Ana Sayfa
Alt Sayfa
MÜSLÜMAN NASIL OLUR
LİNKLER
İletişim
ANA BABA HAKKI
ANA BABA HAKKI-BALLI
ESB EVLAT HAKKI
FAYDALI SİTELER
KÜTÜPHANE
KUTSAL EMANETLER
NEDEN MÜSLÜMAN OLDULAR
DİİNİMİZİSLAM.COM RADYO
ESHABIN HEPSİ MÜÇDEHİDDİR
VAHDETİ VUCUD VE ARABİ
vahdeti vucud
MÜZİK AFETİ
MÜZİKSİZ İLAHİLER
DUALARLA AÇILAN MECLİS
HAK DİN İSLAM
FETRET EHLİ
TEMKİN VAKTİ
TÜRK-İSLAM ÜLKÜSÜ
S.AHMET ARVASİ
DİNDE ŞAHSİ GÖRÜŞ OLMAZ
SESLİ DİNLE
HAKİKAT KİTAPEVİ KİTAPLARI
TAM İLMİHAL
MEKTUBAT
FAİDELİ BİLGİLER
HAK SÖZÜN VESİKALARI
İSLAM AHLAKI
HERKESE LAZIM OLAN İMAN
ESHABI KİRAM*
KIYAMET AHİRET
KIYMETSİZ YAZILAR
CEVAP VEREMEDİ
İNG.CASUS İTİRAF
NAMAZ KİTABI
ŞEVAHİDİ NÜBÜVVE
MENAKIBI ÇİHARI GÜZİN
EVLİYALAR ANS.TEK
PADİŞAH ANNELERİ
ÖRENBAY
KAR HADDİ
C AHMET AKIŞIK
===SOHBETLER===
SOHBETİN ÖNEMİ
M.A.D SOHBET 2001
M.A.D SOHBET 2002
M.A.D SOHBET 2003
M.A.D SOHBET 2004
M.A.D SOHBET 2005
M.A.D.SOHBET 2006
M.A.D.SOHBET 2007
M.A.D.SOHBET 2008
M.A.D.SOHBET 2009
M.A.D.SOHBET 2010
M.A.D.SOHBET 2011
M.A.D.SOHBET 2012
M.A.D.SOHBET 2013
M.A.D.SOHBET 2014
SOHBET 2015
ünlü sohbet 2004-06
ünlü sohbet 2007-09
ünlü sohbet 2010-11
ünlü sohbet 2012-13
ünlü sohbet 2014-15
ÜNLÜ SOHBET 2015
ÜNLÜ SOHBET 2016
ÜNLÜ SOHBET 2017*
ÜNLÜ SOHBET 2018
ÜNLÜ SOHBET 2019
ÜNLÜ SOHBET 2020
ÜNLÜ SOHBET 2021
ÜNLÜ SOHBET 2022
ÜNLÜ SOHBET 2023
ÜNLÜ SOHBET 2024
O ÜNLÜ ÖZEL
6..--
6--
55
20**
2005
2006
2008
2009
2011
305
HİKMET EHLİ ZATLAR
YOLUMUZU AYDINLATANLAR VİDEO
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2001
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2002*
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2003*
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2004
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2005
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2006
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2007
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2008
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2009
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2010
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 11
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2012
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2013
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2014
YOLUMUZ AYDIN 2015
YOLUMUZ AYDIN 2016
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 17
YOLUMUZ AYDINL 2018
YOLUMUZ AYDIN 2019
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2020
YOLUMUZU AYDIN 2021
YOLUMUZU AYDIN 2022
YOLUMUZU AYDIN 2023
YOLUMUZ AYDIN 2024
video-sş barkçın
9.
VEHBİ TÜLEK GENEL
VEHBİ TÜLEK 2005
VEHBİ TÜLEK 2006
VEHBİ TÜLEK 2007
VEHBİ TÜLEK 2008
VEHBİ TÜLEK 2009
VEHBİ TÜLEK 2010
VEHBİ TÜLEK 2011
VEHBİ TÜLEK 2012
VEHBİ TÜLEK 2013
VEHBİ TÜLEK 2014
VEHBİ TÜLEK 2015
VEHBİ TÜLEK 2016
VEHBİ TÜLEK 2017
VEHBİ TÜLEK 2018
VEHBİ TÜLEK 2019
VEHBİ TÜLEK 2020
VEHBİ TÜLEK 2021
VEHBİ TÜLEK 2022
VEHBİ TÜLEK 2023
VEHBİ TÜLEK 2024
VT-OSMANLI
ET
M.ORUÇ 1994
M.ORUÇ 1995
M.ORUÇ 1996
M.ORUÇ 1997
M.ORUÇ 1998
M ORUÇ GB-1999
M ORUÇ GB 2000
M ORUÇ GB 2001
M ORUÇ GB 2002
M ORUÇ GB 2003
M ORUÇ GB 2004-05
G.BAHÇESİ 2006-07
G.BAHÇESİ 2008-10
M ORUÇ H SÖZLER
M ORUÇ HİKMETLER
M ORUÇ İMAN-EVLİLİK
M ORUÇ-İ AHLAKI
M ORUÇ-MEKTUBAT
D.DİYALOĞ M ORUÇ
N-
SALİM KÖKLÜ g
SALİM KÖKLÜ 1
SALİM KÖKLÜ 23
ÖZ
M.SAİD ARVAS 1
M.SAİD.ARVAS 2
.M.SAİD ARVAS 3
336
R AYVALLI GENEL
R.AYVALLI 11-12.
R AYVALLI 13-15
R.AYVALLI 15-16
R AYVALLI 17-18
R AYVALLI 19-20
R AYVALLI 21-24.
AA*
C AHMET AKIŞIK G
C AHMET AKIŞIK*
1**
HY-ESHABI KİRAM
HY-İMAN
HY-BESMELESİZ GENÇLİK
HY-EHLİSÜNNETYOLU
HY İNG.İSLAM DÜŞM
HY GENEL
HY-OSMANLI
HASAN YAVAŞ 15-16
HASAN YAVAŞ 17-21
HASAN YAVAŞ 22-24
306
AHMET DEMİRB 11-13
AHMET DEMİRB 14-15
AHMET DMİRBŞ 16-17
A DEMİRBAŞ 18-19
A DEMİRBAŞ 20-21
A DEMİRBAŞ 22-24
M-
5 A
H 1.ASIR ALİMLERİ-
H 2 ASIR ALİMLER *
H 3.ASIR ALİMLER*
H 4 ASIR ALİMLER-
H 5 ASIR ALİMLER**
H 6 ASIR ALİMLER
H 7 ASIR ALİMLER
H 8. ASIR ALİMLER
H 9. ASIR ALİMLERİ
H 10.ASIR ALİMLER
H 11.ASIR ALİMLERİ
H 12.ASIR ALİMLER
H 13 ASIR ALİMLERİ
ALİMLER ÖZEL 1
EVLİYALAR 1
EVLİYALAR 2
EVLİYALAR 3
H 5
===1.BÖLÜM===
EMRİ MAĞRUF
E-MAĞRUF-SÜNNETULLAH
FİTNE
CİHAD
CİHAD*F
CİHAD-R.MUHTAR
CİHAD-ENFALDE
CİHAD YKS
CİHAD-FECR
CİHAD-FİRASET
22-*
İSLAMİYET NEDİR
İSLAM NAKİL DİNİDİR
DİNİMİZİ DOĞRU BİLMEK
DİİNİMİZİN ÖZELLİKLERİ
AKLIN DİNDEKİ YERİ
AKLIN DİNDEKİ YERİ 2
AKIL-FECRNET
FELSEFE NEDİR
İLK İNSAN VAHŞİ DEĞİLDİ
HZ.İBRAHİMİN BABASI
HZ ADEM İLK PEYGAMBER
HIRSTIYANLIK 1
HIRISTIYANLIK 2
YAHUDİLİK
SEBATAYİZM
KEŞF
VEHBİ İLİM-İLHAM-
EHLİ KİTAP
EHLİ SÜNNET ...
EHLİ SÜNNET İ.HAKKI
*GIPTA EDİLENLER
222*
==2.BÖLÜM===
İLMİN ÖNEMİ 1
İLMİN ÖNEMİ 2
İLİM-R.AYVALLI
İLİM-İLİMSAATİ
İLİM-İHVANLAR
ALİMİN ÖNEMİ
ALİMİN KÖTÜSÜ
İSLAM İLERLEMEYİ EMREDER
DİNİMİZ VE FEN
İSLAM VE BİLİM
OSMANLIDA BİLİM
MÜSLÜM. GERİ KALIŞI
MATBAA GEÇ GELMEDİ
MÜSLÜMAN İLİM ÖNCÜLERİ
HER KİTAP OKUNMAZ
İSLAM MEDENİYETİ
VAKIF KÜLTÜRÜ
B.OSM.TARİHİ
B.OSM TARİHİ 2
ANSİKLÖPEDİLER
EVLİYALAR ANSİKLÖPEDİSİ
REHBER ANSİKLÖPEDİSİ
İSLAM TARİİHİ ANSİKLÖPEDİSİ
OSMANLI TARİHİ ANS.
33
===3.BÖLÜM===
İMAN NEDİR 1
iman nedir 2
HİDAYET
İTİKAT-M ORUÇ
İTİKAT CÜBBELİ
İMAN-FİRASETNET
TEVHİD-KELAM-FİRASET
KOCAKARI İMANI
MİRAC-AKLIN BİTTİĞİ YER
KELİMEİ TEVHİD
TEVHİD-HAZNEVİ
ESMA ÜL HÜSNA
-ALLAHA İMAN
ALLAHIN SIFATLARI
ALLAHI TANI-İLİM SAATİ
ALLAHIN YARATMASI
ALLAHA GÜVEN VE ISPAT
ALLAH SEVGİSİ
ALLAH SEVGİSİ-ŞİİR
ALLAH KORKUSU
ALLAH VE ADALET
ALLAHA ULAŞMAYI DİLEMEK
ALLAH GAYBI BİLİR BİLDİİRİR
A*.
HUBBU FİLLAH
-MELEKLERE İMAN
ŞEYTAN
KİTAPLARA İMAN
AHİRETE İMAN
AHİRETE İMAN*
AHİRET-İLMEDAVET
AHİRET-FİRASETNET
KABİR AZABI -ÖLÜM
KABİR ZİYARETİ
KABİR-İSLAMKALESİ
CENNET ŞU AN VAR
CENNET-CEHENNEM
CENNET-CEHENNEM 2
CENNET-FİRASET
CENNET-İLİMSAATİ
CENNET-FECR
CEHENNEM-FECR
CENNET-CEH-BİRİZBİZ
A.
KIYAMET ALAMETLERİ
KIYAMET ALAMETLERİ 2
K.ALEMETLERİ-ERRAHMAN
KIYAMET GÜNÜ
KIYAMET-FİRASET
KIYAMET-DERVİŞAN
KIYAMET ALAMETLERİ*
A...
HZ.İSA GELECEK 1A
HZ İSA GELECEK 1B
HZ İSA GELECEK 2
HZ İSA GELECEK 3
HZ MEHDİ GELECEK
HZ MEHDİ GELECEK 2
HZ.MEHDİ-TEBYANNET
MEHDİLİK KONUSU
MEHDİ TASLAKLARINA
DECCAL GELECEK
KAZA KADERE İMAN
KAZAYA RIZA
KADER-YÜMİT
KADER SAPIKLARI
KÜFR HALLERİ
ŞİRK VE KÜFR SÖZLER
ŞİRK-KÜFR SÖZLER 2
ŞEHİD OLMAK
GÜNAHKARIN DURUMU*
KELAM TARİHİ
CİNLER
RUH
MÜÇDEHİD OLMA ŞARTI
İTİKAT-NESEFİ
AKAİD-TAHAVİ
İTİKAT-SADAKAT
AKAİD-ENFALDE
AKAİD-HAKŞAİRİ.C
AKİDE-HALİS ECE
AKAİD-İSMAİLAĞA
AKAİD İHVAN
AKAİD-İHVAN-1*
AKAİD-İHVAN 2
AKAİD-BİRİZ BİZ
AKAİD-İLME DAVET
AKAİD-SÜNNETULLAH
AKAİD-guraba*
AKAİD-A KALKAN
AkAİD-İSLAMHAYAT
AKAİD-FİRASET
AKAİD-İNCE.M
NEZİH İTİKAT-İNCE M
İTİKAT-ES KALESİ
AKAİD-HAZNEVİ
TAFTAZANİ KELAM
AKAİD.İLİMİRFAN-
AMENTÜ-MEDİNE
ALLAHIN GÖRÜLMESİ
site-iman
4444
===4.BÖLÜM===
PEYGAMBERLERE İMAN
PEYGAMBERLERİN HAYATI
PEYGAMBERİMİZ
PEYGAMBRİMİZ 2
KAİNATIN EFENDİSİ 1
KAİNATIN EFENDİSİ 2
KAİNATIN EFENDİSİ 3
KAİNATIN EFENDİSİ 4
SEVGİLİ PEYGAMBERİM
PEYGAMBER HASLETLERİ
peygamberim 2
peygamberim 3
PEYG.TARİHİ-BALLI
RESULULLAHIN ÇOK EVLENMESİ
PEYGAMBERİN MUCİZELERİ
PEYGAMBERİMİZ HZ. MEHDİYİ ANLATIYOR
PEYGAMBERİMİİZİN HAYATI 1
PEYG.HAYATI SESLİ
peygamberimiz SES 2
PEYGAMBERİMİZE İFTİRA
hz.muhammed ont 1
hz.muhammad ont 2
rahmet peygamberi o.n.t
nebiler o.n.t.2
nebiler o.n.t.
HADİSİ ŞERİFLER
İSLAMIN DOĞUŞU
MEVLİD
M.MUSTAFA.C
KAİNATIN EFENDİSİ demek
HİCRET
KUTLU DOĞUM ALDATMACASI
NEBİİHAYAT-İHVANLAR
NEBİHAYAT-İİMREHBERİ
ZÜLKARNEYN ALEYH.
SİYERİ NEBİ-SADAKAT
NEBİ HAYAT-HALVETİ
NEBİMİZ-TAHAVİ
NEBİ-R AYVALLI
K.E.salih SURUÇ 1
K.E.salih SURUÇ 2
peygamber ahlakı -hakşairi
peygamberimiz-m.paksu
siyer
SİYER-MEDİNE
NEBİ-YÜMİT
HZ.AYŞE ANNEMİZİN YAŞI
PEYG TARİHİ- İLİMSAATİ*
ŞİİRLER
PEYGAMBERLER TARİHİ
555
===5.BÖLÜM===
KURAN OKU ÖĞREN
KURAN MUCİZESİ
kuran mucizeleri 2*
kuran mucizeleri-hakşaiiri
kuran mucizeleri 3
K.MUCİZE-DAMLALAR
KURAN -İLMEDAVET
ATEİST DİYORKİ 1
ATEİST diyorki 2
ATEİZM ELEŞTİRİSİ
ATEİSTLERE
SURELERİN FAZİLETİ
TA KENDİSİ - AYETİ
YALNIZ KURAN DİYENLER
K. RESULULLAH AÇIKLADI
MEAL-TEFSİR OKUMAK
KURANIN ÖZELLİKLERİ
kuranın özellikleri 2
KURAN bilgileri
KURAN BİLİM-ballı
KURANI HERKES ANLAYABİLİRMİ?
İLK MEAL BASIMI
MEAL OKUMAK-T
MEAL OKUMAK -G
M.Ş.EYGİ-MEAL
KURAN KİME İNDİ
KURAN VE TERCÜME
KURANDA MECAZLAR
kuranda tarih
KURAN-SORULAR
MEALCİLERE REDDİYE 1
MEAL SAVUNMALARI
KURAN İSLAMI SAFSATASI
KURAN -şenocak*
K.FAZİLETİ-SEVDEDE
K.BİLİM-SEVDEDE
K.BİLİM-DAMLALAR
K.BİLİM-İLME DAVET
KURAN-ENFALDE
YASİNİ ŞERİF
HAŞR-KURAN
YÜMİT-KURAN
MODERNİZM
İSL.DÜŞÜNCESİ DEMEK
KURAN-MEDİNEVEB
TEFSİR USULÜ
KURANA ABDETSİZ DOKUNULMAZ
***---
===6.BÖLÜM===
EHLİ SÜNNET İTİKADI 1
EHLİ SÜNNET 2
EHLİ SÜNNET İTİKADI 3
EHLİ SÜNNET-MEDİNEVEB
E-SÜNNET-SÜNNETULLAH
E.SÜNNET-FİRASET
E-SÜNNET-SEVDEDE
SÜNNET NEDİR
SÜNNETDE DELİLDİR
sünnetde delildir 2
sünnetde delildir 3
SÜNNET DELİLDİR-İSL.KALESİ
SÜNNET-sadabat
EHLİ SÜNNET-ihvan
7---
777*
==7.BÖLÜM==
BİDAT NEDİR
BİDAT-GURABA
KUT DOĞUM BİDATİ
DİNDE REFORM 1
DİNDE REFORM M.O 2
DİYANET RFORM 3
DİYANET REFORM 2
REFORMCULARA ALDANMA
TASAVVUF SİFİL
DİYALOĞ TUZAĞI
D.DİYALOĞ 1
D.DİYALOĞ 2
EYGİ-DİYALOĞ
DOĞRUYU BULMAK
DİN ADAMI BÖLÜCÜ OLMAZ
HOPARLÖR BİDATI
ATASÖZLERİNİ DOĞRU ANLA
19 CULUK
DİNİ TABİRLERİ BOZMAK
DİYALOĞ-ihvanlar-
M FELSEFE
S---
888
===8.BÖLÜM===-
EHLİ BEYT
ESHAB
ESHABI KİRAM
ESHABI KİRAM *
ESHABIN HAYATLARI
ESHAB-İHVANLAR
ESHAB-BİRİZ BİZ
HZ.EBUBEKİİR-FEDEK
HZ.MUAVİYE
HZ ALİ İNCE SÖZLERİ
MÜSLÜMANLARIN İKİ GÖZBEBEĞİ
EBU HUREYRE R.A.
İSLAMDA İLK FİTNE
HANIM SAHABİLER
NEVRUZ YALANI
HARİCİLER
HARİCİ-HAZNEVİ
ÖMER BİN ABDÜLAZİZ
GADİRİ HUM OLAYI
EBU ZER HZ.
999-
===9*.BÖLÜM===
VEHHABİYE REDDİYE ALİM
YOBAZ VE GENÇLİK
VEHHABİYE REDDİYE
VEHHABİLİK
VEHHABİLER HIRISTIYAN GİBİ İNANIYOR
VEHHABİLİĞE EHLİ SÜNNETİN CEVABI
VEHHABİLİĞİN BAŞLANGICI
VEHH- CEVAP-SADAKAT
VEHHABİ-İHVANLAR
vehhabi red-ihvan
VEHHABİ-İSL.KALESİ
TEVESSÜL-İSL-KALESİ
İBNİ SEBECİLİK
SELEFİLİK
GÜNAH İŞLEYEN KAFİR OLMAZ
RUH ÖLMEZ ÖLÜ İŞİTİR
ŞEFAAT VARDIR 1
şefat vardır 2
şefaat var 3
RESULULLAHI ÖĞMEK
KABİR ZİYERETİ
TÜRBE CAİZ
İNG.CASUSUNUN İTİRAFI
KANDİLLER UYDURMA DEĞİLDİR
MUCİZE KERAMET
MUCİZE KERAMET 2
mucize keramet 3
SEBEBPLERE YAPIŞMAK EMİRDİR
İNTİHAR ETMEK
HACILARA VERİLEN KİTAPLAR
TEVESSÜL-VESİLE
VESİLE-NAKŞNET
VESİLE-A.KALKAN
TEVESSÜL-İHVANLAR
KANDİL-İLİM SAATİ
RE ENKARNASYON YOK
BOZUK DİNLER
RECM VARDIR
DİNDE ZORLAMA YOK
MEZHEBE UYAN KAFİR DEĞİL
SAPITANLAR TR GG
ŞİRK NEDİR
BÖLÜCÜYE ALDANMA
EVLİYADAN YARDIM
KABİR-ÖLÜ-İSL.KALESİ
ŞEFAAT-İSL.KALESİ
İSTİĞASE-İSL.KALEİ
ŞİAYA CEVAP
ŞİAYA CEVAP-TAHAVİ
ŞİA-HAZNEVİ
ÖLÜLER İŞİTİR
ALİ ŞERİATİ
abduh
GASPIRALI İSMAİL
istiğase-darusselam
460
459
==10.BÖLÜM==
==REDDİYELER==
REDDİYELER
mezhepsizlere cevap
REDDİYELER-ihvan
SAPIKLARA REDDİYE
SABATAYCILIK
İBNİ TEYMİYYE-İHVAN
ŞİA-İHVANLAR
S.N.1
ZAMANİ
SN REDDİYE
SN3
İSLAMA SUKASTLER
MEZHEPSİLİK DİNSİZLİKTİR
SULTANA İSYAN
MEZHEPSİZLERİ TANI
İKBAL-ABDUH
İBNİ TÜFEYL
S.ULUDAĞ
N. YILDIZ
İBNİ TEYMİYYE
KANDEHLEVİ-KARDAVİ
İBNİ KAYYIM
SEYİD KUTUP
F.GÜLEN
BAYRAKLI-S.ATEŞ
HAMİDULAH
MEVDUDİ- CARULAH
SAPIKLIKLAR-İHVANLAR
MUSTAFA ÖZTÜRK
H.KARAMAN
***İKİ AKİF
M.İSYANOĞLU
SAPIKLAR-İHVANLAR.
A.HULİSİ ve sapıklar
REŞİT RIZA
SAPIKLAR-İNCE.M
BAYINDIR-ŞERİATİ
sapıtanlar
M.ESED
YAŞAR NURi
İSMAİL GASPIRALI
hadis inkarına cevap
tarihselcilere cevap
mealcilere cevap
İSLAM ANS.EFGANI
İ TEYMİYYE-ESK
VEHHABİYE RED-ESK
DİYALOĞ-ESK
M OKUYAN
290
999
DOST KAZANMA KİTABI
===11*.BÖLÜM===
TASAVVUF NEDİR
TASAVVUF NEDİR 2
TASAVVUFUN ÇIKIŞI
T-İLİMİRFAN
TASAVVUF-KONDERN
TASAVVUF-MEDİNE
TASAVVUF-HAZNEVİ
TASAVVUF DÜNYASI*
TASAVVUF-İNFO
TASAVVUF TAHAVİ
TASAVVUF SADABAT
TASAVUFLAMELİF-PDF
TASAVVUF-F.ATLASI
TASAVVUF-GİKEV
tasavvufi AHLAK
SOHBET-HİKAYELER
TASAVVUF-NAKŞ
TASAVVUF-DERVİŞAN*
TASAVVUF TERİMLERİ
TASAVVUF-SÜNNETULLAH
TASAVVUF BAHÇESİ
TASAVVUF-HALVETİ-
TASAVVUF-İHVANLAR
TASAVVUF-ihvan*
TASAVVUF REYHANGÜL
TASAVVUF-CANDAMLA
TASAVVUF-ŞENOCAK
TASAVVUF-HACETN.COM
TASAVVUF-SADAKAT
TASAVVUF-İSLAMHAYAT*
TASAVVUF-HALİSECE
TASAVVUF-İLİMSAATİ
TASAVVUF İHVAN
TASAVVUF-İNCE.M.
TASAVVUF-İNCE.M 2
TASAVVUF-İNCE.M.3
TASAVVUF* FİRASET
TASAVVUF-İSL.KALESİ
TASAVVUF-halveti
TASAVVUF BAHÇESİ
TASAVVUF.İHSAN
KALPLERİN KEŞFİ
TABAKATI KUBRA HŞ
yusuf hakiki-tasavvuf risalesi
YUNUS TASAVVUF
VESVESE-İ DAVET
KİBİR
TASAVVUF sorular mc
TASAVVUF BAHÇ-NFK
tasavvuf risalesi*
osmanlıda tasavvuf
somuncu baba
NAZARİYAT
121212-
1313-
==12*.BÖLÜM====
TARİKAT
TARİKATLAR VE OSMANLI
TARİKAT MELHEMLU
RABITA
RABITA-NAKŞ
RABITA-İHVANLAR
TEVEKKÜL
İNSANI KAMİL 1
İNSANI KAMİL 2
İNSANLIK ŞEREFİ
ZENGİNLİK-FAKİRLİK
FAZİLET MEDENİYETİ*
ŞEYTAN HİLELERİ 1
ŞEYTAN HİLELERİ 2
ŞEYTAN-ÖSELMİŞ
SIKINTILARIN SEBEBİ
NEFS
NEFS-REYHANG
REŞEHAT
İHLAS -NİMET
SABIR*
MESNEVİ
TAKVA*
SEVGİYE DAİR
TÖVBE*
TÖVBE-SÜNNETULLAH
TÖVBE fecir
AF-FECR
AF-İSRAF
TEFEKKÜR
GIYBET
EDEP HAYA
DÜNYA NEDİR*
ŞÜKÜR
HASET
KÖTÜ HUYLAR
GÜZEL AHLAK
AHLAK-ENFALDE
*İSLAM AHLAKI
AHLAK BİLGİLERİ
AHLAK BİLGİLERİ 2
AHLAK-İLİMREHBERİ
DİNİN RUHA ETKİSİ
kimyayı saadet-site
VESVESE
TASAVVUF-ES KALESİ
EVLİYAYI TANIMAK
ALİM VE EVLİYALAR
17-
131313-
==13* BÖLÜM==
ZİKİR
ZİKİR-NAKŞ
ZİKİR- İHVANLAR
GÜLDEN BÜLBÜLE
GÜLDEN BÜLBÜLE 2
GÜLDEN BÜLBÜLE 3
GÜLDEN BÜLBÜLE 4
TEVECCUH SOHBETİ
R.AYVALLI 2013-14
AŞK MAHFİYET
DEDE PAŞA -REYHANİ
ÖLÜM-KABİR AZABI
ÖLÜM-KABİR-BİRİZBİZ
ÖLÜM İHVANLAR
EFGANİ-ALBANİ
RUH-BİRİZBİZ
MARİFETNAME
GÜNAH-FECR
KISSADAN HİSSE
Ö.NASUHİ BİLMEZ
RİSALE-İNCE.M
TEFEKKÜR-İSLAMİHSAN
MÜSLÜMAN-ÖSELMİŞ
NEFS-İLİMİRFAN
İKTİSAT
KISSA-HİSSSE
SU
15-
141414
====14*.BÖLÜM===
İSLAM ALİMLERİ
İMAMI AZAM COM
SİLSİLEİ ALİYE
İMAMI AZAM İKİ YILI
İMAMI AZAM-İ.ŞENOCAK
İMAMI AZAMIN BÜYÜKLÜĞÜ
İMAMI AZAM-FIKIH
İMAMI AZAM HADİS
İMAMI AZAM PDF
İMAMI AZAM PDF 2
İMAMI MATURUDİ
İMAMI EŞARİ
MATURUDİ-EŞARİ
MEZHEP İMAMLARI
HADİS ALİMLERİ
HASAN HARAKANİ
BÜYÜK ALİMLER
H.HİLMİ IŞIK
ABDULKADİRİ GEYLANİ
EBU YUSUF
İBNİ MACE
BİYOĞRAFİLER
MEVLANA HZ
MEVLANA-SEMAZEN
FAHREDDİNİ RAZİ
S.ABDULHAKİM ARVASİ
MUSTAFA SABRİ HOCA
İSKİLİPLİ ATIF HOCA
ZAHİD EL KEVSERİ
DİĞER ALİMLERİMİZ
ŞAHI.B.NAKŞİBENDİ HZ
PİRİ REŞAHATI-ADAB
MİNAHI HALİDİYE
İMAMI RABBANİ HZ.
M.HALİDİ BAĞDADİ
HARİSİ MUHASİBİ
EMİR SULTAN-ŞİİR
İBNİKEMAL-BAKILANİ
M.İBNİ ARABİ
EBUSUUD-HADİMİ
AK ŞEMSEDDİN HZ
ÇANKIRI EVLİYALARI
ISLAH DE*
1515-
151515-
===15*.BÖLÜM=====
UYDURMA HADİS OLURMU
HADİS TARİHİ
HADİS ANS
HADİS USULÜ
1041 HADİS
RAMÜZ -99-70
HADİS-PDF
HADİS ARAMA
HADİS KİTAPLARI
İTTİFAK HADİSLERİ
kaynak hadisler ih
7 İMAM İTİFAK HADİSLER
uydurma sanılan hadisler
HADİS-ENFALDE
HADİS-İSLAMHAYAT
LULU MERCAN-İSLAMHAYAT
HADİS-HAKSANCAĞI
HADİS-DAMLALAR
HADİS-BALLICOM
RİYAZUS SALİHİN
S-HADİSLER-İHVANLAR
SAHHİ BUHARİ
İHYAİULUM
İMAMI GAZALİ
797
1616-
SI
===16*:BÖLÜM===
TÜRKLER VE MEZHEBİ
MEZHEPLER TARİHİ
MEZHEP. M.ORUÇ
MEZHEP DİĞER 1
MEZHEP DİĞER 2
MEZHEP-İLME DAVET
MEZHEP GENEL
MEZHEP 1
MEZHEP 2-DELİL
MEZHEP 3 LÜZUM
MEZHEP 4 MEZHEP
MEZHEP 5 NAKİL
MEZHEP 6
MEZHEP 7 TAKLİD
MEZHEP 8
MEZHEP 9 KİTAP
MEZHEP 10-TARİHSEL
MEZHEP 11 SİZLER
MEZHEP 12
MEZHEP 13
MEZHEP TAKLİDİ
MEZHEP MUHALİF
MEZHEP-DAMLALAR
MEZHEP-İLMEDAVET
MEZHEP-SEVDEDE
MEZHEP-İSL.KALESİ
1717-
80-
171717-
===17*.BÖLÜM===
BESMELE
VATAN SEVGİSİ İMANDAN
FIKIHIN ÖNEMİ
FIKIH USULÜ
FIKIH USULÜ 2
FIKIH USUL TARİHİ
EDİLEİ ŞERRİYE
İÇDİHAD
MÜÇDEHİD
müçdehid 1
İCMA-KIYAS
içdihad-KIRKINCI
SAKAL BİR TUTAMDIR
GAYRİMÜSLÜME BENZEMEK
NİYET-ARKADAŞ
EFALİ MÜKELLEFİN
FIKIH-ENFALDE
FIKIH-yusuf semmak
FIKIH-BALLI CIM
FIKIH-FİRASET
FIKIH-GURABA*
FIKIH-İHVANLAR
FIKIH USULÜ-
FIKIH-İLİMİRFAN
FIKIH-H.ECE
EMANET VE EHLİYET
EMANET VE EHLİYET *
MİRİ-MÜLK ARAZİ
MECELLE
SELAM VERMEK
fıkıh soruları
FERAİZ-İSKAT PROĞRAMI
RECM
CİN HAKKINDA
islammerkezi.com...
181818
19
1818--
===18 BÖLÜM===
KUTUBU SİTTE*
KUTUBU SİTTE İHAYAT
KUTUBU SİTTE BALLI
FETAVAİ HİNDİYYE
EBUSUUD FETVA
DURER
RUHUS-SALAT
MUCİZE-KERAMET
HAK-UKUBAT
MAKALELER-TAHAVİ
MAKALE DERYASI
310
1919**
191919**
===19 BÖLÜM===
İBADETLERİMİZ
SÜNNET YERİNE KAZA
SÜNNET YERİNE KAZA 2
ABDEST
ABDESTİN EDEPLERİ-K SİTTE-HŞ
ESB-ABDEST
ESB ADAK
ESB HOPARLÖR
ABDEST-İHVANLAR
ABDEST-BİRİZBİZ
ABDEST-SÜNNETULLAH
HAYZ-NİFAS
GÜSL-DİŞ DOLGUSU
DOLGUYA MUHALİFLER
İSTİKBALİ KIBLE
NAMAZIN ÖNEMİ
NAMAZIN KILINMASI
YOLCULUKDA NAMAZ
CUMA CEMAAT-ZUHR
SABAH NAMAZINA KALK
NAFİLE NAMAZLAR
TERAVİH-İTİKAF
NAMAZ-TAHAVİ
HASTALIKDA NAMAZ
HOPARLÖRLE NAMAZ
NAMAZDA VAKİT NİYET
NAMAZDA TADİLİ ERKAN
NAMAZ-İLİMSAATİ
NAMAZ-İHVANLAR*
NAMAZ-H.ECE
NAMAZ-ENFALDE
NAMAZ-FİRASTE
TEHARET
TEHARET-TAHAVİ
TAHARET-İHYA
TAHARET-ENFAL
TEHARET-FİRASET
SANDALYEDE NAMAZ
<
2020-
202020-
****20.BÖLÜM***
KAĞIT PARA İLE ZEKAT
ZEKAT
ZAKAT-TAHAVİ
ZEKAT-H.ECE
ZEKAT-İHVANLAR
ZEKAT-ENFALDE
ZEKAT-FİRASET
SB ZEKAT
O
ORUÇ
ORUÇ-TAHAVİ
ORUÇ-SÜNNETULLAH
ORUÇ-İHVANLAR
ORUÇ-GURABABL
ORUÇ-H.ECE
ORUÇ-FİRASET
ORUÇ-ERRAHMAN
ORUÇ-ENFALDE
RAMAZAN-FİRASET
K-
KURBAN
KURBAN-FİRASET
KURBAN-TAHAVİ
KURBAN-CANDAMLALARI
KURBAN-İHVANLAR
KURBAN-H.ECE*
ADAK
HAC-UMRE
ALIŞVERİŞ BİLGİLERİ
ALIMSATIM-HAZNEVİ
SİGARA HARAMMI
HAC-FİRASET
SARF
FAİZ-SİGORTA
FERAİZ-MİRAS
NELER YENİR
NELER KULLANILIR
TAKKE SARIK ÇARŞAF
NAZAR VARDIR
FAL-BÜYÜ
HARAC ZARURET
RESİM YAPMAK
LİAN KİTABI
212121-
21
2121
==21.BÖLÜM==
===DUA===
DUA ŞARTLARI
DUADA EL -KOMUT
365 GÜN DUA
DUA-İNCİMERCAN
DUA-İHVANLAR
DUA-REYHANG
DUA-İLİMSAATİ
DUA --SADAKAT
DUA-FECR
DUA-FİRASET
DUA-HAZNEVİ
DUA-İSLAMVEİHSAN
BAYRAM VE RAMAZAN
69
2222---
2222222
===22 BÖLÜM==
==AİLE BÖLÜMÜ==
EVLİLİK REHBERİ
KİMLERLE EVLENİLİR
EVLLİK VE AİLE NİKAH
NİKAH-İHVANLAR
TESETTÜR FARZDIR
EVLİLİK-SEVDEDE
HUZUR KAYN AİLE
AİLE-BALLICOM
KADIN-BİRİZBİZ
KADIN-SADABAT
AHVALÜ NİSA-İNCE.M
BABANIN KIZINA MEKTUBU
AİLE-FİRASET
KADIN AİLE-FİRASET
AİLE GENEL-FİRASET
YÜKSEK İSLAM AHLAKI
KADIN HAK VE HAYZ-FİRASET
AİLE-R AYVALLI
aile saadeti-ballı
AİLE-medine veb
kadının değeri
KADIN ŞAHİTLİK-MİRAS
s maraşlı genel
maraşlı hb genel
SEMA MARAŞLI DT
SEMA MARASLI 7
FATMA BARBAROS GENEL
EVLİLİK-İS HAYAT
LEKE TEMİZİĞİ
S MARAŞLI -F ATLASI
FU
nis*
202020
==23.BÖLÜM==
ÇOCUK EĞİTİMİ
ÇOCUK-FİRASET
ÇOCUK VE DİN-EVLATLIK
ÇOCUK-SADAKAT
ÇOCUK-BALLICOM
COCUK GELİŞİM
İZDİVAÇ VE MAHREMİYET
GÖRGÜ KURALLARI
İDERECİLİK BİLGİLERİ
TESETTÜR-TAHAVİ
80--
14-2
8--
===24-BÖLÜM====
EDEBİYAT KÖŞESİ
K.S.ÖREN
EDEBYAT-ENFALDE
SALİH BABA DİVANI
EDEBİYAT-H.ECE
NİYAZİ MISRİ
TÜRKÇENİN ÖNEMİ
TAM İLMİHAL ŞİİRLERİ
NECİP FAZIL ŞİİRLERİ
HÜDAİ DİVANI
DARÜL HARPTE BANKA
YT DİZİ
YT HATIRALAR
YK MTT
YK MTT 2
gö*
M***

****TARİH VE ÖNEMİ****
TARİH TANI
BATILILAŞMA İHANETİ
BİR DEVRİMİN ANATOMİSİ
TARİH OSMAN İHVAN
TARİHİ HAKİKATLER *
TARİHİ HAKİKATLER 1
TARİHİ HAKİKATLER 2
TÜRKLERİN İSLAMI KABULÜ
M*-
İS--
İSMAİL YAĞCİ*
İSMAİL YAĞCI 2001-02
İSMAİL YAĞCI 2003-04
İSMAİL YAĞCI 2005-06
İSMAİL YAĞCI 2007-09
İSMAİL YAĞCI 2010-12
601Ü
M 3
METİN ÖZER 1
METİN ÖZER 2
METİN ÖZER 3
İBRAHİM PAZAN 23
N*
M--*
A ŞİMŞİRGİL GENEL TÜM
AHMET ŞİMŞİRGİL
ŞİMŞİRGİL ESERLERİ
ŞİMŞİRGİL-İLMİ--PDF
ŞİMŞİRGİL-TARİH
PAZAR DİVANI-AŞ
CUMA DİVANI-AŞ
CUMA DİVANI 2017-18
CUMA DİVANI 2019
CUMA DİVANI 2020
CUMA DİVANI 2021-A
CUMA DİVANI 2021 B
CUMA DİVANI 2022*
CUMA DİVANI 2023
CUMA DİVANI 2024
ASR İHANETİ-ŞİMŞİRG
HZ MUHAMMED- A SİMŞİRGİL

Ş*
ZEY
==F.BOL===
F BOL PAZAR Y
FUAT BOL-CHP 1
FBOL M CHP 19-18
AKINCI CHP
CHP Yİ KONUŞ
FUAT BOL CHP 2023*
FUAT BOL-TARİH
F BOL M 19-18
F BOL 2022
F BOL 2022-2
F BOL 2022 D
FUAT BOL 2023*
fuat bol 2023 ekim
F 1
FU--
NE--
814
İH
ABDULHAMİD HAN
ABDULHAMİD DÜŞMANLIĞI
A.HAMİD-LOZAN-MUSUL
ABDULHAMİD OSM CNK
ABDULHAMİD HAN *
İSLAM TARİHİ-AŞ
İSLAM TARİH-MEDENİYET
TARİH-GENEL
TARİH SİTESİ.ORG*
TARİH VE MEDENİYET
TARİH- NUR DERGİSİ
İSLAM TARİHİ-ENFALDE
İSLAM TARİHİ- FİKİR ATLASI
TARİH-B-İSLAMCOM
TARİH İSLAM ANAHTARI
TARİH-TAHAVİ
MİMAR SİNAN
A.HAMİD NEDEN SESSİZ KALDI
TARİH -FİRASETNET
TARİH-HALİS ECE
TARİH-EMPOZE.HÜRREM
TARİH-BALLICOM
TÜRK DÜNYASI DERGİSİ
TARİH-SANALÜLKE
TARİH-İHVANLAR
TARİH-SADAKAT
TARİH-NAKŞ
TARİH-DAMLALAR
TARİHEYOLCULUK.ORG
TARİH YAZILARI
TARİH YAZILARI 2
TARİH YAZILARI 3
GEZİ NOTLARI
BİLİM TARİHİ
AB
===OSMANLI===
BİYOĞRAFİ NET
**RAMAZAN AK TARİH
R.AYVALLI-OSMANLI
OSMANLI NASIL YIKILDI
OSMANLI PADİŞAHLARI*
OSMANLIYI TANIMAK
OSMANLICANIN ÖNEMİ*
OSMANLI MEDRESELERİ
OSMANLIYA İFTİRA
OSMANLI 1*
OSMANLICA
OSMANLI 2**
OSMANLI KÜLÜBÜ*
OSMANLI-YÜMİT
OSMANLILAR.GEN.TR
BÜYÜK OSMANLI TARİHİ
OSMANLI HİKAYELERİ
OSMANLI HANEDANI
OSMANLI-ENFALDE
OSMANLI-HAKSANCAĞI
HZ OSMANIN ŞEHİD EDİLMESİ
OSMANLIDA İMAMLIK
OSMANLI İLİM-ENFAL
OSMANLI MEDENİYETİ-ENFAL
OSMANLICA SÖZLÜK
OSMANLI-enfal
SAKLI OSMANLI
İ.ANS BATILILAŞMA
BATININ İSLAMA BAKIŞI 1
ENDÜLÜSÜN FETHİ
SELÇUKLU TARİH
TARİH ENSTİTÜSÜ DER
TİMUR HAN
ARAP İHANETİ YALANI*
İSTANBUL VE FETİH
94 YILLIK TARTIŞMA
ARAPCA-İHVAN
DURSUN GÜRLEK GENEL
çanakkale-taha uğurlu
FAHREDDİN PAŞA
BATININ OYUNLARI
ALİ KEMAL TORUNU
GÜN TARİHİ
TÜRKTARİHİM.C

Hİ-
HİLMİ DEMİR GENEL
HİLMİ DEMİR 1
HİLMİ DEMİR 21-18
HALİL ÖNÜR
Y.BÜLENT BAKİLER
o.k
KEMAL KAYRA 21-23
KEMAL KAYRA 24
E.
E B EKİNCİ ŞAHS
EB EKİNCİ GEN
EB EKİNCİ GENEL YENİ
E.B.EKİNCİ 2008-
E.B.EKİNCİ 2009
E.B.EKİNCİ 2010
E.B.EKİNCİ 2011
E.B.EKİNCİ 2012
E.B.EKİNCİ 2013
E.B.EKİNCİ 2014
E.B.EKİNCİ 2015
E.B.EKİNCİ 2016
E.B.EKİNCİ 2017
E.B.EKİNCİ 2018
E.B.EKİNCİ 2019
E.B.EKİNCİ 2021
E.B.EKİNCİ 2022
E.B.EKİNCİ 2023
E B EKİNCİ 2024
KU--
TG-M.FATİH ORUÇ
M.N. ÖZFATURA GENEL TÜM
MN.ÖZFATURA-CHP
M.N.ÖZFATURA 2001
MNÖFATURA-OSMANLI
MNÖFATURA-TÜRKLER
MNÖ.FATURA-DİYALOĞ
MNÖ FATURA-TEFEKKÜR
MN ÖFATURA-SU
MN ÖFATURA-MADEN
MN.ÖFATURA-ERMENİ
M.M.ÖZF-2016
MN ÖZFATURA -GENÇLER
İ.ÖZFATURA 2014
İRFAN ÖZFATURA 2
İRFAN ÖZFATURA 3
İRFAN ÖZFATURA GENEL
S--
299
AKINCI 1
AKINCI 2
ÖMER N YILMAZ 1
İBRAHİM YAVUZ
ALTINBAŞ A
UFUK COSKUN 1
UFUK COŞKUN 2
KENAN ALPAY
sabri gültekin
misafir yazar
Y*
M YÜKSEL-GENEL
M.YÜKSEL 2013
M.YÜKSEL 2014
M.YÜKSEL 2015-
M.YÜKSEL 2016
KÜ-
KEMAL SUNAL FİLMLERİ ZARARLARI
TG-*KAZIM K.YÜCEL
TG-HASAN ULU
TG-HAKKI ASLAN
NASIL BATTI RILDI
NİMETULLAH
VAHDET YAZAR
AH**
Y-
FE
YUSUF KAPLAN-TIME
Y KAPLAN 2007-8
Y KAPLAN 2009-10
Y KAPLAN 2011-12
Y KAPLAN 2013-14
Y KAPLAN 15-16
Y KAPLAN 2017
YUSUF KAPLAN 2018
YUSUF KAPLAN 2019
YUSUF KAPLAN 2020
YUSUF KAPLAN 2021
YUSUF KAPLAN 2022
YUSUF KAPLAN 2023
YUSUF KAPLAN 2024
Y**
Y.BAHADIROĞLU 2012
YAVUZ BAHADIR 2013
YAVUZ BAHADIR 2014
YAVUZ BAHADIR 2015
YAVUZ BAHADIR-2016 A
YAVUZ BAHADIR-2017 A
YAVUZ BAHADIROĞLU 2017 A
Y.B.TIME TÜRK VE 2016 B
CE
22*
BELGELERGERÇEK TARİH GENEL
B.GERÇEKTARİH.C-1
B.GERÇEKTARİH.C 2
B.GERÇEKTARİH.C 3
BGERÇEKTARİH C 4
B.GERÇEKTARİH.C 5
B GERÇELTARİH C.6
B GERÇEKTARİH C.7
BG KONUŞUYOR
B G TARİH 1
B G TARİH 2
B G TARİH-DİYANET
BG T-HAFIZ
BGT VAHDETİN
BGT ŞALCI B
BGT CHP EKO
BGT KADIN
İNG DERVİŞ
ALİ ŞÜKRÜ CİNAYETİ
607
604
M.Ş.EYGİ 2005
M.Ş--EYGİ 16
M.Ş.EYGİ 19
M.Ş.EYGİ YD GENEL
4-2
M ***
M.ARMAĞAN 1997
M ARMAĞAN 2010
M ARMAĞAN 2011
M.ARMAĞAN 2012
M ARMAĞAN 2013
M.ARMAĞAN 2014
M.ARMAĞAN 2015
M ARMA 15-16 KİŞİ
M.ARMAĞAN Y-16
M.ARMAĞAN YŞ-17
M ARMA 2016 DT
M ARMA 2017-18 K
M ARMA 2021 MÜZEK
M ARMAĞAN-2022 AK
M ARMAĞAN 23- AKİT
M ARMAĞ İTTİFAK
EC
M *A
RAHİM ER GENEL
RAHİM ER 2014
RAHİM ER 2015
RAHİM ER 2016
RAHİM ER 2017
RAHİM ER 2018
RAHİM ER 2019
RAHİM ER 2020
RAHİM ER 21-22
RAHİM ER 2023
RAHİM ER 2024
RAHİ
324
EA
E.AFYONCU 2010
E. AFYONCU 2016
E AFYONCU 2017
E23 GENEL
NERDE KALDIK E A
HİSAR 23
HİSAR 22-20
HİSAR 20-19
293
FU-
TURGAY GÜLER SESLİ
FUAT UĞUR
KADİR MISIROĞLU
NUREDDİN TAŞKESEN
KÜBRA DEĞİRMEN
MEHMET CAN
MEHMET KUMAŞ
MESİH-Ş SİMAVİ
A.DOĞAN İLBAY
B ACUN
MUSTAFA UZUN*
AF ARI-ALİ ERYIL
Ö SAPSAĞLAM*
ALTAN ÇETİN*
F SARRAFOĞLU
R AKBAY
ISLAHDE-PDF
322
333
MEKTEBİDERVİŞ
MD-KUDÜS
MD-ZALİMLER 1
MD-ZALİMLER 2
MD-A GEYLANİ
MD-FUTUHULGAYB
MD ŞEFAAT HAKTIR
MD İMAMLARIMIZ
MD H İMAMLARI
MD REDDİYE
MD AŞEREİ MÜBEŞER
MD NEFS VE ŞEYTAN
MD TAS VE TAR
MD MÜRŞİD
MD A SİLSİLE
MD İZ BIRAKANLAR
MD İZ BIRAKANLAR 2
MD İZ BIRAKANLAR 3
MD İZ BIRAKALAR 4
MD KÜTÜBÜ SİTTE 1
MD KÜTÜBÜ SİTTE 2
MD KÜTÜBÜ SİTTE 3
MD KÜTÜBÜ SİTTE 4
MD KÜTÜBÜ SİTTE 5
MD KÜTÜBÜ SİTTE 6
MD KÜTÜBÜ SİTTE 7
MD KÜTÜBÜ SİTTE 8
MD KÜTÜBÜ SİTTE 9
MD KÜTÜBÜ SİTTE 10
MD KÜTÜBÜ SİTTE 11
MD KÜTÜBÜ SİTTE 12
MD KÜTÜBÜ SİTTE 13
MD KÜTÜBÜ SİTTE 14
MD KÜTÜBÜ SİTTE 15
MD KÜTÜBÜ SİTTE 16
MD KÜTÜBÜ SİTTE 17
MD KÜTÜBÜ SİTTE 18
317
292
252
329
ANAYASA
KÜLLİYAT-COŞAN
İNTERNET HUKUKU
arapçanın önemi
SSK KANUN
MEB KANUN
MEMURLAR KANUNU
DARULHARP
SADAKAT.NET
SAHİHİ BUHARİ NAMAZ
SAHİHİ BUHARİ
İ.ŞENOCAK-GENEL*
NECATİ AKSU NET
SABRİTANDAOĞAN
İSLAM KÜLTÜR.COM
YAZAROKU ESK
KIRKINCI.COM
ERRAHMAN DE
-ENFAL kavram
enfal 1
kavramlar
ARAPÇA ÖĞREN
YEZİDİLİK
BİLGELİK ÖYKÜLERİ
LÜGAT-BALLI
320
297
298
296
SAĞLIK ÖĞÜTLERİ
SAĞLIK 1
SAĞLIK 2
SAĞLIK 3 KAZA
SAĞLIK 4
BASARI SIRLARI
BESLENME
BİTKİ TEDAVİ-FİRASET
CEMAL ABİ İLE DEMİR GİBİ
ŞİFALI BİTKİLER
prostata çözüm
BİYOLOJİ SÖZLÜĞÜ
erdal yeşilada-SAĞLIK
294
316
304
DİYANET-İHVANLAR
MENKİBELER-İHVAN
MUHARREF D.-İHVANLAR
TESBİTLER-İHVAN
MENKİBE-İHVANLAR
KAVRAM-İHVANLAR
TV DEŞİFRE-İHVANLAR
GÜNDEM-İHVANLAR
MENKİBELER-NAKŞ
NASİHATLER-yusuf semmak
GENEL-NASİHAT.ORG
NASİHATLER 2 Y semmak
zikr nakş
nefs nakş
rabıta nakş
İBRAHİM KİRAS GENEL
İBRAHİM KİRAZ-
HAYDAR ORUÇ DİR-POS
İSMAİL YAŞA DİR POS
AHMET TAŞGETİREN
287
286
288
291
CEMİL KOÇAK 2011
CEMİL KOÇAK 2012
CEMİL KOÇAK 2013
CEMİL KOÇAK 2014
CEMİL KOÇAK 2015
CEMİL KOÇAK 2016
285
284
M.ŞÜKRÜ HANİ 2010
M ŞÜKRÜ HANİ 2011
M ŞÜKRÜ HANİ 2012
M ŞÜKRÜ HANİ 2013
M ŞÜKRÜ HANİ 2014
M ŞÜKRÜ HANİ 2015
M ŞÜKRÜ HANİ 2016
M ŞÜKRÜ HANİ 17-18
282
AYŞE HÜR TARAF 2008
AYŞE HÜR TARAF 2009
AYŞE HÜR TARAF 2010
AYŞE HÜR TARAF 2011
AYŞE HÜR TARAF 2012
AYŞE HÜR RAD 2013
AYŞE HÜR RAD 2014
AYŞE HÜR RAD 2015
AYŞE HÜR RAD 2016
281
=İHYAORG.KİTAPLIK=
4 İNCİL FARKLI
HADİS TARİHİ
ATEİZM ELEŞTİRİSİ*
280
277
TAMER KORKMAZ GENEL
İBRAHİM KARAGÜL GEN
YÜCEL KOÇ GENEL
İSMAİL KAPAN GEN
K**
NUH ALBAYRAK GEN
NUH ALBAY TÜRKİYE 9-14
NUH ALBAY ST 15-16
NUH ALBAY ST 17-18
NUH ALBAY ST 19-20
NUH ALBAY ST 21-22
NUH ALBAYRAK 2023
KA***
241
246
METİN HÜLAGU-G
M HÜLAGU 22-23
M HÜLAGU 21
M HÜLAGU 19-20
M HÜLAGÜ 18
mn
263
243
234
238
MURAT ÇETİN GENEL
MURAT ÇETİN DP
260
ÜZEYİR İLBAK DP
YUNUS EMRE ALTIN
ENES BAYRAK
HAZAR TÜRK
SESLİ MAKALE
TÜRK YÜZYILI RG
FİLİSTİNLİLER TOPRAK SATTIMI
İSMAİL ÖZ *
HAKAN ERDEM 2016
238-
240
F-BAKA-A İMR-NİSA
MAİD-ENAM-ARAF-ENFAL
TEVB-YNS-HUD-RAD-İB
HİC-NAHL-İSRA-KEHF-MRYM
TAHA-ENB-HAC-MÜMİNUN-NUR
FURK-ŞUARA-NEML-KAS-ANK
RUM-LKM-SEC-AHKF-MHMD
FTH-HUC-KHF-TUR-NECM-KMR
RHMN-VAKIA-HDD-MCDL-HŞR
MHTN-SAF-CUMA-MNFK-TEĞA-TLK
THRM-MÜLK-KLM-HKA-MARC-NUH
CİN-MÜZ-MÜD-KYM-İNS-MRS-NB
NZAT-ABS-TKVR-
232*
232
231
230
229
228
227
226
225
224
223
222
221
220
219
218
217
216
215
214
213
212
211
210
209
208
207
206
205
204
203
24-
2
5
4
3
7
1
202
ü7
13-
10
8
17--
14-
16--
6
ME
21-
12-
İRAN -GÜLDAĞI
VAHD VUCUD MUD
DOĞ-GÜN İS TARH 1-7
SELÇUK ŞİA
KADIZADELİLER
nesefi t
mesnevi anevi
ahmet kavas
pdf moğol-zengi
yazıcı-mesut
Z KEVSERİ
KAL-ÇAKIRGİL 24
PDF HADİS
pdf açık öğr-hadis
PDF İRAN
PDF MESNEVİ
pdf moğol istila
PDF DİNİ TERİM SÖZL
PDF Ö NESEFİ TEFSİR
PDF KİTAP 1
TASAVVUF E S
PDF EMİR SULTAN
PDF SUFİ-SİYASET
PDF İSLAM HUKUKU
PDF KONEVİ-FATİHA
PDF İBNİ ARABİ
PDF N TOPÇU
PDF HZ AYŞE
PDF ABD.İBN MESUD
PDF KURTUBİ
PDF SUFFE ASHABI
PDF HZ ÖMER S
PDF SUYUTİ-MEHDİ
PDF İLİMLER
PDF FAHREDDİN RAZİ
PDF HZ OSMAN
PDF HARİCİLİK
PDF VEHHABİ
PDF ESİ
PDF CENNET CEH
PDF ZAHİD KEVSERİ
PDF ŞABANI VELİ
PDF MİRAS HUKUKU
PDF MATURUDİ
PDF İBNİ HALDUN
PDF MSP
PDF İHV MÜSLİM
PDF HANEFİ M
PDF SELEFİ
PDF ABDULHAMİDİ SANİ
PDF M HALİDİ BAĞDADİ
PDF İ VE TERAKKİ
PDF E.B.EKİNCİ
PDF NECİP FAZIL
PDF AVRASYA ETÜD
PDF İMAM MATURUDİ
PDF KADIZADEL,LER
PDF EMRİ MAĞRUF
PDF CİHAD
PDF KAVRAMLAR 2
PDF KAVRAMLAR
PDF HZ FATIMA
pdf PEYGAMBERİMİZ
PDF AHMET YESEVİ
pdf istiklal m.
pdf anadoluluculuk
PDF-YSSELİM ROMANI
PDF HACI BAYRAM VELİ
PDF MEVLANA
PDF AHİLİK
PDF GAZALİ
pdf gazali 2
pdf batıniler
PDF NİYAZİ MISRİ
pdf bedreddin ayni
pdf pezdevi
pdf ibni hümam
pdf yunus emre
pdf 31 mart vakası
PDF KAYI 10
PDF ABDULHAMİD HAN
PDF BUHARİHANLIK
OSMANLI KÜLTÜRÜ PDF
pdf osmanlı kültürü
PDF OSM.EDENİETİ
pdf osmanlıda adalet
pdf milliyetçilik 1
pdf osm milliyetçilik 2
islamcılık zyt brn bl2
pdf islamcılık 1
-İSLAMCILIK ARŞİVİ
osmanlıda batıcılık pdf
PDF OSM BATICILIK
ÖZAK İRŞAD 1-2
ÖZAK İRŞAD 3
ÖZAK Z KULUP
PDF COŞAN 1-2
PDF TÜRKÇÜLÜK
OSMANLIDA TASAVVUF 1
PDF TASAVVUF 1
H K YILMAZ
PDF A SELÇUKLU
PDF SELÇUKLU
PD.YABANCI OKULLAR
PDF EMRE AYDI
A İSKENDERİ
CÜNEYDİ BAĞDAD PDF
EBU HANİFE ÖZEL SAYISI
EBU HANİFE PDF 1
İ H A DERGİ
PDF KATILIM
PDF MODERN
==DERGİLER==
YASİN OKUMAK
YORUM -dergileri
DÜZCE HABER
MİSAK DERGİSİ
elmalı tefsir enfal 1-9
elmalı tefsir enf 10-28
elmalı tefsir enf 30-38
elmalı tefsir enf 39-58
elmalı tefsir enf 59-86
elmalı tefsir enf 87-114
İMAN-is hayat
mesnevi-i hayat
ehli sünnet- i hayat
kıssa-is hayat
g isla.-is hayat
A-
ruhus salat-ince
nezih itikat-ince
evlilik-ince
hayzı nisa-ince
tas-zikr-rabt-ince
hakayık-ince
risale-ince
risale-ince 2(seytan-nefs)
nimeti islam-ince
sohbetler-ince 1
sohbetler-ince 2
hikayeler-ince
riyazüs salihin-sadakat
fıkıh-sadakat
fetevai hindiyye-sadakat
b islam ilmihali-sadakat
bir bilene soralım-sad
vehhabilere cev.-sadakat
fıkıh ans-sadakat
nurul izah-sadakat
kutubu sitte-sadakat
sahihi buhari-sadakat
evliyalar ans.-sadakat
R---
TEBLİĞ YÖNTEMLERİ
İBRAHİM KİRAZ
M.BARDAKÇI 1
ALPER TAN
TÜRKİYE -A.AKGÜL
ULUS İLİŞKİL M ORTAK
AHMET VAROL-DIŞ POL
DIŞ İŞL 2
DIŞ İŞL 3
DIŞ İŞL 4
DIŞ IŞL 5
dış 5 yeni
B.PAKMAN WORDPTRES.COM
SN-TEKHAFIZ
f-İTİRAFLAR
AGET 1-4
İİİ..GÖLGESİ
IŞIK-UFUK
SUKUT ÇIĞLIĞI
BAHARI SOLUK
Z.ALTIN DİLİ
ÖRNEK HRK.
BUH.AN.İNS
YİT.CEN.DOĞ
BABANIN BABASI
ozan arifin refe şiiri
KİTAP-SÜNNET-KADER
ABDULHAMİD HAN

ABDÜLHAMİD HAN Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı. İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar: Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi. Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur. Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur. Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı. Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız. Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar. Rabbim Başbakanımızı korusunu2026

Müctehid âlimlere tabi olmalıdır

 
A -
A +
Din âlimleri arasında, işlerin nasıl yapılabileceğini, benzeterek anlayabilenlere, müctehid denir.
 
İman ve ibadet bilgileri, Kur'an-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde açık olarak bildirilmedi. Açıkça bildirilse idi, öylece yapmak farz ve sünnet olurdu. Farzı yapmayanlar günaha girer, farza ve sünnete kıymet vermeyenler de kâfir olurdu. Müminlerin hâli güç olurdu. Böyle işleri, açık bildirilmiş bulunanlara benzeterek işlemek lazım olur. Din âlimleri arasında, işlerin nasıl yapılabileceğini, böyle benzeterek anlayabilenlere, müctehid denir. Müctehidin, bir işin nasıl yapılacağını anlamak için, son gayreti ile uğraşarak, doğruya en yakın zannına göre amel etmesi, kendine ve ona uyanlara vacib olur. Âyet-i kerimeler ve hadis-i şerifler, böyle yapmayı emretmektedir.

Müctehid bir işin nasıl yapılacağını anlamaya çalışırken yanılırsa günah olmaz, çalışması için bir sevab verilir. Doğruyu bulursa on sevab verilir. Eshab-ı kiramın hepsi büyük âlim yani müctehid idiler. Bunlardan sonra gelenler arasında ilk zamanlar ictihad yapabilecek büyük âlim çok idi.

Bunların her birine nice kimseler uyardı. Zamanla, bunların çoğu unutularak, Ehl-i sünnet içinde yalnız dört mezheb kaldı. Sonraları, olur olmaz kimselerin çıkıp da, müctehidim diyerek bozuk fırkalar çıkarmamaları için, Ehl-i sünnet itikadındaki Müslümanlar, bu dört mezhebden başka mezhebe uymadı. Bu dört mezhebden her birine Ehl-i sünnetten milyonlarca kimse uydu.

Dört mezhebin itikadı aynı olduğundan, birbirine yanlış demez, bid'at sahibi, sapık bilmezler.

"Doğru yol bu dört mezhebdedir" deyip her biri, kendi mezhebinin doğru olma ihtimalini daha fazla bilir.

İctihad ile anlaşılan işlerde İslamiyet'in açık emri bulunmadığı için, bir mezhebin hükmünün yanlış olup diğer üç mezhebden birinin doğru olmak ihtimali var ise de herkes "Benim mezhebim doğrudur, yanlış olma ihtimali de vardır ve diğer üç mezheb yanlıştır, doğru olma ihtimali de vardır" demelidir. Böylece haraç, sıkıntı olmadıkça, bir işi bir mezhebe, başka bir işi de başka mezhebe göre yaparak dört mezhebi karıştırmak caiz olmaz.

Bir kimse dört mezhebden hangisini taklid ediyorsa, hangi mezhebi seçmişse, o mezhebdeki bilgileri öğrenmesi, haraç, sıkıntı olmadıkça her işinde o mezhebe uyması lazımdır. Ancak bir işin yapılmasında haraç, güçlük bulunursa, kendi mezhebinde de çıkış yolu yoksa, o işi başka mezhebe uyarak yapmak caiz olur. Fakat ikinci mezhebin o işe bağlı olan şartlarını yani farzlarını ve müfsitlerini, yani o işi, o ibadeti bozan şeyleri gözetmesi lazımdır.

 

Mezhep imamı kime denir?

 
A -
A +
Eshab-ı kiramın hepsi müctehid, derin âlim ve mezhep imamı idi. "Eshab-ı kiram hangi mezhepteydi" demek, "Alay komutanı, hangi bölüktendir" demeye benzemektedir.
 
Mezhep imamı demek, Kur'an-ı kerim ve hadis-i şeriflerde açıkça bildirilmiş olan din bilgilerini Eshab-ı kiramdan işiterek toplayan, kitaba geçiren, açıkça bildirilmemiş olan bilgileri de açık bildirilmiş olanlara benzeterek meydana çıkaran büyük âlim demektir.

Hadika kitabında buyuruluyor ki:
"Bilinen dört imam zamanında başka mezhep imamları da vardı. Bunların da mezhepleri vardı. Fakat bunların mezheplerinde olanlar azala azala bugün hiç kalmadı."

İbni Hacer-i Mekkî hazretleri "Eshab-ı kiramın hepsi müctehid, derin âlim ve mezhep imamı idi" buyuruyor. Hepsi de mezhep imamlarımızdan daha üstün, daha çok bilgili, mezhepleri daha doğru, daha kıymetliydi. Fakat bunların kitapları olmadığı için mezhepleri unutuldu, mevcut dört mezhepten başkasına uymak imkanı kalmadı. "Eshab-ı kiram hangi mezhepteydi" demek, "Alay komutanı, hangi bölüktendir" demeye benzemektedir.

Hicretten dört yüz sene geçtikten sonra, mutlak ictihat yapabilecek kadar derin âlim kalmadığı muteber kitaplarda yazılıdır. Hadika'da yazılı hadis-i şerifte, doğru yoldan ayrılmış din adamlarının çoğalacakları bildirilmektedir. Bunun için Ehl-i sünnet olan her Müslümanın, bilinen dört mezhepten birini seçerek, bu mezhebin, nakli esas alınarak hazırlanmış ilmihal kitabını okuyup öğrenmesi, imanını ve bütün işlerini buna uydurması lazımdır. Dört mezhepten birini taklit etmiyen kimse Ehl-i sünnet olamaz. Buna mezhepsiz denir ki, ya yetmişiki bozuk fırkadan birindedir veya imanını kaybetmiştir. Böyle olduğu, Bahr, Hindiyye, Tahtâvî'nin Zebâyıh kısmında ve İbn-i Âbidin'de yazılıdır.

Mizan-ül kübra kitabında buyuruluyor ki:
"Unutulmuş olan mezheplerin ve bugün mevcut bulunan dört mezhebin hepsi haktır, sahihtir. Birinin başkası üzerine üstünlüğü yoktur. Çünkü hepsi aynı din kaynağından alınmışlardır. Bütün mezheplerde, yapılması kolay işler, ruhsatlar bulunduğu gibi yapılması güç, azimet olan işler de vardır. Azimet olan işi yapabilecek kimsenin kolay işi yapmaya kalkışması din ile oynamak olur. Azimeti yapmaktan aciz olan, özürlü olan kimsenin ruhsat olanı yapması caiz olur ve ruhsat olanı yapması, azimet yapmış gibi çok sevap olur. Aciz olmayanın, kendi mezhebindeki ruhsatları yapmaması, azimetleri yapması gerekir. Hatta kendi mezhebinde yalnız ruhsatı bulunan işin, başka mezhepte azimeti varsa, o azimeti yapması iyi olur. Mezhep imamlarının sözünü beğenmemekten, kendi düşüncesini onlardan üstün sanmaktan, çok sakınmalıdır. Çünkü başkalarının ilimleri, anlayışları, müctehitlerin, ilimleri ve anlayışları yanında hiç gibi kalır."
 

Mezheplerin kolaylıklarını toplamak...

 
A -
A +
Bir işi, bir ibadeti yaparken başka bir mezhebi taklit eden kimse, kendi mezhebinden çıkmış, mezhep değiştirmiş olmaz. 
Dinimizin bildirdiği bir özrü yani mazereti olmayan kimsenin, kendi mezhebindeki ruhsatla amel etmesi caiz olmaz. Böyle olan kimsenin, başka mezheplerdeki kolaylıkları araştırması, mezhepleri telfik etmesi, birleştirmesi ise hiç caiz olmaz. Dürr-ül-muhtar ve bunun Redd-ül-muhtar haşiyesinde buyuruluyor ki:
"Bir işi, ibadeti yaparken dört mezhebin kolaylıklarını araştırıp, bunlara göre yapmak batıldır. Mesela abdestli kimsenin derisinden kan aksa Şafii mezhebinde abdesti bozulmaz, Hanefi'de bozulur. Yabancı kadının derisine derisi değse Şafii'de bozulur, Hanefi mezhebine göre bozulmaz. Abdest aldıktan sonra derisinden kan akan ve derisi yabancı kadının derisine değen bir kimsenin bu abdestle kıldığı namaz sahih olmaz. Bunun gibi, bir işi bir mezhebe göre yaparken ikinci bir mezhebe de uymak söz birliği ile batıldır. Şafii mezhebine uyarak başının az bir yerini mesh eden kimseye köpek sürtünse, bu kimsenin Maliki'yi de taklit ederek, burasını yıkamadan kıldığı namaz sahih olmaz. Çünkü Şafii'de köpek sürtünenin namazı sahih olmaz. Maliki'de köpek necis değil ise de başının hepsini mesh etmesi lazımdır. Yine bunun gibi, tehditle, korkutularak yaptırılan talak, Hanefi'de sahih olur, diğer üç mezhepde sahih olmaz. Bu kimsenin Şafii mezhebine uyarak boşadığı kadın ile ve Hanefi'yi taklit ederek, bu kadının kız kardeşi ile aynı zamanda evli olması caiz değildir. Çünkü, bir iş yaparken mezhepleri telfik etmek yani kolaylıklarını arayıp bunlara göre yapmak söz birliği ile sahih değildir. Dört mezhepten hiçbirine uymadan bir şey yapmak da caiz değildir."
İbni Âbidin hazretleri namaz vakitlerini anlatırken buyuruyor  ki:
"Sefer, yolculuk ve yağmur gibi özür olunca, öğleyle ikindiyi ve akşamla yatsıyı birlikte kılmak Şafii'de caizdir, Hanefi'de ise caiz değildir. Bir Hanefi seferi iken, meşakkat olmadığı halde, öğleyi ikindi vaktinde kılsa haram olur. İkindiyi öğle vaktinde kılsa hiç sahih olmaz. Şafii mezhebinde ise ikisi de sahih olur. Kendi mezhebine göre haraç yani meşakkat olduğu zaman, kendi mezhebindeki ruhsatla amel etmesi caiz olur. Ruhsat ile de yapmakta meşakkat olursa, başka mezhebi taklit etmek caiz ise de, o mezhepte, o ibadet için farz ve vacip olan şeyleri de yapması, ayrıca müfsitlerinden de sakınması lazımdır."
Bir işi, bir ibadeti yaparken başka bir mezhebi taklit eden kimse, kendi mezhebinden çıkmış, mezhep değiştirmiş olmaz. Yalnız o işi yaparken diğer mezhebin şartlarına da uyması lâzımdır. Sünnet ve mekruhlarda yine kendi mezhebine uyar.

.

Küfürden, inkârdan korunmak için

 
A -
A +
İman edilecek şeyleri ve farzlardan, haramlardan meşhur olanları, lüzumu kadar öğrenmek farzdır. Bunları öğrenmemek haramdır.
 
Muhammed aleyhisselamın Allahü teâlâdan getirip bildirdiği şeylerin hepsine kalb ile inanıp dil ile söylemeye iman denir. İmanın yeri kalbdir. Kalb, yürek denilen et parçasında bulunan bir kuvvettir, buna gönül de denir. İmanı söylemeye mani bulunduğu zaman söylememek affolur. Mesela korkutulduğu, hasta, dilsiz olduğu, söyleyecek vakit bulamadan öldüğü zaman söylemek gerekmez. Anlamadan, taklit ederek inanmak da iman olur. Allahü teâlânın var olduğunu anlamamak, düşünmemek günah olur. Peygamber efendimiz tarafından açıkça bildirilenlerden birine bile inanmamak, hepsine inanmamak olur. Her birini bilmeden, "Hepsine inandım" demek de iman olur.
İmanın hasıl olması için İslamiyet'in küfür, inkâr alameti dediği şeylerden sakınmak da lazımdır. İslamiyet'in emir ve yasaklarından birini hafif görmek, Kur'an-ı kerimle, meleklerle, Peygamberlerden biri ile alay etmek, küfür, inkâr alametlerindendir. İnkâr etmek yani işittikten sonra inanmamak, tasdik etmemek demektir. Şüphe etmek de inkâr olur.
Küfür yani imanın gitmesine sebep olduğunu herkesin bildiği bir şeyi, işitmediği, düşünmediği için kafir olanların, imanı gidenlerin küfrü, "küfr-i cehlî"dir. Cehalet de iki türlüdür:
Birincisi, cahil olduğunu bilir, fakat bu cehaletini gidermek için uğraşmaz. Böyle olanlar için, "Hayvanlar gibidir hatta hayvandan da aşağıdır" denmiştir. Çünkü insanı hayvandan ayıran, ilim ve idraktir. Hayvanlar yaratıldıkları şeyde ileridedirler. Kendilerine faydalı şeyleri anlar ve onlara yaklaşırlar. Zararlı olanları da anlayıp onlardan uzaklaşırlar. Halbuki böyle cahiller bilmediklerini bildikleri hâlde bu çirkin hâlden uzaklaşmaz, ilme yaklaşmazlar.
Cehaletin ikincisi, "cehl-i mürekkep"tir. Yunan felsefecilerinden ve Müslümanlardan yetmiş iki bid'at fırkasından imanı gidenler böyledir. Bu cehalet, birincisinden daha kötüdür. İlacı bilinemeyen bir hastalıktır. İsa aleyhisselam, (Sağırı, dilsizi tedavi ettim, ölüyü dirilttim, fakat cehl-i mürekkebin ilacını bulamadım) buyurmuştur. Çünkü böyle kimse, cehaletini ilim ve olgunluk, üstünlük sanmaktadır. Cahil ve ruh hastası olduğunu bilmez ki ilacını arasın! Ancak Allahü teâlânın hidayeti ile hastalığını anlayan, bu dertten kurtulabilir.
İman edilecek şeyleri ve farzlardan, haramlardan meşhur olanları, lüzumu kadar öğrenmek farzdır. Bunları öğrenmemek haramdır. İşitip de öğrenmeye ehemmiyet, önem vermemek, küfre yani imanın gitmesine sebep olur. Cehaletten kurtulmanın ilacı ise Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını okuyarak öğrenmektir.

 

İmanın gitmesinden korkmalıdır

 
A -
A +
Vazife olduğuna inanmayarak, önem vermeyerek, hafif görerek namaz kılmamak, oruç tutmamak, zekât vermemek imanı giderir.
 
Bir Müslüman, sözünün ve işlerinin neye varacağını düşünmeli, her şeyde dinini kayırmalıdır. Hiçbir günahı küçük görmemelidir. Bir kimse küçük günah işlese, buna tevbe et denilince, "Tevbe edecek bir şey yapmadım ki" yahut "Niçin tevbe edeyim" dese imanı gider. Çocuğun, küçükken ana babasına tabi olarak imanı vardı. Baliğ olunca yani ergenlik çağına girince onlara tabi olması devam etmez, imanı, islamı bilmese, sorulunca anlatamasa imanı, evli ise nikahı da gider. Çünkü nikahın sahih olması ve devam etmesi için imanlı olmak lazımdır. Bir mümini öldüren veya öldürülmesini emreden kimseye, "İyi yaptın" diyenin imanı gider. Bir kimseyi haksız olarak döven veya öldüren zalime, "İyi yaptın, bunu hak etmişti" demek de imanı giderir. Yalan olarak, "Allah biliyor ki, seni çocuğumdan çok seviyorum" demek imanı giderir. Vazife olduğuna inanmayarak, önem vermeyerek, hafif görerek namaz kılmamak, oruç tutmamak, zekât vermemek imanı giderir. Allahü teâlânın rahmetinden ümidini kesmek küfürdür.

Kendisi haram olmayıp, sonradan hasıl olan bir sebepten dolayı haram olan mala, paraya, haram li-gayrihi denir. Çalınan ve haram yollardan gelen mal böyledir. Bunlara helal demek küfür olmaz. Leş, domuz, şarap gibi, kendileri haram olan şeylere haram li-aynihi denir. Bunlara helal demek küfür olur, imanı giderir. Kesin olarak bilinen haramlardan birine helal demek de, böyledir.

Ezan, cami, fıkıh kitapları gibi İslamiyet'in kıymet verdiği şeyleri aşağılamak küfür olur, imanı giderir. Abdestsiz olduğunu veya namaz vaktinin gelmediğini bildiği hâlde namaz kılmak ve bildiği hâlde kıbleden başka tarafa dönerek namaz kılmak küfür olur, imanı giderir.
Bir Müslümanı kötülemek için kâfir demek küfür olmaz ise de, kâfir olmasını isteyerek söylemek, küfür olur, imanı giderir.
 
GÜNAH İŞLEMEK KÜFÜR OLMAZ
 
Allahü teâlânın emirlerine farz, yasak ettiği şeylere haram denir. Farzlara ve haramlara İslamiyet denir. İslamiyet'e uymayan şeyi yapmaya günah işlemek denir. Günah işlemek küfür olmaz. Günah olduğuna önem verilmezse küfür olur, iman gider. İbadet yapmanın ve günahtan sakınmanın lazım olduğuna inanmamak küfür olur, imanı giderir.

Akıllı, bilgili, edebiyatçı olduğunu göstermek veya yanındakileri hayrete düşürmek, güldürmek, sevindirmek yahut alay etmek için söylenen sözlerde de, "küfr-i hükmî"den korkulur. Gadap, kızgınlık ve hırs ile söylenen sözler de böyledir.


.

Hakîkî âlimlere hürmet etmelidir

 
A -
A +
Ehl-i sünnet âlimlerini, evliyâyı ve kitaplarını hafife almak, uygunsuz sözler söylemek, onları reddetmek, kıymet vermemek, hürmet etmemek, çok tehlikelidir.
 
İlme Allahü teâlâ kıymet vermiştir. Fakat dünyaya meyledip ona tapınanlar, çocukken terbiye almamış, hakîkî din âliminin sohbetinde bulunmamış veyâ bunların kitâplarını okumakla şereflenmemiş olanlar, Hakkı bâtıldan ayıramazlar, ilmin ve hakîkî din âlimlerinin kıymetini bilemezler. Dinlerinin noksan olmasından korkmazlar ve hakîkî din âlimlerinin kitâplarından okuyup öğrenmezler. Bunların tek düşüncesi, para, mal toplamak ve mevki elde etmektir. Helâlden mi, harâmdan mı geldiğini hiç ayırdetmezler. Hakîkî din adamlarının vâazları, kitâpları, bunların nazarında, hayvân pazarında güzel kokular satan attâr ve âmâlara ayna satan kimse gibidir. Ebû Leheb gibi bir kimseye Tâhâ sûresini okumak, sokak serserisinin cebine inci, mercan doldurmak ve amâ birine sürme hediye etmek, akıllı kimsenin yapacağı şey değildir. Allahü teâlâ, böyle kimseler için;
(Bunlar hayvân gibidir, hattâ dahâ aşağıdırlar) buyurmuştur. Hadîs-i şerifte de; (Âlime haksız olarak hakâret eden kimseyi, Allahü teâlâ, bütün insanlar arasında hakîr, rezîl eder. Âlime hürmet eden kimseyi, Allahü teâlâ, Peygamberler gibi azîz eder, şereflendirir.) buyuruldu.
Görülüyor ki, islâmiyeti doğru olarak nakleden hakîkî âlimlere hürmet etmek, saygılı olmak lâzımdır.
Zengî Atâ hazretlerinin talebelerinden Bedir Atâ, senelerce hocasına hizmet ettiği hâlde bir türlü olgunlaşamaz, kemâle eremez. Halbuki Buhârâ Medresesinde aynı odada beraber kaldığı arkadaşları olgunlaşıp gitmişlerdir. Bir hatâsının olduğunun farkına varan Bedir Atâ, üzüntüsünden hüngür hüngür ağlayarak, Zengî Atâ hazretlerinin hanımı Anber Anaya gider, hâlini anlatır. Anber Ana da, münâsip bir zamanda Zengî Atâ hazretlerine Bedir Atânın hâlini, durumunu ve pişmanlığını arzeder. Zengî Atâ hazretleri, onun pişman olmasına ve tövbe etmesine çok sevinip tebessüm eder ve;
-Benimle ilk karşılaştıkları zaman biz onları irşâd edebileceğimizi söyleyince, Bedreddîn içinden;
"Bu deve dudaklı zenci mi bizi irşâd edecek?" diyordu. Şimdiye kadar bizden istifâde edememesinin sebebi budur. Mâdem ki o tövbe etmiş, sen de şefâatçı oldun, onu affettik buyurur. Bu hâdiseden sonra, Bedir Atâ da istifâde etmeye başlar ve olgunlaşıp, kemâle erer.
Netice olarak, ehl-i sünnet âlimlerini, evliyâyı ve kitaplarını hafife almak, uygunsuz sözler söylemek, onları reddetmek, kıymet vermemek, hürmet etmemek, çok tehlikelidir. Hadîs-i şerîfde buyurulduğu gibi:
(Bir kimse, âlimin sesinden yüksek sesle konuşursa, Allahü teâlâ, onu dünyâda ve âhırette hakîr eder. Eğer pişmân olur, tövbe ederse affolur.)

Âlimler, ruhu ve kalbi besler

 
A -
A +
İslâm düşmanları, İslâmiyeti içeriden yıkmak için, uydurma din kitapları yazıp dünyanın her yerine gönderiyorlar. Gençlerin bu yaldızlı kitapları okuyup aldanmamaları için çok dikkatli olması lâzımdır.
 
Fıkıh yani İslâmiyetin emir ve yasaklarını, Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîflerden çıkaran âlimler, bedeni, ruhu besleyen gıda ve hastalıklardan koruyan devadırlar. Ruhun ve kalbin gıdası ve devası, ilimdir. İslam ilimleri; din ve fen bilgileri olmak üzere ikiye ayrılır. Din bilgileri, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitapından öğrenilir. Bunlardan îmân ve fıkıh bilgileri, her memlekette vardır. İslâm düşmanları, İslâmiyeti içeriden yıkmak için, uydurma din kitapları yazıp dünyanın her yerine gönderiyorlar. Gençlerin bu yaldızlı kitapları okuyup aldanmamaları için çok dikkatli olması lâzımdır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri bir talebesine yazdığı mektupta buyuruyor ki:
"Sizin bu nimete kavuşmanız, İslamiyet bilgilerini öğretmekle ve fıkıh hükümlerini yaymakla olmuştur. Oralara cehâlet yerleşmişti ve bid'atler yayılmıştı. Allahü teâlâ, sevdiklerinin sevgisini size ihsân etti. İslâmiyeti yaymaya sizi vesile eyledi. Öyle ise, din bilgilerini öğretmeye ve fıkıh ahkâmını, hükümlerini yaymaya elinizden geldiği kadar çalışınız. Bu ikisi bütün saadetlerin başı, yükselmenin vasıtası ve kurtuluşun sebebidir. Çok uğraşınız! Din adamı olarak ortaya çıkınız! Oradakilere emr-i ma'rûf ve nehy-i münker yaparak, doğru yolu gösteriniz! Müzzemmil sûresinin 19. âyetinde meâlen; (Rabbinin rızâsına kavuşmak isteyen için, bu elbette bir nasîhattir) buyuruldu."

İster Ehl-i sünnet olsun, ister bid'at sahibi olsun, dînini dünya çıkarlarına âlet eden, yani dünyalığa kavuşmak için dîninden veren cahillere yobaz denir. Hiçbir dîne inanmadığı hâlde, Müslümanları aldatarak îmânlarını yok etmek, İslâmiyeti içeriden yıkmak için, Müslüman görünüp küfre sebep olan şeyleri isbât etmek için delilleri yanlış te'vîl edene zındık denir. Bid'at sâhiplerine, zındıklara ve bunların yolunda olan cahillere mezhebsiz denir. Mezhebsizler ve îmân hırsızları olan zındıklar, dinde reformcu olarak ortaya çıkmaktadırlar.

Netice olarak, para kazanmak, mevki, etiket ele geçirmek, kısacası dünyalığa kavuşmak için, mukaddes dînimizi âlet eden cahillere ulemâ-i sû denir. Böyle olan kötü din adamları, Müslümanlara çok zarar vermiş, kardeşi kardeşe düşman yapmışlardır. Hâlbuki, İslâm dîni, birleşmeyi, birbirini sevmeyi, yardımlaşmayı, fitne çıkarmamayı, gayr-i müslimlerin bile haklarını gözetmeyi, kimseyi incitmemeyi emretmektedir. İslâm âlimleri, bütün istirahatlerini, menfâatlerini feda ederek, dînimizin bu güzel emirlerini bildirmek ve torunlarının îmânlarını korumak için, çok sayıda, kıymetli kitap yazmış ve bizlere yâdigâr bırakmıştır...
 
Eshâbıma dil uzatmaktan sakınınız!"

 
A -
A +
Eshâb-ı kirâma kıymet vermeyen, hürmet etmeyen kimse, Allahü teâlânın Peygamberine inanmamış olur. Eshâb-ı kirâmı sevmek, Resûlullah efendimizi  sevmek demektir.
 
Peygamber efendimizin Eshâbının hepsini büyük bilmek, hürmet etmek ve iyilikle yâd etmek lâzımdır. Bu büyüklerden hiçbirini fena bilmemeli, kötü sanmamalıdır. Peygamber efendimiz;
(Eshâbıma dil uzatmaktan sakınınız!) buyurmuştur.

Eshâb-ı kirâmı sevmek, Peygamber efendimizi sevmekten ileri gelir. Onlara düşmanlık, Ona düşmanlık olur.

Ebû Bekr-i Şiblî hazretleri;
"Eshâb-ı kirâma hürmet etmeyen bir kimse, Muhammed aleyhisselâma îmân etmiş olmaz" buyurmuştur.

Şevâhid-ün nübüvve kitabında, şöyle bir hâdise anlatılmaktadır:
"Çocukluğumda râfizî, Eshâb-ı kiramdan bâzılarına düşmanlık eden bir hocam vardı ve beni de râfizî yapmıştı. Bir gece rüyâmda kıyâmet kopmuş gördüm. Bütün insanlar Peygamber efendimizin huzûrunda toplanmış, şefâat ricâ ederlerdi. Ben de, şefâat istemek için huzurlarına vardım. Sağ yanında nur yüzlü, selîm ve hilm sâhibi bir ihtiyâr, sol yanında da mübârek bir kimse durmakta idi.

Hemen beni gördüler ve;
-Yâ Resûlallah! Bu adam bizden ne ister ki, her gün bize dil uzatıyor, biz bu adama ne yaptık, dediler. Resûlullah efendimiz mübârek elini uzatıp, beni tutmak istedi. Ben kaçtım. Bu ızdırap ve bu korku ile uykudan uyandım. Gördüm ki, bütün saçım, sakalım, kaşım ve kirpiğim dökülmüş. Dört ay dışarı çıkamadım. Dünyanın ilâcını kullandım, aslâ fayda vermedi... Bir gün dostlarımdan biri beni görmeye geldi ve benim hâlimi sordu. Ben de ahvâlimi olduğu gibi anlattım.

O da dedi ki:
-Sen meğer Resûlullah efendimize salevât getirmekten habersizsin. Birkaç gün salevât-ı şerîfe getirmeye devam eyle ve Eshâb-ı güzîn hazretlerine, kalpten muhabbet eyle. Yaptığın kabahatlere tövbe ve istiğfâr eyle. Ümit edilir ki, kısa zamanda bu belâdan kurtulursun... Ben de hemen ibrik getirtip, abdest alıp, sonra iki rekat namaz kılıp, hâlis niyyetle ettiğim işlere nâdim olup, tövbe ve istiğfârla meşgul oldum. Bir hafta olmadan saçım ve sakalım, kaşım ve kirpiğim çıkıp, evvelkinden de çok oldu. Onun için, Eshâb-ı kirâma düşmanlık edenler, dünyada ve âhırette sıkıntıdan kurtulamazlar."

Ehl-i sünnet âlimleri buyuruyor ki:
"Eshâb-ı kirâmı çok sevmek, tâzim ve hürmet etmek lâzımdır. Bunun için, isimlerini yazarken, okurken ve işitince, (radıyallahü anh) demek müstehabdır."

Netice olarak, Eshâb-ı kirâma kıymet vermeyen, hürmet etmeyen kimse, Allahü teâlânın Peygamberine inanmamış olur. Eshâb-ı kirâmı sevmek, Resûlullah efendimizi  sevmek demektir.

Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(Onları seven, beni sevdiği için sever. Onlara düşmanlık eden, bana düşman olduğu için eder.)

Kur'ân-ı kerîmden din öğrenmek

 
A -
A +

İmam-ı Şa'rânî hazretleri buyur?du ki: "Hadîs-i şerîfler, Kur'ân-ı kerîmi açıklamaktadır. Mezheb imâmları, sünneti açıklamışlardır. Din âlimleri de, mezheb imâmlarının sözlerini açıkladılar."

Resûlullah efendimiz, abdestin nasıl alınacağını bildirmeseydi, nasıl abdest alınacağını Kur'ân-ı kerîmden çıkaramazdık. Namazların kaç rekat olduklarını ve orucun, haccın, zekâtın hükümlerini, nisâb miktarlarını, şartlarını, farzlarını ve sünnetlerini, Kur'ân-ı kerîmden çıkaramazdık. Kur'ân-ı kerîmde mücmel, kapalı olarak bildirilen hükümlerin hepsi böyledir. Bu konuda Abdülvehhâb-ı Şa'rânî hazretleri buyuruyor ki:
"Hadîs-i şerîfler, Kur'ân-ı kerîmi açıklamaktadır. Mezheb imâmları, sünneti açıklamışlardır. Din âlimleri de, mezheb imâmlarının sözlerini açıkladılar. Kıyâmete kadar da böyle olacaktır. Hadîs-i şerîfler olmasaydı, suları, tahâreti, namazların kaç rekat olduklarını, rükû ve secdede okunacak tesbîhleri, bayram ve cenaze namazlarının nasıl kılınacağını, zekât nisâbını, orucun, haccın farzlarını, nikâh bilgilerini, hiçbir âlim, Kur'ân-ı kerîmde bulamaz ve öğrenemezdi. İmrân bin Hasîn hazretlerine birisi;
-Bize yalnız Kur'ân'dan söyle deyince;
-Ey ahmak! Kur'ân-ı kerîmde, namazların kaç rekat olduğunu bulabilir misin? dedi. Hazret-i Ömer'e;
-Farzların seferde kaç rekat kılınacağını Kur'ân-ı kerîmde bulamadık dediklerinde;
-Allahü teâlâ, bize, Muhammed aleyhisselâmı gönderdi. Biz, Kur'ân-ı kerîmde bulamadıklarımızı, Resûlullahtan gördüğümüz gibi yapıyoruz. O, seferde, dört rekat farzları iki rekat kılardı. Biz de öyle yaparız buyurdu.
Din imâmlarının hiçbir sözü, İslâmiyetin dışında değildir. Çünkü her biri hem hakîkatte, hem de dinin hükümlerinde âlimdirler.
Resûlullah efendimiz Kur'ân-ı kerîmde icmâlen yâni kısa ve kapalı olarak bildirilenleri açıklamasaydı, Kur'ân-ı kerîm kapalı kalırdı. Resûlullah efendimizin vârisleri olan mezheb imâmlarımız da, hadîs-i şerîflerde mücmel, kapalı olarak bildirilenleri açıklamasalardı, sünnet-i nebeviyye kapalı kalırdı. Böylece, her asırda gelen âlimler, Resûlullah efendimize tâbi olarak, mücmel, kapalı olanları açıklamışlardır. Allahü teâlâ, Nahl sûresinin 44. âyetinde meâlen; (İnsanlara indirdiğimi onlara beyân edesin) buyurdu. Beyân etmek, Allahü teâlâdan gelen âyetleri, başka kelimelerle anlatmak demektir. Ümmetin âlimleri de, âyetleri beyân edebilselerdi ve Kur'ân-ı kerîmden hüküm çıkarabilselerdi, Allahü teâlâ Peygamberine, sana vahiy olunanları tebliğ et der, beyân etmesini emretmezdi."
Netice olarak dinimizi, fıkıh, nakli esas alan ilmihâl kitaplarından öğrenmeliyiz. İbâdet ve kazanç ilimlerini öğrenmek farzdır. Daha fazlasını öğrenmek efdaldir. Fıkıh öğrenmeyip, hadîs, tefsîr öğrenmek, iflâs alâmetidir.


Dinimizi doğru öğrenmek için...

 
A -
A +

Dinimizi, dinini bilen, seven ve kayıran Ehl-i sünnet âlimlerinin ilm-i hâl kitaplarından öğrenmeli, çoluk çocuğa da öğretmelidir. Her Müslümânın birinci vazifesi bu olmalıdır.

Din âlimi olmak için, zamanının fen bilgilerinde bilgi sâhibi olmak, Kur'ân-ı kerîmi ve mânâlarını, binlerle hadîs-i şerîfi ve mânâlarını ezberden bilmek, İslâmın yirmi ana ilminde mütehassıs olmak ve bunların kolları olan seksen ilmi iyi bilmek, dört mezhebin inceliklerine vâkıf olmak, bu ilimlerde ictihâd derecesine yükselmek, tasavvufun en yüksek derecesi olan Vilâyet-i hâssa-i Muhammediyye denilen kemâle yetişmiş olmak lâzımdır. İslâmiyet, böyle olan âlimlerden öğrenilir. İşte bu âlimlerden birisi olan İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Bu dünya âhıretin tarlasıdır. Burada tohum ekmeyip, yaratılışta bulunan, toprak gibi yetiştirici kuvvetini işletmeyenlere, bundan faydalanmayanlara ve amel, ibâdet tohumlarını elden kaçıranlara yazıklar olsun! Toprak gibi yetiştirici kuvveti işletmemek, oraya bir şey ekmemekle veya zararlı, zehirli tohum ekmekle olur. Bu ikincisinin zararı, bozukluğu, birincisinden kat kat daha çoktur. Zehirli bozuk tohum ekmek, dîni, din derslerini, dinden haberi olmayanlardan öğrenmek ve din düşmanlarının kitaplarından okumaktır. Çünkü, din câhilleri, nefsine uyar, keyfi peşinde koşar. Dîni, işine geldiği gibi söyler. Karşısındakinin de nefsini azdırır ve kalbini karartır. Çünkü, din câhilleri, din dersi verirken, din kitabı yazarken, İslâmiyete uygun olmayanı uygun olandan ayıramaz. Gençlere neleri ve nasıl anlatmak lâzım geldiğini bilemez. Kendi gibi, talebesini de câhil yetiştirir. Birçok şeyler okuyup ezberlemekle insan din adamı olamaz, din kitabı yazamaz ve din bilgisi veremez.
Bir din âlimi, gençlere din öğreteceği zaman, bunlara önce, İslâm düşmanları ve câhil din adamları tarafından şırınga edilen, yanlış propagandaları, iftirâları anlayıp, anlatıp, onların temiz ve körpe kafalarını bu zehirlerden temizler. Zehirlenen ruhlarını tedâvi eder. Sonra, yaşlarına, anlayışlarına göre, İslâmiyeti ve meziyetlerini, faydalarını, emirlerindeki ve yasaklarındaki hikmetleri, incelikleri ve insanlığı saâdete ulaştırdığını, onlara yerleştirir. Böylece gençlerin ruh bahçelerinde dertlere deva, ruhlara gıda olan nefis çiçekler yetişir. Böyle bir din âlimini ele geçirmek, en büyük kazançtır."
Netice olarak dinimizi, dinini bilen, seven ve kayıran Ehl-i sünnet âlimlerinin hazırladığı fıkıh, ilm-i hâl kitaplarından öğrenmeli, çoluk,  çocuğa da öğretmelidir. Her Müslümânın birinci vazifesi bu olmalıdır. Zira kendilerine din adamı ismini veren câhil, sapık kimselerin sözlerinden, yazılarından din öğrenmeye kalkışmak, kendini Cehenneme atmaktır.

 

Hakiki rehber aramak lâzımdır

 
A -
A +

"Rehber buluncaya kadar, rehbere kavuşturması için, Allahü teâlâya yalvarmalıdır. Tasavvuf yolunda gözetilmesi lâzım olan şartları da öğrenmek ve bunlara riâyet etmek lâzımdır."

Her Müslümanın kendisine, Allahü teâlânın feyizlerine kavuşmuş olan kâmil ve mükemmil, yani Resûlullah efendimizin vârisi olan hakîkî bir rehber bularak, onun kalbine gelen ilâhî feyizlerden, nûrlardan almaya çalışması lâzımdır. Hakîkî rehber bulunmadığı zamanlarda, kendinden haberi olmayan, îmânı ve küfrü birbirinden ayıramayan tarîkatçılara, taklîtçi şeyhlere aldanmamalıdır. Çünkü hakiki rehberler, ehl-i sünnet âlimleri, tasavvuf büyükleridir.

Peygamber efendimiz;
(Ümmetimin âlimlerine hürmet ediniz! Onlar yeryüzünün yıldızlarıdır) buyurmuştur.

Alvân Hamevî hazretleri, sevdiklerinden birine hitaben buyuruyor ki:
"Ey kardeşim, kendine bir rehber ara. Bozuk kimselerin o büyükler hakkındaki sözlerine değer verme. Bir rehber bulamazsan, âlimlerden, Resûlullah efendimizin mübârek hayâtını, Eshâbının, Tâbiîn ve bu büyüklerin yolunda gidenlerin hayatlarını öğren, onların yürüdüğü yolda yürü. Bu sûretle onların kavuştuklarına kavuşursun. Mezhebinin imâmı olan zâtın yolunda yürü ve ona uy. Zamanımızdaki âlim geçinen bozuk îtikât sâhiplerine aldanma, onlara uyma ve yaklaşma, onların meclisinde de bulunma.

İbn-i Atâ, Hikem isimli eserinde; 'Kendi nefsinden râzı olmayan câhille berâber bulunman, nefsinden râzı olan âlimle berâber olmaktan hayırlıdır, iyidir. Yaşayışı ile sana fayda vermeyen kimseyle arkadaş olma. Takvâ ehlinin, harâmlardan kaçanın kölesi, hizmetçisi ol, onu sev. Belki, Allahü teâlâ bu vesîle ile seni onların arasına katar' buyurmaktadır.

Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde Yûnus sûresinin 62. ve 64. âyetlerinde meâlen (Biliniz ki, Allahü teâlânın evliyâsı için azap korkusu yoktur. Nîmetlere kavuşmamak üzüntüsü yoktur. Onlar îmân edip takvâya ermiş olanlardır. Dünya hayâtında da âhirette de onlar için müjdeler vardır) buyuruyor."

Netice olarak, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Rehber buluncaya kadar, rehbere kavuşturması için, Allahü teâlâya yalvarmalıdır. Tasavvuf yolunda gözetilmesi lâzım olan şartları da öğrenmek ve bunlara riâyet etmek lâzımdır. Bu şartların en başta geleni, nefse uymamaktır. Bu da, verâ ve takvâ ile olur. Verâ ve takvâ, harâmlardan sakınmak demektir. Harâmlardan sakınabilmek için, mubâhların lüzûmundan fazlasını terk etmelidir. Çünkü mubâhları, yani yasak olmayan şeyleri, alabildiğine yapan kimse, şüpheli olanları işlemeye başlar. Bunlar ise, harâma yakındır, yani harâm işlemek ihtimâli çok olur. Uçurumun kenârında yürüyen, içine düşebilir. Demek ki, harâmdan sakınabilmek için, mubâhların fazlasından kaçmak lâzımdır."
 

"Mal azalıyor fakat ömür de bitiyor"

 
A -
A +

Allahü teâlâya inanan, Onun emirlerini yapar, yasak ettiklerinden sakınır. Misafirlerine ikrâm eder, cömert olur. Malı ve mevkiyi herkese iyilik etmek için ister...

Misafire ikrâmda bulunmak sevaptır. Resûlullah efendimiz; (Misafire ikrâmda bulununuz!) ve hazret-i Ali'ye hitâben de; (Yâ Alî! Kâfir de olsa, komşuna, misâfire ikrâm eyle) buyurmuşlardır. Misafire ziyâfet vermek, yaratılmışların ikincisi olan İbrâhîm aleyhisselâmın da sünneti idi. Mâ-lâ-büdde kitabında; "Gelen misâfire üç gün ziyâfet vermek, müekket sünnettir. Sonraki günlerde müstehabtır" buyuruluyor.
Bizans İmparatoru Herakliyüs, Peygamber efendimize birkaç hediye ile, hizmet etsin diye bir de doktor göndermişti. Doktor gelince, kendisine kalacak yer hazırlanmış, yeme, içmesi temin edilmişti. Aylarca kendisine hasta gelmeyince, Peygamber efendimizin huzuruna çıkmış ve;
-Efendim, buraya, size hizmet etmeye geldim. Bugüne kadar, bir hasta gelmedi. Boş oturdum, yiyip içip, rahat ettim. Artık gideyim, diye izin isteyince, Resûlullah efendimiz;
-Eğer daha kalırsan, misafire hizmet etmek, ona ikrâm etmek, Müslümânların başta gelen vazifesidir, buyurmuştur.
Abdullah bin Mübârek hazretleri misâfirperverdi. Canının istediği bir şeyi misafirsiz yemezdi. Sebebini sorduklarında;
-Kıyâmet günü misafir ile yenenden suâl olunmayacağını duydum da ondan diye cevap verirdi. Onun çok ikrâmda bulunduğunu gören birisi;
-Malınız azalıyor, misafire ikrâm işini biraz azaltsanız dediğinde;
-Evet mal azalıyor fakat ömür de bitiyor buyurdu.
Misafir, ev sahibinden tuz ile ekmekten başka bir şey beklememelidir. Ev sâhibi, misafire lokma uzatmalı, eline su dökmelidir. Halîfe Hârûnürreşîd hazretleri, misafirinin eline ibrikle su dökerdi. Misafirin sevdiği şeyi, ağzına vermelidir. Temiz yere düşürdüğünü alıp ona vermelidir. Kirlendi ise, kediye ve başka hayvanlara bırakmalıdır. Böyle evin bereketi artar.
Netice olarak, Allahü teâlâya inanan, Onun emirlerini yapar, yasak ettiklerinden sakınır. Hiç kimseye kötülük yapmaz. Kendine kötülük yapanlara karşı sabreder. Kendi yaptığı kusurlara tövbe eder. Sözünün eri olur. Her iyiliği Allah için yapar. Kimsenin malına, canına, nâmusuna göz dikmez. Çalışırken, alışveriş ederken, kimsenin hakkını yemez. Herkese iyilik eder. Şüpheli şeylerden kaçınır. Makam sâhiplerine, zâlimlere yaltaklanmaz. İlim ve ahlâk sâhiplerine saygı gösterir. Arkadaşlarını sever ve kendini sevdirir. Kötü kimselere nasîhat verir, onlara uymaz. Küçüklerine merhametli ve şefkatli olur. Misafirlerine ikrâm eder, cömert olur. Malı ve mevkiyi herkese iyilik etmek için ister. Kendini beğenmez, Allahü teâlânın her ân gördüğünü ve bildiğini düşünerek hiç kötülük yapmaz...

.


Müslümanlar niçin geri kaldı?

 
A -
A +

İnsanlığı felaketten kurtaran, Fâtımîler, Resûlîler gibi, îmânı ve ameli bozuk devletler değil; Emevîler, Tîmûr oğulları ve Osmanlılar gibi, Ehl-i sünnet olan milletler olmuştur.

Tarihin her devrinde, çeşitli dilleri konuşan, farklı âdetleri olan milyonlarca insanın, aralarındaki farkları bırakarak, bir inanç veya fikir etrafında toplanıp, birer imparatorluk kurdukları görülmektedir. Böyle kurulan imparatorluk veya devletlerin en büyüğüne, en güzeline Orta Çağda rastlanıyor. Hiç bozulmamış, değiştirilmemiş biricik din olan İslâm dîninin güzel ahlâkı ile bezenmiş, birbirlerini seven, yardımlaşan, çeşitli ırklardan, büyük insan topluluklarının, birleştikleri biliniyor. Bu topluluğu ayakta tutan temel, Hak teâlânın emrettiği çalışkanlık, adâlet, iyilik, saygı gibi İslâm dininin bildirdiği esâslardı. Osmanlıları, Sakarya kenârından, kısa bir zamanda, Viyana kapılarına götüren kuvvet, Sultan Osman'ın ve çocuklarının sımsıkı sarıldıkları İslâm dîninin, ruhu ve bedeni geliştiren ışıklı yolu idi.
Hıristiyan Avrupa'nın o zamanki kalesi Fransa kapılarını zorlamaya giden Attilâ  idâresindeki Tûran Hunları, hak dîne mensub olsalardı ve oralara bu dînin ahlâkını, ruhunu götürmüş olsalardı, hazret-i Ömer'in ordusundaki adâlete, şefkate hayran olup, seve seve Müslüman olan Şâm Hıristiyanları gibi, papazların baskısından, kralların işkencesinden usanmış olan Batı Hıristiyanları da, İslâmiyetle şereflenmiş olabilirlerdi.

Emevîler, İslâm dînini, İspanya'dan, Avrupa'ya soktular. Fas, Kurtuba ve Gırnata üniversitelerini kurup, Batıya ilim ve fen ışıklarını saldılar. Hıristiyanlık âlemini uyandırıp, bugünkü müsbet ilerlemenin temelini koydular. Fakat sonra, İslâm ahlâkını, Allahü teâlânın emirlerini bıraktıklarından, hattâ Ehl-i sünnet i'tikâdını bozarak, İslâmiyeti içeriden yıkmaya  başladıklarından, Pirene Dağlarını aşamadılar ve böylece Ümeyye devleti çöktü. Sözde Müslüman olup da, Allahü teâlânın emirlerine uymamanın cezâsını buldular. İspanya fâciası olmasaydı, felsefeci İbnürrüşd'ün ve İbni Hazm'ın bozuk fikirleri, belki din ve îmân hâlini alıp dünyaya yayılacak, bugünkü hazin levha, yüzlerce sene önce meydana çıkacaktı...

Netice olarak, insanlığı felaketten kurtaran, Fâtımîler, Resûlîler gibi, İslâm ismini taşıyan, îmânı ve ameli bozuk devletler değil; Emevîler, Tîmûr oğulları ve Osmanlılar gibi, Ehl-i sünnet olan ve dînine sarılan milletler olmuştur. Bunlar, İslâm ilimlerinin din ve fen kollarında insanlığa ışık tuttular. Fakat, ne yazık ki, sonraları, bunlarda da İslâmiyet gevşemeye başladı. Devlet reislerini şehîd ettiler. Birçok işletmeler, din câhillerinin baskısı altında kaldı. Allahü teâlânın emrettiği gibi çalışmayı bıraktılar ve geri kalıp zillete düştüler...

 

Türklere hissettirmeden tahribatı tamamlamalı!.."

 
A -
A +

İkinci Mahmûd Hân zamânında, Rum isyânının baş plânlayıcısı Patrik Gregoryos, Rus Çarı Aleksandr'a bir mektup yazar. Mektup, gerçekten ibret vericidir!..

Nûh aleyhisselâmın oğlu Yâfes mümin idi. Evlâdı çoğalınca, onlara reîs olmuştu. Hepsi de, dedelerinin gösterdiği gibi, Allahü teâlâya ibâdet ediyordu. Başlarına geçen bâzı zâlim hükümdârlar, semâvî dîni bozarak, puta taptırmaya başladılar. Dinden uzaklaşdıkça, eski medeniyet ve ahlâklarını da kaybetmişlerdi.

Son asırdaki Müslümanlar da, İslâmiyetten uzaklaştıkça, Resûlullah efendimizin yolundan ayrıldıkça, ahlâk bozulduğu gibi,  her asrın îcâb ettirdiği yeni bilgilerde, üstünlüğü kaybediyor, ecdâdımızın fen ve sanattaki başarılarını gösteremiyor, hattâ geri kalmaya başlıyorduk.

Osmanlı devletinde Rus sefîri olan İgnatiyef, hâtıralarında, İkinci Mahmûd Hân zamânında, Rum isyânının baş plânlayıcısı Patrik Gregoryos'un, Rus Çarı Aleksandr'a yazdığı mektubu açıklamaktadır.

Mektup, ibret vericidir ve şöyledir:

"Türkleri maddeten ezmek ve yıkmak gayr-i mümkündür. Çünkü Türkler, Müslümân oldukları için çok sabırlı ve dayanıklı insanlardır. Gâyet mağrûr ve izzet-i îmân sâhibidirler. Bu hasletleri, dinlerine bağlılıklarından, kadere rızâ göstermelerinden, devlet adamlarına, büyüklerine olan itâat duygularından gelmektedir.

Türkler zekîdirler ve kendilerini müsbet, olumlu yolda sevk ve idâre edecek liderlere sâhip oldukları müddetçe de çalışkandırlar. Gâyet kanâatkârdırlar. Onların bütün meziyetleri, hattâ kahramanlık ve şecâat duyguları da ananelerine olan bağlılıklarından, ahlâklarının kuvvetli oluşundan gelmektedir.

Türklerde önce itâat duygusunu kırmak ve mânevî bağlarını parçalamak, dînî sağlamlığını zayıflatmak îcâb eder. Bunun da en kısa yolu, millî geleneklerine ve mâneviyyelerine uymayan hâricî, dış fikirler ve hareketlere alıştırmaktır. Mâneviyyâtları sarsıldığı gün, Türklerin kendilerinden şeklen çok kudretli kalabalık ve zâhiren hâkim kuvvetler önünde zafere götüren asıl kudretleri sarsılacak ve maddî vâsıtaların üstünlüğü ile yıkmak mümkün olabilecektir. Bu sebeple Osmânlı Devletini tasfiye için mücerred, yalın olarak harp meydanlarındaki zaferler kâfi değildir. Hattâ sadece bu yolda yürümek, Türklerin haysiyet ve vakârını tahrîk edeceğinden, hakîkatlerine nüfûz edebileceklerine sebep olabilir.

Yapılacak olan, Türklere bir şey hissettirmeden, bünyelerindeki tahribatı tamamlamaktır."
Netice olarak, ilim ve her sâhadaki fennî gelişmeleri almak, takip etmek elbette lâzımdır ve bunu dinimiz emretmektedir. Ancak gayr-i müslimlerin, dinimizin yasak ettiği, âdetlerini, ahlâksızlıklarını almak, îmânın yok olmasına ve böylece sonsuz felâkete gitmeye sebeptir.

.

İlâhî dinler ve fen bilgileri

 
A -
A +
Fen adamları arasında dinsiz olanlar, İslâm âlimlerinin, Kur'ân-ı kerîmden çıkardıkları fenne bağlı bilgileri okuyup anlasalardı, hepsi seve seve Müslüman olurdu...
 
Peygamberlerin, ilâhî kitapların gönderilmesine sebep; yerlerin, göklerin yaratanının varlığını, Onun bir olduğunu, ilim ve başka üstün sıfatları bulunduğunu, kudretini, büyüklüğünün sonsuz olduğunu kullara bildirmektir. İnsanlar,  gördüklerine, duyduklarına, göründüğü gibi inanıp, inceliklerini anlayamadıklarından, Allahü teâlâ, kitaplarında, Ay'ı, Güneş'i, yıldızları, her insanın anlayabilmesi için, göründükleri gibi tarif buyurmuştur. Bunların içyüzlerini açıklamayarak, câhil olan çoğunluğu, anlayamayacağı şeylerle uğraşmaya zorlamamış, bunları her asırdaki zekî, akıllı kimselerin çalışarak anlamalarını teşvik buyurmuştur...
İnsanların buluşları, zamanla değişmekte, bir vakitler doğru sanılan buluşların, sonradan yanlış olduğu anlaşılmaktadır. Her asrın insanları, zamanlarındaki son buluşların doğru olacağına inandıkları için, çeşitli asırlardaki insanların inanışları başka başka olmuş, bu inanışlar, günâh, küfür olmamıştır. Sadece Peygamberlerin bildirdiklerini inkâr eden inanışlar, suç olmuştur. Cenâb-ı Hak, kullarını küfürden, suçtan korumak için, herkesin anlayamayacağı fen bilgilerini, kitaplarında açıklamayıp, bunlara işâret buyurmuş, yerküresini, Güneş'i, gökleri göründükleri gibi anlatarak, bunlardan ibret alınmasını, varlığının, büyüklüğünün anlaşılmasını emretmiştir. Kâdı Beydâvî hazretleri, Nahl sûresinin 125. âyet-i kerîmesini tefsîr ederken; "Anlayışlı olanlara, fen bilgileri ile; hislerine tâbi olanlara da, görünenleri anlatmakla bildir, demektir" buyuruyor.
Yahûdî ve Hıristiyanlar, görünüşe göre bildirilenleri okuyunca, hakîkatleri de böyle sanarak, yeryüzünü düz ve hareketsiz, Güneş'in bunun etrâfında döndüğünü, göklerin yer üzerine çadır gibi kapatılmış olduğunu, Allahü teâlânın, insan gibi, kürsîde oturup, işleri yürüttüğünü sanmışlardır. Fen bilgileri, bu inanışlarına uymadığından, fen adamlarına dinsiz demişlerdir. Din düşmanlığı ile tanınan William Draper;
"Kâinâttan ayrı, kâinâta hâkim, dilediğini yapabilen bir insan yoktur" diyor ki, bu sözü, Allahü teâlâyı bir insan sanıp bunu inkâr etmekte olduğunu göstermektedir.
Netice olarak, fen adamları arasında dinsiz olanlar, ya papazların ve câhil halkın yanlış anladıkları şeylere haklı olarak saldırmış, yâhut zamanlarının fen bilgileri arasına sıkışmış kafaları ile düşündüklerini, hayâlî inanışlarını inkâr etmişlerdir. Eğer, İslâm âlimlerinin, Kur'ân-ı kerîmden çıkardıkları fenne bağlı bilgileri, bunların inceliğini, doğruluğunu okuyup anlasalardı, hepsi hakîkati görüp, seve seve Müslümân olurdu.

 

İslâmiyet, ilmin ta kendisidir...

 
A -
A +
İslâmiyet, ilâhlara insan kanı dökmek fâcia ve felâketinden insanlığı kurtarmış, bunun yerine, ibâdeti ve sadakayı getirmekle, insanlara iyilik yapmayı aşılamış, sosyal adâletin temelini kurmuştur. Böylece, kanlı silâhlara hâcet bırakmadan, dünyâya kolayca yayılmıştır. İlim dâvâsına Müslümânlar kadar bağlı ve saygılı hiçbir millet gelmemiştir denilebilir. Peygamber efendimizin pekçok hadîs-i şerîfleri, ilim teşvikçisi ve ilme saygı ile doludur. İslâmiyet, ilme maldan daha çok kıymet vermiştir. Peygamber efendimiz, bu tutumu olanca gücü ile desteklemiş, Eshâbı da, bu yolda var kuvvetleri ile çalışmışlardır. Kur'ân-ı kerîmin birçok yeri, ilmi emretmekte, ilim adamlarını övmektedir. Zümer sûresinin 9. âyetinde meâlen; 
(Bilen ile bilmeyen hiç bir olur mu? Bilen elbette kıymetlidir) buyuruldu. Hadis-i şerîfte;
(Bir saat ilim öğrenmek veya öğretmek, sabaha kadar ibâdet etmekten daha sevaptır) buyurulmuştur. Ayrıca Peygamber efendimiz;
(İlim, Çin'de de olsa alınız!) buyurmuştur. Yani ilim, dünyanın en uzak yerinde bulunsa ve kâfirlerde de olsa, gidin alın demektir. Bir hadîs-i şerîfte de;
(Beşikten mezâra kadar ilim öğreniniz, çalışınız!) buyuruldu. Yani bir ayağı mezarda olanın da çalışması lâzımdır, öğrenmesi ibâdetdir. İslâm dîninde kadın, kocası öğretmezse ve izin vermezse, ondan izinsiz, ilim öğrenmeye gidebilir.
Peygamber efendimiz zamanında Medîneli Ensârın fakir olanları ile Muhâcirlerin fakirleri, Mescid-i nebî yanındaki Soffa denilen büyük çardak altında yaşarlar, ilim öğrenmek ve öğretmekle uğraşırlardı.
Bugünkü fennin, medeniyetin kurucuları, eski ve yeni eserlerin, edebiyatın koruyucuları, Emevîler, Abbâsîler, Gaznevîler ve Osmânlılar zamanındaki Müslümânlar olmuştur. İngiliz fikir adamlarından Carlyle, yazdığı "Kahramanlar" kitâbında, Muhammed aleyhisselâmı anlatırken;
"Oniki asır boyunca, yüz milyonlarca insanı idâre etmiş, doğuda, batıda medenî devletler kurulmasına sebep olmuş bir zât, Luther'in ve Volter'in yazdığı gibi, bir sahtekâr olamaz. Aşağı bir kimse, hazret-i Muhammed'in başarılarına kavuşamaz. Ancak, îmân ve ahlâk sâhibi, olgun bir kimse, başkalarına faydalı olur. Muhammed aleyhisselâm, insanları yükseltmek için doğmuştur. Böyle olmasaydı, kimse ona uymazdı. Muhammed aleyhisselâmın sözleri doğrudur. Çünkü yalancı olan bir kimse, bir din değil, bir ev bile kuramaz" demektedir.
Netice olarak İslâmiyet, ilmin ta kendisidir. Resûlullah efendimizin ilmi öven ve teşvik buyuran sözleri o kadar çoktur ve meşhûrdur ki, İslâmiyete düşman olanlar bile bunları bilmektedir.

.

Din, insanı uyuşturmaz, yükseltir

 
A -
A +

Osmanlının son dönemlerinde işbaşına gelenler, medreselerden fen derslerini kaldırdı. Din adamları, fensiz, bilgisiz yetiştirilerek, İslâmiyeti içten yıkmaya başladılar.

Dünyada faydalı, iyi şeylerle, zararlı, kötü şeyler karışıktır. Faydalı şeyleri yapan, saâdete kavuşur, zararlı şeyleri yapan ise, felâkete yakalanır, hep sıkıntı çeker. Allahü teâlâ çok merhametli olduğu için, iyi şeylerle kötüleri ayırmak için insanda bir kuvvet yaratmıştır ki, bu kuvvete akıl denir. Aklı sağlam, temiz olan kimse hep iyi şeyleri bulur, yapar. Günâh işleyenlerin aklı bozulur, iyi ve kötü şeyleri ayırma işini iyi yapamaz. İnsan, kötü şeyleri yaparak, işleri zararlı olur. Eshâb-ı kirâm günâh işlemedikleri için, akılları sağlam ve kuvvetli idi. Bunun için işlerinde hep muvaffak, başarılı oldular, dünyada ve âhırette saâdete kavuştular. İnsanların çoğu, iyi ve kötüyü ayıramadıkları için, akıl hastası oluyor ve sıkıntı içinde yaşıyorlar.

Allahü teâlâ, kullarına merhamet ederek, neyin iyi, neyin kötü olduğunu, Peygamberleri vâsıtası ile bildirdi. Kullarına iyileri yapınız diyerek emir verdi ve kötü işleri yapmayı yasak etti. Allahü teâlânın bu emir ve yasaklarına din denir. Muhammed aleyhisselâmın bildirdiği dîne İslâmiyet denir. Faydalı şeyleri öğrenmek ve yapmak isteyenin, İslâm dînine uyması, yani Müslümân olması lâzımdır. Bâzı Avrupalılar, akılları ile anlayarak İslâmiyetin emirlerini yapıyor, muvaffak oluyorlar. Gayr-i müslimler, bu hâli görünce, Hıristiyanlar ilerici olur diyorlar. Müslümân ismini taşıyanlar, İslâmiyete uymayınca, başarısız oluyorlar. Gayr-i müslimler bu hâli görünce de, İslâmiyet ilerlemeye mânidir, gericiliktir yaygarasını basıyorlar. Hâlbuki, bazı Avrupalılar, Hıristiyanlığa uymayıp, İslâmiyete uydukları zaman terakkî etmekte, ilerlemekte, Müslümân ismi taşıyanlar da, İslâmiyete uymadıkları için geri kalmaktadır. Zira İslâmiyet, çalışmayı, cenâb-ı Hakkın yarattığı sebeplere yapışmayı emretmektedir. Peygamber efendimiz;
(Yarın ölecekmiş gibi âhırete ve hiç ölmeyecekmiş gibi dünya işlerine çalışınız!) buyurmuştur.
Osmanlının son dönemlerinde işbaşına gelenler, Müslümânların geri kalması için, medreselerden fen derslerini kaldırdı. Din adamları, fensiz, bilgisiz yetiştirilerek, İslâmiyeti içten yıkmaya başladılar. Bir taraftan, ilim, fen yok edildi. Bir taraftan da, ahlâk, edeb, hayâ ve din bozuldu, imparatorluk çöktü. Hâlbuki, İslâmiyet, tecrübî ilimleri, fenni, sanatı, endüstriyi, ehemmiyetle emretmektedir...

Netice olarak, Müslüman devletlerini ve milletlerini, ayakta tutan, yaşatan, büyük ve başlıca kuvvet, îmândır ve İslâm dîninde, çok kuvvetli bulunan adâlet, iyilik, doğruluk, çalışkanlık ve fedakârlık kudretidir.


.


"Dinde zorluk yoktur" demek...

 
A -
A +

Nefsin istekleri ile İslâmiyetin istekleri birbirinin zıddıdır. İbâdetleri yapmakta güçlük çekmek, nefsin kötülüğünü gösteren bir alâmettir. Nefsin istekleri kalmayınca, güçlük de kalmaz.
Dinde zorluk, güçlük yoktur demek, İslâmiyetin emir ve yasaklarından kolayınıza geleni, istediğiniz gibi yapınız ve kolayınıza gelenden istediğiniz şekilde sakınınız demek değildir. İslâmiyetin izin verdiği, yapılmasını bildirdiği, câiz olan kolaylığı yapabilirsiniz demektir. Meselâ, hasta olduğu için veyâ çok soğuk olduğu için ayakları yıkamak güç olunca, mest üzerine mesh edilir. Çünkü, İslâmiyet buna izin vermiştir. Fakat kolaylık olsun diye ayakları yıkamadan mest giyilmez. Çünkü İslâmiyet bu kolaylığa izin vermemiştir. Hasta olan kimse, abdest uzuvlarını başkasının yardımı ile yıkar. Soğuk ise, suyu ısıtıp da yıkar. Mestlerini bundan sonra giyer. İslâmiyet, bu kolaylığa da izin vermiştir. Din âlimlerinin sözlerine ehemmiyet vermeyip de, fıkıh kitaplarının gösterdiği kolaylıkların dışına çıkmak câiz değildir, dini değiştirmek olur. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Allahü teâlânın nimetlerinin en kıymetlisi, bütün emirlerinde kolaylık göstermesidir. İslâmiyetin bütün isteklerinde tam kolaylık gözetilmiştir. Meselâ yirmi dört sâat içinde, yalnız on yedi rekat namaz kılmayı emir buyurmuştur. Bunu kılarken de, en kolay olanı okumayı kabul etmektedir. Ayakta kılamayanın, oturarak kılmasına izin vermiştir. Oturarak kılamayan, yatarak kılabilir. Rükü ve secdeleri yapamayan, îmâ ile, işâret ile kılabilir demiştir. Abdest almak için su kullanamayana, toprak ile teyemmüm etmesine izin vermiştir. Zekât için de, malın yalnız kırkta birini fakîrlere ayırmıştır. Ömründe bir kerre hac etmeyi farz etmiştir. Sayılamayacak kadar çok şeyleri helâl etmiş, izin vermiştir. Yiyecek, içecek ve kumaşlardan çoğunu mubâh etmiş, pek azını haram kılmıştır. Zararlı olan içkiyi yasak etti ise de, buna karşılık çeşitli faydalı şerbetleri mubâh etmiştir. İpekli kumaşlardan bir kısmını erkeklere haram etmiş ise de, buna karşılık süslü, renkli sayısız kumaşları helâl eylemiştir. İnsâfsız, taş yürekli bir kimse, bu kadar çok kolaylığı, güç ve ağır yük görürse, kalbinin bozuk olduğunu göstermiş olur. Birçok işler vardır ki, sağlam insanlar bunları kolay yaptığı hâlde, hasta kimselere güç gelir. Kalbin hasta, bozuk olması demek, Peygamberlerin getirdikleri bilgilere, tam inanmaması demektir."
Netice olarak Allahü teâlâ, İslâmiyeti, nefsi, arzûlarından, âdetlerinden vazgeçirmek için göndermiştir. Nefsin istekleri ile İslâmiyetin istekleri birbirinin zıddıdır. İbâdetleri yapmakta güçlük çekmek, nefsin kötülüğünü gösteren bir alâmettir. Nefsin istekleri kalmayınca, güçlük de kalmaz.

İslâmiyetin esası, temeli kolaylıktır

 
A -
A +

Allahü teâlâ, bu ümmete, zor değil, kolay şeyleri emretti. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: ''Allahü teâlâ, emrettiği şeyleri yapmanızı sevdiği gibi, izin verdiği şeyleri yapmanızı da sever.''
İnsanlara ebedi, sonsuz saâdet yolunu gösteren İslâmiyetin esası, temeli, kolaylık, hafiflik ve kulları zahmetten, yorulmaktan kurtarmaktır. Çünkü insanlar, zayıf, nâzik yaratılmıştır. Bedenin hastalığı, İslâmiyetin emirlerinin yerine getirilmesini güçleştirdiği gibi, kalb hastalığı da, islâmiyete uymayı güçleştirmektedir. Zira Şûrâ sûresinin 13. âyetinde meâlen; (Müslümân olmalarını istemekliğin, kâfirlere çok güç gelmektedir) buyurulmaktadır.
Görünen uzuvların kuvvetten düşmesi, ibâdeti güçleştirdiği gibi, kalbde îmânın zayıflaması da güçleştirmektedir. Yoksa, İslâmiyetin her emrinde kolaylık vardır. Nisâ sûresinin 27'nci âyetinde meâlen; (Allahü teâlâ, emirlerinin hafîf olmasını diledi. Çünkü, insanlar zayıf yaratıldı) buyuruldu.
Dinde harac, zorluk yoktur demek; Allahü teâlâ kullarına, onların güç yetirebilecekleri şeyleri emretmiştir, demektir. Kullarının takat, güç getiremeyecekleri şeyleri emretmemiştir. Yoksa, herkes, hoşuna giden şeyleri yapsın, nefsine zor gelen şeyleri yapmasın, ibâdetleri rahat ve kolay ve keyfine göre değiştirsin demek değildir. Abdülganî Nablüsî hazretleri buyuruyor ki:
"İbâdetleri iktisâd üzere, yani ne az, ne de pek aşırı olmayarak, orta miktârda yapmak lâzımdır. Bekara sûresinin 185'inci âyetinde meâlen; (Allahü teâlâ, sizin için kolaylık istiyor. Güç işleri yapmanızı istemiyor) buyuruldu. Bunun için, hastanın ve yolcunun oruç tutmamasına izin verdi. Bize ağır ve sıkıntılı işler yapmayı emretmedi. İnsan iki işten birini yapmak karşısında bulunursa, bunlardan hafîf ve kolay olanını yapması daha doğrudur. Peygamber efendimiz, birinin mescidde saatlerce namaz kıldığını işitti. Mescide gelip, bunu omuzlarından tutarak; (Allahü teâlâ, bu ümmetten kolay işler yapmasını istiyor. Güç işleri beğenmiyor) buyurdu."
Netice olarak, Allahü teâlânın sevdiği ruhsat, kendi emirlerini yaparken zarûret hâline düşenler için, bildirmiş olduğu kolaylıkları yapmaktır. Yoksa, emirleri yapmaktan kurtulmak ve aklına, görüşüne göre kolaylık aramak câiz değildir. Zarûret zamanında, dînin emirlerini yapmaya azîmet denir. Bazan, azîmet olanı yapmak daha iyidir. Meselâ, ölüm ile korkutulan kimsenin, îmânını gizlememesi böyledir. Öldürülürse, şehîd olur. Bazan ruhsat olanı yapmak, daha iyi olur. Yolcunun oruç tutmaması böyledir. Yolcu, orucu tutarak hastalanır, ölürse günâha girer. Allahü teâlâ, bu ümmete, zor değil, kolay şeyleri emretti. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Allahü teâlâ, emrettiği şeyleri yapmanızı sevdiği gibi, izin verdiği şeyleri yapmanızı da sever.)
 

Dinde söz sahibi olabilmek için

 
A -
A +

Dinde söz sâhibi olabilmek için, müctehid olmak lâzımdır. Müctehid olmayanların, din büyüklerinin sözlerine, yazılarına yanlış demeleri, edeb sınırlarını aşmak olur.
Her asırda gelen İslâm âlimleri, daha önce gelenlerin, büyüklükleri, üstünlükleri, verâ ve takvâları karşısında titremişler ve onların sözlerine, senet, delîl olarak sarılmışlardır. Bu din, edeb, tevâzû dînidir. Câhil olan, cesur olur ve kendini âlim sanır. Hâlbuki, âlim olan tevâzû gösterir. Tevâzû göstereni Allahü teâlâ yükseltir. "Şerefül insan bil ilmi vel-edeb, lâ bil mâl-ı vel haseb" buyurulmuştur ki,  insanın şerefi, kıymeti, ilmi ve edebi ile ölçülür. Malı ve baba ve dedeleri ile değil, demektir.
Resûlullah efendimizin Cehenneme gideceklerini haber verdiği yetmiş iki bid'at fırkasının reîsleri de, derin âlim idi. Fakat onlar, ilimlerine güvenerek, Kitaptan, Sünnetten mânâ çıkarmaya kalkıştılar. Böylece, Eshâb-ı kirâma tâbi olmak şerefine kavuşamadılar, onların doğru yollarından saptılar.
Ebü'l-Abbâs-ı Mürsî hazretlerinin vücudunda on iki çeşit hastalık vardı. Bununla beraber, dergâhına gelenlerle sohbet eder, hiçbir zaman ah, of diye inlemez ve bu sebepten kendisinde çeşitli hastalıkların bulunduğunu da kimse anlamazdı. Sohbet esnasında, bedenindeki rahatsızlıkların elem ve şiddetinden dolayı, istemeyerek de olsa yüzü kızarır ve;
-İnsanlara sohbet etmek, onlara bir şeyler öğretmek için, kendi arzum ile meclis kurmadım. Âdeta bu iş için zorlandım. Çünkü bana;
"Eğer öğrendiğin din bilgilerini anlatmaz, insanlara öğretmezsen, sana ihsân edilen ilimler geri alınır" denildi. Bu sebepten dolayı anlatıyor, insanlara sohbet ediyorum, buyururdu. Ayrıca Ebü'l-Abbâs-ı Mürsî hazretleri, sohbetlerinde hep "Hocam Ebü'l-Hasan-ı Şâzilî hazretleri buyurdu ki, hocam şöyle anlattı ki" şeklinde söze başlar ve hep hocasından nakiller yapardı. Bir gün kendisine;
-Efendim, hep hocanızdan nakil yapıyorsunuz, hiç kendinizden bir şey söylemiyorsunuz. Kendinizden bir şey söylediğinizi hiç görmedik bunun sebebi nedir? diye suâl edilince, cevaben buyurur ki:
-Eğer istesem, Allahü teâlâ buyurdu ki, Resûlullah efendimiz buyurdu ki, ben diyorum ki diyerek, pekçok şey anlatırım. Allahü teâlânın izni ile ilmim çok genişledi, çok şey biliyorum. Ancak bütün bunları öğrenmeme, bu dereceye yükselmeme vesîle, vâsıta olan mübarek hocama karşı edebe riayet ederek, edepte noksanlık yapmamak ve daha çok ihsânlara kavuşmak için, hep hocamdan naklederek konuşuyorum. Doğru, lâyık ve uygun olan da budur...
Netice olarak, dinde söz sâhibi olabilmek için, müctehid olmak lâzımdır. Müctehid olmayanların, din büyüklerini muhâkemeye kalkışmaları, onların sözlerine, yazılarına yanlış demeleri, edeb sınırlarını aşmak olur.


