 |
|
|
 |
|
| ABDULHAMİD HAN |
ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026 |
|
|
|
|
 |
| İMANI ZAİL EDENLER |
 |
|
| |
|
|
 |
|
|
|
"Allah Resulü (a.s.) Allah'tan başka ilah yok deyinceye kadar insanlarla savaş etmem bana
|
|
|
|
|
|
|
|
La ilahe illallah" deyinceye kadar insanlarla savaşa devam etmem bana emredildi. (Ancak) her kim
|
|
|
|
|
|
|
|
"Şu üç özellik kimde bulunursa o kimse imanın gerçek tadını alır: Allah ve Resulü kendisine
|
|
|
|
|
|
|
|
"Zina eden kişi, zina ettiği zaman (kâmil bir) mümin olduğu halde zina edemez. İçki içen de içtiği
|
|
|
|
|
|
|
|
"Dört şey her kimde bulunursa katıksız münafık olur. Her kimde bunların bir parçası bulunursa onu
|
|
|
|
|
|
|
|
Münafığın alâmeti üçtür: Konuşunca yalan söyler, vaat ettiği vakit vaadinde durmaz, kendisine bir
|
|
|
|
|
|
|
|
"Kişi (din) kardeşine kâfir dediği zaman muhakkak ikisinden biri o küfür kelimesini üzerine alarak
|
|
|
|
|
|
|
|
"Herhangi bir kimse bile bile babasından başkasına ait olduğunu ileri sürerse muhakkak nankörlük
|
|
|
|
|
|
|
|
Babalarınızı terk etmeyiniz. Her kim babasını reddederek terk ederse, nankörlük yapmış olur."
|
|
|
|
|
|
|
|
"Her kim Müslüman olduğu halde babasından başkasına, babası olmadığını bilip dururken babalık
|
|
|
|
|
|
|
|
"Müslümana sövmek fasıklık ve onu öldürmek için dövüşmek küfürdür."
|
|
|
|
|
|
|
|
Benden sonra birbirinizin boyunlarını vuran kâfirler durumuna dönüşmeyiniz."
|
|
|
|
|
|
|
|
"Allah, kullarımdan kimi bana iman etmiş, kimi de kâfir olarak sabahladı. Her kim Allah'ın ihsanı
|
|
|
|
|
|
|
|
Münafığın alâmeti Ensar'a buğzetmesi, müminin alâmeti ise Ensar'ı sevmesidir."
|
|
|
|
|
|
|
|
Ensar'ı ancak mümin olan sever ve onlara münafık olandan başkası da buğz etmez. Onları seveni
|
|
|
|
|
|
|
|
Seni yaratmış olduğu halde Allah'a bir ortak (eş) uydurmandır" buyurdu. Muhakkak bu, çok büyüktür
|
|
|
|
|
|
|
|
Üç defa "Büyük günahların en büyüğünü size söyleyeyim mi?" buyurdu. Sonra onları şu şekilde saydı:
|
|
|
|
|
|
|
|
Allah'a ortak koşmak, ebeveyne eziyet etmek, cana kıymak ve yalan söylemektir."
|
|
|
|
|
|
|
|
Helak edici olan yedi şeyden uzak durunuz" buyurdu. Ey Allah'ın Resulü! Onlar nedir? denildi.
|
|
|
|
|
|
|
|
Kişinin ebeveynine sövmesi büyük günahlardandır" buyurdu. Ey Allah'ın Resulü! Kişi ebeveynine
|
|
|
|
|
|
|
|
"Herhangi bir şeyi Allah'a ortak koşarak ölen kimse Cehenneme girer" buyurdu. Ben de: Herhangi bir
|
|
|
|
|
|
|
|
Hayır, onu öldürme" buyurdu. Ben, ey Allah'ın Resulü, o benim elimi kesti, sonra da bu sözü
|
|
|
|
|
|
|
|
La ilahe illallah dediği halde onu niçin öldürdün?" diye sordu. Ben, ey Allah'ın Resulü! O, bunu
|
|
|
|
|
|
|
|
La ilahe illallah dediği halde onu niçin öldürdün?" diye sordu. Ben, ey Allah'ın Resulü! O, bunu
|
|
|
|
|
|
|
|
Bize silah çeken bizden değildir" buyurmuştur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Bize silah çeken bizden değildir" buyurmuştur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ölü için) yanaklara vuran yahut yakaları yırtan yahut cahiliye âdeti üzere feryat ve figan eden
|
|
|
|
|
|
|
|
Üç kimse vardır, Kıyamet günü Allah onlarla konuşmaz, onlara bakmaz, onları temize çıkarmaz ve
|
|
|
|
|
|
|
|
"Her kim İslâm'dan başka bir din adına yalan yere yemin ederse, o kimse (yalanında) söylediği
|
|
|
|
|
|
|
|
Bu, Cehennem ehlindendir" buyurdu. Nihayet biz savaşa giriştiğimiz zaman o zat çetin bir şekilde
|
|
|
|
|
|
|
|
"İnsanlar arasında böyle kimse vardır ki, halka göre Cennet ehline yaraşan hayırlı işler yapar.
|
|
|
|
|
|
|
|
Sizden önceki ümmetlerden birisinde bir kimse vardı. Kendisinde bir şişkin yara meydana gelmişti.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayetteki zulüm sizin sandığınız gibi değildir. O ancak Lokman'ın oğluna söylemiş olduğu,
|
|
|
|
|
|
|
|
Güneşi öğleyin, önünde hiç bulut yokken görebilmek için izdiham edip, birbirinizle itişir misiniz?
|
|
|
|
|
|
|
|
"Bizler kıyamet günü şuradan, şuradan geliriz. Bak! Yani bu, insanların fevkinde bir yerdir. Dedi
|
|
|
|
|
|
|
|
"Aziz ve Celil Allah (Kıyamet günü): Ey Adem! buyurur. Adem hemen cevap olarak: Ey Rabbim!
|
|
|
|
|
|
|
|
Selam sizlere! Bizler inşaallah sizlere kavuşacağız. Kardeşlerimizi görmüş olmamızı arzu ederdim."
|
|
|
|
|
|
|
|
Dikkat edin. Bunlara muhakkak azap ediliyor. Hem de büyük bir şeyden dolayı azap edilmiyorlar.
|
|
|
|
|
|
|
|
"Hemen az önce bana bir sure indirildi" buyurdu ve: Biz sana gerçekten kevseri verdik, bunun
|
|
|
|
|
|
|
|
"Ey Muaz! Sen dinden nefret ettirici misin? Falanca sureyi oku, falanca sureyi oku!"
|
|
|
|
|
|
|
|
Bu, münafık namazıdır. Oturur güneşi gözetler, güneş şeytanın iki boynuzu arasında olduğu zaman,
|
|
|
|
|
|
|
|
Altın ve gümüşün zekâtını vermeyenler, Kıyamet günü o altın ve gümüşleri kendileri için ateşten
|
|
|
|
|
|
|
|
"Uhud dağı kadar altınım olup, üç dinar hariç, bunun hepsini infak etmek isterim" buyurdu. Sonra,
|
|
|
|
|
|
|
|
Sadaka vermekle emrolunduğumuzda, biz de (çarşıda) sırtlarımızla yük taşırdık (bu kazancımızdan
|
|
|
|
|
|
|
|
Sana yazıklar olsun! Ben de adaletle hükmetmezsem, artık kim âdil olabilir? Ben adaletle
|
|
|
|
|
|
|
|
Eğer ben Allah'a isyan edersem, artık ona kim itaat eder ki? Sizler, beni güvenilir bulmazken
|
|
|
|
|
|
|
|
Kim bizim şu dinimizde olmayan bir şey ihdas eder ve onu dine katmaya çalışırsa o reddedilir."
|
|
|
|
|
|
|
|
Kıyamet gününde en şiddetli azaba çarptırılacak olanlar resim yapanlardır" buyurmuştur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Benim ve Allah'ın benimle gönderdiği şeyin meseli, şu kimse gibidir ki kavmine gelir ve: Ey
|
|
|
|
|
|
|
|
Ben, havzın başında sizden önce varacağım. Kim gelirse ondan içer; ondan içen ebediyen bir daha
|
|
|
|
|
|
|
|
"Ben havz başında olacağım ki sizden bana gelenleri görebileyim. Benim önümde bir takım insanlar
|
|
|
|
|
|
|
|
"Ben havza sizden önce varacağım ve orada bir takım kavimlerle münakaşa edeceğim. Sonra ben onlar
|
|
|
|
|
|
|
|
Ehl-i Kitap olanlar saçlarını salıverirler, müşrikler ise saçlarını ayırırlardı. Allah
|
|
|
|
|
|
|
|
Allah beni sadece muhayyer bıraktı ve: Onlar için istiğfar et, ya da etme. Onlar için yetmiş
|
|
|
|
|
|
|
|
Dilediğinizi yapın, sizi affettim, buyurdu. Bunun üzerine Aziz ve Celil Allah: Ey iman edenler,
|
|
|
|
|
|
|
|
Akraba ziyaretini kesen kimse Cennete giremez" buyurmuştur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Bir zamanlar üç kişi yolda giderlerken yağmura tutulmuşlar. Bunlar hemen dağdaki bir mağaraya
|
|
|
|
|
|
|
|
Biz Allah Resulüyle birlikte bir sefere çıktık. Bu seferde halka bir kıtlık isabet etti. Bunun
|
|
|
|
|
|
|
|
Allah Resulü (a.s.) zamanında münafıklardan bir takım kimseler, Peygamber gazaya çıktığı vakit
|
|
|
|
|
|
|
|
Bizden, Neccar oğullarından bir kimse vardı. Bu zat, Bakara ve Ali İmran surelerini
|
|
|
|
|
|
|
|
Kıyamet gününde iri cüsseli, semiz bir kişi gelir. Fakat Allah yanında, bir sivrisineğin kanadı
|
|
|
|
|
|
|
|
Yüce Allah Cehennemliklerin en hafif azaplısına: Dünya ve dünyadaki her şey senin olsa onu fidye
|
|
|
|
|
|
|
|
Dünyada onu iki ayağı üzerine yürüten Kıyamet gününde yüzüstü yürütmeğe kadir değil midir?
|
|
|
|
|
|
|
|
"Kâfirin avurt dişi (yahut azı dişi) Uhud (dağı) kadar, derisinin kalınlığı da üç günlük
|
|
|
|
|
|
|
|
Cehennemde kâfirin iki omuzu arası, hızlı giden bir süvarinin üç günlük yolu kadardır."
|
|
|
|
|
|
|
|
İki Müslüman kılıçları ile karşı karşıya geldikleri zaman öldüren de ölen de Cehennemdedir"
|
|
|
|
|
|
|
|
Mekke ile Medine dışında Deccal'ın ayak basmayacağı hiç bir belde yoktur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Her kim duyulsun diye bir iş yaparsa, Allah o kimseyi duyurur. Her kim gösteriş olsun diye bir iş
|
|
|
|
|
|
|
|
Kıyamet gününde bir kişi getirilip Cehenneme atılır da bağırsakları karnından dışarıya çıkar.
|
|
|
|
|
|
|
|
Kufe halkı şu, Kim bir mümini kasten öldürürse onun cezası Cehennemdir. ayetinde
|
|
|
|
|
|
|
ŞİRK NEDİR
yusuf sinanüddün hz..ehlisünnetbüyükleri.co
Osmanlı Devleti zamanında yetişen âlimlerden. İsmi Yûsuf olup, lakabı Sinânüddîn Halvetî’dir. Nisbeti, Âmesî’dir. Şeyh-ül-Harem diye meşhûr oldu. Doğum târihi bilinmemektedir. 1000 (m. 1592) senesinde Amasya’da vefât etti. Hayâtı hakkında fazla bir bilgi yoktur. Kur’ân-ı kerîmde haram kılınan şeylerin haramlığının sebeb ve hikmetlerinden bahseden, tefsîre dâir doksansekiz bâb üzerine tertiplenmiş, “Tebyîn-ül-mehârim” isminde bir eser yazdı. Çok kıymetli olan bu eser, Süleymâniye Kütüphânesi Es’ad Efendi kısmı, 596 numarada kayıtlıdır. Bu eserden ba’zı bölümler:
Biliniz ki, her sultânın bir korusu vardır. Allahü teâlânın korusu haram kıldığı şeylerdir. Bu korunun etrâfında fazla dolaşıp faydalanmak istiyenlerin, o yasak mıntıkaya girmesi çok muhtemeldir. Cehennem, bu yasak mıntıkaya girenler için yaratılmıştır. Cehenneme düşmek istemeyen herkesin, o yasak mıntıkaya yaklaşmaması gerekir. Yoksa o yasak mıntıkanın içerisine girer. Ancak, o yasak mıntıkaya girmemek için, o yasak mıntıkanın (haramların) hududunu, sınırını bilmek gerekir. Tefsîr, hadîs ve fıkıh âlimleri, Allahü teâlânın haram kıldığı şeyleri, öğleyin en mükemmel şekli ile ortaya çıkan güneş gibi, açık bir şekilde bildirdiler. Fakat buna rağmen yine insanlar, bu ateş gibi olan haramları görmemektedirler. Çünkü onların gözlerinde görme bozukluğu vardır. Bunun sebebi de, dünyâ malı hırsının gözlerini bürümesi ve şehvetlerine (nefislerinin arzu ve isteklerine) düşkün olmalarıdır. Bunun ilâcı ve bu bozukluğu giderecek deva, Kur’ân-ı azîm, tabibi ise, İslâm âlimleridir. Fakat en büyük musibet de, tabib durumunda olanların gözünde böyle bir bozukluk ve görme noksanlığı bulunmasıdır. Gözlerinde böyle bir bozukluk bulunanlar, kendileri görmedikleri gibi başkalarına da doğru yolu gösteremezler. Mâlesef tabib durumunda olanların bir kısmı, dünyâ makam ve mevkiine, sultanlar ve zenginler yanında, kıymet ve i’tibâr sahibi olmaya düşkündürler. Bu illetten, ancak Allahü teâlânın koruduğu kimseler kurtulabilir.
Haramların neler olduğu, tefsîr, hadîs ve fıkıh kitaplarında geniş olarak mevcût ise de, bunlar ayrı ayrı yerlerde bulunduğundan, halkın bunları toplu bir şekilde öğrenebilmesi çok zordur. İnsanların çoğunda, dünyâ malı toplama hırsı bulunduğunu, bu hırs sebebiyle dünyâ malını, helâl haram demeden topladıklarını, bunun yanında, âlimlerin bildirdiklerini de araştırıp, öğrenme imkânlarının da olmadığını görünce, İslâmiyetin bildirdiği haramları ve yasak olan şeyleri, kolay anlaşılır bir şekilde, tek bir kitapta bildirmeyi istedim. Bu arada, bir müslümanın bilmesi gereken husûsları da kısa olarak bildirdim.
Bu kitabımda haram ve yasak olan husûsları, emirlerden (yapılması gereken husûslardan) daha geniş olarak bildirdim. Çünkü tehlike, haram ve yasak olanların tarafında daha büyüktür. İnsan yasak ve men edilen şeyleri yapmakla helake gider. Helâkden kurtulmak, ancak günahlardan sakınmakla olur. Ahıret saadetini kazanmak istiyenler, yapılması gereken vazîfeleri yaptıktan sonra, sakınılacak şeylerden de çok sakınırlar. Şöyle ki, ibâdetler iki kısımdır: 1- Yapılacak işler, 2- Sakınılacak işler. Yapılacak işler; tâatler, Allahü teâlânın râzı olduğu ve beğendiği şeylerdir. Sakınılacak işler ise; ma’siyet ve günahlardan uzak durmak, onları yapmamaktır. Günahlardan ve ma’siyetlerden sakınmak takvâdır ve farzdır. Günahlardan sakınmak, tâatları yapmaktan önce gelir. Çünkü günahlardan sakınmakta; kalbin Allahü teâlâdan başkasına meyl etmekten, karnı fazla yemekten, dili boş ve fâidesiz sözlerden, gözü helâl olmayan şeylere bakmaktan muhafaza etmek vardır. Eğer bir kimse için, her iki kısım (emredilenleri yapmak, yasak edilenlerden sakınmak) hâsıl olursa, onun durumu kâmil olup, muradı hâsıl olmuş demektir. Eğer bir kimse bu iki kısmın hiçbirisini elde edemezse, hüsrana uğramış demektir.
Kur’ân-ı kerîm; Allahü teâlânın azametini, büyüklüğünü ve kudretini, Allahü teâlâya yaklaştıran vâsıtaları, helâl ve haramı, iyi ve kötü huyları, kötü huyların nasıl tedâvi edileceğini bildirmek, Allahü teâlânın beğendiği, râzı olduğu yola da’vet etmek ve dünyâya düşkün olmayıp, âhırete rağbet etmenin esas olduğunu öğretmek için indirilmiştir.
İlimlerin öğrenilmesinden maksat, onlarla amel etmektir. Bu ilimler ile amel edilmeseydi, onların hiçbir kıymeti olmazdı. Bir kimse, Allahü teâlânın beğendiği şeyleri çok iyi bilir de onlarla amel etmezse, Allahü teâlânın yasak ettiği şeyleri bilir de onlardan kendisini uzak tutmazsa, iyi huyları bilir de, nefsini onlarla süslemezse aldanmıştır. Kur’ân-ı kerîmde meâlen; “Küfür ve günahları temizlenen, felah bulmuştur” buyuruldu. (A’lâ-14) Netice olarak, Allahü teâlânın insana, îmândan sonra emir ve tavsiye buyurduğu şey takvâdır. Nitekim Kur’ânı kerîmde meâlen; “... Biz senden önce, kendilerine kitap verilenlere de, size de hep, “Allahtan korkun” diye tavsiye ettik” buyurulmaktadır (Nisâ-131). Öyleyse insana düşen vazîfe, bu husûsta gayret sarfetmektir. Eğer bu kitabımda bir kusur ve noksan görürsen, bunu benim acizlik ve noksanlığıma nisbet et. Eğer beğendiğin bir şey görürsen, onu da Allahü teâlânın lütuf ve ihsânından ve Resûlullah efendimizin ( aleyhisselâm ) bereketinden bil.
Küfür: Hakkı inkârdır. Küfür, Kur’ân-ı kerîmde ilk zikredilen günahtır. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen; “Muhakkak ki, küfre varanları, azâb ile korkutsan da korkutmasan da onlar için birdir. Onlar îmân etmezler” buyurulmaktadır. (Bekâra-6) Küfür, en büyük günahtır. Küfürden büyük günah yoktur. Çünkü küfür, mahlûkatın yaratılışındaki esas maksadı yok eder. Hâlbuki, mahlûkatın yaratılışındaki maksat; Allahü teâlânın yüce zâtını, sıfatlarını, güzel isimlerini, fiillerini, hükümlerini, kitaplarını, Peygamberlerini ve O’na yaklaştıran vesileleri bilmek ve Allahü teâlâya kulluk etmektir. Küfür, kul ile bu bilgiler arasında bir perdedir. Kul, cehâleti derecesinde Allahü teâlâdan uzaklaşır. En büyük cehâlet, Allahü teâlâyı inkârdır. Allahü teâlâyı inkâr eden kimse, ebediyyen Allahü teâlâdan uzaklaşır. Haksız yere adam öldürmek küfürden sonra en büyük günahtır. Bundan sonra zinâ ve livâta gelir.
Küfrü gerektiren husûslar birkaç kısımdır: 1- Allahü teâlâ ile alâkalı olanlar. 2- Kur’ân-ı kerîm ve diğer peygamberlere indirilen kitaplarla alâkalı olanlar. 3- Peygamber efendimiz ( aleyhisselâm ) ve diğer peygamberler, melekler ve âlimlerle alâkalı olanlar. 4- Hükümler ile alâkalı olanlar.
Tahâvî, İmâm-ı a’zam Ebû Hanîfe ve talebelerinden şunu rivâyet etti: “Mü’mini, îmâna sokan şeyi inkâr etmek îmândan çıkarır. Bir kimsenin mü’min olması, Resûlullah efendimizin, Allahü teâlâdan getirdiklerinin hepsini tasdik etmesi demektir.”
Bir kimsede küfrü gerektiren birkaç husûs bulunup, bir cihet de küfrün olmadığını gösteriyorsa, bu bir ciheti tercih etmek lâzımdır. Fakat o sözü söyliyen kimse, muradının küfrü gerektiren husûs olduğunu açıklarsa, artık hakkında yapılan iyi te’vil fâide vermez imansız olur.
Allahü teâlâ ile alâkalı küfür olan husûslar: Allahü teâlâyı, lâyık olmayan bir şekilde vasıflandırmak; meselâ Allahü teâlâyı, mahlûkatından birşeye benzetmek, bir uzvunun olduğunu söylemek, kemâl sıfatlarına inanmamak veya Allahü teâlâya zaman ve mekân nisbet etmek, Allahü teâlânın cisim olduğuna inanmak, Allahü teâlânın cüz’iyyâtı bilmediğine inanmak, v.b. küfürdür.
Kur’ân-ı kerîm ile alâkalı küfrü gerektiren husûslar: Kur’ân-ı kerîmi veya ondan bir harfi veya Mıshaf-ı şerîfi hafife alarak, ona sövmek, Kur’ân-ı kerîmden bir harfi veya âyet-i kerîmeyi inkâr emek, Kur’ân-ı kerîmi veya ondan birşeyi, Kur’ân-ı kerîmde açıkça bildirilen bir hükmü veya haberi yalanlamak, Kur’ân-ı kerîmdeki birşey hakkında şüphe etmek, Kur’ân-ı kerîmde bulunan birşeyi ayıplamak küfürdür.
Resûlullah ( aleyhisselâm ) ile alâkalı küfrü gerektiren husûslar: Resûlullah efendimize ( aleyhisselâm ) dil uzatmak, O’nu ayıplamak, O’nun şânını küçültmek, O’na bedduâ etmek, O’na lâyık olmadığı şeyleri nisbet etmek, alay yollu Resûlullahın ( aleyhisselâm ) hezimete uğradığını söylemek icmâ’ ile küfürdür.
Âlimler ile alâkalı küfrü gerektiren husûslar: Bir âlime, açık bir sebep yok iken buğzeden bir kimsenin küfründen korkulur, İlmi ile amel eden bir âlimi hafife almak küfürdür. Fakat ilmi ile amel etmeyen bir âlim hafife alınırsa, küfür olmaz. Çünkü o ta’zim ve hürmete lâyık değildir.
Hükümler ile alâkalı küfrü gerektiren husûslar: Bir kimse, Kur’ân-ı kerîm, sahih hadîs-i şerîf veya kat’î icmâ’ ile sabit olan namaz, zekât, oruç, hac, hadesten taharet, necâsetten taharet gibi dînî bir hükmü inkâr ederse kâfir olur. Bilmemek mazeret sayılmaz. Çünkü farz-ı ayn olan husûslar, müslümanlar arasında yayılmıştır ve bunları herkes bilmektedir. Bu bakımdan bunları bilmemek özür olmaz. Câmi’ul-fetâvâ ve başka kitaplarda da böyledir.
Yine bir kimse kat’î delîllerle helâl olduğu sabit olan bir helâli haram veya haramlığı kat’î delîllerle sabit olan bir haramı da helâl olarak i’tikâd etse, bu dahî küfürdür.
Küçük olsun, büyük olsun, günah olduğu kat’î delîlle sabit olan bir günahı, helâl görmek küfürdür. Aynı şekilde böyle bir günahı hafif ve basit görmek de küfürdür. Çünkü bu, dînin emir ve yasaklarını tekzîb alâmetlerindendir.
Mescid ve benzeri, dînde ta’zîm ve hürmet edilmesi gereken yerleri, hafif ve basit görmek küfürdür.
Abdestsiz olduğunu bildiği hâlde, namaz kılmak, bildiği hâlde kıbleden başka tarafa kılmak küfür olur. Namazı, ehemmiyet vermediğinden dolayı terketmek küfürdür.
Siyer-üz-zâhiriyye ve Mecmû-u Şems-il-eimme Hulvâni adlı eserlerde şöyle yazmaktadır Küfrü gerektiren sözler iki çeşittir 1- Hatâ ile söylenip, küfrü gerektirmeyenler. Böyle küfrü gerektiren sözü hatâ ile söyleyen kimsenin tövbe ve istiğfar etmesi, o sözünden dönmesi ve bir daha söylememesi gerekir. 2- İttifâkla küfrü gerektiren sözler. Bu, yapılan bütün amelleri boşa çıkarır. Böyle bir söz söyleyen kimse, hac etmişse, haccını iade etmesi gerekir. Fakat namaz ve orucunu kaza etmez.”
Kendinin küfrüne rızâ, ittifâkla küfürdür. Bir kimse, küfrü gerektiren bir söz söylerse, yanında bulunan birisi de bu söze gülse, gülen kimse kâfir olur. Ancak, o söz güldürücü bir söz olduğu için gülse, kâfir olmaz. Bezzâziyye ve başka kitaplarda böyledir.
Bir müddet sonra, kâfir olmaya karar veren kimse, o anda kâfir olur. Çünkü îmân için, devamlı bulunması gereken tasdik, kaybolmuştur.
Bir kimse; “Allahü teâlâ göktedir” diyerek bununla Allahü teâlâya mekân, yer murâd ederse kâfir olur. Fakat bununla birisinin sözünü nakle derse kâfir olmaz. Eğer o kimse hiçbir niyyeti olmadan bunu söylerse ekseri âlimlere göre imansız olur. Zâhiriyyede de böyle yazmaktadır.
Bir kimse falancanın katli vâcibtir veya falanca katle müstehaktır dese, hâlbuki dinde onun katlini gerektirecek birşey bulunmasa, bunu böyle söyleyen imansız olur. Çünkü bu, Allahü teâlânın haram kıldığı birşeyi helâl görmektir. Bu söz halk arasında çok vâki olmaktadır. Hâlbuki halk bundan gâfildir.
Bir zâlim, birisine haksız yere vursa, veya onu haksız yere öldürse, ona da birisi iyi yaptın dese veya güzel yaptın veya o dayağa yahut öldürülmeye lâyıktı dese imansız olur. Buna da halk arasında çok rastlanmaktadır.
İpek giyen erkeğe, Allahü teâlâ sana bunu mübârek kılsın demek veya mübârek olsun demek küfürdür.
Kadın ve erkek her müslümanın, hergün sabah ve akşam, aşağıda bildirilen duâyı okuması gerekir. Çünkü bu duâ, onu küfürden korur. Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) böyle va’detmiştir. Duâ şudur: “Allahümme innî e’ûzü bike min en-üşrike bike şey’en ve ene a’lemühü ve estagfirüke li-mâ lâ a’lemühü inneke ente allâmülguyûb”
Sû-i hatime (Kötü son, imansız ölüm): İki mertebedir. Bundan Allahü teâlâya sığınırız, 1- Kişinin rûhu, kalbinde şek ve inkâr galip olduğu hâlde kabzolunur. O zaman, onunla Allahü teâlâ arasında hicaplar, perdeler meydana gelir. Bu hâl, ebedî azâb sebebidir.
Vera’ sahibi de olsa, bid’at ehli gibi bozuk i’tikâd sahiplerine gelince: Böyle kimseler, ölüm sarhoşluğunda iken, hak zâhir olunca, eğer onun i’tikâdında, doğru îmân ile bozuk i’tikâd arasında kesin bir çizgi mevcûd değilse, bozuk akidesi onu tamamen kaplar. Doğru yola dönmeden kötü akîbet ile rûhunu teslim eder.
Îmân zayıflığına ve dünyâ sevgisinin kaplamasına gelince, kişi şehvetlerine, ya’nî nefsinin arzu ve isteklerine düşkün olur. Allahü teâlâya olan sevgi ve muhabbeti zayıflar. Özellikle ölüm sarhoşluğunda böyle olur. Çok sevdiği dünyâdan kendisini ayırdığı için Allahü teâlâya buğzeder. Bu onun için kötü akîbete, kötü bir şekilde rûhunu teslim etmeye sebeb olur.
2- Bu mertebe, birinciden aşağı derecededir. Ölüm ânında, kişinin kalbine, hayatta iken sevdiği dünyalıklarından birinin sevgisi gelir ve o kimsenin kalbini kaplar. Rûhunu teslim ederken yüzünü dünyâya çevirir. Bu sebeble, onunla Allahü teâlâ arasında perdeler meydana gelir. Ancak kalbe yerleşmiş olan Allah sevgisi, Allahü teâlânın sevdiklerinin sevgisi, kişiyi böyle bir hâle düşmekten muhafaza eder.
Sû-i hatimenin iki sebebi vardır: 1-Îmân kuvvetli olsa bile çok günah işlemek. 2- Günahlar az olsa bile îmân zayıflığı. Sû-i hatime sebebleri insanın elinde olmadığı için, ârifler sû-i hatimeden çok korkmuşlardır. Bundan dolayıdır ki, Kelime-i şehâdeti söyliyerek, Allahü teâlânın sevgisi ve iştiyâkı ile can vermek, gıbta edilen bir hâldir. İhyâ’da böyle yazmaktadır.
Ebû Bekr Verrâk (kuddise sirruh) şöyle buyurdu: “Günahlara baktık, îmânın gitmesine sebep olan en kötü günâhın, Allahü teâlânın kullarına zulmetmek olduğunu gördük.”
Ebü’l-Kâsım Hâkim’e; “Kulun son nefeste îmânının gitmesine sebep olan günah hangisidir?” diye sorulduğunda; “Îmânın gitmesine sebep şu üç şeydir: 1- Müslüman olmak ni’metine şükrü terketmek. 2- Îmânının gitmesinden korkmamak. 3- Mü’minlere zulmetmek” buyurdu. Tenbîh-ül-gâfilîn’de de böyle yazmaktadır. Ba’zı âlimler ise; namazı terketmek, faiz yemek, Allahü teâlânın evliyâ kullarına düşmanlık etmenin, imansız gitmeye sebep olduğunu söylemişlerdir.
Nifak: Nifak iki çeşittir: 1- Dinden çıkaran nifak ki, Allahü teâlânın dîninde şek ve şüphe etmek, Resûl-i ekremin getirdiği dini reddetmektir. Kendisinde böyle bir nifak bulunan kimse kâfirdir. Kendisinde nifak bulunan kimseye “Münâfık” denir. Münâfık, ebedî Cehennemde kalacaktır. Münafığın vasıflarından ba’zıları şunlardır: Yalan söylemek, yeryüzünde fesat çıkarmak, bozgunculuk yapmak, gösteriş yapmak, namazda tenbellik yapmak, mü’minleri değilde kâfirleri dost edinmek, Allahü teâlânın âyet-i celîleleri ile alay etmek, insanlardan gizli olarak günah işlemek, hainlik yapmak, verdiği sözü tutmamak, kötülük yapmak, insanları Allahü teâlânın râzı olduğu ve beğendiği şeylerden alıkoymak, yalancı şahitlik yapmak, kendilerine azîz, bey, efendi, mü’minlere zelîl, hakîr ve gerici demek, Allahü teâlâ hakkında sû-i zan (kötü zanda) bulunmak, Resûlullaha ( aleyhisselâm ) dil uzatmak, kalbde bulunan ile dilin söylediklerinin birbirine uymaması, içi ile dışı bir olmaması, söz ile yaşayışın birbirini tutmaması.
2- Dinden çıkarmayan nifaktır. Fakat bu çeşit nifak, îmân nûrunu azaltır. Îmân nûrunun kuvvetlenmesine mâni olur. Bu çeşit nifak; gösteriş için iyi ahlâklı görünmek, söylediği şeyi kendisi yapmamak v.b.dir. Âlimlerden birisi buyurdu ki; “Eshâb-ı Kirâmdan beşyüz tanesine rastladım. Hepsi de, kendileri hakkında nifaktan korkmuşlardır.”
Birinci ma’nâ ile nifak, müslüman görünüp, küfrünü gizleyen kimsedir ki, böyle bir kimse imansızdır, İkinci ma’nâ ile nifak, insanlar arasında sâlih ve iyi ameller yapıp, yalnız kaldığında kötü işler yapmaktır. Bu fenâ işleri helâl saymadığı müddetçe günahkârdır ve âsidir.
Hasen-i Basrî’ye ( radıyallahü anh ); “Bugün nifak olmadığını söyleyen kimselerin bulunduğu söylenince, şöyle buyurdu: “Ey kardeşimin oğlu! Eğer münâfıklar yok olmuş olsalardı, yollarda yalnız başınıza kalırdınız. Münâfıklarda bulunan günahlar bildirilmiş olsa idi, yeryüzünde basacak yer kalmazdı.”
Birisi İbn-i Ömer’e ( radıyallahü anh ) şöyle dedi: “Biz, vâlilerimizin ve emirlerimizin yanına girdiğimizde başka, onların yanından çıkınca başka söylüyoruz.” Bunun üzerine İbn-i Ömer ( radıyallahü anh ) şöyle buyurdu: “Biz bunu nifaktan sayıyoruz. Nitekim Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ); “Suyun baklayı erittiği gibi, kalbi de nifak eritir” buyurdular. Zâlim ve fâsık kimseleri, zarûret hali ve cebr, zorlama hâllerinin dışında övmek caiz değildir.
Abdullah bin Ömer’in ( radıyallahü anh ) rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte, Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Şu dört şey kimde varsa, o hâlis münâfıktır. Bunlardan bir tanesi kendisinde bulunan kimse, onu terk etmedikçe, kendisinde nifaktan bir haslet bulunmuş olur. (Bu dört haslet şunlardır): 1- Kendisine verilen emânete hiyânet etmek, 2- Konuşunca yalan söylemek, 3- Verdiği sözü bozmak, 4- Başkalarına devamlı kötülük yapmak.”
Kibir: Allahü teâlâ âyet-i kerîmelerde meâlen şöyle buyuruyor: “Onu hatırla ki, meleklere: “Âdeme (hürmet olarak) secde edin” demiştik de bütün melekler secde etmişlerdi. Ancak İblîs secde etmekten yüz çevirip kibirlendi ve kâfirlerden oldu” (Bekâra-34). “... Kim Allaha kulluktan O’na ibâdetten çekinir ve büyüklenirse bilsin ki, O Allah kıyâmette hepsini huzûrunda toplayacaktır” (Nisâ-172). “Yeryüzünde haksız yere kibirlenenleri, âyetlerimi anlamaktan (Kur’ân-ı kerîmi kabûlden) çevireceğim. Onlar (büyüklenenler) her mu’cizeyi görseler de onu kendilerine yol edinmezler. Fakat sapıklık yolunu görürlerse, onu yol edinirler. İşte böyle hareket etmeleri, âyetlerimizi yalan saymalarından ve onlardan gâfil bulunmalarından dolayıdır” (A’râf-146).
Resûlullah ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Kalbinde hardal tanesi ağırlığınca kibir bulunan Cennete girmiyecektir.”
Hadîs-i şerîfde buyuruluyor ki: “Allahü teâlâ buyuruyor ki Kibriya, üstünlük ve azamet bana mahsûstur. Bu ikisinde bana ortak olanı Cehenneme atarım. Hiç acımam.”
Kibir, kâfirlerin vasıflarındandır.
Mü’min olanın, bundan çok, hem de pekçok uzak kalması gerekir. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde kâfirleri kibir ile vasıflandırarak meâlen şöyle buyuruyor: “O hâlde, içinde ebedî kalmak üzere, hepiniz Cehennem kapılarından giriniz bakalım!.. İşte büyüklenenlerin (hakkı kabûl etmiyenlerin) yeri ne kötüdür” (Nahl-29). “Rabbiniz buyurdu ki: “Bana duâ edin, size karşılığını vereyim. Bana ibâdet etmekten büyüklenip yüz çevirenler, muhakkak ki küçülmüş kimseler olarak Cehenneme gireceklerdir” (Mü’min-60).
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Kul Allahü teâlâ için tevâzu gösterdiği zaman, Allahü teâlâ onu yedinci kat semâya yükseltir.”
Büyüklenme zâhirde olursa tekebbür, bâtında olursa kibir denir. Kibir tekebbürün aslıdır. Kibir başkasına karşı olur. Başkası olmadan kibir olmaz. Ucb böyle değildir. Ucb, nefsi beğenmekten doğan bir hareket ve üstünlük hissidir. Ucb, Cennet kapılarını kapatan amelleri yapmaya sebep olur. Nefsi büyük görmek, iyi amellere mâni olup, hayır işlemekten mahrûm kılar. Sâlihlerin amellerinden uzaklaştırır. Ucb hastalığına tutulmuş bir insanın, kendisi için istediğini mü’minler için istemeye gücü yetmez. Tevâzu gösteremez. Hâlbuki tevâzu, takvâ sahiplerinin ahlâkının başıdır. Ucb sahibi, nasihat kabûl etmez, insanları aşağı görmek ve gıybet hastalığından kurtulamaz.
Hulâsa, ne kadar kötü ahlâk sahibi varsa, onlar kibir ve ucb sahibidir. Kibirli kimseler, izzetimden, üstünlüğümden ve yüksekliğimden birşey kaybederim korkusu ile, iyi ahlâk sahibi olmazlar. Kalbinde kibir bulunan kimse Cennete giremez. Kibrin en mühim kötülüğü, bilmediğini öğrenmeye, hakkı kabûle mâni olmasıdır.
Kibirli kimse, Allahü teâlâya karşı kibir ve büyüklük gösterir. Nemrud ve Fir’avn’ın kibri böyledir. Bunların kibrinin aslı sırf cehâlettir. Kibre sebep olan şeyler birkaç kısımdır, 1- İlimle kibir: Hadîs-i şerîfte; “İlmin âfeti kibirdir” buyuruldu. İlmi ile kibirlenenin sonu felâkettir. Hâlbuki ilim, kulluğu ve ibâdet yolunu bilmektir. 2-İbâdetle kibir: Kendisinde böyle kibir bulunan bir kimse, Allahü teâlânın kullarını aşağı görüp, Allahü teâlânın mekrinden emîn olur. 3- Neseb ve soy ile kibir: Şeref, makam ve mevkî sahibi bir soydan gelen kimse, böyle olmıyanları hor ve hakîr görür. Hâlbuki hor görülen kimseler, ilim ve amel bakımından daha yüksek olabilir. 4- Güzellik husûsunda kibir: Bu ekseriyetle kadınlarda çok görülür. 5- Mal ile kibir.
İçteki kibrin sebebi ucbtur. Kişi ilmi, ameli ve daha başka şeylerle kendisini beğenince, kendisini büyük görür ve tekebbür eder.
Kibrin sebeblerindenbirincisinin ilâcı, ilim sahibi olmaktır, işlediği günahlar sebebiyle, günahının diğerlerinden daha fazla olduğunu bilmektedir. Böyle kimsenin, câhil bir kimseyi görünce, bu günahı câhil olduğu, bilmediği için işliyor. Ben ise, bilerek günah işliyorum. Câhilin belki bu husûsta mazereti olabilir, fakat benim hiç mazeretim yoktur. Âlim olan kimseyi görünce, o, benim bilmediklerimi biliyor. Kendisinden yaşlı kimseyi görünce, o Allahü teâlâya benden daha çok itaat etmiştir. Kendinden küçük olan kimseyi görünce, ben ondan önce günah işlemeğe başladım. Dinsiz ve bid’at sahibini görünce, belki Allahü teâlâ merhamet buyurur da onların akıbeti iyi olur. Benim akıbetim ise, ma’azallah, Allahü teâlâ bana gazâb edip, onların şimdi üzerinde bulundukları gibi olabilir, demelidir. Kendisini bu bakımdan onlardan üstün görmemelidir.
İbâdeti sebebiyle tekebbürün (büyüklenmenin) ilâcı: ibâdetinden dolayı kibirlenen kimse, küçük gördüğü kişi âlim ise, belki onun ilmi günahlarının keffâretine vesile olabilir. Câhil ise, belki onun günahı az, benim günahım onunkinden çok veya onun ibâdeti benimkinden çok olabilir, demelidir. Açıktan günah işliyen kimseye karşı ise, belki kalb ile yaptığı tâatler ile, Allahü teâlâ onun açıktan işlemiş olduğu günahlarını af ve mağfiret etmiş olabilir, demelidir.
Nesep ve soy ile kibirlenmenin ilâcı: Böyle bir kibir kendisinde bulunan kişi, babalarının ve dedelerinin vefât edip, şimdi toprak olduklarını, kendisinin de birgün onlar gibi olacağını düşünmelidir.
Güzellik husûsunda kibrin ilâcı: Böyle bir kibre sahip olan kimse, vücûdunun bir meniden yaratıldığını, azıcık bir hastalığın kendisini yere serdiğini, sonunda leş olacağını düşünmelidir.
Mal ile kibrin ilâcı: Malın, yahûdi ve hıristiyanlarda da bulunduğunu, hırsızın istediği zaman onu çaldığını, âhırette nereden ve nasıl kazandığı husûsunda hesabını vereceğini, haram yoldan kazanmış ise, cezasını çekeceğini düşünmektir.
Tekebbür, kişinin hâl ve hareketlerinde de bulunur. Meselâ kişinin; yürüyüşünde, oturuşunda, kalkışında, bakışında, sükûnet hâlinde de kibir görülür.
Ba’zı kibirli kimseler, insanların ba’zısına kibirli, ba’zısına mütevâzi davranırlar. Bütün bunlar kibir olur. Hasta, fakir ve yoksullarla beraber oturmaktan sakınmak, evinde kendi eliyle bir iş yapmamak da kibir ve çirkin hâllerdendir. Mütevâzi kimseler böyle yapmazlar.
İnsan bir damla meniden yaratılmıştır. Fakat insanoğlu bunu hiç hatırlamak istemez. İnsan ölünce ne olacağına bakmalı, ölümle; rûhu, gözü, işitmesi, ilmi, gücü kuvveti, güzelliği, anlaması, herşeyi alınır, ilk hâlinde olduğu gibi cansız bir varlık hâline gelir. Sonra kıyâmet günü haşrolunur. Dünyâda işlediği amel defterleri kendisine verilir, Allahü teâlânın huzûrunda hesap verir. Hesapdan sonra, ya Cehenneme, yahut Cennete gider.
Kişinin sözü ile işinin ve hareketlerinin birine uymaması, bu dinde yasaklanmıştır. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen; “(Ey Yahudiler) insanlara iyiliği emreder de kendinizi unutur musunuz?” buyuruyor. (Bekâra-44)
Allahü teâlânın, Îsâ aleyhisselâma şöyle buyurduğu bildirilmiştir “Önce nefsine nasihat eyle. Eğer kendi nasihatini kabûl ediyorsan, ondan sonra insanlara nasihat et, yoksa benden haya et.”
Enes bin Mâlik’in ( radıyallahü anh ) rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Mi’rac gecesi göğe götürülürken insanlar gördüm. Ateşten makaslarla dudaklarını kesiyorlar. Bunlar kimlerdir ey Cebrâil diye sordum. Cebrâil; “Onlar ümmetinin hatipleridir. Onlar, insanlara iyiliği emrederler, fakat kendilerini unuturlardı. Allahü teâlânın kitabını okurlar, fakat onunla amel etmezlerdi” dedi.”
Yine Resûlullah ( aleyhisselâm ) buyurdu ki:“Ümmetimin helaki kötü âlim ve câhil âbid sebebiyle olur.”
Fudayl bin Iyâd ( radıyallahü anh ) buyurdu ki: “Bana şöyle bir haber ulaştı. “Yarın kıyâmet gününde, puta tapanlardan önce, kötü âlimler haşrolunacaktır.”
Ebüdderda ( radıyallahü anh ) buyurdu ki: “Amel yapmıyana bir kerre yazıklar olsun. Bilip de amel etmiyene ise, yedi kerre yazıklar olsun.”
İbn-i Semmâk şöyle buyurdu: “Nice Allahü teâlâyı hatırlatan kimse vardır ki, kendisi Allahü teâlâyı unutmuş, O’ndan gâfildir. Nice Allahü teâlâdan korkmayı söyliyen kimse vardır ki, kendisi Allahü teâlâdan korkmamaktadır. Nice Allahü teâlâya da’vet eden kimseler vardır ki, kendileri Allahü teâlâdan kaçmaktadırlar.”
Mu’âz bin Cebel ( radıyallahü anh ) buyurdu ki: “Âlimin ayağının kayması ve hatâ etmesi ile âlemin ayağı kayar ve hatâ eder.”
Ka’b-ül-Ahbâr ( radıyallahü anh ) şöyle buyurdu: “Kıyâmetin yaklaştığı zaman öyle âlimler çıkar ki, insanlara dünyâya rağbet etmemelerini, zühd sahibi olmalarını söylerler, fakat kendileri dünyâya rağbet ederler. İnsanları korkuturlar, fakat kendileri korkmazlar, Fakirlere değil de zenginlere yaklaşırlar. Onlar, kendilerinden başkasının yanına oturan arkadaşlarına kızarlar. Onlar cebbardırlar, Allahü teâlânın düşmanıdırlar.”
Bir şeyi, onunla amel eden kimse söylerse, dinleyen ondan faydalanır. Amel etmeyen kimse söylerse, dinliyen ondan faydalanamaz. Âlim olan kimse, bir haramdan veya mekrûhtan bahsedince, ilk önce onun bunları terketmesi gerekir.
Sırrî-yi Sekatî şöyle buyurdu: “Zâhirî ilim öğrenmeye çok istekli olan birisi, kendisini devamlı ibâdete verdi. Kendisine bunun sebebi sorulduğunda şöyle cevap verdi: “Rü’yâmda birisi bana şöyle dedi: “Sen beni zayi ettiğin gibi, Allahü teâlâ da seni zayi etsin.” Ona; “Sen kimsin?” diye sorduğumda; “Ben senin ezberlediğin ilimim. İlmin muhafazası amel ile olur” dedi.”
İlim: Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ) bir hadîs-i şerîfte buyurdu ki: “Kadın ve erkek her müslümana ilim öğrenmek farzdır.” Âlimler, her müslümana farz olan ilim husûsunda ihtilâf ettiler. Bu husûsta yirmiden fazla kavil (âlimlerin sözü) vardır.
Sühreverdî “Avârif-ül-me’ârif’ adlı eserinde şöyle buyuruyor: “Bu kaviller arasında ben, tasavvuf büyüklerinden Ebû Tâlib-i Mekkî’nin sözüne meyletmekteyim. O, Kût-ül-kulûb isimli eserinde der ki: “Burada farz olan ilim, İslâmın temeli olan İslâmın beş şartıdır. Çünkü bunlar, bütün müslümanlara farzdır. İslâmın beş şartı ile amel etmek, onları yapmak farz olduğu gibi, bunları yapabilmek için, bunların nasıl yapılacağını bilmek de farzdır. Tevhîd ilmi de bunun içerisine dâhildir. Çünkü İslâmın şartının ilki, Kelime-i şehâdeti söylemek ve ma’nâsına inanmaktır. Bu yirmi kavilden bir tanesi de, bir emrin zamanı gelince, onları yapma durumu içerisine girince, öğrenmektir. Alış-veriş etmeden önce alış-veriş, evleneceği zaman nikâh ve talak, hayz ve nifas bilgilerini de öğrenmek her müslümana farzdır. Ya’nî, hangi iş yapılacaksa onunla ilgili emir ve yasakları öğrenmek farzdır. Ben buna da meylettim. Zîrâ bunları bilmek her müslümana farzdır.
Bu husûsta farz olan, emredilen ve nehyedilen (yasak edilen) şeyleri bilmektir. Bunlar müslüman olan herkese, her zaman lâzımdır. Böyle lâzım olan şeyleri bilmek de farzdır.”
İslâmın beş şartı temel ibâdetler olup, İslâmın esaslarıdır. Bunları öğrenmek her müslümana farzdır.
Ahlâk ilmi de her müslümana farzdır. İhlâs emredilmiştir. Amellerin kabûl olması ihlâsa bağlıdır. Helâl ve harama dâir bilgiler de böyledir. Çünkü haram yiyen, haramlara bulaşan kimsenin amelleri kabûl olmaz. Riyayı ve onun ne olduğunu bilmek de böyledir. Riya ile amel yapan kimse, o amelin sevâbından mahrûm olur.
Hased ve ucbu da bilip ondan sakınmak lâzımdır. Çünkü ateşin odunu yiyip bitirmesi gibi, bunlar da kişinin yaptığı ameli yok ederler.
Alış-veriş yapmak isteyen kimsenin, sahih ve doğru bir alış-verişin nasıl yapılacağını bilmesi lâzımdır. Konuşulduğunda ve yapıldığında, müslümanın îmânını götüren, dinsiz yapan sözleri ve işleri bilmek de farzdır. Çünkü bunları bilmiyen kimsenin, küfrü gerektiren bir sözü söylemesi ile, bir anda yetmiş senelik ibâdetinin sevâbı boşa gider, ihtiyât için bu zamanda, her ay bir veya iki kerre, hattâ her hafta bir kerre iki şâhid yanında nikâhını ve îmânını tazelemelidir. Küfre düşüren şeylerden dolayı tövbe etmelidir.
İmâm-ı Gazâlî ( radıyallahü anh ), farz olan ilim hakkında buyurdu ki: “Bu, kişinin durumuna göre değişir. Çünkü, dilsize, haram olan sözleri, a’mâ olanın, bakması haram olan şeyleri öğrenmesi lâzım değildir. Aynı şekilde, akıl-bâlig olmadan, Kelime-i şehâdetin ma’nâsını öğrenmek vâcib değildir. Bir kimse öğle vakti bülûğa erince, öğle namazı ve ibâdetle ilgili bilgileri öğrenmek, o andan i’tibâren farz olur.”
Farz-ı kifâye olan ilimlere gelince, bunlar dünyâ işlerini yapmakta lâzım olan bilgilerdir. Meselâ tıb ilmi böyledir. Çünkü tıb ilmi, bedenin sıhhat ve devamı için zarurîdir. Hesap ilmi, muâmeleler için zarurîdir.
Bir ilmi öğrenmek için, vâsıta olan ilimleri de öğrenmek lâzımdır. Meselâ, lügat ve nahiv ilimleri böyledir. Esâsında bunlar dînî ilimlerden değildir. Fakat dînî bilgilerin öğrenilmesi için, âlet ve vâsıta olmaktadırlar. Çünkü, Kur’ân-ı kerîm Arabca’dır. Bu sebeple lügat ve nahiv ilimleri, Kur’ân-ı kerîm ve hadîs ilminin öğrenilmesine âlet olmaktadır. Âlet ilimlerinde lüzumundan fazla derinleşmek, lâzım değildir. Âlet ilimlerinin incelikleri üzerine derinleşmek ömrü zayi etmek olur. Me’ani, beyân, bedî’, hadîs-i şerîf, cerh ve ta’dil, çiftçilik, terzilik, idârecilik ve hacamat gibi san’atları bilmek farz-ı kifâyedir. Her memlekette, bu ilimlerin ehli bulunması lâzımdır. Bu ilimlerin ehli bulunmayan belde halkı günahkâr olurlar. Belde halkından bir kısmı bu ilimleri bilirse, geri kalanlar günahkâr olmazlar.
Akıllı kimse, önce farz-ı ayn olan bilgileri, sonra farz-ı kifâye olan bilgileri öğrenir. Farz-ı ayn olan bilgileri öğrenmeyi bırakıp da, farz-ı kifâye olan bilgilerle uğraşan kimse, ne kadar hatâ etmektedir. Ekseriyetle görülmektedir ki, insanlar ömürleri boyunca aklî ilimlere vakitlerini harcayıp, farz-ı ayn olan bilgileri öğrenmeyi bırakıyorlar. Farz-ı ayn olan bilgileri öğrenmeden önce, farz-ı kifâye olan bilgileri öğrenmekle meşgûl olarak nefslerine uyuyorlar. Bundan Allahü teâlâya sığınırız.
Malları bâtıl ile yemek: Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen; “Aranızda birbirinizin mallarını bâtıl yollarla yemeyin” buyuruyor (Bekâra-188) Bâtıl yoldan mal yemek birkaç çeşittir. Ba’zan gasb ve yağma yolu ile, ba’zan kumar ve benzeri yollarla, ba’zan da rüşvet ve hıyânet yolu ile olur.
Süfyân bin Uyeyne ( radıyallahü anh ) buyurdu ki: “Her kumar ve uygun olmayan iş, ya’nî; gasb, hırsızlık, rüşvet, pis kazanç, fâsid akidler ve hıyânet olan her yoldan kazanılan, bâtıl ile yemektir.”
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Başkasının malı, ancak gönül hoşluğu ile verirse helâldir.” Malını içkiye, zinâya sarfetmek de bâtıl yolla yemektir.
Dînen uygun olmayan her türlü kazanç bâtıldır. Bu sebeple insan: yiyeceğine, içeceğine, giyeceğine, meskenine, bineğine, dîne uygun olarak alınıp alınmadığına bakmalıdır Çünkü Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen; “Ey peygamberlerim! Helâl ve temiz yiyiniz ve bana lâyık ibâdet yapınız” buyurmaktadır. (Mü’minûn-51) Görülüyor ki helâl yemek, sâlih amelden önce gelmektedir. Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Uzak yoldan gelmiş, saçı sakalı dağılmış, yüzü-gözü toz içinde bir kimse, ellerini göğe doğru uzatıp duâ ediyor. “Yâ Rabbî!” diye yalvarıyor. Hâlbuki yediği haram, içtiği haram, giydiği hep haram. Bunun duâsı nasıl kabûl olur?”
Yine Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “On liralık elbisenin, bir lirası haram olsa, o elbise ile kılınan namazlar kabûl olmaz” (Ya’nî sevap verilmez. Eğer şartlarına uygun kılmış ise, namazı sahihtir ve namaz borcundan kurtulur.)
Denilir ki “Kırk gün şüpheli yiyen kimsenin kalbi kararır. Haram yiyen kimsenin a’zâları, ister istemez haram işler.”
İnsanların mallarını bâtıl (haram) yoldan yiyen kimse, bu şekilde almış olduğu malları eğer sahipleri hayatta ise sahiplerine, vefât etmişlerse vârislerine geri vermelidir. Eğer vârisleri de yoksa, sahiplerin hakkı olan miktarı, sadaka olarak vermelidir. Böylece fakirlere sadaka verilen bu mallar, hak sahipleri için Allahü teâlânın katında emânet kalmış olur. Allahü teâlânın, kıyâmet gününde, fakire verilen o malların sevâbını sahiplerine ulaştırması, hak sahiplerinin de, bundan hoşnud olacakları umulur. Hak sahiplerinin hakkını fakirlere, aynı cins maldan vermek gerekmez. Üzerindeki hak kadar, istediği maldan sadaka olarak verir.
Riya: Riya; birşeyi olduğunun tersine göstermektir. Kısaca gösteriş demektir. Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Sizde bulunmasından en çok korktuğum şey, şirk-i asgara yakalanmanızdır. Şirk-i asgar, riya demekir.”
“Dünyâda riya ile ibâdet edene, kıyâmet günü, ey kötü insan! Bugün sana sevâb yoktur. Dünyâda kimler için ibâdet ettin ise, sevâblarını onlardan iste denir.”
Yine Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Allahü teâlâ buyuruyor ki: Benim şerikim yoktur. Başkasını bana şerik eden, sevâblarını ondan istesin, ibâdetlerinizi ihlâs ile yapınız! Allahü teâlâ, ihlâs ile yapılan işleri kabûl eder.”
Hazreti Ali; “Riya sahibinin üç alâmeti vardır 1- Yalnız iken tenbel olur. 2-İnsanlar arasında iken çalışkan ve hareketli olur. 3- övüldüğü zaman çok çalışır. Zemmedildiği, kötülendiği zaman, çalışmasını azaltır” buyurdu.
Akıllı kimsenin, yaptığı ameller husûsunda, sürü çobanından edeb ve ibret alması gerekir. Çünkü çoban, sürüsünün yanında namaz kıldığı zaman, kıldığı namaz için, sürüsünden herhangi bir medh ve övme beklemez. Bunun gibi, amel yapan kimse de, insanların kendi ameline bakmasına, amel yaparken kendisini insanların görmesine i’tibâr etmez. Yaptıklarını Allahü teâlânın rızâsı için yapar.
Riyanın hakîkati; faziletlerini göstermek sûretiyle, insanların kalbini kazanmak, onların gönüllerinde yer işgal etmektir. Riya, âhıret amelini dünyevî bir fâide için yapmaktır. Çünkü Allahü teâlânın rızâsından başka bir maksatla yapılan her amel riyadır. Eğer riya, dînin aslında ya’nî i’tikâdda olursa, bu nifak olur ki, böyle bir kimse ebedî Cehennemde kalır. (Ya’nî böyle kimse kalbinde îmân olmadığı hâlde îmânı varmış gibi gösterir.)
İbâdetlerde riya: Beş vakit namazı, Cum’a namazı ve diğer ibâdetleri, yanında insanlar varken çok güzel yapıp, yanında kimse yok iken ya’nî yalnız iken, bunları terk etmek sûretiyle olur. Eğer namaz kılmadığı, oruç tutmadığı için, insanların kendisini kınayacakları korkusu olmasaydı, bu ibâdetleri yapmazdı. Böyle bir riya hâli bulunan kimse, insanların övmesini, Allahü teâlânın övmesine tercih etmiş olur.
İbâdetlerin vasfında riya: Bu üç kısımdır: 1- Terkedildiğinde noksanlık olan bir husûsta riya: Meselâ rükû’u iyi ve şartlarına uygun yapmak. Şayet rükû’da ta’dil-i erkâna riâyet edilmezse, namazda noksanlık olur. İşte bunu insanların yanında iyi yapıp, yalnız iken yapmamak, buna riâyet etmemek riyadır, insanların yanında rükû’u güzel, ta’dîl-i erkâna riâyet ederek yapmak, insanların rükû’u iyi yapmadığı için ayıplamasından, gıybetini yapmalarından korktuğu için ve onların dedikodusundan kendisini korumak için yapmaktadır. Bu düşünce ile hareket etmek şeytanın bir hîlesidir. Çünkü namazın noksan olmasından doğan zarar, insanların gıybet etmesinden doğan zarardan daha büyüktür.
2- Terkedildiğinde veya yapıldığında, noksanlık olmayan birşeyi yapmak. Meselâ gösteriş için, normalden fazla Kur’ân-ı kerîm okumak.
3- Birinci safta yer almak, kimse gelmeden önce câmiye gitmek gibi husûslar olup, bunları, insanların takdîrini ve medhini kazanmak için yapmak.
İbâdeti, sadece riya ve gösteriş için yapmak, ibâdetin sevâbını giderir. O ibâdet boşuna yapılmış olur. Aynı zamanda ibâdeti, sâdece başkası görsün niyeti ile yapmak, Allahü teâlâ ile alay etmek olur. Böyle bir hareket, maksada kavuşmakta kulun, (hâşâ) Allahü teâlâdan daha güçlü ve kuvvet sahibi olduğu ma’nâsını ifâde eder. İbâdette, hem sevâb, hem de insanların medhini kazanmak düşüncesi bulunursa, bu, ihlâsa aykırıdır.
Riyanın dereceleri: 1- Bir günahı yapabilmek için riya yapmak. Meselâ; ibâdetle meşgûl görünerek, başkasının i’timâdını kazanıp, onların mallarını kendisine emânet olarak bırakmalarını te’min etmek ve onların mallarından istifâde etmeyi düşünmek, gasbetmek. 2- Aşağılanmak ve zâhidlerden sayılmamak korkusu ile riya yapmak. Meselâ; insanlar, “Ne kadar vakarlı birisi” desin diye, güzel ve ağırbaşlı yürümek. Bir şeye önce kendisi gülüp, sonra orada bulunanların kendisini ayıplamaması için, istiğfar okumak ve üzüntülü görünmek. Yalnız iken yapmadığı hâlde insanların yanında teravih ve teheccüd namazı kılmak. Pazartesi ve Perşembe günleri oruç tutmak, sadaka vermek ve bir topluluk arasında, kendisine kötü gözle bakmamaları için onlar gibi yapmak. 3- İnsanların yanında hüzünlü durmak ve ağlamak. Va’z ve nasîhatla meşgûl olmak. Bundan maksat, insanlardan mal ve başka bir menfaat te’min etmektir.
Riya gizli bir şirk olup, yapılan ibâdetleri boşa çıkarır. Sahibini, Allahü teâlâ katında sevilmeyen birisi yapar. Riya, insanı helâka sürükleyen büyük günahlardandır. Bundan dolayı, böyle bir durum varsa, ondan kurtulmak için çok çalışmak lâzımdır. Bu hâli gidermek için, her türlü meşakkat ve gayreti göze almak lâzımdır. Akıllı kimse, içerisindeki riya damarlarını söküp atar. Riya damarları; insanların kendisini övmesne sevinmek, onların zemminden ve kötülemesinden kaçmak, insanların elinde bulunanlarda gözü olmaktır.
Riyanın ilâcı: Allahü teâlânın, içinden geçenleri bildiğini hatırlamalıdır. Âlimler, riyanın haram, ihlâslı olmanın ise vâcib olduğunda ittifâk etmişlerdir.
Kalbin günaha azmetmesi ve zâhirî a’zâları ile onları yapmasının haram olması: Kur’ân-ı kerîmde meâlen şöyle bildirilmektedir “Siz içinizde olan kötülüğü açıklasanız da, saklasanız da Allahü teâlâ sizi onunla hesaba çeker, nihâyet dilediğini bağışlar ve dilediğine de azâb eder. Allahü teâlâ herşeye kâdirdir.” (Bekâra-284). Hadîs-i şerîfte Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ); “Allahü teâlâ, yapmadıkları veya konuşmadıkları müddetçe, kalblerinin vesvese ettiği şeyi ümmetimden kaldırdı” buyurdu.
Yine Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Şüphesiz Allahü teâlâ, iyilikleri de kötülükleri de yazdı. Kim bir iyiliğe karar verir fakat onu yapamazsa, Allahü teâlâ katında ona tam bir iyilik sevâbı yazılır. Eğer o iyiliğe karar verir ve yaparsa, Allahü teâlâ katınde onun için, on sevâbtan yediyüz misline ve daha çoğuna kadar sevâb yazılır. Kim bir kötülüğe karar verir de onu yapmazsa, Allahü teâlâ katında ona bir iyilik sevâbı yazılır. Eğer kötülüğe yönetip, o kötülüğü yaparsa, Allahü teâlâ katında ona bir günah yazılır.”
Akıllı kimsenin, kalbini günaha meyletmekten ve ona devam etmekten muhafaza etmesi lâzımdır. Hatırına günah olan birşey gelince; E’ûzü çekip Allahü teâlâya sığınmalı, Kelime-i tevhîd söyleyerek, Allahü teâlânın zikrini kendisine kal’a edinmeli, sâlih amellerle meşgûl olmalı, o günahın çirkinliğini ve Allahü teâlâ ile arasında perde olduğunu düşünmeli, o günahı yapmamak için elinden geleni yapmalıdır. Eğer bir kimse, Allahü teâlâ korkusundan dolayı, bir günahı terkederse, ona bir sevâb yazılır. Çünkü Allah korkusundan dolayı o günahı terketmesi, nefsi ile mücâdele etmesi de sevâbtır. Kâfirleri sevmek ve onları dost edinmek: Allahü teâlâ âyet-i kerîmelerde meâlen buyuruyor ki: “Mü’minler, mü’minlerden ayrılıp kâfirleri dost edinmesin. Bunu her kim yaparsa, artık Allahü teâlâya yakınlığı kesilmiş olur” (Âl-i İmrân-28). “Ey îmân edenler! Mü’minleri bırakıp da kâfirleri dostlar edinmeyiniz.” (Nisâ-144). “Ey îmân edenler! Düşmanlarımı ve düşmanlarınızı dostlar edinmeyiniz.”(Mümtehine-1).
Bilmelidir ki, müslüman erkek ve kadın, dinsizlerden hiçbir kimseyi; gerek ona hürmet ve saygı göstermek, gerek onu sevmek, onunla sohbet etmek ve beraber olmak veya herhangi bir işte onunla istişâre etmek sûretiyle olsun dost edinmemelidirler. Gayr-i müslimlerin bayramlarında, gayr-i müslimin kestikleri hayvanların etini yemek caiz değildir. Çünkü o hayvan, Allahü teâlâdan başkası için kesilmiştir. Dürer-ül-mültekit’te de böyle yazmaktadır.
Zarûretsiz olarak zimmîye, (ya’nî gayr-i müslim vatandaşa) selâm vermek caiz değildir. Bid’at ehlinin selâmına cevap verilmez. Eğer zımmî önce selâm verirse selâmı alınır ve cevap verilir. Çünkü selâmını almamak, zimmîye eziyet vermek olur. Onlara eziyet vermek mekrûhtur. Fakat selâmına cevap verirken sadece, “ve aleyküm” denir. Başka birşey söylenmez.
Kâdîhân’da buyuruldu ki: “Zimmîye önce selâm vermek mekrûhtur. Fakat önce o selâm vermişse, selâm almakta mahzur yoktur.”
Siyer-ül-Fetâvâ’da buyuruluyor ki: “Zımmînin selâmına cevap vermekte mahzur yoktur. Ancak nehyedilen husûs, onlara önce selâm vermektir. Fakat, bir ihtiyâç sebebiyle onlara selâm vermekte mahzur yoktur.”
Hazreti Ömer ( radıyallahü anh ) ehl-i kitaptan birisini kâtib edinmeyi yasaklamış ve şöyle buyurmuştur: “Onlara ikram ve hürmette bulunmayın, çünkü Allahü teâlâ onları aşağılamıştır. Onlara güvenmeyin, çünkü Allahü teâlâ onların hâin olduklarını bildirmiştir. Mallarınız ve canlarınız husûsunda, Allahü teâlâdan korkan müslümanlardan başkasını vazîfelendirmeyiniz.” Burada Hazreti Ömer’in ( radıyallahü anh ) müslüman olana bile vazîfe verirken, Allahü teâlâdan korkan müslümana vazîfe verilmesini emretmesine bilhassa dikkat etmelidir. Bundan, Allahü teâlânın düşmanı olan dinsizler hakkındaki durumun nasıl olacağı çok açıktır.
Cimrilik: Cimrilik kötü sıfatlardandır. Cimri kimse, hem dünyâda hem de âhırette kötülenir. Allahü teâlâ, cimri olanları Kur’ân-ı kerîmde şöyle kötülemiştir “Allahü teâlânın, fadlından kendilerine verdiği şeye bahillik (cimrilik) edenler, hiçbir zaman onu kendilerine hayırlı sanmasınlar. Aksine bu, kendileri için bir şerdir. Onların cimrilik ettikleri şey, kıyâmet günü boyunlarına dolanacaktır. Göklerin ve yerin mirası Allahü teâlânındır.” (Âl-i İmrân-180).
Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Cimrilikten sakınınız. Çünkü cimrilik, sizden öncekilerin helâkına sebep oldu.” Yine buyurdu ki: “Üç şey helak edicidir. İtaat olunan cimrilik. Tâbi olunan hevâ ve kişinin kendini beğenmesi.”
Cimriliğin sınırı ve insan ne zaman cimri sayılır?: Mal, bir hikmet için yaratılmıştır. Bu da, insanların ihtiyâçlarının giderilmesidir. Mal, ba’zan sarfedilmesi gereken yere sarfedilmeyebilir, oraya sarfedilmekten alıkonabilir. Ba’zan da sarfedilmesi güzel olmayan yere sarfedilebilir. En iyisi, malı muhafazası vâcib olan yerde muhafaza etmek, sarfedilmesi vâcib olan yerde sarfetmek, harcamaktır. Malı sarfedilmesi vâcib olan yerde tutmak cimriliktir. Malın tutulması, sarfedilmemesi gereken yerde sarfetmek ise isrâftır.
Cömerdlik; isrâf ile cimrilik arasında orta bir durumdur. A’zâlarla vermek kâfi değildir. Ayrıca kalbin de bu verme işinden râzı olması, bu işe karşı çıkmaması lâzımdır. Vermesi vâcib olan şeyler, dinde ve âdette olmak üzere iki tanedir. Bunlardan birini yerine getirmeyen cimridir. Meselâ zekâtını vermeyen, çoluk-çocuğunun nafakasını vermeyen böyledir. Bunlara bu şeyleri vermek zor ve ağır gelir. Böyle kimseler tabiat bakımından cimridir, imkânı varken darlık çekmek, muhtaçmış gibi bulunmak çirkindir. İmkânı varken, malı sevmekten dolayı, ihtiyâçlarını yerine getirmeyip, darlık ve ihtiyâç içerisinde bulunmak mürüvvet perdesini yırtar.
Cimriliğin sebebleri: 1- Ancak mal ile elde edilebilen arzu ve istekleri yerine getirebilmek düşüncesi, şayet malını hayır ve sevâb olan yerlere sarfederse, nefsinin arzu ve isteklerine kavuşmayacaktır. 2- Tûl-i emel: Zevk ve safa sürmek için çok yaşamağı istemektir. 3- Çoluk-çocuğa bırakma düşüncesi. 4- Malı sevmek.
Birincisinin ilacı; kanâat ve sabırdır, ikincisinin ilâcı; akranlarının ve kendisi gibi olanların öldüklerini, hâlbuki o malı kazanmak için çok yorulduklarını, kendilerinden sonra mallarının zayi olduğunu hatırlamaktır. Üçüncüsünün ilâcı; kendisini yaratan Allahü teâlânın çoluk-çocuğun da rızkını vereceğini düşünmektir. Dördüncüsünün ilâcı; cimriliği kötüleyen, cömertliği öven haberler üzerine düşünmektir.
Cömertlikle tanınmak için, riya olarak cömertlikte bulunmak, nefsin hîlelerindendir. Dinde cimrilik, farz olan zekâtı vermemekle olur. Örfte ise; malı olduğu hâlde, gerek şahsına, gerekse çoluk-çocuğuna lâzım gelen harcamayı yapmamakla olur.
Cimrilik, sâdece malı tutmak, onu sarf etmemek değildir. Aynı şekilde; ibâdetlerini yapmıyan kimse de nefsine cimrilik ettiği, Resûlullah efendimizin ( aleyhisselâm ) ismi şerîflerini duyduğu hâlde salât-ü selâm okumayan kimse de cimrilik yaptığı, müslüman kardeşine rastlayıp da selâm vermeyen kimsenin de cimri olduğu bildirilmiştir. En büyük cimrilik ise, Kelîme-i tevhîdi. İnanarak söylememek sûretiyle, İslâm dînine girmeyi terk etmektir. Yine, malından hayr yerlere ve fakirlere harcamak isteyen kimseye; “Malını tut, ihtiyâçlar çok, belki bir gün ihtiyâcın olur. Elindeki malı hayır yerlere harcarsan fakir olursun” diyerek başkasının yapacağı hayra mâni olmak da en büyük cimriliklerdendir. Yine en büyük cimrilikten birisi de, Allahü teâlânın kendisine akıl ve anlayış verdiği kimsenin, Allahü teâlâya kulluk vazîfesini yapabilecek kadar ilim öğrenmekten geri durması, câhil olarak kalmasıdır.
Aldanmak: Allahü teâlâ beni affeder deyip, günahlara devam etmek ve tövbe etmemek aldanmaktır. Allahü teâlânın rahmetini umarak aldanmak ile, Allahü teâlânın rahmetini temenni arasında fark vardır. Bir kimse tarlasını sürer, ondaki zararlı otları temizler, tohumu tarlaya eker, sulamasını ve lüzumlu bakımını yaptıktan sonra Allahü teâlânın lütuf ve ihsânından, tarlasına gelecek âfetleri defetmesini, onlardan korumasını bekler. İşte bu Allahü teâlânın lütuf ve ihsânını ummak olur. Birisi de tarlasını ekmez, hiçbir gün çalışmaz, gidip yatar ve uyur. Tarladan, ekini veya meyvayı alma zamanı gelince, Allahü teâlânın kendisine çok vermesini bekler. Bu Allahü teâlânın rahmetini, lütuf ve ihsânını beklemek değil, kendi kendisini aldatma ve ahmaklık olur. Allahü teâlânın rahmetini lütuf ve ihsânını ummak, sebeblere yapıştıktan sonra olmaktadır.
Yahyâ bin Mu’âz-ı Râzî ( radıyallahü anh ) buyurdu ki: “Bana göre en büyük aldanma; günahlarından dolayı pişmanlık duymadan, Allahü teâlânın affını ummak, Allahü teâlânın beğendiği şeyleri yapmadan, Allahü teâlâya yakınlığı beklemek, Cehenneme girmeye sebep olacak tohumları ekip, Cennet meyvası almayı beklemek, günah işlemek, günah işleyip, günahlardan uzak kalan, ibâdet ve tâatta bulunanlarla beraber olmayı istemek, sâlih amel işlemeden mükâfat beklemek, hem günah işleyip hem de Allahü teâlânın mağfiretini ummaktır.”
Hasen-i Basrî ( radıyallahü anh ) buyurdu ki: “Ba’zı kimseler vardır ki, “Allahü teâlânın af ve mağfireti çoktur” diyerek, ibâdet ve tâat yapmadan, bir tek sevâpları olmadan dünyâdan ayrıldılar. “Biz Rabbimiz hakkında hüsn-i zan sahibiyiz” dediler ve yalan söylediler. Eğer Allahü teâlâ hakkında zanları iyi olsa idi, sâlih ameller yaparlar, ibâdet ve tâatte bulunurlardı.”
Peygamherler (aleyhimüsselâm) ve Allahü teâlânın velî kulları, bütün güçleri ile Allahü teâlâ için ibâdet ve tâat yaptıkları hâlde, günahlardan son derece sakınmışlardır. Bu hâlde, hiç ibâdet ve tâatle meşgûl olmayıp, devamlı günah işleyenin; Allah kerîmdir, merhametlidir, affeder diyerek, günaha devam etmelerinin, tövbeye yanaşmamalarının ne kadar yanlış olduğu meydandadır.
Niyet ve ihlâs: Her mü’minin önce niyet ve ihlasın hakîkatini bilmesi lâzımdır. Sonra niyetinin samimiyetini amel ile doğrulamalıdır. İhlâs, kulun kurtuluşuna vesiledir. Kul, şeytandan ancak ihlâsı ile kurtulabilir. Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Allahü teâlâ sizin sûretlerinize ve mallarınıza bakmaz. Bilakis sizin kalblerinize ve amellerinize bakar.”
Amellerin temeli niyettir. Niyet eğer ihlâslı ise fâide verir. Görülmez mi ki, Allahü teâlâya secde eden ile putlara secde edenin yaptıkları görünüşte aynıdır. Fakat Allahü teâlâya secde edeninki, ibâdet, puta secde edeninki ise küfür olmaktadır. Niyet, amellerin rûhu gibidir. Allah için olmayan bir niyetle yapılan amel riyadır, yapmacıktır ve zorlanarak yapılır. Riya ile yapılan amel, Allahü teâlânın gazâbına sebeb olur.
Akıllı kimse her şeyde; yemesinde, içmesinde, giymesinde, uykusunda, hatta helaya girmesinde bile niyeti terketmemelidir. Bütün bunlarda, Allahü teâlânın rızâsını kasd etmekle, niyet yerine gelmiş olmaktadır. Çünkü bütün bunların hepsi, bedenin devamını, kalbin, bedenin ihtiyâçlarını düşünmekten kurtulmasını te’min etmektedir. Bu ihtiyâçların giderilmesi ile, insan dînî vazîfelerini daha rahat ve iyi bir şekilde yapabilmektedir. Bu sebeble; yemek yerken, ibâdet için kuvvetlenip daha iyi ibâdet edebilmek niyeti ile yemelidir. Nefsinin ve şehvetinin kötü isteklerini yerine getirmek düşüncesi ve niyeti ile yememelidir.
Niyet amelden önce gelmektedir. Hayra niyet edildiği müddetçe, insan hayır ve iyilikle beraber olur. Selef-i sâlihînden bir zât buyurdu ki: “Nice küçük sayılan amel vardır ki, iyi bir niyet onu çok büyük yapar. Nice büyük amel vardır ki, hâlis olmayan niyet onu küçültür.”
Günah bir şey, iyi niyetle günah olmaktan çıkmaz. Câhil olanlar Resûlullah efendimizin; “Ameller niyetlere göredir” hadîs-i şerîfini yanlış anlamakta, iyi niyetle yapıldığında, günahın tâata dönüştüğünü zannetmektedirler. Meselâ; birinin kalbini kazanmak ve onu memnun etmek için, onun yanında başka birini gıybet etmek, sahibinin izni olmayan maldan bir fakiri doyurmak, haram mal ile mescid, medrese ve dergâh yaptırmak böyledir. Bunları yaptırmakta niyet ve maksat hayır ve iyilik olsa bile, o işleri günah olmaktan çıkarmaz, iyi niyet, zulüm ve haksızlık olan birşeyi zulüm ve haksızlık olmaktan çıkarmaz. Âlimler, haram olan birşeyi sadaka olarak verip, bundan sevâb beklemenin küfür olduğunu sözbirliği ile söylemişlerdir.
Ba’zı kimseler, haram mal ile; köprü, medrese ve mescid yaptırmak sûretiyle sultanlara yaklaşırlar. Dünyâya düşkün olan âlimler, ilim öğretmek sûretiyle dünyâ malı toplamak, insanların ileri gelenlerinden faydalanmak isterler. Sefih ve aşağı tabiatlı, niyetleri dünyalık ve makam elde etmek olan kimseler, ilmi, dünyâ düşkünü âlimlerden öğrenince, Allaha giden yolu kesen yol kesiciler olarak ortaya çıkarlar.
Resûlullah efendimizin ( aleyhisselâm ); “Ameller niyetlere göredir” hadîs-i şerîfi tâatlara ve mübah olan şeylere mahsûstur. Günahlara mahsûs değildir. Çünkü tâatlar, bozuk ve kötü niyetle günah olur. Mübahlar da böyledir. Fakat günahlar iyi niyetle asla tâat olmazlar. Herkes bir işi, ya dünyâya âit iyilikleri ve fâideleri, yahut âhırete âit iyilikleri ve fâideleri elde etmek için yapar.
İnsanın ya sâdece dünyalık elde etmek, yahut sâdece âhırete ait bir fâide elde etmek için bir iş yapmasına dâir, Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen şöyle buyurmaktadır “Kim âhıret sevâbını isterse, onun sevâbını arttırırız. Kim de dünyâ menfâatini isterse, ona da ondan veririz. Fakat âhırette ona hiçbir nasîb yoktur” (Şûrâ-20)
İlmi ile maksadı, gösteriş ve dünyalık elde etmek olan kimse azâb ve ceza görür. İlmi ile Allahü teâlânın rızâsını kazanmaktan başka bir maksadı ve niyeti olmayan kimse ise, sevâb kazanır ve mükâfat görür. Niyeti hâlis olmayan, Allahü teâlâya yakın olmak ve O’nun rızâsını kazanmaktan başka bir niyetle iş yapan kimsenin ameli reddedilir. Az veya çok, nefsin hoşuna giden dünyâ düşüncelerinden birisi amele karışınca, amel saflığını ve temizliğini kaybeder.
İhlâs, sırf Allahü teâlâ için oluncaya kadar, ameldeki dünyevî ve nefsî istek ve düşünceleri temizlemektir. Bu ise ancak, Allahü teâlâyı kalbinden seven, âhıret derdi ile derdlenen, dünyâ sevgisine yer vermeyen, yemesi içmesi lezzet ve zevk almak için değil de, sırf Allahü teâlânın emirlerini yapıp, yasaklarından sakınmak husûsunda kuvvet ve güç kazanmak olan, kalbinde sâdece hakîki sahibi ve mâliki olan, Allahü teâlânın rızâsını kazanmaktan başka düşüncesi olmayan kimseler için mümkündür. Böyle bir kimse, hareketlerinde ve hareketsiz anlarında, dâima hâlis ve doğru niyetlidir. Meselâ, o uyurken ibâdete kuvvet kazanmak niyeti ile uyur ve onun uykusu ibâdet olur. İhlâsın ilâcı; nefsin lezzetlerini, arzu ve isteklerini kırmak, dünyâya olan tamâ’ı ve arzuyu kesmek, kendisini âhırete vermektir. Bunlar olunca ihlâs kolaylaşır. Nice ameller vardır ki, insan bunları yapmak için çok yorulur, onları Allah için yaptığını zanneder, fakat aldanmaktadır.
Bir zât şöyle anlatır: “Otuz sene mescidde birinci safta namaz kıldım. Birgün, bir özür sebebiyle ikinci safta namaz kıldım. Bu sırada, insanların beni ikinci safta görmesinden dolayı, bende bir utanma hissi meydana geldi. Anladım ki, birinci safta namaz kılmak, kalbimde hâsıl olan sevinç ferahlık hâli riya, gösteriş imiş.”
Bu husûs ince bir noktadır ki, bunun benzeri olan ameller, gösterişten kurtulamazlar. Amelleri bu durumda olanlar, âhırette iyiliklerinin kötülüğe tebdil edildiğini, çevrildiğini görürler. Amellerini bu düşünce ve niyetle yapanlar amellerinde riya yapmışlardır.
Âhıret için amel yapan kimseye Allahü teâlâ hem dünyâyı, hem de âhıreti ihsân eder. Dünyâ için amel yapan, sadece dünyâ için çalışan kimseye de, Allahü teâlâ dünyâdan dilediği kadar verir, fakat o amelinin âhırette hiç fâidesini göremez.
Hased: insanı helâka götüren kötü huylardan birisidir. Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki; “Ateşin odunu yemesi gibi, hased de iyilikleri yer.” Yine Resûlullah ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Şüphesiz Allahü teâlânın ni’metlerinin düşmanları vardır.” Onlar kimlerdir diye sorulduğunda Resûlullah ( aleyhisselâm ); “Allahü teâlânın, fadlından verdiği şeyler için, insanları hased edendir” buyurdu.
Ebüdderdâ ( radıyallahü anh ) buyurdu ki: “Ölümü çok hatırlayanın, sevinci ve hased etmesi az olur.”
Fakîh Ebü’l-Leys Semerkandî “Tenbîh-ül-gâfilîn” isimli eserinde şöyle buyuruyor: “Hasedden daha kötü birşey yoktur. Çünkü hased eden kimse şu beş kötülüğün içine düşer: 1-Bitmeyen gam ve keder içerisine girer. 2- Hased etmesi, onun için, ecir ve sevâbı olmayan bir musibet olur. Onun günâha girmesine sebeb olur. 3- Hasedinden dolayı kınanır, ayıplanır. 4- Allahü teâlâ ona gazâb eder. 5- Allahü teâlânın tevfîk kapıları ona kapanır.
Âlimlerden bir zât şöyle buyurdu: “Hased eden, beş bakımdan Rabbine karşı gelmiş olur. 1- Hasedci, Allahü teâlânın başka bir kuluna verdiği ni’metten dolayı kızar. 2- Allahü teâlânın taksimine râzı değildir. Ya’nî hasedcinin hasedi Allahü teâlâya, “Niçin bunu böyle taksim ettin” demek ma’nâsına gelir. 3- Hasedci, Allahü teâlânın dilediğine lütuf ve ihsânda bulunduğunu bildiği hâlde, Allahü teâlânın ni’metlerinden başkalarının faydalanmasını istemez. Bu husûsta cimrilik eder. 4- Allahü teâlânın sevdiği kulundan, ni’metin alınmasını, ondaki o ni’metin son bulmasını, yok olmasını ister. 5- Hasedci, hased etmek sûretiyle Allahü teâlânın düşmanı olan İblîse yardımcı olmuşdur.”
Hasedin hakîkati: Allahü teâlâ, bir kuluna ni’met verince, lütuf ve ihsânda bulununca, başkaları için bu kimsede iki hâl vardır: 1- Bu ni’metin o kimseye verilmesini iyi karşılamaz, istemez. O ni’metin o kimsenin elinden çıkmasını ister ki, buna hased denir. 2-O ni’metin o kimsenin elinden çıkmasını, son bulmasını istemez. O ni’metin o kimsede bulunmasını ve devamını kötü görmez. Ancak onun bir benzerinin de kendisinde olmasını ister ki, buna gıbta denir.
Hased olan birincisi haramdır. Ancak böyle bir ni’met, dinsiz veya fâsık gibi kötü bir kimsede bulunup, onlar bu ni’metten faydalanarak fitne çıkarıyorlar, insanlara zarar veriyorlar ise, o ni’metin onlarda bulunmamasını, o ni’metin onların elinden çıkmasını ve yok olmasını istemek, zarar vermez. Çünkü burada ni’metin? ni’met olma bakımından yok olması istenmemekte, aksine, ni’metin, onların elinde fitne ve fesada vesile olduğu için yok olması istenmektedir.
Hased, ni’metin kendisinden başkasının elinde bulunmasını istememek, kullarından ba’zısını ba’zısına tercih etmek husûsunda Allahü teâlânın kazasına kızmaktır.
Gıptaya gelince, o haram değildir. Bilakis, haramlardan şüphelilerden sakınmak, Allahü teâlânın emirlerine uymak gibi, vâcib olan dînî ni’metleri elde etmek, sadaka vermek, fakirlere yardımcı olmak gibi, faziletli olan işlerde gıpta etmek menduptur. Gıptada ni’meti istememe, onu kerih görme durumu yoktur.
Hasedin sebepleri: 1- Şiddetli düşmanlık: Hased, buğz ve düşmanlıktan ayrılmaz. Beraber bulunurlar. 2-Tekebbür: Başkasının kendisinden üstün olmasının, kişiye ağır gelmesidir. Böyle bir kimse, başkası ilim, mal ve makama kavuşunca, onun kendisinden üstün olmasından korkup, böylece ona üstün olamama endişesi içerisinde olmasıdır. 3- Maksadına kavuşamamaktan korkmak: Sultanın, hizmetçilerinin ve me’mûrlarının, bir beldedeki mala ve mülke kavuşmak isteyen kimselerin, maksadlarına kavuşabilmek için, birbirlerini hased etmeleri gibi. 4- Başkan olma, makam ve mevkî elde etme sevgisi ve arzusu. 5- İç bozukluğu ve kirliliği; Allahü teâlânın kullarına hayr ve iyilik husûsunda cimri olmak. Böyle tabiatı bozuk, içi kirli ve kibirli kimseler yanında, başkalarının iyi hâllerinden bahsedilince, bu onlara ağır gelir. İnsanların perişan ve iyi olmayan hâllerinden bahsedilince, bundan sevinç duyarlar.
Hasedin dînî bakımdan zararı: Hased eden kimse, ni’met verilen kimsedeki ni’meti gördükçe, devamlı olarak gamlı ve kederli olur. Hased edilen kimse hasedciye göre, mazlûm durumundadır. Hasedci zâlimdir. Bilhassa hased eden, hased ettiği kimse hakkındaki hasedini, onun hakkında gıybette bulunmak, kusurlarını sayıp dökmek, başkasının yanında anlatmak sûretiyle hasedini söze ve fiile dökünce, hased edilen kimsenin bundan dînî bakımdan çok fâidesi olur. Çünkü hased edenin iyilikleri (sevâbları) kıyâmet gününde hased ettiği kimseye verilir.
Akıllı kimse, kendisinde bulunan hased sebeplerini ve illetlerini gidermek için gayret sarfetmelidir. Çalışmakla, gayret göstermek ve bu husûsta Allahü teâlâya duâ etmekle, hased hastalığından Allahü teâlânın izni ile kurtulmak mümkündür. Bunun için, hased eden, hased ettiği kimseye tevâzu göstermeli, medhederek onlara yaklaşmalı, Allahü teâlânın hükmüne râzı olmalı, sevâbına rağbet etmeli, hased ettiği kimsenin sevdiği şeyleri sevmelidir. Hased eden, yaptığı hasedin, Allahü teâlânın kulları arasındaki taksimine kızmak, onu beğenmemek, olduğu ma’nâsına geldiğini, bunun ise, îmânına büyük bir zarar verdiğini, hasedi sebebi ile, âhırette çok şiddetli azâba, çarptırılacağını kesin olarak bilmelidir. Akıllı kimsenin, hem dînini hem de dünyâsını perişan eden hased hastalığına nasıl düştüğüne ne kadar hayret edilse yeridir. Fakat şunu iyi bilmelidir ki, hased büyük bir cehâlet, tam bir gaflet ve ahmaklıktır.
Gıybet: Belli bir mü’minin veya zımmî kâfirin ayıbını, onu kötülemek için arkasından söylemek gıybet olur. Gıybet kötü bir huydur ve haramdır. Kur’ân-ı kerîmde, gıybet eden, ölü eti yiyene benzetilmiştir. Hucurât sûresi onikinci âyet-i kerîmesinde meâlen; “Birbirinizi gıybet etmeyiniz” buyuruluyor. Âyet-i kerîmede, mü’minin gıybet etmesi yasaklanmıştır.
İbn-i Abbâs’ın ( radıyallahü anh ) rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte, Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Mi’râc gecesi semâya götürüldüğüm zaman bir kavme uğradım ki, etlerinden kesilip sonra da onlara; “Bunları yiyiniz! Kardeşlerinizin, yediğiniz etleridir” deniliyordu. Cebrâil’e; “Ey Cebrâil’ Bunlar kimlerdir?” dedim. “Onlar senin ümmetinden gıybet edenlerdir” dedi.”
Peygamber efendimiz ( aleyhisselâm ) birgün Eshâb-ı Kirâma karşı; “Müflis kime denir, biliyor musunuz?” buyurdukta; “Parası ve malı kalmayan kimseye diyoruz” dediler. Bunun üzerine Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “ümmetimin arasında müflis, şu kimsedir ki; kıyâmet günü, defterinde çok namaz, oruç ve zekât sevâbı bulunur. Fakat bir kimseye sövmüş, iftira etmiş, malını almış, kanını dökmüş, döğmüş. Sevâbları, bu hak sahiplerine dağıtılır. Hakları ödenmeden önce, sevâbları biterse, hak sahiplerinin günahları, bunun üzerine yükletilir. Sonra Cehenneme atılır.”
Yine Peygamber efendimiz ( aleyhisselâm ) bir hadîs-i şerîfte buyurdu ki: “Yanında, din kardeşi gıybet edilince, gücü yettiği hâlde ona yardım etmeyen kimsenin günahı, dünyâda ve âhırette kendisine yetişir.”
Yine Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) hadîs-i şerîflerde buyurdu ki: “Din kardeşine, onun haberi olmadan yardım eden kimseye, Allahü teâlâ dünyâda ve âhırette yardım eder.”
“Bir kimse, dünyâda din kardeşinin ırzını korursa, Allahü teâlâ bir melek göndenerek, onu Cehennem azâbından korur.”
Rivâyet edilir ki, Allahü teâlâ Mûsâ aleyhisselâma şöyle vahy etti: “Gıybetten tövbe ederek vefât eden kimse, Cennete girenlerin sonuncusu olur. Gıybette ısrar edip, onda devam ederek vefât eden kimse, Cehenneme girenlerin ilki olur.”
Âlimlerden bir zât şöyle buyurdu: “Gıybet; fâsıklar için ziyâfet, kadınlar için otlak, takvâ sahipleri için ise mezbeleliktir.”
Gıybetin kötü kokusu, Resûlullah ( aleyhisselâm ) zamanında duyulurdu. Şimdi zamanımızda niçin duyulmuyor? Çünkü zamanımızda gıybet çoğaldı. Gıybetin pis kokusu her tarafı doldurdu. Artık bu pis kokuya alışıldığı için bu kokunun farkına varılmıyor. Meselâ, bir kimse dabakhâneye ilk defa girince, fenâ kokudan dolayı orada asla duramaz. Fakat burada deri dabağlayanlar, yerler, içerler, oranın pis kokusuna hiç aldırmazlar. Onlar bu kokunun farkına bile varmazlar. Çünkü burunları artık bu kokuya alışmıştır. Bugün gıybetin de durumu böyledir. Gıybetin kötü kokusu, her tarafı kapladığı ve burunlar bu kokuya alıştığı için, artık o koku farkedilmiyor.
Hâtim-i Zâhid şöyle buyurdu: “Bir mecliste, şu dört şey bulunursa, Allahü teâlânın rahmeti, o mecliste bulunanlardan uzak tutulur 1- Dünyâ işlerinden bahsetmek, 2- Gülmek, 3-Kahkaha, 4- Gıybet.”
Hâlid-i Râ’î ( radıyallahü anh ) şöyle anlattı: “Birgün câmide bulunuyordum. Orada bulunanlar, birisinin ayıpları hakkında konuşmaya başladılar. Onları, gıybet etmekten men ettim. Onlar da bundan vazgeçtiler. Sonra başka birinin ayıpları hakkında konuşmaya başladılar. Bir müddet sonra ben de onlarla beraber, bahsettikleri şahısla alâkalı olarak konuştum. O gece bir rü’yâ gördüm. Bana uzun boylu ve siyah birisi geldi. Elinde, içerisinde domuz eti bulunan bir tabak vardı. Bana; “Bu eti ye” dedi. Ona; “Bu domuz etini mi yiyeceğim? Vallahi onu yemem” dedim. Bunun üzerine beni çok şiddetli bir şekilde tehdid etti ve “Bundan daha kötüsünü yedin de bunu niçin yemiyorsun?” diyerek o eti ağzıma soktu. Biraz sonra heyecanla uyandım. Vallahi otuz veya kırk gün, her yemek yiyişimde o etin pis kokusunu ağzımda hissettim.”
Gıybet, din kardeşinin, bir zimmînin işitince üzüleceği bir kusurunu arkasından söylemektir. Bu şey; onun bedenine, ahlâkına, sözüne, dînî durumuna hattâ elbisesine, evine ve bineğine âit birşey olabilir.
Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ) Eshâb-ı Kirâma; “Gıybetin ne olduğunu biliyor musunuz?” buyurdu. Eshâb-ı Kirâm ( radıyallahü anh ); “Allah ve Resûlü bilir” dediler. Bunun üzerine Resûl-i ekrem (s.a.v); “Gıybet, senin kardeşini, arkasından hoşlanmayacağı birşeyle anmandır. (Ondan bahsetmendir)” buyurdu. “Söylediğimiz şey kardeşimizde varsa, yine gıybet olur mu?” denilince Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ); “Bir, kimse için söylenen kusur, onda varsa, bu söz gıybet olur. Yoksa bühtan, ya’nî iftira olur” buyurdu.
Bedene dâir gıybet şunlardır: Boyun uzunluğu ve kısalığı, rengin siyah ve sarılığı, gözün şaşı veya kör oluşu ve hakkında konuşulan kimsenin, hoşlanmadığı bedenî kusurların söylenmesi.
Ahlâka dâir gıybet: Birinin ahlâkının kötü olduğunu, cimri, kibirli, ikiyüzlü, sinirli, korkak, âciz ve buna benzer husûsların söylenmesi.
Bedenî işlere dâir gıybet: Bir kimse hakkında hırsız, yalancı, içkici, hâin, zâlim namaza, zekâta ehemmiyet vermiyor, rükû’u, secdeyi güzel yapmıyor, necâsetten, pislikten sakınmıyor, ana-babasına itaat etmiyor, zekâtını hak sahiplerine vermiyor, taksimi adâletli yapmıyor, müslümanlara dil uzatıyor demek.
Dünyâya dâir olan şeylerde gıybet: Birisi için edepsiz, insanları hor görüyor, kimseye hak tanımıyor, sadece kendisini düşünüyor, çok yiyor, uyunacak vaktin dışında çok uyuyor, oturulmıyacak yerlerde oturuyor demek.
Elbiseye dâir gıybet: Kolları geniş, etekleri uzun, sarığı büyük demek.
Dînî husûsunda gıybet; Birisinin işlediği günahları söylemek ve bu sebeble onu kötülemek.
Gıybet sadece dil ile olmaz. Îmâlı olarak, başkasına müslüman kardeşinin ayıbını ve noksanını bildirmek, bunları açıktan bildirmek gibidir. İşâret, îmâ, yazmak, herhangi bir hareketle, müslüman birisinin bir noksanını başkasına anlatmak, onun hoşlanmıyacağı birşeyi başkasına bildirmek kastı ile yapılırsa, hepsi gıybet olur ve haramdır. Birisini taklid ederek yürümek de gıybettir. Hattâ gıybetin en şiddetlisidir. Çünkü bu şekilde birisini taklid etmek, o kimsenin ayıbını ve kusurunu hoşlanmayacağı şeyi daha kuvvetli ve açık anlatmaktadır. Yazı ile gıybet de böyledir. Çünkü kalem dilden daha keskindir.
Bir topluluğun yalancı olduğunu söyleyip, bununla, hayatta veya vefât etmiş olan muayyen bir kimseye ta’riz yapılırsa (dokundurulursa), bu gıybet olur.
Kâdîhân’da şöyle yazmaktadır “Bir kimse, bir belde halkını gıybet etse, onlar şöyledir dese, bu gıybet olmaz. Çünkü o bununla bütün belde halkını kastediyor. Onun maksadı içlerinden birisinin öyle olduğunu anlatmak bile olsa, o kişinin kim olduğu bilinmediği için, o şahsın bu sözü gıybet olmaz.” “Bugün bana şöyle birisi geldi veya şöyle birisini gördüm” deyip, onun hoşlanmıyacağı bir hâlini söyler, bunu dinleyen kimse de, onun sözünden kastettiği şahsın kim olduğunu anlarsa gıybet olur.
En kötü gıybet, kendilerinin sâlih ve gıybetten uzak olduklarını göstermek için, başkasının gıybetini yapıp, sâlih ve gıybetten uzak bir insanın tavır ve hareketleri içerisinde, riya yapanların hareketidir. Böylece riya ve gıybet gibi iki kötülüğü bir arada işlerler. Meselâ; “Hayâsızlıktan Allahü teâlâya sığınırız. Allahü teâlâdan bizi hayâsızlıktan korumasını dileriz” demek gibi. Bunu söyleyen kimsenin bu sözü ile esas maksadı, başkasının ayıbını anlatmaktır. Fakat bunu duâ şekliyle ifâde etmektedir. “Falanca ibâdette çok gayretli. Fakat ba’zan bizde olduğu gibi onda da gevşeklik oluyor” diyerek, esas gayesi, o bahsettiği kimseyi kötülemek, kendisini sâlihlere benzeterek medhetmektir. Böyle söyleyen kimse hem gıybet hem de riya yapmış olmaktadır.
Gıybeti tasdik etmek de gıybettir. Gıybeti sessiz olarak dinleyen de, gıybet edene gıybetinde ortaktır. Gıybet edeni dinliyen kimse, gıybet günahında ancak, dili ile gıybet edenin gıybetini kötü görmesi ve onu ayıplaması ile kurtulabilir. Eğer, dili ile gıybete mâni olmaktan çekiniyorsa, gıybeti, kalbi ile kötü görerek orayı terk eder. Eğer gıybet bahsini, başka sözle kesme imkânı varken bunu yapmazsa, yine günahkâr olur. Dili ile gıybet edene sus deyipte, kalbi, gıybetin yapılmasını isterse bu nifaktır. Kalb ile gıybeti kötü görmedikçe, dil ile sus demek onu günahtan çıkarmaz.
Gıybetin umûmî ve husûsi sebebleri vardır. Umûmî sebepleri şunlardır: 1- Bir kimseye kızıldığı zaman, onun kötülüklerini söylemek sûretiyle kızgınlığını gidermek. O kimsenin kötülüklerini açıkça söylemeye bir mâni olmayınca kızıldığı zaman, dil ile o kimsenin ayıpları ve kusurları söylenir. Ba’zen kızgınlık içe atılır. O zaman bu, kin olur. Kin de, kin tutulan kimsenin kötülüklerini söylemeye onun gıybetini yapmaya götüren sebeblerdendir. Kin ve kızgınlık, gıybetin en büyük sebeblerindendir. 2- Başkasını küçültmek sûretiyle kendisini yükseltmek. Meselâ; falanca câhil ve anlayışı kıt deyip, kendisinin böyle olmadığını kasdetmek. 3- Hased: Birisini, insanların övdüğünü ona ikramda ve hürmette bulunduklarını görüp, o kimsede bulunan o iyi hâlin ondan gitmesini istemek. Onu kötülemek sûretiyle, insanların nazarından düşürmek için çalışmak. 4- Başkalarını eğlendirmek ve güldürmek için başkalarının güldürücü hareketlerini taklid etmek. 5- Başkalarını aşağı görerek alay etmek. Bu durum, kendisini büyük görüp, başkasını hakîr ve aşağı görmekten ileri gelmektedir.
Gıybetin husûsi sebebleri dindarlara mahsûstur. Bunlar pek ince ve gizlidirler. Şeytan bunları, hayır ve iyilik maskesi içerisinde gizliyerek yaptırır. Bunlar şunlardır: 1- Dinde günah ve hatâ olan bir işin yapılmasından dolayı taaccüb etmek. Meselâ: “Falancanın o işi yapmasına çok hayret ettim” demek gibi. Bunu söyleyen, ba’zan bu sözünde samîmi olabilir. Şeytan bu taaccüb sırasında, o işi yapan şahsın ismini de basit göstererek söyletir. Böylece farkına varmadan o şahsı gıybet etmiş olur. 2- Allah için kızmak: insan bir günahın işlendiğini gördüğü zaman, bunun yapılmasına Allah için kızar, kızgınlığını ifâde ederken günah yapanın ismini söyler. Böylece gıybet etmiş olur. Hâlbuki yapması lâzım gelen şey, o kötülüğü yapana, böyle bir işi yapmasından memnun olmadığını söylemek ve ona emri ma’rûfta bulunmak, onun ismini başkasına söylememek veya o kötülüğü yapanın ismini gizlemek aleyhinde konuşmamaktır.
Ebü’l-Leys Semerkandî “Tenbîh-ül-gâfilîn” kitabında şöyle buyurur: Gıybet dört çeşittir, 1- Küfür olan gıybet, 2-Nifâk olan gıybet, 3- Günah olan gıybet, 4- Mübah olan gıybet.
1-Küfür olan gıybet: Bir müslüman birisini gıybet edip, ona “Gıybet etmiyor musun?” denilince, o da; “Hayır bu gıybet değildir. Çünkü ben işin doğrusunu söylüyorum” dese kat’î delîllerle Allahü teâlânın haram kıldığı bir şeyi helâl görmüş olur. Bu ise küfürdür. 2-Nifâk olan gıybet: Birisi gıybet eder, fakat onu tanıyanların ve bilenlerin yanında ismini söylemez, böylece kendini vera’ sahibi görür. İşte bu nifaktır. 3- Günah olan gıybet: Birisinin gıybetini yaparken ismini söylemek, günah olan gıybettir. Böyle gıybet eden kimse hem o günahtan tövbe etmesi, hem de gıybetini yaptığı şahıstan helâllik dilemesi lâzımdır. 4- Mübah olan gıybet: Açıkça günah işliyen bir fâsık, veya bid’at sahibini gıybet etmek günah olmaz. Fâsıkın kötülükleri anlatılmak sûretiyle, insanların o kimseden sakınmaları te’min edilir. İnsanları fâsıkın kötülüklerinden sakındırmak için, onlara fâsıkların kötülüklerini anlatmak sevâbtır. Çünkü bu bir bakıma insanları kötülükten men etme ma’nası taşır. Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) bir hadîs-i şerîfte; “İnsanları ondan sakındırmak için, fâciri, kendisinde bulunan şeylerle anlatınız” buyurmuştur.
Üç kimse vardır ki, onların gıybeti günah olmaz. Zâlim sultanın zulmünü, açıkça günah işliyen fasıkın fıskını ve bid’at sahibinin bid’atini söylemek gıybet olmaz.
Bir kimse, müslüman kardeşinin kötülüklerini, onlara ehemmiyet verdiği, böyle hâllerin onda bulunmasını istemediği için söylerse, bunda bir mahzur yoktur. Bu gıybet olmaz. Çünkü gıybet müslüman kardeşinin hakkında ayıp ve noksanlığı kasd ederek konuşmaktır. Kâdîhân’da da böyle yazmaktadır. Bir kimse, namaz kılar, oruç tutar fakat eliyle ve diliyle başkalarına zarar verirse, onun bu kötü hâllerini anlatmakta mahzur yoktur.
Gıybet dînî bakımdan fâidesi olan sebeplerle mübah olur. Bunlar şunlardır:
1- Zulme uğramış kimsenin, sultana, hâkime ve zâlimden hakkını alabilecek birisine, falanca bana zulmetti veya bana şöyle şöyle yaptı demesi caizdir. Çünkü mazlûm, hakkını zâlimden ancak öyle alır. Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm )“Hak sahibinin söz hakkı vardır” buyurdu.
2- Kötülüklerin ve günahların iyiliğe çevrilmesi için, bunu yapabileceğini ümid ettiği kimseye, falanca şöyle yaptı. Onu o işten menet gibi sözleri söylemesi gıybet olmaz.
3- Müslümanları kötülükten sakındırmak: Birisinin, bid’at sahibi ve açıkça günah işleyen bir kimsenin yanına gittiği görülür ve bid’at sahibinin işlediği bid’atin, fâsıkın da fıskının (yaptığı kötü işlerin) o kimseye bulaşacağından korkulursa, o kimse onların yanına gitmekten sakındırılır. Ancak bu sakındırmanın, hased sebebiyle bir sakındırma olmamasına çok dikkat etmelidir. Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uygun olmayan bilgileri kitaplarına yazan müelliflerin tenkit edilmesi caizdir. Hatta dînin korunması bakımından vâcibtir.
4- Açıkça içki içen, kumar oynayan, insanlara zulmeden kimsenin, sâdece açıkça yaptığı bu kötülükleri anlatılır Açıkça yapmadığı kötülükleri anlatılmaz. Hadîs-i şerîfte; “Haya cilbâbını çıkaran kimseyi söylemek gıybet olmaz” buyuruldu. (Cilbâb, kadınları örten şeylerin ismidir. Haya cilbâbını çıkarmak, açıkça haram işlemek demektir.)
5- Topal, şaşı gibi ayıp bir lakab ile tanınan böyle meşhûr olmuş bir kimseyi böyle tanıyıp, meşhûr olduğu için, bu lakapları ile bahsetmek günah olmaz. Fakat ayıplamak ve noksanlığını bildirmek kasdı ile olursa haramdır. Ayıp ve noksanlık ifâde etmeyen başka bir lakabı varsa, onun ile ondan bahsetmek, onu söylemek daha güzel olur.
6- Evleneceği, birisi ile yolculuğa çıkılacağı, birisi ile ortaklık yapılacağı, birisi ile komşuluk yapılacağı zaman, o kimse hakkında kendisi ile istişâre edilen kimsenin, nasîhat niyeti ile bildiğini söylemesi caizdir.
7- Hâkim, bir kimse hakkında sorduğu zaman, o kimsenin iyi olmayan durumlarını haber vermek caizdir.
Bu istisnalar dışında, gıybet etmek sûretiyle günaha giren kimsenin, pişman olup tövbe etmesi, yaptığı gıybetten dolayı üzülmesi, gerekir. Ayrıca gıybet ettiği kimseden hakkını helâl etmesini istemelidir. Eğer hakkını helâl ederse, gıybet eden onun hakkından kurtulmuş olur.
Gıybetten çok sakınmalıdır. Gıybetin, iyilikleri yok ettiğinin farkında olmalıdır. Gıybet, Allahü teâlânın gazâbına sebep olur. Gıybet edenin iyilikleri, kıyâmet gününde gıybet ettiği kimseye verilir. Eğer onun iyilikleri yoksa, gıybet edilen kimsenin günahları ona verilir.
Nemime (Koğuculuk yapmak, söz taşımak): Büyük günahlardandır. Resûllullah efendimiz ( aleyhisselâm ); “Nemmam, Cennete giremez” buyurdu. Nemmamın yeri Cehennemdir. Çünkü âhırette insanın yeri ya Cennet yahut Cehennemdir, öyleyse, nemmamın derhal tövbe etmesi lâzımdır.
Yine Resûl-i ekrem ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “İki yüzlü, insanların en şerlilerindendir. İki yüzlü kimse, ba’zılarına bir yüzü ile, ba’zılarına da diğer yüzü ile gelir. Dünyâda iki dilli olan için Allahü teâlâ kıyâmet gününde ateşten iki dil yapar.”
Ka’b-ül-Ahbâr ( radıyallahü anh ) anlattı: “Benî İsrâil’in başına kıtlık gelmişti. Mûsâ aleyhisselâm birkaç defa yağmur duâsına çıktı. Allahü teâlâ Mûsâ aleyhisselâma vahyederek; “Ben senin ve beraberinde olanların duâlarını kabûl etmiyeceğim. Çünkü sizin aranızda nemîmesinde ısrar eden bir nemmam var” buyurdu. Bunun üzerine Mûsâ aleyhisselâm; “Yâ Rabbî! Onun kim olduğunu bildir de, aramızdan çıkaralım” dedi. Bunun üzerine Allahü teâlâ; “Ey Mûsâ! Ben sizi nemîmeden men ediyorum. O işi ben mi yapayım?” buyurdu. Sonra yağmur duâsına çıkanların hepsi tövbe ettiler. Allahü teâlâ onların duâlarını kabûl buyurarak bol yağmur ihsân etti.
Hammâd bin Seleme anlatır: Birisi câriyesini sattı. Alıcıya; “Bunun başka bir ayıbı yoktur, ama koğuculuk yapar” diye ayıbını da söyledi. Müşteri buna rağmen onu satın aldı. Aradan günler geçtikten sonra, hizmetçi efendisinin hanımına; “Kocan seni sevmiyor. Sana ihânet etmek istiyor. Seni sevmesini, üzerine titremesini istermisin?” dedi. Kadın; “Tabî isterim” deyince, hizmetçi; “O hâlde, eline bir ustura al. Sakalının alt kısmından biraz kıl kes. Ama bunu uyuduğu zaman yap!” dedi. Biraz sonra efendisi geldi. Hizmetçi bu sefer efendisine gizlice şöyle dedi: “Hanımın seni öldürmek istiyor. Bunu açıktan bilmek istermisin?” Efendisi: “Tabî isterim” deyince, “Öyleyse bu gece uyur gibi yap, görürsün” dedi. Adam uyur gibi yaptı. Kadın, elinde ustura ile gece kocasının yanına geldi. Adam gözünü açıp hanımını elinde ustura ile görünce, kendisini kesmeye geldiğini sandı. Hemen usturayı elinden aldı. Hanımını orada kesip öldürdü. Sonra hanımının yakınları gelip adamı öldürdüler. Bunun üzerine adamın yakınları geldi ve öldürülen kadının yakınları ile çok şiddetli kavga ettiler. Bir nemmamın sözü birçok insanın ölümüne sebeb oldu.”
Yahyâ bin Eksem buyurdu ki: “Nemmam, sihir yapan büyücüden daha kötüdür. Çünkü büyücünün bir ayda yapamadığını nemmam bir anda yapar.
Hasen-i Basrî ( radıyallahü anh ) buyurdu ki: “Şunu iyi bil ki, sana bir söz getiren senin sözünü de başkasına götürür.”
Nemîmenin ma’nâsı: Duyulması istenmiyen bir sözü başkalarına götürüp söylemek demektir. Lügat ma’nâsı koğuculuk ve söz taşımaktır. Nemime; sırrı ifşa etmek, kapalı ve gizli tutulması gereken bir husûsta perdeyi yırtmaktır.
Birisi gelip, falanca senin hakkında şöyle şöyle konuştu diye haber verirse şunları yapmalıdır.
1- Böyle bir haber getirenin sözüne inanmamalıdır. Çünkü söz getiren fâsıktır. Fasığın sözüne inanılmaz.
2- Böyle bir haberi getirene, münâsip bir şekilde nasîhat etmeli, yaptığı işin iyi olmadığını anlatmalıdır. Çünkü kötülükten men etmek vaciptir.
3- Söz getirene, Allahü teâlâ için buğzetmelidir. Çünkü o bu yaptığı ile Allahü teâlâya âsi olmuş ve günah işlemiştir, Allahü teâlânın buğzuna müstehak olmuştur. Allahü teâlânın buğz ettiğine buğz etmek vâcibdir.
4- Söz getirenin, getirdiği habere güvenerek, söz getirdiği kimseye sû-i zan etmemelidir. Çünkü fâsığın sözü ile bir kimseye sû-i zan etmek haramdır.
5- Acaba, bu söz getirenin söylediği doğrumudur diye araştırma yapmamakdır. Çünkü tecessüsü, ya’nî suç araştırmayı Allahü teâlâ yasaklamıştır.
6- Nemmamın düştüğü duruma düşmemek ve onun nemîmesini başkasına anlatmamak gerekir. Yoksa insan, onun gibi nemmam olur.
Şöyle anlatılır: Âlimlerden birisini, dotlarından bir zât ziyârete gelmişti. Dostu ona başkasına dâir kötü bir haber söyledi. Bunun üzerine o âlim misâfirine; “Bana üç cinâyet işlettin. 1-Bana kardeşime buğzettirdin. 2- Kalbimi boş yere meşgûl ettin. 3- Nefsin hakkında benim kötü zannıma sebeb oldun” dedi.
Süleymân bin Abdülmelik, birgün yanında büyük âlim İbn-i Şihâb ez-Zührî olduğu hâlde oturuyordu. Bu sırada içeri birisi girdi. Süleymân bin Abdülmelik ona; “Duyduğuma göre benim hakkımda konuşmuşsun” dedi. O şahıs; “Asla hakkınızda hiçbir şey konuşmadım” dedi. Bunun üzerine Süleymân bin Abdülmelik; “Bunu bana sözünde doğru olan birisi söyledi” dedi. Bunun üzerine İbn-i Şihâb ez-Zührî hazretleri; “Nemmam doğru konuşmaz” buyurdu. Süleymân bin Abdülmelik, Zührî hazretlerine “Doğru söyledin” dedikten sonra o şahsa da, “Şimdi selâmetle gidebilirsin” dedi.
Çocuk Terbiyesi: Çocuk, ana-babası yanında emânettir. Temiz kalbi, kıymetli bir cevherdir. Her türlü şekil ve sûretten arınmıştır. Fakat, nakşedilmeye, verileni almaya müsâiddir. Hayra da şerre de alıştırmaya elverişlidir. Sabi çocuk, hayra ve iyi şeylere alıştırılır, İyi şeyler öğretilirse, o şekilde yetişir ve büyür. Hem dünyâda hem de âhırette mes’ud ve bahtiyar olur. Ona iyi şeyleri, hayr işleri öğreten ana-babası, hocaları ve onu terbiye edenler, onun vesilesi ile, çok büyük ni’metlere ve mükâfatlara kavuşurlar. Eğer sabî, kötülüğe ve şer olan şeylere alıştırılırsa, hem dünyâda hem de âhırette helâka uğrar, şaki ve bedbaht olur. Onun yüzünden ana-babası, hocaları ve onu kötü terbiye edenler de azap görürler ve cezalandırılırlar. Allahü teâlâ, Tahrim sûresinin altıncı âyet-i kerîmesinde meâlen buyuruyor ki: “Kendinizi, evlerinizde ve emirlerinizde olanları ateşten koruyunuz.”
Ana-baba evlâdını, dünyâdaki ateşten ve sıkıntılardan muhafaza ettiği gibi aynı şekilde âhıretteki Cehennem ateşinden de korumalıdır. Çocuğu âhıretteki sıkıntılardan ve Cehennem azâbından korumak, dünyâdaki sıkıntılardan ve dünyâ ateşinden korumaktan çok daha mühimdir.
Ana-babanın, evlâdını bütün bu sıkıntılardan ve musibetlerden koruması, onu güzel terbiye etmek, ona güzel ahlâkı öğretmek, kötü arkadaşlardan muhafaza etmek sûretiyle olur. Şayet çocuğun bakımı ve emzirilmesi için bir kadın bulup, ona baktırma lüzumu hâsıl olursa, helâl yiyen, dindar ve sâliha bir kadın arayıp bulmalıdır. Çünkü haramdan hâsıl olan sütte bereket yoktur. Böyle haram yiyen bir kadından süt emen çocuğun tabiatı haram şeylere meyleder.
Çocukta, iyiyi kötüden ayırma hassaları ortaya çıkmaya başladığı zaman, çocuğu kontrol altında tutmak iyidir. Çocukta ilk ortaya çıkan, haya duygusudur. Çocuk bu andan i’tibâren ba’zı şeylerden haya eder. Bu sebeble utanılacak şeyleri terkeder. Bunlar çocukta akıl nûrunun parlamasıyla ortaya çıkan hâllerdir. Allahü teâlânın, çocuğa, lütfu, ihsânı ve hediyesidir. Ahlâka ve kalbin safâsına delâlet eden büluğ çağında, bu durum daha da olgunlaşır.
Bu çağda, çocuğa, terbiyesi husûsunda yardımcı olmalıdır. Bunu asla ihmal etmemelidir. Çocuğu ilk önce te’sîri altına alan ve onu meşgûl eden husûs, yemeğe düşkünlüktür. Bu bakımdan yemek yeme âdabını öğretmelidir. Yemeği çabuk çabuk yememesini, lokmayı iyice çiğnemeden yutmamasını, lokmaları, peşipeşine almamasını öğretmelidir. Çok yemek yemeği, oburluğu ona çirkin birşey olarak göstermeli, çok yemenin insanlara mahsûs bir sıfat olmadığını anlatmalı, az yiyen ve terbiyeli olan çocuğu da medhetmelidir. Çocuğa, yemekte başkasını kendisine tercih etmeyi, hangi yiyecek olursa olsun onunla kanâat etmeyi sevdirmelidir.
Zamanı gelince, çocuğu hocaya göndererek; Kur’ân-ı kerîmi, Resûlullah efendimizin mübârek hayâtını, onun anlıyabileceği ve ona lâzım olan din bilgilerini, Resûlullah efendimizin ( aleyhisselâm ) ehl-i beytini, Eshâb-ı Kirâmın, dört mezheb imamının, diğer din ve tasavvuf büyüklerinin, sâlih kimselerin hayâtını, onların İslâmiyeti ne kadar güzel yaşadıklarını, bu sebeble huzûrlu ve mutlu olduklarını anlatmalıdır.
Onları, ahlâksız ve kadın kız aşkı anlatan şiirleri dinlemekten menetmelidir. Çünkü böyle şiirleri okumak, dinlemek ve bu işlerle uğraşanlar ile arkadaşlık yapmak, çocuğun kalbinde fitne ve fesad meydana getirir.
Çocuk, güzel ahlâk sahibi olduğu, güzel ve iyi işler yaptığı zaman hediyeler almak sûretiyle onu sevindirmeli, bundan dolayı onu insanlar arasında medhetmelidir. Şayet ba’zan hoşa gitmeyen şeyler yaparsa, onu görmemezlikten gelmeli, onun haya perdesini yırtmamalıdır. Yoksa, nasıl olsa bu kötü işim ortaya çıktı diye, ondan sonra o kötü işi yapmaktan çekinmez hâle gelir. Eğer o işi ikinci defa yaparsa, gizlice onu cezalandırmalı, onu korkacağı birşey ile tehdid etmeli, dolaylı yoldan, yaptığı işin kötü birşey olduğunu ona anlatmalıdır. Annesi de yaptığı kötü bir işi babasına söyliyeceğini, babasının da onu cezalandıracağını söylemek sûretiyle çocuğu korkutmalı, o kötü işten onu alıkoymaya çalışmalıdır.
Ana-baba, çocuğun arkadaşları ve akranlarına karşı onunla övünmemelidir. Çocuğu tevâzuya ve arkadaşlarına ikrama alıştırmalıdır. Yükseklik ve üstünlüğün vermekle olacağını, aç gözlü ve tama’ sahibi olmanın, aşağı ve bayağı bir iş olduğunu öğretmelidir. Yine çocuğun yanında altın ve gümüşü, onlara düşkün olmayı kötülemelidir. Zehirli yılan ve akrebden daha çok, onlara düşkün olmaktan sakındırmalıdır.
Çocuğa, insanlar yanında nasıl oturulacağını anlatmalı, çok konuşmaktan, daha küçük yaşta alışmaması için doğru ve yalan yere yemîn etmekten, başkasına la’net etmekten, başkasına dil uzatmaktan, böyle yapanlarla beraber bulunmaktan onu menetmelidir.
Çocuk mektepten, hocadan ders alıp, edep ve terbiye öğrenip döndükten sonra, bunların yorgunluğunu giderecek, onu dinlendirecek münâsip ve güzel bir şekilde eğlenmesi gerekir. Eğer çocuk mektepten ve hocadan geldikten sonra, onun dinlenmesi için, münâsip bir şekilde oynamasına ve eğlenmesine fırsat verilmez de, tekrar ders ile meşgûl olmaya mecbûr bırakılırsa, bu durum çocuğun zekâsını köreltir.
Çocuğa; anaya-babaya, hocalarına, terbiye ve yetişmesinde emeği geçenlere, tanıdık olsun, yabancı olsun, kendinden yaşça büyük olanlara itaatkâr olmasını, onların yanında, onlara hürmetinden dolayı oyununu bırakmasını öğretmelidir.
İyi ile kötüyü birbirinden ayırabilecek yaşa gelince, abdest ve namazı terketmesine asla müsamaha etmemeli, Ramazân-ı şerîfin ba’zı günlerinde oruç tutmasını emretmelidir. Yedi yaşına gelince, namaz kılmasını emretmeli, on yaşına gelince namaz kılmazsa münâsip bir şekilde namaza teşvik mâhiyetinde dövmeli, ipek giymekten, altın ve gümüş kullanmaktan onu menetmelidir.
Çocuğa, dînin emir ve yasaklarından, bilmesi îcâbeden herşeyi, otuziki farzı, îmânın ve İslâmın şartını öğretmeli, hırsızlık yapmaktan, haram yemekten, yalan söylemekten, gıybet etmekten, hıyânet etmekten, çirkin ve fenâ sözleri konuşmaktan onu sakındırmalıdır.
Çocuğa, yiyeceklerin ilaç gibi olduğunu, yemekten maksadın insanın onlar vasıtasıyla Allahü teâlâya ibâdet ve tâatta bulunmak için kuvvet kazanmak olduğunu, dünyânın hakîki bir hayat ve devamlı kalınacak bir yer olmadığını, fâni ve geçici olduğunu, ölüm ile insanın, dünyâ lezzet ve ni’metlerinden istese de istemese de ayrılacağını, ölümün her an gelebileceğini, Cennete girebilmek için, bu dünyâda Allahü teâlânın emirlerine uyup, yasaklarından sakınması gerektiğini, Allahü teâlânın, sevdiği kulları için Cennette türlü türlü ni’metler hazırladığını anlatmalıdır. Yine çocuğa Cehennem azâbının çok şiddetli olduğunu, Cehenneme dinde câhil olanların, haram yemekten sakınmayan ve farzları terkedenlerin gideceğinden de bahsetmelidir.
Eğer çocuk iyi yetiştirilmiş, edeb ve terbiyesine i’tinâ gösterilmiş ve ehemmiyet verilmiş ise, bülûğa ermesinden önce yapılan bu telkinler ve nasîhatların, büluğ çağına erdiği zaman te’sîrleri ve fâidesi görülür. Çocuk dâima iyiye doğru gider, iyi ve güzel işlerle meşgûl olur, kötü işlerden sakınır. Şayet çocuk, iyi yetişmemiş, terbiyesi üzerinde durulmamış ise, büluğ çağına erişince oyun ve eğlenceye, kötülüklere dalar. Yemeğe, giyinmeğe ve övünmeye düşkün olur. Hakkı kabûl etmek ona ağır gelir.
Çocuk iyiye de kötüye de elverişli bir cevher olarak yaratılmıştır. Ancak ana-babası onu, iyi veya kötü taraftan birisine meylettirir. Resûlullah ( aleyhisselâm ) şöyle buyurdu. “Bütün çocuklar, müslümanuğa uygun ve elverişli olarak dünyâya gelir. Bunları sonra, anaları ve babaları; Hıristiyan, yahûdi ve dinsiz yapar.”
Haram yemek, çocuğun kötü olmasında mühim bir unsurdur. Çünkü, ana-baba haram yemekten sakınmadığı için, onlardan dünyâya gelen çocuk, tabiatı ve mayası îcâbı her türlü kötülüğe meyleder. Şimdi çok sayıda kötü ve fâsık kimse bulunmaktadır. Ana-babalarının haram yemelerinin, çocuklarının kötü olmasında te’sîri büyüktür. Allahü teâlâ bizi haram lokma yemekten muhafaza buyursun. Amîn.
Çocuğun baba üzerindeki hakkı: “Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Çocuğun baba üzerinde üç hakkı vardır: 1-Doğduğu zaman çocuğuna güzel bir isim koyması, 2- Aklı erdiği zaman Kur’ân-ı kerîmi öğretmesi, 3-Evlenecek yaşa gelince onu evlendirmesidir.”
Birisi Hazreti Ömer’e gelerek; “Bu benim oğlum bana karşı geliyor” diye şikâyette bulundu. Bunun üzerine Hazreti Ömer onun oğluna; “Allahtan korkmuyor musun, niçin ana-babana karşı geliyorsun. Ana-babanın evlâdı üzerinde şu kadar hakkı var” buyurdu. O zaman, o şahsın oğlu; “Hiç oğlun baba üzerinde hakkı yok mu?” diye sordu. Hazreti Ömer de; “Evet var. Çocuğuna doğunca güzel bir isim koyması, ona Kur’ân-ı kerîmi öğretmesi, evlenecek yaşa gelince evlendirmesi, çocuğun babası üzerindeki haklarındandır” buyurdu. O zaman çocuk; “Vallahi, babam, dörtyüz dirheme satın aldığı Hindistanlı bir kadınla evlendi. Bana güzel isim vermedi. İsmimi Cu’lâ koydu. Bana Kur’ân-ı kerîmden hiçbir şey öğretmedi” dedi. Bu sözler üzerine Hazreti Ömer, çocuğun babasına dönerek; “Oğlum bana itaat etmiyor, diyorsun. Hâlbuki, o sana karşı gelmeden önce sen ona karşı gelmişsin. Şimdi kalk ve oğluna karşı vazîfeni yap” buyurdu.
Yine şöyle anlatılır: “Birisinin, babasını dövdüğü görüldü. Çocuğa; “Niçin babanı dövüyorsun, onu bırak” dediler. Bunun üzerine babası; “Ona dokunmayın, beni dövsün. Çünkü ben babamı aynen bu yerde dövmüştüm. Ben nasıl babamı burada dövdü isem şimdi de aynı yerde oğlum beni dövüyor” dedi.
Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ) bir hadîs-i şerîfte şöyle buyurdu:“Çocuğunun, kendisine itaati husûsunda ona yardımcı olan kimseye, Allahü teâlâ merhamet eylesin.”
Sâlihlerden birisi, oğluna birşeyi yapması için hiç emretmezdi. Şayet bir ihtiyâç olursa, oğluna değilde başkasına emrederdi. O zâta bunun sebebi soruldu. O da şöyle buyurdu: “Oğluma birşey emredersem belki emrimi tutmaz da bana karşı gelebilir. Bu yüzden Cehennem ateşine müstehak olur. Hâlbuki ben oğlumun Cehennem ateşinde yanmasını istemiyorum. Onun için ona emretmiyorum.”
Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ) hadîs-i şerîflerde buyurdu ki: “Kişide dört şeyin bulunması Se’âdetine vesiledir, 1- Zevcenin sâliha olması, 2-Kardeşlerinin sâlih olması, 3-Çocuklarının itaatkar olması, 4-Rızkının, içerisinde bulunduğu memlekette bulunması.”
“Hiçbir baba, çocuğuna güzel edepten daha üstün birşey vermemiştir.”
“Çocuklarınızla ilgilenin. Onlara güzel edep (terbiye) veriniz.
Ana-baba hakkı: “Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde sâdece kendisine ibâdeti emretti. Kendisine ibâdetten sonra ana-babaya itaati bildirdi. Çünkü insanın varlığının hakîki sebebi Allahü teâlânın yaratması, zâhiri sebebi de ana-babadır.
Allahü teâlâ, İsrâ sûresinin yirmiüçüncü âyet-i kerîmesinde meâlen; “Rabbin kesin olarak şunları emretti: Ancak kendisine (Allahü telâya) ibâdet edin, ana-babaya güzellikle muâmele edin, eğer onlardan biri veya ikisi senin yanında ihtiyârlık hâline ulaşırsa, sakın onlara “Öf” bile deme ve onları azarlama, ikisine de iyi ve yumuşak söz söyle” buyuruyor.
İbn-i Ömer ( radıyallahü anh ) âyet-i kerîmeyi tefsîr ederken; “Ana ve babaya hitab ederken, babacığım, anneciğim demelidir” buyurdu.
Atâ bin Ebî Rebâh ( radıyallahü anh ) âyet-i kerîmeyi tefsîr ederken; “Onların yanında konuşurken, gözü onlara doğru çevirmeden, bakmadan konuşmalıdır” buyurdu.
Mücâhid ( radıyallahü anh ) buyurdu ki; “Ana-babanın isimleri ile çağırmayınız. Onları yalanlamayınız. Onlarla yumuşak konuşunuz. Onlara boş söz söylemeyiniz.”
Ana-babaya iyilik yapmak, onlara dil uzatmamak, onlara karşı gelmemek onlara itâattandır. Ana-babaya böyle davranmamak büyük günahtır.
Dînen mahzurlu olmayan husûslarda ana-babaya karşı gelmemelidir.
İmâm-ı Kurtubî buyurdu ki: “Ana-babaya iyilikte bulunmak onlara itaat etmek, sâdece müslüman ana-babaya mahsûs değildir. Ana-baba kâfir bile olsalar, onlara iyilik yapılır.”
Gerek hayatta iken ve gerekse vefâtlarından sonra, ana-baba hakkına” riâyet edilir. Ana-babanın vefât ettikten sonra hakları, her namazın peşinden onlar için duâ etmekle olur.
Tabiînden bir zât buyurdu ki: “Hergün beş vakit namazda ana ve babasına duâ eden kimse, onların hakkını yerine getirmiş olur. Çünkü Allahü teâlâ Lokman sûresi ondördüncü âyet-i kerîmesinde meâlen; “Allahü teâlâya ve ananıza-babanıza şükr edin” buyurmuştur. Günde beş defa Allahü teâlâya şükrediyoruz. Ana-babaya şükür ise, günde beş vakit namazda onlara duâ etmek sûretiyle olur.
Ana-babanın çocuğu üzerinde on hakkı vardır: 1- Ana-baba aç oldukları zaman onları doyurur. 2- Giyeceğe muhtaç oldukları zaman, eğer gücü yeterse, onları giydirir. 3- Hizmete muhtaç iseler onların hizmetini görür. 4- Onlar kendisini çağırdıkları zaman onların da’vetine icabet eder ve hemen yanlarına gider. 5- Birşey emrettikleri zaman emirleri günah olmadığı müddetçe yerine getirir. 6- Ana-baba ile konuşurken yumuşak konuşur. 7-Onları isimleri ile çağırmaz. 8- Onlarla beraber yürürken arkalarından yürür. 9- Kendisi için istediğini, onlar için de ister, kendisi için istemediği bir şeyi onlar için de istemez. 10- Kendisine duâ ettiğinde, onlar için de af ve mağfiret ile duâ eder.
Vefâtlarından sonra ana-babayı râzı etmek üç şeyle mümkün olur. 1-Çocuk, Allahü teâlânın emirlerine uyup, yasaklarından sakınmak sûretiyle sâlih olursa. Çünkü ana-baba çocuklarının sâlih olmasına sevinmesi kadar hiçbir şeye sevinmez. 2- Ana-babanın akraba ve dostlarını ziyâret etmekle, 3- Ana-baba için Allahü teâlâdan af ve mağfiret dilemek, onlar için sadaka vermek ve iyilik yapmakla onlar râzı olur.
Selemeoğulları’ndan birisi Resûlullah’a ( aleyhisselâm ) gelerek; “Yâ Resûlallah! Anam-babam vefât ettiler. Acaba onlara yapabileceğim bir iyilik var mı?” diye sordu. Peygamber efendimiz ( aleyhisselâm ); “Evet onlar için Allahü teâlâdan af ve mağfiret dilemen, onların verdikleri sözleri yerine getirmen, onların dostlarına ikramda bulunman, onlar tarafından olan akrabalarını ziyâret etmendir” buyurdu.
Birisi Resûlullah efendimize ( aleyhisselâm ) “Bi’at için sana geldim. Ana-babamı ağlıyarak bıraktım” deyince, Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ); “Ana-babana dön onları ağlattığın gibi güldür” buyurdu.
Peygamber efendimiz ( aleyhisselâm ); “Burnu yere sürtülmüstür, burnu yere sürtülmüstür” buyurdu. “Kimin, yâ Resûlallah?” dediler. “Ana ve babasından birinin veya ikisinin, yanında ihtiyârladığı hâlde, Cennete gitmiyenin” buyurdu.
Bekr bin Hakem babasından o da dedesinden anlatır: “Yâ Resûlallah! En önce kime iyilik edeyim?” dedim. “Annene” buyurdu. “Sonra kime?” dedim. Yine “Annene” buyurdu. Üçüncü defa sordum. Yine “Annene” buyurdu. “Sonra kime?” dedim. “Babana ve sonra sırasıyla akrabalarına” buyurdu. Annenin, babadan önde tutulması, annenin çocuk için daha çok zahmet çekip yorulması, daha çok şefkatli olması ve çocuğa hizmetinin çokluğundandır.
Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ); “Size günahların en büyüğünü bildireyim mi?” diye üç defa buyurdular. Eshâb-ı Kirâm (r.anhüm):
“Evet bildir, yâ Resûlallah!” dediler. “Allahü teâlâya ortak koşmak, ana-babaya karşı gelmek ve yalan söylemektir!” buyurdu.
Avm bin Huveys isminde bir zât şöyle anlattı: “Bir köye gitmiştim. O köyün yanında bir kabristan vardı, ikindiden sonra, burada bulunan bir kabir açılır, başı merkep başı, bedeni insan bedeni gibi olan birisi çıkar, üç defa merkep gibi anırdıktan sonra kabir kapanırdı. Orada yaşlı bir kadın yün eğiliyordu. Kabirden çıkan şahsın annesi idi. Oğlunun durumunu şöyle anlattı. Oğlum içki içerdi. Ben de ona;
“Allahtan kork! Ne zamana kadar içki içmeğe devam edeceksin?” derdim. O da bana “Tıpkı merkepler gibi anırıyorsun” derdi. Bir ikindi vaktinden sonra öldü. İşte şimdi görüyorsun. Hergün ikindiden sonra böyle kabirden çıkar, üç kerre anırır. Sonra kabri kapanır” dedi.
Akıllı kimsenin, ana-babasına nasıl hürmet edileceğini öğrenmesi, onlara karşı gelmemesi, itaat etmesi gerekir. Allahü teâlâ Tevrat, İncîl, Zebur ve Kur’ân-ı kerîmde ve gönderdiği bütün kitaplarda, ana-babaya itaat edilmesini, onlara karşı gelinmemesini, ana-babaya hürmet edilmesini bildirmiş ve peygamberlerine de böyle emretmiştir.
Büyüklerden birisi şöyle buyurdu: “Çocuğun, ana-babasının yanında, onların izni olmadan konuşmaması lâzımdır. Onların önünde, sağlarında ve sollarında yürümemelidir. Ancak çağırdıklarında yanlarına gider. Onların arkalarından yürür.”
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh. 565
2) Keşf-üz-zünûn cild-1, sh. 342
3) İbn-i Âbidin cild-1, sh. 29 cild-5, sh. 263
4) Brockelmann Gal-2, sh. 507
5) Osmanlı Müellifleri cild-2, sh. 54
6) Tebyin-ül-mehârim. Süleymâniye Kütüphânesi. Es’ad Efendi kısmı no: 596
|
Şirk ve küfür nedir?
|
Sual: Hadis-i şerifte, Allah’a şirk koşmanın dışında küfre sokan bir günah olmadığı bildiriliyor. Bilindiği gibi, şirkten yani Allah’a ortak koşmaktan başka küfre düşürücü günahlar vardır. O halde, bu hadis-i şerifteki şirk ne demektir?
CEVAP
Şirk, Allahü teâlâya ortak yapmak, benzetmek demektir. Benzeten kimseye müşrik denir. Küfrün çeşitleri vardır. Hepsinin en kötüsü, en büyüğü şirktir. Bir şeyin her çeşidini bildirmek için, genelde, bunların en büyüğü söylenir. Bunun için, âyet-i kerime ve hadis-i şeriflerde bildirilen şirk, her cins küfür demektir.
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Allahü teâlâ, şirki [her çeşit küfrü] asla affetmez ve şirkten başka olan [büyük küçük bütün] günahları dilerse affeder.) [Nisa 48]
Bir kâfir, bir kelime-i tevhid söylemekle mümin olduğu gibi, bir mümin de, bir söz söylemekle kâfir olur. Küfre düşürücü söz kullananın imanı gider de haberi olmaz. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Öyle bir zaman gelir ki, kişinin imanı gider de haberi olmaz. Halbuki ondan, gömleğin çıktığı gibi, iman çıkmış olur.) [Deylemi]
Küfre düşenin bütün ibadetlerinin sevapları yok olur, tevbe ederse, geri gelmez, ayrıca, nikahını da yenilemesi gerekir. Tevbe etmek için, yalnız Kelime-i şehadet söylemeleri kâfi değildir. Küfre sebep olan o şeyden de tevbe etmeleri gerekir. Küfre düştüğü şeyleri bilmiyorsa, bilip bilmediğim bütün küfür söz ve işlerden tevbe ettim demesi yeterlidir.
Berika ve Hadika’da ve Mecmaul-enhür’de diyor ki:
(Erkek veya kadın, bir Müslüman, âlimlerin sözbirliği ile küfre sebep olacağını bildirdikleri bir sözün veya işin küfre sebep olduğunu bilerek, amden [yani tehdit edilmeden, istekle] veya başkalarını güldürmek için söyler, yaparsa, manasını düşünmese dahi, imanı gider. Mürted olur. Buna Küfr-i inadi denir. Eğer bunun küfre sebep olduğunu bilmeyip, amden söyler, yaparsa, yine mürted olur. Buna Küfr-i cehli denir. Çünkü, her Müslümanın, bilmesi gereken şeyleri öğrenmesi farzdır. Bilmemesi özür değil, büyük günahtır. Küfr-i inadi ve küfr-i cehli ile mürted olanın, nikahı bozulur. Zevcesinden vekalet alarak, iki şahit yanında veya camide cemaat ile (Tecdid-i nikah) yapması gerekir. İkiden fazla tecdid için (Hulle) lazım olmaz. Küfre sebep olan sözü, hata ederek [yani amden olmayıp, yanılarak] veya tevilli olarak veya ikrah [tehdit] edilerek söylerse, mürted olmaz ve nikahı bozulmaz. Küfre sebep olması, âlimler arasında ihtilaflı olan bir sözü amden söyleyen mürted olmaz ise de, bunun tevbe ve istiğfar etmesi ve tecdid-i nikah yapması ihtiyatlı olur.)
(Her iki halde de küfre girenin önceki ibadetleri yok olur. Tevbe ederse, geri gelmez. Zengin ise tekrar hacca gitmesi gerekir. Önce eda ettiği namaz, oruç veya zekâtları kaza etmez. Fakat küfre düşmeden önce yapmadığı ibadetleri kaza eder. Tevbe için yalnız kelime-i şehadet söylemek yeterli değildir. Küfre sebep olan şeyden de tevbe etmesi gerekir. Küfre sebep olan sözü, hata ederek, yanılarak veya tevilli olarak söyleyen veya küfrü gerektirdiği âlimler arasında ihtilaflı olan bir sözü bilerek söyleyen küfre girmez. Fakat tecdid-i iman etmesi iyi olur.)
Kâfir kime denir?
Sual: Allah’ı inkâr edene kâfir dendiğine göre, Allah’ın varlığına inanan ehl-i kitaba, kâfir denir mi?
CEVAP
Müslümanlığa göre insanlar ikiye ayrılır:
1- Müslüman olanlar,
2- Müslüman olmayanlar.
Müslüman olmayanlara gayrimüslim veya kâfir denir. Kâfirler de ikiye ayrılır:
1- Kitaplı kâfirler [ehl-i kitap],
2- Kitapsız kâfirler.
Hristiyanlarla Yahudiler, kitaplı kâfirdir. Ateist, müşrik, Budist, Mecusi ve daha başka dine inananlar kitapsız kâfirdir. Kitaplı kâfirler de, kitapsız kâfirler de Cehennemliktir.
Kitap ehli kâfirler, yani Hristiyan ve Yahudilerin hepsi Cehennemliktir. Birkaç âyet-i kerime meali:
(Elbette, ehl-i kitaptan [Yahudi ve Hristiyan] olsun, müşriklerden olsun, bütün kâfirler Cehennem ateşindedir, orada ebedi kalırlar. Onlar yaratıkların en kötüsüdür.) [Beyyine 6]
(“Allah, Meryem oğlu Mesih’tir” diyenler kâfir olmuştur. Hâlbuki Mesih demişti ki: Ey İsrail oğulları, Rabbim ve Rabbiniz olan Allah’a kulluk edin. Bilin ki, Allah, kendine ortak koşana Cenneti haram kılar. Artık onun yeri ateştir ve zalimler için yardımcı yoktur.) [Maide 72]
(Âyetlerimizi yalanlayanlar kâfirdir, onlar Cehennemliktir, orada ebedî kalırlar.) [Bekara 39] (Müslüman olmayanların hepsi, âyetleri inkâr edip kâfir oluyor.)
Şirke de günah denir mi?
Sual: İslam Ahlakı ve Cevap Veremedi kitabında, yedi büyük günah, (1- Şirk, 2- Adam öldürmek, 3- Sihir, yani büyü yapmak, 4- Yetim malı yemek, 5- Faiz alıp vermek, 6- Savaştan kaçmak, 7- Namuslu kadınlara iftira etmek) olarak bildiriliyor. Niye şirk, büyük günahlar arasında bildiriliyor? Günah ayrı, küfür ayrı değil mi?
CEVAP
Günah veya haram, Allahü teâlâya isyan demektir, onun yasak ettiği şeyi çiğnemek demektir. Bu yasakların en büyüğü elbette şirktir, küfürdür. Onun için şirk, küfür, büyük günahlar arasında sayılıyor. İsyan etmenin en büyüğü demek oluyor. Peygamber efendimiz de, şirki büyük günahlar arasında bildiriyor. Demek ki, haramların içinde şirk de, küfür de vardır. Herkes bu inceliği anlayamıyor. Anlayamayınca da kitaplara kusur buluyor.
Haç Müslüman olur mu?
Sual: (Boynuna haç, beline zünnar yani papaz kuşağı takılıp bir kere secdeye gidilirse veya namaz kılınırsa, haç ve zünnar Müslüman olmuş olur. Artık bunlarla namaz kılmakta sakınca olmaz. Diğer küfür alametlerinin hepsi böyledir) diyenler oluyor. Haç ve zünnar Müslüman olur mu? Cebe bir şişe şarap konsa, onunla namaz kılınsa, şarap Müslüman mı olur?
CEVAP
Haç ve zünnar, küfür alametidir. Bunlar secdeye gitmekle, zemzemle yıkanmakla küfür alameti olmaktan çıkmaz. Haç denilen putu, papazların zünnar denilen kuşaklarını ve diğer küfür alametlerini, namaz kılarken kullanmak da küfür olur. Şarapla namaz kılmak sahih olmaz ve şarap cepte olunca Müslüman falan olmaz.
Puta tapmak ve şirk
Sual: Müşrikler de putların yaratıcı olmadığını bilip, sadece, putları Allah’a yaklaşmak için vesile ediyorlar. Bunlar müşrik oluyor da, Evliyayı Allah’a yaklaşmak için vesile eden niye müşrik olmasın?
CEVAP
Evliya-yı kiramı putlara benzetmek çok çirkindir. Müminler, Enbiyaya ve Evliyaya tapınmıyor, bunların Allahü teâlâya şerik [ortak] olmadığını biliyorlar. Enbiyanın ve Evliyanın, Allahü teâlânın sevdiği kulları olduğuna, Allahü teâlânın, bu sevdiklerinin bereketiyle, diğer kullarına merhamet edeceğine inanıyorlar. (Zararı ve faydayı yaratan yalnız Allahü teâlâdır. Tapınmaya hakkı olan yalnız Odur. Sevdiklerinin bereketiyle kullarına merhamet eder) diyorlar. Müşrikler de, putlarının yaratıcı olmadığını söylüyorlarsa da, putların tapınmaya hakları olduğuna inanıyor, bunun için tapınıyorlar. (Putların ibadet edilmeye hakkı vardır) dedikleri için müşrik oluyorlar. Yoksa, müşrik olmaları, (Bize şefaat etmelerini istiyoruz) dedikleri için değildir. Putlardan şefaat beklemek de elbette bâtıl, yani bozuk bir inanıştır. Böyle inanmak caiz değilse de, bâtılsa da, şirk de değildir. Putlara tapınmak şirktir. (F. Bilgiler)
|
Yalnız sana kulluk ederiz ve ancak senden yardım isteriz'' Ayetinin Manası
Son devirde yetişen nadir dehalardan biri olan Üstad Necip Fazıl, şu ifadeleriyle bu konuya son noktayı koymuştur:
Rabıtanın şirk ve küfür olduğu ithamına gelince, rabıta edilen şahsın buna ehil olup olmadığı davası bir yanda dursun, prensip olarak bu işi inkar etmek, AlLah Resulünün ruhaniyetinden, Hazreti Ebûbekir, Abdülhalık Gucdevâni, Şah-ı Nakşibend, Ubeydullah Ahrar, İmam-ı Rabbani, Mevlânâ Hâlid ve daha nice büyüklerin ruha-niyetine kadar topyekün mana âlemini reddetmeye ve bütün bu büyükleri küfürle suçlandırmaya varacağından, küfrün ta kendisidir. Yani "Rabıta" küfür diyenlerin kendileri küfürdedir. (N.F.K. Son devrin din mazlumları, Sh:276-277)
İbn-i Ömer (Radıyaliahu Anhüma) dan rivayet edilen:
"Herhangi bir kişi (din) kardeşine 'Ey kafir!' derse, mutlaka ikisinden biri bu kelime (nin ifade ettiği kafirlik damgasını hak etme) ye uğrar. Eğer o kimse onun dediği gibiyse (sözü yerini bulmuş olur). Değilse ona (söz, sahibine) döner (yani söyleyen kafir olur)." (Müslim, iman-.ıs, No:60, ı/79) hadîs-i şerifi, Üstadı ne kadar haklı çıkarmaktadır. Artık son sözüm, rabıta ehline muvaffakiyetler dileyip inkarcıların ıslahına duacı olmaktır. Islahı mukadder olmayanların şerrinden sığınılacak Zat, ancak Allah-u Tealâ'dır.
Son duamız şudur: "Bütün hamdler, âlemlerin Rabbi olan Allah-u Tealâ'ya mahsustur."
SORU: Fatiha suresinde, "Yalnız sana kulluk ederiz ve ancak senden yardım isteriz''(Fatiha SuresiA) dediğimiz halde, rabıta yapan kişi, şeyhinin ruhaniyeti karşısında boyun eğmekle şeyhine kulluk-kölelik etmiş olmuyor mu? Bu şirk değil midir?
CEVAP: Eğer şeyhin ruhaniyeti karşısında boyun eğmek bu ayet-i kerimeye aykırı olarak görülebiliyor ve şirk olarak değerlendiriliyorsa, burada bilerek veya bilmeyerek iki şey birbirine karıştırılıyor demektir. Allah'a kulluk şu demektir: Cenab-ı Hakk'ın biz kullarına yüklediği bütün mükellefiyetleri yerine getirmek, O'ndan başkasının hükmüne razı olmamak, Yaratıcı ve Ma'bud olarak sadece O'n-ı görmek ve bunun icaplarına göre davranmak. Şeyhin ruhaniyeti karşısında boyun eğmek ise, bizi, yukarıda tarif ettiğimiz kulluğun gerçek sırrına ulaştıracak bir vasıtadan istifade etmekten başka birşey değildir.
Kur'an-ı Kerim'de, "Ey iman edenler! Allah'tan ittika edin. O'na yaklaşmaya vesile arayın..." (Maide Suresi:35 den) buyurulmaktadır. Acaba buradaki "Vesile" nedir? Bir kimsenin, arada hiçbir vasıta olmadan doğrudan Allan-u Teala'nm rızasına ve sevgisine mazhar olması, O'na kurbiyet (yakınlık; elde etmesi mümkün müdür?
Aşağıdaki ayet-i kerime bunun mümkün olmadığını beyan buyurmaktadır: "(Resulüm!) De ki: "Eğer Allah'ı seviyorsanız, bana uyun ki, Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın..." (Ali imran Suresi:31 den)
Demek ki Allah-u Tealâ'nm sevgisinin yolu, Resulullah (Sallahu Aleyhi ve Sellem) Efendimiz'e uymaktan geçmektedir. Yani arada bir vasıta vardır. Allah-u Tealâ'ın bir kimseyi sevmesi için, o kimsenin Resulullah (SalMlahu Aleyhi ve Sellem) Efendimiz'e itaat etmesi şarttır.
Ayrıca bir kimsenin Allah-u Teala'yı sevdiği iddiasının doğru olup olmadığı da, o kimsenin Resul-i Ekrem (Sallahu Aleyhi ve Sellem) Efendimiz'e itaat edip etmediğine bakılarak anlaşılacaktır. Ayet-i kerimenin anlattığı budur.
Peki Resulullah (Sallahu Aleyhi ve Sellem) Efendimiz'e itaat nedir? Resulullah (Sallahu Aleyhi ve Sellem) Efendimiz'e itaat da, O'nun bize tebliğ ettiği Şeriat'ın bütün emir ve yasaklarına hakkıyla riayetin yanında, bu sevgiye zemin olan kalbin, muhabbete ve bağlılığa layık, hazır ve elverişli hale getirilmesi ile olur.
Bu ise, öyle bir kelime ile veya bir cümle ile anlatılabilecek bir hadise değildir.
Rabıta inkarcılarının başlıca dayanağı olan İbni Teymiyye, konunun en can alıcı noktasını şöyle dile getirmektedir:
"... Bu mertebe, kul için ancak Allah'ın yardımı ile olur. Bunu elde etmesini Allah'tan başkası takdir edemez. Dolayısıyla kul, daimi olarak "Ancak sana kulluk eder ve yalnız senden yardım dileriz" ayetinin hakikatine muhtaçtır. (...) Allah-u Tealâ dışındaki şeyleri ise, Allah-u Tealâ için sever; Allah-u Tealâ dışında hiçbir şeyi ve kimseyi, lizatihî (sırf zati sebebiyle) sevmez."
(İbni Teymiyye, Mecmû'u'l-Fetâvâ, 10/194)
Yine şöyle der: "... Bu cümleden olarak sahîh hadis kitaplarında yaygın ve meşhur rivayet yollarıyla gelen İbni Mes'ud, Ebû Musa ve Enes(Radıyallahu Anhüm) hadisinde ReSUİUİlah (Sallahu Aleyhi ve Sellem) ŞÖyle buyurmuştur: "Kişi, sevdiği ile beraberdir." (Sh. 128 de geçti)
Bir diğer rivayette de şöyle gelmiştir: "(Resulullah'a) "Henüz kendilerine katılmamış (onlar gibi amel edememiş) olduğu bir zümreyi seven bir kimse hakkında ne buyurursunuz." diye sorulduğunda, Resulullah (Sallalhhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Kişi sevdiği ile beraberdir." Enes (Radıyallahu Anh) diyor ki: "Müslümanlar, İslam'dan sonra bu hadise sevindikleri kadar başka hiçbir şeye sevinmediler."
(Müslim, Bin, 50, No:2639,4/2032)
İbni Teymiyye'nin burada bu hadis ile ilgili olarak aktarmadığı önemli bir husus daha var.
Enes İbni Mâlik (Radıyaiiahu Anh) Müslim'in, geride naklettiğimiz kaynakta yer verdiğine göre şöyle de demiştir:
"İşte ben de Allah ile Resulünü ve Ebu Bekir ile Ömer'i seviyorum. Onların amelleri gibi amel etmediy-sem de, onlarla beraber olmayı ümid ediyorum."
Biz de âcizane, Sahabe'nin amellerinden fersah fersah uzak olduğumuzun şuurunda olarak, yine de ümidimizi kesmiyor ve şöyle diyoruz: Her ne kadar hakkıyla bir sevgi olmasa da, biz de Allah'ı, Resulü'nü, Sahabe'yi ve Evliyaullah'ı seviyoruz ve onların amellerini işlememiş olsak bile, sırf onlara olan samimi sevgimiz ve muhabbetimiz dolayısıyla bu hadis-i şerifin anlattığı kimselerden olmayı ümid ediyoruz...
İbni Teymiyye, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Bu hadis haktır. Zira sevenin, sevilen ile beraber olması fıtrî bir iştir, başka türlüsü olamaz. Kişinin, sevdiği ile beraber olması demek, onun muhabbeti üzere devam etmesi demektir.
Binaenaleyh muhabbet, mütevassıt seviyede veya buna yakın olursa, kişi de sevdiğiyle bu ölçüde beraber olur.
Eğer muhabbet kâmil olursa, kişi de sevdiği ile kâmil bir beraberlik içinde olur. Kâmil muhabbet, sevilenin sevdiği her-şeyde ona muvafakat etmeyi (sevdiğimizin sevdiği herşeyi sevmemizi) gerektirir. Tabii eğer seven buna kadir ise..."
(İbni Teymiyye, Mecmû'u'l-Fetâvâ, 10/752)
İbni Kayyım da muhabbeti celbeden sebepleri -kısaca-şöyle anlatır:
Birincisi: Manalarını ve ne murad edildiğini tedebbür ve teemmül ederek (hakkıyla düşünerek) Kur'an okumak
"İkincisi: Farzlardan sonra Allah-u Tealâ'ya, nafilelerle yaklaşmak. (...)
"Üçüncüsü: Her hal-ü kârda Allah-u Tealâ'yı lisan, kalp, amel ve hal ile zikre devam etmek. Zira kişinin muhabbetten nasibi, bu zikirden nasibi kadardır.
"Dördüncüsü: Heva ve heveslerin galebesi esnasında Allah-u Tealâ'nın sevdiği şeyleri, kendi sevdiklerine tercih etmen ve onlara yönelmendir. (...)
"Beşincisi: Kalbin, Allah-u Tealâ'nın isimlerini ve sıfatlarını mütâlâa ve müşahede etmesi, onları bilmesi. (...)
"Altıncısı:Allah-u Tealâ'nın kulları üzerindeki zahirî ve batmî ihsan, in'am ve iyiliklerini müşahede etmek. (...)
"Yedincisi : Bu, en acaib olanıdır.) Kalbin, Allah-u Tealâ'nın huzurunda bütünüyle inkisar (kırıklık) halinde olmasıdır. (...)
"Sekizincisi: İlahî hikmetlerin (kalbe) inmesi esnasında, O'na münâcât etmek ve Kur'an okumak için halvete girmek, O'nun huzurunda kalb ile hazır bulunmak ve kulluğun gerektirdiği edeple edeplenmek, sonra da bunu, tevbe ve istiğfar ile bitirmek.
"Dokuzuncusu: Muhiblerle ve sadıklarla beraber olman, onların meclislerinde bulunman; olgun meyveleri toplar gibi onların sözlerinin meyvelerinin en güzellerini devşirmendir. (...)
"Onuncusu: Allah-u Tealâ ile kalp arasına giren her türlü sebepten uzaklaşmak.
"Bu on sebep sayesinde muhibler, muhabbet makamlarına vasıl olurlar ve Habib'in (sevgilinin) huzuruna girerler.
Bütün bunların özü iki noktada toplanır:
Ruhun bu işe hazır olması ve basiret gözünün açılması." (İbni Kayyım, Medâricu's-Sâlikîn, 3/18-19)
Tarikat münkirlerinin en büyük mercii olan İbni Teymiyye ve İbni Kayyım gibi bir çok sapık fikirlerin sahipleri bile bu beyanlarda bulunduklarına göre bu günkü inkarcıların insafsızlığı ve idraksizliği açıkça ortaya çıkmıştır.
Zülkarneyn (Aleyhisselâm), Ye'cûc ve Me'cûc kavmiyle kendileri arasında sed yapmasını isteyen kavme: Bu kerameti istediği için Süleyman (Aleyhisselâm) a "Ben sana şah damarından daha yakın iken niçin benden istemedin." diye darılmamıştır.
Çünkü Süleyman (Aleyhisselâm) gibi bir peygamber, bu dileğinin, sebeplere yapışmak olduğunu ve bunun İslâm'a uygun olduğunu çok iyi bilmekteydi.
Resulullah (Salli Aleyhi ve Sellem) den, şehitlerden ve salih-lerden bir şey isteyen de Allah'ın onlara ihsan ettiği kerametlerden faydalanmak istemektedir.
Yusuf (Aleyhisselâm) m, hapis arkadaşlarından kurtulacağını umduğu kimseden yardım istemesi hakkında Kadî Beydavî Muhaşşîlerinden Konevî ve İbni Temcid şu beyanlarda bulunmuşlardır:
Zorlukların açılmasında kullardan yardım istemek her ne kadar bir miktar övülen bir şey olsa da Peygamberlerin makamına yakışmaz, Çünkü onlar sebepleri aradan kaldırmışlardır. Fakat 'sebeplere sarılmak, o sebeplerde bir tesir olduğuna inanmadıkça tevekküle mani değildir.
Bir birinden yardım istemek meşru bir iş olup asla yasaklanan bir şey değildir, Kur'an-ı Kerim ve Hadis-i Şeriflerde bu hususta ruhsat varid olmuştur.
(Hafız İsmail Konevî, İbni Temcîd, 4/334)
KAYNAK : AHMET MAHMUD ÜNLÜ TARİKAT-I ALİYYE DE RABITA-I CELİLİYE
Bugün 1 ziyaretçi (66 klik) kişi burdaydı!
Kaç Çeşit Kâfir Vardır?
25 Eylül 2011 08:23
.
İslam dinine göre insanlar ikiye ayrılar: Mü'minler ve kafirler. Kafir demek İlahî, Kur'anî, Nebevî gerçekleri inkar, red, tekzib eden, örten demektir.
Küfür statüsünde olanların da kategorileri vardır:
(1) İslam Ümmetiyle, İslam devletiyle anlaşmış, onların hakimiyeti kabul etmiş ehl-i zimmet. Bunların canları, malları, kimlikleri, din ve mezheb hürriyetleri garanti altına alınmıştır. Öyle ki, onların İslam ülkesindeki mezarlıklarına bile dokunulamaz.
(2) Ehl-i Kitab: İslam'ın hakimiyetini kabul etmek, Müslümanlarla barış içinde olmak şartıyla onların da garantileri vardır.
(3) İslam'a ve Müslümanlara savaş ilan etmiş olan agresif, militan, harbî kâfirler.
(4) Müşrikler. Bunlar kafirlerin eşeddidir.
(5) Münafıklar. Münafıklar zümresi ikiye ayrılır: (a) Nifakı kendilerini küfre götürenler. (b) Kendilerinde nifak alametleri olmakla ve imanları tehlikede olmakla birlikte henüz küfre düşmemiş olanlar. Biz insanların kalbinin içini bilemediğimiz için ehl-i kıble olanları Müslüman kabul ederiz.
Resulullah Muhammed Mustafa salllallahu aleyhi ve sellemin risâletini, davetini, dinini işitip de bunu inkar, red, tekzib eden kimse kesinlikle ehl-i necat ve ehl-i Cennet değildir.
Peygamberimizden sonra bir tek ibrahimî hak din vardır.
"Zamanımızda üç hak ibrahimî din vardır ve bunların bağlıları ehl-i necat ve ehl-i Cennettir" diyenler korkunç bir yanılgı içindedir ve imanları tehlikededir.
İslam'ın Allah katında tek hak, makbul (kabul edilen), gerçek, doğru din olduğu çeşitli Kur'an ayetleriyle, sahih hadîslerle sabittir ve bu konuda icmâ-i ümmet bulunmaktadır.
Allah Kur'anda mü'minlerin kafirleri dost ve veli edinmelerini yasaklamıştır.
Tevhid inancı ile Teslis inancı kesinlikle bağdaşmaz ve uyuşmaz.
İslam'ın temel ve zarurî temel inançlarından biri, BÜTÜN peygamberlere iman etmektir.
Resulullah Efendimizin peygamberliğini, getirdiği kitabı, Dini duyup da inkar, red ve tekzib eden kafirdir.
Hıristiyanlar Hz. İsa aleyhisselamın tanrı (ilah) olduğunu inkar edenleri tekfir ediyor.
Yahudiler, kendi dinlerinden olmayanlara goyim diyor.
İslam geldikten sonra diğer şeriatlar hükümden kaldırılmıştır.
Bu devirde sadece İslam Şeriatının hükmü geçerlidir.
Kıyamete kadar da geçerli olacaktır.
Biz Müslümanların ana vazifelerinden biri gayr-i Müslimlere İslam'ı anlatmak ve onları (hiçbir baskı ve zorlama yapmaksızın) hak dine en güzel, en ikna edici üslupla çağırmaktır.
İslam dünyası bu vazifeyi hakkıyla yerine getirememektedir.
İslam dünyasının kültürü bu konuda çok yetersizdir.
Müslümanlara bakan İslam'dan soğumaktadır.
Buna rağmen her yıl yüz binlerce Hıristiyan ve Yahudi Müslüman olmaktadır.
Dinlerarası Diyalog cereyanı 1960'lı yıllarda Roma Katolik Kilisesi tarafından çıkartılmıştır.
Hıristiyanlarla Müslümanlar arasında diyalog olmaz. Çünkü biz (Allah'ın ülülazm bir peygamberi olan) Hz. İsa'ya, (Tahrif edilmemiş şekliyle) İncil'e iman ediyoruz, onlar Hz. Muhammed'e ve Kur'ana iman etmiyor. Ortada böyle bir kopukluk varken nasıl diyalog yapabiliriz?
Müslümanlara düşmanlık etmeyen, onlarla savaşmayan, onların ülkelerine saldırmayan, onları sömürmeyen Hıristiyanlara iyi davranmalıyız ve onları İslam'a davet etmeliyiz.
Bu davet iki şekilde olur:
Çok güzel hazırlanmış, onların anlayacağı bir lisanla yazılmış yayınlarla.
Bir de dolaylı olarak hal lisanıyla. Bize baksınlar, bizde İslam'ın güzelliklerini görsünler.
Maalesef bu ikinci konuda durumumuz kötüdür.
İslam'ın önündeki en büyük engel Müslümanların İslam'ı hakkıyla hayata uygulamamasında, örnek ve olgun Müslümanlar olamamasındadır.
Kural: Bütün kafirler tek bir millettir ama onların çeşitliliği, dereceleri, tabakatı vardır.
İslam'ı öğrenmek, anlamak isteyenlere karşı yumuşak, şefkatli, merhametli, anlayışlı, sabırlı, güler yüzlü olmayız.
Onlara ikramda bulunmalı, misafirperver olmalıyız.
Onları İslam'dan soğutacak hareketlerden, davranışlardan, kötülüklerden kaçınmalıyız.
İslam'a dâvetin en uygun yolu hal ile çağırmaktır.
Biz belki dünya kültüründe, teknikte onları geçemeyiz ama ahlakımızla, faziletimizle, hikmetimizle, insanlığımızla, Müslümanlığımızla onları etkileyebiliriz.
Onları davet ederken dinimizden en ufak bir ödün bile veremeyiz. Buna hakkımız yoktur.
Avrupa ülkeleri on beş yirmi yıl içinde Müslümanlaşacaktır.
Avrupalıların nüfusu artmıyor, Müslümanlar hızla çoğalıyor.
Yirmi yıl içinde milyonlarca Avrupalı Müslüman olacaktır.
Yazımı Resulullah Efendimizin müjdeli bir hadîsi ile bitiriyorum:
"Allah'ın bir kulunu senin vasıtanla hidayete getirmesi, senin için üzerine güneşin doğduğu ve battığı her şeye sahip olmaktan daha hayırlıdır."
Dinlerarası Diyaloğ bir tuzaktır. Vazifemiz İslam'ı bütünüyle yaşamak, gayr-i Müslimleri lisanen ve hal ile hak dine davet etmek, tebliğ yapmaktır.
Cumartesi, Eylül 24, 2011 - 3:52, Yazar: Bekir Canbay | ELFAZ-I KÜFÜR, SOHBETLER
 Küfür Sözler: Müslüman bir kimseyi inançlı iken dinden çıkaran kalben benimsenen din hakkında oluşan şüphe ve dini inkar eden veya dine hakaret babından söylenen söz ve işlenen fiillere elfâz-ı küfür denir.
Bir kimse Allah’ın varlığına ve birliğine inanmazsa veya varlığından şüphe ederse, kafir olup ebedi cehennemlik olur.
Allah’ın varlığına inandığı halde, O’nun dengi bir varlık olduğuna iananır, veya erkeklik ve kadınlık sıfatları gibi cinsellikle vasıflandırırsa, acizlik, çocuk edinme, yeme, içme, uyku, dalgınlık, yorgunluk, oturmak, gitmek, gelmek, parçalı olmak gibi eksik sıfatlarla vasıflandığına inanır veya söylerse, Vahdet-i Vücut adına alemin her bir nesnesine (haşa) Allah’ın parçalarıdır” der veya öyle inanırsa, dinden çıkmış bir kafir olur.
Allah(c.c.)’ın meleklerine inanmazsa veya yanlış inanırsa, melekleri erkek veya dişi bilmek gibi, yahudilerin “Biz İsa ve Muhammed’e inanmayız” ve hıritiyanların:” Biz Muhammed’e inanmayız. ” veya” “Muhammed sadece müslümanların peygamberidir. Bize gönderilmedi.” demeleri gibi, peygamberlerden birine dahi inanmazsa, o peygamberleri, peygamberlere uymayan sıfatlarla vasıflı olarak inansa veya söylese, Allah’ın kitablarına inanmazsa, Kur’an-ı Kerim’in bozulduğuna veya bir yahut birkaç ayetini inkar etse veya bunlar çağımıza uygun değil dese veya öyle inansa, bugünki Tevrat ve İnciller’in değişmeden Allah’tan gönderildiği gibi kaldığına inansa, kaderi etkilemede ve gelecekten haber alma hususunda yıldızlara inanırsa, cinci kahinlerin gelecekten haber verdiğine iman ederse, tarikat şeyhlerinin geleceği bildiğine iman ederse, kaderi yalanlarsa, hayrın ve şerrin Allah(c.c.) tarafından yaratıldığına inanmazsa, “ölümden sonra diriliş yoktur.” dese, veya öyle inansa, “cennet ve cehennem yoktur, hepsi bu dünyada.” dese veya “gidipte gelen varmı?”dese veya öyle inansa, bu kimse namaz da kılsa, oruç da tutsa zekat da verse hacca bin kere de gitse kafirdir, müslüman değildir.
Küfür dört çeşittir:
1- Cehli Küfür: Kafirlerin, ve cahillerin Allah’ı ve O’nun kitablarını, peygamberlerini, meleklerini kıyameti ahirette yeniden dirilişi, kaderi, Allah’ın hayrın ve şerrin yaratıcısı olduğunu inkar eden kimselerdir.
2- İnadi Küfür: Firavun, Nemrut, Ebu Cehil, Ebu Leheb ve Ehl_i Kitab denilen Hiristiyan ve Yahudi din adamlarının bile bile Hakk’ı inkar etmelerine denir.
3- Hükmi küfür: İnanılması şer’an gerekli olan şeylere inanmamak ve onu hafife almak veya dinen mukaddes sayılan şeylerle alay etmek veya onlara sövmek veya bunları yapanları hoş karşılamak, kişiyi dinsiz bir kafir yapar. Bu durumda olan kimselere, imanlarını yenileyip, inkar veya alaya aldıkları şeylerden dolayı pişman olmzlarsa, kabirde, kıyamete kadar, cehnnemde ise sonsuza dek azab edilirler…
4- Küfrü Cühudi (bilerek inkâr) : İblisin küfrüdür.
Bir kimse Allah’a doğru iman edip, küfür olan söz ve inancına tövbe ederse, Allahu Teala TevvaburRahîmdir. Ölüm anı gelmeden tövbeleri her zaman kabul edicidir. Allahu teala Kur’an’da bir kerim ayetinde beyan ediyor : ” Yâ eyyuhellezîne âmenû tûbû ilallâhu tevbeten-nesûHâ.” Mealen:” Ey iman edenler hepiniz Allah’a nasuh(tam bir pişmanlıkla) tevbe ile tevbe ediniz.” Bu ayetten de anlaşılıyor ki, bir kimsenin tevbesinin kabulü için önce, iman etmesi lazımdır. Çünkü bu ayetteki muhatablar, iman edenlerdir. Kafir kimseye önce iman farzdır.
NOT: Küfrü Gerektiren Sözler ve Fiiller Nelerdir, Küfür veya Şirke Düşen Ne Yapmalıdır?
Daha geniş bilgi için lütfen alttaki adresi T I K L A Y I N I Z :
http://www.islamdergisi.com/akaid/dinden-cikaran-sozler/
islamdergisi.com
SORU: Bazı kimseler, El-Fâz-ı Küfür Meseleleri konusunda; ”Her şeye, küfürdür diyorsunuz, herkesi kâfir yapıyorsunuz, ahirette bunların hesabını nasıl vereceksiniz?” diye eleştiri yapmaktalar. Buna cevabınız nedir?
CEVAP: Bu el-fâz-ı Küfür meselelerini eleştirenler, ya İslam dininin akaidinden habersiz gafil kimseler, veya İslamı içten yıkmaya çalışan münafıklardır. Bu konudaki “el-fâz-ı küfür” fetvasını bizler vermiyoruz. Biz sadece alıntı yapmaktayız. Bu konuları Ehl-i Sünnetin ictihat derecesindeki alimleri, Kur’an veya hadis-i şeriflere dayanarak; “şu şöyle yapılırsa”veya; “şu ifadeyi kullanan kâfir olur” şeklinde ictihat edip, fetva vermişlerdir. Bu konuları eleştirenler, acaba eleştirilerinin nereye gittiğinin farkındalar mı?
Akaid Kitaplarından DÜRER‘de bu mesele şöyle ifade edilmektedir: “Bir kimsenin kalbi iman ile dolu olduğu halde, küfre sebep olan bir şeyi zaruret olmadan yapar veya söylerse, kâfir olur. Kalbindeki imanın ona hiçbir faidesi olmaz. (Uyûnül Besâir)
-” Şayet kendilerine niçin alay ettiklerini sorsan, ‘Biz sadece lafa dalmıştık ve aramızda eğleniyorduk”, derler.” (TEVBE-65)
-” İnsanlardan öylesi de vardır ki, bilgisizce Allah yolundan saptırmak ve o yolu eğlenceye almak için, eğlencelik asılsız ve faydasız sözleri satın alırlar. İşte onlar için aşağılayıcı bir azap vardır.” (LOKMAN-6)
Bir kimse Allah’ın varlığına birliğine inanmazsa veya varlığından tereddüt ederse, O’nun dengi bir varlık olduğuna inanırsa, veya Allahu teala hakkında; cinsellik, çocuk edinme, yeme, içme, uyku, dalgınlık, yorgunluk, oturmak, gitmek, gelmek ve durgunluk gibi eksik sıfatlarla vasıflandığına inansa, veya söylese, veya Allah’ın meleklerine inanmazsa, veya onlar hakkında yanlış inanca sahip olup,(dişilik veya erkeklik gibi) yanlış inanca saplanırsa, peygamberlerin hepsine inanıp da birine dahi inanmasa veya, onları peygamberlere uymayan sıfatlarla vasıflı bilse veya söylese, Allah’ın kitaplarına inanıp da birine dahi inanmazsa, hatta Kur’ân’ın bir ayetini dahi inkâr etse, Kur’an-ı Kerim’in bozulduğuna inansa veya söylese veya yazsa, bunlar çağımıza uygun değil dese, veya öyle inansa, kadere inanmayıp, hayrın ve şerrin Allah(c.c.) tarafından yaratıldığına inanmazsa, “fala inanma, falsız da kalma” dese ve burçların kaderi tayin ettiğine inansa, ”ölümden sonra diriliş yoktur” dese, veya öyle inansa,“cennet ve cehennem yoktur, hepsi bu dünyada” dese, veya öyle inansa, ”Ahirete gidip de gelen var mı?” dese, mukaddes olan her hangi bir şeye hakaret etse veya sövse, bu kimse namaz da kılsa, oruç da tutsa, zekat da verse, hacca bin kere de gitse, kafirdir, Müslüman değildir.
SORU: Her tür küfrü işleyenler yeniden iman sahibi olabilmeleri için ne yapması lazımdır?
CEVAP: Ehl-i küfür, bozuk ve yanlış inacını düzelterek doğru inanca sahip olduktan sonra, küfür ve şirke bir daha dönmemek üzere sonsuz bir pişmanlıkla tövbe edip imanlarını o tür küfür ve benzeri şeylerden korumaları icab eder. Ayrıca bu kimseler evli iseler nikahlarınıda yenilemeleri gerekir. (Ehl-i Sünnet Akaidi)
KÜFÜR HAKINDAKİ HADİSLER
Peygamber (s.a.v.) Efendimiz buyurdular ki, mealen:
-” Kişi bazen kendisinin sakınca görmediği fakat Allah’ın öfkesini gerektiren öyle bir kelime söyler ki bu O’nu, yetmiş yıl uzaktaki Cehennemin dibine indirir”. (Ramuzul-Ehadis 1364)
-” Kişi yanında oturanları güldürmek için bazen bir kelime söyler ve bu kelime onu Cehennemde Süreyya yıldızından daha uzak bir yere fırlatıp atar”. (Ramuzul-Ehadis 1365)
KÜFÜR NEDİR?
Küfür: Şüphe, cehalet ve inkar gibi sebeplerle dinen inanılması gereken şeylere iman etmemek veya saygısızlık yapıp alay etmektir. Küfür üç çeşittir. Cehli küfür, inkar ve inatla yapılan küfür, hükmi küfür.
1- Cehli Küfür: Kafirlerin, ve cahillerin küfrü.
2- İnkari ve inadi küfür. Firavn ve Ebu Cehillerin küfrü.
3- Hükmi küfür: İnanılması şer’an gerekli olan şeylere inanmamak ve onu hafife almaktır
4- Cuhudi küfür: İblisin küfrü
Burada 3. madde de belirtilen hükmi küfrü açıklayacağız. Bir kimse Allah’a doğru iman ederde küfür olan söz ve inancına tövbe ederse , Allahu Teala Tevvaburrahîmdir. Ölüm anı gelmeden tövbeleri her zaman kabul edicidir.
EL-FÂZI-I KÜFRÜN HÜKÜMLERİ :
1- Amelleri icma ile heder olur. ( Bak Zümer Suresi: 5) Yeniden iman ettiğinde hac yapmış ise yeniden hac yapması gerekir. Küfrüne devam ettiği süre içinde karısı nikahsız ve ciması zina bu sebeple doğan çocuğu veled-i zina sayılır. Laf olsun adet yerini bulsun diye tövbe ve şehadet getirmekle tekrar imana gelinmiş olmaz.
2- Yapılan şeylerde küfür kokusu hissedilen söz ve davranışlarda bulunanlar o tür söz ve davranışları terk edip önceki yaptıklarına pişman olduktan sonra, imanlarını ve nikahlarını da yenilemelidir.
3- Hata ile söylenen küfür, küfre götürmez. Bunların nikahlarını yenilemeleri gerekmezse de, bunlara tövbe ve istiğfar gerekir. Kadınlar da küfür işlerse, onların da tecdid-i imandan sonra nikah tazelemeleri gerekir.
4- Tehdit ile küfür işleyen, küfre girmiş olmaz.
K Ü F Ü R S Ö Z L E R (Dinden Çıkaran Söz ve İşler):
1- Bir kimse Allah’ın varlğına birliğine inanmazsa, veya varlığından tereddüt ederse, O’nun eşi ve çocuğu olduğuna inanırsa, yeme, içme, evlenme gibi eksik sıfatlarla vasıflandığına inanırsa veya söylerse, veya Allah’a -hâşâ- “Allah baba” derse, bu kimse namaz da kılsa oruç da tutsa müslüman değildir. (Bakınız: İhlas Suresi)
2- “Şer Allah’ın yaratması değildir, kul yaptığının yaratıcısıdır.” demek küfürdür. (Kaderiyecilerin inancıdır) Bunlar Zümer Suresi 62. ayetinde belirtilen, mealen;“Allah her şeyin (hayır ve şerrin) yaratıcısıdır, O her şey üzerine vekil de.”
3- Allah’ın yanılması veya pişman olması inancı küfürdür. (Kessaniye Mezhebinin inancıdır)“ (O Allah ki) Çok yüce ve her noksanlıktan, yanılmaktan münezzehtir. O ki, her şeyden çiftler meydana getiriyor; yerin bitirdiklerinden, kendilerinden ve daha bilmeyecekleri neler, nelerden! (Yâsîn Suresi-36)
4- Reenkarnasyoncular, yani ölen kimselerin ruhu başka cesedlere geçerek dünyaya tekrar tekrar geleceğine inananlar kâfirdir. ( Bu inanç da Rafizilerin inancıdır.)
5- Hariciler: Hz. Osman, Hz. Ali, Hz.Talha, Hz.Zübeyir, Hz. Aişe ve bazı sahabeleri kafir saydıkları için, bu harici inancında olanlar da kafirdir.
6- Yezidiler: İran tarafından zuhur edecek bir peygamberin Muhammed(s.a.v.) ümmetini ortadan kaldırmasını bekledikleri için bunlar da kafirdir.
7- Neccariye İnancı: Allah’ın sıfatlarını inkar etmeleri ve ”Kur’an-ı Kerim yazıldığı zaman cisim, okunduğu zaman da arazdır(araz: başkasına bağlı olarak yer tutan, kendi halinde olamayan; renkler, tatlar kokular gibi) .” demelerinden dolayı kafir olmuşlardır.(Ayınlar: cevherler, maddeler, atomlar.)
8- Şeytaniye Mezhebi İnancı: Allah ancak dileyip takdir ettiği, yani yarattığı zaman bilir. Ondan önce bir şey bilmez diyen, Şeytaniye Yolu inancında olanlar da kafirdir.
9- Mutezile Mezhebi: ”Allah ne görür, ne de görülür” diyen Mûtezile Mezhebinden bir gurup da dinden çıkmıştır.
10- Allah’ın sıfatları kadîm (ezelî ve sonsuz ) değildir, diyenler de dinden çıkmıştır.
11- “Allah alimdir ama kudret sıfatı yoktur” deyip, diğer sıfatlarını da böyle inkar edenler kafirdir.
12- “Allah cisimdir, ama diğer cisimlere benzemez” diyenler de kafirdir. ” Bunlar bidat ehlidir” diyenler de vardır.
13- “Allah’ın yaptığı işlerde hikmet olmayabilir.” diyenler de küfre girer.
14- Cebriye Mezhebi İnancı:” Kulun(irade) kudreti, kazanması ve etkisi yoktur. O cansız bir varlık (robot) gibidir.” diyen Cebriye Mezhebi inancında olanlarda küfür ehlidir.
15- “İnsan cesed değildir, insan diridir, kaadirdir(her şeye gücü yeter), irade sahibidir. İnsanın iradesi, Allah’ın insanı imtihan etmesi için verilmiş değil, insanın iradesi kendindendir, başka cisimler için caiz olan sıfatlar onlar için uygun değildir” diyen kimseler kafirdir.
16- Mürcie Mezhebi İnancı: ”Mümin ve kafirleri Allah’a bırakırız. Mü’min cennetlik, kafir cehennemliktir diyemeyiz. Dünya ve ahiret Allah’ındır, dilediğini affeder, dilediğini cezalandırır. İbadetler farz değil, fazilettir.”diye inanan veya söyleyenler kafirdir. ”Mü’minler günahkarlar ile dost olamaz.” diyenler de, bid’atçı sapıklardır.
17- “Mizan yoktur, o adalettir. Büyük günah işleyenler sonsuza dek cehennemde kalacaklardır, farzları yapmak imandandır terk eden(inkar etmediği halde) kafirdir diyenler, fakat birini terkederse kafir olur, içki içerken, zina ederken, o kimse kafir olur.” diyenler bid’atçı sapıklardan olur.
18- “Mest üzerine mesh etmek yoktur .” diyen Rafiza ve Şiiler sapık bid’atçılardır. Rafizilerden Hz.Ebu Bekir ve Hz. Ömer’e küfredip lanetleyenler kafirdir. Hz. Ali( r.a.), Hazreti Ebu Bekir ve Hz. Ömer’den (Allah her üçünden de razı olsun) üstündür.” diyenler Bid’atçı sapıklardır.
19- Mücessime, Keramiye, Mutezile, Cehmiyye ve Müşebbihe Mezhebleri’ndeolanların inancı: “Allah’ın özel yeri, mekanı vardır, O arştadır” dedikleri için küfre girmişlerdir.
20- Rubûbiyyeti inkar eden Muattile Mezhebi, Vahdaniyeti (Allahu Teala’nın Zatında ve sıfatlarında ve işlerinde ortağı olmamasıdır.) inkar eden Veseniye Mezhebi, Allah’tan başkasına ibadet edilebileceğini iddia eden İttihadiye Yolu, Allah ile birlikte başka ilahlara ibadet etmenin doğru olduğunu kabul eden Hululiyye Mezhebimensuplarıda kafirdir.
21- Allahu Teala’nın her şeyde tasarruf sahibi olmadığına inanan Dehri Mezhebi, Hayrı bir ilah, şerri başka bir ilahın yarattğına inanan, Disani ve Mâni mezhebi‘nde olanlar, aynı görüşe sahib olan Sâbiler, Hırıstiyanlar ve Mecusiler de kafirdir.
22- Karamitiler ve Batıniler: Tenasuha (reenkarnasyona) inandıkları için, Hululü (haşa Allah’ın bir insanın içine girmesine inananmayı) kabul ettikleri için kafirdir. Allah’ın birliğini ve ilahlığını kabul edip “Allah kadim değildir, diri değildir, mahluktur ve şekillenmiştir.” diye inanan Rafiziler ve Cenahiler ve Hişamilerde kafirdir.
23- Allah’ın oğlunun var olduğunu, veya arkadaşı, veya hanımının var olduğunu kabul edenler, veya Allah’ı bir şeyden doğmuş veya oluşmuş kabul eden Hıristiyan ve Yahudiler’de kafirdir. Bu ifadeden de anlaşıldığı gibi Allah’a “Allah baba” diyenler bunu hangi niyetle söylerse söylesinler küfre girer.
24- Evrenin kendi kendine yaratıldığını kabul eden Tabiatçılar, iki ilah var olduğunu kabul eden filozoflar, ezelde Allah ile bir başka ilah olduğunu, evrenin(kainatın) sanatkarı ve düznleyicisi başka bir ilah olduğunu kabul edenler de kafirdir.
25- Varlıkların yaratılmasında doğanın (tabiatın) da etkisi var diyen tabiatçılar da kafirdir.
26- “Allah ile oturup konuşulur, O’nun yanına çıkılır, Allah bazı veli ve mürşidlere hulul eder(içine girer), dolaysı ile mürşide itaat eden, Allah’a itaat etmiş olmuş olur.” diyenbazı mutasavvıflar, hırıstiyan ve yahudiler ve Batıni Mezehebi’ndekiler de kafirdir.
27- Kainatın kadim, yani yaratılmamış olduğunu söyleyen bazı felsefeciler de kafirdir.
28- Peygamberlerin hepsini veya birini kabul etmeyenler, veyahut sadece Muhammed(s.a.v.)’in peygamberliğini inkar eden Yahudi ve Hırıstıyanlar da kafirdir.
NOT: Peygamber (s.a.v.) efendimizin, peygamberliğini inkar ettiği halde sadece “Lâ ilahe illallah” diyerek cennete girmenin mümkün olduğunu iddia edenlerde küfre girer. Çünkü O’nun peygamberliğini inkar eden, Kur’an-ı Kerim’i inkar ederek, cennete girmenin mümkün olduğunu iddia etmiş olur.
29- Allah’ın varlığına ve birliğine inanan, peygamberlerin hak olduğunu kabul edip, onların getirdiği şeyler de yalan olabileceğini iddia eden filozoflarla, bazı sapık mutasavvıflar ve İbahiye Mezhebi’ndekiler de kafirdir.
30- “Bana vahiy geliyor, Benim şeyhim peygamber makamındadır,” veya”benim şeyhim kainatı idare ediyor , yerlerin ve göklerin tasarrufu benim şeyhimin elindedir, istediğini hidayete erdirir, benim şeyhimi inkar eden kafirdir.” diyen ve hezeyanlar savuran bazı tarikatçılarda kafirdir.
31-Allah’ın mekrinden emin ve rahmetinden ümid kesenlerde kafirdir. Farzları ve haramları inkar eden, farz, vacib, sünnet ve müstehab ibadetleri küçümseyip alay edenler, “haramları işlemek ne güzeldir diyenler de kafirdir.” Dinen helal olduğu kesin olarak belirtilen bir şeye(su içmek gibi) haram diyenler de kafirdir.
32- Hata ile söylenen küfür sözler kişiyi kafir etmezse de, yinede tövbe istiğfar etmesi daha doğru olandır. Bilerek veya cehaletle söylenirse tövbe etmek o kimseye farzdır. Bilerek küfür işlediğinde veya, cehaletle küfür işlediğinde kendisine, küfür işlediği hatırlatılır da tövbe etmeyi önemsemez, veya redderse o kimse küfür üzere kalır.
D İ K K A T : Küfür olduğu kesin olan bir şeyi bir kimse söyler veya öyle inanırsa ve buna pişman olup tövbe etmezse, o kimse ömrünün sonuna kadar da öyle inanırsa, o kimsenin ne namazı, ne orucu ne de başka ibadetleri asla kabul edilmez. Bu durumda olan bir kimse, küfür üzere ölürse CEHENNEMDE SONSUZ AZABA DÜŞER.
33- Bir kimse küfür işleri ve sözleri şaka ile yapar, veya dini konular ile alay ederse o kimse küfre girer.
34- “Dürer” de bahsedildiğine, bugün yahudi ve hırstiyanlar” Lâ ilahe illallah Muhammedurrasulullah” deseler dahi, müslüman sayılamazlar. Çünki onlara , gerçekten bunu kabul ediyormusunuz diye sorulduğunda, sizin peygamberiniz olarak kabul ediyoruz derler. Şayet bir hırıstiyan, sadece “Lâ ilahe illallah” kısmını söyler de kendi dininden uzaklaştığını da söylerse, müslüman sayılmaz. Müslüman olması için teslim olması ve ” Bende sizin gibi müslüman oldum.” demesi gerektir.
35- Bir kimse Allahu Teala’yı acizlik ve ya cahillik sıfatları ile anarsa, örnek:” Allah o işi nereden görecek? “Bu adamı Allah bile unutmuş demek” gibi veya mahluklaraKuddûs, Kayyûm ve Er-Rahmân gibi isimler takarsa, küfre girer.
36- Bir kimse ” Allah gelse bana bunu yaptıramaz”, veya “Allah’ın oğlu gelse olmaz” , “Allah baba istemez” ,” Allah oturdu, Allah yerinden kalktı” gibi sözlerinden birini söylerse küfre girmiş olur.
37- Bir kimse bir işi yaptığı halde “Allah biliyorki, Allah şahid ki ben bu işi yapmadım “derse küfre girer.
38- Bir kimse; “Ben peygamberim ” derse, biride ona; ” Öyle ise mucizeni göster” derse, her ikiside birlikte küfre girer.
40- Azrail falanın canını yanlışlıkla aldı diyen, Hz. Aişe(r.anha)’ya iftira eden, Hz.Ebu Bekir ve Hz. Ömer’in sahabeliğini ve halifeliğini kabul etmeyen de küfre girer.
NOT: Allah’ın Rasulü (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Benden sonra hilafet (kamil mânâ da halifelik) otuz yıldır.”(bk. Ebu Davud, Sünnet, 8; Tirmizî, Fiten, 48; Ahmed b. Hanbel, 4/272; 5/220, 221)
Bu 30 yıl, Hz.Ali’den sonra Hz.Hasanın halifeliği ile toplam 30 yıl olmaktadır. Bu sebeple Hz.Osman , Hz. Ali ve Hz. Hasan’ın (radıyallahu anhum) da halifeliklerini kabul etmemek küfrü mucibtir.
41- Falan hoca gaybı biliyor diyen ve onu tasdik eden küfre girer.
42- Azizlere (Sadatlara) gayb malumdur diyen veya öyle inanan kafirdir. Ancak, “Allah dilediği peygambere veya mü’min bir kimseye dilerse, gaybı bildirir.”demesi, Allah’ın gücünün her şeye yettiğine iman olur. “Hayır bildiremez” diyen de küfre girmiş olur.
43- Azizler şu işimi (gayb aleminde) hallettiler diyen veya öyle inanan küfre girer. ”Allah sadatların duaları vesilesi ile şu işimi yarattı ” veya “sadatların duaları vesilesi ile Allah işlerimi düzene koydu” demesi gerekirdi.
44- Bir kimse sevgilisine sen bana Allah’tan daha sevimlisin veya sana tapıyorum, derse küfre girer.
45- Bir kimse güzel gördüğü bir kadına “İlah gibi kadın” veya “işte tapılacak kadın ” derse küfre girer.
46- Zikrullah ile alay eden veya yok sayan, Allah’ın kelamını kendi kelamıymış gibi söyleyen, haram olduğu kesin olan, içki, kan, domuz eti, leş, mundar hayvanların etini yer ve içerken besmele çeken, hırsızlık, kumar, zina haksız yere adam öldürmeye başlarken, besmele çeken küfre girer.
47- “Falanca ile cennete dahi gitmem.” , veya “Sensiz cennete girmem” diyen küfre girer. Hırıstiyanlar ve yahudiler ahirette cennetemi yoksa cehenneme mi giderler bilemem.” diyen, bu namaz daha ne kadar kılınacak, önü yok sonu yok, kıl, kıl bitmiyor diyen, küfre girer.
48- Bir alimin veya bir mü’minin ağzına söven küfre girer. Çünki alim kişinin ağzı Kur’an yoludur.
49- Şeriata hakaret eden onu çağdışı bulan küfre girer. Açıklama: Şeriat dinin içindeki emirler ve yasaklardır.
50-” Falan kafir filan kafirden daha hayırlıdır.” demek küfürdür. “kötülükte daha ehven veya daha az şerli” demek gerekir.
51- Öldürülmesine meşru bir sebep olmadan ” falan adamın kanı helaldir” demek küfürdür.
52- Lûtiliğe (homoseksüelliğe) helaldir diyen kafirdir. Hanımına ters ilişkiyi helal sayan da küfre girer.
53- Bir kimse içki, zina gibi haram olduğu kesin belirlenmiş şeyler için” keşke bunlar helal olsaydı.” dese veya öyle umsa, küfre girer.
54- Haksız yere adam öldüren kimseye: ” İyi yaptın” dese kafir olur. Birisi “ey gavur Ali, veya Gavur Mehmet” gibi bir ifade ile birini çağırsa, o kimsede ” Buyur efendim ” dese küfre girer.
55- Bir kimse bir mümine” sen artık, kadına tapıyorsun,” veya “paraya tapıyorsun, sen ebediyen cehennemliksin.” derse, hitap ettiği kimsede bu küfür hali yoksa, o durumda bunları söyleyen kimse küfre girer.
56- ”Keşke oruç bu kadar uzun süre olmasaydı.” derse, veya ” Hadi neyse namaz farz olmuş ama, şu abdest farz olmasaydı” derse, veya ”namaz beş vakit değilde iki veya üç vakit olsaydı” derse, veya “keşke gusül abdesti olmasaydı” diyen küfre girer.
57- Bir kimsenin başına bir musibet gelirde, o kimse ” Ya rabbi, her şeyimi aldın, daha ne yapacaksın, benden başkasını bulamadınmı, namaz kılmayanlara oruç tutmayanlara nimet veriyorsun, bana da bela yağdırıyorsun, senin adaletin bu mu ? ” bu ve bunun benzeri şeyleri söylerse küfre girer.
58- “Allah şu kızı özene bezene yaratmış” veya “Allah seni özenmişde yaratmış” demek küfürdür. Çünki özenmek acizlerin işidir. Allahu Teala yaratmasını dilediği şeye ” Ol ” der, onun nasıl olamasını dilerse, o da Allah(c.c.) kudreti ile öyle olur.
59- Bir vaiz küfür kelimesi kullanır da, orada kendisini dinleyenlerde tasdik ederse kafir olurlar. Zulmü aşikar olan bir hükümdara “ Adaletli hükümdar ” diyen küfre girer.
60- “Benim şeyhim bana kafir olmamı emretse kafir olurum” diyen kimse kafir olur. “Bizim tarikatımızda, şeyhe teslim olduktan sonra başka şeye bakılmaz, biz artık şeyhe ibadet eder, sadece ondan emir alırız.” diyen küfre girer.
61- “Allah falan müslümanın canını kafir olarak alsın” diyen kafir olur. Bir kimse, bir mümine ” Falan şeytan adamdır.” derse küfre girer.
62- Bir kimse “Sen şunu veya bunu yarattın” veya ” Ben şunları yarattım” derse küfre girer. .
63- Müslümana beddua haramdır. Bir müslümana” Allah senin canını kafir olarak alsın ” diyen küfre girer. Peygamber efendimiz şöyle beyan ettiler “ Zalime beddua edenin sevabı, zaliminde günahı azalır. ”
64- Bir kimse “keşke daha önce kafir olsaydımda şu kötülükleri yaptıktan sonra müslüman olsaydım” diyen küfre girer. “Keşke şu kötülükleri yapmadan müslüman olsaydım ” demesi gerkirdi.
65- “Ben kainat falan tanımıyorum” diyen küfre girer. Kafire veya günahkar kimseye Allah sizin bu halinizden razı olsun” diyen veya ona amin dieyenler kafir olur. Ama “Allah size hidayet vererek razı olduğu kul eylesin” derse dua olur.
66- Bir kimse hıristiyan veya gayri müslimlerden birine benzemek niyeti ile, onlara mahsus zünnar gibi bir eşyayı giyer, veya haç gibi bir şeyi takarsa küfre girer.Zünnar: Papaz Kuşağıdır.
67- “İçki ehline helal, ehli olmayana haramdır” diyen, “Veya kadının verdiği zevki Allah bile vermiyor.” diyen kafirdir. Kadını ve onun sebebi ile oluşan zevki ve tüm zevkleri Allahu Teala yaratır. Biz her an, yalnız O’na muhtacız.
68- Karısını üç talakla boşayan birine “Kafir ol ki karın başka biriyle evlenmeden tekrar sana nikahı helal olsun” diyen küfre girer. Böyle yapmakla da nikah geçerli olmaz.
69- Kabir hayatını ve peygamber(s.a.v.) efendimizin mi’racını inkar eden küfre girer. Bazı ulemaya göre, sadece Mescid-i Aksa’dan ötesini ( göklere ve cennetlere gidip geldiğini) inkar ederse bid’at ehlidir.
70- Bir kimse” Allah, bilmemki falanı ne diye yarattı.” derse küfre girer.
71- Bir kimse: ”Kur’an’da baş örtüsü emredilmedi ” derse küfre girer.. Allahu Teala Kitabullah’ta : ” Vel’yeDribne biHumûruhinne alâ cuyûbihinne” diye beyan buyurmuştur. Mealen: ” (Ey Rasulum ) VelyeDribne; O mü’mine kadınlara emrimi hatırlat! Darbetsinler; (indirsinler) biHumûrihinne; baş örtülerini alâ cuyûbihinne Yakalarının üzerlerine kadar . Kur’an’da baş örtüsü bu kadar açık olarak emredilmişken bir dinsizin çıkıpta; Kuranda baş örtüsü emrinin olmadığını söylemesinin hiç bir değeri yoktur.
72- Bir kimse Allah’ın bedeni vardır derse kafir olur. Allah vardır ve bedenden münezzehtir. Var olmak için bir bedene muhtaç değildir. O Zatı ile ezelden ebede vardır.
73- Bir kimse insan resmi yapıp İsa’nın resmidir deyip bu resme secde etse veya tapınmak için heykel yapsa, veya yahudi ve hırıstiyanların zünnarını beline bağlasa kafir olur. Ancak kafirlere mahsus şeyleri harbde hile için giyerse kafir olmaz. Canını malını rızkını kurtaracak kadar giymesi özür olur. Daha fazlasını giymek küfür olur. (Uyunul besair)
74- Burçların insaların kaderini etkilediğine inanıp, kaderi inkâr etmek küfürdür.
75- Peygamber (s.a.v.) Efendimiz buyurdular ki;
“BİR KİMSE, MÜSLÜMAN KARDEŞİNE: “EY KÂFİR” DERSE, HİTAP EDİLEN KİMSE KÂFİR DEĞİLSE, BU SÖZÜ SÖYLEYENİN KENDİSİ KÂFİR OLUR.” (Buhari, Edeb, 78/13)
76- Allah ancak murad ve taktir ettiğinde bilir , ondan önce bilemez demek, küfürdür.
77- Allah görmez , görülmez demek de, küfürdür.
78- Bir kimse “Bu iş mâşâallah ile inşâallah ile olmaz “dese, öbürü de tasdik anlamında başını sallasa, her ikisi de kâfir olur. mâşâallah‘ın anlamı “Allah korusun” demektir, inşâallah‘ın anlamı ise, “Allah dilerse” demektir ki, ayeti kerimede Allah dilemeden hiç bir kimsenin dileyemeyeceği ve Allah’ın koruması olmadan da hiç bir şeyin ayakta kalması mümkün değildir.
79- Tazim (hürmet) edilmesi emredileni aşağılamak ve tahkir edilmesi emredileni de tazim etmek küfürdür. (Birgivi vasiyetnamesi şerhi)
80- Hadis-i şerifte, “münafık ve her çeşit kâfir ile konuşurken, efendim demeyin” buyuruldu. Zalime, kâfire hürmet etmek, saygıyla selam vermek, üstadım demek, küfür olur. (Berika)
Saygı için efendim demek küfürse de, âdet olan kelimelerle hitap etmek küfür olmaz. Telefonda bir gayrimüslime, buyurun efendim demek küfür olmaz, çünkü âdet böyledir. Gayrimüslime selam vermek de küfürdür, çünkü kâfire dua edilmez. Selam da duadır, ancak iş düşünce âdet olarak selam verilebilir. Onlar zaten selamı bilmez. Onlar gibi söylemekte, mesela Bonjour, Good morning, Guten morgen, Günaydın, İyi günler veya İyi akşamlar demekte mahzur yoktur.
81- Bir takım cahiller vardır ki onlar: “İyilik yapanın…” veya; “o iyiliğin anasını ..” diye küfür ettikleri görülüp işitilmektedir ki, bunlar okun yaydan çıktığı gibi dinden çıkarlar da hâla kendilerini Müslüman sanırlar. Peygamber (aleyhissalatü vesselam) Efendimizin bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadırlar, mealen:
-” Öyle bir zaman gelir ki, kişinin imanı giderde haberi olmaz. Halbuki ondan gömleğin çıktığı gibi iman çıkmış olur.” (Hadis-i Deylemî)
82- “Sövmenin adını günah koymuşlar ” deyip, sövmeyi mübah saymak da küfürdür.
83- ŞARKILARDAKİ KÜFÜR SÖZLER:
1-Kahpe kader
2-secde ettim taparcasına
3-Bir sana taptım bir de Tanrıya
4-Madem unutacaktın beni neden yarattın
5-Kuluna kul oldum severek taptım
6-Alıştım kaderin zulmüne artık
7-Rabbim adaletin bu kadar mı?
Kaynak: Ehl-i Sünnet Akaidi
NOT: NİKÂH NASIL YENİLENİR ? alttaki yeri TIKLAYINIZ:
http://www.islamdergisi.com/fikih/nikah-nasil-tazelenir/
Etiketler (Konular): dinden çıkaran ifadeler, elfazı küfür, küfür, küfür ehli, küfür ehli mezhepler
WWW.HİCRETONLINE.COM
ÖNSÖZ
Elfaz-ı küfür, itikad ve amellerin kemâl bulması gerçekten mühim meselelerdendir. Bu meselelerin derin bir araştırma yaparak gayeye uygun bir şekilde öğretilmesi için her türlü ihtimamın gösterilmesi, elbette terkine imkân olmayan bir vecibedir.
Bir insan, iman ve küfrün ne olduğunu bilmezse, hidâyet, dalâlet ve ilhâdın da ne olduğunu kavrayamaz. Kelime-i Tevhidin alışkanlık icabı söylenişi, insanı ancak icmâlî imana götürür. Bu inanışla da tafsîle, tahkike ve ilme varılamaz.
Elfâz-ı küfrün ifade edilmesi de, inançların fesadına, fikirlerin bozulmasına yol açarak, insanı irtidat bataklığına sürükler. Böyle bir belâya duçar olan kimse bin yıl oruç tutup namaz kılsa ve diğer bütün ibadetleri de ifa etse, asla faydasını göremez. Onun yeri Cehennemdir. Hususiyle isyan, ifsad ve cehâlet denizinin taştığı, yeryüzünün her yerinde Hakkı inkâr cereyanlarının yayıldığı, azgınlığın, içi çürük dışı yaldızlı güzelliklerin ve bid'atlerin mahir eller tarafından süslenerek sunulduğu, böylesine çetin bir zamanda imanı kurtarmak kolay değildir.
Bu müstesna isi yaparak, iman hususunda kesin bir bilgiye sahip olan kimseler ne kadar azdır. Dilini küfre götüren sözlerden korumak ve ihsan mertebesine; Allah'ı (c.c.) görür gibi iman ve ibadet etme derecesine ulaşmak sureti ile, imanın hakikatine varmaya muvaffak olanlar ne kadar bahtiyardır. Hakka boyun eğmek, yakîne ulaşmak ve marifet nurunun tahakkuk etmesi gibi ruhen yükselmenin ifadesi olan halleri yaşayanlar, elbette vazifelerini bihakkın ifa etmenin lezzetini duyan kimselerdir.
Günümüzün aklı başında insanları tek bir şeyle meşgul olmaya mecburdurlar. O da, insanın ruhunu, Cehennemde ebediyyen kalmak gibi bir felâketten kurtarıp, kullarına sayısız nimetler bahşeden Allah'ın rahmetine kavuşturmak İçin olanca güçleri ile çalışmaktır.
Bu da ancak İman Ahlâk ve Muamelât sisteminin tesiriyle mümkündür. Bu üç unsur, marifetin sebepleridir.
Ey merhamet sahibi olan Allah'ım! Hakkı kabul etmek niyeti ile kitabımı okuyup, tetkik eden, irfan, (3) iz'an ve insaf erbabının imanı ile beraber benim imanımı da koru. Seni kemali ile tanımak ve vuslatına nail olmak için bize lütuf ve merhametinle kolaylıklar ihsan eyle...
(3) Allah'ı (c.c.) ve Allah'ın sıfatlarını bilmek, ilimlerin en yücesi, en büyüğü, en faydalısı, en mükemmeli, en şereflisi, en parlağı, ruha en fazla tesir edenidir. Akl-ı selim sahibi bir müslümana evleviyetle bu ilmi tahsil etmek farzdır. Bu ilim, bütün ilimlerin aslı, herşeyin ,özü, bütün saadetlerin kaynağı, her güzel hasletin başlangıcı, dünya ve âhiret saadetinin esasıdır. Bu ilmi iyi bilen bir insan, itikadını şüphenin karanlığından, şeytanın ve nefsin hilelerinden kurtarmış olur. İnsan, bu ilimle iyi kimseler zümresine ilhak olur, imanı kuvvet bulur, yakîn nuruna nail olur. İşte bunun içindir ki bu ilmi, Peygamber (s.a.v.) ilmin başı olarak vasf etmiştir. Bu ilmi, aklî ve naklî delilleri ile bilemeyen bir kimsenin taklide başvurmaktan başka çaresi yoktur. Taklid, Mâtüridî mezhebine göre caizdir.
Mutezile ulemasına göre tahlid câiz değildir. Hatta Ebu Hâşim, taklid edenin kâfir olacağını söylemiştir. Şüphesiz ki doğru olan bizim mezhebimizin görüşüdür. Bununla beraber taklid yapan kimse günahkârdır.
Peygamberimizden (s.a.v.) şöyle bir hadis-i şerifin rivayet olunduğu ileri sürülmüştür: "İhtiyarların dinini tahlid edin." Halbuki bu, hadis-i şerif değildir, Süfyân-ı Sevrî'nin sözüdür. Hadise şundan ibarettir: Mutezile mezhebinden bir grup, taklid erbabının makamının Cennet ile Cehennem arasında bir yerda olduğunu iddia etmiştir. Bunun üzerine yaşlı bir kadın onlara itiraz ederek şu âyet-i celileyi okumuş: "O (Allah) sizi yaratandır. Böyle iken kiminiz, kâfir (oluyor), kiminiz mü'min. Allah ne yaparsanız hakkıyle bilendir." (Tegâbun sûresi, 2) Hakikat bundan ibarettir demiştir. Bunu duyan Süfyân-ı Sevrî: "İhtiyarların dinini (itikadını) taklid edin" demiştir.
Müellif
Ahmed Ziyâuddin Gümüşhanevî
İKİNCİ BÖLÜM
ELFÂZ-I KÜFÜR
Küfür: Şüphe, cehalet ve inkâr gibi sebeplerle iman edilmesi gereken şeylere iman etmemektir. Küfür üç nevidir:
l -Cehli küfür: Kâfirlerin ve câhillerin küfrü gibi.
2 -İnkârî ve inâdî küfür: Fir'avn ve ona benzeyenlerin küfrü.
3 -Hükmî küfür: Şer'an imân edilmesi gereken şeyleri tahfif etme neticesinde meydana gelen küfürdür.
İşte bizim ele alacağımız küfür mevzuu, sonuncu maddede zikr edilendir.
BİRİNCİ KISIM
SAPIK MEZHEBLERİN HALLERİ [93]
1 -Kaderiyye Mezhebi [94]: Bunlar, «şer, Allah'ın takdiri değildir ve herkes yaptığının failidir» dedikleri için tekfir edilmeleri vâcibdir.
2 -Keysâniyye Mezhebi: «Allah (c. c.) hakkında pişmanlık ve yanılma caizdir» dedikleri için tekfir edilmeleri vâcibdir.
3 -Râfızîlerin [95] tekfiri de vâcibdir. Ölüler tekrar dünyaya. dönerler. Ruhlar bir cesedden diğer cesede geçmek suretiyle ebedîleşirler. Allah'ın ruhu ise 12 imama girer, derler. 12 imamın ilâh olduğunu iddia ederler. Bekledikleri Mehdî zuhur edinceye kadar emir ve nehiyleri yerine getirmeyi tehir etmişlerdir. Cebrail (a.s.) vahyi, Hz. Ali'ye getireceği yerde yanlışlıkla Hz. Muhammed'e (s.a.v.) getirmiştir, derler. Bu sebepler, onların tekfirini gerektirmiştir.
4 -Haricîlerin [96] tekfir edilmesi de vâcibdir. Hz. Osman, Hz. Ali, Hz. Talha, Hz. Zübeyr, Hz. Aişe ve kendilerinin dışındaki bütün müslümanlara kâfir dedikleri için küfre gitmişlerdir.
5 -Yezîdîler [97]: Acem diyarından zuhur edecek bir peygamberin Muhammed (s.a.v.) ümmetini ortadan kaldırmasını bekledikleri ve buna inandıkları için tekfir edilmeleri vâcibdir.
6 -Neccariyye Mezhebi [98] : Allah'ın sıfatlarını inkâr, «Kur'ân-ı Kerîm yazıldığı zaman cisim, okunduğu zaman da a'razdır» dedikleri için tekfir edilmeleri vâcibdir.
7 -Şeytaniyye Mezhebi [99]: «Allah ancak mürad ve takdir ettiği zaman bilir. Ondan önce bir şey bilmez» dediklerinden dolayı tekfir edilirler.
8 -Mutezileden bir grup: Bunlar «Allah ne görür ne de görülür» [100] dedikleri için tekfir edilmeleri vâcibdir.
9 -Allah'ın zât ve sıfatları hâdise mahaldir. Yâni Allah'ın sıfatları kadîm değildir diyenleri tekfir etmek de vâcibdir,
10 -Allah âlimdir, fakat ilim sıfatı yoktur. Kaadirdir, kudret sıfatı yoktur. Bu minval üzere hareket ederek Allah'ın bütün sıfatlarını [101] inkâr ettikleri için tekfir edilmeleri vâcibdir.
11 -«Allah cisimdir [102], başka cisimlere benzemez» diyenler, de kâfirdir. Bazılarına göre de bid'at ehlidir.
12 -«Allah'ın yaptığı işlerde hikmet [103] olmayabilir» diyenler de kâfirdir.
13 -Cebriyye [104] mezhebinin tekfiri de vâcibdir. Bunlara göre kulun kudreti, kazanması ve tesiri yoktur, o cansız bir varlık gibidir.
14 -İnsan cesed değildir, o diridir, kaadirdir, ihtiyar sahibidir, hareket halinde olmadığı gibi sakin de değildir. Başka cisimler için caiz olan sıfatlar onlar için caiz değildir diyenler 'de kâfirdirler.
15 -Mürci'e Mezhebini [105] şu görüşlerinden dolayı tekfir etmek vâcibdir: Mü'min ve kâfirleri Allah'a bırakırız. Mü'min cennetlik, kâfir cehennemliktir diyemeyiz. Dünya ve âhiret Allah'ındır; iki âlemde de dilediğini mağfiret eder, dilediğini de cezalandırır. Bunlardan bazıları da, «iyi amellerimiz makbul kılınmış, kötü amellerimiz ise aff edilmiştir. Ameller farz değil, fazilettir. Yapanlar için iyidir, yapmayanlara bir şey yoktur» der. Bu görüşte olanlar da kâfirdir. Diğer bazıları da «Mü'minler günahkârlarla dost olamaz» der. Bunlar bid'at ehlidir.
16 -«Mizan [106] yoktur, o adalettir. Büyük günah [107] itaat edilmesi gereken şeyler imandır. Amel imandandır. [108]Allah'a, meleklere, kitaplara, peygamberlere, âhiret gününe iman eden mü'mindir, fakat amel edilmesi gereken şeylerden birini terk ederse kâfirdir. Zina eden,
zina ederken; içki içen, içerken; bunun gibi bütün kötü fiilleri işleyenler o fiilleri işlerken kâfirdir» [109] diyen kimse bid'atçıdır.
«Mest[110] üzerine mesh yoktur» diyenler ve cemaatten ayrılanlar...
İşte yukarda zikredilen görüşleri iddia edenlerin hepsi bid'at ehlidir...
17 -Kâfızüerden Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer'e küfredenler ve lânetleyenler kâfirdir. «Hz. Ali bu ikisinden üstündür» diyenler ise bid'atçidir.
18 –Mücessime [111] Mezhebini tekfir etmek vâcibdir. Zira bu mezhebi benimseyenler, «Allah'ın hususî mekânı vardır, o da Arş'tır» demektedirler.
-----------------------------------------------------------ŞERH KISMI----------------------------------------------------------------
[93] Dalâlette olan mezhebler yediye ayrılır:
1 -Mutezile mezhebi: Bu da kendi arasında 20 gruba ayrılmıştır.
2 -Şia mezhebi: Bu da 22 gruba ayrılmıştır.
3 -Hariciyye mezhebi: 20 gruba ayrılmıştır.
4 -Mürcie mezhebi: 5 gruba ayrılmıştır.
5 -Cebriyye mezhebi.
6 -Müşebbihe mezhebi.
7 -Neecâriyye mezhebi: Üç gruba ayrılmıştır.
Peygamberimizin (s.a.v.) «onlar benim ve ashabımın yolunda yürüyenlerdir» buyurarak tebcil ettiği «hak mezhebler» ise üçtür:
1 -Selef muhaddisleri.
2 -Eş'arîler,
3 -Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaat.
Bu mezhebler her türlü bâtıldan uzaktır.
[94] Kaderiyye, Mutezile mezhebinden ayrılmış bir fırkadır. Bunlara göre şer, Allah'ın takdiri ile meydana gelmez. Kulun veya şeytanin işidir. Peygamber (s.a.v.), şu hadis-i şerifleri ile bunları işaret etmiştir: «Onlar bu ümmetin mecûsî-leridir. Hastalıklarında ziyaret, öldüklerinde de şehadet etmeyin. Onlar Kader mevzuunda Allah'ın düşmanlarıdır.»
[95] Rafızîlerin itikadına göre ruhlar, tenasüh halindedirler. Yâni ruhlar bir cisimden diğer bir cisme intikal ederler. Ruhların bu intikali devamlıdır. Ayrıca bunlar Allah'ın ruhunun 12 imama intikal ettiğine de inanırlar. Zikri geçen bu 12 imam Hz. Ali'nin soyundandır ve isimleri şöyle sıralanabilir: l -Aliyyû'l-Murteza, 2 -Hasan, 3 -Hüseyin, 4 -Zeynu'l-Âbidin, 5 - Muhammed Bakır, 6 -Caf er-i Sâdık, 7 -Musa Kâzım, 8 -Ali Rıza, 9 -Muhammed Takıyy, 10 -Ali b. Muhammed, 11 -Ali Hasen el- Askerî, 12 -Bekledikleri, Mehdi. Bunlara göre, beklenen bu Mehdi geldiğinde bütün kötülükler yeryüzünden silinecek ve emir-nehiy de kalkacak.
[96] Haricîler, bunlar Hz. Ali ile Hz. Muaviye arasında meydana gelen. «Tahkim meselesinden» dolayı Hz. Ali'ye itaatten vazgeçtiler. Böylece müslümanlardan ayrılan ilk grup oldular. Hz. Ali, bunları ikna için Abdullah ibn Mes'ud'u gönderdi, fakat bir netice alınamadı. Savaşmak mecburiyetinde kaldı. Hülâsa olarak bunların görüşleri şöyledir: Büyük günah işleyenler Cehennemde ebedi kalırlar. Kendilerinin dışındaki bütün müslümanlan kâfir kabul ederler.
[97] Yezidiyye: Haricîlerden bir fırkadır. Acemden bir peygamber geleceğine, gökten bir kitap ineceğine, Hz. Peygamber'in ümmetini yok edeceğine inanırlar. Liderleri Yezid b. Ünsiyye'dir.
[98] Neccariyye: Hüseyin b. Neccâr tarafından ihdas edilmiştir. Allah'ın sıfatlarını inkâr ederler. Kur'ân-ı Kerim, yazıldığında cisim, okunduğunda a'razdır derler.
[99] Şeytaniyye: Muhammed b. Numan liderleridir. Şianin veya rafızilerin ileri gelenlerindendir. Allah, eşyanın yaratılmadan önceki durutnunu bilmez diyerek, Allah'a cehalet isnad etmektedirler.
[100] Mutezileden bir grup, Allah hiçbir şeyi görmez diyerek, Basar sıfatını inkâr etmektedir. Şu âyet-i celile onların bu görüşünü reddetmektedir: „(O adam) Allah'ın muhakkak(herşeyi) görüp durduğunu hiç de bilmemiş mi?» (Alâk: 14) Yine bunlar, Allah görülmez diyerek de rü'yeti inkâr ederler. Şu âyet-i celile ise, rü'yetin hak olduğunu bildirmektedir:«Yüzler (vardır) o gün ter ü tâzedir, Rablerine bakacaktır.» (Kıyâme: 22-23)
[101] «Tatarhaniyye» isimli kitapta şöyle denilmektedir:
-Bir kimse, Allah âlimdir, ilim sıfatı yoktur. Kadirdir, kudret sıfatı yoktur derse, bu adam kâfir olur mu olmaz mı?
-Evet bu adam kâfir olur. Çünkü Allah'ın sıfatını inkâr küfürdür.
[102] Bir kimse, Allah cisimdir, fakat diğer cisimler gibi parçalardan terekküp etmez; derse Allah'a mekân ve cihet isnad etmiş olacağından kâfir olur.
[103] Faydası olmayan her iş abestir. Allah'ın yaptığı işlerde hikmet yoktur diyenler, Allah'ı abesle iştigal eder durumda vasfettikleri için kâfir olurlar.
[104] Cebriyye görüşünde olanlar kafirdir. Kulun, meydana gelen herhangi bir işte dahli yoktur. O cansız varlık mesabesindedir. Hal böyle olunca, kul emir ve nehye muhatap olmaktan da kurtulmuş olur.
[105] Mürcie mezhebinden bir grup, «dünya ve âhiret Allah'ındır. İstediğini affeder, istediğini de cezalandırır. Kâfir cehennemlik, mü'min cennetliktir denemez» görüşündedir.
Diğer bir grup, „İyiliklerimiz kabul kılmmış, günahlarımız affedilmiştir. İmanla beraber günahın zararı, küfürle beraber de iyiliğin faydası yoktur. Yaptığımız ameller farz değil, nafiledir“ derler.
Üçüncü bir grub ise şöyle demektedir: „Günahkâr bir kimse dost edinilmez.“
Bunların hepsi bid'at ehlidir.
[106] Bir kimse, mizan adaletten ibarettir, ameller tartılmayacaktır derse bidatçidir. Kâfir diyemeyişimizin sebebi, nassın o görüşe hamledilmesi, zayıf da olsa mümkün olduğu içindir.
[107] Tevbe etmeksizin öldüğü takdirde, günah-ı kebâir işleyen bir kimse, ebediyyen Cehennemde kalır, diyen Mutezile bid’at ehlidir.
[108] Haricilerden bazıları, amel imandandır. Bir kimse farzlardan birini terk ederse kâfir olur. Cüz' yok olunca küll de yok olur, dedikleri için bidatçidirler.
[109] Haricîlere göre büyük günah işleyen kafirdir. Hz. Ali de Haricileri katledip büyük günah işlediği için kâfir olmuştur. Onların delillerinden biri şu Ayet-i caliledir: «... Filhakika şeytanlar, sizinle mücadele etmeleri için kendi dostlarına mutlaka telkinlerde bulunurlar. Eğer onlara itaat ederseniz şüphesiz ki siz de Allah'a eş tanıyanlardansınızdır.» (En'am: 121)
Bize göre, bu itaat, Allah'a şirk koşmakta onlara uymak mânasmdadır.
Haricîlerin diğer bir delili ise şu ayet-i celiledir: «Kim Allah'a ve Peygamberine isyan ederse şüphesiz onun için Cehennem ateşi vardır, kendileri orada ebedî, dâim kalıcılar olmak üzere.» (Cin: 23)
Bize göre bu ayet-i celîlenin muhatabı kafirlerdir.
Haricîlerin bir başka delili ise şu hadis-i şeriftir: „Zina eden, zina anında mümin değildir.“
Bize göre, zina çirkin bir fiil olduğu için, zikredilen hadis-i şerif tehdid makamında söylenmiştir.
Bir diğer delilleri de şu hadis-i şeriftir: «Namaz dinin direğidir. Kim namazı terk ederse dinini yıkmış olur.»
Bize göre, „inanmadığı halde“ terkederse dinini yıkmış olur.
[110] Şiiler ve Rafızîler, mest üzerine meshi kabul etmiyorlar. Onlara göre çıplak ayak üzerine mesh meşrudur. Bu görüşleri ile Resûlullah'in sünnetinden çıkmış oluyorlar ki küfürlerinden korkulur.
[111] Müşebbihe, Keramiyye, Mutezile ve Cehmiyye mezhebleri, Mücessime ile aynı görüştedirler.
Cehmiyye mezhebinin delilleri şu âyet-i celilelerdir:
1 -«O, gökte de ilâh, yerde de ilâh olan (bir Allah) dır. O yegâne hüküm ve hikmet sahibidir, herşeyi hakkı ile bilendir.» (Zuhruf: 84)
Bize göre bu âyet-i celile, Allah'ın takdir ve tedbirine delâlet eder.
2 -«O, göklerde de, yerde de (ibadete müstehak olan) Allah'dır. Sizin içinizi de bilir O, dışınızı da. (Hayır ve şer) ne kazanacağınızı da bilir O.» (En'am: 3)
Bize göre bu âyet-i celile Allah'ın kudret ve eserlerine delâlet etmektedir.
3 -«O, gökleri ve yeri altı günde yaratan, sonra (hükmü) arşı istilâ edendir. Yere giren, oradan çıkan, gökten inen, oraya yükselen şeyleri O bilir. Nerede olursanız olun, O, sizinle beraberdir. Ne yaparsanız Allah hakkıyla görücüdür.» (Hadîd: 4)
Bize göre, bu âyet-i celiledekî «istilâ», Allah'ın „ilmi ile istilâ“ etmesidir.
İKİNCİ KISIM
KÂFİR, MÜRTED VE ZINDIKLAR HAKKINDAKİ
HÜKÜMLER
Rubûbiyyeyi inkâr eden Muattile, vahdaniyyeti inkâr eden Veseniye, Allah'tan başkasına ibadet edilebileceğini iddia eden İttihadiyye, Allah ile beraber başka bir şeye ibadet etmenin mümkün olduğunu savunan Hulûliyye kâfirdir.
Ulûhiyyeti inkâr eden Dehrîler [112], hayrı yaratan bir ilâh, şerri de yaratan bir ilâh olmak üzere iki ilâh [113] kabul eden Dîsânîler ve Manîler, aynı görüşe sahib olan Sâbiî'ler,Hıristiyanlar ve Mecûsîler de kâfirdir. Karmatîler [114], Bâtınîler, Tenâsuha inananlar, Hulûlü kabul edenler de kâfirdirler. Râfızîlerden Cenahîler [115], Allah'ın birliğini ve ulûhiyyetini itiraf edip, «Allah kadîm değildir, diri değildir, hadistir ve şekillenmiştir» diyen Hişâmîler de küfürdedirler.
Allah'a çocuk ve arkadaş isnad edenler, Allah'ı bir şeyden doğmuş veya meydana gelmiş olarak kabul eden Hıristiyan ve Yahudiler de kâfirdirler.
Ezelde Allah ile beraber kadim olan bir şeyin olduğunu ve Allah'tan başka, kâinatın sânii ve müdebbiri olduğunu iddia edenler icma ile kâfirdirler. İki ilâh olduğunu iddia edenfilozoflar, müneccimler, varlıkların yaratılmasında ve tedbirinde tabiatın tesiri vardır diyen tabiatçiler de kâfirdir.
«Allah ile oturulur, O'nun yanına çıkılır, konuşulur ve Allah bazı kimselere hulul eder» diyen bazı mutasavvıflar, Bâtınîler, Karmatîler ve Hıristiyanlar da kâfirdir.
Kâinatın kadîm veya bakî olduğunu söyleyen veyahut da bu hususlarda şüpheye düşen bazı felsefeciler de kâfirdir.
«Ruhlar, bir kimseden diğer bir kimseye devamlı bir intikal halindedir. Ruhların nimet veya işkence içinde olmaları, onların unsurlarının iyi veya kötü olmasına bağlıdır» diyenler kâfirdir.
Topyekûn Nübüvveti, sadece bizim Peygamberimizin nübüvvetini veya başka peygamberlerden birinin nübüvvetini inkâr eden, Berahimîler [116], Yahudiler, Hıristiyanlardan Arûsîler, Gurabîler (bunlar Hz. Ali'nin peygamber olduğunu iddia eden Rafizîlerdendir), Muattilîler, Karmatîler, İsmâilîler, A'birîler ve A'bîdîler (Ubeydi) de kâfirdirler.
Allah'ın birliğini ve peygamberin hak olduğunu kabul edip, peygamberlerin getirdiği şeylerde yalan olabileceğini iddia eden filozoflar, bazı sapık mutasavvıflar ve İbahiyeciler[117] İcmâ ile kâfirdirler.
Bizim Peygamberimize (s.a.v.), tebliğ ettiği şeylerde yalan isnad etmek, Peygamberimizi (s.a.v.) doğrulamakta şüpheye düşmek, ona sövmek, «dini tebliğ etmedi» demek ve hafife almak gibi şeylerden birini yapan kâfirdir.
Bir kimse peygamberlerden herhangi birine yukarda zikr edilen hususları isnad etse, yine kâfir olur. Hayvanların da peygamberi [118] vardır diyen hakimlerin yolundan gidenler de kâfirdir. İman esaslarını kabul ettiği halde, bizim Peygamberimiz için «siyah» derse veya «soyulmadan (temizliği yapılmadan) gömüldü» derse kâfirdir. «Mekke'de cereyan eden hadiselerin aslı yoktur, o Kureyşli değildir» diyen de kâfirdir. Peygamberimiz (s.a.v.) ile beraber başka peygamber olabilir veya kendisinden sonra peygamber gelebilir diyen İseviyye[119] mensupları da kâfirdir.
İmam, nübüvvette ve hüccet hususunda Resûlullah'm yerine geçer diyen Haramiler, Râfızîler, Bezîgîler, Beyânîler, Beziğ ve Beyan ismindeki şahıslara peygamber diyen kâfirdir. Peygamberlik iddia eden veya kalbin temizlenmesi ile peygamberlik mertebesine ulaşılır diyen filozoflar, haddi tecavüz eden sofiler ve bunlardan bana vahiy geliyor, gidip meyve yiyorum ve hurilerle kucaklaşıyorum diyenler kâfirdir. [120]
Cennet, Cehennem, haşir, neşir, sevab ve ceza bize zahir olmayan gizli bir mâna ve ruhanî bir lezzettirler diyen Hıristiyanlar, filozoflar, Bâtınîler ve bazı sofiler de kâfirdir. Ancak kâfirden sudûr [121] edebileceği hususunda, müslümanların ittifak ettikleri bütün fiilleri yapanlar kâfirdirler. Mekke [122], Beytullah, Mescid-i Haram ve Haccın rükünlerini inkâredenler de kafirdirler. Kat'î icmaı [123] ve günahı hafife alanlar, Allah'ın mekrinden emin ve rahmetinden ümid kesenler de kâfirdir.
------------------------------------------------------------ŞERH KISMI-------------------------------------------------------------
[112] Dehrîler hakkında, Kur'ân-ı Kerîm'de şöyle buyurulmaktadır: «Dediler ki: «Bu (hayat) dünya hayatımızdan başka (bir şey) değildir. Ölüyoruz, yaşıyoruz. Bizi o sürekli zamandan, başkası helak etmez.» Halbuki onların buna dair de hiçbir bilgisi yoktur. Onlar (başka değil) sâde (öyle) sanıyorlar.» (Câsiye: 24)
Dehrîler Allah'ın, her şeyde, yegâne tasarruf sahibi olduğuna inanmazlar.
[113] İki ilâh kabul edenler:
1 -Mâniyye: Bunun kurucusu Mâni isminde bir zındıktır. Peygamber olduğunu iddia etmiştir. Erdeşir zamanında yaşamıştır. Bu mezhebe göre, kâinat iki esas üzerine kâimdir.
a) Nur.
b) Zulmet.
a) Nur, hayrı yaratır.
b) Zulmet, şerri yaratır.
2 -Sâbiî'ler: Bunlar yahudi ve hıristiyanlardan ayrılmış bir gruptur. Meleklere ibadet ederler. Meleklerin bu âlemde müessir olduğuna inanırlar. Hz. Nuh'un (a.s.) dininde olduklarını zannederler.
3 -Nasraniler, yâni hıristiyanlar ki bunlar üç gruptur. Nâsût ile Lâhüt'un yâni insan ile Allah'ın imtizaç ettiğine, karıştığına inanırlar. Onlara göre bu karışma içki ile suyun karışması gibidir.
4 -Mecûsîler: iki yaratıcı olduğuna inanırlar:
a) Yezdan, bu, hayrı yaratandır.
b) Ehrimen (şeytan), bu da şerri yaratandır. Bunlar ateşe taparlar.
[114] Karmatîler: Karmat bir köy ismidir. Liderleri Hamadan bu köydendir. İsmail b. Ca'feru's-Sâdık'ın imam olduğunu iddia ettikleri içindir ki İsmâiliyye mezhebindendirler.
Bâtınîler, Vücûdîler, Nasirîler. Bunlar Allah'a veled isnad eder ve tenasühü kabul ederler.
Bâtınîler, Kur'an-ı Keim'in zahirini almadıkları için kendilerine bu isim verilmiştir. Bunlara göre Kur'an-ı Kerim'in zahiri tekliflerle dolu bir işkencedir. Kur'an-ı Kerim'in bâtını ise bu tekliflerin terkini gerektirir. Bunlara göre, Kur'an-ı Kerim'in zahiri ile batını, bir meyvenin kabuğu ile içi gibidir.
[115] Cenâhîler: Bunlar Abdullah b. Ma'viye b. Abdullah b. Ca'fer'in yolundan gidenlerdir. Bunlar, ruhların tenasühünü iddia ederler. Allah'ın ruhunun sırası ile Hz. Âdem, Hz. Şit (a.s.) ve diğer peygamberlere, sonra Hz. Ali'nin çocuklarına ve nihayet liderleri Abdullah b. Ma'viye'ye intihaline inanırlar. Bunlar, peşinden gittikleri imamlarının İsfahan'da bir dağda olduğuna ve bir gün ineceğine inanırlar. Bunlara göre kıyamet yoktur, haram olan şeylerin hepsi helaldir.
Aliyyu'l-Karî'nin, «Şifâ-i Şerif Şerhi'nden» alınmıştır.
Hişâmiyye: Bunlar, Hişâm b. Hakem ve Hişâm b. Salim'in ashabıdır. Bunlara göre Allah ceseddir. Bu cesedin bir tarafı beyaz bir gümüş parçası gibi parlar. Oturur, kalkar, diğer cisimlere benzer. Kendinden doğan bir ışıkla yerin altındakini dahi bilir. Ve buna benzer saçmalıklar.
Bütün bunlar şu ayet-i celîle ile reddedilmektedir: «Onun (Benzeri olmak şöyle dursun) benzeri gibisi (dahi) yoktur. O, hakkı ile işiten, kemâli ile görendir.» (Şûrâ: 11)
[116] Berahimîler: Hindistan'da bulunan bir kavimdir. Allah üzerine peygamber göndermek caiz değildir derler.
Arûsiyye: Abdullah b. İdris'e tâbi olan bir gruptur. Kendilerine gönderilen peygamberi katl etmişlerdir.
Gurâbiler: Bunlar, Hz. Ali ile Peygamberimizin (s.a.v.), iki karganın birbirine benzeyişi gibi benzediklerini, bu yüzden Cebrail'in (as.) vahyi, şaşırarak Hz, Peygamber’e getirdiğini iddia ettiklerinden dolayı bunlara „Gurâbî“ denmiştir. Bu büyük bir yalandır. Hz. Ali ile Peygamberimiz arasında en ufak bir benzerlik olmadığı müdelleldir.
Mu'attıle: Kâinat başıboştur, Yaratıcısı yoktur, derler.
Anberiyye: Abdullah b. Hasan el-Anberi'ye mensup olanların meydana getirdikleri fırkadır. Bu adam Basra kadılığı yapmıştır. Bunlar akideye ve akla taalluk eden meselelerde taklid caizdir, derler.
Ubeydîler: Ubeyd b. Kaddah isminde bir yahudi tarafından ihdas edilmiştir.
İbâhiyeye mensup olanlar, insanın hiçbir şeyle mükellef olmadığını savunurlar.
«Mevakıf», «Mekasıd». «Şifâu's-Şerif şerhi» isimli eserlerden alınmıştır.
[117] Ehl-i Sünnete tâbi olmayan câhil sofular şöyle demektedirler: Peygamberin (s.a.v.) haber verdiği Cennet, Cehennem, haşir, neşir gibi olmuş ve olacak şeyler, lâfzının iktiza ettiği mânada değildir, insanlara, kolayca anlasınlar diye bu şekilde hitap edilmiştir. Bunların bu sözleri, Peygamberin (s.a.v.) getirdiği şeylerden şüphe etmek ve şeriatın tamamını iptal etmek mânasını ifade, etmektedir.
Bu gibi câhil sofuların şerrinden Allah’a sığınırız...
[118] Bazı felsefecilerin, yolundan gidenlere göre, maymun, domuz, kurt, kuş ve su hayvanları gibi yaratıklara kendi cinslerinden peygamber gelebilir. Delilleri şu âyet-i celiledir:«...Hiçbir ümmet müstesna olmamak üzere içinde (azabdan) bir korkutucu (peygamber gelip) geçmiştir.» (Fâtır: 24) Bunlara göre, bu âyet-i celiledeki ümmetten maksat bütün yaratıklardır.
Halbuki, peygamberlerin sadece insanlardan gönderildiğini beyan eden sarih âyet-i celile vardır. Bu husus ile ilgili âyet-i celile şöyledir: «Biz senden evvel de kendilerine vahy ettiğimiz erkeklerden başkasını (peygamber olarak) göndermedik. Eğer bilmiyorsanız ehl-i zikre sorun.» (Enbiyâ: 7)
[119] İsevîlerin lideri, İsa b. İshak b. Ya'kub'dur. Mansur'un halifeliği zamanında yaşamış bir yahudidir. Peygamberimizin (s.a.v.) yalnız Araplara peygamber olarak gönderildiğini iddia etmiştir.
[120] Bunların hepsi kafirdir. Zira Peygamberimizin (S.M.V.) son peygamber olduğunu ve bütün insanlara peygamber olarak gönderildiğini inkâr ederler.
[121] Allah'ın sıfatlarından birini inkâr eden icmâ ile kâfirdir. Fakat Allah'a vasıf isnad eder de sıfatı yoktur derse, bu hususta ihtilaf vardır. Bunlara kâfirdir demekten, dememek yeğdir.
[122] Bir kimse hac farzdır, kıbleye yönelmek farzdır, fakat bu kıble ve hac makamı Mekke mi, Mescid-i Haram mı, yoksa başka bir yer mi? Orasını bilmiyorum derse, kâfir olduğunda şüphe yoktur. «Şifa-i Şerif» şerhinden alınmıştır.
[123] Fıkıh ve Kelâm âlimlerinden bir çoğu, şartları tamam olmuş bir icmâın dışına çıkanların kâfir olduğunda birleşmiştir. Delilleri şu âyet-i celiledir: «Kim kendisine doğru yol besbelli olduktan sonra Peygambere muhalefet eder, mü'minlerin yolundan başkasına uyup giderse, onu döndüğü o yolda bırakırız. (Fakat âhirette de) kendisini Cehenneme koyarız, O ne kötü bir yerdir.» (Nisa: 115)
Delillerinden biri de şu hadis-i şeriftir: «Bir kimse bir karış cemaate muhalefet ederse İslâmın ipi boynundan çözülmüş olur.»
İcmadan ayrılanların tekfirine muhalefet edenler olduğu gibi çekimser kalanlar da olmuştur.
ELFAZ-I KÜFRÜN HÜKÜMLERİ, KAİDELERİ ve İHTÎLAFLARI:
1 - Küfre götürdüğü hususunda ittifak edilen lâfızları söyleyenlerin, amellerinin heder olduğu icmâ ile sabittir. Meselâ mürted [124] bunlardandır. Yeniden iman ettiği takdirde, hacc etmiş ise, haccı iade etmesi gerekir. irtidad halinde iken karısı ile muamelesi zina, çocuğu olursa veled-i zina olur.
Âdet yerini bulsun diye getirilen sehâdet, İslâmın ruhuna dönmedikçe makbul değildir. Küfrünü ortadan kaldırmaz.
2- Küfür olduğunda ihtilâf edilen lâfızları söyleyenlere, tecdid-i nikâh yapması, tövbe etmesi ve bu lâfızdan dönmesi emredilir.
3- Hatâ, ile söylenen elfâz-ı küfür, küfre götürmez. Söyleyen mü'mindir, Tecdid-i nikâh ile emrolunmaz. Ancak tövbe ve istiğfar ile emredilir.
Birinci ve ikinci maddelerde zikri geçen elfâz-ı küfrün tevlid ettiği meselelerden biri de erkeğin tecdid-i nikah ile emrolunması idi. Acaba kadından böyle bir lâfız sudûr ederse durum ne olur? Buhara ulemâsına göre kadın da tecdid-i nikâha icbar edilir.
«Bezzâziyye» isimli kitapta da zikredildiği gibi, her müslüman küfürden korunmak için sabah akşam şu duayı okumalıdır: «Allah'ım, bilerek şirk koşmaktan Sana sığınırım. Bilmediğimden de affını dilerim. Gaybı kemâli ile bilensin.» Bu, Resûlullah'ın (s.a.v.) duâsıdır. Bir kimse, elfâz-ı küfürden birini ifâde ettiğini söylerse bakılır: O lâfız birçok yönleri [125] ile küfrü icab ettirmesine rağmen, bir ciheti ile küfrü icâb ettirmiyorsa, o kimsenin küfrüne kail olunmaz. Bu müslümanlara kolaylık olması içindir.
«Bahru'l-Kelâm» kitabında söyle denmiştir: «Bir kimse elfâz-ı küfrü şaka veya oyun olsun diye söyler ve buna inanırsa, bütün âlimlerce kâfirdir.» [126]
«Yine bir kimse elfâz-ı küfrü hatâ veya icbar edilmek sureti ile söylerse kâfir değildir. Bunda da ittifak vardır.»
İmam Muhammed'e göre, bir kimse bir başka kimseye, eğer küfretmezsen azalarından, birini yok ederim der de, o kimse de kalbi iman ile dolu olduğu halde sırf azasının kesileceğinden dolayı (dili ile küfür ifâde eden o lâfzı söylerse kâfir olmaz.
Bir kimse elfâz-ı küfürden birini söyler de, ben bununla istikbâli değil, geçmişteki küfür halimi kasd ettim derse, zahirine bakılarak bu adam hakkında küfür ile hükmedilir.
-------------------------------------------------ŞERH KISMI-------------------------------------------------------
[124] «Riddet», lügatte dönmek, şer'i ıstılahta ise İslamdan dönmek manasınadır.
İrtidâdın şartları:
Akıllı olmak, deli ve çocuk olmamak. Delinin deliliği fasılalarla geliyorsa ve o şahıs irtidada götüren lâfzı deliliğin gelmediği zamanda ifade etmişse mürted olur. Deliliği tuttuğunda böyle bir lâfız kendisinden sadır olursa mürted olmaz. Sarhoşun da irtidâdı caiz değildir.
Mürtedin öldürülmesinin, meşru sebebi: Mürtede verilen cezanın ağır oluşu, İslama yönelen ifsad edici hareketleri yok etmektir. Bu tıpkı, mülkiyeti muhafaza etmek için hırsızın elinin kesilişi gibidir.
Mürted hakkındaki hükümler:
1-Tekrar İslama dönmezse katli vâcibdir,
2- Malî ve bedenî bütün amelleri yanar. Bu husus ile ilgili âyet-i celile şöyledir: «... Eğer (bilfarz Allah'a) ortak tanırsan, celalim hakkı için (bütün) amel (ve hareketler)in boşa gider ve muhakkak hüsrana düşenlerden olursun.» (Zümer: 5)
3- İrtidâd halinde, karısı derhal boş olur. Hâkimin boşanma muamelesini yürütmesine lüzum yoktur. İrtidâd halinde meydana gelen çocuk da veledi zina olur.
4- Bıraktığı vakıflar bâtıldır, ister Allah rızası için isterse çocukları için bırakmış olsun fark etmez.
5- İrtidâd üzere ölürse, müslüman kabristanına konmaz. Köpek gibi bir çukura atılır.
6- Kendisine, tevbe etmesi için üç gün mühlet verilir. Tevbe etmezse öldürülür.
İrtidâdı sebebi ile öldürülmesi caiz olmayanlar;
1- İrtidâd eden kadın, tekrar İslama dönmezse, müebbed hapse mahkûm olur.
Kadınlar iki sebepten dolayı öldürülmez:
a) Peygamberimiz (s.a.v.) kadınların katlini nehyetmiştir.
b) Kadınlar, İslâma karşı silâhlanma gücünden mahrum oldukları içindir.
2- Müslüman bir çocuk, mürted olarak bulûğa ererse öldürülemez. Kıyasen öldürülmesi gerekir ise de, çocuğun buluğdan önce müslümanlığının sahih olup olmadığı hususunda ihtilâf olduğundan öldürülmez.
3- Zor (ikrah) ile müslüman olan bir kimse mürted olursa öldürülmez.
4- Bir çocuk, anne ve babasını taklid ederek müslüman olur da, mürted olarak bulûğa ererse öldürülmez. Bunun müslümanlığı taklidi bir müslümanlık olduğundan mürted olmadan önceki müslümanlığında şüphe hâsıl olmuştur. Bu yüzden öldürülmez.
5- İslâm ülkesinde kayıp bir çocuk bulunursa, müslûman olmaya mahkumdur. Bulûğa ererken müslûman olmaya zorlanır, irtidad ederse öldürülmez.
6- Bir kimsenin müslûman olduğu bir erkek iki kadının şehadeti ile sabit ise, ve bu kimse irtidad ederse, bu kimse öldürülmez. Çünkü katil hususunda kadının şehadeti caiz değildir.
7- Bir kimsenin müslümanlığı iki adamın şehadeti ile sabit olur da sonra o adamlar şahitliklerinden vaz geçerlerse o adam. öldürülmez,
[125] Bir kimsenin sarfettiği bir söz, birçok yönleri ile küfrü gerektiriyor da bir yönü ile küfürden kurtarıyorsa, müftünün onu tercih etmesi gerekir. Zira mûslümanlar hakkında hûsn-i zan esastır. Şu var ki bu adamın niyeti küfür değilse müslumandır. Fakat niyeti küfür ise, müftünün fetvası onu kurtaramaz. Tevbe etmesi ve nikâhını tazelemesi gerekir.
[126] Bir kimse küfür lafzını kullanırken ne demek olduğunu bilir, fakat inanmazsa en doğru görüşe göre kafirdir. Çünkü iman, tasdik ve ikrarın birleşmesi ile tamamlanır. Küfredince ikrar ortadan kalkmış olur. Şayet küfreder de, mânasının ne demek olduğunu bilmezse “Kadıhan”a göre kâfir olmaz. Diğer bir görüşe göre kâfirdir. Lâkin doğru olan evvelkidir.
Küfrü icab ettiren bir lafzı herhangi bir zorlama olmadığı halde bilerek kullanırsa, bütün âlimlerce kâfirdir. Bilmeyerek kullanırsa ekseriyete göre kâfir, bazılarına göre değildir.
Elfâz-ı küfür, bazan, zarafet, akıllılık, edebiyat taslamak isteyen kimselerin sözlerinde de zuhur edebilir. Meselâ, sevgilisini gören bir kimsenin: “O tektir, ortağı ve benzeri yoktur” demesi gibi. Bazan garib şeylerden bahsedip yanında bulunduğu kimseleri güldürmek, şaka yapmak, kızgınlığını ifade etmek, sinirlenmek, dil ve azalarını korumamak ve din işlerine önem vermemek gibi şeylerden meydana gelir. Elfâz-ı küfrü zorlama olmadan ve bilerek kullanan kimsenin: Amelleri yanar, nikâhı düşer, kanı helal olur, kestiği yenmez, kâfir olacağından ismi değiştirilir. Tövbesiz ölecek olursa Cehennemde ebedi kalır.
Müslümanın dilini küfre ve hataya götürecek şeylerden koruması gerekir. Bunun için de, susmak, dilini, azalarını ve düşüncelerini muhafaza etmek, ciddi olmak, şakadan uzak durmak, âyet-i kerimeleri, hadis-i şerifleri ve alimlerin sözlerini düşünmek, mü'minlerin nasihatini kabul etmek, Allah'a yalvarmak; ayrıca Ebu Musa'l-Eş'ari'nin rivayet ettiği şu hadis-i şerifdeki duayı okumak: Resûlullah (s.a.v.) bir gün Ashab-ı Kiram'a: Ey insanlar, karıncanın yürüyüşünden daha gizli olan «hafi şirkten» korunun, buyurdu Ashab-ı Kiram, bu kadar gizli şirkten nasıl korunalım ya Resûlallah deyince, Resûlullah (s.a.v.), şu duayı okuyun, buyurdu: «Ey Allah'ım, bildiğimiz gizli ve açık şirkten Sana sığınırız. Bilmediklerimizin de affını isteriz.”
Bir kimse elfâz-ı küfrü kasden söylerse ittifak ile kâfirdir.
Bir kimse, zorlama olmaksızın küfür lâfzını söyler ve bunun küfür olduğunu bilmezse ne olur? Bu hususta ihtilaf vardır. Bizim için ölçü şudur: Bir müslümanın sözünü, zayıf bir rivayet olsa dahi mümkün olduğu kadar iyiye yormak gerekir [127]. Bu kaideye göre birçok lâfızların küfür olduğu hususunda fetva verilmediği için ben de fetva vermekten kaçındım.
Bir kimse kendi isteği ile elfâz-ı küfürden bir söz sarf eder de, bu sözün küfür olduğuna inanmadığını veya bilmediğini söylerse, bütün âlimlerce kâfirdir. Zira, bilmemek özür değildir. Şayet bir söz söylerken, dil sürçmesi neticesinde ağzından küfür ifade eden bir söz çıkarsa, kâfir olmaz. Fakat bu mahkeme için inandırıcı değildir?
İmanın mahiyetini ve Ehl-i Sünnet yolunu öğretmek çok mühim bir meseledir. Selef-i Sâlihîn bu mevzuda pek çok eser vermişlerdir. Hülâsa olarak, bir kimse «ben Allah'ın emrettiğini kabul eder, nehyettiğinden kaçınırım» diyerek, bunu dili ile ikrar ve kalbi ile de tasdik ederse, imanı sahihtir, mü'mindir.
Bir müslümanın, acaba benim imanım sahih mi yoksa değil midir, demesi hatalı bir harekettir. Bundan maksadı şüpheyi izâle etmek ise mahzuru yoktur. Bu tıpkı, nefis bir şey için, buna rağbet edilir mi, edilmez mi suali gibidir.
Bir kimse imânından şüphe eder de, inşaallah mü'minim, müslümanım der de bir tevilde de bulunmazsa kâfirdir. Şayet bu söz, son nefesimi îman ile verebilir miyim, veremez miyim korkusundan doğarak söylenmişse kâfir değildir.
Bir kimse küfrü gizler veya küfrü kasdederse kâfirdir. Bîr kimse, zorlama olmadığı halde, dili ile küfrü icab ettiren bir söz söyler ve kalbi de iman ile mutmain olursa yine kâfirdir. Zira bize göre bir kimsenin kâfir veya mü’min olduğu ancak sözü ile anlaşılır.
Bezzâzîyye kitabında nakledildiğine göre, bir kimsenin kalbine küfrü icab ettiren şeyler gelir de, dili ile söylemezse, bir hadîs-i şerîfin de delaletiyle bu kimse mü'mindir. Fakat kalbine geldikten sonra küfre azmederse kâfir olur. Zira devamlılık isteyen tasdik zail olmuştur.
«Küfrü inkâr, tevbedir», «Nefsinin küfrüne rızâ, ittifakla küfürdür.» Fakat başkasının küfrüne rızâ göstermek hususunda ihtilâf vardır. Bu hususta bir şeyhülislâmın (Ebussuud Efendi) görüşü şöyledir: Eğer küfrün caiz ve güzel olduğunu kabul ederse kâfirdir. Fakat şerir ve zâlim bir kimsenin kâfir olarak ölmesini ve Allah'ın bundan intikam almasını istediğinden küfrüne rızâ gösteriyorsa kâfir olmaz. Bu görüşe göre, zâlim bir kimseye, «Allah seni küfür üzerine öldürsün», «senden imanı alsın» şeklinde beddua etmekten kasıt, millete eziyet ve zulmünden dolayı Allah'ın intikamı ise, mahzuru yoktur, imamımıza (îmam Ma'tûridi) göre, tafsilâta lüzum hâsıl olmaksızın kâfirdir.
«Bezzâziyye»ye göre bir kimse, bir başkasına şaka kabilinden [128] de olsa elfâz-ı küfürden bir şey telkin ederse kâfirdir.
Bir kimse, bir kadına, kocasından boşanması için kâfir olmasını telkin ederse kâfir olur.
Bir kimse, bir başkasına kâfir olmasını emrederse, emrolunan ister o kelimeyi söylesin, isterse söylemesin, emreden kâfir olur. Küfrüne sebep İslâmı hafife almasıdır.
Kelime-i tevhidin mânası olan «Allah'tan başka ilâh yoktur» cümlesinin, «İlâh yoktur» kısmını söyleyip, «Allah'tan başka» kısmını kasd ederse kâfir değildir. Zira bu imanının neticesidir. Yukarda zitkredilenin aksini murad etti ise kâfirdir.
«Hânîyye» isimli kitapta şöyle nakledilir: Bir putperest, Allah'ın birliğine inanmadığı halde Lâ ilahe illallah derse müslüman olur. Bu sözünden dönerse öldürülür. Şayet, yalnız «Allah» derse müslüman olmaz. Eğer ben müslümanım derse müslümandır. Müslümanım demekten kasdı hak üzerinde olduğunu ifade etmekse müslüman olmaz. Yahudî ve hıristiyanlar «Lâ ilahe illallah» der de «Muhammedurresûlullah» demezlerse müslüman olmazlar.
«Dürer» de zikredildiğine göre, «bugün yahudi ve hıristiyanlar «Lâ ilahe illallah Muhammednrresûlullah» deseler dahi, müslüman sayılamazlar. Onlara, gerçekten kabul ediyor musunuz diye sorulduğunda, sizin peygamberiniz olarak kabul ediyoruz derler. Bunların imanının kabul edilmesi için, mensub oldukları dinden sıyrılıp uzaklaşmaları gerekir. Şayet bir hıristiyan, kelime-i tevhidin sadece «Lâ ilâhe illallah» kısmını söyler ve kendi dininden de uzaklaştığını söylerse, müslümanlığı ile hüküm edilmez. «Ben müslümanım» dese de müslüman sayılmaz, İslâmın lügat mânası teslimiyet demektir ki, bu söz müslüman olmasını gerektirmez. Ancak, müslümanlara «Ben sizin gibi müslümanım» derse müslümandır.
«Hâniyye» isimli kitapta bazı âlimler şöyle demektedirler: Bir yahudi, ben İslâma girdim derse, müslümanlığı ile hükmedilir. Kendi dininden teberri ettiğini açıklamasına lüzum yoktur. Zira onun îslâma girdim demesi ikrardır. Diyâr-ı İslâmda, günümüze kadar bu şekilde fetva verilmiştir.
Bir mecusî, ben «müslüman oldum» veya müslümanım derse, müslümandır, Yine bir mecusî «sallâllahu aleyhi ve sellem» dese müslüman değildir.
Bir kâfir, ben Peygamberin (s.a.v.) İman ettiğine iman ettim derse, müslümandır. Bir kâfir Allah birdir dese müslüman olmaz.
Bir kâfir, bir müslümana senin dinin haktır diyecek olsa müslüman olmaz. Müslüman olur da denmiştir. Dinin haktır, ama ben iman etmiyorum derse kâfirdir.
Hasan b. Zeyyâd şöyle demiştir: Bir adam bir zimmîye «müslüman ol» der de o da «oldum» derse müslüman olur. Zira mükellef olduğu bir şeye müsbet cevap vermiş oluyor...
«Fusûlu'l-İmâdî» isimli eserde şöyle vârîd olmuştur: Bir Hıristiyan ve yahudiye dinini tarif et dense ve «bilmiyorum» şeklinde cevap verse, imam Muhammed'e göre bu kimse mürted hükmündedir.
Bir kimse küçük bir hıristiyan kızla evlenir de, o kız buluğa erdikten sonra, herhangi bir dine inandığını söylemezse; dili ile ikrar, kalbi ile tasdik etmezse ve aklî bir noksanlığı da yoksa kocasından boş olur. Müslüman ve buluğa ermemiş bir kız için de durum aynıdır.
«Mecmau’n-Nevâzil»de şöyle nakledilir: Namaz vakti girdiğinde ezan okuyan bir kâfir müslüman sayılır. Öğrenmek gayesi ile okursa müslüman sayılmaz.
Bir kâfir, bir müslümana İslâmı telkin edecek olsa müslüman olmaz.
Bir kâfir, bir müslümana gelip, bana İslâmı öğret der de, o da bir başkasına gönderirse kâfir olur, bazılarına göre kâfir olmaz.
Şayet bir kâfir, İslâmı ikrar etmediği halde, müslümanlarla beraber cemaatle namaz kılarsa, müslüman olduğuna hükmedilir. Tek başına kılarsa müslüman olmaz. İmam Muhammed'e göre ise, namazı müslümanların kıblesine yönelerek kılarsa müslüman olur.
Natifî de şöyle demiştir: Bir kâfir, münferid, fakat Kâbeye yönelerek namaz kılarsa, müslüman olur.
Bir zımmî, bir müslümanın arkasında namaz kılarsa, Ebu Bekir Mühammed b. Fadl'a göre İslâmı ile hükmedilir. Fakat zimmî müslümanlara İmam olursa, müslüman olmaz.
Bir kimse bir zimmîyi, büyük camide namaz kılarken gördüğünü söyler, bir başkası da mescidde namaz kılarken gördüğüne şehadet ederse, müslüman kabul edilmez, fakat İslama icbar edilir.
“Bezzâziyye»de şöyle denilmektedir: Bir müslüman, bir Hıristiyan hakkında ölmeden önce müslüman oldu diye şehadette bulunursa, müslümandır. Mürted olarak öldü derse, mürted değildir. Adil bir müslüman, bir Hıristiyan hakkında şehadette bulunursa, onun cenaze namazı kılınır, iki hıristiyan, bir başka hıristiyanın müslüman olduğunu söyler, o da kabul etmezse müslüman değildir.
Bir erkek ve iki kadın müslümanin, bir Hıristiyan Hakkındaki şehadeti de aynıdır. İki Hıristiyan erkek, bir Hıristiyan kadına müslüman oldu derlerse, kadın İslâma icbar edilir. Buraya kadar söylenenler «İmam»ın görüşleridir.
«Nevâdir» de ise şöyle denilmektedir: Müslüman bir erkek ile müslüman iki kadının ve yine iki hıristiyan erkeğin bir kimsenin müslümanlığı hakkındaki şehadetleri makbuldür.
---------------------------------------------------------ŞERH KISMI-------------------------------------------------
[127] Kâdi Ebu Bekr’in, Şifa kitabında şu sözü, naklolunmuştur: «Allah'a küfretmek, O’nu bilmemektir, iman ise bilmektir. Bir kimse sözleri ve görüşleri ile Allah'a küfrediyorsa câhildir.»
Allah'ın zâti sıfatlarını inkâr eden kimse Mâlikî imamlarının tamamına göre kâfirdir. Allah'ın zatî sıfatlarından birini bilmeyen bir kimse hakkında, ihtilâf vardır. Ebu Ca'ferü't-Taberî, Ebu Haseni'l-Eş’'arî, cehaleti onu imansız kılmaz demişlerdir. Bunlara göre tam itikadla inkâr etmemiştir. Delilleri şu hadis-i şeriftir:
«Ümmü İbn Süveyd, oğluna bir köle azad etmesini vasiyet etmişti, İbn Süveyd Resûlullah'a Habeşli cariyesi ile beraber geldi. Annesinin vasiyetini Resûlullah'a (s.a.v.) naklederek bu cariyeyi azad etmek istediğini söyledi. Resûlullah (s.a.v.) cariyeye:
-Allah nerededir? diye sordu. Cariye:
-Semâdadır, diye cevap verdi. Resûlullah (s.a.v,):
-Ben kimim, deyince:
-Sen Allah'ın Resûlüsün diye mukabele etti. Bunun üzerine Resûlullah:
-Onu azad edebilirsin, o mü'mindir, buyurdu.»
Bu görüşü savunanlar, Allah'ın bütün sıfatlarını bilenler azdır demektedirler. Bunlara muhalefet edenler ise:
-O fetret devri idi. Mücerret tevhid fayda verirdi derler.
Allah'ın vasfı var, fakat sıfatı yok diyen mutezile, Müşebbihe, Kaderiyye gibi te'vil ehlini tekfir etmemek en uygun olanıdır. Onlar hakkında kısas, veraset, nikâh, diyet, namaz, müslüman kabristanına defn ve diğer muameleler, İslâmî hükümlere göre tatbik edilir. Yalnız bid'ate götüren bu hallerinden dönmeleri için. zecri tedbirler kullanılmalıdır. Sahabe-i Kiram zamanındaki tatbikat da bu şekildedir. Bu Ehl-i Sünnetin görüşüdür. Bunun aksini savunanlar da vardır. Kari Ebu Bekir: «Vaid, rü'yet, mahlûkatın fiilleri, ârazın bekâsi, tevellûd vs buna benzer incelikler hususunda görüş beyan eden te'vil ehli, tekfir edilmez.»
[128] Dilini zaptedemeyerek, düşük sözler sarf eden, Allah'ın azametini ihlâl edici ifadeler kullanan veya bazı şeyleri misallendirirken, Allah katında ehemmiyeti hâiz yerlerden -Falanın evi Kâbe gibidir. Oraya giden dilediğine kavuşur misâlinde olduğu gibi- bahseden kimse küfür, ilhad ve fesad kasd etmiyorsa kâfir olmaz. Bu gibi sözlere devam eden kimsenin dini hafife aldığı gerekçesi ile küfrüne hükmedilir,
Endülüs fakihleri Ma'ruf isminde bir şahsın, bu kabil sözler sarfettiği için, idamına fetva vermişlerdir.
Mebsût'un müellifi İbn Kasım’a:
-Bir kimse, bir başkasını çağırdığında çağırılan ona.
-Lebbeyk diye cevap verirse, bu adam hakkındaki hüküm nedir? diye sorulmuştur. İbn Kasım cevaben:
-Câhil ve sefih bir kimse ise kâfir olmaz, te'dib edilir. Eğer bilerek ve çağıran adamı Rabbinin menziline koyarak bu şekilde mukabelede bulunursa kâfir olur, demiştir.
Aliyyü'l-Kârî, Şifâ kitabında şöyle demiştir:
-Bazı Vücûdilerin, kelbe cevaben Lebbeyk dediklerini duydum. Bunların kâfir olduğunda hiç şüphe yoktur. Bu cevap insana verilirse müstehabdır. Bu hususta bir hadis-i şerif de vârid olmuştur.
Bazı cahillerin bilmeyerek sarfettikleri sözler ve lüzumsuz yere Allah'ın ismini kullanmaları, doğru bir şey değildir. Böyle kimselerin tecziyesi gerekir. Kadî Ebu'l-Fadl, «Bizim hocalarımız Allah'ın ismini gelişigüzel kullanmaktan şiddetle kaçınırlardı». İmam Ebu Bekr Şasî ise, bazı ehl-i kelâmın Allah'ın zât ve sıfatlarını tahlil ve izahta ileri gitmelerini hoş görmemiştir. İmamın, Allah'ın sıfatlarını tahlil ve tabirde ileri gitmeyi istememesi, Allah'ın tazimine halel getireceği korkusundandır.
ELFÂZ-I KÜFRÜN ÇEŞİTLERİ
1- Allah Teâlâ’ya, O’nun sıfatlarına ve ef’aline taalluk eden küfür lâfızları.
Bir kimse, Allah’ı lâyık olmadığı bir şey ile vasf [129] eder veya isimleri ve emirleri ile alay ederse, sıfatlarından [130] birini, va’d ve va'idini [131] inkâr ederse, ortağı, karısı çocuğu var derse, O'na cehalet, acizlik ve noksanlık nisbet ederse, Kuddûs, Kayyûm ve Rahman gibi Allah'a mahsus olan isimleri mahlûkata takarsa kâfir olur. [132]
Bir kimse, Allah bana şunu emretse yapmam derse veya falan adam benim ve Allah'ın nezdinde yahudi gibidir derse, bütün âlimlere göre kâfirdir. Bazılarına göre o adamın fiillerini kötülemek gayesi ile söylenmişse kâfir değildir.
Bir kimse farsça olarak şu ifadeleri kullanırsa «Dest-i Hudâ der dest-i o dırâzest: Allahu Teâlânın eli, onun elinden uzundur» kâfir olur.
Bir kimse, Kur'ân ve hadîsde geçen haberlerin zahirini kasdederek Allah fi's-semâ derse kâfir olmaz. Eğer maksadı Allah'a mekân nisbet etmek olursa kâfirdir. Alimlerin çoğuna göre kasdı nazar-ı itibara alınmaksızın kâfirdir. Fetva da bu vech üzeredir. «Bahru'l-Kelâm»dan alınmıştır.
Bir kimse, Allah'ı Cennette görüyorum derse kâfirdir. Cennetten görüyorum derse kâfir değildir. Zira birincisinde Allah mekâna nisbet edilmiştir. «Cennetten görüyorum» sözündeki maksat, «Allah Cennette olacağı için, O'nu Cennette görürüm» ise yine kâfirdir. «Fusûleyn»de böyle vârid olmuştur.
Bir kimse, Allah kulları muhakeme etmek için oturur, kalkar derse, O'na yukarda olmak veya aşağıda bulunmak gibi şeyler izafe ederse kâfir olur.
Bir kimse Farsça olarak şöyle derse: «Merâ ber âsumân-i Hudâ est ve ber zemin-i filan: Biz Allahu Teâlâ'nın asumanı üzerindeyiz ve filânın da zemini üzerindeyiz» kâfir olur.
Bir kimseye, «Allah'tan kork» denildiği zaman, «korkmuyorum» derse kâfirdir. Sinirli bir halde de bulunsa durum aynıdır. Bu sözden başka bir mâna kasdedildiyse kâfir değildir.
Bir kimse Farsça olarak şöyle derse: «Ez Hudâ'yı hîç mekân hâli nîst: Allahu Teâlâ'dan hiçbir mekân hâli değildir» hatâdır.
Yine bir kimse Farsça sözlerle şöyle derse: «Sensiz hiçbir mekân yok ve sen hiçbir mekânda yoksun» kâfirdir [133].
Hasta olan bir adam için, bir kimse, «bu adamı Allah unutmuştur» veyahut da «Allah'ın unuttuklarındandır» derse kâfir olur.
Bir kimse Allah’ı rüyamda gördüm derse kâfirdir.
Yok olan şey, Allah'ın malûmu değildir derse kâfirdir.
Zâlim bir kimse, ben yaptığım bir işi Allah'ın takdiri olmadan yaparım derse kâfirdir.
Bir kimse karısına, «sen bana Allah'tan daha sevgilisin» der ve bundan itaati kasdederse kâfirdir. Kasdı şehvet olursa kâfir değildir.
Bir kimse, ismi Abdullah olan birini çağırırken, kasden «Abdullah» kelimesinin sonuna muhatab zamiri olan «kef» harfini koyarsa -ki o zaman mâna «senin Allah'ının kulu olur- kâfir olur. Şayet bir kimse Abdullah ismini söylerken, Allah lâfzını, «uleyh» diyerek tasğir ederse, Hâlik'ı da Huleyk olarak tasğir ederse kâfir olur. Şayet bunu kasid olmaksızın ve bilmeyerek yaparsa kâfir olmaz.
Bir kimse, eğer dün ben bunu yaptıysam kâfir olayım derse ve yaptığını da biliyorsa kâfir olur. Zira burada küfre rızâ vardır.
Yine bir kimse yapmadığını bildiği halde: «Allah biliyor ki bunu yaptım» derse bütün âlimlere göre kâfirdir. Bir kimse, bir başkasına «Allah biliyor ki ben seni daima hayır dua ile hatırlarım» derse, bazılarına göre kâfirdir.
Bir kadın kocasına Farsça olarak şöyle derse: «Tu sırr-i Hudâ'y mi dâni: Allahu Teâlâ'nın sırrını biliyorsun» kocası da «evet» diye cevap verirse kâfirdir. Çünkü gayb ile sırr aynı şeydir. Bezzâziyye'ye göre kâfir değildir.
Gaybı biliyorum diyen kâfirdir.
Bir kadına, gaybı biliyor musun diye sorulduğunda, evet derse nikâhı bâtıl olur.
Bir kimse, şeyhlerin ruhları benim yanımdadır derse kâfirdir.
Bazı âlimlere göre, bir hasta hakkında, «bu adam bu hastalıktan ölür» diyen kâfir olur.
Bir kuş öttüğünde, «falan adam ölecek de onun için öttü» diyen kimse, bazı âlimlere göre kâfir, bazılarına göre değildir. Doğru olan kâfir olmamasıdır.
Ayın çevresinde [134] meydana gelen ışık halkalanmasını gördüğünde «yağmur yağacak» seklinde bir iddiada bulunan ve saksağan öttüğünde, «yolcu gelecek» diyen, bazı âlimlere göre kâfirdir.
Kehânette bulunanlar; çalınan malları bulurum, cinlerden haber veririm diyenler ve onları tasdik edenler kâfirdir [135] [136a].
Melekler gaybı bilir [136], Allah bize gökten veya Arş’tan bakıyor veya görüyor diyen kimse kâfirdir [137]. Eğer muttali'dir derse kâfir olmaz.
Ben bu zulme razı değilim derse hatâdır. Doğru görüşe göre beis yoktur. Allah'a karşı insaflı ol ki Allah da sana karşı Kıyamette insaflı olsun diyen kâfir olur.
Bir zâlim, bir kimseye zulmettiğinde, o kimse ya Rabbi, sen bu zulme razı isen ben razı değilim derse kâfirdir.
Bir kimse, kendisine zulmedene, şüphe ederek «eğer Kıyamette Allah'ın hükmü varsa, senden hakkımı alırım» derse kâfir olur.
Bir adam öldüğünde, bir başkası, Allah Âdemoğlunun (Âdemî) iradesini tercih etti derse kâfir olur.
Bir kimse, Allah falanın ruhunu kâfir olarak aldı, derse kendisi kâfir olur.
Bir kimse, falan adama kötü kader isabet etti derse, büyük hatâ islemiş olur. Yalnız dua ederken «Ya Rabbi, bu kötü kaderi benden uzaklaştır» denmesi kaderin kötülenmesi mânasında değildir. Başına gelen musibetin def edilmesi mânasındadır.
Bir kimse, Allah'tan, Kur'an'dan ve Peygamberden (s.a.v.) uzağım, yahudiyim, hıristiyanım derse, kâfir olur.
Ben şu işi yaparsam Allah'tan uzağım diyen bir kimse, o işi yaptığı zaman, yemin sayılacağından keffâret vermesi icab eder.
Senin yemininle, eşeğin anırması birdir diyen kâfir olur.
Allah bilir senin sevinç ve hüznün, benim sevinç ve hüznüme benzer diyen zâhiren kâfirdir, Bu hüzün ve sevinç malı ve bedeni ile ilgili ise kâfir olmaz denmiştir.
Hasmına,. “sana Allah’ın hükmü ile düşmanlık ediyorum” diyene, “Allah’ın hükmü burada geçmez, senin gibi deyyusun olduğu yerde Allah’ın hükmünün ne işi vardır, burada Allah’ın hükmü yoktur” diyen kâfir olur.
“Allah bir şey değildi ve bir şey olmaz.” Bu ilhâda sapanların görüşüdür. Bazılarına göre bu küfür değildir, büyük hatâdır. Bir kimse sevgilısine, sen bana Allah’tan daha sevgilisin derse kâfir olur.
Düşmanına, sen âlemın ilâhı olsan, kahredip senden borcunu alacağım diyen kâfir olur.
Allah, herkes için iyidir amma bana kötülük etti diyen kâfir olur.
Zulmeden, bir kimseye Allah’tan kork veya Allah’tan korkmuyor musun dendiğinde «korkmuyorum» derse kâfir olur. Bu sözü, zulüm halinde söylemediği gibi, yaptığı işte hakkı yerine getirdiğini ifade etmek maksadı ile soylerse kâfir olmaz.
Bir kimse, işte sen, işte Allah derse kâfir olmaz, fakat çirkin bir sözdür.
Bir kimse bir başkasına, eğer beni dinlemezsen veya şu işimi yapmazsan, göklere çik Allah ile harbet derse kâfir olur.
------------------------------------------------------ŞERH KISMI----------------------------------------------------
[129] Küfür kasdı olmaksızın, bir ictihad hatası olarak, Allah'a mekân izafe etmek, Allah'ı bir şeye benzetmek. O'na aza isnad etmek gibi hususlara yer vermeleri sebebi ile Kur'an-ı Kerim'deki müşebbihata tâbi olan ehl-i te'vili, tekfir hakkında ihtilâf vardır:
Mâlikîlere göre, bu te'vil bir topluluk tarafından yapılmışsa hepsi kâfir olur. Tevbe etmeleri istenir. Tevbe etmezlerse öldürülürler. Bir kimse tek başına böyle bir te'vilde bulunursa, âlimlerin çoğuna göre tekfir edilmez. Tevbe edinceye kadar hapsedilir. Nitekim Hz. Ömer (r.a.) Sebiğ b. Asel'e bu şekilde muamelede bulunmuştur. İbni Kasım'a göre, Ehl-i Heva, İbâhiyeciler ve Kaderiyeciler gibi cemaate muhalif bid'at ehli, Kur'ân-ı Kerim'de keyfi te'vil yoluna gittiklerinden tevbe etmeleri istenir. Tevbe etmedikleri takdirde öldürülürler. Yine İbn Kasım'a göre, Hz. Musa ile Allah konuşmadı diyen hakkındaki hüküm de yukardaki gibidir.
Ebu Hanife'ye göre, ehli kıbleden hiç kimseyi tekfir etmek doğru değildir. Fakihlerin çoğu da bu görüştedir. “Müntekâ”dan alınmıştır.
[130] Bir kimse Allah'a küfrederse yâni söverse kâfirdir. Kanı helaldir. Tevbesinin istenip istenmemesi hakkında ihtilaf vardır, İbn Kasım, İmam Muhammed, İmam Mâlik, İbn Yahya, tevbe etmesi istenmeden öldürülür demişlerdir. Mahzûmî, Muhammed b. Seleme, İbn Ebî Hazım ise mûrted hükmündedir demişlerdir. Yâni tevbesi istenir. Tevbe etmezse öldürülür.
Bir adam, bir başka kimseye lânet ederken, Allah'a da lânet etmiş ve bununla şeytana lâneti kasdettiğini söylemiş. Kâdi Ebu Muhammed b. Ebu Zeyd, bu adam hakkında söylediği sözün zahirine göre hüküm vermiş ve niyyeti kendisi ile Allah arasındadır demiştir.
Harun b. Habib çok sinirli ve sabırsız bir adamdı. Bir gün hastalanınca şöyle dedi: «Hz. Ebu Bekir ile Hz. Ömer'i öldürseydim bu hastalığa yakalanmazdım». Kurtuba âlimleri bu adam hakkında ihtilâf etmişlerdir. Bazıları katline fetva vermiş, bazıları ise katline fetva vermemişlerdir. Devrin kadısı ise, öldürülmesine değil, şiddetli bir şekilde cezalandırılmasına hükmetmiştir. Gerekçesi ise bu adamın sözünün şikâyet mahiyetinde olması olmuştur. Allah'a sövenin tevbe etmesi istenir, tevbe etmezse öldürülür, diyenlerin gerekçesi şudur: Bu kimse irtidâd etmiştir. Bunun hakkında mürtede uygulanan hükümler tatbik edilir.
Allah'a söveni, tevbe etmesini istemeden öldürmek lâzımdır diyenlerin gerekçesi de şöyledir: İslâmı kabul eden bir kimse, bu kadar ağır bir küfrü, ancak inandığı için yapabilir. Gerçek mü'minin söyleyeceği bir söz değildir. Zındık hükmündedir. Zındıkların ise tevbesi kabul edilmez, katli vâcib olur.
Allah'a söven zımmî hakkındaki hükme gelince, şöyledir:
Bir gün bir zımmî Allah'a sövdü, bunu gören ve duyan Abdullah b. Ömer kılıcını çekti ve onu öldürmek istedi. Adam kaçarak kurtuldu.
İmam Mâlik, «İbn Habib'in kitabında», Kâdî İbn Kasım da «Mebsut»da İmam Muhammed de kendi kitabında, yahudi ve Hıristiyanlar, kendi dinlerinde sövmenin yeri olmadığı halde Allah'a söverlerse tevbe ettirilmeden öldürülür, demişlerdir.
Muhammed b. Seleme, Mahzûmî, İbn Hazım, müslüman olsun kâfir olsun tevbesi istenmeden öldürülmezler, görüşündedirler.
Zındık olan bir zımmî hakkında da ihtilâf vardır. İmam, Mâlik, İbn Hakem ve Esbağ, küfürden küfre girdiği için öldürülmez demişlerdir. İbn Mâcisûn'a göre ise öldürülür. Çünkü zındıklık hiç kimsenin kabul etmeyeceği bir dindir.
[131] Felsefeciler bazı bâtınîler, Vücûdiler, Râfızîler, haddi aşan mutasavvıflar ve İbâhiyeciler vaîdi, azabı, kıyamet ahvalini ve şeriatın bazı kısımlarını inkâr ederler. Onlar her ne kadar, insanları Allah'ı sevmeye davet ediyorlar ise de, kendilerinde bu sevgiden eser yoktur. Bir insan sevginin son haddine vardığında teklif düşer, ibadetleri sadece tefekkür olur derler. Bunlar en şerli bir taifedir.
Tutum ve durumları şu âyet-i celileye aykırıdır; «Sana ölüm gelinceye kadar da Rabbine ibâdet et.» (Hicr: 99)
[132] Allah veya peygamber olduğunu iddia eden, benim yaradanım yoktur diyen bir kimsenin, sarhoşluk veya baygınlık halinde dahi olsa akl-ı selim sahibi olduğu biliniyorsa küfründe ihtilâf yoktur. Bu gibi kimseler tevbe edip yeniden dine dönerlerse ölümden kurtulurlar, fakat cezadan kurtulamazlar. Bu hal tekerrür ederse, tövbelerinde samimi olmadıkları kanaati hasıl olur, zındık olduklarına hükmedilir ve öldürülürler.
Hz. Ali'ye (k.v.), Abdullah b. Sebe’: Sen gerçekten Allah'sın dediği için, Hz. Ali onu Medâyin şehrine gönderdi. Bu sözünde de ısrar edince yakarak öldürmüştür.
Abdullah b. Sebe'nin yolundan gidenler, «Hz. Ali'yi öldüren İbn Mülcem değildir. Onun şekline bürünmüş bir şeytandır. Hz. Ali bulutların arasındadır. Şimşek, onun kamçısı, gök gürlemesi ise onun sesidir. Bir gün inecek ve yeryüzünü adaletle dolduracaktır» derler. Alimler, bu görüşte olan birçok şeytan (tıynetli adam)ların katli için hüküm vermişlerdir. Bir kimse, bunlar küfrettiklerinden dolayı niçin asıldılar derse kâfir olur. Mâliki kâdilerinden Ebu Amr, Hüseyin b. Mansûru'l-Hallâc'ın, ulûhiyyet iddia edip Hululü kabul ettiği için idamına karar vermiştir. Aynı görüşte olan bazı kimseler de katledilmişlerdir.
Ebu Hanife'nin bu husustaki görüşü, bu gibi kimselerin mürted hükmünde olacakları şeklindedir.
Eğer Allah'ı inkâr eden deli veya yarım akıllı bir kimse ise, aklı başına geldiğinde böyle bir hataya düşmüyorsa te'dib edilir.
[133] Hüseyin b. Mansûru'l-Hallâc'in «ben Hakkım, Hak'sız vücud yoktur» demesi gibi bazı mutasavvıflar da, «sâlik hedefe varınca, yaş bitkiye suyun hulul ettiği gibi, Allah da ona hulul eder, ayırmak mümkün olmaz, o zaman ben O'yum. O bendir demek mümkündür. Onlara göre bu karışma, ya ittisal, ya içtima, ya istihale yolu ile olur. Allah bu gibi hallerden münezzehtir. Bunların iddia ettikleri ittisal ve içtima gibi haller, Allah'ın nurunun sâlikin kalbinde aks etmesinden ibarettir. Onlar bunu hulul zannederler. Suya bakan bir çocuğun güneşin aksini suyun içinde gördüğünde bu güneştir deyişi gibidir o... Bu gibi kimselere, bu husustaki hükümler tatbik edilir. Tevbe ederlerse, tevbeleri makbuldür. Bu söyledikleri söz vecd halinde söylenmiş ise âhirette necattadırlar. Dünyada yine zahirine göre hüküm verilir.
Hallâc-ı Mansûr'un, şeriatı zahiren ve batınen tatbik ettiği halde öldürülmesi, çok geniş tartışmalara yol açmıştır. Bazıları bu zatin geceleri bin rekât namaz kıldığını ve buna hapiste iken de devam ettiğini söylemişlerdir. Öldürülürken akan kanın, yerde Allah Allah nakışları meydana getirdiği de rivayetler arasındadır. Böyle bir kimsenin ölümüne fetva vermek bir iftiradır. Bu zata isnad edilen hulul meselesi, yahudi ve hıristiyanların kasdettiği mânadaki hulul değildir. Kendisi hululü şöyle anlatmıştır; “Bir insan kendisini olgunlaştırır, lezzet ve şehvetlere sabreder ve beşeri zaaflardan uzaklaşarak berraklaşırsa ilâhi ruh ona hulul eder, yaptığı işlerin hepsi Allah'ın işi olur.»
Şu hadis-i kudside izah edilen bu mânaya yakındır: «Kul bana, nafilelerle yaklaşır. Bana yaklaşınca onu severim. Sevdiğim zaman da onun işiten kulağı, gören gözü ve tutan eli olurum... »
Tilmisâni'nin rivayetine göre, Hallâc-ı Mansur tâbilerine yazdığı bir mektubunda şöyle demiştir: «Rablerin Rabbinden kulu filan oğlu filâna.»
Tabileri de mektup yazdıklarında ona şu ibarelerle hitap ederlerdi: «Ey zâtların zâtı, sen her şekle girersin, sen şu anda Hüseyin b. Mansûr'un seklindesin, sen Allâmu’l-Guyûbsun, senin rahmetini istiyoruz.» Eğer bu nakil doğru ise, tartışmaya lüzum yoktur... Katli vâcibdir.
[134] Müneccimlerin bildiklerini iddia ettikleri şeyler umumiyetle şunlardır: Cinlerden, ana rahmindeki çocuğun kız mı erkek mi olduğundan, bolluk vo kıtlıktan, ölüm ve sağlıktan, yağmurdan, kışın şiddetli olacağından, fakirlik ve zenginlikten ve herhangi bir kimsenin yüksek mevki sahibi olacağından bahsetmeleridir. Bunlar ve bunlara tabi olanlar dalâlettedir ve cahildirler. Bir gün İskender-i Rûmî'ye şöyle denildi. «Biz bir müneccimle bostanda konuşurken bize yıldızlardan bahsetti. Gündüzdü. Yıldızları sayarken kuyuya düştü.» Bunun üzerine İskender-i Rûmi: Gökyüzündekini bilen nasıl oluyor da yerdekini bilemiyor? Dedi.
Tilmisânî “yeryüzünü tedbirde yıldızların rolü olduğunu iddia eden kâfirdir. Çünkü Allah'a şirk koşmuştur. Mürted hükmündedir” demiştir.
[135] Muhammed ibn Fadl şöyle demiştir: Bir kimse kâhini tasdik ederse kâfir olur. Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur. «Bir kimse kâhini getirir de söylediğini tasdik ederse, Muhammed'e (s.a.v.) inene (Kur'an-ı Kerim'e) küfretmiş olur.» Gaybı Allah'tan başka, ne insan, ne cin hiç kimse bilemez. Bu husustaki delilimiz su âyet-i celiledir: «Bu suretle yere kapanıp yıkıldığı zaman besbelli oldu ki eğer cinler gaybı bilmiş olsalardı öyle horlayıcı bir azab içinde kalıp durmazlardı.» (Sebe': 14)
Velilere zahir olan keşifler ise caizdir.
[136 a] İmam Nevevî, göklerde olup biteni işittiğini iddia eden, yerdeki gizlilikleri bildiğini ileri süren ve buna benzer diğer müneccim ve sihirbazların hareketleri «kehanetin» şümûlü içine girer demiştir.
Peygamber (s.a.v,) bir hadis-i şeriflerinde: «Yıldızlarla meşgul olan kimse sihirbazdır. Bu meşguliyetini artırdıkça günahı da artar» buyurmuşlardır
Çalınan şeyleri, defineleri, insanların ömrünü, kıtlığı, bolluğu, barışı, savaşı, rüzgârı, karı, yağmurun bol yağacağını, ayın ve güneşin tutulacağını, zelzeleyi ve gayba taalluk eden bütün şeyleri haber veren kimseler kâhindirler. Şeriat kehâneti menetmistir. Öğrenmesi ve Öğretmesi haramdır. Dine zararlıdır. Kalbi hasta eder. İtikadı çökertir. Camiu's-Sağir'de kâhini getirip ona soru soran kimsenin kırk gün tevbesi kabul olmaz, denmiştir. Eğer sorduğu suale, kâhinin verdiği cevabı tasdik ederse kâfir olur.
[136] Melekler, ancak Allah'ın izni, ilhamı ve bildirmesi ile gaybı bilebilirler.
[l37] Kur'an-ı Kerim'deki müteşâbih âyet-i celileler ile Peygamberimizin hadîs-i şeriflerinden, müteşâbih olanlar mecazdır. Meselâ şu hadis-i şerifde vârid olan; «Allah Teâlâ her gece dünya semasına iner, gecenin son üçte birinde orada kalır ve «dua eden yok mu, kabul edeyim, isteyen yok mu vereyim, af dileyen yok mu affedeyim, buyurur.» Bu mâna, rahmetinin nüzulünden, inişinden mecazdır,
Te'vili icab eden bütün âyet-i celile ve hadis-i şerifler böyledir.
İmam Malik, bu gibi âyet-i celile ve hadîs-i şeriflerin te'vili yapılmadan, halka anlatılmasına karşı çıkmıştır. Selef-i salihin de, içinden şer’i hüküm çıkmayan mûteşâbih ayet-i celile ve hadis-i şeriflerin halka anlatılmasını mahzurlu bulmuşlardır.
Peygamberlere taalluk eden küfür lâfız1arı
«Bezzâziyye» kitabında şöyle vârid olmuştur: Peygamberin Allah’ın emir ve nehiylerini bildiren bir kimse olduğunu öğrendikten [138] sonra, onların her getirdiğini tasdik edip, iman etmek vâcibdir.
Bizim Peygamberimize iman etmek demek şu demektir: Onun peygamberlerin sonuncusu olduğuna, şeriatının Kıyamete kadar bâkî kalacağına iman etmektir. Peygamberin (s a v) peygamber olduğuna inandığı halde, onun peygamberlerin sonuncusu olduğuna inanmayan mü’min sayılmaz [139] «Fusûlil’l-İmadî» kitabında da şoyle denmiştir. Bir kimse peygamberlerin bazılarına inanmaz, peygamberlerden birini ayıplar veya sünnetinden birini beğenmezse kâfir olur.
Peygambere söven kâfirdir [140]. Yusuf (a.s.) ve diğer bazı peygamberlere zina ve fuhuş isnad eden kâfir olur.
Bİr kimse herhangi bir peygamber hakkında, peygamberlikten önce de sonra da o asî oldu derse kâfir olur. Bu görüşte olanlar nassı reddetmiş olurlar.
Âdem (a.s.), peygamber midir, değil midir sualine bilmiyorum diyen kimse kâfirdir.
Filan eğer peygamberse ben ona inanmıyorum diyen kâfir olur. Ekseri kitaplar da vârid olan görüş budur. «Kınye» buna muhalefet etmiştir.
Bir kimse, filan adam peygamber olsa, ben onun emirlerini yerine getirmem derse kâfir olmaz.
Hızır (a.s.) ile Zülkifl'in (a.s.) peygamberliğini inkâr eden kimse kâfir olmaz. Zira bunların peygamber olduğu hususunda icmâ vaki olmamıştır.
Peygamberlerin dediği doğru ise kurtulduk diyen kâfir olur.
Ben resulüm diyen kâfirdir.
Peygamberlik taslayan bir kimseden mucize taleb etmek küfürdür. Müteahhirin âlimleri, mucize taleb etmekten Kasıt onu rahatsız ve rezil etmek ise mahzuru yoktur demişlerdir.
Bir kimse Peygamber Efendimizin saçından bahsederken «saçcık» der ve bununla ona hakaret kasd ederse kâfirdir. Kasdı ta'zim ise mahzur yoktur.
Peygamberimiz (s.a.v.) hakkında insan mıdır, cinmidir bilmiyorum diyen kâfirdir.
Bir kimse Resûlullah'ın (s.a.v.) sünnetini hadîs-i şeriflerden birini hafife alır veya mütevatir hadislerden birini reddeder veya ben böylelerini çok işittim diye istihza ederse kâfirdir.
İsmi Muhammed veya lakabı Ebulkasım olan bir kimseye Peygamberi (s.a.v.) hatırlayarak söven kimse kâfirdir.
Bir kimse, Peygamber (s.a.v.), bir saat deli oldu derse kâfir olur, bayıldı derse olmaz.
Bir kimse Peygamber (s.a.v.) kabağı severdi der de, bir başkası da ben sevmiyorum [141] derse, sevmiyorum diyen kâfir olur. Bazılarına
göre bununla Resûlullah'a (s.a.v.) ihanet kastederse kâfirdir. Niyeti böyle değilse kâfir olmaz.
Bir kimse Âdem (a.s.) Cennette buğday yemeseydi, böyle olmazdık derse küfründe ihtilâf vardır. Fakat eşkiya olmazdık derse kâfirdir,
«Bezzâziyye» de şöyle vârid olmuştur: Bir kimse, Hz. Âdem elbise dokurdu der de, bir başkası da, istihza ederek, öyle ise biz elbise dokuyucunun çocuklarıyız şeklinde ona mukabelede bulunursa kâfir olur.
Benim seninle karşılaşmam, Azrail (a.s.) ile karşılaşmam gibidir diyen kimsenin kasdi, ölümü kerih görmekse kâfir değil, maksadı Melekü'l-mevti kerih görmekse kâfirdir.
Meleklerden birini ayıplar veya hafife [142] alırsa veyahut da Azrail (a.s.) filanın canını yanlışlıkla aldı diyen kimse kâfirdir.
Bir kimse diğerine, başını traş et, tırnaklarını kes, zira bu sünnettir der de, diğeri sünnet de olsa yapmıyorum derse kâfirdir. Çünkü burada niyeti inkârdır. Diğer sünnetler için de durum aynıdır, özellikle misvak gibi tevatür yolu ile sabit olan ve bilinen sünnetler...
Bir kimse, bilmiyorum Resûlullah (s.a.v.) kabirde mü'min midir, kâfir midir veya Peygamberin gönderilmesi nimetlerin en büyüğü olduğu halde, bizim için nimet değildir derse kâfirdir.
Hz. Âişe'ye iftira eden, Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer'in [143] sahabeliğini ve halifeliğini kabul etmeyen kimse de kâfirdir.
Resûlullah'a (s.a.v.) söven [144] ne azab görür ve ne de kâfirdir diyen kimse kâfirdir.
Bir kimse Resûlullah'ın (s.a.v.) azalarından birini istihza yolu ile küçültürse kâfir olur.
Peygamberlerden birine düşmanlık kasdı ile keşke peygamber olmasaydı diyen kimse kâfirdir.
Resûlullah'ı (s.a.v.) kastederek Ebu'l-Kasım'a Allah rahmet etsin diyen kâfirdir.
İyi bir adama, o peygamberdir veya peygamberden hayırlıdır veyahut da filân veli peygamberden hayırlıdır diyen kimse kâfirdir. Filân peygamber gibidir diyen kimse kâfir olmaz.
Peygamberimizin sözünden bahsederken, şu adam şöyle-şöyle diyor diyen kimse kâfirdir.
Bir kimse bir başkası için, filân peygamber de olsa ondan hakkımı alırım der de, gerçekten o adamda hakkı varsa kâfir olmaz. Fakat yoksa kâfir olur.
Bir adam Farsça olarak ben peygamberim derse kâfir olur.
Bir kimse hafife alarak Peygamberimizin tırnakları uzun ve elbisesi eski idi derse kâfir olur.
Bir kimse bir başkasına, koltuk altını temizle, bıyıklarını kırp, çünkü bunlar sünnettir der de, diğeri yapmıyorum diyerek inkâr ederse kâfirdir.
Bir kimse bir başkasına, Resûlullah (s.a.v.) «Benim kabrimle minberimin arası Cennet bahçelerinden bir bahçedir» buyurmuştur der de, diğeri, istihfaf ederek, ben orada hasırla minberden başka bir şey görmüyorum derse kâfir olur.
Küçük görerek peygamberler fakirdi diyen kimse kâfirdir. Onların fakirlikleri ihtiyarî idi [145]. Yâni Allah'tan zengin olmayı istememişlerdi.
Her ma'siyet küfürdür, peygamberler de ma'siyette bulunur diyen kimse kâfirdir.
Bir kimse: «Çi bekâr âyed sünneti şânihi: Sünnet ne işe yarar» dese kâfir olur.
Bir kimse karısına «Mera sîm nîst: Param yoktur» dediğinde karısı «Yalan söylüyorsun» dese ve adam da: «Mera sîm nîst: Param yoktur, diye peygamberleri, ve melekleri şahid göstersem, onları tasdik etmezsin» dese, kadın da «Evet!» dese kâfir olur.
Bir kadınla bir erkek şâhidleri olmadığı halde birbiriyle nikâhlansalar ve «Hudây râ ve Resul râ güvâh kerdem: Allah ve Peygamberini şahid tutarım» veya «Hudây râ ve feriştegân râ güvâh kerdem: Allah ve meleklerini şahid tutarım» deseler kâfir olurlar.
Bir kimse filân peygamber olsa ona iman ederdim derse kâfirdir.
Bir adam mahkemeye bir şahid getirse, dâvâlı da, bu şahidin sehadeti kabul olsa idi, peygamberin şehadeti de kabul olurdu derse kâfir olur. Eğer maksadı Peygambere (s.a.v.) hakaret değil de, sadece bir kişinin şehadetinin dinen geçerli olmadığını izah etmek ise kâfir olmaz.
-----------------------------------------------------------------ŞERH KISMI--------------------------------------------------------------
[138] «Eşbah» isimli kitapta şöyle vârid olmuştur: Peygambere (s. a. v) iman ederken, babasının ismini bilmek şart değildir. Kendi ismini bilmek kâfidir.
[139] Kadi Ebu'l-Fadl şöyle demiştir: Resûlullah'a (s.a.v) küfredenin katli icmâ ile vâcibdir. Bu husustaki âyet-i celile şöyledır: «Hakikat, Allah ve Resûlüne ezâ edenler (yok mu) Allah onları dünyada da âhirette de rahmetinden koğmuş, onlara horlayıcı bir azab da hazırlamıştır.» (Ahzab: 57)
Resûlullah' a (s.a.v) ta'riz de haramdır. Şu âyet-i celile buna işaret etmektedir: «Ey iman edenler, «Râinâ» demeyin, «Unzürna» deyin, (söze iyi) kulak verin. Kâfirler için, çok acıklı bir azab vardır» (Bakara: 104)
Yahudiler «Râinâ» demek sureti ile Peygamberimıze ta’rizde bulunuyorlardı. Allah müslümanları onlara benzemekten nehyetmiştir. Allah mülümanları bundan menetmek sureti ile kâfirlerin daha ileri gitmelerine mani olmayi murad etmiştir. Peygamberimiz (s.a.v) «Çocuklarınıza, isim olarak ismimi verin, fakat künyemi vermeyin» buyurmuşlardır. Bu hadls-i şerîf, şu hâdise sebebi ile söylenmiştir; Bir gün bir adam «ya Eba'l-Kasım- diye seslendiğinde Resûlullah icabet etmiş, bunun üzerine o adam sana demedim, başkasına seslendim demiştir. Münafikların bu hâdiseyi örnek alarak Resûlullah'ı rahatsız etmelerini önlemek için de, müslüman çocuklarının kendi künyesi ile isimlendirilmelerine izin verilmemiştir. Cumhûr-ı ulemâ bu yasağın Resûlullah'ın (s.a.v.) hayatı ile mukayyed olduğunu, vefatından sonra, yâni sebep ortadan kalktığı için künyesinin isim olarak verilebileceğini söylemişlerdir. Fakat, Resûlullah'ı künyesi ile çağırma yasağı ebedidir. Bu husus ile ilgili âyet-i celile şöyledir: «... Peygamberi, kendi aranızda birbirinizi çağırdığınız gibi çağırmayın...» (Nur: 63) Bir müslüman, Resûlullah'a (s.a.v.) hitap etmek istediğinde «ya Resûlallah», «yâ Nebiyyallah» gibi ifadelerle hitap etmelidir.
Enes (r.a.) Peygamberimizden şöyle bir hadis-i şerif rivayet etmiştir: «Çocuklarınıza Muhammed ismini takıp, sonra lanetliyor musunuz?» Bu hadis-i şerife göre, bir kimse çocuğuna Resûlullah'ın ismini koyar da o isme hürmet etmezse, bu ismin konması mekruhtur. Bu ismi, o isme hürmet edecek olanlar, çocuklarına koymalıdırlar. Hz. Ömer (r.a.), bir gün Muhammed isminde birisine, bir başkasının, Allah, seni dilediği gibi yapsın dediğini duyunca, Hz. Ömer kardeşinin oğlu Muhammed b. Zeyd'e, seni bundan, sonra hayatım boyunca Muhammed ismi ile çağırmayacağım dedi ve ismini Abdurrahman olarak değiştirdi. Daha sonra da Kûfe ehline bir mektup yazarak, bundan sonra hiç kimse çocuğuna Muhammed ismini takmasın diye emretti. Doğru olan Muhammed ismini takmanın caiz olduğudur. Nitekim Ashab-ı Kiramdan pek çoğu bu ismi çocuklarına vermişlerdir.
[140] Tevbe eden kafirin tevbesi dünya ve ahirette makbuldür. Sadece Peygamberimize (s.a.v.) küfredenin, sövenin tevbesi ebediyyen makbul değildir. Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer'e sövenin katli vâcibdir. Ancak tevbe edip İslama dönerse, tevbesinin kabul olup olmayacağı meselesi vardır. «Sadru'ş-Şehid», »Ebu'l-Leys» ve «Ebu Nasr» tevbesi kabul olmaz demişlerdir. Fetva da bunun üzerinedir. Sihirbazın tevbesi de kabul olmaz. Tevbesi kabul edilmeden öldürülür. Kendiliğinden teslim olup tevbe ederse, tevbesi kabul edilir. Küfrünü gizleyip, müslüman olduğunu izhar eden münafığa gelince, zındık muamelesi görür, yâni tevbesiz öldürülür. Münafığın küfrünü anlamak, onu ya suç üstü yakalamak ya da güvendiği bir kimseye açıklaması ile mümkün olur. Sarhoşun irtidâdı sahih değildir. Fakat bu Peygambere (s.a.v.) küfretmek şeklinde tebellür ederse, tevbesi kabul edilmeksizin öldürülür. Ancak kelime-i şehadet getirirse müslümanların ölüsü gibi yıkanır ve yine müslümanların kabristanına defn edilir. Peygamberimize (s.a.v.) sövdüğü için öldürülen kimsenin mirası hakkında âlimler ihtilaf etmişlerdir. «Sahnun» mirası müslümanlarındır. «İsbah», eğer küfrünü gizliyorsa kendi vârislerinin; izhar ediyorsa müslümanlarındır demişlerdir. Kabisî, şehadeti ikrar ede ede öldürülürse mirası kendi vârislerinindir. Sövdüğünü ikrar, tevbesini izhar eder de öldürülürse mirası İslâmî hükümlere göre taksim edilir. Küfrünü ikrara devam eder, tevbe etmezse öldürülür, mirası müslümanlarındır. Yıkanmaz, kefenlenmez, namazı kılınmaz, kâfirlerin leşi gibi bir çukura atılır ve üstü örtülür. Tafsilât «Şifâ», «Hâniyye» ve diğer kaynaklarda mevcuttur.
[141] İmam Ebu Yusuf, bir gün halifenin yanında iken, bir adam Resûlullah (s.a.v.), kabağı severdi dedi. Bir başkası da, ben sevmem dedi. Bunun üzerine İmam Ebu Yusuf, idam edilenlerin kanının etrafa saçılmasını önleyen muşambanın ve kılıcının getirilmesini emretti. Adam bu sefer «Estağfirullah, ben böyle bir şey hatırlamıyorum» diyerek kelime-i şehadet getirdi. Bundan sonradır ki İmam Ebu Yusuf onun katlini emretmekten vazgeçti. Bu hadisenin te'vili şöyledir: Bu «sevmeme» istihfaf manasını ifade ederse katline hüküm verilir. Yaradılışı icabı onu gerçekten sevmiyorsa, bunun üzerine şer'i hüküm cari olmaz.
[142] Kâdi İyad, Şifa isimli kitapta şöyle demektedir: Peygamberlere, meleklere sövmek, onları hafife almak, yalanlamak, ve inkâr etmek hususundaki hüküm, Peygamberimiz hakkında beyan edilen hükümler gibidir. Bir ayet-i celîlede bu hususta şöyle buyurulmuştur: «...(Onlardan) her biri Allah'a, O'nun meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine inandı. O'nun (Allah'ın) peygamberlerinden hiç birini diğerlerinin arasından ayırmayız (hepsine inanırız), dinledik (kabul ettik, emrine) itaat ettik. Ey Rabbimiz, mağfiretini(isteriz). Son varış(ımız) ancak Sanadır dediler.» (Bakara: 285)
İmam Malik, İmam Muhammed, İbnu'l-Kasım, İbn Macişûn, İbn Abdi'l-Hakem, İsbağ ve Sahnûn, peygamberlerden birine söven, tevbe ettirilmeden öldürülür. Eğer söven zımmî ise, mûslüman olursa öldürülmez demişlerdir. İmam Mâlik, Nevâdir isimli kitapta, Cebrâil (a.s.) vahiyde hata etti, Hak Hz. Ali'nindir diyen kimse, tevbe etmediği takdirde öldürülür, demiştir. İmam-ı Âzam ve ona tabi olanlar, bir kimse peygamberlerden birine söverse mürted hükmündedir demişlerdir. Kâdî Ebu'l-Fadl şöyle demiştir: Kur'an-ı Kerîm'de, mütevâtir hadis-i şeriflerde ve icmâda katiyyet kesbeden, Cebrâil (a.s.), Mikâil (a.s.), Cennet melekleri, Cehennem zebanileri, Arşı taşıyan melekler, Azrail (a.s.), İsrafil (a.s.), Rıdvan, hafaza, Münker Nekir ve peygamberlere sövenler kâfirdir ve katli vacibdir. Fakat Kur'an-ı Kerim, mütevâtir Hadis-i şerifler ve icmâ ile sabit olmayan melekler ve peygamberlere -Harut ve Mârut, Hızır, Lokman ve Zülkarneyn, Meryem, Âsiye vb. küfredenler hakkındaki hüküm yukardaki gibi değildir. Söyledikleri sözün ehemmiyetine göre cezalandırılırlar.
[143] Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer'e sövenler ve lânet edenler kafirdirler. Hz. Ali'yi bunlardan üstün tutan ise bid'at ehlindendir. «Menakıbu'l-Kürdi»de şöyle vârid olmuştur: «Hz. Ebu Bekir ile Hz. Ömer'i Peygamberimiz (s.a.v.) çok sevdiğinden onların hilâfetini inkâr edip, onlara buğz etmek küfürdür. Yalnız Hz. Ali'yi onlardan biraz daha fazla sevenler muaheze edilmez.»
[144] Peygamberimize (s.a.v.) söven, onu ayıplayan, şahsına, dinine veya bir huyuna noksanlık nisbet eden, küçültmek kasdı ile başka bir şeye benzeten, ona sözlerle hakaret eden ve bunlara benzer sözler sarfeden kimse, Ashab-ı Kiram'dan günümüze kadar yaşayan bütün âlimlerin İttifakı ile kâfirdir ve katli vâcibdir.
İmam Mâlik ve İsbağ, Peygamberimizi (s.a.v.) çobanlık, sihirbazlık, unutkanlık, yaralı olmak, askerinin hezimete uğramış olması, düşmanının ona eziyet etmesi, kadınlara meyilli olmak gibi kusurlarla ayıplayan kimse, kâfir olsun, müslüman olsun tevbe ettirilmeksizin öldürülür.
[145] Peygamberimize (s.a.v.) «bu adam» diye hitap eden kimse bazılarına göre kâfir, bazılarına göre ise kâfir değildir.
Kâfir değildir diyenler, Peygamberimiz (s.a.v.) ashabdan bir grubu Ka'b b. Eşrefi öldürmek için gönderirken, gidecek olan sahabeler onu aldatmak için bir şey söylemek hususunda Peygamberden (s.a.v.) izin istediler. Resûlullah (s.a.v.)da onlara izin verdi Ka'b b. Eşrefe geldiklerinde ona; «Bu adam» (yâni Resûlullah) bizim üzerimize bir belâdır dediler. Eğer «bu adam» demek küfür olsa idi bunu ashab-ı kiram söylemezdi. Kâfirdir diyenler, bu, izinle olmuştur, delil olamaz demektedirler.
Peygambere (s.a.v.) yazıklar olsun diyen kimse, bütün âlimlere göre tevbesiz olarak öldürülür. Ebu'l-Hasani'l-Kabisî, Peygamberimize (s.a.v.), Ebü Tâlib'in yetimi diyenin ölümüne fetva vermiştir. Bir topluluk, Resûlullah'ın (s.a.v.) evsafından bahsederken, oradan çirkin bir adam geçiyordu, içlerinden biri, Resûlullah'ın vasfını görmek isteyen bu adama baksın deyince, Ebu Muhammed b. Ebi Zeyd, o adamın ölümüne fetva vermiştir. Endülüs fakihlerinin, bir münazara esnasında Resûlullah'a (s.a.v.) yetim dediği ve zâhidliğinin gerçek olmadığını iddia ettiği için, İbn Hâtim hakkında verdikleri fetva ölüm olmuştur.
Kâdi Ebu'l-Abbas b. Tâlib'in bulunduğu bir mecliste münazara yaparken Resûlullah (s.a.v.) hakkında istihza kabilinden hoş olmayan bazı sözler sarf eden İbrahim isminde bir şâir hakkında Kayravan âlimleri katline fetva vermişlerdir. İnfâzı, Kadı Yahya b. Ömer ve bazı fakihlerin huzurunda yapılmıştır. Asılırken karnına bir bıçak saplanmış, yere dökülen kanını köpek yalamış, seyredenler hayretler içerisinde kalarak tekbir getirmişlerdir. Zira Resûlullah (s.a.v.) bir hadîs-i şeriflerinde «Mü'minin kanını köpek yalamaz.» buyurmuşlardır. Öldükten sonra millet ayrılırken kendiliğinden kıbleden dönmüştür. Bunlar da kâfir olduğunun alâmetidir. ,
Ebu Abdillah, bir kimse Peygamberimiz (s.a.v.) hakkında «o hezimete uğradı» derse, tevbe etmesi teklif edilir, kabul etmezse öldürülür. Böylece görülüyor ki Peygamberimize (s.a.v.) hakaret ve noksanlık izafe eden kimsenin öldürülmesi hususunda, mütekaddimin ve müteahhirin âlimleri ittifak etmişlerdir,
Kur'ân-ı Kerim'e, namaza, zikre ve buna benzer diğer hususlara taalluk eden küfür lâfızları:
Kur'ân-ı Kerim'den bir âyet-i celîleyi inkâr eden, Kur'ân-ı Kerîm'i, mescidi ve dinen hürmet gösterilmesi gereken yerleri hafife alan, Kur'ân-ı Kerîm'den bir yeri beğenmeyen, alaya alan ve hatalıdır diyen kimse kâfirdir.
Muavvizeteynin (Felâk ve Nas sûreleri) inkârında ihtilâf vardır. Doğru olan kâfir olmasıdır. Bazı ulemaya göre avamdan biri ise kâfir olur. Âlim ise kâfir olmaz. Bazı fakihler de kâfir olmaz görüşündedirler [146]. Kur'ân-ı Kerîm'in ve imanın mahlûk olduğunu iddia eden kimse kâfirdir. Kur'ân-ı Kerîm yazılırken cisim, okunurken arazdır diyenleri tekfir etmek icab eder.
«Fusûlu'l-İmadî»de şöyle vârid olmuştur: Kur'ân-ı Kerîmi musikî âletleri ile beraber okumak, okunurken alkışlamak ve buna benzer davranışlarda bulunmak küfürdür.
Bir kimse, Kur'ân-ı Kerîm okuyan bir kimsenin Kur'ân okumasını, okuyacağını hatırlamasını istemediğini ima etmek maksadı ile, Kur'ân-ı Kerîm'den şu âyeti okursa kâfirdir: «Bacak da bacağa dolaştı mı» (Kıyame: 29 ).
Yine bir kimse, Kur'ân-ı Kerîm okunurken, okuduğu yerde geçen mânaya uygun davranışlarda bulunur ve bunu istihza ederek yaparsa kâfir olur. Bu gibi davranışta bulunanların misalleri şöyle sıralanabilir: Meselâ kadehi kaldırırken «temiz bir şarap», «dolu kadeh», «bir serab haline gelmiştir» âyetlerini okumak, insanları bir yere toplarken: «Bu suretle hepsini derleyip toparlamışızdır» (Kehf: 99), «Biz onları nezdimizde topladık», «içlerinden hiçbirini bırakmamısızdır» âyetlerini okumak. Yine bir kimseye istihza yolu ile «Vennâzi'âti nez'an»i, üstün mü esre mi okursun diye sormak. Yine bir kimseye, senin ismin keldir. benim sana sövmeye hakkım vardır. Çünkü Allah «kellâ...» buyurarak kele sövmüştür demek. Bir kimse bir başkasına cemaatle namaz kıl der de, öbürü de ben yalnız kılarım, çünkü Allah Kur'ân-ı Kerîm'de «innessalâte tenhâ» buyuruyor, diye cevap verirse... Bir adam, diğer bir adama «tefşîle» yi (hayvanı sağdıktan sonra memesinde kalan sütü) ye, çünkü o «rîha» yâni havaya gider diyerek, «Fetefşelû ve tezhebe rîhukum» âyetini okursa... Bu zikredilen davranışlarda bulunanlar, küfrün gayyasına batmış olurlar.
Netice şöyle özetlenebilir: Kim Allah'ın kelâmını, kendi kelâmı yerine koyarsa kâfirdir.
Bir kimse Kur'ân-ı Kerîmi Farsça olarak nazm ederse, yemin ederken istihza kasdı ile ayağını Kur'ân-ı Kerîm'e koyarsa, Kur'ân-ı Kerîm acemcedir [147] derse kâfir olur. Acemce kelimeler var derse, hakkında ihtilâf vardır.
Zikirle istihza eden, içki içerken, zina ederken ve haramlığı kesinleşmiş fiilleri yaparken «bismillah» diyen kâfirdir.
Zar ve remil atarken, küçük taşlarla fal bakarken ve oyun oynarken «bismillah» derse kâfir olur.
Bir şeyi, sayarken, ölçerken, tartarken bir yerine «bismillah» der ve 2, 3, 4 diye saymaya başlarsa kâfirdir. Bismillah der ve hemen sonra 1, 2, 3, 4 diye saymaya başlarsa mahzuru yoktur.
Haram bir şeyi bitirdikten sonra «elhamdülillah» diyen kimse, bazılarına [148] göre kâfir, bazılarına göre değildir.
Bedrü'r-Reşîd bazı büyüklerden şunları işittim demiştir: Bir kimse emretme veya izin verme yerine «bismillah» kullanırsa, kâfir olur. Şu misallerde olduğu gibi: Birisi oturayım mı, kalkayım mı, çıkayım mı dediğinde, diğeri otur, kalk, çık yerine «bismillah» derse, yukarıda da belirtildiği gibi kâfir olur [149]
.
Bir hastaya namaz kıl dendiğinde, ebediyyen namaz kılmayacağım demesi küfürdür. Küfür değildir diyenler de olmuştur.
Yine bir kimseye namaz kılması emredildiğinde kılmıyorum derse kâfirdir. Bazıları ancak namazın farz olduğunu inkâr ederse kâfirdir demiştir [150].
Bir kimse fâsık bir adama namaz kıl ki namazın tadını bulasın dediğinde, fâsık ona, sen de namaz kılma ki, namazı terk etmenin tadını bulasın derse kâfir olur.
Bir köle ben namaz kılmam, namaz kılarsam onun sevabı efendime gider derse kâfir olur.
Bir kimseye namaz kıl dendiğinde, Allah benim malımı noksan kıldı, ben de onun hakkını noksan kılıyorum derse kâfir olur [151].
Kıble şu cihette olsaydı, ben namaz kılmazdım diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse Farsça olarak «ben namazın bağını bağladım» derse kâfir olur.
Bir kimse, kendisine namaz kıl diyene, bekle ramazan gelsin de kılarız derse kâfir olur.
Bir kimse, kendisine namaz kıl diyene, bu işi kim sonuna kadar götürebilir veya sen kıldın da ne kazandın, ne kâr ettin derse kâfir olur.
Namaz kıl dendiğinde, ramazanda kılarız, çünkü o zaman bir namaz yetmiş namaza bedeldir diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse namazı kasden terkeder de, kazaya hiç niyet etmez, azabdan korkmaz, namaz kıldığında yönünü kasten kıbleden başka tarafa çevirirse kâfir olur.
Bir kimse bilerek necis elbise ile veya abdestsiz [152] olarak namaz kılarsa kâfir olur.
Rükû ve sücudun farz olduğunu inkâr eden, ezanı alaya alan, istihza yolu ile ezanı tekrar eden veya bu ne acaip sestir, bu ne biçim bilinmeyen bir sestir, bu yabancı bir sestir veyahut da bu çan sesidir diyen kâfir olur.
Ezan sesi duyduğunda «bu gardiyanın bağırması gibidir» der ve bununla okunanı kastederse kâfir olur. Okuyanı kastederse kâfir olmaz [153].
Zekât vermekle mükellef olduktan sonra vermiyorum derse bir görüşe göre kâfir olur...
Allah, orucu bir aydan fazla emretseydi tutmazdım, zekâtı beş dirhemden fazla emretseydi vermezdim, zekât için, bu cezayı daha ne zamana kadar ödeyeceğiz, yine zekât, öşrün dörtte birinden fazla olsaydı vermezdim diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse, ramazanın olmamasını temenni etse, kâfir olmaması niyetine bağlıdır. Ramazan girdiğinde, bu ağır ay veya şu ağır misafir gene geldi derse veya recep ayı girdiğinde Farsça olarak şöyle derse: «Bi-fitnehâ ender üftadîm = Biz fitneye düştük yine» ve Recep ayı girdiğinde veya çıktığında yine düştük der ve bununla ramazan ayını hafife almayı kasdederse kâfir olur. Eğer zayıflık ve açlığa tahammül edemediğinden dolayı diyorsa kâfir olmaz. Bu ibadetleri Allah bize azab olarak emretti der ve herhangi bir tevilde bulunmazsa veya bu ibadetler emredilmese idi bizim için daha hayırlı olurdu derse kâfirdir [154].
Bir kimse, kelime-i tevhidi getir der de, diğeri getirmem derse kâfir olur. Maksadı senin emrinle getirmem demekse kâfir olmaz,
Ölüm ânındaki ve kabirdeki [155] şiddeti inkâr eden kâfir olur. Mutezile, kabir azabını inkâr etmiştir. Fakat sahih görüşe göre onları tekfir etmek doğru değildir.
Kıyameti, ba'si [156], Cenneti, Cehennemi, mizanı, hesabı, sıratı ve kulların amellerinin amel defterlerinde yazılı olduğunu inkâr eden kâfir olur. Bir adamın ba'sini inkâr ederse kâfir olmaz.
Cennete girdikten sonra Allah'ı görmeyi [157], kabir azabım inkâr eden kâfirdir.
Allah bana Cenneti verse, sensiz istemem, filân ile beraber Cennete girmem, senin için veya su işi yaptığımdan dolayı Allah bana Cenneti verecekse istemem. Cenneti değil, Allah'ı görmeyi istiyorum [158] diyen kafirdir.
Hıristiyanların ve yahudilerin dirildikten sonra Cehennemde azab görüp görmeyeceklerini bilmiyorum, insanoğlunun haşredileceğine [159] inanmıyorum, günahın karşılığında ikab olduğunu, isyanın çirkin olduğunu, itaatin güzelliğini, itaat edenin sevaba nail olacağını ve itaatin [160] farz olduğunu kabul etmiyorum diyen kâfirdir.
Bir kimse, haramı helâl, helâli de haram kabul eder de, «haram liaynihî» olursa kâfir olur. Haram ligayrihî ise kâfir olmaz. Haramlığı kat'î delil ile sabit ise yine kâfirdir [161].
Bir kimse iman ile küfrün bir olduğuna itikad ederse kâfir olur. İmana rızâ göstermeyen de kâfirdir, imanın vasfını bilmiyorum diyen kâfirdir.
Bir kimse yarın şöyle olursa, ben kâfirim derse kâfir olur. Yarın filân iş olursa ne âlâ, olmazsa ben kâfirim derse, derhal kâfir olur.
Başkasına küfrü emretmeyi azmederse kâfir olur.
Bir kimse, bir kavme kâfir olmayı kabul edin dese, onlar da kabul etseler icmâ ile kâfir olurlar.
Allah'ın küfre rızâ gösterdiğine inanan kimse kâfirdir.
Bir kimse Farsça olarak «İnşaallah ki filan kâriy bikuni... İnşaallah ne kunam = İnşaallah filan işi yapar. (O da dedi) İnşaallah yapmam» dese kâfir olur.
Allah'ın kitaplarından birine inanmayan kimse kâfirdir. Bilmem ki, Allah Kur'ân-ı Kerim'de niçin zikr etmiş diyen kimse kâfirdir.
İmam Fudaylî'ye şöyle soruldu: Bir kimse «Dad» yerine «Za» okursa veya «Eshabu'l-cennet» yerine «Eshabu'n-nâr» veya aksini okursa durumu ne olur?[162].
Fudaylî şöyle cevap vermiştir: İmamlığı caiz değildir. Kasten okursa kâfirdir.
Bir kimseye, niçin Kur'ân-ı Kerîm okumuyorsun dendiğinde, doydum veya ikrah ettim derse kâfir olur.
Kur'ân-ı Kerîm'den bir âyet-i celîleyi alaya alarak okuyan kimse kâfir olur.
Bir kimse Kur'ân-ı Kerîm okurken, diğeri Farsça olarak, «bu bir tufan gürültüsüdür» derse kâfir olur.
Bir kimse diğerine, evini «Vessemâi vettâriki» gibi yapmışsın derse kâfir olur.
Bir kimse evini temizle veya kubbe yap «mislu's-semâi vettâriki» gibi, derse kâfir olur.
Bir kimse, diğerine tencereyi «kulhüvallah» ile pişir derse kâfir olur. İhlâs sûresi soyuldu veya İhlâs sûresini soydum diyen kimse kâfir olur.
Tenzil sûresini çok okuyan bir kimseye, Tenzil sûresini cebine aldın veya aldım diyen kimse kâfir olur.
İnşirah sûresi için de durum aynıdır. İnşirah sûresini başına sarık yaptım diyen kâfirdir.
Başkasına ey «innâ a'taynâke»den kısa adam veya ben «İnnâ a'taynâke»den kısayım diyen adam kâfirdir.
Hastaya «Yâsîn» sûresini okuyan kimseye, Yâsini hastanın ağzına lokma gibi koyma diyen adam kâfirdir.
Muallim, talebelerine, Allah Kur'ân-ı Kerîm'i yarattığından beri «perşembe» [163] gününü de yaratmıştır derse kâfirdir.
Bir kimse tencerede ne vardır diye sorulduğunda, «bâkiyatu's-sâlihât» vardır derse kâfir olur.
Bir kimse, diğerine «al mushafın ücretini» derse kâfir olur.
Birbiri ile kavga eden iki hasımdan biri diğerine «La havle velâ kuvvete İllâ billâh» der de, diğeri ona, «o» bir şey değil, «onunla» ben ne yapayım, «o» ne aç olanı doyurur ne de ekmeğin yerine geçer, «ondan» bir şey beklenmez, «o» tencereyi doldurmaz, «o» ne fayda verir, ne işime yarar «o» benim, sen benim hakkımı ver şeklinde mukabelede bulunursa kâfir olur.
Zikr yapan, tesbih ve tehlîl eden bir kimseye de aynı şeyleri derse kâfir olur.
Bir kimse «sübhanallah» diyen bir kimseye, ben Allah'ın ismini soydum veya ne kadara kadar veyahut da nereye kadar «sübhanallah» diyeceksin derse, Allah'ın ismini hafife aldığı için kâfir olur.
Bir kimse muharebeye gidenlere, bunlar pirinç yiyicilerdir derse küfünden korkulur denmiştir [164].
Bir kimse Farsça olarak, sabah namazını küçümseyerek «sabahçık namazını kıldım» derse kâfirdir [165].
Zâlim bir sultanın teb'asına koyduğu vergi gibi, ben de bu namazı eda ettim diyen kimse kâfirdir.
Allah'a yemin ederim ki namaz kılmam, eğer namaz kılarsam kaltabanım diyen kimse kâfirdir.
Bir kimse namazı çök ağır, zor ve uzun bir şey olarak görürse, inkâr edip, hafife alarak kılmıyorum derse, ben namazla emrolunmadım, bana namaz farz değil derse, bu hallerin hepsinden dolayı hiç şüphesiz kâfir olur [166].
Allah bana on vakit namaz emretse idi kılmazdım, yalnız ramazanda namaz kılarım, bu bile çok ve ziyadedir, insanlar benim için namaz kılıyor [167], bu namaz daha ne kadar devam edecek ben sıkıldım, usandım derse kâfir olur.
Ben niçin namaz kılayım? Ne karım ne de çocuğum var, ben bu namazdan doydum, ondan ikrah ediyorum, bu namaz işini yürütmeye kimin gücü yeter. Akıllı kimseler, yürütmeyeceğin işe girme derler. Böyle bir imtihana giremem ben, niçin boşuna vakit geçirelim. Bu çok ağır ve zor [168] bir iş, ben kimin için namaz kılayım, anam öldü, anam babam hâlâ yaşıyor, öyle ise niçin namaz kılayım? Namaz kılmakla terk etmek arasında bir fark yok, daha ne kadar ben bu işi yapacağım diyen kimse kâfir olur.
Namaz kılmamak ne güzel şeydir diyen kimse kâfir olur. Bir kimse riya olsun diye abdestsiz secde eder veya namaz kılarsa kâfir olur.
Bir kimse kasden kıble tarafına kılmayacağım der de, kıldığı taraf kıbleye tesadüf ederse Ebu Hanife'ye göre kâfirdir. Çünkü kıbleyi hafife almış oluyor. Bu, düzeltmeye gücü yettiği halde taharetsiz ve necis elbise ile namaz kılmaya benzer.
Bir kimse namazları toptan kılar, birisi de ona itiraz eder de, ona cevaben, her alacaklı alacağını bir defada almayı ister [169], namazın başını yıkamadım; yıkamayacağım, namaz kılınmazsa ne olur yâni, yer mi yarılır? Korkar mıyım derse kâfir olur.
Elimi veya başımı namazdan yıkadım, namazı eksin diye çiftçiye verdim, kılıyorum kılıyorum bir şeyim artmıyor, kendisine namaz kıl denildiği zaman, eğer namaz kılarsam gavat olayım, bu iş nefsime çok uzun geliyor diyen kimse kâfirdir. Daha zamanı var, henüz ben bekârım, namazı terk etmek iyi bir şeydir, namazbüyüklerin işidir benim değil, namaz kaçınılması gereken bir iştir, bu bir şey değildir diyen kimse kâfir olur [170]
.
Çok namaz kıldım, çok Kur'an-ı Kerim okudum felâketler benim üzerimden kalkmadı, diyen kâfir olur.
Bir kimse Farsça olarak «Çendân namaz güzârdem dilem girift: O kadar namaz kıldım ki bıktım» derse kâfir olur.
Bir kimse, diğerine namazı terk etme, Allah seni cezalandırır der de, öbürü de ona cevaben Allah beni hastalıkla ve evlât acısı ile muaheze ederse, bana zulmetmiş, olur derse kâfir olur.
Oruç zararlıdır, hem de çok zararlıdır diyen kimse bazılarına göre kâfir, bazılarına göre kâfir değildir.
Bir kimse, ramazan farz olmasaydı ne olurdu?! derse kâfir olur.
İslâmı kabul edip, islâm memleketinde bir ay kaldıktan sonra, bir kimseye namaz ve zekâttan sorulursa, o da ben farz bilmiyorum derse kâfir olur.
Namaz, oruç, zekât, hac, gusül, cihad, öğrenme, öğretme, itaat, sabır, şükür, helâl yemek, kanaat, tevekkül, kadere rıza, tövbe, ihlâs, şeytana düşmanlık, Kur'ân'ı delil kabul etmek, Allah için sevmek, Allah için buğz etmek, mümkün olduğu miktarda iyiliği emr, kötülüğü nehy etmek, sıla-i rahm, Allah'tan korkmak, doğruluk, iyi niyet, şefkat, haya, istikamet ve yakın [171] gibi farz olduğu hususunda icmâ vaki olmuş, hususları inkâr eden veya onlardan şüphe eden kimse kâfirdir.
Yine şirk, tekzib, zina, içki içmek, katl, rüşvet, livâta (meşru olmayan yoldan cinsî temas), harbden kaçmak, ana babaya eziyet, sihir, yetim malını yemek, faiz, evli kadına iftira, ilhad, öfke, tartı ve ölçüyü eksik yapmak, Allah'ın rahmetinden ümid kesmek, Allah'ın azabından emin olmak, deyyusluk, kumar, yol kesmek, sövmek, zıhar (karısının azalarından birini, neseb veya süt emme yolu ile kendisine haram olan bir kadının uzvuna benzetmek. Annesi, kız kardeşi ve kızı gibi...),, vazifesini yapmaktan kaçınmak, dünyayı sevmek, gıybet, ihanet, bid'at, harama şehvetle bakmak, israf, başkasını alaya almak, lânet etmek, müslümanla konuşmamak, avret yerini açmak, ihtikâr, meşru olduktan sonra bir ibadeti iptal etmek, kötü zan, hased, kibirlenmek, kendini beğenmek, riya, müdâhene (karşısındaki insana zahirî bir sevgi göstermek ve kalben bu sevgiyi göstermemek), nimete nankörlük, cehalet, sabırsızlık, inatçılık, medh olunmak istemek, taklit, kin, gaddarlık, boşluk, uzun emel, aldatmak, münafıklık, fitnecilik, hevâ ve hevesine uymak, Kur'ân-ı Kerîm-i keyfine göre tefsir etmek, günaha izin vermek, gulûl (ganimet malına ihanet etmek), zulmü def'e çalışmamak, misafirin utanmaması, besmelesiz yemek yemek, hayızlı karısına yaklaşmak, ücret alan kimsenin lâyıkı ile çalışmaması, kölelerin isyanı, komşuya eziyet, harama el sürmek, haram evde oturmak, zevce haklarına riayet etmemek, vermesi gereken hakları tehir etmek, süslü kabir yapmak, haram elbise giymek, zâlim ve şerli kimselerle arkadaşlık kurmak, yalancı şahitlik yapmak, şehâdeti gizlemek, yalan yere yemin etmek, Resûlullah'a kasden iftira etmek, zulmen adam dövmek, hayvan yakmak, küçük günah işlemeye devam etmek, başkalarına türkü söylemek, verdiği bir şeyi başa kakmak, kâhin, müneccim ve benzerlerini tasdik etmek, kaderi yalanlamak, mücâdele etmek, riyakârca davranmak, köleyi hadımlaştırmak, tecessüs, adaletten uzaklaşmak, hayvanla cinsî münasebette bulunmak, yemeği ayıplamak, herhangi bir şahsı ayıplamak, vefa ve emâneti terk etmek, haram olduğundan icmâ vaki olan her oyun, yukarıda zikredilen farzlardan birini terk etmek ve bunun gibi haram olduğu hususunda icmâ vaki olmuş hususları inkâr eden veya şüphe eden kimse kâfirdir.
-------------------------------------------------------ŞERH KISMI------------------------------------------------
[146] Bir kimse Kur'ân-ı Kerim'i hafife alırsa, söverse, inkâr ederse, yalanlarsa, hükümlerden veya haberlerden birisini inkâr veya şüphe ederse, -bir ayet veya harf olsa dahi- âlimlerin ittifakı ile kafirdir. Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurmuştur; «Ki ne önünden ne ardından ona (Kur'ân-ı Kerim'e) hiçbir bâtıl (yanaşıp) gelemez. (O), bütün kâinatın hamdettigi, O yegâne hüküm ve hikmet sahibi (Allah)'dan, indirilmedir.» (Fussilet: 42) Ahmed b. Hanbel'in Ebû Hüreyre'den naklettiği bir hadis-i şerifte Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: «Kur'an-ı Kerîm'de mira' yâni şüphe ve cidal küfürdür.»
Kur'ân-ı Kerimde de şöyle buyurulmuştur; «Allahın âyetleri hakkında küfür (ve inkâr) edenlerden başkası mücadele etmez...» (Mü'min: 4)
İbn Abbas'ın (r.a.) rivayet ettiği bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur; «Kur'an-ı Kerîm'den bir ayet inkâr edenin boynunun vurulması helâldir.» Allah tarafından indirilmiş kitapların tahrif edilmeden önceki halleri hakkındaki hüküm de yukardaki gibidir.
Müslümanlar arasında, Kur'ân-ı Kerim'in Fatiha sûresi ile başlayıp, Nâs sûresi ile bittiğine, bu iki sûrenin arasındaki bütün sûrelerin Allah'ın kelâmı olduğuna ve O'nun Peygamberi Resûlullah'a (s.a.v.) indiğine, bundan bir harf eksiltenin veya ona bir harf ilâve edenin kâfir olduğuna icma vaki olmuştur.
Buna göre İfk hadisesinde Hz. Âişe validemizi suçlayan veya Hz. Musa Allah ile konuşmadı, Hz. İbrahim'i Allah dost edinmedi diyen kâfir olur. Abdullah İbn Mes'ud, Kur'ân-ı Kerim'den bir âyeti inkâr tamamını inkâr hükmündedir. Bunu yapanın katli vâcibdir. İmam Kâbisi'ye şöyle soruldu:
- Bir kimse yahudi ile kavga ederken Allah, Tevrat'a lânet etsin derse hükmü nedir? Şöyle cevap vermiştir:
- Yahudilerin Tevratını kasdederse, katli icab etmez. Çünkü yahudiler Tevratı tahrif etmişlerdir.
Bağdat âlimleri, kurradan İbn Şenbûz'un tevbe etmesi hususunda ısrar etmişlerdir. Zira Kur"ân-ı Kerim'i şaz harflerle okumuştur. Bir adam, bir çocuğa Allah sana da, sana öğretilene de lânet etsin demiş, bununla onun kötü ahlâkını kasdettiğini ifade etmiş, buna rağmen kadı Ebu Muhammed onu te'dib etmiştir.
[147] Şifâ kitabında şöyle denmiştir: Kur'ân-ı Kerim, delil, mucize değil, helâl, haram ve ahlâktan da bahsetmiyor diyen, Hişâmu'l-Fûti ve Muammaru'z-Zameri gibiler kâfirdirler.
[148] Bezzâziyye kitabında Bedru'r-Reşid şöyle demiştir; Bir kimse haramı yedikten sonra "Elhamdülillah" derse, bunu helâl rızık kabul ederek demişse, kâfirdir. Eğer haram hatırına gelmeksizin mutlak mânada rızık olarak kabul etmiş ve hamdetmişse kâfir olmaz.
Mutezile mezhebinden olanlar buna karşı çıkmışlardır. Zira. onlara göre haram, rızık değildir. Bize göre ise rızık harama da helâle de şamil olur.
[149] Bir şeyi emrederken «bismillah» demek günümüzde çok vuku bulan hadiselerdendir. Bu gibileri tekfir etmek zordur. Maksatları da Allah'ın ismini hafife almak veya Allah'ın kelâmını kendi kelâmı yerine koymak değildir. Bellki de onun maksadı yemeye başlarken «bismillah» de de, öyle ye demektir. Müftü zahirine bakarak bu hususta fetva vermekte acele etmemelidir. Bezzâziyye'de Harzem âlimlerinden şöyle nakledilmiştir: Tartanların ve ölçenlerin, sayarken veya ölçerken bismillah 2, 3, 4 diye saymaları veya ölçmeleri yukardakine benzemez. Eğer bunların , maksadı besmele çekmek olsa idi, bismillâh'dan sonra 1. 2, 3, 4 diye sayarlardı.
[150] İmam Muhammed'e göre, namaz kılmıyorum, sözü dört ihtimâl taşır:
1 -Çünkü ben namazımı kıldım.
2 -Senin emrinle kılmam. Çünkü senden daha hayırlısı bana namaz kılmayı emretti.
3 - Fâsık olduğum için kılmıyorum.
Bu üç hal küfür değildir.
4 -«Kılmıyorum. Benim üzerime farz değildir. Ben namazla emrolunmadım.» Bu hal küfre götürür,
[151] Bir kimse, .Allah benim malımı noksan kıldı, ben de onun hakkını noksan kılarım, namaz kılmam, derse, bu küfür olur. Zira bu hal Allah ile muaraza etmektir; Namazı terk etmek böyle değildir. Her ne kadar itaatte muhalefet var ise de imandan çıkarmaz.
İmam Razî, Allah'a Cennet ve Cehennem korkusu ile ibadet eden kimse bununla «Cennet ve Cehennem olmasa idi Allah'a ibadet etmezdim» manasını kasd ediyorsa kâfirdir, demiştir. Çünkü, Allah'ın zatı ve rızası için ibadet yapılır.
Biz ramazanda namaz kılarız. Çünkü ramazandaki bir vakit namaz yetmiş vahik namaza bedeldir diyen kimse kâfir olur. Çünkü hem namazı çok görüyor ve hem de muayyen bir vakte tahsis ediyor.
[152] Fusûlu'l-İmâdî isimli kitapta şöyle denilmiştir: Bir kimse cemaatten utanarak veya düşmandan kaçarak, abdestsiz olarak namaza durursa kâfir olmaz. Böyle bir mecburiyet altında kalan kimse kıyam, kıraat, rükû ve sücûdu şeklen yapar, fakat hiçbir şey okumaz. Küfre gitmemesi için böyle hareket etmesi gerekir. Kıbleden başka bir yöne kasden dönen bir kimsenin, bunu istihza yolu ile yapıp yapmadığı araştırılır. İstihzâ yolu ile yapmışsa kâfir olur.
[153] «Hâvi» isimli kitapta, bir kimse bir müezzinin ezanını dinlerken, yalan söylüyorsun derse kâfir olur. «Muhit»te de bu acâip bir sestir, bu çan sesidir derse kâfir olur.
«İhyâ»da ezan ve kamet esnasında konuşmanın haram olduğu ve icabeti terkettiğinde de küfründen korkulduğu kaydedilmiştir.
Bazılarına göre, ezan ve kamet yapılırken selâm verilmez ve alınmaz, icabet'ten başka bir şeyle meşgul olunmaz. Elle veya ayakla yapılan işler terk edilir. Ancak Ku.r'ân-ı Kerim okunuyorsa dinlenir.
[154] «Hülâsa» isimli kitapta, ramazan için «şu uzun ay yine geldi» demek, «Muhit»te de «bu ağır ay geldi» veya recep ayı girerken bu aylara yine düştük» demenin küfür olduğu zikredilmektedir. Çünkü bu mevsimler, mübarek ayları içine almaktadır. Şer'an sevilmesi gerekirken nefret, etmek küfürdür. Peygamberimiz (s.a.v.) bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmuşlardır: «Allah'ım, recebi ve şabanı bize mübarek kıl ve bizi ramazana ulaştır.»
Ramazanın güçlüğüne, zorluğuna düştük derse kâfir olur. Fakat bununla açlığa tahammül edememeyi kasdediyorsa kâfir olmaz.
«Muhit» isimli kitapta, Allah bize bu ibadetleri azap olarak gönderdi der ve herhangi bir te'vilde bulunmazsa kâfir olur. Çünkü Allah bu ibadetleri insanların saadeti için emr etmiştir, Âhirette azaptan kurtulup sevaba, mükâfata nail olmaları için farz kılmıştır. Yoksa Allah, onların ne ibadetine, ne sevabına, ve ne de yardımına muhtaçtır.
«Hülâsa» isimli kitapta, bu meseledeki azabdan muradı yorgunluk ise kâfir olmaz denmektedir. Bir kimse, bu ibadetler bize farz olmasaydı daha Hayırlı olurdu der ve te'vilde bulunmazsa kafirdir, «Hayırlı olmaktan» maksadı «daha ehven olur» mânası ise kâfir olmaz.
[155] «mevakıf» ve «Tehzibu'l-Kelâm» kitaplarında şöyle denilmektedir: Kabir azabı hakkındaki hadîsler, manevî tevatür derecesine ulaşmıştır. Yine bu kitaplara göre, «Kitap ve Sünnete dayanarak, kabir azabının hak olduğunda icma hâsıl olmuştur. Sonradan meydana çıkan veya çıkacak olan ihtilâf, geçmişteki bu icmâa zarar vermez.»
Bu kaideye göre, kabir azabını inkâr eden kâfirdir.
[156] Ba's demek, öldükten sonra dirilmek demektir. Buna inanmak dini bir zarurettir. Ba's hakkındaki görüş beştir:
1 -Sadece cismin dirilmesi: Bu, kelâmcılardan birçoğunun görüşüdür.
2 -Sadece ruhun dirilmesi: Bu da felsefecilerin görüşüdür.
3 -Ruhun ve cesedin beraberce dirilmesi: Birçok muhakkikinin görüşü, böyledir.
4 -Hiçbirinin dirilmeyecegi görüşünde olanlar da tabiatçılardır.
5 -Bu hususta susanlar, fikir yürütmeyenler. (Câlinûs)
Enl-i sünnetin görüşü ise: Te'vil kabul etmeyen âyetlerdir. Bunlardan ikisi şöyledir: «Sonra siz kıyamet gününde muhakkak diriltilip kaldırılacaksınız.» (Mü'minûn: 16)
«(Habibim) de ki: «Onları ilk defa yaratan diriltecek. O, her yaratmayı hakkiyle bilendir.» (Yâsin:79)
İmam Mâtürîdî bu hususta şöyle demiştir: Resûlullah'ın getirdiklerine iman edip de, haşrı inkâr etmek akıl kârı değildir. Böyle bir kimsenin kâfir olduğunda şüphe yoktur.
[157] Rü'yetullah'ın'dünyada iken vukuu, «ehad» tariki ile gelen hadis-i şerif ile sabit olduğundan, inkâr eden kâfir olmaz. Fakat Cennete girdikten sonra görmeyi, inkâr eden kesinlikle kâfirdir. Çünkü bu, Kitap, Sünnet ve icma ile sabittir.
[158] Cenneti istemiyorum, Allah'ı görmek istiyorum diyen kimsenin kâfir olmaması gerekir. Çünkü o daha yükseğini istemiştir. «Dünya, âhiret ehline; âhiret, dünya ehline; ikisi de Allah ehline haramdır», sözü, yukarki görüşü te'yid etmektedir.
[159] «Hâvi» isimli kitapta şöyle denilmiştir: Adem oğlundan başka varlıkların, hayvanların haşrolunmayacağını iddia etmek küfürdür. Bu hadis-î şerif ile sabittir. Bunlar kısas için haşrolunacaklar, «toprak ol» emrinden sonra toprak olacaklar, bunu gören kâfirler de «ne olurdu biz de toprak olaydik» diyeceklerdir.
[160] Hülâsa, şeriatı ve şeriata taalluk eden şeyleri hafife alan, istihza eden kimseler kâfirdir. «Bahru'r-Râik» isimli kitapta şöyle vârid olmuştur: Namazı kasden terk edip, kazasına niyet etmeyen ve akıbetinden de, korkmayan kimse kâfirdir.
[161] «Haram liaynihi»: Bazı fetvalara göre kat'i delil ile sabit olursa inkârı küfürdür. «Haram ligayrihî» olursa: Delil-i kat'i ile sâbit olsa dahi küfürü gerektirmez. Bazılarına göre, delil-i kat'i ile sabit olduktan sonra «Haram liaynihi» olsun, «haram ligayrihi» olsun inkârı küfürdür.
Birinci görüşe göre, bir kimse hayızlı karısına yaklaşır ve helâl kabul ederse kâfir olmaz. Çünkü «haram ligayrihi»dir:
İkinci görüşe göre kâfirdir. Haramlığını tasdik etmeyi gerekirken tekzip ettiğinden dolayı kâfir olmuştur. «Hâdimî»
[162] İbn Hümâm şöyle demiştir: İki harfin arasındaki far .açık ve bilmekte güçlük çekilmiyorsa, mesela namaz kılan bir kimse «sâlihât» yerine «tâlihât» okursa namazı fâsid olur. Eğer «Zı» ile «Dad» harfleri gibi, iki harfin arasını ayırmak zor ise bazılarına göre fâsid, çoklarına göre de fâsid değildir. Bu görüşü Muhammed b. Seleme şöyle izah etmiştir: Fâsid olmaması, bu iki harfi acemlerin birbirinden ayıramamasındandır. Zahidi «Fetevâ el-Hücce»de şöyle kaydedildiğini nakletmektedir: Eğer bunu okuyan fakih ise, namazı iade etmesi emrolunur. Avam hakkında ise caizdir. Bu hususta söylenen en güzel söz de budur. Kadıhan, «veleddallin»deki «Dat» harfi yerine «Zı» ve «dal» olarak okunsa namaz fâsid olmaz demiştir.
[163] Bir kimse Allah'ın kelâmından bir kelime veya mütevatir kıraatten birisini inkâr ederse veya Allah'ın kelâmı değildir derse kâfir olur. Neml sûresindeki «besmele» için Allah kelâmı değildir derse kâfir olur. Fakat sûre başlarındaki besmeleler için Allah kelâmı değildir derse, kâfir olmaz. Zira Hanefi ve Mâlikilere göre Kur'ân'dan değildir.
Bir kimse, Kur'ân-ı Kerim'in okunduğunu işitir de, istihza ederek, bu ne biçim nağmedir der ve bununla okunanı kasdederse kâfirdir. Okuyanın çirkin sesini ve acâip edasını kasdederse kâfir olmaz. «Zâhiriye» isimli kitapta şöyle denilmiştir. Bir kimse Kur'ân-ı Kerim'i alay ederek okursa kâfirdir. Zira Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyurulmaktadır: «Hakikaten o (Kur'ân) hak ile (Bâtılı ayırdeden) kat'i bir kelâmdır. O, bir şaka değildir.» (Târik: 13-14)
«Fevzu'n-Necât'da şöyle vârid olmuştur: Bir kimse, bir başkasına evini, «vessemâi vettâriki» gibi yap veya «kul hüvellah»ı tencerede pişir, veyahut da sen «innâ a'taynâ»dan kısasın ve buna benzer sözlerle Kur'ân-ı Kerim'i alaya alır mahiyette birtakım tasarruflarda bulunursa kâfirdir.
«Al Kur'ân'ın ücretini» sözünü söyleyenin maksadı okuttuğu veya yazdırdığı Kür'an ise, bunun mahzuru yoktur. Müteahhirin âlimleri, Kur'ân-ı Kerim'i ücretle okutmayı ve yazmayı (basmayı) tecviz etmişlerdir.
[164] Muhit kitabında şöyle denmiştir: Cihad eden kimselere «pirinç yiyicileri» diyen kimsenin maksadı, onların cihad edişlerini itaatlarını aşağılamaksa kâfirdir. Fakat onların niyetlerinin aslında cihad olmadığını, ganimet v.s. olduğunu kasdederse kâfir olmaz.
[165] Bir kimse kasden namazı terkederse kâfirdir diyen, sahabeler şunlardır: Ömer b. Hattab, Abdullah İbn Mes'ud, Abdullah b. Abbas, Muaz b. Cebel, Câbir b. Abdullah, Ebu'd-Derdâ (radıyallahü anhüm)dır. Sahabe olmayanlar da şu âlimlerdir: Ahmed b. Hanbel, İshak, Ebu Davud, Abdullah b. Mübarek, Nehal, Hakem ve Eyyûbu's-Sahtiyâni'dir.
«Hulâsa» kitabında, namazı ve cemaati terk edenin, şehâdeti kabul edilmez denmiştir.
Namaz kılmayan bir kadını boşamak en uygun davranıştır.
Bazı kitaplarda da şöyle vârid olmuştur: Namazı terk eden kâfirdir. Katli vâcibdir. Bunu söyleyenler Hammad b. Zeyd, Mekhûl, Mâlik ve Ahmed İbn Hanbel'dir. Fakat Ahmed b. Hanbel'e göre kâfirdir. Diğerlerine göre hadd tatbik edilerek öldürülür.
İmam Ebu Hanife'ye göre, namaz kılıncaya kadar hapsedilir. Namaz kılmazsa müebbeden hapiste kalır, orada ölür. Bu hükümleri ihtiva eden birçok hadis-i şerifler vardır. Bu hadis-i şeriflerden ikisi şöyledir: «Üç şey vardır ki, İslam onun üzerine tesis edilmiştir. Bunlardan birini terk eden kâfirdir, kanı helâldir: 1- Kelime-i şehadet, 2 - Farz namazlar, 3 -Ramazan orucu.»
«Menâvî», bu, oruçla namazın terkini helâl kabul edenler içindir, der.
Sahih-i Müslim'in rivayet ettiği hadis-i şerif ise şöyledir: «Namazı terk eden şirk ile küfür arasındadır.»
«Menâvî», «namazı terk etmekle, insanla küfür arasında bir kavuşma meydana gelir» demektedir.
[166] Şer'i kaidelerden birisini yalanlayan, Resûlullah'ın fiilinden yakinen bilinen ve bize tevatür yolu ile naklonunan, icmâ vâki olmuş bir şeyi inkâr eden kâfirdir. Namazın farziyyetini, rekât ve secdenin adedlerini, Allah'ın bize Kur'ân-ı Kerim'de namazı toptan farz kıldığını iddia edip beş vakte ayrılıp birtakım şartları olduğunu bilmiyorum, bu konuda açık nass da yoktur, zikredilen hadis ise «ehad»dır derse kâfir olur.
Namazın sadece sabah ve akşam farz kılındığını iddia eden hâriciler de kâfirdir. Çok ibadet ve çok cihad etmekle nefisleri olgunlaştığı için namazın kendilerinden sakıt olduğunu iddia eden mutasavvıflar da kâfirdirler.
[167] «Yetime» isimli kitapta şöyle vârid olmuştur: İnkâr ederek veya hafife alarak, namaz kılmıyorum veya namazla emrolunmadım, bana vâcib değildir diyen kimse kâfirdir. Ben bugün namaz kılmıyordum veya hiç namaz kılmayacağım diyenin küfründen korkulur. Zira, tamamen itaati terk etmek ve günah irtikâp etmek mü'mini imandan çıkarmaz.
Zahiriye kitabında şöyle vârid olmuştur: «Bir kimse yalnız ramazanda namaz kılar da, bu da çok veya ramazandaki namazın diğer zamanlardaki namazın 7O'ine bedel olduğunu, ileri sürerse kâfirdir. Çünkü bu kimse sevabın ramazanda çok oluşunun namazın aslını ve adedini düşürdüğünü iddia etmektedir. Bu ise küfürdür. Bir kimse, bizim için, başkaları namaz kılıyor derse kâfirdir. Bunu söyleyen kimse ya namazın farz-ı kifâye olduğunu iddia ediyor veyahut da alay ediyor. Her iki halde de kâfirdir.
[168] «Fevzû'n-Necât» kitabında şöyle denmiştir: Niçin namaz kılayım, ne karım var ne de çocuğum diyen kimse kâfirdir. Çünkü bu adam, ya namazın sadece karısı ve çocuğu olana farz olduğunu iddia ediyor veyahut da Allah ile, kendisine çocuk vermediği için muâraza yapıyor.
Bu ne bitmez namazdır, daraldım diyen kimse kafirdir. Çünkü, bu adam namazın farziyyetine itiraz etmektedir.
Kim bu emri, namazı sonuna kadar devam ettirebilir. Bu adam yine namazı takatin fevkinde bir külfet telâkki etmektedir. Halbuki Allah Teâlâ Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyurmaktadır: «Biz hiçbir nefse gücünün yetmediğini yüklemeyiz» (En'am: 152)
Bir kimse, diğerine namaz kıl dediğinde, o da ramazanı bekle o zaman kılarım derse kâfir olur. Çünkü bu adam, namazın sadece ramazanda farz olduğunu iddia etmektedir.
Bir kimse, ben böyle bir belâya giremem derse kâfir olur. Bu kimse tâatı, belâ kabul etmiştir. Halbuki belâ olan ma'siyettir. Ancak tâate «hasen» yâni «iyi belâ» denebilir. Peygamber Efendimiz «iyi belâyı bana verdiğin için sana hamd ederim» diye dua etmiştir. Namaz kılmakla, daha ne zamana kadar vakit öldüreceğim diyen kimse kâfirdir. Namaz ağırdır veya çok zordur diyen kimsenin sözü, Allah'a itiraz mahiyetini taşıyorsa kâfirdir.
[169] «Yetime» isimli kitapta şöyle vârid olmuştur: Abdestsiz bir kimse, riyâ olsun diye namaz kılarsa kâfirdir. Riyâ niyeti ile değil de utandığından kılarsa kâfir değildir.
Bir kimse kasden kıbleden başka bir cihete dönse o da kıbleye tesadüf etse, İmam Ebu Hanife'ye göre kâfirdir. Necis bir elbise ile namaz kılanın durumu da aynıdır. Bu hüküm, temizlemeye gücü yettiği halde, elbisesini temizlemeyen ve helâl kabul eden içindir.
Namazı kasden gecirir-geçirir de sonra birden kaza eder de, bu böyle olmaz diye itiraz eden kimseye, alacaklı alacağını, bir defada ister derse kâfir olur. Çünkü ibadeti borç, Allah'ı da alacaklı kabul etmektedir.
[170] Namazın terki ile ilgili bazı hadis-i şerifler: «Namazı kasden terk eden kimse açıkça küfretmiş olur.» Taberanî «Câmî»de rivayet etmiştir.
«Kim ikindi namazını terk ederse bütün amelleri silinir.» Buhari
«Namazı terkeden kimse, Allah'a, Allah kendisine kızdığı halde mülâki olur.» Taberânî rivayet etmiştir.
«Namaz dinin direğidir, namazı ikame eden dinini ikame etmiş olur. Terk eden de dinini yıkmış olur.» Beyheki rivayet etmiştir.
Sabit b. Eşlem elli sene gecelerini namaz kılmakla geçirmiştir. Seher vaktinde şu duayı yapmıştır: «Ya Rabbi, bir kimseye kabrinde namaz kılmayı nasip etti isen bana da nasip eyle.» Bu zat ölüp defn işi bittikten sonra, mezarındaki duvarın bazı kerpiçleri dökülmüş ve ayakta namaz kıldığı görülmüştür. Bu zat hayatta iken şöyle derdi: Namaz yeryüzünde Allah'a bir hizmettir. Eğer namazdan daha efdal bir şey olsaydı, Allah Teâlâ şöyle buyurmazdı: «O, mihrabda durup namaz kılarken melekler ona (şöyle) nidâ etti...» (Al-i İmran: 30)
Yine bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur: «Kıyamet gününde kul ilk önca namazın hesabını verecektir. Eğer namaz ibadeti fasid olursa diğer amelleri de fasid; sâlih olursa diğer amelleri de salih olacaktır.»Taberânî rivayet etmiştr.
Hadis-i şeriflerde geçen «küfürler» her ne kadar te'vil götürüyorsa da terkteki günahın büyüklüğüne delildir.
[171] Feyzü'l-Kadir'de, ahlak-ı hamide (övülmüş huylar) 160 kadardır: İhlas, isar: başkasını kendine tercih etmek, kötü işten sonra derhal iyi bir iş yapmak, ibadette haddi aşmamak, iaşeyi temin için çalışmak, başkasının değil kendi ayıbı ile meşgul olmak, teslimiyetle beraber itikad etmek, zengin de olsa fakir yaşamak, cimrilik yapmadan harcamak, malı namusunu korumak için harcamak, iyiliği emretmek, şüphelerden kaçınmak, zararsız olan şeyden zararlı olabilir diye korkmak, dargınları barıştırmak, yollardaki engelleri (taş, diken v.s.) kaldırmak, istişare, istihare, ihtiram, fazilet erbabına hürmet, faziletli zaman ve mekânlara ta'zim, mü'mini sevindirmek, talim terbiye yolu ile hem kendisinin hem de başkasının irşâdına gayret sarf etmek, selamı yaymak, selama önce kendi başlamak, komşuya ikram, muhtaca istemeden önce vermek, başkasının az hayrını çok, kendinin çok hayrını az görmek, tembellikten kaçınmak, güleryüzlü olmak, tevazu, tevbe, iyilik ve takvada yardımlaşmak, sevgi, bir iş yaparken acele etmemek, yaşayışını ve meskenini tedvir, tefekkür, büyüklerine karşı kibirlenmemek, insanları hak ettikleri makama koymak, mühim olanı öne almak, başkalarının düşüklüklerine göz yummak, eziyete tahammül etmek, kaderin seyrine teslimiyet, eziyeti terk etmek, boş olmamak, bir işle meşgul olmak, insanlara karşı düşmanlık yapmamak, güçlük çıkarmamak, riyakârlık yapmamak, usanmamak, nimete şükür, çok arkadaş ve yardımcı edinmek, zorluğa tahammül, güzel isim takmak, çirkin lâkabdan kaçınmak, fakirlere bol bol yardım etmek, töhmet yerlerinden, zulümden, çirkin sözden kaçınmak, Allah'ı tanımak, Peygamber kokusu ile kokulanmak, işlerde sebat etmek, Allah'a güvenmek, nefisle mücahede etmek, iyi şeyleri yapmak, Allah için sevmek ve Allah için buğzetmek, yumuşak davranmak, haya, emaneti, anlaşmayı, şerefi korumak, susmasını bilmek, akıllıca konuşmak, hüsn-i zan, adâb-ı muaşeret, hamiyet, sâlihlere, fakirlere, âlimlere, kardeşlere, misafirlere hizmet etmek, huşu, Allah'dan korkmak, kötülükleri def etmek, tefekküre ve ibret almaya devam etmek, ilim talebinde devamlı olmak, Allah için icabında zilleti kabul etmek, yumuşak huylu olmak, küçüklere, miskinlere, yetimlere, hayvanlara ve hastalara karşı merhametli olmak, ümitli olmak, başkalarına karşı ince, nâzik davranmak, zühd, cömertlik, müsamaha, bilmediğine dahi selam vermek, şehamet; haysiyetli olmak, şecaat, şefaat, aza ve çoğa şükür, her hal ve duruma sabır, doğru konuşmak, sulh, sadakat, hoş sohbet olmak, sıla-i rahim, susmak, nefsini dağınıklıktan korumak, iç temizlik, iffet, adalet, afv, uzlet, himmet sahibi olmak, güzel kıskançlık, gıpta, şiddet ânında namaza koşmak, feraset, gerekeni yapmak, başkasının hakkını vermek, kimden olursa olsun hakkı kabul etmek, insanların ihtiyacını temin etmek, sinirlenmemek, yetime kanat germek, seferden geleni karşılamak, temiz olmak, teheccüd ve diğer nafile namazları kılmak, faydalı şeyleri yapmak, idare etmek, yumuşak sözlülük, nefsi hesaba çekmek ve ona karşı gelmek, güzel davranış, hak sahibini bilmek, ehl-i beyti sevmek, meşru-doğru lâtife yapmak, kötülükten uzaklaştırmak, nasihat, nezih olmak, vera', yakin ve buna benzer şeylerdir. Bunlar ayet-i kerîme ve hadis-i şerîflerden alınmıştır. Herkesin bilmesi gerekir, «İhyâ»da şöyle vârid olmuştur: Medh edilen huylar şunlardır: Sabır, şükür, korku, ümid, rızâ, zühd, takva, kanaat, cömertlik, her halde Allah'a minnet duymak, ihsan, hüsn-i zan, güzel huy, âdâb-i muaşeret, sıdk ve ihlâs...
Zemmedilen, kötülenen huylar da şunlardır: Fakirlikten korkmak, aldatmak. kin, hased gözü yükseklerde olmak, övülmeyi sevmek, eğlenmek için dünyada çok yaşamak istemek, kibir, riya, sinirlenmek, düşmanlık, tama', cimrilik, şerlilik, zulüm, zenginleri ta'zim etmek, fakirleri hor görmek, övünmek, rekabet, kibirli yürümek, hakka boyun eğmemek, kendini ilgilendirmeyen bir şeye burnunu sokmak, çok konuşmayı sevmek, halka iyi görünmeye çalışmak, kendini beğenmek, başkalarının ayıbı ile meşgul olmak, kalpten korku ve hüznü çıkarmak, nefsin zilleti halinde ona yardımcı olmak, hakka yardımda zayıf kalmak, alenen dost olduğuna gizlice düşman olmak, Allah'ın mekrinden emin olmak, tâate güvenmek, hile, ihanet, aldatma, uzun emel, katı yüreklilik, kabalık, dünyayı sevmek, insanlardan ayrılmaktan korkmak, cefa, acelecilik, haya ve merhamet azlığı, bunlar ve bunlara benzer şeyler kalbin kötü vasıflarındandır. Yapılmaması gereken amellerin aslı bunlardır.
İlme ve âlimlere taalluk eden küfür lâfızları:
Bezzâziyye [172] kitabında şöyle vârid olmuştur: Eşraf ve âlimleri hafife almak küfürdür. Bir âlime âlimcik demek veya fazilet erbabından birine istihfaf [173]kasdı ile ulvîce adam demek küfürdür.
Şeriatı ve şeriattaki mühim meseleleri hafife alan kimse kâfirdir. Sebepsiz olarak bir âlime buğz eden kimsenin küfründen korkulur [174].
Bir âlimin, fakihin ve fazilet sahibi birinin ağzına küfür etmek küfürdür, bu adamın karısı icmâen [175] üç talâk ile boş olur.
Bir âlim bir meseleden bahsederken veya bir hadîs-i şerif rivayet ederken «bu bir şey değildir» veyahut «bu ne işe yarar», «muhakkak bu para içindir», «bugün izzet ve hürmet parayadır, ilme değildir» diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse Farsça olarak: «Dirhem bâyed ilm ne çi kâr âyed: Para lâzım, ilim işe yaramaz» veya «İlim bekâse ender şikest: İlim, içinde bulunduğu kâseyi kırdı, sahibine zarar verdi» derse kâfir olur.
Bir kimse yüksek bir yere çıkıp kendini zikredenlere benzetirse, bir cemaat de alaylı bir şekilde buna soru sorup gülerlerse, mendille birbirlerine vururlarsa, o adam da kâfir olur, cemaat de kâfir olur. Çünkü bunlar şeriatı alaya almışlardır. Yüksek yere çıkmadan da yukarda zikredildiği gibi bir hadise zikrederse durum ve hüküm yine aynıdır, yâni kâfir olurlar.
Bir kimse kendisini din muallimine benzetir, eline bir sopa alarak çocukları alay ederek döverse kâfir olur.
Bir kimse, âlim bir adamı alaya alarak, «bıyığını kestin, sarığını [176] da boynuna attın» veya «bıyığını hafifletmekle sarığını boğazının veya çenenin altına attın» veyahut da, «bıyığı kesip kesip de sarık takmak ne çirkin şeydir» dese kâfirdir.
Ne bileyim ben şeriatı veya ne yapayım ben şeriatı veyahut da şeriat ve benzerleri bana fayda vermez diyen kimse kâfir olur.
İlim meclisi bana ne kazandırır, fetvayı ben yere atarım diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse Farsça olarak «İn çi şer'ast: Bu nasıl şeriattır» derse kâfir olur. Bu şeriat da nedir, ben talâk malak tanımam diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse Farsça olarak: «Men ilm-i hayl (Şaka veya istihza yoluyla ilm-i hâl sözünü ilm-i hay! seklinde söylüyor.) râ münkirem: Ben beygir ilminin münkiriyim» derse kâfir olur.
Bir kimse diğerine, şeriata gidelim der de, diğeri de, şeriat herşeyi (her neferi) ile bana gelmezse ona gitmem derse, şeriatla inatlaşmış olduğundan dolayı kâfir olur.
Bir kimse diğerine, gel âlime veya şeriata gidelim der de, öbürü de Farsça olarak: «Men um çi dânem: Ben ilim tanımam» derse kâfir olur.
Bir kimseye, kalk ilim meclisine gidelim denir de, öbürü de, «onların söylediklerini kim yapabilir», «ilim meclisinden bana ne», «kimin o âlimlerin dediklerini kemâli ile yapmaya gücü yeter» derse kâfir [177] olur.
Bir kimse, bir başka kimseye ciddî veya şaka olarak, ilim meclisine gitme, gidersen karın senden boş ve sana haram olur derse kâfir olur.
Bir kimse, ilim meclisinden dönen birine, bu adam kiliseden geliyor derse kâfir olur. Bir tencere kavurma ilim meclisinden hayırlıdır diyen kimse de kâfir olur.
Bir kimse Farsça olarak: «An geh ki sînı girifti kâdî-i serîat kücâ büd: Gümüşü aldığında şeriat kadısı nerdeydi» derse kâfir olur, ama kendi beldesi kadısı için derse kâfir olmaz.
Yine bir kimse «Fi'l-i dânişmendân hemânest ve fi'l-i kâfirân: Ariflerin (âlimlerin) işi budur ve kâfirlerin de işi» derse kâfir olur.
Bir kimsenin yanında şeriat zikredildiği zaman, kerih, çirkin bir ses cıkararak «işte şeriat budur» derse kâfir olur.
Şeriat ilminde tevhid yoktur diyen kâfir olur. Müsbet ilim, Şeriat ilminden daha yüksektir, Şeriat ilminde müsbet ilim yoktur, müsbet ilmi, Şeriat ilminden daha çok seviyorum diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse şer'i ilmin bir yönünü beyan ederken, hasmı bana âlimlik taslama, bana yutturamazsın derse küfründen korkulur. Bir kadın, bu âlim kocaya Allah lânet etsin derse kâfir olur [178].
Teyemmüm eden bir kimse ile alay eden kâfir olur.
Helâl ve haramı bilmiyorum diyen kimse kâfir olur.
İyiliği emredip, kötülüğü nehyeden bir kimseye, bir başkası, Allah'ı ve ilmi ne bileyim ben, ben kendimi Cehenneme koydum, yastığımı ve yorganımı Cehenneme attım veya kendimi ona hazırladım derse kâfir olur.
Bir dirhemi olmayan bir dirhem etmez diyen kâfir olur.
Bir kimse «ilim beşikten mezara kadar» olduğu için ömrümün sonunda ilimle meşgul olmam diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse, ibadet eden bir kimseye, ağır ol Cenneti de geçeceksin veya Cennetin arkasına düşeceksin derse kâfir olur.
Filân kıble veya Kâbe olsa doğru dönmem diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse, salih bir adama, benim için seninle karşılaşmak, hınzırla karşılaşmak gibidir derse kâfir olmasından korkulur [179].
Şeriatı ne yapayım benim malım ve silâhım var diyen kimse kâfir olur.
Bir adam, din âlimlerine, filân kimselerin hocaları safsata ve hikâyeler öğretiyor veya dediklerinin hepsi boş, yalan derse kâfir olur [180].
Bir kimse ilim adamlarına, onları hafife alarak ve küçülterek «fakihçik» derse kâfir olur.
Bir kimse, bir âlime din ilmini kasdederek, merkebin tenâsül uzvu, senin ilminden üstündür derse kâfir olur.
Şer'i hükümlerden birini alaya alan kimse kâfir olur.
------------------------------------------------------ŞERH KISMI---------------------------------------------------
[172] Kâdî İyaz şöyle demiştir: Peygamberin (s.a.v.) ehl-i beytine, zevcelerine, akrabasına ve ashabına sövmek ve noksanlık izafe etmek haramdır. Yapan mel'undur. Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur: «Allah Allah! Ashabım, Allah Allah! Ashabım, onları kendinize hedef almayın. Kim, onları severse beni sevmiş olur, ben de onu severim. Kim onlara buğz ederse bana bugğz etmiş olur. Bana eziyet eden de Allah'a eziyet etmiş olur. Allah'a eziyet edeni de Allah muaheze eder.» Güvenilir kimseler bu hadis-i şerifi, Abdullah b. Mugaffel'den rivayet etmişlerdir.
Bir başka hadis-i şerifte ise şöyle buyurulmuştur: «Ashabıma sövmeyin. Kim onlara söverse, Allah'ın, meleklerin ve insanların lâneti onun üzerinedir. Ne farz ne de nafile namazı kabul olur.»
Diğer bir hadis-i şerifte de şöyle buyurulmuştur: «Âhir zamanda bir kavim gelecek ve ashabıma küfr edecektir. Onların ölülerinin namazını kılmayın. Onlarla da namaz kılmayın. Onlarla nikahlanmayın. Onlarla oturmayın. Hastalarını ziyaret etmeyin.»
Bir hadis-i şerifte, Peygamberimiz (s.a.v.) kızı Fatıma (r.a.) hakkında şöyle buyurmuştur: «O benden bir parçadır. Ona eziyet eden bana eziyet etmiş olur.» Bir başka hadis-i şerifte: «Aişe hakkında bana eziyet etmeyin» buyurmaktadır.
İmam Malik şöyle demiştir: «Sahabeden Hz. Ebu Bekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali. Hz. Muaviye ve Amr İbn. Âs hakkında, bunlar dalâlettedir diyen kimse, Kur'ân-ı Kerîm'i ve hadis-i şerifleri inkâr ettiği için kâfir olur. Katli Vâcibdir.» Allah Teâlâ, onlar hakkında şöyle buyurmuştur: «Muhammed Allah'ın Resulüdür. Onun maiyyetinde bulunanlar da kâfirlere karşı çetin ve (metin) kendi aralarında merhametlidirler...» (Feth: 29)
Hadis-i şerifler ise şöyledir: «Sahabem yıldızlar gibidir, hangisine uyarsanız, hidâyete erersiniz.», «Siz Uhud dağı kadar altın infak etseniz, onların (ashabımın)verdiğinin yarsına da ulaşamazsınız.»
Diğer sövmelerin cezası büyüktür.
İbn Habib şöyle demiştir: Harici ve Şiilerden Hz. Osman'a buğz eden kimseler şiddetle te'dib edilir. Daha ileri giderek Hz, Ebu Bekir ve Hz. Ömer'e de buğz eden kimseler ise ölünceye kadar hapsedilir»
İmam Mâlik' ten şöyle rivayet edilmiştir: Hz. Ebu Bekir'e küfr edene değnek vurulur, Hz. Âişe'ye söven ise öldürülür. Kendisine, «Niçin babasına sövüldüğü zaman o icmaen daha faziletli olduğu halde sövene değnek vuruluyor da, Hz. Âişe'ye sövan öldürülüyor?» denildiği zaman şöyle demiştir: «Hz. Âişe'nin beraeti Kur'an-ı Kerim ile sabittir. Ona iftira eden Kur'an-ı Kerîm'e muhalefet etmiştir. Onun beraeti hakkındaki ayet-i celile şöyledir: «Eğer siz iman eden kimselerseniz böyle bir şeye hayatta bulunduğunuz müddetçe bir daha dönmenizi Allah haram kılıyor.» (Nur: 17)
Hz. Ömer (r.a.), Mikdad b. Esved'e küfrettiği için Ubeydullah b, Ömer'in dilini kesmeyi nezr ederek şöyle demiştir: «Bırakın beni, keseyim şunun dilini ki bundan böyle kimse Peygamberin ashabına küfr etmesin.» Yine Hz. Ömer, bir bedevinin Ensârı hicv ettiğini görünce: «Eğer bu a'rabî sahabeden olmasa idi öldürürdüm» demiştir.
İmam Malik şöyle dedi: Ashab-ı Kiramdan birine noksanlık izafe eden kimse, Kur'an-ı Kerim'de medh edilen şu üç sınıftan birine dahil olmaktan mahrum olur:
1- Muhacirin hakkındaki âyat-i celile şöyledir: «(Bilhassa o feyi') hicret eden fakirlere aiddir ki onlar Allah'dan fazl(u inayet) ve hoşnutluk ararlar ve Allah'a ve Peygamberine (mallarıyle, canlarıyle) yardım ederlerken yurtlarından ve mallarından (mahrum edilerek) çıkarılmışlardır. İşte bunlar sadıkların tâ kendileridir.» (Haşr: 
2 -Ensar hakkındaki ayet-i celile ise şöyledir: «Onlardan evvel (Medine'yi) yurt ve iman (evi) edinmiş olan kimseler, kendilerine hicret edenlere sevgi beslerler. Kendilerinde fakr-u ihtiyaç olsa bile (onları) öz canlarından daha üstün tutarlar. Kim nefsinin (mala, olan) harsından ve cimriliğinden korunursa işte muradlarına erenler onların tâ kendileridir. (Haşr: 9)
3 -Mü'minler hakkındaki âyet-i celile de şöyledir: «Bunların arkasından gelenler şöyle derler: Ey Rabbimiz, bizi ve iman ile daha önceden bizi geçmiş olan (din)kardeşlerimizi yarlığa, iman etmiş olanlar için kalblerimizde bir kin bırakma. Ey Rabbimiz, şüphesiz ki sen çok esirgeyicisin, çok merhametlisin.» (Haşr:10)
Bir kimse Hz. Aişe'den başka, Peygamber'in diğer zevcelerinden birine de küfr ederse sahih kavle göre öldürülür.
[173] Âlimleri, âlim oldukları için hafife almak, ilmi hafife almak demektir. İlim ise Allah'ın sıfatıdır. Bu sıfatı hayırlı kullarına lutfiyle verir ki bunlar peygamberlerin yerine şeriatın delilleri olsunlar.
[174] Âlimlere buğz etmek küfürdür. Çünkü, hiçbir sebebe dayanmadan onlara buğz etmek, şeriat ilmine buğzetmektir ve küfürdür. Aliyyü'l-Kâri'den naklolunmuştur.
[175] Bir gün bir fakih, bir dükkâna kitabını bıraktı ve gitti. Tekrar dükkâna geldiğinde dükkân sahibi fakihe: «Burada bir testere unuttun» deyince, fakih «Ben testere değil, kitap bıraktım» diye cevap verdi. Dükkân sahibi: «Ne fark eder, marangoz testere ile ağacı keser. Siz de insanların boynunu kesersiniz» dedi.
İbn Fadl, bu kimsenin öldürülmesini emretti. Bunun sebebi, dükkân sahibinin, fıkıh kitabını hafife almış olmasıdır. Bundan da anlaşılıyor ki, şeriat dışı kitapları hafife almak insanı küfre götürmez.
[176] Peygamberimize (s.a.v.) karşı mü'minin vazifeleri: Onu ta'zim etmek, salât ü selamı ihmal etmemek; ismi, sünneti, vasıfları, adetleri, şeriatı zikredildiği zaman, dinleyen kimselerin üzerinde edeb alametleri zahir olmalıdır. Tebliğ için başına gelen şiddetler zikredildiği zaman, içinde şefkat, merhamet ve iç sızısı ile beraber onun düşmanına karşı kin ve gerekirse onun uğrunda feda-i can etme duyguları kabarmalıdır. Onun sünnetinden, hallerinden ve amellerinden ve sözlerinden bahsederken terbiyeyi elden bırakmamak, mümkün olduğu kadar ondan bahsederken güzel lâfız ve sözleri tercih etmek. Ona ve diğer peygamberlere cehalet, yalancılık ve günah gibi çirkin lâfızları yakıştırmamak. Kur'ân-ı Kerîm'de:«Seni (çocukluğunda) kaybolmuş bulup da yolunu doğrultmadı mı?» (Duha: 7) buyruluyor. «... Âdem Rabbine karşı geldi de şaşıp kaldı.» (Tâhâ: 121), «... Halbuki(vahiyden evvel) kitab nedir, iman nedir, sen bilmezdin...» (Şûra: 52)
Yukarda zikredilen iki âyet-i celilede olduğu gibi, Allah (c.c), peygamberlerine istediğini söyleyebilir. Kullar buna bakarak onlara o şekilde hitab edemezler.
Kötü tabirlerden şiddetle kaçınmak gerekir. Hatta bazi şeyleri izah ederken bile çirkin lâfızlardan kaçınmalıdır. Mesela: «O vahyolunmazdan önce bazı şeyleri bilmezdi» cümlesindeki «bilmezdi» yerine «câhildi» kelimesini kullanmak yakışık almaz. Bu gibi güzel muamelelerin, insanlar arasında arzu edilen bir durum olduğu bilinen bir gerçektir, öyle ise bu gibi güzel muameleler, peygamberler hakkında, insanlar için bir vecibedir.
[177] Zâhiriyye kitabında şöyle vârid olmuştur: Bir kimseye kalk ilim meclisine gidelim dense, o da kimin onların dediklerini yapmaya gücü yeter diye mukabelede bulunsa kâfir olur. Çünkü bu adam şeriatte güç yetmeyecek bir teklif olduğunu iddia etmekle şu âyet-i kerimeye muhalefet etmiştir: «Allah hiçbir nefse gücünün yetmeyeceği şeyi yüklemez.»(Bakara: 268)
Kişi, ilim meclisinden bana ne der ve bununla ilim meclisini hiçe saymayı kasdederse kâfirdir. Şayet bu sözü ile, ben günahkâr bir hayvanım, bu halimle ilim meclisine nasıl gideyim mânasını kasdediyorsa kâfir değildir.
[178] Mü'mine lânet haram olduğuna göre, âlime lânetin cürmü elbette çok daha büyüktür. Bu mevzu ile ilgili bazı hadis-i şerifler şunlardır: «Mü'mine lânet etmek, onu öldürmek gibidir.» Zeyd b. Sabit rivayet etmiştir.
«Lânet ediciler, kıyamette ne şefaatçi ne de şahit olacaklardır.» Müslim rivayet etmiştir.
Bilinen bir fâsıka, kâfire, zâlime, mürtede, zındıka, mülhide ve müşrike lânet etmek caiz değildir. Genel olarak bu gibi kimselere lânet etmek caizdir. Yine Şeddâd, İblîs ve buna benzeyen ve kâfir olarak ölenlere lânet caizdir. Kur'ân-ı kerim'de şöyle buyurulmuştur: «Haberiniz olsun ki Allah'ın lâneti zalimlerin tepesindedir.» (Hüd: 28)
Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur: «Allah'ım, ben beşerim, herhangi bir müslümana lânet etmiş veya sövmüşsem, bunu ona zekât ve sevab kıl», diğer bir rivayette«eğer dövdü isem, bunu zekât ve rahmet kıl.» Bu hadis-i şerif, mü'minleri, herhangi bir kimseye lânet ettikleri zaman lânet edilen kimse bu lânete müstahak değilse, bu şekilde dua etmelerini talim için buyurulmuştur.
[179] Zahiriyye kitabında şöyle denilmiştir: «Dirhemi, olmayan, dirhem etmez» sözü, umumi olup, âlim, sâlih, mü'min ve başkalarına da taalluk ettiğinden dolayı söyleyen kâfir olur. Eğer, ben bu sözümle dünya erbabını kasdettim derse kâfir olmaz.
Bir kimse, Resûlullah (s.a.v.), «ilmi beşikten mezara kadar tahsil edin» dediği için, ömrümün sonunda ilimle meşgul olmayacağım derse kâfir olur. Bu adam, ya şeriat ilmine ihtiyacı olmadığından veya alaya alarak veyahut da güç yetmeyecek bir teklif olarak kabul ettiğinden dolayı kâfir olmuştur.
Cevahir kitabında şöyle denmiştir; Filân kıble olsa ona dönmem diyen kimse kâfir olur. Çünkü bu adam kendini İblis'e benzetmiştir. İblis de, Adem (a.s.) kıbleye benzetilip ona secde et denildiği zaman, ben etmem demişti. Ayrıca bunu söyleyen kimse, kıbleye hakaret ettiği için de kâfir olur.
Bir kimse, diğer bir kimseye, aralarında dinî veya dünyevî bir meselede husumet olmadığı halde, benim için seninle karşılaşmak, hınzırla kaşılaşmak gibidir derse, küfründen korkulur.
[180] Âyet-i kerîme ve hadis-i şeriflere, icmâ vâki olan mânalarının dışında mâna veren kâfir olur. Buna göre «recmi» iptal ettikleri için Haricîler kâfirdir. islâm milletinden olup da, bazı hükümlerde başka milletlere uyan kimse kâfir olur. Resûlullah'tan sonra, Hz. Ali'yi hilâfet makamına getirmediklerinden dolayı müslümanların hepsinin dalâlette olduğunu iddia eden Rafiziler kâfirdirler. Çünkü bunlar şeriatı bütünü ile iptal etmişlerdir.
Değişik Mevzulardaki Küfür Lafızları:
İman ziyadeleşir ve noksanlaşır diyen adam kâfir olur. Kâfir Cennette midir, Cehennemde midir diyen kimse kâfir olur. Bir kimse, diğerine ahiret için dünyayı bırak der de, o da, peşin dururken veresiyeyi ne yapayım veya ben Cehennemde ebedî kalacağım derse kâfir olur.
Hıristiyan, yahudiden daha hayırlıdır diyen kimse kâfir olur. Zira bu sözü ile, şer'an ve aklen çirkin olan bir şeyi hayır kelimesi ile vasfetmiş oluyor. Yahudilik hıristiyanlıktan şerlidir diyebilir.
Sen müslüman değil misin? diyen kimseye hayır diye cevap veren kâfirdir. Allah'tan kork, yapma diyen bir kimseye, sözünü dinlemeyeceğim ceza olsun diye yapacağım derse kâfir olur.
Katlini icab ettirecek bir sebep olmadığı halde, filânın kanı helâl veya mubahtır diyen kimse kâfir olur. Böyle diyeni doğrulayan da kâfir olur. Ancak bununla sövme kasdetmişse, doğru olan kâfir olmamasıdır. Filânın malı bana, senin malın ona helâl olmadan önce helâldir diyen kimse kâfirdir.
Haksız yere adam öldüren bir âmire iyi yaptın diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse, ne olur şu ana kadar müslüman olmasaydım da, babamın mirasına konsaydım diyen kimse kâfir olur. Ey yahudi, ey mecusi, ey hıristiyan, ey kâfir diye çağırana, «lebbeyk» diyen veya «biz öyleyiz» diye cevap veren kimse kâfir olur. Ben mülhidim diyen kâfir olur. Birisine, kâfirdin müslüman oldun diyen kimse, bazılarına göre kâfir, bazılarına göre değildir. Kâfire, ta'zim [181] ederek hürmet göstermek veya zımmîyi ta'zim ile selâmlamak veyahut bir mecusiye ta'zim ile ya üstad demek küfürdür. Helâl ye diyene, haramı helâlden daha çok seviyorum diyen kâfirdir. Haram yemek ne güzel bir iştir diyen kimse kâfir olur denilmiştir. İçkiyi çok seviyorum, onsuz yapamıyorum diyen için kâfirdir denilmiştir. İçki haram değildir diyen kâfirdir. Çünkü haramlığı kesin olan bir şeyi helâl kabul etmiştir. Dinde haram olan livatayı [182] helâl kılmak da küfürdür. Zulmün, zinanın, haksız yere adam öldürmenin haram olmamış, olmasını temenni etmek küfürdür. Hiçbir haram helâl olmaz. Ancak içkiye [183] tuz katılırsa (içkilikten çıkıp, formülü değişerek sirke olacağından) helâl olur. Bir kimse, bir fakire haram maldan tasadduk eder de sevap umarsa kâfir olur. Fakir de verilenin haram olduğunu bildiği halde dua eder, öbürü de âmin derse kâfir olur.
Bir kimse, bir müslümanın ağzına küfür ederse kâfir olur. Karısı boş olur. Yemeğe cima kelimesi ile söven kimse kâfir olur. Eti yenen hayvanlardan birine söverse İman-ı Azam'a göre kâfir, İmâmeyne göre değildir. Eti yenmeyen hayvana söven kimse, hepsine göre kâfir olmaz.
Bir kimsenin başına çeşitli musibetler gelir de, malımı, çocuğumu aldın ve yine şunu aldın, daha ne yapacaksın, yapmadığın ne kaldı ki diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse küçük bir günah işleyip, kendisine tövbe et diyene, ne yaptım ki tövbe edeyim derse kâfir olur [184]. Bir zâlime, sen Allah'a ve müslümanlara zulmediyorsun denildiğinde, ne güzel yapıyorum derse kâfir olur.
Bezzâziyye'de şöyle denilmiştir: Zâlime âdil diyen kimse kâfirdir. Zamanımızdaki zâlimlere de âdil diyenler kâfirdirler. Çünkü bunların adaletsizliği yakinen bilinmektedir. Zulmü, adalet diye isimlendiren kimse kâfirdir.
İmam Ebu Mansur Mâturidî şöyle demiştir: Zamanımızın sultanı âdildir diyen kimse kâfir olur. Çünkü bunların zulmünde şüphe yoktur. Zulmün haram olduğu ise kesindir. Yakinen haram olan bir şeye, helâl veya adalet demek küfürdür [185]. Dinen mübarek bilinen bir mala, çürümüştür diyen kimse kâfirdir. Bir kimse küfür kelimesini telaffuz ederken, diğeri de buna gülerse, gülen kâfir olur. Sözde güldürüçü, bir taraf var ise ve zarurî bir gülme hâsıl olmuşsa kâfir olmaz. Bir vaiz küfür kelimesi konuşur, dinleyenler de bunu kabul ederlerse kâfir oluırlar [186]. Bir rivayete göre de, vaiz o küfür kelimesini konuştuktan sonra, onun küfür olduğunu bildikleri halde orada otururlarsa kâfir olurlar. Allah onu diriltmezden önce öldürdü diyen kimse kâfir olur. Bir kimse, diğerine sadaka ver, âhirette para geçmez, hasenatına bakılır der de, diğeri cevaben sen şimdi bana ver, ben sana âhirette öderim derse kâfir olur. Bazılarına göre kâfir olmaz.
Bir kimse, diğerine burda bana buğday ver, âhirette sana arpa vereyim, veyahut da bunun aksini derse (veya mahşerden bana ne, ben mahşerden korkmuyorum, Kıyametten korkmuyorum, ben ölümden uzağım derse bazılarına göre kâfirdir.
Bir kimse, diğerine seninle beraber Cehennemin tırnağına veya kapısına kadar giderim, veyahut da Cehennemin yoluna kadar giderim derse, bazılarına göre kâfirdir.
Bir kimse, bir kavmin yanında bir kelime sarf eder, o kavim de onu küfür zannederse ve o da ben küfür ettim diye bağırırsa kâfir olur.
Bir kimse, diğerine sende hamiyyet ve din yoktur der, öbürü de evet bende hamiyyet ve din yoktur derse bazılarına göre kâfir olur. Hayvanına, ey kâfir hayvanı diyen kimse, eğer o hayvan yanında doğmuş büyümüsse kâfir olur. Böyle değilse kâfir olmaz.
Filân bana ne emretse yaparım. Hatta küfrü de emretse yine yaparım diyen kimse kâfir olur. Filân benden daha kâfirdir veyahut çok daraldım, hatta kâfir olmayı istedim, nerede ise kâfir olacaktım, zaman kâfir olmaya daha yakın, diyen kimse kâfir olur.
Bir adamın karısının ırzına geçilmesinden, kâfir olması daha hayırlıdır diyen kimse kâfir olur. Yağmurun hikmetini inkâr eden kâfir olur. Yabancı bir karıyı öptükten sonra bu helâldir diyen kimse kâfir olur. Karnını doyurduktan sonra yemek yemenin helâl olmasını temenni etmek küfürdür.
Sultan aksırırken, yerhamükallah diyene, sultana öyle denmez diyen, yalan söyleyene, Allah yalanını mübarek kılsın diyen, ehl-i bid'atin [187] bâtıl kelâmını güzel gören ve çirkine güzel diyen kâfirdir.
Sen İblis gibisin diyen kâfirdir. Allah'ın nazarında İblis ne ise, sen de benim nazarımda öylesin diyen kimse kâfir olmaz.
Mecûsilerin Nevruz bayramına çıkmak, o gün onların yaptıklarına muvafakat etmek ve daha önce almadığı bir hediyeyi almak, müşriklere o günü ta'zim ederek yumurta da olsa bir şey hediye etmek küfürdür.
Mecûsînin çocuk traş etme davetine gitmek küfür değildir. Mecûsînin serpuşunu başına geçiren sahih görüşe göre kâfirdir. Esirlikten kurtulmak veya soğuk ve sıcaktan korunmak için giyerse bazılarına göre kâfir değildir. Kâfirlere benzemek için yaparsa kâfirdir de denilmiştir.
Beline zünnar (hıristiyanların taktığı bir cins kemer, kuşak) bağlayanın hükmü aynıdır.
Bir kimseye iman nedir dendiğinde, bilmiyorum derse kâfir olur. Müslüman olmak isteyen bir kimseye, İslamın sıfatını bilmiyorum, sabret, geciktir, filân âlime git İslâmı sana o öğretsin diyen kimse kâfir olur. Eğer hâkime veya müftüye git onun yanında müslüman ol derse bazılarına göre kâfir, bazılarına göre değildir.
Tevhidi biliyor musun denildiğinde, bilmiyorum derse ve maksadı da Allah'ın birliğini inkâr etmekse kâfir olur. Şemsu'l-Eimme şöyle demiştir: «İslâmın vasfını bilmiyorum diyen kimse kâfirdir. Dini, namazı, orucu, itaati ve nikâhı yoktur. Böyle bir kimsenin çocuğu zina mahsulü'dür.»
Bir kimse, başkasına beddua ederken, Allah senin canını küfür üzere alsın derse kâfir olur. Kâfire bu şekilde yapılan beddua küfür değildir denmiştir.
Bir kimse, bir müslümana, Allah senden İslâmı alsın der de, öbürü de âmin derse ikisi de kâfir olur.
Bir kimse, filân müslümanın kâfir olmasını istiyorum veya kâfir olmasından başka bir şey istemiyorum veya Allah onu, dünyadan imansız çıkarsın veya imansız öldürsün, Cehennem ateşinde ebedî kalsın, Cehennemden [188] hiç çıkarmasın derse kâfir olur.
Bir kimse, kendisinin mürted olduğunu bilmediği bir adam için, filânın katli helâl veya mubahtır derse veya kasten bir adamı öldürürse veya evli bir kadınla zina yaparsa, diğeri de doğru yapıyorsun derse ikisi de kâfir olur.
Kelime-i tevhidi yalanlayanı tasdik eden kâfir olur. Bir kimse, diğerine sana ve müslümanlığına lânet olsun derse kâfir olur,
Bir kâfir, müslüman olur, ona bir şeyler verilir, bunu gören bir müslüman, keşke ben de kâfir olup, müslüman olsaydım da bu şeyler bana da verilseydi der veya kalben bunu temenni ederse kâfir olur.
Bir kâfir, müslüman olduğunda, bir müslüman ona mirasını aldıktan sonra müslüman olsaydın derse kâfir olur. Güzel bir hıristiyan kızını gördüğünde, keşke hıristiyan olsaydım da şu kızla evlenseydim diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse, ben küçükle oturursam küçük, büyükle oturursam büyüğüm, müslümanla oturursam müslümanım, hıristiyan ile oturursam Hıristiyan, yahudi ile oturursam yahudiyim derse kâfir olur. Müslümanlığa geçen bir kimseye, önceki dininden ne zarar gördün de müslüman oldun diyen kimse kâfirdir.
Bir kimse, diğerine, sen Harzemli misin, yoksa mecûsi misin der de, öbürü de mecûsiyim diye cevap verirse kâfir olur.
Bir kimse, diğerine yâ kâfir der, o da dediğin gibiyim veyahut kâfir olmasaydım seninle oturmazdım veyahut da dediğin gibi olmasaydım seninle oturmazdım diye karşılık verirse kâfir olur.
Bir kimse, diğerine yâ kâfir dediğinde, öbürü öyle kabul et derse ikisi de kâfir olur.
Bir kadın kocasına, mecûsi gibi her şeye bahane buluyorsun der de, kocası da bugüne kadar mecûsilerle oturdum kalktım derse, ikisi de kâfir olur. Aksi olursa, yalnız kadın kâfir olur.
Bir kimse, bir adama ya kâfir der de, diğeri susarsa, Ebu Bekri'l-Belhî kâfir olur demiştir.
Bir kimse, münazaa ettiği kimseye günde on tane senin gibilerini çamurdan yapıyorum derse kâfir olur. Kanı ile, eti senin gibisini her gün yapıyorum der ve bununla yaratma kasdederse kâfir olur. Vasıf kasdederse kâfir olmaz.
Bir kimse, bir başkasına ey kırmızı der de, Allah beni elma unundan, seni ise çamurdan veya siyah çamurdan yarattı, siyah çamur da elma unu gibi değildir derse kâfir olur.
Bir kimse, diğerine Allah onu yarattı sonra yanından kovdu derse çoklarına göre kâfir olur. Ben kâinat filân tanımıyorum diyen kâfirdir.
Bir kimse, ben Fir'avnın veya İblisin itikadındayım veyahut da itikadım bunların itikadı gibidir derse kâfir olur.
Bir kimse, ben Fir'avnım veya İblisim der ve bununla ismen ortak olmayı [189] kasdederse kâfir olmaz. Bir kimse, Allah İblis'e lânet ediyor der, bir başkası da ben lânet etmem derse kâfir olur.
Put yapan kâfirdir [190]. Bir kimse, bırak beni ben kâfir oldum veya bırak beni ben kâfir olayım derse kâfir olur.
Bir kimse, bir kadına, kocasından boş olması için mürted olmasını emrederse veya müftü böyle fetva verirse, emreden ve müftü kâfir olurlar.
Bir kimse, başkasına küfür kelimesi telkin ederse, öğretir veya emrederse kâfir olur.
Bir kimse, ben kâfir oluyorum veya olacağım derse, Ebu'l-Kasım'a göre ânında kâfir olur.
Kadın kocasına veya koca karısına eğer benimle hergün gereken işleri yapmazsan kâfir olurum derse kâfir olur.
Bir kimse beni çok yordun, kâfir olmak istedim derse kâfir olur. Müslüman veya yahudi olman benim için birdir diyen kâfirdir.
Bir kimse, bir müslümana La ilahe illallah de der, o da demezse kâfir olur. Aynı söze karşı cevabı ebediyyen demem olursa gene kâfir olur. Niyeti, şu anda söylemiyorum demekse kâfir, olmaz. Eğer, bu sözü söyledim de ne kazandım derse yine kâfir olur.
Bir kadın, kocasına seninle olmaktansa kâfir olmam daha hayırlıdır derse kafir olur. Çünkü koca ile beraber olmak kadın için farzdır. Kadın ise küfrü farz üzerine tercih etmiştir.
Bir kimse, diğerini sulha davet etse, o da böyle bir sulhu yapmaktansa kâfir olmak daha iyidir derse, bazılarına göre kâfir, bazılarına göre değildir.
Bir kimse ezan okuyan birine yalan söylüyorsun derse kâfir olur. Kur'ân'ı dinlerken, istihza [191] ederek bu acaip bir sestir diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse ezan okuyan birine, kim bu mahrum derse kâfir olur. Hıristiyan [192] yahudiden, yahudi mecûsiden daha kötüdür diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse mecûsi serpuşunu başına koyar veya onların kullandıkları bir hırkayı boynuna dolarsa veya onların bağladığı bir ipi boynuna bağlarsa, şaka yolu ile kendini, yahudi veya hıristiyana benzetirse, kâfirlerin taktığı kolyeyi göğsüne takarsa, oyun veya başka bir şey olsun kâfirlere kasden benzemek için bir şey yaparsa kâfir olur.
Yahudi ve Hıristiyan kemerini kullanan kilise ve havralarına girmese dahi kâfir olur. [193] Beline zünnar bağlayıp dâr-ı harbe ticaret yapmak için giden kimse kâfir olur. Aynı şeyi esirleri kurtarmak için yaparsa kâfir olmaz. Hülâsa, beline zünnar takan, onların atkısını kullanan, mecûsilerin serpuşunu giyen, onların giydikleri siyah şeyi giyen, kasten veya şaka ile de olsa kâfirdir. Ancak bunları harp hilesi olarak kullanırsa kâfir değildir.
Yahudiler, müslümanlardan daha hayırlıdır, onlar öğretmenlerin hakkını veriyor diyen bir muallim yâni öğretmen kâfirdir. İsyan eden bir kimseye nasihat edenlere bu asî, kızarak bunlara mecûsilerin serpuşunu giydirin derse kâfir olur.
Bir kimse hıristiyanların bulunduğu muhitten geçerken, onların içki içip, müzik çaldıklarını görür de, burası işret meclisidir, belimize ip bağlayıp bunların arasına girmeli ve dünyanın güzelliklerinden faydalanmalı derse kâfir olur [194] .
«Mecmau'n-Nevâzil» isimli kitapta şöyle denmiştir: Mecûsilerin Nevruz gününde toplandıklarını gören bir müslüman, ne güzel bir âdet koymuşlar derse kâfir olur. Nevruz gününde müslümanların almadığı bir şeyi alan yine kâfir olur.
Bir adama haram yeme denildiğinde, bana bir haram yemeyeni getir veya helâl yiyeni getir ki ona iman edeyim, ona secde edeyim derse kâfir olur.
Bir kimse mal bulunsun da haram veya helâl olsun derse küfre yaklaşır [195]. Bir kimseye helâlin etrafında dolaş dendiğinde, o da haram dururken helâlin etrafında dolaşmam ve ona iltifat etmem derse kâfir olur.
Bir kimseye helâl ye dendiğinde, bana, haram caizdir derse kâfir olur. Bir kimseye, helâli mi haramı mı seversin diye sorulsa o da cevaben, bana hangisi çabuk gelirse onu severim derse küfründen korkulur.
Bir kimse içki içerken, İslâmı ilân ediyorum, İslâmı açıklıyorum, İslâm açıklandı derse kâfir olur. Günah işleyen bir kimse, İslâm aşikâre olmalıdır derse kâfir olur. İçki meclisinde içki içen bir kimse sâlih kimseler geçerken, onlara ey kâfirler gelin İslâmı görün diye bağırırsa kâfir olur. Bu içki (şarap) yere dökülürse Cebrail (a.s.), onu kanatları ile kaldırır diyen kimse kâfir olur [196]. Küçük ve büyük günaha helâldir diyen kâfir olur. içkinin satışını caiz gören kâfir olur.
Bir kimse bir şeyin veya bir işin haram olduğunu bildiği halde helâl olduğunu söylerse kâfir olur. Ne bitmez oruçtur bu diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse oruç için, herhangi bir tevil de yapmaksızın, Allah bunu farz kılmasa idi bizim için hayırlı olurdu diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse küçük günah işler, diğeri de ona tevbe et der o da, Allah dileyinceye kadar tevbe etmem derse kâfir olur. Bir fâsıka, sen her gün Allah'a ve yaratıklarına eziyet ediyorsun dendiğinde, iyi yapıyorum derse kâfir olur.
Günaha, bu da bir yoldur veya mezhebdir diyen kimse kâfir olur. Fâsık bir çocuk ilk defa içki içerken, yakınları ve akrabaları onu görür ve mübarek olsun derlerse hepsi kâfir olur.
Bir kimse, içki içerken bizimle sevinenler neşe bulsun, bizim sevincimize katılmayanlar hüsrana uğrasınlar derse kâfir olur. İçkinin haram oluşu Kur'ân'da sabit değildir diyen kâfir olur. İçki içmeyen müslüman değildir diyen kâfir olur. Sarhoşluk veren hurma şırasını içmeyi helâl kabul eden kimse kâfirdir.
Oğlunun karısı ile evlenmeyi caiz gören kimse kâfir olur.
Bir kimseye zekât ver denildiğinde, bu malî cezayı, ne zamana kadar vereceğim derse kâfir olur. Bir kimse, diğerine bana Hak ile yardım et der, o da herkes Hak için yardım eder ama ben haksızlık ve zulm ile yardım ederim der ise kâfir olur.
Bir kimse, diğerine git filân adama iyiliği emret dese, diğeri de onun bana ne zararı var, bana ne kötülük yaptı ki ona iyiliği emredeyim derse kâfir olur. [197]
Bir kimse, diğer birine iyiliği niçin emretmiyorsun der, o da o bana ne yaptı ki, ben ondan ne zarar gördüm ki veyahut ben bu işten kendimi sıyırdım veyahut da bu fuzulî bir dâvadır, bundan bana ne derse kâfir olur [198]
.
İyiliği emreden bir kimseye, bu kavgayı niçin yapıyorsun, bu yorucu iş nedir diyen kimsenin küfründen korkulur.
Bir kimse, ilerde şu işi yaparsam, Yahudi olayım, Hıristiyan olayım, Mecûsi olayım veya İslâmdan uzak olayım veyahut da buna benzer şeyler, söylerse bize göre bu bir yemindir. Eğer o dediği şeyi yaparsa ve niyeti kâfir olmaksa kâfir olur. Niyeti kâfir olmamaksa yemin keffâreti vermesi gerekir. Aynı lâfızlarla geçmişteki bir işe yemin ederse ve niyeti kâfir olmamak ise, yemini de yalansa keffâret icab etmez. Kâfir olup olmamak hususu ise, yukardaki mesele gibidir. Allah'a, ruhuna ve başına yemin ederim diyen kimse bazılarına göre kâfir olur.
Bir kimse Allah ve ayağının toprağı hakkı için derse kâfir olur. Hayatım ve senin hayatının hakkı için diyen kimse kâfir olur.
Doğru olarak Allah'tan başkası için yemin etmek, yanlış yere yemin etmekten daha şiddetlidir. Bir kimse, diğerine manasını bilerek ve kasdederek (veya mutlak olarak) «ya rabbbi» derse kâfir olur.
Bir kimse, bir kimsenin bir yerden gelişi veya buna benzer hallerde o kimse için kurban keserse kâfir olur [199]. Bir kimse, ibadet niyeti ile olsun veya olmasın sultana secde ederse kâfir olur. Eğer niyeti selâm ise ihtilâf vardır. Bununla beraber alnını veya yanağını yere koyarsa, küfre yakındır.
Biri geçmişte ben kendi isteğimle kâfirdim der sonra da o sözünü yalanlarsa kâfir olur. Kadı onun «yalan söyledim» sözüne itibar etmez.
Hastalıktan kurtulup, sıhhate kavuşan bir kimseye merkebi yine bıraktı diyen veya çocuğu ölen bir kimseye ruhunu senin için verdi diyen veyahut da birini ta'ziye ederken onun ruhu, senin ruhunun ziyadeleşmesi için eksildi diyen kimselerin hepsinin kâfir olmalarından korkulur.
Allah ruhunu ziyadeleştirsin demek hata ve cehalettir. Filânın ruhu azaldı, seninki de çoğaldı demek de aynıdır. Bir kimse kendi kendine öldü derse küfründen, korkulur. Bir kimse, ölen biri için, bu ölü Allah'ın olmalıydı veya olmamalıydı gibi bir lâf ederse kâfir olur. Bir kimsenin oğlu öldüğünde, diğeri bu Allah'a lâyıktır veyahut da Allah onun ruhunu almamalıydı derse kâfir olur. Bir kimse, filân ruhunu efendisine verdi veya kendisine kaldı derse kâfir olur. Bir kimse ölen için, o sizden çok Allah'a lâzımdı derse kâfir olur. Bir kimse Farsça olarak: «Fülan bimürd ü can be tu siperd: Filan öldü ve canını sana ısmarladı» derse kâfir olur.
Bir kimse, diğerine, Kıyametteki izdihamda beni nasıl bulacaksın derse, bazılarına göre kâfir olur.
Bir kimse, diğerine bugün sen bana hakkını verirsen, Kıyamette ben sana daha çok veririm der, öbürü de Kıyamet gününde çok hak olmaz derse kâfir olur.
Bir kimse, alacaklısına, dünyada iken borcunu ver, zira âhirette para yoktur derse, borçlu da, sen bana daha fazla ver. Kıyamet gününde hepsini sana veririm derse kâfir olur.
Bir kimse, 10 lira borçlu olduğu bir kimseye bana 10 lira daha ver, Kıyamette 20 lira alırsın derse kâfir olur. Âdemoğlundan başka canlıların Kıyamet günü dirilmeyeceğini söyleyen kimse kâfirdir.
«Allah, bana dünya lezzetlerinden bir şey vermeyecekti de niçin yarattı?» diyen kimse, Ebu Hâmid'e göre kâfirdir.
Bir kimse, filânı Allah niçin yarattı derse kâfir olur [200]. Allah beni filân ile beraber Cennetine koyacak olsa girmem, yahut filânsız Cennete girmem veya sensiz Cennete girmem veyahut da filânla Cennete girmeye emrolunsam girmem diyen kimse kâfir olur.
Bir kimse dünyada ekmek lâzım, âhirette ne olursa olsun derse kâfir olur.
Bir kimse çirkin bir söz söyler, diğeri de ona, ne yapıyorsun, küfre girersin der, öbürü de ne yapıyorum ki küfre gireyim derse kâfir olur. Ben sevab ve azabdan veya ben ölüm ve ikabdan uzağım derse kâfir olur.
Bir kimse, diğerine saîre yâni Cehenneme gitmekten başka ne yapabilirsin derse kâfir olur.
Bir kimse, bir âlim bir fakire bir dirhem verse (yardım etse) göklerde veya Kıyamet gününde melekler davul çalar derse kâfir olur.
Filânın küfür üzere ölmesini istiyorum diyen kimse kâfir olur. Bana eziyet ettin, nerede ise küfre gireceğim diyen kimse kâfir olur.
Ben kiliseyi, mescidi, papazı ve imamı sever ve itikad ederim diyen kimse kâfir olur. Bir kimse, kâfir bir dostuna daha fazla yaklaşmak için, sen dinini muhafaza et, ben de edeyim, yahut da senin dinin de hak, benim dinim de hak, hepsi Allah'ın dini, hepsi iyidir derse kâfir olur.
İki kişi arasında bir anlaşmazlık devam ederken, birisi, küfür bu bizim yaptığımızdan daha hayırlıdır diyecek olsa kâfir olur.
Bir kimse şeriatlerden veya milletlerden biri için bu Muhammed'in (s.a.v.) şeriatından daha hayırlıdır dese veya ilimlerden herhangi biri için, bu şeriat ilminden daha hayırlıdır derse kâfir olur.
Bid'at ve hevâ ehlinin sözü için [201], bu manevî bir kelimedir veya doğrudur [202] derse kâfir olur.
Kâfirlerin vergilerini iyi gören kâfirdir.
Bir kimse, yalan söyler, diğeri de onu yalan söyleme diye ikaz ettiğinde o, benim söylediğim kelime-i şehadetten daha doğrudur derse kâfir olur.
Bir kimse, diğerine haram ye ki Cehenneme giresin der, o da yiyorum derse kâfir olur.
Bir kimse filân kendi ölümü ile ölmek istemiyor derse küfründen korkulur.
Bir kimse, ben bilineni de bilinmeyeni de, olanı da olmayanı da biliyorum derse kâfir olur.
Bir kimse bir kötülüğe, bir günaha başlarken, diğerine gel güzel güzel yaşayalım veyahut da kimse bizim gibi neşeli olamaz derse kâfir olur.
Fakirlik, şekavettir diyenin küfründen korkulur.
Bir kimse Farsça olarak «Ful ân zindegânî begûmâdâd: Filân size hayat verdi» derse kâfir olur.
Ebu'l-Fadl, çocuğu ölen bir kimse, ya Rabbi bir tane verdin, onu da geri aldın veya bana bir tane verdin geri aldın, filâna on tane verdin bir tanesini bile almıyorsun derse, kâfir olmamasını umarım demiştir.
Bir kimse şaka olarak Farsça «Men hod ay em: Ben kendim gelirim» yerine «Men Hudâyem: Ben Allah'ım» derse kâfir olur.
Karısını üç defa boşayan bir kimseye, bir diğeri, mürted ol ki karın sana başka bir kocaya varmaksızın helâl olsun diye öğretirse kâfir olur. Böyle bir yola sapıldığında o kadın, o kocaya yine helâl olmaz ve buna fetva veren de kâfir olur.
Bir kimse karısına ey kâfir der kadın da ben öyleyim, beni boşa veya ben böyle olmasaydım sana arkadaş olmazdım, beni göremezdin derse kadın kâfir olur ve nikâh bozulmuş olur. Şayet kadın, madem ben böyleyim, beni niçin boşamıyorsun derse kâfir olmaz. Bir kadın, kocasına ya mecûsi veya ya yahudi der, o da ben böyle isem benimle oturma, benimle arkadaş olma derse kâfir olur. Bazılarına göre kâfir olmaz.
Bir adam, karısına ey kâfir der, karısı da sensin derse, kadın boş olmaz. Bunun aksi de böyledir. Bir kadın, ben şunu yaparsam, kâfir olayım derse, derhal kâfir olur. Bu bir yemindir, küfür değildir, bozulduğunda keffâret icab eder de denmiştir.
Bir kimse kiliseye ve buna benzer ibadet yerlerine ruhban ve papazları ziyaret etmek için veyahut teberrüken girerse veya onlara has bir işi yaparsa veyahut da mecûsilerin Nevruz gününde onlara elma takdim ederse, bayramlarında onlara muvafakat ederse, bayramlarını ilân etmek için onlarla beraber çıkarsa kâfir olur.
Sihirbaz tövbe ettirilmeden öldürülür. Sihri terk ve tövbe [203] edeceğim şeklindeki sözleri de kabul edilmez.
Ben sihirbazım diye kendi ikrar eder veya sihirbaz olduğuna şehadet edilirse kanı helâldir. Bir kimse ben sihirbazdım ama terk ettim, terk edeli de çok oldu diye kendi ikrar eder veya kendisine bu hususta şehadet edilirse kabul edilir, öldürülmez. Kâhin de sihirbaz hükmüntedir.
Bezzâziyye isimli kitapta şöyle varid olmuştur: Bazı sefil kimseler, fetvalardaki küfür hükümleri korkutmadır, hakikat değildir derler. Bu sözler bâtıldır. Helâli, haramı, küfrü, İslâmı beyan eden âlimler, Allah'ın emin kulları böyle bir durumdan uzaktırlar. Onlar sadece Allah'ın Resulünün tebliğ ettiği hakikatlerden bahsederler.
«Allah, Nebiyy-i Muhterem (s.a.v.) hürmetine, sizi ve beni dil kaymalarından, hatâ ve nisyan ile de olsa küfür lâfızlarını kullanmaktan muhafaza eylesin...»
-------------------------------------------------------ŞERH KISMI------------------------------------------------------------
[181] Müslümanlara, iyiliklerinden dolayı ta'zimde bulunmak küfür değildir. Kâfire ta'zimde bulunmak böyle değildir.
Ebu Hafdı'l-Kebir, söyle rivayet etmiştir: Nevruz gününde müşriklere, bir yumurta hediye eden bir adam, o günü ta'zim ettiği için kâfir olmuş ve elli yıl yaptığı ibadeti mahvetmiştir. Fakat kâfirlerin bazı davetlerine icabet etmekte mahzur olmayabilir. Bununla efendilik yapmış olur.
[182] Livata mutlaka haramdır. Bu ister karısı, ister cariyesi, isterse kölesi ile olsun farketmez.
Ekmeli'l-Meşârik kitabında şöyle denmiştir: Livata, aklen, şer'an ve tab'an haramdır. Zina ise, yalnız şer'an ve aklen haramdır. Bu sebepledir ki livata, zinadan daha büyük bir cürümdür. Dürer kitabında da şöyle denmiştir: Livatada hadd olmamasının sebebi, sahabenin ceza, konusunda ihtilâf etmiş olmalarıdır. Bazıları yakalım, bazıları üzerlerine duvar yıkalım, bazıları yüksek bir yerden atıp arkasından taşlar yuvarlayalım demişlerdir. Halifelerden Ebu Bekir (r.a.), Ali (r.a.), Abdullah b. Zübeyr (r.a.) ve Hişâm'in yaktıkları rivayet olunmaktadır. Yine Hz. Ebu Bekir'in evini üzerine yıktığı rivayet edilmiştir. İbn Abbas'dan (r.a.) şöyle rivayet edilmiştir: Lût kavmine yapıldığı gibi, yüksek bir yerden başaşağı atılır ve arkasından da taşlar yuvarlanır. Çünkü livatanın haram olduğu, Lût kavminin kıssası ile bildirilmiştir. Onların cezasına uygun olması en münasibidir. «Bizden öncekilerin şeriatı, Kur'ân-ı Kerîm'e uygun olursa bizim de şeriatımızdır» kaidesi de bunu te'yid etmektedir. Bu hususta Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyurulmuştur: «Hemen (şehirlerinin) üstünü altına getirdik. Tepelerine de balçıktan pişirilmiş bir taş (yağmuru) yağdırdık.» (Hicr: 74)
Bir kimse hayızlı karısına yaklaşmayı ve livatayı helâl kabul ederse kâfirdir. Resûlullah (S.A.V.) bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmuşlardır: «Karısını arkasından kullanan mel'undur.» Kadına arkadan yaklaşmak böyle olunca, erkeğe arkadan yaklaşmak çok daha büyük cürüm olur!..
Bu husustaki hadis-i şerif şöyledir: «Bir kimseyi Lût kavminin yaptığı gibi yaparken bulursanız, faili ve mef'ulü öldürün, bir kimse hayvanı yaparsa, hayvanı da, yapanı da öldürün.» Kütüb-i Sitte'de rivayet edilmiştir.
Livata yapana, zina gibi hadd yapılır diyenler, İmameyn, Şafii, Hasanu'l-Basri, Ata, Nehâl, Katâde ve Evzaî'dir,
Recm olunur diyenler ise, İmam Mâlik ile İmam Ahmed b. Hanbel'dir. (Hadimi)
[183] Bedru'r-Reşid şöyle demiştir: Bir kimse, «içki, zina, zulüm, katl helâl olsaydı ne olurdu,» derse kâfir olur. Bir kimse haramlığı hususunda icmâ vâki olan şeyleri inkâr veya şüphe ederse kâfir olur. Bu Cevâhir'de zikredilmiştir. Bedru'r-Reşid ve İmam Muhammed'e göre, kendisine nikâhı haram olan birisi ile cinsi münasebette bulunmak küfürdür. Fetva, helâl kabul edenin kâfir olduğu cihetindedir.
Muhit'de şöyle vârid olmuştur: Bir kimse içki haram değildir dese ve haram olduğunu bilmese dahi kâfirdir. Çünkü nassla haram olduğu kesin olarak bilindiği için özür kabul edilmez. .
Ben içkiyi çok seviyorum, onsuz yapamıyorum diyen kimse kâfir olur denmiştir. Bununla nefsinin isteğini kasdeder, fakat yapmazsa kâfir olmaz.
[184] Bir adam, bir günah işler, diğeri tevbe et der de, ne yaptım ki tevbe edeyim derse Ehl-i Sünnet kaidelerine göre kâfirdir. Mutezileye göre değildir.
Yetime kitabında şöyle vârid olmuştur: Bir kimse günah, işler de, kaza, kader ve Allah'ın iradesi böyledir, niçin tevbe edeyim derse kâfir olur. «Hulasa» ve «Muhit»de şöyle denilmektedir: Fâsık ve zâlime, sen her gün Allah'a, yaratıklarına zulmediyorsun, dendiğinde, en iyisini yapıyorum diye cevap verse kâfir olur. Bununla «halka eziyet etmemin bir sebebe dayandığını murad ettim» derse kâfir olmaz.
[185] Adalet, cüz'i bir meselede tatbik edilmekle yerine getirilmiş sayılmaz. Şeriatı halk üzerinde tatbike devam etmek sureti ile ancak adalet yerini bulur. Onun için geçmişteki âlimler, halifelerine zâlimler demişlerdir. Bu hususta Süfyan-ı Sevri ile Harûnu'r-Reşid arasında geçen hâdise şöyledir: Bir gün Hârûnu'r-Reşid'den Süfyân-ı Sevrî'ye ta'zim ve tekrim ifade eden bir mektup gelir. Talebelerine, cevabını aynı mektubun arkasına yazın diye emreder. Ona bu halifedir, temiz bir kâğıda yazsak dediklerinde, şöyle demiştir: O zâlimin mektubunun arkasına yazın, eğer o kâğıdı helâl para ile kazanmışsa mükâfatını görür. Haramla kazanmışsa onunla beraber Cehennemde yanacaktır. Ben yanımda zâlimin elinin değdiği bir şeyi bırakmam. Çünkü dinime halel gelir. Ona ne yazalım denildiğinde, şöyle yazın demiştir:
«Bismillâhirrahmanirrahim. Allah'ın günahkâr kulu Süfyân b. Sa'd el-Münziri's-Sevrî'den emellerle mağrur, imanın tadı kalbinden silinmiş kul Hârunu'r-Reşid'e...
Benim yanımda, sevgin, muhabbetin, yerin, kalmadı. Beni beytu'l-mâldeki haksız tasarruflarına, yazdığın mektupla şahit tutmak istiyorsun. Fakat ben ve mektubunu okuyan arkadaşlarım, kıyamette, Allah'ın huzurunda senin, aleyhine şahitlik edeceğiz. Ya Harun, müslümanların rızâsı olmadığı halde beytül'mâle hücum ettin. Buna müellefet-i kulûb, zekat toplayan âmiller, Allah yolunda cihad edenler, yolda kalmış olanlar, Kur'ân hafızları, ilim erbabı, dul kadınlar ve yetimler rızâ gösterdiler mi?! Yoksa idaren altındaki diğer insanlar mı razı oldu?!. Kendini bu soruların cevabına hazırla. Şunu iyi bil ki bir gün âdil-î mutlak bir hâkimin huzurunda hesap vereceksin. Sen ruhundan, ilim, zühd, Kur'ân-ı Kerim ve iyilerle beraber oturmanın tadını silmiş, zâlim olmuş ve zâlimlere lider olmayı seçmişsin.
Ey Harun! Tahta oturdun ve ipeği giydin, kapına diktiğin zâlim askerlerinle insanlara zulmettin.
Allah emri ile bir mûnâdi: «Ey zâlimler ve karıları, ey zâlimler ve yardımcıları, haşr olun, hesaba hazırlanın» dediği zaman, sen ve etrafındaki zâlimler, kollarınız boyunlarınıza bağlı olarak Allah'ın huzuruna çıktığınızda, senin hasenatın başkasının mizanına, başkasının seyyiâtı senin mizanına konduğu zaman günahların artacak, başına gelen belâ daha büyüyecek, daralacak ve boğulacak hale geleceksin, fakat kimse seni kurtaramayacak... Cehenneme giderken de yine zâlimlerin lideri olacaksın.
Ya Harun! Vasiyetimi ezberle, nasihatime kulak ver. Resûlullahın (s.a.v.) ümmetine yaptığı muameleyi iyi düşün. Sen de o ümmete iyi davranmaya çalış. Şunu iyi bil ki hilâfet bir gün elinden gidecektir. Dünya zaten böyledir, insanlar devamlı olarak yok olup giderler. İyi azıklanan faydalanır. Kötüler ise dünya ve âhiretini kaybeder. Ben seni, her ikisini de kaybetmiş görüyorum. Sakın bana bir daha mektup yazma. Cevap vermem. Selam...»
Bu gibi mektuplar halifelere çok yazılmıştır. Tafsilât «İhyâ»dadır.
[186] Vaiz, yalancılıktan, avamın yanlış anlayabileceği hikayelerden kaçınmalıdır. Kur'ân-ı Kerim'de ve sahih kitaplarda geçen faydalı kıssaları anlatır.
Bazı kimseler, itaate rağbet olsun diye uydurma hikayeler anlatmayı caiz görmüşlerdir. Halbuki Allah Teâlâ'nın Resulüne bildirdiği gerçek hadiseler, uydurma şeyler anlatmaya ihtiyaç bırakmamıştır,
Zamanımızın vaizleri, kıssalar, şiirler, şatah ve tammât gibi şeylere devam etmektedirler. Bu hususları şu şekilde tenkid etmek mümkündür:
Kıssalar, bid'attir. Selef bunu nehy etmiş ve şöyle demiştir: Bu ne Peygamberimiz ve ne de Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer zamanında vardı. Bu, büyük fitneden (Hz. Osman'ın şehadetinden) sonra meydana gelmiştir. İbn Abbas (r.a.), kıssa anlatıldığı için mescidden çıkmıştır. Hz. Ali, Basra camisinden kıssa anlatan bir kimseyi çıkarmıştır, sonra Hasan-ı Basri'nin vaazını dinlemiş ve memnun olmuştur. O, âhiret hayatı, ölümü tefekkür, şeytan vesvesesi ve buna benzer zaruri şeylerden bahsediyordu. Şer'an istenilen vaaz da budur. Şu hadis-i şerifle de uygundur: «Zikir meclisinde hazır olmak bin rekât namazdan efdaldır. İlim meclisinde bulunmak bin hastayı ziyaret etmekten efdaldır. İlim tahsil etmek bin cenazeye şahid olmaktan efdaldır.» Ebu Zer (r.a.) rivayet etmiştir.
Şiir mevzuuna gelince: Vaazda şiire çok yer vermek hoş görülmemiştir. Bu konudaki ayet-i celile şöyledir: «Şairler(e gelince), onlara da sapıklar uyarlar. Onların her vadide hakikaten ifrata düşegeldiklerini ve hakikaten yapmayacakları şeyleri söyler (insanlar) olduklarını görmedin mi?» (Şuârâ: 224, 225, 226)
Şatah, sofilerin icad ettiği iki çeşit konuşma tarzıdır. Allah'a âşık olmak, vuslattan sonra zahiri ibadete ihtiyaç duymamak, Allah ile ruhen birleşmek ve Allah ile kul arasındaki perdenin kalkarak, yüz yüze konuşmanın mümkün olduğunu, iddia ederler. Bu, vaaz tarzlarının ilkidir.
İkincisi ise şöyledir: Mânası anlaşılmayan parlak sözlerdir. Bu da söyleyen ne dediğini bilmediğinden veya anlatmak istediğini anlatamadığındandır. Bu tarz konuşma, Zihinleri karıştırmaktan başka bir işe yakamaz.
Tammât: Şatah ile müşterek yönü olduğu gibi, ayrıca şer'i lafızları, zahiri mânasından uzaklaştırıp batına doğru çekme şeklinde kendini gösterir. Bu tavırları ile bâtınilere benzerler.
[187] Bid'at ve heva ehli hakkında âlimler ihtilâf etmişlerdir. Selefin çoğu tekfirini tasvip etmiştir. Birçok fakih ve kelamcıya göre, onlar fâsık, âsi ve dalâlettedirler. İslâm topluluğundan çıkarmak doğru değildir. Mirastan herkes gibi payına düşeni alırlar ve İslâmî hükümlerle muamele görürler.
Bu hususta, İmam Mâlik'in sözleri bazı çalkantılar meydana getirmiştir. Bunların hem tekfir edilmesi, hem de edilmemesi hususunda sözleri naklolunmuştur. İmam Eş'ârî de aynı durumdadır, İmam Ebu'l-Meali'ye sorulmuş, cevap vermemiş, özür beyan ederek şöyle demiştir: Bu mevzuda hata yapabilirim. Müslümanı kâfir, kâfiri müslüman yapmak kolay bir mesele değildir. Araştırıcılar, te'vil erbabını tekfir etmekten kaçınmak gerektiğini söylemişlerdir. Bunlara göre, namaz kılan bir kimsenin kanını helâl kılmak tehlikelidir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuşlardır: «Kelime-i şehadet getirenler, kanlarını ve mallarını benden korumuş olurlar...»
Kaderiyeciler hakkındaki şu hadîs-i şerif, «Onların İslâmdan payı yoktur» tekfir için değil tağliz, yani suçlarının büyüklüğünü beyan için söylenmiştir.
Hâriciler hakkındaki, «Onları öldürün» hadis-i şerifi, tekfir cihetine gidenlerin delilidir. Tekfir etmeyenler, onların öldürülmelerinin kâfir olmalarını icabettirmediğini ileri sürerler.
[188] Müslümana beddua etmek haramdır. Bilhassa bir müslümana kâfir olarak öl diyen kâfir olur. Bazılarına göre, küfürden şiddetli azab kasdederse kâfir değildir. «Feteva» kitabında, bir kimse, eziyet eden, şerli bir kimseye, Allah'ın ondan intikam almasını istediğinden dolayı küfür üzere öl derse, kâfir olmaz.
Bu konuda, Kur'ân-ı Kerim'de Musa (a.s.) ile ilgili olarak şöyle buyurulmuştur: «Musa (a.s.)... Sen onların mallarını yok et ey Rabbimiz, kalblerini şiddetle sık ki onlar o çetin azabı görecekleri zamana kadar iman etmeyeceklerdir.» (Yunus: 88)
Buna göre zulümde çok ileri giden ve Allah'a karşı cüretkâr olan bir kimsenin küfr üzere ölmesini istemek küfür değildir. Ebu Hanife'ye göre küfre rızâ küfürdür, imam bu hususta tafsile girmemiştir.
Bezzâziyye kitabında şöyle denmiştir: Bir mü'minin, bir başka mü'mine, kâfir olmasını istemeksizin beddua etmesi haramdır. Beddua edilen, şayet zâlim ise, zulmü kadar beddua edilebilir. Haddi aşmamak gerekir. Daha iyi olan ise, zâlime de beddua etmemektir. Bu hususta sabır gösterip, onu Allah'a havale etmek en doğru olandır. Bir hadîs-i şerifte: «Zulmedilen muzafferdir» buyurulmuştur.
Menâvî şöyle demiştir: «Bir kimse zalime beddua ederse, zalimin günahı, mazlumun sevabı azalır.» Bilhassa bir müslüman kendi nefsine, ehline ve çocuklarına beddua etmemelidir. Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur: «Nefsinize, çocuklarınıza, malınıza beddua etmeyin. Duaların kabul olduğu bir saate tesadüf eder, duanız kabul olur.»
Kâfir ve zâlim bir kimsenin dünyada baki kalmasını isteyerek dua etmek caiz değildir. Onlara, tevbe etmeleri ve sâlih kimse olmaları için dua etmelidir.
Hulâsa isimli kitapta şöyle denmiştir: Bir kimsenin, zımminin ömrünün uzun olması için dua etmesi caiz değildir. Ancak bu duayı ömrü uzun olsun da daha fazla cizye versin niyyeti ile yaparsa caizdir.
[189] Bir kimse, ben Fir'avn'ım, ben İblis'im der ve bununla, sadece ismen ortak olmayı veya tevazu veyahut da nefsinin küçüklüğünü, alçaklığını kasdederse kâfir olmaz. ,
Şibli veliyyullah tevazuunu belirtmek için şöyle demiştir: «Benim zilletim, yahudilerin zilletini geride bıraktı.»
Nasıl olur da mü'min bir insan, ben İblis ve Fir'avn'dan daha aşağı olayım diyebilir. Halbuki bunlar hakirliğin ve aşağılığın son haddine varmışlar ve küfürleri de çirkinliğin zirvesine ulaşmıştır. Böyle denilecek olursa, önce şöyle cevap verilebilir: Allah, onlara yardımını kesti, zelil etti, dalalete düşürdü. Birisi ulûhiyet iddiasında bulundu. Diğeri Hz. Adem'e secde etmedi. Bana gelince, beni muvaffak kıldı, yardım etti. Bendeki iman O'nun inayeti ile oldu. Eğer Allah beni rüsvay edip, onları muvaffak kılsaydı, ben dalalette olurdum, onlar hidayette olurlardı. Benim nefsimdeki pisliği ve ayıpları, onlarınkinden çok daha iyi biliyorum, öyle ise, pisliği bilinen nefis, bilinmeyenden daha aşağıdır.
Sonra şunu da ilâve etmek isterim: Onlar Hazret-i Muhammed'in (s.a.v.) şeriatına muhatap olmamışlar ve o hale düşmüşlerdir. Halbuki benim, nefsim şeriata muhatap olmuş ve onunla irşad edilmiştir. Böyle olduğu halde nefsimin hâlâ pisliklere düşmeye mütemayil olması, benim nefsimin onlardan daha aşağı olduğunu göstermez mi?
Tevazu hususunda Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: «Allah (c.c.) bana mütevazı olmanızı vahyetti. Tâ ki biriniz, diğerinize karşı övünmesin. Yine biriniz, diğerine düşmanlık etmesin.» Bu hadis-i şerifi, Ebu Davud, İbn Abbas'dan nakletmiştir. .
[190] Cevahir isimli kitapta şöyle denmiştir: Hasmına, her saat çamurdan senin gibi birini yapıyorum diyen kimse kâfir olur. Her gün senin gibi nicelerini eti ile kanı ile yapıyorum diyen kimse kâfir olur. Vasfını kasdederse kâfir olmaz. Bir kimse, diğerine ey kızıl der, o da, Allah beni elma unundan seni pis çamurdan yarattı derse Allah'a iftira ettiği için kâfir olur. Sözünde ciddi değilse kâfir olmaz. Kadihan isimli kitapta su şekilde vârid olmuştur: Bir kimse, Allah onu yarattı, sonra yanından kovdu derse, âlimlerin çoğuna göre kâfir olur. Benim fikrim ise şudur: Sözünde ciddi değil ise kâfir olmama ihtimali vardır. Yetime isimli eserde şöyle denmiştir: Benim itikadım, Fir'avn ve İblis'in itikadı gibidir diyen kimse kâfir olur. Şayet, ben Fir'avn'ım, İblis'im sözü ile ismen bir ortaklık kasdederse kâfir olmaz. Şer'i hükümleri bilmeyen bir kimse, ben eskiden kâfirdim. Şimdi müslüman oldum derse, bazılarına göre kâfir, bazılarına göre kâfir değildir. Bir kimse, kendisine şeytana lânet et diyen kimseye, etmem derse kâfir olur. Zira Kur'ân-ı Kerîm'e muarazada bulunmuş, aksine hareket etmiştir.
Put yapan bir kimse kâfirdir. Çünkü putu yapmakla, ona razı olmuş ve gelişmesini istemiştir. Zamanımızdaki pek çok insan bundan gafildir.
[191] Şaka ile de olsa, başkasına küfür telkin eden kafirdir. Kısa bir tahsil yaparak memleketine dönecek olan bir talebeye, sana sual sorarlarsa, daima bunda iki görüş vardır seklinde cevap ver diye telkin edilir. O da memleketine döndüğünde, kendisine «Allah'ın varlığında şüphe var mıdır» denildiğinde, iki görüş vardır diye cevap vermiştir. Âlimler, hem bu talebeyi, hem de ona bu telkinde bulunanları tekfir etmiştir.
Bir kimse, bir kadına kocandan boşanmak için mürted ol diye emreder veya fetva verirse kâfir olur. Bazı insanların, şahsi menfaatleri için bu gibi şeylere tevessül etmeleri çok çirkin bir şeydir.
Muhit isimli kitapta şöyle denmiştir: Bir kimse, diğerine kâfir ol diye emrederse o adam kâfir olsun veya olmasın emreden kâfir olur. Bir kimse başkasına mürted ol diye emreder veya fetva verirse kâfir olur.
[192] Yahudi, hıristiyandan veya hıristiyan, yahudiden hayırlıdır diyen kimse kâfir olur. İkisi birbirinden şerlidir, ikisinde de hayir yoktur demek caizdir ve mahzuru yoktur. Yukarda zikredilen hayırlıdır lâfzı ile hıristiyanların İslâm milletine nisbeten yakınlığını kasdederse kâfir olmaz.
Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyurulmustur: «... Onların, iman edenlere sevgisi bakımından, daha yakınını da, andolsun, «Biz Nasrânileıriz» diyenleri bulacaksın...» (Mâide; 82)
Hülâsa isimli kitapta şöyle demektedir: Mecûsî şapkasını giyen kimse bazılarına göre kafirdir. Müteahhirin âlimleri, soğuk veya sıcaktan korunmak için giyen kâfir olmaz demişlerdir.
Muhit kitabında ise şöyle vârid olmuştur: En doğru görüş, hangi halde olursa olsun kâfir olur. Bid'at ehlinin kıyafetini giymek, tahrimen mekruhtur.
[193] Puta, güneşe, ateşe, aya secde etmek, kiliseye gitmek, onların kıyafetini giymek, saçları topuz yapmak gibi, âlimlerin ancak bir kâfirden sadır olabileceği hususunda icma ettikleri fiilleri yapmak küfürdür. Saçların topuz yapılması ile ilgili olarak, Hz. Ebu Bekir, Şam'a tayin ettiği valiye şöyle demiştir: «Orada başını topuz yapmış kişiler göreceksin. Onların topuzlarını kılıçla kesin.» Peygamberimiz (s.a.v.), Mute ordusunun kumandanına: «Gideceğiniz yerde başlarında: şeytan yuvası olan insanlar göreceksiniz, onların saçlarını kılıçla sökün» diye emretmişlerdir. Yine müslümanlar, katil, içki içmek ve zina etmek gibi haram olan şeyleri helal kabul edenlerin -müslüman olduklarını söyleseler de- kâfir oldukları hususunda icmâ etmişlerdir. Şifâ'da vârid omuştur.
[194] Zâhiriyye kitabında şöyle vârid olmuştur: Başına mecusi şapkası giyene kâfir oldun denildiğinde, o da adamın kalbi doğru olmalı derse kâfir olur. Zira, şeriatın zahirini iptal etmiş olur.
Bir kimse, Hıristiyan mahallesinden geçerken onların içki içip, şarkı söylediğini görür ve burası işret meclisidir, belimize ip bağlayıp onların arasına karışmalı ve dünyadan nasibimizi almalıyız derse kâfir olur. Bu ahmak, kimsenin müslüman kıyafeti içerisinde iken de ayni hatayı irtikâb etmesi mümkün iken ve cezası da Allah'ın meşiyyetine kalmış iken, kâfir kıyafetine bürünerek bu haramı irtikâb etmesinin mânası nedir?
[195] Tenviru'l-Ebsar isimli kitapta şöyle denmiştir: Bir muslümanın sözünü, iyiye hamletmek mümkün olduğu müddetçe, onun tekfiri hususunda fetva vermemelidir.
Tahavîden şöyle nakledilmiştir: Mürted olduğu tahakkuk etmedikçe, bir müslümanı tekfir doğru değildir. İslâm şüphe ile zail olamaz. Bir âlim, zorla müslüman olanın müslüman olduğuna dair hüküm verirken, müslüman olan birini kolayca tekfir etmemelidir.
Subki'den şöyle nakledilmiştir: La ilahe illallah, Muhammedurresûlullah diyeni tekfire cüret edilmemelidir. Kâfir olan bir kimseye, kanı ve malının helâl olması, hayatta iken müslümanlara yapılan muamelenin ona yapılmaması, öldükten sonra da Cehennemde ebedi kalması gibi ağır hükümler ve cezalar uygulandığından tekfirde acele edilmemelidir.
Konuşulan sözlerin, mecaz, kinaye, istiare gibi te'villeri vardır. Ancak te'vile kapısını kapayan, küfür lâfzını söyleyen tekfir edilebilir. Bâhru'r-Râik isimli kitapta da böyle vârid olmuştur.
[196] Sarhoş bir adamı, mürted kabul etmek doğru değildir. İçki, haram kılınmadan önce sahabelerden içenler vardı. Namaz kılarken, Kâfirün sûresini yanlış okudular, haklarında şu âyet-i celile nazil oldu: «Ey iman edenler, siz sarhoşken, ne söyleyeceğinizi bilinceye ve cünüp iken de -yolcu olmanız müstesna- gusül edinceye kadar namaza yaklaşmayın...» (Nisa: 43) Bunlar sarhoş iken kâfir olsalardı, âyet-i kerimede onlara «ey iman edenler» diye hitap edilmezdi. Hasan b. Zeyyâd, Ebu Yusuf'dan, sarhoş iken mürted olan birini öldüren kimseye vebal olmadığını nakletmiştir.
Hulâsa kitabında şöyle vârid olmuştur: Günah işleyen bir kimse, İslam böyle aşikar olmalıdır derse kafir olur. İslâm günaha karşı olduğu halde, onu günahı caiz gören bir din gibi göstermek istemiştir. İçki içen bir çocuğun yakınları, onu gördüklerinde, üzerine para veya çiçek atarlarsa veya mübarek olsun derlerse kâfir olurlar. Çünkü bunlar pis ve çirkin olan bir şeyi mübarek sayarak, haramı helâl kabul etmişlerdir.
Bir sultan, hatip, imam, veya müderrise haram bir elbise giydirir ve arkadaşları ona mübarek olsun derlerse kâfir olurlar. Vazifesini kasdederlerse kâfir olmazlar.
İçkinin haramlığı Kur'ân-ı Kerim ile sabit değildir diyen kafirdir. Zira şu âyet-i celileyi inkâr etmiştir; «De ki: Murdarla temiz -murdarın çokluğu hoşunuza gitse de- (hiçbir zaman) bir olmaz..» (Mâide: 100) Bu âyet-i celilede ulvi bir mâna ve büyük bir belağat vardır. Beyinleri hasta olanların buna aklı ermez. İçki içmeyen kimse kâfirdir diyen kâfirdir ve te'vili de mümkün değildir.
[197] "Yetime" kitabında şöyle denmiştir: Oğlunun karısı ile nikâhlanmayı helâl kabul eden; zulüm, katil ve yalancı şehadet gibi aklen çirkin olan şeylerin haram olmamasını, temenni eden mürteddir.
Bir kimseye, niye zekât vermiyorsun denildiğinde, bu cezayı kime vereyim diyen kimse kâfirdir. Çünkü, kalbi, bedeni ve mali temizleyen mübarek ve büyük mali ibadeti ceza saymaktadır.
Bir kimse bana hak ile yardım et diyene, ben haksız ve zalimce yardım ederim derse, bazı âlimlere göre bunu helâl kabul ederek söylerse kâfir olur. Bu husustaki âyet-i celile şöyledir: «Ey iman edenler, içki. kumar, (tapmaya mahsus) dikili taşlar, fal okları ancak şeytanın amelinden birer murdardır. Onun için bunlardan kaçının ki muradınıza eresiniz.» (Mâide: 90)
Bir kimseye, git filâna iyiliği emret dense, o da bana ne eziyet etti ki ona iyiliği emredeyim derse kâfir olur. Zira bu adam, iyiliği emretmeyi farz kabul etmemekte ve iyiliği emretmeyi, nefsi, şahsi ve dünyevi şeylere bağlamaktadır. Fakat bana ne zararı var derse bazılarına göre kâfir değildir. Zira bir âyet-i celilede şöyle buyurulmaktadır: «İyilik etmek, fenalıktan sakınmak hususunda birbirinizle» yardımlaşın. Günah, işlemek ve haddi aşmak üzerinde yardımlaşmayın. Allah'dan korkun...» (Mâide: 2)
Bu hususta ben kendimi affettim derse ve bununla başına gelmesi muhtemel fitne ve belâdan dolayı sükûtu kastederse kâfir olmaz. Bu husustaki âyet-i celile şöyledir: «Ey iman edenler, siz nefislerinizi ıslah etmeye bakın, kendiniz doğru yolu bulunca sapanlar size zarar vermez.» (Mâide:105) Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur: «İtaat olunan bir cimrilik, tâbi olunan heva ve herkesin kendi fikrini beğendiğini görürsen, başkalarının işini bırak, koyununa sarıl (dağa çekil).»
Bu fuzulî şeyden bana ne derse ve bununla kendi üzerine farz olmadığını kastediyorsa kâfirdir. Şayet bu iş, idarecilerin, hâkimlerin ve âlimlerin, işidir derse kâfir olmaz.
[198] İyiliği emr ve kötülüğü nehy etmek farz-ı kifâyedir. İnkâr etmek ve hafife almak küfürdür. Birinin yapması ile diğerlerinin üzerinden sakıt olur. Ebu'l-Leysi's-Semerkandî şöyle demiştir: Söylediklerini başkalarının kabul edeceğini bilirse vâcibdir. Dövülüp sövüleceğini bilirse terki efdaldir. Fakat buna sabreden kimse mücâhittir ve peygamberlerin yolundadır. Emir bil-ma'ruf, yapılması gereken şeyle aynı değerdedir. Yapılan şey farz ise o da farz, sünnetse o da sünnet, mendup ise o da menduptur. Fakat, nehiy ani'l-münkerin hepsi vacibdir. Çünkü o fiili terk etmek vacibdir. Nehiy ani'l-münker, kötülükten uzaklaştırmak beş şekilde olur
l -Münker olan şeyleri tanıtmak.
2 -Yumuşak, bir şekilde vaaz etmek. Bu durumlarda devlet başkanından izin almak şart değildir.
3 -Ya cahil, ya ahmak, Allah'tan korkmuyor musun gibi şiddetli kelimelerle ikaz etmek. Bunun için de izin şart değildir.
4 -içkiyi dökmek, eğlence âletlerini kırmak gibi tasarruflarda bulunmak. Bu da izne tabi değildir. .
5 -Dövmekle korkutmak ve tehdit etmek. Bu izne tabidir. «Miftâhu's-Seâde»de böyle geçmiştir.
Bir hadîs-i şerifte şöyle buyurulmuştur: «Sizden kim, bir kötülük (yani söz ve fiilde Allah'ın razı olmadığı şeyler) görürse eli ile değiştirsin. (Dinen haram olan şeyleri izale etmek demektir ki nehiy ani'l münkerin en tesirli olanıdır.) Eğer gücü yetmezse (Muhatabı kendisinden daha kuvvetli olur da eli ile nehy edemezse) dili ile. (Yâni ona vâcib olan azarlama, başkasından yardım dileme, Allah'ı hatırlatma gibi sözlerle değiştirmek). Eğer buna da gücü yetmezse (malından, canından korkarsa) kalbi ile. (Kalben onu kerih görüp, eğer gücü yetse idi onu men etmeye azmetmek ki bu herkesin üzerine vacibdir.) Bu (kalbi ile buğz etmek) imanın en zayıf derecesidir. (Bunu da yapamayan kimsede hardal tanesi kadar dahi iman yoktur). Bu hadis-i şerif kötülüğü nehy etmenin tertibine delildir. Âlimlerin çoğu bu görüşte olduğu gibi fetva da bu vech üzeredir.
Alimler, emr ve nehyettiği şeyi yapan kimselerin bu vazifeyi (iyilikle emr edip, kötülükten uzaklaştırmak vazifesini) yapabileceklerini söylemişlerdir.
Hz. Enes'den (r.a.) rivayet olunan bir hadis-i şerifte şöyle vârid olmuştur: «Biz dedik ki: «Ya Resulallah, biz söylediğimizi yapmıyorsak, iyiliği emr, kötülükten nehy etmeyelim mi?» Resûlullah (s.a.v.) bunun üzerine şöyle buyurdu: «Siz söylediklerinizin hepsini yapamıyorsanız da yine iyilikle emredin ve kötülükten uzaklaştırın.»
Menâvî: Birinin terki ile diğerinin vücûbu yani farz oluşu düşmez demiştir. Bilhassa bu devirde, nasihat kapısının kapanmaması için, bu şartların aranmaması gerekir. Eğer bu görüş, şu âyet-i çelileye muhaliftir denecek olursa: «Siz, insanlara iyiliği, emredersiniz de kendinizi unutur musunuz?» (Bakara: 44) Bu âyet-i celiledeki mâna, vaazdan men değil, nefsi tezkiye etmeye (temizlemeye) teşviktir.
Memur olduğu iki şeyden birini ihlâl etmekte, diğeri de insanın üzerinden sakıt olmaz. Fakat uygun ve matlup olan söylediği yâni menettiği kötülüğü yapmamaktır. Peygamber Efendimiz bir hadîs-i şerifinde şöyle buyurmaktadır: «Miraç gecesinde, dudakları makaslarla kesilmiş kimseler gördüm. Cebrail'e (a.s.), bunlar kimdir diye sordum, iyiliği emredip de kendilerini unutan ümmetinin hatipleridir dedi.»
Emir bi'l-ma'ruf ve nehiy ani'l-münkerin gizli yapılması gerekir. Gizlilik fayda vermezse açık açık yapılır. Yaptığını, mal, mevki, metih, övünme ve bunun gibi geçici maksatlara alet etmemeli, yalnız dinini aziz kılmak ve Allah'ın rızâsını kazanmak için yapmalıdır.
Emir bi'l-ma'ruf, en büyük vecibelerdendir. Hiçbir amel, Allah için öfkelenmeyene fayda vermez. İbn Abbas (r.a.) şöyle demektedir: Resûlullaha (s.a.v.) «Sâlihler olduğu halde yer yarılır mı?» diye sordum. «Evet» diye cevap verdiler. Günahkârlara sükût ve mûdahene (yaltaklık) edildiğinde yer yarılır.»
Nesâb isimli kitapta zikredilen bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmustur: «Kıyamet günü ümmetimden bazıları maymun ve hınzır şeklinde kabrinden kalkacak ve mahşere o surette geleceklerdir. Bunlar güçleri yettiği halde kötülükleri nehy etmedikleri gibi günahkârlara müdâhenede bulunmuşlardır.»
Bu vazifeyi yapan bir kimse hiç kimseden korkmamaldır. Kur'ân-ı Kerim'de Allah Tealâ, şöyle buyurmuştur: «... Onlardan korkacak mısınız? Eğer (gerçekten) İnanmış kimselerseniz kendisinden korkmanıza daha çok lâyık olan bir Allah vardır.» (Tevbe: 13)
Yine bu mevzuda, ilim erbabının mes'uliyyeti büyüktür. Bu gibi kimseler, önce bildikleri ile amel edip, sonra âile fertlerine, akrabalarına, komşusuna ve sokaktakilere kötülükten uzaklaşmalarını emretmelidir. Bazılarının kabul etmemesi, kendisini mazur gösteremez. Daha sonra köylere, vadilere ve âleme açılmalı, tebliğ sahasını genişletmelidir. Kötülük çoğalır, menetmesi mümkün olmazsa menetmeyebilir. Fakat üzüntülü, hüzünlü, gamlı ve kederli olması gerekmektedir.
[199] Bir kimse, Allah, ruhun ve başın hakkı için derse, bazı âlimlere göre kâfir olur. Çünkü, ta'zimde onları, Allah'a ortak kılmıştır. Eğer, Allah ve ayağının toprağı hakkı için, diye yemin ederse, bütün âlimlerce kâfirdir.
Muhit kitabında, Ali Razi şöyle demiştir: Senin hayatın hakkı için, Peygamberin hayatı ve Peygamberin ruhunun hakkı için diyen ve buna benzer lâfızlarla yemin edenlerin küfründen korkulur. Bu husus ile ilgili âyet-i celile şöyledir: «O halde kendiniz bilip dururken, (yaratılan o şeylerle) Allah'a eşler koşmayın.» (Bakara: 22)
[200] Bir kimse, Allah, filanı niçin yarattı derse kâfirdir. Çünkü Allah insanları, Allah'ı bilmeleri ve O'na ibadet etmeleri için yaratmıştır. Bunu söyleyen kimse şu âyet-i celileye muhalefet etmiştir: «Ben cinleri de, insanları da (başka bir hikmetle değil) ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.» (Zariyât: 50)
[201] Bid'at; itikad, amel ve söz ile sünnete muhalefet etmek demektir. Âlimlerin tarifi şöyledir: Peygamberimiz (s.a.v.) zamanında olmayan bir şeyi ihdas etmektir.
Herevî şöyle demiştir: Bid'at, Kitap veya Sünnette, gizli veyahut da aşikâre mesnedi olmayan, şeydir.
Bid'at-i hasene ise, Kitap ve Sünnette gizli veya aşikâre mesnedi olan demektir.
En çirkin bid'atler on adettir denmişti:
1 -Kur'ân-ı Kerîm okumayı, zikir, dua, namaz, tesbih v.b. şeyleri para ile yapmak.
2 -Ölü yemeği yapmak ve yemek, kabir üzerinde mum yakmak, gelin ve cenaze önünde aşikâre zikir yapmak, kabir üzerine bina yapmak, o binayı süslemek ve orada yatmak.
3 -Nafile namazları cemaatle kılmak... Regâib, Kadir, Berat, Tesbih v.b. gibi.
4 -Tâ'dil-i erkânı terk etmek. Karganın gagasını yere vuruşu gibi namaz kılmak.
5 -Namazda imamı geçmek ve ona muhalefet etmek.
6 -Safları düzeltmemek. (Safları düzeltmek namazın kemâlindendir.)
7 -Türkü dinlemek. Kur'ân-ı Kerîm okuyuştaki ve zikirdeki teganni, de buna dahildir. Raks (dans) etmek ve sağa sola sallanmak.
8 -Hutbe okunurken, salât ü selam getirmek, radıyallahu anh demek, âmîn demek v.b. sözleri söylemek.
9 -İsraf eden kimseye sadaka vermek, mescidde dilenmek, oynamak, dans (raks) için yemek tertib etmek.
10 -Kadınların yabancı bir evde, ta'ziye veya tebrik için toplanmaları, cehren (sesli) tevhid getirmeleri, mevlid-i şerifi erkeklerin işiteceği bir şekilde acık okumaları.
Bid'atin reddine delil olan ve Hz. Âişe (r.a.) tarafından rivayet edilen hadis-i şerif şöyledir: «Bir kimse, bizim emrimizde (İslamda) olmayan bir şeyi icad ederse o merduddur (yâni reddolunmuştur». Buharî ve Müslim rivayet etmiştir. Diğer bir hadis-i şerifte ise şöyle buyurulmuştur: «Allah, bid'at sahibinin amelini, bid'atı bırakmadıkça kabul etmez.»
Hadis-i şerifi, İbn Mâce, İbn Abbas'dan rivayet etmiştir.
Bir başka hadis-i şerifte ise şöyle buyurulmaktadır: «Allah, bid'at, sahibinin orucunu, haccını, umresini, cihadını, farz ve nafile namazlarını kabul etmez. Ve kılın hamurdan çıkışı gibi İslamdan çıkar.» Huzeyfe (r. a.) rivayet etmiştir.
[202] İtikadda bid'atin bazısı küfürdür. Bunlar, Allah cisimdir diyenler, Allah'ın ilminin cüz'e taalluk etmediğini ileri sürenler, haşir ve neşri inkâr edenler ve aleme kadîm diyenlerdir. Bu mezhebler yeni değildir. Bunlar nübüvvetten önce de mevcut idiler.
İtikadda bid'atin bazısı ise küfür değildir. Kabir elçisini (münker-nekiri) inkâr etmek, Allah'a cisim ıtlak edip, bizim cisimlerimize benzemediğini iddia etmektir. Bunların günahı, diğer büyük günahlardan daha büyüktür. Çünkü bu itikad bunların içerisine yerleşmiştir. Bunlar hakkında Kitap ve Sünnette şiddetli vaidler vardır. Her büyük günahın -haklar yerine getirildikten sonra- tevbesi kabuldür. Bid'at ehlininki kabul değildir. Çünkü bunlar, bid'ati, itaat olarak kabul etmektedirler.
[203] Tevbe, masiyetten dönüp, bir daha onu yapmamaya azmetmektir. Bunu da sadece Allah'tan korktuğu için yapmaktır. Herhangi bir maddî veya şahsî bir zarardan dolayı tevbe fayda vermez. Büyük günahlara, tevbeden başka hiçbir şey keffâret olamaz. Küçük günahlara, namaz kılmak, oruç tutmak, tevbe-istiğfar etmek gibi şeyler keffâret olur. Hacc-ı mebrur, büyük günaha keffâret olamaz. Bazılarının olur demeleri, terk ettiği ibadetleri kaza etmesine, zulüm ve borçlarını ödememesine keffâret değil, tevbeyi tehirine keffârettir.
Mebârık kitabında şöyle vârid olmuştur: Hacda küçük günahlar affedilmiştir. Amma büyük günahların da affedilmesini umarım. Bu hususta Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyurulmuştun«... Çünkü güzellikler kötülükleri (günahları) giderir. Bu, iyi düşünenlere bir öğüttür.» (Hûd: 114) Hadis-i şeriflerde bu hususlarla ilgili olarak şöyle denilmektedir: «Bir kimse hacceder de, hacda günah işlemez ve karısı ile cinsi münasebette bulunmazsa, anasından doğduğu gibi bağışlanmış döner.»
Mebârik, bunu şerh ederken, kul hakları buna girmez demiştir. Diğer bir hadîs-i şerifte şöyle denilmektedir: «Peygamberimiz (s.a.v.), Müzdelife'de, bütün hacıların günahlarının affını istemiştir. Duasına adam öldürme ve zulmü de katmıştır.»
Kurtubî, hadis-i şerifteki zulümden maksat, yaptığı zulmü ortadan kaldırma imkânına sahip olmayanların zulmüdür demiştir. Tirmizî ise, kul hakkı düşmez. Diğer hakların da tövbesinin tehiri affolunur, kendileri düşmez, demiştir.
Ayet-i celilede zikredilen, hasenat seyyiâti, giderir lâfzı mutlak değildir. Her kötülüğün karşılığında iyilik vardır demektir. Meselâ: Geçmiş namazı kaza etmek bir hasenedir. Bu hasene, namazı geçirmekteki günahın affına vesile olur.
Şunu bilmek gerekir ki, günah, insanı ya küfre, ya nifaka ya da irtidada götürür. Bunların tevbesi, tam bir pişmanlık duymak ve samimî bir müslüman olmakla mümkündür. Bu gibiler tekrar İslama döndükten sonra önceki hasenatının üzerine sevaplarının ilâve edilip edilmediği hususunda ihtilâf vardır.
İtikadda, bit'ata sapanların tevbesi de tam bir pişmanlık duymak ve doğru bir şekilde itikad etmektir.
Amel ile ilgili ma'siyetlere gelince şöyledir: Farzları terk etmek.
Namaz: Terkinde iki günah vardır
1 -Geciktirme, bunun tevbesi tam bir pişmanlıktır.
2 -Terk tevbesi, ânında kaza etmektir. Kazayı tehir, diğer bir ma'siyettir. Tevbesi gerekmektedir. Ölüm hastalığından dolayı namaz kılmaya gücü yetmeyen bir kimse, yakınlarına, bunun için fidye vermelerini vasiyet eder. Tahrimen mekruh olan bir şey ile eda edilen namazın iadesi vâcibdir. Hidâye kitabında da böyle vârid olmuştur.
Zekât, fitre, nezir ve kurbanın tevbesi de kaza etmektir. Haccı da kaza etmek lâzımdır. Hacca gitmeye gücü yetmiyorsa vasiyet eder.
Yasaklarla ilgili günahlar: Kul hakkına taallûk etmeyip kendi ile Allah arasında olursa -cünüp Kur'ân okumak, içki içmek, zina etmek gibi- nasûh tevbesi yapar. İdare Amiri'nden (Vali) cezanın tatbikini isteyip, kendisini rezil etmek istemezse, bu insanın yapacağı şey, günahının affı için. Allah'a yalvarmaktır. Hele seher vaktinde Allah'a yalvarması daha uygundur. Cezanın tatbiki için İslamî İdare Amirine müracaat etmesi daha efdaldir.
Hayvanlara müteallik haklara gelince şöyledir: Onlara tecâvüz etmek, öldürmek, özürsüz dövmek, özürlü de olsa yüzüne vurmak, gücünden fazla yük yüklemek, taşımaya gücü yetmediği halde binmek, yem ve su vermemek ve buna benzer davranışlarda bulunmak çok güç bir durumdur. Bu gibi hareketlerde bulunanların, Allah'a yalvarıp göz yaşı dökmekten başka yapacağı hiçbir şey yoktur.
Kullara, taalluk eden haklar ise beştir:
1 -Mâli haklar: Hırsızlık, gasb, aldatmak, sahtekârlık yapmak, başkasının malını telef etmek, yalancı şahitlik yapmak, zalimce hükmetmek, rüşvet almak ve buna benzer şeylerdir. Bunları yapanların, o kimselerle helâlleşmesi gerekir. Helâlleşmediği takdirde kıyamette sevabından alınacaktır. Hak sahibi ölmüş olursa, mirasçılarına, mirasçısını da bulamazsa, hak sahibinin hayrına fakirlere vermelidir. Bu haklar, kâfirlere ait ise, onları mutlaka razı etmelidir. Razı etmezse işi çok zordur. Allah Teâlâ'nın rızâsını kazanması gerekir.
2 -Bedenî veya cismanî haklar: Kısaca kısasa taalluk eden meselelerdir. Böyle bir suç işleyen kimse önce tevbe etmeli ve hak sahibine teslim olmalıdır. Hak sahibi isterse affeder, isterse hakkını alır. Veyahut da mal hususunda anlaşma yaparak sulh olurlar.
3 -Şerefe taalluk eden meseleler ki, bunlar gıybet, bühtan, istihza, sövmek ve buna benzer şeylerdir. Bu gibi hallerde, tevbe ve helâlleşme gerekmektedir. Mirasçılarla helâlleşme olmaz. Bühtanın özel bir şartı vardır ki, o da iftira ettiği kimsenin yanında kendini yalanlamaktır.
4 -Namusa taalluk eden meseleler ise şunlardır: Ailesine, çocuğuna ihanet etmek. Böyle bir durum vuku bulduğunda tevbe etmek ve helâlleşmektir. Eğer, bir fitneye sebep olacaksa, Allah'a yalvarmak ve hak sahibine dua etmelidir.
5 -Dinî meselelere taalluk eden haklar: Başkalarını kâfirlik ve fasiklikla itham etmek gibi şeylerdir. Bu durumda önce tevbe eder. Sonra onu razı eder ve kendini yalanlar.
Hülâsa isimli kitapta şöyle vârid olmuştur: Bütün Haklarını bana helâl et derse, hak sahipleri de bu hakları biliyorsa ve helâl ederse, borçlu kurtulur. Bilmiyorsa, imam Muhammed'e göre kurtulmaz. İmam Yusuf'a göre kurtulur. Fetva da İmam Yusuf'un görüşüne göredir.
Çeşitli eserlerde, günahlardan kurtulmanın sekiz şeyle mümkün olduğu beyan edilmiştir. Dördü, kalb ile ilgilidir ve şunlardır:
1 -Tevbe etmek, 2 -Günahı terke azmetmek, 3 -Günahtan sıyrılmak, 4 -Azabdan korkmak.
Diğer dördü de organlarla ilgilidir:
1 -Günahtan sonra iki rekât namaz kılmak, 2 -Yetmiş defa «estağfirullah», yüz defa da «sübhanallahi'l-azîm» demek, 3 -Sadaka vermek, 4 -Bir gün oruç tutmak.
Tövbe ile ilgili bazı âyet-i celileler şunlardır: «Hepiniz Allah'a tevbe edin ey mü'minler. Tâ ki korktuğunuzdan emin, umduğunuza nail olasınız.» (Nur: 31) «Ey iman edenler, tam bir sıdk u hulusa mâlik bir tevbe ile Allah'a dönün. Olur ki Rabbiniz kötülüklerinizi örter ve sizi altlarından ırmaklar akan cennetlere sokar...» (Tahrim:
Nasûh tevbesi ile ilgili olarak 23 önemli görüş vardır. En önemlisi Ebu'l-Leys'in İbn Abbas'dan rivayet ettiğidir. İbn Abbas şöyle demiştir: «Nasûh tevbesi, kalben pişman olmak, dil ile istiğfar etmek ve bir daha ona dönmemeyi ruhunda gizlemektir.»
Hz. Ali'ye Nasûh tevbesi sorulduğunda şöyle demiştir: «Altı şeyin bir araya gelmesi ile tahakkuk eder: 1 -Geçmiş günahlarına pişmanlık duymak, 2 -Geçirmiş olduğu farzları iade etmek, 3 -Yapmış olduğu zulmü bertaraf etmek ve hasmı ile helâllaşmak, 4 -Günaha, bir daha dönmemeye azmetmek. 5 -Benliğini, Allah'a itaat ederek eritmek, 6 -Günahtaki lezzeti, ibadet güçlüğü ve yorgunluğu ile gidermek.
Kâfir olarak öldüğü bilinen bir kimseye dua etmek caiz midir?
Bu konuda Cenab-ı Hak şöyle buyurmaktadır:
“Cehennemlik oldukları anlaşıldıktan sonra, akraba dahi olsa müşrikler için mağfiret etmek peygambere ve müminlere yakışmaz.” (Tevbe 113)
“Onlardan ölen kimsenin namazını sakın kılma, mezarı başında da durma! Bu, onların Allah ve Resulü’nü inkâr ettiklerindendir.” (Tevbe 84)
“Onlar için ister bağışlama dile ister dileme! Yetmiş defa bağışlama dilesen de Allah onları asla bağışlamayacaktır. Bu, onların Allah ve Resulü’nü inkâr etmelerinden ötürüdür.” (Tevbe 80)
İmam Karafi şöyle der: “Kâfirin bağışlanması için dua etmek küfürdür. Zira Allah-u Teâlâ kâfirin ebedî cehennemde kalacağını bildirmiş ve bunu vaat etmiştir. Bu vaatten sonra kâfire dua eden sanki: ‘Ya Rabbi! Sen her ne kadar kâfire ebedî cehennemi vaat etmişsen de sen vaadinden dönersin; falan kâfiri affetsen daha iyi olur.’ demiş olur ki bu da küfürdür.
Ayrıca İmam Karafi’ye göre, bütün müminlerin bağışlanması için dua etmek de haramdır. Zira sahih hadislerde, Müslümanlardan günahkâr olanların cehenneme girecekleri ve günahları kadar yandıktan sonra cennete girecekleri bildirilmiştir.
Hanefiler ise bunu biraz ağır bulurlar ve derler ki: “Kâfir için dua etmek (Ölen kâfire, yoksa hayattaki bir kâfire hidayeti için dua etmek caizdir.) küfürdür. Lakin bütün Müslümanların affı için dua etmek haram değil, caizdir.”
İbn-i Abidin Hazretleri bu ihtilafın sebebini şöyle anlatıyor: “Allah’ın vaadinden dönmeyeceği muhakkaktır. Zira Kur’an’da tekrarla “Muhakkak ki Allah vaadinden dönmez.” buyrulmuştur. Allah ise müminlere cenneti, kâfirlere de cehennemi vaat etmiştir. Bir kâfirin affını isteyen, Allah’a vaadinden dönmeyi isnat etmiş olacağından dolayı küfre girer.
Günahkâr Müslümanların cehenneme gireceğini bildirmek ise Allah’ın vaadi değil, vaîdidir; korkutmasıdır. Buradaki mesele şudur: Allah vaadinden dönmez. Bu, Kur’an’ın bildirmesiyle açıktır. Ama acaba vaîdinden, yani korkutma ve tehdidinden döner mi?
İmam Karafi ve ona tabi olanlara göre, Allah vaîdinden dahi dönmez; Hanefilere göre ise Allah’ın vaîdinden dönmesi caizdir.
Küfür lafızlarını konuşmak kişiyi kâfir eder mi?
Küfür lafızlarını konuşmanın kişiyi küfre sokup sokmayacağı hususunda âlimler ihtilaf etmişlerdir. Bir kısım âlimler, cehaleti mazeret kabul etmeyerek küfür lafızlarını konuşanın küfre gireceğini söylemişlerdir. Hanefilerin görüşü bu şekildedir. Bir kısım âlimler ise cehaleti özür kabul etmiştir. Konunun detayını akaid kitaplarına havale ederek bu bahsi şöyle özetleyeceğiz:
Maliki imamlarından İmam Karafi der ki: “Elfaz-ı küfriye (küfür lafızları) ile bizzat küfrü kastetmedikçe kâfir olmaz.”
Mesela biri dese: “Ben falan ile cennete girmem.” Bu söz küfürdür. Çünkü bu sözde Allah’ın hükmüne razı olmamak ve O’na hata isnat etmek vardır. Bu sözü söyleyen adam sanki: “O cennete girmeye layık değildir. Oraya sokulursa hata yapılmış olur. Ben de buna razı olmam.” demiş gibidir. Hâlbuki Allah’ın hükmüne razı olmamak ve O’na hata isnat etmek küfürdür. Ancak bu sözden böyle bir neticeyi ancak kâfirler kasteder. Bir Müslüman, böyle bir manayı kastetmeksizin bu sözü söylese kâfir olmaz. Lakin küfür kelamını tekellüm etmiş ve İslam bağına bir küfür tohum ekmiş olur.
İ. Nüceym der ki: “Elfaz-ı küfriyenin çoğu ihtilaflıdır. Böyle ihtilaflı sözler ile insanlar tekfir edilmemeli; ben etmemeye yemin ettim.”
İbn-i Abidin der ki: “Kişiyi imandan çıkaran şeyler, onu imana sokan şeyleri inkâr etmesidir.”
Bediüzzaman Hazretleri der ki: “Bir Müslüman’ın her bir sıfatı Müslüman olmak lazım gelmediği gibi, bir kâfirin de her bir sıfatı kâfir olmak lazım gelmez.”
Demek bir Müslüman’ın da kâfir sıfatı olabilir ve bu onu kâfir yapmaz.
Mesela “Münafığın sıfatı üçtür. Konuştuğunda yalan söyler, vaad ettiğinde cayar ve emanete hıyanet eder.” hadisinin işaret ettiği üzere yalan, sözden dönmek ve hıyanet münafıklık sıfatlarındandır. Lakin bu sıfatlar bir Müslüman’da bulunsa münafık olmaz; münafık bir iş yapmış olur.
Bediüzzaman Hazretleri yine şöyle der: “Denmiş, bu şey küfürdür. Yani o sıfat imandan neşet etmemiş (meydana gelmemiş), o sıfat kâfiredir. O haysiyet ile o zat küfür etti denilir. Lakin mevsufu (sıfatın sahibi olan kişi) ise masume (masum) ve imandan neşet ettikleri gibi imanın tereşşuhatına haiz olan başka evsafa (vasıflara) dahi malik olduğundan, o zat kâfirdir denilmez. İlla ki o sıfatın küfürden neşet ettiği yakînen biline… Zira başka sebepten de neşet edebilir. Sıfatın delaletinde şek (şüphe) var, imanın vücudunda ise yakîn var. Şek ise yakînin hükmünü izale edemez. Çabuk küfre cüret edenlerin kulakları çınlıya!”
Bediüzzaman Hazretleri’nin şu sözüyle bu bahsi bitirelim: “Kelam bazen küfür görünür, sahibi kâfir olmaz.”
Miracı inkâr edenin durumu nedir?
Ömer Nasuhi Hazretleri bu konuda şöyle der: Miraç üç bölümden meydana gelir.
1- Hz. Peygamber (s.a.v.)’in Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksa’ya götürülmesidir. Bu, ayet ile sabit olduğundan dolayı inkâr eden kâfir olur.
2- Peygamberimiz (s.a.v.)’in göklere, yüksek makamlara ve sidretü-l müntehaya çıkmasıdır ki hadis-i meşhur ile sabittir. Bunu inkâr eden ehl-i delalet olur.
3- Peygamberimiz (s.a.v.)’in âlem-i vücuba girmesi; arşı, kürsüyü, cennet ve cehennemi müşahade etmesidir ki hadis-i ahad ile sabittir. Bunu inkâr eden de ehl-i bid’a olur.
“Allah’ın indirdiği ile hükmetmeyenler, kâfirlerin ta kendileridir.” ayetinin manası nedir?
Mezkûr ayetin manası hakkında Abdullah ibn-i Mesud hazretleri şöyle der: “İster Müslüman olsun, ister Yahudi olsun, her kim Allah’ın hükmünden başka bir hükümle helal itikat ederek hükmederse, işte onlar kafirlerin ta kendileridir. Ama haram işlediğine itikad ederek böyle bir hüküm verirse, günahkar ve fasık olur. Artık onun durumu Allah’a kalmıştır. Allah dilerse azap eder, dilerse affeder.”
Hz. İkrime de şöyle der: “Cenab-ı Hakk’ın bu hükmü, ancak ve ancak kalbiyle tasdik, diliyle ikrar etmeyenlere şamil olur. Zira insan, Allah’ın hükmünü kalbiyle bilip, lisanen ikrar ettiği halde, o hükmün zıddıyla amel ederse, O yine Allah’ın hükmüyle hükmetmiştir. Lakin o hükmü yerine getirmeyi terk etmiştir. Böyle bir kimse, bu ayetin kapsamına dahil olmaz.
İ. Alusi: “Ayetteki hükümden maksat, kalbin hükmetmesidir. Kalbin hükmü ise tasdiktir. Tasdik etmeyerek Allah’ın indirdiği ile hükmetmeyenlerin kafir olduklarında ise ihtilaf yoktur.”
Bediüzzaman hazretleri de mezkûr ayeti şöyle tefsir eder: “Ve men lem yehkum” bi-l mana “ve men lem yusaddiktir.” Yani “Kim Allah’ın indirdiği ile hükmetmezse” ayetinin manası: “Kim Allah’ın indirdiğini tasdik etmezse”dir.
Allah-u Teâlâ (hâşâ) kaldıramayacağı bir taşı yaratabilir mi?
Kâfirler Müslüman’ı ezmek için mezkûr soruyu sormakta ve maalesef bizim avam Müslüman’ımız da cevap vermek yerine sükût etmektedir. Çünkü “Yaratabilir.” dese, Allah (hâşâ) o taşı kaldıramayacağından dolayı Allah’a âcizlik isnat etmiş olur. Eğer “Yaratamaz.” dese, (hâşâ) bu sefer de yokluktan var edemediği için yine âcizlik isnat etmiş olur. Yani iki arada bir derede kalır…
Bizler, böyle bir sorunun sorulamayacağını ispat ederek kâfiri ilzam edeceğiz.
Evet, böyle bire soru sorulamaz. Çünkü:
1- Soru sahibi bariz bir mugalatayı sergilemektedir. Şöyle ki:
Soru sahibi, vücudu muhal olan mevhum şerikin şu anda yokluğunu kabul edip, onu yaratmayı Allah’ın kudretinden talep etmekle Allah’ın Hâlık olduğunu kabul ediyor. Mevhum şerikin ise mahluk olduğunu bir ön yargı ile kabul ediyor ve daha sonra, o mevhum varlığın Allah’tan üstün olabileceğine ihtimal vererek bariz bir mugalatayı sergiliyor. İlim ise mugalata ile meşgul olmaz.
2- Soru sahibi, hakikatlerin zıtlarına inkılâbını temenni ediyor.
Zira sorusuyla Allah’ın mutlak Kadir, mahlukatın ise mutlak âciz olduğunu kabul ettiği hâlde; Allah’ın âciz, mahlukatın ise kadir olmasını talep ediyor. Bu ise hakikatlerin zıtlarına inkılâbını istemektir ki, bu da muhaldir.
Mesela bir aslan, aslanlık sıfatlarını terk edip bir ceylana inkılâp edemez. Bir elma ağacı, kendi vasıflarını bırakıp bir armut ağacına dönüşemez. Ya da bir insan, insanlık tabiatını muhafaza edip bir hayvana dönüşemez. Çünkü hakikatlerin zıtlarına inkılâbı muhaldir (imkânsızdır). Soru sahibi ise bu muhali istemekte ve cehaletini ortaya koymaktadır.
3- Soru sahibi, imkân-ı vehmi ile imkân-ı akliyi karıştırmaktadır.
İmkân-ı aklinin, olmak veya olmamak gibi bir ihtimali varsa da imkân-ı vehminin ihtimali birdir; o da olmamaktır. İlim ise imkânı vehmi ile uğraşmaz.
Mesela şu anda Karadeniz’in sularının çekilmesi imkân-ı aklidir. Bu, aklen mümkündür. Bu cümle hakkında “Olabilir.” veya “Olmayabilir.” gibi fikirler yürütülebilir. Çünkü imkân-i aklinin “olmak” ya da “olmamak” gibi iki ihtimali vardır. Fakat bir kitabın kâtipsiz, bir iğnenin ustasız, bir nakışın nakkaşsız olabileceği ihtimali imkân-ı akli değil; imkân-ı vehmidir. Bu, aklın değil; vehmin ihtimalidir. İmkân-ı vehmin ise tek ihtimali vardır; o da olmamaktır.
İşte sorudaki taşın vücudu da imkân-ı vehmidir. Tek bir ihtimali vardır; o da olmamaktır.
4- Soru sahibi, vücud mertebelerinden habersizdir. Vücud mertebelerini birbirine karıştırmaktadır.
Vücud mertebeleri üçtür: Vacibü-l vücud, mümkün-ül vücud ve mümteni-i vücud.
Mesela bir heykel düşünsek… Heykelin bir heykeltıraşının olması vaciptir. Heykeltıraş olmadan heykel olamaz. Heykelin kendisinin olması ise mümkündür. Olabilir veya olmayabilir. Varlığı ve yokluğu ortada… Heykelin bir ustasının olmaması ise mümtenidir. Demek heykelin vücudu Mümkün-ül vücud, ustasının vücudu Vacibü-l vücud, heykelin ustasız olması ise mümtenidir.
İşte soru sahibi, vücud mertebesi olarak mümteni derecesinde olan taşın vücudunu mümkün-ül vücud gibi tasavvur ederek yanılmış ve cevap liyakatini kaybetmiştir.
5- Soru sahibi sonsuzluk kavramının cahilidir.
Soru sahibi sonsuzluk kavramının cahili olduğundan, sonsuzluğa son vermek ve sonluyu sonsuz yapmak istiyor.
Allah, isim ve sıfatları cihetiyle sonsuzdur. Yani, Allah’ın kudretine nispeten bir çiçeği yaratmak ile bir baharı yaratmak birdir. Kudretinde nihayet ve sınır yoktur. Soru sahibi ise bu nihayetsiz kudrete ve diğer sıfatlara bir nihayet vermek, bütün sıfatları sınırlı olan mahlukata ise sonsuzluk vermek istemektedir.
Sonsuz olan sonlu olmayacağı gibi, sonlu dahi sonsuz olamaz. Demek ki böyle bir soru sorulamaz.
6- Soru sahibi, kemalin kaynağından habersizdir.
Bilindiği gibi eserdeki kemalât, sanatkârının kemalinin in’ikası (aksi) ve cemalinin (güzelliğinin) işaretidir. Aynı zamanda ustanın yaptığı bir esere, kendi kemalinden fazla bir kemal vermesi düşünülemez.
Bir âlimin, yazdığı kitaba kendi ilminden fazla bir ilim dercetmesi; bir mimarın, kendi maharetini aşan bir eser yapması; Güneş’in, kendi ziyasından fazla bir ışığı bir damlaya vermesi muhaldir. Soru sahibi ise bu muhali arzu etmektedir.
1- ALLAHın varlığı hakkında insanda meydana gelecek en ufak bir şüphe ve tereddüt.
2- ALLAHın cisim olduğunu düşünmek ve hayalinde canlandırmak.
3- Cenab’ı Hakkın sıfatlarından herhangi birini insanların sıfatlarına benzetmek. (Mesela Cenabı Hakk’a dil ve ağız gibi mahlukatın hassalarından olan azalar hayal etmek)
4- ALLAH’ı bir şeye hulûl etmiş olarak kabul etmek.
5- Cenab’ı Hakka analık, babalık veya oğulluk isnad etmek. Haşa “ALLAH Baba” demek veya “Her şeyi yaratan ALLAH ama ALLAH’ı yaratan kim” (!) gibi sözler söylemek veya bunları kalbinden geçirmek. (Cenabı Hak Yaratan varlıktır. Yaratılan varlık değildir)
6- Peygamberlere yalancılık isnadında bulunmak
7- Peygamberlerden herhangi birini inkar etmek.
8- Peygamberlere günah isnadında bulunmak
9- Peygamberlerin yüksek terbiye ve ilimlerini ALLAH’ın yetiştirmesiyle değil de, bir insanın yetiştirmesiyle olduğunu sanmak.
10- Meleklerden her hangi birini inkar etmek.
11- Meleklere erkeklik dişilik isnadında bulunmak.
12- Hakkında ayet olan herhangi bir mücizeyi inkar etmek
13- Tevatur yoluyla sabit olan ayın yarılması ve mirac hadisesi gibi mücizeleri inkar etmek.
14- Kur’an-ı Kerim’in bir ayet veya bir cümlesini inkar etmek.
15- Kur’an-ı Kerim’de en ufak bir noksanlık düşünmek ve “kifayetsizdir” diye bir fikre sahip olmak.
16- Kur’an-ı Kerim’in hükümlerinden ve kanunlarından daha üstün kanun ve hükümler olduğunu iddia etmek veya düşünmek, veya hutta ileri bir zamanda böyle bir fikre sahip olabilirim diye düşünmek.
17- Kabir sualini ve azabını, öldükten sonra dirilmeyi inkar etmek veya şüphe ile karşılamak.
18- Hesap gününü, sıratı, mizanı, cennet ve cehennemi inkar etmek.
19- Cennet nimetleri veya Cehennemin azabı hakkında şüphede bulunmak, inkar etmek “ALLAH hiçbir kuluna azap etmez” demek.
20- mü’minlerin ebediyyen Cehennemde kalacağını söylemek.
21- Her hangi bir farzın bir cüz’ünü veya tamamını inkar etmek, Mesela: “5 vakit namazdan öğle veya ikindi namazları bu devirde kılınmaz, farz olamaz” demek veya düşünmek.
22- Faizi, insan öldürmeyi, günah ve haram kabul etmemek.
23- İslam dinini mühimsememek ve hor görmek.
24- Herhangi bir kâfiri mü’minden üstün görmek.
25- Haramlardan birini helâl adetmek veya ayetle sabit bir haramı inkar etmek.
26- Sahabelerden her hangi biri hakkında münafık, mürai (iki yüzlü), kâfir diye düşünmek.
27- Bir mü’mini imanından dolayı hakir görmek veya bir kâfiri küfründen dolayı üstün görmek.
28- İslamiyetin dünya saadetine engel olan bir din olduğunu söylemek veya düşünmek.
29- Bir mü’mini küfürle suçlamak.
30- Küfrü icap ettiren her hangi bir şeyi kendi isteğiyle hatırından geçirmek.
31- Üzerinde ayet yazılı her hangi bir şeyi kasten kirletmek veya pisliğe tutmak.
32- “Müzik aletlerinden birini çalarak Kur’an okumak”
33- “O adam peygamber olsa gene inanmam”demek.
34- “Peygamber gelse gene kabul etmem” demek.
35- “ALLAH olsan ne yapabilirsin sen bana” demek.
36- “ALLAH’ ımı inkar edeyim bu böyle” demek.
37- “Ne olur şu güzelim şarap haram olmasaydı” demek.
38- “Namaz kılmam, kılmayacağım” demek.
39- ALLAHın emir ve yasaklarından ve kanunlarından biriyle alay etmek, (mesela alaylı alaylı : Hırsızlık mı yaptın uzat kolunu, adam mı öldürdün uzat boynunu” diyerek istihza etmek veya istihza edenin gülmesine gülerek mukabelede bulunmak.
40- Küfrü icabettiren bir söz söylendiğinde onu gülerek karşılamak.
41- “İslam dini efsane ve hurafeden ibarettir” demek.
42- Ruhların kalıptan kalıba geçtiklerine inanmak.
43- Peygamberimizden sonraki hiristiyan ve yahudileri mü’min kabul etme, onların da dini haktır diye itikat etmek.
44- Kur’anın kanunlarını ALLAHın kelamı diye değil de akla, mantığa, ilme ve felsefeye uygundur diye kabul etmek.
45- Bir kâfire karşı muhabbet etmek. (Bu hususa bilhassa taassup derecesinde her hangi bir fıkraya fikren angaje olan kimseler dikkat etmelidir. Hele hele her şeyin sahtesinin çıkktığı günümüzde pek öyle zahire ve elfaza kapılarak hemen. “iyidir, aradığımız ve beklediğimiz olsa olsa budur” diye körü körüne birine sevgi beslememek lazımdır. Çünkü dış memleketlerden konmuş casuslar bir memleketin en yüksek idari mevkilerini işgal edebiliyorlar ve yükselebiliyorlar. Bu türlü bir sevgi dahi kişinin imanını götürür.)
46- Uzun müddet küfre hizmet etmiş ve müslümanlığa zararı dokunmuş birisini sevmek, onu desteklemek ve hakkında ALLAH razı olsun diye dua etmek.
47- Ölmüş bir kâfire veya İslam dinine kötülüğü dokunmuş birine “ALLAH rahmet eylesin” demek.
48- Kafirlerin öteden beri kendilerini müslümanlardan ayırmak için kullandıkları Haç, zünnar (v.s) gibi alameti küfür olan şeyleri takmak veya giymek.
49- ALLAH’ın ve dininin düşmanlarını taklit etmek, onların hallerini, tavırlarını kendisine örnek ittihaz etmek.
50- İbadetlerinde Cenabı Hakkın rızasından başkalarının hoşnutluğunu gözetmek ve başkalarının görmeleri için kulluk etmek.
51- Kendisi veli olmadığı halde velilik iddiasında bulunmak.
52- “Bu gün Kur’an-ı Kerimle dünya idare edilemez” demek veya diyen birine “doğru söylüyor” demek.
53- ALLAH’a (cc) peygemberimize ve peygamberlerden herhangi birine, dine veya kitaba sövmek, hakaret etmek veya söven, hakaret eden birine sevgi beslemek o anda onun yüzüne gülmek.
54- Ağıza veya göze sövmek, küfretmek.
55- Nazar değmesin diye bir şeye boncuk takmak (ALLAH’tan gayri bir şeyden ümit beklemek)
56- ALLAH dostlarından her hangi bir veli’ye düşmanlık etmek, çalışmalarını baltalamak.
57- Şeriat, dini aykırılıkları bulunmayan ve ALLAH’ın dinini yaymağa çalışan bir topluluğa, Kur’an’ın şeriatın öğretildiği bir müesseseye düşmanlık etmek ve onların çalışmalarını baltalamak.
58- Bir kâfirin dünyalık bir iyiliğinden dolayı cennete gireceğine kail olmak ve mesela “insanlığa bu kadar iyiliği dokunup da cennete giremiyecek olursa ben de cennet’e girmem” demek.
59- Her hangi bir sünneti ittihaz etmiş bir mü’mine “sana hiç yakışmamış” demek. (Mesela sakal ve bıyık)
60- Hakkında nas (Ayet-Hadis) olduğu açıkça bilinen, ayrıca icma ve selefi salihiyn efendilerimizin, Şah’ı Nakşi Bendi Abdulhaliki Gucduvani, İmamı Rabbani ve daha binlerce İslam büyüklerinin kail oldukları, kabul ettikleri Rabıta hakkında ileri geri laf etmek ve küfürdür, demek.
61- “Peygamber gelse kararımdan beni caydıramaz” demek.
62- “Bu işin inşALLAHı maaşALLAHı yok artık” demek.
63- “İşte küfrün adını günah koymuşlar. böylelerine küfür sevaptır” demek.
64- “Oruç tutup namaz kılmak neye yarar benim kalbim temiz” demek ve farzları hafife almak.
65- “İslam dini dünya işlerini geriletmiştir” demek.
66- Melaike-i kiramdan herhangi birine günah isnadında bulunmak (Harut ve Marut gibi)
67- Hastalanmıyan birisine: “Seni ALLAH unuttu” demek.
68- Gelecekten haber verdiğini iddia eden kimseyi tasdik etmek doğru söylüyor demek.
69- “Eğer bu işi ben yapmış isem kâfirim” demek.
70- Yalan olduğunu bildiği halde “ALLAH biliyor ki seni oğlumdan daha çok seviyorum” demek.
71- “ALLAHım! rahmetini bana vermekle cimrilik etme” demek.
72- “ALLAH’ın hiç işi kalmamışta bu gibi şeyleri mi yaratıyor” demek.
73- “ALLAH falan kuluna şu kadar veriyor bana ise şu kadar veriyor. Bu adalet midir” demek.
74- “Ben bu kadar iyilikte ve hayırda bulunuyorum bütün belalar yine bana geliyor. Falan kimse ise her çeşit kötülüğü yapıyor paşa gibi yaşıyor; bu nasıl adalet” demek.
75- “Cinleri olacakları biliyor” demek.
76- “Eğer ahirette ALLAH hakkı ile hükmederse senden hakkımı alırım” demek.
77- “Falan kimse peygamber olsa idi ben iman etmezdim” demek.
78- “Eğer Adem Aleyhisselam buğdaydan yemese idi biz eşkiya olmazdık” demek.
79- “Falan kimse peygamber olsa idi yine de yalan konuşurdu” demek.
80- Birisini döverken “dövme” denilse o da “Gökten dövme diye ses gelse yine bırakmam” demek.
81- Kur’anın Arapça olmayıp başka bir lisanla olduğunu iddia etmek.
82- Kur’anın bazı ayetlerini alaya almak ve mesela “Ben namazımı yalnız kılarım. Çünkü ALLAH ’İnnessalate tenhâ’ buyurur” demek.
83- Namaz kıl diyen kimseye: “Sabret Ramazan gelsin kılarız” demek.
84- Zikirlerle alay etmek.
85- Bir günahı işlerken besmele çekmek.
86- Abdestsiz olarak bilerek namaz kılmak.
87- “Eğer ALLAH Cenneti bana verse, sensiz girmem” demek.
88- “Falan adamla Cennete bile girmem” demek.
89- “Falan kimse kıble olsa o tarafa yüzümü çevirmem” demek.
90- Hırıstiyan veya Yahudi, yahut başka din üzere ölenlerin azab göreceklerine inanmamak.
91- “Ramazan bitti artık namazı rafa koydum” demek.
92- Alim kıyafetine bürünüp yüksek bir yere çıkarak alay tariki ile konuşma yapmak veya böyle yapan kimsenin hareketlerine gülmek.
93- Boşanma hakkında : “Ben talak malak bilmem” demek.
94- “Hırıstiyanlık Yahudilikten daha hayırlıdır” demek.
95- Yakını ölen kimsenin. “Ey ALLAHım! Biz şimdi ne yapacağız sen niçin böyle yaptın” diyerek sitemde bulunmak.
96- Meşru bir sebep olmadığı halde bir kimse için “Şu adamın kanı helaldir ve mübahtır” demek.
97- “ALLAHü Teâlâ falan kimseyi vaktinden evvel öldürdü ve vakitsiz gitti” demek.
98- Yabancı bir kadına bakıpta : “Güzele bakmak sevaptır” demek.
99- Ahiretten bahseden kimseye . “Ordan haber veren kim? Oraya gidip gelen var mı?” demek. Günah işleyen bir kimseye “Tövbe et” denildiğinde “Ben ne yaptımda tövbe edeyim” demek
Kaynak: M.Zahit Kotku Ehli sünnet akaidi ( Büyük Günahlar )
İNSANI KÜFRE DÜŞÜREN HALLER
224 Önce küfür kelimesi üzerinde duralım. Arapça bir kelime olup "Kefera" fiilinden masdardır. Lûgat manası: "Bir şeyi örtmek, gizlemek, varlığı istifhama yer bırakmıyacak derecede açık olan bir şeyi, sun'i olarak gizlemektir."(187) Delâlet-i ve subûti kat'i nass'ları tasdik etmeyen ve Allahû Teâla (cc)'yı inkâr edenlere kâfir denir. İmam-ı Gazali küfrü "Resûl-i Ekrem (sav)'in getirmiş olduğu haberlere inanmamak ve onları yalanlamak"(188) şeklinde tarif etmiştir. İbn-i Abidin: "Küfür lûgatta örtmek manasınadır. Şeriatte ise: Hz. Muhammed (sav)'in kesin olarak dininden olup, Cenab-ı Hakk (cc) tarafından getirmiş olduğu bilinen şeylerde Resûlullah (sav)'ı yalanlamaktır"(189) tarifini esas almış!.. Allahû Teâla (cc)'ya iman etmeyen, Resûl-i Ekrem (sav)'in tebliğini kabul etmeyen ve "Zarurat-ı Diniyye" den olan hususları inkâr edenlere kâfir denir. Çoğulu "Küffâr" veya "Kefere"dir.(190)
225 Küfür ile birlikte ele alınması gereken diğer bir kavram da "şirk"tir. "Eş-Şerike" veya "Eş-Şirke" şeklinde kullanılan bu kelimenin lugat manası ortaklıktır.(191) İki ortağın sermaye ve emeklerini birbirlerine katmaları, mirasta, ganîmette, alım ve satımda birbirine şerik (ortak) olmalarına "Şirket" denilmiştir.(192) İslâmi ıstılâhta şirk; Allahû Teâla (cc)'ya inanmakla birlikte kudret ve kuvvette O'na (Allah'a) denk başka ilahları da tanımaktır. Açıktan açığa Allahû Teâla (cc)'ya ortak koşan, birkaç ilahın varlığını kabul edenlere "Zahiri Müşrik" denir. Allahü Teâlâ 'yı(cc) ikiye ayıran, hayrı yaratan "Yezdan", Şerri yaratan "Ehremen"dir diyen mecusiler, zahiri müşrik hükmündedir.(193) Allahû Teâla (cc)'ya lâyık olmadığı sıfatları nisbet edenler de müşriktirler. Hristiyanlar "Hz. İsa Allah'ın oğludur", Yahudiler de "Hz. Üzeyr Allah'ın oğludur" diyerek şirke düşmüşlerdir. Hristiyan ve Yahudiler, "Hakiki Müşrik" hükmündedirler.(194) Küfür ile şirk kavramı arasında, lafzî ayrılık mevcuttur. Her müşrik, aynı zamanda kâfirdir. Buna mukabil her kâfir, müşrik vasfı ile anılmayabilir. Ancak itikadî açıdan mahiyet birliği sözkonusudur. Hanefî fukahası: "Küfür tek millettir" .(195)hükmünde ittifak etmiştir.
226 Konumuzla ilgili olarak diğer bir ıstılâh da "İrtidat"dır. Reddetmek, geri çevirmek ve bir işten rücû etmek gibi manalara gelen "İrtidat"; İslâmî ıstılahta; iman ettikten sonra, küfre rücû etmeye (dönmeye) verilen isimdir.(196)
MÜRTED İLE KAFİR ARASINDAKİ FARK
227 Mürted ile kâfir arasında çok önemli bir fark vardır. Şöyle ki: Mürted İslâm'ın Allahû Teâla (cc) indinde yegâne din olduğunu ve kudsiyetini bildiği halde; dünya menfaati, hırs, hased, kin veya bunun gibi duygularla İslâmı terketmiştir. Bu duygular, irtidat eden kimseyi mü'minlere karşı mâharib (savaş ehli) durumuna getirir. Zira irtidatla birlikte bütün ismet-i şahsiyetini kayıp etmiştir.(197) Gayr-i müslim olan kâfir ise, davete muhtaçtır. Zira İslâm dini hakkında doğru bir bilgiye sahip değildir. İbn-i abidin: "İrtidat eden ve muhârib durumuna geçen kimsenin öldürülmesi dinin muhafazası için zarurîdir. Zira dinin muhafazası maslahatların en üstünüdür"(198) hükmünü beyan etmiştir. Hanefi fukahası irtidat eden erkeğin öldürülmesinde, kadının ise hapsedilmesinde müttefiktir.(199) Çünkü kadın muharib (Savaş ehli) durumunda değildir. Bu noktada şu hususu da hemen kaydedelim ki; mürted olan erkek de derhal öldürülmez!.. Önce irtidat sebebi araştırılır, şüpheye düştüğü konular kendisine yeniden izah edilir ve mühlet verilerek tecdid-i iman'a dâvet edilir.(200) Bütün bunlardan sonra, yeniden İslâm'a dönmeyi kabul etmezse "mü'minlerin emirinin görevlendirdiği kimsenin (kadı'nın) huzurunda, gereken ceza uygulanır ve öldürülür. Zira Resûl-i Ekrem'in (sav): "Kim dinini değiştirirse onu öldürün"(201) buyurduğu sabittir.
228 Kur'an-ı Kerim'de: "Sizden her kim dininden döner ve kâfir olarak ölür ise, işte onların dünya ve ahirette amelleri geçersizdir. Kendileri de cehennem ehlidir. Onlar cehennemin ebedî sakinleridir"(202) hükmü beyan buyurulmuştur. Dolayısıyle herhangi bir kimse İslâm dininden döner ve o halde iken ölürse; (Müslüman iken yapmış olduğu) bütün amelleri mahvolur.(203) İslâm ulemâsı; insanları küfre sürükleyen konular üzerinde hassasiyetle durmuştur. Çünkü bir müslümanın (Allahû Teâla (cc) muhafaza buyursun) küfre düşmesi; imtihanı kaybetmesi ve ebedî olarak cehennemde kalmasını gerektiren fecî bir hâdisedir.
|
|
İNSANI KÜFRE DÜŞÜREN FİİLLER
(EF'AL-İ KÜFÜR)
229 VESEN'E VE SANEM'E TAPMAK: Önce "Vesen ve Sanem" kelimeleri üzerinde duralım. İbn-i Abidin: "Vesen; cüssesi olan, yani insan sûretinde ağaçtan, taştan veya gümüşten, cevherden oyulan heykellerdir. Cem'i "Evsan" gelir. Sanem ise cüssesiz sûrettir. Lugat ulemasından birçokları, aralarında böyle fark yapmışlardır. Bazıları aralarında fark olmadığını söylemiş; bir takımları da sûretten (resimden) başkasına "Vesen" denileceğini bildirmişlerdir. Binâye'de böyle denilmiştir"(204) buyurmaktadır. Dikkat edilirse Zâhir rivâye; insan heykellerine (neden yapılırsa yapılsın) "Vesen" resimlerine de "Sanem" denilmiştir. Bu iki kelime (Vesen ve Sanem) Türçe'de ortak bir lafız ile ifâde edilmiştir: Put!.. Ancak "Put" kelimesinin Farsça olduğu ve bu iki mahiyeti kuşatmadığı da açıktır. Şurası muhakkaktır ki; Allahû Teâla (cc)'dan başkasına ibadet etmek küfürdür. İslâm ulemâsı Vesen'e (heykele) Sanem'e (resime), güneş'e, ay'a, Yıldız'a ve Ateş'e secde etmenin küfür olduğu hususunda ittifak etmiştir.(205) Günümüzde Allahû Teâla (cc)'nın indirdiği hükümleri çirkin görüp, kendi heva ve heveslerinden hükümler icad eden ve İslâm'a karşı savaşan Tağut'ların varlığı mâlumdur. Bu Tağut'lar, kendisinden önce ölen atalarının heykellerini yaptırmayı ihmâl etmezler. Bunlara "Veseni" (Heykelperest) denir. İnsanlardan bir kısmı; Tağut'ların heykellerine, değişik isimler altında tapmaktadırlar.
230 KUR'ÂN-I KERëM'E HAKARET ETMEK VE PİSLİĞE ATMAK: Kasden ve taammüden Kur'ân-ı Kerîm'in tamamını veya bir kısmını pisliğe atmak, insanı küfre sürükleyen bir fiildir.(206) Zira bu fiildeki hakaret unsuru, inkârın bir neticesidir. Ayrıca alay etmek niyetiyle; def ve ney gibi müzik aletleri eşliğinde Kur'ân-ı Kerîm okumak da, insanı küfre sürükler.(207) "Feteva-ı Zahiriye" de: "Eğlence tarzında bir kimse Kur'an'dan bir ayet okursa kâfir olur"(208) denilmiştir. Sonuç olarak; Kur'an-ı Kerim'e hakaret etmek ve alaya almak insanı küfre sürükleyen fiillerdir.
231 KÜFÜR ALÂMETLERİ'Nİ TAKMAK VE GİYMEK: Küffar'a ta'zim ve küfrü te'yid niyetiyle: Haç takınmak, zünnar kuşanmak, mecusî şapkası giymek (Kalensüvetu'l mecus) ve omuza gıyâr koymak, insanı küfre sürükleyen fiillerdir.(209) Ancak dikkat edilecek husus; "Küfrün âlâmet-i farikası" olan giyim ve kuşamda benzemenin haramlığıdır. Meselâ: Haç takınmak, Hristiyanların bir alamet-i fârikasıdır. Küffar'a ta'zim ve küfrü teyid niyetiyle "Haç takınan" kimse kâfir olur. Zira Haç işareti, Hz. İsa (as)'ın çarmıha gerildiği akaidinin simgesidir. Halbuki Nass'la sabittir ki, Hz. İsa (as) çarmıha gerilmemiştir. Haç işaretini boynuna takan bir kimse, nass'ı yalanlama durumundadır.
İNSANI KÜFRE DÜŞÜREN SÖZLER (ELFÂZ-I KÜFR)
232 İrtidat'ın meydana gelmesi için yegâne rükûn; müslüman olan bir kimsenin; diliyle, küfür olan bir hususa itikad ettiğini ikrar etmesidir. Yani küfür sözünün ikrar edilmesidir.(210) Küfür olduğu sabit olan herhangi bir hususu ikrar eden kimsenin; bu ikrarı sırasında akıllı olması şarttır.(211) Delilik, bayılma, uyku halinde iken sayıklama, hastalık (cinnet vs.) ve sarhoş iken küfür kelimesini söyleyen kimsenin irtidadına hüküm verilemez. Ayrıca mükellefin; kendi irade ve ihtiyariyle, herhangi bir ikrah sözkonusu olmadan küfür kelimesini söylemesi esastır. Ölüm tehdidi veya herhangi bir uzvunun koparılması tehlikesi ile başbaşa kalan (İkrah-ı Mülci) mükellef; kalbi ile mutmain olduğu halde küfür kelimesini söylerse, mürted olmaz. Çünkü bu hale şer'an ruhsat verilmiştir.(212)
233 Kur'an-ı Kerim'de: "Kalbi iman üzere (sabit ve bununla) mutmain olduğu halde; (cebr-ü) İkrah'a uğratılanlar müstesna olmak üzere kim iman ettikten sonra Allahû Teâla (cc)'yı tanımaz, küfre sine (-i kabul) açarsa, işte Allah'ın gazâbı o gibilerin başınadır. Onların hakkı en büyük azabtır"(213) hükmü beyan buyurulmuştur. Bu Ayet-i Kerime'de "İkrah" halinin müstesna olduğu sabittir. Ancak "İkrah-ı Mülci'nin" bütün şartlarının bulunması şarttır. Eğer İkrah-ı Gayr-i Mülci (Eksik olan ikrah) sözkonusu olursa, küfür kelimesini söylemeye ruhsat yoktur.(214) Bağlanma, hapis veya herhangi bir uzvun telef olmasına yol açmayan dövme; eksik olan ikrah cümlesindendir. Bu durumlarda kelime-i küfrü söyleyen kimse; ihtiyar ortadan kalkmadığı için, küfre düşer.
234 Kalbi imanla dolu olduğu halde; herhangi bir zorlama olmadan kendi irâde ve ihtiyariyle küfrü gerektirecek herhangi bir söz söyleyen kimse kâfirdir.(215) Ayrıca şaka yapma huyuna sahip olan bir mükellef, şaka olsun diye veya hoş vakit geçirme kasdıyla küfür olan bir sözü söylerse, inancı söylediği söze zıt bile olsa âlimlerin hepsine göre tekfir edilir.(216) Zira kat'î olan nass'ları, şaka konusu haline dönüştürmüştür.
235 Bir mükellef; küfrü gerektirmeyecek bir sözü söylemeyi kasdederken, dil sürçmesi veya bir hata sebebiyle küfür kelimesini konuşsa kâfir olmaz.(217) Zira kasdı; küfür kelimesini söylemek değildir. Durumu derhal düzeltmesi gerekir.
236 Kur'an-ı Kerim'de "Münâfıkların" durumu beyan buyurulurken: "Şayed onlara (Niçin alay ettiklerini) sorsan, "andolsun ki "biz ancak (yol zahmetini hissettirmemek için lafa) dalmış bulunuyor, şakalaşıyorduk" derler. De ki: Allah ile, O'nun ayetleriyle, O'nun Resûlü ile mi eğleniyordunuz? (beyhûde) Özür dilemeye kalkmayın. Siz iman (ettiğinizi ikrar)'dan sonra küfrettiniz"(218) hükmü zikredilmiştir. İslâm ulemâsı Allahû Teâla (cc)'nın zâtı, sıfatları, isimleri, emir ve nehiylerinin inkârının küfür olduğu hususunda ittifak ettikleri gibi(219), bu hususlarda, şaka olsun diye veya alay etmek için küçümseyici sözler sarfetmenin de küfre mûcip olduğu hususunda müttefiktirler.
237 Allahû Teâla (cc)'nın varlığına ve birliğine inanmakla beraber; O'nun diri ve ezelî oluşunu kabul etmemek, kat'î nass'larla sabit olan sıfatlarını inkâr etmek veya insan zihnince tasarlanabilen bir varlık olduğuna inanmak ayrıca Allah'ın bazı varlıklara hulûl ettiğini kabul etmek küfürdür.(220)
238 Allahû Teâla (cc)'nın emir ve nehiylerini tebliğ için peygamber gönderdiğini kabul etmemek küfürdür.(221) Bu hususta hiçbir ihtilaf yoktur.
239 Allahû Teâla (cc)'nın peygamberler gönderdiğini kabul etmekle birlikte; bazı peygamberlerin nübüvvetini (Kur'an-ı Kerîm'de isimleri zikredilen) inkâr etmek küfürdür.(222) Çünkü bu konudaki kat'î nassları yalanlama sözkonusudur.
240 Kur'ân-ı Kerîm'in tamamını, bir kısmını, sûrelerinden herhangi birini inkâr etmek küfürdür. Ayrıca Kur'ân-ı Kerim'den olduğu sabit olan herhangi bir Âyet-i Kerîme'yi inkâr da tıpkı tamamını inkâr gibidir.(223)
241 Zarûret-i Dîniyye'den olduğu sabit olan herhangi bir hususun inkârı; mükellefi küfre sürükler.(224) Beş vakit Namaz'ın, Zekât'ın, Hacc'ın, Oruç'un, Cihad'ın farziyeti, zinâ'nın, adam öldürmenin, içki içmenin haram oluşu gibi kat'î nass'larla sabit olan emir ve nehiylerin reddedilmesi küfürdür. Ayrıca Delâlet-i ve Subûti Kat'î nass'larla sabit olan "Farz'lar dan ve "Haram"lardan şüphe etmek de tıpkı inkâr etmek gibidir.
242 Sihir yapan ve sihrin mübah olduğuna itikad eden kimse kâfirdir.(225) Bu hususta hiçbir ihtilâf yoktur.
243 Gaybten verdiği haber konusunda Kâhin'i tasdik etmek küfürdür. Kâhin gelecek zamanda vukû bulacak hâdiseleri veren, sırları bildiğini ve gayb âlemine ait bilgilere vâkıf olduğunu iddia eden kimsedir. Kâhin'in yaptığı işe kehanet denir. Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Bir kimse Kâhin'i verdiği haber konusunda tasdik ederse, Allahû Teâla (cc)'nın Muhammed'e indirdiğini inkâr etmiş olur"(226) buyurduğu da bilinmektedir. Mûteber bütün fıkıh kitaplarında: "Gaybı bildiğini iddia eden kimse de, Kâhin'e gidip onu tasdik eden kimse de kâfir olur" hükmü kayıtlıdır. Burada şunu da belirtelim ki; mutlak olarak gaybı bilme iddiası ile bazı emâreleri esas alıp hüküm verme birbirinden farklıdır. Bir doktorun; hastanın nabzını kontrol edip, bazı hükümlere varması gaybten hüküm vermesi manâsına gelmez. Ayrıca Peygamberlerin, ileride zuhur edecek hadiseleri haber vermeleri de; kehanetle değil, vahiy yoluyladır.
244 Küfür ile imanın aynı şeyler olduğunu, mahiyet olarak birbirinden farklı olmadığını söylemek küfürdür.(227) Zira "İman" ile "Küfür'ün" ayrı ayrı şeyler olduğu kat'î nass'larla sabittir.
245 Bir insanın, kendi nefsinin küfrüne rızâ göstermesi küfürdür.(228) Zira herhangi bir baskı olmadan hür iradesiyle kâfir olmaya râzı olmuştur. Bu hususta icma tahakkuk etmiştir. Ancak küfrü sevmemekle beraber; Allahû Teâla (cc)'nın kâfirlerden intikam alması için, onların küfür üzere ölmelerini temenni etmek küfür değildir.(229)
246 İbn-i Abidin: "Bir müslümanın dinden çıkıp çıkmadığında şüphe edilirse mürted olduğuna hükmedilmez. Bir müslümanın söylemiş olduğu küfür kelimesi ile dinden çıktığı kesin olarak bilinirse, mürted olduğuna hükmolunur. Dinden çıktığı kesin olarak bilinmezse, mürted olduğuna hükmolunmaz. Çünkü sabit olan müslümanlık şüphe ile zâil olmaz. Küfür büyük bir şeydir"(230) hükmünü zikrediyor. Gerçekten; irtidat ettiği sabit olan bir kimse, eğer erkek ise öldürülür, kadın ise hapsedilir. Dolayısıyle zan ile tekfîr câiz değildir.
|
; ">İtikadi ve Muhtelif Konular
|
|
|
Mübarek Geceler
|
|
|
|
|
|
http://www.islamiyazilar.com/kufre_dusuren_sozler_ve_haller.htm
| KÜFRE DÜŞÜREN SÖZLER VE HALLER |
|
| |
Bu yazıyı facebookta paylaşıp daha çok kişinin görmesine vesile olmak için tıklayın...
Küfre düşüren sözler ve haller
Dinimizin emri gereğince, hürmet gösterilecek, ta' zim olunacak şeyleri tahkir etmek; kötülenecek şeyleri, ta' zim etmek, hürmek göstermek küfürdür.
Mesela, Allahü tealanın evliyası, enbiyası, alimleri ve bunların sözleri, fıkh kitapları, fetvaları ta' zim edilecek, hürmet gösterilecek iken tahkir edilirse, kötülenirse dinden çıkılmış olur. Ayrıca, kafirlerin dini ayinlerini beğenmek, noellerini tebrik etmek ve zaruret yok iken zünnar kuşanmak ve küfür alametlerini kullanmak, bunlara, muhabbet edip, hürmet göstermek de küfrdür.
Insanı küfre düşüren, ya' ni kafir yapan söz ve işlerden ba' zıları şunlardır:
Allahü tealaya layık olmıyan şey söylemek. Mesela, (Allah, gökten bize bakıyor) demek, yahut bir kimse bir işi yaptığı halde, (Allah biliyor ki yapmadım) demek.
Peygamberleri küçültücü şey söylemek. Mesela, (Ilk insan Adem peygamber vahşi idi) demek.
Melekleri küçültücü şey söylemek. Mesela, (Senin bakışın bana Azrail gibi geliyor) veya (Çocuk iyi yetişmezse zebani olur), yahut (Bu ibadetin savabını melek yazamaz) demek.
Ahırette olacak şeylerle alay etmek. Mesela, (Ben Cenneti istemem, Cehenneme gitmek isterim. Çünkü benim gibi olanlar oradadır) demek.
Allahü tealanın emir ve yasaklarına, ya' ni Kur' an-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde açık bildirilmiş ve islam alimlerinin kitapları ile her tarafa yayılmış, inanılması zaruri olan din bilgilerinden birine inanmamak veya önem vermemek. Mesela, (Ben cinleri göremediğim için inanmam) demek veya ka' ti haram olduğu bilinen birşeyi yiyip içerken besmele çekmek.
(Dünya böyle gelmiş böyle gider) şeklinde inanmak. Dünya, gezegenler, gökler ve Arş ezeli değildir, sonradan yaratılmıştır, mahluktur. Ebedi, sonsuz değildirler, sonunda yine yok edilecektirler. Yer ve gökler yok iken de Allahü teala var idi.
Ayrıca zamanımızda çok kullanılan şu sözler de çok tehlikelidir:
Allahü tealaya, sanatkar, mühendis demek. Allah unuttu, kaderime küstüm, Allah bizi düşündüğü için göz, kulak vermiş, Allah kuşlara kanat vermeyi ihmal etmemiş, Ilahi şuur, ilahi düşünce, Cenab-ı Hakka, (Insanoğlunun mühendisi) demek. İmanım gevredi, Allah bana kulum demesin, anladıysam arab olayım, Allah vahy ile Ali' yi halife tayin etti, diğerleri hakkını gasbetti ve bugünkü Kur' an noksan demek.
Kötü kimseye (Öküz aleyhisselam) demek; ağza def-i hacet lafzı ile sövmek; Allahın özel müdahalesi gerekir demek.
Dinsizlere şerefli kafir demek; çalgı aleti ile ilahi söylemek; O, cimrilerin Allahı demek; Allah, her yerdedir demek.
(Islam düşüncesi, Islam nazariyesi, Islam felsefesi) gibi ta' birleri, (Islam dini) yerine kullanmak; özürlü kimseler için, imalat hatası demek; birisini kötülemek gayesiyle (Allahlık Ali Bey) demek; namaz kılmam ama, kalbim temiz demek; kendisine Hans, Corc gibi gayri müslim ismi ile çağırılmasını istemek; Allahın gönlüne güç gelmesin demek; mümine, (Nuh der, peygamber demez) demek; haram kazanç ile sevab için kurban kesmek; ecelin hoyrat eli gibi sözlerin çoğu küfürdür, imanının gitmesine, dinden çıkmasına sebep olur. Bunun için ağzımızdan çıkan söze dikkat etmemiz lazımdır. Rastgele söz söylememelidir
http://www.bicumle.net/
1- Allahü teâlâya layık olmayan şey söylemek. Mesela bir kimse bir işi yaptığı halde, zaruretsiz (Allah biliyor ki yapmadım) demek. Yahut, yapmadığı bir şey için, zaruretsiz (Allah biliyor ki yaptım) demek. Böyle söylemek Allahü teâlâyı hâşâ cahillikle suçlamak olur.
2- Allah akıllıdır, şuurludur, iyi düşünür demek, Onu yaratıklara benzetmek olur ki küfürdür.
3- Peygamberleri küçültücü şey söylemek, onunla alay etmek. Mesela Hazret-i Âdemi kastedip (İlk insan vahşi idi) demek. Veya bir evliyayı peygamberden üstün bilmek. Yahut peygamberin dediği doğru ise biz kurtulduk demek.
(Yalnız Kur’an), (Kur’andan başka kaynak tanımam), (Kur’andan başka kaynağa lüzum yok), (Peygamber postacıdır, vazifesi bitmiştir) gibi sözler de küfürdür.
4- Peygamber efendimizden sonra başka bir Peygamberin geleceğini söylemek. (İsa aleyhisselam gelecekse de, Peygamber olarak gelmeyecektir.)
5- Melekleri küçültücü şey söylemek. Mesela (Senin bakışın bana Azrail gibi geliyor) demek. Yahut (Cebrail bile söylese inanmam) demek. (Çocuklarınızı iyi yetiştirmezseniz, zebani olur) demek.
6- İslam âlimlerinin sözlerini, fıkıh kitaplarını ve fetvalarını tazim etmesi gerekirken tahkir etmek. Mesela (İmam-ı a’zamın kıyası hak değildir) demek. Fetvayı yere çarpmak. Hadis ve tefsir kitaplarını yere fırlatmak.
7- Ahirette olacak şeylerle alay etmek. Mesela (Ben Cenneti istemem, Cehennemi isterim. Çünkü bütün fahişeler oradadır) demek.
8- Allahü teâlânın emir ve yasaklarına yani Kur’an-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde açık bildirilmiş ve İslam âlimlerinin kitapları ile her tarafa yayılmış, inanılması zaruri olan din bilgilerinden birine inanmamak, beğenmemek veya önem vermemek. Mesela (Ben görmediğim için cinlere, nazara inanmam) demek.
9- Kesin haram olduğu bilinen bir şeyi yiyip içerken besmele çekmek. Mesela şarap içerken veya domuz eti yerken Besmele çekmek küfürdür. Hırsızlık yapılarak alınan bir şeyi yerken besmele çekmek küfür olmaz. Çünkü burada yenilen şey değil, hırsızlık haramdır.
10- Kâfirlerin ibadet olarak yaptıkları ve kâfirlik alameti olan veya İslamiyet’i inkâr etmek ve inanmamak alameti olan ve tahkir etmemiz vacip olan şeyleri yapmak, kullanmak. Bunlardan meşhur olanlarını bilmeyerek veya şaka olarak veya herkesi güldürmek için yapmak da küfürdür. Mesela zünnar denilen papaz kuşağını bağlamak. Bunları güldürmek için de kullanmak küfre sebep olur. İtikadının doğru olması fayda vermez. (Berika)
11- Yunan felsefecileri gibi, dünya ezeli ve ebedi demek.
12- İslamiyet’e, (İslam düşüncesi), (İslam nazariyesi) , (İslami görüş) demek. [Düşünce, bir iş için düşünülen çare veya kıyaslanan neticedir. Görüş de düşünce demektir. Nazariye de, akli, zihni esaslara dayanan görüş, teori demektir. İslam âlimleri, (İnsanın, akıl, şuur, hafıza ve düşünce gibi yaratılmış olan sıfatlarını Allah’a vermek küfürdür) buyuruyorlar.]
13- Allahü teâlânın bildirdiği hükümlere ilahi düşünce, ilahi görüş, ilahi nazariye, ilahi şuur demek. Kur’an-ı kerimdeki hükümlere “Kur’ani görüş” demek.
14- Kâfirlerin dini âyinlerini, bayramlarını beğenmek. Zaruretsiz Hıristiyanların Noelini tebrik etmek. Kiliseye gidip, âyinlere iştirak etmek.
15- (Yahudi ve Hıristiyanların Allah’a inananları Cennete gidecek) demek.
16- Mucizeyi veya kerameti inkâr etmek.
17- Meşhur bir harama helal, meşhur bir helale haram demek. Mesela domuz yağı helal, sirke haram demek.
18- Âyeti, besmeleyi, bir melek, bir peygamber ismi bulunan yazıyı, kasten helaya, necasete, [pisliğe] atmak. Müslümanın ağzına [def-i hacet lafzı ile] sövmek.
19- Kendisine kâfir diye hitap edilince, kabul ederek evet demek.
20- Bir dilim ekmek, din ilminden iyidir demek. Din ilmi küçümsendiği için küfürdür.
21- (Bir süre sonra Hıristiyan olacağım) diye düşünmek. Bir bayan, bir Hıristiyan’la evlenmeye karar verdiği andan itibaren kâfir olur. Bir erkek de bir ateist bayanla evlenmeye karar verdiği andan itibaren kâfir olur.
22- Ağır bir hastalığa düşüp de, (Allah’ım canımı al da, istersen kâfir olarak al) demek.
23- (Allah’ım çocuğumu aldın, başka elinden ne gelirse onu yap) demek. dense, o da, (olsun ne olacak) dese, kâfir olur. Tırnağını kesmediği için değil, sünnete önem vermediği için küfür olur.
25- İnşallah, maşallah demek karın doyurmaz. Maşallahla inşallahla iş olmaz veya namaz kılmak karın doyurmaz demek. Bunları söylemekle dinimizin emri beğenilmemiş ve alay edilmiş oluyor. İnşallah, Allah’ın izni ile demektir. Allah’ın izni olmadan hiçbir şey olmaz. Onun için, hayır ve şer Allah’tandır diye iman etmek gerekir. Hayır gibi şerrin de Allah’tan olduğuna inanmamak küfür olur. İsteyen kul ama yaratan Allahü teâlâdır.
26- Sevdiği birine, (Sen bana Allah’tan da, Peygamberden de sevgilisin) demek.
27- Küfre rıza küfürdür. Çocuklarının kâfir olmasına üzülmemek. Mesela kızlarının gayri müslimle evlenmesine rıza göstermek.
28- Müslüman olmak isteyene, sen hele bekle, elimdeki şu işi bitirip de geleyim diyerek, onun Müslüman olmasını geciktirmek.
29- Ecelin hoyrat eli demek. [Çünkü Ecel Allah’ın emri ile gelir, Allah’ın emrini veya Azrail aleyhisselamın vazifesini zulüm gibi göstermek küfürdür.]
30- Kâfire hürmet etmek, mesela hürmet gayesiyle papazın elini öpmek.
31- Eshab-ı kiramdan her hangi birine kâfir demek. [Çünkü Kur’an-ı kerimde hepsinin Cennetlik olduğu bildirilmiştir. Birine kâfir denilince Kur’ana inanılmamış olur.]
32- (Mazlum kâfirler de Cennete girer) demek.
33- Haram paradan sevap ummak. Mesela bir bayan fuhuş parası ile kurban kesse, bundan sevap umsa, küfre girer. Sevap ummadan yaparsa küfre girmez.
34- Allahü teâlâyı mekanlı bilmek, mesela Hıristiyanlar gibi Allah gökte oturuyor demek. Allahü teâlâyı kastedip, (Göklerden bir ses geldi), (Allah, gökten bize bakıyor) demek. Böyle söylemek Allahü teâlâya mekan isnat etmek olur. Dünya, gezegenler, Cennet ve Cehennem ezeli değildir, sonradan yaratılmıştır, mahlûktur. Yer ve gökler yok iken de Allahü teâlâ var idi. İslam âlimleri, (Allah her zaman ve her yerde ebedi olarak hazır ve nazırdır) demenin caiz olduğunu bildirmişlerdir. Ancak, Allahü teâlâ zamanlı ve mekanlı olmadığı için bu söz, görünüş üzere kalmaz, mecaz olur. Bu bakımdan (Allah, zamansız ve mekansızdır, hiçbir yerde olmayarak hazır ve nazırdır) demek caiz olur. Böyle olmazsa, Allahü teâlâyı zamanlı ve mekanlı bilmek olur ki bu ise küfürdür. Miftah-ül Cenne kitabında (Bir kimse, “Allah’tan hali [boş] yer yok” dese veya “Allah gökte benim şahidim” dese, kâfir olur. Çünkü Allahü teâlâya mekan isnat etmiş olur. Halbuki Allahü teâlâ mekandan beridir) buyuruluyor. (Küfür Bahsi)
35- (Namaz kılmam ama, sen kalbe bak, benim kalbim temiz) demek. [Çünkü burada namaza önem verilmiyor, namaza önem vermemek küfürdür. Namaz kılmayan hep haram işliyor demektir, haram işleyenin kalbi temiz olmaz.]
36- (Anan baban esmer, sen nasıl sarışın oldun?) diyene, (Ben imalat hatasıyım) demek. Böyle söylemekle hâşâ Yaratıcının yanlış iş yaptığı söylenmiş oluyor.
37- İbadetleri müzikle yapmak, ilahileri müzikle söylemek. Çünkü ilahiler ibadettir, ibadete haram karıştırmak küfür olur. İçki içerken besmele çekmek de küfür olur.
38- Filan Müslüman benim gözümde Yahudi gibidir demek.
39- Bir Müslüman şaka olarak, muteber bir din kitabına hurafe dese veya alay ederek haram işleyene veya işletene “helal olsun” dese, mürted olur.
40- Kur’anı teganni ile okuyan hafıza, ne güzel okudun diyenin imanı gider. (Dürr-ül-münteka)
41- Bir şarkıcıyı dinleyen veya herhangi bir haram işi gören kimse bu harama, ne güzel dese, o anda imanı gider. (Müjdeci Mek. 266)
42- İnsan için, dil alışkanlığı gibi bir sebeple değil de, kasten yarattı, yaratıcı, yarattım, yaratıcıyım gibi sözler söylemek küfür olur. Allah’tan başkasına, yaratıcı denmez. Yaratıcı, yalnız Allahü teâlâdır. Mecaz anlamda yapmak, meydana getirmek manasında da söylememelidir. Bu manada veya kasıtsız söyleyenlere küfre girdi dememelidir.
43- Zaruri olan ve tevatür ile bildirilen din bilgilerine inanmayan kâfir olur. Küfür olan her söz, ister şaka olarak, isterse gönülden olmayarak olsun küfür olur. (Milel-nihal)
44- İslam bilgilerini ve ehli sünnet âlimlerini aşağılamak da, küfürdür.
45- Yabancı kadınlara bakana, haramdır denilince, güzele bakmak sevaptır demek küfür olur. Haramı kabul etmeyip, üstelik sanki ibadet gibi sevap diyor. Yabancı kadınlara bakmak, gözü zayıflatır ve kalbi karartır. Mubah olanı, güzeli sevmek, Allah’ın kudretini temaşa etmek sevap olur.
46- Çok inatçı bir Müslüman için Nuh diyor Peygamber demiyor demek küfür olur
|
|
Firavun ve Genel Özellikleri
Yrd. Doç. Musa Kazım Gülçür
Giriş
Mısır tarihinde yaygın ve bilinen anlamıyla ‘Firavun’ terimi ilk olarak M.Ö. on dördüncü yüzyılda 4. Amenhotep yönetimindeki yeni krallık döneminden itibaren kullanılmaya başlamıştır. Hz. Yusuf (aleyhisselâm) bu tarihten en az iki yüz yıl önce Hiksoslar döneminde yaşamıştı.1 Firavun kelimesinin kullanımı Hiksoslar döneminin sona ermesinden itibaren söz konusudur. Firavun kelimesi başlangıçta “krallık sarayı” anlamına gelirken, yeni krallıktan itibaren (18. hanedandan başlar; M.Ö. 1539–1292) bugün bilinen anlamda kullanılmış, yirmi ikinci sülale dönemine doğru ise (M.Ö. 945–730) sadece bir saygı unvanı olmuştur.2 Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Yusuf dönemindeki Mısır yöneticisinden söz edilirken “hükümdar, kral, sultan” anlamlarına gelen “el-melik” kelimesi, Hz. Musa dönemindeki Mısır yöneticisi içinse “Firavun” kelimesi kullanılmaktadır ki, bu ayrım Kur’ân-ı Kerîm’in mucizevî yönlerinden sadece birisidir.
Kur’ân-ı Kerîm’de Firavun ile ilgili anlatımlar, kısa bölümler hâlinde yirmi bir kadar sûrede yer alırken, A’râf (7/103–137), Yunus (10/75–90), Tâhâ (20/43–79), Şuarâ (26/11–68), Kasas (28/36–42) ve Mü’min (40/24–29) sûrelerinde ise ayrıntılı bir şekilde yer almaktadır. Firavun kelimesinin geçtiği âyet-i kerîmelerin sayısı ise yetmiş dörttür.
Firavun ve melei3 Musa peygamber aracılığı ile gelen mucizeleri sihir diyerek inkâr etmişlerdir. Ancak bu inkârları ile de kalmamış, Musa (aleyhisselâm) ve beraberindekileri ülkedeki yönetimi ele geçirmeye çalışmakla suçlamışlardır.
Soykırım ve Katliam Yaptırması
قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبْنَاءهُمْ وَنَسْتَحْيِـي نِسَاءهُمْ وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَاهِرُونَ
“Firavun dedi ki: Oğullarını taktîl ederiz, kadınlarını da sağ bırakırız ve hiç şüpheniz olmasın ki, biz onların üstünde kahir hükümranlarız.” (Kasas, 28/4)
Âyet-i kerîmede geçen “taktîl” kelimesi, aşırı katliam yapmak veya sık sık öldürmek anlamına gelmektir ki ‘katl’ ve ‘zebih’ kelimelerinden (Bakara, 2/49; Kasas, 28/4) daha kapsamlıdır. Bir mânâda soykırım demektir. Firavun’un en kötü yönlerinden birisi de budur. Firavun melei, bütün erkek çocukların öldürülmesi konusunda Firavunu teşvik etmiş, Hz. Musa’nın dünyaya geleceği sırada bir önceki Firavun döneminde İsrail oğullarının çoğalmamaları için yapılan bu uygulama, Hz. Musa’ya tâbi olanlara da uygulanarak, ikinci bir işkence ve katliam dönemi başlatılmıştır. Kur’ân-ı Kerîm’de bu durum: “Biz, hem sen bize gelmeden önce, hem de sen bize peygamber olarak geldikten sonra işkencelere maruz kaldık!” (Araf, 7/129) şeklinde belirtilmektedir. Firavun ve meleinin, inanan insanlara karşı uygulamak istedikleri bu ikinci soykırım teşebbüslerine tam olarak ulaşamadıkları anlaşılmaktadır (Mümin, 40/25).
Halka Korku Salması
فَمَا آمَنَ لِمُوسَى إِلاَّ ذُرِّيَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَنْ يَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِي الْأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ
“Firavun ve kavminin kendilerine işkence etmesinden korkuya düştükleri için kavminden bir grup gençten başka kimse Musa’ya iman etmedi. Çünkü Firavun yeryüzünde ululuk taslayan (bir diktatör) ve haddi aşanlardan idi.” (Yunus, 10/83)
Bir tehlike karşısında şiddetli heyecan ve dehşete kapılma haliyle ortaya çıkan duyu durumuna “korku” denmektedir. Bu duyu durumu, irade ve mantıkla kontrol altına alınamayan, insanın içini daraltan yakın bir tehdit hissidir.
İşte azgın, haddini aşmış, küfürde oldukça ileri gitmiş, israfçı ve yücelik taslayan Firavun idaresindeki halk, inanç özgürlüğüne sahip olmadığı gibi aynı zamanda idareden de büyük bir korku ve endişe duymaktaydılar. Bu büyük korkunun neticesinde âyet-i kerîmede belirtildiği üzere Hz. Musa’ya (a.s) inananların sayısı oldukça az seviyede kalmıştır. Burada “zürriyet” kelimesi ile kastedilen, iman edenlerin sayısının az olduğunu belirtmektir. İbn Abbas: “Sayıca önemsiz bir topluluk ‘zürriyet’ lâfzıyla ifade edilir” demektedir. Hz. Musa’ya (a.s) inanan kimselerin sayıca az olmalarının sebebi, Firavun’un kendisine muhalefet eden kimselere dehşetli işkenceler ve katliamlar uygulamasıdır. Firavun, uyguladığı bu cezalarla Hz. Musa’ya (a.s) inananları dinlerinden döndürmeye çalışmıştır.
İlâhlık İddia Etmesi
فَحَشَرَ فَنَادَى فَقَالَ أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلَى
“Adamlarını topladı ve onlara: ‘Sizin en yüce rabbiniz benim!’ dedi.” (Naziat, 79/23-24)
Firavun, yaratıcıyı kabul etmeyen bir mülhit ve materyalistti. Bu yönüyle o âdeta aklını yitirmiş bir insan görünümündedir. Firavun'a, “Ben sizin en büyük tanrınızım.” dedirten duygu, insanın içindeki yetkinlik ve yükselme isteğinin sapkın bir hâlidir. Çünkü gerçek yetkinlik ve yüksekliğe ancak mârifetullahta derinleşmek, rıza-i ilâhî yörüngeli yaşamak ve ilâhî ahlâka bezenmekle ulaşılabilir. Bunun dışındaki bütün benlik ve şeref iddiaları aslında bir sefalet ve düşüştür.
Firavun, iddiasındaki gibi azametli ve cesur birisi de değildir. Tam tersine bütün müstebitler gibi oldukça korkak ve riyakârdır. Zor durumda kaldığında geri çekilmekte ve: “Bana bu konuda ne emredersiniz?” (A’râf, 7/110; Şuara, 26/35) diyerek etrafındakilerden âdeta yardım dilenmektedir. “Siz ne düşünüyor, ne diyor, ne teklif ediyorsunuz?” yerine “Bana ne emrediyorsunuz?” demesi, yönetim ve işleri yürütme yetkisinin, danışma meclisinin elinde bulunduğunu itiraf etmek demektir. Bu da Firavun’un güttüğü dava açısından temel çelişkilerden birisidir. Demek oluyor ki Firavun, önemli bir olayın sıkıntısı altında kalınca, tanrılık davasını geçici olarak bir tarafa bırakıp, kulları saydığı adamlarından ve memurlarından meydana gelen topluluğa karşı “Ne emrediyorsunuz?” demektedir.4
Büyüden ve Büyücülerden Medet Umması
Firavun, hastalık derecesinde kendisini tanrı konumunda gördüğü ve inandığı hâlde (Kasas, 28/38; Şuara, 26/29) büyücü rahiplerden medet ummuş, sadece yönetimde etkin olacakları vaadi ile değil ama aynı zamanda büyü yapmaları konusunda onlara baskı uygulayarak (Tâhâ, 20/73) Hz. Musa’ya (a.s) karşı mücadeleye girişmiştir. Firavun ve melei, aslında büyücü rahiplere inanan kimseler değillerdi. Onlar için asıl önemli olan halkın Firavun’u ilâh şeklinde telakkisinin devamı idi (Şuara, 26/40). Sihirbazları gayrete getirmek ve Hz. Musa (a.s) karşısında bu büyücülerin galip gelebilmelerini temin etmek için onlara idarede söz sahibi olacakları yalanını bile söylemiştir (Şuara, 26/40,42).
Ancak yaptıkları büyülerin işe yaramadığını gören ve gözleri hakikate açılan rahipler, Hz. Musa’nın (a.s) getirdiği mucizelerin Allah katından olduğunu derhal anlamış ve iman etmişlerdir. Firavun bu defa iman eden sihirbazlara zulüm ve işkence yolunu seçmiştir.
قَالَ فِرْعَوْنُ آمَنْتُم بِهِ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّ هَـذَا لَمَكْرٌ مَكَرْتُمُوهُ فِي الْمَدِينَةِ لِتُخْرِجُوا مِنْهَا أَهْلَهَا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ
“Firavun dedi ki: Demek siz, benden izin almadan ona iman ettiniz! Şüphe yok ki bu, yerleşik Kıpti zümresini yurtlarından sürmek için, sizin şehirde beraberce plânladığınız, gizli bir oyundur. Ama yakında bileceksiniz başınıza gelecekleri!” (A’râf, 7/123)
Allah’a ve Peygamber’ine iman edildiğinde haksızlık ve tahakküm yollarının kapanacağını gören Firavun, bu sözüyle kamuoyunu yanıltmak ve heyecan vermek için siyasî bir entrika çevirmektedir. Tamamıyla aleyhine sonuçlanan yarışmayı, kendi iddiasını ispat eden bir olaymış gibi göstermeye çalışmakta ve aslında kendisi bir nevi siyasî sihirbazlık ve şarlatanlık yapmaktadır. Böylece Hz. Musa’nın peygamberliğine olduğu gibi, onu tasdik eden sihirbazların imanları hakkında da yok yere şüpheler uydurup ortaya atmakta ve kamuoyunun zihnini bulandırmaktadır.5
Din Konusunda Şüphe Yayması ve Ülke Bölünecek Propagandası
Firavun, sihri en iyi bilenler diyerek seçtiği kimselerin, büyük kalabalığın huzurunda Hz. Musa’nın (a.s) nübüvvetine iman ettiklerini görünce, bu durumun Hz. Musa’nın nübüvvetinin sıhhatine güçlü bir delil olacağı endişesini duymuştur. Kavminin, Hz. Musa’nın nübüvvetine inanmalarına engel olsun diye, o anda halkın kulağına iki çeşit şüphe atmaya çalışmıştır:
Attığı birinci şüphe, onun: “Bu, hiç şüphesiz ki şehirde kurduğunuz bir tuzaktır.” şeklindeki sözüdür. Abdullah b. Mes’ud diyor ki: “Meydanda toplanıp karşılıklı yarışmaya girmeden önce Musa, sihirbazların liderine: “Eğer ben sana galip gelecek olursam bana iman eder ve getirdiğim dinin hak olduğuna şahitlik eder misin?” diye sormuş, sihirbazların lideri ise: “Yemin olsun, yarın öyle bir sihir yapacağım ki, hiçbir sihir ona galip gelemez. Şayet sen bana galip gelecek olursan ben sana iman edeceğim ve getirdiğinin hak olduğuna şahitlik edeceğim.” demiştir. Bu konuşmayı gözlemiş olan Firavun, daha sonra bu konuşmayı çarptırarak: “Bu sizin kurduğunuz bir tuzaktır.” demiş ve böylece halkın arasına Hz. Musa’nın (a.s) peygamberliği ile ilgili şüphe yaymak istemiştir.6
Yaymaya çalıştığı ikinci şüphe ise Hz. Musa (a.s) ile sihirbazların maksatlarının, güya aralarındaki anlaşmaya göre, hâkim unsurların ülkeden çıkarılacağını, rejimin değiştirileceğini ve hâkimiyetlerinin sona erdirileceğini öne sürmek olmuştur.
Halkı Gruplara ve Hiziplere Ayırması
Firavun, hem zulmedebilmek hem de zulme dayalı saltanatını devam ettirebilmek için, halkı birbirine yakın veya zıt çeşitli grup ve hiziplere ayırmaktaydı. Böylece toplumdaki muhalefet duygusunu, bu hizipler ve gruplar arasındaki sürtüşmelere kanalize etmekte, neticede o toplumdaki mevcut muhalefet potansiyelini, birbirlerine vuruşturarak pasif hâle getirmekteydi. Kur’ân-ı Kerîm bu hususa şöyle işaret etmektedir:
إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلاَ فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ
“Firavun, (Mısır) toprağında gerçekten azmış, halkını çeşitli sınıflara bölmüştü. Onlardan güçsüzleştirdiği sınıfın oğullarını boğazlıyor, kızlarını ise sağ bırakıyordu. Firavun kesin bir şekilde çokça fesat çıkaran bozgunculardandı.” (Kasas, 28/4)
Halkını Küçümsemesi
فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ
“Firavun halkını küçümsedi, onlar da ona itaat ettiler. Doğrusu onlar yoldan iyice çıkmış bir toplum idi.” (Zuhruf, 43/54)
Firavun, kendisini diğer insanlardan daha farklı, daha üstün ve önemli biri olarak görmekte, kendisini en başarılı, en güzel, en zeki olarak değerlendirmekteydi. Fakat ondaki bu büyüklük duygusu özgüven taşıyan bir büyüklük duygusu değildi. Sürekli dışarıdan onay görme beklentisindeydi ve oldukça da kırılgandı. Fakat bu kırılganlığının, kendindeki büyüklük duygusuna olan güveninin azlığından kaynaklandığını görememekteydi. Kırılganlığına, sürekli başkalarını suçlama ve aşağılama duygusu eşlik etmekteydi. Bu yönü ile Firavun’da narsistik kişilik bozukluğu yani büyüklenmecilik ve üstünlük duygusu, halkı küçümseme, aşağılama ve değersiz görme şeklinde tezahür etmektedir.
Sahte İlâhlar İdeolojisi Üretmesi
وَقَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَتَذَرُ مُوسَى وَقَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَيَذَرَكَ وَآلِهَتَكَ
“Firavun’un halkının melei: ‘Ne yapıyorsun, seni ve senin tanrılarını terk etsinler, ülkede bozgunculuk yapsınlar diye Musa ile inananlarını kendi hallerine mi bırakacaksın?’ dediler.” (A’râf, 7/127)
Burada “seni ve ilâhlarını” denilmesinde Firavun’un taptığı bir takım mabutlar varmış gibi anlaşılabilir. Hâlbuki Firavun kendisinden üstün bir ilâh kabul etmiyor, “Ben sizin en büyük Rabbinizim” diyordu (Nâziât, 19/24). Bu durumda “senin ilâhların” sözü “senin taptığın, senin ibadet ettiğin mabutların” demek değil, “senin hoşlanıp, kabul ettiğin, tapılsın diye izin verdiğin mabutlar” anlamında kullanılmış demektir. Bu da Firavun’un halkın itikadını bozmak için bir takım sahte mabutlar oluşturduğunu ortaya koymaktadır.
Mucizelerle Alay Etmesi
فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِآيَاتِنَا إِذَا هُمْ مِنْهَا يَضْحَكُونَ
“Musa, âyetlerimizle onlara gidince onlar alay edip gülmeye koyuldular” (Zuhruf, 43/46–47) âyet-i kerîmesinin mantuk ve mefhumunca, hakikatleri küçümsemek veya onlarla alay etmek, Firavun’un kendisini yüceltmek için kullandığı zalimce bir yöntemdir. Bu tür davranış gösterenlerin maksadı, diğer insanlara göre üstün niteliklere sahip olduklarını vurgulamaktır.
Günümüzde de Allah’ın kudretini ve yaratma mucizesini, canlı ve cansız varlıklardaki büyük düzeni, kâinatta akılları durduran dengeyi tesadüf olarak değerlendirip göz ardı edenler, Firavun’un, Hz. Musa’nın (a.s) mucizelerine sihir diyerek inkâra sapmasındaki benzer bir tavrı sergilemiş olmaktadırlar.
Devasa Tapınaklar ve Dikilitaşlar Yaptırması
Allah (celle celâlühü), bundan binlerce sene önce Mısır’ın yönetiminde diktatör olarak söz sahibi olan Firavun’un karakteristik özelliklerinden birisinin وَفِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتَادِ / zi’l-evtâd” (Fecr, 89/10) olduğunu belirtmektedir. Bu âyet-i kerîmede yer alan “evtâd” kelimesi değişmeceli olarak izzet ve hâkimiyet, Firavun’un insanlara azap etmek için yaptırdığı bir düzenek, Firavun’un ordusu, Firavun’un kalabalık cemaati gibi mânâlarda anlaşılmıştır.7 Ancak bilindiği üzere Firavun idaresinin en belirgin özelliklerinden birisi de kutsallaştırmaya çalıştıkları kendi mezarları yani piramitlerdir. Bu piramitlerin yanı sıra, yukarıya doğru incelerek yükselen ve tepesinde küçük birer piramit örneği bulunan dikilitaşlar da şehirlere Firavunların hâkimiyet alâmeti olarak dikilmiştir.
Bütün bu açılardan bakıldığında, âyet-i kerîmede yer alan “zi’l-evtâd” tabiri, diğer anlam tabakalarının yanında -Allahu a’lem- “piramitler ve dikilitaşlar sahibi” şeklinde de anlaşılabilir.
Gayet Yüksek Kule Yaptırması
Kur’ân-ı Kerîm’de Kasas ve Mü’min sûrelerinde Firavun, yardımcısı Haman’a şöyle demektedir:
وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُم مِنْ إِلَهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يَا هَامَانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَل لِي صَرْحاً لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكَاذِبِين
“Firavun dedi ki: ‘Ey benim danışmanlarım ve devlet adamlarım! Ben sizin benden başka bir ilâhınız olduğunu bilmiyorum. Hâmân! Haydi, benim için tuğla ocağını tutuştur, balçığı pişir, fazlaca tuğla imal ettirip benim için öyle yüksek bir kule yap ki, belki de onun vasıtasıyla yükselip Musa’nın (varlığını iddia ettiği) Tanrısını görürüm! Aslında, ben onun yalancının biri olduğu görüşündeyim!” (Kasas, 28/38)
Kur’ân-ı Kerîm’in anlattığı bu kule yakın zamana kadar bulunamamıştı. Ancak 1984 yılında, İskenderiye limanının birkaç yüz metre açığında yer alan ve ağırlıkları 10 ile 75 ton arasında değişen pembe granitten dev bloklar tespit edilmiştir. Bir Mısır bilimci olan Jean Pierre Corteggiani’ye göre, bu dev granit bloklar İskenderiye Feneri’ne aittir.
Ayrıca Ranke tarafından hazırlanan Dictionary of Personal Names of the New Kingdom adlı Mısır isimleri sözlüğünde, Hâmân’ın, Taş Ocakları İşçilerinin Şefi olduğu kayıtlıdır.8 Hiyerogliflerde Hâmân’ın isminin yanındaki ayıraç ise onun Firavun’un yardımcısı olduğunu göstermektedir. Çünkü Mısırlılar, kelimeleri çok özel bir durum olmadıkça hep bitişik yazmaktaydılar. Bu hiyerogliflerin okunabilmesi, Kur’ân’da açıklandığı gibi Hâmân’ın Eski Mısır’da yaşadığını ve Firavuna yapılar inşa eden bir kişi olduğu ortaya çıkarmıştır.
Firavun İdaresinin Âfetlerle Uyarılması
Allah (celle celâlühü) Firavun hanedanı düşünüp ibret alsın diye, onları senelerce kuraklık, kıtlık, tufan, çekirge, kan, haşerat, kurbağa istilası ve ürün azlığı ile cezalandırmıştır. Ancak yine de Firavun hanedanı ve melei inkârlarında inat edip büyüklük taslamaya devam etmiş, sıkıntıların tek sebebi olarak inananları görmüş ve onları uğursuzlukla suçlamışlardır. Ancak ilginç bir şekilde Firavun ve melei her sıkıntıda Hz. Musa’ya (a.s) müracaat ederek, üzerlerindeki maddî ve mânevî felâketleri gidermesi için Allah’a dua etmesini istemişlerdir. Bununla kalmamış, maruz oldukları felaket şayet uzaklaşır ve refaha kavuşurlarsa inananlardan olacaklarına da söz vermişlerdir. Ancak her defasında sözlerinden dönmüşler, arkasından da yok edilmişlerdir (A’râf, 7/130–136).
Firavun ve hanedanının bu yok oluşu Orta Krallık döneminin sonlarına ait bir papirüste9 açlık, kuraklık, kölelerin Mısırlıların servetleriyle kaçışı ve ülke çapındaki ölümler şeklinde tasvir edilmektedir. Bu papirüs, Mısır sosyetesinin ölümünü, Firavun’un yıkılışını ve Allah’a isyanları karşılığında başlarına gelmiş felâketleri anlatan anlamlı bir el yazmasıdır.10
Horlanan, aşağılanan ve ezilen insanlar ise bu sabırlarına karşılık Allah’ın bereketlerle donattığı Mısır coğrafyasının doğularına ve batılarına vâris kılınmışlardır (A’râf, 7/137).
Sonuç
Kur’ân-ı Kerîm’deki tasvirlerin genel hatları arasında görebildiğimiz kadarı ile Firavun, ilâhlık iddiasında bulunan bir şaşkın, kendisinden başka tanrı olup olmadığını anlamak için gayet yüksek kule yaptıracak kadar da marazi ruha sahip bir sapkındır. O, halkını küçümseyerek zayıfları ezen, gerçeklerden uzak yaşayan bir kraldır. Firavun portresinin en temel özelliği ise Allah’ın kâinattaki hâkimiyetini reddetmesidir. Firavun’un ilâhlık ve rablik iddiası, kendisinden başka itaat edilecek, kanun koyacak, yönetecek güç tanımadığını göstermektedir. Firavun ve hanedanı, kendilerini mülkün tek hâkimi saymışlardır. Böylece küçük bir azınlık servet içinde yüzerken, halkın büyük çoğunluğu köleleştirilmiş, açlık ve sefalet içinde bırakılmışlardır.
Âyet-i kerîmelerin, Firavun’u fert olarak ele almaktan çok, Firavun ailesi (âl-i Fir’avn), avenesi (mele’), kavmi ve askerleri (cünûd) şeklinde erkânıyla birlikte zikretmesi, Firavun’u tek bir kişi olmaktan daha çok zalim bir zihniyet, karanlık bir odak ve dehşetli bir merkez olarak işaretlemektedir denilebilir.
Kur’ân’da en az altı sûrede ayrıntılı olarak yer alan Hz. Musa (a.s) ile Firavun kıssasında pek çok hikmetler bulunmakla birlikte, bu yazıda oldukça sınırlı sayılabilecek özelliklere değinebildik. Bu kıssalar ve tekrarlarında Firavun ve cemiyetinin haksız bir şekilde büyüklenmeleri, mucizeleri gördüklerinde “sihirdir” demeleri, halkın Firavun ve cemiyetinden korkması, Firavun ve meleinin ziynet ve servet içerisinde yüzmeleri gibi hususlar işlenmektedir. Firavunlar, düz Mısır coğrafyasında kendi hükümranlık alâmetleri olarak gayet yüksek ve büyük piramitler inşa ettirmiş, yekpare dikilitaşlar yaptırmışlardır. İsrail oğullarının maruz kaldıkları işkenceler ve onlardaki müthiş ölüm korkuları da bu sûrelerde yer alan konulardır.
*İstanbul Üniv. İlâhiyat Fak. Öğretim Üyesi
mgulcur@yeniumit.com.tr
Dipnotlar
1. http://www.islamic-awareness.org/Quran/Contrad/External/josephdetail.html
2. Ana Britannica, Ana Yayıncılık, 12/235.
3. Mele: Bir rey üzerine bir araya gelip şekil ve görünüşü insanın gözlerini, kıymet ve önemleri de insanların gönüllerini dolduran cemaat, bütün adına söz söylemeye yetkili kişilerin teşkil ettikleri heyet, danışma meclisi. Görülüyor ki, bu mânâ, zamanımızda Frenklerin “sosyete” adını verdikleri cemiyet mânâsınadır. Bunda bir maksat üzere toplanmış olmak, iyi anlaşma, uzlaşma ve kıymetli olma en esaslı anlamı teşkil eder. Meselâ bir dernek, bir kabine ve bir parlamento, bir ordu ve herhangi bir toplumun bütünü adına söz söylemeye yetkili kişilerin bir araya gelip bir heyet teşkil etmesi hep birer “mele” demek olur. Ve önde gelen eşrafa “mele” denilmesi de bu yüzdendir. (Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, Azim Neşriyat, 4/90–91.)
4. Yazır, 4/93–94.
5. Elmalılı, 4/97.
6. Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi, 4/97–98.
7. Râzi, 19/41.
8. Hermann Ranke, Die Ägyptischen Personennamen, Verzeichnis der Namen, Verlag Von J. J. Augustin in Glückstadt, Band I, 1935, Band II, 1952.
9. Mısır’da, 19. yüzyılın başlarında bulunan bu papirüs, Hollanda’daki Leiden Müzesi’ne götürülmüş ve A. H. Gardiner tarafından 1909’da tercüme edilmiştir. Papirüsün tamamı “Admonitions of an Egyptian from a Heiratic Papyrus in Leiden (Leiden’deki Papirüste Bir Mısırlının Nasihatleri)” adlı kitapta yer almaktadır.
10. http://ohr.edu/yhiy/article.php/838
|
Bugün 72 ziyaretçi (135 klik) kişi burdaydı!
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Bugün 794 ziyaretçi (2017 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
Küfür Sözler: Müslüman bir kimseyi inançlı iken dinden çıkaran kalben benimsenen din hakkında oluşan şüphe ve dini inkar eden veya dine hakaret babından söylenen söz ve işlenen fiillere elfâz-ı küfür denir.
bir insan senin allahını kitabını derse devamını getirmese dinden çıkarmı yada allahsız derse
Bir kimse: “Senin Allahını, kitabını…” der ve o sözün devamı olan malüm sövmeyi kasdederse…
O sözleri sarf eden kimsenin küfrü bariz bir şekilde açıktır. Söyleyenin inancı olsada, imanı yok olur.
Eğerki o sözleri söyleyen kimse mahatabına öfke ile değilde, muhabbetle : “Senin Allahını kitabını … der ve sözü orada keserse, niyeti şu demek olursa: “Senin Allahını kitabını severim ” anlamını kasdederse, bu durumda söylenen sözler o kimsenin imanına bir zarar vermez..
Bir kimse bir kimseye “Allahsız” derse, bu sözün muhatabının bariz bir inkarcılığı var ise, veya bu muhatap münafık ise, söyleyenin imanına bu sözden bir zarar gelmez…Eğer ki muhatab kimse bir mü’min ise, o zaman bu sözleri söyleyen kimse küfre girer. Çünki Rasulullah(s.a.v) efendimiz bir hadis-i şerfinde mealen : “Lâ ilâhe illallâh ehlini tekfir etmeyiniz. Aksi durumda o duruma siz düşersiniz.” diye beyan ettiler.
40.Maddede neden sadece Hz.Ebubekir ve Hz.Ömer? Diğer halifeleri halife kabul etmemenin hükmü farklı mıdır? Mesela Abbasi halifesi Harun Reşit Halife değildir demek de küfür müdür?
Sayın M.Batur, Elfaz-ı Küfür kategorimiz Maturidiye akaidinden nakildir. Rafiza mezhebinden olanlar bu iki sahabeye hakaret etmeleri sebebi ile, oraya öyle geçilmiş. Fakat şu beş kimse için halife değildi denilmesi bir kimseyi küfre götürür. Bunlar Hz.Ebu Bekr, Hz.Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali ve Hz. Hasan (radıyallahu anhum). Bunlardan sonra gelenlerden birsinin halifelğini kabul etmemek, hiç bir şekilde küfrü mucib değildir. Ama bu hükümdarların içinden öyleleri de vardır ki, mesela; Evlad-ı Rasulün katili Yezid’e; “Rasulullah’ın halifesidir” denilirse, küfrü mucib olur.
Muaviye (r.a) hazretleri sahabece halife seçilmedi. Hz.Hasan(r.a.), müslümanlar arasında kan dökülmemesi için, hükümdarlık hakkından feragat edip, hükümdarlığı Hz.Muaviye’ye bıraktı. Zaten mucizevi hadis-i şeriftede Peygamber(s.a.v.) efendimiz kamil manada halifeliğin 30 yıl olacağını şu hadis-i şeriflerinde buyurmuşlardır;
-“Benden sonra hilafet (kâmil mânâ da halifelik ) otuz yıldır.”
(bk. Ebu Davud, Sünnet, 8; Tirmizî, Fiten, 48; Ahmed b. Hanbel, 4/272; 5/220, 221)
Hılafetin 30 olacağı ve ondan sonra zorlu bir hükümdarlık devrinin başlayacağı hadisin tam metninde belirtilmiştir ki, bu 30 yıl, ismi zikredilen 5. halife Hz.Hasn’ın son altı aylık hilafeti ile 30 yılı tamamlamktadır.
Otuz seneye kadar hilafetin devam edeceğini beyan eden hadis-i şerif ile, hukuki bir mesele olan ümmetin bu müddetten sonra imamsız olduğu ve bundan mesul olup olmadığı sorusuna Sadeddin Teftazani şöyle cevap verir:
-“Otuz senelik halifelikten maksat, kamil manadaki hilafettir; mutlak hilafet kastedilmiş değildir. Böyle bir itirazın doğruluğunu kabul etsek bile mümkündür ki, hilafet biter, ama imamet dönemi bitmez. Zira imamet daha umumi bir mefhumdur. Çünkü Ömer b. Abdülaziz gibi bazı kimselerin Raşid halifelerin yolunu izledikleri açıktır. Dolayısıyla hadisle anlatılmak istenen şey, kâmil bir halifeliğin bazen olacağı, bazan da bulunmayacağı hususudur.” (et-Taftâzânî, Şerhu`l-Akâid, s. 180).
Hatırlatmanızdan dolayı teşekkür ederim. 40. maddeye bir NOT yazarak, gerekli açıklamada bulundum. Vesselam.
Benim bir sorum olacaktı. Haram olan bir şeye güzel demek küfür müdür ? Mesela bir şarkı dinlenildiğinde “Ne güzel şarkı, çok hoş söylemiş, mükemmel olmuş” gibi sözler söylemek küfür olur mu ? Bir de bir insana ağzı hariç diğer yollardan sövmek küfür müdür. “Seni bilmemne yapayım” veyahut “Bilmemne çocuğu” gibi şeyler. Örnekleri anlaşılsın diye verdim, mazur görünüz. Allah razı olsun.
Sayın Osman Bey, mutlak haram olan şeylere, yani haram olduğu Kur’an ve Hadislerle sabit olan şeylere “güzel”demek, küfürdür. Misal: Şirk, küfür, içki, kumar, falcılık, gibi… Ama bir kimse hırsızlık yaptığında bunlara; “çok güzel elmalarmış” veya; çok değerli altınlarmış”gibi sözler söylese, karşısındakide bunu doğrulasa, bu durmuda küfre girmiş olmazlar. Ancak yapılan hırsızlık işi mutlak haram olduğu için, yapılan bu hırsızlığa “ne güzel yaptın dese” öbürüde bunu doğrulasa, her ikiside küfre girer.
Güftesi, yani sözleri müstehcen veya İslama, veya mukaddesata hakaret içeren bir şarkıya; “ne güzel bir şarkı” veya; “ne güzel söyledi” demek küfürdür.
Bir alimin veya hafızın veya bir müslümanın ağzına sövmek, küfrü icab ettirir. Çünkü o ağızlar Kur’an yoludur. Ama bir kimse bir başka kimsenin ırzına şununa veya bununa sövmesi büyük günahtır. Sövmeyi helal gören küfre girer. Zira Peygamber(s.a.v.)Efendimiz Camiüs-sağırdaki ve K.Sittedeki bir hadisi şerifte mealen : “Sövmek cehennemdendir”buyurdular.
Peygamberimiz bir başka hadisi şeriflerinde bir kimseye iftira edip; “o… çocuğu” veya; “fahişenin oğlu” gibi sözler söyleyerek iftira atmanın veya namuslu bir kadına fuhuş iftirası yapmanın 100 yıllık ibadeti yok edeceğini belirtiyor.
Vesselam.
Şu kısmı anlayamadım. Elma örneği vermişsiniz, burada elmalara güzel demek küfür değil, sonuçta yapılan hırsızlığa güzel denmiyor. Peki bir şarkıya güzel demek de böyle değil mi ? Yani şarkı yapılmasına değil, şarkının kendisine güzel deniyor. Şarkının müstehcen, İslam’a hakaret sözlerini içermediğini varsayalım.
Sayın Osman Bey, “elma güzeldir” demek haram olmaz. Ancak elma çalmak işlemi hırsızlık babına girdiği için hırsızlığa, yani harama “güzel” demek küfrü mucib kılar.
Bir gün Medineli küçük kızlar Aişe validemizin odasında şarkı söylerlerken Peygamberimiz, Aişe validemizin odasına girerler. Bunun üzerine kızlar şarkının sözlerini Peygamberimizi öven medhiyeye çevirirler. Peygamberimiz onlara müdahele ederek:
-”Allah’ın ve benim ismimi şarkıların içinde kullanmayınız. Sizler şarkınıza devam ediniz.”diye buyururlar. Ulema buradan ictihat ederek güftesi müstehcen ve küfür içermeyen şarkıların mübah olduğuna ictihat etmişlerdir. Eğer ki, o şarkı günah olsaydı Peygamberimiz buna asla müsaade etmezlerdi.
Manevi seviyesi düşük olanlara avam denilir. Avamın kalbi, kalbî olgunluğa erişmediğ için, dünyanın faniliğini, ölümün hakikatini, evlat veya kardeş acısını dile getiren şarkı ve türküler onların kalblerini harekete getireceği için bunlara faideli olabilir. Manevi seviyesi yüksek insanlar ise, güzel okunan Kur’an ayetleriyle duygu denizine gark olabilecekleri için bu tür gazellere ihtiyacları olmaz.
Vesselam.
bir muhabbet esnasında şunu şöyle yerine getiremedim niyetiyle, şunu şöyle yaratamadım demek ile küfre düşülmüş olur mu ?
Sayın Alihan, yaratmak kelimesini mahluklar için kullanmamız ciddi bir manevi tehlikedir. Pişman olmanız bir daha bilinçli olarak yapmamak kararınız tövbe sayılır. Şayet bu ifadenin yaratılmışlar için doğru olmadığının bilincinde olmanıza karşın, unutarak veya yanılarak o sözleri kullanırsanız küfür olmaz. Unutmak veya yanılmak olmaksızın bilerek veya bilmeyerek kullanmak ise, küfür alameti taşır. Küfür ve şirkten sakınmak, her insana Allah’ın emridir.
İmanımızı sık sık yenilemek için “Lâ ilâhe illallâh Muhammedurrasûlullâh” demeliyiz.
Vesselam.
Kisinin kizip ofke aninda suya sovmesinin hukmu nedir. Bu adami dinden cikarir mi? Bu kisi de bu sozunden sonra hemen estafirullah dese ve yaptigindan tevbe etse durumu ne olur. Ozellikle eger bu kisi evli ise tecdidi nikah gerekir mi?
Sayın Kantara, su, hava, toprak ve ateş Allah’ın yarattığı mahluklardandır. Bunlara hakaret etmekle onların yaratanı kasdedilmezse küfür değil, büyük günah olur. Eğer onları yaratan kasdedilerek hakaeret edilirse, küfür olur dinden çıkar. Küfür veya şirk işlendiğinde hem tevbe, hem nikahın yenilenmesi gerekir. Eğer böylesi küfürlü şeyler alışkanlık haline getirilirse, son nefeste imansız ölmek tehlikesi mevcuttur.
Öfke anında olay yerini en hızlı bir şekilde terk etmek en doğrusudur.
Allah’a emanet olunuz. Vesselam.
benım vesilemle birisi işe girse ve ben ona ben olmasaydım sen işe giremezdin desem küfür olur mu
Sayın Hakan Bey siz;”Benim vesilemle birisi işe girse ve ben ona; “Ben olmasaydım işe giremezdin.” desem küfür olur mu?” şeklinde bir soru sormaktasınız.
Cevap:
Bir söz veya işin; Allah tarafından yaratıldığını kabul etmemek küfür, Allah’ın yaratması ile birlikte kendi gücünün veya başka güçlerinde bu işte payı olduğuna inanmak ise şirktir.
Bir söz veya bir işin oluşumunda yaratanın Allah olduğuna, kendisinin ve başkalarının iradesinin bu işlerin yaratılıp yapılmasında sebep olduğuna inanmak ise imandır. Böyle itikat ederek söylenen söz ve iş eğer Allah’a ve O’nun mukaddes saydığı kimselere hakaret içermiyorsa, küfür ve şirk olmaz. Aksi durumda küfür ve şirktir.
Vesselam.
benim bir sorum olacak , Kur’ANI KENDİ KELAMIYMIŞ GİBİ SÖYLEMEK MADDESİNİ AÇAR MISINIZ ? Bazen kuran veya hadisten örnek verdiğimiz oluyor ama tam metni ezberimizde olmadığı için tam karşılığını söyleyemiyoruz
Sayın Burak Bey, bir kimsenin Kur’an’ı Kerim’i ve hadis-i şerifleri kendi kelamı imiş gibi söylemesi uygun değildir. Kuran’dan nakil yapılacağı zaman ayetin orjinali bilinmiyorsa şu ayetten mealen diye başlayıp ayetin meşhur anlamından sapmadan kelimelerde değişiklik yaparak ayetin anlamı anlatılabilir. Hadisi şeriflerde böyle anlatılabilir. Mesela; Zariyat suresinde bir ayette; “Vemâ halaktü’l cinne ve’l inse illâ li ya’budûn.” Meali; “Ben cinleri ve insanları Bana kulluk yapmaları için yarattım.” mealindeki ayet, şöyle de anlatılabilir; “Rabbimiz Kur’an’da buyurduğu gibi; cinleri ve insanları kendisine kulluk yapmaları için yaratmıştır.”şeklinde de anlatılabilir. Kur’an Arapçaya dahi tercüme edildiğinde Kur’an olmaktan çıkar, O’nun tercümesi olur.
Vesselam.
bir insanın içinden gayri ihtiyari ALLAH’a sövme lafızları geliyor, veya bir insanın aklına ALLAH’tan başka tanrılar olduğu saçmalığı geliyor yahut Ahiretle ilgili vesveseler, aslında bu bir vesvese, fakat adam bu vesveseyi düşünüyor, fakat ihtimal vermiyor, ama ihtimal vermiş gibi hissediyor. bir sohbette cübbeli hocanın elfazı küfre düşenin nikahı düşer, namazları yandı, haccı gitti, oruçları yandı sadakaları yandı hepsi yandı gitti dediğini duymuştum. bu hangi kaynakta yazıyor, gerçekten böyle mi yoksa bu bazı alimlerin söylediklerinden ibaret mi?
Eshab-ı Kiram (Allah Onlardan razı olsun) bir gün Rasulullah (s.a.v.) Efendimize şöyle bir soru sordular:
-” Ey Allah’ın Rasulü, bizim gönlümüze öyle şeyler geliyor ki bunu söylemekten dahi haya ediyoruz. Gönlümüze böyle şeyler geldiğinde bizim durumumuz ne olur?”
Rasulullah Onlara şöyle cevaplayarak:
-” Kalbinize gelen kötü şeyleri kötü bilmeniz imandandır.” buyurdular.
İmam-ı Gazali hazretleri:
“kalp bir havuz gibidir, oraya her şey gelebilir.” diye buyurdu.
İnsana duyular genelde iki yönden gelir. Biri melekler vasıtası ile, diğeri şeytanlar vasıtası iledir. Şeytanlar kalbe yukarıda sözünü ettiğiniz türden vesveseler atarlar. Bu sebeple endişelenmeye gerek yoktur. Bütün bunlar dille söylenmedikçe kalple kabul edilmedikçe kişiye iç mücadelesi sebebiyle bilemeyeceğimiz kadar sevap yazılır. Elfazı küfre düşenin bütün ibadetlerin sevapları yanar ancak; tövbe eder ve imanını ve nikahını da yenilerse ibadetler yerine gelir ancak; bazı alimlere göre bu ibadetler iade edilse de sevaplarının iade edilmeyeceği bildirilmektedir. Ancak haccını yenilemesi icab eder. Ahmed Ziyaüddin’in “Ehl-i Sünnet Akaidi’ni” okuyabilirsiniz. Küfür, cehl ile değil de hata ile olmuşsa bunun küfür olmayacağı bildirilmektedir. Böylede olsa tevbe etmek gerekir.
Nefsini Bien Rabbini Bilir yazımızdan bir kesit:
“Bir “BEN” vardır benden içerü” sözünü bir çok kimse eksik algılamaktadır. Zira, insanın içinde iki değil, beş “BEN“lik vardır.
Bunlardan birisi, kötü haberlerin doğumuna vesile olan şeytanların vesveseleri.
İkincisi, hiç durmadan kötü isteklerini tekrarlayan ve kötü anıların hatırlanmasına sebep olan heva-i nefistir.
Üçüncüsü, iyiliklerin kalpte doğmasına vesile olan ilham meleği.
Dördüncüsü, güzel ve aklı-ı selim düşüncelere ve güzel anıların hatırlanmasına vesile olan Hak Tealaya âşık insani ruhtur (beş letaif).
Beşincisi, İmam-ı Rabbani hazretlerinin “ADEM“ (yokluk) diye ifade ettiği, yokluğun ta kendisi olan, Allahu Tealanın hadisi kudside mealen; “İnsan Benim, ben insanın sırrıyım” diye buyurduğu Allah’ın emanetlerini yüklenen insanın ta kendisi olan; “BEN”liktir. Allah’ta fani olan sufinin “BEN”i yoktur.
İnsanın iç dünyasında bulunan bunlar, işin başında yoğurdun içinde yağ ile ayranın birbirine karıştığı gibi karışmış olduğundan, avam halk bunların her birini diğerinden ayıramayıp bunların hepsini bizzat kendisi sanmasından dolayı, iç huzursuzluğundan bitap düşer.”
Yazımızın devamını sayfanın sağ üst bölümündeki “Arama yap” yazısının altındaki boşluğa “Nefsini Bilen Rabbini Bilir” başlığı yazılır da “Ara” nın üstü tıklanırsa ilgili yazıya oradan ulaşılması daha kolay olur.
Vesselam.
Baba olduğuna inanmayarak, sırf cehaletinden “Allah baba” diyen kişi musluman mıdır kafir midir? Velev ki maksadı Allah’ı aklınca yuceltmek olsun..?
Bu adama muslumandir diyen hoca musluman midir?
Lutfen rica ediorum vakit ayirip cevap yaziniz.
Sayın Ali Beyefendi, Bir kimse hangi maksatla olursa olsun Allahu Tealaya “Allah Baba” derse kâfir olur. Hırıstiyanlarda Allah’ın Rab olduğunu bildikleri halde ta’zîm için; “Allah Baba “demiyorlar mı? Allah onların müşrik olduğunu Kur’an’da açıklıkla belirtiyor.
Böyle birisine “Müslüman” diyen hoca, veya sıfatı ne olursa olsun o kimse de küfre girer.
Gece ve gündüzünüz mübarek olsun.
Alah sizden razi olsun zaman ayirip cevap verdiniz.Bu mesele bu fakir için ölüm kalim meselesi.
Bu yazdigim, Ahmet ünlü yani cübbeli hocanin Itikat Risalesinde yaziyor.
http://www.youtube.com/#/watch?v=wN2S2feVmmo
Bu videonun 14.10 dakikasinda konuyu agzindan dinlemek mumkun. Tekrar ayni soruyu soruyorum size hocam?
Adam ” baba” kelimesinin sözlük anlaminin birincisini kastetmeden, yani evladi olan erkek, anlamini kastetmeden, koruyan, esirgeyen manasinda baba derse.. bu adam kafir olur mu olmaz mi?
Sayın Ali, bu sorunuzun cevabını vermeden önce konuya bir temsil getirelim :
Bir krala sürçü lisan olmadan bilerek kraliçem denilirse bu cezasız kalır mı? Bu bir de tekrarlanırsa…
Sürçü lisan ile “Allah baba” denilirse veya yeni Müslüman olmuş bir Hıristiyan unutarak “Allah baba “der de, hatırladığında veya hatırlatıldığında üzülür de pişman olursa, küfür olmaz.
Adam “baba” kelimesinin kelime anlamını kastetmeden, koruyucu ve esrigeyici manasında Allah’a “baba” demesi asla doğru olmaz. Bu ifadede küfür kokusu vardır. Müslüman bu sözlerle Allah’ı çağıramaz. Buna hiç bir ehli sünnet alimi de cevaz veremez.
Peki gümüşhanevî hazretleri “bir kimsenin sarf ettiği bir söz, birçok yönleriyle küfrü gerektiriyor da bir yönüyle küfürden kurtarıyorsa, müftünün onu tercih etmesi gerekir. Zira müslümanlar hakkında hüsn-ü zan esastır.”
Gümüşhanevî hazretleri devamla şöyle buyuruyor: “şu var ki, bu adamın niyeti küfür değilse müslümandır, fakat niyeti küfür ise müftünün fetvası onu kurtarmaz” (ehl-i sünnet itikadı, sh.68)
Sayın Ali Beyefendi bize şöyle bir soru soruyorsunuz:
“Peki Gümüşhanevî hazretleri; “Bir kimsenin sarf ettiği bir söz, bir çok yönleriyle küfrü gerektiriyor da, bir yönüyle küfürden kurtarıyorsa, müftünün onu tercih etmesi gerekir. Zira Müslümanlar hakkında hüsn-ü zan esastır.”
Gümüşhanevî hazretleri devamla şöyle buyuruyor: “…şu var ki, bu adamın niyeti küfür değilse Müslümandır, fakat niyeti küfür ise, müftünün fetvası onu kurtarmaz” (Ehl-i Sünnet itikadı, sh.68)
Sayın Ali Bey, Gümüşhanevi Hazretlerinin o ifadesindeki kasdı, bir kimsenin unutarak veya sürçü lisan ile söyleyebileceği sözlerdir. Zira bir kimse ibadetini yapıyor veya inançlı olduğunu samimiyetle itiraf ediyorsa, bunun ağzından çıkan küfür kokusu bir kelimeden dolayı ona sui zanda bulunmamak gerekir. Ancak; bir kimse küfrü zahir bir meseleyi söylediğinde örnek, kaderi inkar ettiğinde kim bunun küfür olmadığını iddia edebilir?
Müslüman dinini korumada her daim uyanık olmalıdır. Bazı fetvalara güvenerek ağza gelen her sözü sarf etmemelidir. Allah, tövbeleri ölüm anı gelmeden ve güneş batıdan doğmadan önce, her zaman kabul edicidir. Şayet bir sürçü lisan olursa hemen pişman olmalı tevbe etmelidir. Bunda Müslümanın bir kaybı asla olmaz.
Hocam,
Cevabinizi okuduktan sonra sabaha kadar dogru durust uyuyamadim inanin..Içim hiç rahat degil..
Yanlis anlasilmasin, hasa ve kella, ben Allah için o sozu soylemedim, soylememde.
Yalniz siz dedinizki “Böyle birisine “Müslüman” diyen hoca, veya sıfatı ne olursa olsun o kimse de kâfirdir.”..
Açik ve net bir ifade..
Yani bu sozu soyleyen, kasti ne olursa olsun, ister cahil ister hoca, isterse kendisine teyyit ettirme amaçli sorunca hayir ben o anlamda soylemem hasa olur mu oyle sey dese dahi, velevki kalbi imanla dolu olsun o kimse kafirdir.
Bu kimseyi kurtarma amaçli, sozunu tevil yoluyla kurtararak ona kafir damgasi vurmaya dili varmayan cubbeli Ahmet hoca da kufure mi dusmus oldu yani?
Cehaletin bu konuda mazeret oldugunu soyleyen az da olsa bir kaç alim oldugunu, bu ihtilafin Fetevayi Hindiyye ( Kadihan da da olabilir) kitabinda oldugu soyleniyor.Bu kitaplara ulasmam mumkun degil.
Simdi madem Cubbeli kufure dustu, ben de ona hoca dedim, ben de mi kufure dustum hocam? Peki ya bu risaleyi okuyup onaylayan yuzbinlere ne demeli?
Sunu da not etmez gerek, cubbeli internetteki videosunun birinde sarih bir sekilde diyorki ” Allah ‘a hasa baba diyen kafir olur”. Adamin tavri açik ve net. Bunu da dikkate alip, bana bir zahmet cevap verebilirseniz size duaci olurum.
Ali bey kardeşim, Biz; “Cübbeli Hoca küfre düştü” demedik. Sizin sözünüzün gidişine göre “o cümleyi o şekilde kullanan kimse küfre düşer.” dedik ve; “O sözü söyleyeni tasdik eden de küfre girer.” dedik. Cübbelinin o konudaki sözlerine de ulaşamadım. O nasıl söyledi, siz nasıl anladınız onu da bilmiyorum. Bundan dolayı Cübbeli Hoca hakkında menfi bir şey söylemem benim için büyük vebal olur.
Bizim sizin sorunuz üzere söylediğimiz söz şudur;
“”Bir kimse hangi maksatla olursa olsun Allahu Tealaya “Allah Baba” derse kâfir olur. Hırıstiyanlarda Allah’ın Rab olduğunu bildikleri halde ta’zîm için; “Allah Baba “demiyorlar mı? Allah onların müşrik olduğunu Kur’an’da açıklıkla belirtiyor. Böyle birisine “Müslüman” diyen hoca, veya sıfatı ne olursa olsun o kimse de küfre girer.”
Evet bu ifademin her zaman arkasındayım…
Ali kardeşim, bazen bazı sözler yanlış anlamalara sebep olmaktadır. Bizim sitemizde de bunun bariz örnekleri mevcuttur. Bizim sözlerimizi de bazen bazı kimseler yanlış anlamaktalar.
Cübbeli Hoca Ehl-i Sünnet Alimidir. O’nun bilerek yanlış şeyler söyleyeceğini sanmam. Ya sürçü lisan olmuştur veya yanlış anlaşılma olmuş olabilir kanaatindeyim. Kaldı ki “cubbeli internetteki videosunun birinde sarih bir sekil de diyor ki ” Allah‘a -haşa- baba diyen kafir olur”. Adamın tavrı açik ve net.” diyorsunuz. O halde bu sözü söyleyen birisi bunun zıddını nasıl söyleyebilir?
Risalesine su linkten ulasabilirsiniz..
http://www.tahavi.com/rapid/6.pdf
Elfazi Kufur meselesinin sonunda Degisik Meseleler basligi altinda aynen söyle yaziliyor:
- Değişik konular;
“Kur’an’ın sadece araplara mahsus bir kitap olduğunu ifade eden, yine Kur’an’ı Hazreti
Muhammed (Aleyhisselam) in kendi eseri ve felsefesi olarak gösteren, slamiyet’in veya
Şeriat’ın çağ dışı bir sistem olduğunu iddia eden sözler bu gruptandır.
Not: “Elfaz-ı Küfür” hakkında yazılan bazı kitaplarda, bu lafızları (sözleri) kullanan kişilerin
niyetleri dikkate alınmadan şekilci bir yaklaşımla müslümanlar hakkında tehlikeli sonuçlar
doğuracak hükümler mevcuttur.
Âlimler: “Elfaz-ı Küfr’ün kişiyi küfre sokması için bazı şartlan ileri sürmüşlerdir:
Bu şartlardan birincisi; kullanılan ifadenin küfre sokacağı hususunda alimlerin ittifak etmiş
olmalarının gerekli olduğudur.
“Elfaz-ı Küfür” den olduğu sabit olan bir sözü, “Elfaz-ı Küfür” den olduğunu bilmeyerek
söyleyen kişinin küfre girip girmeyeceği hususunda ihtilaflar vardır.
Bu itibarla âlimlerin çoğunluğu bu kişilerin kafir olmayacağı hususunda birleşmişlerdir.
Mesela; Allah-u Teala’nın baba olduğuna inanmayarak, sırf cehaletinden “Allah baba” diyen
kişinin, kafir kabul edilmemesi daha münasiptir.
Zira kişi bu sözüyle Allah-u Teala’yı yücelttiğini zannetmektedir. “
Ehli Sünnet Mezhebinin İtikatta İmamı ve imamı Azam hazretlerinin talebelerinin yetiştirdiği büyük imam, İmamı Maturidi hazretlerini Maturidiye Akaidi 23. madddesi:
23- Allah’ın oğlunun var olduğunu (Allah’a babalık atfeden), veya arkadaşı, veya hanımının var olduğunu kabul edenler, veya Allah’ı bir şeyden doğmuş veya oluşmuş olduğunu kabul eden Hıristiyan ve Yahudiler’de kafirdir.
Evet hocam, ayni sekilde adama sorulunca adam redediyor ve ben onu demek istemedim, Allah bundan munezzehtir diyor. Ne varki diliyle o sözü söyledi..
Ne anlamindan haberi var, ne niyeti o kufur sozu soylemek…
Bu adami kafir kabul etmeyen hocaya ehli sünnet alimi diyen kisi, yani ben, kufre dusmus olurmuyum ?
Biraz uzatiyorum gibi ama..
O durumda adamın bu kast ettiğiniz küfrü, sürçü lisanla söylediği ortaya çıkıyor ki o takdirde adam küfre girmemiştir. Sizin; “küfre girdim mi acaba?” şeklindeki endişeniz de yersizdir.
Ayrica tatli dilli, ve sakin bir sekilde zaman ayirip cevap yazdiginiz için hakkinizi helal ediniz.
Estağfirullah sayın Ali kardeşim. Bu Allah rızası için yapılan bir hizmettir.
Allah özenerek yaratmış kelimesini kullanıyoruz günlük hayatta artık Müslüman değil miyiz? Birde; “namaz kılmayacağım” demek dinden çıkarır mı?
SORU: 1- Allah özenerek yaratmış kelimesini kullanıyoruz günlük hayatta artık Müslüman değil miyiz?
2- Birde; “namaz kılmayacağım” demek dinden çıkarır mı?
CEVAP: İslam Dergisi ElFazı Küfür Kategorisinin 58. maddesinde, 1. sorunuzun cevabı şudur; “Allah şu kızı özene bezene yaratmış” veya “Allah seni özenmiş de yaratmış” demek küfürdür. Çünkü özenmek acizlerin işidir. Allahu Teala yaratmasını dilediği şeye; ” Ol ” der ve o şeyin nasıl olmasını dilediyse o şey de, Allah’ın kudreti ile öyle olur.”
SORU 2: Birde; “namaz kılmayacağım” demek dinden çıkarır mı?
CEVAP: Bu sözle kişinin amacı “şimdi değil daha sonra kılacağım ” anlamın da ise, küfür olmaz. Ancak; “namazın farz olduğuna saygım ve inancım var ama kılmayacağım” derse yine küfür olmaz fakat büyük günah sahibi olur ve cehennem ona farz olur. Ancak “namaza saygı duymuyorum ve Allah’ın emri de olduğunu kabul etmiyorum “diyen kâfir olur.
Allah razı olsun.
**************************************************
Allah sizlerden de razı olsun kardeşim. (B.Canbay)
Pingback: Her Müslümanın Bilmesi gereken bir mesele – Elfazı Küfür | Kur'an 'da ki Ayetler Işığında Bilgiler
Merhaba bir sorum olucakti. Arkadan c…. iliskiye girmek günah midir? Dinden cikarir mi? Çikarsada bunun cözümü var midir? Allah af eder mi bunu? Yardimci olursaniz sevinirim.
Merhaba Okn. Erkeğin erkeğe, veya erkeğin kendi hanımına ters ilişkisi büyük günahtır. Bu tür ilişkilerin haram olduğunu kabul eden dinden çıkmaz ama; derhal terk edilmez ise kişiyi dinden çıkarmaya kadar götürür. Zira bu tür ve başka haramları işleyenler onu helal kabul ettiği anda küfre girer.
Bu tür işlerin çözümünü sormaktasınız. Bunun çözümü Allah’a samimi olarak tevbe etmek ve beş vakit namazı camilerde kılmaya çalışmak. Dini bilgiler öğrenmek ve kötü arkadaşları terk edip güzel ahlaklı müminlerle arkadaş olmak ve ara ara oruç tutmak.
Allahu Tealanın af etmeyeceği hiç bir günah yoktur. Yeter ki kul samimi olarak işlediği günaha pişman olsun.
Bu tür ilişkiler sağlık ve temizlik açısından da son derece zararlıdır. Sarılık, Frengi ve Aids gibi bulaşıcı hastalıklara sebeptir.
Allah’a emanet olunuz.
Bugun biz arkadaslarimla beraber geziyorduk. Ben ise kufur etmeyecegime dair yemin ettim.
Bende bazi arkadaslarimin ne yaptiklarini anlatiyordum arkadan bir erkek alayci bir sekilde ne yapiyorlarmis? diye sordu. Bende anneni dedim yani diger kufur iceren hicbir kelimeyi soylemedim ve agzimdan birden cikti sonra pisman oldum
Sayın Selin Hanım. Sadece “anneni” kelimesini kullanmanız küfür sayılmaz. Bundan dolayı yemininiz bozulmamıştır müsterih olabilirsiniz. Kaldı ki sizden bu söz gayri ihtiyari olarak çıkmıştır.
Cok tesekkur ederim icime su serptiniz butun gun agladim yeminim bozuldu diye size nekadar tesekkur etsem azdir nekadar hayirli bir is yapiyorsunuz,verdiginiz cevaplar dogru ise ki bence kesinlikle dogru ALLAH SIZDEN RAZI OLSUN. Bundan sonra kafamdaki herbir soru isareti icin bu sayfaya yonelecegimden emin olabilirsiniz.
Selin Hanım. Burada dini içerikli soruların cevabını yazmak çok büyük bir sorumluluktur. Bu sebeple doğru olmayan bir cevap vermekten Allah’a sığınırız. İçiniz rahat olsun sitemize güvenmekte tereddüdünüz olmasın. Kur’an ve Sünnete dayalı Ehli sünnet alimlerinin esrelerini çok çok okuduğumuz da cevaplarımızın yanlış olmadığını daha iyi anlamış oluruz. Allahu Teala sizlerden de razı olsun.
Ne zamandır yorum yazmak istedim ama artık uzun bir süre geçtiğinden artık cevap vermezsiniz sanıyordum ama hala cevap yazdığınızı görünce sormak istedim. Küfürlü müzik dinlemek günah mıdır?
Şadiye Hanım. Makul olan her sorunun cevabı okuyucularımıza verileceğimizden endişeniz olmasın. Sorunuzun cevabına gelince; küfürlü müzik dinlemenin cevabını iki kategoride açıklayabiliriz:
1- İstek dışında kulağa gelen müzik sesleri: Bu tür müziklerden duygulanılsa bile, kalbimizle bunu beğenmemeye ve düşüncelerimizi başka şeyler üzerinde yoğunlaştırmaya çalışmamız gerekir. Bu durumda günaha girmemiş oluruz.
2- Kendi isteğimizle dinlediğimiz müzik sesleri: Bunlar da kendi içinde üçe ayrılır:
A- Sözleri ahlaksızlık içeren müzikler. Bunlar müstehcen sözler içerdiği için bunları isteyerek dinlemek haramdır, günahtır.
B- Sözleri gayri İslami olan müzikler: Bu tür müzikler İslam’a; mukaddes olan şeylere hakaret içerdiği için bunları isteyerek dinleyenler dinden çıkmış olurlar.
C- Mübah olan müzik sesleri: Bunlar güftesinde ilk iki maddenin içeriğini taşımayan müziklerdir. İmam-ı Gazalinin içtihadına göre bunları dinlemek günah değildir.
EL-FÂZ-I KÜFRÜN HÜKÜMLERİ :
3- Hata ile söylenen küfür, küfre götürmez. Bunların nikahlarını yenilemeleri gerekmezse de, bunlara tövbe ve istiğfar gerekir. Kadınlar da küfür işlerse, onların da tecdid-i imandan sonra nikah tazelemeleri gerekir.
4- Tehdit ile küfür işleyen, küfre girmiş olmaz.
(El-Fâz-ı Küfür)
Biliyorum konuyla bir alakası yok ama merak ediyorum. Bir arkadaşımla oturuyorduk sohbet ediyorduk. Konu nasıl açıldıysa arkadaşım bana bir soru sordu. Bana şöyle dedi:Yemin et ki o kız o oğlana aşık değil. Aslında o kız o çocuktan çok hoşlanıyordu onun sınıfına gitmek için uğraşıyordu ama bana sürekli bunun ergenlik döneminde olduğunu ve bir süre sonra geçeceğini söylüyordu. Bende buna dayanarak onun o çocuğa aşık olmadığını söyledim ve yemin ettim. Çünkü aşkın gerçekten daha farklı birşey olduğunu düşündüm. Bende Selin arkadaşımız gibi yalan yere yemin etmemem için kendime söz verdim hatta yemin bile ettim. Acaba yeminim bozuldu mu?
Sayın Meryem hanım. Sizin anlattıklarınıza göre yemininiz bozulmuş sayılmaktadır. Bundan dolayı Yemin Kefareti ödemeniz gerekir.
YEMİN KEFARET NASIL ÖDENİR?
Yeminini bozan bir kimse maddi durumu çok iyi ise, on fakire bütün bedeni örtecek kadar birer kat elbise verir, orta halli bir kimse ise, on fakiri bir günde iki kez doyurur. Ya da, bir fakiri on gün günde iki kez olmak üzere doyurur. Bir fakire on günlüğü bir günde verirse hepsi bir günlük olur.
Bu ikisinden birini yapmaktan yoksun olan kimse, üç gün art arda yemin kefareti niyeti ile oruç tutar. Orucun niyetini imsaktan önce yapmalıdır.
Rüyada yılan sokması görmek ne demek. Sizin cevaplarınız çok güvenilir geldi eminim ki sizden doğru cevabı alırım.
Sayın Elif hanım. Rüyada yılan sokması demek sözü ile sizi incitecek birileri karşılaşabilir veya size kötülük etmeyi düşünen birileri olabilir. Buna göre önlem almalısınız.
Benim bir sorum var size Bekir bey.Gıybet yapmak günah biliyoruz amma velakin aynı kişinin bizim de arkamızdan konuştuğunu biliyorsak eğer yinede kul hakkına girer miyiz? Ve onun arkasından iyi şeyler konuşsan bile gıybete girer misin? Girersen de hakkını helal etmeli midir?
Sayın Elif Hanım. Sizin gıybetinizi yapanı gıybet ederseniz onda olan haklarınız boşa gider. Sabrederseniz siz ondan alacaklı olursunuz. Kötü kimsenin arkasından onu övücü sözler söylediğiniz takdirde gıybete girmezsiniz ancak; kötüleri övmek doğru değildir. Çünkü o bunu hak etmediği için başkaları ona aldanabilir. Ona sadece dua edebilirsiniz.
Gıybet; bir kimsenin yüzüne karşı söylendiğinde kızacağı ve üzüleceği sözleri söylemektir. Ancak büyük günahları açıktan işleyenlerin bu kötülüklerini söylemk gıybet değildir. Hadisi şerif: “Leyse lilgayabeti fasıkın” (Camüssağır)
Bundan sonra daima kazanmaya bakacağım. Bir kimsenin beni üzeceğini bile bile bana herhangi bir şey derse,bende onu üzecek birşeylerin olduğunu biliyorsam bile sırf intikam için ona söylemeyeceğim. Teşekkür ederim
Merhaba ben Ezgi. Burçlar hakkında size bir sorum olacaktı. Bende biliyorum burçlara inanmak günahtır yalnız ben şunu merak ediyorum. Her insanın doğduğu aya göre farklı karakterlerde olduğunu düşünüyorum. Kesinlikle ve kesinlikle burçların kaderi gösterdiğine inanmıyorum. Örn:Aslan burcu egoist kibirli v.s. Yani dediğim gibi sadece karakter olarak. Acaba bu düşündüğüm günah mı?
Merhaba Ezgi Hanım. Diyorsunuz ki; “Her insanın doğduğu aya göre farklı karakterlerde olduğunu düşünüyorum. Kesinlikle ve kesinlikle burçların kaderi gösterdiğine inanmıyorum. Örn: Aslan burcu egoist kibirli v.s. Yani dediğim gibi sadece karakter olarak. Acaba bu düşündüğüm günah mı?”
Bunlar kesinlikle doğru değildir. Çünkü aynı gün doğan fakat çok farklı karakterde olan insanlar hiç de az değildir. Ancak; burçları okuyan bazı dini bilgisi az kimseler karakterlerini, okudukları burçlara göre biçimlendirmeye başlıyorlar. Bazen o biçilen hazır giysiler kişiye dar veya bol gelebiliyor.
Burçlar hakkında Peygamberimizin bazı sözleri:
Peygamber (s.a.v.) Efendimiz buyurdular ki, mealen:
-”Allah bu yıldızları üç şey için yaratmıştır: Onları göğün süsü kıldı, şeytanlara atılacak taşlar kıldı, kendileriyle yön tayin edilen işaret kıldı. Kim yıldızlar hakkında bunlardan başka yorumlar yapmaya kalkarsa hata eder ve nasibini kaybeder, kendisini ilgilendirmeyen ve bilgisi olmayan hatta bilmekte peygamberler ve meleklerin bile acze düştükleri bir hususta kendini külfete sokar.” Kütüb-ü Sitte(Hadis No : 5759)
İbni Halid el-Cühenî (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
-“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Hudeybiye’de gece yağan yağmurun ardından sabah namazını kıldırdı. Namazı bitirince insanlara yöneldi ve şöyle dedi:
-”Rabbinizin ne dediğini biliyor musunuz?” Eshab-ı Kiram:
−Allah ve Rasulü daha iyi bilir dediler.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdular, mealen:
−”Allah-u Teâlâ dedi ki; Kullarımdan bazıları bana inanmış, bazıları da inkâr etmiş oldu. Kim Allah’ın kerem ve rahmetiyle bize yağmur yağdı derse o kimse inanmış ve burçların tesirini inkâr etmiştir. Kim de şu ve şu yıldızın etkisiyle bize yağmur yağdı derse o kimse beni inkâr etmiş ve burçların tesirine inanmıştır.” (Buhari)
Merhaba size bir sorum olucak . Oje koymak günahmıdır ?
Ve dar giymek .
Merhaba Ceyda Hanım. Oje gusül ve namaz abdestine engel olduğu için günaha sebeptir. Dar giyinmek erkekler arasında olursa günahtır. Evde yalnızken veya evli iseniz sadece eşinizin yanında giyebilirsiniz.
kufur etmemek sadece ima etmek kufre girer mi orn: Sana giren cikan belli degil
Sayın Eda Hanım. Küfür etmek veya ima yollu küfür etmek veya yazı ile küfür yazmak, hepsi büyük günahtır. Bunları yapanlar tövbe etmelidir.
Küfür kelimesi bizim dilimiz de iki anlama gelmektedir.
Birincisi; bir kimseye hakaret etmek veya ona sövmektir. Bu büyük günahtır ve kul hakkıdır.
İkincisi; Mukaddesata hakaret etmektir ki, bunu işleyen bir kimse Müslümanlıktan çıkar. Onun nikahı boş evliliği zina hükmüne girer. Ta ki yeniden iman edip yaptıklarına pişmanlık gözyaşları döküp tövbe edinceye kadar imanı yerine gelmez. Pişmanlık tövbesi yapmadan ölürse, cehennemde sonsuz kalır.
Bir çocuk var bizim sınıfta ama ne çocuk. Hergün ama hergün bana küfrediyor küfüretmediği gün bile yok. Kaçıyorum yeter sus diyorum ama bunun komik olduğunu düşünerek hala küfür etmeye devam ediyor. Bugün arkadaşlarımın yanında saçma sapan laflar diyordu üstelik ona hiçbirşey söylememiştim. Beni kızdırdı,gerçekten kızdırdı bende ona : MaşAllah asıl sende bir delik vardır ki giren çıkan belli değil dedim. Üstelik küfür etmeyeceğime yemin etmiştim. Ama inanın ki hergün küfürler yağdırıyordu bana ben hep sustum. Küfür içeren başka bir şey söylemedim ima ettim sadece. Yeminim bozuldu mu. Yukarıdaki bir soruda bir kızda aynı şekilde onunla alay eden çocuklara yani alaycı bir şekilde “Ne yapıyorlarmış” sorusuna “anneni” cevabını vermiş. Küfür değil demişsiniz.
Sizin o ifadeniz küfür değildir. Yemininiz de bozulmamıştır. O tür kimselerden uzak olunuz ve onların ıslah olmaları için dua ediniz.
Küfürün iki anlamı vardır.
Birinci anlamı, “Sövme, sövmek için söylenen söz, sövgü”.
İkinci anlamı, “Allah’ın varlığı ve birliği gibi dinin temellerinden sayılan inançları inkâr etme”.
Arkadaşlarınız size sövdüğü için günah işlemiş olurlar. Aynı şekilde siz de onlara söverseniz günaha girersiniz. Ancak kişilerin Allah’ına, dinine, imanına ve mukaddesatına sövmediğiniz sürece veya Kuran ve İslam’ı alaya almadığınız sürece dinden çıkmazsınız; fakat günahkar olursunuz. Sayfanın en başındaki yazıda hangi durumların dinden çıkardığına ayrıntılı değinilmiştir.
Bu yazıda, İslam’da küfr kelimesinin 2. anlamından (Allah’ı, Kuran’ı, peygamberi ve inançları inkardan) bahsedilmektedir.
bi insan hayatımın içine ediyım dedi isyan etmiş olmuş olur mu ama küfüre sokacağını bilmiyorsa yine de kafır olur mu
Sayın Hicap. Bir insan bilerek veya bilmeyerek bir küfrü işlerse, kâfir olur. Bilmemek özür değildir. Ancak; bir kimse; “Hayatımın içine edeyim” derken, işlediği kötülükleri kast ederse, küfür olmaz. Ama işlediği iyilikleri ayırmadan öyle söylerse, küfre girer.
Kiliseye Allah’ın evi demek doğru mu? Böyle bir ifade kullananların İslami açıdan durumu nedir? Küfür mü yoksa günahkar mı?
Sayın Halil Bey. Eğer ki bir kimse, o tür yerleri temsil eden, o inançların batıl değil de hak olduğuna itikat ederek oraların Allah’ın evi olduğunu söylüyorsa o takdirde o kimse küfre girer.
Selamun Aleykum bir kimse şeriyat gelse herkez zorunlu namaz kılar burda sınav kalmaz ama bole kendılıgınden namaz kılıyor dese durumu ne olur
Aleyküm selam Suat Bey. Şeriat gelse herkes zorunlu namaz kılmaz. Sadece Müslümanlar namaz kılar. Müslüman olduğu halde kılmayanlara ise hapis cezası verilir. Şeriat İslamiyeti bütün olarak kabul etmeyenleri Müslüman kabul etmez. Adı, babası, anası Müslüman olması o kimsenin Müslüman olduğunu göstermez. Dolaysı ile Müslüman olmayanlar ne İslama inanmaları için, ne de ibadet yapmaları için asla zorlanmaz.
Gelelim sorunuzun cevabına: O tür ifade de küfür kokusu vardır. O kimseye tövbe lazımdır. Zira hiç bir kimse kimin nasıl imtihan olacağını Allah’tan daha iyi bilemez ve öyle sözler Allah’ın hükmüne razı olmamağa alametidir..
evli ise bişey yapmaya gerek varmı bu sözler hep cahillikten gelen sözler cvp için ALLAH RAZI OLSUN
Sayın Suat Bey. Küfür ve şirke düşenin imanı ve nikahı gider. İşlenen küfre tövbe edildikten sonra âmentüyü bilerek okumakla iman yenilenir. Daha sonra nikah tazelenir. Talak olmadığı için bu tür nikahı yenilemede sınır yoktur. Nikah tazelemek için alttaki yeri tıklayınız:
http://www.islamdergisi.com/fikih/nikah-nasil-tazelenir/
Selamun aleykum birisi kurani kerimi inkar edeyimki yapmadim derse (yaptigi halde) bu kisi o an evli ise ama bu ve buna benzer yeminlerin veya sozlerin insanin kafir yaptigini veya sirk oldugunun farkinda olmazsa yani bilmezse bilincsiz olursa , ve yillar sonra 20 sene sonra dinini tam ogrenmeye basladiginda bu sozlerin insani kafir yaptigini ogrenirse ve hemen tovbe istigfar getirirse bu kisinin durumu ne oluyo simdi 20 sene kafirmu yasamis oluyo veya zina mi etmis oluyo simdi nikah dusmusmu oluyo , yani o kisi tamam o seyleri soyledikten sonra ve zaten musluman biri kelime i sehadeti herzaman soyledigi icin geri musluman olduguna gore amma adam ne anlama geldiginin veya kufre goturdugunun farkinda bile degil tamam simdi ogrendi ve asla boyle birsey tabiki yapmaz ama bu seneler butun amelleri bosami oluyo ve nikahsizmi oluyi simdi sizin sayfanu gibi yerlerden ogrendi ne yapacak bu kisi ,
bir yerde yaziyosunuzki hata ile soylenen kufre goturmez diye , zaman ayirip cevaplarsaniz memnun olurum Allah sizden razi olsun
Aleykümselam sayın Murat Bey. Bir kimse Kuranı inkar edeyim ki şu işi yapmadım derse, o işi de yaptı ise kafir olur. Karısı boş olur. O insan o küfrüne tövbe etmedikçe ne kadar ibadet ederse etsin ve şahadet getirirse getirsin amelleri ve imanı kabul olmaz. Eşi ile yaptığı da zinadır.
Ancak Allah’ın affından ve rahmetinden ümit kesmemek gerekir. Günah ne kadar büyük olursa olsun Allah’ın affından hiç bir günah büyük olamaz. 20 yıl içinde neler olup bitmiş onların detayına girmemiz uygun olmaz. Bakarsın Allahu Teala o kimsenin pişmanlığının büyüklüğü sebebi ile, o kimseye 20 yılda yapacağı ibadetlerden daha fazla sevap vermeye gücü yeter elbette. Önemli olan hatadan dönmektir. Sevapların hesabını Rabbimiz bilir. Ona güvenmek ve sığınmak ve affını talep edip bir daha eskilere dönmemek yeter.
Bir kimse tövbe ettikten sonra bilerek değilde unutur veya istemeden hata ile küfür işlerse ve hatırladığında yaptığının küfür olduğunu hatırlar da pişman olursa bu küfür olmaz. Ancak bilgisizlik özür değil, unutmak ve sehven olduğunda özürdür. Bu arada o kimsenin nikahını da yeniletmesi icab eder..
Allah sizlerden de razı olsun.
N O T :
Nikah yeniletmek için alttaki yazıyı tıklayınız:
http://www.islamdergisi.com/fikih/nikah-nasil-tazelenir/
merhaba, size bir sorum olacak, (sorumdaki uygunsuzluk için özür dilerim) Bir adam farz bir vakit namazını kildiktan sonra, kendisine haram olduğunu bildigi bir kadına sarılıp, şehvetle dokunur, öper ama zina yapmaz ise kufre girip dinden çıkar mi?
Merhaba sayın İnci. Bir kimse zina yapsa veya içki içse veya kumar oynasa, o kimse bu fiillerin haram olduğuna inandığı sürece küfre girmiş olmaz. Ancak böyle bir kimse büyük günah işlemiş olur. Büyük günahları tövbe etmeden devamlı işleyenlerin ise, kalbi kararır ve küfre düşme ihtimalleri(olasılıkları) mümkündür.
cevabınız için Allah razı olsun, teşekkür ederim. peki bir kişi tövbesini bozup, aynı günaha girerse küfre düşmüş olurmu?
Tövbeyi bozmak kişiyi küfre sokmaz. Ancak tövbe ile silinen günahlar tövbe bozulduğunda tekrar yazılır. Haramın haram olduğuna inanarak günah işleyenler, aynı günahı veya benzeri günahı ne kadar işleseler de küfre girmezler ama günah işlemekten kalpleri kararır akabinde haramın haram olduğuna inanmazlar. Böylece küfre girerler. Akıllı bir bir mümin ölüm gelemeden önce işlediği günahlara pişman olup tövbe eder. Zira ölümün genci yaşlısı olmaz.
küstüm hayata şarkısını dinlemek ya da söylemek küfür müdür?inanmayarak fala inanma falsız da kalma demek küfür müdür.tövbe için illa ağlamak mı lazım ben ağlıyamıyorum.
Sayın Özlem. Küstüm hayata şarkısının tam metnini yazarsanız haram olma durumunu açıklayabiliriz. “Fala inanma falsız kalma” sözü küfürdür. Tövbe için ağlamak şart değil yapılan kötülükten pişman olup bir daha o günaha dönmemek kararı almak yeterlidir.
kardeşim benim kendi apartmanımızdan beşinci kattan atlayıp öldüğümü görmüş rüyasında bu nedir.bir de bana cinler bulaştı bn gidecklrine gönldn inanmıyorum diye gitmiyorlarmış bu doğru mu bir de sure falan okuyorum da başka neler söylersiniz kurtulmam için?tşk
Korkulu rüyalar şeytandandır. Ona itibar edilmez. Cinlerin kötülüğünden korunmak için amentünün anlamını bilerek inanmak, beş vakit namazı kılmak ve birde Kur’an’ı tevitli olarak okumayı öğrenmek. Bunlardan sonra ayetel kürsiyi, İhlas suresini, felak ve nas surelerini sabah ve akşam en az üçer kez okursunuz. Kuvvet ve kudretin yalnız Allah’tan olduğunu bilmeniz, cinlere de hareket imkanı veren ve onların da gücünü Allah’ın yarattığına inanmanız şarttır.
bir de doğum saatimize göre burç haritası çıkarıyorlar orada çok değişik yazıyor kişiliğine de uyuyor.kuranda da burç diye bir ayet geçiyor orada ne kastediyor.burçları sınırlamıyorlar yani yükselen burç vs.değiştiriyor insanı.
Sayın Özlem Hanım. Kur’an’da ki burçlar falcılıkta inanılan burçların hiç bir alakası yoktur. Kur’an da ki burçlar uzay bilimi ile ilgilidir.
Buçlar hakkında geniş bilgi için alttaki yazımızı lütfen okuyun:
http://www.islamdergisi.com/genel/burclarin-etkisine-inanmak-puta-tapmak-gibi-sirk-midir/
mesela bn br küfrü düşündm ağzmdn onu düşünrkn ona uygun ses tonu konuşma değil de çıktı bu küfür mü.bir de kabir nur hırzı iman evvabiye namzlrnı açklr msnz.tebareke suresini hr gce okuyn kabir azabı cehnnm azabı grmzmş bunu da aydınltrsanz.anne baba hakkını ödemk içn hr namzn sn oturuşnda rabbir hamhüma kema rabbeyani sagira denilnce ödmş olr myz.bn müftülüğe srdm rabbena ytrli dedi ödmk içn bu dğru mu.isyan ednlr sonsz cehnnmlktr dyrlr o doğru mu br de.anneye asi olmayı aydnltn br de.şu dua şuna ii glr dye yazn ktplr vr onlra nsl güvnmlyz anlama yolu ndr.gizli şirktn kurtlma duası istyrm brde.sağolun allah razı olsun şimdiden.
Sayın Özlem Hanım. Birinci sorunuz cevabı:
Siz isteyerek ağzınızdan küfür çıkmadığı sürece küfür olmaz. Kabir namazı diye bir namaz yoktur. Nur hırzı, İman namazı da yoktur. Evvabin namazı tövbekarların namazıdır. Akşam namazından sonra ikişerli olarak 2, veya 4, veya altı rekat kılabilirsiniz. Bir insan İslama uygun yaşamaz ise değil her akşam Tebarake bütün Kur’an’ı okusa kabir azabından yine kurtulamaz. Ancak bu sureyi her akşam okumak sevaptır.
Anne babanın hakkı ödenemez. Ancak namaz bittikten sonra yapılan dualarda onlara da çok dua etmek sevaptır. Ayrıca o dua yanlıştır. Şöyle okumanızı tavsiye ederim. “rabbenağfirlî veli vâlideyne velil-mü’mimîne yevme yekûmül hısâb” Anna baba hakkı çok büyüktür. Allah ana babasına zulmedenleri bu dünya da dahi cezasız bırakmaz. Onların hakları ancak onların rızasını almakla ödenir. İsyan edenler sonsuz azap görmezler. Ancak onların hakkını yok sayanlar sonsuz kalır cehennemde. Annesine isyan eden bir sahabi son nefeste annesi hakkını helal etmese idi imansız ölecekti.
Özlem Hanım. size tavsiye edeceğim dualar için alttaki yazıyı tıklayınız lütfen:
http://www.islamdergisi.com/tasavvuf/el-esma-ul-husna-allahu-tealanin-99-mubarek-ismi/
Gizli şirkten kurtulmak için şu duayı saba ve akşam hatta her aklınıza geldikçe okuyabilirsiniz:
“LÂ İLÂHE İLLALLÂHU VAHDEHÛ LÂ ŞERÎKE LEH, LEHUL-MÜLKÜ VE LEHUL-HAMDU VE HUVE ALÂ KULLİ ŞEY’İN KADÎR”
her namazı terketmenin ayrı günahları varmış neler onlar?bir de şeytanın vesvesesine br anlk inanınca istemedn küfür olr mu.
HER NAMAZI TERK ETMENİN AYRI BİR GÜNAHI VARDIR DOĞRU. DÖRT REKAT NAMAZI TERK ETMENİN CEZASI 80 YIL CEHENNEMDE KALMAKTIR. ŞEYTANIN VESVESESİ ALLAHI, PEYGAMBERLERİ, KİTAPLARINI İNKAR DEĞİLSE, VEYA MUKADDESATA HAKARET İÇEREN BİR ŞEY İÇERMİYORSA ONA İNANMAK KÜFÜR OLMAZ.
Hocam zincirleme tekfir diye bir kavram varmidir? Yani adamin biri sarih kufur dozu soyledi.. Siz hakli olarak bu adam kufre dustu dediniz.. Ben ise sacma bir tevil ile yok kufure dusmedi dexim ve yanildim.. Kafire kafir demedigim icin zincirleme tekfire maruz kalir miyim? Selamlar
Sayın Nezaket Hanım. Bir kimse sarih bir küfür sarf etti ise, örnek; Adam Peygamber Efendimizin Peygamberliğini inkar etti ise, birileri bunun küfür olduğunu söylese de söylemese de o kimse kâfirdir. Böyle sarih bir küfür yapan kimsenin kafir olmadığını iddia eden kimsenin niyeti ne olursa olsun küfre girmiştir.
Böyle birisi derhal küfrüne tövbe etmeli, imanını ve evli ise nikahını yenilemelidir.
Selam üzere kalınız.
Pek muhterem hocam, ellerinizden öper hürmet ederim bizleri bilgilendirdiginiz için.
Pek muhim bir konuda kafam karisti.
Size arz etmek istiyorum. Bir itikat risalesinde söyle ifadeler var:
“Mesela; Allah-u Teala’nın baba olduğuna inanmayarak, sırf cehaletinden “Allah baba” diyen
kişinin, kafir kabul edilmemesi daha münasiptir.
Zira kişi bu sözüyle Allah-u Teala’yı yücelttiğini zannetmektedir. “
Eger bu seyleri yazan kisiye alim, hoca, veya musluman dersem ben de kufre girermiyim?
Yazarin ismi lazim degil. Ben burda yazilani ne begeniyor ne de kalben tasdik etmiyorum. Ama yazarîna da ilmim olmadigi icin kafir vs demem. Yanlis is yapmaktan Allah’tan korkarim.. Konuyu biraz okuyup bana bir cevap yazarmisiniz hocam? Allah razi olsun
Muhterem Ramazan Bey, iltifatlarınıza teşekkür ederim. Allahu Teala dünya ve ahiretinizi ma’mûr eylesin. Sorunuzun cevabını vermeden önce sorunun içeriğine bir göz atalım.
“Mesela; Allah-u Teala’nın baba olduğuna inanmayarak, sırf cehaletinden “Allah baba” diyen
kişinin, kafir kabul edilmemesi daha münasiptir.
Zira kişi bu sözüyle Allah-u Teala’yı yücelttiğini zannetmektedir. Eger bu seyleri yazan kisiye alim, hoca, veya musluman dersem ben de kufre girer miyim?”
C E V A P :
Bir kimse ne niyetle söylerse söylesin, Allah’a “Baba” demesi küfürdür. Kaldı ki bir kimsenin insanlara mahsus olan erkeklik ve dişilikle alakalı olan bir sıfatı, Allah’ı yüceltmek olarak söylemesi küfürdür. Böyle bir şeyin caiz olacağına dair fetva vermekte en az onun kadar küfür alameti taşır. Böyle birisine bu durumunu bilerek alim demek ise asla doğru değildir. Ancak unvan ve tanıtım bakımından olup hürmet babından olmayarak “falan hoca ” denilebilir. Böylelerine hürmet niyeti ile alim ve hoca demek tehlikelidir.
Hocam brn bu kisiye bu soyledigini bilip okuyup yine de hoca dedim.. xxxx hoca.. Ve xxxxx hocayi isarla tekfir etmedim.. Bundan dolayi beni tekfir eden hocalar oldu… Bir iki gune kadar karil doguracak.. Ben simdi kufre mi dustum? Zina mi etmistim? Cocugum veledi zina mi olacak? Nolur dogrusyu cekinmeden soyleyin
Sizin o kimseye Hoca demeniz de bir beis yoktur. Hoca demek öğretmen demektir. Öğretmenlik vasfı bir kimseden küfürle gitmez. Küfür ehli hocalarda var iman ehli hocalarda vardır. Dolaysı ile sizi küfre sokacak bir durum söz konusu değildir. O hocanın tam olarak ne söylediğini bilmediğim için hakkında uygun olmayan bir şey söylemek istemem. Bazen sözler yanlış anlaşılmakta veya sürçü lisan da olabilmektedir.. Gönlünüzü rahat tutunuz sizin çocuğunuz haşa neden öyle olsun? Sizi tekfir edenlere gelince Allah onları ıslah etsin size haksızlık yaptıklarını sanmaktayım..
Tam olarak söyledigi iste söyle hocam:
“Not : “Elfaz-ı Küfür” hakkında yazılan bazı kitaplarda,bu lafızları (sözleri) kullanan kişilerin niyetleri dikkate alınmadan şekilci bir yaklaşımla müslümanlar hakkında tehlikeli sonuçlar doğuracak hükümler mevcuttur.Alimler “Elfaz-ı Küfr”ün kişiyi küfre sokması için bazı şartları ileri sürmüşlerdir.
Bu şartlardan birincisi ; kullanılan ifadenin küfre sokacağı hususunda alimlerin ittifak etmiş olmalarının gerekli olduğudur.”Elfaz-ı Küfür” den olduğu sabit olan bir sözü “Elfaz-ı Küfür” den olduğunu bilmeyerek söyleyen kişinin küfre girip girmediği konusunda ihtilaflar vardır.
Bu itibarla âlimlerin çoğunluğu bu kişilerin kâfir olmayacağı hususunda birleşmişlerdir.
Mesela ; Allah-u Tealâ’nın baba olduğuna inanmayarak,sırf cehaletinden :”Allah baba” diyen kişinin kâfir kabul edilmemesi daha münasiptir.
Zira bu kişi o sözüyle,Allah-u Tealâ’yı yücelttiğini zannetmektedir.
Ben bu hocayi tanisifimdab, ehli sunnet olarak bdigimden bu sozu tevil etmeye gottim.. Nasil turkçede devlet baba gibi denilirse ayni bende bu hocayi savunmak icin belki bu manaui lastetmistir dedim… Simdi bu soyledikleri ortada olan bu hocanin tovbe ettigii bilinmese size gore kufure mi dusmustur? Ben de onu savunayim dzrken atesinde ben de yandim?
Siz o hoca hakkında sessiz kalmayı tercih ediniz.
Sayın Ramazan Bey. Bazı araştırmalar yaptım o site cüppeli Ahmet Hoca’ya ait değildir. Onun adını kullanan art niyetli karanlık bir kimseye aittir.
Allah’a “baba” demenin küfür olduğunda tüm alimler ittifak halindedir. (Saadeti Ebediye İslam İlmihali shf 98)
Allah kendisine baba diyenleri lanetlemiştir.
İhlas suresinde Allahın tek olduğu, doğmadığını, doğrulmadığını, eşi ve denginin olmadığını belirtilmektedir.
Kuranda bir çok ayet ve hadisler mevcuttur.
Siz Allah tekdir deyin bırakın onları kendi haline.
Saadeti Ebediye İslam İlmihali shf 98) kaynak vermişsınız yazari kimdir?
Ben o eseri kaynak olarak hayatta kabul etmem. İçindeki saçmalıklardan dolayı yaktığım bir kitaptır
Saadeti Ebediye’nin 98. sahifesi İmamı Rabbani müceddid-i elfi sani hazretlerinin Mektubatının 3. cild, 17. mektubuna aittir. İmamı Rabbani Hazretleri ise büyük islam alimi ve itikadda müçtehittir. İçtihadı İmamı Maturidi’nin içtihadı ile aynıdır.
Siz Saadeti Ebediye kitabına karşı ön yargılısınız. Onu açıp okumamışsınız bile. Onu delil olarak kabul edip etmemek size aittir. Fakat şunu iyi bilmelisiniz ki biz İslam dergisi olarak, Kuran ve sünnete ters düşen hiç bir bilgiyi delil olarak kabul etmeyen, Kuran ve sünneti herkesten daha iyi bilen Ehl-i Sünnetin müçtehid alimlerinin içtihatlarına tabiyiz.
Elfazı küfür konusuna gelince oradaki her bir konu bir ayete veya bir hadisi şerife dayanır. Bunların her birisi orada belirtilse bu sahifenin hacmi kaldırmaz. Okuyucunun da bunu okumaya mecali kalmaz. Ama siz isterseniz hangi konunun nereye dayandığını size belgeleriz biizbillahi teala.
Muhterem hocam..baska bir sitede soruldu bu soru ve cevap söyle..
” Muteber alimlere göre küfür (Dînden çıkarıcı) sözü bilmeyerek söylemek küfürdür ve bu hususta bilgisizlik özür değildirYazılmasında çok sayıda Hindistan alimlerinin emeğinin geçtiği Fetâvây-i Hindiye (1) kitabı ile daha başka hanefi kitaplarında şöyle geçmektedir: “Âmmet-i ulemaya göre (alimlerin en çoğuna, hemen hepsine göre) küfür ifadesini, küfür olduğunu bilmemiş halde söyleyen kimse ise küfre girer (Dinden çıkar) seçenekli bir halde söylemiş durumda ise. Bazılarına göre ise bilmeyerek söylemek farklıdır (bu farklı görüşlerinin hiç bir önemi ve geçerliğili yoktur, çünkü müçtehit değillerdir-mutercim-). Kişi cahillik ile özürlü sayılmaz “El-Hulâsâ” adlı kitapta da geçtiği gibi…” Burada yazar, farklı bir görüş sergileyerek uygunsuz fetva vermeye kalkışan yani güya bilmeyerek küfür sözü söylemenin küfür olmadığını iddia edenlerden bahsederken “BAZILARI” diye ifade etmiştir, bu ise onlara itibar edilmediğine dair bir işarettir. Bazı hanefi kitaplarında bu uygunsuz görüşü sergileyenler hakkında bazı hocalar diye bahsedilir. Bu ifade de bu sözü sergileyenlerin geçerli olmayan bir söz söylediklerine işaret etmektedir. Bu meseleyi tersine çevirerek büyük bir yanılgı içinde olan Ahmed Ünlü (Cübbeli Ahmed) “İtikat Risalesi” adlı kitabında, küfür olan sözü bilmeyerek söylemenin alimlerin çoğuna göre küfür olmadığını iddia etmiştir ve böylece fıkıh kitaplarında geçen alimlerin sözlerini yanlış çevirmiştir. Çünkü bütün hanefi fıkıh kitaplarında yapılan açıklama, “Âmmet-i ulemaya (alimlerin en çoğuna) göre seçenekli bir halde küfür sözünü bilmeyerek söylemek küfürdür ve kişi cahillik ile özürlü sayılmaz” şeklinde geçmektedir. Umarız ki Ahmed Ünlü, hatadan dönme faziletini göstererek bu hatasından vazgeçip kendisini düzeltir. Dolayısıyla hanefi mezhebi dahilinde başta olmak üzere imam Ebu Hanife, imam Ebu Yusuf el-Kâdi ve imam Muhammed ibnu’l-Hasen eş-Şeybâni (radıyallâhu anhum) gibi müçtehitlerin ve hanefi mezhebi haricinde kalan müçtehitlerin sözlerine göre küfür sözünü, küfür olduğunu bilmeyerek söyleyen kimse küfre girer (Dinden çıkar). O halde örnek olarak haşâ “Allâh baba” diyerek küfür sözü söylemiş olan bir kişi, bu sözü söylemekle küfür işleyeceğini (Dinden çıkacağını) bilmese de buna rağmen Dinden çıkmış sayılır. İslâm Dîninden çıkan kişi ise arapça olarak veya manası doğru çevirilmiş olarak başka bir dilde hemen iki şehadet kelimelerini İslâm’a geri dönmek ve küfürden kurtulmak için söylemesi gerekir, bunu söylemek ona derhal farzdır ve kesinlikle bu hususta bir erteleme yapamaz. ”
Saplanti oldu bu konu bende.. Kurtulmak istiyorum kurtulamiyorum..
Muhterem Ramazan bu yazı kim nakletti ise Allahu teala onlardan razı olsun. Çok doğru ve güzel bir açıklama yapılmış. Ehl-i Sünnet alimlerinden başkası böyle bir açıklama yapmaz ve yapamaz.
Cübbelinin yazdığı iddia edilen bize kopyaladığınız yazının sitesine girdim. Oradan da gösterilen kaynağa ulaşmak için tekrar belirtilen internet adresine girdim.” Belirtilen adreste böyle bir yazıya rastlanmamıştır” yazısı karşımıza çıktı. Benim şahsi fikrime göre o yazı Cübbeli’ye ait olmadığıdır. Art niyetli birisi Hocanın adını kullanarak çirkin maksadına ulaşmayı bu şekilde hedeflemiş olabilir.
Degerli Cubbeli Ahmet hocamizin Itikat risalesi kitapciginin 54 uncu sayfasinda soyle yaziyor.: Mesela Allahu Teala nin baba olduguna inanmayarak, sirf cehaletinden; “Allah baba” diyen kisinin, kafir kabul edilmemesi daha munasiptir.
Zira kisi bu sozuyle Allahu Teala yi yucelttigini zannetmektedir.
Yani burda Cuppeli hocamiz: “sirf cehaletinden” maksat, aslinda bu sekilde Allahi meth etmenin yasak oldugunu bilmemesi mi kasd ediliyor.
Cübbeli Ahmet Hoca, Peygamber (s.a.v.) Efendimizin “inna’mel binniyyeh” (Ameller ve sözler niyete göredir) hadisi şerifine dayanarak o sözün küfür olmadığını ifade etmek istediğini sanmaktayım. Fakat ehli sünnet alimlerine göre “Allah baba” demek küfürdür. Cübbeli Hoca bu hususta yanılmıştır. Ona tabi olarak başkaları da “Allah baba” demeleri küfür olur. Cübbeli Hocanın en yakın zamanda tevbe etmesini umarız…
Hocam bir telefon numaranizi gonderebilirmisiniz mail ile?
Ramazan Bey, islam dergisi sitesinin Facebook sayfasından mesaj gönderirseniz oradan iletişim sağlayabiliriz.
İlyas isimli okuyucumuzun “Dürer ne zamandan beri akaid kitabi oldu” sorusuna cevap:
Dürer kitabı 550 yıldır akaid kitabıdır. Kaynağı, Kur’an ve Hadislerdir. Yazarı ise Fatih Sultan Mehmed Han hazretlerinin hocası Molla Hüsrev’dir..
Hocam bir sorum var size. Yabancı filmlerde küfre giren sözler geçebiliyor. Hakaret, alaylar ve bunun gibi pis durumlar. Böyle filmleri sırf izliyor olmakla küfre düşüyor oluyor muyuz?
Muhterem Fırat Bey. Yabancı veya Türk filmlerinde İslam’a hakaret içeren veya mukaddesatla alay eden veya inkar eden sözler ve pozisyonlar olursa, o filmleri seyir etmemek lazım. Ama bir bilgi edinmek niyeti ile seyredilirse, o küfür hallerini ve alayları beğenmeyerek takip etmeli. O küfür ve alaylı hallere kendinizi kaptırır da beğenirseniz veya İslam’la alay etmelerine gülerseniz küfre girmiş olursunuz.
Hocam bir sorum daha var size ben geçmişte izlediğim filmlere karşı verdiğim tepkiden dolayı küfre düştüm.(pis sözler ve alay geçiyordu)Tevbe istiğfar edip tekrar kelime-i şahadet getirdim.Ancak izlediğim şeye (yada edilen söze) değil verdiğim tepkiye tövbe ettim.tövbem kabul olur mu?Bu tür şeyler her filmde olabiliyor izlediğime de tövbe edersem tövbemin bozulacağından korkuyorum.kendime de güvenemiyorum.Belki geçmişte izlediğim bu filmlere yine denk gelirim diye.küfür olan sözü söylediğime yada edilen alaya gülmüş olduğuma pişman olmam,bunun için tövbe etmem yeterli mi?Oldukça sıkıntılıyım şu an.