan kaynaklanan bir tutma yanılıyorsam düzeltin Peygamber efendimiz zamanında hani namaz kılmayan erkek şu anki gibi olmamış herkes cemaate gitmiş” derken, Aydemir ise “Herkes değil kılmayanlar vardır yine ya” diye Eshabın namaz kılmayacağını ima ediyor. Sual soran “Sehven kaçırmış da sonra kılmıştır bizim gibi değildir” deyince Aydemir bu defa da; “Yo yanlış yapıp kusur işleyenler de vardır yani” diyerek Eshaba bir bühtan daha ediyor!..
Neticede soran kimse madem öyle “Bu konu hiç sorulmamış mı o dönem?” diyerek bir cevap vermesini bekliyor. Aydemir’in buna karşı açıklamaları ise gerçekten ibretlik. Öncelikle konu hakkındaki hadis-i şerifleri yok sayıyor!
“Bizi esas ilgilendiren Resulullah’ın uygulamasındaki gecikmiş şeylerin bir sonraki vakit girmeden kılınmış olması, bu da bir çeşit kazadır yani. Çünkü sabah namazı vakti geçmiş bir sonraki vakit gelmiş tehir diyoruz biz buna şimdi Resulullah acaba onu da geçirseydi kılar mıydı sorusunun cevabını da bilmiyoruz. Çünkü böyle bir hadise ile karşı karşıya da değiliz olsaydı o bu kez sadece olmayana dayalı bir delil değil olana dayalı bir delil ile sizin dediğiniz artık kesin olacaktı…”
Devamında ise bir taraftan insanların önüne yeni yükler çıkarmayın derken bir taraftan da fıkhın fetva tarafından hoşlanmadığını açıkça beyan etmektedir. Şöyle ki:
“Dolayısıyla FLU kalan bir alanda kıyas ile gelen bir öneri var, diğer taraftan buna karşı çıkan düşünce de diyor ki: ‘Bunu öneriyorsunuz ama bir zorluk oluşturuyor bunu önerseydi vaktiyle Resulullah bir şekilde önerirdi, ikaz ederdi namazlarınızı kaza edin diye dolayısıyla müminlerin üzerine daha fazla yük çıkarmayın bu tövbe etmek isteyen, dönüş yapmak isteyenlerin önüne çıkarılan ikinci bir akabedir, tümsektir…’ Bu düşüncenin çok anlaşılabilir bir tarafı var ama benim yani yaklaşımım böyle bir konu gündeme geldiğinde fetva vermek gibi değil de. Zaten fıkhın o fetva veren tarafından hoşlanmadım. Hep elimizde bu konuda ne var? Bu konuda elimizde şunlar şunlar var, artık gerisi senin bileceğin bir şey.”
Halis Aydemir’in fetvanın ne manaya geldiğini bilmemesi imkânsız. Bu durumda fıkhi bir meselenin dinî-hukuki hükmünün verilmesine karşı olduğu anlaşılıyor. Yani sen uygulamalara bak kafana göre takıl demekten başka bir şey değil. Maalesef gelecek günlerde Diyanet’in nerelere doğru evrileceğini gösteren ifadeler bunlar…
DİYK’in sitesinden habersiz üye!
Nihayet videonun son bölümündeki şu ifadeleri Aydemir’in konu hakkındaki düşüncelerini açıkça yansıtmaktadır:
“Sünnette böyle oturmuş bilinen bir kaza şeyi gözükmüyor ise bu açıklıkla bunun vazedilmediğinin delili sayılmalıdır. Öyle bakıyorum olaya. Çünkü ayda yılda bir olsa dersiniz ki hani çok kurcalamadılar dolayısıyla kazası olsun mu olmasın mı gündeme gelmedi bu her gün olan bir şey yani. Dolayısıyla bize Sahabeler ‘kaçırdıysan namazını 10 gün bile geçse 1 yıl bile geçse borcundur kılacaksın’ demiyorlar ise böyle açık bir Sahabe anlayışında elde edilmiş Resulullah’tan algılanmış bir netice yok ise bunu aslı da yok demektir demek ki ben öyle anlıyorum… Adam, ‘20 yıl namazı nereden kılacağım ben düne kadar normal namazı kılamadım şimdi bundan sonra katmerli kılacağım olacak şey değil’ deyip eğer vazgeçirirsek zorlukları dolayısıyla buna bizim hakkımız yok. Resulullah; ‘Kolaylaştırın zorlaştırmayın’ buyuruyor. Biz ise adama 20 yıllık 30 yıllık namazını önüne fatura edip koyuyoruz. ‘Eğer tövbe etmek istiyorsan önce bunu bir öde bakayım’ der gibi bu çok şey olur hele hele bu konuda dayanağımız yokken, bir kıyas üzerinden gidiyorken yani…”
Aydemir’in bu ifadelerine karşı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun Dinî Bilgilendirme Platformunda Buhârî, Mevâkîtü’s-Salât, 37; Müslim, Mesâcid, 315; Mevsilî, el-İhtiyâr, I, 220; Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, IV, 382 ve Nevevî, el-Mecmû’, III, 68 eserlerinden alıntı yapılarak; “kılınmayan farz namazların kaza edilmesi gerektiği”ni açıkça belirtmektedir…
Halis Aydemir’in, Diyanet’in fetvalarından ve Din İşleri Yüksek Kurulunun sayfasından haberi yok mudur?
Aynı konuda ünlü Hanefi fakihi Alaüddin Haskefi, Dürrü’l-Muhtâr isimli eserinin 256. sahifesinde şöyle yazmaktadır:
“Farz namazı, özrü olmadan, vakti geçtikten sonra kılmak, yani kazaya bırakmak haramdır.” 485. sahifede ise, “Farz namazı, özürsüz yani İslamiyet’in gösterdiği sebep olmadan vaktinden sonra kılmak, büyük günahtır. Bu günah, yalnız kaza edince affolmuyor, kaza ettikten sonra, ayrıca tövbe veya haccetmek de lâzımdır. Kaza edince, yalnız namazı kılmamak günahı affolur. Kaza kılmadan, tövbe edilince, terk günahı affolmadığı gibi, tehir günahı da affolmaz. Çünkü, tövbenin kabul olması için, günahtan sıyrılmak şarttır.”
Bu konuda yüzlerce misal daha verebilirim. Acaba Halis Aydemir kendi gibi konuşan bir âlim gösterebilir mi? Bunlar yeni bir din veya ibadet şekilleri mi ortaya koyuyorlar?
Din İşleri Yüksek Kurulu üyesi böyle konuşuyorsa vah ki vah!
TEFEKKÜR
Doldu mülk-i âleme eşrât-ı sâat fitnesi
Ger bilirsin zâhir olmadık alâmet kalmadı
Askerî
(Dünyaya kıyamet alametleri fitnesi doldu
Eğer anlarsan ortaya çıkmadık alâmet kalmadı)
.
Sürülen tarlalar!
Posted on 13 Mayıs 2022
Rahmetli Muhsin Yazıcıoğlu’nun siyasetteki özlü sözleri zaman zaman sosyal medyada paylaşılır. Bana göre onun en çarpıcı ve ders niteliğindeki deyimi ise nedense görmezden gelinir. O, 2009 yılında parti örgütlerine yönelik provokatif sızmalara neden engel olmadıklarını soran bir gazeteciye, “Bizim tarlamızı çok önceden sürmüşler” cevabını vermişti. Belki bir zaafın ürünü olduğu için bu çarpıcı ifade nisyana terk edilir. Hâlbuki derinliğine tahlil edilse bu söz, hem gençlerimize hem de günümüzün ve geleceğin siyasetçilerine en büyük ikaz olarak yeter. Dolayısıyla üzerinde milletçe durmamız ve asla unutulmaması gereken bir söz olmuştur.
Zira sürülen sadece Muhsin Yazıcıoğlu’nun tarlası değildi! Milletin tarlası sürülüyordu…
Ne zaman başlamıştı bu tarla sürme hadisesi? Bunu bilmeden ve gerekli tedbirleri almadan asla tam bağımsız olmanız mümkün değildir.
Osmanlı’nın son dönemlerinde Tanzimat’la bu kapı aralanmıştı.
Misyoner okulları uzun süre gayrimüslim tebaa üzerinde çalıştı.
Osmanlı devlet adamları da mason örgütlerine sokularak kullanışlı piyon hâline getirildi.
Bütün bu faaliyetler 40 sene içerisinde semeresini verecekti.
Artık yerli misyonerler çoğalmaya başlamıştı…
II. Abdülhamid Han saltanata geçtiğinde bilhassa eğitime büyük önem verdi… Sayısız mektepler açtı. İngiltere ve Avrupa ile müthiş bir var olma savaşı vermeye başladı.
Kurmuş olduğu güçlü istihbarat ağı ile bu mücadelede büyük başarı sağladı. Batılıların Ermeniler için istediği haklara, Filistin’de ise Yahudilerin toprak emellerine set çekti. Dünya Müslümanlarının ümidi ve sığınağı oldu. Fakat o okullardaki gençlerin kaybına mâni olamadı!.. Açmış olduğu okullarda sinsice yerli misyonerler faaliyet gösteriyorlardı…
Devlet okullar açıyor, fakat o okullara giden gençlere eğitimi ne hazindir ki onlar veriyordu. Genç beyinleri dinine ve tarihine karşı yabancılaştırıyor, başındaki idarecilerine ise hasım hâle getiriyordu.
Nitekim bu devrede önce Tıbbiye ve Mülkiyelilerin tarlası sürülmeye başlanmıştı. Sonra sürülme ameliyesi diğer mekteplere sıçradı. Üçüncü Ordu mensupları da bu sürülme işleminden nasibini aldı.
Sürülenler hangi meşrep ve mezhepten olursa olsun tek bir noktada birleşiyordu. O ortak nokta; II. Abdülhamid Han düşmanlığı idi… Tarlaları sürenler bunların ağızlarına ve kalplerine parlak kelimeler ihtiva eden mühürleri de vuruyorlardı.
Abdülhamid Han’ın adını dahi anmıyorlardı. Onun adı müstebit idi, diktatördü ve hatta baykuştu!..
Nitekim Mehmet Akif Ersoy, “Yıldızdaki Baykuş” diye seslenirken Selanik’te nutuk çeken Mahmut Şevket Paşa da “Baykuş’u tahtından indireceğim” diye naralar atıyordu…
Ağızlarındaki efsane kelimeler ise hürriyet, müsavat, meşveret idi.
Sürülmüş tarlanın elemanları olduklarından, milletine, devletine, vatanına ve hakanına düşman edildiklerinden haberleri dahi yoktu. Kaş yapıyoruz derken göz çıkarıyorlardı.
Sonunda İslam’ın ve Osmanlının en büyük düşmanları ile el ele vererek II. Abdülhamid Han’ı devirdiler…
Batılılar artık, bir taraftan tarlaları daha kolay bir biçimde sürmeye devam edecek bir taraftan da elemanlarını kahraman olarak pazarlayacaktı.
Abdülhamid Han’ı tahtından alaşağı ederek koskoca cihan imparatorluğumuzu tarihe gömen, 550 yıllık Türk vatanlarını tek kurşun atmadan düşmana peşkeş çeken Enver, Talat ve Cemal Paşaların hâlâ kahraman diye anılması, üzerinde derin derin düşünülmesi gereken bir husustur…
Yine II. Abdülhamid Han’a “baykuş, domuz ve şeytandan daha melun” diye seslenen Akif’in günümüzde kayıtsız şartsız kabul görmesi, hatalarının halı altına süpürülmesi yeni tarlaların rahatlıkla sürülmesine zemin hazırlamaktan başka bir şey değildir…
Hüseyin Çelik’ten Meral Akşener’e
II. Abdülhamid Han’ın idareden çekilmesiyle birlikte neredeyse bütün tarlalar hep yabancıların eline geçmişti.
Artık ABD’nin “bizim çocuklar” dediği adamlar siyasette, askeriyede, üniversitede, yargıda, iş dünyasında, sendikalarda hemen her yerde idiler.
Sürülme devam etmeli ki uyanma olmasın.
Nitekim sürülmenin sistemli bir tarzda devam ettiğini iki müşahhas örnekle anlayabilirsiniz.
50 sene sonra Deniz Gezmiş bazı televizyon kanallarında özgürlük kahramanı diye anıldı. Şarkılarla bir kez daha parlatıldı. Dikkat ediniz yine özgürlük ve hürriyet mavalları dillere pelesenk yapıldı.
Ülkeyi komünizmin pençesine düşürmek isteyenler, adam kaçırıp şiddet uygulayanlar, banka soyanlar, eğitimi engelleyenler gençliğe “idol” gibi sunuldu.
Şimdi siz hâlâ sadece Muhsin Yazıcıoğlu’nun tarlasının sürüldüğünü mü düşünüyorsunuz?..
Demek ki bazı TV kanalları da sürme işinde başrol oyuncusu gibi hareket hâlindeler. Kendilerinin sürülme işlemi tamamlanmış şimdi ise perde gerisindeki sahipleri adına genç beyinlerimizi mankurt etme işlemine girişmişler.
Son yirmi yılda bu faaliyetin ana aktörlerinden biri de Hüseyin Çelik’tir.
O, Abdullah Gül’ün Başbakan olduğu 58. Cumhuriyet Hükûmeti’nde Kültür Bakanlığı yaptı. Recep Tayyip Erdoğan Bey’in Başbakan olduğu 59 ve 60. Cumhuriyet Hükûmetlerinde Millî Eğitim Bakanı olarak görev aldı.
Böylece 2002-2009 tarihleri arasında 6,5 yıla yakın Bakanlık mevkiinde bulundu.
Şu anda görevi ve vazifesi ne diye sorarsanız; Abdülhamid Han’ın müstebit, devrinin de istibdat dönemi olduğunu sık sık gündeme taşımaktır!.. Geçtiğimiz günlerde yine bir TV kanalında aynı herzeleri konuşup durmaktaydı.
Arada bir de aba altından sopa gösterir misali, “Ahmet’in Mehmet’in sözü ile konuşmuyorum belgelerle konuşuyorum” diyerek aklı sıra tezini kuvvetlendiriyordu.
Elbette karşısında “kim şu Ahmet, Mehmet?” diyen yoktu! “Hangi belgelerde müstebit ve istibdat yazıyor beyefendi?” diye soran da yoktu. Belgelerden diyerek verdiği bilgiler muhtemelen Yahudi Emanuel Karasu, Ermeni Aram Efendi veya İngiliz Başbakanı Gladstone’un sözleri idi! Zira merhum padişah ile ilgili olarak aynı dili kullanmakta idiler.
Öte yandan Hüseyin Çelik, Kültür ve Millî Eğitim bakanlıklarında millîlik adına hangi hizmetleri yaptı acaba?
Şunu da unutmayalım. Bu ülkenin son kırk yılında tarlalar hep FETÖ adına sürüldü. Hüseyin Çelik bunu görebildi mi? Onların dinimiz ve tarihimiz adına gerçekleştirdikleri meşum projelerden haberdar olabildi mi? Yoksa kültürde ve Millî Eğitimde onlara yeni yeni faaliyet alanları mı açtı?
Şimdi sabah akşam Abdülhamid Han’a müstebit devrine ise istibdat diyerek kimlere şirin görünmeye çalışıyor?
Nihayet Meral Akşener… Son günlerde ismini dahi ağzına almadan Sultan Abdülhamid Han dönemini istibdat diye niteleyip kahrolsun diye haykırırken onu darbe ile devirenlerin sloganlarını alkışlayıp yaşasın diyerek övgüler düzdü. Tarlaları çoktan sürülenler de kendisini çılgınca alkışladılar!..
Buna rağmen siz hâlâ sadece Muhsin Yazıcıoğlu’nun tarlasının sürüldüğünü mü düşünüyorsunuz?
Şayet öyle ise o tarlalarda çoktan eğitilmişsiniz demektir.
Öyle ise; Ey millet uyan artık!
TEFEKKÜR
Felek bâlâ tutar bî-magzı erbâb-ı ma’âriften
Habâb üstündedir deryânın ammâ gevher altında
Belîğ
(Felek üstün tutar beyinsizleri bilgili kişilerden,
Kabarcık üstündedir denizin amma inci altında.)
.
Zeybeğin Ölümü – Necip Fazıl Kısakürek
Posted on 27 Mayıs 2022
(Adnan Menderesin İdamı Üzerine Üstad Bu Şiiri Kaleme Almıştır) Zeybeğimi bir kaç kızan, vurdular Çukurda üstüne taş doldurdular Ya bir de kalkarsa diye kurdular Zeybeğim Zeybeğim ne oldu sana Allah deyip şöyle bir doğrulsana! Zeybeğim kalkamaz dirilemez mi? Odası mühürlü girilemez mi? Şu ters akan sular çevrilemez mi? Ne güne dek böyle gider bu devran Zeybeğim bir sel ol bir çığ ol davran! Kır at zincirlenmiş ufuk sahipsiz Han kayıp hancı yok konuk sahipsiz Baş köşede sırma koltuk sahipsiz Kızanlar, dört yandan hep abandınız! Zeybeğin kanına ekmek bandınız! Bilemem susarak ölmek mi hüner? Lisan çıldırıyor dil nasıl döner? Ondan son iz uzak, uzak bir fener Öldü mü? Çatlarım yine inanmam! Diriye yanarım ölüye yanmam! Zeybek kaybolduysa bunca kayıp ne? Tesbihi dökülmüş aranır nine Balonu yok ağlar çocuk haline Zeybeğim; dünyayı aldın götürdün Bir öldün beni de binbir öldürdün! Beyni tırmık tırmık pençelere sor! Mevsim niçin ölgün bahçelere sor! Sor; çukuru nerde, serçelere sor! Ağla, bir dinmeyen hasrete ağla Zeybeksiz yolları gözetle ağla! ....
Necip Fazıl Kısakürek
1964 .
Bugün 132 ziyaretçi (203 klik) kişi burdaydı!
XXX
Instagram videoları
Posted on
S.N
Video Adı
Linki
Yayın Tarihi
1
Son Halife Sultan VI. Mehmed Vahideddîn Han’a Elveda.
Önceki haftalarda İbni Teymiye’nin Ehl-i Sünnete zıt fikirlerini ve ona karşı İslam âlimlerinin reddiyelerini köşemde kaleme aldım. Bu hususta okuyucularım yoğun bir şekilde takdirlerini beyan ettiler. Öte yandan son yıllarda eserlerinin Türkçeye çevrilmesi ve Selefiyecilerin onu parlak ve yaldızlı ifadelerle methetmeleri neticesinde bir hayli taraftar kitlesi oluştuğunu da görmüş oldum. Bunların tarafıma gönderdikleri yazılar ise, “sen onun terliği olamazsın”, “ayakkabısı olamazsın” cinsinden ipe sapa gelmeyen sözlerden ibaret. Gerçekten şu tarz ifadeler tam bir acizlik göstergesinden başka bir şey değildir.
İbni Teymiye’nin sebep olduğu siyasi hadiselerden de bahsedeceğimi belirtmiştim. Bu konu oldukça önemlidir. Zira İbni Teymiye’yi övenler onun da etkili olduğu tarihî bir hadiseye sık sık atıfta bulunurlar. Bu husus İlhanlı-Memluk mücadelesinde İbni Teymiye’nin oynadığı roldür. Bu noktada İbni Teymiye’nin Moğollara karşı verdiği şanlı mücadeleden bahsedilir.
Nitekim Diyanet İslam Ansiklopedisinde bu husus anlatılırken; “İbn Teymiyye (ö.728/1328) bu seferler sırasında İlhanlılara karşı Memlûk-Türk Devleti saflarında kılıcı ve kalemi ile mücadele etmiştir. Gazan Han’ın İslâm ile Cengiz yasasını birlikte uygulamasını sahte Müslümanlık olduğunu ileri sürerek fetvalar vermiştir… İbn Teymiyye, İlhanlıların 100 (yüz) günlük Suriye işgaline karşı direnmiştir. Verdiği fetvalarla halkı direnişe çağırırken İlhanlılarla savaşmaktan çekinen askeri teşcî ederek onları cesaretlendirmiştir”, denilerek övülmüştür.
Nurettin Yıldız da bu konuya değinirken şöyle nakletmektedir: “İbni Teymiye neden hedef tahtasında, çünkü o Resulullah’ın adamı. Evi barkı yok. Ona karşı olanların hepsi istisnasız resmî din görevlisi. Mer’i sistem haçlı Moğolların istilası altında Rafizîlerin istilası altında. Ona karşı olanlar da bu istila altındaki devletin görevlileri. İbni Teymiye ise değil… Zamanının âlimlerinin belası oldu. Ne güzel basmakalıp ifadelerle caizdir değildir işi götürüyorlardı…”
Şu ifadeler tarih bilmemek veya tarihi çarpıtmak bir yana aynı zamanda içi bomboş ve okuyucuyu nereye sürüklediği belli olmayan saçma sapan görüş ve düşüncelerin ürünü değil de nedir?
İbni Teymiye, Resulullah’ın adamı olduğu için hedef tahtasında imiş! Söze bak hizaya gel! Resulullah efendimizin en fazla kıymet verdiği en yakın sahabileri Hazreti Ebubekir, Hazreti Ömer ve Hazreti Ali’ye dil uzatacaksın sonra da onun has adamı olacaksın öyle mi?
Evi barkı yokmuş! Demek ki evi barkı olmayınca evliya, olunca eşkıya mı olunuyor? Nasıl bir ölçü bu?
Haçlı Moğollar tabiri nedir? Haçlılar mı Moğollar mı? Ayrıca İbni Teymiye’nin zamanındaki Moğollar artık İlhanlılar diye anılıyor ve bunlar Müslüman oldular. Nurettin Yıldız’ı okuyanlar İbni Teymiye’nin sanki Cengiz ve Hülagu ile mücadele ettiğini sanırlar.
Zamanının âlimlerinin belalısı oldu diyor! Hangi âlimlerin söyler misin? Ehl-i Sünnet âlimlerin belalısı oldu deseniz de içyüzünü herkes anlasa ne hoş olurdu. Hayır, o zaman okuyucularını istediği vadilere sürükleyemezdi!
Kime karşı şanlı cihat?
Nurettin Yıldız gibi sair İbni Teymiye hayranları da onun Moğollarla mücadelesini öve öve bitirememektedir. “Moğollara karşı şanlı cihadı” diye methiyeler düzmektedir. Bunları okuyanlar da onun dinsizlerle veya kâfirlerle savaştıklarını zannederler. Hâlbuki Cengiz Han ve Hülagu devirlerinde dinsiz Moğollar, İslam dünyasının altını üstüne getirirken İbni Teymiye daha doğmamıştı bile. O daha doğmadan Moğollara karşı şanlı cihad yapanlar İbni Teymiye’nin sevmediği sufiler ve fakihlerdi. Nitekim Hidaye kitabının musannifi Ebubekir Merginani bu mücadeleye katılmış ve şehit düşmüştür (1197).
Büyük mutasavvıf Necmeddin-i Kübra da talebeleri ile Moğollarla cihada girişmiş ve o da şehit olmuştur. Necmeddin-i Kübra Moğollara karşı şehit olduğunda tarih 1221 olup İbni Teymiye’nin doğumuna daha kırk iki sene vardı. İşte asıl mücahid ve şehitlerin reisleri bunlar idi.
Oysa İbni Teymiye’nin meşhur olduğu dönemde Gazan Mahmud Han idaresindeki Moğollar Müslüman olmuş bulunuyorlardı. İbni Teymiye’yi övenlerin Moğollarla mücadelede önder diye vasfettikleri ve övdükleri noktada Gazan Mahmud Han’dan hiç bahsetmemelerine dikkat etmelidir. Çünkü Moğollar denildiğinde akla doğrudan Cengiz, Abaka ve Hülagu gibi İslam dünyasını mahveden kağanlar ve yaptıkları zulümler gelmektedir. İbni Teymiye de bunlara karşı bir mücadele vermiş gibi anlaşılmaktadır. Meselenin can alıcı noktası da burasıdır. Zira İbni Teymiye’nin Müslümanları cihada teşvik ettiği topluluk Müslümanlaşmış Moğollar ve onların lideri Gazan Mahmud Han idi. Sinsice bahsettikleri veya ima ettikleri şekilde bunlar katliamları gerçekleştiren, Budist Moğol toplulukları değildi.
İbni Teymiye’nin devamlı şekilde mektuplar yazarak Memluk sultanını ve insanları aleyhine kışkırttığı Gazan Mahmud Han’ı nesillerimizin çok iyi tanıması gerekmektedir.
23 Kasım 1272 (h. 671) tarihinde Abeskun’da doğan Gazan Mahmud Han, İlhanlı Hükümdarı Argun Han’ın oğludur. Babası Argun’un İlhanlı tahtına çıkması (1284) üzerine Horasan, Mâzenderan ve Rey valiliğine getirildi. Argun Han’dan sonra tahta çıkan Geyhatu Han’a karşı saltanat iddiasında bulunan Baydu, İlhanlı tahtını ele geçirdi, ancak Gazan Han, Baydu’nun hükümdarlığını tanımadı ve mücadeleye atıldı. Neticede Baydu Han’ı bertaraf ederek 3 Kasım 1295’de İlhanlı Devleti’nin başına geçti.
Gazan Han, kumandanlarından Nevruz Bey’in teşvikiyle el-Burz’da Lâr vadisinde Müslüman oldu ve Mahmud adını aldı (19 Haziran 1295). Bu sırada yirmi üç yaşında olan Gazan Han’ın İslâmiyeti kabul etmesinde Şeyh Sadeddin İbrahim b. el-Cüveynî’nin de önemli rol oynadığı bilinmektedir.
Kendisiyle birlikte yaklaşık 100.000 Moğol askeri de Müslüman oldu. Bu sayıyı yüksek gösteren kaynaklar da vardır. Böylesine hayırlı bir hadiseye vesile olan biri için Nurettin Yıldız’ın, “sözde İslam’ı kabul etti” diyerek aşağılaması, nasıl bir zihniyet ürünüdür?
Tarihî gerçekler!
Hâlbuki tarihî kaynaklara göre, Gazan Han, Müslüman olduktan sonra Budist heykellerinin yıkılmasını emretti. Budistleri İslâm’a girmeye zorladı. Hıristiyan ve Yahudilerin sokağa özel kıyafetlerini giyerek çıkmalarını istedi. Onun Müslüman olmasıyla birlikte hükümdar ve diğer devlet adamlarıyla reâyâ arasındaki dinî ihtilâflar sona erdi. Müslüman halk baskı ve sıkıntılardan, ağır vergilerden kurtuldu. Gayrimüslimlerden düzenli olarak cizye alındı. Moğollar yağmacılık ve katliamdan, yakıp yıkmaktan vazgeçip huzur ve sükûn içinde yaşamaya başladılar.
Azerbaycan ve Tebriz’de bulunan Budist mabetlerini, bu arada babası Argun’un portresinin bulunduğu Tebriz’deki mabedi de yıktırarak Müslümanlığın yayılmasına yardımcı olan Gazan Mahmud Han zamanında İslâmiyet geniş ölçüde devlet desteği görmüş, başta Tebriz olmak üzere ülkede birçok dinî müessese kurulmuştur.
Onun zamanında çok sayıda köprü, mescit, kütüphane ve medrese yapılmış, devlet merkezi Tebriz ve diğer İlhanlı şehirleri dinî ve sivil mimarinin şaheserleriyle süslenmiştir. Ünlü tarihçi Reşîdüddin, şimdiye kadar yıkmaktan başka bir şey yapmamış olan Moğolların inşa faaliyetlerine bu dönemde başladıklarını ve Gazan Mahmud Han’ın samimi bir mümin olduğunu ifade eder.
Öte yandan Memlukler, Gazan Han’a muhalif Moğol kumandanlarını himaye ediyorlardı. Buna rağmen Gazan Mahmud Han, İslâmiyetin kuvvetlenmesi için Haçlılara karşı el birliği ederek kardeşçe çalışmasını Nâsır’a yazdı. Nâsır ise İbni Teymiye’nin kışkırtmaları üzerine bu teklifleri reddettiği gibi İlhanlı hâkimiyetindeki Mardin ve çevresini yağma etti. Bu durum iki Müslüman devletin arasının açılmasına ve pek çok Müslüman kanının dökülmesine yol açtı.
İbni Teymiye, zamanında iki Müslüman devletin arasını açtığı gibi sonrasında da fikirleri İslam dünyasını korkunç bölünme ve parçalanmalara itti. Osmanlı Devleti içinde en büyük yarayı açan Vehhabi hareketi ondan etkilendi. Vehhabiler, Ehl-i Sünnetin hamisi ve yayıcısı Osmanlı Devleti’ne vurup zayıflatırlarken İngilizlerle gönül birliği içinde hareket ediyorlardı.
İbni Teymiye hayranlığı içinde yetişen bugünkü Selefiyeci güruhun da Irak ve Suriye’de Batılıların oyununa gelerek sebep oldukları karışıklıkları unutmayalım.
Bunlar anlaşılırsa İbni Teymiye’yi kimlerin niçin parlattıkları daha iyi anlaşılır.
TEFEKKÜR Rü’yet-i vech-i hakîkat nice mümkün Âgâh Dilde tâ olmayıcak dîde-i rûşen peydâ Âgâh Paşa
(Hakikatin yüzünü görmek mümkün değil ey Âgâh, Gönülde aydınlık bir göz ortaya çıkmadıkça)
.
İstibdat, öyle mi Sayın Akşener!
Posted on
Bu haftaki yazımda İbni Teymiye’nin yaldızlı ifadelerle anlatılan Moğollarla büyük cihadının(!) içyüzünü anlatacaktım. Ancak Gezi davası kararının verilmesi ile birlikte yapılan açıklamalar şimdilik o konuyu ertelememe yol açtı…
Zira bu kararla ilgili yaptığı değerlendirmede bilhassa Meral Akşener’in ifadeleri çok tartışılacaktır ve hayatı boyunca da asla yakasını bırakmayacaktır.
Osman Kavala ile ilgili verilen kararı ağır bulabilirsiniz. Ona bir şey diyemem. Ancak yargı uzun bir süredir görüştüğü davada Osman Kavala’yı seçilmiş hükûmeti devirmek yönünde girişimlerde bulunduğunu Gezi olaylarını organize ve sübvanse ettiğini ortaya koymuş ve neticede bu kararı vermiştir.
Aslında Kavala’nın bu girişimleri bilinmeyen bir husus da değildi. Avrupa ve ABD’nin Kavala için seferber olması da bunun ayrı bir göstergesi idi. Dolayısıyla sadece cezayı yüksek bulmakla ilgili bir değerlendirme yapabilirsiniz.
Oysa savunmalar bu yönde olmuyor. Ceza yüksek derken onu masum kılmaya kadar varan bir anlayış ortaya çıkıyor.
Meral Akşener ise bu konuda açıklama yaparken mukayese yoluna saptı ve konuyu Sultan II. Abdülhamid Han dönemi ile özdeşleştirdi. Evet iki konu birbirine çok benzese de Akşener’in baktığı zaviyeden değil. Akşener’in açıklaması şu şekilde idi:
“1908’de İstibdada karşı koyan ruh neyse Gezi de odur. Kahrolsun istibdat yaşasın hürriyet…”
Akşener, Türklerin hakanı ve Müslümanların halifesi Sultan II. Abdülhamid devrini istibdat olarak nitelerken ona karşı mücadele verenleri de Gezici tayfa ile aynı potada tutmakta ve kendisinin de onların yanında durduğunu Abdülhamid Han idaresine kahrolsun diyerek göstermektedir!
Evet Gezici tayfa ile II. Abdülhamid Han’ı indirmek üzere gayret gösterenler bir bakıma aynı mihraklardan emir alarak hareket etmekteydiler.
II. Abdülhamid Han’a Kızıl Sultan, devrine ise İstibdatdiyenler o mihraklardı. Onların sözcüleri ise içerideki gafil veya hainlerdi. Aradan 113 sene geçtikten sonra Akşener’in bu minvalde cümleler kuracağını rüyamda görsem inanmazdım. II. Abdülhamid darbesinin arkasında kimlerin olduğu, yıllardır yapılan akademik araştırmalarla kesin bir biçimde ortaya konmuş bulunmaktadır. Tarih alanında doktora yapmış birinin bunları görmemesi bilmemesi imkânsızdır. Akşener’in bu ifadeleri, içinde başka kinleri taşıdığı intibaını vermektedir.
Şu meşum elleri görün artık!
II. Abdülhamid Han’ı tahtından alaşağı edebilmek için İngiliz, Fransız ve Alman siyasi tesiri açıktır. İngiliz Avam Kamarasında hem de Başbakanları bu arzusunu yüksek sesle bağırarak dile getirmekteydi.
Tıpkı bugün de ABD Başkanı’nın seçilmiş Cumhurbaşkanımıza karşı verdiği çetin mücadeleyi takip edin ve benzerliğin hangi noktada olduğunu anlayın.
Sultan II. Abdülhamid saltanatta iken en büyük mücadelesini bilhassa Filistin’den dolayı siyonizme karşı vermişti. Peki darbede Yahudi rolü var mıydı? Yahudiler bu işin neresindeydi?
Aslında Hareket Ordusu Kumandanı Mahmud Şevket Paşa’nın Selanik’teki hareketinden önceki nutku ve işareti bu konunun izahı gibiydi. Zira daha başlangıçta, isyanın sebepleri araştırılmadan ve olaylar tahlil edilmeden hedefin padişah olduğunu net bir biçimde ortaya koyuyordu. Bu arada başta Mahmud Şevket Paşa olmak üzere Jön-Türk ve İttihadcı liderlerin kimliği, yetişmesi ve şahsiyetleri değerlendirildiğinde, hadisenin içerisinde Yahudi parmağını da görmek mümkündü.
“Eşitlik, ilericilik ve kardeşlik” gibi yaldızlı sloganların arkasına sığınarak ve Avrupa’daki siyonistlerin ajanı gibi çalışarak Osmanlı’nın içten yıkılışını kolaylaştıran ve İsrail’in kuruluşuna zemin hazırlayan Jön-Türklerin, İttihat ve Terakkicilerin elebaşlarının hemen hemen tamamı Yahudi asıllıdır. Bunların büyük kısmı, Yahudi cemaatine bağlı, İbranice eğitim veren bu “Alliance Israelite Universelle” okullarında ders almışlardır.
Öte yandan isyanın başlaması ile birlikte Selanik Meydanındaki toplantıda yapılan konuşmalar ana maksadı ortaya koyuyordu. Otuz bin kişilik bir kalabalık önünde; Yeni Asır gazetesi başyazarı Fazlı Necip Bey, müderris Recep, Avdül (Arnavutça), Tomak (Bulgarca), Emanuel Karasu (Türkçe ve İbranice), Nikola (Sırpça) ve Kurki Apono (Ulahça) tarafından nutuklar çekildi. Konuşmalar hep “silah başına arş İstanbul’a” diye bitti.
Yine Mahmud Şevket Paşa’nın Yeşilköy’de toplanan birliklere yapmış olduğu konuşmada II. Abdülhamid Han’a söylediği şu sözler ise müthiş kinini ve bakış açısını ortaya koyduğu kadar aslında 31 Mart faturasını bir anda kendisine kestiklerini ve hazırlanılmış bir proje olduğunu da yansıtıyordu:
“Kardaşlar! Yüz binlerce şühedanın kanı pahasına kazanılan meşrutiyetimizi mahvedip yerine yine istibdadı ikame etmek üzere İstanbul’da, o köhne Bizans’ın Yıldız burcunda ikamet eden baykuş, insan kanı emmekten, öksüz ve yetimlere gözyaşı döktürmekten mütelezziz olan haris, 600 senelik muhteşem, muzaffer bir milletin tarihini, ecdadının namusunu lekeleyen o insan kıyafetindeki canavar, İstanbul’da avcı taburlarını iğfal ettirmişti. Para mukabilinde namuslarını satan o alçaklar da sair muti askerleri cebren ve kahren isyanlara iştirak ettirmişler. Orada ne kadar hamiyetli kardaşlar, ne kadar genç mektepli zabitler varsa cümlesi birer suret-i feciyede şehit ediliyorlar… Payitaht bizden, ordudan, imdat bekliyor. Vatan gidiyor, millet mahvoluyor. Ne duruyoruz? Bizde cesaret, bizde hamiyyet yok mu? İşte ben, tekmil servetimi ordunun masarrıf-i iftihariyyesine hayatımı, hayatımı da vatanıma feda ediyorum. Hürriyetin istihsali için benimle beraber İstanbul’a gidecek içimizde çok kahraman var… Kanımızın son damlasını vatanın, Meşrutiyet’in istihsali için dökmekten, bu uğurda güle güle can vermekten ictinap eden içimizde bir kişi yoktur. Hepimiz hazır, emrinize muntazırız. Öyleyse ordu marşı çalarak eyyyy…”
Selanik’ten, 31 Mart isyanını bastırmak bahanesiyle İstanbul’a gelen ve Sultan II. Abdülhamid Han’ı tahttan indiren Hareket Ordusunda yedi yüz Selanikli Yahudi’nin oluşturduğu Gönüllü Musevi Taburu da bulunmaktaydı. Hareket Ordusu’nun başına Hüseyin Hüsnü Paşa geçti. Hareket Ordusu, Ayastefanos’a (Yeşilköy) geldiğinde birliğin komutasını 3. Ordu Komutanı Müşir Mahmud Şevket Paşa ve kurmay başkanlığını Berlin’den gelen Binbaşı Enver aldı.
Hürriyet masalı nereye çıktı!
Ayrıca Hareket Ordusu, 18 Nisan 1909’da Ayastefanos’u (Yeşilköy) ve Makriköy’ü (Beşiktaş) işgal ettiği sırada azınlık siyasal kulüpleri de kendilerini destekliyorlardı. Bunlar arasında İstanbul Rum Siyasi Kulübü, Selanik Bulgar Federasyonu ve Ermeni kulüpleri vardı. Taşnaksutyun Fırkası, yedi-sekiz kadından kurulu bir heyet yollayarak Hareket Ordusu’na beyaz bir bayrakla bir çiçek demeti sundu. Bu sırada da Ermeni mebuslardan Vartakes Efendi bir konuşma yaptı.
İkdam gazetesine göre başta Enver Bey olmak üzere zabitler Ermeni heyete bu hareketinden dolayı teşekkür etti. Askerler de “Yaşasın Taşnaksutyun Cemiyeti” diye mukabele edip alkış tuttular. Hınçakyan Fırkası ise bir heyet göndererek, gönüllü teklif etti.
“İsyan bastırıldıktan sonra Mahmud Şevket Paşa ile Harbiye Nazırı Salih Paşa, Hahambaşı Haim Nahum’u ziyaret etti. Her iki paşa da, Selanik Yahudilerinin verdiği destek için teşekkür ettiler.”
Konu hakkında ciddi araştırmaları bulunan Cevat Rıfat Atilhan şu değerlendirmeyi yapmaktadır:
“31 Mart Vakası, Türk milletini her şeyi ile dize getirmek, vatanını parçalamak ve bir kısmı üzerinde hâkimiyet sağlamak için siyonizm ve Farmason iş birliğinin tertip ettiği sistemli ve planlı bir suikasttır. Hedefleri, müstakil son Türk devletini yıkmak, onu ayakta tutan bütün manevi faktörleri ortadan kaldırmak, mukaddes Filistin topraklarında Yahudi devleti oluşturmak ve İslâm âleminin rehberi olan büyük Türk milletini küçültüp bu âlemin başından koparıp atmaktı.”
Bu hedefe ulaşabilmeleri için Sultan II. Abdülhamid’i tahttan indirmeleri gerekiyordu. Bu maksatla; Siyonistler, Dönmeler, Masonlar ve Komitacılar birleşerek hedeflerine ulaştılar…
İşte bütün bunlar meydanda iken şimdi Meral Akşener, “kahrolsun istibdat yaşasın hürriyet” diyebiliyor!..
Batı’nın İttihatçıların gözlerini boyayarak yutturduğu o hürriyet masalının koskoca imparatorluğumuzu mahvettiğini hâlâ anlamadın mı?
Üç günlük mevki, makam ve siyaset uğruna değer mi?
Ya Rabbî, ne hırstır bu? Sadece gözleri değil gönülleri de kör ediyor!
TEFEKKÜR Bu dünyânın misâli benzer bir değirmene Gaflet onun sepeti bu halk öğünen tane Yunus Emre (Bu dünya bir değirmene benzer, Gaflet onun sepeti, halk ise öğütülen tanelerdir.)
.
II. Osman Han’ın şahsiyeti
Posted on
Sultan I. Ahmed Han‘ın en büyük oğlu olup, 3 Kasım 1604 tarihinde Mahfiruz Valide Sultandan doğdu. Şehzadenin ismi Osman konularak yedi gün yedi gece şenlikler yapılması ferman olundu. Doğum tarihine işaret olmak üzere de, “İde Bârî Güzin-i Âl-i Osman” tarih düşülmüştür. Çok iyi bir eğitim gördü. Arapça, Farsça, Latince, Yunanca ve İtalyanca gibi doğu ve batı dillerini klasiklerinden tercüme yapabilecek kadar güzel öğrendi. Kuvvetli bir edebiyat, tarih, coğrafya ve matematik tahsili aldı.
Genç yaşta tahta geçen II. Osman Han’ın cülusunu devrin büyük şâirlerinden Nef’î şu mısralar ile tebrik etmekteydi:
(Şahlar şahı, adaletli II. Osman Han’ın tahta cülusu ile Osmanlı mülkü taze hayat buldu).
Tahta geçtiği zaman on dört yasında idi. Faal ve çalışkan olmasına rağmen yaşı icabı tecrübesiz olup, kendisine rehber olabilecek devlet adamlarından da yoksundu. Üzerinde valide sultandan başka hocası Ömer Efendi ile Darüssaade Ağası Süleyman Ağa etki sahibiydi.
Sultan II. Osman Han, güneş yüzlü, heybetli, yüksek himmet sahibi bahadır bir padişah idi. Fevkalade iyi bir binici, silah ve harp aletlerini kullanmakta pek mahir idi. Şecaat ve binicilikte akranı pek az olup, şirin çehreli ve güzel tavırlı idi.
Naima eserinde Osman Han’dan bahsederken, “Pâdişâhı âlem-ârâ” yani “dünyanın süsü olan padişah” diye bahsetmiştir.
Gençliğinin en parlak günlerinde tahta çıkıp, tecrübeli, akıllı ve sadık bir yakınına malik olmayışı, kendisine bu hazin sonu hazırlamıştır. Yazmış olduğu şu beyt onun ıslahat ve düşünceleri ile muhaliflerin durumunu çok güzel ifade etmektedir:
Niyyetim hidmet idi saltanat ü devletime Çalışır hasid ü bedhah aceb nekbetime
Gerçekten de genç yaşına rağmen istikbalde memleket için hayırlı olacağını vadeden düşüncelere sahipti. Tab’an hırçın ve aceleci olmakla beraber, cesur ve akıllıydı. Zamanında İngiltere’nin İstanbul büyükelçiliğinde bulunan Thomas Roe, genç padişahı şu cümlelerle anlatmaktadır:
“Osman mağrur, yüksek ruhlu ve cesurdu. Hıristiyanların can düşmanlarından biriydi. Atalarının seferlerine imrenmekte , büyük işler planlamakta ve namını hepsinin üzerine çıkarmak için gayret sarf etmekte idi.”
Saltanatı müddetince uygulamaları onun reformcu bir devlet adamı karakterini ortaya koyuyordu. Osmanlı Devletine, padişahın merkezi mutlak otoritesini yeniden hakim kılmak istiyordu. Merkez ve taşra ordusunu reorganize etme çalışmalarını başlatmıştı. Kapıkulu harcamalarında savurganlığı önleyici tedbirler almaktaydı. Taşra ümerasını sıkı denetim altına almak için çalışmalar yürütüyordu. Reayayı Cenâb-ı Hakk’ın bir emaneti olarak gören Osmanlı devlet idaresi anlayışını tavizsiz uyguluyordu.
Ancak özellikle bazı yakınları, büyük projelerin adamı bu genç fakat tecrübesiz padişahı, hatalara sürükledi. Bunlardan bir tanesi Darüssaade Ağası Süleyman Ağa’nın da telkini ile Hotin Seferi öncesinde altı erkek kardeşinden en büyüğü olan Şehzade Mehmed’i öldürtmesidir.
Genç padişahın yine etrafının telkini ile ocakla büyük bir çekişme içerisine girmesi ve yapılan telkin ve uyarıları dikkate almaması ise hayatına mal olmaya kadar varacak ikinci büyük hatası olmuştur.
Aslında genç padişahın en büyük hatası bu noktada ortaya çıkmaktadır. Hadiselerin başlangıcında sağlam tedbirler almak suretiyle önüne geçilmesi muhtemel ihtilâl önlenememiştir. Zira isyanın başlangıcında üst düzey askerler işin içinde yoktu. Padişah ise ileri gelen devlet adamları ve ulemanın nasihatlerine kulak asmamış, karşısındaki gücü küçümsemiştir. Bu yüzden işler giderek daha da çıkmaza girmiştir. Komuta kademesinin harekete dahil olmaması padişahı yanılgıya sürüklemiştir. O, son ana kadar başsız askerin dağılacağını düşünmüştür.
İsyan büyüme emareleri gösterip büyük bir fitnenin kapıda olduğu belirince tecrübe sahibi devlet adamları ve ulema, asker tarafından istenen devlet adamlarının feda edilmesinin, yani ehveni şerrin tercih edilmesinin daha doğru ve isabetli olacağını padişaha hatırlatmışlar, fakat padişah bunu da kabul etmemiştir.
Dirayetli Şeyhülislam Esad Efendi ve zamanın ünlü şeyhi Aziz Mahmud Hüdâyî gerekli ikazları çekinmeden ortaya koymuşlardır. Şeyhülislam, padişahın hacca gitmekten vazgeçmesi yönünde fetva çıkartmış, Aziz Mahmud Hüdâyi ise bu minnval üzere mektup yazarak padişaha tavsiyelerde bulunmuştur. Fakat o, asla bu tavsiyelere kulak asmamış, hususi hocası Ömer Efendi ve Darüsaade Ağası Süleyman Ağanın sözlerinden başka hiç kimsenin sözünü dikkate almamıştır.
Genç Osman karakter olarak geleneğe fazla önem vermeyen bir yapıya da sahipti. Osmanlı padişahları Fatih döneminden beri devlet yönetiminde doğuracağı mahsurlar nedeniyle hür kadınlar yerine cariyeler ile evlene gelmişlerdi. Genç Osman, bu teamülü değiştirmiş, cariyeler ile evlilik yapmayı kabul etmemiştir. Bütün karşı çıkmalara rağmen, Şeyhülislam Esad Efendinin kızı ile evlenmiştir. Aynı şekilde, hacca gitmeye karar vermesi de onun teamüle aykırı karakter yapısının örneklerindendir.
Genç Osman’ın öldürülmesiyle Osmanlı Devletinde ilk kez kötü bir gelenek ve teamül başlatılmıştır. Bu hadiseden sonra devlet adamları menfaati gereği askeri daha fazla kullanmaya başlayacak ve askerin siyasetin içerisine çekilmesine yol açacaktır. Neticede devlet dışarıdan çok içeriyle meşgul olacak gücünü ve kudretini içeride kaybeden bir yapıya doğru sürüklenecektir.
Nitekim bu tarihten itibaren Osmanlı tarihinde her zaman girişilebilecek makul ve yararlı yenilik ve ıslahat hareketleri bir şekilde ihtilâl ile engellenme yoluna gidecektir. Dolayısı ile Genç Osman’ı karşı gerçekleştirilen ihtilâl hareketi orada kalmamış, gelecek dönemlere de sirayet etmiştir. Bundan sonra ve bilhassa gelecek asırlarda memlekette yenilik ve ıslahat yapmak isteyen bütün büyük hükümdarlar ve vezirler bu yenilik hareketleri uğruna ya tahtlarını yahut başlarını vermişlerdir. Ancak güçlü padişahlar ve kudretli devlet adamları döneminde devlet bu sıkıntılı dönemlerden kurtulabilecektir.
.
I. Mustafa Han’ın şahsiyeti
Posted on
I. Mustafa’nın doğum tarihi ve annesinin adı tam olarak bilinmemektedir. Annesinin adı bazı kitaplarda Handan Sultan olarak gösterilse de doğru değildir. İstinsah tarihi Hicri 1297 (1878) olan el yazması bir silsile mecmuasında I. Mustafa’nın annesinin ismi “Halime Sultan” olarak geçmektedir. Şehzade Mustafa, annesinin adı kesin olarak bilinmeyen ve kardeşinin yerine tahta geçen ilk padişah olması bakımından önemlidir.
Osmanlı sultanlarının on beşincisi ve İslam halifelerinin seksenincisidir. Sultan III. Mehmed Han’ın oğludur. 1591 senesinde Manisa’da doğdu. İstanbul’da, yani babasının saltanatı sırasında doğduğunu söyleyen kaynaklar da bulunmaktadır.
Babasının 1595 tahta cülus için Manisa’dan ayrılmasının ardından diğer kardeşleriyle birlikte İstanbul’a götürüldü. Zayıf vücutlu, minyon yapılı, solgun fakat güzel yüzlü idi. Sakalları seyrekti. İri siyah gözlü, solgun bakışlı idi. Yaşamı daha çok Üsküdar ve Davudpaşa Sarayı’nda geçmiştir.
I. Mustafa, babası III. Mehmed Han’ın vefat ettiğinde (1603) on iki yaşında bulunuyordu. Kendisinden iki yaş büyük olan ağabeyi Ahmed’in tahta çıktığı sırada hanedanın geride kalan tek erkek üyesi olmuştu. Zira on dört yaşında saltanata geçen I. Ahmed Han’ın henüz bir erkek varisi yoktu. Bu itibarla kardeşi Mustafa’nın hayatına dokunulmadı.
Daha sonra Sultan I. Ahmed’in oğulları dünyaya gelince her ne kadar hayatı tehlikeye girdi ise de gerek şehzadelerin küçük yaşta olması ve gerekse Şehzade Mustafa’nın daha o yıllarda beliren ruh sağlığının bozukluğu kendisine yönelik bir harekete girişilmesini önledi, öte yandan III. Mehmed Han’ın on dokuz kardeşini öldürtmüş olmasının sarayda meydana getirdiği üzüntü ve kederin izleri de silinmemişti. Bu itibarla Valide Kösem Sultan’ın girişimleri de İbrahim’in öldürülmemesinde oldukça etkili oldu.
I. Mustafa’nın kardeşi Sultan Ahmed tarafından hayatı bağışlanmış olsa da Harem-i Hümayunda şehzadeler dairesinin bir odasına kapatılmıştı. On dört yıldan beri kafes denilen bu yerde yaşıyordu.
I. Mustafa’nın aklî zayıflığı daha ilk saltanatı sırasında biliniyordu. Zamanla düzeleceği düşünülmüş ise de bir ilerleme olmamış ve onun bu şahsi zafiyetleri çeşitli çevrelerce istismar edilmiştir. Bu nedenle tahttan indirildikten sonra yeğeni II. Osman dönemindeki mahpus hayatı, ikinci kez tahta getiriliş şekli ve Sultan II. Osman’ın feci bir şekilde öldürülmesi gibi olaylar onu daha da etkilemişti.
Sultan Mustafa’nın bu durumu, bazı Batı kaynaklarında, saray koridorlarında oraya buraya koşarak kapıları çalıp Osman’ın adını haykıran ve kendisini saltanat yükünden kurtarması İçin feryat eden biri olarak resmedilmiş olup bunların tamamı uydurmadır.
Onun aklî melekelerinde görülen zayıflık haris ve muhteris devlet adamlarına fırsat vermiştir. Bunlar iktidarda kalabilmek uğruna askerleri tahrik etmişler ve onlara hesapsız para dağıtarak hazinenin perişan olmasına yol açmışlardır. Keza son dönemde birkaç defa verilmiş olan cülus bahşişleri nedeniyle, hazinede altın ve gümüş eşyadan para kestirmek mecburiyetinde kalınmış ve bu durum hazineye ikinci bir darbe olmuştu.
Sultan I. Mustafa’nın İstanbul’da adına yapılmış hiçbir hayratı bulunmamaktadır. Hastalığı sebebiyle hasekisi, odalığı, dolayısıyla çocuğu da yoktu. İyi bir eğitim de alamamıştı. Hatt-ı hümayunlarını cariyesi Sanuber’e yazdırdığı rivayet edilmektedir.
Sultan I. Mustafa aklî dengesi yerinde olmadığından farklı davranışları nedeniyle “deli” diye anıldığı gibi “derviş-meşreb” sıfatlarıyla anılmıştı.
Sultan Mustafa’nın hastalıktan ziyade cezbe halinin bulunduğunu ve hareketlerinin normal olduğunu ifade eden en önemli kaynak Topçular Kâtibi Abdülkadir Efendinin eseridir.
Onun 26 Şubat 1618 tarihine kadar süren saltanatı sırasındaki icraatı hakkında kaynaklarda fazla bilgi yoktur. Yalnız Topçular Kâtibi Abdülkadir Efendi onun faaliyetleri hakkında orijinal bilgiler verir. Buna göre Sultan Mustafa, sürekli biçimde dışarı çıkıp av faaliyetlerine katılmaktadır. Zaman zaman silah, tüfek, ok, yay ve kalkan gibi askerî teçhizatı görmek için yanma getirtmekte ve incelemektedir. Beğendiklerini imal eden ustalara bahşişler vermektedir.
Hatta Tophaneye gidip oradaki toplan hayranlıkla inceleyip top atışı yaptırmaktadır. Tersaneyi dolaşıp gemilerin durumunu inceler. Ulemaya, tekke şeyhlerine ve fakirlere ihsanda bulunur. Bunlara göre sadaka vermeyi çok severdi. Hatta sarayın havuzuna hizmetçilerin toplaması için para atardı. Saraydaki hayatını ibadet ederek, din! eserler okuyarak geçiriyordu. Tahta geçmesi için ikinci kez davet edildiği zaman, odasında Kur’ân-ı Kerim okuduğunu ve padişahlık istemediğini bildirmişti. Nitekim saltanatta gözü olmadığı için ikinci hal’inde de en küçük bir memnuniyetsizlik göstermemiş ve tahttan sevinçle feragat etmiştir.
.
I. Ahmed Han’ın şahsiyeti
Posted on
I. Ahmed Han’ın rahatsızlandığı günlerde Osmanlı Devleti ile Avusturya hükümetleri Zitvatoruk Ahitnamesi’ni Viyana Ahitnamesi’yle yeniliyorlardı. Padişahın sırtında bir yara çıkmıştı. Hastalık ise umulmadık bir biçimde ilerlemekteydi. Bütün sağlam iman sahipleri gibi ölümden korkmadı. Son demlerinin yaklaştığını hissedince Aziz Mahmut Efendi tarafından gasil edilmesini vasiyet etti.
Mabeyinci Mustafa, padişahın vefatından bir gün önce huzurunda iken, Ahmed Han’ın odada sahibini göremediği kimselere dört defa “Ve aleyküm selâm” dediğini işitti. Sebebini sorduğunda, Sultan Ahmed Han:
“Şu anda yanıma Hazret-i Ebubekir, Hazret-i Ömer, Hazret-i Osman ve Hazret-i Ali geldiler. Bana: ‘Sen, dünya ve ahiretin sultanlığını kendinde toplamışsın. Yarın Resulullah sallâllahu aleyhi vesellem efendimizin yanında olacaksın’ buyurdular” cevabını verdi. Hakikaten ertesi gün vefat etti. Mide rahatsızlığı dolayısıyla elli bir gün döşekte yattıktan sonra 22 Kasım 1617’de bu dünyanın yalancı saltanatından ayrıldı. I. Ahmed Han vefat ettiğinde yirmi sekiz yaşında bulunuyordu.
Hekimler, padişahın hastalığına sıtma teşhisini koymuşlardı. Padişahın bu beklenmedik ölümü herkesi şaşkına çevirmişti. Devlet yönetiminde karar vermeye yetkisi olan kişiler Osmanoğulları’nın süregelen yasasına aykırı biçimde, padişahın oğlu II. Osman’ı değil onun yerine kardeşi Mustafa’yı tahta oturtmuşlardır. Bunun sebebi ise muhtemelen ilk kez, ölen padişahın kardeşinin hayatta olmasıydı.
O gün İstanbul camilerinde salâlar okundu. Vasiyeti sebebiyle gasil ve diğer dinî vecibelerinin yerine getirilmesi için Aziz Mahmud Hüdâyî Hazretlerine haberci gönderdiler. Fakat aralarında büyük bir muhabbet ve ünsiyet bulunduğu için Aziz Mahmud Hüdâyî Hazretleri de çok üzgündü.
Gelenlere:
“Kendisini pek severdim, dayanamam. Hem çok ihtiyarım, bu hizmetinde gereği gibi bulunamam” diyerek müritlerinden Şaban Dede’yi gönderdi. Padişahın cenaze namazını, sarayın Sahn Divanhanesi’nde Şeyhülislam Esad Efendi kıldırdı. Cemaatin kalabalık olduğu cenaze, bitmek üzere olan camiinin yanındaki türbesine defnedildi.
Türbesi üzerindeki kitâbeye şu tarih beyti nakş olunmuştur:
Türbe-i ulyâsının itmâmına târihdir Türbe-i Sultan Ahmed illiyyîn ola
Sultan I. Ahmed Han Osmanlı padişahlarının on dördüncüsü, İslam halifelerinin yetmiş dokuzuncusudur. Sultan III. Mehmed Han’ın oğludur. Babasının Saruhan valiliği sırasında 1590 (h. 998) yılında Manisa’da doğdu. Annesi Handan Sultan’dır.
Şehzade Ahmed, henüz beş yaşında iken sıkı bir talim ve terbiyeye tâbi tutuldu. Zamanın ileri gelen âlimlerinden Aydınlı Mustafa Efendi, bu işle vazifelendirildi. Temel bilgileri öğrendi. Hocazâde Mehmed ve Esad efendilerden de dersler aldı. Bilhassa fıkıh ilminde ince bilgilere sahip olup, Arapça ve Farsçayı mükemmel öğrendi. Ok atmak, kılıç kullanmak, ata binmek gibi savaş ve askerlik eğitiminde de gayet başarılı idi.
Osmanlı şehzadeleri belli bir yaşa geldikten sonra devlet yönetiminde tecrübe kazanmak maksadıyla İstanbul dışındaki bazı vilayetlere yönetici sıfatıyla gönderilirlerdi. Buna “sancağa çıkma” adı verilirdi. Şehzade Ahmed, sancağa çıkmadan saltanata geçen ilk şehzade olacaktır. Buna sebep ise o devirde Anadolu’da devam eden Celâlî İsyanları idi.
Şiirle de uğraşan Ahmed Han, zamanın evliyası Abdülmecid Sivasî ile Aziz Mahmud Hüdâyî Üsküdârî hazretlerinden feyz alıp kemâle geldi.
Sultan Ahmed on dört yaşında tahta geçti ve on dört sene padişahlık yaptı. Yirmi sekiz gibi çok genç denebilecek bir yaşta vefat etti. İyi eğitim almış, sanata ve edebiyata düşkün bir padişahtı. Şiirin yanında hat sanatına da yakın bir ilgi göstermiştir. Bahtî mahlasıyla şiirler yazardı. Zevk ve sefaya kapılmayan, dindar ve hayır sahibi olması dolayısıyla halkın sevgisini kazanmıştı. Sert tabiatlı idi. İhanet edenleri affetmezdi. Sertliği yüzünden devlete hizmet edenlere dahi zaman zaman acımasız davranabiliyordu.
Padişah, dedelerinden Yavuz Sultan Selim’e benzemekteydi. Her ne kadar selim bir tabiata sahip olsa da devletin zararına olabilecek bir şeyde asla taviz vermezdi. Gayet sade giyinirdi. Güçlü, kuvvetli bir yapıya sahip olan padişah iyi silah kullanır ve bu özelliği herkes tarafından bilinirdi. Bir keresinde Edirne’de altı dilimli topuz olan bir şeşperi otuz metre yüksekliğindeki bir burçtan epey ileriyle fırlatmış ve şeşperin düştüğü yere de bu hadiseyi hatırlatan bir sütun dikilmişti.
Mekke şehrine ayrı bir hürmet gösterirdi. Zarar gören Kâbe duvarlarını İstanbul’dan ustalar göndererek tamir ettirmiş, Kâbe-i Muazzama’nın kapısı üzerindeki kitâbe ile altınoluğu yeniletmiştir. Bundan başka İstanbul’da beyaz mermerden yaptırdığı bir minberi Medine’ye göndererek Mescid-i Nebî’de eskiyen minberin yerine koydurtmuştur.
Ahmed Han’ın Peygamber Efendimiz’e bağlılığı ise her türlü tasavvurun üzerinde idi. Nitekim şu hadise onun bu aşkına en büyük işarettir. O, yaptırmakta olduğu camiinin inşası sırasında Mısır’da Sultan Kayıtbay Türbesi’nde bulunan Hazret-i Peygamber’in “Nakş-ı Kadem” denilen mübarek ayak izlerini Eyüp Sultan Türbesi’ne getirtmişti. Sultanahmed Camii’nin inşaatı tamamlanınca da, bunu oraya aldırdı. Ancak padişah, bu nakil işleminin yapıldığı gece şöyle bir rüya gördü:
“Bütün sultanların toplandığı yüce bir meclis kurulmuştu ve Hazret-i Peygamber de kadılık makamında oturmaktaydı. Bir nevi mahkeme kurulmuştu. Sultan Kayıtbay (m. 1495), Türbesi’ni ziyarete vesile olan bu Kadem-i Saadet’in alınıp İstanbul’a getirilmesinden dolayı Sultan Ahmed’den davacı olmuştu.
Allah Resulü de, kadı sıfatıyla, Kadem-i Şerif’in, derhal geri gönderilmesine hükmetti…
Sultan I. Ahmed, dehşet ve korku ile uyandı. Rüyasını içlerinde Aziz Mahmud Hüdâyî’nin de bulunduğu ulemâ ve meşâyıha tâbir ettirdi. Yapılan tabire göre denildi ki:
“Sultanım! Rüya gayet açıktır. Yoruma bile gerek yoktur. Emanet derhal geri gönderilmelidir…” Peygamber âşığı Sultan I. Ahmed Han, verilen karara boyun büktü ve emaneti titizlikle ve mahzun bir şekilde yerine iade etti. Ancak Kadem-i Şerif’ten ayrı kalmaya yüreği dayanamaz ve tıpkı Kadem-i Şerif şeklinde bir sorguç yaptırıp hilafet sarığına takar. Ayrıca bir tahta üzerine de Kadem-i Şerif resmini çizdirtip tahtının cephesine astırır. Tahtadaki Kadem-i Şerif resminin kenarlarına bizzat kendisi şu ünlü kıtasını yazmıştır:
N’ola tacım gibi başımda götürsem daim Kademi nakşını ol hazret-i Şah-ı Rüsül’ün Gül-i gülzâr-ı nübüvvet o kadem sahibidür Ahmeda durma yüzün sür kademine o Gül’ün
(Peygamberler sultanı o ulu Peygamber’in ayak izini her zaman bir tac gibi başımda taşısam bunda şaşılacak bir şey olmaz. O Peygamber ki nebilik gülistanının en kıdemli ve en müstesna gülüdür. Ey Ahmed! O hâlde durma sen de o gülün ayağına yüzünü sür!)
I. Ahmed Han gerek Anadolu’da ve gerekse de İstanbul’da pek çok yadigâr bırakmıştır. İstanbul’da kendi adıyla anılan meydandaki Sultanahmed Camii tam bir şâheserdir. Temel atımında kazmayı ilk vuranlar devrin şeyhülislamı Mehmed Efendi, Aziz Mahmud Hüdaî, Kuyucu Murad Paşa ve Sultan Ahmed Han olmuşlardır. Padişah bizzat kaftanının eteği ile toprak taşımış ve terleyinceye kadar kazma vurmuştur. Bu kazma kadife saplı olup, Topkapı Sarayı’nda teşhir edilmektedir. Adı geçen kazmayı daha sonra kullanacak olan bir başka padişah da III. Ahmed Han idi. O da saraydaki meşhur kütüphanenin temelleri atılırken, dedesinin kullandığı bu kazmayı eline almıştır.
Ava ve cirit oyununa meraklı olduğu, ara sıra Edirne’de ve Bursa’da ava çıktığı bilinmektedir. Fakat avı pek sevdiği hâlde, padişahların ava çıkması da çok masraflı olduğundan on dört yıl içinde ancak dört beş sefer ava çıktı.
Döneminde kazaskerlik yapan Bostanzade Yahya Efendi, Tarih-i Saf Tuhfetu’l-Ahbab adlı eserinde I. Ahmed Han’ı şöyle anlatmaktadır:
“O, felek rütbeli, melek yüzlü, derviş tabiatlı olup Süleyman ululuğundadır. Adalette Nuşirevan’a, büyüklükte İskender’e benzer. Mutluluk ve devlet sahibi olan padişahımız, adalet ve şeriat yolundadır. Ataları gibi iyiliği ve hayır işlemeyi sever. Bilginlerin el üstünde tutulup gözetilmelerini ister. Temiz ve aydınlık yüzü değirmi, teni beyaz, boyu sultanlık bahçelerinin selvisi gibi olup sözleri ölçülü ve nüktelidir. Bayramlaşma törenlerinde elini öpen mollalara, şâirlere ve vezirlere saygı olsun diye tahtında kalkıp oturur. Bu, sultanlara yaraşan güzel bir davranıştır. Yürüyüşü bile bir padişaha uyacak biçimdedir. Bütün bunlar izlenince dedesi Sultan Murad Han’a benzediği anlaşılır. Ama Sultan Murad Han’dan bin derece yüksek, bağışlayıcı ve seçkindir. Boyu ondan daha uzundur. Orduyu ve ülkeyi yönetmede dedesinden üstündür. Sevimli yüzü ve gülümseyişi, nur saçan güneş kadar aydınlıktır. Şakada, övgüde ileri gitmez. Alçak gönüllülüğüyse sonsuzdur. Ne var ki, Allah vergisi heybeti ve büyüklüğü karşısında, her canlı titrer.”
.
İbni Teymiye ve yolundakiler!
Posted on
Küçüklüğünden itibaren iyi bir tahsil gören ve ilim sahibi olan İbni Teymiye, önceleri Hanbeli mezhebi müderrisliği yapmıştı. Bir müddet Hanbelî mezhebinde olanların sorularına cevap ve fetvalar verdi. Yunan filozoflarının ve Şiilerin fikirlerini tenkit etmek için kitaplar yazdı. Şöhret sahibi oldu.
Fakat paranın, mevki ve makamın bazı kimseleri yoldan çıkarması gibi İbni Teymiye de sahip olduğu ilmi kudretin şöhreti pençesinde zebun oldu. Kendini ve fikirlerini Ehl-i sünnet âlimlerinden üstün görmeye başladı.
Geçen hafta değindiğimiz üzere Hulefâ-i râşidîn ve Eshâb-ı kiramdan bazılarını şanlarına yakışmayacak ifadelerle tenkit etti. İlk Müslümanların, Kur’ân-ı kerîme ve hadîs-i şerîflere uyduklarını, sonradan gelen mezhep imamlarının kendi görüşlerini işe karıştırdıklarını iddia etti. Kendisini zamanının neredeyse tek imamı olarak görüyordu. Allahü teâlânın ve peygamberlerin sıfatlarını ve tasavvufu inkâr edip bir kısım evliyayı küfürle itham etti. Bilhassa İmâm-ı Eş’arî, İmâm-ı Gazâlî ve Muhyiddîn-i Arabî’ye dil uzattı. Böylece Ehl-i sünnet yolundan ayrıldı. Onun bu fikirleri gerek zamanında gerekse sonra gelen Ehl-i sünnet âlimleri tarafından şiddetle reddedilip çürütüldü. Tuttuğu yolun bozukluğunu ispat eden yüzlerce kitap yazıldı. Neticede eserleri uzun bir süre etkisini kaybetti.
İbni Teymiye’nin fikirleri 19. asırdan itibaren yeniden revaç bulmaya başladı. Böylece gerek ferdî yönde gerekse İngilizlerin desteklediği devletlere fikrî öncülük yapmış oldu.
Ferdî bazda Afgani, Abduh, Reşit Rıza, S. Ahmet Han, Fazlurrahman ve Musa Bigiyef etkilemiş olduğu isimlerin en önde gelenleridir. Devlet bazında ise fikirleri, Suudi Arabistan’ın resmî inancı olan Vehhabiliğin temellerini oluşturacaktır. Dinde reform, ıslah ve tecdid yapıyoruz diyenlerin ilk mercii ve kaynağı hep İbni Teymiye olmuştur.
Ondan sonra ve günümüzde, İslami anlayış ve yaşayışlarını İbni Teymiye’nin belirlediği esas ve verdiği fetvalar üzerine bina edenler, ona dayanarak Maturidi ve Eş’âri mezhebine müntesip Müslümanları “ehl-i bid’at” olarak nitelemeye devam etmektedirler.
Ne kendi görüyor ne dinleyenler anlıyor!
İbni Teymiye’nin günümüzde en ateşli savunucularından biri ise Nurettin Yıldız’dır.
Nurettin Yıldız bir taraftan onu savunmaya çalışırken bir taraftan da ne kadar bozuk yolda olduğunu kör gözlere sokarcasına göstermiş oluyor. Fakat ne kendi görüyor ne de dinleyenler anlıyor. Buyurun onun, Cenab-ı Hakkın cisim olduğu ve tevil konusunda fikirlerini savunurken kurduğu cümlelere dikkat kesilelim:
“…Mücessime cisme benzetmek demek. Bu dünyada en son İbni Teymiye’ye mâl edilebilecek bir şey. İbni Teymiye, Allah’ın isim ve sıfatları konusunun ilk asra döndürülmesi kavgasını yapıyor… Bu konuda dört mezhebi karşısına alıyor. İbni Teymiye mezhep imamlarına karşı çıkıyor, böyle yapmayın diyor. Eshâb-ı kirâm, Allah’ın ‘el=yed’ sözünü (te’vil edip) ‘gücü’dür dediler mi? Demediler. Biz de öyle diyelim, Eshâba uyalım, diyor.”
Yıldız, bu ifadeleri ile bir taraftan İbni Teymiye’nin dört mezhebi karşısına aldığını açıkça belirtirken diğer yandan dört mezhep imamının Cenab-ı Hakk’ın sıfatları hususunda Eshabın dolayısıyla Resulullah’ın akidesini reddettiler diyerek suçlamakta ve İbni Teymiye’yi haklı çıkarmaktadır. Bu nasıl bir iftiradır ki, İmam-ı Azam, İmam-ı Şafiî, İmam-ı Malik ve İmam-ı Ahmed bin Hanbel gibi büyük müctehid âlimler akaidin bu en temel mevzuunda yoldan çıkmış olsun?
Yine Nurettin Yıldız; “Ben İbni Teymiye’nin kitaplarını okudum Allah’ı insana mahlûkata benzettiğine dair bir şey göremedim” demektedir.
Demek ki Nureddin Yıldız, İbni Teymiye’nin “Beyanü Telbisi’l-Cehmiyye” adlı eserini ya okumamış veya anlamamış. Bakın İbni Teymiye o eserde şöyle yazmaktadır:
Nitekim varlıklar âleminde de biz had-sınır kelimesini bu anlamda kullanıyoruz ve şöyle diyoruz: ‘İnsanın haddi, insanın sınırları’. Bu sıfat, bir varlığı başka varlıklardan ayıran sınırlardır, sıfatlardır, özelliklerdir. Hatta ‘evin sınırları, bahçenin sınırları’ deriz. Böyle dediğimiz zaman evi, diğer evlerden ayıran yönlerini ve yanlarını kastetmiş oluruz ki bu yön ve yanlarla o ev ve bahçe diğerlerinden ayrılır. Bu anlamda kullanılması lügat ve örfte yaygın ve bilinen bir şeydir. Cehmiyye dediğimiz kimseler Cenab-ı Hakk’ın sıfatları yoktur, dolayısıyla O mahlukatından ayrılmaz diyorlar. Cenab-ı Hakk’ın sıfatlarını ve miktarını reddediyorlar.” (Bkz. Beyanü Telbisi’l-Cehmiyye fi Te’sisi Bida’ihim el-Kelamiyye, c.1, s.443)
İbn Teymiye’nin bu ifadeleri ile Cenab-ı Hakk’a, miktar ve sınır belirlediği açık bir biçimde anlaşılmıyor mu?
Çelişkiler içinde!
İbni Teymiye hakkında araştırma yapanlar, tez yazanlar kendisinin sık sık tenakuza, çelişkilere ve tezatlara düştüğünü ifade ederler. Bu çelişkilerden biri de mezhep meselesidir. O, bazı eserlerinde mezhebe bağlanmanın bidat olduğunu söylerken bazılarında ise mezhebe bağlanmanın gerekli olduğunu belirtir. Kendisinin mezhebinin olmadığını zira Ebu Yusuf gibi zatların da ilimde ilerledikten sonra kendi mezheplerini terk ettiğini söyler. Nitekim “Fetâvayi’l-Mısriyye” adlı kitabında şunları zikreder:
“Bir kişi Ebu Hanife, imam Malik, imam Şafiî veya Ahmed b. Hanbel’e tabi olsa ve bazı meselelerde başka mezhebin görüşünü daha kuvvetli görüp ona tabi olsa, bu çok güzel bir davranıştır. Bu davranışı, onun ne dinini ne de adalet ve doğruluğunu zedeler.”
Bu sözleri söyleyen İbni Teymiye; “el-Kaza mine’l-İnsaf” adlı eserinde ise şöyle der: “Kim belli bir imamı taklit etmeyi farz olarak görürse tevbe etmesi söylenir, yapmazsa öldürülür. Çünkü bu farziyyet, rububiyyetin özelliklerinden olan teşri (hüküm verme) konusunda Allah’a şirk koşmadır.”
Onun bu ifadelerine rağmen Nurettin Yıldız kendisini savunurken net bir biçimde “İbni Teymiye asla mezhepsiz değildir. Hanbeli’dir ama Ahmed b. Hanbel’in ictihadlarının çoğuna itiraz etmiştir” diyerek kendisini aklamaya çalışmakta ancak mızrak da çuvala sığmamaktadır…
Öte yandan Yıldız’ın İbni Teymiye’nin Hanbeli olduğunu söylemesine karşılık İbni Teymiye, mezhebini bıraktığını ifade eder. Fakat burada da ince sinsiliğini gösterir. İmam-ı Ebu Yusuf’un da mezhebini bıraktığını söyleyerek onu kendisine emsal gösterir. Böylece İmam Ebu Yusuf’a iftira etmekten çekinmez. İbni Teymiye’nin şu sözleri ise hem mezhep imamları hem de bir mezhebe bağlı olma hususunda nasıl bir hezeyan içinde olduğuna çarpıcı bir misaldir:
“Her kim imamlardan birine taassup ile bağlanırsa bidat fırkalarına benzerlik göstermiş olur. Bağlandığı kimsenin, Malik, Şafiî, Ebu Hanife, Ahmed b. Hanbel veya başkaları olması fark etmez. Bunlardan birine bağlanan kimse onun ilimde ve dinde değerini bilmediği gibi diğerlerinin değerini de bilmez. Böylece hem cahil hem zalim olur. Allah ise ilmi ve adaleti emreder, cahillikten ve zulümden yasaklar.” (Bkz. Mecmuu’l-Fetava, c.22, s.252-253.)
Herkes övdüğü ve sevdiği hocasını örnek alır ve onun yolundan gider. Nurettin Yıldız da fikir ve yazılarında İbni Teymiye’yi takip etmektedir. Nitekim İbni Teymiye, İmam-ı Ebu Yusuf’a iftira atarak mezhepsizliğine delil getirmeye çalışırken Nurettin Yıldız da İmam-ı Rabbani hazretlerine bühtan ederek İbni Teymiye’yi aklamaya gayret etmektedir. Şu ifadeleri bunun en açık göstergesidir:
“İmam-ı Rabbani, İbni Teymiye ile karşılaştırıldığında sadece yaşadıkları coğrafya ve soyları farklıdır. İmam-ı Rabbani ve İbni Teymiye metot ve hareket olarak aynıdır. Aralarında fark yoktur. İkisi de müceddit güçte insanlardır.”
Şu sözleri Nureddin Yıldız’ın ne İmam-ı Rabbani hazretlerinin metodunu bildiğini ne de Mektubatını anladığını göstermektedir.
İmam-ı Rabbani, İmam-ı Maturidi ve İmam-ı Eş’ari’yi Ehl-i sünnetin itikatta iki güzide imamı olarak övmekte iken, İbni Teymiye İmam-ı Eş’ari ve kelam ulemasını kâfir diye nitelemektedir!..
İmam-ı Rabbani hazretleri Hanefi olmakla övünürken, İbni Teymiye, fıkıhta kendisini müstakil görmekte ve kimseyi beğenmemektedir.
İmam-ı Rabbani, İbni Arabi için “her yiğit çekemez Muhyiddin’in yayını” diye nitelerken İbni Teymiye Muhyiddin İbni Arabi ve talebesi Sadreddin Konevi hazretlerine ağza alınmadık hakaretler etmekte ve tekfirle itham etmektedir.
Hasbünallah! Bu ikisi nasıl bir araya getirilir? Bu ne büyük iftiradır, İmam-ı Rabbani ile İbni Teymiye’nin hangi ölçüsü, metodu bir olabilir ki?
İşte sinsilik burada başlıyor! İmam-ı Rabbani’nin ismi muhterem olduğu için, Nureddin Yıldız, İbni Teymiye’yi aklamak için onu kullanıyor.
Müslümanlar safdil olmamalı! Dinimiz üzerinde oynanan oyunları iyi süzmeli. Ehl-i sünnet yolunu bilmeli, mezhebini ve mezhep imamlarını hakkıyla tanımalıdır.
Öte yandan son hazırlanan Diyanet İslam Ansiklopedisi’nde; “Görüş ve eleştirileriyle İslâm düşüncesinin gelişmesine tesir eden Selefî âlimi, müctehid” diyerek parlak ifadelerle övülen ve hakkında yirmi beş sayfa yazı yazılan İbni Teymiye’nin Moğollara verdiği mücadele de büyük cihad hareketi olarak nakledilmektedir. İnşallah bu konunun aslını da haftaya ele alırız…
TEFEKKÜR Görmeyen dîdelerde var perde Vermemiş Hak o nuru her ferde Muallim Naci
(Hakikati göremeyen gözlerde perde var Cenab-ı Hak o nuru herkese ihsan etmemiş)
.
İbni Teymiye
Posted on
İbni Teymiye ve kitapları, günümüzde bilhassa kendilerine Selefiyeci diyen mezhepsizlere kaynak olmaktadır. Mezhepsizler onu övmekte hatta “İslam müceddidlerinin piri!” diyerek sunmaktadırlar.
Nitekim Eshabın en yükseği Hazreti Ebu Bekir efendimiz ve pek çok sahabi için lakayt ve hatta aşağılayıcı bir dil kullanan Nurettin Yıldız, sıra İbni Teymiye’ye geldiğinde onu korumak ve kollamak için çırpınmakta yaldızlı ifadelerle övmektedir (Bu hususa haftaya geniş bir şekilde değineceğim inşallah.)
Geçen hafta Selefîliğin ne olduğundan ve sinsi bir şekilde “Selef-i salihin”in yoluymuş gibi kullanıldığından bahsetmiştim. Selefiyecilerin baş tacı ise Takiyyuddin İbni Teymiye’dir (v. 728/1328). Dolayısıyla İbni Teymiye’nin iyi bilinmesi ve anlaşılması gerekmektedir…
Aslında İbni Teymiye İslam tarihinde leh ve aleyhinde en fazla konuşulan isimlerin başında gelmiştir. 1263 yılında Şam-Harran’da doğan İbni Teymiye, Hanbeli mezhebinin güçlü âlimlerini içerisinde barındıran bir aileye mensuptur. Babası başta olmak üzere birçok hocadan ders almış mezun olunca ilk olarak 1284’te Sükkeriyye Darülhadisi’ne hoca olarak atanmıştır. Bir yıl sonra da Emeviye Camii’nde tefsir dersleri vermeye başladı.
Şöhreti kısa sürede Dımaşk başta olmak üzere birçok İslam memleketine yayıldı. Ancak XIV. yüzyılın başlarından itibaren ilmi ve fikri tartışmaların içerisine girdi. Mensup olduğu Hanbeli mezhebinden ayrıldı.
Ehl-i Sünnet’in itikadi mezheplerine özellikle de Eş’ariliğe sert tenkitler yöneltti. Sıfatlar ve müteşabihat meselesinde güya Selef-i salihînin usulünü benimsediğini iddia ederek âyet ve hadisleri sadece zahirî anlamları ile açıklamaya başladı. Tevili reddetti. Verdiği fetvalarla birçok meselede mezhepler arası icmaya muhalefet etti.
Mevcut İslami disiplinlerin hemen tamamına itirazları olan İbni Teymiye en sert eleştirilerini ise tasavvufa yöneltti. İbni Arabi ve Sadreddin Konevi başta olmak üzere pek çok tasavvuf erbabını açıkça tekfir etti.
Allahü teâlâyı insan suretinde algılama ve O’na mekân isnat etmesinden dolayı çeşitli devlet adamları ve kadıların katıldığı meclislerde birçok kez muhakeme edildi. Ehl-i sünnet akidesine muhalif görüşlerinden ve icmaya aykırı fetvalarından dolayı farklı zamanlarda defalarca yargılanıp hapisle cezalandırıldı. 26 Eylül 1328’de hapishanede iken vefat etti.
İbni Battuta, İbn Hacerü’l-Heytemi, Takiyyuddin es-Sübki, Tacüddin es-Sübki, Kemaleddin İbnü’z-Zemlekâni, Şihabuddin İbn Cehbel ve Ebu Hayyan gibi muasırı olan âlimler tarafından görüşleri tenkit edilen ve fikirleri çürütülen İbni Teymiye, bu reddiyelerin de tesiriyle itibarını büyük ölçüde kaybetti.
Osmanlı’nın son dönemlerinde Hicaz’da ortaya çıkan Muhammed bin Abdülvehhab’ın başlattığı hareket, İbni Teymiye’nin fikirlerinin yeniden canlanmasına zemin hazırladı. İbni Abdülvehhab’a nisbetle Vehhabilik olarak tanınan ve zamanla siyasi bir boyut kazanan hareket Suudi Arabistan Krallığı’nın kurulmasında da etkili olacaktır…
Akılalmaz hezeyanları!
Mezhepsiz olanlar mezhepsizlerin yolunda giderler. Selefilere/Vehhabilere göre, İbni Teymiye, içtihatlarıyla İslami ilimlerin gelişmesine katkıda bulunan bir müctehittir.
İslami anlayış ve yaşayışlarını İbni Teymiye’nin belirlediği esas ve verdiği fetvalar üzerine bina edenler, Maturidi ve Eş’âri mezhebine müntesip Müslümanları “ehl-i bid’at” olarak nitelemektedirler!
Buna karşılık İbni Teymiye’nin itikadi görüşleri de Ehl-i sünnet âlimleri tarafından devamlı bir surette tenkit edilmiştir.
İbni Teymiye, Allah’ın aslanı Hazreti Ali efendimize karşı akılalmaz bir şekilde edepsizce iftiralarda bulunmaktadır. Nitekim “Minhacü’s-Sünne en-Nebeviyye” adlı kitabında Hazreti Ali için “Din için değil koltuk için savaşa girmiştir” demektedir. Yine aynı kitabında “Hazreti Ali kötü bir hâlde olmasaydı birçok sahabe, birçok tabiin ona küfretmez ve ondan nefret etmezlerdi” demiştir. Yine aynı kitapta diyor ki: “Ali’nin, Beni Mugayire’den bir kız isteyip evlenmesinin nedeni Fatıma’ya zarar verme niyetindendir!”
Ünlü hadis âlimi İbni Hacer el-Askalani, “Ed-Dürerü’l-Kâmine” adlı kitabında şöyle diyor: “İbni Teymiye, Hazreti Ali’ye on yedi meselede karşı çıkmıştır. Hazreti Ali’nin bu on yedi meselede Kur’ân-ı Kerim’e karşı geldiğini iddia etmiştir.” İbni Hacer bundan sonra “Âlimler, Hazreti Ali hakkında böyle bir iftira için İbni Teymiye’nin münafık olduğunu söylemişlerdir” demiştir.
İbni Teymiye’nin hışmından yine Eshabın en büyüklerinden Hazreti Ömer efendimiz de nasibini almıştır. “Ömer çok yanılmıştır” diyerek, İmam-ı Ahmed’in bildirdiği “Allahü teâlâ, doğru sözü, Ömer’in dili üzerine koymuştur” hadis-i şerifine karşı gelmiştir. Eshab-ı kiramın çoğu, ictihad ile anlaşılacak işlerde yanılmış olsa da, onların yanılmaları, ictihadi mesele idi. İctihadda müctehidin yanıldığı bilinemez. Çünkü ictihad ictihad ile nakzedilmez. Bunun için, müctehid olan o büyükler tenkit edilemez. Dört mezhebin ictihadları farklı olduğu hâlde, benimki doğru diyerek biri ötekini tenkit etmemiştir.
İbni Teymiye’nin Ehl-i sünnetten ayrıldığı en önemli noktalardan biri Cenab-ı Hakk’ın “cisim” olup olmadığı meselesidir. O, “Beyan Telbisü’l-Cehmiyye” adlı eserinde “Allah’ın kitabında, Resulün Sünnetinde, Ehli Selefin sözlerinde, Allâh’ın cisim olmadığı konusunda kesinlikle bir nas yoktur ve Allah’ın sıfatlarının cisim ve araz olmadığı konusunda da bir nas yoktur” demektedir. Yine, “Minhacü’s-Sünne en-Nebeviyye” adlı kitabında “Allâh’ın zatında yaratılmış ve araz olan sıfatlarının da olduğunu söylüyoruz. Bunun batıl olduğunu delil nedir?” der.
Oysa bu konular Ehl-i sünnetin büyük âlimleri tarafından net bir şekilde ortaya konulmuş bulunuyordu. İmam-ı Ebu Hanife, “el-Fıkhu’l-Ebsat” adlı kitabında şöyle diyor:
“Allâh’ın sıfatları yaratılmış değildir. Sonradan olma da değildir. Yaratılmışlarda olan değişikliğe uğrama gibi durumlardan münezzehtir. Kim Allâh’ın sıfatları hakkında sonradan olmuştur veya yaratılmıştır derse veya onda duraklarsa (yani ‘yaratılmıştır veya yaratılmamıştır demem’) gibi söyler veya şüpheye düşerse kâfir olur.”
Şafii kelam ve fıkıh âlimlerinden İmam İsfarayini de (v.1078) “Et-Tabsiru fi’d-din” adlı kitabında şöyle nakleder:
“Allah’ın sıfatlarında ve zatında yaratılmış sıfatların bulunması imkânsızdır. Çünkü sıfatlarında yaratılmış olan bir şey bulunmuş olsaydı kendisi de yaratılmış olurdu. Bundan dolayı İbrahim Peygamber hakkında (El Enâm) suresi 76. ayetinde bildirildiği gibi şöyle denmektedir. ‘Değişenleri, kaybolanları sevmem.’ Yani İbrahim Peygamber burada Ay, yıldızlar ve Güneş’in bir hâlden bir hâle geçtiği için bunlar ilah olamazlar diye kavmine bildirmiştir. Allah’ın zatında yaratılmış olan sıfatlar olsaydı kendi zatı da yaratılmış olacaktı. Bu da Allah hakkında imkânsızdır.”
İmam-ı Eşari “En-Nevadir” adlı kitabında diyor ki:
“Her kim Allah’ın cisim olduğuna itikat ederse o, Allah’ı tanımamış olur ve Allah’a karşı kâfir olur.”
İbni Teymiye, “Kitabü’l-Arş” isimli eserinde, “Allah Arş’ın üzerinde oturur, kendisi ile beraber oturması için Resulullaha da yer bırakır” diyor. O, “es-Sıratü’l-Müstekim” kitabında, İbni Abbas gibi büyük sahabileri küfürle itham ederken, “el-Ubudiyyet” kitabında ise, Allahü teâlânın ismini zikretmenin bid’at ve dalalet olduğunu bildirmekte ve tasavvuf âlimlerine çirkin iftiralarda bulunmaktadır.
İbni Teymiye’yi bu bozuk inanışa sürükleyen hasleti en açık şekilde İmam-ı Suyuti belirtmiştir. O, “Kamu’l-Mu’arıd” kitabında diyor ki:
“İbni Teymiye, kibirli idi. Kendini beğenirdi. Herkesten üstün görünmek, karşısındakini küçümsemek, büyüklerle alay etmek âdeti idi.”
Kibrin sahibine verdiği en çirkin hasletlerden biri, hakkı hakikati kabul etmemesidir. Herkese muhalefet göstermesidir. İlimdeki yüksek derecesi İbni Teymiye’yi zamanla bu noktaya sürüklemiştir.
Ehl-i sünnet âlimlerinin açıkça tenkit ettiği ve reddiyeler yazarak bozuk fikirlerine karşı Müslümanları uyardığı İbni Teymiye’yi kimler övmektedir? Haftaya devam ederiz inşallah…
TEFEKKÜR Ey râh-ı ışka sâlik olan ârif-i güzîn Dâm-ı reh-i dalâletden olma sakın emîn Nâilî
(Ey aşk yolunun seçilmiş yolcusu olan arifi, Her an dalalet yoluna düşebileceğini bil, dikkat et!)
.
Selefilik
Posted on
Selefîlik meselesi veya mezhebi günümüzde lehte ve aleyhte olarak çok konuşulur oldu. Ben de zaman zaman Selefîlik ve onun imamlarından biri olarak gösterilen İbni Teymiye ile ilgili çok sualler alıyorum.
Öncelikle Selefîlik nedir, Selefiyye diye bir mezhep var mıdır, bunun iyi bilinmesi gerekmektedir… Her Müslüman şunu iyi bilmelidir ki, İslamiyet’te Selefiyye Mezhebi diye bir şey yoktur. Selef-i sâlihin vardır. Bunlar hadis-i şerif ile methedilen ilk iki asrın Müslümanlarıdır. Üçüncü ve dördüncü asırlarda gelen İslam âlimlerine ise Halef-i sâdıkîn denir. Bu şerefli insanların itikadına, Ehl-i sünnet ve’l-cemaat mezhebi denir. Bu mezhep, iman, inanış mezhebidir.
Selef-i sâlihînin, yani Eshâb-ı kirâm ile Tâbiin-i izâmın imanları hep aynı idi. İnanışları arasında fark yoktu. Şimdi yeryüzünde bulunan Müslümanların çoğu, Ehl-i sünnet mezhebindedirler.
Nitekim Ehl-i sünnet kitaplarının hepsinde, meselâ, çok kıymetli fıkıh kitabı olan, “Dürrü’l-Muhtar”ın şâhitlik kısmında, Selef ve Halef dedikten sonra; “Selef, Eshâb-ı kirâmın ve Tâbiinin ismidir. Bunlara Selef-i sâlihîn de denir. Halef de, Selef-i sâlihinden sonra gelen Ehl-i sünnet âlimlerine denir” yazılıdır.
Büyük âlim İmâm-ı Gazâlî, İmâm-ı Râzî ve tefsîr âlimlerinin baş tâcı olan İmâm-ı Beydâvî hazretleri, hep bu Selef-i sâlihînin yolunda ve mezhebinde idiler. Bunların zamanında türeyen bid’at fırkaları, ilm-i kelâma felsefeyi karıştırdılar. Hattâ imanlarının esasını felsefe üzerine kurdular. “Milel ve Nihal” kitâbında bu bozuk fırkaların inançları geniş anlatılmaktadır.
Bu üç imam, bu bozuk fırkalara karşı Ehl-i sünnet itikadını müdafaa ederken ve onların sapık fikirlerini çürütürken, onların felsefelerine de geniş cevaplar verdiler. Onların bu cevapları, Ehl-i sünnet mezhebine felsefeyi karıştırmak değildir. Bilakis kelâm ilmini, kendisine karıştırılan felsefî düşüncelerden temizlemektir.
Beydâvî ve bunun şerhlerinin en kıymetlisi olan Şeyhzâde tefsirinde hiçbir felsefî düşünce, hiçbir felsefî metot yokdur. Bu yüce imâmlara “felsefe yolunda idiler” demek, çok çirkin bir iftira olur. Ehl-i sünnet âlimlerine bu iftirayı ilk olarak, İbni Teymiye, “Vâsıta” kitabında yazmıştır.
Hedef Ehl-i sünnet yolu ve büyükleri!
Ehl-i sünnet itikâdını ortaya koyan şanlı peygamber efendimizdir. İman bilgilerini Eshab-ı kiram hep bu kaynaktan aldılar. Tâbiin-i izam da bu bilgilerini, Eshab-ı kiramdan öğrendiler. Daha sonra gelenler, bunlardan öğrendiler. Böylece, Ehl-i sünnet bilgileri bizlere nakil ve tevâtür yoluyla geldi. Bu bilgiler akıl ile bulunamaz. Akıl bunları değiştiremez sadece anlamaya yardımcı olur. Bir bakıma bunları anlamak, doğruluklarını, kıymetlerini kavramak için akıl lâzımdır.
Hadis âlimlerinin hepsi, amelde dört mezhebin imamları ve itikatta mezhebimizin iki imâmı olan Mâtürîdî ve Eş’arî hazretleri de Ehl-i sünnet mezhebinde idiler. İki itikat imamımız sapıklara ve eski Yunan felsefesinin bataklıklarına saplanmış olan maddecilere karşı bu tek mezhebi savundular. Bu iki büyük Ehl-i sünnet âliminin zamanları aynı ise de, bulundukları yerler birbirinden ayrı idi. Dolayısıyla karşılarındaki hasımlarının da düşünüş ve davranışları başka başka oldu. Bu itibarla savunma metotları ve tenkitlerinin birbirinden farklı olması doğaldır. Ancak bu hâl, mezheplerinin ayrı olduğunu göstermez. Nitekim bunlardan sonra gelen yüz binlerle derin âlim ve veliler, bu iki yüce imamın kitaplarını inceleyerek ikisinin de, Ehl-i sünnet mezhebinde olduklarını söz birliği ile bildirmişlerdir.
Ehl-i sünnet âlimleri, manaları açık olan nasları, zâhirleri üzere almışlardır. Böyle âyet-i kerimelere ve hadîs-i şeriflere açık olan manaları vermişler, zaruret olmadıkça tevil etmemişler ve manalarını değiştirmemişlerdir. Kendi bilgileri ve görüşleri ile bir değişiklik hiç yapmamışlardır. Sapık fırkalardan olanlar ve mezhepsizler ise, Yunan felsefecilerinden ve din düşmanı olan fen taklitçilerinden işittiklerine uyarak, iman bilgilerinde ve ibadetlerde devamlı değişiklik yapmaktan çekinmemişlerdir…
Son üç asırdır özellikle misyonerler ile İngiliz İmparatorluğu’nun çalışmaları mezhepsizlik akımının iyice revaç bulmasını sağladı. Zaten bunların dinî fikir ve söylemleri de genelde İngiliz menşelidir. Bilhassa İslam dininin bekçisi, Ehl-i sünnet âlimlerinin hizmetçisi olan Osmanlı Devleti de zayıflayıp parçalanınca, mezhepsizler meydanı boş buldular. Ehl-i sünnet âlimlerine söz hakkı tanınmayan memleketlerde, meselâ Suudi Arabistan’da, yalan ve hilelerle, Ehl-i sünnete saldırmaya, İslamiyet’i içeriden yıkmaya başladılar.
Suudi Arabistan’dan dağıtılan sayısız altınlar, onların bozuk fikirlerinin dünyanın her yerine yayılmasını sağladı. Pakistan, Hindistan, Mısır, Türkistan ve Afrika’da bunların tuzağına düşen, din bilgisi ve Allah korkusu olmayan bazı din adamları, onların bozuk fikir ve düşüncelerine destek olarak kitaplar ve makaleler kaleme almışlar ve konferanslarla gençlerin itikadını bozmak üzere her türlü faaliyetlerde bulunmuşlardır. Bunun karşılığı olarak da yüksek mevkilere ve akıl almaz paralara kavuşmuşlardır.
Bunların en büyük hedefleri, asırlardır Müslümanları bir arada tutan, itikat ve ibadetlerini bozulmaktan koruyan Ehl-i Sünnet mezhepleri ve mezhep imamları olmuştur.
Diplomalı mezhepsizler!
Mezhepsizler, düşmanlıklarını son derece sinsi ifadelerle gösterirler. Mesela bunların en önemli ifadelerinden biri sık sık mezhep taassubundan dem vurmaktır. Böylece Ehl-i sünnet itikadında olanları hep taassup içerisinde gösterirler. Kendilerinin ise taassuptan uzak olarak sadece Kur’ân’dan aldıklarını belirtir ve Kur’ân’da birleşmeleri gerektiğini yaldızlı ifadelerle naklederler.
Bunların mezhep taassubunu kaldırmak ifadesi, çok açık bir biçimde Ehl-i sünnete saldırmak ve Ehl-i sünnet âlimlerini küçültmek gayesine matuftur. Bunu da güya Müslümanların kavgasız yaşaması için yapmaktadırlar. Böylece İslam dinine hançer saplamaktadırlar.
Hâlbuki tarih bize gösteriyor ki, Ehl-i sünnet Müslümanlar asırlarca bir arada kardeşçe yaşamışlar, kurdukları nice cihanşümul devletlerle dünyaya medeniyet yaymışlardır.
Türkiye ve diğer ülkelerde dinî ilimler açısından zayıf yetişen bazı kişiler, Arap memleketlerine yüksek lisans ve doktora çalışması için gittiğinde buradaki mezhepsiz din adamlarına kolayca aldanmaktadır. Suudi Arabistan’da birkaç sene kalıp, Arabî konuşmasını öğrendikten sonra bir mezhepsizden, bir Ehl-i sünnet düşmanından diploma alarak, Pakistan, Hindistan, Türk Cumhuriyetleri veya Türkiye’ye dönen bu mezhepsiz kişiler, derhal gençlerin itikadını ifsat etmek için kolları sıvamaktadır. Bunların sahte diplomalarını gören ve Arabî konuştuklarını işiten gençler de kendilerini büyük din adamı sanmaktadır. Hâlbuki bunlar doğru dürüst bir fıkıh kitabını dahi anlamaktan âcizdirler. Kitaplardaki fıkıh bilgilerinden hiç haberleri yoktur. Zaten, bu İslam bilgilerine ve âlimlere de inanmazlar.
Eskiden İslam âlimleri kendilerine sorulan şeylere, fıkıh kitaplarından cevap bulup, sual edenlere bunları söylerlerdi. Mezhepsiz din adamları ise fıkıh kitabına ehemmiyet vermediği İslam âlimlerini kabul etmediği için, aklına gelenleri söyleyerek sual sâhibini aldatırlar. Doğruyu tek kendileri bulmuş, Kur’ân’ı tek kendileri anlamış gibi hareket eder ve sadece felsefe yaparlar. Böylece gençlerin yoldan çıkmasına ve Cehenneme gitmesine sebep olurlar.
Şanlı Peygamber efendimiz “Âlimlerin iyisi, insanların en iyisi, kötüsü ise insanların en kötüsüdür” buyurdu. Bu hadis-i şerif gösteriyor ki, Ehl-i sünnet âlimi, insanların en iyisidir. Mezhepsizler de, insanların en kötüsüdür. Çünkü birinciler, insanları Resûlullah efendimize uymaya, yani Cennete, ikinciler ise, insanları kendi sapık düşüncelerine tabi olmaya yani Cehenneme sürüklemektedirler.
Mezhepsizlerin ortak noktalarından ve bayrak şahsiyet olarak kullandıklarından biri İbni Teymiye’dir. Onu, Selefiyyeyi yeniden canlandıran bir kahraman, bir müctehid olarak lanse ederler. Hâlbuki, Selef-i sâlihînin halefleri olan Ehl-i sünnet âlimleri, zamanımıza kadar, hatta bugün bile, yazdıkları kitaplarında Selef-i sâlihînin mezhebi olan Ehl-i sünnet itikat bilgilerini savunmuşlardır. İbni Teymiye, Şevkânî ve benzerlerinin ise Selef-i sâlihînin yolundan ayrıldıklarını ve Müslümanları felakete ve Cehenneme sürüklediklerini bildirmişlerdir.
İnşallah haftaya, İbni Teymiye’nin Ehl-i sünnet yolundan nasıl ayrıldığını ve bozuk fikirlerini yazmaya çalışacağım…
TEFEKKÜR Fuhûl-i ümmet-i merhûmenin enkâzı kâfidir, Binâ-yı ilm ü hikmetçün eğer bünyâd lâzımsa. Muallim Feyzî (Ümmetin büyük âlimlerinin mirası yeter, Şayet ilim ve hikmet kurmak için temel gerekiyorsa!)
.
Şefaat haktır!
Posted on
Mübarek “üç aylar”a girmiş bulunuyoruz. Üç aylar ayrıca mübarek kandil gecelerini de barındıran aylardır. Dün gece Regaib kandilini idrak ettik… Cenab-ı Hak üç ayları milletimiz ve İslam âlemi için hayırlı eylesin.
Kandil gecelerinde ve üç aylarda müminlerin en fazla dile getirdiği konulardan biri şefaat olmuştur. Şefaat sözlükte; birinin önüne düşüp işini görmeye çalışmak, işinin görülmesi için birinin aracılığını istemek ve suçunun bağışlanması veya dileğinin yerine getirilmesi için birine aracılık etme manalarına gelir. Terim olarak ise ahirette peygamberlerin ve kendilerine izin verilen kimselerin müminlerin bağışlanması için Allah katında niyazda bulunmaları anlamına gelir.
Son dönemlerde bazı mezhepsiz din adamları şefaati inkâr yolunu tuttular. Kavramlara yanlış manalar verip o yanlış bilginin üzerinden hükümler çıkardılar. Bunlara göre güya insanlar, peygamber efendimizden veya veli zatlardan şefaat beklerken her şeyi ondan istemekte, Rabbini unutmaktadır. Bunlar rotasını pusulasını kaybetmiş insanlardır. Âyetleri, hadisleri ayıklayan, mezhep tanımayan, âlim mutasavvıf bilmeyen adamlar kandil mi kabul edecektir.
Hâlbuki her şey Cenab-ı Hakk’ın izni iledir. Rabbimizin izin vermesi ile şefaat edilir. Şefaat bekleyenler Rabbimize dua ederken O’nun sevdiklerini anarak, onların hürmetine diyerek dileklerinin kabulünü niyaz ederler.
Kur’ân-ı kerimde pek çok âyet-i kerimede şefaat kavramı geçmektedir. Ehl-i sünnet âlimleri bu âyetleri ve özellikle “Benim şefaatim, ümmetimden büyük günah işleyenler içindir” hadisini ve başka bazı hadisleri delil olarak kullanarak şefaatin hak olduğunu ve başta peygamber efendimiz olmak üzere diğer peygamberlerin, meleklerin, şehitlerin ve velilerin Allah’ın izniyle şefaat edeceklerini ifade etmişlerdir. Şefaat ile ilgili hadisler Buhari, Müslim, Tirmizi, Ebû Davud, İbn Mace, Ahmed bin Hanbel ve Dârimi gibi muhaddislerin eserlerinde de yer almaktadır.
Hadis-i şeriflerden anlaşıldığı üzere Peygamber efendimizin ahiretteki ilk şefaati mahşerde gerçekleşecektir… Hesaba çekilmek üzere uzun süre orada bekleyen insanlar bunalarak, hesabın başlatılmasını sağlamak için Hazreti Âdem, Hazreti Nuh, Hazreti İbrahim, Hazreti Musa ve Hazreti İsa’dan şefaat isteyecekler fakat o günün dehşeti ile kimse buna cesaret edemeyecektir. Sonunda Hazreti İsa bunu şanlı peygamber efendimiz Hazreti Muhammed aleyhisselamdan istemelerini tavsiye edecektir. Böylece Resul-i Ekrem’in yapacağı şefaati Cenab-ı Hak kabul edip hesabı başlatacaktır…
Sevgili peygamberimiz daha sonra önce ümmetinden cennet ehli olanlar için şefaatçi olacak, cehenneme giren günahkârlar için üç defa şefaat edecek ve bu sayede cehennemlikler buradan çıkarılıp cennete alınacaktır. Peygamber efendimizin şefaatinden sonra her peygamberin kendi ümmetine şefaat edeceği anlaşılmaktadır… Bunun yanı sıra, meleklerin ve diğer salih kimselerin de kendilerine verilen yetki ölçüsünde şefaatte bulunacağını âlimler bildirmişlerdir…
Netice olarak şefaat etme yetkisine sahip olan yalnızca Allahü tealadır. Hiç kimsenin kendiliğinden ve Cenab-ı Hakk’ın izni olmadan şefaat etmesi mümkün değildir. Allahü teala bu ihsanı dilediği peygamberlere, meleklere ve bazı müminlere lütfetmesi sebebiyle onlar da şefaat etme yetkisine sahip olabileceklerdir. Şefaat izni konusunda en yüksek makama sahip olacak peygamberin şanlı peygamberimiz Hazreti Muhammed aleyhisselam olduğu anlaşılmaktadır. Çünkü O, Allahü teala tarafından, âlemlere rahmet olarak gönderilmiştir. En büyük makam olan “Makam-ı Mahmud” sahibidir…
Ey Mirac’ın sahibi!
Türk ve Arap edebiyatında en fazla dile getirilen husus şefaat kavramıdır… Arap edebiyatında tevessül/şefaat konusu, Ka’b bin Zuheyr hazretlerinin özür ve af dileme amacıyla Hazreti Peygamber’in huzurunda okuduğu ve affına mazhar olduğu, daha sonraki dönemlerde Bürde kasidesi olarak bilinen şiiriyle başlatılabilir.
Arap edebiyatında Hazreti Peygamberi methetmek amacıyla nazmedilen şiirlerin çoğunlukla son kısmında şefaat arzu edilerek dua mahiyetinde bölümler oluşturulmuştur. Âlimler ve şairler Allah’a ve methettiği kimseye kendi hâlini arz etmek, yakarmak, isteklerini dile getirmek tarzında düzenledikleri bu bölümde kıyamet gününde kimsesiz ve çaresiz kaldıkları zaman peygamberi aracı koyarak hatalarının bağışlanmasını dileyen ifadelere yer verirler. Bazen aracı kılınan kişi Peygamber efendimiz dışında Allahü tealaya yakınlığı ile bilinen bir veli, ermiş, tasavvuf ehli vb. olabilir.
Bu hususa, çeşitli eserlerde Peygamber efendimize tevessülün yararlı olduğunu anlatan rivayetlerin etkisi olduğu muhtemeldir.
Nitekim rivayete göre, gözleri görmeyen bir zat, Hazreti Peygambere gelerek, dua etmesini ister. Peygamber efendimiz de ona, gidip iki rekat namaz kılmasını ve namazın ardından da Allah Resulünü vesile yaparak gözlerinin açılması için;
“Allahım, ben senden istiyorum ve peygamberin Muhammed adıyla sana yöneliyorum. Ey Muhammed aleyhisselam! Ben, bu müşkilimin giderilmesine ihtiyaç duyduğumdan, Rabbime senin adınla yöneldim. Ey Allah’ım, Peygamberinin benim için aracı olmasına/şefaat etmesine izin ver” şeklinde dua etmesini söyledi. Adam söyleneni yapınca gözleri açıldı.
Osmanlı dönemi âlimlerinden el-Muhibbi’nin (v.1699) Peygamber efendimizden şefaat dilediği bir şiiri şöyledir:
“Ey haşir günü şefaat edenlerin en hayırlısı, ey kapısına varıp sığınanın kurtulduğu kimse,
Ateşten korkanları kurtarmak üzere kendisinden başkasına şefaat yetkisi verilmeyen günde benim şefaatçim ol.
İşlediklerimden dolayı korkum iyice arttı, oysa soylu ve cömertler nezdinde af umulur.
Günahkârları affeden Allah’a tevekkülden başka bir özrüm yoktur.
Günahlar olmasaydı Allah’ın cömertlik kaynağı yok olur, senin de şefaat edecekler arasındaki üstünlüğün belli olmazdı.
İşte yüce zatına bir hediye olarak çok şahane bir kaside, bu kasidenin mihri ise senin rızandır.
Eğer kabul edilirse ne büyük nimettir o. Senin cömertlik denizine gelen kişi susuz kalmaktan korkar mı hiç?
Samimi bir kimse sana salat ve selam ettikçe Allah da sana salat ve selam etsin.”
***
Yine ünlü mutasavvıflardan Abdülgani Nablusi hazretleri (v.1730) Peygamber efendimizin niteliklerini sayıp methederek onu, Allah katında bir şefaatçi ve dileği reddedilmeyen yüce bir kul olarak şöyle tavsif eder:
“Ey Allah’ın peygamberi, ey umut edilen ve arzulanan kişi, ey bütün müminlere Rauf ve Rahim olan peygamber,
Ey Allah’ın yarattıklarının en hayırlısı, ey hidayet bayrağı, ey bütün âlemlere gönderilen kişi,
Ey Mirac’ın sahibi, ey kendisinden başka birinin oturması mümkün olmayan yere (Sidretül-müntehâ) kadar varıp yükselen kişi,
Ey insanlar arasında yüce ahlakıyla bilinen, mükemmel yaradılışlı peygamber,
Senden önce Allahü teala, Hazreti Musa’ya kendisini görmesine izin vermemiş olmasına rağmen Allah sadece senin kendisini görmeni sağlamıştır. O dehşetli günde bize şefaatçi ol!”
***
Osmanlı döneminde şair, mutasavvıf, âlim ve padişahlar hep Resulullah efendimize yakarmış şefaatini dilemişlerdir.
II. Bayezid Han;
“Herkesin korktuğu dehşetli günde Bana imdad-ı Mustafa yaraşır”
Diyerek O’na sığınmıştır…
Kanuni Sultan Süleyman ise;
“Umaram her adın başka şefaat eyleye Ahmed-i Mahmud-u Ebü’l-Kasım Muhammed Mustafa”
Diyerek şefaat arzusunu dile getirmiştir.
Ünlü şair ve devlet adamı Ahmed Paşa ise şöyle yakarmıştır:
“Seninçün konaklandı çün kâinat Şefaat suyundan sun âb-ı hayat”
Sonuç olarak, inanan kazanır. İnanmayan mahrum kalır… Cenab-ı Hak üç ayların ve kandil gecelerinin hürmetine cümlemizi şanlı peygamberimizin şefaatlerine nail eylesin…
Tefekkür Şefî’im ol beni reddetme bâb-ı lütfundan Olunca rûz-ı cezâ yâ Muhammed Mustafa Şeref Hanım
.
Merhaba yâ şehr-i ramazan!
Posted on
Sevgili okurlarım on bir aydır hicranı çekilen, hasretle beklenen, son iki aydır ise “Yarabbi bizi Ramazan-ı şerife eriştir ve onu bize mübarek kıl” diye dua ettiğimiz “on bir ayın sultanı”na bir defa daha merhaba diyoruz…
Cenab-ı Hak cümlemize ve İslam âlemine bereketlerini nasip eylesin.
Bu ayda mağfiret olunmayan ne zaman mağfiret olunur buyurulmuştur. Bu mübarek ayın kıymetini bilmeli, anlamalı, idrak etmeli, hiçbir anını boş geçirmemelidir.
Ramazan sözü beş harftir.
R: Allahü tealanın rıdvanına yani razı olmasına M: Allahü tealanın muhabbetine D: Allahü tealanın dımanına yani korumasına Elif: Allahü tealanın ülfetine N: Allahü tealanın nuruna işarettir…
Âlimler buyurdular ki:
Ramazan-ı şerif insanlar arasında peygamberler gibidir.
Şehirler içinde Harem-i şerif gibidir.
Peygamberler günahkârlara şefaatçi olduğu gibi ramazan ayı da oruçlulara şefaatçi olacaktır.
Kalp mağfiret ve imanla süslüdür. Ramazan ayı da Kur’ân-ı kerim okumak nuru ile süslenmiştir.
Kıymet bilen kazanır…
Ramazanın ruhunu yakalamak!
Ramazan ayı günün belli saatlerinde yemek içmek ve maddi zevklerden kesilmektir.
Yani bir bakıma hareketsizliktir.
Aslında hareketsiz kılınacak organlardan biri de dildir. Ecdadımız buna çok dikkat ederdi. öyle ki dilleri, ramazanda zikir ve ibadet dışında neredeyse konuşmaz olurdu.
“Ya hayır söyle ya sus” sözü, ramazanda sanki baş tâcı yapılırdı.
Dolayısıyla insanlar bu ayda hep ibadet, taat ve zikirle meşgul olurlardı.
Eli iş görse de kalbi ve dili hep Rabbini anardı.
Şanlı peygamber efendimiz “Ramazan ayını nasıl geçirirseniz diğer aylarınız da öyle geçer” buyurmuştur.
Bu itibarla Ramazan-ı şerifi en güzel şekilde değerlendirmek, dili güzelliklere alıştırmak, malayani ve boş sözlerden uzak durmak, kalp kırmaktan, gönül yıkmaktan, dedikodu ve gıybet etmekten sakınmak en temel hasletlerimiz olmalıdır.
Yunus Emre’nin dediği gibi, söz gönüllere girmeli gönüller inşa etmelidir. Yoksa bir sözle altını pul eylersin!
Gel ahi ey şehriyari Sözümüzü dinle bâri Hezâr gevher ü dinârı Kara toprak ede bir söz
Ramazan-ı şerifin ruhunu yakalayabilmek için azaları her türlü kötülük ve fuhşiyattan menetmek gerekmektedir.
Suretin yanında bir de can vardır. Hiç kimse surete kapılıp kalmaz. Onu size sevdiren, beğendiren birlikte kılan ahlakıdır, davranışlarıdır ve muhabbetidir.
Bu itibarla Ramazan-ı şerifi sadece açlığını ve iftar yemeğini düşünerek geçirmemelidir. Onun ruhunu yakalamayı şiar edinmelidir. Mesela iftar vermenin faziletini düşünerek hareket etmelidir. Zira bir hurma, bir zeytin ve bir yudum su ile bir oruçluya iftar vermenin sevabı ölçüye hesaba gelmez.
Ünlü Abbasi halifesi Harun Reşid bir ramazan günü Behlül Dânâ hazretlerini çağırtmıştı. Uzun süre sohbet ettiler.
Behlül, Ramazan-ı şerifin faziletlerinden öyle anlatıyordu ki halife muhabbetle kendisini dinliyordu. Bu arada iftar vermenin faziletlerinden de uzun uzun bahsetti.
Harun Reşid duygulanmıştı. Behlül Dânâ’ya:
“Bu akşam Ulucami’ye git. Namaza gelenleri iftara davet et. Sarayımıza getir” dedi.
Sarayda beş yüz kişilik bir iftar hazırlanmıştı.
Behlül Dânâ ise akşam namazından sonra 40-50 kişi ile çıkageldi. Harun Reşid şaşırmış ve üzülmüştü!
“Ya Behlül bunlar kim! Ben sana camiye namaza gelenleri çağır demedim mi? Bunlar bir sofra bile etmez. Ulu Cami’ye bu kadar mı adam geldi?”
Behlül Dânâ ise gayet sakin. “Ey Halife sinirlenmeyin. Siz bana camiye gelenleri değil namaza gelenleri çağırın dediniz. Ben de namazdan sonra kapıda durdum ve imamın birinci ve ikinci rekatte okuduğu zammı sureleri sordum ve bilenleri getirdim” dedi.
Âdem odur ey hoca Gıdası mana ola Maksat âdemden ahi Hayal ile düş değil
Manevi atmosfer!
Ecdadımız bu ayı başının tâcı yapardı. Ulu bir misafir olarak görür memnun etmeye çalışırdı… Bütün bereket ve nimetlerinden istifade etmeye çalışırdı.
Ecdadımız Ramazan-ı şerifi en büyük manevi kazanç ayı olarak bilir ve ona göre hareket ederdi.
Ramazan ayında Kur’ân-ı kerimi okumaya her zamankinden daha fazla önem verirlerdi. Ramazan ayında çokça Kur’ân-ı kerimi okuyup tefekkür etmek en büyük sevaplar arasındadır.
Kur’ân okumasına dayanan “Mukabele” uygulaması bu aya mahsus bir gelenekti. Bunun için Müslümanlar, camilerde ve evlerinde bir araya gelerek, her gün bir cüz okurlardı. Ramazan ayının sonuna gelindiğinde Kur’ân-ı kerimi baştan sona bir kez hatmetmiş yani okumuş olurlardı. Müslümanlar yüzyıllar boyunca bu önemli ramazan geleneğini sürdürmektedirler…
Halkın türbeleri ve mukaddes emanetleri ziyaretlerde bulunması, camilerde vaazlar dinlemesi, garipleri fakirleri araştırıp kollaması, iftar ziyafetleri vermesi, yediden yetmişe teravih namazına koşmaları ve yaratanına huşu ile yalvarmaları bu ayın manevi atmosferine ayrı bir anlam katardı.
Devlet de buna odaklıydı. Halkın Ramazan-ı şerifte rahat etmesi için her yolu açardı. Çalışma saatleri buna göre ayarlanır, öğle ile ikindi arasında olurdu. Çünkü genelde insanlar sahura kadar uyumazlar sohbet ve ibadetle meşgul olurlardı.
Çalışanlara müsamaha artardı. Memurlar nöbetleşe iş yaparlardı. İşte dört kişi var ise ikili ikili, iki kişi var ise birer kişi çalışırlardı. Devlet, herkes ramazanı huşû içinde ibadetini yapsın diyerek tedbirini alır ve bu noktada insanları rahatlatırdı.
Osmanlı’da medreseler ramazan ayında tatil edilirdi.
Padişahlar memur ve askerlerine ikinci bir maaş verirlerdi. Genelde ramazanda verilen bu ilave maaşa, “iftariye” ve “ramazaniye” denirdi. Kriz dönemlerinde bile bu maaşı verebilmek için devlet tahvilleri basılmıştır. Tahviller satılır borca münasip olarak gelen parayla maaşlar verilirdi. Hatta II. Abdülhamid Han bu maaşı kendi şahsi servetinden veriyordu…
Bu ay hayır yapma ayı, ikram etme ayı olduğu için Müslümanlar ramazanı bereketli geçirsin, hayrını rahat yapsın, sadakasını, zekâtını rahat versin niyetiyle padişah bizzat kendi parasından dahi bu maaşları insanlara veriyordu.
Bütün bu güzellikleri bizler de yaşayıp sonraki nesillere aktarmayı en büyük şiar edinmeliyiz!..
TEFEKKÜR Kur’ân’da Allah övdüğü Cümle nebîler sevdiği Ümmete Allah verdiği Oruç ayı geldi yine
Şâh-ı Nakşibend
Posted on
Evliyânın büyüklerinden ve Müslümanların gözbebeği olan yüksek âlimlerden. Seyyid olup insanları Hakk’a dâvet eden, doğru yolu göstererek saâdete kavuşturan ve kendilerine “Silsile-i aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerin on beşincisidir. Muhammed Bâbâ Semmâsî ile Emîr Külâl’in talebesidir. İsmi, Muhammed bin Muhammed’dir. Behâeddîn ve Şah-ı Nakşibend gibi lakabları vardır. Allahü teâlânın sevgisini kalplere nakşettiği için, “Nakşibend” denilmiştir.
1318 (H.718) senesinde Buhârâ’ya beş kilometre kadar uzakta bulunan Kasr-ı Ârifân’da doğdu.
1389 (H.791)da Kasr-ı Ârifân’da Rebî’ul-evvel ayının üçünde Pazartesi günü vefât etti. Kabri oradadır.
Kendisinden senelerce önce yaşayan velî zâtlar onun geleceğini müjdelemişlerdir. Bu velîlerden Muhammed bin Hakim Tirmizî (v. 932) ve Ahmed Yesevî (v. 1194) hazretleri; “Buhârâ’da bir velî yetişecek, âlem onun hidâyet ve evliyâlık nurlarıyla aydınlanacak.” buyurmuşlardır. Zamânının büyük velîlerinden Muhammed Bâbâ Semmâsî de, henüz o doğmadan Kasr-ı Ârifân’a gelmişti. Bu gelişinde, burada bir büyük zâtın kokusu geliyor. Bu beldede büyük bir velî yetişecek diyerek işâret etmiş, emsâlsiz bir zâtın buradan zuhur edip ortaya çıkacağını talebelerine ve sevenlerine müjdelemişti. Daha sonra babası Seyyid Muhammed Buhârî şöyle anlattı: “Oğlum Behâeddîn’in doğmasından üç gün sonra, Hâce Muhammed Bâbâ Semmâsî hazretleri, bütün talebeleriyle Kasr-ı Ârifân’a gelince; yeni doğan oğlum Behâeddîn’i alıp huzûruna götüreyim ve himmet, mânevî yardım isteyeyim, böylece feyze kavuşur dedim. Bu niyetle Behâeddîn’i kucağıma alıp, Hâce Muhammed Bâbâ Semmâsî hazretlerinin huzûruna götürdüm. Hâce Muhammed Bâbâ Semmâsî Behâeddîn’i elimden alıp, bağrına bastı ve; “Bu yavru, benim oğlumdur. Ben bunu, mânevî evlâtlığa kabul ettim.” buyurdu. Sonra yüzünü talebelerine çevirip, aralarında en meşhuru olan Seyyid Emîr Külâl’e şöyle dedi: “Size, bu yerde bir büyük zâtın kokusu geliyor derdim. Şimdi bu tarafa gelirken de, buraya yaklaştığımızda size önce duyduğum koku iyice arttı demiştim. Hakîkat şudur ki, size bahsettiğim mübârek zât doğmuştur. İşte o mübârek koku, bu melek yavrunun kokusudur. Bu yavru, büyük bir zât olsa gerektir.” buyurdu.” Böylece henüz daha üç günlük çocukken, zamânının en büyük evliyâ ve mürşid-i kâmili olan Hâce Muhammed Bâbâ Semmâsî hazretlerinin müjdesine, himmetine ve feyzine kavuştu.
Behâeddîn Buhârî hazretlerinin ilk hocası, daha doğar doğmaz kendisini mânevî evlatlığa kabul eden ve hakkında çok müjdeler veren Hâce Muhammed Bâbâ Semmâsî’dir. Önce ondan istifâde etti. Sonra bu hocası, onun yetiştirilmesini en meşhur talebesi Seyyid Emîr Külâl’e havâle etti. Yedi sene Seyyid Emîr Külâl’in sohbetine sonra da onun izniyle Mevlânâ Ârif Dikgerânî’nin sohbetine devam etti. Yedi sene de onun yanında kaldı. Bundan sonra Kusam Şeyh ve Halîl Atâ’nın ders ve sohbetlerinde bulundu. Bir müddet Halîl Atâ’nın yanında kaldı. Ayrıca Mevlânâ Behâeddîn Kışlâkî’den hadis ilmini öğrendi. Sonra, Abdülhâlık Goncdüvânî hazretlerinin rûhâniyetinden feyz aldı. Üveysî olarak yetiştirildi. Böylece tasavvufta ve diğer ilimlerde çok iyi yetişti. Şah-ı Nakşibend hazretleri şöyle anlatmıştır: “Bir gece rüyâmda, Türk âlimlerinden Hakîm Atâ, beni yetiştirmesi için talebelerinden birine havâle etti. Sâliha bir ninem vardı, rüyâmı ona anlattım. “Oğlum, senin Türk âlimlerinden nasîbin vardır.” dedi. Bunun üzerine rüyâda gördüğüm o dervişin simâsını hatırımda tuttum ve karşılaşacağım günü bekledim. Bir gün Buhârâ pazarında, Hakîm Atâ’nın rüyâmda beni yetiştirmesi için kendisine havâle ettiği zâtla karşılaştım. İsmi Halîl Atâ idi. Ben onu derhal hatırlayıp, tanıdım. Fakat bir türlü yanına yaklaşıp sohbet edemedim. Bundan dolayı üzgün bir halde eve döndüm. Akşam bir kimse evime gelip, Halîl Atâ seni çağırıyor dedi. Bu habere çok sevindim ve bir miktar hediye bulup, hemen huzûruna gittim. Sohbetiyle şereflendim. Bana çok iltifat etti. Rüyâyı anlatmak isteyince; “Senin hâtırında olanı biz biliyoruz, anlatmana gerek yok.” buyurdu. Bundan sonra uzun zaman sohbetine devam ettim. Çok feyz alıp, istifâde ettim. Bir müddet sonra Mâverâünnehr sultanının vefât etmesi üzerine, oranın halkı, Halîl Atâ’yı sultanlık yapması için Buhârâ’dan Mâverâünnehr’e dâvet ettiler. Dâveti kabul edince ben de birlikte gittim. O tahta oturdu. Ben de hizmetine devam ettim. Kendisinde çok kerâmetler görülüyordu. Bana şefkat ve muhabbet gösterip yetiştirdi. Böylece orada altı sene süren sultanlığı sırasında da hizmetinde bulundum. Görünüşte diğer hizmetçiler gibi çalışırdım. Hâlimi bildirmezdim. Altı sene sonra bu büyük âlim tahttan indi. Sultanlığı sona erdi. Bundan sonra dünyâ işlerinden tamâmen soğuyarak Zivertun köyüne yerleştim.”
Şah-ı Nakşibend hazretleri daha sonra iki defâ hacca gitti. İkincisinde talebelerinden Muhammed Pârisâ’yı Nişabur’a gönderdi. Kendisi de Ebû Bekr Tayibâdî’yi ziyâret için Merv’e gitti. Orada bir müddet kalıp, sonra Buhârâ’ya gitti. Ömrünün kalan kısmını orada geçirerek, hocası Seyyid Emîr Külâl’in vasiyeti üzerine irşad, insanlara doğru yolu gösterme faaliyetlerinde bulundu.
Şah-ı Nakşibend ilk zamanlardaki durumlarından şöyle bahsetmektedir: Biz üç kimseydik. Hak yolunda ilerlemeye koyulduk. Ama benim düşüncem bütün mâsivâdan, yâni Allahü teâlâdan başka her şeyden geçip, Hak teâlâ hazretlerine kavuşmaktı. Allahü teâlânın yardımı erişerek, beni bütün mâsivâdan kurtardı ve maksadıma kavuşturdu.
Bir kimse kendisine; “Sizin yolunuzun esâsı ne üzerine kurulmuştur?” deyince, Şah-ı Nakşibend; “Zâhirde (görünüşte) halk ile, bâtında Hak ile bulunmak üzere kurulmuştur” deyip şu beyti okudu:
Kalbinden âşinâ ol, dıştan yabancı görün.
Böyle güzel yürüyüş az bulunur cihanda.
Buyuruyor ki: “Kendimi yetiştirmek için çalıştığım sıralarda yolum bir kumarhâneye uğradı. Gördüm ki, nice kimseler kumar oynar. Kumarcılardan ikisi oyuna kendilerini öyle vermişler ki, bunlardan birisi yenildi. Dünyâlık nâmına neyi varsa kaybetti. Arkadaşına dedi ki: “Ey benim dostum! Bu oyundan başımı dahi versem vazgeçmem.” Kumarbazın bu kadar zarar ve ziyan görmesine rağmen o oyuna olan zevkini görünce, bende Hak yoluna talep için öyle bir gayret zuhur etti ki, kumarcı bana ders oldu. O günden beri Hak yolunu talep etmekte gayretim her gün biraz daha artmaktadır.”
Bir iş ki, Resûlullah yapmıştır, aynen ben de öyle amel ettim ve hiçbir sünneti ihmâl etmedim. Hepsini yerine getirdim ve neticesini buldum. Kendimde eserini gördüm, sünnet-i şerîfeye o derece sâdık kaldım. Resûlullah Eshâbıyla bir seferde bir mekana indiler ve buyurdular ki: “Bir ateş yakın da ekmek pişirelim.” Eshâb-ı kirâm ateşi yaktılar, Resûlullah buyurdu ki: “Herkes bir parça hamur alsın, tennura (fırına) koysun.” Kendileri mübârek ellerine bir parça hamur alıp, tennura koydular ve kapısını kapadılar, bir zaman sonra kapağını açtılar, baktılar ki, Eshâbın koyduğu hamurlar pişmiş, Resûlullah’ın hamuru çiğ. Resûlullah’a uyarak bir gün talebelerle berâber bir tennur (fırın) yaktık. Her birimiz kendi elimizle birer parça hamur aldık tennura koyduk. Bir zaman sonra tennuru açtık, gördük ki, müridlerimin koydukları hamurlar pişmiş, benim koyduğum hamura ateş tesir etmemiş. Allahü teâlâya hamdolsun bu işte de sünneti yerine getirdim ve yaptığımın eserini gördüm.
Çok kerâmetleri görüldü. Zamânında Kıpçak Çölü askerleri Buhârâ’yı bir müddet kuşattılar. Buhârâlılar çok zor günler yaşadı. Birçok insan öldü. Buhârâ vâlisi husûsî adamlarından birini hazret-i Hâce’ye gönderip; “Düşmana karşı koyacak gücümüz yok. Her çâremiz tükendi, plânlarımız bozuldu. Sizin yüksek kapınıza sığınmaktan başka yolumuz kalmadı. Bizi bu zâlimlerden siz kurtarırsınız. Müslümanların onların elinden kurtulması için, Allahü teâlâya yalvarınız, duâ ediniz. Şimdi yardım zamânıdır.” deyip, ricâda bulundu. Hazret-i Hâce; “Bu gece Allahü teâlâya yalvarırız. Bakalım Allahü teâlâ ne yapar.” buyurdu. Sabah olunca, altı gün sonra bu belânın kalkacağı müjdesini verdi ve; “Vâlinize böyle müjde verin.” buyurdu. Buhârâlılar bu müjdeye son derece sevindiler. Buyurduğu gibi oldu. Altı gün sonra düşmanın şehri kuşatan askerleri çekilip gitti.
Behâeddîn Buhârî hazretleri, bir defâsında Buhârâ’da Gülâbâd mahallesinde bir dostunun evinde, talebeleriyle sohbet ediyordu. Talebelerinden Molla Necmeddîn’e dönüp; “Sana ne söylersem, sözümü tutup söylediğimi yapar mısın?” dedi. Molla Necmeddîn; “Elbette yaparım efendim.” dedi. “Eğer bir günah işlemeni söylesem yapar mısın? Meselâ hırsızlık yap desem yapar mısın?” dedi. Bunun üzerine Molla Necmeddîn “Mâzur görünüz efendim, hırsızlık yapamam.” dedi. “Mâdem ki bu husustaki isteğimizi kabul etmiyorsun, meclisimizi terk et!” buyurdu. Molla Necmeddîn bunu duyunca, dehşet içinde kalıp, olduğu yere düştü ve bayıldı. Orada bulunanlar Behâeddîn Buhârî hazretlerine yalvarıp, onun affedilmesini istediler. Kabul edip affetti. Molla Necmeddîn de kendine gelip kalktı. Bundan sonra hep berâber o evden dışarı çıktılar, Dervâze-yi Semerkand (Semerkand Vâdisi) denilen tarafa doğru gittiler. Behâeddîn Buhârî hazretleri yolda giderlerken, bir ev duvarı gösterip talebelerine dedi ki:
“Bu duvarı delin, evin içinde falan yerde bir çuval kumaş vardır. Onu alıp getirin.” Talebeleri bu emre uyup, duvarı yardılar. Kumaş dolu çuvalı buldular ve çıkarıp getirdiler. Sonra bir köşeye çekilip bir müddet oturdular. Bu sırada bir köpek sesi işitildi. Behâeddîn Buhârî hazretleri, talebesi Molla Necmeddîn’e; “Bir arkadaşınla gidip evin etrâfına bakın ne vardır?” dedi. Gidip baktılar ki, eve hırsızlar gelmiş, başka bir duvarı yarıp evde ne varsa almışlar. Gidip bu durumu Behâeddîn Buhârî hazretlerine haber verdiler. Talebeler bu hâle şaştılar. Sonra tekrar talebeleriyle birlikte önce misâfir oldukları eve döndüler. Sabahleyin, gece o evden aldırdığı kumaş dolu çuvalı sâhibine gönderdi. Talebelerine; “Gece buradan geçerken, bu malınızı alarak hırsızların çalmasına mâni olduk, bu malınızı hırsızlardan kurtardık.” demelerini tenbih etti. Onlar da götürüp sâhibine teslim ederek durumu anlattılar. Behâeddîn Buhârî, bundan sonra talebesi Molla Necmeddîn’e dönüp:
“Eğer sen emrimize uyup da bu hizmeti yapsaydın, sana çok sırlar açılacak ve çok şey kazanacaktın. Neyleyelim ki, nasîbin yokmuş.” dedi. Molla Necmeddîn ise, yaptığına çok pişman olup, yanıp yakındı.
Şah-ı Nakşibend hazretleri orta boylu, mübârek yüzü değirmi olup, yanakları kırmızıya yakındı. İki kaşı arası açık, gözleri sarı ile elâ renk karışımı olan kestâne rengindeydi. Sakalının beyazı siyahından çoktu. Ne hızlı ne de yavaş yürürdü. Konuşmaları Peygamber efendimizin konuşması gibi tâne tâneydi. Konuştuğu kimseye yönünü dönerek konuşurdu. Kahkaha ile gülmez tebessüm ederdi. Her gün kendini yirmi kere ölmüş ve mezara konmuş olarak düşünürdü. Kimseyi küçük ve hakir görmez, dâimâ güleryüzle karşılardı. Ancak celallendiği zaman kaşlarını çatardı. Bu zamanda heybetinden karşısında durulmaz olurdu. Şemâli çok bakımdan Peygamber efendimize benzediği gibi, sözleri, işleri bütün hareketleri sünnet-i seniyyeye uygundu.
Yiyecek ve giyeceklerine bir çekirdek bile haram karıştırmazdı. Bu hususta çok titiz davranırdı. Helâl kazanmak, kendilerine ve hânesi halkına helâl lokma temin etmek için çok fazla dikkat eder ve haram karışır diye çok korkardı. Hânelerinde olsun, talebeleriyle sohbet yaptığı topluluklarda olsun, “İbâdet on kısımdır. Bu ondan dokuzu helâl rızk talep etmektir. Kalanı sâlih ameller ve ibâdetlerdir.” hadîs-i şerîfini çok söylerdi.
Fakir olmasına rağmen lütuf ve keremleri bol ve cömertti. Bir kimse kendilerine bir hediye getirse o kimseyi eli boş göndermezdi. Misâfire bizzat kendisi hizmette bulunur, bir başkasına yaptırmazdı. Eğer hâneleri soğuk ise misâfirin üşümemesi için sırtındaki elbiselerini ve hattâ yattığı yatağı verir, kendisi döşeksiz yatardı. Misâfirin hayvanı varsa suyunu, samanını bizzat kendisi verirdi. Nafakasını çalışarak temin ederdi. Eker, biçer, Allahü teâlâ ne rızık verirse az çok demeden her defâsında hamd-ü senâlar ederek şükrederdi.
Her gün yirmi defâ kendini ölmüş, mezara konmuş olarak düşünürdü. Sofra başında; “Kendinizi Allahü teâlânın huzûrunda bilin. Onun verdiği nîmeti yediğinizi unutmayın.” derlerdi.
Şah-ı Nakşibend hazretlerinin yolu her bakımdan İslâm dînine uygundu. İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin mezhebinde bulunduğu herkes tarafından bilinirdi. Şah-ı Nakşibend vefât edeceği zaman iki elini kaldırıp, kendi yoluna girenlerle sonradan geleceklerin hepsi hakkında hayırla duâ etti. Ellerini yüzüne sürüp Kelime-i tevhid getirerek 1389 (H.791) târihinde Buhârâ’da Kasr-ı Ârifân köyünde yetmiş üç yaşında vefât etti. Çok talebe yetiştirdi. Bunlar içerisinde dâmâdı Alâeddîn-i Attâr, Muhammed Pârisa ve Ya’kûb-i Çerhî en meşhurlarıdır. Tarîkatı olan Nakşibendiyye az zamanda Hindistan’dan Anadolu’ya kadar çok yerde yayıldı. Şah-ı Nakşibend’in sohbetleri, zikirleri, mektupları talebeleri tarafından toplanmış ve Evrad, Tuhfe, Hediyye ve Mektûbât adı verilmiştir.
.
Gafletimiz daha da artmasın!
Posted on
Ünlü Abbasi halifesi Harun Reşid, bir gün Ebü’l-Atâhiyye’yi yemeğe davet etmişti. Yemekten sonra ona; “Benim dünya nimetleri arasındaki hâlimi bir anlat” dedi. Bunun üzerine Ebü’l-Atâhiyye:
“Ey halife! Kavuştuğun nimetlerle, yüksek köşklerin gölgesinde sağ salim yaşa” dedi. Halife; “Güzel söyledin, sonra?” deyince, Ebü’l-Atâhiyye:
“Ölüm döşeğinde can çekişeceksin! İşte o zaman aldandığını yakinen anlarsın!” dedi. Halife bu sözler karşısında ağlamaya başladı.
Vezir Fazıl bin Yahya’nın canı sıkılarak, Ebü’l-Atâhiyye’ye sitemle; “Halîfe seni yanına kendisini sevindirmek için davet etti, sen ise onu üzdün, neden böyle yapıyorsun” deyince, Harun Reşid:
“Bırak söylesin, çünkü o bizi gaflet içinde gördü ve bu gafletimizin daha da artmasını istemedi” dedi.
Zirvedeki insanların tevazuu çok önemlidir. Nasihat dinlemesi doğru söze kulak vermesi, âlimleri yanından eksik etmemesi kıymetlidir. Onları bilmek tanımak hâllerinden ibret almak ise sonraki nesillerin en büyük sermayesidir. Sermayeyi işleten kazanır.
Harun Reşid de hayatı bilinmesi gereken İslam halifelerinden biridir. O, Abbasilerin İslam dünyası dışında en fazla tanınan halifesidir. Bizanslılara karşı Anadolu’ya seferler gerçekleştirip, zaferler kazanıp İslam’ın daha geniş topraklara yayılmasını sağlamıştır.
Bu büyük devlet adamı, Halife Muhammed Mehdî bin Cafer Mensûr’un oğlu olup 765 yılında Rey’de doğdu. Yetiştirilmesine büyük ihtimam gösterilen Harun Reşid, devrin en mümtaz âlimlerinden ilim öğrendi. Din ve fen bilgilerini tahsil etti. Askerlik ve idarecilik hususunda dersler aldı. Genç yaşta Bizans üzerine yapılan seferde orduya kumandan tayin edildi. Onun komutasındaki İslâm ordusu, 780 yılında Üsküdar’a kadar geldi. Dönüşünde Enbâr’dan başlamak üzere batı eyaletlerine vali tayin edildi.
Harun Reşid, 786 yılında kardeşi Halife Hâdî’nin vefatı üzerine halifelik makamına geçti. Onun halifelik yaptığı dönem, Abbasî Devleti’nin en parlak devri oldu.
İslâm Devleti’nin en büyük rakibi Bizans Devleti üzerine hemen her yıl seferler yaptı ve buna çok önem verdi. Bizans’la olan sınırlarını yeniden tanzime ve sağlam bir hâle koymak hususunda çok gayret gösterdi.
790 senesinde Mısır’dan Kıbrıs üzerine hareket eden Abbasî donanması, Antalya açıklarında Bizans donanmasını mağlup ederek donanma kumandanını esir aldı…
Kulakların işitmeyecek fakat gözlerin görecektir!
Harun Reşîd, 797 senesinde tekrar Bizans üzerine sefere çıktı. Orta Anadolu’da bulunan “Safsaf” kalesini zapt etti. Kumandanlarından Abdülmelik bin Salih, Niğde ile Aksaray arasındaki Melendiz dağlık bölgesini (Matmura) fethetti ve Ankara’ya kadar ilerledi. İmparatoriçe İrene’nin sulh teklifi üzerine vergi vermeleri şartıyla anlaşma yapıldı. Daha sonra İmparator Nikeferos, anlaşmayı bozup, ödenmekte olan vergiyi kesti. Bunun üzerine Harun Reşid, Nikeferos’a bir mektup yazarak şöyle demişti:
“Mektubunu okudum. Cevabına gelince, bunu kulakların işitmeyecek, fakat gözlerin görecektir!”
804 senesinde ikinci bir Bizans seferine çıktı. Kumandanlarını başka kaleler üzerine gönderip, kendisi Heraklea (Ereğli) üzerine yürüdü. Harun Reşid Ereğli’yi düşüremedi ise de İslam ordusu Anadolu’da geniş fetih faaliyetlerinde bulundular. İmparator Nikeferos, karşılarına çıkmaya cesaret edememişti.
Harun Reşid, 806 senesinde bir kez daha Anadolu’ya girdi. Bu defa bir aylık bir kuşatmadan sonra Heraklea’yı (Ereğli) aldı. Sonra Tuvana’yı fethetti ve bir de cami yapılmasını emretti. Nikeferos, vergiyi vermek ve sınırdaki kalelerini tahkim etmemek şartıyla anlaşma teklif etti. Harun Reşid bu teklifi kabul ederek Bizans Devleti ile sulh yapıldı…
Diğer taraftan Abbasî donanması 805’te Kıbrıs üzerine yaptığı bir akında pek çok esir ve ganimet aldı. 807’de de Rodos adası üzerine bir akın yapan donanma, sâdece esir ve ganimetlerle geri döndü.
Harun Reşid’in saltanatı boyunca baş etmek zorunda kaldığı en büyük meselelerden biri de Hâricî isyanlarıydı. Nitekim vefatı böyle bir sefer esnasında vuku buldu. Maveraünnehir bölgesinde çıkan isyanı bastırmak üzere ordusuyla sefer üzereyken yolda ağır bir hastalığa yakalandı. Vefatı esnasında kefenini bizzat elleriyle hazırladığı ve;
“Malım bana hiçbir yarar sağlamadı. Saltanatım da yok olup gitti” (Hâkka Sûresi: 28-29) âyet-i kerîmelerini okuyarak ruhunu teslim ettiği nakledilmiştir (24 Mart 809). Vefat ettiği noktaya yakın yerdeki Tus şehrinde defnedildi…
Faziletler sahibi bir halife!
Harun Reşid, ilim sahibi olup çok güzel konuşurdu. Şair ve âlimleri himaye ederdi. Sufilerle muhabbeti çok severdi. Bunların başında Abdullah ibnü’l-Mübârek, Hâtim-i Âsâm, Fudayl ibni İyâd, Sufyan ibni Uyeyne, İbn-i Semmâk, Behlül Dânâ ve Ebû İshâk el-Fezârî gelmektedir. Onların nasihat ve vaazlarını ibretle dinler ve ağlardı…
Bir gün zamanın meşhur evliyasından İbn-i Semmak hazretleri, halifenin yanına gitmişti. Sohbet sırasında halife su istedi. Su getirilince İbn-i Semmak halifeye dedi ki: “Ey müminlerin emiri! Şayet şu suyu bulamasan, ölecek duruma gelsen, içebilmek için bunu kaça satın alırdın?” Halife dedi ki: “Mülkümün yarısını verirdim.” İbn-i Semmak; “İç afiyet olsun” dedi.
Halife suyu içtikten sonra İbn-i Semmak tekrar sordu: “Ey halife! Peki bu içtiğin suyu vücudundan atamasan, çaresiz kalsan, çaresi için ne kadar para verirdin?” Halife de; “Mülkümün tamamını veririm” dedi. İbn-i Semmâk hazretleri “Bir içim su veya bu suyun vücuttan çıkarılması kadar kıymeti olan mülk ile övünülmez” dedi. Harun Reşid bu sözleri işitince, ibret ile düşünüp çok ağladı.
Harun Reşid beğendiği şairleri büyük bahşişlerle ödüllendirirdi. Birçok şiir ve özdeyişi ezbere bilirdi. Kendisinin de güzel şiirleri vardı Hitabeti ve ses tonu düzgündü. Karakter olarak duygulu bir yapıya sahipti.
Halifeliği müddetince, bir sene hacca, bir sene de cihada giderdi. Bir defasında da yaya olarak hacca gitmiştir. Hacca giderken yüz kadar fakihi aileleriyle birlikte götürür, haccedemediği seneler ise yerine üç yüz kişi gönderirdi.
Cömert bir insandı; hiçbir iyiliği karşılıksız bırakmazdı. Her gün kendi malından bin dirhem sadaka verirdi. Halkın durumunu araştırır, onlara yardım eder ve işlerini halletmek için gayret gösterirdi.
Mütevazı bir insandı ve özellikle âlimlere büyük hürmeti vardı. Derslerine katıldığı gözlerini kaybetmiş bir âlim olan Ebû Muâviye Muhammed bin Hâzim’in ellerine su dökmüştür…
Eğitime büyük bir değer verirdi. Oğlu Muhammed el-Emîn’in hocası Halef bin Ahmer görevine başlayacağı zaman ondan oğluna hocaya itaati, Kur’ân ve Sünnet’i, tarihi, şiiri, konuşma âdâbını, münasebetsiz gülmemeyi öğretmesini istemiş, öğretirken de orta bir yol izlemesini tavsiye etmiştir. Kur’ân-ı kerim okumaya ve hadis dinlemeye büyük önem verirdi.
Devlet gelirlerinin hakkaniyet ölçüleri içerisinde tahsil edilmesine büyük önem verirdi. Ünlü Kâdıü’l-kudât İmam Ebû Yusuf’tan bu hususta takip edilecek siyaseti ve buna ilişkin şer’î ahkâmı ortaya koyan bir kitap yazmasını istemişti…
Harun Reşid’in zamanında ilim ve kültür hayatında önemli gelişmeler olmuştur. Zamanında birçok kale ve şehir imar edildi, birçoğu da yeniden kuruldu. Hanımı Zübeyde’nin adıyla anılan Kûfe ile Mekke arasındaki kervan yolu ve konaklama tesisleri bu dönemdeki çeşitli imar faaliyetlerinden biridir.
Harun Reşid, devleti hemen her yönden kalkındırdı. Saltanatı devresinde Bağdat’a hastaneler, rasathaneler ve medreseler yapıldı. Bilim, sanat ve edebiyat alanında önemli gelişmelere imza atıldı. O dönemde teknoloji de dâhil her konuda diğer medeniyetlerin üzerinde bir medeniyet inşa edildi. Fransa Kralına hediye olarak gönderdiği çalar saat sarayda içine şeytan girmiş diye büyük korku ve endişeye yol açmıştı. Batılılar, Abbasilerin gösterdiği gelişimi büyük bir şaşkınlıkla takip ettiler.
Harun Reşid’in bu derece başarılı olması, ilim sahibi olup takva hayatını benimsemesi, ilme ve ulemaya hürmet göstermesiyle bağlantılı olarak değerlendirilmelidir… İmamı Ebû Yûsuf’u (Rahimehullâh) sarayında bulundurup onunla istişare etmesi, halifeliğe liyakatini de gösteren bir durumdur.
Anadolu’nun İslamiyet’le en fazla tanışmasını sağlayan bu büyük halifeyi, vefatının 1214. yıl dönümünde rahmetle anıyorum.
TEFEKKÜR Bir dile Yahyâ dokunsa pertev-i feyz-i Hudâ Zerre-i nâçiz iken hurşîd-i âlem-tâb olur Şeyhülislam Yahyâ
Ey Yahya, bir gönle, Hudâ’nın feyzi ihsanı dokunsa Önemsiz zerre iken, dünyayı ışıtan güneş olur.
.
İlâ-yı Kelimetullah
Posted on
Allahü teâlânın ismini yüceltmek, İslâm dînini yaymak.
Kim i’lâ-yı kelimetullah için harbederse, o, Allah yolunda savaşmış olur. (Hadîs-i şerîf-Müslim)
Peygamberimiz sallallahü aleyhi ve sellemin vefâtında, Eshâb-ı kirâmın hepsi, sonra da evlâdları, cihâd için, i’lâ-yı kelimetullah için Arabistan’dan çıktı. İslâm ordusu, Asya’nın ötelerine, Afrika’ya, Kıbrıs’a, İstanbul’a hâsılı her yere dağıldı. Allah’ın dînini, O’nun kullarına tanıtmak için savaştılar ve canlarını fedâ ettiler. Ecdâdımız keyf için, tama’ (Aç gözlülük, dünyâ malına aşırı düşkünlük) için cihâd yapmadı. İ’lâ-yı kelimetullah için yaptı. (Abdülhakîm bin Mustafâ)
Muhârebeye gitmekten maksad, i’lâ-yı kelimetullah ve din düşmanlarını zayıflatmak ve bozguna uğratmak olmalıdır. (İmâm-ı Rabbânî)
AK Parti 20 yıldır iktidarda. Geldiği zaman batmış bir ülke devralmıştı. Türkiye’nin toz duman içerisindeki perişan ekonomisinin iflas etmiş manzarasını o günlerin gazete manşetlerine bakanlar kolaylıkla anlayabilir!
AK Parti kısa süre içerisinde ülkeyi düzlüğe çıkarmayı bildi. İnanılmaz başarılara imza attı. Atılımlar yaptı.
Boğaz üzerinde Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Marmaray, Avrasya, İstanbul Havalimanı gibi dev projelere imza attı.
Silah sanayiinde geldiğimiz nokta Avrupa’yı şaşkına çevirdi.
Otoyollar, köprüler, tüneller ulaşımda yetmiş yılda yapılanları fersah fersah geçti.
Siyaset ve diplomaside tarihine uygun adımlar atılmaya başlandı.
Ancak hayat her zaman her istediğiniz ve arzuladığınız gibi gitmez. Rüzgâr ekseriya kaptanın istemediği yerden eser!
Türkiye’yi zayıflatmak ve bölmek için fırsat kollayanlar 2016’da harekete geçtiler. Hükûmeti yıkmak, ülkemizi büyük bir kaosa sürüklemek için akıl almaz girişimlerde bulundular. Bu durum ekonomimizi önemli ölçüde etkiledi.
Bu arada dünya da pandemi sürecine girdi. Ekonomilere bir darbe de oradan geldi.
Türkiye 2016 yılından itibaren içten ve dıştan maruz kaldığı müdahalelere rağmen güçlü idaresi ve ekonomisi ile devlet gemisini yürütmeyi başardı.
Hayat aynı düzende gitmiyor. Bolluk zamanlarını kıtlık takip ediyor. Sevinç günlerini elem keder, düz yolu yokuşlar ve inişler, sıhhati hastalık günleri kovalıyor. Onun için bollukta hamd ettiğimiz gibi kıtlıkta da sabır göstermeliyiz. Sabrın sonu yine ferahlıktır inşallah.
Öte yandan muhalefet partileri ekonomideki bu zaafa mal bulmuş mağribi gibi yapışmaktadır. Hükûmetin yirmi yıldır yaptığı hiç iyi bir şey olmamıştır. Hatta muhalif bir vekil, “İstanbul Sözleşmesinden başka tek iyi işiniz yoktur” diye bağırmıştı.
Hiçbir iyiliği ve baş döndüren yatırımları görmüyor ve “ne yaptınız ki”, diyebiliyorlardı…
Çanakkale’ye pırlanta!
İstanbul Sözleşmesini neden destekliyorlar derseniz, onların istemediği dindar neslin önünü kesiyordu. Türk aile yapısını sinsi sinsi parçalıyordu. Avrupa Konseyinin her kararına tereddütsüz uyacağız diyen muhalefet partileri ne yazık ki ülkemizin mahvına zemin hazırlamaktadırlar. 8 Mart Dünya Kadınlar Gününde Taksim’e çıkmak isteyen kadınları gördünüz. Polislere en galiz küfürlerle saldırdılar. Bunlar mı Fatih’ler doğuracak ana olacaklar?
İşte bu muhalif parti ve partililer, Çanakkale zaferinin 107. yılında ülkemize kazandırılan muazzam eser Çanakkale Köprüsünü de görmeyeceklerdir, küçümseyecek ve sadece parasını konuşacaklardır.
Bir şaheser olan bu köprü, 89 kilometre otoyol ve 12 kilometre bağlantı yolu olmak üzere toplam 101 kilometre uzunluğundaki Kınalı-Tekirdağ-Çanakkale-Savaştepe Otoyolu Projesi kapsamında tamamlanmıştır.
Dünyada iki bin metre orta açıklığın üzerinde ve iki çelik kule arasında ikiz tabliye olarak dizayn ve inşa edilen ilk köprü olarak tarihe geçmiştir.
318 metrelik kule yüksekliği ve 16 metrelik mimari amaçlı top mermisi figürüyle birlikte düşünüldüğünde köprü, deniz seviyesinden 334 metre yüksekliğe erişmiş ve dünyanın en yüksek kulelerine sahip asma köprüsü olmuştur.
2 milyar 545 milyon avro yatırım tutarına sahip olan proje, devletin kasasından para çıkmadan ülkemize ve milletimize kazandırıldı. Cumhurbaşkanımızın ihtimamı neticesinde planlanandan 1,5 yıl önce bitirildi.
1915 Çanakkale Köprüsü’nün kazandıracağı faydalar müthiştir. Sadece zamandan 382 milyon avro, akaryakıt tüketiminden ise 31 milyon 300 bin avro tasarruf sağlayacaktır.
Böylece toplam tasarruf tutarı yıllık 415 milyon avroya ulaşacaktır. Projenin 1,5 yıl önce açılması ise ekonomiye 628 milyon avro katkı yapmıştır.
1915 Çanakkale Köprüsü ve Malkara-Çanakkale Otoyolu’nun Gayrisafi Yurtiçi Hasılaya etkisi 2 milyar 442 milyon avro, üretime etkisi ise 5 milyar 362 milyon avro olarak hesaplandı.
Proje tasarruf ve imkânlarının yanında yıllık 118 bin kişiye de istihdam sağlayacaktır.
Evet, kalbi ve gönlü körelenler bunları görememektedir. Baştaki iki göz çoğu kez yetmemektedir!..
EBA ve Hurrem Sultan
İşte her zaman ifade ettiğimiz gibi kalbi ve gönlü açan şey eğitimdir. Eğitim sadece maddi boyutta kalırsa Yunus Emre’nin dediği gibi kuru bir emek olmaktan öteye geçmez.
Maalesef geçen gün EBA’da rastladığım bir ders bana bu hususun ne kadar uzak olduğunu bir kez daha gösterdi.
Malum olduğu üzere Millî Eğitim Bakanlığı tarafından kullanılan ve “Eğitim ve Bilişim Ağı” manasına gelen EBA, öğretmenler için içerik ve materyal üretiminin de önünü açıyor. Son dönemlerde uzaktan eğitim sisteminin de içerisine dâhil olmasının ardından canlı ders sistemine de entegre edilen EBA, öğrencilerin kaynak bulabilmeleri açısından önem arz ediyor.
Fakat bu kaynaklar çoğu kez tartışmaları da beraberinde getiriyor. Geçtiğimiz senelerde “secde merasimleri” bunun örneği idi. Önceki Millî Eğitim Bakanı da haberi yokmuş gibi okul müdürleri hakkında göstermelik soruşturma açmıştı.
Hâlbuki aynı görüntü ve materyaller EBA’da mevcut olup öğretmenler oradan kullanmışlardı.
EBA’da yeni gördüğüm derste ise Tiyatro ünitesinde yer alan Orhan Asena’nın yazdığı Hurrem Sultan tiyatrosu üzerinden işlenmekteydi.
Metne dair verilen bilgide Orhan Asena için, “bir dönemin tarihî gerçekliğini gözler önüne sermeyi başarmıştır” denilmektedir.
Hâlbuki tiyatro oyununda neredeyse doğru bir bilgi yoktur.
Muhteşem Yüzyıl dizisini hatırlatan sahnelerle doludur. Hurrem Sultan sabah akşam Rüstem Paşa ile görüşerek Mustafa’yı öldürtmektedir.
Şehzade Bayezid, Rüstem Paşa ile birlikte anası ve babasına katiller sürüsü diye bağırmaktadır.
Sancağını bırakmış gelmiş İstanbul’da Mustafa’nın kanını dava etmektedir.
Bunlar hep hayal mahsulü yalan yanlış bilgilerdir.
Eminim ki yeni Millî Eğitim Bakanımız Muhteşem Yüzyıla karşı idi.
Peki onu andıran bir tiyatro oyununun EBA’da ne işi olabilir. Onu görmüyorlar mı?
Örnek olarak başka bir oyun bulamadınız mı?
TEFEKKÜR İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir, Sen kendini bilmezsin, ya nice okumaktır! Yunus Emre
.
Cemal Paşa
Posted on
Osmanlı Devletinin son yıllarında görev alan kumandan ve devlet adamlarından. Midilli’de 1872’de doğdu. 22 Temmuz 1922’de öldürüldü.
Askerî Eczâcı Mehmed Nesîb Efendinin oğludur. 1890’da Kuleli Askerî Lisesinden 1895’te de Harp Akademisinden mezûn oldu. Genelkurmay Birinci Şûbesinde bulundu. Kırklareli İstihkâm İnşâatı Şûbesinde çalışmak üzere İkinci Orduda görev yaptı. Daha sonra Selânik’teki Redif Fırkası Kurmaybaşkanlığına tâyin edilerek Üçüncü Ordu emrine verildi.
Cemâl Paşa, Osmanlı Devletinin içinden sarsılıp, daha sonra yıkılmasına zemin hazırlayan meşhur İttihat ve Terakki Cemiyetinin ileri gelen reislerinden ve faal elemanlarından idi. Nitekim adı geçen cemiyetin 1899 yılında Selânik’te Talat Paşa ve arkadaşları tarafından kurulması üzerine Cemâl Paşaya, bu yıkıcı cemiyetin ordu içinde teşkilâtlandırılması ve Sultan İkinci Abdülhamîd Han gibi bir pâdişâhın, istibdat yaygaralarıyla tahttan indirilmesini sağlayacak faaliyetleri yürütmek vazîfesi verilmişti. Netîcede Cemâl, Enver, Talat ve diğer cemiyete üye paşaların yıkıcı çalışmaları etkisini gösterdi ve Sultan Abdülhamîd Han zorla tahtından indirildi. Pâdişâh’a tahttan indirildiğini bildirmek için saraya gelen heyet arasında Ermeni Aram, Yahûdî Emanuel Karasu’nun bulunması, cemiyetin vatan hâinleri ile ne derece irtibat hâlinde olduğunu açıkça göstermektedir.
Cemâl Paşa, 1909’da Adana vâlisi 1912’de Bağdât vâlisi oldu. Vâliliği sırasında yaptığı zulümler ve haksızlıklar meşhurdur. Bilhassa Adana’da Ermenilerin hatırı için, Erzin Kazâsı müftîsi dâhil yüzlerce Müslümanı îdâm etti. Bu yaptığı zulümleri Hâtırât’ında açıkça îtiraf etmektedir. 1912’de Bulgarlarla yapılan muhârebede kumandan idi, ancak muvaffak olamayıp, Çatalca hattına kadar çekilmek zorunda kaldı. Aynı yıl menzil müfettişi ve ordu idâre reisi oldu. İttihat ve Terakki Cemiyeti hükûmeti ele geçirince, Cemâl Paşa 1913 yılında İstanbul muhâfızı yapıldı. Enver Paşa Harbiye Nâzırı olunca, Cemâl Paşa önce Nâfiâ Nâzırı, sonra da Bahriye Nâzırı oldu. Enver ve Talat Paşalara uyarak 1914’te Almanya ile yapılan ittifak anlaşmasını kabul etti. Zâten Balkan Savaşlarından büyük bir zararla çıkan Osmanlı Devleti, böylece Birinci Dünyâ Harbine sokulmuş oldu. Savaşta yüzbinlerce vatan evlâdı şehid olurken, altı asırlık Osmanlı Devleti de yıkılıp, memleket işgâl edildi.Cemâl Paşa, Birinci Dünyâ Savaşı çıktığı zaman,Harbiye Nâzırlığı yanında, İkinci Ordu kumandanlığını da üstlendi. Daha sonra Enver Paşanın emriyle Suriye’nin güvenliğini sağlamak ve Mısır’ı İngiliz istilâsından korumak vazîfesiyle Dördüncü Ordu
kumandanlığına tâyin edilerek Suriye’ye gitti. Suriye’de bulunduğu sırada, krallar gibi zevk ve safâ içinde yaşadı. Halka, bilhassa şeriflere zulmetti. Bütün bunları Münevver Ayaşlı acı bir üslubla anlatmaktadır. Cemâl Paşanın burada emrindeki 12.000 kişilik orduyu Sina Çölünden geçirme teşebbüsü başarısızlıkla sonuçlandı ve ordumuzun büyük bölümü helâk oldu.
1915 senesinde Enver, Talat ve Cemâl paşalar arasında ayrılıklar çıktı. Bu ayrılık şeflik iddiâsından dolayı idi. Cemâl Paşa diğerlerinin siyâsetini tasvip etmiyor, bulunduğu yerlerde Ermenilerle işbirliği yapıyordu.
Cemâl Paşa ve adamlarının Suriye’deki şeriflere ve yerli halka yaptıkları zulümler ve İngiliz câsuslarının propagandaları neticesinde Araplar arasında Arap milliyetçiliği fikri ve Osmanlı düşmanlığı hızla yayılıyordu. Cemâl Paşa bu durumda kendini kurtarmak için, Suriye’nin çeşitli bölgelerine Ermenileri yerleştiriyor ve onlarla işbirliği yapmaktan çekinmiyordu. Cemâl Paşa ile diğer paşalar arasındaki ihtilafı bilen Ermeniler, Cemâl Paşaya Suriye krallığı vâd ederek İstanbul Hükümetine isyân ettirmek istediler. Bunun için bir plan da hazırladılar. Ancak büyük devletlerin anlaşamaması sebebiyle bu plan gerçekleşmedi.
Şam’da durumun aleyhine döndüğünü gören Cemâl Paşa 1917’de İstanbul’a döndü.
Osmanlı Devletinin Birinci Dünyâ Harbine girmesinde olduğu gibi, mağlûbiyetinde de İttihat ve Terakki Cemiyetinin mesûliyeti büyüktür. Hükûmetin ileri gelenlerinden her biri yenilgi üzerine yurt dışına kaçtılar. Cemâl Paşa Berlin ve Münih’e gitti. Bolşevik ihtilâlcileriyle tanıştıktan sonra Rusya’ya geçti. Oradan Taşkent’e gidip, güyâ onları kurtarma faaliyetlerine girişti ise de, Enver Paşanın da Türkistan’a gelmesi üzerine oradan ayrılıp Tiflis’e gitti. Orada Ermeni komitecileri tarafından 22 Temmuz 1922’de öldürüldü. Önce Tiflis’de gömüldü ise de sonra Erzurum’a getirilerek şehitliğe gömüldü.“Plevne Savunması” adlı eseri 1898’de, Hatıraları ise 1923’te İstanbul’da basıldı. Cemâl Paşanın 5 oğlu vardı.
.
Enver Paşa
Posted on
Osmanlı Devletinin son yıllarında devlet kademelerine hâkim olan İttihat ve Terakki Partisinin ileri gelenlerinden. 1881 yılında doğdu. 1922’de Tacikistan’da öldü.
İlk tahsiline İstanbul’da başladıktan sonra, babasının Manastır’a tâyin olması ile orada tamamladı. 1894’te Manastır Askerî Rüşdiyesini 1897’de Soğukçeşme Askerî İdâdisini ve 1899’da Harp Okulunu bitirdi. Harp Akademisini de yüzbaşı rütbesiyle 1902’de tamamlayarak merkezi Selânik’te olan Üçüncü Orduya tâyin edildi.
Balkanlar’da komite ve eşkıyânın çoğalmasından dolayı bunların tâkibi işlerinde görev aldı. 1905’te kolağası, 1906’da binbaşı oldu. Asker olmasına rağmen, o zaman merkezi Paris’te olan Terakki ve İttihat Cemiyetine katıldı (1907). Daha sonra İttihat ve Terakki adını alan bu cemiyette Talât Bey ile tanışarak faal rol oynamaya başladı. Siyâsetle uğraşması, Selânik Merkez Komutanı Albay Nâzım’a süikastteki rolü, onun Selânik’ten kaçarak dağlara çıkmasının önemli sebepleriydi. Sultan İkinci Abdülhamîd Hanın tahttan indirilmesi ve meşrûtiyetin tekrar ilânı için İttihat ve Terakki Cemiyetinin çıkardığı karışıklık ve mücâdelelere kolağası Resneli Niyâzi Bey ve diğer bâzı subaylarla birlikte katıldı. Makedonya’nın Köprülü kazâsında tek başına meşrûtiyetini ilân etti (10 Temmuz 1908). Aynı gece Birinci Meşrûtiyette uygulanan anayasa yürürlüğe konuldu. Böylece Sultan İkinci Abdülhamîd Han tarafından İkinci Meşrûtiyet resmen îlân edilmiş oldu. Eşkıyâlıktan İstanbul’a dönen Enver Paşa “hürriyet kahramanı” olarak karşılandı.
Makedonya’da bir müddet müfettişlik yaptıktan sonra Berlin Askerî Ateşeliğine tâyin oldu (1909). Alman hayranlığı burada başlayan Enver Paşa, 31 Mart Vak’ası üzerine İstanbul’a dönerek, Harekat Ordusuna katıldı. Trablus’a İtalyanların saldırması üzerine oraya gitti ve cephe komutanlığı yaptı.
Burada yarbay oldu. 1912’de Balkan Harbi çıkınca yurda döndü. Fakat Balkan cephesindeki savaşlara iştirak etmeyerek, İstanbul’da politik hâdiselerle meşgul olmayı tercih etti. Etrafına topladığı çoğu sokak kabadayısı sınıfından kimselerle birlikte Bâbıâli Baskınını düzenledi (23 Ocak 1913). Bu baskın esnâsında zamânın harbiye nâzırı Nâzım Paşa, Enver Paşanın teşvikiyle vurularak öldürüldü.
Sadrâzam Kâmil Paşa istifâ ettirilerek yerine Mahmûd Şevket Paşa başkanlığında İttihatçı bir kabîne kuruldu. Balkan Harplerine bizzat iştirak edip, muhârebe etmediği halde Balkan Savaşlarında başarılı olduğu söylenerek üst seviyeli idârî kademelerde yer tutmuş İttihat ve Terakki mensuplarınca üç sene kıdem verilip, rütbesi albaylığa, sonra da paşalığa (generalliğe) yükseltildi. Bu arada Şehzâde Süleymân Efendinin kızı Nâciye Sultanla evlenerek saraya dâmât oldu. Albaylıktan üstün rütbeye yükseltmek hakkı sâdece pâdişâha âit olduğu halde, Sultan Reşad’dan habersiz paşa yapıldı. Aynı gün Harbiye Nâzırlığı da verilerek el çabukluğu ile ordunun başına getirildi. Arkasından Cemal Paşa’nın Bahriye Nâzırı olması ile berâberce orduyu gençleştirme arzularından hareketle tecrübeli ve yüksek rütbeli 1200 Erkân-ı harp ve zâbitanı (subay) emekliye ayırdı.
Otuz devletin iştirâki ile yeryüzüne felâket getiren Birinci Dünyâ Harbine Osmanlı Devletinin girmesine hiçbir sebep yokken yanlış, aceleci ve çoğunlukla tek başına yaptığı değerlendirmelerle devleti harbe sokarak yıkılışa ve büyük maddî ve mânevî zararlar getiren çılgınca harp mâcerâlarına sebeb olduğu bilinmektedir. Osmanlı Devletinde bütün muhârebeler sarayda toplanan fevkalâde meclislerin karârıyla ilân edilmesine rağmen, Birinci Dünyâ Harbine girişin ana sebebi olan Türk-Alman ittifakı sarayın ve kabînedeki bâzı bakanların haberi olmadan İttihatçı ileri gelenleri tarafından imzâlandı. Bunların başında Enver Paşa vardı.
Mason olan Enver Paşa’nın askerî idâresinin çok zayıf olduğu harp târihçileri tarafından söylenmektedir. Sâdece Kafkas cephesindeki harekâtı ile koca bir ordunun boşu boşuna kırdırılması buna bir örnektir. Kafkas cephesinin komutanı Hasan İzzet Paşa tarafından Ruslara taarruz emrine îtirazda bulunulmuş, mevsimin şiddetli kış, havanın çok soğuk olması, yapılacak taarruzun aleyhimize netîce vereceğinin anlatılmasına rağmen kararında ısrarı ve aksi görüş söyleyenleri görevlerinden azletmesi en büyük gafletlerinden biri olarak kaydedilir. Kumandayı bizzat Enver Paşanın ele aldığı meşhur Sarıkamış Harekâtı 20 Aralık 1914’te böylece başlatıldı. Bu çılgınlık 90.000’e yakın vatan evlâdının canına mal oldu. Kanal Harekâtı ve diğer cephedeki başarısızlıkları da aleyhine değerlendirilen hususlardandır.
Birinci Cihan Harbi sonunda Enver Paşa diğer İttihatçılar gibi vatandan kaçarak önce Odesa’ya, Berlin’e sonra da Moskova’ya gitti. Türkistan’a geçip oradaki mücâdeleye katıldı. Hazırlık yapmadan kendisini destekleyen Türk beylerinin kuvvetlerini toplayarak yaptığı savaşı kaybetti. Kızılorduların bir koluyla yaptığı savaşta öldürüldü (Tacikistan, 1922).
.
Mehmet Âkif Ersoy
Posted on
İstiklâl Marşı şâiri. 1877 yılında İstanbul’da doğdu. 27 Aralık 1936 târihinde vefat etti.
Annesi Emine Şerife Hanım, babası Temiz Tâhir Efendidir. İlk tahsiline Emir Buhâri Mahalle Mektebinde başladı. İlk ve orta öğrenimden sonra Mülkiye Mektebine devam etti. Babasının vefâtı ve evlerinin yanması üzerine mülkiyeyi bırakıp Baytar Mektebini birincilikle bitirdi. Tahsil hayâtı boyunca yabancı dil derslerine ilgi duydu. Fransızca ve Farsça öğrendi. Babasından Arapça dersleri aldı.
Zirâat nezâretinde baytar olarak vazife aldı. Üç dört sene Rumeli, Anadolu ve Arabistan’da bulaşıcı hayvan hastalıkları tedâvisi için bir hayli dolaştı. Bu müddet zarfında halkla temasta bulundu. Âkif’in memuriyet hayatı 1893 yılında başlar ve 1913 târihine kadar devam eder. Memuriyetinin yanında Ziraat Mektebinde ve Dârulfünûn’da edebiyat dersleri veriyordu. 1893 senesinde Tophâne-i Âmire veznedârı M. Emin Beyin kızı ismet Hanımla evlendi.
Âkif okulda öğrendikleriyle yetinmeyerek, dışarda kendi kendini yetiştirerek tahsilini tamamlamaya, bilgisini genişletmeye çalıştı. Memuriyet hayatına başladıktan sonra öğretmenlik yaparak ve şiir yazarak edebiyat sâhasındaki çalışmalarına devam etti. Fakat onun neşriyat âlemine girişi daha fazla 1908’de İkinci Meşrutiyetin îlânıyla başlar. Bu târihten itibaren şiirlerini Sırât-ı Müstakîm’de neşretmeye başladı.
Âkif, yazı ve şiirlerini hiçbir zaman geçim kaynağı olarak görmedi. Buna rağmen onu memlekete tanıtan, halka sevdiren asıl vasfı şâirliğidir.
Birinci Cihan Harbi sırasında Berlin ve Necid’e (Arabistan) gitti. Çanakkale harbi, onun Berlin seyahati sırasında meydana gelmiş, şâir o günlerin ıstırap ve heyecanını orada yaşamıştır. Şâir, bu iki seyâhatiyle ilgili Berlin Hatıraları ve Necid Çöllerinden Medîne’ye adlı eserlerini yazmıştır. Harbin son senesinde, çok sevdiği dostu İsmail Hakkı İzmirli ile Lübnan’a gitti.
Cihan Harbi 1918’de imzâlanan Mondros Mütârekesi ile nihayete erdikten sonra, galip devletler Türk vatanını parçalamak ve paylaşmak için dört taraftan saldırmağa başlamışlardı. Harpten son derece bitkin bir halde çıkan Türk milleti, vatanını müdâfaa için silâha sarıldı. Âkif, vatan müdâfaasının ehemmiyetini anlatmak için hutbelerle halkı, istiklâlini muhâfaza etmek için savaşmaya çağırdı. Anadolu’da millî mücâdele rûhunun yayılması üzerine, Anadolu’ya iltihâka karar verdi.
İstanbul’dan deniz yoluyla İnebolu’ya çıktı. Oradan Ankara’ya hareket etti. Konya isyanı üzerine Konya’ya gidip, ayaklanmanın bastırılmasında mühim rol oynadı. Sonra tekrar Ankara’ya döndü. Ankara’dan Kastamonu’ya giderek Nasrullah Câmiinde verdiği vaazlar neşredilerek memleketin her tarafına dağıtıldı. Sonra Ankara’ya döndü.
1920 târihinde Burdur Mebusu olarak Birinci Büyük Millet Meclisine seçildi. 17 Şubat 1921 günü İstiklâl Marşı’nı yazdı. Meclis 12 Martta bu marşı kabul etti.
Zaferden sonra İstanbul’a geldi. Abbâs Halîm Paşanın dâveti üzerine 1923’te Mısır’a gitti. O kışı Mısır’da geçirip, baharda döndü. Artık her yıl kışı Mısır’da, yazı İstanbul’da geçiriyordu. Halîm Paşa geçimini karşılamayı taahhüt etti. Ertesi yaz İstanbul’a dönünce Diyanet İşleri Riyâseti tarafından Kur’ân-ı kerîmi tercüme etme vazifesi verildi. Âkif yıllarca çalıştı. Sonunda bu konudaki ilmî kifâyetsizliğini anlayarak vazgeçti.
1926 yılından îtibâren Mısır Üniversitesinde Türkçe dersleri verdi. Derslerden döndükce Kur’ân-ı kerîm tercümesiyle de meşgul oluyordu, fakat bu sırada siroza tutuldu. Önceleri hastalığının ehemmiyetini anlayamadı ve hava değişimiyle geçeceğini zannetti. Lübnan’a gitti. Ağustos 1936’da Antakya’ya geldi. Mısır’a hasta olarak döndü.
Hastalık onu harâb etmiş, bir deri bir kemik bırakmıştı. İstanbul’a geldi. Hastanede yattı, tedâvi gördü. Fakat hastalığın önüne geçilemedi. 27 Aralık 1936 târihinde vefat etti. Kabri Edirnekapı Mezarlığındadır.
Şahsiyeti
Mehmed Âkif’in Sırât-ı Müstakîm ve onun devâmı olan Sebîl-ür-Reşâd mecmuasında çıkan yüz kadar muhtelif makalesi, elli kadar tercümesi ve şiirleri vardır. Fakat Âkif günümüzün hatta Türk târihinin en önde gelen destan şâirlerinden biridir. Şiirleri edebiyat târihimizde büyük önem taşır.
Şiirlerinde bâzan düşünce, bâzan duygu ön plandadır. Aruzu en güzel şekilde kullanan şâirlerdendir. Şiirlerinde bir taraftan hürriyet, doğruluk, samimiyet, vatanseverlik, adâlet, istiklâl gibi ahlâkî kıymetleri telkin ederken, diğer taraftan cemiyetlerin çökme sebebi olan riyakârlık, münâfıklık, korkaklık, dalkavukluk, tenbellik, zulüm gibi fenalıklara şiddetle hücûm eder.
Mehmed Âkif yaşadığı devri bütün genişlik ve derinliği ile şiirlerinde yansıtmaya çalışmış bir Türk şâiridir. Yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde Türk milletinin içinde bulunduğu acıları, sevinçleri, ümidleri ve hayal kırıklıklarını manzum bir târih, bir roman, bir hikâye, bir destan havası içinde anlatmaya çalışmıştır. Eserlerindeki kişiler de aydın, cahil, yobaz, züppe, şehirli, dinli, dinsiz, sarhoş, gariban, külhanbeyi vs. gibi cemiyetin hemen her kesiminden insanlardır. Çevre olarak da saray, konak, câmi, sokak, bayram yeri, mevlit cemiyeti, savaş yeri, mahalleler, köhne evlerin odaları, oteller vs. şeklinde yaşadığı devrin bütün husûsiyetlerini aksettiren yerleri seçmiştir. Çalışma tarzı olarak, önce görüp incelemeyi, not ederek veya aklında tutarak ve sonra şiir taslakları kurup, onun üzerinde çalışmayı prensib edinmiştir. Müşâhade ve kompozisyona büyük önem vermiştir. Şiirinde kapalılık yok gibidir. Her şeyi açık açık yazmaya çalışmış, mübhem duygulardan, yüce ve fizik ötesi mefhumlardan ve süslü hayallerden uzak durmuştur. Kişilerini ve çevreyi resimvâri ve heykelvâri tasvirlerle anlatmıştır.
Mehmed Âkif, muhtevâ yönünden edebî ekollerden realist, biçim verdiği değer bakımından parnasçı ve bâzı şiirlerinde de naturalist bir hava içindedir. Şiirlerinde şahsî üzüntüleri, arzu ve istekleri yok gibidir. Toplumun dertlerini konu edinmiş, onlar adına gülmeye ve ağlamaya çalışmıştır. Kötülerle, fakirlikle ve gerilikle mücadele esas gâyesidir.
Âkif, ahlâksız edebiyata düşmandır. Samimiyetsiz, sahte ve taklitçi olanları sevmemiştir. Şiirlerinde halk deyimleri, atasözleri, halk kelimeleri bol bol yer alır.
Şiirleri manzum hikâyeler, hitâbet şiirleri, lirik şiirler ve taşlama şiirleri şeklinde sınıflandırılabilir. Bunlardan manzum hikâyeleri sosyal konulu, hitâbet şiirleri didaktik muhtevalı, lirik şiirleri vatanî, millî ve dînî coşkunluklarla dolu, taşlama şiirleri de şakadan hicve kadar uzanan tenkitleriyle doludur.
Mehmed Âkif şiirlerini çoğunlukla kuralsız nazım şekliyle yazmıştır. Vezin olarak yalnız aruzu kullanmış, ama heceye de karşı olmamıştır. Üslûbu, şiirlerindeki olaydan ve fikirden daha önce göze çarpar. Süse ve yapmacığa kaçmadan yaşayan halk ifâdeleriyle kurulmuş, çekici bir anlatışı vardır. Halk dili ve üslûbunu hemen her şiirinde kullanmasına rağmen, bu konuda en çok muvaffak olduğu eseri Âsım oldu. Bol fiil ve sıfat kullandığı şiirlerinde aşırı sadelikten ve yapma dilden kaçınmış, Servet-i Fününcuların ağır ve cansız lisanından da uzak durmuştur.
Şiirlerinde tahkiye, tasvir, hitap, muhâvere gibi bütün anlatım yollarını başarıyla kullanmıştır. Bilhassa muhâvere (karşılıklı konuşma) anlatım yolu onun şiirlerinin en önde gelen özelliklerinden olmuştur. İç âhenk, daha çok lirik şiirlerinde görünür. Fazla mecaz kullanmaktan kaçınmıştır.
Memleketin sosyal meseleleri, şâhit olduğu elem verici olaylar ve çilekeş Anadolu insanlarının hâlini sık sık şiirlerine konu edinerek ele almış, duygu ve düşüncelerini samimi ifâdesiyle dile getirmiş, çâre için çeşitli teklifler öne sürmüştür. Osmanlı Devletinin Tanzimâtın îlânıyla başlayan, meşrutiyet îlânlarıyla devam eden ve İttihat ve Terakki Partisinin iktidârı zamanında son hadde vardırılan yıkılışa götürücü hareketlerle kısa zamanda târih sahnesinden silinmesi, dünyâdaki Müslümanların ilim ve teknikte Avrupa’dan geri kalmış olması ve başsız kalarak herbirinin ayrı ayrı yollar tutup parçalanmaları karşısında, feryâd edici şiirleri vardır.
Mehmed Âkif milletini ve dînini seven, insanlara karşı merhametli bir mizaca sâhip, şâir tabiatının heyecanlarıyla dalgalanan, edebî bakımdan kıymetli şiirlerin yazarı meşhur bir Türk şâiridir. İstiklâl Marşı şâiri olması bakımından da “Millî Şâir” ismini almıştır. Ancak rastgele edindiği din bilgileriyle, zamânının ve çağın dertlerine şahsî fikirleriyle çâre aramaya kalkışması bâzı hatâlara düşmesine sebep olmuştur.
Bunun yanında Sultan İkinci Abdülhamîd Hanın memleket için yaptıklarını anlamayıp onun şanına yakışmayacak iftiralarda bulunması; sicilli mason Mısır Müftüsü Muhammed Abduh’u övmesi; bir çalgıcının seslerini nidâ-yı ilâhîye benzetmesi beğenilmiyen belli başlı hususlarıdır.
Ahmed Dâvudoğlu, “Dîni Tâmir Dâvâsında Din Tahribcileri” kitabında diğer reformcular gibi, ilhâmını doğrudan doğruya Kur’ân-ı kerîmden almak istediğini bildirmektedir.
Eserleri
Eserlerinin umûmî ünvanı Safahât’tır ve ilk eseri yalnız bu adı taşır. İkinci kitabının adı Süleymaniye Kürsüsünde’dir. Hakkın Sesleri üçüncü, Fatih Kürsüsünden dördüncü, Hâtıralar beşinci, Âsım altıncı, Gölgeler yedinci kitabının adıdır. Bunlar, değişik târihlerde çeşitli kereler basılmış olup, hepsi birlikte Safahât adı altında da basılmıştır. Safahât’taki mısraların tamamı 12 bini bulur. Şiirlerinden İstiklâl Marşı, Bülbül, Ordunun Duası, Çanakkale gibileri bestelenmiştir.
Âkif, İstiklâl Marşı şiirini millet için yazdığını ifâde ederek Safahâtına almamıştır.
BERLİN HÂTIRALARI’ndan Otel meğer o değilmiş, şimendüfer de kezâ… Sokak mı benziyen az çok? Aman canım, hâşâ! Meğer oteller olurmuş saray kadar mâmûr. Adam girer de yaşarmış içinde, mestü huzûr. Beş altı yüz odanın herbirinde pufla yatak… Nasîb olursa eğer, hiç düşünme yatmana bak! Sokakta kar yağadursun, odanda fasl-ı bahâr, Dışarda leyle-i yeldâ, içerde nısf-ı nehâr! Hiyât-ı nûrunu temdîd edip her âvize, Fezâda nescediyor bir sabah-ı pâkize, Havayı kızdırarak hissolunmayan bir ocak; Ilık ılık geziyor, her tarafta aynı sıcak. Gürül gürül akıyor çeşmeler, temiz mi temiz; Soğuk da isterseniz var, sıcak da isterseniz. Gıcır gıcır ötüyor ortalık temizlikten, Sanırsınız ki zemininde olmamış gezinen. Ne kehle var o mübârek döşekte hiç, ne pire; Kaşınma hissi muattal bu itibâra göre!.. Unuttum ismini… Bir sırnaşık böcek vardı… Çıkar duvarlara, yastık budur, der atlardı. Ezince bir koku peyda olurdu çokça, iti… Bilirsiniz a canım… Neyde? Neydi? Tahtabiti! O hemşerim, sanırım, çoktan inmemiş buraya, Bucak bucak aradım, olsa rasgelirdim ya! ……………………………… ……………………………… Muhitin üstüne meyhâneler kusan bu gedik, Kapanmak üzere iken başka rahneler çıktı; Ayakta kalması lâzım ne varsa hep yıktı. “Değil mi bir tükürük alna çarpacak tedib, Ne hükmü var?” diye üç beş hâyâ züğürdü edib, Bitirmek istedi ahlâkı, ârı nâmûsu; Çıkardı ortaya, gezdirdi saksılar dolusu, Hevâ-yı fuhşu kudurtan zehirli “Zambak”lar! ……………………………… ………………………………
HÜRRİYET TAŞKINLIĞI Şiirinden (İkinci Meşrutiyetin îlânı üzerine İstanbul’un manzarasını tasvir eder.) Bir de İstanbul’a geldim ki bütün çarşı pazar Nar’adan çalkalanıyor, öyle ya: Hürriyet var!.. Galeyân geldi mi, mantık savuşurmuş. Doğru: Vardı aklından o gün her kimi gördümse zoru. Kimse farkında değil, anlaşılan, yaptığının; Kafalar tütsülü hulyâ ile, gözler kızgın. Sanki zincirdekiler hep boşanıp zincirden, Yakıvermiş de tımarhâneyi çıkmış birden! Zurnalar şehrin ahâlîsini takmış peşine; Yedisinden tutarak tâ dayanın yetmişine! Eli bayraklı alaylar yürüyor dört keçeli; En ağır başlısının bir zili eksik, belli! Ötüyor her taşın üstünde birer dilli düdük. Dinliyor kaplamış etrafını yüzlerce hödük! Kim ne söylerse, hemen el vurup alkışlayacak… –Yaşasın! –Kim Yaşasın –Ömrü olan. –Şak! şak! şak! Ne devâirde hükümet, ne ahâlide bir iş! Ne sanâyi’, ne maârif, ne alış var, ne veriş. Çamlıbel sanki şehir: Zâbıta yok, râbıta yok; Aksa kan sel gibi, bir dindirecek vâsıta yok; “Zevk-i hürriyeti onlar daha çok anlamalı…” Diye mekteplilerin mektebi tekmil kapalı! İlmi tazyik ile tâlim, o da bir istibdâd..
.
Korkunç fark!
Posted on
Ukrayna-Rus savaşı ara vermeden devam ediyor. Ukrayna’da aynı zamanda bir insanlık dramı da yaşanıyor. Bilhassa kadınlar, yaşlılar ve çocuklar için izleri, hayatları boyunca gözleri önünden gitmeyecek trajediler görülüyor.
Buna rağmen Ukrayna halkında, dikkat çeken bir tavır ve davranışın, başta gençlerimiz olmak üzere halkımızın dikkatini çekmesini isterdim.
Savaşın ilk gününden itibaren market ve ATM’lerin kuyruklarında inanılmaz bir sükûnet hâkimdi. Herkes kuyrukta sırasının gelmesini bekliyordu. Alacağı malın bitme endişesi yoktu. Öne geçmeye çalışmak veya dükkânı yağmalamak aklına dahi gelmiyordu.
Tam Müslüman tevekkülü gereken bir davranış sergilediler.
Öte yandan Ukrayna-Rus savaşının on birinci gününde, ülkemizde sıvı yağın (Ayçiçeği yağı) bir iki aya kadar stoklarda kalmayacağına dair bir söylenti ortaya çıktı.
Söylenti ile birlikte insanlar savaştan beter bir korku içerisinde marketlere saldırdılar. Yağ alabilmek için birbirlerini ezercesine mücadele ettiler.
Daha acısı zincir marketler de yağları zamlı satarım düşüncesiyle raflardan kaldırmaya ve stoklamaya girişti.
Böylece marketler satması gereken malı stoklamaya, halkta kapabildiğince almaya çalıştı. Geride bir kişi daha alsın nasiplensin, paylaşalım düşüncesi yoktu.
Bu nasıl bir ahlaktı!.. Faraza Türkiye savaşa girmiş olsa ortaya nasıl manzaralar çıkardı acaba? Düşünmek dahi istemiyor insan.
Kulağımın ardı keçe!
Net olan bir şey var ki ahlakımız gittikçe tefessüh etmeye başladı. Kul hakkını düşünen kalmadı. Para, mevki, makam hırsı her şeyin önüne geçmeye başladı.
Ne depremler ne sel felaketleri ne gözümüzün önünde yaşanan büyük acılar bizleri olgunlaştırmadı. Bilakis dünyaya olan rağbetimizi artırdı.
Bu durum aynı zamanda eğitim sistemimizin iflas ettiği manasına da gelmektedir.
Okullarda ahlak adına ibret kastıyla anlattıklarımız; “kulağımın ardı keçe, birinden girip birinden geçe” kabilinden orada kalıyor.
Öyle görülüyor ki deprem uygulamaları gibi ahlak uygulamaları yaptırmalıyız.
Geçtiğimiz günlerde Millî Eğitim Bakanımız matematikte devrim niteliğinde yeniliklerden bahsediyordu.
Oysa konuya önce, ahlaktan, tarihten, edebiyattan başlamalıydı.
Gençlere şahsiyet kazandıracak adımlar atılmalıydı. Lüzumsuz bilgilerle gençlerin zihinleri körleştirilmemeli idi. Nedense bu sözleri ilgililerin hiçbiri duymuyor, duymak da istemiyor.
Bakınız yine 18 Mart Çanakkale Haftası geldi. Bir hafta boyunca etkinlikler yapılacak ve Çanakkale konuşulacak. Sonrasında okullara gidip anket yapınız ve 18 Mart Çanakkale Zaferinin komutanını sorunuz. Bilenlerin sayısı bir elin parmaklarını geçmeyecek. Acı değil mi?
Cevat Çobanlı Paşa
13 Mart 1938’de vefat etmişti. Vefatının 84. yıl dönümündeyiz. O, Türk ahlâk ve karakterinin seçkin bir siması idi. Otoriter fakat şefkatli ve yardımsever bir komutandı. ”18 Mart Deniz Savaşı”nı idare eden ve Çanakkale’de destan yazan bir albaydı. Ne hazindir ki onlarca kahraman gibi Çanakkale’nin unutturulan bir kahramanı da o oldu.
Nusret Baycan Bey, kendisini şöyle tanıtmaktadır: “Orgeneral Cevat Çobanlı tarihî kişiliği olan büyük bir askerdi. Görüş, düşünüş ve uygulamalarda vatanseverliği ve milletinin selâmeti daima birinci plânda gelirdi. Her türlü şartlar içinde hiçbir zaman karamsar olmamış, iyimserliğini davranış ve görünüşü ile çevresine de aşılamıştı. Az ve öz konuşur, daha çok tutum ve davranışlarıyla astlarına örnek olur ve onları gerektiğinde ölümü hiçe sayacak şekilde eğitirdi. Kimsesizleri korur, gençlerin daima ellerinden tutar, onların memlekete yararlı birer insan olarak yetişmeleri için maddî, manevî hiçbir fedakârlıktan çekinmezdi. Hayatı çok sade, yurt sevgisi sonsuzdu. Bu nedenle İstiklâl Harbi komutanlarının en yaşlı ve kıdemlisi olduğu hâlde, İstanbul’dan yaptığı desteklerle yetinmemiş, bu yüzden sürgün edildiği Malta’dan dönüşünde El-cezire Cephesi Komutanlığı’nı kabul ederek yararlı hizmetlerini sürdürmüştür.”
Cevat Paşa’nın idare ettiği ve Çanakkale’nin geçilmeyeceğini gösteren 18 Mart günü Birleşik Filonun üç büyük zırhlısı battı. Dört zırhlısı ağır hasar alarak savaş dışı kaldı ve yüzlerce askerini de kaybetti.
Güneşin son ışıklarıyla birlikte müttefik donanmasının Boğaz’dan perişan bir şekilde çıkışını Dardanos Tabyasından izleyen Cevat Paşa, gemilerin ardından; “Gittiler… Geçemediler… Geçemeyecekler…” diye haykırmıştı.
Cevat Paşa’ya yıllar sonra 18 Mart 1915 gününün en kıymetli ânı sorulduğunda;
“O gün güneşin son ışıklarıyla Boğaz’dan perişan hâlde çıkmakta olan düşman filosunun görünüşü idi…” cevabını verecekti.
Resim asmakla olmuyor!
Cevat Paşa’nın 18 Mart Zaferinden sonra 19 Mart günü Müstahkem Mevki Birliklerine yayınladığı günlük emri ise şöyle olmuştu:
“Dünkü bombardımanda görevi başında büyük bir dayanıklılık ve fedakârlık gösteren bütün kahraman askerlerimizi düşman donanmasının uğradığı yenilgiden dolayı kutlarım. Cuma ve pazartesi geceleri Yasin ve Fetih sureleri okunarak bu uğurda şehitlik mertebesine ulaşan silah arkadaşlarımızın aziz ruhlarına hediye edilmesini teklif eder ve o kahraman evlatların hiç şüphesiz şanlı Osmanlı tarihini aydınlatacak menkıbelerinin, gelecek nesillere bir yiğitlik örneği olarak aktarılabilmesi için layık oldukları saygıyla hafızalara kazınmasını tavsiye ederim.”
Çanakkale’yi geçilmez kılan bu namlı komutan neden unutuldu ve unutturuldu dedik!
Şehadetten, şehitlerinize Yasin ve Fetih sureleri okunmasından bahsederseniz unutulursunuz.
Millî Eğitim Bakanımız kitapları gözden geçirsin bakalım. Bu yiğitlik destanları anlatılıyor ve öğretiliyor mu?
Yıllarca Çanakkale’de savaşan ecdadımızı; öğlen çeyrek ekmek, akşam az bulgur pilavı, sabah üzüm hoşafı yediler diye anlattık…
Onların nesilleri ise şimdi savaşın adını duyduğunda rafları yağmalamaya, evlere ayçiçeği yağı yığmaya çalışıyorlar. Para deyince gözleri dönüyor.
Dükkânlarımıza, okul panolarımıza Çanakkale’de çarpışan yamalı elbiseli, ayakkabısız Mehmetçik resimlerini asmakla olmuyor. Yeri geldiğinde onlar gibi olabilmek, her türlü zorluğa tahammül, feragat, yiğitlik ve cesaret gibi vasıfları uygulamak gerekiyor.
Evet şu ”son savaş”tan, asıl eğitimin nereden başlanması gerektiği dersini iyi anlayalım.
Yoksa yeni Millî Eğitim Bakanımız da havanda su döğmekten öte gidemeyecek!
TEFEKKÜR Çeşmelerden bardağın doldurmadan kor isen, Bin yıl orda dursa da kendi dolası değil… Yûnus Emre
.
Destan süngülerle yazıldı
Posted on
Savaştan önce Türkler’i birinci sınıf döğüşen bir kalabalığa benzeten İngiliz başvekili bu kez “Türkler’i tanımakta çok geç kaldığım için utanç duyuyorum” diyordu.
Gerçek sebebi sanayileşmiş ülkeler arasında dünyada iktisadî ve siyasî hakimiyeti ele geçirme mücadelesi olarak tarif edilen I. Dünya Savaşı 28 Temmuz 1914′te Avusturya-Macaristan’ın, Sırbistan’ın başkenti Belgrad’ı bombardıman etmesiyle başladı. Bu durum Rusya’nın seferberlik ilanına, akabinde de Almanya’nın sırayla 1 Ağustosta Rusya’ya, 3 Ağustosta Fransa’ya, 4 Ağustos’ta Belçika’ya savaş ilan etmesine yol açtı. Yine 4 Ağustos 1914′te İngiltere anlaşmalar gereği Almanya’ya savaş ilan etti. Böylece tarihe I. Dünya Savaşı olarak geçen mücadele başlamış oldu.
Rusya’da seferberlik süresinin yüzölçümlerinin genişliği nedeniyle uzun süreceğini hesaplayan Almanya planını buna göre hazırladı. Almanya asıl büyük kuvvetiyle Fransa’ya yüklenecek ve bu devleti 6 haftada çökerttikten sonra Rusya’ya dönecek, onu yere serecekti. Bu altı haftalık süre içinde Avusturya, Rusya’yı oyalayabilirdi. Plan gereği Alman orduları Belçika’ya girdikten sonra Fransa’ya sarktı. İlk anda çekilen Fransızlar, Marne Nehri üzerinde kuvvetli bir savunma hattı kurdular. Almanlar şiddetli taarruzlarına rağmen bu hattı kıramayıp Rus cephesine yöneldiler.
Almanya, Ağustos ve Eylül aylarında Rusya ile yaptığı iki muharebeyi de kazanırken müttefiki Avusturya’nın hali iyi değildi. Avusturya ordusu başlangıçda Belgrad’ı ele geçirdi ise de fazla tutamadı ve yine Sırplar’a kaptırdı. Bu arada Galiçya cephesinde de Ruslar’a mağlup olarak çekildi.
Denizlerde ise Almanya ile İngiltere arasındaki mücadelenin galibi Falkland Muharebesi ile İngiltere olarak ortaya çıkmıştı.
1914 yılı sonunda görünen ve gelinen netice Almanya ve müttefiklerinin savaşı kaybedecekleriydi. Onları kurtaracak yegane şart yeni müttefikler bulmak olacaktı. Bu ise son yıllardaki iyi münasebetleri ile Osmanlı Devleti olabilirdi. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesinin onlara çok büyük faydaları olacaktı. En önemlisi Osmanlı Devleti savaşa girerse; Ruslar kuvvetlerinin büyük kısmını açılacak Kafkas cephesine kaydıracaklar, böylece Avusturya ve Almanya’nın yükü önemli ölçüde hafifleyecekti.
Hesaplar
Osmanlı Devleti’nin uzun süre harbe girmemek ve tarafsızlığını korumak yolundaki kararı başta Harbiye Nazırı Enver Paşa olmak üzere kabinenin bazı savaş yanlısı üyelerinin tertibiyle bozuldu. Devlet, bilindiği üzere Yavuz ve Midilli adı verilen iki Alman gemisinin 29-30 Ekim 1914 gecesi Türk karasularından çıkıp Odesa ve Sivastopol gibi Rus limanlarını topa tutmasıyla fiilen savaşa girmiş oldu. Şimdi itilaf devletleri planlarını yeniden gözden geçirmek durumundaydılar.
Bunların başında Çanakkale Boğazı’na karşı girişilecek teşebbüs geliyordu. Bu teşebbüsün gayesi şu noktalarda toplanıyordu.
Boğazlar ve İstanbul müttefiklerin eline geçerse Osmanlı Devleti için barışı kabullenmekten başka çare kalmayacaktı. Bu takdirde Osmanlılar kısa bir sürede tasfiye oluyorlardı.
Yine boğazlar elde edilirse Rusya ile yakın temas kurulabilecekti. Böylece Rusya’ya silah ve malzeme sevki daha kolay yapılabilecek ve Rusya’nın da buğdayından istifade edilebilecekti.
Son olarak Osmanlı Devleti’nin savaştan çekilmesi henüz savaşa katılmamış Balkan ülkeleri üzerinde etkili olur ve bunlar merkezi devletler safında yer almaya cesaret edemezlerdi.
Osmanlılar’ın savaş dışı bırakılması fikri özellikle İngiliz Bahriye Nazırı bilahare Başbakan olacak olan Churcill tarafından savunulmuştu.
Dolayısıyla Osmanlı Devleti daha başlangıçta Doğu Anadolu ve Kafkasya‘da Rusya’ya, Kanal Cephesinde ve Irak‘ta ise İngilizler ile müttefiklerine olmak üzere Çanakkale ile birlikte dört cephede çarpışmak zorunda kaldı. Daha sonra cephelerin sayısı artacaktır.
Görüldüğü gibi gerek sağlayacağı faydalar yönüyle, gerekse Osmanlılar’ı kısa sürede safdışı bırakabilme gayretiyle itilaf devletleri Çanakkale Boğazı’na yönelik harekata büyük önem verdiler.
Her yer kan
Ortak bir İngiliz – Fransız donanması 19 Şubat’tan 18 Mart 1915′e kadar Çanakkale Boğazı’nın iki tarafındaki Türk tabyalarını bombardıman ettiler. 18 Mart’ta müttefik donanmasının boğazı geçme teşebbüsü tam bir felaketle neticelendi. Bir gece önce Nusret mayın gemisinin Karanlık liman bölgesini mayınlaması deniz harekatının gidişatını değiştirmişti. Gerek Çanakkale Boğazı’nin iki yakasındaki mevzilerden açılan yoğun ateş ve gerekse Karanlık limana dökülen mayınların etkisiyle mevcutlarının % 35′ini kaybedip çekilmek zorunda kaldılar. Bu başarılı savunmayı idare eden Çanakkale müstahkem mevki kumandanı Cevad Paşa “18 Mart Kahramanı” unvanı ile anıldı.
18 Mart bozgunu İtilaf devletlerine karadan destek almaksızın yalnız deniz kuvvetleriyle boğazın geçilemiyeceğini gösterdiğinden General Hamilton‘un emrinde bir çıkarma ordusu hazırlanmaya başladı. Avustralya ve Yeni Zelanda askerlerinden oluşan kolordu (Anzak kolordusu) Arıburnu’na, İngiliz ve Fransız kuvvetleri de Seddülbahir’e çıkartılacaktı. Çıkarma harekatı 25 Nisan 1915 günü sabaha karşı İngiliz Generali Hamilton ve Fransız Generali Amadeu idaresinde başladı. Böylece Çanakkale’de başlayan savaşlar Türk’ün şehadet destanları ile doludur. Çok kanlı bir şekilde cereyan eden Kirte Muharebeleri, Zığındere ve Anafartalar Muharebesi, Kocaçimen, Conkbayırı, Kanlısırt, Kirtepe, Kanlıtepe ve Aslantepe Muharebeleri Türk kuvvetlerinin zaferi ile neticelenmiş, muvaffak olamayacaklarını anlayan düşmanlar Ocak 1916’da perişan bir halde çekilip gitmişlerdir.
İngiliz ve Fransızlar’ın mutlak aşma niyetlerine, üst üste komuta kademelerinde değişikliğe gitmelerine, sürekli takviye birlikleriyle desteklemelerine rağmen boğazı aşamamalarının sırrı nedir? Çanakkale’yi geçilmez kılan hangi güçtür? Oysa kuşatma öncesinde durum ne kadar farklıydı.
Dönemin İngiltere Başvekili Sir David Lloyd George “Türk Milletini”sadece I. sınıf döğüşen bir kalabalık olarak tanımlarken Bahriye Nazırı Churcill ise “Türkler mi? Bir elimizi arkamıza bağlar, diğer elimizle ezer geçeriz o milleti” diyerek küçümsüyordu.
Anka avlanılmaz
Gazeteler ise bu beyanatlarla coşuyor ve asırların kinini şu şekilde ifade ediyorlardı:
“… Son haçlı seferlerinden beri ilk defadır ki Batı, Doğu’ya yönelmiş bulunuyor. Hristiyanlık alemi, Fatih Sultan Mehmed’in 29 Mayıs 1453 meşum tarihinde Bizans İmparatorluğu’na indirmiş olduğu şiddetli darbenin öcünü almak için toptan harekete geçmiş bulunuyor. “
“… Diğer savaş meydanlarından alınıp buraya yığılan gemiler sanki bir tek amaç için, belki de Hristiyanlık aleminin Türkler’e karşı yapabileceği son haçlı seferi içindir. “
“… Geçmişteki haçlı seferleri, başarı bakımından o kadar kayda değer şeyler değildir. Halbuki bu sonuncusu ve en büyüğünde haçlılar, bir zamanlar Viyana kapılarından Kudüs’e kadar uzanmış olan eski Osmanlı İmparatorluğu’nun her bir köşesinde kemikleri dağılıp kalmış Orta Çağ şövalyelerinin öcünü alacaktır.”
Böyle bir haleti ruhiye içerisinde Çanakkale önlerine gelen İngilizler’in hayalleri de asırlar önceki haçlılarınki ile şaşırtıcı bir benzerlik oluşturuyordu. Müttefik Kara Kuvvetleri Komutanı General Hamilton “Ümitlerimiz çok çok artmıştı. Kurtarılacak Kudüs mü yoksa İstanbul muydu? Ne farkı var? Askerin başarısının sınırı yoktur. “
İngilizler’in edebî metinlerinde galiba şu mealde bir beyit yoktu veya hiç duymamışlardı.
Anka avlanılmaz tuzağını topla Tuzağa giren olur berhava
Nitekim kara harekatının başladığı günlerden itibaren General Hamilton’un günlüğü şu ifadelerle dolmaya başladı:
“Bir komutan için en büyük düşman etrafa korku salan kimsedir. Türkler gerçekten cesur ve görüldükleri yerde dehşetli korkular bırakıyorlar. Masal kitaplarında değil ama süngü takmış parıltılar içinde Allah Allah sesleriyle üzerimize koşuyorlar… (Gelibolu Günlüğü, s. 124)”
“Tümen komutanlarım ve tugaylar, birliklerinin sabahtan beri sürdürdükleri kahramanca çabalardan, bütün gün süren ağır çarpışmalardan sonra takatlarının tükendiğini ve şimdi de düşmanın nefes aldırmaz şarapnel hücumlarından ötürü maneviyatlarının kırıldığını bildirdiler. Birliklerden bir kısmı ateş hattını terk edip geri çekildi (Gelibolu Günlüğü, s. 104).
“Dürbün gözlerimde öylece kala kaldım ve durumun sakinleştiğine inanmak istedim. Öyle geldi ki binlerce Türk askeri Kerevizdere’ye doğru yön değiştirdi ve hızla geri çekildi. Birkaç saniye geçmişti ki Türkler’in 6 inçlik topları ateşe başladı. Muazzam dumanlar, sarı şimşekli alevler yükseliyor, düşman topları ilk defa bütün güçlerini göstererek bir volkan gibi patlıyor. Büyük çaplı obüs topları da cehennemi orkestranın ahengine katılıyor. Dumanlar dağıldığında manzara şuydu: Senegalli birlikler perişan, dağılmış, çılgınlar gibi kaçıyor. Onları durdurmak artık imkansız.
Tescilli mağlubiyet
Çanakkale zaferini kazanan ruh Türk askerinin mayasında vardır. Zira anası onu vatan için doğurmuş ve hep böyle günler için hazırlamıştır. Nitekim günü geldiğinde de şairin ifade ettiği gibi,
Haydi yavrum! Ben seni bugün için doğurdum. Hamurunu yiğitlik duygusuyla yoğurdum. Türk evladı o dur ki, yurdu olan toprağı Ana ırzı bilerek yad ayağı bastırtmaz. Bir yabancı bayrağı Ezan sesi duyulan hiçbir yere astırtmaz. Git evladım yıllarca ben oğulsuz kalayım. Şu yaralı bağrıma kara taşlar çalayım. Haydi oğlum, haydi git. Ya gazi ol, ya şehid.
Savaşta şehitliği en büyük rütbe kabul eden bir millete kim karşı durabilir? İşte General Hamilton’un acz, yeis, ümitsizlik, çaresizlik hali:
…Haber bekliyorum, yok! On defa telsiz odasına gittim, geldim, hiçbir haber yok! Artık alıştığımız dehşet verici sesler, karadan denize esen rüzgarlarla kulaklarımıza ulaşıncaya kadar Allah Allah bağırışlarıyla Türkler geliyor… Şaşkınlıktan bir türlü kurtulamadığım bir an. Mümkün olan hangi kaynaktan istifade edip yardıma koşabilirim. Ne azap verici bir durum! (Gelibolu Günlüğü, s. 129).
“Türkler en etkili savaşlarını veriyorlar. Türkler’in morallerinin yüksekliği de aşikârdır. Çok mükemmel komuta edilen ve yiğitçe döğüşen Türk ordusuna karşı savaşıyoruz.
… Ah ne elem verici durum her biri mükemmel birlikler olan taburlarımız eridi. İskelete döndü. Birliklerin gölgesi kaldı adeta. Dereler gibi kan akarken, sahile nakledilen yüzlerce yaralının miktarı arttıkça ıstırab içinde düşünüyorum.
Vaziyet son derece sinir bozucu idi. Askerlerin her biri şu elem verici düşünceyle savaşa gidiyordu. Düşmanları sandıklarından çok daha sertti.
… Askerler artık birlikte savunma ruhuna sahip değil. Ağır bombardıman veya tüfek ateşi karşısında ilerliyemiyorlar. Saldırı için atılganlık göstermedikleri gibi en basit bir düşman saldırısından da ters yüzü dönüp uzun süre kaçıyorlar. Askerin çoğu da sağda solda gizleniyor.
Ve Hamilton’un yerine atanan General Monro‘nun Çanakkale harekatıyla ilgili raporu:
“… Bana kalırsa, Türk savunma hatlarına karşı yapılacak yeni bir saldırının başarıya ulaşma şansı yoktur. Askerî sebepler göz önüne alınırsa yarımadanın boşaltılması doğru olacaktır.”
Nihayet 23 Ekim 1915 tarihinde Londra’da toplanan savaş komitesi Seddülbahir de dahil olmak üzere Çanakkale’deki bütün cephelerden çekilmeye karar vermiştir diyerek mağlubiyetlerini tescilliyordu.
Böylece Türk cesareti İngiliz soğukkanlılığını, Türk azmi İngiliz inadını ve Türk vatanseverliği İngiliz gururunu yenmiş, şanlı tarihimize “Çanakkale Geçilmez” ibaresini yazdırmıştır.
Savaştan önce Türkler’i birinci sınıf döğüşen bir kalabalığa benzeten İngiliz başvekili bu kez “Türkler’i tanımakta çok geç kaldığım için utanç duyuyorum”cevabını verebilmek cesaretini kendinde bulmuştur.
“Türkler’i bir elimizi arkaya bağlar, diğer elimizle yener geçeriz” diyen Bahriye Nazırı Churchill’e durumu sorduklarında “Türkler’in tek elle yenik düşürülmesinin imkansızlığını gördüm” diyerek bir itirafta bulunmuştur.
Öyle zannediyorum ki İngilizler’in diğer eli hile, desise ve entrika siyasetidir.
.
İhaneti süzmelisin!
Posted on
“Elden gelen öğün olmaz o da vaktinde bulunmaz”, demişler. Kendi kazancın yoksa hep birilerinin eline bakarak nasıl bir hayat sürebilirsin. Devletler için de silah böyledir. Düşmanından aldığın silahla düşmanını mahvedemezsin. Zira kendisinde iki üç gömlek gelişmişi vardır.
Dolayısıyla kendi silahını kendin üretmeye mahkûmsun…
Türkiye unutmuş olduğu veya birilerinin kuklalığı sebebiyle terk etmiş olduğu bu anlayışı birkaç yıldır terk etti.
Şimdi gelişmiş ülkelerin dahi hayranlıkla izlediği silahları bizzat kendisi üretiyor. Sadece üretmekle kalmıyor satıyor.
Bu durum bazı devletlerin hasedini ve düşmanlığını çekiyor. Türkiye’nin belini kırmak için onu bir savaşın içine çekmeye çalışıyorlar.
Şu sırada devam etmekte olan Rus-Ukrayna savaşı bunun için biçilmiş kaftan.
Bilhassa Ukrayna’ya sattığımız silahlar yüzünden Rusya’yı kışkırtmak için her yol deneniyor.
Devamlı olarak Ukrayna’nın, Rus hava savunma sistemlerini ve tanklarını Bayraktar TB2’ler ile mahvettiği tezi işleniyor.
Anlaşılmaz bir biçimde Ukrayna devlet adamları da bu senaryonun bir parçası hâlindeler. “Denize düşen yılana sarılır” misali belki Ukrayna’yı anlamak mümkün.
Peki ya içerisi! Ülkemiz muhalefetinin hâli içler acısı!..
Bir taraftan Ukrayna’ya sattığımız silahlar vurulursa; “Damadın SİHA’sı gitti” diyerek sevinç çığlığı atanlar. Bir taraftan da Rus tankları vurulduğunda, “Damadın silahları vurdu” diyerek Rusya’nın gözüne sokanlar!..
Maalesef bunu yapanlar iflah olmaz bir hastalığın pençesindeler. Muhtemelen bir yerlerden boğazlarına kadar lokmaları yutmuş durumdalar.
Ancak bu akıl almaz ihaneti millet süzemezse ve oyuna gelirse hem kendine hem de vatanına yazık eder.
Unutma!
Rusya-Ukrayna savaşı başladığından beri Türk halkının en çok konuştuğu konu Batı’nın ikiyüzlülüğü ve Ukrayna’yı bir taraftan kışkırtıp bir taraftan ortada bırakması oldu.
Her defasında ortaya konulan bu şaşkınlık aslında hadiseleri çabuk unuttuğumuzu gösteriyor.
Batı, NATO’nun üyesi yani müttefikleri olduğumuz hâlde asıl bizi yarı yolda bıraktı.
Batı’nın 15 Temmuz işgal girişiminin arkasında olduğu, bu ülkede işgalciler ve onların destekçileri haricinde hemen herkes tarafından kabul gördü.
Suriye’deki terör örgütlerine verdiği silahlarla kaç güzide vatan evladının şehit edilmesine yol açtı.
Yine Suriye’de bize karşı Rusları kışkırttı. Otuz dört Mehmetçiğin şehadetinden Rusya kadar Batı da sorumludur.
O günlerde bir Rus uçağı düşürüldüğünde ABD lideri Obama ile Rus lider Putin derhâl yakınlaşma içerisine girmişti. Fakat Tayyip Erdoğan Bey yerinde müdahaleler ile zamanında adımları atmış ve Rusya ile bozulan ilişkileri düzeltmeyi başarmıştı.
Bunun için de 15 Temmuz işgal girişiminde Rusya’yı tarafına çekmeyi başardı.
Peki Rusya’ya teslim mi olduk. Elbette hayır. Suriye başta olmak üzere Libya ve Azerbaycan’da haklarımızı ustaca savunmayı başardık.
Diplomasi sanattır
Sanat sadece şarkı icra etmek, resim yapmak değildir. Asıl sanat bir ülke gemisini kayalara çarpmadan yol aldırabilmektir.
Milletini muhafaza etmektir.
Dış devletlerle diplomasiyi yürütebilmek haklarını koruyabilmektir.
Türk hükûmeti ve Sayın Cumhurbaşkanı 15 Temmuz’dan sonra çekilmek istenilen bataklıklara karşı müthiş siyaset uyguladı. Hem haklarımızı korudu hem hukukun gerektirdiği şekilde hareket etti. Hem de yeri geldiğince gerekli müdahaleleri korkusuzca yaptı.
Suriye harekâtları, Doğu Akdeniz, Libya, Azerbaycan müdahaleleri bunun en büyük göstergesi idi.
Hükûmet son savaşta bir kez daha hayati sınavı verdi.
Rusya 15 Temmuz’da Türkiye için tarihî bir rol oynamıştı. Ayrıca hem Rusya hem de Ukrayna ile son yıllarda gelişen ilişkilerimiz bulunuyordu.
Bu noktada Cumhurbaşkanımız; “İki taraftan da vazgeçmeyiz” diyerek net bir mesaj sundu.
Evet Ukrayna’ya silah satışlarından ve o silahların kullanımından Ruslar rahatsız.
Fakat Türkiye de Suriye’de terörist grupların elinde Rus ve ABD silahları var diyerek kendini savunuyor. Doğrusu da bu!
Önemli olan tutarlı olmanız ve yaptıklarınızı savunabilmeniz.
Bütün bu ustaca manevralara karşılık muhalefet liderlerimizin akıl almaz çelişkileri beyinleri kavuruyor! Bütün dış meselelerde müdahale etseniz neden yapıyorsunuz, etmeseniz neden duruyorsunuz çığırtkanlığından öte geçemiyorlar.
Zat-ı âlilerine siz olsanız ne yapacaksınız diye sorulsa cevapları yok! Şaşkın ördek misali duruyorlar.
Hele de Ukrayna Rus savaşının müsebbibi olarak Erdoğan’ı göstermek yok mu?
Gerçekten akıl tutulması!..
Ne yapılacak
ABD ve NATO on yıllardır müttefikimiz, stratejik ortağımız. Kâğıt üzerinde böyle.
Gerçekte ise ülkemizin güçlü bir hâle gelmesini istemedikleri ve her zaman başımıza gaile çıkardıkları belli.
Derûni aşina ol zahiren bî-gane sansınlar, Bu bir ziba-revişdir âkil ol divane sansınlar.
Hadiselerin künhüne içyüzüne tam vâkıf ol! Fakat dışarıdan bakanlar seni anlamamış zannetsinler… Bu çok güzel bir sözdür, akıllı ol fakat divane sansınlar.
Durumumuz tam da bu merkezde. Dost zannettiklerinizin kuyunuzu kazmak için dalavereler yürütmesi en kötüsü. Bu itibarla ABD ve Avrupa’nın kaypak siyaseti hiçbir zaman unutulmamalı!
Verdikleri sözlere asla güvenilmemeli!
Türkiye’yi köle gibi kullanmak istedikleri iyi bilinmeli. Ona göre siyaset geliştirilmeli ve her an teyakkuzda durmalı!
Düşman görünen devletler ile de iyi geçinme yolu bulunmalı.
Mecbur kalındığında ise savaştan çekinilmemeli.
Bunun için de silah sanayii bakımından güçlü olmak birinci şarttır.
Güçlü ordu ve silah düşmanın gözünü kör eder.
Düşmanı savaştan caydırmanın en kestirme yolu senin de güçlü olmandır!..
İkincisi ise birlik olmaktır…
Birinciyi sağlamak kolaydır.
Fakat bizim ülkemizde ikinci şık daha zor durumdadır.
Keşke sosyal medyacılar, Ukrayna devlet başkanının komedyenliğini konuşacak yerde cesur duruşunu, muhalefet ve milletiyle bir oluşunu konuşmuş olsaydı.
Bizim siyasilerin büyük bölümü keşke komedyen olsaydı da millî durabilseydi…
Komedyenlik ayıp değil
Millî olamamak, mankurtlaşmak, dostu düşmanı ayırt edememek en büyük ayıptır!
TEFEKKÜR Baksan görünür bu dâr-ı dünya, Sayyâd ile sayddan ibaret… Muallim Nâci
Dünyaya ibret gözü ile bakarsan Avcı ile avdan ibaret olduğunu görürsün.
.
Hamidullah
Posted on
Paris “CNRS” ilmî araştırma üyelerinden. 1908’de Hindistan’ın güneyinde Haydarâbâd’da doğdu. 17 Aralık 2002, Jacksonville, Florida, ABD’de öldü. Haydarâbâd’da Osmâniye Üniversitesinde okudu. Devletler hukûku üzerine doktora yaptı. 1947 yılında Hindistan hükûmeti, siyâsî sebeplerle kendisini vatandaşlıktan çıkardı. Fransa’ya gidip Paris’te ilmî araştırma âzâlığına girdi. Birçok memleket gezdi. Konferanslar sebebiyle Türkiye’ye de geldi. Son olarak Paris’te yerleşti. Kitapları çeşitli dillere çevrilmiştir.
Hamidullah, bir hukuk doktoru ve târihçidir. Daha ziyâde İslâmiyet hakkında yazdığı kitaplar ve verdiği konferanslarla tanınmıştır. Bu kitaplarında ve konferanslarında öne sürdüğü fikir ve görüşlerin bâriz vasfı, şahsî düşünceleri olmasıdır. İstanbul ve Erzurum’daki konferanslarında ileri sürdüğü fikir ve görüşlerde İslâm âlimlerine, Selef-i sâlihîne güvenmediğini, Haydarâbâd’daki hocasının sözlerine uymayan bilgilere inanmadığını, kabul etmediğini bildirdi.
O, İslâm dîni hakkındaki sözlerinde bütün İslâm âlimlerinin asırlardır uyduğu yol ve usûlden ayrılarak kendine göre bir yol tutmuş ve düşüncelerinin şahsîliği ile batı filozoflarını hatırlatan bir vasfa bürünmüştür. Hamidullah’ın bütün fikir ve görüşleri, daha önceki târihlerde meydana çıkmış bozuk fırkalardan biri olan Şiilerin İsmâiliye kolunun sözlerinin aynısı veya benzeridir. Bu bakımdan İsmâiliyeye mensub olduğu kanâati hâkimdir. Kitaplarında ve konferanslarında gerek dînî ve gerekse târihî birçok hatâlı, yanlış, bozuk görüşleri olup, çeşitli İslâm ülkelerinde pekçok tenkide uğramıştır. Onun görüşleri ayrıca İslâm dîninde bütün dünyâca meşhur Ehl-i sünnet îtikâdında olan hakîkî İslâm âlimlerinin kitaplarında yazılı olanlarla da zıddıyet veya ayrılık göstermektedir. Bu bakımdan İslâm dîninde vazgeçilmez usûl olan nakil esâsından uzaktır.
Fikir ve görüşleri içinde en çok tenkid toplayanları ve İslâm âlimlerinin kitaplarında yazılı olanlara uymayanları diğer eserlerinin yanı sıra bilhassa İslâm Peygamberi, İslâm’a Giriş, Resûlullah Muhammed isimli kitaplarında bulunmaktadır.
İslâm îtikâdında (inancında) Peygamberliğin çalışmakla, okumakla, ibâdetle, tecrübeyle ve iyi işleri yapmakla olmayıp ancak vahiyle, yâni Allahü teâlânın göndermesi ile olduğu Kur’ân-ı kerîmde bildirilmiştir. Hal böyleyken, Hamidullah, Peygamberimiz hakkında mâcerâcı, doktrinci, ıslahatcı gibi sıfat ve ifâdeler kullanmakta; Peygamberimizin “sallallahü aleyhi ve sellem”, Ümmî olduğu (birinden okuma yazma öğrenmediği) Kur’ân-ı kerîmde bildirildiği halde “Hıristiyan papazlarından ilim almış kırkındaki tecrübeli adam, kavmini ıslaha kalkıştı” gibi gerçeklere uymayan fikirler ileri sürmektedir. (İslâm Peygamberi, sayfa: 34). Bu durum, Kur’ân-ı kerîm’in: “O, boşuna konuşmaz. Hep, vahy olunanı söylemektedir.” meâlindeki (Necm sûresi: 3-5) hükmüne de tamâmen ters düşmektedir.
Allahü teâlânın bütün peygamberlerine vermiş olduğu mûcizelerini aslında olduğu gibi olağanüstü ve fizik ötesi hâdiseler olarak değil de, fizikî hâdiseler şeklinde ele almaktadır. Meselâ; Peygamberimizin bir işâreti ile ayın ikiye bölünmesi ve tekrar birleşmesi mûcizesini kendine göre yorumlayarak tesâdüf ile açıklamak istemektedir. Mîrac hakkında da, âyet-i kerîme, hadîs-i şerîf ve İslâm âlimlerinin bildirdiklerine uymayan görüşler öne sürerek, mîracı, bir rüyâ ve hal gibi anlatmak istemektedir. (İslâm Peygamberi, sayfa 92-93). Bu düşünceleri, mîracın ruh ve beden ile birlikte ve uyanıkken olduğunu bildiren âyet-i kerîmelere ve hadîs-i şerîflere ters düşmektedir.
Hamidullah’ın kitaplarında, İslâmiyeti târihlere ve kendi anlayışına göre ayrı ayrı iki açıdan açıklamaya özendiği görülmektedir. Târih kitaplarından alarak bildirdiklerinin bir kısmı doğru olmakla berâber, bu bilgiler arasına katmış olduğu kendi görüşleri ve bozuk inanışları reddedilmiştir.
Meselâ; kıblenin değişmesini bildiren âyet-i kerîme vahy edilinceye kadar, Müslümanların namaz kılarken yönlerini döndükleri ilk kıbleleri Kudüs’teki Mescid-i Aksâ idi. Hamidullah’ın mîrac hakkında kendi şahsî görüşlerini anlatırken, mîracın vukû bulduğu yıllarda Mescid-i Aksâ’nın mevcûd olmadığını iddiâ etmesi, buranın Süleymân aleyhisselâm tarafından yaptırılıp, o zamândan beri devamlı var olduğunu bilen herkes tarafından hayret ve üzüntü ile karşılanmıştır.
İslâm dîninin temel kitaplarında, peygamberlik, vahy, mûcize, mîrac gibi îtikâdî, yâni îmân ile ilgili konularda Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uymayan kimselerin, doğru yoldan ayrıldıkları söz birliği hâlinde yazılıdır.
Kaynak: Yeni Rehber Ansiklopedisi Cilt: 8
.
Erol Güngör
Posted on
Sosyal-psikolog, fikir adamı ve yazar. 25 Kasım 1938’de Kırşehir’de doğdu. İlk ve orta tahsilini bu ilde tamamladı. Ortaokul öğrencisiyken eski Türk harflerini öğrendi. Lisedeyken Lütfi İkiz Beyden Arapça dersleri aldı. Böylece İslam-Türk kültür târihinin ana eserlerini okudu. Taberî Târihi’ni aşağı yukarı ezberledi ve lise yıllarındaki bu durum hayatına yön verdi. Mahallî bir gazetede takma adla yazılar yayımladı.
1956’da Kırşehir Lisesini bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine kaydoldu. Öğrencilik yıllarında devrin önemli ilim, fikir ve sanat adamlarıyla tanıştı. Fethi Gemuhluoğlu tarafından Mümtaz Turhan’la tanıştırıldı. Mümtaz Turhan onu ilim adamı olarak yetiştirmek istedi. Bu teşvikle Hukuk Fakültesinden ayrılarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine geçti.
Güngör, 1957’de okuduğu fakülteye memur oldu. Yeni İstanbul Gazetesi’nde musahhih olarak çalışmaya başladı. Fransızca yanında İngilizceyi de öğrendi. Misafir profesör Hains’in laboratuvar asistanlığını yaptı ve derslerini Türkçeye çevirdi. 1961’de Edebiyat Fakültesinden mezun oldu. Aynı yıl Prof. Dr. Mümtaz Turhan’ın başkanı bulunduğu Tecrübî Psikoloji kürsüsüne asistan oldu. Asistanlığı sırasında Türkiye’de yeni bir ilim dalı olan sosyal-psikolojiye yöneldi. Bu disiplinin önemli eserlerinden Krech ve Crithfield’in Sosyal Psikoloji kitabını tercüme etti. Akademik çalışmalarının yanısıra dergi ve gazetelerde yazı yazmaya devam etti. 1965’te Kelami (Verbal) Yapılarda Estetik Organizasyon adlı teziyle doktor oldu. 1966’da ABD Colorado Üniversitesinden tanınmış sosyal-psikolog Kenneth Hammond’un dâveti üzerine Amerika’ya gitti. Bu üniversitenin Davranış Bilimleri Enstitüsünde milletlerarası bir ekibin araştırmalarına katıldı. 1968’de yurda dönerek Tecrübi Psikoloji kürsüsünde Sosyal-psikoloji ders ve seminerlerini yürüttü. Şahıslararası İhtilafların Çözümünde Lisanın Rolü konusundaki teziyle 1970 yılında doçent oldu.
Erol Güngör üniversitede verdiği derslerle, ilmî yayınlarıyla Türkiye’de sosyal-pisokoloji dalını önemli bir saha hâline getirdi. Başbakanlık Planlama Teşkilatı, Millî Eğitim Bakanlığı ile Kültür Bakanlığının çeşitli komisyonlarında vazife aldı. 1978’de Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar adlı teziyle sosyal-psikoloji profesörü oldu. 1982 yılında Selçuk Üniversitesine rektör tâyin edildi ve bu görevi sırasında 24 Nisan 1983’te vefât etti.
Dergi ve gazetelere yazdığı yazılarla geniş okuyucu kitlesine ulaşan Erol Güngör’ün kitap, makale, deneme, ansiklopedi maddesi ve tercümelerinin sayısı 300’ü bulur.
Eserleri:
İlmî yayınları genellikle ilmî dergilerde neşredilmiş makâleler hâlindedir. Kültür Temaslarının Tutumlar Üzerinde Bir Araştırma, İntiharlar ve İçtimâî Kıymetler, Kültür Temaslarının Atitüdler Üzerine Tesiri, Kelamî (Verbal) Yapılarda Estetik Organizasyon, Şahıslar Arası İhtilaflar ve Sübjektif Mânâ Sistemleri-The Role Differential Connatations in Interpersonal Conflict, Interpersonal Conflict Reduction The Effects of Language and Meaning, Denotative and Connotative Meaning in Interpersonal Conflict. Bunların belli başlılarıdır. Ahlâk (Ortaokul III, Lise II; Emin Işık ile), Ahlâk, (Ortaokul I, II, Lise I, III; Emin Işık, Yaşar Erol, Ahmet Tekin ile), Psikoloji (Lise; Sabri Özbaydar, Belma Özbaydar ile), Psikoloji (Sabri Özbaydar, Ayhan Songar ile), Psikoloji, Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu ders kitaplarıdır.
Diğer Eserleri: Türkiye’de Misyoner Faaliyetleri, Türk Kültürü ve Milliyetçilik, Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik, İslâmın Bugünkü Meseleleri, İslâm Tasavvufunun Meseleleri, Dünden Bugünden Tarih-Kültür-Milliyetçilik, Tarihte Türkler’dir.
Erol Güngör tercümeler de yapmıştır:
1) D. Krech-R.S. Cruthfield, Sosyal Psikoloji, Nazariye ve Problemler,
2) W. Rostow, İktisadî Gelişmenin Merhaleleri,
3) Kenneth Boulding, Yirminci Asrın Mânâsı,
4) John Nef, Sanâyileşmenin Kültür Temelleri,
5) Raymond Aron, Sınıf Mücâdelesi,
6) Paul Hazard, Batı Düşüncesindeki Büyük Gelişme,
7) Robert Downs, Dünyâyı Değiştiren Kitaplar olmak üzere bunların sayısı yediyi bulur.
Ayrıca Hilmi Ziya Ülken İçin, Mümtaz Turhan’ın Ardından adlı biyografi yazıları vardır.
Eserleri ile ilgili bibliyografya araştırması Vehbi Başer (Erol Güngör Bibliyografyası, Erol Güngör İçin, Ankara, 1988) tarafından yapılmıştır.
.
Bilge Kağan
Posted on
Göktürkleri elli yıllık Çin esaretinden kurtararak ikinci defa Gök-Türk Hakanlığını kuran İlteriş (İl’i, devleti toplayıp tanzim eden) ünvanı ile anılan Kutluk Kağanın büyük oğlu. 684 yılında doğdu. Babası Kutluk Kağan öldüğü zaman kardeşi Kültigin’le birlikte, küçük yaşta olmaları sebebiyle, amcaları Kapağan Kağanın ve millet emekdarı, büyük müşavir Vezir Bilge Tonyukuk’un himayesinde büyüdü. O zaman Bilge Kağan 8, Kültigin Han 7 yaşında idiler.
Amcası Kapağan Kağan tarafından 14 yaşında “şad” tayin edilerek devlet hizmetine girdi. Vezir Tonyukuk kumandasında Göktürk Hakanlığının İnal ile birlikte sevkettikleri batı orduları grubunda yer aldı. İnal Kağanla birlikte Altayları aşarak Bolçu’da On-ok ordusunu mağlup etti ve Seyhun (Sir derya= İnci Nehri) kıyılarına ulaştı. Tonyukuk’un başkumandanlığını yaptığı bu ordunun başında Maveraünnehr’e kadar dayanan Bilge Kağan, Kızıl Kum Çölüne girerek güney istikametini aldı. Göktürk Abidelerinde tezik şeklinde zikredildiği gibi, ilk defa olarak batıda Müslüman Araplarla karşılaşıldı (701). 709 yılında Kırgızlar’ın komşusu olan ve Yukarı Kem-İrtiş arasında bulunan Çikler ile Isıg Gölünün batısında yaşayan Azları, Hakanlığa bağladı. 710 yılında kardeşi Kültiginle birlikte zaman zaman başkaldıran Kırgızları mağlup etti. 714’te Çin’in yığınak merkezi olan Beşbalık’ın kuşatılmasına, İnal Kağan, Tung-lu Tekin ve eniştesi ile birlikte katıldı. 22 Temmuz 716 tarihinde Çinlilerle münasebet kuran Bayırkular’ın amcaları Kapağan Kağanı pusuya düşürerek öldürmeleri üzerine karışıklığa sürüklenmiş olan devletin yükünü, Kapağan Kağanın oğullarını ve taraftarlarını bertaraf ederek, kardeşi Kültigin’le birlikte yüklendi. Kültigin’le birlikte seferler yaptı. Memlekette karışıklıklar çıkaran Dokuz Tatarlar ve Oğuzlar üzerine yürüyerek bozguna uğrattı. Kültigin’in aşırı derece ısrarı üzerine 716 yılında hükümdar oldu. Gök-Türk orduları başkumandanlığını yüklendi. O zamana kadar bu vazifede bulunan baba yadigarı Bilge Kağanın kayın babası vezir Tonyukuk da devlet müşaviri olarak kaldı. İçte ve dışta yaptığı mücadelelerde büyük başarılar kazandı. Yurtsuz milleti yurtlu, fakir halkı zengin ettiği gibi, devleti ve milleti için canla başla çalıştı. 717 yılında Uygur İl-teber’i Kargan Savaşında yendi. Bir yıl sonra da isyana teşebbüs eden Karluklarla savaştı ve galip geldi.
Bilge Kağan, Çinlilerle iyi münasebet kurmak istiyordu. Bu Tonyukuk’un da arzu ettiği bir durumdu. Fakat Çinliler Türk birliğini bozmak için Beşbalık’taki Basmillar ile anlaşmışlardı. Bütün bunlar Çinlileri çok iyi tanıyan ve vaktiyle Kutluk (İlteriş) Kağanla birlikte istiklal mücadelesi veren Vezir Tonyukuk tarafından gayet iyi biliniyordu. Onun planı sayesinde Basmillar Beşbalık’ta kuşatılarak mağlup edildi. Entrikalarının boşa çıktığını gören Çin de baskı altına alındı. Çin ordusu Kan-su’da bozguna uğratıldı (Eylül 720). Daha sonra çeşitli seferler düzenlendi. Kitanlar ve Tatabılar saf dışı bırakıldı (722-723).
Bütün bu hadiselerden sonra Çin iyi geçinme noktasına geldi. 725 yılında Çin İmparatoru tarafından gönderilen elçiyi Bilge Kağan, Kültigin ile Tonyukuk’un hazır bulunduğu bir mecliste kabul etti.
Bilge Kağan, 725 yılında kayınbabası Tonyukuk’u 731 yılında da 47 yaşında olan kardeşi prens Kültigin’i kaybetti. Bu iki Türk büyüğünün ölümü hakanlıkta büyük boşluklar meydana getirdiği gibi, millet de, başta Bilge Han olmak üzere büyük üzüntü içine düştü. Orhun Kitabeleri’nde bu husus: “Küçük kardeşim Kültigin öldü, görür gözüm görmez oldu, bilir bilgim bilmez oldu, zamanın takdiri Tanrı’nındır. Kişi-oğlu ölmek için yaratılmıştır, kendimi bıraktım, gözden yaş akıtarak, gönülden feryad ederek yanıp yakıldım.” şeklinde Bilge Kağan’ın ağzından, kendi inançlarına göre, bir nevi tevekkül içinde anlatılmaktadır.
Bu iki büyük millet ve devlet emekdarının hatırasına Bilge Kağan zamanında bengü taşlar (kalıcı eserler) dikilmiş, hizmetleri ve düşünceleri kendi ağızlarından verilmiştir.
734 yılının yazında K’i-tan ve Tatabılara karşı Töngez Dağında kazanılan savaş, Bilge Kağanın en son zaferi oldu. Bütün ömrünü milletinin birliği ve büyüklüğü için geçirmiş olan Bilge Kağanın 19’u “şad” 19’u da “kağan” olmak üzere 38 senelik bir hizmeti vardır. Son zamanlarında Çinli bir prenses ile evlenme arzusu Çin imparatoru tarafından kabul edilmişse de, Çinlilerce aldatılan Buyruk-çor tarafından zehirlenmiş ve 25 Kasım 734 tarihinde, milleti büyük bir yas içinde bırakarak 50 yaşında vefat etmiştir. Adına oğlu tarafından Baykal Gölünün güneyinde, Orhun Nehri Vadisinde, Koşo Tsaydam Gölü civarında Bilge Kağan Abidesi diktirilmiştir. Abideyi yeğeni Yollug Tigin kaleme almış ve 34 günde tamamlatmıştır.
Kitabelerde görüleceği üzere, Bilge Kağan milletine bağlı, dindar bir hükümdardır. Böyle olmasına rağman yeni bir dinin arayışı içinde olduğunu söylemek mümküdür. Çünkü onun yerleşik hayata geçmek isteği ve kuracağı şehirlerde budist mabetlerine yer verme teklifi kayın babası Tonyukuk tarafından reddedilmiştir. Şayet sağlıklarında İslamiyet ülkelerine ulaşabilseydi, Türklüğün eski yurdunda alperenlerin, gazilerin daha erken görüleceği büyük ihtimal dahilindeydi. Tonyukuk’un Bilge Kağanı bu iki düşüncesinden men edişi, Çin’e karşı kendilerini müdafaa şuuru iledir. Fakat bu fikir, netice olarak sonraları Türk dünyasının İslamiyete geçmesine zemin hazırlamıştır.
.
Melikşah
Posted on
Büyük Selçuklu Devleti hükümdârı. Babası Sultan Alparslan’dır. 1055’te doğdu. 1092’de vefat etti.
Büyük Selçuklu Devletinin topraklarını en geniş hâle getirdiği için kendisi, “Ebu’l-Feth” (fetihlerin babası veya pekçok fetih yapan) lakabıyla anıldı. Sâhip olduğu bâzı üstün husûsiyetler sebebiyle, özel bir eğitim ve öğretim gösterilerek yetiştirildi. 1064-1065 Gürcistan Seferinde bulundu. Böylece küçük yaştan îtibâren devlet idâresi ve orduyu sevk etme husûsunda tecrübe kazandı.
Kendisinden büyük erkek kardeşleri olmasına rağmen cesâreti, idârecilik vasfı gibi meziyetleri, Sultan Alparslan tarafından veliahd seçilmesinde rol oynadı. Hânedânın kurucusu olan Selçuk Beyin mezarını ziyâretten dönüşte, Horasan yakınındaki Radyan’da veliahd îlân edildi. Melikşah’ın veliahdlığı Halife Kaim bi Emrillah’ın tasdikiyle tamâmen resmiyet kazandı. Veliahdlığı sırasında devletin çeşitli cephelerinde vazife yapan Melikşah, Mâverâünnehr Seferinde şehit olan Sultan Alparslan’ın yerine Devletin ileri gelenleri tarafından on sekiz yaşında sultan îlân edildi. Melikşah, babasının veziri olan kıymetli devlet adamı Nizamülmülk’ü vazifesinde bıraktı.
Saltanatının ilk yılları, iç karışıklıkları bastırmakla geçti. 1072’de Mâverâünnehr Seferinin intikamını almak isteyen Karahanlı Şemsülmülk Nâsır bin İbrahim, Tirmiz’i yağma etti ve Belh şehrinde kendi adına hutbe okuttu. Diğer taraftan Gazneliler de Çigil-kend’de Selçuklu kumandanı Ayaz’ı esir aldılar.
Bu dış tehlikeler esnâsında, Melikşah’ın amcası olan Kirman Meliki Kavurd’un, Sultan Alparslan zamanında olduğu gibi saltanat iddiasında bulunarak isyan etmesi, bu meselenin tamâmen halledilmesinin zamanının geldiğini iyice belli etti. Devletin parçalanmasına sebebiyet verecek bu hareketin bir an önce çözümlenmesi için harekete geçen Sultan Melikşah, Mayıs 1073’te Kerec’de yapılan meydan muhârebesinde amcası Kavurd’u mağlup ve esir etti. Birkaç gün sonra Kavurd’un ölümüyle devlet içinde âsayiş yeniden temin edildi. Abbasî Halîfesi Kaim bin Kadir (1031-1075)tarafından hâkimiyet alâmetlerinin gönderilmesi ve devlet adamlarının bağlılıklarını arz etmeleriyle Melikşah, sultanlığını iyice kuvvetlendirdi. Halife tarafından Muizzeddin ve Celâlüddevle lakaplarının lâyık görülmesinin yanısıra, o zamana kadar hiç bir hükümdâra verilmeyen ve “hilâfet makam vehâkimiyetinin ortağı” mânâsına gelen “Kâsım emirü’l-mü’minîn” lakabı da verildi.
İçişlerini halleden Sultan Melikşah, Tirmiz’i kurtarmak için harekete geçti. Sefere başladığı sırada Karahanlı Şemsülmülk Nâsır’ın mektubunu aldı ve elçisini kabul ettiyse de kararlı hareketinden vazgeçmedi. Tirmiz’i muhâsaraya başladı. Emir Savtegin’in ikmâl yollarını kesmesi, sultanın başarıya ulaşmasına ve şehrin düşmesine ve Şemsülmülk’ün sulhü kabul etmesine sebep oldu. Şemsülmülk özür dileyerek bir daha düşmanca harekete girişmeyeceğine dâir söz vermesiyle yerinde bırakıldı.
Gaznelilere karşı, Emir Gümüştegin ve Anuştegin’i gönderdi. Ancak Gazneli hükümdârı İbrahim bin Mesud, Melikşah’ın başarılarının artması üzerine itâate mecbûr oldu. Gönderdiği elçilik heyeti ve hediyelerle iyi münasebetler tesis edildi. Sultanın kızı Gevher Hatunun, Gazneli veliahdı Mesud bin İbrahim ile evlendirilmesi, iki devlet arasında çıkması muhtemel anlaşmazlığı önlemiş oldu.
Doğu sınırlarını böylelikle garanti altına alan Sultan Melikşah, kendi zamanında en geniş hâle getirdiği devletinin fetih hareketlerini yapan askerî teşkilatında yeni düzenlemeler yaptı.
Malazgirt Zaferinden sonra, batıya yönelen Selçuklular; buraların fethi için Kutalmışoğulları, Mansur, Süleyman Şah, Alp-ilig, Tutak gibi kıymetli komutanlar vazifelendirmişlerdi. Ayrıca Artuk Bey ve Tutak Bey gibi Türkmen reislerinin harekâtı da Melikşah tarafından desteklendi.
Selçuklular Anadolu’ya doğru harekete geçtikleri sırada, tam bir keşmekeş içinde bulunan bu ülkenin vaziyeti, fetihleri kolaylaştırdı. Baskı altında bulunan Hıristiyan halk, merkezle irtibatını kesen Bizans derebeylerinin baskısıyla her yönden eziliyordu. Ayrıca paralı askerlerden meydana gelen Frank birliklerinin halka yapmadığı zulüm kalmamıştı. Bizans sarayında dönen entrikalar ve kendini kuvvetli hisseden her komutanın imparatorluğunu îlân etmeye kalkışması, Anadolu’yu dağınık bir hale getirmişti. Bu durum, Anadolu’nun fethine memur olan Selçuklu komutanlarının işine oldukça kolaylık sağladı.
Böylelikle Selçuklu akıncılarının Anadolu’yu fetih hareketi, Bizans başşehrinin karşısına, yâni Boğaziçi’ne kadar dayandı. Güneybatıda ise Milet’e kadar uzandı. Neticede Anadolu’da harekethâlinde Bizans askerî gücü kalmadı. Hattâ general Botaniates’in Türkmen askerinin ve Selçukluların himâyesinde Bizans tahtına oturması da Anadolu’da Türk gücünün tamâmen yerleştiğini gösteriyordu. Anadolu’nun fethine memur Süleyman Şâh, İznik’i de ele geçirerek Boğaziçi’ni kontrol altına aldı. Bu fetih, batıda büyük bir heyecan doğurdu. Hattâ Avrupalılar Çin’e elçilik heyeti göndererek, Selçukluların doğudan tazyik edilmesini bile istediler. Ancak bu müracaatları neticesiz kaldı.
1084’te Selçuklu kuvvetleri Fahrüddevle Muhammed bin Cüneyr’in komutasında Diyarbekir bölgesinin fethi için harekete geçtiler. Fahrüddevle yanında Artuk Bey olduğu halde uzun bir muhasaradan sonra 4 Mayıs 1085’te şehre girdiler. Diyarbekir’in düşmesiyle Mervânîler Devleti ortadan kalktı. Ayrıca bölgede bulunan bozuk îtikatlı Karmatîlerin nüfûzuna son verildi.
Musul’un fethine memur edilen Aksungur ve diğer büyük Türkmen emirleri şehre harpsiz girdiler. Fethi müteakip Musul’a gelen Melikşah, büyük bir merâsimle karşılandı. Ancak Belh’te çıkan bir isyanı bastırmak üzere geriye döndü ve liyakatini ispat eden Şerefüddevle’ye Musul emirliğini verdi.
Sultan Alparslan (1063-1072) zamanından beri Suriye ve daha güneylere doğru seferlerine devâm eden meşhur Selçuklu kumandanlarından Atsız, Melikşah zamanında da seferlerine devam etti. Uzun süre muhâsara ettiği Dımeşk (Şam) şehrini Mart 1076’da Selçuklu Devletine kattı. Dımaşk’ın alınmasından sonra, câmilerde okunan Şiî-Fatimî ezânının okunmasını yasaklayarak Cumâ hutbesini Halife El-Muktedi (1075-1094) ve Sultan Melikşah adına okuttu. Daha sonra Selçuklu Devletinin temel politikası olan Şiî-Fâtımî Devletinin ortadan kaldırılmasına uygun olarak, Mısır’a doğru sefere devam etti. Fakat bu hareket Fâtimîlerin şiddetli mukâvemeti sonucu başarısız kaldı. Başarısızlık, Atsız’ın Suriye emirliğinden alınmasına sebep oldu. Emirliğe getirilen Melikşah’ın kardeşi Tâcüddevle Tutuş ile Antakya’ya gelen Süleyman Şahın arasının açılması, burada bir buhranın doğmasına yol açtı. Süleyman Şâh Haleb’e doğru harekete geçmiş ve muhâsara neticesi dış kaleyi ele geçirmişti. Ancak Melikşah’ın yaklaştığı haberi muhasarayı kaldırmasına sebep oldu. Süleyman Şâhın ölmesiyle Tutuş, Haleb’i muhâsara etti. Melikşah’ın meşhur Selçuklu Kumandanları yanında olduğu halde Suriye’ye gelmesiyle çekildi. Melikşah bölgede âsayişi yeniden tesis etti. Akdeniz kıyısına kadar gelen sultan Melikşah, dönüşte hilafet merkezi olan Bağdat’ı ziyâret etti. Halife El-Muktedi tarafından iki kılıç kuşatıldı. Suriye bölgesinde âsâyiş yeniden tesis edildi.
Sultan Alparslan zamanında hâkimiyet altına alınan Kafkasya, Melikşah’ın tahta geçmesinden kısa bir süre sonra karışıklıklara sahne oldu. 1078-79’da Kafkasya Seferine çıkan Sultan Melikşah, bölgeyi tamâmen hâkimiyeti altına aldı. Buradaki Hıristiyan halkın mükellefiyetlerini azaltarak, devlete bağlılıklarını arttırdı. Bölgenin idâresini de Kutbeddin İsmail’e verdi.
Doğuya yaptığı seferlerle de Mâveraünnehr bölgesini Selçuklu topraklarına kattı. Semerkand Hanı Ahmed bin Hizr’in halka zulmetmesi ve devrin âlimlerinin bu durumu düzeltmesini istemeleri, üzerine çıktığı sefer neticesinde Buhara, Semerkand, Kaşgar gibi mühim şehirleri ele geçirdi.
Anadolu’dan Asya içlerine kadar genişleyen Selçuklu Devletinin esas gâyelerinden birisi de Mekke ve Medine şehirlerini alıp burada hutbenin hilâfet makamı adına okunması ve bir Şiî devleti olan Fâtimîlerin yıkılmasıydı. Hicaz bölgesinin alınması ve hutbenin hâlife adına okunması, halledilmesi mühim meselelerden biriydi. Meselenin halli için, emirlerden Tutuş, Aksungur Bozan ve Gevherayin vazifelendirildi. Gevherayin’in kumandasında yola çıkan ve Törsek, Çubuk Yarınkuş gibi emirlerin de içinde bulunduğu muazzam kuvvetler, Hicaz’dan başka Yemen ve Aden’in de Selçuklu Devletine katılmasını tamamladılar.
Sultan Melikşah’ın üzerinde ciddiyetle durduğu meselelerden birisi de Hasan Sabbâh’ın Bâtınî faaliyetleriydi. Hasan Sabbâh, Sultan Alparslan’ın hâcibliğine kadar yükselmiş fakat onun ölümünden sonra Nizamülmülk’le arasının açılması üzerine Mısır’a kaçmıştı. Burada sapık İsmailiye fırkasının yolunu tuttu. Rey’e döndükten sonra kandırdığı câhilleri etrâfına toplayarak eşkiyalığa başladı. Sonradan Doğu İsmailiye Devleti olarak anılacak devletin temellerini attı. İlk olarak Taberistan’da sapık propagandasına başladı. Sünnîlik aleyhindeki çalışmaları, bilhassa Nizâmülmülk tarafından dikkatle tâkip ediliyordu. Taraftarlarıyla, Alamut Kalesini ele geçirmesi ciddî tedbirler alınmasına yol açtı. Üzerine Emir Yoruntaş gönderildi ve yola getirilmesi istendi. Ancak Yoruntaş’ın âni olarak vefâtı Bâtınî propagandasının artmasına yol açtı. İkinci bir harekâtın başladığı sırada Sultan Melikşah’ın vefâtı (1092), seferi yarıda bıraktı.
Melikşah, bir insanın en verimli olabileceği bir yaşta, otuz sekiz yaşında vefât etti. Yirmi senelik saltanatı esnasında devleti Kaşgar’dan Batı Anadolu’ya, Kafkasya’dan Yemen’e kadar genişletti. Bağdat’ta vefât eden Sultan’ın naaşı İsfahan’a nakledilerek kendisi için yaptırdığı medresedeki türbesine defnedildi. Orta boylu, geniş omuzlu ve güzel yüzlüydü. Büyük bir devletin hükümdarı olmasına rağmen yumuşak tabiatlı bir zât idi. Sarayında dâimâ devrin âlimleriyle sohbet ederek onların kıymetli fikirlerini alırdı. Her cins silahı mükemmel kullanır ve iyi ata binerdi.
Sultan Melikşâh’ın sâhip olduğu ünvanlara kendisinden önce hiçbir sultan kavuşamamıştı. Yaptığı fetihlerde hiç mağlub olmadığı için “Ebü’l-feth”; sâhip olduğu ülkelerin genişliğini belirtmek için “Es-Sultânü’l-âzam, Sultânü’l-âlem, Şehinşâh-i âzam”; emrindekilere ve halkına âdil davranışından dolayı “Es-Sultânü’l-âdil” gibi lakabları dâimâ ismiyle beraber söylenmiştir. Nizâmülmülk, onun hakkındaki düşüncelerini şöyle dile getiriyordu:
“Melikşah, Alp-Er-Tunga neslinden olup dindâr, âlimlere hürmet, zâhidlere iyilik, fakirlere şefkat ve halka adâlet gibi dünyada kimsenin hâiz olmadığı yüksek vasıflara sâhip bir cihân hâkimidir.”
Devrinde bütün Selçuklu ülkelerini îmar ettirmiş, halkı refaha kavuşturmuştur. Tertip ettirdiği takvim, Takvim-i Celâlî ismiyle bilinmektedir. Melikşah, yarım milyondan fazla askeri olan bir orduya, mükemmelen idâre edebilecek askerî bir dehâya da sâhipti. Melikşah’ın, veziri Nizâmülmülk ile tesis ettiği, idârî, askerî, toprak sistemi ve teşkilâtı, devrindeki ve sonraki Türk-İslâm devletlerinde de tatbik edildi.
.
Görev adamı “İslamcılar!”
Posted on
Her şey akar, su, tarih, yıldız, insan ve fikir, Oluklar çift, birinden nur akar; birinden kir!
Rahmetli Üstad Necip Fazıl Bey’in ifade ettiği gibi oluklar çift, yollar çift. Fakat birinden nur birinden kir akıyor, biri nura açılıyor biri zulmete gidiyor. Mühim olan bu yolların hangisinde olduğunu görebilmek…
Eyvah dediğinizde iş işten geçmiş bulunuyor.
Bazı insanları önce “İslamcı”, “İlahiyatçı” diye yaldızlıyorlar, parlatıyorlar, pazarlıyorlar. Ardından da istediklerini söyletiyorlar.
Bunlardan biri de İlahiyatçı denilen Mustafa İslamoğlu’dur. Geçtiğimiz günlerde Alman medya kuruluşu DW Türkçe‘de Nevşin Mengü’nün sorularını cevapladı.
İslamoğlu burada nedense Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesiyle ve fetih kavramıyla ilgili konuştu. Şöyle ki:
“Ayasofya’nın camiye çevrilmesi esasen Kur’ân’a aykırı bir eylemdir. Kur’ân’ın kabul etmediği bir eylemdir. Fetih nedir oradan girmemiz lazım. Fetih diye bir sure var Kur’ân’da. Bu sure Mekke’nin fethinde inmedi, Bedir zaferinde inmedi, diğer fetihlerde inmedi. Bu sure, Allah’ın Resulü’nün Hudeybiye Barış anlaşması yani müşriklerle yapılan barış anlaşması üzerine inen surenin adı Fetih Suresi’dir. Bugün Fetih Suresi’ni okuyorlar İstanbul’un alınışında. Ne kadar cehalet var görüyor musunuz, farkında mısınız? Dolayısıyla kılıçla hutbeye çıkmalar falan fetih bu değil. Fetih aslında bir insan yüreğinin fethedilmesidir. İki insan yüreğinin buluşmasıdır…”
Bunlar kendilerine vahiy gelmiş gibi kibirliler! Kur’ân-ı kerimi 1400 senedir tek kendileri anlamış gibi mağrur ve gururlular.
Fetih sadece insan yüreğinin fethedilmesi, iki insan yüreğinin buluşması imiş! Şanlı Peygamber efendimizin gazaları, Mekke’nin fethi, dört halife döneminde yapılan muazzam fetih hareketlerini ne olarak görüyor acaba?!.
Yine bu zevatın ve onun gibilerin maalesef, İstanbul’un fatihi hakkında Peygamber efendimizin muhteşem övgüsüne karşı gözleri körler. Fatih Sultan Mehmed Han’ın yanındaki hocaları, Akşemseddin, Molla Gürani, Molla Hüsrev, Hocazade ve Hızır Bey‘den bî-haberler. Onları âlim diye görmüyorlar. Sadece onlar değil hiçbir Ehl-i sünnet büyüğüne değer vermiyorlar…
Öte yandan “Fetih” kelimesinin manasını dahi çarpıtan veya sadece tek bir noktaya indirgeyen bu şahsa ne denir bilmiyorum. Arapçada fe-te-ha kökünden türeyen fetih, kelime anlamıyla “açma, yol gösterme, hüküm verme, galibiyet ve zafere ulaştırma” gibi anlamlara gelmektedir. Terim olarak ise “Müslümanların ülke veya şehirleri İ’lâyı kelimetullah amacıyla İslam’a açmaları, İslam devleti idaresine almaları…” gibi manalara gelmektedir.
Yine bu şahıs fetih suresinin Hudeybiye Anlaşması sonucu geldiğine işaretle barışı yansıttığını bildirmektedir.
Hâlbuki büyük tefsir âlimi Fahreddin Razi hazretleri bu âyeti kerimeyi tefsir ederken; bu suredeki fetih lafzının, Mekke’nin fethi, Rum beldesinin fethi, Hudeybiye Sulhu ve İslam’ı huccet, burhan ve kılıçla yaymak ile hakla batıl arasındaki hükmün ortaya çıkması gibi maddi ve manevi anlamlara geldiğini belirtmiştir.
Şunu da belirtmek gerekir ki Ayasofya’nın camiye çevrilmesi sünnet-i seniyyeye uygundur. Nitekim Müsned’de geçen hadis-i şerif buna misaldir:
Kays bin Talk, babası Talk bin Ali “radıyallahü anh”tan nakille anlatıyor:
“Bizler bir kafile hâlinde Nebi sallallahü aleyhi ve selleme vardık, ona biat ettik, birlikte namaz kıldık ve (beldemizde bize ait BÎA’ [ehl-i kitaba ait mabetler; kilise ve havra] olduğunu) anlattık ve (Abdest suyunun artanından bize vermesini) istedik. Bunun üzerine Resul-i Ekrem su istedi, abdest aldı, sonra abdest suyundan bir miktar bir kaba boşalttı. Bize şöyle emretti:
(Şimdi çıkıp gidiniz, kendi diyarınıza vardığınızda o kiliseyi yıkınız ve yerine bu sudan serpiniz ve orayı mescid edininiz.)
Bizler; ‘Beldemiz çok uzak, hava sıcaklığı ise çok şiddetli ve su buharlaşıcıdır’ dedik.
Bunun üzerine şöyle buyurdu:
(O suya su ekleyiniz. Eklenen su ancak onun güzelliğini artırır.)
Bundan sonra biz Resul-i Ekrem’in yanından ayrıldık, beldemize vardık, kiliseyi yıktık. Kilisenin yerine o sudan döktük ve mekânını mescit yapıp orada ilk ezan ile nidayı gerçekleştirdik. Kilisenin rahibi Tayyi’ kabilesinden bir adamdı. Bu ezanı duyunca ‘Bu hak bir davettir’ dedi. Sonra tepelerimizden bir tepeye yönelip gitti, bir daha o adamı hiç görmedik.” (bkz. Nesâî, Sünen, İttihazu’l-Biyaî Mesacide (Kilise ve Havraları Mescide Çevirmek Bahsi), H. No: 701; Ahmed bin Hanbel, Müsned, c. 39. s. 462. H. No: 26000.)
Rum papaz kadar olamayan “ilahiyatçılar!”
Öte yandan bu hezeyanlar İslamoğlu ile sınırlı değil. Ne yazık ki ilahiyat camiası artık bunlarla kaynamaktadır.
Bunlardan biri de Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Eğitimi Anabilim Dalı Profesörü Hüseyin Yılmaz’dır. Onun, “Medine Sözleşmesi Bağlamında Birlikte Yaşama Kültürü”, isimli makalesinde serdettiği şu fikirlerine ve Ayasofya Camii hakkındaki hazımsızlığına bakınız:
“İnanç özgürlüğü ve mabet dokunulmazlığı ilkesine saygının bir başka örneği Hazreti Ömer döneminde görülmektedir. Kudüs’ün fethedilmesi sürecinde namazını Kıyame Kilisesi’nde kılmasını teklif edenlere Hazreti Ömer; ‘Burada namaz kılarsam benden sonra Müslümanlar burayı camiye çevirir’ diyerek oldukça anlamlı bir cevap vermiştir. Başka inançlara ait bir mabedin yıkılması ya da mensuplarının rızası olmaksızın inşa ediliş amacı dışında kullanılması, İslam’ın inanç özgürlüğü ilkesine aykırı bir eylemdir. Dolayısıyla mabetlerle ilgili geçmiş dönemin sosyal ve siyasal şartları içerisinde üretilen ve günümüzde ‘Savaşla alınan bölgenin en büyük mabedi, kılıç hakkı olarak camiye dönüştürülür’ şeklinde ifade edilen görüşe Kur’ân ve Sünnet’ten delil bulmak mümkün değildir. Çünkü Kur’ân ve Sünnet, inanç özgürlüğü ile ilgili uygulamalarda güçlü olmayı değil; hak, adalet, merhamet ve empati gibi ilkeleri gözetmeyi öngörmektedir…”
…..
“İslam dininin düşünce ve inanç özgürlüğüne verdiği önemin insanlığa anlatılıp uygulamayla yansıtılması Müslümanlar için önemli bir sorumluluktur. Bu konuda yöneticilere ve bilim insanlarına büyük görev düşmektedir. Aksi hâlde İslamofobinin dünya genelinde yükselişi önlenemeyeceği gibi, bu durumu fırsata dönüştürmek isteyen İslam karşıtlarının Müslümanlara yönelik saldırı ve hak ihlallerinde de büyük bir artış yaşanacaktır. Nitekim Türkiye’de Ayasofya adıyla bilinen ve orijinali 6. yüzyılda (537) kilise şeklinde inşa edilen mabedin 2020 yılında alınan bir kararla cami olarak ibadete açılmasından sonra, başta Fransa olmak üzere bazı ülkelerde Müslümanlara yönelik saldırılar artmaya ve camiler ibadete kapatılmaya başlamıştır. Dolayısıyla her toplum için hassas bir konu olan ibadet özgürlüğü ve mabet hukuku konusunda karar verirken empati kurmada, fayda-zarar analizi yapmada ve özellikle de hakkaniyete uygunluk ilkesini gözetmede yarar vardır…”
Bütün bu hezeyanlara ancak uzun bir makale ile cevap verilebilir. Biz hem kısa açıklamalar hem de kendisine basit suallerle cevap vermeye çalışalım.
Birincisi sayın Profesörün Hazreti Ömer efendimizin Kudüs’teki uygulamalarını İstanbul ile özdeşleştirmesi tam bir çelişkidir. Zira biri sulh diğeri savaşla alınmıştır. Arada İslam hukuku açısından büyük farklar vardır. Savaşla girilen yerde İslam’ın nelere izin verdiğini bir İslam hukukçusundan öğrenmesi gerekir…
Misal olarak Fatih Sultan Mehmed savaş öncesi sulh yaptığı Galata’nın mabedlerine fetihten sonra hiç dokunmamıştır. Buna karşılık bırakın sadece Ayasofya’yı cami yapmayı, fetihten sonra bütün İstanbul halkını sürmüş olsaydı ona kim ne diyebilirdi?..
Kilise olarak inşa edilen cami 2020 yılında alınan bir kararla cami olmuş! Beyefendi! Fatih Sultan Mehmed, Ayasofya’nın vakfiyesini tanzim etti ve orası 481 yıl cami vazifesi gördü. Vakfiyenin ne manaya geldiğini anlayınız artık! Ayrıca o kararı siyasiler almadı, hukuk verdi. Gerekçesini görmek ve okumak size çok mu zor geliyor. Harvard Law Review’de Ayasofya davası incelemesi altında yapılan değerlendirmeyi okuyunuz ve utanınız biraz! Rum papazları kadar olamadınız!..
Adalet ve hakkaniyet size göre empati kurma yoluyla, fayda zarar analizi yapmakla mı sağlanacaktır. Hangi ilke bunu söylüyor? Kur’ân-ı kerimden mi çıkardınız, Gösteriniz bakalım!
İslamofobi imiş! Kargalar güler bu sözlerinize. Demek ki yirmi yıldır Irak’ta, Arakan’da, Suriye’de Libya’da, Karabağ’da İslam âlemine kan kusturanları dahi görmüyorsunuz.
Öyleyse empati kurmaya, hoşgörü ile bakmaya devam ediniz.
Cehlini ortaya koymak kara cahile şan mı verir, Niçin karşı çıkarsın konuyu anlamadan?
.
Vefatının 563. yılında Akşemseddin…
Posted on
16 Şubat 1459 büyük âlim ve mutasavvıf Akşemseddin hazretlerinin vefat yıl dönümü idi. Kültür bakanlığının ruhu bile duymadı. MEB ne yaptı onu da bilmiyorum.
Akşemseddin, mutasavvıf kimliğinin yanı sıra din ve fen ilimlerinde ve tıpta üstattı. Fatih Sultan Mehmed Han’ın hocası olup, İstanbul’un fethinde onun en büyük destekçisi olmuştu.
Bu büyük âlimlerin hayatı gençlerimize ibret numuneleri ile doludur.
İstanbul’un fethiyle birlikte Fatih’in yanında en itibarlı kişi iken o Göynük’e çekilecek ve insanları irşatla meşgul olup eserler kaleme alacaktır.
Bu büyük âlimlerin hayatı hakkıyla film yapılmalıdır.
Maalesef son dönemlerde büyük mutasavvıflarımız Ahmed Yesevi ve Hacı Bayram Veli bozuk para gibi harcanmaktadır.
Ahmed Yesevi hazretleri kadın meclislerinde sazla cazla meşgul olurken Hacı Bayram Veli hazretleri dizisi de entrikalar yumağına dönüştü!.. Büyük veli kadınlarla kırıştırılıyor, yine kadınlar gladyatör gibi sahne alıyor.
Tarihî filmlerden sonra büyük mutasavvıflarımızın yalan yanlış bir şekilde gösterilmesi yapımcılarına TRT’ye ve destekçilerine en büyük ayıp olarak yeter.
Biz Akşemseddin hazretlerini tanıyalım. 1390’da Şam’da doğan Akşemseddin, Şehabeddin Sühreverdi’nin torunlarından Şeyh Hamza’nın oğludur. Asıl adı Şemseddin Muhammed’dir. Baba tarafından nesebi Hazreti Ebubekir’e kadar uzanır. Yedi yaşında iken babası ile birlikte Amasya’nın Kavak ilçesine yerleşmiştir. İlk tahsilini babasından gördü, Kur’ân-ı kerimi ezberledi ve dinî ilimlerde kendisini geliştirdi.
Daha sonra Osmancık Medresesi’ne müderris oldu. Bu arada hekimlerden tıp tahsil etti.
Ancak o sade ilimle yetinmiyor tasavvuf yolunda ilerlemek istiyordu. Bu maksatla Fars’a ve Maveraünnehir’e mürşit aramaya gitti. Ancak aradığını bulamadı ve geri döndü. Bazı dostlarının tavsiyesi üzerine Hacı Bayram Veli’ye intisap etmek üzere Ankara’ya gitti. Fakat onun dükkân dükkân gezip para istemesi hoşuna gitmedi. Zeynüddin el-Hâfi’ye intisap etmek üzere Haleb’in yolunu tuttu. Yolda iken gördüğü bir rüya onun yolunu yeniden Ankara’ya çevirmesine sebep oldu. Rüyasında boynuna takılı bir zincir yoluna devam etmesine mâni oluyordu. Geri baktığında zincirin Hacı Bayram’ın elinde olduğunu görmüştü. Hatasını anlamış ve derhal Hacı Bayram Veli’nin dergâhına koşmuştu.
Akşemseddin sıkı bir riyazet ve mücahededen sonra şeyhinden Bayrami hilafeti aldı. Onun bu kadar kısa zamanda hilafet alacak seviyeye ulaşmasını hocası Hacı Bayram hazretleri şöyle açıkladı:
“Akşemseddin gördüğü ve işittiği şeylere gönülden, bütün samimiyetiyle inandı. Hikmetini sormadan teslim oldu. Oysa dergâhımızda, kırk yıldan fazla kalan bir kısım dervişler, hemen gördükleri ve işittikleri her şeyin hikmetini sordular…”
Diğer insanlardaki manevi kir ve pasları temizlemekte çok başarılı, riyazet ehli, saçı ve yüzü beyaz bir kişi olduğundan hocası Hacı Bayram Veli tarafından Akşemseddin ya da Akşeyh unvanları verildi. Ayrıca az yeme, az uyuma ve az konuşma gibi özellikleri sebebiyle yüzünün beyazlaştığı da söylenir.
Akşemseddin, hocası Hacı Bayram’ın II. Murad Han’la görüşmeleri sırasında yanında bulundu. İstanbul’un fethinden önce Fatih Sultan Mehmed’i Edirne’de iki defa ziyaret etti. Tabip olan Akşemseddin, ilk ziyaretinde II. Murad’ın kazaskeri Candaroğlu Süleyman Çelebi’yi, ikincisinde de Fatih Sultan Mehmed’in kızlarından birisini tedavi etti.
Fetihteki rolü
Akşemseddin, 1453 baharında İstanbul’un fethi için sefere çıkan orduya muhasara esnasında yaptığı konuşmalarla gerek padişahın, gerekse ordunun maneviyatının yükseltilmesinde etkili oldu.
Baltaoğlu Süleyman Bey komutasındaki Osmanlı donanmasının yaşadığı bozgun neticesinde toplanan divanda muhasaranın durdurulması istendi. Muhasaranın kaldırılmasını teklif eden Çandarlı Halil Paşa’ya karşı, kuşatma taraftarı Zağanos Paşa’ya destek verdi ve bu maksatla Fatih Sultan Mehmed’e fethin yakın olduğunu, sabredip, gayret gösterilmesi gerektiğini ifade eden mektuplar yazarak manevi açıdan teşvik edici bir rol oynadı.
Kuşatmanın uzaması üzerine padişahın üzüntüsü artmış sabrı kalmamıştı. Vezir Ahmed Paşa’yı Akşemseddin’e göndererek “Git şeyhe sor düşmana üstün gelmek var mıdır?” dedi. Akşemseddin de vezire “Ümmeti Muhammed’in askeri ve gazileri, bir kâfir kalesine hücum ederse, inşallah Allah’ın izni ile fetih gerçekleşir” cevabını verdi. Bu cevapla tatmin olmayan padişah vezirini tekrar yollayarak “Fethin vaktini tayin eyleyip bize bildirsin” dedi. Akşemseddin hazretleri iç âlemine dalarak Allah’a yalvardı niyazda bulundu. Başını kaldırdığında mübarek yüzünün terlediği görülüyordu. Vezire;
“Bu senenin cemaziyel evvel ayının yirminci günü seher vaktinde, inançla ve gayretle surlara taarruz etsinler” dedi ve ekledi: “Feth-i Mübin, sizin elinizde tecelli edecektir…”
Vakit geceydi ordu uykudaydı. Akşemseddin hazretleri padişahı ziyaret etti ve ona muharebe esnasında sıkıştığı anda “Ya Fakih Ahmed, diyerek, himmet talep etmesini” söyledi ve çadırına kapandı…
Padişah 29 Mayıs sabahı surlara şiddetli hücum başlayınca Akşemseddin’i yanında görmek istedi. Haber gönderdi, Akşeyh gelmeyince çadırına gitti. Gördü ki çadırın her tarafı kapalı, hançerini çekerek çadırı biraz kesti ve içeri baktı. Akşeyh kuru toprak üzerinde secdeye kapanmış gözyaşı döktüğünü gördü. Padişah makamına gelip kaleye bakınca surlara tırmanan askerleri gördü, burçlara bayrak dikilmişti…
Fetihten sonra üç gün üç gece ziyafetler yapıldı, hediyeler bahşişler dağıtıldı. Akşemseddin askerlere ve burada hazır bulananlara;
“Ey gaziler bilin ki, hepiniz hakkında Peygamber Efendimiz, (ne güzel askerdir onlar) diye buyurmuştur. İnşallah hepimizin günahları affedilmiştir. Fakat savaş ganimetini israf etmeyip, İstanbul içinde hayır ve iyi işlere harcayıp, Padişaha itaat ve sevginizi gösteriniz” diye konuştu. Ardından padişahın başına iki çatal sorguç takarak “Padişahım bütün Âl-i Osman’ın yüz akı oldunuz. Hemen Allah uğruna mücahit olunuz” dedikten sonra namaz için ezan-ı Muhammediyi okudu…
Fetih sırasında ve sonrasında gördüğü kerametleri sebebiyle Fatih’in Akşemseddin’e olan sevgisi ve bağlılığı zirve yapmıştı. Neticede Padişah’ın tasavvufa meyli arttı. Akşemseddin hazretlerinden bu dersi almayı istedi. Akşeyh ise;
“Tasavvufta lezzet vardır o lezzeti tadarsan, ülkeyi idare edemezsin. Bu yüzden devletin bütün işleri karışır. Bunun da günahını Allah bizden sorar. Ayrıca adaleti icra etmek gerekir. Adaletli olmak, Padişah’ın veliliği ve kerametidir. Padişahlıkta nice bin perdeler vardır” diyerek bu arzusunu reddetmiştir.
“Sen seni sair halk gibi zannetmeyesin, Memleketin ıslahından başka bir şeye meyletmeyesin”
Lokman-ı sani
Akşemseddin hazretleri fetihten sonra Zeyrek Camii civarında ikamet etti ve burada ders verdi. Bu arada mensubu olduğu Bayramîliğin şehir hayatına girmesi için uygun bir ortam hazırladı.
Bu arada padişahın tarikat yolunu öğrenmekte ısrarlı olması karşısında Göynük’e yerleşti. Padişahın, gönlünü almak üzere gönderdiği hediyeleri geri çevirdi. Kendisi adına yapılacak cami ve tekkeyi de reddetti, sadece bir çeşme yapılmasına izin verdi. Hayatının son yıllarını burada geçirdi.
16 Şubat 1459’da vefat eden Şeyh’in naaşı Göynük’te kendi yaptırdığı mescidin haziresine defnedildi.
Tıp tarihinde önemli bir yeri bulunan Akşemseddin hazretleri devrinin en meşhur hekimlerindendir. Bazı mühim kişiler yanında pek çok kimsenin tedavisiyle bizzat ilgilenmiştir. Tıp tarihinde ilk defa mikrop ve bulaşma meselesini o söylemiştir. Böylece onun Pastör adlı İtalyan hekimden en az yüz yıl önce bu konuya ilk temas eden tabip olduğu kabul edilir…
İlaçlar konusunda da geniş bilgi sahibi idi. Özellikle bitkilerden ilaç hazırlayarak tedavide kullanırdı. “Mâ-i kibrit-i şerif” adını verdiği ilacın pek çok hastalığa iyi geldiği ve bundan dolayı kendisine “Lokman-ı sâni” denildiği belirtilmektedir.
Akşemseddin aynı zamanda şairdi. Şiirlerinde Şems, Şemsî ve Şemseddin gibi mahlaslar kullanmıştır. Şiirleri onun Sünni akideye kuvvetle bağlılığı yanında ilahi sırlara ve hakikatlere eriştiğini açıkça göstermektedir. Bazı şiirleri eda ve ifade mükemmelliği bakımından ilahi türünün en büyük siması Yunus Emre’yi andırmaktadır. Şu şiiri buna örnektir:
Cihan akrep ejderha dolu deryâyımış, Bu cihan hem işleri gavgâyımış Dünyada rahat bulunmaz kimseye, Terk iden rahatı evliyâyımış Ol gönül mimarı mamur eyleme, Bu cihanı kıl nazar gör neyimiş Cîfedir yahut acûz-ı bî-vefâ, Bî-vefayı terk iden purnâyımıs Gönlünü mamur idendir zinde-dil, Mürde-diller düşmeni Mevlâ’yımış Sırça gibi sınsa gönül bitmez ol, Gönülü âkil niçin sıyayımış ‘Âşık-ı dünya’ deni câhil deli, Hak muhibbi âkil-i dânâyımış Şemsiya ger sözlerinde mert isen, Merde lâyık işlemek zibâyımış
TEFEKKÜR Mâsivâyı terk idüben buldular ma’şukların Pes anunla bâki kalup itdi cevlân sufiler Akşemseddin
HDP’li vekilin hezeyanları!
Posted on
Bu hafta başında HDP milletvekili Oya Ersoy, TBMM Genel Kurulunda eğitim sistemini eleştirirken İslam dinini, Müslümanları ve şanlı tarihimizi hedef aldı. Gerek sosyal mecralarda gerekse ulusal medyada kendisine yoğun bir şekilde tepki gösterildi. Konu umumi olarak hep dinimize hakaret olarak ifade edildi. Oysa konuşması içerisinde öyle hezeyanlar vardı ki…
Bu itibarla önce neler söylediğine bir bakalım:
“Bugün karşı karşıya kaldığımız yıkım beş yüz yıl önceki Osmanlının yönetim biçimini, bin beş yüz yıl önceki dinin toplum ilişkilerini, iki bin beş yüz yıl önceki Orta Asya masallarını yeniden kurma hayalidir. Kindar ve dindar nesli oluşturma ucubeliğidir.”
Bakınız bu cümlelerle üç önemli unsur yere vurulmaktadır. Osmanlıya, İslam’a ve İslam öncesi Türk tarihine nefret kusulmaktadır.
“Dinime dahleden bari Müsülman olsa”, demişler. Tarihle, İslamiyet’le ilgisi olmayan bir şahsın Meclis kürsüsünde yaptığı bu konuşma esef vericidir.
Müslüman bir ülkede İslam’ı ve o milletin tarihini topyekûn aşağılaması aynı zamanda sakat zihin yapısını ortaya koymaktadır.
Bir milletin vekilinin, milletinin (ki buna Kürtler de dâhildir) değerlerine saldırması anlaşılır bir durum değildir. Gözü dönmüşlüğün, kinin, nefretin dışa yansımasıdır.
Yine bir milleti temsil etmeye kalkmış vekilin cehaleti öylesine sırıtmaktadır ki insan gayriihtiyari pes artık demektedir.
Birincisi Osmanlı beş yüz yıl öncesinde kalmadı. Osmanlı yedi asır boyunca devam etti. Yüz sene önce de Osmanlı vardı.
Osmanlı yönetiminde bu yedi asır boyunca nice kere farklılıklar yaşandı. Osmanlı zamanın ve çağın gereklerini her zaman takip eden bir devletti.
Bugün dünyada en fazla hayranlık duyulan, en fazla araştırılan imparatorluk, Osmanlıdır. Bugünkü dünyanın süper güçleri 17-18. asırlarda Osmanlıyı araştırarak ve pek çok konuda örnek alarak yükseldiler. Osmanlının veziriazama (sadrazam) verdiği yetkiyi bugün dünyada hangi süper devletin başkanı vermektedir acaba?
Rusya Başbakanı’nın adını kaç kişi bilir. ABD’de Başkan’dan sonra başkan kadar etkili kimi gösterirsiniz.
Osmanlı yönetim biçimi ile ilgili yüzlerce araştırma eser ortaya konuldu. Türkçeye ve Türk bilim adamlarına alerjiniz varsa Alman, Fransız, İngiliz ve ABD’li bilim adamlarının eserlerini okuyunuz. Yüzünüz kızaracaktır.
Osmanlıyı, 500 yıl önceki diyerek karalıyorsunuz. İngiliz Kralına ve Kraliçesine de sözünüz var mı? Çağ dışı diye ayıplayınız! ABD’yi iki yüzyıl öncesi yönetim şekli ile idare mi olunur diye azarlayınız! Japonlarla irtibatı kesiniz…
Ancak Oya Ersoy’un tarihimizle ilgili devamında belirttiği ifadeler konunun sadece Osmanlı düşmanlığı olmadığını gösteriyor. O, iki bin beş yüz yıl önceki Orta Asya masallarını yeniden kurma hayali ile yaşıyorlar diyerek topyekûn Türk tarihine ve milletine kinini kusuyor!
Vekil şunu bilmeli ki kadim devletlerin ve büyük milletlerin destanları vardır. Destanlar milletlerin mayalarıdır. Mazin ne kadar derin ise yüce bir çınar gibi güçlü kudretli olursun.
Mazisi olmayan Irak ve Suriye devletlerinin düştüğü acı durumları, yaşadığı travmaları görmüyor musunuz. Türk’ün, Yunanlının, Japonların, İranlının, İngilizlerin destanları vardır. Hepsinin de köklü devlet ananeleri mevcuttur. Bu milletlerin hiçbiri destanından rahatsızlık duymaz. Sadece güç alır.
Türk destanları da böyledir. Gençlerini devletine, milletine güvenen, birlik ve beraberliğini pekiştiren özellikler ön plandadır. Ayrılıklarda ise çekilen acılar belirtilir.
Destanlar gençliğe heyecan ve aşk verir. Yiğitlik, cesaret, gayret ve kahramanlık duygularını kazandırır. Hür ve bağımsız olma arzusu aşılar.
Destanı olmayan, geleneği bulunmayan maydanoz misali kurulan devletler ise sömürgeci ülkelere kölelik yapmaktan başka bir işe yaramazlar.
Nitekim bir diğer HDP’li vekil Feleknas Uca’nın sözleri bunun tezahürüdür. Uca, bir taraftan Türk ordusunun Kandil ve Sincar’da terörist gruplarla mücadelesini çarpıtırken diğer taraftan NATO ve AB’ye Türkiye’ye müdahalede bulunmaları çağrısı yapmaktan utanmayacaktı!..
Neyin peşindesin?
Oya Ersoy son konuşmasında İslamiyet’e olan nefretini de ortaya koymaktan çekinmedi. Bin beş yüz yıl önceki toplum ilişkileri diyerek doğrudan Sevgili Peygamber Efendimiz dönemini hedef aldı.
O devrin adı “Asr-ı saadet”tir, öncesi ise “Cahiliye devri”dir. Oya Ersoy böylece cahiliye devrini seçmiş olduğunu onu arzuladığını göstermektedir.
Yine Oya Ersoy ve onun gibilerinin bugünkü Hristiyanlık, Yahudilik ve Zerdüştlüğe laf söylediğini göremezsiniz. Oysa bunların kökeni İslamiyet’ten bin veya binlerce yıl öncedir.
AB’deki dostlarını da “binlerce yıl önceki dinî ritüelleri niçin koruyorsunuz!” diyerek bir uyarsınlar bakalım. Nasıl karşılık bulacaklar.
“Her kapta, içinde olan sızar”, demişler. Oya Ersoy nefretini kusarken neyin düşmanı olduğunu da göstermiştir. Bunu asıl Kürt kardeşlerimiz idrak etmelidir. Zira sözün sonunda daima verdikleri mücadeleyi güya Kürt halkı adına yaptıklarını ısrarla vurgulamaktadır.
Oysa Türk ve Kürt halkının bin yıldır hem tarih hem de din birliği vardır.
Sultan Alparslan, Malazgirt Savaşı ile Anadolu kapılarını Müslümanlara açarken yanındaki Türk birliklerinin içinde yedi veya on bin kişilik bir Kürt gücünün de olduğu kaynaklarda kayıtlıdır.
Yine Yavuz Sultan Selim Han Çaldıran’da Safevi ordusunu mahvettiğinde Güneydoğu Kürtleri, Safevilerin hâkimiyetinde bulunuyordu. Osmanlıların zaferinden sonra Diyarbekir, Mardin, Palu, Çemişgezek, Bitlis, Hizan, Pertek, Siirt, Cizre, Eğil ve sair emîrlikleri büyük âlim İdris-Bitlisî önderliğinde Selim Han’a müracaat ederek Osmanlı tabiyetini kabul etmişlerdir…
Oya Ersoy ve onun gibilerinin yüreği yetiyorsa onların Osmanlı ile yazışmalarını ve bağlılıklarını araştırması okuması gerekir.
Bu beyler mektuplarında, kendilerinin Ehl-i sünnet mezhebinde olduklarını belirterek İran Safevileri ile hiçbir inanç birliği içinde olmadıklarını Ehl-i sünnetin hamisi olan Osmanlı padişahına gönülden bağlandıklarını ve cihad hizmetinde her zaman yanında olacaklarını net bir şekilde belirtmişlerdir.
Oya Ersoy ve onun gibiler son bin yıl içinde Zerdüşt, Yahudi veya Hristiyan hangi Kürt büyüğünün adını vereceklerdir.
Mardin, Diyarbekir, Siirt, Bitlis hep İslam âlimleri ve tasavvuf büyükleri yatağıdır. İsimlerini yazmaya kalksam bu satırlar yetmez.
Onlar Kürtçülük Türkçülük davası gütmüyorlardı. İla-yı kelimetullah peşinde idiler. Siz neyin peşindesiniz açıkça ortaya koyunuz!
Kürt diyorsanız bin yıl içinde hangi Kürt büyüğünü önder edindiniz söyleyiniz.
Nihayet Oya Ersoy’un eğitimi eleştirirken şu ifadesi de temel hedefini ele vermiyor mu?
“Kindar ve dindar nesil ucubeliği!” Kindar ve dindarı bir araya getirip sonra da ucubelik diye vasıflandırmak gerçekten sözün bittiği yerdir.
Milyonlarca dindar ve dine saygılı Kürt kardeşimiz nasıl bir bataklığa çekildiğini artık anlamalıdır.
Cenab-ı Hak milletimize ve devletimize zeval vermesin!
TEFEKKÜR Ey olan kâşâne-i nahvette sermest-i gurur Bir de fikret hâk-i zillette humâr-ı mihneti Ebubekir Samî Paşa
Ey kibir sarayında gurur sarhoşu olan, Bir de zillet toprağında sınanma sancısını düşün.
Şükürler olsun!
Posted on
Uzun bir süredir ayrı kaldığım muhterem okuyucularıma kavuştuğum için Rabbime hamd ediyorum. “Covid” denilen illeti en ağır bir şekilde atlatanlardan oldum. Yakınlarımın verdiği bilgiye göre hayat ve ölüm çizgisi üzerinde epeyce yol almışım. Uyutulduğum için belki ben o kadar hissetmedim. Ancak uyandırıldığım günlerde o durumu idrak etmek de zor olmadı.
Bu zor günlerde doktorlarımın ve diğer sağlık personelinin ihtimamı her türlü takdirin üzerinde idi. Kendilerine müteşekkirim.
Daha önemlisi ise dualardı… Evet yıllardır halkımızla ve hassaten gençlerle, tarih sohbetleri dolayısı ile iç içeyim. Yakın muhabbet içindeyim. Yine de böylesi bir dua yağmuru açıkçası hatırıma gelmezdi. Cenab-ı Hak her birinden razı olsun. Sevgi ve samimiyet başka bir şey.
Cenab-ı Hakk’a, beni gönüllere böylesine yer ettirdiği için ne kadar şükretsem azdır. Ben de kendilerine aynı samimi duygularla dua ediyorum…
Hasta olduğunuzda tek bir düşünceniz oluyor. Sıhhat bulmak ve iyileşmek. Çünkü ölümle yüz yüze kaldığınız anda malınız mülkünüz artık para etmiyor. Yakınlarınız, sevdikleriniz, dostlarınız, bir bir gözünüzün önünden geçiyor. Elveda diyemeden gittiğinizi düşünüyorsunuz. Pahalılık, ekonomi, kur piyasası ve manşet gündem denilen bütün işler, haberler değerini yitirmiş oluyor. Bazen bu konuları yanımda konuşanları duydukça bana o kadar uzak ve sevimsiz geliyordu ki…
Zira sizin tek düşünceniz sıhhat. Sevdiklerinize kavuşmak ve muhabbet… Bunlar yoksa hiçbirinin değeri, kıymeti de yok. Dünyanın tadı ve lezzeti ancak onlarla çıkıyor.
İki şey vardır ki, bunların hasreti Kimler olursa olsun yakar herkesi. Göz kan ağlasa haklarını ödeyemez, Biri gençlik biri de din kardeşi.
Gençlik sabun gibi çabucak elden uçup gidiyor. Fakat din kardeşlerimiz sağ oldukça maddi ve manevi olarak yanımızda kale gibi oluyorlar. Onların kıymetini bilmeli dostlukları ve muhabbeti her zaman güçlü tutmalıyız.
En büyük saadet
Hastalığım boyunca boğazımı deldikleri için konuşamıyordum. Ne derdinizi anlatabiliyorsunuz ne de istediğinizi söyleyebiliyorsunuz. Kâğıda çizdiğim şekillere garip garip bakıyorlardı. Bir müddet sonra ben de usanıp yorulup bırakıyordum.
Sesim çok hafif de olsa açıldığında yanımdakilere ilk Kanuni Sultan Süleyman’ın meşhur gazelini mırıldanmaktan kendimi alamadım.
Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi.
Büyük Türk padişahı birinci mısrada halkın gözünde devlet (iktidar) gibi değerli bir şey yok demektedir. Konuyu devlet açısından değerlendirirsen gerçekten de böyledir. Zira devlet, toplumdaki huzuru, barışı sağlayan ve düzen sağlayan bir kavramdır. Devletin olmadığı veya bir devlet düzeni bulunmayan ülkeler yok olmaya ve başka milletlerin buyruğu altında eriyip gitmeye mahkûmdurlar. Kanuni’nin anlatmak istediği şey de budur. Devletin kıymetli olduğu ve hiçbir nesnenin ya da bir şeyin onun kadar değerli olmadığıdır.
Ancak ikinci mısra bir önceki mısraı çürütür niteliktedir. “Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi” derken burada da sıhhatin önemi vurgulanmaktadır. En güçlü, kuvvetli ya da kudretli devletin yönettiği bir halk tabakasında olsan dahi dünya üzerinde sağlık kadar daha kuvvetli ve kudretli bir güç yoktur. İnsan sağlığının ya da halk sağlığının önüne hiçbir devlet gücü geçemez. Şurası muhakkak ki, sağlığımızın olmadığı hiçbir noktada herhangi bir gücün varlığı ile o sağlığımızı geri getirmek mümkün değildir.
Kudretli Padişah, gazelinin devamında da hem kendisine hem bizlere neyin önemli olduğunu ve ne yapmamız gerektiğini vurgulamaktadır.
Saltanat dedikleri ancak cihan gavgasıdur Olmaya baht u saadet dünyada vahdet gibi.
Saltanat dedikleri ve gönül verdikleri şey sadece bir dünya kavgasıdır. Sonunda terk edeceğin bir mevki için vuruşmak savaşmaktır. Oysa dünyada Allahü teâlâya yakınlık gibi büyük saadet ve baht açıklığı olamaz.
Evet, iktidar uğruna bugün hakaret ve iftiraların kol gezdiği ülkemizde siyasetçiler keşke asırlar öncesinden gelen bu canlı sözlere kulak verebilseler. Mücadeleyi daha seviyeli bir şekilde yürütebilseler.
Ko bu iyş ü işreti çün kim fenâdur âkıbet Yâr-ı bâkî ister isen olmaya taat gibi.
Ey akıllı kişi, oyun ve eğlenceyi bırak. Akıbetini, sonunu düşün. Bitmez gibi görünen bu hayatın bir gün sona erecektir.
Şayet ebedî bir sevgili ebedi bir dost istiyorsan Cenab-ı Hakk’ı zikretmek, ona ibadet etmek gibisi yoktur. Rabbini unutma!
Olsa kumlar sayısınca ömrüne hadd ü aded Gelmeye bu şîşe-i çarh içre bir saat gibi.
Ömrün, kumlar sayısınca sınırsız ve hesapsız olsa bile, Bu feleğin fanusunda (dünya hayatında) bir saat gibi bile etmez. Bir saatlik ömür için kalp kırmaya gönül yıkmaya değer mi?
Ger huzûr itmek dilersen iy Muhibbî fâriğ ol Olmaya vahdet makâmı gûşe-i uzlet gibi.
Ey Muhibbî, eğer huzur içinde olmak istersen, ferâgat sâhibi ol (vazgeç). Dünyada yalnızlık köşesine çekilmek gibi Allahü teâlâya yakınlaşma olamaz.
İşte her bir beyti altın değerinde kıymetli nasihatler. Büyük Türk sultanı ordularını muzaffer bir şekilde doğuya ve batıya yürütürken ölümü ve sonrasını Rabbine kulluğu unutmuyordu. Kendine ve halkına ve gelecek nesillerine bu değerli sözlerle nasihat ediyordu.
Toplum sıhhatli olursa devlet de sıhhatli olur. Bu noktada hastalığı sadece bünyemizde ortaya çıkan arızalar olarak düşünmemek gerekir. Ahlaksızlık, yalan, iftira, kin, haset ve benzeri hasletler de manevi olarak insanı insanlıktan çıkarmaktadır…
TEFEKKÜR Hoş kûşe-i zevk idi safâ ehline âlem Bir hâl ile sürseydi eğer ömrünü âdem Rûhî-i Bağdâdî
(Güzel bir zevk köşesiydi sefa ehline dünya, Sürdürseydi ömrünü insan hep aynı durumda.)
.
Vahideddin Han’ın şahsiyeti
Posted on
Sultan Vahideddin, 4 Ocak 1861 senesinde, Dolmabahçe Sarayı’nda doğmuştur. Babası Sultan Abdülmecid annesi Fatma Gülistu Kadınefendi’dir. Henüz altı aylık iken babası Abdülmecid Han vefat etti. Yetim çocuk annesi Fatma Gülistu Kadınefendi ve ablası Mediha Sultan ile Eyüp’te eski bir sultan sarayı olan yalıya yerleşti.
Ancak bu mesut tablo fazla uzun sürmeyecekti. Annesi Gülistu Hanım 1864 yılında ortaya çıkan bir kolera salgını sırasında ahirete göçtü. Böylece geleceğin son Osmanlı Padişahı’na dört yaşında iken öksüzlük de eklenmişti. Bu vaziyet üzerine ablası Mediha Sultan, büyük biraderi Mehmed Kemaleddin Efendi’nin validesine, Vahideddin ise Abdülmecid Han’ın haremlerinden olup üvey ablası Naile Sultan’ın validesi Şayeste Kadın’ın himaye ve terbiyesine verildiler. Böylece her iki kardeş, ayrı iki üvey anne elinde büyümüşlerdir.
Veliaht iken Almanya’ya gittiği zaman, Batı Cephesi’nde ateş hattı siperlerini gezmiş, herhangi bir umulmadık tehlikeye karşı başını eğmesi söylendiği zaman: “Türk başı düşman karşısında eğilmez!” cevabını vermiştir.
Vahideddin Han hakkında en kıymetli bilgileri kızı Sabiha Sultan vermiştir. O, Vahideddin Han’ın şehzadeliği ile alakalı olarak şunları yazmıştır:
Babam kendi arzu ve hevesiyle ilmin her noktasına imkân derecesinde çalışmış hatta Fatih Medresesi’nde gizli olarak ilm-i kelâm, fıkıh, tefsir-i Kur’an ve hadis-i Nebeviyi bilhassa tahsil etmiştir. Arapçayı bütün kavaidiyle bilir, anlar fakat konuşamazdı. Farisi’yi hemen ona yakın bilirdi. Ecdadından birçoğu gibi iyi denecek derecede hattattı. Bilhassa rika hattı mükemmeldi. Sonraları yalnız kurşun kalemle yazdığından hüsn-i hattı oldukça kaybetti.
Edebiyata vâkıftı. Vezin ve kafiye usullerini tamamıyla bilirdi. Hatta gençliğinde yazdığı şiirleri de varmış. Bunları maalesef elde etmek kabil olmadıysa da, vefatında evrakı arasında bulduğum, yurdundan uzakta, yazdığı hazin parçaları muhafaza etmekteyim.
Mimariden anlardı. Çengelköy’de, valideliği Şayeste Kadın için inşa ettirdiği köşkün planını bizzat çizmişti. Bu köşkü birkaç ay içerisinde Süleyman Usta denilen bir kalfanın nezareti altında inşa ettirmişti. Bu köşk, bugüne kıyasen adeta modern denilecek bir şekilde idi.
İyi ata biner, iyi silah atar ve iyi bir avcı idi.
Vahideddin Han’ın ilme kıymet vermesi çocuklarının eğitiminde de kendini gösterecektir. Nitekim bu hususu Sabiha Sultan şöyle ifade edecektir:
Babam bizi ben dört buçuk, kardeşim üç yaşında iken eski usul üzere bir merasimle okutmağa başlattı. Bu merasim Mevlid Kandili günü yapıldı. Babamın kendisine mahsus bir sistemiyle aynı senenin Ramazan-ı Şerif ’inde Kadir Gecesi hatim duası yine usulü veçhile merasimle icra olundu. Bu yalnız benimki idi. Zira kardeşim çok küçük olduğundan, bir sene sonra Kur’an-ı Kerim’i hatmetti. Sonra Arabi, Farisi ve diğer dinî ilimlerin tahsiline devam ettik. Babam bizimle meşgul olmaktan derslerimizi kontrol etmekten bir an bile fâriğ olmazdı.
Sabiha Sultan, babası Vahideddin Han’ın hususi hayatına dair ise şu bilgileri vermektedir:
Hayatı çok sade idi. Debdebe ve âlâyişten nefret eder, kullandığı her şeyin sade olmasını severdi. Ailemiz içinde hatta memleketin en iyi giyinenlerinden idi. Bizlere de bu hususta çok dikkat ederdi. Bilhassa bayramlarda Yıldız Sarayı’na gittiğimizde daima iki elbise yaptırır, birini saraya gidip dönerken, diğerini de huzura çıkıldığı zaman giyerdik.
Kendisi pek küçük yaşta öksüz ve yetim kaldığı için, kimsesizlere karşı büyük bir merhamet duyardı. Fakirlerle alâkadar olur, çocuklarının mektep paralarını, ölenlerin cenaze masraflarını temin eder, hastalarına ve cenaze masraflarına yardımda bulunurdu. Çengelköy halkı arasında o zamanı yaşayanların babamın hayırseverliğini hatırlayacaklarını zan ve ümit ediyorum.
Hizmetkârlarına karşı her zaman himayekârdı. Nazik ve insaflı davranırdı. Bir gün kalfalardan biri babama yanlışlıkla maden suyu yerine ev işlerinde kullanılmak üzere boş bir şişeye boşaltılmış neft yağından vermiş, o da farkına varmadan ilk yudumu yutunca hayli rahatsızlanmıştı. Hiçbir teselliye kulak asmayan bu zavallı kızcağızı çektiği azap ve endişeden kurtarmak ve aynı zamanda kendisine olan emniyetini göstermek için derhal hususi kilerciliğine tayin ettiğini pekiyi hatırlarım.
BU HİCRANA CAN DAYANMAZ!
Afife Rezzemaza Hanım hatıratında Vahideddin Han’ın günlük hayatına ve dinî veçhesine şöyle ışık tutmaktadır:
Sabah erken kalkar, kahvesini içer, gazete okur, esvaplarını giyinip ailesini kabul ederdi. Her sabah aynı hadiseler tekrar ederdi. Hülasa Zat-ı Şahane intizamlı ve ananevi teşkilata tabii idi. Haremleri ve evlatları ile görüşmesinden sonra köşkün ahvâli hakkında maiyeti ile muhavere ederdi. Bunu müteakip yanında emektar bir bendegânı ile bahçeye çıkardı veyahut araba ile Çengelköy’e inerdi. Umumiyetle köşkünden ve ailesinden pek ayrı kalmak istemezdi. Bu sebepten davet edildiği köşklerde yatıya kalmazdı.
Çok sigara içerdi. Fakat Çengelköy’ünde içtiği sigara ile bilâhare San Remo’da içtiği sigara miktarı mukayese dahi edilemez. Çünkü gurbete çıkmasını müteakip aşırı derece sigara içmeye başlamıştı. İlaveten bol miktarda kahve de içerdi. Her sabah taze kahvesi hazır olacaktı. Öğle vakti de kahvesi getirilirdi. Akşama da gene kahve içerdi.
Şarap veyahut konyak içtiğini hatırlamıyorum. Zaten pek dindar olduğu için alkol almazdı. Dindar demişken, cennet-mekân Sultan Vahideddin hakikaten dinine pek bağlı idi. Namazlarını kılar ve Kur’ân-ı kerim okurdu.
Vahideddin Han babası gibi Nakşî olup, Gümüşhânevi tekkesinden Ömer Ziyâeddin Dağıstanî’nin muhibbiydi. Hatta vefatı üzerine şeyhin bastonunu hatıra olarak almıştı. Fıkıh üzerine çalışmıştır. Nimet-i İslâm adındaki meşhur fıkıh kitabını telif ettiği, fakat mevkii sebebiyle kendi ismiyle değil, Maarif Encümeni Reisi Hacı Zihni Efendi ismiyle neşrettiği rivayet olunur.
Vahideddin Han devrin kaynaklarına göre dışarıda ve bilhassa resmî törenlerde soğuk, çatık kaşlı ve ciddi durur, kimseye iltifat etmezdi. Saray dedikodularını bilmez ve yanında konuşulmasından hoşlanmazdı. Resmî olmayan sohbetlerinde bile daima ciddiyetiyle dikkat çekerdi.
Çok cesurdu. İttihatçıların Bâbıâli Baskını sırasında kendilerine muhalif olan Mülâzım Şaban Efendi, o zaman şehzade olan Vahideddin Efendi’nin Çengelköyü’ndeki köşküne sığınmıştı. Mahmud Şevket Paşa’nın gönderdiği adamlar kendisini tevkife geldiği zaman, eline tabancayı alıp, “Bana mensup olan ve masumiyetini bildiğim bir adamı kindar düşmanına teslim edemem. Zorla girmek isteyeni vururum. Beni öldürmedikçe, kendisini alamazsınız.” demişti. Ortalık yatışınca da kendisini Mısır’a göndertmişti.
VI. Mehmed Vahideddin Han ileri seviyede edebiyat, musiki ve hat sanatlarıyla uğraşmıştır. Besteleri tahtta bulunduğu yıllarda sarayda icra edilmiştir. Taif’te iken arka arkaya bestelediği şarkıların güfteleri daha çok vatan hasretini ve geride bıraktıklarından haber alamamanın acılarını terennüm etmektedir. Ona ait altmış üç eser tespit edilmekle birlikte ancak kırk bir eserinin notaları mevcuttur. O, Taif’te ayrılık, elem ve hastalığının ıstırabını şu dizelerle dile getirmişti:
Hayli demdir ben cüdâyım lâne-i viraneden Düşmüşüm vahşet iline cümle-i cânâneden Aks-i sadâ bile gelmez nâle-i figâneden Kalmadı ümmid u kudret cism-i nâ-tuvâneden Âh yeter Allahım yeter! Şuna insan dayanmaz Bunca mihen firkate hem ten ü can dayanmaz
Vahideddin Han, yakınlarının ve yanında çalışanların ifadesine göre iyimser ve sabırlı bir kişiliğe sahipti. Her türlü heybetten uzak ve sade idi. Sir Henry Luke onun bu vasfını ifade ederken çarpıcı bir tespitte bulunmaktadır:
Sultanın yorgun ve hasta bir hali vardı. Camiye girişinde kalabalığın eski bir adete uyarak, “Mağrur olma Padişahım, senden büyük Allah var.” diye haykırışlarına katiyen ihtiyacı olmayan tek bir kişi varsa, o da Sultan’ın ta kendisiydi.
Onun bir vasfı da son derece duygusal ve ince düşünceli oluşu idi. İşgal günlerinde Yıldız’dan dışarı fazla çıkmazdı. “Efendim, Yıldız’da inzivaya çekilmek yerine, ara sıra halkın arasında görünseniz”, teklifine:
“Memleketimizin elemleriyle dopdoluyum, gece gündüz bu endişeden başka düşündüğüm yoktur. Şehirde nasıl gezebilirim ki, adım başı bir ecnebi asker göreceğim. Kendi payitahtımda böyle ecnebi askerler arasında dolaşmaktan hem eza duyarım, hem de halkıma karşı hicap ederim. İnşallah onun günü de gelir.” cevabını vermişti.
Aynı şekilde Sultan, kendisi ile birlikte San Remo’ya gelenlerin mesuliyetini hep üzerinde hissedecektir. Bunların gurbet diyarlarına düşmelerinin sebebi olarak kendisini gördüğünden, mali bakımdan zor durumda olduklarını bildiği halde masraflarını kısmaya hiç yanaşmamıştı. Padişah yapılabilecek bütün tasarrufu kendi zevkinden ve boğazından kesmek sureti ile kendi nefsine tatbik etmekteydi.
Ancak Padişah’ın adeta bir derviş riyazetine benzeyen bu sıkı tasarrufuna rağmen bir kısım yakınları israf içerisinde hayat sürmüşlerdir.
Bunlar vefatından sonra Vahideddin Han’ın kendileri için nasıl bir velinimet olduğunu anlayacaklar ise de iş işten geçmiş olacaktır. Bunların arasında bilhassa Yaveri Zeki Bey Padişah’a çok büyük sıkıntılar yaşatacaktır. Buna rağmen Padişah sabrına devam edecektir. Zeki Bey daha sonra Ertuğrul Efendi’nin dairesinde kalırken çektiği sıkıntılar ve belki Padişah’a tattırdığı elem ve üzüntüler girdabında hayatına son verecektir.
Vahideddin Han bitmiş bir devleti teslim almıştı. Kurtarabilmek için her yolu denedi. Mustafa Kemal Paşa’yı bu maksatla Anadolu’ya gönderdi. Kendisinden bir taraftan Mustafa Kemal ve bir taraftan da İngilizler hep birbirlerine zıt şeyler istediler. Bir dönem Ferid Paşa Hükümeti hariç genelde İngilizleri idare etmeyi başarmıştı.
Ona en büyük darbe Millî Mücadele sonrasında hain yaftası vurulması oldu.
Bunu bir türlü kaldıramadı. Hatta sonradan kızı Sabiha Sultan, babasının, “Bizi en iyi tanıyan Mustafa Kemal bunu nasıl söyler.” deyip derin bir keder içerisinde kavrulduğunu yazacaktır.
Vahideddin Han daha sonra, hiçbir zaman ihanet içinde olmayacağının ifadesi olarak şu cümleleri kullanacaktır:
“Facialara ve olaylara kalkan olamadım ise de paratoner vazifesi gördüm. Bütün musibetleri üzerime çektim. Kendimi feda ederek vatanı kurtarmaya çalıştım.”
Padişah muhtemelen şeref ve haysiyetine sürülen lekeleri temizlemek ve maşeri vicdanda layık olduğu yeri almak istiyordu.
Ömrünün son demlerinde bu arzusuna nail olamayacağını anlayınca yakınlarından birine şu vasiyette bulunmuştur:
“Siz döndükten sonra benim bir vatan haini olmadığımı anlatın!..”
Bunu devlet adamları arasında ilk defa Bülent Ecevit Bey’in anlatması ise Cumhuriyet tarihinin garip bir cilvesi olacaktır.
Refik Halid Karay’ın Vahideddin Han’ın vefatı üzerine yazdığı ve bir “Fatiha” yerine kabul buyurmasını istediği yazısı ise, sanki milleti adına kendisinden bir özür dileme mahiyetini taşıyacaktır:
BİR FATİHA YERİNE!
Türk Padişah ve Halifesi Vahideddin Han, İtalya’nın bir bucağında, uzun bir silsile-i mesaibden (musibetler) sonra rahmet-i rahmana kavuştu.
Bu felaketzede hakanın muharebenin misilsiz bir facia olan son senesiyle Mütareke devrinin korkunç bir rüyaya benzeyen tükenmez günlerinde memleketinin selâmeti ve felaketlerden tahlisi için nasıl candan çalıştığını yakînen bildiğim, gerek gazeteci, gerek politikacı, gerek de resmîve mühim bir makamın âmiri olarak vesikaları ve delilleri ile pek mükemmel tanıdığım cihetle kendimi -bugünkü Türk matbuatının sırf yaranmak ve cumhuriyet idareyi korumak, halk nazarında yükseltmek için yazacakları haksız ve kıymetsiz makalelerin zıddına- onu hayırla yad etmek ve mübarek na’şı karşısında teessürümü bildirmek mecburiyetinde görüyorum.
Mağfur Vahideddin Han bir sille-i siyasete uğrayıp altı yüz senelik âbâ ve ecdat tahtını, altı asırlık yurdunu ve bu yurtta sakin teb’asını bıraktıktan sonra tahvil-i idarenin icabı, gazeteci makulesi birtakım adi ruhlu insanın şeni’ tecavüzlerine uğradı. Bu meyanda Celal Nuri denilen bir politika …, Süleyman Nazif ismini almış bir müdâhane … dünya kuruldu kurulalı hiçbir adamın uğramadığı sefil hücumlarla bu bedbaht sultanı itham için müsabakaya giriştiler ve Vahideddin Han’ı her türlü şen’iyelerin faili gibi göstermeye uğraştılar. İnananlar oldu mu, olmadı mı, bilemem. Benim bildiğim bugün gurbet ve ecnebi toprağında can veren padişahın vatanına iyilik yapmaktan başka bir gaye gözetmemesi ve memleketini kurtarmak endişesinden başka bir emel gütmemiş olmasıdır.
Fakat ne elim bir talihsizliktir ki, tac ve tahtını hâmil olan Türkiye’yi tahlis için çalıştığı yol onu âmâlinin tahakkukuna değil, mekhur ve müzmahil menfâsına, medfenine sürükledi. Zavallı padişah Avrupa’ya kafa tutmak, silah çekmek, meydan okumakla böyle bir gayenin husûlüne inanmıyordu; ona ben de inanmıyordum; benim gibi binlerce mantık ashabı vatandaş da, yapanlardan çoğu da inanmıyordu. Bu, siyasette bir nokta-i nazar farkı idi. İşte bu fark, düşünüş, duyuş ve iş görüşteki bu ayrılık, meselâ hilafetin lüzumuna inanış, İngiltere ile hoş geçinmekten bir keramet bekleyiş, Yunan ordusunu ta Ankara önüne gitmiş görerek harbden bir faide beklemeyiş, bütün bunlar hulûs niyetine rağmen, onu hain-i vatan şeklinde tecelli ettirdi. Memleketinin istiklâliyle bir cüretkâr kumarbaz gibi oynayamaması, bu vatanperver padişahı nihayet vatancudâ, vatanzede etti.
Siyaset nedir? Muvaffak olunca ve olduğun müddet medh, tekrim, tazim… Olmazsan ve olamadığın müddet zemm, tezlîl ve tezvir! Bugünün memduhları yarın makdûh, dünki menfurlar bugün merfû! Politikada bedbaht ona derler ki, ikbalde sevilmez, idbârda can verir. İdbârda göçen için fatiha yerine bir sure-i zemm, uzkuru’l-mevtâ bi’l-hayr yerine uzku-ru’l-mevtâ bi’ş-şer!
Fakat bütün bu zevâhirin altında bir hakikat vardır, bütün bu medihlerin ve zemlerin tahtında bir nüve gizlidir ki onu zaman meydana çıkarır. Zaman, Vahideddin Han’ın hayat-ı siyasiyesini ihtirastan ârîbir âlim gözüyle tetkik edecek olursa birçok hatalarını bulabilecektir; fakat ona atfedilmek istenen namertliği, yani sarayının bir köşesinde yaşayabilmek için memleketini ecnebi istilası altında kıvrandırmak emeliyle çalıştığı tezvirini külliyen reddedecektir. Henüz bir adam çıkıp da “Vatanını sevenlerden bir kısmının başında o çalıştı, hem fart-ı hamiyyetinden ne zilletlere katlanarak… Bir kısmının başında da bu çalıştı, hem fart-ı muhabbetinden ne zahmetlere göğüs gererek…” diyemiyor. Fakat yarın bu, asıl hürriyet ve asıl cumhuriyet teessüs edince hakikat olarak Türk tarihinin granit kitabesine hâkk olunacaktır.
Bedbaht Türk Padişahı siyasetinde muvaffak olamadı; fakat Türk Milleti’ni izmihlâl ve bâdire zannettiğimiz kanlı sergüzeşte atan bir asker o millete, ne bahasına olursa olsun, dünyada her şeyden kıymetdâr olan istiklâlini kazandırdı, düşmanı misli görülmemiş bir şanlı darbe ile yurdun canevinden koparıp attı ve tam mânâsiyle muzaffer oldu. Padişaha düşen bu vazifeyi padişahın yapamaması onun bunu istememesinden değil; muktedir olamamasındandır. Yoksa Vahideddin Han Afyonkarahisar zaferini bizzat kazanmak istemez miydi? O kadar acı yaşlar döktüğü ve kara yaslar tuttuğu İzmir’e halâskâr olarak girmekten zevk duymaz mıydı?
Fakat ne yapsın ki muhit, anane, mantık, ihtiyat, yaş ve daha yüzlerce sebep onu çıkmaz farz edilen böyle bir yola atılmaktan men etti, kahrolası siyasetin bir türlü muzır dalgaları üstünde çırpındıra çırpındıra götürdü, küçük, kuytu köyün kenarına bir enkaz parçası gibi bırakıverdi. O, emin ve memleketine müfit zannettiği yumuşak siyasetinin neticesinde tahtını, tacını kaybederken, tehlikeli ve muzır kıyas olunan bir siyaset-i dürüştâne, millete memleketini kazandırmıştı.
Şark politikasında yalnız galiplerin hakkı, hakk-ı kelâmı, müdafaası vardır. Bedbaht padişaha hain, zalim, katil diye bağırdılar. Hâlbuki onun kadar hıyanete, zulme, katle aleyhdar kim vardı? O, böyle addedilmemek için; “kan döktü, harp etti, milleti muhataralı sergüzeştlere soktu” dedirtmemek için İstanbul’da boynunu büküyor, bir tevekkül ve ihtiyat politikasının bütün zilletini çekiyordu.
Bugün artık taht, tac, hanedan, hilâfet mefhumları ardında koşmanın devri geçti. Bilhassa ben ne vakanüvis-i hazret-i şehriyârîyim, ne de fedâî-i tâcdârî… Padişahım olduğu için değil, tanımak şerefine nail olduğum bir büyük vatandaşım olduğundan dolayı haksızlığa uğrayan Vahideddin Han’ın hakkını vermek istedim. Bana öyle geliyor ki, bu Türk hakanı avizelerinin bin bir türlü ışık saçtığı ve mermer salonlarının denizler gibi ufuklara uzandığı aydınlık ve geniş salonlara bedel bir ufak köşkün Frengâne döşenmiş dar, loş odasında can verirken, mahrum kaldığı saltanatına rağmen milletinin bugünkü istiklâlini düşünerek ilcây-i siyasetle yaptığı bazı hataları unutmuş, müsterih can vermiş ve şahsına yapılan tecavüzleri de zafere hürmeten atfetmiştir.
Yarın biz de şayet gurbetlerde ölürsek böyle yapacağız, öyle can vereceğiz!
Avusturya ve İran cephelerinde başarı kazanmak için çareler araştıran III. Mehmed Han, üzüntüsünden rahatsızlanmıştı.
27 Ekim 1603 tarihini gösteren gün türbelere yaptığı ziyaretlerden sonra, üzüntülü olarak saraya giderken arkasından dervişin birini bağırdığını duydu. Derviş, elli altı gün sonra büyük bir olay olacağını, gafil bulunmaması gerektiğini bildirerek:
“Günlerini durma say, ecel pek yakın” demişti. 18 Aralık’ta padişahın hastalığı iyice artmıştır. Ölüm hastalığının dört beş gün sürdüğü hakkında birtakım rivayetler olmakla birlikte hastalığının sebebi tam olarak bilinmemektedir. Fakat en büyük üzüntüyü oğlu Mahmud’un âkıbeti sonucu yaşamıştır. Mehmed bin Mehmed er-Rûmî onun şişmanlıktan kaynaklanan mide rahatsızlığından muzdarip olduğunu belirtir. Bazı kaynaklarda da kalp krizi sonucu öldüğü kaydedilir Elli altı gün sonra dervişin sözleri gerçek olmuş ve III. Mehmed Han otuz yedi yaşında iken vefat etmiştir (21 Aralık 1603).
Genç yaşında vefatında muhtemelen on dokuz kardeşinin katlinin verdiği üzüntüyü saltanatı süresince üzerinden atamamış olmasını da payı vardır. Ayrıca ömrünün sonlarına geldiğinde büyük oğlunun da aynı âkıbete uğraması onun daha fazla içine kapanmasına neden olmuştu.
III. Mehmed’in cenaze namazı, 22 Aralık günü Şeyhülislam Mustafa Efendi tarafından kılındıktan sonra, Ayasofya Camii avlusunda babası III. Murad Han’ın yanına defnedildi.
III. Mehmed, 26 Mayıs 1566 yılında Manisa’nın Sart ovasında Safiye Sultan’dan dünyaya gelmişti. Bir rivayete göre Şehzade Murad, Sigetvar seferine çıkmış bulunan babası Kanunî Sultan Süleyman’dan yeni doğan torununa isim vermesini rica etmişti. Tatarpazarcığı menziline geldiğinde bu kutlu haberi alan Kanunî de, II. Murad Han’ın oğlu Fatih Sultan Mehmed’i düşünerek Mehmed adını koymuştu.
Aynı yıl büyük dedesi Kanunî Sultan Süleyman, Sigetvar önünde hayatını kaybetmiş ve dedesi II. Selim Han Osmanlı tahtına çıkmıştı. Dolayısı ile Mehmed, babasının cülusuna kadar zamanını Manisa’da geçirdi (1574). Çok kuvvetli bir tahsil gördü. Manisa’da bulunduğu dönem süresince ilk hocası Manisalı İbrahim Cafer Efendi’dir. Şehzade sekiz yaşına geldiğinde Cafer Efendi vefat etti. Bundan sonra kazasker Pir Mehmed Azmi Efendi’den derslere devam etti.
Dedesi II. Selim’in padişahlığı döneminde babasının veliaht olması dolayısıyla Şehzade Mehmed’in eğitimi rahat ve huzurlu bir ortamda geçmişti. Çocukluk yıllarını burada geçiren şehzade, babasının cülusundan yaklaşık bir yıl sonra Manisa’dan İstanbul’a getirildi. III. Mehmed bu sırada dokuz yaşlarında bulunuyordu. Şehzadelerin büyüğü ve Safiye Sultan’ın oğlu olması sebebiyle daha fazla ilgi görmekteydi. Nitekim III. Murad Han’ın, onu eğlendirmek için iki-üç yüz top attırması şehzadeye olan sevgisinin bir göstergesidir.
Yine sünnet düğünü de babası nezdindeki kıymetine büyük bir işaret olmuştur. Elli yedi gün devam eden gösterişli bir düğün yapılmış ve sünneti Dördüncü Vezir Cerrah Mehmed Paşa gerçekleştirmiştir. Düğüne devlet yönetiminin üst kademelerinde görev almış İstanbul ve taşradaki zevâtın yanı sıra Mekke şerifi, Kırım hanı, Türkistan ve Hindistan hükümdarları da çağırılmıştı. Hatta Avusturya İmparatoru II. Rudolf ile Venedik dükü dahi davet edilmişti.
Şehzade Mehmed, sünnet düğününden bir yıl sonra Saruhan sancakbeyiliği ile Manisa’ya gönderildi. Annesi Safiye Sultan kendisini Manisa’ya uğurlarken küçük bir gümüş tas göstererek:
“Oğlum, bu tası görmeyince, benim ağzımdan da gelmiş olsa babanın ölüm haberine inanma, Manisa’dan çıkmayıp uyanık dur” demiştir. Böylece herhangi bir komploya karşı dikkatli olmasını bildirmişti.
Manisa’ya hareket eden Sultan Selim, müderrisi Nevali Nasuh Efendi, lalası Ali Bey, nişancısı Tekeli Mehmed Çavuş, baş ruznamçecisi Hüsambeyzâde ve ayrıca birçok görevli ve hizmetli grubu, mevsimin kış olması sebebiyle ancak 14 Ocak 1584’te Manisa’ya varabilmişti. Böylece on iki yıl sürecek idarecilik görevine başlayan III. Mehmed, bölgede asayişi sağlamaya çalışmış, reayaya kendisini sevdirmiştir. Bu arada bir taraftan da eğitimine devam etmiştir. Müderris Haydar Efendi ile yine meşhur müderris, mütercim ve şâir Nevalî Nasuh Akhisarî’nin Şehzade Mehmed üzerinde tesiri büyük olmuştur. Haydar Efendi 1590 yılında vefatına kadar şehzadeye eğitim vermeye devam etmiştir. Nasuh Efendi ise iki ay daha yaşasaydı talebesinin padişahlığını görecek ve hâce-i sultanî payesini alacaktı.
III. Mehmed Han babasının vefatı üzerine Manisa’dan gelerek 27 Ocak 1595 tarihinde Osmanlı tahtına çıkarak sekiz sene devleti idare edecektir.
Sultan III. Mehmed Han, çok nâzik, halim, selim, vakur, kerîm, edip, sâlih ve âbid (çok ibadet eden) bir şahsiyete sahipti. Sancak beyliğinden saltanata gelen son Osmanlı padişahıdır. Beş vakit namazını cemaatle kılardı. Devrin kaynakları; dindarlığını, Hazret-i Muhammed, dört halife, Ashâb-ı kiram ve âlimlere hürmetini yazar. Bunların adı bahsedildiği an hürmeten ayağa kalkardı.
III. Mehmed Han’ı tasvir eden bir Venedik raporunda padişah, akıllı, yiğit, avdan hoşlanan, ok yapımında usta, daima kılıç ve yay ile gezen biri olarak belirtilmiştir.
Şehzadelik dönemindeki tecrübeyi saltanatı döneminde tam olarak yansıtamamakla birlikte babası dönemindeki uygulamalardan rahatsızlık duyarak halkla daha fazla irtibat kurmuştu. Ayrıca III. Mehmed, dedesi II. Selim ve babası III. Murad gibi saltanat devrini sarayında geçirmeyip Eğri seferinde bizzat ordunun başında bulundu. Bu atalarının geleneğini sürdürerek gazâ için sefere çıkması mecbur bırakılmaktan çok kendi isteğinin bir sonucudur.
III. Mehmed, Hıristiyanlara karşı hoşgörülü olması sebebiyle bazı esirleri serbest bıraktığı belirtilir. Avrupa’da meydana gelen gelişmelere ilgisiz kalmamış, İngiltere ve Fransa ile olan diplomatik münasebetlere önem verdi. Hatta İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’in göndermiş olduğu üzerinde saat bulunan orgu sarayda kurdurarak dinlemiştir. Batıda uzun süren savaş ortamı, Anadolu’da meydana gelen Celâlî hareketleri ve doğu cephesindeki kayıplar, devletinin ekonomisinin bozulması huzursuzluğun çıkmasına ve aleyhinde kanaatlerin oluşmasına sebep oldu.
Devlet işleri düzgün gitmediği zamanlarda kolayca üzüntüye kapılır, yemekten-içmekten kesilirdi. Celâlî isyanları ile İran savaşlarının uzun sürmesi onu büyük üzüntü içinde bıraktı. İçkiyi sıkı bir şekilde yasaklayıp, bütün meyhaneleri kapattı. Sultan III. Mehmed Han’ın, Handan Sultan’dan; Mahmud, Ahmed, Cihangir, Mustafa ve Selim isimli oğullarıyla, iki kızı olmuştur. Vefatından az önce saltanat için harekete geçeceği hakkında şayialar çıkan henüz on dokuz yaşındaki Şehzade Mahmud’u öldürtmüştü. Cihangir ve Selim ise sağlığında vefat etmişlerdi.
III. Mehmed Han entelektüel bir kişiliğe sahipti. Âlimlere karşı cömert olup, kendisine sunulmuş olan edebî eserleri ilgiyle karşılardı. Hasan Kâfî Akhisârî, devletin içinde bulunduğu durum hakkında yazmış olduğu risalesini İbrahim Paşa’nın vasıtasıyla padişaha sunmuş ve onun takdirini kazanmıştır. Tâlikîzâde Fetihnâme-i Eğri’yi onun adına kaleme almıştır. Yine Selânikî, Âlî Mustafa, Hoca Sâdedin Efendi gibi tarihçiler yanında Nev’î ve Şâir Baki de onun saltanatı onun döneminin önemli simalarıdır.
Bütün Osmanlı padişahları gibi hassas bir şâir olan III. Mehmed Han’ın şiirde hocaları Nevalî ve Nevî’dir. Şiirlerinde Adlî mahlasını kullanmıştır.
Bir şiiri şöyledir:
Yoktur zulme rızamız, adle biz mâilleriz Gözleriz Hakk’ın rızasın emrine kâilleriz Ârifiz, âyîne-i âlem-nümâdır gönlümüz Rûzigârun cünbişinden sanmanuz gâfilleriz Hükm-i Mevlâ’ya mutîiz fâriğuz tedbîrden Biz tevekkül ehliyiz takdîrine kâilleriz Gönlümüz kuhl-i Sıfahân-ı alır mı aynına Tûtiyâ-yı gerd-i râh-ı dilbere mâilleriz Pûte-i aşk içre Adnî kâl ezelden kalbimiz Gıll u gışdan hâliyiz âlemde sâfî-dilleriz
III. Mehmed, dindar ve tasavvufa meraklı bir kimse idi. Şiirlerinde sade ve tatlı bir dil kullanmıştır. Buna örnek şu şiiri gösterilebilir:
Zülfünün zincirine kul eyledin cânâ beni Kulluğundan kılmasun âzâd Allahım beni Cevr-i dilber ta’n-ı duman suz-ı firkat za’f-ı dil Türlü türlü dert için yaratmış Allahım beni
Ey sevgili beni zülfünün zincirine bağlayıp esir ettin. Rabbim, beni senin esirin olmaktan azad etmesin. Dilberin eziyeti, rakibin düşmanlığı, ayrılığın ateşi ve gönlün zafiyeti: Meğer Allah beni bunca türlü dert için yaratmış.
Sultan III. Mehmed Han şehzadeliği döneminde devrin ileri gelen âlim ve şairlerinden tahsil gördüğü için iyi bir şâirdir. Şiirlerinde “Adlî” ve “Muhammed” mahlasını kullandığı bilinmektedir. Fakat bir divanına rastlanmamıştır. Bir mecmuadan alınmış olan gazeli ise şöyledir:
Günbegün sevdan ile huşum perişan olmada Hâl-i canân arzu-yı vaslımla isyan olmada Ben dökem dersem, dü çeşmimden yaşım bârân gibi Benden evvel çeşm-i canân durma giryân olmada Vasl-ı canândan, meşamm-ı câna lezzet gelmiyor Çün ezelden ruz-i maksum bize hicrân olmada Yok rakibimden rahat, bâri hayal etsem biraz Dûşta, çeşmimde câri yaş değil, kan olmada Mâl-i hülya gibi Adnî’nin de var sermayesi Nakd-i câna karşılık hep kârı hüsran olmada
.
III. Murad Han’ın şahsiyeti
Posted on
III. Murad, Osmanlı padişahlarının on ikincisi ve İslam halifelerinin de yetmiş yedincisidir. Sultan II. Selim Han’ın oğlu olup 4 Temmuz 1546’da asıl ismi Cecilia Baffo olarak bilinen Nurbânû Sultan’dan Manisa’nın Bozdağ yaylağında dünyaya geldi.
III. Murad, doğduğunda babası Şehzade Selim Saruhan sancakbeyiliğinde bulunuyordu. Hocası Sadeddin Efendi tarafından yetiştirilmiş olmanın yanında ilk eğitimini sarayda iyi bir şekilde gördü ve burada sünnet edildi. Küçük yaşta iken Aydın sancakbeyiliğine tayin edildi. 1558 senesinde ise babasının Manisa sancakbeyiliğinden Karaman valiliğine tayin edilmesi üzerine, dedesi Kanunî Sultan Süleyman tarafından Alaşehir sancakbeyiliğine görevlendirildi. Babası II. Selim ile amcası Bayezid arasındaki mücadelesi sırasında ise Konya Kalesi’nin muhafazasında bulunmuştur.
Dedesi Kanunî Sultan Süleyman’ın çağırması üzerine bir ara İstanbul’a giden III. Murad, dedesinin vefatı ve babasının tahta geçmesi üzerine Manisa sancakbeyiliğine getirildi ve tahta geçinceye dek bu görevde kaldı. On iki sene süren bu görevi sırasında Ferruh Bey ve daha sonra Cafer Bey kendisine lalalık yapmıştır.
1563 yılında Venedik’ten Korfu’ya giderken Adriyatik Denizi’nde Türk denizcilerince esir edilen Korfu valisinin kızı (Bafo) Manisa sarayına gönderilmişti. Burada Safiye ismi verilerek Türk-İslam terbiyesiyle yetiştirildi. Zekâsı, terbiyesi ve güzelliği ile de dikkatleri üzerine çeken bu kız, çok geçmeden Şehzade Murad’ın haremine girdi. III. Murad’ın çocuklarından Mahmud, Ayşe, Fatma ve kendisinden sonra tahta oturacak olan Mehmed burada dünyaya geldi.
Günlerini Manisa yaylalarında geçiren III. Murad, bu süre içinde bir taraftan idari görevini sürdürürken diğer taraftan imar faaliyetlerinde bulundu. Mimarlar sultanı Sinan’a Muradiye Camii’ni inşa ettirmekle birlikte ayrıca hastane ve medrese yaptırdı. Hoca Sadeddin başta olmak üzere hocalarından ve lalalarından eğitim almaya da devam ediyordu.
III. Murad, yine Manisa’da bulunduğu bir sırada bir rüya gördü ve hemen rüyasını Şeyh Şüca’ya yorumlattı. Şeyh kendisine yakın bir zamanda padişah olacağının müjdesini verdi. Çok geçmeden de yorumladığı gibi oldu.
III. Murad Han kumral, orta boylu, sağlam yapılı, kuvvetli, iyi silah kullanan ve iyi ata binen biriydi. Devletin ve saltanatın haşmetini gösterecek tarzda giyinirdi. Kavuğunun üzerinde çok kıymetli taşlar bulundururdu. Yumuşak karakterli, merhametli, nazik, zeki ve neşeliydi.
Çok cömertti. Her vesile ile âlimlere, şâirlere, fakir fukaraya hediyeler verir ihsanlarda bulunurdu. Padişahın toplantılarına Arap ve Acem ülkelerinden Kur’ân-ı Kerim’i tecvid üzere okuyan güzel sesli hafızlar, sanatkârlar, âlimler, hoş sohbet kimseler çağırılmış ve hiçbir zamanda eksik olmamıştır. Yanına gelenler mutlu ve memnun bir şekilde yurtlarına dönmüşlerdir. Ayrıca III. Murad Han, halktan uzak bir padişah olmayıp, zaman zaman tebdil-i kıyafet halkın içine karışmıştır.
Sultan III. Murad, iyi bir cengâver olup, çok iyi silah kullanır ve ata biner, ava çıkmaktan büyük haz alırdı. Asma saat ve resim yapmak gibi marifetlere de sahip bir kişiydi. Osmanlı sultanları içinde en âlimlerden olup zamanının ilimlerine çok iyi bilir hatta bu konularda mahirdi.
III. Murad Han, dünya tarihine meraklı bir padişah olup tercümeler yaptırmıştır. Nitekim İspanyolların Amerika kıtasını keşfini anlatan Mehmed Suûdî’nin Târîh-i Hind-i Garbî adlı eseri ve Feridun Ahmed Bey’in Fransa Tarihi bunlardan ikisidir. Ayrıca astronomiyle ilgilenir her konuda âlimlerden fikir alırdı.
III. Murad Han, saltanatı döneminde her ne kadar tıpkı babası II. Selim gibi sefere çıkmayan bir padişah olsa da devlet işlerinden tamamen elini eteğini çekmemiştir. Sokollu gibi bir veziriazamın varlığı sayesinde eski devlet düzeni devam etmiş olup devlet en geniş sınırlarına bu dönemde kavuşmuştur. Selânikî ise eserinde, Sultan Murad Han’ın Sokollu’dan sonra istediği gibi bir devlet adamı bulamadığından yakındığını belirtmektedir:
Mahzen-i ilm-i ledün kâşif-i sırr-ı hikmet Ey Murâdî bize bir şöylece âdem olsa
III. Murad Han, saltanatı boyunca Osmanlı toprakları üzerinde pek çok sayıda bayındırlık, ilim, kültür ve sanat merkezleri inşa ettirdi. Rasathane ve astronomik araştırmalar ile logaritma hesapları yaptırdı. Medine’de medrese, mektep ve büyük bir imaret kurdu. Manisa’da şehzadelik döneminde cami, medrese, imaret ve tabhaneden müteşekkil Muradiye külliyesini inşa ettirdi ve Topkapı sarayına da yeni ilavelerde bulundu.
III. Murad Han tarikat erbabını sever ve onlarla sohbetten zevk alırdı. Bu sebeple kendisinin değişik tarikatlara mensubiyeti hakkında rivayetler çıkmıştır. Bazı kaynaklara göre o, şehzadeliğinde bir rüya tabiri dolayısıyla itimadını kazanan şeyhi Şüca aracılığı ile Halveti tarikatına sultan girmişti. Bu sebeple şeyhi de hünkâr şeyhi olarak anılmaya başlanmıştır. Bazı kaynaklara göre ise III. Murad Han, Uşşâkiyye tarikatına mensuptu. Bir kısım kaynaklar ise onun Halvetîye’nin Ahmediye kolunun şubesi olan Hasan Hüsameddin Uşşâkî’nin kurduğu Uşşâkiyye tarikatına bağlı olduğunu zikrederler.
Yine padişahın o sıralarda İstanbul’da bulunan Nakşibendî Şeyhi Şaban Efendi ile de temas ettiği de muasır kaynaklarda belirtilmektedir. Öte yandan III. Murad Han’ın dört mısralık hattı ile Kadirî kavuğu şeklinde resimlemesi bulunan bir levhadan hareketle Kadirî olabileceği de ileri sürülmüştür. Aslında bütün bu bilgiler III. Murad Han’ın tasavvufi yönünü ve tarikat erbabı ile münasebetlerini göstermesi bakımından mühimdir.
Tasavvufî hayatı bizzat yaşayan sultan, tasavvufa o kadar vakıftır ki Fütûhât-ı Sıyâm ve Esrârnâme isimli tasavvufa dair iki eser yazarak bu hayatı bize aktarmıştır.
III. Murad Han’ın saatçiliğe ve nakkaşlığa özel ilgisinin olduğu da kaynaklarda belirtilir. Padişahın bir özelliği de hat sanatına duyduğu ilgidir. Şâir kişiliği yanında bir de usta bir hattat olan sultan, hat derslerini Kastamonulu Şeyh Şüca Halvetî’den almıştır. Padişahın Ayasofya Camii’nin mihrabı üzerine kendi hattı ile işlediği levhalar için aynı zaman da:
“Alâmet-i Ümmet”
Tarihini de düşmüştür ki bu, 982 (m. 1574) yılına tekabül eder. Müstakimzade’nin iki yan tarafta asılı olduğunu belirttiği 1574 tarihli bu levhalar bugün yerinde yoktur. Hat üzerine söyleyebileceğimiz diğer bir hususiyet de, 16. yüzyılın önemli isimlerinden ve meşhur tarihçi Gelibolulu Âli’nin, Türk-İslam âleminde yetişen büyük hattatlardan ve bunların eserlerinden bahsettiği Menâkıb-ı Hünerverân adlı kitabını padişaha ithaf etmiş olmasıdır. Yedi bölümden meydana gelen ve İstanbul ile Viyana kütüphanelerinde dokuz nüshası bulunan bu eser, sanat tarihi açısından önemlidir.
III. Murad Han çok şefkatli ve merhametli bir şahsiyetti. Döneminde İstanbul kadısına hitaben divan-ı hümayundan çıkan bir hüküm, hayvanlara yapılan muameleyi ve hayvan haklarına saygıyı göstermesi bakımından mühimdir. Şöyle ki:
“İstanbul kadısına hüküm ki;
Hâlâ İstanbul muhtesibi olan Mehmed Çavuş mektup gönderüp mahmiye-i mezbûrede (İstanbul) at hamalları lâğar ve yağırlı (sıska, zebun) ve sakat ve nalsız ve semerleri harâb bârgirlerine ve katırlarına amellerinden ziyade yük urup ve bir hamal üç dört yüklü bârgiri katarlamayup (arka arkaya dizmek, birbirine bağlamak) salıverub, yolda atlı ve yaya Müslümanlara dokunup elem ve ızdırâp virdüklerinden gayrı, tahammülünden ziyade yük urulıp davarları (hayvanları) yıkılup helâk olmağın, zikrolunan hamallar taifesi davarların besleyüp ve sakat ve zayıf davarlara tahammülünden ziyade yük urmayup davarların katarlayup, yularlarından mütemadiyen salıvermek içün hamallara ve kethüdalarına tenbih olunmak bâbında emr-i şerifim recâsına mebnî buyurdum ki.
Vusul buldukda zikrolunan hamal tayifesin kethüdalar ile maan getürüp cümlesine tembih ve te’kîd eyliyesin ki, min ba’d duvarların besleyüp ve sakat ve zaîf davarlara tahammülünden ziyade yük urmayup ve yük ile yolda giderken, davarların birkaç ise birbirine katarlayup kendileri sürüp davarların ardınca yürümeyeler.
Mazmun-ı hümayun ile amel oluna
Fi 9 Rebiülevvel 995” (1587)
Süleyman Çelebi
Posted on
On beşinci asır Türk edebiyatının meşhur Mevlid şâiri. Bursa’da doğduğu bilinmesine rağmen, doğum târihi bilinmiyor. Halk arasında “Süleyman Dede” diye de anılır.
Kendisi Birinci Murâd Hanın veziri, Ahmed Paşanın oğludur. Dedesi Mahmûd Bey 1338 senesinde, Sadrâzam Süleyman Paşa ile Rumeli’ye salla geçenlerdendir. Esas ismi, Süleyman bin İvaz Paşa bin Mahmûd’dur. Kendisi küçük yaşından îtibâren çok kuvvetli bir dînî tahsil ve öğrenim görmüştür. Sultan Yıldırım Bâyezîd Han zamânında, Bursa Ulu Câmide imamlık yaptığı, bir müddet de Yıldırım Bâyezîd Hanın oğlu Emir Süleyman’ın sarayında bulunduğu nakledilmektedir. 1422 yılında Bursa’da vefât etmiştir. Mezarı Çekirge’dedir.
Süleyman Çelebi’nin edebî kişiliğini tam mânâsıyla ortaya koyan meşhur Türkçe mevlididir. Bu eseri, Ulu Câmideki dînî bir münâzara neticesinde, İranlı bir vâizin, Peygamber efendimizle diğer peygamberler arasında hiçbir üstünlük olmadığını ileri sürmesi üzerine, Peygamber “sallallahü aleyhi ve sellemin” üstünlüklerini ortaya koymak gâyesiyle kaleme aldığı nakledilir. Edebiyatımızdaki dînî şiirler içerisinde halkımızı en çok etkileyen Vesîlet-ün-Necât ismindeki Süleyman Çelebi’nin Mevlidi’dir. Doğum, ölüm, düğün vs. gibi birçok zamanlarda hâlâ okunmaktadır. Tabiî bir içtenlik ve samimilik taşıdığı için, her zaman birçok nazireler yazılmış olduğu hâlde, hiçbiri onun yerini alamamıştır.
Mevlid; 800 beyte yakın, mesnevî tarzında dînî bir eserdir. Fâilâtün, Fâilâtûn, Fâilun vezniylePeygamber efendimiz için yazılmış bir methiyedir.
Allah’a yalvarış Münâcât, Peygamber aleyhisselâmın doğuşu Velâdet, peygamber oluşu Risâlet, ruhânî ve cismânî olarak arşa çıkması Mîrac, vefâtı Rıhlet ve en son Duâ olmak üzere 6 bölüme ayrılır.
Süleyman Çelebi’nin yazdığı Mevlid’den beyitler:
“Allah adın zikredelim evvelâ Vâcib oldur cümle işde her kula Allah adın her nefesde di müdâm Allah adıyla olur her iş temâm Çok temennî kıldılar Hak’tan bular (diğer peygamberler) Tâ Muhammed ümmetinden olalar “aleyhisselâm” Enbiyânın şeksiz ol sultânıdır Cümlesinin cânı içre cânıdır Anun içün oldu bu varlık kamu Ay ü yıldız, yer ü gök, uçmak, tamu Âmine Hâtun Muhammed ânesi “aleyhisselâm” K’ol sedeften doğdu ol dür-dânesi
Osmanlı Devletinin son yıllarında görev alan kumandan ve devlet adamlarından. 
Osmanlı Devletinin son yıllarında devlet kademelerine hâkim olan İttihat ve Terakki Partisinin ileri gelenlerinden. 
İstiklâl Marşı şâiri. 
Paris “CNRS” ilmî araştırma üyelerinden. 1908’de Hindistan’ın güneyinde Haydarâbâd’da doğdu. 17 Aralık 2002, Jacksonville, Florida, ABD’de öldü. Haydarâbâd’da Osmâniye Üniversitesinde okudu. Devletler hukûku üzerine doktora yaptı. 1947 yılında Hindistan hükûmeti, siyâsî sebeplerle kendisini vatandaşlıktan çıkardı. Fransa’ya gidip Paris’te ilmî araştırma âzâlığına girdi. Birçok memleket gezdi. Konferanslar sebebiyle Türkiye’ye de geldi. Son olarak Paris’te yerleşti. Kitapları çeşitli dillere çevrilmiştir.
Sosyal-psikolog, fikir adamı ve yazar. 25 Kasım 1938’de Kırşehir’de doğdu. İlk ve orta tahsilini bu ilde tamamladı. Ortaokul öğrencisiyken eski Türk harflerini öğrendi. Lisedeyken Lütfi İkiz Beyden Arapça dersleri aldı. Böylece İslam-Türk kültür târihinin ana eserlerini okudu. 
Avusturya ve İran cephelerinde başarı kazanmak için çareler araştıran III. Mehmed Han, üzüntüsünden rahatsızlanmıştı.
III. Murad, Osmanlı padişahlarının on ikincisi ve İslam halifelerinin de yetmiş yedincisidir. Sultan