Tevekkül, çalışmamak değildir

 
A -
A +

Tevekkül, kendisine, kabiliyetine ve sermâyesine güvenmemektir. Bunun alâmeti de, sermâye elden giderse, kalbinin hiç sıkılmaması, rızkından ümît kesmemesidir...
Tevekkül, kalbin yapacağı bir iştir ve îmândan meydâna gelir. Çok kimse, tevekkülü, her işi oluruna bırakıp, kendi irâdesiyle bir şeyi yapmamak, para kazanmak için uğraşmamak, tasarruf yapmamak, yılandan, arslandan, zehirden sakınmamak, hasta olunca ilâç içmemek, dîni, İslâmiyeti öğrenmemek sanır. Din câhilleri, tevekküle, kanâat etmeye, böyle mânâ vererek, İslâmiyet tembelliktir, din afyondur, diyor ve İslâmiyete hücûm ediyorlar. Tevekkülü böyle düşünmek yanlıştır, İslâmiyete uygun değildir.
Tevekkül etmek, çalışmamak demek değildir. Hazret-i Ebû Bekir, her işinde tevekkül sâhibi idi. Halîfe seçildiği zamân, çarşıda kumaş satıyordu. Kendisine;
-Yâ Halîfe, devlet idâre ederken, ticâret yapmak uygun olur mu? dediklerinde;
-Çoluk çocuğuma bakmazsam, millete nasıl bakarım? buyurdu.
Bunun üzerine, halîfeye Beyt-ül-mâldan aylık vermeyi uygun buldular. Bundan sonra, her sâat, millet işleri ile uğraştı. Kendisi tevekkül edenlerin en yükseği iken, ticâret ederdi. Fakat, para kazanmayı düşünmezdi. Kazancını sermâyesinden, çalışmasından bilmez, Hak teâlâdan bilirdi. Malını, din kardeşlerinin malından dahâ çok sevmezdi.
Ebû Ca'fer-i Haddâd hazretleri, Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin hocası idi ve çok tevekkül ederdi. Yirmi sene, tevekkül ettiğini, kimseye belli etmemiştir. Her gün, pazarda bir dînâr kazanır hepsini fakîrlere sadaka verirdi. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri onun karşısında tevekkülden konuşmaz ve;
"Onun yanında, Onda bulunan şeyden konuşmaya utanırdım" buyururdu.
Tevekkülün esâsı, insanlardan bir şey beklememek, sebeplere güvenmemek, her şeyi, yalnız Allahü teâlâdan beklemektir. İbrâhîm-i Havvâs hazretleri buyuruyor ki:
"Hızır aleyhisselâmı gördüm. Benimle arkadaşlık etmek istedi. Ben istemedim. Kalbimin ona güvenerek, tevekkülümün azalmasından korktum."
Ahmed ibni Hanbel hazretleri, bir işçi tutmuştu. Talebesine;
-İşçiye, gündeliğinden fazla bir şey ver dedi. İşçi, almadı. İşçi gidince, talebesine;
-Arkasından gidip, o şeyi ver! Şimdi alır dedi. Talebe, sebebini sorduğunda;
-O zamân, bir şey vereceğimizi kalbi umuyordu. Onun için almadı. Şimdi, giderken hiç ümîdi kalmadığı için, alması, tevekkülüne zarar vermez dedi.
Netice olarak tevekkül, kendisine, kabiliyetine ve sermâyesine güvenmemektir. Bunun alâmeti de, sermâye elden giderse, kalbinin hiç sıkılmaması, rızkından ümît kesmemesidir. Çünkü Allahü teâlâya güvenen bir kimse, cenâb-ı Hakkın Rezzâk olduğunu, bütün yarattıklarına ve kendisine de hiç ummadığı bir yerden rızk göndereceğini bilir.

.

Tevekkül için, kuvvetli îmân lâzımdır

 
A -
A +
Tevekkül için, kuvvetli îmân lâzımdır
Tevekkül, kalbde hâsıl olan bir hâldir ve Allahü teâlânın lütuf ve ihsânının pekçok olduğuna îmân etmekle hâsıl olur.
Tevekkül için, kuvvetli îmân lâzımdır
Tevekkül, kalbde hâsıl olan bir hâldir ve Allahü teâlânın lütuf ve ihsânının pekçok olduğuna îmân etmekle hâsıl olur. Bu hâl, kalbin vekîle i'timât etmesi, güvenmesi, Ona inanması, Onunla râhat etmesidir. Böyle bir insan, dünyâ malına gönül bağlamaz, dünyâ işlerinin bozulmasından üzülmez. Allahü teâlânın, rızkı göndereceğine güvenir.
Bir kimseye iftirâ edip, mahkemeye verseler, bu kimse de kendine bir avukat tutsa, üç şeyde avukata güvenirse, bu kimsenin kalbi râhat olur. Biri, avukatın, iftirâyı, hîleyi iyi bilmesi. İkincisi, bildiğini iyi anlatmak için doğruyu söylemekten çekinmemesi. Üçüncüsü, avukatın, buna acıyıp, hakkı kurtarmaya cândan uğraşmasıdır. Avukatına, böyle inanır, güvenirse, kendisi ayrıca uğraşmaz.  Âl-i îmrân sûresinin 173. âyet-i kerimesinin;
(Allahü teâlâ bize yetişir. O, çok iyi vekîldir) meâlini iyi anlayıp, herşeyi Allahü teâlâ yapar. Ondan başkası birşey yapamaz diyen, ilminde, kudretinde noksân, kusûr olmadığına ve rahmetinin, iyiliğinin sonsuz, çok olduğuna inanan bir kimse, Allahü teâlâya i'timât ederek tedbîre, sebeplere güvenmez. Rızık takdîr edilmiş, ayrılmıştır, vakti gelince bana yetişir, bana, kendi büyüklüğüne, merhametine yakışacak işleri yapar der. Bazı kimseler, buna inanır ammâ, içinde bir korku, bir ümîtsizlik bulunur. Çok kimse vardır ki, birşeye îmân eder, inanırlarsa da, tabîatleri, îmânlarına uymayıp, evhâm ve hayâllere uyar. Hattâ bu hayâllerin yanlış olduğunu bildiği hâlde, yine bunlara tâbi olur. Meselâ, tatlı yerken, başka biri tatlıyı pis birşeye benzetirse yiyemez. Bu sözün yanlış olduğunu, pisliğe benzemediğini bildiği hâlde, yine yiyemez. Bazısı, ölü bulunan odada, yalnız yatamaz. Ölünün taş gibi olup hareket edemiyeceğini bildiği hâlde, yatamaz.
Netice olarak, tevekkül için, hem kuvvetli îmân, hem de kuvvetli kalb lâzımdır. Böylece, kalbinde şübhe kalmaz. İ'timâd ve râhatlık tam olmadıkça, tevekkül tam olmaz. Çünkü tevekkül, kalbin, her işte, Allahü teâlâya i'timât etmesi, güvenmesi demektir. İbrâhîm aleyhisselâmın îmânı, yakîni tam idi. Fakat kalbinin râhat etmesi için;
(Yâ Rabbî! Ölüleri nasıl diriltiyorsun? Bana göster!) dedi. Sûre-i Bekarada 260. âyet-i kerîmede bildirdiği gibi;
(İnanmadın mı?) buyuruldukta;
(İnandım. Fakat kalbim râhat etmek için istedim) dedi. Kalbinde yakîn vardı. Fakat, kalbinin, sükûnet, râhatlık bulmasını istedi. Çünkü kalbin râhat etmesi, önce his ve hayâle bağlı olup, sonra kalb de, yakîne tâbi olur ve artık açıktan görmeye muhtâç olmaz.


.


"Fitne, adam öldürmekten kötüdür"

 
A -
A +
"Hakîkî bir Müslüman, fitne çıkarmaktan şiddetle kaçar. Kulağını kötü söz işitmekten, dilini de kötü söz söylemekten korur..."
 
Fitne; ayrılık, karışıklık, kargaşa, insanı hak ve hakîkatten saptıracak şeyler demektir. Kısaca fitne; insanları sıkıntıya, belâya düşüren, Müslümanların zararına sebep olan işler, sözler ve düşmanlığa sebep olan şeylerdir. Bekara sûresinin 191. Âyet-i kerimesinde meâlen;
(Fitne, adam öldürmekten daha kötüdür) buyuruldu.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri bir talebesine hitâben buyuruyor ki:
"Tekrâr tekrâr yazıyorum ki, şimdi, günâhlarımıza tövbe edecek, Allahımızdan af dileyecek zamândayız. Fitnelerin çoğaldığı bu zamânda, eve kapanıp, kimse ile görüşmemelidir. Fitneler, neredeyse yağmur gibi yağarak, her yeri kaplayacak. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
(Kıyâmet kopmadan evvel, her yeri fitneler kaplayacak. Fitnelerin zulmeti, ortalığı karanlık gece gibi yapacak. O zamân, evinden mü'min olarak çıkan kimse, akşam kâfir olarak evine dönecek. Akşam mü'min olarak evine gelen, sabâh kâfir olarak kalkacak. O zamân oturmak, ayakta kalmaktan hayırlıdır. Yürüyen, koşandan dahâ iyidir. O zamân oklarınızı kırınız! Yaylarınızı kesiniz. Kılınçlarınızı taşa çalınız! O zamân, evinize birisi gelince, Âdem nebînin iki oğlundan iyisi gibi olsun!)
Eshâb-ı kirâm, bunu işitince;
-O zamânda bulunacak Müslümânlara ne yapmayı emredersiniz dediler. Cevâbında;
-Evinizin eşyâsı olunuz! Öyle fitne zamânında, evinizden dışarı çıkmayınız! buyurdu."
Bir gün Ahmed bin Acîl hazretlerine birisi gelir ve topluluk içinde çeşitli meseleler sorar. Ahmed bin Acîl hazretleri suâllerin bir kısmını cevaplandırıp, bir kısmına cevap vermez. Soran kişi bunları bilmediğini sanır. Oradaki topluluk dağılıp kimse kalmayınca, Ahmed bin Acîl hazretleri odasına çekilir. Hizmetçisine, soru soran kişinin yanına getirilmesini emreder. O kimse odasına girince;
-Kardeşim bu sorularının cevabını herkes anlayamaz. Zihinler karışır, fitne çıkar. Şimdi sana îzâh edeyim buyurur ve teker teker îzâh eder. Soru sâhibi gerçeği anlayıp kötü zannına tövbe edip af diler.
İmâm-ı Şa'bî hazretleri;
"Fitne çıkaran âlimden ve câhil âbidden, çok ibâdet edenden sakınınız. Bunların hâline gönlünü kaptıran için ikisi de fitnedir. Hem de çok tehlikelidir" buyurmuştur.
Peygamber efendimiz, zaman zaman;
(Yâ Rabbî! Bana hayırlı işler yapmak, çirkin şeyleri terk etmek ve fakîrleri sevmek nasîb eyle! Kavmim arasında fitne çıkarmak istediğin zamân, fitneye karışmadan canımı al!) diye duâ ederlermiş. İmâm-ı Kurtubî hazretleri;
"Bu hadîs-i şerîf, fitneden sakınmak, ona karışmamak lâzım olduğunu, fitneye karışmaktansa, ölmenin hayırlı olacağını açıkca göstermektedir" demektedir.
Netice olarak, Ebû Abdurrahmân es-Sülemî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Hakîkî bir Müslüman, kötü arkadaşlardan sakınır. Âlimlerin sohbetlerini kaçırmaz. Kendisinden daha fakir olanlarla oturup kalkar ve bunu kendisi için bir aşağılık olarak düşünmez. Allahü teâlâdan korkar, ümîdini kesmez ve kadere rızâ gösterir. Verdiği sözü yerine getirir. Yaptığı iyiliği başa kakmaz. Fitne çıkarmaktan şiddetle kaçar. Kulağını kötü söz işitmekten, dilini de kötü söz söylemekten korur."

Rehbersiz din öğrenilmez

 
A -
A +
Allahü teâlâ, kullarına verdiği akıl ve düşünme kuvvetinin nasıl kullanılacağını öğretmek için,  Peygamberler ve Onların vârisleri olan âlimleri  göndermiştir. 
 
İnsanlar, Allahü teâlânın gönderdiği bir rehber olmadan, hep yanlış yollara sapmışlardır. Rehbersiz, karanlıkta doğru yol bulunamaz. Kur'ân-ı kerîmde, îsrâ sûresinin 15. âyetinde meâlen;
(Biz, Peygamber göndererek bildirmeden önce azâb yapıcı değiliz) buyurulmaktadır.
İslâm dînini teblîğ eden, Muhammed aleyhisselâmdır. Kitâbı da Kur'ân-ı kerîmdir. Muhammed aleyhisselâmın mübârek sözlerine Hadîs-i şerîf denir. Kur'ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîfleri bize açıklayan büyük din âlimleridir.
"Böyle âlimlere lüzûm var mı? insan iyi bir Müslümân olmak için İslâm dîninin kitâbı olan Kur'ân-ı kerîmi okuyarak ve hadîs-i şerîfleri inceleyerek doğru yolu bulamaz mı?" diyenler var ise de, bu, çok yanlıştır. Zîrâ, din hakkında hiçbir bilgisi olmayan, bir rehber olmadan Kur'ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin mânâsını anlayamaz. Bunların mânâlarını anlayabilmek için, kendilerine Mürşid-i kâmil ismi verilen büyük din âlimlerinin eserlerinden faydalanmak gerekir. İslâm dînindeki Mürşid-i kâmillerin en üstünleri, dört mezheb imâmlarıdır. Bunlar, imâm-ı a'zam Ebû Hanîfe, imâm-ı Şâfi'î, imâm-ı Mâlik ve imâm-ı Ahmed bin Hanbel hazretleridir. Kur'ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin mânâlarını doğru olarak öğrenmek için, bunlardan veya bunların yolunda olan âlimlerden birinin kitâbını okumak lâzımdır. Bunları okuyan, İslâm dînini doğru olarak öğrenir.
Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin talebelerinden biri şeytanın vesvesesine kapılıp;
"Artık ben kemâle geldim, olgunlaştım, sohbete, derslere devâm etmeme lüzum kalmadı" deyip kendi başına bir yere çekilir. Benlik ve gururundan dolayı şeytânî bir rüyâ görür. Rüyâsında, bağlık bahçelik içinde güzel nehirler ve çok lezzetli yemekler yediğini görür.
Bu rüyâyı hakîkat zannedip, kibri daha da artar ve bu hâlini arkadaşlarına anlatır. Onlar da durumu Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerine arz ederler.
Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri, talebesinin bu hâline çok üzülür ve onun yanına gider. Talebeyi şeytanın aldattığını anlar ve;
-Seni bu gece Cennete götürürlerse, Cennete vardığında üç defâ Lâ havle oku buyurur.
Hakîkaten o kimseyi rüyâsında Cennet diye gösterdikleri yere götürürler. O kimse Cennet zannettiği yere varınca üç defâ Lâ havle okur. Gördüklerini ve kendisinde hâsıl olan şeytânî hâllerin hepsini unutur. Bir anda kendisinin pislik ve çöplük içerisinde olduğunu görür. Uyandığında gördüklerini hatırlar ve içine düştüğü hatâyı anlar. Çok pişman olup tövbe eder ve Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin elini öper, sohbetlere devâm edip, talebeler arasındaki yerini alır. Bunun üzerine Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri buyurur ki:
-Herkese bir mürşid-i kâmil lâzımdır. Aksi halde mel'ûn şeytan gelip kendisine musallat olur ve insan Allah korusun ona tâbi olur.
Netice olarak Allahü teâlâ, kullarına verdiği akıl ve düşünme kuvvetinin nasıl kullanılacağını onlara öğretmek, kendi birliğini onlara tanıtmak, iyi ve fenâ işleri birbirinden ayırmak için, dünyâya Peygamberler ve Onların vârisleri olan âlimleri  göndermiştir. Peygamberler ve vârisleri, en büyük rehberlerdir.
 


İslâmiyet, nakil dinidir

 
A -
A +

Din bilgileri, aklî ve naklî olmak üzere ikiye ayrılır. Tefsîr, hadîs, fıkıh gibi ilimler, nakil yoluyla elde edilir ve zamana, şartlara göre değişmez. Zira naklî ilimler, aklın, insan dimâğı gücünün dışında ve üstündedir. Bunlar, hiçbir zaman, kimse tarafından değiştirilemez. Dinde reform olmaz sözünün mânâsı da budur. Naklî ilimler, edille-i şer'iyye denilen, kitâp, sünnet, icmâ ve kıyâstan çıkarılmıştır. Din bilgileri, nakil yolu ile öğrenilir. Din bilgilerini önce gelen âlimler sonra gelenlere bildirmişlerdir. Âlim de, hakkı bâtıldan ayıran, İslâm âlimlerinden nakil yapan kişidir. Âlim, ışığı, karanlığı gören kimsedir. Zira âmâ, ışığı göremez ve ona her şey karanlıktır.

Hakiki âlim, nakledendir, vâsıta olandır, kendinden söyleyen ve kendine bağlayan değildir. Bunun için dinî konularda, kendinden bir şey söylememelidir. Zira dinimiz nakil dinidir. Îmân ibâdet bilgileri kıyâmete kadar hep aynıdır, değişmez. Dinde yorum, görüş olmaz. Benim görüşüme, senin görüşüne göre din olmaz. Din, ne ise odur. Allahü teâlâ ve Onun Peygamberi Muhammed aleyhisselâm nasıl bildirmiş ise, o öyledir. Buna ilâve yapılamadığı gibi, eksiltme de olmaz.
Ehli sünnet itikâdını, ehli sünnet âlimlerinin kitaplarından nakletmeli ve böyle kıymetli eserleri yaymalıdır. Zira doğru îmân, doğru ibâdet bilgilerini duymak, öğrenmek, insanların en tabiî hakkıdır. Bunu yapmak, kıymetli ve şerefli bir hizmettir.
Bir insanın, iki şeyden birine tâbi olma mecburiyeti vardır. Ya kendi düşüncesine, görüşüne, anlayışına tâbi olur veya hakiki bir âlime tâbi olur. Kendine tâbi olan, kendi gibi olur. Ama hakiki bir âlime tâbi olan, o âlimin bildirdiklerine meselâ İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin sözüne göre hareket eden insan, yavaş yavaş olgunlaşır, zamanla fazilet sahibi bir insan olur. Çünkü tâbi olunca, âdeta onun kalbi ile, tâbi olanın kalbi arasında bir hat kurulur. O âlimin kalbindeki ihlâs, muhabbet, Allahü teâlâya olan sevgi, Peygamber efendimize olan tâbiiyeti, ona uyana inikâs eder, yansır, akseder. Aynen karpuzun, güneşin karşısında olgunlaşması gibi olur.
Ebü'l-Abbâs-ı Mürsî hazretleri sohbetlerinde hep;
"Hocam Ebül-Hasan-ı Şâzilî hazretleri buyurdu ki, hocam şöyle anlattı ki..." şeklinde söze başlar, hep hocasından nakiller yaparmış. Bir gün birisi;
-Efendim, siz hep hocanızdan nakil yapıyorsunuz. Hiç kendinizden bir şey söylemiyorsunuz demesi üzerine buyurur ki:
-Ben evden bir şey getirmedim. Ne kazanmışsam hocamın derslerinden kazandım. Hocamdan öğrendiklerimi, "Allahü teâlâ buyurdu ki, Resûlullah efendimiz buyurdu ki" veya "ben diyorum ki" diyerek pek çok şey anlatabilirim. Ama bütün bunları öğrenmeme, bu dereceye yükselmeme vesile olan hocama karşı edebe riâyet ederek, hep hocamdan naklederek konuşuyorum. Uygun olan da budur.
Netice olarak, nakletmeyen, hep "ben" diye konuşan kimsede hayır yoktur. Âlim, kendinden söyleyen ve kendine bağlayan değil, nakleden, vasıta olandır. Dinimiz nakil dinidir. Îmân ibâdet bilgileri kıyâmete kadar aynıdır, değişmez. Nakleden aziz, nakilsiz konuşan ise, rezil olur.

 

Ümmetim, rahmet olunmuş ümmettir"

 
A -
A +
Muhammed aleyhisselâm, peygamberlerin en üstünü, âlemlerin rahmetidir. Söz birliği ile, bütün insanların ve cinnin Peygamberidir.
Başka Peygamberler belli bir zamânda, belli bir memlekette Peygamberlik yaptı. Muhammed aleyhisselâm ise, yeryüzündeki bütün insanlara ve cinne kıyâmete kadar Peygamber olarak gönderilmiştir. Hadîs-i kudsîde;
(Sen olmasaydın, hiçbir şeyi yaratmazdım) buyuruldu.
Allahü teâlâ, başka Peygamberleri isimleri ile söylemiştir. Muhammed aleyhisselâmı ise, ey Resûlüm, ey Peygamberim diyerek taltîf buyurmuştur. Allahü teâlâ, sevgili Peygamberine, o kadar çok ikrâmda bulunmuş ve mu'cize vermiştir ki, başka hiçbir Peygamberine böyle vermemiştir. Cennete girmeden önce, cemâl-i ilâhîyi görmekle şereflenmiştir. Onun dîni, bütün dinleri neshetmiş, yürürlükten kaldırmıştır.
Dîni, bütün dinlerin en iyisi, en yükseği olduğu gibi, ümmeti de, bütün ümmetlerden üstündür. Onun ümmetinin evliyâsı, başka ümmetlerin evliyâsından dahâ şereflidir.
Muhammed aleyhisselâmın, bütün varlıklara rahmeti, faydası yayılmıştır. Başka Peygamberlerin zamânındaki kâfirlere, dünyâda azâblar yapılır, yok edilirlerdi. Ona îmân etmeyenlere dünyâda azâb yapılmadı.
Ebû Hüreyre hazretleri naklediyor:
"Bir gazâda, kâfirlerin yok olması için duâ buyurmasını söyledik.
(Ben, lânet etmek için, insanların azâb çekmesi için gönderilmedim. Ben, herkese iyilik etmek, insanların huzûra kavuşması için gönderildim) buyurdu."
Enbiyâ sûresinin 107. âyetinde meâlen;
(Seni, âlemlere rahmet, iyilik için gönderdik) buyurulmuştur.
Bir gün, Cebrâîl aleyhisselâma;
-Allahü teâlâ benim âlemlere rahmet olduğumu bildirdi. Benim rahmetimden sana da nasîb oldu mu? buyurdu. Cebrâîl aleyhisselâm da;
-Allahın büyüklüğü, dehşeti karşısında, sonumun nasıl olacağından hep korku içindeydim. Emîn olduğumu bildiren Tekvîr sûresindeki 20. ve 21. âyetlerini getirince, bu korkudan kurtuldum, emîn oldum. Bundan büyük rahmet olur mu? dedi.
Kabirden ilk önce Resûlullah efendimiz kalkacak ve üzerinde Cennet elbisesi bulunacaktır. Elinde livâ-ül-hamd denilen bayrak olacaktır. Peygamberler ve bütün insanlar bu bayrağın altında duracaktır. Mahşer halkı, hesabın başlaması için sıra ile,  Âdem, Nûh, İbrâhîm, Mûsâ ve Îsâ aleyhimüsselâma gidip, şefâat etmelerini dileyecekler ve en sonunda Resûlullah efendimize gelecekler. O da, secde edip, duâ edecek ve şefâati kabûl olacaktır.
Önce, Onun ümmetinin hesâbı görülecektir. Sırâttan ilk geçenler ve Cennete önce girenler, Muhammed aleyhisselâmın ümmeti olacaktır.
Netice olarak, Muhammed aleyhisselâmın ümmeti, başka Peygamberlerin ümmetlerinden dahâ üstündür. Muhammed aleyhisselâmın ümmetinin sayısı, başka Peygamberlerin ümmetlerinin sayıları toplamından dahâ çoktur. Onlardan dahâ üstün ve dahâ şereflidirler. Cennete gireceklerin üçte ikisinin bu ümmetten olacağı, hadîs-i şerîflerde bildirilmişir. Hadis-i şerifte buyurulduğu gibi:
(Ümmetim, rahmet olunmuş bir ümmettir. Âhırette onlar için azâb yoktur. Allahü teâlâ onların cezâlarını, deprem ve benzeri şeylerle dünyâda verir.)


.

"Her nîmetin şükründen sorulacaksınız"

 
A -
A +
Dünyâ lezzetleri, eğer İslâmiyetin mubâh ettiklerinden ise, âhırette bunların hesâbı olacaktır. Allahü teâlâ, eğer merhamet etmezse, hesâba çekilenlerin vay hâline! Eğer mubâh olmayan lezzetler ise, azâb yapılacaktır.
Allahü teâlâ her şeyi görür, bilir, işitir. Her şeye gücü yeter ve gücü de sonsuzdur. Her şeyi, zamânı gelince yok etmektedir. İnsanları tekrâr dirilteceğini, hesâba çekeceğini, îmân etmiş olanlara Cennette sonsuz ni'metler vereceğini, îmânı olmayanlara Cehennemde sonsuz azâb yapacağını bildiriyor. Bunun için Muhyiddîn-i Arabî hazretleri;
"Peygamber efendimizin, (Hesâba çekilmeden evvel, hesâbınızı görünüz) emirleri ile, bâzı meşâyıh, her gün ve her gece yaptıkları işlerden kendilerini hesâba çekiyor. Ben, hesâpta onları geçtim ve işlediklerimle berâber, düşündüklerimde de, hesâbımı görüyorum" buyurmuştur.
Hazret-i Ebû Bekr-i Sıddîk, dalda bir kuş görünce;
"Ne mutlu sana ey kuş! Dilediğin dala konarsın. Dilediğin meyveleri yersin. Kıyâmet günü hesâba çekilmez, azâb görmezsin. Keşke, senin gibi bir kuş olsaydım. Keşke bir yeşil ot olaydım. Hayvanlar beni yiyeydi. Böylece, kıyâmet günü yaratılıp hesâba çekilmeseydim" dediği meşhûrdur. Hazret-i Ömer'in de, bir avuç toprak olmak için söyledikleri, kitâplarda yazılıdır.
Vaktiyle  Hâtim-i Esam hazretlerini, bir kimse evine dâvet eder, fakat kabûl etmezler. Dâvet sâhibi çok ısrâr edince;
-Gelirim ama üç şartım var. 1-Nereye istersem oraya otururum. 2-İstediğimi yerim. 3-Ne dersem onu yapacaksınız, der. Dâvet sâhibi de, bu şartları kabul eder.
Hâtim-i Esam hazretleri, belirlenen günde dâvet edenin evine gider ve ayakkabıların konulduğu yere oturur.
-Sizin yeriniz orası değil dediklerinde;
-Ben önceden şart koşmuştum der. Sofra gelince, yanında getirdiği ekmeği çıkarıp yemeye başlar.
-Efendim buradan yiyin dediklerinde;
-Ben ne istersem onu yerim diye şart koşmuştum der.
Hâtim-i Esam hazretleri, sofra kalktıktan sonra hizmetçiye;
-Demir tavayı ateşte kızdır getir! der. Hizmetçi söyleneni yapar ve Hâtim-i Esam hazretleri oradakilere;
-Yarın kıyâmet günü yaptığınız her işten ve yediğiniz her şeyden Allahü teâlânın sizden hesap soracağına inanıyor musunuz? diye sorar. Oradakiler;
-Evet deyince;
-Diyelim ki, burası Arasat meydanı, her biriniz sırayla gelip şu kızgın tavaya ayağınızı koyarak, burada yediklerinizin hesâbını veriniz der. Bunun üzerine oradakiler;
-Buna gücümüz yetmez derler.
-Yarın kıyâmet günü Allahü teâlâya nasıl cevap vereceksiniz. Arasat meydanının kızgın zemini üzerinde nasıl duracaksınız? Halbuki Allahü teâlâ, Tekâsür sûresinin 8. âyet-i kerîmesinde meâlen;
(Her nîmetin şükründen muhakkak sorulacaksınız) buyurmaktadır der. Bunun üzerine orada bulunanların hepsi ağlamaya başlar ve günahlarına tövbe ederler.
Netice olarak herkes, ölmeden önce kendini hesaba çekmelidir. İmâm-ı Gazâli hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Her gün yatarken, o gün yaptığı işler için nefsi hesâba çekmeli, sermâyeyi, kârdan ve zarardan ayırmalıdır. Sermâye farzlardır, kâr da, sünnetler ve nâfilelerdir. Ziyân ise, günâhlardır."


.

"Kıyâmet korkusu olmasa idi…"

 
A -
A +
Muhammed aleyhisselâmın kıyâmetten haber verdiği şeylerin hepsi doğrudur. Kabir azâbı, kabrin ölüyü sıkması, kabirde Münker ve Nekîr denilen iki meleğin suâl sorması, kıyâmette her şeyin yok olacağı, göklerin yarılacağı, yıldızların yollarından çıkıp dağılacakları, dağların parçalanması, herkesin mahşer yerine toplanması, kıyâmet gününün dehşeti, korkusu ve kıyâmette dünyâda yapılmış olan şeylere orada, her organın şehâdet etmesi, amel defterlerinin uçarak sağ veyâ sol taraftan verilmesi, iyiliklerin, günâhların, oraya mahsûs bir terâzîde tartılması haktır, doğrudur. Orada sevâbı ağır gelen, Cehennemden kurtulacak, az gelen, ziyân edecektir. Peygamber efendimiz;
(Benim gördüğümü görseydiniz, az güler, çok ağlardınız) buyurmuştur.
Hazret-i  Ömer  zamanında Îrân fethedilince, çok mal ve ganîmet gelir. Hazret-i  Ömer, bütün ganimetleri, askerlere ve fakirlere dağıtır ama kendisi hiçbir şey almaz. Evine gece vakti gelince hanımı;
-Niçin bizim için de iki dirhem getirmedin, yemek için, bu gece evde hiç yiyecek yoktur deyince hazret-i  Ömer buyurur ki:
-Ey hâtun! Allahü teâlânın Ahkâf sûresinin 20. âyet-i kerimesinde meâlen;
(Dünyâ hayâtında güzel ni'metleri yiyerek, iyi işlerinizin sevâbını giderdiniz. Onlar ile faydalandınız, yeryüzünde kibirlenip, günâh işlediniz. Bugün şiddetli azâb ile cezâlanacaksınız) buyurduğu kimselerden olmaktan korktum.
Ve yine; Allahü teâlânın;
(Dünyâya mağrûr olup, aldandılar.), (Sizi dünyâ hayâtı aldatmasın) buyurduğu kimselerden olmaktan korktum.
Ayrıca kıyâmet günü, Resûlullah efendimizden uzak kalmaktan korktum. Çünkü Resûlullah efendimiz zaman zaman;
(Ey Allahım! Beni fakir olarak yaşat, fakir olarak öldür. Kıyâmet günü fakir olduğum hâlde, fakirler zümresi ile haşreyle) buyururdu.
Hanımına bunları söyledikten sonra, evde hiçbir yiyecek olmadığını anlayan hazret-i Ömer, mescide gider ve orada bulunanlara hitaben;
-Ey insanlar, kıyâmet korkusu olmasa idi, bu korktuğunuz işlerden başka işler olurdu. Lâkin, kıyâmet korkusu bizi geri çekti. Nefsimize tâbi olmadık buyurur. Daha sonra da;
-Bana iki dirhem kim borç verir. Çünkü evimde bu gece yiyecek bir nesne yoktur der. Eshâb-ı kirâm bunu işitince çok ağlarlar ve içlerinden Abdurrahmân bin Avf hazretleri kalkıp, iki dirhem borç verir.
Alî bin Ma'bed hazretleri şöyle anlatır:
"Bir evde kirâcı idim. Bir gün, birisine mektûp yazmıştım. Mektûbu duvarın tozu ile kurutmak hâtırıma geldi. Sonra dedim ki, bu duvar, benim malım değildir, kurutmamalıyım. Fakat, yine dedim ki, bu kadarcık şeyin zararı olmaz. Duvârdan toprak alıp mürekkebi kuruttum. O gece rüyâda, birisi;
-Duvâr toprağının zararı olmaz diyenler, yarın kıyâmet gününde anlarlar dedi."
Netice olarak, başta Peygamberler olmak üzere, eshâb-ı kirâm, ehl-i sünnet âlimleri, evliyanın ve sâlih kulların hepsi, kıyâmet gününün dehşetinden, hesâba çekilmekten korkmuşlar ve hazırlık yapmışlardır. Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(Âhırette hesâba çekilmeden önce, dünyâda iken hesâbınızı görünüz ve tartılmadan önce, kendinizi tartınız!)


.

"Her yaptığının hesâbını vereceksin!"

 
A -
A +
Allahü teâlâ, insanları, öldükten sonra tekrar dirilterek, hepsini hesâba çekeceğini, îmân edip, iyilik etmiş olanların Cennetlerde lezzetler içinde sonsuz yaşayacaklarını ve Peygamberlerin bildirdiklerine inanmayanların Cehennemde sonsuz azâblar, acılar içinde kalacaklarını haber vermiştir. Nitekim Nisâ sûresinin 122. âyet-i kerîmesinde, meâlen;
(Kötülük yapan, bunun cezâsını bulacaktır) buyurulmuştur.
Zilzâl sûresinin 6, 7 ve 8. âyetlerinde meâlen;
(O gün, insanlar amellerinin karşılığını görmek için, fırka fırka hesâp yerine giderler. Kim zerre miktârı kadar hayır işlemiş ise, onun mükâfâtını görür. Kim de zerre miktârı bir kötülük işlemiş ise, onun cezâsını görecektir) buyurulmuştur.
İnanan, îmân eden ve inanmayan, inkâr eden herkes kıyâmette, dünyâda yapmış olduklarını ve bunların karşılığını mutlaka görür. İtikâdı doğru olan mü'minin, dünyâda iken tövbe etmiş olduğu günâhları affolunup, hayırlarına sevâp verilir. İnkâr edenlerin ve bid'at sâhibi yani itikâdı bozuk olan mü'minlerin hayırları ret olunup, kötülükleri için de cezâ görürler. En büyük ve sonsuz olan cezâ, inkâr etmekten dolayı olur. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
(Âhırette olacaklardan, sizin bildiklerinizi hayvânlar bilselerdi, yemek için et bulamazdınız!)
Hazret-i Ömer bir gün, deve üstünde, bir sokaktan geçiyordu. Birisi Vettûri sûresinin 7. âyetini okuyordu. Bu âyet-i kerimede meâlen;
(Rabbinin azâbı elbette vardır. Onu önleyecek yoktur) buyuruluyordu. Bu âyet-i kerîmeyi işitince, aklı başından gitti, bindiği deveden düştü. Kaldırıp evine götürdüler. Günlerce hasta yattı ve herkes, ziyâretine gelirdi.
Halife Velîd bin Abdülmelik, sâlih, çok ibâdet ve hayrât ve hasenât sâhibi idi. İyilikleri, ihsânları hesâba sığmazdı. Mührünün üzerinde;
"Yâ Velîd, öleceksin ve hesâba çekileceksin!" yazılı idi
İmâm-ı Müstagfirî hazretleri şöyle bir hâdise nakleder:
"Bir grup insan hacca gidiyordu. Mekke'ye yakın bir yerde konakladılar. O grubun yanına bir ceylân geldi. İçlerinden biri ceylânı ayağından yakaladı. Arkadaşları her ne kadar;
-Salıver gitsin, dedilerse de, onlara güldü ve bırakmadı. Ceylân korkusundan küçük ve büyük abdestini bozdu. Sonra o kimse, ceylânı bıraktı. O şahıs öğle vakti, bir kenara çekilip uyudu. O uyurken bir yılan gelip, karnının üzerine çöreklendi. Arkadaşları ona;
-Sakın hareket etme, karnının üzerinde yılan var diye, bağırdılar. O şahıs korkusundan altına büyük ve küçük abdestini yapıncaya kadar, yılan üzerinden ayrılmadı. Böylece ceylâna yaptığının cezâsını gördü."
Netice olarak, insanların ve her şeyin yaratıcısı, yetiştiricisi, her ân tehlikelerden koruyucusu olan Allahü teâlâ, kıyâmet günü herkesi hesâba çekecektir. İmâm-ı Gazâlî hazretlerinin, bir telebesine hitaben buyurduğu gibi:
"Keyfine göre yaşa! Fakat bu yaşaman uzun sürmeyecek, bir gün elbette öleceksin. Gece gündüz düşündüğün, sımsıkı sarıldığın lezzetlerden elbette ayrılacaksın. Dünyânın nesini seversen sev, hepsine vedâ edeceksin! Elinden geleni yap! Fakat unutma ki, her yaptığının hesâbını vereceksin!"


.

Evlat, büyük ni'mettir

 
A -
A +
Evlat, büyük ni'mettir. Ni'metin kıymeti bilinmezse, elden gider. Bunun için pedagoji, yani çocuk terbiyesi, İslâm dîninde çok kıymetli bir ilimdir. Peygamber efendimiz;
(Bütün çocuklar Müslümânlığa uygun ve elverişli olarak dünyâya gelir. Bunları, sonra anaları, babaları Hıristiyan, Yahûdî ve dinsiz yapar) buyurmuşlardır.
Bu hadis-i şerîf, Müslümânlığın yerleştirilmesinde ve yok edilmesinde en mühim işin, gençlikte olduğunu bildirmektedir. Bunun için her Müslümânın birinci vazîfesi, evlâdına İslâmiyeti ve Kur'ân-ı kerîmi öğretmek olmalıdır. Bir hadîs-i şerîfte;
(Zevcesinin ve çocuklarının haklarını îfâ etmeyenin namâzları, oruçları kabûl olmaz) buyuruldu.
İslâm dininin temeli, îmânı, farzları ve harâmları öğrenmek ve öğretmektir. Allahü teâlâ, Peygamberleri bunun için göndermiştir. Gençlere bunlar öğretilmetiği zamân, İslâmiyet yıkılır, yok olur. Allahü teâlâ, Müslümânlara emr-i ma'rûf yapmayı emrediyor. Yani benim emirlerimi bildiriniz, öğretiniz diyor ve nehy-i anilmünkeri emrediyor. Yani yasak ettiğim harâmları bildiriniz ve yapılmasına râzı olmayınız, diyor. Peygamber efendimiz;
(Birbirinize Müslümânlığı öğretiniz. Emr-i ma'rûfu bırakır iseniz, Allahü teâlâ, en kötünüzü başınıza musallat eder ve duâlarınızı kabûl etmez) buyurmuştur.
İmâm-ı Gazâlî hazretleri Eyyühel-veled kitâbında buyuruyor ki:
"Her Müslümân, terbiye edici bir üstâda muhtâçtır. Üstâd onu terbiye ederek, kötü huylardan kurtarır. Bunların yerine iyi huyları yerleştirir. Terbiye etmek, çiftçinin tarladaki dikenleri, zararlı otları temizleyerek ektiği tohumların kuvvetli, iyi olmasına çalışması gibidir. Allahü teâlâ, kullarına doğru yolu göstermek için, Peygamber  gönderdi. Peygamber vefât edince, Ona vekîl olarak evliyâyı yarattı. Allahü teâlânın sevgili kulu olan bir mürşid-i kâmil, yetişmiş ve yetiştirebilen bir rehber, mahâretli, mesleğinde mütehassıs bir doktor gibidir. Talebesinin ıslahı ve yetişmeleri için ne lâzım olursa, ona göre muâmele eder. Kimisine sert muâmele eder. Çünkü iltifat ona zararlıdır. Bâzısına da yumuşak muâmele eder. Her talebe meşrebine, yapısına, huyuna göre terbiye edilir. Eğer bunun tersi yapılırsa, rehber ne kadar mâhir olursa olsun talebe onu herhangi bir sûretle inkâra kalkışır. Buna gücü yetmezse istikâmetine zarar verir. Güneş her meyveye ve bitkiye yapısına göre parlar. Meyve tatlı ise tadını, acı ise acılığını artırır. Mürşid-i kâmiller de talebenin meşrebine, hâline bakıp ona göre yetiştirirler..."
Netice olarak evlat, ana baba elinde bir emânettir. Çocukların temiz kalbleri kıymetli bir cevher gibidir. Mum gibi, her şekli alabilir. Küçükken, hiçbir şekle girmemiştir. Temiz bir toprak gibidir. Temiz toprağa hangi tohum ekilirse, onun meyvesi hâsıl olur. Çocuklara îmân, Kur'ân ve Allahü teâlânın emirleri öğretilir ve yapmaya alıştırılırsa, din ve dünyâ saâdetine ererler. Bu saâdette anaları, babaları ve hocaları da ortak olur. Eğer bunlar öğretilmez ve alıştırılmaz ise, bedbaht olurlar. Yapacakları her fenâlığın günâhı, ana, baba ve hocalarına da verilir.


.

"Evlerinizde olanları ateşten koruyunuz!"

 
A -
A +
Islâh etmek; terbiye etmek, iyi hâle getirmek demektir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri;
"Herhangi bir kimseyi ıslâh etmeye çalışmak, ona İslâmiyeti bildirmekle, öğretmekle olur" buyurmuştur.
Üstâd; muallim, öğretici, rehber demektir. İnsan, yaratılışta iki taraflıdır. Ona hidâyet, üstünlük tarafını tanıtabilmek ve bunu kuvvetlendirmeye çalışmasını sağlamak için muallim, bir üstâd lâzımdır. Bâzı çocuklar, nasîhatle, yumuşak sözle ve mükâfât vererek yola gelir. Bâzısı, sert ve acı sözle ve cezâ vererek terbiye kabûl eder. Üstâd mâhir olup, çocuğun yaratılışının nasıl olduğunu anlamalı, ona şefkat ile tatlı veya acı tesir ederek terbiye etmeli, yâni yetiştirmelidir. Böyle mâhir ve müşfik bir rehber olmadıkça, çocuk ilim ve ahlâk edinemez, yükselemez. Rehber yâni ilim ve ahlâk sunan zât, çocuğu felâketten kurtarıp, saâdete kavuşturur. Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri;
"Üstâd mâhir ve müşfik, talebe de zekî ve çalışkan olursa, öğrenilmeyecek mes'ele yoktur" buyurmuştur.
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretleri;
"İnsanların meşrebleri ayrı ayrıdır. Bazı çocuklar sertlikten, bazı çocuklar ise lütuftan anlar. Lütuftan anlayana iltifât etmesek,  din büyüklerinin yolunu bırakırlar" buyurmuştur.
Bir babanın, evlâdını Cehennem ateşinden koruması, dünyâ ateşinden korumasından dahâ mühimdir. Cehennem ateşinden korumak da, îmânı, farzları, harâmları öğretmekle, ibâdete alıştırmakla ve dinsiz, ahlâksız arkadaşlardan korumakla olur. Bütün fenâlıkların başı, fenâ arkadaştır. İmâm-ı Gazâlî hazretleri de;
"Çocuğun terbiyesine çok dikkat etmelidir. Onun kötü arkadaşlarla düşüp kalkmasına mâni olmalıdır. Kötü arkadaş, çocuğun edeb ve terbiyesini bozar" buyurmuştur.
Ananın, babanın, okutmak ve terbiye etmek için çocuklarını zorlaması lâzımdır. İbni Âbidîn namâzın mekrûhları sonunda buyuruyor ki:
"Kendisinin yapması harâm olan şeyi çocuğa yaptıran kimse, harâm işlemiş olur. Oğluna ipek elbise giydiren, altın takan ve içki içiren, kıbleye karşı abdest bozduran, kıbleye ayak uzatmasına sebep olan kimse, günâh işlemiş olur."
Fudayl bin İyâd hazretleri, bir gün küçük çocuğunu kucağına alır, okşayıp bağrına basar. Çocuk;
-Babacığım beni seviyor musun? der. Fudayl hazretleri;
-Evet der. Çocuk;
-Peki Allahü teâlayı seviyor musun? der. Hazret-i Fudayl;
-Tâbiî seviyorum der. Çocuk;
-Peki kaç tane kalbin var? der. Fudayl hazretleri;
-Bir tane deyince, çocuk;
-Ey babacığım! Bir kalbe iki sevgiyi nasıl sığdırabiliyorsun? der.
Fudayl bin İyâd hazretleri, çocuğunun bu sözleri, kendi kendine söylemediğini, Allahü teâlânın söylettiğini anlayarak başını dövmeye başlar ve bundan sonra her an Allahü teâlâ ile meşgûl olacağına söz verir. Oğluna da;
-Ey oğlum! Sen ne güzel vâizsin deyip bağrına basar ve;
-Seni hakîki sevgilinin izni ve emri ile seviyorum buyurur.
Netice olarak her Müslüman, çocuğuna dinini öğreterek, onu felâketten, Cehennem ateşinden korumalıdır. Tahrîm sûresinin 6. âyet-i kerîmesinde meâlen buyurulduğu gibi:
(Kendinizi ve evlerinizde ve emirlerinizde olanları ateşten koruyunuz!)


.

Terbiye; kişiyi olgunlaştırmaktır

 
A -
A +
Terbiye; kişiyi yavaş yavaş rûhen ve bedenen yetiştirmek, olgunlaştırmak demektir. Hadîs-i şerîfte;
(Oyunun faydası olmaz. Yalnız ok atmayı öğrenmek, atını terbiye etmek ve âilesi ile oynamak haktır) buyuruldu.
İslâmiyet, insanda bulunan şehvet ve gadabın yok edilmesini değil, her ikisine hâkim olup, dîne uygun kullanılmalarını emretmektedir. Süvârînin atını ve avcının köpeğini yok etmeleri değil, bunları terbiye ederek, kendilerinden faydalanmalarının lâzım olduğu gibidir. Şehvet ve gadab, avcının köpeği ve süvârînin atı gibidirler. Bu ikisi olmadıkça, âhiret ni'metleri avlanamaz. Fakat, bunlardan faydalanabilmek için, terbiye ederek, dîne uygun kullanılmaları lâzımdır. Terbiye edilmezler, dînin sınırlarını aşarlarsa, insanı felâkete sürüklerler. Riyâzet yapmak, bu iki sıfatı yok etmek için değil, terbiye edip dîne uymalarını sağlamak içindir. Bunu sağlamak da, herkes için mümkündür. Ebû Amr bin Nüceyd hazretleri;
"İnsanı terbiye etmek, ona ihsânda bulunmaktan daha hayırlıdır" buyurmuştur.
İnsân, önce kendini terbiye etmelidir. Nitekim Sırrî-yi Sekatî hazretleri;
"Kendi nefsini terbiye edemeyen, başkasınınkini hiç terbiye edemez" buyurmuştur.
Ebû Bekr el-Verrâk hazretleri  oğlunu mektebe gönderir. Bir gün çocuğun benzinin sararıp bedeninin titrediğini görünce, sebebini sorar. Çocuk;
"Babacığım, hocam bana, Müzzemmil sûresinin 17'nci âyet-i kerîmesini öğretti. O âyette meâlen; (Eğer siz, dünyâda inkâr ederseniz, çocukları aksaçlı ihtiyarlara çevirecek olan bir günde, kıyâmet gününün şiddet ve azâbından kendinizi nasıl koruyabilirsiniz?) buyuruluyor. Bu âyetin şiddetinden böyle oldum" der. Çocuk hastalanır ve bir müddet sonra da vefât eder.
Ebû Bekir el-Verrâk hazretleri oğlunun mezarının başında ağlayarak kendi kendine şöyle der:
"Ey Ebû Bekir! Çocuğun bir âyet işitmekle hastalanıp can verdi. Bunca yıldır Kur'ân-ı kerîm okur hatmedersin, sana bir şey olmuyor. Yoksa kalbin taş mıdır?"
İsmâil Hakkı Bursevî hazretleri buyuruyor ki:
"Muhammed aleyhisselâma inanan, îmân eden kimseye farz olan şey, Allahü teâlâdan başkasını kalbinden çıkarmasıdır. Sefere çıkan kimse, evini ve akrabâsını terk edip yola çıkar. Kalbinde evinin ve akrabâsının sevgisi fazla ise, sefere rahat gidemez, yola da çıkamaz. Meşhur sözdür:
'Bir evde iki sarıklı olmaz!' Çünkü her biri bir tarafa çeker. Evin huzûrunun bozulmasına sebep olur. Nefis ve şeytan kalbe vesvese verince, insanın zâhiri bozulur, kötü işler yapmaya başlar, dînî meselelerde yanılır. Çünkü kalbi, nefsinin ve şeytânın elindedir.
Olgun bir rehberin elinde terbiye olan kimse, kısa sürede maksadına kavuşur. Bunun misâli dağlardaki meyveler ile bahçelerdeki meyvelerdir. Dağda yetişen meyveler terbiye ve bakım görmedikleri için geç olgunlaşır, tatlı olmazlar. Bostanlarda bahçıvanların bakımıyla yetişen ağaçların meyveleri ise, hem kısa zamanda olgunlaşır hem de çok lezzetli olur."
Netice olarak terbiye, insânı olgunlaştırır. Muhammed Ma'sûm hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Kulun ıslâhı, kalbinin ıslâhına, bozukluğu da kalbinin bozukluğuna bağlıdır."


"Senin ilâcın ancak budur"

 
A -
A +
İnsan, bir rehber olmadan karanlıkta doğru yolu bulamaz, iyiyi, kötüyü birbirinden ayıramaz ve olgunlaşamaz. Zaten Kur'ân-ı kerîmde, İsrâ sûresinin 15. âyetinde de meâlen;
(Biz, Peygamber göndererek bildirmeden önce azâb yapıcı değiliz) buyurulmaktadır.
Allahü teâlâ, kullarına verdiği akıl ve düşünme kuvvetinin nasıl kullanılacağını onlara öğretmek, kendi birliğini onlara tanıtmak, iyi işleri fenâ, zararlı işlerden ayırmak için, dünyâya Peygamberler ve bu Peygamberlerin vârisi olan âlim ve evliyâyı göndermiştir. İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki:
"Her Müslümân, terbiye edici bir üstada, bir rehbere muhtâçtır. Üstâd onu terbiye ederek, kötü huylardan kurtarır. Bunların yerine iyi huyları yerleştirir. Terbiye etmek, çiftçinin tarladaki dikenleri, zararlı otları temizleyerek ektiği tohumların kuvvetli, iyi olmasına çalışması gibidir. Allahü teâlâ, kullarına doğru yolu göstermek için, Peygamber gönderdi. Peygamber vefât edince, Ona vekîl olarak evliyâyı yarattı. Yetişmiş ve yetiştirebilen bir rehber, mesleğinde mütehassıs bir doktor gibidir. İnsanın yetişmesi için ne lâzım olursa, ona göre muâmele eder. Kimisine sert, kimisine de yumuşak muâmele eder."
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Tasavvuf yolunda ilerlemek için, kâmil ve mükemmil, yolu bilen bir rehberin, rehberlik etmesi lâzımdır. Böyle hakîkî bir rehber bulmak, çok büyük ni'mettir. Ona istidadına, kâbiliyetine uygun olan bir vazîfe verir. Onun hâline uygun gördüğünü emreder. Rehberin sohbeti ve teveccühü, diğer vazîfelerden daha faydalıdır"
Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerine bir gün bir kimse gelip;
-Efendim! Ben otuz senedir, gündüzleri oruç tutup, geceleri namaz kılıyorum. Ama, kendimde hiçbir ilerleme göremiyorum. Halbuki îtikâdım da düzgündür, dedi. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri;
-Sen bu hâlde üç yüz sene daha devam etsen bir şeye kavuşamazsın. Çünkü nefs engelin var buyurur. O kimse;
-Efendim! Bunun bir çâresi yok mu? diye sorar. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri;
-Var ama sen kabûl etmezsin buyurur. O kimse ısrâr edip;
-Aman efendim, lütfen bildiriniz ve beni talebeliğe kabûl ediniz. Ne emrederseniz yaparım der. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri buyurur ki:
-Öyle ise şimdi evine git. Bu kıymetli elbiseleri çıkarıp, âdî ve eski bir elbise giy. Boynuna bir torba asıp içine ceviz doldur. Seni en iyi tanıyanların bulundukları sokağa git. Çocukları başına topla;
"Bana bir tokat vurana bir ceviz, iki tokat vurana iki ceviz veriyorum" de. O kimse bunları duyunca;
-Sübhânallah, ben bunları yapamam. Bana başka bir şey emretseniz deyince, Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri;
-Senin ilâcın ancak budur ve biz de baştan; sen bunları kabûl etmezsin! diye söylemiştik. Yolumuzun esâsı nefsi terbiye etmektir buyurur.
Netice olarak insan, her zaman bir rehbere muhtaçtır. Peygamberler ve onların vârisleri, insanları yetiştiren, terbiye eden, ahlâklarını güzelleştiren, kalb, rûh hastalıklarının ilâcını sunan rehberlerdir. İnsanların çoğu, nefislerinin esîridir ve rûhları da hastadır. Bunları tedâvî edecek de, Muhammed aleyhisselâmın getirdiği dindir.


.

"Ağlamanızın sebebi nedir?"

 
A -
A +
Allahü teâlâ, insanları, öldükten sonra tekrar dirilterek, hepsini hesâba çekeceğini, îmân edip, iyilik etmiş olanların Cennetlerde lezzetler içinde sonsuz yaşayacaklarını ve Peygamberlerin bildirdiklerine inanmayanların Cehennemde sonsuz azâblar, acılar içinde kalacaklarını haber vermiştir.
Dünyâ lezzetleri, eğer İslâmiyetin mubâh ettiklerinden ise, âhırette bunların hesâbı olacaktır. Allahü teâlâ, eğer merhamet etmezse, hesâba çekilenlerin hâli çok zor olacaktır. Eğer mubâh olmayan lezzetler ise, azâb yapılacaktır. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
(Ölmeden evvel ölünüz. Hesâba çekilmeden önce kendinizi hesâba çekiniz!)
Hazret-i Ömer, halifeliği döneminde, şehrin bekçiliğini kendisi yapardı. Nerede bir noksanlık görürse, onu giderirdi. Bu kadar ihtiyâtlı  hareket etmesine rağmen, hep ağlardı. Kendisine;
-Yâ Emîr-el mü'minîn, bu kadar korkmanızın ve ağlamanızın sebebi nedir, diye sorulduğunda, cevaben;
-Eğer bir koyun veyâ bir keçi Fırat kenârında gezerken hastalansa, onun hastalığına ilâç yapılmazsa, korkarım ki, kıyâmette onu benden suâl ederler, buyurur.
Abdullah bin Amr bin Âs hazretleri şöyle anlatır:
"Hazret-i Ömer'in vefâtından sonra, ben dâimâ duâ ederdim ki, yâ Rabbî, hazret-i Ömer'i rüyâda bana göster diye. Oniki aydan sonra duâm kabûl olup, rüyâmda gördüm. Gusül edip, peştamalına tutunmuş şekilde gördüm. Dedim ki;
-Yâ emîr-el mü'minîn! Allahü teâlânın huzûrunda yerini nasıl buldun. Buyurdu ki:
-Yâ Abdullah! Sizden ayrılalı ne kadar zamân oldu.
-Oniki ay dedim. Bunun üzerine;
-Şimdiye kadar muhâsebede, hesap vermekte idim. Dünyâda yaptığım işlerimden dolayı helâk olmak korkusu vardı. Eğer, Allahü teâlânın rahmeti gazâbını aşmasa idi, çâresiz mahvolurdum. Şimdi ben ve sen bilelim ki, defterleri günâh ile siyâh etmişiz. Ben ve sen tâ'at ve hasenâtı rüzgâra vermişiz. Ben ve sen yüz suyunu Allahü teâlâ ve Resûlü önünde yere dökmüşüz, huzûrunda edebsizlik etmişiz. Ben ve sen dünyâ malına mağrûr ve meşgûl olup, âhıret hâzırlığı yapmamışız, buyurdu.
Hazret-i Ömer, dünyâda geçinecek miktârdan fazla eşyâ tutmazdı. Ya bizim gibi âsî kulların, âhıreti dünyâya veren hasîslerin, belki âhıreti bir başkasının dünyâsına veren düşük kimselerin hâli ne olur!"
Muhyiddîn-i Arabî hazretleri buyururdu ki:
"Peygamber efendimizin, (Hesâba çekilmeden evvel, hesâbınızı görünüz) emirleri ile, bâzı meşâyıh, her gün ve her gece yaptıkları işlerden kendilerini hesâba çekiyor. Ben, hesâbda onları geçtim ve işlediklerimle berâber, düşündüklerimde de, hesâbımı görüyorum."
Hazret-i Alî buyurdu ki:
"Uğraşmadan, çalışmadan Cennete kavuşacağını zanneden kimse, hayâle kapılıyor. Çalışarak kavuşacağım diyenin de kendini yorması, ibâdet meşakkatlerini yüklenmesi lâzımdır."
Netice olarak insanlar, dünyâda iken yaptıklarından dolayı kendilerini hesâba çekmiyorlar. Halbuki herkesin, ölmeden, hesaba çekilmeden önce, kendini hesaba çekmesi, âhırette hesâp günü için hazırlanması lâzımdır. Tekâsür sûresinin 8. âyet-i kerîmesinde meâlen buyurulduğu gibi:
(Her nîmetin şükründen muhakkak sorulacaksınız.)


.

"Seni, yanlış yollara saptırmadı"

 
A -
A +
Hak olan, doğru olan yol birdir, sapık, bozuk yollar ise, çoktur. Doğru yola kavuştuktan sonra, orada kalmak, oradan hiç çıkmamak, ayrılmamak da çok zordur. Hûd sûresinin 113. âyetinde meâlen;
(Emrolunduğun doğru yolda bulun!) buyuruldu.
Bu âyet-i kerîme indiği zamân, Resûlullah efendimiz;
(Hûd sûresi, sakalıma ak düşürdü) buyurmuştur.
Âyet-i kerîmede emrolunan istikâmeti yerine getirebilmek için, Peygamberler, Velîler, Sıddîklar şaşkına dönmüşlerdir. Bu korkudandır ki, Peygamber efendimizin mübârek sakalına ak düşmüştür.
Mü'mine bu dünyâda, doğru yola yapışmak lâzımdır. Kıyâmet günü, Sırat köprüsünden geçebilmek için, dünyâda, doğru yolda bulunmak gerekmektedir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"İnsanları doğru yola kavuşturan, yalnız Allahü teâlâdır. Sakın, hayâlde hâsıl olan keşiflere ve âlem-i misâlde görünen şeylere aldanarak, Ehl-i sünnet ve cemâ'at fırkası âlimlerinin bildirdikleri i'tikâddan ayrılmayınız! Allahü teâlâ, o büyük âlimlerin çalışmalarına bol bol mükâfât versin! Rüyâlara, hayâllere aldanmayınız! Çünkü bu kurtuluş fırkasına uymadıkça, âhırette azâblardan kurtulmak düşünülemez. Kıyâmette kurtulmak isteyenler, kendi görüşlerini bırakarak, bu büyüklere uymaya canla başla çalışmalıdır.
Bu yolun gayrısı dalâlet yoludur, şeytânların yoludur. Abdullah ibni Mes'ûd hazretleri buyuruyor ki:
'Bir gün Peygamber efendimiz bize bir doğru çizgi çizdi ve;
(Bu, insanı Allahü teâlânın rızâsına kavuşturan doğru yoldur) buyurdu. Sonra, bu hattın iki tarafına, balık kılçığı gibi, eğik çizgiler çizip;
(Bunlar da, şeytânların saptırdığı yollardır) buyurdu.'
Bir kimse, Peygamberlere tâbi olmadan, doğru yolda yürümek isterse, muhakkak eğri yola sapar. Eğer eline bir şeyler geçerse, istidrâçtır, yani sonu zarar ve ziyândır..."
İbn-i Ârif hazretlerinin talebesi Ebû Abdullah Gazâlî şöyle anlatır:
"Bir gün hocam İbn-i Ârif hazretlerinin huzûrundan dışarı çıktım. Boş bir arâzide yürümeye başladım. Gördüğüm her ağaç, yaklaştığım her ot dile gelip bana;
'Beni kopar! Ben filan hastalığa iyi gelirim. Filanca hastalığın şifâsı bendedir' demekteydi. Bu hâle hayret ettim. Geri dönüp durumu hocama anlattım. Bana;
-Biz seni böyle diyesin diye mi terbiye ettik. Allahü teâlâ takdîr etmedikçe, hiçbir şey sana fayda ve zarar veremez. Sana fayda veririz diyen otların ve ağaçların sana bir faydası oldu mu? buyurdu.
-Efendim, tövbe ettim dedim. Devâm ederek buyurdu ki:
-Hak teâlâ seni imtihân etmiştir. Ben sana Allahü teâlânın yolunu gösterdim. Seni O'ndan başkasına ısmarlamadım. Eğer gerçekten tövbe ettiysen, geri dön, o ağaç ve otlar sana söz söylemezler.
Geri dönüp, ot ve ağaçların yanından geçtim. Hiçbir kelime işitmedim. Allahü teâlâya şükredip, hocamın huzûruna gelerek durumu arz ettim.
-Allahü teâlâya hamd ve şükürler olsun ki, sana kendi yolunda bulunmayı nasîb etti. Seni, bir kısım insanlar gibi yanlış yollara saptırmadı buyurdu..."
Netice olarak, doğru, hak yolda bulunabilmek çok güçtür, zordur. Bunun  için;
"Sırat köprüsü, kıldan ince, kılınçtan keskindir" buyurulmuştur.


Ağaç, meyve vermezse, odun olur!..

 
A -
A +
Allahü teâlânın ni'metleri, ihsânları, yani iyilikleri, her ân, insanların iyisine de, kötüsüne de gelmektedir. Herkese mal, evlât, rızık, hidâyet gibi dahâ nice iyilikleri fark gözetmeksizin göndermektedir. Fark, bunları kabûlde, alabilmekte ve bâzılarını da alamamak sûretiyle, insanlardadır.
İnsanın, cenâb-ı Hakkın verdiği mâl, evlât, mevki, rütbe gibi geçici olarak ve emâneten verilen nimetlerle üstünlük taslaması, kibirlenmesi akılsızlıktır. Çünkü bunlar, insanın kendinde bulunan üstünlükler değildir. Gelip geçen, insandan çabuk ayrılan şeylerdir. Bunlar kötü kimselerde de bulunur. Hem de onlarda daha çoktur. Bunlar üstünlük olsalardı, bunlara kavuşmayanların ve kavuşup da ayrılanların, çok aşağı kimseler olmaları lâzım gelirdi. Mâl, insân için şeref vesîlesi olsaydı, hırsızların, az zamânda bile olsa, şerefli kimseler olmaları lâzım gelirdi.
Allahü teâlânın ihsân ettiği bütün ni'metler gibi, evlât da, büyük ni'mettir. Ayrıca Allahü teâlânın ni'metlerine şükretmek de, büyük bir ni'mettir. Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâplarını okuyup, öğrenip de, öğretmeye çalışan anne, baba de, evlât için büyük ni'mettir. Doğru itikadı, doğru fıkıh, ilmihâl bilgilerini yazan kitâplar, dergiler, gazeteler, doğru bilgileri anlatan radyo, televizyon ve internet de, okuyucuları, dinleyicileri için büyük ni'mettir. Ni'metin kıymeti bilinmezse, elden gider.
Kalbin rızkı, Allahü teâlâya îmândır, Onun emir ve yasaklarını yani din bilgilerini öğrenip uymaktır. İnsan, din bilgilerini yazan kitapları okumaz, dinini doğru olarak öğrenmezse, kalbi rızıksız kalır. Böyle bir kimse, günâh işlemeye başlar, kalbi hasta olur ve neticede ölür. Kalbin ölmesi demek, kâfir olması demektir.
Din Büyüklerini yani Ehl-i sünnet âlimlerini arayan, onların kitaplarının arasında aramalıdır. Bu büyüklerin kitapları ilâç gibidir. İlâcı kullanmayan, şifâ bulamaz...
Netice olarak, her anne, baba, hem kendini, hem de evlâdını ateşten korumak mecburiyetindedir. Evlâdına Allahü teâlâyı, Onun Peygamberini, namaz kılmayı, Kur'ân-ı kerîmi öğretmeyen anne, baba, evlâdının kâtilidir. Böyle anne, babalar, dünyânın en merhametsiz anne, babasıdırlar. Çünkü evlâdına dinini öğretmemiş, namaz kıldırmamış, bu konuda gevşek davranmışlardır. Çocuk abdest alarak üşümesin, derslerinden geri kalmasın demek, çocuk için merhamet değildir...
Doktor hastasına düşman mıdır ki, o hastayı bıçağın altına yatırıyor? Halbuki doktor, hastayı, ağrılardan kurtarmak, sıhhatine kavuşturmak yani hastaya merhamet ettiği için, onu bıçağın altına yatırmaktadır. Anne, baba da, evlâdına ne kadar merhametli ise,  evlâdına o miktârda İslâmiyeti öğretir. Anne, baba ne kadar merhametsizse, evlâdına o kadar dünyayı öğretir, âhireti unutturur. Ölçü budur...
Şunu da unutmamalıdır ki, evlât her günah işleyişte anasına, babasına da yazılır. O evlât, her ibâdet yapışta, anasına, babasına da sevâp yazılır... Bir ağaç, ya meyve verecektir veyâ ateşte yanacak odun olacaktır. Her anne, baba, meyve mi yetiştirmekte, yoksa sobaya gidecek odun mu yetiştirmektedir buna çok dikkat etmelidir.


.

Kitap okumaktan maksat...

 
A -
A +
İslâm dîninin temeli; ilim, amel ve ihlâs olmak üzere üçtür. İlim; îmân, fıkıh ve ahlâk bilgileridir. Ahlâk bilgilerine Tasavvuf denir. Amel; bu bilgilere uygun olan işlerdir. İhlâs; ilmin ve amelin Allah rızâsı yani Allahü teâlânın sevgisini kazanmak için elde edilmesidir.
Doğru olan hakîkî ilim, insana aczini, kusûrunu ve Rabbinin büyüklüğünü, üstünlüğünü bildirir. Yaratanına karşı korkusunu ve mahlûklara karşı tevâzusunu arttırır. Kul haklarına ehemmiyet verir. Böyle ilmi öğretmek ve öğrenmek farzdır ki buna İlm-i nâfia, faydalı ilim denir. Kişinin ihlâs ile ibâdet etmesine sebep olur.
İlmin kıymetli, şerefli olması, öncelikle iyi niyete bağlıdır. İlmi, cehâletten ve nefsinin hevâsından kurtulmak için öğrenmek lâzımdır. Ayrıca öğrendiği ilim ile amel etmek, başkalarına öğretmek ve bunları ihlâs ile yapmak lâzımdır. Amel ve ihlâs ile olmayan ilim zararlıdır. Hadîs-i şerîfte;
(Allah için olmayan ilmin sâhibi Cehennemde ateşler üzerine oturtulacaktır) buyuruldu.
Dünyâlık ele geçirmek için ilim öğrenmek, yani dîni dünyâya âlet etmek, altın kaşıkla necâset yemeye benzer. Dîni dünyâ kazancına âlet edenler, din hırsızlarıdır. Hadîs-i şerîfte;
(Din bilgilerini dünyâlık ele geçirmek için edinenler, Cennetin kokusunu duymayacaklardır) buyuruldu.
Bunun için, dinini dünyâlık ele geçirmek için öğrenenlerin, bid'at sâhiplerinin yazdıkları kitapları okumak ve böyle kimseleri dinlemek, insânı felâkete götürür, Cehenneme sürükler.
Vaktiyle bir mubârek zât, medresesinde, sevenlerine, talebelerine  sohbet ediyormuş. O sırada bir talebesi içeri girer. Talebenin içeri girmesi ile beraber odanın havası değişir. O zât, hemen o talebesini yanına çağırır ve;
-Evlâdım ne var sende, senden leş gibi koku geliyor buyurur. Talebe;
-Hocam sabah gusül abdesti aldım, çamaşırlarımı değiştirdim ve buraya da abdestli geldim der. Hocası;
-Yok evlâdım bu koku başka bir koku. Hele sen ceplerini bir boşalt, ne varsa cebinde koy şuraya buyurur.
Talebe ceplerini boşaltır ve bir tane kitap çıkar. Hocası o kitaba dikkatle  bakar ve;
-İşte o koku bu kitaptan geliyor der. Talebe;
-Efendim, ben buraya gelirken bir arkadaşım benim dindar olduğumu bildiği için bana bu din kitabını verdi, ben de aldım cebime koydum der. Hocası;
-Buraya gel, şu kitabı yazanın ismine bak. Bu kitabı yazan, habis, bid'at ehli bir adamdır. Bunun kokusu bütün kitabı değil, hepimizi perişan ediyor. Evet, yazılar doğru olabilir, ama ondan gelen koku bizi öldürmek için yeter. Çabuk bunu dışarıya bırak, böyle bozuk kitapları okuyanlar zehirlenir. Midemizi doyurmak için gıdânın temizini aradığımız gibi, kalbimizi doyurmak için de kitabın iyisini aramalıyız, pis borudan şifâ gelmez, buyurur.
Netice olarak, dinimizi doğru olarak öğrenmek için kitap okumaktan esas maksat, kalbin temizlenmesi, doğru bilgilerin öğrenilmesi içindir. Kalbi temizlemeyen, nakli esas almayan, doğru bilgi vermeyen bir kitaptaki bilgi, kişi için çok zararlıdır. Onun için her kitap değil, nakli esas alan doğru yazılmış din kitaplarını okumak lâzımdır.


.

Sonsuz saâdete kavuşmak için

 
A -
A +
Ehl-i sünnet i'tikâdını kısaca öğrenmek, iyi ve kötü huyları öğrenmek, farz-ı ayındır, yani herkesin öğrenmesi farzdır. Abdesti, guslü, namâzı, orucu ve harâmları da, her Müslümânın öğrenmesi farz-ı ayındır. Cenâze namâzını, ölüye hizmeti, san'at ve ticâret bilgilerini, kendi zamanının fen bilgilerini öğrenmek farz-ı kifâyedir. Yani lâzım olan kimselerin öğrenmesi farz olup, başkalarına farz olmaz. Fakat, lüzûmu kadar kimse öğrenmezse, bütün Müslümânlar büyük günâha girer. İbni Âbidîn hazretleri, Dürr-ül-muhtâr şerhinde;
"Din bilgilerinden kendine lâzım olanları öğrenmek farz-ı ayındır. Bundan fazlasını öğrenmek ve fen bilgilerinden faydalı olanları öğrenmek farz-ı kifâyedir. Kur'ân-ı kerîmin hepsini ezberlemek farz-ı kifâyedir. Kendine lâzım olmayan fıkıh bilgilerini öğrenmek, hâfız olmaktan dahâ iyidir" buyuruyor.
Fen bilgilerini dünyâ menfaati için öğrenmek câizdir, hattâ lâzımdır. Hadîs-i şerîfte;
(Bu ümmetin âlimleri iki türlü olacaktır: Birincileri, ilimleri ile insanlara faydalı olacaktır. Onlardan bir karşılık beklemeyeceklerdir. Böyle olan insana denizdeki balıklar ve yeryüzündeki hayvânlar ve havadaki kuşlar duâ edeceklerdir. İlmi başkalarına faydalı olmayan, ilmini dünyâlık ele geçirmek için kullananlara kıyâmette Cehennem ateşinden yular vurulacaktır) buyuruldu.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Allahü teâlânın emrettiklerine farz, yasak ettiklerine harâm denir. Farz veyâ harâm olmayanlara mubâh denir. Farzları yapmaya, harâmlardan sakınmaya ve mubâhları Allah rızâsı için yapmaya ibâdet etmek denir. Bir ibâdetin sahîh ve makbûl yani doğru olması ve Allahü teâlânın beğenmesi için, ilim yani doğru yapmanın şartlarını öğrenmek, amel yani şartlarına uygun yapmak ve ihlâs ile yapmak lâzımdır. İhlâs, para, mevki, şöhret gibi dünyâ menfaatlerini düşünmeyip, Allahü teâlâ emrettiği için, Onun rızâsını, sevgisini kazanmak için yapmaktır.
Farzlara ve harâmlara inanıp da, tembellikle veyâ kötü arkadaşlara uyarak, ibâdet etmeyen bir Müslümân, tövbe etmeden ölürse, günâhı bitinceye kadar, Cehennemde kalır. Farzları öğrenmeyen, bilse de, kıymet, ehemmiyet vermeyen, üzülmeden, Allahtan korkmadan terk eden, Müslümânlıktan çıkar, kâfir olur. Cehennemde, ebedî, sonsuz kalır. Harâmları yapmak da böyledir."
İslâm ilimleri; din ve fen bilgileri olmak üzere iki kısımdır. Bunları, lüzûmu kadar öğrenmek farzdır. Meselâ, ilâcın kullanma şeklini, miktârını ve elektrikli âlet kullananın elektrik hakkında kısa bilgi öğrenmesi farzdır. Öğrenmezse, ölüme sebep olurlar.
Din ilmi, fıkıh kitâplarını, bir üstâttan okuyarak, ihlâs da, bir velînin sözlerinden, hâl ve hareketlerinden ve tasavvuf kitâplarını okuyarak elde edilir...
Netice olarak, dünyâda ve âhırette saâdete kavuşmak için, Ehl-i sünnet i'tikâdını öğrenip, îmânını buna göre düzeltmek, bundan sonra, kendisine lâzım olan fıkıh, ilmihâl bilgisini öğrenip, onunla amel etmek, cenâb-ı Hakkın dostlarını, sevgili kullarını sevmek ve İslâm dîninin düşmanlarını tanıyıp, onlara aldanmamak lâzımdır.


.

Kibir, her iyiliğe mânidir

 
A -
A +
Kibir; kişinin kendini, başkalarından büyük bilmesi, üstün görmesidir. Kibir; kötü bir huydur, harâmdır, Hâlıkını, Rabbini unutmanın alâmetidir. Hadîs-i şerîfte;
(Kalbinde zerre kadar kibir bulunan kimse Cennete giremez) buyuruldu.
İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki:
"Kalb meleklere mahsûs bir evdir. Gadab, şehvet, hased, kibir gibi kötü sıfatlar, uluyan köpek gibidirler. Köpeklerin bulunduğu yere melekler girmez. Hadîs-i şerîfte; (Köpek ve resim bulunan eve melekler girmez) buyuruldu. Bu hadîs-i şerîfteki evin kalb olduğunu ve köpeğin de, kötü huylar demek olduğunu söylemiyorum. Açık manalarına inanmakla berâber, yukarıdaki manaları da ilâve ediyorum."
Vaktiyle Hikmet ehli bir zâtın huzûruna, kibirli, kendini beğenen birisi gelir. Bu zât, yanındakilere kibrin bir hastalık olduğunu, bundan kurtulmanın lüzûmunu anlatıyormuş  Gelen kimse, biraz dinledikten sonra birden;
-Bende bu şekilde bir hastalık yoktur, ben kibirli değilim deyiverir. Bunun üzerine O zât buyurur ki:
-Hasta olanlar bile hastalığına inanmıyor. Hayırlı insan, hayırlı işlerle uğraşmasından anlaşılır. Devamlı tövbe etmelidir. İnsan niçin yaratıldığını bilirse, insanlara öyle muâmele eder. İdâm mahkûmunun irâdesi olmaz. Biz niçin Cenneti istiyoruz? Çünkü cenâb-ı Hakkın rızâsı oradadır. Niçin Cehennemi istemiyoruz? Zîrâ cenâb-ı Hakkın rızâsı orada olmadığı için. Din Büyüklerinin Himmetine, yardımına kibir mânidir. Hiç kimse kibirli olduğunu kabul etmiyor ve kibirli olduğumuzu söyleyen de yoktur. Cenâb-ı Hak kibriyâ, büyüklük bana mahsustur, buyuruyor. Halbuki hepimizde kibir vardır. Bende de vardır. Ama herkestekinin derecesi ayrı ayrıdır. Kibirlisin, Cehennemde yanacaksın diyoruz, bende kibir yok diyorlar. Eskiden sende kibir var diye söyleyenler vardı, şimdi söyleyen olmadığı gibi, söyleyene de inanmıyorlar. Din Büyükleriden bir zât, Ramazan-ı şerifte, bir beldeye vaâz vermeye gitmiş. Gittiği yerde, kendisini çok büyük bir kalabalık karşılamış. O ânda kalbinden;
"Sen ne büyük âlimmişsin, ne büyük insanmışsın" diye bir düşünce geçiyor yani kibirleniyor. Hemen o ânda kendini toparlıyor, heybesinden ekmeği çıkarıp halkın gözü önünde orucunu yiyor. Oraya toplanan halk;
"Vay zındık, vay kâfir" diyerek hakaret ediyorlar ve kovalıyorlar. Talebeleri köye gidip meseleyi öğreniyorlar ve hocalarına;
-Efendim biz bunun hikmetini anlayamadık, öğrenmek istiyoruz diyorlar. Hocaları;
-Büyük bir kalabalığın beni o şekilde karşılaması, kalbime kibir getirdi ve hemen orucumu bozdum. Keffâret olarak 60 gün oruç tutulur ama, kibirlinin gideceği yer Cehennemdir. Ona dayanamam diye orucu bozdum, cevabını vermiştir.
Netice olarak, kibirli insân, başkasını beğenmeyen, ucublu insân kendini beğenendir. Kibirli insân, uçurumun kenarındadır. İnsânlar arasındaki kavgaların, münâkaşaların sebebi kibirdir. Benim dediğim olacak diyen kimse, nefsinin dediğini istiyor demektir. Benim dememeli, bizim demelidir. Kalbe giden damarlar tıkanırsa, kalp ve o vücut hasta olur. Kibir de, kalbe giden yolları kapayan ve her iyiliğe mâni olan bir hastalıktır.

.

"Kalbini düşmandan boşalt!"

 
A -
A +
Kalb, madde yani göğsümüzün sol tarafındaki et parçası değildir. Buna, yürek denir. Yürek, hayvanlarda da bulunur. Kalb, yürekte bulunan bir kuvvettir, görülmez. Ampulde bulunan elektrik cereyânı gibidir. Buna, gönül diyoruz. Gönül, insanlarda bulunur, hayvanlarda bulunmaz. Bedendeki bütün organlar, kalbin emrindedir. His uzuvlarımızın duydukları bütün bilgiler kalbde toplanır. İnanmak, sevmek, korkmak, insanın kalbindedir. İ'tikâd yani îmân eden ve kâfir olan, kalbdir. Kalbi temiz olan, İslâmiyete uyar. Kalbi kötü olan, İslâmiyetten kaçar. Güzel, iyi ahlâkın ve kötü huyların yeri kalbdir.
Allahü teâlâ, dinleri, Peygamberleri, kalbi temizlemek için gönderdi. Kalbi temiz olan, herkese iyilik eder, devletine, milletine faydalı olur. Dünyâda, râhat, huzûr içinde yaşar, âhirette de, ebedî, sonsuz saâdete kavuşur.
Kalbin temiz ve nefsin mutmainne, uysal olduğunun alâmeti, bedenin İslâmiyete seve seve uymasıdır. His organlarını ve bedenini İslâmiyete uydurmayanların;
"Kalbim temizdir, sen kalbe bak!" demeleri boş lâfdır. Böyle söylemekle kendilerini ve etrâfındakileri aldatmaktadırlar.
Kalb denilen latîfe hiç boş kalamaz. Mahlûkların düşüncelerinden temizlenen kalb, kendiliğinden Allahü teâlâya teveccüh eder. Boşaltılan bir şişeye havanın kendiliğinden dolması gibidir. Nitekim;
"Kalbini düşmandan boşalt! Dostu kalbe çağırmaya lüzûm kalmaz" demişlerdir.
Kalbden dünyâ sevgisinin çıkması iki şekilde olur:
1-Çokça  Allah ismini söylemekle, zikretmekle.
2-Bir evliyâyı aşk derecesinde çok sevmekle. Meselâ İmâm-ı Rabbânî hazretleri ve Mevlânâ Hâlid-i Bağdadi hazretleri gibi  zâtların kitaplarını, hayâtlarını, hâllerini çok okumakla.
Din Büyüklerinin sözleri, hâlleri, insân için aynadır. Bunları okuyan, kendinin ne durumda olduğunu görür. Onun için, bu büyüklerin kitapları birer ayna olmaktadır.
Namaz kılmak, nefse en ağır gelen bir ibâdettir. Namaza hazırlanmak,  zikirdir. Namaza şu kadar vakit kaldı demek zikirdir. Bütün bunlar, Allahü teâlâyı zikirdir, hatırlamaktır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"İslâmiyetin emirlerini yapmak ve tarîkatin hâllerine kavuşmak, nefsin küfürden ve kalbin günâhlardan temizlenmesi içindir. Nefis temizlenmedikçe ve kalb selâmet bulmadıkça, hakîkî îmân hâsıl olmaz. Kalbin selâmeti için, Allahü teâlâdan başka hiçbir şeyin kalbe gelmemesi lâzımdır. Bin sene yaşamış olsa, kalbe hiçbir şey gelmemelidir. Çünkü bu zamân kalb, Allahü teâlâdan başka her şeyi büsbütün unutmuştur. Eğer, bir şeyi hâtırlamak için uğraşsa, hâtırlayamaz."
Netice olarak kalb, boş bir kovaya benzer. Ama kovanın boş durması da mümkün değildir. Çünkü kovaya su koyarsanız hava çıkar, suyu boşaltırsanız oraya hava girer. Bu sebepten boş kalması mümkün değildir. Eğer kalbden dünya sevgisi çıkarsa, oraya Allahü teâlânın sevgisi girer. Bir kalbden dünyâ sevgisinin çıkması için, îmân etmek, emredilen ibâdetleri yapmak, harâmlardan sakınmak ve kalbinden dünyâ sevgisi çıkmış olan zâtların kitaplarını, hayâtlarını okumak veyâ böyle bir zâtın sohbetinde bulunmak lâzımdır.

İbâdetleri, şartlarına uyarak yapmalı

 
A -
A +
Allahü teâlâ, kullarını kendisine ibâdet etmek için yarattı. İbâdet, zül ve zillet demektir. Yani insanın Rabbine, mâbûduna karşı, hakir, âciz, muhtaç olduğunu göstermesidir. Bu da, her aklın, nefsin, âdetlerin güzel ve çirkin dediklerine uymayıp, Allahü teâlânın güzel ve çirkin dediklerine teslîm olmak, cenâb-ı Hakkın gönderdiği Kitâba ve Peygamberlere inanmak, bunlara tâbi olmak demektir. Bir insan, bir işi, Allahü teâlânın izin verdiğini düşünmeden, kendi görüşü ile yaparsa, cenâb-ı Hakka kulluk yapmamış, Müslümânlığın îcâbını yerine getirmemiş olur.
Bir ibâdetin ilmini öğrenmeyenin, şartlarını bilmeyenin, yaptığı ibâdet, ihlâs ile yapılmış olsa da, sahîh olmaz. Hiç yapmamış gibi, azâb görür. Şartlarını bilerek ve gözeterek yapanın, ibâdeti sahîh olur. Cehennem azâbından kurtulur. Fakat, ihlâs ile yapmadı ise, bu ibâdeti ve hiçbir iyiliği kabûl olmaz, sevâb kazanamaz. Zira Allahü teâlâ, böyle olan ibâdeti, hayrât ve hasenâtı beğenmeyeceğini bildiriyor. İlim ve ihlâs ile yapılmayan ibâdetin faydası olmaz, insanı küfürden, günâhtan, azâbdan kurtarmaz. Ömür boyu, böyle ibâdet yapıp da, küfür üzere vefât eden çok kimse görülmüştür.
İlim, ihlâs ile yapılan ibâdet, insanı, dünyâda küfürden, günâhdan kurtarır ve azîz eder. Âhirette de, Cehennem azâbından kurtaracağını, Allahü teâlâ, Mâide sûresinin 9. âyetinde ve Vel'asr sûresinde va'detmektedir. Allahü teâlâ, va'dinde sadıktır, verdiği sözü elbette yapar.
Şeytân, ibâdetler için lâzım olan bilgileri öğrenmeyenleri, hîle olarak;
"Senin ibâdetlerin hep kusûrludur, riyâ karışıktır. Böyle ibâdetlerle müttekî olamazsın. Allahü teâlâ, Mâide sûresinde;
(Allah, yalnız müttekîlerin ibâdetlerini kabûl eder) buyuruyor. Senin ibâdetlerin kabûl olmaz. Boşuna uğraşıyorsun. Boş yere, sopa yiyen hayvân gibi, eziyet çekiyorsun" diye aldatmaya çalışır.
Şeytânın bu hîlesine aldanmamak için, îmân ve ibâdet bilgilerini doğru olarak öğrenmeli, doğru olarak yapmaya çalışmalı ve;
"Ben, Allahü teâlânın azâbından kurtulmak ve emrine uymak için ibâdet ediyorum. Benim vazîfem, emri yerine getirmektir. Kabûl olup olmayacağı, Onun bileceği şeydir. Şartlarına uygun olan ve farzları yapılan ibâdetin sahîh olması muhakkaktır" demelidir.
Netice olarak bir Müslümânın, kendisine dünyâda ve âhırette fayda sağlayacak bilgileri öğrenmesi, ibâdetleri de, şartlarına uygun olarak yapması lâzımdır. Âhirette imdâdımıza yetişecek, mezârda dünyâdaki dostlarımız bizi yalnız bırakıp gittikleri zamân, bize arkadaş olacak, mezârdan kalkınca, ananın evlâdından, kardeşin kardeşinden, dünyâdaki dostların birbirlerinden kaçıp, herkes başının çâresini aradığı vakit bizi kurtaracak olan amel ve ibâdetleri yapmalıyız. Bilgisiz, şartlarına uygun olarak yapılmayan ameller, ibâdetler, mahşer günü, insanı kurtarmaz. Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(Faydasız ilmi öğrenmekten ve Allahü teâlâdan korkmayan kalbden ve dünyâya doymayan nefisten ve Allah için ağlamayan gözden ve kabûle lâyık olmayan duâdan Allahü teâlâ bizi korusun.)

.

"Sabır, bütün hayırların anahtarıdır"

 
A -
A +
Sabır; bütün hayırların, iyiliklerin anahtarıdır. Dünyaya geldiğimiz andan itibaren, her menzile sabırla ulaşılmaktadır. Çocuğun büyümesi ve eğitimi, sabretmeye bağlıdır. İyi bir insan, iyi bir Müslüman olmak, sabırla ele geçer. Zaten Din Büyükleri;
"Sabır bütün hayırların, sıdk kurtuluşun ve şükür de bereketin anahtarıdır. Kimde bu hasletler bulunursa, o, en yüksek mânevî mertebelere kavuşur" buyurmuşlardır.
Sabır; yüzü ekşitmeden başa gelen dert ve musîbeti yudum yudum içine sindirmektir.
Sabır; emirleri yapmakta, yasaklardan sakınmakta, başa gelen belâ ve musîbetlerde tahammül etmek, katlanmaktır. Netice almak isteyen, sabırlı olur. Abdullah ibni Abbâs hazretleri, kızının vefat ettiğini öğrenince önce;
"İnnâ lillah ve innâ ileyhi râci'ûn" der sonra;
"Bu mahrem idi, Allahü teâlâ bunu örttü, yardıma muhtâç idi, himâyesine aldı. Bizim için de bir mükâfât idi onu bizden önce gönderdi" der ve iki rek'at namaz kılar, sonra da;
"Allahü teâlânın; Bekara suresinin 45. âyet-i kerimesinde; (Sabır ve namaz ile yardım isteyin) meâlindeki emrini yerine getirdik" buyurur.
Sabır, dinin yarısı, namaz ise dinin direğidir. Bu ikisine yapışan, hedefine ulaşır, maksadına kavuşur. Peygamber efendimiz;
(Sabreden, zafere kavuşur) buyurmuşlardır.
Abdullah Mürteiş hazretleri;
"Bütün işlerin netîcesinin sıhhatli, faydalı olabilmesi için iki şart vardır. Bunlar, sabır ve ihlâstır" buyurmuştur.
İsmâil Fakîrullah hazretleri;
"Tevekkül etmek, teslim olmak, sabretmek ve rızâ göstermek, Allahü teâlâya varan yolun esaslarıdır" buyuruyor.
Abdülkâdir Geylânî hazretleri buyurdu ki:
"Kulun Allahü teâlâyı sevmesinde samîmi olup olmadığı, başına belâ ve musîbet geldiği zaman ortaya çıkar. Belâ ve musîbet geldiğinde sabır ve sükûn hâlini muhâfaza edebiliyorsa, o gerçekten Allahü teâlâyı seviyor demektir. Musîbet ve fakirlik zamânında sebat gösterebilmek bu sevgiye delil ve alâmet yapıldı. Birisi Peygamber efendimize;
-Ben sizi seviyorum deyince;
-Fakirlik için bir elbise hazırla buyurdu. Bir başkası gelip;
-Ben Allahü teâlâyı seviyorum deyince;
-Belâ için elbise hazırla buyurdu.
Halinizden şikâyette bulunmayın. Sabredin, feryad etmeyin. Allahü teâlâya, rızâsı için yapılan sabırlar ve tahammüller, aslâ karşılıksız kalmaz. Onun için bir ân olsun sabrediniz, mutlaka, senelerce bu sabrın mükâfâtını görürsünüz. Ömrü boyunca kahraman lakabıyla meşhûr olan, bu lakabı, bir ânlık cesâreti netîcesinde kazanmıştır."
Yahyâ bin Muâz-ı Râzî hazretleri de;
"Kıyâmet günü fakirlik ve zenginlik tartılmayacak, fakirliğe ne ölçüde sabredilmiş ve zenginliğe ne ölçüde şükredilmiş ise, o hesâb edilecektir. Mesele çok fakir veya çok zengin olmak değil, çok sabretmek veya çok şükretmektir" buyurmuştur.
Netice olarak Ahmet Yekdest Cüryânî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Dünyânın esâsı mihnet, sıkıntı üzerine kurulmuştur. Sıkıntının ise sabretmekten başka reçetesi, katlanmaktan başka kurtuluş yolu yoktur. Şu üç sabır çok sevgilidir. Bunlar; tâatte, hakka kullukta, günah işlememekte, belâ ve mihnet ânında sabırdır."


.

İnsan, her günü son gün bilmeli

 
A -
A +
Her yeni eskir ve her doğan, dünyaya gelen de bir gün ölür. Bunun için iyi bir Müslüman, her gününü son gün ve kıldığı her namazı da son vakit olarak bilmelidir. Zaten Peygamber efendimiz bir hadîs-i şerîflerinde;
(Dünyâda garîb veyâ yolcu gibi ol ve kendini ölmüş say!) buyurmuşlardır.
Seyyid İbrâhim Desûkî hazretleri, ömrünün son günlerinde talebelerine hitaben;
"Ey evlatlarım! Ömrünüz her geçen gün azalmakta, eceliniz yaklaşmaktadır. Bir gün bu üzerinde yaşadığınız dünyâ dürülecek, kıyâmet kopacaktır. Her gün amel defterinizi hayırlı işlerle doldurmaya bakınız. Böyle yapanlara müjdeler olsun. Amel defterlerini, yasaklardan kaçmayarak günahlarla dolduranlara da yazıklar olsun. Vakitlerinizi isrâf etmeyiniz. Zamanlarınızı boşa geçirmeyip değerlendiriniz. Yoksa pişmân olursunuz. Duânızın kabûl olmasını istiyorsanız, helâlden yiyiniz ve Müslüman kardeşlerinizin hakkında yersiz söz etmekten dilinizi tutunuz" buyururlardı.
İmâm-ı Gazâlî hazretleri nefsine, daha doğrusu hepimizin nefisine hitaben buyuruyor ki:
"Ey nefsim! Ecel sana yaklaşmakta, Cennet ve Cehennemden biri, seni beklemektedir. Ecelinin, bugün gelmeyeceği ne mâlûm? Bugün gelmezse, bir gün elbette gelecek. Başına gelecek şeyi, geldi bil! Çünkü ölüm, kimseye vakit tâyîn etmemiş ve gece veyâ gündüz, çabuk veyâ geç, yazın veyâ kışın gelirim dememiştir. Herkese ansızın gelir ve hiç ummadığı zamanda gelir. Bugün, ecelin geldiğini, bir gün dahâ müsaade etmeleri için yalvardığını, sızladığını ve sana, bir gün bağışladıklarını, şimdi, o günde bulunduğunu farz et! O hâlde, bugünü elden kaçırmaktan, bununla, saâdete kavuşmamaktan dahâ büyük ziyân olur mu? Yarın ölecekmiş gibi, dilini, gözlerini ve yedi âzânı harâmdan koru! Resûlullah efendimiz;
(Akıllı kimse, ölmeden önce hesâbını gören, ölümden sonra kendisine yarayacak şeyleri yapan kimsedir) buyurmuştur."
Atâ-i Horasânî hazretleri de, sevdiklerine şöyle nasîhat ederdi:
"Hep iyilik yapın. Zîrâ yapılan iyilikler, işlenen kötülükleri yok eder. Sonunda dünyâdan ayrılacağınız için, kendinizi ondan ayrılmış kabûl ediniz. Bir gün mutlaka tadacağınız için ölümü tatmış gibi olunuz. O hâlde şimdi kendinizi oraya gidip yerleşmiş kabul ediniz. Zâten herkesin varacağı son durak burasıdır. Her insan yolculuğa çıkacağı zaman mutlaka hazırlık yapar. Yolculukta lüzumlu eşyâlarını yanına alır. Sefere, hazırlıklarını yaparak çıkan kimseye gıpta edilir. Hazırlıksız yola çıkan pişman olur. Dünyânın sıkıntısı geçicidir. Fakat âhiretin devamlı olan dayanılmaz acı ve ızdıraplarına yakalanırsak, hâlimiz nice olur? Bu bakımdan insanların en akıllısı, sonsuzluk âlemi, gerçek vatan olan, âhiret için iyi hazırlanandır. Dehşeti tüyler ürperten kıyâmet gününde, Allahü teâlâ kimi Arş'ının gölgesi altında gölgelendirirse o kimseyi, o gün güneşin sıcaklığı aslâ rahatsız etmez. Oradaki sıkıntılardan kurtulur."
Netice olarak, her geçen an, ömrümüzü azaltmakta, ecel zamanını yaklaştırmaktadır. Bugün aklımızı başımıza toplamazsak, yarın âh etmekten ve pişmânlıktan başka elimize bir şey geçmez.


.

"Eshâbımı kötü bilmeyiniz!"

 
A -
A +

Eshâb; sözlük anlamı itibari ile, sâhib kelimesinin çoğuludur ve arkadaşlar anlamındadır. Dinî terim olarak eshâb, Peygamber efendimizi görüp îmân eden ve mü'min olarak vefât eden mübârek kimselere denir.
Allahü teâlânın mü'minlerin kalblerine gönderdiği nûrlar, ibâdetleri ve takvâsı çok olanlara, gelmektedir. Nûrlar, Resûlullah efendimizin mübârek kalbinden yayılmaktadır. Gelen nûrları almak için, Resûlullah efendimizi sevmek lâzımdır. Sevmek de, Onun ilmini, güzel ahlâkını, mu'cizelerini, kemâlâtını öğrenmekle hâsıl olur. Resûlullah efendimiz de, onu görüp severse, feyiz alması çoğalır. Bunun için, sohbetinde bulunup, güzel yüzünü görenler, tatlı sözlerini işitenler, daha çok feyiz aldılar. Eshâb-ı kirâm, bu sebeple, çok feyiz alıp, kalbleri dünya sevgisinden temizlenerek, ihlâs sâhibi oldular. Kavuştukları nûrlar, feyizler, evliyânın kalblerinden dolaşarak, zamânımıza kadar geldi.
Eshâb-ı kirâma hürmet etmek, insanların en iyisi olan Peygamber efendimize hürmet etmektir. Onlara hürmetsizlik de, Resûlullah efendimize hürmetsizliktir. İnsanların en iyisinin  sohbetine, sözlerine kıymet vermek için Eshâb-ı kirâmın hepsine kıymet vermek lâzımdır. Ebû Bekr-i Şiblî hazretleri;
"Eshâb-ı kirâma kıymet vermeyen bir kimse, Resûlullah efendimize îmân etmemiş olur" buyurmuştur.
Âlûsî merhum, Gâliyye kitâbında diyor ki:
"Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde Eshâb-ı kirâmı övmektedir. İlk hicret edenlerden, Ensârdan ve iyilikte bunların izinde olanlardan râzı olduğunu bildirmektedir. Allahü teâlâ, ancak mü'min olarak öleceğini bildiği kulundan râzı olur. Kâfir olarak öleceğini bildiği kulundan râzı olduğunu bildirmesine imkân yoktur. Bunun için, Eshâb-ı kirâmı öven âyet-i kerîmeler, onların âdil olmadıklarını ve Resûlullahın vefâtından sonra mürted olduklarını söyleyenleri reddetmekte, böyle söyleyenlerin kötü niyetli, zındık olduklarını bildirmektedir. Eshâb-ı kirâmın hepsini öven hadîs-i şerîfler pek çoktur. Bunların meşhûrlarından biri, Dârimî'nin ve İbni Adî'nin bildirdikleri, (Eshâbım yıldızlar gibidir. Hangisine uyarsanız hidâyete kavuşursunuz!) hadîs-i şerîfidir."
Peygamber efendimiz bir hadis-i şeriflerinde buyuruyorlar ki:
(Eshâbımı incitmekte, Allahü teâlâdan korkunuz! Benden sonra, onları kötü bilmeyiniz. Onları seven, beni sevdiği için sever. Onlara düşmanlık eden, bana düşmanlık etmiş olur. Onları inciten, beni incitir. Beni inciten de, Allahü teâlâya eziyet etmiş olur ki, buna azâb eder.)
Netice olarak, Eshâb-ı kirâmın kıymetini, büyüklüğünü bilemeyen, bu büyükleri kendileri gibi sanıp, kötüleyenlere çok şaşılır. Cehenneme gidecekleri bildirilen, yetmişiki bid'at fırkasının en kötüsü bunlardır. Hadis-i şerîfte buyuruldu ki:
(Allahü teâlâdan korkunuz, Allahü teâlâdan korkunuz da, eshâbımı incitmeyiniz! Benden sonra, onlara garez olmayınız, düşmanlık etmeyiniz! Onları seven, beni sevdiği için sever. Onlara düşmanlık eden de, bana düşman olduğu için eder. Onları inciten, beni incitmiş olur. Beni inciten de, Allahü teâlâyı incitir. Allahü teâlâ da, kendisini incitene azâb eder.)


.

"Onlara kötü gözle bakmayınız!"

 
A -
A +

Peygamber efendimizin Eshâbını yani ilk Müslümanların hepsini büyük bilmemiz ve hepsini hürmetle, iyilikle söylememiz lâzımdır. Bu büyüklerden hiçbirini fenâ bilmemeli, kötü sanmamalıyız! Onların birbirleri ile olan muhârebelerini, başkalarının sulhlarından daha iyi bilmelidir. Kurtuluş yolu budur. Çünkü Eshâb-ı kirâmı sevmek, Peygamber efendimizi sevmekten ileri gelir. Onlara düşmanlık, Ona düşmanlık olur. Abdullah bin Abbâs hazretlerinin rivâyet ettiği hadîs-i şerifte buyuruldu ki:
(Benim Eshâbım Nûh aleyhisselâmın gemisi gibidir. Nûh aleyhisselâmın ümmetinden, Nûh aleyhisselâma îmân getirip, verdiği habere i'tikâd edip, emrine uyup gemiye binen, dünyâda tûfan azâbından, âhırette, Cehennem azâbından ve mahrum kalmaktan emîn oldu. Her kim ki, Nûh aleyhisselâma îmân getirmedi ve i'tikâd ile emrine uymayıp, gemiye girmedi, dünyâda tûfandan boğulmaya mübtelâ olup ve âhırette mahrûmluğa, hicrâna ve azâba düçâr oldu, yakalandı. Böylece, benim ümmetimden her kim ki, eshâbıma muhabbet ederse, dünyâda bid'at ve dalâlet deryâsına gark olmaktan halâs olur, kurtulur. Âhırette, ayrılık, mahrûmluk, hicrân azâbından selâmet bulur. Ümmetimden bir kimse, eshâbıma muhabbet etmeyip, benim eshâbım hakkında söylediğim habere i'tikâd etmeyip, eshâbıma buğuz, düşmanlık etse, dünyâda hâricî ve râfizî yolunu tutmuş, bid'at ve dalâlet tûfanında gark olmuştur, boğulmuştur. Âhırette hüsrân, nedâmet, pişmanlık ve hicrân acısına gömülüp, artık, kurtuluş ümîdi kalmaz.)
Abdurrahmân ibni Avf hazretlerinin rivâyet ettiği hadîs-i şerifte de şöyle buyuruldu:
(Ben yakında ölürüm, siz de ölürsünüz. Kıyâmet günü amellerinizden size suâl olunur. Size oğul, baba ve dede fayda vermez. Ancak selîm kalb ile Allahü teâlânın huzûruna gelen kurtulur. Günâhı olanlara kıyâmet gününde şefâat etmemi ihsân, ikrâm etmişlerdir. Benim şefâatim, benim eshâbıma kötü söyleyenlere, dil uzatanlara harâm olur.)
Ahzâb sûresinin, 57. âyetinde meâlen;
(Allahü teâlâya ve Onun Peygamberine eziyyet edenlere dünyâda ve âhırette la'net olsun!) buyuruldu.
Eshâb-ı kirâmdan Nu'mân radıyallahü anhın rivâyet ettiği  hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
(Allahü teâlâya Mi'râcda, şöyle arz ettim.
-Yâ Rabbî, benden sonra eshâbım kendi aralarında ihtilâf ederler, ayrılığa düşerler. Sen o ihtilâf edenlere ne yaparsın. O kimselerden bâzısı diğerinin sözünü tutar, bâzısı da bir başkasının sözünü tutar. Allahü teâlâ buyurdu ki:
-Ey benim habîbim! Senin Eshâbın benim katımda yıldızlar gibidir. Bâzısı bâzısından nûrludur. Aralarında olan ihtilâflardan, ayrılıklardan dolayı onları affederim. Her kimse ki, onlardan birisinin sözüyle ve fetvâsıyla amel eder ve bir yola giderse, hidâyet üzeredir. O yolu hidâyet ile süslemişim.)
Netice olarak, Peygamber efendimizin bir hadîs-i şerîflerinde buyurdukları gibi:
(Eshâbımı söylerken, Allahtan korkunuz. Eshâbım söylenirken, Onlara saygısızlık yapmamak için, Allahtan korkunuz! Benden sonra, Onlara kötü gözle bakmayınız. Onları seven, beni sevdiği için sever. Onlara düşman olan, bana düşmanlık etmiş olur.)


.

"Cennet ehlinden bir kimse gelir"

 
A -
A +
Eshâb-ı kirâmın her birini büyük ve üstün bilmek, hepsine iyi gözle bakmak, her birinin âdil ve sâlih olduğuna inanmak lâzımdır.
Kur'ân-ı kerîmi ve hadîs-i şerîfleri toplayan, sonra gelen Müslümanlara ulaştıran, Eshâb-ı kirâmdır. Üstünlükleri, âyet-i kerîme ve hadîs-i şeriflerle bildirilmiştir. Eshâb-ı kiramdan hazret-i Câbir şöyle anlatır:
"Bir vakit, muhâcir ve ensârdan, kalabalık bir cemâat ile, Medînenin bir mahallinde, Ensârdan sâlihâ bir hâtunun ziyâfetinde, Resûlullah efendimizle berâber oturmuştuk. Elimizi yiyeceğe uzatmadan evvel, Resûlullah efendimiz;
-Şimdi Cennet ehlinden bir kimse gelir ki, benden sonra ümmetime hak üzere halîfe olur buyurdular.
Bunu söylediği sırada, hazret-i Ebû Bekir içeri girdi ve sonra;
-Şimdi, ehl-i Cennetten bir kimse dahâ gelir ki, ümmetimin üzerine Ebû Bekir'den sonra, hak üzere halîfe olur buyurdular.
Bu sözlerinin üzerine, hazret-i Ömer o meclise geldi. Sonra;
-Bu vakitte ehl-i Cennetten bir şahıs dahâ bu meclise gelir ki, Ömerden sonra hak üzere halîfe olur buyurdular.
Sözü tamâmlandığı ânda hazret-i Osmân mecliste hâzır oldu. Sonra da buyurdu ki:
-Ey benim eshâbım, yemek hâzır oldu. Lâkin bir kimse dahâ kalmıştır ki, o kimsenin de bu yemekte bizimle berâber rızkı vardır, ehl-i Cennettir. Osmân'dan sonra ümmetim üzerine hak üzere halîfe olur. Şimdi o da gelir. Ondan sonra yemek yenecektir.
Bir müddet sonra hazret-i Ali, oraya geldi ve Resûlullah efendimiz;
-Yemeği koyunuz, size âfiyet olsun! buyurdu."
Yine eshâb-ı kiramdan Saîd bin Cübeyr hazretleri şöyle anlatır:
"Resûlullah efendimiz Medîne-i münevverede, Mescid-i şerîfi binâ etmek istediler. On binden ziyâde taş toplanmıştı. Resûlullah efendimiz bu kadar taştan bir taş aldılar. Sonra sırası ile, hazret-i Ebû Bekr'e, hazret-i Ömer'e, hazret-i Osmân'a ve hazret-i Ali'ye;
-Siz de bir taş kaldırınız, alınız buyurdular.
Her birisi ellerine, emredildiği şekilde bir taş aldılar. Eshâb-ı kirâm, Muhâcir ve Ensâr, huzûrda el kavuşturup, dururlardı. Resûlullah efendimiz, mübârek elleri ile kaldırdığı taşı, götürüp, gerekli yere koydular. Sonra;
-Yâ Ebâ Bekir! Kaldırdığın taşı getir, benim koyduğum taşın yanına koy! buyurdular. O da getirip, yanına koydu. Sonra;
-Yâ Ömer! Sen de getir, o taşı Ebû Bekr'in taşının yanına koy! buyurdular. O da getirip, koydu. Ondan sonra;
-Yâ Osmân! Sen de getir o taşı Ömer'in taşının yanına koy! buyurdular. O da getirip, koydu. Ondan sonra da;
-Yâ Alî! Sen de getir o taşı Osmân'ın taşının yanına koy! buyurdular. O da getirip, koydu. Sonra, Resûlullah  efendimiz, Eshâb-ı kirâma hitâben;
-Ey Eshâbım! Bu taşlar arasında gördüğünüz sıra, benden sonra halîfe, Ebû Bekir, ondan sonra Ömer, ondan sonra Osmân, ondan sonra Alî'nin olacağına açık bir delîldir. Siz ki benim eshâbım, muhâcir ve ensâr! Herkes ne miktâr bu taşlardan ister ise, alıp nereye ister iseniz koyunuz buyurdular."
Netice olarak, Eshâb-ı kirâmın her birini büyük ve üstün bilmek, hepsine iyi gözle bakmak, her birinin âdil ve sâlih olduğuna inanmak lâzımdır. Hiçbirine dil uzatmamak, lânet etmemek, düşmanlık etmemek ve bir kısmını sevmek için başka Sahâbîlere düşman olmaktan sakınmak lâzımdır. Çünkü Onlar, seçilmiş ve övülmüşlerdir.


.

"Dünyayı keder ve üzüntü yeri yaptı"

 
A -
A +
"Allahü teâlâ, kullarının sâdece kendi rızâsını isteyip, onunla hoşnûd olmaları, dünyadan yüz çevirmeleri için, dünyayı keder ve üzüntü yeri yaptı."
 
Her insana, her iyiliği, her rahatlığı gönderen ve her derdi, her sıkıntıyı gönderen Allahü teâlâdır. Ni'met gelince şükür, dert gelince, istiğfâr ve sabretmelidir. Dertler, ni'metin kıymetinin anlaşılmasına sebep olmaktadır. İstiğfârın ve sabrın sevâbı pek çoktur. Dünyâdaki dertler, âhırette çok sevap verilmesine sebep olmaktadır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben buyuruyor ki:
"İyi bil ki, ağlamak, sızlamak, derdi belâyı geri çevirmez, üzüntüyü dağıtmaz! Kaderde olanlar başa gelecektir. Sabretmek, olmuş bitmiş şeye kızmamak lâzımdır. Bakara sûresinin 156. âyetinde meâlen, (Mü'minlere bir sıkıntı gelince, innâ lillah ve innâ ileyhi râci'ûn derler) buyuruldu. Sabretmek ve dayanmak lâzımdır. Kazâya rızâ lâzımdır.
İnsana gelen marazlar, elemler, takdîr-i ilâhî ile gelmektedir. Râzı olmak lâzımdır. İbâdetlere devam, elemlere, hastalıklara sabredilmelidir. Allahü teâlânın kereminden âfiyet beklemelidir. Mahlûklardan bir şey beklememeli, her şeyin Hak teâlâdan geldiğini bilmelidir. Dertlerden, elemlerden kurtulmak için duâ ve istiğfâr etmelidir."
Seyfeddîn-i Fârûkî hazretleri;
"Eğer Allahü teâlâ kullarına, hiç dert ve elem vermemiş olsa veya çok az vermiş olsaydı, insanlar Ona ibâdet etmekten ve Onu zikretmekten gâfil olurlardı. İnsanın, dünyâ ve âhiret saâdetine, Allahü teâlânın rahmetine kavuşabilmesi için, ibadetten, zikirden geri kalmaması şarttır. Herkes Allahü teâlânın rahmetine muhtaçtır. Bu sebeple, iyi düşünülürse, dert ve sıkıntıların, aslında birer nîmet ve insânı Allahü teâlâya çeken birer kemend oldukları anlaşılır" buyurmuştur.
Vaktiyle evliyânın büyüklerinden Hâce Emkenegî hazretleri, talebeleri ile dikenlik bir yerden geçerler. Bir talebesinin ayakları çıplaktır. Hemen her adımda talebenin ayağına bir diken batar. Bağırmamak için, içinden gizlice âh çeker. Bütün bu acılara rağmen hocasını tâkip eder. Hâce Emkenegî hazretleri, talebesinin bu hâlini görünce;
"Kardeşim ayağa elem dikeni batmadıkça, murâd gülü açılmaz" buyururlar.
Akşemseddîn hazretleri Göynük'e gittikten sonra da, Fâtih Sultan Mehmet Hân'a mektuplar gönderirdi. Bir mektubunda şöyle nasihat etmektedir:
"Dünyevî ve uhrevî rahata, lezzete dayanan iki türlü hayat tarzı vardır. Birincisi ikinciye bakarak değersiz ve geçicidir. Şu hâlde ona iltifât etme. Esâsen peygamberlere, velîlere, halîfelere, sultanlara rahat değil, cefâlar ve zorluklar lâyıktır. Sen de onların yolundasın. Bu nasibinden dolayı, elem değil zevk duy. Sen herhangi bir insân gibi değilsin, memleketin durumu, senin durumuna bağlıdır. Bedende görünen her şey rûhun eseri olduğu gibi, memlekette meydana gelen şeyler de Fâtih'in eseri olacaktır. Çünkü bedene oranla rûh ne ise, memlekete oranla sultanlar da aynı şeydir."
Netice olarak dünya, insan için imtihân yeri olarak yaratılmıştır. Dolayısı ile, elem ve keder yurdudur.  Ebû Hâşim Sofî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Allahü teâlâ, kullarının sâdece kendi rızâsını isteyip, onunla hoşnûd olmaları, dünyadan yüz çevirmeleri için, dünyayı keder ve üzüntü yeri yaptı."


.

Belâya sabretmeli, şikâyet etmemeli

 
A -
A +
Dert ve belâ çekenlere sevâp olmaz. Dert ve belâlara sabredenlere, bunları Allahü teâlâdan bilip, Ona yalvaranlara sevâp vardır. 
 
Sabır, dert ve elemi şikâyet etmemektir. Her musîbete ve belâya sabretmek, şikâyet etmemek lâzımdır. Zîrâ, sabrı bulunmayan insanların dinleri kolaylıkla helâk olur. Dert ve belâ çekenlere sevâp olmaz. Dert ve belâlara sabredenlere, bunları Allahü teâlâdan bilip, Ona yalvaranlara sevâp vardır. Peygamber efendimiz  buyurdu ki:
(Yeryüzündekilere merhamet eyleyin ki, göklerdekiler de size merhamet eylesin. Sıddîkların nişânı odur ki, sadaka verirken gizli verir, bir belâya uğradığı zamân, bağırıp çağırmaz, kimseye şikâyet eylemez ve o belâyı herkesten gizler ve bir günâh işlediği zamân ardından hemen sadaka verir ki, günâhına keffâret olsun.)
Peygamber efendimiz, kimsenin ayıbını yüzüne vurmaz, kimseden şikâyet etmez ve arkasından söylemezdi. Bir kimsenin sözünü veyâ işini beğenmediği zamân;
(Bâzı kimseler, acabâ neden şöyle yapıyorlar?) buyururdu.
Hazret-i Ömer buyuruyor ki:
"Bana bir belâ gelirse, üç türlü sevinirim.
Birincisi, belâyı Allahü teâlâ göndermiştir. Sevgilinin gönderdiği her şey tatlı olur.
İkincisi, Allahü teâlâya, bundan dahâ büyük belâ göndermediği için şükrederim.
Üçüncüsü, Allahü teâlâ, insanlara boş yere, faydasız bir şey göndermez. Belâya karşılık, âhırette ni'metler ihsân eder. Dünyâ belâları az, âhıretin ni'metleri ise, sonsuz olduğundan, gelen belâlara sevinirim."
Hazret-i Alî'ye, zehirden daha acı olan nedir? diye suâl edildiğinde;
"Zehirden daha acı olan, sabretmektir" cevabını vermişlerdir.
Rızâ demek, Allahü teâlâdan gelen her şeye râzı olmak demektir. Allahü teâlâdan bir felâket gelse, ona da rızâ gösterir, kimseye şikâyet etmez. Bu, her insanın yapabileceği bir iş değildir. Fakat, bunu yapabilen, büyük bir insandır. Böyle insanlarda, Peygamberlere  mahsûs sabır ve tahammül var demektir. Allahü teâlânın büyüklüğüne inandığı derecede insan, bu tahammülü ve rızâyı gösterebilir. Gıbta edilecek bir meziyettir.
Hastalığı herkese söyleyip, hâlinden şikâyet etmek harâmdır. Şikâyet niyyeti ile değilse harâm olmaz. Fakat, söylememek iyidir. Çünkü çok söyleyerek, şikâyet şeklini alabilir. Resûlullah  efendimiz buyurdu ki:
(Bir kimse geçim darlığından şikâyetçi olduğu hâlde sabâha çıksa, Rabbinden şikâyet etmiş gibi olur. Bir kimse dünyâ işi için üzülerek, mahzûn olduğu hâlde sabâha çıksa, Allahü teâlâyı darıltmış olarak sabâhlamış olur. Bir kimse, zengine zenginliğinden ötürü tevâzû etse dîninin üçte ikisi gider.)
Peygamberlerden Yûsuf aleyhisselâma zulmedilmiş fakat O, zulmedenleri affetmiş, Allahü teâlâ Süleymân aleyhisselâma çok şeyler ihsân etmiş, O da şükretmiş ve Eyyûb aleyhisselâm da, çok büyük bir derde, hastalığa mübtelâ olduğu hâlde, sabretmişti. İmâm-ı Rabbânî hazretleri;
"Belâlar, dertler, Allahü teâlânın irâdesi ve ezeldeki takdîri ile gelmektedir. Onun takdîrine râzı olmak ve teslîm olmak lâzımdır" buyurmaktadır.
Netice olarak, nimeti de, dert ve belâyı da gönderen Allahü teâlâdır. Nimet zamanı şükretmeli, belâ ânında da sabretmelidir. Şu beyitte ifâde edildiği gibi:
Kimseye etmem şikâyet, ağlarım ben hâlime.
Titrerim mücrim gibi, baktıkça istikbâlime!

Bu sarayın güzellikleri gitti"

 
A -
A +
Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri bir yolculuğu sırasında Kûfe'ye uğrar ve şehrin ileri gelenlerinden birisinin sarayını görür. Saray çok güzel ve süslüdür...
 
Allahü teâlâ, dünyâyı yarattığı gibi, onun zevâl bulmasını, yok olmasını ve buna karşılık âhıretin de sonsuz olmasını diledi. Âhırette de, Cennet ve Cehennemden başka yer yoktur. Nahl sûresinin 96. âyet-i kerîmesinde meâlen;
(Dünyâ malından yanınızda olanlar fânîdir. Allahın indinde, Cennetteki sevâb, oradakilerle bâkîdir!) buyuruldu.
Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri bir yolculuğu sırasında Kûfe'ye uğrar ve şehrin ileri gelenlerinden birisinin sarayını görür. Saray çok güzel ve süslü, kapısında hizmetçiler vardır. Sarayın penceresinden birisi;
"Ey Saray! Sana hüzün, gam, keder, girmez" diye şiirler okumaktadır.
 Aradan hayli bir zamân geçtikten sonra Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri, tekrar o sarayın önünden geçer. Fakat o güzelim saray, perişan, virâne bir vaziyettedir. Saray, lisan-ı hâl ile sanki şunları fısıldar:
"Bu sarayın güzellikleri gitti. Yerini gördüğün şu manzara, aldı. Zaman içerisinde hiçbir şey aynı hâl üzere kalmaz. İşte gördüğün şu saray güzel durumunu bu yalnızlık, gariplik hâline, sevincini gam ve kedere bıraktı."
Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri sarayın kapısını çalar ve içeriden gâyet zayıf bir sesle birisi;
-Buyurun deyince;
-Bu sarayın o güzelliğine ne oldu? Nerede onun o parlak hâli, nerede onun içerisinde en kıymetli elbiselerle gezinenler, hani o gelip giden ziyâretçileri? diye sorar. O şahıs ağlayarak;
-Efendim! Onlar burada emânetçi olarak kalıyorlardı. Ömürleri bitip, bu dünyâdan âhirete göçtüler. Dünyânın hâli böyledir. Ona gelen gider. Bu dünyâ, kendisine iyilik edenlere kötülük eder. Bu sarayın sâkinlerinden benden başka kimse kalmadı. Ah! Dünyâya aldananlara yazıklar olsun! der.
İnsândan bu fâni, geçici âlemde istenen, aczini anlayan bir kul  olup, kulluk vazîfelerini yerine getirmek, emredilen ibâdetleri yapmak ve yasak edilenlerden de sakınmaktır. Zira âhıret için lâzım olan şeyleri, bu fânî dünyâda hâzırlamak lâzımdır. Hazret-i Osman;
"Şaşarım o kimseye ki, dünyânın fâni, geçici olduğunu bildiği hâlde içindekilere rağbet eder" buyurmuştur.
Ebü'l-Hayr Fârûkî hazretlerini sevenlerden Hâfız Abdülhakîm Dehlevî ticâretle uğraşırmış ve ticâretinde de zarar etmiş. Bu durum ona mânen de zarar vermiş. Bir gün Ebü'l-Hayr hazretleri, onun dükkanının önünden geçerken, içeri girer ve talebesine;
"Ey kardeşim, niçin kendini perişan ediyorsun? Niçin keder, üzüntü ve sabırsızlıkla vakitlerini geçiriyorsun. Allahü teâlâ sana mal, hanım, çoluk, çocuk, sıhhat, şeref ve îtibâr gibi pekçok nîmet ihsân etmiş. Bunlar içerisinde maldan bir kısmı zâyi olsa ne olur sanki? Şâyet Allahü teâlâ kalanını da alırsa ne yapacaksın?" buyurur.
Bu sözler, o talebenin kendine gelmesine sebep olur.
Netice olarak, insânın kemâli yani olgunlaşması, fânî olduğunu anlamasıdır. İslâmiyete uymaktan maksat, insân kendinin, bir hiç olduğunu anlamasıdır. Dâimî, sonsuz var olmak, ülûhiyyet, ilâhlık sıfatlarındandır ve yalnız Allahü teâlâya mahsûstur. Şu beyitte ifade edildiği gibi:
Buna fânî dünyâ derler, durmayıp, dâim döner.
Âdemoğlu bir fenerdir, âkıbet bir gün söner!


.

"Hakikatleri göremeyen benmişim!"

 
A -
A +
Bir zamanlar Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin gözlerinde ağrı meydana gelir ve bir doktor çağrılır. Gelen doktor, Hıristiyandır!..
 
Allahü teâlâ, bütün insanlara, dünyada rahata, âhırette de sonsuz saâdete kavuşmaları için, Muhammed aleyhisselâm ile İslâm dînini göndermiştir. Ne yazık ki nefislerinin pençesine düşmüş insânların çoğu, bu hakîkatleri anlayamıyor ve göremiyorlar. Nitekim böyleleri için, Bakara sûresinin 171. âyet-i kerimesinde meâlen;
(Onlar, sağırdırlar, dilsizdirler, kördürler, anlamazlar) buyurulmaktadır.
Yani inkâr edenlerin, kulakları, gözleri var fakat îmâna ve doğru yola çağırılınca işitmedikleri ve görmedikleri için, Allahü teâlâ, onlara sağır ve kör gibi buyurmuştur.
Bir gece Mekkeli müşrikler, Resûlullah efendimizin yanına gelirler ve;
-Eğer sen peygamberlik dâvâsında doğru isen, Ay'ı ikiye ayır da görelim, derler. Peygamber efendimiz;
-Eğer Ay'ı ikiye bölersem îmân eder misiniz, buyurunca;
-Evet îmân ederiz, cevabını verirler.
O sırada Ay'ın ondördüncü gecesi idi. Resûlullah efendimiz Allahü teâlâya duâ etti, o ânda Ay ikiye ayrıldı. Bir parçası Ebû Kubeys Dağı üzerinde, diğer parçası da başka bir dağın üzerinde idi. Resûlullah efendimiz müşrikleri birer birer adlarıyla çağırarak;
-Ey filan, ey filan gördünüz mü, buyurdu. Fakat müşrikler;
-Muhammed bize sihir, büyü yaptı dediler. Sonra da;
-Etraftan gelen misâfirlere soralım, eğer biz de gördük derlerse o zaman doğrudur derler. Her gelene sorarlar, onlar da;
-Biz de sizin gördüğünüz gibi Ay'ı ikiye bölünmüş hâlde gördük, derler. Ay'ın ikiye ayrıldığını gözleri ile görmüşlerdi ama hakîkati görememişlerdi. Allahü teâlâ A'râf sûresinin 179. âyetinde meâlen;
(Onların gözleri vardır, fakat onlarla göremezler) buyurmuştur.
Bir zamanlar Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin gözlerinde ağrı meydana gelir ve bir doktor çağrılır. Gelen doktor, Hıristiyandır. Ağrıyan gözleri muâyene eder ve;
-Gözlerinize su değdirmeyeceksiniz, der. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri;
-Su değdirmesem nasıl abdest alırım? deyince, doktor;
-Gözleriniz size lâzım ise su değdirmeyeceksiniz cevabını verir.
Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri, namaz vakti gelince abdest alır ve namazını kılar. Namazdan sonra bir miktâr uyur. Rüyâsında;
"Yâ Cüneyd! Sen Allah rızâsı için gözlerini fedâ ettiğin için, Allahü teâlâ da senden o ağrıyı kaldırdı" diye bir ses duyar ve uyanır. Uyandığında gözlerinde hiç ağrı kalmamıştır.
Bir zaman sonra Hıristiyan doktor tekrar gelir. Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin gözlerinin tamâmen iyi olduğunu görünce, çok hayret eder ve;
-Nasıl yaptın da iyi oldu? der. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri de olanları olduğu gibi anlatır. Hıristiyân doktor, bu hâl karşısınıda hemen Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin eline sarılır, sonra da Kelime-i şehâdet getirerek îmân eder ve;
-Esas ağrıyan göz sizinki değil benim gözlerimmiş. Hakikatleri göremeyen benmişim der.
Netice olarak Allahü teâlâ, ezelden ebede kadar olacak, eşyâyı, özellikleri, hareketleri, olayları, ezelde bildiğine uygun olarak yaratmaktadır. İnsanların iyi, kötü, istekli ve isteksiz bütün işlerini, Allahü teâlâ yaratmaktadır. Yaratan, yapan yalnız Odur. Fakat, nefislerinin esiri olanlar, bu hakikatleri görememekte, inkâr etmektedirler.


.

Onlar, sevap bekleyerek verdiler"

 
A -
A +
Vaktiyle Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri, ordu ile bir sefere katılır. Ordu kumandanı, bütün askerlere verilenlerden Ona da bâzı şeyler gönderir.
 
Allahü teâlâ, yapılan bütün ibâdetlere sevap vereceğini vâdetti, söz verdi. Fakat, ibâdete sevap verilmesi için, niyet etmek lâzımdır. Niyet, emre itâat ve Allahü teâlânın rızâsına kavuşmak için, yaptığını kalbinden geçirmek demektir. İnsan, mubâh bir işe başlarken bile, niyetine dikkat etmelidir. Niyeti iyi ise, o işi yapmalı, niyeti, yalnız Allahü teâlâ için olmazsa, o işi yapmamalıdır. Hadîs-i şerîfte;
(Allahü teâlâ, sizin sûretlerinize, mallarınıza, bakmaz. Kalblerinize ve amellerinize bakar) buyuruldu.
Yani, Allahü teâlâ, insanın yeni, temiz elbisesine, hayrât ve hasenâtına, malına, rütbesine bakarak sevâp ve ikrâm vermez. Bunları ne düşünce ile, ne niyet ile yaptığına bakarak, sevâp veyâ azâb verir.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitâben buyuruyor ki:
"Yemekleri, keyif için, lezzet için yimemeli, Allahü teâlânın emirlerini yerine getirmeye kuvvet bulmak için yimelidir. Eğer önceleri, böyle niyet edemezseniz, her yemekte, zorla böyle niyet ediniz. Hakîkî niyet yapabilmeniz için, Allahü teâlâya yalvarınız! Tasavvuf, az yemek, az içmek değildir. Herkesin helâlden kazanıp, doyuncaya kadar yemesi lâzımdır. Yeni ve temiz giyinmeli ve giyinirken ibâdet için, namaz için süslenmeye niyet etmelidir. Bir âyet-i kerîmede meâlen; (Her namâzı kılarken süslü, temiz, sevilen elbiselerinizi giyiniz!) buyurulmuştur. Elbiseyi herkese gösteriş için giymemelidir ki, günâhtır. Bütün hareketler, işler, sözler, okumak, dinlemek, hep Allah rızâsı için olmalıdır. Onun dînine uygun olmasına çalışmalıdır. Böyle olunca, insanın her âzâsı ve kalbi Allahü teâlâyı zikreder, hâtırlar. Büsbütün gaflet olan uyku, ibâdetleri kuvvetle ve sağlam yapmak niyyeti ile uyunursa, bütün uyku ibâdet olur. Çünkü ibâdet niyyeti ile uyumaktadır."
Vaktiyle Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri, ordu ile bir sefere katılır. Ordu kumandanı, bütün askerlere verilenlerden Ona da bâzı şeyler gönderir. O da, kendisine verilenleri istemeyerek alır, asker ve gâzilerin muhtaçlarına dağıtır.
Bir gün öğle namazını kıldıktan sonra oturup;
"Niçin o verilen şeyleri kabûl ettim?" diye kendi kendini kınar. O sırada uykusu gelip uyur. Rüyâsında, çok süslü birtakım köşkler görür.
-Bunlar kimin? diye sorar.
-Gâzilere dağıtılan malın sâhiplerinin denilir.
-Onlarla birlikte bana da bir şey var mı? diye sorar. Ona içlerinde en güzel ve büyük olanı gösterip;
-İşte bu senindir derler. O;
-Onlardan üstün tutulmamın ve en iyisinin bana verilmesinin sebebi nedir? diye sorunca;
-Onlar mallarını sevap bekleyerek verdiler. Bu sebeple verilen saraylar, ona göredir. Sen ise, o malı kabûl etmekle yanlış bir iş yapmaktan korkarak, nefsini sîgaya, hesâba çekerek dağıttın. İşte Allahü teâlâ bu hâline, böyle düşünmene kat kat sevap verdi denir.
Netice olarak, her mü'mine önce lâzım olan, îmânı, farzları, harâmları öğrenmektir. Bunlar öğrenilmedikçe, Müslümânlık olamaz, îmân elde tutulamaz, Hak borçları ve kul borçları ödenilemez, niyet, ahlâk düzeltilemez ve temizlenemez. Düzgün niyyet edinilmedikçe de, hiçbir farz kabûl olmaz.


.

"Allahü teâlâ, kalblerinize bakar"

 
A -
A +
İhlâs, dünyâ faydalarını düşünmeyip ibâdetlerini yalnız Allahü teâlânın rızâsı için yapmaktır. İhlâs sâhibi, ibâdet yaparken başkalarına göstermeyi düşünmez.
 
