 |
|
|
 |
|
| ABDULHAMİD HAN |
ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026 |
|
|
|
|
 |
"Nasıl ağlamayayım ki!.."
1 Ocak 2006 01:00
Müslümanlar, merhamette, tıpkı bir bedenin uzuvları gibi olmalıdır. Nasıl ki bedenin herhangi bir uzvu rahatsızlandığında bütün uzuvlar perişan oluyorsa, hasta olan uzuv iyileşince rahatlıyorsa Müslümanlar da, içlerinden birisi rahatsız olduğu zaman, o kimse bu rahatsızlıktan kurtuluncaya kadar rahatsızlık duymalıdırlar. Peygamber efendimiz bir gün, bir yerde oturuyorlardı. Yanlarında da, hazret-i Ebû Bekir, hazret-i Ömer, hazret-i Osman ve hazret-i Ali vardı. Resûlullah efendimiz birden ağlamaya başladılar. Mübarek gözlerinden sicim gibi yaşlar akıyordu. Hazret-i Ebû Bekir, Resulullah efendimizin bu haline dayanamayıp: -Anam babam, sana fedâ olsun ya Resûlallah! Niçin bu kadar ağlıyorsunuz? diye sual ettiler. Peygamber efendimiz cevaben: -Nasıl ağlamayayım ki, ümmetimin yolu çok uzundur. Omuzlarında ise çok ağır günâhlar vardır. Onların günâhları yağmur ve kar tanelerinden, deniz köpüğünden ve ağaçların yapraklarından da fazladır, buyurdular. Bu cevabı alan hazret-i Ebu Bekir: "Kalbinizi ferah tutunuz!" -Ya Resulallah! Kalbinizi ferah tutunuz! Müslümanların yüklerini hafifletmek için, onların günâhlarının yarısını ben üzerime alacağım! diye arzetti. Hazret-i Ebu Bekir'den bu cevabı alan Resulullah efendimiz memnun oldular ve hazret-i Ömer'e dönerek: -Ebû Bekir'in dediklerini işittin! Peki sen ümmetimin günâhkârları hakkında ne diyorsun? diye sual ettiler. Hazret-i Ömer de: -Ya Resulallah! Ben Ebû Bekir'in söylediği ve yaptığı gibi yapamam! Yalnız Müslümanların günâhlarının üçte birini yüklenirim, diye arzetti. Hazret-i Ömer'den bu cevabı alan Peygamber efendimiz bu sefer de hazret-i Osman'a döndüler ve aynı soruyu Ona sordular. Hazret-i Osman: -Ya Resulallah ben de Ömer'in yaptığı gibi yapamam. Fakat Müslümanların günâhlarının dörtte birini yüklenirim, diye arzettiler. Peygamber efendimiz hazret-i Ömer'in ve hazret-i Osman'ın bu cevaplarından memnun oldular ve teşekkür ettiler. Daha sonra hazret-i Ali'ye döndüler ve aynı suali Ona da sordular. Hazret-i Ali de: -Ya Resulallah, ben Sırat köprüsünün kenarında duracağım. Ümmetinin günâhkârlarının ateşe düşmelerine mani olacağım. Eğer onların durumu çok sıkışırsa, kendimi onlar için feda edip ateşe atacağm, diye arzetti. Resulullah efendimiz, hazret-i Ali'nin bu cevabından memnun olup teşekkür ettiler. Daha sonra Resulullah efendimiz, oradan ayrılıp hazret-i Aişe validemizin yanına gittiler ve Ona da durumu anlattılar ve: -Ya Âişe! Sen mü'minlerin annesisin, annenin çocuklarına şefkatli olması lâzımdır! Peki sen ümmetimin günâhkârları için ne yapacaksın? diye sual ettiler. O anda Resulullah efendimizin mübarek kızları hazret-i Fatıma da orada idi. Bunun için hazret-i Âişe validemiz: -Ya Resulallah, Fâtıma'nın huzurunda bir şey diyemem, diye arzettiler. Hazret-i Fâtıma da: -Ey babacığım, annenin huzurunda, kızın konuşması uygun olmaz, diye cevap verdi. Onun bu cevabı üzerine hazret-i Âişe validemiz: -Ya Fâtıma! Allaha yemin ederim ki, senden önce bu konuda bir şey söyleyemem, dedi. Bunun üzerine hazret-i Fâtıma Peygamber efendimize dönerek: -Ey babacığım, Mîzan'ın kurulacağı yere gelip, ümmetinin hesabını takip etmek için orada duracağım. Ümmetinin günâhları sevaplarından ağır gelirse, oğlum Hasan'ın zehirle kirlenmiş gömleğini onların sevâp kefesine koyacağım. Şâyet sevap kefeleri yine de ağır gelmezse, bu sefer oğlum Hüseyin'in kanla kirlenmiş gömleğini ilave edeceğim, diye arzetti. Hazret-i Fatıma'dan bu cevabı alan Resulullah efendimiz, tekrar hazret-i Âişe validemize dönerek: -Ey mü'minlerin annesi! Sen ne diyorsun, sen ne yapacaksın? diye sual ettiler. Hazret-i Âişe validemiz cevap vermeden odasına girdi ve secdeye kapanıp ağlayarak: "Bu ne haldir yâ Resûlallah!" "Ya Rabbî! Sen, beni mü'minlerin annesi yaptın, kalbime evlât şefkati koydun ve onların sevgisini gönlüme yerleştirdin. Sen bilirsin ki, bir ana, çocuğunun Cehenneme girmesine râzı olamaz. Bunun için onları benimle Cennete gönder! Yoksa beni de onlarla Cehenneme koy!" diye dua etti. Hazret-i Âişe validemizin bu yalvarışının akabinde, Cebrâil aleyhisselâm gelerek Peygamber efendimize: -Bu ne haldir yâ Resûlallah! Allahü teâlâ: "Âişe-i Sıddıka'ya de ki, O'nu, Cehenneme göndermem benim keremime yakışmaz. Çünkü O, Habîb'imin zevcesidir. Çocukları, annelerinden ayırmak da câiz değildir" buyurdu diye bildirdi. Resulullah efendimizin ve Onun Eshabının, mü'minlere karşı şefkati, merhameti işte böyle idi. Peygamber efendimizin ve Onun vârislerinin, bu söz ve nasihatlerini hiçbir zaman unutmamamız ve bu şefkate, bu merhamete layık olmaya çalışmamız lazımdır. Aksi halde, mahrum kalır ve perişan oluruz.
.
Kendisine acımayana, kimse acımaz
2 Ocak 2006 01:00
İnsanlara ve bütün canlılara karşı şefkatli, merhametli olabilmek için, insanın önce kendisine merhamet etmesi, acıması lazımdır. Bu ise, Allahü tealanın emir ve yasaklarını öğrenmek, doğru bir imana sahip olmak ve öğrendikleri ile amel etmekle mümkün olur. İnsanın kendisine merhamet etmesi, acıması demek, kendini sonsuz olan Cehennem ateşinden koruması demektir. Kendisine merhamet etmeyen, acımayan yani Cehennem ateşinden koruyamayan bir kimse, başkalarına hiç acımaz ve onları koruyamaz. Zaten kalbinde imanı olmayanın, merhamet, acıma duygusu da olmaz. İmandan mahrum olan bir kimse, sadece nefsinin istekleri peşinde koşar. Nefsinin istekleri için her türlü kötülüğü, eline fırsat geçince rahatlıkla yapar. Bunun için, dinimizi doğru olarak öğrenmemiz, öğrendiklerimize uygun olarak yaşamamız, Resulullah efendimizin ve Onun yolunda olan âlim ve evliyanın ahlâkı ile hallenmemiz, ahlâklanmamız lazımdır. Bunu yapmazsak, sonsuz felaketten kurtulmamız mümkün değildir. Kendisine acımayana, hiç kimse acımaz. Kendisine ve başkalarına merhamet edene, acıyana da, herkes merhametle muamele eder ve böylece o kimse Allahü tealanın rahmetine, merhametine kavuşur. Gayri müslimlere bile... Resûlullah efendimiz merhametli olduğu gibi, Eshâb-ı kiramın hepsi de, bütün mahlûkata karşı merhametliydiler. Hatta gayri müslimlere karşı bile çok merhametliydiler. Hazret-i Ömer halife iken, kapı kapı dolaşıp dilencilik yapan yaşlı bir Hıristiyan kadınını görür. Niçin dilendiğini sorduğunda kadıncağız: -Çalışacak durumda değilim. Bakacak kimsem de yoktur, cevabını verir. Bunun üzerine hazret-i Ömer: -Biz senin gençliğinde, senden vergi aldık. Yaşlandığında da sana bakmak mecburiyetindeyiz. Senin bu hâline göz yumamayız, der ve; -Bu kadına geçimine yetecek kadar maaş bağlansın, emrini verir. Hadîs-i şerîfte de: (Ümmetimin sâlihleri çok namaz kılmakla ve çok oruç tutmakla Cennete girmezler. Bilâkis, kalblerinin temizliği, rûhlarının cömertliği ve bütün Müslümanlara olan merhametlerinden dolayı, Allahü teâlânın merhametine mazhar olurlar ve bu sebepten Cennete girerler) buyuruldu. Eshab-ı kiramdan Ammar bin Yâser hazretleri: "Kim ki, üç şeyi kendinde toplarsa kâmil îmâna sahip olmuş olur. Bunlar: 1-Darlık zamanında yedirip içirmek. 2-Kimseye zarar vermemek. 3-Herkese karşı insaflı, merhametli olmak" buyurdular. Hasan bin Sehl hazretleri anlatır: "Bir gün çocuklar, hazret-i Behlül'ü taşa tutmuşlardı. Atılan taşlardan birisi vücûduna isabet edip kanatınca; -Ey çocuklar! Ben, Allahü teâlâya tevekkül ettim. O elbette bana kâfidir. O ne güzel vekildir. Ancak Allahü teâlâya yaklaşmak insana rahatlık verir. İnsanlara ezâ ve cefâ yapanlar hiç merhametli olur mu? dedi. Ben dayanamadım; -Ey Behlül, çocuklar sana taş attıkları halde, sen onlara merhamet ediyorsun. Bu nasıl iştir? dedim. O da; -Sus! Allahü teâlâ, benim üzüntü ve acımı, onların da sevincinin çokluğunu elbette biliyor. Bâzımızı, bâzımıza bağışlaması umulur, buyurdu." Ebû Abdullah Seczî hazretleri; "Evliyânın alâmeti üçtür: Birincisi, derecesi yükseldikçe, tevâzusu, alçak gönüllülüğü artar. İkincisi, elinde imkân bulunduğu halde dünyâya değer vermez, düşkün olmaz. Üçüncüsü, intikam almaya gücü yettiği halde merhametli ve insaflı davranarak intikam almaz" buyurmuştur. Yûsuf bin Esbât hazretleri buyurdu ki: "Güzel ahlâkın alâmetleri; arkadaşının söylediğine itiraz etmeyip, kabûl etmek. Kendine, herkese ve hattâ her mahlûka karşı merhametli ve insaflı olmak. Kimsenin aybını araştırmamak. Başkasında bir kusur görünce, dalgınlıkla olmuştur, istemeyerek yapmıştır diyerek iyiye yormak. Kendisinden özür dileyenlerin özürlerini kabûl etmek. Başkalarından gelen sıkıntı ve eziyetlere sabır ve tahammül etmek. Başkalarının kusurlarını araştırmak yerine, kendi kusur ve kabahatlerini düşünüp araştırmak, düzeltmeye çalışmak. Büyük küçük herkese karşı edebli, tatlı dilli, güler yüzlü olmaktır." Herkese merhametli ol! Süfyân-ı Sevrî hazretleri de buyuruyor ki: "Büyük küçük herkese merhametli ol. Akrabân ile alâkayı kesme. Sana gelmeyene, sen git. Akrabân, seninle alâkayı kesse de, sen kesme. Sana zulmedeni affet. Az konuş, kalbin yumuşak olur, katılaşmaz. Dünyâya hırslı olma, hasedci olma, anlayışın süratli olur. Herkesi kötüleyici ve suçlayıcı olma, insanların dilinden kurtulursun. Şefkatli ve merhametli ol, herkes seni sever. Allahü teâlânın yaptığı taksime râzı olup, rızkından memnun olursan, gönlü zenginlerden olursun. Allahü teâlâya tevekkül et, kuvvetli olursun. Alçak gönüllü ol, sâlih amelleri tamamlamış olursun. Acırsan, her şey sana acır."
.
Can ve mal fedâ edebilmek...
8 Ocak 2006 01:00
Fedâ etmek, kendi isteği, arzusu, rızâsı ile, seve seve o şeyden vazgeçmek demektir. Maldan, isteklerden, zevklerden ve hele candan vazgeçebilmek kolay iş değildir. Çünkü bir şey için cânını fedâ etmek tam rızâ ve ihtiyâra yani isteğe bağlıdır. Bunun için Eshâb-ı kirâmın hepsi, Allahü teâlânın rızâsı, Resûlullah efendimizin muhabbeti ve İslâm dininin yayılması uğruna mallarını, canlarını, istirahatlerini seve seve fedâ ettiler. Makâm ve mevkilerini terk ettiler. Eshâb-ı kirâm, Peygamber efendimizin bir kere bile olsa sohbetinde bulunmakla, nefislerinin isteklerinden, tamâmen kurtuldular, kin ve düşmanlık gibi huylardan temizlendiler. İslâmiyyeti kuvvetlendirmek ve insanların en iyisine yardım etmek için, bütün güçleri ile çalıştılar, bu uğurda bütün mallarını fedâ ettiler. Resûlullah efendimize olan aşırı sevgileri uğrunda aşîretlerini, kabîlelerini, evlatlarını, hanımlarını, vatanlarını, evlerini, tarlalarını, ağaçlarını, terk ve fedâ ettiler. Bunun için Resûlullah efendimizin yolunda canlarını, mallarını fedâ eden, Ona yardım eden Eshâb-ı kirâmın hepsinin isimlerini saygı ve sevgi ile söylememiz bize vâcib oldu. Sevmek böyle olur!.. Eshâb-ı kirâmdan Hubeyb bin Adiy hazretleri ile Zeyd bin Desinney hazretlerini, müşriklerden, Lıhyan oğulları, hîle ile yakalayıp Kureyş müşriklerine satmışlardı. Müşrikler, Hubeyb bin Adiy hazretlerine, kendisini şehîd etmeden önce; -Dîninden dön seni serbest bırakalım dediler. -Vallahi dönmem! Bütün dünyâ benim olsa, bana verilse, yine İslâmiyyetten ayrılmam, cevâbını verdiler. Bunun üzerine müşrikler; -Şimdi senin yerine Muhammed aleyhisselâmın olmasını, Onun öldürülmesini ister misin? Sen de evinde râhat oturasın dediler. Hubeyb bin Adiy hazretleri; -Ben Medîne'de Muhammed aleyhisselâmın mübârek ayağına bir diken batmaması için bile, canımı fedâ ederim dedi. Müşrikler, Hubeyb bin Adiy hazretlerinin bu aşırı sevgisine hayret etmişler ve dahâ sonra da şehît etmişlerdi. Tâvûs bin Keysân hazretleri, hac seyahatlerinden birini şöyle anlatır: "Hacca gitmiştim. Yanımda bir de çocuk vardı. Binecek bir hayvanı ve yiyecek bir şeyi yoktu. Kendisine; -Ey çocuk, senin yiyeceğin var mı? dedim. Çocuk; -En iyi yiyecek takvâdır. Kerîmlerin evine giderken yiyecek götürmek uygun değildir, dedi. İhram kuşandığımızda hepimiz "Lebbeyk" dediğimiz halde, çocuk söylemiyordu. -Niçin Lebbeyk söylemiyorsun, dedim. -Red cevâbını duymamak için dedi. Bu söz üzerine çok ağladım ve dedim ki: "Bu çocuk reddolunmaktan korkarsa, biz reddolunur, kabûl edilmezsek hâlimiz nice olur." Daha sonra Mina'ya kurban kesmek için geldik. Kurbanlarımızı kestik, fakat çocuk kesmedi. O; "Ey benim Allah'ım! Herkes kurban kesiyor. Benim kurban kesecek hiçbir malım yok. Ancak, bu küçük vücûdumu senin rızân için kurban etmek istiyorum, kabûl buyur Allah'ım?" diyerek ağlıyordu. Çocuk, Kelime-i şehâdet getirerek canını, cânâna teslim etti. Annesi hâdiseyi öğrenince, çok üzülüp ağladı. Şöyle bir ses duydu: "Ey hâtun! Senin çocuğun, benim rızâma kavuşmak için canını fedâ etmek istedi. Kabûl ettim. Eğer istersen seninkini de kabûl ederim..." Hacı Bayram-ı Velî hazretlerine talebe olanlar, Sultan Murâd Hanın verdiği fermân gereği, vergi vermiyor ve askere alınmıyorlardı. Bunun için pekçok kişi, vergi ve askerlikten kurtulmak için talebe olduğunu söylemeye başladı ve Ankara'nın mâlî ve askerî düzeni bozuldu. Sonunda Sultan Murâd Han, Hacı Bayram-ı Velî hazretlerinden talebelerinin bir listesini istemek zorunda kaldı. "Kanlıgöl"deki imtihan!.. Hacı Bayram-ı Velî hazretleri de, Ankara'nın Kanlıgöl mevkiinde bir çadır kurdurdu ve; "Bize intisâb edenler, talebe olanlar burada toplansın" diye ilân etti ve talebesi olduğunu söyleyen herkes, akın akın gelip meydanı doldurdu. Hacı Bayram-ı Velî hazretleri; "Dervişlerim, müridlerim! Bana intisâb eden talebelerimi bugün burada kurban etmem emrolundu. Canını, malını bana feda eden, çadıra girsin" buyurdu. Bütün talebeleri bir korku aldı. Bir uğultu yükseldi. Vergiden kaçmak için talebe görünenler; "Bu ne biçim mürşit; bu nasıl müritlik" diye söylenip duruyorlardı... Hacı Bayram-ı Velî hazretleri de, elinde bir bıçakla çadırın kapısında beklemeye başladı. Bu sırada, bir erkekle bir kadın kalabalığı yararak doğruca çadıra girdiler. Arkalarından Hacı Bayram-ı Velî hazretleri de girerek, önceden çadıra koyduğu koyunu kesti ve kanlar, çadırdan dışarı çıktı. Kanı gören herkes kaçtı, kimse kalmadı. Daha sonra dışarı çıkan Hacı Bayram-ı Velî hazretleri; "Anladık ki, bu kadar talebemiz varmış. Bunlardan başka herkes, vergi vermek ve askerlik yapmak sûretiyle, devlete olan borcunu ödemelidir" buyurdu.
.
Sevdiklerinin hatırı ve hürmetine...
9 Ocak 2006 01:00
Allahü teâlâ, yaratmasında, belli şeyleri, belli şeyler için sebep kılmıştır. Bu sebeplere yapışan, o sebebin neticesindeki şeye kavuşur. Hastalıkların tedavisinde ilacı, açlığın giderilmesinde bir şeyler yemeyi sebep kıldığı gibi, duaları kabul etmekte de, sevgili kullarını vesile kılmıştır. Allahü teâlâ, Mü'min sûresinin 60. âyetinde meâlen; (Duâ ediniz, kabûl ederim, isteyiniz, veririm) buyuruyor. Duânın kabûl olması için, beş şart vardır: Duâ edenin Müslümân olması, itikâdının doğru olması, harâm işlemekten, bilhâssa harâm yemekten, içmekten sakınması, farzları yapması, bilhassa beş vakit namâz kılması, ramazân oruçlarını tutması, zekât vermesi, Allahü teâlâdan istediği şeyin sebebini öğrenip, bunu araması lâzımdır. Allahü teâlâ, her şeyi bir sebeple yaratmaktadır. Bir şey istenince, o şeyin sebebini gönderir ve bu sebebe tesîr ihsân eder. İnsan bu sebebi kullanıp, o şeye kavuşur. Evliyâsının hâtırı için, âdetini bozarak, bunlar duâ edince veyâ evliyâyı kirâm vesîle edilerek duâ edilince, bunlara kerâmet olarak, sebebe hâcet kalmadan, doğruca istenileni verir. Ebû Hüreyre hazretlerinin bildirdiği bir hadîs-i şerîfte; Öyle kimseler var ki... (Saçı sakalı karışmış çok kimseler vardır ki, hangi kapıya gitseler kovulurlar. Allaha yemîn etseler, istedikleri şeyi ihsân eder) buyurulmuştur. Yanî sözlerine kulak asılmayan nice kimseler görürsünüz ki, bunlar, bir şey için yemîn etseler, Allahü teâlâ bu sevgili kullarının hâtırı için, o şeyi hemen yaratır. Bu hadîs-i şerîfe dayanarak, Berîka ve Hadîka kitâblarında, söylenilmesi yasak olan sözler bahsinde; "Yâ Rabbî! Şu Peygamberin veyâ ölü yâhut diri sâlih, velî, âlim kulunun hürmeti, senin ona ihsân ettiğin kıymeti hürmetine senden istiyorum" demenin câiz yani helâl olduğu, Bezzâziyye fetvâsında yazılıdır. Münye ve başka kitaplarda da bildirildiği gibi, böyle duâ etmek müstehabdır. Ebül Abbâs Ahmed hazretleri talebelerine; "Allahü teâlâdan bir şey isteyeceğiniz zamân, imâm-ı Muhammed Gazâlî hazretlerinin hürmeti için isteyiniz!" buyururdu. Peygamber efendimiz, gazâlarında ve sıkıntılı zamânlarında, muhâcirlerin fakîrleri hürmetine Allahü teâlâdan yardım dilerdi. Askeri, ordusu olduğu hâlde, muhâcirlerin fakîrlerini vesîle ederek duâ ederdi. Bir gün iki gözü de görmeyen bir kimse, Resûlullah efendimize gelerek: -Yâ Resûlallah, duâ et, gözlerim açılsın dedi. Resûlullah efendimiz ona: -Kusûrsuz bir abdest al! Sonra yâ Rabbî! Sana yalvarıyorum. Sevgili Peygamberin Muhammed aleyhisselâmı araya koyarak, senden istiyorum. Ey çok sevdiğim Peygamberim hazret-i Muhammed! Seni vesîle ederek, Rabbime yalvarıyorum. Senin hâtırın için kabûl etmesini istiyorum. Yâ Rabbî! Bu yüce Peygamberi bana şefâatçı eyle! Onun hürmetine duâmı kabûl et, duâsını okumasını söyledi. O zât abdest alıp gözlerinin açılması için böyle duâ etti ve hemen gözleri açıldı. Ali bin Muvaffak hazretleri şöyle anlatır: "Bir sene hacca gitmiştim. Arefe gecesi olunca, Minâ'da Hîf Mescidinde uyudum. Rüyâmda; gökten üzerlerinde yeşil elbiseler bulunan iki meleğin indiğini gördüm. Birisi diğerine; -Bu sene, Kâbe-i muazzamayı kaç kişinin ziyâret ettiğini biliyor musun? diye sordu. Diğeri; -Bilmiyorum! dedi. Soran melek; -Altı yüz bin kişi ziyârette bulundu dedi. Yine; -Kaç kişinin haccı kabûl oldu, biliyor musun? diye sordu. Diğeri yine bilmediğini söyleyince, soruyu soran melek; -Altı kişinin haccı kabûl oldu dedi. Sonra, her iki melek gökyüzüne doğru yükselip, kayboldular. Ben korku ile uyanıp çok üzüldüm. Altı kişinin haccı kabûl olunca, benim bu altı kişi arasında olmam pek zor, diye düşündüm. Arafât'tan ayrılıp Meş'ar-i Haram'a geldim. Geceyi orada geçirdim. İnsanların çok olmasına rağmen, pek azının haccının kabûl olmasının üzerinde düşünmeye başladım. Bu düşünce ile uyuya kaldım. Önceki gördüğüm iki melek, yine aynı sûretleri üzere geldiler. Biri diğerine; -Bu gece, Allahü teâlânın nasıl ve ne ile hükmettiğini biliyor musun? dedi. Diğeri; -Bilmiyorum! dedi. Bunun üzerine soruyu soran; "O altı kişinin hürmetine!" -Allahü teâlâ altı kişiden her birine, yüz bin kişi verdi. Onların haccını, bu altı kişinin yüzüsuyu hürmetine kabûl etti dedi. O sırada ben sevinçle uyandım..." Netice olarak kitaplarda; mazlûmların, sıkıntıda olanların, sâlihlerin, misâfirin, oruçlunun iftâr vaktindeki duâsı, anasına babasına itâat ve hizmet edenlerin, ana babasının, hocasının, Müslümânın arkasından yapılan duâ, sabreden hastanın duâsı, mübârek zamânlarda, mübârek yerlerde, namâzlardan sonra, Peygamber efendimizin ve evliyânın kabirleri yanında, onları vesîle ederek, onların hatırı ve hürmetine yapılan duâlar çabuk kabûl olunur buyurulmaktadır.
.
Helâl olduğunu bildiğinizi yiyiniz!"
15 Ocak 2006 01:00
İslâm âlimlerinin büyüklerinden olan İmâm-ı Gazâlî hazretleri, helâl lokma ile alâkalı olarak buyuruyor ki: "Çok kimse, dünyâ malını, hep harâm sanır. Bazısı da, dünyâdaki şeylerden çoğu harâmdır der. Burada, insanlar üç türlüdür: Bir kısmı, yalnız meyve, balık, av eti gibi şübheli olmayan şeyleri yeriz derler. Bir kısmı da, tembel, miskîn oturup, her istediğimizi yeriz, hiçbir şey ayırdetmeyiz derler. Üçüncü kısım, her şey yemeli ammâ, lüzûmu kadar, derler... Bunların üçü de yanılmaktadır. Doğrusu, Resûlullah efendimizin; (Helâl meydândadır. Harâm meydândadır. Şübheliler ikisi arasındadır. Kıyâmete kadar böyledir) buyurduğu gibidir. Şunu iyi bilmelidir ki, insanlara; "Muhakkak helâl olan, Allahü teâlânın helâl bildiği şeyleri yiyiniz!" diye emrolunmadı. Bunu kimse yapamaz. Halbuki Kur'ân-ı kerimde; (Helâl olduğunu bildiğinizi yiyiniz!) buyuruldu. Bunu herkes yapabilir... Harâm olduğu meydânda olmayan şeyleri yiyiniz denildi ki, bunu herkes yapabilir. Nitekim, Resûlullah efendimiz, bir müşrikin, hazret-i Ömer de, bir Hıristiyan kadının testisinden abdest aldı. Eshâb-ı kirâm, kâfirlerin verdiği suyu içerlerdi. Resûlullah efendimiz buyurdu ki: (Bir kimse, hiç harâm karıştırmadan, kırk gün helâl yerse, Allahü teâlâ, onun kalbini nûr ile doldurur. Kalbine, nehirler gibi hikmet akıtır. Dünyâ muhabbetini, kalbinden giderir) Sa'd bin Ebî Vakkâs hazretleri, Peygamber efendimize; -Yâ Resûlallah! Duâ buyur da, Allahü teâlâ, benim her duâmı kabûl etsin, diye arz edince, Resulullah efendimiz buyurdu ki; (Duânın kabûl olması için, helâl lokma yiyiniz!) Ebû Bekr-i Dükkî hazretleri: "Mîde, yenilen şeylerin toplandığı yerdir. Oraya helâl lokma koyarsan, âzâlardan sâlih ameller meydana gelir. Şüpheli lokma koyarsan, âzâlar Allah yolunda amel etmekte şüpheye düşerler. Eğer, haram lokma koyarsan, o lokma seninle Allahü teâlâ arasında bir perde olur da, bu yolda yürümen mümkün olmaz" buyurmuştur. Abdülhay Efendi, oğluna nasîhat ederek buyuruyor ki: "Oğlum! Vücûdumuzu elimizden geldiği kadar helâl lokma ile doyuralım ki, helâl lokma ile beslenen o vücut, Allah'a ibâdette pek hafif ve latîf olarak rûha uysun. Haramlarla beslenen vücut, Allah'a ibâdete kalkmakta gevşeklik ve ağırlık gösterir. Bu hâl, sonunda, esasen latîf olan rûha da tesir eder ve onu da kendi gibi ağırlaştırıp karanlıklara boğar. İlâhî ufuklara çıkmaya kâbiliyeti kalmaz ve nihayet ölür. Günahların büyükleri, küçüklerine ehemmiyet vermemekten başlar. Küçücükten komşu bahçelerinden birer ikişer meyve koparmaya alışanlar, büyüdükleri zaman yaman hırsız kesilirler." Ali bin Şihâb hazretleri, sık sık; "Helâl lokma ile beslenen bedeni toprak çürütmez" buyururdu. Onun bu sözüne bâzıları îtirâz edip, bu durumun Peygamberlere ve şehîtlere mahsus olduğunu söylerlerdi. Vefâtından yirmi bir sene sonra Ali bin Şihâb hazretlerinin söylediği söze yine îtirâz edenler oldu. Sözünün doğru olup olmadığını anlamak için, gidip kabrini açtılar. Onu, ilk gün koydukları gibi bembeyaz bir kefen içinde buldular. Ebû Saîd Mîhenî hazretlerinin büyüklüğünü inkâr edenlerden biri, Onun; "Âlemde hiç kimse helâl lokma bulamayıp haram yese, biz haram yemeyiz" sözünü duymuştu. Kendisini imtihân etmek istedi. Helâl para ile bir oğlak satın aldı. Haram para ile de, birincisine çok benzeyen başka bir oğlak aldı. Bunları kızarttırıp, hizmetçisi ile Ebû Saîd Mîhenî hazretlerine gönderdi. Kendisi de önden gidip, onların bulunduğu yerde oturdu. Hizmetçi kızarmış oğlakları getirirken karşısına iki sarhoş çıkıp, haram para ile alınan oğlağın bulunduğu tepsiyi alıp yediler. Hizmetçi, elinde kalan ve helâl para ile alınmış olan oğlağı, Ebû Saîd hazretlerinin önüne koydu. Oğlakları gönderen kimse durumu öğrenip anlayınca, sarhoşlara çok kızdı. Fakat bu hâlini açıktan belli etmedi. Ebû Saîd hazretleri, o kimseye dönerek; "Kendini boşuna üzme! Haram olan köpeklere gider, helâl olan da helâl yiyenlere gelir" buyurdu. Şüpheli yemek!.. Bir kimse Ebü'l-Abbâs Mürsi hazretlerini imtihan için, ona helâl olduğu şüpheli bir yemek getirdi. Ebü'l-Abbâs hazretleri o yemeği kabûl etmedi ve; "Şüpheli bir şey ile karşılaştığımda, vücûdumdaki damarlar hareket edip beni îkâz ederler. Vallâhi mideme, aslâ haram lokma girmedi" buyurdu. Hayât bin Kays el-Harrânî hazretleri buyurdu ki: "Kalbinde, Allah korkusu bulundurmak ve sıddîklerin hâlleri ile hâllenmek isteyen kimse, her işinde sünnet-i seniyyeye yapışmalı, onu mutlaka yerine getirmeli ve helâl lokma yemelidir. İnsanın meleklik sıfatından mahrûm olması; haram yemesi ve Allahü teâlânın yarattıklarına eziyet etmesi sebebiyledir."
.
Yol uzun, yük ise ağırdır...
16 Ocak 2006 01:00
İnsan, ruhlar âleminden ana rahmine ve oradan da dünya hayatına geldi. Dünyada kendisi için takdir edilen ömür bitince, kabir hayatına geçecek, oradan da Mahşere gidecek ve Mahşerde hesap bittikten sonra, yolculuk, Cennet veya Cehennemle son bulacaktır. Bu uzun yolculuğun sorumluluk sahası, dünya hayatıdır. İnsan, burada inanıp, inanmamasına, emirleri yapıp yapmamasına göre, yolculuğunu Cennet veya Cehennemle noktalayacaktır. İnsanın yolu uzun olduğu gibi yükü de çok ağırdır. Zira Allahü teâlâ, emir ve yasaklarla, insanı sorumlu kılmıştır. Bu yükü, diğer mahluklar yüklenmekten çekinmişlerdir. Ahzâb sûresinin 72. âyet-i kerimesinde meâlen: (Emâneti göklere ve yere ve dağlara bildirdik, yüklenmek istemediler. Ondan çekindiler. Onu insan yüklendi. İnsan zâlim oldu. Câhil oldu) buyurulmaktadır. İnsanın cahil ve zâlim olması, yaratılış maksadını kavrayamaması ve ne için yaratıldığını unutarak, Allahü teâlâdan uzaklaşmasıdır. Halbuki insan, Allahü teâlâyı bilmek, tanımak ve Ona ibadet etmek için yaratılmıştı. "Onu insan yüklendi!" Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretleri çok ibâdet ederdi. Yine bir gece sabaha kadar namaz kılmıştı. Yakınları kendisine; -Bu nasıl namazdır? dediler. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretleri onlara; -Allahü teâlânın yenilmez arslanı hazret-i Ali, namaz vakti olunca titrer ve rengi solardı. Ona; "Ey İmâm! Neyin var?" diye sorulduğunda, o; "Kur'ân-ı kerîmde meâlen; "Biz emâneti, göklere yere ve dağlara teklif ettik de onlar bunu yüklenmekten çekindiler, korktular. Onu insan yüklendi" buyuruldu. Emânet vakti geldi" derdi. Namaz, sözle anlatılamayacak bir şekilde Allahü teâlâ ile konuşmaktır. Hazret-i Ali'nin hâli böyle olunca bizlerinki nasıl olmalıdır? buyurdular. Nimet büyükse, külfeti de büyük olur. İnsana yüklenen yük ağır ise de, nimeti de çok büyüktür. Ayrıca Allahü teâlâ, kullarına yapabilecekleri şeyleri emretmiştir. İnsanları zayıf yarattığı için, her emrinde kolaylık göstermiştir. Nisâ sûresinin 28. âyet-i kerimesinde meâlen; (Allahü teâlâ, ibâdetlerinizin hafîf, kolay olmasını istiyor. İnsan zayıf, dayanıksız yaratıldı) buyurulmaktadır. Allahü teâlâ, bir hadis-i kudside de: (Ey kullarım, bedenleriniz zayıf, yol uzak, yük ağır, Sırat incedir. Geminizi yenileyin! Azığınızı bol alın! Yükünüzü azaltın! Hâlis para alın, gittiğiniz yerdeki sarraf kalp (sahte) para almaz) buyurmaktadır. Sâlih bin Beşîr el-Mürrî hazretleri buyuruyor ki: "Dünyâdan sonraki yolculuk çok uzundur. O uzun sefer için, yol azığı hazırlayınız ve biliniz ki, azıkların en hayırlısı, takvâdır yâni Allahü teâlâdan korkarak, haramlardan sakınmaktır." Yolun uzun, yükün de ağır olduğunu bilen bir kimse, hazırlıklı olur. Kendine verilen zamanı iyi değerlendirir. Allahü teâlâ, hadîs-i kudsîde buyuruyor ki: (Ey insanoğlu, günahlarınıza tövbe ederek, kendi kendinize ikrâmda bulunun! Sâlih amel işleyerek cihâd edin! Henüz kıyâmet kopmadan kıyâmetin dehşetini düşünüp ona göre hazırlanın! İşittiğiniz hâlde, sağırlardan olmayın! Gönlünüze gelen sıkıntı, mal ve rızkınızdaki eksiklik, mâlâyanî sözlerden ve zamanı iyi değerlendirmemekten ileri gelir. Başkalarının kusûrlarını gördüğü vakit, kendi kusûrunu hâtırlamayan, şeytanı sevindirir, Rahmânı gücendirir. Gizli ve açık bütün yaptıklarınızdan sorulacaksınız. Oruç tutanlara sayısız nimetler ihsân ederim. Tövbe edenleri azâbımdan emîn kılarım. Her ni'met bendendir. Bunun için yalnız bana şükredin! Her şeyi veren benim. Her şeyi benden isteyin! Rahmetimden ümit kesen helâk olur.) Habîb-i Acemî hazretlerin hanımı, sâlihâ bir kadındı. Kendisi ile berâber ibâdete devâm eder, bâzan gece yarısı Habîb-i Acemî hazretlerini uyandırır ve; "Ey Efendim! Kalkınız. Gece geçiyor, önümüzde uzun bir yol vardır ve azığımız ise azdır. Sâlihler kâfilesi gitti ve selâmete ulaştı. Biz ise geri kaldık" der ve berâberce ibâdet ederlerdi. Dünya ehli kimdir? Dünyada iken kendini hesaba çekmeyen, Allahü teâlânın ve kulların haklarını ödeyerek yükünü hafifletmeyen kimse, ahirette çok pişman olacaktır. Zira Allahü teâlâ, hadîs-i kudsîde; (Dünya ehli, malı çok olup dünyaya sarılan, öfkesini yenemeyen, aza râzı olmayan, kötülük ettiği kimseden özür dilemeyen, mazeret kabûl etmeyen, ibâdette tembellik eden, günah işlemeye hevesli olan, eceli yaklaştığı hâlde uzun emeller peşinde olan, hesâba çekilmeden önce, kendini hesâba çekmeyen, ni'metlere şükretmeyen, belâlara sabretmeyen, herkesi küçük gören, büyüğüne saygı, küçüğüne şefkat göstermeyen, nefsine uyanların indinde akıllı, fakat gerçek akıllılar yanında câhil olan kimselerdir.) Ve; (Ni'metleri geçici ve hayatı sona erecek olan fâni dünyayı nasıl seversiniz?) buyurmaktadır.
.
Kendine kıymet vermek!..
22 Ocak 2006 01:00
Kendine kıymet verenin, Allahü teâlâ katında kıymeti olmaz. Kibrin zararını bilmeyen kimse için âlim demek, yalan olur. İnsanın ilmi arttıkça, Allahü teâlâdan korkması da artar ve günâh işlemeye cesâret edemez. Emânetçinin kendisine bırakılan malları muhâfaza etmekte emîn olması lâzım geldiği gibi, din âliminin de, İslâm bilgilerini bozulmaktan muhâfaza etmekte emîn olması lâzımdır. Resûlullah efendimiz, bir seferinde Kâbe'yi tavâf ederken, kendisine; -Hangi insan dahâ kötüdür? diye sorulunca, cevaben; -Kötü olanı sorma! İyi olanları sor. Âlimlerin kötüsü, insanların en kötüsüdür,buyurmuşlardır. Çünkü âlimler, bilerek günâh işlemektedir. Îsâ aleyhisselâm; (Kötü âlimler, su yolunu kapayan kaya gibidir. Su, kayadan sızıp geçemez. Akmasına da mâni olur) buyurmuştur. Kötü din adamı, kanalizasyona benzer. Görünüşte, sağlam, sanat eseridir fakat içi ise, pislik doludur. Hadîs-i şerîfte, (Kıyâmet günü azâbların en şiddetlisi, ilmi kendisine faydalı olmayan din adamınadır) buyuruldu. Müslümân görünenler!.. Bunun için, münâfıklar yani Müslümân görünen kâfirler, Cehennemin dibine gideceklerdir. Çünkü bunlar, işittikleri, bildikleri hâlde, inât ederek, kâfir olmuşlardır. İlim sâhibi yani din bilgilerini öğrenen kimse, yâ sonsuz saâdete kavuşur, yâhut nihâyetsiz felâkete düçar olur. Hadîs-i şerîfte; (Cehennemde azâb çekenlerden bazıları, kötü kokular yayar. Bu koku diğerlerine ateşten dahâ fazla azâb verir. 'Sen ne günâh işledin ki, böyle pis koku çıkarıyorsun' denilince, 'ben din adamı idim. Bildiklerimi yapmazdım' der) buyuruldu. Ebûdderdâ hazretleri; "İlmi ile âmil olmayan din adamına, âlim denilmez" buyurmuştur. İblîs, bütün dinleri biliyordu. Fakat ilmi ile amel etmedi. Çölde kalan kimsenin yanında on adet kılıç ve çeşitli silâhlar bulunsa, bunları kullanmasını iyi bilse ve çok cesûr olsa, kendisine hücûm eden arslana karşı kullanmadıkça, bu silâhların faydası olmaz. Bunun gibi bir kimse, din bilgilerinden yüzbin mesele öğrense, bunları kullanmadıkça, faydasını görmez. Hasta olan kimse de, derdinin en faydalı ilâcını bulsa, bunu kullanmadıkça, faydasını göremez. Bir hadis-i şerifte; (Âhir zamânda ibâdet edenlerin çoğu din câhili olacaktır. Din adamlarının çoğu da fâsık olacaktır) buyuruldu. Her sorulana cevap veren, her gördüğünden manâ çıkaran ve her yerde bilgi satan kimse, câhilliğini ortaya koyar. Bilmiyorum, öğrenip de söylerim diyen kimsenin, âlim olduğu anlaşılır. Resûlullah efendimize; -En kıymetli yer neresidir, diye sorulunca; (Bilmiyorum, Rabbim bildirirse söylerim) buyurmuştur. Bunu Cebrâîl aleyhisselâma sormuş, ondan da, aynı cevâbı almıştır. O da, Allahü teâlâya sormuş ve; (Mescidler)dir cevâbını almıştır. İmam-ı Şa'bî hazretleri, kendisine sorulanlardan birine 'bilmiyorum' deyince; -Sen Irak memleketinin müftîsisin. Bilmiyorum demek, sana yakışır mı? dediklerinde, -Meleklerin üstünleri bilmiyoruz dediler. Benim söylememden ne çıkar, buyurmuştur. İmâm-ı Ebû Yûsüf hazretleri, bir suâle 'bilmiyorum' deyince, -Hem Beyt-ül-mâldan maâş alıyorsun, hem de cevap vermiyorsun, dediklerinde; -Beyt-ül-mâldan, bildiklerim kadar ücret alıyorum. Bilmediklerim için alsaydım, Beyt-ül-mâlda bulunanların hepsi yetişmezdi cevabını vermiştir. Kibriyâ yani üstün olmak sıfatı, Allahü teâlâya mahsûstur. İnsan, nefsini ne kadar aşağılarsa, Allahü teâlâ indinde kıymeti o kadar yükselir. Bunun için, Peygamberler ve bunların yolunda gidenler hep tevâzu sâhibi idiler. Allahü teâlâdan çok korkarlardı. Kendilerinde kibir ve ucub gibi kötü huylar hiç yoktu. Kendinden küçüklere, fâsıklara ve fâcirlere karşı da kibirli olmamalıdır. Yalnız, tekebbür sâhibine karşı tekebbür etmek lâzımdır. "Ben böyle değilim" Bir âlim, câhili görünce, bu, bilmediği için günâh işliyor. Ben ise, bilerek işliyorum, demelidir. Bir âlimi görünce, bu benden dahâ çok biliyor ve ilminin hakkını veriyor. İhlâs ile amel yapıyor. Ben böyle değilim, demelidir. Kendinden dahâ yaşlı bir kimseyi görünce, bu benden dahâ çok ibâdet etti, demelidir. Gençleri görünce, bunların günâhı az, benim günâhlarım çok demelidir. Kendi yaşındakileri görünce, günâhlarımı biliyorum, onun ne yaptığını bilmiyorum demelidir. Bir bid'at sâhibini veyâ kâfiri görünce, insanın hâli son nefeste belli olur. Acaba benim hâlim ne olacak, demeli, bunlara da tekebbür etmemelidir. Nefsine uymayan câhil ile arkadaşlık etmek, nefsinin esîri olan din adamı ile arkadaşlık etmekten iyidir. Din adamı olduğu için tekebbür etmek, câhil olmanın alâmetidir. Çünkü ilim, tevâzuya sebep olur, kibirden men eder. Hadîs-i şerîfte; (Âlim olduğunu söyliyen kimse, câhildir) buyurulmuştur.
Kötülüklerden sakınan kurtulur
23 Ocak 2006 01:00
Kötülüklerden sakınmaya takvâ denir. Takvâ, ibâdetlerin en kıymetlisidir. Çünkü, bir şeyi süslemek için, o şeyden, önce pislikleri, kötülükleri yok etmek lâzımdır. Bunun için kalb, günâhlardan, kötülüklerin pisliğinden temizlenmedikçe, ibâdetlerin faydası olmaz. Dünyâda râhata, huzûra kavuşmak, kardeşçe yaşayabilmek, âhirette de, sonsuz azâbdan kurtulmak, ebedî nimetlere, saâdetlere kavuşmak, ancak takvâ ile nasîb olur. Âl-i İmrân sûresinin 76. âyet-i kerimesinde meâlen; (Allahü teâlâ, takvâ sâhiblerini sever) buyurulmuştur. Peygamber efendimiz de zaman zaman; (Yâ Rabbî! Bana ilim, hilm, takvâ ve âfiyet ihsân eyle) diye duâ ederlerdi. İmâm-ı Kuşeyrî hazretleri: "Takvâ; seni Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeylerden sakınmaktır" buyurmuştur. Ateşten kurtulmak için... İmâm-ı Rabbânî hazretleri; "Dünyâda felâketlerden, âhirette Cehennem'den, ateşte yanmaktan kurtulmak için iki şey lâzımdır: Emirlere sarılmak, yasaklardan sakınmak! Bu ikisinden en büyüğü, daha lüzumlusu, yasaklardan sakınmak yâni verâ ve takvâdır" buyurmuştur. Ahmed-i Zerrûk hazretleri buyuruyor ki: "Takvâ: Allahü teâlâya yönelmek, Sünnet-i seniyyeye uymak, insanlardan bir şey beklememek, Allahü teâlâdan gelene rızâ göstermek, genişlikte O'na şükretmek, darlıkta O'na sığınmak ile olur. Bunlara erişebilmek için de; Gayret sâhibi olmak ve Allahü teâlânın emirlerini yerine getirip, yasaklarından sakınmak, kulluk vazîfelerini iyi yapmak lâzımdır." İbn-i Semmâk hazretleri, Muhammed bin Hasan'a yazdığı mektupta: "Her hâlinde takvâ üzere ol, haramlardan sakın, Allahü teâlânın nîmetlerine şükret ve O'ndan kork. Nîmete şükretmek; günâh işlememekle olur. Allahü teâlâ sana âfiyet versin. İşlediğin günahları ve yaptığın kusurları affetsin" buyurdu. Ebû Bekir Kettânî hazretleri "Takvâ sâhibi; nefsinin isteklerine uymayan, İslâmiyetin emirlerine tam uyan, yakîn ile huzur bulan, tevekkül direğine dayanan kimsedir" buyurmuştur. "İmâm-ı Nevevî hazretleri buyuruyor ki: "Eğer âlemde takvâdan başka hayrı daha çok toplayan, sevâbı daha büyük olan, ubûdiyette, kullukta daha yüksek, kemâle erdirmekte daha evlâ, dilekleri daha çok birleştiren bir haslet olsaydı, Allahü teâlâ onu tavsiye ve emrederdi. Çünkü O, kullarına en merhametli, en şefkatli olan ve en çok nasihat edendir." Muhammed Hâdimî hazretleri buyuruyor ki: "Peygamber efendimiz sevdiklerinden birine yaptığı bir vasiyetinde; (Sana Allahü teâlâdan korkmayı, takvâyı tavsiye ederim. Çünkü o her şeyin başıdır) buyurmuştur. Takvâ, dünyâ ve âhiretin hayırlarını toplayan bütün mühim işlere kâfi gelen, insanları ulaşabilecekleri en yüksek derecelere ulaştıran, bir esastır. Hadîs-i şerîfte: (O kökü sâbit, dalları semâda olan güzel bir ağaçtır) buyuruldu. Takvâ her türlü kötülüğü, zorluğu ve zihni bulandıran, sarhoş eden şeyleri kökünden sökücüdür. O halde sen, Allahü teâlânın râzı olmadığı şeylerden uzuvlarını koruyarak, cenâb-ı Hakk'ı tesbîh ederek, her türlü noksan sıfatlardan uzak bilerek kalbini aydınlat. Bütün gayretini harcayarak ve bütün gücünü sarf ederek onun en üst makâmını elde etmeye, ihtimâm göstermeye çalış. Bu konuda dikkatli ol ve sıkı sıkıya ona bağlan." Ebû Yâkûb Nehrecûrî hazretleri; "Dünyâ bir deryâ, insanlar bu denizde yolcu, gemi takvâ, âhiret ise sâhildir" buyurmuştur. İbn-i Atâ hazretleri buyurdu ki: "Hâli ile sana fayda vermeyen kimseyle arkadaş olma. Takvâ ehlinin, haramlardan kaçanın kölesi, hizmetçisi ol. Onu sev. Belki, Allahü teâlâ bu vesîle ile seni onların arasına katar. Allahü teâlâ Yûnus sûresinin 62. ve 64. âyet-i kerimelerinde meâlen: (Biliniz ki, Allahü teâlânın evliyâsı için azap korkusu yoktur. Nîmetlere kavuşmamak üzüntüsü yoktur. Onlar îmân edip takvâya ermiş olanlardır. Dünyâ hayâtında da âhirette de onlar için müjdeler vardır) buyurmaktadır." Ahmed bin Mesrûk hazretleri "Dünyâdan uzaklaşmak, takvâ sahiblerine kolay gelir" buyurmuştur. Azığınız takvâ olursa... Kısaca takvâ, harâmlardan nefret etmek, harâm işlemeyi hâtıra bile getirmemek, Allahü teâlâya yaklaşmak, Onun rızâsına, sevmesine kavuşmak demektir. Mâide sûresinin 27. âyetinde meâlen, (Allahü teâlâ, ancak takvâ sâhiblerinin [ibâdetlerini, duâlarını] kabûl eder) buyuruldu. Bişr-i Hâfî hazretleri; "Kişi gazabını, öfkesini yenmedikçe, takvâ sâhibi olamaz" buyurmaktadır. Takvâ sahibi olabilmek için, kalbi, dili ve bütün uzuvları harâmdan korumalı, insanlara ve hayvânlara işkence, eziyet yapmamalı, gönül rızâsı olmadan hiç kimseye iş yaptırmamalıdır. Netice olarak, Seyyid Ebü'l-Vefâ hazretlerinin buyurduğu gibi: "Eğer azığınız takvâ olursa, kıyâmet gününde selâmette olursunuz."
.
Güvenme varlığa, düşersin darlığa!
29 Ocak 2006 01:00
İnsanın başlangıcı bir damla su ve sonu da toprak olup çürüyüp gitmektir. Bunu bilen, idrak eden bir kimsenin, kendisine emanet olarak verilen imkanlara, makama, paraya, güce kuvvete güvenmesi, ahmaklık değil de nedir? Abbasi halifelerinden Hârun Reşîd, Şakîk-i Belhî hazretlerinden nasihat isteyince; Şakîk-i Belhî hazretleri: -Düşün ki çölün ortasında kaldın, susuzluktan ölmek üzeresin. Birisi getirip bir içim su satsa bu suyu kaça alırsın? diye sorar. Halife Hârun Reşîd de; -Ne kadar istiyorsa onu verir, suyu satın alırım cevabını verir. Bunun üzerine Şakîk-i Belhî hazretleri: -Elinde su bulunan kimse, bu suya mukâbil senden servetinin yarısını istese, yine râzı olur musun? diye sorar. Hârun Reşîd de; -Evet râzı olurum cevabını verir. Şakîk-i Belhî hazretleri; -Peki düşün ki servetinin yarısını verip satın aldığın suyu içtin. Bir zaman geçince bu suyu dışarı atmak ihtiyâcını duydun, fakat idrar yapamadın. Öyle ki ölecek hâle geldin. Birisi çıkıp dese ki, ben seni bu sıkıntıdan kurtarırım, lâkin buna mukabil olarak mülkünün öbür yarısını isterim, dese ne yaparsın? diye sorar. Hârun Reşîd de; "Servetimin ne mânâsı var?" -Elbette râzı olurum. Ben o sıkıntıda iken servetimin ne mânâsı var? cevabını verir. Bunun üzerine Şakîk-i Belhî hazretleri: -O halde önce içtiğin sonra idrar yoluyla dışarıya attığın bir içim su kıymetinde bile olmayan şu servetine sakın güvenme. Bir kimseye karşı bununla öğünme, buyurur. Seyyid Ali Hemedânî hazretleri buyuruyor ki: "Biliniz ki dünyâ, kıyâmet çölünün kenarında bir konaktır. Bu konak, insanlar, âlem-i ervâh çölünden kıyâmet sahrasına sefer yapsınlar diye, ezel çölü ile ebed çölü arasına konmuştur. Bu konaktan maksat, âhiret seferi için azık hazırlamak ve bu uzun yolculuk için tedbir ile meşgûl olmaktır. İnsanlar, burada değişik haldedirler. Bâzısı bedenen kuvvetli, mânen zayıf, bâzısı mânen kuvvetli, bedenen zayıftır. Bâzısı her iki bakımdan da kuvvetli, bâzısı da her iki bakımdan da zayıf yaratılmıştır. Güç, kuvvet sâhibi olanlara verilen bu nîmet, Allahü teâlânın bir emânettir. Akıllı olanlar, bu emâneti, ebedî saâdet tohumlarını ekerek sonsuz nîmetleri kazanmakta kullanırlar. Mağrur ve gâfil olanlar ise, kendilerine emanet olarak verilen bu nîmeti, şu birkaç günlük kederli dünyâ hayâtı için harcarlar. Kısa ömrü bu murdar dünyâya âit şeyleri toplamakla zâyi ederler. Uzun âhiret yolculuğu için hazırlanmaktan gâfil olurlar. Böylece din kardeşlerinin de dünyâya ve âhirete âit haklarını unuturlar, yerine getirmezler. Allahü teâlânın emirlerine uymayı elden kaçırırlar. Bu insanlar, dünyânın geçici nîmetlerine dalıp, Allahü teâlâyı unutmaları sebebiyle âhirette Cehennem'e atılacaklar ve kendilerine merhamet edilmeyecektir." Abdülkâdir Deştûtî hazretleri, bir gün Sultan Kayıtbay ile birlikte otururken, elbisesine sinekler konar. Latîfe yoluyla sultâna: -Şu sineklere söyle de, benim üzerimden gitsinler, der. Sultan Kayıtbay; -Efendim! Sinekler benim sözümden ne anlarlar. Ben onlara nasıl anlatabilirim ki! cevabını verir. Bunun üzerine Abdülkâdir Deştûtî hazretleri; -Sen nasıl sultansın ki, sineklere dahi sözün geçmiyor! Bunun için dünya sultanlığına güvenme. Sultanlık, makam olarak her ne kadar yüksek görünüyor ise de, sineklerin bile kendisine itâat etmediği bu sultanlığa sultanlık denir mi? Buna aldanıp gururlanmamak lâzımdır, buyurur. Daha sonra Abdülkâdir Deştûtî hazretleri; "Ey sinekler! Üzerimden ayrılınız" buyurunca sinekler üzerinden çekilip giderler. Bu hâdiseden çok ibret alan Sultan Kayıtbay, hakîkî sultanların bu büyükler olduğunu, onlara tâbi olmakla şereflenen bir çöpçünün, o büyükleri tanımak nasîb olmayan sultanlardan kat kat kıymetli olduğunu daha iyi anlar. "Bin sene yaşadım" Şevâhid-ün-Nübüvve kitâbında, önceki zamanlara ait bir kabrin başında, şöyle yazılı olduğu nakledilmektedir: "Benim adım, Şeddâd bin Âd. İrem Bağları ve imâd sâhibiydim. Bin sene yaşadım. Bin şehir kurdum. Bin kantar altına sâhip oldum. Binlerce askerim vardı. Şarkın ve garbın saltanâtına sâhip oldum. Ne dünyâ bana kaldı, ne de ben dünyâda bâkî kaldım. Benden sonra kimse dünyâya mağrûr olmasın." İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe hazretleri, İmâm-ı Ebû Yûsuf hazretlerine hitaben; "Dünyâya ve dünyâlığına güvenme. Bulunduğun hale de dayanma. Çünkü Allahü teâlâ, varlığının cümlesinden sana soracaktır" buyurmuştur. Azîz Mahmûd Hüdâyî hazretleri buyuruyor ki: "Dünyâ ve dünyâ nîmeti hayaldir. Onun için dünyâ malına, makâmına ve dünyâ hayâtına güvenme. Biz bu dünyâda misâfiriz, yolcuyuz. Sonunda ayrılıp gideceğiz. Sıkıntın varsa üzülme. Bir an sonra ne olacağımız belli değil."
.
Hediyeleşmek muhabbeti artırır
30 Ocak 2006 01:00
Hibe etmek için birisine getirilen veyâ gönderilen mala hediye denir. Birisine hediye göndermek, ona olan sevgiyi bildirmek olur. Hadîs-i şerîfte; (Bir din kardeşinizi seviyorsanız, sevdiğinizi kendisine bildiriniz!) buyuruldu. Bunun için, hediye vermek ve hediye kabûl etmek sünnettir. Peygamber efendimiz de, herkesin hediyesini kabûl eder, hediye getirene karşılık olarak, kat kat fazlasını verir ve; (İstemeden verilen şeyi alınız! Allahü teâlânın gönderdiği rızıktır) buyururdu. Mâlik bin Enes hazretleri, Müslümanlar arasında Allahü teâlânın rızâsına uygun sevgi ve muhabbetin bulunması gerektiğini sık sık anlatır ve şu hadis-i şerifi naklederdi: (Müsâfeha ediniz, aranızdaki kin gider. Birbirinize hediye veriniz ki, muhabbetiniz artar ve aranızdaki düşmanlık gider.) Fakir bir talebe... Sâbit Ebü'l-Meânî hazretlerinin fakir bir talebesi vardı. Bu talebesinin de zengin bir hanımı vardı. Hanımı ona elinde bulunanları verir, yardımcı olurdu. Fakat bir gün bu hanım kocasına; -Eğer sen benim kocam isen bana bir ipekli elbise al deyiverir. O kimse de hanımına; -Benim fakir hâlimi biliyorsun. Benim sana elbise alacak durumum yok, cevabını verir. Kocasının bu cevabı üzerine kadıncağız sinirlenerek üzücü şeyler söyler. Adamcağız, hanımının bu hâline çok hayret eder ve içinde bulunduğu sıkıntılı hâlini arz etmek üzere hocasının evine gider. Kapıya vardığı zaman, hocası Sâbit Ebü'l-Meânî hazretleri elinde bir kese ile dışarı çıkar ve buyurur ki: -Bu keseyi al. İçindeki parayla hanımına ipek elbise alıp hediye et. Bu hâle hayret eden talebe, hocasının verdiği parayla gidip ipekli elbise alır ve hanımına götürür. Kadıncağız bu hediye karşısında, hem kocasına ve hem de Sâbit Ebü'l-Meânî hazretlerine muhabbeti artar ve yaptığına da pişman olup tövbe eder, özür diler. Molla Câmî hazretleri, kavuştuğu nimetler hakkında: "Bize verilen bu kadar ihsânlar, hep Muhammed Pârisâ hazretlerinin bereketidir. Ben, beş yaşında idim. O sene Muhammed Pârisâ hazretleri hacca gidiyordu.Yolu, bizim Câm kasabasına uğradı. Babam ve Câm'ın ileri gelen âlimleri, onu ziyâret etmek için huzûruna gittiler. Beni de yanında götüren babam onunla müsâfeha ettikten sonra, bana, elini öpmemi emretti. Öptükten sonra, Muhammed Pârisâ hazretleri bana iltifât ederek bir meyve hediye etti. Aradan altmış yıl geçmesine rağmen, nûrlu, mübârek yüzlerinin güzelliği hâlâ gözümün önünden gitmemektedir" buyurmuştur. İnsanların yaratılışı, yapısı, kendisine iyilik edene karşı meyyaldir. Zira Peygamber efendimiz; (İnsânlar, kendilerine iyilik edenleri sever) ve (Hediyeleşiniz, muhabbet edersiniz) buyurmuşlardır. Hediyenin en kıymetlisi, en faydalısı, güler yüz, tatlı dildir. Herkese, dosta ve düşmana, Müslümâna ve gayr-i müslime, dâimâ güler yüz, tatlı dil göstermelidir. Kimse ile münâkaşa etmemelidir. Zira münâkaşa, dostluğu giderir ve düşmanlığı artırır. Kendisine iyilik etmeyene hediye vermek, ihsânın en üstün derecesidir. Kötülük edene ihsânda bulunmak, insanlığın en yüksek derecesidir. Bu sıfatlar, düşmanı dost yapar. Fazla hediye almak için, az bir şeyi hediye vermek, tezellül olur. Âyet-i kerîme böyle hediye vermeyi menetmektedir. Alınan hediyenin karşılığını bundan fazla vermek efdaldir. Fakat fazla karşılık için hediye vermek câiz değildir. Hediye kabûl etmenin tevekküle de mânisi yoktur. Bir gün halîfe Hârûn Reşîd Behlül-i Dânâ hazretlerine kıymetli bir hırka hediye etmek istedi ve: -Ey Behlül! Şu paha biçilmez hırkayı giy. Benim sana hediyemdir, dedi. Behlül-i Dânâ hazretleri geri çekilip; -Ben ancak pamuklu hırka giyebilirim. Zira babam bana; "Oğlum! Toprak üstünde yat. Lâkin bir döşek kazanmak için kimsenin önünde eğilip, el etek öpme, pamuk hırka ile de yetin" diye nasîhat ve vasiyet etti, cevabını verdi. Bütün müminlere erişir Ebû Bekr Kettânî hazretleri anlatır: "Biri benim sohbetime devâm ederdi. Ama onun sohbetimde bulunması bana ağır geliyordu. (Hediyeleşiniz, muhabbet edersiniz) hadîs-i şerîfine uyarak ona hediye verdim. Yine kalbimdeki duygu gitmedi. Nihâyet bu kimseyi evime götürdüm; "Ayağını yüzüme bas" dedim, ama basmadı, ısrâr ederek ayağını yüzüme bastırdım. Kırgınlık gidip, kalbime sevgi yerleşene kadar ayağını yüzümden kaldırtmadım." İbadetler de hediye edilebilir. Hidâye fıkıh kitâbında; "Bir kimsenin, namâz, oruç ve sadaka gibi bütün ibâdetlerinin sevâbını başkasına hediye etmesi câizdir." Ve İbni Abindin'de de; "Nâfile sadaka veren kimsenin, sevâbının bütün müminlere verilmesi için niyet etmesi çok iyi olur. Kendi sevâbından hiç azalmadan, bütün müminlere de sevâbı erişir. Ehl-i sünnet vel-cemâat mezhebi böyledir" buyurulmaktadır.
.
İncir "kemiksiz" olmalı!..
5 Şubat 2006 01:00
İnsanın dünyada rahat ve huzurlu olması, ahirette de ebedi saadete kavuşabilmesi, doğru iman, doğru amel ve bunları ihlâs ile yapmasına bağlıdır. İman nimetine kavuşan kimsenin, en çok dikkat etmesi gereken husus, helal ve haramlardır. Haramlardan sakınmak, farzlardan önce gelir. Bunun için, yenilen, içilen, giyilen, oturulan mekana ve kazanılan mala çok dikkat etmek lazımdır. Zira Peygamber efendimiz; (Malın helâlden mi, harâmdan mı geldiğini düşünmeyenler, Cehenneme, neresinden atılırsa atılsınlar, Allahü teâlâ, onlara acımayacaktır) buyurmuşlardır. Ağızdan giren lokma, haramdan ise, bu kimsenin ibadet etmesi, Allahü teâlânın rızasına kavuşması imkansız gibidir. Çünkü Resûlullah efendimiz; (Harâm ile beslenen vücûdun ateşte yanması dahâ iyidir) buyurmuşlardır. Sehl bin Abdullah-i Tüsterî hazretleri buyuruyor ki; "Hakîkî îmâna kavuşmak için, dört şey lâzımdır: Bütün farzları edeple yapmak, helâl yemek, görünen ve görünmeyen bütün harâmlardan sakınmak ve bu üçüne, ölünceye kadar devâm etmeye sabretmek." Din büyükleri de; "Kırk gün şüpheli lokma yiyenin kalbi kararır ve lekelenir" buyurmuşlardır. "Bahçıvanı bağda bulamadım" Mevlânâ Celâleddîn Rûmî hazretleri, kendisini sevenlere hep; "Helâl kazanıp helâlden yemeli, giyinmeli, çalışmalıdır. Her hareketi Resûlullah efendimize uydurmalıdır" buyururdu. Bir gün Mevlânâ Celâleddîn Rûmî hazretlerinin talebelerinden biri, incir getirmişti. Mevlânâ hazretleri inciri aldı ve; -Hayli güzel incir, fakat kemiği var, buyurdu ve yere bıraktı. İncirleri getiren talebe kendi kendine; "incirin nasıl kemiği olur?" diye hayret etti ve yavaşça incirleri, hocasının önünden alıp gitti. Bir zaman sonra tekrar bir sepet incirle dönüp geldi ve sepeti Mevlânâ hazretlerinin önüne koydu. Mevlânâ hazretleri bir tane alıp yedi ve; -Bu incirin kemiği hiç yoktur buyurdular ve incirleri orada bulunanlara dağıtmasını emrettiler. Orada bulunan herkes bu duruma şaşakaldı. O talebe dışarı çıktığında oradakiler ona gidip inciri nereden topladığını sordular. O da dedi ki; -Bir dostum vardı. Onun bahçesine uğradım. Bahçıvanı bağda bulamadım. İzni olmaksızın bir sepet incir toplayıp Mevlânâ hazretlerine getirdim. Fakat niyetim bahçıvanı gördüğümde topladığım incirlerin bedelini ödemekti. Mevlânâ hazretleri velîlik nûru ile bunu anladı ve yemedi. İşte incirin kemiği buydu. Bu defâ doğruca o dostun bağına vardım. Ondan iyi incir satın alıp bedelini ödedim ve helâllaştım. Mevlânâ hazretleri de kabûl etti. Sehl bin Abdüllah Tüsterî hazretleri; "Harâm yiyenlerin yedi azâsı, istese de, istemese de günâh işler. Helâl yiyenlerin azâsı, ibâdet eder. Hayır işlemesi kolay ve tatlı gelir" buyurmuşlardır. İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki: "Çok kimse, dünyâ malını, hep harâm sanır. Bazısı da, dünyâdaki şeylerden çoğu harâmdır der. Burada, insanlar üç türlüdür: Bir kısmı verada ileri gidip, yalnız meyve, balık, av eti gibi şüpheli olmayan şeyleri yeriz derler. Bir kısmı da, tembel, miskîn oturup, her istediğimizi yeriz, hiçbir şey ayırdetmeyiz derler. Üçüncü kısım, her şey yemeli ammâ, lüzûmu kadar, derler. Bunların üçü de yanılmaktadır. Doğrusu Resûlullah efendimizin buyurduğu gibidir: (Helâl meydândadır. Harâm meydândadır. Şübheliler ikisi arasındadır. Kıyâmete kadar böyledir.) Dünyâ malından çoğu harâm diyenler yanılıyor. Evet, harâm çoktur. Fakat, dahâ çok değildir. Çok başkadır, dahâ çok, başkadır. Nitekim, hasta çoktur, tüccâr çoktur, asker çoktur. Fakat, insanların çoğu değildir. Zâlimler çoktur. Ammâ mazlûmlar dahâ çoktur. Şunu iyi bilmelidir ki, insanlara; "Muhakkak helâl olan, Allahü teâlânın helâl bildiği şeyleri yiyiniz!" diye emrolunmadı. Bunu kimse yapamaz. İnsanlara; (Halâl olduğunu bildiğinizi yiyiniz!) denildi. Harâm olduğu meydânda olmayan şeyleri yiyiniz denildi ki, bunu herkes yapabilir." Helâli harâmı gözetmek... Hadîka sonunda buyuruluyor ki: "Vera, yani helâle, harâma dikkat etmek abdeste ve necâsete dikkat etmekten dahâ mühimdir. Fakat zamânımızda helâl ve harâmı gözetmek, hattâ Ebülleys-i Semerkandî hazretlerinin en kolay olan fetvâsına bile uymak çok güç oldu. Bu fetvâya göre, malının çoğunun helâl olduğu sanılan kimsenin verdiği hediyeyi almak, onunla alışveriş yapmak câiz olur." Kâdîhân fetvâsında da deniliyor ki: "Zamânımızda, şüpheli maldan sakınmak imkânsız oldu. Şimdi, Müslümânların, harâm olduğunu iyice bildiği şeyden sakınmaları vâcibdir." Zamanımızda ise, iş dahâ güç oldu. Çünkü hadîs-i şerîfte; (Her yıl, kendinden önceki yıldan dahâ kötü olacaktır) buyuruldu. Bunun için, bugün vera ve takvâ, kalbi, dili ve bütün uzuvları harâmdan korumak, insanlara ve hayvânlara işkence yapmamaktır.
.
Mihnete şükretmeyen nîmete şükredemez!
6 Şubat 2006 01:00
Dünyâ, âşıklarına mihnet, lezzetlerine aldanmayanlara nîmet, ibâdet edenlere kazanç ve ibret alanlara ise hikmet yeridir. Allahü teâlâ, dünyada dostlarını mihnet ve belâ içinde göstererek, düşmanlarının gözünden saklamıştır. Böylece dünyâ, imtihân yeri olmuştur. Cenâb-ı Hakkın dostları, görünüşte belâda, hakîkatte ise, zevk ve lezzettedirler. Ahirette azâb da mükâfât da devâmlıdır. Bunun için dünyadaki birkaç günlük belâ ve mihnet, devâmlı râhata sebep olmaktadır. Ayrıca müminlerin dünyâda elem, mihnet ve sıkıntı çekmesi, âhiret nimetlerinin kıymetini bilmeleri ve işledikleri günâhlara kefâret içindir. Bu sebeple mihnete, sıkıntıya sabır ve şükretmek gerekmektedir. İmâm-ı Câfer-i Sâdık hazretleri; "Mihnete şükretmeyen, nîmete şükretmez" buyurmuştur. Ahmed Cüryânî hazretleri, ticâret için Cüryân'dan Hindistan'a gidiyordu. Yolda çoluk-çocuğunun tâûn hastalığından vefât ettiklerini haber aldı. Bu acı haberin etkisinde iken kervan eşkıyâ baskınına uğradı. Şakîler kervandakilerin bütün mallarını aldılar. Ahmed Cüryânî hazretlerinin mallarını aldıktan sonra sol elini de bileğinden kestiler. Kendisine bu sebeple Yekdest, "tek elli" denildi. Bütün sıkıntılara rağmen... Ahmed Cüryânî hazretleri bütün bu sıkıntılara rağmen Rabbini zikrediyor ve sabrediyordu. Kervandakiler ondaki bu hâllere şaşıp; -Çocukların öldü. Malın mülkün gitti. Kolun bile kesildi. Buna rağmen sabrediyor ve sesini çıkarmıyorsun dediklerinde, cevâben; -Ey kardeşlerim! Bize gelen bu belâ ve sıkıntıların Allahü teâlânın takdîri ile olduğunu bilelim. Dünyânın esâsı mihnet, sıkıntı üzerine kurulmuştur. Sıkıntının ise sabretmekten başka reçetesi, katlanmaktan başka kurtuluş yolu yoktur. Şu üç sabır çok sevgilidir. Bunlar; tâatte, Hakka kullukta, günah işlememekte, belâ ve mihnet ânında sabırdır buyurmuştur. Akşemseddîn hazretleri sohbetlerinde buyururdu ki: "Kişinin kadrinin ve kıymetinin varlığı, mihnetlere, belâ ve musîbetlere sıkıntılara sabretmesiyle ortaya çıkar. Bu mihnet, dünyâlığın olmaması veya eksilmesi, elden çıkması ile olur. Sabredenlerin, sabırdaki sebatları sebebiyle iyilikleri; yâni sabır, tevekkül, kanâat ve hilm, yumuşaklık gibi güzel hasletleri artar. Böylece olgunlaşan insanın kalb aynasındaki kirler, cevherin hâlis hâle getirilmesi gibi temizlenir." Ebû Muhammed Cerîrî hazretlerine; -Sabır nedir? diye sual edilince, cevaben; -Kalbin, nîmet ve mihneti aynı görmesidir. Mihnet yükünün ağırlığını kalbinde hissederek, musîbetleri sükûnetle karşılamaktır, buyurdu. Fahreddîn-i Râzî hazretleri buyuruyor ki: "Hayâtım boyunca tecrübe etmişim. Ne zaman bir işte, bir kimse, Allahü teâlâdan başkasına îtimâd eylese, bu îtimâdı onun, belâ, mihnet, sıkıntı ve zorluk çekmesine sebep olur. Ama Allahü teâlâya güvenip, yalnız O'na dayansa, istediği şey en güzel şekilde hâsıl olur. İşte bu tecrübe, küçüklüğümden şu anda içinde bulunduğum elli yedi yaşına kadar devâm etmiş ve kalbime iyice yerleşmiştir. İnsan için, Allahü teâlânın fadl ve ihsânından başka bir şeye güvenip îtimâd etmesinde, Allahü teâlâdan başkasından istemesinde hiçbir fayda yoktur. İnsan birisinden bir şey isterken, istediği şeyin o kimsede emânet bulunduğunu bilmeli, onun hakîkî sâhibinin Allahü teâlâ olduğunu hatırdan çıkarmamalı, isteklerini Allahü teâlâdan istemelidir." "Sıkıntılar, kalbi aydınlatır!" İsmâil Hakkı Bursevî hazretleri buyurdu ki: "Mihnet ve acı, insanı bulunduğu mertebeden aşağı indirmez. Bilâkis başa gelen belâ ve musîbeti, kadere rızâ ile karşılamak iyi âkıbetlere vesîle olur. Ben bir taraftan diğer tarafa, bir memleketten başka memlekete gitmek sûretiyle çok meşakkat ve sıkıntılar çektim. Bütün akrabâlarımdan uzak kaldım. İşte birçok musîbet ve çilelerle geçirdiğim bu zaman, kırk seneyi geçiyor. Allahü teâlâ dilediğini yapar. Kimse O'na bunu niçin böyle yaptın diye soramaz. Güzel âkıbet, ancak Allahü teâlânın fermânı üzere meydana gelendir. Resûlullah efendimiz; (Benim çektiğim sıkıntıyı hiçbir peygamber çekmemiştir) buyurmuştur. İnsana gelen belâ ve sıkıntılar, kalbi aydınlatır. Belâ ve musîbet zamânında tecellî-i ilâhî meydâna geldiği için kalbi genişler. Bütün bunlardan dolayı en şiddetli meşakkat, peygamberler hakkında meydana gelmiştir. Onlarınkinden daha hafifi de evliyâda görülür." Şems-i Tebrîzî hazretleri, bir gün dostlarına şöyle nasîhatta bulundu: "Allahü teâlânın tâlibi olan kimselere, O'na kavuşmak arzusu içinde olanlara, mihnet, meşakkat, dert ve belâlara katlanmaktan başka çâre yoktur. Huzura kavuşmak için her türlü derde, belâya sabretmek lâzımdır." Mihneti kendine zevk etmektir âlemde hüner, Gam ve neşe insanda, böyle gelir böyle gider.
.
Yardım eden, yardım görür
12 Şubat 2006 01:00
İnsanın yaptığı her şey, mükafat veya ceza olarak kendine geri döner. Eden kendine eder sözü meşhurdur. İyilik eden de, kötülük eden de, kendine eder. Allahü teâlâ; (Benim kullarıma yardım edene, ben fazlasıyla yardım ederim) buyuruyor. Elinden yardım geldiği hâlde, yardımı esirgeyen bir kimse, Allahü teâlânın sevgili kulu olamaz. Enes bin Mâlik hazretleri; "Bütün mahlûkâtı Allahü teâlâ yaratmıştır. Onların her türlü ihtiyâcını irâde ederek, yaratıp göndermektedir. Allahü teâlânın rızâsı için O'nun kullarına kim daha çok hizmet ederse, Allahü teâlâ da o kullarını o kadar çok sever" buyurmuştur. Yahyâ bin Muâz-ı Râzî hazretleri buyurdu ki: "Allahü teâlâyı sevdiğin kadar, herkes seni sever. Allahü teâlâdan korktuğun kadar, herkes senden korkar. Allahü teâlâya kulluk ettiğin miktârda, herkes sana yardımcı olur." İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: Faydalı işler yapmak... "Allahü teâlânın, bir kuluna, faydalı, güzel işler yapmayı, çok kimsenin ihtiyaçlarını sağlamasını nasîb etmesi, çok kimsenin ona sığınması, bu kul için pek büyük bir nimettir! Allahü teâlâ, kullarına ıyâlim demiş, çok merhametli olduğu için, herkesin rızkını, nafakasını kendi üzerine almıştır. Allahü teâlâ, bu ıyâlinden birkaçının rızıkları, nafakaları için ve bunların yetişmeleri, râhat yaşamaları için bir kulunu görevlendirirse, bu kuluna büyük ihsân etmiş olur. Bu büyük nimete kavuşup da, bunun için şükretmesini bilen kimse, çok tâlihli, pek bahtiyârdır. Bunun kıymetini bilip, şükretmek, kendi sâhibinin, Rabbinin ıyâline hizmet etmeyi saâdet ve şeref bilmek ve Rabbinin kullarını yetiştirmekle öğünmek, akıl icâbıdır." Muhammed Ma'sûm hazretleri bir talebesine hitaben buyuruyor ki: "Allahü teâlânın kullarına hizmet etmeniz dünyâ ve âhiret derecelerine kavuşmanıza sebeb olacaktır. Bunun için, Allahü teâlânın kullarına iyilik etmeye, güler yüz, tatlı dil ve güzel huy ile onlara kolaylık göstermeye çalışınız! Bu çalışmanız, Allahü teâlânın rızâsını kazanmanıza ve âhirette yüksek derecelere kavuşmanıza sebep olacaktır. Hadîs-i şerîfte, (İnsanlar Allahü teâlânın ıyâlidir, kullarıdır. Kullarına iyilik edenleri çok sever) buyuruldu. Müslümânların ihtiyaçlarını karşılamanın, onları sevindirmenin, fazîleti, sevâbı pek çoktur. Hadis-i şerifte; (Amellerin, ibâdetlerin efdali, en kıymetlisi, bir mü'mini sevindirmek veyâ elbise vermek yahut aç ise doyurmak veyâ herhangi bir ihtiyâcını karşılamaktır) buyuruldu." Ebû Bekr Ayderûs hazretleri, fakirlere yardım etmek ve ihtiyaçlarını görmek için çok borç para isterdi. Borçları çok olduğu halde, kendisinde ödeyememe korkusu görünmezdi. Bu halinden dolayı dedikodu yapanlara karşı da; "Rabbimle benim arama girmeyiniz. Ben bu şekilde aldığım parayı, O'nun rızâsından başka yere sarf etmedim. Rabbim, benim borcumu ödemeden, beni bu dünyâdan çıkarmayacağını bana vâdetti" buyurmuş ve dediği gibi de olmuştur. Nâfile hacca gideceklerden biri, Bişr-i Hâfî hazretlerine vedâ için gelir ve; -Ben hacca gidiyorum bir emriniz var mı? diye arzeder; -Ne kadar harçlığın var? diye sorulunca; -İki bin dirhem harçlığım var cevabını verir. Bişr-i Hâfî hazretleri; -Hacca gitmekle zühdü mü, yoksa Kâbe'ye olan aşkını mı, yoksa Allah rızâsını mı kastediyorsun? diye sorar. O kimse de; -Allah rızâsını kastediyorum der. Bunun üzerine Bişr-i Hâfî hazretleri; -O halde evinde dururken, Allah'ın rızâsını kazandıracak bir şeyi sana söylersem, yapar mısın? Buyurur. O kimse; -Evet yaparım karşılığını verir. Bunun üzerine Bişr-i Hâfî hazretleri; -O halde sen bu iki bin dirhemi, borcunu ödeyemeyen bir fakire, yiyeceği olmayan bir yoksula, nüfusu kalabalık, geçimi dar olan bir âileye, yetimi sevindiren bir yetim bakıcısına ve bunlar gibi on kişiye yirmişer dirhem ve hattâ istersen hepsini bunlardan birine ver. Zîrâ Müslümanı sevindirmek, düşkünlere el uzatmak, sıkıntıyı gidermek ve zayıflara yardım etmek, nâfile olarak yapılan yüz hacdan daha sevaptır. Kalk da dediğim gibi yap. Şâyet böyle yapmak istemiyorsan asıl kalbinde olanı bana söyle, buyurur. Vedâya gelen kimse; "Servet şüpheli ise!.." -Doğrusu kalbimde hacca gitmek tarafı kuvvetlidir deyince, Bişr-i Hâfî hazretleri; gülümseyerek adama döner ve; -Servet, şüpheli şeylerden kazanıldığı takdirde, nefs, kendi arzularından birinin yerine getirilmesini ve sâlih ameller yaptığını göstermek ister. Halbuki Allahü teâlâ, yalnız muttakîlerin, haramlardan sakınanın amelini kabul eder, buyurur. Netice olarak, Allahü tealanın kullarına yardımcı olanın, onların sıkıntısını giderinin yardımcısı Cenâb-ı Hak olmaktadır. Zira hadis-i şerifte; (Din kardeşinin yardımına koşanın, yardımcısı Allah'tır) buyurulmuştur.
..
Âlimler bozulunca, din zayıflar
13 Şubat 2006 01:00
Din adamları üç kısımdır: Akıl sâhibi, ilim sâhibi, din sâhibi... Bu üç sıfatı da birlikte taşıyan din adamına "Din âlimi" denir. Bir sıfatı noksân olursa, onun sözüne güvenilmez. İlim sâhibi olmak için, aklî ve naklî ilimlerde mütehassıs olmak lâzımdır. İnsanların saâdeti, âlimlerin elinde olduğu gibi, insanları felâkete, Cehenneme sürükleyenler de, din adamı şeklinde görünen, din düşmanlarıdır. Din adamlarının iyisi, insanların en iyisidir. Dîni dünyâ isteklerine âlet eden, herkesin îmânını bozan din adamı da, dünyânın en kötüsüdür. İnsanların saâdeti ve felâketi, doğru yola gelmesi ve yoldan çıkmaları din adamlarının elindedir. Din adamları içinde, mevki, maâş arzûsunda olmayan, yalnız İslâmiyetin yayılması ve kuvvetlenmesi için uğraşanların sayısı, gün geçtikçe azalmaktadır. Mevki almak, sandalye kapmak arzûsu, bunların her birinin ayrı bir yol tutmasına ve böylece doğru olarak dini anlatma ve yayma işinin de, ikinci derecede kalmasına sebep olmuştur. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: Siyah bir leke gibi!.. "Âlimlerin dünyâyı sevmesi ve ona düşkün olması, güzel yüzlerine siyah leke gibidir. Böyle olan ilim adamlarının, insanlara faydası olursa da, kendilerine olmaz. Dîni kuvvetlendirmek, İslâmiyeti yaymak şerefi, bunlara ait ise de, bazan kâfir ve fâsık da, bu işi yapar. Nitekim, Peygamber efendimiz; (Allahü teâlâ bu dîni, fâcir kimselerle de, elbette kuvvetlendirir) buyurmuştur. Dünyaya düşkün olan âlimler, çakmak taşına benzer. Çakmak taşında enerji vardır. İnsanlar bu taştaki kudretten ateş yapar, istifâde eder. Taşın ise, hiç istifâdesi olmaz. Bunların da ilimlerinden kendilerine fayda olmaz. Hattâ, bu ilimleri, kendilerine zarar verir. Çünkü, kıyâmet günü, bilmiyorduk, günâh olduğunu bilseydik yapmazdık, diyemezler. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (Kıyâmet gününde, en şiddetli azâb görecek kimse, Allahü teâlânın kendi ilminden, kendisini faydalandırmadığı âlimdir.) Allahü teâlânın kıymet verdiği ilmi, Onun sevmediği yolda harcetmek, çok çirkin bir iştir. Onun kıymet verdiğini kötülemek, sevmediğini de kıymetlendirmek, Allahü teâlâya karşı durmak demektir. Ders vermek, vaaz etmek ve dînî yazı, kitap, dergi çıkarmak, ancak, Allah rızâsı için olduğu vakit ve mevki, mal ve şöhret kazanmak için olmadığı zamân faydalı olur. Böyle hâlis, temiz düşünmenin alâmeti de, dünyâya düşkün olmamaktır. Bu belâya düşmüş, dünyâyı seven din adamları, hakikatte dünyâ adamlarıdır. Kötü âlimler bunlardır. Büyüklerden biri şeytânı boş oturuyor, insanları aldatmakla uğraşmıyor görüp, sebebini sorar. Şeytân cevap olarak; "Zamânın din adamı geçinen, kötü âlimleri, insanları yoldan çıkarmakta, bana o kadar yardım ediyor ki, bu mühim işi yapmama lüzûm kalmıyor" demiştir. Dünyâya gönül kaptırmayan, mal, mevki, şöhret kazanmak, başa geçmek sevdâsında olmayan din âlimleri, âhiret adamlarıdır. Peygamberlerin vârisleri, vekîlleridir. İnsanların en iyisi bunlardır. Kıyâmet günü, bunların mürekkebi, şehîtlerin kanı ile tartılacak ve mürekkeb, dahâ ağır gelecektir. (Âlimlerin uykusu ibâdettir) hadîs-i şerîfinde medhedilen, bunlardır. Âhiretteki sonsuz nimetlerin güzelliğini anlayan, dünyânın çirkinliğini ve kötülüğünü gören, âhiretin ebedî, dünyânın ise fânî geçip tükenici olduğunu bilen bunlardır. Bunun için kalıcı olmayan, çabuk değişen ve biten şeylere bakmayıp, bâkî olana, hiç bozulmayan ve bitmeyen güzelliklere sarılmışlardır. Âhiretin büyüklüğünü anlayabilmek, Allahü teâlânın sonsuz büyüklüğünü görebilmekle olur. Âhiretin büyüklüğünü anlayan da, dünyâya hiç kıymet vermez. Çünkü, dünyâ ile âhiret birbirinin zıddıdır. Birini sevindirirsen öteki incinir. Her ikisine birden kıymet vermek veyâ her ikisini aşağılamak olamaz. İki zıt şey bir araya getirilemez." İnsanların üç sınıfı... İslâm âlimleri, kendilerine sorulan suallere, fıkıh kitaplarından cevap bulup, söylerlerdi. Din adamı şeklinde görünenler ise, fıkıh kitabını okuyup anlayamadığı için, câhil kafasına ve noksan aklına gelenleri söyleyerek suâl sâhibini aldatır. Onun Cehenneme gitmesine sebep olur. Bunun içindir ki Peygamber efendimiz; (Âlimlerin iyisi, insanların en iyisidir. Âlimlerin kötüsü insanların en kötüsüdür) buyurmuştur. Ebû Bekr Verrâk hazretleri buyuruyor ki: "İnsanlarda üç sınıf önemlidir: Devlet adamları, âlimler ve zâhidler... Devlet adamları bozulunca, halkın huzûru bozulur. Âlimler bozulunca, halkın dîni zayıflar. Varını yoğunu Allah yolunda harcayan zâhidler bozulunca da, ahlâk fesâda uğrar. Devlet adamlarının kötülüğü zulüm ile, âlimlerin bozukluğu hırs ve tamah ile, dünyâya düşkün olmayanların, zâhidlerin bozulması da riyâ ve gösteriş ile olur.
.
"Evlat, ana-baba elinde emanettir"
19 Şubat 2006 01:00
Çocuk, bir nimettir ve emânettir. İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki: "Evlat, ana-baba elinde bir emanettir. Büyük bir nîmettir. Nîmetin kıymeti bilinmezse elden gider. Çocukların temiz kalpleri, kıymetli bir cevher gibidir. Mum gibi her şekli alabilir. Küçükken hiçbir şekle girmemiştir. Temiz bir toprak gibidir. Temiz toprağa hangi tohum ekilirse, onun meyvesi hâsıl olur." Çocuklara îmân, Kur'ân-ı kerîm ve Allahü teâlânın emirleri öğretilir ve yapmaya alıştırılırsa, din ve dünyâ saâdetine ererler. Bu saâdete anaları, babaları ve hocaları da ortak olur. Eğer bunlar öğretilmez ve alıştırılmaz ise, bedbaht olurlar. Yapacakları her fenâlığın günâhı baba ve hocalarına da verilir. Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen; (Kendinizi ve evlerinizde ve emirlerinizde olanları ateşten koruyunuz) buyurmaktadır. Bir babanın, evlâdını Cehennem ateşinden koruması, dünyâ ateşinden korumasından daha mühimdir. Cehennem ateşinden korumak da îmânı, farzları ve haramları öğretmekle ve ibâdete alıştırmakla ve dinsiz, ahlâksız arkadaşlardan korumakla olur. Bütün densizliklerin ve fenâlıkların başı, fenâ arkadaştır. Peygamber efendimiz; (Bütün çocuklar Müslümanlığa uygun ve elverişli olarak dünyâya gelir. Bunları sonra anaları babaları Hıristiyan, Yahûdî ve dinsiz yapar) buyurmuşlardır. Önce hakîkî istikbâl!.. Ana-baba, evvelâ evlâdının hakîkî istikbâlini, sonsuz saâdete kavuşmasını düşünmelidir. Dînin esaslarını ona öğretmelidir. Bunu öğrenip yaptığı zaman, dünyâ saâdeti kendiliğinden gelecektir. Zîrâ dînimiz insanlara dünyâ ve âhirette rahat ve mesut olmanın yollarını göstermektedir. İslâm dîninin ahlâkî esasları, insânî ve sosyal yönleri, çocuk terbiyesi için bulunmaz bir hazîne niteliğindedir. Ancak dînî telkinler, şuurlu, bilgili, müşfik ve mâhir, ehliyetli ve yetkili kimseler tarafından yapıldığında çok iyi netîceler alınmaktadır. Çocukta kökleşmesi ve kafasına iyice yerleştirilmesi gereken ilk ve temel şey; her şeyin üstünde, her şeye muktedir, bütün iyilik ve güzelliklerle berâber her şeyin yaratıcısı bir Allah'a ibâdet etmeyi, hürmet etmeyi, sevmeyi en büyük vazîfe bilmektir. Ayrıca Allahü teâlânın ancak iyi, çalışkan ve dürüst kullarını sevdiğini, onun için karşılık beklemeden dâimâ iyilik yapması, yarattığı her şeyi, özellikle insanları sevmesi, usanmadan çalışması telkin edilmelidir. Eğer çocuk bu inançlara sâhip olursa, dürüst, vicdanlı, iyi ahlâklı, cemiyete yararlı bir kimse olmanın yolunu tutmuş demektir. Çocuğu Cehennem ateşinden kurtarmak, dünya ateşinden korumaktan çok daha mühimdir. Çocuğu korumak, onu terbiye etmek ve ona iyi ahlâkı öğretmek ve onu kötü arkadaşlardan korumakla mümkün olur. Çünkü bütün kötülüklerin başı kötü arkadaştır! Çocuk, ana-baba elinde bir emanettir. Kalbi, kıymetli bir cevher gibi tertemizdir. Tıpkı bir mum gibidir, her şekli alabilir. Çocuk, temiz bir toprak gibi olup, hangi tohum atılırsa, yetişir. İyilik tohumu ekilirse, din ve dünya saadetine kavuşur. Annesi, babası ve hocası sevabında ortak olur. Şayet fesat, kötülük, tohumu atılırsa, helak olur, annesi, babası ve hocası da günahına ortak olur. "Sizin için ağlıyorum!" Sa'düddîn-i Kaşgârî hazretlerinin babası, ticâret için kervanlarla uzak memleketlere giderdi. Babası, küçük yaştaki Sa'düddîn'i, çeşitli ülkeleri görüp, bilgi edinmesi için yanında götürürdü. Oğlunun iyi yetişmesi için hiçbir fedâkârlıktan çekinmezdi. Sa'düddîn, babasının verdiği din terbiyesi ile büyütülüyor, etrâfına örnek olacak şekilde yetiştiriliyordu. Bir defâsında, on iki yaşında babası ile ticâret için sefere çıkmıştı. Bir kervansarayda konakladılar. Sa'düddîn, kervansarayın kapısında otururken, oraya bir grup tüccar gelip, konuşmaya başladılar. Aralarındaki hesâbı görebilmeleri için, birbirlerine uzun müddet bağırıp çağırdılar ve çekişmeye başladılar. Tüccarların bu hâlini seyreden Sa'düddîn, ağlamaya başladı. Tüccarlar, çocuğun sebepsiz yere ağlamasına hayret edip niçin ağladığını sordular. Bunun üzerine Sa'düddîn Kaşgârî; "Sizin yüzünüzden ağlıyorum. Sabahtan beri buradayım, dünyâ hırsı yüzünden kavga edip duruyorsunuz. Bir ân için olsun, Allahü teâlânın ismini anıp O'ndan bahsetmediniz. O'nun emir ve yasaklarından hiç konuşmadınız. Size acıdığım için ağlıyor, Cehennem'e düşmemeniz için de duâ ediyorum" dedi. Tüccarlar, çocuğun bu hâline hayran oldular ve hepsi yaptıklarına tövbe edip, helâlleşerek işlerini bitirdiler. Bunun için çocuklara, daha küçük yaşta iken, Kur'an-ı kerimi ve kendisine lazım olan ilmihal bilgilerini öğretmeli, sonra evliyanın hallerini, Sahabe-i kiramın ve geçmiş büyüklerin güzel ahlakını anlatmalıdır...
.
Ağaç, yaş iken eğilir...
20 Şubat 2006 01:00
Ağaç yaş iken eğildiği, eğriliği giderildiği gibi, insan da, küçükken, çocukken eğitilir. Bu konuda Celâleddîn-i Devânî hazretleri buyuruyor ki: "Çocuk, daha küçükken onun terbiyesi ile meşgûl olmalı, kötü huy edinmesine engel olmalıdır. Çünkü çocukların kâbiliyetleri kemâl üzeredir. Tabiatının meyli ise kötülükleredir ve çabuk bozulabilirler. Çocukta ilk görülen, göze çarpan duygu hayâdır. Hayânın çokluğu, fazîlete işârettir. Çocukta hayâ hasleti görünce, daha çok ihtimâm etmelidir. İlk terbiye, çocuğu kötü arkadaşlardan menetmektir. Çünkü, çocukların rûhu temiz bir ayna gibidir. Karşısında olanı hemen tutar, alır. Bundan sonra İslâmın şartlarını, dînin emirlerini ve sünnetin edeblerini öğretmeli ve bu öğretme işine devâm etmelidir. Öğrenmek istemezse müsâmaha etmemeli, devâm etmelidir. Gerekirse, azarlamalıdır. Fakat yaşı ve kâbiliyeti de göz önünde bulundurmalıdır. İyiliğe teşvik etmeli... Dînimizin hükmüne göre, yedi yaşında namazı öğretmeli, kıldırmalıdır. Eğer on yaşına gelir de kılmazsa, azarlamalıdır. İyileri övmeli, kötüleri ayıplamalı ve böylece iyiliğe teşvik etmelidir. Kötülükten, çirkin işlerden menetmelidir. İyi bir iş yapınca övmeli, kötü bir iş işleyince de, ayıplayıp korkutmalıdır. Yanlışlıkla, unutarak yaptı deyerek, çocuğun cür'etini artırmamalıdır. Gizli bir şey yapmışsa, yüzüne vurmamalı, hayâ perdesini yırtmamalıdır. Tekrar yaparsa, yalnız olarak onu tembih etmeli, azarlamalıdır. Yaptığı o işin, çok çirkin olduğunu söylemeli, bir daha yapmaması için korkutmalıdır. Sık sık azarlamamalıdır. Yoksa azarlamak, ayıplamak âdet hâline gelir. "İnsanlar yasaklara karşı meyilli ve harîs olurlar" sözü gereğince, tekrar yapmaya koyulabilir. Bunun için iyi idâre etmelidir. Çocuğun nazarında yemeyi, içmeyi, iyi elbise giymeyi önemsiz göstermelidir. Hep yemeye, içmeye düşkün olmaması için uyarmalıdır. Önce yemek yemenin edeplerini öğretmelidir. Yemek yemekten maksat, bedenin sıhhatini korumaktır, lezzet almak değildir demelidir. Yemek ve içmek ilâç gibidir, onunla açlık ve susuzluk giderilir. Çeşitli yemeklere değil, bir yemekle yetinmeye ve istediğini değil, bulduğunu yemeye alıştırmalıdır. Zaman zaman çocuğa kuru ekmek vermeli ki, ondan başka bir şey bulamadığı da olabilir. Her ne kadar alkollü içkilerden sakınmak herkese lâzım ise de, çocuklara akıllarına göre anlatıp, rûha da, bedene de çok zararlıdır demelidir. İnsanın, kızgınlığını, sinirini, hayâsızlığını artırır ve bu hâller onda alışkanlık hâline gelir demelidir. Böyle kimselerle arkadaşlık etmekten kesin olarak menetmelidir. Çirkin sözleri ve sesleri dinlemekten menetmelidir. Vazîfelerini bitirmeden ve sıkıntı çekmeden yemeğini vermemelidir. Kapalı ve gizli işlerden onu menederek, kabahate karşı cesâretini kırmalıdır. Gündüz ve gece çok uyutmamalı, yumuşak elbiselere alıştırmamalı, yaya yürütmeli, bineğe binmesini öğretmeli, oturma, kalkma ve konuşmanın edeplerini anlatmalıdır. Babasıyla ve dünyâ malı ile, arkadaşlarına övünmekten, yalan söylemekten sıkı menetmeli, doğru veya yalan yemin etmemesini tembih etmelidir. Büyüklerin yanında susup oturmasını, sorulursa, kısa cevap vermesini öğretmeli, hep iyi konuşmayı âdet etmesini anlatmalıdır. İlim öğrenmeye çok teşvik etmelidir. Hoca dövse de, kayırmamalı, lüzumsuz yere çocuğu azarlamamalıdır. Çocuğu cömerdliğe alıştırmalı, mal ve mülkü gözünden düşürmelidir. Çünkü para ve mal sevgisinin zararı, zehirden çoktur. İmâm-ı Gazâlî hazretleri; (Yâ Rabbî, beni ve çocuklarımı putlara tapmaktan uzak tut!) meâlindeki Sûre-i İbrâhimin 35. âyetinin tefsîrinde buyuruyor ki: "Putlardan murâd, altın ve gümüştür. Yâni İbrâhim aleyhisselâm; (Beni ve çocuklarımı altına ve gümüşe tapmaktan, kalbimizi onlara bağlamaktan koru!) diye duâ ediyor. Çünkü bütün kötülüklerin menşei; parayı, dünyâyı sevmektir." Esas maksadı anlatmalı! Boş zamanlarında çocuklara oyun oynamak için izin vermelidir. Ama sıkıntılı ve zor oyunlar ve kötülüğe sebep olacak alışkanlıkları veren oyunlardan sakındırmalıdır. Bu edebler herkes için iyidir. Gençler için ise, daha iyidir. Anlama yaşına gelince, ona dünyâ malından esas maksadın, sıhhati korumak olduğunu anlatmalı, dünyâyı âhirete sermâye yapmayı tembih edip, öğütlemelidir. Eğer ilim sâhibi olacaksa, ilim tahsîli için gerekli terbiye verilmelidir. Sanat sâhibi olacaksa, dînî vecîbeleri öğrenip yaptıktan sonra, o sanatla meşgûl etmelidir. Burada en iyisi, çocuğun kâbiliyetine bakmalı, durumunu incelemeli, kâbiliyetinin hangi ilim ve sanata daha yatkın olduğunu anlayıp, o tahsîl ve sanata vermelidir. Zîrâ Peygamber efendimiz; (Kişi ne için yaratılmışsa, o işi ona kolaylaştırılır) buyurdular."
.
Âhireti kazanmak için...
26 Şubat 2006 01:00
Îmân ile küfür birbirinin zıddı olduğu gibi, âhiret de, dünyânın zıddıdır. Dünyâ ve âhiret bir araya getirilemez. Âhireti kazanmak için, dünyâyı yani harâmları terk etmek lâzımdır. Dünyâyı terk etmek ise, iki türlüdür: Birisi, bütün harâm olan şeylerle berâber, mubâhları yani günâh olmayan lezzetlerin çoğunu da bırakıp, yaşamak için zarûrî olan miktârını kullanmaktır. Dünyânın keyif ve eğlencelerini bırakarak, bütün zamânını, ibâdetle ve Müslümânların râhatları, İslâm dînini bilmeyenlerin, doğru yola kavuşmaları için lâzım olan ilmî ve teknik usulleri, vâsıtaları yapmakla, kullanmakla geçirmek ve dünyâ zevkini böyle çalışmakta aramak, bulmaktır. Eshâb-ı kirâmın hepsi ve din büyüklerinin çoğu, böyle idi. Dünyâyı, bu şekilde terk etmek, çok faydalıdır. Böyle yapmaktan maksat, İslâmiyetin emrettiği şeyleri yapmak için, bütün râhatı ve zevkleri fedâ etmektir. İkincisi, dünyâda harâm ve şüpheli şeylerden kaçıp mubâhları kullanmaktır. Bu kısım da, böyle bir zamânda, çok kıymetlidir. O halde, âhireti kazanmak için, İslâmiyetin harâm ettiği şeylerden kaçınmak, her Müslümâna lâzımdır. Abdülkâdir Geylânî hazretleri buyuruyor ki: "Nefsinin kölesi olursun!" "Âhireti sermâyen, dünyâyı bu sermâyenin kazancı yap. Zamânını, önce âhireti elde etmek için sarf et. Geri kalan vaktini, geçimini temin için harca. Sakın dünyânı sermâye, âhiretini onun kârı şeklinde yapma. Böyle yaparsan, dünyâdan artan zamânını, âhiretin için sarf edersin. Bu zaman zarfında namazlarını kılmaya çalışırsın. Fakat çabucak kılayım diye, rükünlerine riâyet etmezsin. Sonra dünyâ işlerinden dolayı yorulur ve bitkin düşersin. Geceleri kazâ namazı kılmaya fırsat bulamazsın. Yorgunluktan ölü gibi yatar, gündüz de faydasız olursun. Nefsine ve nefsinin hevâsına, isteğine hattâ şeytâna tâbi olursun. Âhiretini dünyâya karşılık satarsın. Nefsinin kölesi ve onun bineği olursun. Hâlbuki sen, nefsine binmek, onu yalanlayıp selâmet yoluna sokmakla emrolunmuşsun. Bunlar âhiret yolu, Rabbine tâat yoludur. Sen, nefsinden gelen istekleri kabûl etmekle, kendine zulmettin. İpini onun eline verdin. İsteklerinde, lezzetlerinde, hevâsında nefsine uydun. Sonunda dünyâ ve âhiretin hayırlısını kaçırdın. Dünyâ ve âhiretini zarara soktun. Böyle olursa, Kıyamet günü din ve dünyâ bakımından insanların en müflisi ve en zararlısı olursun. Nefsine uymakla, dünyâdan fazla bir şeye ulaşamadın. Eğer nefsini âhiret yoluna çekseydin, âhiretini esas ve sermâye kabûl etseydin, dünyâ ve âhiretini kazanırdın. Nefsin kötülüklerinden korunur, iyilerden olurdun. Eğer dünyâya rağbet etmeyerek, kötülüklerden uzak kalarak Allahü teâlâya itâat edersen, Allahü teâlânın has kullarından olursun." Hâmid-i Aksarâyî hazretleri, bir gün zirâatla uğraşan talebelerinden birine bir miktâr tohum verir ve; -Evladım, bu tohumların yarısını, tarlanızın bir kısmına sizin için, yarısını da tarlanızın bir kısmına bizim için ekiniz, buyururlar. Talebe tohumları eker. Ekinlerin yetiştiği mevsimde tarlaya giderler. Talebenin tarlasında fevkalâde güzel yetişmiş bir ekin vardır. Diğerinde hiç ekin bitmemiştir. Hâmid-i Velî hazretleri, talebesine dönerek; -Bu tarlalardan hangisi bizim, hangisi sizindir? diye sual edince, talebe son derecede utanır ve kendi tarlasını göstererek; -Bu tarla sizindir efendim, deyiverir. O da, ekinlere bakarak; -Biz âhiret için çalışıyorduk. Acabâ hangi günahımızdan dolayı dünyâmız mâmûr olmaya başladı? deyip, üzüntüsünü dile getirir. Hocasının müteessir olduğunu gören talebe, hakîkati söyleyerek Hâmid-i Velî hazretlerinin üzüntüsünü giderir. Abdullah-ı Ensârî hazretleri buyurdu ki: "Dünyâ ne demektir, biliyor musunuz? Gönlüne gelen ve seni Allahü teâlâdan uzaklaştıran her şey dünyâ demektir. Seni O'ndan başka bir şey ile meşgûl eden her şey de fitnedir. Bu kısa ömrü, Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeylere yaklaşmakla geçiren, O'ndan başka şeylerle meşgûl olan kimse, âhiretini harâb etmiş olur. Bu ise, akıl sâhiblerinin yapacağı şey değildir." Akıllı ve akılsız kimse! Amr bin Mürre hazretleri, dünyâyı sevip onun peşinde ömrünü tüketenler hakkında; "Kim dünyâya yönelip dünyâlık peşinde koşarsa âhiretini yıkar. Kim ahirete faydalı amel yaparsa, dünyâya düşkün olmaktan kurtulur. Böylece fânî geçici olanı verip bâki, kalıcı olanı alır" buyurmuştur. Bir gün Ömer bin Abdülazîz hazretlerine; -İnsanların en ahmağı kimdir, diye sual edilince, cevap olarak; -Âhiretini dünyâ için satan, ahmaktır, âhiretini başkasının dünyâsı için satan ise, daha da ahmaktır, buyurmuştur. Netice olarak din büyüklerinin buyurduğu gibi; "Akıllı kimse, âhiretini mâmûr eder, akılsız ise, âhireti vîrân edip, dünyâsını mâmûr eder..."
.
İbâdet mi, mal toplamak mı?
27 Şubat 2006 01:00
Dinimizi doğru olarak öğrenebilmek için, doğru yazılmış, nakli esas alan kitapları okumamız lâzımdır. Peygamber efendimiz: (Bana, tüccâr ol, mal topla diye emrolunmadı. Fakat, Rabbini tesbîh et ve ona secde et. Rabbine ölünceye kadar ibâdet et! diye emrolundu) buyurmaktadır. Bu hadîs-i şerîfi okuyan bir kimse, açıklamasını bilmiyorsa, çalışmayı bırakıp, devamlı ibâdetle meşgul olmaya başlayabilir veya böyle anlayabilir. Bu anlayışı ise, hem kendini, hem de bu kimseye uyanları, yanlış yollara sürükleyebilir. Halbuki İmâm-ı Gazâlî hazretleri bu konuda buyuruyor ki: "Kendinin ve çoluk çocuğunun ihtiyaçlarına mâlik olan zengin bir kimsenin, vakitlerini ibâdetle geçirmesi, para kazanmaktan dahâ sevâbdır. İhtiyâcı olmayanların mal kazanmak için uğraşması sevâb değildir. Hattâ kalbini dünyâya bağlamak olur. Dünyâya bağlamak ise, bütün günâhların başıdır. Malı olmayan, fakat, vazîfe görüp maâş alanların da, mal kazanmak için ayrıca uğraşmaması dahâ iyidir. Meselâ ilim adamlarının, din âlimlerinin ve her türlü faydalı ilimleri bilenlerin, din büyüklerinin ihtiyaçları, hayır kurumları veya hayır sâhipleri tarafından istenmeden veriliyorsa, bunların halkı bilgilendirmesi, aydınlatması, onlara yardım etmeleri, mal kazanmakdan dahâ sevâptır. Fakat, zamân değişir, bunlara, istemeden, boyun bükmeden bir şey verilmez olursa, bunların da çalışarak kazanması dahâ iyi olur. Çünkü, istemek harâmdır. Ancak zarûret hâlinde mubâh olabilir. Mal kazanırken helâle, harâma dikkat edenin, yani Allahü teâlâyı unutmayanın, çalışması, mal kazanması dahâ iyidir. Çünkü bütün ibâdetlerin rûhu, özü, Allahü teâlâyı hâtırlamaktır." Kesb, yaşamak için lâzım olan malları helâlden kazanmaya çalışmak demektir. Kendine, evlâdına, ıyâline ve borçlarını ödemeye lâzım olanları kesbetmek farzdır. Bunun için çalışan sevap kazanır. Özürsüz terk edene azâb yapılacaktır. Kendilerine nafaka verilmesi vâcib olanlara, Iyâl denir. Borç ödemek farzdır. Ödeyemeden vefât edenin, ödemek niyeti varsa, günâhı olmaz. Hadîs-i şerîfte; (Beş vakit namâzı kıldıktan sonra, çalışıp helâl kazanmak, her Müslümâna farzdır) buyuruldu. Önce sebebe yapışmalı!.. Peygamberlerin hepsi, çalışıp kazanmışlardır. Çalışmayıp, câmide oturarak, Allahü teâlâya tevekkül ediyorum diyene inanmamalıdır. Böyle bir kimse, çalışmayı terk ettiği için, günâh işlemektedir. Sâlih değil, fâsıktır. Bu kimsenin kalbi, Allahü teâlâya değil, kulların mallarına bağlıdır. Önce sebebe yapışmak, sonra bu sebebin tesîrini Allahü teâlâdan beklemek emrolundu. Muhtaç olduğu malı kazandıktan sonra, fazla çalışmayıp, ibâdet etmek câizdir. Bunun için, çalışmayıp ibâdet edene sû-i zan ve tecessüs etmemelidir. İkisi de harâmdır. İhtiyaçtan fazla çalışıp, kazandıklarını, senelerce saklamak mubâhdır. Saklamayıp hayra, hasenâta sarf etmek müstehabdır. Nâfile ibâdetlerden dahâ sevâbdır. Hadîs-i şerîfte; (İnsanların iyisi, insanlara faydası olanlardır) buyuruldu. Öğünmek, kibirlenmek için, ihtiyaçtan fazla kazanmak ise, harâm olmaktadır. Görülüyor ki, bir kimsenin, ehlinin ve ıyâlinin nafakalarını ve borçlarını ödemek için çalışıp kazanması, nâfile ibâdetleri yapmaktan kat kat dahâ sevâptır. Hadîs-i şerîfte; (Eshâbım için fakîrlik saâdettir. Âhir zamândaki ümmetim için, zenginlik saâdettir) buyuruldu. Abdullah Dehlevî hazretleri buyuruyor ki: "Çoluk çocuğunun ihtiyaçlarını temin ve fakirlere yardım ve İslâmiyete hizmet için, çalışıp helâl mal kazanmak, çok iyidir. Süleymân aleyhisselâm, hazret-i Osmân, Abdurrahmân bin Avf hazretleri ve Eshâb-ı kirâmdan bazıları çok zengin idiler. Bu zenginlikleri, Allahü teâlâ indindeki derecelerinin azalmasına sebep olmadı. Fakîrlik, ibâdete ve hizmete mâni olursa, tâat yapmaya kuvvet hâsıl etmek için, zengin olmak efdaldir. Böyle zenginlik büyük nimettir. Allahü teâlâ, bu nimeti dilediğine ihsân eder." Kalblerin en nurlusu... Müslümân, dünyâyı sevdiği, dünyâya düşkün olduğu için değil, Allahü teâlâ, çalışmayı emrettiği için çalışıp kazanır. Kadın da, erkek de, para kazanmak için harâm işlememelidir ve hiçbir namâzı kaçırmamalıdır. Ezelde ayrılmış olan rızık değişmez. Aynı rızık, helâlden istiyene helâl yoldan gelir. Harâm işleyerek istiyene de, harâm yoldan gelir. Ahmed bin Ebû Verd hazretleri buyurdu ki: "Üç şey vardır ki, bunlar bir velî kulda arttıkça, güzel hâlleri artar: 1-Makâmı yükseldikçe, tevâzusu artar. 2-Malı çoğaldıkça, cömertliği artar. 3-Ömrü uzadıkça, hizmeti artar." Netice olarak Ebü'l-Hasan-ı Harkânî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Nîmetlerin en iyisi, çalışarak kazanılanıdır. Arkadaşların en iyisi, Allahü teâlâyı hatırlatandır. Kalblerin en nurlusu, içinde mal sevgisi olmayandır."
.
Baş olma sevgisi
5 Mart 2006 01:00
İnkârdan, küfürden sonra en büyük günah, en büyük felaket, kibirdir. Bundan sonra ise, hubb-u dünya yani dünya sevgisi gelmektedir. Zira Peygamber efendimiz: (Dünyâ sevgisi, bütün günâhların başıdır) buyurmuştur. Dünya, Allahü teâlâdan başka her şey demektir. Allahü teâlâ ve Onun için olmayan her sevgi, dünya sevgisidir. Mevki sevgisi, para sevgisi, baş olma sevgisi, âlim olmak sevdası gibi Allah için olmayan her sevgi, dünya sevgisidir. Kalbinde dünya sevgisi olan kimse, daima tehlikededir. Seyyid Sıbgatullah Arvâsî hazretleri; "Müminin kabrinde yüzünün kıbleden çevrilmiş görünmesi, dünyâ sevgisi üzerine ölmesindendir" buyurmuştur. Dünyanın bu kadar tehlikeli olmasının sebebi, insanın nefsini azdırdığı ve şeytanın aldatma vasıtası olduğu içindir. Şeytan, insanı, dünya sevgisiyle, dünya rahatlığıyla ve dünya imkanlarıyla kandırır. Kur'an-ı kerimde bir ayet-i kerimede mealen: (İhtiyaçsızlık, azgınlığa sebep olur) buyurulmuştur. İhlâslı olmak için... İnsanın maddi ve manevi bütün ihtiyaçları karşılanırsa, hiçbir sıkıntısı, hiçbir derdi, hiçbir üzüntüsü olmazsa, Allah korusun bunun ardından azgınlık gelir. Onun için bazen üzüntülü olmak, hasta olmak, dertli olmak iyidir. Çünkü bunlar, cenab-ı Hakkı hatırlatır. Ebû Bekr Verrâk hazretleri; "İhlâs sâhibi mi olmak istiyorsun, önce baş olma sevgisini kalbinden at. Sonra kendini kimseden üstün görme" buyurmaktadır. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri; "İnsan varlığını öldüren on şeyden birisi, baş olma sevdasıdır" buyurmuştur. Ebü'l-Hasan-ı Şâzilî hazretleri de buyuruyor ki: "En büyük günahlar ikidir: Biri dünyâ sevgisi, diğeri bilmediği bir işin başına isteyerek geçmektir." Dünyâ sevgisi, âhirete hazırlanmaya mâni olur. Çünkü kalb, onu düşünmekle, Allah'ı unutur. Beden, onu elde etmeye uğraşarak ibâdet yapamaz olur. Dünyâ ile âhiret, doğu ile batı gibidir ki, birine yaklaşan, ötekinden uzak olur. Kalbde, ya dünyâ sevgisi, yâhud Allah sevgisi bulunur. Dünyâ demek, harâm olan şeyler demektir. Zikir, ibâdet yaparak, kalbden dünyâ sevgisi çıkarılınca, kalb temiz olur. Bu temiz kalbe, Allah sevgisi, kendiliğinden dolar. Günâh işleyince, kalb kararır, hasta olur. Dünyâ muhabbeti yerleşerek, Allah sevgisi gider. Kalbin bu hâli, bir şişeye benzer. Su doldurunca, havası çıkar. Suyu boşaltınca, hava kendiliğinden dolar. Kalbinde zerre kadar dünyâ sevgisi olan veyâ kalbinde dünyâ ile zerre kadar ilgisi bulunan yâhud kalbine zerre kadar dünyâ düşüncesi gelen kimseye, Allahü teâlâyı tanımak nasîb olmaz. Hadis-i şerifte; (Dünyâ sevgisi arttıkça, âhirete olan zararı da artar. Âhiret sevgisi arttıkça, dünyânın ona zararı azalır) buyurulmuştur. Ebû Muhammed Râzî hazretlerine; -Dünyâ sevgisi nedir? diye sual edilince; -Dünyâ, Allahü teâlâ ile senin aranda perde olan her şeydir cevabını vermişlerdir. İmâm-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: "Hadîs-i şerîfte, (Kişi, sevdiği ile birlikte olur) buyuruldu. Kalbinde, Allah'tan başka hiçbir şeyin sevgisi kalmayan ve ancak O'nu dileyen kimselere müjdeler olsun. Bu hadîs-i şerîfe göre, bu kimse, Allahü teâlâ ile berâber olur. Görünüşte insanlar ile birlikte ve onlarla alışverişte ise de, hakîkatte Allahü teâlâ iledir. Kalb, yani gönül birden fazla şeyi sevmez. Bu bir şeye olan sevgisi kesilmedikçe başka şeyi sevemez. Kalbin mal, evlât, mevki, medholunmak gibi çeşitli arzûları ve bağlantıları ve sevdikleri görülür ise de bu sevgilileri hakîkatte hep bir sevgilisi içindir. O biricik sevgilisi de, kendi nefsidir. Onların hepsini, kendi nefsi için sevmektedir. Bunları, hep kendi nefsi için istemektedir. Onların nefislerini düşünmemektedir. Nefsine olan sevgisi kalmazsa, nefsi için onlara olan sevgisi de kalmaz. Bunun içindir ki, kul ile Rabbi arasındaki perde, kulun kendi nefsidir. Kul, hep nefsini düşünmektedir. Bunun için perde, yalnız kendisidir. Başka hiçbir şey değildir. Kul, kendinin nefsini düşünmekten büsbütün kesilmedikçe Rabbini düşünemez. Allahü teâlânın sevgisi onun kalbine yerleşemez." "Niçin acele ediyorsun?" Dâvûd-i Tâî hazretleri, evinden sâdece namaz vakitlerinde çıkar, câmide namazını kılar kılmaz hemen aceleyle evine dönerdi. Bir gün, onu yine hızla giderken görenler; -Niçin acele ediyorsun? diye sorarlar. O da; -Askerler beni bekliyorlar cevabını verir. Kendisine; -Biz asker falan görmüyoruz nerede askerler? diye sorunca; -Mezarlıkta bulunan ölüler cevabını verir ve; "İnsanlar dünyâya çok bağlanıyor, onlarla görüşünce kalbime dünyâ sevgisi geliyor" buyurmuştur. Netice olarak İbrâhim-i Havvâs hazretlerinin buyurduğu gibi: "Bir kimse, baş olma sevdâsına kapılırsa, artık ibâdetten, ihlâstan sıyrıldı demektir.
.
Nefsini seven, kibirli olur
6 Mart 2006 01:00
Nefis, yaratılışta karanlık ve pistir. Kalbin emri, idâresi altına girmedikçe, dahâ doğrusu sünnete uymadıkça, İslâmiyete sarılmadıkça ve Allahü teâlânın ihsânına kavuşmadıkça temizlenemez. Yaratılışındaki pislikten kurtulamaz. Saâdete, iyiliğe eremez. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "İnsanların nefsi, mevki almak, başa geçmek sevdâsındadır. Onun bütün arzûsu, şef olmak, herkesin, kendisine boyun bükmesidir. Kendinin kimseye muhtaç olmasını, başkasının emri altına girmesini istemez. Nefsin bu arzûları, ilah olmak, mabûd olmak, herkesin kendine tapınmasını istemek demektir. Allahü teâlâya ortak olmayı istemektir. Hattâ nefs, o kadar alçaktır ki, ortaklığa râzı olmayıp, âmir, hâkim, yalnız kendi olsun, her şey, yalnız onun emri ile olsun ister. Hadîs-i kudsîde, Allahü teâlâ buyuruyor ki: (Nefsine düşmanlık et! Çünkü nefsin, benim düşmanımdır.) Demek oluyor ki, nefsi kuvvetlendirmek, onun, mal, mevki, rütbe, herkesin üstünde olmak, herkesi aşağı görmek gibi isteklerini yapmak, Allahü teâlânın bu düşmanına yardım ve onu kuvvetlendirmek olur ki, bunun ne kadar korkunç bir suç olduğunu anlamalıdır. Allahü teâlâ, hadîs-i kudsîde buyuruyor ki: (Büyüklük, üstünlük, bana mahsûstur. Bu ikisinde, bana ortak olmak isteyen, büyük düşmanımdır. Hiç acımadan, onu Cehennem ateşine atarım.) İnsanın değeri!.. Tekebbür, Allahü teâlânın bir sıfatıdır. Kibriyâ sıfatı, ona mahsûstur. İnsan, nefsini ne kadar aşağılarsa, Allahü teâlâ indinde kıymeti o kadar yükselir. Kendine kıymet verenin, Allahü teâlâ katında kıymeti olmaz. Görülüyor ki, mal, mevki, rütbe, şeflik gibi dünyâ zînetlerini, nefse uyarak değil, Allahü teâlânın emirlerini yapmak, yaptırmak ve millete, Müslümanlara hizmet etmek için istemelidir. Bu niyyet ile istemek ve bunları yapmak ibâdet olur." İnsanın başka şeyleri sevmesi, kendi nefsini sevmesinden ve kendi nefsine düşkün olmasındandır. Muhammed Masûm hazretleri; "Herkes kendi nefsini çok sevmektedir. Mâl, zevce, evlâd gibi, her şeyi kendi nefsi için sevmektedir. İnsân ile Allahü teâlâ arasında en büyük perde, insânın nefsidir" buyurmuştur. Ebû Muhammed Abdullah Râşî hazretleri buyuruyor ki: "Allahü teâlâ ile insan arasında olan en büyük perde, kendi nefsini düşünmesidir ve kendisi gibi âciz olan bir kula güvenmesidir. İnsanların değil, Allahü teâlânın sevgisine kavuşmağı düşünmelidir." Bunun için nefsi, cibillî olan inkâr hastalığından kurtarmaktan başka çâre yoktur. Nefsi tezkiye yani temizlemek, İslâmiyete uymakla olur. Veşşemsi sûresinin 9. âyetinde meâlen; (Nefsini tezkiye eden kurtuldu. Nefsini günâhta, cehâlette, dalâlette bırakan, ziyân etti) buyuruldu. Nefsin arzûlarını terk eden pâk olur, âfetlerden selâmet bulur. Allahü teâlânın râzı olmadığını terk edene, Allahü teâlâ ondan iyisini ihsân eder. Dünyâyı anlayan, onun sıkıntılarından üzülmez ve ondan sakınır. Ondan sakınan, nefsini tanır. Nefsini tanıyan da, Rabbini bulur ve Ona hizmet eder. İbn-i Atâ hazretleri; "Nefis, yaratılışı îcâbı edepsizdir, halbuki kul sürekli olarak edebe riâyet etmekle memurdur. Nefsin tabiatı îcâbı muhâlefet meydanında at oynatır, kul, gayreti ile nefsin kötü arzularına ulaşmasını engeller. Nefsini doludizgin salıveren, şer ve kötü işlerde onun ortağı olur" buyurmuştur. Sehl bin Abdullah-ı Tüsterî hazretleri buyuruyor ki: "Her kim nefsini kendine dost edinirse, Allahü teâlâyı kendine düşman etmiş olur." Cimrilik, hevâ ve ucub Ucbun yani insanın yaptıklarını beğenmesinin en kötüsü, hatâlarını, nefsinin hevâsını beğenmesidir. Böyle bir kimse, hep nefsine uyar, nasîhat kabûl etmez. Başkalarını câhil sanır. Hâlbuki, kendisi çok câhildir. Bidat sâhipleri böyledirler. Bozuk itikâtlarını ve amellerini, doğru ve iyi bilip, bunlara sarılmışlardır. Hadîs-i şerîfte; (Üç şey, insanı felâkete sürükler: Buhl (cimrilik) hevâ ve ucub) buyuruldu. Nefsinin arzûlarına uyan ve ucub sâhibi olan yani nefsini beğenen kimse, muhakkak helâke, felâkete düçâr olur. İmâm-ı Muhammed Gazâlî hazretleri buyurdu ki; "Bütün kötülüklerin başı, kaynağı üçtür: Hased, riyâ, ucub. Kalbini bunlardan temizlemeğe çalış!" Ucub sâhibi, hep ben, ben der. Toplantılarda baş tarafta bulunmak ve her sözünün kabûl olunmasını ister. Ebû Osman Hîrî hazretleri buyuruyor ki: "Nefsine âit bir şeyi güzel gören kimse ayıplarını ve kusurlarını göremez. Her hususta nefsini itham edenlerden başkası, kendi kusurlarını göremez." Ebû Abdullah Dîneverî hazretleri, zaman zaman; "Nefsini hayırlı işlerle meşgul eyle. Aksi halde o seni kötü şeylerle meşgul eder" buyururdu. Netice olarak, Ebû Bekir Verrâk hazretlerinin buyurduğu gibi: "Nefsine âşık olan, onu seven, kibirli, kıskanç, aşağı ve hakîr olur."
.
Kabir azâbından kurtulmak isteyen...
12 Mart 2006 01:00
İslam âlimlerinin büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Kabirde azâb yapılacağı sahîh ve meşhur hadîslerle, hattâ Kur'ân-ı kerîmdeki âyetlerle bildirilmiştir. Ölülerin hâli, dünyâdaki dirilerin hayatı gibi değildir. Dünyânın nizâmı için, buradaki hayatta hem his, hem de istekle, irâde ile hareket vardır. Kabir hayatında, ölülerin azâb ve acı duymaları için yalnız hissetmeleri yetişir. Kabirde rûhun bedene bağlanması, diri iken bağlanmasının yarısı kadardır. İşte bunun için ölüler, azâbı duydukları hâlde, hareket etmez ve kıpırdayamazlar. Kabir azâbı, rüyâ gibi değildir. Kabir azâbı, azâbın görüntüsü değil, azâbın kendisidir. Kabir azâbı, âhiret azâblarındandır. Dünyâ azâbları, âhiret azâbları yanında hiç kalır. Eğer âhiret azâblarından bir kıvılcım dünyâya gelse, her şeyi yakar, yok eder." İmâm-ı Suyûtî hazretleri de, şöyle buyurmaktadır: "Ruh, cesedine, bilmediğimiz bir halde bağlıdır. Bu bağlılıkları, dünyadaki bağlılıklar gibi değildir. Rüyâ gören kimsenin gördüğü şeylere olan bağlılığı gibidir. Fakat, ölülerin cesetlerine ve başka şeylere bağlılıkları, rüyâ görenin bağlılığından pek çok kuvvetlidir. Ruhların kendi cesetlerine tesir ve tasarruf etmelerine ve kabirde bulunmalarına izin verilmiştir. Meyyit, kabirden çıkarılıp başka kabre konursa, ruhun bedenle olan bağlılığı bozulmaz. Beden çürüyüp, toprak maddeleri, sıvı ve gaz haline gelince de, bu bağlılık yine devam eder." > Âhiret menzillerinin ilki! Peygamber efendimiz kabir hayatı hakkında; (Kabir, dünya konaklarının sonu, âhiret menzillerinin ilki olup, ya Cennet bahçelerinden bir bahçe, yahut Cehennem çukurlarından bir çukurdur) buyurmuşlardır. Kabir ehli de acı ve zahmet çektiği için Peygamber efendimiz, ölünün kemiklerini kırmayı yasaklamıştır. Kabrin üstüne oturan bir kimseye: (Ölüye kabirlerinde ezâ etmeyiniz! Diriler, evlerinde, elem, zahmet duyup hissettikleri gibi, ölü de kabrinde öylece elem ve ezâ duyar) buyurmuşlardır. Uzun bir hadis-i şerifte, ölünün kabre konduğu zamanki hali şöyle anlatılmaktadır: (Ölü, kabre konulunca, ardından gelenlerin ayak seslerini duyar. Mezardan başka onunla konuşan olmaz. Mezar der ki: -Benim nasıl olduğumdan ve bendeki korku ve sıkıntılardan sana söylenilenler azdır, benim için ne hazırladın? -Yazıklar olsun sana ey insanoğlu! Ben varken neye gururlandın? Benim, sıkıntılı, karanlık, yalnız ve böceklerle, kurtlarla dolu bir yer olduğumu bilmiyor muydun? -Üzerimden geçerken, bir ayağın geride, bir ayağın ileride şaşkınca durduğun zaman, neye aldanmıştın? Eğer o kimse sâlihlerden ise bir ses der ki: -Ey mezar, neler söylüyorsun, o doğruluk üzere idi? Emr-i ma'ruf, nehy-i münker yapardı. Ona elbette yeşil bahçeler hazırladım. Sonra o kimsenin bedeni nura çevrilir, ruhu göğe çıkarılır.) Meyyit, kabre konulunca, ne kadar sâlih, iyi kimse olsa da kabir onu sıkar. Sa'd bin Muâz hazretleri, eshâb-ı kiramdan, sayısız fazîlet ve kerâmetler sahibi bir zât idi. Hattâ vefât edince Arş-ı rahman onun için titremişti. Buna rağmen kabre konulduğunda toprak onu sıktı. Peygamber efendimiz: (Toprak Sa'd bin Muâz'ı öyle sıktı ki, iki tarafındaki kemikler birbirine geçti) buyurmuştur. Kabir, Eshab-ı kirama böyle olursa, acaba bize nasıl olur!.. Ya bir de imansız ölenlerin hali nice olur? Bunlar hakkında da Peygamber efendimiz: (Ölü imânsız ise, kabir onu öyle sıkar ki, kaburga kemikleri birbirine geçer. Kabirden kalkıncaya kadar azâb içinde kalır) buyurmuşlardır. Kabir sıkması, kâfirlere azâb, mü'minlere ise, ikrâm içindir. Meselâ bir anne kaybolan çocuğunu bulsa, sevinçten onu nasıl bağrına bastırırsa, kabir de sâlihleri böyle sıkar. > Ateş dolu kabir! Amr bin Dînâr hazretleri anlatır: "Medîne'de, kız kardeşi vefât eden bir kimse, şöyle anlattı: "Kız kardeşimi defnettiler. Kabri başından ayrıldık. Benim değerli bir yüzüğüm vardı. Kayboldu. Onun kabrine düştü zannıyla kabrine gittim. Kabrin lahdi üzerindeki tahtayı kaldırdım. Ateş alevleri yüzüme vurdu. Baktım, mezarın içi ateşle dolu. Tahtayı yerine koydum. Mezarın üstünü sıkıca kapatıp ağlayarak eve döndüm. Annemden, kız kardeşimin huyunun nasıl olduğunu sordum. Bana; "İki kötü huyu vardı. Biri namazına gevşekti. İkincisi koğuculuk yapardı" cevâbını verdi. Bundan anlaşılmış oldu ki, bu iki kötü huy, kabir azâbına sebeptir." Netice olarak Ebülleys-i Semerkandî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Kabir azâbından kurtulmak isteyen, namaza devam etmeli, sadaka vermeli, Kur'ân-ı kerîm okumalı, Allahü teâlâyı çok tesbih etmeli; hainlikten, dedikodudan ve üzerine idrar sıçratmaktan kaçmalıdır.
.
Çok yaşamayı istemek ve sevmek
13 Mart 2006 01:00
Zevk ve sefâ sürmek için çok yaşamayı istemek ve sevmek Tûl-i emel olur ki kalb hastalıklarındandır. İbâdet yapmak için, çok yaşamayı istemek, tûl-i emel olmaz. Tûl-i emel sâhipleri, ibâdetleri vaktinde yapmazlar. Tövbe etmeyi terk ederler. Kalbleri katı olur. Ölümü hâtırlamazlar. Vaaz ve nasîhatten ibret almazlar. Tûl-i emelin sebepleri, dünyâ zevklerine düşkün olmak ve ölümü unutmak ve sıhhatine, gençliğine aldanmaktır. Halbuki Peygamber efendimiz; (Allahü teâlâdan hayâ ediniz. Başkalarına kalacak olan şeyleri toplamakla vaktinizi kaybetmeyiniz. Kavuşamayacağınız şeyleri ele geçirmek için uğraşmayınız. İhtiyâcınızdan fazla binâlar yapmakla hayâtınızı harcamayınız) buyurmuştur. Tûl-i emel hastalığından kurtulmak için, bu sebepleri yok etmek lâzımdır. Ölümün her an geleceğini düşünmelidir. Sıhhatin, gençliğin ölüme mâni olmadıklarını unutmamalıdır. Tûl-i emel sâhibi olmanın zararlarını ve ölümü hâtırlamanın faydalarını öğrenmelidir. "Ölümü çok hâtırlayınız" Hadîs-i şerîfte; (Ölümü çok hâtırlayınız. Onu hâtırlamak, insanı günâh işlemekten korur ve âhirete zararlı olan şeylerden sakınmağa sebep olur) buyuruldu. Peygamber efendimiz, Abdullah bin Ömer hazretlerine hitaben; (Ey Abdullah! Sabaha çıktığın zaman akşama ve akşama ulaştığın zaman da sabaha çıkacağını hatırına getirme!) buyurdu. Bir gün Ömer bin Abdülazîz hazretleri cemâate hitâben buyurdu ki: "Ey insanlar! Sizler, ölüm için hedefler durumundasınız. Ölüm sizden dilediğini seçer. Dün geçti. O, sizin hakkınızda iyi bir şâhittir. Bugün mühim bir emânettir. Onun kıymetini bilmek ve iyi değerlendirmek lâzımdır. Yârın, içinde hâdiselerle berâber gelmektedir. Sizi almak için gelen ölümün elinden kaçış nereye olacak. Sizler şu dünyâda, eşyâlarını bineklerine yüklemiş, yolcularsınız. Yüklerinizi, buradan başka bir âlemde çözeceksiniz. Sizler, şu dünyâda sizden önce gelenlerin yerine geçtiniz. Fakat siz de yerinizi, sizden sonra gelenlere vereceksiniz. Sizin dünyâya gelmenize vesile olanlar kalmadı. Sizler de bu dünyâdan göçeceksiniz. Her yolculuğun kendine has bir azığı, hazırlığı vardır. Âhiret yolculuğu için de takvâyı azık edinin. Allahü teâlânın vereceği nîmetleri görmüş gibi sevinin ve vereceği cezâyı, azâbı da görmüş gibi korkunuz. Tûl-i emele kapılmayın, zîrâ tûl-i emel, bitmeyen istek, hiç ölmeyecekmiş gibi dünyâya dalmak kalbinizi katılaştırır, düşmanınız olan şeytanın eline düşersiniz." Ma'rûf-ı Kerhî hazretleri bir gün namaz kılmak için ikâmet okudu ve sonra Muhammed bin Ebî Tevbe'nin öne geçip namaz kıldırmasını istedi. Kendisi imâm olmadı, müezzinlik yaptı. Muhammed bin Ebî Tevbe, imâmlık yapmaktan çekindi ve Ma'rûf-ı Kerhî hazretlerine; -Eğer bu namazı kıldırırsam başka namaz kıldıramam dedi. Ma'rûf-ı Kerhî hazretleri bu sözü beğenmedi ve; -Nefsinden konuşuyorsun. Başka bir namaz kıldıracağını düşünmek, başka bir namaz vaktine kadar yaşayacağım diye konuşmak, tûl-i emel sahibi olmaktır. Tûl-i emel sâhibi olmaktan Allahü teâlâya sığınırız. Çünkü tûl-i emel, hayırlı amel yapmaya mâni olur buyurdu. Resulullah efendimiz buyurdu ki: (Dünyâ sizin için yaratıldı. Siz de âhiret için yaratıldınız! Âhirette ise, Cennetten ve Cehennem ateşinden başka yer yoktur.) Emevî halîfelerinden Süleymân bin Abdülmelik'e, üzerinde yazı bulunan bir taş getirdiler ki, orada şöyle yazıyordu: "Ey Âdemoğlu! Sen, eğer ecelinin devamlı yaklaşmakta olduğunu iyi bilseydin, uzun emel sâhibi olmaktan vazgeçer, sâlih amellerini artırıp, çoğaltmaya bakar, dünyâya düşkünlüğünü bırakırdın. Şüphesiz sana, yarın nedâmet ve pişmanlık gelecektir. Çoluk çocuğun ve en yakın hizmetçilerin seni toprağa teslim edecekler. Sonra da ayrılıp gidecekler. Artık dünyâya dönüşün olmayacak. Amellerinle baş başa kalacaksın. İyi amellerini artırma imkânı bulamayacaksın. İyi amel yapıp, kabre gelmişsen ne mutlu sana! Günahlarla yüklü gelmişsen, yazık sana! Öyleyse kıyâmet günü için şimdiden hazırlık yap. Pişman olmadan önce, tedbirini al!" Cennete gitmek isteyen... Harâm olan lezzetlere kavuşmak için uzun emel sâhibi olmak harâmdır. Mubâhlarla lezzetlenmek için tûl-i emel sâhibi olmak, harâm değil ise de, iyi değildir. Çok yaşamayı değil, sıhhat ve âfiyet ile yaşamayı istemelidir. Yûsuf bin Esbât hazretlerine; -Hemen ölmeyi arzu eder misiniz? diye sual edince, cevaben; -Hayır daha yaşamak isterim. Belki bir gün günahlarıma çok pişman olmak ve sâlih ameller işleyip iyiler arasına katılmak nasîb olur buyurmuştur. Netice olarak Peygamber efendimizin buyurduğu gibi: (Cennete gitmek isteyen, uzun emel sâhibi olmasın. Dünyâ işleri ile uğraşması ölümü unutturmasın. Harâm işlemekte Allah'tan hayâ etsin.)
.
Kabir, ya cennet bahçesi veya...
20 Mart 2006 01:00
Kabir, mü'min için Cennet bahçelerinden bir bahçe ve iman ile gitmeyenler için de, Cehennem çukurlarından bir çukur olmaktadır. Zira hadîs-i şerîfte; (Kabir, Cennet bahçelerinden bir bahçe yâhut Cehennem çukurlarından bir çukurdur) buyurulmuştur. Bir gün Ömer bin Abdülazîz hazretleri, yanındaki toplulukla berâber bir cenâzeyi defnetmişlerdi. Herkes gitmiş, fakat Ömer bin Abdülazîz hazretleri, bâzı yakınları ile berâber orada kalmıştı. Yanındakiler ona: -Ey müminlerin emîri! Bu cenâzenin sâhibi olmadığınız halde, niçin burada kaldınız diye sual ettiler. Ömer bin Abdülazîz hazretleri de, onlara hitaben buyurdu ki: "Kabir bana arkamdan şöyle seslendi: -Ey Ömer bin Abdülazîz! Dostlarını ne yaptığımı hiç sormuyorsun, dedi. Ben de; -Söyle ne yaptın, dedim. Bana; -Onların kefenlerini yırttım, vücutlarını parçaladım. Kanlarını emdim. Etlerini yedim, dedi. Tekrâr şöyle seslendi: -Ey Ömer bin Abdülazîz! Bana o dostlarının mafsallarını ne yaptığımı hiç sormuyorsun, deyince ona; -Ne yaptın? diye sordum. Bana; -Onların ellerini kollarından ayırdım. Kollarını pazularından, pazularını omuzlarından, kalçalarını uyluklarından, uyluklarını dizlerinden, dizlerini ökçelerinden, ökçelerini ayaklarından ayırdım, dedi." "Dünyâ ne kadar aldatıcı!" Kabirden bu sözleri naklettikten sonra, Ömer bin Abdülazîz hazretleri ağlamaya başladı ve şöyle buyurdu: "Dünyâ ne kadar aldatıcı. Dünyâda üstün ve kıymetli, makam ve mevki sâhibi olmak, hiç fayda vermiyor. Genç olan ihtiyarlıyor. Her canlı sonunda ölüyor. Geçici ve aldatıcı olduğunu bildiğiniz halde sakın dünyâ lezzetleri ve zevkleri sizi aldatmasın. Birkaç günlük dünyâ hayatındaki geçici lezzetlere sarılıp, âhireti unutan, aldanmıştır. Hani, nerede bizden önce bu dünyâda yaşayanlar. Hani onlar, büyük ve modern şehirler kurmuşlardı. Büyük ve derin kanallar kazmışlar ve barajlar yapmışlardı. Onlar, bir göz açıp kapama denecek kadar, az bir müddet dünyâda kaldılar. Burada, sıhhatlerine güç ve kuvvetlerine aldandılar. Bu yüzden günahlar işlediler. Halbuki, herkes onlara mallarının çokluğundan dolayı, keşke, onun serveti gibi bizim de olsa diyorlardı. Şimdi onların hâli ne oldu. Toprak onların bedenlerini yedi. Kemikleri kurtlara azık oldu. Fakat onlar, dünyâda iken, kuvvetli bir âile içerisinde idi. Evleri, güzel eşyâlarla döşeli ve hizmetçileri vardı. Herkes kendisine ikrâmda bulunuyor, âciz kaldığı işlerde kendisine yardımcı oluyorlardı..." Daha sonra Ömer bin Abdülazîz hazretleri, kabrin kendisine şöyle dediğini nakletti: "Sen, kabirlere uğradığın zaman, dünyâda iken zengin olanlara, zenginliğinizden ne kaldı, fakirlere de fakirliğinizden ne kaldı, diye sor. Yine onlara, dünyâda kendileriyle güzel güzel konuştukları dillerini sor. Ne oldu o konuşan dillere? Niçin susuyorlar? O dünyâ güzelliklerini kendileriyle seyrettikleri gözlerine de sor. Niçin şimdi bakmıyorlar? Hani nerede o nâzik tenleri, nerede o güzel yüzleri. Bu çukurun kurtları onlara ne yaptı. Hani burada yatanların o güzelim renkleri. Etlerine ne oldu. Niçin o yüzler toprak olmuş. Nerede o güzellikler. İşte onların uzuvları tamamen ortaya çıkmış, paramparça olmuş. Halbuki dünyâda güzel bir hayatları vardı. Dünyâya dalıp, sâlih amel yapmadılar. Âhireti unuttular. Onun için hazırlık yapmadılar. Fakat, ölüm kendilerini yakalayıverdi. Dostlarından ayrıldılar. Buraya şu sessiz sedâsız, yere geldiler. Vücûdları çürüdü. Başları boyunlarından ayrıldı, âzâları parça parça oldu. Göz bebekleri yanaklarına akıp gitti. Ağızları kan ve irinle doldu. Haşereler, kurtlar, böcekler, bedenleri üzerinde gezer oldu. Bir müddet sonra, kemikleri de çürüdü. Onlar, dünyâdaki rahatlıklarını bırakıp, bu dar yere geldiler. Arkalarında bıraktıkları hanımları başkalarıyla evlendi. Çocukları yetim kaldı. Yollarda, şurada burada kimsesiz, sâhipsiz dolaşır oldu. "Basit işlerle uğraşıyorsun!" Öyleyse, ey yarın bu kabirlerin sâkini olacak insan! Seni şu fânî dünyâda aldatan nedir? Sen dünyâda devamlı kalacağını mı sanıyorsun? Elinde bir senedin mi var? Görmüyor musun, ölüm her gün birisine geliyor! Yoksa sana o korkudan, rahatlık ve teselli veren bir şey mi var? Keşke sen o sert toprak üzerindeki hâlini bilseydin! Ey insan! Rüyâda çeşit çeşit lezzetlere ve zevklere kavuşan bir insan gibi, dünyânın şu geçici faydalarıyla seviniyor, küçük ve basit işlerle uğraşıyorsun. Ey insan, gündüzün yanılma ve gaflet, gecen uyku içinde geçiyor. Sonunda pişman olacağın işleri yapıyorsun. Hayvanlar da dünyâda böyle yaşar!.." Ömer bin Abdülazîz hazretleri, bunları naklettikten sonra, oradan ayrıldı ve bir hafta sonra da vefât etti.
.
Kendi nefsini terbiye edemeyen...
21 Mart 2006 01:00
İnsân ile Allahü teâlâ arasında en büyük perde, insânın nefsidir. İnsan, nefsini ne kadar aşağılarsa, Allahü teâlâ indinde kıymeti o kadar yükselir. Nefsini beğenen kimse ise, muhakkak felâkete düçâr olur. Zira hadîs-i kudsîde; (Nefsini, düşmanın bil! Çünkü o, bana düşmandır) buyurulmuştur. İslâmiyyet, nefsin yok edilmesini değil, ona hâkim olup, dîne uygun kullanılmasını emretmektedir. Süvârînin atını ve avcının köpeğini yok etmeleri değil, bunları terbiye etmeleri lazım olduğu gibi, nefsi de terbiye edip istifade etmelidir. Zira nefs olmadan âhiret nimetleri avlanamaz. Nefs terbiye edilmezse, azgın olup, dînin sınırlarını aşarsa, insanı felâkete sürükler. Nefsin İslâmiyetin dışına taşmasını önlemek için, onun arzûlarını yapmamak ve nefsin istemediği şeyleri yapmak lazımdır. Böyle yapmak, nefsi terbiye eder. İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki: "Her Müslümân, terbiye edici bir üstâda muhtaçtır. Üstâd onu terbiye ederek, kötü huylardan kurtarır. Bunların yerine iyi huyları yerleştirir. Terbiye etmek, çiftçinin tarladaki dikenleri, zararlı otları temizleyerek ektiği tohumların kuvvetli, iyi olmasına çalışması gibidir." "Ne emrettiyse hepsini yaptım" Abdülvehhâb-ı Şa'rânî hazretlerine, kavuştuğu bu hale nasıl ve hangi yolla ulaştığı sual edilince, cevabında buyurdu ki: "Bu yolu, üstâdım Aliyy-ül-Havvâs'tan öğrendim. Önce ona tam olarak inanıp teslim oldum. Ne emrettiyse hepsini yaptım. Nefsimin istemediklerini yaparak, onu terbiye ettim. Öyle ki, yalnız kaldığım zaman, odamın tavanına bir ip bağlar, onu boynuma takarak Rabbime ibâdet ederdim. Uykum geldiğinde yatmak isterdim. Fakat boynumdaki ip, uykuya mâni olurdu. Mecbûren ibâdete devâm ederdim. Böylece nefsimin istemediği şeyleri yaparak, onu terbiye etmeye, yola getirmeye çabalardım. Haramlardan şiddetle kaçındığım gibi, mubahların fazlasını dahi terk ederdim. Yiyecek bir şeyim olmadığı zaman ot yer, kimseden bir şey istemezdim. İyice incelemeden bir şey yediğim olmadı. Öyle bir hâle geldim ki, gelen yiyeceğe bakarak, onun helâl olup olmadığını, Rabbimin bana ihsân etmesiyle anlamaya başladım. Helâl yiyeceklerden temiz ve güzel, haram olanlardan ise, kötü ve pis bir koku, şüphelilerden de, haramlardakinden daha az bir koku hâsıl olmaya başladı. Bu alâmetlere göre hareket ettim. Elimden geldiği kadar dînin emir ve yasaklarına dikkat ettim. Cenâb-ı Hak da, bana ibâdetleri zevkle yapmayı ihsân etti. Kalp gözüm açıldı, yakîn hâsıl oldu ve hakîkatin kaynağına eriştim..." Alâeddîn-i Attâr hazretleri buyurdu ki: "Nefsi terbiye etmekten maksad, bedenî bağlılıklardan geçip, rûhlar ve hakîkatler âlemine yönelmektir. Kul, kendi istek ve arzularından vazgeçip, Hakkın yoluna mâni olan bağlılıkları terk etmelidir. Bunun çâresi şöyledir: "Kendisini dünyâya bağlayan şeylerin hangisinden istediği ân vazgeçebiliyorsa, bunun maksada mâni olmadığını anlamalıdır. Hangisini terk edemiyorsa ve gönlünü ona bağlı tutuyorsa, onun Hak yoluna mâni olduğunu anlamalı ve o bağlılığın kesilmesine çalışmalıdır. Hocamız Behaeddin-i Buhârî hazretleri, o kadar ihtiyatlı idi ki, yeni bir elbise giyse; 'Bu elbise falan kimsenindir' diyerek, onu emânet gibi giyerlerdi." Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerine bir gün bir kimse gelip; -Efendim! Ben otuz senedir, gündüzleri oruç tutup, geceleri namaz kılıyorum. Ama, kendimde hiçbir ilerleme göremiyorum. Halbuki îtikâdım da düzgündür, dedi. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri; -Sen bu hâlde üç yüz sene daha devâm etsen bir şeye kavuşamazsın. Çünkü nefs engelin var, buyurdu. O kimse; -Efendim! Bunun bir çâresi yok mu? diye sordu. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri; -Var ama sen kabûl etmezsin, buyurdu. O kimse ısrâr edip; -Aman efendim, lütfen bildiriniz ve beni talebeliğe kabûl ediniz. Ne emrederseniz yaparım, dedi. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri buyurdu ki: "Senin ilâcın ancak budur!" -Öyle ise şimdi evine git. Bu kıymetli elbiseleri çıkarıp, âdî ve eski bir elbise giy. Boynuna bir torba asıp içine ceviz doldur. Seni en iyi tanıyanların bulundukları sokağa git. Çocukları başına topla, "Bana bir tokat vurana bir ceviz, iki tokat vurana iki ceviz veriyorum" de. O kimse bunları duyunca; -Sübhânallah, Lâ ilâhe illallah. Ben bunları yapamayacağım. Bana başka bir şey emretseniz dedi. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri; -Senin ilâcın ancak budur ve biz de baştan; "Sen bunları kabûl etmezsin!" diye söylemiştik. Yolumuzun esâsı nefsi terbiye etmektir buyurdu. Netice olarak, bir kimse, kendini terbiye etmeden, kendine faydalı olmadan, başkalarına rehberlik edemez, faydalı olamaz. Sırrî-yi Sekatî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Kendi nefsini terbiye edemeyen, başkasınınkini hiç terbiye edemez."
.
Verdiği sözü tutabilmek...
26 Mart 2006 02:00
Sözünde durmak, verdiği sözü yerine getirebilmek, güzel huylardan ve İslâm ahlâkındandır ki, buna vefâ denir. Vefâ, sözünde durmak anlamının dışında, iyi geçinmek, yardımlaşmak ve karşı tarafın hakkını gözetmek anlamlarına da gelmektedir. Bizden önce gelmiş ve bizden sonra gelecek bütün insanlar, ruhları yaratıldığı zaman, Allahü teâlânın; (Ben sizin rabbiniz değil miyim?) hitabına, "Evet yâ Rabbî, biz kabûl ettik, Sen bizim Rabbimizsin" cevabını vermişlerdi. Ruhlar âleminde verilen bu söz, insana, Peygamberler vasıtası ile hatırlatılmakta ve insanın, sözünde durması istenmektedir. Sûre-i İsrânın 34. âyet-i kerimesinde meâlen; (Rabbinizle ve diğer insanlarla olan ahdinize vefâ ediniz, zîrâ kıyâmette ahd sâhibinden, ahdini bozmasının sebebi sorulur) buyurulmaktadır. Peygamber efendimiz de; (Verdiği sözde durmayıp cayan kimse için, kıyâmet günü bir sancak dikilir ve; "Dikkat olunsun bu sancak falan oğlu falanın ahde vefâsızlık alâmetidir" denilerek teşhîr edilir, gösterilir) buyurmaktadır. Sâdık olmanın alâmetleri Yûsuf bin Esbât hazretleri buyuruyor ki: "Sâdık olmanın alâmetleri şunlardır: Dili ile kalbinin aynı olması. Söz verdiği gibi hareket etmesi, işlerini Allahü teâlânın rızâsı için yapması. Dünyâya düşkün olmayıp, makam, mevki peşinde koşmaması. Nefsin isteklerini yapmaması, mühim işleri hemen yapıp, mühim olmayanları sonraya bırakması. Âhireti, dünyâya tercih etmesidir." Bir gün Resûlullah efendimiz, Mu'âz bin Cebel hazretlerinin elinden tutup birkaç adım yürüdükten sonra, ona hitaben buyurur ki: (Yâ Mu'âz! Takva üzere ol. Hep doğru söyle. Ahdine sâdık ol. Emânete hıyânet etme. Yetimlere merhamet et. Komşunun hakkını gözet. Kimseye kızma. Hep tatlı konuş. Her Müslümâna selâm ver. İmâmın lâzım olduğunu bil. Kur'ân-ı kerîmin yolu olan fıkıh bilgilerini öğren ve bu bilgilerden ayrılma. Her işinde âhireti düşün. Hesap gününe hâzırlan. Dünyâya gönül bağlama. Hep güzel, faydalı işler yap! Hiçbir Müslümânı kötüleme. Yalancı şâhitlik yapma. Doğru sözü kabûl eyle. İmâm-ı âdile isyân etme. Yeryüzünde fesâd çıkarma. Her zamân Allah'ı zikret. Gizli günâhlara gizli tövbe et. Âşikâr günâhlara âşikâr tövbe et!) Ebü'l-Abbâs-ı Mürsî hazretleri buyurdu ki: "Allahü teâlâ, Âdemoğlunun bedenini üç kısım yaptı. İnsanın dili bir kısım, uzuvları bir kısım, kalbi de bir kısımdır. Allahü teâlâ bu kısımlardan her birine bâzı şeyler emredip, bu emirlere uymalarını, vefâ göstermelerini istedi. Kalbin vefâsı, Allahü teâlânın üzerine aldığı rızık için üzülmemesi, endişelenmemesi, kendisinde; hîle, haset gibi kötü düşüncelerin bulunmamasıdır. Dilin vefâsı, gıybet etmemesi, yalan söylememesi, dünyâsına ve âhiretine yaramayan faydasız ve boş sözler söylememesi, böyle sözlerle vakit geçirmemesidir. Âzâların vefâsı ise, bu âzâlarla hiçbir zaman günâh işlememesi ve bu âzâlarla kimseye eziyet vermemesidir." Peygamber efendimiz, bir hadis-i şeriflerinde buyurdu ki: (Dört şey münâfıklık alâmetidir: Emânet olunana hıyânet etmek, yalan söylemek, vâdini bozmak ve ahdine vefâ göstermemek, verdiği sözde durmamak ve mahkemede doğruyu söylememek.) Ahnef bin Kays hazretleri buyuruyor ki: "Edebin başı akıllıca hareket etmektir. Yerine getirilmeyen sözde hayır yoktur. Cömertlik olmayınca malın, vefâ olmayınca arkadaşın hayrı yoktur. Şerefli ve asil kimse, sözünde durur. Akıllı olan, yalan söylemez. Mümin olan, gıybet etmez." Bir kimse Bişr-i Hâfî hazretlerine gelerek; -Ben seni Allah için seviyorum deyince; -Sen sözünde sâdık ve doğru değilsin. Bâzan akşam olunca ahırdaki merkebini hatırlamak beni hatırlamaktan sana daha mühim göründüğü hâlde, nasıl oluyor da Allah için beni sevdiğini iddiâ ediyorsun? cevabını vermiştir. "Âlimlerin sohbetini kaçırma!" Ebû Abdurrahmân es-Sülemî hazretleri buyurdu ki: "Hakîkî bir Müslüman, kötü arkadaşlardan sakınır. Âlimlerin sohbetlerini kaçırmaz. Allahü teâlâdan korkar, ümîdini kesmez ve kadere rızâ gösterir. Verdiği sözü yerine getirir. Yaptığı iyiliği başa kakmaz. Fitne çıkarmaktan şiddetle kaçar." Süfyân-ı Sevrî hazretleri, nasîhat isteyen kimseye hitaben; "Ey kardeşim! Her zaman ve her yerde, doğru ol. Yalan söylemekten, sözünde durmamaktan, emâneti yerine getirmemekten çok sakın ve böyle olanlarla düşüp kalkma. Çünkü böyleleriyle berâber olmak, günaha sebep olur" buyurmuştur. Netice olarak, Seyyid Ahmed-i Bedevî hazretlerinin bir talebesine buyurduğu gibi: "Yolumuz, Kur'ân-ı kerîme ve Peygamber efendimizin sünnet-i seniyyesine uymak, doğruluk, verdiği sözü yerine getirmek üzerine kuruludur. Âlimler yanında dilini, insanların ileri gelenleri yanında gözünü, hocanın huzûrunda kalbini muhâfaza et. Edep ve vakâr üzere ol."
.
Takdir olana râzı olabilmek...
27 Mart 2006 01:00
Allahü teâlâya yaklaşmak, Onun rızâsına, sevmesine kavuşmak demektir. İbâdetler, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmak için yapılır. Bunun için de, nimetlerde olduğu gibi, elem, dert geldiği zamânlarda da, Allahü teâlânın irâdesine ve ezeldeki takdîrine teslîm ve râzı olmak lazımdır. Zaten kul için, sâhibinin işinden râzı olmaktan başka çâre yoktur. İnsan, bu dünyâda kalmak için yaratılmadı. Nimetler gibi, belâlar, dertler de, Allahü teâlânın irâdesi ve ezeldeki takdîri ile gelmektedir. Onun takdîrine râzı olmak ve teslîm olmak lâzımdır. Seyyid Ahmed Rıfâî hazretleri; "Nefse, Allahü teâlânın kazâ ve kaderine rızâ göstermek kadar zor gelen bir şey yoktur. Çünkü, kadere râzı olmak, Allahü teâlânın hükmüne boyun eğmek, nefsin isteklerine zıttır. Nefs bunları istemez. Saâdete kavuşmak, nefsin rızâsını terk edip, Allahü teâlânın rızâsına koşmakla mümkündür. Saâdete kavuşanlara müjdeler olsun" buyurmuştur. "Senin için sıkıntı yok" Eshâb-ı kiramdan Enes bin Mâlik hazretleri şöyle anlatır: "Zeyd bin Erkâm hazretlerinin gözü ağrıyordu. Ona geçmiş olsun ziyâretine gittim. Resûlullah efendimiz de orada idi. Mubârek elleriyle Zeyd bin Erkâm'ın iki gözünü açtı. Mubârek ağzının suyundan koydu ve: -Senin için bir sıkıntı kalmadı, buyurdu. Gözleri hemen iyileşti. Sabâhleyin Resûlullah efendimizin huzûruna gitti. Resulullah efendimiz ona; -Ey Zeyd, gözlerinin ağrısı devâm etseydi ne yapardın? diye sordular. O da; -Yâ Resûlallah, sabrederdim ve Allahü teâlânın takdîrine rızâ göstererek netîceyi beklerdim, dedi. Bunun üzerine Resûlullah efendimiz; -Cânım kudretinde olan Allahü teâlâ için, eğer senin gözlerin o hâlde kalsaydı ve sen sabretseydin affedilmiş olarak Allahü teâlâya kavuşurdun, buyurdu." Süfyân-ı Sevrî hazretleri, zamanının alimleri ile beraber oturuyordu. Yanlarında Vüheyb bin Verd hazretleri de vardı. Bir ara Vüheyb bin Verd hazretlerine: -Siz, Allahü teâlâya kavuşmak için hemen ölmeyi mi yahut daha fazla ibâdet edebilmek için daha çok yaşamayı mı, yoksa hiçbir şey düşünmeden Allahü teâlânın takdirine râzı olup susmayı mı tercih edersiniz? diye sual ettiler. Vüheyb bin Verd hazretleri cevab olarak; -Ben hiçbir şey demem. Allahü teâlâ benim hakkımda neyi irâde edip takdir etmiş ise, ben onu isterim. Onu severim ve ondan râzı olurum, buyurdu. Orada bulunanların hepsi bu cevaptan çok memnun oldular. Süfyân-ı Sevrî hazretleri de kalkıp Vüheyb bin Verd hazretlerine sarılıp alnından öptü ve; -En doğrusunu sen söyledin, buyurdu... Râbia-i Adviyye hazretleri henüz çocuk yaşta iken anne ve babasını kaybeder. Üstelik, Basra'da kıtlık ve fevkalâde pahalılık vardır. Bu hengâmede hazret-i Râbia'nın ablaları çeşitli yerlere dağılır giderler. Kimsesiz kalan hazret-i Râbia'yı zâlim bir kimse yakalar ve hizmetçi olarak iş gördürür. Sonra da köle olarak altı gümüş karşılığı bir ihtiyara satar. O ihtiyarın hizmetçisi olarak, gösterilen zor işleri sabırla yapmaya çalışır. Çok sıkıntılı günler geçirir. Çok zahmetler çeker, fakat isyân etmez, Allahü teâlânın takdirine râzı olur. Edebi, hayâsı çok fazla olduğu için karşısına çıkan bir yabancıdan sakınayım derken düşer ve kolu kırılır. Acz ve kırıklık içinde, mahzûn olmuş bir kalb ile Allahü teâlâya; "Yâ Rabbî! Garib, kimsesiz, yetim ve öksüzüm. Köle edildim. Bir de kolum kırıldı. Lâkin ben bunların hiçbirine üzülmüyor, yalnız senin rızânı istiyorum. Benden râzı olup olmadığını da bilmiyorum" diyerek yalvarır. Bu sırada bir nidâ duyulur: "Üzülme, sen âhirette meleklerin bile imreneceği bir makamda bulunacaksın!.." Râbia-i Adviyye hazretlerine; -Bir kulun Allahü teâlânın takdirinden râzı olup olmadığı nasıl bilinir? diye sual edildiğinde; -Gelen nîmetlerden zevk aldığı gibi, gelen musîbetlerden de zevk aldığı zaman, cevabını vermiştir. Şerefli bir hayat için... Ebû Ali Rodbârî hazretleri buyurur ki: "Sıkıntılara sabretmeyen kimsede rızâ yoktur. Nîmetlere şükretmeyen kimsede kemâl yoktur. Allahü teâlâya yemîn ederim ki, ârifler, Allahü teâlâya muhabbet, O'nun takdirine rızâ ve O'nun nîmetlerine şükür ederek vâsıl olmuşlardır." Abdülazîz ed-Dîrînî hazretleri; "Eğer kadere, Allahü teâlânın hükmüne rızâ gösterirseniz şerefli bir hayat yaşarsınız. Yok, imkânsız bir şeyin olmasını ümit ederseniz, ümidinizi, tehlikeli bir şey üzerine binâ etmiş, kurmuş olursunuz" buyurmaktadır. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri bir gün, Ebû Bekir Şiblî hazretlerini; "Lâ havle velâ kuvvete illâ billah..." derken görür ve ona hitaben; "Bu söz canı sıkılanların kelâmıdır. Can sıkıntısı ise kazâya rızâ göstermemekten kaynaklanır" buyurur. Netice olarak, Ebû Osman Mağribî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Güzel ahlâk, Allahü teâlânın takdirine râzı olmaktır."
.
İnsanların kötüsü, ikiyüzlülerdir
2 Nisan 2006 01:00
Nifâk, içinin dışına uymaması, ikiyüzlülülük, kalbin bozuk olması anlamlarına gelmektedir ki kısacası, münâfıklıktır. Kalbi ile inanmadığı halde, inanmış görünmek, münâfıklıktır. Kalbinde küfür, inkâr olan bir kimsenin, mü'min olduğunu söylemesi, dinde nifâk olur. Kalbinde düşmanlık olup, dostluk göstermek ise, dünyâ nifâkı olur. Küfrün, inkârın en kötüsü, dinde nifâk yapmaktır. Hadis-i şerifte; (Suyun buzu eritmesi gibi nifâk da, kalbi eritir) buyurulmuştur. İbni Hacer-i Mekki hazretleri; "Nifâk yani münâfıklık, zâhirin bâtına, sözün, özüne uymaması demektir" buyurmuştur. Sözleri veyâ ibâdetleri riyâ ile olan kimsenin, eğer din bilgisi varsa, buna "Münâfık" denir. Eğer din bilgisi yoksa, buna "Din yobazı" denir. Resûlullah efendimiz zamânında insanlar üçe ayrılmıştı: 1-Hem dil, hem de kalb ile inanmayıp Resûlullah efendimize karşı gelenlere kâfir denildi. 2-Kalbi ile inanmadığı halde, inanmış gibi görünenlere münâfık denildi. 3-Dili ile söyleyip, kalbi ile tasdik ederek inananlara ise, Eshâb denildi. Âhireti kazanmak isteyen... Nifâk, münâfıklık, içinin dışına uymamasıdır. Kalbinde küfür, inkâr olan kimsenin mü'min olduğunu söylemesi, dinde nifâk olur. Kalbinde düşmanlık olup, dostluk göstermek dünyâ nifâkı olur. Küfrün en kötüsü, dinde nifâk yapmaktır. Medîne şehrindeki münâfıkların reîsi, Abdullah bin Ubey bin Selûl idi. Müslümânların Bedir Gazâsındaki zaferlerini görünce, Müslümân olduklarını söylediler. Fakat, kalbleri ile inanmadılar. Hadîs-i şerîfte; (Müslümânlara, sözleriyle dostluk gösterip, davranışlarıyla düşmanlık edenlere, Allahü teâlâ ve melekler lânet eylesin) buyuruldu. İmâm- Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Din ile dünyâyı birlikte kazanmak imkânsızdır. Âhireti kazanmak isteyenin, dünyâdan vazgeçmesi lâzımdır. Bu zamânda, dünyâyı tamâmen terk etmek, kolay değildir. Hiç olmazsa, hükmen terk etmek, yani terk etmiş sayılmak lâzımdır. Bu da, her işte İslâmiyete uymak demektir. Yiyecekte, içecekte, giyecekte ve ev kurmakta İslâmiyete uymak lâzımdır. İslâmiyetin emirlerini aşmamak lâzımdır. Altının, gümüşün, ticâret eşyâsının ve kırda, çayırda otlayan dört ayaklı hayvanların zekâtını vermek farzdır. Bunların zekâtını elbette vermelidir. İslâmiyete uymakla ziynetlenen bir kimse, dünyânın zararından kurtulmuş olur ve âhireti kazanır. Dünyâyı, böyle hükmen de terk edemeyen kimse, münâfık demektir. Îmânlı olduğunu söylemesi, âhirette kendisini kurtaramaz. Münâfık, muhabbet iddiâsında bulunup, düşmandan teberrî etmeyen, kaçınmayandır. Dünyâyı, harâmları tercih edenler, münâfık hükmündedir. Sûrette olan îmân, âhirette fayda vermez." Mü'min, kendisine karşı hata eden kimseyi affetmek için, o kimsenin özür dilemesini bekler. Münâfık ise, ayıpların, kusurların ortaya çıkmasını ister. Hadîs-i şerîfte; (Münâfık, iki koç arasında dolaşan koyun gibidir. Bir ona gider. Bir ötekine gider) buyuruldu. İbn-i Muhayrız hazretleri, insanların ikiyüzlü olmasına, nefislerinin arzuları peşinden koşmalarına çok üzülür ve; "Eğer sizler iyi güzel şeyleriniz olduğu zaman insanlara gösteriş yapar, öğünür, onu parmağınızla gösterir ve beğenmeyecekleri bir şey olduğu zaman da gizlerseniz; Allahü teâlâ böyle olanları kıyâmet günü Cehenneme atar ve onu yalancı diye adlandırır" buyururdu. Abdülehad Nûrî hazretleri buyuruyor ki: "İlimde mâhir, dînî meselelere gereği gibi vâkıf olmayan, fakat âlim sıfatını taşıyan câhil; Ehl-i sünnet vel cemâat îtikâdı ile diğer dalâlet ve bozuk îtikâdları birbirinden ayırmaya gücü yetmeyen, ihtilaflı meselelerin sâdece bir tarafını bilip, diğer tarafından haberi olmayan ve yanlış düşüncesinde direten, ilmi ile amel etmeyen münâfık sıfatlı kimseler, âhireti taleb edenleri bid'at ve dalâlete düşürerek dinden ederler. Onun için; Allahü teâlânın emirlerine uyan, yarattıklarına şefkat eden, sırf Allah için doğru yolu gösteren mürşid-i kâmillere uyup, nâkıs olanlardan çok sakınmalıdır." Nifak tozu bulunmayan kalp!.. Hasan-ı Basrî hazretleri, Tâbiînin büyüklerindendir. Bir gün bir kimse, kendisine; -Efendim, şimdi münâfık var mı? diye sual edince; -Eğer şimdiki münâfıklar, öldürülüp, cesetleri sokaklara atılsa, hiçbir yere çıkamazdınız, cevabını vermiştir. Habîb-i Acemî hazretlerine; -Allahü teâlânın rızâsı hangi şeydedir? diye sorulunca, cevabında; -İçinde nifak tozu bulunmayan kalpte buyurmuştur. Şumeyt bin Aclân hazretleri, dinleri dünyâya bağlı olanlar için; "Altın ve para, münâfıkların boynuna geçmiş bir iptir. Her türlü pisliğe boyunlarındaki bu iple çekilirler" buyurmuştur. Netice olarak, hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi: (İnsanların kötüsü, ikiyüzlü olanlardır. Bazılarına bir yüz ile, başkalarına, başka yüz ile görünür.)
.
Ölüm; gelmeden görünmez, gelince de!..
3 Nisan 2006 01:00
Ölümü hâtırlamak sünnettir ve emirlere sarılmaya, günâhlardan da sakınmaya sebep olur. Zira Peygamber efendimiz; (Lezzetleri yıkan, eğlencelere son veren ölümü çok hâtırlayınız!) buyurmuştur. Ölmek, yok olmak değildir. Varlığı bozmayan bir iştir. Ölmek, rûhun bedene olan bağlılığının sona ermesi, bedenden ayrılmasıdır. Ölmek, insanın bir hâlden başka bir hâle dönmesidir. Bir evden, bir eve göç etmek gibidir. Ömer bin Abdül'azîz hazretleri; "Sizler, ancak ebediyyet, sonsuzluk için yaratıldınız! Lâkin bir evden, bir eve göç edersiniz!" buyurmuştur. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Ecel gelince, insanı uyandıracaklar, gözleri kulakları açacaklar. Fakat, o zaman pişmânlık işe yaramayacak. Rezîl olmaktan başka, ele bir şey geçmeyecektir. Hepimize ölüm yaklaşıyor. Âhiretin çeşit çeşit azâbları, insanları bekliyor. İnsan öldüğü zaman, kıyâmeti kopmuş demektir. Ölüm uyandırmadan ve iş işten geçmeden önce uyanalım! Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını öğrenip, şu birkaç günlük ömrümüzü, bunlara uygun geçirelim." Korku ile ümit arasında... Peygamber efendimiz ölüm hâlindeki bir kimseyi ziyâret ettiğinde; -Kendini nasıl buluyorsun? diye sual ederler. O kimse; -Kendimi korku ile ümit arasında görüyorum, deyince, Resûlullah efendimiz buyururlar ki: -Allahü teâlâ bir kalbde korku ve ümidi bir arada bulundurmaz. Eğer bir kimsenin kalbinde korku ve ümidi bir arada bulundurursa, onu ümid ettiklerine kavuşturur, korktuklarından da emin eyler. Ebû Bekr Tamistânî hazretleri, sık sık; "Ölüm, âhiret kapılarından bir kapıdır. Bu kapıdan geçmeyen Allahü teâlâya kavuşamaz" buyururdu. Süfyân-ı Sevrî hazretleri buyuruyor ki: "Ölüm her an gelebilir. Yarına kadar yaşayabileceğini zanneden bir kimse ölüm için hazırlıklı değildir. Allahü teâlâya yapılan ibâdetler, ölümü hatırlamaya işârettir. Günah ve kusur olan işler de, ölümü unutmuş olmanın alâmetidir." Yahyâ bin Muâz-ı Râzî hazretleri, nasihat isteyen birisine; "Dünya ekin yeri, insanlar da sanki ekindir. Ölüm, bu ekinleri biçen oraktır. Azrâil aleyhisselâm harman sâhibi, mezar da harman yeridir. Cennet ve Cehennem ise, ekinlerin durumuna göre konulacağı ambar gibidir. İnsanların da, bir kısmı Cennet'e ve bir kısmı da Cehennem'e gideceklerdir" buyurmuştur. Gaziantep'te yetişen evliyâdan Derviş Hacı Efendi, sevdiklerine hitaben buyururdu ki: "Âhiret seferi uzak seferdir. Yollarında nice korkular vardır. Bu dünya fânidir. Bâki olan ancak Allahü teâlâdır. Bunun böyle olduğuna yüz yirmi dört binden ziyâde peygamberin ölümü şâhittir. Herkes onların gittiği yola gidecektir. Allahü teâlânın buyruğu böyledir. Zamanı gelince can emânetini geri vermek zarûridir. Ah edip döğünmek, ağlamak, çırpınmak nâfiledir. İnsan Allah tarafından çağrılınca dil dolaşır, gözlerin önündeki gaflet perdeleri açılır, gidilecek yol görünür. Artık yerlere yüz süre süre gitmekten başka çâre yoktur. Ölüm bilinmeyen bir şeydir. Gelmeden görünmez, gelince de aman vermez. Ölüm seferine çıkanın bir daha geri dönmesine imkân yoktur. Bu yalan dünya nice defâlar dolup boşalmıştır. Ölüm nice anaların yavrusunu almış, nice babaların boynunu bükmüş, nice yavruları anasız, babasız koymuştur. Herkes birbirinin öldüğünü, gül benzinin kara toprakta solduğunu görür. Bununla berâber dünyaya bağlanmaktan vazgeçmez, dünya derdini çeker, dünya işine dalar. Fakat nihâyet yaptığını bırakıp gider. Böyle olduğu hâlde kimse aklını başına toplayıp yalancı dünyanın hâlini anlayamamakta ve bu yolculuğa hazırlanmamaktadır..." Bir karınca vardı... Bişr-i Hâfî hazretlerinin hastalığı sırasında talebelerinden birisi onu ziyârete gider ve nasîhat talebinde bulunur. Ve Bişr-i Hâfî hazretleri buyurur ki: "Bir karınca vardı. Yazın tâneleri toplar, kışın yerdi. Bir gün topladığı tâneyi yemek üzere ağzına aldı. Tam bu sırada gelen bir kuş onun ağzındaki tâneyi kaptı. Karınca topladığı şeyi yiyemedi ve emeline kavuşamadı. Dünyada insanlar da böyledir. Mal ve servet toplarlar. Onları ya başkaları alıp tüketir veya ölüm kuşu gelip o kimseyi alır da dünyadaki emeline kavuşamaz. Hal böyle olunca, dünyaya gönül vermemeli, âhiret için hazırlanmalıdır..." Rebî bin Haysem hazretleri buyurdu ki: "İnsan ölüm zamanından önce nasıl yaşarsa, rûhunu o hâl üzere teslim eder. Ben mala, paraya karşı çok ihtirâslı ve insanları çok çekiştiren bir adamı hastalandığında ziyâret etmiştim. Son anlarını yaşıyordu. Yanında otururken, onun duyup okuması için 'Lâ ilâhe illallah' kelime-i tevhîdini okuyordum. O ise, her defasında para saymakla meşgul oluyordu..." Netice olarak, Habîb-i Acemî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Boş oturmayınız. Çünkü ölüm peşinizdedir!.."
.
Muhammed aleyhisselâm doğduğu gece
9 Nisan 2006 01:00
Mevlid, doğum zamânı demektir. Rebî'ul-evvel ayının 11. ve 12. günleri arasındaki gece, Mevlid Gecesidir. Dünyâdaki bütün insanlara Peygamber olarak gönderilen, Peygamberlerin sonuncusu ve en üstünü Muhammed Mustafâ aleyhisselâmın doğduğu gecedir. Bu gece, Kadir Gecesinden sonra, en kıymetli gecedir. Bu gece, O doğduğu için sevinenler affolur. Bu gece, Resûlullah efendimizin doğduğu zamânda görülen hâlleri, mucizeleri okumak, dinlemek, öğrenmek çok sevâbdır. Resûlullah efendimiz, kendileri de anlatırdı. Eshâb-ı kirâm da, bu gecede, bir yere toplanıp, okurlar, anlatırlardı. Her Peygamberin ümmeti, kendi Peygamberinin doğum gününü bayram yapmıştır. Bugün de, Müslümânların bayramıdır. Neşe ve sevinç günüdür. Âdem aleyhisselâm rûh ile ceset arasında iken, O Peygamber idi. Âdem aleyhisselâm ve her şey, Onun şerefine yaratılmıştır. Arş, gökler ve Cennetler üzerine, mübârek ismi yazılmıştır. Ona Muhammed adını, dedesi Abdülmuttalib koydu. Onun adının yeryüzüne yayılacağını, herkesin Onu medh ve senâ edeceğini rüyâda görmüştü. Muhammed, çok medholunan, övülen demektir. Melekler beşiğini sallardı... Doğduğu zamân, göbeği kesilmiş ve sünnet olmuş görüldü. Yeryüzünü şereflendirince, şehâdet parmağını kaldırdı ve secde etti. Melekler beşiğini sallardı. Beşikte iken konuşmaya başladı. Cebrâîl aleyhisselâmın, ilk gelerek, Peygamber olduğunu bildirmesi ve Hicret'te Mekke şehrindeki mağaradan çıkması ve Medîne-i münevverenin Kubâ köyüne ayak basması ve Mekke'yi fetih için Medîne'den çıkması ve vefâtı, hep pazartesi günü olmuştur. Mevlânâ Abdürrahmân Câmî hazretleri Şevâhid-ün Nübüvve isimli kitabında, Resulullah efendimizin doğum zamanındaki hadiseleri şöyle nakletmektedir: Resûlullah efendimizin annesi hazret-i Âmine, doğum zamanında gördüklerini şöyle anlatır: "O hazretin doğacağı sırada evde yalnızdım. Abdülmuttalib, Beytüllah'ı tavâf etmeye gitmişti. Abdullah dört ay önce Medîne'de vefât etmiş ve orada defnedilmişti. Evin tavanı tarafından büyük bir şeyin indiğini hissettim ve beni bir korku kapladı. O anda bir ak kuşun kanadıyla beni sıvazladığını hissettim ve böylece korkum dağıldı. Sonra bana süt gibi beyâz bir şerbet verdiler. Çok susamıştım. Aldım, bu şerbeti içtim. Uzun boylu küçük yüzlü hâtunlar gördüm. Abd-i Menâf'ın kızlarına benziyorlardı. Etrâfımda duruyorlardı. Gökten yere kadar uzanmış beyaz ipekten bir örtü gördüm. Birisinin, 'Onu insanların gözünden gizliyoruz' dediğini işittim. Bir bölük kuşlar gördüm ki gagaları zümrütten, kanatları yâkuttan idi. O sırada gözümden perde kaldırıldı. Doğudan batıya kadar yeryüzünü gördüm. Biri doğuda, biri batıda, biri de Kâbe'nin damı üzerinde üç alem, sancak gördüm. Sonra çok hâtunlar gelip çevremde oturdular. Muhammed aleyhisselâm doğar doğmaz başını secdeye koydu. Parmağını semâya kaldırdı. Sonra bir bulut indi ve onu kaldırıp götürdü. Baktım yerde göremedim. Gözden kaybolmuştu. Sonra 'Muhammedi bütün âlemde dolaştırınız. Bütün mahlûkât Onu ismiyle, sûretiyle ve sıfatıyla tanısın, bilsin' diye bir ses işittim. O bulut bir anda Onu geri getirdi. Onu beyâz bir yün içine sarmışlardı. Sardıkları kundak sütten ak, ipekten yumuşak idi. Yine bir bulut geldi, öncekinden büyüktü. Bulutun arasında at kişnemeleri işitiyordum. Şöyle bir ses duyuyordum: 'Muhammedi bütün insanlara, cinlere ve hayvânlara gösterdiler. Ona Âdem saffetini, Nûh'un rikkatini, İbrâhîm'in hulletini, İsmâîl'in lisânını, Yûsüf'ün cemâlini, Ya'kûbun besâretini, Eyyûb'ün sabrını, Yahyâ'nın zühdünü ve Îsâ'nın keremini verdik...' Sonra bulut bir ânda açıldı." "O gece altı alâmet gördüm!" Osmân bin Ebî Âs hazretlerinin annesi; "Muhammed aleyhisselâmın doğduğu sırada hazret-i Âmine'nin yanında idim. O gece ne tarafa baksam gündüz gibi aydınlık idi. Yıldızlara baktıkça bana yaklaştıklarını gördüm. Neredeyse üzerime düşecekler sanırdım" diye anlatmaktadır. Abdülmuttalib'in kızı Safiyye Hâtun da şöyle anlatıyor: "Muhammed aleyhisselâm doğduğu sırada hazret-i Âmine'nin ebesi idim. Muhammed aleyhisselâmın nûru, lambanın ışığını bastırıyordu. O gece altı alâmet gördüm. Birincisi, doğar doğmaz secde etti. İkincisi, başını kaldırıp, fasîh bir lisânla "Lâ ilâhe illallah innî Resûlullah" dedi. Üçüncüsü, Onun nûruyla ev çok aydınlandı. Dördüncüsü, doğduktan sonra yıkamak istediğimde; 'Zahmet etme, biz Onu yıkadık' diye bir ses işittim. Beşincisi, oğlan mıdır, kız mıdır diye merâk ettim. Göbeği kesilmiş ve sünnet edilmiş gördüm. Altıncısı, istedim ki Onu kundağa sarayım. Sırtında mühr-i nübüvveti gördüm. İki küreği ortasında 'Lâ ilâhe illallah Muhammedün Resûlullah' yazılı idi..."
.
Muhammed aleyhisselâmın geleceği...
10 Nisan 2006 01:00
Muhammed aleyhisselâm, insanların hepsine ve cinne gönderilmiş hak Peygamberdir. Dîninin hükmü, kıyâmete kadar bâkîdir. Dîni, önceki Peygamberlerin hükümlerini neshetmiş, değiştirmiştir. Hâtem-ül-Enbiyâdır. Yani Peygamberlerin sonuncusudur ve Ondan sonra hiç Peygamber gelmeyecektir. Mevlânâ Abdürrahmân Câmî hazretleri Şevâhid-ün Nübüvve isimli kitabında, Resulullah efendimizin geleceği ile alakalı şu bilgileri nakletmektedir: "Muhammed aleyhisselâm doğduktan sonra, Seyf ibni Zilyezn, Habeşistan'ı aldı. Abdülmuttalib, Veheb bin Abdi Menâf ve Kureyş kabîlesinin diğer ileri gelenleri Zilyezn'i tebrîk için Yemen'e gittiler. Müsâade alıp içeri girdiklerinde, Abdülmuttalib hükümdarın yakınına oturdu. Konuşmak için izin istedi ve gâyet fasih bir ifâde ile hükümdarı tebrîk etti. Duâlar yaptı ve medhiyede bulundu. Bu durum hükümdarın çok hoşuna gitti ve; -Sen kimsin? diye sordu. Abdülmuttalib de; -Ben Hâşimoğullarındanım dedi. Hükümdar dahâ çok ikrâm edip, onu yanına oturttu ve Kureyş kabîlesinin diğer ileri gelenlerine de çok ikrâm ve iltifâtta bulundu. Sonra onları misâfirhâneye yerleştirip, son derece ikrâm ve iyilikte bulundu. Bir ay misâfir kaldılar. Ne yanlarına uğradılar, ne gitmeleri için izin verdiler. Bir aydan sonra hükümdar bir kimse gönderip Abdülmuttalib'i odasına çağırttı. Ona şöyle dedi: "Sana bir sırrımı söyleyeceğim" -Ey Abdülmuttalib! Sana bir sırrımı söyleyeceğim. Senden başkasına bu sırrımı söylemem. Çünkü sen, bir cevherin kaynağısın. Seni bundan haberdâr edeyim. Bu sırrı vakti gelinceye kadar saklı tut. Allahü teâlâ bu sırrı vakti gelince bütün âleme açıkça gösterir. Haberin olsun ki, hazînemde kendim için husûsî olarak sakladığım bir kitâbda, bir hayırlı haber ve muteber bir şey okudum. Bu iş sana ve bütün mahlûkâta faydalı, umûmî ve tam bir nimet olacaktır. Bu müjde şöyledir: Mekke'de bir erkek çocuk doğmuştur veyâ doğması yaklaşmıştır. Onun adı Muhammed'dir. Babası ve annesi vefât etmişlerdir. Onu, dedesi ve amcası himâye edeceklerdir. Allahü teâlâ Ona peygamberlik verecek ve halkı Hakka davet edecektir. Ona dost olanlar azîz olurlar. Düşmânlık edenler zelîl ve hakîr olurlar. Allahü teâlâ bizi Ona tâbi ve yardımcı eylesin. Allahü teâlâ O Peygamber vâsıtasıyla küfür ve dalâlet ateşini söndürecek ve tevhîd dînini ortaya çıkaracaktır. Kehânet sona erecek, şeytânlar taşlanacak ve kovulacaktır. Putlar yüzüstü düşecek. O Peygamberin sözü hak ile bâtılı birbirinden ayırıcıdır. Hükmü adâletlidir. Allahü teâlânın râzı olduğu şeyleri yapar ve yapılmasını emreder. Râzı olmadığı şeylerden sakınır ve sakındırır... Abdülmuttalib, hükümdardan bu sözleri dinleyince, ona duâ ve medhiyede bulundu ve; -Ey melîk! Bu sırrı biraz dahâ açar mısın? dedi. Bunun üzerine hükümdar, yemîn ederek: -Ey Abdülmuttalib, O gelecek Peygamberin dedesi sensin. Bunda aslâ yalan yoktur, dedi. Abdülmuttalib bu sözleri işitince şükür secdesine kapandı. Hükümdar; -Başını kaldır ey Abdülmuttalib! Aslın gibi neslin de yüce âleme yol göstericidir. İşin tamâm ve maksâdın hâsıl oldu. Sonra söylediğimin kim olduğunu anladın mı? dedi. Abdülmuttalib şöyle dedi: -Evet anladım. Oğlum Abdullah'ı Vehebin kızı Âmine ile evlendirmiştim. Bir oğlu dünyâya geldi. İsmini Muhammed koydular. Babası ve annesi vefât etti. Onu ben ve amcası himâye ediyoruz. Seyf ibni Zilyezn Abdülmuttalib'e dedi ki: "Ona zarar veremeyeceklerdir!" -Sana söylediklerim doğrudur. Gönlünü hoş tut. Onun hâlini gizle. Onu Yahûdîlerden koru. Onun düşmânıdırlar. Hak Sübhânehü ve teâlâ Onu, onlara karşı muzaffer kılacaktır. Onlar Ona zarar veremeyeceklerdir. Bu sözleri seninle buraya gelen yol arkadaşlarına söyleme. Onların hîlesinden emîn değilim. Allahü teâlâ korusun, Onu öldürmek kasdıyla bir tuzak kurarlar. Elbette bunlar veyâ bunların oğulları Ona düşmânlık edecekler, belki savaşacaklardır. Fakat Hak Sübhânehü ve teâlâ senin torununu onların hepsine karşı gâlib getirecektir. Eğer ömrümün yeteceğini bilseydim, bütün ordularımı Medîne'ye toplardım. Orayı kendime şehir seçerdim. Ona yardım etmekle şereflenirdim. Çünkü, kitaplarımızda Onun Medîne'ye yerleşeceği, yanî yerinin Medîne olduğu bildirilmiştir. İşleri orada yapacak, yardımcıları oradan olacak. Defnedileceği yer orası olacaktır. Şimdi Ona bir zarar gelmesinden korkmasaydım, bütün Arabistan halkını Ona tâbi olmaya ve îmân etmeye çağırırdım. Bu emâneti sana bırakıyorum. Bu husûsta bir kusûr etmeyesin!.. Sonra hükümdar, misâfirlerine çeşitli hediyeler verdi ve Abdülmuttalib'e dahâ çok verdi. Abdülmuttalib de Kureyşlilere dedi ki: -Bana çok verdi diye haset etmeyiniz. Zîrâ hükümdarın verdiklerinin tamâmı bana ve benim oğullarımdan olacak şerefe nisbetle çok azdır.
.
"Temizlen ki, halâs olasın!.."
16 Nisan 2006 01:00
İş ve ibâdet, ihlâs elde etmek içindir. İhlâs da, hakîkî ma'bûd ve kayıtsız, şartsız var olan Allahü teâlâyı sevmek, Onu tanımak içindir. Ma'rûf-ı Kerhî hazretleri; "Üstün olmak sevdâsında olan, ebedî olarak kurtulamaz" buyurmuştur. İslamiyete tam uyabilmek, ilim, amel ve ihlâs ile olur. Her sözde, her işte, her harekette, her duruşta, kendiliğinden hâsıl olan ihlâs, muhlas olan kimseye nasîb olur. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri buyurdu ki: "Bir kimse, yaptığı ibâdetlerini ihlâs ile yaparsa, Allahü teâlâ o kimseye, boş hâllerden, lüzumsuz heveslerden halâs olmak, kurtulmak nîmetini, rahatını ihsân eder." İhlâs, hâlis, temiz etmek, niyeti temizlemek, dünyâ faydalarını düşünmeden bütün işleri, ibâdetleri yalnız Allah için yapmak demektir. Dâvûd-i İskenderî hazretleri buyurdu ki: "Amelin ve ilmin hâlis olanını iste! Hâlis niyetle Allahü teâlâya ibâdet ederken, insanlık hâli bâzı kusûrların olursa, onlar için de derhâl tövbe et!" Muhlas ve muhlis... İhlâs, gerek beden ile, gerek mal ile yapılan farz veyâ nâfile bütün ibâdetleri, meselâ hayrât ve hasenât yapmayı, Müslümânları sevindirmeyi, onları sıkıntıdan kurtarmayı, zikri, istigfârı Allah rızâsı için yapmaktır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Bütün mü'minler ibâdet yaparken, Allahü teâlâ emrettiği ve beğendiği için yapmaya niyet ediyorlar. Böylece ihlâs ile yapıyorlar. Fakat bütün işlerin, iyiliklerin hep ihlâs ile yapılması ve bu ihlâsın kalbe hemen gelmesi lâzımdır. Bazı kimselerde, ibâdetlere başlarken yapılan niyet, ihlâs, zahmet çekerek, kendini zorlayarak hâsıl oluyor ve kısa bir zaman devam ediyor. Sonra kalbe nefsin arzûları geliyor. Devamlı ihlâs sâhiblerine muhlas denir. Zahmet çekerek elde edilen, devâmsız ihlâsın sâhiblerine muhlis denir. Muhlas olana, ibâdet yapmak, tatlı ve kolay olur. Çünkü bunlarda, nefslerinin arzûsu ve şeytânın vesvesesi kalmamıştır. Böyle ihlâs, insanın kalbine ancak bir velînin kalbinden gelir." İbâdete başlarken nefis ve şeytân ile mücâdele ederek, devâmsız olan ihlâs elde edilebilince, böyle ihlâs ile yapılan ibâdetler de, zamânla nefsi zayıflatır, devâmlı ihlâs elde etmeğe sebep olur. Fakat buna kavuşmak senelerce sürer. Bir gün Peygamber efendimiz, huzurunda bulunanlara hitaben buyurdu ki: (Kıyamet günü, ilk hesaba çekilecek üç sınıf insan vardır. Bunlardan birincisi, Allahü tealanın kendisine ilim verdiği kimsedir. Cenab-ı Hak buna; -Sana ilim verdim. Bu ilimle ne yaptın, ne gibi amel işledin diye soracak. O kimse de; -Ya Rabbi, sabah-akşam bana verdiğin ilimle sana kulluk ettim, ibadet ettim. Kullarına senin dinini anlattım ve bunları da senin r ızan için yaptım diyecek. Allahü teala, bu kimseye hitaben; -Yalan söylüyorsun. Sen, sana verdiğim ilimle, falan kimse ne kadar bilgili, ne kadar âlim desinler diye öyle yaptın ve bu şekilde meşhur da oldun buyuracak ve melekler de; -Evet buyurduğun gibi ya Rabbi diyerek Cenab-ı Hakkı tasdik edeceklerdir. İlk önce hesaba çekilecek ikinci sırnıftaki kimse ise, kendisine mal, servet verilendir. Allahü teala; -Sana verdiğim malla, servetle ne yaptın diye soracak. O kimse; -Ya Rabbi, bana verdiğin malı, sabah-akşam demeden senin kullarına dağıttım, tasaddukta bulundum diyecek. Allahü teala; -Yalan söylüyorsun. Falan kimse ne cömert ne hayır sahibi bir kimsedir desinler diye dağıttın, onlar da sana böyle söyledi, muradına kavuştun buyuracak. İlk önce hesaba çekileceklerin üçüncüsü ise, harpte ölendir. Allahü teala; -Sana verdiğim güç, kuvvetle ne yaptın diye soracak. O kimse; -Ya Rabbi, bana verdiğin gücü, kuvveti, senin yolunda harcadım, senin rızan için düşmanlarınla harb ettim ve öldürüldüm diyecek. Allahü teala ve melekler; -Yalan söylüyorsun. Falan kimse, ne kaharamandır, ne yiğittir desinler diye harbe gittin, döğüştün ve öldürüldün. Sana da böyle söylediler buyururlar.) Daha sonra Peygamber efendimiz, Ebu Hüreyre hazretlerine dönerek; -Ey Eba Hüreyre! İşte Kıyamet günü, Cehennem ateşinin ilk yakacağı kimseler bunlardır, buyurmuşlardır. Niyet noksan olursa!.. Molla Câmî hazretleri; "Bir kimse bütün ilimleri kendinde toplasa, Allahü teâlânın rızâsına uygun hareket etmedikçe kurtulamaz" buyurmuştur. Sâlim bin Abdullah hazretleri buyurdu ki: "Allahü teâlânın rızâsını gözetirsen, Allahü teâlâ sana yardımcı insanlar gönderir. Allahü teâlânın yardımı, herkesin niyetinin derecesine göredir. Eğer niyet tam hâlis olursa, Allahü teâlânın yardımı da tam olur. Eğer niyet noksan olursa, Allahü teâlânın yardımı da ona göre olur." Netice olarak, Ma'rûf-ı Kerhi hazretlerinin, zaman zaman kendi nefsine hitaben buyurduğu gibi: "Ey nefsim! Halis ol, temizlen ki, halâs olasın, kurtulasın."
..
"Hakk'ın hükmüne îtirâzı terk etmek"
17 Nisan 2006 01:00
Kibirlenmenin, kendini insanlardan üstün görmenin zıddına, aksine, tevâzu denir ki, kendini başkaları ile bir görmek demektir. İnsanın kendini, başkalarından üstün görmesi kibir olduğu gibi, başkalarından aşağı görmesi de zillettir. Dinimiz, her ikisinin de kötü huy olduğunu bildirmektedir. Bu iki kötü huyun ortası tevâzudur ve istenen de budur. Resûlullah efendimiz; (Allah için tevâzu edeni, Allahü teâlâ yükseltir. Kim de kibirlenirse, Allahü teâlâ onu rezîl eder) buyurmuştur. Allahü teâlâ, kullarına gönderdiği kitapların hepsinde, kibri ve gururlanmayı kötülemiş ve yasak etmiştir. Nahl sûresinin 23. âyetinde meâlen; (Allahü teâlâ, kibirli olanları elbette sevmez!) buyurulmakdadır. Hadîs-i şerîflerde, kibirli olanlar kötülenmiş, alçak gönüllü olanlar ise övülmüştür. Bir hadîs-i şerîfte; (Allah rızâsı için tevâzu edeni, yani kendini Müslümânlardan üstün görmeyeni, Allahü teâlâ yükseltir) buyurulmuştur. Kullara kibirlenmek yakışmaz Ehl-i sünnet âlimleri buyuruyor ki; "Allahü teâlâ ilim, kudret gibi bütün sıfatlarından kullarına biraz ihsân buyurmuştur. Fakat, yalnız üç sıfatı kendine mahsûstur. Bu üç sıfattan hiçbir mahlûkuna vermemiştir. Bu üç sıfatı, kibriyâ, ganî olmak ve yaratmak sıfatlarıdır. Kibriyâ, büyüklük, üstünlük demektir. Ganî olmak, başkalarına muhtaç olmamak, her şey Ona muhtaç olmak demektir. Buna karşılık olarak kullanılan üç aşağı, alçak sıfat vermiştir. Bunlar da, zül ve inkisâr, yani aşağılık, kırıklık ile ihtiyâç ve fânî olmak, yok olmaktır. Bunun için kibirlenmek, Allahü teâlânın sıfatına, hakkına tecâvüz etmek olur. Kullara kibirlenmek yakışmaz. En büyük günâhtır. Hadîs-i kudsîde; (Azamet ve kibriyâ bana mahsûstur. Bu iki sıfatta, bana ortak olmak istiyenlere, çok acı azâb ederim) buyuruldu. Bunun içindir ki, din âlimleri, tasavvuf büyükleri, her zamân, Müslümânlara tevâzu, alçak gönüllü olmayı emir buyurmuştur." Ahmed Siyâhî hazretleri oğluna hitaben; "Tevâzu ve alçak gönüllülükte toprak gibi, başkasına fayda vermekte meyveli ağaç gibi, cömertlikte akan nehir gibi, ihsân ve iyilik yapmakta deniz gibi, mâlâyâni, faydasız şeyleri konuşmamakta, sükût ve susmakta cansız varlıklar gibi, ayıpları örtmekte karanlık gece gibi olmaya çalış" buyurmuştur. Yûsuf bin Hüseyin hazretleri buyurdu ki: "Bütün hayırların hepsi, bir ev gibidir. Anahtarı da tevâzudur. Bütün kötülüklerin hepsi de, bir ev gibidir. Onun anahtarı da kibirlenmektir. Nitekim, Âdem aleyhisselâmın zellesinden dolayı tevâzu etmesi ile affa ve ikrâma kavuşması ve İblis'in kibirlenmesi, kendisine hiçbir şeyin fayda vermeyip zelîl olması buna delildir." Bir gün Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretlerinin huzûruna birbirlerine dargın iki kişi getirdiler. Onlara barışmalarını söyledi sonra da; "Allahü teâlâ, bâzı insanları su gibi latîf, mütevâzı, dâimâ aşağıya akıcı ve yumuşak huylu, bâzılarını da toprak, taş gibi sert mizaçlı yarattı. Su, toprağa karışır, meyvelerin büyümesini, canlıların içerek hayatlarının devâm etmesini sağlar. O sulardan rûhlara ve bedenlere gıdâ temin edilip, menfaat sağlanır. Su toprağa gitmezse, topraktan ve sudan lâyıkıyla istifâde edilmez. Ey kardeşim! Bu arkadaşın toprak hükmünde olup, yerinden kalkmaz ve barışmaz ise, sen su gibi tevâzu üzere olup, anlaş. Herkes bilir ki, iki küs olan kimseden hangisi öbüründen önce davranırsa, Cennet'e ötekinden önce girecektir. Daha çok sevap kazanacaktır. Dolayısıyla, bu barıştan her ikiniz de istifâde etmiş olacaksınız" buyurdu. Bunu dinleyen iki küs kimse, daha çok sevap kazanmak gayretiyle hemen barıştılar. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri; "Bir kimsenin, Allahü teâlâya olan muhabbetinin hakîkî olup olmadığının alâmeti; kendisinde deniz misâli cömertlik, güneş misâli şefkat ve toprak misâli tevâzu gibi üç hasletin bulunmasıdır" buyurmuştur. Hakk'a teslim olmak Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerine; -Tevâzu nedir? diye sual edilince, cevâbında; -Şefkat ve merhamet kanatlarını mahlûklar üzerine germen ve herkese karşı yumuşak davranmandır buyurmuştur. İbn-i Atâ hazretleri buyurdu ki: "Tevâzu, kim söylerse söylesin hakkı kabûl etmektir." Hakîm-i Tirmizî hazretleri; "Allahü teâlânın kullarına ve dînine hizmet edecek olanların, tevâzu ve teslimiyet sâhibi olması şarttır" buyurmaktadır. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretleri, bir gün oğlu Sultan Veled'e hitaben: "Oğlum! Eğer Cennet'te olmak istersen, herkes ile dost geçin, hiç kimseye kin tutma, herkese tevâzu göster. Zîrâ alçak gönüllü olmak asıl sultanlıktır" buyurmuştur. Netice olarak Fahr-ül-Fârisî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Tevâzu; Hakk'a teslim olmak, boyun eğmek, Hakk'ın hükmüne îtirâzı terk etmektir."
.
Ya göründüğün gibi ol veya...
23 Nisan 2006 01:00
İnsanın kendini, olduğundan başka türlü göstermesine, riyâ, gösteriş, ikiyüzlülük denmektedir. Riyâ, kötü huylardandır ve bir şeyi olduğunun tersine göstermektir. Kısaca, gösteriş demektir. Âhiret amellerini yaparak âhiret yolunda olduğunu göstererek, dünyâ arzûlarına kavuşmak, kısaca, dünyâ kazancına dîni âlet etmektir. İbâdetlerini göstererek, insanların sevgisini kazanmaktır. Sözleri veyâ ibâdetleri riyâ ile olan kimsenin, din bilgisi varsa, buna münâfık denir. Din bilgisi yoksa, buna din yobazı denir. Hazret-i Ali buyurdu ki: "Riyâ sâhibinin üç alâmeti vardır. Yalnız iken tembeldir. İnsanlar arasında iken çalışkan ve hareketli görünür. Övüldüğü zaman çok çalışır. Kötülendiği zaman çalışmasını azaltır." Abdullah-ı İsfehânî hazretleri de; "İbâdetin âfeti; riyâ ile başkalarının işitmesi için ve Allahü teâlâdan başkası için yapmaktır" buyurmuştur. Hem ibâdet, hem menfaat! Başkalarının sevgisine ve övmesine kavuşmak için, dünyâ işleri ile, onlara iyilik yapmak, riyâ olur. İbâdet ile olan riyâ bundan dahâ fenâdır. Allahü teâlânın rızâsını hiç düşünmeden yapılan riyâ, hepsinden dahâ fenâdır. İbâdet yaparak Allahü teâlâdan dünyâ menfaatlerini istemek, riyâ olmaz. Yağmur duâsına çıkmak, istihâre yapmak böyledir. Ücret ile imâmlık, hatîblik, muallimlik yapmak, sıkıntıdan, hastalıktan ve fakîrlikten kurtulmak için âyet-i kerîmeler okumak da, böyledir denildi. Bunlarda hem ibâdet, hem de menfaat niyetleri bulunmaktadır. İbâdetlerini başkalarına göstermek, onlara öğretmek ve teşvîk etmek niyeti ile olursa, riyâ olmaz ve çok sevâb olur. Ramazân orucunu tutmakta riyâ olmaz. Allahü teâlânın rızâsı için namâza başlayıp, sonradan hâsıl olan riyânın zararı olmaz. Riyâ ile yapılan farzlar sahîh olur. İbâdet borcu ödenmiş olur ise de, sevâbı olmaz. Şöhret için vaaz vermek, nasîhat etmek, kitâp yazmak da riyâ olur. Münâkaşa etmek, başkalarından üstün görünmek ve övünmek için ilim öğrenmek, riyâ olur. Dünyâlık elde etmek, yani mal, mevki elde etmek için ilim öğrenmek, riyâ olur. Riyâ harâmdır. Hadîs-i şerîfte; (Başkalarına gösteriş için namâzını güzel kılan, yalnız olduğu zamân böyle kılmayan, Allahü teâlâyı tahkîr etmiş olur) buyuruldu. Allahü teâlâ hakîkî Müslümândan râzı olur. Onu sever. Hakîkî Müslümân olmak için, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri gibi îmân etmek ve ibâdetlerini doğru ve İhlâs ile yapmak lâzımdır. Allahü teâlâ doğru ve ihlâs ile ibâdet yapanları seveceğini, bunların kalblerine dünyâda nûrlar vereceğini, âhirette de sevâb yani iyilik vereceğini vaat etti. İbâdet, emirleri yapmak, takvâ ise, harâmlardan, yasak edilmiş olanlardan sakınmak demektir. İbâdetlerin doğru olması için, nasıl yapılacaklarını öğrenmek ve öğrendiklerine uygun olarak yapmak lâzımdır. İhlâs, gerek beden ile, gerek mal ile yapılan farz veyâ nâfile bütün ibâdetleri, meselâ hayrât ve hasenât yapmayı, Müslümânları sevindirmeyi, onları sıkıntıdan kurtarmayı, zikri, istigfârı Allah rızâsı için yapmaktır. Mal, mevki, hürmet, şöhret kazanmak için yapılan ibâdette ihlâs olmaz, riyâ olur. Böyle ibâdete sevâb verilmez. Günâh olur, azâb yapılır. Bir gün Peygamber efendimiz, huzurunda bulunanlara; -Küçük şirkten korununuz! buyurunca, oradakiler; -Küçük şirk nedir yâ Resûlallah? diye sordular. Peygamber efendimiz de; -Riyâcevabını verdiler. "Dünyâya düşkünlüğü bırak!" Abdülkâdir Geylânî hazretleri, Allah için yapılmayan işler hakkında buyuruyor ki: "Senin dilin güzel ve tatlı; yüzün ise kötülüklerden kurtulmuş gibi gülüyor, ya kalbinin hâli nasıl? Cemâat içinde iyi görünüyorsun, ya yalnız iken, yanında kimse yok iken nasılsın? Göründüğün gibi değilsin. Sen namaz kıldığın, oruç tuttuğun, hayır işleri yaptığın zaman, eğer bunları sırf Allahü teâlânın rızâsını gözeterek yapmazsan, nifak üzere ve Allahü teâlâdan uzak olacağını bilmiyor musun? Şimdi Allah için yapmadığın bütün işlerin, bütün sözlerin, âdî ve bayağı niyetlerin için tövbe et. İnsanlara gösteriş için, onların rızâlarını almak için amel yapıp, sonra da bunu Allahü teâlânın kabûl etmesini istemek yakışır mı? Hırsı, şımarıklığı, azgınlığı ve dünyâya düşkünlüğü bırak. Sevincini ve neşeni biraz azalt. Biraz hüzünlü ol. Çünkü sen, hüzün evinde ve dünyâ hapishânesindesin. Resûl-i ekrem dâimâ tefekkür ederdi. Sevinçleri az, hüzünleri çoktu. Az gülerdi. Sâdece başkasının kalbini ferahlandırmak için tebessüm buyururlardı." Ebü'l-Hasan-ı Harkânî hazretlerine; -İhlâs ve riyâ nedir? diye sorduklarında; -Allahü teâlâ için yaptığın her şey ihlâstır. Halk için yaptığın her şey de riyâdır cevabını vermişlerdir. Netice olarak, Ebû Bekr Kettânî hazretlerinin buyurduğu gibi; "Ya göründüğün gibi ol veya olduğun gibi görün!..
.
İhlâs, âhirete inanmanın alâmetidir"
24 Nisan 2006 01:00
İnsanların, sıhhatli, sağlam, rahat, neşeli yaşamalarına ve âhirette sonsuz saâdete kavuşmalarına sebep olan faydalı şeylere Nimet denir. Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için, kullarına lâzım olan bütün nimetleri yarattı. Bunlardan nasıl istifâde edileceğini, Peygamberleri ile gönderdiği kitaplarında bildirdi. Bu bilgilere, Din denir. Müslümân olsun, kâfir olsun, herhangi bir insan, bu kitaplara uygun yaşarsa, dünyâda rahat ve huzûr içinde olur. Meselâ, bir eczânede yüzlerce faydalı ilaç vardır. Her ilâcın kutusunda târifnâmesi vardır. İlâcı, târifeye uygun kullanan, faydasını görür. Târifeye uymayan ilaçtan zarar görür. Kur'ân-ı kerîme uygun yaşayan da nimetlerden fayda görür. Dünyâda ve âhirette saâdete kavuşmak, rahat ve neşeli yaşamak için Müslümân olmak lâzımdır. Îmânı olan ve İslâmiyete uyan, yanî harâmlardan sakınıp ve ibâdetlerini yapan kimseye, Müslümân denir. Allahü teâlâ hakîkî Müslümândan râzı olur. Onu sever. Hakîkî Müslümân olmak için, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri gibi îmân etmek ve ibâdetlerini doğru ve İhlâs ile yapmak lâzımdır. Allahü teâlâ doğru ve ihlâs ile ibâdet yapanları seveceğini, bunların kalplerine dünyâda feyzler, nûrlar vereceğini, âhirette de sevâb, yanî iyilik vereceğini vadetti. İbâdetlerin doğru olması İbâdet, emirleri yapmak, takvâ harâmlardan, yasak edilmiş olanlardan sakınmak demektir. İbâdetlerin doğru olması için, nasıl yapılacaklarını öğrenmek ve öğrendiklerine uygun olarak yapmak lâzımdır. İhlâs, gerek beden ile, gerek mal ile yapılan farz veyâ nâfile bütün ibâdetleri, meselâ hayrât ve hasenât yapmayı, Müslümânları sevindirmeyi, onları sıkıntıdan kurtarmayı, zikri, istigfârı Allah rızâsı için yapmaktır. Mal, mevki, hürmet, şöhret kazanmak için yapılan ibâdetde ihlâs olmaz, riyâ olur. Böyle ibâdete sevâb verilmez. Günâh olur, azâb yapılır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Bütün mü'minler ibâdet yaparken, Allahü teâlâ emrettiği ve beğendiği için yapmaya niyet ediyorlar. Böylece ihlâs ile yapıyorlar. Fakat bütün işlerin, iyiliklerin hep ihlâs ile yapılması ve bu ihlâsın kalbe hemen gelmesi lâzımdır. Bazı kimselerde, ibâdetlere başlarken yapılan niyet, ihlâs, zahmet çekerek, kendini zorlayarak hâsıl oluyor ve kısa bir zamân devâm ediyor. Sonra kalbe nefsin arzûları geliyor. Devâmlı ihlâs sâhiplerine muhlas denir. Zahmet çekerek elde edilen, devâmsız ihlâsın sâhiplerine muhlis denir. Muhlas olana, ibâdet yapmak, tatlı ve kolay olur. Çünkü bunlarda, nefislerinin arzûsu ve şeytânın vesvesesi kalmamıştır." Bid'at, harâm işleyenlerin ve böyle kimselerle arkadaşlık, komşuluk yapanların kalblerinde, ihlâs kalmaz. Zulmet, kara lekeler hâsıl olur. İbâdete başlarken nefs ve şeytân ile mücâdele ederek, devâmsız olan ihlâs elde edilebilince, böyle ihlâs ile yapılan ibâdetler de, zamânla nefsi zayıflatır, devâmlı ihlâs elde etmeye sebep olur. Fakat buna kavuşmak senelerce sürer. Eşbâh isimli kitapta buyuruluyor ki: "Bir ibâdette sevâp hâsıl olması için, bu ibâdetin sahîh olması şart değildir. Hâlis niyet edilmesi şarttır. Hâlis niyet ederek yapılan bir ibâdet, bilmeyerek fâsid olursa, sahîh olmaz. Fakat niyet edildiği için, çok sevâb hâsıl olur. Meselâ, abdestli olduğunu zannederek, abdestsiz kılınan namâz sahîh olmaz. Fakat, niyetine karşılık çok sevâb verilir. Necis olduğunu bilmediği suyu, temiz zannederek, bununla abdest alıp kılınan namâzın şartı noksan olduğu için sahîh olmaz ise de, niyet mevcut olduğu için sevâb verilir. Şartlarına uygun olduğu için sahîh olan bir namâz, riyâ ile, gösteriş için kılınırsa, sevâb hâsıl olmaz." Bir Müslümanın maksadı, hedefi, ölünceye kadar, Allahü teâlânın emirlerini ihlas ile yapmak olmalı ve bu hususta gevşek davranmamalıdır. "Ben hedefi gördüm!" Ebû Müslim Havlânî hazretleri, ömrünün her ânını değerlendirirdi. Yaşı ilerleyip vücûdu zayıf düştüğünde, kendisine; -Yaptığınız tâatlardan birazını azaltsanız, dediler. Bunu söyleyenlere; -Siz bir atı yarış için gönderseniz, yarışı tamamlayıp hedefe ulaşmadan atın sürücüsüne, 'buna yumuşak davran ve kendi hâline bırak' demezsiniz değil mi? dedi. Onlar da; -Evet dediler. Bunun üzerine buyurdu ki; -İşte ben de hedefi gördüm. Fakat henüz geçemedim. Her vaktin bir gâyesi vardır. O vakit geçince bir şey hâsıl olur. Bütün vakitlerin hedefi ise ölümdür. Bütün zaman geçer, sonunda ölüm gelir. Netice olarak Ebû Muhammed Cerîrî hazretlerinin buyurduğu gibi: "İhlâs, âhiretteki nîmet ve azaplara yakînen inanmanın alâmetidir. İbâdetlerdeki riyâ, gösteriş de, âhiretteki nîmet ve azaplara inanmakta tereddüd olduğunun alâmetidir."
.
Düzeltemediğiniz işlere sabrediniz!"
30 Nisan 2006 01:00
Allahü teâlâ, sabredenleri, iyilik edenleri, insanlara hizmet edenleri, nasîhat verenleri, tatlı dilli, güler yüzlü olanları, iyi iş yapanlara yardım edenleri sever. Kendini beğenenleri ise, sevmez. Bunun için Allahü teâlânın sevdiği güzel işleri yapmalıyız! Güzel huylu olmalıyız. Müslümân, dili ile, eli ile kimseyi incitmez. Zira başkasını incitmek günâhtır ve fitne çıkmasına sebep olur. Fitne çıkmasına sebep olmak ise, ayrıca dahâ büyük günâh olur. Müslümân, günâh da, suç da işlemez. Her Müslümânın, günâh işleyenleri görünce, kendi günâhlarını hâtırlaması lazımdır. Kendi kusûrları, günâhları affedilmezse, başına gelecek azâbları düşünmelidir. Zira başkalarını ayıplamak, kötülemek, gıybet etmek harâmdır. Onların günâhlarından dahâ büyük günâh işlenmiş olur. Zira Ebü'l-Abbâs-ı Mürsî hazretleri; "Dünyâsını veya âhiretini düzeltmek için değil de, yalnız Allahü teâlânın rızâsı için çalışan kimseyi, Allahü teâlâ ıslâh edip düzeltir" buyurmaktadır. "Allah'a tevekkül et!" Bir insandan gelen zararı önlemeyip buna sabretmek, tevekküldür ve iyidir. Sûre-i Ahzâbda meâlen; (Kâfirlerin ve münâfıkların zararlarına, işkencelerine karşılıkta bulunma! Ben onların cezâsını veririm. Onlardan korunmak, kurtulmak için Allahü teâlâya tevekkül et!) buyurulmaktadır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine yazdığı mektupta buyuruyor ki: "İnsanların üzmelerine dayanmak lâzımdır. Akrabânın incitmelerine sabretmekten başka yapılacak şey yoktur. Allahü teâlâ, sevgili Peygamberine emir olarak, Ahkâf sûresinde, (Peygamberlerden Ülül'azm olanların sabrettikleri gibi Sen de sabret! Onlara azâb verilmesi için duâ etmekte acele eyleme!) meâlindeki âyet-i kerîmeyi gönderdi. Orada bulunanlara en faydalı şey, yanlarında bulunanların, kendilerine eziyet etmeleri, sıkıntı vermeleridir. Siz bu nimeti istemiyor, bundan kaçıyorsunuz. Evet, hep tatlı yemeğe alışmış olan, şifâ verici acı ilâçtan kaçar. Buna ne diyeceğimi bilemiyorum." Peygamber efendimiz, son hastalığında Eshâb-ı kirâma hitaben buyurdu ki: (Ey Muhâcirler ve ey Ensâr! Vakti belli olan bir şeye kavuşmak için acele etmenin faydası yoktur. Allahü teâlâ, hiçbir kulu için acele etmez. Bir kimse Allahü teâlânın kazâ ve kaderini değiştirmeye, irâdesinden üstün olmaya kalkışırsa, Onu kahr ve perîşan eder. Allahü teâlâya hîle etmek, Onu aldatmak isteyenin işleri bozulup, kendi aldanır. Biliniz ki, ben sizlere karşı raûf ve rahîmim. Siz de bana kavuşacaksınız. Kavuşacağınız yer, Kevser Havuzunun başıdır. Cennete girmek, bana kavuşmak isteyen, boş yere konuşmasın. Ey Müslümânlar! Kâfir olmak, günâh işlemek, nimetin değişmesine, rızkın azalmasına sebep olur. İnsanlar, Allahü teâlânın emirlerine itâat ederse, âmirleri onlara merhamet ve şefkat eder. Fısk, fücûr, taşkınlık yapar, günâh işlerlerse, merhametli başkanlara kavuşamazlar. Benim hayâtım, sizin için hayırlı olduğu gibi, ölümüm de hayırdır ve rahmettir.) Hakîm-i Tirmizî hazretleri; "Kimin arzusu din, yâni âhiret olursa; bu hayırlı düşüncesi hürmetine, dünyevî işleri de âhiret işi hâline gelir. Bir kimsenin düşüncesi de dünyâ olursa; niyetinin bozukluğu sebebiyle, âhiret işleri de dünyâ işi hâline gelir" buyurmuştur. Ebû İshak Kâzerûnî hazretleri, bir talebesine hitaben buyurdu ki: "Büyüklerden birisi buyurdu ki: "Allahü teâlâ bir kuluna iyilik yapmak murâd ederse, onu Allah adamlarıyla karşılaştırır ve onlarla sohbet etmeye muvaffak kılar. Böylece saâdet yoluna kavuşup Allahü teâlânın râzı olduğu ahlâk ve hallere kavuşur." Bütün anlatılanlar sebebiyle dâimâ sâlihlerin sohbetinde olmalısın. Fakirler ile bulunmalısın. Dünyâ ehlinden ve dünyânın arkasından koşanlardan uzak durmalısın. Çünkü dünyâ ehli ile bulunmak, onların yaptığı işleri sevmeye sürükler. Bu ise âhirette hüsrâna sebeb olur." "Dünyâ ibret yeridir" Seyyid Emir Hamza hazretleri buyuruyor ki: "Dâimâ kalb temizliği ile meşgûl olmalıdır. Kalbini pisliklerden temizlemedikçe, hakîkî maksada kavuşulamaz. Bütün iyiliklerin başı, dünyâyı terk etmektir. Bütün kötülüklerin başı da dünyâ sevgisidir. Bununla birlikte, Server-i kâinât efendimiz; "Dünyâ âhiretin tarlasıdır" buyurdu. O hâlde dünyâda âhiret işleri yap ve dünyâya ve dünyânın nîmetlerine bağlanma! Dünyâ rahat yeri değildir. İbret yeridir. Bunun için Resûl-i ekrem efendimiz; "Dünyâ ibret yeridir, tâmir etme yeri değildir" buyurdular." Netice olarak, herkes, kendi kusûrlarını görmeli, Allahü teâlâya karşı yaptığı kabâhatleri düşünmelidir. Allahü teâlânın, kendisine cezâ vermekte acele etmediğini, rızkını kesmediğini bilmelidir. Ve Peygamber efendimizin buyurduğu gibi: (Bozuk bir işi düzeltemediğiniz zamân, sabrediniz! Allahü teâlâ onu düzeltir.
.
Hakkı bâtıldan ayırmak zordur!..
1 Mayıs 2006 01:00
Akıl, anlayıcı bir kuvvettir. Hakkı bâtıldan, iyiyi kötüden, faydalıyı zararlıdan ayırt etmek için yaratılmıştır. İnsanın diğer mahlûklardan en büyük farkı, rûhunun bulunması, düşünebilmesi, bütün olayları aklı ile muhâkeme edebilmesi, aklı ile karar vermesi ve bu kararı uygulayabilmesi, iyilik ve kötülüğü ayırabilmesi, hatâsını anlayabilmesi, bunun için pişmanlık duyması ve benzeri gibi üstünlüklerdir. Fakat insan, kendisine verilen bu çok yüksek özellikleri, kendi başına ve hiçbir rehber, yol gösterici olmadan kullanabilmiş mi, kendi başına doğru yolu bulabilmiş ve Allahü teâlâyı tanıyabilmiş midir? Hiçbir zaman insan, kendine verilen bu özelliklerle, tek başına doğruyu bulamamış, hakkı, bâtıldan ayıramamıştır. Zira târih incelenecek olursa, insanların önlerinde, Allahü teâlânın gönderdiği bir rehber olmadan, kendi başlarına gittiklerinde, hep yanlış yollara saptıkları görülür. İnsan, kendisini yaratan büyük kudret sâhibinin var olduğunu, aklı sâyesinde anlamış fakat, ona giden yolu bulamamıştır. Peygamberleri işitmeyenler, Yaratıcıyı önce etrâflarında aramışlardır. Kendilerine en büyük faydası olan Güneş'i, yaratıcı sanıp ona tapmaya başlamışlardır. Sonra, büyük tabiat güçlerini, fırtınayı, ateşi, kabaran denizi, yanar dağları ve benzerlerini gördükçe bunları Yaratıcının yardımcıları zannetmişler ve böylece putlar doğmuş, onlara tapmışlardır. Hak yol rehbersiz bulunmaz Kısacası insan, ezelî ve ebedî olan Allahü teâlâyı ve O'na giden yolu, kendi başına bir türlü bulamamış ve anlayamamıştır. Bu hale, şaşmamak lazımdır. Çünkü, rehbersiz, karanlıkta doğru yol bulunamaz, hak, bâtıldan ayrılamaz. Kur'ân-ı kerîmde, İsrâ sûresinin 15'inci âyetinde meâlen; (Biz, Peygamber göndererek bildirmeden önce azâb yapıcı değiliz) buyurulmakdadır. Allahü teâlâ, kullarına verdiği akıl ve düşünme kuvvetinin nasıl kullanılacağını onlara öğretmek ve kendi birliğini onlara tanıtmak ve iyi işleri, kötü, zararlı işlerden ayırmak için, dünyâya Peygamberler gönderdi. Peygamberler, insanlık sıfatları itibariyle bizim gibi insandırlar. Onlar da yer, içer, uyur ve yorulur. Bizden farkları, zekâ ve muhâkeme kuvvetlerinin çok üstün olması, tertemiz ahlâklı ve Allahü teâlânın emirlerini bize tebliğ edecek, bildirecek bir güçte bulunmalarıdır. Bunun için Peygamberler, en büyük rehberlerdir. İslâm dînini tebliğ eden, en son ve en üstün peygamber, Muhammed aleyhisselâmdır. Kitâbı da Kur'ân-ı kerîmdir. Muhammed aleyhisselâmın irşâd edici mübârek sözlerine ise, hadîs-i şerîf denir. Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîfler yanında bize rehberlik eden büyük din âlimleri de vardır. "Böyle âlimlere lüzûm var mı? İnsan iyi bir Müslümân olmak için İslâm dîninin kitâbı olan Kur'ân-ı kerîmi okuyarak ve hadîs-i şerîfleri inceleyerek doğru yolu bulamaz mı?" diye bir sual, bazılarının hatırına gelebilir. Hâlbuki bu, çok yanlıştır. Zîrâ, dinin esâsları, hükümleri hakkında hiçbir bilgisi olmayan bir kimse, bir rehber, yol gösteren olmadan Kur'ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin derin manasını anlayamaz. En mükemmel bir sporcu bile, yüksek bir dağa çıkarken kendisine bir rehber arar. Bir büyük fabrikada mühendislerin yanında ustabaşılar ve ustalar vardır. Böyle bir fabrikaya ilk giren işçi, önce ustalarından, sonra ustabaşılarından işinin inceliğini öğrenir. Bunları öğrenmeden önce, yüksek mühendis ile temâs ederse, onun sözlerinden, hesaplarından hiçbir şey anlamaz. Çok iyi silâh kullanan bir kimse bile, kendisine verilen yeni bir silâhın nasıl kullanılacağı kendine öğretilmeden, onu doğru kullanamaz. Bunun içindir ki, din ve îmân işlerinde, Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîfler yanında, bu iki kaynağı açıklayan müctehid İslâm âlimlerinin kitaplarına, rehberliğine ihtiyaç vardır. Böyle İslâm âlimlerine müracaat etmeden, hakkı bâtıldan ayırmak, doğruyu bulmak imkansızdır. Doğrunun eğriden ayrılmasına yardımcı olacak, rehberlik edecek âlimler, kıyâmete kadar bulunacaktır. Çünkü Peygamber efendimiz; (Ümmetimden hak üzere olan âlimler, Kıyâmete kadar bulunacaktır) buyurmuştur. Yarın feryat edeceklerdir! Netice olarak, hakkı bâtıldan ayırmak, dünyada en zor olan şeydir. Bu dünyada bazıları, hakka bâtıl diye hücum etmiş, bazıları da, bâtıla hak diye sarılmışlardır. Ama yarın ahirette, dünyada iken hak diye sarıldıklarının bâtıl olduğunu görünce, 'yandık' diye feryat edeceklerdir! Bu yüzden İslâm âlimleri, her Müslümana öğretmek için, sık sık şu duayı okurlar ve okuturlardı: "Yâ Rabbî! Doğruyu bize doğru olarak göster ve ona uymayı bize nasîb et ve yanlış, bozuk olan şeylerin yanlış olduklarını bize göster ve onlardan sakınmamızı nasîb et! İnsanların en üstünü hurmetine bu duâmızı kabûl buyur!"
.
Diriler, ölen yakınlarını seviyorlarsa...
7 Mayıs 2006 01:00
Hayatta olanlar, eğer ahirete intikal eden yakınlarını seviyorlarsa, haram, günah işlemekten çok sakınmalıdır. Zira hayatta olanların yaptıkları, ahirete intikal edenlere gösterilmektedir. Eğer iyi amelleri varsa, seviniyorlar, amelleri, yaşayışları uygun değilse üzülüyorlar. Hadis-i şerifte; (İnsanların yaptığı işler, pazartesi ve perşembe günleri, Allahü teâlâya arz olunur. Enbiyâya, evliyâya ve ana-babaya cuma günleri gösterilir. İyi işleri görünce sevinirler. Yüzlerinin parlaklığı artar. Kötü işlerinizi görünce üzülürler. Allahtan korkun, ölülerinizi incitmeyin!) buyurulmuştur. Cemâleddîn-i Aksarâyî hazretleri anlatır: "Tâbiînden Hasan-ı Basrî hazretleri bir gün dergâhta otururken ihtiyar bir kadın gelir ve; -Efendi hazretleri, benim bir kızım vardı öldü. Hasretine dayanamıyorum. Bana bir duâ öğret de rüyâmda görüp hasretimi gidereyim, der. Hasan-ı Basrî hazretleri gerekeni yaptıktan sonra kadın gider. Fakat kadın, ertesi gün gözleri kan çanağı gibi olduğu hâlde ağlayarak tekrar dergâha gelir. Hasan-ı Basrî hazretleri kadına; -Niçin ağlıyorsun? diye sorunca kadın; -Kızımı rüyâda gördüm, ama üzerine katrandan bir elbise giydirmişler cayır cayır yanıyor, cevabını verir. "Hangi peygamberin kızısın?" Hasan-ı Basrî hazretleri ve yanında bulunanlar kendi sonlarının nasıl olacağını düşünerek ağlaşmaya başlarlar. Aradan bir müddet geçtikten sonra Hasan-ı Basrî hazretleri, rüyâsında kendinin vefât ettiğini ve cennete girdiğini görür. Cennette gezerken muhteşem bir köşk ve önünde bir kadın görür. O kadına; -Yavrum sen hangi peygamberin hanımı veya kızısın? diye sorar. Kadın; -Efendim ben, bir peygamberin hanımı veya kızı değilim. Geçen gün size gelip de sizden rüyâsında kızını görmek isteyen kadının kızıyım, cevabını verir. Hasan-ı Basrî hazretleri; -Kızım annen senin Cehennemde yandığını söylemişti. Hâlbuki sen yüksek makamlardasın. Bu makâma nasıl ulaştın? diye sorar. Kadın; -Efendim biz kabir hayâtında beş yüz elli kişi azâb görüyorduk. Bir mümin kabristana gelip on bir İhlâs, on bir Felak, on bir Nâs sûresini okudu. Kabristanda yatan müminlerin ruhlarına bağışladı. Allahü teâlâ bize azâb eden meleğe; "Benim âyetlerim ve adım hürmetine burada bulunan ve azâb görenleri affettim. Onlara azâb etmeyin ve birer makam verin" buyurdu. Onun için bu makâma geldim cevabını verir..." Vaktiyle bir kimse, ölen yakınının azâbda olduğunu rüyâda görür ve Mazhar-ı Cân-ı Cânân hazretlerine gelerek, azabda olan yakınının magfiret olunması için duâ etmesini istirhâm eder. Mazhar-ı Cân-ı Cânân hazretleri de, o kimsenin kurtulması için duâ eder. Daha sonra o kimse, rüyâda, ölen yakınının azabdan kurtulduğunu görür ve sebebini sorar. O da; "Mazhar-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin duâsı bereketi ile, azâbdan kurtuldum" cevabını verir. İslam âlimlerinden İmâm-ı Yâfi'î hazretleri buyuruyor ki: "Ölenleri iyi veya kötü halde görmek, Cenâb-ı Hakkın bazı kullarına ihsân ettiği bir keşiftir. Dirilere nasihat vermek ve ölülere hayırlı bir iş yapılmasına vesile olmak içindir. Ölüleri görmek daha çok rüyâda olmaktadır. Uyanık iken gören evliyâ da vardır." Ebû Bekr-i Ebherî hazretleri, bir gün bir cenâzede bulunur ve ölenin yakınlarının çok ağladıklarına şahit olur. Bunun üzerine şu meâle gelen bir şiiri okur; "Kendini unutmuş bir halde, ağlıyor ölünün hâline. Halbuki o kimse, akıl ve fikir sâhibi olsaydı, ölene değil, kendi bulunduğu hâle ağlardı..." Muhyiddîn-i Arabî hazretleri, Ebû'l-Abbas Kastalânî hazretlerinin naklettiği bir hadiseyi şöyle anlatmaktadır: "Şeyh Ebü'r-Rebi' hazretleri, yetmiş bin kelime-i tevhîd okumuştu. Bir kimse adına veya bir kimseye bağışlamaya da niyyet etmemişti. Bir gün bir cemâatle birlikte bir sofrada yemek yiyordu. Aralarında kalb gözü açık bir çocuk da vardı. Çocuk yemeğe elini uzatıp yiyeceği sırada âniden feryad etmeye başladı. Yemekten elini çekti. Ona, Kötü amellerden sakınmalıyız -Niçin ağlıyorsun? dediklerinde; -Şu anda Cehennemi ve annemin de Cehennemde azâbda olduğunu görüyorum! Bu sebebden ağlıyorum! dedi. Şeyh Ebü'r-Rebi' hazretleri buyurdu ki: -Bu sözleri duyunca içimden; "Yâ Rabbî sen biliyorsun ki ben yetmiş bin defa "Lâ ilâhe illallah" demiştim. O yetmiş bin kelime-i tevhîdin sevâbını bu çocuğun annesinin Cehennem azâbından kurtulması için ona bağışladım, diye niyyet ettim. Ben içimden böyle niyet edince çocuk tebessüm etti, yüzü güldü ve; -Annemi görüyorum. Cehennem ateşinden kurtuldu. Elhamdülillah! dedi. Sonra yemek yemeğe başladı..." Netice olarak, ölen yakınlarımızı seviyorsak, onları üzecek kötü amellerden sakınmamız ve onlara dua etmemiz, sadaka vererek, hayır, hasenât yaparak imdatlarına koşmamız lazımdır...
.
Rehber şu kimsedir ki...
8 Mayıs 2006 01:00
Rehber, yol gösteren, kılavuz; bir kimseye veya bir topluluğa iyi ile kötüyü görmesinde ve doğru yolu bulmasında yardımcı olan, insanı Allahü teâlânın rızâsına kavuşturmaya çalışan, ilim ve ahlâk sahibi zât demektir. Târih sayfaları karıştırılırsa, insanların, önlerinde Allahü teâlânın gönderdiği bir rehber olmadan kendi başlarına gittiklerinde, hep yanlış yollara saptıkları görülür. İnsan, kendisini yaratan büyük kudret sâhibinin var olduğunu, aklı sâyesinde, hissetmesine, anlamasına rağmen, rehbersiz olarak, ona giden yolu bir türlü bulamamış ve kendisine en büyük faydası olan güneş ve benzerlerini, yaratıcı sanmış ve bunlara tapınmıştır... Kısacası insan, kendisini ve her şeyi yaratan Allahü teâlâyı kendi başına bir türlü tanıyamamış, Ona giden yolu bulamamıştır. Çünkü rehbersiz, karanlıkta doğru yol bulunamaz. Bunun için Peygamberler gönderilmiştir ki Onlar, en büyük rehberlerdir. Peygamberlerin vârisleri olan âlimler de, insanlara rehberlik edip, yol göstermişlerdir. İstifade edebilmek için... İman edip Müslüman olan bir kimse de, tek başına, bir rehber olmadan Kur'ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin mânâsını anlayamaz. Bunun için, yetişmiş ve yetiştirebilen Mürşid-i kâmil denilen büyük din âlimlerine ihtiyaç vardır. Bunların en üstünleri de dört mezheb imâmlarıdır. Bunlar; İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe, İmâm-ı Şâfiî, İmâm-ı Mâlik ve İmâm-ı Ahmed bin Hanbel hazretleridir. Kur'ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin mânâlarını doğru olarak öğrenmek için, bunlardan birinin kitaplarını okumak lâzımdır. Rehber, insanı Allahü teâlânın rızâsına, sevgisine kavuşturan vâsıtadır. Maksat ise, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmaktır. Rehber, emme basma tulumba gibidir. Kendi rehberinden aldığı feyizleri, marifetleri, talep edenlere ulaştırır. Rehberden istifade edebilmek için, onu sevmek, edebe riayet etmek ve gösterdiği şekilde hareket etmek gerekir. Hakiki bir rehberle bulunan kimsenin, îmânı kuvvetlenir ve kalbinde İslâmiyete uyma isteği hâsıl olur. Zira hakiki rehberin sözleri, hâlleri, hareketleri, ibâdetleri hep İslâmiyete uygundur. Ona uyan, onu dinleyen, Resûlullah efendimize uymuş olur. Hakiki bir rehberin alâmeti, Ehl-i sünnet itikâdında olması ve İslâmiyetin bildirdiği hükümlerin hepsini bilip bunlara tam uymasıdır. Sözleri, hareketleri İslâmiyete uygun olmayan kimse, havada uçsa da, rehber olamaz. Hakiki rehberin bir başka alâmeti de, onunla konuşmak ve onu görmek, Allahü teâlâyı hâtırlamaya sebep olması ve Allahü teâlâdan başka her şeyin kalbe soğuk gelmesidir. İmâm-ı Nevevî hazretlerinin bildirdiği hadîs-i şerîfte, Resûlullah efendimizden, evliyânın alâmeti sorulunca; (Onlar görülünce, Allah hâtırlanır) buyurmuşlardır. İmâm-ı Begavî hazretlerinin bildirdiği bir hadîs-i şerîfte de; (Allahü teâlâ buyurdu ki: Ben zikrolunduğum zamân evliyâm hâtırlanır. Onlar zikrolununca da, ben hâtırlanırım) buyurulmuştur. Hakîkî rehberler, kıyâmete kadar mevcut olacaklardır. Bunları tanıyabilmek için, samimi, istekli ve gayretli olmak gerekir. Bunun için de doğru bilgi şarttır. Çünkü her şeyin sahtesi olduğu gibi, rehber adı altında sahtekârlar ve taklîtçiler de bulunacak ve insanları doğru yoldan ayırmaya çalışacaklardır. Böyle kimseler, yalanlarla, hîleli kerâmetlerle, câhilleri aldatırlar. Müslümânlar için en büyük felâket, bunların tuzaklarına düşmektir. Kendilerinin, dinden, îmândan, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâplarından haberleri yoktur. Sözleri ile imansızlığı yayarlar. Hareketleri ile hep harâm işlerler. Câhilleri ve yeni Müslümân olanları avlamakla geçinirler. Kur'ân-ı kerîm, böyle kimselere münâfık demektedir. Sözleri, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâplarına, işleri bu âlimlerin fıkıh bilgilerine uygun olmayan, böyle kimselerin tuzaklarına düşmemek için çok uyanık olmak lazımdır. Behâeddîn Buhârî hazretleri buyurdu ki: "Rehber olan âlim, bir tabîbe benzer. Hastanın hastalığını, derdini tesbit eder ve ona göre ilâç verir." Yol gösteren değil yetiştiren!.. Dâvûd-i İskenderî hazretleri de; "Rehber; sana ilâcı, tedâvî olmak yolunu gösteren değil, tedâvî eden, mânevî olarak terbiye edip, yetiştiren zâttır. Böyle olmayana rehber, mürşid denmez" buyurmuştur. Netice olarak, Adiyy bin Müsafir hazretlerinin buyurduğu gibi: "İnsanlara doğru yolu gösteren âlim şu kimsedir ki; kendi huzûrunda iken senin kalbini derleyip toparlayan, yokluğunda seni her türlü kötülüklerden haram, günah ve çirkin şeylerden koruyan, sâhib olduğu en güzel ahlâk ile seni terbiye eden ve o ahlâkla ahlâklanmanı sağlayan, kendine mahsus terbiye usûlleriyle terbiye eden, kendi îmân nûrunun parlaklığıyla talebesinin kalbini parlatan ve kalbini kötülüklerden temizleyendir
.
İyi kul, sahibinden râzı olandır
14 Mayıs 2006 01:00
Bir işi kabûl etmeye, karşı gelmemeye rızâ, beğenmek denir. Din kitaplarında ise, Allahü teâlâdan gelen her şeye râzı olmak anlamında kullanılmaktadır. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri; "Rızâ, belâyı nîmet saymaktır" buyurmuştur. Ebû Ali Dekkâk hazretleri de buyuruyor ki: "Rızâ, gelen musîbetler karşısında kayıtsız kalmak, vurdumduymaz olmak demek değildir. Rızâ; Allahü teâlânın hükmüne, takdirine îtirâz etmeyip, boyun eğmektir." Bu hâle kavuşan bir kimse, Allahü teâlâdan bir felâket gelse, ona rızâ gösterir. Kimseye şikâyet etmez. Bu, her insanın yapabileceği bir iş değildir. Fakat, bunu yapabilen, büyük bir insandır. Böyle insanlarda, Peygamberlere mahsûs sabır ve tahammül var demektir. Allahü teâlânın büyüklüğüne inandığı derecede insan, bu tahammülü ve bu rızâyı gösterebilir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (Mü'mine gelen kazâya şaşılır. Hayır gelince, hamd ve şükreder. Musîbet gelirse, hamd ve sabreder. Mü'mine her şey için, hattâ zevcesinin ağzına bir lokma uzatmasına da, sevâb verilir.) Hastalıkta telâşa düşmemelidir İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Kul için, sâhibinin işinden râzı olmaktan başka çâre yoktur. İnsan, bu dünyâda kalmak için yaratılmadı. Dünyâda iş yapmak, çalışmak için yaratıldık. Çalışmalıyız! Çalışıp da, kazanıp ölen bir kimse için korkacak bir şey yoktur. Hattâ, böyle ölmek, bir devlet ele geçirmektir. İyi kul, sâhibinin yaptıklarından râzı olan, onları beğenen kuldur. Kendi isteklerini beğenen kimse, kendine kuldur. Sâhibi, kulunun boğazına bıçak dayasa, kulun bundan râzı olması, sevinmesi lâzımdır. Allah korusun, eğer bunu beğenmez, istemezse, Onun kulluğundan çıkmış olur. Sâhibinden uzaklaşmış olur. Tâun gibi sârî ve tehlikeli hastalıklar, Allahü teâlânın dilemesi ile gelmektedir. Kendi isteği ile gelmiş gibi sevinmek lâzımdır. Tâun yani vebâ ve her bulaşıcı hastalık gelince, kızmamalı, üzülmemelidir. Sevgilinin yaptığı şey olduğunu düşünerek sevinmelidir. Herkesin belli bir eceli, yani ölüm zamânı vardır. Bu zamân hiç değişmez. Onun için, hastalıkta sıkılmamalı, telâşa düşmemelidir. Böyle dert ve belâlar gelince, Allahü teâlâya sığınmalı, âfiyet vermesi, kurtarması için duâ etmeli, Ona yalvarmalıdır. Allahü teâlâ duâ edenleri, sıhhat ve selâmet isteyenleri sever. Mü'min sûresindeki âyet-i kerîmede meâlen; (Duâ ediniz! Duânızı kabûl ederim!) buyuruyor." Abdülazîz Dîrînî hazretleri; "Eğer kadere, Allahü teâlânın hükmüne rızâ gösterirseniz şerefli bir hayat yaşarsınız. Yok, imkânsız bir şeyin olmasını ümit ederseniz, ümidinizi, tehlikeli bir şey üzerine binâ etmiş, kurmuş olursunuz" buyurmaktadır. Bir gün Ahmed bin Alevî hazretlerinin talebelerinden birinin çocuğu vefât etmişti. O talebe buna çok üzülür ve çocuğunu kucaklayıp, doğruca hocası Ahmed bin Alevî hazretlerinin huzûruna götürür ve; -Efendim, Allahü teâlâya duâ edin de, ya bu oğlumu diriltsin veya benim de rûhumu alsın deyiverir. Bunun üzerine Ahmed bin Alevî hazretleri; -Yavrum! Kazaya rızâ gösterip sabredeceksin. Allahü teâlâ, bu yavruyu sana emânet verdi. Şimdi geri alırken sana çok sevâb, iyilik verecek, acıyarak doğru yolda ilerlemeni, yükselmeni ihsân edecektir. Bu merhamete ve ihsâna kavuşabilmek için sabretmeli, O'nun yaptığını hoş görmelisin. Kızar, bağırıp çağırırsan, sevâba kavuşamazsın. O'nun emrine râzı olup, kazâya rızâ göstereceksin, buyurur ve duâ eder. Talebe bunları dinleyince, kendine gelir ve; -Efendim, Allahü teâlânın takdîrine râzı oldum cevabını verir. Adiyy bin Müsâfir hazretleri buyuruyor ki: "Allahü teâlâyı bildikten sonra, O'nun kazâsına, kaderine, hayrına, şerrine, azına, çoğuna, acısına, tatlısına, sevgili veya kötü gelene rızâ gösterip, hepsinin Allahü teâlâdan olduğuna inanmak ve teslîm olmak büyük nîmettir." Canı sıkılanların kelâmı!.. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri, bir gün Ebû Bekir Şiblî hazretlerini; "Lâ havle velâ kuvvete illâ billah" derken görür ve; "Bu söz canı sıkılanların kelâmıdır. Can sıkıntısı ise kazâya rızâ göstermemekten kaynaklanır" buyurmuştur. Ahmed-i Bedevî hazretleri bir talebesine hitaben; "Sabır, Allahü teâlânın hükmüne rızâ göstermektir. O'nun hükmüne rızâ göstermek ve emrine teslim olmak demek, nîmete kavuştuğunda sevinip ferahlık duyduğu gibi, musîbet ve sıkıntı geldiğinde de aynı sevinç ve ferahlığı duyabilmek demektir" buyurur. Râbia-i Adviyye hazretleri, bir kimsenin; "Yâ Rabbî! Benden râzı ol!" dediğini işitince; "Kendisinden râzı olmadığın, kazâ ve kaderine rızâ göstermediğin bir zâtın, senden râzı olmasını istemeğe utanmıyor musun?" buyurmuştur. Netice olarak, Süfyân-ı Sevrî hazretlerinin buyurduğu gibi; "Rızâ; Allahü teâlânın takdir ettiğini, şükrederek kabûl etmektir."
.
Kalbin hasta olması demek...
15 Mayıs 2006 01:00
Kalb, yürek denilen et parçasında bulunan bir kuvvettir. Kalbin hasta olması ise, nefse uyarak harâmları beğenmesi, bunlara düşkün olması ve Allahü teâlâdan başka şeylere tutulması demektir. Nitekim Abdullah Mürteiş hazretleri; "Kalbin, Allahü teâlâdan ve O'nun dostlarından başkasına meyletmesi, o kalbin hasta olduğuna işârettir" buyurmuştur. Bir kalb, akla tâbi olup, İslâmiyete uyarsa, nûrlanır, temiz olur. Dünyâda ve âhirette saâdete, huzûra kavuşur. Kötü kimselerin aldatıcı sözlerine, yazılarına ve nefse, şeytâna uyup, İslâmiyete uymayan kalb, kararır, bozulur. İnsanın azâblara, felâketlere sürüklenmesine sebep, kalbinin islâmiyete uymayıp, nefsine uymasıdır. Günâh işleyince, kalb kararır Muhammed Pârisâ hazretleri buyuruyor ki; "İnsanı, Allahü teâlâdan uzaklaştıran perdelerin en zararlısı, dünyâ düşüncelerinin kalbe yerleşmesidir. Bu düşünceler, kötü arkadaşlardan ve lüzumsuz şeyleri seyretmekten hâsıl olur. Çok uğraşarak bunları kalbden çıkarmak lâzımdır. Faydasız kitap okumak, lüzumsuz şeyler konuşmak da bu düşünceleri artırır. Bunların hepsi, insanı Allahü teâlâdan uzaklaştırır. Kalbin hasta olması, Allahü teâlâyı unutmasıdır..." Kalbde, ya dünyâ sevgisi, yahud Allah sevgisi bulunur. Dünyâ demek, harâm olan şeyler demektir. İbâdet yaparak, kalbden dünyâ sevgisi çıkarılınca, kalb temiz olur. Bu temiz kalbe, Allah sevgisi, kendiliğinden dolar. Günâh işleyince, kalb kararır, hasta olur. Dünyâ muhabbeti yerleşerek, Allah sevgisi gider. Sa'düddîn-i Kaşgârî hazretleri, sevenlerine, bir sohbetinde buyurdu ki: "Bir insanda bir kalb vardır. Oraya sâdece Allahü teâlânın sevgisi doldurulmalıdır. İnsan, her nefeste bir hazîneyi kaybeder. Ancak cenâb-ı Hakk'ı hatırladığı zamanlar bu hazîne kaybolmuş olmaz. Bu şuur insanda hâkim olunca, Allahü teâlâdan utanma duygusu da berâber gelir ve gafletten uyanır. Gönül, cenâb-ı Hakka yöneldiği zaman, içinde bir pencere açılır ve o pencereden, ilâhî feyiz nûru girer..." Ebüssü'ûd el-Bâzinî hazretleri buyuruyor ki: "Bütün güzel huylar kalbden, kötü huyların tamâmı ise nefisten doğar. İyi huylu olmak istediğini söyleyen doğru sözlü bir kimse, hemen nefsini tezkiye edip, dînin emir ve yasaklarına itâat eder bir hâle getirmeli, kalbini de tasfiye ile, Allahü teâlâdan başka şeylerin sevgisini ondan çıkarmalı, bütün günahlar ve kötü düşüncelerden temizlemelidir. Tâ ki böylece, kötü huylar, güzel ahlâka çevrilmiş olsun. Kötü huylar gidip, yerini iyi huylar alınca, kalbden şüphe kalkıp, yerini tasdîk alır. Dilde ve kalpteki çekişme duygusu yok olup, Hakka teslimiyet meydana gelir. Başa gelene ve emredilene kızıp îtirâz etmek şöyle dursun, tam teslimiyet hâli hâsıl olup, cenâb-ı Hakkın takdîr ettiği her şeye râzı olunur. Her iş, Allahü teâlâya ısmarlanır. Gaflet sona erer, cenâb-ı Hakka yakınlık ve her ân O'nunla olmak düşüncesi hâsıl olur. Tabiatındaki sertlikler, kabalıklar, kırıcı ve incitici davranışlar yok olup, onların yerini yumuşaklık, latîfeler ile güzellikler ve tatlılıklar alır. Kalb temizlenip, nefis doğru yola girince, insanın her hâli değişir. Artık kimsenin ayıpları görülmez olur. Gözler, insanların hep iyi hâllerini görür. Onlara karşı kalbde bulunan katılık, şefkat ve merhamete dönüşür. Kin, hased gibi düşmanlıklar terk edilip onlara nasîhat etmek, hep iyilik yapmak duyguları ortaya çıkar. İnsanlar arasında düşmanlıklar tamâmen ortadan kalkıp, herkes birbirine nasîhat etmeye başlar. Güzel ve tatlı nasîhatlerle, insanlar birbirini doğru yola çağırırlar. Artık bundan sonra, cenâb-ı Hakkın rızâsına kavuşmak isteyen bir kimsede, nazlanmak kalmaz, korku başlar. Bu korku, ondaki hâllerin iyiliğe çevrilmesi sebebiyledir. Kendisinde iyi hâllerin meydana çıktığı kimse, kusûrunu bildiği ve aczini anladığı için korkar ve kusurlarının hesâba sığmayacak kadar çok olduğunu bilir. Allahü teâlânın kendi üzerindeki hakkını, hiçbir zaman ödeyemeyeceğini, kendisine nasîb edilen sayısız nîmetlerin, hayırlı işlerin şükrünü yapmaktan âciz olduğunu anlar. İşte bu anlayışa erişen kimse, Allahü teâlâya hakkı ile kulluk etmeye başlar. Gönlündeki mâbûdlar teker teker yıkılıp gider. Hâlleri ve yaşayışı güzelleşir. Cennet'tekilerin yaşayışı gibi, hep Allahü teâlâ ile berâber olarak yaşar. Daha dünyâda iken, Cennet hayâtı yaşamaya başlar..." Allahü teâlânın nazargâhı Abdülkâdir Geylânî hazretleri; "Kalb dünyâ arzularından birine bağlı kaldığı ve geçici lezzetlerden birinin peşine takılıp gittiği müddetçe, imkânı yok, âhireti sevmiş olamaz" buyurmuştur. Netice olarak Ali Râmitenî hazretlerinin buyurduğu gibi; "Kalb, Allahü teâlânın nazargâhıdır. Bu sebeple kalbe dünyâ sevgisi doldurmamalıdır.
.
Nimet sahipleri büyük bilinir...
21 Mayıs 2006 01:00
Nimet sahipleri, büyük bilinir ve iyilik edenlere hürmet edilir. İyilik yapana teşekkür edileceğini ise, herkes bilir. Zira bu, insanlık icâbıdır. Hadîs-i şerîfte; (Herkes, kendisine ihsân edeni sever. Bu sevgi, insanın cibilliyetinde, yaratılışında mevcûttur) buyurulmaktadır. Hakîm-i Tirmizî hazretlerine; "Şükür nedir?" diye sorulduğunda, cevâbında; "Şükür; gönlünün, nimet veren Allahü teâlâya tam bağlı olmasıdır" buyurmuştur. Bunun için, her nimetin hakîki sâhibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık icâbıdır ve aklın lüzûm gösterdiği bir vazîfe, bir borçtur. Fakat, Allahü teâlâ, her ayıp ve kusûrdan uzak, insanlar ise, ayıp kirlerine ve noksanlık lekelerine bulaşmış olduğundan, O'nunla hiç münâsebetleri, alâkaları yoktur. Cenâb-ı Hakkı nasıl büyük bileceklerini, nasıl şükredeceklerini anlayamazlar. Allahü teâlâya karşı söylenmesini güzel sandıkları şeyler, O'na çirkin gelebilir. Onu büyültmek, hürmet etmek sandıkları, hakâret ve küçültmek olabilir. Allahü teâlâya hürmet ve şükür şekilleri, yine O'ndan bildirilmedikçe, O'na lâyık olacağına güvenilemez ve O'nun kabûl edeceği bir ibâdet olamaz. Çünkü, insanların hamdetmeleri, O'na belki hakâret olur. İşte, O'nun tarafından bildirilen, tazîm, hürmet ve şükür şekli, Peygamberlerin bildirdikleri dinlerdir. O'na kalb ile yapılacak hürmetler, dinde bildirilmiş, dil ile yapılacak şükürler, orada gösterilmiş ve her uzvun yapacağı işler, açık ve geniş olarak açıklanmıştır. Abdullah-ı Ensârî hazretleri; "Şükür; nîmeti bilmenin ismidir. Zîrâ şükür, nîmeti vereni bilmeye götürür. Bu mânâdan dolayı, Kur'ân-ı kerîmde İslâm ve îmâna, şükür ismi verilmiştir" buyurmaktadır. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri de; "Şükür, Allahü teâlânın ihsân ettiği nîmet ile O'na isyân etmemek, O'na isyân için, ihsân ettiği nîmeti sermâye olarak kullanmamaktır" buyurmuştur. O hâlde, Allahü teâlâya inanmak, kalbin ve bedenin yapması ile şükretmek, ancak dîne uymakla olur. Allahü teâlâya, dînin dışında yapılacak hürmete ve ibâdete güvenilemez. Çok defa tersine olup, sevap sanılan, günâh olur. Bütün bunlardan anlaşılıyor ki, dine uymak, insanlık îcâbıdır ve aklın istediği ve beğendiği bir şeydir. Allahü teâlâya, Onun dîninin dışında şükredilemez. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri; "Allahü teâlânın nîmetleri, her an herkese gelmektedir. O halde her zaman O'na şükretmek lâzımdır" buyurmaktadır. Ebû Saîd-i Harrâz hazretleri buyuruyor ki: "Şaşarım o kimseye ki bütün âlemde Allahü teâlâdan başka ihsânda bulunan bir zâtı görmediği halde, nasıl olur da kalbini tamâmen ona yöneltmez. Çünkü hakîkî mânâda ihsân, her şeyin sâhibi olan Allahü teâlânın yaptığı şeydir. Zîrâ ihsan, iyiliğe muhtâc olana, iyilik yapmaktan ibârettir. Bir kimse başkasına bir iyilik yapınca, ona teşekkür etmeli ve o kimseye iyilik yapmak istidâdını ve gücünü veren yâni iyiliğin hakîkî sâhibi olan Allahü teâlâya da şükretmelidir." İbn-i Semmâk hazretleri, sevdiklerinden birine gönderdiği mektupta; "Her hâlinde takvâ üzere ol, haramlardan sakın, Allahü teâlânın nîmetlerine şükret ve O'ndan kork. Nîmete şükretmek; günâh işlememekle olur" buyurmuştur. İmâm-ı A'zam Ebû Hanife hazretleri, Allahü teâlâdan çok korkar ve şöyle buyururdu: "Mümin, Allahü teâlâdan korktuğu kadar hiçbir şeyden korkmaz. Şiddetli bir hastalığa yakalanır veya fecî bir kazâ veya belâya uğrarsa, gizli veya âşikâr; "Yâ Rabbî, bana bu belâyı neden verdin?" diye şikâyetçi olmaz. Bilâkis hastalığa, belâya ve kazâya rağmen, Allahü teâlâyı zikir ve şükreder." ? Her nefese iki şükür!.. Mehmed Emîn Tokâdî hazretleri buyurdu ki: "Bir nefeste iki nîmet vardır. Bunun için her nefese iki şükür lâzımdır. Yirmi dört saatte, her saate bin nefes ve her nefese iki şükür olmak üzere kırk sekiz bin şükür olur. Bir insan bütün işlerini bıraksa, şükür, şükür diyerek Allahü teâlâya hamd ve şükretse yine şükrün hakkını edâ edemez. Mâlûm oldu ki, Allahü teâlâya şükrün binde birini edâ edemez." Ahmed Gazâlî hazretleri buyuruyor ki: "Ey insanoğlu! Allahü teâlâ bütün eşyâyı senin için yarattı. Seni de kendisi için yarattı. Sen ise, Allahü teâlânın senin için yarattığı şey ile meşgûl oldun, nîmetin sâhibini unuttun. Sana gelen bağış ve lütuflarından faydalandın. Vereni hatırlamadın. Böylece nîmetin şükrünü edâ etmedin. Sana verdiği ihsân ve lütuflarının hürmetine riâyet etmedin. Nîmet sâhibine şükür, O'nun verdiği nîmete şükür etmektir. Bu da, kendisine verdiği nîmetten dolayı O'na senâda bulunmakla olur." Netice olarak Alâüddevle Semnânî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Şükür, Allahü teâlânın lütuf ve ihsânını, rahmetini görmektir. Bütün nîmetlerin, O'ndan geldiğini anlamaktır."
.
Dünyaya ibret gözü ile bakabilmek...
22 Mayıs 2006 01:00
Âleme, ibret nazarıyla bakmanın lazım olduğu, hatta 54 farzdan biri olduğu kitaplarda yazılıdır. Allahü teâlâ, yerlerde ve göklerde bulunan mahlûkları düşünerek ibret alanları sever. Haşr sûresinin 2. âyetinde meâlen; (Ey akıl sâhipleri, başkalarından ibret alınız!) buyurulmuştur. Peygamber efendimiz de; (Tefekkür gibi kıymetli ibâdet yoktur) buyurmuşlardır. Ahmed bin Zerîn hazretleri, etrafına fazla bakmazdı. Sebebini sorduklarında; "Allahü teâlâ, gözleri, dünyâdaki intizâma, her şeydeki inceliklere ve Onun kudret ve azametine ibret ile bakmak için yarattı. İbret almadan, istifâde etmeden bakmak hatâdır" buyurmuştur. Îsâ aleyhisselâma; -Ey Allah'ın peygamberi, bize neyi tavsiye edersiniz? diye sual edildiğinde cevaben; -Sözünüz zikir, sükûtunuz fikir, bakışınız ibret olsun! buyurmuştur. Hâtim-i Esam hazretlerine; -Nasıl ve ne zaman dünyâya ibret gözü ile bakanlardan olabiliriz? diye sorduklarında, cevaben buyurur ki: -Dünyâda her şeyin sonunun harap, herkesin gideceği yerin de toprak olduğunu gördüğümüz zaman! Bir kimsenin evinden veya yakınından bir cenâze çıkar da o kimse bundan ibret almazsa, ona ne ilmin, ne hikmetin, ne de vaâz ve nasîhatin bir faydası olur. Tövbeyi terk edenler... Tûl-i emel sahipleri yani zevk ve safâ sürmek için çok yaşamayı isteyenler; ibâdetleri vaktinde yapmazlar, tövbe etmeyi terk ederler ve kalbleri katı olur. Bu sebepten ölümü hâtırlamazlar, vaaz ve nasîhatten de ibret almazlar. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri; "Her kim, gördüğünden ibret almazsa, onun görmemesi görmesinden daha iyidir" buyurmuştur. Behlül-i Dânâ hazretleri, bir gün devrin halîfesi Hârûn Reşîd hazretleri ile karşılaşır. Halîfe; -Seni gördüğüme çok sevindim. Çünkü uzun zamandır seninle konuşmayı arzu ediyordum der. Hazret-i Behlül güler ve; -Benim böyle bir arzum yoktu cevâbını verir. Buna rağmen Hârûn Reşîd hazretleri kendisinden nasîhat isteyince, Behlül-i Dânâ hazretleri; -Ne nasîhati istiyorsun? Şu sarayına bak, bir de kabirlere bak! Bunlardan ibret almayan, nasîhat almayan nelerden alır! Hâlin ne olacak, ey müminlerin emîri! Yarın Cenâb-ı Hakkın huzûruna çıkacaksın. Büyük küçük yaptığın her şeyden suâl olunacaksın. Bunlara nasıl cevap vereceksin iyi düşün! Bu hesap zamânında aç ve susuz olacaksın, çıplak bulunacaksın. Orada bulunanlar sana bakıp gülecekler. Perişan hâlin orada meydana çıkacak, başka nasîhati ne yapacaksın? buyurur. Muhammed Ma'sûm Fârûkî hazretleri buyuruyor ki: "Yazıklar olsun, ömür geçti. Bir hayırlı iş yapamadım. Dünyânın vefâsız, yalancı olduğu, şimdi anlaşıldı. Hayâtı, hayâl oldu. Fitneleri, dertleri bitmedi. Ahbâb, arkadaşlar, öldüler, gittiler. Bu hâlleri görüp de, gafletten uyanmıyor, ibret almıyoruz. Pişmân olmuyoruz. Tövbe etmiyoruz. Gaflet devâm ediyor, günâhlarımız artıyor. Allahü teâlâ , Tövbe sûresinin 127. âyetinde meâlen; (Görmüyorlar mı ki, her sene, bir iki kere, dertlere, belâlara yakalanıyorlar. Yine tövbe etmiyor, pişmân olmuyorlar) buyurdu. Bu nasıl îmândır? Nasıl Müslümânlıktır? Ne kitapdan, ne sünnetten nasîhat alınıyor. Ne de, başa gelen dertlerden, hâdiselerden ibret alınıyor?!." Abdullah bin Mübârek hazretleri, gördüklerinden ibret alırdı. Yine soğuk bir kış günü Nişâbur pazarında giderken, sırtında yalnız bir gömleği olduğu için üşüyüp titreyen bir köleye rastlar. Ona; -Efendine söylesen de sana bir palto alsa olmaz mı? der. Köle de; -Efendime ne söyleyebilirim ki, o hâlimi görüyor ve biliyor cevabını verir. Bu cevap üzerine Abdullah bin Mübârek hazretleri feryâd edip yere düşüp bayılır ve kendine geldiğinde; -Sabrı ve kanâati bu köleden öğreniniz, buyurur. Pâdişâh olsan da... Behâeddîn Buhârî hazretleri, şahit olduğu bir hadiseyi şöyle anlatır: "Hak yolda ilerleyip, günahlardan arınmağa ve olgunlaşmağa çalıştığım günlerde, bir gün yolum bir kumarhâneye uğradı. İnsanların kumar oynadıklarını gördüm. Bunlardan iki kişi kumara öylesine dalmışlardı ki, hiçbir şeyin farkında değildiler. Böylece bir müddet devâm ettiler. Nihâyet birisi kaybettikçe kaybetti. Neyi varsa ortaya koydu, onları da kaybetti. Dünyâlık neyi varsa hepsi bitti. Buna rağmen, kumar oynadığı kimseye; -Bu kadar kaybıma rağmen, bu oyunda başımı dahî versem oyundan vazgeçmem, diyordu. Kumarbazın, kumar oynayıp bu kadar zarar ve ziyân görmesine rağmen, o oyuna olan hırsı bana ibret oldu. Hak yolunda yürüyüp daha da olgunlaşabilmek için, bende öyle bir gayret hâsıl oldu ki, o günden îtibâren hak yolda talebim her gün biraz daha arttı." Netice olarak dünya, ibret yeridir ve geçicidir. Şu beyitte ifade edildiği gibi; Pâdişâh olsan da, derler "er kişi niyetine", Var, musallada yatan mevtâya bak da, ibret al!..
.
Allahü teâlânın gördüğünü unutmamak...
28 Mayıs 2006 01:00
Allah korkusu ve Allah sevgisi, insanları saâdet ve huzûra kavuşturan iki kanat gibidir. Peygamber efendimiz; (Bir kimse, Allah'tan korkarsa, her şey ondan korkar. Bir kimse Allah'tan korkmazsa, her şeyden korkar olur) buyurmuştur. Allah'tan korkan bir kimse, Onun emirlerini yapmaya, yasaklarından sakınmaya titizlikle çalışır. Hiç kimseye kötülük yapmaz. Kendine kötülük yapanlara sabreder. Yaptığı kusûrlara tövbe eder. Sözünün eri olur. Her iyiliği Allah için yapar. Kimsenin malına, canına, nâmûsuna göz dikmez. Çalışırken, alış veriş ederken, kimsenin hakkını yemez. Herkese iyilik eder. Şüpheli şeylerden kaçınır. Makâm sâhiplerine, zâlimlere yaltaklanmaz. İlim ve ahlâk sâhiplerine saygı gösterir. Arkadaşlarını sever ve kendini sevdirir. Kötü kimselere nasîhat verir. Onlara uymaz. Küçüklerine merhametli ve şefkatli olur. Misâfirlerine ikrâm eder. Kimseyi çekiştirmez ve keyfi peşinde koşmaz. Zararlı ve hattâ faydasız bir şey söylemez. Kimseye sert davranmaz. Cömert olur. Mâlı ve mevkii herkese iyilik etmek için ister. Riyâkârlık, ikiyüzlülük yapmaz. Kendini beğenmez. Allahü teâlânın her ân gördüğünü ve bildiğini düşünerek hiç kötülük yapmaz. Onun emirlerine sarılır. Yasaklarından kaçar. Allah'tan korkanlar milletine, memleketine faydalı olur. Nefislerine tâbi olanlar!.. Muhammed Ma'sûm Fârûkî hazretleri buyuruyor ki: "Nefislerinin arzûlarına tâbi olup, dünyâ lezzetlerini İslâmiyyete uygun kullanmayanlar, böylece, faydalı ve dâimî olan Cennet lezzetlerinden kaçanlar çok zavâllıdır. Allahü teâlânın her şeyi gördüğünü bilmiyorlar mı? Zararlardan kurtulmak için, dünyâ lezzetlerini İslâmiyyete uygun kullanmak lâzım olduğunu işitmemişler mi? Sorgu, suâl günü elbet gelecek, herkesin, dünyâda yaptıkları, önlerine serilecektir." Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerine birise; -Sokakta, kendimi harama bakmaktan menedemiyorum. Bu günâhtan kurtulmak için ne yapayım? diye sorunca, cevabında; -Allahü teâlânın seni, senin onu görmenden dahâ çok gördüğünü düşün! buyurdu. Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Allahü teâlâ, Adn ismindeki Cenneti, şu kimseler için hâzırladı ki; günâh işleyecekleri zamân, Onun büyüklüğünü düşünüp, Ondan hayâ ederek, günâhlardan kaçınırlar.) Zünnûn-ı Mısrî hazretleri şöyle anlatır: "Bir gün dağlarda dolaşırken bir topluluk gördüm. Hepsi bir yerinden rahatsızdı. -Siz burada ne yapıyorsunuz? diye sorduğumda bana; -Şurada bir âbid var, her sene bir sefer dışarı çıkar, bize okuyunca hepimiz şifâ buluruz, dediler. Ben de onlara katılarak, dışarı çıksın diye bekledim. Bir adam çıktı. Yüzü sarı, vücûdu zayıf ve gözleri çukurlaşmıştı. Heybetinden dağ sallandı. Sonra şefkatli bir gözle onlara baktı, sonra semâya baktı, onlara doğru üfleyince, hepsi şifâ buldu. Yerine gitmek isterken, eteğine yapışıp; -Allah için onları maddî hastalıklardan kurtardın. Benim de mânevî hastalığımı tedâvi et, dedim. -Ey Zünnûn, elini eteğimden çek! Allahü teâlâ seni gördüğü hâlde, O'nu bırakıp benim eteğimi tuttun. Allahü teâlâ ikimizi de helâk eder, dedi." Nasîruddîn Mahmûd hazretleri; "Amel iki kısımdır. Biri beden ile olan amel olup, herkesin mâlumudur. Diğeri kalbin amelidir. Buna "murâkabe" denir. Murâkabe, kalbinde Allahü teâlânın seni gördüğü ve sana baktığı düşüncesini dâimâ bulundurmandır" buyurmuştur. Fudayl bin İyâd hazretleri, bir gün küçük çocuğunu kucağına alır, okşar ve bağrına basar. Çocuk; -Babacığım beni seviyor musun? der. Fudayl bin İyâd hazretleri; -Evet buyurur. Çocuk; -Peki Allahü teâlayı seviyor musun? der. O da; -Tâbiî seviyorum cevabını verir. Çocuk tekrar; -Peki kaç tane kalbin var? diye sorunca; -Bir tane diye cevap verir. Bunun üzerine çocuk; -Ey babacığım! Bir kalbe iki sevgiyi nasıl sığdırabiliyorsun? deyiverir. Fudayl bin İyâd hazretleri, küçük çocuğunun bu derin mânâlı sözleri, kendi kendine söylemediğini, Allahü teâlânın söylettiğini anlayarak yavrusunu kucağından bırakarak eliyle başını dövmeye başlar ve bundan sonra her an Allahü teâlâ ile meşgûl olacağına söz verir ve oğluna da; -Ey oğlum! Sen ne güzel vâizsin, deyip bağrına basar ve; seni hakîki sevgilinin izni ve emri ile seviyordum buyurur. Edebe riâyet etmekle!.. Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerine; -Bulunduğunuz şu derecelere nasıl kavuştunuz? diye sual edildiğinde; -Her yerde Allahü teâlânın gördüğünü ve bildiğini düşünüp, edebe riâyet etmekle, cevabını verir. Ebü'l-Hüseyin Nûrî hazretleri; "Kim Allahü teâlânın kendisini dâimâ bildiğini ve gördüğünü düşünmezse, Allahü teâlâ da ona rahmet nazarıyla bakmaz" buyurmuştur. Netice olarak, Abdülkâdir Geylânî hazretlerinin buyurduğu gibi: "İhlâs, insanların görmesini hâtıra getirmeyip, Yaradanın dâimâ gördüğünü unutmamaktır."
.
"Topraktan hep güzel şeyler biter"
29 Mayıs 2006 01:00
Allahü teâlâ, kullarına gönderdiği kitapların hepsinde, kibri ve gururlanmayı kötülemiş ve yasak etmiştir. Nahl sûresinin 23. âyetinde meâlen; (Allahü teâlâ, kibirli olanları elbette sevmez!) buyurulmakdadır. Tevâzu, kibrin aksidir ve insanın kendini başkaları ile bir görmektir. Başkalarından dahâ üstün ve dahâ aşağı görmemektir. Tevâzu, insan için çok iyi bir huydur. Resûlullah efendimiz buyuruyor ki: (Allah için tevâzu edeni, Allahü teâlâ yükseltir. Kim de kibirlenirse, Allahü teâlâ onu rezîl eder.) Tevâzu eden, Allahü teâlâ indinde büyük olur. Kibirlenen ise, küçülür. İsâ aleyhisselâma, havârîleri; -Ey Allahın Peygamberi! İçimizde, hangimiz büyük, hangimiz küçüktür, diye sorduklarında, İsâ aleyhisselâm: -En büyüğünüz, en küçüktür. En küçüğünüz de, en büyüktür. Yani, kendini büyük gören küçük ve kendini küçük gören de, büyüktür buyurmuştur. Bütün varlıkların özü!.. İslâm âlimlerinin büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebisine hitaben; "Oğlum, bütün varlıkların hülâsası, özü olan insan, eğlence için, oyun için, yiyip içmek, gezmek, yatmak, keyif sürmek için yaratılmadı. Kulluk vazîfelerini yapmak, Rabbine itâat, tevâzu, kuvvetsizliğini, ihtiyâcını göstermek, Ona sığınmak ve yalvarmak için yaratıldı" buyurmuştur. Osman Hârûnî hazretleri buyurdu ki: "Bir kimsede şu üç haslet bulunursa, o kimse Allahü teâlânın sevgili kuludur. Birincisi; cömertliktir, çünkü cömertlik bir deryâdır. İkincisi, şefkattir. Şefkat, güneş gibi aydınlatıcıdır. Üçüncüsü, tevâzudur. Tevâzu, toprak gibidir, toprakta ise, gül biter." Peygamber efendimiz de, birçok hadîs-i şerîflerinde, kibirli olanları kötülemiş, alçak gönüllü olanları övmüştür. Nitekim bir hadîs-i şerîfte; (Allah rızâsı için tevâzu edeni, yani kendini Müslümânlardan üstün görmeyeni, Allahü teâlâ yükseltir) buyurulmuştur. Ehl-i sünnet âlimleri buyuruyor ki: "Allahü teâlâ ilim, kudret gibi bütün sıfatlarından kullarına biraz ihsân buyurmuştur. Fakat, yalnız üç sıfatı kendine mahsûstur. Bu üç sıfattan hiçbir mahlûkuna vermemiştir. Bu üç sıfatı; Kibriyâ, Ganî olmak ve Yaratmak sıfatlarıdır. Kibriyâ, büyüklük, üstünlük demektir. Ganî olmak, başkalarına muhtaç olmamak, her şey Ona muhtaç olmak demektir." Bu sebeple kibirlenmek, Allahü teâlânın sıfatına, hakkına tecâvüz etmek olur. Kullara kibirlenmek yakışmaz. En büyük günâhtır. Hadîs-i kudsîde; (Azamet ve kibriyâ bana mahsûstur. Bu iki sıfatta, bana ortak olmak istiyenlere, çok acı azâb ederim) buyuruldu. İslâm âlimleri, tasavvuf büyükleri, her zamân, Müslümânlara tevâzu, alçak gönüllü olmayı emir buyurmuştur. Müslümân egoist olmaz çünkü egoist olanı, Allahü teâlâ sevmez. Görülüyor ki, kibir kötü, tevâzu ise, iyi, güzeldir. Mansûr bin Ammâr hazretleri; "Tevâzû; hakka uymakta, sıkıntılara, acılara sabretmek, dinde bildirilen edeplerle edeplenmek ve başkalarının fazîletini üstün tutup, kendi fazîletini büyük görmemektir" buyurmuştur. Ebû Ali Rodbârî hazretleri sık sık; "Yükselen ancak tevâzû ile yükselir, alçalan da ancak kibirle alçalır" buyururdu. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri buyuruyor ki: "Bir kimsenin, Allahü teâlâya olan muhabbetinin hakîkî olup olmadığının alâmeti; kendisinde deniz misâli cömertlik, güneş misâli şefkat ve toprak misâli tevâzu gibi üç hasletin bulunmasıdır." Ahmed Siyâhî hazretleri oğluna nasihat ederek; "Ey oğlum! Tevâzu ve alçak gönüllülükte toprak gibi, başkasına fayda vermekte meyveli ağaç gibi, cömertlikte akan nehir gibi, ihsân ve iyilik yapmakta deniz gibi, mâlâyâni, faydasız şeyleri konuşmamakta, sükût ve susmakta cansız varlıklar gibi, ayıpları örtmekte karanlık gece gibi olmaya çalış" buyurmuştur. "Halkın cefâsına katlan" Şeyh Nûreddîn hazretleri de, sevenlerinden birisine hitaben: "Cömertlikte güneş gibi, tevâzuda su gibi, tahammülde de toprak gibi ol. Halkın cefâsına katlan" buyurmuştur. Alâeddîn-i Attâr hazretlerine, kabir ziyaretinin esası ile alakalı sorulduğunda, cevabında buyurdu ki: "Bir âlimi ve evliyâyı ziyâret etmekten maksat, Allahü teâlâya yönelmektir. O büyüklerin rûh-ı şerîflerini tam bir yönelme ile ziyâret, cenâb-ı Hakk'ın rızâsına kavuşmaya vesîledir. Nitekim görünüşte halka tevâzu, hakîkatte Hakk'a tevâzudur. Çünkü insanlara Allahü teâlânın rızâsı için tevâzu göstermek makbûldür, kıymetlidir." Netice olarak Akşemseddîn hazretlerinin buyurduğu gibi: "Sâlih bir mü'min, insanlardan gelen sıkıntılara katlanıp, tahammül eden kimsedir. Sıkıntıları göğüsler, belâlar yüzünden şikâyetçi olmaz, düşmanlık beslemez ve düşmanlık tavrı takınmaz. O, toprak gibidir. Toprağa her türlü kötü şey atılır. Fakat topraktan hep güzel şeyler biter."
.
Mert isen, kendine baba ol!
4 Haziran 2006 01:00
Mert; sözlük anlamı itibariyle, yiğit, sözünün eri, özü sözü doğru demektir. Nâmert ise; mert olmayan, korkak, alçak anlamındadır. Allahü teâlâ, bu dünyayı, amel, ibadet yeri olarak yaratmıştır. Bunun için, ibâdetleri, tâ'atleri yapmakta, haramlardan sakınmakta, mert olmalı, gevşek, kaypak olmamalıdır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben buyurdu ki: "Biz kuluz. Sâhibimizin emrindeyiz. Başıboş değiliz. Her istediğimizi yapmaya serbest değiliz. İyi düşünelim! Uzağı gören akıl sâhibi olalım! Kıyâmet günü utanmaktan, pişmân olmaktan başka, ele bir şey geçmez. Gençlik çağı, kazanç zamânıdır. Mert olan, bu vaktin kıymetini bilip, elden kaçırmaz." Allahü teâlâ, rûhları yarattığı zaman, hepsine hitaben; -Elestü bi Rabbiküm=Ben sizin Rabbiniz değil miyim? diye sorduğunda, bütün rûhlar; -Kâlû belâ=Evet Rabbimizsin, diye cevap verdiler. Allahü teâlâ, Peygamberleri vasıtası ile, verilen bu sözü kullarına hep hatırlatmıştır. Sözünde sadık olup mert olanlar, bu dünyaya geldikleri zaman, rûhlar âleminde verdikleri bu sözde durup, Allahü teâlânın emirlerini yapıp, yasaklarından sakınmışlar ve ebedi saadete kavuşmuşlardır. Verdikleri sözü unutan nâmertler ise, nefsinin kulu ve kölesi olup, sonsuz felâkete sürüklenmişlerdir. "Kurbağa da yüzer!" Evliyânın büyüklerinden Ebû Sa'îd Ebülhayr hazretlerine; -Falanca kimse su üstünde yürüyor. Buna ne dersiniz? dediklerinde, cevabında; -Bunun kıymeti yoktur. Ördek ve kurbağa da suda yüzer, buyurur. -Falan adam havada uçuyor, dediklerinde; -Sinek ve çaylak da uçuyor. Sinek kadar kıymeti vardır, buyurur. -Falan kimse, bir anda bir şehirden diğer şehre gidiyor, dediklerinde ise; -Şeytân da, bir solukta doğudan batıya gidiyor. Böyle şeylerin dînimizde kıymeti yoktur. Mert olan, herkesin arasında bulunur. Alışveriş yapar, evlenir. Fakat, bir an Rabbini unutmaz, buyurur. Muhammed bin Münkedir hazretleri, ticaretle meşgul olurdu. Mağazasında çeşitli kumaşlar satardı. Bunlardan bazısının fiyatı beş altın, bazısınınki ise, on altın idi. Bir gün, kendisi yokken, çırağı, bir köylüye, beş altınlık kumaşı, on altına satar. Kendi gelip, haber alınca, akşama kadar köylüyü aratır ve onu bulunca; -Bu kumaş beş altından ziyâde etmez, der. Köylü; -Ben bunu, seve seve aldım, deyince; -Ben kendime uygun görmediğimi din kardeşime de uygun görmem. Yâ satıştan vazgeç, veyâ beş altını geri al, yâhut da gel, on altınlık kumaştan vereyim, buyurur. Köylü beş altını geri alır ve orada rastladığı birisine; -Bu mert kimdir? diye sorar. -O, Muhammed bin Münkedir'dir, derler. Köylü bu ismi duyunca; -Sübhânallah! Bu, öyle bir kimsedir ki, çölde susuz kalınca yağmur duâsına çıkıp, onun adını söylediğimiz zamân rahmet yağıyor, der. Bir zaman Hârûn Reşîd, Fudayl bin İyâd hazretlerine gelerek ondan nasihat ister. Sohbetten sonra Hârûn Reşîd hazretleri; -Birisine borcun var mıdır? diye sorar. O da; -Evet, Allahü teâlâya borcum var. O da itâattır, huzûruna böyle borçlu çıkarsam vay hâlime, buyurur. Hârûn Reşîd hazretleri; -İnsanlara borcun var mı demek istiyorum, der. -Allahü teâlâya şükür olsun ki, bana çok nîmetler verdi, hiç şikâyetim yoktur, buyurur. Bunun üzerine Hârûn Reşîd hazretleri, onun önüne bin altın koyup; -Bunlar helâldir. Annemin mîrâsındandır, der. Fudayl bin İyâd hazretleri; -Bütün bu nasîhatlerimin sana hiç faydası olmadı, buyurur ve yanından kalkıp gider. Daha sonraları, Hârûn Reşîd hazretleri, Fudayl bin İyâd hazretlerinin ismi anıldığında; -Ah! Ne insandır o! Hakîkaten mert kimsedir, derdi. "Sen O'ndan uzaksın!" Hamîdüddîn Nâgûrî hazretlerine; -Mülkün sâhibi nerededir ki, kalb yüzünü O'na çevirelim? denildiğinde, şöyle cevap verir: -Nerede değildir ki? "Nereye yönelirseniz, Allah'adır" âyet-i kerîmedir. Dünyâ ve âhiret nasîbinden vazgeçip mert olmak ve nefsin lezzetlerini terk etmek lazımdır ki, nerede bulunursa, O'nunla olsun. Nereye giderse, O'nunla gitsin. Ne söylerse O'nunla söylesin, ne ararsa O'nunla arasın. Sakın, O'nun senden uzak olduğunu sanma! Belki sen O'ndan uzaksın. Sen, sensiz sende yok olursan, başkasına açılmayan kapı sana açılır ve sana, seninle maksat gösterilir... İsmâil Hakkı Bursevî hazretleri nakleder: "Hocam Osman Fadlı Efendinin huzurunda, bazı Hristiyan ve Yahûdîlerin, herkese mertçe, cömertçe davrandıkları, iyilik ettikleri söylendiği zaman, cevabında; 'Böyle olmak, ebedî saâdet sâhiplerinin alâmetidir. Böyle olanların îmâna kavuşmaları, sonlarının felâh, kurtuluş olması umulur' buyurdu." Netice olarak, mert olan, Rabbini, sahibini ve cenâb-ı Hakka rûhlar âleminde verdiği sözü unutmaz, nefsinin esiri, kölesi olmaz. Kısacası din büyüklerinin buyurduğu gibi; "Mert isen, kendine baba ol!.."
.
Günahların bağışlanabilmesi için...
5 Haziran 2006 01:00
Allahü teâlâ, tövbe edenleri sever, affeder. Tövbe için, kul hakkı bulunan günahlar için, hak sâhiplerine haklarını ödemek veyâ helâl ettirmek, gıybet ettiği kimselerden af dilemek ve rızâsını almak, yapmamış olduğu farzları kazâ etmek de farzdır. Bunlar, tövbenin kendisi değil, şartlarıdır. Bir lirayı sahibine geri vermek, bin sene nâfile ibâdet yapmaktan ve yetmiş nâfile hacdan daha iyidir. Günâhı bir daha yaparsam tövbem bozulur diyerek, tövbe yapmamak doğru değildir, câhilliktir, şeytânın aldatmasıdır. Her günâhtan sonra, hemen tövbe etmek farzdır. Tövbeyi bir saat geciktirince, günâh iki kat olur. Tövbe ettim demek, tövbe olmaz. Çünkü, tövbenin sahîh olması için üç şart lâzımdır: 1- Hemen günâhı bırakmalıdır. 2- Günâh işlediğine, Allahü teâlâdan korktuğu için, utanmak ve pişmân olmak lâzımdır. 3- Bu günâhı bir daha hiç yapmamaya gönülden söz vermektir. Allahü teâlâ şartlarına uygun olan tövbeyi kabûl edeceğine söz vermiştir. Tövbemiz tövbeye muhtaç! Hasan-ı Basrî hazretleri tövbenin şartlarına uygun olarak hem dil, hem de hâl ile yâni günahları, haramı terk etmekle ve hak sâhipleriyle helâllaşmakla yapılması lâzım olduğunu bildirmiş, şartlarına uygun olmayan tövbenin tam tövbe olmadığını belirtmek için de; "Bizim tövbemiz de tövbeye muhtaçtır" buyurmuştur. Ahmed bin Âsım Antâkî hazretlerine; -Günah işlendiğinde, yapılacak en faydalı iş nedir? denildiğinde cevabında: -Bir kimse bir günahı yapıp, sonra onu gözünün önüne getirip, ölünceye kadar, ben Rabbimin emrine niçin karşı geldim, niçin bu günâhı işledim? diye pişman olup, bir daha, öyle bir günaha dönmemesidir, buyurmuştur ki, işte bu hal, tövbe-i nasûhtur, yâni bir daha günaha dönmemek üzere yapılan tövbedir. Seyyid Ahmed-i Bedevî hazretleri, talebesinden birisinin, tövbe-i nasûhun ne olduğunu sorması üzerine; "Tövbenin hakikati, geçmiş günahlara pişman olmak, gelecekte olacağa istigfâr etmek, affını istemektir. İşlenen günâha tamamen pişman ve bîzâr olmak, bir daha o günahı işlememeye cânu gönülden azmetmek ve bu çeşit bir tövbe ile kalbi temizlemekten ibârettir" buyurmuştur. Ahmed Câmî hazretlerine yirmi iki yaşında iken tövbe etmek nasîb olur. O yaşa kadar arkadaşları ile zevkü sefâ içinde yiyip içer. Bir gün içki getirmek sırası kendisine gelir. Bulundukları yerde kırk küp içkileri vardır. İçki almak için gidip baktığında hiçbirinde şarap bulamaz. Şaşırıp kalır. Sonra merkebi ile şarap almak için bağa gider. Oradaki şarapları merkebe yükler. Merkep yürümemekte inat eder. Hayvanı yürütmek için sertleştiği anda; "Ahmed! Niçin bu hayvanı incitirsin? Onu biz yürütmüyoruz. Biz irâde etmeden yürümeyeceğini bilmiyor musun? Arkadaşların özrünü kabûl etmezse, biz kabûl ederiz" diye bir ses işitir. Hemen yere kapanır ve; "Yâ Rabbî! Tövbe ettim. Bundan sonra hiç şarap içmeyeceğim. Emreyle merkep yürüsün. O insanlara mahcûb olmayayım" diye yalvarır. Merkeb yürümeye başlar. Arkadaşlarının yanına varıp şarabı önlerine koyduğunda, arkadaşları; -Sen de iç derler. -Ben tövbe ettim cevabını verdiği halde, arkadaşları içirmek için ısrâr ederler. Tam o anda; "Yâ Ahmed! Ellerinden al, iç ve içtiğin bardaktan onlara da içir" diye bir ses duyar. Bunun üzerine hemen alıp içer. Fakat şarap, Allahü teâlânın kudreti ile bal şerbetine çevrilmiştir. Orada bulunanlara da tattırır ve arkadaşları da tövbe ederler... Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri bir gün talebeleriyle giderken, yollarının üzerinde akıldan özürlü olanların tedavi edildiği bir yere rastlarlar. Talebelerden birisi, orada tedâvi için bir şeyler yapmaya çalışan baştabibe yaklaşıp; -Günah hastalığı ile hasta olanlar için bir ilâcınız var mıdır? diye sorar. Baştabib cevap veremeyip susunca, ayağı zincirle bağlı bir hasta, Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerinin dua ve teveccühü ile şöyle der: "Kanâat kaşığıyla yemeli!" -O derdin ilâcı şöyledir: Tövbe kökünü istigfâr yaprağıyla karıştırıp, kalb havanına koyarak, tevhîd tokmağıyla iyice dövmeli. Sonra insaf eleğinden eleyip, gözyaşıyla hamur etmeli. Daha sonra Aşkullah ateşinde pişirip, muhabbet-i Muhammediyye balından katarak, gece gündüz kanâat kaşığıyla yemelidir... Ebû Bekir Kettânî hazretleri buyuruyor ki: "Tövbe, şu altı şeyi ihtivâ eder: Yaptığına pişman olmak. Bir daha günah işlemeyeceğine azmetmek. Kaçırdığı farzları yerine getirmek. Üzerinde olan hakları sâhiplerine vermek. Haramdan hâsıl olan vücuttaki fazlalıkları atmak. Bedene, günahın tadını tattığı gibi, ibâdet zevkini tattırmak." Netice olarak Ebû Abdullah Seczî hazretlerinin buyurduğu gibi; "Âzâlarıyla ve kalbiyle günâh işleyip de, sâdece dili ile tövbe eden, âzâsını ve kalbini günahlardan uzak tutmayan kimse ne kötü kuldur!.."
.
İnsanın yaratılmasındaki maksat...
23 Temmuz 2006 01:00
Allahü teâlâ, kullarını kendisine ibâdet etmek için yarattı. İbâdet, züll ve zillet demektir. Yani insanın, yaratanına, sahibine karşı, hakîr, âciz, muhtaç olduğunu göstermesidir. Bu da, her aklın, nefsin ve âdetlerin güzel ve çirkin dediklerine uymayıp, Allahü teâlânın güzel ve çirkin dediklerine teslîm olmak, Onun gönderdiği Kitâba, Peygamberlere inanmak ve bunlara tâbi olmak demektir. Bir insan, herhangi bir işi, Allahü teâlânın izin verdiğini düşünmeden, kendi görüşü ile yaparsa, Ona kulluk yapmamış, Müslümânlığın îcâbını yerine getirmemiş olur. Kulun vazîfesi, dilediğini yapmak değil, Allahü teâlâya kulluk etmektir. Onun emirlerine ve yasaklarına uymaktır. Her dilediğini yapmak, Allahü teâlâya mahsûstur ve yalnız Onun hakkıdır. Kulun kendi dilediğini yapması, Allahü teâlânın hakkına ortak olmak olur. İmâm-ı Rabbâni hazretleri buyuruyor ki: Abdiyet, kulluk makâmı... "İnsanın yaratılmasından maksat, yağlı ve lezîz yiyecekler, güzel ve nefis elbiseler, mal, mülk toplamak, nimetlenmek, oyun ve eğlence değildir. Yaratılmasından maksat, Allahü teâlâya karşı gönlü kırık, boynu bükük olmak ve yalvarmak içindir. Maksat, kulluk vazîfelerini yerine getirmektir. Evliyalık makâmlarının sonu, abdiyet, kulluk makâmıdır. Bunun üstünde makâm yoktur. Esas maksat, Hak teâlâya ibâdet etmek, kulluk yapmak ve marifete kavuşmaktır. Bundan murat, Allahü teâlâyı tanımak olup, bu da Allahü teâlâda fânî olmaya bağlıdır." İnsanın bu dünyâya getirilmesinden, yaratılmasından maksat, Allahü teâlânın marifetini elde etmek içindir. Marifet yani Allahü teâlâyı tanımak ise, iki şekilde olur. Birincisi, fen yolu ile düşünmekle hâsıl olur. Bunu, İslâm âlimleri bildirmişlerdir. İkincisi kalbde hâsıl olur. Bu ise, evliyânın kalbinden gelir. Birincisi, ilim olup, akıl ve fikir ile hâsıl olur. İkincisi ise, hâldir. Buradan maksad, mahlûklara olan meyli, muhabbeti yok etmek, kulluk yapmayı öğrenmek, insanın âciz ve muhtâç olduğunu anlamasıdır. İbâdet yapmaktan maksat, her şeyin yaratıcısı olan Allahü teâlâya itâat ve Ona hürmettir, kulluktur. Kulluk, Allahü teâlâdan başka her şeyi unutmak, başkasına bağlanmamak ve bütün isteklerinden kalbini temizlemek demektir. Mehmed Emîn Tokâdî hazretleri, talebelerinden birine yazdığı mektupta buyuruyor ki: "Bu âleme niçin gelindiğini, asıl maksadın Allahü teâlâya kulluk olduğunu bilmelidir. Can bedende iken mârifetullahı isteyip, dünyâ ve âhiret saâdetine mazhar olmalıdır. Dünyâ dostu, mal dostu, güzellik dostu ve diğer şeylerin dostu çoktur. Allah dostu, İksir-i âzam yani her derde devâ gibi nâdir bulunan çok kıymetli bir şeydir. Bir nefeste iki nîmet vardır. Bunun için her nefese iki şükür lâzımdır. Yirmi dört saatte, her saate bin nefes ve her nefese iki şükür olmak üzere kırk sekiz bin şükür olur. Bir insan, bütün işlerini bıraksa, şükür, şükür diyerek Allahü teâlâya hamd ve şükretse yine şükrün hakkını edâ edemez." İslâm dîninde en mühim maksat, Muhabbetullah yani Allahü teâlânın sevgisi olduğundan, Allahü teâlâ, her gün beş vakit namazda nice kerreler zikredilerek, kalb kuvvetlendirilmektedir. Kalbin ve rûhun kuvvetlenmesi ise, Allahü teâlâya kavuşmaya sebep olur. Beş vakit namâzda okunan tesbîhlerin ve tekbîrlerin hepsi, bu esâs maksat için olduğundan, bunlardan, bir mümine aslâ bıkkınlık ve usanmak gelmediği gibi, rûhun gıdâsı oldukları, kalbi ve rûhu kuvvetlendirdikleri meydândadır. Ubeydullah-ı Ahrâr hazretleri: "İnsanın yaratılmasından murâd, kulluk yapmasıdır. Kulluğun özü de, her hâlükârda Allahü teâlâyı unutmamaktır" buyurmuştur. İkisi bir arada olmaz!.. Dünyayı maksat edinmemelidir. Dünya, nefsin arzularına yardımcıdır. Dünya ve ahiret bir arada olmaz. Dünyaya düşkün olmak, günahların başıdır. Dünyaya düşkün olanlar ahirette zarar görür. Dünyaya düşkün olmamanın ilacı ise, İslamiyet'e uymaktır. Senâullah-i Pânî Pütî hazretleri: "Dünyâya fazla kıymet vermeyiniz. Dünyâ lezzetleri sıkıntı çekmeden ele geçmiyor. O da az bir şeydir. Bu geçici ve az bir şey olan lezzetlere dalıp da, âhiret saâdetini elden kaçırmak ve ebedî felâkete düşmek ahmaklıktır. Din ve dünyâ faydası bir araya geldiği zaman, tercihini din menfaatini öne almakta kullan. Dünyâda zâten takdir edilen şey insana ulaşır. Resûlullah efendimiz; (Bütün maksatlarını tek bir maksat edinenin yâni maksat ve düşüncesi âhiret olanın dünyâsına Allahü teâlâ kefildir) buyurdu" buyurmaktadır. Netice olarak, insanın yaratılmasından maksat, kulluk yapması içindir. Kulluktan maksat ise, her hâlükârda Allahü teâlâyı unutmamaktır. İnsanın, Allahü teâlâ için yaptığın her şey, ihlas, halk için yaptıkları ise, riyâdır.
.
Eşin dostun gönlünü almak için...
24 Temmuz 2006 01:00
Kalb, gönül; yürek denilen, et parçasına yerleştirilmiş nûrânî ve mânevî kuvvettir. Ve kalb kırmak, gönül yıkmak, Kâbe'yi yıkmaktan dahâ büyük günâhtır. Allahü teâlâyı en ziyâde inciten, küfürden yani inkârdan sonra, kalb kırmak gibi büyük günâh yoktur. Mü'minin kalbini incitmek, kırmak ise, Kâbe'yi birkaç kere yıkmaktan dahâ büyük günâhtır. Zira hadis-i şerifte; (Bir Müslümânı haksız olarak incitmek, Kâbe'yi yetmiş kere yıkmaktan dahâ günâhtır) buyuruldu. İmâm-ı Rabbâni hazretleri buyuruyor ki: "Kalb, Allahü teâlânın komşusudur. Allahü teâlâya kalbin yakın olduğu kadar hiçbir şey yakın değildir. Mü'min olsun, âsî olsun, hiçbir insanın kalbini incitmemelidir. Çünkü, âsî olan komşuyu da korumak lâzımdır. Sakınınız, kalb kırmaktan pek sakınınız! Allahü teâlâyı en ziyâde inciten küfürden sonra, kalb kırmak gibi büyük günâh yoktur. Çünkü, Allahü teâlâya ulaşan şeylerin en yakın olanı kalbdir. İnsanların hepsi, Allahü teâlânın köleleridir. Herhangi bir kimsenin kölesi döğülür, incitilirse, onun efendisi elbette gücenir. Her şeyin biricik mâliki, sâhibi olan efendinin şânını, büyüklüğünü düşünmelidir. Onun mahlûkları, ancak izin verdiği, emreylediği kadar kullanılabilir. İzni ile kullanmak, onları incitmek olmaz. Hattâ, onun emrini yapmak olur." Kâfir bile olsa incitme! Ahmed Yesevî hazretleri de; "Kâfir bile olsa, hiç kimsenin kalbini kırma. Kalb kırmak, Allahü teâlâyı incitmek demektir" buyurmuştur. Müslümân olan ve dînini kayıran akrâbasını ziyâret eden bir kimseye, yetmiş nâfile hac sevâbı verilir. Gönül almak ziyâreti ise, bundan daha çok sevaptır. Peygamber efendimiz, gönül almak için, müşriklerin ve münâfıkların hastalarını bile ziyâret ederlerdi ve eshâb-ı kiramdan Mu'âz bin Cebel hazretlerine hitaben; (Yâ Mu'âz! Ayıpları gizle, kimsenin ayıbını yüzüne vurma! Farzlardan başka kıldığın namâzları ve ibâdetleri kimseye söyleme! Dünyâ işini âhiret işinden büyük görüp, evvel yapma! Hiç kimseye hor bakma! Kimsenin gönlünü kırma, herkesle hoş geçin. Eğer bu şekilde hareket etmezseniz elem verici azâba uğrarsınız) buyurmuşlardır. Kalb kırmamak, gönül yıkmamak bu kadar mühim olmasına rağmen, insanların gönlünü hoş etmek için, haram işlemek, günaha girmek, caiz değildir. Fetâvâ-yı Hindiyyede deniyor ki: "Herkesle müdârâ ederek sohbet etmelidir. Yani hep tatlı dilli ve güler yüzlü olmalıdır. İyi ve kötü herkesle karşılaşınca, böyle olmalıdır. Fakat, kötülere müdâhene etmemeli, onun sapık yolundan râzı olduğunu zanettirmemelidir." Müdârâ, İslâmiyetin dışına çıkmadan, gönül almaktır. Müdâhene ise, birinin gönlünü alırken, İslâmiyetin dışına çıkmak, günâha girmektir. Bir kimse, birinin gönlünü almak için başkasını incitse veyâ başkasının malı ile sadaka verse, yâhut harâm para ile mektep, câmi yaptırsa, bunlara sevap verilmez. Bunlara sevap beklemek, câhillik olur. Zulüm, günâh, iyi niyet ile işlenirse, yine günâh olur. Böyle işleri yapmamak sevaptır. Herhangi bir kimsenin, arkadaşlarının gönlünü hoş etmeyi niyet ederek, içki içmeden, onlarla oturması câiz olur demek ve (Amel, niyete göre değerlenir) hadîs-i şerîfini söylemek, doğru değildir. Çünkü niyet, ibâdetlere ve mubâh işlere tesir eder. Harâm işler, iyi niyetle câiz olmaz. Yiğitlik göstermek veyâ para, mal kazanmak için gazâ eden kimse, cihâd sevâbı kazanmaz. Mubâhlar iyi niyet ile yapılınca, hayır, iyilik olup sevap kazanılır. Fakat, mü'min kardeşinin gönlünü hoş etmek niyeti ile harâm işlemek câiz olmaz ve (Mü'mini sevindireni, Allahü teâlâ sevindirir) hadîs-i şerîfine uyulmuş olmaz. Ancak zarûret ve fitne uyandırmamak için, içki içmemek şartı ile onlarla oturabilir ise de, önceden bundan sakınmak lâzımdır. Kendini ateşe atmak!.. Ölüden veyâ diriden dilekte, istekte bulunan bir kimsenin, ibâdet mi, yoksa onu vesile mi ettiğini, yani niyetinin ne olduğunu anlamak için, bu kimsenin, dilekte, istekte bulunurken İslâmiyetin dışına çıkıp çıkmadığına bakılır. İslâmiyetin dışına çıkıyorsa yani istekte bulunduğu kimsenin gönlünü hoş etmek için, harâm işliyor veyâ farzı yapmıyorsa, istekte, dilekte bulunduğu kimseye tapındığı anlaşılır! Görülüyor ki, diriden dilekte bulunurken, onun gönlünü hoş etmek için, İslâmiyetin dışına çıkan kimseler, imanlarını tehlikeye sokmaktadırlar. İslâmiyetin dışına çıkmadan, haram işlemeden, diri veya ölü herhangi bir kimseyi vesile ederek istekte bulunanlar ise, Allahü teâlânın emrini yapmakta, yani sebebe yapışmaktadırlar. Netice olarak, eşin dostun gönlünü almak için günah işlemek, kendini ateşe atmak, akıllı kimsenin yapacağı şey değildir. İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Ehlin, âilenin gönlünü almak için, günah işlemek, ahmaklıktır."
.
Seven, sevdiğine itâat eder...
30 Temmuz 2006 01:00
Bir kimseyi seviyorum deyince, ona karşı mecâzî muhabbeti olduğu anlaşılır. Her Müslümân, Resûlullah efendimizi böyle sevmektedir. Zaten Müslümân olmak için, bu kadar muhabbet kâfîdir. Hakîkî sevginin hâsıl olması için, Peygamber efendimizin sözlerini, işlerini, hâllerini ve ahlâkını öğrenmek ve bunları da sevmek lâzımdır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri; "Seven ve sevgiliden başka her şeyden kesilen, sevdiğine kavuşur. Böyle sevgisi olmayan ise, bu kavuşmayı ancak öğrenir, bilir ve bu bilgisini büyük nimet sanır" buyurmuştur. Eğer bir kimsede hakîkî sevgi çok olursa, sevdiğinden başka her şeyi, hattâ kendini bile unutur. Çünkü sevilene itâat edilir ve her şeyde ona tâbi olunur. Hadîs-i şerîfte; (Bir kimse, Allahın dostlarını sever, düşmanlarını düşman bilirse ve Allah için verir ve Allah için vermezse, îmânı kâmil olur) buyuruldu. Sözünün eri olmak!.. Sevenin, sevdiğinin sevdiklerini sevmesi ve sevmediklerini de, sevmemesi lâzımdır. Bu sevgi ve düşmanlık, insanın elinde değildir. Sevginin îcâbıdır, kendiliğinden hâsıl olur. Dostun dostları, insana sevimli görünür. Düşmanları, çok çirkin görünür. Bir kimse, birisini seviyorum derse, onun düşmanlarından uzaklaşmadıkça, sözüne inanılmaz. Ona münâfık denir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (Allahü teâlâ, bir Peygambere vahyetti ki, "Falan âbide söyle: Dünyâda zühd ederek, nefsini rahata kavuşturdun ve kendini kıymetlendirdin. Benim için ne yaptın?" Âbid sordu: "Yâ Rabbî! Senin için ne yapılır?" Allahü teâlâ buyurdu: "Düşmanıma, benim için düşmanlık ettin mi ve sevdiğimi benim için sevdin mi?" buyuruldu.) Muhabbet, sevgilinin dostlarını sevmeyi, düşmanlarına düşmanlık etmeyi îcâbeder. Bu sevgi ve düşmanlık, sâdık olanların elinde ve irâdesinde değildir. Çalışmaksızın, zahmet çekmeksizin kendiliğinden hâsıl olur. Dostun dostları güzel görünür ve düşmanları çirkin ve fenâ görünür. Dünyânın güzel görünüşlerine kapılanlara hâsıl olan muhabbet de, bunu îcâb ettiriyor. Peygamber efendimiz; (Bir kimse, beni çocuğundan ve babasından ve herkesten dahâ çok sevmedikçe, îmân etmiş olmaz) buyurmuşlardır. Allahü teâlâyı sevenin, Onun Resûlünü de sevmesi vâcibdir. Sâlih kulları da sevmesi lâzımdır. Süfyân bin Uyeyne hazretleri; "Allahü teâlâyı seven, Allahü teâlânın sevdiklerini de sever. Allahü teâlânın sevdiklerini seven, Allahü teâlânın rızâsı için sever" buyurmuştur. Seviyorum diyen bir kimse, sevgilisinin düşmanlarından kesilmedikçe sözünün eri sayılmaz. Buna yalancı denir. Abdullah-i Ensârî hazretleri buyuruyor ki: "Ebül-Hüseyn bin Sem'ûn, bir gün hocam Husrîyi incitmişti. O ândan beri, kalbimde ona karşı soğukluk duyuyorum." Büyüklerin meşhûr olan; "Üstâdını incitene darılmaz, gücenmez isen, köpek senden dahâ iyidir" sözünü burada hâtırlatmak yerinde olur. Herkes neyi severse onun zikrini çok eder. Allahü teâlâyı seven Allahı, Resûlullah efendimizi seven O'nu, evliyâyı seven evliyâyı çok zikreder, anar. Yâni hiç hatırından çıkarmaz. Çünkü çok sevilen, insânın kalbinden, hâtırından hiç çıkmaz. Her mü'minin, Resûlullah efendimizi çok sevmesi lâzımdır. Onu çok seven, Onu çok anar, çok söyler, çok över. Hadîs-i şerîfte; (Bir şeyi çok seven, onu çok anar) buyuruldu. Nitekim çocuklarını, hanımını, tarlasını, bağını, bahçesini, parasını seven, bunları hiç gönlünden çıkarmaz. Herkes kalbini yoklarsa, kimi çok sevdiğini anlar. Herkes sevdiği ne emrettiyse onu cânı gibi yerine getirir. Bâzısını yapar, bâzısını yapmazsa sevgisi az, hiç tutmazsa sevmediği anlaşılır. Akıl ve ilim sâhipleri... Nefsine düşkün olan, nefsinin arzûlarına kavuşmak için, yardım edenleri sever. Akıl ve ilim sâhipleri ise, medenî insan olmasına yardım edenleri sever. Kısacası, iyiler iyileri, kötüler de kötüleri sever. Bir kimsenin sevdiklerine, arkadaşlarına bakarak, onun nasıl bir adam olduğu anlaşılır. Hadîs-i şerîfte; (Herkes, kendisine ihsân edeni sever. Bu sevgi, insânın yaratılışında mevcûttur) buyuruldu. Netice olarak sevgi, itâat demektir. Yani seven, sevdiğine itâat eder. Sevginin derecesi, itâatteki sürat ile ölçülür. Bir kimse, "Ben ehl-i sünnet âlimlerini, bu büyükleri seviyorum" deyip de, bunlara ve bunların bildirdiklerine itâat etmezse, bu kimse yalancıdır. Vücuttaki herhangi bir hücre, beyinle bağlantısını kopartınca kanserleştiği gibi, bu büyüklerle, İslam âlimleri ile irtibatı, bağlantısı kesilen kimse de, iflâh olmaz. Bunun için, bu büyüklerin kıymetli eserlerini, kitaplarını okumalı, irtibatı, bağlantıyı hiç kesmemelidir. Ve Abdullah bin Mübârek hazretlerinin buyurduğu gibi: "Allahü teâlâya isyân ederken, O'nu sevdiğini nasıl söyleyebilirsin? Eğer sevgin doğru olsaydı, O'na itâat ederdin; çünkü seven, sevdiğine itâat eder."
Dünya için yapılan, dünyadır...
31 Temmuz 2006 01:00
Dünyâ, yok olmak için yaratıldı ve yok olacaktır. Âhiret ise, sonsuz kalmak için ve sonsuz kalacak şekilde yaratıldı. Sonsuz kalacak şey ile çabuk yok olacak şey arasında ne kadar fark varsa, dünyâ ile âhiret yapısı ve işleri arasında da o kadar fark vardır. Dünyâ hayâtı, iş yapacak zamândır. Keyif yapacak, eğlenecek zamân ileride gelmektedir. Orada, dünyâda yapılan işlerin karşılığı ele geçecektir. İş zamânını eğlence ile geçirmek, çiftçinin tohum ekmemesi ve mahsûl almaması gibidir. İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki: "Bu dünyâ, âhiret yolcularının bir konak yeridir. İnsana burada yiyecek ve giyecek lâzımdır. Bunlar ise çalışmadan ele geçmez. Her ân mal kazanmak için uğraşan aldanmıştır. Hem âhiret için hâzırlanmalı, hem de dünyâ ihtiyâçlarını kazanmalıdır. Fakat, bunları da, âhiret yolculuğunda lâzım olduğunu düşünerek kazanmalıdır. Bir kimsenin dünyâ ticâreti, âhiret ticâretine mâni olursa, bu kimse bedbahttır, zavallıdır. Bir çömlek almak için, altın kupa verene ne denir? Dünyâ, saksı parçası gibidir. Hem kıymetsizdir, hem de çabuk kırılır. Âhiret ise, altından kupa gibidir ki, hem çok kıymetlidir, hem de dayanıklıdır, kırılmaz. Dünyâ ticâretinin âhirete yaraması ve Cehenneme sürüklememesi için, çok uğraşmak lâzımdır. İnsanın sermâyesi, dîni ve âhiretidir. Bu sermâyeyi kaptırmamak için, çok uyanık olmak lâzımdır." Dünyâ menfaatini düşünmemeli İslâmiyetin emrettiği bir şey, dünyâ menfaati için yapılınca sahîh ve makbûl olmuyor. Dünyâ işi sayılıyor. Herhangi bir dünyâ işi de, âhiret menfaati için yapılınca, ibâdet hâlini alıyor. İslâmiyetin istediği vazîfelerde dünyâ için ne kadar fayda bulunursa bulunsun, bunları yalnız Allahü teâlânın emri olduğu için ve âhirette, azâbdan kurtulmak için yapmak lâzımdır. Böyle niyet edince, dünyâ faydalarını düşünmek, zarar vermez. İbâdetleri âdetten ayırmak için, dünyâ menfaatlerini düşünmemek şart olmuştur. Allah için ve âhiret menfaati için yapılan şeyler, ibâdet olmuştur. Dünyâ menfaati için yapılan şeyler, âdet sayılmıştır. İslâmiyette niyet o kadar mühimdir ki, islâmiyetin emrettiği bir şey, dünyâ menfaati için yapılınca sahîh ve makbûl olmuyor. Dünyâ işi sayılıyor. Herhangi bir dünyâ işi de, âhiret menfaati için yapılınca, ibâdet hâlini alıyor. Hûd sûresinin 16. âyetinde meâlen; (Dünyâda yaşamayı ve eğlenmeyi isteyenlerin çalışmalarının karşılığını bol bol veririz. Bir şeyi esirgemeyiz. Bunlara âhirette yalnız Cehennem ateşi verilecektir. Emekleri âhirette boşa gider. Yalnız dünyâ için yaptıkları işlerine, âhirette bir karşılık hâsıl olmaz) buyuruldu. Resûlullah efendimiz de; (Allahü teâlâ, âhiret için yapılan iyiliklere dünyâda da mükâfât verir. Fakat, yalnız dünyâ için yapılan işlere âhirette hiç mükâfât vermez) buyurmuşlardır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Dünyâ, zevk için, lezzet için yaratılmadı. Âhiret, bunun için yaratılmıştır. Dünyâ ile âhiret, birbirinin zıddı, tersidir. Birini sevindirmek, ötekinin gücenmesine sebep olur. Birinde zevk aramak, ötekinde elem çekmeye sebep olur. O hâlde, dünyâda nimetleri, lezzetleri çok olanlar, bunlara lâzım olan şükrü yapmazlarsa âhirette çok korkacak, çok acı çekecektir. Bunun gibi, dünyâda tehlikelerden sakındığı, çalıştığı hâlde çok acı çeken mümin, âhirette çok lezzete kavuşacaktır. Dünyânın ömrü, âhiretin uzunluğu yanında, deniz yanında bir damla kadar bile değildir. Dahâ doğrusu, sonu olan, sonsuz ile ölçülebilir mi?" Dünyâ ile güreşmeye gelmez! Ebû Süleymân Dârânî hazretleri de buyuruyor ki: "Dünyâ, kendisini isteyenden kaçar, kendinden kaçanı kovalar. Kendinden kaçanı yakalayabilirse, yaralar. Kendini isteyip bağlananı ise öldürür. Çünkü dünyâ ile güreş etmeye gelmez. İnsanı yener, sırtını yere getirir. Dünyâya bağlanmak, Allahü teâlânın rızâsını kazanmaya mâni olan bir perdedir. Âhireti düşünmek ise, gönlün canlanmasına sebeb olur. İbret almakla ilim, tefekkür ile de Allah korkusu artar. Dünyâ sevgisinin yerleştiği bir kalpte, âhiret düşüncesi göç edip gider." Netice olarak; dünyâda iki çeşit iş vardır. Birincisi, dünyâya yarayan, diğeri ise, Ahirete yarayan işlerdir. Dünyâda dünyâ için yapılan işlerin hepsi dünyâdır. Namaz dahi olsa böyledir. Ahiret için yapılan yani âhirete gönderilebilen işler ise, âhiret işidir. Her işimizi yaparken bakmalıyız; biz bu işi niçin yapıyoruz. Allah rızası için yaptıklarımız, âhirette karşımıza ecir olarak çıkacaktır. Esas iş de, âhiret işidir. Bu yüzden mümin çok iyi bir tüccar olmalıdır. Ahiretteki niçin sorusuna cevap aramalıyız. Niçin yemek yiyoruz, niçin evleniyoruz, niçin konuşuyoruz... Allahü teâlânın rızası için olmayan her iş, dünyâlıktır, kıymetsizdir.
.
Kendinden tiksinmeyen kurtulamaz...
6 Ağustos 2006 01:00
Kibir, her iyiliğe engel olduğu halde, tevazu, her iyiliğin anahtarıdır. Kusuru başkasında arayan bir kimse, sevimsizleşir. Bunu hiç kimse sevmez ve böylelerinin etrafında insan kalmaz, hatta bunlar, dost edinemezler. Zira; "Toprak ol toprak, gül bitsin sende. Ancak topraktır kavuşan güle" buyurulmuştur. Mahsul, ovadaki sulu ve yumuşak toprakta yetişir, dağda, sert toprakta yetişmez. Hikmet de, mütevazı olanların kalbinde gelişir. Kibirli, kendini beğenenlerin gönlünde gelişmez. Takıyyüddîn Sübkî hazretleri buyurdu ki: "Düşündüm ve gördüm ki, bütün fesâdın başı kibirdir. Kibir, şeytanın büyüklenip kendini beğenmesi ile işlenen ilk günahtır. İnsan, kalbinde kibir hâsıl olduğu zaman, kendisini büyük görüp, başkalarını aşağı görür. Kibir, kalbi nasîhat kabûl etmekten ve emre itâat etmekten alıkoyar. Ama kalbde kendini hor ve hakîr görme hâsıl olunca, İslâm âlimlerine itâat eder ve sözlerini dinler. İslâm âlimlerinin söz ve nasîhatleri ona tesir eder ve Hakk'ı tanır. Nihâyet her hayır ve iyiliğe kavuşur." Tevazu ehli olmak için... Bir kimse, başını yükseğe kaldırırsa, tavana değer ve başı yaralanır. Şayet başını eğerse, tavan ona gölgelik eder ve kendini korur. Abdurrahmân Tafsûncî hazretleri buyuruyor ki: "Dinde farz ve vâcib olan emirler yerine getirilince, tevâzu sâhibi olmakla berâber, kahramanlık göstermenin bir zararı olmaz. Fakat sünnet, nâfile olan bir amel ve taleb edilen bir ilim, kibir ile berâber ise, hiçbir fayda vermez." Kibirden kurtulmak, tevazu ehli olmak için, yaşlı birini görünce, "Bu benden daha çok ibadet etmiştir", genç birini görünce, "Bu benden genç, benden daha az günah işlemiştir" demelidir. Bid'at sahibi veya bir kâfiri gürünce de, "Bu, hidayete kavuşabilir, ben de Allah saklasın sapıtabilirim. Şu andaki durum değil, netice önemlidir. İman ile öleceğimi bilmediğime göre, nasıl kibrederim?" demelidir. Bid'at ehline kızmak gerektiği halde, kibirlenmek caiz olmaz. Kızmak başkadır, kibirlenmek başkadır. Günah bataklığına düşmüş olanlara da bu gözle bakmalı ve "Onlar hidayete kavuşur, tövbe eder de, ben imanımı kurtaramazsam halim nice olur" diye düşünmeli, kendi sonundan korkmalı ve kimseye karşı kibirlenmemelidir. Mesela; bir hükümdar, göz bebeği olan biricik çocuğunu terbiye etmesi için hizmetçisine verip, "Kusur edince döversin" dese, hizmetçi, hükümdarın yanında çocuğun kıymetini bildiği için, hatasından dolayı çocuğa kızarsa da, kendini çocuktan üstün göremez, ona karşı kibirlenemez. Bunun gibi, bir Müslüman da, Allahü teâlâyı inkâr ve isyân edenlere, kızsa da, onlara karşı kibirlenemez. Muhammed Bâkır hazretleri; "Bir kimsenin kalbinde ne kadar kibir varsa, aklında da, o kadar noksanlık var demektir" buyurmaktadır. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri bir gün yolda giderken yanından geçen bir köpeği görür ve köpeğe değip necâset bulaşmasın diye eteklerini toplar. O anda köpek dile gelip, şöyle der: -Bendeki kir, üç defâ yıkamakla temiz olur. Ama senin nefsindeki kibir kiri, yedi deryâda yıkansa temiz olmaz!.. Bunun üzerine Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri, köpeğe; -Senin dışın pis, benim ise içim. Gel berâber olalım da belki birbirimize faydamız olur, der. Köpek de; -Sen benimle arkadaş olamazsın. Zîrâ halk beni horlar, sana tâzim eder. Beni gören taşlar, seni gören ise iltifâta başlar. Benim yarına yiyecek bir kemiğim bile yok, ama senin bir ambar dolusu buğdayın var, cevâbını verir. Bunun üzerine Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri; "Bir köpeğe bile yol arkadaşı olmaya lâyık değilim" diyerek çok üzülür ve ağlar. Kibir, hırs ve böbürlenme... Hâtim-i Esam hazretleri buyuruyor ki: "Şu üç halde iken seni ölümün yakalamasından sakın! Kibir, hırs ve böbürlenme halleri. Çünkü Allahü teâlâ kibirlenen kimseye en miskin kimseden gelen bir zillete düşürmeden, gururlanan kimseyi aç ve susuz bırakmadan, yemek istediği bir şeyin boğazından geçmesine mâni olmadan, hırslı kimseyi de idrâr ve necâsetin içinde bırakmadan bu dünyâdan ayırmaz." Netice olarak, bir kimse, herkesi haklı, kendisini haksız bulmadıkça, kendi kusur ve noksanlarını bırakıp, başkasının kusuru ile meşgul oldukça, manevi bakımdan zerre kadar ilerlemesi mümkün değildir. Nefsini aradan çeken, herkesle iyi geçinir, huzurlu olur. Bunun için nefsi aradan çekmeli, kimseyi tenkit etmemeli, kendini beğenmemeli hatta kendinden iğrenmelidir. Çünkü kendinden tiksinmeyenin kurtulması çok zordur. Din büyüklerinin sevdiklerine, talebelerine hep buyurduğu gibi: "Nefsinizi aradan çekin. Kimseyi tenkit etmeyin. Kendinizi beğenmeyin ve kendinizden iğrenin. Zira kendinden tiksinmeyen kurtulamaz. Yapmadığınızı söylemeyin. Bir gün mutlaka öleceğiz ve yaptıklarımızın hesabını vereceğiz.
.
Evlâda acımak demek...
7 Ağustos 2006 01:00
Evlât, ana baba elinde emânettir. Çocukların temiz kalbleri kıymetli bir cevher gibidir. Mum gibi, her şekli alabilir. Küçükken, hiçbir şekle girmemiş, temiz bir toprak gibidir. Temiz toprağa hangi tohum ekilirse, onun meyvesi hâsıl olur. Çocuklara îmân, Kur'ân ve Allahü teâlânın emirleri öğretilir ve yapmaya alıştırılırsa, din ve dünyâ saâdetine ererler. Bu saâdette anaları, babaları ve hocaları da ortak olurlar. Eğer çocuklara, bunlar öğretilmez ve alıştırılmazsa, o çocuklar, bedbaht olurlar. Yapacakları her kötülüğün günâhı, ana, baba ve hocalarına da verilir. Tahrîm sûresinin 6. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Kendinizi, evlerinizde ve emirlerinizde olanları ateşten koruyunuz!) buyurulmaktadır. Bir babanın, evlâdını Cehennem ateşinden koruması, dünyâ ateşinden korumasından dahâ mühimdir. Cehennem ateşinden korumak da, îmânı, farzları, harâmları öğretmekle, ibâdete alıştırmakla ve dinsiz, ahlâksız arkadaşlardan korumakla olur. Peygamber efendimiz; (Bütün çocuklar Müslümânlığa uygun ve elverişli olarak dünyâya gelir. Bunları, sonra anaları, babaları Hristiyan, Yahûdî ve dinsiz yapar) buyurmaktadır. Müslümânın birinci vazîfesi Bunun için, her Müslümânın birinci vazîfesi, evlâdına İslâmiyyeti ve Kur'ân-ı kerîmi öğretmek olmalıdır. Evlât, büyük bir nimettir ve nimetin kıymeti bilinmezse, elden gider. Yemek, içmek, bedenin rızkıdır. Kalbin, rûhun rızkı ise, imândır, din ilimleridir. İnsan okumaz, din bilgilerini öğrenmezse, kalbi rızıksız kalır. İmândan mahrum olan bir kalb, günah işlemeye başlar, hasta olur ve neticede ölür. Kalbin ölmesi ise, Allah korusun kâfir olması demektir. Evlâdına Allahü teâlâyı, Onun Peygamberini, haramları, namaz kılmayı, Kur'an-ı kerimi öğretmeyen bir baba, evlâdının hem dünya, hem de âhiret kâtili olmaktadır. Böyle bir baba veya anne, dünyanın en merhametsiz babası ve annesi durumundadır. Çocuğun bedenî ihtiyaçlarını, yemesini, içmesini temin etmek, onu sıcaktan, soğuktan korumak, anne ve babanın vazifesidir. Bunları yerine getirmek, çocuğa karşı bir merhamet ise de, asıl merhamet, çocuğu Cehennem ateşinden korumaktır. Çocuk yoruluyor, zorlanıyor, uykusunu alamıyor diyerek, çocuğu namaza alıştırmamak, sabah namazına kaldırmamak, çocuğa merhamet değil, onu merhametsizce ateşe atmak demektir. Bir doktor, hastasını iyi edebilmek için, acı ilâçları vermekten çekinmiyor. Hastasına dokunan yiyecekleri ona yasak ediyor. Hatta gerektiği zaman, canının yanmasına, acı çekmesine aldırmadan hastasını ameliyat ediyor. Şimdi bu doktor, hastasına düşman olduğu için mi bunları yapıyor? Hastasını sıhhate kavuşturmak, daha doğrusu merhametinden dolayı böyle yapmaktadır. Evlâdına acıdığını, merhamet ettiğini söyleyen ana-baba da, tıpkı bir doktor gibi, acı da olsa, zor da gelse, yorulsa da, çocuğuna Allahü teâlânın emirlerini öğretmek ve yaptırmakla görevlidir. Anne-baba, ne kadar merhametli ise, evlâdına o kadar İslâmiyeti öğreticidir. Anne-baba, ne kadar merhametsizse, evlâdına o kadar dünyayı öğretici ve âhireti unutturucudur. Ölçü budur. Kaldı ki, o evlât, her günah işleyişte, anasına, babasına da yazılır. Eğer evlât ibâdet ederse, her ibâdet yapışta, anasına, babasına da yazılmaktadır. Şunu da hiçbir zaman unutmamak lâzımdır ki, bir ağaç, ya meyve verir kendinden istifade edilir veya ateş yakmak için odun olur. Bunun için her anne ve baba, evlâdı hakkında, meyve veren ağaç mı, yoksa sobaya gidecek odun mu yetiştirdiğine bakmalıdır. Ateşe kim dayanabilir? Ateşe hiç kimse dayanamaz ve dayanamayız. Allahü teâlâ hepimizi yanmaktan korusun. Bu sebeptendir ki, insanın, önce kendisine merhamet etmesi yani kendini ateşten, Cehennem azâbından koruması lâzımdır. Eğer bu kimsenin merhameti çoksa, o zaman çoluk çocuğuna da merhamet etmesi, onları da ateşten, Cehennem azâbından koruması lazımdır. Çoğumuz, evlâdım okusun, yurt dışına da gitsin, bilgisini artırsın diye düşünürüz. Elbette bir baba ve anne olarak, evlâdımızın bilgisinin, görgüsünün artmasını isteriz ve bu hakkımızdır. Ancak, okuttuğumuz, yurt dışına gönderdiğimiz evlâdımız, dinini doğru olarak öğretemediğimiz için Cehenneme giderse... O zaman anne-babanın yüreği yanmaz mı? Çocuğun geleceği, istibâli çok önemlidir. Ama önce âhiret istikbâlini kurtarmalıdır. Çünkü dünya geçici ve zaman da, çok dardır, azdır. Böyle kısa bir ömür için, bir anne veya bir baba, o üzerinde titrediği güzel evladına, nasıl kıyar da ateşe atabilir? Netice olarak, eğer bir anne ve baba, evlâtlarına, İslâmiyetin ve din büyüklerinin sevgisini veremiyorsa, çocuklarını sadece nefisleri için seviyorlarsa, çocuklarının baş düşmanıdırlar. Çocuk, bir emânettir ve emâneti de, yerinde kullanmak gerekir.
.
Emr-i marûf yapmamak!..
13 Ağustos 2006 01:00
Cihâd; emr-i marûf ve nehy-i anil-münker demektir. Yani Allahü teâlânın emir ve yasaklarını, Onun kullarına ulaştırmak, inkâr edenlere imânı, imân edenlere de ilm-i hâllerini öğretmek, onların harâm işlemelerine mâni olmak, sonsuz felâketten kurtarmak demektir. Peygamber efendimiz, Eshâb-ı kirâm, Tâbiîn ve Selef-i sâlihînin hepsi, emr-i marûf ve nehy-i münker yapmak için çok uğraştılar ve bu yolda nice eziyet ve cefâlara katlandılar. Hadîs-i şerîfte; (Günâh işleyeni, elinizle menediniz, buna kuvvetiniz yetmezse, sözle mâni olunuz. Bunu da yapamaz iseniz, kalbinizle beğenmeyiniz! Bu ise, îmânın en aşağısıdır) buyurulmuştur. Âmirler el ile, âlimler dil ile, câhiller ise kalb ile Emr-i marûf yapar. Günâh işleyene tatlı sözle Emr-i marûf, yani nasihat edilir. Dinlemezse, fitne çıkacaksa edilmez, susulur. İyiler de kurtulamaz!.. Emr-i marûf terk edilerse, gelen belâdan, iyiler de kurtulamaz. Nitekim hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlâ, Cebrâîl aleyhisselâma, filân şehri yerin dibine geçir, diye emretti. Cebrâîl, yâ Rabbî! Bu şehirdeki filânca kulun sana bir ân isyân etmedi. Hep itâat ve ibâdet ediyor deyince, onu da berâber geçir! Zîrâ günâh işleyenleri görünce, bir kerecik yüzünü değiştirmedi) buyuruldu. Eshâb-ı kirâm, Allahü teâlânın dinini, Onun kullarına yaymak, ulaştırmak için, vatanlarını, evlerini terk ettiler. Halbuki bunların, hanımları, çocukları, evleri, bağları, bahçeleri vardı. Bunların hepsini yani bağlarını, bostanlarını terk ettiler ve bir daha da geri dönmediler. Eshâb-ı kirâmın hanımları, evlatları, yakınları da ne kadar sabırlı imiş. Hiçbir zaman, zorluk çıkarmadıkları gibi, hep destek olmuşlardı. Eshâb-ı kirâm, Allahü teâlânın dinini, insanlara duyurmak için gittiler ve bir daha da geri gelmediler. Anadolu'da, Erzurum'da dağın tepesinde eshab-ı kiram kabri bulunmaktadır. Nereden nereye gelmişler. Sadece Anadolu'nun değil, dünyanın her yerine dağılmışlar. Halbuki gittikleri ülkelerin lisanını bilmiyorlardı ve o ülkelerde yaşayan insanlar, inkâr bataklığında idi. Tanıdık, bildik, tek bir dost sima da yoktu. Peki niçin gitmişlerdi? Kendilerinin tattığı imân nimeti ile, Allahü teâlânın diğer kulları da şereflensin, inkâr bataklığından kurtulsunlar ve bu uğurda vefât ederlerse, şehitlik rütbesine kavuşmak için gitmişlerdi. Her şeyden önce, Allahü teâlânın, cihâd ediniz, emr-i marûfta bulununuz emrini yerine getirmek için, yurtlarını terk etmişlerdi. Allahü teâlânın cihâd, emr-i marûf yapmak emri, yalnız Eshâb-ı kirâm için değildir. Kıyâmete kadar gelecek bütün Müslümanların üzerine cihâd etmek yani emr-i marûf yapmak farzdır. Müslüman olarak hepimize farzdır. Herhangi bir Müslüman, nasıl ki namazdan, oruçtan, hacdan, zekâttan sorumlu ise, bunları yerine getirmekten kurtulamazsa, cihâd etmekten, emr-i marûf yapmaktan da kurtulamaz. Çünkü namazın, orucun farz olması gibi, emr-i marûf yapmak da farzdır. Eğer bir Müslüman, cihâd etmezse, emr-i marûf yapmazsa, Allahü teâlânın bu emrini dinlememiş olur. Allahü teâlâ kime ne imkân vermişse, onu, Allah yolunda, yani insanların dünya ve âhiret saâdetlerine kavuşmaları için sarf etmesi gerekir. Sarf etmezse, namazı, orucu, zekâtı terk etmiş gibi vebâl altında kalacaktır. Eğer İslamiyet, bizden öncekilerin canlarıyla, mallarıyla, her türlü fedakârlıklarıyla bize kadar gelmeseydi, biz de bugün, inkâr bataklığında boğulur giderdik. Hiç dönmemek üzere... Ecdâdımız da, Eshâb-ı kirâm gibi, terki diyar, terki vatan ederek, bir daha dönmemek üzere, İslamiyeti, dünyanın ulaşabildikleri yerlerine yaymışlardır. Onların evlatları ve torunları olarak bizler de, İslâmiyeti yayacağız ki zaten iş de budur. Kime yayacağız? Önce hanımımıza, çocuğumuza, komşumuza, sonra lafımız kime geçiyorsa onlara anlatacağız. Fitneye sebep olmadan, hiç kimseyi incitmeden, kırmadan ya bir kelime söyleyerek, veya doğru bir kitap vererek, bir şey yaparak mutlaka Cenab-ı Hakkın dininden bahsetmeliyiz. Eğer emr-i marûf, nehy-i anil-münker terk edilirse, en kötülerimiz, başımıza gelir. Çünkü hadis-i şerifte; (Siz elbette iyiliği emir, kötülükten de nehyetmelisiniz. Emr-i marûf ve nehy-i münkeri terk ederseniz, Allahü teâlâ en kötülerinizi, hayrlılarınızın üzerine musallat eder. O zamân hayırlılarınız, kötülerin defi için duâ ederlerse, duâları kabûl olunmaz) buyurulmuştur. Netice olarak, eğer biz, huzûrlu olmak ve iyi insanların başımıza gelmelerini istiyorsak, önce bize düşen vazifeyi yapmamız lâzımdır. Biz, Allahü teâlânın emirlerine, yasaklarına ne kadar uyarsak, âmirlerimiz de, büyüklerimiz de o kadar güzel olur. Biz, emr-i marûfu terk edersek, hem dünyada azâp çekeriz, başımıza belâlar gelir, hem de âhirette azâp çekeriz.
.
Öldüğünde fayda vermeyecekse!..
14 Ağustos 2006 01:00
İmânı olmayan bir kimsenin, günâhtan sakınması, harâma devâm eden kimsenin de, farzları yapması, âhirette işe yaramaz! Dünyâda ve âhirette saâdete kavuşmak için, doğru bir îmâna sahip olmak, sonra fıkıh bilgilerini öğrenip, bunlara göre amel etmek, cenâb-ı Hakkın dostlarını sevmek ve düşmanlarını tanıyıp, onlara aldanmamak lâzımdır. Müslümânlığın temeli, Allahü teâlânın birliğine ve Allahın peygamberi olan Muhammed aleyhisselâmın bildirdiği emirlerin ve yasakların hepsini Allah tarafından getirmiş olduğuna inanmaktır. Emirleri yapmak ve yasak edilenleri yapmamak îmânın şartı değil ise de, yapmak ve yapmamak lâzım olduğuna inanmak, îmânın şartıdır. Böyle îmânı olmayan, yani Müslümân olmayan kimseye kâfir denir. Kâfirler, ne kadar iyi iş ve insanlara faydalı buluşlar yapsa da, âhirette azâbdan kurtulamaz. İbâdetler ve bütün iyi işler kıymetli ise de, bunları yapmak, bunlara îmânın yanında, ikinci derecede kalır. Îmân temeldir. İyi işleri yapmak, ikinci derecededir. Îmânın ve îmân ile birlikte olan işlerin dünyâda da, âhirette de, faydaları vardır, insanı saâdete ulaştırırlar. Îmânsız olan iyi işler, insanı, yalnızca dünyâda saâdete kavuşturabilirler ise de, âhirette faydası olamaz. Nitekim sûre-i İbrâhîmin 18. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Allah'a îmân etmeyenlerin yaptıkları faydalı işler, fırtınalı bir günde rüzgârın savurduğu küller gibidir. Âhirette o işlerin hiçbir faydasını bulamazlar) buyurulmuştur. "Yaşlanan pek azdır" Senâullah-i Pânî pütî hazretleri buyuruyor ki: "Dünyâya fazla kıymet vermeyiniz. İnsanlar çoğunlukla çocukluğunda ve gençliğinde ölmektedirler. Yaşlanan pek azdır. Hepsinin ömrü kısa süren bir sabah rüzgârı gibi geçmektedir. Nereye gittiğini bilmezler. Kalan ise, bitmeyecek olan âhiret işleridir. Bu dünyâ lezzetleri sıkıntı çekmeden ele geçmiyor. O da az bir şeydir. Bu geçici ve az bir şey olan lezzetlere dalıp, ebedî lezzeti, âhiret saâdetini elden kaçırmak ve ebedî felâkete düşmek ahmaklıktır. Din ve dünyâ faydası bir araya geldiği zaman, tercihini din menfaatini öne almakta kullan. Dünyâda zâten takdir edilen şey insana ulaşır. Resûlullah efendimiz; (Maksadı âhiret olanın dünyâsına, Allahü teâlâ kefildir) buyurdu. Dünyâyı tercih edenin eline, bâzan dünyâ da geçmez. Böyle olanlar, dünyâda da âhirette de zarar eder." Hakîm Senâî hazretlerinin, sultanlarla görüşmemeye yemin etmesinin sebebi şöyle anlatılmaktadır: Sultan Gazneli Mahmûd, Hindistan taraflarını fethetmek için sefere hazırlanıyor ve asker topluyordu. Hakîm Senâî hazretleri de Sultan Mahmûd'a yazdığı bir kasîdeyi götürüyordu. Yolda bir meyhânenin önünden geçerken içerden birtakım konuşmalar işitir. Herkesin deli dediği bir dîvâne kendisine şarap dolduran kişiye; -Bir kadeh daha doldur. Sultan Mahmûd'un körlüğü için içeyim! der. O kimse; -Bu sözü doğru söylemedin. Yiğit ve büyük bir sultan için neden böyle söylüyorsun? der. O da; -Çünkü o, Allah'ın verdiklerine şükretmiyor. Bunca devlete sâhipken, bir memleket daha istiyor cevabını verir ve; -Bir kadeh de Hakîm Senâî'nin körlüğü için doldur der. O kimse; -Hakîm Senâî iyi huylu, bilgili, fazîletli tanınmış bir şâirdir. Neden böyle dersin? deyince; -Eğer o, bilgili, yiğit bir kişi olsaydı, dünyâda ve âhirette faydası olan bir işle uğraşırdı. O, her gün bir şeyler alırım ümidiyle Sultanın yanına gidiyor ve yaltaklık ediyor. O, işe yaramaz birtakım kâğıtlar doldurup ömrünü ziyân ediyor. Akıllı ve bilgili olan, ömrünü ziyân eder mi? Belki neden yaratıldığını düşünürdü. Eğer kıyâmet gününde ondan; "Ey Senâî! Bizim huzûrumuza ne getirdin?" diye sorsalar acaba ne mâzeret beyân edecek cevabını verir. Bu sözleri dışarıdan işiten Hakîm Senâî hazretleri, kendinden geçer ve gönlü dünyâdan soğur. Sultanların medhi için yazdığı kasîdeleri toplayan Dîvân'ı da suya atar. Hak yoluna girip, ibâdetle meşgûl olur. İnsanlar uykudadır... Seyyid Burhâneddîn hazretleri buyuruyor ki: "Hepimiz dünyânın bir gün yok olacağını, kendine sarılanları yalnız bırakacağını biliyoruz. Böyle olduğu o kadar açıktır ki, bunun için delil getirmeye bile hâcet yoktur. İnsanlar uykudadır. Öldükleri zaman uyanırlar. Fakat fırsat elden gider. Artık kaçırılan fırsatlara pişmanlığın faydası yoktur. Hiç geri dönme arzusu fayda verir mi? Gidenin geri dönmesi mümkün olur mu? Çünkü dün geçti, bir daha geri gelmez. Âhirette kurtuluşa erenler, haramlardan ve dünyâ sevgisinden yüz çevirip, hâlis bir niyet ile Allahü teâlâya dönenlerdir." Netice olarak insan, öldüğü zaman, kendisine fayda vermeyecek olan her işi terk etmeli, uzaklaşmalıdır. Eğer bir kimse, böyle yaparsa, ne zaman ölürse ölsün, zararda olmaz.
.
"Namaz, müminin mîrâcıdır"
20 Ağustos 2006 01:00
Namâz, ibâdetlerin en üstünüdür. Îmândan sonra, en kıymetli ibâdet, namâzdır. Îmân gibi, onun da güzelliği, kendindendir. Başka ibâdetlerin güzelliği ise, kendilerinden değildir. Bunun için namâzı doğru kılmaya çok dikkat etmeli, vaktin evvelinde kılmalı, gevşeklik yapmamalıdır. Abdullah-ı Dehlevî hazretleri buyuruyor ki: "Bütün ibâdetler namaz içinde toplanmıştır. Kur'ân-ı kerîm okumak, tesbîh söylemek yanî sübhânallah demek, Resûlullah efendimize salevât söylemek, günahlara istigfâr etmek ve ihtiyaçları yalnız Allahü teâlâdan isteyerek O'na duâ etmek namaz içinde toplanmıştır. Ağaçlar, otlar, namazda durur gibi dik duruyorlar. Hayvanlar, rükû hâlinde, cansızlar da ka'dede, oturuyor gibi yere serilmişlerdir. Namaz kılan, bunların ibâdetlerinin hepsini yapmaktadır. Namaz kılmak, Mîrâc Gecesi farz oldu. O gece mîrâc yapmakla şereflenen, Allahü teâlânın sevgili Peygamberine uymayı düşünerek namaz kılan bir Müslüman, O yüce peygamber gibi, Allahü teâlâya yaklaştıran makamlarda yükselir." Namâz, bütün ibâdetleri kendisinde toplamış ve hepsinden dahâ üstündür. Kıyâmette evvelâ namâz sorulacaktır. Namâz doğru ise, diğerlerinin hesâbı, Allahü teâlânın yardımı ile kolay geçecektir. Namâz, dînin direğidir Namâz, dînin direğidir. Namâz kılan bir kimse, dînini doğrultmuş ve kılmayan da, dînini yıkmış olur. Bir kimse, namâzını doğru ve iyi kılınca, İslâmın ipine yapışmış olur. Bahâeddîn Buhârî hazretleri buyurdu ki: "Namaz müminin mîrâcıdır" buyurulan hadîs-i şerîfte, hakîkî namazın derecelerine işâret vardır. Namaza duran kimsenin, iftitâh tekbîrini söylerken, Allahü teâlânın azametini, yüceliğini düşünerek, hudû ve huşû hâlinde olması gerekir. Öyle ki, bu hâlini, kendinden geçme hâline eriştirmelidir. Rivâyet edilmiştir ki, Resûlullah efendimiz namazda iken, mübârek göğsünden öyle bir ses gelirdi ki, bu ses, herkes tarafından işitilirdi." İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Namâz, İslâmın beş şartından ikincisidir. Bütün ibâdetleri kendisinde toplamıştır. İslâmın beşte bir parçası ise de, bu toplayıcılığından dolayı, yalnız başına, Müslümânlık demek olmuştur. İnsanı Allahü teâlânın sevgisine kavuşturacak işlerin birincisi olmuştur. Âlemlerin efendisi, en üstünü olana, mîrâc gecesi, Cennette nasîb olan rü'yet şerefi, dünyâya indikten sonra, dünyânın hâline uygun olarak kendisine yalnız namâzda müyesser olmuştur. Bunun için Peygamber efendimiz; (Namâz müminlerin mîrâcıdır) buyurmuştur. Bir hadîs-i şerîfte; (İnsanın Allahü teâlâya en yakın olması namâzdadır) buyurulmuştur. Onun yolunda, tâm izinde giden büyüklere, o rü'yet devletinden, bu dünyâda büyük pay, namâzda olmaktadır. Evet, bu dünyâda Allahü teâlâyı görmek mümkün değildir. Dünyâ buna elverişli değildir. Fakat, Ona tâbi olan büyüklere, namâz kılarken rü'yetten bir şeyler nasîb olmaktadır. Namâz, üzüntülü rûhlara lezzet vericidir. Namâz, hastaların, rahat vericisidir. Rûhun gıdâsı namâzdır. Kalbin şifâsı namâzdır. (Ey Bilâl, beni ferâhlandır!) diye ezân okumasını emir buyuran hadîs-i şerîf, bunu göstermekte, (Namâz, kalbimin neşesi, gözümün bebeğidir) hadîs-i şerîfi, bu arzûya işâret etmektedir. Namâz, müminin mîrâcıdır. Yani dünyâdan âhirete yükselten bir merdiven gibidir. Namâzda sanki dünyâdan çıkıp, âhirete gidilir ve âhirette kavuşulacak olan şeylerden haz, zevk alınır. Namâz kılarken hâsıl olan hâller, namâz dışında hâsıl olan bütün hâllerin üstündedir. Nemâza dururken, Allahü ekber demek, "Allahü teâlânın, hiçbir mahlûkun ibâdetine muhtâç olmadığını, her bakımdan hiçbir şeye ihtiyâcı olmadığını, insanların namâzlarının, Ona faydası olmayacağını" bildirmektedir. Namâz içindeki tekbîrler ise, "Allahü teâlâya karşı yakışır bir ibâdet yapmaya liyâkat ve gücümüz olmadığını" gösterir. Namâz, müminin mîrâcı olduğu için, namâzın sonunda, Peygamber efendimizin Mîrâc Gecesinde söylemekle şereflendiği kelimeleri yani, Ettehıyyâtüyü okumak emrolundu. Namâzın hakîkatini anlamak!.. O hâlde, namâz kılan bir kimse, namâzı kendine mîrâc yapmalı ve Allahü teâlâya yakınlığının nihâyetini namâzda aramalıdır. Peygamber efendimiz buyurdu ki: (İnsanın, Rabbine en yakın olduğu zamân, namâz kıldığı zamândır.) Namâz kılan bir kimse, Rabbi ile konuşmakta, Ona yalvarmakta ve Onun büyüklüğünü ve Ondan başka her şeyin hiç olduğunu görmektedir." Netice olarak namâz, dînin direğidir ve müminin mîrâcıdır. Namâzın hakîkatini anlamış olan bir kimse, namâza durunca, sanki, bu dünyâdan çıkıp âhiret hayâtına girer ve âhirete mahsûs olan nimetlerden bir şeylere kavuşur. Ali Septî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Namazlarınızı terk etmeyiniz, aksi halde iyiliği terk edersiniz.
.
Dünyada kalacağın kadar çalış!..
21 Ağustos 2006 01:00
Ölümden önce olan her şeye dünya denir. Bunlardan, ölümden sonra faydası olanlar, dünyadan sayılmaz, âhiretten sayılır. Çünkü dünyâ, âhiret için tarladır. Âhirete yaramayan dünyâlıklar, zararlıdır. Harâmlar, günâhlar ve mubâhların fazlası böyledir. Dünyada olanlar, İslâmiyete uygun olarak kullanılırsa, âhirete faydalı olur ve böylece hem dünya lezzetine, hem de âhiret nimetlerine kavuşulur. Dünya, insanın gölgesine benzer. Kovalarsan kaçar, kaçarsan, o seni kovalar. Dünya, âşıklarına mihnet, lezzetlerine aldanmayanlara ise, nimet yeridir. İbâdet edenlere kazanç, ibret alanlara da, hikmet yeridir. Onu tanıyanlara selâmet yeridir. Dünya, ana rahmine nisbetle Cennet, âhirete nisbetle, çöplük gibidir. Bunun için Peygamber efendimiz; (Dünyâ, geçilecek bir köprü gibidir. Bu köprüyü tamir etmekle uğraşmayın. Hemen geçip gidin!) buyurmuşlardır. İşte kurtuluş reçetesi Ebû Bekr-i Şiblî hazretleri buyuruyor ki: "Dörtyüz hocadan ders okudum. Bunlardan dörtbin hadîs-i şerîf öğrendim. Bütün bu hadîslerden bir tânesini seçip kendimi ona uydurdum, diğerlerini bıraktım. Çünkü, kurtuluşu ve ebedî saâdete kavuşmayı bunda buldum ve bütün nasîhatleri hep bunun içinde gördüm. Peygamber efendimiz bir Sahâbîye hitaben; (Dünyâ için, dünyada kalacağın kadar çalış! Âhiret için, orada sonsuz kalacağına göre çalış! Allahü teâlâya, muhtâç olduğun kadar itâat et! Cehenneme dayanabileceğin kadar günâh işle!) buyurmuştur." Seyyid Burhâneddîn hazretleri, bir sohbetlerinde buyuruyorlar ki: "Allahü teâlâ; "Dünyâ hayâtı ancak metâ-ı gurûr'dur" buyurmaktadır. Bâzı ârifler de: "Dünyâyı üç talakla boşa! Kendine ondan başka birini ara! Çünkü dünyâ kötü bir zevcedir. O kendine gelene kıymet vermez. Ondan Rabbine dön! O sana ezâ etmeden önce ondan korun ve onun hevâsından uzaklaş. İşte bu sûrette Cennet'e girersin" buyurmaktadır. Hepimiz dünyânın bir gün yok olacağını, kendine sarılanları yalnız bırakacağını biliyoruz. Böyle olduğu o kadar açıktır ki, bunun için delil getirmeye bile hâcet yoktur. Fakat nefis, şeytan, tûl-i emel, nefsin arzu ve istekleri, kalblerde kalın perdeler meydana getirmiştir ki, bu yüzden gözler uykuda, basiretler kapalıdır. İnsanlar uykudadır, ölünce uyanırlar. Fakat fırsat elden gider. Kaçırılan fırsatlara, pişman olmanın faydası yoktur. Âhirette kurtuluşa erenler, haramlardan ve dünya sevgisinden yüz çevirip, hâlis bir niyet ile Allahü teâlâya dönenlerdir. Allahü teâlâya götüren yol, yalnız bunlara açıktır. Peygamber efendimiz; (Dünyâ sevgisi, her kötülüğün başıdır)buyurmuştur. İki sevgi, bir kalbde bulunmaz. Ahmed Rufâî hazretleri; "Ey nefesleri sayılı insan! İnsan ömrünün sonu olan gün elbette gelecektir!" buyurmuştur." Dünya ile âhiret, doğu ile batı gibidir ki, birine yaklaşan, ötekinden uzak olur. Bir kimse, ibâdetini yapmaz ve geçiminde, kazancında Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını gözetmezse, dünyaya düşkün olmuş olur. Allahü teâlâ herkesin kalbini bundan soğutur. Bunu kimse sevmez. Seyyid Emîr Gilâl hazretleri; Ölmemek mümkün müdür? "Dünyada iken günahlara pişmân olup, kulluk vazifesini yaparak âhireti kazanmak lâzımdır ki, bütün işin aslı budur. Sevgi ve muhabbet; Allahü teâlânın rızâsını aramak ve kötü işleri terk etmek, ahde vefâ göstermek, emânete ihânet etmemek, kendi kusûrlarını görüp, amelleri ile övünmemek, amellerini görmemek, dâimâ Allahü teâlâyı zikretmekle meşgûl olmaktır. Hiçbir işe, Allahü teâlânın ismini söylemeden başlamayınız ki, âhirette yaptığınız o işten dolayı utanmayasınız" buyurmaktadır. Netice olarak, dünya için, dünyada kalacağımız kadar çalışmalıyız. Şu anda, bizimle âhiret arasındaki mesafe, üç beş saniye ya vardır veya yoktur. Aldığımız nefesi, ya veremeyeceğiz veya verdiğimizi alamayacağız. Bir deprem olabilir ve her şeyle beraber biz de, kendimizi, her şeyimizi kaybedebiliriz. Hem de birkaç dakika içinde. Bütün bunlara karşı, ne garantimiz var, buna mani olmak veya bundan kurtulmak için ne imkânımız var? Ölmemek mümkün müdür? Bunun için, dünyada çalış, dünyada kalacağın kadar buyurulmuştur. Çünkü insanın hayatı, üç beş saniye içinde değişebilir. Bu zaman dilimi içinde, ya varız, veya yokuz. Dünya yani hayat, fânidir, geçicidir. Ahiret ise bâkidir, sonsuzdur. Müslüman, dünya için değil, âhiret için yaşayan insan demektir. Dünya, handır, hamamdır yani bir bir konaktır, oturacak, kalınacak yer değildir. İşte bütün Peygamberler, Eshab-ı kiram ve Allahü teâlânın sâlih kulları, hepsi gitmiş, hiçbiri kalmamıştır
.
Nefsine düşmanlık et!..
27 Ağustos 2006 01:00
İnsanın nefsi, Allahü teâlâ ile kul arasında en büyük engel, en büyük duvardır. Bu duvarı delmek, aşmak lâzımdır. Bu duvar, şöhrettir, âmir olmaktır, emir vermek arzusudur ve kibirdir. Kibir ve kibirli olmak ise, çok tehlikelidir. Çünkü cenâb-ı Hak, bir hadis-i kudside; (Azamet ve kibriyâ bana mahsûstur. Bu iki sıfatta, bana ortak olmak isteyenlere, çok acı azâb ederim) buyurmaktadır. İnsan, ne pahasına olursa olsun, kibirden uzak durmalıdır. Çünkü kibrin ucunda, sağında, solunda şirke doğru yol vardır. Bunun için Allahü teâlâ, insana, bazı yetkiler, bazı imkânlar, bazı güzellikler verdiği zaman çok korkmak lâzımdır. Bunun bir imtihan olduğunu anlamak lâzımdır. Zira mülkün sahibi yani her şeyi veren, yaratan Allahü teâlâdır. İnsana çok güzel suret, göz, kaş verdiği gibi, bunları almasını da bilir. Nitekim, mükemmel gören insanların bir müddet sonra göremediklerini hep biliyoruz. O halde göz bir nimettir. Akıl da bir nimettir. Nitekim akılsız insanlar çoktur. Sağlık da bir nimettir. Hastaneler hastalarla dolup taşmaktadır. Hürriyet de bir nimettir. Hapishaneler insanlarla dolup taşıyor ve orada ömürleri çürüyüp gidiyor. İnsan, nimetleri kendinden bilmemelidir. Ne varsa, ne verilmiş ise, hepsi Allahü teâlâdandır ve Ona çok şükretmek lâzımdır. Günahlarımız için tövbe etmeli ve kibirlenmemeliyiz, yoksa helâk oluruz. Allah dostlarını sevmek... Bütün günahlara, Allahü teâlâ, sıfatları ile düşmandır. Kibirliye ise, zâtı düşmandır. Bu duvarların yıkılması için âletler farklıdır. Bunun ilâcı ibâdet değil, imâm-ı Rabbânî hazretleri gibi bir Allah dostunu sevmek, onlarla beraber olmak veya kitaplarını, hayatlarını okumaktır. Böyle Allah dostlarını seven, kitaplarını okuyup yollarında olan kimse, bu büyüklerle beraber olmuş demektir. Allahü teâlâ, insana, kendi nefsine düşmanlık etmesini ve nefislerin, Allahü teâlâya düşman olduğunu bildirdi ve nefs ile cihâd etmeye cihâd-ı ekber ismini verdi. Çünkü nefs, Allahü teâlâya düşmandır. Allahü teâlâ nefsi yarattığı zaman ona; -Sen kimsin, ben kimim? buyurunca, nefs; -Ene ene, ente ente yani ben benim, sen sensin cevabını vermiştir. Bu tehlikeli ve Allahü teâlâya düşman olan mahluk, içimizdedir. Dine, imâna inanmaz, gıdası haramlardır. Allahü teâlâ onu böyle yaratmış ve; (Nefsine düşmanlık et, çünkü o benim düşmanımdır) buyurmuştur. İslamiyet'in her hükmünde nefsi kırma payı vardır. Emir ve yasaklar, onu kontrol altına almak içindir. İnsanların çektikleri sıkıntıların sebebi, nefsi tanımamaları, bunun isteklerini kendi isteği zannetmeleridir. Günah işlemek nefse tatlı gelir. Bütün bid'atler, günahlar, Allahü teâlânın düşmanı olan nefsi besler, kuvvetlendirir. Her günahın işlenmesi, nefsi kuvvetlendirir. Nefs, insanın en büyük düşmanıdır. Zira insanın imânını yok etmek ister ve bundan zevk alır. Bu bakımdan nefsi iyi tanımak, hilelerini bilmek gerekir. Bir hadis-i şerifte; (Nefsini tanıyan Rabbini tanır) buyurulmuştur. Nefsi zayıflatacak birinci ilâç, İslâmiyet'e uymaktır. Haramların hepsi, dünya malına, mevkisine, zevklerine düşkün olmak, nefsin gıdâsıdır, onu besler, kuvvetlendirirler. Nefs kuvvetlenince, bütün iyiliklerin, güzel ahlâkın ve medeniyetin kaynağı olan İslâmiyet'e saldırır. Din ile, imân ile, Allahü teâlânın emirleri ile alay eder. Çünkü nefsimiz, Allah'ın düşmanıdır. Allahü teâlâ buyurdu ki: (Nefsine düşmanlık ederek bana dost ol!) ? Yürüyen ölü olmak!.. İşte Allahü teâlâ, içimize böyle bir nefsi koydu, ama bunun yanında insana her zaman doğruyu gösterecek, iyiyi-kötüyü, eğriyi-doğruyu tartacak bir miyar, ölçü aleti de verdi. Bu da akıldır. Aklın vazifesi; içeriden, dışarıdan gelen karmakarışık şeylerin eğrisini doğrusunu kalbe bildirmektir. Aklın da doğruyu bulabilmesi için, bu karışık şeylere dalmaması için, sağlam sıhhatli olması lâzımdır. Akıl nasıl sıhhatli olur. Aklın sağlam olması için kefen giymesi lâzımdır. Peygamber efendimiz; (Yürüyen ölü görmek isteyen Ebu Kuhafe'nin oğluna yani Ebu Bekir'e baksın) buyurmuşlardır. Çünkü hazret-i Ebu Bekir kendini her an kefen içinde görürdü. Eshab- ı kirâmın en akıllısı idi. Zira kendini bir an kefenin dışında görmedi. İşte aklın doğru karar verebilmesi için ölümü ve ölümden sonrasını hiç unutmaması lâzımdır. Eğer ölümü unutursa o zaman dünyaya göre hareket eder. Halbuki âhiret sonsuzdur. İşte bu bozuk akla yani âhireti, ölümü unutmuş, dünyaya dalmış akla, akl-ı meaş denir ki bu akıl, yanılır. Ölümü unutmayan, âhirete göre karar veren akla, akl-ı muâd denir ki buna, akl-ı selim de denmektedir. Netice olarak Ebû Bekir Verrâk hazretlerinin buyurduğu gibi; "Nefsine âşık olan, kibirli, kıskanç, aşağı ve hakîr olur."
.
Ömür ne kadar uzun olursa olsun...
28 Ağustos 2006 01:00
Canlı, cansız her şeyin belli bir ömrü vardır. Allahü teâlâ, her şeyi, zamânı gelince yaratmakta, ömrü bitince de, yok etmektedir. İnsanın ömrü de, çok kısadır. Sonsuz olan âhiret hayâtında ise, insanın karşılaşacağı şeyler, dünyâda yaşadığı hâle bağlıdır. Aklı başında olan, ileriyi görebilen bir kimse, kısa olan dünyâ hayâtında, hep, âhirette iyi ve râhat yaşamaya sebep olan şeyleri yapar. Hadis-i şerifte; (Allahü teâlâdan hayâ ediniz. Başkalarına kalacak olan şeyleri toplamakla vaktinizi kaybetmeyiniz. Kavuşamayacağınız şeyleri ele geçirmek için uğraşmayınız. İhtiyâcınızdan fazla binâlar yapmakla hayâtınızı harcamayınız) buyurulmuştur. Ölümün her an geleceğini düşünmelidir. Zira Enbiyâ sûresinin 35. ve Ankebût sûresinin 57. âyet-i kerimelerinde meâlen; (Her canlı, ölümün tadını tadacaktır!) buyurulmuştur. Bunun için, her insan ölecektir. Ölümden kurtuluş yoktur. Hadîs-i şerîfte; (Ömrü uzun, ibâdetleri de çok olana müjdeler olsun!) buyuruldu. "Ölümü çok hâtırlayınız" Sıhhatin, gençliğin ölüme mâni olmadıklarını unutmamalıdır. Çocuklardaki ve gençlerdeki ölüm sayısının, yaşlılardaki ölüm sayısından çok olduğunu istatistikler göstermektedir. Çok hastaların iyi olup yaşadıkları, çok sağlam kişilerin çabuk öldükleri her zamân görülmektedir. Hadîs-i şerîfte; (Ölümü çok hâtırlayınız. Onu hâtırlamak, insanı günâh işlemekten korur ve âhirete zararlı olan şeylerden sakınmaya sebep olur) buyuruldu. Eshâb-ı kirâmdan Bera' bin Âzib hazretleri anlatır: "Bir cenâzeyi götürdük. Resûlullah efendimiz, kabir başına oturdu. Ağlamaya başladı. Mübârek gözyaşları toprağa damladı ve; (Ey kardeşlerim! Hepiniz buna hâzırlanınız) buyurdu." Ömer bin Abdül'azîz hazretleri, bir âlimi görünce, ondan nasîhat ister. O da; -Şimdi halîfesin, istediğin gibi emredersin. Yarın öleceksin, der. -Biraz dahâ söyle deyince; -Âdem aleyhisselâma kadar, bütün dedelerin ölümü tattı. Şimdi sıra sana geldi, buyurur. Halîfe, uzun zamân ağlar. Hadîs-i şerîfte; (İnsanlara vâiz olarak ölüm yetişir. Zenginlik isteyene, kazâ ve kadere îmân etmek yetişir) buyuruldu. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Dünyâ, zevk için, lezzet için yaratılmadı. Âhiret, bunun için yaratılmıştır. Dünyâ ile âhiret, birbirinin zıddı, tersidir. Birini sevindirmek, ötekinin gücenmesine sebep olur. Yani, birinde zevk aramak, ötekinde elem çekmeye sebep olur. O hâlde, dünyâda nimetleri, lezzetleri çok olanlar, bunlara lâzım olan şükrü yapmazlarsa âhirette çok korkacak, çok acı çekecektir. Bunun gibi, dünyâda tehlikelerden sakındığı, çalıştığı hâlde çok acı çeken mü'min, âhirette çok lezzete kavuşacaktır. Dünyânın ömrü, âhiretin uzunluğu yanında, deniz yanında bir damla kadar bile değildir. Dahâ doğrusu, sonu olan, sonsuz ile ölçülebilir mi?" Ahmed Gazâlî hazretleri, sıkr sık şöyle nasîhat ederdi: "Şunu iyi bilin ki, insanlar bu âlemde yolculuk halindedirler. Onların ilk konakları beşik, sonuncusu ise kabirdir. Hakîkî vatan, ya Cennet veya Cehennem'dir. İnsan ömrünün en kıymetli sermâyesi vakitleridir. Şehveti ve şehevî arzuları, yolunu kesen eşkıyâdır. Kazancı ve kârı; Cennet'i ve oradaki ebedî nîmetleri elde etmek, Allahü teâlânın rızâsına ve cemâline mazhar olmaktır. Zarar ise; Cehennem'de çeşitli azaplara mâruz kalmak, Allahü teâlânın rahmet ve cemâlinden uzaklaşmaktır. Kim hesapsız Cennet'e girmek isterse, vakitlerini Allahü teâlânın beğendiği şeylerle geçirsin. Kim âhirette, hasenât kefesinin ağır gelmesini isterse, vakitlerinin çoğunu ibâdet ve tâatla geçirsin." Abdülkâdir Geylânî hazretleri; "Hayatta olduğunuz müddetçe, ömrü fırsat biliniz. Bir müddet sonra hayat kapısı kapanacak, bu dünyâdan ayrılacaksınız. Gücünüz yettiği müddetçe hayırlı işler yapmayı ganîmet biliniz. Tövbe kapısı açıkken ve elinizde bu imkân varken bunu fırsat biliniz. Tövbe ediniz. Duâ etmeye imkânınız varken, duâ ediniz. Sâlih kimselerle berâber olmayı fırsat biliniz" buyurmaktadır. Dünyâ ne demektir?.. Abdullah-ı Ensârî hazretleri de buyuruyor ki: "Dünyâ ne demektir biliyor musunuz? Gönlüne gelen ve seni Allahü teâlâdan uzaklaştıran her şey, dünyâ demektir. Seni O'ndan başka bir şey ile meşgûl eden her şey de fitnedir. Bu kısa ömrü, Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeylere yaklaşmakla geçiren, O'ndan başka şeylerle meşgûl olan kimse, âhiretini harâb etmiş olur. Bu ise, akıl sâhiblerinin yapacağı şey değildir." Ebü'l Hasan-ı Harkânî hazretleri ise; "Ömrüme bakınca, yetmiş üç yıllık ibâdetlerimin hepsini, bir saatlik kadar kısa, günahlara bakınca da, Nûh aleyhisselâmın ömrü kadar uzun gördüm" buyurmuştur. Netice olarak, ömür ne kadar uzun olursa olsun, ölüm yüz gösterince, o uzunluğun hiçbir faydası olmaz.
.
Herkesin rızkı bellidir, artmaz eksilmez
3 Eylül 2006 01:00
Allahü teâlâ, her insanın ve her hayvanın rızkını ezelde takdîr etmiş, ayırmıştır. İnsanların ve hayvanların ecelleri ve nefeslerinin sayısı belli olduğu gibi, her insanın bedeninin ve rûhunun rızıkları da bellidir. Rızık hiç değişmez, azalmaz ve çoğalmaz. Kimse kimsenin rızkını yiyemez ve kimse, kendi rızkını yemeden, bitirmeden de ölmez. Peygamber efendimiz; (Allahü teâlâ, insanları yaratırken, ecellerini, ömürlerini ve rızıklarını takdîr etmiştir) buyurmuştur. Bir kimse, Allahü teâlâ emrettiği için çalışır, rızkını helâl yoldan ararsa, ezelde belli olan rızkına kavuşur. Bu rızık, ona bereketli olur. Bu çalışmaları için de sevâb kazanır. Eğer, rızkını Allahü teâlânın yasak ettiği yerlerde ararsa, yine ezelde ayrılmış olan rızka kavuşur. Fakat bu rızık, ona hayırsız, bereketsiz olur. Muhammed Ma'sûm hazretleri; "Rızık mukadderdir. Ziyâde ve noksan ihtimâli yoktur. Rızkın noksan veya ziyâde olması, Hak teâlânın husûsî fazlı iledir. Hiç kimsenin bunda bir katkısı yoktur" buyurmuştur. İnsanlar müşevveş-üz-zihn yani zihinleri karışık olarak yaratıldığı için, kendilerine, çalışmak emrolundu. Rızık, maâşa, mala, çalışmaya bağlı değildir. Böyle olmakla berâber, çalışmak lâzımdır. Çünkü, Allahü teâlânın fiilleri, sebepler altında meydana gelir. Cenâb-ı Hakkın âdet-i ilâhiyyesi böyledir. "Niçin tâ buralara geldin?" Şakîk-i Belhî hazretlerinin, tövbe etmesine sebep olan hadise şöyle anlatılır: "Şakîk-i Belhî hazretleri ticâret için Türkistan'a gider ve merak edip bir puthaneye girer. İsteklerini yana yakıla puta anlatan bir putpereste; -Seni ve her şeyi yoktan var eden, alîm ve kudretli bir yaratanın var. Sana hiçbir fayda ve zararı olmayan puta tapacağına Allahü teâlâya ibâdet et, der. Putperest; -Eğer söylediğin doğru ise, O, sana senin memleketinde rızık vermeye kâdirdir. Mâdem öyledir, niçin tâ buralara kadar geldin? cevabını verir. Şakîk-i Belhî hazretleri, bu söz üzerine derin düşüncelere dalar ve Belh şehrinin yolunu tutar. Yolda gelirken bir mecûsi ile yolculuk yapar. Mecûsi, Şakîk-i Belhî hazretlerinin tüccar olduğunu öğrenince; -Eğer kısmetin olmayan bir rızık peşindeysen, kıyâmete kadar gitsen onu ele geçiremezsin. Şâyet kısmetin olan bir rızık peşindeysen onun arkasında koşmana lüzum yoktur. Çünkü sana ayrılan rızkın seni bulur der. Bu söze Şakîk-i Belhî hazretleri hayran kalır. Dünyâya karşı meyli azalır ve artık âhiret için çalışacağına kendi kendine söz verir. Bu düşüncelerle Belh şehrine gelir. O sırada Belh'de müthiş bir kıtlık vardır. İnsanlar yiyecek bir şey bulamamakta ve bu yüzden hiç kimsenin yüzü gülmemektedir. Şakîk-i Belhî hazretleri, çarşıda neşeli bir köle görür ve ona; -Ey köle, herkes üzüntü içindeyken, senin neşelenmenin sebebi nedir? diye sorar. Köle; -Niçin üzüleyim. Benim efendim zengin bir kimsedir. Beni aç, çıplak bırakmaz ki! der. Şakîk-i Belhî hazretleri, kölenin bu sözü karşısında; -Aman yâ Rabbi! Az bir dünyâlığı olan şu zenginin kölesi böyle neşeli. Halbuki, sen bütün canlıların rızıklarına kefil oldun. Biz niçin gam ve keder içinde olalım, diyerek dünyâ meşgûliyetlerinden elini çeker. Samîmi bir tövbe ile âhirete yönelir. İbrâhim bin Edhem hazretlerinin sohbetlerine başlar ve ondan feyz alarak olgunlaşır... Şunu iyi bilmelidir ki, hîle ile rızık artmaz. Belki, malın bereketi gider. Hîle ile azar azar biriktirilen şeyler, ansızın gelen bir felâketle, birdenbire giderek geride yalnız günâhları kalır. Nitekim bir sütçü, süte su katardı. Bir gün, ansızın sel gelip, ineği boğar. Adam şaşkın bir hâlde düşünürken, çocuğu; "Süte kattığımız sular birikerek, sel haline gelip ineği götürdü" der. Rızık, sâhibini arar!.. İnsan, rızkını aradığı gibi, rızık da, sâhibini arar. Allahü teâlâ kendisinden korkanlara, dînine sarılanlara, ummadıkları yerden rızık gönderir. Hadîs-i kudsîde; (Ey dünyâ! Bana hizmet edene hizmetçi ol! Sana hizmet edene güçlük göster!) buyuruldu. Netice olarak rızık, mukadderdir. Yani herkesin rızkı bellidir, artmaz eksilmez, rızkını almadan dünyadan ayrılmaz. İsteyene helâlden, isteyene de haramdan gelir. Gelen miktar aynıdır. Ecel de, mukadderdir. Yani herkesin ömrü bellidir, uzamaz kısalmaz, vakti dolunca dünyadan ayrılır. Kaza ve kader, hayır ve şer, zaten imânın şartlarındandır. Peki isyan etmenin sebebi nedir? Niçin elimize geçenlere şükretmiyoruz? İnsanın rızkı belli, ömrü belli, başına gelenler de Allahü teâlâdandır. Bütün bunlardan sonra insan, ister isyan etsin, isterse şükretsin. Değişen bir şey olmayacaktır. İsyan edenin yeri Cehennem, şükredenin yeri ise, Cennet olacaktır. Yani aynı şeyler için, ya Cennete veya Cehenneme gidilecektir.
.
Çalışmayıp herkese muhtaç kalan...
4 Eylül 2006 01:00
Kendinin ve çoluk çocuğunun ihtiyâçlarını helâlden kazanmak, kimseye muhtâç kalmamak, cihâd etmek demektir ki, birçok ibâdetlerden dahâ sevaptır. Resûlullah efendimiz, bir sabâh, Eshâbı ile konuşurken, kuvvetli bir genç, erkenden dükkânına doğru geçer. Orada hazır bulunanlardan bazıları; -Erkenden dünyâlık kazanmaya gideceğine, buraya gelip birkaç şey öğrenseydi daha iyi olurdu, deyince, Resûlullah efendimiz; -Öyle söylemeyiniz! Eğer kimseye muhtâç olmamak ve ana, baba, çoluk çocuğunu da muhtâç etmemek için gidiyorsa, her adımı ibâdettir. Eğer, herkese öğünmek, keyif sürmek niyetinde ise, şeytânla berâberdir,buyurur. Çalışmayıp fakir düşerek, kendini ve çoluk çocuğunu zarûrî lâzım olanlardan, nafakadan mahrûm bırakmak harâm olmaktadır. Bir hadîs-i şerîfte; (Kendini başkasından sadaka isteyecek hâle düşüreni, Allahü teâlâ yetmiş şeye muhtâç eder) buyurulmuştur. Hazret-i Ömer buyuruyor ki: "Çalışınız, kazanınız, Allahü teâlâ rızkımı çalışmadan gönderir, demeyiniz! Allahü teâlâ, gökten para yağdırmaz." "İslâmiyetten haberi yok!" İmâm-ı Ahmed ibni Hanbel hazretlerine; -Her gün sabahtan akşama kadar câmide ibâdet edip Allahü teâlâ, benim rızkımı nerden olsa gönderir diyen, nasıl bir kimsedir? diye sorulunca cevâbında buyurdu ki; -Bu kimse câhildir. İslâmiyetten haberi yoktur. Çünkü, Resûlullah efendimiz; (Allahü teâlâ benim rızkımı, süngümün ucuna koymuştur) buyurmuştur. Yani rızkım, İslâm dînine ve Müslümânlara saldıranlarla harb etmekle gelmektedir. Din büyüklerinden birine; -Özü sözü doğru olan tüccâr mı, yoksa geceleri namâz kılan, gündüzleri oruç tutan âbid mi daha üstündür? diye sorulunca; -Emîn olan tüccâr dahâ kıymetlidir. Çünkü, şeytânla her sâat cihâd etmektedir. Şeytân, alışta, verişte, tartmada onu aldatmaya uğraşmakta, o ise Allahü teâlânın emrini, rızâsını gözetmektedir, cevabını vermiştir. Hazret-i Ömer de; "Alış veriş ederken, helâl kazanırken cân vermeyi, başka şekilde ölmekten dahâ çok severim" buyurmuştur. Hadîkada, çalışmakla alakalı olarak buyuruluyor ki: "Kesb, yaşamak için lâzım olan malları helâlden kazanmaya çalışmak demektir. Kendine, evlâdına, ıyâline ve borçlarını ödemeye lâzım olanları kesb etmek farzdır. Bunun için çalışan sevap kazanır. Özürsüz terk edene azâb yapılacaktır. Kendilerine nafaka verilmesi vâcib olanlara ıyâl denir. Borç ödemek farzdır. Ödeyemeden vefât edenin, ödemek niyeti varsa, günâhı olmaz. Hadîs-i şerîfte; (Beş vakit namâzı kıldıktan sonra, çalışıp helâl kazanmak, her Müslümâna farzdır) buyuruldu. Peygamberlerin hepsi, çalışıp kazanmışlardır. Çalışmayıp, câmide oturarak, Allaha tevekkül ediyorum diyene inanmamalıdır. Bu, çalışmayı terk ettiği için, günâh işlemektedir, sâlih değil, fâsıktır. Bunun kalbi, Allahü teâlâya değil, kulların mallarına bağlıdır. Önce sebebe yapışmak, sonra bu sebebin tesîrini Allahü teâlâdan beklemek emrolundu. İmâm-ı Evzâî hazretleri, İbrâhîm bin Edhem hazretlerini, sırtında bir yığın odun götürürken görür ve; -Niçin bu kadar sıkıntı çekiyorsun? Kardeşlerin, seni hiçbir şeye muhtâç bırakmıyor deyince, İbrâhîm bin Edhem hazretleri; -Öyle söyleme, hadîs-i şerîfte; (Helâl kazanmak için sıkıntı çekenlere Cennet vâcib olur) buyuruldu diye cevap verir. Müslümân, dünyâyı sevdiği, dünyâya düşkün olduğu için değil, Allahü teâlâ, çalışmayı emrettiği için çalışıp kazanır. Muhtâç olduğu malı kazandıktan sonra, fazla çalışmayıp, ibâdet etmek câizdir. Öğünmek, kibirlenmek için, ihtiyâçtan fazla kazanmak ise, harâmdır." Görülüyor ki, ehlinin ve ıyâlinin nafakalarını ve borçlarını ödemek için çalışıp, helâl kazanmak, nâfile ibâdetleri yapmaktan kat kat dahâ sevaptır. Abdullah Dehlevî hazretleri buyuruyor ki: "Çoluk çocuğunun ihtiyâçlarını temin için ve fukarâya yardım ve İslâmiyete hizmet için, çalışıp helâl mal kazanmak, çok iyidir. Süleymân aleyhisselâm, hazret-i Osmân, Abdürrahmân bin Avf hazretleri ve Eshâb-ı kirâmdan bazıları çok zengin idiler. Bu zenginlikleri, Allahü teâlâ indindeki derecelerinin azalmasına sebep olmadı." Dünyâ bir konaktır... İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki: "Bu dünyâ, âhiret yolcularının bir konak yeridir. İnsana burada yiyecek ve giyecek lâzımdır. Bunlar ise çalışmadan ele geçmez. Her ân mal kazanmak için uğraşan aldanmıştır. Hem âhiret için hâzırlanmalı, hem de dünyâ ihtiyâçlarını kazanmalıdır. Fakat, bunları da, âhiret yolculuğunda lâzım olduğunu düşünerek kazanmalıdır." Netice olarak, çalışmayıp herkese muhtaç kalanların, dini ve aklı noksan olur. Lokman Hakîm hazretlerinin, oğluna buyurduğu gibi: "Çalış, kazan! Çalışmayıp, herkese muhtâç kalanların dîni ve aklı noksân olur ve iyilik etmekten mahrûm kalır ve herkesten hakâret görür."
.
Alın terine razı olabilmek...
10 Eylül 2006 01:00
Kanaat, çalışmayıp tesâdüfen önüne çıkanı kullanmak, başka bir şey aramamak demek değildir. Kanaat, bileğin emeği, alın teri karşılığı kazanılana râzı olmak, başkasının kazancına göz dikmemek demektir. Başkasının dahâ çok kazandığını görünce, onu kıskanmamak, onun gibi çok çalışmak demektir. Abdülkâdir Geylânî hazretleri; "Acele etme! Acele eden, ya hatâ yapar veya hatâlı duruma yakın olur. Ağır ve temkinli hareket eden, o işte ya isâbet kaydeder veya isâbet etmeye yaklaşır. Acele şeytandandır. Ağır ve temkinli hareket etmek, Allahü teâlâdandır. Umûmiyetle aceleye sebep, dünyâlık toplama hırsıdır. Kanaat sâhibi ol. Kanaat bitmeyen bir hazînedir" buyurmuştur. Kanaat demek, ihtiyâcından fazla kalan kazancını bir yere yığmayıp, İslâmiyetin emrettiği hayırlı yerlere vermek, fakîrlere, kimsesizlere, hastalara, dine hizmet edenlere yardım etmek demektir. Kanaat, böylece iyi ahlâkın kaynağı olduğu gibi, insana mahrûmiyetler içinde kaldığı zamân saâdet temîn eden sarsılmaz bir kale gibidir. Bir şâirin dediği gibi: "Ey zamân! İnsanlara hücûm ederken, beni de herkes gibi sanarak üzerime gelme! Bileğimi bükemezsin! Karşında beni yalnız sanma! Arkamda kanaat gibi yenilmez bir ordu vardır." Verileni kâfi görmüyorsun! Şumeyt bin Aclân hazretleri buyuruyor ki: "Her gün ömrünün bir kısmı gitmekte, sen ise buna üzülmüyorsun. Her gün sana yetecek kadar rızık verilmekte, fakat, sen, sana verilen şeyleri kâfi görmüyorsun ve seni azgınlaştıracak, Allahü teâlâdan uzaklaştıracak şeyi istiyorsun. Aza kanaat etmiyor, çokla doymuyorsun. Kendine ihsân edilen ve içinde bulunduğun nîmetlere şükretmekten âciz iken, daha fazlasını istemek nasıl uygun olur? Hayret edilir, ne kadar çok şaşılır şu kimseye ki, âhirete inanıyor ve dünyâ için çalışıp ona koşuyor. Âhiret için yaratılıp, dünyânın kendisini âhiretten alıkoyduğu kul ne kötü bir kuldur. Halbuki dünyâ fânî âhiret ise bâkîdir." Müslümân, dünyâyı sevdiği, dünyâya düşkün olduğu için değil, Allahü teâlâ, çalışmayı emrettiği için çalışıp kazanır ve eline geçene de, kanaat eder, itiraz etmez. Muhammed Bâkî billah hazretleri buyuruyor ki: "Tevekkül, sebeplere yapışmayıp, tembel oturmak değildir. Çünkü böyle olmak, Allahü teâlâya karşı edebsizlik olur. Müslümânın, meşrû olan bir sebebe yapışması lâzımdır. Sebebe yapıştıktan, çalışmaya başladıktan sonra tevekkül edilir. Yani istenilen şey, bunun hâsıl olmasına sebep olan şeyden beklenilmez. Çünkü, Allahü teâlâ sebebi, istenilen şeye kavuşturmak için, bir kapı gibi yaratmıştır. Bir şeyin hâsıl olmasına sebep olan işi yapmayıp da, sebepsiz olarak gelmesini beklemek, kapıyı kapayıp pencereden atılmasını istemeye benzer ki, edepsizlik olur. Allahü teâlâ, ihtiyâçlarımıza kavuşmamız için kapıyı yaratmış ve açık bırakmıştır. Onu kapamamız doğru değildir. Bizim vazîfemiz, kapıya gidip beklemektir. Sonrasını O bilir. Çok zamân kapıdan gönderir. Dilediği zamân da pencereden atarak verir." Görülüyor ki, çalışmayıp, boş oturup, tevekkül ediyorum demek câiz de ğildir. Tesavvuf büyükleri, çalışmaya, sebebe yapışmaya başlayıp, bundan sonra tevekkül etmeli demişlerdir. Allahü teâlâ bir hadîs-i kudsîde buyuruyor ki: (Ey Âdemoğulları! Bir kimse benim kazâma râzı olmaz ve benim tarafımdan gelen belâlara sabretmez, verdiğim nimetlerime şükretmez, ihsân ettiğim dünyâ nimetlerine kanaat etmezse, başka bir Rab arasın. Ey Âdemoğlu! Bir kimse benim belâma sabrederse, benden râzı olmuş olur, yanî rubûbiyyetimi tasdîk etmiş olur.) Seyyid Emir Hamza hazretleri; "Allahü teâlânın size verdiğine kanaat ediniz. Çünkü haram yollardan kazananlar, dâimâ sıkıntı ve üzüntü içinde olur. Kanaat eden de, her zaman neşeli ve rahat olur" buyurmuştur. Kim kanaat ederse... İbn-i Cevzî hazretleri de buyurdu ki: "Kim kanaat ederse, geçimi iyi olur. Kim de, dünyâ lezzetlerini haram yollardan ararsa, geçim sıkıntısı çeker." Netice olarak; kanaat, insanın kısmetine düşen rızkına râzı olmasıdır. Kanaatkâr olmak, rahatlığa kavuşturur. Sabır, tökezlemeyen binek, kanaat ise bükülmeyen kılıçtır. Aza kanaat etmeyen çoğu bulamaz. İnsan kendine değil Allahü teâlâya güvenmelidir. İnsana düşen görev budur. Ele geçen mevcuda şükür ve kanaat etmeli. Zira kanaat, insanı zengin yapar, yerinde kullanılmayan zenginlik ise, azdırır. Allahü teâlânin verdiği rızka râzı olanı, başkalarının elinde bulunan nimetler mahzûn etmez. Sa'dî-i Şîrâzî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Hak teâlânın lütuf ve ihsân buyurduğu bahta ve rızka kanaat etmeyen kimse, Rabbini bilmemiş ve O'na itâat etmemiş olur. Ey sebât etmeyip, rızık için didinip duran kişi! Sakin ol, zira yuvarlanan taş üzerinde ot bitmez."
.
Kişinin sözü, amelinden çoksa...
11 Eylül 2006 01:00
İslâmiyet; ilim, amel ve ihlâs olmak üzere üç kısımdır. İmân edilecekleri, emir ve yasakları öğrenmek, ilimdir. Öğrendiklerine tâbi olmak, bunlara uygun hareket etmek, ameldir. İlmi ve ameli, yalnız Allah rızâsı için yapmak da, ihlâstır. Kur'ân-ı kerîm, bu üçünü de, emretmekte ve övmektedir. Ehl-i sünnet âlimleri, amel îmândan bir parça yani îmânın şartı değilse de, îmânın kemâlinin şartıdır buyurmuşlardır. Necm sûresinin 32. âyetinde meâlen; (Allah, sâlih amel işleyenlere, Cennetini verecektir. Onlar, küçük günâhlardan, büyük günâhlardan ve fuhuşlardan sakınanlardır. Senin Rabbinin affı boldur) buyurulmuştur. Peygamber efendimiz de; (Amelsiz söz kabûl olmaz. Niyetsiz amel kabûl olmaz. Sünnete uygun olmazsa, hiçbiri kabûl olmaz) buyurmuştur. İslâm âlimleri ve tasavvuf büyükleri; "İnsana vâcib olan birinci vazîfe, îmân, amel ve ihlâs sâhibi olmaktır. Dünyâ ve âhiret saâdetleri, ancak bu üçüne kavuşmakla elde edilir" buyurmuşlardır. "Amelsiz ilim kurtarmaz!" İmâm-ı Gazâlî hazretleri, bir talebesinin suâline verdiği cevapta buyuruyor ki: "Ameli, ibâdeti elden bırakma! Kalbe âit hâlleri ve bilgileri unutma! Yâni hareketlerin ilme, hâllerin de, tasavvufa uygun olsun! İyi bil ki, amelsiz ilim, insanı kurtaramaz. Bunu sana misâllerle anlatayım: Bir kimse, dağda bir arslana rastlasa, yanında yayı ve kılıcı bulunsa ve bunları kullanmasını iyi bilse ve ne kadar cesûr olursa olsun, bu âletleri kullanmadıkça, arslandan kurtulabilir mi? Sen de bilirsin ki, kurtulamaz. İşte bunun gibi, bir kimse ne kadar ilim sâhibi olursa olsun, bildiğine göre hareket etmezse, ilminin faydası olmaz... Diğer bir misâl, bir doktor hastalansa, hastalığını teşhis edip ilâcını da bilse ve bu ilâç hakîkaten o hastalığa çok iyi gelse, ilâcı kullanmadıkça, yalnız bilgisinin onu iyi edemeyeceğini pekâlâ bilirsin. Bir insan ne kadar ilim edinse, ne kadar kitap okusa, bildiklerini yapmadıkça faydası yoktur. İyi bil ki, çalışmayınca, din yolunda yürümedikçe sevap kazanamazsın! Amelsiz ilim, insanı kurtarır zannediyorsun ve ilim sâhibi olunca, amel etmeden kurtuluruz sanıyorsun. Bu hâlinize çok şaşılır. Çünkü ilmi olan kimsenin, amelsiz kuru ilmin kıyâmette kendine zarar vereceğini, bilmiyordum, diye özür ve bahâne yapamayacağını bilmesi lâzımdır. Peygamber efendimiz; (Kıyâmet günü azâbların en şiddetlisi, elbette, ilminin faydasını görmeyen âlime olacaktır) buyurmuştur. İblîs, bütün dinleri biliyordu. Fakat ilmi ile amel etmedi ve kaybetti. Hadîs-i şerîfte; (Cehennemde azâb çekenlerden bazıları, kötü kokular yayar. Bu koku diğerlerine ateşten dahâ fazla azâb verir. 'Sen ne günâh işledin ki, böyle pis koku çıkarıyorsun' denilince, 'ben din adamı idim. Bildiklerimi yapmazdım' der) buyuruldu. Eshâb-ı kirâmdan Ebûdderdâ hazretleri; "İlmi ile âmil olmayan, amel etmeyen din adamına âlim denilmez" buyurmuştur. Bir kimse, din bilgilerinden yüzbin mesele öğrense, bunları kullanmadıkça, faydalarını görmez. Hasta olan kimse de, derdinin en faydalı ilâcı bulunsa, kullanmadıkça, faydasını görmez." İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Dünyâ ve âhiret saâdetlerine kavuşmak için, dünyâ ve âhiretin efendisine uymak lâzımdır. Ona uymak için, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uygun olarak, önce itikâdı düzeltmek lâzımdır. Bundan sonra, o büyüklerin Kur'ân-ı kerîmden ve hadîs-i şerîflerden anlayıp bildirdikleri helâl, harâm, farz, vâcib, sünnet, mendûb ve mubâh bilgilerini öğrenmek ve bütün işlerini bunlara uygun olarak yapmak lâzımdır. Bu iki kanat olmadan yükselmek olamaz." Bedbahtlığın alâmeti! Sehl bin Abdullah Tüsterî hazretlerine, bedbahtlığın alâmeti olan şeyler nelerdir? diye sorulduğunda: "İlmi olup, onunla amel edememek, ameli olup, ihlâslı olmamak. Bunun alâmeti de ibâdet ve hizmetleri zorlukla yapmak ve Hak teâlânın verdiğine râzı olmayıp, başka şeyler peşinde koşmaktır" buyurmuştur. Bişr-i Hâfî hazretleri buyuruyor ki: "Kişinin ameli az olursa, düşünce ve sıkıntıya mübtelâ olur." Din büyükleri; "Eğer kalbde darlık ve üzüntü, vücutta bitkinlik ve halsizlik, rızıkta eksiklik ve bereketsizlik olursa, bunun boş ve yersiz konuşmalardan meydana geldiği bilinmelidir" buyurmuşlardır. Netice olarak; kişinin sözü, amelinden çok olursa, aklı noksan demektir. İlim öğrenip kullanmamak delilik, ilimsiz amel de yanlış olur, kabûl edilmez. Dinimiz düşünce dini değil, amel dinidir. Namazı istediğin kadar düşün, haccı istediğin kadar hayal et, orucu istediğin kadar düşün. Namaz kılınmaz, hacca gidilmez ve oruç tutulmazsa neye yarar!.. Abdullah-ı Ensârî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Kişinin sözü amelinden çok olursa noksandır. Ameli sözünden fazla olursa kemâldir."
.
Nefsine uyan, itiraz eder
17 Eylül 2006 01:00
Nefsin arzûlarının, insanı Allahü teâlânın yolundan saptırıcı oldukları, Kur'ân-ı kerîmde haber verilmektedir. Çünkü nefs, dâimâ Allahü teâlâyı inkâr, Ona inât, isyân etmek ister. Her işte, nefsin arzûlarına uymak, nefse tapınmak olur. Nefsine uyan bir kimse, küfre veyâ bidat sâhibi olmaya yâhut fıska yani harâm işlemeye başlar. Haram işleyen, buna alışır ve zevk almaya başlar. O zaman da haramlara, günahlara, ehemmiyet vermez olur. Harama ehemmiyet vermeyen kimsenin ise, îmânı gider, kâfir olur. Ehemmiyet vermemek de, zerre kadar da olsa, günah işlediğine üzülmemek demektir. Ebû Bekir Tamistânî hazretleri; "Nefse uymaktan kurtulmak, dünyâ nimetlerinin en büyüğüdür. Çünkü nefs, Allahü teâlâ ile kul arasındaki perdelerin en büyüğüdür" buyurmuştur. Resûlullah efendimiz, uzun bir hadîs-i şerîfin sonunda buyurdu ki: (İnsanı felâkete sürükleyen şeyler üçtür: Hasîslik, nefse uymak, kendini beğenmek.) Nefsine uyup da, tövbe ve istiğfâr etmeden, af ve Cennet beklemek ahmaklık olmaktadır. Zira hadis-i şerifde; (Aklın alâmeti, nefse gâlip ve hâkim olmak ve öldükden sonra lâzım olanları hâzırlamaktır. Ahmaklık alâmeti, nefse uyup, Allahdan af, merhamet beklemektir) buyurulmuştur. Nefse uymak, islâmiyyete uymaya mâni olur. Ölümü unutmak ise, nefse uymaya sebep olur. Peygamberlerden başka herkes, nefsine uyabilir. Günâh işleyebilir. Cenâb-ı Hak, günâh işliyen müslümânları, illet, kıllet veyâ zilletle îkâz etmekte, gafletten uyandırmaktadır. > İtiraz etmezler Muhammed bin Sâlim hazretlerine; -Allahü teâlânın evliyâ kulları, diğer insanlardan nasıl ayırıt edilebilir diye süal edilince, cevabında; -Sözlerinin yumuşak, huylarının güzel, yüzünün güler, ihsânının bol olması, konuşurken itirâz etmemesi, özür dileyenleri affetmesi ve herkese merhametli olması ile anlaşılır buyurmuştur. İnsan, kendi noksan aklı ile, mutlak yaratıcıyı anlıyamıyacağından, merhametlilerin en merhametlisi olan Allahü teâlâ, her asırda, her kavme Peygamberler göndermiştir. Böylece, işin hakîkatini, doğrusunu insanlara öğretmiştir. Peygamberlerin davetine kulak verenler, îmân ederek, dünyâ ve âhiret saâdetine kavuşmuşlardır. Nefsinin sesine kulak verenler ise, itirâz ve inkâr ederek, îmân etme saâdetine kavuşamamışlar ve hüsrânda kalmışlardır. Ebû Saîd-i Harrâz hazretleri, nefsi şöyle târif ederdi: "O, durgun bir suya benzer. Dıştan bakılınca temiz gibidir. Ama biraz tahrik edilip dalgalandırılınca dibinde saklı pek çok mikropların olduğu görülür. Nefsin durumunu anlamak için onu imtihan etmelidir. Hem de mihnet, meşakkat ve boş arzularına muhâlefet ederek imtihan etmelidir. Herkes nefsine bakmalı, mihnet ve meşakkat ânında ne gibi bir şekil alıyor. Yersiz ve boş arzularını yenebilmek için direnmesini biliyor mu? Görmeli ve bilmelidir." > Felaketlerin en büyüğü Allahü teâlânın verdiğine râzı olmayan insandan, Allahü teâlâ da râzı olmaz. Allahü teâlânın bir insandan râzı olmaması ise, felâketlerin en büyüğüdür. Artık o insan, dünyâda da, âhırette de hüsran içinde yani zarardadır. Ebû Osman Hîrî hazretleri; "Nefsine âit bir şeyi güzel gören kimse, ayıplarını ve kusurlarını göremez. Nefsine muhalefet edenlerden başkası, kendi kusurlarını göremez" buyurmuştur. Abdülkerîm Kâdirî hazretleri, Peygamber efendimizin; (Ölmeden önce ölünüz) hadîs-i şerîfine uyarak, kendisi için mezar gibi bir çukur kazdırmıştı. Beş vakit namazı bu çukurda kılar ve burada yatar kalkardı. Böylece nefsine hep muhâlefet eder, onun itirazlarına, isyanlarına fırsat vermezdi. Behâeddîn Buhârî hazretleri: "Bir kimse nefsine muhâlefet etmeye muvaffak olursa, ameli az da olsa, bu haline şükretmesi lâzımdır" buyurmuştur. Ebû Bekir Vâsıtî hazretleri, kendisini sevenlere hep; "Yüzünü nefsine döndüren, sırtını dîne döndürmüş olur. Yüzünü dîne döndüren, sırtını nefsine döndürmüş olur. Nefsinin istediği işlere değil, nefse aykırı olan işlere gönül veriniz" buyururdu. Netice olarak; nefsine uyarak, sabır ve kanâat etmiyen kimse, Allahü teâlânın kazâ ve kaderine râzı olmaz. Fakîr olunca, az verdin diye, itirâz eder. Zengin olursa, doymaz, dahâ ister. Kazandığını harâmlara sarfeder. Zenginliği de, fakîrliği de, dünyâda ve âhırette felâketine sebep olur. Nefsine uyan kimse, perişan olmuştur. Artık, yatıp kalkarken onun yoldaşı şeytandır. Muhammed Ma'sûm hazretlerinin buyurduğu gibi: "Allahü teâlâ insanı beyhûde yaratmadı ki, insan kendi hâline terkolunsun. O, emirlere uymakla ve yasaklardan sakınmakla mükellef kılınmıştır. İnsan için bunu yapmaktan başka çâre yoktur. Bunu yapmayıp, nefsinin arzu ve hevesine uyanlar, âsi, inatçı olup, Allahü teâlânın gazabına uğrarlar ve çeşitli azablara müstehak olurlar."
.
İnsan, harâb yere gitmek istemez
18 Eylül 2006 01:00
Îmân ile küfür birbirlerine zıt olduğu gibi, âhıret de, dünyânın zıddıdır. Birini sevindiren, ötekini incitir. Dünyâya kıymet veren âhıreti gücendirir. Dünyâyı beğenmiyen de, âhırete kıymet vermiş olur. Her ikisine birden kıymet vermek veyâ her ikisini aşağılamak olamaz. İki zıt şey bir araya getirilemez. Ateş ile su bir arada bulundurulamaz. Bunun için dünyâ ve âhıret bir araya getirilemez. Âhıreti kazanmak için, dünyâyı yani harâmları terketmek lâzımdır. Abdullah bin Hubeyk hazretleri; "Yarın sana zarar verecek şeyler için kederlenme ve sana fayda vermeyecek şeyler için de sevinme! Âhiret saâdetini harâb eden şeyler için üzül!" buyurmuştur. Bu dünyâ, âhıretin tarlasıdır. Burada tohumlarını ekmeyip yiyenler, böylece bir tohumdan katkat meyve kazanmaktan mahrûm kalanlar, ne kadar tâlihsizdir. Aklı başında olan, bu dünyâyı fırsat bilir. Bu kısa zamânda, Allahü teâlânın beğendiği işleri yaparak, âyet-i kerîmede bildirilen katkat fazla meyveleri toplamak istemelidir. Cenâb-ı Hak, bu kısa zamânda yapılacak, hayırlı işlere ve ibâdetlere sonsuz nimetler ihsân edecektir. Peygamber efendimiz; (Dünyâya, burada kalacağınız kadar, âhırete de, orada kalacağınız kadar çalışınız!) buyurmuştur. Ölümün her an geleceğini düşünmelidir. Sıhhatin, gençliğin ölüme mâni olmadıklarını unutmamalıdır. Çocuklardaki ve gençlerdeki ölüm sayısının yaşlılardaki ölüm sayısından çok olduğunu istatistikler göstermektedir. Çok hastaların iyi olup yaşadıkları, çok sağlam kişilerin çabuk öldükleri her zamân görülmektedir. Ölümü hâtırlamanın faydalarını öğrenmelidir. Hadîs-i şerîfde; (Ölümü çok hâtırlayınız. Onu hâtırlamak, insan ı günâh işlemekten korur ve âhırete zararlı olan şeylerden sakınmaya sebep olur) buyuruldu. > Ağlamaya başladı Eshâb-ı kirâmdan Bera bin Âzib hazretleri anlatır: "Bir cenâzeyi götürdük. Resûlullah efendimiz, kabir başına oturdu. Ağlamaya başladı. Mübârek gözyaşları toprağa damladı ve sonra; (Ey kardeşlerim! Hepiniz buna hâzırlanınız) buyurdu." İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki: "Keyfine göre yaşa! Fakat bu yaşaman uzun sürmeyecek, birgün elbette öleceksin. Gece gündüz düşündüğün, sımsıkı sarıldığın lezzetlerden elbette ayrılacaksın. Dünyânın nesini seversen sev, hepsine vedâ edeceksin! Elinden geleni yap! Fakat unutma ki, her yaptığının hesâbını vereceksin!" Âhırette Cehennemden kurtulmak, yalnız Muhammed aleyhisselâma tâbi olanlara mahsûstur. Dünyâda yapılan hayrât ve hasenât, yani bütün iyilikler, Resûlullah efendimizin yolunda bulunmak şartı ile, âhırette işe yarar. Yoksa, Allahü teâlânın Peygamberine tâbi olmayanların yaptığı her iyilik, dünyâda kalır ve âhıretin harâb olmasına sebep olur. Bir gün Ömer bin Abdülazîz hazretlerine; -İnsanların en ahmağı kimdir diye sorulunca; -Âhiretini dünyâ için satan, ahmaktır, âhiretini başkasının dünyâsı için satan ise, daha da ahmaktır buyurmuştur. Herkese akıllı denmez. Akıllı kimse, kendisini her türlü kötülükten koruyan ve âhiretini mâmûr edendir. Anadoluda yetişen evliyâdan Sarı Abdullah Efendi; "Akıllı kimse dünyâsının harâb olmasına aldırmaz, âhiretini mâmûr etmenin yollarını arar. Akılsız kimse ise, âhireti vîrân edip, dünyâsını mâmûr eder" buyurmuştur. > Dininizi dünyaya feda etmeyiniz Seyyid Emir Hazma hazretleri buyuruyor ki: "Dîninizi dünyâya fedâ etmeyiniz. Dînini başkalarının dünyâsı için satan ve bu yüzden Allahü teâlânın rahmetinden mahrum kalan kimseden daha câhili yoktur. Böyle kimse, hem dünyâda, hem de âhirette zavallıdır. Allahü teâlânın râzı olmasını düşünmeyip de insanların rızâsını düşünen, onların râzı olmasını arayan kimse, Allahü teâlânın gadabını istemiş olur. Allahü teâlâ, insanları da ona karşı gadablandırır. Allahü teâlânın kendisinden râzı olmasını isteyip, insanların râzı olmasına bakmayan kimseden Allahü teâlâ râzı olur ve insanları da ondan râzı ve hoşnûd kılar." Netice olarak insan, mâmûr ettiği yeri sever ve hep orada kalmak ister. Bu hâl, eşyanın tabiatına uygundur. Kâfirin dünyayı, müslümanın da âhireti sevmesi, gayet normaldir. Dünyayı seven ve ona düşkün olan bir insan, ölmek istemez ve ölümü de sevmez. Sebebi ise, dünyasını mâmûr, âhiretini ise harâb etmiştir. İnsan, hiç mâmûr bir yerden harâb olmuş, yıkılmış bir yere gitmek ister mi? Tâbiînin büyüklerinden Ebû Hâzim hazretlerine; -Ölmek istemiyoruz, bunun sebebi nedir? diye sorulduğunda, cevap olarak; -Âhıretinizi harâb, dünyânızı mâmûr eylediniz. Mâmûr bir yerden, harâb yere gitmeyi elbet istemezsiniz buyurmuştur. Ve Peygamber efendimizin buyurduğu gibi: (Dünyâ, geçilecek bir köprü gibidir. Bu köprüyü tamir etmekle uğraşmayın. Hemen geçip gidin!)
.
Ramazân, yanmak demektir
24 Eylül 2006 01:00
Ramazân, hicrî ayların dokuzuncusu, üç ayların sonuncusu ve farz olan orucun tutulduğu aydır. Aynı zamanda Ramazân, yanmak anlamındadır. Çünkü bu ayda, oruç tutan ve tövbe edenlerin günahları yanar, yok olur. Hadis-i şerifde buyuruldu ki: (Ramazân-ı şerîfin ilk gecesi olunca şeytanlar zincire vurulur. Cehennem kapıları kapanır. Ondan hiçbir kapı açık bırakılmaz. Cennet kapılarının hepsi açılır. Kapalı hiçbir kapı kalmaz. Bir münâdî şöyle seslenir: Ey hayrı arayan! Hayra yönel. Ey şerri arayan! Ondan uzaklaş. Allahü teâlâ bu gece birçok kimseyi Cehennem'den âzâd eder.) Muhyiddîn-i Arabî hazretleri buyuruyor ki: "Ramazan ayının ilk gecesinden son gecesine kadar göklerin kapıları açılır. Yâni bereket ve duâların kabûl kapıları açık kalır. Ramazan gecelerinde namaz kılanlara, Allahü teâlâ her bir secdesine bin beş yüz hasenât, lutuf ve ihsân buyurur. Kırmızı yâkuttan yapılmış bir cennet verilir. Birçok kapısı olup, kapıları altından, kırmızı yâkutlar ile süslüdür. Allahü teâlâ, insanın her orucuna başka başka lutuflar ihsân eder. Oruçlu olduğu günün güneşinin doğuşundan batışına kadar yetmiş bin melek o oruçluya istiğfâr eder. Gecesinde ve gündüzündeki secdelerine, Cennet bağlarında dünyâda tasavvur edemediği ağaçlar dikilir ve gölgeliklerinde binlerce insan gölgelenir." Ayların hayırlısı Günlerin hayırlısı Cuma günü, ayların hayırlısı Ramazan ayı, amellerin hayırlısı da vaktinde kılınan namazdır. Hadîs-i şerîfde buyuruldu ki: (Allahü teâlâ benim ümmetime, Ramazân-ı şerîfde beş şey ihsân eder ki, bunları hiçbir Peygambere vermemiştir: 1-Ramazânın birinci gecesi, Allahü teâlâ mü'minlere rahmet eder. Rahmet ile baktığı kuluna hiç azâb etmez. 2-İftâr zamânında, oruçlunun ağzı kokusu, Allahü teâlâya, her kokudan dahâ güzel gelir. 3-Melekler, Ramazânın her gece ve gündüzünde, oruç tutanların affolması için duâ eder. 4-Allahü teâlâ, oruç tutanlara, âhırette vermek için, Ramazân-ı şerîfde Cennette yer ta'yîn eder. 5-Ramazân-ı şerîfin son günü, oruç tutan mü'minlerin hepsini affeder.) Her kim Ramazân-ı şerîf orucunu Allahü teâlâ emrettiği için ve güzelce tutsa, harâmlardan sakınsa, kazâ namâzlarını kılsa, Cenâb-ı Hak, her gün için, bin gün nâfile oruç tutmuş gibi sevâp ihsân eyler ve o kimse ile Cehennem arasına birçok perdeler konur. Hazret-i Ömer buyurdu ki: "Ramazan çok hayırlı ve mübârek bir aydır. Gündüz tutulan oruca, gece kılınan namaza, bu ayda verilen sadakaya, Allahü teâlâ kat kat sevâb verir." Kur'ân-ı kerîmde bütün üstünlükler bulunduğu gibi, Ramazân ayında da, o üstünlüklerden hâsıl olan bütün iyilikler bulunmaktadır. Bu bağlılıktan dolayı, Kur'ân-ı kerîm bu ayda nâzil oldu. Bekara sûresinin 185. âyetinde meâlen; (Kur'ân-ı kerîm, Ramazân ayında indirildi) buyuruldu. Kadir gecesi bu aydadır ve bu ayın özüdür. Kadir gecesi, çekirdeğin içi gibidir. Ramazân ayı da, kabuğu gibidir. Ahmed-i Haznevî hazretleri buyurdu ki: "Resûlullah efendimiz, bu ayda, esîrleri âzâd eder, her istenilen şeyi verirdi. Bu ayda akşam olunca orucu acele açmak, sahuru tehir etmek, terâvih namazı kılıp, Kur'ân-ı kerîm okuyup hatim etmek, sünnet-i müekkede olup birçok iyi neticeler verir. İyi ameller yapmak Bu ayda sâlih ve iyi ameller yapmayı başaran bir kimse, o senenin sonuna kadar da iyi işleri başarmış olur. Bu ayı günâh işlemekle geçse, o yılı sonuna kadar günah işlemekle geçirecektir. Öyle ise müslümanın, mümkün olduğu kadar bu ayda aklını Allah yoluna verip çalışması, bu ayı kendine ganîmet bilmesi gerekir. Bu ayın her gecesinde, Cehennem ateşine müstehak binlerce kimse âzâd edilip serbest bırakılır. Cehennem kapıları kapatılıp, şeytanlar bağlanır, rahmet kapıları açılır." Netice olarak, Ramazân-ı şerîf orucu, bir senelik günâhların affına sebep olmaktadır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Ramazân-ı şerîf ayında yapılan nâfile namâz, zikir, sadaka ve bütün nâfile ibâdetlere verilen sevâp, başka aylarda yapılan farzlar gibidir. Bu ayda yapılan bir farz, başka aylarda yapılan yetmiş farz gibidir. Bu ayda, bir orucluya iftâr verenin günâhları affolur. Cehennemden âzâd olur. O oruçlunun sevâbı kadar, ayrıca buna da sevâp verilir. O oruçlunun sevâbı hiç azalmaz. Bu ayda, emri altında bulunanların işlerini hafîfleten, onların ibâdet etmelerine kolaylık gösteren âmirler de affolur, Cehennemden âzâd olur. Bu ayda ibâdet ve iyi iş yapabilenlere, bütün sene, bu işleri yapmak nasîb olur. Bu aya saygısızlık edenin, günâh işleyenin bütün senesi, günâh işlemekle geçer. Bu ayı fırsat bilmelidir. Elden geldiği kadar ibâdet etmelidir. Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır. Bu ayı, âhıreti kazanmak için fırsat bilmelidir."
.
"Oruç tutunuz, sıhhat bulunuz"
25 Eylül 2006 01:00
Oruç tutmak, sıhhat, sağlık için zararlı değil, aksine çok faydalıdır. Çünkü Allahü teâlâ, kullarına, zararlı bir şey emretmez. Peygamber efendimiz de: (Oruç tutunuz, sıhhat bulunuz) buyurmuştur. Oruç tutmak, mide rahatsızlığına sebep olmadığı gibi, aksine midenin sıhhati için çok faydalıdır. Bu husûs, bugünkü modern tıp mütehassısları tarafından, açık ve kesin bir şekilde isbat edilmiştir. Çeşitli yabancı dillerde, mütehassıs doktorlar tarafından yazılmış tıp kitaplarında, bir çok hastalıkların perhiz yapmakla tedâvî edilecekleri, yâhut perhiz yaparak tedâvînin kolaylaşacağı bildirilmektedir. Oruç, bir sene boyunca durmadan çalışan mide ile berâber bütün sindirim sisteminin istirâhate sevkedilmesi ve insan vücûdunun bir tasfiyeye tâbi tutulmasıdır. Böylece, sindirim sistemi dinlendirilmiş olur. İnsanlarda en çok görülen râhatsızlık, hazım, sindirim bozukluğudur. Bu hal ise, şişmanlık, kalp ve damar hastalıklarına, şeker hastalığına ve tansiyon yüksekliğine sebep olmaktadır. Oruç, bütün bu hastalıklara karşı, koruyuculuk vazîfesi yaptığı gibi, bir de tedâvî vâsıtasıdır. Bugün birçok hastalıktan kurtulmak için, perhîz lâzım olduğunu, doktorlar bildirmektedir. Oruç ile kurtulanlar Oruç tutmakla, insanın güçlü bir irâde kuvveti kazanacağı şübhesizdir. Bu sebeple alkol, uyuşturucu gibi, kötü alışkanlıklardan oruç vesîlesi ile kurtulanlar çok görülmektedir. Şâh Veliyyullah-ı Dehlevî hazretleri buyuruyor ki: "İnsanın nefsi bâzan taşkınlık yapar. Bu sebeple insan, şehvetine, arzu ve isteklerine uyar. İnsanın nefsini böyle işlerden muhâfaza etmesi için bâzı çârelere başvurması gerekir. Oruç, bu hususta en güzel çâredir. İnsan, şehvetini oruç tutmak sûretiyle kırar. Oruç, insanın kötü isteklerini zayıflatır. Rûhun parlaması, şehvetin ve kötü arzuların kırılmasında, oruçtan daha tesirli bir çâre yoktur. Kişi oruç tutmak sûretiyle şehvet ve kötü arzularından ne kadar sıyrılabilmişse, oruç o derece günahlarına keffâret olur. Melekler oruç tutan kimseyi severler. Oruç tutan cemiyetlere şeytan tesir etmez. Çünkü o cemiyette oruç tutulduğu için şeytanlar bağlanmıştır. Onlar için Cennet'in kapıları açık, Cehennem'in kapıları da kapalıdır." Oruç, vücûttaki karbonhidrat, protein ve bilhassa yağ depolarının harekete geçirilmesini sağlar. Oruç sâyesinde madde süzmekten kurtulan böbrekler, bir revizyona, tamire girerek, dinlenme ve yenilenme imkânı bulurlar. Bütün bu bildirilenler, oruç tutmanın insan sağlığına zarar verir diyenlerin yalan ve iftirâlarını yüzlerine çarpmaktadır. Oruç, senede bir ay, yalnız gündüzleri yemek ve içmekten uzaklaşmak demektir. Bunun mânâsı, insanlara açlığın ve susuzluğun ne demek olduğunu da öğretmektir. Oruç, toklara, aç insanın neler çektiğini hatırlatır. Aynı zamanda nefse hâkim olmayı sağlar. Oruç tutma zamanı, Kamerî aylara göre tâyin edildiğinden, her sene, şemsî sene hesâbıyla önceki seneye göre 10-11 gün evvel gelir. Bu sebepten, yaklaşık otuz üç sene içinde her mevsimde oruç tutmak mümkün olur. Seyyid Burhâneddîn Tirmizî hazretleri, talebelerine şöyle nasihat ederdi: "Karnınız aç olsun! Bunun için de çok oruç tutunuz! Çünkü oruç, hikmet hazînelerinin anahtarıdır. Oruç tutmak, kalp gözünün açılmasına, kalbin rikkate gelmesine sebep olur. Ayrıca oruçlunun duâsı, Allahü teâlâ indinde makbûldür. Hikmet hazînelerinin anahtarıdır Eğer Allahü teâlâya tâatta bulunamazsanız, hiç olmazsa oruç tutun. Karnınızı aç tutmaya ve acı çekmeğe önem verin. Çünkü oruç tutmaktan daha iyi bir tâat yoktur. Peygamber ve velîlerin kalplerinden hikmet pınarları, açlık ve oruç bereketi ile fışkırmıştır. Allahü teâlâya ulaştıracak, oruçtan daha iyi bir binek yoktur. Oruç ehlinin duâlarına karşılık verilir ve kabûl edilir. Orucun Allahü teâlâ katında büyük değer ve önemi vardır. Oruç, hikmet hazînelerinin anahtarıdır. Bir kimse, bütün kulluk vazîfelerini yerine getirse, fakat mîdesini doldursa hiçbir yere ulaşamaz. Orucu gereğince tutsa, başka kulluk vazîfelerinde kusur olsa bile, yine bir yere erişir. Oruca yavaş yavaş alışmak gerekir ki, sıhhate ziyan gelmesin, insanı işten alıkoymasın." Netice olarak oruç, insan için zararlı değil, her bakımdan faydalıdır. Zira oruç tutanlarda, gündüz kan hacminin, doku suyunun azaldığı ve sonuçta minima, küçük tansiyonun düştüğü, kalbin rahatladığı tetkikler sonucu anlaşılmıştır. Oruç tutan kişinin sinir sistemi de, bir rahatlama içindedir. Bir ibâdeti yerine getirme mutluluğu, gerginlikleri, sıkıntıları azaltır, yok eder. Ayrıca Muhammed Bâkî-billah hazretlerinin buyurduğu gibi: "Oruç tutmak, Allahü teâlânın sıfatıyla sıfatlanmaktır. Zîrâ Allahü teâlâ, yemekten ve içmekten münezzehtir."
.
Vermek izzet, almak zillettir
1 Ekim 2006 01:00
Her izzet ve her nimet, Allahü teâlâya, ihlâs ile itâat ve ibâdet etmek suretiyle gelmektedir. Her kötülük ve sıkıntı da, günâh işlemekten hâsıl olur. Herkese derd ve belâ, günâh yolundan gelir. Rahat ve huzûr da, itâat yolundan gelmektedir. Allahü teâlânın âdeti böyledir. Bunu kimse, değiştiremez. Kim Allahü teâlâdan korkarsa, haram işlemezse, bütün mahlukat ona itaat eder. Onu aziz eder. Kim, Allahü teâlâdan korkmaz, haram işlerse, Allahü teâlâ onu zelil, rezil eder. Allahü teâlâdan korkup haram işlemezse aziz olur. Aksini yapan zelil ve rezil olur. Ebû Ali Rodbârî hazretleri; "Dünyâyı kazanmakta nefsler için zillet, âhireti kazanmakta ise nefsler için izzet vardır. Acaba niçin insanlar, bâkî olan âhireti istemekteki izzetin yerine, fânî olan dünyâyı isteyerek zilleti seçerler" buyurmaktadır. Yahyâ bin Muâz-ı Râzî hazretleri de; "İnsanı Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeyleri aramakta, kişiler için zillet, âhireti aramakta ise izzet vardır. Yok olacak şeylerin peşlerinde koşarak zillete düşmek, ebedî olanı terk edip, kendisini izzete ulaştıracak şeyleri terk edene ne kadar çok şaşılır" buyurmaktadır. İstenecek kapıyı iyi bilmelidir Kulun elbette istekleri olacaktır. Fakat istenecek kapıyı iyi bilmeli ve ona göre istemelidir. Çünkü Allahü tealanın nimetleri, ihsânları güneşten dahâ açık ve aydan dahâ âşikârdır. Başkalarından gelen nimetleri de gönderen O'dur. Başkalarının ihsân etmesi, bir emânetçinin, birisine emânet vermesi gibidir. Allahü tealadan istemeyip, başkasından yani O'nun yarattıklarından bir şey istemek, fakîrden bir şey beklemek gibidir. İstenecek kapıdan, istenecek şeyi de iyi bilmelidir. Cenab-ı Hak'tan, rızasını, muhabbetini taleb etmelidir. İstek nimetinin kıymetini bilip, bunun elden kaçmasına sebeb olacak şeylerden sakınmalıdır. Bu nimetin elden çıkmamasına en çok yarayan şey, buna şükretmekdir. Çünkü, sûre-i İbrâhîmin 7. âyetinde meâlen; (Ni'metlerime şükrederseniz, elbette arttırırım) buyuruldu. Dinimizde vermek, kıymetlidir, muteberdir. Zira bir şey istemek zillet, bir şey vermek ise izzettir. Allahü teala dünyaya zillet, ahirete izzet vermiştir. Kuldan isteyen zelil, Allahü tealadan isteyen ise aziz olur. Hadîs-i şerîfte: (Veren el, alandan yüksektir) buyuruldu. Fedakârlık etmek, vermek demektir. Haklı olduğu halde, sen haklısın demek, vermektir. İnsanlara güler yüzle muamele etmek, vermektir. Yük çekmek, vermek demektir. Bunun için veren aziz olur. Alan ise, zelil olur. Yükünü çektiren, sıkıntı veren, fedakârlıktan sakınan, haklı olmadığı halde haklıyım diyen, neticede zelil olur. Fedakârlıkta bulunan yani vermesini bilen, sevilir, sayılır, hürmet görür. Hep almaya çalışan ise, sevimsiz olur, horlanır, itibarsız olur. Abdullah-ı Ensârî hazretleri; "Sana iyilik eden kimsenin esiri olursun. Ona karşı boynun bükük olur. Kendisine iyilik ettiğin kimseye karşı ise, tam tersi olur. Onun için, dâima herkese iyilik etmeli, faydalı olmaya çalışmalıdır" buyurmaktadır. Şeyh Edebâlî hazretlerinin, Osman Gâzi'ye yaptığı meşhur vasiyette ise; "Sana itâat edenleri hoş tutasın! Askerine inâmı, ihsânı eksik etmeyesin ki, insan ihsânın kulcağızıdır" buyurulmaktadır. Dini kurtarmak için, dünyayı vermek lazımdır. Zira dünya malını kalbinden atan, Allahın sevgili kulu olur. İyi sebebe yapışan iyi netice alır. Rütbelerin en üstünü... Para, dünyada iş görmek için yaratılmıştır, sevmek ve biriktirmek için değil. Zira paranın sevgisi yılan sevgisi gibidir. Mal kazanmakla, şeref kazanılmaz. İzzet ve şeref, Allahü tealaya kul olmakta, ilimde, edebde, ihlas ile amel etmektedir. İlim rütbesi, rütbelerin en üstünüdür. İnsanın şerefi de ilmi ve edebi ile belli olur. Allahü teala kime izzet vermişse, onu kimse zelil edemez. Kime zillet vermişse, onu da, kimse aziz edemez. Peygamber efendimiz; (Şan, şeref ve üstünlük, mal ile değil, ilim ve irfân ile ölçülür) buyurmuştur. Abdülhâlık Goncdüvânî hazretleri, sevenlerine ve oğluna hitaben; "Sana vasıyyet eylerim ey oğul ki, her hâlinde ilim, edeb ve takvâ üzere ol! İslâm âlimlerinin kitâblarını oku! Fıkıh ve hadîs öğren! Câhil tarîkatçılardan sakın! Şöhret yapma! Şöhrette âfet vardır. Arslandan kaçar gibi, câhillerden kaç! Bid'at sâhibi, sapıklar ile ve dünyâya düşkün olanlar ile arkadaşlık etme! Helâldan ye! Çok gülme! Herkese, şefkat ve merhamet et! Kimseyi hakîr görme! Kimse ile münâkaşa, mücâdele etme! Kimseden bir şey isteme! Mayan fıkıh ve evin mescid olsun!" buyurmaktadır. Netice olarak insan, kendini, almaya değil vermeye alıştırmalıdır. Çünkü bir gün en çok sevdiğimiz şeyi yani canımızı vereceğiz. Bunun için vermeye alışan, kolay can verir denmiştir.
.
Dünyada ve âhirette azîz olmak için...
2 Ekim 2006 01:00
Bir Müslümânın öğrenmesi lâzım olan bilgilere İslâm ilimleri denir. İslâm ilimleri; din bilgileri ve fen bilgileri olmak üzere iki kısımdır. Hadis-i şerifte; (Her müslümân erkeğin ve kadının, İslâm bilgilerini öğrenmeleri farzdır) buyuruldu. Dinimiz, ilme kıymet vermeyi, âlimlere hürmet etmeyi ve Allah yolunda olanlarla berâber bulunmayı emretmektedir. Hadîs-i şerîfte; (Bir insan, yâ âlimdir, yâhud ilim öğrenmekte olan talebedir. Yâhud bunları sevmektedir. Bu üçünden başkaları ahırlarda uçan sinekler gibidir) buyuruldu. Bunun için, kıymetli ve sınırlı olan ömrü, faydasız şeylerle geçirmemeli ve hadîs-i şerîfte bildirilen dördüncü dereceden olmamaya çalışmalıdır. Hadîs-i şerîfte; (Doğru ilim sâhibi olan ve ilmi ile amel eden bir âlim ile Peygamberler arasında bir derece fark vardır. Bu bir derece, peygamberlik makâmıdır) buyuruldu. Bu saâdete kavuşmak için, ilim öğrenmeye çalışmak lâzımdır. Şu hususu iyi bilmelidir ki, insanı dalâletten, kötü yoldan ancak ilim ve âlimler kurtarır. Zira rehber olmadan doğru yola kavuşulamaz. İlme kıymet vermezler! İlme ve ilim öğrenmeye Allahü teâlâ kıymet vermektedir. Dünyâya tapanlar, mektebe gitmemiş ve hakîkî din âliminin sohbetinde bulunmakla şereflenememiş olanlar, ilme ve âlime kıymet vermezler. Bunlar, dinlerinin noksan olması tehlikesinden korkmaz ve hakîkî din âlimlerinin kitaplarından okuyup öğrenmezler. Bunların tek düşünceleri, para, mal toplamak ve mevki elde etmektir. Helâlden mi, harâmdan mı geldiğine bakmazlar. Hakkı bâtıldan ayırmazlar. İlmin ve hakîkî din âlimlerinin kıymetini bilmezler. Hakîkî din adamlarının vaazları, kitâpları, bunların nazarında, hayvan pazarında güzel kokular satan attâr ve körlere ayna satan kimse gibidir. Ebû Leheb gibi kimseye Tâhâ sûresini okumak ve sokak serserisinin cebine inci, mercan doldurmak ve bir köre sürme hediyye etmek, akıllı kimsenin yapacağı şey değildir. Allahü teâlâ, böyle boş kafalı kimseler için; (Bunlar hayvan gibidir, hattâ dahâ aşağıdırlar) buyurmuştur. Enes bin Mâlik hazretlerinin haber verdiği hadîs-i şerîfte; (Âlime haksız olarak hakâret eden kimseyi, Allahü teâlâ, bütün insanlar arasında hakîr, rezîl eder. Âlime hürmet eden kimseyi, Allahü teâlâ, Peygamberler gibi azîz eder, şereflendirir) buyuruldu. Mûsâ aleyhisselâm, ilmin en yüksek derecesinde olduğu, Allahü teâlâ ile konuşmak şerefine kavuştuğu ve Allahü teâlânın muhabbet şerbetinden içtiği hâlde, ilim edinmek için, Hızır aleyhisselâmın talebesi olan Yûşa aleyhisselâm ile berâber geldiği Kehf sûresinde bildirilmektedir. Mûsâ aleyhisselâm mantık ilminin üstâdı iken, Hızır aleyhisselâmdan ilim öğrenmeye geldi. İmâm-ı Ebû Yûsuf hazretlerinin 15 yaşında bir oğlu vardı ve bu oğlunu çok seviyordu. Ama bir gün ansızın vefât etti. Talebesine; "Defin işini size bıraktım. Ben üstâdımın dersine gidiyorum. Bugünkü dersi kaçırmıyayım" demiştir. İmâm-ı Ebû Yûsuf hazretleri, vefâtından sonra rüyâda görülür. Cennette, çok büyük bir köşkün önünde durmaktadır. Bu makama nasıl yükseldiği sorulunca; "İlme ve ilim öğrenmeye ve öğretmeye olan muhabbetim ile" cevabını vermiştir. Muhammed Celâl Hirevî hazretlerinin en büyük oğlu takvâ sâhibi ve çok âlim bir kimse idi. Bu oğlu vefât ederken yanında idi. Oğlu vefât edince, üstünü örttü ve medreseye gidip, hadîs dersini verdi. Sonra medreseden çıkıp defin işine başladı. Sultana nasihat!.. Dede Ömer Rûşenî hazretleri, Osmanlı âlimlerindendir. Akkoyunlu sultanlarının dâveti üzerine Tebriz'e gider. Sultan Hasan, bir cumâ gecesi, meşhur âlim ve velîlerle beraber onu da saraya davet eder. Sultan bir ara âlimleri göstererek, şikâyette bulunur. Bunun üzerine Dede Ömer Rûşenî hazretleri sultana şöyle nasihat eder: "Âlimler, peygamberlerin vârisleri ve dînin direkleridir. Bu âlimlerin kalblerinde Allahü teâlânın kelâmı Kur'ân-ı kerîm, O'nun mübârek isimleri ve ilmi vardır. Onların bereketli nefeslerini koklayıp, Cennet kokularına kavuşasın. Resûlullah efendimiz; (Kim bir âlime ikrâm ederse, bana ikrâm etmiş olur. Bana ikrâm eden, Allahü teâlâya ikrâm etmiş olur. Allahü teâlâya ikram eden, Cennet'e girer) buyurdu. Âlimlere hürmet husûsunda âyet-i kerîmeler vardır. Bu hususta hadîs-i şerîfler de çoktur. Dolayısıyla âlimlere hürmet mutlaka lâzımdır. Onlara kötülük yapmayı düşünmek, insanın felâketine ve Allahü teâlâdan uzaklaşmasına sebep olur. Âlimleri kim zemmedip kötülerse, onların etlerini yemiş gibi olur." Sultan Hasan büyük bir dikkatle bu sohbeti dinledikten sonra, söylediklerine pişman olur. Netice olarak, dünyâda ve âhirette azîz olmak için, ilim öğrenmek, bunlarla amel etmek ve başkalarına da öğretmek lâzımdır...
.
Netice almak isteyen sabırlı olur
8 Ekim 2006 01:00
Sabır, insana mahsustur. Hayvanlarda sabır yoktur. Meleklerin ise sabra ihtiyacı yoktur. Sabır; bütün hayırların, iyiliklerin anahtarıdır. Dünyaya geldiğimiz andan itibaren, her menzile sabırla ulaşılmaktadır. Çocuğun büyümesi ve eğitimi, sabretmeye bağlıdır. İyi bir insan, iyi bir Müslümün olmak, sabırla ele geçer. Din Büyükleri; "Sabır bütün hayırların, şükür de bereketin anahtarıdır. Kimde bu hasletler bulunursa, o, en yüksek mânevî mertebelere kavuşur" buyurmuşlardır. Abdullah ibni Abbâs hazretleri, kızının vefat ettiğini öğrenince önce; "İnnâ lillah ve innâ ileyhi râci'ûn" der ve akabinde de; "Bu mahrem idi, Allahü teâlâ bunu örttü, yardıma muhtâc idi, himâyesine aldı; bizim için de bir mükâfât idi onu bizden önce gönderdi" der ve iki rek'at namaz kılar. Namazı kıldıktan sonra; "Allahü teâlânın; Bekara suresinin 45'inci âyet-i kerimesinde; (Sabır ve namaz ile yardım isteyin) meâlindeki emrini yerine getirdik" buyurur. Sabır, dinin yarısı, Namaz ise dinin direğidir. Bu ikisine yapışan, hedefine ulaşır, maksadına kavuşur. Peygamber efendimiz; (Sabreden, zafere kavuşur) buyurmuşlardır. Sabır ve ihlâs... Abdullah Mürteiş hazretleri; "Bütün işlerin netîcesinin sıhhatli ve faydalı olabilmesi için iki şart vardır: Sabır ve ihlâs" buyurmuştur. İsmâil Fakîrullah hazretleri; "Tevekkül etmek, teslim olmak, sabretmek ve rızâ göstermek, Allahü teâlâya varan yolun esaslarıdır" buyurmuştur. Yahyâ bin Muâz-ı Râzî hazretleri ise; "Kıyâmet günü fakirlik ve zenginlik tartılmayacak, fakirliğe ne ölçüde sabredilmiş ve zenginliğe ne ölçüde şükredilmiş ise, o hesâb edilecek. Mesele çok fakir veya çok zengin olmak değil, çok sabretmek veya çok şükretmektir" buyurmaktadır. Ebû Ali Dekkâk hazretlerine; Sabır nedir? diye sual edilince cevaben buyurur ki: "Sabır, ilaç olarak kullanılan tadı acı bir ağacın adıdır. Sabırlılar dünyâ ve âhiret izzetine konarak kurtuluşa erdiler. Çünkü onlar Allahü teâlâdan O'nunla olma şerefine nâil olmuşlardır. Allahü teâlâ bunun için Tûr sûresi 4. ayetinde meâlen; (Şüphe yok ki Allah sabredenlerle berâberdir) buyurmuştur. Sabrın târifi ve sınırı, takdire îtirâz etmemektir. Şikâyet yollu olmaksızın başa gelen musîbetleri açıklamak sabırsızlık olmaz. Allahü teâlâ, Eyyûb aleyhisselâm kıssasında; (Biz onu sabırlı bulduk, o ne güzel bir kuldur) buyurmuştur. Halbuki Allahü teâlâ, Enbiyâ sûresinin 83. ayetinde meâlen, Eyyûb aleyhisselâmın; (Başıma bu dert geldi) dediğini haber vermiştir. Bu ümmetin zayıfları, ruhsatla, amel ederek nefes alsınlar diye Allahü teâlâ, Eyyûb aleyhisselâmın; (Başıma bu dert geldi) dediğini bildirmiş ve böyle şeyler söylemeyi haram kılmamıştır." Abdülkâdir Geylânî hazretleri buyurdu ki: "Kulun Allahü teâlâyı sevmesinde samîmi olup olmadığı, başına belâ ve musîbet geldiği zaman ortaya çıkar. Bela ve musîbet geldiğinde sabır ve sükûn hâlini muhâfaza edebiliyorsa, o gerçekten Allahü teâlâyı seviyor demektir. Musîbet ve fakirlik zamânında sebat gösterebilmek bu sevgiye delil ve alâmet yapıldı. Birisi Peygamber efendimize; "Ben seni seviyorum" deyince; (Fakirlik için bir elbise hazırla) buyurdu. Bir başkası gelip Peygamber efendimize; "Ben Allahü teâlâyı seviyorum" deyince; (Belâ için elbise hazırla) buyurdu. Halinizden şikâyette bulunmayın. Sabredin, feryad etmeyin. Allahü teâlâya, rızâsı için yapılan sabırlar ve tahammüller, aslâ karşılıksız kalmaz. Bir ânlık sabrınızın mükâfâtını, mutlaka görürsünüz. Zaten kahraman olanlar da, bu lakabı, bir ânlık cesâreti netîcesinde kazanmışlardır." Sabretmeyen kavuşamaz... Ahmed Yekdest Cüryânî hazretleri; "Dünyânın esâsı mihnet, sıkıntı üzerine kurulmuştur. Sıkıntının ise sabretmekten başka reçetesi, katlanmaktan başka kurtuluş yolu yoktur. Şu üç sabır çok sevgilidir. Bunlar; tâatte, Hakka kullukta, günah işlememekte, belâ ve mihnet ânında sabırdır" buyurmaktadır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Her gün insanın karşılaştığı her şey, Allahü teâlânın dilemesi ve yaratması ile var olmaktadır. Bunun için, irâdelerimizi Onun irâdesine uydurmalıyız! Karşılaştığımız her şeyi, aradığımız şeyler olarak görmeliyiz ve bunlara kavuştuğumuz için sevinmeliyiz! Kulluk böyle olur. Kul isek, böyle olmalıyız! Böyle olmamak, kulluğu kabûl etmemek ve sâhibine karşı gelmek olur. Allahü teâlâ, hadîs-i kudsîde buyuruyor ki: (Kazâ ve kaderime râzı olmayan, beğenmeyen ve gönderdiğim belâlara sabretmeyen, benden başka Rab arasın. Yeryüzünde kulum olarak bulunmasın!) Netice olarak sabır, Allahü teâlânın takdirine ve taksimine îtirâz etmemektir. Sabretmeyen zafere kavuşamaz. Netice almak isteyen ise, sabırlı olur.
İsrâf, nimeti hakîr görmektir
9 Ekim 2006 01:00
Mal, Allahü teâlânın verdiği bir nimettir. Âhireti kazanmak, mal ile olduğu gibi, dünyâ ve âhiret, mal ile intizâm bulur, râhat olur. Hac, cihâd sevâbı, hep mal ile kazanılır. Bedenin sıhhat, kuvvet bulması, mal ile olur. Başkasına muhtaç olmaktan insanı koruyan maldır. Sadaka vermek, akrabâyı dolaşmak, fakîrlerin imdâdına yetişmek mal ile olur. Mescidler, mektebler, hastaneler, yollar, çeşmeler, köprüler yaparak, asker yetiştirerek insanlara hizmet etmek de hep mal ile olur. Dînimiz; (İnsanların en iyisi, onlara faydası çok olanıdır) buyuruyor. İnsanlara yardım etmek için çalışıp para kazanmak, nâfile ibâdet yapmaktan dahâ çok sevâbdır. Cennetin yüksek derecelerine mal ile kavuşulur. Hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlâ, bir kuluna mal ve ilim verir. Bu kul da harâmlardan kaçınır. Akrabâsını sevindirir. Malından, hakkı olanları bilip verir ise, Cennetin yüksek derecesine gider) buyuruldu. Abdullah ibni Mes'ûd hazretlerinin haber verdiği bir hadîs-i şerîfte de: (İki şeyden birine kavuşan insana gıbta etmek, buna imrenmek yerinde olur. Allahü teâlâ bir kimseye İslâm ilimlerini ihsân eder. Bu da, her hareketini, bilgisine uygun yapar. İkincisi, Allahü teâlâ, birine çok mal verir. Bu kimse de malını, Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiği yerlere harceder) buyuruldu. "Sen malsız idin" Peygamber efendimiz, Amr ibni Âs hazretleri için; (İyi kimseye malın iyisi, ne güzel yakışır) buyurmuştur. Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde, mala "Hayrlı şey" ismini vermekte ve Habîbine verdiği nimetleri hâtırlatırken: (Sen malsız idin, sana, kimseye muhtâc olmayacak kadar, mal verdim) buyurmaktadır. İslâm âlimlerinin büyüklerinden olan Süfyân-ı Sevrî hazretleri; "Bu zamânda mal, insanın silâhıdır" buyurmuştur. Yani, insan cânını, sıhhatini, dînini ve şerefini mal ile korur. Malı ve dünyâlığı kötüleyen haberler de çoktur. Fakat, bu haberler, malı, dünyâlığı değil, bunların sevgisini, zararlı kullanılmasını kötülemektedir. İnsanın azmasına, Allahü teâlâyı unutturmasına, ibâdete mâni olmasına sebep olan mal, zararlıdır. Ölümü ve ölümden sonrasını unutturan mal da zararlıdır. Mal, birbirine zıd iki şeye yani hayra ve şerre sebeptir. Hayra, iyiliğe sebeb olan mal övülmekte, şerre, kötülüğe sebep mal da kötülenmektedir. İsrâf ise, malı helâk etmek, faydasız hâle getirmek, dîne ve dünyânın mubâh olan işlerine faydalı olmayacak şekilde sarf etmektir. Malı denize, kuyuya, ateşe ve elden çıkmasına sebep olan yerlere atmak, onu helâk etmektir. Kullanılmayacak hâle sokmak, kırmak, kesmek, ağaçtan meyveyi toplamayıp çürütmek, tarlayı hasâd etmeyip, ekinin helâk olması, hayvanları soğuktan, düşmandan korunacak yere koymamak ve soğuktan, sıcaktan ve açlıktan ölmelerini önleyecek kadar yedirmemek ve örtmemek de, helâk etmektir ki, bunların hepsi isrâftır. Ayrıca, meyve ve ekin toplandıkdan sonra, bunları iyi saklamayıp kendiliklerinden bozulmaları veyâ nem alarak çürümeleri veyâ kurd, güve gibi benzeri canlıların yemeleri de hep isrâftır. Ekmek, et, etsuyu, peynir gibi gıdâların ve hurma, karpuz gibi meyvelerin ve kuru incir, kuru üzüm, zerdâli gibi kuru meyvelerin ve buğday, arpa gibi hubûbâtın ve elbise, kumaş, kitap gibi eşyânın, böylece isrâf edildikleri çok görülmektedir. Yemek artıklarını dökmek, çatalı, kaşığı, tabağı, tası ekmekle veyâ parmakla sıyırıp yemeden önce, kapları ve parmakları yıkamak ve silmek de isrâftır. Fasulye, pirinç, nohud gibi şeyleri yıkarken dökmek ve dökülenleri toplamamak isrâftır. Sofra bezi ve masa üstüne düşen ekmek ve yemek kırıntılarını toplamayıp atmak da isrâftır. Bu kırıntıları toplayıp kedi, köpek, koyun, sığır, karınca, kuş, tavuk gibi hayvanlara yedirmek isrâf olmaz. Doyduktan sonra fazla yemek de isrâftır. Yalnız, misâfir utanmasın diye, ev sâhibinin fazla yemesi ve orucu râhat tutmak için sahûrda fazla yemek isrâf değildir. Mal, büyük nimettir Resûlullah efendimiz çeşitli meyveler yemiş ve Abdullah ibni Abbâs hazretlerine hitaben de; (İstediğini ye, istediğini giyin! İnsanı yanlış yola götüren, isrâf ve tekebbürdür) buyurmuşlardır. Netice olarak, âyet-i kerimelerde ve hadis-i şeriflerde bildirildiği gibi mal, büyük bir nimettir. Malı isrâf, Allahü teâlânın nimetini hakîr görmek, nimete kıymet vermemek, nimeti elden kaçırmak, kısaca küfrân-ı nimet etmek, yanî şükretmemek olur. Bu ise, nimeti verenin, azarlamasına ve azâb etmesine sebep olacak büyük bir suçtur. Nimetin kıymeti bilinmeyince, hakkı gözetilmeyince elden gider. Şükredilince ve hakkı gözetilince elde kalır ve artar. Zira sure-i İbrâhîmin 7. âyet-i kerimesinde meâlen, (Şükrederseniz, verdiğim nimetleri elbette arttırırım) buyurulmaktadır.
.
Sevgili kul olabilmek için
15 Ekim 2006 01:00
İhsân eden, iyilik eden sevilir. Peygamber efendimiz; (İhsân sâhibini sevmek, insânların yaratılışında vardır) buyurmuşlardır. Bütün iyilikleri yaratan, insana, can, mal, sıhhat veren, zararlardan, korkulardan koruyan, Allahü teâlâyı sevmek insanlık îcâbıdır. Allahü teâlânın sevgisini kazanmaya çalışan kimseye, Sâlih kul denir. Bu sevgiyi kazanmış olan kimseye de Velî yani Sevgili kul denir. Ali Râmitenî hazretleri, Sevgili kul olabilmenin şartlarını şöyle bildirmektedir: "Birincisi; temiz olmaktır. Temizlik de iki kısma ayrılır. 1-Zâhirî temizlik: Dış görünüşün temiz olmasıdır. Bu, bütün insanların dikkat edeceği hususlardandır. Giyecek, yiyecek, içeceklerin ve kullanılacak bütün eşyâların temiz olmasıdır. 2-Bâtın temizliği: Kalbin iyi huylarla dolu olmasıdır. Hased etmemek, başkaları hakkında kötülük düşünmemek, Allahü teâlânın düşmanlarından nefret etmek, dostlarına da muhabbet etmek gibi cenâb-ı Hakkın beğendiği iyi huylardır. Kalb, Allahü teâlânın nazargâhıdır. Bu sebeple kalbe dünyâ sevgisi doldurmamalıdır. Haram olan yiyeceklerle beslenmemelidir. Nitekim hadîs-i şerîfte; (Uzak yoldan gelmiş, saçı sakalı dağılmış, yüzü gözü toz içinde bir kimse, ellerini göğe doğru uzatıp duâ ediyor. Yâ Rabbî! diye yalvarıyor. Hâlbuki, yediği içtiği haram, gıdâsı hep haram. Bunun duâsı nasıl kabûl olur?) buyuruldu. Gönül, kalb temiz olmazsa ibâdetlerin lezzeti alınamaz, mârifete, Allahü teâlâya âit bilgilere kavuşulamaz. Dilin temizliği İkincisi; dilin temizliğidir. Dilin münâsebetsiz ve uygun olmayan sözleri söylemeyip susması, Kur'ân-ı kerîm okuması, emr-i ma'rûf ve nehy-i münkerde bulunması, Allahü teâlânın emirlerini yapmayı ve yasaklarından kaçınmayı bildirmesi, ilim öğretmesi gibi. Zîrâ Peygamber efendimiz; (İnsanlar, dilleri yüzünden Cehennem'e atılırlar.) buyurdu. Üçüncü şart; mümkün olduğu kadar insanlardan uzak durmaya çalışmalıdır. Bu sebeple göz, haram şeylere bakmamış olur. Zîrâ kalb, göze t âbidir. Her harama bakış, kalb aynasını karartır. Dördüncü şart; oruç tutmaktır. İnsan oruç tutmak sûretiyle meleklere benzemiş ve nefsini kahretmiş olur. Bununla ilgili hadîs-i kudsîde; (Oruç bana âittir. Orucun ecrini ben veririm. Sevâbı nihâyetsizdir. Muhakkak, sabrederek ölenlerin ecirleri hesapsızdır.) buyrulmaktadır. Yine hadîs-i şerîfte; (Oruç, Cehennem'e kalkandır.) buyuruldu. Oruç tutarak gönlü huzûra kavuşturmalı ve şeytanın yolunu kapatıp, siper hâsıl etmelidir. İhlas sahibi olur Beşinci şart; Allahü teâlâyı çok hatırlamak, ismini çok söylemektir. En fazîletli olan zikir, "Lâ ilâhe illallah"tır. Lâ ilâhe illallah diyen kimse ihlâs sâhibi olur. İhlâs; bütün işlerini Allahü teâlânın rızâsı için yapmak, dünyâya âit mal ve makamlardan hevesini kesip âhireti istemektir. İhlâslı kimse; "İlâhî! Benim maksudum sensin, seni istiyorum!" der. Nitekim Resûlullah efendimiz, "Lâ ilâhe illallah" demenin çok fazîletli olduğunu ve günahların affedileceğini buyurdu. Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde, Ahzâb sûresinin 41. âyet-i kerîmesinde me âlen; (Ey îmân edenler! Allah'ı çok zikrediniz.) buyurdu. Nefsin arzu ve isteklerinden kurtulmak için devamlı zikretmelidir. Altıncı şart; hâtıra yâni kalbe gelen düşüncelerdir. İnsanın kalbine gelen düşünceler dört kısımdır. Bunlar; Rahmânî, melekânî, şeytânî, nefsânîdir. Hâtır-ı rahmânî; gafletten uyanmak, kötü yoldan doğru yola kavuşmaktır. Hâtır-ı melekânî; ibâdete, tâate rağbet etmektir. Hâtır-ı şeytânî; günahı süslemekdir. Hâtır-ı nefsânî de; dünyâyı taleb etmek, istemektir. Şeytânî ve nefsânî düşüncelerden kurtulmak gerekmektedir. Yedinci şart; Allahü teâlânın hükmüne rızâ göstermek, irâdesine teslim olmaktır. Havf ve recâ, korku ve ümid arasında yaşamaktır. Zîrâ Allah'tan korkan kimse, günah işlemez. Ayrıca mümin, ümitsizliğe de düşmez. Allahü teâlâ, ümitsizliğe düşmemeyi emretmektedir. Sekizinci şart; sâlihlerle sohbeti seçmektir. Sâlihlerle sohbet edildiği takdirde, haramlar gözüne kötü görünür. Dokuzuncu şart; iyi ve güzel hasletlerle bezenmektir. Bu da, her şeyi yaratan Allahü teâlânın ahlâkıyla ahlâklanmaktır. Çünkü Peygamber efendimiz; (Allahü teâlânın ahlâkıyla ahlâklanınız.) buyurdu. Onuncu şart; helâl ve temiz lokma yemektir. Bu da farzlardandır. Nitekim Allahü teâlâ, Bekara sûresinin 168. ayet-i kerîmesinde meâlen; (Yeryüzündekilerden helâl ve temiz olanını yiyiniz.) buyurmaktadır. Peygamber efendimiz ise; (İbâdet on cüzdür. Dokuzu helâlı taleb etmektir.) buyurmuştur. Geriye kalan bütün ibâdetler bir cüzdür. Helâl yemeyen kimse, Allahü teâlâya itâat etme gücünü kendisinde bulamaz. Helâl yiyen kimse de, Allahü teâlâya isyânkâr olmaz, helâl ve temiz yer, isrâf etmez."
.
İnsanın değeri, değer verdikleridir
16 Ekim 2006 01:00
İnsanın kıymeti, muhabbet ettiği, sevdiği, değer verdiği şeylerle belli olur. İnsan ne ile meşgul olursa, gönlü ona kayar. Bunun için Din Büyükleri; "Dünyâ işleri ile çok uğraşmakta, dünyâ işlerine gönül bağlamak korkusu vardır" buyurmuşlardır. Ebû Bekr-i Ebherî hazretleri buyuruyor ki: "Her sınıf insanın, ulaşmak için gayret ettiği bir gâyesi, himmeti vardır. Sâlihlerin himmeti, Allahü teâlâya isyân etmeden, O'nun râzı olduğu işleri yapmaktır. Âlimlerin himmeti, sevâbın artmasına gayret etmektir. Âriflerin himmeti, kalplerinde Allahü teâlânın büyüklüğünü bulundurmak, Allahü teâlâyı hatırlamaya mâni olan şeyleri terk etmektir." Mimşâd ed-Dîneverî hazretleri anlatır: Bir yolculuğumda, yaşlı bir zât gördüm. Salih bir kimse olduğu yüzünden okunuyordu. Kendisinden nasîhat isteyince buyurdu ki; "Himmetini koru. Himmet, niyet; bütün işlerin başlangıcıdır. Himmeti temiz, gayreti iyiye yönelen kimsenin, yaptığı işleri de temiz olur. Halleri ve amelleri de düzelir" Onu elde etmek için çalışır Himmet; gayret, emek, çalışmak, çabalamak, yardım gibi anlamlara gelmektedir. İnsanın kıymeti, kıymet, değer verdiği şeylerle ölçülür. Bir kimse neye değer vermiş ise, onu elde etmek için çalışır. Bu kimsenin bütün gayreti, çalışması hep bu yönde olur. Sadece yeme ve içmeye kıymet verenin değeri de, o kadar olur. Kim neye kıymet veriyorsa, kendi kıymetini de ortaya çıkarmış oluyor. Kutbüddîn Kâki hazreleri buyuruyor ki: "Çok yemek yiyen, nefsinin kölesi olur. Bedeni ayakta tutacak kadar ve ibâdette kuvvetli olacak kadar yemek ile yetinmelidir. Normal ve basit giyinmeli, süsten, gösterişten uzak olmalıdır. Süslü elbiseleri gösteriş için giyen, kendini aşağılamak yolunda silâhlı bir soyguncu gibi olur. Az uyumalıdır. Değersiz ve kıymetsiz dünyâ işlerine gönül vermek şöyle dursun, bunları konuşmaktan, böyle şeylerden bahsetmekten bile çok sakınmalıdır. Böyle dünyâlık şeylerin yanında bulunmasını bile, kendisi için kusûr ve bu yolda ilerlemeye mâni bilmelidir. Dînin emirlerini yerine getirmekte çok gayretli olmalıdır. Zîrâ gayret olmayınca, ilerlemek de olmaz. Bu yolda ilerlediğini söyleyen fakat dînin emir ve yasaklarına uymakta gevşek davranan kimse, yalancıdır." Her mahlukun, kendi yaratılışı ile alakalı olarak bir himmeti, gayreti olur. Nefsin de himmeti, gayreti, yaratılanların en cahili olması sebebi ile, kendini mahvetmek üzerinedir. Bir kimse, nefsine tabi olursa, kadir ve kıymeti de nefsi kadar yani nefsinin kıymet verdikleri kadar olur. Bunun için insan, nefsine ve nefsinin himmet ettiklerine tabi olmayıp, himmetini yani isteklerini, arzularını, taleplerini çok yüksek, kıymetli şeylere çevirmelidir. Sebeblere yapışır Allahü teâlâ, herşeyi bir sebeple yaratıp, göndermektedir. Yüksek, kıymetli şeylere kavuşmak isteyen kimse, bunlara kavuşturan sebeplere yapışır, himmetini bu yöne kullanır. Cenâb-ı Hakkın rızâsına talib olan bir kimse, kötü şeylere ve nefsine tabi olmaktan kendini korur. Abdullah bin Hubeyk hazretleri buyuruyor ki: "Yarın sana zarar verecek şeyler için keder ve gam içinde bulun. Âhiret saâdetini harâb eden şeyler için üzül. Yarın sana fayda vermeyecek şey için sevinme!" Bir gün Ömer bin Abdülazîz hazretleri cemâate hitâben buyurdu ki: "Ey insanlar! Sizler, ölüm için hedefler durumundasınız. Ölüm sizden dilediğini seçer. Size yeni bir nîmet verildiği zaman, önceki nîmet orada sona erer. Ağıza bir lokma alınmasın, bir yudum su içilmesin ki, onunla berâber bir keder ve bir üzüntü olmasın. Dün geçti. O, sizin hakkınızda iyi bir şâhittir. Bugün mühim bir emânettir. Onun kıymetini bilmek ve iyi değerlendirmek lâzımdır. Yârın, içinde hâdiselerle berâber gelmektedir. Sizi almak için gelen ölümün elinden kaçış nereye olacak. Sizler şu dünyâda, eşyâlarını bineklerine yüklemiş, yolcularsınız. Yüklerinizi, buradan başka bir âlemde çözeceksiniz. Sizler, şu dünyâda sizden önce gelenlerin yerine geçtiniz. Fakat siz de yerinizi, sizden sonra gelenlere vereceksiniz. Sizin aslınız ve dünyâya gelmenize vesile olanlar kalmadı. Sizler, onlardan dünyâya gelen kimseler olarak, nasıl bâkî, devamlı kalabilirsiniz. Sizler de bu dünyâdan göçeceksiniz." Netice olarak, Akşemseddîn hazretlerinin buyurduğu gibi: "Kişinin kadrinin ve kıymetinin varlığı, mihnetlere, belâ ve musîbetlere sıkıntılara sabretmesiyle ortaya çıkar. Bu mihnet, dünyâlığın olmaması veya eksilmesi, elden çıkması ile olur. Sabredenlerin, sabırdaki sebatları sebebiyle, sabır, tevekkül, kanâat ve yumuşaklık gibi güzel hasletleri artar. Böylece olgunlaşan insanın kalb aynasındaki kirler, cevherin hâlis hâle getirilmesi gibi temizlenir."
.
Dünya iş, âhıret ücret yeridir
22 Ekim 2006 01:00
Allahü teâlâ, insanların yaptığı işleri iki kısma ayırmıştır. Bir kısmını beğendiğini, bunları yapanlardan râzı olduğunu, karşılık olarak bunlara nimetler vereceğini va'detmiştir. Va'dettiği iyiliklerin ölçü birimine, Ecir ve Sevâb denir. Dünyâda yapılan her iyiliğe karşılık olarak, âhırette çeşitli miktârlarda nimetler verilecektir. Nimetlerin verileceği yere, Cennet denir. Allahü teâlâ, insanların yaptığı işlerden bir kısmını beğenmediğini, bunları yapanlardan râzı olmadığını, fakat pişmân olup tövbe edenleri veyâ şefâate kavuşanları affedeceğini, affedilmiyenlerin kötü işlerine, kıyâmette, çok acı karşılıklar vereceğini, Cehennem ateşinde yakacağını bildirdi. Bu acı karşılıklara, Azâb denir. Azâbların şiddetlerini, çokluğunu bildiren ölçü birimine, Günâh denir. Allahü teâlânın beğendiği şeylere Hasenât yani iyi şeyler denir. Beğenmediklerine Seyyiât yani kötü şeyler denir. Allahü teâlâ, hangi işlerin Hasenât, hangi işlerin de Seyyiât olduklarını bildirdi. Hasenât yapanlara sevâb vereceğini va'detti. Allahü teâlâ, va'dinde sâdıkdır. Sözünden hiç dönmez. Feth sûresinin 29. âyetinde meâlen; (Allah, inanıp emirlerini yapanlara, mağfiret ve büyük ecir vâ'detmiştir) buyurulmuştur. Kıyâmet günü, ni'met ve azâb olarak, başka yerden birşey getirilmiyecek, dünyâda yapılanların karşılıklarına kavuşulacaktır. İki çeşit iş vardır Dünyada; dünyaya yarayan ve âhirete yarayan işler olmak üzere iki çeşit iş vardır. Dünyada, dünya için yapılan işlerin hepsi dünyadır. Namaz dahi olsa böyledir. Ahiret için yapılan işler, yani âhirete gönderilebilen işler ise, âhiret işidir. Bu sebeple insan, her işini yaparken bakmalı ve ben bu işi niçin yapıyorum diye kendine sormalıdır. Bir kimsenin Allah rızası için yaptıkları, âhirette karşısına ecir olarak çıkacaktır. Çünkü Allah rızası için yaptığı her iş, âhiret işi oldu. Bu yüzden her müslümanın çok iyi bir tüccar olması lazımdır. Süleymân bin Cezâ' hazretleri buyuruyor ki: "Ramazân-ı şerîf ayında oruc tutduğun zamân bütün azâlarınla tut ki, orucun oruç olsun ve orucun fazîletine ve derecesine nâil olasın. Peygamber efendimiz; (Yâ Ebâ Hüreyre! Benim ümmetim Ramazân-ı şerîfin orucunu güzel ve tam olarak tutsa, Hak teâlânın bayram gecesi vereceği ecr-ü mesûbâtı, in'âm ve ihsânı, kendi zâtıdan başkası bilmez. Hak teâlâ buyurur ki: "Oruc benim rızâm içindir, vereceğim ecri de kendim bilirim.") buyurmuşlardır." Yapılan ibâdetler için va'dedilen sayısız ecirler, bu ibâdetlerin kudsiyyetlerine ve şereflerine inanarak, ta'zîmle, hürmetle yapanlara verilecektir. Emredilen ibâdetlerden bazıları basît gibi görünse bile, aslında bu ibâdetler, cenâb-ı Hakkın emirlerini yerine getirmek ve bu vesîle ile Ona yaklaşmak ve Ona hakîkî kul olmak şerefine dayandığından büyük bir kıymet taşırlar. İnsanların bir ibâdetine karşılık, bire on, bire yediyüz, bire sonsuz ecir verileceği Kur'ân-ı kerîmde bildirilmektedir. Niçin sorusu Herkes, dünyada iken ve elinde fırsat varken, âhiretteki niçin sorusuna cevap aramalıdır. Niçin namaz kılıyoruz, niçin oruç tutuyoruz, niçin yemek yiyoruz, niçin evleniyoruz, niçin konuşuyoruz gibi bu soruları çoğaltmak mümkündür. Haramlar için de durum aynıdır. Niçin yalan söyledin, niçin gıybet ettin gibi bu sorulara, dünyada iken cevap hazırlamalıdır. Şunu hiçbir zaman unutmamalıdır ki, Allahü teâlânın rızası için olmayan her iş, dünyalıktır. Allahü teâlâ her şeyi bir gaye için yaratmıştır. İnsan olarak bizim de yaratılmamızın bir gayesi vardır. Zira tabiattaki canlı cansız her şey, bir iş için yaratılmıştır. İnsanın da yaratılmasının gayesi, Allahü teâlâyı bilmek, tanımak, Ona kul olabilmek ve kısacası Allah demek için yaratılmıştır. Zâriyât sûresinin 56. âyetinde meâlen; (İnsanları ve cinni, bana ibâdet etmeleri için yarattım) buyuruldu. Bu âyet-i kerîmedeki "İbâdet etmeleri için" ifâdesi, "Beni tanımaları için" demek olduğu tefsir kitaplarında açıklanmaktadır. Allahü teâlâyı tanımayan, Onu Rab kabul etmeyen, devamlı emirlerini çiğneyen kimseler, nimete nankörlük etmiş, küfran-ı nimet etmiş olurlar. Kur'an-ı kerimde, sûre-i ibrâhimin 7. âyet-i kerimesinde meâlen; (Nimetlerime şükrederseniz arttırırım, şükretmez nankörlük ederseniz elinizden alır, şiddetli azap yaparım) buyurulmaktadır. Netice olarak, dünyâ hayâtı, amel yani iş yapmak, kazanmak yeridir. Ahıret ise, dünyada yapılan amellerin karşılığının ve ecrinin verileceği yerdir. Amel işlerken ecir, ücret taleb eden kimse, kendini ecirden, ücretten mahrûm eyler. Amellere verilecek ecir, ücret ise, ameli işliyene göre değişmektedir.
.
"Bayram, isyânı bırakanlar içindir"
23 Ekim 2006 01:00
Bayram, affa uğramaktır. Bayram, günahlardan kurtulma günüdür. Mü'minin bayramı, günahlarının affedildiği gündür. İmanla öldüğü gün bayramdır. Cennette Allahü teâlânın rûyetine kavuştuğu ve Peygamber efendimizi gördüğü gün, mü'minin bayramıdır. Hakiki bayram, Rabbimizin Huzuruna, yüz akıyla çıkabilmektir. Bir bayram günü, insanların neşeyle eğlendiklerini göre hazret-i Ali; "Günah işlemediğimiz gün de, bizim bayramımızdır." buyurmuşlardır. Dâvûd-i Tâî hazretleri, kendisinden nasihat isteyen kimseye: "Dünyâ hayâtında oruçlu gibi ol. Ölüm geldiğinde bayram sevinci içinde ol. Halktan yırtıcı hayvandan kaçar gibi kaçıp kendini mesûd kıl. Dilini koru. Lüzumsuz şeylerden kaçın. Dünyâ ile çok az ilgilen. Âhirete götüreceğin şeyler nisbetinde dünyâ ile ilgilen." buyurmuştur. Hurma toplarken Sırrî-yi Sekâtî hazretleri anlatır: "Bir bayram günü hazreti Ma'rûf'u hurma toplarken gördüm ve; -Bunları ne yapacaksın? diye sordum. -Şu çocuğu ağlarken gördüm ve niçin ağladığını sordum. Bana yetim olup anne ve babasının olmadığını, arkadaşlarının yeni elbiseleri ve oyuncakları olup kendisinin olmadığını söyledi. Şimdi bunları toplayıp satacağım, ağlamayıp oynaması için ona oyuncak satın alacağım dedi. Bunun üzerine; -Bu işi bana bırak deyip çocuğu alıp götürdüm. Yeni güzel elbiseler ve oynaması için bir oyuncak aldım. Çocuk o zaman memnun oldu. Bundan sonra kalbime bir nur geldi, kalbim parladı ve hâlim bambaşka oldu." Hiç param yok İmâm-ı Şâfiî hazretlerinin talebelerinden biri anlatır: "Bir bayram günü İmâm-ı Şâfiî hazretleri ile berâber mescidden çıktık. Bir mesele hakkında sohbet ediyorlardı. Evlerinin kapısına gelince, bir hizmetçi kendisine bir kese altın getirip, efendisinin selâmı olduğunu ve bunu kabûl buyurmasını ricâ etti. İmâm-ı Şâfiî hazretleri keseyi kabûl etti. Biraz sonra biri gelip, -Hanımım bir çocuk doğurdu. Yanımda hiç param yok. Sizden Allah rızâsı için biraz para istiyorum dedi. İmâm-ı Şafiî hazretleri keseyi hiç açmadan, olduğu gibi o şahsa verdi. Halbuki biliyordum ki, kendisinin de hiç parası yoktu." İbrâhim Ubeydî şöyle anlatır: "Bir bayram günüydü. Muhammed Zeynelâbidîn hazretleri, yanından ayrılmamı istemedi ve; -Bugün bayramdır. İnsanların bir araya gelip dağılma günüdür. Sen benim yanımdan ayrılma. Ziyârete gelenlerin ayrılmalarından sonra, bende bir yalnızlık oluyor. Bugün benim dostum ol. Seninle konuşmak beni memnûn ediyor." buyurmuştur. Zünnûn-i Mısrî hazretlerinin on sene canı mahallî bir yemek ister. Yememesine rağmen bir bayram gecesi nefsi kendisine; -Ne olur, bayram günü olsun bana bu yemeği versen deyince, -Ey Nefsim! Şâyet bu gece bana yardım edip de, iki rekat namazda Kur'ân-ı kerîmi hatim edersen, sana bu yemeği veririm der. Ertesi gün bayram namazından sonra nefsinin arzu ettiği yemeği getirirler. Bir lokma almasına rağmen tekrar geri koyar ve namaza durur. -Niçin böyle yaptın? deyince; -Tam yiyeceğim sırada nefsim bana en sonunda maksadıma ulaştım, dedi. Ben de, hayır ulaşmadın, diyerek lokmayı geri koydum cevâbını vermiştir. Ana-baba hayatta iken Behlül-i Dânâ hazretleri şu beytleri sık sık okurlarmış: "Bayram, yeni elbiseler giyenler için değildir. Ancak ilâhî azâptan emin olanlar içindir. Bayram bineklere binenler için de değildir. Ancak hatâ ve isyânı bırakanlar içindir." Ana-baba hayatta ise, rızasını almak için uğraşmalıdır. Zira ana-babasını râzı eden kimse için, Cennette iki kapı açılır. Bir kimsenin ana-babası zâlim olsalar dahi onlara karşı gelmek, onlarla sert konuşmak câiz değildir. Çeşitli vesilelerle, onların elleri öpülüp, duâları alınmalı, haklarını helâl ettirmelidir. Ana-babanın dualarını almak için vesilelerden biri de bayramlardır. Bayramlarda, ana-babaya çeşitli hediyeler alıp, bayramları tebrik edilerek, hakları helâl ettirilmeli ve duâlarını almalıdır! Arada kırgınlıklar varsa bu vesile ile giderilmelidir. Allahü teâlâ Mûsâ aleyhisselama buyurdu ki: (Yâ Mûsâ, günahlar içinde bir günah vardır ki benim indimde çok ağır ve büyüktür. O da, ana-baba evlâdını çağırdığı zaman emrini dinlememesidir.) Eşrefoğlu Rûmî hazretleri buyuruyor ki: "Akıllılar dünyâda şu üç şeyle meşgul olurlar. Böylece onlar, herkesin üzüldüğü gün, bayram ederler: 1-Dünyâ seni terk etmeden sen dünyâyı terk edesin. 2-Her şeyden kurtulasın. 3-Rabbinle buluşmadan, Rabbin senden râzı olsun." Netice olarak Allahü teala, Muhammed aleyhisselamın ümmetine, nice mübarek günler, geceler ihsan etmiştir. Ramazan ve Kurban bayramları da bu ihsanın içindedir. Bunları fırsat, ganimet bilerek, Rabbimizin rızasına kavuşmayı talep etmeliyiz. Bayramınız mübârek olsun.
.
Tebessüm, kalbin yüze yansımasıdır
29 Ekim 2006 01:00
Tebessüm, kişinin kendisinin işitmeyeceği bir şekilde sessizce gülmesidir ki buna, kısaca gülümseme diyoruz.. Peygamber efendimiz güler yüzlü idi ve tebessüm ederek gülerdi. Gülerken, mübârek dişleri görünürdü. Güldüğü zamân, nûru duvarlar üzerine ziyâ verirdi. Kahkaha ile güldüğü hiç görülmedi. Sessizce tebessüm ederdi. Bazan gülerken mübârek ön dişleri görünürdü. Hep düşünceli, üzüntülü görünür, az söylerdi. Konuşmaya tebessüm ederek başlar ve; (Mü'min kardeşinin yüzüne tebessüm etmek sadakadır) buyururdu. Tebessüm, satın alınmaz, rica, minnet ve mihnetle elde edilemez ve hiç kimse de ödünç vermez. Çalmak da mümkün değildir. Tebessüm eden kimse, başkalarına ikramda bulunuyor demektir. Gülümsemenin, bir maliyeti, bir külfeti yoktur ama, insana çok şey kazandırır. Tebessüm, vereni fakirleştirmeden, alanı zenginleştiren bir güce sahiptir. Gülümseme, sadece bir an sürer. Fakat, hatırası bazen ebediyyen yaşar. Ancak tebessüm, kendiliğinden verilmedikçe, hiç kimsenin işine yaramaz. Allahü teâlâ sabredenleri ve iyilik edenleri sever. İnsanlara hizmet edenleri, nasîhat verenleri, tatlı dilli, güler yüzlü olanları, iyi iş yapanlara yardım edenleri sever. Kendini beğenenleri sevmez. Gülümsemek sadakadır... Müslümân dili ile, eli ile kimseyi incitmez. Zira başkasını incitmek günâhtır ve fitne çıkmasına sebep olur. Herkese karşı, güler yüzlü, tatlı dilli olmak lâzımdır. Münâkaşa etmek, dostluğu giderir ve düşmanların çoğalmasına sebep olur. Fitne çıkarmamalı, dost ve düşman ile de tatlı konuşmalı, herkese karşı güler yüzlü olmalıdır. Muînüddîn-i Çeştî hazretleri hep mütebessim yani güler yüzlü idi ve; "Ârifin bir özelliği, insanlara karşı devamlı güler yüzlü olmasıdır" buyururdu. Şunu hiçbir zaman unutmamalıdır ki, hiç kimse, gülümseme olmadan, ona ihtiyaç duymadan yaşayacak kadar zengin ve kuvvetli değildir. Tebessüm, yorgun olanı dinlendirir, ümitsiz olana neşe ve hayat bahşeder. Bazı insanlar, çok yorgundurlar, gülümseyemezler. Böylelerine biz gülümsemeliyiz. Zira gülümseyemeyenlerin, herkesten çok güler yüz görmeye ihtiyaçları vardır. Unutulmasın ki dinimiz, gülümsemeyi sadaka saymaktadır. Hakîkî bir Müslümân, tâm ve mükemmel bir insan demektir. Güler yüzlü, tatlı dilli, doğru sözlüdür. Kızmak nedir bilmez. Zira Peygamber efendimiz, en güzel huylu, güler yüzlü, kibâr tavırlı ve çok dürüst bir zât idi. Dâimâ hiddet ve şiddetden kaçmış, hiçbir zamân zulüm yapmamıştır. Müslümânların dâimâ iyi huylu, güler yüzlü olmasını istemiş, Cennete iyi huy ve sabırla gidileceğini bildirmiş ve; (Din kardeşine karşı güler yüzlü olmak, ona iyi şeyleri öğretmek, kötülük yapmasını önlemek, yabancı kimselere aradığı yeri göstermek, sokaktan, taş, diken, kemik ve benzerleri gibi çirkin, pis ve zararlı şeyleri temizlemek, başkalarına su vermek hep sadakadır) buyurmuştur. Yûsuf bin Esbât hazretleri buyuruyor ki: "Güzel ahlâkın alâmetleri; arkadaşının söylediğine itiraz etmeyip, kabûl etmek. Kendine ve herkese ve hattâ her mahlûka karşı merhametli ve insaflı olmak. Kimsenin ayıbını araştırmamak. Başkasında bir kusur görünce, dalgınlıkla olmuştur istemeyerek yapmıştır diyerek iyiye yormak. Kendisinden özür dileyenlerin özürlerini kabûl etmek. Başkalarından gelen sıkıntı ve eziyetlere sabır ve tahammül etmek. Başkalarının kusurlarını araştırmak yerine, kendi kusur ve kabahatlerini düşünüp araştırmak, düzeltmeye çalışmak. Büyük-küçük herkese karşı edebli, tatlı dilli, güler yüzlü olmaktır." Dost, düşman, herkesi güler yüz ve tatlı dil ile karşılamalı, hiç kimse ile münâkaşa etmemelidir. Herkesin özrünü kabûl etmeli, kabâhatlerini affetmeli, zararlarına karşılık yapmamalıdır. Muhammed bin Sâlim hazretlerine; -Bir kimsenin evliyâ olduğu nasıl anlaşılır? dediklerinde, -Tatlı dili, güzel ahlâkı, güler yüzü, cömertliği, münâkaşa etmemesi, özürleri kabûl etmesi ve herkese merhamet etmesi ile anlaşılır buyurmuştur. İnsan olmanın anahtarı... Abdullah-ı Ensârî hazretleri buyurdu ki: "İlim, çok tekrar ve fazla müzâkere ile ele geçer. Ayrıca bunun için az uyumalı ve Allahü teâlânın yardımını talep etmelidir. Âlemlere rahmet olan Resûlullah efendimiz buyuruyor ki: (Geceleyin Allahü teâlânın korkusundan ağlayan göze ateş dokunmaz.) Bir kimse, kırk gün Allah için ihlâsla sabahlasa, hikmet pınarları zâhir olup, kalbinden lisânına akar. Peygamber efendimiz; (Mü'min, gece çok ağlar, gündüz çok tebessüm eder) buyurdu." Netice olarak tebessüm, iç dünyamızın güzelliklerinin, dışa yansımasıdır ve evde saâdet, iş yerinde ise, muvaffakiyet meydana getirir. Ayrıca tebessüm, sevginin, insan olmanın da anahtarıdır.
.
Affet ki, affedilesin...
30 Ekim 2006 01:00
Bir kimsenin, kendisine yapılan hata ve kusurları bağışlamasına, affetmek denir. Affetmek, büyüklüğün alâmetidir ve Allahü teâlânın sıfatlarındandır. Muhammed Hâdimî hazretleri; "Özrü kabûl etmek ve kusurları affetmek Allahü teâlânın sıfatlarındandır. Böyle olmayan kimseye Allahü teâlâ azâb eder" buyurmuştur. Bir kimsenin, hakkını almaya gücü yettiği halde affetmesi iyidir. Çünkü hakkını almaya gücü varken affetmek, nefse dahâ güç gelir. Hadîs-i şerîfte; (Mûsâ aleyhisselâm: Yâ Rabbî! Kullarının en kıymetlisi kimdir? dedikte, gücü yettiği zamân affedendir, buyuruldu) buyurulmuştur. Zulmedeni affetmek merhametin, kendisine iyilik etmeyene hediyye vermek ihsânın, kötülük edene ihsânda bulunmak da, insanlığın en yüksek derecesidir. Bu sıfatlar, düşmanı dost yapar. Îsâ aleyhisselâm: (Diş kıranın dişi kırılır. Burnu, kulağı kesenin, burnu kulağı kesilir demiştim. Şimdi ise, kötülük yapana karşı, kötülük yapmayınız. Sağ yanağınıza vurana sol yanağınızı çeviriniz diyorum) buyurmuştur. Adâletin yüksek derecesi Muhyiddîn ibni Arabî hazretleri buyuruyor ki: "Kötülük edene iyilik yapan kimse, nimetlerin şükrünü yapmış olur. İyilik edene kötülük yapan kimse, küfrân-ı ni'met etmiş olur." Zulmedenden hakkını almak, intisâr olur. Affetmek, adâletin yüksek derecesi, intisâr ise, aşağı derecesidir. Muhammed Şeybânî hazretleri; "Affetmek, aklın zekâtıdır. Güzel ahlâk, kötü nesebi örter" buyurmuştur. Affetmek, bazan zâlimlere karşı aczi gösterebilir. Zulmün artmasına sebep olabilir. İntisâr, her zamân zulmün azalmasına, hattâ yok olmasına sebep olur. Böyle zamânlarda, intisâr etmek, affetmekten dahâ efdal, dahâ sevâb olur. Zâlimden hakkı kadar geri almak, adâlet olur. Fakat gücü yettiği hâlde affetmek, güzel ahlâktır. Resûlullah efendimiz, bir kimsenin zâlime bedduâ ettiğini görünce; (İntisâr eyledin! Affeyleseydin, dahâ iyi olurdu) buyurmuştur. Bir hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki: (Üç şey kendisinde bulunan kimse, Cennete dilediği kapıdan girecektir: Kul hakkını ödeyen, her namâzdan sonra onbir defa ihlâs sûresini okuyan, kâtilini affederek ölen.) Sâlih kimseler, Âl-i imrân sûresinin 134. âyet-i kerimesinde bildirilen hususlarla hep amel etmişlerdir. Bu âyet-i kerimede meâlen: ([Takvâ sâhibleri] o kimselerdir ki, bollukta ve darlıkta, çoklukta ve azlıkta [sadaka verirler ve] infâk ederler. Gadablarını yok ederler, [yani dargınlık yapmaya kâdir iken, sabrederler ve insanlardan cezâya müstehak olanların] kusûrlarını affederler, Allahü teâlâ ihsân edenleri sever) buyurulmaktadır. Resûlullah efendimizin mübârek torunu hazret-i Hüseyin, bir gün misâfirleri ile sofrada oturmuşlar yemek yiyiyorlardı. O sırada kölesi bir kap sıcak yemekle gelirken ayağı yere takılıp, elindeki yemeği hazret-i Hüseyin'in, mübârek başına döker. Hazret-i Hüseyin, terbiye maksadı ile kölesinin yüzüne sertçe bakınca, kölesi, biraz önce meâlini zikrettiğimiz âyet-i kerimenin, (Gadab etmezler) kısmını okur. Hazret-i Hüseyin; -Gadabımı terk ettim, buyurur. Kölesi, âyet-i kerimenin; (İnsanlardan kusûrlu olanları affederler) kısmını okur. Hazret-i Hüseyin; -Affettim cevabını verince kölesi, âyet-i kerimenin; (Allahü teâlâ ihsân edenleri sever) kısmını okur. Bunun üzerine hazret-i Hüseyin; -Allah için seni kölelikten azâd ettim, istediğin yere gidebilirsin, buyurur. Resûlullah efendimiz buyuruyor ki: (Kıyâmette bir kimseyi hesâba çekerler ki, çok günâh işlemiş, hiç iyilik yapmamış. 'Sen dünyâda hiç iyilik yapmadın mı?' derler. 'Hayır, yalnız çırağıma derdim ki; "Fakîr olan borçluları sıkıştırma! Ne zamân ellerine geçerse, o zamân vermelerini söyle. İstediklerini yine ver. Boş çevirme!" Allahü teâlâ buyuracak ki: "Ey kulum! Bugün sen fakîr, muhtâçsın! Sen dünyâda benim kullarıma acıdığın gibi, bugün biz de sana acırız." Onu affeder.) Affetmeye mecburuz!.. Ahnef bin Kays hazretleri buyurdu ki: "Bir kimse bana düşmanlık etse, ona üç halden biriyle karşılık veririm. Bu kimse benden yaşlı ise ona saygı duyar, karşılık vermem. Benden küçük ise onun için kötü muâmele yapmaya tenezzül etmem. Akranım ise ona af ve iyilikle muâmele ederim." Netice olarak Müslüman, Allahü teâlâ katında kıymeti olan ve Onun sevdiği insan demektir. Bunun için hiçbir Müslümanın hatalarını görmemek, ona kin tutmamak ve kusurlarını affetmek lazımdır. Hatta affetmeye mecburuz. Çünkü Allahü teâlânın bizi affetmesini istiyorsak, biz de Onun kulunu affetmemiz lazımdır. Yani, affedilmek için affetmek lazımdır. Zira din kardeşinin kusurunu affedeni, Allahü teâlâ affeder. Ahmed Rıfâî hazretleri buyurdu ki: "Kızdığın zaman affa sarıl. Çünkü affetmek sûretiyle yapacağın hatâ, cezâ vermek sûretiyle yapacağın hâtadan daha iyidir."
.
İmân, çarşıda, pazarda satılmaz...
6 Kasım 2006 01:00
Îmân, Peygamber efendimizin, Allahü teâlâ tarafından, Peygamber olarak, bütün insanlara getirdiği ve bildirdiği emirlerin hepsine güvenmek ve inanmaktır. Allahü teâlâ, bütün insanlara, îmân etmelerini emretti. İnsanlar arasından dilediklerine merhamet edip, bunların akla uyarak îmân etmelerini nasîb eyledi. Bu kullarının kalblerini îmân ile doldurdu. Yûnus sûresinin 25. âyetinde meâlen; (Allahü teâlâ kullarını, selâmet, saâdet yeri olan Cennetine davet ediyor. Dilediğini bu yola kavuşturur) buyuruldu. Akıllarına uymayıp, Allahü teâlânın davetini kabûl etmeyenlerden, dilediklerini kendi azgın hâllerinde bırakmakta, dilediklerini de yine ihsân ederek, dilediği zamânda hidâyete kavuşturmaktadır. Kendi hâllerinde bıraktıklarından, gafletten uyanarak doğru yolu arayanları da, merhamet ederek hidâyete kavuşturacağını vaad etmektedir. Ankebût sûresinin son âyetinde meâlen; (Nefislerine uyanlardan, doğru yolu arayanları, saâdete ulaştıran yollara kavuştururuz) buyuruldu. Doğru yolu aramayıp, nefislerine uyarak îmân etmeyenleri, azıp can yakanları, Cehennemde sonsuz olarak yakacağını haber veriyor. Akl-ı selîm sâyesinde... İslâmiyyeti işitmeyen çok kimse, akl-ı selîmleri olduğu için, bozulmuş, uydurulmuş dinlerin adamlarına aldanmamışlar, astronomide, fen bilgilerinde ve bilhâssa tıp ilminde gördükleri nizâmlı hâdiselerin birbirlerine bağlantılarını düşünerek, yaratılışın sırlarını, bu hesâplı düzenin hakîkatini anlamak istemişlerdir. Bunlar yine akl-ı selîmleri sâyesinde, İslâmiyyetin bildirdiği güzel ahlâkın birçoğunu bulup, Müslümân gibi yaşamış, kendilerine ve başkalarına faydalı olmuşlardır. Ve Allahü teâlânın, Ankebût sûresinde vaad ettiği üzere bunlar, îmân etmeye sebep olan rehberlere, kitâplara kavuşmaktadırlar. Allahü teâlânın kullarına ihsân ettiği en büyük nimeti, imândır yani Müslüman olmaktır. Bu en büyük nimeti, seçtiği kullarına verir. Allahü teâlânın seçtiğini beğenmemek, kendi beğendiğini ileri sürmek ne çirkin şeydir. Bir kimse, bu en büyük nimetin kıymetini bilmezse, bu nimet elden gider yani mürted olur haberi bile olmaz. Allahü teâlâ bu en büyük nimetin şükrünün nasıl yapılacağını, Kur'an-ı kerimde "Birbirinizi seviniz" buyurarak bildirmiştir. Müslüman, Müslümanı sevmeli hatta bu sevgi, aşk derecesinde olmalıdır. Çünkü Allahü teâlâ, bu kulunu seçmiş, ona imân nimetini ihsân etmiştir. Bu sebeptendir ki, bir Müslüman, bir başka Müslümanı gördüğünde, karşılaştığında, onun kalbini kırmamak, üzmemek, ona karşı yanlış bir harekette bulunmamak için renginin uçması, sararması gerekir. Allahü teâlânın bir kuluna ihsân ettiği bu en büyük nimetin şükrü ise, bu nimetle şereflenmiş olanları yani Müslümanları sevmektir. Bu çok önemlidir. İmân nimeti ile şereflenen bir kimsenin, doğru imân nimeti ile şereflenmesi ise, çok daha büyük bir nimettir ve nimetlerde zirvedir. Bunun dışında başka şeylere bakmak, aşağıya bakmak, aşağı, adi olanı istemek demektir ve kendini zelil etmektir. Allahü teâlâ; (Nimetlerimin kıymetini bilirseniz arttırırım, bilmezseniz elinizden alır, şiddetli azap ederim) buyuruyor. Bunun için, kavuştuğumuz nimetlere şükretmek, elimizden gitmemesi için çok korkmak lazımdır. Bu hâl, va'di ilâhidir. Allahü teâlâ ise, va'dinden dönmez, onu mutlaka yapar. Her şey para ile satın alınabilir ama, imân asla satın alınamaz. Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri, sevdiklerine sık sık; "Allah bir kuluna imân vermiş ise, ne vermedi? İmân vermedi ise, ne verdi?" buyururdu. Hakîm-i Tirmizî hazretlerine; -Îmânın gitmesine en çok sebeb olan günah nedir? diye sorduklarında, buyurdu ki: -Üç günah vardır: Birincisi; îmân nîmetine kavuştuğuna şükretmemek. İkincisi; îmânın gitmesinden korkmamak. Üçüncüsü; müminleri incitmek ve onlara eziyet etmek. Biliniz ki, Peygamber efendimiz; (Haksız yere bir Müslümanı incitmek, Kâbe'yi yetmiş defa yıkmaktan daha büyük günahtır) buyurdular. Müslüman demek... Netice olarak imân nimetinin gitmemesi için çok korkmalı, imânı muhafaza etmeye çalışmalıdır. Zira imân ve imân nimeti ile şereflenen Müslüman, çok kıymetlidir ve bu nimetlerin kıymetini bilmelidir. Zira îmân, çarşıda, pazarda satılmaz, miras kalmaz. İyiliğe elverişli olmayan kişi, Peygamberi görse de Müslüman olamaz. İmân nimetine kavuşanları, Allahü teâlâ seçiyor. Müslüman demek, Cenab-ı Hakkın seçtiği, dost edindiği insan demektir, ona göre hareket etmeli, kıymetini bilmelidir. Yahyâ bin Muâz-ı Râzî hazretleri buyuruyor ki: "En çok sevindiğim ve sevdiğim şey, Allahü teâlânın bana ihsân ve ikrâm ettiği îmân nîmetidir. En çok korktuğum şey ise, onun benden gitmesidir."
.
İnsanın eline diken bile batsa...
12 Kasım 2006 01:00
İnsanların başlarına dertlerin, belâların gelmesine sebep, kendi işledikleri günâhlar, yaptıkları itiraz ve isyanlardır. Çünkü Allahü teâlâ, hiçbir kuluna zulmetmez. Onlar kendilerine zulmediyorlar. Nahl sûresinin 33. âyet-i kerimsinde meâlen; (Allahü teâlâ, kullarına zulmetmez, haksızlık etmez. Onlar, kendilerini azâba, acılara sürükleyen bozuk düşünceleri, çirkin işleri ile kendilerine zulüm ve işkence ediyorlar) buyurulmuştur. İnsanlar, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymaz, İslâm dîninin gösterdiği râhat ve huzûr yolundan ayrılırlarsa huzûr ve bereket kalmaz, rızıklar azalır. Zira Tâhâ sûresinin 124. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Beni unutursanız rızıklarınızı kısarım) buyurulmaktadır. Bunun için insanlar, günah ve isyanlara daldıkça, îmân rızkı, sıhhat rızkı, gıda rızkı, insanlık ve merhamet rızkı gibi nice rızıklar azalmaktadır. Çünkü Ra'd sûresinin 11. âyetinde meâlen: (Bir millet, kendini bozmadıkça, Allah onların hâllerini değiştirmez) buyurulmuştur. Bir kısım insanlar Ebû Abbâs Sebtî hazretlerine gelerek; -İnsanlar kuraklık ve pahalılık sebebiyle büyük bir sıkıntı içerisindedirler dediklerinde, onlara; -Cimriliklerinden dolayı, Allahü teâlâ onlara yağmur vermiyor. Eğer siz, elde ettiğiniz mahsûllerin zekâtı ile fakirlere sadaka verseydiniz, buna karşılık Allahü teâlâ da size yağmur verirdi buyurmuştur. Çok büyük suç işlemişlerdir Günâh, Allahü teâlânın emirlerini yapmamak, yasak ettiklerinden sakınmamaktır. Emir ve yasaklar, îmânı olanlar içindir. Zira Allahü teâlâ, îmânı olmayanları, emir vermekle, ibâdet ettirmekle şereflendirmemiştir. Bunlar, hayvanlar gibi, her istediklerini yapar, günâh olmaz. Bunlar, ibâdet yapmadıkları, günâh işledikleri için, dünyâda azâb çekmezler. Her türlü nimete kavuşurlar. İstediklerini, çalıştıklarını elde ederler. İnkâr edenlerden yalnız bir şey istenmiştir. O da, îmân etmeleri, Müslümân olmalarıdır. İnkâr edenler, bu emri dinlemedikleri için, çok büyük suç işlemişlerdir. Bu suçun cezâsı, pek büyük ve sonsuz olduğu için, dünyâda verilmemektedir. Bu sonsuz cezâ, bunlara, âhirette, Cehennemde verilecektir. Günah işlemekle, inkâr etmek yani küfür, birbirinden çok farklıdır. Günahların cezası, tövbe ile ve çeşitli dünya sıkıntıları ile affedilebilir. Ama inkârın, küfrün cezası böyle değildir, cezası âhirette verilir. İnsanın başına belâların gelmesinin asıl sebebi, insanın kendine düşkün olmasıdır. Kendi nefsini sevdiği, nefsinin istekleri peşinde koştuğu için, çeşitli sıkıntılara düşmektedir. Nefsinin istekleri peşinde koşan kimse, aslında kendi nefsine tapmaktadır. Zira Câsiye sûresinin 22. âyet-i kerimesinde meâlen; (Kendi nefsine tapanları gördün mü?) buyurulmuştur. Günah işlemek, nefse tatlı gelir. Bütün bid'atler, günahlar, Allahü teâlânın düşmanı olan nefsi besler, kuvvetlendirir. Her günahın işlenmesi nefsi kuvvetlendirir. Nefs, insanın en büyük düşmanıdır. İnsanın imânını yok etmek ister. Bundan zevk alır. Bu bakımdan nefsi iyi tanımak, hilelerini bilmek gerekir. Bir hadis-i şerifte; (Nefsini tanıyan, Rabbini tanır) buyurulmuştur. Nefsi zayıflatacak biricik ilâç ise, İslâmiyete uymaktır. Harâmların hepsi; dünya malına, mevkisine, zevklerine düşkün olmak, nefsin gıdasıdır. Onu besler, kuvvetlendirirler. Nefs kuvvetlenince, bütün iyiliklerin, güzel ahlâkın ve medeniyetin kaynağı olan İslamiyet'e saldırır. Din ile, imân ile, Allahü teâlânın emirleri ile alay eder. Çünkü nefsimiz, Allahın düşmanıdır. Allahü teâlâ; (Nefsine düşmanlık ederek bana dost ol!) buyurmuştur. Nefse, günahlardan kaçmak, ibâdet yapmaktan daha güç gelir. Onun için günahtan kaçmak daha sevaptır. Günahlara tövbe etmeyi geciktirmek, Allahü teâlâya karşı kibirli olmaktır. Günâh işlemenin sebebi!.. Günahlar gaflet getirir. Gaflet ise, kalbin katılaşmasına sebep olur. Kalbin katılaşması, insanı Allahü teâlâdan uzaklaştırır. Allahü teâlâdan uzaklık ise, Cehenneme götürür. Ebû Abdullah el-Kureşî hazretleri; "Günâh işlemenin sebebi gaflettir. Yâni Allahü teâlâyı unutmaktır" buyurmuştur. Kalbin kararmış olmasının alâmeti, kişinin, günahlardan, üzüntü duymaması, günahta ısrar etmesidir. Böyle bir kimse, işlediği günahlardan dolayı kalbi o kadar kararır ki, artık ona nasihat tesir etmez ve gafletten uyanmaz. Bunun için din büyükleri; "Günah işlemeyi zillet; günahı terk etmeyi mürüvvet görün ve bilin. Zira günahlar imânı zayıflatır" buyurmuşlardır, Netice olarak, insanın eline bir diken bile batsa, işlediği bir günah sebebi iledir. Günahın karşılığı dünyada veriliyorsa büyük nimettir. Ahirette verilirse felakettir. Suç varsa, ceza da vardır. Ebû Muhammed-Râsibî hazretlerinin buyurduğu gibi; "Sıkıntı ve üzüntüler, günahların cezâlarıdır."
.
Gülerek günâh işleyen...
13 Kasım 2006 01:00
Kalb, yaratılışında temiz bir ayna gibidir. İbâdetler, kalbin temizliğini, cilâsını arttırır. Günâhlar ise, kalbi karartır ve muhabbet yolu ile gelen nûrları alamaz olur. Sâlihler bu hâli anlar ve üzülürler, günâh işlemek istemezler. Hatta ibâdetlerin çok olmasını, her gün beş kere değil daha çok namaz kılınmasını isterler. Günâh işlemek, nefse tatlı gelir. Bütün bidatler, günâhlar, Allahü teâlânın düşmanı olan nefsi besler, kuvvetlendirir. İnsanın nefsi, Allah'la kul arasında en büyük engel, en büyük duvardır. İnsanın bu duvarı delmesi lâzımdır. Bu duvar, şöhrettir, âmir olmaktır, emir vermek arzusudur ve kibirdir ki çok çok tehlikelidir. Çünkü cenâb-ı Hak bir hadis-i kudside; (Kibriyâ, üstünlük ve azamet bana mahsûstur. Bu ikisinde bana ortak olanı Cehenneme atarım, hiç acımam) buyuruyor. Bütün günahlara Allahü teâlâ, sıfatları ile düşmandır. Kibirliye ise zâtı düşmandır. Bu duvarların yıkılması için aletler farklıdır. Bunun ilâcı ibâdet değildir. Bunun ilâcı, imâm-ı Rabbânî hazretleri gibi bir Allah dostunu sevmek, onunla beraber olmaktır. Onları seven, kitaplarını okuyup yollarında olan, onlarla beraber olmuş demektir. Cehenneme inanan kimse... Tâbiînin büyüklerinden olan Hasan-ı Basrî hazretleri; "İçinde yılan bulunduğu bilinen bir deliğe insan elini sokmaz. Eğer sokarsa, içinde yılan bulunduğuna inanmamış demektir" buyurmuştur. Bunun gibi, Allahü teâlâya ve Cehenneme inanan bir kimsenin, İslâmiyyetin yasak ettiği şeyleri yapmaması lâzımdır. Günâh işleyenler; "Allah kerîmdir, affetmesini sever, Ona güveniyoruz da yapıyoruz" derlerse, bu söz, delikteki yılanın sokmamasını düşünerek elini koymaya benzer. Günâhlar nefse tatlı gelmektedir. Mümin, nefsine aldanarak günâh işleyebilir. Fakat, günâh işlerken, aklı ve îmânı onu üzmektedir. İnsan, aklı ile îmân eder. Nefse tatlı geldiği için de, günâha sürüklenir. Bundan dolayı, îmân ile isyânın başka başka olduğu anlaşılır. Yılanın deliğine el uzatmak, nefse tatlı gelseydi veyâ bu iş nefse tatlı gelen bir şeye sebep olsaydı, meselâ, elini uzatırsan, sana şu kadar para var denilse idi, o zamân nefse uyar, elini belki uzatırdı. Muhammed Karsî hazretleri; "Hak yola girmiş bir kimsenin, küçük günahlardan da çok sakınması lâzımdır. Zîrâ günâh, gönle ve bedene zarar verir" buyurmuştur. Abdullah-ı Dehlevî hazretleri buyuruyor ki: "İnsan dâimâ Allahü teâlâya yönelmelidir. Her an ve zamanda, her ibâdet ve işte kendisine gelen feyz ve nûrları düşünmeli, nasıl bir berekete kavuştuğunu anlamalıdır. Meselâ; namaza durduğunda gelen nûrlar ve bereketlerin nasıl olduğunu, kırâat ile berâber bu feyz ve bereketlerin ne hâle döndüğünü, Allahü teâlâya hamdü senâdaki feyzi, dil ve Kelime-i tevhîd söylemekteki bereketi, hadîs-i şerîfleri okurken ihsân buyurulan sırları incelemeli ve bu sûretle günahlardan hâsıl olan mânevî zararları gözleyip, anlamalıdır. Meselâ; haram ve şüpheli lokmadan kalbe nasıl bir zulmet geliyor ve gıybet etmek insanın bâtınına nasıl zarar veriyor, yalan söylemek kalbde nasıl bir leke bırakıyor anlaşılır. Böylece, bütün haram, mekrûh ve günahların zehir, zarar ve ziyân olduğu vicdânen bizzat fark edilir. Yâni her hâlinde, her iş ve sözünü inceleyip, İslâmiyete uygun olup olmadığını dikkat ile tâkib etmelidir. Eğer işi ve sözü İslâmiyete uygun ise, bunun şükrünü yerine getirmelidir. Şayet, Allahü teâlâ muhâfaza buyursun, O'na aykırı ve uymuyor ise, hemen tövbe etmeli, istigfârda bulunmalıdır. Açıkça işlenen günahın tövbesi, âşikâre yapılmalı, gizli günahınki de gizli yapılmalıdır. Tövbeyi geciktirmemelidir. Çünkü Kirâmen kâtibîn melekleri, işlenen günahı hemen yazmazlar, müminin tövbe etmesini beklerler. Tövbe edince bu günahı hiç yazmazlar." Günâhı küçük tutarsan... Veysel Karânî hazretlerine; Harem bin Hayyan hazretleri; -Bana vasiyet, nasihat et diye arz edince, cevabında; -Yattığın zaman ölümü yastığının altında bil. Kalkınca da karşında bulundur. Günahın küçüklüğüne değil, onunla âsî olmaklığının büyüklüğüne bak! Günâhı küçük tutarsan, onu yasak eden Rabbini küçük tutmuş olursun. Onu büyük tutarsan, Rabbini büyük tutmuş olursun, buyurmuştur. Ali Müzeyyen hazretleri buyurdu ki: "Bir kimsenin bir günâh işledikten sonra tekrar günah işlemesi, ilk günâhın cezâsıdır. Bir sevap işledikten sonra tekrar sevab işlemek de, birinci sevabın karşılığı, mükâfâtıdır." Netice olarak, laf ile Müslümanlık olmaz. Dinin emir ve yasaklarına önem vermeyenin imânı gider. Önem vermemek, işlediği günaha zerre kadar da olsa üzülmemek demektir. Bekir bin Abdullah el-Müzenî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Kim gülerek günâh işlerse, ağlayarak Cehenneme girer."
.
Kendini seven, sevilmez...
19 Kasım 2006 01:00
İnsanın başına belâların gelmesine sebep, kendine yani nefsine düşkün olması, kendisini sevmesidir. İnsan, nefsinden yani kendisinden kurtulursa, Allahü teâlâdan başka şeylere düşkün olmaktan kurtulur. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (Allahü teâlâ, bir Peygambere vahyetti ki; "Falan âbide söyle: Dünyâda zühd ederek, nefsini râhata kavuşturdun ve kendini kıymetlendirdin. Benim için ne yaptın?" Âbid sordu: "Yâ Rabbî! Senin için ne yapılır?" Allahü teâlâ buyurdu ki: "Düşmanıma, benim için düşmanlık ettin mi ve sevdiğimi benim için sevdin mi?) Sevenin, sevgilinin sevdiklerini sevmesi ve sevmediklerini sevmemesi lâzımdır. Bu sevgi ve düşmanlık, insanın elinde değildir, sevginin îcâbıdır. Nefsine düşkün olanlar, nefsinin arzûlarına kavuşmaya yardımcı olanları; akıl ve ilim sâhipleri ise, medenî insan olmalarına yardım edenleri sever. Kısacası, iyiler iyileri, kötüler de kötüleri sever. Nefis, zararlıyı sever! Nefis, yaratılışı gereği, kendisine ve başkalarına zararlı olan şeyleri sever. Bu sebeple insanın, dünyâda ve âhirette saâdete kavuşabilmesi için, nefsine uymaması, onu zayıflatıp, zarar yapamayacak hâle getirmesi lâzımdır. Nefsi zayıflatacak ilâç ise, İslâmiyete uymaktır. Harâmların hepsi, dünyâ malına, mevkisine, zevklerine düşkün olmak, nefsin gıdâsıdır. Nefis kuvvetlenince, bütün iyiliklerin, güzel ahlâkın kaynağı olan İslâmiyete saldırır. Herkesin kendisi gibi taşkın, şaşkın olmasını, haksızlık, kötülük, zulüm yapmasını ister. İnsanın en büyük düşmanı, kendi nefsidir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "İnsanın nefsi, îmân etmeyi ve İslâmiyete uymayı istemez. Onun yaratılışı böyledir. İnsan deyince, insanın nefsi anlaşılır. Herkes "Ben" deyince nefsini bildirmektedir. Kalb, yani gönül birden fazla şeyi sevmez. Kalbin mal, evlât, mevki, övülmek gibi çeşitli arzûları, bağlantıları ve sevdikleri görülür ise de, bu sevgilileri hakîkatte hep bir sevgilisi içindir. O biricik sevgilisi de, kendi nefsidir. Onların hepsini, kendi nefsi için sevmektedir. Bunları, hep kendi nefsi için istemektedir. Bunun içindir ki, kul ile Rabbi arasındaki en büyük perde, kulun kendi nefsidir. Kul, kendi nefsini düşünmekten büsbütün kesilmedikçe, Rabbini düşünemez ve Allahü teâlânın sevgisi onun kalbine yerleşemez. Nefs, din bilgilerine inanmadığı için, İslâmiyyete uymak, kendisine acı gelmekte ve ona uymak istememektedir. Kalb ise, yaratılışında temizdir. Fakat, nefsin İslâmiyete uymak istememesi hastalığı, kalbe sirâyet ederek, kalb de İslâmiyete uymak istemiyor. İslâmiyete inanıyor ise de, uyması acı geliyor. İslâmiyetin doğruluğunu isbât için, ne kadar uğraşılırsa uğraşılsın, hasta kalbde buna yakîn hâsıl olması, çok güç olur. Kalbde yakîn hâsıl olması için, içerden ve dışarıdan hastalık gelmemesi, gelmiş olanın da temizlenmesi lâzımdır. Bunun için, nefsi inkâr hastalığından, kalbi şeytândan ve kötü arkadaştan kurtarmaktan başka çâre yoktur. Veşşemsi sûresi 9. âyetinde meâlen; (Nefsini tezkiye eden kurtuldu. Nefsini günâhta, cehâlette, dalâlette bırakan, ziyân etti) buyuruldu..." Ebû Muhammed Abdullah Râşî hazretleri buyurdu ki: "Allahü teâlâ ile insan arasında olan en büyük perde, kendi nefsini düşünmesidir ve kendisi gibi âciz olan bir kula güvenmesidir. İnsanların değil, Allahü teâlânın sevgisine kavuşmayı düşünmelidir." Seven, itaat eder!.. Her iyilik, hayır ve üstünlüğün esası, Allah sevgisidir. Allahü teâlâyı tanıyan onu sever. Onu seven de, dinin emirlerini yapar, haramlardan kaçınır. Bunlara yani emir ve yasaklarına riayet etmeden ben Allah'ı tanıyorum, Onu seviyorum demek, yanlış olur. Seven itaat eder. Bir kimse, Allahü teâlâyı sevdiğini söyler, halbuki Ona isyan etmektedir. Böyle sevgi olmaz. Eğer bu kimse, sevgisinde samimi olsaydı, Allahü teâlâya itaat ederdi. Sevmenin bir tarifi de, itaat etmek demektir. Bunun için seven, sevdiğine itaat eder. Sevginin derecesi, itaatteki sürat ile ölçülür. Bir kimse, ben ehl-i sünnet âlimlerini, bu büyükleri seviyorum deyip de itaat etmezse, yalancıdır. Bir vücutta, bir hücre, beyinle bağlantısını kopartırsa, kanserleştiği gibi, bu büyüklerle irtibatı kesilen de iflah olmaz. Onların kıymetli eserlerini okumalı, irtibatı hiç kesmemelidir. Netice olarak; sevgi yakınlık ister, kaçan mahrum kalır, gözden ırak olan gönülden de ırak olur. Kendisini seveni, başkası sevmez. Kendini seven, sevilmez. Kendini sevmeyeni herkes sever. Yahyâ bin Mu'âz-ı Râzî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Allahü teâlâyı sevdiğin kadar, herkes seni sever. Allahü teâlâdan korktuğun kadar herkes senden korkar. Allahü teâlâya kulluk ettiğin miktârda, herkes sana yardımcı olur."
.
Nefsine düşkün anne-baba...
20 Kasım 2006 01:00
Evlât, ana-baba elinde bir emânettir. Çocukların temiz kalbleri kıymetli bir cevher gibidir ve mum gibi, her şekli alabilir. Çocuk, temiz bir toprak gibidir. Temiz toprağa hangi tohum ekilirse, onun meyvesi hâsıl olur. Çocuklara îmân, Kur'ân ve Allahü teâlânın emirleri öğretilir ve yapmaya alıştırılırsa, din ve dünyâ saâdetine ererler. Bu saâdette anaları, babaları ve hocaları da ortak olur. Eğer bunlar öğretilmez ve alıştırılmazsa, bedbaht olurlar. Yapacakları her fenâlığın günâhı, ana, baba ve hocalarına da verilir. Tahrîm sûresinin 6. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Kendinizi, evlerinizde ve emirlerinizde olanları ateşten koruyunuz!) buyurulmuştur. Bir babanın, evlâdını Cehennem ateşinden koruması, dünyâ ateşinden korumasından dahâ mühimdir. Bir çocuğu, Cehennem ateşinden korumak da, ona îmânı, farzları, harâmları öğretmekle, onu ibâdete alıştırmakla ve dinsiz, ahlâksız arkadaşlardan korumakla olur. Çünkü bütün kötülüklerin başı, kötü arkadaştır. Peygamber efendimiz; (Bütün çocuklar Müslümânlığa uygun ve elverişli olarak dünyâya gelir. Bunları, sonra anaları, babaları Hristiyan, Yahûdî ve dinsiz yapar) buyurmuştur. Bunun için her Müslümânın birinci vazîfesi, evlâdına İslâmiyeti ve Kur'ân-ı kerîmi öğretmek olmalıdır. Zira evlât, büyük bir nimettir. Nimetin kıymeti bilinmezse, elden gider. Kalbi temiz olanlar... Allahü teâlâ, dinleri, Peygamberleri, kalbleri temizlemek için gönderdi. Kalbi temiz olanlar, herkese iyilik eder, devletine, milletine faydalı olurlar ve dünyâda da, râhat ve huzûr içinde yaşarlar. Âhirette ise, sonsuz saâdete kavuşurlar. Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâplarını okuyup, öğrenip de, çocuklarına öğretmeye çalışan ana-babalar, evlâtları için çok büyük bir nimettir. Bunun tersi olursa, o zaman da çocuklar için çok büyük bir felaket olur. Ehl-i sünnet i'tikâdını ve farzları, harâmları öğrenmek, kadın erkek, herkese farzdır. Birinci vazîfedir. Ehl-i sünnet itikâdını ve ilmihâlini öğrenmeyen ve çocuklarına öğretmeyenler, Müslümânlıktan ayrılmak, inkâr felâketine düşmek tehlikesindedirler. Resûlullah efendimiz; (İlim bulunan yerde Müslümânlık vardır. İlim bulunmayan yerde Müslümânlık kalmaz) buyurmuşlardır. Ölmemek için, yemek, içmek lâzım olduğu gibi, din düşmanlarına aldanmamak, dinden çıkmamak için de, bir Müslümanın dînini, îmânını öğrenmesi lâzımdır. Ecdâdımız, her zamân bir araya gelir, toplanır, itikat, ilmihâl kitâplarını okur ve böylece dinlerini öğrenirlerdi. Ancak, bu şekilde imânlarını koruyabildiler, Müslümân kalabildiler, İslâmiyetin zevkini aldılar ve doğru olarak İslâmiyeti bizlere ulaştırabildiler. Bizim de Müslümân kalmamız, yavrularımızı, inkâr bataklığına düşmüş olanlara kaptırmamamız için, birinci ve en lüzûmlu çâre, her şeyden önce Ehl-i sünnet âlimlerinin hâzırladığı ilmihâl kitâplarını okumak ve öğrenmektir. Çocuğunun Müslümân olmasını isteyen ana-baba, çocuğuna Kur'ân öğretmelidir. Fırsat elde iken okumalı, öğrenmeli ve çocuklara, sözümüzü dinleyenlere de öğretmelidir. Çocuğun okulunu bitirmesini, meslek öğrenmesini beklememelidir. Zira o zaman öğrenmeleri güç hattâ imkânsız olur. Felâket gelince, âh etmek ise, fayda vermez. Her Müslümân, çocuğuna önce, Kur'ân-ı kerîm okumasını, namâz kılmasını, îmânın, İslâmın şartlarını öğretmelidir. Çok kimsenin nefsi, burada da devreye girerek; "Önce ekmek parası kazanmasını öğrensin. Onları sonra da öğrenir" diyerek çocuklarını din bilgilerinden mahrum bırakmaktadır. Ağaç yaşken bükülür Çocuğunun Müslümân olmasını isteyen, dünyâda ve âhirette saâdete kavuşmasını dileyen ana ve baba, nefsin ve insan şeytânlarının yalanlarına aldanmamalı, çocuklarını, Kur'ân-ı kerîm hocasına göndermelidir. Ağaç yaşken bükülür. Kartlaşınca bükmeğe kalkılırsa, kırılır, zararlı olur. İslâm bilgileri verilmeyen çocuk, sapık veyâ kâfir olur. Ananın, babanın, sonra âh etmeleri, dizlerini dövmeleri, kendilerini ve çocuklarını Cehennemden kurtarmaz. Peygamber efendimiz, bu pek acı hakîkati anlatmak için; (Helekel-müsevvifûn! Yani yarın yaparım, sonra yaparım diyenler helâk oldu) buyurmuştur. Abdurrahmân Tâgî hazretlerinin saliha bir annesi vardı ve kendisini küçüklükten itibaren çok güzel terbiye etmişti. Bu sebeple; "Annemin güzel terbiyesi yüzünden rûhlar âlemiyle ilişkim kesilmezdi. Allahü teâlâdan gâfil olmazdım. Çocukların arasında kendimi devamlı kusurlu görürdüm" buyurmuştur. Netice olarak; nefsine düşkün yani çocuklarını nefsi için seven bir anne ve baba, eğer evlatlarına, Peygamber efendimizin, din büyüklerinin ve İslamiyetin sevgisini vermiyor veya veremiyorsa, böyle anna-baba, o çocukların en büyük düşmanıdırlar.
.
Kalb kırmak, Allahü teâlâyı incitmektir!
26 Kasım 2006 01:00
Kalb yani gönül, mahlûkların en üstünü, en şereflisidir. İnsan, insanın dışında bulunan her şeyi kendinde topladığı için, mahlûkların en kıymetlisi olduğu gibi, kalb de, insanda bulunan her şeyi kendinde topladığı için çok kıymetlidir. Kendinde çok şey bulunan, Allahü teâlâya her şeyden dahâ yakındır. Bu sebeple, küfürden sonra en büyük günah, kalb kırmaktır. Kâfirin dahi kalbini kırmamalıdır. Salih bir Müslümanın korkusu, bir başkasının kalbini kırmak, onu incitmektir. Dinini bilen ve bildiklerine uygun hareket eden sâlih bir Müslüman, ölü gibidir, hiç kimsenin kalbini kırmaz, incitmez. Zira bir ölünün, diri ile kavga ettiği hiç görülmemiştir. Nizâmeddîn Evliyâ hazretleri; "Kalb kırmak, Allahü teâlânın lütfunu incitmektir. Neye uğrarsa uğrasın, sâlih kimse, aslâ kimseye kötü söylememeli ve lânet etmemelidir. İnsanların kabahatlerini açıklamamalıdır" buyurmuştur. Bir kalbi kırmak, senelerce ibâdet ve zikir sevabının hepsini alıp götürür. İslâmiyet öyle bir dindir ki, kâfirin dahi kalbini kırmayı yasaklamıştır. Nerde kaldı ki, Allahü teâlâya ve Onun Peygamberine inanan, Allah diyen bir Müslümanın kalbi kırılsın. Zira bir mü'minin kalbini kırmak, çok büyük günahtır, harâmdır. 70 defa Kâbe'yi yıkmak! Peygamber efendimiz; mübârek elleri ile Kâbe'yi göstererek; (Ey Kâbe, sen Allahın evisin. Sen mübâreksin fakat bir Müslüman, bir mü'minin kalbini kırsa 70 defa seni yıkmaktan daha büyük günaha girer) buyuruyor. Peygamber efendimiz, eshab-ı kirama hitaben böyle buyuruyor. Bir mü'min, bir mü'minin kalbini kırsa, 70 defa Kâbe'yi yıkmaktan beter günaha girmektedir. Müslüman olarak hepimizin bunları okumamız, öğrenmemiz ve ona göre hareket etmemiz lazımdır. Din büyükleri buyuruyor ki: "Her günâh, îmânı tehlikeye sokmaya sebep olabilir ama şu üç günâhın tesiri daha kuvvetlidir: 1- İmân nimetine şükretmemek. 2- İmânın gitmesinden korkmamak. 3- Mü'minleri incitmek, kalblerini kırmak. Hadis-i şerifte; (Kalb kırmak, Kâbe'yi yetmiş defa yıkmaktan daha kötüdür) buyurulmuştur. İyi olsun, kötü olsun hiçbir insanın kalbini incitmemelidir. Allahü teâlâyı en çok inciten, küfürden, inkârdan sonra, kalb kırmak gibi büyük bir günah yoktur." İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Kalb, Allahü teâlânın komşusudur. Allahü teâlâya kalbin yakın olduğu kadar hiçbir şey yakın değildir. Mü'min olsun, âsî olsun, hiçbir insanın kalbini incitmemelidir. Çünkü, âsî olan komşuyu da korumak lâzımdır. Sakınınız, sakınınız, kalb kırmaktan pek sakınınız! Allahü teâlâyı en ziyâde inciten küfürden sonra, kalb kırmak gibi büyük günâh yoktur. Çünkü, Allahü teâlâya ulaşan şeylerin en yakın olanı kalbdir. İnsanların hepsi, Allahü teâlânın köleleridir. Herhangi bir kimsenin kölesi döğülür, incitilirse, onun efendisi elbette gücenir. Her şeyin biricik mâliki, sâhibi olan efendinin şânını, büyüklüğünü düşünmelidir. Onun mahlûkları, ancak izin verdiği, emir eylediği kadar kullanılabilir. İzni ile kullanmak, onları incitmek olmaz. Hattâ, onun emrini yapmak olur." Abdullah-ı Dehlevî hazretleri de buyuruyor ki; "Talebe, sâdık olan tâlib demektir. Allahü teâlânın sevgisi ile ve O'nun sevgisine kavuşmak arzusu ile yanmaktadır. Bilmediği, anlayamadığı bir aşk ile şaşkın hâldedir. Uykusu kaçar, gözyaşları dinmez. Geçmişteki günahlarından utanarak başını kaldıramaz. Her işinde Allah'tan korkar, titrer, Allahü teâlânın sevgisine kavuşturacak işleri yapmak için çırpınır. Her işinde sabreder. Her geçimsizlikte, sıkıntıda kusûru kendisinde görür. Her nefeste Allah'ını düşünür. Gaflet ile yaşamaz. Kimseyle münâkaşa etmez. Bir kalbi incitmekten korkar. Kalbleri Allahü teâlânın evi bilir." Hiç kimseyi incitme! Netice olarak; kalb kırmamalı, hiç kimseyi incitmemelidir. Değil mü'minin kalbini, kâfirin kalbini bile incitmeye hakkımız yoktur. Kâfir bile olsa, hiç kimsenin kalbini kırmamalıdır. Çünkü kalb kırmak, Allahü teâlâyı incitmek demektir. Kalb, Allahü teâlânın komşusudur. Ev sahibine eziyet edenin komşusu da incinir. Gıybet, suizan ve kalb kırmak, kul hakkıdır. Eziyetlere katlanmak, kızmamak, güler yüzlü ve tatlı sözlü olmak, güzel ahlâktandır. Bunun için hiç kimseyle münakaşa etmemelidir. Münakaşa, dostun dostluğunu giderir, düşmanın da düşmanlığını arttırır. Nereden bakılırsa bakılsın, hep zarardır. Müminler dua eder, fâsıklar, münâfıklar ise, dedikodu ve gıybet ederler. Aklı olan İslamiyete uyar, Müslüman olur, hizmet eder. Nefsine, şeytana uyan ise, inkâra, küfre kayar. İslamiyete uyan Cennete, nefsine uyan da, Cehenneme gider. Ve Ahmed Yesevî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Kâfir bile olsa, hiç kimsenin kalbini kırma! Kalb kırmak, Allahü teâlâyı incitmek demektir."
.
Dil gönlün, gönül rûhun, rûh da...
27 Kasım 2006 01:00
İnsan, sadece et ve kemikten ibaret bir varlık değildir. İnsanı, diğer varlıklardan ayıran rûhudur. İnsan deyince, rûhu kastedilir. Bütün güzellikler, insanın rûhundan, kötülükler ise, nefsinden gelmektedir. Rûhu besleyen, Allahü teâlâya imândır ve Onun sevgisidir. Nefsi besleyen ise, Allahü teâlâyı inkârdır ve Onun yasak ettikleridir. Bunun için insan, her şeyden önce, rûhunu beslemelidir. Rûhun gıdâsı, İslâmiyet'tir ve onun bildirdikleridir. Rûhunu beslemeyen, onun gıdasını vermeyenlerin, âdî bir hayvandan farkları olmaz. Böyle insanlarda, sevgi, acıma, şefkat, anlayış ve merhamet kalmaz. Böyle kimseleri, en kötü maksatlar için kullanmak, çok kolaydır. Çünkü, bunları kötü işlerden koruyacak inandıkları, itâat ettikleri, teslîm oldukları, yüksek bir varlık kalmamış, inançları kaybolmuştur. Bu gibi insanlar, korkunç bir canavar gibidirler, nerede, kimlere, ne şekilde kötülük yapacakları belli olmaz. İnsanlık âlemini mahveden en kötü işler, böyle kimselerden zuhûr eder. Kötü huylar, kalbi, rûhu hasta eder. Bu hastalığın artması, kalbin, rûhun ölümüne sebep olur. Kötü huyların en kötüsü olan şirk, inkâr ise, kalbin, rûhun en büyük zehiridir. Îmân bulunmayan kalb, ölmüş demektir. Ölmüş olan kalb ise, temiz olmaz. En lüzûmlu ilim!.. Ahlâk ilmi, kalb ve rûh temizliği bilgisi demek olup, çok kıymetli ve en lüzûmlu bir ilimdir. Çünkü, kalbin ve rûhun kötülükleri, bu ilim ile temizlenebilir. Kalbin ve ruhûn, iyi huylarla sıhhatli ve kuvvetli olmaları, Ahlâk ilmi ile mümkündür. İslâm âlimleri; "İnsana vâcib olan birinci vazîfe, îmân, amel ve ihlâs sâhibi olmaktır. Dünyâ ve âhiret saâdetleri, ancak bu üçüne kavuşmakla elde edilir. Amel, kalb ile ve dil ile, yanî söz ile ve beden ile yapılacak işler demektir. Kalbin işleri, ahlâktır. İhlâs, amelini yanî bütün işlerini, ibâdetlerini, yalnız Allahü teâlânın rızâsına, sevgisine kavuşmak için yapmak demektir" buyurmuşlardır. Yapılması ve yapılmaması lâzım olan şeyler, yâ belli bir uzuv ile yapılır, yâhut bütün beden ile yapılır. Günâh işlenen uzuvlardan sekiz uzuv meşhûrdur. Bu uzuvlar; kalb, kulak, göz, dil, el, mide, ferc ve ayaklardır. Kalb, insanın göğsünde, sol tarafında bulunan yürek denilen et parçasına üfürülmüş rûhânî bir latîfedir. Rûh gibi, madde olmayan bir varlıktır. Günâh işleyen, bu uzuvların kendileri değildir. Bunlarda bulunan his kuvvetleridir. Dünyâda ve âhirette saâdete kavuşmak, râhat etmek isteyen kimse, bu uzuvların günâh işlemelerine mâni olmalıdır. Günâh işlememek, kalbinde meleke, tabîat, hâlini almalıdır. Bunu başarabilen kimseye, sâlih mü'min denir. Kalbde tabîat hâlini almadan, kendini zorlayarak günâhlardan sakınmak, takvâ olur ise de, sâlih ve velî olmak için, günâh işlememek tabîat, huy hâlini almalıdır. Bunun için de, kalbin temizlenmesi lâzımdır. Kalbin temizlenmesi, İslâmiyet'e uymakla olur. İslâmiyet ise, üç kısımdır: İlim, amel ve ihlâs. Emirleri ve yasakları öğrenmek, öğrendiklerine tâbi olmak, bunları yalnız Allah rızâsı için yapmak lâzımdır. Kur'ân-ı kerîm, bu üçünü emir ve medhetmektedir. Şems-i Tebrîzî hazretleri; "İlim üç şeydir: Zikreden dil, şükreden kalb ve sabreden beden" buyurmuştur. İnsanların Allahü teâlâya karşı, kalb ile, dil ile ve beden ile yapmaları ve inanmaları lâzım olan şükür borcu, kulluk vazîfeleri, Allahü teâlâ tarafından bildirilmiş ve Onun sevgili Peygamberi tarafından ortaya konmuştur. Allahü teâlânın gösterdiği ve emrettiği kulluk vazîfelerine İslâmiyet denir. Allahü teâlâya şükür, Onun Peygamberinin getirdiği yola uymakla olur. Bu yola uymayan, bunun dışında kalan hiçbir şükrü, hiçbir ibâdeti, Allahü teâlâ kabûl etmez, beğenmez. Çünkü, insanların, iyi, güzel sandıkları çok şey vardır ki, İslâmiyet, bunları beğenmemekte, çirkin olduklarını bildirmektedir. Dil söylemeseydi!.. Sa'dî-i Şîrâzî hazretleri buyurdu ki: "Dil ile kulak, kalbin anahtarıdır. Dil söylemeseydi, gönüllerin esrârı gizli kalırdı. Dil; şükretmek içindir. Rabbini bilen, dilini gıybet için kullanmaz. Kulak; Kur'ân-ı kerîm ve nasîhat dinlemek içindir. Bâtıl ve boş sözler için değildir. İki göz; Allahü teâlânın kudret ve san'atını görmek içindir. Eşin dostun ayıbını görmek için değildir." Sırrî-yi Sekatî hazretleri de; "Dil, kalbin tercümânı, yüz kalbin aynasıdır. Kalbde gizli olan, yüzde meydana çıkar" buyurmuştur. Netice olarak, dil gönlün, gönül rûhun, rûh da insanın hakikatinin aynasıdır. Ubeydullah-ı Ahrâr hazretlerinin buyurduğu gibi: "Dil kalbin aynasıdır. Gönül de, rûhun aynasıdır. Rûh, insanın hakîkatinin aynasıdır. İnsanın hakîkati de, Hak teâlânın aynasıdır. Ve söz söylemek, dilin gönülle, gönlün de Hak ile olduğu zaman makbûldür..."
.
Öfke, tutuşturulmuş ateş gibidir!..
3 Aralık 2006 01:00
Öfke; insanın kızması, sinirlenmesi, hiddet göstermesi diye tarif edilmektedir. Öfkenin sert, aşırı ve zararlı olması haline ise, atılganlık, tehevvür denmektedir. Tehevvür sahibi yani atılgan kimse, hiddetli ve sert olur. Korkak olan bir kimse, kendine zarar verir. Öfkeli kimse ise, hem kendine, hem de başkalarına zarar verir. Hatta öfke, insanı küfre kadar götürebilir. Nitekim hadis-i şerifte; (Gadab yani öfke, îmânı bozar) buyurulmuştur. Öfke halindeki bir kimse, küfre yani imânın gitmesine sebep olacak bir şey söyleyebilir veyâ yapabilir. Çünkü gadaba gelen, öfkelenen kimsenin kalbi bozulur. Bu bozukluk, öfkelenen kimsenin dışına da sirâyet ederek, yüzü, çirkin ve korkunç bir hâl alır. Ali bin Emrullah hazretleri; "Gadab, öfke, kanın hareketinin yani tansiyonun artmasından meydana gelir. Allah için gadaba gelmek iyidir, dîne olan gayretindendir" buyurmaktadır. "Gadaplanınca abdest alın!" Peygamber efendimiz de buyuruyor ki: (Gadab yani öfke, şeytanın vesvesesinden hâsıl olur. Şeytan, ateşten yaratılmıştır. Ateş, su ile söndürülür. Gadaba gelince, abdest alınız.) Câhil olanlar, sertliği, hiddeti ve öfkeyi, erkeklik, yiğitlik, mertlik zannetmekte ve övmektedirler. Halbuki öfkeli, hiddetli ve sert olmak, kötü huylardandır. Çocuğun ağlamasına, hayvanın bağırmasına öfkelenmek, çok çirkindir. Cansızların hareketine bile öfkelenenler görülmüştür ki, bu daha da kötüdür. Koyduğu yerden kayarsa, keseri vurunca kırılmazsa, kızarak söven, vuran, helâk eden, yakan kimseler dahi görülmektedir. Hatta kendi yaptığına kızan, bunun için kendine söven, kendine vuran bile yok değildir. Hacı Bayram-ı Velî hazretleri; "Hiddet ve kin, hakîkatleri gören gözleri kör eder. Öfke, iyi düşünmeyi daraltır, yanıltır" buyurmuştur. Allahü teâlâ, hayvanların yaşayabilmeleri ve üremeleri için, onlarda iki kuvvet yaratmıştır. Bu kuvvetlerden birincisi, muhtâç oldukları, lezzet aldıkları şeyleri istemek, onlara kavuşmak kuvvetidir ki buna, şehvet denir. İkinci olarak verilen kuvvet ise, yaşamalarına zarârlı olan, canlarını yakan şeylerden kaçmak, bunlara karşı savunmak kuvvetidir ki buna da, gadab denir. Bu iki kuvvet yani şehvet ve gadab kuvveti, insanlarda da vardır. Fakat Allahü teâlâ, insanlara merhamet ederek, seve seve çalışabilmeleri, çalışmaktan usanmamaları için, insanlarda üçüncü bir kuvvet dahâ yaratmıştır ki bu kuvvete, nefs denir. Bu kuvvet, şehvetlere kavuşmak ve gadab edilenlerle döğüşmek için insanı zorlar. Fakat insanın nefsi, bu işinde bir sınır tanımaz. Yaptığı işler, hep aşırı ve zarârlı olur. Meselâ hayvan susayınca, temiz suyu kolayca bulur, içer. Doyunca, artık içmez. İnsanı nefsi zorlayarak doyduktan sonra da içirir. Sığır aç olunca, çayırda otlar, doyunca, yatar, uyur. İnsan aç olunca, çayırda otlayamaz. Bulduğu otlar arasında seçim yapması, seçtiğini soyup, temizleyip, pişirmesi lâzımdır. Nefs, bu yorucu, usandırıcı işleri seve seve yaptırır. Fakat, hoşuna gideni, doyduktan sonra da yedirir. Allahü teâlânın merhameti sonsuz olduğundan, nefsin, insanı felâkete sürüklemesine mâni olmak için, hem nefsin arzûlarına uymayı sınırlayan, hem de nefsi temizleyip aşırı, taşkın olmaktan kurtaran emirler ve yasaklar göndermiştir. Peygamberleri ile gönderdiği bu emir ve yasakların toplamına, İslâmiyet denir. Bir insan, işlerini yaparken, İslâm dînine uyarsa, nefsi taşkınlıktan kurtulup, imânla şereflenir. O zaman nefs, şehveti ve gadabı faydalı olarak çalıştırır. Bekr bin Abdullah el-Müzenî hazretleri; "Bir kimsenin cimrilik huyu ile öfke duygusu körelmedikçe, müttekî sınıfına geçemez" buyurmuştur. "Bu halin beni mağlûb etti!" Behlül-i Danâ hazretleri bir gün Bağdât sokaklarından birinde giderken, iki kişinin kıyasıya kavga ettiklerini görür. Bunlardan biri diğerine ağza alınmayacak şeyler söylemektedir. Behlül-i Dânâ hazretleri onun yanına yaklaşıp; -Sen bize gel ne söylersen söyle lâkin bizden bir tek kelime karşılık alamazsın, der. Öfkeden deliye dönmüş kişi birden durur ve; -Ey Behlül! Beni bu şahıs mağlûb edemedi ama senin bu halin ve sözlerin mağlûb etti, der ve böylece kavgayı, dövüşü bırakarak barışırlar. Rislân Dımeşkî hazretleri buyuruyor ki: "Gadabın, öfkenin sebebi, kendinden üstün birinin, hoşlanmadığı bir şekilde hücûm etmesidir. Öfke, insanın içinden dışına doğru çıkar. Hüzün ise, dışından içine doğru işler. Öfkeden güç ve intikam hırsı, hüzünden ise dert ve hastalık doğar." Netice olarak öfke, tutuşturulmuş bir ateş gibidir. İnsan, öfkesine hakim olmazsa, ilk yanan kendisi olur. Ömer bin Abdülazîz hazretlerinin buyurduğu gibi: "Öfke ve hırstan korunmuş olan, kurtulmuştur."
.
Şeytan, insana ibâdet ettirir mi?
4 Aralık 2006 01:00
Şeytân; kibir ve gurûru sebebiyle Allahü teâlânın "Âdem'e secde ediniz" emrine isyân edip, karşı geldiği için, O'nun rahmetinden uzaklaştırılan varlıktır. Şeytân, insanlara hep kötülük ve düşmanlık yapmalarını vesvese eder. Nisâ sûresinin 120. âyetinde meâlen; (Şeytân insana çok şeyi söz verir ve birçok şeyi hâtırlatır. Şeytânın söz verdiği şeylerin hepsi yalandır) buyurulmuştur. Şeytân, kötülükleri, iyilik şeklinde gösterip, insanları aldatır ve "Allahü teâlâ rahîmdir, affeder" diyerek onları günâha sürükler. Şeytân, nefs ve kötü arkadaşlar, insana hep günâh işletmek isterler. Şeytân, Müslümânları aldatmak için de, farzları ehemmiyetsiz gösterip, sünnet ve nâfileleri yapmaya sevk eder. Atâ-i Horasânî hazretleri, şeytanın hîleleri hakkında şunları anlatmıştır: "Nisâ sûresinin (Kim bir fenâlık yapar veya nefsine zulmeder de Allah'tan mağfiret dilerse, Allah'ı çok bağışlayıcı, çok merhametli bulur) meâlindeki 110. âyet-i kerîmesi nâzil olunca, şeytan çok feryâd eder. Avanesi onun bu feryadını işitip sebebini sorduklarında; "Ben bir hîle buldum!" -Benim hîlelerim ile bu ümmete işlettiğim günahların af ve mağfireti hakkında bir âyet nâzil oldu. Bu âyette Allahü teâlâ, istiğfâr edenlere af ve mağfiretini vadetti ve O, vadinden asla dönmez. Şimdi düşünün. Acabâ buna bir hîle yolu bulabilir misiniz? der Onlar da; -Hayır, biz böyle bir hîle yolu bilmiyoruz derler. Bir müddet sonra kendisi; ben bir hîle yolu buldum diyerek şöyle anlatır: -O büyük Peygamber âhirete intikâl ettikten sonra, ümmetine güzel amel sûretinde çeşitli bid'atler işletelim. Bunları ne Peygamberler, ne halîfeleri ne de eshâbı yapmış olsun. Böyle amelleri onlara güzel göstermek sûretiyle, onlar o bid'atleri sünnet sanıp ısrârla üzerine düşüp yaparlar. O yaptıkları amelden de tövbe ve istigfâr etmezler. Bu işledikleri bid'atlerle onların Cehennem'e girmelerini sağlar, murâdımıza ereriz." Peygamber efendimiz de, bir hadîs-i şerîflerinde; (Bid'at ortaya çıkaran ve bunu yapan kimseye şeytân çok ibâdet yaptırır. Onu çok ağlatır) buyurmuşlardır. Abdülkerîm Cîlî hazretleri buyuruyor ki: "Şeytan, ilmi olmayan Müslümanlara önce şehvete dâir işlerin sevgisini aşılamaya çalışır. Böylece kalb duygularını öldürür. Sonra dünyâ sevgisini vererek, dünyâlık kazanmaya sevk eder. Böylece bu insanların bütün gâyeleri, dünyâyı elde etmek olur. Sâlih kimseler iyi ameller işlediklerinde şeytan harekete geçer. Onlara işledikleri ameli güzel gösterir. Böylece onları ucba ve kendini beğenmişliğe sürükler. Sonunda hiçbir âlimin öğüt ve nasîhatini dinlemezler. İblis onları bu hâle getirdikten sonra şöyle der: "Başkaları sizin ibâdetinizin binde birisini yapsa kurtulur." Bu telkinlere kananlar, amellerini, ibadetlerini azaltırlar. İstirâhat yolunu tutarlar. Kendilerini yüceltirler, başkalarını hafife alırlar. Artık bu hâlleri onları peş peşe günâha sürükler. Şeytân, âlimi aldatmak için ise, onun ilmi ile devreye girer. Söylediği her sözün hak olduğunu anlatır. Senin gibisi yok diye telkin eder. Şeytan bu yoldan gitmekle çok muvaffak olur. Büyük İslâm âlimlerine tâbi olmayıp ilimlerine güvenenlerden pek azı bu hîleden kurtulabilir..." Dırâr bin Mürre hazretleri de buyuruyor ki: "Şeytân şöyle demiştir: Âdemoğluna üç şeyi yaptırdığımda maksadıma kavuşmuş olurum ve onlara istediğimi yaptırırım. Birincisi, günahlarını unuttuğu zaman, ikincisi amelini çok gördüğü zaman, üçüncüsü kendi görünüşünü beğendi zaman." Ona aldanmamak için!.. Netice olarak Şeytân, insana ibâdet ettirir. Peki, yaptıklarımızın Rahmânî mi yoksa Şeytânî mi olduğunu nasıl bileceğiz? Şeytân, tam dine uygun şekilde, yani ehl-i sünnet itikadına uygun olarak ibâdet ettirmez. Ancak bir eksikle ibâdet ettirir. Yani o ibâdeti bozan, kabul ettirmeyen bir eksikle ibâdet ettirir. Mesela bir kimsenin, beş kuruş zekat borcu varken, bu zekatı, bu kimseye verdirmez ve verme düşüncesine bile yaklaştırmaz. Bunun yerine milyarlarca lira sadaka verdirir, hayır hasenât yaptırır. Yine herhangi bir kimsenin iki rekat kaza namazı borcu varsa, bunu kıldırmaz. Bunun yerine o kimseye sabahlara kadar tesbih çektirir, zikir ettirir, nafile namaz kıldırır, ağlatır sızlatır. Halbuki dinimiz, beş kuruş da olsa, zekatı vermeyi, iki rekat farz namazı vaktinde kılmayı, vaktinde kılınmamış ise kaza etmeyi emrediyor. Bunlar farzdır ve dinin isteğidir. Eğer farzlar vaktinde yapılmaz ve sonra da kaza edilmezse, hesabı, azabı vardır. Nefsine uyarak ibâdetleri vaktinde yapmayan ve bunları kaza etmeyip, nafilelerle meşgul olan kimse, şeytânın isteğini yapmış olur. Nefse ve Şeytâna aldanmamak için dinimizi, ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından öğrenmeliyiz.
.
Kulluğun en güzeli...
10 Aralık 2006 01:00
Şükür; verilen nîmetleri yerli yerinde kullanmak, nîmetleri kullanırken sâhibini unutmamak, görülen iyiliğe karşı teşekkür etmek ve Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymak diye tarif edilmektedir. Şükürden maksat da; insanın aczini îtirâf edip, kulluğunu bilmesidir. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri; "Şükür demek, Allahü teâlânın verdiği nimeti, ona karşı isyânda kullanmamak demektir" buyurmuştur. Sûre-i İbrâhimin 7. âyet-i kerimesinde meâlen; (Nîmetlerime şükrederseniz elbette arttırırım) buyurulmaktadır. Peygamber efendimiz de; (İnsanlara teşekkür etmeyen, Allahü teâlâya şükretmiş olmaz) buyurmuşlardır. Hazret-i Ali buyuruyor ki: "Nîmetin kıymetini bilmeyip, nankörlük edenlerin elinden o nîmet alınır. Nîmetin kıymetini bilmemek, onun elden çıkmasına sebeptir. Şükür ise, onu devamlı kılar ve arttırır." İyilik edene teşekkür... İyilik edene, mal ve hizmet ile karşılığı yapılır. Bunu yapamayan, teşekkür ve duâ eder. Karşılık yapmayanın başına kakılır, kötülenir, incitilir. Çünkü, iyiliğe karşı iyilik yapmak insanlık vazîfesidir. Böyle olunca, her iyiliği yapan, en büyük iyilik olarak, yok iken var eden, en güzel şekli veren, lüzûmlu uzuvları, kuvvetleri ihsân eden, her birini bir âhenk ile işleterek sıhhat veren, akıl ve zekâ bahşeden, çoluk çocuk, ev, ihtiyaç eşyâsı, gıdâ, içecek, elbiselerimizi yaratan yüce bir sâhibe, bu nîmetleri sebepsiz, karşılıksız ihsân eden ve her an yok olmaktan, düşmandan, hastalıktan muhâfaza eden ve bize hiç ihtiyâcı olmayan, sonsuz kuvvet, kudret sâhibi olan Allahü teâlâya şükretmemek, kulluk hakkını ödememek, çok büyük bir suç olur. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "İyilik yapana teşekkür edileceğini, herkes bilir. Bu, insanlık îcâbıdır. İyilik edenlere hürmet edilir. Nimet sâhipleri, büyük bilinir. O hâlde, her nimetin hakîkî sâhibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık îcâbıdır. Aklın lüzûm gösterdiği bir vazîfe, bir borçtur. İyice düşünmeli ve anlamalıdır ki, herkese her nimeti gönderen, yalnız Allahü teâlâdır. Her şeyi var eden, ancak Odur. Her varlığı, her ân varlıkta durduran hep Odur. Kullardaki üstün ve iyi sıfatlar, Onun lutfü ve ihsânıdır. Hayâtımız, aklımız, ilmimiz, gücümüz, görmemiz, işitmemiz, söyleyebilmemiz, hep Ondandır. Saymakla bitirilemeyen çeşitli nimetleri, iyilikleri gönderen hep Allahü teâlâdır. İnsanları güçlüklerden, sıkıntılardan kurtaran, duâları kabûl eden, dertleri, belâları gideren hep Odur. Rızıkları yaratan ve ulaştıran yalnız Odur. İhsânı o kadar boldur ki, günâh işleyenlerin rızkını kesmiyor. Günâhları örtmesi o kadar çoktur ki, emrini dinlemeyen, yasaklarından sakınmayan azgınları, herkese rezîl ve rüsvâ etmiyor ve nâmûs perdelerini yırtmıyor. Affı ve merhameti o kadar çoktur ki, cezâyı ve azâbı hak edenlere azâb vermekte acele etmiyor. Nimetlerini, ihsânlarını, dostlarına ve düşmanlarına saçıyor. Kimseden bir şey esirgemiyor. Bütün nimetlerinin en üstünü, en kıymetlisi olarak da, doğru yolu, saâdet ve kurtuluş yolunu gösteriyor. Yoldan sapmamak ve Cennete girmek için teşvîk buyuruyor. Cennetteki sonsuz nimetlere, bitmez, tükenmez zevklere ve kendi rızâsına, sevgisine kavuşabilmemiz için, sevgili Peygamberine uymamızı emrediyor. İşte, Allahü teâlânın nimetleri güneş gibi meydândadır. Başkalarından gelen iyilikler, yine Ondan gelmektedir. Başkalarını vâsıta kılan, onlara iyilik yapmak isteğini veren, onlara iyilik yapabilecek gücü, kuvveti veren, yine Odur. Bunun için, her yerden, herkesten gelen nimetleri gönderen hep Odur. Ondan başkasından iyilik, ihsân beklemek, emânetçiden, emânet olarak bir şey istemeye ve fakîrden sadaka istemeye benzer. Aciz olduğunu bilmek... İnsanların Allahü teâlâya karşı, kalb, dil ve beden ile yapmaları ve inanmaları lâzım olan şükür borcu, kulluk vazîfeleri, Allahü teâlâ tarafından bildirilmiş ve Onun sevgili Peygamberi tarafından ortaya konmuştur. Allahü teâlâya şükür, Onun Peygamberinin getirdiği yola uymakla olur. Bu yola uymayan, bunun dışında kalan hiçbir şükrü, hiçbir ibâdeti, Allahü teâlâ kabûl etmez, beğenmez. Aklı olan kimselerin, Allahü teâlâya şükretmek için, Muhammed aleyhisselâma uymaları lâzımdır." Netice olarak, kulluğun en güzeli; kulun, Allahü teâlânın verdiği nimetler karşısında, şükürden aciz olduğunu bilmesidir. Bir kimse bir nimete kavuşur da bunun şükrünü yapmazsa, o nimet elinden gider de, o kimsenin haberi bile olmaz. Şunu da unutmamamız gerekir ki, bize gelen bir nimete vesile olan kimseye, teşekkür etmezsek, o nimet için yapacağımız şükrü, Allahü teâlâ kabul etmez. Ve Ebû Osman Mağribî hazretlerinin buyurduğu gibi; "Şükür, şükürden âciz kalındığını idrâk etmektir."
.
Nefis, iki tarafı keskin bıçak gibidir
11 Aralık 2006 01:00
İslâm dîni insanların dünyâda da, âhirette de râhat ve huzûr içinde yaşamasını istiyor. Bunun için, akla uymayı emrediyor ve nefse uymayı yasak ediyor. Akıl yaratılmasaydı, insan hep nefsine uyar, felâketlere sürüklenirdi. Nefis olmasaydı, insan, yaşaması, üremesi ve medenî hayât için lâzım olan şeyleri kazanmakta ve bunları elde etmekte, çalışmakta kusûr ederdi. Ayrıca nefisle cihâd sevâbından da mahrûm kalırdı. Böylece meleklerden dahâ üstün olmak yolu, insana kapalı kalırdı. Hadîs-i şerîfte; (Âhirette olacaklardan, sizin bildiklerinizi hayvanlar bilselerdi, yemek için et bulamazdınız!) buyurulmuştur. İnsanlarda nefis olmasaydı, hayvanlar gibi, korkudan, yiyemez, içemez, yaşayamazlardı. Şerefeddîn Yahyâ Münîrî hazretleri; "Nefsin yaratılması, insanların yaşaması, üremesi ve dünyâ için çalışmaları içindir. Allahü teâlâ nefsi böyle nice faydalar için yarattı. Fakat bütün insanlara merhamet ederek, acıyarak, nefse uymayı frenlemeleri, ona hâkim olup, zararlarını önlemeleri için insanlarda akıl da yarattı" buyurmuştur. Riyâzet ve mücâhede Nefsin İslâmiyetin dışına taşmasını önlemek için, onunla iki cihâd vardır: Birincisi, ona uymamak, onun arzûlarını yapmamaktır ki buna, riyâzet çekmek denir. Riyâzet, harâmlardan, günahlardan ve mubâhları ihtiyâçtan fazla kullanmaktan sakınmaktır. İkincisi ise, nefsin istemediği şeyleri yapmaktır ki buna, mücâhede denir. Bütün ibâdetler mücâhededir. Bu iki cihâd, nefsi terbiye eder, insanı olgunlaştırır ve rûhları kuvvetlendirir. İnsanı, sâlihlerin yani iyi kulların yoluna kavuşturur. Allahü teâlâ, kullarının ibâdetlerine muhtâç değildir. Kullarının günâh işlemesi Ona hiç zarâr vermez. İbâdetleri, emir ve yasakları, kullarının nefislerini terbiye ve onunla cihâd etmeleri için emretmiştir. İnsanlarda nefis olmasaydı, insanlık kalmaz, meleklik hâsıl olurdu. Hâlbuki, beden birçok şeylere muhtâçtır. Yimek, içmek, uyumak, istirâhat etmek lâzımdır. Süvâriye hayvan lâzım olduğu gibi, insana da beden lâzımdır. Hayvâna bakmak lâzım olduğu gibi, bedene hizmet etmek de lâzımdır. İbâdetler beden ile yapılmaktadır. Peygamber efendimize, birisinin geceleri uyumayıp, hep namâz kıldığı söylendiğinde; (İbâdetlerin kıymetlisi, az olsa da devâmlı yapılanlardır) buyurmuşlardır. Allahü teâlâ, hayvanların yaşayabilmeleri ve üremeleri için, onlarda şehvet ve gadab olmak üzere iki kuvvet yaratmıştır. İnsanların muhtâç oldukları şeylere kavuşabilmeleri, bulduklarını kullanabilmeleri ve korktuklarına karşı kendilerini savunabilmeleri için, insanlarda da şehvet ve gadab kuvvetlerini yaratmıştır. Ayrıca Allahü teâlâ, insanlara merhamet ederek, seve seve çalışabilmeleri, çalışmaktan usanmamaları için, insanlarda üçüncü bir kuvvet dahâ yaratmıştır. Bu kuvvet, Nefs-i emmâre kuvvetidir. Bu kuvvet, şehvetlere kavuşmak ve gadab edilenlerle döğüşmek için insanı zorlar. Fakat insanın nefsi, bu işinde bir sınır tanımaz. Yaptığı işler, hep aşırı, hep zarârlı olur. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Nefs-i emmâreden hâsıl olan kötülükler, insanın kendi hastalığıdır. Öldürücü zehirdir ve kullukla bağdaşmaz. Dışardan gelen kötü istekler, şeytândan gelmiş olmakla berâber, geçici hastalıklardan olur. Ufak bir ilâçla, kolayca giderilebilir. Nisâ sûresinin 76. âyetinde meâlen; (Şeytânın aldatması, elbette zayıftır) buyuruldu. En büyük düşmanımız, nefsimizdir. Can düşmanımız, her zamân yanımızda bulunan bu azılı arkadaşımızdır. Dışardaki düşmanımız, bu iç düşmanın yardımı ile bize saldırıyor. Varlıklar içinde en câhil olanı, insanın nefsidir. Çünkü nefs-i emmâre, kendine düşmanlık yapmaktadır. Hep, kendini yok edici şeyleri istemektedir. Her isteği, Allahü teâlânın yasak ettiği şeylerdir. Her işi, sâhibi olan ve bütün iyiliklerin sâhibi bulunan Allahü teâlâya karşı gelmektir." Zehirli ilâç gibidir!.. Allahü teâlânın merhameti sonsuz olduğundan, nefsin insanı felâkete sürüklemesine mâni olmak için, hem nefsin arzûlarına uymayı sınırlayan, hem de nefsi temizleyip aşırı, taşkın olmaktan kurtaran emirler ve yasaklar göndermiştir. Bu emir ve yasakların toplamına da, İslâmiyet denir. Netice olarak, insanların dünyada yaşayabilmeleri, nefslerinin gafleti ve dünyâ lezzetlerine düşkün olması iledir. Nefis, iki tarafı keskin bıçak gibidir. Hem de, zehirli ilâç gibidir. Doktorun tavsiyesine göre kullanan, bundan fayda kazanır. Aşırı kullanan helâk olur. İslâmiyet, nefsin helâk edilmesini, yok edilmesini değil, terbiye edilmesini, ondan istifâde edilmesini emretmektedir. Mücâhid bin Cebr hazretlerinin buyurduğu gibi: "Nefsini azîz eden dînini yıkar. Nefsini zelîl eden kimse ise, dînini azîz eder
.
İbâdeti muhâfaza, işlemekten güçtür...
17 Aralık 2006 01:00
Riyâ, bir şeyi olduğunun tersine göstermek, kısaca gösteriş demektir ve kötü huylardandır. Âhiret amellerini yaparak âhiret yolunda olduğunu göstererek, dünyâ arzûlarına kavuşmak, kısaca, dünyâ kazancına dîni âlet etmek ve ibâdetlerini göstererek, insanların sevgisini kazanmak demektir. Riyânın zıddına, aksine ise, ihlâs denir. İhlâs, dünyâ faydalarını düşünmeyip ibâdetlerini yalnız Allahü teâlânın rızâsı için yapmaktır. Resûlullah efendimiz Mu'âz bin Cebel hazretlerini Yemen'e vâlî olarak gönderirken; (İbâdetlerini ihlâs ile yap. İhlâs ile yapılan az amel kıyâmet günü sana yetişir) buyurmuştur. İhlâs sâhibi, ibâdet yaparken başkalarına göstermeyi hiç düşünmez. Bunun ibâdetlerini başkalarının görmesi ihlâsına zarar vermez. Hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlâyı görür gibi ibâdet et! Sen görmüyor isen de, O, seni görmektedir) buyuruldu. "Ey kötü insan!" İbâdet, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmak için yapılır. Başkasının muhabbetine, ihsânına kavuşmak için yapılan ibâdet, ona tapınmak olur. Allahü teâlâya ihlâs ile ibâdet etmemiz emrolundu. Hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlânın birliğine îmân edenden, namâzı ve zekâtı ihlâs ile yapandan Allahü teâlâ râzı olur) buyuruldu. Başkalarının sevgisine ve övmelerine kavuşmak için, dünyâ işleri ile, onlara iyilik yapmak, riyâ olur. İbâdet ile olan riyâ bundan dahâ kötüdür. Allahü teâlânın rızâsını hiç düşünmeden yapılan riyâ ise, hepsinden dahâ fenâdır. Peygamber efendimiz; (Dünyâda riyâ ile ibâdet edene, kıyâmet günü, ey kötü insan! Bugün sana sevâb yoktur. Dünyâda kimler için ibâdet ettin ise, sevâblarını onlardan iste denir) buyurmuştur. Ramazân orucunu tutmakta riyâ olmaz. Allahü teâlânın rızâsı için namâza başlayıp, sonradan hâsıl olan riyânın da zararı olmaz. Riyâ ile yapılan farzlar, sahîh ve ibâdet borcu ödenmiş olur ise de, sevâbı olmaz. Et ihtiyâcını karşılamak niyeti ile, kurban kesmek câiz olmaz. Farzlar yapılırken araya riyâ, gösteriş karışmaz. Nâfile ibâdetlerde ise, gösteriş çok olur. Riyâ ve gösteriş için tesbîh kullanmak mekrûhtur. Şöhrete sebep olacak şekilde giyinmek, şöhret için vaaz vermek, nasîhat etmek, kitâp yazmak, hep riyâ olur. Münâkaşa etmek, başkalarından üstün görünmek, övünmek, mal, mevki elde etmek için ilim öğrenmek de, riyâ olur. Riyâ ise, harâmdır. Herkese vera' sâhibi olduğunu bildirmek için, günâhını saklamak ve gizli olarak devâm etmek de, riyâ olur. Halîfe Abdülmelik zamanında yaşayan birisi anlatır: "Mervân bin Hakem ile bir savaşta bulunuyorduk. Yanımızda uzun müddet kim olduğunu bilmediğimiz bir zât vardı. Gecenin çok az bir kısmında uyuyor, diğer kısmını da ibâdetle geçiriyordu. Sonradan bu zâtın Eshâb-ı kirâmdan olduğunu öğrendik. Bu zât şöyle anlattı: Bir gün Peygamber efendimize sorduk: -Yâ Resûlallah, hangi amel ve hareketimiz bizi felâha, kurtuluşa götürür? -Allahü teâlâyı aldatmamak. -Yâ Resûlallah, biz Allahü teâlâyı nasıl aldatabiliriz? Peygamber efendimiz cevaben buyurdu ki: -Amellerinizi Allahü teâlânın emrettiği gibi yapar, fakat bu amellerle, Allahü teâlâdan başkasının teveccühünü beklerseniz, O'nu aldatmış olursunuz. Riyâdan sakınınız! Zîrâ o, Allaha şirk, ortak koşmaktır." Ebû Bekir Vâsıtî hazretleri buyuruyor ki: "İbâdetleri riyâdan korumak daha güçtür. Çünkü, ibâdetler zora gelmeyen ve çabuk kırılan cama benzerler. Camın ufak bir zorlamada kırılması gibi, ibâdetler de riyâ karıştığında hemen kırılır, ibâdet olmaktan çıkar. Bundan anlaşılıyor ki riyâ, ibâdeti kırmakta, onu ibâdet olmaktan çıkarmaktadır. Bunun için kişi, riyâyı kalbinden çıkarmak için, bütün gücüyle uğraşmalıdır. Buna muvaffak olamazsa, bu takdîrde ibâdeti yine terk etmemelidir. Bu illetten kurtarması için Allahü teâlâya duâ etmelidir. Tövbe etmelidir. Buna sabırla devam ederse, Allahü teâlâ kendisine ihlâsla amel yapmayı nasîb eder." "Bunun faydasını görürsün" Riyâ karışıyor diye ibâdeti terk etmek, başka yönlerden de uygun değildir. Bir kimse, vaktiyle bir aşevi yaptırmıştı. Buradan yüzlerce fakir fukara karnını doyuruyordu. Yaptıran kimse, "bunu Allah için mi, yoksa gösteriş için mi yaptım" diye endişeye kapılır ve o gece bir rüyâ görür. Rüyâsında birisi kendisine der ki: -Senin amelin Allah için değilse bile, yaptırdığın bu hayır müessesesinde karnını doyuranların ettiği duâ, Allah içindir. Bunun faydasını görürsün. Netice olarak, kim amelinin karşılığını âhirette almak isterse, yaptığını sırf Allah rızâsı için yapmalıdır. Kimseden bir karşılık beklememelidir. Karşılık beklediğinde, birçok zahmet çekerek yaptığı amel boşa gider. Bunun için yapılan ameli iyi muhâfaza etmelidir. Nitekim; "İbâdeti muhâfaza etmek, işlemekten daha güçtür" buyurulmuştur.
.
İhlâs, insanın işlerinden belli olur...
18 Aralık 2006 01:00
İhlâs; gerek beden ile, gerek mal ile yapılan farz veyâ nâfile bütün ibâdetleri, meselâ hayrât ve hasenât yapmayı, Müslümânları sevindirmeyi, onları sıkıntıdan kurtarmayı, zikri, istigfârı Allah rızâsı için yapmak demektir. Namâz kılmaktan maksat, Allahü teâlânın büyüklüğünü düşünerek, Onun karşısında kendi küçüklüğünü anlamaktır. Bunu anlayan bir kimse, hep iyilik yapar, hiç kötülük yapamaz. Nefsine uyan bir kimsenin kıldığı namâz, sahîh olsa da, bu meyvelerini veremez. Zira herkesin yanında sünnetlere uygun olarak, yalnız iken ise, edeblere uymayarak yapılan ibâdetler, riyâ olur. Peygamber efendimiz; (Başkalarına gösteriş için namâzını güzel kılan, yalnız olduğu zamân böyle kılmayan, Allahü teâlâyı tahkîr etmiş olur) buyurmuştur. Müjdeye kavuşmak için Her gün beş kere, Rabbinin huzûrunda olduğuna niyet eden kimsenin kalbi ihlâs ile dolar. Zira namâzda yapılması emrolunan her hareket, kalbe ve bedene çeşitli faydalar sağlamaktadır. Câmilerde cemâat ile namâz kılmak, Müslümânların kalblerini birbirlerine bağlar ve birbirlerinin kardeşleri olduklarını anlarlar. Büyükler, küçüklere merhametli olur. Küçükler de, büyüklere saygılı olur. Zenginler, fakîrlere ve kuvvetliler zayıflara yardımcı olur. Sağlamlar, hastaları, câmide göremeyince, evlerinde ararlar ve; (Din kardeşinin yardımına koşanın yardımcısı Allah'tır) hadîs-i şerîfindeki müjdeye kavuşmak için yarış ederler. Şeyh Abdülkuddûs hazretleri oğluna hitaben buyuruyor ki: "Vaktin kıymetini bil! Gece ve gündüz ilim öğrenmeye çalış! Her zaman abdestli bulun! Beş vakit namazı sünnetleriyle, ta'dîl-i erkân ile, huzûr ve huşû ile, Allahü teâlâyı görür gibi ve Peygamber efendimizin bildirdiği şekilde kılmaya çalış! Bunları yapınca, dünyâda ve âhirette sayısız nîmetlere kavuşursun. İlim öğrenmek, ibâdet yapmak içindir. Kıyâmet günü, işten sorulacak, 'çok ilim öğrendin mi' diye sorulmayacaktır. İş ve ibâdet de, ihlâs elde etmek içindir. Her şeyi Allahü teâlânın rızâsı için yapmak olan ihlâs da, hakîkî mâbûd ve kayıtsız şartsız var olan Allahü teâlâyı sevmek içindir." Mal, mevki, hürmet, şöhret kazanmak için yapılan ibâdetlerde ihlâs olmaz, riyâ olur. Böyle ibâdetlere sevâp verilmediği gibi, günâh olur, azâb yapılır. Bid'at sahipleriyle, harâm işleyenlerle ve din düşmanları ile arkadaşlık yapanların kalblerinde, ihlâs kalmadığı gibi bunların kalblerinde, zulmet, kara lekeler hâsıl olur. İyi, sâlih bir Müslümân olabilmek için, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri gibi îmân etmek, ibâdetleri doğru ve İhlâs ile yapmak lâzımdır. Allahü teâlâ, doğru ve ihlâs ile ibâdet yapanları seveceğini, bunların kalblerine dünyâda feyzler, nûrlar vereceğini, âhirette de sevâb yani iyilik vereceğini vaat etmiştir. Hadis-i şerifte; (Allahü teâlâ buyuruyor ki, benim şerîkim yoktur. Başkasını bana şerîk, ortak eden, sevâblarını ondan istesin. İbâdetlerinizi ihlâs ile yapınız! Allahü teâlâ, ihlâs ile yapılan işleri kabûl eder) buyurulmuştur. İbâdetlerin doğru olması için, nasıl yapılacaklarını öğrenmek ve öğrendiklerine uygun olarak yapmak lâzımdır. Allahü teâlâya yakın olmak, yani Onun sevgisine kavuşmak için, ihlâs ile İslâmiyete uymak lâzımdır. İslâmiyete uymak için de, önce Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri gibi îmân etmek, sonra harâmlardan sakınmak ve farz olan ibâdetleri, ihlâs ile yapmak lâzımdır. Eşbâh'da buyuruluyor ki: "Bir ibâdette sevâb hâsıl olması için, bu ibâdetin sahîh olması şart değildir. Hâlis niyet edilmesi şarttır. Hâlis niyet ederek yapılan bir ibâdet, bilmeyerek fâsid olursa, sahîh olmaz. Fakat niyet edildiği için, çok sevâb hâsıl olur. Meselâ, abdestli olduğunu zannederek, abdestsiz kılınan namâz sahîh olmaz. Fakat, niyetine karşılık çok sevâb verilir. Necis olduğunu bilmediği suyu, temiz zannederek, bununla abdest alıp kılınan namâzın şartı noksan olduğu için sahîh olmaz ise de, niyet mevcût olduğu için sevâb verilir. Şartlarına uygun olduğu için sahîh olan bir namâz, riyâ ile, gösteriş için kılınırsa, sevâb hâsıl olmaz." "Alâmeti nedir?.." Bir gün Peygamber efendimiz; (Bir kimse ihlâs ile 'Lâ ilâhe illallah' derse Cennet'e girer) buyurur. Eshâb-ı kirâm da; -Yâ Resûlallah! Bunu ihlâs ile söylememizin alâmeti nedir? diye sorararlar. Resûlullah efendimiz de; (Sizi Allahü teâlânın haram kıldığı şeylerden men etmesidir) cevabını verirler. Netice olarak ihlâs, her şeyi Allah rızâsı için yapmak demektir ve bu hâl, insanın işlerinden belli olur. Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Bir kimse, yaptığı ibâdetleri ihlâs ile yaparsa, Allahü teâlâ o kimseye, boş hâllerden, lüzumsuz heveslerden halâs olmak, kurtulmak nîmetini, rahatını ihsân eder."
.
Amellerin en güzeli...
24 Aralık 2006 01:00
İslâmiyyete tam uyabilmek, ilim, amel ve ihlâs ile olur. Bunun için ibâdetleri, ihlâs ile yapmalıdır. Allahü teâlâ doğru ve ihlâs ile ibâdet yapanları seveceğini, bunların kalblerine dünyâda feyzler, nûrlar vereceğini, âhirette de sevâb yani iyilik vereceğini vaat etmiştir. Abdullah-ı Rûmî hazretleri, Ebülleys-i Semerkandî hazretlerinden alarak şöyle nakleder: Bir târihte Bağdât'ta, zenginler hacca niyyet ederler ve bir fakîr de, onların kâfilesine katılır. Kâfiledeki zenginlerden biri, alaylı bir şekilde; -Bineğin yok, azığın yok, cebinde altının da yok. Sen hacca nasıl gideceksin? der. Fakîr, zenginin alaylı sözlerine çok üzülür ve; -Allahü teâlâ ne güzel vekîldir. Mahlûkâtın rızkını O vermektedir. Hepimiz O'nun verdiklerini yiyoruz, diye cevap verir ve mahzûn bir şekilde oradan uzaklaşır. Hac vazîfeleri bitene kadar da onlarla görüşmez. Mekke-i mükerremeden, Medîne-i münevvereye giderken, o zengin, fakîri sağ sâlim karşısında görünce; -Komşu, sen buraya kadar gelip hac vazîfeni yapabildin mi? diye sormaktan kendini alamaz. Fakîr de; -Allahü teâlâya hamdolsun, yüzümüzün karasına bakmayıp, bu mübârek makâmı ziyâret etmeyi bize nasîb etti ve sağ sâlim olarak dönüyorum, der. Zengin; "Sana berât verdiler mi?" -Acabâ sana da berât verdiler mi? diye sorar. Fakîr; -Bu ne berâtıdır ki? deyince zengin; -Kâbe'yi ziyâret edenlere, Cehennem'den âzâd olduğuna dâir berât kâğıdı verilir, diyerek, bir kağıt çıkarıp fakîre gösterir. Fakîr, berât kâğıdının kendisine verilmediğine çok üzülür ve hemen geriye döner, gözünden yaşlar akıtarak Allahü teâlâya; "Ey âlemlerin sahibi olan yüce Rabbim! Sen her şeye kâdirsin. İhsânların bütün kullarına her ân yağmaktadır. Cehennem'den âzâd olup orada incinmemeleri için kullarının bâzısına berât vermişsin. Bu fakîr kuluna berât verilmedi, yoksa âzâd olmadı mı?" diye yalvarırken bayılır. Baygın hâlde iken, yanına bir kimse gelir; "Ey fakîr! Başını kaldır ve şu berâtını alıp arkadaşlarına yetiş!" diyerek elindekini ona verir. Fakîr kendine geldiğinde, elinde, dünyâ kâğıtlarına hiç benzemeyen, yeşil renkli nûrdan yazıları olan ve misk gibi kokan bir berât kâğıdı görür. Kâğıdı öpüp başına koyan fakîr, çok sevinir, şükür secdesi yapar ve kafileye yetişmeye çalışır. Kafiledekiler, fakîrin geldiğini görünce gülüşerek ve alaylı bir şekilde; -Cehennem'den âzâd olma berâtını alabildin mi? diye sorarlar. Fakîr de berâtını çıkararak; -İşte! Rabbimizin ihsânı olan berâtım! diyerek, misk kokulu berâtını zengine sunuverir. Berâtı alan zengin, nûrdan yazılarla fakîrin Cehennem'den âzâd olduğunu okuyunca, aklı başından gider ve bayılır. Ayıldığı zaman, kendi kendine; -Vâh bana, vâh benim boşa geçen ömrüme! Keşke ben de bu fakîr gibi sâdık olsaydım. Onun kavuştuğu bu saâdete ben de kavuşsaydım. Bu fakîr, sadâkati sebebiyle bu mertebelere ulaştı. Ben ise zenginliğim sebebiyle gurûra kapıldım ve bundan mahrûm oldum. Bütün malımı versem, bu kâğıttakilerin bir noktasını alamam diyerek âh eyler, gözyaşı döker. Fakîr; -Hacı efendi! Berâtım sende kalsın. Ben öldüğüm zaman kabrime koyun da suâl meleklerine onu göstereyim der. Zengin, berâtı alır ve sandığına koyar. Bir müddet sonra zengin, ticâret için başka memlekete gider ve bu arada da fakir vefât eder. Birkaç ay geçtikten sonra, zengin ticâretinden döner ve fakîri sorar; -Sizlere ömür! Sen gittikten sonra vefât etti derler. Zenginin sanki dünyâsı başına yıkılır, çok ağlar ve; -Onun bende kıymetli bir emâneti vardı. Vasiyetini yerine getiremedim, berâtını yanına koyamadım deyip hemen evine gider sandığı açar. Fakat berâtı koyduğu yerde, tekrar tekrar aramasına rağmen bulamaz ve; "Onu dışarıda bırakmadık!" -Kabrine gidip bakayım. Belki, birisi berâtı alıp ona vermiştir diyerek, kazma kürek alıp kabre gider. Mezarını açmak isteyince; "Kabri açma! Biz ona o berâtı verdik, dışarıda bırakmadık!" diye bir ses işitir ve bayılır. O halde iken fakîri görür. Fakîr; "Ey hacı efendi! Allahü teâlâ sana selâmet versin. O berât bana verildi. Hamdolsun. Münker ve Nekîr meleklerine gösterdim. Onu görünce sorgu suâl bile etmediler. Bu berâtı almama hacdan dönerken sen sebeb olmuştun. Cenâb-ı Hak senden râzı olsun" deyip kaybolur. Zengin ayıldığında, doğru evine gider, fakir için hatimler okutur, yemekler pişirtir, yetimleri, fakirleri doyurur. Şâh Veliyyullah-ı Dehlevî hazretleri buyuruyor ki: "Yeni îmânla şereflenen bir kimsenin önceki günahları silindiği gibi, şartlarına uyarak ihlâsla yapılan ve kabûl olan hac da günahlar için keffârettir." Netice olarak ibâdetleri, şartlarına uyarak ve ihlâs ile yapmalıdır. Mâlik bin Dînâr hazretlerinin buyurduğu gibi: "Amellerin en güzeli ihlâsla yapılan ameldir." ---------- Tel: 0 212 - 454 38 20 Faks: 0 212 - 454 38 29 www.dinimizislam.com
.
Hakkı bâtıldan ayırabilmek...
25 Aralık 2006 01:00
Akıl, anlayıcı bir kuvvettir. Hakkı bâtıldan, iyiyi kötüden, faydalıyı zararlıdan ayırdetmek için yaratılmıştır. Bunun için, hakkı bâtıl ile karıştırabilecek olan insanda, cinde ve meleklerde akıl yaratılmıştır. Akıl bir ölçü âleti gibidir. İki iyi şeyden, daha iyi olanını ve iki kötü şeyden, daha kötü olanını ayırır. Akıllı kimse, sâdece iyiyi ve kötüyü anlayan değil, iyiyi görünce onu alan ve kötüyü görünce de onu terk edendir. Akıl göz gibidir. Din de ışık gibidir. Işık olmazsa, göz göremez. Allahü teâlâ, insanı yaratınca, ona akıl ve düşünme kudretini verdi. İnsanın diğer mahlûklardan en büyük farkı, insanın bedeni yanında rûhunun bulunması, düşünebilmesi, bütün olayları aklı ile muhâkeme edebilmesi, aklı ile karâr vermesi ve bu karârı uygulayabilmesi, iyilik ve fenâlığı ayırabilmesi, hatâ işlediğini anlayabilmesi, bunun için pişmanlık duyması ve benzeri gibi üstünlükleridir. Acabâ insan, kendisine verilen bu çok yüksek hâssayı, kendi başına ve hiçbir rehber, yol gösterici olmadan kullanabilir mi, kendi başına doğru yolu bulabilir ve Allahü teâlâyı tanıyabilir mi? Bir rehber olmadan... Târih incelenecek olursa, insanların önlerinde, Allahü teâlânın gönderdiği bir rehber olmadan kendi başlarına gittiklerinde, hep yanlış yollara saptıkları görülür. İnsan, kendisini yaratan büyük kudret sâhibinin var olduğunu, aklı sâyesinde anladı, fakat, ona giden yolu bulamadı. Peygamberleri işitmeyenler, Yaratanı önce etrâflarında aradı. Kendilerine en büyük faydası olan güneşi, yaratıcı sandılar ve ona tapmaya başladılar. Sonra, büyük tabîat güçlerini, fırtınayı, ateşi, denizi, yanar dağları ve benzerlerini gördükçe bunları yaratıcının yardımcıları zannettiler. Her biri için bir alâmet yapmaya kalktılar ve bundan da putlar doğdu. Böylece, çeşitli putlar zuhûr etdi. Kısacası insan, ezelî ve ebedî olan Allahü teâlâyı kendi başına bir türlü tanıyamadı. Bugün bile güneşe ve ateşe tapanlar vardır. Bunlara şaşmamalıdır. Çünkü rehbersiz, karanlıkta doğru yol bulunamaz. Kur'ân-ı kerîmde, İsrâ sûresinin 15. âyetinde meâlen; (Biz, Peygamber göndererek bildirmeden önce azâb yapıcı değiliz) buyurulmaktadır. Allahü teâlâ, kullarına verdiği akıl ve düşünme kuvvetinin nasıl kullanılacağını onlara öğretmek ve kendi birliğini onlara tanıtmak ve iyi işleri fenâ, zararlı işlerden ayırmak için, dünyâya Peygamberler gönderdi. Peygamberler, beşerî sıfatlarda bizim gibi insandırlar. Onlar da yer, içer, uyur ve yorulur. Bizden farkları, zekâ ve muhâkeme kuvvetlerinin çok üstün olması, tertemiz ahlâklı ve Allahü teâlânın emirlerini bize teblîğ edecek bir güçte bulunmalarıdır. Peygamberler, en büyük rehberlerdir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Allahü teâlânın, insanlara Peygamberleri göndermesi en büyük nimettir. O büyük insanların mübârek varlıkları olmasaydı, bu âlemi yaratanın varlığını, biz kısa akıllı insanlara kim gösterirdi? Eski Yunanlıların ilk filozofları, o kadar zekî ve kurnaz oldukları hâlde, Yaratanın varlığını anlayamadılar. Bu kâinât, böyle gelmiş, böyle gider, cânlılar da birbirlerinden meydâna gelip ürer. Bu böylece devâm eder, dediler. Câhillik devri geçip, yeni Peygamberlerin davetlerinin nûrları ile, âlem aydınlanınca, sonra gelen Yunan filozofları, o nûrların ışıkları ile uyanarak, üstâdlarının sözlerini reddetti. Bir yaratanın bulunduğunu kitâplarına yazdılar ve bir olduğunu isbât ettiler. O hâlde, insan aklı, o büyüklerin nûrları ile aydınlanmadıkça, bunu bulamıyor. Peygamberler olmadıkça, bizim düşüncelerimiz, doğru yola yaklaşamıyor. Dağda, çölde yetişip de, Peygamberlerden haberi olmayanlar, kendilerine, hakîkat duyurulmadıkça, kâfir olmazlar. Bu haber de, Peygamberler ile gönderilmektedir. Evet, Allahü teâlâ, aklı, doğru yolu bulmak için yaratmış ise de, yalnız başına bulamaz. Akla, o yol haber verilmedikçe, şiddetli azâb yapılmaz." Dünyada en zor şey!.. Netice olarak, hakkı bâtıldan, doğruyu eğriden ayırmak, dünyada en zor olan şeydir. Bir rehber olmadan da, bu mümkün değildir. Ayrıca câhillik ve tembellik de, hakkı bâtıldan, iyiyi kötüden ayırmamıza mâni olmaktadır. Bunun için bazı kimseler, âhirette, dünyada iken hak diye sarıldıklarının bâtıl olduğunu görecekler ve yandık diyeceklerdir. Bazı kimseler de, hakka bâtıl diye hücum edecekler, saldıracaklar ve hüsran içinde kalacaklardır. Bazıları da, bâtıla hak diye sarılacaklar ve kahru perişan olacaklardır. Bu sebeple Peygamber efendimiz, ümmetine de öğretmek için, zaman zaman şöyle dua ederlerdi: (Yâ Rabbî! Doğruyu bize doğru olarak göster ve ona uymayı bize nasip et ve yanlış, bozuk olan şeylerin yanlış olduklarını bize göster ve onlardan sakınmamızı nasip et!)
.
İki farklı Mevlana ile karşı karşıyayız
26 Aralık 2006 01:00
Geçen hafta, önceki senelerde olduğu gibi yine, "gerçek Mevlana"yı tanımakla, anmakla ilgisi olmayan bir "Mevlana'yı Anma Haftası" yaşadık. Anma törenlerinde artık, bir İslam büyüğü, bir tasavvuf önderi değil de, feyz kaynağı Batı felsefesi ve Hümanizm olan bir felsefeci tanıtılmaktadır! Halbuki Hz. Mevlana'nın feyz kaynağı İslamiyettir, İslamiyetin bildirdiği iman esaslarıdır. Törenlerin, "Ben sağ olduğum müddetçe Kur'an'ın kölesiyim/Ben Muhammed muhtarın yolunun tozuyum..." beytinde geçen, ne Kur'an-ı kerim ile, ne de âşığı olduğu Resulullah efendimiz ile ilgisi yok. Tanıtılan ilah ile, Mevlana'nın inandığı İlah da farklı. Tanıtılan ilahın sadece şefkat ve merhameti var; gadabı, cezalandırması yok. Halbuki, Hz. Mevlana'nın inandığı ilahın, şefkat ve merhametinin yanında, emirlerine uymayan, son peygamberine ve son dinine inanmayan inançsızlar için, günahkârlar için gadap ve cezalandırması da var. Allahü teâlânın rahmeti bol olduğu gibi azabı da şiddetlidir. Kur'an-ı kerimde mealen: "Elbette azabım çok şiddetlidir" (İbrahim 7) buyurulmaktadır. Kahrı da cezası da şiddetli Allahü teâlânın,"Esma-i hüsna"sından, doksandokuz isminden biri de Kahhar'dır, istediğini kahreder. Âyeti kerimede mealen, "Allah'ın kahrı da, cezası da pek şiddetlidir" (Nisa 84) buyuruldu. Esma-i hüsna'dan biri de Müntekim'dir, intikam alıcıdır. (Al-i İmran 4). Allahü teâlâ, son Peygamberi Muhammed aleyhisselama ve Kur'ana inanmayanlardan elbette intikam alacak ve onları sonsuz olarak Cehennemde bırakacaktır. Hz. Mevlana'nın bilhassa "Gel, gel her kim olursan ol gel! Allah'a şirk koşanlardan, mecûsilerden, puta tapanlardan da olsan gel!" sözleri de çok istismar ediliyor hümanistlerce. Mevlana hazretleri bu mısralarıyla, batıl, geçersiz dinini bir tarafa bırakıp, hakiki saadete gel, Müslüman ol, ancak kurtuluş buradadır, demektedir. Hz. Mevlana, kimin sevileceğini, kimin sevilmeyeceğini, kimin dost, kardeş edinileceğini de çok iyi bilir. Çünkü, kölesi olduğunu bildirdiği Kur'an-ı kerimde geçen, "Ey iman edenler, Yahudi ve Hristiyanları dost edinmeyin! Onlar, İslam düşmanlığında birbirinin dostudur. Onları dost edinen de onlardan olur. Allahü teâlâ, kâfirleri dost edinip, kendine zulmedenlere hidayet etmez." (Maide 51), "Müminler, kâfirleri dost edinmesinler! Onları dost edinenler, Allah'ın dostluğunu bırakmış olur." (Al-i İmran 28), "Müminler ancak kardeştir" (Hucurat 10) ayeti kerimelerine aykırı hareket etmez. Hz. Mevlana, ileride kendisini farklı tanıtacaklarını bilmiş olacak ki, yukarıdaki beytinin devamında, "Benim sözümden bundan başkasını kim naklederse/Ben ondan da bizarım, o sözlerden de bizarım" diyerek kendini farklı tanıtanlardan uzak olduğunu, onlarla bir ilgisinin bulunmadığını, onların bu sözlerinden üzüntü duyduğunu bildirmiştir. Bugün iki farklı Mevlana ile karşı karşıyayız. Bizim bildiğimiz gerçek Mevlana onların bildirdiğinden farklı, hatta hiçbir benzerliği yok. Bizim bildiğimiz Mevlana Celaleddin-i Rûmi, olgun, âlim ve velî bir Müslüman... Onun çeşitli din, mezheb, meşreb sahibi kimseleri kendisine hayran bırakan merhameti, insan sevgisi, tevazuu, gönül okşayıcılığı gibi üstün vasıfları, İslam dininin emrettiği güzel ahlâkından bazı örneklerdir. Onda, bunlardan başka İslam ahlâkının diğer husûsları da kemal derecede mevcuttu. Bunların hepsini saymak, İslamiyeti tamam olarak anlamak ve anlatmakla mümkün olur. Mevlana'yı, yalnız bir mütefekkir, şair gibi düşünmek ve öylece anlamaya çalışmak, aslı bırakıp, herhangi bir özelliği içinde sıkışıp kalmaya benzer. İslam büyüğü böyle anılmaz! Bu ise, en azından Mevlana'yı çok eksik ve yarım anlamaya, hatta hiç anlamamaya sebep olabilir. Hz. Mevlana, "Ben Kur'an-ı kerimin çizdiği dairenin dışına çıkmam. Beni bu dairenin dışında aramayın! Dinimizin yasakladığı şeyleri bana yüklerseniz üzülürüm" diyor. Buna rağmen, Hz. Mevlana'ya mal ederek, yıllardır çalgı aletleri eşliğinde törenler yapılmakta... Halbuki, ney, rebap, tambur gibi çeşitli çalgı aletleri çalınarak yapılan törenler ve ayinler, ilk defa onbeşinci asırda ortaya çıkmıştır. İlk mevlevi besteleri de aynı zamana rastlar. Bu tarih, Mevlana hazretlerinin yaşadığı devirden 3-4 asır sonradır. Onun Mesnevi'sinde geçen "Ney" kelimesi, bazı edebiyatçılar tarafından çalgı aleti olan ney şeklinde düşünüldüğü için, yanlış olarak, kendisinin ney çaldığı veya dinlediği sanılmıştır. Allahü tealanın ve Onun peygamberi Muhammed aleyhisselamın aşkı ile yanan Celaleddin-i Rûmi, ney çalmadı, mûsiki dinlemedi ve raks etmedi. Yani dans etmedi. Bunları yaptı demek, Mevlana hazretlerine en büyük iftiradır. Dinimize göre, bir İslam büyüğü, ney, def çalarak, dönerek, müzik ile anılmaz. Dine, insanlığa yaptığı hizmetleri anlatılır. Fatiha okuyarak, hatim indirerek, dua ederek ruhuna gönderilir. Anma böyle olur. Bugüne kadar böyle olmuş... Bugün, Hz. Mevlana'ya en büyük hizmet, en büyük iyilik, Mevlana'yı Mevlana olmaktan çıkartan zihniyetten kurtarmaktır. İnanç turizmi maskaralığına alet edenlerin elinden kurtarmaktır.
.
Yakınlık, fedakârlık ister...
31 Aralık 2006 01:00
Kurb kelimesi, yakınlık, yakın olmak anlamındadır. Kurbân da, kelime olarak, Allahü teâlâya yakın olmak ve bir gaye uğruna kendini fedâ etmek anlamlarına gelmektedir. Dinen ise; mukîm, âkıl, bâliğ, hür ve dînen zengin olan Müslüman bir erkek ve kadının, Allahü teâlânın rızâsı için kurban niyetiyle bir hayvanı kesmesidir. Dinimizin emrettiği ibâdetlerden namaz ve oruç, beden ile, zekat ve kurban, mal ile yapılan ibâdetlerdendir. Hac ibâdeti ise, hem mal hem de beden ile yapılan bir ibâdettir. İnsanlardan bazılarına, beden ile, bazılarına da mal ile yapılan ibâdetler zor gelmektedir. Cenâb-ı Hak ise, her iki şekilde de kullarını imtihân etmektedir. İnsanın, bedenini, malını hatta canını Allahü teâlânın rızâsı için, Onun emri olduğu ve Onun yolunda fedâ edebilmesi kolay değildir. Dünyada iken, bu fedâkârlığı yapabilenlenler, hakiki bayrama ve sonsuz Cennet nimetlerine kavuşmaktadırlar. Rum Kayserinin kızı... İbrâhim-i Havvâs hazretleri anlatır: "Bir sene, hacca gitmeye niyet ederek yola çıktım. Ne zaman Kâbe-i şerîf tarafına gitmek istedimse, gayri ihtiyârî ters istikâmete doğru gidiyordum. Allahü teâlânın irâdesi beni bu tarafa çekiyordu. En sonunda İstanbul tarafına gitmeye karar verdim. Şehre girdim. Yüksek bir köşk gördüm. Kapısı önünde, bir kısım insanlar toplanmıştı. Yaklaşarak; -Niçin toplandınız? diye sordum. Onlar da; -Rum Kayserinin kızı delirmiş, çâre bulmak için doktorlarını topladı dediler. Bunda bir hikmet olsa gerektir deyip içeri girdim. Odada Kayser'in kızını gördüm. Bana bakarak; -Ey İbrâhim-i Havvâs! Hoş geldiniz dedi. Ben, hayret ederek; -Beni nereden tanıyorsunuz? diye sorunca bana; -Cânımı cânâna teslim etmek istedim ve Hak teâlâdan sevdiği bir kulunu yanımda bulundurmasını niyâz ettim. "Üzülme, yarın İbrâhim-i Havvâs dostum sana gönderilir" buyuruldu dedi. Bunun üzerine İbrâhim-i Havvâs hazretleri; -Peki hastalığınız nedir? diye sorduğumda kız; -Bir gece dışarı çıkıp, ibret nazarı ile gökyüzüne baktım. Allahü teâlâ, beni benden aldı. Kendimden geçtim. "Lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlullah" kelimesi dilime, mânâsı kalbime geldi. Bu kelimeyi dilimden düşürmez oldum. Bu sebepten hâlime delilik, bana da deli dediler diye cevap verdi. O zaman ben; -Bizim diyâra gelmek ister misin? deyince, o da; -Sizin diyârda ne vardır? dedi. -Mekke, Medîne, Beytülmukaddes oradadır diye cevap verince; -Sağ tarafına bak dedi. Baktım, bir düzlükte Mekke, Medîne ve Beytülmukaddes'i karşımda duruyor gördüm. Az sonra bana; -Vakit yaklaştı, istek ve arzu haddi aştı dedi ve Kelime-i şehâdet getirip rûhunu teslim etti..." Behâeddîn Buhârî hazretleri hacda iken hacılar Mina'da kurban kesiyorlardı ve; -Bizim de kurban kesmemiz lâzım, fakat biz oğlumuzu kurban edeceğiz buyurdu. Talebeleri "bu sözde bir hikmet vardır" diyerek, o günün târihini kaydettiler. Hacdan sonra Buhârâ'ya döndüklerinde, Behâeddîn Buhârî hazretlerinin o sözü söylediği gün, oğlunun vefât ettiğini öğrendiler. Oğlunun vefâtı üzerine buyurdu ki: -Allahü teâlânın ihsânı ile oğlumun vefât etmesi husûsunda da Resûlullah efendimize uymuş oldum. Çünkü Peygamber efendimizin de oğlu vefât etti. Resûlullah efendimizin başından geçen işlerin hepsi benim başımdan da geçti. Yapmış olduğu her işle amel ettim. Hiçbir sünneti terk etmedim. Hepsini yerine getirdim ve netîcesini buldum. Tâvûs bin Keysân hazretleri anlatır: "Hacca gitmiştim. Yanımda bir de çocuk vardı. Binecek hayvanı, yiyecek bir şeyi yoktu. -Ey çocuk, senin yiyeceğin var mı? dedim. Çocuk; -En iyi yiyecek takvâdır. Kerîmlerin evine giderken yiyecek götürmek uygun değildir dedi. İhram kuşandığımızda hepimiz "Lebbeyk" dediğimiz halde, çocuk söylemiyordu. -Niçin söylemiyorsun dedim. -Red cevâbını duymamak için dedi. Bu söz üzerine çok ağladım ve kendi kendime: "Bu çocuk reddolunmaktan korkarsa, biz reddolunur, kabûl edilmezsek hâlimiz nice olur" dedim! Mina'ya kurban kesmek için geldik. Kurbanlarımızı kestik, fakat o çocuk kesmedi ve; 'Ey benim Allah'ım! Herkes kurban kesiyor. Benim kurban kesecek hiçbir malım yok. Ancak, bu küçük vücûdumu senin rızân için kurban etmek istiyorum, kabûl buyur Allah'ım?' diyerek ağlıyordu. Çocuk, Kelime-i şehâdet getirerek canını, cânâna teslim etti. Annesi hâdiseyi öğrenince, çok üzülüp ağladı. Bir ses duydu: -Ey hâtun! Senin çocuğun, benim rızâma kavuşmak için canını fedâ etmek istedi. Kabûl ettim. Eğer istersen seninkini de kabûl ederim, diyordu..." Netice olarak, Resûlullah efendimizin aşkı ile yanan Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerinin buyurduğu gibi olabilmek kolay değildir: Çıkacak bir canım kaldı, ey bütün canların cânı! Uygun olur mu söylemek, cânımı fedâya geldim...
.
.
.
|
| Bugün 536 ziyaretçi (1376 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
