ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026
ehlisunnnetde
Rahmetini esirgeme demek
13.02.2015
Sual: Selefî gençlerin dağıttığı yukarıdaki yazıda, Allah için,(Rahmetini, merhametini esirgeme!) deniyor. Bu caiz midir? Bir de dua ederken, elleri Hristiyanlar gibi birleştirmişler. Vehhâbîler böyle mi dua ediyor? CEVAP
Evet, Hristiyanlar, Vehhâbîler ve İbni Sebeciler böyle dua ediyorlar.
Eshab-ı kiram, (Resulullah efendimiz, bir şiddet isabet ettiğinde, dua ederken ellerini fazla kaldırırlardı. O derecede ki, koltuk altlarının beyazı görünürdü) diye bildiriyorlar. [Ebu Ya’la]
Koltuk altlarının beyazlığı görülecek kadar ellerini kaldırıp, üç defa"Allah’ım tebliğ ettim mi?” diye dua etti. (Buhârî)
Yağmur duasında, Peygamber efendimiz koltuk altlarının beyazlığı görününceye kadar kaldırırlardı. (Buhârî, Müslim, Ebu Davud, Nesâî)
Müslim ve Nesâî’nin rivayet ettiği, (Resulullah, duada koltuk altının beyazı görününceye kadar ellerini kaldırırdı) hadis-i şerifi ile diğer hadis-i şerifleri açıklayan Dürr-ül muhtar ve Hindiyye gibi muteber kitaplarda, dua ederken, avuçlar, yüze karşı değil, semaya karşı açık ve göğüs hizasında, ellerin bitişik değil, aralıklı olması gerektiği bildiriliyor.
Dua esnasında ellerini, koltuk altlarının beyazlığı görünecek kadar kaldırmak sünnettir. (El-fıkhü alel mezahibil-erbea)
Duada eller birleştirip kaldırılınca, koltuk altının görünmesine imkân yoktur. Eller açık olmalı ki, koltuk altı görülsün. Hristiyanlara, Rafizîlere ve Vehhâbîlere itibar etmemelidir.
Birgivî Vasiyetnamesi’nde böyle, (Rahmetini esirgeme!) diye dua etmenin küfür olduğu bildirilmektedir. Esirgeme denince, (Allahü teâlâ bazen de rahmetini esirger) anlamı çıkar. (Yâ Rabbî, rahmetini esirgeme!) demekle, sanki (Cimrilik etme!) denmiş oluyor.
Bunun gibi, internetteki herhangi bir yazıyı veya WhatsApp’la gelen mesajları başkalarına göndermemelidir. Yanlış bir yazıyı göndermenin vebali büyüktür.
.Elleri aşağıya çevirmek
Sual: Namazdan sonra yapılan dualarda eller aşağıya çevrilir mi? CEVAP Hayır, çevrilmez. Bir hadis-i şerif meali şöyledir: (Dua ederken ellerinizi göğe doğru açın, aşağı doğru çevirmeyin, bitince yüzünüze sürün!) [Ebu Davud]
Kuraklıkların geçip yağmur yağması için yapılan duada da eller aşağıya çevrilmez. Yağmur duasında eller omuzdan yukarı kaldırılır. Bir şey istemek için yapılan dualarda, avuçlar göğe karşı açılır. Sadece hastalık, kıtlık ve düşmandan kurtulmak için yapılan dualarda, avuç içleri yere çevrilir. (Merakıl-felah şerhi)
08.09.1988 tarihli mektubunuzu ve buna ilişik, Türkiye Gazetesinin Eylül 1988 tarihli nüshalarında, "Bir Bilene Soralım" köşenizde neşrolunan, "Hadis-i şeriflerle amel etmek" ve "Duânın âdâbı" başlıklı yazılarınızı okudum. Doğrusu, kaynak olarak isimlerini zikrettiğiniz kitapların müellifleri namına esef ve haya ettim! Zira, ne olursa olsun, insan bu derece şartlanmamalı; ilmî hakikatleri gözardı etmemelidir.
Nasıl olur da selef-i sâlihînden, söylemediklerini söylemiş, yazmadıklarını yazmış gibi nakillerde (!) bulunabilirsiniz?.. Ne hakla, kendi düşünce ve görüşlerinizi onlara mâletmeye çalışabilirsiniz..? Niçin onların yazdıklarına bağlı kalmıyor da, kendi kafanıza göre bir takım görüşler serdediyorsunuz? Yoksa!!? Evet yoksa, -başkalarını uluorta itham ettiğiniz gibi- siz de mi mezhepsizliğe soyunuyorsunuz!
Lütfen indî yorumları bırakın; mezhebinizin mecrasında yürümeğe bakın. Gerçi size göre, yazdıklarınızın hiç birinde kendi fikriniz, görüşünüz yok. Fakat insaf edip aşağıda maddeler halinde nakledeceğim –tarafınızdan tahrif edilmiş– delilleri bir daha gözden geçiriniz. İlmî cihetini biz hallettik; meseleyi şayet biraz akıl, biraz mantık, biraz da insaf ölçüleriyle değerlendirirseniz, eminiz, bize hak vereceksiniz. Tabiî inat ve itirazda ısrar etseniz de…
***
Gelin şimdi adı geçen yazınızda söylediklerinizi maddeler halinde ele alıp cevaplamaya çalışalım. Önce italikkarakterle sizin sözlerinizi, ardından da normal karakterle bizim cevabımızı aktaralım.
1. "… Dürül Muhtar'da buyruluyor ki: Duâ ederken iki el, göğüs hizasına kaldırılır. İki el birbirine yaklaştırılmaz. (C. 1, S. 507 Mısır 1966 baskısı) İbni Abidin hazretleri burayı açıklarken buyuruyor ki: Rağbet, dilek için her zaman, her yerde yapılan duâ böyle olur. Sünnet olan duâ böyledir. Resulüllahın böyle duâ ettiğini İbni ömer bildirdi."
Evet, siz böyle söyletiyorsunuz müellif merhuma… Lakin o, sizin arzu ettiğiniz gibi değil de, şöyle buyuruyur: "… Ellerini göğsü hizasında semaya doğru açar; çünkü sema, duânın kıblesidir. Ve el ayalarının yani avuç içlerinin arasında –az da olsa– bir yarık bulunur. (Yani elleri bitişik, fakat avuç içleri birbirine yapışık olmaz, aralarında az da olsa bir açıklık bulundurur ki, Hıristiyanlara benzemesin. Yarıklığın, açıklığın manası budur.) (…) Duâ dört kısımdır. Birincisi rağbet duâsıdır ki, yukarıda geçtiği gibi yapılır…"
Dikkat ediniz; "iki el birbirine yaklaştırılmaz" demiyor; dolayısiyle müellife iftira ediyorsunuz. İbare aynen şöyledir: "Ve yekûnü beynehümâ fürcetün (ve in kallet)." Manası da, bizim yukarıda belirttiğimiz gibidir. Yarılmak ise, bir bütünün belli noktalardaki ittisaline rağmen, bir başka yerinde açıklık-aralık meydana gelmesidir. Mesela duvar, toprak, ahşap vb. bir şeyin yarılması gibi… Az da olsa mutlaka bir yarık bulunmasının sebebi, Hıristiyanlara benzememek içindir. Çünkü İslâm, Müslümanın başka topluluklara benzemesini yasaklamıştır. Bilindiği gibi Hıristiyanlar, dua ederlerken avuç içlerini birbirine yapıştırırlar. Müslümanlar ise, duâda onlara benzememek için, elleri bitişik olduğu halde, avuç içlerini –mutlaka- az da olsa yarık tutarlar. Yani el ayaları birbirine yapışık değildir. Bunun böyle olduğu, ileride serdedeceğimiz delillerde daha açık bir şekilde görülecektir.
***
2. "(Fetâva-i Hindiyye) beşinci cüzde buyuruluyor ki: (Duâ ederken avuçlar semaya karşı açık, iki el aralık ve göğüs hizasında olmalıdır.)"
Halbuki Fetâvâ-yı Hindiye'de buyruluyor ki: "Duâda efdâl olan; iki el ayalarını (avuç içlerini) bast etmek, yani döşeyip yaymak, açmak, kapalı tutmamak ve avuçları arasında az da olsa bir yarık bulun(up, el ayaları yapışık olma)maktır. (…) Müstehap olan, duâ esnasında iki ellerini göğsü hizasına kaldırmaktır. (…) Duâ-yı rağbet'te (Cennet'i istemek gibi) ellerinin ayasını yani avuç içini semaya doğru tutar." [C. 5, s. 318]
Görülüyor ki, burayı da aslına uygun şekilde değil, arzunuza göre terceme (!) etmişsiniz.
***
3. "(Mevâhib-i Ledüniyye) kitabının tercümesinin ikinci cilt 412. sayfasında buyuruluyor ki: (Buhari kitabında buyuruyor ki)" diyerek şöyle naklediyorsunuz: "(Rasûlüllah duâ ederken, mübarek ellerini bast eder, yani avuçlarını açar, kepçe gibi tutmazdı. İki omzuna karşı tutardı. İki eli birbiri yanında olmazdı.)"
Halbuki Sahîh-i Buhari'deki hadis-i şerif bu hususu öylesine açık bir şekilde ortaya koyuyor ki, âdeta, "açık havada kuşluk vaktindeki güneşten daha parlak." Aynen şöyle:
"Hz. Âişe'den (r.anhâ) rivayet olunmuştur: Nebî (s.a.v.) her gece yatağına geldiği zaman iki elini birleştirir, bunlara nefes eder (avuç içlerine huuu diyerek üfler) ve Kul hüvallâhü ehad, Kul eûzü birabbil felak ve Kul eûzü birabbinnâs (sûrelerini) okurdu. Sonra iki eliyle vücudundan eli yetiştiği yerleri sıvazlardı. Elleriyle başını, yüzünü, vücudunun ön kısmını meshetmeğe başlardı. (Sonra da vücudunun arka kısmını meshederdi.) Ve böyle okuyup üfleyerek vücudunu meshetmeyi üç defa tekrarlardı." [Buharî, c, 11, s. 272, Hadis no: 1772]
Evet, hadis-i şerif mealen böyle. Fakat ne yaparsınız ki, "Bazen göz bir illetten dolayı Güneşin ışığını göremez; dil de, yine ârız olan bir hastalıktan dolayı suyun tadını hissedemez de, inkâr eder." Hastalığı tedavi etmeden de bunu düzeltmenin imkânı yoktur.
***
4. "Tahtâvi şerhinde, duâ bahsinde buyuruluyor ki: İbni Cezerinin (Hısn-ül Hasin) kitabında ve şerhinde bildirildiği gibi, namazdan sonra duâ ederken, iki el omuz hizasına kaldırılır. Allame Ömer İbni Nüceym (Nehr) kitabında (iki el ayası birbirinden açık tutulur.) diyor. Kollar sağa sola doğru açılmaz. Birbirine yakın tutulur. Yani ileri doğru tutulur. Eller birbirine cem' ve zam edilir. Yani yakın tutulur. Fakat birbirine bitiştirilmez. İki el ayasını cem etmek, birini aşağıya, birini yukarıda tutmayıp ikisini aynı yükseklikte tutmak demektir. Hadis-i şeriflerde duâ bildirilirken cem ve zam kelimeleri geçmektedir. Hadis-i şerifi en iyi anlayan İslâm âlimleridir. Onlar da cem ve zam kelimesini Tahtâvinin açıklaması gibi bildirmektedir."
Evet, siz böyle söyletiyor ve söylüyorsunuz. Fakat Tahtâvî merhum ise bakınız ne buyuruyor:
"İbn Nüceym Nehir isimli eserinde; duâda, az da olsa, iki el ayaları arasında bir yarık bulunması ve ellerinden birini arz üzerine koymaması duânın müstehap olan keyfiyetindendir. Şayet bir özürden, veya soğuktan dolayı ellerini kaldıramıyorsa, şehâdet parmağı ile işaret etmesi kâfidir, diyor.' Lakin Hısnü'l-Hasîn Şerhi'nde, 'Yukarıda anlatıldığı gibi duâda elleri bitiştirmek ve parmakları kıbleye karşı tevcih etmek (yönlendirmek), şüphesiz ki, duânın âdâbındandır' buyruluyor. Şerhu'l-Mişkât'ta ise, 'Rasûlüllah (s.a.v.) Efendimiz, Arafe günü duâda, ellerinin ayasını birleştirdi' diye vârid olmuştur. Şayet onun kelâmında, 'zamm' kelimesi ile 'tam bir yakınlık' murâd edilirse, bu, 'az da olsa bir yarığın bulunmasına' aykırı değildir. 'İki avuçlarının arasını cem etti, birleştirdi' sözüne gelince; bunda da zıddiyet (aykırılık) yoktur. Çünkü mana, 'Kaldırmakta iki elini birleştirdi; sadece birini değil, ikisini birden kaldırdı' demek olur." [Hâşiyetü't-Tahtâvî alâ Merâkı'l-Felâh, s. 214]
Bundan önceki maddelerde olduğu gibi, buradaki tahrifat da, körün gözüne batacak şekilde açık. Başka bir şey ilave etmeye gerek yok.
Ancak "zamm" ve "cem' " kelimelerinin manalarına gelince; işte burada Vazı' ilmini hatırlamanın faydalı olacağı kanaatindeyim. Zira bu ilme göre, lâfızların manaları hizalarına konulmaları itibariyle, dört kısım vazı' vardır:
a) Lûgavî,
b) Istılâhî,
c) Örf-i âm,
d) Örf-i hâs.
Binaenaleyh okuduğunuz bir ibareyi anlayabilmek ve hele hele tenkit edebilmek için, Vazı' ilmini de nazar-ı itibara almanız icap eder.
Kısacası bu ilmi gözardı ederek bir yere varamazsınız. Okumamış, bilmiyor olabilirsiniz; fakat yazıyor ve konuşuyorsanız, bu mazeret olamaz, öğreneceksiniz. Yani "Bir Bilene Soracaksınız". Nitekim bu gözlükle baktığımızda görüyoruz ki; ne lûgavî, ne ıstılâhî, ne örf-i âm, ne de örf-i hâssa göre cem' ve zamm kelimeleri –sizin dediğiniz gibi- "yakın tutmak" manalarına gelmemektedir. Bilakis cem, yani cim-mim-ayn maddelerinden müteşekkil olan bu kelime, cim'in fetha ve mim'in sükûniyle, müteferrik nesneyi bir yere getirmek, birleştirmek manasına mastardır. Dat ve mim maddelerinden teşekkül eden zamm kelimesi ise, dad'ın fethasiyle; yapıştırmak, eklemek manasınadır.
Toparlamak gerekirse, zikri geçen yerlerde bu kelimeler, bu manalara mevzû ve müsta'meldir. Aksini söylemek, ilmî olmaktan o derece uzaktır ki, âdeta, aka kara, karaya ak diye iddia etmek kadar abes! Bu itibarla insan, "Eyne's-semâ ve's-süreyyâ (Yeryüzü nere, Süreyya yıldızı nere!)" demekten kendisini alamıyor.
***
5. "(Medât-ül ulûm) [Diğer ifade ve imlâ hatalarında olduğu gibi bunda da bir düzeltmeye gitmiyorum, çünkü değmez] kitabında Türkçe olarak deniyor ki: (Ve dahi lâyık olan odur ki, iki elini bir yere getirip zammeyleyip, yani birbirine yakın tutup içlerini yüzüne karşyı tutar.) (C.2, s.410)"
Taşköprülüzâde Ahmed Efendinin oğlu Kemaleddin Mehmed Efendiye böyle söyletiyorsunuz. Fakat o ise sizi tekzip edercesine bakınız ne diyor: "Ve dahî lâyık olan oldur ki; iki keffini(avuç içlerini) bir yere getirip zammeyleyip (birleştirip) bâtınlarını (içlerini) vechine (yüzüne) mukabil eyleye (karşı tuta)."
Burada da insan, "Hayayı bırak, dilediğini yap" demekten kendini alamıyor. Zira yarın öbür âlemde bu zevatın karşısına nasıl ve hangi yüzle çıkacağını düşünen bir insana; bu tahrifatı yapmaya –şayet varsa- hayası müsaade etmez.
***
6. "(İhya)da bildirilen hadis-i şerifin Hazret-i İbni Abbas'tan rivayeti şöyledir: (Resulüllah sallallahü aleyhi vesellem, duâ ettiği zaman iki elinin zammeder, yani birbirine yakın tutardı. İçlerini de yüzüne doğru çevirirdi.) Bazıları zammeylemeyi bitiştirmek olarak tercüme etmektedir. Fıkıh kitaplarında bildirildiği gibi, zammetmek birbirine yakın tutmaktır. Hadis kitaplarında bildirilen hadis-i şeriflerde de zam ve cem kelimeleri geçmekte, her iki kelimeyi de yanlış olarak birleştirmek olarak tercüme edenlerin olduğu görülmektedir. Doğrusu Tahtâvinin açıkladığı gibidir."
Görüldüğü üzere burada da aynı terânelerin tekrarından başka bir şey yok. Mesela İhyâ'daki geçen hadis-i şerifin aslına uygun olan tercemesini görelim:
"İbn Abbas (r.anhümâ) buyurdu ki, 'Rasûlüllah (s.a.v.) duâ ettiği zaman avuçlarını birleştirir ve iç kısmını yüzüne doğru çevirirdi." Ve devamla İmam Gazalî (rh.) buyuruyorlar ki, "Bu anlattıklarımız, duâda ellerin duruş keyfiyetidir."
Cem' ve zamm kelimelerinin manaları ise, tereddüde mahal kalmayacak şekilde, yukarıda izah olundu. Bu sebeple biz de sizin, "yanlış" sözünüze mukabil diyoruz ki: Z ı r v a ! Çünkü söylediklerinizin tevili dahî imkânsız.
"Doğrusu Tahtâvinin açıkladığı gibi" dediğinize göre, intâk-ı hak ile, meseleye, hallolmuş gözüyle de bakabiliriz. Öyle ya, siz başka türlü söyletmek isteseniz de, Tahtâvî diyordu ki, "… duâda elleri bitiştirmek… duânın âdâbındandır."
***
Özetleyecek olursak, öne sürdüğünüz bütün bu delillerin, iddianızı teyit etmek şöyle dursun, bilakis çürüttüğünü; dolayısıyla sizi tekzip ettiğini gayet açık bir şekilde gördüğünüze göre, şimdi sizden ricamız;
Geliniz, inat ve itirazı bırakınız…
Arapların, "İzâ kâneti'l-vâdî hâliyen lekâneti's-sa'lebetü vâliyen" dediği; yani, 'vâdiyi boş bulan tilkinin, vâliliğini ilan etmesi' gibi, İslâmî ilimler sâhasını boş zannedip uluorta ahkâm kesmeğe kalkışmayınız.
Hadis-i şerifleri ulemânın sözlerini, kendi arzunuza göre te’vil etmekten vazgeçiniz. Zira, sakîm bir yolla müstakîm bir neticeye varılmaz! Bu yol tehlikelidir!
Hal böyle olunca bir Müslümana yakışan; sünnet-i seniyyeyi unutturmak değil, hele hele ihyâ etmeye gayret edenlerle mücadeleye kalkışmak hiç değil, bilakis unutulup terk edilen sünnetlerin ihyası mevzuunda onlara destek ve yardımcı olmaya çalışmaktır.
Zira sünnetin olduğu yerde bid'at, bid'atın bulunduğu yerde sünnet olmaz. Nûr ve zulmet gibi, birisinin geldiği yeri, öbürü derhal terk eder!
Ayrıca, "Kim benim bir sünnetimi ihya ederse, beni sevmiş olur. Kim de beni severse, cennette benimle beraberdir" [Tirmizî, Sünen, Kitabu’l-İlm, Bâb: 16, H. No: 2818] müjde-i nebevisinden müstağni kalabilecek bir Müslüman düşünülebilir mi?..
Bu sualin cevabı hiç şüphesiz "düşünülemez!" olacağına göre, lütfen elinizi vicdanınıza koyup tekrar tekrar düşününüz ve hiç olmazsa, bu hususta sükût etmesini biliniz. Zira böylesi, dünya ve âhiretiniz için daha hayırlıdır.
Peygamber Efendimiz’in (s.a.s) duada ellerini tutuş şekliyle ilgili birbirinden farklı rivayetler varid olmuştur. Bu da bize gösteriyor ki, Allah Resulü (s.a.s) bütün dualarında ellerini aynı şekilde tutmuyordu. Bununla birlikte duada sünnet olan elleri yukarı kaldırarak dua etmek ve duayı bitirdikten sonrada elleri yüze sürmektir. Bununla ilgili İbn Abbas’ın (r.a) rivayet ettiği bir hadis-i şerif şu şekildedir: “Allah’a dua edince avuçlarının içini açarak dua et, ellerinin sırtlarıyla dua etme. Duayı bitirince avuçlarını yüzüne sür.” (Ebû Dâvud, Salât 358) Tirmizi’de geçen bir diğer hadis-i şerifte de Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurur: “Rabbiniz hayiydir, kerimdir. Kulu dua ederek kendisine elini kaldırdığı zaman, O, ellerini boş çevirmekten hayâ eder.” (Tirmizî, Daavât 118) Hz. Ömer (r.a) de, Efendimiz’in (s.a.s) ellerini kaldırdığı zaman yüzüne sürmedikçe, onları indirmediğini rivayet etmiştir. (Tirmizî, Daavât 11)
Konuyla ilgili rivayet edilen hadis-i şeriflere ve bu konudaki fıkıh alimlerimizin mütalaalarına baktığımızda, şekil açısından duada asıl olanın elleri az da olsa birbirinden ayırmak, elleri avuç içleri yukarıya gelecek şekilde tutmak ve onları göğüs hizasına kadar kaldırmak olduğunu görüyoruz. Nitekim Fetâvây-ı Hindiye’de dua şekli anlatılırken şu ifadelere yer verilir: “Duada en efdâl olan, avuç içlerini açıp, aralarını az da olsa ayırmaktır. Elin birisi diğerinin üzerine konulmaz… Dua ederken, elleri göğüs hizasına kadar kaldırmak müstehaptır.”
Ellerin bu şekilde tutulması ve sonrasında yüze sürülmesinin hikmetiyle ilgili olarak şunlar söylenebilir. Öncelikle elleri yukarı kaldırıp açmak, psikolojik olarak da birinden bir şey istemeyi çağrıştırır. Dolayısıyla Cenab-ı Hakk’a karşı ellerin yukarı kaldırılması, Onun dualarımızı işitip icabet etmesini dilemek manasını hatıra getirir. Duadan sonra ellerin yüze sürülmesine gelince, bununla ilgili olarak şöyle bir izah getirilmiştir: “Dua sırasında ilahi rahmet açılan ellere inmiştir. Bunun, insanın en şerefli uzvu olan yüzüne ulaştırılması icap eder.”
Fakat hemen ifade etmeliyiz ki, her ne kadar konuyla ilgili hadis-i şeriflerden Efendimizin (s.a.s) dualarını daha çok yukarıda anlatıldığı şekilde yaptığı anlaşılsa da, hadis kitaplarında Onun duada ellerini bitiştirdiğine, koltuk altları görünecek kadar yukarı kaldırdığına ve hatta bazen ellerini ters çevirdiğine dair de rivayetler vardır. Mesela Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde geçen bir rivayet şöyledir: “Peygamber Efendimiz Aleyhissalatü vesselam, Allah’tan bir şeyin olmasını istediği zaman ellerinin içini yukarıya yöneltirdi. Ancak bir şeyden sakınacağı zaman ise ellerinin içini aşağıya çevirirdi.” (Ahmed b. Hanbel, 4/56) Bu hadis-i şerife göre bazı ahvalde elleri aşağı çevirmenin de meşruiyeti anlaşılmış oluyor. Nitekim Şafiî mezhebine göre korku hallerinde veya korkulacak bir mesele hakkında dua ederken elleri ters çevirmek sünnettir. Hanefiler ise sadece yağmur duasında elleri ters çevirmenin sünnet olduğunu söylemişlerdir.
Buhari’de geçen Enes b. Malik’in rivayeti de, Allah Resulü’nün (s.a.s) her zaman duada ellerini aynı şekilde tutmadığını gösteriyor. Hadis-i şerif şu şekildedir: “Resûlullah (aleyhissalatu vesselâm) dua ederken ellerini öyle kaldırdı ki, koltuk altlarının beyazlığını gördüm.” (Buhârî, İstiska 21) Hz. Ebu Bekir’in anlattığına göre, Efendimiz (s.a.s) Bedir savaşına çıkmadan önce de, duada ellerini öyle kaldırıp Allah’a dua dua yalvarıyordu ki, sırtından cübbesi yere düşüyor ve Hz. Ebu Bekir onu alıp tekrar Efendimizin (s.a.s) sırtına koyuyordu. Aynı şekilde Efendimiz (s.a.s) Veda haccını eda ederken Arafat’ta yaptığı duada da ihramı düşecek şekilde ellerini yukarı kaldırıyordu.
Buna göre Allah Resûlü (s.a.s) Bedir’de düşmana karşı yaptığı duada, Arafat’ta yaptığı duada veya yağmur duasında ya da belaların defi adına Allah’a münacatta bulunduğu esnada ellerini çok kaldırıyor ve belki de istediği şeyi Allah’a arz etmekte ısrar ediyordu. Aslında Efendimiz (s.a.s) bu tavrıyla Cenab-ı Hakk’a karşı ciddiyet isteyen makamlarda, o ciddiyete uygun bir talepte bulunuyordu.
Sehl b. Sa’d’ın Ebu Davud’da geçen bir rivayetinde ise Efendimiz’in (s.a.s) baş ve orta parmaklarını kapayıp şahadet parmağını açarak dua ettiği yer almaktadır. (Ebû Dâvud, Salât 230) Bu rivayetten yola çıkan Hanefiler şöyle demişlerdir: “Şayet özür vakti ise veya şiddetli soğuk varsa, dua eden şahıs şehâdet parmağını kaldırır. İşte bu da el açma yerine geçer.”
Allah Resulü’nün (s.a.s) bir başka dua etme tarzı da şu şekildeydi. O (s.a.s), yatmadan önce ellerini birleştiriyor, ihlâs ve muavvizeteyn surelerini okuduktan sonra ellerine üflüyor ve sonra da elleriyle ulaşabildiği bütün vücudunu sıvazlıyordu. Bu hareketi üç defa tekrarlıyordu. (Buhari, Tıb 29)
Bütün bu ifadelerimizden anlaşıldığına göre, Peygamber Efendimiz (s.a.s) farklı zaman ve hallerde dua ederken ellerini çeşitli şekillerde tutmuştur. Genel itibariyle o ellerini birbirinden açarak göğüs hizasında tutsa da, bazen ellerini, omuz seviyesine kadar kaldırmış, bazen ellerini birbirine bitiştirerek göğsüne doğru getirmiş, bazen de ellerini ters çevirmişti. Demek ki, makamın iktizasına göre bazen duada ellerin şekli değişiyordu.
Şunu da ifade etmeliyiz ki, duada ellerin tutulması teferruata ait bir meseledir. Dolayısıyla böyle bir meselede başkalarının tenkidini yapmak, onlarla münakaşaya girmek doğru değildir. Zaten duada esas olan ihlâs ve samimiyettir. Ellerin açılmasıyla beraber mühim olan kalbin Allah’a açılmasıdır. Bundan dolayı biz bu konudaki hadisleri göz önüne alarak Allah Resulü’nün (s.a.s) yolundan gitmeye çalışmalı, ancak başkalarını da kınama ve tenkide gitmemeliyiz.
11 Eki 2006 - Dua esnasında eller (duanın seması sayılan) yukarıya açık olarak (ayrı) şekilde tutulur. İki elin avuç içi terazinin iki gözü g
.Dua ederken ellerin şekli nasıl olmalıdır; bitişik mi ayrı mı, omuz hizasında mı yüz hizasında mı?.. Peygamber Efendimiz dua ederken ellerinin duruşu nasılmış?
Sorunun Detayı
Kullanıcı:
seymen537
| Tarih:
Çar, 11/10/2006 - 23:16
Değerli kardeşimiz;
Dua esnasında eller (duanın seması sayılan) yukarıya açık olarak (ayrı) şekilde tutulur. İki elin avuç içi terazinin iki gözü gibi muvazeneli şekilde göğüs hizasında, semadan gelecek Rahmet-i İlâhiyye’ye açık bekler.
Ancak, bazı zamanlarda bu iki elin yanyana birleşip, bitişik şekilde tutulması da sünnete aykırı değildir. Resûl-i Ekrem (asm) Hazretleri her iki halde de dua yapmıştır. Lâkin çoğu defa ellerini ayrı şekilde tuttuğu anlaşılmaktadır.
Nitekim Şafiî mezhebinde duanın korku mânâsına gelen cümlelerinde ellerin içinin yere çevrilip aşağıya tutulduğu gibi. Hanefi’de ise avuç içinin aşağıya çevrilmesi sadece yağmur duasında meşru kılınmış, diğerlerine şâmil olmamıştır.
Şafilerin dua ederken musibetten sakınmak için ellerini aşağıya çevirmeleri bazı hadislere dayanmaktadır ki sünnettir. Bu hadislerden birisi şöyledir:
“Peygamber Efendimiz Aleyhissalatü vesselam, Allah’tan bir şeyin olmasını istediği zaman ellerinin içini yukarıya çevirirdi. Ancak bir şeyden sakınacağı zaman ise ellerinin içini aşağıya çevirirdi.”(Bu konuyla ilgili hadisler için bk. Müsned, Ahmed b. Hanbel IV/56; Mecmau’z- Zevaid, X/168; Cemu’l-Fevaid, II/618; el-Fethu’l-Kebir, II/357)
Bu nedenle ellerini dua ederken aşağıya çevirenler, bu hadislere göre amel etmiştir. Hanefiler ise bu konuda Şafileri taklit etmiş oluyor.
Allah Rasulü (sav) hayat-ı seniyeleri içinde dua esnasında ellerini farklı farklı şekillerde tutmuştur. Mesela; Bedir'de ellerini koltuk altları gözükecek derecede kaldırmış, gece yatarken döşekte ellerini birleştirmiş, namazların arkasında yaptığı dualarda omuz aralığı ölçüsünde ellerinin aralarını açmış, yağmur duası ya da bela ve musibetlerin def'i için yaptığı dualarda da avuç içlerini aşağıya doğru çevirmiştir. Dua esnasında ellerin alacağı şeklin hükmü ne farz, ne vacib ne de müstehaptır. Fukaha buna âdab hükmünü vermiş ve hadis kitaplarında da bu mesele âdâb bölümünde yer almıştır. Bu sebeple kim ne şekilde ve nasıl dua ederse etsin ya da bunlardan sadece bir tanesini benimsesin, netice itibariyle Allah Rasulünün sünnetine ittiba etmektedir. Onun için bunların hepsini saygı ile karşılamalıdır. Dinin aslına rücu etmeyen böyle bir meseleyi vesile yaparak Müslümanlar birbirleri ile kavga etmemelidir.
(Fetâvâ-yi Hindiyye)de, beşinci cüz'de diyor ki, (Duâ ederken, avuçlar semâya karşı açık, iki el aralık ve göğüs hizâsında olmal
.
Fetâvâ-yi Hindiyye)de, beşinci cüz’de diyor ki, (Duâ ederken, avuçlar semâya karşı açık, iki el aralık ve göğüs hizâsında olmalıdır).Bu tür rivâyetlerin hepsi "öneri" şeklindedir Ancak bilinir ki, adab konularında eğer bir fiili destekleyen HADİS veMÜCTEHİD nakli var ise, buna uyulur.
Bilhassa Türk alimleri "duada ellerin arası az açık olur" demişlerdir. Bunun sebebi, hristiyanlara benzememek için idi. Ruhul-Beyan tefsirinde dahi böyle yazmaktadır. (Ancak bunu naklede cahiller ellerini bir-iki metre açıp öyle dua ediyorlar. Kendi nakillerine bile inanmıyorlar. Az açık olması demek, kapalıya yakın demektir, bir metre ara olsun demek değildir.)
Ancak Hüccetul-İslam İmam Gazali hazretleri, İbni Abbas'dan (r.a.) naklettiği hadisi şerif ile Resulullah (s.a.v) Efendimiz'in dua esnasında ellerini birbirine yapıştırdığınıispatlamıştır. Huccetul-İslam bu, İslamın delili.. Dinin ziyneti.. Şimdi bu zatın nakli nasıl eleştirelim? Yoksa mezhepsiz sapıkların dediği gibi "bu hadis mevdu" mu diyelim? Ehli sünnete göre İmama Gazali'nin naklettiği haberlerin hepsi sahihtir.
Bu hadisi şerifi destekleyen hadisi şerifler Kütübi Sitte'de yeralmaktadır. Bazı cahiller "bu yatarkenki dua esnasında geçerli" diyor. O zaman İmam Gazali'nin rivayetini de göz önünde bulundurursak "İbni Abbası her gördüğünde" dememiz icab eder.
Veya HisnulHasıyn'in rivayetine bakarak "Her arefe günü" dememiz gerekir. Bu durumda özetle "Resulullah (s.a.v) uyuyacağı zaman, arefe günlerinde ve İbni Abbas'ı her gördüğünde ellerini birleştirip dua ederdi" dememiz gerekir. Bu ne ahmakca olur değil mi?
Halbuki Resulullah (s.a.v.) Efendimiz dua esnasına ellerini birleştirmiş, bu husus hadisi şeriflerle ispatlanmıştır. Bir insanın çıkıp Hz. Aişe (r.a.) hadisi hakkında yorumlarda bulunup "hususidir" demesi cehaletini ortaya koyar.
Zira yine Hz. Aişe (r.a.) validemizdir, teravihin 8 rekat kılındığını bildiren. Hiçbir hadisi şerifinde 20 rekatten bahsetmez. Ulema "önceki günleri zikretmedi" demişlerdir (Bkz: El-Fıkh Alel-Mezahibil-Erbea) Eğer yukardaki mantıkla ilerlersek, aslında teravihin 8 rekat olduğunu söyleyen vehhabilere de hak vermemiz icab ederdi, bakın hadis öyle diyor.
İşte sevgili kardeşlerim, aynı şekilde Hz. Aişe (r.a.) annemiz Resulullah (s.a.v) Efendimiz'in duasını nakletmiş, diğer rivayetleri de gözönünde tutarsak duada elleri birleştirmenin "delilli" bir sünnet olduğu ortada.
Bazı kara cahiller "bu şiilerin fiili" diyor. Şiiler işliyor diye sünneti terketmek ahmaklıktır. İmam Gazali Hazretleri, bu fiilin onlar tarafından işlendiğini bilmiyor muydu? Bu cahiller kendlerini İmam Gazali'den daha temkinli, daha alim zannediyorlar.
Denirse ki, eskiden işlemezlerdi, yeni başladılar; bu durumda deriz ki, o zaman yarın birgün işleyecekleri başka bir sünneti, onlar işliyor diye yine terk mi edeceğiz? Ehli Sünnetin yolu SÜNNETİ KORUMAK mıdır, yoksa SÜNNET TERKETMEK midir?
Bu tür tenakuz ehli cahillere kapılmayın. Yukardaki rivayet de bunların eserinden alınmış.
4 Eki 2015 - Yakarma esnasında avuçlar yukarıya gelecek şekilde elleri açık tutmak, talep ve niyazın anlamına uygun bi
.Yakarma esnasında avuçlar yukarıya gelecek şekilde elleri açık tutmak, talep ve niyazın anlamına uygun bir haldir. Ellerin yukarıya, göğe doğru kaldırılması Allah’ın gökte, belli bir mekanda oluşundan değil, göklerin yücelik ve azameti temsil etmesi sebebiyledir. Peygamber Efendimiz (sav) yakarış ederken kimi zaman koltuklarının beyazlığı görünecek kadar ellerini kaldırırdı. Hz. Peygamber (sav) buyuruyor ki; “Allah’a avuçlarınızı yukarıya getirerek yakarma edin, ellerinizin tersini değil. Duayı bitirdiğiniz vakit da ellerinizi yüzünüze sürün.”. Sadece, Hz. Peygamber (sav)’in, bela ve musibetler esnasında yakarma ederken avuçları yere bakacak şekilde yakarış etmiş olduğu de rivayet edilmiştir.
Rasulüllah’ın ellerini kaldırmadan da yakarma etmiş olduğu rivayet edilmiştir Yakarma esnasında düzgüsel olarak omuz hizasına kadar kaldırılan ellerin arası düzgüsel aralıkta tutulur. “Hz. Peygamber (sav) yakarma esnasında ellerini bir araya getirdi.” şeklindeki rivayet, “ellerini bir hizada tuttu; biri aşağıda, biri yukarıda değildi.” şeklinde yorumlanmıştır. Namazlardan sonrasında yada başka zamanlarda yakarma ederken elleri yüze sürmek, duada el kaldırıldığında sünnettir . El kaldırmadan yakarma edilmiş olduğu süre, ellerin yüze sürülmesigerekmez.
İki hafta öncesinden sarkan sorunun devamı şöyle idi: “İkinci sualim Allah Resulu (sallallahu aleyhi vesellem)’e yapılan bir salavat ile ilgili. Özellikle bazı İslami cemaate mensub kardeşlerimiz arasında bir uygulama görüyorum. Her farz namazın arkasından Salaten Tüncina isimli salavatı okuyorlar ve ‘...ve’l afat....’ kısmında avuçlarını aşağıya doğru çeviriyorlar. Efendimizin (sallallahu aleyhi ve sellem) bazı durumlarda ellerini ters çevirip dua yaptığıyla ilgili hadisleri okudum. Fakat bu salavat bize hadislerle mi gelmiştir? Ben hadis kitablarında böyle bir salavata rastlamadım. Her namazın arkasından bunu okumak bid’at değil midir?” Özellikle cemaatle kılınan farz namazların arkasında imamların sesli olarak okuduğu, “Salâten tüncînâ” diye bilinen dua Efendimiz (s.a.v)’den Hadis ulemasının itibar ettiği yollarla nakledilmiş değildir; ama güzel bir duadır. Efendimiz (s.a.v)’den ve Sahabe’den, namazların arkasından belli duaların okunması, bunun dışına çıkılmaması konusunda herhangi bir emir/uygulama varit olmamıştır. Evet, Hadis kaynaklarında Efendimiz (s.a.v)’in, namazların arkasından yaptığı tasrih edilen bazı dua cümlelerinin yer aldığını görüyoruz. (1) Ancak bunlar, Efendimiz (s.a.v)’in daimi surette öyle dua ettiğini göstermediği gibi, öyle dua etmenin bizim için farz/vacip gibi bir gereklilik olduğunu da ifade etmez. Efendimiz (s.a.v)’in, Sahabe’den çeşitli kimselere farklı dualar tavsiye etmiş olması da bunu gösterir. Namazların arkasından veya dua ihtiyacı hasıl olan her durumda herkes dilediği gibi dua edebilir. Duanın adabı ise ayrı bir konudur. Kısacası “salâten tüncînâ” duasının namazların arkasından veya sair zamanlarda okunmasının herhangi bir sakıncası yoktur. Sakıncalı olan, bunun “sünnet ittihaz edilerek” okunmasıdır. İbnu’l-Kayyım’ın ve ona tabi olarak el-Emîr es-San’ânî’nin gerek imam ve cemaatin, gerekse münferit namaz kılanların, selam verip namazdan çıktıktan sonra kıbleye yönelik olarak dua etmesinin Efendimiz (s.a.v)’in hedyinde ve uygulamasında mevcut olmadığı yolunda söyledikleri (2) merduttur. Bu iddiaya İbn Hacer, Zafer Ahmed et-Tehânevî (Tanevî) gibi alimler tarafından gerekli cevaplar verilmiştir. (3) Hatta namazların arkasından yapılan duanın daha efdal olduğunu gösteren rivayetler vardır. Fazla yer işgal etmemesi için ayrıntıya girmiyorum. Duada ellerin kimi yerlerde ters çevrilmesine gelince, en-Nevevî, İbn Hacer ve daha başkalarının da belirttiği gibi herhangi bir bela ve sıkıntının kaldırılması için yapılan duada sünnet olan ellerin arkasının göğe çevrilmesidir. Diğer dualarda ise ellerin içinin göğe çevrilmesi sünnettir. (4) Nitekim Efendimiz (s.a.v)’in, istiskada (yağmur duası) mübarek ellerinin arkasını göğe çevirdiği sabittir. Hadis kitaplarının “istiskâ” ile ilgili bölümlerinde bu rivayetler görülebilir. Efendimiz (s.a.v)’in, sair dualarında ellerinin içini göğe çevirirken istiskada böyle yapmış olması, bela, sıkıntı, kıtlık/kuraklık durumlarında böyle yapılmasının Sünnet’e uygun olacağı istidlaline medar olmuştur. Salâten tüncînâ’da geçen “ve’l-âfât” kısmında ellerin ters çevrilmesinin dayanağı da budur.