İbâdetin kabûl olması için, niyetin hâlis olması, yani yalnız Allahü teâlânın rızâsı için yapılması lâzımdır. Niyet, kalb ile olur, yalnız söylemekle niyet edilmiş olmaz.
İslâmiyet, ilim, amel ve ihlâs olmak üzere üç kısımdır. Yani emirleri ve yasakları öğrenmek, öğrendiklerine tâbi olmak, bunları yalnız Allah rızâsı için yapmak lâzımdır. Kur'ân-ı kerîm, bu üçünü emretmekte ve övmektedir.
İhlâs, dünyâ faydalarını düşünmeyip ibâdetlerini yalnız Allahü teâlânın rızâsı için yapmaktır. İhlâs sâhibi, ibâdet yaparken başkalarına göstermeyi düşünmez. Hadîs-i şerîfte;
(Allahü teâlâyı görür gibi ibâdet et! Sen görmüyor isen de, O, seni görmektedir) buyuruldu.
İbâdetleri, meselâ Kur'ân-ı kerîmi, mevlid, ezân okumayı, imâmlığı, duâyı para karşılığı yapmak, bunlarda pazarlık etmek alana da, verene de harâmdır. Bunları Allahü teâlânın rızâsı için yapmalı, hediye verilirse, kabûl etmelidir. Hediye veren cimri olmamalıdır. Dünyâ işleri için çok verip, Allahü teâlânın rızâsı için az vermekten dahâ fenâ hasislik, cimrilik olmaz.
(Allah dışınıza bakmaz. Kalblerinize ve niyetlerinize bakar) hadîs-i şerîfi, ibâdet yapanlar, hayır işliyenler içindir. Yani ibâdetin kabûl olması için, Allahü teâlânın rızâsı için yapılması lâzımdır. Zira yapılan amellerin en efdâli, ihlâs ile yani Allah rızâsı için yapılandır.
Abdullah Mürteiş hazretleri, tasavvuf, evliyalık yolunda ilerlemesine sebeb olan hâdiseyi şöyle anlatır:
"Babam, bulunduğumuz yerin ileri gelenlerinden idi. Bir gün evimizin önünde otururken yanıma bir genç geldi. Sırtında hırka, başında eski bir külâh vardı. Fasîh, açık bir lisân ile benden bir şey istedi. Ben içimden;
"Sapasağlam bir genç olsun da, utanmadan dilencilik yapsın, olacak şey değil!" diye düşündüm ve kendisine hiç cevap vermedim. O kimse bana sertçe;
-Kalbine gelen şeyden, Allahü teâlâya sığınırım dedi.
Bunu duyunca çok korktum ve kendimden geçerek yere düştüm. Hizmetçilerimizden biri bu hâlimi görüp yanıma gelmiş. Kendime geldiğimde, başımı dizine koyup, beni ayıltmaya çalışıyordu. Herkes etrafıma toplanmıştı. O gencin gittiğini öğrendim, çok üzüldüm ve yaptığıma çok pişman oldum. O gün böyle geçti. Gece olunca bu dert ve elem ile uyudum. Rüyâmda hazret-i Ali'yi gördüm. O genç de yanında idi. Hazret-i Ali bana dönerek:
"Keşke öyle düşünmeseydin ve buna bir şeyler verseydin. Allah rızâsı için hiçbir şey vermeyeni Allahü teâlâ sevmez" buyurdular.
Sabah olunca kendime âit ne varsa, hepsini, Allah rızâsı için ihtiyâcı olanlara dağıtıp, sefere çıktım. Bağdât'a gelip ilim öğrenmeye başladım. On beş sene sonra babamın vefât ettiğini haber alıp, Nişâbur'a geldim. Babamdan bana çok büyük servet kalmıştı. Onları da Allah rızâsı için dağıtıp Bağdât'a döndüm. O gencin, o bakışı hâlâ gözümün önünde. Devamlı üzülüp, pişman oluyordum."
Abdullah Mürteiş hazretlerinin vefât edinceye kadar da bu üzüntüsünün böyle devâm ettiği bildirilmiştir.
Netice olarak, her iyiliği, insanlara yardım etmeyi, bütün ibâdetleri, Allahü teâlânın rızâsı için yapmalı ve harâmlardan da Onun rızâsı için sakınmalıdır.


.

"Adaklarını yerine getirdiler"

 
A -
A +
Hazret-i Hasen ve hazret-i Hüseyin küçükken hastalanırlar. Hazret-i Ali ve Hazret-i Fâtıma çocukları iyi olunca, üç gün adak orucu tutarlar...
 
Her insana elden geldiği kadar iyilik etmelidir. Müslümânların ilim öğrenmelerine ve ibâdet yapmalarına yardımcı olmalıdır. En büyük yardım ise, onlara Ehl-i sünnet i'tikâdını, helâlleri, harâmları, farzları öğretmek ve hâtırlatmaktır. Bunları, Allahü teâlânın rızâsı için yapmalıdır. Îmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Bütün hareketler, işler, sözler, okumak, dinlemek, hep Allah rızâsı için olmalıdır. Onun dînine uygun olmasına çalışmalıdır. Böyle olunca, insanın her âzâsı ve kalbi Allahü teâlâyı zikreder yani hâtırlar. Meselâ, büsbütün gaflet olan uyku, ibâdetleri sağlam yapmak niyyeti ile uyunursa, bütün uyku ibâdet olur. Çünkü ibâdet niyyeti ile uyumaktadır."
İnsanların duygu organları ve hareket sinirleri, kalb ismindeki bir kuvvetin emrindedir. Bedenin dört yapı maddesi ile nefis ve kalb kuvvetlerini bir arada tutan, çalıştıran kuvvet de, rûhtur. Kâfirlerin ve günâh işleyen mü'minlerin nefisleri azmış, kalbi ve rûhu kaplamıştır. Bu üç kuvvet birleşmiş gibi olup nefsin istediğini yapmaktadırlar. İslâmiyete uyunca, bu üç kuvvet birbirinden ayrılıp, kalb ve rûh kuvvetlenir ve nefis zayıflayarak, kalb ve rûh, nefsin baskısından, kumandasından kurtulur ve temizlenmeye başlar. Her ikisi de, işlerini Allahü teâlânın rızâsı için, iyilik için yapar. Hadîs-i şerîfte;
(Sadaka vermekle mâl azalmaz. Allahü teâlâ, affedenleri azîz eder. Allah rızâsı için affedeni, Allahü teâlâ yükseltir) buyuruldu.
Ehl-i sünnet âlimleri;
"Bu hadîs-i şerîfte bildirilen sadaka, farz olan sadaka demektir. Yani zekât demektir" buyuruyorlar.
Tevâzû edenin ibâdetlerine, dahâ çok sevâp verilir. Günâhları, dahâ çabuk affolunur. İnsanın yaratılışında, hayvânî rûhun ve nefsin arzûları bulunmaktadır. Mâlı, parayı sever. Gadab, intikam, kibir sıfatları görünmeye başlar.
Hazret-i Hasen ve hazret-i Hüseyin küçükken hastalanırlar. Babaları hazret-i Ali, anneleri hazret-i Fâtıma ve hizmetçileri Fıdda, çocuklar iyi olunca, üç gün adak orucu tutarlar. Birinci gün, iftâr için hâzırladıkları yemeği, o esnâda kapılarına gelen yetîmlere vererek, iftâr etmeden, ikinci günün orucuna başlarlar. İkinci günün akşamı, iftarlık için hazırladıklarını, o sâatte kapıya gelip;
-Allah için bir şey verin! diyen fakîr ve miskinlere verirler. O gece de, iftâr etmeden, üçüncü günün orucuna başlarlar. Üçüncü günün akşamı da, kapılarına gelen esîrleri boş çevirmemek için iftârlıklarını bunlara verirler. Bunun üzerine, âyet-i kerîme nâzil olur. O âyeti kerîmede meâlen;
(Bunlar, adaklarını yerine getirdiler. Uzun ve sürekli olan kıyâmet gününden korktukları için, çok sevdikleri ve canlarının istediği yemekleri miskîn, yetîm ve esîrlere verdiler. Biz bunları, Allahü teâlânın rızâsı için yedirdik. Sizden karşılık olarak bir teşekkür, birşey beklemedik, bir şey istemeyiz dediler. Bunun için, cenâb-ı Hak, onlara şerâb-ı tahûr ihsân eyledi) buyurulmaktadır.
Netice olarak, dünyâ ve âhıret saâdetlerinin başı, en iyisi, Allahü teâlânın rızâsına, sevmesine kavuşmaktır. Allahü teâlâya yakın olmak, Onun sevmesine kavuşmak demektir.


.

"Yüzümüzü âhirete çevirmelidir"

 
A -
A +
"Dünyânın geçici lezzetlerine aldanmamalıdır. Ölümü hâtırlamalı, âhiretin dehşet ve şiddetini göz önüne getirmelidir..."
 
Dünyâya kıymet veren, âhireti gücendirir. Dünyâyı beğenmeyen de, âhirete kıymet vermiş olur. Her ikisine birden kıymet vermek veyâ her ikisini aşağılamak olamaz. İki zıt şey bir araya getirilemez. İmân ile küfür birbirlerine zıt olduğu gibi, âhiret de, dünyânın zıddıdır.
Âhireti düşünen âlimin sözleri, yazıları, aklı, vicdânı olan herkesi yola getirir, kalblere tesir eder. İslâmiyeti, dînini iyi bilen ve âhireti düşünen doğru âlimlere sorup öğrenmelidir. Böyle mübârek insanların sözleri ve kitâpları, tesirli olur. Bunların nefeslerinin bereketi ile, sözlerini yapmak kolay olur.
Âmir bin Abdullah hazretleri son derece huzûr ve huşû içinde namaz kılan, Allahü teâlânın sevgili kullarındandı. Namaz kılarken sanki tamâmen dünyâdan çıkar âhirete giderdi. Namaza durduktan sonra konuşulan hiçbir şeyi işitmez, yanında olup biten hiçbir şeyin farkına varmazdı. Kendisine;
-Namaz kılarken hatırınıza, bir şey gelir mi? diye soranlara;
-Evet, Allahü teâlânın huzûrunda hesâba çekileceğim gün ile, Cennetlik veya Cehennemlik mi olacağım korkusu gelir cevâbını verir. Bunun üzerine tekrar;
-Bizim hâtırımıza gelen dünyâ düşünceleri veya dünyâ işlerinden sizin aklınıza bir şey gelir mi? diye sorarlar. Cevâbında;
-Namazda aklıma böyle bir şey gelmesinden ise, süngülerin uzanıp beni öldürmeleri bundan çok daha iyidir buyurur.
Bir gün Süheym isminde bir kimse, Âmir bin Abdullah hazretlerinin yanına gider. Namaz kıldığını görünce, oturup bekler. Namazını bitirip selâm verince, gelen kimseye;
-Çabuk ihtiyacın ne ise söyle, çünkü benim acele işim var der. O da;
-Hayırdır inşâallah efendim, aceleniz nedir, diye sorar. O da;
-Azrâil aleyhisselâmı yâni ölümü bekliyorum cevâbını verir. Hemen o kimsenin işini görür ve yeniden namaza başlar. Çünkü Azrâil aleyhisselâmın rûhunu namazda almasını isterdi.
Bazı kimseler kendisine;
-Gecelerin uykusuzluğuna, uzun ve sıcak günlerin susuzluğuna nasıl dayanıyorsunuz, diye sorduklarında;
-Ben yer değiştirdim, gündüz yemeğini geceye, gece uykusunu gündüze aldım. Bunda bir zorluk yoktur cevâbını verirdi. Yâni geceleri uyumam, gündüzleri de oruçlu olduğum için bir şey yemem demek istedi. Geceleri uyumazdı, bütün gecelerini ibâdetle geçirir devamlı gözyaşı dökerdi. Niçin hiç uyumadığını soranlara;
-Cehennemin harâreti uykularımı kaçırdı cevâbını verirdi. Her gördüğü şeyden ibret alır, âhiret için hisse çıkarırdı.
Âmir bin Abdullah hazretleri cenâzelerin önünde durur, kendinden geçerdi. Çünkü âhirette olacak şeyler tek tek hatırına gelirdi. Kabrin sıkması, suâl meleklerine nasıl cevap verilir, mahşerde insânın hâli ne olur, mîzânda hesâbı nasıldır, amel defteri hangi taraftan verilir, sırâtı nasıl geçer... Bütün bunları düşünür gözyaşı dökerdi.
Netice olarak İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Dünyânın geçici lezzetlerine aldanmamalıdır. Ölümü hâtırlamalı, âhiretin dehşet ve şiddetini göz önüne getirmelidir. Kısacası, yüzümüzü dünyâdan âhirete çevirmelidir. Dünyâ işleri ile zarûret miktârı uğraşmalı, başka zamânlarda, hep âhireti kazandıracak işleri yapmalıdır."


.

Ölümü çok hâtırlamak sünnettir

 
A -
A +
Mükellef olanların, ölümü çok hâtırlaması sünnettir. Çünkü ölümü çok hâtırlamak, emirlere sarılmaya ve günâhlardan sakınmaya sebep olur... 
 
İmânı olan, akıllı, ergenlik çağına ulaşmış erkek ve kadınlara, Mükellef denir. Mükellef olanların, ölümü çok hâtırlaması sünnettir. Çünkü ölümü çok hâtırlamak, emirlere sarılmaya ve günâhlardan sakınmaya sebep olur, harâm işlemeye cesâreti azaltır. Peygamber efendimiz;
(Lezzetleri yıkan, eğlencelere son veren ölümü çok hatırlayınız!) buyurmuştur.
Din Büyüklerinden bâzıları, her gün bir kerre ölümü hâtırlamayı âdet edinmiştir. Muhammed Bahâeddîn-i Buhârî hazretleri ise, her gün yirmi kerre, kendini ölmüş, mezâra konmuş düşünürdü.
Ölmek, yok olmak değildir, varlığı bozmıyan bir iştir. Ölmek rûhun bedene olan bağlılığının sona ermesi, rûhun, bedenden ayrılması, insanın bir hâlden başka bir hâle dönmesidir. Bir evden, bir eve göç etmektir. Ömer bin Abdül'azîz hazretleri;
"Sizler, ancak ebediyyet, sonsuzluk için yaratıldınız! Lâkin bir evden, bir eve göç edersiniz!" buyurmuştur.
Ölmek, mü'mine hediyyedir, ni'mettir. Günâhı olanlara musîbettir. Fakîrlere râhat, zenginlere azâbtır.
Akıl, Allahü teâlânın hediyyesidir. Cehâlet, doğru yoldan çıkmaya sebeptir. Zulüm, insanın çirkinliğidir. İbâdet, gözün nûru olan, sevinç ve neş'edir. Allah korkusundan ağlamak, kalbin cilâsıdır. Kahkaha ile gülmek, kalbin zehiridir.
İnsan, ölümü istemez, hâlbuki ölmek, fitneden hayırlıdır. İnsan yaşamayı sever, hâlbuki mevt, ona hayırlıdır. Sâlih olan mü'min, mevt ile, dünyânın eziyyet ve yorgunluğundan kurtulur. Zâlimlerin ölümü ile, memleketler ve kullar râhata kavuşur.
Mü'minin rûhunun bedenden ayrılması, esîrin hapisten kurtulması gibidir. Mü'min öldükten sonra, bu dünyâya geri gelmek istemez. Yalnız şehîtler, dünyâya geri gelip, bir dahâ şehît olmak ister.
Dünyânın iyiliği gitti, kederleri kaldı. Bundan dolayı ölüm, her Müslümân için hediyyedir. Bir adamın dînini, ancak kabri korur. Mü'minlere yapılacak ikrâmlardan birincisi, ölümdeki sevinçtir. Mü'mini râhatlandıran, ancak Allahü teâlâya kavuşmaktır. Her mü'mine mevt, hayâtından dahâ iyidir. Kâfirlere de mevt faydalıdır.
Bir kimsenin ölümünde hayır yoksa, hayâtında da hayır yoktur. Allahü teâlâya kavuşturduğu için, mevt sevilir. Azrâîl aleyhisselâm, İbrâhîm aleyhisselâmdan rûhunu almak için izin isteyince;
-Dost, dostun cânını alır mı? der. Allahü teâlâ, Azrâîl aleyhisselâm ile haber gönderip;
(Dost dosta kavuşmaktan kaçınır mı?) buyurunca;
-Yâ Rabbî! Rûhumu hemen al! diye duâ etmiştir.
Allahü teâlânın emirlerine uyan bir mü'mine, ölümden dahâ sevinçli bir şey olmaz. Allahü teâlâya kavuşmayı seven mü'min, mevti ister. Çünkü mevt, dostu dosta kavuşturan bir köprüdür. Kavuşmak şevki, büyük ve yüksek derecedir. Bu dereceye yükselen mü'min, mevtin gecikmesini istemez. Rabbine iştiyâkından dolayı, Ona kavuşmayı, Onu görmeyi sever. Cenneti seven ve ona hâzırlanan insan, mevti sever. Çünkü, mevt olmayınca, Cennete girilmez.
Netice olarak her Müslümânın, ölüme hâzırlanması lâzımdır. Bunun için de, tövbe etmeli, kul hakkı altında kalmamaya dikkat etmelidir. Hakları sâhiplerine verip helâlleşmelidir. Allahü teâlânın haklarını da ödemelidir.


.

Hastaya yapılacak hizmetler

 
A -
A +
Ziyâretçiler, hasta yanında çok oturmamalıdır. Sevdiği insanlar olsa da, çabuk kalkmalıdır. Hasta teklîf ederse, biraz dahâ oturup kalkmalıdır...
 
Dinimizde tedâvî câizdir. Fakat, şifâyı veren, ilâçta tesiri yaratan Allahü teâlâdır. Allahü teâlâ, isterse, kullanılan ilâçta tesir yaratmaz Eğer öyle olmasaydı, her tedâvî edilen hasta, iyi olurdu.
Ağır hastalara iğne yaparak tesellî ilâçları vermemelidir. Hastaya eziyyet olur. Ölüm alâmetleri belli olan ağır hastaları hastaneye kaldırmamalıdır. Evde, âilesinin, sâlih kimselerin yanında, Kur'ân-ı kerîm okuyarak ve Kelime-i şehâdet telkîn ederek, cân vermesine uğraşmalıdır.
Hastanın yatağı, çarşafı ve çamaşırları temiz olmalı, sık sık değiştirmelidir. Çünkü temizliğin kalbe ve rûha büyük tesiri vardır. Ölüm zamânında ise, temizliğin kalbe ve rûha tesiri, başka zamânlardan dahâ mühimdir.
Ziyâretçiler, hasta yanında çok oturmamalıdır. Sevdiği insanlar olsa da, çabuk kalkmalıdır. Hasta teklîf ederse, biraz dahâ oturup kalkmalıdır. Ağır hastanın yanına kimseyi sokmamak doğru değildir. Hasta istemese de, sâlih insanlar, gidip, bir ihlâs okuyacak kadar oturmalıdır. Yanına sâlih kimseler girip, Yasîn-i şerîf okumalıdır.
Ölüm alâmetleri görülünce, yanında, çocuk, cünüb, özürlü kadın bulunmamalıdır. Odada resim bulunmamasına çok dikkat etmelidir. Yanında âlim, sâlih birkaç kimse bulunup, zorlamadan, Kelime-i tevhîd söylemesi temin edilmelidir. Söylemesi için sıkıştırmamalı, usandırmamalıdır. Bir kere söylerse, bir dahâ söyletmemeli, başka şey söylerse, Kelime-i tevhîdi bir dahâ söylemesi hâtırlatılmalıdır. Son sözü, Kelime-i tevhîd olmalıdır. Zorlamadan, bir kerre, Lâ ilâhe illallah demek, yanındakilere sünnettir. Kelime-i tevhîdi hâtırlatanların, hastanın düşmanı, vârisi olmaması uygundur. Kimse yoksa, vâris hâtırlatır.
Hasta yanında Yasîn sûre-i şerîfesini okumak mühim sünnettir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
(Yanında Yasîn-i şerîf okunan hasta, suya doymuş olarak vefât eder ve doymuş olarak kabre girer.) Yani, cân vermenin hâsıl edeceği susuzluğu duymaz.
Hasta yanında Ra'd sûresini okumak, rûhun çıkmasını kolaylaştırır. İnsan ölünce, Hanefîde necis olur. Kur'ân-ı kerîm, yanında değil, karşısında ve sessiz okunabilir.
Kur'ân-ı kerîmi, ölüler de işitir ve faydalanır. Cenâze taşıyanların, kabir ziyâret edenlerin, maddî bir karşılık düşünmeyerek, Kur'ân-ı kerîmden bir parçayı, Allah rızâsı için okuyarak, sevâbını meyyitin rûhuna hediyye etmeleri sünnettir.
Ölüm hâlinde su içirmek sünnettir. İhtiyâcı görülürse vâcib olur. İçince ferahladığı görülürse vâcibliği artar. O ânda şeytân, saf su gösterip;
"Senden başka mâbûdum yoktur, dersen, sana içiririm" dediği, hadîs-i şerîflerde bildirilmiştir.
Ölüm hastası helâlden ve mümkün olduğu kadar abdestli ve kalbi uyanık kimselerin Besmele ve duâ ile hâzırladığı yiyecekleri yemeli, içecekleri içmelidir.
Netice olarak, hasta yanında, hastalığı arttıracak, merâklı sözler söylememeli, gazetelerden, hikâyelerden, mâl, ticâret ve siyâsetten lâf açmamalıdır. Hasta yanında, evliyânın, âlimlerin ve sâlihlerin hayatları ve sözleri konuşulmalı, bunlara sevgisi arttırılmalıdır. Evliyâ-yı kirâmın söylenmesi, rahmetin inmesine sebep olur...


Azığın azlığından ağlıyorum"

 
A -
A +
Âmir bin Abdullah buyurdu ki: "Ölüm korkusuyla ağlamıyorum. Fakat yolun uzunluğundan ve azığın azlığından ağlıyorum!.."
 
Dünya insanın gölgesine benzer. Kovalarsan kaçar, kaçarsan, o seni kovalar. Dünya, âşıklarına mihnet, lezzetlerine aldanmayanlara ni'met, ibâdet edenlere kazanç, ibret alanlara hikmet, onu tanıyanlara ise, selâmet yeridir. Ana rahmine nisbetle Cennet, âhırete nisbetle çöplük gibidir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Gafletten, nefse uymaktan lezzet almamalıdır. Dünyânın geçici lezzetlerine aldanmamalıdır. Ölümü hâtırlamalı, âhıretin dehşet ve şiddetini göz önüne getirmelidir. Yüzümüzü dünyadan âhırete çevirmelidir. Dünya işleri ile zarûret miktârı uğraşmalı, başka zamanlarda, hep âhıreti kazandıracak işleri yapmalıdır. Sözün özü, gönül Allahdan gayrisine tutulmaktan kurtulmalı, beden ve âzâları da, İslâmiyete uymakla süslemelidir.
Her geçen ân, ömrümüzü azaltmakta, ecel zamânını yaklaştırmaktadır. Bugün aklımızı başımıza toplamazsak, yarın âh etmekten ve pişmânlıktan başka elimize bir şey geçmez. Bu birkaç günlük sağlık zamânında, parlak dîne uygun yaşamaya çalışmalıyız! Ancak böylece kurtulmamız umulur. Dünyâ hayâtı, iş yapacak zamândır. Keyif yapacak, eğlenecek zamân ileride gelmektedir. Orada, dünyâda yapılan işlerin karşılığı ele geçecektir. İş zamânını eğlence ile geçirmek, çiftçinin tohum ekmemesi ve mahsûl almaması gibidir."
Âmir bin Abdullah Anberî hazretlerine;
-Nasılsınız, iyi misiniz? diye sorulduğunda;
-Dünyada gam ve kederler var. Âhirette ise hesab ve Cehennem var! İnsan nasıl rahat ve ferahlık içinde olabilir ki buyurmuştur.
Vefâtına sebeb olan hastalığa tutulduğu zaman;
-Niçin ağlıyorsunuz, ölümden mi korkuyorsunuz? dediklerinde, şöyle cevap verir:
-Benden daha çok ağlamaya lâyık kim var? Dünya hırsıyla veya ölüm korkusuyla ağlamıyorum. Fakat yolun uzunluğundan ve azığın azlığından ağlıyorum. Gecelerimi hep Cennete kavuşma ümidiyle ve Cehenneme düşme korkusuyla geçirdim. Şimdi hangisine gideceğimi bilmiyorum! Sıcak günlerde oruç tutmaktan, uzun gecelerde namaz kılmaktan mahrum kalacağım için ağlıyorum. Çünkü dünyâ, kederler, üzüntüler yeridir. Âhiret ise, cezâ ve mükâfat yeridir.
-Gününüz nasıl geçiyor? diye soranlara;
-Kalbimde Allahü teâlânın sevgisi, muhabbeti yerleştikten sonra başıma gelen şeylere aldırmam. Bu muhabbet olduktan sonra günüm nasıl geçerse geçsin, nasıl sabahlarsam sabahlayayım umurumda değil, cevabını vermiştir.
Abdullah bin Hubeyk hazretleri;
"Yarın sana zarar verecek şeyler için keder ve gam içinde bulun! Âhiret saâdetini harâb eden şeyler için üzül! Yarın sana fayda vermeyecek şey için sevinme!" buyurmuştur.
Netice olarak, ölümden önce olan her şeye dünya denir. Bunlardan, ölümden sonra faydası olanlar, dünyadan sayılmaz, âhıretten sayılırlar. Çünkü dünyâ, âhıret için tarladır. Âhırete yaramayan dünyâlıklar,  zararlıdır. Harâmlar, günâhlar ve mubâhların fazlası böyledir. Dünyâda olanlar İslâmiyete uygun kullanılırsa, âhırete faydalı olurlar. Hem dünyâ lezzetine, hem de âhıret ni'metlerine kavuşulur. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Dünyâya, burada kalacağınız kadar, âhırete de, orada kalacağınız kadar çalışınız!)


.

Herkese ilk lâzım olanlar

 
A -
A +
İnanan kimseye, mü'min denir. İmânın devâmlı olması lâzımdır. Bunun için, küfre yani îmânın gitmesine sebep olan şeyleri yapmaktan sakınmalıdır.
 
Kadın, erkek her insan için ilk lâzım olan şey, Kelime-i tevhîdi söylemek ve bunun mânâsına inanmaktır. Kelime-i tevhîd; "Lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlullah"tır. Bunun manâsı;
"Allahü teâlâ vardır ve birdir. Muhammed aleyhisselâm ise, Onun Peygamberidir" demektir. Buna inanmaya, imân etmek ve Müslümân olmak denir. İnanan kimseye, mü'min ve Müslümân denir. İmânın devâmlı olması lâzımdır. Bunun için, küfre yani îmânın gitmesine sebep olan şeyleri yapmaktan, kullanmaktan sakınmak lâzımdır.
Kur'ân-ı kerîm Allah kelâmıdır. Allahü teâlâ, Cebrâîl aleyhisselâm ismindeki melek ile, Kur'ân-ı kerîmi Muhammed aleyhisselâma göndermiştir. Kur'ân-ı kerîmin kelimeleri Arabîdir. Kur'ân-ı kerîmdeki Arabî kelimeler, Allahü teâlâ tarafından dizilmiş âyetler hâlinde, harf ve kelime olarak gelmiştir. Bu harf ve kelimelerin mânâsı, kelâm-ı ilâhîyi taşımaktadır. Bu harflere, kelimelere, Kur'ân denir. Bu kelâm-ı ilâhî olan Kur'ân mahlûk, yaratılmış değildir. Allahü teâlânın başka sıfatları gibi ezelî ve ebedîdir.
Cebrâîl aleyhisselâm her sene bir kerre gelip, o âna kadar inmiş olan Kur'ân-ı kerîmi, Levh-il mahfûzdaki sırasına göre okur, Peygamber efendimiz de tekrar ederdi. Âhırete teşrîf edeceği sene, iki kere gelip, tamâmını okudular. Peygamber efendimiz ve Eshâbın çoğu, Kur'ân-ı kerîmin tamâmını ezberlemişlerdi.
Peygamber efendimizden sonra, halîfe hazret-i Ebû Bekir, ezber bilenleri toplayıp, yazılı olanları getirtip, bir heyete bütün Kur'ân-ı kerîmi yazdırdı. Böylece Mushaf denilen bir kitâp meydâna geldi. Otuzüçbin sahâbî, bu mushafın her harfinin tam yerinde olduğuna söz birliği ile karar verdi.
Muhammed aleyhisselâmın sözlerine Hadîs-i şerîf denir. Bunlardan, mânâsı Allahü teâlâ, kelimeleri Muhammed aleyhisselâm tarafından olan hadîs-i şerîflere, Hadîs-i kudsî denir.
İnsana ikinci lâzım olan şey, kalbini temizlemektir. Kalb, yürekte bulunan bir kuvvettir ki buna gönül denir. Din kitâplarında yazılı olan kalb, bu gönüldür. İnanan ve inanmayan da bu kalbdir. İnanan kalb, temiz, inanmayan kalb ise, pistir, ölüdür. İbâdet yapmak, bilhâssa namaz kılmak ve istiğfâr söylemek kalbi temizler. Harâm işlemek, kalbi bozar. Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Çok istiğfâr okuyunuz! İstiğfâr duâsı okumaya devâm edeni, Allahü teâlâ hastalıklardan, her dertten korur. Hiç ummadığı yerden rızıklandırır.) İstiğfâr, Estağfirullah demektir.
İslâm dîninin bildirdiği din bilgileri, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâplarında yazılı olan bilgilerdir. Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri îmân ve İslâm bilgileri arasında, mânâları açık olan âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerden birine inanmayan Kâfir olur. Mânâsı açık olmayan nassları yanlış tevîl ederek, yanlış inanırsa, kâfir olmaz. Fakat, Ehl-i sünnetin doğru yolundan ayrıldığı için, bunlara Bid'at ehli veyâ dalâlet fırkaları denir. Yetmişiki türlü dalâlet fırkası vardır...
Netice olarak, Allahü teâlânın emirlerinden, inanılacak bilgilere imân, yapılacak olanlara farz, sakınılacak olanlara harâm denir. Farz ve harâmların tamamına ise, İslâmiyet denir.


.

Niçin acele ile mescide gidersin?"

 
A -
A +
Hazret-i Ömer bir sabah mescide yaklaştığında, acele ile önünden giden bir çocuk görür. Ona, mescide giderken niçin böyle acele ettiğini sorar!
 
Tesvîf; sözlük anlamı itibariyle, sebepsiz olarak geciktirmek, atlatmak anlamındadır. Dinî terim olarak tesvîf; hayırlı iş yapmayı geciktirmek, sonraya bırakmak demektir. İbâdetleri ve hayırlı işleri yapmakta acele etmeye, musâre'at denir. Hadîs-i şerîfte;
(Beş şey gelmeden evvel beş şeyin kıymetini biliniz: Ölmeden önce hayâtın kıymetini, hastalıktan önce sıhhatin kıymetini, dünyâda âhıreti kazanmanın kıymetini, ihtiyârlamadan gençliğin kıymetini, fakîrlikten evvel zenginliğin kıymetini) buyuruldu.
Hazret-i Ömer'in, her namaz vakti Mescîd-i Nebîye herkesten önce gitmek âdeti idi. Bir gün yine mescide erkenden giderken, acele ile önünden mescide giden bir çocuk görür ve;
-Ey çocuk, niçin bu kadar acele ile ve erkenden mescide gidersin. Sana henüz namâz farz olmamış ki der. Çocuk;
-Ey efendim, ben niçin acele etmeyeyim ki, daha dün, benden küçük bir çocuk vefât etti, cevabını verir.
Çocuktan bu sözleri işiten hazret-i Ömer, o kadar çok ağlar ki, gözünden yaş yerine kan gelir.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Uygunsuz işlerin hepsinden Allahü teâlâya tövbe etmeli, Ona yalvarmalıdır. Belki, tövbe etmek için başka zaman ele geçmez. Hadîs-i şerîfte; (Tesvîf edenler helâk oldu) buyruldu. Boş zamânı kıymetlendirmelidir. Bu zamanlarda Allahü teâlânın beğendiği şeyleri yapmalıdır. Tövbe yapabilmek Hak teâlânın büyük nîmetlerindendir. Hak teâlâdan her ân bu nîmeti istemelidir."
Fetâvâ-yı Zeyniyyede diyor ki:
"Günâha hemen, acele tövbe etmek farzdır. Tövbeyi geciktirmeye de tövbe etmek lâzımdır."
Görülüyor ki, tövbeyi geciktirmek de günâhtır. Farz namâzı özürsüz terk etmekte iki büyük günâh vardır:
Birincisi, namâzı vaktinden sonraya bırakmaktır. Bunun tövbesi, pişmân olmak, bir daha kaçırmamaya karar vermektir.
İkinci günâh, namâzı terk etmektir. Bunun tövbesi, hemen kazâ etmektir. Kazâ etmeyi geciktirmek, büyük günâhtır. Bunun için de ayrıca tövbe etmek lâzımdır. Günâh işlemekte ısrâr etmek, büyük günâhtır. Küçük günâhı işlemekte ısrâr etmenin büyük günâh olduğu hadîs-i şerîfte bildirilmiştir.
Ahnef bin Kays hazretlerine;
-Siz çok yavaş hareket ediyorsunuz dediklerinde, onlara;
-Fakat üç şeyde acele ediyorum. Namaz vakti geldiğinde, hemen vaktinde kılarım. Cenâzem var ise, zamânında defnederim. Kızımı dengi isteyince, onunla evlendiririm cevabını vermiştir.
Peygamber efendimiz, hazret-i Ali'ye hitaben;
(Yâ Alî! İyi işleri olanın üç alâmeti vardır: Allahü teâlâya tâatte acele eder. Harâm ettiklerinden sakınır. Kendine kötülük eden kimseye iyilik eder) buyurmuşlardır.
Çelebi Cemâleddîn Efendi, hayır, hasenât ve iyilik yapmakta acele ederdi. Sebebi sorulduğunda;
"Hayır yapmakta acele etmek lâzımdır. Geciktirmekte, sonraya bırakmakta, çabuk geçen ömre güvenmek ve cimrilik korkusu vardır" buyururdu.
Netice olarak Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(Ölmeden evvel tövbe ediniz. Hayırlı işleri yapmaya mâni çıkmadan önce acele ediniz. Allahü teâlâyı çok hâtırlayınız. Zekât ve sadaka vermekde acele ediniz. Böylece Rabbinizin rızıklarına ve yardımına kavuşunuz!)


.

"Cennet ehlini seversen..."

 
A -
A +
''Cehennemden korkarsan, dünyâ musîbetleri sana hafif ve kolay gelir. Cennet ehlini seversen, kıyâmet günü onlarla berâber olursun...''
 
Müslümân, elinden geldiği kadar, herkese ve her zamân çok iyilik yapmalıdır. Çünkü Allahü  teâlâ, hayırlı iş yapan kullarını çok sever. Resûlullah efendimiz buyurdu ki:
(Bir kimse bir fakîre bir lokma yiyecek verse, lokma o kimseye beş şey ile müjde eder:
1-Bir tâne idim, beni çoğalttın.
2-Ben küçük iken, beni büyüttün.
3-Düşman iken, beni dost eyledin.
4-Fânî, yok olmak üzere iken, beni bâkî, sonsuz kalıcı eyledin.
5-Şimdiye kadar sen beni muhâfaza ederdin. Bundan sonra ben seni muhâfaza ederim.)
Süfyân-ı Sevrî hazretleri, sevdiklerinden birisine hitaben buyurur ki:
"Kıymetli kardeşim, cömert olursan Allahü teâlâ, senin hesâbını kolay yapar. Çok iyilik yaparsan, kabrinde sana arkadaş olur. Harâmlardan sakınırsan, îmânın tadını duyarsın. Harâmlardan ve şüphelilerden uzak duranlarla oturup kalkarsan, Allahü teâlâ âhiretini iyi yapar. Dînin ve âhiretin husûsunda, Allahü teâlâdan korkan kimselerle istişâre et, onlara danış. Hayırlı işlerde acele edersen, Allahü teâlâ, seninle, günah olan şeyler arasına perde yapar. Allahü teâlâyı çok anarsan, O seni dünyâya düşkün yapmaz. Ölümü çok hatırlarsan, Allahü teâlâ, sana dünyâ işini hafif, kolay kılar. Cennete kavuşmaya arzulu olursan, Allahü teâlâ seni beğendiği işleri yapmaya muvaffak kılar. Cehennemden korkarsan, dünyâ musîbetleri sana hafif ve kolay gelir. Cennet ehlini seversen, kıyâmet günü onlarla berâber olursun. Kötülük yapanları sevmezsen,  Allahü teâlâ seni sever. Müslümanlardan hiç kimseye kötü söz söyleme. Hiçbir iyiliği hor görme. Açıkta ve gizlide ilk işin, Allahü teâlâdan korkup, yasakladığı şeylerden sakınmak olsun. Allahü teâlâdan şöyle kork:
'Ölmüşsün, kabirde başına gelenleri görmüşsün, sonra kıyâmet kopup diriltilmişsin, sonra haşr olup, Allahü teâlânın huzûrunda durmuş dünyâda yaptıklarından hesâba çekiliyorsun, bu sıradaki sıkıntılarla karşılaşıyorsun, sonra Cennet ve Cehenneme gidiyorsun. Eğer Cennete gidiyorsan, ebedî nîmetlere kavuşuyorsun, Cehenneme gidersen, çeşit çeşit azaplar göreceksin ve orada olup, kurtulma da yok.'
İşte bütün bunları görüp, başına bir musîbet gelmesinden nasıl korkuyorsan, Allahü teâlâdan da öylece kork!"
Her insana elden geldiği kadar iyilik etmeli, Müslümânların ilim öğrenmelerine ve ibâdetlerine yardım etmelidir. En büyük yardım, onlara Ehl-i sünnet i'tikâdını, helâlleri, harâmları, farzları öğretmek ve hâtırlatmaktır. Bunları da Allah rızâsı için yapmalıdır. Resûlullah efendimiz buyurdu ki:
(Allahü teâlâya Cebrâîl aleyhisselâm gibi ibâdet etseniz, mü'minleri, Allah için sevmedikçe ve kâfirleri, Allah için kötü bilmedikçe, hiçbir ibâdetiniz, hayrat ve hasenâtınız kabûl olmaz!)
Allahü teâlânın en çok sevdiği ibâdet, hubb-i fillah ve buğd-ı fillahdır. Yani, Müslümânları sevip, onlara yardım ve hayır duâ etmek ve İslâmiyete, Müslümânlara düşmanlık edenleri sevmemek, îmâna, hidâyete kavuşmaları için duâ etmektir.
Netice olarak, iyilik yapanlara iyilik yapmalı, kötülük yapanları, zulmedenleri affetmeli, onlara nasîhat etmeli, doğru yolu bulmaları için çalışmalıdır.


.

"Dünyaya düşkün olanlardan sakın!"

 
A -
A +
"Bir kimse, seni dünyâlık şeylerle anarsa, ondan kaçın! Yine bir kimse, Rabbine karşı senin gaflete dalmana sebep olursa, ondan yüz çevir!'' 

Rûhun gıdâsı, Allahü teâlâya îmân ve Onun gönderdiği  dinin emir ve yasaklarına tâbi olmaktır. Rûhunu beslemeyen insanların, âdî bir hayvandan farkları kalmaz. Bu gibi insanlarda, sevgi, acıma, şefkat, anlayış ve merhamet olmaz. Böyle olanları, en kötü maksatlar için kullanmak, çok kolaydır. Çünkü bunları kötü işlerden koruyacak inandıkları, teslîm oldukları, yüksek bir varlık kalmamış, inançları kaybolmuştur. Bu gibi insanlar, korkunç bir canavar gibidirler, nerede, kimlere, ne şekilde kötülük yapacakları belli olmaz. İnsanlık âlemini mahveden en kötü işler, böyle kimselerden zuhûr eder. Onun için böyle kimselerden uzak durmak, arkadaşlık, ahbaplık yapmaktan sakınmak lâzımdır. Ebüssü'ûd el-Bâzinî hazretleri, nasihat isteyen bir talebesine buyurur ki:
"Bir kimse, seni dünyâlık şeylerle anar ve senin yanında onları överse, ondan kaçın! Yine bir kimse, Rabbine karşı senin gaflete dalmana sebep olursa, ondan yüz çevir, derhal ayrıl! Dünyâ sevgisini doğuran her türlü maddî düşünceyi ve buna benzer meşgaleleri kalbinden söküp at! Seni, Allahü teâlâyı hatırlamaktan alıkoyan her ne olursa olsun, bundan yüz çevir! Kafanda ve kalbinde yer eden lüzûmsuz hâtıralarla oyalanıp durmaktan sakın! Böyle düşüncelerden keder, üzüntü meydana gelir. Çok kere kederden de gaflet hâsıl olur. Böyle olunca, insanda nefsânî arzular harekete geçer. Bu istek kuvvet bulunca, boş ve faydasız şeylerle uğraşmak arzusu hâsıl olur. Bu arzular gâlip gelince, kalb zayıflar ve nûru söner. Çok defâ tamâmen telef olur ve akıl ondan sıyrılıp gider. Artık bundan sonra, sanki kalbin üzerine bir perde gerilmiş olur."
Âhırete yaramayan dünyâlıklar, zararlıdır. Harâmlar, günâhlar ve mubâhların fazlası böyledir. İnsâna, âhıreti unutturan, dinden uzaklaştıran arkadaşlar da zararlıdır. Dîni, ahlâkı bozucu yayınlar yapan radyolar, televizyonlar, gazeteler de, insân için kötü arkadaştır ve zararlıdır. Nefis, şeytan ve kötü arkadaş, kalbi hasta eder hatta öldürür. Kalb, nefsin, şeytânın ve kötü arkadaşın şerrinden, hücûmundan kurtulursa, temizlenir. Böyle kalbe, Allah sevgisi, kendiliğinden yerleşir. Suyu boşalan şişeye havânın dolması gibi olur.Veşşemsi sûresinin 9. âyetinde meâlen;
(Nefsini tezkiye eden kurtuldu. Nefsini günâhta, cehâlette, dalâlette bırakan, ziyân etti) buyuruldu.
Müslümân, kötü arkadaştan, harâm işlemekten sakınır. Dünyâya yani harâmlara, günâhlara düşkün olmaz, çünkü büyük günâhtır. Allahü teâlâ emrettiği için çok çalışır, çok kazanır ve bunları da, Onun emrettiği yerlere sarf eder.
Netice olarak, kötü arkadaşlardan, onların kötülüklerinden uzaklaşan kimse, İslâmiyete uyar, dünyâda da, âhırette de, râhata, huzûra kavuşur. Bunun için de, kötü arkadaşların, münâfıkların güler yüzlerine, tatlı dillerine aldanmamalı, din bilgilerini doğru anlatan ilmihâl kitâplarında bildirilenlere uymalıdır. Abdülhâlık Goncdüvânî hazretlerinin, oğluna vasiyettinde buyurduğu gibi:
"Arslandan kaçar gibi, câhillerden kaç! Bid'at sâhibi, sapıklar ve dünyâya düşkün olanlarla arkadaşlık etme!"


.

"Sen benim çektiğim sıkıntıları boşver!"

 
A -
A +

İbrâhim-i Havvâs hazretleri, elsiz, ayaksız ve yaralı bir kimse görür. Yaralarına kurt düşmüş ve hatta eşek arıları hücûm etmiştir...
İnsanın içinde bulunan nefis, şehveti ve gadabı aşırı çalıştırdığı için, buna uymak insana tatlı gelir. İslâmiyete uymak ise, bu arzuları frenlediği, sınırlandırdığı için, insana acı ve zor gelmektedir. Bunun için insan, İslâmiyete değil, nefsine uymak ve böylece felâkete sürüklenmek ister. Allahü teâlânın merhameti sonsuz olduğundan, insanlarda, saâdeti felâketten, doğruyu eğriden ve faydalıyı zarârlıdan ayırabilen bir kuvvet yarattı. Bu kuvvet, akıldır. Şaşmayan, yanılmayan akla, akl-ı selîm denir. Akl-ı selîm sâhibi olan kimse, nefsine uymaz, İslâm dînine uyar. Aklı dinlemeyen kimse ise, nefsine uyar, İslâm dînine uymak istemez. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"İnsanların nefsi mevki almak, başa geçmek sevdâsındadır. Onun bütün arzûsu, şef olmak, herkesin, kendisine boyun bükmesidir. Kendinin kimseye muhtâç olmasını, başkasının emri altına girmesini istemez. Nefsin bu arzûları, ilah olmak, herkesin kendine tapınmasını istemek demektir. Allahü teâlâya ortak olmayı istemektir. Hattâ nefis, o kadar alçaktır ki, ortaklığa râzı olmayıp, âmir, hâkim, yalnız kendi olsun, her şey, yalnız onun emri ile olsun ister. Hadîs-i kudsîde, Allahü teâlâ buyuruyor ki:
(Nefsine düşmanlık et! Çünki nefsin, benim düşmanımdır.)
Demek oluyor ki, nefsi kuvvetlendirmek, onun, mal, mevki, rütbe, herkesin üstünde olmak, herkesi aşağı görmek gibi isteklerini yapmak, Allahü teâlânın bu düşmanına yardım ve onu kuvvetlendirmek olur ki, bunun ne kadar fecî, korkunç bir suç olduğunu anlamalıdır..."
İbrâhim-i Havvâs hazretleri, başından geçen bir hâdiseyi şöyle anlatır:
"Bir zaman Şam civarındaydım. Nar ağacı gördüm. Tatlı nar yemek arzu ediyordum. Lâkin gördüğüm narlar ekşi olduğu için, yemeyip sabrettim. Tatlı nar bulduğum zaman yerim deyip, yoluma devam ettim. Bir yere varınca, eli, ayağı olmayan, zayıf, hâlsiz, yaralı bir kimse gördüm. Yaralarına kurt düşmüş, hattâ birçok eşek arısı yaralarına hücûm etmiş, zavallıya ızdırab veriyorlardı. Onun bu çâresiz ve muzdarib hâline acıyarak, yanına varıp;
-Bu hâlden kurtulmak ister misin? dedim.
-Hayır dedi. Ben hayretle;
-Niçin? dedim.
-Sağ sâlim olmak nefsimin arzûsudur. Bu hâlde olmam ise Rabbimin murâdıdır. Onun murâdının aksi bir şeyi Ondan istemek, kulluğuma yakışmaz, takdirine râzı olmak, elbette benim için hayırlıdır, dedi.
-Müsâade et de hiç olmazsa arıları senden uzaklaştırayım, sana çok ızdırab veriyorlar dedim.
-Onlar bana ızdırab verdikçe, benim hâlim daha hoş oluyor. Ey Havvâs! Sen benim çektiğim sıkıntıları, eşek arılarını boşver, sen tatlı nar yemek arzusunu kendinden, kalbinden uzaklaştırmaya bak, dedi.
-Bütün bunları nereden biliyorsun? dedim.
-Rabbim bildiriyor dedi. Sonra izin isteyip yoluma devâm ettim..."
Netice olarak, nefsin isteklerini yok etmek, ancak İslâmiyete uymakla olur. Bir kimse İslâmiyete ne kadar çok uyarsa, nefsin arzûları o kadar azalır. Bunun içindir ki, nefse en zor, en ağır gelen yük, İslâmiyetin emirlerine ve yasaklarına uymaktır. Nefsi ezmek için, İslâmiyete uymaktan başka yol yoktur


.

"Size en fenânızı haber vereyim!"

 
A -
A +

Peygamber efendimiz buyurdu ki: ''Size en fenânızı haber vereyim. Nemmâmlık edenler, aranızı bozanlar ve insanları birbirine düşürenlerdir!''
Nemîme; koğuculuk, ara bozmak için söz taşımak demektir. Nemmâm ise; söz taşıyan, koğuculuk yapan kimse demektir. Peygamber efendimiz;
(Size en fenânızı haber vereyim. Nemmâmlık edenler, aranızı bozanlar ve insanları birbirine düşürenlerdir) buyurmuştur.
Muhammed Ma'sûm hazretleri bir sevenine hitaben buyruyor ki:
"Fitne ateşi ne kadar söndürülür, bastırılırsa, o kadar iyidir. Dostlardan, sevdiklerinden insanlık îcâbı bir kusûr meydana gelirse, bağışlamalı, iyiliklerini, iyi taraflarını görmelidir. Sâlihlerden birinin yanında, bir kimsenin kötülüğünden bahsedilince;
-Biz, iyiliğine bakarız. İyiliği kötülüğünden fazla ise, iyiliklerini alır, kötülüklerini geçeriz. Nitekim efendi de kölesine böyledir. O hâlde kulun, kula karşı nasıl olması îcâb ettiğini bundan kıyas etmelidir demiştir.
Kenz-ül Hafi kitabında, Hâlid bin Sinân hazretlerinin şöyle buyurduğu naklediliyor:
Dedikoduyu kabûl etmek, dedikodudan daha kötüdür. Çünkü dedikoduyu dinlemek, onu tasdîk etmektir. Yapılan dedikodu doğru ise, bir kimsenin gizli bir şeyini ortaya dökmek, hürmetini gidermek, nâmusuyla oynamak vardır. Yalan ise, Allahü teâlâya karşı gelmek, yalan ve iftirâ vardır. Sana bir kimse gelip, filân kimse, senin hakkında şöyle şöyle dedi, senin için şöyle şöyle yaptı dese, bu durumda şu altı şeyi yapman senin üzerine vâcib olur:
1-Tasdik etmemelisin, yânî söz getiren kimsenin sözlerinin doğruluğuna inanmamalısın. Çünkü nemmâm, yâni dedikodu yapanın şâhitliği, İslâmda kabûl edilmez. Allahü teâlâ, Hucurât sûresinin 6. âyetinde meâlen;
(Ey îmân edenler, eğer size bir fâsık, bir haber getirse, onu araştırın, doğruluğunu anlayıncaya kadar tahkîk edin. Değilse, bilmeyerek bir kavme sataşırsınız da, yaptığınıza pişmân olursunuz) buyuruyor.
2-Dedikodu yapanı menetmelisin. Çünkü dedikodu yapmak,  kötü bir iştir. Allahü teâlâ, Âl-i İmrân sûresinin 110. âyetinde meâlen;
(Ey Muhammed aleyhisselâmın ümmeti! Siz beşeriyyet, insanlık için meydâna çıkarılmış en hayırlı bir ümmetsiniz, iyiliği emreder, fenâlıktan alıkorsunuz ve Allaha îmânınızda devâm edersiniz!) buyuruyor.
3-Dedikodu edene, söz taşıyana, getirip götürene, Allah için kızmalısın. Çünkü o âsîdir, günahkârdır. Günahkâra buğz ise, vâcibtir.
4-Yanında olmayan din kardeşine, dedikodu yapanın sözü ile, sû-i zan etmemelisin. Çünkü Müslümana sû-i zan harâmdır. Harâmdan sakınmak, elbette lâzımdır.
5-Dedikodu yapanın sözünü araştırmamalısın. Çünkü Allahü teâlâ, tecessüsü, insânların gizli şeylerini araştırmayı yasaklıyor ve Hucurât sûresinin 12. âyetinde meâlen;
(Ey müminler! Zannın çoğundan sakınınız. Çünkü, zan etmenin bâzısı günah olur. Birbirinizin kusûrunu araştırmayın) buyuruyor.
6-Bu dedikoducunun yaptığını, sen yapmamalısın."
Netice olarak, İslâm âlimlerinden bir zâtın buyurduğu gibi:
"Günahtan kurtulmak isteyen ve din kardeşleri ile arasının bozulmasını istemeyen, kendini hâkim yerine koysun. Herhangi bir kimse hakkında, bir kişinin söylediğine inanmasın. Birden çok şâhit ve şâhitler de âdil olmayınca, bu kimsenin sözünü kabul  etmesin."


.

Akıl, her şeyi anlayabilir mi?

 
A -
A +

Aklımız, yalnız başına faydalı, zararlı şeyleri anlayamıyor. Allahü teâlâ, aklımızdan faydalanmamız için, Peygamberleri, İslâmiyet ışığını yaratmıştır...
Akıl, doğruyu eğrilerden ayıran bir ölçü ise de, tek başına her şeyi kavrayacak, mutlak doğruyu bulabilecek durumda değildir. Bunun sebeplerini, İslâm âlimlerinin büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî hazretleri şöyle açıklamaktadır:
"Akıl, dünyâda kaldıkça, bu bedene de bağlı kalır. Bu bağlılıktan kurtulamaz. Bu eğreti varlıktan alâkası kesilmez. Vehim, her zaman, aklın etrâfında, hayâl dâimâ yanında bulunur. Gadab yani kızgınlık ve şehvet yani nefsin arzûları, hep onunla berâber kalır. Hırs ve menfâat, onu yalnız bırakmaz. İnsanlığın, lüzûmlu alâmeti olan, şaşırmak ve unutkanlık, ondan hiç ayrılmaz. Bu dünyânın hâssası, özelliği olan yanılmak ve iyiyi kötü ile karıştırmak, ondan sıyrılmaz.
O hâlde, akla her şeyde, nasıl inanılır? Aklın vereceği karârlar ve emirler, vehmin karışmasından ve hayâlin tesirinden kurtulamaz ve unutkanlık tehlikesi ve şaşırmak ihtimâlinden korunamaz.
Aklın ilerlemesi ve temizlenmesi, ancak Allahü teâlânın beğendiği şeyleri yapmakla, yani İslâmiyeti öğrenip yapmakla olabilir. Bunun için de, Peygamberlerin bildirdiklerini öğrenmek lâzımdır. Peygamberlerin bildirdikleri, hep rahmettir, iyiliktir. Yoksa, bu emirler ve teklîfler, zındıkların sandıkları ve söyledikleri gibi, külfet, eziyyet, işkence olmadığı gibi, akla da aykırı değildir. İyilik edenlere, teşekkür etmek, aklın istediği bir şeydir. İslâmiyet, bütün ni'metleri, iyilikleri yaratan, gönderen Allahü teâlâya karşı, şükrün nasıl yapılacağını göstermektedir. O hâlde ilâhi hükümler, aklın istediği bir şeydir."
Netice olarak akıl, göz gibidir, din bilgileri de ışık gibidir. İnsanın aklı, gözü gibi zayıf yaratılmıştır. Allahü teâlâ, görme âletimizden faydalanmamız için, güneşi, ışığı yaratmıştır. Güneş olmasaydı, gözümüz işe yaramazdı. Aklımız da, yalnız başına faydalı, zararlı şeyleri anlayamıyor. Allahü teâlâ, aklımızdan faydalanmamız için, Peygamberleri, İslâmiyet ışığını yaratmıştır.


.

"Askerler beni bekliyor!.."

 
A -
A +

Dâvûd-i Tâî hazretleri, evinden sâdece namaz vakitlerinde çıkar, câmide namazını kılar kılmaz hemen kalkar, aceleyle evine dönerdi. Bir gün, ona bunun sebebini sordular!..
Nefis, dâimâ zararlı şeyler ister. Şeytân ise, çok hayırlı işe mâni olmak için, az hayırlı olan şeyi de vesvese yapar. Büyük günâha sürüklemek için, küçük hayır yapmayı da vesvese eder. Şeytânın vesvesesi olan hayırlı iş, insana tatlı gelir ve acele ile yapmak ister. Bunun için, hadîs-i şerîfte;
(Acele etmek, şeytândandır. Beş şey bundan müstesnâdır: Kızını evlendirmek, borcunu ödemek, cenâze hizmetlerini çabuk yapmak, misâfiri doyurmak, günâh yapınca hemen tövbe etmek) buyuruldu.
Beş vakit namâzı, vakti girince hemen kılmalı, geciktirmemelidir. Hadîs-i şerîfte;
(Yâ Alî! Üç şeyi geciktirme! Namâzı evvel vaktinde kıl! Hazırlanmış cenâze namâzını hemen kıl! Dul veyâ kızı, küfvü isteyince, hemen ver!) buyurulmuştur.
Dâvûd-i Tâî hazretleri, evinden sâdece namaz vakitlerinde çıkar, câmide namazını kılar kılmaz hemen kalkar, aceleyle evine dönerdi. Bir gün, onu cemâate hızla giderken görenler;
-Niçin acele ediyorsun? diye sorarlar. O da;
-Askerler beni bekliyorlar buyurur.
-Etrafta asker falan yok, hangi askerler? diye sorunca. Cevaben;
-Mezarlıkda bulunan ölüler buyurur.
Seyyid Emir Hamza hazretleri, talebelerine hitaben buyurur ki:
"Ey talebelerim! Dâimâ namaz vakti ne zaman girecek de namaz kılacağım diye bekleyin. Abdesti, namaz vakti girmeden alınız. Namazı huşû ve hudû ile kılınız ve Allahü teâlâdan korkunuz. Namaz vaktinde hiçbir şeyle meşgûl olmayınız. Nitekim Resûl-i ekrem efendimiz;
(Vakit geçmeden namaza, ölüm gelmeden tövbeye acele edin) buyurdu.
Dâimâ tövbe ediniz. Resûlullah efendimiz;
(Günâhına tövbe eden, günâhı olmayan gibidir) buyurdu.
Gaflet uykusundan kendinizi uzak tutunuz ki, uyanık olasınız. Mümkün mertebe lüzumsuz konuşmayın. Sakın boş söz söylemeyin. Dâimâ namaz ve oruçla süslenin."
Sehl bin Abdullah-ı Tüsterî hazretleri;
"Bizim yolumuzun esası altı şeydir: Allahın kitâbına sarılmak, Resûlullahın sünnetine uymak, helâl yemek, insanları incitmemek, yasaklardan uzak durmak, hakkı ve borcu ödemede acele etmek" buyurmuştur.
Beş vakit namâzı vaktinde kılmamak büyük günâhtır. Hemen kazâ etmek lâzımdır. Kazâ etmeyi geciktirmek de, namâzı vaktinde kılmamaktan dahâ büyük günâhtır.
Kendisine zekât vermesi farz olan kimsenin, yıl sonunda elde bulunanın kırkta birini, zekât niyyeti ile ayırıp, Müslümân fakîrlere vermesi farzdır. Acele edip, hemen vermek vâcibdir. Özürsüz geciktirmek mekrûh olur.
Netice olarak, günâh işleyen kimsenin, hemen tövbe etmesi farzdır. Tövbeyi geciktirmek, bu günâhı işlemekten dahâ büyük günâhtır. Bu günâh, her gün bir misli artar. Bunun için de ayrıca tövbe etmek lâzımdır...


.

"Yâ Rabbî! Bunları affet!"

 
A -
A +

Resûlullah efendimiz buyurdu ki: "Senden uzaklaşana yaklaşıp nasîhat et ve sana zulmedeni affet ve malını, ilmini, yardımını senden esirgeyene bunları bol bol ver!"
Resûlullah efendimizin, ilmi, irfânı, aklı, cömertliği, şefkati, sabrı, insâfı, hayâsı, bütün Peygamberlerden dahâ çoktu. Dostundan ve düşmânından gördüğü zararları, eziyetleri affeder, hiçbirine karşılık vermezdi. Uhut gazâsında, kendisine zarar verenler için;
(Yâ Rabbî! Bunları affet! Câhilliklerine bağışla) diye duâ buyurmuştu.
A'râf sûresinin (Affet ve ma'rûfu emret) meâlindeki 198. âyet-i kerîmesi nâzil olunca, Peygamber efendimiz, Cebrâîl aleyhisselâmdan bunu açıklamasını istemiş, o da, Rabbimden öğreneyim, diyerek gitmiştir. Tekrâr geldiğinde, Allahü teâlâ;
(Senden uzaklaşana yaklaş! Senden esirgeyene ihsân et! Sana zulmedenleri affet!) emrini verdi dedi.
Abdullah ibni Ömer hazretleri naklediyor:
"Bir kimse, Resûlullah efendimize gelip;
-Hizmetçimi kaç kere affedeyim diye suâl etti. Peygamber efendimiz  cevâb vermedi. O kimse tekrâr sorunca;
-Her gün, yetmiş kerre affet! buyurdu."
Bir gün Resûlullah efendimiz, Ebû Hüreyre hazretlerine;
-İyi huylu ol! buyurunca, o da;
-İyi huy nedir, diye suâl eder. Cevabında;
-Senden uzaklaşana yaklaşıp nasîhat et ve sana zulmedeni affet ve malını, ilmini, yardımını senden esirgeyene bunları bol bol ver! buyururlar.
Resûlullah efendimiz, hazret-i Muâviye'ye hitaben de;
(Benden sonra, ümmetimin üzerine hâkim olursun. O zamân, iyilere iyilik et. Kötülük yapanları da, affeyle!) buyurmuştur.
Ebû Hafs-ı Haddâd hazretleri hacca gider ve dönüşünde, kendisini Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerinin talebeleri karşılar. Onlara hitaben;
-Sizlere yol hediyesi olarak şu sözlerim olsun: Eğer bir arkadaşınız size saygısızlık ederse, onu özür dilemeye teşvik edin! Fakat siz, onun dilediğinden daha çok özür dileyin. Eğer kırgınlık gitmemişse ve hakkın da kendinizde olduğuna kanâat getirirseniz, yine arkadaşınızı en güzel bir şekilde özür dilemeye teşvik edin ve siz de özür dileyin! Kırk gün buna devâm edin! Yine kırgınlık gitmezse, o zaman kendinize;
"Ey ahmak nefsim! Ne kadar inatçı ve bencil imişsin. Sende mertlikten eser yok. Kırk gündür arkadaşın senden özür diledi de özrünü kabûl etmedin" deyin buyurur.
Dargın olana, üç günden önce gidip barışmak, dahâ iyidir. Güçlük olmaması için, üç gün müsâde edilmiştir. Dahâ sonra günâh başlar ve gün geçtikçe artar. Günâhın artması, barışıncaya kadar devâm eder. Hadîs-i şerîfte;
(Sana darılana git, barış! Zulüm yapanı affet. Kötülük yapana iyilik et!) buyurulmuştur.
Netice olarak, iyilik yapana iyilik yapmalı, kötülük edeni, zulmedeni affetmeli, onlara nasîhat etmeli. Sapık inançlı, kötü huylu kimselerden de sakınmalıdır.


.

Dışarıda kalan, helâk olur!..

 
A -
A +

"Bu dünyâ, Müslümânların âhıretlerine, Cennetteki ni'metlerine göre, bir zindân gibidir. Müslümânların, bu zindânda zevk ve safâ aramaları, akla uygun olmaz..."
İnsanlardan gelen sıkıntılara dayanmak lâzımdır. Onlarla iyi geçinmek vâciptir. Kızmak iyi olmaz, sert davranmak yakışmaz. Bunun için kimseye kızmamalıdır. Hadîs-i şerîfte;
(Gadab etme, kızma!) buyuruldu. Fitne, fesât zamânında, ineğe tapanları görünce, ineğin ağzına saman vermeli, onları kızdırmamalıdır. Ferîdeddîn-i Attâr hazretleri, şöyle bir hâdise anlatır:
"Vaktiyle bir medresede, ilim öğrenen talebelerden biri, hocasına gelerek;
-Efendim, zâtınıza elimizden geldiği kadar hizmet ve hürmet etmeye, öğrettiklerinizi öğrenmeye, böylece sevginize, muhabbetinize kavuşmaya gayret ediyoruz. Ancak dergâhtaki bâzı arkadaşların söz ve hareketleri, bizi rahatsız ediyor. Bu arkadaşların her biri, ayrı karakterlerde olduğu için, sözleri, davranışları, bizi incitiyor. Benim gibi birçok arkadaş da, bu durumdan rahatsızdır. Bu sebeple, bu dergâhtan ayrılmayı düşünüyoruz. Müsaade ederseniz, biz gidelim, ilim öğrenmeye ve bu dergâhın hizmetlerine dışarıdan devam edelim, diye arzda bulunur. Bunun üzerine hocası buyurur ki:
-Evlâdım, şu anlatacaklarımı iyi dinle! Bir kış mevsimi, hava çok soğuk ve her taraf da buzla kaplıdır. Dışarıda kalan hayvanlar, soğuktan donmamak için, bir araya toplanıp, birbirlerine sıkı sıkıya sarılırlar. Bir kirpi sürüsü de, soğuktan donmamak için, toplanıp birbirine sarılırlar. Az sonra, okları birbirlerine batınca ayrılırlar, üşüyünce, tekrar yaklaşırlar. Soğuktan donmakla, batan okların acısı arasında gidip gelirler. Nihayet okların acısını unutup birbirlerine sımsıkı sarılırlar ve donmaktan kurtulurlar. Eğer böyle yapmasalardı, hepsi soğuktan donarak öleceklerdi... İşte evlâdım, sizler de, bu dergâhta, birbirinizin oklarına tahammül ederseniz, sıkıntı, acı çekersiniz. Ancak bu acılar, sizin nefsinizi terbiye etmenizde faydalı olduğu gibi, sonsuz felâketten kurtulmanıza da vesile olur. Fakat, biz 'bu arkadaşlarımızın oklarına tahammül edemeyiz, burayı terk ederiz' derseniz, dışarıda donar, helâk olursunuz. Kararınızı buna göre verin...
Bu sözleri işiten talebe, arkadaşlarıyla beraber tövbe edip, dergâhta, ilim öğrenmeye ve hizmet etmeye devam eder..."
Netice olarak, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin, bir talebesine buyurduğu gibi:
"Bu dünyâ, Müslümânların âhıretlerine, Cennetteki ni'metlerine göre, bir zindân gibidir. Müslümânların, bu zindânda zevk ve safâ aramaları, akla uygun olmaz. O hâlde, dünyâda eziyet, sıkıntı çekmeye alışmak lâzımdır. Burada mihnetlere katlanmaktan başka çâre yoktur."


.

"Herkese, şefkat ve merhamet et!"

 
A -
A +

Allahü teâlâ, insanlara dâimâ merhamet, şefkat ve af ile muâmele etmeyi, kendilerine kötülük yapanları affetmeyi, güler yüzlü, tatlı sözlü ve sabırlı olmayı emretmektedir...
Allahü teâlânın yarattığı her mahlûka, merhametli olunmasını emreden nice âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîfler vardır. Ayrıca mü'minlerin de, birbirlerine öfkelenmemesi, iyilik ve ihsân yapmaları, affetmeleri emrolunmaktadır. Hadîs-i şerîfte;
(Birbirlerine merhamet edenlere, Allahü teâlâ merhamet eder. O, merhamet edicidir. Yer yüzünde olanlara merhamet ediniz ki, gökte olan melekler de, size merhamet etsin) buyuruldu.
İnsanlara şefkat, merhamet etmek, onların âhıretlerini kurtarmaya çalışmak ve Cehennem ateşinden korumak demektir. Dünyâ işlerinde yardım etmek, âhıretlerine yardım yanında hiç kalır. Abdülhâlık Goncdüvânî hazretleri, nasihat isteyen bir talebesine;
"Herkese, şefkat ve merhamet et! Kimseyi hakîr görme! Kimse ile münâkaşa, mücâdele etme!" buyurmuştur.
Seyyid Ahmed Rıfâî hazretleri, insanlara  olduğu gibi, hayvanlara da çok merhametli idi. Bir köpek cüzzam hastalığına yakalanır. Hiç kimse, köpeği bu  hâlinden dolayı kapısından içeri koymaz. Köpek, bu şekilde kapılardan kovula kovula, Seyyid Ahmed Rıfâî hazretlerinin kapısına gelir. Dermansız ve yara, bere içindedir. Köpeğin bu hâlini gören Seyyid Ahmed Rıfâî hazretleri, ona şehir dışında bir yer yapar ve orada tedâviye başlar. Köpeğin üstünü temizler, yarasına merhem sürer ve karnını doyurur. Kırk gün bu şekilde tedâvî gören köpek sıhhate kavuşur, cüzzamdan eser kalmaz. Sonra köpeği güzelce yıkayıp şehre getirir. Onun, köpeğe karşı bu muamelesini görenler;
-Efendim, bu köpeğe çok ilgi gösterdiniz, hikmeti nedir? diye sorarlar. Seyyid Ahmed Rıfâî hazretleri, onlara;
-Kıyâmet günü Rabbimin bana, bu köpeğe niçin acımadın, onu uğrattığım bu belâdan niçin kurtarmadın, aynı belâya seni de düşürmem ihtimâlini niçin düşünmedin? diye sormasından korktum. Ey insanlar! Kalblerinizi Allahü teâlânın yarattıklarına karşı merhamet hissiyle doldurunuz. Cenâb-ı Hakkın sizi de aynı derde müptelâ kılmasından korkunuz, buyururlar.
Muhammed Sâlim hazretlerine;
-Bir kimsenin velî olduğu nasıl anlaşılır? dediklerinde;
-Tatlı dili, güzel ahlâkı, güler yüzü, cömertliği, münâkaşa etmemesi, özürleri kabûl etmesi ve herkese merhamet etmesi ile anlaşılır buyurmuştur.
Netice olarak Allahü teâlâ, insanlara dâimâ merhamet, şefkat ve af ile muâmele etmeyi, kendilerine kötülük yapanları affetmeyi, güler yüzlü, tatlı sözlü ve sabırlı olmayı emretmektedir. Hadîs-i şerîfde buyurulduğu gibi:
(İnsanlara merhamet edene, Allahü teâlâ merhamet eder.)
 

Sıkıntılara, katlanmak lâzımdır

 
A -
A +

Her Müslümânın, insanlardan gelen sıkıntılara dayanması, sabretmesi, sebât etmesi lâzımdır. İnsarlarla iyi geçinmek vâcibtir. Onlara kızmak iyi olmaz, sert davranmak yakışmaz...
Sebât; maksada kavuşmak için çalışırken, karşılaşılan sıkıntılara katlanmak, dayanabilmek demektir ki, güzel huylardandır. Her Müslümânın da, insanlardan gelen sıkıntılara dayanması, sabretmesi, sebât etmesi lâzımdır. İnsarlarla iyi geçinmek vâcibtir. Onlara kızmak iyi olmaz, sert davranmak yakışmaz. Ankebût sûresinin 2. âyet-i kerimesinde meâlen;
(İnsanların, îmân ettik demekle bırakılmayarak, din yolunda karşılaşacakları sıkıntılara katlanmalarına göre, îmân ettik sözlerinin doğru veyâ yalan olduğu anlaşılacağı) diye bildirilmektedir.
Bu âyet-i kerîmede, sıkıntılara dayanmanın çok mühim olduğu anlatılmaktadır. Enes bin Mâlik hazretleri şöyle nakleder:
"Resûlullah efendimizle birlikte gidiyordum. Üzerinde bürd-i Necrânî, yani Yemen kumaşından bir palto vardı. Arkadan bir köylü gelip, yakasından öyle çekti ki, paltonun yakası mübârek boynunu çizdi, yeri kaldı. Resûlullah efendimiz geriye döndü. Köylü zekât malından bir şey istedi. Resûlullah efendimiz, onun bu hâline güldü. Ona bir şey verilmesi için emir buyurdu." Tetimmet-ül mazher kitâbında;
"Buradan anlaşılacağına göre, insanların başında bulunan kimsenin, Resûl aleyhisselâma uyarak, bunların ezâ ve sıkıntılarına katlanması lâzımdır. Zâten sıkıntıya katlanmak, herkes için iyi bir huydur. Üstlerin katlanması ise dahâ güzel olur" denmektedir.
Netice olarak, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin, bir talebesine hitaben buyurduğu gibi:
"İnsanların üzmelerine dayanmak lâzımdır. Akrabânın incitmelerine sabretmekten başka yapılacak şey yoktur. Allahü teâlâ, sevgili Peygamberine emir olarak, Ahkâf sûresinde, (Peygamberlerden Ulül'azm olanların sabrettikleri gibi Sen de sabret! Onlara azâb verilmesi için duâ etmekte acele eyleme!) meâlindeki âyet-i kerîmeyi gönderdi. Orada bulunanlara en faydalı şey, yanlarında bulunanların, kendilerine eziyet etmeleri, sıkıntı vermeleridir. Kalbinde sevgi taşıyanların sıkıntı ve üzüntü çekmeleri lâzımdır. Sevgili, sevenin çok üzülmesini ister. Böylece, kendinden başkasından büsbütün soğumasını, kesilmesini bekler. Sevenin râhatlığı, râhatsızlıktadır. Âşıka en tatlı gelen şey, sevgili için yanmaktır. Sükûnet bulması çırpınmaktadır. Râhatı, yaralı olmaktadır. Bu yolda istirâhat aramak, kendini sıkıntıya atmaktır. Bütün varlığını sevgiliye vermek, ondan gelen her şeyi seve seve kapmak, acısını, ekşisini, kaşları çatmadan almak lâzımdır. Aşk içinde yaşamak böyle olur. Elinizden geldiği kadar böyle olunuz


.

"Allahü teâlâya itâat ettiğin kadar..."

 
A -
A +

"Herkes seni, Allahü teâlâyı sevdiğin kadar sever. Allahü teâlâdan korktuğun kadar, senden korkarlar. Allahü teâlâya itâat ettiğin kadar, sana itâat ederler..."
Allah korkusu ve sevgisi, insanları saâdet ve huzûra kavuşturan iki kanat gibidir. Peygamber efendimiz  buyuruyor ki: (Bir kimse, Allahtan korkarsa, her şey ondan korkar. Bir kimse Allahtan korkmazsa, her şeyden korkar olur.)
Allahtan korkan, Onun emirlerini yapar, yasaklarından sakınır. Hiç kimseye kötülük yapmaz. Kimsenin malına, canına, nâmûsuna göz dikmez, kimsenin hakkını yemez. Makâm sâhiplerine, zâlimlere yaltaklanmaz. İlim ve ahlâk sâhiplerine saygı gösterir. Kimseyi çekiştirmez. Nûr sûresinin 52. âyetinde meâlen; (Allahü teâlâya ve Resulüne itâat edenler ve Allahtan korkan ve sakınanlar, kıyâmette kurtulanlar onlardır) buyuruldu.
Hazret-i Ömer zamanındaki İran hükümdarı Yezdicürd, Müslümanlarla yaptığı andlaşmayı bozarak savaşa girer ve mağlûp olur. Elçi göndererek Çin hükümdarından yardım ister. Çin hükümdarı gelen elçiye;
-Az olmalarına rağmen size gâlip gelmeleri, onlarda, sizde bulunmayan birtakım hasletlerin bulunduğunu göstermektedir deyince, elçi;
-Efendim, siz öğrenmek istediklerinizi sorun, ben de cevap vereyim der. Hükümdar;
-Bunlar ahde vefâ gösteriyorlar mı? deyince, elçi;
-Evet cevâbını verir.
-Sizinle savaşmadan önce, ne teklif ediyorlar?
-Bize, ya dinlerini kabûl etmeyi veya cizye vermeyi yahut savaşa râzı olmayı teklif ediyorlar.
-Komutanlarına itâatleri nasıldır?
-Onlar komutanlarına son derece itâat ederler ve bağlılık gösterirler.
-Onlar, kendilerine helâl edileni harâm, harâm edileni de helâl kılıyorlar mı? Elçi;
-Hayır deyince, Çin hükümdarı;
-Kendilerine harâm kılınanı helâl, helâl kılınanı da harâm kılmadıkça hiçbir şey onları mağlûb edemez, der ve İran hükümdarı Yezdicürd'e şu mektubu yazar: "Şâyet elçinden bâzı bilgiler öğrenmemiş olsaydım, sana bir ordu gönderirdim. Fakat elçinin anlattığı bu kavim, bu hâlleriyle dağlar üzerine hücûm etseler, dağları devirirler. Onlardaki îmân gücünü kimse yenemez. Eğer benim üzerime gelseler, beni de yok ederler. Sana tavsiyem, onlarla sulh yapmandır."
Netice olarak, Yahyâ bin Mu'âz Râzî hazretlerinin buyurduğu gibi: "Herkes seni, Allahü teâlâyı sevdiğin kadar sever. Allahü teâlâdan korktuğun kadar, senden korkarlar. Allahü teâlâya itâat ettiğin kadar, sana itâat ederler. Allahü teâlâya hizmet ettiğin kadar, sana hizmet ederler. Hulâsa, her işin, Onun için olsun! Yoksa, hiçbir işinin faydası olmaz. Hep kendini düşünme! Allahü teâlâdan başka, kimseye güvenme!


.

"Başına gelen musibeti, şikâyet etme!"

 
A -
A +

"Hasta bir kimsenin, hastalığını herkese söyleyip, hâlinden şikâyet etmesi, harâm olur. Şikâyet niyeti ile değilse harâm olmaz ise de, söylememek daha iyidir..."
İnsanın, başına gelen her musîbete ve belâya sabretmesi, şikâyet etmemesi lâzımdır. Zîrâ, sabrı bulunmayan insanların dinleri kolaylıkla helâk olur. Dert ve belâ çekenlere sevâp olmaz. Dert ve belâlara sabredenlere, bunları Allahü teâlâdan bilip, Ona yalvaranlara sevâp vardır. Hasta bir kimsenin, hastalığını herkese söyleyip, hâlinden şikâyet etmesi, harâm olur. Şikâyet niyeti ile değilse harâm olmaz ise de, söylememek daha iyidir. Çünkü, çok söyleyerek, şikâyet şeklini alabilir. Tevekkül etmek için de, hastalığını herkese bildirmemek lâzımdır. Yalnız faydası olacaklara, meselâ, doktora söylemek veyâ aczini, zavallılığını bildirmek için söylemek, câiz olur ve tevekkülü bozmaz. Hazret-i Ali hastalandığında, kendisine;
-Nasılsınız, iyi misiniz dediklerinde; "Hayır" cevabını verir. Bu cevaba şaşıranlara;
-Allahü teâlâya aczimi gösteriyorum, buyurur.
Tâbiînin meşhurlarından ve hadîs âlimlerinden olan Ahnef bin Kays hazretleri, şöyle anlatır:
"Vaktiyle bir sıkıntımı, başıma gelen bir musîbeti, gözleri görmeyen âmâ birisine anlatmak istedim. Sıkıntılarımı dile getirmeye başlar başlamaz, âmâ kimse, beni susturup;
-Ey Ahnef bin Kays! Başına gelen musîbeti hiçbir kula şikâyet etme! Çünkü şikâyet ettiğin kişi, eğer dost ise üzülür, yok sana düşman ise, başına gelen bu belâdan, musibetten dolayı onu sevindirmiş olursun, dedi."
Muhammed Sıddîk hazretlerinin ömrünün çoğu hastalık ile geçmiştir. Bir anda birkaç çeşit hastalık vücûdunda olduğu hâlde, o hiç şikâyet etmez, hâline şükür ve sabrederdi. İbâdet edebilecek kadar yer, yiyeceklerin pek çoğundan perhiz eder ve; "Hastalık sebebiyle yaptığım bu perhizler aynı zamanda kalbimi temizledi" buyururdu.
Muhammed bin Vâsî hazretleri, bir gün devrin âmirlerinden Kuteybe bin Müslim hazretlerinin yanına yün elbisesi ile gider. Kendisine;
-Niçin yün elbise giydin diye suâl edilince, cevap vermezler. Tekrar;
-Niçin cevap vermiyorsun diye sorulunca;
-Zühd yapmak için diyeceğim, kendimi övmek olacak. Fakirlikten diyeceğim, Hak teâlâdan şikâyet olacak, buyurur.
Netice olarak Resûlullah efendimizin buyurduğu gibi:
(Bir kimse geçim darlığından şikâyetçi olduğu hâlde sabâha çıksa, Rabbinden şikâyet etmiş gibi olur. Bir kimse dünyâ işi için üzülerek mahzûn olduğu hâlde sabâha çıksa, Allahü teâlâyı darıltmış olarak sabâhlamış olur.)


.

"O da sizden şikâyet ediyordu!"

 
A -
A +

Bir gün, Hasan-ı Basrî hazretlerine, talebeleri gelerek şeytanın vesvesesinden ve kendilerini hayır yapmaktan alıkoyduğundan şikâyet ederler!..
İnsanın hareket organları, dimağına yani beynine, dimâğ da kalbine tâbidir. Kalbin emrine uygun hareket ederler. Kalb, dimâğ vâsıtası ile his organlarından ve rûh vâsıtası ile taraf-ı ilâhîden ve aklından, melekten, hâfızadan, nefisten ve şeytândan gelen tesîrlerin toplandığı bir merkezdir. Kalb, akla uyunca, nefsin yaratılmış olması, insanların sonsuz ni'metlere kavuşmalarına mâni olmaz. Kalbin nefse aldanmaması, ona uymaması, nefs ile cihâd olur. Allahü teâlâ, cihâd edenlere, Cennette yüksek dereceler vereceğini bildiriyor. Nefis, insanların cihâd sevâbına kavuşmalarına, meleklerden üstün olmalarına sebep olmaktadır.
Her mü'min, nefsini tezkiye için, yani nefsin yaratılışında mevcût olan küfrü, inkârı ve günâhları temizlemek için, her zamân çokça "Lâ ilâhe illallah" okumalı ve kalbini tasfiye için, yani nefisten, şeytândan, kötü arkadaşlardan, zararlı kitâplardan gelen küfürden ve günâhlardan kurtarmak için, "Estagfirullah" demelidir.
Nefisten hâsıl olan kötülükler, insanın kendi hastalığıdır, öldürücü zehirdir. Dışarıdan gelen kötü istekler, şeytândan gelmiş olmakla berâber, geçici hastalıklardandır. Ufak bir ilâç ile, kolayca giderilebilir. Nisâ sûresinin 76. âyetinde meâlen; (Şeytânın aldatması, elbette zayıftır) buyuruldu.
Hasan-ı Basrî hazretlerine, talebeleri gelerek şeytanın vesvesesinden şikâyet ederler ve;
-Efendim; şeytandan gâyet incindik. Hep bizi yaramaz işlere teşvik ediyor. "Elinize geçen dünyâyı sıkı tutun, size lâzım olacak" diyor ve bizi hayırdan alıkoyuyor diye arz ederler. Hasan-ı Basrî hazretleri, onların bu hâline gülümseyerek buyurur ki:
-Hayret, şeytân şimdi buradaydı ve o da sizden şikâyet ediyordu ve bana; "Şu Âdemoğullarına nasîhat eyle de benim hakkıma tamah etmesinler. Kendi haklarına râzı olsunlar. Ne zaman ki Hak teâlâ beni huzûrundan kovdu, dünyâyı ve Cehennemi bana mülk kıldı. Cenneti ve kanâati ise onlara verdi. Şimdi bunlar kendi haklarını bıraktılar benim mülküme tamah ediyorlar. Ben de onların îmânlarını almayınca dünyâyı kendilerine vermiyorum" dedi.
Eğer sizler, şeytanın vesvesesinden emin olmak isterseniz, dünyâyı, günâhları terk edin ve dünyâ endişesini gönüllerinizden çıkarın... Bu nasîhatleri dinleyen talebeleri, başlarını öne eğerek huzûrundan ayrılırlar.
Netice olarak, kalbde yakîn hâsıl olması için, içeriden ve dışarıdan hastalık gelmemesi, gelmiş olanın da tasfiyesi, atılması lâzımdır. Bunun için, nefsi cibillî olan inkâr hastalığından ve kalbi şeytandan, kötü arkadaştan kurtarmaktan başka çâre yoktur.


.

Ölüm, kimseye vakit tâyîn etmemiştir!"

 
A -
A +

"Ey nefsim! Ecel sana yaklaşmakta, Cennet ve Cehennemden biri, seni beklemektedir. Ecelinin, bugün gelmeyeceği ne mâlûm? Bugün gelmezse, bir gün elbette gelecek..."
Herkesin ömrünü Allahü teâlâ ezelde takdîr etmiştir. Ecel gelince, Azrâil aleyhisselâm, insanı nerede olursa olsun bulur. Harpten kaçmak, insanı ölümden kurtarmaz, ömrü uzatmaz. Düşman karşısında kalmak da, insanı öldürmez, yok etmez. Ecel, ileri ve geri gitmez. İnsanın ömrü değişmez...
Ecel gelince, insanı uyandıracaklar ama o zamânki pişmânlık işe yaramayacak, rezîl olmaktan başka, ele bir şey geçmeyecektir. Dünyâya gelen herkese ölüm yaklaşıyor. Âhıretin çeşit çeşit azâbları, insanları bekliyor. İnsan öldüğü zamân, kıyâmeti kopmuş demektir. Ölüm uyandırmadan ve iş işten geçmeden önce uyanmalı, Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını öğrenip, şu birkaç günlük ömrü, bunlara uygun geçirmeli, âhıretin azâblarından kurtulmaya çalışmalıdır. Tahrîm sûresinin 6. âyetinde meâlen; (Ey îmân edenler, kendinizi ve çoluk çocuğunuzu öyle bir ateşten koruyun ki, onun tutuşturucusu insanlarla taşlardır) buyuruldu.
Her insanın, Azrâîl aleyhisselâmın gelip cânını zorla alacağı, ecel arslanı pençesini takacağı, can verme acılarının başına geleceği, şeytânın, îmânını çalmak için kasdedeceği, dostlarının, vah vah öldü, siz sağ olun, diye evlâdına tâziye edecekleri vakti düşünmesi lâzımdır. İmâm-ı rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Ömür, her ân geçmekte, ecel ise yaklaşmaktadır. Kazanç zamânı geçip gidiyor. Her geçen an, ömrümüzü azaltmakta, ecel zamânını yaklaştırmaktadır. Bugün aklımızı başımıza toplamazsak, yarın âh etmekten ve pişmânlıktan başka elimize bir şey geçmez. Bu birkaç günlük sağlık zamânında, İslâmiyete uygun yaşamaya çalışmalıyız! Ancak böylece kurtulmamız umulur. Dünyâ hayâtı, iş yapacak zamândır. Keyif yapacak, eğlenecek zamân ileride gelmektedir. Orada yani âhırette, dünyâda yapılan işlerin karşılığı ele geçecektir. İş zamânını eğlence ile geçirmek, çiftçinin tohum ekmemesi ve mahsûl almaması gibidir."
Netice olarak, İmâm-ı Gazâlî hazretlerinin, nefsine, aslında hepimize hitaben buyurduğu gibi:
"Ey nefsim! Ecel sana yaklaşmakta, Cennet ve Cehennemden biri, seni beklemektedir. Ecelinin, bugün gelmeyeceği ne mâlûm? Bugün gelmezse, bir gün elbette gelecek. Başına gelecek şeyi, geldi bil! Çünkü ölüm, kimseye vakit tâyin etmemiş, gece veyâ gündüz, çabuk yâhut geç, yazın veyâ kışın gelirim dememiştir. Herkese ânsızın gelir ve hiç ummadığı zamânda gelir. İşte ona hâzırlanmadın ise, bundan dahâ büyük ahmaklık olur mu?"


.

"Büyük küçük göçüyor, giden geri gelmiyor"

 
A -
A +

İnsân için bu dünyâ, bir konaktır. Gölge gibi, yavaş yavaş çekilmekte, geçip gitmektedir. Hadîs-i şerîfte; (İnsanlar uykudadır, ölünce uyanırlar) buyuruldu.
Dünyâ hayâtı, rüyâ gibidir. Ölüm uyandırıp, rüyâ bitecek, hakîkî hayât başlayacaktır. Müslümânın ölümü, hayâttır, hem de, sonsuz hayât! İnsan, ölümü istemez, hâlbuki ölüm, fitneden hayırlıdır. İnsan yaşamayı sever, hâlbuki ölüm, ona hayırlıdır...Muhammed Ma'sûm hazretleri buyuruyor ki:
"Ne yazık ki, ömür bitti, amel ise, hiç yok. Dünyânın vefâsızlığı açıkça meydandadır. Fitneler, musîbetler peş peşe gelmektedir. Dostlar vefât edip, göçüp gittiler. Buna rağmen bizde, gafletten uyanmak, gidenleri hatırlamak, günâhlara tövbe etmek ve Allahü teâlâya sığınıp yalvarmak yok. Gaflet ve isyân ile geçen günler artmaktadır. Bu nasıl îmândır ve ne şekil bir Müslümânlıktır. Ne kitâp ve sünneti kabûl ederler ve ne açık işâretlerin görülmesinden ibret alırlar. İyi düşünmelidir ki, eski dostlara ne oldu ve nereye gittiler. O dostlardan hiçbir eser kalmadı. Yaz harmanı gibi, yokluk rüzgârı, onların nişânını dahî bırakmadı. Öyleyse bizim gibi geri kalanlara lâzım olan şey, şu birkaç günlük ömrü, gaflet ile zâyi eylememektir."
Tâbiînin büyüklerinden olan Hasan-ı Basrî hazretleri, Allah korkusu ile çok ağlardı. Bir defâsında dostlarından birinin cenâzesinde bulunur ve cenâze defnedilince kabir başında ağlayıp, çok gözyaşı döker. Sonra orada bulunanlara hitaben buyurur ki:
"Ey Müslümanlar! Kabir dünyâ konaklarının sonu, âhiret menzilinin ilkidir. Mâdemki hepimiz ölüp kabre gireceğiz, o halde nasıl zevk, safâya dalıp, gezebiliriz. Îmân ehlinden olanlar kaygılı uyanır, kaygılı akşamlar. Bunlar iki korku arasındadır. Biri geçmiş bir günah ki, Allahü teâlâ tarafından nasıl karşılanacağı belli değildir. Diğeri kalan bir ömür ki, devâmı müddetince hangi tehlikelerle karşılaşılacağı belli değildir. Sonunda ölüme varacağını bilen, kıyâmette kalkılacağına inanan, kalkınca Allahü teâlânın huzûruna çıkacağına kânî olan kişiye gereken şey, üzüntü ve endişe içinde olmaktır."
Netice olarak, Peygamber efendimizden önce yaşamış olan Kus bin Saîde'nin söylediği gibi:
"Önce gelip geçenlerde bize ibret alacak şey çoktur. Ölüm ırmağının girecek yerleri var ama, çıkacak yeri yoktur. Büyük küçük hep göçüp gidiyor. Giden geri gelmiyor. Kat'iyyetle anladım ki, herkesin başına gelen benim de başıma gelecek, ben de öleceğim."


.

İnsan, sevdiğine itâat eder

 
A -
A +

"Bir kimseyi, Allah sevgisi kaplayarak, başka hiçbir şeyin sevgisi kalmayınca ve Allah sevgisi, bütün bu sevgilerin yerine yerleşince, o kimsenin kötü huyları yok olur..."
Kalb, muhabbet, sevgi yeridir. Kalbde, yâ dünyâ sevgisi, yâhut Allah sevgisi bulunur. Kalb, sevgilisi ile berâber olmaktadır.
(İnsan, sevdiği ile berâber olur) hadîs-i şerîfi bunu bildirmektedir. Bir Müslüman, Allahü teâlânın isimlerini ve sıfatlarını sevdi ise, onlarla berâber olur. Muhammed Pârisâ hazretleri buyuruyor ki:
"İnsanı Allahü teâlâdan uzaklaştıran perdelerin en zararlısı, kalbin kararması, hasta olması, yani dünyâ sevgisinin kalbe yerleşmesidir. Bu sevgi, kötü arkadaşlardan ve lüzûmsuz şeyler seyretmekten hâsıl olur. Çok uğraşarak, bunları kalbden çıkarmalıdır."
Seyyid Emîr Hamza hazretleri, talebelerine nasihat olarak buyurur ki:
"Elinizden geldiği kadar hiçbir mahlûka hakâret gözü ile bakmayın. Çünkü o, Alahü teâlânın katında sizden daha makbûl olabilir. Birbirinizi çok seviniz. Sevdiğiniz kimse, Allahü teâlânın dostlarından biri olabilir. Buna çok dikkat ve gayret ediniz. Kimseye dünyâlık için tâzim, hürmet etmeyiniz ki, dîniniz dünyâ uğruna gitmesin. Zîrâ, dünyânın Allahü teâlâ katında hiç değeri yoktur. Dünyâyı yani harâmları, günâhları sevmek aşağılıktır ve her şeyden aşağıdır. Dîninizi dünyâya fedâ etmeyiniz. Dînini başkalarının dünyâsı için satan ve bu yüzden Allahü teâlânın rahmetinden mahrum kalan kimseden daha câhili yoktur. Böyle kimse, hem dünyâda, hem de âhirette zavallıdır... Allahü teâlânın râzı olmasını düşünmeyip de insanların rızâsını düşünen, onların râzı olmasını arayan kimse, Allahü teâlânın gadâbını istemiş olur. Allahü teâlâ, insanları da ona karşı gadâblandırır. Allahü teâlânın kendisinden râzı olmasını isteyip, insanların râzı olmasına bakmayan kimseden Allahü teâlâ râzı olur. İnsanları da ondan râzı ve hoşnûd kılar... Birisi size düşmanlık ederse, onunla meşgûl olmayınız. Çünkü husumetin, düşmanlığın sonu gelmez. Allah korusun, bu uğurda dîniniz elden çıkabilir!
İnsanların sevgisine de aldanmayınız! Zîrâ bu sevgileri devamlı değildir. İnsanların elinde olana tamâh etmeyiniz. Allahü teâlânın size verdiğine kanâat ediniz. Çünkü tamâhkâr, dâimâ sıkıntı ve üzüntü içinde olur. Kanâat eden de, her zaman neşeli ve rahattır."
Netice olarak, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Bir  kimseyi, Allah sevgisi kaplayarak, başka hiçbir şeyin sevgisi kalmayınca ve Allah sevgisi, bütün bu sevgilerin yerine yerleşince, o kimsenin aşağı sıfatları ve bütün kötü huyları yok olur. Çünkü sevmek, sevgiliye, itâat etmeyi ister. Sevgi son haddini bulunca, itâat da tamâm olur."


.

"Belki hakkımızda hayırlısı budur"

 
A -
A +
Allahü teâlânın işlerinin faydasını, insanlar anlayamayabilir. Fakat, en faydalı, en iyi şeklin, Onun yarattığı şekil olduğuna ve takdirine inanmak lâzımdır.

Tevekkülün temeli olan îmân, Allahü teâlânın rahîm, hakîm, latîf olduğuna inanmaktır. Onun inâyeti, şefkati, karıncadan insana kadar, her mahlûka yetişir. Kullarına olan merhameti, iyiliği, bir ananın, yavrusuna olan merhametinden dahâ çoktur. Lutfu, merhameti o kadar çoktur ki, dünyâyı ve dünyâda olan her şeyi en iyi şekilde yaratmıştır. Bundan dahâ iyisi mümkün değildir. Rahmetinden, lutfundan hiçbir mahlûku mahrûm bırakmamıştır. Yer yüzündeki akıl sâhiplerinin hepsi bir araya gelip araştırsa, Onun yarattığı herhangi birşeyin, dahâ uygun, dahâ iyi bir şeklini bulamaz. Herşeyin, olması gerektiği gibi yaratılmış olduğunu anlarlar. Çirkin yaratılan birşeyin, en uygun şekli, çirkin olmasıdır. Çirkin olmasa noksânlık olur, yersiz olurdu. Çünkü çirkinlik olmasaydı, güzelliğin kıymetini kimse bilemez, güzellik tatlı olmazdı. Kusûrlu şeyler olmasaydı, kusûrsuz şeylerin kıymeti bilinmez, kusûrsuzluk tatlı olmazdı. Allahü teâlânın işlerinin faydasını, insanlar anlıyamıyabilir. Fakat, en faydalı, en iyi şeklin, Onun yarattığı şekil olduğuna ve takdirine inanmak lâzımdır. Mesrûk bin el-Ecdâ hazretleri şöyle anlatır:
"Çölde yaşayan bir bedevînin bir merkebi, bir köpeği, bir de horozu vardı. Horoz kendilerini sabah namazı için uyandırır, köpek bekçilik yapar, merkeb de su ve çadırlarını taşırdı. Fakat bu bedevi son derece tevekkül eden ve her şeyi hayra yoran bir kimseydi. Bir gün tilki horozunu çaldı. Âile fertleri buna üzülürken o;
-Belki hakkımızda hayırlısı budur dedi. Bir müddet sonra kurt merkebini parçaladı. Yine çoluk çocuğu üzülünce;
-Belki hayırlısı budur dedi. Bir müddet sonra köpek de öldü. Adam yine;
-Belki hakkımızda hayırlısı budur dedi.
Bir gün sabahleyin baktılar ki, etraflarındaki komşular eşkıyâlar tarafından esir alınıp götürülmüşler. Çünkü gece onların hayvanları gürültü yaparak yerlerini belli edince, eşkıyalar bunların yerlerini kolayca tesbit etmişler. Fakat bunların hayvanı olmadığı için, eşkıyalar karanlıkta bunları fark edemeyince bunlar kurtulmuş.
Demek ki bunların hakkında hayırlısı, adamın dediği gibi o hayvanların ellerinden alınması, ölmesi imiş. Allahü teâlânın gizli lütuflarını ve ihsânlarını bilen ve Ona tevekkül eden, Onun işinden râzı olur."
Netice olarak, dünyâda bulunan herşey, hastalık, kuvvetsizlik, hattâ günâhlar ve küfür, inkâr, yok olmak, kusûr, dert ve elem, hikmetsiz, faydasız, yersiz değildir. Hepsi, en uygun, en faydalı şekilde yaratılmış ve hepisinin bir hikmeti vardır.


.

"Rızık için üzülmemeli"

 
A -
A +

Allahü teâlâ, her insanın ve her hayvânın rızkını ezelde takdîr etmiş, ayırmıştır.
Allahü teâlânın ni'metleri, ihsânları yani iyilikleri, her ân, insanların iyisine, kötüsüne, herkese gelmektedir. Herkese mal, evlât, rızık, hidâyet ve dahâ her iyiliği fark gözetmeksizin göndermektedir. Fark, bunları kabûlde, alabilmekte ve bazılarını da almamak sûretiyle, insanlardadır. Nahl sûresinin 33. âyetinde meâlen;
(Allahü teâlâ, kullarına zulmetmez, haksızlık etmez. Onlar, kendilerini azâba, acılara sürükleyen bozuk düşünceleri, çirkin işleri ile kendilerine zulüm ve işkence ediyorlar) buyurulmuştur.
Nitekim güneş, hem çamaşır yıkayana, hem de çamaşırlara, aynı şekilde, parlamakta iken, çamaşır yıkayanın yüzünü yakıp karartır, çamaşırları ise beyazlatır. Bir hadîs-i şerîfde;
(Bir kimse, Allahü teâlâya sığınırsa, Allahü teâlâ, onun her işine yetişir. Hiç ummadığı yerden, ona rızık verir. Her kim, dünyâya güvenirse, onu dünyâda bırakır) buyuruldu.
Çalışmak, malı arttırır, fakat, rızkı arttırmaz. Rızık, maâşa, mala, çalışmaya bağlı değildir. Böyle olmakla berâber, çalışmak lâzımdır. Çünkü âdet-i ilâhiyye böyledir.  Hûd sûresinin 6. âyet-i kerimesinde meâlen;
(Allahü teâlânın rızık vermediği, yer yüzünde bir mahlûk yoktur) buyurulmuştur. Bazı kimseler, Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerine gelerek;
-Efendim, biz rızkımızı arıyoruz dediklerinde;
-Nerede olduğunu biliyorsanız, orada arayınız? buyurur. Onlar;
-Allahü teâlâdan istiyoruz dediklerinde;
-Eğer sizi unutmuş sanıyorsanız, hatırlatınız! buyurur.
-Tevekkül ediyoruz, bakalım ne gönderecek? dediklerinde;
-İmtihân ederek, deneyerek tevekkül etmek, îmânda şüphe bulunmasını gösterir buyurur.
-O hâlde ne yapalım? dediklerinde;
-Emrettiği için çalışmalı, rızık için üzülmemeli, tedbirlerin arkasında koşmamalıdır. Rızık için Allahü teâlânın verdiği söze güvenmelidir. Emrine uyarak çalışanı, rızkına ulaştırır buyurur.
Netice olarak Allahü teâlâ, her insanın ve her hayvânın rızkını ezelde takdîr etmiş, ayırmıştır. İnsanların ve hayvânların ecelleri ve nefeslerinin sayısı belli olduğu gibi, her insanın bedeninin ve rûhunun rızıkları da bellidir. Rızık hiç değişmez, azalmaz ve çoğalmaz. Kimse kimsenin rızkını yiyemez. Kimse kendi rızkını yimeden, bitirmeden ölmez. Bir kimse, Allahü teâlâ emrettiği için çalışır, rızkını helâl yoldan ararsa, ezelde belli olan rızkına kavuşur. Bu rızık, ona bereketli olur,  çalışmaları için de sevâp kazanır. Eğer, rızkını harâm yerlerde ararsa, yine ezelde ayrılmış olan  rızka kavuşur. Bu rızık ona bereketsiz olur, kazandığı günâhlar da, onu felâketlere sürükler.


.

"Fakîr, muhtâç kalırsam hiç üzülmem"

 
A -
A +
Rızık, mala, mülke bağlı değildir. Dolayısı ile bunların elden çıkmasına da üzülmemelidir. Allahü teâlâya karşı böyle itimat edebilmek, güvenmek kolay değildir.

İnsanın rızkı değişmez, azalmaz, çoğalmaz ve zamânından geri kalmaz. İnsan, rızkını aradığı gibi, rızık da, sâhibini arar. Çok fakîrler vardır ki, zenginlerden dahâ iyi, dahâ mesût yaşar. Hadîs-i şerîfde;
(Allahü teâlâ, insanları yaratırken, ecellerini, ömürlerini ve rızıklarını takdîr etmiştir) buyuruldu.
Şunu da iyi bilmelidir ki, hîle ile rızık artmaz. Belki, malın bereketi gider. Hîle ile azar azar biriktirilen şeyler, ânsızın gelen bir felâketle, birden bire giderek geride yalnız günâhları kalır. Nitekim bir sütçü, sattığı süte su katarmış. Birgün, ânsızın sel gelip, ineğini alıp götürmüş. Adam şaşkın bir hâlde düşünürken, çocuğu;
-Babacığım, süte kattığımız sular birikerek, gelip ineği götürdü demiştir.
Rızık, mala, mülke bağlı değildir. Dolayısı ile bunların elden çıkmasına da üzülmemelidir. Gerçi bir kimsenin bütün malı çalınır veyâ felâkete uğrayıp da, kalbinin hiç değişmemesi, herkesin yapacağı bir şey değildir. Allahü teâlâya karşı böyle itimat edebilmek, güvenmek kolay değildir. Zaten böyleleri  pek az bulunur ise de, yok değildir. Böyle bir tevekküle kavuşmak için, Allahü teâlânın rahmet ve ihsânının sonsuzluğuna, kudretinin kemâl üzere olduğuna, kalbin tam inanması, yakîn hâsıl etmesi lâzımdır. Birçok kimseye sermâyesiz rızık gönderdiğini, birçok sermâyenin de, felâkete sebep olduğunu düşünmelidir. Kendi sermâyesinin elinden gitmesinin, hayırlı olduğunu bilmelidir. Resûlullah efendimiz buyurdu ki:
(Bir kimse geceyi, yarın yapacağı işleri düşünmekle geçirir. Hâlbuki o iş, bu kimsenin felâketine sebep olacaktır. Allahü teâlâ, bu kuluna acıyıp, o işi yaptırmaz. O ise, iş olmadığı için, üzülür. Bu işim neden olmıyor, kim yaptırmıyor, bana kim düşmanlık ediyor diye arkadaşlarına kötü gözle bakmaya başlar. Hâlbuki, Allahü teâlâ, ona merhamet ederek felâketten korumuştur.)
Ahmed Siyâhî hazretleri oğluna şöyle nasîhatta bulunur:
"Ey oğlum, âlimlere hürmet et. Vicdanın, için temiz olsun, cömert ve güleryüzlü ol. Başkalarına ihsân ve iyilikte bulun. Allahü teâlânın yarattıklarına eziyet ve sıkıntı verme. Arkadaşlarının hatâ ve kusûrlarını affet, görmemezlikten gel. Büyük, küçük herkese nasihat eyle, hırs ve tamâhı terk eyle. Bütün ihtiyaçlarında Allahü teâlâya tevekkül et, güven. Çünkü Allahü teâlâ, kendisine sığınanları mahrum etmez."
Netice olarak, hazret-i Ömerin buyurduğu gibi:
"Yarın fakîr, muhtâç kalırsam hiç üzülmem. Zengin olmayı da, hiç düşünmem. Çünkü hangisinin benim için hayırlı olacağını bilmem."


.

Her durumda, Allahü teâlâya güvenmek

 
A -
A +
Allahü teâlânın takdîrine râzı olmak, Ona tevekkül etmek, güvenmektir. Tevekkül, bütün işleri Allahü teâlâya ısmarlamak, bir işe başlarken Ona güvenmektir.

Kalbin, her işte, Allahü teâlâya itimât etmesine, güvenmesine, tevekkül denir. Şecâ'atin, kahramanlığın temeli de, Allahü teâlânın takdîrine râzı olmak, Ona tevekkül etmek, güvenmektir. Tevekkül, bütün işleri Allahü teâlâya ısmarlamak, bir işe başlarken Ona güvenmektir. Ebû Muhammed Râşî hazretleri buyuruyor ki:
"Kendin ile Allahü teâlâ arasında en büyük engel, hep kendi menfâatini düşünmek ve kendin gibi, bir âcize güvenmektir. Sofîlik, istediğin her yere gidebilmek, bulutların gölgesinde râhat etmek ve herkesten hürmet görmek değildir. Her hâlinde, Allahü teâlâya güvenmektir."
Ebû Hamza Bağdâdî hazretleri bir gece yolculuğa çıkar. Gece yarısından sonra uyku bastırır ve yol kenarındaki içi boş bir kuyuya düşer. Etrâfına bakınır fakat çıkabilecek durumda değildir. Tevekkül üzere kuyunun içinde oturur. O sırada kuyunun başına iki kişi gelir ve biri diğerine;
-Bu kuyuyu böyle açık bırakmamız uygun olmaz. Onu dolduralım der. Diğeri ise;
-Bu kuyuyu dolduramayız ancak bunun ağzını kapatalım der. Onlar böyle konuşurken Ebû Hamza Bağdâdî hazretleri, ben buradayım demek ister ama o ânda kalbine;
"Allahü teâlâya tevekkül ettiğin hâlde, Onu başkasına şikâyet mi ediyorsun?" diye bir düşünce gelir. Bunun üzerine susar. Gelenler kuyunun ağzını kapatıp giderler. Ebû Hamza Bağdâdî hazretleri, bir gün ve  gece kuyuda kaldıktan sonra, yırtıcı bir hayvan kuyunun ağzını açar ayağını uzatır, o da hayvanın ayağına yapışıp kuyunun dışına çıkar. O sırada;
"Ey Ebû Hamza! Korktuğun yerden, korktuğun şeyle kurtarıldın" diye bir ses işitir.
Bir gün, Ebû Ali Dekkâk hazretlerinin meclisine bir kimse tevekkülün ne olduğunu sormak için gelir. Fakat bu kimse, içeri girince Ebû Ali Dekkâk hazretlerinin başında çok kıymetli bir sarık olduğunu görür ve gönlü o sarığa meyleder. Bu sırada Ebû Ali Dekkâk hazretleri gelen kimseye dönüp;
-Tevekkül, Allahü teâlâya îtimâd etmek, güvenmektir. Onun, bunun sarığına tamah etmemek, göz dikmemektir buyurur ve sarığını çıkartıp o kimseye hediye eder.
Netice olarak, Allahü teâlânın merhametine, ihsânına itimât etmeli, emrettiklerini yapmalı ve yasak ettiklerinden de sakınmalıdır. Ebû Yâkûb Nehrecûrî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Gerçek tevekkül sâhibi, her şeyi Allahü teâlâdan bekler, başkasına eziyet ve sıkıntı vermez. Başına gelen belâ ve musîbetlerden dolayı kimseden şikâyetçi olmaz. Mahrum kaldığı şeyler sebebiyle de kimseyi kötülemez. Çünkü o, hayrın da, şerrin de, Allahü teâlâdan olduğuna îmân etmiştir."


.

Ni'metlerin en büyüğü, îmândır

 
A -
A +

İmân etmek için vergi vermek, mal ödemek, yük taşımak, ibâdet zahmeti çekmek, zevkli tatlı şeylerden kaçınmak gibi sıkıntılara katlanmak lâzım  değildir...
Allahü teâlâ, sonsuz merhametinden dolayı, Peygamberler göndererek, inanılması lâzım olan şeyleri, kullarına bildirdi. İmân, Peygamberin bildirdiklerini tasdîk etmek demektir. Allahü teâlâ, insanlara büyük ni'met olarak, Peygamberleri gönderip îmânı bildirdi. İmân etmek için, bir yere para vermek, mal vermek, zor bir iş yapmak, birisinden izin almak gibi, hiçbir şey yapmak lâzım değildir. Hattâ, îmânlı olduğunu başkasına bildirmek bile lâzım değildir. İmân, altı şeyi öğrenip, bunlara kalbinden, gizlice inanmak demektir. İmân eden, Allahü teâlânın emirlerine teslîm olur, yanî seve seve yapar ve böylece, Müslümân olur. İmâm-ı Rabbânî hazretleri;
"Sonsuz ateşte yanmaya inanmayanın, buna çok az da bir ihtimâl vermesi, zannetmesi akıl îcâbıdır" buyuruyor.
Sonsuz olarak ateşte yanmak ihtimâli karşısında, bunun yegâne ve katî çâresi olan, îmân ni'metinden kaçınmak, ahmaklık, hem de çok büyük şaşkınlık olmaz mı? Îmânı olmayan kimsenin, sonsuz olarak Cehennem ateşinde yanacağını Peygamber efendimiz haber verdi. Bu haber elbette doğrudur. Buna inanmak, Allahü teâlânın var olduğuna, bir olduğuna inanmak gibi lâzımdır. Sonsuz olarak ateşte yanmak ne demektir? Herhangi bir insan, sonsuz olarak ateşte yanmak felâketini düşünürse, korkudan aklını kaçırması lâzım gelir. Bu korkunç felâketten kurtulmanın çâresini arar. Bunun çâresi ise;
"Allahü teâlânın var ve bir olduğuna ve Muhammed aleyhisselâmın Onun son Peygamberi olduğuna ve Onun haber verdiği şeylerin hepsinin doğru olduğuna inanmak" insanı bu sonsuz felâketten kurtarmaktadır.
"Ben bu sonsuz yanmaya inanmıyorum, bunun için böyle bir felâketten korkmuyorum, bu felâketten kurtulmak çâresini aramıyorum" diyen kimseye;
"İnanmamak için elinde senedin vesîkan var mı? Hangi ilim, hangi fen inanmana mâni oluyor?" dense, elbet vesîka gösteremeyecektir. Senedi, vesîkası olmayan söze ilim, fen denir mi? Buna zan ve ihtimâl denir. Milyonda, milyarda bir ihtimâli olsa da, sonsuz olarak ateşte yanmak, korkunç felâketinden sakınmak lâzım olmaz mı? Az bir aklı olan kimse bile, böyle felâketten sakınmaz mı? Sonsuz ateşte yanmak ihtimâlinden kurtulmak çâresini aramaz mı?
Netice olarak, her akıl sâhibinin îmân etmesi lâzımdır. İmân etmek için vergi vermek, mal ödemek, yük taşımak, ibâdet zahmeti çekmek, zevkli tatlı şeylerden kaçınmak gibi sıkıntılara katlanmak lâzım değildir. Yalnız kalb ile, ihlâs ile, samîmî olarak inanmak kâfîdir. Bu inancını inanmayanlara bildirmek de şart değildir...


.

Îmânlı kalmak çok zordur!..

 
A -
A +

Îmânı gideren hâlleri bilmek lâzımdır. İslâmiyetin îmânsızlık alâmeti dediği sözleri söyleyen ve işleri yapan, kalbinde tasdîk olsa ve inandığını söylese de, îmânı gider...
    
Îmân etmek kolaydır fakat îmânı muhafaza etmek ve îmânlı kalmak çok zordur. Bu sebeple, îmânı gideren hâlleri bilmek lâzımdır. İslâmiyetin îmânsızlık alâmeti dediği sözleri söyleyen ve işleri yapan, kalbinde tasdîk olsa ve inandığını söylese de, îmânı gider. İslâmiyetin saygı gösterilmesini emrettiği şeyleri kötülemek böyledir. Bunun için, Allahü teâlâya lâyık olmayan şey söyleyenin îmânı gider... Allah, Arş'tan veyâ gökten bize bakıyor, sen bana zulmettiğin gibi Allah da sana zulmediyor, yalan bir söze, Allah biliyor ki, doğrudur demek ve melekleri küçültücü şeyler söylemek, Kur'ân-ı kerîmi, hattâ bir harfini küçültücü söz söylemek, bir harfine bile inanmamak, îmânı giderir.
Peygamberleri küçültücü şeyler söylemek, Kur'ân-ı kerîmde isimleri bildirilen yirmi beş Peygamberden birine inanmamak, meşhûr sünnetlerden birini beğenmemek, çok iyilik yapan birisi için, Peygamberden dahâ iyidir, demek îmânı giderir. Medine'ye giden bir kimsenin;
(Kabrim ile minberim arası, Cennet bahçelerinden bir bahçedir) hadîs-i şerîfini işitince, ben minber, hasır ve kabirden başka bir şey görmedim demesi, îmânını giderir. Ahırette olacak şeylerle alay etmek, îmânı giderir.
Kabirdeki ve kıyâmetteki azâblara akla, fenne uygun değildir diyerek inanmamak, Cennette Allahü teâlâyı görmeye inanmamak, îmânı giderir.
İslâmiyete inanmamak alâmeti olan sözlere, fen bilgilerine, din bilgilerinden dahâ hayırlıdır demek, namâz kılsam da kılmasam da berâberdir demek, zekât vermem demek, harâmdan olan mâlı fakîre verip sevâp beklemek, hep îmânı giderir.
İslâm bilgilerine inanmamak, bunları ve din âlimlerini aşağılamak da küfür olur, îmânı giderir.
Kâfir olmayı isteyen kimse, buna niyet ettiği anda kâfir olur. Küfre sebep olduklarını bilerek ve arzûsu ile küfür kelimelerini söyleyen kâfir olur. Bilmeyerek söylüyorsa; âlimlerin çoğuna göre yine kâfir olur. Küfre sebep olmayan kelime söylemek isterken, şaşırarak, küfre sebep olanı söylerse kâfir olmaz. Kâfirlerin bayram günlerinde, o güne mahsûs şeylerini, onlar gibi kullanmak, bunları kâfire hediye etmek de, îmânı giderir.
Netice olarak, Müslümân olmak için, nefsin de îmân etmesi, emredilmemiştir. Nefsinden kalbine küfre, inkâra sebep olan şeyler gelen kimse, bunları söylemese, îmânının kuvvetine alâmet olur. Küfre sebep olan şeyi kullanan kimseye kâfir dememelidir. Bir Müslümânın bir işinde veyâ sözünde doksandokuz küfür, inkâr ihtimâli olsa, bir tane de îmân ihtimâli bulunsa, bu kimseye kâfir denilmez. Çünkü Müslümâna hüsn-i zan etmek lâzımdır


.

Îmân, amel etmekle korunur

 
A -
A +
Îmân, bildirilen îmânın şartlarına inanmakla beraber, farzların farz, harâmların da harâm olduğuna inanmaktır ve bu, îmânın şartıdır. Emredilen tekliflerin çoğuna inanıp da, yalnız birine inanmayan, buna uymak istemeyen, Muhammed aleyhisselâma inanmamış olur. Müslümân olmak için, tekliflerin yani emir ve yasakların hepsine inanmak lâzımdır. Bir Müslümân, tekliflere yani emredilenlere inandığı hâlde, bunlara uymazsa, meselâ, tembellik ederek, namâz kılmazsa, kötü arkadaşa ve nefsine uyarak, alkollü içki içerse, îmânı gitmez, kâfir olmaz, günâh işlemiş olur. Emredilen tekliflerden birine bile uymak istemezse yani beğenmez, hafîf görürse, îmânı gider. Her Müslümânın bu inceliğe dikkat etmesi, îmânlarının gitmemesi için uyanık olmaları lâzımdır. Abdullah İsfehânî hazretleri, kendisinden nasîhat isteyenlere buyurur ki:
"İlmi, ibâdete zarar gelmemesi için taleb ediniz. İbâdeti de, ilme zarar gelmemesi için isteyiniz. Akıllı kimse, îmânını korumak için, Allahü teâlânın emir ve yasaklarında gevşeklik göstermez ve sâlih amellerde kusûr etmez. Allahü teâlânın, mü'minlerin kalblerine verdiği îmân, tabîatından ve nefsinin hevâsından kaynaklanan zulmetle perdelenmiştir. Bunun açılması için perdeleri ortadan kaldıracak şeye ihtiyaç vardır. Allahü teâlâ, sâlih amellerle îmânı kuvvetlendirmek için, emir ve yasaklar bildirmiştir. Kökü, yakîn toprağında bitmeyen, dalları amellerle meydana gelmeyen her îmân, Azrail aleyhisselâm canı almaya geldiği zamandaki şiddetli korkular karşısında, sâbit kalamaz. Böyle kişinin, sonunda îmânsız ölmesinden korkulur. Bu da, ancak son nefeste ve ölüm korkuları zuhûr ettiği zaman belli olur. Bu hâl meydana geldiğinde, çok az insan îmânında sebât eder. Onun için akıllı kimsenin, sâlih amellerin faydasına kavuşması, Ehl-i sünnet îtikâdında olması lâzımdır. Güzel ahlâk sâhibi olmalıdır. Farzlar, sünnetlerle birlikte yapılmalıdır. Farzların yardımcısı ve tamamlayıcısı, sünnetlerdir. Kim Kitâb ve Sünnet ilmiyle, Selef-i sâlihîn ve Ehl-i sünnet yoluna göre îtikâdını düzeltmezse, çalışmaları zâyi olur, gayreti boşa gider."
Netice olarak, îmân bilgilerini, farzları ve harâmları öğrenmek, bilmek  farzdır. Îmân edip, farzları yapıp harâmlardan sakınana Müslümân denir. Bunlardan biri bozuk olur veyâ hiç olmazsa, Müslümânlık bozuk olur. Îmân, muma benzer, İslâmiyetin emir ve yasakları da mum etrâfındaki fener gibidir. Mum ile birlikte fener de, İslâmiyettir. Fenersiz mum çabuk söner. Îmânsız İslâm olamaz ve İslâm olmayınca, îmân da yoktur.


.

Kişinin yaptığı ibâdetleri beğenmesi

 
A -
A +

Ucbun yani kişinin kendisini ve yaptıklarını beğenmesinin zararları, âfetleri çoktur. Kibre, günâhları unutmaya sebep olur. Günâhlarını düşünen kimse, ibâdetlerini büyük görmez.
Ucub; kişinin yaptığı ibâdetleri, iyilikleri beğenerek, bunlarla övünmesi demektir ki, kötü huylardandır. Bir kimsenin yaptığı ibâdetlerin, iyiliklerin kıymetini bilerek, bunların elden gitmesini düşünerek korkması, üzülmesi ucub olmaz. Yâhut, bunların Allahü teâlâdan gelen ni'metler olduğunu düşünerek, sevinmek de, ucub olmaz. Bunların Allahü teâlâdan gelen ni'metler olduğunu düşünmeyerek kendi yaptığını, kazandığını sanarak sevinmek, kendini beğenmek, ucub olur. Mevlânâ Celâleddîn Rûmî hazretlerinin oğlu Sultan Behâeddîn Veled anlatır:
"Babamla bir bağa gidiyorduk. Beni bir katıra bindirdi. Kendisi, diğer talebelerle yaya gidiyordu. Ben babamın tam arkasında idim. Bir ara babam Mevlânâ hazretlerinin mübârek vücûdunu, Allahü teâlânın izniyle büyük bir nûrun kapladığını gördüm. Etrâfa güneş gibi ışık saçıyordu. Hemen hatırıma, babamın büyüklüğünü inkâr edenler geldi ve; 'Böylelerine şaşıyorum, niçin kötü düşünüyorlar?' diye bir düşünce geldi. O ânda babam geriye dönerek;
-Ey Behâeddîn! Sen babanı inkâr edenleri bırak da, kendi nefsini yola getir. Sakın ucub ve kibir hastalığına yakalanmayasın. Herkes yaya yürürken, sen binek üzerindesin. Bu kadarcık gönül yüksekliği, insanı ucba, kendini beğenmeye götürür, nefsinin ve şeytanın eline düşürür, onlara hizmet ettirir, buyurdu."
Ucbun zıddına minnet denir. Minnet; ni'mete kendi eliyle, kendi çalışmasıyla kavuşmadığını, Allahü teâlânın lutfü ve ihsânı olduğunu düşünmektir. Böyle düşünmek, ucub tehlikesi olduğu zamân farz olur. Diğer zamânlarda ise müstehabdır. Abdülkerîm Cîlî hazretleri buyuruyor ki:
"Sâlih kimseler iyi ameller işlediklerinde şeytan harekete geçer. Onlara işledikleri ameli güzel gösterir. Böylece onları ucba, kendini ve yaptıklarını beğenmişliğe sürükler. Sonunda hiçbir âlimin öğüt ve nasîhatini dinlemezler. İblis onları bu hâle getirdikten sonra; 'Başkaları sizin ibâdetinizin binde birisini yapsa kurtulur' der. Bu telkinlere kananlar, amellerini azaltırlar, istirâhat yolunu tutarlar. Kendilerini yüceltirler, başkalarını hafife alırlar. Artık bu hâlleri onları peş peşe günâha sürükler."
Netice olarak, ucbun yani kişinin kendisini ve yaptıklarını beğenmesinin zararları, âfetleri çoktur. Kibre, günâhları unutmaya sebep olur. Günâhlarını düşünen kimse, ibâdetlerini büyük görmez. İbâdet yapmanın da, Allahü teâlânın lütfu, ihsânı olduğunu düşünür. Ucub sâhibi, Allahü teâlânın mekrini ve azâbını da unutur. Başkalarından istifâde etmekten mahrûm kalır. Kimse ile meşveret edemez, kimseye danışmaz olur.


.

Günâh işleyenin boynu bükük olur

 
A -
A +

Ucub sâhibi yani kendini ve yaptığı iyilikleri beğenen kimse, hep ben, ben der. Her türlü sözünün kabûl olunmasını ister. Halbuki günâh işleyenin boynu bükük olur, tövbe edebilir...
İnsanı, kendisini ve yaptığı iyilikleri beğenmeye sürükleyen sebeplerin başında, cehâlet ve gaflet gelmektedir. Bu hâlden kurtulmak için, her şeyin Allahü teâlânın dilemesi, yaratması ile meydâna geldiğini ve akıl, ilim, ibâdet etmek, mâl, mevki gibi kıymetli ni'metlerin, Allahü teâlânın lutfü ve ihsânı olduklarını düşünmek lâzımdır.
Ni'met, insana faydalı olan, tatlı gelen şey demektir. Bütün ni'metleri gönderen Allahü teâlâdır. Ondan başka yaratıcı ve gönderici yoktur. Eshâb-ı kirâmdan bâzıları, Huneyn gazâsında, askerin çokluğunu görerek; "Artık biz hiç mağlûp olmayız, yenilmeyiz" dediler. Bu sözler Resûlullah efendimizin mübârek kulağına gelince, üzüldüler. Bunun için, harbin başlangıcında nusret-i ilâhî yetişmeyip, mağlûbiyet başladı. Sonra, Cenâb-ı Hak merhamet ederek, zafer nasîb eyledi...
Dâvut aleyhisselâm, duâ ederken; (Yâ Rabbî! Evlâtlarımdan birkaçının namâz kılmadığı hiçbir gece yoktur ve oruç tutmadığı hiçbir gün geçmemiştir) demişti. Buna karşılık Allahü teâlâ; (Ben dilemeseydim, kuvvet ve imkân vermeseydim, bunların hiçbiri yapılamazdı) buyurdu.
Dâvut aleyhisselâmın bu sözü gayret-i ilâhiyyeye dokundu, târih kitâplarında yazılı olan sıkıntıların başına gelmesine sebep oldu...
Kibre, kendini büyük bilmeye sebep olan şeyler, ucba, kendini ve yaptıkları iyilikleri beğenmeye de sebep olurlar. Bunun için Allahü teâlânın ni'metlerine şükretmek, büyük bir ni'mettir. Hadîs-i şerîfte; (Üç şey, insanı felâkete sürükler: Buhl, hevâ ve ucb) buyuruldu.
Buhl yani cimri olan, Allaha ve kullara karşı olan hakları, vazîfeleri ödemekten mahrûm olur. Hevâsına yani nefsinin arzûlarına uyan ve nefsini beğenen kimse, muhakkak felâkete düçâr olur. Peygamber efendimiz bir hadîs-i şerîflerinde; (Günâh işlemezseniz, dahâ büyük günâha yakalanmanızdan korkarım. O da, ucubdur) buyurmuşlardır.
İmâm-ı Gazâlî hazretleri de; "Bütün kötülüklerin başı, kaynağı üçtür: Haset, riyâ, ucub. Kalbini bunlardan temizlemeye çalış!" buyurmuştur...
Netice olarak, ucub sâhibi yani kendini ve yaptığı iyilikleri beğenen kimse, hep ben, ben der. Toplantılarda baş tarafta bulunmak ister. Her türlü sözünün kabûl olunmasını ister. Halbuki günâh işleyenin boynu bükük olur, tövbe edebilir. Ucub sâhibi ise, ilmi, ameli ile mağrûr ve egoist olur. Tövbe etmesi de güç olur. Günâh işleyenlerin iniltileri, Allahü teâlâya, tesbîh çekenlerin övünmesinden iyi gelir. Ucbun en kötüsü, hatâlarını, nefsinin hevâsını beğenmektir. Hep nefsine uyar, nasîhat kabûl etmez. Başkalarını câhil sanır. Hâlbuki, kendisi çok câhildir...


.

Her bid'at sahibi, kendini beğenir

 
A -
A +

Yanlış, bid'at olan yollardan ve kötü huylardan kurtulmak için, doğru itikadı, doğru yolu ve güzel ahlâkı bildiren ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını ve hayatlarını okumalıdır...
Peygamber efendimizin ve Onun eshâbının bildirdiği doğru yoldan ayrılan bid'at sâhipleri, kendi bozuk itikâtlarını ve amellerini, doğru, iyi bilip, bunlara sarılmışlardır. Böyle kendi itikât, inanış ve amellerini beğenenlerin tedâvisi, çok zordur, güçtür. Mâide sûresinin 108. âyet-i kerimesinde meâlen;
(Kendinize bakınız. Kendiniz doğru yolda oldukça, başkalarının sapıtması size zarar vermez!) buyurulmaktadır.
Bu âyet-i kerîmenin mânâsı Resûlullah efendimize suâl edilince, cevâbında;
(İslâmiyetin emirlerini bildiriniz ve yasak ettiklerini anlatınız! Bir kimse ucub eder, sizi dinlemezse, kendi hâlinizi ıslâh ediniz) buyurmuşlardır.
Abdullah-ı Ensârî hazretleri buyuruyor ki:
"Öyle zaman olur ki, Allahü teâlâ bir kulunu ibâdetleri ile meşgûl eyler. O ibâdetler, o kulun azıtmasına sebep olur. Yâni kibir ve ucba kapılmasına yol açar. Yine öyle zaman olur ki, o kulunu bir işe, bir günâha düşürür. O günâhı sebebiyle kul, o kadar üzülür ki, bu üzülmesi o kimsenin hidâyetine sebep olur, hâline bakıp gafletten uyanır, tövbe ve istiğfâr eder. Bu her iki durumda da atılgan olmamalıdır. Allahü teâlâ, cesâret ve atılganlıkla günâh işleyip; 'O bizi affeder' diyen kullarını sevmez. Günâhları küçük görmekten daha zararlı bir şey yoktur. Günâhların küçüklüğünü değil de, kimin koyduğu yasakları çiğnemekte olduğunu düşünüp, hayâ etmelidir."
Süfyân-ı Sevrî hazretleri, bir talebesine nasihat olarak buyurur ki:
"Ey kardeşim! Her zaman ve her yerde, doğru ol. Yalan, sözünde durmamak, emâneti yerine getirmemek gibi kötü huylardan çok sakın. Yalancı ve sözünde durmayanlarla düşüp kalkma. Çünkü böyleleriyle berâber olmak, günaha sebep olur. Yine, sözlerinde ve işlerinde riyâdan sakın. Çünkü riyâ, gizli şirktir. Ucubdan da kendini muhâfaza et. Ucub, yaptığı ibâdetleri, iyilikleri beğenerek bunlarla övünmektir. Ucub bulunan amel, Allahü teâlânın katında makbûl değildir. Fakat bunların Allahü teâlâdan gelen nimetler olduğunu düşünerek sevinmek, ucub olmaz."
Abdullah Yemenî hazretleri, tasavvuf yolunda ilerlediği sırada, şeytan karşısına çıkar ve; "Senin ibâdet ettiğin gibi ibâdet eden hiçbir kimseyi görmedim" diyerek, onu ucba, kendi ibâdetlerini beğendirmeye, böylece onu ibâdetlerinden vazgeçirmeye yeltenir. Gönül gözü açık olan Abdullah Yemenî hazretleri bunun İblis olduğunu anlar ve huzûrundan kovar...
Netice olarak, yanlış, bid'at olan yollardan ve kötü huylardan kurtulmak için, doğru itikadı, doğru yolu ve güzel ahlâkı bildiren ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını ve hayatlarını okumalıdır.


.

İbâdetler, âdet değil emirdir

 
A -
A +

Doğru ve hâlis ibâdet edenleri, âdet üzere, bozuk ibâdet edenlerden ayıran fark, Allahü teâlânın emirlerini gözetmektir. Çünkü, namâz ve orucun hâlisi de, bozuğu da görünüşte berâberdir.
Âdet üzere, alışkanlık ile namâz kılan ve oruç tutan çoktur. Fakat, dinin bildirdiği hudûdu gözeten, harâm ve şüphelilere düşmemeye dikkat eden ise, pek azdır. Doğru ve hâlis ibâdet edenleri, âdet üzere, bozuk ibâdet edenlerden ayıran fark, Allahü teâlânın emirlerini gözetmektir. Çünkü, namâz ve orucun hâlisi de, bozuğu da görünüşte berâberdir. Sadece yeme, içmeyi terk ederek, yalandan, gıybetten uzaklaşılmayarak tutulan bir orucun, zâhirî ve lüzûmsuz bir amel olduğunu, İslâm âlimleri bildirmişlerdir. Peygamber efendimiz; (Bir kimse, ramazân ayında oruç tutmayı farz bilir, vazîfe bilir ve orucun sevâbını, Allahü teâlâdan beklerse, geçmiş günâhları affolur) buyurmuştur.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Bu ayın günlerinin bereketi başka olduğu gibi, gecelerinin hayırları da başkadır. Kur'ân-ı kerîm, ramazân ayında indi. Bakara sûresinin 185. âyetinde meâlen;
(Kur'ân-ı kerîm ramazân ayında indirildi) buyuruldu. Kadir Gecesi de, bu aydadır.
Ramazân-ı şerîfte, vakit girince, iftârı erken, sahûru geç yapmak sünnettir. Resûlullah efendimiz bu iki sünneti yapmaya çok önem verirdi. İftârda acele etmek ve sahûru geciktirmek, belki insanın aczini, yiyip içmeye ve dolayısı ile her şeye muhtâç olduğunu göstermektedir. İbâdet etmek de zâten bu demektir. Hurma ile iftâr etmek sünnettir. İftâr edince;
"Zehebez-zama' vebtellet-il urûk ve sebet-el-ecr inşâallahü teâlâ" duâsını okumak, terâvîh namazı kılmak ve hatim okumak mühim sünnettir. Bu ayda, her gece, Cehenneme girmesi gereken, binlerce Müslümân affolur, âzâd olur. Bu ayda, Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır. Şeytânlar, zincirlere bağlanır. Rahmet kapıları açılır. Hadis-i şerîfte; (Ramazân ayı gelince, Cennet kapıları açılır. Cehennem kapıları kapanır ve şeytânlar bağlanır) buyuruldu.
Ramezân-ı şerîf ayının Kur'ân-ı kerîm ile bağlılığı olduğu için, bu ay da, bütün hayırları ve bereketleri kendinde toplamıştır. Bütün bir yıl içinde herhangi bir yoldan herhangi bir kimseye gelen bütün hayırlar ve bereketler, bu çok kıymetli ayın bereketleri denizinden bir damla gibidir."
Netice olarak ibâdetleri, âdet olarak, herkes yaptığı için değil, Allahü teâlânın emri olduğu için yapmalıdır. Ramazân ayındaki nâfile ibâdetlerin, diğer aylardaki farzlar gibi ve ramazân ayındaki farzların da, diğer aylardaki yetmiş farz gibi olduğunu unutmamalıdır. Ayrıca Muhammed Bâkî-billah hazretlerinin buyurduğu gibi: "Oruç tutmak, Allahü teâlânın sıfatıyla sıfatlanmaktır. Zîrâ Allahü teâlâ, yemekten ve içmekten münezzehtir."


.

Zekâtı ve uşru verilmeyen mallar...

 
A -
A +

"Malının zekâtını vermeyen, malının hayrını görmez. Uşrunu vermeyenin, tarlasında, kazancında bereket kalmaz. Sadaka vermeyenin, vücûdunda sıhhat kalmaz."
Bir Müslüman, zekât vermeyi vazîfe bilmez, farz olduğuna inanmaz, vermediği için üzülmez ve günâha girdiğini bilmezse, îmânı gider. Senelerce zekât vermeyen bir kimsenin, zekât borçları birikerek, bütün malını kaplar. Bu kimse, malı kendinin sanıp, Müslümânların o malda hakkı olduğunu, hâtırına bile getirmez, kalbi de hiç sızlamaz. Bu mala sımsıkı sarılmıştır. Böyle kimselerden, îmânını kurtaran pek nâdir olur. Tövbe sûresinin 35. âyet-i kerimesinde meâlen; (Zekâtı verilmeyen mallar, paralar, Cehennem ateşinde kızdırılıp, sâhiplerinin alınlarına, böğürlerine, sırtlarına mühür basar gibi bastırılacaktır) buyurulmaktadır.
Hazret-i Alinin naklettiği hadîs-i şerifte; (Malınızın zekâtını veriniz! Biliniz ki, zekâtını vermeyenlerin, namâzı, orucu, haccı, cihâdı ve îmânı yoktur) buyuruldu.
Zâdül-mukvîn kitâbında diyor ki: "Eski âlimler yazmış ki, beş şeyi yapmayan, beş şeyden mahrûm olur: 1- Malının zekâtını vermeyen, malının hayrını görmez. 2- Uşrunu vermeyenin, tarlasında, kazancında bereket kalmaz. 3- Sadaka vermeyenin, vücûdunda sıhhat kalmaz. 4- Duâ etmeyen, arzûsuna kavuşamaz. 5- Namâz vakti gelince, kılmak istemeyen, son nefeste kelime-i şehâdet getiremez."
Din Büyükleri buyuruyor ki: "Ey insan, dünyânın zevk ve safâsı peşinde, dahâ ne kadar koşacaksın? Bu kıymetli ömrü harâmdan mal yığmakta, ne zamâna kadar ziyân edeceksin? İslâmiyetin emir ve yasaklarına aldırış etmezsin! Azrâîl aleyhisselâmın gelip cânını zorla alacağı, ecel arslanı pençesini sana takacağı, can verme acılarının başına geleceği, şeytânın, îmânını çalmak için kasdedeceği, dostlarının, vah vah öldü, siz sağ olun, diye evlâdına tâziye edecekleri vakti düşün! Ayrılık sesi gelip, bize yarayan bir şey yapmadın, hep beğenmediklerimizi işledin, biz de sana, senin bize yaptığın gibi yaparız, diyecekleri zamândan korkmuyor musun?.. Kabir ve âhıret suâllerine ne cevâp hâzırladın? Allahü teâlânın tekdîrine ne bahâne yapacaksın? Kendine acı! Suâle çekileceksin. Hâlbuki, verecek cevâbın yok. Cehenneme girersen, ateşine dayanamazsın. Kendine ve herkese öyle iyilik et ki, başkası iyilik yapınca, sen yaptın sansınlar. Kendine ve kimseye kötülük etme ki, başkası bir fenâlık yapınca, sen yaptın sanmasınlar. Hadîs-i şerîfte; (Ey Âdemoğlu! Benim malım, benim malım dersin. O maldan senin olan, yiyerek yok ettiğin, giyerek eskittiğin ve Allah için vererek, sonsuz yaşattığındır) buyuruldu."
Netice olarak, zerre kadar iyilik eden iyiliğini bulacaktır. Hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlâ, iyilik edenlere, karşılığını elbette verecektir) buyuruldu.


.

İnsanlardan bir şey istemek zillettir!..

 
A -
A +

Zarûret olmadan, herhangi bir kimseden bir şey istemek, dilenmek harâmdır. Zarûret ve ihtiyaç hâlinde mubâh olursa da, istemek, o kimsenin, derecesinin azalmasına sebep olur.
Allahü teâlâya imân eden, Onun emirlerine boyun eğen, başını secdeye koyan, aziz olur. Kendi nefsine, kendisi gibi aciz olan insanlara boyun eğen, dünyalık ele geçirmek için onlara yaltaklık eden de, zelil, hakir olur.
Tezellül, bayağılık, kendini aşağı tutmak yani zillet demektir. Tezellül, kötü bir huydur ve haramdır. Bir günlük yiyeceği, içeceği olan bir kimsenin, başkalarından yiyecek, içecek, para istemesi, dilenmesi, tezellül olur ve harâmdır. Ebû Ali Rodbârî hazretleri;
"Dünyâyı kazanmakta nefisler için zillet, âhireti kazanmakta ise  izzet vardır"  buyurmuştur.
Zillet, aşağılık, hakîrlik demektir. İnsan, sadece Allahü teâlânın huzurunda, kendini böyle aşağı, hakir görür. Yaratanının huzurunda kendini aşağı görmesi, insanı aziz eder, yükseltir. Çünkü  ibâdet, züll ve zillet demektir. Yani, insanın Rabbine, mabûduna, hakîr olduğunu, âciz, muhtaç olduğunu göstermesidir.  
Fazla hediye almak için, az bir şeyi hediye olarak vermek, tezellüldür, bayağılıktır. Zarûret olmadan, herhangi bir kimseden bir şey istemek, dilenmek harâmdır. Zarûret ve ihtiyaç hâlinde mubâh olursa da, istemek, o kimsenin, derecesinin azalmasına sebep olur. Resûlullah efendimiz, hazret-i Ömer'e hediye olarak bir şeyler göndermişti. Hazret-i Ömer ise, bunları almayıp geri gönderdi. Karşılaştıkları zaman Peygamber efendimiz;
-Niçin almadın? diye sual etti. Hazret-i Ömer;
-Yâ Resûlallah, (En hayırlınız, kimseden bir şey almayandır) buyurmuştunuz, bunun için almadım deyince, Resûlullah efendimiz;
-O sözüm, isteyip de almak içindi. İstemeden gelen şey, Allahü teâlânın gönderdiği rızıktır buyurdu. Bunun üzerine hazret-i Ömer;
-Allahü teâlâya yemîn ederim ki, kimseden bir şey istemeyeceğim ve istemeden gelen her şeyi alacağım dedi.
Herhangi bir ziyafete davet olunmadan gitmek, tezellüldür. Hadîs-i şerîfte; (Davet edilen yere gitmemek günâhdır. Davet olunmadığı yere gitmek hırsızlık etmek olur) buyuruldu.
Başkasından sadaka istemekte; Allahü teâlânın ni'meti az gönderdiğini haber vermek, kendini zelîl etmek ve istenilen kimseye eziyet etmek gibi zararlar vardır. Bunlar, zarûret olmadıkça câiz değildir. Peygamber efendimiz; (Aç olan veyâ bir şeye muhtaç olan, kimseden istemeyip, Allahü teâlâdan beklerse, Allahü teâlâ, ona bir senelik rızık kapıları açar) buyurmuşlardır.
Netice olarak, Allahü teâlâdan isteyen aziz, insanlardan isteyen ise zelil olur. Yahyâ bin Muâz-ı Râzî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"İnsanı, Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeyleri istemekte zillet, âhireti istemekte ise izzet vardır


.

Kötülük edene de iyilik etmeli

 
A -
A +

Gece, gündüz içki içen zengin bir kimse vardı. Bir gün kölesine dört dirhem vererek meyve ve benzeri şeyler almasını söyledi. Köle istenilenleri almak için yola çıktı...
Allahü teâlâ, kullarının günâhlarını affedicidir, kerîmdir, rahîmdir, lütfu, ihsânı boldur ve merhameti çoktur. Kendisine isyân edenlere de, merhametinden, rızıklarını kesmeyip göndermektedir...
Vaktiyle gece, gündüz içki içen zengin bir kimse vardı. Bir gün yine içki meclisini kurar ve kölesine dört dirhem vererek meyve ve benzeri şeyler almasını söyler. Köle dört dirhemi alıp, istenilen şeyleri almak için çarşıya çıkar. Yolda din büyüklerinde Mansur bin Ammar hazretlereni, yoksul bir kimse için yardım toplamakta olduğunu görür. Oraya doğru yaklaşır. Mansur bin Ammar hazretleri;
-Kim bu yoksul kimseye dört dirhem verirse, ona dört duâ edeceğim buyurur. Bunları işiten köle, elindeki dört dirhemi o yoksul kimseye verir. Bunun üzerine Mansur bin Ammar hazretleri;
-Ne istiyorsan, isteğini söyle, o isteğinin olması için duâ edeceğim buyurur. Köle;
-Ben köleyim. Kölelikten kurtulup, hürriyetime kavuşmak istiyorum der. Bu hususta duâ edilir. İkinci isteği sorulunca köle;
-Bu dört dirhemin yerine tekrar dört dirhemim olsun isterim der ve gerekli duâ yapılır. Üçüncü isteği sorulunca;
-Benim şu andaki sâhibim, efendim fâsık bir kimsedir. Onun tövbe edip bu günahlardan kurtulmasını istiyorum der ve bu hususta da duâ edilir. Dördüncü isteği sorulduğu zaman köle;
-Allahü teâlânın, beni, efendimi sizi ve burada bulunanları affetmesini istiyorum der ve bu hususta da Mansur bin Ammar hazretleri duâ ederler.
Köle, elindeki dört dirhemi dört duâ karşılığında verdiği için, eli boş olarak efendisinin yanına gelir ve olanları olduğu gibi anlatır. Efendisi;
-İlk olarak ne istedin diye sorar. Köle;
-Hürriyetimi istedim deyince efendisi;
-Seni azad ettim, artık hürsün, ikinci olarak ne istedin diye sorar. Köle;
-Verdiğim dört dirhemin yerine dört dirhemimin olmasını deyince efendisi;
-Peki al sana dört bin dirhem, üçüncü olarak ne istedin der. Köle;
-Senin bu hâlden tövbe etmeni istedim deyince efendisi;
-Artık içki içmeyeceğim, şimdiye kadar olanlar için de tövbe ettim ve iyi bir Müsüman olmak için çalışacağım, dördüncü olarak ne istedin deyince köle;
-Allahü teâlânın, beni, seni ve hepimizi affetmesini istedim der. Bunları işiten efendisi,
-İşte bu benim elimde değil der... Gece bu şahıs bir rüya görür. Kendisine; "Sen elinden gelen üç şeyi yaparsın da, bizim her şeye gücümüz yettiği hâlde o bir şartı yapmaz mıyız! Seni de, köleni de, yanındakileri de, Mansur bin Ammar'ı ve orada bulunanları da affettik" buyurulur.
Netice olarak iyilik edene iyilik etmeli, kötülük edeni de affetmelidir.


.

Affedilmek için, affetmeli

 
A -
A +

Müslümanların hatalarını görmemek, onlara kin tutmamak ve kusurlarını affetmek lazımdır. Allahü teâlânın bizi affetmesini istiyorsak, biz de Onun kullarını affetmemiz lazımdır.
Affetmek, büyüklüğün alâmetidir ve Allahü teâlânın sıfatlarındandır.  Kişinin, kendisine karşı yapılan hata ve kusurları bağışlamasına, affetmek denir. Herhangi bir kimsenin, hakkını almaya gücü yettiği halde, o kimseyi affetmesi iyidir. Çünkü hakkını almaya gücü varken affetmek, nefse daha güç gelir. Hadîs-i şerîfte; (Mûsâ aleyhisselâm: Yâ Rabbî! Kullarının en kıymetlisi kimdir? diye sorunca; gücü yettiği zaman affedendir, buyuruldu) buyurulmuştur...
Zulmedeni affetmek merhametin, kendisine iyilik etmeyene hediye vermek ihsânın, kötülük edene ihsânda bulunmak da, insanlığın en yüksek derecesidir. Bu sıfatlar, düşmanı dost yapar...
Zâlimden hakkı kadar geri almak, adâlet olur. Fakat gücü yettiği hâlde affetmek, güzel ahlâktır. Resûlullah efendimiz, bir kimsenin zâlime bedduâ ettiğini görünce; (İntisâr eyledin! Affeyleseydi, daha iyi olurdu) buyurmuştur. Bir hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki: (Üç şey kendisinde bulunan kimse, Cennete dilediği kapıdan girecektir: Kul hakkını ödeyen, her namazdan sonra on bir defa ihlâs sûresini okuyan, kâtilini affederek ölen.)
Resûlullah efendimizin mübârek torunu hazret-i Hüseyin, bir gün misâfirleri ile sofrada oturmuşlar yemek yiyiyorlardı. O sırada kölesi bir kap sıcak yemekle gelirken ayağı yere takılıp, elindeki yemeği hazret-i Hüseyin'in mübârek başına döker. Hazret-i Hüseyin, terbiye maksadı ile kölesinin yüzüne sertçe bakınca, kölesi, Âl-i imrân sûresinin 134. âyet-i kerimesindeki; (Gadab etmezler) meâlindeki kısmını okur. Hazret-i Hüseyin;
-Gadabımı terk ettim, buyurunca, kölesi, âyet-i kerimenin; (İnsanlardan kusûrlu olanları affederler) meâlindeki kısmını okur. Hazret-i Hüseyin;
-Affettim cevabını verince kölesi, âyet-i kerimenin; (Allahü teâlâ ihsân edenleri sever) meâlindeki kısmını okur. Bunun üzerine hazret-i Hüseyin;
-Allah için seni kölelikten azâd ettim, istediğin yere gidebilirsin, buyurur...
Netice olarak Allahü teâlâ, kullarının günâhlarını affedicidir. Müslümânlar da, birbirlerinin kusûrlarını, kabâhatlerini affetmelidir. Müslüman, Allahü teâlâ katında kıymeti olan ve Onun sevdiği insan demektir. Bunun için Müslümanların hatalarını görmemek, onlara kin tutmamak ve kusurlarını affetmek lazımdır. Allahü teâlânın bizi affetmesini istiyorsak, biz de Onun kullarını affetmemiz lazımdır. Yani, affedilmek için affetmek lazımdır. Affetmek, Allahü teâlânın sıfatlarındandır. Ahmed Rıfâî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Kızdığın zaman affa sarıl. Çünkü affetmek sûretiyle yapacağın hatâ, cezâ vermek sûretiyle yapacağın hâtadan daha iyidir."


.

İbâdet, doğru ve devamlı olmalıdır

 
A -
A +

Amellerin, ibâdetlerin kabûl olması yani sevâb verilmesi için, hem şartlarına uygun olması, hem ihlâs ile niyet edilmesi ve hem de devamlı olması lâzımdır.
Namazın ve bütün ibâdetlerin nasıl yapılacağını, yaparken nelere uyulacağını Allahü teâlâ Peygamberine bildirmiştir. Peygamber efendimiz de, bunları, öğrendiği gibi Eshâbına bildirmiş ve kendi de yapmıştır. Farzları, vâcibleri ve harâmları, Peygamber efendimiz bile değiştirmemiştir ve değiştiremez. Din imâmlarımız bunların hepsini Eshâb-ı kirâmdan görerek ve işiterek anlamışlar ve kitâplarına yazmışlardır.
İbâdetlerin en kıymetlisi, Ehl-i sünnet i'tikâdında olmaktır. Ehl-i sünnet demek, inanmakta, ibâdetlerde ve insanlara karşı yapılan işlerde, Muhammed aleyhisselâmın sünnetine, yoluna, Eshâb-ı kirâma, Tâbi'înin ve daha sonra gelen İslâm âlimlerinin söz birliğine uymaktır. Bunların yolunu, fıkıh ve ilmihâl kitâplarından okuyup öğrenmek lâzımdır. Bezzâziyye'de buyuruluyor ki:
"Kur'ân-ı kerîmden bir miktâr ezberledikten sonra, fıkıh öğrenmek lâzımdır. Çünkü Kur'ân-ı kerîmin hepsini ezberlemek farz-ı kifâyedir. Lâzım olan fıkıh bilgilerini öğrenmek ise, farz-ı ayındır."
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Her şeyden önce, Ehl-i sünnet vel-cemâ'at âlimlerinin bildirdiği, kitâplarında yazdığı itikâdı öğrenmek ve îmânını buna göre düzeltmek lâzımdır. Ondan sonra, fıkıh ahkâmını öğrenmeli, farzları yapmaya sarılmalı, helâle, harâma dikkat etmelidir. Farzların yanında, nâfile ibâdetlerin, hiç kıymeti yoktur. Zamanımızın Müslümânları, farzları bırakıp, nâfile ibâdetlere sarılıyor, nâfile ibâdetleri yapmaya  ehemmiyet verip, farzları meselâ beş vakit namaz kılmayı, Ramazân-ı şerîf ayında, oruç tutmayı, zekât vermeyi, uşur vermeyi, helâli, harâmları öğrenmeyi  hafîf ve ehemmiyetsiz görüyorlar.
Zekât niyyeti ile fakîre bir altın vermek, yüzbin altın sadaka vermekten dahâ sevâptır. Çünkü zekât vermek, farzı yapmaktır. Zekât niyyeti olmadan verilenler ise, nâfile ibâdettir. Farz ibâdetin yanında nâfile ibâdetlerin hiç kıymeti yoktur. Deniz yanında, damla kadar bile değildir."
Nâfile ibâdetlerin sevâbına kavuşabilmek için, îmânda, farzlarda kusûr olmamak, günâhlara tövbe etmek ve ibâdet olarak yapmaya niyyet etmek şarttır.
Netice olarak Allahü teâlâ, yapılan amellerde, ibâdetlerde, kullarının kalblerindeki ihlâsa bakar. Allah rızâsı için yapılmayan hayrât, hasenât ve ibâdetler, kabûl edilmez. Amellerin, ibâdetlerin kabûl olması yani sevâb verilmesi için, hem şartlarına uygun olması, hem ihlâs ile niyet edilmesi ve hem de devamlı olması lâzımdır. Peygamber efendimize, hangi amelin daha kıymetli olduğu sual edilince, cevaben; (Devamlı olan ameldir) buyurmuşlardır.


.

"Amellerimizin cezası ve karşılığıdır!.."

 
A -
A +

"İnsanlardan eziyet ve sıkıntı olarak bize ne gelirse, hep amellerimizin cezası ve karşılığıdır. Eğer büyüklere edep, küçüklere şefkat göstererek yaşansa, hiç kimse size kötülük yapamaz..."
Dünyada ni'metleri, lezzetleri çok olanlar, bunlara lâzım olan şükrü yapmazlarsa âhırette çok acı çekecektir. Dünyada tehlikelerden sakındığı, çalıştığı hâlde çok acı çeken mü'min de, âhırette çok lezzete kavuşacaktır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Dertlerin, belâların gelmesine sebep, günah işlemektir. Fakat, belâlar, sıkıntılar, günahların affedilmesine sebep olur. Allahü teâlâ, sevdiklerinin günahlarını affetmek için, onlara dert, belâ gönderiyor. Tövbe, istiğfâr edince de, günahlar affolur. Dert ve belâ gelmesine lüzum kalmaz ve gelmiş dertler de gider. O hâlde, dert ve belâdan kurtulmak için, çok istiğfâr okumalıdır. Cennet ni'metlerinin, Cehennem azaplarının sonsuz olduğunu bilen kimse, dünyanın birkaç günlük belâlarına, sıkıntılarına hiç ehemmiyet verir mi? Bu dertlerin, sonsuz saâdete sebep olacağını düşünerek, bunları ni'met olarak karşılar. Dertler, belâlar, sıkıntılar, muhabbetin, sevginin, şaşmayan şâhitleridir. Sevene, sevgilinin gönderdiği acıların da, Ondan gelen iyilikler gibi sevgili ve tatlı olması lâzımdır. Sevgilinin iyilikleri tatlı geldiği gibi, Onun acıtması da tatlı gelmelidir. Hattâ, Ondan gelen acılarda, tatlılardan daha çok lezzet bulmalıdır. Çünkü acılar, sıkıntılar nefse tatlı gelmez. Nefis, böyle şeyleri istemez. Her bakımdan güzel olan, her şeyi güzel olan Allahü teâlâ, bir kulunu incitmek dileyince, Onun irâdesi, isteği, bu kula elbette güzel gelmelidir. Daha doğrusu, bundan zevk almalıdır. Başa gelen belâlar, sıkıntılar, her ne kadar acı ve üzücü görünür ise de, kalbe, rûha tatlı gelmektedir. Çünkü beden ile rûh birbirinin zıddı, tersi gibidir. Birine acı gelen, ötekine tatlı olmaktadır. Yaratılışta duygusuz olan, bu ikisinin ters olduğunu ve hâllerini, özelliklerini ayıramaz."
Mazhar-ı Cân-ı Cânân hazretleri de, bir talebesine hitaben buyuruyor ki:
"İnsanlardan eziyet ve sıkıntı olarak bize ne gelirse, hep amellerimizin cezası ve karşılığıdır. Eğer büyüklere edep, küçüklere şefkat göstererek yaşansa, hiç kimse size kötülük yapamaz. Kızmayı ve üzülmeyi yutmak gerekir. Dili, uygun olmayan sözlerden uzak tutmalıdır. Namaza dikkat etmelidir. Bundan sonra kimse size sıkıntı vermez."
Netice olarak dünya, zevk, eğlence için, lezzet için değil, imtihân için yaratıldı. İnsan, yaptığı her şeyin karşılığını, mükafât veya ceza olarak dünyada da, âhırette de, görecektir. Şûrâ sûresinin 30. âyetinde meâlen buyurulduğu gibi:
(Size gelen sıkıntılar, kendi kazandıklarınızdır. Çoğunu da affedip, size göndermiyor

Günah işlemek, îmânı gidermez

 
A -
A +

Îmân; Müslümanlık esaslarını kabul etmek ve bütün hükümlerine uymakta kusur etse bile, saygı göstermek olduğundan, Müslümanlığın temelidir. Amel, îmândan bir parça değildir...
Resûlullah efendimizin söylediklerinin hepsini beğenip kalbin kabûl etmesine, inanmasına îmân denir. Günâh işleyen bir mü'min, işlediği günah sebebi ile îmânını kaybetmez. Allahü teâlânın varlığını, Peygamberi ile bildirdiklerini tasdik eden bir mü'min, bu hükümlere uymakta kusur ederse, elbette üzülür. Allahı ve Peygamberi tanımayan ve yaptığı iyilikleri, Allahın emri olduğu için değil de, başka sebeple yapan bir kimse, Allaha kul olmayı bile kabul etmiyor. Bu ikisine karşı Allahü teâlânın muâmelesi, elbette bir olmaz.
Bir adamın iki evlâdı olsa, birisi okumaz, yazmaz, çalışmaz, kimseye faydası olmaz. Fakat, babasının yanında edebli durur. Kabahatlerini düşünerek mahcup olur. Babası, bu çocuğun kahrını çeker. İkinci çocuğu çalışkan, gözü açık, herkesin işine yarar. Fekat, bir gün babasına karşı gelerek;
-Sen kim oluyorsun, seni tanımıyorum, gibi ağır şeyler söyler. O anda her iyiliği yok olur. Bunu kovar, sonra yalvarıp af dilemekten başka çaresi olmaz.
İşte, fâsık olan mü'min ile inkâr edenin hâli, bu çocuklara benzer. İslâm âlimleri, îmân bakımından insanları dört kısma ayırmışlardır:
1- Peygambere inanır ve uyar. Bunlar dünyada rahat ve huzur içinde yaşar. Âhırette, doğru Cennete gider. Nefsine uyarak hâsıl olan günahları, kalb ile tövbe, dil ile istiğfâr ederek ve dünyada sıkıntılar çekerek, affedilecek, doğru Cennete giderek, ni'metler içinde sonsuz yaşayacaktır. Bunlara sâlih kul denir.
2- Peygambere inanır ve uyar. Dünyada dert, sıkıntı ve hastalık içinde yaşar. Dertlere sabır ve nimetlere şükreder. Sabırları, derecelerinin, sonsuz ni'metlerinin artmasına sebep olur. Bunlar, nefislerine uymaz. Bunlara evliyâ denir. Böyle kimseler azdır.
3- Peygambere inanır ise de, Peygambere değil, nefsine uyar. Dünyada sıkıntı çeker. Bunlar, nefislerine uyarak hâsıl olan günahlar kadar Cehennemde yandıktan sonra, Cennete gireceklerdir. Bunlara Fâsık kul denir.
4- Peygambere inanmaz. İslâmiyetin emir ve yasak ettiği şeyleri akıl ile bulup, bunlara ve Müslümânlara uyan kâfirler, dünyada rahata kavuşur ise de, inkârları sebebi ile âhırette sonsuz azâb çekerler.
Bazılarının daha çok azmaları için, işlerinde başarı, kolaylık ve rahatlık da verilir. İslâmiyetin bir emrini beğenmeyen kâfir olur. İnkâr edenin gideceği yer de Cehennemdir.
Netice olarak îmân; Müslümanlık esaslarını kabul etmek ve bütün hükümlerine uymakta kusur etse bile, saygı göstermek olduğundan, Müslümanlığın temelidir. Amel îmândan bir parça olsaydı, her günah işleyen, kâfir olur, dünyada Müslüman kalmazdı!..


.

Îmân, muma benzer

 
A -
A +

Emirleri, ibâdetleri yapmayan, mü'min olsa da Müslümânlığı tam değildir. Böyle îmân, insanı yalnız dünyada korursa da, âhırete îmânla gitmek güç olur.  Îmân, muma benzer...
Âhırette azaptan kurtulmak için îmân etmek şarttır. Îmân edenlerin, farzları yapıp haramlardan kaçınması lâzımdır. Ayrıca Peygamber efendimizi, malından ve canından daha çok sevmelidir. Bu sevgisinin alâmeti, sünnetleri yapıp mekruhlardan kaçınmaktır. Bir mü'min, mubahlarda da, ne kadar Ona uyarsa, o derece kâmil ve olgun bir Müslüman olur.
Peygamberlerin îmânı ile avâmın îmânı, îmân olması bakımından müşterektir. Peygamberlerin îmânının üstünlüğü, îmânın sıfatına bağlıdır. Mesela, insanlar, insan olmakta eşit iseler de, sıfatları yönünden farklıdırlar. Hazret-i Ali ve İmâm-ı Şâfiî hazretleri;
"Îmân inanmak ve söylemek ve ibadetleri yapmaktır" dediler. Bu sözleri, kâmil olan, olgun olan îmânı bildirmektedir. Kalbinde îmân olduğunu söyleyen kimsenin mü'min olduğu söz birliği ile bildirilmiştir.
İşlerdeki, amellerdeki bozukluk, insanı dinden çıkarmaz. Günah işlemek, kalbdeki îmânı bozarsa, mesela günah olduğuna inanmayarak yaparsa, o zaman küfür olur. Tâbiînin büyüklerinden olan Hasen-i Basrî hazretleri buyuruyor ki:
"İçinde yılan bulunduğu bilinen bir deliğe insan elini sokmaz. Eğer sokarsa, içinde yılan bulunduğuna inanmamış demektir. Bunun gibi, Allahü teâlâya ve Cehenneme inanan bir kimsenin, İslâmiyetin yasak ettiği şeyleri yapmaması lâzımdır. Günâh işleyenler, Allah kerîmdir, affetmesini sever. Ona güveniyoruz da yapıyoruz derlerse, bu söz, delikteki yılanın sokmamasını düşünerek elini koymaya benzer."
Günahlar nefse tatlı gelmektedir. Mü'min, nefsine aldanarak günah işleyebilir. Fakat, günah işlerken, aklı ve îmânı onu üzmektedir. İnsan, aklı ile îmân eder. Nefse tatlı geldiği için de, günaha sürüklenir. Bundan dolayı, îmân ile isyânın başka başka olduğu anlaşılır. Yılanın deliğine el uzatmak, nefse tatlı gelseydi veya bu iş nefse tatlı gelen bir şeye sebep olsaydı, mesela, elini uzatırsan, sana şu kadar para var denilse idi, o zaman nefse uyar, elini belki uzatırdı.
Netice olarak, îmânı, farzları ve haramları öğrenmek, bilmek  farzdır. İmân edip ibâdet edene, Müslümân denir. İbâdetleri yapıp haramlardan kaçınan, tam Müslümândır. Bunlardan biri bozuk olur veya hiç olmazsa, Müslümânlık bozuk olur. Emirleri, ibâdetleri yapmayan, mü'min olsa da Müslümânlığı tam değildir. Böyle îmân, insanı yalnız dünyada korursa da, âhırete îmânla gitmek güç olur. Îmân, muma benzer, İslâmiyetin bildirdiği emir ve yasaklar da mum etrafındaki fener gibidir. Mum ile birlikte fener de, İslâmiyettir. Fenersiz mum çabuk söner. Îmânsız, İslâm olamaz. İslâm olmayınca, îmân da yoktur.


.

"Birbirinizi gıybet etmeyiniz!"

 
A -
A +

Bir kimsenin dindeki kusurlarını söylemek, meselâ namaz kılmaz, içki içer veya söz taşıyıcıdır demek, dünyâdaki kusurlarını söylemek;  sağırdır, şaşıdır demek, gıybet olur...
Gıybet, adam çekiştirmek, bir kimsenin arkasından konuşmak demektir. Birisini gıybet etmek, ölmüş insanın etini yemek gibi olur buyuruldu. Belli bir Müslümânın veyâ gayr-ı müslimin ayıbını, onu kötülemek için arkasından söylemek, gıybet olur. Kötüleyen sözler doğru ise, gıybet, yalan ise, iftirâ olur. Gıybet ve iftirâ söylemek, büyük günâh olduğu gibi, bunları dinlemek de harâmdır. Söyleyen ve dinleyen, tövbe etmez ve helâllaşmazsa, Cehenneme gider. Söyleyeni susturmalı, susturamaz ise, oradan kalkıp gitmelidir.
Bir kimsenin dindeki kusurlarını söylemek, meselâ namaz kılmaz, içki içer, hırsızlık eder veya söz taşıyıcıdır demek, dünyâdaki kusurlarını söylemek, mesela sağırdır, şaşıdır demek, gıybet olur. Dindeki kusurları, onu kötülemek için söylenirse, gıybet olur. Onun ıslâhını düşünerek söylenirse, gıybet olmaz. Acıyarak söylemek de, gıybet olmaz denildi.
Bir Müslümânın günâhı ve kusûru söylendiğinde, elhamdülillâh biz böyle değiliz demek, gıybetin en kötüsü olur. Birisinden bahsedilirken, elhamdülillâh, Allah, bizi hayâsız yapmadı gibi, onu kötülemek, çok çirkin gıybet olur. Falanca kimse çok iyidir, ibâdette şu kusûru olmasa, daha iyi olurdu demek, gıybet olur. Hucurât sûresinin 12. âyetinde meâlen; (Birbirinizi gîybet etmeyiniz!) buyuruldu.
Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Kıyâmet günü, bir kimsenin sevap defteri açılır. Yâ Rabbî! Dünyada iken, şu ibâdetleri yapmıştım. Sayfamda bunlar yazılı değil, der. Onlar, defterinden silindi, gıybet ettiklerinin defterlerine yazıldı denir.)
(Kıyâmet günü bir kimsenin hasenât defteri açılır. Yapmamış olduğu ibâdetleri orada görür. Bunlar seni gıybet edenlerin sevaplarıdır, denir.)
Ebû Hüreyre hazretleri şöyle nakleder: "Resûlullah efendimizle oturuyorduk. İçimizden birisi kalkıp gitti.
-Yâ Resûlallah! Rahatsız olup gitti, denildi.
-Arkadaşınızı gıybet ettiniz, etini yediniz, buyurdu."
İbrâhîm Ethem hazretleri, bir yemeğe dâvet edilmişti. Sofrada, çağrılanlardan birinin bulunmadığı söylenince;
-O ağır kimsedir, denildi. İbrâhîm Ethem hazretleri;
-Gıybet edildi, buyurdu ve çıkıp gitti.
Netice olarak gıybet, harâmdır. Dinleyen, o kimseyi tanımıyorsa, gıybet olmaz. Gıybet olunan kimse bunu işitirse, üzülür. Bedeninde, nesebinde, ahlâkında, işinde, sözünde, dîninde, dünyâsında, hattâ elbisesinde, evinde, hayvânında bulunan bir kusûr, arkasından söylendiği zamân, bunu işitince üzülürse, gıybet olur. Kapalı söylemek, işâret ile, hareket ile bildirmek, yazı ile bildirmek de, hep söylemek gibi gıybettir ve harâmdır.


.

"İstiğfar okuyunuz! İmdadınıza yetişirim"

 
A -
A +

Günahlardan ve dertlerden kurtulmak için her zaman ve her yerde, namazlardan sonra, yatarken, mânâlarını düşünerek, çokça "Estağfirullah min külli mâ kerihallah" demelidir...
Allahü teâlâ ile kul arasında olan günâhların affolması için, gizlice tövbe etmek kâfidir. Başkalarına haber vermek lâzım değildir. Cünüpken Kur'ân-ı kerîm okumak, camiye girmek, camide dünya işlerini konuşmak, camide yemek, içmek,  uyumak, Kur'ân-ı kerîmi abdestsiz tutmak, harâm şeyleri dinlemek, yemek, içmek, avret yerlerini açmak, kul hakkı bulunmayan günâhlardır.
Hayvan hakkı bulunan günâhları affettirmek, çok güçtür. Hayvanı haksız olarak öldürmek, dövmek, yüzüne vurmak, tâkatinden fazla yürütmek, ağır yük vurmak, otunu, suyunu zamânında vermemek, günâhtır. Bu günâha hem tövbe etmeli, hem de, istiğfâr ederek yalvarmalıdır. Gayr-i müslimlerin hakkı için de, helâllaşmak lâzımdır.
Kul hakkı; mâlî, nefsî, ırzî, mahremî ve dînî olmak üzere beş türlüdür... Hırsızlık, gasp, aldatmak ve yalan söylemekle mal satmak, sahte para vermek, başkasının mâlına zarar vermek, mâlî olan kul haklarıdır. Bir kuruş mal için tövbe etmek ve sâhibi ile helâllaşmak lâzımdır. Mâlî haklar için, çocukların da helâllaşması, ödemeleri lâzımdır.
Nefsî, yani hayâtî günâh, adam öldürmek, bir uzvunu telef etmektir... Irza dokunan kul hakkı, gıybet, iftirâ, alay etmek, sövmek gibi şeylerdir... Mahremî olan hak, başkasının hanımına, çocuğuna, hıyânet etmektir... Dînî hak, akrabâsına ve emri altında olanlara din bilgisi vermeyi terk etmektir... Bunların ve bütün insanların din bilgisi öğrenmelerine ve ibâdet yapmalarına mâni olmaktır ve başkasına kâfir, fâsık demektir... Bütün bu günâhlar için tövbe etmek ve hak sahipleri ile helallaşmak lâzımdır. Hadîs-i şerîflerde;
(Tövbe eden, günâh işlememiş gibi olur.), (Günâhına pişman olmayıp, dili ile istiğfar eden, günâhında devam edicidir. Rabbi ile alay etmektedir) buyuruldu.
İstigfâr etmek, estağfirullah demektir ki, beni affet Allahım anlamındadır. Fevâid-i Osmâniyye kitâbında buyuruluyor ki: "Şifâ için, tövbe ediniz ve istiğfâr duâsını çok okuyunuz. Yani, Estagfirullâhel'azîm ellezî lâ ilâhe illâ hüv el hayyel kayyûme ve etûbü ileyh, deyiniz! Ölümden başka bütün dertlere, hastalıklara karşı faydalıdır. Ölüm hastasının ağrılarını, sancılarını yok eder, rahat ölmesini sağlar."
Hûd sûresinde 52. âyetinde meâlen; (İstiğfar okuyunuz! İmdadınıza yetişirim) buyuruldu. Hadîs-i şerifte de; (İstiğfâra devam edeni Allahü teâlâ dertlerden kurtarır) buyuruldu...
Netice olarak, günahlardan ve dertlerden kurtulmak için her zaman ve her yerde, namazlardan sonra, yatarken, mânâlarını düşünerek, çokça "Estağfirullah min külli mâ kerihallah" veya kısaca "Estağfirullah" demelidir.


.

İnsanı gıybete sürükleyen sebepler

 
A -
A +

Gıybetin sebepleri: O kimseye olan düşmanlık, yanında olanların fikirlerine uymak düşüncesi, sevilmeyen bir kimseyi kötülemek, kendisinin o günâhta bulunmadığını bildirmek...
İnsanı gıybet etmeye sürükleyen sebepler çoktur. Bunlardan bazıları; gıybet ettiği kimseye olan düşmanlık, yanında olanların fikirlerine uymak düşüncesi, sevilmeyen bir kimseyi kötülemek, kendisinin o günâhta bulunmadığını bildirmek, kendinin ondan üstün olduğunu bildirmek, yanında bulunanları güldürmek, şakalaşmak, onunla alay etmek, ummadığı kimsenin harâm işlediği için onu sevmediğini bildirmek gibi sebeplerdir.
Gıybet, üç türlüdür: Birincisinde, ben gıybet etmedim, onda bulunan şeyi söyledim, denilir. Böyle söylemek, küfür olur. Çünkü harâma, helâl demiş olur.
İkincisinde, gıybet olunana duyurmaktır. Büyük harâm olur. Tövbe etmekle affedilmez, onunla helâllaşmak da lâzım olur.
Üçüncüsünde, gıybet olunanın bundan haberi olmaz. Tövbe, istiğfârla beraber, ona hayır duâ etmekle affolur...
Gıybet, insanın sevaplarının azalmasına, başkasının günâhlarının kendisine verilmesine sebep olur. Bunları, her zaman düşünmek, insanın gıybet etmesine mâni olur. Yanında gıybet yapıldığını işiten kimse, buna mâni olmalıdır. Hadîs-i şerîflerde; (Din kardeşine, onun haberi olmadan yardım eden kimseye, Allahü teâlâ dünyâda ve âhırette yardım eder.), (Yanında, din kardeşine gıybet edilince, gücü yettiği hâlde ona yardım etmeyen kimsenin günâhı, dünyâda ve âhırette kendisine yetişir) buyuruldu...
Bir yerde gıybet yapılırken, orada bulunan kimse, gıybet edenlerden korkmazsa, sözle, onlardan korkarsa, kalbi ile reddetmezse, gıybet günâhına ortak olur. Gıybet edenin sözünü kesmesi veyâhut kalkıp gitmesi mümkün ise, bunları yapmalı. Eliyle, başıyla, gözüyle menetmesi kâfi gelmez. Açıkça, sus, demesi lâzımdır. Hazret-i Âişe validemiz anlatıyor: "Resûlullah efendimizin yanında, bir kadının uzun olduğunu söyledim;
-Ağzında olanı çıkar! buyurdu. Tükürdüm. Ağzımdan et parçası çıktı." Allahü teâlâ sıfatları, özellikleri, cisim şeklinde göstermeye kâdirdir...
Gıybet etmenin keffâreti, üzülmek, tövbe etmek ve gıybet ettiği kimse ile helâllaşmaktır. Pişmân olmadan helâllaşmak, riyâ olur, ayrı bir günâh olur. Ölüyü ve gayr-i müslimi gıybet etmenin harâm olduğu İbni Âbidîn'de yazılıdır. Allahü teâlâ, Mûsâ aleyhisselâma vahyederek buyurdu ki: (Gıybet edip tövbe eden kimse, Cennete en son gidecektir. Gıybet edip, tövbe etmeyen kimse, Cehenneme en önce girecektir.)
Netice olarak gıybet, din kardeşinin, bir gayr-i müslimin işitince üzüleceği bir kusûrunu arkasından söylemektir. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Bir kimse için söylenen kusûr, onda varsa, bu söz gıybet olur. Yoksa bühtân, yani iftirâ olur.)


.

"Allahü teâlâyı görür gibi ibâdet et!"

 
A -
A +

İhlâs, dünya faydalarını düşünmeyip ibâdetlerini yalnız Allahü teâlânın rızâsı için yapmaktır. İhlâs sâhibi, ibâdet yaparken başkalarına göstermeyi düşünmez...
Bir kimsenin, âhıret amellerini yaparak âhıret yolunda olduğunu göstermesi, böylece dünyâ arzûlarına kavuşmak istemesi, dünya kazancına dîni âlet etmesi, riyâ olur. Riyâ, bir şeyi olduğunun tersine göstermek, kısaca gösteriş demektir. İbâdetlerini göstererek, insanların sevgisini kazanmaktır. Sözleri veya ibâdetleri riyâ ile olan kimsenin, din bilgisi varsa, buna münâfık, din bilgisi yoksa, buna din yobazı denir. Fen bilgisi olmayıp da, kendisini fen adamı tanıtıp, kendi görüşlerini, fen bilgisi olarak söyleyip, Müslümânları aldatmaya, îmânlarını bozmaya çalışanlara da fen yobazı denir.
Riyânın zıddı, aksi ihlâstır. İhlâs, dünya faydalarını düşünmeyip ibâdetlerini yalnız Allahü teâlânın rızâsı için yapmaktır. İhlâs sâhibi, ibâdet yaparken başkalarına göstermeyi düşünmez. Bunun ibâdetlerini başkalarının görmesi ihlâsına zarar vermez. Hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlâyı görür gibi ibâdet et! Sen görmüyor isen de, O, seni görmektedir) buyuruldu.
Başkalarının sevgisine, övmelerine  kavuşmak için, dünya işleri ile, onlara iyilik yapmak, riyâ olur. İbâdet ile olan riyâ bundan dahâ fenâdır. Allahü teâlânın rızâsını hiç düşünmeden yapılan riyâ, hepsinden daha fenâdır. İbâdet yaparak Allahü teâlâdan dünya menfaatlerini istemek, riyâ olmaz. Yağmur duâsına çıkmak, istihâre yapmak, böyledir. Ücret ile imamlık, hatiblik, muallimlik yapmak, sıkıntıdan, hastalıktan ve fakirlikten kurtulmak için âyet-i kerîmeler okumak da, böyledir denildi. Bunlarda hem ibâdet, hem de menfaat niyyetleri bulunmaktadır. Ticâret maksadı ile hacca gitmek de böyledir. İbâdet niyyeti hiç bulunmazsa riyâ olurlar. İbâdet niyyeti çok olursa, sevâp hâsıl olur. İbâdetlerini başkalarına göstermek, onlara öğretmek ve teşvîk etmek niyyeti ile olursa, yine riyâ olmaz ve çok sevâp olur. Ramazân orucunu tutmakta riyâ olmaz. Allahü teâlânın rızâsı için namaza başlayıp, sonradan hâsıl olan riyânın zararı olmaz.
Netice olarak, riyâ ile yapılan farzlar sahîh olur, ibâdet borcu ödenmiş olur ise de, sevâbı olmaz. Et ihtiyâcını karşılamak niyyeti ile kurban kesmek câiz olmaz. Allahü teâlâ için ve bir insan için birlikte niyyet ederek kurban kesmek câiz değildir. Allahü teâlânın rızâsı için olmayıp, yalnız hacdan, gazâdan gelenleri karşılamak için kesilen hayvan leş olur. Riyâdan korkarak ibâdeti terk etmek de câiz değildir. Allahü teâlânın rızâsı için namaza durup, namazı bitirinceye kadar hep dünya işlerini düşünürse, namazı sahih olur. Şöhrete sebep olacak şekilde giyinmek de riyâ olur.


.

İbâdetlerin sahih olması için...

 
A -
A +

Namaz, vaktinden önce kılınırsa, sahih olmaz. Hem de, büyük günâh olur. Namazın sahih olması için, vaktinde kılmak lâzım olduğu gibi, vaktinde kıldığını bilmek, şüphe etmemek de farzdır...
İbâdetlerin sahih olması için, Allahü teâlânın rızâsı için yapmaya niyet etmek lâzımdır. Niyet, kalb ile olur. Yalnız söylemek ile niyyet edilmiş olmaz. Kalb ile birlikte olmak şartı ile söyleyerek niyet etmek câiz olur denildi. Kalb ile niyet, söz ile niyete benzemezse, kalbdeki niyete bakılır. Yalnız yemin etmek böyle değildir. Yemin etmekte, söz esastır. İbâdetlerde niyyetin söz ile yapılacağını bildiren hiçbir hadîs-i şerîf ve haber mevcut değildir. Dört mezhebin imâmları da bildirmemiştir. Niyet, ibâdet yapmayı kalbe getirmek, hâtırlamak değildir. Allahü teâlâ için yapmayı irâde etmek, istemek demektir. Niyet, ibâdete başlarken yapılır. Daha önce, mesela bir gün önce yapılırsa, niyet olmaz. Buna emel, arzu, vaad denir. Mesela, Hanefî mezhebinde oruca niyet etme zamanı, bir gün evvel, güneşin batmasından başlayarak, ertesi gün, Dahve-i kübrâ vaktine yani öğleye bir saat kalana kadardır.
Namaz kılmak, Allahü teâlânın büyüklüğünü düşünerek, Onun karşısında kendi küçüklüğünü anlamaktır. Bunu anlayan kimse, hep iyilik yapar, hiç kötülük yapamaz. Nefsine uyanın namazı sahih olsa da, bu meyvelerini veremez. Her gün beş kerre, Rabbinin huzurunda olduğuna niyet eden kimsenin kalbi ihlâs ile dolar. Namazda yapılması emrolunan her hareket, kalbe ve bedene faydalar sağlamaktadır. Allahü teâlâ kalblerde olan ihlâsa ve Allah korkusuna bakar. Amellerin, ibâdetlerin kabul edilmesi yani sevap verilmesi için, hem şartlarına uygun olması, hem de ihlâs ile niyet edilmesi lâzımdır.
"İbâdet, sahih olursa, kabul edilir, niyete bakılmaz" demek, zındıklık olur. Allah rızâsı için yapılmayan hayrât, hasenât ve ibâdetler, kabul edilmez.
"Allahü teâlâ, kalbe bakar. İyi niyetle yapılan her şeyi kabul eder" demek de, câhil şeyhlerin, tarîkatçıların sözleridir.
Bir namaz, vakti gelmeden önce kılınırsa, sahih olmaz. Hem de, büyük günâh olur. Namazın sahih olması için, vaktinde kılmak lâzım olduğu gibi, vaktinde kıldığını bilmek, şüphe etmemek de farzdır. Bir kimse, vaktin girdiğinde şüpheli olarak kılıp, sonra vaktinde kılmış olduğunu anlarsa, bu namazı sahîh olmaz. Namazın sahih olması için, vaktinde kılındığını bilmek şarttır.
Netice olarak, namazın ve bütün ibâdetlerin kabul olmaları için, önce insanın Ehl-i sünnet i'tikâdında olması ve ibâdetlerin şartlarına uyarak edâ edilip sahîh olmaları, sonra, ihlâs ile niyet edip yapılmaları ve insanın üzerinde kul hakkı bulunmaması şarttır. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Yalnız bir lirası harâmdan olan on lira ile alınmış elbise ile kılınan namaz kabul olmaz.)


.

"İbâdetlerini ihlâs ile yap!"

 
A -
A +

Abdullah-ı Tüsterî buyurdu ki: "Yolumuzun esâsı üç şeydir: Helâl yemek, ahlâk ve amelde Resûl aleyhisselâma tâbi olmak ve ihlâs yani her işi, yalnız Allah rızâsı için yapmaktır."
İbâdet, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmak için yapılır. Başkasının muhabbetine, ihsânına kavuşmak için yapılan ibâdet, ona tapınmak olur. Allahü teâlâya ihlâs ile ibâdet etmemiz emrolundu. Hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlânın birliğine îmân edenden, namazı ve zekâtı ihlâs ile yapandan Allahü teâlâ râzı olur) buyuruldu.
Resûlullah efendimiz, Mu'âz bin Cebel hazretlerini Yemen'e vâli olarak gönderirken; (İbâdetlerini ihlâs ile yap. İhlâs ile yapılan az amel kıyâmet günü sana yetişir) buyurmuştur.
Dünya nimetleri geçicidir, ömürleri de kısadır. Bunları ele geçirmek için dînini vermek ahmaklıktır. İnsanların hepsi âcizdir. Allahü teâlâ dilemedikce, kimse kimseye fayda ve zarar yapamaz. İnsana Allahü teâlâ kâfidir. Bunun için Allahü teâlâdan korkmalı, Onun rahmetinden ümidi kesmemelidir. Ümit, korkudan çok olmalıdır. Böyle olanın ibâdetleri zevkli olur. Gençlerde korkunun, ihtiyarlarda ümidin daha fazla olması lâzımdır denildi. Hastalarda ümit fazla olmalıdır. Korkusuz ümit ve ümitsiz korku câiz değildir. Birincisi emîn olmak, ikincisi ümîtsiz olmaktır. Hadîs-i kudsîde; (Kulumu, beni zannettiği gibi karşılarım) buyuruldu.
Zümer sûresinin 53. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Allah bütün günâhları affeder. O gafûrdur, rahîmdir) buyuruldu.
Bunlardan, recânın, ümidin fazla olması lâzım geldiği anlaşılmaktadır. (Allah korkusundan ağlayan, Cehenneme girmez) ve (Benim bildiğimi bilseydiniz, az güler çok ağlardınız) hadîs-i şerîfleri de, havfın, korkunun fazla olması lâzım geldiğini göstermektedir.
Allahü teâlâya yakın olmak yani Onun sevgisine kavuşmak için, ihlâs ile İslâmiyetin emirlerine  uymak, yasak ettiklerinden sakınmak lâzımdır. İslâmiyete uymak için; önce Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri gibi îmân etmek, sonra haramlardan sakınmak ve farz olan ibâdetleri, ihlâs ile yapmak lâzımdır. Sehl bin Abdullah-ı Tüsterî hazretleri buyuruyor ki:
"Yolumuzun esâsı üç şeydir: Helâl yemek, ahlâk ve amelde Resûl aleyhisselâma tâbi olmak ve ihlâs yani her işi, yalnız Allah rızâsı için yapmaktır."
Netice olarak, İslâmiyete yapışmak yani emirleri yapmak ve haramlardan sakınmak, insanı Allahü teâlânın rızâsına, sevgisine kavuşturur ise de, bunları ihlâs ile yapmak şarttır. Mal, mevki, hürmet, şöhret kazanmak için yapılan ibâdette ihlâs olmaz, riyâ olur. Böyle ibâdete sevap verilmez. Bunun için hem İslâmiyete uymalı, hem de, ihlâs elde etmelidir. İslâmiyete uymak, ilim, amel ve ihlâs ile olur. İhlâs ile yapılan ibâdetler, zamanla nefsi zayıflatır, devamlı ihlâs elde etmeye sebep olur.


.

Allahın takdirine rızâ göstermek

 
A -
A +

Muhammed Ma'sûm hazretleri buyurdu ki: "İnsâna gelen hastalıklar, elemler, takdîr-i ilâhî ile gelmektedir. Râzı olmak lâzımdır. İbâdetlere devam, elemlere, hastalıklara sabredilmelidir..."
Allahü teâlâdan gelen her şeye râzı olmaya, Rızâ denir. Hatta Allahü teâlâdan bir felâket gelse, ona da rızâ göstermek, kimseye şikâyet etmemektir. Bu hâl, her insanın yapabileceği bir iş değildir. Fakat, bunu yapabilen, büyük bir insandır. Böyle insanlarda, Peygamberlere  mahsûs sabır ve tahammül var demektir. Allahü teâlânın büyüklüğüne inandığı derecede insan, bu tahammülü ve bu rızâyı gösterebilir. Gıbta edilecek bir meziyettir. Muhammed Ma'sûm Fârûkî hazretleri buyuruyor ki:
"İnsâna gelen marazlar, hastalıklar, elemler, takdîr-i ilâhî ile gelmektedir. Râzı olmak lâzımdır. İbâdetlere devam, elemlere, hastalıklara sabredilmelidir. Allahü teâlânın kereminden âfiyet beklemelidir. Mahlûklardan bir şey beklememeli, her şeyin Hak teâlâdan geldiğini bilmelidir. Dertlerden, elemlerden kurtulmak için duâ ve istiğfâr etmelidir. Tesiri, faydası kesin olan sebeplere yapışmalı, sebeplerin tesirini Allahü teâlâdan beklemelidir. Onun takdîri, irâdesi olmadıkça, kimse kimseye zarar veremez. Bununla beraber, sebeplere yapışmak, Peygamberlerin yoludur. Esbâba, sebeplere teşebbüs etmemizi, yapışmamızı, tehlikelerden, zararlardan korunmamızı emretti. En büyük zarar, nefsimize ve İslâm düşmanlarına aldanmaktır. Sebeplerin tesîrini Allahü teâlâdan talep etmeli, istemelidir."
Meşhur olan elli dört farzdan birisi de; Allahü teâlâdan gelene râzı olmaktır. Belâlar, dertler, Allahü teâlânın irâdesi ve ezeldeki takdîri ile gelmektedir. Onun takdîrine râzı olmak ve teslîm olmak lâzımdır. Elem ve üzüntü, ayrılık ve musîbet, mâdemki Allahü teâlânın irâde ve takdiriyledir, ona râzı olmak lâzımdır. Resûlullah efendimiz şu duâyı çok okurlardı: (Allahümme innî es'elüke-ssıhhate vel-âfiyete vel-emânete ve hüsnel-hulkı verrıdâe bilkaderi birahmetike yâ Erhamerrâhimîn.) Bunun ma'nâsı; "Ya Rabbî! Senden, sıhhat, âfiyet, emânete hıyânet etmemek, güzel ahlâk ve kaderden râzı olmak istiyorum. Ey merhamet sâhiplerinin en merhametlisi! Merhametin hakkı için, bunları bana ver!" demektir.
Netice olarak, bir kimsenin, her günkü hâlinden memnun olması, her hâlinden Allahü teâlâya şükür ve hamdetmesi, bu kimsenin kanâat sâhibi olması demektir. Kendinden daha iyi mevkide, kendinden daha zengin, kendinden daha kuvvetli, kendinden daha güzel bir insanı kıskanmayarak, kendi hâlinden memnun ve râzı olan kimsenin, evvelâ kalbi rahat olur. Sonra da, en mühimi Allahü teâlânın sevgili kulu olur. Sevgili olmanın sebebi, Allahü teâlânın kendisine verdiğinden memnun ve râzı olmasıdır. Bunun için, Allahü teâlâ da, ondan râzı olur


.

Sâlih, iyi kul olmak

 
A -
A +

"Sâlih Müslümanlar, Allahü teâlânın hükmüne boyun eğerler, belâlara sabır, aza kanâat ederler. Allahü teâlâdan başkasından korkmazlar ve kimseden bir şey beklemezler..."
İmânı olup, İslâmiyete uyan ve Allahü teâlânın sevgisini kazanmaya çalışanlara, sâlih kul denir. Ahmed Rıfâî hazretlerine "sâlih kul nasıl olur" diye sorulunca, buyurur ki: "Sâlih Müslümanlar, Allahü teâlânın hükmüne boyun eğerler, belâlara sabır, aza kanâat ederler. Allahü teâlâdan başkasından korkmazlar ve kimseden bir şey beklemezler. İnsana, yüksek makamları veren, aşağı düşüren azîz ve zelîl edenin Allahü teâlâ olduğunu bilirler. Sâlih Müslümanlar, Peygamber efendimizin sünnetine tam uyarlar. Onların korkusu, son nefes içindir. Onlar, az konuşurlar. Öfkelerini tutarlar, şehvetlerini yenerler. Nefislerinin arzularını yapmazlar. Allahü teâlâyı unutturacak bütün engelleri ortadan kaldırarak, hep Onunla berâber olmaya bakarlar. Böylece nefislerini alçaltıp, rûhlarını yükseltirler... Nefse, Allahü teâlânın kazâ ve kaderine rızâ göstermek kadar zor gelen bir şey yoktur. Çünkü, kadere râzı olmak, Allahü teâlânın hükmüne boyun eğmek, nefsin isteklerine zıttır. Nefis bunları istemez. Saâdete kavuşmak, nefsin rızâsını terk edip, Allahü teâlânın rızâsına koşmakla mümkündür. Saâdete kavuşanlara müjdeler olsun..."
İbrâhim-i Havvâs hazretleri anlatır: "Bir zaman Şam civarındaydım. Nar ağacı gördüm. Tatlı nar yemek istiyordum. Lâkin gördüğüm narlar ekşi olduğu için, tatlı nar bulduğum zaman yerim deyip, yoluma devam ettim. Bir yere varınca, eli, ayağı olmayan, zayıf, hâlsiz, yaralı bir kimse gördüm. Yaralarına kurt düşmüş, hattâ birçok eşek arısı yaralarına hücûm etmiş, zavallıya ızdırab veriyorlardı. Onun bu çâresiz ve muzdarib hâline acıyarak, yanına varıp;
-Bu hâlden kurtulmak ister misin? dedim.
-Hayır dedi. Ben hayretle;
-Niçin? dedim.
-Sağ sâlim olmak nefsimin arzûsudur. Bu hâlde olmam ise Rabbimin murâdıdır. Onun murâdının aksi bir şeyi Ondan istemek, kulluğuma yakışmaz, takdirine râzı olmak, elbette benim için hayırlıdır dedi.
-Müsâade et de hiç olmazsa arıları uzaklaştırayım, sana çok ızdırap veriyorlar dedim.
-Onlar bana ızdırap verdikçe, benim hâlim daha hoş oluyor. Ey Havvâs! Sen benim çektiğim sıkıntıları, eşek arılarını boşver, sen tatlı nar yemek arzusunu kendinden uzaklaştırmaya bak dedi.
-Bütün bunları nereden biliyorsun? dedim.
-Allahü teâlâ bildiriyor dedi. Sonra izin isteyip yoluma devâm ettim..."
Netice olarak, doğru bir îmâna sahip olup İslâmiyete uyanlar, kendileri için takdir edilene itirâz etmeyenler, dünyada rahat ve huzur içinde yaşarlar. İşledikleri günahlara da, tövbe ederek, dünyada sıkıntılar çekerek, affa uğrarlar ve Cennete giderler. Böyle kullara, sâlih kul denir...


.

"İnsanın karşılaştığı her şey..."

 
A -
A +

İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyurdu ki: "Her gün insanın karşılaştığı her şey, Allahü teâlânın dilemesi ve yaratması ile var olmaktadır. Bunun için, irâdelerimizi Onun irâdesine uydurmalıyız!"
Müslümanlık, Allahü teâlânın ve Onun Peygamberinin râzı olduğu, beğendiği şeyler demektir. İnsâna gelen ni'metler, belâlar, dertler, Allahü teâlânın takdîri ile gelmektedir. Onun takdîrine râzı olmak lâzımdır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Her gün insanın karşılaştığı her şey, Allahü teâlânın dilemesi ve yaratması ile var olmaktadır. Bunun için, irâdelerimizi Onun irâdesine uydurmalıyız! Karşılaştığımız her şeyi, aradığımız şeyler olarak görmeliyiz ve bunlara kavuştuğumuz için sevinmeliyiz! Kulluk böyle olur. Kul isek, böyle olmalıyız! Böyle olmamak, kulluğu kabul etmemek ve sahibine karşı gelmek olur. Allahü teâlâ, hadîs-i kudsîde; (Kazâ ve kaderime râzı olmayan, beğenmeyen ve gönderdiğim belâlara sabretmeyen, benden başka Rab arasın. Yeryüzünde kulum olarak bulunmasın!) buyuruyor."
Cebrâil aleyhisselâm, ibâdet ile meşgûl olan bir kimseyi görür ve;
-Yâ Rabbî! Bu kimse ne iyi der. Allahü teâlâ da;
-Ey Cibrîl! Levh-i mahfûza bak buyurur. Levh-i mahfûzda o kimsenin Cehennemlik olduğunu görünce;
-Yâ Rabbî! Bu işin hikmeti nedir? diye sorar. Allahü teâlâ;
-Ben yaptığım işlerden kimseye karşı sorumlu değilim. Hiç kimse kullarım hakkındaki ilmime akıl erdiremez buyurur.
-Yâ Rabbî! İzin verirsen o kimseye gidip durumu bildireyim deyice, izin verilir, o kimsenin yanına gider ve;
-Senin yaptığın ibâdetleri Allahü teâlâ kabul etmedi. Senin Cehennem ehli arasında olduğunu gördüm deyince, o kimse düşüp bayılır. Ayılınca şöyle mırıldanır:
-Ey Rabbim, bütün hamdeden kulların sana nasıl hamdediyorsa ben de öyle hamdederim. Sonra Cebrâil aleyhisselâma dönerek;
-O bizim Rabbimizdir, benim hakkımda öyle uygun görmüştür, ben yine Ona hamdederim. Çünkü O, beni benden daha iyi bilir der ve secdeye kapanır, cenâb-ı Hakkı tesbih etmeye başlar... Cebrâil aleyhisselâm, o şahıs hakkında üzüldüğünü bildirince, Allahü teâlâ tekrar Levh-i mahfûza bakmasını emreder. Bu sefer o kimsenin Cennetlik olduğunu görür. Hikmetini suâl edince;
-Kullarım işlerime akıl erdiremezler buyurur. Cebrâil aleyhisselâm bu durumu bildirmek için izin ister ve verilir. O zâtın yanına gidip;
-Müjdeler olsun sana, yerin Cennet oldu der. O kimse bu sözlere hiç şaşırmaz ve eski hâlini bozmaz, cenâb-ı Hakkı zikretmeye devam eder.
Netice olarak, insanların her gün karşılaştığı her şey, ister ni'met olsun, isterse elem, üzüntü, ayrılık ve musibet olsun, hepsi Allahü teâlânın irâde ve takdîriyledir. Bunun için ni'metlere şükretmeli, belâlara sabretmeli, Allahü teâlânın takdirinden râzı olmalı, itrâz etmemelidir.


.

Kanâ'at, uyuşuk olmak değildir

 
A -
A +
Müslümânları, kanâ'at ettikleri için tenbel oldular diye lekelemek, çok haksız bir iftirâdır.

Kanâ'at; kişinin kendi hakkından vaz geçmesi, uyuşuk olması demek değildir. Kanâ'at, hakkına, kazandığına râzı olup, başkasının hakkına saldırmamak demektir. Kanâ'ati böyle bilmek ve inanmak, insanları uyuşturmaz, aksine çalışmaya, ilerlemeye teşvîk eder. Hergünkü hâlinden memnûn olmak, her hâlinden Allahü teâlâya şükretmek, kanâ'at sâhibi olmak demektir. Kendinden dahâ iyi mevkide, kendinden dahâ zengin, kendinden dahâ kuvvetli, kendinden dahâ güzel bir insanı kıskanmıyarak kendi hâlinden memnûn ve râzı olan insanın  kalbi râhat olduğu gibi, Allahü teâlânın da sevgili kulu olur.
Eshâb-ı kirâm arasında bulunan Sa'lebe bin Ebî Hâtıb, malının çok olması için duâ istedi. Resûlullah efendimiz buna;
(Kanâ'at et!) buyurdu.
Bu ise, duâ için, tekrâr tekrâr isrâr edince, duâ buyurdu ve malı, hayvânları çoğaldı. Onlarla uğraşıp namâza gelmez oldu. Resûlullah efendimizin gönderdiği zekât toplama memûrlarına zekât vermedi. Hakkında Tövbe sûresinin 76. âyeti nâzil oldu. Bunu işitince, zekâtını getirip yalvardı ise de, kabûl buyurulmadı.
(Sa'lebeye yazıklar olsun!) hadîs-i şerîfine hedef olmak felâketine dûçâr oldu.
Kanâ'at, sinir hastalıklarını önliyen, geçimsizliği, düşmanlığı gideren, cemiyetlerin düzenlerini sağlıyan bir faktördür. Kanâ'at, islâmiyetin dünyâya yayılmasını, ilim ve fen âbideleri kurmayı sağlamıştır.
(Çalışan kazanır) ve (Herkes yaptığını bulur) meâlindeki âyet-i kerîmeler ile;
(Allahü teâlâ çalışıp kazananları sever) ve (Allahü teâlâ çalışmıyan gençleri elbette sevmez) gibi, nice hadîs-i şerîfler, çalışıp ilerlemeyi mi, yoksa uyuşukluğu mu emrediyor?
Netice olarak, müslümânları, kanâ'at ettikleri için tenbel oldular diye lekelemek, çok haksız bir iftirâdır. Kanâ'at, çalışmayıp tesâdüfen önüne çıkanı kullanmak, başka birşey aramamak demek değildir. Kanâ'at, bileğin emeği, alın teri karşılığı kazanılana râzı olmak, başkasının kazancına göz dikmemek demektir. Başkasının dahâ çok kazandığını görünce, onu kıskanmamak, onun gibi çok çalışmak demektir. Kanâ'at demek, ihtiyâcından fazla kalan kazancını bir yere yığmayıp, islâmiyetin emrettiği hayırlı yerlere vermek, fakîrlere, kimsesizlere, hastalara, islâmiyeti yayanlara yardım etmek demektir. Kanâ'at, böylece iyi ahlâkın kaynağı olduğu gibi, insana mahrûmiyetler içinde kaldığı zamân saâdet te'mîn eden sarsılmaz bir kale gibidir. Bir şâirin dediği gibi:
"Ey zamân! İnsanlara hücûm ederken, beni de herkes gibi sanarak üzerime gelme! Bileğimi bükemezsin! Karşında beni yalnız sanma! Arkamda kanâ'at gibi yenilmez bir ordu vardır."


.

Din, kadere inanmak ve kanâ'at etmektir

 
A -
A +
Müslümânlık, Allahü teâlânın takdirine râzı olmak ve kazandığına kanâ'at etmektir.

İslâmiyet, kadere inanmak ve kanâ'at etmektir. Fakat kader, bazılarının zannettiği gibi çalışmamak, fazla istememek değildir. Kader, insanların ne yapacağını, Allahü teâlânın önceden bilmesi demektir. Allahü teâlâ, çalışmayı emrediyor, çalışanları övüyor. Nisâ sûresinin 94. âyetinde meâlen;
(Cihâd edenler, çalışanlar, uğraşanlar, oturduğu yerde ibâdet edip cihâd etmiyenlerden dahâ üstündürler, dahâ kıymetlidirler) buyuruldu. Resûlullah efendimiz de;
(Çalışıp kazananları Allahü teâlâ sever) buyuruyor.
Ehl-i sünnet âlimlerinin kitapları iyi okunursa ve târîh gözden geçirilirse, İslâmiyetin, çalışmak, kazanmak dîni olduğu iyi anlaşılır. Resûlullah efendimiz;
(İki gün bir derecede bulunan, ilerlemeyen aldandı) buyurarak, hergün ilerlemeyi, yükselmeyi emrediyor. Ayrıca;
(İşlerinizi yarına bırakmayınız. Sonra yok olursunuz!) buyuruyor.
Bazı kimselerin, âhıret ni'metlerini düşünmek, çalışmayı önler demeleri, cahillik ve insâfsızlıktır. Çünkü;
(Çalışıp kazanan kimse, âhıret günü ayın ondördü gibi parlak olacak), (Âlimlerin uykusu ibâdettir), (Helâl kazanın ve hayırlı yerlere harcedin), (Din kardeşine ödünç verenin, günâhları affolur) ve (Herşeye ulaştıran yol vardır. Cennete kavuşturan yol ilimdir) hadîs-i şerîfleri, çalışıp kazanmayı ve dünyâda iyi yoldan kazanıp, iyi yere verenlerin, âhıreti kazanacağını bildirmektedir.
Müslümânların kurduğu Emevî, Abbâsî, Gaznevî, Hind Timûrları, Endülüs ve Osmânlı medeniyetleri, çalışkanlığı mı, yoksa uyuşukluğu mu gösteriyor? İslâm düşmanları tarafından uydurulmuş olan, "Bir lokma, bir hırka" sözü, Kur'ân-ı kerîmin ve hadîs-i şerîflerin emirlerini değiştirebilir mi? Bu söz, müslümânlık demek değildir. Âhırete inanmak, acı çekmeye değil, fertlerin, âilenin ve cem'iyetin düzenli, huzûrlu olmasına sebeptir. Târîh, böyle olduğunu açıkça göstermektedir. İslâm dîni, acı çekmeyi değil, maddî, ma'nevî acıları gidermeyi, acılara, sıkıntılara sebep olmamayı emretmektedir.
Netice olarak müslümânlık, Allahü teâlânın takdirine râzı olmak ve kazandığına kanâ'at etmektir. Kanâ'at, bir hırkaya râzı olup tenbel oturmak değil, kazandığına râzı olup, başkasının kazancına göz dikmemektir. Avrupaya medeniyeti islâmiyet getirdi. Çünkü islâmiyet, iktisâdî refâhı sağlıyan yolları göstermektedir. Buna kavuşmak için, çalışmayı istemektedir. (İnsanların hayırlısı, en üstünü, insanlara dahâ faydalı olanlarıdır) gibi hadîs-i şerîfler, bunu açıkça göstermektedir. Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(Sizin en hayırlınız, başkasından beklemeyip, çalışan, kazananınızdır.)


.

Allahü teâlânın taksîmine râzı olmalı

 
A -
A +

Müslüman, emredilen sebepleri yapıştıktan sonra,Allahü teâlânın irâdesine, ezeldeki takdirine ve taksimine teslîm ve râzı olmalıdırİnsan, kazandığına kanâ'at etmeli, Allahü teâlânın taksîmine râzı olmalıdır. Çünkü;
(Kanâ'at eden doyar) buyurulmuştur. Allahü teâlâ, beş şeyi, beş şey içine koymuştur. Bu beş şeyi alan, içindekine kavuşur:
"İzzeti, şerefi, ibâdete; zilleti, sefâleti, günâha; ilmi, hikmeti, çok yimemeye; heybeti, itibârı, gece namâz kılmaya; zenginliği, kimseye muhtâç olmamayı da, kanâ'ate tâbi kılmıştır."
Kanâ'at, bitmez tükenmez bir hazînedir. Kanâ'atkâr olmayan bir zengin, kanâ'atkâr olan bir fakîrden dahâ fenâ durumdadır. Çünkü o zenginin kalbi râhat değildir. Kanâ'atkâr olan fakîr ise, kalbi râhat olduğu için, sanki bir hazîne içinde yaşamaktadır. Eshâb-ı kirâmdan Ebû Sa'îd Hudrî  hazretleri şöyle anlatır:
"Bir gün annem beni Resûlullah efendimizden bâzı şeyler istemem için gönderdi. Huzûruna varıp oturdum. Mubârek yüzünü bana çevirerek;
-Kim mâlik olduğu şeye kanâ'at ederse, Allahü teâlâ onu başkasına muhtâç etmez. Kim çirkin şeylerden sakınırsa, Allahü teâlâ onu iffetli eyler. Kim mâlik olduğu şey ile yetinirse, Allahü teâlâ ona kâfidir. Kim bir okıyelik miktârında birşeye sâhip olduğu hâlde, başkasından birşey isterse, devâmlı isteyici olur buyurdu.
Ben kendi kendime falan devemiz bir okıyeden dahâ iyidir dedim. Hiçbir şey istemeden Resûlullah efendimizin huzûrundan kalkıp gittim."
Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Bir zamân gelecek ki, ümmetimde müslümânlığın yalnız adı kalacak. Mü'min olanlar, yalnız birkaç islâm âdetini yapacak. Îmânları kalmıyacak. Kur'ân-ı kerîm yalnız, okunacak. Emirlerinden, yasaklarından haberleri bile olmıyacak. Düşünceleri yalnız yiyip içmek olacak. Allahü teâlâyı unutacaklar. Yalnız paraya tapınacaklar. Kadınlara köle olacaklar. Az kazanmak ile kanâ'at etmiyecekler. Çok kazanınca doymıyacaklar.)
Netice olarak, nefsine uyarak, sabır ve kanâ'at etmiyen kimse, Allahü teâlânın kazâ ve kaderine râzı olmaz. Fakîr olunca, az verdin diye, itirâz eder, zengin olursa doymaz, dahâ ister. Böyle bir kimse, kazandığını harâmlara sarfeder. Zenginliği de, fakîrliği de, dünyâda ve âhırette felâketine sebep olur. Bunun için bir müslüman, emredilen sebeplere yapıştıktan sonra, Allahü teâlânın irâdesine, ezeldeki takdirine ve taksimine teslîm ve râzı olmalıdır, itiraz etmemelidir. Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(Allahü teâlâ buyuruyor ki: Ey kulum! Emrettiğim farzları yap, insanların en âbidi olursun. Yasak ettiğim harâmlardan sakın, verâ sâhibi olursun. Verdiğim rızka kanâ'at eyle, insanların en ganisi, zengini olursun, kimseye muhtâç kalmazsın.)


.

İnsanlardan bir şey beklememeli

 
A -
A +

İbrâhîm-i Havvâs hazretleri; "Hızır aleyhisselâm benimle arkadaşlık etmek istedi. Ben istemedim. Tevekkülümün azalmasından korktum" buyurmuştur...
Tevekkülün esası, insanlardan bir şey beklememek, sebeplere güvenmemek, her şeyi, yalnız Allahü teâlâdan beklemektir. İbrâhîm-i Havvâs hazretleri; "Hızır aleyhisselâmı gördüm. Benimle arkadaşlık etmek istedi. Ben istemedim. Kalbimin ona güvenerek, tevekkülümün azalmasından korktum" buyurmuştur.
Bir Müslümân; dünyada azîz, âhırette de mesut olmak isterse, kendisinde şu üç huy bulunmalıdır: 1-Mahluklardan hiçbir şey beklememek. 2-Müslümânları ve gayr-i müslimleri, ölmüş olsalar bile gıybet etmemek. 3-Başkasının hakkı olan bir şeyi almamak.
Ebü'l-Abbâs-ı Mürsî hazretleri, karşılaştığı bir hâdiseyi şöyle anlatır: "Bir gün bir köpek gördüm. Yanımdaki ekmeği, yemesi için önüne koydum. Önüne koyduğum ekmeğe dönüp bakmadı. Köpeğin bu hâline hayret ederek, ekmeği ağzına yaklaştırdım, fakat yine dönüp bakmadı. Köpek, bu hâli ile, mahluklardan bir şey beklemiyor ve mahluklardan gelen bir şeyi kabul etmiyordu. Bu sırada;
-Köpeğin, kendisinden daha zâhid olduğu kimseye yazıklar olsun, diye bir ses duydum ve kendimden utandım. İşte o zaman, Allahü teâlâya yemin ederek söylüyorum ki, üstünlük ve şerefi, mahluklardan bir şey beklememekte buldum."
Allahü teâlâya güvenen, tevekkül eden bir kimse, değil başka insanlara, elindeki sermayeye bile güvenmemelidir. Bunun alâmeti de, sermaye elden giderse, kalbinin hiç sıkılmaması, rızıktan ümidi kesilmemesidir. Çünkü Allahü teâlâya güvenen bir kimse, onun, hiç ummadığı yerden rızık göndereceğini bilir.
Netice olarak, her bakımdan Allahü teâlâya güvenmek, tevekkül edebilmek, hiç kimseden bir şey beklememek, kolay değildir. Bir kimsenin bütün malı çalınır veya felakete uğrayıp da, kalbinin hiç değişmemesi, herkesin yapacağı şey değildir. Allahü teâlâya bu şekilde güvenen, tevekkül eden pek az bulunur ise de, yok değildir. Böyle tevekküle kavuşmak için, Allahü teâlânın rahmet ve ihsânının sonsuzluğuna, kudretinin büyük olduğuna, kalbin tam inanması, yakîn hâsıl etmesi lâzımdır. Birçok kimseye sermayesiz rızık gönderdiğini, birçok sermayenin de, felakete sebep olduğunu düşünmelidir. Kendi sermayesinin elinden gitmesinin, hayırlı olduğunu bilmelidir. Resûlullah  efendimizin buyurduğu gibi:
(Bir kimse geceyi, yarın yapacağı işleri düşünmekle geçirir. Hâlbuki o iş, bu kimsenin felaketine sebep olacaktır. Allahü teâlâ, bu kuluna acıyıp, o işi yaptırmaz. O ise, iş olmadığı için, üzülür. Bu işim neden olmıyor, kim yaptırmıyor, bana kim düşmanlık ediyor diye arkadaşlarına kötü gözle bakmaya başlar. Hâlbuki, Allahü teâlâ, ona merhamet ederek felaketten korumuştur.)


.

Azamet ve kibriyâ bana mahsustur"

 
A -
A +

Meşhur olmak için vaaz vermek, kitap yazmak, başkalarından üstün görünmek, övünmek, mal, mevki elde etmek için ilim öğrenmek, riyâ olur. Riyâ ise, harâmdır, günâhtır...
Allahü teâlâ, kullarına gönderdiği kitapların hepsinde, kibri, gururlanmayı, övünmeyi kötülemiş ve yasak etmiştir. Kur'ân-ı kerîmde, Nahl sûresinin 23. âyetinde meâlen; (Allahü teâlâ, kibirli olanları elbette sevmez!) buyurulmaktadır.
Bir kimsenin, kendisini övmesi, babaları, dedeleri ile övünmesi ve bunlarla kibirlenmesi, câhillik, ahmaklık olur. Kabil, Âdem aleyhisselâmın oğlu idi. Ken'an, Nûh aleyhisselâmın üç oğlundan biridir. Babalarının Peygamber olması, bunları küfürden kurtaramadı. İnsanın övündüğü dedeleri, bir avuç toprak oldu. Toprak ile övünmek akla uygun olur mu? Onların sâlih, iyi olmaları ile de övünmemeli, onlar gibi sâlih, iyi olmaya, onların yolunda bulunmaya çalışmalıdır.
Meşhur olmak için vaaz vermek, kitap yazmak, başkalarından üstün görünmek, övünmek, mal, mevki elde etmek için ilim öğrenmek, riyâ olur. Riyâ ise, harâmdır, günâhtır. Allahü teâlâ için öğrenilen ilim, Ondan korkmayı ve Ona itâatı arttırır ve kendi ayıplarını görmeye sebeb olur. Ayrıca böyle olan ilim, Şeytânın aldatmasına da mâni olur. Ebü'l-Abbâs-ı Mürsî hazretleri buyurdu ki:
"Kulun iyiliği; 'Allahü teâlâyı, nefsini ve dünyayı tanımak' olmak üzere üç şeydedir. Allahü teâlâyı tanıyan Ondan korkar. Dünyayı tanıyan ona düşkün olmaz. Haramlardan, şüphelilerden ve mubahların çoğundan sakınır. Nefsini tanıyan da, Allahü teâlânın kullarına karşı mütevâzı olur. Bazı kimseler, 'şu kadar hatim yaptım. Şu kadar rekat namaz kıldım, şu kadar hac yaptım' ve bazıları da, 'benim, Allah yolunda harcanmış şu kadar senem var' derler. Bunlar, yaptıkları kötülükleri, hata ve kusurlarını sayıp onları düşünseler daha hayırlı olur. Halbuki; Allahü teâlânın ilminde saîdlerden mi yoksa şakîlerden miyim diye düşünmek, ilmine ve ameline güvenmemek lâzımdır."
Netice olarak Allahü teâlâ, ilim, kudret gibi bütün sıfatlarından kullarına biraz ihsân buyurmuştur. Fakat üç sıfatı kendine mahsustur. Bu üç sıfattan hiçbir mahlukuna vermemiştir. Bu üç sıfatı, kibriyâ, ganî olmak ve yaratmak sıfatlarıdır... Kibriyâ, büyüklük, üstünlük demektir. Ganî olmak, başkalarına muhtaç olmamak, her şey Ona muhtaç olmak demektir. İnsan ise ihtiyaç sahibidir. Allah yaratıcıdır, insan ise yaratıktır, fânidir... Buna karşılık olarak kullarına üç aşağı sıfat vermiştir. Bunlar da, zül ve inkisâr, yani aşağılık, kırıklık ile ihtiyâç ve fânî olmak, yok olmaktır. Bunun için kibirlenmek, Allahü teâlânın sıfatına, hakkına tecâvüz etmek olur. Kullara kibirlenmek yakışmaz. En büyük günâhtır. Hadîs-i kudsîde buyurulduğu gibi: (Azamet ve kibriyâ bana mahsûstur. Bu iki sıfatta, bana ortak olmak isteyenlere, çok acı azâb ederim.)


.

Kötülüklerin başı kalbin gâfletidir

 
A -
A +

Mubâh olan şeylere düşkün olmak, kalbi dünyaya çevirir. İnsan çok mal toplamak ister. Mal toplamayı düşündükçe, Allahü teâlâyı unutmaya başlar. Bütün kötülüklerin başı, kalbin Allahü teâlâdan gâfil olmasıdır.
İnsan, mubâh olan dünyâ işlerine çok dalarsa, şüpheli olanları yapmaya başlar. Çünkü mide helâl ile dolunca, şehvet harekete geçer, câiz olmayan şeyler yapılabilir. Zenginlere, mal, mülk, mevki sahiplerine imrenerek bakmak da, dünya hırsını arttırır, onlar gibi olmak ister ve harâmdan mal toplamaya başlar. Bunun içindir ki, Resûlullah efendimiz; (Dünyâya gönül bağlamak, günâhların başıdır) buyurmuşlardır.
Mubâh olan şeylere düşkün olmak, kalbi dünyaya çevirir. Çok mal toplamak ister. Bunu da, günâh işlemeden yapamaz. Mal toplamayı düşündükçe, Allahü teâlâyı unutmaya başlar. Bütün kötülüklerin başı, kalbin Allahü teâlâdan gâfil olmasıdır. Süfyân-ı Sevrî hazretleri, birisi ile birlikte evin kapısında dururken, önlerinden, süslenmiş bir kimse geçer. Arkadaşı, bu adama bakarken, Süfyân-ı Sevrî hazretleri, mâni olup;
-Eğer sizler bakmamış olsanız, böyle isrâf yapmazdı. Bunun isrâf günâhına, siz de ortak oluyorsunuz buyurur.
Kur'ân-ı kerîmi, mevlidleri mûsîki ile, gazel okur gibi okuyan hâfızların da, günâha girmelerine sebep, onları dinleyenlerdir. Günâha sebep olanlar da, işleyenler gibi azâb görürler.
Selçuklu Sultânı Rükneddîn, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretlerine beş kese altın gönderir. O da bu altınları çamurların içine atılmasını emreder. Bazı kimseler, bu altınları almak için çamurun içine dalarlar, üstleri, başları, yüzleri çamurdan görünmez hâle gelir. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretleri, talebelerine onların bu vaziyetlerini göstererek; "Bu altınlar, şu gördüğünüz dünya ehlinin üstünü başını batırdığı gibi, âhiret ehli olanların da kalbini karartır, kirletir. Çeşitli günahlara sevk edip, ibâdetlerden alıkoyar. Sözlerimi yanlış anlamayınız. Dünya için çalışmayınız demiyorum, bunların sevgisini kalbinize koymayınız diyorum. Hiç ölmeyecekmiş gibi dünyaya, yarın ölecekmiş gibi âhirete çalışmak lâzım geldiğini herkes bilir. Dikkat edilecek nokta; hırs ve tamâhkârlık yapmadan kanâat üzere bulunmaktır. Dünyada, âhiret saâdeti için çalışmalı, kazanmalı, niyeti düzeltmelidir. Çünkü İslâmiyet, insanlara faydalı olmayı emreder. En büyük saâdet, en büyük sermâye, helâlinden kazanıp, hayır ve hasenât yaparak âhirete göndermektir. Asıl sermâye, mal, mülk, para sâhibi olmak değil, ilim, amel, ihlâs ve güzel ahlâk sâhibi olmaktır" buyurur.
Netice olarak dinimiz, malı, dünyalık olan şeyleri kötülememiş, bunlara olan sevginin, insanı felâkete sürükleyeceğini bildirmiştir. Seyyid Sıbgatullah Arvâsî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Bir şey için olan hırs ve gayret, ona olan sevginin netîcesidir."


.

"İtaat ettiğin kadar sana itaat eder!.."

 
A -
A +
Müslüman, iyi insan, aklı başında kimse demektir ki, Allahü teâlânın emirlerine itaat eder. Allahü teâlânın emirlerine uymamak günâh, içinde yaşadığı devletin kanunlarına karşı gelmek de suç olur. Müslümân günâh yapmaz ve suç işlemez. Vatanını, milletini ve bayrağını sever. Herkese iyilik eder, kötülük yapanlara nasîhat verir. Böyle olan Müslümânı Allah da sever, kullar da sever. Rahat ve huzûr içinde yaşar. Nisâ sûresinin 80. âyetinde meâlen; (Resûle itâat eden, Allahü teâlâya itâat etmiş olur) buyurulmuştur.
Resûlullah efendimiz, bir gün yakınlarını, akrabalarını toplayarak; (Allahü teâlâya îmân ve itâat ederek, kendinizi Onun azâbından kurtarınız. Yoksa bana olan akrabalığınız size fayda vermez) buyurmuşlardır.
Îsâ aleyhisselâm da, havârîlerine hitâben; (Allahü teâlânın emirlerine itâat etmeyenlere benden fayda olmaz. Bana yalvarıp çağıranlara ben imdât edemem) buyurmuştur.
Peygamber efendimizin mübârek kalbinden gelen feyizlere, nûrlara  kavuşmak için, doğru bir îmâna sahip olmak ve edebe riâyet etmek lâzımdır. Îmân etmek, teslim olmak ve itaat etmek şartı ile, Resûlullah efendimizin sohbetinde bulunmak, Eshâb-ı kirâmın kemâle gelmesi, olgunlaşması için kâfî idi.
Îmân ederek itâat edenler, rûhlarını beslemiş, olgunlaşmış ve yükselmişlerdir. İnkâr ve isyân ederek rûhlarını beslemeyenlerin ise, âdî hayvandan farkları kalmaz. Çünkü böyle kimselerde, sevgi, acıma, şefkat, anlayış ve merhamet kalmaz. Böyle olanları, en kötü maksatlar için kullanmak, çok kolaydır. Çünkü bunları kötü işlerden koruyacak inandıkları, itâat ettikleri, teslîm oldukları, yüksek bir varlık kalmamış, inançları kaybolmuştur. Bu gibi insanlar, korkunç bir canavar gibidirler, nerede, kimlere, ne şekilde kötülük yapacakları belli olmaz. İnsanlık âlemini mahveden en fena, kötü işler, böyle kimselerden zuhur eder.
Netice olarak her insan, hareketlerini Allahü teâlânın bildirdiklerine uydurmak zorundadır. Bunun için de, her şeyden önce, rûhumuzu beslemeliyiz. Rûhun gıdası ise, Allahü teâlânın Muhammed aleyhisselâm ile gönderdiği İslâm dinidir. İslâmiyeti doğru olarak öğrenen ve bunlara uyan, dünyada da, âhırette de rahat eder. Yahyâ bin Mu'âz Râzî hazretlerinin  buyurduğu gibi:
"Herkes seni, Allahü teâlâyı sevdiğin kadar sever ve Ondan korktuğun kadar, senden korkarlar. Allahü teâlâya itâat ettiğin kadar, sana itâat eder ve Ona hizmet ettiğin kadar, sana hizmet ederler. Hulâsa, her işin, Onun için olsun! Yoksa, hiçbir işinin faydası olmaz. Hep kendini düşünme! Allahü teâlâdan başka, kimseye güvenme!"






.

Söz dinleyen kurtulur..."

 
A -
A +

Söz dinleyip îmân edenler, Cennet nimetlerine kavuşacak, dinlemeyip inkâr edenler de, Cehennem azâblarını tadacaklardır. Dünyada bile, danışarak hareket edip söz dinleyenler, rahat etmişlerdir.
Dünya saâdeti için söz söyleyen ve bunları dinleyen çoktur. Âhıret saâdetini anlatan ve bunları dinleyen ise, çok azdır. Çok önemli olan âhıret saâdeti, âdeta unutulmuştur. Bu ise, felâketin en tehlikelisidir. Halbuki Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan dünyanın sonuna kadar gelecek olan bütün insanların ruhlarını yarattığında onlara; (Elestü bi-rabbi-küm? yani "Ben sizin Rabbiniz değil miyim?") diye hitâb ettiğinde, bütün rûhlar; (Belâ, "Evet, biz kabul ettik. Sen bizim Rabbimizsin yâ Rabbî") diyerek söz vermişlerdir.
Rûhlar âleminde verilen bu söz, insanlara, dünyaya geldikleri zaman, Peygamberler ve Onların vârisleri olan âlimler tarafından hatırlatılmaktadır. Bunlardan bazısı, verdiği söze sâdık kalarak îmân etmiş, bazısı da, o sözü unutarak veya inkâr ederek reddetmiş, söz dinlememişlerdir. Söz dinleyip îmân edenler, Cennet nimetlerine kavuşacak, dinlemeyip inkâr edenler de, Cehennem azâblarını tadacaklardır.
Dünyada bile, danışarak hareket edip söz dinleyenler, rahat etmişler, danışmadan hereket edenler ise, çeşitli sıkıntılara düşmüşlerdir. Hadîs-i şerîfte; (Münâfıklık alâmeti üçtür: Yalan söylemek, vaadini îfâ etmemek, emânete hıyânet etmek) buyuruldu.
Peygamber efendimiz, son hastalığında, Mescid-i nebide, Eshâb-ı kirâma hitaben;
(Ey Muhâcirler ve ey Ensâr! Vakti belli olan bir şeye kavuşmak için acele etmenin faydası yoktur. Allahü teâlâ, hiçbir kulu için acele etmez. Bir kimse Allahü teâlânın kazâ ve kaderini değiştirmeye, irâdesinden üstün olmaya kalkışırsa, Onu kahr ve perîşan eder. Allahü teâlâya hîle etmek, Onu aldatmak isteyenin işleri bozulup, kendi aldanır. Biliniz ki, ben sizlere karşı raûf ve rahîmim. Siz de bana kavuşacaksınız. Kavuşacağınız yer, Kevser havuzunun başıdır. Cennete girmek, bana kavuşmak isteyen, boş yere konuşmasın.
Ey Müslümânlar! Kâfir olmak, günâh işlemek, nimetin değişmesine, rızkın azalmasına sebep olur. İnsanlar, Allahü teâlânın emirlerine itâat ederse, hükûmet başkanları, âmirleri, vâlileri onlara merhamet ve şefkat eder. Fısk, fücûr, taşkınlık yapar, günah işlerlerse, merhametli başkanlara kavuşamazlar) buyururlar.
Sa'düddîn-i Kaşgârî hazretleri, bir talebesine vazife verir. Talebe, kendine göre haklı gördüğü şeyleri yapmaya kalkar. Fakat başına gelmedik sıkıntı kalmaz. Hatasını anlayıp tövbe eder ve özür diler. Talebesinin özrünü kabul eden Sa'düddîn-i Kaşgârî hazretleri; "Söz dinleyen kurtulur" buyururlar.
Netice olarak söz dinleyen, rahat eder, aziz olur. Dinlemeyen ise, hem dünyada, hem de âhırette sıkıntılara düşer, rezil olur.


.

"Kalbini hırs kutusu yapma!"

 
A -
A +

"İbâdetlerden lezzet alamamanın sebeplerinden biri de, haram ve şüpheli yemeklerdir. Yenilen lokma şüpheli ise, ondan; hırs, şehvet, hased, adâvet, düşmanlık ve riyâ doğar."
Ruhun kuvvetlerinden birisi de şehvettir ki, kendisine tatlı gelen şeyleri ister. Bunun orta miktârına iffet denir ki, insan, tabîatının muhtâç olduğu şeyleri, İslâmiyete ve insanlığa uygun olarak bununla yapar. Bu kuvvetin lüzûmundan fazla olmasına, hırs ve fücûr denir ki, helâldan olsun, harâmdan olsun, her istediğini elde etmeye çalışır. Başkalarının zararına da olsa, beğendiği şeyleri toplar. Resûlullah efendimiz bir hadîs-i şerîfte buyurdular ki: (Allahü teâlâ Mûsâ aleyhisselâma Tevrâtta vahyetti ki, muhakkak hatâların anası üçtür. Kibir, hırs ve hased. Onlardan altı hatâ daha doğdu. Tamamı dokuz oldu. O altı hatâ; tokluk, uyku, rahatlık, mal sevgisi, övünme sevgisi, baş olma sevgisidir.)
Ebû Halîm Habîb bin Sâlim Râî hazretleri, Selmân-ı Fârisî hazretlerinin sohbetine kavuşmuştur. Çobanlık yapar, koyunları Fırat Nehri kenarında otlatır, insanlardan uzak yaşardı. Zamanının âlimlerinden bir zât, bir gün onun yanına uğrar. Kendisi namaz kılmakta, koyunları ise, kurtlar otlatmaktadır. Namazını bitirince, gelen misâfire;
-Ey oğul niçin geldin, diye sorarlar.
-Ziyâret için geldim, deyince;
-Allahü teâlâ sana hayırlar versin, derler.
-Efendim, kurtlarla koyunları bir arada görüyorum deyince;
-Koyunları güden, Allahü teâlâ ile berâberdir de, onun için böyledir, buyurur.
-Bana nasîhat ediniz deyince;
-Kalbini hırs kutusu ve mideni harâm kabı yapma! İnsânoğlu bu ikisinden helâk olur. Bu ikisine dikkat eden kurtulur, buyurur.
Ebü'l-Abbâs-ı Mürsî hazretleri buyurdu ki:
"Yağcıdan yağ satın alırken, kıl kadar fazla yağ isteyen, satın aldığı miktardan fazla olarak, satıcının elindeki malda gözü olan kimsenin dîninin kuvveti kıl gibi zayıftır. Bunun gibi, kömürcüden kömür alan kimse, normal alacağı tamam olduktan sonra; biraz daha ver diyen, yani aldığıyla yetinmeyen, kalanda gözü olan kimsenin kalbi, o kömürden daha karadır."
Netice olarak, emirleri yaparak, haramlardan sakınarak, kötü huylardan kurtulmalıdır. Kalbi, kin, hased gibi kötü huylardan temizlemek de, helâl lokma  yemeye bağlıdır. Abdullah-ı İsfehânî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"İbâdetlerden lezzet alamamanın sebeplerinden biri de, haram ve şüpheli yemeklerdir. Eğer yenilen lokma şüpheli ise, ondan; hırs, şehvet, hased, adâvet, düşmanlık ve riyâ doğar. Kim şüpheli bir şey yerse, Allahü teâlâya giden yolu doğru olarak bulamaz. Kim harâm yerse, kendisine o yol kapanır. Kim yemede isrâf ederse, kalbi kararır. Kim Allahü teâlâdan gâfil olarak yerse, kalbine kasvet gelir. O zaman ömrü boyunca yaptıkları boşa gider."


.

Bunlar varken kimse size yakın olmaz"

 
A -
A +
"İçinizi hırs, kin, hased gibi kötü huylardan temizleyiniz. Bunlardan biri varken kimse size yakın olmaz. Böyle olunca Allahü teâlânın sevgisi kalbinizde meydana gelmez."
 
Hased, çekememek, kin beslemek, kibir, riyâ, şöhret ve benzeri nefsin kötülükleri büsbütün gitmedikçe, tâm takvâ hâsıl olamaz. Allahü teâlâyı sevmek, başka şeyleri sevmekten daha çok olmadıkça, hatta kalbde Allahü teâlâdan başka şeylerin sevgisi yok olmadıkça, kâmil îmân ve tâm takvâ elde edilemez.

Hıkd, kin tutmak, kalbinden düşmanlık beslemek, başkasından nefret etmektir. Böyle olan kimse, kendisi ile aynı derecede olan veya daha üstün olan kimseye kızar. Bir şey yapmak elinden gelmediği için, ona karşı kibirlenir. Onun haklı sözlerini, nasîhatlerini kabul etmez.

Hased, kıskınçlık demektir. Başkasında bulunan ni'metlerin ondan ayrılarak kendisine gelmesini ister. Onun haklı olan sözlerini ve nasîhatlerini reddeder. Ondan bir şey sorup öğrenmek istemez. Kendinden yüksek olduğunu bildiği hâlde, ona karşı kibirlenir.

Adâlet iyi huyundan mahrum olan kötü bir kimse, bulunduğu yerlere adâleti öven levhalar asar, adâlet üzerinde konuşur. Gösteriş olarak, âdillerle düşer kalkar. Halbuki bunların içleri, zulüm, kin, intikam ile doludur. Adâlet ise, huyları ve hareketleri dîne ve akla uygun olmak demektir. İmâm-ı Gazâlî hazretleri, Mişkât-ül-envâr kitâbında diyor ki: "Kalb meleklere mahsûs bir evdir. Gadab, şehvet, hased, kibir gibi kötü sıfatlar, uluyan köpek gibidirler. Köpeklerin bulunduğu yere rahmet melekleri girmez. Hadîs-i şerîfte; (Köpek ve resim bulunan eve melekler girmez) buyuruldu. Bu hadîs-i şerîfteki evin kalb olduğunu ve köpeğin de, kötü huylar demek olduğunu söylemiyorum. Açık mânâlarına inanmakla berâber, yukarıdaki mânâları da ilâve ediyorum."
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Kalbe âit bilgileri, ahlâk ilmini öğrenmek, her erkeğe ve kadına farz-ı ayındır. Meselâ hıkd yanî kin bağlamak, hased, başkasında bulunan ni'metin onda olmayıp, kendinde olmasını istemektir. Kibir, kendini büyük bilmek, üstün görmektir. Sû'i zan etmek, iyi insânı fenâ bilmek gibi şeylerin harâm olduğunu öğrenmek, her mü'mine farz-ı ayındır. Görülüyor ki, îmânı, yani Ehl-i sünnet i'tikâdını kısaca öğrenmek ve iyi ve kötü huyları öğrenmek, farz-ı ayındır. Yani, herkesin öğrenmesi farzdır."

Netice olarak, kalbinde kin, hased, kibir gibi kötü huylar bulunan bir kimse, başkalarını sevemez ve başkaları da böyle olan kimseyi sevemez ve yanına yaklaşamaz.

Ebü'l-Fadl Ahmedî hazretlerinin buyurduğu gibi: "İçinizi hırs, kin, hased gibi kötü huylardan temizleyiniz. Bunlardan biri varken kimse size yakın olmaz. Böyle olunca Allahü teâlânın sevgisi kalbinizde meydana gelmez."

.

Kötülenme korkusu ve övülmeyi sevmek...

 
A -
A +
İnsanların ayıplamasından çekinerek, günahlara meyletmek ahmaklıktır. Çünkü dünya sevgisi, harâmlara, günahlara olan düşkünlük, âhırete hazırlanmaya mâni olur...
 
Ölümden önce olan her şeye dünya denir. Bunlardan, ölümden sonra faydası olanlar, dünyadan sayılmaz, âhıretten sayılırlar. Çünkü dünya, âhıret için tarladır. Âhırete yaramayan dünyâlıklar, zararlıdır. Harâmlar, günâhlar ve mubâhların fazlası böyledir. İnsanların ayıplamasından çekinerek, günâhları terk etmemek, aklın az ve kalbin hasta olduğuna alâmettir. Çünkü insanların kötülemelerine, çekiştirmelerine, ayıplamalarına üzülmek, kalb hastalıklarındandır. İnsanlardan utanmak ve başkalarının kötülemelerinden, ayıplamalarından korkmak ise, insanı küfre, inkâra bile sürükleyebilir. Çünkü hadîs-i şerîfte; (Dünyâ sevgisi, bütün günâhların başıdır) buyurulmuştur.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben; "Çeşitli mâniler etrâfınızı sarmıştır. Âdete, modaya kapılmış bulunuyorsunuz. Ayıplanmak, izzet-i nefse dokunmak kuruntularına tutulmuşsunuz. Bütün bunlar, ahkâm-ı islâmiyyeyi yerine getirmenize mâni olmaktadır. Hâlbuki, Allahü teâlâ, İslâmiyeti, bozuk âdetleri, çirkin modaları kaldırmak için ve nefs-i emmârenin benlik, izzet-i nefis çılgınlıklarını yatıştırmak için gönderdi" buyurmuştur.

Ebü'l-Abbâs-ı Mürsî hazretleri buyurdu ki: "Zâhid, dünyâda gurbettedir. Çünkü onun asıl vatanı âhırettir. Yâni o âhırete yönelmiştir. Zâhidin dünyâda gurbette olması, kendisi gibi âhırete yönelmiş olanların yok denecek kadar az olup, insanların çoğunun dünyâya dalmış olması sebebiyledir. Kendisi gibi olanlar bulunmadığı için, dünyâda gurbette sayılmıştır. Bir gece rüyâmda hazret-i Ömer'i gördüm. Kendilerine;
-Ey müminlerin emîri, dünyâ sevgisinin alâmeti nedir? dedim. Şöyle cevap verdi:
-Kötülenme korkusu ve övülmeyi sevmektir. Dünyâyı sevmenin alâmeti bunlar olunca, zühdün, dünyâyı terk etmenin alâmeti, doğru yolda bulunmaktan kötülenmekten korkmamak ve övülmeyi sevmemektir. Dünyâsını veya âhıretini düzeltmek için değil de, yalnız Allahü teâlânın rızâsı için çalışan kimseyi, Allahü teâlâ ıslâh edip düzeltir."
Netice olarak, insanların ayıplamasından çekinerek, dünyaya, harâmlara, günahlara meyletmek ahmaklıktır. Çünkü dünya sevgisi, harâmlara, günahlara olan düşkünlük, âhırete hazırlanmaya mâni olur. Kalb onu düşünmekle, Allahı unutur. Beden, onu elde etmeye uğraşarak ibâdet yapamaz olur. Dünya ile âhıret, doğu ile batı gibidir ki, birine yaklaşan, ötekinden uzak olur. Bir kimse, ibâdetini yapmaz ve geçiminde, kazancında Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını gözetmezse, dünyaya düşkün olmuş olur. Allahü teâlâ herkesin kalbini bundan soğutur, bunu kimse sevmez.


.

Allahü teâlâdan gelene râzı olmak

 
A -
A +
Bir işi yapıp yapmamaya gücü yetmeye kudret, yapmayı veyâ yapmamayı tercîh etmeye, seçmeye ihtiyâr, istemek denir. İhtiyâr olunanı yapmayı dilemeye irâde, dilemek denir. Bir işi kabûl etmeye, karşı gelmemeye ise, rızâ, beğenmek denir.
Rızâ; Allahü teâlâdan gelen her şeye râzı olmak demektir. Allahü teâlâdan bir felâket gelse, ona da rızâ göstermek, kimseye şikâyet etmemektir. Belâlara sabretmek, ni'metlere şükretmek lâzımdır. Bu, her insanın yapabileceği bir iş değildir. Fakat, bunu yapabilen, büyük bir insandır. Böyle insanlarda, Peygamberlere  mahsûs sabır ve tahammül var demektir. Allahü teâlânın büyüklüğüne inandığı derecede insan, bu tahammülü ve bu rızâyı gösterebilir. Gıbta edilecek bir meziyettir. Eshâb-ı kiramdan Enes bin Mâlik hazretleri şöyle anlatır: "Zeyd bin Erkam hazretlerinin gözü ağrıyordu. Ona geçmiş olsun ziyâretine gittim. Resûlullah efendimiz de orada idi. Mübârek elleriyle Zeyd bin Erkam hazretlerinin iki gözünü açtı, ağzının suyundan koydu ve;
-Senin için bir sıkıntı kalmadı buyurdu. Gözleri hemen iyileşti. Sabâhleyin Resûlullah efendimizin huzûruna gidince;
-Ey Zeyd, gözlerinin ağrısı devâm etseydi ne yapardın? diye sordular.
-Yâ Resûlallah, sabrederdim ve Allahü teâlânın takdîrine rızâ göstererek netîceyi beklerdim, dedi. Bunun üzerine Resûlullah efendimiz;
-Cânım kudretinde olan Allahü teâlâ için, eğer senin gözlerin o hâlde kalsaydı ve sen sabretseydin affedilmiş olarak Allahü teâlâya kavuşurdun, buyurdu."
Ebû Müslim Havlânî hazretleri zaman zaman; "Benim en güzel şekilde yetişip büyüyen çok tatlı bir evlâdım olsa ve en tatlı zamanında vefât etse, benden alınsa, bu Allahü teâlânın takdîri ile olduğu için buna râzı olmak bana dünyâdan ve dünyâdaki şeylerden daha hayırlıdır" buyururdu.
Ali Yeşrûtî hazretleri, yollarının esâsını; "Gizli, açık, her yer ve her durumda Allahü teâlâdan korkmak, her işinde Peygamber efendimizin ve Eshâb-ı kirâmın gösterdiği yola uyup bid'atlerden, sapıklıklardan sakınmak, bollukta, darlıkta kimseden bir şey beklememek, aza, çoğa râzı olmak, sevinçli ve kederli günlerde cenâb-ı Hakka sığınmak" diye ifâde etmişlerdir.
Netice olarak, ibâdetleri yapmakta sebât etmeli, tembellik etmemeli, gevşeklik göstermemeli, harâmlardan, günâhlardan sakınıp, kaçınmalı ve Allahü teâlânın gönderdiği belâlara sabretmeli, takdirinden râzı olmalı, rızâ  göstermeli, itiraz etmemelidir. Rüveym bin Ahmed hazretlerinin buyurduğu gibi: "Allahü teâlâdan râzı olmak demek, Ondan gelen bütün belâ ve elemlerden zevk almaktır.


.

"Hep hayırlı, faydalı konuşunuz!"

 
A -
A +
Kıyâmet günü, insanın ağzından çıkan her sözünden suâl olunacaktır. Lüzumsuz, boş söz söyleyenler, hiç özür bulamayacaktır. Hayâ, çirkin şey yapmaktan, ayıplanmaktan çekinmektir ki, utanmak, sıkılmak demektir. Hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlâdan hayâ ediniz!) buyuruldu.
Allahü teâlâdan hayâ etmek, şehvetlerini, yani nefsin isteklerini terk etmekle olur. Hayâsı olan, Allahü teâlâdan korkar, Onun, râzı olmadığı işlerden ve sözlerden kaçınır. Hadîs-i şerîfte; (Hayâ, îmândandır. Fuhuş söylemek, cefâdandır. İmân Cennete, cefâ Cehenneme götürür) buyuruldu. Hayâ ve îmân birlikte bulunur. Biri yok olursa, diğeri de yok olur.
Îmânı zedeleyen, hattâ îmânı gideren sözlerden ve işlerden sakınmalıdır. Çocuklarımıza, yakınlarımıza, îmânı ve îmânı gideren sözleri, küfür olan hareketleri öğretmeli ve bunlardan sakındırmalıyız. Elli dört farzdan birisi de, dilini harâm, fuhuş olan sözlerden korumaktır.
Bir gün hazret-i Ebû Bekir, Peygamber efenimizin huzûrunda otururlarken; kötü huylu bir kimse gelir ve edepsizlik edip, hazret-i Ebû Bekir'e dil uzatır, yakışıksız sözler söyler. Resûlullah efendimiz; o kimse edepsizlik ettikçe; bir şey söylemezler, bâzen de tebessüm ederler. Hazret-i Ebû Bekir; o edepsizin edepsizliği haddi aşınca; zarûrî olarak gadaba gelip, birkaç söz söyler. Bunun üzerine Peygamber efendimiz, kalkıp, giderler. Hazret-i Ebû Bekir de hemen Resûlullah efendimizin peşinden gider ve;
-Yâ Resûlallah! Niçin, bir hayâsız, edepsizlik edip, gönül incitirken, susup, bir şey söylemediniz de, ben ona söyleyince, kalkıp, gittiniz; sebebi nedir, diye arz ederler. Peygamber efendimiz buyururlar ki:
-Yâ Sıddîk! O hayâsız ve bedbaht sana dil uzatmaya başladığı zaman, Allahü teâlâ bir melek gönderdi ki, o kimseyi karşılayıp, kovacak idi. Sen, hemen gadaba geldin; söylemeye başladın. O melek gidip, yerine iblîs geldi. İblîsin olduğu yerde, ben durmam.
Hazret-i  Ebû Bekir, bu hâdiseden sonra, vakitli vakitsiz söz söylememek için, mübârek ağzına bir taş koyardı. Ne zaman söz söylemek lâzım gelse, önce düşünür, sonra, ağzından o taş parçasını çıkarıp, ne söz söyleyecek ise söylerdi. Sonra o taş parçasını ağzına alıp, tesbîh ve tehlîl ile meşgûl olurdu. Kimseye, hayırdan ve şerden dünya kelâmı söylemez, eğer muhakkak lâzım ise ve çok efdal ise, söylerdi. Yoksa, gece, gündüz tesbîh ve tehlîl ile meşgul olurdu...
Netice olarak, İslâmiyete uygun olmayan sözlerden ve hareketlerden sakınmalıdır. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Hep hayırlı, faydalı konuşunuz. Yâhut susunuz.)


.

"Allahü teâlâya güvendim"

 
A -
A +
Hâtim-i Esam hazretleri: "Âyet-i kerîmede (Allahü teâlâ, yalnız kendisine güvenenlerin her zaman imdâdına yetişir) buyurulduğunu gördüm. Her zaman yalnız Allaha güvendim."
Hubbürriyâset, baş olma, mevki, makam, mal sahibi olma hırsıdır ki, kötü huylardandır. Peygamber efendimiz; (İki aç kurt, bir koyun sürüsüne girdiği zamân, yaptıkları zarardan, mal ve şöhret hırsının yapacağı zarar daha çoktur) buyurmuşlardır.
Müslümânlıkta mal ve mevki sâhibi olmak kötülenmemiştir. Fakat mal ve mevki sâhibi olunca, kalbin kararması, Allahü teâlâyı unutma, mala, rütbeye güvenerek, ibâdetlerden geri kalma tehlikesi vardır. Hatta malına, mevkisine güvenerek, insanlara tepeden bakma, kibirlenme ve insanların ayıplamasından korkarak, îmânını kaybetme tehlikesi bile vardır. Nitekim Firavun ve yoldaşlarının, Bizans Kralı Herakliyûs'ün hâlleri kitaplarda yazılıdır... Bir gün hazret-i  Ömer, Medîne sokaklarının birinden geçerken, yol kenarında durmuş yaşlı bir kadına, bir başka kadın;
-İçeri gir, emîr-ül mü'minîn Ömer geçiyor, der. İhtiyâr kadın;
-Kimdir emîr-ül mü'minîn? Dün ona Ömer derlerdi,  bugün emîr-ül mü'minîn mi olmuş, der. Hazret-i Ömer, kadının bu sözlerini işitince  geri döner ve;
-Ömer'i Ömer'e gösteren o kadın kimdir? Ömer'in kendini tanımasına, anlamasına sebep oldu, buyurur.
Bu hâdiseden sonra hazret-i Ömer, her gün o ihtiyâr kadının kapısına gider ve;
-Atılacak çöpün varsa atayım, hizmetin varsa göreyim, destin boş ise ver, su getireyim. Zîrâ Ömer'i senden gayri kimse tanımadı, buyurur.
Şakîk-i Belhî hazretleri, telebesi Hâtim-i Esam hazretlerine; "Senelerdir buraya geliyor, beni dinliyorsun. Bu kadar zamanda ne öğrendin" diye suâl edince, Hâtim-i Esam hazretleri;
-Efendim, senelerdir sizden öğrendiklerimi sekiz maddede topladım. Bunlardan birisi de şudur. Herkesin, bir kimseye veya bir şeye güvendiğini gördüm. Bâzıları altınlarına, mal ve mülküne, bâzıları sanatına ve kazancına, bâzıları mevki ve rütbelerine, bâzıları da kendi gibi bir insana güveniyor. Bir âyet-i kerîmede meâlen; (Allahü teâlâ, yalnız kendisine güvenenlerin her zaman imdâdına yetişir) buyurulduğunu gördüm. Her zaman ve her işimde yalnız Allahü teâlâya güvendim. O emrettiği için çalıştım, sebeplere yapıştım. Fakat yalnız Ondan istedim, diye arz eder. Hocası Şakîk-i Belhî hazretleri, bu sözleri işitince; "Yâ Hâtim, ne güzel yapmışsın, Allahü teâlâ, her işinde imdâdına yetişsin" buyurur...
Netice olarak herkes, Allahü teâlânın ni'metlerinin çokluğunu düşünerek, kendini beğenmekten kurtulmalı, malı boş yerlere harcamamalı, nefsi için mevki, makâm istememeli, namâzları vaktinde kılmalı, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri îmân ve iyi işleri öğrenip, kendini bunlara uydurmalıdır.


.

Nimetlerime kanâat etmezse!.."

 
A -
A +
"Bir kimse benim kazâma râzı olmaz ve benim tarafımdan gelen belâlara sabretmez, ihsân ettiğim dünyâ ni'metlerine kanâat etmezse, başka bir Rab arasın!.."
 
Bir kimse, Allahü teâlânın yarattığı sebeplere yapıştıktan sonra eline geçene kanâat etmeli, bu hâline râzı olmalıdır. Çünkü kanâat, bitmez tükenmez bir hazînedir. Kanâatkâr olmayan bir zengin, kanâatkâr olan bir fakîrden daha kötü durumdadır. Çünkü, o zenginin kalbi rahat değildir. Kanâatkâr olan fakîr ise, kalbi rahat olduğu için, sanki bir hazîne içinde yaşamaktadır. Ra'd sûresinin 22. âyet-i kerîmisinde meâlen:
(Onlar, şu kimselerdir ki, Rablerinin rızâsını kazanmak için sabrederler. Namazlarını dosdoğru kılarlar. Kendilerine verdiğimiz rızıktan gizli ve âşikâr infâk eder, verirler. Kendilerine kötülük yapanlara, iyilik ederler. O mü'minler için, amellerine karşılık olarak âhiret saâdeti ve rahat vardır) buyurulmuştur. 
Peygamber efendimiz, bir hadîs-i şerîflerinde; (Yeryüzü bana küçültüldü. Doğuyu, batıyı, avucumdaki aynada imiş gibi, hep gördüm) buyurmuştur. Bu sebeple Resûlullah efendimiz, Eshâbı arasında olacak fitneleri, diri iken de, öldükten sonra da, dilediklerine söyledi. Allahü teâlânın takdirine râzı olmalarını bildirdi. Çoğuna şehît olacaklarını müjdeledi. Taberânînin haber verdiği hadîs-i şerîfte; (Hüseyin, altmış senesinde öldürülür) buyuruldu. Bunun gibi, hazret-i Osman'ın, hazret-i Alî'nin ve başka Sahâbîlerin şehît olacaklarını haber verdi. Sabretmelerini emir buyurdu. Eshâb-ı kirâma şehît olacaklarını bildirmek, onlara müjde vermek idi. Onlar, şehît olmamak için değil, şehît olmak için duâ ederlerdi.
Mûsâ aleyhisselâm bir gün yırtıcı hayvanların parçalayıp karnını deştiği bir adama rastladı ve onu tanıdı. Başı üzerinde durarak dedi ki:
-Yâ Rabbî! Bu sana itâatkâr idi. O hâlde bu hâl nedir? Allahü teâlâ ona vahyedip; "Ey Mûsâ! Bu kulum bana, ameli ile yükselemeyeceği bir derece istedi. Kendisini istediği dereceye ulaştırmak için ona bu musîbeti verdim" buyurdu.
Ebü'l-Hasan-ı Şâzilî hazretleri buyurdu ki: "İki iyilik vardır ki, onlar bulunduğu sürece, çok da olsa kötülüklerin zararı dokunmaz. Biri cenâb-ı Hakk'ın kazâ ve kaderine râzı olmak, diğeri Allahü teâlânın kullarına iyi muâmele etmek."
Netice olarak, Allahü teâlânın takdir ve taksimine râzı olmalı, sebeplere yapıştıktan sonra ele geçene de kanâat etmelidir. Bir hadîs-i kudsîde buyurduğu gibi:
(Ey Âdemoğulları! Bir kimse benim kazâma râzı olmaz ve benim tarafımdan gelen belâlara sabretmez, verdiğim ni'metlerime şükretmez, ihsân ettiğim dünyâ ni'metlerine kanâat etmezse, başka bir Rab arasın. Ey Âdem oğlu! Bir kimse benim belâma sabrederse, benden râzı olmuş olur, yani rubûbiyyetimi tasdîk etmiş olur.)


.

Ben, Ömersiz ömür istemem!.."

 
A -
A +

İhtiyâr kadın şöyle dua etti: "Yâ ilâhel âlemîn! Ben o hastalığı Ömer bin Hattâb'ın yardımı ile çekerdim. Ömer gitti. Benim rûhumu al ki, ben, Ömersiz ömür istemem!"

Bu dünyada insana verilen ömür sınırlıdır ve bu ömür bir fırsattır. Bu fırsatı ganimet bilmelidir. İnsana ömür olarak verilen zaman çok kıymetlidir. Bu kıymetli zamanları faydasız şeylere harcetmemeli, Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiği şeyleri yapmakla geçirmelidir. Bunun için her insân, başına gelecekleri düşünmelidir. Zira ömür tükenmekte ve yarına çıkacağımız belli değildir. Peygamber efendimiz;

(Dünya sizin için yaratıldı. Siz de âhıret için yaratıldınız! Âhırette ise, Cennetten ve Cehennem ateşinden başka yer yoktur) buyurmuştur.

Abdurrahmân bin Avf  hazretleri, şâhit olduğu bir hâdiseyi şöyle anlatır:

"Hazret-i Ömer, halife iken her gece ikimiz şehri dolaşırdık. Bir sokağın başına vardığımızda bana;

-Sen burada bekle der, ben de muhâlefet etmeyip orada beklerdim. Kendisi bir eve girer, bir müddet sonra gelirdi. Niçin o eve girdiğini de sormaya cesaret edemezdim. Vefât ettiği gece oraya gidip, o eve girdim. Evde ihtiyâr bir kadın gördüm ve kadıncağız kendi kendine;

-Acabâ ne oldu ki, Ömer bin Hattâb bu gece gelmedi, diyordu. Ben kadıncağıza;

-Ey hâtun! Ömer bin Hattâb bu dünyadan âhırete göç etti dedim. Kadıncağız bunu işitince, bir âh çekip, bayıldı. Sonra kendine gelince;

-Ey Allahım! Bana yardımda bulunan Ömer bin Hattâb'ı affet dedi. Ona;

-Ömer bin Hattâb, sana ne gibi yardım ederdi, dedim.

-Gündüz  üzerimi kirletirdim. Onu çıkartır, kirlenmiş elbisemi yıkar, beni temizlerdi. Bana yiyecekten ne gerek ise, getirirdi, dedi. Kendisine;

-Ey hâtun! Ben de Ömer bin Hattâb'ın arkadaşıyım. Eğer o gitti ise ben hayattayım. Ben de Ömer bin Hattâb'ın yaptığı işleri yaparım, dedim. Beni yanına çağırıp;

-Ömer bin Hattâb'ın yerini kim tutabilir! Eğer Ömer bin Hattâb'ın arkadaşı isen, bana duâ eyle, yardım et, dedi ve;

-Yâ ilâhel âlemîn! Ben o hastalığı Ömer bin Hattâb'ın yardımı ile çekerdim. Ömer bin Hattâb gitti. Benim rûhumu al ki, ben, Ömersiz ömür istemem, diye duâ etti. O sâat duâsı kabûl olup, dünyadan göç etti. Ben de ardından ağladım. Sonra techîz ve tekfînini yapıp, defin eyledim..."

Netice olarak her insanın, etrafında gördüğü, konuştuğu, sevdiği, korktuğu kimselerin hepsinin, birer birer öldüklerini görmesi ve ibret alması lâzımdır. Sonsuz olarak ateşte yanmanın, ne büyük bir azâb olduğunu veya  sonsuz ni'metler içinde olmanın, ne büyük bir ni'met olduğunu iyi düşünmelidir. Bunlardan birini seçmek, dünyada iken, insanın kendi elindedir. Herkesin sonu, bu ikisinden biri olacaktır. Bundan kurtulmak imkânsızdır. Bunu düşünmemek ve tedbîr almamak, büyük câhillik ve cinnettir.


.

Hesapsız mahşerden geçirir"

 
A -
A +
"Allahü teâlâ, kıyâmet günü 124 binden fazla Peygamberi ümmetleri ile beraber hesap yerinde durdurur. Osmân bin Affân'ı ve onu sevenleri hesapsız mahşerden geçirir." 
 
Hayâ, Allahü teâlânın ni'met ve sıfatıdır. Allahü teâlâ bu sıfatı ile, kullarının günâhlarını örter ve onları affeder. Kullarının işlediği günâhları gördüğü, bildiği hâlde, o günâhları, kullarını mahcup etmemek için örter ve affeder. Günâhları çok olan bir kimse, işlediği günâhlar sebebi ile, Allahü teâlâdan utanır ve korkarsa, Mahşer günü bu kimsenin hesâbı, çetin, zor olmaz. Hazret-i  Osmân, her günâhtan kaçınır, her iyiliği yapar, vefâ ve hayâ sâhibi idi. Hayâsı, utanması çok idi. Bu sebeple hazret-i Osmân'ın hesâbı olmadığı gibi, Onu sevenlerin ve dostlarının da hesâbı az olur. Resûlullah efendimiz; (Allahü teâlâ, kıyâmet günü 124 binden fazla Peygamberi ümmetleri ile beraber hesap yerinde durdurur. Herkesi ameline göre az veya çok o yerde bekletir. Osmân bin Affân'ı ve onu sevenleri hesapsız mahşerden geçirir) buyurmuştur.
Câbir bin Abdullah hazretlerinin rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte, Resûlullah efendimiz buyuruyor ki: (Günâhkâr bir mü'min, kabirden kalkar, Sırat heyecânı ve Cehennem korkusu ile mahşere giderken, karşısına iki yol çıkar. Korkarak, ağlayarak, sükûnet ve kararlılık ile, yolun birisine girer. Kimse ona bir şey demez ve suâl etmez. Dosdoğru Cennetin kapısına varır. Sağ ayağını kapıdan içeri koyup, sol ayağını yerinden kaldırmadan önce Allahü teâlâ, o kulun sağ eline bir nâme verir. "Kulum, sen al bu nâmeyi oku ve o nâme içindekileri öğren. Ondan sonra Cennete gir ve ebedî olarak orada kal" buyurur. O kul da nâmeye bakar ve görür ki: "Ey benim kulum, her ne yaptın ise, gördüm ve bildim. Lâkin yaptığın işlerini, tekrâr sana göstermeye hayâ ettim" yazılmış.)
Ebû Süleymân-ı Dârânî hazretlerinin naklettiği hadîs-i şerifte de şöyle buyurulmaktadır: (Allahü teâlâ buyurmuştur. Gökten indirilen kitapların bâzısında: Benim kulum, her ne kadar ki, sen günâhkârsın ve günâhından korkarsın ve hayâ edicisin. İzzim ve celâlim hakkı için ayıplarını ve günâhlarını Âdemoğlunun gözünden ve gönlünden gizli ederim. Ve gözünün hâinliklerini, bedeninin gizli günâhlarını meleklerden saklarım. Ben yanılmalarını ve günâhlarını Levh-i mahfûzda, kirâmen kâtibinden gizli tutarım. Ve kıyâmette senin hesâbını kolay eylerim!)
Netice olarak, sâdece îmân etmek bile, Allahü teâlânın merhameti ile Cennete girmeye sebeptir. Ancak îmânı korumak, son nefeste îmân ile gidebilmek zordur. Îmânı koruyabilmek ve son nefeste de îmân ile ölebilmek için, emirleri yapmak, harâmlardan sakınmak lâzımdır. Allahü teâlâdan hayâ eden, emredilen ibâdetleri yapar ve yasaklardan, günahlardan da sakınır.


.

"O kimse Cennete girer"

 
A -
A +
Cennetin bekçisi Rıdvân dedi ki: "Onun ümmeti üç grup hâlinde Cennete girecektir. Bir grup hesâpsız girer. Bir grubun hesâbı kolay geçer. Bir grubu da şefâat ile girer..."
 
Doğru bir îmâna sâhip olup, emirleri yapan, yasaklardan sakınan ve bu hâlini muhafaza ederek vefât edenler, Cennete girmekle müjdelenmişlerdir. Ebû Hüreyre hazretleri şöyle nakleder:
Bir gün Peygamber efendimiz, Eshâb-ı kirâm ile otururken; "Bugün sizin içinizde oruçlu olan var mıdır?" diye suâl edince hazret-i  Ebû Bekir; "Ben oruçluyum yâ Resûlallah" dedi. Peygamber efendimiz; "Sizden bugün kim cenâze hizmetinde bulundu?" deyince, hazret-i  Ebû Bekir; "Ben bulundum" cevabını verdi. Resûlullah efendimiz; "Sizden bugün, bir fakîre kim yiyecek verdi?" buyurunca, hazret-i  Ebû Bekir; "Ben verdim" dedi. Yine Peygamber efendimiz; "Sizden bugün, kim hasta ziyâretine gitti?" diye suâl edince, hazret-i  Ebû Bekir; "Ben gittim yâ Resûlullah" dedi...
Bunun üzerine Resûlullah efendimiz; "Bu hasletler bir kimsede bir arada olunca, o kimse Cennete girer" buyurdu...
***
Hazret-i Ömer'in, Zâide isminde, çok temiz, sâliha bir hizmetçisi vardı. Bu hanım şöyle anlatır:
Bir gün Resûlullah efendimizin huzûruna gittim. Bana; "Ey Zâide, niçin yanıma seyrek geliyorsun, senin hâlin iyidir, ben seni severim" buyurdular. Ben de; "Yâ Resûlallah, huzûrunuza gelmeme sebep, bugün başıma acâib bir iş gelmesindendir" dedim. "O hâdise nedir?" diye sorunca, şöyle anlattım:
"Sabahleyin odun toplamaya gitmiştim. Bir kucak odun toplayıp bağladım ve bir taşın üzerine koydum. O sırada yer ile gök arasında bir süvârî gördüm. Bana selâm verdi ve; 
-Seyyidine, peygamberine selâm söyle ve de ki: Cennetin bekçisi Rıdvân şöyle dedi: Müjdeler olsun ki, ümmeti üç grup hâlinde Cennete gireceklerdir. Bir grup hesâpsız girer. Bir grubun hesâbı kolay geçer. Bir grubu da Onun şefâati ile girer... Bunları söyledikten sonra göğe yükseldi. Yer ile gök arasında bana iltifâtlarda bulundu. Topladığım odunları zor taşıdığımı görünce;
-Ey Zâide, odunları taşın üzerine koy, dedi. Taşa da; 
-O odunları Zâide ile birlikte Ömer'in evine götür! dedi. Taş hareket etti ve odunu hazret-i  Ömer'in  evinin kapısına kadar getirdi...
Resûlullah efendimiz kalkıp, onunla hazret-i Ömer'in kapısına gitti, o taşın izlerini gördü ve; "Allahü teâlâya hamdolsun ki, ben dünyada iken Rıdvân, ümmetimin affedileceğini müjdeledi ve ümmetimden bir kadını hazret-i Meryem derecesine ulaştırdı" buyurdu...
Netice olarak Allahü teâlâ, îmân ile ölenleri, dilerse günâhlarının hepsini affederek Cennetine koyar. İsterse Cehennemde günâhları kadar, azâb yapar. Fakat sonunda kurtularak, yine Cennete girer. Çünkü âhırette merhamete kavuşamayan, yalnız kâfirlerdir. Zerre kadar îmânı olan, rahmete kavuşacaktır.


.

"Herkese akıllı denmez"

 
A -
A +

Selîm olan akıl, insanı sahibine, yaratanına yaklaştırır. Yaratanına yaklaştıkça, Onun kudretini, gadâbını ve ihsânlarını daha iyi anlar ve korkusu da artar.

Akıl, her insanda var ise de, herkeste eşit olarak bulunmaz. En yüksek akıl ile en aşağı akıl arasında binlerce derece farkı vardır. Bu sebeple, bazı kimselerin sık sık tekrarladığı "aklın kabul edebileceği" sözü, her zaman ve herkes için doğru değildir. Hem bu söz, hangi akıl yani kimin aklı, en çok aklı olan kimsenin mi, yoksa her akıllı denen kimsenin aklına göre mi olacaktır? Zira herkeste bulunan akıl; selîm ve sakîm akıl olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bunların her ikisi de akıldır. Selîm akıl, hiç yanılmaz, hatâ etmez, pişmân olacak hiçbir harekette bulunmaz, düşündüğü şeylerde aslâ hatâ etmez. Hep doğru ve sonu iyi olan işlerde bulunur. Doğru düşünür, doğru yolu bulur ve işleri hep doğrudur. Böyle akıl, ancak Peygamberlerde bulunur. Bunlar, her başladıkları işte muvaffak olmuşlar, pişmân olacak, zarar görecek bir şey yapmamışlardır. İmâm-ı Şâfiî hazretleri; "Herkese akıllı denmez. Akıllı kimse, kendisini her türlü kötülükten koruyandır" buyurmaktadır.

Selîm olan akıl, insanı sahibine, yaratanına yaklaştırır. Yaratanına yaklaştıkça, Onun kudretini, gadâbını ve ihsânlarını daha iyi anlar ve korkusu da artar. Zira Fâtır sûresinin 28. âyetinde meâlen;

(İlmi çok olanların, Allah korkusu çok olur) buyurulmuştur.

Ebû Osman Hîrî hazretleri; "Akıllı, korktuğu şey başına gelmeden önce, onun çâresine bakandır" buyurmuştur.

Netice olarak, aklı olan, Allahü teâlâya îmân eder ve Ondan korkar. Allahü teâlâdan korkan da, Onun emirlerini yapmaya, yasaklarından sakınmaya çalışır. Hiç kimseye kötülük yapmaz. Kendine kötülük yapanlara karşı sabreder. Yaptığı kusurlara tövbe eder. Sözünün eri olur. Her iyiliği Allah için yapar. Kimsenin malına, canına, nâmusuna göz dikmez. Çalışırken, alışveriş ederken, kimsenin hakkını yemez. Herkese iyilik eder. Şüpheli şeylerden kaçınır. Makam sâhiplerine, zâlimlere  yaltaklanmaz. İlim ve ahlâk sâhiplerine saygı gösterir. Arkadaşlarını sever ve kendini sevdirir. Kötü kimselere nasîhat verir, onlara uymaz. Küçüklerine merhametli, şefkatli olur, misâfirlerine de ikrâm eder. Kimseyi çekiştirmez, keyfi peşinde koşmaz. Zararlı ve faydasız bir şey söylemez, kimseye sert davranmaz. Cömert olur. Malı ve mevkiyi herkese iyilik etmek için ister. Riyâkârlık, ikiyüzlülük yapmaz, kendini beğenmez. Allahü teâlânın her ân gördüğünü ve bildiğini düşünerek hiç kötülük yapmaz. Onun emirlerine sarılır, yasaklarından kaçar. Bu hâl, aklın çok olmasının alâmetidir. Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:

(Aklın çok olması, Allah korkusunun çokluğu ile belli olur.)


.

"Düşüncen, dünya lezzetleri olmasın!"

 
A -
A +
Abdülkâdir Geylânî hazretleri buyurdu ki: "Düşüncen, yiyecek, içecek, giyecek ve dünya lezzetleri olmasın. Bütün bunlar, nefsin ve insan tabiatının istediği şeylerdir..."
 
Dünyada yapılan her işten, düşünceden, fayda veya zarar hâsıl olur. Fayda hâsıl olanlara hayır, zarâr hâsıl olanlara ise şer denir. Allahü teâlâ, hayırları, şerlerden ezelde ayırmıştır. İnsanın bütün istekleri, Allahü teâlânın ve Onun Resûlünün rızâsına kavuşmak için olmalıdır. Peygamber efendimiz; (Bir kimsenin bütün istekleri, benim getirdiğim şeyler olmadıkça, îmân etmiş olmaz) buyurmuştur.
Malı, mevkiyi hayır için arayan ve hayır işlerde kullanan, rahata, huzûra kavuşmuştur. Mal, mevki gâye olmamalı, hayra vâsıta olmalıdır. Mal, mevki, bir deryâya benzer. Çok kimse, bu denizde boğulmuştur. Hadîs-i şerîfte; (Dünyada, kalıcı değil, yolcu gibi yaşamalı! Öleceğini hiç unutmamalı!) buyuruldu.
İnsan, dünyâ zevklerine daldıkça, dertler, üzüntüler, güçlükler de artar. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Yalnız dünya için çalışana, yalnız kaderinde olan kadar gelir. İşleri karışık, üzüntüsü çok olur.)
Bir insanın maksûdu, arzûsu, sağ kaldıkça ele geçirmek istediği ve ele geçirmek için, her zillete, alçalmaya katlandığı, hiç vazgeçmediği şey ise, bu maksûdu, onun mâbûdu olur ve bu hâli ibâdet olur. Çünkü ibâdet, zilletin son derecesidir. Allahü teâlâdan başka mâbûd tanımamak için, Ondan başka maksûd olmamak lâzımdır. Hadis-i şerifte; (Arzûsu âhıret olup, âhıret için çalışana, Allahü teâlâ dünyayı hizmetçi yapar) buyuruldu.
Abdülkâdir Geylânî hazretleri, oğluna hitaben buyuruyor ki:
"Ey oğul! Senin düşüncen, yiyecek, içecek, giyecek ve dünya lezzetleri olmasın. Bütün bunlar, nefsin ve insan tabiatının istediği şeylerdir. Kalbin düşüncesi nerede, nefsin ve tabiatın istekleri nerede? Kalbin düşüncesi Allahü teâlâdır. Senin düşüncen, Rabbin ve Onun katında bulunan nîmetler olmalıdır. Dünyadan, haram ve şüphelilerden neyi terk edersen, mutlaka bunun karşılığında âhirette ondan daha hayırlısı vardır. Ömründe sâdece şu içerisinde bulunduğun günün kaldığını farzet de âhiret için hazırlık yap."
Akıl ve ilim sâhipleri, akla, ilme uyarak, hayır işler. Aklı ve ilmi olmayan câhiller ise, nefislerine, şeytâna uyarak günâh işler, dünyada ve âhirette azâba sürüklenirler. Sehl bin Abdullah Tüsterî hazretleri; "Harâm yiyenlerin yedi âzâsı, istese de, istemese de günâh işler. Helâl yiyenlerin âzâsı, ibâdet eder, hayır işlemesi kolay ve tatlı gelir" buyurmuştur.
Netice olarak insan, dünyâda ve âhırette kendisine faydalı, hayırlı olan şeyleri tercih etmelidir. İstekleri, arzûları, hep cenâb-ı Hakkın ve Onun Resûlünün râzı olduğu, beğendikleri olmalıdır. Böylece dünyâ ve âhıret saâdetine kavuşmalıdır.


.

Devamlı olan amel kıymetlidir

 
A -
A +
Amellerin, ibâdetlerin kabûl olması yani sevâb verilmesi için, hem şartlarına uygun olması, hem ihlâs ile niyyet edilmesi ve hem de devamlı olması lâzımdır.
 
Allahü teâlâya îmândan sonra, ibâdetlerin en kıymetlisi, Ehl-i sünnet i'tikâdında olmaktır. Ehl-i sünnet demek, inanmakta, ibâdetlerde, insanlarla yapılan işlerde, Muhammed aleyhisselâmın sünnetine, yoluna, Eshâb-ı kirâma, Tâbi'înin ve daha sonra gelen İslâm âlimlerinin söz birliğine uymaktır. Bunların yolunu, fıkıh ve ilmihâl kitaplarından okuyup öğrenmek lâzımdır. Müslümânların çoğu nefislerine ve kısa akıllarına, kendi görüşlerine uyarak, bu yoldan ayrılmışlar, bid'at ehli olmuşlardır. Bezzâziyyede buyuruluyor ki:
"Kur'ân-ı kerîmden bir miktâr ezberledikten sonra, fıkıh öğrenmek lâzımdır. Çünkü Kur'ân-ı kerîmin hepsini ezberlemek farz-ı kifâyedir. Lâzım olan fıkıh bilgilerini öğrenmek ise, farz-ı ayndır.  Farzlardan sonra ibâdetlerin en kıymetlisi, ilim ve fıkıh öğrenmektir."
Muhammed Şeybânî hazretleri;
"Her Müslümânın harâmları, helâlleri bildiren ikiyüzbin fıkıh bilgisini öğrenmesi lâzımdır" buyurmuştur.
Bir kimse Peygamber efendimize gelerek;
-Ya Resûlallah ben yalnız ramazan orucunu tutar, farz olan beş vakit namazı kılarım. Bunlara da başka bir şey ilâve etmem. Zekat verecek ve hacca gidecek bir şeyim de yok. Acaba bu hâl ile vefât ettiğim zaman benim yerim neresi olur? diye sorar. Peygamber efendimiz o kimseye tebessüm ederler ve;
-Bu hâlinle âhırette benimle beraber olursun buyururlar.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Her şeyden önce, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiği, kitâplarında yazdığı itikâdı öğrenmek ve îmânını buna göre düzeltmek lâzımdır. Ondan sonra, fıkıh ahkâmını öğrenmeli, farzları yapmaya sarılmalı, helâle, harâma dikkat etmelidir. Farzların yanında, nâfile ibâdetlerin, hiç kıymeti yoktur. Zamânımızın Müslümânları, farzları bırakıp, nâfile ibâdetlere sarılıyor, nâfile ibâdetleri yapmaya  ehemmiyet verip, farzları meselâ beş vakit namâz kılmayı, ramazân ayında oruç tutmayı, zekât, uşur vermeyi, helâli, harâmları öğrenmeyi hafîf ve ehemmiyetsiz görüyorlar.
Zekât niyeti ile fakîre bir altın vermek, yüzbin altın sadaka vermekten dahâ sevaptır. Çünkü zekât vermek, farzı yapmaktır. Zekât niyeti olmadan verilenler ise, nâfile ibâdettir. Farz ibâdetin yanında nâfile ibâdetlerin hiç kıymeti yoktur. Deniz yanında, damla kadar bile değildir."
Netice olarak, amellerin, ibâdetlerin kabûl olması yani sevâb verilmesi için, hem şartlarına uygun olması, hem ihlâs ile niyyet edilmesi ve hem de devamlı olması lâzımdır. Peygamber efendimize, hangi amelin daha kıymetli olduğu sual edilince, cevaben;
(Devamlı olan ameldir) buyurmuşlardır.
 

Mübârek gün ve geceleri ihyâ etmek

 
A -
A +

Aşûre gecesi, Muharrem ayının onuncu gecesidir. Muharrem ayı ise, Kur'ân-ı kerîmde kıymet verilen dört aydan biridir. Aşûre gecesi, bu ayın en kıymetli gecesidir...

Dinimizde, Cuma, Arefe, Bayram, Kadir, Berât, Mirâc, Aşûre, Mevlid ve Regâib gecelerinde ibâdet etmek, gündüzlerinde oruç tutmak, çok sevâbdır. Rıyâd-un-nâsıhîn kitâbında buyuruluyor ki: "Büyük İslâm âlimi, İmâm-ı Nevevî hazretleri, Ezkâr kitâbında, 'gecenin oniki kısmından bir kısmını yani bir sâat kadar ihyâ etmek, Kur'ân-ı kerîm okumak, namâz kılmak, duâ etmek, bütün geceyi ihyâ etmek olur. Yaz ve kış geceleri için hep böyledir' buyuruyor. İbni Abidîn'de de böyle olduğu anlaşılmaktadır."

Hakâyık-ı manzume kitabında da; "Fıkıh kitaplarında sâat demek, bir miktâr zaman demektir. İmâm-ı Nevevî, Şâfiî mezhebinde müctehittir. Hanefî mezhebindekilerin de, geceleri, böyle ihyâ etmeleri uygun olur" denilmektedir.

Aşûre gecesi, Muharrem ayının onuncu gecesidir. Muharrem ayı ise, Kur'ân-ı kerîmde kıymet verilen dört aydan biridir. Aşûre gecesi, bu ayın en kıymetli gecesidir. Allahü teâlâ, birçok duâları Aşûre günü kabûl buyurdu. Âdem aleyhisselâmın tövbesinin kabûl olması, Nûh aleyhisselâmın gemisinin tûfândan kurtulması, Yûnus aleyhisselâmın balığın karnından çıkması, İbrâhîm aleyhisselâmın Nemrûd'un ateşinde yanmaması, İdrîs aleyhisselâmın diri olarak göğe çıkarılması, Yâkûb aleyhisselâmın, oğlu hazret-i Yûsuf'a kavuşması ve gözlerindeki perdenin kalkması, Yûsuf aleyhisselâmın kuyudan çıkması, Eyyûb aleyhisselâmın hastalıktan kurtulması, Mûsâ aleyhisselâmın Kızıldeniz'den geçip, Firavun'un boğulması ve Îsâ aleyhisselâmın vilâdeti, doğumu ve Yahûdîlerin öldürmesinden kurtulup, diri olarak göğe çıkarılması hep Aşûre günü olmuştur...

Nûh aleyhisselâm gemide aşûre tatlısı pişirdiği için Müslümânların Muharremin onuncu günü aşûre pişirmesi ibâdet olmaz. Muhammed aleyhisselâm ve Eshâb-ı kirâm böyle yapmadı. Bugün aşûre pişirmeyi ibâdet sanmak, bid'attir, günâhtır. Muhammed aleyhisselâmın yaptığı veyâ emrettiği şeyleri yapmak ibâdet olur. Din kitâplarının yazmadığı, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirmediği şeyleri yapmak, sevâp olmaz, aksine günâh olur. Aşûre günü, herhangi bir tatlı yapmak, tanıdıklara ziyâfet, fakîrlere sadaka vermek sünnettir, ibâdettir. İbni Âbidîn hazretleri;

"Kirpiklere sürme çekmek sünnetir. Fakat, bunu yalnız Aşûre günü yapmak harâmdır" buyurmaktadır.

Netice olarak, mübârek gün ve geceleri, Kur'ân-ı kerim okuyarak, duâ ederek, namaz kılarak, istiğfâr ederek ihyâ etmelidir. Din Büyüklerinden âhırete intikâl edenleri de, mâtem tutarak, ağlayıp sızlayarak, bağırıp çağırarak değil, onlara duâ ederek yâd etmelidir. Çünkü dinimiz, böyle bildirmekte ve emretmektedir.
 

"Müminin ölümüne gökler ağlar"

 
A -
A +
Vefât eden veya şehît olan mübârek zâtların hiçbirisi için mâtem tutmak câiz olmaz. Ancak, sessiz ağlamak câizdir. Zira "Müminin ölümüne gökler ağlar" buyuruldu...
 
Dinimiz, nimetlere şükretmeyi, musibetlere de sabır ve susmayı emrediyor. Çocuk olunca, akika kesmeyi bildiriyor. Ölünce, hayvan kesmeyi veya başka bir şey yapmayı emretmiyor. Bağırıp çağırmayı, yas tutmayı yasak ediyor. Hadis-i şerîfte; (Ölü için yas tutmak insanı küfre sürükler) buyuruluyor.
İslâmiyet kötüleme ve yas tutma dini değildir. Yas tutmanın caiz olduğunu gösteren hiçbir âyet ve hadis yoktur. Aksine yasaklandığı bildirildi. Müslümanların, on Muharremde kendilerine eziyet etmeleri harâmdır. Yas tutmanın Müslümanlıkla hiç ilgisi yoktur. Dinimizde, yas tutmak günah olduğundan, vefât eden veya şehît olan mübârek zâtların hiçbirisi için mâtem tutmak câiz olmaz. Ancak, ölü için sessiz ağlamak câizdir. Zira; (Müminin ölümüne gökler ağlar) buyuruldu.  
Ölü için yüksek sesle ağlamak, mâtem tutmak, siyah elbise giymek, siyah perdeler ve rozetler, işaretler asmak, mâtem işâretleri, resmini taşımak câiz değildir. Cenâzeye ve cenâze çıkan yere siyah örtmek ve siyah giyinmek de câiz olmadığı gibi, Müslüman âdeti değildir. Peygamber efendimiz; (Ölüyü överek ağlamak cahiliyet âdetidir) buyurmuştur.
Dinimize göre, hem sevinç, hem de üzüntü bulunan bir günün yıl dönümlerinde, üzülmeyip, sevinmek, o gündeki sevinçli şeyleri hatırlayıp, üzüntülü şeyleri düşünmemek gerekir. Çünkü İslâmiyette yas tutmak yoktur. Bütün hadis kitapları, Peygamber efendimizin ölü için yüksek sesle ağlamanın ölüye sıkıntı vereceğini bildirmektedir. Nitekim bir hadis-i şerifte; (Ölü, yakınlarının kendisine bağırarak ağlamasından sıkılır) buyuruluyor.
Mâtem yapmak, bağırıp çağırmak, ilk olarak Muhtar-ı Sekafi tarafından ortaya çıkarıldı. Bu bid'at, zamanla bir ibâdetmiş gibi yayıldı. Halbuki Muhtar-ı Sekafi, bunu Kufe halkını aldatıp, onları Emevilerle harbe sürüklemek, böylece hükümeti ele geçirmek için bir hile olarak yapmıştı...
Peygamberlerden hazret-i Zekeriyya ile hazret-i Yahya'yı keserek şehit etmişlerdi... İlk İslâm şehidi hazret-i Yâser ve hanımı Sümeyye Hatun idi... Resûlullah efendimizin sevgili amcası hazret-i Hamza da feci şekilde şehit olmuştu... Peygamber efendimiz, şehit olan Peygamberlerin, hazret-i Yaser ile hanımının ve hazret-i Hamza'nın şehit edildiği günün yıl dönümlerinde mâtem tutmadı ve mâtem tutmayı yasakladı.
Netice olarak, ölü için bağrıp çağırarak ağlamak ve mâtem tutmak yasak olmasaydı, herkesten önce Peygamber efendimizin vefâtı sebebi ile mâtem tutulurdu. Dinimiz buna izin vermemiştir. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Mâtem tutan, ölmeden tövbe etmezse, kıyâmette şiddetli azâb görür.)

 

Ölenin ardından mâtem tutmak

 
A -
A +
Mâtem tutmak yasak olmasaydı, herkesten önce Peygamber efendimizin vefâtı için mâtem tutulurdu. Sonra diğer şehit edilen Din Büyükleri için mâtem tutulurdu!..
 
İslâmiyette mâtem tutmak yoktur. Peygamber efendimiz mâtem tutmayı yasak etmiştir. "Müslim"de bildirilen bir hadîs-i şerîfte Peygamber efendimiz; (İki şey vardır ki, insanı küfre sürükler. Birisi, bir kimsenin soyuna söğmek, ikincisi, ölü için mâtem tutmaktır) buyurdular.
Aşûre günü, ibâdet olarak yalnız meşhûr aşûre tatlısını pişirmek ve dağıtmak bid'attır, günâhtır. O gün, mâtem tutmak da günâhtır.
Cenâzeyi omuzda taşımak sünnettir. Gayr-i müslimlerin âdeti üzere taşımak veyâ cenâzeyi görünce, taşımayıp ayakta durmak harâmdır ve mevtâya eziyet verir. Mâtem işâretleri, çelenk taşımak ve bunları kabir üstüne koymak, Müslümânlıkta yoktur. İbni Mâce'nin bildirdiği hadîs-i şerîfte; (Cenâzeyi yüksek sesle ve ateş, ışık ve başka şeyler taşıyarak götürmeyiniz!) buyuruldu.
Kabir yanında nutuk söylemek, gayr-i müslimlerin âdetidir. Gayr-i müslimler gibi nutuk söylemek, meyyiti kendinde bulunmayan şeylerle övmek câiz değildir. Kendinde bulunan sıfatlarla övmek de faydalı değildir, lüzum da yoktur. Meyyit için sessiz ağlamak câizdir. Meyyit için yüksek sesle ağlamak, mâtem tutmak, siyâh elbise giymek, siyâh perdeler ve rozetler, işâretler asmak, mâtem işâretleri, resmini taşımak câiz değildir. Hazânet-ür-rivâyât'ta diyor ki: "Cenâzeye ve cenâze çıkan yere siyâh örtmek ve siyâh giyinmek câiz değildir."
Peygamber efendimiz, cenâzeye yürüyerek gidip, binerek döndüler. Bunun sebebini sorduklarında, cevaben; (Cenâze giderken melekler de berâber gider, onun için yürümelidir ve bir vâsıtaya binmekten hayâ etmelidir) buyurdu.
Hazret-i Hüseyin Aşûre günü şehîd oldu diyerek, mâtem tutmak, döğünmek  bid'attir, günâhtır. İslâmiyette mâtem tutmak olsaydı, Aşûre günü değil, Resûlullah efendimizin Tâif'de mübârek ayaklarının kana boyandığı, Uhut'ta mübârek yüzünün kanadığı ve vefât ettiği gün mâtem tutulurdu...
Hazret-i Hüseyin, Aşûre günü şehîd edildi. O yüce imâmın şehît edilmesi, bütün Müslümânlar için büyük musîbet ve üzüntüdür. Hazret-i Osmân'ın ve hazret-i Hamza'nın, pek feci şekilde şehît edilmeleri de, böyle büyük musîbet ve üzüntüdür. Fakat, Peygamber efendimiz, hazret-i Hamza'nın şehît edildiği günün yıl dönümlerinde mâtem yapmadı, yapılmasını emretmedi. O günlerde kabrinin başında duâ ederlerdi.
Netice olarak, mâtem tutmak yasak olmasaydı, herkesten önce Peygamber efendimizin vefâtı için mâtem tutulurdu. Sonra diğer şehit edilen Din Büyükleri için mâtem tutulurdu. Dinimizde, ölenin ardından mâtem tutulması ve başkalarına lânet edilmesi yasak edildiği için, mâtem yapılmaz, onlar için duâ edilir.


.

İbâdetler, vaktinde yapılmalıdır

 
A -
A +

Vaktinde yapılmayan ibâdetleri kazâ etmenin, bilhassa kazâ namâzı kılmanın ehemmiyetini iyi anlamalıdır. İmânsız ölene âhırette hiç merhamet edilmeyecek, Cehennemde sonsuz kalacaktır.

Başkasının malını gizli olarak almaya sirkat, çalmak denir. Zorlayarak, aldatarak, görerek almaya ise, gasb, yağma denir. Bunun ikisi de harâmdır, günâhtır. Bunun günâhı, malı sâhibine ödeyinceye kadar devâm eder. Malı sâhibine verdikten ve helâlleştikten sonra, bu günâha ayrıca tövbe etmek lâzımdır.

Farz olan ibâdetleri vaktinde yapmayıp, nâfile ibâdetleri yapanın, bu nâfileleri kabul olmaz. Çünkü bu kimse, Allahü teâlânın emrini yapmayıp, kendi nefsinin arzûlarını yapmaktadır. Zekât vermeyince, fakîrin hakkı gasbedilmiş oluyor. Zekât vermeyen zengin, binlerce fakîrin hakkını gasbettiği ve Allahü teâlânın emrini yapmadığı için, bunun bütün hayrâtı, hasenâtı kabûl olmuyor.

Namâz kılmak, insanın Allahü teâlâya olan borcudur. Bir farzı vaktinde kılmamak, bu hakkı ve namâzda Müslümânlara yapılan duâ hakkını ödememek oluyor. Bunu kazâ edinceye kadar nâfile namâzları, sünnetleri kabûl olmuyor. Namâzı kazâya bırakmak büyük günâhtır. Vaktinde kılınmayan namâzlar, kazâ edilmedikçe, her kazâ edilecek zaman geçtikçe, günâhı katlayarak artmaktadır.

Bülûğa, erginlik yaşına ulaşan kız ve erkek çocuklara, namâz kılmak, oruç tutmak, dinen zenginse zekât vermek farz olmaktadır. Bülûğ çağı, kız çocuklarında dokuz, erkek çocuklarında ise oniki yaşından itibaren başlamaktadır. Onbeş yaşına kadar bülûğa ermemişlerse, hükmen bülûğa ermiş sayılmaktadırlar. Bülûğ çağından itibaren kılınmayan namâzların, tutulmayan oruçların kazâ edilmesi lâzımdır. Bunlar kaza edilmedikçe, aynı cinsten yapılan nâfileler kabul olmaz. Namâzı kılmamak, büyük günâh olduğu gibi, kazâ kılmamak dahâ büyük günâh oluyor ve bu günâh her gün devâm ediyor. Namâzı kazâya bırakanın, bu namâzı kazâ ettikten sonra, ayrıca tövbe etmesi de lâzımdır. Bunun için, çok kazâsı olanın, boş zamanlarda kazâ kılması lâzım olduğu gibi, beş vaktin sünnetleri ve diğer nâfile namâzlar yerine de kazâ kılması lâzımdır. Çünkü kazâ namâzını kılmadan, bunun sünnetleri, nâfileleri kabul olmamaktadır. Sünnet yerine kazâ kılarken, bu sünneti de kılmış olmaktadır.

Netice olarak, vaktinde yapılmayan ibâdetleri kazâ etmenin, bilhassa kazâ namâzı kılmanın ehemmiyetini iyi anlamalıdır. İmânsız ölene âhırette hiç merhamet edilmeyecek, Cehennemde sonsuz kalacaktır. Büyük günâh işleyip de tövbesiz ölen Müslümân, şefâat ile veyâ İslâmiyeti yaydığı için affedilecektir. Çünkü hadîs-i şerîfte;

(Allahü teâlânın en çok sevdiği amel, hubb-i fillah ve buğd-i fillahdır) buyuruldu. Ehl-i sünnet âlimlerini ve evliyâyı seven mü'min, bu hadîs-i şerîfin müjdesine kavuşacaktır.

 

Ömür sermayesini fırsat bilmeli

 
A -
A +
Ölmeden önceki zaman, ömür, birer fırsattır, ganîmettir. Ömrü faydasız işlerle telef etmemeli, Allahü teâlânın rızâsına uygun şeylere sarf etmelidir...
 
Allahü teâlânın insana ihsân ettiği ömrün kıymetini bilmeli, ele geçen fırsatları değerlendirmelidir. Zira bu dünyâ, âhıretin tarlasıdır. Burada tohumlarını ekmeyip yiyenler, böylece bir tohumdan kat kat meyve kazanmaktan mahrum kalanlar, ne kadar talihsizdirler. Kardeşin kardeşten kaçacağı, ananın evlâdını tanımayacağı mahşer günü için, hazırlık yapmalıdır. Akıllı kimse, bu dünyayı fırsat bilir ve bu kısa zamanda, Allahü teâlânın beğendiği işleri yapar. Cenâb-ı Hak, bu kısa zamanda yapılacak hayırlı işlere ve ibâdetlere sonsuz nimetler ihsân edecektir. Abdülkâdir-i Geylânî hazretleri;
"Hayatta olduğunuz müddetçe, ömrü fırsat biliniz. Bir müddet sonra hayat kapısı kapanacak, bu dünyadan ayrılacaksınız. Gücünüz yettiği müddetçe hayırlı işler yapmayı ganîmet biliniz. Tövbe kapısı açıkken ve elinizde bu imkân varken bunu fırsat biliniz ve tövbe ediniz. Duâ etmeye imkânınız varken, duâ ediniz. Sâlih kimselerle berâber olmayı fırsat biliniz" buyurmuştur.
İmânı, i'tikâdı düzelttikten ve İslâmiyete uygun ibâdetleri yaptıktan sonra, vakitleri, kalbi temizlemekle mâmûr etmek lâzımdır. Allahü teâlâyı hatırlamadan, bir ân geçirmemelidir. Vücut, eller, ayaklar dünya işleri ile uğraşırken, kalb hep Allahü teâlâ ile olmalı, Onu hatırlamakla lezzet duymalıdır. Süfyân-ı Sevrî hazretleri buyuruyor ki:
"Bir kimsenin, duâ ederken yalnız kendisine duâ edip, ana, babasına ve diğer Müslümanlara duâ etmemesi, Kur'ân-ı kerîm okumayı bildiği hâlde her gün en azından yüz âyet okumaması, câmiye girdiği hâlde iki rekat olsun namaz kılmadan çıkması, kabristandan geçtiği halde mevtâlara selâm vermemesi, bir yerde yalnız olarak yaşıyorsa, cuma günü şehre geldiği hâlde cuma namazı kılmaması, bulunduğu beldeye bir âlim geldiği hâlde, onun ilminden hiç istifâde edememesi, bir kişi ile dost olduğu hâlde ismini öğrenmeden ayrılması, bir tanıdığı kendisini dâvet ettiği hâlde dâvetine gitmemesi, gençlik çağı büyük bir fırsat olduğu hâlde o zamanını boşa geçirmesi, kendisi tok ve komşusunun aç olduğunu bildiği hâlde, ona bir şeyler vermemesi o kimsenin gafletindendir."
Netice olarak, ölmeden önceki zaman, ömür, birer fırsattır, ganîmettir. Ömrü faydasız işlerle telef etmemeli, Allahü teâlânın rızâsına uygun şeylere sarf etmelidir. Beş vakit namâzı, mümkün olduğu kadar cemâatle edâ etmeli, vakitleri istiğfârsız geçirmemeli, gafletten hoşlanmamalı, dünya zevklerine aldanmamalı, ölümü düşünmeli, âhıreti göz önünde bulundurmalı ve harâmlardan yüz çevirmeli, Allahü teâlâdan gayri şeylerin sevgisinden korunmalıdır.
 

Akıllı kimse dünyayı fırsat bilir

 
A -
A +
İnsan, kendisine verilen bu kısa ömürde, yalnız dünya lezzetleri ile zevklenmek için değil, Allahü teâlânın beğendiği işleri yaparak, âyet-i kerîmelerde bildirilen kat kat fazla meyveleri toplamak istemelidir. Cenâb-ı Hak, bu kısa zamanda yapılacak, hayırlı işlere ve ibâdetlere sonsuz ni'metler ihsân edecektir. Peygamberine tâbi olmayan, İslâmiyeti beğenmeyenlere de, sonsuz azâb yapacaktır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben buyuruyor ki:
"Sevgili oğlum! Fırsat ganîmettir. Yani, zaman çok kıymetlidir. Bu kıymetli zamanları faydasız şeylere harcamamalıdır. Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiği şeyleri yapmakla geçirmelidir. Beş vakit namâzı, dünya işlerini düşünmeyerek ve cemâat ile kılmalıdır. Seher vakitleri istiğfâr etmelidir. Gafletten, nefse uymaktan lezzet almamalıdır. Dünyanın geçici lezzetlerine aldanmamalıdır. Ölümü hatırlamalı, âhıretin dehşet ve şiddetini göz önüne getirmelidir. Kısacası, yüzümüzü dünyadan âhırete çevirmelidir. Dünya işleri ile zarûret miktârı uğraşmalı, başka zamanlarda, hep âhıreti kazandıracak işleri yapmalıdır. Sözün özü, gönül Allahdan gayrisine tutulmaktan kurtulmalı, beden ve âzâları da, İslâmiyete uymakla süslemelidir."
Günâh işlemek, insanı helâk etmez. Günâha devam etmek ve tövbeyi terk etmek, helâk eder. Günâh işleyince, hemen tövbe etmelidir. Gizli işlenen günâhın tövbesi gizli olur. Açık işlenmiş günâhın tövbesi ise açık olur. Tövbeyi geciktirmemelidir. Kirâmen kâtibîn melekleri, günâhı hemen yazmaz. Tövbe edilirse, hiç yazılmaz, tövbe edilmezse yazarlar. Seyyid Burhâneddîn hazretleri buyuruyor ki:
"İnsanlar uykudadır, öldükleri zaman uyanırlar. Fakat fırsat elden gider. Artık kaçırılan fırsatlara pişmanlığın faydası yoktur. Hiç geri dönme arzusu fayda verir mi? Gidenin geri dönmesi mümkün olur mu? Çünkü dün geçti, bir daha geri gelmez. Âhirette kurtuluşa erenler, harâmlardan ve dünyâ sevgisinden yüz çevirip, hâlis bir niyet ile Allahü teâlâya dönenlerdir. Allahü teâlâya götüren yol yalnız bunlara açıktır. Peygamber efendimiz bir hadîs-i şerîfte; (Dünyâ sevgisi her kötülüğün başıdır) buyurdu. İki sevgi kalbde bir araya gelmez. Bu kısa hayâta aldanmaktan sakının. Ahmed Rufâî hazretleri; 'Ey nefesleri sayılı insan! Senin de ömrünün sonu olan gün elbette gelecek!' buyurarak bizleri ne güzel îkâz ediyor..."
Netice olarak, şimdi ecel gelmemiş, fırsat da elden kaçmamıştır. Bunun için dünya işleri ile zarûret miktarı meşgûl olmalı, diğer zamanları ise, âhıreti imâr etmeye ayırmalıdır.
 

Gösteriş için ibâdet yapmak

 
A -
A +

"İhlâs, âhiretteki nîmet ve azaplara yakînen inanmanın alâmetidir. İbâdetlerdeki riyâ, gösteriş de, âhiretteki nîmet ve azaplara inanmakta tereddüt olduğunun alâmetidir."

İbâdet, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmak için yapılır. Başkasının muhabbetine, sevgisine, ihsânına kavuşmak için yapılan ibâdet, ona tapınmak olur. Allahü teâlâya ihlâs ile ibâdet etmemiz emrolundu. Hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlânın birliğine îmân edenden, namâzı ve zekâtı ihlâs ile yapandan Allahü teâlâ râzı olur) buyuruldu.

Resûlullah efendimiz Mu'âz bin Cebel hazretlerini, Yemen'e vâli olarak gönderirken; (İbâdetlerini ihlâs ile yap. İhlâs ile yapılan az amel kıyâmet günü sana yetişir) buyurmuştur.

Meymûn bin Mihrân hazretleri; "Güzel amelleri, sadece gösteriş için ve desinler diye işleyen kimse, dışı dikkat ve itina ile süslenerek güzelleştirilmiş olan bir necâsete benzer" buyurmuştur.

Abdülkâdir Geylânî hazretleri buyuruyor ki: "İnsanlara gösteriş için amel yapıp, sonra da bunu Allahü teâlânın kabul etmesini istemek yakışır mı? Hırsı, şımarıklığı, azgınlığı ve dünyaya düşkünlüğü bırak. Sevincini ve neşeni biraz azalt. Biraz hüzünlü ol. Peygamber efendimiz başkasının kalbini ferahlandırmak için tebessüm buyururlardı."

Abdullah Mürteiş hazretleri, bir defasında ramazân-ı şerîf ayının son on günü câmide îtikâfa başlar. Ancak birkaç gün sonra îtikâfı bırakıp, câmiden çıkar. Sebebini soranlara;

-Mescidde bazı kimselerin riyâ ile, gösteriş yaparak ibâdet edip, Kur'ân-ı kerîm okuduklarını gördüm. Bu hâlleri sebebiyle, onlara gelecek olan belâdan korkup dışarı çıktım buyurmuştur.

Ebû Ali Dekkâk hazretleri; "İhlâs, insanların teveccüh, alâka göstermelerinden sakınıp, ameli yalnız Allah için yapmaktır. Sıdk ise; nefsi, yaptığı ameli beğenmekten temizlemektir. Bunun için ihlâs sâhibi muhlislerde riyâ, gösteriş, sıdk sâhibi olan sâdıklarda da ucub, amelini güzel görmek hâli bulunmaz" buyurmuştur.

İmâm-ı Gazâlî hazretleri de buyuruyor ki: "Duânın evlâ olanı, gece karanlıkta, yalnızken yapılanıdır. Çünkü insanlar arasında yapılan duâlarda riyâ, gösteriş ihtimâli vardır. Hâlis olmayan böyle duâlar, Hak teâlâ indinde müstecâb değildir."

Netice olarak, dünya nimetleri geçicidir, ömürleri ise, pek kısadır. Bunları ele geçirmek için dînini vermek ahmaklıktır. İnsanların hepsi âcizdir, Allahü teâlâ dilemedikçe, kimse kimseye fayda ve zarar yapamaz. İnsana Allahü teâlâ kâfîdir. Bunun için ibâdetleri, insanlar görsün diye değil, Allahü teâlânın rızâsı için yapmalıdır. Ebû Muhammed Cerîrî hazretlerinin buyurduğu gibi:

"İhlâs, âhiretteki nîmet ve azaplara yakînen inanmanın alâmetidir. İbâdetlerdeki riyâ, gösteriş de, âhiretteki nîmet ve azaplara inanmakta tereddüt olduğunun alâmetidir

 

Emânete hıyânet etmek

 
A -
A +
Peygamber efendimiz buyurdu ki: "Yâ Alî! Münâfıkta üç alâmet olur: Söz söylese yalan söyler. Bir şey vâdetse, vâdinde durmaz. Yanına emânet koysalar, hıyânet eyler."
 
Güvenilen, itimat edilen kimseye bırakılan mala, söze, emânet denir. Emânet bırakılan şey, emânetçinin olmaz, sâhibinindir. Emânet, hıyânetin zıddıdır ve emîn olmak demektir. Hıyânet ise, birine kendini emîn, güvenilir olarak tanıttıktan sonra, o emniyeti bozacak iş yapmak anlamındadır. Mü'min, herkesin mâlını, cânını, sözünü emniyet ettiği kimsedir. Emânet ve hıyânet, malda olduğu gibi, sözde de olur. Hadîs-i şerîfte; (Meşveret edilen kimse emîndir) buyuruldu. Yani onun doğruyu söyleyeceğine ve sorulanı başkalarından gizleyeceğine güvenilir. Yûsuf el-Gürânî hazretlerine talebe olmak için bir kimse gelir ve üç seneye yakın yanında kalır. Bu kimse, Yûsuf el-Gürânî hazretlerinden devamlı Allahü teâlâya giden yolu taleb eder. Yûsuf el-Gürânî hazretleri ise, ona hiç iltifât etmez. Bir gün o şahsı yanına çağırarak;
-Evlâdım, ben bu gece bir cana kıydım, onun cesedi, bu torbanın içindedir. Benim senden isteğim, bu torbayı alıp, bu gece falan yere götürmen ve oradaki tepeye  gömmendir. Bu işi yaparsan sana birçok altın veririm der.
O şahıs da Yûsuf el-Gürânî hazretlerinin dediğini yapar ve torbayı, denilen yere götürüp gömer. Bu durumdan kimsenin haberi olmaz. Birkaç gün sonra Yûsuf el-Gürânî hazretleri, talebelerine, o şahsı dergâhdan çıkarmalarını emreder. Bir süre sonra, o şahıs, durumu vâliye anlatır ve vâlinin adamları Yûsuf el-Gürânî hazretlerinin yanına gelerek;
-Sen birisini öldürmüşsün. Biz öldürdüğün kişiyi gömdürdüğün yeri biliyoruz derler. Bunun üzerine Yûsuf el-Gürânî hazretleri talebelerinden birkaçına;
-Siz de onlarla gidin ve o tepedeki yeri açın, bakalım ne çıkacak? derler. Talebeleri ve vâlinin adamları şikâyet edenin gösterdiği yeri kazarlar, çıkan torbayı açtıklarında, içinde bir koyun ölüsü olduğunu görürler. Sonra o şahsı, Yûsuf el-Gürânî hazretlerinin yanına götürürler. Yûsuf el-Gürânî hazretleri, o şahsa;
-Kendisine emânet edilen bir sırrı saklayamayan kimse, Allahü teâlâya nasıl kavuşur? buyururlar.
Eshâb-ı kirâmdan Abdullah bin Mes'ûd hazretleri; "Dîninizden ilk olarak, ayrılacağınız, elinizden kaçıracağınız şey, emânet olacaktır. Son olarak elinizden kaçacak şey namâzdır. Dîni olmadığı hâlde, namâz kılan kimseler olacaktır" buyurmuştur.
Netice olarak, kendisine mâl veyâ söz yâhut sır emânet olunan kimsenin bunlara hıyânet etmesi, münâfıklık olur. Peygamber efendimizin hazret-i Ali'ye hitâben buyurduğu gibi:
(Yâ Alî! Münâfıkta üç alâmet olur: Söz söylese yalan söyler. Bir şey vâdetse, vâdinde durmaz. Yanına emânet koysalar, hıyânet eyler.)


.

İman, son nefeste belli olur

 
A -
A +

"Son nefes korkusundan kurtulan kimse yoktur. Peygamberlerden  başka herkesin son nefesi şüphelidir. Son nefeste kurtulabilmek müjdesi ancak vahiy ile bilinir..."

Bir insanın imanlı olarak ölüp ölmeyeceği son nefeste belli olur. Bütün ömrü iman ile geçip, son günlerinde imanı giden, imansız olarak ölen çoktur. Evliyâdan Ali Bekkâ hazretleri, hep ağlarmış. Bu zâtın, sâlih, kendisi gibi velî, hâller ve kerâmetler sâhibi bir arkadaşı varmış. Bir senelik yolu, kerâmetleriyle bir saatte alırlarmış. Bu arkadaşı;

-Ben, falan vakitte, falan memlekette öleceğim. O zaman yanımda bulun, diye vasiyette bulunmuş. Fakat bu arkadaşı, son nefeste imanını kaybetmiş. Bu hâdise karşısında Ali Bekkâ hazretleri, Allahü teâlânın rızâsına kavuşamamaktan ve son nefes endişesi ile korkarak çok ağlarmış. İmansız giden arkadaşının hâlini, kendisi şöyle anlatır:

"Söylediği vakit gelince yanına gittim. Son anlarını yaşıyordu. Yönünü doğuya çevirmişti. Kıbleye çevirdim, tekrar doğuya döndü. Tekrar kıbleye çevirince, gözlerini açıp bana;

-Hiç uğraşma, ben bu tarafa dönmüş olarak öleceğim dedi. İmanı gideren sözler söylemeye başladı ve imansız olarak öldü... Ölüsünü kaldırıp, oradaki bir kiliseye götürdük. Bir de gördük ki, kilisede bir kalabalık toplanmış ve çok üzgün bir hâlde idiler. Önlerinde yatan bir cenâzenin etrâfında duruyorlardı.

-Nedir bu hâl? dediğimizde;

-Bizim meşhûr bir ruhbanımız vardı, yüz sene yaşadı. Bugün öldü. Fakat, ölmeden önce dînimiz olan Hıristiyanlıktan çıktı. Müslüman olduğunu söyledi ve Müslüman olarak öldü, dediler. Biz de onlara;

-Bizim elimizdeki cenâze de Müslüman idi. Son nefesinde Hıristiyanlık dîni üzere öldü. Siz bunu alın, o, Müslüman olarak ölen ruhbanınızın cenâzesini de bize verin, dedik. Teklifimizi kabul ettiler. Biz o Müslüman olanın cenâzesini alıp, yıkadık, kefenledik, Müslüman mezarlığına defnettik. Onlar da öbürünü alıp, Hıristiyan mezarlığına defnettiler..."

Ebû Ali Dekkâk hazretleri de; "Her insanın vücûdunda binlerce damar vardır. Bu damarların hepsi, Peygamber efendimizin Eshâb-ı kirâmına karşı muhabbet üzere bulunsa, yalnız biri, Eshâb-ı kirâmdan birine düşmanlık, sevgisizlik üzere olsa, ölüm zamanında emir gelir ve canını o bir damardan alırlar. Bunun bozukluğu sebebiyle dünyadan îmânsız gider" buyurmuştur...

Netice olarak, Muhammed Ma'sûm hazretlerinin, bir talebesine hitaben buyurduğu gibi:

"Son nefes korkusundan kurtulan kimse yoktur. Peygamberlerden  başka herkesin son nefesi şüphelidir. Son nefeste kurtulabilmek müjdesi ancak vahiy ile bilinir. İyi alâmetler, son nefesin selâmetini haber verirlerse de, zann-ı gâlib hâsıl ederler. Zan, ne kadar gâlib, fazla olursa olsun, insanı bu dertten, bu korkudan kurtaramaz."


.

"Kalbleri, dilediği gibi çevirir"

 
A -
A +

Peygamber efendimize tâbi olmaktan yüz çevirenler, şeytânın dostu olur. Böyle kimselerde olağanüstü şeyler görülürse, bunlar kerâmet değil, mekr ve istidrâçtır.
Başkasına gelen belâya, zarara sevinmeye, şemâtet denir ki, kötü huylardandır. Hadîs-i şerîfte; (Din kardeşinize şemâtet etmeyiniz! Şemâtet ederseniz, Allahü teâlâ belâyı ondan alır size verir) buyuruldu.
Bir kimsenin, düşmanı bile olsa, o belâların gelmesine kendisinin sebep olduğunu düşünmesi ve duâsının kabul olduğuna sevinmesi, çok kötüdür. Ona gelen belânın, kendisi için bir mekr yani bir aldatma olabileceğini unutmamalıdır. Şunu da hiçbir zaman unutmamalıdır ki, insanın, işine göre, ömrü ve rızkı değişebilir. İyiler kötü, kötüler iyi olarak değişebilir. Böylece birisi ölümüne yakın, iyi işler yapıp, son nefeste îmân ile gidebilir. Bir başkası da kötü amel işleyip, îmânsız gidebilir. Bunun için, Resûlullah efendimiz, her zamân; (Allahümme, yâ mukallibelkulûb, sebbit kalbî, alâ dînik) duâsını okurlardı ki; "Ey büyük Allahım! Kalbleri iyiden kötüye, kötüden iyiye çeviren, ancak sensin. Kalbimi, dîninde sâbit kıl, yanî dîninden döndürme, ayırma!" demektir. Eshâb-ı kirâm bunu işitince;
-Yâ Resûlallah! Siz de, kalbinizin dönmesinden korkuyor musunuz? dediklerinde;
-Mekr-i ilâhîden, beni kim temin eder? buyurdu. Hadîs-i kudsîde; (İnsanların kalbi Rahmânın kudretindedir. Kalbleri, dilediği gibi çevirir) buyurulmuştur.
Süfyân-ı Sevrî hazretlerinin gençliğinde sırtı kamburlaşmıştı. Bunun bebebini sorduklarında;
-Üç üstâda talebelik yaptım. Hepsi de âlimdi. Ölüm zamanında üçü de îmânsız gitti. Ben onların hâlini görünce, korkudan omurga kemiğim eğrildi. Hele üstâdımın birine uzun seneler hizmet ettim, talebelik yaptım. Hiçbir edebi terk ettiğini görmedim. Âhirete göçeceği zaman başucunda idim. Gözünü açıp;
-Ey Süfyân! Bana ne olduğunu görüyor musun? dedi. Ben de;
-Ey üstâdım, kendinizi nasıl buluyorsunuz? dedim. O;
-Beni dergâhından kovuyorlar, kabul etmiyorlar. Sen buradan git, bize lâyık değilsin diyorlar dedi. Sonra Süfyân-ı Sevrî hazretleri yanındakilerden Kur'ân-ı kerîm ister ve elini üzerine koyarak;
-Şâhid olunuz ki o, bu mushaftan ve içinde bulunanlardan nasipsiz öldü. Yahûdî dînini seçti ve can verdi. Allahü teâlâ dilediğini yapar buyurdu.
Netice olarak, Peygamber efendimize tâbi olmaktan yüz çevirenler, şeytânın dostu ve Rahmânın düşmânı olur. Böyle kimselerde olağanüstü şeyler görülürse, bunlar kerâmet değil, mekr ve istidrâçtır. Allahü teâlânın, bir kulun bütün murâdını, isteğini yerine getirmesi, her istediğini vermesi, o kulun Allahü teâlâ katında makbûl bir kul olduğunu göstermez. Bunlar, bâzı kullarına iyilik ve ihsândır, bâzılarına da istidrâçtır.


.

Sâlih amel işleyenler...

 
A -
A +

İslâm âlimleri, insana vâcib olan birinci vazîfe, îmân, amel ve ihlâs sâhibi olmasıdır buyurmuşlardır. Çünkü dünya ve âhıret saâdetleri, ancak bu üçüne kavuşmakla elde edilir.
İbâdet; doğru i'tikâd, doğru söz ve doğru iş olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Herkesin bunları öğrenmesi ve ona göre hareket etmesi lâzımdır. Doğru i'tikâd, doğru söz ve amel-i sâlih, birinci vazife olmalıdır. Necm sûresinin 32. âyetinde meâlen; (Allah, sâlih amel işleyenlere, Cennetini verecektir. Onlar, küçük günâhlardan ve büyük günâhlardan ve fuhuşlardan sakınanlardır. Senin Rabbinin affı boldur) buyurulmuştur.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"A'mâl-i sâliha, İslâmın beş rüknü, direğidir. İslâmın bu beş temelini, bir kimse hakkı ile, kusûrsuz yaparsa, Cehennemden kurtulması kuvvetle umulur. Çünkü bunlar, aslında sâlih işler olup, insanı günâhlardan ve çirkin şeyleri yapmaktan korur. Nitekim, Ankebût sûresi, 45. âyetinde meâlen; (Kusûrsuz kılınan bir namâz, insanı pis, çirkin işleri işlemekten korur) buyuruldu. Bir insana, İslâmın beş şartını yerine getirmek nasîb olursa, ni'metlerin şükrünü yapmış olur. Şükrü yapınca, Cehennem azâbından kurtulmuş olur. Çünkü Nisâ sûresi, 146. âyetinde meâlen; (Îmân eder ve şükrederseniz, azâb yapmam) buyuruldu. O hâlde, İslâmın beş şartını yerine getirmeye cân ve gönülden çalışmalıdır."
Abdullah-ı İsfehânî hazretleri, nasîhat isteyenlere buyurdu ki:
"Akıllı kimse, îmânını korumak için, Allahü teâlânın emir ve yasaklarında gevşeklik göstermez ve sâlih amellerde kusûr etmez. Allahü teâlânın, mü'minlerin kalblerine verdiği îmân, tabîat ve hevâ zulmetiyle perdelenmiştir. Bunun açılması için perdeleri ortadan kaldıracak şeye ihtiyaç vardır. Allahü teâlâ, sâlih amellerle îmânı kuvvetlendirmek için, emir ve yasaklarda bulunmuştur. Kökü, yakîn toprağında bitmeyen, dalları amellerle meydana gelmeyen her îmân, Azrail aleyhisselâm canı almaya geldiği zamandaki şiddetli korkular karşısında sâbit kalamaz. Böyle kişinin, sonunda îmânsız ölmesinden korkulur. Bu da ancak son nefeste ve ölüm korkuları zuhûr ettiği zaman belli olan bir durumdur. Bu hâl meydana geldiğinde, çok az insan îmânında sebât eder. Sâlih amellerin faydasına kavuşmak, ehl-i sünnet îtikâdında olmak ve güzel ahlâk sâhibi olmakla mümkündür."
Netice olarak, İslâm âlimleri ve tasavvuf  büyükleri, insana vâcib olan birinci vazîfe, îmân, amel ve ihlâs sâhibi olmasıdır buyurmuşlardır. Çünkü dünyâ ve âhıret saâdetleri, ancak bu üçüne kavuşmakla elde edilir. Amel, kalb ve dil ile, yanî söz ve bedenle yapılacak işler demektir. Kalbin işleri, ahlâktır. İhlâs, amelini yani bütün işlerini, ibâdetlerini, yalnız Allahü teâlânın rızâsına, sevgisine kavuşmak için yapmak demektir.


.

Sabır, bütün iyiliklerin anahtarıdır

 
A -
A +
Sabır; bütün hayırların, iyiliklerin anahtarıdır. Dünyaya geldiğimiz andan itibaren, her şeye ve her menzile sabırla ulaşılmaktadır. Çocuğun büyümesi ve eğitimi, sabretmeye bağlıdır. İyi bir insan, iyi bir Müslümün olmak, sabırla ele geçer.
Sabır, dinin yarısı, namaz ise dinin direği. Bu ikisine yapışan, hedefine ulaşır, maksadına kavuşur. Peygamber efendimiz; (Sabreden, zafere kavuşur.) buyurmuşlardır.
Akşemseddîn hazretleri buyuruyor ki:
"Kişinin kadrinin ve kıymetinin varlığı, mihnetlere, belâ ve musîbetlere sıkıntılara sabretmesiyle ortaya çıkar. Bu mihnet, dünyâlığın olmaması veya eksilmesi, elden çıkması ile olur. Sabredenlerin, sabırdaki sebatları sebebiyle iyilikleri yâni sabır, tevekkül, kanâat ve hilim, yumuşaklık gibi güzel hasletleri artar. Böylece olgunlaşan insanın kalb aynasındaki kirler, cevherin hâlis hâle getirilmesi gibi temizlenir. Belâ günlerinde, belâ geldiğinde Eyyûb aleyhisselâmın kulluğu iyi bir kulluktur."
Ebû Süleymân Dârânî hazretleri de; "En zor, ama en makbûl şey sabırdır. Sabır, iki kısımdır. Birincisi, Allahü teâlânın yapmamızı emrettiği, fakat nefsimizin istemediği ibâdetleri yapmaya devam etmekte sabretmek, ikincisi ise, Allahü teâlânın yapmamızı yasak ettiği, fakat nefsimizin hoşuna giden şeyleri yapmamaya devam etmekteki sabırdır" buyurmuştur.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: "Her gün insanın karşılaştığı her şey, Allahü teâlânın dilemesi ve yaratması ile var olmaktadır. Bunun için, irâdelerimizi Onun irâdesine uydurmalıyız! Karşılaştığımız her şeyi, aradığımız şeyler olarak görmeliyiz ve bunlara kavuştuğumuz için sevinmeliyiz! Kulluk böyle olur. Kul isek, böyle olmalıyız! Böyle olmamak, kulluğu kabul etmemek ve sahibine karşı gelmek olur. Allahü teâlâ, hadîs-i kudsîde; (Kazâ ve kaderime râzı olmayan, beğenmeyen ve gönderdiğim belâlara sabretmeyen, benden başka Rab arasın. Yeryüzünde kulum olarak bulunmasın!) buyuruyor."
Abdülkâdir Geylânî hazretleri, sevenlerine hitaben buyurur ki: "Halinizden şikâyette bulunmayın. Sabredin, feryad etmeyin. Allahü teâlâya, rızâsı için yapılan sabırlar ve tahammüller, aslâ karşılıksız kalmaz. Onun için bir ân olsun sabrediniz, mutlaka, senelerce bu sabrın mükâfâtını görürsünüz. Ömrü boyunca kahraman lakabıyla meşhûr olan, bu lakabı, bir ânlık cesâreti netîcesinde kazanmıştır."
Netice olarak Din Büyüklerinin buyurduğu gibi:
"Sabır bütün hayırların, şükür de bereketin anahtarıdır. Kimde bu hasletler bulunursa, o kimse, en yüksek mânevî mertebelere, derecelere kavuşur."


.

Mal, hayra da şerre de sebeptir

 
A -
A +

Mal, birbirine zıt iki şeye yani hayra ve şerre sebeptir. Hayra, iyiliğe sebep olan mal övülmekte, şerre, kötülüğe sebep mal da kötülenmektedir...
Malı ve dünyalığı kötüleyen haberler çoktur. Fakat bu haberler, malı, dünyalığı değil, bunların sevgisini, zararlı kullanılmasını kötülemektedir. İnsanın azmasına, Allahü teâlâyı unutturmasına, ibâdete mâni olmasına sebep olan mal, zararlıdır. Ölümü ve ölümden sonrasını unutturan mal da zararlıdır. Mal, birbirine zıt iki şeye yani hayra ve şerre sebeptir. Hayra, iyiliğe sebep olan mal övülmekte, şerre, kötülüğe sebep mal da kötülenmektedir. Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîmde, mala "Hayrlı şey" ismini vermekte ve Habîbine verdiği nimetleri hatırlatırken; (Sen malsız idin, sana, kimseye muhtaç olmayacak kadar, mal verdim) buyurmaktadır.

İslâm âlimlerinin büyüklerinden olan Süfyân-ı Sevrî hazretleri; "Bu zamanda mal, insanın silâhıdır" buyurmuştur. Yani, insan canını, sıhhatini, dînini ve şerefini mal ile korur.
Mal, Allahü teâlânın verdiği bir nimettir. Âhıreti kazanmak, mal ile olduğu gibi, dünya ve âhıret, mal ile intizâm bulur, rahat olur. Hac, cihâd sevâbı, hep mal ile kazanılır. Bedenin sıhhat, kuvvet bulması, mal ile olur. Başkasına muhtaç olmaktan insanı koruyan maldır. Sadaka vermek, akrabayı dolaşmak, fakîrlerin imdâdına yetişmek mal ile olur. Mescidler, mektebler, hastahaneler, yollar, çeşmeler, köprüler yaparak, asker yetiştirerek insanlara hizmet etmek de hep mal ile olur. Dînimiz; (İnsanların en iyisi, onlara faydası çok olanıdır) buyuruyor.
İnsanlara yardım etmek için çalışıp para kazanmak, nâfile ibâdet yapmaktan daha çok sevâbdır. Cennetin yüksek derecelerine mal ile kavuşulur. Hadîs-i şerîfte; (Allahü teâlâ, bir kuluna mal ve ilim verir. Bu kul da haramlardan kaçınır. Akrabasını sevindirir. Malından, hakkı olanları bilip verir ise, Cennetin yüksek derecesine gider) buyuruldu.

Abdullah ibni Mes'ûd hazretlerinin haber verdiği bir hadîs-i şerîfite de; (İki şeyden birine kavuşan insana gıbta etmek, buna imrenmek yerinde olur. Allahü teâlâ bir kimseye islâm ilimlerini ihsân eder. Bu da, her hareketini, bilgisine uygun yapar. İkincisi, Allahü teâlâ, birine çok mal verir. Bu kimse de malını, Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiği yerlere harceder) buyuruldu.

Peygamber efendimiz, Amr ibni Âs hazretleri için; (İyi kimseye malın iyisi, ne güzel yakışır) buyurmuştur.

Netice olarak, âyet-i kerimelerde ve hadis-i şeriflerde bildirildiği gibi mal, hayırlı işlerde ve hayırlı yerlerde kullanıldığı zaman, büyük bir nimettir. Aynı mal, Allahü teâlanın harâm, yasak ettiği yerlerde, isyân ve günâh işlemekte kullanıldığı zaman da, kullanan için büyük bir felâkettir.


.

Nefis ve nefsin çılgınlıklarını yatıştırmak

 
A -
A +
Allahü teâlâ, nefsin insanı felâkete sürüklemesine mâni olmak için, hem nefsin arzûlarına uymayı sınırlayan, hem de nefsi temizleyip, taşkın olmaktan kurtaran emir ve yasaklar gönderdi. Allahü teâlâ, hayvanların yaşayabilmeleri ve üremeleri için, onlarda iki kuvvet yaratmıştır. Biri, muhtaç oldukları, lezzet aldıkları şeyleri istemek, onlara kavuşmak kuvvetidir ki buna, şehvet denir. İkincisi, yaşamalarına zararlı olan şeylerden kaçmak, bunlara karşı savunmak kuvvetidir ki bu kuvvete de, gadab denir. Allahü teâlâ, insanlara, çalışabilmeleri ve çalışmaktan usanmamaları için, üçüncü bir kuvvet daha vermiştir ki bu da, nefistir. Bu kuvvet, şehvetlere kavuşmak ve gadab edilenlerle döğüşmek için insanı zorlar. Fakat insanın nefsi, bu işinde bir sınır tanımaz. Yaptığı işler, hep aşırı, hep zararlı olur. Meselâ hayvanlar susayınca, temiz suyu kolayca bulur, içer ve doyunca, artık içmez. İnsanı nefsi zorlayarak doyduktan sonra da içirir. Sığır aç olunca, çayırda otlar, doyunca, yatar, uyur. İnsan aç olunca, çayırda otlayamaz. Bulduğu otlar arasında seçim yapması, seçtiğini soyup, temizleyip, pişirmesi lâzımdır. Nefis, bu yorucu, usandırıcı işleri seve seve yaptırır. Fakat, hoşuna gideni, doyduktan sonra da yedirir.
Allahü teâlâ, nefsin insanı felâkete sürüklemesine mâni olmak için, hem nefsin arzûlarına uymayı sınırlayan, hem de nefsi temizleyip, aşırı, taşkın olmaktan kurtaran emir ve yasaklar gönderdi. Bir insan, işlerini yaparken, İslâm dînine uyarsa, nefsi emmârelikten kurtulup, mutmainne olur. Ayrıca Allahü teâlâ, insanlarda, doğruyu eğriden ve faydalıyı zararlıdan ayırabilen bir kuvvet daha yarattı. Bu çok kıymetli kuvvet, Akıldır. Akl-ı selîm sâhibi olan kimse nefsine uymaz, İslâm dînine uyar. Aklı dinlemeyen kimse ise, nefsine uyar. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Allahü teâlâ, İslâmiyeti, bozuk âdetleri, çirkin modaları kaldırmak ve nefs-i emmârenin benlik, izzet-i nefs çılgınlıklarını yatıştırmak için gönderdi. Nefs-i emmâreden hâsıl olan kötülükler, insanın kendi hastalığıdır. Dışarıdan gelen kötü istekler, şeytândan gelmiş olmakla berâber, geçici hastalıklardan olur. En büyük düşmanımız, nefsimizdir. Dışarıdaki düşmanımız, bu iç düşmanın yardımı ile bize saldırıyor. Varlıklar içinde en câhil olanı, insanın nefsidir. Çünkü, her isteği, Allahü teâlânın yasak ettiği şeylerdir. Her işi, sâhibi olan ve bütün iyiliklerin sâhibi bulunan Allahü teâlâya karşı gelmektir."
Netice olarak, Allahü teâlâ, dinleri, nefsin arzûlarını, keyiflerini kırmak ve taşkınlıklarını önlemek için göndermiştir. Mücâhid bin Cebr hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Nefsini azîz eden dînini yıkar. Nefsini zelîl eden kimse ise, dînini azîz eder."


.

Kerâmet ve istidrâc

 
A -
A +

Hangi peygamberin ümmetinden olursa olsun, evliyâda âdet dışı, yâni fizik, kimyâ ve fizyoloji kânunları dışında meydana gelen şeylere, hâdiselere kerâmet denir.

İnsan gücünün üzerinde, insanı hayrette bırakan âdet dışı şaşılacak işlere, olağanüstü, hârikulâde hâller denir. İnsanların bütün hareketleri, işleri, Allahü teâlânın âdet-i ilâhiyyesi içinde, bir sebeple meydana gelmektedir. Allahü teâlâ sevdiği kullarına ikrâm ve en azılı düşmanlarını aldatmak için, bunlara âdetini bozarak hârikulâde şeyleri yaratmıştır. Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri; "Hârikulâde şeyler peygamberlerde görülürse mucize, evliyâ denilen diğer sevdiği kullarında görülürse kerâmet denir. Hârikulâde şeylerin peygamberlerde görülmesi lâzımdır. Evliyâda ise, şart değildir. Müslümanlar arasında evliyâ olmayanlardan meydana gelen hârikulâde hallere firâset; fâsıklardan ve kâfirlerden meydana gelenlere de istidrâc ve sihir, yâni büyü denir" buyurmuştur.

Hangi peygamberin ümmetinden olursa olsun, evliyâda âdet dışı, yâni fizik, kimyâ ve fizyoloji kânunları dışında meydana gelen şeylere, hâdiselere kerâmet, ikrâm, üstünlük denir. Kâfir ve fâsıklarda görülen hârikulâde, olağanüstü haller ise, istidrâctır. Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri buyuruyor ki:

"Evliyâdan meydana gelen kerâmet, tâbi olduğu peygamberin mucizesidir. Kerâmet ya kâinât içindeki maddî şeylerle yâhut Rabbânî ilim ve mârifetlerle ilgili olur. İkinci kısım kerâmetler daha yüksektir."

Kerâmet, evliyâlık için şart değildir. Yâni kerâmetin velîlerde mutlaka bulunması şartı yoktur. Hârikulâde haller, bâzan hâli dîne uygun olmayan kimsede de görülebilir ki bu istidrac veya sihir, büyü yoluyla olur. Buna kerâmet denmez. Çünkü kerâmet dînin emirlerine uyup, yasaklarından sakınan kimseden meydana gelir. İstidrac, nîmet gibi görünen, aslında sâhibi için, felâket olan hârikulâde hâllerdir. Muhyiddîn-i Arabî hazretleri; "Bütün hârikulâde hâller ya isteyerek meydana gelir veya istemeyerek. İstemeyerek meydana gelenlerde kerâmet sâhibi çok mahcûb olur ve kendini gizlemeye çalışır. İsteyerek meydana gelen kerâmet eğer din için faydalı olacaksa, izhârı, gösterilmesi câizdir. Din için faydalı değilse, kerâmet sâhibi onu göstermeye aslâ teşebbüs etmez" buyurmuştur.

Netice olarak Allahü teâlâ, her şeyi bir sebep altında yaratmaktadır. Bâzan âdetini bozarak sebepsiz de yaratmaktadır. Sebepsiz yaratılan olağanüstü hâller, evliyâda olursa kerâmet, kâfir ve fâsıklarda olursa istidrâc olmaktadır. İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Bir kimse peygamberlere tâbi olmadan doğru yolda yürümek isterse, muhakkak eğri yola sapar. Eğer eline bir şeyler geçerse, istidrâcdır. Sonu zarar ve ziyândır."


.

Mekr-i ilâhîden korkmalı!..

 
A -
A +

Mekr-i İlâhî; Allahü teâlânın, mekr, hîle yapanların mekrini kendilerine çevirmesi, kurdukları tuzaklarını bozması ve onları cezâlandırmasıdır.

Mekr; bir kimseye, hiç beklemediği, ummadığı yerden hîle yapmak, tuzak kurmak sûretiyle zarar vermeye çalışmak anlamındadır. Mekr-i İlâhî ise; Allahü teâlânın, mekr, hîle yapanların mekrini kendilerine çevirmesi, kurdukları tuzaklarını bozması ve onları cezâlandırmasıdır. Neml sûresinin 70. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Habîbim, onların, kâfirlerin seni tekzibine, yalanlamalarına ve senden yüz çevirmelerine mahzûn olma, üzülme. Onların sana yaptıkları mekrden dolayı, gönlün daralmasın. Çünkü, Allah seni, onların mekrinden muhâfaza eder, korur, onlara karşı sana yardım eder) buyurulmaktadır.

İstidrâc yâni Allahü teâlânın bir kimseye, hakkında hayırlı olmayan nîmetler verip, onun da bunu Allahü teâlânın bir lütfu ve ihsânı olduğunu, kendisi için iyilik zannederek aldandığı, gururlandığı, gaflete daldığı, taşkınlık yaptığı ve günahlara daldığı bir sırada, Allahü teâlânın onu âniden azâbı ile yakalayıvermesidir. A'râf sûresinin 99. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Allahü teâlânın mekrinden emîn mi oldular. Hüsrâna uğrayanlardan, küfr yâni îmânsızlık ve günâhlar ile, ibret almamak ve tefekkürü terk etmek sûretiyle zararda olanlardan başkası Allahü teâlânın mekrinden emîn olmaz) buyuruldu.

İnsanın, işine göre, ömür ve rızkı değişir. İyiler kötü, kötüler iyi olarak değiştirilebilir. Böylece birine, ölümüne yakın iyi işler yaptırıp, son nefeste îmân ile, başkasına da kötü amel işletip, îmânsız gönderir. Bunun için, Resûlullah efendimiz her zaman; (Allahümme yâ mukallibelkulûb, sebbit kalbî alâ dînik) duâsını okurdu ki; (Ey Büyük Allah'ım! Kalbleri iyiden kötüye, kötüden iyiye çeviren, ancak sensin. Kalbimi, dîninde sâbit kıl, yâni dîninden döndürme, ayırma!) demektir. Eshâb-ı kirâm bunu işitince;

-Yâ Resûlallah, siz de, kalbinizin dönmesinden korkuyor musunuz dediklerinde;

-Allahü teâlânın mekrinden beni kim temîn eder, bana kim garanti, güven verebilir? buyurmuştur. Çünkü, hadîs-i kudsîde; (İnsanların kalbi Rahmân'ın kudretindedir. Kalbleri, dilediği gibi çevirir) buyrulmuştur. Yâni Allahü teâlâ, Celâl ve Cemâl sıfatları ile kötüye ve iyiye çevirir demektir. Hazret-i Ali; "Şükrünü yerine getirmediği hâlde kendisine çok dünyâlık, mal, mülk, makam verilen ve bunların kendisi için Allahü teâlânın mekri olduğunu bilmeyen kimsenin aklında bozukluk vardır" buyurmuştur.

Netice olarak Mekr-i ilâhî, istidrâc olarak, yani Allahü teâlânın aldatarak, nimet şeklinde gösterdiği musîbetlerdir. Mekr, hile yapanların mekrini kendilerine çevirmesi, kurdukları tuzakları bozması, onları cezalandırmasıdır.


.

Ölüyü değil, ölü kalpleri diriltmek!..

 
A -
A +

"İnsanların çoğu ölüleri dirilteni büyük bildiğinden, Allahü teâlâya yakın olanlar, bunu yapmak istemeyip, ölü rûhları diriltmişler, talebenin ölü kalblerini diriltmeye çalışmışlardır."

Allahü teâlâ, mü'minlerde de, kâfirlerde de, olağanüstü hâller yaratmakta, mü'minlerde olana kerâmet, fâsık ve kâfirlerde olana da istidrâc denmektedir. Kerâmet sâhibi olan, kerâmet ile meşgûl olmaz ve onunla öğünmez. Kendisinden meydâna gelen bu hâlin istidrâc olabileceği endîşesi ile Allahü teâlâdan korkusu artar, yâhut bu amellerinin dünyada cezâsı olabilir diye düşünür. Fakat istidrâc sâhibi, bu durumu, amellerinin neticesi zanneder, mekr, aldatma değildir diyebilir. Kendinde bir olgunluk, üstünlük olduğu hayâli ile insanlara tepeden bakar. Kendini azâb-ı ilâhîden emîn bilir. Kötü âkıbetten sakınmaz. Bu sebepten Din Büyükleri; "Allahü teâlâdan uzaklaşanların yani dalâlete düşenlerin ekserîsi, kerâmet gösterme makâmında düşmüşlerdir" buyurmuşlardır.

Kerâmetlerin ve hârikulâde hâllerin zuhûrundan ve çeşitli belâlardan sakınıp, korkanlar, mekre düşmezler ve Allahü teâlâdan uzaklaşmazlar. Onlar yakîn ehli ve âlemlerin Rabbinin makbûlüdürler.

Bel'am bin Bâura, Bersîsa ve bunlar gibi kimseler, zamanlarında çok ibâdet ve ağır riyâzetler yapmaları sebebi ile çeşitli hârikalar ve kerâmet sâhibi idiler. Lâkin, bu hâllerin meydâna gelmesinden mağrûr oldular ve köpek, domuz mertebesine düştüler!..

Nakledilir ki, Firavun bir zaman Nil Nehri'nin yanına gelir, o yürüdükçe Nil akar, durdukça da dururdu. Şübhesiz ki bu gibi hâller, kerâmet değil, Mekr-i ilâhîdir, aldatmadır. Sâhibinin perîşan olmasına, Haktan uzaklaşmasına ve mahrûmiyetine sebep olur. Bekara sûresinin 26. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Birçoğunu şaşırtıp, saptırır ve yine onun ile birçoğunu hidâyete erdirir) buyuruldu.

Muhammed Pârisâ hazretleri buyuruyor ki:
"İnsanların çoğu ölüleri dirilteni büyük bildiğinden, Allahü teâlâya yakın olanlar, bunu yapmak istemeyip, ölü rûhları diriltmişler, talebenin ölü kalblerini diriltmeye çalışmışlardır. Doğrusu da, kalbleri, rûhları diriltmek yanında, ölüleri diriltmenin hiç kıymeti yoktur. Hattâ abes, yani faydasız şeyle vakit kaybetmek olur. Çünkü ölüyü diriltmek ona birkaç günlük ömür kazandırır. Kalblerin diriltilmesi ise, sonsuz hayâta kavuşturur."

Netice olarak, kerâmet sâhibi olmayı değil, Allahü teâlâya yakınlığı tercih eden o büyükleri, yalancılardan ayıran farkların en büyüğü, her sözlerinin, hareketlerinin İslâmiyete uygun olması, yanlarında bulunanların kalblerinde, Allahü teâlânın korkusu ve sevgisi hâsıl olması, başka şeylerden soğumalarıdır. Evliyâ ile münâsebeti olanlarda, bu alâmetler hâsıl olur. Münâsebetleri olmayanlar, zâten her şeyden mahrûmdur.


.

Evliyâlık, Allahü teâlâya yakın olmaktır

 
A -
A +

"Kerâmetler gösteren biri, meselâ su üstünde yürüse, bir ânda uzaklara gitse, havada uçsa, İslâmiyete uymadıkça, bunu evliyâ sanmayınız!"

Din âlimlerinin hârikalar göstermesi lâzım olmadığı gibi, evliyânın da, hârikalar göstermesi şart değildir. Çünkü evliyâ olmak, Allahü teâlâya yakın olmak demektir. Allahü teâlâ, bu yakın olmayı ise, Allahü teâlâdan başka, her şeyi unuttuktan sonra ihsân etmektedir. Bir kimseye, bu yakınlık ihsân edilip de, bu dünyâdaki bilinmeyen şeyler haber verilmeyebilir. Bir başkasına, hem bu verilir, hem de gayblar bildirilir. Bir üçüncü kimseye ise, yakınlıktan bir şey verilmeyip, gayblar bildirilir. Üçüncü kimse, istidrâc sâhibidir, nefsi cilâlandığı için, bilinmeyen şeyler, kendisine keşfedilmekte, böylece, dalâlet uçurumuna düşürülmektedir. Sûre-i Mücâdelenin 18. âyet-i kerîmesinin; (Onlar iyi bir iş yaptıklarını sanıyor. Biliniz ki, çok yalancıdırlar. Şeytân onları aldatmış, yoldan çıkarmıştır. Allahü teâlâyı o kadar unutturmuş ki, ne dillerine, ne de gönüllerine getirmezler. Şeytânın askeri, uşakları olmuşlardır. Biliniz ki, şeytânın gürûhü olan bunlar, bitmez tükenmez ni'metleri elden kaçırdı, sonsuz azâplara yakalandı) meâli, böyle kimselerin hâlini bildirmektedir.

Yakınlık devleti ile şereflenmiş olan birinci ve ikinci kısımdakiler, evliyâdır. Gaybdan haber vermek, bunların evliyâlığını arttırmaz ve azaltmaz. İkisi arasındaki fark, yakınlık derecelerine göredir. Kendine gaybdan bir şey gösterilmeyen evliyâ, kendine ihsân edilen yakınlığın üstünlüğü dolayısı ile, daha ileride ve daha üstün olur. Muhammed Pârisâ hazretleri buyuruyor ki:

"Allahü teâlâya yakın olanların vücûtları kerâmettir. İnsanları Allahü teâlâya dâvet etmeleri, Hak teâlânın rahmetlerinden bir rahmettir. Ölü kalbleri diriltmesi, hârikaların en büyüğüdür.

İnsanların selâmeti, onların varlığı iledir. Mahlûkların en kıymetlisi onlardır. Allahü teâlâ, onlarla rahmet yağdırıyor, onlar sebebi ile rızık gönderiyor. Onların sözleri devâdır, acıyarak bir bakışları şifâdır. Onlar, celîs-i ilâhî yani Allaha yakın kimselerdir. Allahü teâlânın lütufları, ihsânları, onların bulunduğu yerden eksik olmaz. Yanlarında bulunanlar kötü olmaz. Onları tanıyanlar mahrûm kalmaz."

Allah adamları yani evliyâ, hangi memlekette bulunursa, oradaki insanlar için büyük bir ni'mettir. Bunların saâdete kavuşmaları için büyük müjdedir.

Netice olarak, İslâmiyete uymayan kimse, hârikulâde, olağanüstü şeyler yapabilir. Bunlara kerâmet denmez, istidrâc denir. Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Kerâmetler gösteren biri, meselâ su üstünde yürüse, bir ânda uzaklara gitse, havada uçsa, İslâmiyete uymadıkça, bunu evliyâ sanmayınız!"


.

Mümin lanet etmez"

 
A -
A +

İslâm dîninde, hiç kimseye, hattâ kâfirlere bile lanet etmek, ibâdet değildir. İnsanlara sövmemek, kimseye lanet etmeyip susmak, âhırette suç sayılmayacaktır...

Herhangi bir kimseye lanet etmek, o kimsenin, Allahü teâlânın rahmetinden uzak olmasını istemek demektir. Bu sebeple, hiç kimseye lanet etmemelidir. Zîrâ, lanet edilen kimse, o lanete müstahak değil ise, yapılan lanet, lanet edene geri döner. Hayvanlara dahi lanet etmemelidir. Zîrâ, melekler, hayvanlara lanet edene, lanet ederler. Peygamber efendimiz, hazret-i Ali'ye hitaben; (Yâ Alî! Hiçbir Müslümâna lanet etme. Hiçbir hayvana lanet etme. Lanet sana geri döner) buyurmuşlardır.

Resûlullah efendimiz, bir Müslümânın ismini söyleyerek, hiçbir zamân lanet etmemiş ve aslâ kimseyi dövmemiştir. Kendisi için, hiçbir şeyden intikâm almamış ancak Allah için intikâm almıştır.

Ebû Hüreyre hazretleri şöyle nakleder:

"Bir gazâda, kâfirlerin yok olması için duâ buyurmasını söyledik.

-Ben, lanet etmek için, insanların azâb çekmesi için gönderilmedim. Ben, herkese iyilik etmek için, insanların huzûra kavuşması için gönderildim, buyurdu."

Enbiyâ sûresinin 107. âyetinde meâlen; (Seni, âlemlere rahmet, iyilik için gönderdik) buyuruldu.

Bir hadîs-i şerifte de; (Mü'mine lanet etmek, onu öldürmek gibidir) buyuruldu.
Peygamber efendimize ve Eshâb-ı kirâma onüç sene cefâ eden, çok sıkıntı veren müşriklere ve hele bunların elebaşları olan azılı zâlimlere bile, sövmek ve lanet etmek emredilmedi. Bu azgınlardan Ebû Cehil'den başkasının ismleri bile unutuldu. Hiçbir dinde insanlara sövmek, lanet etmek emrolunmadı. Bir kimse, Allahü teâlânın emirlerini yapsa ve yasaklarından, harâm ettiklerinden kaçınsa, fakat ömründe bir kerre şeytâna lanet etmese, bunun için, bu kimse sorguya çekilmeyecek, sen, şeytânın dostu idin, denilmeyecektir. Bir kimse de, emirleri yapmayıp, her gün şeytâna yüzlerce lanet etse, âhırette sorguya çekilecek, şeytâna lanet etmesi, onu azâbdan kurtarmıyacaktır. Bu kimse, şeytânın düşmanı değil, dostu sayılacaktır. İbdâ kitâbında diyor ki:

"Lanet etmek ve millete, mezhebe sövmek çok çirkin, pek kötü bir bid'attir. Bunu, önce Yahûdîler söyledi. Müslümânlar arasında da yayıldı. Tirmüzî'deki hadîs-i şerîfde, (Mü'min lanet etmez) buyuruldu."

Netice olarak, İslâm dîninde, hiç kimseye, hattâ kâfirlere bile lanet etmek, ibâdet değildir. İnsanlara sövmemek, kimseye lanet etmeyip susmak, âhırette suç sayılmayacaktır. Şeytâna yani lanete lâyık olan İblîs'e lanet etmemek de suç değildir. İşin doğrusu, hiçbir mahlûka lanet etmemektir. Fâsık olan mü'mine lanet etmek, câiz olmadığı gibi, hayâtta olan bir kâfire de lanet, câiz değildir. Çünkü mü'min olarak ölme ihtimâli vardır.


.

İbâdet etmemenin sebebi

 
A -
A +

Kişinin îmân ve ibâdet edememesi, nefsine tâbi olmasındandır. Hâlbuki îmân etmek, İslâmiyetin emir ve yasakları, hep, nefsi kırmak, ezmek içindir.

Dünyada ve âhırette saâdete kavuşmak, rahat ve neşeli yaşamak için, îmân etmek, emirleri yapmak ve yasak edilenlerden sakınmak lâzımdır. İbâdet, emirleri yapmak, takvâ ise harâmlardan, yasak edilmiş olanlardan sakınmak demektir. İbâdetlerin doğru olması için, nasıl yapılacaklarını öğrenmek ve öğrendiklerine uygun olarak yapmak lâzımdır. İhlâs, gerek beden, gerek mal ile yapılan farz veya nâfile bütün ibâdetleri Allah rızâsı için yapmaktır. İnsanın nefsi, Allahü teâlâya ve Onun emirlerine düşman olduğu için, îmân etmek ve emirleri yapmak, harâmlardan sakınmak istemez. İbâdetleri yapmakta ve harâmlardan sakınmakta gevşek davranır.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitâben buyuruyor ki:
"Bütün varlıkların özü olan insan, eğlence için, yiyip içmek, gezmek, yatmak, keyif sürmek için yaratılmadı. Kulluk vazîfelerini yapmak, Rabbine itâat, Ona sığınmak ve yalvarmak için yaratıldı. Muhammed aleyhisselâmın bildirdiği ibâdetlerin hepsi, insanlara faydalıdır. İnsanlara yaradığı için emredilmiştir. Yoksa, hiçbir ibâdetin Allahü teâlâya faydası yoktur. Teşekkür ederek, minnet ile ibâdet yapmalı, emirleri yapmaya ve yasaklardan kaçınmaya çalışmalıdır. Allahü teâlâ hiçbir şeye muhtaç olmadığı hâlde, kullarını emir ve yasaklar vermekle şereflendirdi. Biz kulların, bu büyük ihsâna, bol bol teşekkür etmemiz, bunun için de, emirleri yapmaya, cândan sarılmamız lâzımdır.

İyi biliyorsun ki, dünyâda biri, mevki sâhibi olsa, emrinde bulunanlardan birine, mühim bir vazîfe verse, bu vazîfenin yapılmasında, emir verene de fayda olduğu hâlde, bu işçi, bu vazîfeye ne kadar çok ehemmiyet ve kıymet verir. Bu vazîfeyi, bana büyük bir zât verdi diye öğünür ve seve seve yapmaya çalışır değil mi? Yazıklar olsun! Allahü teâlânın büyüklüğü, yüksekliği, bu kimsenin büyüklüğü kadar değil midir de, İslâm dîninin istediklerini yapmaya, böyle çalışılmıyor. Utanmak, gaflet uykusundan uyanmak lâzımdır.

Allahü teâlânın emirlerini yapmamak, iki sebepten ileri gelir:

1- Allahü teâlânın emirlerine, yasaklarına inanılmamıştır.

2- Allahü teâlânın emirlerine ehemmiyet vermemektir. Bu emirlerin büyüklüğünü, mevki sâhibi kimselerin büyüklüğünden aşağı görmektir. Her iki sebeple de, ibâdet etmemenin çirkinliğini düşünmek lâzımdır."

Netice olarak, kişinin îmân ve ibâdet edememesi, nefsine tâbi olmasındandır. Hâlbuki îmân etmek, İslâmiyetin emir ve yasakları, hep, nefsi kırmak, ezmek içindir. İslâmiyete uyuldukça, nefsin istekleri azalır. Bunun içindir ki, İslâmiyete uymak, nefsin isteklerini yok etmektedir.


.

"O gün kıyâmet kopacak..."

 
A -
A +
Allahü teâlâdan başka her şey yok idi ve hepsi yine yok olacaklardır. Kıyâmet kopacağı zaman, yıldızlar dağılacak, gökler parçalanacak, yeryüzü ve dağlar da parça parça olacak, hepsi yok olacaklardır. Böyle olacaklarını Kur'ân-ı kerîm açıkça bildirmektedir. El-hâkka sûresinin bir âyetinde meâlen; (Sûra bir kerre üfürülünce, yeryüzü ve dağlar, yerlerinden kaldırılıp silkilecektir. O gün kıyâmet kopacak, gök yarılacak ve dağılacaktır) Kasas sûresinin son âyetinde meâlen; (Her şey yok olacaktır. Yalnız O kalacaktır!) buyurulmuştur.
Kıyâmet alâmetlerinin çoğu çıkmıştır. Bu alâmetlerden biri, câhiller çoğalacak, ilim adamları azalacaktır. Câhiller, dinde söz sâhibi olup, herkese yanlış yol göstereceklerdir. Peygamber efendimiz, bu alâmetler hakkında  buyuruyorlar ki:
(Kıyâmet yaklaştıkça, fitneler çoğalır. Gece başlarken karanlığın artması gibi olur. Sabah evinden mü'min olarak çıkan çok kimse akşam kâfir olarak döner. Akşam mü'min iken, gece safâlarında îmânları gider. Böyle zamânlarda, evinde kapanmak fitneye karışmaktan hayırlıdır. Kenârda kalan, ileri atılandan hayırlıdır. O gün oklarınızı kırınız, silâhlarınızı, kılınçlarınızı bırakınız! Herkesi tatlı dil, güler yüzle karşılayınız! Evinizden çıkmayınız!)
(Bir zaman gelecek ki, ümmetimde Müslümânlığın yalnız adı kalacak. Mü'min olanlar, yalnız birkaç İslâm âdetini yapacak. İmânları kalmayacak. Kur'ân-ı kerîm yalnız okunacak. Emirlerinden, yasaklarından haberleri bile olmayacak. Düşünceleri yalnız yiyip içmek olacak. Allahü teâlâyı unutacaklar. Yalnız paraya tapınacaklar. Kadınlara köle olacaklar. Az kazanmakla kanâat etmeyecekler. Çok kazanınca doymayacaklar.)
(Kıyâmet alâmetlerinden biri, ilim yok olacak, din câhilleri çoğalacak, içki içenler ve zinâ edenler artacak.)
(Allahü teâlâ, sizden ilmi almak için ilmi ile âmil olan âlimleri kaldırır. Câhiller kalır. Dinden suâl edenlere, kendi akılları ile cevâp verip insanları doğru yoldan ayırırlar.)
Ma'rifetnâme kitabında diyor ki:
"Kıyâmet alâmetleri çoktur. Câmiler çok, cemâat az olacak. Binâlar yüksek, elbiseler ince, kadınlar emîr olacak. Erkekler kadınlaşacak."
Netice olarak Muhammed aleyhisselâmın kıyâmetten haber verdiği şeylerin hepsi doğrudur. Kıyâmette her şeyin yok olacağı, göklerin yarılacağı, yıldızların dağılacakları, yeryüzünün, dağların parçalanması ve herkesin mezârdan çıkması, mahşer yerine toplanması yani rûhların cesetlere gelmesi, kıyâmet gününün dehşeti, korkusu, kıyâmette suâl ve hesâp, iyiliklerin ve günâhların, oraya mahsûs bir terâzîde tartılması haktır, doğrudur.


.

"Bir zaman gelir ki..."

 
A -
A +

Kıyâmet yaklaşınca, din düşmanlarına aldanmış sahte din adamları, İslâm memleketlerinde çoğalır, tatlı, yaldızlı sözlerle ve yazılarla Müslümanları aldatmaya çalışırlar!..

Din bilgileri yani fıkıh bilgileri, dinin emir ve yasakları, ağaçtan elma, armut düşer gibi, insanın kafasına bir yerden gelmez. Bir hakîkî rehberin sözlerinden, hâllerinden, hareketlerinden ve ehl-i sünnet âlimlerinin ilm-i hâl kitâplarından öğrenilir. Kıyâmet yaklaşınca, hiçbir yerde hakîkî rehber görülmeyecek, câhil, yalancı, fâsık din adamları çoğalacaktır. Bunlar Allahü teâlânın sevgisini kazanmak için değil, para, mevki ve şöhret kazanmak için çalışacaklar. Zenginlere, makam sâhiplerine yanaşacaklardır. Bu din hırsızlarına aldanmamak, saâdete kavuşmak için, meşhûr Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâplarını okuyarak, dinimizi doğru olarak öğrenmelidir.

Bir zamanlar, İblîsin rahat, sevinçli oturduğunu, kimseyi aldatmakla uğraşmadığını gören bir zât;

-Niçin insanları aldatmıyorsun, boş oturuyorsun? deyince;

-Bu zamanın kötü din adamları, benim işimi çok güzel yapıyorlar, insanları aldatmak için bana iş bırakmıyorlar demiştir.

İmâm-ı Kurtubî hazretleri buyuruyor ki:
"İslâmın unutulması, Îsâ aleyhisselâm gökten inip, öldükten sonra olacaktır. Daha önce, Müslümânlar garîb olacak, Kur'ân-ı kerîme uyulmayacak ise de, büsbütün unutulmayacaktır."

Peygamber efendimiz, çeşitli hadîs-i şerîflerinde buyuruyorlar ki:
(Âhir zamânda ibâdet edenlerin çoğu din câhili olacaktır. Din adamlarının çoğu da fâsık olacaktır.)

(İslâmiyet her tarafa yayılacaktır. Hattâ, İslâm tâcirleri, ticâret için büyük denizlerde serbest yolculuk yapacaklar ve gâzilerin atları başka memleketlere yayılacaklartır. Sonra, hâfızlar türeyecek, benden daha iyi okuyan var mı? Benden daha çok bilen var mı? diyeceklerdir. Cehennemin odunları bunlardır.)

(Hâkimler rüşvet alarak haksız karâr verir. Adam öldürmek çoğalır. Gençler, ana babalarını, hısım akrabâsını aramaz, saymaz olur. Kur'ân-ı kerîm mizmârdan yani çalgı âletlerinden okunur. Tecvît ile, güzel okuyanları, İslâmiyete uyan hâfızları dinlemeyip, mûsikî ile şarkı gibi okuyanları dinlerler.)

(Bir zaman gelir ki, Müslümânlar birbirlerinden ayrılır, parçalanırlar. İslâmiyeti bırakıp, kendi düşüncelerine, görüşlerine uyarlar. Kur'ân-ı kerîmi mizmârlardan yani çalgılardan, şarkı gibi okurlar. Allah için değil, keyif için okurlar. Böyle okuyanlara ve dinleyenlere hiç sevap verilmez. Allahü teâlâ bunlara la'net eder. Azâb verir!)

Netice olarak, kıyâmet yaklaşınca, din düşmanlarına aldanmış sahte din adamları, İslâm memleketlerinde çoğalır, tatlı, yaldızlı sözlerle ve yazılarla Müslümanları aldatmaya çalışırlar. Böylelerinin kitâplarını almamalı, eve sokmamalı, tuzaklarına düşmemelidir.


.

"Müslümanım demek, insanı kurtarmaz"

 
A -
A +

"İmânım var demek, Müslümânım demek, insanı kurtarmaz. Kalbin inanması, yakîn hâsıl etmesi lâzımdır. Hâlbuki, yakîn nerede? Zan bile yok. Belki vehim bile değil."

Bir kimsenin, dünyada ve âhırette rahata, saâdete kavuşması için, lafla Müslümanım demesi, Müslüman görünmesi, kâfi değildir. Bu kimsenin Müslümanlığı iyi öğrenmesi, onu doğru anlaması ve yapması, ona uyması, amel etmesi lâzımdır.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben buyuruyor ki:

"Biz kuluz. Sahibimizin emrindeyiz. Başıboş değiliz. Her istediğimizi yapmaya serbest değiliz. İyi düşünelim! Uzağı gören akıl sâhibi olalım! Kıyâmet günü utanmaktan, pişmân olmaktan başka, ele bir şey geçmez. Gençlik çağı, kazanç zamanıdır. Mert olan, bu vaktin kıymetini bilip, elden kaçırmaz. İhtiyârlık herkese nasîb olmaz. Nasîb olsa da, rahat, elverişli vakit ele geçmez. Vakit de bulunsa, kuvvetsizlik, hâlsizlik zamanında, yarar iş yapılamaz. Bugün, her fırsat elde iken, güç kuvvet yerinde iken, hangi özür, hangi sebeple, bugünün işi yarına bırakılabilir? Peygamber efendimiz; (Yarın yaparım diyen helâk oldu, ziyân etti) buyurdu. Eğer dünya işlerini yarına bırakırsan ve bugün hep âhıret işlerini yaparsan güzel olur. Fakat, bunun aksini yaparsan çok çirkin olur.

Gençlik zamânında, insanı üç din düşmanı olan, nefis, şeytân ve kötü insanlar aldatmaya uğraşmaktadır. Bunlar karşısında az bir ibâdet pek kıymetli olur. İhtiyârlıkta yapılan, bundan kat kat fazla ibâdetlerin bu kadar kıymeti olmaz.

Ey evlâdım! Yalancılığı çok defa görülmüş olan birisi, düşman bu gece filan yerden baskın yapacak dese, idâreciler, akıllılar, karşı koyma güçlerini düşünmez mi? O kimsenin yalancı olduğunu bildikleri hâlde, tehlike bulunan işlerde, ihtiyâtlı, tedbîrli, uyanık bulunmak lâzımdır demezler mi?

Peygamber efendimiz, tekrar tekrar, açıkça, âhıretin sonsuz azâblarını bildiriyor. Buna inanmayorlar. İnanılsa da, tedbîr, kurtulma çâresi düşünmüyorlar. Hâlbuki, Resûlullah efendimiz, kurtuluş yolunu da, göstermektedir. O hâlde, Peygamber efendimizin sözlerine, bir yalancının sözleri kadar kıymet vermemek, nasıl bir îmândır? İmânım var demek, Müslümânım demek, insanı kurtarmaz. Kalbin inanması, yakîn hâsıl etmesi lâzımdır. Hâlbuki, yakîn nerede? Zan bile yok. Belki vehim bile değil. Çünkü tehlikeli zamanlarda vehim edilen şeye karşı da, tedbîr almak, akıl îcâbıdır."

Netice olarak, bir kimsenin Müslüman görünmesi, yalnız Müslümanım demesi, onu âhırette azaptan kurtarmaz. Müslüman olduğunu, dinin emir ve yasaklarını öğrenerek ve bunlara uygun hareket ederek isbât etmesi lâzımdır. Her ibâdeti, şartlarına uyarak, severek, ihlâs ile yapmalı ve harâmların hepsinden de Allah rızâsı için sakınmalıdır.


.

İslâmiyetin garip olmasının sebebi

 
A -
A +

İslâmiyetin ve Müslümânların garip olmasının sebebi, hep İslâm nimetlerinin kıymetlerini bilmeyip, onlara şükretmemenin, arka çevirmenin neticesidir...

İslâm dînini ortadan kaldırmak isteyenler, asırlar boyunca yaptıkları kanlı ve acı tecrübelerle anladılar ki, îmânını yıkmadıkça, Müslümân milleti yıkmaya, imkân yoktur. Din düşmanları, her ilerlemenin ve yükselmenin hâmîsi, teşvîkçisi olan İslâmiyeti, ilmin, fennin, yiğitliğin düşmanı gibi göstermeye yeltendiler. Genç nesillerin, bilgisiz, dinsiz kalmasını, onları mânevî cepheden vurmayı hedef edindiler. Bu yolda milyonlar harcadılar. İlim ve îmân silâhları çürümüş, hırs ve şehvetlerine kapılmış olan bazı câhiller, din düşmanlarının bu hücumları ile hemen bozuldu. Bunlardan bir kısmı, isimlerini siper edinip, Müslümân görünerek, fen adamı, kalem sâhibi ve din âlimi, hattâ Müslümânların hâmîsi şekline girip, temiz gençlerin îmânlarını çalmaya koyuldular. Böylece, gençleri dinden, îmândan ayırmaya, İslâmiyeti ve Müslümânları yok etmeye çalıştılar. İlmi, fenni, güzel ahlâkı, fazîleti ve yiğitliği ile dünyâya şân ve şeref saçan, ecdâdımızın sevgisini genç kalblere yerleştiren mukaddes bağları çözmek, gençliği dedelerinin kemâlâtından, ululuğundan mahrûm ve habersiz bırakmak için, kalblere, ruhlara, vicdânlara hücûm ettiler.

Hâlbuki İslâmiyetten uzaklaştıkça, Resûlullah efendimizin yolundan ayrıldıkça, ahlâk bozulduğu gibi, her vâsıtayı yapmakta ve her asrın îcâb ettirdiği yeni bilgilerde, üstünlüğü kaybediyor, ecdâdımızın başarılarını gösteremiyor, hattâ geri kalmaya başlıyorduk. Bu maskeli din düşmanları, bir taraftan ilimde, fende geri kalmamıza çalışıyor, diğer taraftan da, İslâmiyet geriliğe sebep oluyor, bu kara perdeyi kaldırmamız lâzımdır, diyorlardı. Bu sûretle maddî ve manevî kıymetlerimizi yıkarak, vatanımıza, milletimize, dışarıdaki düşmanların, asırlarca yapmak istedikleri, fakat yapamadıkları kötülüğü yaptılar. Müslümân ismini taşıyan İslâm düşmanlarına zındık denir. Zındıkların İslâmiyete zararları, kâfirlerin, misyonerlerin zararlarından daha çok oldu...

Cenâb-ı Hak, bütün insanlara, sayılamıyacak kadar çok nimet, iyilik vermiştir. Bunların en büyüğü ve en kıymetlisi olarak da, Resûller ve Nebîler göndererek, İslâmiyeti, ebedi saâdet yolunu göstermiştir. Sûre-i İbrâhîmin 7. âyetinde meâlen;

(Nimetlerimin kıymetini bilir, şükrederseniz, yani emrettiğim gibi kullanırsanız, onları arttırırım. Kıymetlerini bilmez, bunları beğenmezseniz, elinizden alır, şiddetli azâb ederim) buyurmuştur.

Netice olarak, İslâmiyetin ve Müslümânların garip olmasının sebebi, hep İslâm nimetlerinin kıymetlerini bilmeyip, onlara şükretmemenin, arka çevirmenin neticesidir...


.

İslâmiyeti yok etmek isteyenler

 
A -
A +

Müslümân olmak, büyük nimettir. Ancak nimetin kıymeti bilinmezse, elden gider. Elbette, İslâm nimetlerinin elden çıkmasının sebepleri vardır...

Allahü teâlânın beğendiği râzı olduğunu bildirdiği din, İslâmiyettir. Bunun için Müslümân olmak, büyük nimettir. Ancak nimetin kıymeti bilinmezse, elden gider. İslâm nimetlerinin elden çıkmasına sebep olanlar iki kısımdır:

Birincileri, inkârlarını, düşmanlıklarını açıkça bildirenler olup, bunlar bütün güçleriyle, İslâmiyeti yıkmaya uğraşıyorlar. Müslümânlar, bunları biliyor ve onlardan kendini koruyor.

İkinci kısımdakiler, kendilerine Müslümân ismini ve süsünü verip, din adamı tanıttırıp, Müslümânlığı, kendi akılları ile, keyiflerine ve şehvetlerine uygun bir şekle çevirmeye uğraşıyor, Müslümânlık ismi altında, yeni, uydurma bir din kurmak istiyorlar. Hile ve yalanlarla, sözlerini isbât etmeye, Müslümânları aldatmaya çalışıyorlar. Müslümânların çoğu, bunları, bâzı sözlerinden ve İslâmiyeti yıkıcı davranışlarından seziyor ise de, çok kurnaz idâre edildikleri için, birçok sözleri revaç bulup, Müslümânlar arasında yerleşiyor. Müslümânlık dîni, yavaş yavaş bozularak, bunların istedikleri, plânladıkları şekle dönüyor...

İslâm nimetinin elden gitmesine sebep olanlardan bâzısı da;
"Bu asırda yaşayabilmemiz için, milletçe, topluca garplılaşmalı, batılılaşmalıyız" diyor. Bu sözlerinden maksat, eğer batının fende, teknolojide, tecrübede, sanatta, imâr ve refah vâsıtalarında bulduklarını öğrenmek, yapmak, bunlardan istifâdeye çalışmak ise, bunu İslâmiyet zâten emretmektedir. Fen bilgilerini öğrenmenin farz olduğu, kitâplarda, vesîkaları ile bildirilmiştir.

Nitekim hadîs-i şerîfte; (Hikmet yani fen ve sanat, mü'minin kaybettiği malıdır. Nerede bulursa alsın!) buyuruldu.

Eğer batılılaşmaktan maksat, ecdâdımızın doğru ve mukaddes yolunu bırakıp, batının bütün âdetlerini, ahlâksızlıklarını, pisliklerini ve hepsinden daha acısı, dinsizliklerini, putlarını alıp, câmileri kilise ve eski sanat eseri şekline sokmak, Müslümânlığa şark dîni, gerilik dîni, puta tapmaya, ibâdete müzik karıştırmaya batı dîni, modern ve medenî din demek ve İslâmiyeti bırakıp, Hıristiyanlığa, mûsikî âletleri ile ibâdet etmeye dönmek ise, bunun adı, dinde reform yapmak, İslâmiyeti değiştirerek ortadan kaldırmak, yok etmek demektir...

Netice olarak, herkes şunu iyi bilmelidir ki, bu milletin damarlarında dolaşan asîl kan sebebi ile, ne bugün, ne de onların ümîtle bekledikleri günlerde, dinini bilen ve seven Müslümanlar, bu mânâda aslâ batılılaşmayacak ve dinsiz olmayacak, zındıkların yalanlarına aldanmayacaktır. İslâmiyete asırlarca hizmet eden ecdâdının mukaddesâtını ayaklar altında çiğnetmeyecektir!..


.

Nimetin kıymetini bilmeli...

 
A -
A +

Müslümânların kavuştuğu her nimet, hep Hakka îmânın hâsıl ettiği kardeşliğin netîcesi ve Allahü teâlânın merhameti, ihsânıdır.

Allahü teâlâ, sevdiklerini hayırlı işlere vâsıta kıldığı gibi, kendisine inanmayan, düşmanlık edenleri de, fena, kötü işlere vâsıta kılmaktadır. Bunun için insan, neye vâsıta olduğuna dikkat etmelidir. İslâm nimeti ile şereflenenler, bunun kıymetini bilmelidir. Çünkü nimetin kıymeti bilinmeyince, hakkı gözetilmeyince elden gider. Şükredilince, hakkı gözetilince elde kalır ve artar. İbrâhîm sûresinin 7. âyetinde meâlen; (Şükrederseniz, verdiğim nimetleri elbette arttırırım) buyuruluyor.

Müslümânların kavuştuğu her nimet, hep Hakka îmânın hâsıl ettiği kardeşliğin netîcesi ve Allahü teâlânın merhameti, ihsânıdır. Müslümânların gördüğü her musîbet ve felâket de, hep kızgınlığın, nefretin, düşmanlığın netîcesidir. Bunlar ise, hakkı tanımamanın, zulüm ve haksızlık etmenin cezâsıdır. Nimetin kıymetini bilmemek, nimet verenin azâb etmesine sebep olacak büyük bir suçtur.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri bir talebesine hitaben buyuruyor ki:
"Bugün, öyle bir gündür ki, az bir hareket, bir söz, bir yazı hemen kabûl olunup pekçok sevâp verilir. Eshâb-ı Kehf'in, bu kadar kıymet ve şöhret kazanmasının sebebi, yalnız hicret etmeleri idi. Düşman saldırdığı zaman, süvârîlerin az bir hareketi, çok kıymetli olur. Sulh zamânında, pek ince, güç talîmleri, bu kıymeti alamaz. Bugün sizin, söz ile yaptığınız cihâd, cihâd-ı ekberdir. Size nasîb olan bu nimetin kıymetini biliniz. Var kuvvetinizle, din düşmânlarını rezîl edip, İslâmiyetin emirlerinin yapılmasına, harâmların çirkinliğinin, zararlarının anlaşılarak kaçınılmasına, hakkı söylemeye çalışınız! Bu söz ile ve kalem ile olan cihâdı, top ile kılınç ile olan cihâddan daha kârlı biliniz! Hâce-i Ahrâr Ubeydüllah-i Taşkendî hazretleri buyurdu ki: 'Eğer şeyhlik yapsaydım, hiçbir şeyh, bir yerde, bir mürîd bulamazdı. Fakat, bana başka vazîfe verildi. O vazîfe de, İslâmiyeti yaymak ve İslâmiyeti kuvvetlendirmektir...' Bunun için, sultânlara, devlet reislerine gidip nasîhat verirdi. Tesîrli sözleri ile, hepsini doğru yola getirirdi. Onlar vâsıtası ile İslâmiyeti yayardı."

Her nimet, külfet karşılığıdır. Allahü teâlânın rızâsına ve Cennet nimetlerine kavuşmak isteyenin, emredilen ibâdetleri yapmak, yasak edilen harâmlardan sakınmak ve İslâmiyeti yaymak sıkıntısına katlanması ve sabırlı olması lâzımdır.

Netice olarak, iyilik yapana teşekkür edileceğini, herkes bilir. İyilik edenlere hürmet edilir, nimet sâhipleri büyük bilinir. O hâlde, her nimetin hakîkî sâhibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık îcâbıdır, aklın lüzûm gösterdiği bir vazîfedir.


.

"Bugün arkadaşım hayatımı kurtardı"

 
A -
A +

"Çölde yolculuk eden iki arkadaş, yolculuk esnasında bir sebepten dolayı tartışırlar. Biri ötekine bir tokat atar. Tokadı yiyenin canı çok yanar ama tek kelime etmez!.."

Her şeyi yaratan, terbiye eden, yetiştiren, her iyiliği yaptıran, gönderen hep Allahü teâlâdır. Cenâb-ı Hak dilemedikçe, istemedikçe, kuvvet ve fırsat vermedikçe, hiç kimse, hiçbir kimseye, zerre kadar, iyilik ve kötülük yapamaz. Bunun için iyilik edenlere teşekkür etmeli, kendisine kötülük edenleri de affetmeli, kin tutmamalıdır. Allahü teâlânın sıfatlarından biri Settârdır yani günâhları örtücüdür. Müslümânın da din kardeşinin ayıbını, kusûrunu örtmesi lâzımdır. Allahü teâlâ, kullarının günâhlarını affedicidir. Müslümânlar da, birbirlerinin kusûrlarını, kabâhatlerini affetmelidir. Allahü teâlâ kerîmdir, rahîmdir. Yani lütfu, ihsânı boldur ve merhameti çoktur. Müslümânın da cömert ve merhametli olması lâzımdır. Mesnevide şöyle bir hikâye anlatılır:

"Çölde yolculuk eden iki arkadaş, yolculuk esnasında bir sebepten dolayı tartışırlar. Biri ötekine bir tokat atar. Tokadı yiyenin canı çok yanar ama tek kelime etmez ve kum üzerine; 'Bugün en iyi arkadaşım bana bir tokat attı' diye yazar. Yolculuklarına devam ederler ve nihayet bir nehir kenarına gelirler. Susuzluktan bunalmış hâldeki yolcular hemen serinlemek ve susuzluklarını gidermek için nehre koşarlar. Arkadaşından tokat yiyen şahıs, su içmek isterken nehre düşer. Boğulmak üzereyken, daha önce kendisine tokat atan arkadaşı tarafından kurtarılır. Boğulmaktan kurtulduktan sonra, nehir kenarındaki bir kaya parçası üzerine; 'Bugün en iyi arkadaşım benim hayatımı kurtardı' diye yazar.

Kendisine daha önce tokat atan arkadaşı;

-Sana tokat atıp canını yaktığımda bunu kum üzerine yazmıştın, fakat seni boğulmaktan kurtarınca bunu kaya üzerine kazıyarak yazıyorsun, bunun sebebi nedir diye sorar. O da;

-Biri bizi incittiğinde bunu kum üzerine yazmalıyız ki bağışlama rüzgârı estiğinde onu silebilsin. Ama biri bize iyi bir şey yaparsa onu kaya üzerine kazımalıyız ki onu hiçbir rüzgâr yok etmesin cevabını verir..."

Allahü teâlâ insanların yaptığı işlerden bir kısmını beğenmediğini, bunları yapanlardan râzı olmadığını, fakat pişmân olup tövbe edenleri affedeceğini bildirmiştir. Bunun için Müslümân her zaman, iyilere iyilik etmeli, kötülük yapanları da, affetmelidir

Netice olarak, Müslümânların ayıplarını örtmek, gizli günâhlarını yaymamak ve kusûrlarını affetmek çok sevâptır. Müslüman, herkese iyilik etmeli, eli ile, dili ile kimseyi incitmemeli, kimseye zarar vermemeli, hıyânet etmemeli, herkese faydalı olmalı, herkesin hakkını ödemelidir. Kin tutmamalı, af dileyenleri affetmeli, özür dileyenlerin özrünü kabul etmelidir.


.

"Beni mahvetmek mi istiyorsun?"

 
A -
A +

Şeytân, hizmetçi kılığına girerek, yirmi seneye yakın büyük velî Cüneyd-i Bağdadî hazretlerinin yanına gidip gelerek, hizmetinde bulunur. Nihayet bir gün!..

İnsanın kemâli, olgun olması, fâni, geçici olduğunu, idrâk etmesi iledir. İslâmiyetten maksat, insanın, hiç olduğunu anlamasıdır. Dâimî, sonsuz var olmak, ülûhiyyet yani ilâhlık sıfatlarındandır ve yalnız Allahü teâlâya mahsûstur. Hârika, kerâmet göstererek, meşhûr olmak, kibre sebep olur. Böyle kimse, İslâmiyetin faydalarından mahrûm kalır ve ma'rifete yani Allahü teâlâyı tanıma ni'metine kavuşamaz.

Evliyânın büyüklerinden Ebû Sa'îd Ebülhayr hazretlerine;
-Falan kimse, su üstünde yürüyor dediklerinde;
-Bu iş kolaydır. Martı kuşları da, su üstünde yürüyor buyurur.
-Filan kimse, havada uçuyor dediklerinde;
-Kuş ve sinek de uçuyor buyurur.
-Filan kimse, bir ânda, bir şehirden bir şehre gidiyor dediklerinde;
-Şeytân da, bir nefeste şarkdan garba gidiyor. Böyle şeylerin kıymeti yoktur. Mert odur ki, herkes gibi yaşar, alışveriş yapar, evlenir ama bir ân, Allahü teâlâdan gâfil olmaz buyurur.

Şeytân herkesi bir taraftan yakalıyor. Hem İslâmiyete saldırtıyor, hem de, ibâdet yaptığını sanarak, kibre, ucba sürüklüyor. Bunun için Hikem-i Atâiyye kitabında; "Zillet ve inkisâra sebep olan günâh, izzet-i nefse ve kibre sebep olan tâ'atten daha hayrlıdır" denilmiştir.

Vaktiyle Şeytân, hizmetçi kılığına girerek, yirmi seneye yakın Cüneyd-i Bağdadî hazretlerinin yanına gidip gelerek, hizmetinde bulunmuş. Fakat bir türlü Onun gönlüne vesvese vermeye, Ona istediklerini yaptırmaya muvaffak olamamış.

Nihayet bir gün;
-Ey Üstad, yoksa siz benim kim olduğumu biliyor musunuz diye sorar. Cüneyd-i Bağdadî hazretleri de;
-Sen lânetlenmiş olan İblissin. İlk geldiğin andan beri seni tanıyorum, buyurmuştur. Bu cevap üzerine Şeytân;
-Bu zamâna kadar sizin kadar yüksek dereceye ulaşan başka bir büyük zât tanımıyorum. Yirmi senedir size hiçbir isteğimi yaptırmaya muvaffak olamadım, der. Cüneyd-i Bağdadî hazretleri;
-Ey lânetlenmiş olan melûn, şimdi de beni, kendini beğenme hastalığına düşürerek, mahvetmek mi istiyorsun! Yirmi senede yapamadığını yirmi saniyede mi yapak istiyorsun? Hemen burayı terk et, yanımızdan uzaklaş diye bağırır.

Netice olarak insan, elinden hiçbir şey gelmeyen âciz bir varlıktır. İnsan, ancak bir parça konuşabilen, biraz düşünebilen bir mahlûktur. İyi düşünse, kibre, gurûra kapılmaz, aksine, ne kadar boş olduğunun farkına varır. Ucub yani yaptığı ibâdetleri, iyilikleri beğenmek, insânı kibre sürükler, günâhları unutmaya sebep olur. Günâh ise, kalbi karartır. Günâhlarını düşünen kimse, ibâdetlerini büyük görmez. İbâdet yapmanın da, Allahü teâlânın lütfu, ihsânı olduğunu düşünür.


.

Herkese şefkat ve merhamet et!"

 
A -
A +

"Kimseyi hakîr görme! Kimse ile münâkaşa, mücâdele etme! Tasavvuf büyüklerine dil uzatma! Onları inkâr eden felâkete düşer. Mayan fıkıh ve evin mescid olsun!"

İnsanlara şefkat, merhamet etmek demek, onların âhıretlerini kurtarmaya çalışmak ve Cehennem ateşinden korumak demektir. Kur'ân-ı kerîmde insanlara dâimâ merhamet ve şefkat emir olunmaktadır. Bu emirlere kıymet vermeyenlerin Müslümânlıkla irtibâtı kalmamıştır.

Kıyâmette azâblardan kurtulmak için, iki büyük temel vardır:

Birincisi,
 Allahü teâlânın emirlerine kıymet vermek, saygı göstermektir.

İkincisi, Allahü teâlânın kullarına, yarattıklarına şefkat, iyilik etmektir. Müslümânlık da, mahlûklara şefkat etmekten ibârettir.

Abdülhâlık Goncdüvânî hazretleri, sevenlerine vasiyyetinde buyuruyor ki: "Herkese şefkat ve merhamet et! Kimseyi hakîr görme! Kimse ile münâkaşa, mücâdele etme! Kimseden bir şey isteme! Tasavvuf büyüklerine dil uzatma! Onları inkâr eden felâkete düşer. Mayan fıkıh ve evin mescid olsun!"

Kitaplarda, insanların ibret alması için, şöyle bir hâdise anlatılır:
"Dünyâ hayâtında hiç kimseye iyilik yapmamış, bencil bir adam ölünce, Cehennemin kapısında bunu bir melek karşılar. Melek bu adamın hâline acır ve;

-Eğer sen, dünyâda, tek bir gün bile birisine bir iyilik yaptıysan buraya girmemen için, Allahü teâlânın indinde sana şefâatçi olurum. İyi düşün, varsa böyle bir iyiliğin söyle der. Bencil günâhkâr adam, meleğin bu sözü üzerine, bir müddet düşünür ve heyecanla;

-Hatırladığıma göre, bir gün ormanda yürürken önüme bir örümcek ağı çıkmıştı. O ağı bozmamak ve örümceği ezmemek için yolumu değiştirmiştim diye anlatır.

Bunun üzerine gökten bir örümcek ağı iner. Adam bu ağa tutunarak Cennete gidecektir. Adam neşe içinde ağa tutunurken, günâhkârlardan bazıları da ağa tutunarak kurtulmaya çalışırlar.

Fakat adamın yine bencilliği tutar, ağın o kadar çok insanı taşıyamayacağından korkarak onları itmeye başlar. Tam o sırada ağ gerçekten kopar ve diğerleri ile birlikte adam da Cehenneme düşer.

Bunun üzerine Cehennemin kapısında kendisini karşılayan melek;
-Yazıklar olsun sana. Bencilliğin, hayatında işlediğin tek iyiliği de kötülüğe döndürdü. Eğer o insanlara şefkat gösterebilseydin, örümcek ağının herkesi taşıyabileceğini de görecektin der..."

Netice olarak, Kur'ân-ı kerîmin tefsîrleri tedkîk edilirse görülür ki, Allahü teâlâ, insanlara dâimâ merhamet, şefkat ve af ile muâmele etmeyi, kendilerine fenâlık yapanları affetmeyi, dâimâ güler yüzlü ve tatlı sözlü olmayı, sabırlı hareket etmeyi, işlerinde dâimâ dostlukla anlaşmayı emretmektedir. Peygamber efendimizin dâimâ sulhu tavsiye ettiğini, kendisine karşı çıkanlara bile şefkat elini uzattığını, bütün dünyâ târihleri yazmaktadır.


.

İçinizi hırs, kin ve hasedden temizleyiniz!"

 
A -
A +
Mevlânâ hazretleri oğluna buyurdu ki: "Cennette olmak istersen, herkes ile dost geçin, hiç kimseye kin tutma, herkese tevâzu göster. Zîrâ alçak gönüllü olmak asıl sultanlıktır." 
 
Başkasından nefret etmeye, kalbinde ona karşı kin, düşmanlık beslemeye "hıkd" denir ki, kalb hastalıklarından ve kötü huylardandır. Kalbinde hıkd yani nefret bulunan kimse, iftirâ etmek, yalan söylemek, yalancı şâhitlik yapmak, gıybet, sır ifşâ etmek, alay etmek, insanları incitmek, onların hakkını yemek ve ziyâreti kesmek gibi günâhlara yakalanır. Nefretin, hıkdın sebeplerinin başında, gadab yani öfkeli olmak gelmektedir. Çünkü öfkeli olan, kızan bir kimse, intikam alamayınca, öfkesi, hıkd yani nefret hâlini alır. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri;
"Kibir, öfke, zulüm, kin ve nefret, insanı alçaltır" buyurmuştur.
Dinimiz, insanlardan nefret etmeyi değil, onlara merhamet etmeyi, sevmeyi, iyi, güler yüzle davranmayı emretmektedir. Peygamber efendimiz;
(İnsânlar, kendilerine iyilik edenleri sever) buyurmuştur.
Güler yüzlü, tatlı sözlü olmak, kötülük edene iyilik yapmak, iyi huyların en üstünüdür. Böyle olmak ve hediyye vermek, düşmanları dost yapar. Zira hadis-i şerifte;
(Hediyeleşiniz, birbirinizi seversiniz) buyurulmuştur.
Hediyyenin en kıymetlisi, en faydalısı ise, güler yüzlü ve tatlı sözlü olmaktır. Ebû Abdullah el-Mukrî hazretleri;
"Fütüvvet; kızdığı kimseye karşı güzel huylu olmak, hoşlanmadığı kimseye ihsân etmek ve nefret ettiği kimse ile güzel sohbette bulunmaktır" buyurmuştur.
Ebü'l-Hayr-ı Aktâ hazretlerine;
-Kalbin îmân ile dolu olmasına alâmet nedir? diye sorulunca;
-Bütün Müslümanlara şefkat etmek, onların dertleri ile dertlenmek, işlerinde onlara yardımcı olmaktır. Nifakla dolu olan kalbin alâmeti; kin, hased ve düşmanlıktır, buyurdu.
Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri talebelerine sık sık şöyle nasîhat ederdi:
"Müslüman kardeşinize saygılı olmanızdan daha kolay ne vardır? Onlara hürmet etmek, haklarını korumak ne güzel haslettir! Müslüman kardeşlerimize kin beslemek, onlara karşı saygısız olmak ne zararlı şeydir! Bu yol, hiç kimseye fazîlet kapısını açmamış, hiç kimseyi başarıya ulaştırmamıştır."
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretleri de, oğlu Sultan Veled'e:
"Oğlum! Eğer Cennette olmak istersen, herkes ile dost geçin, hiç kimseye kin tutma, herkese tevâzu göster. Zîrâ alçak gönüllü olmak asıl sultanlıktır" buyurmuştur.
Netice olarak insan, nefret, kin gibi kalbindeki kötü huyları yani "zehirleri" temizlerse, herkesle iyi geçinir ve herkese huzûr verir. Ebü'l-Fadl Ahmedî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"İçinizi hırs, kin, hased gibi kötü huylardan temizleyiniz. Bunlardan biri varken kimse size yakın olmaz. Böyle olunca Allahü teâlânın sevgisi kalbinizde meydana gelmez."


.

Doğruyu, hakikati görebilmek

 
A -
A +
Selîm olmayan akılların, yanıldıkları için, hakîkati, doğruyu kabul etmemeleri bir kıymet bildirmez. Âmâ olanın güneşi görmemesi, güneşin yokluğunu göstermez...
İnsanların şekil ve ahlâkları başka başka olduğu gibi, akıl, tabîat ve ilimleri de, ayrı ayrıdır. Birinin aklına uygun gelen bir şey, başkasının aklına uygun gelmeyebilir. Bu sebeptendir ki, din işlerinde akıl, tam bir ölçü, doğru bir senet olamaz. Sadece selîm olan akıl doğruyu, hakîkati görebilir, her akıl değil. Selîm olan akıl da, Peygamberlerde ve Onların vârisleri olan âlim ve evliyâda olur. Eğer her akıl, doğruyu görebilseydi, Peygamber efendimizi gören ve sözünü işiten herkesin doğruyu kabul edip îmân etmesi gerekirdi. Akılları, görüşleri kıt olanlar hakkında, Bakara sûresinin, 18. âyet-i kerîmesinde meâlen;
(Onlar, hakkı dinlemekte ve kabul etmekte sağırdırlar, îmânı ve hakkı söylemekte dilsizdirler, doğru, hak yolu görmekte kördürler. Bu hâllerinden rücû edip, doğru yola dönmezler) ve  yine Bakara sûresinin 171. âyet-i kerimesinde meâlen; (Sağırdırlar, dilsizdirler, kördürler, anlamazlar) buyurulmaktadır.
Allahü teâlâ, bu âyet-i kerîmelerde, hakîkati, doğruyu göremeyenler için, Peygamber efendimize hitaben, onların kulakları, gözleri vardır fakat îmâna ve doğru yola çağırmanı işitmezler, görmezler, onlar sağır ve kör gibidirler, buyurmuştur. Allahü teâlâ, doğruyu kabul etmeyenleri, mezardaki ölülere benzetmektedir. Bu benzetiş, duymak ve anlamak bakımından değil, duygusuzluk, anlayışsızlık, yani kabul etmemek bakımındandır. Hakîm Senâî hazretleri, hakikati göremeyen ve kabul etmeyenlerle alâkalı olarak şöyle bir misâl anlatır:
"Vaktiyle bir şehrin sâkinleri âmâ olup görmezlermiş. Zamanın sultanı da, bu şehre yakın bir yerde fil besletirmiş. Âmâ olan şehir sâkinleri, filleri merak etmişler ve aralarından birkaç kişiyi seçip oraya göndermişler. Giden heyettekiler geri dönünce, kendilerine göre fili tarif etmeye başlarlar. Filin sadece kulağına dokunan;
-Halı gibi sert yassı ve geniş bir yaratıktır der. Filin hortumuna ellemiş olan, buna îtirâz eder ve;
-Hayır, hayır, hiç de öyle değil. Bir su hortumu gibidir. Ben doğruyu söylüyorum. İçi boştur der. Filin sadece ayaklarına dokunan, diğer ikisine itirâz eder ve;
-Ey insanlar, biliniz ki o öyle değildir. O yukarı doğru genişleyen bir kolon, bir sütun gibidir der. Her biri, filin bir parçasını tanıdığı için büyük hatâlara düşmüşlerdir..."
Netice olarak, selîm olmayan akılların, yanıldıkları için, hakîkati, doğruyu kabul etmemeleri, uygun bulmamaları, bir kıymet bildirmez. Âmâ olanın güneşi görmemesi, güneşin yokluğunu göstermez. Bunun için, hakikati, doğruyu göremeyen ve inkâr edenlerin, bu inkârlarının bir kıymeti olmaz.


.

Âhirete yaramayanlar zararlıdır

 
A -
A +
Ölümden önce olan her şeye dünya denir, ölümden sonra faydası olanlar, dünyadan sayılmaz. Dünya, âhiret için tarladır. Âhirete yaramayan dünyalıklar, zararlıdır.
 
Dünya ile âhiret, Doğu ile Batı gibidir ki, birine yaklaşan, ötekinden uzak olur. Bir kimse, ibâdetini yapmaz ve geçiminde, kazancında Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını gözetmezse, dünyaya düşkün olmuş olur. Allahü teâlâ herkesin kalbini bundan soğutur. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Dünya, seni, Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeyler demektir. Kadın, çocuk, mal, rütbe, mevki düşüncesi, Allahü teâlâyı unutturacak kadar aşırı olursa, dünya olur. Çalgılar, oyunlar, faydasız, boş şeylerle vakit geçirmek, kumarlar, kötü arkadaş, kötü filmler, dergiler ve romanlar, hep bunun için dünya demektir. Âhirete faydası olmayan ilimler, dersler de, hep dünyadır. Hesap, hendese yani matematik ve geometri, astronomi, mantık, eğer Allahü teâlânın gösterdiği yerlerde yani insanlara hizmet etmek için kullanılmazsa bunlarla uğraşmak, boşuna vakit öldürmek olur ve dünya olur. Bu bilgileri bütün derinliği ile, incelikleri ile okumak, yalnız başına işe yarasaydı, eski Yunan felsefecileri ve son zamanlardaki Avrupa'nın, Amerika'nın fen adamları, mütehassısları saâdet yolunu bulur, âhiretteki ebedî azâbdan kurtulurlardı."
Hakîm Senâî hazretlerinin Hak yoluna girmesine şöyle bir hâdise sebep olur:
Sultan Gazneli Mahmûd, Hindistan seferine hazırlanmaktadır. Hakîm Senâî de Sultana yazdığı bir kasîdeyi Ona götürmektedir. Yolda bir meyhânenin önünden geçerken içeriden, kendisi ile ilgili konuşmalar işitir. Bir meczûb, meyhaneciye;
-Bir kadeh de Hakîm Senâînin körlüğü için doldur der. Meyhaneci;
-Hakîm Senâî iyi huylu, bilgili, faziletli bir şâirdir. Neden böyle dersin? deyince meczûb;
-Eğer o, bilgili, yiğit bir kişi olsaydı, dünyada ve âhirette faydası olan bir işle uğraşırdı. O her gün bir şeyler alırım ümidiyle Sultanın yanına gidiyor. Saçma sapan sözlerine, şiir adını vermiş. Sultanın yanına gidip yaltaklık ediyor, ömrünü ziyân ediyor. Akıllı ve bilgili olan ömrünü ziyân eder mi? Belki neden yaratıldığını düşünürdü. Kıyâmet günü, "Ey Senâî, huzûrumuza ne getirdin?" diye sorarlarsa ne mâzeret beyân edecek der. Hakîm Senâî hazretleri bu sözleri işittiğinde kendinden geçer ve gönlü dünyâdan soğur, Hak yoluna girip, ibâdetle meşgul olur...
Netice olarak, ölümden önce olan her şeye dünya denir, ölümden sonra faydası olanlar, dünyadan sayılmaz. Dünya, âhiret için tarladır. Âhirete yaramayan dünyalıklar, zararlıdır. Harâmlar, günâhlar ve mubâhların fazlası böyledir. Dünyada olanlar İslâmiyete uygun kullanılırsa, âhirete faydalı olurlar. Hem dünya lezzetine, hem de âhiret nimetlerine kavuşulur...


.

Ölenlerin imdâdına yetişmek

 
A -
A +
Hadîs-i şerîfte buyuruldu? ki: "Bir kimse, kabristândan geçerken, onbir kerre İhlâs sûresi okuyup sevâbını meyyitlere hediye ederse, kendisine ölüler adedince sevâp verilir."
 
Ruh, bedenden ayrıldıktan sonra, bedenle ve bedenin bulunduğu toprakla alâkası, ilgisi devam eder. Bir kimse, ölenin defnedildiği bu yeri ziyâret ederse, ikisinin rûhları buluşurlar ve birbirlerinden faydalanırlar. İhyâ-ül-ulûm kitabında; "Ölümü hâtırlamak ve ölüden ibret almak için kabir ziyâret etmek ve sâlihlerin, velîlerin kabirlerinden bereketlenmek müstehaptır" buyuruluyor.
Kabirleri ziyâret ederken, onların hâlinden ibret almak, meyyitin çürüdüğü, yanaklarının, dudaklarının döküldüğü, ağzından pis sular aktığı, karnının şişip patladığı, içine kurtların, böceklerin dolduğu düşünülür. Hâtim-i Esâm hazretleri; "Kabristândan geçen kimse, onları düşünmezse ve duâ etmezse, kendine ve onlara hıyânet etmiş olur" buyurmuştur...
Erkeklerin kabir ziyâret etmeleri emrolundu. Resûlullah efendimiz, kadınlara da, sonradan ziyâret için izin vermişlerdir. Hadîs-i şerîfte;
(Kabirleri ziyâret etmenizi yasak eylemiştim. Bundan sonra, kabirleri ziyâret ediniz!) buyuruldu.
Resûlullah efendimiz, mü'min olan akrabasının ve Eshâbının kabirlerini ziyâret ederdi. Hadîs-i şerîfte;
(Bir mü'minin kabrini ziyâret ederken, Allahümme innî es'elüke-bi-hurmet-i Muhammed aleyhisselâm en lâ tü'az-zibe hâzelmeyyit derse, o meyyitin azâbı kıyâmete kadar ref' olur) buyuruldu.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir yakını vefât eden talebesine hitaben buyuruyor ki:
"İnsan, bu dünyada kalmak için yaratılmadı. Dünyada iş yapmak, çalışmak için yaratıldık. Çalışmalıyız, çalışıp, kazanıp da ölen bir kimse için korkacak bir şey yoktur. Hattâ, böyle ölmek, bir devlet ele geçirmektir. Ölüm bir köprü gibidir, sevgiliyi sevgiliye kavuşturur. Ölmek, felâket değildir. Öldükten sonra başına gelecekleri bilmemek felâkettir. Ölülere, duâ ile, istiğfâr etmekle, onun için sadaka vermekle yardım etmek, imdâtlarına yetişmek lâzımdır. Resûlullah efendimiz; (Ölünün mezârdaki hâli, imdât diye bağıran, denize düşmüş kimseye benzer. Boğulmak üzere olan kimse, kendisini kurtaracak birini beklediği gibi, meyyit de, babasından, anasından, kardeşinden, arkadaşından gelecek bir duâyı gözler. Kendisine bir duâ gelince, dünyânın hepsi kendine verilmiş gibi sevinmekten dahâ çok sevinir. Allahü teâlâ, yaşayanların duâları sebebi ile, ölülere dağlar gibi çok rahmet verir. Dirilerin de ölülere hediyyesi, onlar için duâ ve istiğfâr etmektir) buyurdu."
Netice olarak, Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi: (Bir kimse, kabristândan geçerken, onbir kerre İhlâs sûresi okuyup sevâbını meyyitlere hediye ederse, kendisine ölüler adedince sevâp verilir.


.

İyilerle kötülerin mücadelesi

 
A -
A +

Âdem aleyhisselâmdan beri, Cennete gidecek iyi insanlar olduğu gibi, Cehenneme götüren kötülükleri yapan, fena kimseler de gelmiştir; kıyâmete kadar da gelecektir...

Allahü teâlâ, Cenneti ve Cehennemi önceden yaratıp her ikisini de, insan ve cinle dolduracağını, ezelde dileyip, bunları Peygamberleri vasıtası ile gönderdiğ ilâhi kitâplarda bildirmiştir. Âdem aleyhisselâmdan beri, Cennete gidecek îmânlı, iyi insanlar olduğu gibi, Cehenneme götüren kötülükleri yapan, îmânsız, fena kimseler de gelmiştir; kıyâmete kadar da gelecektir. Meleklerin sayısı, insanlardan daha çok olup, hepsi îmânlı ve hep itâat etmektedirler. İnsanların ise, her zaman az sayısı îmânlı, çoğu ise, îmânsız, azgın, taşkın olmuşlardır.

İnsanlar, târih boyunca, hep birbirini yok etmeye uğraşmış, sıkıntılı, huzursuz yaşamışlardır. Îmânlılar, insanları dünyada ve âhırette, mesût, rahat yaşatmak için uğraşmışlar, îmânsızlar ise, nefislerini, şehvetlerini doyurması için zayıflara saldırmışlardır. Kötülüklerinin örtbas edilmesi, herkesi aldatabilmeleri için, ahlâk, fazîlet, adâlet ölçülerini koyan Peygamberlere ve Onların getirdiği dinlere saldırmışlardır. Bu saldırmaları bazı asırlarda harp vâsıtaları ile, savaş şeklinde olmuş, bezan da yalan propagandalarla, fitne, fesat çıkararak, dinleri içinden bozmak, Müslüman devletleri, içeriden yıkmak şeklinde olmuştur.

Allahü teâlânın bütün insanlar arasında, her bakımdan, en üstün, en güzel, en şerefli olarak yarattığı ve bütün insanlara Peygamber olarak seçip gönderdiği, son ve en üstün Peygamber olan Muhammed aleyhisselâmın, kurtuluş, yükseliş yolunu gösteren, ilerlemeye ışık tutan parlak dînini yıkmak için, nefislerinin esîri olanlar, her asırda, zulümle, işkence ile Onun dînine saldırdığı gibi, Müslüman şekline girerek, yalan ve hileli sözleri ve yazıları ile aldatmaya, kardeşi kardeşe düşürerek, içeriden yıkmaya uğraşmış, çok zarar yapmış ve başarı da sağlamışlardır. Resûlullah efendimiz, ümmetinin başına gelecek bu acıklı hâli haber vererek; (Ümmetim yetmiş üç fırkaya ayrılacak. Bunlardan, yetmiş ikisi, doğru yoldan saparak, Cehenneme gidecek. Bir fırkası, benim ve Eshâbımın izinde, doğru yolda kalacaktır) buyurmuştur. Doğru yolda kalan bu fırkaya Ehl-i sünnet denilmiştir...

Netice olarak, her asırda gelen ve hangi fırkadan olursa olsun, nefsine uyan ve kalbi bozuk olanlar, Cehenneme gidecektir. Bunun için her mü'minin, nefsini tezkiye yani yaratılışındaki küfrü ve günâhları temizlemek için, her zaman çokça Lâ ilâhe illallah söylemesi ve kalbini tasfiye yani nefisten, şeytandan, kötü arkadaşlardan ve zararlı bozuk kitaplardan gelmiş olan küfürden, günâhlardan kurtulmak için de, istiğfâr yani Estağfirullah okuması lâzımdır.

.

Gönül gözünü kör eder"

 
A -
A +
Peygamber efendimiz Bennân-ı Hammâl'a rüyâsında buyurur ki: "Kim doyduktan sonra yemek yerse, Allahü teâlâ onun gönül gözünü kör eder."
 
Her şeyin çoğu zarar verdiği gibi, ekmek ve suyun yani yiyecek ve içeceklerin de çoğu zarar vermektedir. Bunun için dinimiz, doyduktan sonra yeme ve içmenin haram olduğunu bildirmiştir. Bu konuda Muhammed Ma'sûm hazretleri buyuruyor ki:
"Çok yememeli, az da yememeli. Yemek, orta miktarda olmalıdır. Çok yemek, gevşeklik, tembellik yapar, az yemek ise, işe ve ibâdete mâni olur. Muhammed Bahâüddîn Buhârî hazretleri; 'Doyuncaya kadar ye, ibâdetini güzel yap!' buyururdu. Acıkmadan önce ve doyduktan sonra yememelidir. Mühim olan şey, ibâdetleri iyi, neşeli yapmaktır. Buna yardımcı olan her şey mübarektir. Bunu bozan şeyler ise, memnu yani yasak edilmiştir."
Bennân-ı Hammâl hazretleri, kendini Allah yoluna adadığı zamanlarda, Mısır'dan Mekke'ye gider. Mekke'de bir berberin hacâmat yaptığını öğrenir. Bu berber, kendine hacâmat, kan aldırmak için gelen fakirlere et pişirip ikrâm edermiş. Bennân-ı Hammâl hazretleri de, bu niyetle o berbere gider. Kan aldırmak istediğini söyleyince, berber, hemen birisini pişirmek için et aldırmaya gönderir. Bennân-ı Hammâl hazretleri içinden;
"Ben kan aldırıncaya kadar yemek de pişer" diye geçirir. Sonra bu düşüncenin kötü olduğunu düşünür ve eti yemeyeceğine yemîn eder. Kan aldırdıktan sonra da çıkıp gider. O gün akşama kadar bir şey yiyemez... Ertesi gün ikindi namazına kadar da yiyecek bir şey bulamaz. İkindi namazını kılmak için ayağa kalktığında, tâkatsizlikten yüzüstü düşer. Orada bulunan İbrâhim Havvâs hazretleri onu görür ve durumunu anlar. Yatsı namazından sonra bir tas mercimek çorbası ile iki börek getirir. Bennân-ı Hammâl hazretleri onları yer. İbrâhim Havvâs hazretleri;
-Daha yer misin? diye sorunca;
-Evet der. Tekrar bir tas mercimek çorbası ve iki börek getirir. Bunları da yedikten sonra;
-Daha yer misin? diye sorar.
-Evet deyince, yine aynı şekilde bir tas mercimek çorbası ve iki börek getirir. Onları da yer.
-Daha yer misin? diye sorunca, bu sefer;
-Hayır! der. Daha sonra yatıp uyur ve sabah namazına da kalkamaz. Fakat bir ara Peygamber efendimizi rüyâda görür ve kendisine;
(Kim doyduktan sonra yemek yerse, Allahü teâlâ onun gönül gözünü kör eder) buyurur. Hemen uyanır ve bir daha doyduktan sonra yemek yemeyeceğine yemîn eder...
Netice olarak, yemeyip, içmeyip, açlıktan, susuzluktan ölen bir kimse, günâha girer. Namazı ayakta kılacak ve oruç tutacak kadar gıdâ almak, yemek, içmek, farzdır. Yemesi, içmesi harâm olmayan şeyleri, doyuncaya kadar yemek, içmek mubâhtır. Doyduktan sonra yemek, içmek ise, harâmdır.


.

Nefis, hem zararlı, hem faydalıdır

 
A -
A +

Bir insan, işlerini yaparken, İslâm dînine uyarsa, nefsi, taşkınlıktan kurtulup, sükûnete erer. Îmân edip sükûnete eren nefis, şehveti ve gadabı faydalı olarak çalıştırır...

Bu dünyada, her mahlukta, her şeyde, Allahü teâlânın hem rahmet sıfatı, hem de kahr, gadab sıfatı tecelli, zuhur etmektedir. Su, insanların, hayvanların ve bitkilerin yaşamaları, ayrıca temizlik, yemek pişirmek, ilaç yapmak için lâzım olduğu gibi, denizde binlerce insan boğulmakta, sel suları evleri yıkmaktadır. Ateş, ekmek, yemek pişirmek, kışın ısınmak için lâzım olduğu gibi, içine düşeni yakmaktadır. Elektrik, çok yerde işimize yaradığı hâlde, yangına sebep olmakta, insana çarpınca, hemen öldürmektedir. Her ilâç, bir derde deva olduğu hâlde, fazlası zararlı olmaktadır. Her şey de böyledir. Nefis de bunlar gibidir. Hem faydalı, hem zararlı tarafları vardır. Nefsin yaratılması, insanların yaşaması, üremesi, dünya ve âhıret için çalışmaları içindir. Allahü teâlâ, nefsi böyle nice faydalar için yarattı. Allahü teâlâ bütün insanlara merhamet ederek, acıyarak, nefse hâkim olup, zararlı arzûlarını önlemeleri için, akıl da yarattı.

Allahü teâlâ, insanlara merhamet ederek, seve seve çalışabilmeleri için, insanlarda, akıl, kalb, ruh kuvvetlerinden başka, nefs-i emmâre kuvvetini de yaratmıştır. Bu kuvvet, şehvetlere kavuşmak ve gadab edilenlerle dövüşmek için insanı zorlar. Fakat insanın nefsi, bu işinde bir sınır tanımaz. Yaptığı işler, hep aşırı, hep zararlı olur. Mesela hayvan susayınca, temiz suyu kolayca bulur, içer, doyunca, artık içmez. İnsanın nefsi ise, doyduktan sonra da içirir. Sığır aç olunca, çayırda otlar, doyunca, yatar, uyur. İnsan ise, aç olunca, çayırda otlayamaz. Bulduğu otlar arasında seçim yapması, seçtiğini soyup, temizleyip, pişirmesi lâzımdır. Nefis, bu yorucu, usandırıcı işleri seve seve yaptırır. Fakat, hoşuna gideni, doyduktan sonra da yedirir, içirir.
Hayvanlarda, kalp, ruh ve nefis olmadığından, sevk-i tabii, içgüdüleri ile hareket ederler. Acıkınca, doyuncaya kadar, bulduklarını yerler. İnsanlar ise, kalp ile hareket eder. Kalp, nefse uyarsa, bulduğu ile doymaz, haram olan şeyleri de arar ve doyduktan sonra da yer.

Netice olarak, Allahü teâlânın merhameti sonsuz olduğundan, nefsin insanı felakete sürüklemesine mâni olmayı dilemiş, bunun için nefsin arzûlarına uymayı sınırlayan ve nefsi temizleyip aşırı, taşkın olmaktan kurtaran emirler ve yasaklar göndermiştir. Peygamberleri vasıtası ile gönderdiği bu emir ve yasakların toplamına, İlâhî dinler veya İslâmiyet denir. Bir insan, işlerini yaparken, İslâm dînine uyarsa, nefsi, taşkınlıktan kurtulup, sükûnete erer. Îmân edip sükûnete eren nefis, şehveti ve gadabı faydalı olarak çalıştırır...


.

"Hangisinin hayırlı olacağını bilmem!"

 
A -
A +

Hazret-i Ömer buyurdu ki: "Yarın fakir, muhtaç kalırsam hiç üzülmem. Zengin olmayı da, hiç düşünmem. Çünkü hangisinin benim için hayırlı olacağını bilmem."

İnsanlar, kendilerine hangi şeyin hayırlı, faydalı olacağını iyi bilemez. Allahü teâlânın işlerinin faydalarını, insanlar anlayamayabilir. Fakat, en faydalı, en iyi şeklin, Onun yarattığı şekil olduğuna inanmak lâzımdır. Dünyada bulunan her şey, hastalık, kuvvetsizlik, yok olmak, kusur, dert ve elem, hikmetsiz, faydasız, yersiz değildir. Hepsi, en uygun, en faydalı şekilde yaratılmıştır. Fakir yarattığı bir kimseye, en uygun şey, fakir olmaktır, zenginlik felâketine sebep olabilirdi. Zengin yarattığı da, bunun gibidir. Allahü teâlânın lütfu, merhameti o kadar çoktur ki, dünyayı ve dünyada olan her şeyi en iyi şekilde yaratmıştır. Bundan daha iyisi mümkün değildir. Mesrûk bin el-Ecdâ hazretleri, tevekkül sâhibi bir zât idi. İmâm-ı Gazâlî hazretleri, İhyâ kitabında, bu zâtın şöyle buyurduğunu nakletmektedir:

"Çölde yaşayan bir bedevînin bir merkebi, bir köpeği, bir de horozu varmış. Horoz kendilerini sabah namazı için uyandırır, köpek bekçilik yapar, merkeb de su ve çadırlarını taşırmış. Bu bedevi, tevekkül sâhibi ve her şeyi hayra yoran bir kimseymiş. Bir gün horozlarını tilki alıp götürmüş. Âile fertleri buna üzülse de kendisi;

-Belki hakkımızda hayırlısı budur demiş. Bir müddet sonra da, merkeplerini kurt parçalamış. Yine çoluk çocuğu üzülse de kendisi;

-Belki hayırlısı budur demiş. Bir müddet sonra da köpekleri ölmüş. Adamcağız yine;

-Belki hakkımızda hayırlısı budur demiş... Bir gün sabahleyin uyandıklarına, bakarlar ve görürler ki, etraflarındaki komşular eşkıyâlar tarafından esir alınıp götürülmüşler. Çünkü gece onların hayvanları gürültü yaparak yerlerini belli edince, eşkıyalar bunların yerlerini kolayca tesbit etmişler. Fakat bunların hayvanı olmadığı için, eşkıyalar karanlıkta bunları fark edemeyince bunlar kurtulmuşlar. Demek ki bunların hakkında hayırlısı, adamın dediği gibi bunların alınması, ölmesi imiş. Allahü teâlânın gizli lütuflarını ve ihsânlarını bilen ve Ona tevekkül eden, Onun işinden râzı olur..."

Allahü teâlânın, vermesi gibi, alması da hayırlıdır. Verdiği zaman hayırlı olduğu gibi, aldığı zaman da hayırlıdır demelidir.

Netice olarak, Allahü teâlâya tevekkül eden, Ona güvenen bir kimse, Onun beğendiklerini beğenir ve kendisine hiç ummadığı yerden rızık göndereceğini bilir. Eğer göndermezse, o zaman da, benim için böylesi hayırlı imiş der ve her şeyde kendisi için bir hayır arar. Hazret-i Ömer'in buyurduğu gibi:

"Yarın fakir, muhtaç kalırsam hiç üzülmem. Zengin olmayı da, hiç düşünmem. Çünkü hangisinin benim için hayırlı olacağını bilmem."


.

Verilen nimetlerin şükrünü yapmak

 
A -
A +

Nimet sahipleri büyük bilinir. Bunun için, her nimetin hakîkî sahibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık îcâbıdır, aklın lüzum gösterdiği bir vazife, bir borçtur.

İyilik yapana teşekkür edileceğini, herkes bilir. Bu hâl, insanlık îcâbıdır. İyilik edenlere hürmet edilir, nimet sahipleri, büyük bilinir. Bunun için, her nimetin hakîkî sahibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık îcâbıdır, aklın lüzum gösterdiği bir vazife, bir borçtur.

Mehmed Emîn Tokâdî hazretleri, talebelerinden birine yazdığı bir mektupta buyurur ki:
"Bu âleme niçin gelindiğini, asıl maksadın Allahü teâlâya kulluk olduğunu bilmelidir. Can bedende iken mârifetullahı, Allahü teâlânın rızâsını isteyip, dünya ve âhiret saadetine mazhar olmalıdır. Dünya dostu, mal dostu, güzellik dostu ve diğer şeylerin dostu çoktur. Allah dostu, İksir-i âzam yani her derde devâ gibi nâdir bulunan çok kıymetli bir şeydir. Bir nefeste iki nimet vardır. Bunun için her nefese iki şükür lâzımdır. Yirmi dört saatte, her saate bin nefes ve her nefese iki şükür olmak üzere kırksekiz bin şükür olur. Bir insan bütün işlerini bıraksa, şükür, şükür diyerek Allahü teâlâya hamd ve şükretse yine de Allahü teâlâya şükrün binde birini edâ edemez."

Bir insanın her günkü hâlinden memnun olması, her hâlinde Allahü teâlâya şükretmesi, kanâat sâhibi olduğunu gösterir. Kendinden daha iyi mevkide, kendinden daha zengin, kendinden daha kuvvetli, kendinden daha güzel bir insanı kıskanmayarak kendi hâlinden memnun ve râzı olan insanın, öncelikle kalbi rahat olur ve böylece Allahü teâlânın sevgili kulu olur. Sevgili olmasının sebebi ise, Allahü teâlânın kendisine verdiğinden memnun ve râzı olmasıdır. Bunun için, Allahü teâlâ da, ondan râzıdır.

Bir çocuk ve bir hayvan yavrusu dünyaya gelir gelmez, bütün organları çalışmaya başlıyor. Bu hâl, bütün akıl sâhiplerini, bütün ilim adamlarını hayrette bırakıyor. Bütün insanlara, her iyiliği, her rahatlığı ve her derdi, her sıkıntıyı gönderen yalnız Allahü teâlâdır. Nimet gelince şükür, dert gelince, istiğfâr ve sabretmelidir. İstiğfârın ve sabrın sevâbı pek çoktur. Dertler, nimetin kıymetinin anlaşılmasına sebep olmaktadır. Dünyadaki dertler, âhırette çok sevap verilmesine sebep olmaktadır.

Netice olarak bizler, etrafımızı beş duygu organımız ile tanıyoruz. His organlarımız olmasaydı, hiçbir şeyden haberimiz olmayacaktı, kendimizi bile bilemeyecektik. Yürüyemeyecek, bir şey yapamayacak, yaşıyamayacaktık. Anamız, babamız olamayacak, var olamayacaktık. Ruhumuza tatlı gelen güzellikleri göremeyecek, güzel sesleri duyamayacak, onları sevemeyecektik. Rabbimize yalnız duygu organlarımız için, durmadan şükretsek, yine şükrünü ödemiş olamayız...


.

Kıskanç insan, elindekine razı olmaz!

 
A -
A +

Başkasının, kendinden üstün olan her şeyini kıskanan, yani ondaki üstünlüğün, yalnız kendinde olmasını isteyen insana, kıskanç denir. Bu hâl, en kötü huylardan biridir.
Hased; kıskanmak, çekememek, başkasında bulunan nimetin onda olmayıp, kendinde olmasını istemektir. Allahü teâlânın birisine vermiş olduğu nimetin ondan gitmesini istemek demektir. Onda olduğu gibi, kendisinde de olmasını istemeye, gıbta etmek, imrenmek denir ki sevaptır. Birisinde bulunan kötü, zararlı şeyin gitmesini istemek, gayret ve hamiyyet olur.
Başkasının, kendinden üstün olan her şeyini kıskanan, yani ondaki üstünlüğün, yalnız kendinde olmasını isteyen insana, kıskanç denir. Bu hâl, en kötü huylardan biridir. Kıskanç insan, ömrü boyunca rahatsız insandır. Böyle insanlar, kendinden aşağı olan insanı görmez de, kendinden yüksek, varlıklı insanın her şeyini görür ve onu kıskanır. Kıskanç insan, Allahü teâlânın kendisine verdiği şeylere râzı olmayan insan demektir. Allahü teâlânın verdiğine râzı olmayan insandan Allahü teâlâ da râzı olmaz. Allahü teâlânın bir insandan râzı olmaması ise, felâketlerin en büyüğüdür. Artık o insan, dünyada da, âhırette de hüsran içinde, yani zarardadır.
Bunun için, kendisinde kıskançlık, haset duygusu olduğunu görenler, bu huylarından sıyrılmalı, tedâvi olmalıdırlar. Kötü huyları tedâvi etmek, kurtulmak, herkes için mümkündür. Her insan, kötü huylarını ıslâh edebilir. Kıskançlıktan kurtulanlar rahat ve huzura kavuşur. Bu iş, zenginlik ve fakîrlik işi değildir. Bu iş, kalbin zenginliği ve fakîrliği işidir. Nice fakîrler vardır ki, bir lokma ekmeği kazandığı zaman, Allahü teâlâya şükreder ve zenginlerin hâlini düşünmez bile. Nice zenginler de vardır ki, milyonlarına daha birkaç milyon ekleyemediği için üzüntü içindedir...
Kıskanç insan, başka bir insanın kendinden iyi giyinmesini, iyi yaşamasını hazmedemez, kabullenemez. Yani onun boyunu, posunu, güzelliğini, çalışkanlığını, başarısını kıskanır. Daha kötüsü, onun başına gelen felâketlere sevinir. İşte bu hâl, kıskançlığın en kötü derecesidir. Böyle insandan Allahü teâlânın yardımı kesilebilir. Daha da mahrum olurlar. İyi kalpli, herkesin iyiliğini isteyen insan ise, Allahü teâlânın himâyesinde demektir. Peygamber efendimiz; (Bir Müslüman, kendisine istediği bir iyiliği, başka bir Müslüman için istemezse ve bir Müslüman, kendisine gelecek bir kötülüğü, istemediği hâlde, o kötülüğü başka bir Müslümân için isterse, onun îmânı tam değildir) buyurmuştur.
Netice olarak dinimiz, yalnız kendisini düşünenleri beğenmiyor. Başkalarını da düşünenleri beğeniyor ve öyle yapmalarını istiyor. Bütün insanlar, İslâmiyetin bu emirlerini yapıp uysa, dünyada kavga, gürültü kalmazdı...

.

Allah'tan başka mabut yoktur

 
A -
A +

Allahü teâlâdan başka olarak özenilen her şey, mabut olur. Hak teâlâdan başkasına ibâdet etmekten kurtulmak için, O'ndan başka hiçbir şeye özenmemek lâzımdır.

Allahü teâlâya mahsus olan sıfatlara, Sıfât-i zâtiyyeye ve Sıfât-i sübûtiyyeye, Ülûhiyyet sıfatları denir. Bir mahluka ibâdet etmek, taş, ağaç, güneş, yıldız, inek, insan, heykel, resim gibi bir mahlukta, ülûhiyyet sıfatı bulunduğuna inanarak, ona itâat etmek, yalvarmak demektir. Böyle inanmaya şirk ve inanan kimseye müşrik denir. Bu şeylere ise, şerîk, mabut, put denir. Bir şeyde ülûhiyyet sıfatı bulunduğuna inanmak, onu tanrı yapmak olur. Tapılan şeylerin hepsine tanrı denir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:

"Mabut, ibâdet olunan şey demektir. İbâdet, kulluk etmek, tapınmak, yani kendini aşağılamak, alçaltmak demektir. Bütün yükseklikler, iyilikler kendisinde bulunan, hiçbir noksanlığı olmayan ve her şey, var olmak ve varlıkta kalabilmek için, Ona muhtâç olan ve kendisi hiçbir şeye muhtâç olmayana ibâdet olunur. İbâdet, yalnız böyle bir varlığın hakkıdır. Allahü teâlâdan başka, böyle bir varlık yoktur ve olamaz.

Bir insanın maksûdu, arzusu, özendiği, sağ kaldıkça ele geçirmek istediği ve ele geçirmek için, her zillete, alçalmaya katlandığı, hiç vazgeçmediği şey ise, bu maksûdu, mabudu olur ve bu hâli ibâdet olur. Allahü teâlâdan başka mabut tanımamak için, Ondan başka maksûd olmamak lâzımdır.

İnsanların nefsi, mevki almak, başa geçmek sevdâsındadır. Onun bütün arzûsu, şef olmak, herkesin, kendisine boyun bükmesidir. Kendinin kimseye muhtâç olmasını, başkasının emri altına girmesini istemez. Nefsin bu arzûları, ilah olmak, mabut olmak, herkesin kendine tapınmasını istemek demektir. Allahü teâlâya ortak olmayı istemektir. Hattâ nefis, o kadar alçaktır ki, ortaklığa râzı olmayıp, âmir, hâkim, yalnız kendi olsun, her şey, yalnız onun emri ile olsun ister."

Mimşâd ed-Dîneverî hazretleri buyuruyor ki:

"İnsanın tapındığı, yani ömrünü kendisi için harcayıp, çok sevdiği şeyler çeşit çeşittir. İnsanların bir kısmı, nefsine, bir kısmı çocuğuna, bir kısmı malına, bir kısmı parasına, bir kısmı hanımına, bir kısmı, makam ve mevkiye tapar! Herkes gönlünü bunlardan birisine bağlamıştır. Bunların bağından kurtulmak çok zordur. Bunlara tapınmaktan, sadece kendine, malına, makamı ve mevkiine güvenmeyip, her şeyin sâhibi ve yaratıcısı Allahü teâlâya hakkıyla kulluk yapamadığını bilip, yaptıklarını hep kusurlu ve noksan görerek, nefsini ayıplayanlar kurtulabilir."

Netice olarak, Allahü teâlâdan başka olarak özenilen her şey, mabut olur. Hak teâlâdan başkasına ibâdet etmekten kurtulmak için, O'ndan başka hiçbir şeye özenmemek, hiçbir şeyin arkasına düşmemek lâzımdır.


.

Âlimlerden uzaklaşanın kalbi kararır

 
A -
A +

"Kırk gün içinde bir âlim meclisinde bulunmayan bir kimsenin kalbi kararır. Büyük günâh işlemeye başlar. Çünkü ilim kalbe hayat verir... İlimsiz yapılan ibâdetin faydası olmaz!"

Sohbet, bir kere de olsa, beraber bulunmak demektir. Hazânetür-rivâyât kitabında; din âliminin bir saat kadar sohbetinde bulunmanın yediyüz sene ibâdet etmekten daha hayırlı olduğu yazılıdır.

Hazret-i Ali'nin naklettiği hadîs-i şerîfte;
(Kırk gün içinde bir âlim meclisinde bulunmayan bir kimsenin kalbi kararır. Büyük günâh işlemeye başlar. Çünkü ilim kalbe hayat verir. İlimsiz ibâdet olmaz. İlimsiz yapılan ibâdetin faydası olmaz!) buyuruluyor.

Bunun için, Tâbiînin en üstünü olan Veysel Karânî hazretleri, Eshâb-ı kirâmın en aşağısının derecesine yetişememiştir. Hiçbir üstünlük, sohbetin üstünlüğü kadar olamaz. Çünkü sohbete kavuşanların yani Eshâb-ı kirâmın îmânları, sohbetin ve vahyin bereketi sayesinde, görmüş gibi kuvvetli îmân olmuştur. Sonra gelenlerden hiçbirinin îmânı, bu kadar yüksek olmamıştır. Ameller, ibâdetler, îmâna bağlıdır ve yükseklikleri, îmânın yüksekliği gibi olur.

Görülüyor ki, bir mürşid, rehber aramak lâzımdır. Temiz bir Müslümân, evliyâ diri ve kabirde iken, rûhlarından feyiz alır ise de, diri olan evliyâ, bunun yapması lâzım olan vazîfeleri söyler, hatalarını düzeltir. Böylece, feyiz alması kolaylaşır ve çok olur. Ölüler ise bir şey söyleyemez, yol gösteremez, kusûrlarını bildiremez, feyiz alması azalır veya durur. İlhâm ve rüya ile ölüden ders almak da olamaz. Çünkü, ilhâmlara ve rüyalara, vehim, hayâl ve şeytan karışabilir.

Karışmamış olanları da, tevîlli olabilir. Doğruları, eğrilerinden ayırt edilemez. Kazanç kıymetli ise de, zarar da, o derece tehlikelidir. Böyle olmakla beraber, hakîkî âlim bulunmadığı zamanlarda, mürşid geçinen câhillere aldanmayıp, mevtâların rûhlarından feyiz almaya çalışmalıdır. Buna kavuşmak için, Ehl-i sünnet i'tikâdında olmak, İslâmiyete uymak ve hakîkî âlimlerin kitaplarını okumak, okuyanla sohbet etmek şarttır.

Mimşâd ed-Dîneverî hazretleri buyuruyor ki:
"Sâlihlerle sohbet etmek, onlarla beraber bulunmak kalpte iyilik meydana getirir. Bozuk kimselerle sohbet etmek ve onlarla beraber bulunmak kalpte fesat ve kötülük meydana getirir. Hocalarımın huzûruna girdiğim zaman, onları görmenin ve sohbetlerinde bulunmanın bereketini istediğim için, dünya düşüncelerini tamamen unuttum. Çünkü bir kimse, hocasının huzuruna, dünya, mal ve makam düşüncesiyle girerse, onu görmenin ve onunla bulunmanın bereketini bulamaz ve sözlerinden istifâde edemez."

Netice olarak, ilmi ve ameli, İslâmiyet gösterir. İlmin ve amelin rûhu, kökü gibi olan ihlâsı elde etmek için de, Ehl-i sünnet âlimlerinin yolunda, sohbetinde olmak lâzımdır

.

Selîm olan akıl, hakikati görür

 
A -
A +

İnsanların şekil ve ahlâkları başka başka olduğu gibi, akıl, tabîat ve ilimleri de, ayrı ayrıdır. Birinin aklına uygun gelen bir şey, başkasının aklına hiç de uygun gelmeyebilir.
Akl-ı selîm sahibi olanlar, İslâmiyetin, hakîkatin ta kendisi olduğunu anlar, bilir ve îmân eder. Aklı olup düşünmeyen, gözü olup hakkı görmeyenler ve kulağı olup hakîkati işitmeyenler için cenâb-ı Hak Kur'ân-ı kerîmin A'râf sûresinin 179. âyetinde meâlen;
(Onlar ancak dört ayaklı hayvanlar gibidir, belki de hayvanlardan daha fenâdır) buyurmaktadır.
İnsanların şekil ve ahlâkları başka başka olduğu gibi, akıl, tabîat ve ilimleri de, ayrı ayrıdır. Birinin aklına uygun gelen bir şey, başkasının aklına hiç de uygun gelmeyebilir. Birinin tabîatına uygun olan bir şey, başkasının tabîatına uymaz. Din işlerinde akıl, tam bir ölçü, doğru bir senet olmadığı için; "Dînini ve îmânını, insan düşüncelerinin netîcelerine bağlama!" buyurmuşlardır.
Hakîm Senâî hazretleri, nasihat olarak; körlerin hakikatleri göremeyeceklerine dâir şöyle bir misâl anlatmıştır:
"Vaktiyle küçük bir şehrin sâkinlerinin ekserisi âmâ olup görmezlermiş. O belde sultanı büyüklüğünü göstermek için büyük bir fil beslemiş. Günün birinde şehir sâkinlerinin içinde, herkesin dillerinde dolaşan bu fili görmek arzusu uyanır. Bu sebeple tanımadıkları bu yaratığı görmek ve kendilerine haber getirmek için bir heyet seçerler. Her biri âmâ olan heyet, incelemelerini yapmak için filin bulunduğu yere gider ve filin bir tarafına dokunarak tanımaya çalışırlar. Neticede fili tanımış olmanın sevinciyle şehirlerine dönerler. Herkes büyük bir merakla etraflarını sarıp onları soru yağmuruna tutarlar ve filin nasıl olduğunu sorarlar. Bunlardan sadece filin kulağına dokunmuş olan;
-Korkunç, halı gibi sert yassı ve geniş bir yaratıktır der. Filin sadece hortumuna dokunmuş olan ise buna îtirâz eder;
-Hayır, hayır, hiç de öyle değil. Bir su hortumu gibidir. Ben doğruyu söylüyorum. İçi boş, öldürücü ve tahrif edici bir yaratıktır der. Sâdece filin ayaklarına dokunmuş olan da buna îtirâz eder ve;
-Hayır, hayır, ey insanlar, biliniz ki o öyle değildir. O yukarı doğru genişleyen bir kolon, bir sütun gibi yaratıktır der. Her birisi filin bir parçasını tanımıştır. Lâkin tamâmen tanımamışlardır. Bu sebepten büyük hatâlara düşmüşlerdir."
Netice olarak akıl, hüccettir, doğru yolu gösterir. Fakat, selîm olan akıl gösterir, her akıl değil. Selîm olmayan akılların, yanıldıkları için, bir hakîkati kabûl etmemeleri, uygun bulmamaları, bir kıymet bildirmez. Selîm olan akıllar, yani Peygamberlerin akılları, din hükümlerinin hepsinin doğru olduklarını açıkça görür. İslâmiyetin her hükmü, bu akıllar için apaçıktır. Senede, isbât etmeye lüzum yoktur.


.

İnsanlar da, kuşlar gibi tevekkül etseydi

 
A -
A +

Tevekkül için, hem kuvvetli îmân, hem de kuvvetli kalb lâzımdır. Böylece, kalbinde şüphe kalmaz. İtimât ve rahatlık tam olmadıkça, tevekkül tam olmaz...

Tevekkül, kalbin yapacağı bir iştir ve îmândan meydana gelir. Allahü teâlânın lütuf ve ihsânının pekçok olduğuna îmân etmekle hâsıl olur. Bu hâl, kalbin vekîle itimat etmesi, güvenmesi, ona inanması ve onun ile rahat etmesi gibidir. Böyle bir insan, dünya malına gönül bağlamaz. Dünya işlerinin bozulmasından üzülmez. Allahü teâlânın, rızkı göndereceğine güvenir. Tevekkül için, hem kuvvetli îmân, hem de kuvvetli kalb lâzımdır. Böylece, kalbinde şüphe kalmaz. İtimât ve rahatlık tam olmadıkça, tevekkül tam olmaz. Çünkü tevekkül, kalbin, her işte, Allahü teâlâya itimat etmesi, güvenmesi demektir. Mâlik bin Dînâr hazretleri, başından geçen bir hâdiseyi şöyle anlatır:
"Hacca gitmek üzere yola çıktım. Çölde giderken ağzında bir parça ekmek olan bir karga gördüm. Bunda bir iş var deyip takip ettim. Bir mağara önünde durdu ve içeri girdi. Ben de peşinden mağaraya girdim. İçeride elleri ayakları bağlı, sırt üzerine yatmış birisi vardı. Karga getirdiği ekmekten bir parça koparıp gagasıyla o şahsın ağzına veriyordu. Getirdiği ekmeği o kimseye yedirdikten sonra uçup gitti ve bir daha da dönmedi. Elleri, ayakları bağlı o kimseye;
-Bu ne hâldir böyle dedim. O da;
-Hacca gidiyorduk. Hırsızlar yolumuzu kesti ve bütün malımızı aldılar sonra gördüğünüz gibi bağladılar ve bu mağaraya attılar. Beş gün aç susuz bu hâlde kaldım. Sonra Rabbime duâ ettim. Bana bu kargayı gönderdi. Her gün yedirip içiriyordu dedi. Sonra adamcağızın bağlarını çözdüm. Yola koyulduk. Yolda çok susadık. Yanımızda su yoktu. Çölde bir kuyu gördük. Orada ceylanlar vardı. Allahü teâlâya hamd ettik ve işte bir kuyu bulduk diye sevindik. Kuyunun başına gelince, suyun dibe doğru çekildiğini gördük. Biz gelince, ceylanlar da uzaklaştılar. Yanımızda ip ve kova yoktu ve; 'Yâ Rabbî, ceylanlar için kuyunun suyunu ihsân edip yukarı çıkardın, bizi ise, ipe ve kovaya muhtaç eyledin' diye niyâzda bulunduk. Biz böyle niyâzda bulunurken; 'Ey Mâlik! Ceylanlar Allahü teâlâya tevekkül etti, güvendi, Allahü teâlâ da, onların içeceği suyu yukarı çıkardı. Siz ise ipe ve kovaya tevekkül ettiniz, güvendiniz. Siz de onun vasıtası ile su içersiniz' diye ses işittik..."

Netice olarak, tevekkülün esâsı, insanlardan bir şey beklememek, sebeplere güvenmemek, her şeyi, yalnız Allahü teâlâdan beklemektir. Peygamber efendimizin bir hadîs-i şerîflerinde buyurdukları gibi:
(Allahü teâlâya tam tevekkül etseydiniz, kuşların rızkını verdiği gibi, size de gönderirdi. Kuşlar, sabâh mideleri boş, aç gider. Akşam mideleri dolmuş, doymuş olarak döner.

.

İnsanları irşâd etmek, yetiştirmek

 
A -
A +
İnsanları irşâd edecek, yetiştirecek kimsenin, hakiki bir rehberin, yol gösterenin eğitiminden geçmesi, nefsinin bütün kötülüklerinden sıyrılması gerekir.
 
İnsanları irşâd etmek, yetiştirmek, cenâb-ı Hakkın rızâsına kavuşturmak, Allahü teâlânın bir kuluna en büyük ihsânıdır. İnsanları yetiştirmek için, hârikalar, olağanüstü hâller göstermeye gerek olmadığı gibi buna lüzum da yoktur. Ancak insanları irşâd edecek, yetiştirecek kimsenin, hakiki bir rehberin, yol gösterenin eğitiminden geçmesi, nefsinin bütün kötülüklerinden sıyrılması gerekir. Mahmûd  Sâminî hazretleri, talebesi Hâfız Osman Bedreddîn hazretlerine, insanları irşâd etmek, yetiştirmek konusunda buyuruyor ki:
"Hâfız, bir çocuk tahsîl çağına geldiği zaman, okuyup yazmaya nasıl harfleri öğrenmekle başlarsa, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmak da, tavsiye edeceğim şu hususlara uymakla gerçekleşir:
1-Allahü teâlâyı tanımak. 2-Allahü teâlâya muhabbet. 3-Gönlü toplamak. 4-Teslîmiyet. 5-Nefsin arzularına uymamak. 6-Bu yolda gayret göstermek. 7-Halk içinde Hak ile olmak. 8-Çok salevât okumak. 9-Kelime-i tevhîdi çok söylemek. 10-Az yemek. 11-Temiz giyinmek. 12-Halka faydalı olmak, 13-Güzel ahlâk sâhibi olmak. 14-Yol gösteren Rehbere itâat etmek. 15-Arkadaşlarını sevmek, onlara şefkatli olmak. 16-Âleme ibret nazarı ile bakmak. 17-Vaktin kıymetini bilmek. 18-Emire itâat etmek. 19-Hasedden uzak olmak. 20-Kimseye buğuz ve düşmanlık etmemek. 21-Komşu hakkına riâyet etmek. 22-Sözünün eri olmak. 23-Kendini, nefsini tanımak. 24-Dünyadan lüzûmu kadar nasîb almak. 25-Âhireti unutmamak. 26-Doğruluktan ayrılmamak. 27-Haddi aşmamak. 28-Huzûrla sükûn bulmak.
Tasavvufun elifbâsı bunlardır. İnsanlar arasında aşk ateşiyle dolaş, fenalıkları yak, iyilikleri besle. İnsanı insana yaklaştır, Hakka ulaştır. Aslâ ilmine güvenme, fadlına kanma. Dünyâya aldanma, nefsine uyma, şeytanı at. Aşk ile yan, şevk ile kalk. Peşinden gelenleri ne olursa olsun iyi gözet, sapıkları düzelt. Huzûra dikkat, her sözün hakîkat, görüşlerin mârifet olsun.
Hâfız, Makâm-ı irşâd yâni insanları yetiştirme, olgunlaştırma makamı bir şimşektir. Çaktığı vakit etrâfını aydınlatır ve düştüğü yeri de yakar. Mârifet; o aydınlığı insanların kararan kalbine nüfûz ettirmek, yerleştirmek ve kalbleri aydınlatmaktır..."
Netice olarak, insanları irşâd etmek, yetiştirmek isteyenlerin, önce kendilerini yetiştirmesi, bundan sonra konuşmaları ve yazmaları lâzımdır. Hissî konuşmak, kendi görüşlerini, dînin emir ve yasakları imiş gibi göstermek, yapılan işlerin, helâl mi, harâm mı olacağını ayırırken taassuba kapılıp, dinin bildirdiği kaynaklara dayanmamak, nakli terk etmek, kendi görüşünü ön plâna çıkarmak, insanı hüsrana, felâkete götürür.


.

İnsanların kusurunu örtmek lazım...

 
A -
A +
İnsanlara şefkatli olmak, merhamet etmek demek, onların âhıretlerini kurtarmaya çalışmak ve cehennem ateşinden korumak demektir. Bunun için Müslümânların ayıplarını örtmeli, gizli günâhlarını yaymamalı ve kusurlarını affetmelidir. Küçüklere, emri altında bulunanlara, fakîrlere merhamet etmeli, kusurlarını yüzlerine vurmamalıdır. Olur olmaz sebeplerle onları incitmemeli, dövmemeli, sövmemelidir. Hiç kimsenin dînine, malına, canına, şerefine, nâmusuna saldırmamalıdır. Herkes, kendi kusurlarını görmeli, Allahü teâlâya karşı yaptığı kabâhatleri düşünmelidir. Allahü teâlânın, kendisine cezâ vermekte acele etmediğini, rızkını kesmediğini bilmelidir. Müminlerin birbirlerine öfkelenmemesi, birbirlerine iyilik ve ihsân yapmaları, affetmeleri emir olunmuştur. Hadîs-i şerîfte;
(Birbirlerine merhamet edenlere, Allahü teâlâ merhamet eder. O, merhamet edicidir. Yeryüzünde olanlara merhamet ediniz ki, gökte olan melekler de, size merhamet etsin) buyuruldu.
Muhammed Bâkî-billah hazretlerinin komşularından bir genç, içki içer ve her çeşit kötülüğü yapardı. Bunu bildiği, duyduğu hâlde, o gencin ıslâhı için tahammül gösterir, sabrederdi. Bir gün yakınlarından  Hâce Hüsâmeddînin ihbâr etmesiyle, polisler o genci yakalar ve hapse atarlar. Muhammed Bâkî-billah hazretleri bunu öğrenince, Hâce Hüsâmeddîn'i çağırıp, o genci ihbâr etmesinden dolayı darılır. Hâce Hüsâmeddîn ise;
-Efendim, o genç, öyle fâsık, öyle kötü bir kimsedir ki, kötülükleri sayısız ve başkalarına zarar verir hâldedir, deyince, Muhammed Bâkî-billah hazretleri üzüntülü bir şekilde, derin bir âh çekip;
-Sen kendini sâlih, temiz ve hayırlı gördüğünden, senin nazarında o genç, fâsık, kötü ve şerîr görünüyor. Fakat biz ki, hiçbir şekilde kendimizi ondan farklı görmüyoruz. Nasıl olur da onun zararına bir söz söyleriz, buyurur.
Sonra o genci, tanıdıkları vasıtası ile, kefâletle hapisten çıkartır. O genç, komşusu Muhammed Bâkî-billah hazretlerinin yakın alâkası ve şefkati karşısında son derece memnun olur, günahlarına tövbe eder ve kötü işlerden vazgeçerek sâlihlerden olur.
Netice olarak her Müslüman, insanlara dünyada ve âhırette faydalı olan şeyleri yapmalı, kimseye eziyet etmemeli, kalp kırmamalı, insanlara bilmediklerini öğretmeli, kusurlarını örtmeli, bunların hepsini tatlılıkla, acıyarak bildirmeli, küçüklere merhamet, büyüklere hürmet etmeli, kendisine yapılmasını istediklerini başkalarına da yapmalı, kendisine yapılmasını istemediklerini başkalarına da yapmamalı, bütün mahluklara şefkat göstermeli ve merhamet etmelidir...






.

Dinin emirleri, külfet, eziyet değildir!..

 
A -
A +

"Allah, kullarına bir şey emretmemeli, herkesi kendi başına bırakıp, istedikleri gibi yiyip içmeli, gezip eğlenmeli. Merhamet ve iyilik böyle olur" gibi lâflar ahmakçadır!..

Peygamberlerin bildirdikleri emir ve yasaklar, insanlar için hep rahmettir, iyiliktir. Bu emirler ve teklîfler, din düşmanlarının sandıkları ve söyledikleri gibi, külfet, eziyet ve işkence olmadığı gibi, akla da aykırı değildir. Bu din düşmanlarının sık sık söyledikleri;

"Kullarına zor ve yorucu şeyler emredip de bunları yaparsanız Cennete girersiniz demek insâf mıdır, merhamet midir? Bir şey emretmemeli, herkesi kendi başına bırakıp, istedikleri gibi yiyip içmeli, gezip eğlenmeli, yatıp kalkmalı idi. Merhamet ve iyilik böyle olur" gibi lâfları, ne kadar ahmakçadır!..

Bunları söyleyenler, hiç düşünmüyor mu ki, iyilik edenlere, şükretmek yani sevindiğini bildirmek, aklın istediği bir şeydir. İslâmiyetin bildirdiği hükümler, bütün nimetleri, iyilikleri yaratan, gönderen Allahü teâlâya karşı, şükrün nasıl yapılacağını göstermektedir. O hâlde, bu hükümler, aklın istediği bir şeydir. Bundan başka, dünyanın, hayatın düzeni, bu teklifleri yapmakla olur.

Allahü teâlâ, herkesi kendi başına bıraksaydı, kötülükten, karışıklıktan başka bir şey olmazdı. Allahü teâlânın haram etmesi olmasaydı, nefisleri, keyifleri peşinde koşanlar, başkalarının mallarına, canlarına, ırzlarına saldırır, fenâlıklar, karışıklıklar hâsıl olur, saldıran da, karşısındakiler de, zarar görür, helâk olurlardı. Memleketlerin imârı, insanların rahatı, yani medeniyet olmaz, insanlık, canavarlık şeklini alırdı. Bugün bile, Allahü teâlâyı inkâr eden, İslâmiyeti beğenmeyen, câhilliğin verdiği cesâret ve taşkınlıkla övünen cemiyetlerin kanunlarında, Allahü teâlânın emirlerinden çoğunun yer almış olduğu göze çarpmaktadır.

Netice olarak, zamanımızda bütün insanların, dinden uzaklaştıkça, geçimsizlik, sefâlet, işkence, sıkıntı ile kıvrandıkları görülmektedir. Fen âletleri, medenî vâsıtalar, akıllara hayret verecek şekilde ilerlediği hâlde, dünyâdaki huzûrsuzluğun, insanlıktaki sıkıntının azalmadığı, hatta arttığı göze çarpıyor. Allahü teâlâ, insanların saâdetlerine sebep olan şeyleri emretti, felâketlerine sebep olanları ise yasak etti. Dinli olsun, dinsiz olsun, bir kimse bilerek veya bilmeyerek, bu emir ve yasaklara uyduğu kadar, dünyada rahat ve huzur içinde yaşar. Bu hâl, faydalı ilâcı kullanan herkesin dertten kurtulması gibidir. Dinsiz kimselerin ve milletlerin birçok işlerinde muvaffak, başarılı oldukları görülmektedir. Bunlar, Kur'ân-ı kerimin bildirdiği şekilde çalıştıkları için muvaffak oluyorlar. Âhırette de, saâdete kavuşabilmek için Kur'ân-ı kerîme îmân ederek, niyet ederek uymak lâzımdır...


.

Niçin yaratıldığını bilmemek!..

 
A -
A +

Allahü teala Kur'ân-ı kerîminde, Vezzâriyât sûresinin 56. âyetinde meâlen buyuruyor ki: "İnsanları ve cinnîleri ancak, beni bilip, itâat, ibâdet etmeleri için yarattım!"

Hayâtın ne olduğunu, dünyaya niçin geldiğimizi, ölüm ve sonrasını bilmek ve öğrenmek, insan olmanın ilk şartıdır. Hayâta niçin geldiğimizi, hayâtın sahibinden daha iyi bilen olur mu?

Her şeyin olduğu gibi, hayâtımızın sâhibi de, Allahü teâlâdır. Kur'ân-ı kerîminde, Vezzâriyât sûresinin 56. âyetinde meâlen;

(İnsanları ve cinnîleri ancak, beni bilip, itâat, ibâdet etmeleri için yarattım!) buyuruluyor.
Bu hakîkati, zamanımızdaki insanların büyük bölümü bilmiyor ve buna göre hareket etmiyor. Bilenlerin de, bu hakîkate göz yumdukları veya ehemmiyet vermedikleri görülmektedir. İşte felâket de, bu noktadan başlamaktadır. Bu hakîkati bilmemek veya bildiği hâlde, ona göre davranmamak, bir insan, bilhâssa bir Müslümân için en büyük felâkettir. Çünkü Allahü teâlâ, kendi emirlerine inanmayanları sonsuz olarak, inanıp da emirlerini yapmayanları, irâde ettiği kadar Cehennemde azâb edeceğini, Kur'ân-ı kerîmde bildiriyor. Allahü teâlâ, insanlar gibi vâdinden dönmez. Emirlerini dinlemeyenleri mutlak cezâlandırır. Allahü teâlânın cezâsı ise, çok ağırdır. Bu cezâdan korunmayanlar, kendilerine yazık etmektedir. Dünyadaki kısa bir hayât için sonsuz âhıret hayâtını Cehennemde geçirmek, aklı başında bir insanın yapabileceği, düşünebileceği bir iş değildir.

Netice olarak, iyilik edene, mâl ve hizmet ile karşılığı yapılır. Bunu yapamayan, teşekkür ve duâ eder. Karşılık yapmayanın başına kakılır, kötülenir. Çünkü iyiliğe karşı, iyilik yapmak, insanlık vazîfesidir.  Böyle olunca, her iyiliği yapan, en büyük iyilik olarak, yok iken var eden, en güzel şekli veren, lüzûmlu uzuvları, kuvvetleri ihsân eden, akıl ve zekâ bahşeden, gıdâ, içecek yaratan, sonsuz kuvvet, kudret sâhibi olan, Allahü teâlâya şükretmemek, kulluk hakkını ödememek ne büyük kabâhât olur. Hele, ona ve nimetlerin ondan geldiğine inanmamak veya bunları başkasından bilmek, en çirkin yüz karası olur. Bir kimseye her ihtiyâcı verilse, her ay yetecek para, gıdâ hediye olunsa, bu kimse, o ihsân sâhibini her yerde herkese karşı över. Gece gündüz onun sevgisini, onun kalbini kazanmaya uğraşır. Ona hizmet edebilmek için, kendini tehlikelere atar. Bunları yapmasa, o ihsân sâhibine hiç kıymet vermese, herkes onu ayıplar. İyilik eden bir insanın hakkına böyle riâyet ediliyor da, her nimetin, her iyiliğin hakîkî sâhibi olan, hepsini yaratan, gönderen, Allahü teâlâya şükretmek, Onun beğendiği, istediği şeyleri yapmak, niçin lâzım olmasın? Elbette, en çok ona şükretmek, en çok ona itâat etmek, ibâdet etmek lâzımdır.


.

"Emirlerinizde olanları ateşten koruyunuz!.."

 
A -
A +

Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Bütün çocuklar Müslümânlığa uygun ve elverişli olarak dünyâya gelir. Bunları, sonra anaları, babaları Hıristiyan, Yahûdî ve dinsiz yapar.)

İslâmiyetin temeli, îmânı, farzları, haramları öğrenmek ve öğretmektir. Allahü teâlâ, Peygamberleri bunun için göndermiştir. Gençlere bunlar öğretilmediği zaman, İslâmiyet yıkılır, yok olur. Allahü teâlâ, Müslümânlara Emr-i ma'rûfu yani emirlerini, bildirmeyi, öğretmeyi ve Nehy-i anilmünkeri yani yasak ettiği harâmları bildirmeyi ve yapılmasına râzı olmamayı emrediyor.

Peygamber efendimiz;
(Birbirinize Müslümânlığı öğretiniz. Emr-i ma'rûfu bırakır iseniz, Allahü teâlâ, en kötünüzü başınıza musallat eder ve duâlarınızı kabul etmez) ve;

(Bütün ibâdetlere verilen sevap, Allah yolunda gazâya verilen sevaba göre, deniz yanında bir damla su gibidir. Gazânın sevabı da, emr-i ma'rûf ve nehy-i anilmünker sevabı yanında, denize nazaran bir damla su gibidir) buyuruyor.

İbni Âbidîn'de;
"Fıkıh âliminin Müslümânlara sağladığı faydanın sevâbı, cihâd sevâbından çoktur" denilmektedir.

Evlat, ana baba elinde bir emânettir. Çocukların temiz kalbleri kıymetli bir cevher gibidir. Mum gibi, her şekli alabilir. Küçükken, hiçbir şekle girmemiştir. Temiz bir toprak gibidir. Temiz toprağa hangi tohum ekilirse, onun meyvesi hâsıl olur. Çocuklara îmân, Kur'ân ve Allahü teâlânın emirleri öğretilir ve yapmaya alıştırılırsa, din ve dünya saâdetine ererler. Bu saâdette anaları, babaları ve hocaları da ortak olur. Eğer bunlar öğretilmez ve alıştırılmaz ise, bedbaht olurlar. Yapacakları her fenâlığın günâhı, ana, baba ve hocalarına da verilir.

Tahrîm sûresinin 6. âyet-i kerîmesinde meâlen;
(Kendinizi, evlerinizde ve emirlerinizde olanları ateşten koruyunuz!) buyuruldu.

Bir babanın, evlâdını Cehennem ateşinden koruması, dünya ateşinden korumasından daha mühimdir. Cehennem ateşinden korumak da, îmânı, farzları, harâmları öğretmekle ve ibâdete alıştırmakla, dinsiz, ahlâksız arkadaşlardan korumakla olur. Bütün kötülüklerin başı, fenâ, kötü arkadaştır.

Peygamber efendimiz;
(Bütün çocuklar Müslümânlığa uygun ve elverişli olarak dünyâya gelir. Bunları, sonra anaları, babaları Hıristiyan, Yahûdî ve dinsiz yapar) buyurmuştur.

Netice olarak, Müslümânlar din câhillerinin hîlelerine, yalanlarına aldanmamalı, onların okşayıcı, aldatıcı, yardımsever sözlerine inanmamalıdır. Müslümânlar, birbirlerine Emr-i ma'rûf  ve Nehy-i münker yapmalıdır. Müslümânlığın yerleştirilmesinde ve yok edilmesinde en mühim işin, gençlikte olduğu bildirilmektedir. Bunun için, her Müslümânın birinci vazîfesi, evladına İslâmiyeti ve Kur'ân-ı kerîmi öğretmektir. Evlat, büyük nimettir. Nimetin kıymeti bilinmezse, elden gider.


.

Hiçbir Müslümana kin beslemem!.."

 
A -
A +

Müslüman, hiçbir mahluka zarar vermez. Kendisine kötülük yapanlara da iyilik eder. Dînî vazifelerini, kanûnî borçlarını öder. Hile, hıyânet yapmaz, hased etmez, kin tutmaz...

İnsanın yaratılışında, hayvânî ruhun ve nefsin arzuları bulunmaktadır. Bunlar malı, parayı sever. Böylece de insanda, gadab, intikam, kibir sıfatları görünmeye başlar. Hıkd kin bağlamak, hased başkasında bulunan nimetin onda olmayıp, kendinde olmasını istemek, hile ise aldatmak, kandırmak demektir ki, her üçü de kötü huylardandır. Bir Müslümanın, başkalarına karşı kin beslemesi, hile yapması ve hased etmesi, günahtır. Eshâb-ı kirâmdan Enes bin Mâlik hazretleri, şahit olduğu bir hâdiseyi şöyle anlatır:

"Bir gün Peygamber efendimizin huzurunda oturuyorduk. Bir ara;

-Şimdi size Cennet ehlinden biri gelecek buyurdular. Derken ensâr-ı kirâmdan bir zât çıkageldi. Sakalından abdest suları damlıyor, ayakkabılarını da sol eline almıştı. Ertesi gün Peygamber efendimiz  aynı sözleri yine söyledi. Baktık, aynı sahabî aynı durumda geldi. Üçüncü gün yine Peygamber efendimiz aynı sözleri tekrarladı. Derken o sahabî aynı durumda çıkageldi. Cemâat dağılınca Abdullah bin Amr bin Âs hazretleri o sahabinin peşine takılarak; 'Babamla aramızda bir kırgınlık, dargınlık oldu, üç gün yanına gidemeyeceğim. Bu süre zarfında beni, evinde mümkünse misafir edebilir misin?' diye ricada bulundu. O zât da; 'Olur' dedi... Abdullah bin Amr bin Âs hazretleri devamla bize şunları anlattı: 'O sahabînin yanında üç gece kaldım. Bu müddet içerisinde bir defa olsun gece teheccüd namazına kalkmadı. Sabah namazına kadar uyuyordu. Yalnız, kendisinden kötü söz duymadım. Üç gece geçince o sahabîye;

-Babamla aramızda bir kırgınlık, dargınlık yoktur. Peygamber efendimiz peş peşe üç gün; (Şimdi size Cennet ehlinden biri gelecek) buyurmuştu. Her seferinde de sen çıkagelmiştin. İstedim ki sana misâfir olayım da yaptığın amelleri göreyim, ben de onları yapayım. Doğrusu, pek büyük bir ibâdet yaptığını görmedim. Peygamber efendimizin müjdelediği bu mertebeye nasıl ulaştın?, diye sordum. Bunun üzerine o zât;

-Gördüklerinden başka bir ibâdetim yoktur. Şu var ki, hiçbir Müslümana karşı kalbimde ne hile düşünürüm, ne kin ne de haset beslerim, dedi.

-İşte seni o mertebeye ulaştıran bu amelindir dedim..."

Netice olarak Müslüman, anasına, babasına, komşularına, arkadaşlarına, hocalarına, hürmet eder. Küçüklerine ve hayvanlara şefkatli olur. Hiçbir mahluka zarar vermez. Kendisine kötülük yapanlara da iyilik eder. Dînî vazifelerini, kanûnî borçlarını öder. Hile, hıyânet yapmaz, hased etmez, kin tutmaz. Dînine de, dünyasına da çalışır. Fitne çıkarmamaya çok dikkat eder. Böylece dünya ve âhıret saâdetine kavuşur.


.

İbâdet yaptığı için kendini beğenmek!

 
A -
A +

İnsan, ibâdetinin, iyiliğinin çirkin tarafı olmadığını sanmamalıdır. Biraz incelenirse, Allahü teâlânın yardımıyla hepsini çirkin bulur. Güzelliğin kokusunu bile duymaz!..

Ucub yani ibâdet yaptığı için kendini beğenmek, korkunç bir zehirdir, öldürücü bir hastalık olup, ibâdetleri ve iyilikleri yok eder. Ateşin odunu yakması gibidir. Bunun ilâcı, iyi işlerini kusurlu görmek, bunlardaki gizli çirkinlikleri düşünmek, böylece, kendinin ve ibâdetlerinin kusurlu, bozuk olduğunu anlamaktır. Hattâ, onları beğenilmeyecek, kovulacak bir hâlde bulmaktır.

Hadîs-i şerîflerde;
(Kur'ân-ı kerîm okuyan çok kimse vardır ki, Kur'ân-ı kerîm bunlara lânet eder.)
(Oruç tutan çok kimse vardır ki, onların orucu, yalnız açlık ve susuzluk çekmek olur) buyuruldu.
Ömer Halvetî hazretleri talebeliği yıllarında hocasının dergâhına odun taşırdı. Bir gün dağa gittiğinde, ormanda yemyeşil bir yer bulur ve orada birkaç rekat namaz kılar. Sonra da; "Elhamdülillah, nice kimseler vardır ki, şu anda gaflet uykusundadır. Onlar ne ibâdet eder, ne Allahü teâlânın emirlerine uyar, ne de harâmlardan sakınırlar. Biz ise çok şükür gücümüz yettiği kadar ibâdet yapıyoruz" deyiverir. Bu sırada kulağına Allahü teâlâyı zikreden sesler gelir ve o tarafa yönelir. Birinin baş aşağı durup  Allahü teâlâyı zikrettiğin görür. Yaklaşıp selâm verir ve böyle durmaktaki maksadını sorar. O kimse;

-Vücudum bir zaman kıyam üzere ayakta idi. Lâkin ona alıştı. Sonra rükû üzere kaldım, ona da alıştı. Bir zaman da secdede kaldım, onun da lezzetini alamaz oldum. Şimdi ben ibâdet ediciler ve hamdedenler zümresine katılmak için bu şekilde zikiretmeyi bedenime lâyık gördüm. Yatsı namazını kıldıktan sonra buraya gelir, bu hâlimle Rabbimi zikrederim der.
Ömer Halvetî hazretleri, bunları işitince, kendini beğenme hâlini hatırlayıp, tövbe eder ve; "Allahü teâlânın zikreden nice sâlih kulları varmış" diyerek pişmanlık içinde hocasının dergâhına döner. Hocası talebelere ders vermektedir, onun hâlini anlar ve; "Bâzı insanlar vardır ki, hemen kendisinin yetiştiğini ve çok ibâdet ettiğini söyler. Birkaç rekat namaz kılmakla öğünür, mânevî dereceler ümîd ederler. Halbuki öyle Hak âşıkları vardır ki, onlar akşamdan sabaha başı üzere durup Allahü teâlâyı zikrederler" buyurur.

Ömer Halvetî hazretleri, önceki hâline pişman olup tövbe eder ve hocasının yardımı ile, Allahü teâlâyı zikredenlerden olur...

Netice olarak insan, ibâdetinin, iyiliğinin çirkin tarafı olmadığını sanmamalıdır. Biraz incelenirse, Allahü teâlânın yardımıyla hepsini çirkin bulur. Güzelliğin kokusunu bile duymaz. Böyle kimsede ucub hâsıl olmaz. Bir kimse, amellerini, ibâdetlerini kusûrlu görünce, bunların kıymeti artar, kabul edilmeye lâyık olurlar.


.

"Sen, kendi nefsini yola getir!"

 
A -
A +

Nefsin kötülükleri, İslâmiyetin beğenmediği, harâm ettiği şeyler demektir. Kalp, nefsin, şeytânın, kötü arkadaşın şerrinden kurtulunca, harâmları sevmek hastalığından kurtulur.
İnsan, ben deyince, nefsini göstermektedir. Bunun için her mü'minin, nefsini tezkiye yani nefsin yaratılışında mevcut olan küfrü, inkârı ve günâhları temizlemek için uğraşması, çalışması lâzımdır.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:

"İnsanın nefsi îmân etmez ve İslâmiyetin sûretine uymak istemez. Onun yaratılışı böyledir. Bundan dolayı İslâmiyetin sûretine uyanların îmânı, îmânın suretidir, yani görünüşte îmândır. Namâzları, oruçları ve bütün ibâdetleri, ibâdetlerin suretidir, hep görünüşte ibâdettirler. Çünkü insan deyince, insanın nefsi anlaşılır. Herkes 'Ben' deyince nefsini bildirmektedir. İnsan ibâdet yaparken, nefsi küfür hâlindedir. Yaptıklarının yerinde bir iş olduğunu inkâr etmektedir. Böyle bir insanın îmânı ve ibâdetleri, hakîkî ve doğru olabilir mi? Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için îmânın ve ibâdetlerin sûretlerini, görünüşlerini, doğru olarak kabul buyuruyor. Böyle kullarını Cennete koyacağını söz veriyor. Allahü teâlâ, sonsuz ihsân sâhibi olduğu için, yalnız kalbin tasdîk etmesini, inanmasını îmân olarak kabul buyurmuştur. Nefsin inanmasını istememiştir. Böyle olmakla berâber Cennetin de, sûreti, hakîkati vardır. Dünyada İslâmiyetin yalnız sûretine kavuşanlar, Cennetin de yalnız sûretine kavuşacaklar, onun zevkini, tadını alacaklardır. Dünyada İslâmiyetin hakîkatine kavuşanlar, Cennetin de hakîkatine kavuşacaklardır."

Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretlerinin oğlu Sultan Behâeddîn Veled, başından geçen bir hâdiseyi şöyle anlatır:

"Babamla bir gün Hüsâmeddîn Çelebi'nin bağına gidiyorduk. Babam beni bir katıra bindirmişti. Kendisi de, diğer talebelerle beraber yaya olarak gidiyordu. Ben babamın tam arkasında idim. Bir ara babam Mevlânâ hazretlerinin mübârek vücûdunu, Allahü teâlânın izniyle büyük bir nûrun kapladığını gördüm. Etrâfa güneş gibi ışık saçıyordu. Hemen hatırıma, babamın büyüklüğünü inkâr edenler geldi ve;

-Böylelerine şaşıyorum, niçin kötü düşünüyorlar diye kendi kendime söylendim. Birden babam geriye dönerek;

-Ey Behâeddîn, sen babanı inkâr edenleri bırak da, kendi nefsini yola getir. Sakın ucub ve kibir hastalığına yakalanmayasın. Herkes yaya yürürken, sen binek üzerindesin. Bu kadarcık gönül yüksekliği, insanı ucba, kendini beğenmeye götürür, nefsinin ve şeytanın eline düşürür ve onlara hizmet ettirir buyurdu."

Netice olarak, nefsin kötülükleri, pislikleri, İslâmiyetin beğenmediği, harâm ettiği şeyler demektir. Kalp, nefsin, şeytânın, kötü arkadaşın şerrinden kurtulunca, harâmları sevmek hastalığından kurtulur


.

Zikir, gafletten kurtulmaktır

 
A -
A +
Gaflet, Allahü teâlâyı unutmak, zikir ise, kendini gafletten kurtarmak demektir. Zikir, yalnız Kelime-i tevhîdi söylemek ve tekrar tekrar Allah demek değildir. Her ne şekilde olursa olsun, kendini gafletten kurtarmak, zikir olur. İslâmiyetin emirlerini yapmak ve yasaklarından sakınmak, İslâmiyete uyarak yapılan alışverişler hep zikirdir. Çünkü bunları yaparken, emirlerin, yasakların sâhibi olan Allahü teâlâ hâtırlanmakta, gaflet gitmektedir. Tefsîr-i azîzîde, Dehr sûresinin tefsirinde buyuruluyor ki:
"Zikretmek, Allahtan başka şeylerin sevgisini, onlara düşkün olmayı kalbden çıkarmak içindir. Kalbin mahlûklara bağlılığını yok etmek için en iyi ilâcın zikir olduğu tecrübelerle anlaşılmıştır. Hadîs-i şerîfte, (Zikrederek, kalblerinin yükünü hafîfletenlerin yolunda olunuz!) buyuruldu. Bunun için, 'Allaha, Allahü teâlânın sevgisine kavuşmak için, kalbin mahlûklara olan bağlantılarını kesmek, onu dünyâ zevklerine düşkün olmaktan kurtarmak lâzımdır. Kalbi kurtarmak için de, zikirden daha faydalı bir ilâç yoktur' demişlerdir."
Ra'd sûresindeki âyet-i kerîmede meâlen; (Biliniz ki kalbler, ancak Allahı zikretmekle itmînâna kavuşur) buyuruldu. İtmînân, sükûn, rahat demektir.
Zikir, hatırlamak demektir. Allahü teâlâyı hatırlamak, Onun ismini söylemekle veya çok sevdiği bir evliyâsını görmekle olur. Çünkü hadîs-i şerîfte; (Onlar, evliyâ görüldüğü vakit, Allah hatırlanır) buyuruldu.
İslâmiyete yapışmak, yani emirleri yapmak ve harâmlardan sakınmak, insanı Allahü teâlânın rızâsına, sevgisine kavuşturur ise de, bunları ihlâs ile yapmak şarttır. Hem İslâmiyete uymalı, hem de, ihlâs elde etmelidir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri; "Her vakit, Allahü teâlâyı zikretmek lâzımdır. Kalbde başka hiçbir şeye yer vermemelidir. Yerken, içerken, uyurken, gelirken, giderken hep zikir yapmalıdır" buyurmuştur.
Mâlik bin Dînâr hazretleri şöyle anlatır:
"Bir gece, bir şeyler okumadan uyuyakaldım. Rüyâmda birisi bana, okur yazarlığın varsa şu yazıyı oku dedi. Orada; 'Dünyanın geçici nîmetleri, ölümsüz olarak yaşayacağın Cennetin zevk ve safâsından seni alıkoymuştur. Geçici olarak zevk aldığın bu uyku, ebedî saadetine yarayacak ibâdetine mâni olmuştur. Uyan, namaz kıl ve Kur'ân-ı kerîm oku. Zîra bunlar, uykudan hayırlıdır' yazılıydı."
Netice olarak zikir, anmak, her işte Allahü teâlâyı hatırlamak, kendini gafletten kurtarmak, kulun Allahü teâlâyı dille ve kalble anması demektir. Gaflet de Allahü teâlâyı unutmak demektir. Ebü'l-Hayr hazretlerinin buyurduğu gibi: "Zikir, Allahü teâlâyı anıp, hatırlamak, Ondan başkasını unutmaktır.


.

"Bir şeyi çok anan, onu çok sever"

 
A -
A +

Cübeyr bin Nüfeyr hazretleri buyurdu ki: "Her an, dilleriyle Allahü teâlâyı zikredip, Onu bir an unutmayanlardan her biri, güler bir hâlde Cennete gireceklerdir."

İtiyad, alışkanlık hâline getirerek nâfile olarak devamlı yapılan ibâdet, tesbîh ve duâlara vird denilir.

İmâm-ı Gazâlî hazretleri;
"Duâ, zikir, Kur'ân-ı kerîm okumak ve tefekkür yani mahluklardaki ve kendi bedenindeki ince sanatları, düzenleri, birbirine bağlılıklarını düşünerek, Allahü teâlânın büyüklüğünü anlaması, insanın günâhlarını hatırlayıp, bunlara tövbe etmesi lâzım geldiğini, ibadetlerini ve tâatlerini düşünerek bunlara şükretmesi gerektiğini hatırına getirmesi, sabah namazından sonra, âhiret yolcusu olan bir kulun virdi olmalıdır. Okumalarında fazîlet olduğu bildirilen bâzı âyet-i kerîmeleri vird edinip, okumak da müstehabdır. Fâtihâ, Âyete'l-Kürsî ve Bekara sûresinin son iki âyeti bunlardandır. Kaylûle, öğleye doğru bir miktâr uyumak da, gündüz virdlerindendir" buyurmuştur.

Bekara sûresinin 152. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Kullarım! Siz beni tâat ile, beğendiğim işleri yapmak suretiyle zikrederseniz, ben de sizi rahmet, mağfiret, ihsân ve tövbe kapılarını açmak sûretiyle anarım) buyurulmaktadır.

Peygamber efendimiz, hadîs-i şerîflerde buyurdu ki:
(Derecesi en yüksek olanlar, Allahı zikredenlerdir.)
(Allahı sevmenin alâmeti, Onu zikretmeyi sevmektir.)

Hazret-i Ömer'in, gece virdinden bir âyet-i kerîmeyi okuyamadığı zaman, gündüzleri bayıldığı, hattâ bu yüzden bir hasta gibi günlerce ziyâret edildiği rivâyet edilmiştir.

Alvân Hamevî hazretleri, sevdiklerinden birisine hitaben buyuruyor ki:
"Ey kardeşim! Devamlı Rabbini zikret, hatırla. Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen; (Rabbini çok an), (Ey îmân edenler! Allahü teâlâyı çok zikrediniz. Her zaman hatırlayınız. Hiç unutmayınız) ve (İyi biliniz ki, kalpler, Allahü teâlânın zikri ile itmînâna, rahata kavuşur) buyurulmuştur. Zikirin faydası çoktur. Zikreden kimsenin kalbi parlar, nûru artar. Zikrin, tesbih Sübhanallah, tahmid Elhamdülillah, tekbir Allahü ekber, tehlîl La ilâhe illallah gibi çeşitleri vardır. En üstünü tehlîldir. Çünkü Peygamber efendimiz; (Zikrin en üstünü Lâ ilâhe illallahtır) ve (Lâ ilâhe illallah sözü Cennet'in anahtarıdır) buyurmuştur. İnsan, Lâ ilâhe illallah sözüne, Peygamber efendimize şehâdeti de ekleyip mânâsına inanmakla Müslüman olur. Onunla ebedî Cennette kalır ve Cehennemden kurtulur. (Zikretmek sebebiyle insanda Rabbinin sevgisi hâsıl olur. Bir şeyi çok anan, onu çok sever) buyurulmuştur."

Netice olarak Cübeyr bin Nüfeyr hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Her an, dilleriyle Allahü teâlâyı zikredip, Onu bir an unutmayanlardan her biri, güler bir hâlde Cennete gireceklerdir."

 

"Hiçbiri makbul olmadı!.."

 
A -
A +

"Yâ Rabbî! Ben senin Kur'ân-ı azîmini öğrendim ve öğrettim. Bu kadar hadîs ezberledim, hepsi de hatırımdadır. Benim hiç hayırlı amelim yok mudur?.."

Bir ibâdetin sahîh ve makbûl olması, yani doğru olması ve Allahü teâlânın beğenmesi için, ilim yani doğru yapmanın şartlarını öğrenmek, amel yani şartlarına uygun yapmak ve ihlâs ile yapmak lâzımdır. İhlâs, para, mevki, şöhret gibi dünya menfâatlerini düşünmeyip, Allahü teâlâ emrettiği, Onun rızâsını, sevgisini kazanmak için yapmaktır. Makbûl olan, sevilen kul, sâhibinin emirlerini, yalnız Onun emri olduğu için yapan kuldur. Emri yapmakta gecikmek, inatçılık ve edepsizlik olur.

Muhammed Kudsî hazretleri zamanında, Osman Efendi isminde zâhiri ilimlerde derin bir âlim varmış. Muhammed Kudsî hazretlerinin talebelerine, tasavvuf yoluna inanmadığını söyler, onlara dil uzatırmış. Talebeler; "Seni üstâdımıza götürelim" diye teklif edince; "Gelirim, fakat elini öpmem" demiş... Muhammed Kudsî hazretlerinin huzûruna girince, feryâd edip, yere düşer ve bayılır. Ağzından köpükler gelmeye başlar. Bir saat sonra ayılır, sağına soluna bakmaya başlar.

Muhammed Kudsî hazretleri;

-Gördüğünüz burada var mıdır? diye sorunca;

-Hayır yoktur der.

-Sizin irşâdınız bizden değildir buyurur... Talebeler, bu hâle hayret ederler ve dışarı çıkınca Osman Efendiye;

-Niçin bayıldın dediklerinde, gördüklerini şöyle anlatır:

-İçeri girip Muhammed Kudsî hazretlerini görünce, bana bir hâl oldu, feryâd ettim. Kendimi, kıyâmet kopmuş, arasatta amellerimi tartarlarken gördüm. Hiçbir hayırlı amelim çıkmayınca; "Bunu Cehenneme atın" denildi. Hemen;

-Yâ Rabbî! Ben senin Kur'ân-ı azîmini öğrendim ve öğrettim. Bu kadar hadîs ezberledim, şu kadar tefsir okudum hepsi de hatırımdadır. Benim hiç hayırlı amelim yok mudur? diye yalvardım. "Hiçbiri makbul olmadı" emri geldi. Umudum ve yardım isteyeceğim yer kalmadı. Âniden büyük bir zât göründü. Uzunca boylu, iri yapılı, yeşil cübbeli, güneş gibi parlıyordu.

-Yâ Rabbî! Osman kulunu bana bağışla buyurdu. O anda kendime geldim, etrâfıma bakındım, o zâtı aradım. Göremeyince, Muhammed Kudsî hazretleri; "Sizin irşâdınız bizden yâni benden değil, benim de hocam olan Mevlânâ Hâlid hazretlerindendir" dedi.

Osman Efendi bunları anlattıktan sonra çok ağlar, pişmân olur, İstiğfâr eder. Bütün mülkünü ve kitaplarını fakirlere, talebelere hediye edip, doğru Şam'a Mevlânâ Hâlid hazretlerine gider. Orada olgunlaşarak, evliyâ kullardan olur...

Netice olarak, yapılan bütün ibâdetlerin, hayır ve hasenâtın, kabul olabilmesi için, bunların, bilerek, şartlarına uyarak ve ihlâs ile yapılması lâzımdır. Çünkü makbûl olan ibâdetler, hayırlar, iyilikler, insanı Allahü teâlânın rızâsına kavuşturmaktadır.

 

"Bir kimse yalnız bana güvenirse"

 
A -
A +

Allahü teala buyurdu ki: "Bir kimse, her şeyden ümit kesip, yalnız bana güvenirse, yerde ve göklerde bulunanların hepsi, ona zarar yapmaya, aldatmaya uğraşsalar, onu elbette kurtarırım."

Tevekkül, kalpte hâsıl olan bir hâldir. Allahü teâlânın lütuf ve ihsânının pekçok olduğuna îmân etmekle hâsıl olur. Bu hâl, kalbin vekîle güvenmesi ve ona inanması, onunla rahat etmesidir. Böyle bir insan, dünya malına gönül bağlamaz. Dünya işlerinin bozulmasından üzülmez.

Allahü teâlânın, rızkı göndereceğine güvenir. Tevekkül için, hem kuvvetli îmân, hem de kuvvetli kalp lâzımdır. Böylece, kalbinde şüphe kalmaz. İtimâd ve rahatlık tam olmadıkça, tevekkül tam olmaz. Çünkü tevekkül, kalbin, her işte, Allahü teâlâya itimâd etmesi, güvenmesi demektir. Allahü teâlâ, Dâvud aleyhisselâma; (Bir kimse, her şeyden ümit kesip, yalnız bana güvenirse, yerde ve göklerde bulunanların hepsi, ona zarar yapmaya, aldatmaya uğraşsalar, onu elbette kurtarırım) meâlindeki âyet-i kerîme ile vahiy göndermiştir.

Devamlı ibâdetle meşgul olan sâlih bir kimseye;
-Her gün ibâdet ediyorsun. Ne yiyip, ne içiyorsun? diye suâl edilince, cevap olarak, dişlerini gösterir. Yani değirmeni yapan, suyunu gönderir demek ister.

Abdullah bin Mübârek hazretleri, bütün din büyükleri gibi, her şeye ibret nazarı ile bakar ve gördüklerinden de ibret alırdı. Soğuk bir kış günü Nişâbur pazarında giderken, sırtında yalnız bir gömleği olduğu için üşüyüp titreyen bir köleye rastlar ve ona;

-Efendine söylesen de sana bir palto alsa olmaz mı? deyince köle;
-Efendime ne söyleyebilirim ki, o hâlimi görüyor ve biliyor, cevabını verir. Kölenin bu cevabı üzerine Abdullah bin Mübârek hazretleri kendinden geçer, bayılır. Kendine geldiğinde;
-Sabrı ve kanâati bu köleden öğreniniz, buyurur.

Netice olarak Allahü teâlâ, her şeyi yaratmak için bir sebep yaratmıştır. Bu sebeplere yapışmamak, tevekkül değil, ahmaklık olur. Meselâ, aç iken, bir şey yemeyip, Allah isterse beni yemeden doyurur veyâ ben elimi sürmeden ekmeği, yemeği ağzıma gönderir demek, tevekkül değil, aptallıktır. Tecrübe ile anlaşılan, sebeplere bağlı işlerde tevekkül, sebebi bırakmak değil, ilim ve hâl ile tevekkül etmektir. İlim ile tevekkül, açlıktan kurtulmak için sebepleri, yani eli, ağzı, dişi, mideyi, sindirim sistemini, yemekleri, ekmeği, fizyolojik hareketleri, hep Allahü teâlânın yarattığını bilmektir. Hâl ile tevekkül, kalbin, Allahü teâlânın ihsânına güvenmesi, yemeye, ele, ağıza, sıhhate güvenmemesidir. El, bir ânda felç olabilir. İnsan bir gün, sindirim hastalıklarına tutulabilir. Yemek, faydalı olmayabilir. O hâlde, gıdânın yaratılmasında ve önüne gelmesinde, sindirilmesinde kendi hareketine, kuvvetine değil, Allahü teâlânın fazlına, iyiliğine güvenmelidir.

 

Söz verdiğinde ahdini yerine getir!"

 
A -
A +

Kur'an-ı kerimde meâlen buyuruldu ki: "Rabbinizle ve diğer insanlarla olan ahdinize vefâ ediniz, zîrâ kıyâmette ahd sâhibinden, ahdini bozmasının sebebi sorulur."
Söz vermeye ahd, verdiği sözde durmaya vaad denir. Vefâ ise, iyi geçinmek, yardımlaşmak, sözünde durmak, hakkını gözetmek anlamlarındadır. İsrâ sûresinin 34. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Rabbinizle ve diğer insanlarla olan ahdinize vefâ ediniz, zîrâ kıyâmette ahd sâhibinden, ahdini bozmasının sebebi sorulur) buyurulmaktadır.
Peygamber efendimiz, hazret-i Ali'ye hitaben; (Yâ Alî! Münâfıkta da üç alâmet olur: Söz söylese yalan söyler. Bir şey vâdetse, vâdinde durmaz. Yanına emânet koysalar, hıyânet eyler) buyurmuşlardır.
Sözünde durmaya, sözünü yerine getirmeye ahde vefâ denir. Hadis-i şerîflerde buyuruldu ki:
(Verdiği sözde durmayan kimse için, kıyâmet günü bir sancak dikilir ve; "Dikkat edin bu sancak falan oğlu falanın ahde vefâsızlık alâmetidir" denilerek teşhîr edilir, gösterilir.)
(Ahde vefâsızlığın yaygın hâl aldığı bir cemiyette, cinâyet çok olur.)
Abdullah bin Mübârek hazretlerinin din gayreti çok fazla idi. Allahü teâlâdan başkasına ibâdet edilmesine hiç tahammülü yoktu. Kendisi şöyle anlatır:
"Bir ateşperest ile çalışıyorduk. Namaz vakti gelince ondan, namaz kılarken, bana zarar vermeyeceğine dâir söz aldım. Bunun üzerine namaz vaktinde rahatça bir namaz kıldım. Sonra ateşperestin ibâdet zamânı geldi.
-Şimdi sıra bende, ben ibâdet ederken, sen de zarar vermeyeceğine dâir söz ver deyince, rahatça ibadet edebileceğini bildirdim. Fakat ateşperest ateşe tapmak üzere secdeye varınca, sözümde duramadım ve üzerine atıldım. O anda; "Söz verdiğin zaman ahdini yerine getir!" diye bir ses duydum ve hemen geri çekildim. Ateşperest ibâdetini bitirince;
-Evvelâ hücum ettin, sonra niye vazgeçtin? diye sordu.
-Ben, Allahtan başkasına secde ettiğin zaman, dayanamadım, üzerine atıldım. Seni öldürmek istiyordum. Fakat tam o anda; 'Söz verdiğin zaman, ahdini yerine getir!' diyen bir ses, beni bu işten alıkoydu dedim. Bunun üzerine ateşperest;
-Rab, senin Rabbindir! Kendi düşmanı için, dostunu bile azarlıyor! İşte huzûrunda Müslüman oluyorum diyerek Kelime-i şehâdet getirdi..."
Netice olarak, İslâmiyetin emirlerine tam uymak, hayırlı işlere koşmak, üzerine vazîfe olan şeyleri yerine getirmekte gayretli olmak, güzel ahlâk sâhibi olmak, kalpten kin, haset, kötü düşüncelerin ve diğer kötü huyların gitmesi, elinde olanı vermek, benliği terk etmek, Allahü teâlâya karşı vazîfeleri yerine getirmek, alıp verdiği nefeslerde gafletten uzak olmak gibi hâller, mânevî kerâmetlerdendir ve bunlarda mekr, aldatma ve istidrâc bulunmaz. Bunların hepsi ahde vefâyı ve kazâya rızâyı gösterir
 

"Bu seneki haccımız bu olsun!.."

 
A -
A +

Abdullah bin Mübârek hazretleri, hacca giderken bir çöplüğün yanından geçiyorlardı. Orada yerden ölü kuşu alan bir kızcağız gördü. Onun çok fakir ve yetim olduğunu öğrendi...

Allahü teâlâya îmân eden bir kimse, Onun emrlerini yapmaya, yasaklarından sakınmaya titizlikle çalışır. Hiç kimseye kötülük yapmaz. Kendine kötülük yapanlara sabreder. Yaptığı kusurlara tövbe eder. Sözünün eri olur. Her iyiliği Allah için yapar. Kimsenin malına, canına, nâmusuna göz dikmez. Çalışırken, alışveriş ederken, kimsenin hakkını yemez. Herkese iyilik eder. Şüpheli şeylerden kaçınır. Makâm sâhiplerine, zâlimlere yaltaklanmaz. İlim ve ahlâk sahiplerine saygı gösterir. Arkadaşlarını sever ve kendini sevdirir. Kötü kimselere nasîhat verir, onlara uymaz. Küçüklerine merhametli ve şefkatli olur. Misâfirlerine ikrâm eder. Kimseyi çekiştirmez, keyfi peşinde koşmaz. Zararlı ve hattâ faydasız bir şey söylemez, kimseye sert davranmaz. Riyâkârlık, ikiyüzlülük yapmaz, kendini beğenmez. Allahü teâlânın her ân gördüğünü ve bildiğini düşünerek hiç kötülük yapmaz. Cömert olur, mâlı ve mevkiyi herkese iyilik etmek için ister. Allahü teâlânın kerîm, rahîm, yani lütfunun, ihsânının bol ve merhametinin çok olduğunu bilir, kendisi de cömert ve merhametli olur. Allahü teâlâ, bir hadîs-i kudsîde; (Bütün dinler içinde, bu dîni seçtim. Bu din, cömertlik ve güzel huy ile tamâm olur. Bu dîni, her gün, bu ikisi ile tamâmlayınız!) buyurdu.

Peygamber efendimiz; (Allahü teâlâ cömert olanı sever.) Hazret-i Alî de; "Verâ olmayan ilimde hayır olmadığı gibi, cömertlik olmayan malda da hayır yoktur" buyurmuştur.

Abdullah bin Mübârek hazretleri, çok cömert idi, arkadaşlarına ve muhtaçlara para vererek yardımlarına koşardı. Bir sene hacca giderken bir çöplüğün yanından geçiyorlardı. Orada yerden ölü kuşu alan bir kızcağız gördü. Ona hâlini sordu. O da;

-Benden başka bir de kardeşim var. Yoksuluz, bir şeyimiz yok. Üç gündür açız. Biz zengindik, babamızın malı vardı. Zulüm ve haksızlıkla malını alıp öldürdüler. Gördüğünüz gibi muhtaç hâle düştük der. Gözleri yaşaran Abdullah bin Mübârek hazretleri yanındaki bin altından kırkını memlekete dönmek için ayırır, geri kalanını o kızcağızın âilesine verilmesini emreder ve;
-Geri dönüyoruz bu seneki haccımız bu olsun buyurup, geri dönerler.

Netice olarak, insanda yerleşmiş olan huya, meleke denir. Geçici olan huya ise, hâl denir. Meselâ gülmek, utanmak, birer hâldir. Cömertlik, cesâret, birer melekedir. Ahlâk, yani huy deyince, meleke anlaşılır. Bâzan hayır işlemek huy değildir. Her zaman hayır işlerse, cömert huylu denir. Her zaman, fakat kendini zorlayarak yaparsa, yine cömert huylu olmaz. Kolaylıkla, seve seve yaparsa, cömert huylu denir.
 

Dünya istirahat yeri değildir

 
A -
A +
Müminlerin dünyada elem çekmesi, âhıret nimetlerinin kıymetini bilmek içindir. Dünyada müminler mihnet, sıkıntı çekerse, dost düşmandan ayrılmış olur...
 
İnsan dünyaya, ibâdet etmek, kulluk vazifesini yapmak için gönderilmiştir. İhtiyaçlarını elde etmek için çalışması, sıkıntılara katlanması lâzımdır. Dünyada sıkıntı çekmek, âhırette rahat etmeye sebep olur. Zira bu dünya, âhıret yolcularının bir konak yeridir. Dünya, âşıklarına mihnet, lezzetlerine aldanmayanlara, nimet yeridir. İbâdet edenlere kazanç, ibret alanlara hikmet yeridir. Onu tanıyanlara ise, selâmet yeridir. Ana rahmine nisbetle, Cennet gibi, âhırete nisbetle çöplük gibidir. Peygamber efendimiz;
(Cennet, istenmeyen, sıkıntı veren şeylerle örtülüdür. Cehennem de, şehvetler, arzulanan şeylerle örtülüdür) buyurmuştur. İmâm-ı Rabbânî hazretleri;
"Bütün varlıkların hülâsası, özü olan insan, eğlence için, oyun için, yiyip içmek, gezmek, yatmak, keyif sürmek için yaratılmadı. Kulluk vazîfelerini yapmak için, Rabbine itâat, tevâzû, kuvvetsizliğini, ihtiyâcını göstermek, Ona sığınmak ve yalvarmak için yaratıldı" buyurmaktadır.
Din bilgilerini öğrenirken zahmet çekmeye ve ibâdetleri yapmaya sabretmeye, Cennette nimetler, dereceler verilmektedir. Sa'dî-i Şîrâzî hazretleri, şöyle bir hâdise anlatır:
"Bir hükümdarın acemi bir kölesi varmış. Bir gün bu köle ile gemiye binmişler. Köle o zamana kadar hiç gemiye binmemiş ve deniz de görmemiş. Gemi ile deniz yolculuğunun birtakım sıkıntıları ve zorlukları olduğunu da bilmiyormuş. Köle, gemi limandan ayrılır ayrılmaz ağlamaya ve titremeye başlamış. Ne yaptılarsa köleyi susturamamışlar ve sâkinleştirememişler. Gemide âlim bir zât varmış. Bu zât hükümdâra;
-Hükümdarım müsaade ederseniz ben onu susturup, sakinleştireyim demiş. Hükümdar da o zâta izin vermiş. O zât, köleyi denize attırmış. Köle birkaç kere suya batmış, çıkmış ve geminin bir tarafına can havliyle tutunmuş. Gemidekiler de onu tutup gemiye almışlar. Bu olaydan sonra köle, ağlamayı, feryat etmeyi bırakmış ve sâkin bir şekilde köşesinde oturmaya başlamış... Hükümdar âlimden bu işin hikmetini sorunca, o zât;
-Hükümdarım, köle suya girmeden evvel, gemideki selâmetin kadrini ve kıymetini bilmiyordu. İşte huzur, saâdet ve sıhhat de böyledir. Huzûr içinde yaşayan, mesut olan, bir felakete uğramadıkça, o huzur ve saâdetin kıymetini bilmez. İnsan hasta olmadıkça da, sağlığının kıymetini bilmez, demiş..."
Netice olarak müminlerin dünyada elem çekmesi, âhıret nimetlerinin kıymetini bilmek içindir. Dünyada müminler mihnet, sıkıntı çekerse, dost düşmandan ayrılmış olur. Ayrıca müminlere gelen belâlar günahlarına da keffâret olur.

Bu dünya kimseye kalmaz"

 
A -
A +
Sa'dî-i Şîrâzî hazretleri buyurdu ki: "Ey insan! Bu dünya kimseye kalmaz. Gönlünü, her şeyi yaratan Allahü teâlâya bağla, sana bu kâfidir. Dünya mülküne güvenip bel bağlama."
 
Dünya ve içindekiler, kimseye bâkî değildir. Çünkü dünya, fâni yani geçici, yok olmak üzere yaratılmıştır. İnsanoğlu da fâni yani geçici olduğu için, bir fener misâli, vakti gelince mutlaka söner yani ölür. Bunun için İmâm-ı Gazâlî hazretleri, nefsine hitaben;
"İhtiyarlamadan önce gençliğin, hasta olmadan önce sıhhatin ve sıkıntı çekmeden önce rahatlığın ve ölmeden önce hayatın kıymetini niçin bilmiyorsun?" buyurur.
Allahü teâlâ, dünyada kendisine îmân eden kullarına, Cennetteki ni'metlerini arttırmak için, dertler, hastalıklar veriyor. İbâdetleri zahmetli, sıkıntılı oluyor. Buna karşılık, dünya işlerinde, rahatlık, kolaylık ve rızıklarına bereket veriyor. Kendisine îmân etmeyen, ibâdet yapmayanlara, rahatlık, huzur ve bereket vermiyor. Bunlar, zahmet çekerek, hile ve hıyânet yaparak, çok kazanıp, zevk ve safâ içinde yaşarlar ise de, bu zevkleri uzun sürmez. Az zaman sonra, hastanelerde, hapishanelerde sürünürler. Âhiretteki azâbları da,  şiddetli olur. Şakîler dünyaya, Saîdler ise, bâkî olana sarılır. Sa'dî-i Şîrâzî hazretleri buyuruyor ki:
"Ey insan! Bu dünya kimseye kalmaz. Gönlünü, her şeyi yaratan Allahü teâlâya bağla, sana bu kâfidir. Dünya mülküne güvenip bel bağlama. Çünkü bu dünyada senin gibi birçokları yaşamış ve sonunda ölüp gitmiştir. Diyelim ki en sonunda ölüm vardır ve bu can ölüm yolunu tutacaktır. O hâlde ister taht üzerinde can vermişsin, ister toprak üzerinde ne fark eder?.."
İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben buyurur ki:
"Sevgili oğlum! Fırsat ganimettir, yani zaman çok kıymetlidir. Bu kıymetli zamanları faydasız şeylere harcamamalıdır. Allahü teâlânın razı olduğu, beğendiği şeyleri yapmakla geçirmelidir. Beş vakit namazı, dünya işlerini düşünmeyerek ve cemâatle kılmalıdır. Ta'dîl-i erkân ile kılmaya dikkat etmelidir. Teheccüd namâzını kaçırmamalıdır. Seher vakitleri istiğfâr etmelidir. Gafletten, nefse uymaktan lezzet almamalıdır. Dünyanın geçici lezzetlerine aldanmamalıdır. Ölümü hatırlamalı, âhıretin dehşet ve şiddetini göz önüne getirmelidir. Kısacası, yüzümüzü dünyadan âhırete çevirmelidir. Dünya işleri ile zaruret miktârı uğraşmalı, başka zamanlarda, hep âhıreti kazandıracak işleri yapmalıdır. Sözün özü, gönül Allahdan gayrisine tutulmaktan kurtulmalı, beden ve âzâları da, ahkâm-ı islâmiyyeye uymakla süslemelidir."
Netice olarak, dünya nimetleri geçici, hâlleri ise değişicidir. Dünya, ibâdet edenlere kazanç, ibret alanlara hikmet, onu tanıyanlara selâmet yeridir. Ana rahmine nisbetle Cennet, âhırete nisbetle çöplük gibidir!..

Güzel ahlâk sahibi olanlar...

 
A -
A +
Müslümanlık, iyi, güzel ahlâk demektir. Güzel ahlâk sâhibi olmak, insanlara iyilik etmek ise, farzdır. Bunun için her Müslümân, İslâmın güzel ahlâkı ile bezenmelidir...
 
Müslüman, güler yüzlü, tatlı sözlü, güzel huylu, iyi insan demektir. Bu özellikleri sebebi ile bir Müslüman, Müslüman olmayanların da, seve seve Müslümân olmalarına sebep olur. Kötülük yapanlara, tatlılıkla nasihat verir. Kimseye hile, hıyânet yapmaz. Kendi gücü nisbetinde çalışır, kimseye yük olmaz, helâl kazanır ve kimsenin hakkına dokunmaz. Herkese iyilik eder, kendisine kötülük yapanlara iyilikle karşılık verir. İyilik yapamazsa, hiç olmazsa sabreder. Bölücü olmaz, yapıcı olur. Zira güzel ahlâk sâhibi olan Müslümanlar, İslâmiyeti iyi bilen, hakîkî Müslümanlardır. İbn-i Atâ hazretleri bir gün dostlarına;
-Yükselenler ne sebeple yükselirler? diye suâl eder. Orada bulunanlardan bir kısmı; "Çok oruç tutmakla" der. Bir kısmı; "Nefse istemediği şeyleri zorla yaptırmaya çok devam etmekle" derler. Diğer bir kısmı da; "Nefsi hesaba çekerek doğruya yönelmekle" derler. Bir kısmı ise; "Cömertlik yapmakla" derler. Bunun üzerine İbn-i Atâ hazretleri;
-Yüksek derecelere, üstünlüklere kavuşanlar, ancak güzel ahlâk ile kavuştular. Allahü teâlâya mahlukât içinde en yakın olan, Muhammed aleyhisselâmdır. Onun yolunda olanlar, güzel ahlâk sâhibi olanlardır, buyurur...
Bir kimse, Ehl-i sünnet âlimlerinin  kitaplarından, Muhammed aleyhisselâmın hayatını ve güzel ahlâkını öğrenirse, îmânı kuvvetlenir. Ahlâk bilgisi öğrenerek, iyi ve kötü huyları, faydalı ve zararlı işleri anlar. İyi işleri yapıp, dünyada kâmil, olgun, kıymetli bir insan olur. İşleri muntazam, kusursuz ve kolaylıkla hâsıl olur. Dünyada rahat, huzur içinde yaşar. Kendisini herkes sever. Allahü teâlâ ondan razı olur. Âhırette de, Allahü teâlânın merhametine, mükâfâtlarına nâil olur.
Saâdete kavuşmak için, iki şey lâzımdır. Mesût ve bahtiyâr kimse, bu iki şeye kavuşan kimsedir. Bu iki şeyden birincisi, doğru ilim ve îmân sâhibi olmaktır. Bu da, fen derslerini ve Muhammed aleyhisselâmın hayatını, ahlâkını öğrenmekle ele geçer. İkincisi, iyi huylu, iyi hareketli insan olmaktır. Bu ise, fıkıh ve ahlâk ilmlerini öğrenmek ve bunlara uymakla olur. Bu ikisini elde eden kimse, Allahü teâlânın rızasına, sevgisine kavuşur. Resûlullah efendimiz;
(İyi huyları tamamlamak, iyi ahlâkı dünyaya yaymak için gönderildim) buyurmuştur.
Netice olarak Müslümanlık, iyi, güzel ahlâk demektir. Güzel ahlâk sâhibi olmak, insanlara iyilik etmek ise, farzdır. Bunun için her Müslümân, İslâmın güzel ahlâkı ile bezenmeli, kimseye zarar vermemeli, fitne, anarşi çıkarmamalıdır. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Îmânı yüksek olanınız, ahlâkı güzel olanınızdır!)


Bu hâl, senin de başına gelebilir!"

 
A -
A +
İnsan, elinden hiçbir şey gelmeyen âciz bir mahluktur. İnsan, ancak bir parça konuşabilen, biraz düşünebilen bir varlıktır. İyi düşünse, kibre, gurura kapılmaz, aksine, ne kadar boş olduğunun farkına varır. İnsanın kemâli, olgunlaşması, fâni yani geçici olduğunu anlamasıdır. İslâmiyetten maksat, insanın, 'hiç' olduğunu anlamasıdır. Dâimî, sonsuz var olmak, ülûhiyyet sıfatlarındandır ve yalnız Allahü teâlâya mahsustur. Hârika, kerâmet göstererek, meşhur olmak, kibre sebep olur, İslâmiyetin faydalarından mahrûm kalır. Evliyânın büyüklerinden Ebû Sa'îd Ebülhayr hazretlerine;
-Falan kimse, su üstünde yürüyor dediklerinde, cevaben;
-Bu iş kolaydır. Martı kuşları da, su üstünde yürüyor buyurdu.
-Filan kimse, havada uçuyor dediklerinde;
-Kuş ve sinek de uçuyor buyurdu.
-Filan kimse, bir anda, bir şehirden bir şehre gidiyor dediklerinde ise;
-Şeytan da, bir nefeste şarktan garba gidiyor. Böyle şeylerin kıymeti yoktur. Mert odur ki, herkes gibi yaşar, alışveriş yapar, evlenir. Fakat bir an olsun, Allahü teâlâdan gâfil olmaz buyurdu.
İlim kibre sebep olduğu gibi, kibrin ilâcı da ilimdir. Kibre sebep olan ilmin ilâcı çok zordur. Çünkü ilim, çok kıymetlidir. Bunun için, ilim sâhibi kendini üstün ve şerefli sanır. Böyle kimsenin ilmine cehil demek daha doğru olur. Hakîkî ilim, insana aczini, kusûrunu ve Rabbinin büyüklüğünü, üstünlüğünü bildirir. Hâlıkına, yaratanına karşı korkusunu ve mahlûklara karşı tevâzûsunu arttırır. Kul haklarına ehemmiyet verir. Böyle ilmi öğretmek ve öğrenmek farzdır. Buna ilm-i nâfia, faydalı ilim denir ki, ihlâs ile ibâdet etmeye sebep olur. Hadîs-i şerîfte;
(Allah için olmayan ilmin sâhibi Cehennemde ateşler üzerine oturtulacaktır) buyuruldu.
Sa'dî-i Şîrâzî hazretleri, şöyle bir hâdise anlatır:
"Vaktiyle ilim tahsil eden bir kimse, içkinin tesiri ile yere yıkılmış bir sarhoşun yanından geçer. Sarhoşun içler acısı durumunu gören bu kimse, kendi hâlini düşünerek, kibre kapılıp böbürlenir ve yerde yatmakta olan sarhoşa göz ucuyla bile bakmaya tenezzül etmez. Onun bu durumunu fark eden sarhoş, başını kaldırır ve;
-Ey iyi zât, kavuştuğun bu nimete şükret, sakın büyüklenme. Zîrâ kibirden mahrumiyet hâsıl olur. Birini zincire vurulmuş görürsen sakın gülme, zira senin de başına gelebilir. Mukadderâtın belli olmaz. Belki bir gün sen de sarhoş olup yerlerde sürünebilirsin deyiverir."
Netice olarak, Hikem-i Atâiyye kitabında buyurulduğu gibi:
"Zillet ve inkisâra sebep olan günah, izzet-i nefse ve kibre sebep olan tâattan, ibâdetten daha hayırlıdır denilmiştir."


"Kendi görüşünü beğenen sapıtır!"

 
A -
A +

"Kendi görüşünü beğenen sapıtır, yolunu şaşırır. Aklını kâfi gören, aklım bana yeterlidir diyen, ayağı kayar ve düşer, insanlara karşı kibirlilik gösteren, hor ve hakîr olur."

Kibriyâ, büyüklük sıfatı, Allahü teâlâya mahsustur. İnsan, nefsini ne kadar aşağılarsa, Allahü teâlâ indinde kıymeti o kadar yükselir. Kendine kıymet verenin, Allahü teâlâ katında kıymeti olmaz. Kibrin zararını bilmeyen kimse için âlim demek, yalan olur. İnsanın ilmi arttıkça, Allahü teâlâdan korkması artar, günah işlemeye cesaret edemez. Hadîd sûresinin 23. âyetinde meâlen; (Allahın size verdiği nimetlerle şımarmayınız! Kaybettiğiniz maldan ötürü üzülmeyiniz! Allah, kendini beğenen kibirli kimseleri sevmez) buyurulmuştur.

İnsan deyince, insanın nefsi anlaşılır. Herkes 'ben' deyince nefsini bildirmektedir. Nefsini beğenen kimse ise, muhakkak helâka, felâkete düçâr olur. Kendini beğenen kimse, hep ben, ben der. Toplantılarda baş tarafta bulunmak ister. Her türlü sözünün kabul olunmasını ister. Hadîs-i kudsîde; (Nefsini, düşmanın bil! Çünkü o, bana düşmandır) buyuruldu.

Hazreti Ali, oğlu hazreti Hüseyin'e nasihat olarak buyurur ki:
"Ey oğul! Sana gizlide ve açıkta Allahü teâlâdan korkmayı, doğruyu söylemeyi, zenginlikte ve fakirlikte iktisatlı olmayı, dosta düşmana adâletli davranmayı, çalışkan olmayı, darlıkta ve genişlikte Allahü teâlânın takdîrine rızâ göstermeyi tavsiye ederim.

İstemediğin bir şeyin sonu Cennet ise, buna şer denmez. Hoşuna giden bir şeyin sonu Cehennem ise, buna da hayır denmez.

Ey oğul? Bil ki, kim kendi ayıbına bakarsa, başkalarının ayıbı ile uğraşmaz. Allahü teâlânın taksimine râzı olan kimse, kaybettiği şeyden dolayı üzülmez.

Azgınlık ve taşkınlık kılıncını çekenin, kendisi öldürülür. Kim başkasının kuyusunu kazarsa, oraya kendisi düşer. Başkasının perdesini yırtanın, kendi çoluk çocuğunun gizli şeyleri ortaya çıkar. Kendi hatasını unutan, başkasının hatasını büyük görür.

Denize dalan boğulur. Kendi görüşünü beğenen sapıtır, yolunu şaşırır. Aklını kâfi gören, aklım bana yeterlidir diyen, ayağı kayar ve düşer, insanlara karşı kibirlilik gösteren, hor ve hakîr olur. Nefsinin arzu ve isteklerini terk eden, hür olur. Hasedi bırakanı, insanlar sever."

İmâm-ı Gazâlî hazretleri bir talebesine hitaben buyurur ki: "İlim öğrenmekten maksadın eğer dünya menfâatlerini toplamak, Müslümanlara büyüklük göstermek idi ise, sana yazıklar olsun! Çok aldanmışsın. Yok eğer maksadın, Muhammed aleyhisselâmın dînine yardım etmek, ahlâkını temizlemek ve nefsini kırmak idi ise, sana müjdeler olsun!"

Netice olarak, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin buyurduğu gibi: "İyi kul, sâhibinin yaptıklarından râzı olan, onları beğenen kuldur. Kendi isteklerini beğenen kimse, kendine kuldur."


.

Hazret-i Ali'nin oğluna nasihati

 
A -
A +

"Ey oğul! Günahkâr kimseye ümidini kestirme. Nice günahkârlar vardır ki, sonu hayır olur. Nice, tâat üzere olan kimse vardır ki, ömrünün sonunda bozulur ve Cehenneme gider."

Din Büyüklerinin zaman zaman, oğullarına, aslında bütün Müslümanlara yaptıkları nasihatler, kitaplarda mevcuttur. Bunlardan birisi de, hazret-i Ali'nin, oğlu hazret-i Hüseyin'e hitaben yaptığı nasihattir.

Hazret-i Ali buyuruyor ki:
"Ey oğul! Sana gizlide ve açıkta Allahü teâlâdan korkmayı, doğruyu söylemeyi, zenginlikte ve fakirlikte iktisatlı olmayı, dosta düşmana adâletli davranmayı, çalışkan olmayı, darlıkta ve genişlikte Allahü teâlânın takdîrine rızâ göstermeyi tavsiye ederim.

Ey oğul? Bil ki, kim kendi ayıbına bakarsa, başkalarının ayıbı ile uğraşmaz. Allahü teâlânın taksimine râzı olan kimse, kaybettiği şeyden dolayı üzülmez. Kim başkasının kuyusunu kazarsa, oraya kendisi düşer. Başkasının perdesini yırtanın, kendi çoluk çocuğunun gizli şeyleri ortaya çıkar. Kendi hatâsını unutan, başkasının hatâsını büyük görür. Denize dalan boğulur, kendi görüşünü beğenen sapıtır, yolunu şaşırır. Aklını kâfi gören, aklım bana yeterlidir diyen, ayağı kayar ve düşer. İnsanlara karşı kibirlilik gösteren, hor ve hakîr olur. Nefsinin arzu ve isteklerini terk eden, hür olur. Hasedi bırakanı insanlar sever.

Ey oğul! Kanâat bitmeyen hazinedir. Ölümü çok hatırlayan, dünyâda az bir şeye rızâ gösterir. Sözünde ve işinde kendisine itibâr edildiğini bilen kimsenin, faydalı sözleri dışında konuşması az olur. Saîd kimse, başkasından nasihat alandır. Edeb, en iyi bir mirâstır. Güzel ahlâk, en hayırlı arkadaştır.

Ey oğul! Sıla-i rahmi, akrabayı ziyâreti kesme. Âfiyet on kısımdır, dokuzu susmaktır. Fakat bundan, Allahü teâlâyı zikretmek, hatırlamak müstesnâdır. On kısımdan birisi ise, düşük ve bayağı kimselerle oturup kalkmayı terk etmektir. Allahü teâlânın yasak ettiklerini yapan, sermâyesi bunlar olan kimse, kendisine zilleti düşürmüş olur.

Ey oğul! İlmin başı yumuşaklıktır. Onun âfeti ahmaklıktır. Belâ ve musibetlere sabretmek, îmânın hazinelerindendir. İffet, fakirliğin; şükür, zenginliğin süsüdür. Çok konuşan, çok hatâ eder. Hatâsı çok olanın, hayâsı az olur. Hayâsı az olanın, verâsı da az olur. Verâsı az olanın, kalbi ölür, kalbi ölen de, Cehenneme gider.

Ey oğul! Günahkâr kimseye ümidini kestirme. Nice günahkârlar vardır ki, sonu hayır olur. Nice, tâat üzere olan kimse vardır ki, ömrünün sonunda bozulur ve Cehenneme gider. Orta yolu tutan kimseye, işleri hafif gelir."

Netice olarak, yine hazret-i Alinin buyurduğu gibi:
"Kişinin kendini beğenmesi, aklının zayıf olduğuna delâlet eder. Çok münâkaşa etmek, düşmanlığın çokluğundandır. Sözü yumuşak olana sevgi beslenir.


.

Nâfile namazları cemaatle kılmak

 
A -
A +
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyurdu ki: "Aşûre günü, Berât ve Regâib geceleri, camilerde toplanarak cemaatle namaz kılan yüzlerle kişi, bu toplantılarla sevap kazandıklarını sanıyorlar!.."
Beş vakit namazın farzlarını cemâatle kılmak, erkeklere hanefî, Şâfiî ve Mâlikî mezhebinde sünnettir. Cuma ve bayram namazlarında ise şarttır. Nâfile namazları cemâatle kılmak ise, mekruhtur.
Regâib, Berât ve Kadir gecelerinde kılanan nâfile namazları, cemaatle kılmak mekruhtur. Regâib namazı diye bilinen ve Receb ayının ilk Cuma gecesi kılınan namaz da, nâfile bir namazdır. Hicretin 480. senesinde meydana çıkmıştır. Birçok âlim, bunun çirkin bir bid'at olduğunu bildirmiştir. Çok kimsenin kılmasına aldanmamalı ve sünnet sanmamalıdır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Zamanımızda âlim olsun, câhil olsun, Müslümânların çoğu, nâfile ibâdetleri yapmaya çok önem veriyorlar. Farzları yapmakta gevşek davranıyorlar. Farzların içinde bulunan sünnetleri ve müstehâbları gözetmiyorlar. Nâfilelere kıymet veriyorlar. Farzları aşağı görüyorlar. Farz namazları müstehâb olan zamanlarında kılan yok gibidir. Sünnet olan cemaatin çoğalmasına, hattâ namazı cemaat ile kılmaya aldırış etmiyorlar. Farzları, gevşeklikle, üşenerek kılmakla, vazifeyi bitirdiklerini sanıyorlar. Aşûre gününe, Berât gecesine, Receb ayının yirmiyedinci gecesine ve bu ayın, Regâib gecesi denilen ilk Cuma gecesine çok önem veriyorlar. Bu zamanlarda, büyük cemaatlerle nâfile namazlar kılıyorlar. Bu cemaatleri iyi ve güzel sanıyorlar. Bunların, şeytânın aldatması olduğunu, günâhları sevap olarak gösterdiğini anlayamıyorlar. Şeyhülislâm Usâmeddîn İsferâînî Hirevî hazretleri, Şerh-i Vikâye hâşiyesinde; 'Nâfileleri cemaatle kılmak ve farz namazları cemaatsiz, yalnız kılmak, şeytânın aldatmalarından biridir' buyuruyor.
Aşûre günü, Berât ve Regâib geceleri, camilerde toplanarak cemaatle namaz kılan yüzlerle kişi, bu toplantılarla sevap kazandıklarını sanıyorlar ise de, bunlar fıkıh âlimlerinin söz birliği ile mekruh dedikleri işi işlemektedirler. Mekruhu iyi bilmek ise, büyük cinâyetlerdendir. Çünkü harâmı mubâh bilmek, küfür olur. Mekruhu mubâh bilmek, ondan bir basamak aşağıdır. Bu işin çirkinliğini iyi anlamalıdır."
Netice olarak, bir edebi gözetmek ve tenzîhî olsa bile, bir mekruhtan sakınmak, zikirden ve murâkabeden daha faydalıdır. Tahrîmî olan mekruhtan sakınmanın faydasını, artık düşünmelidir. Nâfile ibâdetleri yapmak, farzları gözetmekle, haramlardan, mekruhlardan sakınmakla birlikte yapılırsa, elbette güzel olur. Fakat böyle olmazsa, zararlı olur. Zekât olarak bir gram gümüşü, Müslümân bir fakire vermek, nâfile olarak dağlar kadar altın sadaka vermekten ve yardımlar yapmaktan daha çok sevaptır.


.

Nasihat vermek, dînimizin emridir

 
A -
A +

İnsanlara nasihat etmek, dinimizin emridir. Ancak nasihat, birinin yüzüne karşı olmamalı, umûmî olarak, ortadan söylemeli ve hiç kimse ile münâkaşa etmemelidir...

Nasihat vermek, dînimizin birinci vazîfesidir ve Peygamberlerin en üstününe uymaktır. İslâm âlimlerinin ve evliyânın büyüklerinden olan İmâm-ı Rabbânî hazretleri, nasihat isteyen bir talebesine hitaben buyuruyor ki:

"Nasihat istiyorsunuz. Yavrum! Bu bozukluğum, dünyaya dalmış hâlim, bilgisizliğim ve başarısızlığım ile, size nasihat vermeye kalkışmaktan hayâ eder, utanırım. Fakat, emr-i ma'rûftan kaçınmaktan da korkarım. Bunun için, birkaç kelime yazmaya kendimi zorluyorum.
Yavrum! Dünyada kalmak zamanı pek azdır. Bu kısa zamanın çoğu da boş yere geçmiş bulunuyor. Âhıret zamanı ise sonsuzdur. Orada başa gelecek şeyler, bu birkaç günlük işlere bağlıdır. Bundan sonra, ya sonsuz nimetler, zevkler veya bitmez tükenmez azaplar, acılar vardır. Peygamber efendimiz, bunları haber vermiştir. Elbette olacaklardır. Aklı olan kimsenin, durmadan çalışması lâzımdır.
Yavrum! Ömrün en kıymetli zamanları, boş yere geçti. Allahü teâlânın düşmanı olan nefsin isteklerini yapmakla tükendi. Şimdi, ömrün en kıymetsiz, başarısız zamanı kaldı. Artık, bununla da, Allahü teâlânın beğendiği işleri yapmaz, kuvvetli zamanda elden kaçırılanı, kuvvetsiz, kıymetsiz zamanda yakalayamaz isek, az bir emekle, kısa bir sıkıntı ile, sonsuz rahata, nimetlere kavuşmazsak ve sayısız çirkin işlerimizi, az bir iyi işle örtmezsek, yarın kıyâmet gününde, Allahü teâlânın huzuruna ne yüzle çıkabiliriz? Oraya ne özür ve bahane götürebiliriz? Bu gaflet uykusu ne vakte kadar sürecek. Bir gün, gözlerden perdeyi kaldıracaklar. Kulaklardan gaflet pamuğunu çıkaracaklar. Fakat, faydası olmayacak. O zaman pişmanlıktan, utanmaktan başka yapılacak şey olmayacak. Ölüm gelmeden önce, yapacak işi bilmeli. Yüzü ak olarak, Allahü teâlâyı özleyerek can vermelidir.
Önce, i'tikâdı düzeltmek lâzımdır. Dinden olduğu tevâtür yani çok kimselerin söylemesi ile zarûrî olarak bilinen şeylere inanmak elbette lâzımdır. Bundan sonra, fıkıh kitaplarında yazılı olan şeyleri öğrenmek ve yapmak zarûrîdir. Bundan sonra da, tasavvuf yolunda ilerlemek gelir. Fakat bu, kimsenin bilmediği şeyleri öğrenmek, görmediği gizli şeyleri görmek için  değildir. Tasavvuf yoluna girmek, İslâmiyetin inanılacak şeylerine, îmânı kuvvetlendirmek içindir. Böylece îmân, görmüş gibi sağlam ve vicdânî olur, kısaca inanmak yerine, etraflı ve derin îmân hâsıl olur."
Netice olarak, insanlara nasihat etmek, herkese yol göstermek, dinimizin emridir. Ancak nasihat, birinin yüzüne karşı olmamalı, umûmî olarak, ortadan söylemeli ve hiç kimse ile münâkaşa etmemelidir.


.

Bütün kötülüklerin başı kibirdir

 
A -
A +
Sübkî hazretleri buyurdu ki: "Tefekkür ettim, düşündüm. Gördüm ki, bütün fesâdın başı kibirdir. Kibir, şeytanın büyüklenip kendini beğenmesi ile işlenen ilk günah oldu."
 
Nefsine düşkün olanlar, nefsinin arzularına kavuşmak için, yardım edenleri sever. Akıl ve ilim sâhipleri ise, medenî insan olmasına yardım edenleri sever. Kısacası, iyiler iyileri, kötüler de, kötüleri severler. Mevlânâ Celâleddîn-i  Rûmî hazretleri;
"Nefis, yaratıkların içinde en ahmak olanıdır. Hep kendi zararını ister. Onun yakasını bırakmaya gelmez. Çünkü en büyük düşman nefistir" buyurmuştur.
İnsanın yükselmesi, olgunlaşması, nefsin kötülüklerinden kurtulup, her şeyi gönlünden çıkarması ile mümkün olmaktadır. İnsanın dışında şeytan bulunduğu gibi, içinde de vardır. İnsanın içindeki şeytanı, onun kudretinin, enerjisinin taşkınlığıdır. Enerji artınca, insanda kibir ve yükseklik hâsıl olur. Kötü sıfatların en aşağısı da, bu kibir sıfatıdır. Kibriyâ yani üstünlük, büyüklük sıfatı, Allahü teâlâya mahsustur. Zira hadîs-i şerîfte;
(Allahü teâlâ buyuruyor ki, kibriyâ, üstünlük ve azamet bana mahsustur. Bu ikisinde bana ortak olanı Cehenneme atarım, hiç acımam) buyurulmuştur.
İnsan, nefsini ne kadar aşağılarsa, Allahü teâlâ indinde kıymeti o kadar yükselir. Kendine kıymet verenin, Allahü teâlâ katında kıymeti olmaz. Takıyyüddîn Sübkî hazretleri buyuruyor ki:
"Tefekkür ettim, düşündüm. Gördüm ki, bütün fesâdın başı kibirdir. Kibir, şeytanın büyüklenip kendini beğenmesi ile işlenen ilk günah oldu. Kalpte kibir, büyüklenme hâsıl olduğu zaman, kendisini büyük görüp, başkalarını aşağı görür. Kibir, kalbi nasîhat kabul etmekten ve emre itâat etmekten alıkoyar. Kalpte kendini hor ve hakîr görme hâsıl olunca, İslâm âlimlerine itâat eder ve sözlerini dinler. İslâm âlimlerinin söz ve nasîhatleri ona tesir eder. Bu vesîle ile Hakkı tanır. Nihâyet her hayır ve iyiliğe kavuşur."
Peygamberlerin hepsi, tevâzu sâhibi idiler. Allahü teâlâdan çok korkarlardı. Kendilerinde kibir ve ucub gibi kötü huylar hiç yoktu. Kibrin zararını bilmeyen kimse için âlim demek, yalan olur. İnsanın ilmi arttıkça, Allahü teâlâdan korkması artar. Günâh işlemeye cesâret edemez. Ehl-i sünnet âlimleri buyuruyor ki;
"Allahü teâlâ ilim, kudret gibi bütün sıfatlarından kullarına biraz ihsân buyurmuştur. Fakat, yalnız üç sıfatı kendine mahsûstur. Bu üç sıfattan hiçbir mahlûkuna vermemiştir. Bu üç sıfatı; Kibriyâ, Ganî olmak ve Yaratmak sıfatlarıdır. Kibriyâ, büyüklük, üstünlük demektir. Ganî olmak, başkalarına muhtaç olmamak, her şey Ona muhtaç olmak demektir."
Netice olarak kibirlenmek, Allahü teâlânın sıfatına, hakkına tecâvüz etmek olur. Kullara kibirlenmek yakışmaz, çünkü en büyük günâhtır.


.

En büyük tehlike: İnsanın kendini beğenmesi!

 
A -
A +

Din Büyüklerimiz buyurdular ki: "En büyük tehlike, insanın kendisini tanımaması, Allahü teâlânın nimetlerini unutması ve kendini bir şey sanıp beğenmesidir..."

İnsanın yaratılışında, hayvânî rûhun arzuları bulunduğu için insan, malı, parayı sever. İnsanda görülen öfke, intikam, kibir gibi sıfatlar da bu arzudan doğmaktadır. Kişinin, kendi üzerinde hakkı bulunanları, yani tanıdıklarını ziyâret etmemesi kibrindendir, kendinden aşağı olanları ziyâret etmesi ise tevâzûsundandır. Yanına başkasının oturmasını istememek, hastalarla birlikte oturmamak, evinin işini yapmamak, evine lâzım olan şeyleri satın alıp evine getirmemek, kullanılmış elbisesini tekrar giymek istememek, hep kibir alâmetidir. İşbaşında iş elbisesi giymek istememek,  fakirlerin dâvetine gitmeyip, zenginlerin dâvetine gitmek de tekebbürdür. Akrabasının ve çocuklarının muhtaç oldukları şeyleri temîn etmemek ve doğru sözü kabul etmeyip münâkaşa etmek, kusurunu, kabahatini bildirenlere teşekkür etmemek, herkesin yanında olursa riyâ olur. Hem yalnız iken, hem de başkalarının yanında yaparsa, kibir olur.

Hadîs-i kudsîde;
(Azamet ve kibriyâ bana mahsustur. Bu iki sıfatta, bana ortak olmak istiyenlere, çok acı azâb ederim) buyuruldu.

Abdullah bin Mübârek hazretleri;
"İnsan; nefis, şeytan, münâfık gibi üç düşmanla karşı karşıyadır ve bunlardan kurtulmak çok güçtür" buyurmuştur.

Resûlullah efendimiz, mal satmış, satın almış ve satın alması daha çok olmuştur. Ücret ile çalışmış, çalıştırmış ve ortaklık yapmıştır. Başkasına vekîl olmuş ve vekîl yapmıştır. Hediyye vermiş ve almıştır. Ödünç ve âriyet mâl almıştır. Vakıf yapmıştır. Dünya işi için kimseye kızmamış, incitecek bir şey kimseye söylememiştir. Yemin etmiş ve ettirmiştir. Yemin ettiği şeyleri yapmış, yapmayıp kefâret verdiği de olmuştur. Latîfe yapmış ve söylemiş, latîfeleri hep hak üzere ve faydalı olmuştur. Peygamber efendimizin yaptığı bu işleri yapmaktan çekinmek, utanmak da, kibir olur. Çok kimse burada yanılmakta ve tevâzû ile tezellülü, zilleti birbiriyle karıştırmaktadır. Nefis, burada da, çok kimseyi aldatmakta, kibri vakâr, zilleti de tevâzû olarak göstermektedir.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben;
"Oğlum, bütün varlıkların hülâsası, özü olan insan, eğlence için, oyun için, yiyip içmek, gezmek, yatmak, keyif sürmek için yaratılmadı. Kulluk vazîfelerini yapmak, Rabbine itâat, tevâzû, kuvvetsizliğini, ihtiyâcını göstermek, Ona sığınmak ve yalvarmak için yaratıldı" buyurmuştur.

Netice olarak Din Büyüklerinin sevdiklerine sık sık buyurdukları gibi:
"En büyük tehlike, insanın kendisini tanımaması, Allahü teâlânın nimetlerini unutması ve kendini bir şey sanıp beğenmesidir."

.

Yükselen, ancak tevâzu ile yükselir"

 
A -
A +

Resûlullah efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) buyuruyor ki: "Allah için tevâzu edeni, Allahü teâlâ yükseltir. Kim de kibirlenirse, Allahü teâlâ onu rezîl eder."

İslâm âlimleri, tasavvuf büyükleri, her zaman, Müslümanlara tevâzu, alçak gönüllü olmayı emir buyurmuştur. Müslüman egoist olmaz, çünkü egoist olanı, Allahü teâlâ sevmez. Kibirli olmak, kendini büyük bilmek kötü, tevâzu, alçak gönüllü olmak ise, iyidir, güzeldir. Tevâzu, kibrin aksidir ve insanın kendini başkaları ile bir görmesidir. Tevâzu, insan için çok iyi bir huydur.

Resûlullah efendimiz buyuruyor ki:
(Allah için tevâzu edeni, Allahü teâlâ yükseltir. Kim de kibirlenirse, Allahü teâlâ onu rezîl eder.)
Mansûr bin Ammâr hazretleri; "Tevâzû, hakka uymakta, sıkıntılara, acılara sabretmek, dinde bildirilen edeplerle edeplenmek ve başkalarının fazîletini üstün tutup, kendi fazîletini büyük görmemektir" buyurmuştur.

Ebû Ali Rodbârî hazretleri, talebelerine sık sık; "Yükselen ancak tevâzu ile yükselir, alçalan da ancak kibirle alçalır" buyururdu.

Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri buyuruyor ki: "Bir kimsenin, Allahü teâlâya olan muhabbetinin hakîkî olup olmadığının alâmeti; kendisinde deniz misâli cömertlik, güneş misâli şefkat ve toprak misâli tevâzu gibi üç hasletin bulunmasıdır."

Ahmed Siyâhî hazretleri de oğluna nasihat ederek; "Ey oğlum! Tevâzu ve alçak gönüllülükte toprak gibi, başkasına fayda vermekte meyveli ağaç gibi, cömertlikte akan nehir gibi, ihsân ve iyilik yapmakta deniz gibi, mâlâyâni, faydasız şeyleri konuşmamakta, sükût ve susmakta cansız varlıklar gibi, ayıpları örtmekte karanlık gece gibi olmaya çalış" buyurmuştur.

Şeyh Nûreddîn hazretleri de, sevenlerinden birisine hitaben; "Cömertlikte güneş gibi, tevâzûda su gibi, tahammülde de toprak gibi ol. Halkın cefâsına katlan" buyurmuştur.

Tevâzû eden, Allahü teâlâ indinde büyük olur. Kibirlenen ise, küçülür. Îsâ aleyhisselâma, havârîleri;

-İçimizde, hangimiz büyük, hangimiz küçüktür diye sorduklarında;
-En büyüğünüz, en küçüktür. En küçüğünüz de, en büyüktür. Yani, kendini büyük gören küçük ve kendini küçük gören de, büyüktür buyurmuştur.

Osman Hârûnî hazretleri buyuruyor ki: "Bir kimsede şu üç haslet bulunursa, o kimse Allahü teâlânın sevgili kulu olur. Birincisi; cömertliktir, çünkü cömertlik bir deryâdır. İkincisi, şefkattir. Şefkat, güneş gibi aydınlatıcıdır. Üçüncüsü, tevâzudur. Tevâzu, toprak gibidir, toprakta ise, gül biter."

Netice olarak, Peygamber efendimiz, birçok hadîs-i şerîflerinde, kibri ve kibirli olmayı kötülemiş, tevâzuyu, alçak gönüllü olmayı ise övmüştür. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Allah rızâsı için tevâzu edeni, yani kendini Müslümânlardan üstün görmeyeni, Allahü teâlâ yükseltir.)


.

"Herkese İslâmiyetten sorulacak"

 
A -
A +

"Kıyâmet günü herkese İslâmiyetten sorulacak, tasavvuftan sorulmayacaktır. Cennete girmek, Cehennemden kurtulmak, ancak İslâmiyete uymakla olur..."

Bu dünyada herkes yolcudur. Yolcuların ise, birbirlerine yardım etmesi, el ele vermeleri, kardeş gibi olmaları lâzımdır. Her Müslüman böyle düşünmeli ve vazîfesine başlarken, Müslümanlara yardım etmeyi, onları rahat ettirmeyi düşünerek çalışmalıdır. Müslümanlara en büyük hizmet, onlara doğru olarak din bilgilerini öğretmekle olur. İslâmiyeti doğru olarak öğrenmek ve öğretmek, nâfile hacdan ve umreden daha sevaptır. İslâm ilimlerini yaymak ve bunları yapanlara yardım etmek için lâzım olan parayı, mâlı kazanmanın da, çok sevap olduğu, kitaplarda yazılıdır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine yazdığı mektupta buyuruyor ki:
"Kıyâmet günü herkese İslâmiyetten sorulacak, tasavvuftan sorulmayacaktır. Cennete girmek, Cehennemden kurtulmak, ancak İslâmiyete uymakla olur. İnsanların en iyileri, seçilmişleri olan Peygamberler, herkesi İslâmiyete çağırmıştır. Kurtuluş yolu İslâmiyettir. O büyükler, İslâmiyeti bildirmek için gönderildi. O hâlde en kıymetli ibâdet, insanlara yapılacak en büyük iyilik, İslâmiyetin öğrenilmesine, yapılmasına çalışmaktır ve İslâmiyetin bir emrini meydana çıkarmaktır. Hele, din düşmanları, azgınca, dîne saldırarak, İslâm kitaplarını yok ettikleri, Müslüman yavrularını aldattıkları bir zamanda, Allahü teâlânın emirlerinden bir tânesinin yapılmasına sebep olmak, binlerle, milyonlarla lira sadaka vermekten daha sevaptır. Çünkü, bu ufak iş, Peygamberlere uymak, onların vazîfesine ortak olmaktır. Hâlbuki, ibâdetlerin en kıymetlisi, sevapların en çoğu onlaradır. Milyonla sadaka vermek, hayrât, hasenât yapmak ise, herkese müyesser olabilir. İslâmiyetin meydana çıkmasına çalışmak, nefsin istemediği şeydir. Buna çalışan, nefsi ile cihâd etmiş olur. Hayrât yapmak ise, nefsin hoşuna gidebilir. Fakat, İslâmiyetin öğrenilmesi, yapılması için para sarf etmek, şüphesiz çok kıymetlidir. Bu niyet ile az bir şey vermek, bu niyet olmadan sarf edilen milyonlardan aşağı değildir. Her Müslümanın, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını tercüme edip, bastıran kurumlara yardım etmesi lâzımdır. Bunlardan bir iki kitap satın alıp, komşuya, arkadaşa hediye etmek, hem bu kuruluşlara yardım olur, hem de İslâmiyete büyük hizmet olur."

Netice olarak, dinimizi doğru olarak öğrenmek ve öğretmek, her Müslümanın vazifesidir. Yarım asra yakın, Türkiye gazetesi de, dinimizi doğru olarak öğrenmek ve öğretmek için, bütün güçlüklere rağmen yayınına, devam etmektedir. Okuyucularımızın da, abone olarak ve abone bularak destek olmalarını, katkıda bulunmalarını beklemekteyiz


.

Namazları vaktinde kılmalıdır

 
A -
A +

Günâhları örten, insanı kötü, çirkin şeyleri yapmaktan koruyan, namazdır. Bunun için beş vakit namazı, vakti girer girmez, şartlarına uyarak kılmalıdır.

Namazları; farzlarına, vâciplerine, sünnetlerine dikkat ederek ve gönlünü Allahü teâlâya vererek, vakitleri geçmeden kılmalıdır. Namazı, vaktin geldiğini bilerek ve evvel vaktinde kılmalıdır. Namazları vaktinde kılmak ve vaktinde kıldığını bilmek şarttır. Yalnız iken, her namazı evvel vaktinde kılmalı, ikindiyi ve yatsıyı İmâm-ı a'zamın kavline göre kılmalıdır. Namaz ne kadar geç kılınırsa sevâbı o kadar azalır. Namaz kılmak, insanın Allahü teâlâya olan borcudur. Bir namazı vaktinde kılmamak, bu hakkı ve namazda Müslümanlara yapılan duâ hakkını ödememek oluyor. Farz namazı özürsüz vaktinde kılmamak büyük günahtır. Vazîfe olduğuna ehemmiyet, kıymet verilmezse, îmânın gitmesine sebep olur. Ankebût sûresinin 45. âyetinde meâlen; (Doğru kılınan namaz, insanı fahşâdan ve münkerden herhâlde uzaklaştırır) buyuruldu. İnsanı kötülüklerden uzaklaştırmayan bir namaz, doğru namaz değildir, görünüşte namazdır.
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretleri, ezan okunmaya başladığında, ya ayakta durur veya dizi üstüne oturarak huşû içinde dinlerdi. Bitince hemen namaza kalkar, talebelerine, namazı vaktinde kılmalarını tavsiye ederdi. Kendisi şöyle bir hâdise anlatır:
"Belh şehrinde bir kimse vardı. Her ne zaman ezân okunmaya başlasa bütün işini bırakır, iki dizi üstüne gelerek otururdu. Ezânı, mütevâzı bir hâlde dinler, bitince salevât-ı şerîfe getirir, ezan duâsını okurdu. Sonra araya bir iş karıştırmadan hemen namazını kılardı. Bu kimse devamlı böyle yapar, hiç bu âdetini bozmazdı... Nihâyet bir gün vefât etti. Cenâzesini teneşirde yıkarken ezân okunmaya başladı. Cenâze birden doğruldu, ezan bitinceye kadar dizüstü oturarak hareketsiz bekledi. Sonra tekrar yattı. Cenâzeyi kabre koyduklarında, suâl melekleri geldiler. Bu sırada onlara Allahü teâlâdan; 'O kulum, ismim anıldığı zaman, ismimi aziz tutarak hürmetle beklerdi. Siz de onu ziyâret edip aziz tutun' hitâbı geldi."
Yûnus bin Ubeyd hazretleri buyuruyor ki:
"İki şey var ki, bunlar bir kimsede tamam olursa, o kimsenin diğer bütün hâlleri bu iki hâli sâyesinde tamam olur. Birincisi, namazı vaktinde kılmak. İkincisi, dilini kötü ve yersiz sözlerden korumak. Bir kimse dilini yersiz sözlerden koruyabilirse, Allahü teâlâ ona mutlaka diğer amellerini düzeltmesini ihsân eder."
Netice olarak, günâhları örten, insanı kötü, çirkin şeyleri yapmaktan koruyan, namazdır. Bunun için beş vakit namazı, vakti girer girmez, şartlarına uyarak kılmalıdır. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(İbâdetlerin en kıymetlisi, evvel vaktinde kılınan namazdır.)


.

Esas olan, ölü kalpleri diriltmektir!..

 
A -
A +

İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyurdu ki: "Câhiller, ölüyü diriltmeyi büyük kerâmet sanır. Büyükler ise, ölü kalpleri diriltmeye, hasta ruhları tedâvi etmeye ehemmiyet verir."

Evliyânın kerâmeti haktır. Hak olduğu Kur'ân-ı kerîmde bildirilmektedir. Âl-i İmrân sûresinin 37. âyetinde meâlen; (Zekeriyyâ mâbedde onun yanına her girişinde, yanında bir yiyecek bulurdu. Ey Meryem! Bu sana nereden geldi, dedi. O da, bu Allah tarafındandır. Çünkü, Allah dilediğine sayısız rızık verir, dedi) buyuruldu.

Tefsîr âlimleri bu âyet-i kerîmenin tefsîrinde şöyle buyurmuşlardır:

"Zekeriyyâ aleyhisselâm, hazret-i Meryem'in yanına her girdiğinde, onun yanında yaz günlerinde kış meyveleri, kış günlerinde ise yaz meyveleri görürdü. Hazret-i Meryem'in Peygamber olmadığı söz birliği ile bildirilmektedir. Bu âyet-i kerîme, evliyânın kerâmetini inkâr edenlere karşı tam bir delîldir."

Kerâmet hissî ve mânevî olmak üzere iki kısımdır. Halk arasında kerâmet denince, hâtırlardan geçenleri söylemek, geçmişe ve geleceğe âit şeyleri haber vermek, su üzerinde yürümek, havada uçmak, bir ânda bir yerden bir yere gitmek ve insanların gözünden kaybolmak, duâsı derhâl kabul olmak gibi kerâmetler anlaşılır ve böyle hâller görülen kimselere evliyâ derler. Onların İslâmiyetin emir ve yasaklarına uyup uymadıklarına bakmazlar.

Mânevî kerâmetler ise; İslâmiyetin emirlerine tam uymak, mârifet-i ilâhiyyeye kavuşmak, hayırlı işlere koşmak, vazîfelerini yerine getirmekte gayretli olmak, güzel ahlâk sâhibi olmak, kalpten kin, haset, kötü düşüncelerin ve diğer kötü huyların gitmesi, elinde olanı vermek, benliği terk etmek, Allahü teâlâya karşı vazîfeleri yerine getirmek, alıp verdiği nefeslerde gafletten uzak olmak gibi hâller de mânevî kerâmetlerdir. Bunlarda mekir ve istidrâc bulunmaz.

Avâmın kerâmet olarak gördüğü şeylerde ise, gizli mekir bulunabilir. Muhammed Pârisâ hazretleri buyuruyor ki:

"İnsanların çoğu ölüleri dirilteni büyük bilmişler. Allahü teâlâya yakın olanlar ise, ölü rûhları diriltmişler. Doğrusu, kalpleri diriltmek yanında, ölüleri diriltmenin hiç kıymeti yoktur. Çünkü ölüyü diriltmek ona birkaç günlük ömür kazandırır. Kalplerin diriltilmesi ise, sonsuz hayata kavuşturur. Ölü kalplerin diriltilmesi, hârikaların en büyüğüdür. Allahü teâlâ, böyle kulları ile rahmet yağdırıyor. Onlar sebebi ile rızık gönderiyor. Onların sözleri devâ, acıyarak bakışları şifâdır. Yanlarında bulunanlar kötü olmaz. Onları tanıyanlar mahrum kalmaz."

Netice olarak, kerâmet vardır ve haktır. Fakat esas kerâmet, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Câhiller, ölüyü diriltip, mezârdan çıkarmayı, büyük kerâmet sanır. Büyükler ise, ölü kalpleri diriltmeye, hasta ruhları tedâvi etmeye ehemmiyet verir."


.

Bu mertebeye erişmek için..."

 
A -
A +

Behâeddîn Buhârî hazretleri dervişe buyurdu ki: "Bu mertebeye erişmek için, Allahü teâlânın rızasına uygun amel işlemek ve Onun sevgili bir kuluna teslim olmak lâzımdır."

İslâmiyeti bilmeyenler; hâtırlardan geçenleri söylemeyi, geçmişe ve geleceğe âit şeyleri haber vermeyi, su üzerinde yürümeyi, havada uçmayı, kerâmet diye bilirler ve böyle kimselere evliyâ derler. Halbuki onların sünnet-i seniyyeye uyup uymadıklarına bakmazlar. Evliyânın büyüklerinden ve Şâh-ı Nakşibend diye bilinen Behâeddîn Buhârî hazretleri, hacca giderken, Horasan'a uğrar, bir  evde misafir kalır. Orada huzuruna bir derviş gelir, o dervişe iltifat edip;
-Bunlar bizim sevdiklerimizdendir, fakat bizi tanımazlar buyurur. Sonra o dervişle yemek yerler ve sohbete başlarlar, tarîkat hâllerinden ve hakîkat sırlarından bahsederler. Sohbetten sonra, o derviş müsaade isteyip, havada uçarak gider. Behâeddîn Buhârî hazretleri, dervişin bu hâline tebessüm edip;

-Bu kolay iştir buyurur... Yatsı namazı vaktinde, o derviş tekrar gelir. Behâeddîn Buhârî hazretleri, havada uçmanın, su üstünde yürümenin bir kıymeti olmadığını anlattıktan sonra;
-Allah dostlarının yanında böyle işler muteber değildir. Allahü teâlâ bazı kullarına öyle sırlar ihsan etti ki, bu sırlardan birini insanlara gösterse, halk perişan ve mahvolur, buyurur. Derviş;
-Ben, senelerdir denizlerde ve karada dolaşırım, söylediğiniz gibi bir zât bulamadım. On defa Kâbe'yi, Resûlullah efendimizin kabrini ziyaret ettim. Bahsettiğiniz sırlardan hiçbirinin kokusunu duymadım der. Behâeddîn Buhârî hazretleri;
-Biraz bizim yanımızda kalırsan, sana nice sırları koklamak nasip olur ve âlemde öyle kimse olup olmadığını anlarsın buyurur. Derviş;
-Peki deyip teslim olur, yanına oturur... Behâeddîn Buhârî hazretleri, parmağı ile dervişe dokununca, kendinden geçer, nefesi  kesilir. Sonra parmağını dervişin alnına dokundurunca kendine gelir, özür ve af dileyerek;
-Câhillik ettim. Sizin gibi Allahın sevgili bir kulunun huzurunda edepsizlik ettim. Uygunsuz sözler söyledim. Kerem ve ihsân ediniz, küstahlığıma bakmayıp, beni bağışlayınız ve terbiye ediniz. Bunca zamandır gezip dolaştım ve hep sizin gibi kemâl ehli bir büyük âlim aradım. Şimdi himmetiniz bereketiyle aradığımı buldum, der. Bunun üzerine Behâeddîn Buhârî hazretleri;
-Bu mertebeye erişmek için, Allahü teâlânın rızâsına uygun amel işlemek ve Onun sevgili bir kuluna teslim olmak lâzımdır buyurur.
Netice olarak, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"O büyükleri, yalancılardan ayıran farkların en açığı, her sözlerinin, hareketlerinin İslâmiyete uygun olması, yanlarında bulunanların kalplerinde, Allahü teâlânın korkusu ve sevgisi hâsıl olmasıdır ve başka şeylerden soğumalarıdır."

 

Lazım olan bilgileri öğrenmek

 
A -
A +

Resûlullah efendimiz buyurdu ki: "İlim öğrenmek, her Müslüman erkek ve kadına farzdır." Yani her Müslümanın, kendine lâzım olan din bilgilerini öğrenmesi farzdır...

Her Müslümanın, öğrenmesi farz veya vâcib olan fıkıh, ilmihâl bilgilerini öğrenmesi lazımdır. Bu bilgileri öğrenmemek fısktır, günâhtır. Fâsıkların şâhitliğinin kabul olmadığı, kitaplarda yazılıdır. Seyyid Emîr Gilâl hazretleri, talebelerine yaptığı vasiyette  buyuruyor ki:
"Ey kıymetli talebelerim! İlim öğrenmekten ve Muhammed aleyhisselâmın yoluna tabi olmaktan asla ayrılmayınız. Bu, mümin için bütün saâdetlerin ve nîmetlerin vasıtasıdır. Bunun için Resûlullah efendimiz buyurdu ki: (İlim öğrenmek, her Müslüman erkek ve kadına farzdır.) Yani her Müslüman erkeğin ve kadının, kendine lâzım olan din bilgilerini öğrenmesi farzdır. Bunlar, sırasıyla şu bilgilerdir: 1-Îmân ve îtikâd bilgileri. 2-Namazla ilgili bilgiler. 3-Oruçla ilgili bilgiler. 4-Zengin ise, zekât ile ilgili bilgiler. 5-Eğer zengin ise hac ile bilgiler. 6-Ana-baba hakkını öğrenmek. Allahü teâlânın kendisinden râzı olmasını isteyen, annesinin ve babasının rızâsını kazanır. Resûlullah efendimiz; (Allahü teâlânın rızâsı, ana-babanın rızâsını kazanmakla elde edilir) buyurdu. 7-Sıla-i rahm, akrabâyı ziyâret. 8-Komşu hakkını gözetmek. 9-Lâzım olan alışveriş bilgilerini öğrenmek. 10-Helâli ve harâmları öğrenmek lâzımdır. Çünkü insânların çoğu, bilmediğinden ve bildiği ile amel etmediğinden helâk olmuştur.
İyi biliniz ki, dünyayı ve dünyaya düşkün olanları sevmek, Allahü teâlânın râzı olduğu yolda yürümeye mânidir. Dâimâ Allahü teâlâyı hatırlayıp, zikrediniz. Böylece dîninizi dünyaya değişmemiş olursunuz. Allahü teâlâdan korkunuz, hiçbir ibâdet, Allah korkusundan daha tesirli değildir. Allahü teâlâdan korkan kimseden çekininiz. Allahü teâlâdan korkmayan kimseden ise, korkmayınız.
Kalbin, dilin ve bedenin temiz olması, helâl lokmaya bağlıdır. Helâl lokma yiyenin mîdesi, içinde temiz su toplanan havuz gibidir. Bu havuzdan etrafa temiz su dağılır ve bu su ile çiçekler yetişir, ağaçlar meyve verir, ondan istifâde edilir. Bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (Bir kimse, hiç harâm karıştırmadan kırk gün helâl yerse, Allahü teâlâ onun kalbini nûr ile doldurur. Kalbine nahirler gibi hikmet akıtır. Dünya muhabbetini kalbinden giderir.) Allahü teâlânın emirlerine itâat ediniz. Nerede olursanız olun, ilim öğrenmekten ve amel etmekten uzak kalmayınız. Karşınıza her ne güçlük çıkarsa çıksın, ilmi ve ameli asla terk etmeyiniz."
Netice olarak, her Müslümanın kendisine lâzım olan ilmihâl bilgilerini öğrenmesi lâzımdır. Peygamber efendimizin buyurdukları gibi:
(Bir saat ilim öğrenmek veyâ öğretmek, sabaha kadar ibâdet etmekten daha sevaptır.)


.

Bugün sana sevap yoktur!.."

 
A -
A +

"Dünyada riyâ ile ibâdet edene, kıyâmet günü; 'Ey kötü insan! Bugün sana sevap yoktur. Dünyada kimler için ibâdet ettin ise, sevaplarını onlardan iste' denir."

İbâdet, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmak için yapılır. Başkasının muhabbetine, sevgisine, ihsânına kavuşmak için yapılan ibâdet, ona tapınmak olur. Allahü teâlâya ihlâs ile ibâdet etmemiz emrolundu. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
(Allahü teâlânın birliğine îmân edenden, namazı ve zekâtı ihlâs ile yapandan Allahü teâlâ râzı olur.)
(Başkalarına gösteriş için namazını güzel kılan, yalnız olduğu zaman böyle kılmayan, Allahü teâlâyı tahkîr etmiş olur.)
(Dünyada riyâ ile ibâdet edene, kıyâmet günü, "Ey kötü insan! Bugün sana sevap yoktur. Dünyada kimler için ibâdet ettin ise, sevaplarını onlardan iste" denir.)
Abdullah-ı Ensârî hazretleri; "Yaptığın ibâdetleri beğenmemelisin. Yaptığın o ibâdet, sana hoş gelmemeli, bir lezzet aramamalısın. Yapılan ibâdetleri beğenmek, şirk olur. Yalnız Allahü teâlânın emri olduğu için, buyurulduğu gibi, yani ilmihâl kitaplarında bildirdiği gibi işlemeli. Yaptığın ibâdetlerini Hak teâlâya ısmarla ve kendi beğenmeni şeytanın yüzüne çarp" buyurmuştur.
İbâdetlerin sahih olması için, Allahü teâlânın rızâsı için yapmaya niyet etmek lâzımdır. Niyet, kalp ile olur. Yalnız söylemekle niyet edilmiş olmaz. Kalp ile birlikte olmak şartı ile söyleyerek niyet etmek câiz olur denildi. Kalp ile niyet, söz ile niyete benzemezse, kalpteki niyete bakılır.
Yûsuf bin Esbât hazretleri; "Ben Allahü teâlâdan şu üç meziyete sahip olmayı istiyorum: 1-Vefât ederken hiç param olmasın, 2-Vefât ederken hiç borcum olmasın ve 3-Vefât ederken kemiklerimde et kalmasın" buyururdu. Ölüm hâlinde iken, kendisini ziyarete gelen hazret-i Huzeyfe-i Mer'aşî, onu çok fazla ızdırap içinde gözyaşı döküp inliyor gördü.
-Allahü teâlâya kavuşacaksın. Şimdi ağlayıp inlemek zamanı mıdır? Niçin kendini üzüyorsun? dedi. Bunu duyunca;
-Ne yapayım. Vallahi ben bu zamana kadar yaptığım ibâdetleri, tam bir ihlâsla yapabildiğimi zannetmiyor, ibâdetlerimin kabul olup olmadığını da bilemiyorum. Acaba hâlim ne olur? Ona ağlıyorum buyurdu. Hazret-i Huzeyfe, Yûsuf bin Esbât hazretlerinin bu sözlerini işitince;
-Şu sâlih zâta bakın ki amelindeki ihlâsından korkuyor. O böyle söylerse bizim hâlimiz nasıl olur? diyerek istiğfâr etti. Vefâtı arzu ettiği gibi oldu. Zayıfladığından derisi kemiğine yapışmış gibiydi.
Netice olarak ibâdetleri, vaktinde, şartlarına uygun olarak ve ihlâs ile yapmalıdır. Hadis-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Allahü teâlâ buyuruyor ki: Benim şerikim, ortağım yoktur. Başkasını bana şerîk eden, sevaplarını ondan istesin. İbâdetlerinizi ihlâs ile yapınız! Allahü teâlâ, ihlâs ile yapılan işleri kabul eder.)

 

İhtiyaçtan fazla çalışıp kazanmak...

 
A -
A +

Kanaat demek, ihtiyacından fazla kalan kazancını bir yere yığmayıp, İslâmiyetin emrettiği hayırlı yerlere vermek, dine hizmet edenlere yardım etmek demektir...

Dinimizde zaruri ihtiyaçlarını karşılamak ve fakirlere yardım etmek için, çalışıp, helâl yoldan mal kazanmak iyidir. Süleymân aleyhisselâm ve Eshâb-ı kirâmdan, Osman bin Affân, Abdurrahman bin Avf hazretleri, mal ve mülk sahibi idiler. Bu servetleri, sahâbîlik derecelerinin azalmasına sebep olmadı. Râmûz-ül-ehâdîsdeki hadîs-i şerîfte; (Eshâbım için, fakir olmak saâdettir. Âhir zamanda gelecek olan ümmetim için, zengin olmak saâdettir) buyuruldu.
Şimdi âhir zamandayız. Günah işleyenlerin, fitne çıkaranların, ibâdetlere bid'at karıştıranların çoğaldığı bir zamandayız. Bu zamanda helâli, harâmı, bid'atleri ve küfre sebep olan şeyleri öğrenmek ve bunlara uymak, helâl yoldan kazanarak zengin olmak büyük ibâdettir. Kazandığı ile fakirlere ve Ehl-i sünnet bilgilerini yayan Müslümânlara yardım etmek büyük saâdettir.
Kanaat, bileğin emeği, alın teri karşılığı kazanılana razı olmak, başkasının kazancına göz dikmemek demektir. Başkasının daha çok kazandığını görünce, onu kıskanmamak, onun gibi çok çalışmak demektir. Kanaat demek, ihtiyacından fazla kalan kazancını bir yere yığmayıp, İslâmiyetin emrettiği hayırlı yerlere vermek, fakirlere, kimsesizlere, hastalara, dine hizmet edenlere yardım etmek demektir.

(Dünyaya düşkün olma ki, Allahü teâlâ seni sevsin. İnsanların malına göz dikme ki, insanlar seni sevsin!), (Dünya hayatı, geçilecek bir köprü gibidir. Bu köprüyü tezyîn etmekle uğraşmayın. Hemen geçip gidin!), (Dünyaya, burada kalacağınız kadar, âhirete de, orada kalacağınız kadar çalışınız!) meâlindeki hadîs-i şerîflerin, dünyalığı, malı, parayı değil, bunların sevgisinin kötü olduğunu bildirdiğini, ehl-i sünnet âlimleri bildirmişlerdir.

Dünyaya gönül bağlamanın kötülenmesi ve âhiret için çalışılması hususundaki âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerle beraber, İslâm dîninde, ilim, fen, teknik, mimârlık, sanat ve ticâreti emreden, bunlar için çalışmayı teşvik eden nice emirler, âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîfler vardır. Çünkü medenî bir milletin kurtuluşu ve saadeti fakirlikle olamaz. Bilâkis, hayır ve iyilik müesseseleri, imârethâneler, mektepler, medreseler, hastaneler yapmak, fakirlere ve kimsesizlere yardım etmek, insanlara hizmet için çeşmeler, köprüler yapmak, hep mal ve servet ile olur. Mal ve servet ise, çalışmak ve ticaret ile kazanılır...

Netice olarak hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Allahü teâlâ, bir kuluna mal ve ilim verir. Bu kul da haramlardan kaçınır. Akrabasını sevindirir. Malından, hakkı olanları bilip verir ise, Cennetin yüksek derecesine gider.)

 

İnsanlara hizmet mal ile olur...

 
A -
A +

Malı haram, günah olan yerlere harcamak, küfrân-ı nimet etmek yani şükretmemek olur. Bu ise, nimet verenin, azarlamasına ve azap etmesine sebeptir...

Mal, Allahü teâlânın verdiği bir nimettir. Âhireti kazanmak, mal ile olur. Dünya ve âhiret, mal ile intizâm bulur, rahat olur. Hac, cihâd sevabı mal ile kazanılır. Bedenin sıhhat, kuvvet bulması, mal ile olur. Başkasına muhtaç olmaktan insanı koruyan maldır. Sadaka vermek, akrabayı dolaşmak, fakirlerin imdâdına yetişmek mal ile olur. Mescitler, mektepler, hastaneler, yollar, çeşmeler, köprüler yaparak, insanlara hizmet de mal ile olur. Dînimiz; (İnsanların en iyisi, onlara faydası çok olanıdır) buyuruyor. İnsanlara yardım etmek için çalışıp para kazanmak, nâfile ibâdet etmekten daha çok sevaptır.

Malı ve dünyalığı kötüleyen âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîfler de çoktur. Fakat, bu haberler, malı, dünyalığı değil, bunların zararlı kullanılmasını kötülemektedir. İnsanın azmasına, Allahü teâlâyı unutturmasına, ibâdetlere mâni olmasına sebep olan mal zararlıdır. Ölümü ve ölümden sonrasını unutturan mal da zararlıdır. Bu zararlar çok kimselerde kendini göstermektedir. Bu zararlardan kurtulan az olduğundan, malı kötüleyen haberler çok olmuştur. Görülüyor ki, mal, birbirine zıt iki şeye sebeptir. Hayra, iyiliğe sebep olduğu için övülmüş, şerre, kötülüğe sebep olduğu için de kötülenmiştir. Hadîs-i şerîfte; (İki şeyden birine kavuşan insana gıpta etmek, buna imrenmek yerinde olur. Allahü teâlâ bir kimseye İslâm ilimlerini ihsân eder. Bu da, her hareketini, bilgisine uygun yapar. İkincisi, Allahü teâlâ, birine çok mal verir. Bu kimse de malını, Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiği yerlere harcar) buyurulmuştur.

Ecdâdımız, dinimizin emrine uyarak çok çalışmış, çok kazanmışlar ve bunları da Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiği yerlere sarf etmişlerdir. Mesela bugünkü Avrupalıların dedeleri, medeniyete, ilerlemeye vasıta olan  şeylerden habersiz iken, İslâm memleketlerinin her tarafında mektepler, medreseler, fakirler için bakım evleri, aşhâneler, hanlar, hamamlar ve daha nice hayır ve iyilik müesseseleri kurulmuştu. Müslümanlar, ayrıca bu hayır kurumlarının devamı, giderlerinin karşılanması için, yardım teşkilâtı olan vakıflar kurmuşlardı. Hatta kölelerin ve hizmetçilerin yaptıkları zararları ödeyen, hastalıklara sebep olan şeyleri temizleten vakıflar dahi kurulmuştu. Bunlar ise, mal, para ile olmaktadır.

Netice olarak mal, büyük bir nimettir. Malı haram, günah olan yerlere harcamak, nimete kıymet vermemek, küfrân-ı nimet etmek yani şükretmemek olur. Bu ise, nimet verenin, azarlamasına ve azap etmesine sebep olur. Nimetin kıymeti bilinmez, hakkı gözetilmezse, elden gider

 

"Biz ona, o berâtı verdik"

 
A -
A +

Vaktiyle Bağdat'ta, hacca giden kâfileye bir fakir de katılır. Zenginlerden biri, bu fakiri hafife alır ama o, Allahü teâlâya tevekkül ederek yoluna devam eder...

Allahü teâlâya ihlâsla, samimiyetle ibâdet edenler, haramlardan sakınanlar, daha dünyada iken, Cehhennemden âzâd olma berâtını almaktadırlar. Abdullah-ı Rûmî hazretleri, Ebülleys-i Semerkandî hazretlerinden şöyle bir hâdise nakleder:

"Vaktiyle Bağdat'ta, hacca giden kâfileye bir fakir de katılır. Zenginlerden biri, bu fakiri, parası, bineği yok diyerek hafife alır ama o, Allahü teâlâya tevekkül ederek yoluna devam eder. Hac dönüşü, o zengin, fakir kimseye;

-Haccedenlere, Cehennemden âzâd olduğuna dâir berât kâğıdı verilir diyerek, cebinden bir kâğıt çıkarıp gösterir. Fakir, berât kâğıdının kendisine verilmediğine üzülerek geri döner. Kâbe'de, ağlayarak duâya başlar; 'Bu fakîr kuluna berât verilmedi, yoksa âzâd olmadı mı?' deyip bayılır. O hâlde iken bir kimse gelip; 'Şu berâtını alıp arkadaşlarına yetiş!' diyerek eline bir kâğıt verir. Fakir kendine gelince, elinde, o berâtı görür. Kâğıdı cebine koyar ve kâfileye yetişir... Kafiledekiler alaylı bir şekilde;

-Cehennemden âzâd olma berâtını alabildin mi? diye sorarlar. Fakir berâtını çıkararak;

-İşte! Rabbimizin ihsânı olan berâtım! diyerek, misk kokulu berâtını zengine uzatır. Berâtı alan zengin, nûrdan yazılarla fakirin Cehennemden âzâd olduğunu okuyunca, aklı başından gider. Kendine geldiğinde;

-Vâh, vâh benim boşa geçen ömrüme! Keşke ben de bu fakir gibi olsa idim. Onun kavuştuğu saâdete kavuşsaydım. Bu fakir, sadâkati sebebiyle bu mertebelere ulaştı. Ben ise zenginliğim sebebiyle gurura kapıldım ve bundan mahrum oldum. Bütün malımı versem, bu kâğıttakilerin bir noktasını alamam, diyerek âh eder. Fakir;

-Hacı efendi! Berâtım sende kalsın, ben öldüğüm zaman kefenimin arasına koyun da suâl meleklerine onu göstereyim der. Hacı efendi berâtı alır ve saklar. Ticâret için başka memlekete gittiğinde, o fakirin vefât ettiğini öğrenir ve;

-Onun bende emaneti vardı,  berâtı bende kaldı der. Berâtı arar fakat bulamaz. Birisi alıp ona vermiştir diyerek mezarını açmak ister. O anda;
'Kabri açma! Biz ona o berâtı verdik!' diye bir ses işitir ve düşüp bayılır... Baygın hâlde iken o fakiri görür ve kendisine;

-Ey hacı efendi, o berât bana verildi. Münker ve Nekîr melekleri onu görünce suâl bile sormadılar. Bu berâtı almama sen sebep olmuştun. Cenâb-ı Hak senden râzı olsun, deyip kaybolur... Zengin ayıldığında, evine gider, fakir için hatimler okutur, yemekler yedirir, fakirleri doyurur..."

Netice olarak, ibâdetleri ihlâs ile yapmalı, haramlardan sakınmalı ve böylece Cehennemden âzâd olma berâtını dünyada iken elde etmeye çalışmalıdır...

 

Bu geceyi ihyâ edenler affedilir...

 
A -
A +

"Berât gecesinde çok duâ etmeli, kötü sondan, îmânsız ölmekten Allahü teâlâya sığınmalı, Cehennem ateşinden kurtuluş berâtı, bereket, rahmet, mağfiret ve âfiyet dilemelidir."

Berât; sözlük anlamı itibariyle, temize çıkarmak, bir şahsın işlediği iddia edilen suçu işlemediği veya o suçun gerçekte suç olmadığının anlaşılması anlamına gelmektedir. Ayrıca berât; kurtuluş vesikası anlamına da gelmektedir. Abdullah bin Ömer hazretleri, bir gün Resûlullah efendimizin huzûruna gelince, kendisine çok iltifat ederek; (Kıyâmet günü herkesin berâeti, her işi ölçüldükten sonra verilir. Abdullah'ın berâeti ise dünyâda verilmiştir) buyururlar.
İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyuruyor ki: "Âhirette pek çok kimse, hesâba çekilmeden Cennete girer. Onlar için mîzân, terâzi kurulmaz. Onlara verilen sayfalar üzerine; 'Lâ ilâhe illallah, Muhammedün resûlullah. Bu filânın oğlu filânın Cennete girmesinin ve Cehennemden kurtulmasının berâtıdır' yazılır."

Peygamber efendimiz; (Cebrâîl aleyhisselâm bana geldi. "Kalk, namaz kıl ve duâ et! Bu gece, Şâbânın onbeşinci gecesidir" dedi. Bu geceyi ihyâ edenleri, Allahü teâlâ affeder. Yalnız, müşrikleri, büyücüleri, falcıları, hasîsleri, alkollü içki içenleri, fâiz yiyenleri ve zinâ yapanları affetmez) buyurmuştur.

Muhammed Rebhâmî hazretleri; "Berât gecesinde çok duâ etmeli, kötü sondan, îmânsız ölmekten Allahü teâlâya sığınmalı, Cehennem ateşinden kurtuluş berâtı, bereket, rahmet, mağfiret ve âfiyet dilemelidir" buyuruyor.

Atâ bin Yesâr hazretleri buyurdu ki: "Şâban ayının on beşinde, yani Berât gecesinde o yıl içinde ölecek olanların listesi Azrâil aleyhisselâma verilir. Bu arada ev yapan, ağaç diken ve yeni evlenen nice kimseler vardır ki, bunların isimleri bu listededir. Fakat onlar bunu bilmezler."
İmâm-ı Rabbânî hazretleri vefât etmeden altı ay önce, Şâban ayının on beşinci gecesi olan Berât kandili gecesini, kendi husûsi odasında ihyâ eyler. O gece yarısı, hanımının bulunduğu odaya gelir ve hanımı;

-Bu gece ecellerin ve amellerin takdir edildiği gecedir. Kimbilir Allahü teâlâ kimin defterine ölecek ve kimin defterine yaşayacak! diye kaydetmiştir der. İmâm-ı Rabbânî hazretleri bu sözü duyunca;

-Niçin tereddüt ve şüphe ile söylüyorsun? Ya isminin, dünyada yaşayacaklar sayfasından silindiğini görenin hâli nice olur buyurur. Böylece İmâm-ı Rabbânî hazretleri, o sene vefât edeceğine işâret buyurur.

Netice olarak, mubârek zamanları, geceleri fırsat, ganimet bilmelidir. Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:

(Berât gecesini ganîmet, fırsat biliniz! Çünkü belli bir gecedir. Şâbânın onbeşinci gecesidir. Kadir gecesi, çok büyük ise de, hangi gece olduğu belli değildir. Bu gece, çok ibâdet yapınız. Yoksa, kıyâmet günü pişmân olursunuz!)


.

Nasihati, dünyalık için yapmadım"

 
A -
A +

İmâm-ı Evzâî hazretleri, Halîfe Câfer'e nasihatlerde bulunur. Halife de kendisine hediyeler vermek isteyince buyurur ki: "Ben nasihati, dünyalık için yapmadım!.."

İslâm dîninin temeli, ilim, amel ve ihlâs olmak üzere üç kısımdır. İlim; îmân, fıkıh ve ahlâk bilgileridir. Amel, bu bilgilere uygun olan işlerdir. İhlâs, ilmin ve amelin Allah rızâsı için, yani Allahü teâlânın sevgisini kazanmak için elde edilmesidir. Bu üç temel şeye mâlik olan Müslümâna, hakîkî Müslümân denir. Din bilgilerini ve her ibâdeti Allah rızâsı için değil de, mal, mevki, şöhret kazanmak için yapan kimse, hakîkî Müslümân değildir.

İmâm-ı Evzâî hazretleri, Halîfe Câfer'e hitaben, nasihat olarak  buyurur ki:
"Cebrâil aleyhisselâm bir gün Peygamber efendimizin huzuruna gelmişti. Resûlullah efendimiz, Cebrâil aleyhisselâma;

-Yâ Cebrâil! Bana Cehennemi anlat buyurunca, Cebrâil aleyhisselâm;

-Allahü teâlâ Cehenneme emretti. Bin sene iyice kırmızılaşıncaya kadar yandı. Bundan sonra bin sene daha yandı, sapsarı oldu. Bin sene daha yanıp, simsiyah oldu. Onun için Cehennem koyu ve siyahtır. Alevleri ve parçaları parlamaz. Seni Peygamber olarak gönderen Allahü teâlâya yemin ederim ki, Cehennem elbiselerinden birisi, dünyadakilere gösterilmiş olsaydı, hepsi ölürlerdi. Eğer, Cehennemin içeceklerinden biri, dünya suyuna dökülmüş olsaydı, ondan tadan herkes ölürdü. Şayet, Allahü teâlânın bildirdiği zincirden, bir arşın, dünyadaki dağlar üzerine konulsaydı, bütün dağlar erirdi. Bir kimse Cehenneme girip, çıksaydı, yeryüzündekiler onun kokusundan ölürlerdi buyurdu.

Bunun üzerine Peygamber efendimiz ağladı, Cebrâil aleyhisselâm da ağladı ve;
-Yâ Muhammed! Sen de mi ağlıyorsun, halbuki Allahü teâlâ seni günâhtan muhafaza eyledi deyince, Resûlullah efendimiz;

-Allahü teâlâya şükredici bir kul olmayayım mı? buyurdu. Resûlullah efendimiz ile Cebrâil aleyhisselâm ağlarlarken, bir ses;

"Ya Muhammed, yâ Cebrâil! Şüphesiz Allahü teâlâ sizi, günâh işlemeyecek şekilde yarattı. Onun için, yâ Muhammed, Allahü teâlâ seni bütün peygamberlerden; yâ Cebrâil, seni de bütün gök meleklerinden üstün kıldı" diyordu.

-Ey müminlerin emîri! En üstün şey takvâdır. Çünkü, kim Allahü teâlâya itâat için şeref isterse, Allahü teâlâ onu yükseltir. Kim de şerefi günâh işlemek için isterse, Allahü teâlâ onu alçaltır."
Halife, İmâm-ı Evzâî hazretlerine hediyeler vermek ister, fakat o, bu hediyeleri kabul etmez ve;
-Benim ona ihtiyâcım yok. Ben nasihati, dünyalık için yapmadım buyurur.

Netice olarak, ilim ve amel, Allah rızâsı için olmalıdır.

Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Dünyâlık ele geçirmek için, ilim öğrenen, dünyada mal ve mevki elde eder. Âhıretteki kazancı ancak Cehennem ateşi olur.)


.

Allah size niçin azap etsin?"

 
A -
A +

Allahü teâlânın bildirdiklerine îmân edenler, emirleri yapıp, yasak ettiklerinden sakınanlar, dünyada da, âhirette de rahat edecekler, inkâr ve isyan edenler ise, azap göreceklerdir.

İyilik yapana teşekkür edileceğini, herkes bilir. Bu, insanlık îcâbıdır. İyilik edenlere hürmet edilir, nimet sâhipleri, büyük bilinir. Bunun için, her nimetin hakîkî sâhibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık îcâbıdır. Aklın lüzum gösterdiği bir vazîfe, bir borçtur.

Nisâ sûresinin 147. âyetinde meâlen;
(Allahın nimetlerine şükreder ve îmân ederseniz, Allah size niçin azap etsin?) buyurulmaktadır.

Avn bin Abdullah hazretleri;
"Allahü teâlâ âhiret için çalışanın dünya işlerine kâfi gelir, dünyası hususunda ona yardımcı olur. Kim Allahü teâlâya karşı hâlini düzeltirse, Allahü teâlâ onunla insanlar arasını düzeltir, güzel yapar. İçini düzeltenin, Allahü teâlâ dışını düzeltir, güzel yapar" buyurmuştur.

Allahü teâlâ, kerîm, rahîm olduğu gibi, azâbı da şiddetlidir, can yakıcıdır. Bu dünyada, çoklarını fakirlik ve sıkıntılar içinde yaşattığını görüyoruz. Nice kullarını, hiç çekinmeden azaplar içinde yaşatıyor. Çok kerîm ve rezzâk olduğu hâlde, ziraat, çiftçilik sıkıntıları çekilmezse, bir lokma ekmek vermiyor. Herkesi yaşatan O olduğu hâlde, yemeyen, içmeyen insanı yaşatmıyor. İlâç kullanmayan hastaya şifâ vermiyor. Yaşamak, hasta olmamak ve mal sahibi olabilmek gibi, dünya nimetlerinin hepsi için sebepler yaratmış, sebebine yapışmayanlara hiç acımayıp, dünya nimetlerinden mahrum bırakmıştır. Âhiret nimetlerine kavuşmak da böyledir. İnkârı, kalbi ve ruhu öldüren zehir yapmıştır. Tembellik de, ruhu hasta yapar. Bunlara ilâç yapılmazsa, ruh hastalanır, ölür. İnkârın ve câhilliğin biricik ilâcı, ilimdir. Tembelliğin ilâcı da, her ibâdeti yapmaktır. Bir kimse, dünyada zehir içer ve Allah rahîmdir, zehrin zararından beni korur derse, hastalanır, ölür. Şeker hastası da, tatlı yerse, hastalığı artar.

Kur'ân-ı kerîmde Mâ'ûn sûresinde meâlen;
(Ey Resulüm, kıyâmet gününü inkâr eden, yetîmi sertlik ve sitemle defedip hakkını gasbeden, fakiri doyurmayan ve başkalarını da fakire iyilik yapmaya teşvik etmeyen o kimseyi gördün mü? Namazlarını gaflet ile kılanlara ve riya, gösteriş yapanlara ve zekâtı vermeyenlere şiddetli azap vardır) buyurulmaktadır.

Netice olarak, Allahü teâlânın bildirdiklerine îmân edenler, emirleri yapıp, yasak ettiklerinden sakınanlar, dünyada da, âhirette de, rahat edecekler, inkâr ve isyan edenler ise, azap göreceklerdir.

Nahl sûresinin 33. âyetinde meâlen buyurulduğu gibi:
(Allahü teâlâ, kullarına zulmetmez, haksızlık etmez. Onlar, kendilerini azâba, acılara sürükleyen bozuk düşünceleri, çirkin işleri ile kendilerine zulüm ve işkence ediyorlar.)

 

İnsan, sevdiğini çok zikreder..."

 
A -
A +

Sevgilinin sevdikleri sevilir, düşmanları sevilmez. Beden ve kalp ile erişilebilecek bütün yüksek dereceler, Resûlullah efendimizi sevmeye bağlıdır...

Dünyayı seven, hatırlayan kalp, hastadır. Kalbin temiz olması, dünya denilen şeyleri sevmekten, hatırlamaktan kurtulması demektir. Kalp hastalığının ilâcı, İslâmiyetin emirlerine uymak, yasak ettiklerinden sakınmak ve Allahü teâlâyı çok zikretmek, yani ismini ve sıfatlarını hatırlamak, kalbe yerleştirmektir. Çünkü  insan sevdiğini hiç unutmaz. Sevginin, muhabbetin yeri ise kalptir.

Bir defasında, Muhammed Şüveymî hazretlerinin yanına biri gelerek, sıkıntıda olduğunu, bunun için kendisine yardımcı olmasını ister ve çok yalvarır. Bu kimse, bir kadınla evlenmek ister fakat o kadın bunu kabul etmez. Gelen kimsenin derdini dinleyen Muhammed Şüveymî hazretleri, ona ıssız bir odayı göstererek;

-Buraya gir, kapıyı kapat ve devamlı olarak o kadının ismini söyle! buyurur. Orada bulunanlar, ilk bakışta bir mânâ veremezler ise de, hocalarının sözlerinde mutlaka hikmet bulunacağını düşünüp, neticeyi beklemeye başlarlar. O kimse ise, gece, gündüz evlenmek istediği kadının ismini söylemeye devam eder... Bir müddet sonra, kaldığı odanın kapısı vurulur ve;
-Ben filan kadınım, senin için geldim, kapıyı aç demektedir. Adam bu kadının önceki hâlini, bir de şimdiki hâlini düşünür ve birden kalbi değişir, kendi kendine; "Mâdem ki sevdiğine, ismini çok anmakla kavuşuluyor. O hâlde ben niye başka şeylerle meşgûl oluyorum. Rabbimin ismini zikretmekle meşgul olur, Ona ulaşmayı tercih ederim" diye düşünür. Kadını geri gönderir, kendisi Allahü teâlânın ismini zikretmekle meşgul olmaya başlar. Böylece kalp gözü açılır ve evliyâlık yolunda ilerlemeye başlar. Bu hâli görenler, Muhammed Şüveymî hazretlerinin o kimseyi, o ıssız odaya koymasının hikmetini böylece anlamış olurlar...

Netice olarak, insanın saâdete kavuşması için, âdetlerinde, ibâdetlerinde, kısacası her işinde din ve dünya büyüklerinin reîsine benzemesi lâzımdır. Bu dünyada, herkesin, sevdiğine benzeyenleri çok sevdiğini görüyoruz. Sevgilinin sevdikleri sevilir, düşmanları sevilmez. Beden ve kalp ile erişilebilecek bütün yüksek dereceler, Resûlullah efendimizi sevmeye bağlıdır. İnsanın kemâli, bu terâzi ile ölçülür. Bunun için, ibâdetlerin en kıymetlisi, Allahü teâlânın evliyâsını, dostlarını sevmek ve düşmanlarını sevmemektir. Çünkü Allahü teâlâyı sevmenin en büyük alâmeti budur. Dostun sevdiklerini sevmek, düşmanlarını sevmemek, insanda kendiliğinden hâsıl olur. Seven kimse, eğer sevgisi samimi ise, sevdiğine her konuda itâat eder ve onu hiç unutmaz. Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(İnsan, sevdiğini çok zikreder, hatırlar.)

 

Kalpte îmân bulunduğuna alâmet…

 
A -
A +

İslâmiyetin emirlerini severek yapmak, yasak ettiklerinden de severek uzaklaşmak için dinde lâzım olanları, öğrenmek ve öğretmek lâzımdır.

Allahü teâlânın emirlerini yapmamak, günâhlardan sakınmamak, kalbin bozuk olmasındandır. Kalbin bozuk olması, islâmiyete tam inanılmamasıdır. Mü'min olmak için, yalnız kelime-i şehâdeti söylemek yetişmez. Münâfıklar da, bunu söylüyor. Kalpte îmân bulunduğuna alâmet, islâmiyetin emirlerini severek yapmak, yasak ettiklerinden de severek uzaklaşmaktır.

İslâmiyetin emirlerini yapabilmek, yasaklarından sakınabilmek için, dinde lâzım olanları, öğrenmek ve öğretmek lâzımdır. Din bilgilerini öğrenmeden, başka şeyler öğrenenler ve çocuklarına doğru din bilgisi öğretmeyenler aldanmaktadır. İstikbâli, geleceği temîn etmek, acabâ bunları elde etmek midir yoksa, Allahü teâlânın rızâsını kazanmak mıdır? Niyetin doğru olması için korkmalı ve çok istiğfâr etmelidir.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Teheccüd zamânında tövbe, istigfâr etmek, Allahü teâlâya yalvarmak, günâhlarını düşünmek, ayıplarını, kusûrlarını hâtırlamak, kıyâmetteki azâbları düşünüp korkmak, Cehennemin sonsuz acılarından titremek lâzımdır. Af ve mağfiret için çok yalvarmalıdır. O zamân ve her zamân yüz kerre "Estağfirullahel'azîm ellezî lâ ilâhe illâ hüv el hayyel kayyûme ve etûbü ileyh" demeli ve ma'nâsını düşünerek söylemelidir. Bunu ikindi namâzından, tesbîhlerden ve duâdan sonra yüz defa okumalıdır. Abdestsiz okunabilir.

Hadîs-i şerîfde; (Kıyâmette, sayfasında çok istiğfâr bulunanlara, müjdeler olsun!) buyuruldu."

Muhammed Ma'sûm hazretleri de;
"Belâlardan, sıkıntılardan kurtulmak için, istiğfâr okumak çok faydalıdır ve tecrübe edilmiştir. Ölümden başka, her dertten kurtarır. Eceli gelenin de, ağrısız, sıkıntısız ölümüne yardım eder. Her sıkıntıdan kurtaracağı ve rızkı arttıracağı, hadîs-i şerîfte bildirildi. Her farz namâzdan sonra, bunu üç kerre okumalı ve yalnız "Estağfirullah" diyerek yetmişe tamâmlamalıdır" buyuruyor.

İstiğfâr ve bütün duâlar, temiz kalble söylenmez, yalnız ağızla söylenirse, hiç faydası olmaz. İstiğfârı ağızla üç kerre söyleyince, temiz kalb de söylemeye başlar. Günâh işlemekle kararmış olan kalbin söylemesi için, ağız ile çok söylemek lâzımdır. Namâz kılmayanın ve harâm lokma yiyenin kalbi kararır. Böyle kalblerin de söylemeye başlaması için, ağız ile en az yetmiş kerre istiğfâr söylemelidir.

Netice olarak, fıkıh, ilmihâl ve ahlâk bilgilerini lüzûmu kadar öğrenmek ve çoluk çocuğuna öğretmek, her müslümâna Farz-ı ayındır. Öğrenmeyenler ve çoluk çocuğuna öğretmeyenler büyük günâh işlemiş olur. Öğrenmeye lüzûm görmeyen, ehemmiyet vermeyenin ise, îmânı gider.

 

"İnsanların iyisi, faydası çok olanıdır"

 
A -
A +

"Allahü teâlâ, bir kuluna mal ve ilim verir. Bu kul da harâmlardan kaçınır. Akrabâsını sevindirir. Malından, hakkı olanları bilip verir ise, Cennetin yüksek derecesine gider."

Mal, Allahü teâlânın verdiği bir ni'mettir. Âhıreti kazanmak, mal ile olur. Dünyâ ve âhıret, mal ile intizâm bulur, râhat olur. Hac, cihâd sevâbı mal ile kazanılır. Bedenin sıhhat, kuvvet bulması, mal ile olur. Başkasına muhtâç olmaktan insanı koruyan maldır. Sadaka vermek, fakîrlerin imdâdına yetişmek mal ile olur. Mescitler, mektepler, hastahâneler, çeşmeler, köprüler yaparak, insanlara hizmet de mal ile olur.

Dînimiz; (İnsanların en iyisi, onlara faydası çok olanıdır) buyuruyor.

İnsanlara yardım etmek için çalışıp para kazanmak, nâfile ibâdet etmekten dahâ çok sevâptır. Cennetin yüksek derecelerine mal ile kavuşulur.

Hadîs-i şerîfte;
(Allahü teâlâ, bir kuluna mal ve ilim verir. Bu kul da harâmlardan kaçınır. Akrabâsını sevindirir. Malından, hakkı olanları bilip verir ise, Cennetin yüksek derecesine gider) buyuruldu.

Abdullah ibni Mes'ûd hazretlerinin haber verdiği hadîs-i şerifte de;
(İki şeyden birine kavuşan insana gıbta etmek, buna imrenmek yerinde olur. Allahü teâlâ bir kimseye islâm ilimlerini ihsân eder. Bu da, her hareketini, bilgisine uygun yapar. İkincisi, Allahü teâlâ, birine çok mal verir. Bu kimse de malını, Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiği yerlere harceder) buyuruldu.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben yazdığı mektupta buyuruyor ki:
"Allahü teâlânın, bir kuluna, faydalı, güzel işler yapmayı, çok kimsenin ihtiyaçlarını sağlamasını nasip etmesi, çok kimsenin ona sığınması, bu kul için pek büyük bir nimettir! Allahü teâlâ, kullarına ıyâlim demiş, çok merhametli olduğu için, herkesin rızkını, nafakasını kendi üzerine almıştır. Allahü teâlâ, bu ıyâlinden birkaçının rızıkları, nafakaları için ve bunların yetişmeleri, râhat yaşamaları için bir kulunu görevlendirirse, bu kuluna büyük ihsân etmiş olur. Bu büyük nimete kavuşup da, bunun için şükretmesini bilen kimse, çok tâlihli, pek bahtiyârdır. Bunun kıymetini bilip, şükretmek, kendi sâhibinin, Rabbinin ıyâline hizmet etmeyi saâdet ve şeref bilmek ve Rabbinin kullarını yetiştirmekle öğünmek, akıl icâbıdır."

Netice olarak, zarûrî ihtiyâçlarını karşılamak ve fakîrlere yardım etmek için, çalışıp kazanmak iyidir. Fâsıklara muhtâç olmamak, müslümânlara hizmet etmek, islâm ilimlerini yaymak ve bunları yapanlara yardım etmek için lâzım olan parayı, mâlı kazanmak, çok sevaptır.

Birbirlerine yardımcı olan insanlar arasında çekişme olmadığı kitaplarda yazılıdır.

Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(Bir kimse, din kardeşine yardımcı oldukça, Allahü teâlâ da ona yardımcı olur.)


.

Kötülük edene de iyilik etmeli

 
A -
A +
Vaktiyle gece, gündüz içki içen zengin bir kimse vardı. Bir gün yine içki meclisini kurar ve kölesine dört dirhem vererek meyve ve benzeri şeyler almasını söyler. Köle dört dirhemi alıp, istenilen şeyleri almak için çarşıya çıkar.

 
Allahü teâlâ, kullarının günâhlarını affedicidir, kerîmdir, rahîmdir, lutfu, ihsânı boldur ve merhameti çoktur. Kendisine isyân edenlere de, merhametinden,  rızıklarını kesmeyip göndermektedir... Vaktiyle gece, gündüz içki içen zengin bir kimse vardı. Bir gün yine içki meclisini kurar ve kölesine dört dirhem vererek meyve ve benzeri şeyler almasını söyler. Köle dört dirhemi alıp, istenilen şeyleri almak için çarşıya çıkar. Yolda din büyüklerinde Mansur bin Ammar hazretlereni, yoksul bir kimse için yardım toplamakta olduğunu görür. Oraya doğru yaklaşır. Mansur bin Ammar hazretleri; ''Kim bu yoksul kimseye dört dirhem verirse, ona dört tane duâ edeceğim'' buyurur. Bunları işiten köle, elindeki dört dirhemi o yoksul kimseye verir. Bunun üzerine Mansur bin Ammar hazretleri;
-Ne istiyorsan, isteğini söyle, o isteğinin olması için duâ edeceğim buyurur. Köle;
-Ben köleyim, kölelikten kurtulup, hürriyetime kavuşmak istiyorum der. Bu hususta duâ edilir. İkinci isteği sorulunca köle;
-Bu dört dirhemin yerine tekrar dört dirhemim olsun isterim der ve gerekli duâ yapılır. Üçüncü isteği sorulunca;
-Benim şu andaki sâhibim, efendim fâsık bir kimsedir. Onun tövbe edip bu günahlardan kurtulmasını istiyorum der ve bu hususta da duâ edilir. Dördüncü isteği sorulduğu zaman köle;
-Allahü teâlânın, beni, efendimi sizi ve burada bulunanları affetmesini istiyorum der ve bu hususta da Mansur bin Ammar hazretleri duâ ederler.
Köle, eli boş olarak efendisinin yanına gelir ve olanları anlatır. Efendisi;
-İlk olarak ne istedin diye sorar. Köle;
-Hürriyetimi istedim deyince efendisi;
-Seni azad ettim, artık hürsün, ikinci olarak ne istedin diye sorar. Köle;
-Verdiğim dört dirhemin yerine dört dirhemimin olmasını deyince efendisi;
-Peki al sana dört bin dirhem, üçüncü olarak ne istedin der. Köle;
-Senin bu hâlden tövbe etmeni istedim deyince efendisi;
-Artık içki içmeyeceğim, şimdiye kadar olanlar için de tövbe ettim ve iyi bir Müsüman olmak için çalışacağım, dördüncü olarak ne istedin deyince köle;
-Allahü teâlânın, beni, seni ve hepimizi affetmesini istedim der. Bunları işiten efendisi,
-İşte bu benim elimde değil der. Gece bu şahıs bir rüya görür. Rü'yasında kendisine; "Sen elinden gelen üç şeyi yaparsın da, bizim her şeye gücümüz yettiği hâlde o bir şartı yapmaz mıyız! Seni de, köleni de, yanındakileri de, Mansur bin Ammar'ı ve orada bulunanları da affettik" buyurulur.
Netice olarak iyilik edene iyilik etmeli, kötülük edeni de affetmelidir.


.

İbâdet, doğru ve devamlı olmalıdır

 
A -
A +
Allah rızâsı için yapılmayan hayrât, hasenât ve ibâdetler, kabul edilmez. Amellerin, ibâdetlerin kabul olması için, hem şartlarına uygun olması, hem ihlâs ile niyet edilmesi ve hem de devamlı olması lâzımdır. 
 
Namazın ve bütün ibâdetlerin nasıl yapılacağını, yaparken nelere uyulacağını Allahü teâlâ Peygamberine bildirmiştir. Peygamber efendimiz de, bunları, öğrendiği gibi Eshâbına bildirmiş ve kendi de yapmıştır. Farzları, vâcibleri ve harâmları, Peygamber efendimiz bile değiştirmemiş ve değiştiremez de. Din imâmlarımız bunların hepsini Eshâb-ı kirâmdan  görerek ve işiterek anlamışlar ve kitâplarına yazmışlardır.
İbâdetlerin en kıymetlisi, Ehl-i sünnet i'tikâdında olmaktır. Ehl-i sünnet demek, inanmakta,  ibâdetlerde  ve insanlara karşı yapılan işlerde, Muhammed aleyhisselâmın sünnetine, yoluna, Eshâb-ı kirâma, Tâbi'înin ve daha sonra gelen İslâm âlimlerinin söz birliğine uymaktır. Bunların yolunu, fıkıh ve ilmihâl kitâplarından okuyup öğrenmek lâzımdır. Bezzâziyyede buyuruluyor ki:
"Kur'ân-ı kerîmden bir miktâr ezberledikten sonra, fıkıh öğrenmek lâzımdır. Çünkü Kur'ân-ı kerîmin hepsini ezberlemek farz-ı kifâyedir. Lâzım olan fıkıh bilgilerini öğrenmek ise, farz-ı ayındır."
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Her şeyden önce, Ehl-i sünnet vel-cemâ'at âlimlerinin bildirdiği, kitâplarında yazdığı itikâdı öğrenmek ve îmânını buna göre düzeltmek lâzımdır. Ondan sonra, fıkıh ahkâmını öğrenmeli, farzları yapmaya sarılmalı, helâle, harâma dikkat etmelidir. Farzların yanında, nâfile ibâdetlerin, hiç kıymeti yoktur. Zamânımızın Müslümânları, farzları bırakıp, nâfile ibâdetlere sarılıyor, nâfile ibâdetleri yapmaya  ehemmiyet verip, farzları meselâ beş vakit namaz kılmayı, Ramazân-ı şerîf ayında, oruç tutmayı, zekât vermeyi, uşur vermeyi, helâli, harâmları öğrenmeyi hafîf ve ehemmiyetsiz görüyorlar.
Zekât niyyeti ile fakîre bir altın vermek, yüzbin altın sadaka vermekten daha sevâptır. Çünkü zekât vermek, farzı yapmaktır. Zekât niyyeti olmadan verilenler ise, nâfile ibâdettir. Farz ibâdetin yanında nâfile ibâdetlerin hiç kıymeti yoktur. Deniz yanında, damla kadar bile değildir."
Nâfile ibâdetlerin sevâbına kavuşabilmek için, îmânda, farzlarda kusur olmamak, günâhlara tövbe etmek ve ibâdet olarak yapmaya niyyet etmek şarttır.
Netice olarak Allahü teâlâ, yapılan amellerde, ibâdetlerde, kullarının kalblerindeki ihlâsa bakar. Allah rızâsı için yapılmayan hayrât, hasenât ve ibâdetler, kabûl edilmez. Amellerin, ibâdetlerin kabul olması yani sevâb verilmesi için, hem şartlarına uygun olması, hem ihlâs ile niyet edilmesi ve hem de devamlı olması lâzımdır. Peygamber efendimize, hangi amelin daha kıymetli olduğu sual edilince, cevaben; (Devamlı olan ameldir) buyurmuşlardır.


.

"İkisinin de geçmişte yaptıklarını sildim!.."

 
A -
A +
Allahü teâlâ, İsâ aleyhisselâma vahyetti: "Arkandan gelmekte olan o iki kimseye söyle, ikisinin de geçmişte yaptıklarını sildim. Yeniden amel etmeye başlasınlar!" 
 
 
Bir kimsenin kendini büyük bilmesi, başkalarından üstün görmesi kibirdendir. Kibirli olana karşı kendini büyük göstermek, kibir olmaz, sadaka vermek gibi sevap olur. Kendini üstün göstermek için, Din Büyüklerini kötü bilmek ve onları kötülemek ise, insan için çok büyük bir felâkettir İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Bütün bu uğraşmalar, kulluğun, aczin, zavallılığın meydana çıkması ve hiç olduğumuzun anlaşılması içindir. Yoksa, kulluktan kurtulmak hâşâ ilâh olmak ve Onun zâtının kemâlâtına kavuşmak için değildir. Bunları istemek benlik ve kendini büyük bilmek olur. Behâeddîn-i Buhârî hazretleri; 'Kulluk ile sâhiplik, âmirlik ve memurluk bir arada olamaz' buyurmuştur."
İsrail oğullarından bir kimse 40 sene eşkıyalık yapmıştı. Bir gün, yanında havarilerinden birisi ile yürümekte olan hazret-i İsâ ile karşılaşır ve;
-Bu gelen İsâ aleyhisselâm, yanındaki de havarilerinden bir zat. Ben artık bunlara katılayım diyerek arkalarından yürümeye başlar. Fakat İsâ aleyhisselâmın yanındaki havari;
-Bu eşkıya da nereden çıktı, benim yanımda yürüyecek adam mıdır ki diyerek, ondan uzaklaşmaya çalışır. Eşkıyalık yapmış kimse de;
-Benim gibi günahkâr bir kimse, böyle mübarek kimselerle beraber olabilir mi diyerek kendi kendini yerer, zemmeder...
Havari durumunda olan kendini büyük, eşkıyalık yapmış olan da kendini hakir, zelil  görür. Onların bu halini bilmekte ve görmekte olan Allahü teâlâ, İsâ aleyhisselâma vahyederek;
(Arkandan gelmekte olan o iki kimseye söyle, ikisinin de geçmişte yaptıklarını sildim. Yeniden amel etmeye başlasınlar!) buyurur.
Kendini büyük bildiği, kibirlendiği için havarinin ibâdetleri; kendini hakir, zelil gördüğü için de eşkıyanın günahları silinmiştir. İsâ aleyhisselâm durumu her ikisine de bildirir ve daha sonra eşkıyalıktan tövbe eden o kimseyi havarilerinin arasına alır.
Kibirlenmek, kendini büyük bilmek, Allahü teâlânın sıfatına, hakkına tecâvüz etmek olur. Kullara kibirlenmek, büyüklenmek yakışmaz. Hadîs-i kudsîde;
(Azamet ve kibriyâ bana mahsûstur. Bu iki sıfatta, bana ortak olmak isteyenlere, çok acı azâb ederim) buyuruldu. Bunun içindir ki, din âlimleri, tasavvuf büyükleri, her zaman, Müslümânlara mütevâzı, alçak gönüllü olmayı emir buyurmuştur. Müslümânlar egoist olmaz. Egoist olanları, Allahü teâlâ sevmez.
Netice olarak, kibir, gurur, kendini başkalarından üstün görmek kötüdür, mütevâzı, alçak gönüllü olmak ise, iyidir, güzeldir. Bütün Peygamberler, her işlerinde, tevâzû göstermiştir. Eshâb-ı kiramın, âlim ve evliyânın hepsi de böyle idi.


.

Âmirleriniz, amellerinizdir"

 
A -
A +
Bir millet, İslâmda birbirine yardım eder, dîni, îmânı, helâli, harâmı birbirlerine öğretirlerse, Allahü teâlâ onlara rahmet eder, belâlardan korur. Aksi hâlde belâ ve felâketlerden kurtulamazlar.
 
 
İslâmiyetin temeli, ilim, amel ve ihlâs olmak üzere üçtür. İlim, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâplarından öğrenilir. Bu ilme uygun olarak amel edilir. İlimde ve amelde ise, ihlâs sâhibi olmalıdır. İhlâs, ilmin ve amelin, sırf Allah rızâsı için olmasıdır. Mal, mevki ve şöhret için olmamasıdır. İlmin ve amelin ruhu, kökü gibi olan ihlâsı elde etmek için, tasavvuf yolunda ilerlemek lâzımdır.
İhlâs, ilmin ve amelin Allahü teâlânın rızâsını ve sevgisini kazanmak için elde edilmesidir diye tarif edilmektedir. Bu üç temel şeye mâlik olan Müslümana İslâm âlimi ve hakîkî müslümân denir. Bu üç temel şeyden biri noksan olup da, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâplarına uymayan yazılar ve konuşmalar yayınlayarak, kendisini, İslâm âlimi tanıtan kimse kötü din adamıdır. Meselâ, din bilgisi çoktur ve her ibâdeti yapar, fakat, ihlâsı yok ise, yani bunları, mal, mevki, şöhret kazanmak gibi dünyalık elde etmek için yapan kimse, hakîkî Müslümân değildir. Muhammed Ma'sûm Fârûkî hazretleri, talebelerine hitaben buyuruyor ki:
"Büyüklerin yolundan ayrılmayınız! Talebeye ve misâfirlere çok iyi hizmet ediniz! İslâmiyete sıkı sarılınız! Resûlullah efendimizin sünnetine yapışınız, bid'atlerden sakınınız! Bid'at sâhipleri ile sohbet etmeyiniz, onlardan kaçınız! Hadîs-i şerîfte; (Bid'at sâhipleri, Cehennemde azâb çekenlerin köpekleri olacaklardır) buyuruldu. Bu hadîs-i şerîfi unutmayınız! Büyüklerimizin yolunda bid'at, değişiklik yapmayınız! Bid'at yapılmadıkça, büyüklerin feyizleri, bereketleri devam eder. Allahü teâlânın rızâsını her ân arayınız. Onun mârifetine kavuşmaya çalışınız! Bu ni'metin kokusu gelen yere koşunuz! Dünyaya gelmekten murâd, bu nimete kavuşmaktır. Yazıklar olsun ki, istenilen terk olunuyor, başka şeyler arkasında koşuluyor. Allahü teâlâ, sizi ve bizi, mahlûklarla uğraşmaktan kurtarsın, kendini aramak nasîb etsin! Mahlûkların yaldızlı, sahte güzelliklerine aldanmaktan korusun! Başımıza gelen zulümler, belâlar, kötü amellerimizin netîceleridir. (Âmirleriniz, amellerinizdir) hadîs-i şerîftir. Kendinizi ıslâh etmeye çalışınız! Vera ve takvâya sarılınız! Talak sûresinin 2. âyetinde meâlen, (Takvâ sâhiplerini sıkıntıdan kurtarırız) buyuruldu."
Netice olarak, bir kavim, bir millet, İslâmda birbirine yardım eder, dîni, îmânı, helâli, harâmı birbirlerine öğretirlerse, Allahü teâlâ onlara rahmet eder, belâlardan korur. Aksi hâlde belâ ve felâketlerden kurtulamazlar. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(İnsanlar bir kötülüğü görüp ona mâni olmazlarsa, Allahü teâlâ, azâbını hepsine umûmî kılar.)


.

Nimetin kıymeti bilinince artar...

 
A -
A +
Bir kimse, Allahü teâlânın ihsan ettiği nimetlerin kıymetini bilir, buna göre yaşarsa yani kendinde bir değişme olmazsa, bu kimseye verilen nimetler, onda hep kalır hatta artar...
 
Allahü teâlâ, insanların saâdetlerine sebep olan şeyleri emretmiş ve felâketlerine sebep olanları da yasak etmiştir. Dinli olsun, dinsiz olsun, bir kimse bilerek veya bilmeyerek, bu emir ve yasaklara uyduğu kadar, dünyada rahat ve huzur içinde yaşar. Bu hâl, faydalı ilâcı kullanan herkesin dertten kurtulması gibidir.
Bir kimse, Allahü teâlânın ihsan ettiği nimetlerin kıymetini bilir, buna göre yaşarsa yani kendinde bir değişme olmazsa, bu kimseye verilen nimetler, onda hep kalır hatta artar. Bu hâl, cemiyet ve milletler için de aynıdır. Ra'd sûresinin 11. âyetinde meâlen;
(Bir millet, kendini bozmadıkça, Allah onların hâllerini değiştirmez) buyurulmuştur.
Şükür, bütün nimetleri İslâmiyete uygun olarak kullanmak demektir. Ni'met, insana faydalı olan şey demektir. Allahü teâlâya şükretmek ise, Onun dinini kabul etmek, emrettiklerini yapmak, yasak ettiklerinden de sakınmak demektir Cehennemden kurtulmak için, itikâtta ve amelde, Muhammed aleyhisselâma uymaktan başka çâre yoktur. İyilik yapana teşekkür edileceğini, herkes bilir. Bu, insanlık îcâbıdır. İyilik edenlere hürmet edilir, nimet sâhipleri, büyük bilinir. Bunun için, her nimetin hakîkî sâhibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık îcâbıdır, bir vazîfe ve bir borçtur. Nisâ sûresinin 147. âyetinde meâlen;
(Allahın nimetlerine şükreder ve îmân ederseniz, Allah size niçin azâb etsin?) buyurulmaktadır.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Allahü teâlânın, bir kuluna, faydalı, güzel işler yapmayı, çok kimsenin ihtiyaçlarını sağlamasını nasib etmesi, çok kimsenin ona sığınması, bu kul için pek büyük bir nimettir! Allahü teâlâ, kullarına 'ıyâlim' demiş, çok merhametli olduğu için, herkesin rızkını, nafakasını kendi üzerine almıştır. Allahü teâlâ, bu ıyâlinden birkaçının rızıkları, nafakaları için ve bunların yetişmeleri, rahat yaşamaları için bir kulunu görevlendirirse, bu kuluna büyük ihsân etmiş olur. Bu büyük nimete kavuşup da, bunun için şükretmesini bilen kimse, çok tâlihli, pek bahtiyârdır. Bunun kıymetini bilip, şükretmek, kendi sâhibinin, Rabbinin ıyâline hizmet etmeyi saâdet ve şeref bilmek ve Rabbinin kullarını yetiştirmekle öğünmek, akıl icâbıdır..."
Netice olarak, nimetin kıymeti bilinmez, hakkı gözetilmezse elden gider. Şükredilir, hakkı gözetilirse elde kalır ve artar. Sûre-i İbrâhîmin 7. âyetinde meâlen buyurulduğu gibi:
(Nimetlerimin kıymetini bilir, şükrederseniz, yani emrettiğim gibi kullanırsanız, onları arttırırım. Kıymetlerini bilmez, bunları beğenmezseniz, elinizden alır, şiddetli azâb ederim.)


.

Mümin yalan söyleyemez ve hâinlik yapamaz..."

 
A -
A +
Kur'an-ı kerimde meâlen buyuruldu ki: "Ey îmân edenler! Allahü teâlâya ve Peygamberine ihânet etmeyin. Sonra bile bile kendi emânetlerinize ihânet etmiş olursunuz." 
 
İhânet; hâinlik etmek, güveni kötüye kullanmak, sadâkat göstermemek, isyân etmek, karşı gelmek, karşısındakini küçük düşürmek, tahkîr etmek, hafife almak gibi anlamlara gelmektedir.
Hâin ise; birine kendini emin, güvenilir tanıttıktan sonra o emniyeti, güveni bozacak iş yapan kimseye denir. Emin olmanın zıddıdır. İkiyüzlülük, hâinlik alâmetidir. Hâin, emânete hıyânet eden, fenâlık eden kimsedir. Allahü teâlânın emrini yapmamak, Ona ihânet etmek, horlamak, kıymet vermemek olur.

Enfâl sûresinin 27. âyet-i kerimesinde meâlen;
(Ey îmân edenler! Allahü teâlâya ve Peygamberine ihânet etmeyin. Sonra bile bile kendi emânetlerinize ihânet etmiş olursunuz) buyurulmaktadır.

Peygamber efendimiz çeşitli hadîs-i şerîflerde buyurdu ki:
(Ümmetim belki her günâhı işleyebilir ama, yalan söyleyemez ve hâinlik yapamaz.)

(Mümin, insanların emîn olduğu kimsedir.)

(Müminde her huy, her tabîat bulunabilir. Yalnız hâinlik ve yalancılık bulunmaz.)

Hasen-i Basrî hazretleri; "Siz emniyet içinde meclislerde oturursunuz. İhâneti yalnız altın ve gümüşte aramayın. En büyük ihânet, kendisine güvenilerek yanında konuşulan sözleri ilgili kimselere götürmektir" buyurmuştur.

Vaktiyle paraya ihtiyâcı olan birisi Seyyid Alevî hazretlerine gelerek yardım ister. O da, o kimseyi zengin birine gönderir. Zengin, gece olduğu için para verme işini ertesi güne bırakır. Borç isteyen kişi evine döner ve ödünç olarak alacağı parayı ödememeye niyet eder. Ertesi gün parayı almaya gittiğinde, o zenginin kapısına iki kişi gelerek, para isteyenin hâin olduğunu, kendisine para verilmemesini tembihlerler ve bunun Seyyid hazretlerinin emri olduğunu bildirirler. Borç isteyen kişi şaşkınlıkla oradan ayrılıp doğruca Seyyid hazretlerinin huzûruna varır ve durumunu anlatır.

O zaman Seyyid Alevî hazretleri;
-Biz hâinlerle alışveriş yapmayız buyurur. Bunun üzerine o kişi yaptığı niyete pişman olup, özür diler.

Süleymân bin Cezâ hazretleri buyuruyor ki:
"İki günahtan çok kork! Birisi emrinde olan insanlara zulmetme! En büyük zulüm, onların İslâm bilgilerini öğrenmelerine, ibâdet yapmalarına mâni olmaktır. İkincisi din ve dünya yolunda hâin olma! Her günahtan kork! Bir kimse, bir günah işlemek istese, fakat Allahü teâlâdan korkarak ondan vazgeçse, Hak teâlâ o kimseye Cennet-i a'lâda bir köşk ihsân eder. Bir Müslüman sana zarar verirse sen ona iyilik et! Hiç kimsenin ayıplarını yüzüne vurma."

Netice olarak, Peygamber efendimizin buyurduğu gibi: (Kibri, hâinliği ve kul borcu olmayan mümin hesapsız Cennet'e girecektir.)


.

Dünyayı hatırlayan kalp, hastadır!..

 
A -
A +
Kalp hastalığının ilâcı; İslâmiyetin hükümlerine uymak, emirleri yapmak, yasak edilenlerden sakınmak ve Allahü teâlâyı çok zikretmek, ismini, sıfatlarını hatırlamak, kalbe yerleştirmektir.
 
Dünyayı ve dünyalık olan şeyleri seven, hatırlayan kalp, hastadır. Kalbin temiz olması, dünya denilen şeyleri sevmekten, hatırlamaktan kurtulması demektir. Kalp hastalığının ilâcı; İslâmiyetin hükümlerine uymak, emirleri yapmak, yasak edilenlerden sakınmak ve Allahü teâlâyı çok zikretmek, ismini, sıfatlarını hatırlamak, kalbe yerleştirmektir.

Vaktiyle Muhammed Şüveymî hazretlerinin huzuruna biri gelerek, sıkıntıda olduğunu, bunun için kendisine yardımcı olmasını ister ve çok yalvarır. Bu kimse, bir kadınla evlenmek istemekte, kadın ise bunu kabul etmemektedir. Gelen kimsenin derdini dinleyen Muhammed Şüveymî hazretleri, ona ıssız bir odayı göstererek;

-Buraya gir, kapıyı kapat ve devamlı olarak o kadının ismini söyle! buyurur. Orada bulunanlar, ilk bakışta buna bir mânâ veremezler ise de, bu zâtın sözlerinde bir hikmet bulunacağını düşünerek neticeyi beklemeye başlarlar.

O kimse, o kapalı odada gece-gündüz evlenmek istediği kadının ismini tekrar etmeye devam eder... Bir müddet geçtikten sonra, kaldığı odanın kapısı vurulur. Kapıya kulak verdiğinde, evlenmek istediği kadının;

-Ben filan kadınım, senin için geldim, kapıyı aç dediğini işitir. Adam bu kadının önceki hâlini, bir de şimdiki hâlini düşünür ve birden kalbi değişir. Kendi kendine; "Mâdemki iş böyledir, mâdemki sevdiğine, ismini çok anmakla kavuşuluyor. O hâlde ben niye başka şeylerle meşgul oluyorum. Rabbimin ismini zikretmekle meşgul olur, Ona ulaşmayı tercih ederim" diye düşünür. Kadını da geri gönderip, Allahü teâlânın ismini zikretmekle meşgul olmaya başlar. Kısa zamanda kalp gözü açılır ve evliyâlık yolunda ilerlemeye başlar... Bu hâli görenler, Muhammed Şüveymî hazretlerinin o kimseyi, o ıssız odaya koymasının hikmetini böylece anlamış olurlar.

Netice olarak Muhammed Ma'sûm hazretlerinin, bir talebesine hitaben buyurduğu gibi:
"Ey mesut ve bahtiyâr kardeşim! Mâdemki, Allahü teâlânın sevdiği kullarının yolunda yürümek arzusundasın, bu yolun şartlarını ve edeplerini gözetmelisin! Önce, sünnet-i seniyyeye yapışmak ve bid'atlerden sakınmak lâzımdır. Çünkü, Allahü teâlânın sevgisine ulaştıran yolun esâsı, bu ikisidir. İşlerinizi, sözlerinizi, ahlâkınızı, dînini bilen ve seven âlimlerin sözlerine ve kitâplarına uydurmalısınız. Sâlih kullar gibi olmalısınız ve onları sevmelisiniz. Uykuda, yemekte ve söylemekte orta derecede olmalısınız. Sâlihlerle düşüp kalkmayı aramalısınız. (İnsanın dîni, arkadaşının dîni gibidir) hadîs-i şerîfini unutmayınız! Âhıreti isteyenlerin dünya lezzetlerine düşkün olmaması lâzımdır."


.

Dini öğreten hoca hakkı önce gelir

 
A -
A +
"Hocanı seveni sev ve ona yardımcı ol. O zâta, hiçbir işinde îtiraz etme. Bunu niçin böyle yaptın deme. Sana ne iş vermişse yap. Edebi aslâ terk etme..."
 
Her Müslümanın, kendisine dînini öğreten hocasına hürmet etmesi, saygı göstermesi lâzımdır. Dinini doğru olarak öğreten hocanın hakkı ana, baba hakkından daha üstündür. Çünkü ana, baba evlâdı büyütür, bakar, kötülüklerden, haramlardan korur, ibâdete alıştırır. Muallim, hoca ise, hem dünya ve hem de âhıret hayatını kazandırır, Ehl-i sünnet i'tikâdını, farzları, harâmları öğretir.

Muhyiddîn-i Arabî hazretleri nasîhat isteyen bir kimseye buyurur ki:
"Her şeyden önce sana lâzım olan, sana kendi ayıp ve kusurlarını gösterecek, seni nefsine itâattan kurtaracak bir üstâd, hoca lâzımdır. Böyle bir zâtı bulduğun zaman, huzurunda, yıkayıcının elindeki meyyit, ölü gibi ol. Çünkü meyyit, yıkayıcının irâdesine göre hareket eder. Yıkayıcı onu istediği tarafa çevirir. Meyyit, yıkayıcıya aslâ itirâz etmez.

Sakın hatırına o zâta karşı itirâz gelmesin. Hâlini ondan gizleme. Sana emrettiği şeyi yap. Sana emrettiği şeyi iyice anla ve iyi öğrenmeden o işin peşinde koşma. Ona düşman olandan Allah için uzak dur. O düşman ile berâber olma, arkadaşlık etme. Hocanı seveni sev ve ona yardımcı ol. O zâta, hiçbir işinde îtiraz etme. Bunu niçin böyle yaptın deme. Sana ne iş vermişse yap. Edebi aslâ terk etme. Yolda giderken onun önünde yürüme. Ona olan sevgini, onun emirlerine uyup, yasak ettiklerinden sakınmak sûretiyle göster. O zâtın, seni denemesinden çok sakın ve kork. Çünkü bâzan onlar, talebelerini denerler. Onunla berâber olduğunda dikkatli ol. Eğer senden edebe uymayan bir husus meydana gelip, bundan haberi olduğu hâlde, sana müsâmaha gösterdiğini, seni cezâlandırmadığını görürsen, bil ki seni denemektedir. Hocana, görüşünü sormadan, görüş beyân etme. Şâyet seninle istişâre ederse, ona uygun şekilde sana göre de muvâfık olduğunu söyle. Onun seninle meşveret etmesi, senin görüşüne muhtaç olduğundan değil, sana olan sevgisindendir. Böyle bir zâta kavuşmak için ilk yapacağın şey; tövbe etmek, üzdüğün kimseleri râzı etmek, üzerinde hakkı bulunanlara haklarını geri vermek, helâlleşmek, günah ve isyân içerisinde geçen ömrün için ağlamak, ilim ile meşgûl olmaktır. Abdestin bozulunca, hemen abdest al. Cemâatle beş vakit namaza devam et. Acıkmadıkça yeme, yemeği doymadan bırak. Fazla su içme. Yemeği ihtiyâcın kadar ye. Yemek yerken, lokmayı orta derecede al. Lokmadan önce Besmeleyi oku. Yemekten sonra Allahü teâlâya hamdet..."

Netice olarak, kişiye dinini öğreten hocanın hakkı, ana, baba hakkından önce gelir. Ancak dînini, îmânını öğreten ana, babanın hakkı, hocanın hakkından da üstündür...


.

Abdest, imanlı olmanın alametidir"

 
A -
A +
Hadis-i şerifte buyuruldu ki: "Abdestli olarak ölen, ölüm acısı çekmez. Çünkü abdest, îmânlı olmanın alâmetidir. Namazın anahtârı, bedenin günâhlardan temizleyicisidir."
 
Abdest almak, namazın farzlarındandır. Kur'ân-ı kerîmi tutmak, Kâbe'yi tavâf etmek, tilâvet secdesi yapmak, cenaze namazı kılmak için de abdest almak lâzımdır.

Peygamber efendimize, Eshâb-ı kirâmdan biri;

-Yâ Resûlallah, abdestin hâssasından bana bir şey îzâh eder misiniz diye arz edince, Resûlullah efendimiz;

-Her ne zaman ümmetimden biri abdest alırken Bismillah deyip elini yıkarsa, eliyle yaptığı küçük günâhların hepsi affolur. Ağzına, yüzüne ve diğer âzâlarına su verdikçe, bütün küçük günâhları dökülür, buyurmuşlardır.

Diğer âzâlar yıkandıkça da, küçük günâhlar affolunur. Büyük günâhlar, insan ve hayvan hakları bu aftan müstesnâdır. Hak sâhibi, ister Müslümân, ister gayr-i müslim olsun, hak kendisine veya vârislerine ödenmedikçe, günâh affolunmaz.

Abdestin farzları, sünnetleri, edebleri ve bozan şeyleri vardır. Abdestsiz olduğunu bilerek zaruretsiz namaz kılanın îmânı gider. Namaz kılarken abdesti bozulan, hemen omuzuna selâm verip, namazından çıkar. Vakit çıkmadan abdest alıp, namazını baştan tekrar kılar. Abdesti temiz yerde almak lâzımdır. Resûlullah efendimiz;

(Abdest almak istediğiniz vakit, abdest bozduğunuz yerde abdest almayınız! Çünkü abdest suyunun her bir damlasına bir yıllık nâfile namaz sevâbı veriliyor) buyurmuşlardır.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Abdest alırken yıkanması lâzım olan yerleri üç defa ve her defasında, her taraflarını tamam yıkamaya çok dikkat etmelidir. Böylece, sünnete uygun abdest alınmış olur. Başa mesh ederken, başın her tarafını kaplayarak sığamalıdır. Kulakları ve enseyi iyi mesh etmelidir. Ayak parmaklarını hilâllerken, yani parmak aralarını temizlerken sol elin küçük parmağını, ayak parmaklarının alt tarafından, aralarına sokulması bildirilmiştir. Buna ehemmiyet vermeli, müstehab deyip geçmemelidir. Müstehapları hafîf görmemelidir. Bunlar, Allahü teâlânın sevdiği ve beğendikleridir. Eğer, bütün dünyayı vermekle, beğendiği bir işin yapılabileceği bilinmiş olsa ve dünyayı verip o iş yapılabilse, çok kâr edilmiş olur ve birkaç saksı parçası verip kıymetli bir elması ele geçirmek gibi olur. Yahut, birkaç çakıl parçasını verip, ölmüş bir sevgilinin ruhunu geriye getirerek, hayat kazandırmak gibidir."

Netice olarak, her zaman abdestli bulunmak, yatağa abdestli girmek, abdestli yemek ve içmek çok sevaptır. Abdestli iken ölenlere şehît sevâbı verilir. Peygamber efendimizin  buyurduğu gibi:

(Abdestli olarak ölen, ölüm acısı çekmez. Çünkü abdest, îmânlı olmanın alâmetidir. Namazın anahtârı, bedenin günâhlardan temizleyicisidir.)


.

"Allahü teâlâ, onun duâsını kabul eder"

 
A -
A +
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: "Her kim abdest aldıktan sonra, benim üzerime on kerre salâtü selâm getirirse, Allahü teâlâ, o kişinin hüznünü giderip mesrûr eder, duâsını kabul eder."
 
Namazın oniki farzından birincisi, hadesten taharettir ki,  abdesti olmayanın abdest alması, gusül gerektiren bir hâl olmuşsa, gusül, boy abdesti alınması demektir. En kıymetli ibâdet olan namazın sahih ve kabul olması için, abdestin ve guslün şartlarına uyarak alınması gerekmektedir.

Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
(Abdeste Besmele ile başlayan kimse için kirâmen kâtibîn melekleri, abdest bitinceye kadar sevap yazarlar.)

(Müslümân abdest alınca, günâhları kulağından, gözünden, elinden ve ayağından çıkar. Oturunca, mağfiret olunmuş olarak oturur.)

(Amellerin en hayırlısı namazdır. Abdeste devam edenler, ancak müminlerdir. Mümin gündüz abdestli olmalı, gece de abdestli yatmalıdır. Böyle yapınca, Allahü teâlânın korumasında olur. Abdestli iken yiyip içenin karnındaki yemek ve su zikreder. Karnında kaldıkları müddetçe, onun için istiğfâr ederler.)

Muhyiddîn-i Arabî hazretleri kendinden nasihat isteyen bir kimseye buyurur ki:
"Abdestsiz durma. Eğer bozulmuş ise, hemen, en güzel ve şartlarına uygun olarak abdestini al. Her hareket ve işine Besmele ile başladığın gibi, abdest almaya da Besmele ile başla. Ellerini, dünyayı terk etme niyeti ile yıka. Ağzına gelince, ağzı yıkarken okunan duâları oku. Tevâzu ve huşû içerisinde, kibir hâlinden sıyrılmış bir vaziyette burnuna su ver. Yüzünü hayâ ederek, ellerini, dirseklere kadar tevekkül hâli üzere yıka. Başını, kendini alçaltarak, muhtaç kabul eden kimsenin tavrı ile, kulaklarını, en güzel ve doğru sözleri dinlemek için mesh et. Ayağını da Rabbinin nîmetlerini müşâhede etmek için yıka. Sonra Allahü teâlâya hamd ü senâda bulun. Resûlullah efendimize salâtü selâm oku. Sonra, namaz kılarken, Allahü teâlânın huzûrunda durur gibi dur. Yüzün ile Kâbe-i muazzamaya döndüğün gibi, kalbin ile de Allahü teâlâya dön. Kul olduğunu, Rabbine ibâdet ettiğini düşünerek, hürmetle tekbir al. Rükûdan kalkınca, secdede ve diğer bütün hareketlerinde, Allahü teâlânın kudreti ile yaşadığını düşün. Selâm verinceye kadar ve selâm verdikten sonra da bu düşünce üzere kal. Evine girdiğin zaman da iki rekat namaz kıl..."
 
Netice olarak, sadece namaz kılmak için değil, her zaman, dışarı çıkarken, gece yatarken de, abdestli olmaya çalışmalı, abdestin ve guslün şartlarına uymalıdır. Abdest alırken ve aldıktan sonra okunacak duâları da okumaya gayret etmelidir. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Her kim abdest aldıktan sonra, benim üzerime on kerre salâtü selâm getirirse, Allahü teâlâ, o kişinin hüznünü giderip mesrûr eder, duâsını kabul eder.)


.

Adâleti temin etmek için...

 
A -
A +
Eşyânın kıymetlerini altın ve gümüşle, adâleti gözeterek ölçecek âdil bir hâkim lâzımdır. Sözü geçer olan bu hâkim de, devlettir. Âdil bir devlet, zulmü, işkenceyi önler...
 
Adâlet, bir memleketi idâre için konulan kanun, çizilen hudut içinde hareket etmek; zulüm ise, bu kanunun dışına çıkmak, diye târif edilmektedir. Adâletin diğer târifi ise, kendi mülkünde olanı kullanmak; zulüm de, başkasının malına, mülküne tecâvüzdür. Adâletin, dînimizdeki târifi budur...

İnsan, bütün ihtiyaçlarını tek başına temin edemez. İhtiyaçlarını temin etmek için, başka insanlara muhtaçtır. Bunun için insan, toplu olarak yaşayan bir varlıktır. Ancak insanlar bir araya gelince, açıkgöz olanlar, başkasının hakkına saldırabilir, zulüm yapabilirler. Çünkü her nefis, kendi istediği şeye kavuşmak ister, kendine tatlı olanı almaya uğraşır. Aynı şeyleri isteyenler artınca, aralarında çekişme, didişme başlar. Bir leşe toplanan köpeklerin birbirlerine hırlamaları gibi, aralarında dövüş başlar. Bunları ayırmak için, kuvvetli bir hâkim lâzım olur...

Alışverişte, herkes kendi yaptığının daha kıymetli olduğunu söyler. Yapılan şeylerin karşılıklı değerlerini adâlet ile ölçmek lâzım olur. Eşyânın değerlerini karşılıklı ölçen şey, altın ile gümüş yani paradır. Altın ile gümüşe nakdeyn denir. Her milletin kullandığı kâğıt paralar, hep altın karşılığıdır. Altını çok olan devletler, çok kâğıt para basabilir. Altını az olan, kâğıt parayı çok basarsa, bunların kıymeti olmaz. Çünkü Allahü teâlâ, altın ile gümüşü para olarak yaratmıştır. Başka hiçbir şey, altının yerini tutamaz. Bunun içindir ki, zekâtın altın veya gümüş olarak hesap edilmesi ve verilmesi emrolunmuştur. Eşyânın kıymetlerini altın ve gümüşle, adâleti gözeterek ölçecek âdil bir hâkim de lâzımdır. Sözü geçer olan bu hâkim de, devlettir. Âdil bir devlet, zulmü, işkenceyi önler, Allahü teâlânın emrettiği adâleti temin eder ve eşyânın kıymetlerini, adâlet ile tespit eder...

Netice olarak, insanlar arasında adâleti temin etmek için; nâmûs-i rabbânî, hâkim-i insânî ve dinâr-ı mîzânî olmak üzere üç şey lâzımdır. Bunlardan en kuvvetlisi, en büyüğü, nâmûs-i rabbânî olan İslâmiyettir. Dinler, Allahü teâlânın adâleti sağlamak için gönderdiği kanunlardır. Hakimlerin adâleti sağlamaları için, bu ilâhî hükümleri gönderdi.

Hadîd sûresi 25. âyetinde meâlen;

(Onlara kitap ve terâzi gönderdik ki, bunlarla adâleti yerine getirsinler) buyuruldu. Burada bildirilen kitâp, din demektir. Çünkü din, Kur'ân-ı kerîmdeki emir ve yasakların ismidir. Terâzî de, altına işârettir. Çünkü altın, ağırlıkla ölçülür. Kur'ân-ı kerîmin emir ve yasaklarını beğenmeyenin îmânı gider. Devleti dinlemeyen de âsî; altının değerini kabul etmeyen ise, hâin ve hırsız olur.


.

Ömrünü nasıl geçirdi?.."

 
A -
A +
Lüzumsuz, faydasız sözlerle, zamanları zayi etmemelidir. Zararlı kitapları, gazeteleri okumamalı, böyle radyoları, televizyonları dinlememeli, seyretmemelidir...
 
İslâmiyetin yasak ettiği şeylerden ve bunlarla meşgul olanlardan uzak durmalı, böyle insanlarla zaruret miktarı görüşmelidir. Vakitleri, çalışmakla ve ibâdetle geçirmelidir. Eğlenecek zaman, öldükten sonradır. Sâlih, temiz ve ehl-i sünnet olan Müslümanlarla görüşmeli, onlara faydalı olmalı ve onlardan faydalanmalıdır. Lüzumsuz, faydasız sözlerle, zamanları zayi etmemelidir. Zararlı kitapları, gazeteleri okumamalı, böyle radyoları, televizyonları dinlememeli, seyretmemeli, bunların tuzaklarına düşmemelidir.

Her işte olduğu gibi, zamanı değerlendirme konusunda da, Din Büyükleri en güzelini yapmış, yapılması gerekenin en güzelini veciz sözlerle ifâde buyurmuşlar ve;
"Alâmet-ül makt, izâat-ül vakt" diyerek, kötülüğün, ahmaklığın alâmetini boş durmak olarak vasıflandırmışlardır.

Fudayl bin İyâd hazretlerini ziyârete gidenler;
-Yoksa sizi meşgul mü ettik dediklerinde;

-Evet doğru söylediniz. Kitap okuyordum. Sizin sebebinizle okumayı bırakmak zorunda kaldım, cevabını vermiştir.

Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Kıyâmet günü herkes, dört suâle cevap vermedikçe hesaptan kurtulamayacaktır: Ömrünü nasıl geçirdi. İlmi ile nasıl amel etti. Malını nereden, nasıl kazandı ve nerelere harcadı. Cismini, bedenini nerede yordu, hırpaladı?)

Fahreddîn-i Râzî hazretleri ders okuturken, sokakta buz satan birisi;
-Sermayesi eriyen bu şahsa yardım edin, diyerek geçer. Fahreddîn-i Râzî hazretleri talebelerine dönerek; "İnsana verilen ömür de bir buz gibi hızla erimektedir. Allaha yemin olsun ki, yemek saatlerinde ilimle meşgul olmayı kaçırdığım için çok üzülürüm. Zîrâ vakit çok kıymetlidir" buyurmuştur.

Hacı Bayram-ı Velî hazretleri, talebelerine, sevenlerine hitaben;

"Boş gezenler zengin bile olsa, arkadaşları şeytan, kalpleri şeytanın konağı olur" buyururdu.

Muhammed Pârisâ hazretleri, yarın yaparım, ileride yaparım diyenlere hitaben;
"Bugün dünkü günün yarınıdır. Bugün ne yaptın ki, yarın ne yapacaksın" cevabını verirlermiş.

İslâm âlimleri, talebelerine yalnızlığı tavsiye ederler ve;
"Dersinizi bitirip evlerinize dönmek üzere ayrılınca, dönüşü topluca yapmayıp, ayrı ayrı gidin! Zîrâ beraber gidince, yolda faydasız şeyler konuşur, vaktinizi zayi edersiniz. Yalnız olursanız, yol müddetinizi değerlendirirsiniz" derlermiş.

Netice olarak İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin, bir talebesine hitaben buyurduğu gibi:
"Bizi seven kardeşim! Vakit, keskin bir kılınç gibidir. Yarına çıkacağımız belli değildir. Mühim işleri bugün yapmalı, mühim olmayanları yarına bırakmalıdır. Aklı olan böyle yapar."


Kıymetli vaktinizi zayi etmeyiniz!.."

 
A -
A +
İslâmiyetin beğenmediği her şeyden sakınmalı, haram ve mekruhlara asla yanaşmamalıdır. Allahü teâlâ her şeyi kıymetli yaratmıştır. Ama bir şeyi en kıymetli yaratmıştır. O da vakittir...
 
 
İnsan, dünyada kendisine verilen zamanı, fırsatı iyi değerlendirmeli, dinine ve dünyasına faydalı olacak şekilde kullanmalıdır. Bunun için de, iyi, kötü, herkese, güler yüz göstermeli, hiç kimse ile münâkaşa etmemeli, fitne çıkmasına sebep olmamalı, vakitlerini faydalı şeylerle geçirmelidir. Ebü'l-Hayr Fârûkî hazretleri, talebelerine hitaben;
"Uzun emel, uzun arzular ile kıymetli vaktinizi zayi etmeyiniz. Kötü düşüncelerden kalbinizi uzak tutunuz. Vesveselerden, boş düşüncelerden zihninizi temizleyiniz. Her gün belli bir vakitte Kur'ân-ı kerîm okuyunuz. İyilerin yolu budur. Dünya gam ve kederinde kalmak, eline dünyalık geçmedi diye üzülmek, akıllıların işi değildir. Dünyalık için üzülmekten ele ne geçer? Zamanı iyi işlerde harcamak gerekir. Ticaret ve ziraat iyi işlerdendir. İhlâsla Allahü teâlâyı anmak en büyük nimettir" buyururmuş...
Nizâmüddîn-i Evliyâ hazretleri, talebesi Hüsrev Dehlevî'ye yazdığı mektuplardan birisinde buyuruyor ki:
"Bedenin âzâlarını koruduktan, onların sıhhatli olmalarını temin ettikten sonra İslâmiyetin beğenmediği her şeyden sakınmalı, haram ve mekruhlara asla yanaşmamalıdır. Allahü teâlâ her şeyi kıymetli yaratmıştır. Ama bir şeyi en kıymetli yaratmıştır. O da vakittir. Bunun için vakitleri en iyi şekilde değerlendirmeye çalışmalı, en kıymetli şeyi âhiret saâdetini elde etmekte kullanmalıdır. Her ân geçip gitmekte olan bu kıymetli ömrü, ganîmet bilmeli, zamanı boş ve uygunsuz şeyler ile geçirmemelidir. Bir iş yapacağınız zaman, istihâre ve istişâre etmeli, bilenlere danışmalıdır. Bir iş yaparken, kalbinde bir genişleme, rahatlık bulunmazsa, o işi yapmamalı, vazgeçmelidir. Kalbinde rahatlık bulunmadan yapılan işin neticesinin daima sıkıntı olacağını iyi düşünmelidir..."
Dâvûd-i Tâî hazretleri,  vakitten tasarruf olsun diye ekmeği suyun içine doğrar, çorba gibi yapıp öyle yerlermiş. Böyle yapmasının sebebi sorulunca;
"Çiğnemek, zamanı uzatıyor, bir lokmayı çiğnemek, elli âyet-i kerîmeyi okumama engel oluyor, niçin zamanı zayi edeyim" cevabını vermiştir...
Yahya bin Hubeyr hazretleri de, sevdiklerinden birisine hitaben;
"Korunması için gayret göstermen gereken en kıymetli şey vakittir. Fakat görüyorum ki, en kolay kaybettiğin şey de odur" buyurmuştur...
Netice olarak herkes, kendisine verilen ömrü, zamanı, dinine ve dünyasına faydalı olacak şekilde kullanmalıdır. Sehl bin Sa'd hazretlerinin buyurduğu gibi:
"İnsanların müptela olduğu bela ve musîbetlerin en büyüğü, dünya ve âhıret işiyle meşgul olmayıp, vakitlerini boşa harcamalarıdır."


Sermayeyi elden çıkarmaktansa..."

 
A -
A +
Lokman Hakîm hazretleri buyurdu ki: "Yıllarca hata içinde yaşamak, hiç yaşamamak gibidir. Sermayeyi elden çıkarmaktansa, dükkânın kapısını kapamak daha iyidir."
 
İnsan, ne için yaratıldığını, hangi yoldan gitmesi gerektiğini iyi araştırmalı, ona göre hazırlanmalı, kendisine verilen ömrü boş şeyler için tüketmemelidir. Behâeddîn Buhârî hazretlerine "siz nasıl bir yolda bulunuyorsunuz?" diye sual edilince, cevaben buyurur ki:
"Biz, ârif olanların istifade edebileceği bir yolda bulunuyoruz. Bu yol üç şeyden ibârettir. Bunlar; murâkabe, müşâhede ve muhâsebedir. Murâkabe: Bu yola giren kimsenin, her şeyi bırakıp Allahü teâlâya dönmesidir. Murâkabe ehli pek azdır. Murâkabeyi elde etmenin yolu, nefse muhâlefet etmektir... Müşâhede: Gayb âleminden gelir ve kalb üzerine işlenen bir tecellîdir. Celâlî veya cemâlî olmak üzere ikiye ayrılmıştır... Muhâsebe: Bizim yolumuzda olan kimse, düşünüp araştırır. Kendini hesâba çekip bakar. Geçmiş zamanı gaflet ile mi, huzur ile mi geçti? Eğer huzûr ile geçmişse, o kimsenin vakti değerlendirilmiştir. Allahü teâlâya hamd etsin. Eğer geçen zaman gaflet ile geçmişse, o kimse vaktini zayi etmiştir. Yapacağı iş, geleceği için tedbirli olup, tövbe etmektir... Ârif olanlar, bu üç hususa riâyet ettikleri için pekçok fayda elde ederler. Ârif olmadan istifâde edemezler. Bizler, maksada ulaşmakta vasıtayız. Allahü teâlânın inayeti, yardımı ve bir de rehber olmadan maksada erişmek mümkün olmaz. Şu hâlde bu yolda ilerleyen kimse, kıyâmete kadar yaşasa, kendisine rehber olan zâtın terbiye nîmetinin, lütuf ve himmetinin şükrünü yerine getiremez..."
İbrahim bin Ethem hazretleri, sevdikleriyle sohbet ederken, içlerinden birisi;
-Efendim, siz vakitlerinizi nasıl geçiriyorsunuz, karşılaştığınız iyilik ve kötülüğü nasıl karşılıyorsunuz? diye sual edince,  İbrahim bin Ethem hazretleri cevaben buyurur ki:
-Hayatta maruz kaldığım iyi ve kötü bütün hadiseleri atlarıma binerek karşılarım. Bir nimete kavuşunca, hemen şükür atına biner, onunla karşılarım. Bir musibete maruz kalırsam, hemen sabır atına biner, onunla karşılarım. Bir ibâdete ve tâate muvaffak olursam, hemen ihlâs atına biner, onunla karşılarım. Bir günah işlersem, hemen tövbe atına biner, onunla karşılarım.
Muhammed bin Vâsi hazretlerine;
-Nasılsınız, iyi misiniz? diye suâl edilince, üzüntülü bir şekilde;
-Hayır iyi değilim cevabın vermiş. Soranlar;
-Ama efendim, iyi görünüyorsunuz dediklerinde de;
-Ömrü her gün azalan, ama günahı her gün çoğalan bir kimse nasıl iyi olabilir, karşılığını vermiştir.
Netice olarak Lokman Hakîm hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Yıllarca hata içinde yaşamak, hiç yaşamamak gibidir. Sermayeyi elden çıkarmaktansa, dükkânın kapısını kapamak daha iyidir."


"Yaralı merkep gibi olmayın!"

 
A -
A +
Vaktiyle bir kimsenin merkebinin sırtında bir yara çıkar. Yara öyle derindir ki; deri kalkmış, et  gözükmektedir. Sahibi, merkebin yarasına bir bez bağlar ve o bez de yaraya yapışır. Ve bir gün...
 
Dünya, Allahü teâlânın râzı olmadığı, âhıreti yıkıcı yerlerde kullanılan şeyler demektir. Dünya sevgisi âhırete hazırlanmaya mâni olur. Çünkü kalp onu düşünmekle, Allahı unutur. Beden, onu elde etmeye uğraşarak ibâdet yapamaz olur. Dünya ile âhıret, doğu ile batı gibidir ki, birine yaklaşan, ötekinden uzak olur.

Din Büyükleri, dünya sevgisini, insanın içinde bulunan bir "ur" diye tarif etmişler ve;

"Ur çıkmayınca nur girmez" buyurmuşlardır. Peygamber efendimizi gören Eshâb-ı kirâmın, kendilerinde ilk hissettikleri husus; kalblerinden dünya sevgisi, para sevgisi şeklindeki 'ur'un çıkması, yerine 'nur'un gelmesiydi. Nur gelince de, her taraf aydınlanıyordu. Ehl-i sünnet âlimleri ve bütün evliyâ, sırf kalplerdeki dünya sevgisi yani ur çıksın diye, talebelerine, sevenlerine hep Allahü teâlânın, Peygamber efendimizin, Eshâb-ı kirâmın sevgisini anlatmışlar ve kitaplarına yazmışlardır. Yoksa, kitap okumaktan maksat, kafaya bir şeyler doldurmaksa, teybi doldurup, kitaplarla beraber onlardaki bilgiler çantada da taşınırdı. Kalplerdeki dünya sevgisi yani o ur çıkmadıktan, temizlenmedikten sonra, o bilgilerin ne faydası olur ki!.. 

Mevlana Celâleddin-i Rûmî hazretleri Mesnevi'de, sevenlerine, talebelerine, şöyle bir hâdise anlatarak nasihat verir:

"Vaktiyle bir kimsenin merkebinin sırtında bir yara çıkar. Yara öyle derindir ki; deri kalkmış, et  gözükmektedir. Sahibi, merkebin yarasına bir bez bağlar ve o bez de yaraya yapışır... Bir  zaman sonra, yarası iyileşti zannederek o bezi çekip çıkarmak ister. Yara daha iyileşmediği için, ete yapışan bezi çıkarırken eti de beraber çeker. Merkep acıdan derhâl çifte atmaya başlar. Bu merkebin elli tane yarası olsa ve bu elli yaraya da yapışmış elli bez bulunsa, artık siz onları çekip çıkarmaya çalışırken merkebin hâlini düşünün!

İşte dünya hırsı da, insanda bu yaralar gibidir. Bu yaralara yapıştırılan bez de mal, mülk gibidir. Kimin hırsı fazla ise, yarası da fazladır! Mal hırsı kaplamış bir insandan bir şey istemek, yarasına yapışmış bezi çekmek gibi bu adama acı verir. Bu insan, misâlini verdiğimiz yaralı merkebe benzer. Siz sakın yaralı merkep gibi olmayın!"
 
Netice olarak ilim, beyne yazılmaz, kalbe yazılır. Çünkü insan, ölürken her şeyden mahrum kalır ve o anda hiçbir şey hatırlayamaz, ama kalbi çalışmaya devam eder. Mühim olan, kalbin Allah demesidir. Bir kimse, Din Büyüklerini seviyorsa, onlara muhabbeti, itâati tamsa, kalbi Allah der. İşte böyle, Allah diyerek vefat eden, îmânla âhırete gitmiş olur...


Merhamet etmeyene, merhamet edilmez!

 
A -
A +
Zulmedenler, Allahü teâlânın huzuruna sürünerek getirilirler. Yaptıkları kötülükleri inkâr edemezler. Dünyada yaptıkları işkencelerin karanlığı, etraflarını kaplar, önlerini göremezler.
 
Bir insanın önce kendisine, hareketlerine, organlarına adâlet etmesi lâzımdır. İkinci olarak, çoluk çocuğuna, komşularına, arkadaşlarına adâlet yapması gerekir. Devlet adamlarının da, millete adâlet yapması lâzımdır. Demek ki, bir insanda adâlet huyunun bulunabilmesi için, önce kendi hareketlerinde, organlarında adâlet bulunmalıdır. Her kuvvetini, her âzâsını, ne için yaratıldı ise, o yolda kullanmalıdır. Allahü teâlânın âdetini değiştirip, onları aklın ve İslâmiyetin beğenmediği yerlerde kullanmamalıdır. Çoluk çocuğu varsa, onlara karşı da, akla ve dîne uygun hareket etmeli, dînin gösterdiği güzel ahlâktan sapmamalı, güzel ahlâk ile huylanmalıdır.
Bir kimse, eğer bir topluluğun âmiri ise, onlara Allahü teâlânın emirlerini anlatmalı, yaptırmalı ve kendisi de yapmalıdır. Böyle olan kimse, bu dünyada, Allahü teâlânın halîfesi olur ve kıyâmette de âdiller için vâdedilen ni'metlere kavuşur. Böyle bir hayırlı kimsenin hayır ve bereketi, onun bulunduğu tâlihli zamana, mübârek yere ve orada bulunan insanlara, hayvanlara, hattâ nebatlara ve rızıklara sirâyet eder, yayılır. Fakat, Allah korusun, âmirlik makamında bulunanlar, şefkatli, iyi huylu, adâletli olmazsa, insan haklarına saldırırlar, zulüm, yağma, işkence yaparlarsa, bunlar adâlet erbâbı değil, şeytânların yoldaşları olurlar. Emri altında olanlara merhamet etmeyenler, kıyâmet günü Allahü teâlânın merhametinden uzak kalacaklardır. Zira;
(Men, lâ yerham, lâ yurham! Acımayana acınmaz) buyurulmuştur.
Emri altında olanlara merhamet etmeyen böyle zâlimlerin topluluğuna, eşkıyâ denir. Bunlar, birkaç senelik, geçici dünya zevkleri için, milyonlarca kişiye eziyet ederler. Fakat, zulümlerinin cezâsını çekmedikçe de, bu dünyadan gitmezler. O kadar refâh ve lezzetler içinde oldukları hâlde, elbette şiddetli sıkıntılar, büyük dertler yakalarını bırakmaz. O saltanat hiçbirinin elinde kalmaz. Çok olur ki, saltanatları düşmanlarının eline geçer. Bu hâli görür, ciğerleri yanar. Meryem sûresinin 81. âyetinde meâlen;
(Mâlik, hâkim olduğunu söylediği şeylerin hepsini elinden alırız. Yalnız başına huzurumuza gelir) buyuruldu.
Netice olarak, zulmedenler, Allahü teâlânın huzuruna yüzü kara, sürünerek getirilirler. Yaptıkları kötülükleri inkâr edemezler. Dünyada yaptıkları zulümlerin, işkencelerin karanlığı, etraflarını kaplar, önlerini göremezler. Azap meleklerinin pençesinde, kendi yaptıklarının kat kat kötüsünü çekmek için, Cehennem azâbına atılırlar. Allahü teâlânın emirleri ile alay ettikleri için, orada rahmete kavuşamazlar...


.

Tövbe etmiyor, pişman olmuyorlar"

 
A -
A +
Muhammed Masûm hazretleri buyurdu ki: "Ahbaplar, arkadaşlar, öldüler, gittiler. Bu hâlleri görüp de, gafletten uyanmıyor, ibret almıyoruz. Pişman olmuyoruz, tövbe etmiyoruz."
 
Marifetullah, Allahü teâlânın zâtını ve sıfatlarını tanımak demektir. Zâtını tanımak, anlaşılamayacağını anlamaktır. Sıfatlarını tanımak, mahlukların sıfatlarına benzemediklerini anlamaktır. Allahü teâlâ, dünya lezzetlerini yasak etmedi. Bunların, azgınca, taşkınca, zararlı olarak kullanılmasını yasak etti.

İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben yazdığı mektupta buyuruyor ki:
"Gençlik, ömrün en kıymetli zamanıdır. İnsanın sıhhatli, kuvvetli olduğu zamandır. Bu zaman, her gün geçiyor, azalıyor ihtiyarlık yaklaşıyor. Yazıklar olsun ki, en şerefli, en lüzumlu iş olan, marifetullahı kazanmayı, hayâl olan erzel-i ömre bırakıyorsun. En şerefli olan zamanlarını, en zararlı, en kötü şey olan, nefsin arzularına kavuşmak için sarf ediyorsun.

Peygamber efendimiz; (Yarına yaparım, yarına yaparım diyenler, aldandı) buyurdu.

Allahü teâlâ, insanları ve cinleri marifetullaha, Allahü teâlâyı tanımak ve Onun rızâsına, sevgisine kavuşmak için yarattı. Nefislerimizin arzuları peşinde koşan biz ahmaklar, ne zaman aklımızı başımıza toplayacağız, ne zamana kadar, bu nimetten mahrum kalacağız? Nefsi ve şeytanı sevindirmeye ve Allahü teâlânın rızâsından mahrum kalmaya ne kadar devam edeceğiz?.."

Muhammed Masûm Fârûkî hazretleri de, bir talebesine yazdığı mektupta buyuruyor ki:

"Yazıklar olsun! Ömür geçti. Bir hayırlı iş yapamadım. Dünyanın vefâsız, yalancı olduğu, şimdi anlaşıldı. Hayatı, hayâl oldu. Fitneleri, dertleri bitmedi. Ahbaplar, arkadaşlar, öldüler, gittiler. Bu hâlleri görüp de, gafletten uyanmıyor, ibret almıyoruz. Pişman olmuyoruz, tövbe etmiyoruz. Gaflet devam ediyor, günahlarımız artıyor.

Allahü teâlâ, Tövbe sûresinin 127.  âyetinde meâlen;

(Görmüyorlar mı ki, her sene, bir iki kerre, dertlere, belâlara yakalanıyorlar. Yine tövbe etmiyor, pişman olmuyorlar) buyurdu.

Bu nasıl îmândır, nasıl Müslümanlıktır? Ne kitaptan, ne sünnetten nasîhat alınıyor. Ne de, başa gelen dertlerden, hâdiselerden ibret alınıyor. Uzun seneler, beraber yaşadıkları, birlikte gezip dolaştıkları, yiyip içtikleri, yatıp kalktıkları ahbaplarını, arkadaşlarını düşünsünler. Sevdiklerinin, birlikte eğlendiklerinin, yardımcılarının ne olduklarını görmüyorlar mı? Hiçbirinden bir şey kaldı mı, onlardan haber verenler var mı? Ömürlerinin harmanını rüzgâr götürdü..."

Netice olarak, dünya lezzetleri nefsin arzularıdır. İnsanın, Allahü teâlânın marifetine kavuşmasına mâni olan en kuvvetli düşman da, nefsin arzularıdır. Bu arzular bitmez ve tükenmez. Hepsi de çok zararlıdır. "Maksûdun, mâbûdundur" sözü meşhûrdur...


.

Senden uzaklaşana yaklaş!"

 
A -
A +
Kendisine iyilik etmeyene hediye vermek, ihsânın en üstün derecesidir. Kötülük edene ihsânda bulunmak ise, insanlığın en yüksek derecesidir...
 
Sadece iyilik yapanlara değil, kötülük edenlere de iyilik yapmak, iyi huyların en üstünüdür. Bu hâl, kâmil, olgun insan olmanın alâmetidir. A'râf sûresinin (Affet ve ma'rûfu emret) meâlindeki 198. âyet-i kerîmesi nazil olduğu zaman, Peygamber efendimiz, Cebrâîl aleyhisselâmdan bu âyet-i kerîmenin açıklamasını istemişti. Cebrâîl aleyhisselâm da;
"Rabbimden öğreneyim diyerek gitmiş ve tekrar geldiğinde, Allahü teâlâ; (Senden uzaklaşana yaklaş! Senden esirgeyene ihsân et! Sana zulmedenleri affet!) emrini verdi" buyurmuştur.
Bir gün Peygamber efendimiz, Ebû Hüreyre hazretlerine hitaben; (İyi huylu ol!) buyurunca, Ebû Hüreyre hazretleri de;
-İyi huy nedir ya Resûlullah? diye arz eder. Resûlullah efendimiz;
-Senden uzaklaşana yaklaşıp nasîhat et ve sana zulmedeni affet ve malını, ilmini, yardımını senden esirgeyene bunları bol bol ver! diye buyurmuşlardır.
Kendisine iyilik etmeyene hediye vermek, ihsânın en üstün derecesidir. Kötülük edene ihsânda bulunmak ise, insanlığın en yüksek derecesidir. Bu sıfâtları kendisine huy edinenlere, düşmanları dost olur. Çünkü bu sıfatlar, bu özellikler, düşmanı dost yapar. Peygamber efendimiz;
(Kendinden uzaklaşanlara yaklaşmak, zulmedenleri affetmek, kendini mahrûm edenlere ihsân etmek, güzel huylu olmaktır) buyurmuştur.
İbn-ül Arabî hazretleri;
"Kötülük edene iyilik yapan kimse, nimetlerin şükrünü yapmış olur. İyilik edene kötülük yapan kimse, küfrân-ı nimet etmiş olur" buyurmuştur.
Abdullah ibni Abbâs hazretlerine bir kimse sövüp hakaret etmişti. Buna karşılık olarak, o kimseye;
"Bir ihtiyacın varsa, sana yardım edeyim" buyurur. Adamcağız başını öne eğerek ve utanarak özür diler.
Hazret-i Hüseyin'in oğlu Zeynel Âbidîn Alî hazretlerine de, bir kimse sövüp hakaret ettiğinde, o kimseye, üzerindeki elbiseyi çıkarıp hediye etmiştir.
Abdullah bin Hubeyk hazretleri, her zaman, Allahü teâlânın sonsuz ihsânına rağmen günah işlemekte ısrar edenleri;
"Sana iyilik edene bile kötülük ediyorsun. Kötülük edene nasıl iyilik edebilirsin" diyerek, gafletten uyandırırdı.
Câfer-i Sâdık hazretleri buyurdu ki:
"Üç şey vardır ki, Müslümanları çok aziz, şerefli eder: 1-Kendisine zulmedeni affetmek. 2-Kendisine bir şey vermeyene iyilikte bulunmak. 3-Kendisini aramayanları, arayıp hâllerini sormak."
Netice olarak, ayırım yapmadan herkese iyilik yapmalı, kötülük edenlere de, kötülükle karşılık vermemeli, iyilikle karşılamalıdır. Çünkü halîm, selîm yani yumuşak muamele eden kimse, dâimâ neşeli, rahat ve huzurlu olur. Kendisini herkes sever ve metheder...


.

Herkes, yanında bulunandan verir"

 
A -
A +

Îsâ aleyhisselâma "Yahudiler, sana kötülük yapıyor, sen onlara iyi söylüyorsun" dediklerinde "Herkes, başkasına, yanında bulunandan verir" buyurdu...

Kötülük eden kötülük, iyilik eden de iyilik görür. Herkes yaptığının karşılığını görecek, eden, ne etmiş ise karşılığını bulacaktır. Îsâ aleyhisselâm, Yahûdilerin yanından geçerken, kendisine çok kötü şeyler söylediler. Onlara iyi ve tatlı cevaplar verdi. Yanında bulunanlar;

-Onlar, sana kötülük yapıyor, sen onlara iyi söylüyorsun dediklerinde;

-Herkes, başkasına, yanında bulunandan verir buyurdu.

Ebû Bekr Verrâk hazretleri, Allahü teâlânın emirlerine uymak hususunda şöyle buyururdu:

"Kul, gizli ve açık her zaman Allahü teâlâya itâat eder, hiçbir ân Onun emrinden çıkmaz. Kendisine kötülük edene iyilik eder, nefsin arzusuna uymaz, nîmet zamânında şükreder, şiddet zamanında sabreder. Kendinden aşağı olana ikrâm eder. Kendisiyle istişâre edenin sözünü dinler."

Câfer-i Sâdık hazretleri, oğluna nasihat ederek buyurdu ki:

"Ey oğlum, Allahü teâlânın kitâbını okuyucu, iyilikleri emredici, kötülüğü nehyedici, sana gelmeyene sen gidici, seninle konuşmayanla konuşucu ol! İsteyene ver. Gıybetten, koğuculuktan sakın. Çünkü söz taşımak, insanların kalbinde düşmanlığı arttırır. İnsanların ayıplarını görme, insanların ayıplarını gören, onların hedefi olur."

Ebû Hafs-ı Haddâd hazretleri, Allahü teâlâya ve Onun kullarına karşı edeb hakkında şöyle buyururdu:

"Allahü teâlâya karşı edeb; Onun emirlerini ihlâs ile yerine getirmek, Ondan korkmak, çekinmek. Bir belâ ve sıkıntı ânında insanlara güzel muâmele, genişlik zamanında yumuşaklıkla, nefsin yoksulluğa düşmekten çekindiği zamanlarda cömertlik ile davranmak, gücü yettiği zaman affetmek, insanlara merhamet ve şefkat göstermek, gelmeyene gitmek, kötülük yapana iyilik yapmak ve bütün Müslümanlara hürmet etmektir."

Ahmed-i Bedevî hazretleri, Abdül'âl ismindeki talebesine hitaben şu vasiyette bulunmuştur:

"Ey Abdül'âl! Allahü teâlânın kullarından birine bir musîbet gelse, bunun için sakın sevinme! Gıybet ve dedikodu yapma! İnsanlar arasında söz taşıma! Sana eziyet vereni, zulmedeni affet! Kötülük yapana iyilik et! Sana vermeyene ver."

Netice olarak, Süfyân-ı Sevrî hazretlerinin nasihat olarak buyurduğu gibi:

"Boş yere, sebepsiz konuşma. Senin olmayan şeyi alma. Kalan ömrün için, 'acaba dînime ve âhiretime bir zarar gelir mi?' diye kork, bunun hüzün ve endişesi içerisinde ol. Allahü teâlâya tâatta bulunan sâlih bir Müslümana buğzetme. Büyük-küçük herkese merhametli ol. Akraban ile alâkayı kesme. Sana gelmeyene, sen git. Akraban, seninle alâkayı kesse de, sen kesme. Sana zulmedeni affet. Peygamberler ve şehîdlerle berâber olursun.


.

Hakiki tövbe böyle olur!..

 
A -
A +
Tövbe, günâhı işlediğine pişman olmak, günâh işlemekten hemen vazgeçmek, bir daha yapmamaya karar vermektir. Hakîkî tövbesi yapılan günâh, muhakkak affolur...
 
Allahü teâlâ, tövbe edeni sevdiğini ve affedeceğini bildirmektedir. Tövbe, günâhı işlediğine pişman olmak, günâh işlemekten hemen vazgeçmek, bir daha yapmamaya karar vermek ve affetmesi için Allahü teâlâya yalvarmaktır. Hakîkî tövbesi yapılan günâh, muhakkak affolur.

Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî  hazretleri, Mesnevîsinde şöyle bir hâdise nakleder:

Hazret-i Ömer'in halifeliği zamanında, düğünlerde çalgı çalan, şarkı söyleyen bir çalgıcı vardı. Yaşlanınca itibardan düşer, bir dilim ekmeğe muhtâç olur.

Bir gün içi yanarak cenâb-ı Hakka niyâzda bulunarak;

"Yâ Rabbî, bana uzun bir ömür, birçok fırsat verdin. Benim gibi âsi kulundan ihsânını eksik etmedin. Yetmiş yıl, çeşitli günâhlar işleyerek sana isyân ettim. Ama sen bir gün olsun rızkımı kesmedin. Artık kazancım yok, bugün senin misafirinim" der ve yakınındaki mezarlığa gider, orada hayli ağlar, sonra çalgısını yastık yapıp uyur. O sırada Hazret-i Ömer'e bir uyku hâli gelir.

Rüyâsında bir ses;

"Ey Ömer, mezarlıkta has bir kulumuz var. Beytülmaldan 700 dinar al, götür ona ver ve şimdilik ihtiyâçlarını bununla karşıla, paran bittiğinde tekrar gel de!" der.

Hazret-i Ömer duyduğu sesin heybetiyle uyanır. Hemen mezarlığın yolunu tutar. Mezarlığın çevresinde dolaşır ama çalgıcı ihtiyardan başka kimseyi göremez. Kendi kendine;
"İhtiyar çalgıcı nasıl olur da bana bildirilen tertemiz bir kul olur?" diye düşünür ama karanlık içinde nice nûrlu gönüller vardır diyerek, ihtiyar çalgıcının yanına gider. İhtiyar çalgıcı sıçrayarak uyanır ve karşısında hazret-i Ömer'i görünce korkudan titremeye başlar.

Hazret-i Ömer;

-Benden korkma, sana Allahü teâlâdan müjde getirdim. Selâm edip, hatırını soruyor. İhtiyâçların için bu parayı vermemi istedi. Bunları harca, bittiğinde bana gel der...

Çalgıcı ihtiyar bunları duyunca utancından titreyip ağlamaya başlar, sonra;

-Rabbimle arama perde oldun diyerek çalgısını parçalar, ağlayıp sızlayarak Allahü teâlâya;
"Yâ Rabbî, isyanla geçen ömrüme acı. Bir günümün bile kıymetini bilemedim, ömrümü boş yere harcadım. Dünyadan ayrılacağımı unuttum. Allahım, verdiklerine râzı olmayan nefsimi sana şikâyet ediyorum ve bütün yaptıklarıma da tövbe ediyorum" diye yalvarır...
Bunları söyledikten sonra "Allah" diye feryâd eder ve rûhunu teslim eder.

Hazret-i Ömer, Müslümanlara haber verir ve onlara;

-İşte görünüz, hakiki tövbe böyle olur. Cenâb-ı Hak hepimize böyle tövbe nasip etsin buyurur...
Netice olarak, her günâh için tövbe etmek lâzımdır. Tövbe edilen günâh ve küfür, muhakkak affolur. Tövbe edilmezse, dünyada ve âhırette cezâsını çeker.


.

Dininizi dünyâya fedâ etmeyiniz"

 
A -
A +
"Dinini başkalarının dünyâsı için satan ve bu yüzden Allahü teâlânın rahmetinden mahrum kalan kimseden daha câhili yoktur. Böyle kimse, hem dünyâda, hem de âhirette zavallıdır."
 
Dünyâ ni'metleri geçici ve ömürleri de pek kısadır. Bunları ele geçirmek için dînini vermek, akılsızlık yani ahmaklıktır. İnsanların hepsi âcizdir. Allahü teâlâ dilemedikçe, kimse kimseye fayda ve zarar yapamaz. İnsana Allahü teâlâ kâfîdir.

Seyyid Emîr Hamza hazretleri, talebelerine vasiyetinde şöyle buyurur:

"Ey talebelerim, dâimâ namaz vakti ne zaman girecek de namaz kılacağım diye bekleyin. Abdesti, namaz vakti girmeden alınız. Namazı huşû ile kılınız ve Allahü teâlâdan korkunuz. Namaz vaktinde hiçbir şeyle meşgûl olmayınız.

Resûlullah efendimiz;
(Vakit geçmeden namaza, ölüm gelmeden tövbeye acele edin) buyurmuştur. Dâimâ tövbe ediniz.

Resûlullah efendimiz;
(Günâhına tövbe eden, günâhı olmayan gibidir) buyurdu.

Gaflet uykusundan kendinizi uzak tutunuz. Mümkün mertebe lüzumsuz konuşmayın, sakın boş söz söylemeyin. Dâimâ namaz ve oruçla süslenin.

Elinizden geldiği kadar hiçbir mahlûka hakâret gözü ile bakmayınız. Çünkü o, Alahü teâlânın katında sizden daha makbûl olabilir. Birbirinizi çok seviniz. Sevdiğiniz kimse, Allahü teâlânın dostlarından biri olabilir. Buna çok dikkat ve gayret ediniz. Kimseye dünyâlık için hürmet etmeyiniz ki, dîniniz dünyâ uğruna gitmesin. Zîrâ dünyanın, Allahü teâlâ katında hiç değeri yoktur. Dininizi dünyâya fedâ etmeyiniz. Dînini başkalarının dünyâsı için satan ve bu yüzden Allahü teâlânın rahmetinden mahrum kalan kimseden daha câhili yoktur. Böyle kimse, hem dünyâda, hem de âhirette zavallıdır. Allahü teâlânın râzı olmasını düşünmeyip de insanların rızâsını düşünen, onların râzı olmasını arayan kimse, Allahü teâlânın gadâbını istemiş olur. Allahü teâlâ, insanları da ona karşı gadâblandırır. Allahü teâlânın kendisinden râzı olmasını isteyip, insanların râzı olmasına bakmayan kimseden Allahü teâlâ râzı olur. İnsanları da ondan râzı ve hoşnûd kılar.

Birisi size düşmanlık ederse, onunla meşgûl olmayınız. Çünkü düşmanlığın sonu gelmez. Allah korusun, bu uğurda dîniniz elden çıkabilir! İnsanların sevgisine de aldanmayınız! Zîrâ bu sevgileri devamlı değildir. İnsanların elinde olana tamâh etmeyiniz. Allahü teâlânın size verdiğine kanâat ediniz. Tamâh eden, dâimâ sıkıntı ve üzüntü içinde olur. Kanâat eden de, her zaman neşeli ve rahattır.

Namazı öyle kılınız ki, yalnız ve kalabalıkta iken namazdaki hâliniz değişmesin. İnsanların yanında iken çok yavaş kılmayın ki, bu, kendini insanlar nazarında iyi göstermek olur."
Netice olarak, ibâdetlerin sahih ve kabul olması için, bunları dünyâlık elde etmek için değil, Allahü teâlânın rızâsı için yapmalıdır.


.

"Başkasına şikâyette mi bulunuyorsun?"

 
A -
A +
Tevekkül için, hem kuvvetli îmân, hem de kuvvetli kalb lâzımdır. Böylece, kalbinde şüphe kalmaz. İ'timâd ve râhatlık tam olmadıkça, tevekkül tam olmaz.
 
Tevekkül, kalbin yapacağı bir iştir ve îmândan meydâna gelir. Tabî'attaki bütün kuvvetler, hep Allahü teâlânın irâdesinde, emrindedir. Kâtibin elindeki kalem gibidir. Allahü teâlâ irâde etmeyince, hiçbir şey hareket etmez. O hâlde, işleri bu sebebler yapıyor demek doğru değildir. Zehir insanı hasta yapar, hastalık da, insanı mezâra sokar. Fakat, zehir ve hastalık insana kızmış ve intikam almış denilemez.

Tevekkül için, hem kuvvetli îmân, hem de kuvvetli kalb lâzımdır. Böylece, kalbinde şüphe kalmaz. İ'timâd ve râhatlık tam olmadıkça, tevekkül tam olmaz. Çünkü tevekkül, kalbin, her işte, Allahü teâlâya i'timâd etmesi, güvenmesi demektir. İbrâhîm aleyhisselâmın îmânı, yakîni tamdı.

Fakat kalbinin râhat etmesi için;
-Yâ Rabbî, ölüleri nasıl diriltiyorsun, bana göster! dedi. Bakara sûresinin 260. âyet-i kerîmesinde bildirdiği gibi;
-(İnanmadın mı?) buyurulunca;
--İnandım. Fakat kalbimin râhat etmesi için istedim dedi. Kalbinde yakîn vardı. Fakat, kalbinin, sükûnet, râhatlık bulmasını istedi.
Evliyânın büyüklerinden Ebû Hamza Bağdâdî hazretleri bir yolculuğa çıkar. Yolda giderken ayağı kayar ve yol kenarındaki içinde su bulunmayan bir kuyuya düşer. Etrâfına bakınır, çıkabilecek durumda değildir. Tevekkül üzere kuyunun içinde oturur. O sırada kuyunun başına iki kişi gelir ve biri diğerine;
-Bu kuyunun ağzını böyle açık bırakmamız uygun olmaz, bunun ağzını kapatalım da kimse içine düşmesin der. Onlar böyle konuşurken Ebû Hamza Bağdâdî hazretleri; "Ben buradayım" diye bağırmak ister ise de, tam bu sırada;
"Bize tevekkül ediyorsun, bizim belâmızdan başkasına şikâyette mi bulunuyorsun?" diye bir ses işitir. Bunun üzerine, bağırmaktan vazgeçer, susar. Gelenler kuyunun ağzını kapatıp giderler. Ebû Hamza Bağdâdî hazretleri bir gündüz ve bir gece kuyuda kaldıktan sonra, bir hayvan kuyunun ağzını açıp ayağını uzatır. Ebû Hamza Bağdâdî hazretleri ona yapışıp kuyunun dışına çıkıp kurtulur. Bir de ne görsün. Onun çıkmasına çalışan varlık yırtıcı bir hayvanmış. O sırada;
"Ey Ebû Hamza! Biz seni bir belâdan bir belâ ile kurtardık. Seni korktuğun şeyden başka bir korktuğun şeyle kurtardık" diye bir ses işitir.
Netice olarak tevekkül, kalbde hâsıl olan bir hâldir. Allahü teâlânın lutuf ve ihsânının pekçok olduğuna îmân etmekle hâsıl olur. Bu hâl, kalbin vekîle i'timât etmesi, güvenmesi,  ona inanması ve onunla râhat etmesidir. Böyle bir insan, dünyâ malına gönül bağlamaz. Dünyâ işlerinin bozulmasından üzülmez. Allahü teâlânın, sebeplere yapışınca, rızkı göndereceğine güvenir.


.

"Allahü teâlâya sığın, seni kurtarır"

 
A -
A +
Allahü teâlâ duâ edenleri, kendisine yönelenleri ve güvenenleri sever. Yapılacak her işte sebeplere yapışmalı ve o sebeplere güç, kuvvet, tesir vermesi için de O'na güvenmeli, tevekkül etmelidir. 
 
Her zaman ve her işte, Allahü teâlâya tevekkül etmeli, Ona sığınmalıdır. Nimet zamanında şükretmeli, isyan ve nankörlük etmemeli, dert ve belâlar gelince de, Allahü teâlâya sığınmalı, âfiyet vermesi, kurtarması için duâ etmeli, Ona yalvarmalıdır. Allahü teâlâ duâ edenleri, sıhhat ve selâmet isteyenleri, kendisine yönelenleri ve güvenenleri sever. İşlenen günâhlar için de, şartlarına uyarak tövbe etmeli ve Allahü teâlânın affına, merhametine güvenmelidir.
 
Zünnûn-i Mısrî hazretlerini çekemeyen, hased edenler, çeşitli yalanlar uydurup, iftiralar ederek zamanın hükümdarına şikâyette bulunurlar. Hükümdar da, bu işin aslını öğrenmek için, Zünnûn-i Mısrî hazretlerini huzuruna çağırtır. Zünnûn-i Mısrî hazretleri, hükümdârın yanına götürülürken yolda bir ihtiyarla karşılaşır ve o ihtiyar kendisine;
 
-Şimdi seni hükümdârın yanına çıkartacaklar. Sakın ondan korkma, onu üstün görme, asıl korkulacak Allahü teâlâdır. Kendini haklı göstermeye çalışma. Yapılan ithamlar sende yoksa ve sana haksızlık yapılmışsa Allahü teâlâya sığın, seni kurtarır der. Zünnûn-i Mısrî hazretleri, hükümdârın karşısına çıkarılınca, hükümdar;
 
-Senin için zındıktır, doğru yoldan ayrıldı, kâfirdir, diyorlar. Bu ithamlara karşı ne dersin? diye sorar. Zünnûn-i Mısrî hazretleri de;
 
-Ne söyleyeyim. Hayır, değilim desem, bana bu isnâdı yapmış olan Müslümanları itham etmiş, onların yalancı olduklarını söylemiş olurum. Evet, öyledir desem, yalan söylemiş olurum. Bu bakımdan siz reyinize mürâcaat ediniz ve hükmünüzü buna göre veriniz. Ben nefsimden yana olup, onu müdâfaa edecek değilim, cevabını verir. Bunun üzerine, hükümdâr biraz düşündükten sonra, yanındakilere dönüp;
 
-Bu kimse yapılan iftirâlardan uzaktır diyerek onu serbest bırakır.
 
Muhammed Ma'sûm hazretleri buyuruyor ki:
"Allahü teâlâ, meşveret etmeyi, bilenlere danışmayı emretti. Meşveret de, sebebe yapışmaktır. Meşveretten sonra tevekkülü emreyledi. Âhiret işlerinde tevekkül olmaz. Bunlarda çalışmak emrolundu. Burada, azâbından korkmak ve merhametinden ümitli olmak lâzımdır. Allahü teâlânın keremine, ihsânına güvenmeli ve emrolunan ibâdetleri yapmalıdır. İslâmiyete uymamız, yani emredilenleri yapmamız ve yasak edilenlerden sakınmamız vazîfemizdir. Tevekkül budur ve kulluk böyle olur."
 
Netice olarak, yapılacak her işte sebeplere yapışmalı ve o sebeplere güç, kuvvet, tesir vermesi için de Allahü teâlâya güvenmeli, tevekkül etmelidir. Bir âyet-i kerimede meâlen buyurulduğu gibi:
 
(Bir işe başladığın zaman, Allahü teâlâya tevekkül et, O'na güven!)


.

Her şeyin kıymetini, ehli bilir

 
A -
A +

"Nimetlerimin kıymetini bilir, şükrederseniz, yani emrettiğim gibi kullanırsanız, onları arttırırım. Kıymetlerini bilmez, bunları beğenmezseniz, elinizden alır, şiddetli azâb ederim."


Nimet, faydalı şey demektir. Şükür ise, bütün nimetleri İslâmiyete uygun olarak kullanmak demektir. Her nimetin, külfet karşılığı olduğunu da unutmamak lâzımdır. Allahü teâlânın rızâsına, sevgisine kavuşmaktan daha büyük bir nimet olmaz. Allahü teâlâ, nimetlerini dilediğine ihsân eder çünkü O, pek çok nimet ihsân edicidir. Âhırette Cennete gidecek olanlar, dünyada, birkaç gün dert, belâ çekmeselerdi, Cennetin lezzetlerinin kıymetini anlayamaz ve ebedî nimetlerin kıymetini bilemezlerdi. Açlık çekmeyen, yemeğin lezzetini anlayamaz, acı çekmeyen de, rahatlığın kıymetini bilemezdi. Malı alınteri ile kazanmayan, mîrâsa konan, kaçakçılık, istifçilik yapan, yahut kendisine piyango, toto vurmuş olan, malın kıymetini bilemez. Câhil kimseler de, ilmin, âlimin ve evliyanın kıymetini anlayamaz ve bilemezler.
Vaktiyle bir genç, Allah adamlarını, evliyâyı, ilmi yetmediği, anlayamadığı için inkâr eder, onları kabul etmezmiş. Bir gün Zünnûn-i Mısrî hazretleri, bu gençle karşılaşır ve bu gence yüzüğünü verip;
-Bunu çarşıya götür, bir altına sat buyurur. Genç yüzüğü alır, çarşıya götürür. Çarşıdakiler, yüzüğe bakarlar ve bir gümüşten fazla vermezler. Genç geri gelip durumu anlatınca, Zünnûn-i Mısrî hazretleri;
-Şimdi de bu yüzüğü mücevherâtçılara götür, bakalım ne verirler buyurur. Genç yüzüğü mücevherâtçılara götürür ve onlar yüzüğe bin altın fiyat biçerler. Genç geri dönüp durumu haber verince Zünnûn-i Mısrî hazretleri, gence dönüp;
-Senin Allahü teâlânın sevgili kullarını anlamadaki ilmin, çarşıdakilerin bu yüzüğün kıymetini bilmemeleri ve ona göre değer biçmeleri gibidir, buyurur. Genç bu söz üzerine tövbe ederek kalbinden o inkârı atar ve Allah adamlarına muhabbet etmeye başlar...
Netice olarak, insanların kavuştuğu her nimet, Allahü teâlâya îmân etmenin neticesinde, Onun merhameti ve ihsânıdır. İnsânlara gelen her musîbet ve felâket de, Allahü teâlâyı inkâr etmenin, kızgınlığın, nefretin ve düşmanlığın netîcesidir. Allahü teâlâ, bütün insanlara, sayılamayacak kadar çok nimet, iyilik vermiştir. Îmân, ilim, sıhhat, mal, evlât, büyük nimetlerdendir. Allahü teâlânın nimetini hakîr görmek, şükretmemek, nimete kıymet vermemek olur. Nimetin kıymeti bilinmeyince, hakkı gözetilmeyince elden gider. Şükredilince ve hakkı gözetilince elde kalır ve artar. Sûre-i İbrâhîmin 7. âyetinde meâlen buyurulduğu gibi:
(Nimetlerimin kıymetini bilir, şükrederseniz, yani emrettiğim gibi kullanırsanız, onları arttırırım. Kıymetlerini bilmez, bunları beğenmezseniz, elinizden alır, şiddetli azâb ederim.)


.

"Allahü teâlâdan hayâ ediniz!"

 
A -
A +
Allahü teâlâdan hayâ etmek, şehvetlerini, yani nefsin isteklerini terk etmekle olur. Hayâsı olan, Allahü teâlâdan korkar. Onun, râzı olmadığı işlerden ve sözlerden kaçınır...
 
Hayâ; utanma, âr, nâmus, çirkin şeylerden sıkılma veya edebe uymayan bir şeyin meydana gelmesinden dolayı kalbde meydana gelen rahatsızlık demektir. Hayâ, çirkin şey yapmaktan, ayıplanmaktan çekinmektir ki, Türkçede, utanmak, sıkılmak denir. Hadîs-i şerîfte;
(Allahü teâlâdan hayâ ediniz!) buyuruldu.
Allahü teâlâdan hayâ etmek, şehvetlerini, yani nefsin isteklerini terk etmekle olur. Hayâsı olan, Allahü teâlâdan korkar. Onun, râzı olmadığı işlerden ve sözlerden kaçınır. Bir hadîs-i şerîfte;
(Hayâ, îmândandır. Fuhuş söylemek, cefâdandır. İmân Cennete, cefâ Cehenneme götürür) buyuruldu.
Hayâ ve îmân birlikte bulunur. Biri yok olursa, diğeri de yok olur. Günâh işleyecek kimsenin, bu günâhtan vazgeçmesi, Allahü teâlâdan korktuğu veya insanlardan hayâ ettiği yahut başkalarının yapmasına sebep olmamak için olur. Allahü teâlâdan korkarak terk etmenin alâmeti, o günâhı gizli olarak da işlememektir. İnsanlardan hayâ etmek, onların kötülemelerinden korkmak demektir. Başkalarının günâh işlemelerine sebep olmak, yalnız yapmaktan daha çok günâhtır. Başkalarının bu günâhı işlemelerinin günâhları da, kıyâmete kadar bunlara sebep olana yazılır. Bir hadîs-i şerîfte;
(İnsan günâhını dünyada gizlerse, Allahü teâlâ da, kıyâmet günü, bu günâhı kullarından saklar) buyuruldu.
Ziyâeddîn Nurşînî hazretleri bir sohbeti sırasında şöyle buyurur:
"Eğer insan bir Hıristiyan çocuğundan utandığı kadar Allahü teâlâdan utansa, o kimseden ilâhî emirlere zıt bir hareket zuhur etmez. Meselâ zinâ işlemek gibi büyük bir günâhı işlemek üzere olan kimse, bir Hıristiyan çocuğunun geldiğini görse, onun kendilerini göreceğini anlasa, hemen bu kötü işten kaçınır. Çocuğun görmesinden utanır. Halbuki Rabbülâlemînin her an kendisiyle berâber olduğunu düşünmez. O her an insanı görmektedir. Vazîfeli melekler de onun durumunu bilmektedir."
Resûlullah efendimizin huzuruna bir kimse gelip;
-Ya Resûlallah, çok günâh işledim, tövbem kabul olur mu? deyince;
-Evet, olur buyurdu.
-O günâhları işlerken, O, görüyor muydu? deyince;
-Evet, buyurdular. Bunun üzerine o kimse, bir "âh!" çekti ve düşüp cân verdi. İmân ve hayâ böyle olur. Peygamber efendimiz;
(Allahü teâlâyı görür gibi ibâdet ediniz! Siz, Onu görmüyorsanız da, O sizi görüyor) buyurdular.
Netice olarak, hayâ sahibi, çirkin iş yapamaz. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Allahü teâlâdan hayâ ediniz. Başkalarına kalacak olan şeyleri toplamakla vaktinizi kaybetmeyiniz. Kavuşamayacağınız şeyleri ele geçirmek için uğraşmayınız. İhtiyâcınızdan fazla binâlar yapmakla hayâtınızı harcamayınız!)


.

Emanete hıyânet ettin!.."

 
A -
A +
Yûsuf adında bir gezgin, Zünnûn-i Mısrî hazretlerine talebe olur ve bir sene sonra şöyle der: "Ey üstâd! Senin İsm-i âzamı bildiğini söylediler. Onu, benden iyi emânet edeceğin bir başka kimse yok!"
 
 
Emanet; emîn, güvenilir olmak anlamına geldiği gibi, güvenilen kimseye bırakılan mala da, emânet denir. Hâin ise, emânete hıyânet eden, fenâlık eden kimseye denir. Hıyânet, birine kendini emîn tanıttıktan sonra, o emniyeti bozacak iş yapmak demektir. Emânet ve hıyânet, mâlda olduğu gibi, sözde de olur. Hadîs-i şerîfte;
(Emîn olmayan kimsede îmân yoktur. Ahdini bozan kimsede din yoktur) buyuruldu.
Emânete hıyânet etmemek farz, emânete hıyânet etmek ise, büyük günahlardandır. Hadîs-i şerîfte;
(Emânete hıyânet edenin îmânı yoktur) buyuruldu.
Ehl-i sünnet âlimleri, bu hadîs-i şerifi, emânete hıyânet edenin îmânı kâmil olmaz, buna ehemmiyet vermezse, îmânı kalmaz, demektir diye açıklamışlardır. Bir hadîs-i şerifte de;
(Meşveret edilen kimse emîndir) buyuruldu. Onun doğruyu söyleyeceğine, sorulanı başkalarından gizleyeceğine emânet olunur, güvenilir. İnsan, malını, emniyet ettiği, güvendiği kimseye bıraktığı gibi, doğru söyleyeceğine emîn olduğu kimse ile istişâre eder, danışır.
Vaktiyle Yûsuf adında bir gezgin, Zünnûn-i Mısrî hazretlerinin İsm-i âzamı bildiğini öğrenince, Mısır'a gider. Zünnûn-i Mısrî hazretleri, önceleri buna iltifat etmezler ise de, sonra huzura kabul ederler. Böylece Zünnûn-i Mısrî hazretlerine bir sene hizmet eder ve bir gün;
-Ey üstâd, sana bir sene hizmet ettim, artık hakkımı vermen gerekir. Senin İsm-i âzamı bildiğini söylediler. Onu, benden iyi emânet edeceğin bir başka kimse olmayacağını bilirsin, der. Zünnûn-i Mısrî hazretleri sükût eder, ona cevap vermezler. Altı ay sonra, ağzı mendille kapatılmış bir çömleği ona verir ve;
-Fustat'ta bulunan falan dostumuzu bilirsin değil mi? diye sorar, o da;
-Evet, deyince;
-İşte bunu ona götür buyurur. O da ağzı kapalı kabı alır ve yolda giderken;
"Zünnûn-i Mısrî gibi bir zât hediye gönderiyor. Acabâ nedir, ne kadar kıymetlidir?" diye düşünür. Merakını yenemeyerek ağzı kapalı kabı açar ve içinden bir fare fırlayıp kaybolur. Bu duruma kızarak, Zünnûn-i Mısrî hazretlerinin yanına gelir. Zünnûn-i Mısrî hazretleri;
-Biz seni denemek için, sana bir fâre emânet ettik, fakat sen ona hıyânet ettin. Hiç sana İsm-i âzamı güvenip teslim edebilir miyiz? buyurur.
Netice olarak, Resûlullah efendimizin çok okuduğu, şu duâda buyurulduğu gibi:
(Allahümme innî es'elüke-ssıhhate vel-âfiyete vel-emânete ve hüsnel-hulkı verrıdâe bilkaderi bi-rahmetike yâ Erhamerrâhimîn. Ya Rabbî! Senden, sıhhat, âfiyet, emânete hıyânet etmemek, güzel ahlâk ve kaderden râzı olmak istiyorum. Ey merhamet sâhiplerinin en merhametlisi! Merhametin hakkı için, bunları bana ver!)


.

Hak etmediğiniz parayı istersiniz!.."

 
A -
A +
Hazret-i Ömer halîfe iken, çocuğuna bayramlık elbisesi alacaktır. Ancak parası yoktur. Beytül-mâl (Hazine) emîninden gelecek ayın maaşına mahsuben borç ister!..
 
İslâmiyete uyan Müslümanlara sâlih ve âdil denir. Büyük günâh işlemeyen, küçük günaha devam etmeyen ve iyilikleri, kötülüklerinden çok olan Müslümâna âdil denir. Açıkça bir büyük günâh işleyen veya küçük günâh işlemekte ısrar eden, âdil olmaz. İnsanın ilk önce kendine, hareketlerine, âzâsına adâlet etmesi lâzımdır. İkinci olarak, çoluk çocuğuna, komşularına, arkadaşlarına adâlet yapması ve adliyecilerin, hükûmet adamlarının da, millete adâlet yapması lâzımdır.
Hazret-i Ömer halîfe iken, bir bayram günü, bütün Eshâb-ı kirâm, evlatlarına, kendi hâllerine uygun olarak, bayramlık yeni elbiseler alırlar. O bayramda hazret-i  Ömer'in çocuğunun elbisesi ise yeni değil eskidir. Diğer çocuklar, elbiseleri yeni olduğu için, hazret-i Ömer'in çocuğu ile alay ederler. Kendisi ile alay edildiğini anlayınca, ağlaya ağlaya babasının huzuruna gelir. Hazret-i  Ömer, oğlunu ağlar şekilde görünce, sebebini sorar. O da çocuklar ile arasında geçen hâdiseyi babasına anlatır. Hazret-i  Ömer, oğlunu böyle mahzun, üzüntülü ve kederli görünce, ona acıyıp, şefkat ve merhametinden, Beytül-mâl (Hazine) emînini huzûruna çağırır ve;
-Bayram gelmekte olup, herkes çocuklarına yeni elbise almış. Bizim oğlumuzun elbisesi eski olduğu için, diğer çocuklar alay etmişler. Ağlayarak bana geldi. Ben de hâlini görünce, şefkat ve merhametimden dolayı, sizi dâvet ettim, çağırdım, Beyt-ül-mâldan bana tâyin olunan gelecek aya âit olmak üzere birkaç akça veresin ki, buna bir elbise alayım, der. Beytül-mâl emîni der ki:
-Yâ Emîr-el-mü'minîn, gelecek aya kadar yaşayacağınızı araştırdınız mı ki, hak etmeden önce, benden hak etmediğiniz bir parayı istersiniz!.. 
Bunun üzerine hazret-i  Ömer;
-Bunu Allahü teâlâdan gayri kim bilebilir, buyurur. Beyt-ül-mâl emîni;
-Yâ halîfe! Siz bilemedikten sonra, bu parayı almak size lâyık değil; bize de vermek uygun değildir, cevabını verir...
Hazret-i Ömer söylediğine pişman olur, istiğfâr eder. O emîni beğenip, hayır duâ eyler. Allahü teâlâ lutfundan hazret-i  Ömer'in oğluna da bir yol ile teselli verip, her biri gönülleri hoş olarak giderler...
Netice olarak, bir insanda adâlet huyunun bulunabilmesi için, önce kendi hareketlerinde, âzâsında adâlet bulunmalıdır. Her kuvvetini, her âzâsını, ne için yaratıldı ise, o yolda kullanmalıdır. Çoluk çocuğu varsa, onlara karşı da, akla ve dîne uygun hareket etmeli, dînin gösterdiği güzel ahlâktan sapmamalıdır. Böyle olan kimse, bu dünyada, Allahü teâlânın halîfesi olur, Kıyâmette de âdiller için vâdedilen nimetlere kavuşur...


.

"Talebelerim kendi istekleriyle açlar!.."

 
A -
A +
Bir gün bir çocuk, Zünnûn-i Mısrî hazretlerinin yanına gelir ve; "Bana büyük miktarda para mîrâs kaldı. Bunu sizin hizmetinizde sarf etmek istiyorum" der.
 
 
Zaruret olmadan dilenmek, insanlardan bir şey istemek haramdır ve çirkindir. Zaruret ve ihtiyâç hâlinde câiz olur ise de, derecenin azalmasına sebep olur. Ölüm hâlinde olan kimsenin, ölmeyecek kadar istemesi vâcib olur. İstemeyip ölürse, günâha girerek ölür. Resûlullah efendimiz, hazret-i Ömer'e hediye gönderirler. O da, almayıp geri gönderir. Karşılaştıkları vakit, Peygamber efendimiz;
-Niçin almadın? buyurur.
-Yâ Resûlallah, (En hayırlınız, kimseden bir şey almayandır) buyurmuştunuz.
-O sözüm, isteyip de almak içindi. İstemeden gelen şey, Allahü teâlânın gönderdiği rızıktır, buyurunca, hazret-i Ömer;
-Allahü teâlâya yemîn ederim ki, kimseden bir şey istemeyeceğim ve istemeden gelen her şeyi alacağım cevabını verir.
Bir gün bir çocuk, Zünnûn-i Mısrî hazretlerinin yanına gelir ve;
-Bana büyük miktarda para mîrâs kaldı. Bunu sizin hizmetinizde sarf etmek istiyorum der. Zünnûn-i Mısrî hazretleri;
-Bülûğ ve reşîd çağın geldi mi? diye sorunca çocuk;
-Hayır cevabını verir. Bu cevap üzerine Zünnûn-i Mısrî hazretleri;
-Senin paranı harcamak uygun olmaz, rüşd oluncaya kadar sabret buyurur. Çocuk reşîd olunca Zünnûn-i Mısrî hazretlerinin hizmetinde bulunmaya başlar ve bütün parasını fakirlere dağıtır... Bir gün önemli bir ihtiyâcı karşılamak için borç para almak îcâb edince, çocuk kendi kendine;
"Keşke daha fazla param olsaydı da, bu yolda harcasaydım" der. Zünnûn-i Mısrî hazretleri, onun bu düşüncesini öğrenince, bu çocuğun daha olgunlaşmadığını anlar. Genci yanına çağırarak;
-Falan attara git, falan ottan üç dirhem versin, der. Genç gidip söylenileni alıp getirir. Zünnûn-i Mısrî hazretleri;
-Bunları havanda ez, yağda hamur hâline getir, ondan üç boncuk yap ve hepsini iğne ile delerek bana getir buyurur. Genç söylenilenleri yapıp onun yanına gider. Zünnûn-i Mısrî hazretleri üç boncuğu eline alır, biraz oğuşturur ve duâ eder. Her biri hiç kimsenin görmediği birer mücevher olur. Gence dönerek;
-Bunları al pazara götür, değerini öğren gel der. Genç pazara gider, bunların her birine yüz bin dirhem altın verildiğini öğrenir ve gelip durumu bildirir. Bunun üzerine Zünnûn-i Mısrî hazretleri;
-Bunları havana koy, ufala ve suya at gitsin. Şunu bil ki talebelerim ekmek bulamadıkları için değil, kendi istekleriyle açlar, buyurur. Bunun üzerine genç tövbe eder ve gönlünde dünyanın hiçbir değeri kalmaz...
Netice olarak, Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(Aç olan veya bir şeye muhtaç olan, kimseden istemeyip, Allahü teâlâdan beklerse, Allahü teâlâ, ona bir senelik rızık kapıları açar.)


.

Allah'tan başkasına boyun bükmek!..

 
A -
A +
"Bir günlük yiyeceği olmayanın, bunu istemesi câiz olduğuna fetvâ verilmiştir. Takvâ ve azîmet ise, hiç istememektir. Ölüm ve hastalık tehlikesi gibi zarûret hâlinde, mubâh olur..."
 
Müminin Allahü teâlâdan başkasına boyun bükmesinin câiz olmadığı kitaplarda bildirilmiştir. Hadîs-i şerîfte;
(Veren el, alandan yüksektir) buyurulmuştur. Abdül'Azîz-i Dehlevî hazretleri, Fâtiha tefsirinde;
"Birisinden yardım istenirken, yalnız ona güvenilirse, onun, Allahü teâlânın yardımına mazhar olduğu düşünülmezse, harâmdır. Eğer yalnız, Allahü teâlâya güvenilip, o kulun Allahın yardımına mazhar olduğu, Allahü teâlânın her şeyi sebeple yarattığı, o kulun da bir sebep olduğu düşünülürse, câiz olur. Peygamberler ve evliyâ da, böyle düşünerek başkasından yardım istemişlerdir. Böyle düşünerek birisinden yardım istemek, Allahü teâlâdan istemek olur" buyuruyor.
Zaruri bir ihtiyâcı yokken bir mü'minin başkasından sadaka istemesinde üç zarar vardır ki bunlar: 1- Allahü teâlânın, nimeti az gönderdiğini haber vermektir ki, harâmdır. 2- Kendini zelîl etmektir. 3- İstenilen kimseye de eziyet etmektir. Zaruret olmadıkça, bu da harâmdır. Bunun için, takvâ sahipleri, kimseden bir şey istememişlerdir. Fıkıh kitaplarında, câmide cemâat arasında dolaşarak dilenmenin ve böyle dilenenlere sadaka vermenin harâm olduğu yazılıdır. Bişr-i Hâfî hazretleri, Sırr-î Sekatî hazretlerinden başka kimseden bir şey istemezdi. Kendisine bunun sebebi sorulunca;
-Onun, mal verince sevineceğini biliyorum, onu sevindirmek için istiyorum, cevabını vermiştir. Bişr-i Hâfî hazretleri ayrıca buyuruyor ki:
"Üç çeşit fakîr vardır: 1- İstemez, verince de almaz. Bunlar, İlliyyînde melekler iledirler. 2- İstemez, verince alır. Bunlar, Cennetlerde mukarreblerledir. 3- İhtiyacı olunca ister. Bunlar, sâdıklar olup, Eshâb-ı yemîn iledirler."
Muhammed Ma'sûm Fârûkî hazretleri buyuruyor ki:
"Bir günlük yiyeceği olmayanın, bunu istemesi câiz olduğuna fetvâ verilmiştir. Takvâ ve azîmet ise, hiç istememektir. Ölüm ve hastalık tehlikesi gibi zarûret hâlinde, mubâh olur. Elbisesi olmayanın, bu şartlarda, giyecek istemesi mubâh olur. Çalışıp kazanabilen kimsenin dilenmesi câiz değildir. Din bilgilerine çalışıp da, kazanmaya vakit bulamayanın, istemesi câiz olur. Yazı yazarak kazanabilenin istemesi câiz değildir. Mişkât şerhinde diyor ki; çalışamayan hastanın, bir günlük yiyecek dilenmesi câizdir. Fazlası câiz değildir. Nâfile namaz ve nâfile oruç sebebi ile çalışmaya vakit bulamayanın zekât ve sadaka istemesi câiz değildir. Bu kimse için, başkasının sadaka istemesi câiz olur."
Netîce olarak, zaruret olmadan dilenmek, istemek, harâmdır ve çirkindir. Zaruret ve ihtiyaç hâlinde mubâh olur. Lâkin, derecenin azalmasına sebep olur.


.

Meşveret eden, pişman olmaz

 
A -
A +
Danışmak, insanı pişman olmaktan koruyan bir kale gibidir. Meşveret olunacak kimsenin, insanların hâlini, zamanın ve memleketin şartlarını bilmesi lâzımdır. Buna siyaset bilgisi denir...
 
Allahü teâlâ, meşveret etmeyi, bilenlere danışmayı, mühim olan işleri yapmadan önce, bunları tecrübeli, bilgili kimselerle istişâre etmemizi, bundan sonra yapmamızı, yaparken de, Allahü teâlâya tevekkül etmemizi, neticeyi Ondan beklememizi emretti. Bu emir, faydalı sebebe yapışmanın vâcib ve sebebin tesirini Allahü teâlâdan beklemek lâzım olduğunu bildirmektedir. Meşveret de, sebebe yapışmaktır. Meşveretten sonra tevekkülü emreyledi. Meşveret sünnettir, çok sevap ve çok faydalıdır.

Âl-i İmrân sûresinin 159. âyetinde meâlen; (Yapacağın işi önce meşveret et) buyuruldu.

Süleyman bir Cezâ hazretleri;
"Herhangi bir işini, bahîl yani hasîs, cimri kimselere danışma! Çünkü, seni sonra insanlar arasında rezil ve rüsva eyler. Sâlih kimse ile meşveret et!" buyuruyor.

Bedir gazâsında, Katâde bin Nu'mân hazretlerinin bir gözü yerinden çıkmıştı. Bunu keselim, çıkaralım dedilerse de, önce Resûlullah efendimize sorup, Onunla istişâre edelim dediler. Resûlullah efendimizin huzuruna varnıca, mübârek elleri ile, yuvasından çıkan gözü yerine yerleştirdiler ve  sıvazladılar. Katâde bin Nu'mân hazretlerinin gözü iyileşti ve öyle oldu ki hangi gözü çıkmıştı bilemediler. Bu hâl, istişârenin, sorup, danışmanın bereketi idi.

İnsan, malını, emniyet ettiği kimseye bıraktığı gibi, doğru söyleyeceğine emîn olduğu kimse ile istişâre eder, danışır, kendini beğenenlere danışmaz, onlarla istişâre etmez. Zira kendini ve yaptıklarını beğenmek ucubdur, kötü bir huydur. Ucub, kibirlenmeye, günâhları unutmaya sebep olur. Günâhlar ise, kalbi karartır. Halbuki kendini ve yaptıklarını beğenmeyip işlediği günâhları düşünen kimse, ibâdetlerini büyük görmez, yaptığı ibâdetlerin de, Allahü teâlânın bir lutfu, ihsânı olduğunu düşünür. Ucub sâhibi, Allahü teâlânın mekrini ve azâbını unutur, başkalarından istifâde etmekten mahrûm kalır ve hiç kimse ile meşveret etmez, hiç kimseye danışmaz.

Netice olarak meşveret, yani danışmak, insanı pişman olmaktan koruyan bir kale gibidir. Meşveret olunacak kimsenin, insanların hâlini, zamanın ve memleketin şartlarını bilmesi lâzımdır. Buna siyaset bilgisi denir. Bundan başka, aklı, fikri kuvvetli, ileriyi gören, hatta sıhhati yerinde olması, lâzımdır. Meşveret olunan kimsenin, bilmediğini veya bildiğinin aksini söylemesi günâhtır. Hata ile söylemesi günâh olmaz. Bu şartları taşımayan biri ile meşveret edilirse, her iki tarafa da günâh olur. Din ve dünya işlerinde bilmeyerek fetva verene, melekler lânet eder. Bir kimse zararlı olduğunu bilerek bir emir verse, hıyânet etmiş olur.


.

Emanete ihanet, münafıklıktır!..

 
A -
A +
Bir kimse, kendisine emanet edilen parayı, malı, izinsiz kullanamaz. Emanet edilen şey, ne olursa olsun, sâhibinden izinsiz kullanılacak olursa hıyanet olur, haramdır.
 
Başkasının malını ondan izinsiz, zorla almaya, gasbetmek denir. Gasp, haram olduğu gibi, gasbedilen malı kullanmak da haramdır. Başkasının malını izinsiz alıp, kullanıp, sonra geri vermek, malda kusur hâsıl olmasa bile, haram olur. Kendisine emanet bırakılan veya gasbettiği malı, parayı ticârette veya başka yerde kullanıp, bundan kazanç sağlamak câiz değildir, kazandığı haram olur. Bunu fakire sadaka vermesi lâzımdır. Birinin malını, parasını şaka olarak da alıp saklamak haramdır. Çünkü böylece, başkasını üzmüş oluyor. Başkasına eziyet vermek de haramdır. Bir kimse, haramdan gelen ve emanet olarak alınan paraları kendi helâl malı ile veya birbirleri ile karıştırıp da ayıramazsa, hepsi habis mülkü olur ve kendi helâl malından sahiplerine ödemesi lâzım olur.

Abdullah bin Mes'ûd hazretleri buyuruyor ki:
"Dîninizden ilk olarak, ayrılacağınız, elinizden kaçıracağınız şey, 'emanet' olacaktır. Son olarak elinizden kaçacak şey ise namazdır. Dîni olmadığı hâlde, namaz kılan kimseler olacaktır."

İmâm-ı Müstagfirî hazretleri, şöyle bir hâdise nakletmekdir:
"Bir yolculukta idim. Bir yerde cenâze vardı. Onun için kabir kazıyorlardı. Onlara yardım ederim diye yanlarına gittim. O sırada saçı sakalı ağarmış bir ihtiyâr, beyaz bir merkebe binmiş olduğu hâlde oraya geldi.
-Bu cenâze kimindir, diye sordu.
-Bir Müslümânın cenâzesidir, dediler.
-Bunun yakını var mı, diye sordu. Bir kişiyi göstererek;
-Bu onun kölesidir, dediler. Köleye;
-Senin efendin hiçbir kavme reis oldu mu veya sultânların yaptığı bir iş yaptı mı, diye sordu. Köle;
-Onu bilmem, yalnız bu kimse, harbe iştirak ettiği zamanlarda, kendisine emanet edilen ganimetlere, mallara hıyânet ederdi, dedi. Ak saçlı ihtiyâr;
-Bunun namazını kılmayınız, dedi. Biz namazını kılmak için kalktık. O ihtiyâr zât, bizden yüz çevirip gitti. Onu bir daha göremedik... Meyyiti kabre koyduk. Kabirde bir kazma unutmuşuz. Köle;
-Ben bu kazmayı emânet almıştım, definden sonra geri verecektim, dedi. Kazmayı almak için kabri açtık ve defnettiğimiz şahsı kabirde oturmuş, kazmanın halkası boynuna geçmiş ve kazmanın sapını eline almış vaziyette gördük. Onu o hâliyle bıraktık. Kazmanın sâhibine durumu haber verdik. O da bizim gördüğümüz hâli gördü."
Netice olarak bir kimse, kendisine emanet edilen parayı, malı, izinsiz kullanamaz. Emanet edilen şey, ne olursa olsun, sâhibinden izinsiz kullanılacak olursa hıyanet olur, haramdır.

Hadîs-i şerîfde buyurulduğu gibi:
(Münâfıklık alâmeti üçtür: Yalan söylemek, vaadini yerine getirmemek, emanete hıyanet etmek.)


.

Başkasının kusurunu araştırmak...

 
A -
A +
Müslümânların ayıplarını örtmek, gizli günâhlarını yaymamak ve kusurlarını affetmek çok sevaptır. Küçüklere, emri altında bulunanlara, fakirlere merhamet etmelidir. Kusurlarını yüzlerine vurmamalıdır. 
 
 
Allahü teâlânın ahlâkı ile ahlâklanmak, her Müslümâna lâzımdır. Çünkü Resûlullah efendimiz;
(Allahü teâlânın ahlâkı ile huylanınız!) buyurmuştur. Allahü teâlânın sıfatlarından biri Settâr, yani günâhları örtücüdür. Müslümânın da din kardeşinin ayıbını, kusûrunu örtmesi lâzımdır. Allahü teâlâ, kullarının günâhlarını affedicidir. Müslümânlar da, birbirlerinin kusurlarını, kabahatlerini affetmelidir. Allahü teâlâ kerîmdir, rahîmdir, yani lutfu, ihsânı boldur ve merhameti çoktur. Müslümânın da cömert ve merhametli olması lâzımdır. Bütün güzel ahlâk da böyledir. Resûlullah efendimizin güzel huyları pek çoktur. Her Müslümânın bunları öğrenmesi ve bunlar gibi ahlâklanması lâzımdır. Böylece, dünyada ve âhırette felaketlerden, sıkıntılardan kurtulmak ve Peygamber efendimizin şefâatine kavuşmak nasip olur. Resûlullah efendimiz şu duâyı çok okurlardı:
(Allahümme innî es'elüke-ssıhhate vel-âfiyete vel-emânete ve hüsnel-hulkı verrıdâe bilkaderi bi-rahmetike yâ Erhamerrâhimîn... Ya Rabbî! Senden, sıhhat, âfiyet, emânete hıyânet etmemek, güzel ahlâk ve kaderden râzı olmak istiyorum. Ey merhamet sâhiplerinin en merhametlisi! Merhametin hakkı için, bunları bana ver!)
Kendi kusurlarını araştırıp düzeltmeye çalışan bir kimse, başkalarının ayıplarını görmeye vakit bulamaz. Hep, kendinden daha iyi olan Müslümânları görür. Yani her gördüğü Müslümânı kendinden daha iyi bulur. Sâlih olduğu bilinen kimsenin doğru söylediğine inanır. Başkalarının kötülüklerini araştıran, kendi kusurlarını görmeyen kimse, evliyâya da inanmaz. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
"Dinde yapılması yasak edilenlerden, mümkün olduğu kadar sakınmalıdır. Allahü teâlânın râzı olmadığı şeyleri, öldürücü zehir bilmelidir. Kusûrlarını düşünüp, bunları yaptığına mahcup olmalı, utanmalıdır. Pişman olup üzülmelidir. Teheccüd zamanında tövbe, istiğfâr etmek, Allahü teâlâya ilticâ etmek, yalvarmak, günâhlarını düşünmek, ayıplarını, kusurlarını hatırlamak, kıyâmetteki azapları düşünüp korkmak, Cehennemin sonsuz acılarından titremek lâzımdır."
Netice olarak, Müslümânların ayıplarını örtmek, gizli günâhlarını yaymamak ve kusurlarını affetmek çok sevaptır. Küçüklere, emri altında bulunanlara, fakirlere merhamet etmelidir. Kusurlarını yüzlerine vurmamalıdır. Hiç kimsenin dînine, malına, canına, şerefine, nâmusuna saldırmamalıdır. Herkes, kendi kusurlarını görmeli, Allahü teâlâya karşı yaptığı kabahatleri düşünmelidir. Allahü teâlânın, kendisine ceza vermekte acele etmediğini, rızkını kesmediğini bilmelidir.


.

Birlikte rahmet vardır ayrılıkta ise azap...

 
A -
A +

İmâm-ı Beyhekî hazretleri buyurdu ki: "Müslümanlar bozulduğu zaman, bunlardan önce olanların doğru yoluna sarılmalısın! Bir kişi kalsan bile, o yoldan ayrılmamalısın!"

Her Müslüman, birlik ve beraberliğe çok ehemmiyet vermeli, memleketin kalkınması için maddî, mânevî çalışmalı, din bilgilerini iyi öğrenmeli, haramlardan sakınmalı, Allahü teâlâya ve kullarına karşı olan vazîfelerini, borçlarını yerine getirmeli, İslâmın güzel ahlâkı ile bezenmeli, kimseye zarar vermemeli, fitne, yani anarşi çıkarmamalıdır. Dînimiz, böyle olmamızı emrediyor.

Peygamber efenimiz, yeryüzündeki bütün Müslümânların tek bir îmân yolunda, Dört Halîfesinin doğru yolunda, birleşmelerini emir buyurdu. İslâm âlimleri, el ele vererek, çalışıp, Dört Halîfenin itikad, îmân yolunu kitaplara geçirdiler. Peygamber efendimizin emrettiği bu tek yola, Ehl-i sünnet vel-cemâat ismini verdiler. Yeryüzündeki bütün Müslümanların, Ehl-i sünnet yolunda birleşmeleri lâzımdır. İslamda birlik istiyenler, mevcut olan bu birliğe katılmalıdırlar.

Bu Dört Halîfeden her biri, kendi hilâfetleri zamanında, birbirleri ile uygun, her türlü ayrılık lekesinden temiz idi. Kardeşlik ve birlik üzere idiler. Her biri, İslâm memleketlerini şirkten ve müşriklerin kininden korudular. Bu Dört Halîfeden sonra da, Müslümanlar îmân ve itikadda birlik idi. Her ne kadar, oruç, hac, zekât ve başka yapılacak işlerde ayrılıkları oldu ise de, inanılacak şeylerde ve Resûlullah efendimizi, Onun Eshâbını sevmekte, hepsini hâlis olarak tanımakta hiçbir kusur, noksanlık, bozukluk ve gevşeklik olmadı.

O hâlde, yeryüzündeki bütün Müslümanlar, el ele vermeli, itikaddaki ayrılıklarını ortadan kaldırmalı, tek kurtuluş yolu olan Ehl-i sünnet itikadında birleşmelidir. Îmânda, ahlâkta, adâlette birlik hâsıl olunca, her bakımdan kuvvetli olunur ve Müslümanların da hiç kimseden korkusu olmaz. Abdülganî Nablüsî hazretleri Hadîka kitabında diyor ki:

"Cemâat rahmettir. Yani Müslümânların hak üzerinde birleşmeleri, Allahü teâlânın merhamet etmesine sebep olur. Tefrika, bölünmek ise azaptır. Yani Müslümanların topluluğundan ayrılmak, Allahü teâlânın azap yapmasına sebep olur. Demek ki, her Müslümanın doğru yolda olanlara katılması lâzımdır. Îmânı doğru olanlar az olsa dahi, bunlara katılmalı, bunlar gibi inanmalıdır.

Doğru yol, Eshâb-ı kirâmın yoludur. Bu yolda olanlara, Ehl-i sünnet vel-cemâat denir. Eshâb-ı kirâmdan sonra, ortaya çıkan bâtıl, bozuk kimselerin çok olması insanı şaşırtmamalıdır."

Netice olarak, rahmet olan cemaatten, topluluktan ayrılmamalıdır. İmâm-ı Beyhekî hazretlerinin buyurduğu gibi:

"Müslümanlar bozulduğu zaman, bunlardan önce olanların doğru yoluna sarılmalısın! Bir kişi kalsan bile, o yoldan ayrılmamalısın!"


.

"Allahü teâlânın ipine sarılınız!"

 
A -
A +
"Tefsîr âlimlerinden bâzıları, Allahü teâlânın ipi, cemâat, birlik demektir dediler. Fırkalara ayrılmayınız emri, böyle olduğunu göstermektedir. Cemâat de, fıkıh ve ilim sâhipleridir."
 
Âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflerde, mü'minlerin kardeş oldukları, bu kardeşliği bozacak itikat ve amellerden uzak durmaları lâzım geldiği bildirilmektedir.

Hanefî fıkıh âlimlerinden Ahmet Tahtâvî hazretleri, Dürr-ül-muhtâr hâşiyesinde diyor ki:
"Tefsîr âlimlerinin çoğuna göre, (Dinde fırkalara ayrıldılar) âyet-i kerîmesi, bu ümmette meydana gelecek olan itikad, îmân bilgilerinde, bid'at sâhiplerini haber vermektedir.

Hazret-i Ömer'in haber verdiği hadîs-i şerîfte, Resûlullah efendimiz hazret-i Âişe'ye, (Dinde fırkalara ayrıldılar âyet-i kerîmesi, bu ümmette meydana gelecek olan itikad, îmân bilgilerinde bid'at sâhiplerini ve nefislerine uyanları haber veriyor) buyurdu.

En'âm sûresinin 153. âyetinde meâlen; (Doğru yol budur. Bu yolda olunuz! Fırkalara bölünmeyiniz!) buyuruldu.

Yani Yahudiler, Hıristiyanlar ve başka sapıklar doğru yoldan ayrıldılar, siz de, bunlar gibi bölünmeyiniz!

Âl-i îmrân sûresinin 103. âyetinde meâlen; (Hepiniz, Allahü teâlânın ipine sarılınız! Fırkalara bölünmeyiniz!) buyuruldu.

Tefsîr âlimlerinden bâzıları, Allahü teâlânın ipi, cemâat, birlik demektir dediler. Fırkalara ayrılmayınız emri, böyle olduğunu göstermektedir. Cemâat de, fıkıh ve ilim sâhipleridir. Fıkıh âlimlerinden îmân, itikad bilgilerinde, bir karış ayrılan, dalâlete düşer, Allahü teâlânın yardımından mahrum kalır, Cehenneme gider. Çünkü, fıkıh âlimleri doğru yoldadırlar.

Muhammed aleyhisselâmın sünnetine yapışan ve Hulefâ-i râşidînin yani dört halîfenin yoluna sarılan bunlardır. Sivâd-ı a'zam, yani Müslümânların çoğu, fıkıh âlimlerinin yolundadır. Bunların yolundan ayrılanlar, Cehenneme gideceklerdir. Allahü teâlânın rızâsı, yardımı, bu fırkadan olanlaradır. Bu fırkadan olmayanlara, Allahü teâlâ gadab edecek, Cehennemde azap yapacaktır.

Ehl-i sünnet olmak için, dört mezhebden birini tâbi olmak lâzımdır. Bu dört mezhebden birine uymayan kimse, Ehl-i sünnet değildir. Yetmişüç fırkadan yalnız biri Ehl-i sünnettir. Diğer yetmişiki fırka bid'at sâhibidir, Cehenneme gidecektir. Ey mü'minler, Cehennemden kurtulmuş olan tek fırkaya tâbi olunuz! Bu da, Ehl-i sünnet vel-cemâ'at denilen fırkadır. Çünkü, Allahü teâlânın yardımı, koruması ve tevfîkı bu fırkada olanlaradır. Allahü teâlânın gadabı ve azabı bu fırkadan ayrılanlaradır ki, bunlara dinde reformcu denir."

Netice olarak, Peygamber efendimiz; (Cemâatte rahmet vardır) buyurdu. Cemâatten birinin duâsı, dileği kabul olursa, cemâatin hepsinin birden duâsı kabul olur. Cemâatle namaz kılmanın hikmetlerinden biri de budur.


.

Seven, sevdiğine itâat eder...

 
A -
A +
Bir kimse; sevdikleri gibi inanıp, itâat etmez ve ibâdetlerde, onlara tam uymazsa, beğenmediği için uymamış ise, seviyorum demesinin yine faydası olmaz, onlarla birlikte olamaz.
 
Allahü teâlâyı, Onun Resûlünü, sâlihleri ve hayır sâhiplerinin dirilerini ve ölülerini sevmek, saygılı olmak, hürmette kusûr etmemek lâzımdır.

Bir kimse, Resûlullah efendimize gelip kıyâmet gününü sorunca;

-Kıyâmet için ne hazırlık yaptın? buyurdu. Soran kimse;

-Allahın ve Resûlünün sevgisini hazırladım cevabını verir. Bunun üzerine Peygamber efendimiz;

-Sevdiklerinle beraber olursun buyururlar.

İmâm-ı Nevevî hazretleri, bu hadîs-i şerîfi açıklarken;
"Bu hadîs-i şerîf, Allahü teâlâyı, Onun Resûlünü, sâlihlerin ve hayır sahiplerinin dirilerini ve ölülerini sevmenin kıymetini, faydasını bildiriyor" buyuruyor.

Allahü teâlâyı ve Onun Peygamberini sevmek demek, emirlerini yapmak, yasaklarından sakınmak, bunlara karşı edepli, saygılı olmak demektir. Sâlihleri severek onlardan faydalanmak için, onların yaptıklarını yapmak lâzım değildir. Çünkü onların yaptıklarını yapan da, onlardan olur.

Hadîs-i şerîfte;
(Bir cemâati seven kimse, onların arasında haşrolunur) buyuruldu.

Ebû Zer Gıfârî hazretleri;
-Yâ Resûlallah, bir kimse, bir cemâati sevse, fakat onların yaptıklarını yapmasa nasıl olur, diye sorunca;

-Yâ Ebâ Zer! Sevdiklerinle berâber olursun buyurdu.

Hasan-ı Basrî hazretleri buyuruyor ki:
 "Bu hadîs-i şerîfler seni yanıltmasın! Sen iyilere, ancak onların iyi amellerini yapmakla kavuşabilirsin! Yahudiler ve Hıristiyanlar, Peygamberlerini seviyorlar ise de, onlar gibi olmadıkları için, onların yanına gidemeyeceklerdir."

İmâm-ı Gazâlî hazretleri bunun için;
 "Onların iyi amellerinden birkaçını veya hepsini yapmadıkça, yalnız sevmekle, onların yanına kavuşulamaz" buyurdu.

Bütün bunlardan anlaşılıyor ki, bir cemâati sevenler, üç kısım olabilir:
1-Onların bütün amellerini ve ahlâkını edinmiştir. 2-Hiçbirini edinmemiştir. 3-Yâhut da, birkaçını yapar.

Hepsini yapabilen, onlardan olur. Sevdiklerine hiç uymayan, onlara hiç benzemeyen kimse, onlardan hiç olamaz, sevgisi, sözde kalır. Yalnız sözde kalan sevmeye, sevmek denilmez. Seviyorum demesi doğru olmaz. Sevdiklerinin birkaç ameline uyan kimseye gelince, îmânda uymamış ise, onlardan olamaz. Onları seviyorum demesi hiç doğru değildir. Onun kalbinde, onlara sevgi değil, düşmanlık vardır. Yahudilerin ve Hıristiyanların, Peygamberleri seviyoruz demeleri böyledir.

Netice olarak kişi, sevdikleri gibi inanıp, itâat etmez ve ibâdetlerde, onlara tam uymazsa, beğenmediği için uymamış ise, seviyorum demesinin yine faydası olmaz, onlarla birlikte olamaz. Gücü yetmediği, nefsine hâkim olamadığı için, hepsine uyamamış ise, onlarla birlikte olmasına mâni olmaz..


.

Her nimeti gönderen Allahü teâlâdır

 
A -
A +
Kullardaki üstün ve iyi sıfatlar, Allahü teâlânın lütfu ve ihsânıdır. Hayatımız, aklımız, ilmimiz, gücümüz, görmemiz, işitmemiz, söyleyebilmemiz, hep Ondandır...
 
Herkese her nimeti gönderen, her şeyi var eden, ancak Allahü teâlâdır. Her varlığı, her ân varlıkta durduran Odur. Kullardaki üstün ve iyi sıfatlar, Onun lütfu ve ihsânıdır. Hayatımız, aklımız, ilmimiz, gücümüz, görmemiz, işitmemiz, söyleyebilmemiz, hep Ondandır. Saymakla bitirilemeyen çeşitli nimetleri, iyilikleri gönderen hep Odur. İnsanları güçlüklerden, sıkıntılardan kurtaran, duâları kabul eden, dertleri, belâları gideren hep Odur. Rızıkları yaratan ve ulaştıran yalnız Odur. İhsânı o kadar boldur ki, günâh işleyenlerin rızkını kesmiyor. Günâhları örtmesi o kadar çoktur ki, emrini dinlemeyen, yasaklarından sakınmayanları, herkese rezîl ve rüsvâ etmiyor ve nâmus perdelerini yırtmıyor. Affı ve merhameti o kadar çoktur ki, cezâyı ve azâbı hak edenlere azap vermekte acele etmiyor. Nimetlerini, ihsânlarını, dostlarına ve düşmanlarına saçıyor. Kimseden bir şey esirgemiyor. Bütün nimetlerinin en üstünü, en kıymetlisi olarak da, doğru yolu, saâdet ve kurtuluş yolunu gösteriyor. Yoldan sapmamak ve Cennete girmek için teşvik buyuruyor. Cennetteki sonsuz nimetlere ve kendi rızasına, sevgisine kavuşabilmemiz için, Sevgili Peygamberine uymamızı emrediyor.
Allahü teâlânın nimetleri güneş gibi meydandadır. Başkalarından gelen iyilikler, yine Ondan gelmektedir. Başkalarını vâsıta kılan, onlara iyilik yapmak isteğini veren, onlara iyilik yapabilecek gücü, kuvveti veren, yine Odur. Bunun için, her yerden, herkesten gelen nimetleri gönderen hep Odur. Ondan başkasından iyilik, ihsân beklemek, emânetçiden emânet ve fakîrden sadaka istemeye benzer.
İnsanın, bu nimetleri gönderen Allahü teâlâya, gücü yettiği kadar şükretmesi, insanlık vazîfesidir. Aklın emrettiği bir vazîfe, bir borçtur. Allahü teâlâya yapılması icap eden bu şükrü yerine getirebilmek, kolay bir iş değildir. Çünkü insanlar, zayıf, muhtaç, ayıplı ve kusurludur. Allahü teâlâ ise, ayıplardan, kusurlardan, uzaktır.
İnsanların Allahü teâlâya karşı, kalp, dil ve bedenle yapmaları ve inanmaları lâzım olan şükür borcu, kulluk vazîfeleri, Allahü teâlâ tarafından bildirilmiş ve Onun Sevgili Peygamberi tarafından ortaya konmuştur. Allahü teâlânın gösterdiği ve emrettiği kulluk vazîfelerine İslâmiyet denir. Allahü teâlâya şükür, Onun Peygamberinin getirdiği yola uymakla olur. Allahü teâlâya şükür, Onun Peygamberinin getirdiği yola uymakla olur. Bu yola uymayan, bunun dışında kalan hiçbir şükrü, hiçbir ibâdeti, Allahü teâlâ kabul etmez, beğenmez...


.

İslâma hizmet, insanlığa hizmettir

 
A -
A +
İnsanlığa hizmet, İslâma hizmet ile olur. İnsanlığa düşman olanlar, İslâmiyeti yok etmeye çalışmıştır. Saldırmalarının en tesîrlisi, Müslümanları aldatmak, içeriden yıkmak olmuştur.
 
Herkes, insanlığa hizmet etmenin en şerefli vazife olduğunu ve bunun için çalıştığını söyler. Kendi keyfi, zevki ve para kazanmak için olan çalışmalarını, didinmelerini, bu hizmet maskesi ile örtenler pek çoktur. İnsanlara hizmet, onları dünyada ve âhirette rahata, huzura kavuşturmak demektir.

Bunun da, tek yolu, tek başarıcısı, insanları yaratan, yetiştiren, merhameti ve ihsânı sonsuz bol olan Allahü teâlânın gösterdiği, saadet yolu, yani İslâmiyettir. İnsanlığa hizmet, İslâma hizmet ile olur. İslâma hizmet, insanlığa hizmettir. İnsanlığa düşman olanlar, İslâmiyeti yok etmeye çalışmıştır. Saldırmalarının en tesîrlisi, Müslümanları aldatmak, içeriden yıkmak olmuştur. Onları bölmüşler, birbirine düşman etmişler, dinsizlerin pençesine düşmelerine sebep olmuşlardır.

İslâmiyete hücum edenlerin başında, ingiliz câsusları gelmektedir. Bir İngiliz câsusu olan Hempher, hatıratında diyor ki:

"Devletimiz, Hindistan, Çin ve Orta Doğu'daki sömürgelerinde nisbeten zayıftır, tam mânâsı ile idaremizin altında değildir. Hükûmetimizin, Hindistan için hiç endişesi yoktur. Zîrâ Hindistan, değişik milletlere, ayrı dillere ve zıt çıkarlara sahip bir ülkedir. Çin'den de pek korkumuz yoktur.

Çünkü Çin'e hâkim olan Budizm ve Konfüçyüs dinlerinin canlanmasından korkulmuyor. Zîrâ bunlar, hayatla hiç ilgilenmeyen, iki ölü dindir. Bu iki ülke, biz İngiltere hükûmetini rahatsız etmiyor.

İslâm memleketleri ise son derece rahatımızı bozuyor. Osmanlı devleti ile birkaç anlaşma yapmıştık. İrân hükûmeti ile de, gizlice birkaç anlaşma yapmış ve bu iki ülkeye, mason yaptığımız, devlet adamlarını yerleştirmiştik. Rüşvet, kötü idare ve din bilgisi noksan idarecilerin, güzel kadınlarla meşgul olup, vazîfelerini unutması, bu iki ülkenin belini kırdı. Fakat, bütün bunlara rağmen, şu sayacağım sebeplerden dolayı yaptıklarımızın beklediğimiz neticeyi vermemesinden endişe ediyorduk. Müslümanlar, İslâma son derece bağlıdırlar. Osmanlıların, yaptıklarımızın farkına vararak, plânlarımızı bozup tesirsiz hâle getirmelerinden çok endişe ediyorduk. Bir de, İslâm âlimlerinden son derece rahatsızdık. Lâkin, ümitsizliğe kapılmıyorduk. Çünkü biz, derin nefes almayı ve sabretmeyi âdet edinmişizdir..."

Netice olarak İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin bir talebesine yazdığı mektubun sonunda buyurduğu gibi:

"Bunun için, gücüm, kuvvetim olmadığı hâlde, yardıma koşmaya özeniyorum. Güçlükleri yenerek, İslâmiyete ufacık bir hizmet edebilmek yolunu arıyorum. İyilerin çoğalmasını isteyen de, onlardan sayılır buyurmuşlardır."


.

Herkese ilk lazım olan şey...

 
A -
A +
"Lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlullah"ın mânâsı; (Allah vardır ve birdir. Muhammed aleyhisselâm, Onun Peygamberidir) demektir...
Herkese ilk lazım olan şey, Kelime-i tevhîd söylemek ve bunun mânâsına inanmaktır. Kelime-i tevhîd; "Lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlullah"tır. Bunun mânâsı; "Allah vardır ve birdir. Muhammed aleyhisselâm, Onun Peygamberidir" demektir. Buna inanmaya, îmân etmek ve Müslümân olmak denir. İmânın devamlı olması lâzımdır. Bunun için, îmânın gitmesine sebep olan şeyleri yapmaktan, söylemekten ve küfür alâmeti olan şeyleri kullanmaktan sakınmak lazımdır.
Kur'ân-ı kerîm Allah kelâmıdır. Allahü teâlâ, Cebrâîl aleyhisselâm ismindeki melek ile Kur'ân-ı kerîmi Muhammed aleyhisselâma göndermiştir. Kur'ân-ı kerîmin kelimeleri Arabîdir. Fakat bu kelimeleri yan yana dizen Allahü teâlâdır. Kur'ân-ı kerîmdeki Arabî kelimeler, Allahü teâlâ tarafından dizilmiş âyetler hâlinde, harf ve kelime olarak gelmiştir. Bu harf ve kelimelerin mânâsı kelâm-ı ilâhîyi taşımaktadır. Bu harflere, kelimelere Kur'ân denir. Kelâm-ı ilâhîyi gösteren mânâlar da Kur'ândır. Bu kelâm-ı ilâhî olan Kur'ân mahluk, yaratılmış değildir. Allahü teâlânın başka sıfatları gibi ezelî ve ebedîdir. Cebrâîl aleyhisselâm her sene bir kere gelip, o âna kadar inmiş olan Kur'ân-ı kerîmi, Levh-il mahfûzdaki sırasına göre okur, Peygamber efendimiz de tekrar ederdi. Âhırete teşrif edeceği sene, iki kere gelip, tamamını okudular.
Peygamber efendimiz ve Eshâb-ı kirâmın çoğu, Kur'ân-ı kerîmin tamamını ezberlemişlerdi. Hazret-i Ebû Bekir, ezber bilenleri toplayıp, yazılı olanları getirtip, bir heyete bütün Kur'ân-ı kerîmi yazdırdı. Böylece Mushaf denilen bir kitap meydana geldi. Otuzüç bin sahâbî, bu mushafın her harfinin tam yerinde olduğuna söz birliği ile karar verdi.
Muhammed aleyhisselâmın sözlerine Hadîs-i şerîf denir. Bunlardan, mânâsı Allahü teâlâ tarafından, kelimeleri Muhammed aleyhisselâm tarafından olan hadîs-i şerîflere Hadîs-i kudsî denir.
Allahü teâlânın emirlerinden, inanılacak bilgilere imân, yapılacak olanlara farz, sakınılacak olanlara harâm denir. Farzlara ve harâmlara Ahkâm-ı islâmiyye denir. İslâm bilgilerinden birine bile inanmayana kâfir denir...
İnsana ikinci lâzım olan şey, kalbini temizlemektir. Kalb, yürekte bulunur ki, buna gönül denir. İslâm bilgilerinin yeri bu kalbdir. İnanan ve inanmayan da bu kalbdir. İnanan kalb, temizdir, inanmayan, inkâr eden kalb ise, pistir, ölüdür. Kalbin temiz olması için çalışmak, birinci vazîfedir. İbâdet yapmak, bilhassa namaz kılmak ve istiğfâr söylemek kalbi temizler. Harâm, günâh işlemek ise, kalbi boza


.

İslamiyet, huzur ve barış dinidir

 
A -
A +
İnsanlar arasında adâleti, huzuru, barışı ve emniyeti gerçekleştirmek için, biricik çıkar yol, dünyanın her yerine Kelime-i tevhîdi yaymaktır. Dünya barışı, ancak böyle sağlanabilir.
 
İslâmiyet, huzuru ve barışı, temin eden bir dindir. Huzur ve barış, ancak Allahü teâlânın emirlerine uymak ve yasaklarından sakınmakla sağlanır. Gayr-i müslimlerin rahatları, huzurları ve barış içinde yaşamaları için, Müslümanlar harp etmez. Zaten harp ile gayr-i müslimler huzura ve barışa kavuşamaz. Gayr-i müslimlerin huzura, barışa kavuşmaları, ancak Müslüman olmaları ile olabilir. 
 
Kur'ân-ı kerîme uyulan yerlerde huzur, barış ve adâlet kendiliğinden hâsıl olur. Allahü teâlâ, zaten bunun için İslâmiyeti kullarına lütfetmiş, ihsân etmiş, göndermiştir. Muhammed aleyhisselâmın gönderilmesi, bütün insanlara rahmet olmuştur. İşte Müslümanlar, gayr-i müslimleri bu yoldan huzura, barışa kavuşturmak için emr-i ma'rûf ederler. Yeryüzündeki bütün insanların Müslüman olmakla şereflenmeleri için canlarını, mallarını feda ederler.
 
Allahü teâlâ, bütün insanları Müslüman olmaları için yarattığını bildiriyor. Bütün insanlara, îmân etmelerini, Müslüman olmalarını emrediyor. Kullarını bu saâdete kavuşturmak için çalışanlara, çok sevap vereceğini söz veriyor. Allah kelimesini yaymak demek, Kelime-i tevhîdi yaymak demektir. 
 
Cihâd demek de, Kelime-i tevhîdi, yani îmânı yaymak demektir. İnsanlar arasında adâleti, huzuru, barışı ve emniyeti gerçekleştirmek için, biricik çıkar yol, dünyanın her yerine Kelime-i tevhîdi yaymaktır. Dünya barışı, ancak böyle sağlanabilir. Dürr-ül-muhtâr da diyor ki:
 
"Cihâd, bütün insanları, îmân etmeye çağırmak, bu çağrıyı işitmelerine ve kabul etmelerine mâni olan diktatörleri ile devletin harp etmesidir. Fertlerin cihâdı ise, mal, fikir, her lâzım olanı yapmakla ve duâ etmekle olur. Cihâd etmek farz-ı kifâyedir. Düşman hücum ettiği zaman, kadın, çocuk bütün milletin devlete yardım etmeleri farz-ı ayın olur."
 
Netice olarak, dinini bilen, seven ve kayıran her Müslümanın, kitap, dergi, gazete, radyo, televizyon ve filmlerle İslamiyetin üstünlüğünü, faydalarını, hem Müslümanlara, Müslüman yavrularına öğretmesi, hem de bütün dünyaya yayması, bunun için çalışması lâzımdır. Bunu yapabilmek için, İslâm bilgilerini; hem din, hem de fen kollarını iyi öğrenmelidir. İslâm medreselerinde eskiden fen bilgileri de okutuluyordu. İslâma hizmet etmek ve din düşmanlarının yalanlarını, iftiralarını yüzlerine çarpabilmek istiyenlerin, bugün de, en az lise bilgilerini ve Ehl-i sünnetin temel bilgilerini iyi kavramaları lâzımdır. Bu ikisinden birinde eksiği olanların İslâmiyete faydaları değil, zararları dokunur. "Yarım âlim insanın dînini alır" sözü meşhurdur...


.

Din, insanı ebedi saâdete götürür

 
A -
A +
Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan beri, her bin senede, bir Peygamber vâsıtası ile, insanlara bir din göndermiştir. Bu Peygamberlere Resûl denir...
 
Din, insanları ebedi saâdete götürmek için Allahü teâlâ tarafından gösterilen yol demektir. Din ismi altında insanların uydurduğu eğri yollara din denmez. Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan beri, her bin senede, bir Peygamber vâsıtası ile, insanlara bir din göndermiştir. Bu Peygamberlere Resûl denir. Her asırda, en temiz bir insanı Peygamber yaparak, bunlar ile dinleri kuvvetlendirmiştir. Resûllere tâbi olan bu Peygamberlere de, Nebî denir.
Bütün Peygamberler, hep aynı îmânı söylemiş, hepsi ümmetlerinden aynı şeylere îmân etmeyi istemişlerdir. Fakat dinleri, yani kalb ile, beden ile yapılması ve sakınılması lâzım olan şeyleri başka başka olduğundan, Müslümânlıkları da ayrıdır.
İmân edip de kendini İslâmiyetin bildirdiklerine uyduran Müslümandır. İslamiyetin bildirdiği hükümleri kendi arzularına, keyiflerine uydurmak isteyen ise, kâfirdir. Zira Allahü teâlâ, dinleri, nefsin arzularını, keyiflerini kırmak ve taşkınlıklarını önlemek için göndermiştir.
Her din, kendisinden önce gelen dîni neshetmiş, değiştirmiştir. En son gelen ve her dîni değiştirmiş, daha doğrusu dinlerin hepsini kendinde toplamış olup, kıyâmete kadar hiç değişmiyecek olan din, Muhammed aleyhisselâmın dînidir. Bugün, Allahü teâlânın sevdiği, beğendiği din de, İslam dînidir. Bu dînin bildirdiği farzları yapanlara ve harâmlardan kaçınanlara Allahü teâlâ, âhırette nimetler, iyilikler verecektir. Farzları yapmayanlara ve harâmlardan kaçınmayanlara, âhırette cezalar vardır. Îmânı olmayanların farzları kabul olmaz. Farzları yapmayan müminlerin, sünnetleri kabul olmaz, yani bunlara sevap verilmez. Bunlar Peygamber efendimize  tâbi olmuş olmaz. Bir kimse, bütün farzları yapıp da, bir farzı özürsüz terk ederse, bu borcunu ödemedikçe, bu cinsten olan hiçbir nâfile ibâdetine ve sünnetine sevap verilmez. Peygamber efendimiz, hazret-i Ali'ye hitâben;
(Yâ Ali, insanlar fedâil, nâfilelerle meşgûl oldukları zaman, sen farzları tamamlamaya çalış!) buyurmuştur.
Mubahlar iyi niyetle, güzel düşüncelerle yapılınca, insan sevap kazanır. Kötü niyetlerle yapılırsa veya bunları yapmak, bir farzı vaktinde eda etmeye mâni olursa, günah olurlar. Farzlar yapılırken, kötü niyetler karışırsa, borç ödenmiş ise de, sevap kazanılmaz, belki günah da olur.
Harâm işleyenlerin farzları ve sünnetleri sahih olur. Yani borçlarını ödemiş olurlar ise de, sevap kazanamazlar. Hadîka'da;
"Günahlardan sakınmayan Müslümanların ibâdetleri sahîh olsa da kabul olmaz" buyurulmaktadır


.

İyi niyet, günahları değiştirmez!..

 
A -
A +
"Ameller, niyete göre iyi veya kötü olur" hadîs-i şerîfi, taatlara ve mubahlara niyete göre sevap verileceğini bildirmektedir...
 
Günahlar, niyetsiz veya iyi niyetle işlenirse, günah olmaktan çıkmaz. (Ameller, niyete göre iyi veya kötü olur) hadîs-i şerîfi, taatlara ve mubahlara niyete göre sevap verileceğini bildirmektedir. Bir kimse, birinin gönlünü almak için başkasını incitse veya başkasının malı ile sadaka verse, yahut haram para ile mektep, câmi yaptırsa, bunlara sevap verilmez. Bunlara sevap beklemek, cahillik olur. Zulüm, günah, iyi niyetle işlenirse, yine günah olur. Böyle işleri yapmamak sevaptır. Bilerek yaparsa, büyük günah olur. Günah olduğunu bilmeyerek yaparsa, Müslümanların çoğunun bildiği şeyleri onun bilmemesi, öğrenmemesi de günah olur. İslam bilgilerinin yaygın olduğu yerde, bilmemek özür olmaz, günah olur.

Taatlar, niyetsiz veya Allah için niyet ederek yapılınca, sevap hâsıl olur. Taat yaparken, Allahü teâlâ için yaptığını bilse de, bilmese de kabul olur. Bir kimse Allahü teâlâ için yaptığını bilerek taat yaparsa, buna kurbet denir. Kurbet olan işi de yaparken sevap hasıl olması için niyet etmek şart değildir. Sevap hasıl olması için, Allah rızası için niyet etmek lazım olan taate, ibâdet etmek denir. Niyetsiz alınan abdest ibâdet olmaz, kurbet olur, bununla, namaz kılınır.
Görülüyor ki, her ibâdet kurbettir ve taattır. Kur'ân-ı kerîm okumak, vakıf, sadaka, Hanefî mezhebinde abdest almak ve benzerleri yapılırken sevap hasıl olması için, niyet lazım olmadığından, kurbettirler ve taattırlar. Fakat, ibâdet değildirler. Taat veya kurbet olan bir iş yapılırken, Allah için niyet edilirse, ibâdet yapılmış olur. Fakat bunlar, ibâdet olarak emrolunmadı.

Allahü teâlâyı tanımaya yarayan fizik, kimya, biyoloji, astronomi gibi bilgileri öğrenmek taattır, kurbet değildir. Taat, kötü niyetle yapılırsa, günah olur. Güzel niyyetlerle taatın sevabı arttırılır.
Her mubah, iyi niyetle yapılınca taat, kötü niyetle yapılınca, günah olur. Koku sürünen, iyi giyinen kimse, gösteriş yapmak yahut haram işlemek için şık giyinirse, günah işlemiş olur. Bu kimse, sünnet olduğu için koku sürünür, şık giyinirse, câmiye saygı için, câmide yanına oturan Müslümânları incitmemek için, temiz olmak için, sıhhatli olmak için, İslâmın vakârını, şerefini korumak için niyet edince, her niyeti için ayrı sevaplar kazanır. İslam âlimlerinden bazısı; "Her mubah işte, hatta yemede, içmede, uyumada ve helâya girmekte bile iyi niyet etmeyi unutmamalıdır" buyurmuşlardır. Bunun için insan, mubah bir işe başlarken bile, niyetine dikkat etmelidir...

NOT: Aşure günü için oruç tutmak isteyen, 22-23 Ekim veya 23-24 Ekim günleri tutabilir. Sadece Aşure günü tek olarak tutmak mekruh olur.


.

Duâ etmek de ibâdettir

 
A -
A +

Duânın kabul olması için, önce imanını Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uygun olarak düzeltmelidir. 

 
Duâ, ibâdet demektir. Bunun için namaza duâ denilir. Yani duâ anlamındaki salât kelimesi, namaz için de kullanılır. İslâmiyet'te duâ, Allahü teâlâya yalvararak murâdını istemektir. Allahü teâlâ, duâ eden Müslümânı çok sever, duâ etmeyene gadab eder. Duâ müminin silahıdır, dînin temel direklerinden biridir. Yerleri ve gökleri aydınlatan nurdur. Duâ, gelmiş olan dertleri, belâları giderir, gelmemiş olanların da gelmelerine mâni olur.

(Bana hâlis kalble duâ ediniz! Böyle duâları kabul ederim) 
meâlindeki âyet-i kerîmeden anlaşılıyor ki, duâ etmek, namaz, oruç gibi ibâdettir.

Allahü teâlâ her şeyi sebeple yaratmakta, nimetlerini sebeplerin arkasından göndermektedir.

Zararları, dertleri gidermek ve faydalı şeyleri vermek için de duâ etmeyi sebep yapmıştır.

Diğer ibadetler gibi, duâ etmenin de şartları vardır. Önce günahlarına pişman olup, tevbe etmeli, istiğfâr okumalı, sadaka vermeli, imanını Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uygun olarak düzeltmeli. Duânın kabul olacağına inanmalı, güvenmeli. Duâyı üçten fazla söylemeli.

Kabul olmadı diyerek, ümidi kesmemeli, kabul oluncaya kadar uzun zaman tekrar etmelidir.

Haram yememeli ve içmemeli. Haram şeyleri söylememeli. Mesela gıybet etmemeli, yalan söylememeli, fuhuş sözleri söylememeli yani sövmemelidir.
Duâ ederken evliyayı vesile etmelidir. Tezkiret-ül-Evliyâ'da deniyor ki:

"Talebesinden bir kısmı sefere çıkarken, Ebül Hasen-i Harkânî hazretlerine gelip, (Yol uzundur ve çok korkuludur. Bize bir duâ öğretir misiniz?) diye sordular. (Önünüze bir belâ çıkarsa, yâ Ebel-Hasen deyiniz) buyurdu. Yolda karşılarına eşkıyâ çıktı. İçlerinden biri, (Yâ Ebel-Hasen) dedi.

O ve eşyâsı, hayvanı görünmez oldu. Diğerlerinin mallarını haydutlar götürdüler. Eşkıyâ gidince ona, (Sen nasıl kurtuldun?) dediler. (Yâ Ebel-Hasen dedim, yanıma gelmediler) dedi. Sonra, (Biz yâ Allah dedik, Rabbimize yalvardık, soyulduk. Bu, yâ Ebel-Hasen dedi kurtuldu. Bunun sebebini nedir?) diye hocalarına sordular. (Siz Allahü teâlâyı, haram giren, haram çıkan bir ağızla çağırdınız. Bu ise, Ebül-Hasen'i vesile eyledi. Allahü teâlâ, bunun sesini Ebül-Hasen'e duyurdu. O da bunun kurtulması için duâ etti, duâsı kabul oldu. Kurtaran Allahü teâlâ idi) buyurdu."

Mazlumların, sâlihlerin, misâfirin, oruçlunun iftâr vaktindeki duâsı, seher vaktinde yapılan duâ, Müslümanın arkasından yapılan duâ, sabreden hastanın duâsı ve mübârek zaman ve yerlerde, namazlardan sonra ve Peygamber efendimizin, evliyânın kabirleri yanında, onları vesile ederek yapılan duâlar çabuk kabul edilir.


.

Allahü teâlâ emrini Peygamberlerle bildirdi

 
A -
A +
Peygamberlerin birincisi Âdem aleyhisselam, sonuncusu, Muhammed aleyhisselamdır. Bu ikisinin arasında çok Peygamber gelip geçmiştir.
 
Allahü teâlâ, bu âlemi yoktan var etti ve kıyamete kadar insanlarla mamur olmasını istedi. Âdem aleyhisselamı topraktan yaratıp, Onun çocukları ile âlemi süsledi. İnsanlara dünyada ve âhirette rahat yaşamak, saadete kavuşmak için lazım olan şeyleri bildirmek için, bazılarını Peygamber yaparak şereflendirdi. Bunlara yüksek mertebe vererek başka insanlardan ayırdı. Bu Peygamberlere Cebrail aleyhisselam ismindeki bir melekle emirlerini ve yasaklarını bildirdi. Bunlar da bu emirleri ümmetlerine bildirdi. Peygamberlerin birincisi Âdem aleyhisselam, sonuncusu, Muhammed aleyhisselamdır. Bu ikisinin arasında çok Peygamber gelip geçmiştir. Bunların sayısını ancak Allahü teâlâ bilir. İsimleri bilinen yirmi yedisi, Âdem, Şit, İdris, Nuh, Hud, Salih, İbrahim, İsmail, İshak, Yakub, Yusuf, Eyyub, Lut, Şuayb, Musa, Yuşa, Harun, Davud, Süleyman, Yunus, İlyas, Elyesa, Zülkifl, Zekeriyya, Yahya, İsa ve Muhammed aleyhimüsselamdır.
Bunlardan Sit ve Yuşa'dan başka yirmi beşi Kur'an-ı kerimde bildirilmiştir. Kur'an-ı kerimde, Uzeyr, Lokman ve Zülkarneyn de yazılıdır. Fakat âlimlerimiz arasında, bu üçü için ve Tübba ile Hızır için, peygamber diyen olduğu gibi, veli diyen de vardır.
Muhammed aleyhisselam Habibullah, İbrahim aleyhisselam Halilullah, Musa aleyhisselam Kelimullah, İsa aleyhisselam Ruhullah, Âdem aleyhisselam Safiyyullah, Nuh aleyhisselam Neciyyullahtır. Bu altısı, diğer Peygamberlerden daha üstündür. Bunlara Ülül'azm denir. Hepsinin üstünü, Muhammed aleyhisselamdır.
Allahü teâlâ yeryüzüne 100 sayfa ve dört büyük kitap indirmiştir. Bunların hepsini Cebrail aleyhisselam getirmiştir. 10 sayfa Âdem aleyhisselama, 50 sayfa Şit aleyhisselama; 30 sayfa İdris aleyhisselama; 10 sayfa İbrahim aleyhisselama gönderildiği hadis-i şerifte bildirilmiştir. Burada "sayfa" küçük kitap, risale demektir. Dört kitaptan, Tevrat Musa aleyhisselama, Zebur Davud aleyhisselama, İncil İsa aleyhisselama, Kur'an-ı kerim ise Muhammed aleyhisselama inmiştir.
Nuh aleyhisselam zamanında tufan olup, bütün dünyayı su kapladı. Yeryüzünde bulunan insanların ve hayvanların hepsi boğuldu. Nuh aleyhisselam ile gemide bulunan müminler kurtuldu. Nuh aleyhisselam gemiye binerken her hayvandan birer çift almış olduğundan, hayvanlar da bunlardan üredi. Bu, Nuh aleyhisselamın mucizesi idi.
Nuh aleyhisselamın gemide üç oğlu vardı: Sam, Yafes ve Ham. Şimdi yeryüzünde bulunan insanlar, bu üçünün soyundandır. Bunun için Nuh aleyhisselama "ikinci baba" denir.


.

İnsan, önce kendine merhamet etmeli

 
A -
A +
Kendisine ve başkalarına merhamet edene, acıyana, herkes merhametle muamele eder ve böylece o kimse Allahü tealanın rahmetine, merhametine kavuşur.
 
İnsanlara ve bütün canlılara karşı şefkatli, merhametli olabilmek için, insanın önce kendisine merhamet etmesi, acıması lazımdır. Bu ise, Allahü tealanın emir ve yasaklarını öğrenmek, doğru bir imana sahip olmak ve öğrendikleri ile amel etmekle mümkün olur. İnsanın kendisine merhamet etmesi, acıması demek, kendini sonsuz olan Cehennem ateşinden koruması demektir. Kendisine merhamet etmeyen, acımayan yani Cehennem ateşinden koruyamayan bir kimse, başkalarına hiç acımaz ve onları koruyamaz. Zaten kalbinde imanı olmayanın, merhamet, acıma duygusu da olmaz. İmandan mahrum olan bir kimse, sadece nefsinin istekleri peşinde koşar. Nefsinin istekleri için her türlü kötülüğü, eline fırsat geçince rahatlıkla yapar. Bunun için, dinimizi doğru olarak öğrenmemiz, öğrendiklerimize uygun olarak yaşamamız, Resulullah efendimizin ve Onun yolunda olan âlim ve evliyanın ahlakı ile hallenmemiz, ahlaklanmamız lazımdır. Bunu yapmazsak, sonsuz felaketten kurtulmamız mümkün değildir. Kendisine acımayana, hiç kimse acımaz. Kendisine ve başkalarına merhamet edene, acıyana da, herkes merhametle muamele eder ve böylece o kimse Allahü tealanın rahmetine, merhametine kavuşur.
Resûlullah efendimiz merhametli olduğu gibi, Eshâb-ı kiramın hepsi de, bütün mahlûkata karşı merhametliydiler. Hatta gayrimüslimlere karşı bile çok merhametliydiler. Hazret-i Ömer halife iken, kapı kapı dolaşıp dilencilik yapan yaşlı bir Hıristiyan kadınını görür. Niçin dilendiğini sorduğunda kadıncağız;
-Çalışacak durumda değilim, bakacak kimsem de yoktur, cevabını verir. Bunun üzerine hazret-i Ömer;
-Biz senin gençliğinde, senden vergi aldık. Yaşlandığında da sana bakmak mecburiyetindeyiz. Senin bu hâline göz yumamayız, der ve;
-Bu kadına geçimine yetecek kadar maaş bağlansın, emrini verir.
Eshab-ı kiramdan Ammar bin Yâser hazretleri;
"Kim ki, üç şeyi kendinde toplarsa kâmil îmâna sahip olmuş olur. Bunlar: 1-Darlık zamanında yedirip içirmek. 2-Kimseye zarar vermemek. 3-Herkese karşı insaflı, merhametli olmak" buyurmuşlardır.
Netice olarak, insanlara merhamet etmek demek, onların âhıretlerini kurtarmaya çalışmak ve Cehennem ateşinden korumak demektir. Dünyâ işlerinde yardım etmek ise, âhıretlerine yardım yanında hiç kalır. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi:
(Ümmetimin sâlihleri çok namaz kılmakla ve çok oruç tutmakla Cennete girmezler. Bilâkis, kalblerinin temizliği, rûhlarının cömertliği ve bütün Müslümanlara olan merhametlerinden dolayı, Allahü teâlânın merhametine mazhar olurlar ve bu sebepten Cennete girerler.)

Peygamberimizin daveti herkesedir
Muhammed aleyhisselam, bütün âlemlere Peygamber olarak gönderildi ve İslam dini, bütün dinleri neshetti yani yürürlükten kaldırdı...
 
İsmail ve İshak aleyhimesselam, İbrahim aleyhisselamın oğullarıdır. İshak aleyhisselamın oğlu Yakub aleyhisselamdır. Yakub aleyhisselamın oğlu Yusuf aleyhisselamdır. Yakub aleyhisselama "İsrail" de denir. Bunun için çocuklarına ve torunlarına Benî-İsrail yani İsrailoğulları denmiştir. Benî-İsrail çoğalarak içlerinden çok Peygamber gelmiştir. Musa, Harun, Davud, Süleyman, Zekeriya, Yahya ve İsa aleyhimüsselam ve İsa aleyhisselamın annesi hazret-i Meryem onlardandır. Süleyman aleyhisselam Davud aleyhisselamın oğludur. Yahya aleyhisselam da Zekeriya aleyhisselamın oğludur. Harun aleyhisselam Musa aleyhisselamın kardeşidir. Yûşa aleyhisselam da Musa aleyhisselamın kız kardeşinin oğludur. İsmail aleyhisselamın soyu "Arap" olup, Muhammed aleyhisselam bu soydan meydana gelmiştir.
Hud aleyhisselam Ad kavmine, Salih aleyhisselam Semud kavmine, Musa aleyhisselam Benî-İsrail'e gönderilmiştir. Yuşa, Harun, Davud, Süleyman, Zekeriya ve Yahya aleyhimüsselam da yine Benî-İsrail'e gönderilmiştir. Fakat bunların ayrı dinleri olmayıp Benî-İsrail'i Musa aleyhisselamın dinine davet etmişlerdi. Davud aleyhisselama Zebur kitabı indi ise de, Zebur'da ahkâm, emir, ibadet yoktu, vaaz ve nasihatlerle dolu idi. Bunun için Tevrat'ı neshetmedi, yürürlükten kaldırmadı. Hatta onu kuvvetlendirdi. Musa aleyhisselamın dini, İsa aleyhisselam zamanına kadar devam etti. İsa aleyhisselam gelince, bunun dini Musa aleyhisselamın dinini neshetti. Yani Tevrat'ın hükmü kalmadı ve bundan sonra Musa aleyhisselamın dinine uymak caiz olmayıp, Muhammed aleyhisselamın dini gelinceye kadar İsa aleyhisselamın dinine uymak lâzım oldu. Fakat Benî-İsrail'in çoğu İsa aleyhisselama iman etmeyip Tevrat'a uymak için inat etti. İşte Yahudilik, Musevilik ile İsevilik böylece ayrıldı. İsa aleyhisselama iman edenlere Nasara denildi. İsa aleyhisselama iman etmeyip de küfürde, dalâlette kalanlara Yahudi denildi.
Yahudiler hâlâ Musa aleyhisselamın dinine uyduklarını söyleyip, "Tevrat ve Zebur okuyoruz" diyorlar. Hıristiyanlar da, İsa aleyhisselamın dinine uyduklarını söyleyip, "İncil okuyoruz" diyorlar. Şimdi hiçbir yerde hakiki Tevrat ve İncil yoktur. Bu kitaplar sonradan tahrif edilmiş, yani insanlar tarafından değiştirilmiştir.
Muhammed aleyhisselam, bütün âlemlere Peygamber olarak gönderildi ve İslam dini, bütün dinleri neshetti, yani yürürlükten kaldırdı. Bu dinin hükmü kıyamete kadar süreceğinden, dünyanın hiçbir yerinde Onun dininden başka bir dinde bulunmak câiz olmadı. Ondan sonra hiç Peygamber gelmeyecektir.


.

Peygamberimizin daveti herkesedir

 
A -
A +
Muhammed aleyhisselam, bütün âlemlere Peygamber olarak gönderildi ve İslam dini, bütün dinleri neshetti yani yürürlükten kaldırdı...
İsmail ve İshak aleyhimesselam, İbrahim aleyhisselamın oğullarıdır. İshak aleyhisselamın oğlu Yakub aleyhisselamdır. Yakub aleyhisselamın oğlu Yusuf aleyhisselamdır. Yakub aleyhisselama "İsrail" de denir. Bunun için çocuklarına ve torunlarına Benî-İsrail yani İsrailoğulları denmiştir. Benî-İsrail çoğalarak içlerinden çok Peygamber gelmiştir. Musa, Harun, Davud, Süleyman, Zekeriya, Yahya ve İsa aleyhimüsselam ve İsa aleyhisselamın annesi hazret-i Meryem onlardandır. Süleyman aleyhisselam Davud aleyhisselamın oğludur. Yahya aleyhisselam da Zekeriya aleyhisselamın oğludur. Harun aleyhisselam Musa aleyhisselamın kardeşidir. Yûşa aleyhisselam da Musa aleyhisselamın kız kardeşinin oğludur. İsmail aleyhisselamın soyu "Arap" olup, Muhammed aleyhisselam bu soydan meydana gelmiştir.
Hud aleyhisselam Ad kavmine, Salih aleyhisselam Semud kavmine, Musa aleyhisselam Benî-İsrail'e gönderilmiştir. Yuşa, Harun, Davud, Süleyman, Zekeriya ve Yahya aleyhimüsselam da yine Benî-İsrail'e gönderilmiştir. Fakat bunların ayrı dinleri olmayıp Benî-İsrail'i Musa aleyhisselamın dinine davet etmişlerdi. Davud aleyhisselama Zebur kitabı indi ise de, Zebur'da ahkâm, emir, ibadet yoktu, vaaz ve nasihatlerle dolu idi. Bunun için Tevrat'ı neshetmedi, yürürlükten kaldırmadı. Hatta onu kuvvetlendirdi. Musa aleyhisselamın dini, İsa aleyhisselam zamanına kadar devam etti. İsa aleyhisselam gelince, bunun dini Musa aleyhisselamın dinini neshetti. Yani Tevrat'ın hükmü kalmadı ve bundan sonra Musa aleyhisselamın dinine uymak caiz olmayıp, Muhammed aleyhisselamın dini gelinceye kadar İsa aleyhisselamın dinine uymak lâzım oldu. Fakat Benî-İsrail'in çoğu İsa aleyhisselama iman etmeyip Tevrat'a uymak için inat etti. İşte Yahudilik, Musevilik ile İsevilik böylece ayrıldı. İsa aleyhisselama iman edenlere Nasara denildi. İsa aleyhisselama iman etmeyip de küfürde, dalâlette kalanlara Yahudi denildi.
Yahudiler hâlâ Musa aleyhisselamın dinine uyduklarını söyleyip, "Tevrat ve Zebur okuyoruz" diyorlar. Hıristiyanlar da, İsa aleyhisselamın dinine uyduklarını söyleyip, "İncil okuyoruz" diyorlar. Şimdi hiçbir yerde hakiki Tevrat ve İncil yoktur. Bu kitaplar sonradan tahrif edilmiş, yani insanlar tarafından değiştirilmiştir.
Muhammed aleyhisselam, bütün âlemlere Peygamber olarak gönderildi ve İslam dini, bütün dinleri neshetti, yani yürürlükten kaldırdı. Bu dinin hükmü kıyamete kadar süreceğinden, dünyanın hiçbir yerinde Onun dininden başka bir dinde bulunmak câiz olmadı. Ondan sonra hiç Peygamber gelmeyecektir.






.

"Ümmetimin günahkârları için ne yapacaksın?"

 
A -
A +
Resulullah efendimiz bir gün Âişe validemize buyurur ki: "Sen mü'minlerin annesisin, annenin çocuklarına şefkatli olması lâzımdır! Ümmetimin günahkârları için ne yapacaksın?"
 
Bedenin herhangi bir uzvu rahatsızlandığında bütün uzuvlar perişan oluyorsa, hasta olan uzuv iyileşince diğerleri de rahatlıyorsa, Müslümanlar da, içlerinden birisi rahatsız olduğu zaman, o kimse bu rahatsızlıktan kurtuluncaya kadar rahatsızlık duymalıdırlar.

Peygamber efendimiz bir gün, bir yerde otururlarken, hazret-i Ebû Bekr, hazret-i Ömer, hazret-i Osman ve hazret-i Ali yanlarına gelirler. Resûlullah efendimiz birden ağlamaya başlar. Sebebi sorulunca, ümmetinin günahları sebebi ile olduğunu bildirirler. Bunun üzerine her biri, ümmetin günahlarından bir miktar alacaklarını ifade ederler. Resulullah efendimiz, biraz ferehlayıp hazret-i Aişe validemizin yanına giderler ve durumu anlatırlar. Sonra da;

-Ya Âişe! Sen mü'minlerin annesisin, annenin çocuklarına şefkatli olması lâzımdır! Peki sen ümmetimin günahkârları için ne yapacaksın? diye sual eder. O anda hazret-i Fatıma da oradadır. Hazret-i Aişe validemiz, önce hazret-i Fatıma'nın söylemesini talep eder. Hazret-i Fatıma da;

-Ey Babacığım, Mîzan'ın kurulacağı yere gelip, ümmetinin hesabını takip etmek için orada duracağım. Ümmetinin günâhları sevaplarından ağır gelirse, oğlum Hasan'ın zehirle kirlenmiş gömleğini onların sevap kefesine koyacağım. Şâyet sevap kefeleri yine de ağır gelmezse, bu sefer oğlum Hüseyin'in kanla kirlenmiş gömleğini ilave edeceğim, diye arz eder. Resulullah efendimiz, tekrar hazret-i Âişe validemize dönerek;

-Ey mü'minlerin annesi! Sen ne diyorsun, sen ne yapacaksın? diye sual ederler. Hazret-i Âişe validemiz cevap vermeden odasına girer ve secdeye kapanıp ağlayarak;

"Ya Rabbî! Sen, beni mü'minlerin annesi yaptın, kalbime evlât şefkati koydun ve onların sevgisini gönlüme yerleştirdin. Sen bilirsin ki, bir ana, çocuğunun Cehenneme girmesine râzı olamaz. Bunun için onları benimle Cennete gönder! Yoksa beni de onlarla Cehenneme koy!" diye dua eder. Hazret-i Aişe validemizin bu yalvarışının akabinde, Cebrâil aleyhisselâm gelerek Peygamber efendimize;

-Bu ne hâldir yâ Resûlallah! Allahü teâlâ; "Âişe-i Sıddıka'ya de ki, O'nu, Cehenneme göndermem benim keremime yakışmaz. Çünkü O, Habîb'imin zevcesidir. Çocukları, annelerinden ayırmak da câiz değildir" buyurdu diye bildirir.

Netice olarak, Resulullah efendimizin ve Onun Eshabının, mü'minlere karşı şefkati, merhameti böyle idi. Peygamber efendimizin ve Onun vârislerinin, bu söz ve nasihatlerini hiçbir zaman unutmamamız ve bu şefkate, bu merhamete layık olmaya çalışmamız lazımdır. Aksi hâlde, mahrum kalır ve perişan oluruz


.

Salih bir Müslüman olmak için

 
A -
A +
Din büyüklerinden, Allah dostlarından feyz almak isteyenin salih Müslüman olması lazımdır.
 
Salih bir Müslüman olmak için din bilgilerini Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından öğrenmek lazımdır. Cahil olan kimse salih değil, Müslüman bile olamaz. Salih bir Müslümanda şu özellikler bulunur:
 
1- Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiği gibi inanmalıdır.
 
2- Dört mezhepten birinin, nakli esas alan ilmihal kitabını okuyarak din bilgilerini doğru öğrenip, buna uygun ibadet yapmalı ve haramlardan sakınmalıdır. Dört mezhepten birinde olmayan veya dört mezhebin kolay yerlerini ayırıp bir araya toplayan yani mezhepleri birbirine karıştıran kimseye mezhepsiz denir. Mezhepsiz olan kimse, bid'at ehli olur.
 
3- Çalışıp dine uygun yollardan para kazanmalıdır. Fakir kimse bu zamanda dinini, namusunu, hakkını bile koruyamaz. Bunları korumak ve İslamiyet'e hizmet edebilmek için fennin bulduğu yeniliklerden, kolaylıklardan faydalanmak da lazımdır. Helal kazanmak ve İslamiyet'i yaymak için çalışmak büyük ibadettir. Namaz kılmaya mani ve haram işlemeye sebep olmayan her kazanç yolu hayırlıdır, mübarektir.
 
İbadetlerin ve dünya işlerinin faydalı, mübarek olması, yalnız Allah için yapmakla, yalnız Allah için kazanmakla ve yalnız Allah için vermekle, kısacası ihlas sahibi olmakla olur. İhlas, yalnız Allahü teâlâyı sevmek ve yalnız Allah için sevmektir. Din büyüklerinden, Allah dostlarından feyz almak isteyenin salih Müslüman olması lazımdır. Ehl-i sünnet itikadında olmayan, mesela Eshab-ı kiramdan herhangi birine dil uzatan ve dört mezhepten birine uymayan, haramdan sakınmayan,  çocuklarının din bilgisi, Kur'an-ı kerim öğrenmeleri için çalışmayan bir kimse salih bir Müslüman olamaz. Peygamber efendimiz buyurdu ki:
 
(Benim yolumda ve benden sonra dört halifemin yolunda olunuz!) [Buharî, Tirmizî]
Dört halifenin yolunda olan İslam âlimlerine Ehl-i sünnet denir. Görülüyor ki, Allahü teâlânın sevgisine kavuşmak için Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında yazılı olduğu gibi iman etmek ve bütün sözleri, işleri, onların bildirdiklerine uygun olmak gerekiyor. Allahü teâlânın sevgisine kavuşmak isteyenin, böyle iman etmesi ve böyle yaşaması lazımdır. Bir insanda bu ikisi olmazsa o salih Müslüman olamaz. Dünyada ve âhirette rahata ve huzura kavuşamaz. Bu ikisi, ya Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından okuyarak öğrenilir, yahut böyle âlimleri görerek elde edilir. Ehl-i sünnet âlimlerinin sözleri ve bakışları insanın kalbini temizler. Kalb temiz olunca, imanın, ibadetlerin tadı duyulur. Haramlar acı, çirkin ve iğrenç görünürler.


.

Müslüman, kindar olmaz!..

 
A -
A +
Hazret-i Osman'ın güzel hâllerinden birisi de; Müslümânları hased etmemesi, onlara karşı kin beslememesi, sû-i zân etmemesi, her belâ, musibet anında öfkesini yutması, sabretmesidir.
 
Hıkd kin tutmak, Hased başkasında bulunan ni'metin kendinde olmasını istemektir ve kötü huylardandır. Hazret-i Osman'ın güzel hâllerinden birisi de, Müslümânları hased etmemesi, onlara karşı kin beslememesi, sû-i zân etmemesi, her belâ, musibet anında öfkesini yutması, sabretmesi ve kimseye şikâyet etmemesidir.

Hasan bin Sehl hazretleri anlatır:

"Bir gün çocuklar, hazret-i Behlül'ü taşa tutmuşlardı. Atılan taşlardan birisi vücuduna isabet edip kanatınca;
-Ey çocuklar! Ben, Allahü teâlâya tevekkül ettim. O elbette bana kâfidir. O ne güzel vekildir. Ancak Allahü teâlâya yaklaşmak insana rahatlık verir. İnsanlara ezâ ve cefâ yapanlar hiç merhametli olur mu? dedi. Ben dayanamadım;
-Ey Behlül, çocuklar sana taş attıkları hâlde, sen onlara merhamet ediyorsun. Bu nasıl iştir? dedim. O da;
-Sus! Allahü teâlâ, benim üzüntü ve acımı, onların da sevincinin çokluğunu elbette biliyor. Bâzımızı, bâzımıza bağışlaması umulur, buyurdu."
Ebû Abdullah Seczî hazretleri;
"Evliyânın alâmeti üçtür: Birincisi, derecesi yükseldikçe, tevâzusu, alçak gönüllülüğü artar. İkincisi, elinde imkân bulunduğu hâlde dünyaya değer vermez, düşkün olmaz. Üçüncüsü, intikam almaya gücü yettiği hâlde merhametli ve insaflı davranarak intikam almaz" buyurmuştur.

Süfyân-ı Sevrî hazretleri de buyuruyor ki:
"Büyük-küçük herkese merhametli ol. Akraban ile alâkayı kesme. Sana gelmeyene, sen git. Akraban, seninle alâkayı kesse de, sen kesme. Sana zulmedeni affet. Az konuş, kalbin yumuşak olur, katılaşmaz. Dünyaya hırslı olma, hasedci olma, anlayışın süratli olur. Herkesi kötüleyici ve suçlayıcı olma, insanların dilinden kurtulursun. Şefkatli ve merhametli ol, herkes seni sever. Allahü teâlânın yaptığı taksime râzı olup, rızkından memnun olursan, gönlü zenginlerden olursun. Allahü teâlâya tevekkül et, kuvvetli olursun. Alçak gönüllü ol, sâlih amelleri tamamlamış olursun. Acırsan, her şey sana acır."

Netice olarak Yûsuf bin Esbât hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Güzel ahlâkın alâmetleri; arkadaşının söylediğine itiraz etmeyip, kabul etmek. Kendine, herkese ve hattâ her mahluka karşı merhametli ve insaflı olmak. Kimsenin aybını araştırmamak. Başkasında bir kusur görünce, dalgınlıkla olmuştur, istemeyerek yapmıştır diyerek iyiye yormak. Kendisinden özür dileyenlerin özürlerini kabul etmek. Başkalarından gelen sıkıntı ve eziyetlere sabır ve tahammül etmek. Başkalarının kusurlarını araştırmak yerine, kendi kusur ve kabahatlerini düşünüp araştırmak, düzeltmeye çalışmak. Büyük-küçük herkese karşı edebli, tatlı dilli, güler yüzlü olmaktır."


.

Ahlakı değiştirmek mümkün müdür?

 
A -
A +
Hadis-i şerifte, (Ahlâkınızı iyileştiriniz) buyuruldu. ?İnsanların, ahlaklarını değiştirme konusunda istidatları, kabiliyetleri aynı değildir.
 
Ahlakı değiştirmek, kötüsünü yok edip iyisini getirmek mümkündür. Hadis-i şerifte, (Ahlâkınızı iyileştiriniz) buyuruldu. İslamiyet mümkün olmayan şeyi emretmez. Tecrübeler böyle olduğunu göstermektedir. İnsanların, ahlaklarını değiştirme konusunda istidatları, kabiliyetleri aynı değildir.

Ahlakın kaynağı, insanî ruhun üç kuvvetidir ki, bunlardan birincisi, ruhun idrak kuvvetidir ve buna akıl denir. Aklın orta miktarda olmasına hikmet denir. Hikmet, iyiyi kötüden, hakkı batıldan ayıran kuvvettir. Bu kuvvetin lüzumundan fazla olmasına ukalalık denir. Ukala insan, mümkün olmayan şeyleri anlamaya kalkışır. Müteşâbih âyetlere mânâ verir, kaza kader üzerinde konuşur, hile, büyü gibi zararlı şeyler yapar. Bu kuvvetin az olmasına ahmaklık denir. Böyle kimse, hayrı, şerri birbirinden ayıramaz.

Ahlakın kaynağı olan kuvvetlerden ikincisi gadaptır. Hayvanî ruhun kuvvetidir. Beğenmediği, istemediği bir şey karşısında, kanı harekete gelir. Bu kuvvetin insanî ruh tarafından temin edilen orta miktarına şecaat, cesaret denir. Lüzumlu, faydalı işlere atılmaktır. Bu kuvvetin fazla olması saldırgan olmaktır. Çabuk hiddetlenir. Bu kuvvetin az olması korkaklıktır. Lüzumlu olan şeyi yapmaktan çekinir.

Ruhun kuvvetlerinden üçüncüsü şehvettir. Hayvanî ruhun, kendine tatlı gelen şeyleri istemesidir. Bunun insanî ruh tarafından temin edilen orta miktarına iffet, namus denir. İnsan, tabiatının muhtaç olduğu şeyleri İslamiyet'e ve insanlığa uygun olarak yapar. Lüzumundan fazla olmasına hırs denir. Helalden olsun, haramdan olsun, her istediğini elde etmeye çalışır. Başkalarının zararına da olsa beğendiği şeyleri toplar. Şehvetin lüzumundan az olmasına uyuşukluk denir ki, hasta olduğundan veya hayâsından yahut korkusundan, kibrinden, muhtaç olduğu şeylere kavuşmakta gevşek davranır.

Bu bildirilen dört orta derece, yani hikmet, adalet, iffet ve şecaat, iyi huyların esasıdır. İnsan, ruhun üç kuvvetinden hikmete tabi olunca diğer ikisine yani gadaba ve şehvete hakim olur. Bu ikisini orta dereceli olan iffete ve şecaate kavuşturarak saadete erer. Eğer, aklın orta derecesi olan hikmeti bulamayıp, iki kötü uca meylederse kötü huylar hasıl olur. Aşırı olan  huylar, her zaman kötüdür. Orta derecede olan huylar da kötü niyetle yapılınca kötü olur. Mala, mevkiye kavuşmak için din adamı olmak, riya ile, gösteriş olarak namaz kılmak, hikmeti kötüye kullanmak olur. Bir zevke veya mevkiye kavuşmak için bazı zevklerini terk etmek, iffeti kötüye kullanmaktır.


.

İnanmak, iman etmek kolaydır

 
A -
A +
Meydanda olan şey, inkâr olunamaz. Allahü teâlânın varlığına inanmamak, meydanda olan şeyi inkâr etmek olur...
 
Allahü teâlânın varlığına ve Peygamberleri vasıtası ile bildirdiklerine inanmak, imana gelmek çok kolaydır. Yaratılan bütün mahluklardaki hesaplı düzene bakmak ve bunlardaki incelikleri düşünmek, herkese vaciptir. Atomdan güneşe kadar bütün varlıklardaki düzen, bunların birbirlerine bağlılıkları, kendiliklerinden tesadüfen var olmadıklarını, bilgili, hikmetli ve sonsuz kudret sahibi, kuvvetli bir varlık tarafından yaratıldıklarını açıkça göstermektedir. Aklı başında olan bir kimse, astronomi, fen, biyoloji ve tıp bilgilerini öğrenince, bu varlıkların bir yaratıcısı, bu yaratıcının da her türlü kusur ve eksiklikten uzak olduğunu ve Muhammed aleyhisselamın Onun Peygamberi, bildirdiklerinin hepsinin de Ondan gelmiş olduğunu hemen anlar ve bu yaratana hemen inanır, iman eder. İnkâr edenlerin yani imansız olarak ölenlerin sonsuz Cehennemde kalacaklarını, müminlerin de sonsuz olarak Cennet nimetleri içinde yaşayacaklarını öğrenince seve seve Müslüman olur. Zira Allahü teâlâ merhametinden, Cennete ve Cehenneme gitmeye sebep olanları bildirmiştir.

Marifetname'de buyuruluyor ki:
"Fen ve astronomi bilgileri, makineler, fabrikalar, akıl, tecrübe ile hasıl oldukları için zamanla yenileri bulunmuş, birçok eski bilgilerin yanlış olduğu anlaşılmıştır. Eski ve yeni, yanlış ve doğru bütün fen bilgileri, bu âlemin yoktan var edildiğini, sonsuz ilim ve kudret sahibi bir yaratıcının varlığına inanmak lazım olduğunu göstermektedir."

Allahü teâlânın güzel isimleri vardır. Bu isimleri de kendi varlığı gibi ezelîdir. Yani başlangıcı yoktur. Her şeyin yoktan var olduğu gibi, bütün varlıkların sonradan yok oldukları da görülmektedir. Bu hâl sonsuzdan böyle gelmiş ve böyle devam etmiş  olamaz. Bunları her şeyi yoktan var eden ve hiç yok olmayan bir yaratıcı yaratmıştır. Bu yaratıcı, varlığını bildirmek için Peygamberler ve kitaplar göndermiştir. Peygamberlerin ve kitapların isimleri, dünyanın her yerindeki kütüphanelerde yazılıdır. Meydanda olan şey, inkâr olunamaz. Allahü teâlânın varlığına inanmamak, meydanda olan şeyi inkâr etmek olur. Allahü teâlânın varlığına ve birliğine inanmamak, günlük hadiseleri, olayları, kitaptan okuyup inanmamak gibidir. Bu da akıllı bir kimsenin yapacağı bir şey değildir.
 
Muhammed aleyhisselamın hayatını, güzel ahlakını ve mucizelerini okuyup anlayan insaflı bir kimse de, Onun peygamber olduğunu, bildirdiklerinin de doğru olduğunu anlar ve iman eder.


.

Mevki ve şöhret sahibi olmak arzusu

 
A -
A +

Riya, gösteriş ve hakkı batıl ile karıştırarak mevki, makam sahibi olmak caiz değildir. İyi niyetle olsa da, caiz değildir.

Mevki, makam ve şöhret sahibi olmak arzusu, insanlarda üç sebepten hasıl olmaktadır:

Birinci sebep, nefsin arzularına kavuşma isteğidir. Çünkü nefis, arzularının, haram yollardan elde edilmesini ister.

İkinci sebep, kendinin ve başkalarının haklarını zalimlerden kurtarmak, sadaka vermek, hayrat, hasenat yapmak yahut mubah olan, iyi yemek, iyi giyinmek, iyi evlerde oturmak ve çoluk çocuk sahibi olup, rahat, mesut yaşamak veya ibadetlerine mani olacak şeylerden kurtulmak, İslam dinine, Müslümanlara hizmet için mevki, makam sahibi olmak istenir. Bu niyetle mevkiye kavuşurken riya, hakkı batıl ile karıştırmak gibi, İslamiyet'in yasak ettiği şeyleri yapmazsa, farzları vacipleri, sünnetleri terk etmezse, bu kimsenin mevki, makam sahibi olması caizdir, hatta müstehaptır. Caiz ve lazım olan şeylere kavuşturucu sebepleri yapmak da, caiz ve lazım olur.

Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerimde, iyi insanların nasıl olacağını bildirirken bunların Müslümanlara imam olmak istediklerini de bildirmektedir. Süleyman aleyhisselam, (Yâ Rabbî! Benden sonra kimseye nasip etmeyeceğin bir mülkü bana ihsan eyle!) diyerek melik ve emîr olmak istemiştir.

Önceki dinlerden bildirilen ve reddedilmeyen haberler, bizim dinimizde de muteberdir. Berika'da bildirilen hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Hak ve adalet üzere bir gün hâkimlik yapmayı, bir sene devamlı cihad etmekten daha çok severim.)

(Bir saat adaletle idarecilik yapmak, altmış sene nafile ibadet yapmaktan daha iyidir.)

Riya, gösteriş ve hakkı batıl ile karıştırarak mevki, makam sahibi olmak caiz değildir. İyi niyetle olsa da, caiz değildir. Çünkü haramları ve mekruhları iyi niyetle yapmak da caiz değildir. Hatta bazı haramların iyi niyetle yapılması daha büyük günah olur. Niyetin iyi olması ibadetlerde faydalı olur. Mubah hatta farz olan bir amel, niyete göre günah olabilir. Günah işleyenin, "Sen kalbime bak! Kalbim temizdir. Allah kalbe bakar" sözünün yanlış hatta zararlı olduğu buradan da anlaşılmaktadır.

Mevki, makam sahibi olmayı istemenin sebeplerinden üçüncüsü, nefsini eğlendirmektir. İnsanın nefsi, maldan olduğu gibi, mevkiden de lezzet almaktadır. Arada İslamiyet'e uymayan işler bulunmazsa, nefsi lezzet aldığı şeye kavuşturmak haram olmaz ise de, takvanın az olduğunu gösterir. Mevki sahibi olmanın bu üçüncü sebebi haram değil ise de, iyi olmadığı için, ilacını bilmek ve yapmak lazımdır


.

Hangi ilimleri öğrenmek farzdır?

 
A -
A +
"Din bilgilerinden kendine lazım olanları öğrenmek farz-ı ayndır. Bundan fazlasını ve faydalı olan diğer bilgileri öğrenmek farz-ı kifayedir."
 
Sual: Her Müslümanın, kendine lazım olan din ve fen bilgilerini, bizzat kendisinin mi öğrenmesi yoksa din bilgilerini din adamlarının, fen bilgilerini de fen adamlarının mı öğrenmesi gerekir?

Cevap: Her Müslümanın, kendisine lazım olan ibadet ve kazanç ilimlerini öğrenmesi farzdır. Daha fazlasını öğrenmesi ise efdaldir yani iyi olur. Deylemi'deki hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Bir saat ilim öğrenmek veya öğretmek, sabaha kadar ibadet etmekten daha sevaptır.)

İman bilgilerini, Ehl-i sünnet itikadını kısaca öğrenmek, iyi ve kötü huyları öğrenmek farz-ı ayndır yani herkesin öğrenmesi farzdır. Abdesti, guslü, namazı, orucu ve haramları da her Müslümanın öğrenmesi farz-ı ayndır. Cenaze namazını, ölüye hizmeti, ticaret ve fen bilgilerini iyi öğrenmek farz-ı kifayedir yani lazım olan kimselerin öğrenmesi farz olup başkalarına farz olmaz. Fakat lüzumu kadar kimse öğrenmezse, bütün Müslümanlar büyük günaha girer.

Mesela doktor olacak kimsenin lise ve tıp okuması farz olup, mühendis olacak kimsenin tıp okuması farz değildir. Suizan, iyi kimseyi kötü bilmek, gıybet, dedikodu, söz taşımak, yalan söylemek gibi şeylerin haram olduğunu öğrenmek, her mümine farz-ı ayndır.

İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
"Din bilgilerinden kendine lazım olanları öğrenmek farz-ı ayndır. Bundan fazlasını ve faydalı olan diğer bilgileri öğrenmek farz-ı kifayedir. Bir âyet ezberlemek, herkese farz-ı ayndır. Fatiha'yı ve üç âyet veya bir kısa sure ezberlemek vaciptir. Kur'an-ı kerimin hepsini ezberlemek farz-ı kifayedir. Kendine lazım olmayan fıkıh bilgilerini öğrenmek, hafız olmaktan daha iyidir. Başkalarına öğretmek için ilim öğrenmek, kendi işlemesi için öğrenmekten daha sevaptır."

***

Sual: Kendilerine tarikat ehli diyen bazı kimseler, fıkıh, ilmihal kitaplarına pek itibar etmiyorlar. Fıkıh, ilmihal bilgileri olmadan evliyalık olur mu?

Cevap: Doğru bir iman yani Ehl-i sünnet itikadı olmaz, İslamiyet'in emirleri yapılıp yasaklarından sakınılmazsa, evliyalık hasıl olamaz.

Bu konuda İmam-ı Mâlik hazretleri buyuruyor ki:
"Fıkıh bilgilerini öğrenmeyip tasavvufla uğraşan, dinden çıkar, zındık olur. Fıkıh öğrenip tasavvuftan haberi olmayan da bid'at sahibi, sapık olur. Her ikisini edinen hakikate varır."
Fıkıh bilgilerini doğru yazılmış ilmihal kitaplarından öğrenen, bunlarla amel eden ve tasavvufun zevkini alan kimse, kamil, olgun insan olur.


.

İbadetleri yapmamanın sebebi

 
A -
A +
"Bu hâlin iki sebebi olabilir: Ya Allahü teâlânın verdiği habere inanmıyorlar veya Allahü teâlânın görmesine önem vermiyorlar!.."
 
Sual: Bazı kimseler, Müslüman olduklarını söyledikleri hâlde ibadetleri yapmakta gevşek davranıyorlar ve haramlardan da pek sakınmıyorlar. "Allah affeder" diyorlar. Bunun sebebi ne olabilir?

Cevap: 
Bu konuda, İslam âlimlerinin büyüklerinden olan İmam-ı Rabbani hazretleri, Mektubat kitabının 1. cilt 73. mektubunda, bir talebesine hitaben buyuruyor ki:

"Ey oğlum! İyi biliyorsun ki, dünyada biri mevki sahibi olsa, emrinde bulunanlardan birine önemli bir vazife verse, bu vazifenin yapılmasında emir verene de fayda olduğu hâlde, bu işçi bu vazifeye ne kadar çok kıymet verir. Bu vazifeyi bana büyük bir zat verdi diye övünür ve seve seve, zevk ile yapmaya çalışır, değil mi? Allahü teâlânın büyüklüğü bu kimsenin büyüklüğü kadar değil midir de, İslam dininin emirlerini yapmaya böyle çalışılmıyor.

Allahü teâlânın emirlerini yapmamak iki sebepten ileri gelir:

1- Allahü teâlânın emirlerine, yasaklarına inanılmamıştır.

2- Allahü teâlânın emirlerine önem verilmiyordur. Bu emirlerin büyüklüğünü, mevki sahibi kimselerin büyüklüğünden aşağı görmektedir. Her iki sebeple de ibadet etmemenin çirkinliğini düşünmemiz lazımdır.

Ey evladım! Yalancılığı çok defa görülmüş olan biri, düşman bu gece filan yerden baskın yapacak dese, idareciler, akıllılar, karşı koyma güçlerini düşünmez mi? O kimsenin yalancı olduğunu bildikleri hâlde, tehlike bulunan işlerde, ihtiyatlı, tedbirli, uyanık bulunmak lazımdır demezler mi?

Peygamber efendimiz tekrar tekrar, açıkça, âhıretin sonsuz azaplarını ve kurtuluş yolunu bildiriyor. Buna inanmıyorlar. İnanılsa da tedbir, kurtulma çaresi düşünmüyorlar. O hâlde Peygamber efendimizin sözlerine bir yalancının sözleri kadar kıymet vermemek nasıl bir imandır? İmanım var demek, Müslümanım demek, insanı kurtarmaz. Kalbin inanması, yakîn hasıl etmesi lazımdır. Halbuki, yakîn nerede, zan bile yok. Belki vehim yani hayal bile değil. Çünkü tehlikeli zamanlarda vehim edilen şeye karşı da tedbir almak akıl icabıdır. Hucürat suresinin 18. âyetinde mealen, (Allahü teâlâ yaptıklarınızı hep görmektedir) buyurulduğu halde haramları yapıyorlar. Halbuki herhangi bayağı bir kimse bu çirkin işleri görecek olsa, belki görme ihtimali olsa, yapmaktan vazgeçerler. Bu hâlin iki sebebi olabilir: Ya Allahü teâlânın verdiği habere inanmıyorlar veya Allahü teâlânın görmesine önem vermiyorlar. Haramları bu iki sebeple de işlemek, imanı mı, yoksa inkârı mı gösterir?"


.

İman artmaz ve azalmaz

 
A -
A +
İmam-ı a'zam Ebu Hanife hazretleri, "İman artmaz ve azalmaz" buyuruyor. Çünkü iman, kalbin kabul etmesi, inanması demektir...
 
Sual: Halk arasında bazı kimseler için, "onun imanı çoktur" gibi sözler söyleniyor. İmanın artması, çoğalması ve azalması olabilir mi?

Cevap: 
İman, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında yazılı olan, Peygamber efendimizden gelen haberlere inanmak ve inandığını söylemek demektir. Her lisan ile söylemenin caiz olduğu, Dürr-i yekta kitabında da yazılıdır. İbadetler imandan parça değildir. Fakat imanın kemalini arttırır ve güzelleştirir. İmam-ı a'zam Ebu Hanife hazretleri, "İman artmaz ve azalmaz" buyuruyor. Çünkü iman, kalbin kabul etmesi, inanması demektir. İnanmanın azı çoğu olmaz. Azalan ve çoğalan bir inanışa inanmak değil, zan ve vehim denir. İmanın kâmil veya noksan olması, ibadetlerin çok ve az olması demektir. İbadet çok olunca, imanın kemali çok denir. O hâlde müminlerin imanları Peygamberlerin imanları gibi olmaz. Çünkü bunların imanları, ibadetler sebebi ile kemalin tepesine varmıştır. Diğer müminlerin imanları oraya yaklaşamaz. Her ne kadar, her iki iman da, iman olmakta ortak iseler de, birincisi ibadetler vasıtası ile başka türlü olmuştur. Sanki aralarında benzerlik yoktur. Müminlerin hepsi, insan olmakta Peygamberler ile ortaktır. Fakat başka kıymetler, üstünlükler bunları yüksek derecelere çıkarmıştır.

        * * *

Sual: Peygamber efendimizin vefatından sonra, ilk Müslümanlar arasında meydana gelen harplerin sebebi ne idi?

Cevap: 
Eshab-ı kiram arasındaki muharebeler iyi niyetlerle, güzel sebeplerle yapılmış olup, inat ve düşmanlık ile değildi. Çünkü onların hepsi Peygamber efendimizin sohbeti ile, hırs, kin ve düşmanlık gibi şeylerden temizlenmişlerdi. Her biri kendi ictihadına göre hareket etmiştir. İctihadı doğru olanlara iki veya on sevap, isabet etmeyenlere de bir sevap vardır. O hâlde doğruyu bulmaya çalışıp da bulamayıp yanılanlarına da doğru olanlar gibi dil uzatmamak lazımdır. Hazret-i Ali kendisinden ayrılanlar için, "Kardeşlerimiz bizden ayrıldı, onlar kâfir, fâsık değildir. Çünkü ictihatlarına göre hareket ediyorlar" buyurmuştur. Peygamber efendimiz de, (Eshabıma dil uzatmaktan sakınınız!) buyurmuştur.

Eshab-ı kiramın hepsini büyük bilmemiz ve hepsini hürmetle, iyilikle anmamız lazımdır. Çünkü Eshab-ı kiramı sevmek, Peygamber efendimizi sevmekten ileri gelir. Eshab-ı kirama düşmanlık, Peygamber efendimize düşmanlık olur. Ebû Bekr-i Şiblî hazretleri buyurdu ki:

"Eshab-ı kirama hürmet etmeyen bir kimse, Muhammed aleyhisselama iman etmiş olmaz."


.

İmam olmanın şartları

 
A -
A +
İmam olmak için altı şart lazımdır. Bunlardan biri bulunmadığı bilinen imamın arkasında kılınan namaz sahih olmaz.
 
Sual: İş yerinde cemaatle namaz kılarken, arkadaşlar arasında imam olmak için çekişme oluyor. Herkes kendine göre bir şeyler söylüyor. İmam olabilmek, namaz kıldırabilmek için, dinimizin bildirdiği şartlar var mıdır yoksa herkes imam olabilir mi?
Cevap: Bu konuda Nur-ül-izah şerhi haşiyesinde buyuruluyor ki:
"İmam olmak için altı şart lazımdır. Bunlardan biri bulunmadığı bilinen imamın arkasında kılınan namaz sahih olmaz:
1- Müslüman olmak. Hazret-i Ebu Bekir ve hazret-i Ömer'in meşru halife olduğuna inanmayan ve tevilini bilmeden miraca, kabir azabına inanmayan, imam olamaz. 2- Büluğ, erginlik yaşında olmak. 3- Akıllı olmak. 4- Erkek olmak. 5- Hiç olmazsa, Fatiha ile bir âyeti doğru okuyabilmek. Bir âyeti ezberlememiş olan ve ezberlese de tecvit ile okuyamayan, nağme yapan, imam olamaz. 6- Özürsüz olmaktır. Özrü olan, özrü olmayanlara imam olamaz."
Özür, bir yerinden durmadan kan akmak, yel kaçırmak, idrar kaçırmak, "te" ve "fe" harflerini tekrarlayarak okumak, "sin" harfini "se", "ra" harfini "gayn" okumaktır. Özürleri birbirine benzeyenler birbirlerine ve bir özrü olan, iki özrü olana imam olabilir. Maliki ve Şafii mezhebinde, özürlü olan, özürsüz olana imam olabilir.
Dürr-ül-muhtar'da buyuruluyor ki: "Din cahillerinin, fâsıkların, yani büyük günah işleyenin, âmânın imam olması mekruhtur." Âmâ yani gözleri görmeyen, din bilgilerini biliyorsa imam olabilir.
* * *
Sual: Camiye girip çıkarken, giyeceklerimizi giyerken ve çıkarırken, nelere dikkat edilmeli, nasıl hareket etmelidir?
Cevap: Camiye sağ ayak ile girilir ve camiden çıkarken, önce sol ayakla çıkılır. Uyun-ül-besair'de buyuruluyor ki:
"Camiye girmeden, önce sol, sonra sağ ayakkabı çıkarılır. Bundan sonra, önce sağ ayakla camiye girilir. Önce sol ayakla çıktıktan sonra veya çıkmadan, önce sağ ayakkabı giyilir." Hadika'da buyuruluyor ki:
"İmam-ı Nevevi Müslim şerhinde buyuruyor ki: Mübarek, şerefli ve temiz işleri yaparken sağdan başlamak müstehaptır. Ayakkabı, gömlek giyerken, baş tıraş ederken ve tararken, bıyık kırkarken, misvak kullanırken, tırnak keserken, el, ayak yıkarken, mescide, Müslümanın evine ve odasına girerken, heladan çıkarken, sadaka verirken, yemek yerken, su içerken sağdan başlanır. Bunların zıddı olanları yaparken, mesela ayakkabı, çorap, elbise çıkarırken, camiden ve Müslümanın evinden, odasından çıkarken, helaya girerken, taharetlenirken soldan başlamak müstehaptır. Bunları tersine yapmak, tenzihen mekruh olur. Çünkü, şekilde olan sünneti terk etmek olur."


.

Selam vermekte öncelik sırası

 
A -
A +
Rütbe ve nimeti çok olan önce selam verir. Nitekim mirac gecesi önce Allahü teâlâ selam verdi.
 
Sual: Karşılıklı olarak selam verilirken, sıralama nasıl olmalı, kim önce selam vermelidir?
Cevap: Selam verirken, kimlerin önce ve nasıl selam vereceği konusunda kitaplarda sünnete uygun şekli şöyle bildirilmektedir:
"Önce büyük küçüğe, şehirli köylüye, devedeki ata binmiş olana, attaki merkepte olana, merkep üstündeki yaya yürüyene, ayakta olan oturana, az olan çok olana, efendi hizmetçisine, baba oğluna, ana kızına verir. Rütbe ve nimeti çok olan önce verir. Nitekim mirac gecesi önce Allahü teâlâ selam verdi."
İki Müslüman, birbirine aynı anda selam verirse, her ikisinin de, birbirine cevap vermesi farz olur. Birbirinden sonra selam verirlerse, ikincinin verdiği selam cevap yerine geçer. Çok kimseye selam verildiği zaman, bir kişi, hatta bir çocuk cevap verince, ötekiler vermese de olur.
Âdem aleyhisselamdan İbrâhim aleyhisselama kadar selamlaşma birbirine secde etmekle olurdu. Sonra, bunun yerine boynuna sarılmakla oldu. Muhammed aleyhisselâm zamanında el ile müsafeha sünnet oldu.
      ***
Sual: Kız ve erkek çocukların yatak odalarını kaç yaşından itibaren ayırmalıdır?
Cevap: İbni Âbidin'de, "On yaşına gelen kız ve erkek çocukların yatak odalarını birbirinden ve ana babalarından ayırmalıdır" buyuruluyor.
      ***
Sual: Kendimizden yaşça büyük olanlar veya büyük bildiğimiz kimseler geldiğinde ayağa kalkmalı mıdır?
Cevap: İbni Âbidin'de, "Büyükler geldiği zaman kalkarak karşılamak müstehaptır. Kendi gelince, kalkılmasını sevmek mekruhtur" buyuruluyor.
      ***
Sual: Selam verirken veya alırken eğilmek, kucaklaşmak uygun mudur?
Cevap: Bu konuda Berika'da buyuruluyor ki:
"Selam verirken ve selam alırken eğilmek günahtır. Hadîs-i şerîfte, (Karşılaştığınız zaman, birbirinize eğilmeyiniz, kucaklaşmayınız!) buyuruldu. Allahü teâlâdan başkası için rüku ve secde yapmak haramdır."
      ***
Sual: Selam verene ve aksırıp "Elhamdülillah" diyene hemen cevap vermek gerekir mi?
Cevap: Selam verene ve üçe kadar aksırıp da Elhamdülillah diyene hemen cevap vermek farz-ı kifayedir. İşitenlerin cevabı geciktirmesi haramdır. Tövbe etmeleri lazım olur. Mektupla gelen selamı okuyunca hemen "Ve aleyküm selam" demek farzdır. Bunu yazıp göndermek müstehaptır. Birisine selam götürmeyi kabul eden kimsenin, bu selamı götürmesi farzdır. Çünkü üzerinde emanettir. Götürmeyi kabul etmemiş ise, götürmek lazım olmaz.
      ***
Sual: Erkeklerin gözlerine sürme çekmesinde mahzur var mıdır?
Cevap: Bahr-ür-râık'ta; "Erkeğin tedavi için sürme çekmesi caiz, zinet yani süs için çekmesi caiz değildir" buyuruluyor.


.

Eve, iş yerine girerken izin istemek

 
A -
A +
Kapıya vurarak, zili çalarak veya seslenerek, mesela selam vererek izin istemeden içeri girmemelidir.
 
Sual: Birinin evine, iş yerine gidildiği zaman, kapıyı, zili çalıp izin istemek, telefon ederken önce kendini tanıtmak gerekir mi?

Cevap: 
Bu konuda Hadika'da deniliyor ki:

"Birinin evine, odasına, bahçesine girileceği zaman izin istemek vaciptir. Kapıya vurarak, zili çalarak veya seslenerek, mesela selam vererek izin istemeden içeri girmemelidir. Ana baba, çocuğunun, çocuk, bunların odasına gireceği zaman da izin istemelidir. İzin üç defa istenir. Birincisinde izin verilmezse, bir dakika kadar bekleyip sonra ikinci defa izin istemeli, yine verilmezse, üçüncü defa istemelidir. Yine izin verilmezse, dört rekat namaz kılacak kadar beklenmiş ise, geri dönüp gitmelidir. İçeri girmeye rızası olduğu bilinen kimsenin yanına izin almadan da girilebilir. Kapı aralanırsa, aradığı kimseyi sormadan önce, kendini tanıtmalıdır." Telefon edince de, önce kendini tanıtmalıdır.

        ***
Sual: Ücret karşılığında namaz kıldıran imamların arkasında namaz kılınabilir mi?

Cevap: 
İmamlık şartlarını taşıyan bir kimse, ücret veya maaş karşılığı imamlık yapıyorsa, bunun arkasında namaz kılmanın caiz olduğuna fetva verilmiştir.

        ***

Sual: Peygamber efendimizin ismini her söylediğimizde salevat getirmek şart mıdır?

Cevap: 
Bu konu hakkında İbni Âbidin'de buyuruluyor ki:

"Peygamber efendimize ömründe bir kere salevat getirmek farzdır. İsmini her söylediğinde, işittiğinde, okuduğunda ve yazdığında bir kere salevat getirmek vacip, tekrar edildiklerinde söylemek ise müstehaptır."

        ***

Sual: Peygamber efendimizin sık sık okuduğu dua var mıdır?

Cevap: 
Peygamber efendimizin sık sık okudukları dualar çoktur. Şu duayı da çok okudukları kitaplarda nakledilmektedir: (Allahümme innî es'elüke-ssıhhate vel-âfiyete vel-emânete ve hüsnel-hulkı verrıdâe bilkaderi bi-rahmetike yâ Erhamerrâhimîn!)

Bu duanın anlamı ise, (Yâ Rabbî! Senden, sıhhat ve afiyet, emanete hıyanet etmemek, güzel ahlak ve kaderden razı olmak istiyorum. Ey merhamet sahiplerinin en merhametlisi! Merhametin hakkı için bunları bana ver!) demektir. Biz de Peygamber efendimiz gibi dua etmeliyiz.

        ***

Sual: Dinimizde ilim öğrenmenin farz olduğu bildirilmektedir. Bu ilimden, lazım olsun olmasın her bilgi mi kastediliyor? 

Cevap: 
İslamiyet'te ilim diye, faydalı bilgilere denir. Faydalı ilim, saadet-i ebediyyeyi elde etmeye yani Allahü teâlânın rızasını kazanmaya vesile olan ilimdir ki, bunlara, İslam bilgileri denir.


.

Resulullah efendimiz herkese yardım ederdi

 
A -
A +
Peygamber efendimiz heybetli idi yani saygı ve korku hasıl ederdi. Fakat kaba değil, nazikti. Cömert idi, fakat israf etmezdi.
 
Sual: Peygamber efendimizin evdekilere, hizmetçilerine bile yardım ettiği anlatılıyor. Gerçekten böyle midir?

Cevap: Bu konuda İmam-ı Gazâlî hazretlerinin Kimya-i Saadet kitabında buyuruluyor ki:
"Ebu Said-i Hudri hazretleri buyurdu ki: Resulullah efendimiz, hayvana ot verir, deveyi bağlardı. Evini süpürür, koyunun sütünü sağardı. Ayakkabısının söküğünü diker, çamaşırını yamardı. Hizmetçisi ile birlikte yer, hizmetçisi el değirmeni çekerken yorulunca ona yardım ederdi. Pazardan öteberi alıp torba içinde eve getirirdi. Fakirle, zenginle, büyükle, küçükle karşılaşınca önce selam verirdi. Bunlarla müsafeha etmek için mübarek elini önce uzatırdı. Köleyi, efendiyi, beyi, siyahı ve beyazı bir tutardı. Her kim olursa olsun çağırılan yere giderdi. Önüne konulan şeyi, az olsa da hafîf, aşağı görmezdi. Akşamdan sabaha ve sabahtan akşama yemek bırakmazdı. Güzel huylu ve iyilik etmesini severdi. Herkesle iyi geçinir, güler yüzlü, tatlı sözlü idi. Söylerken gülmez, üzüntülü görünürdü. Fakat çatık kaşlı değildi. Aşağı gönüllü idi, fakat alçak tabiatlı değildi. Heybetli idi yani saygı ve korku hasıl ederdi. Fakat kaba değil, nazikti. Cömert idi, fakat israf etmez, faydasız yere bir şey vermezdi. Herkese acırdı. Mübarek başı hep önüne eğikti. Kimseden bir şey beklemezdi. Saadet, huzur isteyen, Onun gibi olmalıdır."

            ***

Sual: Davet edilen yere gitmenin sevap olduğu, bunun için haram işlense de gitmek gerektiği söylenmektedir. Gerçekten haram da işlense davet edilen yere gidilir mi?

Cevap: 
İbni Âbidin'de bu konu ile alakalı olarak buyuruluyor ki:
"Haram olan şeyler, odada ise gidilir, sofrada ise gidilmez. Bilmeyerek gidildi ise, kalbi ile beğenmeyerek oturulur veya bir bahane ile geri dönülür. Çünkü haram işlememek için, sünnet terk edilir. Gıybet etmek veya dinlemek, çalgıdan ve oyundan daha büyük günahtır. Davet edilen yere giden kimse, söz veya makam sahibi ise, sofrada günaha mani olmalı veya geri dönmelidir."

            ***

Sual: Dua etmek için belli şeyleri ezberlemek mi gerekir?

Cevap: 
Bu konu ile alakalı olarak Bezzâziyye ve Hindiyye'de buyuruluyor ki:
"Kalbim gafil diyerek, duayı terk etmemelidir. Kalbine geleni dua olarak söylemek, ezberlediği duayı okumaktan efdaldir. Yalnız namazda okunacak duaları ezberlemelidir. Sünnet olan ibadetleri yapmak, dua etmekten efdaldir. Vaiz, imam, cemaate öğretmek için sünnet olan duaları sesli okur, cemaat de sessizce tekrar eder. Cemaat öğrenince imam da sessiz okumalıdır, çünkü sesli okuması bid'at olur."


.

Nimetler herkese gelmektedir

 
A -
A +
Allahü teâlâ herkese mal, evlat, rızık, hidayet gibi her iyiliği fark gözetmeksizin göndermektedir. 
 
Sual: Allahü teâlâ nimetlerini bütün insanlara ayırım yapmadan mı göndermektedir?

Cevap: 
Allahü teâlânın nimetleri, ihsanları, her an insanların iyisine de kötüsüne de gelmektedir. Herkese mal, evlat, rızık, hidayet gibi her iyiliği fark gözetmeksizin göndermektedir. Fark, bunları alabilmekte ve bazılarını da alamamak suretiyle insanlardadır. Nahl sûresinin 33. âyetinde mealen, (Allahü teâlâ kullarına zulüm, haksızlık etmez. Onlar kendilerini azaba, acılara sürükleyen bozuk düşünceleri, çirkin işleri ile kendilerine zulüm ve işkence ediyorlar) buyurulmuştur.

Güneş, hem çamaşır yıkayana, hem de çamaşırlara aynı şekilde parlamakta iken, adamın yüzünü yakıp karartır, çamaşırlarını ise beyazlatır. Bunun gibi, elmaya ve bibere aynı şekilde parladığı halde, elmayı kızartınca tatlılaştırır, biberi kızartınca acılaştırır. Tatlılık ve acılık hep güneşin ışıkları ile ise de aralarındaki fark, güneşten değil kendilerindendir.

Allahü teâlâ bütün insanlara bir ananın yavrusuna olan merhametinden daha çok acıdığı için, her insanın, her ailenin, her milletin her zamanda ve her işlerinde nasıl hareket etmeleri lazım geleceğini, dünyada ve ahırette rahat etmeleri için işlerini ne yolda yürütmeleri, nelerden kaçınmaları lazım geldiğini Kur'an-ı kerimde bildirdi. Ehl-i sünnet âlimleri de bunların hepsini bulup, milyonlarca kitap yazarak bütün dünyaya bildirdi. Allahü teâlâ insanları işlerinde başıboş bırakmamış, İslamiyet'in girmediği bir yer de kalmamıştır.

           ***

Sual: Hiç kimseye suizan etmemeli, kötü gözle bakmamalı, kâfir olduğunu gösteren işine ve sözüne değil, imanı olduğunu gösteren işine ve sözüne bakmalıdır deniliyor. Böyle söylemek ve düşünmek doğru mudur?

Cevap: "
Hiç kimseye suizan etmemeli" sözü yanlıştır. Bunun doğrusu, "Müslümana suizan etmemeli"dir. Yani Müslüman olduğunu söyleyen ve küfre sebep olan bir sözde ve işte bulunmayan kimsenin, bir sözünden veya işinden, hem imanlı hem de imansız olduğu anlaşılırsa, imanı olduğunu anlamalı, dinden çıktı dememelidir. Fakat bir kimse dini yıkmaya, gençleri kâfir yapmaya uğraşır veya haramlardan birinin iyi olduğunu söyleyerek bunun yayılması, herkesin yapması için uğraşırsa yahut Allahü teâlânın emirlerinden birinin zararlı olduğunu söylerse buna kâfir denir. Müslüman olduğunu söyler, namaz kılar, hacca giderse, zındık denir. Müslümanları aldatan böyle ikiyüzlüleri Müslüman sanmak, ahmaklık olur


.

 


Bugün 214 ziyaretçi (450 klik) kişi burdaydı!


Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol