Ekonomide en kutsal değer olan insan emeğini istismar eden sistemlere karşı, ezilen insanların sesi ve umudu olma iddiasıyla ortaya çıkan Sosyalizm, önce Doğu’da sonra Batı’da ilgi gördü. Bunun nedeni olarak, çok eski dönemlerden beri, içinde yaşadıkları toplum düzenlerinden rahatsızlık duyan bir çok kişinin, zenginliklerin âdil bir biçimde paylaştırılacağı ve insanlar arasında eşitliğin sağlanacağı toplumsal köklü değişikliklerin gerekli olduğunu savunmuş olmalarını gösterebiliriz. Her dönemde, insanlar arasında adalet ve eşitlik özlemi taşıyan kimselerin zengin-yoksul, yöneten-yönetilen ayrımcılığının olmadığı ideal toplum söylemlerini seslendirdikleri görülmüştür. Tarih boyunca insanlar hep adaletin herkesi kapsadığı, zulmün ve baskının olmadığı, zenginliklerin paylaşıldığı ve herhangi bir zümrenin tahakküm ve idaresi altında kölelik sınıfının oluşturulmadığı mükemmel bir sosyal yapının özlemi içerisinde olmuşlardır. Ancak bu türden beklentilerine rağmen, bunun nasıl gerçekleştirileceği noktasındaki varsayımlardan bir adım bile ileri gidememişlerdir. Çünkü yaratıcılarından bağımsız, çözüm arayışlarına girmişlerdir. Oysa insanın özüne ve fıtratına en uygun çözümler sunacak tek kaynak vardır. O da Vahiy’dir… Yani Allah’ın Kitabı Kur’an-ı Kerim’dir ve Peygamberimizin Sünnetidir…

BEŞERİ EKONOMİK SİSTEMLER VE İSLÂM’DA İŞÇİ HAKKI, EL EMEĞİ:

Beşeri Sistemler ve İdeal Toplum Özlemleri:

Ekonomide en kutsal değer olan insan emeğini istismar eden sistemlere karşı, ezilen insanların sesi ve umudu olma iddiasıyla ortaya çıkan Sosyalizm, önce Doğu’da sonra Batı’da ilgi gördü. Bunun nedeni olarak, çok eski dönemlerden beri, içinde yaşadıkları toplum düzenlerinden rahatsızlık duyan bir çok kişinin, zenginliklerin âdil bir biçimde paylaştırılacağı ve insanlar arasında eşitliğin sağlanacağı toplumsal köklü değişikliklerin gerekli olduğunu savunmuş olmalarını gösterebiliriz. Her dönemde, insanlar arasında adalet ve eşitlik özlemi taşıyan kimselerin zengin-yoksul, yöneten-yönetilen ayrımcılığının olmadığı ideal toplum söylemlerini seslendirdikleri görülmüştür. Tarih boyunca insanlar hep adaletin herkesi kapsadığı, zulmün ve baskının olmadığı, zenginliklerin paylaşıldığı ve herhangi bir zümrenin tahakküm ve idaresi altında kölelik sınıfının oluşturulmadığı mükemmel bir sosyal yapının özlemi içerisinde olmuşlardır. Ancak bu türden beklentilerine rağmen, bunun nasıl gerçekleştirileceği noktasındaki varsayımlardan bir adım bile ileri gidememişlerdir. Çünkü yaratıcılarından bağımsız, çözüm arayışlarına girmişlerdir. Oysa insanın özüne ve fıtratına en uygun çözümler sunacak tek kaynak vardır. O da Vahiy’dir… Yani Allah’ın Kitabı Kur’an-ı Kerim’dir ve Peygamberimizin Sünnetidir… Kur’an, Hakîm olan Allah Sübhânehu ve Teâlâ tarafından hüküm ve hakikatlerin kaynağı olmak üzere indirilmiş hikmetli bir Kitab’dır. Allah’ın Kitabında asla bir çelişki ve tutarsızlık yoktur. Bir konuda Allah, muhkem bir tarzda ne demişse, işte o gerçeğin ta kendisidir. Allah’ın dediğine uyulup uyulmaması meselesi tartışılamaz. O konuda, karşı fikir üreterek, konu masaya yatırılamaz ve medya vasıtasıyla yada bilim adamları (!) ve sanatçı denen kişilerin faaliyetleriyle Allah’ın Kelamının aksine tek harf bile söylenemez. Bu durum, yalnızca Allah’a imanın ve tâğutları inkârın bir sonucudur. İnsanlar şartsız, pazarlıksız ve tam bir teslimiyetle İslâm’ı kabul etmedikleri sürece İslâm’dan aldıkları münferid ve cüz’î değerler onlara hayır getirmeyecektir. Zira hak ile bâtılı birbirine karıştıran kimsenin bu amelinin küfür ve ma’siyet olmasının ötesinde, akletme, düşünme, sorgulama, ölçme ve değerlendirme yetenekleri körelecektir. Bu yeteneklerini kaybeden kimselerin akılları kendilerine manevi güzellikleri gösterme noktasında fayda sağlamayacaktır. Akılları, kendilerine hep nefislerinin arzularına uymalarını emredecektir. Onlar, olaylara tek açıdan baktıkları için, bir problemi çözerken başka problemlere neden olacaklardır. Rabbimiz, bu konuda şöyle buyuruyor: “Hakkı bâtıla karıştırmayın ve bildiğiniz halde Hakkı gizlemeyin.” (Bakara: 42) 

Demek oluyor ki, beşeri felsefeler, ideolojiler, nazariyeler ve teoriler insanlar için âdil bir hayat sunamadığı gibi; beşer aklının ve hevâsının ürünü olan fikirlerle, İslâm’ın bazı değerlerinin karıştırılıp sentez edilmesi de, ideal sosyal ve ekonomik toplum özlemi içindeki insanların umutlarına cevap olmayacaktır. 

Şehidü’l İslâm Seyyid Kutub, 1960’lı yıllarda dünya genelinde demokratik düzenlerin iflasa benzer bir hale geldiklerini ve Sosyalizm sistemine başlarda Batı’nın bile ilgi gösterdiğini ancak bu yönelişlerin bir arayıştan başka bir anlam taşımadığını vurgulamıştır. Doğu ve Batı ülkelerinde Marksizm de bir süre insanlığı oyalamıştır. Ancak insan fıtratıyla çatışan bu sistemler insanlığın muhtaç olduğu maneviyat özlemine ilaç olamamışlardır. Bu beşeri sistemler, manen kalbi ve kafası aç olan insanların, yalnızca midelerini doyurmanın ve nefislerini azdırmanın yeterli olmayacağı gerçeğini göz ardı ettiler. Zaten kendilerinde de insan yapısının muhtaç olduğu bu manevi boşluğu dolduracak değerler sistemi yoktu. İnsan fıtratında yer alan Allah’a teslimiyet cevheri, kişiyi sürekli Allah’a kulluğa yöneltir. Bu fıtrat, inançsızları vicdan mahkemelerinde suçlu ilan edip, kendilerini vicdanî azaba mahkum eder. Aslında nankörlük etseler de, yalan söyleseler de “inanmak” insan için en temel ihtiyaçtır. Ancak dünya nimetlerinin cazibesi, seçim imkânı bulunan insanın gaflete dalmasına, sarhoş olmuşçasına aklî muhakeme ve muvazenesini yitirmesine ve sonuçta da ruhlar âleminde Allah’a verdiği kulluk sözünü unutmasına neden olmaktadır. Allah’ın bizi fıtrat olarak bu donatıyla var etmesi çok büyük bir nimettir. Tabiri câizse insan fıtratı, yolunu kaybettiğinde kendisine doğru yolu gösteren bir pusula, bir harita yada bir klavuz gibidir. Fakat ne yazık ki, bir çok Rahmâni yol göstericilere rağmen, insanların ezici çoğunluğu kurtuluşu, sosyal ve ekonomik refahı beşeri fikir akımlarında görmektedir. Ortaya çıkan her felsefî doktrin, başlarda reklamın da rüzgarıyla bir çok yolsuzun umuduna ve ilgisine medar olabilmektedir. 

İslâm’da çalışan, üreten, yorulan ve emek sarf eden insanların işgücü, el emeği ve alın terinin asla istismar edilmediği ve kimseye zulmedilmediği konusuna geçmeden önce; emek ve işgücü gibi kavramları istismar eden sistemlerden kısa bahislerde bulunmaya devam ediyoruz. Yukarıda Batı toplumunun başlangıçta, Doğu bloğunun düzenlerine özellikle de Sosyalizm adı altında “ekonomik sistemlerine” ilgi gösterdiğini belirtmiştik. Tüm beşeri sistemler diğerine reaksiyon olarak ortaya çıkmıştır. Sosyalizm de, Kapitalizm’e ve demokrasiye tepki olarak doğmuştur. Sosyalizm; sosyal teşkilatlanmayı eşitlik ölçüsüne göre düzenlemeyi gaye edinen bir teori olarak tanımlanmaktadır. Başka bir ifadeyle; iktidar ve üretim araçlarının halk tarafından kontrol edildiği ve herkese eşit mal dağıtma esasını idari sistemde yerleştirmeyi savunan, insan fıtratına aykırı olarak hürriyetleri daraltan ve din aleyhtarı olan bir sistemdir. Kapitalizm ise, Batı dünyasında feodalizm’in çöküşünden bu yana egemen olan ekonomik sistemdir. Anamalcılık, Sermayecilik, Serbest Piyasa Ekonomisi, Serbest Girişim Ekonomisi gibi adlarla anılır. Kapitalist sistemin temel özelliği üretim araçlarının büyük çoğunluğunun özel ellerde toplanması ve üretimle gelir bölüşümüne önemli ölçüde piyasaların işleyişinin yön vermesidir. Günümüzde en yaygın ekonomik sistem durumundaki Kapitalizm, felsefî temelleri, kuralları, amaçları ve sonuçları bakımından İslâm’ın tam karşısında yer alır. Kapitalizm’in temelini maddecilik oluşturur. İnsana öngördüğü biricik amaç maddi zenginliğe ulaşmak ve bunu dilediğince, sınır tanımaksızın tüketmektir. Bu amaca ulaşmak isteyen bireye sınırsız özgürlük alanı tanır; bu nedenle aşırı ölçüde bireycidir. Bu sistem, sermaye sahiplerinin kalkınmasına hizmet eder. Halk ile sermayedarlar arasında korkunç ekonomik uçurumlar vardır. Paraya hükmeden burjuva sınıfı israf ve safahat içinde bir yaşam sürerken; büyük kitleler, temel yaşam standartlarını elde etme uğruna maalesef yaşam mücadelesi vermektedirler. İslâm’ı tanımadan Batı kültürüyle yetişmiş yığınlar, dünya hayatını “geçim dünyası” olarak tanımakta ve tanımlamaktadırlar. (Kapitalizm konusuna, “Fâizcilik ve Sömürü Sistemi Kapitalizm” başlıklı yazımızda temas ettik.)

Sınıfsız bir toplum oluşturmak isteyen Komünizm ise; Toplum içinde bireylerin her türlü mülkiyet haklarını, aile hayatını ve dini kaldırıp, materyalizmi esas alan, bütün mülkiyeti devlete mal eden bâtıl bir nazariyedir. Temeli maddeciliğe dayanan bu sistem, aynı zamanda inkâr üzerine kurulu bir düşünce ekolüdür. Bu anlayışa göre, Vahiyle sabit olan gerçeklerin hiçbir önemi yoktur. Komünistlerin inançlarını ana hatlarıyla özetleyelim: Onlara göre, ne ahiret ne de hesap verme vardır, var olan ancak bu dünyadır. Kur’an’ın da Hz. Osman başkanlığında uydurulmuş, sonra da defalarca tahrif edilmiş olduğuna inanırlar. Bu korkunç iddiaların en korkuncu, Allah’ın varlığını da kabul etmezler. Allah’ın, pek çok insanın hayal ürünü olduğunu söyleyip “kâinatı Allah değil, Allah’ı insanlar yarattı (uydurdu)” diyerek mutlak bir inkâr yolunu seçerler. Aile kurumunun varlığını kabul etmezler. Bu kurumun burjuva sınıfının güçlenmesine sebep olduğu için, onun ortadan kaldırılıp yerine cinsel özgürlüğün ve başıboşluğun getirilmesi gerektiğini savunurlar. İnsanlık tarihini de ekonomik nedenlerden kaynaklanan sınıf kavgalarından ibaret görürler. İşçi sınıfının diktatörlüğünü isterler. Komünistler, şiddet ve çatışmaya inanır. İşçiler ve diğer sınıflar arasında sürekli düşmanlık ve kavgayı körüklerler.

Batılı Filozofların Tarih Yorumu: 

Hegel’e göre; “geçmişteki her medeniyet, zayıf yönleri ve hataları nedeniyle son bulmuş ve iyi yönlerini sonraki medeniyete devretmiştir.” Darwin teorisine göre ise; dünya, her yerinde sürekli mücadele verilen vahşi bir savaş alanıdır. İnsan yaşamak ve güçlü olmak için saldırmak ve savaşmak zorundadır. Ona göre; bu, doğanın bir kanunudur. Yaşamak ve doğanın sunduğu nimetlerden istifade etmek ancak güçlünün hakkıdır. Çünkü o, yaşama yeteneğini ispat etmiştir. Zayıf ve güçsüz olanların yaşama hakkı yoktur. Marksizm de Hegel ve Darwin’inkine benzer bir hayat görüşü sunmuştur. Hegel, fikir dünyasını bir savaş alanı kabul ederken; Darwin, tabiatı acımasız bir savaş alanı olarak kabul etmiştir. Darwin’in felsefesinde sevgiye, saygıya, merhamete, fedakârlığa ve insan fıtratının yüce değerlerine yer verilmez. Bu çarpık anlayış, başlangıçtan beri insanları sürekli savaşan, ihtiyaç ve menfaatleri uğruna mücadele eden farklı sınıflara ayırmıştır. Farklı menfaatler sebebiyle, sınıflar arası çatışma ve savaşlar hiç eksik olmamıştır. Her neslin yaşamı boyunca tanıklık ettiği bitmek bilmeyen savaşlar ve mazlum halklara yapılan zulümlerin çıkış noktasında bu felsefî anlayış bulunmaktadır. İnsanlık tarihinin gelişimi de, işte bu bencil ve çıkarcı sınıf kavgalarına dayanmaktadır. 

Medeniyetin gelişmesi hususundaki bu anlayışa göre, içinde yaşadığımız şu medeniyet, geçmiş medeniyetlerin iyi yönlerinin bir araya gelmiş halidir. Geçmiş çağlardan alabileceğimiz bize rehberlik edecek ve yolumuzu aydınlatacak hiçbir fikir kalmamıştır. Çünkü tarih içinde onlar denenmiş ve sonraki çağlara devredilmeyen kısımları eksik kabul edilmiştir. Eğer biz, tarihteki herhangi bir şeye değer veriyorsak; bu, yalnızca kendi döneminde değerli oluşundan ve medeniyetin gelişmesinde rol oynamasından dolayıdır. Fakat tarihte kalmış o değerler, artık bugün değerlerini tamamen kaybetmiştir.

Bu anlayış, tarihe bakış açısından çok tehlikeli bir felsefedir. Marx’ın materyalist tarih yorumu bu felsefeye dayanmaktadır. Bu tarih anlayışını benimseyen bir kişi, Kur’an’da bize anlatılan Peygamberlerin döneminin, bugün itibariyle değersizliğine ve Tevhidî mücadelelerinin artık önemini kaybettiğine inanacaktır. O Peygamberlerin mücadelelerinin örnek alınması ve tebliğ ettikleri İslâm inancının aynen kabul edilmesi gerektiğini söyleyen bir kişi de gericilikle ve dar kafalı olmakla suçlanacaktır. Bu akıma kapılan bir toplum, bir daha Saadet Asrına dönebilir mi? Aslında bu, İslâm’a karşı, şeytanca düşünülmüş felsefî bir hücumdur. Bir mantık bu hücuma mağlup olacak olursa, en köklü dini inanç bile bir süre sonra yıkılıp yok olacaktır. Maalesef bu anlayışın toplumların büyük bir kesiminde kabul gördüğüne tanık olmaktayız. İnanç, ahlak, ekonomi, siyaset, sosyal hayat ve ibadet gibi konularda Rasûlullah ve Ashab-ı Kirâm’dan kendisine haber ulaşan pek çok kimse: “O, Peygamberdi; biz, onun gibi olamayız” yada “Onlar, Peygamber tarafından yetiştirildiler, yanlarında Peygamber de vardı ve onlar büyük insandılar; biz onlar gibi olamayız” demektedirler. Günümüzde, Müslüman oldukları iddiasıyla Allah’ı, Peygamberi ve Kur’an’ı sevdiğini her fırsatta söyleyen pek çok insanın hayatında, başta Tevhid akidesi olmak üzere, İslâm’ın değerlerine rastlamak mümkün değildir. Bu durum da, İslâm tarihine nostaljik açıdan bakıp, olayları da birer efsane gibi telakki etme sonucunu doğurmaktadır.

Bütün cahili felsefelerin tarih anlayışı, madde temeli üzerine bina edilmektedir. Böylece insanın maddi yönünü ön plana çıkarıp manevi boyutunu devre dışı bırakmışlardır. Oysa insan madde ve ruh karışımı bir canlıdır. “Hani Rabbin meleklere demişti ki: Muhakkak Ben, çamurdan bir insan yaratacağım. Ben onu biçimlendirip, ona ruhumdan üflediğim zaman hemen ona secdeye kapanın.” (Sâd: 71, 72) Bu ayete göre, insanın yaratılışı çamur ve Allah’ın ruhundan bir nefha yani üfürüşten ibarettir. Bu iki özellik onda bütünüyle karıştı, birbiriyle iç içe geçti ve sonuçta bizim bildiğimiz insan ortaya çıktı. Bu nedenle insanı tanımlarken onun bir yönünü öne çıkartıp diğer yönünü göz ardı etmek onun fıtrî dengesini bozmak demektir. İnsan ne maddedir, ne mana. Bu ikisinin birleşiminden yaratılmış bir canlıdır. İnsan kendini tanımak ve görevlerini idrak etmek için, İlâhi kaynaklara değil de, beşeri varsayımlara müracaat edecek olursa; madde, mana, ruh, hayal, düşünen yada alet kullanan bir hayvan olduğunu zannedecektir. Materyalistlere göre insan, maddi bir varlıktır ve tarih boyunca da madde savaşı vermiştir, vermektedir. İslâm ise insanı ne tamamen madde, ne de tamamen ruh kabul eder. İnsan yalnızca bir kabza çamur olmadığı gibi; ondan bağımsız hür bir ruh da değildir. Bu iki öğe; özellikleri itibariyle birbirinden farklı ama bir bütünün iki temel unsurlarıdır. İnsan gaflet ve serkeşlik anlarında çamur tarafına daha yakın olmasına rağmen; o, bu durumlarda bile hayvanlar gibi katıksız bir ceset değildir. Zira kendinde belirli ölçüde irade ve seçim yeteneği vardır. İnsan, maneviyatın en yüce noktalarında da maddi yönünden soyutlanan bir ruh değildir. Peygamberimiz aleyhisselâm, Cebrail aleyhisselâm’dan vahiy alırken dahi katıksız bir ruh değildi. ”Onu (Kur’an’ı) acele almak için onunla dilini kımıldatma. Şüphesiz onu (kalbinde) toplamak ve onu okutmak Bize aittir. O halde Biz onu (Cebrail aracılığıyla) okuduğumuz zaman sen onun okunuşuna uy. Sonra onu açıklamak da hiç şüphesiz Bize aittir.” (Kıyâmet: 16-18) Peygamberimiz, insani bir düşünceyle, Cebrail aleyhisselâm’ın kendisine okuduğu Ayetlerin bir kısmını unutma korkusuyla, vahiy daha tamamlanmadan, hemen ezberlemek maksadıyla, tekrar ediyordu. Nitekim Allah Celle Celâluh, Kur’an’ın korunması, kalbine yerleşmesi, okunması ve açıklanması konularında Peygamberimize güvence verdi, endişelenmemesini istedi. Görüldüğü gibi Peygamberimiz, bu mübarek makamda bile insani zaaflardan soyutlanmış bir nur parçası değil, maddi yönü de olan bir insandır. “De ki: Ben de ancak sizin gibi bir insanım.” (Kehf: 110)

Tarih boyunca tüm cahiliyeler, insanın ya bir özelliğini kabul ederek diğer yönünü inkâr etmişler yada bir yönünü sivrilterek diğer yönünü köreltmişlerdir. Materyalist cahili felsefeler, insanın ceset, madde ve (vahiyden müstakil) düşünce yönlerini sivrilterek, ruhun aydınlığından uzak olarak tamamen maddi bir imar peşinde koşarlar. Daha çok maddeye sahip olma ve insanlara hükmetme arzusundadırlar. Maddeye hükmetmekle daha mutlu olacaklarını zannederek, manevi açlıklarının farkına varmadan doyumsuz ve mutsuz bir hayat yaşarlar. Toplumda sıkça rastlanan stres, depresyon, içki, uyuşturucu, intihar, cinayetler, fuhuş, kumar ve hiçbir şeyden mutlu olmamak şeklinde karşımıza çıkan tatminsizliklerin temelinde manevi değerlerin boşluğu bulunmaktadır.

İnsanın daha ilk yaratıldığı andan itibaren özünde bulunan inanç ihtiyacı ihmal edildiği zaman, insan kendi benliğinde bir takım çatışmalar ve çelişkiler yaşamaktadır. Bu çatışma ve çelişkiler de doğal olarak insanı bir arayışa sevk etmektedir. Cahiliye’de her nazariye, tez-antitez, etki-tepki, aksiyon-reaksiyon gibi bir takım fikirlerin karşıtlığı üzerine kurulduğu için, maddecilerin karşısına da ruhçuların çıkacağını tahmin etmek zor olmasa gerektir. Ruhçu cahiliye (Spiritüalizm) ise, insanın ruhi yanını sivriltip fiziki ihtiyaçlarını ihmal eder. Beşeri arzularına engel olur, bedenine zulmeder. Özellikle Hinduizm ve rahiplerin yaptığı budur. Onlar bedenlerine işkence etmekle ruhlarını yücelttiklerine inanırlar. Tasavvuf akımına da, bedene işkence ve zulmetmek suretiyle, ruhu arındırma anlayışının Hinduizm ve diğer cahili dinlerdeki ruhçu felsefelerden girdiğini görmekteyiz. Ruhiyatçı felsefe sahipleri, insanın maddi varlığına sırt dönüp, ruhi yönüne yönelince; ne maddi dünyanın imarıyla ilgilenirler, ne de tâğutlara karşı mücadele verirler. Onlar için en büyük başarı, nefsin istek ve arzularına karşı savaş açıp ruhlar âleminde fenâ bulmaktır.

Cahiliye, ister Spiritüalizm’de olduğu gibi ruhçu olsun, isterse de Komünizm ve Kapitalizm’de olduğu gibi maddeci olsun fark etmez; vahiy karşıtı beşeri felsefelerdir. Komünizm insanı, maddenin kanunlarına tâbi olan, bu kanunlara uyması gereken bir madde olarak tanımlamaktadır.

İslâm’ın tarih yorumuna gelince; öncelikle insan ne madde, ne ruh, ne hayvan, ne eşya ve ne de hayaldir. İnsan, akıl ve irade sahibi olarak Allah tarafından yaratılmış yukarıda da ifade ettiğimiz gibi, maddi ve ruhi yönü olan, ibadet ile mükellef bir canlıdır. Tarihi bütün yönleriyle yaşayan ve yazan, insandır. İyi ve kötü her konuda tarihin akışına insan yön verir. İnsanlık tarihi, Allah’a kulluk mücadelesidir. Diğer bir ifadeyle, Allah’a iman edenlerle, şirk koşanların, küfre sapanların mücadelesidir. Tarihte bir çok insan isyan ve tuğyanı seçtiği için, tarih sahnelerinde Allah’ın dostlarıyla şeytanın dostlarının mücadelelerine sıkça şahit olmaktayız. Fakat bilinmelidir ki, insan ister hidâyet, isterse de dalâlet dönemlerinde olsun; tarihi, ruhuyla, cismiyle, aklıyla, ekonomik, sosyal ve siyasal tavırlarıyla yazmıştır. İnsanın yaptıklarında arzu, içgüdü,, ümit, hayal, rüya gibi manevi değerlerin etkisinin varlığı da bir gerçektir. İslâm’a göre insanlık tarihi, madde alanında savaş verilen bir süreç değildir. Ayrıca “bugün”, geçmişin tekamül etmiş hali de değildir. Tarih içindeki medeniyetlerin ve kültürlerin gelişmesinde Darwinci (evrim/tekamül’cü) felsefe ancak bir yalandan ibarettir. Bu anlayış, insanlığın İlâhi vahye teslimiyetle kurtulabileceği gerçeğini örtbas etme çabasından başka bir şey değildir. 

İslâm’da İşçi Hakkı, El Emeği, Alın Teri:

İşçinin hakkını alnının teri kurumadan vermeyi emrederek, çalışanın ücretini geciktirmeyi bile yasaklayan İslâm, beşeri ideolojilerin felsefelerindeki tutarsızlıkların fevkinde hikmetli hükümler emreder. İslâm’daki bütün hükümler yalnızca Allah’a iman ve teslimiyet esasına dayanır. İslâm’da ne bir fert, ne meclis, ne de burjuva yada işçi sınıfının ululanması vardır. Çok ilâhlı bütün sistemleri reddetmek, İslâm’ın ilk emridir. Allah’ın bildirdiği bir hükmün hilafına fikir beyan edenler, onu kanun olarak telakki edenler diliyle söylemese de ilâhlık iddia ediyor demektir. Ve bu tür insanlara itaat edenler ise kulluk ettikleri ilâhlara yeni bir ilâh daha eklemiş olurlar. İnsanlık tarihi boyunca Allah’ın peygamberlerine inanmayıp, ilâhi dine sırtını dönen insanların icat ettikleri sistemlerin adlarını yazmaya kalksak ciltlerce külliyatlar oluşturabiliriz. Bu gayet doğaldır. Çünkü Tevhid yoluna girmeyenler, muhtevaları çelişkilerle dolu, toplum yapılarının yönelişleriyle alakalı farklı versiyonlarda doktrinler oluşturacaklardır. Bunlardaki tartışmasız tek ortak özellik, Allah’a şirk koşma ilkesini benimsemiş olmalarıdır.

İslâm, herkesin olduğu gibi işçinin de hakkını korumaktadır. Ancak İslâm, “işçi haklarını koruma sistemi” değildir. İslâm’ın hareket noktası, böyle sloganik iddialar olamaz. İslâm’da, toplum hayatında ortaya çıkan ve çıkması muhtemel tüm sorunlara köklü çözümler üretilmiştir. Yoksa asıl büyük sorunlar terk edilip o sorunların uzantılarıyla zaman kaybedilmez. O sorunun temel nedeni ortadan kaldırılınca, binlerce küçük sorunlar da kendiliğinden çözüme kavuşmuş olur. İslâm, haksızlık ve zulme tamamen karşıdır. Çünkü bu din, zulmü kendi zâtına bile haram kılan Allah’ın dinidir. Bugün, her coğrafyada farklı niteliklerde sivil yada resmi kurum ve kuruluşların varlığı, teminat altına alınamayan hakları kazanma çabalarının bir göstergesidir. İslâm dini, çalışanın emeğini tam vermeyi garantiledikten sonra, Müslüman’ın sermaye edinmesine, ticaret yapmasına ve özel mülk sahibi olmasına cevaz vermiştir. Müslüman açısından çalışmanın hedefi daha iyi ibadet etme imkânını elde etmektir. Her Müslüman bu anlamda, bulunduğu makam ve şartlarda Tevhid’in ihyası ve Hz. Peygamberin Sünneti üzere bir hayat yaşamak için çalışır. İlmi olan ilmiyle, malı olan malıyla, her iki imkânı da kısıtlı olan ise gönlüyle ve nefsine karşı cihad eder. Ve bütün Müslümanlar kardeşliğin ve ümmet olmanın doğal sonucu olarak maddi ve manevi alanlarda yardımlaşırlar. Birbirlerinin dertleriyle dertlenir, sevinçleriyle de mesrur olurlar. Müslüman bir kul, ilmi ancak Allah için öğrenir. Makam-mevki, şan-şöhret, sosyal statü-itibar, diploma, meslek, maaş yada gösteriş için değil! Mal kazanıp zengin olmasında da başka değil sadece malıyla Allah yolunda infak etmek gibi ulvî bir gayeyi hedefler. İslâm, ticari açıdan insanın çalışmasını ve özellikle kendi el emeğinden yemeyi tavsiye etmiştir. Tembelliği, uyuşukluğu, asalaklığı ve meşru bir programı olmadan amaçsızca yaşamayı yasaklamıştır.

Hz. Rasûl’ün bu konudaki bir Hadis-i Şerif’ine geçmeden önce önemli bir gerçeği öncelemek isteriz ki; maalesef bugün kendilerine Müslüman diyen bazı insanlar Allah için ilim öğrenmek gibi en hayırlı iş olan ilim tahsilini atalet (tembellik) olarak görmektedirler. Bu gibi insanlar, ilmin önemini kavramadıkça kesin olarak dinin hakikatini anlayamazlar. İlim ehlinin “garip” olduğu şu âhir zamanda alimler yok denecek kadar azdır. Her mü’min aileden en az bir alim yetişmesi gerekirken, neredeyse her beldede bile bir alim bulmak imkânsız gibidir. Kur’an ilimlerinin sosyal hayattan, bizim ihmalimizle uzaklaşması nedeniyle, cahiliye fikirleri dünyanın her tarafında hızla yayılmaktadır. Bu durum, hem bizim hem de dünyanın kıyametini yaklaştırmaktadır. Kıyametin alâmetlerini açıklayan aşağıdaki Hadis-i Şerif de bize, ilimden mahrum bir toplumun ne hale gelebileceğini bildirmektedir. Hz. Enes radiyallahu anh’dan rivâyet edildiğine göre o dedi ki: Size öyle bir Hadis söyleyeceğim ki, benden sonra hiç kimse size haber verip söyleyemeyecektir. Rasûlullah’ı şöyle buyururken işittim: “İlmin azalması, cehâletin ortaya çıkıp yayılması, zinânın ortaya çıkması, elli kadına yalnız bir gözetici olacak derecede kadınların çoğalıp erkeklerin azalması kıyametin alâmetlerindendir.” (Buhâri, İlim 22) Bilinmelidir ki, İslâm’ın hakim olduğu yerde cehâlet barınamaz. İlim ve irfanın bulunmadığı yerde ise cahiliye hayat bulur. Rabbimiz hepimize ilim ve anlayış lütfetsin. “..’Rabbim ilmimi artır’ de.” (Tâhâ: 114)

Peygamberimizin, el emeğiyle geçinmeyi tavsiye eden Hadisine geçiyoruz. Zira ilim öğrenmek her Müslümana farz olduğu gibi, helalinden mal kazanmak için çalışmak da Müslümanlara farzdır. Önce bu konudaki ayeti hatırlayalım: “..Onların (anne ve çocukların) yiyeceği ve giyeceği, örfe uygun olarak, çocuk kendisinin olana (babaya) aittir. Hiçbir kimse gücünden fazlasıyla sorumlu tutulmaz.” (Bakara: 233) 

Mikdâm radiyallahu anh’dan bildirildiğine göre, Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Hiçbir kimse kendi elinin emeğinden yemekten daha hayırlı bir yiyecek asla yememiştir. Allah’ın Peygamberi Dâvud aleyhisselâm da kendi elinin emeğinden yer idi.” (Buhâri, Buyû’ 15) En bereketli ve hayırlı yiyecek, kişinin helal yoldan kazandığı kendi elinin emeğidir. Dâvud aleyhisselâm, Allah’ın Peygamberi ve zamanında hükümdar olduğu halde, mesleği olan demirciliği icra ediyor, zırh yapıp satmak suretiyle geçimini sağlıyordu. Diğer peygamberlerin de icra ettikleri meslekleri vardı. Hz. İdris terzi, Hz. Zekeriyya marangoz, Hz. Muhammed tacir idi. Her Müslüman’ın belli bir meslek edinmesi peygamberlerin sünnetidir. Hatta ilim talebelerine ebeveynlerin, uygun bir zaman tahsis edip meslek edinmelerini sağlamaları, onların istikballeri açısından onurlu bir güvencedir. Zira ilim adamları müstakil ve hür olmak zorundadırlar. Avamın istek ve beklentileri potasında kaybolmamalıdırlar. Ehli ilme avam değil, avama ehli ilim yön vermelidir. İlim sahiplerinin ekonomik yönden insanlara bağımlı olmaları durumunda kendilerinden, onurlu, tavizsiz, cesur ve vakur bir İslami duruş beklenmesi mümkün olmayacaktır. Dolayısıyla ilim tahsil etmek ile, helal rızık kazanmak iç içe olan ibadetlerdir. Birinin zayıflığı diğerini mutlaka olumsuz etkiler. İlimsiz kişilerin malları üzerindeki tasarrufu isabetsiz olacağı gibi, geçimini sağlayacak kadar bir işi olmayan ilim sahiplerinin de mal sahiplerinin eline bakmaları, onlardan bir şeyler beklemeleri ve istemeleri; kendilerini onlar karşısında efendilikten köleliğe ve tavizkârlığa sevk edecektir. Bu iki felaketten de Allah’a sığınıyoruz.

Bu konuda sahabilerin yaşantısına bir göz atalım. Tabakât-ı İbn-i Sa’d’da belirtildiğine göre; Ebû Bekir efendimiz halife seçilince eskiden yaptığı gibi, yine iş elbiselerini giyip pazara gitmişti. Pazarda karşılaştığı Hz. Ömer ve diğer bazı sahabiler: “Senin çarşıda işin ne? Sen Müslüman’ların idaresini yüklendin” demişlerdi. Bunun üzerine Hz. Ebû Bekir’e devlet hazinesinden geçinebileceği kadar bir maaş bağlanmıştı. 

Yine haber verildiğine göre; Hz. Ebû Bekir Müslüman’lar tarafından hilafete getirilince şöyle demişti: “Muhakkak ki benim kavmim, kazanç yönümün kendi ailemi geçindirmekten âciz olmadığını kesinlikle bilmektedir. Oysa şimdi ben, Müslüman’ların işine memur kılındım. Onun için Ebû Bekir’in ailesi bu beytülmal’den yiyecek ve Ebû Bekir de beytülmal hesabına kazanacaktır.” (Buhâri, Buyû’ 15)

Son olarak işçi hakkını korumayı emreden Rasûlullah’ın bize bildirdiği Kudsi bir Hadis’i nakledelim. Ebû Hüreyre radiyallahu anh’dan rivâyet edildiğine göre, Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: Allahu Teâlâ şöyle buyurdu: “Üç kişi vardır ki, kıyamet gününde Ben onların hasmıyım. Benim adıma söz verip sonra sözünü bozan kimse, hür adamı satıp parasını yiyen kimse ve işçiyi tam çalıştırıp ücretini vermeyen kimsedir.” (Buhâri, Buyû 106) İşverenlerin çalıştırdıkları işçilerine haklarını tam ve zamanında vermeyerek, çalışanlarına zulmetmeleri İlâhi husumeti gerektirmektedir. Bu korkunç tehditten sonra, Allah’a iman eden hangi kişi, işçiye zulmedebilir? Allah’la hasımlaşmak ve Onun düşmanlığına neden olmak hiçbir mü’minin aklının ucundan bile geçmez. İşveren-işçi arasındaki bu İlâhi düstur da gösteriyor ki İslâm, işçinin emeğinin sömürülmesi problemini on dört küsur asır önce bütünüyle çözmüştür. 



.Peygamber Efendimize İttibânın Gereği

Bu yazımızda, son elçi olan Hz. Muhammed aleyhisselâm Efendimize itaat etmenin ve ona ittibâ etmenin farziyeti üzerinde duracağız. Fakat uzun cümleler yerine kısa ve özlü ifadeler seçtik ki, okuyucu sıkılmasın ve meselenin özünü, hakikatini bir çırpıda anlasın. Öncelikle, bu konuda bilgisi olmayanları da hesaba katarak, üzerimizdeki cahiliyye tortularını ve tozlarını silkeleyecek olan, çarpıcı bir Ayet-i Kerime ile söze başlayalım: "Peygambere itaat eden gerçekten Allah'a itaat etmiş olur. Kim de yüz çevirirse; zaten Biz seni onların üzerine koruyucu (gözetleyici) göndermedik." (Nisâ: 80)

PEYGAMBER EFENDİMİZE İTTİBÂNIN GEREĞİ:

Bu kısa yazımızda, son elçi olan Hz. Muhammedaleyhisselâm Efendimize itaat etmenin ve ona ittibâ etmenin farziyeti üzerinde duracağız. Fakat uzun cümleler yerine kısa ve özlü ifadeler seçtik ki, okuyucu sıkılmasın ve meselenin özünü, hakikatini bir çırpıda anlasın.

Öncelikle, bu konuda bilgisi olmayanları da hesaba katarak, üzerimizdeki câhiliyye tortularını ve tozlarını silkeleyecek olan, çarpıcı bir Ayet-i Kerime ile söze başlayalım:

"Peygambere itaat eden gerçekten Allah'a itaat etmiş olur. Kim de yüz çevirirse; zaten Biz seni onların üzerine koruyucu (gözetleyici) göndermedik." (Nisâ: 80)

Arkadaşlar, Peygamberimizin tüm yaşantısı bizim için tek örnektir. Ancak Efendimizin Hadislerini ve Sünnetini öğrenerek onun yaşantısını öğrenebiliriz ve hayatımızda tatbik edebiliriz. 

Özellikle ihtilâfların arttığı günümüzde, Rasûlullah'ın Sünneti bizim için ilaç gibidir. Hem de yan etkisi bile sadece hayır olan bir ilaç.

Fikirlerin, nefislerin, dünyalıkların ve zevklerin peşine düşüldüğü bir zamanda; vahiyle dirilmemiz ve Sünnetle kendimizi bulmamız gerekir. 

Sünnet; herkesin farklı bir tarafa koşuşturduğu fikir karmaşalarından ve amel labirentlerinden çıkış haritasıdır.

Sünnet; yolda kalmışlara, yolunu bulamayanlara bir rehber, bir pusuladır. Kavşaklarda, yol ayrımlarında trafik işaretleridir. 

Çölde, dağda, ormanda, denizde yol gösteren bir yıldızdır Sünnet. İnsanlık için İlâhî rahmettir; gönüllere, ruhlara huzur veren manevî esintilerdir. 

Sünnet, Kur'an'ın görüntüsüdür. Satr'lardaki İlâhî nizamın, sadr'lara işlemiş, hayat bulmuş hâlidir. 

Peygamberimizin hayatı, ete ve kemiğe bürünmüş bir Kur'an'dır. Hz. Âişe annemizin dediği gibi; O'nun ahlâkı Kur'an'dan ibarettir. 

Kur'anla dirilmek, Kur'an'la bütünleşmek, Kur'an'ın görüntülü örneği olmak, onunla hem-dem olmak ve tüm adımlarımızı Kur'an'a uydurmak için, başka kaynaklardan fikirler ve ideolojiler ithal edip moda ya da modernizm adı altında onlara tutunmak yerine, Sünnete sımsıkı sarılmalıyız! Belki, her asırda icad edilen fikir, kültür ve anlayışlara uymakla kişi, modernist olabilir ama bid'atçi olmaktan da kurtulamaz. Bu nedenle Müslüman Peygamberimizin Sünnetine uymalıdır. Modaya ve toplumsal beğenilere değil! 

Allah da onun ahlâkını Kur'an'da övmüştür:

"Şüphesiz ki sen (ey Muhammed) çok büyük bir ahlâka sahipsin" (Kalem: 4)

Rabbimiz Kur'an'da, Allah'ı sevenlere, Allah'ın sevgisini kazanmak ve bağışlanmak isteyenlerere Peygamberine uymalarını emrediyor:

"De ki: Eğer Allah'ı seviyorsanız bana uyun ki, Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın."(Âl-i İmrân: 31)

Rabbimiz, Nisâ: 59'da da mü'minlere, her hangi bir konuda ihtilâfa düştükleri zaman; meseleyi Allah ve Rasûlüne götürmeleri emredilmektedir: "Ey iman edenler, Allah'a itaat edin. Peygambere de itaat edin. Ve sizden olan emir sahiplerine de. Eğer Allah'a ve âhiret gününe inanıyorsanız herhangi bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz onu Allah'a ve Rasûlüne götürünüz. Bu, hem daha hayırlı hem de sonuç itibariyle daha güzeldir."

Ahzâb Sûresi 36'da da, Allah ve Rasûlü bir işe hükmettiği zaman, iman edenlerin başka bir yolu seçme hakkı olmadığı bildiriliyor:

"Allah ve Rasûlü bir işi hükme bağladığında hiçbir mü'min erkek ve hiçbir mü'min kadına o işlerinde istediklerini yapmak hakları yoktur. Kim Allah'a ve Rasûlüne isyan ederse, şüphesiz apaçık bir sapıklıkla sapmış olur."

Ahzâb: 36'ya göre; "ben mü'minim" diyenin, Allah'ın hükümlerinin aksine bir görüşü benimsemesi ya da fikir özgürlüğüne inanması imkânsızdır! 

Bu söze benzer bir ifadeyi günümüzde bir insan söyleseydi, çağdaşlar, hemen o kişinin gerici, yobaz, tutucu, fikir özgürlüğüne karşı, insan hak ve özgürlükleri karşıtı bir kimse ve buna benzer daha ne kadar teraneler uydurup, o kimse hakkında hezeyanlar düzerlerdi, değil mi? Bu sözü Allah dediği için direkt olarak, "bu yanlış" diyemiyorlar ama Ayete zıt anlamlar yükleyerek, İslâmî bir kılıfla İlâhî İradeye karşı geliyorlar! Ciltlerce kitap okuyup da Kur'an'ı okumamış olan sözde aydın geçinen pek çok kimse Ayet olduğunu bilmediği için, bazen Müslümanların söylediği Ayet mefhumlarına itiraz etmiyorlar mı? Ayetler karşısında Allah'ın kullarının takınması gereken tavır böyle mi olmalıdır?

Oysa Müslüman açısından durum hiç de öyle değildir! Allah'a iman eden bir mü'mine göre; Kur'an'da ne varsa hepsi doğrudur. Kur'an, Allah'ın Kitâbıdır. Allah'ın bildirdiği herşey haktır. Bunun aksine üretilen fikirler bâtıldır, zanndır, iftiradır, kuruntudur, yalandır, yanlıştır!

Ayrıca İslâm'a göre, fikir özgürlüğünün çerçevesini Allah Sübhânehu ve Teâlâ çizer. Allah'ın irâdesine karşı gelerek fikir beyan etmeyi, Kur'an; Allah'a isyan kabul eder. Allah'ın "var" dediğine "yok" demek, "özgürlük" değil, en büyük cehalettir! 

Müslüman her konuda hem Kur'an'a hem de Sünnet'e uymalıdır. Birini alıp diğerini atmak asla câiz değildir. Sünnet, Kur'an'ın açıklayıcısıdır.

Bu konuda Kur'an şöyle der:

"Biz sana Zikri (Kur'an'ı) indirdik. Tâ ki insanlara, kendilerine ne indirildiğini açıklayasın." (Nahl: 44)

Ayette çok açık şekilde Peygamberimizin tebyîn (açıklama) görevine işaret ediliyor. Ayeti düz bir tercüme ile tekrar okuyalım:

"İnsanlara kendilerine ne indirildiğini açıklayasın ve onlarda iyice düşünsünler diye, Biz sana bu Zikri (Kur'an'ı) indirdik." (Nahl: 44) 

Sünnet konusunu işlerken; bu Ayeti de Peygamberin Sünnetini ve tebyîn (Kur'an'ı açıklama) vazifesini inkâr edenlere delil olarak sunduk.

Bu Ayette bahsi geçen, Peygamberimizin tebyîn görevinin ifasının sadece dil ile değil aynı zamanda uygulama ile olacağı gerçeğine de dikkat çekelim!

Nahl: 44'deki, Rasûl'ün insanlara vahyi açıklama görevinin zikredilmesinde özellikle Rabbimizin, elçisini insan olarak göndermesindeki hikmetlerine de işaret vardır. 

Allah dileseydi, Kitâb'ı bir melek aracılığıyla gönderebilirdi ya da herkese ayrı ayrı Kitâb da verilebilirdi.

"De ki: Eğer yeryüzünde yerleşmiş yürüyen melekler olsaydı, Biz onlara gökten melek bir Peygamber gönderirdik." (İsrâ: 95)

Fakat bu durumda Kitâb'ın pratiği olmazdı. Melekler, insanlar gibi olmadıkları için, insan için örnek olamazdılar. Yani onların Sünneti, insanlık için model olamazdı. Allah, insan peygamber göndermiştir ki, onun Sünneti, kendi kulları için örnek ve delil olsun. 

Ya da herkese ayrı ayrı kitap verilmiş olsaydı, herkes elindeki kitabı dilediği gibi okur ve dilediği şekilde anlardı! Bunun sonucunca nefisler istikametinde, bâtıl yorumlarla Ayetler tahrif edilmiş olurdu. Allah, bir insan göndermiştir ki, hayatı ve sözleri, açıklamaları iman edenler için en güzel örnek olsun, yaşantısıyla insanlara rehberlik etsin. Gönderdiği Kitabını, kullarına, yüce iradesine uygun şekilde açıklasın. 

Demek ki, Rabbimizin insanlar arasından elçi seçmesindeki hikmetlerinden belki en önemlisi, seçtiği elçinin sünnetinin yani yaşam tarzının ve Kur'an Ayetlerini açıklarken ifade buyurduğu Hadislerinin delil olmasını irade buyurmuş olmasıdır.

Peygamberimizin Sünnetine sımsıkı yapışmanın gereğini reddetmek ne makuldür ne de insanları ikna edebilir. Bu konu, delillerle sabittir.

"Andolsun ki sizin için, Allah'ı ve âhiret gününü ümit eden ve Allah'ı çokça anan kimseler için, Rasûlullah'ta güzel bir örnek vardır." (Ahzâb: 21) 

Bu konuya Yüce Rabbimiz böylece noktayı koydu. İman edenler için Peygamberimiz en güzel modeldir, tek önderdir, tek rehberdir.

 Rabbimizin;

“Peygamber size ne verdiyse onu alın, neyi yasak ettiyse de sakının” (Haşr: 7) İlâhî fermanı gereği, Rasûlullah’a itaat etmenin farziyetini inkâr etmek küfürdür. 

Rasûlullah'ın bu Ayette örnek alınması hususunda görüş ayrılığı vardır: Yani bu örnek alma gereği, vücûb mu yani farziyet mi ifade eder? Yoksa müstehablık mı ifade eder? Bu durum önemlidir. Zira, vücûb ifade ettiği söylenecek olursa; Rasûl'ün her sünnetini farz veya vâcib kabul etmek gerekir; Rasûl'ü örnek almanın hükmü müstehab denilse, o zaman da ona uymak müstehab olur.

Haşr Sûresinin 7. Ayetini, üç şekilde yorumlayabiliriz: 

1) Onun örnek alınmasının müstehab olduğu delille ispat edilemediği sürece, vücûb ifade eder.

Yani bir konuda Peygamberimizin Sünnetinin hükmünün delille müstehab olduğu ispatlanırsa o müstehabdır; yoksa vâcib (farz)dır.

2) Vücûb ifade ettiğine dair delil ortaya konuluncaya kadar müstehablık ifade eder. Bu görüşe göre ise; Efendimizin bir Sünnetinin vücûba delâlet ettiği delille ispat edilemediği durumda, o uygulama müstehab sayılır.

3) Diğer bir tefsir şekli de, dini meselelerde vücûb, dünyevî meselelerde müstehablık ifade eder.

Sonuç olarak şunu söyleriz: Müslüman, Peygamberimizin bütün Sünnetlerine uymak için büyük çaba sarf eder. Bu, takvâ yoludur.

Bu konuda Selef-i Sâlihîn'in ahlâkı, Peygambere her husunda titizlikle ittibâ etmek şeklinde idi.

Onlar farza, vâcibe ya da müstehaba bakmadan ve gevşeklik göstermeden Rasûl'e uyarlardı.

Peygamber bir emir verdiği zaman selef; "bu emir, farz mı?" diye düşünmezdi! Hemen büyük bir azim ve iştiyakla o emre sarılırlardı.

Efendimiz, bir tavsiyede bulunduğunda ise; "Tavsiye, vücûb ifade ediyor mu?" hesabına girmezlerdi. Onlar, bu güzel örneklikleriyle, vahye itaatin zirvesindeydiler. Bu güzel ahlâkları ve takvâları nedeniyledir ki, kendilerinden sonra gelecek olan haleflerine kıyamet gününe kadar, Kur’an’da örnek gösterilmişlerdir. Muhâcirîn ve Ensâr’a güzelce uyanlardan, Allah’ın razı olduğu belirtilerek, bizlere, onları örnek edinmemiz emredilmiştir. 

Sahabe, şu İlâhi emri temel ilke kabul etmişti:

"Peygamber size ne verdiyse onu alın, size ne yasak ettiyse ondan da sakının." (Haşr : 7)

Sahabe biliyordu ki:

"O hevâsından konuşmaz. O, (kendisine) bildirilen bir vahiyden başkası değildir." (Necm: 4, 5)

Bu nedenle onlar, vâcibi, müstehabı ayırmadan Peygamberin tüm hayatına A'den Z'ye, titizlikle ve şevkle sarılıyorlardı.

Bu nasihatimizde Peygambere ittibâ yani Sünnete tâbi olmanın gereği üzerinde durduk. Peygamber'e ittibânın gereğini Kur'an ile ispat ettik.

Rabbimiz bizleri, Peygamberimiz sallallâhu aleyhi ve sellem’in Sünnetine en güzel şekilde tâbi olan kullarından kılsın. Âmin.

 

Yusuf Semmak

 

 

Bağlantı | kategori: NASİHATLER | tarih: 25/11/2012 | Yorum(1) | Yorum yaz

 

 

 

Günümüzde insanlar, dünya nüfusunun sürekli artması nedeniyle, çok katlı apartmanlar ve apartmanların bir araya gelmesiyle oluşturulan sitelerde kümeler halinde yaşamayı tercih eder hale gelmişlerdir. Tüm dünyada apartman ve gökdelenler, dünyanın arazilerini daha ekonomik kullanmak amacıyla hızla yayılmaktadır. Bu şekilde, sürekli artmakta olan dünya nüfusunun, yüzölçümü bakımından daha az bölgelerde istihdam edildiği iddia edilmektedir. Sonuçta, müstakil evlerde yaşamak yerine, toplu yaşam alanlarını tercih eden yahut tercih etmek zorunda kalan insanlar, pek çok sosyal sorunlarla karşılaşabilmektedirler. Her ülke, bu sorunları çözmek adına kendilerince bir takım çözümler üretmiş olsalar da, kânûnî olan her şeyin meşru ve âdil olmayacağı gerçeği göz önünde bulundurulursa; sosyal sorunların ne denli önem arz ettiği gerçeği inkâr edilemez. Hızla kalabalıklaşan şehirlerde yaşayan kozmopolit yapıdaki insan kalabalıkları aynı yolları, aynı sokakları, aynı çarşı ve pazarları, aynı marketleri ve aynı toplu taşıma araçlarını kullanmaktadırlar. Bu kalabalık ortamların insanlar arası ilişkiler açısından pek çok sorunlar doğuracağı muhakkaktır. Sosyal sorunlar, çok çeşitli olmasına rağmen; biz, apartman ve site yaşamından kaynaklanan bir takım sorunlara ve değerlendirmelere yer vereceğiz. Bu yazımızla, ortak yaşam alanlarında, komşuluk hukukunun gözetilmesi ve kimsenin haksızlığa uğratılmaması amacını hedeflemekteyiz… Hukukun, yalnızca yazılı metinlerden ibaret olmadığı; hukukun vicdanî ve manevi boyutunun da olduğunu hatırlatarak, ortak menfaatlerin elde edilmesinde veya ortak sorunların çözülmesinde komşularla istişare etmenin ve onların rızalarını almanın gereğine işaret etmek amacındayız… Konuyu çok detaylandırmadan, herkesin yaşaması muhtemel bir takım sorunlardan ve çözüm şekillerinden somut örnekler sunarak konumuzu açıklamak istiyoruz…

SOSYAL SORUNLARIMIZ: APARTMAN VE SİTE YAŞAMI

Günümüzde insanlar, dünya nüfusunun sürekli artması nedeniyle, çok katlı apartmanlar ve apartmanların bir araya gelmesiyle oluşturulan sitelerde kümeler halinde yaşamayı tercih eder hale gelmişlerdir. Tüm dünyada apartman ve gökdelenler, dünyanın arazilerini daha ekonomik kullanmak amacıyla hızla yayılmaktadır. Bu şekilde, sürekli artmakta olan dünya nüfusunun, yüzölçümü bakımından daha az bölgelerde istihdam edildiği iddia edilmektedir. Sonuçta, müstakil evlerde yaşamak yerine, toplu yaşam alanlarını tercih eden yahut tercih etmek zorunda kalan insanlar, pek çok sosyal sorunlarla karşılaşabilmektedirler. Her ülke, bu sorunları çözmek adına kendilerince bir takım çözümler üretmiş olsalar da, kânûnî olan her şeyin meşru ve âdil olmayacağı gerçeği göz önünde bulundurulursa; sosyal sorunların ne denli önem arz ettiği gerçeği inkâr edilemez. Hızla kalabalıklaşan şehirlerde yaşayan kozmopolit yapıdaki insan kalabalıkları aynı yolları, aynı sokakları, aynı çarşı ve pazarları, aynı marketleri ve aynı toplu taşıma araçlarını kullanmaktadırlar. Bu kalabalık ortamların insanlar arası ilişkiler açısından pek çok sorunlar doğuracağı muhakkaktır.

Sosyal sorunlar, çok çeşitli olmasına rağmen; biz özellikle, apartman ve site yaşamından kaynaklanan bir takım sorunlara ve değerlendirmelere yer vereceğiz. Bu yazımızla, ortak yaşam alanlarında, komşuluk hukukunun gözetilmesi ve kimsenin haksızlığa uğratılmaması amacını hedeflemekteyiz… Hukukun, yalnızca yazılı metinlerden ibaret olmadığı; hukukun vicdanî ve manevi boyutunun da olduğunu hatırlatarak, ortak menfaatlerin elde edilmesinde veya ortak sorunların çözülmesinde komşularla istişare etmenin ve onların rızalarını almanın gereğine işaret etmek amacındayız. Konuyu çok detaylandırmadan, herkesin yaşaması muhtemel bir takım sorunlardan ve çözüm şekillerinden somut örnekler sunarak konumuzu açıklamak istiyoruz…   

Mülk Sahiplerinin Salt Çoğunluğunun Yada Toplantıya Katılanların Çoğunun Oylarıyla Kararlar Almak:

Apartman, site gibi ortak yaşam alanlarında salt çoğunluğun oylarıyla kararlar almak, bu karara -haklı olarak- karşı çıkanlara maddi ve manevi açıdan zulümdür. Oysa umumî işlerde bütün kararlar, meşru ve mubah konularda ve oybirliğiyle alınmalıdır; kimseye maddî veya manevî açıdan haksızlık yapılmamalıdır.

Örnek olarak verdiğimiz site yönetimini ele alalım. Site yönetimi apartman ve site yönetim programıdır. Siteye ait genel giderlerin belirlenmesi ve bu giderlerin site üyelerine oturdukları dairenin metre karesi cinsinden pay edilmesi esasına göre çalışır. Bu ortak giderler çoktur ve çeşitlidir. Bu giderlere yenileri de eklenebilir. Giderlerden bir kısmını ifade edelim: Ortak kullanım alanları adına yapılan masraflar, tadilatlar, onarımlar, bakımlar, blokların ve bahçelerin güzelleştirilmesi ve estetiği, çevre düzenlemeleri, hizmetli maaşları. Bu genel başlıklar altında sayısız yükümlülükler mevcuttur. Tesislerde bekçi evi, aydınlatma direkleri, trafo merkezi, bahçe duvarları, bahçe sulama devreleri vb bakım, onarım, düzenleme koruma ve yenileme giderleriyle ortak tesislerin işletme giderleri, su motoru, çöplerin alınması, çevre aydınlatılması, garajların aydınlatılması, kapıcı, bekçi, güvenlikçi, bahçıvan maaşları ve onlara ait masraflar, diğer apartmanları ilgilendirmeyen kendi apartmanına ait yakıt gideri, çatı onarımı, çatıdaki müşterek TV anteni bakımı, apartmanın kalorifer kazanı, hidroforu, asansör bakımı vb giderler, apartman giderleri için tahsil edilen sabit aylık, yönetici maaşı, apartmanların yapımı esnasında müteahhitlerce yapılmamış, eksik bırakılmış yada ucuz malzeme kullanılmış zarurî gereksinimlerin yapımı ve tamamlanması (kalorifer tesisatı döşenmesi, iç yada dış yalıtım yada straforu vb) ve onarımı gibi mükellefiyetler ile normal ve olağan toplantılarla alınan kararlardan doğan yükümlülükler. Zira Kat Mülkiyeti Kanununa göre; lüzumu halinde yönetici, denetici veya daire sahiplerinin üçte birinin yazılı çağrısı üzerine olağanüstü toplantılar yapılabilir. Apartman kat malikleri kurulu her sene Mayıs ayının ilk yarısında; site kat malikleri kurulu ise 2. yarısında toplanır. Ayrıca daire maliklerinden hiçbiri ortak yerler üzerindeki kullanma hakkından vazgeçmek veya bunlardan yararlanmağa lüzum ve ihtiyaç duymadığını ileri sürmek sûretiyle gider veya avans payını ödemekten kaçınamaz. Sonuç olarak kat mâliklerince seçilen site yönetiminin KMK’a göre almış olduğu kararlara azınlığın itiraz etmesi yada o yükümlülüklerden feragat etmesi mümkün değildir. Ortak yaşam alanlarında çok seslilik olacağı için, bir meselede herkesin aynı görüşte olması imkânsızdır. Ortak ilişkilerin ruhunu ortak menfaatler oluşturduğu için, alınan kararlar yada istekler ekonomik yükümlülükler gerektirmektedir. Herkesin de aynı gelir düzeyinde olamayacağı, maddiyata tekabül eden bazı kararların bazı kişilerce ihtiyaç kabul edilmeyebileceği yahut da bazı işlerin israf yani haram olabileceği için –ekonomik durumu elverse dahi- kişisel inancı itibariyle bu işe katılmak istemeyebilir. İşte bu durumlarda ortak kararlar alınmışsa, apartman ve site sakinlerinin ortak menfaatlerinin gözetilmesi esastır. O kararlara muhalif olmak bir anlam ifade etmez! İşte haklı olarak muhalif duruş ortaya koyanlara, şer’an ihtiyaç olmayan o işin sorumluluğunun yüklenmesi zulümdür ve kul hakkını muciptir.

Sosyolojik yönden incelendiğinde; özellikle manevî açıdan insan vicdanını rahatsız eden uygulamalara oldukça çok rastlamaktayız. Sosyalleşme, medenî olmanın yani şehir hayatını benimsemenin doğurduğu bir sonuçtur. Sosyoloji yani toplum bilimi; insan ve toplum arasındaki ilişkileri ve etkileşimi ele alır. Kişinin sokakta karşılaştığı farklı bireylerle ilişkilerinden küresel ilişkilere kadar geniş bir yelpazesi vardır. Bu bilim, fertlerin, grup ve kurumların toplum içinde nasıl yaşadıklarına odaklanır ve inceler. Sosyoloji (Sociology) Yunanca “bilim” anlamına gelen “logy” eki ve genel anlamda insanı işaret eden üye, yoldaş, arkadaş yada dost anlamındaki, “socius” kelimesinden gelen “socio” kökünden oluşur. Yani teorik olarak bakıldığında, insanların hak ve hukukunun gözetilerek, aynı ortak alanları dostça paylaşmalarını öngörür. Pratikte ise hiç bir câhiliyye toplumunda sosyal adalet tam manasıyla tesis edilemez. Arapça’da ise ilmu’l ictimâ’ diye ifadesini bulur. Toplumsal işlerin yürütülmesi ve düzenlenmesinde yetkili mercilerin etkisi bilinen bir durum olmasına rağmen; fertlerin kişilik ve inançlarının da yaşam tarzlarında etkin olduğu gerçeği bilinmektedir. İnsan sosyal bir varlıktır ama sosyal ilişkilerdeki duruşunda inanç ve ideolojiler etkindir. Müslüman da insanlar arası münasebetlerde Allah’ın rızası ve takvâyı esas almalıdır. Toplumsal meseleler çağın ve şartların değişmesiyle orantılı olarak; her çağ ve nesilde farklı görünümlerde karşımıza çıkabilir. Bu kısa nasihat ve açıklamalarımız değerlendirilirken bu gerçeğin göz önünde tutulması ve İslam’ın çağlar üstü bir nizam olduğu gerçeğinden hareketle açıklamalardan pay çıkarılmasını rica ederiz.

Âcizâne insanların problemleri olan sosyal meselelere dikkat çekmek istedik. Sosyal sorunlara karşı şuur ve bilince vesile olması umuduyla bu satırları kaleme aldık. Örneğin; toplumun eşit hakkı olan yollara araba park edilmesi ve yoldan geçişin engellenmesi veya yolun kullanımının kısıtlanması, çarşı esnafının yayaların kullanımına tahsis edilmiş kaldırımlara sattığı ticarî mallarını koyarak yayaların geçişini engellemesi yada bu sebeple kazalara sebep olması, hafta sonlarında çalgılı, gürültülü sokak düğünleri yapılması, akşam vaktinden sonra apartmanlarda gürültülü çalışma ve tadilatların yapılması vb sayısız sosyal sorunların İslam’daki karşılığı “kul hakkı” ve “zulüm”dür.

İnsanlar, nerede yaşarlarsa yaşasınlar ve ortak olarak kullandıkları alanlar neresi olursa olsun, birbirlerinin hakkını gözetmemekle mükelleftirler. Kendilerine karşı yapılan bir haksızlığı hemen gören insanların, başkalarına karşı haksızlık yaparlarken de bir an düşünmeleri ve kendilerine yapılmasını istemedikleri o davranışlardan hemen sakınmaları dileğiyle…  


.Müslüman, Hayatının Her anında Sünnete Uymalıdır

Sünnet Yolculuğu ve İlâhî Bereketler: Bir Müslüman, bulunduğu her makamda "Rasûlullah, bu durumda acaba ne yapardı ve ne okurdu" diye düşünmek zorundadır. Gece gündüz, çarşıda pazarda, evde dağda bağda, vasıtaya binerken inerken, evlenirken boşanırken, ycerken içcerken vs her durumda Sünnet'e başvurmalıyız. Sünnet istikametinde yaşamak demek; Efendimizin hayatının her biriminde neler yaptığını ve söylediğini öğrenip uygulamak demektir. Bu konu, hayatımızın en önemli konularındandır. Yani olmazsa olmaz bir meseledir. Sünnetsiz bir yaşam tarzı, İslamî bir hayat değildir.

 

MÜSLÜMAN, HAYATININ HER ANINDA SÜNNETE UYMALIDIR:

 

Sünnet Yolculuğu ve İlâhî Bereketler:

 

Bir Müslüman, bulunduğu her makamda "Rasûlullah, bu durumda acaba ne yapardı ve ne okurdu" diye düşünmek zorundadır.

Gece gündüz, çarşıda pazarda, evde dağda bağda, vasıtaya binerken inerken, evlenirken boşanırken, ycerken içcerken vs her durumda Sünnet'e başvurmalıyız.

Sünnet istikametinde yaşamak demek; Efendimizin hayatının her biriminde neler yaptığını ve söylediğini öğrenip uygulamak demektir.

Bu konu, hayatımızın en önemli konularındandır. Yani olmazsa olmaz bir meseledir. Sünnetsiz bir yaşam tarzı, İslamî bir hayat değildir.

Peygamberimizin değişik vesilelerle, farklı ortamlarda yaptığı dua ve zikirleri saymakla bitiremeyiz. En azından bir tanesini öğrenmeliyiz.

Bunu yapmak yani Sünnetteki o duaları ezberlemek ve uygulamak asla zor değildir. Bunu yapmak, Allah'ın kulu olduğunun şuurunda olmaktır. Zikir, fikir, ibadet ve Allah’a itaat üzere bir hayat yaşamaktır.

Yani hayatın binlerce debdebe ve zevklerine rağmen Müslümanın başı dönmez ve Allah'tan gâfil olmaz. Devamlı O'nu düşünür ve O'nu zikreder...

Allah'ın zikri de ancak O'nun gönderdiği Kur'an ve Peygamberimize vahyettiği Sünneti yaşayarak gündemde tutmakla mümkün olabilir.

Örneğin; geceleyin yatarken ne okuyacağız? Bu tek soru ama; binlerce soru sorduğumuzda Sünnetten karşılığı nedir? İşte bunları okumalıyız, öğrenmeliyiz, yaşamalıyız, öğretmeliyiz.

Sevinince yada üzülünce ne yapmalıyız? Felâketler karşısında tavrımız ne olmalı? Kabristana uğrayınca ne okuyacağız? Güzel yada korkunç rüyalar görünce ne söyleyeceğiz?

Binlerce soru sormamız gerekiyor? Çünkü hayatımızın her adımını Sünnete uydurmakla mükellefiz. Acaba bunları hiç düşünüyor muyuz?

Bazı arkadaşlarımız, bu meseleyi dinlerken bu kadar duayı ezberlemek ve yeri geldiği zaman ve mekanda unutmadan okumak zor diyebilir. Bu, yanlıştır!

Meselenin içine girmeden anlaşılması mümkün değildir. Önce bu hayırlı işe cehdedelim, kolay olduğunu göreceğiz. Ezberlemek de, yaşamak da...

Peygamberimizin Sünnetine herkes, ilmi ve kapasitesi ölçüsünde tâbi olur. Bütün insanlar aynı seviyede değildir. Allah da bunu bilmektedir.

Peygamberimiz, bir durum karşısında çok sayıda dua okumuştur; zira bu ona kolaydır. O insanların en zekisidir ve takvâca da en üstünüdür.

Bir Müslüman da kendi gücüne göre, Peygamberimizin bir makamdaki dualarından bir yada bir kaçını ezberleyip uygulayabilir. Bu zor değildir.

 Arapça bilen yada bilmeyen, ilmî vukûfiyeti olan ile avâmın yada farklı yetenek ve meziyetleri olanların tek tip bilgi edinmesi zordur.

Sünneti detaylı öğrenip yaşamaya muktedir olanlar, vus'atına göre; imkânı sınırlı olanlar da takâtına göre Sünnetteki duaları öğrenmelidirler.

Örneğin; gök gürlediğinde ne okunacak, Müslüman bunu merak etmelidir. Sürekli kabristanların yanından geçiyoruz. Peki o zaman ne okuyacağız?

Fakat şuna dikkat etmeliyiz. Yeni başlıyorsak kısa ve kolay ezberleyebileceklerimizi öne almalıyız. Dinde zorluk yoktur, kolaylık ve müjdeleme vardır!

Bir kaç tane kolay ve kısa örnek vermek gerekirse; yemeğe başlarken “Bismillah”, bitirince“Elhamdülillah”, tuvaletten çıkarken kısaca"Ğufrâneke" demek yeterlidir. Daha sonra devamını da öğreniriz.

Mesela; gece yatarken: "Bismike'llahümme emûtu ve ehyâ" demek zor değildir. Yada evden çıkarken: "Bismillahi tevekkeltü alâ'llah" cümlesini ezberlemek ve uygulamak oldukça kolaydır.

Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Biz başlangıç olarak kolaydan başlamalıyız. Ama bu duaların Arapça okunuşlarını doğru öğrenmeliyiz.

Bu güzergâhda, Allah bize iki hayır kapısı açacaktır: Birisi, eğer bilmiyorsak Kur'an'ı yüzünden okumayı öğreneceğiz. Hem de kısa zaman içinde…

İkincisi ise, ezberlediğimiz duaları Arapça veya Kur'an okumayı bilen birisine dinleterek, onun ağzından yanlışsız öğreneceğiz.

Duaların ezberi, tashihi ve Kur'an okumaya başlama merhalelerinden sonra ise, okuduklarımızın anlamlarını merak edip onları ezberleyeceğiz, sonrasında öğreneceğiz.

Bu yolda, sayısız dualar ezberledik, meseleleri öğrendik. Bakın, bu yol ne kadar bereketliymiş. Bu kadarla da yetinmeyeceğiz.

"Ben neden Arapça bilmiyorum?" diye düşünüp Arapça öğreneceğiz. Zaten o zamana kadar sayısız ayet ve Hadis olarak dualar ezberlemiş olacağız.

Benliğimiz İslam'la tanıştıkça huzura erecek. Kur'an'ı anlayarak okuyup hatmetmek isteyeceğiz.

 Peygamberimizin Hadis kitaplarını okuyacağız.
Biz hayır yolunu seçersek o yol bize kolay kılınır. Okudukça ilmimiz artacak ve öğrendikçe hayatımız güzelleşecek ve olgunlaşacağız.

Allah'ın el-Esmâ-i Hüsnâ'sını neden ben bilmiyorum, şeklindeki nefis muhasebesi bizi; Allah'ın güzel isimlerini öğrenmeye, anlamaya ve sonuçta imanımızı artırmaya/imanımızın tadını almaya sevk edecek.
Muhtelif konularda ayetler ezberlemek isteyeceğiz. Zira Kur'an, mü'minlerin imanını artırır. 40 Hadis yada inşaallah binlercesini öğreneceğiz. Artık bu aşamada gücümüze göre, her konuda bir kaç ayet ve Hadis bilir hale gelmiş olacağız.

Artık Allah'ın dilediklerine, dilediği kadar fazlından vermesiyle herkes farklı hayır mertebelerinde Müslümanlar olacaklar.

Öğrenilenler üzerinden, uygulamalı bir zaman süreci geçecek, böylece ilim ve imanla bütünleşeceğiz. Artık her şey Allah'ın istediği gibi güzel ve mübarektir.

Bir zaman sonra, geçmişi düşünüp, o Sünnet hamlesiyle yola çıktığımıza hamdedeceğiz. "Rabbim lütfetti" diye şükredeceğiz.

Unutmayalım, her hayrın başı ilk adımdır. Azmeden kaplumbağa tembel tavşanı geçer. Biz de nefsimizi yenelim, şeytandan gelen vesveselere kulak vermeyelim. O bizi hak yoldan uzaklaştırmak ve soğutmak için var gücüyle iş başındadır.

"Ben sadece Peygamberimizin çeşitli vesilelerle okuduğu duaları öğreneyim, yeter" diyenlere, önce derim ki, bu ses şeytandan bir vesvesedir. Bu düşüncenin doğru ifadesi, "Sünnete uymaya Peygamberimizin çeşitli vesilelerle okuduğu dua ve niyazlarla başlayayım" şeklinde olmalıdır.

Sonra da şunu hatırlatalım; insanlar imanda, takvâda, ihsanda hatta cennetteki makamlarında dahi farklı seviyededirler. Ama biz en hayırlısına talip olmalıyız. Allah'tan cenneti isteyin/isteyelim. Hem de Firdevs cennetini. Allah'ın fazlı, keremi büyüktür, O zengindir.

Önemli olan Allah'ın rızasını elde etmek için, O'nun vahyi istikametinde hareket edip sadece O'na kulluk etmektir. Bunun için çalışmaktır.

Konumuz Sünnet mecrâsında akmaktadır. İslam'ı, Peygamberimizin Sünneti istikametinde öğrenmeliyiz. Kur'an'a göre Müslüman olmalıyız.

İnsan Beyni ve Teknoloji:

 

Kısaca insan beyninin, zekasının, kapasitesinin mükemmelliğine de temas edelim. İnsan beyni mahlukattaki en büyük hard disk'tir. Eliniz altındaki bilgisayarın yapay belleğine binlerce cilt kitap yüklüyoruz ama yine de doldurmakta zorlanıyoruz değil mi? Bilgisayara sayısız kitap, belge, video yüklediğimiz zaman bile ancak bir kısmı doluyor. Bilgisayarı insan beyninin ürettiğini unutmayalım. İnsan beyni bilgisayardan daha etkin bir bilgi saklama, koruma ve değerlendirme yeteneğine sahiptir. Kaldı ki bilgisayarda "anlama" yoktur ve yapay zeka kullanılır. Akletme, kavrama, itiraz etme, sevme, buğuz ve korkma gibi duygular taşımaz.

 Bilgisayara ne yüklersen; onu saklar, karşılaştırır, istatistik sunar, verilere göre cevap verir. Asla insan beyniyle karşılaştırılamaz.

 Nice insanları şaşkına çeviren iletişim teknolojisi bile insan beyninin yanında ilkel kalır. Bunca teknik ve bilim hâlâ insanı çözemedi. Oysa internet, bilgisayar, cep telefonu, 3G, televizyon, radyo yada başkaları en ince ayrıntılarına kadar biliniyor. Zaten önce tasarlandı sonra yapıldı bu teknolojiler. Bunları Allah'ın yardımıyla insan beyni yaptı. İnsanın yaptığı, insandan üstün olur mu hiç?

İnsan Beyninin Hızı:

 

Duyu organlarımız vasıtasıyla toplanan tüm bilgiler beynimize saniyenin ellide biri kadar bir zaman süresince iletilmektedir.

Beynin hızını ve gücünü anladınız mı? Tüm duyu organlarının topladığı sayısız bilgiler beyne sadece saniyenin ellide birinde ulaşıyor. Bir saniyeyi 50 eşit zaman dilimine bölünüz ve milyarlarca bilgi, 1/50 saniyede anında beyinde... Var mı böyle bir teknoloji? Yada böyle bir teknoloji icad edilebilir mi? "İnsan beynini" ve "insan" denen mükemmel varlığı yaratan o yüce gücün karşısında saygıyla, edep ile eğilmemek en büyük saygısızlık değil midir, bu durumda?

Düşünün, mesela; gözümüzün gördükleri yada kulağımızın duydukları sayısız bilgiler vardır. Anında aksamadan ve beklemeden bu kadar kısa zaman diliminde, göz açıp kapayıncaya kadar geçen bir zaman sürecinde beyne ulaşmaktadır. Hem de duyu organlarının tüm verileri…

 Beş tane duyu organımız vardır: Göz, kulak, deri, burun, dil. Bunların görevi ve işlevi farklı ve karmaşıktır. Tüm bunların topladığı sayısız veriler anında hem de 1/50 saniyede beyinde oluyor ve işlenmiş bilgi olarak insanın hizmetine sunuluyor.

İnsan Beyninin Kapasitesi:

 

Beynimizin 200 Trilyon cilt kitabın sığabileceği müthiş bir kapasitesi vardır.

 ABD'deki dünyanın en büyük kütüphanesi, 800 km uzunluğundaki raflara sığan 29 milyon kitaptan oluşmaktadır. Burada 470 dilde eser vardır.

 Beyin kütüphanesi ile dünyanın en büyük kütüphanesinin -hem kapasite hem işgal ettikleri yer, hem de bilgileri sunma gibi özellikleri- kıyas kabul etmez bir durumdur!

Bu Bilgileri Niçin Verdik? Ve Bu Karşılaştırmayı Niye Yaptık?

 

Bazıları "kafam almıyor", "unutuyorum", "zihnimi toparlayamıyorum", "hafızam çok zayıf", "okuyorum ama aklımda kalmıyor" diyerek beyinlerini sınırlayarak, onun muhteşem yapısını algılayamıyorlar.

 Beynimizin hızı, gücü ve kapasitesi ortada! Bir ayağımızı kaldırıp diğerinin önüne attığımızda bile beyinde milyonlarca işlem yapılmaktadır.

Beyin her şeyi alır; yeter ki oraya faydasız şeyler doldurmayalım. Beynimizin farkına varıp, onu hayırlı amaçlarla kullanmamız gerekir. Meşru yada gayr-i meşru ne bulursak oraya doldurup enter'lamamalıyız. İnsana dünya ve âhirette faydası olan bilgileri almalıyız beynimize.

Beyin trilyonlarca cilt bilgiyi alır ama, bilgi çöplüğüne de çevirmemeliyiz orayı. Sonra bilgi komasına gireriz, beyin sarsıntısı geçiririz, kişilik parçalanmasına maruz kalırız, boşluğa düşer ve amaçsızca yiyip içen, yürüyen canlılar haline geliriz, maazallah!

Beynimizin kapasitesini anladıysak, kendi kapasitemizi de anladık demektir. Artık kimsenin "ben ezberleyemiyorum", "öğrenemiyorum" demeye hakkı yoktur.

Dünya ile ilgili meseleleri öğrenmeye gelince, pek çoğunun aklı erer, beyni çalışır; ancak vahye gelince anlamaz, ezberleyemez. Bu, kabul edilemez!

Çoğu zaman görürsünüz kişi, bilim adamı, profesör olmuş, âdeta her kitabı okumuş ancak Kur'an'ı okumamış! İslam'dan hiçbir şey bilmiyor. Kur'an'ı bilmeyen kişi entelektüel olabilir mi? İnsan bir merak eder, okur, öğrenir. Müslüman alimler, İncil ve Tevrat'ı bile inceliyorlar.

Gönül, neyi severse güzel odur! Sevdiği şeyi aklına ve beynine koyar; sevmediklerine 200 Trilyon cilt bilgi alabilen beyninde yer vermez.

"Vaktim olmuyor" diyerek kendimizi kandırmayalım lütfen. Biliyoruz ki insan, her şeye vakit ayırabilir. Yeter ki programlı hareket etsin ve istesin.

Yüce Rabbimiz cümlemizi, Peygamber yolunun yolcusu kılsın.





.Sizin, Yemek Yeme Âdâbınız Nasıl?

Yemeğe besmele ile başlamak, topluca yemek yemek, imkân ölçüsünde yemek sofrasında fakirleri ağırlamak, oturarak yemek, aynı tabaktan yemeye dikkat etmek, yemeklere bahane bulmamak, yemek istemediğimiz yiyecek olursa bile, onu "sevmediğimiz" değil, "az yediğimiz yiyecek" olarak nitelemek, sağ el ile yiyip içmek, önünden yemek, yerken ağzını kapatmak, yemeğe tuz, zeytin, hurma, su gibi gıdalarla başlamak, yavaş yavaş yemek, lokmaları iyice çiğnemek, yemek arasında su içmek, doymaya başladığını hissettiğinde yemek yemeyi bitirmek, gerekirse su içmek, tabağı tamamen bir ekmek parçasıyla silip temizlemek ve o lokmayı afiyetle yemek, yemek esnasında ekmek kırıntılarını dökmemek, onları toparlayıp yemek, yiyecekleri çöpe dökmemek, yemekten kalkmadan önce Allah'a verdiği nimetler için şükretmek.

 

Sizin, Yemek Yeme Âdâbınız Nasıl?

 

Yemeğe besmele ile başlamak, topluca yemek yemek, imkân ölçüsünde yemek sofrasında fakirleri ağırlamak, oturarak yemek, aynı tabaktan yemeye dikkat etmek, yemeklere bahane bulmamak, yemek istemediğimiz yiyecek olursa bile, onu "sevmediğimiz" değil, "az yediğimiz yiyecek" olarak nitelemek, sağ el ile yiyip içmek, önünden yemek, yerken ağzını kapatmak, yemeğe tuz, zeytin, hurma, su gibi gıdalarla başlamak, yavaş yavaş yemek, lokmaları iyice çiğnemek, yemek arasında su içmek, doymaya başladığını hissettiğinde yemek yemeyi bitirmek, gerekirse su içmek, tabağı tamamen bir ekmek parçasıyla silip temizlemek ve o lokmayı afiyetle yemek, yemek esnasında ekmek kırıntılarını dökmemek, onları toparlayıp yemek, yiyecekleri çöpe dökmemek, yemekten kalkmadan önce Allah'a verdiği nimetler için şükretmek.

Bu şekilde yemek âdâbına dikkat ederek, şişmanlayıp hastalanma riski yaşamaktan, beden sağlığını bozup ibadetlerden ve Allah için mücâhededen geri kalmaktan sakınmak gerekir. Müslümanlar genelde iki öğün yemek yer, midesinin üçte birini yemekle, üçte birini suyla ve üçte birini de havayla doldurmalıdır. Bunun olması için de, tam doymadan yemekten kalkmak gerekir. Abur cubur şeylerden ve zararlı katkılı ürünlerden uzak durmak gerekir. Ayrıca bu şekilde fit bir vücuda sahip olmanın asıl amacı, başkalarına kendini beğendirtmek değil, Allah için ibadetlerle sağlıklı, aktif ve güçlü olmaktır.

Müslüman yemek için yaşamaz, yaşamak için yer. Müslümanın sadece midesi acıkır, gözü acıkmaz. Gözü aç olanı da yemekler doyuramaz. Yemek yeme işini bir zevk ve bir merasime çevirenler, saatlerce yemek masasından kalkamazlar. Sayısız tabaklardaki çeşit çeşit yemekleri sadece zevkine tatmak için atıştırırlar. Hiç bir tabaktaki yemeği sonuna kadar, tabakta hiçbir nimet kalmayacak şekilde yemezler. Hatta bu davranışı görgüsüzlük kabul ederler. Böyle yapan kişiyi gördüklerinde, ya ters ters bakarak, içlerinden kınarlar yada "kıtlıktan mı çıktın?" tarzında ucuz şakalar yaparlar! Oysa yemek tabağını Sünnetlemek ve içindeki kırıntıları son yemek tanesine ve son yemek suyuna kadar iyice temizleyip yemek, mü'min için hem Sünnettir, hem de berekettir. Dünyaya görgü ve ahlak dersi veren Peygamberimizin, nimete karşı şükür ameli bu şekildedir. Nankör insanların, şükürsüzlerin ise, acıktıklarında yemeden duramadıkları, yemek işini eğlenceye ve törene çevirdikleri yiyeceklere ilgileri doyuncaya kadardır. Kendilerini yemeden içmeden men edemeyen bu tür insanların, yaşam sebepleri olan gıdalarla dostlukları da bu şekilde, yarı yolda bırakmak şeklindedir. "Artık benim sana ihtiyacım kalmadı, doydum" deyip, nimetlere sırt dönerler ve onların israf edilmesine neden olurlar. Tekrar acıktıklarında da yine o yiyeceklere muhtaç olurlar. Müslüman ise, nimete vefalıdır. Nimetin değerini bilir. Yemeğe başlamadan önce, aç iken, Allah'ı unutmadığı gibi, doyunca da o nimetleri kendisine bahşeden Rabbimizi unutmaz ve O'na şükreder.

Bismillah, Elhamdülillah.



.Sözlerinize Sâdık Olunuz!

Verdiğiniz sözleri tam vaktinde ve tam olarak yerine getiriniz; asla mazeretlerin ardına sığınmayınız. Sözlerinizi yapmamak için, sahte sığınaklar aramak yerine; yalancı durumuna düşmemek için çareler arayınız ve insanları asla mağdur etmeyiniz! Mehmed Akif Ersoy'un sözünün eri bir insan olduğunu ve söz verdiği şeyi yerine getirmek için ölümden başka hiçbir şeyin onu engellemediğini; İstanbul Vaniköy'de oturan bir ahbabı ile öğleden bir saat önce buluşmak için sözleştiklerinde, o gün yağmurlu, fırtınalı bir gün olup her tarafı sel bastığı halde Mehmed Akif'in bin bir zorlukla sırılsıklam vaziyette söz verdiği yere vaktinde geldiğini, fakat arkadaşının gelmemesi üzerine çekip gittiğini... Ertesi gün, özür dilemek için gelen arkadaşını dinlemeyip: "Bir söz ya ölüm veya ona yakın bir felaketle yerine getirilmezse mazur görülebilir" diyerek, tam altı ay o arkadaşıyla konuşmadığını; biliyor muydunuz? (Ertuğrul Düzdağ; M. Akif Ersoy Hakkında Araştırmalar, M.A.M Yay. İstanbul/1987, Sh: 326)

Söze Sadakat:

 

Verdiğiniz sözleri tam vaktinde ve tam olarak yerine getiriniz; asla mazeretlerin ardına sığınmayınız.

 

Sözlerinizi yapmamak için, sahte sığınaklar aramak yerine; yalancı durumuna düşmemek için çareler arayınız ve insanları asla mağdur etmeyiniz!

 

Mehmed Akif Ersoy'un sözünün eri bir insan olduğunu ve söz verdiği şeyi yerine getirmek için ölümden başka hiçbir şeyin onu engellemediğini; İstanbul Vaniköy'de oturan bir ahbabı ile öğleden bir saat önce buluşmak için sözleştiklerinde, o gün yağmurlu, fırtınalı bir gün olup her tarafı sel bastığı halde Mehmed Akif'in bin bir zorlukla sırılsıklam vaziyette söz verdiği yere vaktinde geldiğini, fakat arkadaşının gelmemesi üzerine çekip gittiğini...

 

Ertesi gün, özür dilemek için gelen arkadaşını dinlemeyip: "Bir söz ya ölüm veya ona yakın bir felaketle yerine getirilmezse mazur görülebilir" diyerek, tam altı ay o arkadaşıyla konuşmadığını, biliyor muydunuz?

 

(Ertuğrul Düzdağ; M. Akif Ersoy Hakkında Araştırmalar, M.A.M Yay. İstanbul/1987, Sh: 326)

 

“Yağmur yağdı, rüzgar esti, işim vardı, eşim geldi, aşım taştı, uğraşım çıktı” diye bin bir mazeretle verilen sözleri yerine getirmemek, en büyük günahtır. Hem yalan hem de ahde vefasızlıktır. Böyle yapanlara güvenilmez, ipleriyle kuyuya inilmez, yola çıkılmaz, şahitliklerine itibar edilmez, bir söz verseler ya da vaatte bulunsalar itimat edilmez. Zira yalan söylüyorlar ve yapmayacakları sözleri veriyorlar ve söz verince de ne pahasına olursa olsun yapmıyorlar. Mehmed Akif de “yağmur yağdı” bahanesiyle rahatını bozmak yerine sözünü bozan yakın arkadaşının bir gün sonra özrünü bile dinlemiyor ve ona ders vermek maksadıyla altı ay boyunca ona mesafe koyuyor. Buradaki "küsmek" tabiri, meşru olmayan "ilişkiyi kesmek" anlamında değil, samimiyeti dondurmak ve o kişiye, Allah için, hatasını göstermek maksadıyla, meşru sebeplere başvurmak şeklindedir.

 

Sözünü tutmayan bu kişinin kafa yapısında, günümüzde binlerce Müslüman bulunmaktadır. Aynı şartlar altında sizin de tanıdığınız pek çok kişi, aynı o adam gibi davranır değil mi? Biraz daha insaflı olalım ve içe dönük olarak düşünelim; acaba biz de mi aynı şekilde hareket edeceklerdeniz? Oysa verilen sözü tam zamanında yapmalı asla mazeret ve bahane uydurmamalıdır.

 

Mehmed Akif, arkadaşının bu büyük hatasından dolayı samimiyetini dondurup, ona altı ay boyunca ders vermek istemiş, ya bize ne demeli?

 

Günümüzde sözlerini tam ve eksiksiz olarak, zamanında ve en güzel şekilde yapmayanlara altı ay mesafe koysak, piyasada samimiyeti hak eden arkadaş, ahbap ve kardeş kalır mı dersiniz? Peki piyasada kimler var? Biz… Söz verip yapmayan insanlar… Bir şey dediğinde, keyfi dolmadan harekete geçmeyenler… Bir söz vardır; ağanın keyfi doluncaya kadar marabanın canı çıkarmış!

 

Rabbim bizleri yalandan, ahde vefasızlıktan, emanete ihanet gibi münafıkların amellerinden muhafaza kılsın.

 

Unutmamak gerekir ki, cennete ancak sadıklar girecektir. Müslüman ise asla yalan söylememelidirler. Hele ki cahiller ve çocuklar gibi sürekli bahaneler uydurup durmamalıdırlar. Sorumsuz davranıp bahane uydurmak, suçun bir itirafıdır! Bahane, insanı temize çıkarmaz ancak suçu artırır. Bahanecilik yapmamak erdemli insanların sıfatıdır.

 

İslam tarihine bakacak olursak; Tebük savaşından geri kalan Ka’b bin Malik ve arkadaşları Peygamberimizin huzurunda hiçbir özür ve bahane uydurmadıkları halde kalbinde nifak bulunanlarla, imanı zayıf olanlar binlerce bahane ürettiler. Allah, Ka’b ve arkadaşlarını affetti ama bahanecileri bağışlamadı. Maalesef ki bugün, “Müslümanım” diyenlerin çoğu Tebük seferinden geri kalan bahanecilerin davranış şeklini sergilemektedirler.

 

Rabbimiz, ”Emrolunduğun gibi dosdoğru ol!” (Hûd, 112) buyurmaktadır.

 

Peygamber Efendimiz de; “Doğruluk insanı iyiliğe yöneltir. Hayırlı işler de cennete kılavuzluk eder. Bir kimse, doğruluğu prensip edinirse sıddîk (çok dürüst) olur. Yalancılık da insanı kötülüğe ve fücura sürükler. Kötülük de cehenneme götürür. Bir kimse, yalancılığı prensip edinirse Allah katında kezzâb (yalancı) defterine yazılır” (Buhâri, Kitâbu’l Edeb, 69) buyurmuştur.

 

Verdiğiniz sözü mutlaka tutunuz, tutamayacağınız sözü asla vermeyiniz.

 

İnsanî ve sosyal ilişkilerinizde "İnşâallah" diye karşılık verdiğiniz şeyler, normal şartlarda mutlaka yapmayı taahhüt ettiğiniz durumlardır; unutmayınız!

 

"En kısa zamanda yaparım, gelirim" şeklindeki sözlerinizin gerçekleşme vakti, imkan bulduğunuz ilk vakittir.

 

Şahsıma karşı verilen sözlerin yerine gelmemesinden, tam yada zamanında yapılmamasından dolayı -pek çoğunuz gibi- maalesef ki ben de, çok kereler mağdur olmuşumdur. Ama inşâallah biz, insanlara söz verip de yapmayarak kimseyi mağdur etmeyelim.

 

Özü, sözü bir; dürüst, güvenilir, mert, cesur ve vakur Müslümanlardan olmamız duasıyla.



.Ramazan" Kelimesinin Anlamı Nedir?

Sözümüze, Allah'a hamdederek başlıyoruz. Her sene, bizleri bu aya ulaştıran Rabbimize sonsuz hamd-u senalar olsun. Daha nice Ramazanlara esenlik içinde kavuşmayı dileriz... Bu yazımızda, Ramazanın anlam ve fazileti üzerinde kısaca durmak istiyoruz. Her sene sayısız kez söyleyip tekrarladığımız bu kelimenin anlamını biliyor muyuz? İnşaallah, bu kelimeyi tanıyacağız.

 

"Ramazan" Kelimesinin Anlamı Nedir?

Sözlerimize, Allah’a hamdederek başlıyoruz. Her sene, bizleri bu aya ulaştıran Rabbimize sonsuz hamd-ü senâlar olsun. Daha nice Ramazanlara esenlik içinde kavuşmayı dileriz...

Bu yazımızda, Ramazanın anlam ve fazileti üzerinde kısaca durmak istiyoruz.

Her sene sayısız kez söyleyip tekrarladığımız bu kelimenin anlamını biliyor muyuz? İnşâAllah, bu kelimeyi tanıyacağız.

"Ramazan" kelimesinin anlamı hakkında iki farklı görüş vardır:

1- Birincisi, tâbiîn âlimlerinin ileri gelenlerinden İmam Mücâhid'in rivâyetidir. İbn Cerîr, İmam Mücâhid'den: "Sakın 'Ramazan' demeyiniz. Çünkü Ramazanın ne olduğunu bilmezsin. Umulur ki o, Allah'ın isimlerinden biri ola. Fakat 'Ramazan Ayı' deyiniz. Nitekim Cenab-ı Hakk da öyle demiştir."

Bu rivâyeti esas aldığımızda, Ramazan, Allah'ın isimlerinden biridir. شَهْرُ رَمَضَانَ "Şehr-u Ramazan" demek,شَهْرُ اللّه "Allah'ın ayı" demektir. Bu konuyu az sonra tahlil edeceğiz. Ondan önce, "Allah'ın, Kur'an ve Hadîsler'de zikredilenler dışında isimleri de var mıdır?" sorusuna cevap verelim.

Allah'ın güzel isimleri 99 ile sınırlı değildir. Rabbimizin bize bildirmediği isimleri de vardır. Sünen-i Tirmizî'de Allah'ın isimleri 99 olarak sayılmıştır. Sünen-i İbn-i Mâce'de rivâyet edilen Hadîs'te ise, 101 tane İlâhî isim zikredilmiştir. Bu iki Hadîs kitabında zikredilip Kur'an'da geçmeyen bazı sıfatlar, isim şeklinde Kur'an'da geçmemektedir. Ancak bu sıfatların ifade ettiği anlamlar, fiiller şeklinde Kur'an'da geçmektedir. Kur'an-ı Kerîm'de çeşitli kelime kalıplarıyla Allah'a nispet edilmiş olan kavramların sayısını 313'e kadar çıkartanlar vardır. Tirmizî ve İbn Mâce'de sayımı verilen Hadîslerde geçen Allah'ın isim ve sıfatlarının dışında da, başka Hadîs kitaplarında Rabbimizin isim ve sıfatları geçmektedir.

Dolayısıyla Allah'ın isim ve sıfatları aslında 99 adetten ibaret değildir. 99 rakamı çokluktan (kesretten) kinayedir. el-Esmâü'l Hüsnâ ile ilgili Hadîslerde, Allahın isimlerinin 99 olduğunu belirten ifadeler, bu isimleri sayanların (ihsâ edenlerin) cennete gireceğini bildirmek içindir. Yoksa Allah'ın isimlerini 99 rakamıyla tahdîd etmek için değildir. Ayrıca Hadîslerde geçmeyen ama Kur'an'da geçen Allah'ın güzel isim ve sıfatları da vardır. Bu konu, İmanın temel meselesinden olduğu için, bu konuda derli toplu bir çalışma yapmayı düşünüyoruz, inşâAllah.

Bu açıklamalardan sonra, Allah'ın isim ve sıfatlarını bir sayı ile sınırlandırmak mümkün olmadığı gibi, O'nun bize bildirmediği katında gizli tuttuğu isimleri de olduğunu anlıyoruz.

Hadîslerden, "Ey Allah’ım, bildiğimiz ve bilmediğimiz güzel isimlerinin hepsiyle Senden isterim" diye dua etmenin, Sünnet olduğunu öğreniyoruz. Bu dua şekli, meşru olan tevessülün, Allah'ın güzel isim ve sıfatlarıyla O'na yakarmak ve O'ndan yardım talep etmek kısmına girmektedir.

Başta Akaid, Tefsir, Hadîs, Fıkıh, Siyer, Usûl, Tarih olmak üzere bütün ilimlerde otorite olan, Şeyhulislâm İbn-i Teymiyye’nin tilmizi, İbn Kesir, şunları nakleder: "el-Esmâul Hüsnâ'nın 99 ile sınırlı olmadığına, Ahmed bin Hanbel'in Müsned'inde senediyle birlikte, Abdullah bin Mes'ûd'dan rivâyet ettiği Hadîs delâlet etmektedir.

Abdullah dedi ki; Rasûlullah şöyle buyurdu: "Herhangi bir Müslüman bir endişe veya üzüntüye düşer de, 'Ey Allah’ım, ben Sen'in kulunum, kulunun ve câriyenin oğluyum. Perçemim Sen'in (kudret) elindedir. Sen'in hükmün geçerlidir. Hakkımda kazâ'n adalettir. Sen'in kendi zâtını isimlendirdiğin veya Kitab'ında indirdiğin ya da yarattıklarından birine bildirdiğin veya katında gayb ilminde kendine seçip tahsis ettiğin bir isimle Sen'den dilerim ki; Kur'an'ı kalbimin baharı, hüznümün cilası, kederimin giderilmesi için vesile kılasın, derse; elbette Allah onun üzüntü ve endişesini giderir ve üzüntüsünün yerine ferahlık verir.' Bunun üzerine (dinleyenler) dediler ki; 'Yâ Rasûlullah, bu kelimeleri öğrenelim mi? Rasûlullah da; 'Evet, bunları işiten herkesin öğrenmesi gerekir' buyurdu. (Tefsiru'l Kur'ani'l Azîm, Ammân, Dâru Usâme, C: 2, S: 849, 850)

Bu, “Hadîslerle Tefsir” konusunda sahasında otorite ve tefsirler içinde de en sahih tefsirlerden kabul edilen İbn-i Kesir'in rivâyetidir.

Şimdiye kadar anlattıklarımızı özetlemek gerekirse; İmam Mücâhid'e göre, "Ramazan" Allah'ın isimlerinden biridir. Fakat Selef'ten bazı kimseler, "Ramazan" denmesini hoş karşılamayıp, "Ramazan Ayı" denmesi gerektiğini söylemiş olsalar da, Hadîslerde bu iki söyleyişin de delilleri vardır ve Ramazan kelimesinin Allah'ın isimlerinden olduğuna dair rivâyetler de zayıftır.

Pek çok Hadîslerin ve İbn Kesîr'deki rivâyetin de delâletiyle, Allah'ın bize açıklamadığı isimlerinin de olduğunu öğreniyoruz. Zayıf rivâyetler konusunda da, Allah en doğrusunu bilir, diyoruz.

Allah, bazı isimlerini gayb ilminde katında saklı tutmuştur. Ama biz, o isimleri bilmesek de, o isimlerle O'ndan isteriz. "Kendi katında, gayb ilminde kendine tahsis edip seçtiğin isimlerinle Sen'den istiyorum" demek gibi.

"Ramazan" Kelimesi, Allah'ın İsimlerinden midir?

Beyhakî'nin zayıf bulduğu bir Hadîs'te, Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: "Ramazan geldi, Ramazan gitti demeyiniz. Ramazan ayı geldi, Ramazan ayı gitti deyiniz. Çünkü Ramazan, Allah'ın isimlerinden bir isimdir."

İbn-i Kesir, tefsirinde şöyle demektedir: "Selef-i Sâlihînden bazı kimselerin, "Ramazan" denilmesini hoş bulmayıp mutlaka "Ramazan ayı" denilmesi gerektiğini söylediklerine dair rivâyetler vardır. İbn Ebî Hâtim'in, Ebû Hureyre'den naklettiğine göre o şöyle demiştir:

لاَ تَقُولُوا رَمَضَانُ فَإِنَّ رَمَضَانَ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ، وَلَكِنْ قُولُوا شَهْرُ رَمَضَانَ

"Ramazan demeyin; çünkü Ramazan, Allah'ın isimlerinden biridir. Bilakis ‘Ramazan Ayı’ deyin." İbn Ebî Hâtim der ki: Mücâhid ve Muhammed b. Ka'b'tan benzer sözler rivâyet edilmiştir. İbn Abbâs ve Zeyd b. Sâbit ise buna cevâz vermişlerdir. Ben derim ki: Bunun râvilerinden Ebû Ma'şer, Meğâzi ve Siyer'de imam olan Necih b. Abdurrahman el-Medenî'dir. Fakat Hadîs rivâyetinde zayıftır. Bunu, oğlu ondan, Ebû Hureyre'nin, Hz. Peygamberden rivâyeti olarak (merfû') rivâyet etmiştir. Hafız İbn Adiyy onu reddetmiştir ki, bu kişi reddedilmeye layıktır. Çünkü Ebû Ma'şer metrûktur ve bu sözün Peygamber sözü olduğu yanılgısına düşmüştür. Bu konuda İmam Buhârî rahımehullâh, kitabında (Ramazan denilip denilmeyeceğine dair bâb) başlığı altında birçok Hadîs zikretmiştir ki bunlardan birisi şöyledir: "Kim inanarak ve sevabını umarak Ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır" (Buhârî, Müslim, Nesâî, İbn Mâce). Ve bunun gibi başka Hadîsler de rivâyet etmektedir." (Tefsiru'l Kur'ani'l Azîm, Ammân, Dâru Usâme, C: 1, S: 213)

İmam Buhârî, Kitâbu's Savm'da;

بَابٌ هَلْ يُقَالُ رَمَضَانُ أوْ شَهرُ رَمَضَانَ

"Ramazan" mı yoksa "Ramazan Ayı" mı denilir, diye bir bâb (konu başlığı) atarak; "Ramazan" denmez, diyenlerin tarafını tutmak yerine, her iki söyleyişin de câiz olduğuna dair, Peygamberimizin bazı Hadîslerini delil olarak zikretmiştir. Allah en doğrusunu bilir.

2- Ramazan kelimesi hakkındaki ikinci görüş; Recep, Şa'bân, Muharrem gibi özel bir ayın adı olmasıdır.

İlk görüşe göre; "Şehr-i Ramazan" tamlamasının tamamı, özel isimdir. Ramazan, Allah'ın ismi sayıldığı için; Şehr de, özel isim olur.

İkinci görüşe (ay ismi olmasına) göre ise; isim, yalnız Ramazan olup genelin özele bağlılığı türünden izâfet-i beyâniyyedir. Bu son açıklamalar Arapça bilenlerin ma'lûmudur.

İmam Muhammed'den rivâyete göre, “Şehr” kelimesini kaldırarak Ramazan'ı zikretmek, tenzîhen mekrûhtur.

Ancak kötü niyet ve karıştırma olmaksızın sadece tahfîf (hafifleştirme) amacıyla sadece “Ramazan” demek mekruh değildir.

Her ne kadar "Ramazan" kelimesi Kur'an'da tek yerde geçip (Bakara: 185) “Şehr” (ay) kelimesi ile kullanılmışsa da; Hadîslerde, "Ramazan" şeklinde tek başına kullanıldığını da görmekteyiz.

Bu konuda bir örnek verelim: Buhârî'de geçen bir Hadîste, Rasul-ü Zîşân Efendimiz şöyle buyurmuştur:

مَنْ صَامَ رمَضَانَ إيْمَانًا واحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدّمَ مِنْ ذَنْبِهِ

"Her kim imanı sebebiyle ve sevap umarak, Ramazan'da oruç tutarsa; geçmiş günahları kendi lehine bağışlanır." (Buhârî, Îmân, 28)

"Ramazan" kelimesinin tek başına kullanıldığını delillendirmek için zikrettiğimiz bu Hadîs, pek çok Hadîs kitaplarında geçmektedir. Kaynak verirken bir ya da birkaçıyla iktifa ettiğimizi ifade edelim.

Demek ki kötü niyet olmaksızın, Ramazan kelimesinin tek başına kullanılması mekruh değildir. Ama imkân elverdiğince Şehr-i Ramazan demek daha isabetlidir. Allahu A'lem.

"Ramazan" Kelimesinin Arapça Aslı Nedir?

Âlimlerin çoğunluğuna göre Ramazan, رَمَضَ ra-ma-da kelimesinden alınmıştır: رَمَضَ / يَرْمِضُ / رَمَضًا

Ramad (رَمَضٌ); (aşırı sıcak sebebiyle taş ve toprak için) kavrulma, yanma. Güneşin şiddetli ısısından dolayı taşların son derece kızması, anlamına gelir.

Bu şekilde güneşten yanmış pek kızgın yere de, "ramdâ" (رَمْضَاء) denir.

Dolayısıyla Ramazan, ramdâ'dan yanmak anlamında, ra-ma-da fiilinin masdarıdır. Yani "kızgın yerde yalın ayak yürümekle yanmak" demektir.

رَمَضَتْ قدَمُهُ “Ramada't kademuhu” denilir ki; yani "kızgınlıktan ayağı yandı" demektir

"Ramazan" kelimesinin öncesine "Şehr" (ay) muzâf yapılarak "Şehr-i Ramazan", bu aya özel isim yapılmıştır. Çünkü bu ayda açlık ve susuzluk hararetinden ıstırap çekilir. Ya da oruç harareti ile günahlar yakılır.

Yanmak, kavrulmak anlamlarından gelen, Ramazan ayında, yaz sıcağında yanarken, günahlarımızın yanıp yok olmasını; bizim de yanıp, olgunlaşıp kemâle ermemizi diliyoruz.

“Ramazan” kelimesi, anlamı itibariyle, yaz aylarında, sıcakta, günlerin en uzun olduğu vakitlerde, Allah için oruç tutmanın sevabının ve kişiyi günahlarından arındırıp, olgunlaştırmasının ziyâdeli olduğuna işaret etmektedir.

Az önce Ramazan kelimesinin “Şehr” ile tamlamaya girmeden tek başına kullanıldığı, delillendirmek için zikrettiğimiz Hadîs'in ezberlenilmesini tavsiye ederiz.

Şimdi de, Ramazan gecelerini ibadetle ihyâ etmeye teşvikle ilgili, bahsettiğimiz Hadîs'e benzer, ezberlenmesi kolay bir Hadîs-i Şerif zikredelim.

مَنْ قامَ رمَضَانَ إيْمَانًا واحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ ما تَقَدّمَ مِنْ ذَنْبِهِ

Ebû Hüreyre'den rivâyet edildiğine göre, Rasûlullah şöyle buyurdu:

"Kim inanarak ve sevabını umarak Ramazan'ı ihyâ ederse, geçmiş günahları bağışlanır." (Buhârî, Kitâbu Salâti't Terâvîh, 1; Îmân, 27; Müslim, Kitâbu Salâti'l Musâfirîn, 183)

Ramazanın Fazileti Hakkında Birkaç Söz:

1- Kur'an'da ismi açıkça geçen tek ay, Ramazan ayıdır.

2- Kur'an-ı Kerîm bu ay içerisinde indirilmiştir.

"O Ramazan ayı ki Kur'an onda indirilmiştir." (Bakara: 185)

3- Kuran'ı Kerîm'de "bin aydan daha hayırlı" (Kadir: 3) olduğu belirtilen Kadir Gecesi bu ay içerisindedir.

4- Dinimizin beş temelinden biri olan oruç ibadeti bu ayda farzdır. "Sizden her kim bu aya erişirse orucunu tutsun."(Bakara: 185)

5- Teravih namazı bu aya has bir ibadettir.

6- Fıtır sadakası vermek bu aya mahsus bir ibadettir.

7- Ramazanın son on gününde i’tikâfa girmek, Rasûlullah'ın vefâtına kadar uyguladığı Sünnetlerindendir.

8- Ramazan ayında mukabele yapmak ve hayır/hasenâtta bulunmak.

Rasûlullah, Ramazan ayı çıkıncaya kadar, Kur'an'ı, Cebrail aleyhisselam'a okur, arz ederdi. Müslümanların da, bu ay girince mukabele ve Kur'an derslerine diğer günlerden daha çok önem vermeleri gerekir.

Enes b. Mâlik'ten rivâyet edildiğine göre ise, Peygamberimize, "hangi sadaka daha üstündür?" diye sorulduğunda:

"Ramazan ayında verilen sadaka" buyurmuştur. (Tirmizî, Zekât, 28)

Ramazanın mana ve muhtevasına uygun şekilde onu ihyâ edenlerden olmayı ve faziletleriyle şereflenmeyi dileriz.

Yusuf Semmak



.