1) Bu duaların topluca zikri ve sıhhat-zaaf ve delalet bakımlarından değerlendirilmesi için bkz. et-Tehânevî (Tanevî), İ’lâu’s-Sünen, III, 182 vd.
2) Zâdu’l-Me’âd, I, 247; Sübülü’s-Selâm, IV, 219. 3) Bkz. Fethu’l-Bârî, XI, 133 vd.; İ’lâu’s-Sünen, III, 192.
4) En-Nevevî, el-Minhâc, VI, 190; İbn Hacer, Fethu’l-Bârî, II, 518.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in nasıl dua ettiklerine dair farklı farklı rivayetler bulunmaktadır. Mesela; Bedir’de ellerini koltuk altları gözükecek derecede kaldırmış, gece yatmadan önce ellerini birleştirmiş, namazların ardından yaptığı dualarda omuz aralığı ölçüsünde ellerini açmış, yağmur duası ya da bela ve musibetlerin def’i için yaptığı dualarda da avuç içlerini aşağıya doğru çevirmiştir. İslam hukukcuları, dua esnasında ellerin alacağı şeklin hükmünü ne farz, ne vacib ne de müstehap olarak belirlemişlerdir. Fukaha buna âdab hükmünü vermiş ve hadis kitaplarında da bu mesele âdâb bölümünde yer almıştır. Bu konuyu dinin özüne muteallık bir mesele gibi arz etmek doğru değildir. Kişinin Rabbiyle geçirdiği en güzel anlarını, en mahrem ilişkilerini çok sıkı kurallara bağlamak doğru olmadığı için, ne Allah Rasulü ne de Fıkıhçılar bu konuda çok bağlayıcı hükümler koymamışlar tüm insanları her dua ettiklerinde belli şeklî kalıplara zorlamamışlardır. Namazda ellerin nasıl başlanacağını bile teferruat olarak gören geçmiş ulemamızın aksine gunumuzde bu konuları dinin en temel konusu (usûluddin) gibi arz edenlerin Müslümanlar arasında bir fitneye yol açıp fırka fırka olan Ümmet’in daha da parcalanmasindan başka bir şeye hizmet etmedikler açıktır. Netice itibariyle Allah Rasulünün sünnetinde çeşit çeşit uygulaması bulunan dua şekillerinden istediğini kişinin halet-i ruhiyesine göre yapmasına müsaade edilmeli, duada aslolanın ihlas ve içtenlik olduğu bilinmelidir. Dinin teferruatından bir parola üretmek, bir hizbin nişanesi kılmak ise Allah ve Rasûlünün hoşnutluğunu arama olmadığı açıktır. Selam ve dua ile.
.Soru:Duada bazı kimseler ellerini açıyor bazı kimseler de ellerini birleştiriyorlar. Elleri bitiştirerek dua yapmanın bir kaynağı var mıdır? Yoksa sonradan uydurulan bir şey midir?
Cevap:
Tespit edebildiğimiz kadarıyla sağlam kaynaklarda Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in dua ederken ellerini kaldırdığı belirtilmekte fakat avuçlarının ayrı mı birleştirilmiş bir vaziyette mi olduğu hakkında herhangi bir bilgi verilmemektedir. Fakat hadis âlimlerinden Hafız el-Iraki, Taberani’nin Mu’cemu’l-Kebir adlı eserinde, Abdullah b. Abbas’ın bir rivayetine yer verdiğini söylemektedir. Bu rivayette İbn Abbas, Peygamberimizin dua ederken ellerini birleştirdiğini söylemektedir. Ama Iraki bunun zayıf bir rivayet olduğunu belirtir. (Hafız el-Iraki, Tahrîcu Ehâdîsi’l-İhyâ, c: 1, s: 256)
Buna göre duada ellerin birleştirebilmesi ya da ayrılması konusunda bağlayıcı herhangi bir emrin olmadığı rahatlıkla söylenebilir.
Tesbihat, namazdan sonra 33'er defa "Sübhanallah", "Elhamdülillah" ve "Allâhu ekber" demektir. Hz. Peygamber (sas), "Bizim namazımız tesbîh, tekbir ve Kur'ân tilâvetinden ibarettir; onda dünya kelâmı konuşulmaz!" buyurdu. (Nesâî, Kitab'us-Sehiv, 20.)
Muhacirlerden bazı fakir sahabîler bir gün Allah Resulüne (sas): "Ya Resûlallah! Mal sahipleri yüksek derecelere eriştiler. Bizimle beraber namaz kılıyorlar, oruç tutuyorlar! Bizden ayrı bir de mallarıyla haccediyorlar, umre yapıyorlar, köle azat ediyorlar, sadaka veriyorlar!" dediler. Resulullah (sas), "Ben size bir şey öğreteyim mi? Onun sayesinde sizi geçenlere yetişir, sizden sonrakileri de geçersiniz. Hem böylece, sizin yaptığınızı yapanların dışında hiç kimse sizden daha faziletli olmaz!" buyurdu. Ashab-ı Kiram (ra), "Buyurunuz yâ Resûlallah; öğretiniz!" dedi. Peygamber Efendimiz (sas), "Her namazın ardından otuz üçer defa Sübhânallah, Elhamdülillâh ve Allahu ekber dersiniz. Sonra da 'Lâ ilâhe illallahü vahdehû lâ şerîke leh. Lehü'l-Mülkü ve lehü'l-Hamdü ve hüve alâ külli şey'in kadîr' dersiniz; deniz köpüğü kadar bile olsa günahlarınız bağışlanır!" buyurdu. (Müslim, Mesacid, 142)
Sünnet'e uygun olan tesbihatın farz namazlarından sonra ve bireysel yapılmasıdır. Aklımıza veya işimize geldiği gibi ibadetlerde değişiklikler yapamayız. İbadetlerde Sünnet takip edilir. Hz. Peygamber, "Namaz kıldığım gibi namaz kılınız." (Buhari, Ezan, 18, Edeb, 27) buyurmuştur. Birileri, "Her ne kadar Sünnet budur, lakin biz tarih içinde böyle uyguladık" dese, ya muteber bir müçtehidin bu işe nasıl karar verdiğine ilişkin güvenilir deliller göstermesi lazım veya "bid'at" olan bir tatbikatı savunmayı kabullenmesi lazım. Açık sünnete mugayir tatbikatlara "Bid'at-ı hasene" denemez.
Emevilerin orta dönemlerine kadar Müslümanlar farz namazından sonra mescidin bir köşesinde veya evlerine ve işlerine giderken sessizce tesbihatlarını yaparlardı. İmam, selam verdikten sonra döner, cemaate problem veya talepleri olup olmadığını sorardı. Cemaat kendi mahallesinin sorunlarını iletir, taleplerini dile getirir, imam da not alırdı. Eğer kendi imkânlarıyla bunları çözebilirse çözer, onu aşan boyutlarda olanları cuma imamına iletir, o da valiye arz ederdi. Bu sorunlar mahallenin her türlü işi ve yönetimiyle ilgiliydi. Bu aşağıdan yukarıya, sivil ve işlek bir katılım (ne dersiniz, demokratik katılım denebilir mi?) mekanizmasıydı. Emeviler, İslam'dan sapıp halka zulmetmeye başlayınca, haliyle, her namazdan sonra cemaatin imama ilettiği şikâyetler valilerin haksızlıkları, hukuk ihlalleri oldu. Hak ve hukuk ihlalleri arttıkça imamlar şikâyetleri yüksek sesle dile getirmeye başladılar, böylece mescidler siyasi, iktisadi, sosyal meselelerin şikâyet tonuyla dile getirildiği mekânlar oldu. Bundan rahatsız olan Emeviler, bir formül geliştirip "Bundan sonra camide dünya kelamı konuşulmasın, imam farz namazından sonra cemaate dönünce müezzin toplu tesbihat için komut versin." dediler ve uygulamak için takibat yürüttüler. İstanbul'un fethinden sonra ilk defa imamlara kadro veren Fatih Sultan Mehmet'in yaklaşık 1460'larda öngördüğü "komutla tesbihat"ın örnek aldığı uygulama budur. O zamanki İstanbul uleması bunu neye dayandırdı, fikir yürütecek değilim.
Bugün uygulanan komutla tesbihat, bu "tarihî politik amacı koruma" fonksiyonu devam etmekle beraber, yine de cemaatin bir arada bulunmasını sağlar ve elbette günah bir şey yapılmış olmaz. Ama derin bir cehalet ürünü olarak "İşte bizim Müslümanlığımız bu, biz ordu-millet kültürüne sahibiz, Araplardan ve Farslardan farklı olarak tesbihatı böyle yaparız, dolayısıyla bizim Müslümanlığımız daha sahih ve güzeldir" demek hem günahtır ve ayıptır hem de bu sayede militarist/resmi politik bir kültürü ibadet ve cami içinde sürdürme çabasıdır. Emevilere kadarki Sünnet tatbikatı sivil ve katılımcıdır, bugüne kadar devam edenki hiyerarşik/askerî ve resmi topluma ilişkindir. Ali BULAÇ
Ebû Hureyre radıyallahu anhü diyor ki: Muhâcirlerin fakirleri Resûlüllah sallallahu aleyhi ve selleme geldiler ve dediler ki: Varlıklı (müslüman) lar yüksek derecelere ve sonsuz nîmetlere erişip gittiler. (Çünkü) biz namaz kıldığımız gibi onlar da kılıyorlar ve biz oruç tuttuğumuz gibi onlar da tutuyorlar. (Ancak) onların fazla malları olduğundan, hac ve umre yapıyorlar, cihad ediyorlar ve sadaka da veriyorlar. Peygamberimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onlara: “Sizden önde gidenlere erişebileceğiniz, sizden sonra gelenleri geçebileceğiniz ve sizin yaptığınızı yapanların dışında hiç kimsenin sizden daha üstün olamayacağı bir şeyi haber vereyim mi?” buyurdu. Sahâbeler evet, ey Allah’ın Resûlü deyince, Peygamberimiz (s.a.v.) buyurdu: “Her namazın ardından otuz üçer defa tesbih (sübhânallah), hamd (elhamdülillâh) ve tekbir getirirsiniz (Allahu Ekber) dersiniz”. (Buhârî-Müslim-Ebû Dâvûd)
Medine’nin yerli halkına “ensâr” ve Mekke’den Medine’ye hicret edenlere de “muhâcir” ve çoğul olarak “muhâcirîn” denir. Muhâcirler içinde Hz. Ebû Bekir, Hz. Osman ve Hz. Abdurrahman bin Avf gibi varlıklı kişiler de vardı ama genelde çoğunluğu fakirdi ve en fakirleri bu hadîs-i şerîfin râvîsi Hz. Ebu Hureyre’nin de içinde bulunduğu “Ashâb-ı Suffe” denilen muhâcirlerdi. Ashâb-ı Suffe’den bir grup sahâbe, ya Resûlallah! Varlıklı müslümanlar Allah katında yüksek derecelere ve cennetteki sonsuz nimetlere eriştiler.
Çünkü onlar da bizim gibi namaz kılıyorlar, oruç tutuyorlar, ayrıca hac, umre, cihad ve sadaka gibi ibâdetleri de yapıyorlar. Bu nedenle biz onların derecesine ulaşamayız diye yakındılar.
Bunun üzerine Peygamberimiz (s.a.v.) onlara: Her namazın ardından 33 defa sübhânallah, 33 defa elhamdülillâh ve 33 defa Allahu Ekber demelerini tavsiye etti.
Peygamberimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyuruyor: Kim her namazın ardından otuz üç defa Allah’ı tesbih eder (sübhânallah der), otuz üç defa Allah’ı hamd eder (elhamdülillâh der), otuz üç defa Allah’ı tekbir eder (Allahu Ekber der) ve yüzü tamamlamak için de, lâ ilâhe illâllahü vahdehü lâ şerîke leh, lehü’l-mülkü ve lehü’l-hamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr derse, günahları deniz köpüğü kadar çok olsa bile bağışlanır. (Müslim-Nesâî)
Kim beş vakit namazın ardından yavaş yavaş ve tane tane 33 defa sübhânallah sübhânallah, 33 defa elhamdülillâh elhamdülillâh, 33 defa Allahu Ekber Allahu Ekber der ve sonunda yüzü tamamlamak için bir defa da, lâ ilâhe illâllahü vahdehü lâ şerîke leh, lehü’l-mülkü ve lehü’l- hamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr derse, deniz köpükleri kadar günahları olsa bile bağışlanır.
Bu tesbihatlar namaza dahil değil, namazın dışında çok yüksek ücretli mânevî mesailerdir. Kim namazdan sonra mesâiye kalıp bu tesbihatları yaparsa, deniz köpükleri kadar küçük günahları olsa bile onlardan arınır, gönlü nurlanır ve amel defterine bol bol sevap yazılır.
Hanefî’ye göre bu tesbihatların namazın son sünnetlerinden sonra, Şâfi ve Mâlikî’ye göre de, farzların ardından ve son sünnetten önce yapılması sünnettir.
Asr-ı Saadette, Hulefâ-i Râşidîn (dört halife) döneminde ve günümüzde Türkiye hâriç, dünyanın hiçbir yerinde bu tesbihat cemaat halinde ve müezzinlerin komutu ile yapılmadığı için bizim de bu kurala uymamız ve tesbihatı kendi kendimize yapmamız sünnete daha uygundur. (Komut sadece bir hatırlatmadır. Müezzinin komutunu beklemek zorunluluğu yoktur. Kişi namazdan sonraki okunması gereken şeyleri kendisi okumalıdır. Ama maalesef sadece müezzin okuyup cemaat okumamaktadır)
Peygamberimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve sahâbelerin hiçbiri tesbih kullanmadılar. Sadece yaşlı kadınlardan bazıları, 33 sayısından az ya da fazla yapmamak ve sünnete tam uymak için yanlarında 33 er adet hurma çekirdeği bulundurur ve tesbih olarak onları kullanırlardı.
Peygamberimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onları gördüğü halde men etmediği (yasaklamadığı) için günümüzde cicili bicili tesbihlerin kullanılmasına bid’at ya da mekruh denilemez. Ancak!
Peygamberimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kadınlara bir gün şöyle buyurdu: Tesbih (sübhânallah), tehlil (lâ ilâhe illâllah) ve takdîs (sübbûhün kuddûs’ün) zikrine devam edin ve parmak uçlarınızla sayın. Çünkü onlar kıyâmet günü (mahşer yerinde) konuşup sizin için şâhitlik yapacaklar. (Tirmizî-Hâkim)
(İnşaAllah kullandığımız tesbihler de bizlere şehadet eder…)
Soru: “(…) Sizden Allah rızası için ve bilerek veya bilmeyerek yaptığınız ilmi hatalarınızın afvı için namaz konusunu çok net olarak yazmanızı istiyorum. Madem ki Allah bizi kendine ibadet-kulluk edelim diye yaratmış, o halde ibadetlerimizi de AYNEN Resulullah SAV efendimizin yaptığı ve bizlere öğrettiği şekilde yapmamız gerek. Geçenlerde bir yazınızda toplu halde tespihat yapılması ve toplu dua bid’attir dediniz. Ama ben şunu anlamıyorum, bunu yalnız siz mi biliyorsunuz? O kadar bilgili imamlar varken halen neden bu gibi bid’atları uygulamakta direniyorlar. Bid’atlar yoksa daha mı tatlı geliyor?..”
Cevap: Geçen yılın 1 Temmuz’unda bu konuyla ilgili bir soruya cevap olarak şöyle demiştim: “Namazın ardından topluca tesbih çekmek, topluca dua etmek, imamın “salâten tüncînâ” okuması, cemaatin de “amin” demesibid’attir. Bunun sesli veya sessiz söylenmesi arasında bir fark yoktur. Aslolan şudur: Farz namaz kılınıp bittikten sonra isteyen camide kalır; namaz kılar, Kur’an okur, tesbihat yapar veya dua eder; isteyen çıkar. Selef,farz namazların önünden ve arkasından kılınan ratibe (sünnet) leri evinde kılardı. Ancak günümüz şartlarında –özellikle de büyük şehirlerde– ratibeleri evde kılma imkânı bulunmadığı için, hiç kılmamaktansa camide kılmak elbette daha uygundur. Namaz sonrası tesbihat ve duayı da herkes kendi başına yapmalıdır.”
Yukarıdaki soruyu cevabım da bundan farklı olmayacak. Sadece “Selef, farz namazların önünden ve arkasından kılınan ratibe (sünnet) leri evinde kılardı” cümlesini, bir kelime ekleyerek, “Selef, farz namazların önünden ve arkasından kılınan ratibe (sünnet) leri “genellikle” evinde kılardı” şeklinde tekrar edeceğim. Bu tavrımın “radikallik” veya “mezhepsizlik“le irtibatlandırılmasına sadece tebessüm eder ve ithamcılara, cemaatle kılınan namazların sonunda bir nevi emir-komuta ile tesbihat ve dua yapılmasının delilini sorarım. (Soru sahibi kardeşim üstüne alınmasın.) Günümüzde uygulamanın bu şekilde olması, “şer’î bir delil” olarak itibara alınacak bir husus değildir. Herhangi bir muteber Fıkıh kitabında, hatta İlmihal kitabında bu uygulamanın caiz/meşru olduğunun zikredildiğinden şahsen haberdar değilim.
Hanefî mezhebinin Hadis delillerinin zikredildiği en hacimli kitap olan “İ’lâu’s-Sünen“de (III, 205 vd., “el-İnhirâf Ba’de’s-Selâm ve Keyfiyyetuhû ve Sünniyyetu’d-Du’â ve’z-Zikr Ba’de’s-Salât” babında) müellif merhum bu mesele üzerinde geniş bir şekilde durmuştur. Arapça bilenlere, bu meseleyi oradan tahkik etmelerini salık vererek, ilgili yerlerden kısa bir alıntı yapacağım:”Hint diyarının bazı bölgelerinde bulunan bid’atçilerden bir gruba Allah merhamet eylesin ki (…) devamlı surette imam (…) sesli bir şekilde ikinci kere dua ediyor, cemaat de “amin” diyor. Bunu, hiç bırakmamacasına devamlı bir şekilde yapıyorlar. Öyle ki avamdan bazı kimseler,sünnet ve nafilenamazlardan sonra imam ve cemaatin topluca dua etmesinin zaruri ve vacip olduğuna inanıyor. (…) Hatta mescit mütevellileri, görevli imamı, sünnet ve nafilelerden sonra yapılan bu duayı tervice ve devamlı surette yapmaya zorluyor! (…)
“Allah‘a yemin ederim ki bu, Din‘de sonradan ihdas edilmiş bir uygulamadır. (…) Hz. Peygamber (s.a.v)’in, (sünnet ve nafileleri evde kıldıktan sonra), arkasından dua etmek için mescide döndüğü, herhangi bir hadiste sabit olmuş değildir. (…) “Ne bu rivayetlerde, ne de başkalarında Hz. Peygamber (s.a.v)’in, mescitte nafile namaz kıldıktan sonra cemaatle birlikte dua ettiği nakledilmiştir. (…)”Bütün bu rivayetlerde, imama uyan kimsenin, imam namazı bitirdikten ve teslimeden sonra ayrılıp işine/hacetine gitmesinin cevazına delalet vardır.
Sünnet ve nafilelerden sonra duanın zorunlu kılınması, bu cevazı tağyir ve hem imamı hem de cemaati sebepsiz yere sıkıştırma anlamına gelir. (…)”Şu halde onun (eş-Şürünbülâlî‘nin) sözünün anlamı şudur: Müslümanlar‘ın,farz namazlardan sonra okunması me’sur olan evradı, her biri kendi başına olmak üzere okuması ve her birinin, kendisi ve Müslümanlar için dua etmesi gerekir…”Yanlış anlamalara mahal bırakmamak için tekraren söyleyeyim ki, namazdan sonra dua ve tesbihat yapılmasın demiyorum. Elbette bunlar yapılmalı, hatta ihmaline mahal verilmemelidir. Benim söylediğim şu: Gerek dua, gerekse tesbihatı imam ve cemaatin, müezzin efendinin komutlarıyla aynı anda ve topluca yapmasının kavlî ya da fiilî herhangi bir delili yoktur. Hatta böyle yapmak bu konudaki Nebevî uygulamayı ortadan kaldırdığı için bid’attir!
Günümüzde uygulamanın böyle olması, muhtemelen toplu tesbihat ve dua terk edildiğinde cemaatin buna tepki göstereceği veya –tepki göstermese dahi– bunları ihmal edeceği endişesinden kaynaklanıyor. Dolayısıyla, “hiç yapılmamasındansa, toplu halde yapılması daha iyidir” diye düşünülüyor.Ancak bu arada bir Sünnet‘in ortadan kaldırılıp, yerine bir bid’atin ihdas edildiğine, yine bu yüzden Efendimiz (s.a.v)’in namazların arkasından okunmasını teşvik buyurduğu “Ayetel Kürsî” ve duaların, çoğu zaman müezzin efendi okuduğu için cemaat tarafından terk edildiğine dikkat edilmelidir. Oysa bütün bunları tek tek herkesin okuması gerekir.
Öte yandan, imam ve müezzin efendilerin sür’atine bağlı olarak son derece kısa süreler tahsis edilen tesbihat veduanın “hakkı verilerek” ve “arzu edilen tarzda” yapıldığını söylemek de neredeyse mümkün değil. Tesbihata geç kalmamak için sünnet namazı apar-topar kılmadan, tesbihatı mekanik dudak hareketleriyle söyleme alışkanlığı kazanmadan ve belirlenmiş kalıp dua cümlelerini alel acele peşpeşe sıralamadan ne müezzin efendiye, ne de imam efendiye yetişmek mümkün olmuyor. Bu da hem tesbihatın hem de duanın “kalbin hazır bulunduğu” ameller olmaktan çıkıp, mekanik ritüeller haline gelmesine sebebiyet veriyor…Elbette bütün bunlar olmasa da toplu tesbihat ve duabid’at olmaktan çıkacak değil. Ama bunlar da cabası…
Komutla tesbihat esasen caiz olmakla birlikte namaz tesbihatındaki komutla ..... Namazlardan sonra komutla tesbih çekmeyi nehyeden 1-2
.
Fetva Detayı
Soru: Es-selamu Aleykum. Mescidde namazlardan sonra bir müezzinin komut vererek cemaatinde iştirak ederek tesbih çekmesi kötü bir bidat mıdır? Ve caiz midir? Yoksa bazı İlim adamlarının tarif ettiği Bidat-ı Hasene kısmından mıdır?
el Cevab:
Asrı Saadette müezzinlerin namazlar esnasındaki rolü
1- ezan okumak
2- ikamet ezanı okumak ,
3- imamın getirdiği namaz tekbirlerini ve selamı tekrarlayarak imamın sesini duyamayan cemaatin imama uymasını kolaylaştırmak şeklindedir.
-Cemaatin imama uymasını kolaylaştırmak için olan bu uygulamalar Asrı Saadette vardı.
----
Efendimiz her namazın sonunda mutlaka 33 defa Subhanallah, 33 defa Elhamdulillah 33 defa Allahu Ekber derlerdi. Bu tesbihatın öncesinde ve sonrasında günümüzde mescidlerimiz de müezzinlerin seslendirdikleri hemen hemen bütün dualar aynı metinlerle efendimizin namaz akabindeki tesbihatlarından alınmışlardır.
Osmanlı devletinin hükmü sırasında ve daha ziyade Osmanlı devleti sınırları içerisinde namaz sonrası tesbihatta müezzinler tarafından sesli olarak yapılmaya devam edildi. Cemaatta bu tesbihatı onlarla birlikte sessizce yapıyorlardı.
Önceleri namaz tesbihatının sadece müezzin tarafından sesli olarak okunması uygulaması vardı. Sonraları özellikle cumhuriyet döneminde dini ilimlerin zayıflamasıyla hocaların sesinin kesilmesi sonucunda halk bunları Asrı Saadetten beri böyle yapılıyordu zannetmeye başladılar.
Akademik ortamlarda ve İHL lerde bu konular tekrar okunmaya başlandıktan sonra ülkemizdeki İran devrimi ve akabinde gelen selefi hareket kültürünün etkisiyle yapılan tercümeler sonrasında geleneksel İslam adı verilen halk arasında yaşayan Sünni-Hanefi -Sufi kültür eleştirilmeye başlanıldı.
Devletle sorun çıkarmamaya çalışan, siyasetten uzak durmaya çalışan, ezilmiş ve hocaları ölüp gitmiş Sünni-Hanefi-Sufi (geleneksel İslam) anlayışı bu ve benzeri konularda eleştirilir oldu.
Namaz sonrası yapılan bütün fiiller Asrı Saadette yapılıyordu.
Sadece müezzinler sesli olarak bu tesbihatı yapmıyor herkes mırıldarak ya da içinden bu tesbihatı yapıp gidiyorlardı. Namaz sonrası namaz kılınan mahalden hemen ayrılmayanlara orada kaldıkları müddetçe melekler rahmet duaları ve istiğfar ederler hadisleri sebebiyle Hanefiler cemaati namaz sonrası hemen mescidden ayrılmamaya teşvik ettiklerinden. Müezzinin sesli olarak tesbihatı yapmasına fetva verip cemaati de onun gibi tesbihatı yapmaya teşvik etmişlerdir. Bu amel bu yönüyle hiçbir şekilde bidat olmaz bidat içermez. Müezzinin tesbihatını bir hatırlama vesilesi yapıp cemaatte bireysel olarak bu tesbihatı içlerinden yapsalar tam olarak Asrı Saadete uymuş olacaklardır.
Yeni yetme selefiler ''Komut la tesbihat'' küçümsemesi yaparlarken edepsizlik yapmaktadırlar. Maalesef bu zayıf edepli tavır bizler tarafından da öğrencilik yıllarımızda büyük bir özenle yapılmıştır.
Tabiri caiz olursa ''Komutla namaz kılan'', imama tabi olmadığında namazın bozulacağına inanan insanlar olarak müminler, komutla zikretmeyi hangi akılla eleştiri konusu yaparlar anlaşılması zordur.
Kaldı ki komutla tesbihat yapılmamaktadır. Müezzinlerin ve cemaatin cahillikleri sebebiyle durum öyle algılanmaktadır o kadar...
Mülahaza: M. Aydın
Allah razı olsun. Fakat sizin dediğinizin aksine rivayetler var. Bunlardan biri İbn Mesud (ra)'ın bu şekilde yapanlara karşı çıkmasıdır. Darimi bunu nakletmiştir.
el Cevab: İbn Mesudun rivayetlerinin ona nisbetleri tartışılmıştır.
Bununla birlikte zamanımızda İslam aleminde ki uygulamaların da sünnetten delilleri vardır.
Ülkemizdeki amelin Hanefi fıkhı fetvaları çerçevesine çekilmesi ve o bilinçle yapılması sağlanırsa sorun önemli ölçüde hallolacaktır.
-Asrı Saadette ki amelin tıpkısının aynısı mescidlerimizde yaşatılmalı.
Ama Hanefi müctehitlerinin fetvaları doğrultusunda cemaatin bu namaz tesbihatına devam etmeleri bu konudaki teşviklerin sık sık camilerde seslendirilmesi yoluyla efendimizin yaptığı şekilde amellerin devam ettirilmesinin temini cihetine gidilmelidir.
Komutla tesbihat esasen caiz olmakla birlikte namaz tesbihatındaki komutla yapılıyormuş görüntüsü Asrı Saadette olmadığından ''orijinali ihya edilerek '' güzelleştirilmelidir.
Şatibi diyor ki: İbn Vaddah'ın , Amaştan , onunda bazı arkadaşlarından anlattı gibi , Abdullah (b.Mesud ra) , Mescidde insanlara birşey anlatan bir adama rastladı.
Adam şöyle diyordu: 10 kere Subhanallah deyin. 10 Kere La İlahe İllallah deyin.
Bunun üzerine Abdullah b. Mesud (ra) ''Siz Muhammed (sav)'in Ashabından ya daha iyi yoldasınız ya da daha kötü yoldasınız.
Bilakis daha dalalettesiniz.
(Diğer rivayette) : Bir adam insanları toplar. Ve şöyle derdi: Allah şöyle şöyle, şu kadar Subhanallah diyen kimselere rahmet etsin. Oradakiler Subhanallah derlerdi.
Adam yine: Allah, şöyle şöyle şu kadar Elhamdulillah diyen kimselere rahmet etsin. Oradakiler de, Elhamdulillah derlerdi.
Abdullah b. Mesud (ra) onlara uğradı ve ''Peygamberinizin tutmadığı bir yoldaki şeye iletildiniz. Artık dalalet günahlarını tutun.
(Diğer rivayette): Kendisine ''Kufede bir takım insanların çakıl taşlarıyla mescidde tesbih çektikleri '' anlatılınca, kendisi oraya geldi.Orada onlardan her bir kişi önünde çakıl taşlarını kümelemişlerdi.
Bunu anlatan ravi diyor ki: Çok geçmedi, Abdullah b. Mesud onları şöyle diyerek Mescidden çıkardı.''Bidat ve Zulm çıkardınız. Muhammed (sav)'in ashabından ilim olarak üstün (mü geldiniz?)
Ardından Şatibi diyorki: İşte bu, zikri meşru vasfından çıkaran işlerdir.
[Şatibi,El-İtisam,sy.504]
Ayrıca İbn Mes'udun henüz vermediğim sizin de bildiğiniz Darimi'deki meşhur rivayeti Taberani hasen bir isnad ile rivayet etmiştir.
el Cevab: M Aydın
Yazdıklarınızın özeti şudur;
(1-Cemaatle zikir yapmak; tesbih, küçük taşlar, düğümlü ip vs aletlerle zikir adedini saymak, bid'attır.
2-Abdullah b Mes'ud (ra) camide toplanıp bunları yapanları azarlayıp camiden kovmuş onları bid'atçılıkla vasfetmiştir.
3-Usul alimlerinin büyüklerinden eş Şatıbı zikri meşru vasfından çıkaran işler arasında bunları saymıştır )
c1) -Cemaatle zikir sünnettir.
Ve Sahabe-i Kiram'dan cemaatle zikir halkalarında bulundukları rivayet edilmiştir.
-''Efendimiz sahabesinden bir halkanın yanına gittiler. Ne gayeyle böyle toplandınız diye sordular. Onlar da Allah'ı zikrediyor, Allah'a hamd ediyoruz dediler... Efendimiz (sas)de; Cebrail as sizin halkanız hakkında bana gelip yüce Allah'ın sizinle meleklerine iftihar ettiğini haber verdi''[1], buyurdular.
إنه صلى الله عليه وسلم خرج على حلقة من أصحابه، فقال: " ما أجلسكم"؟ قالوا: جلسنا نذكر الله ونحمده على ما هدانا للإسلام ومنَّ به علينا….إلى أن قال: " أتاني جبريل فأخبرني أن الله يباهي بكم الملائكة".
-Efendimiz (sav); ''bir topluluk Allah'ı zikretmek için bir araya geldiklerinde melekler üzerlerine rahmet kanatlarını gererler, Allah'ın rahmeti onları kuşatır, Üzerlerine sekinet (iman huzuru ) iner ve bu mecliste bulunanların adları Allah katında anılır''[2] buyurmuşlardır.
"ما اجتمع قوم يذكرون الله إلا حفتهم الملائكة، وتغشتهم الرحمة، ونزلت عليهم السكينة، وذكرهم الله فيمن عنده…"
Cemaatle zikir için bir araya gelmek bidat değildir ve dalalette değildir. Yukarıdaki hadisi şerifler buna açıkça delildir.
Not:
Abdullah b. Mes'ud (ra)ın bunları bilmemesi söz konusu olamayacağına göre onun cemaatle zikri, tesbih ya da taş kullanarak zikretmeyi bidat ve dalalet sayması da söz konusu olmamalıdır.
Not: Buna göre tesbihatın sayılması da elle sayılması da mahzurlu fiil değildir. Belirli bir adette zikir yapılması da yine bidatla alakası olmayan mubah bir fiildir.
فعن عبد الله بن عمرو بن العاصي رضي الله عنهما قال: رأيت رسول الله صلى الله عليه وسلم يعقد التسبيح
--Efendimiz (sav) sahabeden küçük taşları tesbihatını saymak için kullananları görmüş, ama bunu yapmayın dememiştir.
عن سعد بن أبي وقاص أنه دخل مع رسول الله صلى الله عليه وسلم على امرأة وبين يديها نوى أو حصى تسبح به، فقال: " أخبرك بما هو أيسر عليك من هذا وأفضل: سبحان الله عدد ما خلق في السماء، وسبحان الله عدد ما خلق في الأرض…"
-Efendimizin eşlerinden bazıları; sahabeden Ebu Hureyre (ra)ın küçük taşları kullanarak Allah'ı zikrettikleri sabittir.
Safiyye validemiz önünde 4000 adet taş var iken ve bunlarla tesbihatını sayarken efendimiz yanına gelmiş onu görmüş ve ona Allah katında makbul vird söylemiş, (ama dikkat edilsin) ona böyle yapmamasını ihtar etmemiştir. Bir mahzuru olsaydı efendimizin bu konuda Safiyye validemiz uyarması gerekirdi.
دخل عليَّ رسول الله صلى الله عليه وسلم وبين يدي أربعة آلاف نواة أسبح بها، فقال: " لقد سبحت بهذا! ألا أعلمك بأكثر مما سبحت به؟ فقالت: علمني. فقال :" قولي سبحان الله عدد خلقه"
''Efendimizle beraber bir kadının yanına gittik. Kadının önünde zikir adedini saymakta kullandığı taşlar vardı. Efendimiz ona, bu yaptığından daha kolay bir yöntem sana öğreteyim ister misin dedi ve ........''
Bu da bu fiilin takriri sünnet oluşunu isbat eder.
Yukarda kaynaklarıyla naklettiğimiz rivayetler taşlarla ve belirli sayılarda tesbihatta bulunmanın bunlara devam etmenin bidatla alakası olmadığına; bu fiillerin meşru hatta sünnet olduğuna, delil teşkil ederler. Ve Abdullah b Mesud (ra) dan yapılan bu naklin içeriği itibarıyla hadis rivayetleriyle çeliştiğine işaret ederler.
C2)-- Abdullah b Mes'ud (ra), ''camide toplanıp toplu zikir halkası oluşturup taşlarla zikredenleri azarlayıp camiden kovmuş onları bidatçılıkla vasfetmiştir''. Şeklindeki rivayetin senedi sorunludur.
-et Tabarani,el Mu'cem el Kebir, ( IX.166. hno:8630 ) inde bu rivayeti nakletmişse de, senedinde İshak b İbrahim ed Duburi vardır.
قال الطبراني حدثنا إسحاق بن إبراهيم الدبري عن عبد الرزاق عن جعفر بن سليمان أنا عطاء بن السائب لا أعلمه إلا عن أبي البختري قال بلغ عبد الله بن مسعود :
أن قوما يقعدون من المغرب إلى العشاء يسبحون يقولون: قولوا كذا، وقولوا: كذا قال عبد الله: إن قعدوا فآذنوني، فلما جلسوا أتوه، فانطلق فدخل معهم فجلس وعليه برنس، فأخذوا في تسبيحهم فحسر عبد الله عن رأسه البرنس وقال: أنا عبد الله بن مسعود. فسكت القوم فقال: لقد جئتم ببدعة وظلماء، أو لقد فضلتم أصحاب محمد صلى الله عليه وآله وسلم علما، فقال رجل من بني تميم: ما جئنا ببدعة ظلماء ولا فضلنا أصحاب محمد صلى الله عليه وآله وسلم علما. فقال عمرو بن عتبة بن فرقد أستغفر الله يا بن مسعود وأتوب إليه فأمرهم أن يتفرقوا. قال ورأى بن مسعود حلقتين في مسجد الكوفة فقام منهما: فقال أيتكما كانت قبل صاحبتها. قالت إحداهما: نحن فقال للأخرى: قوما إليها فجعلهم واحدة.
İbn Hacer el Askalani bu rivayet hakkında şu tesbiti yapmıştır;
''ed Duburi’nin Abdurrezzaktan bütün nakilleri (Duburi'nin Abdurrezzak'ın hafızası bozulduktan sonra ondan hadis almış olması sebebiyle) sıkıntılıdır, sorunludur. Bu sebeple ibn Mes'ud'dan yaptığı rivayete itibar edilmez.'' Bkz.[6]
Yukarıdaki seneddeki bir diğer ravi olan, Ca'fer b. Süleyman ed Dab'i de de sıkıntı vardır. O da Ata b. Saib 'den (Ata'nın aklı karıştıktan sonra) hadis almıştır. Bu sebeple bu, senette ikinci bir sıkıntı daha oluşmuştur. Bkz.[7]
Bu illetler sebebiyle Tabarani'nin bu nakline sahihtir denilemez.
Bu rivayete dayanarak cemaatle zikir, mescitlerde cemaatle zikretmek, taşlar kullanarak zikir adedini saymak bidattir denilemez.
C3)- Usul alimlerinin büyüklerinden eş Şatıbı, zikri meşru vasfından çıkaran işler arasında bunları saymıştır) sözünde de sıkıntı vardır.
eş Şatıbi' nin ifadelerinin Arapçası şu şekildedir.
أما بالعادة فكالجهر والاجتماع في الذكر المشهور بين متصوفة الزمان فإن بينه وبين الذكر المشروع بونا بعيدا إذ هما كالمتضادين عادة وكالذى حكى ابن وضاح عن الاعمش عن بعض أصحابه قال مر عبد الله برجل يقص في المسجد على اصحابه وهو يقول سبحوا عشرا وهللوا عشرا فقال عبد الله إنكم لأهدى من اصحاب محمد ( صلى الله عليه وسلم ) أو اضل بل هذه يعنى أضل وفي رواية عنه أن رجلا كان يجمع الناس فيقول رحم الله من قال كذا وكذا مرة سبحان الله - قال - فيقول القوم ويقول رحم الله من قال كذا وكذا مرة الحمد لله - قال - فيقول القوم - قال - فمر بهم عبد الله بن مسعود رضى الله عنه فقال لهم هديتم لما لم يهد نبيكم وإنكم لتمسكون بذنب ضلالة
وذكر له أن ناسا بالكوفة يسبحون بالحصى في المسجد فأتاهم وقد كوم كل رجل منهم بين يديه كوما من حصى - قال - فلم يزل يحصبهم بالحصى حتى أخرجهم من المسجد ويقول لقد أحدثتم بدعة وظلما
Şatıbı nin kaynak gösterdiği ve İbnu'l- Vaddah' tan naklettiği rivayetin senedi sorunludur.
İbnu'l -Vaddah, el Bida' isimli eserinin 1. cildini 38. sayfasından itibaren eş Şatıbı'nin sözlerine delil gösterdiği İbn Mesud ra 'a nisbet edilen sözleri nakletmiştir.
Bunlardan 1.cilt 38. sayfada 16 nolu rivayetin senedi aşağıdaki gibidir.
Bu rivayetin senedindeki... Yesar Ebi'l-Hakem, şeklinde adı yazılan ravinin isminin doğrusu سيار أبي الحكم - Seyyar Ebi'l Hakem'dir. Bu ravi Abdullah b Mesud' (ra)a yetişmemiştir.
------------------------
-Bunlardan 1.cilt 40. sayfada 21 nolu rivayetin senedi aşağıdaki gibidir.
أنا أسد عن جرير بن حازم عن الصلت بن بهرام قال : مر ابن مسعود بامرأة معها تسبيح تسبح به فقطعه وألقاه ، ثم مر برجل يسبح بحصى فضربه برجله، ثم قال : لقد سبقتم، ركبتم بدعة ظلماً، أو لقد غلبتم أصحاب محمد صلى الله عليه وآله وسلم علماً
Salt b. Behram, Abdullah b. Mes'ud' (ra) a yetişmemiştir.
Salt Tebeu't-tabiindendir. Hiçbir sahabiye yetişmemiştir.
Bu senetde ki Abdullah b Ziyad b Sem'an da yalancılıkla muttehemdir. Bkz.[13]
eş Şatıbı 'nin cemaatle zikirle alakalı dayanağı olan İbn Vaddah' ın rivayetlerinin durumu budur.
Buna göre bu rivayetler üzerine bina edilen kanaatlerde hatalı duruma düşecektir.
Önemli bir delilmiş gibi değerlendirdiğiniz ed Darimi' nin es Sünen' inde naklettiği rivayet in metni şudur;
أخبرنا الحكم بن المبارك أنا عمر بن يحيى قال سمعت أبي يحدث عن أبيه قال: كنا نجلس على باب عبد الله بن مسعود قبل صلاة الغداة فإذا خرج مشينا معه إلى المسجد فجاءنا أبو موسى الأشعري فقال أَخَرَجَ إليكم أبو عبد الرحمن بعد ؟ قلنا: لا. فجلس معنا حتى خرج فلما خرج قمنا إليه جميعا فقال له أبو موسى يا أبا عبد الرحمن إني رأيت في المسجد أنفا أمرا أنكرته، ولم أر والحمد لله إلا خيراً، قال: فما هو. فقال: إن عشت فستراه، قال رأيت في المسجد قوماً حلقاً جلوساً ينتظرون الصلاة، في كل حلقة رجل، وفي أيديهم حصا، فيقول: كبروا مائة، فيكبرون مائةً، فيقول: هللوا مائة فيهللون مائة. ويقول: سبحوا مائة فيسبحون مائة. قال: فماذا قلت لهم ؟ قال: ما قلت لهم شيئا انتظار رأيك، أو انتظار أمرك. قال أفلا أمرتهم ان يعدوا سيئاتهم، وضمنْتُ لهم أن لا يضيع من حسناتهم، ثم مضى ومضينا معه، حتى أتى حلقة من تلك الحلق، فوقف عليهم، فقال: ما هذا الذي أراكم تصنعون. قالوا: يا عبد الله حصا نعد به التكبير والتهليل والتسبيح، قال: فعدوا سيئاتكم، فأنا ضامن أن لا يضيع من حسناتكم شيءٌ، ويحكم يا أمة محمد، ما أسرع هلكتكم، هؤلاء صحابة نبيكم صلى الله عليه وآله وسلم متوافرون وهذه ثيابه لم تبل، وأنيته لم تكسر، والذي نفسي بيده، إنكم لعلي ملة هي أهدي من ملة محمدٍ أو مفتتحوا باب ضلالة، قالوا: والله يا أبا عبد الرحمن ما أردنا إلا الخير. قال: وكم من مريد للخير لن يصيبه، إن رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم حدثنا أن قوما يقرؤون القرآن لا يجاوز تراقيهم، وأيم الله ما أدري لعل أكثرهم منكم، ثم تولى عنهم، فقال عمرو بن سلمة: رأينا عامة أولئك الحلق يطاعنونا يوم النهروان مع الخوارج.
Senette ''Amr b. Yahya'' şeklinde geçen ravi Amr b. Yahya b. Amr b. Seleme' dir.
Emirul müminin Yahya b. Main bu ravi hakkında razı olunacak biri değildir. (lem yekun bi mardiyy). Hadisine itibar edilmez (leyse hadisuhu bi şeyy) demiştir.Bkz.[14]
Bu rivayetin nakilcilerinden Hakem b. Mubarek' te hakkında farklı kanaatler izhar edilmiş bir ravidir.
Not: Rivayetin içeriğinde ki bilgilere bakılırsa İbn Mes'ud ra' ın eleştirdiği iddia edilen bu halkaların müdavimleri haricilerdir. Ya da haricilerle hareket etmişlerdir. Buna da işaret etmekte fayda mülahaza ediyorum.
Netice itibarıyla;
Cemaatle zikir sünnette aslı olan, bir fiildir. Küçük taşlarla zikrederken zikrin sayısını tesbit etmek caizdir ve sahabenin bir çoğundan nakledilmiştir.
Efendimiz zikrin adedinin taşlarla sayıldığını görmüş, ama ''yapmayın'' dememiş bu suretle de onaylamıştır.
Bütün bunlar da ihtilaf olmadığına göre Abdullah b Mes'ud' (ra)ın mescidde taşlarla zikirlerini sayanları gördüğünde onlara itiraz etmesi ve bidatçılıkla onları itham etmesi düşünülemez.
İmam şatıbı İbn Vaddah'ın nakillerini kontrol etmeden nakledip, cemaatle zikrin ve taşlarla zikrin bid'at olmasına şahit göstermekle hata etmiştir.
Genel olarak bidatle ve bidatçilikle alakalı söyledikleri doğru olmakla birlikte İbn Vaddah'ın bu nakillerine dayanarak İbn mes'ud (ra) a yaptığı nisbet hatalı olmuştur.
Hanefi Fakihlerinden İbn Nuceym (el Bahru'r -raik II.31) de ve İbn Abidin Haşiye '(Haşiye Ala Şerhi'l Haskafi, I.650 ) sinde tesbih kullanarak zikr edilmesinde (ilgili rivayetlere nazaran) bir beis olmadığına fetva vermişlerdir.
Sufilere hücumlarıyla bilinen İbn Teymiyye bile taşlarla vs aletlerle Allah'ın zikredilmesinin güzel bir fiil olduğunu söylemiştir.
وعد التسبيح بالأصابع سنة
وأما عده بالنوى والحصى ونحو ذلك فحسن،
وكان من الصحابة رضي الله عنهم من يفعل ذلك، وقد رأى النبي صلى الله عليه وسلم أم المؤمنين تسبح بالحصى، وأقرها على ذلك.
وروي أن أبا هريرة كان يسبح به. وأما التسبيح بما يجعل في نظام الخرز ونحوه، فمن الناس من كرهه، ومنهم من لم يكرهه، وإذا أحسنت فيه النية فهو حسن غير مكروه، وأما اتخاذه من غير حاجة، أو إظهاره للناس مثل: تعليقه في العنق، أو جعله كالسوار في اليد، أو نحو ذلك، فهذا إما رياء للناس، أو مظنة المراءاة ومشابهة المرائين من غير حاجة، والأول محرم، والثاني أقل أحواله الكراهة
Mülahaza: Mehmet Aydın
Allah razı olsun. Konumuz ellerle mi, tesbihle mi zikir edilir değildir. Namazlardan sonra topluca ve komutla zikir çekmektir. Namazlardan sonra komutla tesbih çekmeyi nehyeden 1-2 rivayet yoktur. 7-8 belki daha fazla rivayet vardır. Bu rivayetlerden 1'i bile hasen yada sahih ise bu konuda delil alınabilir. Rivayetlerden bazılarının ravilerinin tümü sikadır.
Hanefî mezhebinin Hadis delillerinin zikredildiği en hacimli kitap olan “İ’lâu’s-Sünen”de şöyle deniliyor: “Hint diyarının bazı bölgelerinde bulunan bid’atçilerden bir gruba Allah merhamet eylesin ki (…) devamlı surette imam (…) sesli bir şekilde ikinci kere dua ediyor, cemaat de “amin” diyor. Bunu, hiç bırakmamacasına devamlı bir şekilde yapıyorlar. Öyle ki avamdan bazı kimseler, sünnet ve nafile namazlardan sonra imam ve cemaatin topluca dua etmesinin zaruri ve vacip olduğuna inanıyor. (…) Hatta mescit mütevellileri, görevli imamı, sünnet ve nafilelerden sonra yapılan bu duayı tervice ve devamlı surette yapmaya zorluyor! (…)
“Allah’a yemin ederim ki bu, Din’de sonradan ihdas edilmiş bir uygulamadır. (…) Hz. Peygamber (s.a.v)’in, (sünnet ve nafileleri evde kıldıktan sonra), arkasından dua etmek için mescide döndüğü, herhangi bir hadiste sabit olmuş değildir. (…)
“Ne bu rivayetlerde, ne de başkalarında Hz. Peygamber (s.a.v)’in, mescitte nafile namaz kıldıktan sonra cemaatle birlikte dua ettiği nakledilmiştir. (…)
“Bütün bu rivayetlerde, imama uyan kimsenin, imam namazı bitirdikten ve teslimeden sonra ayrılıp işine/hacetine gitmesinin cevazına delalet vardır. Sünnet ve nafilelerden sonra duanın zorunlu kılınması, bu cevazı tağyir ve hem imamı hem de cemaati sebepsiz yere sıkıştırma anlamına gelir. (…)
“Şu halde onun (eş-Şürünbülâlî’nin) sözünün anlamı şudur: Müslümanlar’ın, farz namazlardan sonra okunması me’sur olan evradı, her biri kendi başına olmak üzere okuması ve her birinin, kendisi ve Müslümanlar için dua etmesi gerekir…”
el Cevab: Mehmet Aydın
Bu grupta üslup olarak imkan derecesinde her kültür seviyesindeki Müslüman bireylere hitap edecek şekilde hitap etmeye çalışıyoruz.
Sorularınız ve akabinde yaptığınız taliklerden ilim ehlinden olduğunuz mülahaza ediliyor. Grubumuzun cevaplama kapasitesini taşacak ya da cevap verirken benim taşırmamı gerektirecek durumda beni bırakmamaya çalışın.
Grupta emri bil maruf değil nehyi anil münker değil sadece sorulan soruların cevaplarını veriyoruz. Emri bil maruf ve özellikle nehyi anil münker sorulara cevap verme fiilinden daha büyük sorumluluk olduğundan kaçınmaya çalışıyorum.
Zaten onun için yaratılmış çok sayıda Müslüman var .
Namazlardan sonra yapılan tesbihatta esas olan Asrı Saadetteki uygulamadır. Günümüzdeki ilkemizde yaygın olan fiili durum hadis ve fıkıh meclislerinin yaygınlaşmasıyla birlikte kendiliğinden normaline dönecek bir durumdur, diye düşünüyorum.
İnsanlara nafileleri gidin evinizde kılın böylesi sünnete daha uygundur demek elbette mümkün. Ama nafile mescid de kılınmaz diye de bir yasak olmadığından günümüzdeki sosyal hayat şartlarında eve bırakılacak nafile namaz o namazın kılınmaması manasına gelecektir.
Namazların ilk ve son sünnetlerinin mescidler de kılınması bidatte değildir. Evlerde kılınması sadece evlerinizde de namazlarınızı kılın (sünnetlerini) evlerinizi kabirlere döndürmeyin '' rivayeti mescidler de kılmayı yasaklamamaktadır.
Ülkemizde sünnetleri illa da mescitlerde kılın diyen yoktur. Hindistan da varsa o dönem ve şartlarına göre olmuş bir uygulama olmalıdır.
-Namazlardan sonra dua edilmesi, kuran okunması gibi amellerin dini naslarda asılları olduğundan efendimiz namazlardan sonra böyle yapıyordu noktasına getirmeden bunları sürekli yapmakta bir beis yoktur.
Efendimizin döneminde farzlar nafileler belirlendi ve o dönem vefatıyla birlikte sona erdi. Sonraki dönemde ki tek sorun devam edilen salih amellerin bilinçli olarak ve Asrı Saadetteki mecrasından çıkarılamaması gereğidir.
[1] Bk.Muslim, es Sahih h no: 4875; et Trmizi es sünen h no: 3379; İbn Ebi Şeybe , el Musannef, h no: 28894; Ahmed b Hanbel, el Musned h no: 16488;
[2] Muslim, es Sahih h no: 4874; et Tirmizi es Sünen, h no: 3325; İbn Mace, es Sünen, h no: 3789; Abdullah b Mubarek, el Musned h no: 45
[3] Ebu Davud, es Sünen h no: 1502,5065; et Tirmizi es Sünen h no: 3410,3411; İbn Mace, es Sünen h no: 926; Ahmed b Hanbel, el Musned II.205
[4] Ebu Davud, es Sünen h no: 1284; el Beğavi, Şerhu's Sünne, h no: 1264; el Beyhaki, Şuabu'l iman h no: 575; ed Devraki, Müsned Sa'd b Ebi vakkas h no: 75;
Zamanımızda
iki avucunu birleştirip duâ ediyorlar. Ve:“İki avucun birleşip duâ
edileceğine”
dair; Osmanlı Yayınevi'nin yayınlamış olduğu «Duâ'nın Adabı ve Bir
Sünnetin
İhyası» isimli mecmuada kaynak gösteriyoruz diye, Sahîh-i Buhâri,
Sünen-i
Tirmizî, Sünen-i Ebû Dâvûd ve Riyazü's-Sâlihin'den fotokopisini çekip
yayınladıkları hepsi aynı hadîs-i şerîf:
“Aişe
(Radiyallahu anhu)'den rivâyete göre şöyle demiştir:
- Nebi (Sallallahu aleyhi vesellem), her gece
yatağına geldiği zaman iki elini
birleştirerek bunlara nefes etmeye başlayıp, Gulhuvallahü Ehad, Gul Euzü
bi-Rabbil-Felak ve Gul Euzü bi-Rabbin-Nas sûrelerini okurdu. (Ellerine
üflerdi)
Sonra iki eli ile vücudunda
elinin yetiştiği yerleri sıvazlardı. Elleri ile başını, yüzünü,
vücudunun ön
kısmını mesh etmeye başlardı. (Sonra vücudunun arka tarafını mesh
ederdi.) Ve böyle okuyup üfleyerek vücudunu mesh
etmeyi üç defa tekrarlardı.”[51]
Bu
hadîs-i şerîf ayrı ayrı imiş gibi, ayrı ayrı hadîs-i şerîf
olarak yazıyorlar. Hepsi de aynı bir
hadîsdir.
Biz
de hadîs kitaplarında bu hadîs-i şerîfi bulduk. Baktık ki o kadar hadîs,
delil
var dedikleri; bir tek Peygamberimiz (Sallallahu aleyhi vesellem)'in
yatağında
yatacağı zaman iki avucunu birleştirip, onlara Muavvezeteyn'i okuyup
üfürür
vücudunda elinin yetiştiği yerlere sürmüştür. Bu duâ değil, yatarken
avucuna
okuyup, vücuduna sürmesidir. Duâ ile hiç bir alakası yoktur.
Yine
aynı mecmuanın sayfa 7'de İhyâu 'Ulûmi'd-Dîn, Cild 1, Sayfa: 880'den
aldığı
kaynak hadîsin bir paragraf üzerinde ise; Enes (Radiyallahu anhu)'den
edilen
rivâyette şöyle deniliyor:
"Rasûl-ü Ekrem (Sallallahu
aleyhi vesellem) duâ ettiği zaman koltuk
altı görülünceye kadar ellerini kaldırır ve duâda parmakları ile işaret
etmezdi." yazmaktadır.
Bunlar,
el tutuş şekillerini mecmuada resimler ve fotoğraflar ile göstererek
yazıyorlar. Fotoğrafta gösterilenler Suudi Arabistan Krallarının ve
Humeyni'nin, onların yanındakilerin resimlerini çekmiş. Onları misal
getiriyor.
İşte müslüman âleminin hepsi böyle duâ ediyor, diyor. Halbuki biz Ehl-i
Sünnetiz. Ehl-i sünnetin yaptığına bakarız. Bunlarsa Şii ve Vehhabi
beşinci
mezhebtir. Bizim mezhebimize göre itikadda ehl-i sünnet birdir. Amelde
dört
mezhebtir. Şafiî, Mâliki, Hanbeli, Hanefî'dir. Bunun dışındakilerin
hepsi
Fırka-i dâlle, beşinci mezhebtir.
(Râmûz-ul
Ehâdîs, «30. Bölüm», Hadîs No: 107)
“[Peygamberimiz (Sallallahu aleyhi vesellem)]
Bir şiddetle karşılaşıpta duâ ettiği
zaman ellerini koltuk altlarının beyazı görününceye kadar kaldırırdı.”
İki
avucunu birbirine birleştirip elini havaya kaldırma ile koltuğunun
altının
beyazının görünmesine imkân yok. Bu hadîsten anlaşılıyor ki,
Peygamberimiz
(Sallallahu aleyhi vesellem) duâ ederken iki elini iki yana açıp
ellerini de
havaya kaldırınca koltuğunun altının beyazı görünüyor. Diğer bir hadîs-i
şerîf'te de:
“İbn-i
Abbas (Radiyallahu anhu)'den rivâyet edildiğine göre Rasûlullah
(Sallallahu
aleyhi vesellem) Bedir günü…:
- Ya Rabbi! (Peygamberlerine
yardım edeceğin hakkındaki) ahdini ve (zafer)
vaadini (yerine getirmeyi) Sen'den isterim.
Allah'ım! Eğer (mü'minlerin
helâkini) diliyorsan bu günden sonra
Sana ibadet eden bulunmayacaktır. (Rasûlullah ellerini yukarı
kaldırarak bu
duâsına arkasından ridası düşünceye kadar devam etmiştir. Ebû Bekir
ridasını
alıp omuzlarına koymuş ve arkasında beklemiştir.... (İlâ Ahir).”
Yine
iki el birleşip duâ edilirse ridası omuzundan düşmez. Çünkü ellerini
havaya
kaldıramaz ki ridası düşsün. İki elini iki yana açarsa ve ellerini
havaya
kaldırırsa Rıda-ı şerîfi o zaman düşer.
(İbn-i
Abidin, Cild 2, s.301)
“Ellerini göğsü hizasında gök yüzüne
doğru açar.”
İbn-i
Abbas'tan Rasûlullah (Sallallahu aleyhi vesellem)'ın böyle yaptığı
rivâyet
olunmuştur. Bunu KİNYE sahibi tefsir Semman'dan nakletmiştir. İmam
Ebûl-Kasım
Semerkandî'nin müstahlis adlı eserinde ki beyanatı buna aykırı değildir.
Orada
şöyle denilmiştir:
“Duâ adabından biride kıbleye karşı
durarak ellerini koltuklarının beyazı görününceye kadar kaldırmaktır.” Çünkü
Semerkandî'nin sözünü mübalağa haline
didinme ve fazla ihtimam göstermeye hamletmek mümkündür. Nitekim yağmur
duâsında böyle yapılır. Ta ki menfaat umuma raci olsun. Buradaki başka
yerlere
hamledilir.
* * *
Bir
kimse, bana:
-
İki elinin avuç içlerini birbirine yapıştırır gibi tutarak duâ etmek
hristiyanların; iki avucunu suya açar gibi tutarak duâ etmek mecusilerin
(putperestlerin); iki elini iki yana açarak duâ etmek müslümanların
adetidir,
diyorlar. Doğru mudur? diye sordu. Ben:
-
Evet, dedim. Çünkü iki elinin avucunun içini birbirine birleştirmek ile
avuç
açıp yan yana tutma aynıdır. Hiç bunların birinin birine muhalefetliği
yok. Halbuki
Peygamberimiz (Sallallahu aleyhi vesellem): “Müşriklere (her
hal ve hareketinizde) muhalefet ediniz (ve onlara
benzemeyiniz)”[52]
buyuruyor.
- Ashab'ım! Yahudiler, hıristiyanlar
sakallarını boyamazlar. Siz onlara muhalefet ediniz. (Kına ile
boyayınız)! buyurduğu rivâyet olunmuştur.”
Peygamberimiz
(Sallallahu aleyhi vesellem) muhalefeti hem yapmamızı emrediyor, hem de
kendisi
muhalefet yapıyor.
Peygamberimiz
(Sallallahu aleyhi vesellem)'in muhalefet edin dediğine göre avucumuzu
birleştirmek değil iki elimizi iki yana açmamız lazım. O zaman muhalefet
olur.
İki el birleşmiş veya bitiştirilmiş üst kısmı açılmış aynıdır.
Peygamberimiz
(Sallallahu aleyhi vesellem) gibi duâ yapanlara muhalefet ederek karşı
çıktıklarına göre anlaşılıyor ki, sünnet-i Rasûlullah'tan çok çok
uzaklar.
Muhalefetten de kaçınmıyorlar. Onlar avucunu birbirine birleştirir, sen
de
serçe parmaklarını birleştirir ve üst tarafını açarsan muhalefet etmek
değil,
aynı onun benzeri olmuyor mu? Muhalefet yapmak için, iki avucunu yana ve
yukarı
doğru kaldırırsan hem koltuğunun altının beyazı görünür hem onlara
muhalefet
yapmış olursun, hem de sünnet yerini bulur.
Yine
aynı mecmuanın sayfa 8'de «Duâ-i Rehbet'te ellerin dışı yüze tutulur»
diye
yazıyor. Bu söz de yanlıştır.
- Allah'a duâ ettiği zaman ellerinin
içlerini (O'na)
açarak duâ et. Ve ellerinin ters yüzünü
havaya kaldırarak duâ etme. Sonra duânı bitirince ellerini yüzüne sür.”
(Sünen-i
Ebû Dâvûd, Cild 5, Hadîs No: 1485)
“…Abdullah
b. Abbas (Radiyallahu anhu) Rasûlullah (Sallallahu aleyhi vesellem)'ın
şöyle
buyurduğunu haber vermiştir:
- Duvarlara örtü asmayınız, kardeşinin
kitabına onun izni olmadan bakan, ancak ateşe bakmış olur. Allah'tan
avuçlarınızın içi ile isteyiniz, dışları ile istemeyiniz. Duâyı
bitirince
avuçlarınızı yüzlerinize sürünüz.”
Sünnet olan duâ böyledir. ... Müslümanlar ise, duâda onlara benzememek için, elleri bitişik olduğu halde, avuç içlerini ... "Hz. Âişe'den (r.anhâ) rivayet olunmuştur: Nebî (s.a.v.) her gece yatağına geldiği zaman iki elini birleştirir
Sayın Ali Güler
Türkiye Gazetesi - İSTANBUL
08.09.1988 tarihli mektubunuzu ve buna ilişik, Türkiye Gazetesinin Eylül 1988 tarihli nüshalarında, "Bir Bilene Soralım" köşenizde neşrolunan, "Hadis-i şeriflerle amel etmek" ve "Duânın âdâbı" başlıklı yazılarınızı okudum. Doğrusu, kaynak olarak isimlerini zikrettiğiniz kitapların müellifleri namına esef ve haya ettim! Zira, ne olursa olsun, insan bu derece şartlanmamalı; ilmî hakikatleri gözardı etmemelidir.
Nasıl olur da selef-i sâlihînden, söylemediklerini söylemiş, yazmadıklarını yazmış gibi nakillerde (!) bulunabilirsiniz?.. Ne hakla, kendi düşünce ve görüşlerinizi onlara mâletmeye çalışabilirsiniz..? Niçin onların yazdıklarına bağlı kalmıyor da, kendi kafanıza göre bir takım görüşler serdediyorsunuz? Yoksa!!? Evet yoksa, -başkalarını uluorta itham ettiğiniz gibi- siz de mi mezhepsizliğe soyunuyorsunuz!
Lütfen indî yorumları bırakın; mezhebinizin mecrasında yürümeğe bakın. Gerçi size göre, yazdıklarınızın hiç birinde kendi fikriniz, görüşünüz yok. Fakat insaf edip aşağıda maddeler halinde nakledeceğim –tarafınızdan tahrif edilmiş– delilleri bir daha gözden geçiriniz. İlmî cihetini biz hallettik; meseleyi şayet biraz akıl, biraz mantık, biraz da insaf ölçüleriyle değerlendirirseniz, eminiz, bize hak vereceksiniz. Tabiî inat veitirazda ısrar etseniz de…
***
Gelin şimdi adı geçen yazınızda söylediklerinizi maddeler halinde ele alıp cevaplamaya çalışalım. Önce italikkarakterle sizin sözlerinizi, ardından da normal karakterle bizim cevabımızı aktaralım.
1. "… Dürül Muhtar'da buyruluyor ki: Duâ ederken iki el, göğüs hizasına kaldırılır. İki el birbirine yaklaştırılmaz. (C. 1, S. 507 Mısır 1966 baskısı) İbni Abidin hazretleri burayı açıklarken buyuruyor ki: Rağbet, dilek için her zaman, her yerde yapılan duâ böyle olur. Sünnet olan duâ böyledir. Resulüllahın böyle duâ ettiğini İbni ömer bildirdi."
Evet, siz böyle söyletiyorsunuz müellif merhuma… Lakin o, sizin arzu ettiğiniz gibi değil de, şöyle buyuruyur: "… Ellerini göğsü hizasında semaya doğru açar; çünkü sema, duânın kıblesidir. Ve el ayalarının yani avuç içlerinin arasında –az da olsa– bir yarık bulunur. (Yani elleri bitişik, fakat avuç içleri birbirine yapışık olmaz, aralarında az da olsa bir açıklık bulundurur ki, Hıristiyanlara benzemesin. Yarıklığın, açıklığın manası budur.) (…) Duâ dört kısımdır. Birincisi rağbet duâsıdır ki, yukarıda geçtiği gibi yapılır…"
Dikkat ediniz; "iki el birbirine yaklaştırılmaz" demiyor; dolayısiyle müellife iftira ediyorsunuz. İbare aynen şöyledir: "Ve yekûnü beynehümâ fürcetün (ve in kallet)." Manası da, bizim yukarıda belirttiğimiz gibidir. Yarılmak ise, bir bütünün belli noktalardaki ittisaline rağmen, bir başka yerinde açıklık-aralık meydana gelmesidir. Mesela duvar, toprak, ahşap vb. bir şeyin yarılması gibi… Az da olsa mutlaka bir yarık bulunmasının sebebi, Hıristiyanlara benzememek içindir. Çünkü İslâm, Müslümanın başka topluluklara benzemesini yasaklamıştır. Bilindiği gibi Hıristiyanlar, dua ederlerken avuç içlerini birbirine yapıştırırlar. Müslümanlar ise, duâda onlara benzememek için, elleri bitişik olduğu halde, avuç içlerini –mutlaka- az da olsa yarık tutarlar. Yani el ayaları birbirine yapışık değildir. Bunun böyle olduğu, ileride serdedeceğimiz delillerde daha açık bir şekilde görülecektir.
***
2. "(Fetâva-i Hindiyye) beşinci cüzde buyuruluyor ki: (Duâ ederken avuçlar semaya karşı açık, iki el aralık ve göğüs hizasında olmalıdır.)"
Halbuki Fetâvâ-yı Hindiye'de buyruluyor ki: "Duâda efdâl olan; iki el ayalarını (avuç içlerini) bast etmek, yani döşeyip yaymak, açmak, kapalı tutmamak ve avuçları arasında az da olsa bir yarık bulun(up, el ayaları yapışık olma)maktır. (…) Müstehap olan, duâ esnasında iki ellerini göğsü hizasına kaldırmaktır. (…) Duâ-yı rağbet'te (Cennet'i istemek gibi) ellerinin ayasını yani avuç içini semaya doğru tutar." [C. 5, s. 318]
Görülüyor ki, burayı da aslına uygun şekilde değil, arzunuza göre terceme (!) etmişsiniz.
***
3. "(Mevâhib-i Ledüniyye) kitabının tercümesinin ikinci cilt 412. sayfasında buyuruluyor ki: (Buhari kitabında buyuruyor ki)" diyerek şöyle naklediyorsunuz: "(Rasûlüllah duâ ederken, mübarek ellerini bast eder, yani avuçlarını açar, kepçe gibi tutmazdı. İki omzuna karşı tutardı. İki eli birbiri yanında olmazdı.)"
Halbuki Sahîh-i Buhari'deki hadis-i şerif bu hususu öylesine açık bir şekilde ortaya koyuyor ki, âdeta, "açık havada kuşluk vaktindeki güneşten daha parlak." Aynen şöyle:
"Hz. Âişe'den (r.anhâ) rivayet olunmuştur: Nebî (s.a.v.) her gece yatağına geldiği zaman iki elini birleştirir, bunlara nefes eder (avuç içlerine huuu diyerek üfler) ve Kul hüvallâhü ehad, Kul eûzü birabbil felak ve Kul eûzü birabbinnâs (sûrelerini) okurdu. Sonra iki eliyle vücudundan eli yetiştiği yerleri sıvazlardı. Elleriyle başını, yüzünü, vücudunun ön kısmını meshetmeğe başlardı. (Sonra da vücudunun arka kısmını meshederdi.) Ve böyle okuyup üfleyerek vücudunu meshetmeyi üç defa tekrarlardı." [Buharî, c, 11, s. 272, Hadis no: 1772]
Evet, hadis-i şerif mealen böyle. Fakat ne yaparsınız ki, "Bazen göz bir illetten dolayı Güneşin ışığını göremez; dil de, yine ârız olan bir hastalıktan dolayı suyun tadını hissedemez de, inkâr eder." Hastalığı tedavi etmeden de bunu düzeltmenin imkânı yoktur.
***
4. "Tahtâvi şerhinde, duâ bahsinde buyuruluyor ki: İbni Cezerinin (Hısn-ül Hasin) kitabında ve şerhinde bildirildiği gibi, namazdan sonra duâ ederken, iki el omuz hizasına kaldırılır. Allame Ömer İbni Nüceym (Nehr) kitabında (iki el ayası birbirinden açık tutulur.) diyor. Kollar sağa sola doğru açılmaz. Birbirine yakın tutulur. Yani ileri doğru tutulur. Eller birbirine cem' ve zam edilir. Yani yakın tutulur. Fakat birbirine bitiştirilmez. İki el ayasını cem etmek, birini aşağıya, birini yukarıda tutmayıp ikisini aynı yükseklikte tutmak demektir. Hadis-i şeriflerde duâ bildirilirken cem ve zam kelimeleri geçmektedir. Hadis-i şerifi en iyi anlayan İslâm âlimleridir. Onlar da cem ve zam kelimesini Tahtâvinin açıklaması gibi bildirmektedir."
Evet, siz böyle söyletiyor ve söylüyorsunuz. Fakat Tahtâvî merhum ise bakınız ne buyuruyor:
"İbn Nüceym Nehir isimli eserinde; duâda, az da olsa, iki el ayaları arasında bir yarık bulunması ve ellerinden birini arz üzerine koymaması duânın müstehap olan keyfiyetindendir. Şayet bir özürden, veya soğuktan dolayı ellerini kaldıramıyorsa, şehâdet parmağı ile işaret etmesi kâfidir, diyor.' Lakin Hısnü'l-Hasîn Şerhi'nde, 'Yukarıda anlatıldığı gibi duâda elleri bitiştirmek ve parmakları kıbleye karşı tevcih etmek (yönlendirmek), şüphesiz ki, duânın âdâbındandır' buyruluyor. Şerhu'l-Mişkât'ta ise, 'Rasûlüllah (s.a.v.) Efendimiz, Arafe günü duâda, ellerinin ayasını birleştirdi' diye vârid olmuştur. Şayet onun kelâmında, 'zamm' kelimesi ile 'tam bir yakınlık' murâd edilirse, bu, 'az da olsa bir yarığın bulunmasına' aykırı değildir. 'İki avuçlarının arasını cem etti, birleştirdi' sözüne gelince; bunda da zıddiyet (aykırılık) yoktur. Çünkü mana, 'Kaldırmakta iki elini birleştirdi; sadece birini değil, ikisini birden kaldırdı' demek olur." [Hâşiyetü't-Tahtâvî alâ Merâkı'l-Felâh, s. 214]
Bundan önceki maddelerde olduğu gibi, buradaki tahrifat da, körün gözüne batacak şekilde açık. Başka bir şey ilave etmeye gerek yok.
Ancak "zamm" ve "cem' " kelimelerinin manalarına gelince; işte burada Vazı' ilmini hatırlamanın faydalı olacağı kanaatindeyim. Zira bu ilme göre, lâfızların manaları hizalarına konulmaları itibariyle, dört kısım vazı' vardır:
a) Lûgavî,
b) Istılâhî,
c) Örf-i âm,
d) Örf-i hâs.
Binaenaleyh okuduğunuz bir ibareyi anlayabilmek ve hele hele tenkit edebilmek için, Vazı' ilmini de nazar-ı itibara almanız icap eder.
Kısacası bu ilmi gözardı ederek bir yere varamazsınız. Okumamış, bilmiyor olabilirsiniz; fakat yazıyor ve konuşuyorsanız, bu mazeret olamaz, öğreneceksiniz. Yani "Bir Bilene Soracaksınız". Nitekim bu gözlükle baktığımızda görüyoruz ki; ne lûgavî, ne ıstılâhî, ne örf-i âm, ne de örf-i hâssa göre cem' ve zamm kelimeleri –sizin dediğiniz gibi- "yakın tutmak" manalarına gelmemektedir. Bilakis cem, yani cim-mim-aynmaddelerinden müteşekkil olan bu kelime, cim'in fetha ve mim'in sükûniyle, müteferrik nesneyi bir yere getirmek, birleştirmek manasına mastardır. Dat ve mim maddelerinden teşekkül eden zamm kelimesi ise, dad'ın fethasiyle; yapıştırmak, eklemek manasınadır.
Toparlamak gerekirse, zikri geçen yerlerde bu kelimeler, bu manalara mevzû ve müsta'meldir. Aksini söylemek, ilmî olmaktan o derece uzaktır ki, âdeta, aka kara, karaya ak diye iddia etmek kadar abes! Bu itibarla insan, "Eyne's-semâ ve's-süreyyâ (Yeryüzü nere, Süreyya yıldızı nere!)"demekten kendisini alamıyor.
***
5. "(Medât-ül ulûm) [Diğer ifade ve imlâ hatalarında olduğu gibi bunda da bir düzeltmeye gitmiyorum, çünkü değmez] kitabında Türkçe olarak deniyor ki: (Ve dahi lâyık olan odur ki, iki elini bir yere getirip zammeyleyip, yani birbirine yakın tutup içlerini yüzüne karşyı tutar.) (C.2, s.410)"
Taşköprülüzâde Ahmed Efendinin oğlu Kemaleddin Mehmed Efendiye böyle söyletiyorsunuz. Fakat o ise sizi tekzip edercesine bakınız ne diyor: "Ve dahî lâyık olan oldur ki; iki keffini (avuç içlerini) bir yere getirip zammeyleyip (birleştirip) bâtınlarını (içlerini) vechine(yüzüne) mukabil eyleye (karşı tuta)."
Burada da insan, "Hayayı bırak, dilediğini yap" demekten kendini alamıyor. Zira yarın öbür âlemde bu zevatın karşısına nasıl ve hangi yüzle çıkacağını düşünen bir insana; bu tahrifatı yapmaya –şayet varsa- hayası müsaade etmez.
***
6. "(İhya)da bildirilen hadis-i şerifin Hazret-i İbni Abbas'tan rivayeti şöyledir: (Resulüllah sallallahü aleyhi vesellem, duâ ettiği zaman iki elinin zammeder, yani birbirine yakın tutardı. İçlerini de yüzüne doğru çevirirdi.) Bazıları zammeylemeyi bitiştirmek olarak tercüme etmektedir. Fıkıh kitaplarında bildirildiği gibi, zammetmek birbirine yakın tutmaktır. Hadis kitaplarında bildirilen hadis-i şeriflerde de zam ve cem kelimeleri geçmekte, her iki kelimeyi de yanlış olarak birleştirmek olarak tercüme edenlerin olduğu görülmektedir. Doğrusu Tahtâvinin açıkladığı gibidir."
Görüldüğü üzere burada da aynı terânelerin tekrarından başka bir şey yok. Mesela İhyâ'daki geçen hadis-i şerifin aslına uygun olan tercemesini görelim:
"İbn Abbas (r.anhümâ) buyurdu ki, 'Rasûlüllah (s.a.v.) duâ ettiği zaman avuçlarını birleştirir ve iç kısmını yüzüne doğru çevirirdi." Ve devamla İmam Gazalî (rh.) buyuruyorlar ki, "Bu anlattıklarımız, duâda ellerin duruş keyfiyetidir."
Cem' ve zamm kelimelerinin manaları ise, tereddüde mahal kalmayacak şekilde, yukarıda izah olundu. Bu sebeple biz de sizin, "yanlış" sözünüze mukabil diyoruz ki: Z ı r v a ! Çünkü söylediklerinizin tevili dahî imkânsız.
"Doğrusu Tahtâvinin açıkladığı gibi" dediğinize göre, intâk-ı hak ile, meseleye, hallolmuş gözüyle de bakabiliriz. Öyle ya, siz başka türlü söyletmek isteseniz de, Tahtâvî diyordu ki, "… duâda elleri bitiştirmek… duânın âdâbındandır."
***
Özetleyecek olursak, öne sürdüğünüz bütün bu delillerin, iddianızı teyit etmek şöyle dursun, bilakis çürüttüğünü; dolayısıyla sizi tekzip ettiğini gayet açık bir şekilde gördüğünüze göre, şimdi sizden ricamız;
Geliniz, inat ve itirazı bırakınız…
Arapların, "İzâ kâneti'l-vâdî hâliyen lekâneti's-sa'lebetü vâliyen" dediği; yani, 'vâdiyi boş bulan tilkinin, vâliliğini ilan etmesi' gibi, İslâmî ilimler sâhasını boş zannedip uluorta ahkâm kesmeğe kalkışmayınız.
Hadis-i şerifleri ulemânın sözlerini, kendi arzunuza göre te’vil etmekten vazgeçiniz. Zira, sakîm bir yolla müstakîm bir neticeye varılmaz! Bu yol tehlikelidir!
Hal böyle olunca bir Müslümana yakışan; sünnet-i seniyyeyi unutturmak değil, hele hele ihyâ etmeye gayret edenlerle mücadeleye kalkışmak hiç değil, bilakis unutulup terk edilen sünnetlerin ihyası mevzuunda onlara destek ve yardımcı olmaya çalışmaktır.
Zira sünnetin olduğu yerde bid'at, bid'atın bulunduğu yerde sünnet olmaz. Nûr ve zulmet gibi, birisinin geldiği yeri, öbürü derhal terk eder!
Ayrıca, "Kim benim bir sünnetimi ihya ederse, beni sevmiş olur. Kim de beni severse, cennette benimle beraberdir" [Tirmizî, Sünen, Kitabu’l-İlm, Bâb: 16, H. No: 2818] müjde-i nebevisinden müstağni kalabilecek bir Müslüman düşünülebilir mi?..
Bu sualin cevabı hiç şüphesiz "düşünülemez!" olacağına göre, lütfen elinizi vicdanınıza koyup tekrar tekrar düşününüz ve hiç olmazsa, bu hususta sükût etmesini biliniz. Zira böylesi, dünya ve âhiretiniz için daha hayırlıdır.
Peygamber Efendimiz’in (s.a.s) duada ellerini tutuş şekliyle ilgili birbirinden farklı rivayetler varid olmuştur. Bu da bize gösteriyor ki, Allah Resulü (s.a.s) bütün dualarında ellerini aynı şekilde tutmuyordu. Bununla birlikte duada sünnet olan elleri yukarı kaldırarak dua etmek ve duayı bitirdikten sonrada elleri yüze sürmektir. Bununla ilgili İbn Abbas’ın (r.a) rivayet ettiği bir hadis-i şerif şu şekildedir: “Allah’a dua edince avuçlarının içini açarak dua et, ellerinin sırtlarıyla dua etme. Duayı bitirince avuçlarını yüzüne sür.” (Ebû Dâvud, Salât 358) Tirmizi’de geçen bir diğer hadis-i şerifte de Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurur: “Rabbiniz hayiydir, kerimdir. Kulu dua ederek kendisine elini kaldırdığı zaman, O, ellerini boş çevirmekten hayâ eder.” (Tirmizî, Daavât 118) Hz. Ömer (r.a) de, Efendimiz’in (s.a.s) ellerini kaldırdığı zaman yüzüne sürmedikçe, onları indirmediğini rivayet etmiştir. (Tirmizî, Daavât 11)
Konuyla ilgili rivayet edilen hadis-i şeriflere ve bu konudaki fıkıh alimlerimizin mütalaalarına baktığımızda, şekil açısından duada asıl olanın elleri az da olsa birbirinden ayırmak, elleri avuç içleri yukarıya gelecek şekilde tutmak ve onları göğüs hizasına kadar kaldırmak olduğunu görüyoruz. Nitekim Fetâvây-ı Hindiye’de dua şekli anlatılırken şu ifadelere yer verilir: “Duada en efdâl olan, avuç içlerini açıp, aralarını az da olsa ayırmaktır. Elin birisi diğerinin üzerine konulmaz… Dua ederken, elleri göğüs hizasına kadar kaldırmak müstehaptır.”
Ellerin bu şekilde tutulması ve sonrasında yüze sürülmesinin hikmetiyle ilgili olarak şunlar söylenebilir. Öncelikle elleri yukarı kaldırıp açmak, psikolojik olarak da birinden bir şey istemeyi çağrıştırır. Dolayısıyla Cenab-ı Hakk’a karşı ellerin yukarı kaldırılması, Onun dualarımızı işitip icabet etmesini dilemek manasını hatıra getirir. Duadan sonra ellerin yüze sürülmesine gelince, bununla ilgili olarak şöyle bir izah getirilmiştir: “Dua sırasında ilahi rahmet açılan ellere inmiştir. Bunun, insanın en şerefli uzvu olan yüzüne ulaştırılması icap eder.”
Fakat hemen ifade etmeliyiz ki, her ne kadar konuyla ilgili hadis-i şeriflerden Efendimizin (s.a.s) dualarını daha çok yukarıda anlatıldığı şekilde yaptığı anlaşılsa da, hadis kitaplarında Onun duada ellerini bitiştirdiğine, koltuk altları görünecek kadar yukarı kaldırdığına ve hatta bazen ellerini ters çevirdiğine dair de rivayetler vardır. Mesela Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde geçen bir rivayet şöyledir: “Peygamber Efendimiz Aleyhissalatü vesselam, Allah’tan bir şeyin olmasını istediği zaman ellerinin içini yukarıya yöneltirdi. Ancak bir şeyden sakınacağı zaman ise ellerinin içini aşağıya çevirirdi.” (Ahmed b. Hanbel, 4/56) Bu hadis-i şerife göre bazı ahvalde elleri aşağı çevirmenin de meşruiyeti anlaşılmış oluyor. Nitekim Şafiî mezhebine göre korku hallerinde veya korkulacak bir mesele hakkında dua ederken elleri ters çevirmek sünnettir. Hanefiler ise sadece yağmur duasında elleri ters çevirmenin sünnet olduğunu söylemişlerdir.
Buhari’de geçen Enes b. Malik’in rivayeti de, Allah Resulü’nün (s.a.s) her zaman duada ellerini aynı şekilde tutmadığını gösteriyor. Hadis-i şerif şu şekildedir: “Resûlullah (aleyhissalatu vesselâm) dua ederken ellerini öyle kaldırdı ki, koltuk altlarının beyazlığını gördüm.” (Buhârî, İstiska 21) Hz. Ebu Bekir’in anlattığına göre, Efendimiz (s.a.s) Bedir savaşına çıkmadan önce de, duada ellerini öyle kaldırıp Allah’a dua dua yalvarıyordu ki, sırtından cübbesi yere düşüyor ve Hz. Ebu Bekir onu alıp tekrar Efendimizin (s.a.s) sırtına koyuyordu. Aynı şekilde Efendimiz (s.a.s) Veda haccını eda ederken Arafat’ta yaptığı duada da ihramı düşecek şekilde ellerini yukarı kaldırıyordu.
Buna göre Allah Resûlü (s.a.s) Bedir’de düşmana karşı yaptığı duada, Arafat’ta yaptığı duada veya yağmur duasında ya da belaların defi adına Allah’a münacatta bulunduğu esnada ellerini çok kaldırıyor ve belki de istediği şeyi Allah’a arz etmekte ısrar ediyordu. Aslında Efendimiz (s.a.s) bu tavrıyla Cenab-ı Hakk’a karşı ciddiyet isteyen makamlarda, o ciddiyete uygun bir talepte bulunuyordu.
Sehl b. Sa’d’ın Ebu Davud’da geçen bir rivayetinde ise Efendimiz’in (s.a.s) baş ve orta parmaklarını kapayıp şahadet parmağını açarak dua ettiği yer almaktadır. (Ebû Dâvud, Salât 230) Bu rivayetten yola çıkan Hanefiler şöyle demişlerdir: “Şayet özür vakti ise veya şiddetli soğuk varsa, dua eden şahıs şehâdet parmağını kaldırır. İşte bu da el açma yerine geçer.”
Allah Resulü’nün (s.a.s) bir başka dua etme tarzı da şu şekildeydi. O (s.a.s), yatmadan önce ellerini birleştiriyor, ihlâs ve muavvizeteyn surelerini okuduktan sonra ellerine üflüyor ve sonra da elleriyle ulaşabildiği bütün vücudunu sıvazlıyordu. Bu hareketi üç defa tekrarlıyordu. (Buhari, Tıb 29)
Bütün bu ifadelerimizden anlaşıldığına göre, Peygamber Efendimiz (s.a.s) farklı zaman ve hallerde dua ederken ellerini çeşitli şekillerde tutmuştur. Genel itibariyle o ellerini birbirinden açarak göğüs hizasında tutsa da, bazen ellerini, omuz seviyesine kadar kaldırmış, bazen ellerini birbirine bitiştirerek göğsüne doğru getirmiş, bazen de ellerini ters çevirmişti. Demek ki, makamın iktizasına göre bazen duada ellerin şekli değişiyordu.
Şunu da ifade etmeliyiz ki, duada ellerin tutulması teferruata ait bir meseledir. Dolayısıyla böyle bir meselede başkalarının tenkidini yapmak, onlarla münakaşaya girmek doğru değildir. Zaten duada esas olan ihlâs ve samimiyettir. Ellerin açılmasıyla beraber mühim olan kalbin Allah’a açılmasıdır. Bundan dolayı biz bu konudaki hadisleri göz önüne alarak Allah Resulü’nün (s.a.s) yolundan gitmeye çalışmalı, ancak başkalarını da kınama ve tenkide gitmemeliyiz
.
Süleymancıların ümmetten ayrı düştüğü dua etme şekli!
Süleymancıların en çok eleştiri aldığı konuların başında elleri birleştirerek dua etmeleri gelir. Bu adeti, Peygamberimizin sünnetine dayandırsalar da uygulamada Peygamberimizin böyle bir adeti bulunmamaktadır
01 Ekim 2016 Cumartesi 21:38
DiNiHABERLER.COM / ANALiZ
Kur'an ve Kur'an merkezli sünnetten uzak İslam Kültürü içinde var olan bazı Müslüman düşünürlerin yorumları ve sayısı beşi geçmeyen kaynaklar ile örülen dünyalarıyla ümmetten kopacak derecede farklı bir din algısı içinde bulunan Süleymancılar ile ilgili yaptığımız yayınlara devam ediyoruz.
Türkiye ve İslam ülkelerine cemaatler ile giren İngilizlerin müslümanları kutuplaştırma oyununu bozmanın tek yolu ümmet ile birlikte olmak ve hareket etmekten geçtiğini FETÖ belasından kurtulduğumuz şu günlerde tüm cemaatlerin farkına varması gerekiyor.
Cemaatlerin sektörleştiği ve İslam'a hizmet adı altında cemaatte bulduğu iş ile hayatını devam ettiren ama asla İslam'ın kaynaklarına hakim olmayan bu insanların cemaatlerini revize etme imkanı maalesef bulunmuyor.
BİR HATA EDEN İNSANI SİLEN MÜSLÜMAN YÜZLERCE HATASI OLAN CEMAATLERE TESLİM OLUYOR
İş, FETÖ'ye haddini bildiren millete düşüyor. Müslümanların kendilerine benzemeyen, kendileriyle birlikte olmayan, bid'at ve hurafelere boğulmuş, yönetimi kimlerden oluştuğu ve ne şekilde belirlendiği belli olmayan bu cemaatlere kaşrı tavır alması, maddi yardımda bulunmaması ve çocuklarını göndermemesi gerekiyor.
Maalesef Müslümanlar bir doktorun, oto tamircisinin, mühendisin, müteahhitin, avukatın, öğretmenin... hatasını gördüğünde anında cezayı kesiyor ve bir daha o meslek sahibine iş vermiyor. Tanıdıklarını olabildiğince o meslek sahibinden kaçırırken dünya ve ahiretini imar ettiği dini, kendisine anlatan kişi ve cemaatlerin bir değil yüzlerce hatasına rağmen kendisini geri çekmiyor ve çevresini de uzak durması için uyarmıyor.
Konuyu fazla uzatmadan bu günde Süleymancıların ümmetten ayrı düştüğü dua etme şeklini gündeme getirelim istedik. Bilindiği gibi Süleymancılar dua ederken ellerini birleştirerek dua ederler.
SÜLEYMANCILARIN DAYANDIĞI HADİS SAHİH DEĞİL
Sorduğunuz da ise cevap hazırdır. “Ümmetimin bozulduğu bir sırada kim sünnetime sarılırsa ona yüz şehit sevabı vardır” deyip kendilerini haklı çıkarmaya uğraşırlar.
Oysa bırakın elleri birleştirerek dua etme şeklini bu sözün kendisi sahih bir hadis değildir. Bu söz, sahih hadis kaynaklarında yer almamaktadır. İbn Abbas ve EbûHureyre gibi sahabilereisnad edildiği şekliyle iki kaynakta şu şekilde geçmektedir.
"Kim ümmetimin fesadı zamanında sünnetime sarılırsa ona yüz şehit sevabı vardır.”
“Ümmetimin fesadı zamanında sünnetime sarılana bir şehit sevabı vardır.” (Taberanî, el-Mu’cemu’l-Evsat, c: 5, s: 315, hadis no: 5414; Münâvî, Feyzu’l-Kadîr, c: 6, s: 339, hadis no: 9171)
Bu rivayetler, hadis âlimlerince senet açısından “zayıf” ve râvileri de “mechûl” (tanınmaz) bulunmuştur. (İbnAdiy, el-Kâmil fî Duafâi’r-Ricâl, Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1998/1409, c. 2, s. 327; İbn Hacer el-Askalânî, Lisânü’l-Mîzan, Beyrut: Müessesetü’l-İlmiyyeli’l-Matbûât, 1986/1406, c. 2, s. 246)
PEYGAMBERİMİZ DUADA ELİNİ AÇARDI
Ellerin yukarıdaki resimde görüldüğü şekilde tutulmasıyla ilgili olarak Süleymancıların sıralayacağı 4 kaynak ve bazı İslam ülkelerinde ellerin birleştirilerek dua edilmesi örneklerini getireceklerine şüphe yok. İlgili kaynaklardaki hiçbir hadisin sahih olmadığını başta belirtelim. Mesele elin açık veya kapalı bir şekilde dua edilmesinden ziyade milletin gözüne sokarcasına cemaat olarak ellerin serçe parmakları birbirine geçirilmiş bir şekilde dua edilmesinin teşvik edilmesi ve yapılmasıdır. Yoksa ayette buyurulduğu gibi Müslümanlar otururken, yatarken ve ayakta iken her hülükarda eller açık veya kapalı, eller cepte veya semaya kalkmış halde dua etmesi mümkündür. Süleymancıların bu dua şekli bir sünnetin ihyası değil ayrışma ve tanınma amacıyla uygulanan bir ritüel olduğu bilinirken piyasadaki algı da bu şekilde...
Şimdi gelelim peygamberimizin dua ediş şekline:
Peygamber Efendimiz’in (s.a.s) duada ellerini tutuş şekliyle ilgili birbirinden farklı rivayetler varid olmuştur. Bu da bize gösteriyor ki, Allah Resulü (s.a.s) bütün dualarında ellerini aynı şekilde tutmuyordu. Bununla birlikte duada sünnet olan elleri yukarı kaldırarak dua etmek ve duayı bitirdikten sonrada elleri yüze sürmektir.
Bununla ilgili İbn Abbas’ın (r.a) rivayet ettiği bir hadis-i şerif şu şekildedir:“Allah’a dua edince avuçlarının içini açarak dua et, ellerinin sırtlarıyla dua etme. Duayı bitirince avuçlarını yüzüne sür.”(EbûDâvud, Salât 358)
Tirmizi’de geçen bir diğer hadis-i şerifte de Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurur:“Rabbiniz haydir, kerimdir. Kulu dua ederek kendisine elini kaldırdığı zaman, O, ellerini boş çevirmekten hayâ eder.” (Tirmizî, Daavât 118)
Konuyla ilgili rivayet edilen hadis-i şeriflere ve bu konudaki fıkıh alimlerimizin mütalaalarına baktığımızda, şekil açısından duada asıl olanın elleri az da olsa birbirinden ayırmak, elleri avuç içleri yukarıya gelecek şekilde tutmak ve onları göğüs hizasına kadar kaldırmak olduğunu görüyoruz. Nitekim Fetâvây-ı Hindiye’de dua şekli anlatılırken şu ifadelere yer verilir: “Duada en efdâl olan, avuç içlerini açıp, aralarını az da olsa ayırmaktır. Elin birisi diğerinin üzerine konulmaz… Dua ederken, elleri göğüs hizasına kadar kaldırmak müstehaptır.”
Buhari’de geçen Enes b. Malik’in rivayeti de, Allah Resulü’nün (s.a.s) her zaman duada ellerini aynı şekilde tutmadığını gösteriyor. Hadis-i şerif şu şekildedir: “Resûlullah (aleyhissalatu vesselâm) dua ederken ellerini öyle kaldırdı ki, koltuk altlarının beyazlığını gördüm.” (Buhârî, İstiska 21)
Hz. Ebu Bekir’in anlattığına göre, Efendimiz (s.a.s) Bedir savaşına çıkmadan önce de, duada ellerini öyle kaldırıp Allah’a dua dua yalvarıyordu ki, sırtından cübbesi yere düşüyor ve Hz. Ebu Bekir onu alıp tekrar Efendimizin (s.a.s) sırtına koyuyordu. Aynı şekilde Efendimiz (s.a.s) Veda haccını eda ederken Arafat’ta yaptığı duada da ihramı düşecek şekilde ellerini yukarı kaldırıyordu.
Sehl b. Sa’d’ın Ebu Davud’da geçen bir rivayetinde ise Efendimiz’in (s.a.s) baş ve orta parmaklarını kapayıp şahadet parmağını açarak dua ettiği yer almaktadır. (EbûDâvud, Salât 230) Bu rivayetten yola çıkan Hanefiler şöyle demişlerdir: “Şayet özür vakti ise veya şiddetli soğuk varsa, dua eden şahıs şehâdet parmağını kaldırır. İşte bu da el açma yerine geçer.”
Demek ki Süleymancıların elleri birleştirme şeklinde yaptığı dua Peygamberi bir sünnet değil. Hatta amaç Peygamberimizin sünnetini taklit etmekse yapılması gereken farklı farklı şekillerde dua etmenin sünnete en uygun olduğu anlaşılıyor.
Süleymancıların elleri birleştirmesine benzer yatma esnasında yaptığı dua ile ilgili şöyle bir rivayet var:
Allah Resulü (s.a.s), yatmadan önce ellerini birleştiriyor, ihlâs ve muavvizeteyn surelerini okuduktan sonra ellerine üflüyor ve sonra da elleriyle ulaşabildiği bütün vücudunu sıvazlıyordu. Bu hareketi üç defa tekrarlıyordu. (Buhari, Tıb 29)
Dikkat edilirse bu rivayette de Allah Resulü yatarken elleri birleştirme şeklinde yatma anına mahsus bir dua şekli var.
HER CEMAAT KENDİNE GÖRE BİR UYGULAMA GELİŞTİRİRSE...
Şimdi Süleymancılara ve Süleymancılara çocuğunu emanet eden Müslümanlara soruyoruz: Bu kadar basit bir meselede dahi yanlış yapan, ümmetten ayrılan bir cemaat acaba İslam'ın diğer emir ve nehiylerinde ne derece Kur'an ve Sünnet üzere hareket etmektedir?
Tabi şu gerçeği de dile getirmekte fayda var. İnhirafçı cemaatler kendi müntesipleri arasında bir tür işaretleşme ve birbirini tanıma babından ibadet şekilleri ve gündelik hayatta mavi takke takmak gibi davranış kalıpları ortaya koymaktadırlar.
Süleymancıların elleri birleştirme şeklinde yaptığı dua da Peygamberimizin sünnetinden ziyade cemaat içi tanınma ve tanıma davranışından kaynaklanmaktadır.
.XXXXXXX
Süleymancıların verdiği eğitimde bir sakatlık var!
Bu güne kadar yaptığımız Süleymancı haberlerinde gördük ki müntesiplere ilmi anlamda hiçbir şey verilmemiş
18 Ekim 2016 Salı 01:50
DiNiHABERLER.COM / öZEL
Yediğimiz küfür ve hakaretlere bakılırsa Süleymancılara çok güzel küfür ilmi verilmiş. Harbiden Süleymancıları bu konuda ne kadar takdir etsek azdır. Gördük ki FETÖ'ye dair yaptığımız haberlerde yediğimiz küfür, hakaret ve şantaj geribildiriminde Süleymancılar, FETÖ’den pek de geri kalmıyor.
MÜSLÜMAN AYNI ZAMANDA TEBLİĞCİ İKEN KÜFREDEN MÜSLÜMANDAN TEBLİĞCİ OLUR MU?
Müslüman şahsiyete yakışan odur ki ortaya çıksın ve "şu şu konuda biz şöyle düşünüyoruz" diyebilsin. Ve bunu da hal ve hareketleriyle ortaya koyabilsin. Güya bu cemaat de diğer cemaatler gibi Müslüman yetiştirdiğini iddia ediyor.
Müslümanın özelliklerinden biri de tebliğdir. Tebliğ, "kendini karşıya sevdirmek, güzel göstermek ve örnek olmak..." ile etki etme derecesi kuvvetlenir ve anlam kazanır.
Dinihaberler.com olarak Süleymancılara ve diğer tüm cemaatlere ikazımız o dur ki, eleştiriler karşısında eleştiren gayri müslim olsa idi sizin bu tavrınız karşısında bir gayri müslimin İslam’dan soğuması mümkün olacak ve siz de bundan mes’ul olmayacak mıydınız?
ESKİDEN LAİKÇİLERİN NİYET OKUMALARINA BİZ MÜSLÜMANLAR ÇOK KIZARDIK
Yaptığımız haberlerden sonra Süleymancılardan “kendilerine düşmanlığımız olduğu, intikam hevesinde olduğumuz, cemaat düşmanı olduğumuz, FETÖ’cü olmak, mezhepsiz ve vahhabi olduğumuz…” gibi pek çok eleştiriler aldık.
Hızını alamayan bazı müntesipler sağolsunlar bizi Şii bile yaptılar. Eskiden laikçilere niyet okudukları için biz Müslümanlar kızardık. Ama görünen o ki Müslümanlar niyet okuma da laikçileri fersah fersah geçmiş ve onları çok çok geri de bırakmış. Hadi onların elinde Kur’an ve örnek aldığı Peygamber yok. Ya Müslümana ne demeli… KUR’AN KALPLERİ BİRLEŞTİRİRKEN SÜLEYMANCILARIN KALBİ MÜSLÜMANLARDAN AYRI
Bu durum bizim açımızdan zaten sürpriz değildi. Asıl bu satırları kimler tarafından ne şekilde atandığı hala meçhul olan cemaatin lideri Alihan Kuriş’in “Süleyman Hilmi Tunahan bu cemaati görse bize ne der?”diye düşünmesi lazım. “Kur’an eğitimi veren Süleyman Hilmi Tunahan okumasını öğrettiği Kur’an’ın; müşrik, münafık, ehli kitap demeden ayrı olan kalpleri birleştirdiğini ama günümüzde talebelerinin tüm Müslümanlardan ibadetlerine varıncaya kadar ayrılmaları ve kalpleri ayrıştırmalarına ne derdi acaba?”
AYRILIK VARSA O KALP KUR’AN VE SÜNNET EĞİTİMİ ALMAMIŞ DEMEKTİR
“Biz Müslümanlarla beraberiz bizi suçlamayın?” diyen seslerinizi duyar gibi oluyoruz. Kalbi sevgi varsa bedeni birliktelik zaten olur. İnsanlar birbirinden ayrı ise bu ayrılık kalbi sevginin olmadığının en büyük delilidir. Müslüman olunmasına rağmen bir Müslüman din kardeşlerinden uzak, gizli gündem ve mahfillere sahip ise o Müslümanın Kur’an ve sünnet dışında başka kaynaklardan terbiye aldığını gösterir. Çünkü Kur’an ve sünnetin sistematiğinden ayrılık yoktur.
Cemaattin liderleri öylesine cahil bir cemaat yetiştirmişler ki “bize FETÖ’cülükle yaftalarlarken” sitemizde yapacakları arama sonucunda 17 Aralık öncesi ve sonrasında Fetullah haini aleyhinde yaptığımız haberleri ve Terörist Feto’nun sitemize açtığı 131 davayı görebilirlerdi. Öylesine bir ön yargı var ki cemaatte; bazen Fetullah aleyhine yazdığımız yazıları göstermemize ve bize açılan davaları ileri sürmemize rağmen adam inatla “Siz FETÖ’cüsünüz” diyebiliyor.
“Uçsa da keçidir” diyen mantık İslami bir mantık olabilir mi? Bu ahlak Kur’an’da “inandık ve isyan ettik” diyen Yahudilerin ahlakı değil midir? Yahudiler de Allah Resulü’nün haklı olduğunu ona muhakeme olacak kadar biliyor lakin inadına inkar ediyorlardı.
DÖRT MEZHEBE GÖRE FETVA VEREN BİZ AMA MEZHEPSİZ OLAN YİNE BİZ
Mezhepsiz ve vehhabi laflarına doğrusu çok güldük. Cuma namazına gelmemelerini “Diyanet imamlarının itikat bozukluğuna, laylaylomcu olduklarına, AKPPKK’lı oldukları ve amelinde sakatlık olduğu…” gibi gerekçelerle açıklayan Süleymancılara bu şekilde hareketlerinin fitne olduğu ve ümmeti bölmekten başka bir anlamı olmadığını belirttik. Hiçbir kaynağa başvurma gereği duymayan Süleymancıların bize cevabı “vahhabi ve mezhepsizliğimiz” iddiası idi. Biz de Cuma namazının Süleymancılar yurdunda kılınmasının haram olduğunu, orada kılınan namazların sahih olmadığını dört mezhebe göre ortaya koyduk. Mezhepsiz olan maalesef kendileri değil biz olduk.
ŞİA DÜŞMANI BİR SİTEYE ŞİA DİYE SALDIRMAKLA GERÇEKLER DEĞİŞMİYOR Kİ
Hele şu şii diyenlere ne demeli?!
“Ehli Sünnet yıkıcı cemaatleri ayırt etmede yetersiz” yazımızda Şia ve Sünni şeklinde ayrımın Ehli Sünnet’in en büyük çıkmazı olduğu ve Şia ile aynı özellikleri gösteren birçok cemaatin maalesef sırf Şii karşıtlığından dolayı ehli sünnet mahallesinde kendilerine yer bulduklarını belirtmemize rağmen Şiilikle suçlanmak ilginçti doğrusu.
Biz bu sözlere alınmıyoruz sadece uyardığımız Müslümanın bu hale düşmesine üzülüyor ve uyandırmak için daha başka ne yapabiliriz diye çare arıyoruz.
Bu tür sataşmalar nihayetinde alınan din eğitimin de aynı zamanda göstergesidir. Bu şunu gösteriyor ki bu cemaat; Kur’an ve sünnetten uzak ama Kur’an ve sünnet etiketli bir dini anlayışı İslam diye yaşıyor veya yaşadığını zannediyor.
İÇİNE KAPANIK, ÜMMETTEN KOPUK TÜM CEMAATLER AYNI DURUMDA
Tabi bu konuda sadece Süleymancıları eleştirirsek kendilerine haksızlık etmiş oluruz. Cemaat yapılanması adı altında yapılanan içine kapanık tüm cemaatlerde durum maalesef bu. Aslında bu güne kadar Süleymancılarla ilgili ortaya koyduğumuz gerçekler Türkiye’de belki de yüzde 90 tüm ümmetten kopuk cemaatlerin kronik hastalığı.
Kendi yaşam tarzlarını dinleştirmek ve İslam’ı kendi anlayışlarından ibaret görmek…
Bu zihniyetin gelişim sürecinde;
Kur’an mealini okumama,
Kur’an’ı farklı tefsir kitaplarıyla karşılaştırmalı olarak anlamaya çalışmama,
Hadis ve hadislerin rivayet metotlarından habersiz olma,
Kur’an’ı Kur’an ile tefsir etme; Kur’an’ı Hadis ile tefsir etme ilminden mahrum olma,
Cemaatin kendileri dışında kalan Müslümanlarla iletişime kapalı olması,
Cemaatte hoca bilinen büyüklerin geleneksel düşüncelerini tabulaştırarak bir sonraki kuşaklara aynen aktarmaları ve bunu tashih etme gereği duymamaları,
Hocalarından aldıkları dini anlayışı, cemaat tabanının sorgulamaksızın kabul etmesi ile oluşan atalar dini,
Birkaç cemaat içi kaynakla beslenerek zamanla bünyede başka kaynaklara karşı başlayan hazımsızlık ve mide bulantısı… gibi pek çok neden sayılabilir.
KENDİNİ UYARANI YAFTALAMAK MÜSLÜMAN AHLAKI DEĞİLDİR
Bir de Süleymancılarda olduğu gibi ümmetten kopuk cemaatlerde şöyle bir yanılsama var. Başkalarının hatalarını olabildiğince büyütmek ve kendi dağ gibi hatalarını görmezden gelmek. Bu bir noktada vicdan bastırma olduğu kadar -hataları görme, kabul etme ve olumlu yönde adım atma- melekesini de tamamen devreden çıkaran menfi bir tutum.
Bunun yanısıra daha önce üstüne basa basa söylediğimiz “yaftalama” hastalığı aynı şekilde Süleymancılarda da var.
DİBİNDEKİ MÜSLÜMANLA İLETİŞİM SORUNU YAŞAYAN MÜSLÜMAN
Uyarı karşısında “acaba?!” tavrı sergilemek yerine karşıya saldırmakla teskin olma davranışı; eleştirenden çok eleştiriye kapalı olan kimseyi mahveder. Bir Müslüman kendisine gelen bilgiyi, Kur’an ve sünnet çerçevesinde yitirilmiş ve Allah’ın kendisine sunduğu bir hikmet olarak görür.
Dibindeki Müslümanla iletişim sorunu yaşayan bir Müslümanın hem de farklı din, dil, ırk ve niyetteki Çinlideki hikmeti alması düşünülemez.
YA ELEŞTİREN HAKLI İSE…
Eleştiri karşısında doğru ya da yanlış kendini gözden geçirmek zor olabilir. Lakin ya eleştiren bu noktada haklı ise ne olacak? Bu dünyada cemaatin kesilen paraları, müntesip akışının kesilmesi, cemaatle bütünleşen şahsiyetin uğradığı zarar karşısında mahcubiyet hissedilebilir, kızgınlık davranışı devreye girebilir.
Ya gelen eleştiri doğru ise ilahi mahşerde o Müslümanın hali ne olacak?
ALLAH’IN HUZURUNDA KIZARACAK YÜZDEN İSE DÜNYADA KIZARACAK YÜZ EVLADIR
Bu gün dünyada belki bazı kayıplar insanı savunma durumuna düşürebilir. Ortaya konulan hatalardan dolayı insanın yüzü kızarabilir. Allah’ın huzurunda yüzünün kızarmasındansa dünyada iken insanın yüzünün kızarması evla değil midir?
Biz bazı şeyleri ortaya koyduk. Daha da koyacağız. Bu Süleymancılar sathında tüm cemaatlere bir uyarı idi. FETÖ dışında eleştirdiğimiz bazı cemaatler de oldu. Ama hepsinin yaklaşımı Süleymancılar ile aynı idi. Görmedikleri halde kendilerini eleştireni yaftalamakla kendilerini avutmak Müslüman ahlakı olmasa gerektir.
APAÇIK HÜKÜMLERE RAĞMEN NASSLARA AYKIRI DAVANMAK RAHMET DEĞİLDİR
Biz ne falan cemaat ne filan cemaat demeden tüm Müslümanların kendini artık Kur’an ve sünnete uygun olarak kontrol etmesini dile getiriyoruz ve getireceğiz de.
Ümmetin ihtilafı rahmettir ama doğru konular üzerinde farklı yaklaşım tarzları söz konusu olduğunda ümmetin ihtilafının rahmet olduğuna şüphe yok. Tıpkı fıkhi meselelerde her bir mezhebin olaya farklı açıdan yaklaşması gibi.
Ama apaçık hükümlere rağmen farklı ve hikmete aykırı yaklaşım tarzları, rahmet değil tefrikadır.
XXXXXXXXXX
Diyanet personeline itikadı bozuk diyen Süleymancılara kırmızı kart!
Süleymancılar adına kendini yetkili gören Süleymancıların Fuat Avnisi Mehmet Fahri Sertkaya adlı kendi bilgisini putlaştıran şahsın verdiği bilgiler doğrultusunda daha önce belirttiğimiz şekilde konumuza devam ediyoruz.
24 Eylül 2016 Cumartesi 15:32
DiNiHABERLER.COM / öZEL iÇERiK
Bu cemaati gündeme getirmemizin amacı; FETÖ gibi kendini sarayda gören Süleymancıların takip ettikleri metotlar nedeniyle bataklığa dönen zihin kodlarını gözden geçirmelerini sağlamak. Gerçi FETÖ’ye de çok uyarılar yapıldı. Ama her nedense kendilerini mü’min uyaranlarıMüşrik, Yezit, Firavun… yaftaları takarak derin uykularına dalmışlar kendilerini Mekke’de mücadele eden Müslümanlar yerine koyup bir de mücahit olup çıkmışlardı.
Ya bir cemaat kendini Kur’an ve sahih sünnete uydurur, Rabbim o cemaati payidar eder ya da uydurmaz FETÖ gibi milletten silleyi yediği gibi tarihten silinir gider.
Yaptığımız açıklamalar karşısında maalesef muhatap bulamadık. Mahkeme kararlarıyla haberlerimizi engelleme dışında bir karşılık da gelmedi.Şimdilik çok bilmiş Fuat Avnileri bol keseden sallıyor. İyi de sallıyor. Biz ne demişsek meğer az bile demişiz. Fuat Avni’nin açıklamalarını duyunca Süleymancılar cemaatinin alacağı epey bir yol olduğunu gördük.
Bir de adam telefon numarasını verip meydan okumaz mı?
Kahrolmamak elde değil…
Adam cahil ama cahilliğinin farkında bile değil. O kadar bilgilerinden emin ki meydan okurken karşısında ki yapıyla dalga geçmeyi de ihmal etmiyor.
Her zaman yaptıkları zaten bu idi bu inhirafçı cemaatlerin…
Cevap veremiyorsan yaftala gitsin!..
Selefi, vahhabi, mealci, hadisçi, modernist, Fazlurrahmancı...
Dikkat ederseniz tüm doğrusuna rağmen Sahih İslamı savunanlar bu yaftaları yerken İslam'ın kendinden haberdar olmayıp CIA'nın sunduğu fotokopi İslam ile amel eden inhirafçı cemaatler her kulvarda gemilerini yüzdürmeye devam ediyor.
Müslümanlıktan dem vuruyor ama utanmadan sıkılmadan bu sitenin herkesin tanıdığı sahiplerini selefi ve vahhabi edip iftira atıyor.
Ne de olsa Süleymancılar başkalarının ardında namaz kılmayacak kadar çok ileri derecede CIA’nın arzu ettiği şekilde Müslüman iman tekniklerine sahipler.
Muhatabımız bu cemaati de çok iyi tanıyan, savunan ve sözcülüğüne soyunan Fuat Avni Sertkaya…
Ne zaman çıkarlar kendileri bizim sözcümüz şu derler biz de o takdirde kendilerini muhatap alırız. Ama şu ana kadar ettikleri küfürler dışında cevap mahiyetinde bir yorum gelmemesi iddiamızı haklı çıkarıyor. Cuma namazı konusunu zaten yazmıştık. Şimdi sıra başkalarının ardında namaz kılmamalarının nedenlerini kendi dillerinden irdelemeye geldi.
Mescidi Dırar dediğimize pek alınmışlardı. Oysa bu tutumda olan her Müslüman; bırakın cemaat yurt ve mescitlerini, ümmetten kafasına göre bahaneler bularak evi dahi olsa bulunduğu mekanı camiye alternatif görüyorsa o mekan Mescidi Dırar'dır. Bu böyle biline…
Camiyi terk etme ve Diyanet’in imamının ardında namaz kılmamada eğer kendilerince fetva çıkarıyor; şer’i delillerden de icmayı sayıp bu konuda ümmetin icmasına aykırı davranılıyorsa burada ümmete bu cemaate kırmızı kart göstermek zamanı gelmiş ve geçiyor demektir.
Süleymancıların İmam Hatip ve İlahiyat mezunları ile Diyanet’in imamlarının ardında namaz kılmadıkları ile ilgili Fuat Avni’nin absürt açıklamalarından bazı alıntılar yaparak bu konuya açıklık getirelim.
Bu cemaate karşı ümmet artık gardını almalıdır. Ümmet bu cemaate tıplı FETÖ'de olduğu gibi himmet ve çocuklarını kaptırmamalıdır.
DİYANET PERSONELİ’NİN İTİKADI BOZUK
Süleymancıların Fuat Avnisi Sertkaya o kadar bilgiç ki tüm Diyanet personelini ölçecek bir basirete sahip olduğunu iddia ile diyor ki: “Elbette sen önce imamı tanıyacaksın. Önce hüsnü niyetle gidersin. bakarsın adamın itikadı bozuk. Yapma hoca etme hoca dedikten sonra dinlemiyor. Kavga döğüş etmezsin. Biz de bu var. Diyanet personeli arasından çok yüksek oranda itikaden sorunlu, hatta küfre götüren hususları hataları yapan görüşleri inançları savunan insanların sayıları hiç öyle azımsanacak kadar değil. Böyle birine dek geldiğinde yapma hocam etme hocam diyoruz. Kaynak getiriyoruz. Sen neyi kaynak getirirsen getir.”
Peki Fuat Avni Sertkaya diyelim ki sen Diyanet personelinin itikatsızlığını bildin. O Dırar mescidine dönüştürdüğünüz yurtlarınızda namaz kılan her bir cemaat, kimi nasıl ayırdetti de camide Cuma namazı kılmayı terketme gereği duydu? Her önüne gelen camileri terkedip kendi cemaat mekanlarına çekilmesi Müslümanların mı yoksa CIA ve sair gavurun mu işine yarar?
AKPPKK İSLAMCI…
CIA işbirlikçisi Fetullah ve terör örgütü Ak Parti’yi “Siyasal İslamcılık” ile suçlardı. Süleymancılar adına konuşan Sertkaya’da aynı şekilde İslamcı deyip Ak Parti’yi suçluyor. Süleymancıların oy verdiği MHP, CHP, ANAP ve DYP hangi kategoriye giriyor gerçekten merak ediyoruz. Sertkaya’nın bu konuda görüşleri aynen şöyle: “Kendi menfaatlerine bakıyorlar. Bu arkadaşlar bu çirkinliği niçin yapıyorlar? sorusunun cevabı biz onların AKPPKK'larına dokunmuşuz. Onlar Müslümanlıktan ziyade İslamcılık yapıyorlar. Biz diyoruz ki İslamı bir siyasi ideoloji gibi görmeyin. İslam deyince aklınıza partinizin siyasi lideri gelmesin!”
Tamam! Ümmetin aklına Ak Parti ve Erdoğan gelmesin. İyi güzel de bu CIA beslemesi cemaatler neden Müslümanların günlük işlerini kolaylaştıran her parti, grup, dernek ve oluşuma bir anda aslan kesilir de İslam'ın karşısında dimdik duran CHP ve yanındaki laikçi oluşumlara tek laf etmez?
RAHMETLİ ERBAKAN VE MİLLİ GÖRÜŞÇÜLER CAHİL
Rahmetli Erbakan’ın İran gezisinde devletler arası hukuktan kaynaklanan iltifatı anlamaktan aciz Süleymancıların Fuat Avnisi Almanya’da kendilerinin dini muhatap olarak alınması adına Kilise ve masonlara düzdükleri övgüleri unutmuş Erbakan’ı eleştiriyor. Yetmezmiş gibi tüm İmam Hatip, ilahiyat ve Diyanet camiasını Mevdudi üzerinden şii ilan eden Fuat Avni Sertkaya diyor ki: “Erbakan Humeyni’ye büyük devlet adamı diyor. Onlar Humeyni’yi savunsunlar biz arkalarından rahat rahat namaz kılalım. Humeyni peygamberimizin karısına alçakça iftira atmış biri... Ne demek şunun bunun ardında namaz kılmıyor. Kılmıyoruz işte örnek veriyorum. Adam kendini Milli Görüşçü tanıtıyor. Gitmiş oradan Seyit Kutub’un Mevdudi’nin ki şiadır, Mevdudi. İmanın şartlarını beşe indirmiş birisidir. Niye kılayım arkasında namaz…”Seyit Kutup İhvanı Müslimden idam edilerek şehit edilen bir Müslüman.Mevdudi, Süleymancılar gibi ehli küfre ağız burun eğmediği, kuyruk sallamadığı gibi hakeza inhirafçı tarikatçıların uyuttuğu tüm dünya gençliğini etkileyerek İslami Hareketin dirilmesini sağlayan bir alim olduğunu bilemeyecek kadar cahiller. Mevdudi ve Humeyni’yi bir kefeye koyacak kadar cahil Fuat Avni yetmezmiş gibi bir de Mevdudi’yi şii yapıyor.
DİYANET CAMİASI LAYLAY LOM MÜSLÜMAN
Süleymancılar içinde yetişen cahil Fuat Avni, öylesine mantık yürütüyor ki mantık yanında hiç kalıyor. Adam, Erbakan’ın Humeyni hakkındaki devletlerarası hukuktan doğan sıradan iltifatını Erbakan'ın itikadına bağlıyor ve Erbakan'ı kafir ilan ediyor. Oradan bir kıyas ile ardında namaz kılınamayacağını oradan da hareketle oy verenlerin de arkasında namaz kılınamayacağını oradan da hareketle AKPPKK’ya oy verenlerinde ardında namaz kılınamayacağını ve son olarak Diyanet'e kıyas yapıp Diyanet erbabının ardında namaz kılınmayacağı kıyasını yapıyor. Fuat Avni Sertkaya:“Senin gibi İslamcı değilim ki. Laylay lom Müslüman değilim ki ben. İmam hatiplerin arkasında namaz kılmıyormuşuz. Yalan. İmam hatipte okuyan talebelerimiz var. İmam hatiplerin ilahiyatların bir kısmının arkasında namaz kılmıyorlar, deseler hay hayy doğru. Kılmıyoruz. Niye kılmıyoruz. Bir örnek verdim işte. Örnek çok var. Adamlar şimdi soracağın soruyu tahmin edebiliyorum orayla bağlantısı var. Adam mezhebi inkar ediyor. Mezhep imamlarını inkar ediyor. İslam’ın kaynaklarını inkar ediyor. (İslam'ın kaynaklarının) bazısını bire düşürüyor. Bazısı sadece bire düşürüyor Kur’an, bazıları ikiye düşürüyor Kur’an ve sünnet. Oysa islamın kaynakları Kur’an sünnet icma ve kıyas…”
Oysa Fuat Avni’nin bu iddia ettiği kaynaklar Hanefi mezhebinin fıkıh usulünde takip ettiği delil çıkarma metotları. Öylesine cahil bırakılmışlar ki diğer mezheplerin her birinin farklı farklı delil çıkarma metodu olduğundan haberdar bile değil.
Kur'an ve sünnet diyenleri inkarcı ilan ederken cahil adam, Ahmet bin Hanbel'in Kur'an ve sünnet dışında delil kabul etmediğini ve bu mantık yürütme ile Ahmet bin Hanbel'i şii, inkarcı, sapık ilan ettiğini de farkedemiyor.
İmamı Azam'ın aksine Ahmet bin Hanbel'in kıyas yaparak delil çıkarma metoduna hoş bakmadığını bilmiyor bile...
Bu cehaletlerinin karşısında tüm İslam kaynaklarına vakıf olan, dinler ve mezhepleri ayrıntılı bir şekilde inceleyen ve yıllarca bu konular üzerinde kafa yoran İmam Hatip, İlahiyat ve Diyanet camiasına saygı duyacağına münferit olaylardan yola çıkarak genelleme ile sapık ilan ediyor.
Elbette bu kurumlarda da tasvip edilmeyen kişi ve davranışlar olabilir. Bunun yolu tüm camiayı taşlamak değil bünyeyi daha iyi olması için güçlendirmek, ilmi bir şekilde yol gösterici olabilmektir.
Ebû Hureyre radıyallahu anhü diyor ki:
