1. SOHBET

İSTİAZE (ŞEYTANDAN ALLAH’A SIĞINMAK)

Meali: “Kur’an okuduğun zaman kovulmuş Şeytan’dan Allah’a sığın.” (En-Nahl-98) Yani Kur’an okumak istediğin zaman “Eûzü çek”. (Celâleyn Tefsiri.)

İstiâze (Eûzü): Müslümanların cumhuruna göre, Kur’an okumaya başlanmadan önce söylenir; çünkü ayetteki “okuduğun zaman” ifadesi “okumak istediğin zaman” manasındadır. Bu da örfi hakikat yerine geçen çok yaygın bir yorumdur.

Kur’an okurken Allah’a sığınmak için söylenmesi lâzım olan lafızlar hakkında on dört rivayet vardır. Bunlar içinde en tercih edilen “Eûzü billâhi min’eş-şeytan’ir-racîm” dir ki; bu husustaki en sabit rivayet budur. Her ne kadar “esteîzü billâhi” sözü Rabb’imizin, “isteîz” (sığın) emrine dil açısından daha muvafık ise de, “Eûzü billâhi...”rivayet açısından daha güçlüdür.

Hadis-i Şerif: Levh-i Mahfuz’dan, Kalem-i Âlâ’dan Cebrail (a.s.) bana böyle okuttu.

Eûzü”nün mânâsı: “Kemâl sıfatlarını toplayan, Vacib-ül Vücud olan Zat’a sığınırım veya ondan yardım isterim.” demektir. Onun için Allah lafzı yerine Rabb’imizin diğer isim ve sıfatlarından biri zikredilmemiştir.1

“Eûzübillâh” denilmesinde Allah-ü Tealâ’nın men edici olmasını ifadede mübalağa vardır. Çünkü; İlâh ancak; Alim, Hakim ve Kadir olduğu zaman men edici olur. Eûzübillâh sözü Kadir, Alim ve Hakim olan Zat’a iltica ederim demektir. Bu da men etmekte son mertebedir. Çünkü hırsız, sultanın kudretini bilmekle beraber hırsızlık yapar. Zira bilir ki; sultan her ne kadar kudretli de olsa, onun hırsızlık yaptığını bilmemektedir. Men etmek için yalnız kudret kâfi değil, bilmek de lâzımdır.

Yine “bilmek” ve “kudret”, kötülüğü men etmekte yeterli olmaz. Belki sultan bir kötülüğü görür; fakat engellemeyebilir. Ancak ilim, kudret ve hikmet bir arada bulunursa, o zaman kötülükler tam mânâsıyla engellenir.

Şeytanlar çoktur. Bir kısmı görünen şeytanlardır ki, bunlar insan şeytanlarıdır ve daha şiddetlidir. Bir kısmı ise bizim göremediğimiz cin şeytanlarıdır.

Şeytanın ismi:

Beğavi, Kehf Süresinin tefsirinde diyor ki: “Şeytanın ismi Süryanice Azazil, Arapça Hâris idi. Allah’a asi olunca, rahmetten kovuldu (1); ismi ve sureti değişti. Allah’ın rahmetinden ümidini kestiği için İblis, Allah’ın rahmet ve ihsanından uzaklaştığı için Şeytan diye isimlendirildi.”

Denildi ki; şer ve dalâlet cihetinden çok şiddetli olması veya azgınlıkta çok ileri gitmesi, amelinin boşa gitmesi, umduğunu bulamaması yahut başkalarını helâk etmesi gibi sebeblerle Şeytan diye isimlendirildi.

“Er-racim” lânete uğratıldığında, göklerden melekler tarafından atılan, ya da göğe çıkmaya kalkıştığında, gökyüzünün alevli ateşleri ile oradan uzaklaştırılıp atılan manasınadır.(2)

Ayet Meali: Yemin olsun ki, en yakın semayı kandillerle (yıldızlarla) süsledik ve onları şeytanlar için atılacak taşlar yaptık. (Bu taşlar, meleklerden sır çalmaya gelen şeytanları öldürür veya sakatlar ) ve o şeytanlara alevli ateş azabı hazırladık.( El- Mülk -5.)

Er-racim’in diğer bir manası, gafilin kalbine vesvese veren demektir. Kul, Allah’ı zikrettiğinde şeytan geri durur; unuttuğu zaman kalbini vesveseyle doldurur. Bu husustaki açıklamalar, Kalb-i Selim ile alâkalı derslerde gelecektir.

“Eûzü” sığınıyorum, sarılıyorum, korunmak istiyorum ve yardım diliyorum gibi manalara gelir. Bir kimsenin “euzü” demesi, yaptığı bir işi haber vermesidir; ama “Ya Rabb! Beni koru” manasına gelir. Nitekim, “Estağfirullah”, ben Allah’tan mağfiret talep ederim demek, Allah’ım beni mağfiret et demektir.

“En küçük melek, Şeytanın vesvesesini defetmeye kadir iken niçin meleklere sığınıyorum denmiyor da, Allah’ın isminin karşısına bu kelbin ismi getiriliyor ?” dersen; bizde cevaben derizki:

Allah-ü Tealâ: “Ey kulum! İblis ve ordusu seni görür; fakat sen onları göremezsin. Öyleyse sen de ‘Şeytanı gören, lâkin şeytanın kendisini göremediği Allah’a sığınırım’ de” buyurmuş oluyor.

MİSAL:

Mü’minin benzeri

Mümin bir evin kapısına giden garip bir kimseye benzer. Kapıda onu parçalamak isteyen köpekler vardır. Adamın da onlara karşı koyacak gücü olmadığından, her hamlesi köpekler tarafından geri püskürtülür. Burada çare, ev sahibine seslenip ondan yardım istemektir. Çünkü, sahibinin köpekleri bir defa menetmesi, senin bin hamlenden daha iyidir.

Şeytan da Allah’ın kapısında, Allah’a yönelen herkesi helâk etmek isteyen bir kelp (köpek) tir. Kul, şeytanın vesveselerinden, dalâlete düşürme çabalarından, dünyaya geldiğinde ağlamasına sebep olan dokunmasından Allah’a sığınmalıdır.

Hadis-i Şerif: Hiçbir çocuk yoktur ki, doğduğu zaman Şeytan ona dokunmasın. Onun dokunmasıyla, bağırır.(3) Meryem ve çocuğu (İsa as.) bundan müstesna (Buhari, Müslim)

Ayet Meali: Vakta ki, çocuğu doğurdu: “Ya Rabb! Ben onu kız doğurdum.” dedi. Hâlbuki ne doğurduğunu Allah daha iyi biliyordu. (Mabede hizmet için) erkek, kız gibi değildi. “Bununla beraber, ben onun adını Meryem koydum ve işte ben onu ve zürriyetini, kovulmuş Şeytan’ın şerrinden sana ısmarlıyorum.” dedi. (Al-i İmran -36)

Ve Şeytan Hz Meryem’e ve İsa (as.)’a dokunamadı.

Kur’an-ı Kerim okurken “eûzü” okumanın hikmeti, Melik-ül Vehhab olan Allah-ü Tealâ’dan izin istemek ve kapıyı çalmaktır.

Hükümdarların kapısına gelen içeriye izinle girebildiği gibi, Kur’an okumak isteyen, Allah-ü Tealâ’ya münacât etmiş olacağından, dil ve kalbinin temiz olması lâzımdır. Kalp, Allah-ü Tealâ’dan başkasıyla alâkalandığı için, dil de Allah-ü Tealâ’dan başkasını zikredip lüzumsuz sözler konuştuğu için, bir nevi kirlenirler ve temizlenmeleri icap eder. Dil ve kalp temizliği için, “Eûzü” yü okumak lâzımdır.

Bu sebepten ve önce boşaltıp sonra süsleme daha münasip olacağından, ayrıca Allah-ü Tealâ’ya yönelmeden önce masivadan yüz çevirmek gerektiğinden, önce eûzü; sonra, besmele okunur.

Önce, eûzü okunyarak kendisine ancak temiz olanların el sürebileceği Kur’an-ı Kerim’i okumaya hazırlanmak mümkün olur. Bu, namazdan önce abdest almaya benzer. Eûzü okumak, Kur’an okumanın sünnetidir.

“Kâfi” isimli kitapta deniliyor ki: “Emrin zahirine bakarak namazda eûzü okumak vacip olması gerekir; fakat selef, sünnet olduğu üzerinde görüş birliğine varmışlardır. Hoca önünde Kur’an okurken “eûzü” okumak, her ne kadar meşru olsa da sünnet değildir.”

İbni Abidin diyor ki: “İster surenin başından başlasın, ister ortasından; ister namazda olsun, ister namaz dışında, Kur’an okumak için eûzü okumak sünnettir.”

Euzünün faydası: İbadet esnasında ve ilim öğrenirken Şeytan’ın vesveselerinden korunmaktır.

Bazı kâmiller şöyle buyurmuşlardır: Mel’un Şeytan’dan, her vakit Muin olan Allah’a sığınmak lâzımdır. Hususiyle, hoca önünde ilim öğrenirken talebelerin Allah’a sığınmaları lâzım; zira insanın senelerce Allah’a ibadet etmesinden, bir saat dinî meseleler ve itikadı düzeltecek ilimlerle meşgul olması Şeytan’a daha ağır gelir.

Rivayet:

İblis tahtını su üzerine koyar ve Âdemoğlunu dalâlete düşürmek üzere avânelerini gönderir. Geri dönünce herkes, adam öldürmek, içki içmek, zina gibi ne günahlar işletmiş ise haber verir. Fakat Şeytan bunlardan fazlaca memnun olmaz. Ta ki içlerinden biri: “Ben filan sabînin peşine takıldım, ona vesvese verdim ve onun dinî ilimlerin öğretildiği medreseye gitmesine mani oldum” deyince: “Tamam! Sen benim yanımda diğer arkadaşlarından daha değerlisin.” der ve onu en baş köşeye oturtur.

Bu sözün doğruluğuna delil şu Hadis-i Şeriftir:

Peygamberimiz bir gün Şeytan’a: “Benim ümmetimi niçin Kur’an okumaktan men ediyorsun?” diye sordu.İblis:

“ Onlar Kur’an okuduklarında ben kurşun gibi eririm de onun için” dedi.

Bazı ariflerden: Bu kelime korkanların sığınağıdır. Kim kurtulmak için ihlâsla Allah’a sığınırsa; Hz. Allah, Şeytan’la onun arasına 300 perde koyar. Ancak Allah’ın kulu muhafazası, takvaya bağlıdır. Hz. Allah, müttekileri kendisine sığındıklarında Şeytan’ın şerrinden korur.

Ayet Meali: “Takvaya erenler var ya; onlara Şeytan tarafından bir vesvese dokunduğunda (Allah’ın emir ve yasaklarını) hatırlayıp hemen hakikati görürler.” (El-A’raf- 201)

Ayet Meali: İblis dedi ki: “Rabb’im! Beni azdırmana karşılık ben de yeryüzünde onlara (günahları) süsleyeceğim ve onların hepsini mutlaka azdıracağım! Ancak onlardan ihlâslı kulların müstesna.”(El-Hicr – 39,40)

Misal:

Kalbi dünyaya bağlanıp dünyayı seven ve dünya malı toplamaya düşkün olduğu halde şeytandan kurtulmayı ümit eden kimse, yazın bala dalıp üzerine sineklerin üşüşmeyeceğini zanneden şahsa benzer ki; bu muhaldir.

İstiâzenin kısımları.

Sıfat, fiil ve zatla ilgili olmak üzere üçtür. Nitekim Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuştur: “Allah’ım! Ben, gazabından rızana; azâbından affına ve senden sana sığınırım.” Efendimizin bu sözünde sırasıyla bu üç kısma işaret vardır.

Ayet-i kerimenin sebeb-i nüzülü:

Peygamberimiz bir gün Kur’anı Kerim okurken dili tutuluyor ve sebebini bilmiyor. Allah-ü Tealâ bunun Şeytan işi olup kurtuluşun ise eûzü ile olduğunu Rasülüne ve onun ümmetine öğretmek için bu Ayeti Kerimeyi inzal buyurdu.

Bazı Âlimler şöyle rivayet etmiştir:

İSTİÂZEDE BEŞ MÜHİM HUSUS VARDIR.

1. İstiâzede; yani “sığınma” dadır.

Bundan maksat: Geride geçtiği gibi Kur’an okurken vesveseyi defetmektir. Bunun için ayet-i kerime ile meşru olmuştur. Ayet-i kerimede emir, her ne kadar Peygamberimiz’e gelmişse de ümmetiyle beraberdir. Çünkü Peygamberimiz’in ashabından biri olan Hz. Ömerin gölgesinden korkan Şeytan, nasıl olur da Rasülullah’a yaklaşabilir? Kaldı ki, peygamberimizin şeytanı Müslüman oldu.

Ayet-i kerimede, “eûzü oku” emriyle muhatap olan ümmettir. Zira Peygamber (a.s) eûzü okumakla emrolunursa; ümmeti haydi haydi emrolunur.

Şeytandan istiazede Allah-ü Tealâ dışında başka bir şeyden korkmayı ortaya koymak söz konusudur; dolayısıyla, bunun da kulluğun ihlâli manasına geldiği söylenebilir.

Buna cevap olarak şöyle deriz: “Düşmanı düşman bilmek, sevginin pekiştirilmesi; Allah’tan başkasından Allah’a yönelmek, kulluğun tamamlanması; Allah’ın emirlerine sarılmak, taatın öne geçirilmesi; Allah’tan korkmayandan korkmak da çaresizliği ortaya koymaktır. Nitekim “Allah’tan korkuyorum” demek; O’nun azabından ve öfkesinden korkuyorum, demektir. “Allah’tan korkanlardan korkarım” sözüyse, onun bedduasından korkarım; “Allah’tan korkmayandan korkarım.” sözü de, onun kötü fiillerinden korkarım demektir. İstiazede, “Allah’a Kaçın” (Ez-Zariyat -50) Ayeti Kerimesinin sırrı vardır.

Eğer dersen ki: “Biz iblis ve avânesini görmüyor, seslerini de işitmiyoruz. O hâlde vesveseleri bizim kâlplerimize nasıl gelir?”

Deriz ki: “Vesvese gizli bir sözdür ki; insanın nefsi ve tabiatı ona meyleder. Dürtme ona denilir.

Ayet Meali: Şayet seni Şeytan’dan bir dürtüş dürtecek olursa; hemen Allah’a sığın. Çünkü O’dur ancak işiten, bilen.( Fussilet- 36)

Neticede vesvese, gizli bir düşman tarafından kalbe bırakılan ve Allah’tan başka kimsenin bilemediği bir takım gizli harfler gibidir. Öyle ise, onlardan sakın.

2. İstiâze kelimelerinde; yani sığınmak için söylenen sözlerdedir.

Ayet Meali: “De ki: Ey Rabbim! Şeytanların vesveselerinden sana sığınırım. Ey Rabbim! Oların huzurumda olmalarından da sana sığınırım!” (El-Mü’minün- 97,98)

Efendimiz namaza başlarken bu ayeti okurlardı.

Bir adam Peygamberimize, uykusuzluktan şikayet etti. Efendimiz uykudan önce şöyle dua et buyurdular: “Allah’ın gazabından, azabından, kulların şerrinden, Şeytanların vesveselerinden ve bana gelmelerinden Allah’ın tam kelimelerine sığınırım.”

Hz. İsa (a.s): “Kim bir yere iner ‘Allah’ın yarattığı şeylerin şerrinden Allah’ın tam kelimelerine sığınırım.’ derse ona habis ruhlardan hiçbir şey zarar vermez.”

3. İstiâze eden kişidedir:

Allah-ü Tealâ’nın sığın emri, bütün müminler içindir; bir şahsa mahsus değildir. Zira Hz. Allah, Peygamberlerin ve velilerin Allah’a sığındığını bizlere anlatıyor. Öyle olunca, bütün mahlûkatın Allah’a sığınması lazımdır.

Nuh (as): “Hakkında bilgim olmayan şeyi senden istemekten sana sığınırım.” dedi” (Hûd-47),

Kendine “Ey Nuh selametle in.” denildi. (Hûd-48) Allah’a sığınan selâmet ve bereket hil’atine kavuşur.1

Yusuf (as): “Allah’a sığınırım, o benim efendimdir.” dedi...

(Yusuf- 23) Böylece hileden kurtuldu. Kim Allah’a sığınırsa günahlardan korunma hil’atini bulur.

Musa (as) da: “Cahillerden olmaktan Allah’a sığınırım.” dedi.

(El-Bakara- 67)

Peygamber Efendimiz, Kul eûzü bi-rabbi’l felak ve kul eûzü birabbi’n-nas sûrelerinde olduğu gibi bir çok yerde istiâze ile emrolundu.

4. Kendisinden sığınılanda; yani Şeytandadır.

Şeytan’ın her türlü vesveselerinden sığınsınlar diye, hususi ile “vesvese, dürtüş, dokunma” gibi bir şey ifade edilmemiş; “Şeytanın şerrinden sığın” denilmiştir.

Sonra, kendisinden sığınılan, hem insan Şeytanları hem de cin şeytanlarıdır. Nitekim ayet-i kerimede: “İnsan ve cinlerden olan Şeytan’ın şerrinden” denilmiştir.

Ayet Meali: Dostlar, o gün birbirlerine düşmandırlar. Yalnız takva sahipleri müstesnadır (Ez-Zuhruf- 67)

Öyle olunca kötü arkadaştan sakınmanı tavsiye ederim.

Cin ve şeytanların varlığı mevzuunda ihtilâf edilmiştir. Doğrusu onlar mevcuttur; onları ancak, felsefecilerden pek azı inkâr etmiştir. Onlarda cahil bir topluluktur.

Ravza isimli kitapta: “Şeytanlarda erkeklik ve dişilik vardır. Doğarlar, ancak İblis ölünceye kadar ölmezler. Cinlerde erkeklik ve dişilik vardır. Doğarlar ve ölürler. Meleklerde erkeklik ve dişilik yoktur. Doğmazlar, yeme içme gibi ihtiyaçları yoktur” denilmiştir. (Âkâm’ül Mercan)

5. Kendisi için istiâze olunandadır.

İstiâze, itaat üzere adım atmaktır. Zira Şeytan’dan kaçmadıkça kul itaata başlayamaz. Kul bunun şeklini bilemeyeceği için Hz. Allah, “Eûzübillâhimineşşaytanirracim de” demek suretiyle bunu öğretmiş oluyor. Eûzü çeken kul: “Her şeyi işiten, her gizliyi bilen Allah’ım! Sen Şeytan’ın vesvesesini işitiyorsun ve onu def’etmeye muktedirsin. Lütfunla benden def’et ki, sana itaat edebileyim; zira ben, âciz ve zelil bir kulum; sen ise Kadîr ve Celîl Mevlâ’sın” demiş oluyor.

Allah’ım! Bizi şeytanın hilelerinden muhafaza et ve bizi haklarında “Benim kullarım üzerinde senin hiçbir hükmün yoktur” (El-Hicr -42) buyurduğun kullarından eyle. Amin.

Muhammed İbni Vasi, her gün sabah namazından sonra şöyle dua ederdi: “Allah’ım! Sen bize, bizim kusurlarımızı gören bir düşman musallat kıldın ki, o ve askerleri, bizim onları görmediğimiz yerde bizi görürler.

Allah’ım! Senin rahmetinden ve affından ümidini kestiği gibi bizden de ümidini kestir. Cennet’inle arasını uzak kıldığın gibi, bizimle de arasını uzak kıl. Sen her şeye kadirsin.”

Şeytan en çok salih insanlara musallat olur; amellerini bozmaya, hatta ölürken imanlarını çalmaya uğraşır. Çünkü bu Şeytan’ın son fırsatıdır.

Hz. Allah sizi, bizi yakîn itikadda sabit kılsın. Kâmil imanla bu âlemden irtihali nasip etsin. Amin.

DUA

Allahım! güzel ameller işlemeyi, çirkin şeyleri terk etmeyi, hayır işlemeyi, çaresizleri sevmeyi, benim hatamı mağfiret etmeni, bana merhamet etmeni, tevbemi kabul etmeni senden istiyorum. Bir kavme belâ murad ettiğinde, ben belâya düşmeden benim ruhumu al. Allahım, tevfikini bize arkadaş, sırat-ı müstakimini yol kıl. Bizi maksadlarımıza kavuştur, tevbelerimizi kabul et. Sen tevbeleri kabul edensin ve çok merhametlisin. Allahım bize ilim ver, güzel huy ile bizi zinetlendir, takva ile ikram et, âfiyet ile bizi güzelleştir.

Allahım! Senden, alemlere rahmet, ümmete şefaatçi olarak gönderilen Hz. Muhammed (S.A.V) hürmetine, ni’meti tamamlamanı, afiyetin devamını, faydalı ilimleri, salih amelleri ve hüsn-i hatime nasib etmeni istiyorum.

Bize selâmet ver, dinimizi selâmette kıl, son anda imandan mahrum etme.

Allahım bize mağfiret et ve merhamet eyle. Bizi refiki a’lâya kavuştur. Hamd alemlerin rabbi olan Allah’a mahsustur.

İSTİAZE (ŞEYTANDAN ALLAH’A SIĞINMAK) - II

Allühümme salli alâ seyyidina Muhammedin ve alâ âlihi ve sahbihi vesellim, biadedi cemii ma fil Kur’ani harfen harfen ve biadedi külli harfin elfen elfen.

Manası: Allah’ım! Efendimiz Muhammed üzerine, onun âl ve ashabı üzerine Kur’an’daki her harf adedince ve her harfine de milyonlarca kerre salât ve selâm eyle.

Ey insan! Bil ki, Cebrail (as.)’in, Muhammed Aleyhisselam’a ilk indirdiği şey Eûzü ve Besmele’dir.

Ayet Meali: Yaratan Rabb’inin ismi ile oku. (Alâk- 1)

“Eûzü”, haber lafzı ile bir duadır, Kur’an-ı Kerim’den değildir. Besmele’de ise ileride zikredileceği üzere (Kur’an-ı Kerim’den olup-olmadığı hususunda) ihtilaf vardır.

İbn-i Abbas (R.A)’dan Rasülüllah (as) buyurdular ki: Kur’an-ı Kerimin tazimi, “Eûzü billâhi mineşşeytanirracim” iledir, anahtarı da “Bismillâhirrahmanirrahim”dir.

İstiâze sanki Kur’an-ı Kerim için bir süpürgedir. Kur’an okuyan kişi, onunla önce kalp meydanını nefsî düşüncelerden ve dilini de günah çeşitlerinden temizler. İstiâze şeytanı çok ezici (tesirini kırıcı)dır.

İsmail Hakkı Bursevî Hz.leri dedi ki: “Kur’an okumak Rab ile konuşmaktır. İşte bunun içindir ki, hafızlara ve Kur’an okumaya devam edenlere Şeytanın düşmanlığı çok daha şiddetlidir.”

İBLİS’İN DÜŞMANLARI

Vehb İbni Münebbih (rahmetullahi aleyh) rivayet eder: Allah-ü Tealâ Hazretleri, Şeytan’a emir buyurmuştur ki: Hazret-i Muhammed’e git, soracaklarına cevap ver.Şeytan da eli asalı bir ihtiyar adam kıyafetinde gelmiş.

Peygamber Efendimiz Hazretleri sormuşlar:

-Sen kimsin?

-İblisim.

-Niçin geldin?

-Allah’ın emriyle, soracaklarına cevap vermek için geldim.

-Ya mel’un, ümmetimden kaç düşmanın vardır?

-On beş düşmanım vardır:

Baş düşmanım sensin,
Adâletle iş gören hükümdarlar,
Mütevazi, yani alçak gönüllü zenginler,
Ticaretinde doğru olan tüccar,
Allah’tan korkan alimler,
Nasihatli ve herkese hayır isteyen müminler,
Kalbi merhametli kimseler,
Tövbe eden ve tövbesinde sebat edenler,
Haramdan son derece sakınanlar,
Daima abdestli bulunanlar,
Çok sadaka verenler,
İnsanlar arasında güzel huy ile yaşamakta olanlar,
İnsanlara menfaati dokunanlar,
Kur’an-ı Kerim’i çok okuyanlar,
Gecelerde herkes uyurken kalkıp namaz kılanlardır. (Ruh’ul Beyan).

RİVAYET:

Muhakkak İblis dört defa tasalı ve hüzünlü bir ses ile haykırdı:

Lânete uğradığı zaman,
Dünyaya indirildiği zaman,
Peygamberimiz (s.a.v) dünyaya geldiği zaman,

(Rasüllullah’ın doğumu hakkında söylenilen şu şiir ne güzeldir:

“Yok olasıca İblis haykırdı şiddetle, bir şey ifade etmez onun haykırışı elbette.”)

Fatiha-i Şerife Peygamberimize indirildiği zaman.

(Tefsir-i İbni Muhalled)

(1)

İblis lânete uğradığı zaman, Âdemoğluna karşı düşmanlığına delalet eden şu sözünü söyledi:

Ayet Meali: “Şüphesiz onlara emredeceğim de; Allah’ın yarattıklarını değiştirecekler.” (En-Nisa-119)

Burada birtakım hususlar dürülmüştür (gizlidir).

a. Köleleri kısırlaştırmak: Lâfzın umumi olması mutlak olarak kısırlaştırmaya manidir. Lâkin fıkıh alimleri ihtiyaç olduğu yerde hayvanların kısırlaştırılmasına ruhsat vermişler, ancak insanın kısırlaştırılmasını yasaklamışlardır.

b. Vücuda dövme yaptırmak: Bu da iğneyi deriye batırmak, sonra orayı kühül, çivit veya iç yağının dumanı ile doldurmak ve orası yeşil rengi alıncaya kadar bu işe devam etmektir.

c. Veşr: Kadının genç kızlara ve hanımlara benzemek için dişlerini inceltmesi ve düzeltmesidir.

d. Tenammus: Yüzündeki tüyleri ve kaşlarını yolmaktır.

Nebi (a.s) bunları lânetlemiştir. Edep yerinin tüylerini yolmak da buna girer. Çünkü sünnet olan, onu tıraş etmektir. Koltuk altındaki tüyler yolunabilir.

e. Güneş’e, Ay’a, yıldızlara ve taşlara tapmak. (Allah’a küfür ve isyan da böyledir. Zira her doğan çocuk İslam fıtratı üzere doğar. İlh...

(Ruh-ul-Beyan En’am Suresinden özetlenmiştir).

(2)

Racim; lânet olunmuş manasınadır. Lânet de; Allah-ü Tealâ’nın rahmetinden kovmak demektir. Bu, ancak kâfir için kullanılır. Burada; racim ile kast olunan mana budur.

Öbür taraftan lânet; iyiler derecesinden ve hayırlı-salihler makamından uzaklaştırmak manasına gelir. Bu da müminlerden fâsık olanlar hakkında caiz olur. İhtikar hadisindeki (lânet) ile kast olunan mana da budur.

Birinci mana (Allah’ın rahmetinden kovulma)yı fâsık da olsa hiçbir (mümin) şahıs hakkında kullanmak caiz olmaz.

Hulle yapan ve yapılanın lanetlenmesi fıkıh kitaplarında açıklandığı gibi aşağılanmak ve çirkin bulunmaktır; yoksa, lânetin hakiki manası değildir. Zira Nebi (as) lânet edici olarak gönderilmedi. (Mefatih’ut-Tefasir’den)

Şeytanın uğursuz isimlerinden ve kötü sıfatlarından Kur’an-ı Kerimde bahsedilmiştir. Şeytan ateş kuvvetinden yaratılmıştır. Kibirlenerek haddi aşmak ile hususileşmiştir. Melekler Hz Âdem’e secde ederken o secde etmekten kaçındı.

“Şüphesiz İblis ateşten yaratıldı, nasıl olur da ateş ile azap olunur?” diye sorulursa cevaben deriz ki:

- Demir, demir ile kesilir, öyle ise ateşin ateş ile azap olunması caiz (mümkün) olur.

İblis için, Mevlâ’nın (alâkasını) kesmesi ve lânetinin dışında başka bir azap olmasa bile, elbette bu ceza ona yeter. Hangi ceza alâkanın kesilmesi ve terk edilmekten daha şiddetlidir? Hangi ayrılık lânetten ve horlanmaktan daha büyük bir zarardır?

Veyl cehennemde bir tabakadır.

Haberde varit oldu (geldi): “Veyl”; cehennemde bir tabakadır. Ateş, günde yetmiş defa o tabaka(nın şerrin)den Allah’a sığınır. Ateşin bazısının durumu böyle olursa, ateşten yaratılan Şeytan’ın ateş ile azap olunması neden mümkün olmasın? (Bazı kitaplardan)

İNSANIN ŞEYTANI GÖREMEMESİNİN HİKMETİ

Eğer “İblis, çirkin ve değersiz olmasına rağmen mü’mini görüyor da, mü’min kerem sahibi olduğu halde niçin şeytanı göremiyor?” diye sorlursa, cevaben deriz ki:

-İblis küfür karanlığında, mü’min ise; İslâm nurunda (aydınlığında) bulunmaktadır. Karanlık bir evde olan kimse, ay ışığında olan kişiyi görür , ama aksi olmaz.

Denildi ki: İblis’e (mü’mini) görme özelliği verildi, ta ki; mü’minin marifetini, itaatını ve secdesini görsün de; kendisine üzüntü üzerine üzüntü olsun. Mü’mine ise bu (Şeytan’ı) görme özelliği verilmedi, ta ki; onun yaptığını görüp hayret etmesin. Zira mü’min, Şeytan’ın üzüntüsünü görmüş olsa; onun hareketi sebebiyle hayrete düşerdi.

HİKAYE: ŞEYTANI DEFETMENİN EN KOLAY YOLU

Horasanlı bir adam, Irak tarafına gitti. Iraklı âlimlerden birinin ilim meclisine devam etti. Hatta âlim kendisine, dört bin hikmetli söz öğretti. Memleketine dönmek istediğinde hocasından izin istedi. Hocası dedi ki:

- Senin için şu metli sözlerden daha hayırlı olacak bir kelimeyi sana öğreteyim. Adam:

- Nedir o? Âlim:

- Horasan’da şeytan olur mu? Adam:

- Evet, diye cevap verdi. Âlim:

- O size vesvese verir mi? Adam:

- Evet. Âlim:

- O vesvese verince ne yaparsınız? Adam:

- Kovarız. Âlim:

- İkinci defa vesvese verirse? Adam:

- İkinci defa kovarız. Âlim:

- Allah’ın düşmanı olan İblis size eziyet verdiği ve sizi itaattan alıkoyduğu zaman, vesveselerini reddetmek (kovmak) ile meşgul olmayın. Lâkin ona karşı, çoban köpeği karşısındaki yolcu gibi olunuz1.. Siz, onun şerrinden Allah’a sığınınız. Zira İblis Allah’ın köpeklerinden (bir köpek)tir.

Allah c.c. bizi ve sizi onun şerrinden ve hilesinden korusun. Amin...

(3)

Şair İbni Rumi:

Ağlayarak geldin dünyaya,

Gülerken insanlar etrafında.

Öyle ameller işle ki hayatta,

Öldüğünde gülersin, lâkin herkes ağlamakta.

İbni Abbas (ra)dan rivayet olundu:

Peygamber Efendimiz bir gün mescitten çıktığında İblis’le karşılaştı ve:

- Seni mescidin kapısına kadar getiren sebep nedir? İblis:

- Beni Allah getirdi. Peygamberimiz:

- Niçin? İblis:

- İstediğin şeyi bana sorman için.

- Ümmetimi niçin namazlarını cemaatle kılmaktan men ediyorsun?

- Ya Muhammed! Ümmetin namaza gittiklerinde dağılıncaya kadar beni sıtma tutar.

- Ümmetimi neden ilim ve dua meclislerinden men ediyorsun?

- Onlar dua ederken ben sağır ve kör olurum.

- Ümmetimi niçin Kur’an okumaktan men ediyorsun? İblis:

- Aaahh....dedi.

- Ümmetimi niçin cihattan men ediyorsun?

- Onlar cihat için çıktıklarında, dönünceye kadar ayaklarıma kelepçeler takılır. Hacca gittikleri zaman, dönünceye kadar zincirlere bağlanırım. Sadaka vermek istediklerinde, başıma testere konulur (ve odun keser gibi kesildiğimi hissederim.(Mefatih-ut-Tefasir’den)

İmam-ı Âzam ve imam-ı Muhammed (ra)’a göre namazda eûzü okumak, kıraat içindir. Birinci rekatta okunur, diğerlerinde okunmaz ve cemaat da okumaz.

Ebu Said-El-Hudri(r.a) dedi ki: Rüyamda İblis’i gördüm, sopa ile vurmak istedim. İblis:

- Ben sopa ve silahtan değil, istiâze edenlerin istiâzesinden ve ihlâslıların marifet nurlarından korkarım.

Hadis-i Şerif: Çokça “lâ ilâhe illallah” deyiniz ve istiğfar ediniz. Zira İblis: “Ben insanları günahlarla helâk ederim; onlar beni kelime-i tevhid ve istiğfar ile helâk ederler, hususiyle seher vaktinde.” diyor (Sinaniye)

Haber: Kim günde 10 kere Şeytan’dan Allah’a sığınırsa; Hz. Allah ona bir melek gönderir ve şeytanı ondan uzaklaştırır.

Haber: Mümin şeytanı lânetlediği zaman: “Şeytan mel’una lânet okudun”. der. Kul, “Eûzübillâhimineşşaytanirracim” dediği zaman Şeytan: “Sırtımı kırdın, beni helâk ettin” der.

Cübeyr Bin Mut’im (r.a)dan:

Rasülullah Efendimiz’i namaz kılarken gördüm şöyle diyordu: Allahü ekber kebira, velhamdülillahi kesira, ve sübhanellahi bükraten ve esila –ve kovulmuş olan Şeytanın üfürmesinden, vesvesinden, çarpmasından Allah’a sığınırım.

İbni Mes’ud (ra) buyurdu ki: Şeytan’ın üfürmesi kibir, vesvesesi şiir ve çarpması deliliktir. Mefatih.

Hadis-i Şerif: Sizden her birinizin, bir melekten bir de şeytandan yakını vardır. Ashap: Senin de mi ey Allah’ın Rasülü?” dediler. “Evet! Benim de. Lâkin Allah bana yardım etti de; bana yakın olan Şeytan Müslüman oldu ve bana ancak iyiliği tavsiye eder.” buyurdu.

Hadis-i Şerif: İki şeyle Hz. Âdem’den üstün kılındım. 1. Benim Şeytan’ım kâfir idi. Allah bana yardım etti de; Müslüman oldu.2. Zevcelerim bana yardımcı oldular. Âdem’in Şeytan’ı kâfir idi, zevcesi de hata üzerine kendisine yardımcı olmuştu.

Bizim şerrinden sığınmamız gereken Şeytan, bize yakın olan, bize musallat kılınan Şeytan’dır. Peygamberimize yakın olan şeytan Müslüman olduğu için O ; İblis’ ten Allah’a sığınır.

İblis’in tahtı yeşil deniz üzerindedir. Sadece mühim işler için gider. Peygamberimizle alâkalı şeylerse İblis’e göre çok mühimdir. Nitekim bir Hadis-i Şerifte buyrulmuştur ki:

Allah düşmanı İblis, yüzüme atmak üzere bir ateş parçası ile bana geldi. Ben de 3 defa: “Senden Allah’a sığınırım” dedim, geri çekilmek istemedi. Ben de onu yakalamak istedim. Vallahi kardeşimiz Süleyman (as)’ın duası olmasaydı; Medine çocuklarının kendisiyle oynadığı, elleri ayakları bağlı bir esir olurdu.

Süleyman (a.s.) “Rabbim! Beni mağfiret et ve benden sonra kimseye nasip olmayan bir mülk ver” (Sad- 35) diye dua etmişti. Peygamberimiz İblis’i bağlamadı; zira şeytanlar tam manasıyla yalnız Süleyman (as)’ın emrine verilmişlerdi.

Eğer: “Peygamberimizin doğumu ile şeytanlar semaya çıkmaktan men edildiler. Neden İblis vesvese vermekten men edilmedi?” dersen:

Deriz ki: Allah-ü Tealâ İsa (as) vasıtasıyla ölüleri diriltmiş, ancak İsa (as) dan ölüm men edilmemiştir. Ayrıca şeytanlar, semaya çıkmaktan men edilince Muhammed (as)a güç yetiremeyeceklerini anladılar. Sonra Hz. Allah onları ona musallat kıldı ve Habibini korudu ki; kendi ellerinde bir şey olmadığını anlasınlar.

Eğer: “İblis değersiz olduğu halde kıyamete kadar yaşıyorsa, neden çok şerefli olan peygamberimiz vefat ediyor?” denilirse.

Deriz ki: “Peygamberimiz Allah’ın dostudur, iblis düşmanıdır. Dosta dostunu devamlı hapishanede tutmak yakışmaz. Zira dünya müminin hapishanesidir. Allah-ü Tealâ, düşmanı olan İblis’i belli vakte kadar geçici zindanda tutacak, sonra da; oradan çıkarıp ebedî zindana (Cehenneme) koyacaktır.

Ayrıca; eğer peygamberimiz çok yaşasa kitap, hükümler ve şeriatlar çoğalır, insanlar buna uymaya güç yetiremez ve onların azap çekmesine sebep olurdu ki; peygamberimiz âlemlere rahmet olarak gönderilmiştir.

Yine: “Eğer İblis ölseydi; Peygamberimizin şerefi anlaşılmazdı ve diğer ümmetler ‘Hz. Muhammed devrinde şeytan yoktu, onun için ümmetleri günah işlemedi’. derlerdi.”

İblis, Allah-ü Tealâ’dan, insanların dirileceği güne kadar hayat istedi. Hz. Allah arz ve semada önceden yapmış olduğu ibadetlere mükâfat olarak kendisine belli bir vakte kadar hayat hakkı verdi. Çünkü Hz. Allah amel edenlerin ecrini boşa çıkarmaz; kâfirlerinkini dünyada, müminlerinkini ahirette verir.

Hakikatta Şeytan’a böyle mühlet verilmesi onun hakkında istidrâcdır ki;1 bu sayede kâfirlerden kimsenin yüklenmediği kadar günah yüklensin. Ayrıca basiret sahiplerine ibret olsun ki; dünyada uzun ömür kâfirlerin reisine verilmiştir. (Mefatih).

Bazı âlimler: “Şeytan kötülüğe meyli olan kimselere tesir eder.” dediler. Allah-ü Tealâ, İblis’ten hikâyeten şöyle buyurur:

Ayet Meali: İş bitince, Şeytan da der ki: “Şüphesiz Allah size gerçeği vaat etti, ben de size vaat ettim. Ama size yalancı çıktım. Maamafih, benim sizin üzerinizde bir hakimiyetim yoktu, ancak sizi davet ettim. Siz de hemen bana icabet ettiniz. Binaenaleyh beni kötülemeyin. Kendinizi kınayınız. Ben sizi kurtaramam, sizde beni kurtaramazsınız. Doğrusu ben, sizin bundan önce, beni Allah’a şerik koşmanızı tanımadım. Muhakkak ki zalimlere acıklı bir azap vardır.” (İbrahim- 22)

Şeytanın hilesinden kimse emin olamaz. Herkesin Allah’a sığınması lâzım. Ebu Hüreyre (ra): “Allah’ım! Zina etmekten ve hırsızlık yapmaktan sana sığınırım.” diye dua ederdi. Bunu duyanlar:

- Sen yaşlı bir zatsın. Rasülullah’ın arkadaşısın. Böyle olduğun halde sende mi zina ve hırsızlık yaparım diye korkuyorsun? dediler. O:

- İblis hayatta iken nasıl kendimden emin olabilirim! dedi.

Allah-ü Tealâ Musa (as)’a: “Ya Musa! İblis ölmediği müddetçe, onunla mücadeleyi bırakma” diye vahyetti.

İblis ölmek şöyle dursun; uyumaz bile. Hasan-ı Basri Hz. Lerine: “İblis uyur mu?” dediler. O: “Eğer İblis uyusaydı; biz rahat ederdik.” buyurdu (Ruh-ul-Beyan ve Mecalis-i Rumi)

ŞEYTANIN ÇOCUKLARI, İSİMLERİ VE VAZİFELERİ

Birinci sura kadar yaşayacağı için, İblis’e nesil verildi.İblis’in birçok çocukları vardır. Her birinin isimleri ve görevleri vardır.

1. Hanzeb. Namazda vesvese verir. Namazda böyle bir şey hissedince Allah’a sığın.

2. Velhan. Temizlikte çok su kullandırarak vesvese verir. Çok su kullandırır, sonra da gülüp alay eder.

3. Zellenbur. Bu da çarşılarda esnafa bozuk mal satmayı, yalan yemini, malını methetmeyi, malın kusurunu gizlemeyi ve insanları aldatmayı güzel gösterir.

4. Vesnan. Uyku şeytanıdır. Namaz ve diğer ibadetler için kafayı ve göz kapaklarını bastırır, zina ve hırsızlık gibi haramlar için insanı uyarır.

5. Betr. Musibet şeytanıdır. Bağırıp çağırma, yüze tokat vurma gibi cahiliye adetlerini güzel gösterir.

6. Dasim. Yemek şeytanıdır. İnsan besmele çekmediğinde, onunla yemek yer, eve girer, yatakta uyur, besmele ile dürülmemişse elbiseleri giyer, karı koca arasında düşmanlık meydana getirmeye çalışır.

7. Metun veya mesût. İnsanlar arasında yalan haberleri yayar, sonra onların aslı çakmaz. Kişinin her duyduğunu konuşması yalan olarak kendine yeter.

8. El Ebyaz. Peygamberlere ve velilere musallat olan şeytandır. Peygamberlere bir zararı dokunamaz, veliler ise onunla mücadele ederler. Allah’ın korudukları selâmettedir, korumadıkları ise sapıtırlar (Gazali’nin Bidayet-ül Hidaye şerhi).

“Kıymet ve değeri olmadığı halde Şeytan niçin Allah katında kıymetli bulunan mümine musallat kılındı?” dersen:

Deriz ki: Kişinin kadri kıymeti Allah’ın düşmanına verdiği eza ile ortaya çıkar. İbrahim (as) Allah’ın ezeli ilminde onun dostu iken, Nemrud kendine musallat oluncaya kadar, mahlûkat onun kadr-i kıymetini bilemedi.

Bazı haberlerde geldi ki: Nemrud aleyhi’l-lâne, dört bin mahir atıcıya, aynı anda İbrahim (a.s)’a ok atmaları emrini verdi. Okları attıklarında bütün gök melekleri ağladı. Oklar yarı yola varınca; Allah-ü Tealâ okları atıcılara doğru çevirdi. Her ok, atıcısının göbeğinden girip sırtından çıktı. Bütün atıcılar öldü ve insanlar arasında İbrahim (a.s)’ın derecesinin büyüklüğü ortaya çıktı.

Firavun’la beraber Musa (a.s)’ın, kendini öldürüp asmak isteyenlerle beraber Hz. İsa (a.s)’ın durumu da böyledir.

Peygamber Efendimizin de yüce mertebesi, kırk yıl bütün kabileler tarafından bilinemedi. Vahiy geldikten sonra birçok düşmanlar zuhur etti. Allah-ü Tealâ ona yardımcı oldu. Doğu ve batıya kadar her gün mülkü, saltanatı arttı.

Bunun gibi Hz. Allah, “derecemiz ve şerefimiz belli olsun” diye bize Şeytan’ı musallat kıldı. Ona muhalefet ettikçe şerefimiz artar, derecemiz yükselir. Görmez misiniz ki ateş altın ve gümüşe düşmandır. Fakat altın ateşe tutuluverdiğinde, yenilenir ve safileşir.

Diğer bir cevabı: Allah-ü Tealâ, Şeytan’ı ve ordusunu müminlerin kendisine olan sevgileri artsın diye onlara musallat etmiştir. Çünkü düşman karşısında iken insan, nimet içinde olduğundan daha çok Allah’ı zikreder, hastaların hasta iken zikrettikleri gibi.

Başka bir cevap ise: “Hz. Allah, rahmeti zahir olsun.” diye Şeytanı müminlere musallat kıldı. Çünkü isyan olmayınca rahmet tecelli etmez.

10 ŞEY 10 ŞEYDEN USANMAZ.

Zeynel Abidin (r.a) şöyle der:

10 şey 10 şeyden usanmaz.

1- Göz- bakmaktan

2- Yeryüzü- yağmurdan

3- Âlim- ilimden

4- İblis -hileden

5- Kâfir -küfürden

6- Mümin- imandan

7- Cennet -müminlerden

8- Cehennem -kâfirlerden

9- Hz. Muhammed -şefaatten

10- Mevlâ- rahmetten.

RİVAYET:

İblis yeryüzüne indirilince şöyle dedi: “Ya Rab! Beni yeryüzüne indirdin ve rahmetinden kovdun, bana bir ev ver”. Hz. Allah.

- Hamamları verdim. İblis:

- Oturacak yerler ver.

- Çarşılar ve yolların kesiştiği yerleri verdim.

- Yemek ver.

- Besmelesiz yenilen yemekleri verdim.

- İçecek ver.

- Sarhoşluk veren her şeyi verdim.

- Müezzin ver.

- Çalgı aletlerini verdim.

- Okuyacak bir şey ver.

- Şiir verdim.

- Kitap ver.

- Dövme’yi verdim .

- Söz ver.

- Yalanı verdim.

- Elçiler ver.

- Sihirbazları verdim.

- Avcılar ver.

- Kadınları verdim. buyurdu.(Bahr-il-Ulûmis emerkandi.)

İblis bazen insanlara nasihat etmek veya hayır göstermek suretiyle de hile yapar. Mesela bir adama: “Şu duvar yıkılacak buradan kaç” der. Maksadı adamın duvar altında kalıp şehit olarak ahirette çok sevap almasına mani olmaktır.

HİKAYE

ŞEYTANIN HZ MUAVİYEYİ NAMAZA KALDIRMASI

Mesneviden: Hz. Muaviye (r.a) sabah uyurken İblis gelip kendisini namaza kaldırır. Hz Muaviye: Ey İblis! Sen hep kötülük emrederdin, nasıl olur da beni namaza kaldırıyorsun? Şeytan.

“Sen bir gün sabah namazı vakti uyuyakalmış, Hz. Muhammed’in arkasında cemaatle namaz kılamamıştın. Öyle pişman oldun, öyle üzüldün ki; birkaç kat fazla sevap verildi. Tekrar uyuyup aynı sevabı almandan korktum da onun için uyardım.” dedi.

1 Meselâ “Euzü bir-Rahman” denilmemiştir.

1 Hil’at:Eskiden, Padişah veya vezir tarafından takdir edilen, beğenilen kimseye giydirilen süslü elbise, kaftan.

1 Çobandan yardım isteyiniz.

1 İstidrac:Fasık veya kâfir olduğu belli bir şahsın gösterdiği isteğe uygun harika.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 26219

2. SOHBET: BESMELE-İ ŞERİFE

Ayet Meali: (Sebe’ Kraliçesi Belkıs) “Ey ileri gelenler! Bana kıymetli bir mektup bırakıldı. O, Süleyman’ dandır ve Rahman, Rahim olan Allah’ın adıyla (başlamaktadır). Şöyle ki: Bana karşı baş kaldırmayın ve Müslüman olarak bana gelin!”... Diyor dedi. (En-Neml- 29,30,31)

Rivayete göre Süleyman (as)’in mektubu şöyleydi:

“Allah’ın kulu, Davud oğlu Süleyman’ dan Sebe’ Melikesi Belkıs’e.

Bismillâhirrahmanirrahim. Selâm hidayete tabi olanlara olsun. Bundan sonra bana baş kaldırmayın ve bana Müslüman olarak gelin”.(1) Miskle onu yazdırıp mührü ile mühürledi ve Hüdhüd ile gönderdi.

Hadis-i Şerif: Besmele ile başlamayan her mühim işin bereketi güdüktür” (Ebu Davud.Nesai Ahmed.)

Sûrelerin evvelinde bulunan besmelenin Kur’an-ı Kerim’den olup olmadığı hakkında Alimlerin görüşleri arasında farklılıklar vardır.

İmam Malik, Küfe ve Basra kurralarına göre: Kur’anı Kerim’den değildir.

Hanefi mezhebine göre: Kur’anı Kerim’den bir ayettir, teberrüken ve sûrelerin arasını ayırmak için yazılır.

İbni Abbas (r.a)dan: Rasülullah Efendimiz besmele inmedikçe bir sürenin bittiğini bilemezlerdi. (Meâlim)

Yalnızca besmele ile namazın caiz olmaması, tam bir ayet “olduğunda şüphe edildiği içindir. (2).Cünüp ve hayızlı kimselerin Kur’an niyetiyle değil de, teberrüken okumaları caizdir. Nitekim şükür için “elhamdülillahi rabbil âlemin” demeleri de caizdir.

Besmele-i Şerife Kur’anı Kerimden bir ayet değildir diyenler küfre düşmez; zira onların delili de kuvvetlidir.Netice Besmele Kur’anı Kerim’den bir ayettir. Fatiha -i Şerife’den önce teberrüken, diğer sûrelerden önce ise; aralarını ayırmak için indirilmiştir.

Berâe Sûresi’nin evvelinde zikredilmemesi ise: Besmele, Araplar arasında eman ifade eder. Anlaşmaları yazarken besmele yazarlar. Anlaşmalar bozulduğunda ise; aralarındaki yazışmalarda besmeleyi yazmazlardı. Bu sûre kılıçla indiği ve müşriklere verilen emanı kaldırdığı için evveline Besmele yazılmamıştır (3).

Besmele Kur’an-ı Kerim’in anahtarı, Kalem’in Levhi mahfuza ilk yazdığı yazı(4) ve Âdem (a.s)’a ilk inzal olunan şeydir Hayır ve bereket olması için şerefli her işe başlarken Allah’ın ismini anmaya dili alıştırmak lazımdır.(5). Başta aldığımız Hadis-i Şerif te buna delâlet eder.

Çünkü onun manası: Evvelinde besmele çekilmeyen her şerefli iş hakikatte noksan, fayda ve bereketi azdır. Bu Hadis-i Şerifte meşru her işin evvelinde besmele çekmenin sünnet olduğuna delâlet vardır. Meselâ abdest gibi. Abdestin başında besmele unutulursa; hatırlandığında çekilir. Ancak sünnet yerine gelmiş olmaz. Fakat yemeğin evvelinde besmele unutulur, ortasında çekilirse; sünnet yerine gelir.

Hadisi Şerif: Aişe(ra)’dan: Sizden biriniz yemek yiyeceği zaman Allah’ın ismini ansın. Evvelinde unutursa; “Bismillahi evvelühü ve ahiruhü” (yani evveli de, ahiri de Allah’ın ismiyle) desin.

Hadisi Şerif: Aişe(ra)’dan: Efendimiz (s.a.s) ashaptan altı kişiyle beraber yemek yiyorlardı. Bir arabi geldi, iki lokmada yemeği bitirdi. Efendimiz: “Eğer besmele çekseydi, yemek hepinize yeterdi.” Buyurdular.

RİVAYET:

BESMELESİZ YENİLEN YEMEĞİN DURUMU

Bir arabi besmelesiz yemeğe başladı, sonra hatırlayıp besmele okudu. Rasulüllah Efendimiz tebessüm ettiler. Sebebi sorulunca Efendimiz: “Besmelesiz yemeğe başlayınca, Şeytan da onunla yemek yiyordu. Besmeleyi okuyunca; şeytan yediklerini istifra etti.” Buyurdular.

Namaza başlarken Allah’ın ismini anmanın farz olması “Rabb’ini büyükle(El-Müddessir- 3) ayet-i kerimesinden dolayıdır.

Hayvan keserken, ava ok, kurşun vb atarken besmele çekmenin vacip olması şu ayet-i kerimeden dolayıdır.

Ayet Meali: Kesilirken üzerine besmele çekilmemiş hayvandan yemeyin! Çünkü onu yemek fâsıklıktır. Doğrusu şeytanlar, sizinle mücadele etmek için, kendi dostlarına telkinde bulunurlar. Eğer onlara itaat ederseniz; muhakkak siz de müşrik olursunuz. (El-En’am -121)

Unutarak besmele çekmemiş ise onun kestiği yenilir.(6)

“Allah’ın ismini anmayanın abdesti yoktur” Hadis-i Şerifi: Fazileti ve kemâli olmaz”. Demektir.

Tenbih:

Allah’ın isimlerinden herhangi bir ismi anmakla sünnet yerine gelir. Meselâ: Abdeste başlarken kelime-i tevhid, yahut kelime-i şehadet okunsa sünnet yerine gelmiş olur. (Muhit) Hayvan keserken besmele niyetiyle, Sübhanellah yahut elhamdülillah dese kestiği yenilir.

BESMELENİN FAZİLETLERİ:

Hadis-i Şerif: Kim ki Allah’ın kendisini kıyamet günü 19 zebaniden kurtarmasını isterse “Bismillâhirrahmanirrahim” i çok okusun. Çünkü besmeledeki her harf, zebanilerden her biri için bir kalkandır.Besmelenin 19 harfi vardır, Allah-ü Tealâ’ nın yardımı olmazsa; hiç kimse kuvvet ve secaati ile zebanilere galip gelemez.

Gündüz ve gece toplam 24 saattir. 5 saatte 5 vakit namaz farz kılındı. Geriye 19 saat kalır. Bu harfler 19 saatte işlenilen günahlara kefaret olur.( Tefsir-i Kebir).

Hadis-i Şerif: Kim ki tazim için ve kirlenmesin diye içinde Bismillâhirrahmanirrahim. yazılı bir kağıdı yerden kaldırırsa; Allah katında, sıddîklardan yazılır anne ve babasının (azabı) hafifletilir (7).Çünkü besmelede bazı âlimlere göre ismi âzam olan Allah lafzı vardır.

HİKAYE:

BESMELEYE HÜRMET

Bişri Hafi yolda giderken içinde Allah ismi yazılan bir kağıdı görür. İnsanlar onu çiğnemiştir. Hemen kaldırır, bir misk satın alır, temizler, kokular ve bir duvara asar. Rüyasında şöyle denir: Ya Bişr! Sen benim ismimi temizleyip kokuladın. Ben de, dünya ahiret senin ismini güzel kılacağım. Bişri Hafi uyuyunca günahından tövbe etti. (8).

Hoca küçük çocuğa Bismillâhirrahmanirrahim. demesini öğrettiğinde, besmele bereketi ile cehennemden bir berat çocuğa, bir berat anne ve babasına, bir beratta hocasına verilir.

HİKAYE:

Rum Kayseri Hz. Ömer (r.a)’a bir mektup gönderip; oğlunun başında bir ağrı olduğunu bildirdi ve ilaç göndermesini talep etti. Hz. Ömer (ra) bir takke gönderdi. Onu çocuğun başına koyduklarında; ağrı geçiyor, çıkarınca; ağrılar tekrar dönüyordu. Hayret ettiler, açıp baktılar. Besmele yazılı bir kâğıdın olduğunu gördüler.

Bazı Mecusiler, Halid İbni Velid (r.a)’dan bir keramet göndermesini talep ettiler. O da bir zehir istedi. Bir bardak zehir getirdiler. Eline alıp besmele çekerek içti ve hiçbir şey olmadan ayağa kalktı. Bunu gören Mecusiler: “Bu hak dindir.” Deyip Müslüman oldular.

Buna şaşırma! Zira bu, itikadın doğruluğundan, niyetin güzelliğinden ve temizliğinden, ihlâsın kemâlindendir. Nasıl olmasın ki; Besmele Kalem-i Âlâ’nın ilk yazdığı şeydir.(9) Temizliğin, hatta bütün işlerin anahtarıdır.

Hadis-i Şerif: “Ya Eba Hureyre! Abdest alacağın zaman besmele çek, (“Bismillâhirrahmanirrahim” de); Hafaza melekleri sen abdesti bitirinceye kadar sevap yazarlar. Ailene yaklaşacağın zaman besmele çek; gusledinceye kadar sevap yazarlar. Eğer bir çocuk dünyaya gelirse; onun nefesleri kadar onunda çocukları olursa; onların da nefesleri kadar sevap yazarlar.

Hadis-i Şerif: Enes İbni Malikden: Besmele insanların avret mahallerini cinlerin gözlerinden gizler.

Nükte: Besmele dünyada seninle düşmanın olan cinler arasında perde olduğuna göre, ahirette niçin cehennemle aranda bir perde olmasın?

HİKAYE:

HZ ÖMERİN NİL NEHRİNE MEKTUBU

Hz. Ömer (r.a), Amr İbnül As Hz. lerini Mısır’a vali olarak gönderdi. Hz. Amr Mısır’a vardığında halk gelip, Nil nehri’nin her sene bu vakitler akmadığını, anne ve babasını razı ederek bakire bir kız çocuğunu attıklarını, sonra da Nil’in eskisi gibi aktığını söylediler.

Hz. Amr: Bu cahiliye adetidir, İslâmda böyle şey olmaz.” diyerek durumu halife Hz. Ömer’e bildirdi.

Hz. Ömer Nil’e hitaben şöyle bir mektup gönderdi.

“Bismillâhirrahmanirrahim. Ey Nil! Eğer Allah’tan başkasının emriyle akıyorsan; bizim sana ihtiyacımız yok. Eğer Allah’ın emriyle akıyorsan; o zaman biiznillah ak.” Mektup Nil’e bırakılınca; Allah’ın izniyle ve bereketiyle akmaya başladı.

RİVAYET:

BESMELE VE FİR’AVN.

Firavun aleyhillâne ilâhlık iddia etmeden önce, sarayının kapısına besmele yazdırmıştı. İlâhlık iddiasında bulununca; Hz. Allah Musa ve Harun (a.s)’ı ona gönderdi ve imana davet ettiler. Firavun iman etmedi. Musa (a.s): “Ya Rab! Bu kâfire niçin bu kadar mühlet verdin, bunu helâk etmedin” diye dua etti. Hz. Allah:

“Ya Musa! Sen onun küfrüne bakıp helâkını istiyorsun. Ben ise; sarayının kapısına yazdığı besmeleye bakıyorum ona mühlet veriyorum” buyurdu.

ALLAH-Ü TEALÂ, BESMELENİN KERAMETİNİ DÖRT KİŞİYE VERDİ:

1. Hz. Nuh (as)’a: “Bismillahi mecrâha ve mürsaha.” Dedi. Gemi su üzerinde yürüdü. Nuh (a.s), besmelenin yarısı ile kurtuldu.

2.Hz. Süleyman (as): “İnnehü min Süleymane ve İnnehü Bismillâhirrahmanirrahim” Dedi. Dünya ve ahirete malik oldu.

Ayet Meali: Süleyman’ın emrine de rüzgârı verdik. Sabah gidişi bir aylık, akşam dönüşü bir aylık yol idi. Erimiş bakır madenini ona sel gibi akıttık. Hem Rabb’inin izniyle elinin altında cinlerden de çalışan vardı. Onlardan kim emrimizden dışarı çıkarsa, ona ateş azabından tattırdık. 1 (Sebe- 12).

3.Hz. Muhammed (a.s): Besmele bereketiyle Mirac’a çıktı. Kabe Kavseyn makamına ulaştı.

4.Ümmet-i Muhammed. Besmelenin bereketiyle Sırat üzerinden şimşek hızı ile geçeceklerdir (Tefsir-i Hanefi)

RİVAYET.

Allah dostlarından bir zat: “Ben vefat ettiğimde alın ve göğsüme Bismillâhirrahmanirrahim. yazın.” diye vasiyet etti. Sonra onu rüyada görenler oldu. Haliniz nasıldır diye sorulunca dedi ki: “Azap melekleri gelip besmeleyi görünce; sen azaptan emin oldun” dediler. (Halebi) (10)

Risale-i-Bûni ‘den:

Besmelenin ebcet hesabı ile adedi 786 dır. Herhangi bir iş için bu sayıda okunursa o iş tamam olur.(11)

Kim uykudan önce 21 kere okursa; o gece ani ölüm ve hırsızlıktan emin olur.

Bir zalimin yüzüne karşı 50 defa okunursa; zelil olur ve Allah onun kalbine bir korku verir.

Sara tutmuş hastaya 41 kere okunursa ayılır.

Güneş doğarken 300 kere okuyup 100 defa da salavat okuyan kişiye Hz. Allah ummadığı yerden rızk verir.

Bir bardak suya okuyup ahmak kişi içerse; ahmaklığı gider duyduğunu aklında tutar.

Beyaz bir cama 40 defa yazılıp, su ile yazı giderilir ve bu su doğumda zorlanan kadına içirilirse; doğum kolaylaşır.

Bir kağıda 19 veya 21 defa yazılıp uykusunda korkan çocuğun başucuna asılırsa korkmaz.

DUA

Benzer ve muadilden münezzeh Melik, Büyük ve Celil olan, az ameli kabul etmekle kullarına in’am eden, çok ecir vererek ikram eden, Allah’a hamd olsun. Şerefli Nebi Hz. Muhammed (S.A.V.) ve onun Kur’an’a varis olan âli üzerine salât ve selâm olsun. Ey kulların maliki, kapıların fatihi, sebeplerin yaratıcı olan Rabbim! Takatimizin yetmetiği sebepleri bizim için halk et. Allahım bizi, gece gündüz emrini ifa etmekle meşgul, adaletinle emin, mahlukattan ümidini kesmiş, seninle ünsiyet kurmuş, senden başkasından uzaklaşmış, hükmüne razı, belâna sabreden, nimetlerine şükreden, zikrinden lezzet duyan, kitabınla ferahlayan, sana münacat eden, dünyaya buğz eden, ahireti seven, sana kavuşmayı özleyen, Hazretine yönelen, kapına yalvaran, ölüme ve yokluğa hazır kullarından eyle.

Ey Rabbimiz! Bize Peygamberlerinin dilinden va’d buyurduklarını ver ve kıyamet gününde bizi rezil etme. Şüphesiz sen va’dinden dönmezsin.

BESMELE –İ ŞERİFE - II

Hadisi Şerif: Enes İbni Malik (r.a)’ den: Rasülullah buyurdu ki:

“Bir ihtiyacı (temin) de zorlandığınızda bana çok salât okuyun. Çünkü salâvat üzüntü, keder ve tasayı giderir, rızkı bollaştırır.

Allahümme salli alâ seyyidina Muhammedin inebiyyil’ümmiyyit-tahiriz –zekiyyi salâten tühallü bihil’ükadü ve tüferracü bihil’ kürabü ve alâ âlihi ve sahbihi ve sellim.

Manası: Allah’ım! Yüzü suyu hürmetine düğümler çözülen, üzüntüler dağılan, temiz ve ümmî Peygamber Hz. Muhammed (a.s) ve onun âl ve ashabı üzerine salât-ü-selam olsun.

(1)

Peygamberlerin mektupları böyle kısa olur.

Süleyman (as) Hüdhüd’e: “Şu mektubumu götür de onlara ver. Sonra kendilerinden ayrıl da bak. Neye varacaklar, ne karar verecekler” dedi.Hüdhüd mektubu götürdü Belkıs kapıları kapatmış uyuyordu. Yanına mektubu bırakıp bir kenarda beklemeye başladı.

Belkıs, Hüdhüd’ün bıraktığı mektubu alınca 12.000 kişi olan idare meclisini topladı ve:

“Ey topluluğun ileri gelenleri! Bana bir name bırakıldı ki çok mühim. Süleyman’dan geliyor ve şöyle “Rahman ve Rahim olan Allah’ın ismiyle. Doğrusu bana karşı koymayın da müslüman olarak gelin!” Diye mahiyetini açıkladı.Kraliçe Belkıs mektubu açıklamış ve istişareye açmıştı:

Dediler ki: Biz bir kuvvet sahibiyiz ve şiddetli harp ehliyiz (devletin kuvvetini dile getirdiler) Mamafih emir sana aittir, bak ne ferman buyurursun. (Harbe hazır olduklarını bildirip, ancak başka münasip bir yol bulunabilirse memnun olacaklarını söyleyerek cevap selâhiyetini devlet başkanı olan Belkıs’a bıraktılar. O:

-Doğrusu hükümdarlar bir memlekete girdiler mi onu perişan ederler ve ahalisinin aziz olanını zelil kılarlar, evet böyle yaparlar.

Sonra: Ben onlara bir hediye gönderip bakacağım. Peygamber mi, hükümdar mı? Hükümdarsa; hediyeyi kabul eder. Peygamber ise; dinine girmemizden başka hiçbir şeye razı olmaz. (Mealim-üt-Tenzil’den özet)

Bu hadise “Neml” Sûresinde anlatılmaktadır.

“Amin” lafzı Kur’an’dan olmadığı için mushaflara yazılmaz. Fakat Fatiha Sûresi’nden sonra okunması sünnettir. Çünkü; Cebrail (a.s), Peygamber Efendimize böyle öğretmiştir.

Hadis-i Şerif: “İmam, veleddalliin” dediğin de sizde “amin” deyin. Çünkü melekler de “amin” eder. Kim “amin” sözünü melekler ile aynı anda söylerse; günahları bağışlanır.

İbni Abbas, (r.a) Rasülullah Efendimize “Amin”in manasını sordum o:

“Duamızı kabul et” demektir, buyurdular.

(2)

Besmelenin Kur’anı Kerim’den tam bir ayet olmamasının sebebi: Cünüp, adet gören ve doğum yapan kadınların da okuyabilmeleri içindir. Kelime-i Şehadette böyledir.

(3)

Berâet Sûresi’nde müşriklerin rahmetten uzak olduklarına delâlet olduğu için evvelinde besmele yoktur. Hayvan keserken rahman ve rahim isimleri okunmadığı gibi.

Diğer bir rivayet ise: Berâet Sûresi başlı başına bir sure olmayıp, Enfal Sûresi’nin devamı olduğu için başında besmele olmadığı şeklindedir.

(4)

Rivayet: Peygamberimiz buyuruyor ki: Kalemin ilk yazdığı şey besmeledir. Siz de, bir yazı yazacağınızda; önce besmele yazın. Zira besmele Allah tarafından gönderilen her kitabın anahtarıdır. (Harz-il Emali şerhi)

(5)

Cebrail (a.s) besmeleyi getirdiğinde 3 defa okuyup şöyle dedi: Bu besmele senin ve ümmetin içindir. Hiçbir işlerinde terk etmesinler, Adem(a.s)’a indirildiğinden beri ben göz açıp kapayacak kadar bir vakit besmeleyi terk etmedim (Risalet-ül Besmeleden)

Besmelesiz yapılan şeyler görünüşte tam olsa bile hakikatte bereketi azdır. Bu da işlere göre değişir.

Yazılan eserlerin bereketsiz olması; ondan az istifade edilmesi, az sevap elde edilmesidir. Yenen şeylerin bereketsiz olması; cismin istifadesinin az olmasıdır. Okunan şeylerde ise; okuyanın az istifade etmesidir.

Her mühim dinî işte besmelenin sünnet olmasına delil: Efendimizin besmelesiz işleri, ölüye, yahut çirkine değil de; eli kesilene benzetmesidir. Zira ölüye benzetse ;besmele okumak vacip olurdu. Çirkine benzetseydi; o zaman da müstehab olurdu.Çünkü, insan ruh ile vücut bulur; el, ayak, göz gibi azalar ile kâmil olur. Kaş, sakal ve azaların birbirine uygun olması ile de güzelleşir.Eli kesik insan, kâmil insan olmadığı gibi, besmelesiz itaat da kâmil değildir. Besmele itaatlerin meydana gelmesinde vacip değil, kâmil olmasına vesiledir.

Besmelenin sünnet olması, şeriata uygun işler içindir denildi. Zira içki, zina gibi bizzat haram olan şeylere başlarken besmele çeken kâfir olur.

Sual : Eğer, mühim işler demekle, dinen veya örfen mühim olmayan küçük şeyler istisna ediliyor, fakat namaz, ezan ve zikir gibi mühim ibadetlerde de besmele meşru değildir denilirse:

Cevap : Başka delillerden de anlaşılacağı üzere Hadis-i Şerif bunların dışındaki şeyler içindir. Besmelenin kendisi içinde besmele çekilmez, değilse zincirleme devam etmesi icap eder. Kırk koyunda bir koyun kendi ve otuz dokuz koyunun zekatına kâfi olduğu gibi besmele de böyledir (Risalet-ül-Besmele’den.)

(6)

Unutmanın haddi bir şeye muhtaç olduğu anda onu hiç hatırlamamaktır. Emrolunan bir şeyi unutmakla borç düşmez, bilakis onu yerine getirmek lazımdır. Unutmakla onun sevabına nail olunmaz. Namazı, orucu, zekâtı, nezri unutanın kaza etmesi gerekir.Namaza mani bir necasetle namaz kılan, namazın rukünlerinden birini, veya oruca niyeti unutan, unutarak namazda konuşan kişinin bunları kaza etmesi gerekir.Ancak oruçlu iken unutarak yiyen, içen, yahut cima eden kişi veya namazda olduğunu unutarak bir şey yiyen, yahut iki rekatın sonunda selam verenin kaza etmesi icap etmez.

Borçlu olan borcunu unutsa ve vefat etse, eğer alışverişten kaynaklanan para yahut borç alınan para ise; kıyamette hesaba çekilmez. Ancak haksız olarak alınmış ise; hesaba çekilir. (İmam-ı Birgivi’nin 40 hadis şerhinden)

Bazılarına göre İsm-i Âzam Allah(cc) lafzıdır.

Sual : İsm-i Âzam ile dua edilirse dualar makbul olur. İsm-i Âzam hürmetine bir şey istenirse verilir. Biz Allah ismi ile dua ediyoruz ve ihtiyaçlarımızı Allah’tan istiyoruz. Ama Allah duamızı çoğu kere kabul etmiyor sebebi nedir?

Cevap: Namazın birçok adap ve şartları olduğu gibi, duanın da bir takım adap ve şartları vardır ki, onlar yerine getirilmeden dua makbul olmaz.

Duanın ilk şartı: Helal lokma ile iç âlemini düzeltmektir. Denildi ki:

Dua semanın anahtarı, dişlileri ise helâl lokmadır.

Duanın son şartı: İhlâs ve kâlp huzurudur. Kâlp huzuru olmadan yapılan dua, kapı önünde duran kişinin velvelesi, yahut duvar üzerinden seslenmesine benzer. (Mefatih)

(7)

Hz. Ali(r.a)’ dan merfu olarak rivayet olundu:

İçinde besmele yazılı bir kâğıt yere düştüğünde, Hz. Allah (cc) melekleri gönderir, (semaya kadar) kanatları ile onun etrafını kuşatırlar. Hz. Allah (cc), dostlarından bir dostunu gönderir de o kâğıdı kaldırtır. Kim besmele yazılı kâğıdı yerden kaldırırsa; Hz. Allah onun ismini yüceltir, besmele hürmetine onu, anne ve babasını mağfiret eder. (Risalet-ül- Besmele)

HİKAYE:

ÇOCUĞU BESMELE ÖĞRENİNCE AFFEDİLDİ

İsa (a.s) bir yolculukta mezarlıktan geçerken, azap meleklerinin bir mevtaya azap ettiklerini gördü. Seyahatinden dönüşte aynı kabirde, rahmet meleklerinin nurdan tabaklar ile o müminin yanında olduğunu görünce hayretler içinde kaldı. İki rekat namaz kılıp dua ederek işin sırrını öğrenmeyi niyaz etti.

Hz. Allah ona şöyle vahyetti: Ya İsa! Kulum dünyadaki isyanı sebebiyle kabir azabı çekiyordu; öldüğünde hanımı hamileydi. Çocuğu dünyaya geldi, büyüdü. Annesi onu okumaya gönderdi, hocası “Bismillâhirrahmanirrahim” demeyi öğretti.

“Çocuğu yeryüzünde benim ismimi zikrederken kabirde babasına azap etmekten haya ettim ve onu bağışladım.” Buyurdu (Şerh-i Ehadis-i Birgivi)

(8)

Bazıları Bişr-i Hafi’nin hikayesini şöyle anlatmışlardır:

Bişr-i Hafi anlatır: Benim derecem besmeleye olan tazimim sebebiyle yükseldi. Şöyle ki: Amcam üç gece peş peşe bir rüya görür. Rüyasında bir münadinin “Muhakkak ki Allah (cc) Bişr-i mağfiret etti.” Diye seslendiğini işitir. Ben önceleri fâsıktım, içki içerdim, çok malım mülküm vardı.

Amcam dedi ki: Ya Bişr! Bugünlerde hayır olarak ne yaptın?

Düşündüm, dedim ki: Öyle mühim bir şey yapmadım, sadece iki gün önce helaya girdiğimde besmele yazılı bir kağıt gördüm. Onu aldım, temizledim, kokular sürdüm ve sandığa koydum.

Amcam: Müjdeler olsun ya Bişr! Dedi ve rüyasını anlattı. Sakalımdan tuttum, bayılmışım. Ayılınca kölelerimin tamamını azat ettim, mallarımı tasadduk ettim. Yürüyerek Mekke’ye gittim ve buraya yerleştim.

(9)

Besmeleyi kalem Levh-i Mahfuz’a 700 senede yazdı.

Rivayet. Cennette besmeleden 4 nehir çıkar. Bunlar: Su nehri, süt nehri, şarap nehri, ve bal nehri.

Su nehri, “bismi”nin mim’inden

Süt nehri, Allah lafzının he’sinden

Şarap nehri, Rahman’ın mim’inden

Bal nehri, Rahim’in mim’inden çıkar.

Peygamberimiz Mirac’ da bunları böylece görmüş ve Hz. Allah kendisine: Ya Muhammed! Senin ümmetinden her kim ki riyadan halis bir kalple bu isimlerimi okursa, bu nehirlerden onu sularım. Buyurmuştur. (Mefatih)

Rivayet:

Besmele Arş-ı Âlâ’ya genişliğine yazıldı. Bu dört nehir buradan doğar ve Havz-ı Kevser’e dökülür. Havz-ı Kevser cennettedir. Kıyamet günü müminlerin susuzluğunu gidermek için Arasat’a götürülür, sonra tekrar cennete naklolunur.

Müminler su nehrinden içince; ölümsüz bir hayat bulurlar.

Süt nehrinden içtiklerinde; noksansız bir vücuda sahip olurlar.

Bal nehrinden içince; kendisinden sonra hastalık olmayan bir şifa ve afiyet bulurlar.

Şarap nehrinden içince; bir dinçlik ve ferah hissederler ki, artık mahzun olmazlar.

Hadis-i Şerif: “Besmele ile başlanılan hiçbir dua ret olunmaz”.

Rivayet: “Besmele bütün kitapların anahtarıdır”. Burada kitaptan maksat yazılmak istenen şeydir.

Peygamberimiz önceleri mektuplarının başına. “Bismikellahümme” Ey Allahım senin isminle (başlıyorum) yazdırırdı.

“Bismillâhi mecrâha ve mürsaha” ayeti nazil olunca “Bismillahi” yazdırdı.

“Kulidu-llahe evid-urrahman” ayeti nazil olunca “Bismillâhirrahman” yazdırdı.

“İnnehü min süleymane ve innehü bismillâhirrahmanirrahim” ayeti nazil olunca “Bismillâhirrahmanirrahim” yazdırdı.

Hadis-i Şerif: Bir yazı yazdığınızda başına “Bismillâhirrahmanirrahim” yazınız ve yazınca da okuyunuz.Hz. Allah izzet ve celaline yemin ederek isminin okunacağı her şeye şifa vereceğini ve ismi okunan her şeyi mübarek kılacağını beyan buyurdu.

Hadis-i Şerif: Saîd olarak yaşayıp şehit olarak ölmek isteyen her işe başlarken Bismillahirrahmanirrahim. desin.

Hadisi şerif: Kim “Bismillahirrahmanirrahim”i (Allah’ın ismine tazim için güzelce) yazarsa günahları bağışlanır.

Faide: Şeyh-i Ekber (k.s) Buyurdu ki:

“Fatiha okuyacağın zaman, besmele ile arasını ayırmadan bir nefeste oku”.

Peygamberimiz Cebrail (as)’dan, O, Mikail (as)’dan, O, İsrafil (as)’dan yeminle

Allah-ü Tealâ şöyle buyurdu: Ya İsrafil! İzzet ve celalim, cömertlik ve keremim hakkı için kim bir defa Fatiha’ya bitişik olarak Bismillâhirrahmanirrahim okursa; şahit olun ki, ben onu bağışlarım, hasenatını kabul ederim, günahlarını (cezalandırılmaktan) geçerim, dilini ateşte yakmam, kabir azabından, cehennem azabından, Kıyamet gününün azabından ve büyük korkudan emin kılarım. Bana bütün evliyadan önce kavuşur.

(10)

Rivayet: Ariflerden biri: “Bismillâhirrahmanirrahim” i yazıp bunu kefenimin içine koyarsanız.” diye vasiyet etti. “Bunun faydası nedir?” Dediler Arif:

Kıyamette derim ki: Ya Rab! Sen bir kitap gönderdin, başına da Besmele’yi koydun. Bana kitabının başındaki Besmele ile muamele eyle.

(11)

Şeyh Ahmet El Büni: Be harfi 21 defa yazılıp üzerine 100 defa Besmele okunur ve bu yazı bir mal içine konulursa; o mal bereketli olur ve çoğalır.

Dersen ki: Cenabı Hak neden kitabına diğer harflerle değil de, be ile başladı? Hususiyle elifi tercih etmedi?

Deriz ki: Bunda bir takım hikmetler vardır.

Birincisi: Kullara kibri bırakıp, tevazu sahibi olmalarını öğretmektir. Elifte yükseklik ve uzunluk, be de ise, tevazu ve kırıklık vardır. Kim Allah için tevazu ederse Hz. Allah onu yüceltir.

İkincisi: Be devamlı kırıktır. Bunda lafız ve mana yönünden kırıklık olunca, Allah-ü Tealâ’nın yanında olma şerefine erer. Zira Hadîs-i kudside Hz. Allah:

“Ben kalbi benim için kırk olanlarla beraberim” buyurdu.

Tevazu herkeste, hususiyle zenginlerde ve büyüklerde çok güzeldir.

Allah-ü Tealâ üç sınıfı sever. Fakat onlardan üçünü daha çok sever.

Müttakileri sever ,ancak; genç müttakileri daha çok sever.

Mütevazileri sever, ancak; zengin mütevazileri daha çok sever.

Cömertleri sever, ancak; fakir cömertleri daha çok sever.

Şeref ve efendilik, makam mevkisi varken mütevazi olmakta, gücü yeterken af etmekte, malı azken cömert olmakta, başa kakmadan ihsanda bulunmaktadır.

1 Melek bir kırbaç vurur, cinni yanardı.

.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 13500

3.SOHBET ORUCUN FARZİYYETİ VE FAZİLETLERİ

Meali: Ey iman edenler! Sizden öncekilere oruç farz kılındığı gibi, size de farz kılındı. Umulur ki günahlardan korunursunuz.(El- Bakara –183)

Açıklama:Oruç yazıldı, yani Ramazan-ı Şerif’te farz kılındı. Orucun lügat (sözlük) manası tutmak demektir.... “Ben çok merhametli olan Allah’a oruç adadım; artık bugün hiçbir insanla konuşmayacağım.” (Meryem-26) ayetinde olduğu gibi imsak; sükut etmek, konuşmamak manasına gelir.(1)

Orucun şer’i manası: Belli bir vakitte niyet ederek yemek, içmek ve cinsi münasebetten kendini tutmak demektir.(2) (Mealim)

Bütün ibadetlerde, hususiyle oruçta niyet şarttır. Oruçta niyet; kalben oruçlu olduğunu bilmektir. Zira insan, hastalık veya iştahsızlık gibi sebeplerden dolayı da yemek yemeyebilir, onun için oruçta niyet şarttır.

Her gününün orucuna ayrı ayrı niyet şarttır. Çünkü her gün başlı başına bir ibadettir. Bir gününün orucunun bozulması, diğer günlerin orucunu bozmaz. Teravihde ise, her selâmdan sonra niyet icap etmez, çünkü 20 rekat bir namazdır.

Ramazan orucunda kaba kuşluğa kadar niyet edilmesi caizdir. Ancak nezir, kaza ve kefaret oruçlarında geceden niyet edilmesi farzdır.

Ramazan orucu ayeti kerimeyle kesin olarak farz olduğu için; inkâr eden dindençıkar.

Bezaziye fetvalarından: Kim Ramazan günü açıkça ve bilerek yerse; katli emredilir. Çünkü onun bu hâli oruç tutmamayı helâl görmesinin işaretidir. Bu ise küfürdür.

Oruç, hicretin ikinci yılında, Medine-i Münevvere’de farz kılındı.Önceden Muharrem ayının ilk on gününde oruç farz iken, Ramazan orucu ile bu kaldırılmıştır.

Bir rivayete göre oruç, peygamberliğin 15. yılında, kıble Mescid-i Aksa’dan Mescid-i Haram’a çevrildikten sonra, hicretin 3. yılında farz kılınmıştır.

Rivayete göre Peygamber Efendimiz 8 sene Ramazan orucu tuttu. Bunlardan 5 senesi 29 gün, üç senesi 30 gün olarak tutuldu.

“Kim bir hayırla gelirse, ona 10 misli sevap vardır.” Ayetinde vaat edilen ecre uygun olsun diye Hz. Allah bir ay orucu farz kıldı. Bunun delili ise şu Hadis-i Şeriftir:

“Kim Ramazan orucunu tutup ona ilaveten 6 gün de Şevval’den tutarsa; bütün seneyi oruç tutmuş gibi olur.” (Ramuz-El-Ehadis c 2. S 425))

Sırat’ta bekleyiş 30 sene olduğu için, Hz. Allah Ramazan ayında oruç tutanlara selâmetle durmaları için yardım eder.

RİVAYET:ORUCUN FARZ KILINMASININ HİKMETİ.

Allah-ü Tealâ aklı yarattığında, ona: “Dön! Dedi. Akıl döndü. Sonra: “Geri dön .”Dedi. Akıl geri döndü.Hz. Allah:

-Sen kimsin? Ben kimim? Diye sordu. Akıl:

-Sen benim Rabb’imsin. Ben de zayıf bir kulum. Hz. Allah:

-Ey akıl! Senden daha kıymetli bir varlık yaratmadım.Buyurdu.

Sonra nefsi yarattı ve ona: Dön! Buyurdu. Nefis cevap vermedi. Hz. Allah:

-Sen kimsin? Ben kimim? Diye sordu. Nefis:

-Ben benim, sen de sensin.

Hz. Allah nefse 100 sene cehennem ateşi ile azap etti. Çıkarıp aynı soruları sordu. Nefis yine aynı cevapları verdi. Bunun üzerine 100 sene açlık ile azap etti. Çıkarıp aynı soruları sordu. Nefis: “Sen benim Rabb’imsin, ben de senin aciz bir kulunum ” dedi. Bunun için oruç farz kılındı.

Orucun farz kılınmasının sebebi bir görüşe göre; oruç açlığı sebebiyle kıyamet açlığını hatırlatmaktır. Çünkü mahşerde tahammülü en zor olan azap açlıktır. Hatta mahşer halkı açlık sebebiyle diğer azapları unuturlar.

Hadis-i Şerif: “Kıyamet günü bütün insanlar açtır. Ancak; Peygamberler, onların ehlibeyti ve Receb, Şaban, Ramazan orucunu peş peşe tutanlar hariç. Onlar susamayacaklar ve acıkmayacaklardır”.

Cenab-ı Hak, kıyamet gününün açlığından korumak için, ümmet-i Muhammed’e orucu farz kılmıştır.( Bostan’ül- Vaizin)

Hulasa: Açlık dinin selâmetidir, aynı zamanda tıbba göre bedenin de selâmetidir. Mide boş olursa; cisim nurani ve ruhani bir hâl alır.

Hadis-i Şerif: Allah katında en sevimli amel, açlık ve susuzluk (oruç)tur.

Eflatun derki:

Cismin rahatı, az yemekte

Ruhun rahatı, az uykuda

Dilin rahatı, az konuşmakta

Kalbin rahatı, az intikamdadır. (intikam duygusu olmamaktadır)

Doktorların beyanına göre acıkmadan yemek, insanın hastalanmasına sebep olur.

Hz. Ebu Bekir (ra) bu dereceye ben şunlarla kavuştum:

Müslüman olduktan sonra doyuncaya kadar yemedim, kanıncaya kadar su içmedim. Dünyayı bıraktım, ahireti tercih ettim.Peygamberimize her hususta iyi bir arkadaş oldum.

Denildi ki: Açlık; ilim ve fesahat yağdıran bir bulut, tokluk ise; cehalet ve gaflet yağdıran bir buluttur.

Cenab-ı Hak, İsa (as)’a: “Aç kal; beni görürsün, her şeyden alâkanı kes; bana ulaşırsın”. Buyurmakla cemalini görmek saadetini açlığa bağlamıştır.

Hz. Allah sohbetimizin başında zikredilen Ayet-i kerimede: “Sizden önceki ümmetlere farz kılındığı gibi oruç; size de farz kılındı”. Buyurmakla bütün geçmiş ümmetlerinde bu ibadetle mükellef olduğunu haber veriyor. Zira oruç zor bir ibadettir. Umumi olunca tahammülü kolaylaşır.Şekli ve miktarı farklı olmakla beraber Âdem (as)’dan itibaren bütün peygamberler ve ümmetlerine oruç ibadeti farz idi.(3)

Musa (a.s)’ın kavmine Aşure günü

Adem (a.s)’a her ayın 13, 14 ve 15. günleri oruç tutmak farz idi.

Davud (a.s) bir gün oruç tutar, bir gün tutmazdı.

Süleyman (a.s) her ayın başında, ortasında ve sonunda üçer gün olmak üzere dokuz gün oruç tutardı.

İsa (a.s), senenin tamamını oruçlu geçirirdi.

Efendimiz, Ramazan orucu farz olmadan önce, Aşure günü oruç tutardı.

Hz. Aişe (r.a)’dan: Kureyşliler aşure günü oruç tutarlardı. Peygamberimiz de Aşure günü hem oruç tutar, hem de ashabına oruç tutmalarını emrederdi. Ramazan orucu farz kılınınca; Aşure orucu nafile oldu. İsteyen tutar, isteyen tutmayabilir.

Aşure orucunun farziyeti Bedir Savaşı’ndan iki ay önce kaldırılmıştır. Hicretten sonra ilk değiştirilen hüküm, bu oruçla Kıble’nin Mescid-i Aksa’ dan çevrilmesidir.(4)

Said İbni Cübeyr (r.a)’dan. Bizden önceki ümmetlerin orucu, akşam vakti başlayıp, ertesi geceye kadar devam ederdi. İslâm’ın başlangıcında da böyle idi.

Oruç ilk farz kılındığında, akşam iftar vaktinden yatsı namazına kadar veya yatsıdan önce, uyuyuncaya kadar, yemek, içmek ve cinsi münasebet helâl olur. Ancak kişi yatsıyı kılar veya yatsıdan dönünce uyursa; gelecek akşama kadar bunlar haram olurdu. Yani oruç başlardı.

Hz. Ömer (r.a) bir gün yatsı namazından sonra ailesiyle beraber oldu. Sonra pişman olup ağlamaya ve nefsini kınamaya başladı. Efendimize gelip durumunu bildirdi. Rasülullah: “Bu sana yakışmıyor ya Ömer! Buyurdular. Bu arada ashaptan bazıları da kalkıp aynı hallerin kendilerinde de olduğunu söylediler ve Bakara Sûresi 187. Ayeti nazil olarak “Oruç gecesi kadınlarınızla beraber olmanız size helâl kılındı...” buyruldu.

Hıristiyanların orucu da bizim orucumuz gibiydi. Ancak havalar sıcak olduğunda, harman zamanı ve seferde oruç zor gelmeye başladı. Âlimlerine çeşitli ihsanlarda bulunarak bir çare istediler. Alimler aralarında istişare edip, orucu kış ile ilkbahar mevsimi arasına alıp, buna keffaret olarak da 10 gün oruç ilâve ettiler.Böylece oruçları 40 gün oldu. Sonra hükümdarları hastalandı. “Eğer iyileşirsem, bir hafta daha oruç ilâve edeceğim.” Dedi ve ilâve etti. Böylece ilk farz kılındığı gün sayısı tahrif edilmiş oldu.Böyle tahrifatın bu ümmet tarafından yapılmaması için Hz. Allah, oruç ayetinin sonunda: “Umulur ki korkarsınız.” Buyuruyor.

Bedeni ibadetler içinde en faziletlisinin hangisi olduğu hususunda âlimler arasında değişik görüşler vardır.

1.Oruç en faziletli ameldir.

2.Hac en faziletli ameldir.

3.Cihat en faziletli ameldir.

4.Farz olma yerlerine göre Mekke’de namaz, Medine’de oruç efdaldir.

5.Dua daha faziletlidir.

Alimlerin çoğuna göre sahih olan, bedenle yapılan ibadetlerin efdali namazdır. Onun için efendimiz: “(Göz aydınlığım namazdadır)” Buyurmuşlardır.(5)

İman, marifet, tevekkül gibi kalbî ibadetler, bedeni ibadetlerden üstündür. Faydası başkasına geçtiği için zekât gibi mali ibadetler de, bedenle yapılan ibadetlerden faziletlidir.

İmamı Şafi (r.a)’e göre namaz, zekâttan daha büyüktür.

Netice: Bedenle yapılan ibadetlerin en efdali namaz, sonra oruçtur. Orucun en efdali de, Ramazan orucudur.(6)

Orucun bir çok faziletleri vardır.

Oruç günahlardan korur. Çünkü açlık acısı ile şehveti kırıp nefsi kahreder. Zira nefis her şerrin barınağı, her kötülüğün arkadaşıdır. Sen onu itaate çektikçe, o seni masiyete sürüklemek ister. Gıdasını kesmedikçe sana uymaz, şehvetini terk etmez. Gıdasını kesmek te oruçla mümkün olur.

Hadis-i Şerif: İbni Mes’ud (ra)’dan: Ey gençler topluluğu! Kimin evlenmeye gücü yeterse evlensin. Zira evlilik gözü (harama) daha çok yuman, ırzı daha çok koruyan (bir yol)dur. Kimin de buna gücü yetmezse, ona oruç tutmak gerekir. Çünkü oruç, ona eneme (gibi)dir. (Buhari c.6, s. 117).

Şehvetin teskini; gündüz oruç tutup, gece ibadet ederek, şehvetleri unutarak, lezzetleri kesen ölümü hatırlayıp, nefsin konuşmasını (kalbe verdiği fasit düşünceleri) keserek, eceli yakın görerek, emeli kısa tutarak, murakabeye devam edip itaat üzere olarak elde edilir.

Hz. Aişe (r.a)’dan rivayet edilmiştir.

Haber: Bir günde 20 kere ölümü hatırlayan şehitlerle beraber haşr olunur.

Eğer “Bazıları oruç tutuyor, geceleri ibadet ediyor, yine nefsinde hareket var bunun sebebi nedir dersen? Cevaben derim ki: Kendisinde aşırı şehvet olduğu içindir. Çaresi ise devamlı üzüntü, riyazat, ahiret ve ahiret sıkıntılarını hatırlamaktır.

Ayeti Meali: Sayılı günler. Sizden kim hasta olur veya yolculuk halinde olursa tutamadığı günler sayısınca oruç tutar. Oruç tutmaya gücü yetmeyenlerin bir yoksul doyuracak kadar fidye vermeleri lâzım gelir. Kim gönlünden koparak (fidyeyi daha çok vermek gibi) bir hayır işlerse o kendisi için daha hayırlı olur. Ama bilseniz, oruç tutmanız sizin için en hayırlıdır.( El- Bakara –184)

Ayet-i kerimede sayılı günler denilmesi, oruç emrinin Ümmet-i Muhammed’e kolay olması için, bilinen az günler olduğunu ifade ediyor. Senenin yarıdan çoğu veya tamamı değil de; yalnız bir ayında oruç farz kılınmıştır.

Orucun zarar vereceği şekilde hasta olanlar veya deve yürüyüşü ile üç günlük yola çıkanlar; o günler oruç tutmayıp, sonradan kaza edebilirler.

Ramazan orucu, bilinen günlerde, sıhhatli olan mukimler üzerine farzdır. Hasta olan veya yolculuk halinde olanlar oruç tutmayıp sonra kaza edebilirler. Ancak yolculuğu meşakkatli olmayanların oruç tutmaları daha hayırlıdır. Nitekim Hz. Allah: “... Oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır” .Buyuruyor.(El- Bakara- 184)

Özürsüz Ramazan ayında oruç tutmamak için hiçbir mükellefe ruhsat yoktur.

Oruç tutmamayı mubah kılan özürler üçtür:

1-Yolculuk, hastalık, kadınların aybaşı ve doğum sonrası halleridir. Bunlar oruçlarını sonradan kaza ederler.

2-Gebelik ve süt emzirmek; bunlar da, sonradan kaza ederler.

3-Oruç tutamayacak kadar yaşlı olan, günden güne kuvvetten düşen erkek ve kadınlar, oruç tutamayacakları için kaza da etmezler, fidye verirler.

Fidye; her gün için bir fakiri sabah akşam doyurmak, demektir. Yani her gün için bir sadaka-i fıtır verilecek demektir.

ORUÇLA İLGİLİ BAZI MESELELER.

1-Gündüz oruç tutmayan misafir yolculuktan döndüğü zaman, hasta iyileştiği zaman, sabi buluğa erdiği zaman, kafir Müslüman olduğu zaman, kadının adet hali sona erdiği zaman akşama kadar herhangi bir şey yiyip içmezler. Oruçlu gibi davranırlar.

2-Dinden dönmüş olan kimse tekrar Müslüman olursa, geçen oruçları kaza etmesi icap etmez.

3-Ramazan orucu diye tayin şart değildir, mutlak oruç veya nafile diye de niyet etse oruç sahihtir. Geceden niyet edilebileceği gibi, kaba kuşluğa kadar da niyet edilebilir.

4-Her gün için ayrı ayrı niyet edilir.

5-Cünüp olarak sabahlayan kimsenin orucu sahihtir.

6-Yalan, gıybet ve iftira eden kişinin sevabı azalmakla beraber orucu sahihtir.

7-Ağız dolusu olmadıkça kendi isteği ile kusmak orucu bozmaz.

8-Dişler arasında kalan ve nohuttan küçük olan yemek artıklarını yutmakla oruç bozulmaz, nohut tanesi kadar olursa bozulur.

9-Şırınga yaptırmak, kulak ve idrar yoluna ilaç damlatmak orucu bozar.

10-Burnuna ilaç ya da su çekmek orucu bozar.

11-Hacamat olmak 1 orucu bozmaz.

12-Fecrin doğup doğmadığında şüphe ederek sahur yese, sonradan fecrin doğduğu ortaya çıksa kaza etmesi gerekir.

13-Oruçlunun sürme çekmesi mekruh olmaz.

14-Ramazanda oruçlu iken cinsi münasebette bulunmanın keffareti sırasıyla; ya köle azat etmek veya 60 fakiri sabah akşam doyurmak veya iki ay keffaret orucu tutmaktır.

15-Cinsi münasebetten dolayı keffaret eşlerden her ikisine de ayrı ayrı lâzım gelir.

16-Oruçlunun (kendinden emin ise) öpmesi haram değildir.

17-Sefere çıkan yemek yiyerek veya içerek orucunu bozabilir.

18-Ramazan günü hasta ve seferi olmadığı halde, bilerek yiyen veya içen kişiye; hem kaza hem kefaret gerekir.

19-Unutarak yiyen, içen veya cinsi münasebette bulunan kimseye kaza ve kefaret lâzım gelmez, orucu sahihtir.

Hadis-i Şerif: Oruçlu olduğu halde unutarak yiyen veya içen kimseye Hz. Allah ikram etmiştir (orucuna zarar vermez).

20-Ağzına veya burnuna verdiği su boğazına kaçarsa; oruç bozulur, kaza gerekir.

21-Üzerine kazaya kalan Ramazan orucunu öbür Ramazan gelinceye kadar tutmayan kimseye kefaret icap etmez.

22-Oruçlu bütün vücudu ile suya dalsa; orucu bozulmaz.

23-Kendi isteği ile içine veya boğazına duman tütün çekmekle oruç bozulur.

24-İftarda acele etmek ve namazdan önce iftar etmek sünnettir.

Haber: İnsanlar iftarda acele ettikleri sürece hayırdadırlar.

Efendimiz (S.A.V.) Namazdan önce yaş hurma ile, olmazsa kuru hurma ile, o da olmazsa birkaç yudum su içerek iftar ederlerdi.

Denildi ki şu zamanda efdal olan; nehir suyunu eli ile alıp içmek suretiyle iftar etmektir. Çünkü, bu zamanda sırf helâl olan şey yok (denecek kadar az)’dır.

25-Sigara ve tütünle iftar etmek çok çirkindir. Zira bunlar hakkında ulemanın ihtilafı vardır. Bazıları haram, bazıları da mekruh demişlerdir.

İftardan sonra: “Allah’ım! Senin (rızan) için oruç tuttum, senin rızkınla iftar ettim”d emek sünnettir.

Diğer bir rivayette: “Ey mağrifeti bol olan Rab’bim! Beni bağışla” demek sünnettir.

Diğer bir rivayette: “Susuzluk gitti, damarlar ıslandı, ecir sabit oldu inşaallah” demek sünnettir.

Hadîs-i kudsi: Oruç benim içindir ve orucun mükafatını ben veririm.(7)

DUA

Allahım! Senden, zikrinle ıslanmış dil, sana şükreden in’am olunmuş kalp, taatına hazır beden isterim. Bize hiçbir gözün görmediği ni’metleri ihsan eyle. Allahım hükmünde bize lütfunla muamele eyle, belâlardan afiyet ver. Evliyana verdiğin şeylerden bize ver. Sana kavuşma gününde bize saadet ver. Benim kavmime bir fitne vereceksen önceden benim canımı al.

Allahım! Fitnelerden bizi koru, bütün mihnetlerden bize afiyet ver. Gizli ve aşikâr kusurlarımızı affet. Kalblerimizi kin ve hasetten temizle. Bizim içimizde hiçbir kimseye karşı kin ve şemâte1 bırakma. Allahım bizi zatından başkasına muhtaç eyleme.Senden başkası için hor ve hakir olmaktan, senden başkasından korkmaktan sana sığınırız. Senin hükmünü reddeden, ihsanını men eden yoktur. Hayırın hepsi sendendir, şer sana ait değildir.2

Allahım! Düşmanlarımızın (bizim başımıza gelenler sebebiyle) sevinmesinden, müzmin hastalıklardan, ümitlerin boşa çıkmasından, belâların ani olarak gelmesinden sana sığınırız.

Allahım, bizi mağfiret et, merhametinle muamele eyle, refik âlaya kavuştur. Amin.

ORUÇ 2

Hadis-i Şerif: “Kimi ki, Allah-ü Tealâ kendisinden razı olduğu halde Allah’a kavuşmak sevindirirse, benim üzerime çok salât okusun. Çünkü bir kimse günde 500 defa bana salât okursa, ebediyen fakirlik görmez, günahları affedilir, hataları silinir, sevinci devamlı olur, duası kabul olunur, umduklarına nail olur, düşmanına karşı kendisine yardım olunur, hayır işleme hususunda kendisine yardım olunur, cennette Peygamberine arkadaş olur. (Şifa-üs-Sudur).

(1)

Geçmiş ümmetler oruç tutarken konuşmazlardı. Peygamberimiz bundan nehy etti; bu hüküm kaldırılmış oldu.

Cenab-ı Hakk’ın Hz. Meryem’i konuşmaktan nehy etmesi, aklı ermeyen ve kendisini itham edenlerle mücadeleye girmemesi içindi. Bundan sefihlerle mücadele etmemenin vacip olduğu anlaşılır (Aliyet-ül-Mevaiz).

Ramazan-ı Şerif orucu, ya Şaban ayının otuz güne tamam olmasıyla veya otuzuncu gün hilâlin görülmesiyle farz olur.

Hadis-i Şerif: Hilâli görünce oruç tutun. (Şevvalde) Hilali görünce bayram yapın. Eğer hava bulutlu olursa; Şaban ayını otuza tamamlayın (Sahih-i Buhari).

Yıldız ilmi ile meşgul olanlardan bir topluluk ittifak ettikleri zaman, onların sözlerine itimat edilebilir denildi.

Bir ülkede bir kişi hilâli gördüğü zaman, bütün Müslümanların oruç tutması farz olur.

Hava açık olursa bir topluluğun şahadeti, bulutlu olursa bir kişinin şahadeti kâfidir (Galiyet-ül-Mevaiz)

(2)

Oruç zahirde bütün azalar üzerine, hakikatte ise bütün sıfatlar üzerine farz kılınmıştır.

Gözü, kulağı, dili ve diğer azaları günahlardan korumak salihlerin orucudur.

Dilin Orucu: Yalan, dedikodu ve kovuculuktan dili tutmaktır.

Hadis-i Şerif: Yalan fakirlik getirir, orucun sevabını boşa çıkarır. İnsanlar arasında kişi kötülenir.

Hadis-i Şerif: Oruç yalan ve dedikodu ile yırtılmadıkça (cehennemden) kalkandır.

Haber: Peygamberimiz zamanında iki kadın oruç tuttular. Akşama yakın ölecek derecede açıktılar ve susadılar. Peygamberimize birini gönderip oruçlarını bozmak hususunda izin istediler.

Efendimiz gelen kişiye bir bardak verip: “Söyle onlara, yediklerini bu bardağa kussunlar.” Buyurdu. Birisi bardağın yarısını, diğeri de öbür yarısını kan ve et kusarak doldurdular. İnsanlar çok hayret ettiler. Peygamberimiz: “Bunlar Allah’ın helâl kıldığı şeyle oruç tuttular; haram kıldığı şeyle oruçlarını bozdular. Zira bunlar beraberce oturup insanların dedikodusunu yapıyorlardı” buyurdu.1

İsa (as), İblis’i, bir elinde bal, diğer elinde kül olduğu halde gördü, sebebini sordu. İblis: “Balı gıybet edenlerin dudaklarına sürerim, külü ise yetimlerin yüzüne serperim ki ,insanlar onları çirkin görüp yardımcı olmasınlar” diye cevap verdi.

Gözün Orucu: Harama bakmaktan, hakaretle bakmaktan ve küçük görmekten sakınmaktır.

Hadis-i Şerif: (Şehvetle) bakış İblis’in zehirli oklarından bir oktur. Kim Allah korkusuyla onu terk ederse; Hz. Allah ona, tadını kalbinde bulacağı bir iman ihsan eder.

Kulağın Orucu: Mekruh olan her şeye kulak vermekten, nehy edilen şeyleri ve çalgıları dinlemekten sakınmaktır. Onun için Cenabı Hak gıybeti haram kılmıştır.

Ayet Meali: Durmadan yalanı dinleyenler, haramı yiyenlerdir onlar...( El-Maide- 42)

Hadis-i Şerif: Gıybet edenle dinleyen, günahta ortaktırlar.

Hülasa; oruç bütün azaları günahlardan sakınmak hususuyla, mideyi özellikle iftar vaktinde şüpheli ve haramdan korumaktır.

Süleyman-ı Darani (r.h) demiştir ki: Gündüz oruç tutup, akşam helâl lokma ile iftar etmek bana gece gündüz ibadetten daha sevimli gelir.

Kazancının helâl olmasını isteyen kimse beş şeye dikkat etmelidir:

1- Farzı ertelememek ve noksan yapmamak

2- Mahlûkattan hiçbir şeye eza etmemek

3- Kazançtan kendisine ve ailesine yetecek kadarı ile iktifa etmek.

4-Takatinin üstünde çalışmamak

5- Rızkı Allah’tan bilip çalışmanın ona sebep olduğuna inanmak (İhya-Ğaliye)

ORUCUN FAZİLETLERİ

Hadis-i Şerif: (Ebu Hüreyye (r.a)’den) Kim (farz olduğuna) inanarak ve (sevabını) ümit ederek oruç tutarsa; geçmiş günahları bağışlanır.

Hadis-i Şerif: Oruç kalkandır, oruçlu kötü söz sarf etmesin. Bir kişi oruçlu ile mücadele eder veya yakışıksız söz söylerse; “ben oruçluyum” desin, “ben oruçluyum” desin (ve ona bulaşmasın)Kütüb-i Sitte. C.9. S.420. Hno: 3108.

Hadis-i Şerif: Nefsim kudretinde bulunan Allah’a yemin ederim ki, oruçlunun ağız kokusu, Allah katında miskten daha güzeldir (Hz. Allah oruçlu için): “Kulum yemesini içmesini ve şehvetini benim rızam için terk etti”. Buyurur. Kütüb-i-Sitte c.9. S. 419. Hno: 3107.

KIYAMET GÜNÜ ORUÇLULARA İKRAM.

Haber: Kıyamet günü olup insanlar kabirlerinden diriltildiğinde, Hz. Allah cc. Cennet bekçisi olan Rıdvan isimli meleğe: “Ben oruçluları kabirlerinden aç ve susuz olarak dirilttim. Cennetlerden hoşlarına gidecek şeyleri al ve onları karşıla” Buyurur. Rıdvan: “Ey ğılmanlar! Ey vildanlar! Nurdan tabaklar alarak geliniz.” Ellerinde bol meyveler, leziz içecekler ve güzel yemekler olduğu halde kum tanelerinden daha çok ğılman ve vildan toplanır. Karşılaştıkları oruçlulara ikram ederler ve şöyle derler:

Ayet Meali: Geçmiş günlerde yaptığınız amellere karşılık yiyin için! Afiyet olsun.( El-Hakka- 24)

Hadis-i Şerif: Cennette, üzerinde hiçbir gözün görmediği, hiçbir kulağın işitmediği ve hiçbir beşerin kalbine gelmediği yiyecekler olan bir sofra vardır ki, ona ancak oruçlular oturur.

Ayet Meali: “...Size, burada canınızın çektiği her şey var, size burada ne isterseniz var.( Fussilet- 31)

Ayet Meali: “...Orada (Cennette) canları istediği, gözlerin lezzet alacağı her şey vardır...”( Ez-Zuhruf- 71)

Hadis-i Şerif: Abdurrahman bin Sabit’ten Bir adam: “Ey Allah’ın Rasülü !cennette at var mıdır? Ben atları severim” dedi. Efendimiz:

- “Eğer Hz. Allah seni cennete koyarsa, sen de kırmızı yakuttan bir ata binip istediğin cennette onunla uçmak istersen, Allah sana bu imkânı verir.” Buyurdu.

- Bir arabi: Ey Allah’ın Rasülü! Cennette deve var mı? Efendimiz:

- “Eğer Hz. Allah seni cennete koyarsa, orada canının istediği her şey var, buyurdu .”(Mealim)

Hadisi Şerif: Ebu Hüreyre (r.a)’den: Ademoğlunun bütün ameli 10 kat ila 700 kat arası olarak ecre nail olur. Hz. Allah: “Ancak oruç hariç. O, benim içindir. Onu ben mükafatlandırırım. Kulum yemeyi ,içmeyi benim için terk ediyor.” Buyurur.

Bütün ibadetler Allah için olduğu halde, ancak oruç benim içindir diye tahsis edilmesi; kişinin oruç tutup tutmadığını başkaları bilemez ve oruca riya karışmaz veya müşrikler putları için namaz kıldılar, zekât verdiler ama, oruç tutmadılar. Oruç yalnızca Allah’a mahsustur ve orucun mükâfatı diğer ibadetlerin mükâfatından ayrıdır.

Allah-ü Tealâ kuluna şöyle demiş oluyor:

“Ey kulum! İblis’in gözü senin dinindedir, çoluk çocuğun canına bakmaktadır. Varisler malına bakarlar, hasımların (kıyamette) itaatlarını paylaşmak isterler, Azrail canını almak ister. Bunların hepsi seni muhtaç bırakacak şeyini almak isterler, ben ise onlara oruç benim içindir” derim

Hadisi Şerif:Oruç kalın bağırsağı inceltir, (insanda tokluk hissi olacağından az yemek yedirir) eti soldurur (insanı zayıflatır) ve cehennemin hararetinden uzaklaştırır.

Hadis-i Şerif: Şeytan, insanda kanın dolaştığı damarlarda dolaşır. Açlık ile yolları daraltınız.

Burada Şeytan’ın kendisi değil; vesvesesi damarlarda dolaşır da insan farkına dahi varmaz.

İmam-ı Gazali: “Oruç sabrın yarısıdır, sabır da imanın yarısıdır”. Hadis-i Şerifine göre oruç, imanın dörtte biridir.der.

Ayet Meali: “...Yalnız sabredenlere, mükafatları hesapsız ödenecektir.(Ez- Zümer- 10)

Bütün itaatkârlara ölçülü ve tartılı olarak ecir verilir ancak oruçlulara bol bol ve saçılırcasına verilir.( Mealim)

Hadis-i Şerif: Oruçlunun uykusu ibadet, sükutu tesbih, duası makbul ve ameli kat kattır (ecri kat at fazlasıyla ödenir).

Hadis-i Şerif: Hz. Aişe (r.a)’danCennetin kapısını açlıkla çalmaya devam et.

Hadis-i Şerif: Her şeyin kapısı vardır. İbadetin kapısı oruçtur. ( İhya ve tefsirler)

(3)

İlk oruç: İnsanoğlunun 3. hükümdarı olan Melik Tahmoris zamanında fakirlerin lehine zenginler üzerine farz kılınmıştır. Adı geçen hükümdar zamanında bir kıtlık olmuş, hükümdar zenginlere güneş battıktan sonra bir öğün yemek yemelerini, gündüz yiyecekleri yemekleri de fakirlere vermelerini emretti. Zenginler de bu emre uydular.

Oruç göklerin melekütü (acaip nizam ve saltanatı) na girişin sebebi, ikinci diriliş diye ifade edilen cismani darlıktan çıkışın vasıtasıdır. İsa (a.s): “İki defa doğmayan göklerin melekütüne giremez” demekle buna işaret etmiştir.

Oruç tutmakla kul Allah-ü Tealâ’ya kavuşmaya kendini hazırlamış olur. Zira Efendimiz: “Oruçlu için iki ferahlık vardır, biri iftarda, biri Rabb’ine kavuştuğunda.” Buyurmuşlardır.( Metatih ve Ruh’ul Beyan)

Hiçbir özrü olmaksızın farz olduğuna inandığı halde, kasten ramazan orucunu tutmayanlar hakkında azap olduğuna dair haberler vardır.

Hadis-i Şerif: Cebrail (as) bana şöyle anlattı. Kıyamet günü bir genç üzüntülü ve ağlayarak, ellerinde ateşten demir topuzlar olan melekler tarafından sürüklenircesine götürülür. Genç: “El eman! El eman! Diye feryat eder. Ancak kendisine eman verilmez. Allah-ü Tealâ’nın huzuruna götürülür, huzurda durur, Hz. Allah azap meleklerine: “Onu yüzüstü cehenneme atın” diye emir buyurur. “Ey Cebrail bu kimdir?” Dedim. “Ümmetinden bir gençtir” dedi. “Günahı nedir?” Diye sordum. “Ramazan ayına ulaştı, oruç tutmadı. Sonra istiğfar da etmeden aniden öldü” diye cevap verdi.

Ey Allah’ın kulları! İhlâsla oruç tutun, insanlar uyurken gece namaz kılın. (Galiyet’ül-Mevaiz)

(4)

İbni Abbas (r.a)’: Allah-ü Tealâ Peygamberimizi önce şahadetle gönderdi, tasdik edilince; namazı emretti. Tasdik edilince; zekâtı emretti, tasdik edilince; orucu emretti, tasdik edilince; haccı, sonra; cihadı emretti ve böylece dinini tamamlamış oldu. (Galiyet’ül- Mevaiz)

Yevm-i şekte1 oruç tutmakta ihtilaf vardır.

Ş’abi (rh)”Senenin tamamında oruç tutsam, şek gününde tutmam.” Demiştir.

Hıristiyanlara Ramazan orucu farz kılındı. Ramazan’dan bir gün önce ve bir gün sonra da oruç tuttular. Sonra 50 gün oruç tutmaya başladılar.

Hadisi Şerif:Ebu Hüreyre (ra)’den: Ramazan-ı Şerif ’ten bir gün veya iki gün önce (Ramazanı karşılamak için) oruç tutmayınız. Ancak o günlerde oruç tutmak adetinize denk gelirse, tutunuz.1

Hadis-i Şerif: İbni Ömer (ra)’dan: Bir ay 29 gündür (Ramazan) hilâlini görmeden oruç tutmayınız. (Şevval) hilâlini görmeden bayram etmeyiniz. Eğer hava kapalı olur (hilâli göremezseniz) sayıyı otuza tamamlayınız.( Mealim)

Şek gününde oruç Hanefilere göre haram değildir, Şafiilere göre haramdır.

Peygamberimizin: Şek günü oruç tutan Eb’ul Kasıma isyan etmiştir. Hadis-i Şerifi mevkuf bir hadistir.

Hulâsa: Hanefilere göre şek gününde farz veya vacip oruç tutulmaz. Ancak nafile oruç tutulabilir. Farz veya vacip tutmak mekruh olur.

Ramazandır diye tutarsa, Hıristiyanlara benzemekten dolayı harama yakın mekruh olur.

Şaban ayının sonundan üç gün veya daha çok oruçlu olayım diye nafile tutmak veya adet edindiği bir oruca denk geldiği için nafile tutma efdaldir.

Şek gününde havassın oruç tutması ve bunu avamın bilmemesi müstehabdır. Avam ise, zevalden sonra iftar ederler.

Havas: Şek günü orucu ile ilgili hükümleri bilenlerdir.

Avam: Şek günü orucu ile ilgili hükümleri bilmeyenlerdir.

Şek gününde muteber olan niyet: “Bugün Ramazan ise Ramazan orucu olsun.” diye kalbine getirmeden kesin olarak nafileye niyet etmektir. “Yarın Ramazansa, oruçlu olayım, değilse oruçlu olmayayım.” demek suretiyle niyet edip etmemekte tereddüt ederse, oruçlu olmaz. “Yarın Ramazansa Ramazan orucu, değilse nafile oruç olsun” diye niyet ederse mekruh olur.( Galiyet-ul- Mevaiz)

(5)

RİVAYET:PEYGAMBERİMİZ VE HULEFA-İ RAŞİDİNİN DÜNYADAN SEVDİKLERİ.

Efendimiz, dört kıymetli arkadaşı ile beraber otururlarken aralarında şöyle konuştular, her birerimiz dünyadan sevdiği şeyleri saysın.

Efendimiz: Bana sizin dünyanızdan üç şey sevdirildi:

1. Güzel koku. 2. Kadınlar 3. Gözümün nuru namazdadır.

Hz. Ebu Bekir (r.a): Bana da ya Rasülellah dünyadan 3 şey sevdirildi:

1. Senin huzurunda oturmak, 2. Senin yüzüne bakmak, 3. Bütün malımı senin uğrunda infak etmek.

Hz. Ömer (r.a): Ya Rasülellah! Bana da dünyadan 3 şey sevdirildi:

1.İyilikle emretmek, 2. Kötülükten nehy etmek, 3. Şer’i cezaları tatbik etmek.

Hz. Osman (r.a): Ya Rasülellah! Bana da dünyadan 3 şey sevdirildi:

1. Yemek yedirmek, 2.Selâmı yaymak,3.İnsanlar uyurken gece namaz kılmak.

Hz. Ali (r.a): Ya Rasülellah! Bana da dünyadan üç şey sevdirildi:

1. Misafire ikram etmek, 2. Yazın oruç tutmak, 3. Kılıçla senin önünde çarpışmak.

Sonra Cebrail (as) geldi: Ya Rasülellah! Bana da dünyadan 3 şey sevdirildi:

1. Miskinleri (bir günlük yiyeceği olmayanları) sevmek, 2. Emanetlerin edası, 3. Risaleti tebliğ.

Allah-ü Tealâ Efendimize vahyederek: Sizin dünyanızdan ben de 3 şeyi sevdim:

1. Sabreden beden, 2. Zikreden lisan, 3. Şükreden kalp.

Peygamber efendimiz şöyle dua ederlerdi: “Allahım! senden zikreden lisan, şükreden kalp, sabreden beden istiyorum” (Tefricül’Galak).

(6)

Namaz oruçtan efdaldir demek; iki rekat namaz bir günlük, iki günlük oruçtan efdaldir, demek değildir. Bilakis; bir gün oruç, iki rekat namazdan efdaldir. Bir kişi çok namaz kılmak veya çok oruç tutmak imkanına sahipse, ancak birini çoğalttığında diğerinde kısma yapacaksa; çok namaz kılsın, demektir ki; ihtilaf olan yer burasıdır.

İmam-ı Gazali: Nefis, bir masiyet işlemek istese veya arzu ettiği bir şeyi yapmak istese de sen Allah adına, Peygamberi adına, bütün peygamberler adına şefaatte bulunsan, yalvarsan, ölümü, kıyameti, hesabı, cennet ve cehennemi hatırlatsan; sana uymaz, arzusundan da vazgeçmez. Sonra bir çörek parçasını ona vermesen sakinleşir ve şehvetleri terk eder.

İmam Busayri:

İsyanlar ile nefsin şehvetini kırmaya uğraşanlar bilsinler ki yemek, doymak bilmeyen nefsi takviye eder.

“Yarın tövbe ederim, sonra ibadet ederim, günahlarımdan sonra vazgeçerim” diyen kimsenin misali şuna benzer: “Bir kimse bir ağaç sökmeye mecbur kalır, bakar ki ağaç çok büyük, ancak büyük bir zorlukla sökülebilir. Der ki: “Şimdilik kalsın, bir sene sonra gelir, sökerim.” Hâlbuki, bir sene sonra ağaç daha da büyür ve onu sökmek çok daha zorlaşır. Böyle düşünen şahıs gerçekten ahmak bir adamdır. (Rumi)

Harama bakmak kalpte şehevi duyguları çoğaltır. Göz zinanın öncüsüdür. Rasülullah Efendimiz Hz. Ali (ra)’a:

“Bir defa (tesadüfen) haramı gördüğün zaman bir daha bakma. Zira birinci affedilir. İkinci aleyhinedir (yazılır).

Hadis-i Şerif: Yollarda oturmaktan sakınınız. Eğer yollarda oturursanız, hakkını veriniz. Onun hakkı, gözü (haramdan) yummak, ezayı engellemek, iyilikle emredip kötülükten nehy etmek ve yol göstermektir.

Hadis-i Şerif: Kadınların mahrem yerlerine bakmak, İblis’in oklarından bir oktur. Kim gözlerini haramla doldurursa, Hz. Allah kıyamet günü onun gözlerini ateşle doldurur.

Beyt:

Nice bakış var ki deldi sahibinin kalbini

Yaysız ve kirişsiz, okların deldiği gibi.

Hadis-i Şerif: Sizden biri evlendiği zaman şeytan şöyle feryat eder: “Eyvah! Ademoğlu dininin üçte ikisini ben (im şerrim)den korudu.

Kalbin boş olması evlenmekle mümkün olur, kalp boş olunca da ibadet tam olur.

HİKÂYE:

Bişr-i Hafi’ye: “Niçin evlenmiyorsun?” Dediler. O da: “Ben farz olanla uğraşıyorum, sünnet olanla değil” diye cevap verdi. Vefatından sonra rüyada gördüler.Şöyle dedi:

-Cennette derecelerim yüksek oldu. Ancak evlilerin derecesine ulaşamadım.

Harama düşme korkusu varsa, nikahlanmak vaciptir. Öyle bir ihtimal yoksa sünnettir, eğer aileyi geçindirememe durumu varsa mekruhtur. Bu hususta geniş bilgi fıkıh kitaplarında mevcuttur.

Allah-ü Tealâ oruç ayetinde sayılı günler buyurmak suretiyle, oruç günlerinin az olduğuna, buna karşılık orucun meyvelerinin devamlı ve sonsuz olduğuna işaret etmiştir.

ORUCUN MEYVELERİ:

Oruç, kıyamet günü oruçluya şefaat edecektir.

İbni Ömer (ra)’den. Peygamber Efendimiz buyurdular ki: Oruç ve Kur’an-ı Kerim, kıyamet günü kula şefaat edecekler. Oruç der ki: Ya Rab! Ben bu kişiyi gündüz yemekten ve bir takım arzulardan menettim. Beni bunun hakkında şefaatçi kıl. Kur’anı Kerim de: Ya Rab! Ben bu kişiyi gece uykudan alıkoydum beni bunun hakkında şefaatçi kıl. Bunun üzerine oruç ve Kur’an-ı Kerim bu mümine şefaatçi olurlar. (Mealim)

Cennete oruçlulara mahsus kapıdan girmek

Haber: Cennet’in 8 kapısı arasında Reyyan isimli bir kapısı vardır ki; ondan yalnızca oruçlular (çok oruç tutanlar) girer. (Rumi).

Haber: Cennet dört zümreye âşıktır: 1. Kur’an okuyan, 2. Diline sahip olan, 3. Açları doyuran, 4. Ramazan’da oruç tutan.

Ayet Meali:“Erkek veya kadın, mümin olarak kim iyi amel işlerse, onu mutlaka güzel bir hayat ile yaşatırız ve mükafatlarını, elbette ki yapmakta olduklarının en güzeli ile veririz.” (En-Nahl- 97)

Ayet Meali: “Kim de beni anmaktan yüz çevirirse; şüphesiz onun sıkıntılı bir hayatı olacak ve biz onu, kıyamet günü kör olarak haşr edeceğiz.”( Ta-Ha –124)

Allah-ü Tealâ ibadet eden gençle meleklerine övündüğü gibi, oruçlular ile de övünür.

Hz. Allah: “Ey bir takım arzularını benim için terk eden, gençliğini benim rızam uğruna feda eden genç kulum! Sen benim katımda bazı meleklerim gibisin.” Buyurur.

Yine oruçlular hakkında: “Ey meleklerim! Benim şu kuluma bakın. Benim rızam için lezzetini, şehvetini, yemek ve içmesini terk etti.” Buyurur.

Allah düşmanı İblis’i kahretmek.

Çünkü, Şeytan’ın insanları kandırma aracı şehvetlerdir. Şehvetler de yeme ve içme ile kuvvet bulur.

Haber: Şeytanlar insanoğlunun kalbi etrafında dönüp dolaşmasalardı, insanlar semanın melekütüne (göklerin acayip nizamına) bakarlardı. Onun için oruç, ibadetin kapısı, cehennemden perde ve kalkandır.( İhya)

Bilmiş ol ki; Orucun adabından biri; iftarda karnını aşırı doyuracak şekilde yememektir. Zira dolu bir mideden daha fena bir kap yoktur. Çünkü oruçtan maksat nefsi kahretmektir ki, o da az yemekle elde edilir.

Bir diğer adabı; gündüzün fazla uyumamaktır, bu sayede açlığı ve susuzluğu hisseder, kuvvetleri zayıflayan insanların her gece bu zayıflığı artar. Teheccüde kalkmak ve evrad-ü Ezkâr kolaylaşır. Böylelikle Şeytan onun kalbi etrafında dolaşamaz ve oruçlu semavatın melekütüne bakar. Kadir gecesi hakikatte meleküt esrarının keşif olunduğu gecedir.

Yine bilmiş ol ki; çocuk yedi yaşına geldiği zaman namazla emretmek, on yaşına geldiğinde kılmazsa, elle dövmek velisinin görevi olduğu gibi, eğer gücü yeterse oruç ta aynıdır. Veli, baba, dede, yetimlere vasi yahut hakimin vazifelendirdiği kimsedir. Bu vazife yapılmazsa günahkar olurlar.

Sabinin kıldığı namaz, yaptığı hac veya Kur’an okumalarının sevabı kime yazılacağında ihtilaf vardır.

Sevap anne babaya değil; vasiye olur denilmiştir.

Veli bu ibadetleri emrettiği tavsiye ettiği için sevap kazanır denilmiştir.

İmamı Şafi ve Kadihan: “Sevap çocuğun olur, anne babanın değil” demişlerdir. Bazı Hanefiler: Peygamberimiz; kişinin vefatından sonra kendisine fayda veren şeyleri sayarken ilim ve Kur’an öğrettiği çocuğunu da saymıştır. Bu Hadis-i Şerife göre çocuğun sevabı eksilmeksizin aynen yazılır. Ayrıca anne babaya da yazılır, demişlerdir.

İmam-ı Gazali, İhya-i-Ulûm’da: Orucun 6 vacibi vardır diyor:

1. Ramazanı Şerif’ in başında hilâli gözetlemek.

2. Her gece oruca kesinlikle niyet etmek

3.Oruçlu olduğunu hatırlayarak kasten bir şey almaktan kendisini tutmak. Yemekle, içmekle, buruna ilaç akıtmakla, şırınga ile oruç bozulur. Kan aldırmak ve sürme çekmekle oruç bozulmaz.

4. Cinsi münasebetten kendini tutmak

5. Kendi isteği ile meni getirmekten kaçınmak

6. Ağız dolusu kusmaktan kaçınmak

Orucu yemekten dolayı 4 şey gerekir:

1. Kaza, 2. Keffaret, 3. Fidye, 4. Gündüzün geri kalan kısmında imsak (oruçlu gibi davranmak).

Kaza: Özürlü yahut özürsüz, orucu terk eden mükellef her müslüman’a farzdır. Kazanın peşpeşe tutulması şart değildir, ister peş peşe isterse ayrı ayrı tutarlar.

Keffaret: Bilerek yemek, içmek veya cinsi münasebetten dolayı gerekir. Keffaret köle azat etmek, mümkün olmazsa iki ay peş peşe oruç tutmak, gücü yetmezse 60 fakiri sabah akşam doyurmaktır.

Fidye: Hamile yahut emzikliler çocuğun sağlığından korktukları zaman, hem kaza eder, hem de her gün için bir fitre verirler.Çok yaşlı ihtiyarlar, her gün için bir fitre verirler.

Gündüz geri kalan vakitte imsak: Bilerek orucunu bozan, sehven orucunu bozanlara vacip, ancak adet hâli biten, yolculuktan dönen kişiye vacip değildir.

Orucu bozmayan ve mekruh olmayan şeyler.

1. Unutarak, yemek, içmek ve cinsi münasebet. Eğer unutarak yemek yiyen kuvvetli bir kimse, ise oruçlu olduğu hatırlatılır, zayıf ve güçsüz ise hatırlatılmaz.

2. Boğazına, toz duman ve sinek kaçmak. Kendi isteği ile dumanı içine çekmek orucu bozar. Yoğunluğu olan amber gibi şeyleri koklamak orucu bozar: Ancak gül ve misk gibi şeyleri koklamak bozmaz.

3. Yağ sürmek, sürme çekmek, zayıflamayacaksa kan aldırmak. Ancak zayıflayacaksa kan aldırmak mekruh olur.

4. Kendisinden emin olarak öpmek, ihtilam olmak, kulağına su kaçmak, dişleri arasında kalan nohuttan küçük şeyleri yemek.

5. Cünüp olarak sabahlamak, ancak sabah namazının geçmesine sebep olursa, büyük günahtır, fakat orucu bozmaz.

6. Boğazına inen balgamı kas den de olsa yutmak.

Oruçlu için mekruh olan şeyler:

1. Bir şeyi çiğnemek ve özürsüz tatmak.

Şekersiz sakız çiğnemek mekruh, şekerli sakızı çiğnemek ise orucu bozar.

Erkeklerin sakız çiğnemesi, kadınlara benzeme olacağı için mekruhtur. Ancak bir özür olursa müstesna. Kadınlar için misvak gibi olacağı için müstehabdır.

2. Oruçluyu zayıflatacak her şey mekruhtur, kan aldırmak gibi.

3. Oruçluya ağır gelecek ve orucu bozmaya zorlayacak her şey mekruhtur. Yazın hamamda çok beklemek de mekruhtur.

Orucu bozup yalnızca kaza icap ettiren şeyler:

1. Unutarak, yedikten sonra bilerek yemek yemek.

2. Toprak gibi yenilmesi adet olmayan şeyleri yemek.

3. Boğazına kar, yahut yağmur kaçmak.

4.Gece zannederek sahurda yemek yemek.

5. Güneş batmadan akşam oldu zannederek yemek yemek.

Faide: Hurma göz zayıflığına iyi gelir, hem de ateş değmemiştir. Onun için hurma ile iftar efdaldir.

Oruçtan elde edilen, eğer varsa, midedeki fazlalıkları dışarı atmaktır. Bir şeyin azı faydalı, çoğu zararlıdır. Devamlı oruç da insanı zayıflatabilir.

İftar vaktinde, tavsiye edilen dualar ve Peygamberimize salât okumakla meşgul olmalıdır.

Hadis-i Şerif: Üç kişinin duası ret olunmaz: İftar ettiğinde oruçlu, adil idareci ve mazlumun duası.

İftarda şöyle dua edilir. Allah’ım! Senin için oruç tuttum, sana inandım, sana güvendim, senin rızkınla iftar ettim, yarınki Ramazan orucuna niyet ettim, önceki ve sonraki günahlarımı bağışla.

Efendimiz şöyle dua ederdi: Allah’ım! Her şeyi kuşatan rahmetinle beni mağfiret et.

Sünnet olan iftarda acele etmek, sahuru geri bırakmaktır.

Hadis-i Şerif: 3 şey peygamberlerin sünnetindendir: İftarda acele etmek, sahuru tehir etmek, misvak kullanmak.

İftardan sonra acaba orucum kabul oldu mu olmadı mı diye endişe içinde olmak zira orucu kabul olup olmadığını bilmiyor.

Ayet Meali: “...Allah ancak takva sahiplerinden kabul eder.”(El- Maide- 27)

Orucun sünnetlerinden biri sahur yemeği yemektir.

Hadis-i Şerif: Enes (ra)’den) Sahur yapın, çünkü sahurda bereket vardır.

Bereketten murat: Sahur yemeği yemekle orucu rahatça tutmak, yahut o rahmetin indiği vakit uyanık kalmak suretiyle dua ve zikirde bulunmaktır.

Hadis-i Şerif: Bizim orucumuzla ehl-i kitabın orucu arasındaki fark, sahur yemeğidir. (Müslim.)

Hadis-i Şerif: Allah-ü Tealâ ve melekleri sahur yiyenlere salât ederler. (Galiyet-ül-mevaiz)

(7)Yani orucun mükâfatı huriler ve köşkler değil, benim cemalimi görmektir. Orucun Allah-ü Tealâ’ya izafeti, oruçta riya olmadığı içindir. Bilakis oruç, ancak Allah’ın bildiği bir sırdır.

Kişi kalbini, ruhunu, sırrını Allah’tan başka her şeyden tutarsa; o zaman, o orucun karşılığı Allah’ın cemalini görmek olur.

1 Hacamat aleti ile veya bu günkü usullerle kan aldırmak.

1Düşmanının başına gelen belâya sevinmek.

2 Bizim günahlarımız sebebiyledir.

1 Gıybet, dedikodu orucun sevabını azaltır.

1 Şaban’ın son günü mü ,yoksa Ramazan’ın ilk günü mü belli olmayan gün.

2 Mesela bir mümin her ayın 13, 14, 15’ci günleri oruç tutmayı adet edinse, bu da Ramazanı Şerif ,ten önceki bir veya iki gün önceye denk gelse; bu mümin oruç tutabilir.

.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 19745

4.SOHBET RAMAZAN-I ŞERİF’İN FAZİLETLERİ

Ayet Meali: Ramazan ayı (öyle bir ay)dır ki, Kur’an onda (bulunan Kadir Gecesi’nde Levh-i Mafhuz’dan dünya semasına) indirilmiştir. (O Kur’an), insanlara (sebebi) hidayettir, doğru yolun ve Hak ile batılı ayırt eden hükümlerin nice açık delilleridir. İçinizden kim Ay’a erişirse orucunu tutsun. Kim de hasta olur, yahut bir sefer üzerinde bulunursa başka günlerde, oruç tutamadığı günler sayısınca (orucunu kaza etsin). Allah size kolaylık diler, güçlük istemez. (bu kolaylık dilemesi) o sayıyı (kaza borcunuzu) ikmal etmeniz, Allah’ı büyük tanımanız içindir. Olur ki şükür edersiniz. (El- Bakara- 185)

Cahiliyye devrinde ismi Natig idi. İslâm’da ise bir çok ismi vardır. Ümmetin ayı Kur’an ayı ve kurtuluş ayı...

Ramazan diye isimlendirilmesi; oruçluların ciğerleri açlık ve susuzluktan yandığı için (1) yahut oruç sebebiyle günahlar yandığı (yok olduğu) için veya güneşin kumaları kızdırdığı günlere denk geldiği içindir. Şöyle ki: Araplar ayların eski isimlerini o aylarda meydana gelen bazı hâdiselerle değiştirdiler. Bu ayın isim değişikliği, güneşin çok sıcak olduğu vakte isabet ettiği için Ramazan diye isimlendirdiler.

Ramazan, Cenabı Hakkın isimlerinden bir isimdir. Onun için “Ramazan geldi” demeyiniz “Ramazan ayı geldi” deyiniz diye rivayet edilmiştir. Bazı âlimler ramazan denilmesini menetmişlerdir. Ancak doğru olana böyle söylemek de sahihtir, evla olan ise ramazan ayı veya Ramazan-ı Şerif demektir.

Açıklama: “Kur’an kendisinde indirilen ay” Kur’an-ı Kerimde evvelkilerin ve ahirkilerin ilmi vardır. (2) Ayet-i kerimede haber verilen inzal,Kur’an-ı Kerim’in, Kadir Gecesi’nde Levhi Mafhuz’dan Beyt-ül İzze ye topluca indirilmesidir. Sonra Cebrail (as) 23 senede Allah-ü Tealâ diledikçe ayet ayet, sûre sûre indirmiştir.

Beyhaki, Peygamberimizden şöyle rivayet etmiştir:

İbrahim (a.s)’ın Suhufu, Ramazan-ı Şerifi’n ilk gecesi

Davut (a.s)’a Zebur, Ramazan-ı Şerif’in 19. gecesi

Musa (a.s)a Tevrat, Ramazan-ı Şerif’in 7. Gecesi

İsa(a.s)’a İncil, Ramazan-ı Şerif’in 13. gecesi

Peygamberimize Kur’an-ı Kerim, Ramazan Ayının 25. gecesi indirilmiştir.

Ayet-i Kerimenin bir manası da;Ramazan-ı Şerif’in şanı, fazileti, orucun farziyeti hakkında Kur’an, yani oruç ayeti indirildi, demektir.

“Kur’an-ı Kerim insanlara hidayettir” İnsanları kendisinde bulunan mucizeler, hikmetler ve mev’izalarla dünya ve ahirette kendilerine faydalı olan şeylere ve dalâletten Hak yola hidayet eder.

“Doğru yolun ve hak ile batılı ayırt eden hükümlerin nice açık delileridir.”

“İçinizden kim o aya erişirse orucunu tutsun.” Kim şehirde veya köylerde mukim olursa ve ramazan ayı girerse orucunu tutsun. Kim de seferi olursa oruç tutmaması mubah olur.

O aya erişen, akıllı, buluğa ermiş, sağlıklı kimselere oruç farzdır, çocuk ve deli mukim olarak o aya erişirlerse de kendilerine oruç farz olmaz.

O aya erişirse, demek; hilâli görürse demektir. Çünkü Efendimiz:

Hadis-i Şerif: “Hilâli görüp oruç tutun, hilâli görüp bayram yapınız.”(3) Buyuruyorlar. (Müslim) (c.3.5.124)

“Kim de hasta olur yahut bir sefer üzerinde bulunursa, başka günlerde, oruç tutamadığı günler sayısınca (orucunu kaza etsin).

Hasta olanlar mukimde olsa, seferi olanlar sıhhatli de olsa, oruç tutmayıp sonra kaza edebilirler.

“Allah size kolaylık diler.” Onun için hasta veya yolcuya oruç tutmamayı, mubah kılmıştır. Çünkü Hz. Allah, dinde bir güçlük kılmamıştır.

“Güçlük istemez.” Size olan engin merhameti ve şefkati sebebiyle hasta ve seferi olanlara oruçla meşakkat vermeyi istemez.

Tirmizi’den: Yüsr (kolaylık) cennetin ismidir. Çünkü bütün kolaylıklar oradadır.

Usr (güçlük) cehennemin ismidir. Çünkü bütün güçlükler oradadır.(4)

O zaman mânâ Allah-ü Tealâ sizin oruç sebebiyle cennete girmenizi ister, cehenneme girmenizi istemez.

Oruç emriyle murat, müminler için dünya ve ahiret zorluğunu değil, kolaylığını temindir. Dünya kolaylığı, (ruhen) melekiyyete yükselip marifete ulaşmaktadır. Dünya zorluğu ise, Beşeriyet ve hayvaniyet sıfatında kalmaktır.

Ahiret kolaylığı: Cennet, yakınlık, Allah’a kavuşmak ve cemalini görmektir. Ahiret zorluğu ise; Cehennem, cehennem azabı ve derekeleridir.

Buna mânâ Allah-ü Tealâ, zorlukla beraber olan kolaylığı diler, oruç emrine uyarken o andaki zorluğa değil, sonra gelen kolaylığa bakın, çünkü akıllı kimse ilâcın acılığına değil, sonra gelecek şifanın tatlılığına bakar da ilacın acılığına aldırmadan onu içer.

Ramazan orucu her ne kadar nefse acı ve güç gelse de, hakikatte o günah hastalıkları için şifa, isyan ve kusurlar için bir keffarettir. Onun için Ramazan-ı Şerif’e hazırlanmak ve “Ramazan-ı Şerif geldi”. Diye ferahlamak lazımdır. Zira Hadis-i Şerifte haber verildiğine göre,“Kim, Ramazan-ı Şerif başladı, diye sevinirse; Hz. Allah onu Cehenneme haram kılar.”

Peygamberimiz Ramazan-ı Şerif gelince ashabını tebrik ve tebşir ederdi. Bu mübarek ay geldiği zaman, bir kardeşi geldiği zaman ki gibi tebrik etmek kutlamak, “Allah-ü Tealâ bu ayı hepimize mübarek kılsın.” Demek meşrudur. (5)

ŞİİR

Oruç ayı geldi onda eman vardır.

Azat olmak ve cennetlerde oturmak vardır.

Şerefli bir aydır, kavuşulur nimetlere

Bütün zamanların üstünde örnektir bize.

Onda oruç tutup Mevlâ’dan sakınan

Yaptığı işlerde, hem de konuştuğu zaman.

Mübarek olsun gelen bu ay bize.

Onu methetmektedir Hz. Kur’an.

RAMAZAN AYINDA YAPILACAK HAYIRLI İŞLER:

Said İbni Müseyyib’in Selman-ı Farisi(r.a) dan naklen rivayet ettiği bir hadisi şerif, Ramazan ayında yapılacak hayırlı işleri şöyle açıklamaktadır:

Rasülullah (s.a.v) Şaban ayının son gününde bir hitabede bulunarak şöyle konuştu: “Ey insanlar! Büyük (ve) mübarek bir ay, sizi gölgelemiş bulunuyor. Öyle (feyizli) bir ay ki, içinde bin aydan hayırlı bir gece bulunmaktadır. Öyle bir ay ki, Allah, onu orucunu farz; gecesin(in teravihin)e kalkmayı nafile (ibadet) kıldı. Kim hayırdan bir haslet ile (rıza-i ilâhiye) yaklaşacak olursa, diğer ayda bir farzı eda etmiş gibi olur. Kim o (ay) da bir farzı eda ederse, başka bir ayda yetmiş fariza eda etmiş gibi olur. O, (ibadete) sabır (ve sebat gösterme) ayıdır. Sabrın sevabı ise Cennettir. O, ihsan ayıdır. O, öyle bir aydır ki, içinde müminin rızkı arttırılır. Kim o ayda bir oruçluya iftar ettirirse, günahları için mağfiret ve ateşten kurtulması (nın vesilesi) olur. O (ziyafeti verdiği) kişinin ecrinden hiçbir şey noksanlaşmaksızın sevabın bir misli de kendisine (verilmiş) olur.”

Ashap:

“Ey Allah’ın Rasülü! Hepimiz iftar (ziyafeti verecek) şeyi bulamıyoruz.” Dediler .

Rasül-ü Ekrem:

- Allah, bu sevabı, bir tek hurma ile veya bir yudum su ile veya süt tattırmakla da bir oruçluya ihsan eder. Kim bir oruçluya su ikram ederse Allah, ona benim havzımdan su içirir de, Cennete girinceye kadar susamaz. Bu ayın evveli rahmet, ortası mağfiret, sonu ateş-i cehennemden kurtulma (imkanları içinde toplanmış bulunmakta)dır. Kim bu ayda hizmetçisinden (işi) hafifletecek olursa, Allah da onu yargılar ve ateşten azat eder.

O (ay) da 4 hasleti çoğaltınız. İki haslet ile, Rabb’inizi hoşnut edersiniz; diğer iki haslete gelince; ondan müstağni kalamazsınız. Rabb’inizi hoşnut edeceğiniz iki haslet: Allah’tan başka hiçbir ilâhın bulunmadığına şahitlik etmendir ve bir de ondan mağfiret dilemendir. Sizin müstağni kalamayacağınız iki haslete gelince: Allah’tan Cennet istemeniz ve ateşten O’na sığınmanızdır. (Mealim-it-Tenzil)

RAMAZAN-I ŞERİF’İN SAYILMAYACAK KADAR FAZİLETLERİ VARDIR.

Hadis-i Şerif: Benden önce hiç bir peygambere verilmeyen beş şey Ramazan_ı Şerifte benim ümmetime verilmiştir:

1. Ramazan-ı Şerif’in ilk gecesi Allah-ü Tealâ ümmetime (rahmet nazarıyla) bakar. Kime Hz. Allah bakarsa ona ebediyen azap etmez.

2. İftar vaktinde onların ağız kokusu Allah katında miskten daha güzeldir.

3. Her gece ve gündüz melekler onlar için istiğfar ederler.

4. Allah-ü Tealâ cennete: “Ümmet-i Muhammed için hazırlan ve süslen”. Diye emreder. “Çünkü onlar dünya yorgunluğundan burada istirahat edecekler”. Buyurur.

5. Çalışanlar işlerini bitirince ücretlerini aldıkları gibi Ramazan-ı Şerif’in son günü hepsi mağfiret olunurlar.

Ramazan veya diğer ayların hilâlini gören kimsenin: “Allah’ım! Bu ayı bize bereket, iman İslâm ve selametle kıl. Benim ve senin Rabb’in Allah tır” diye dua etmesi müstehabdır.

Tirmizi Hz. Talha’dan, Peygamberimizin böyle söylediğini rivayet etmiştir.

Hz. Ali Bin Ebi Talip(r.a)’dan, Peygamberimiz :

- Ya Ali! Hilâli gördüğün zaman, üç defa: “Allah-ü Ekber” De .Sonra: Beni ve seni yaratan, senin menzillerini (yörüngelerini) tayin eden, seni âlemlere bir ayet (ibret alameti) kılan Allah’a hamd olsun.” De. “Eğer böyle söylersen; Allah-ü Tealâ seninle, meleklerine karşı iftihar eder ve: “Ey meleklerim! Şahit olun! Bu kulumu cehennemden azat ettim”. Buyurur.

- Ey Ramazan ayının Rabb’i olan Allah’ım! Ramazan’ı Şerife bizi emniyet, iman, selamet, islâm, hastalıktan sıhhat, namazdan başka diğer meşguliyetlerden boş olduğumuz hâlde kavuştur. Ey rüşd ve hayır hilâli. diye söylenir.

- Hadis-i Şerif: (Ebu Hureyre (ra)’dan) Peygamberimiz:

- Ramazan ayı geldiği zaman, Şeytanlar zincirlere bağlanır, cehennem kapıları kapatılır, hiçbir kapısı açılmaz. Cennet kapıları açılır, hiç biri kapatılmaz. Bir münadi şöyle seslenir: Ey hayır yapmak isteyen! Haydi başla ve ey kötülük yapmak isteyen! Vazgeç! Allah-ü Tealâ’nın cehennemden azat ettiği kimseler vardır. Bu seslenme her gece devam eder. (Etterğib Vetterhib c.2.s.97) (6)

Bazı sapıklar: “Şeytanlar bağlanıyorsa o zaman kullar niçin Ramazan ayında isyan ediyorlar?” Diyorlar.

Cevaben deriz ki: “Bağlananlar şeytanların reisleri ve azgın olanlarıdır. İnsanları günaha sokan diğer şeytanlardır. Kaldı ki insan şeytanları da bu hususta kâfidir. Onlardan kurtuluş, halveti (yalnızlığı) tercih etmek, zikir ve Kur’an okumakla meşgul olmak, devamlı sükût (7) etmekle mümkündür. Dil insanı helâk eden en kuvvetli sebeplerdendir.

Beyit

Ölmez kişi ayak sürçmesinden,

İdam edilir genç dil sürçmesinden.

İmam Şibli: “Ramazan hilâli görülünce Mülk Suresi’ni okumak müstehab olur. Bu hususta tavsiye vardır ve bu süre kurtarıcıdır.” diyor.

Bu sûrenin okunmasının hikmeti: Sûre 30 ayettir. Ramazan-ı Şerif te 30 gündür. Umulur ki Allah-ü Tealâ hilâli görünce Mülk Sûresi’ni okuyan kimseyi her türlü sıkıntıdan kurtarır ve bir ay zarfınca muhafaza eder.

Ramazan ayı büyük ve mübarek bir aydır, bereket ve mağfiret ayıdır. Büyük günahlardan kaçınmak şartı ile bir Ramazan diğer Ramazana kadar, hac diğer hacca kadar, Cuma diğer Cuma’ya kadar, namaz diğer namaza kadar olan küçük günahlara kefarettir.

Hadis-i Şerif: Benim ümmetim Ramazan ayında olanları bilselerdi; senenin tamamının Ramazan olmasını isterlerdi. Çünkü bu ayda dualar müstecab, sadakalar makbul, haseneler(in ecri) kat kat ve onlardan azap uzaklaştırılır. Onun için semavat ve arz Ramazan ayı çıktığı için ağlarlar(8)

Şu ne güzel sözdür.

Kulağımda koruma, gözümde yumma, dilimde sükût olmazsa, o zaman oruçtan benim nasibim ancak açlık ve susuzluktur. Her ne kadar bugün oruç tuttum desem de; gerçekte oruç tutmuş sayılmam.

Hadis-i Şerif: Enes(ra)’dan: Allah-ü Tealâ, Ramazan-ı Şerif’in ilk gününün sabahı bağışlamadık kimse bırakmaz.

Hadisi Şerif: İbni Mes’ud (ra)’dan: Kim Ramazan’dan bir gün oruç tutarsa; annesinden doğduğu gün gibi günahlarından kurtulur. Ay çıktığında hayatta olursa; seneye kadar bir hata yazılmaz.

Hadis-i Şerif: “Ramazan gecelerinde kıyamı, yani Teravihi sünnet kıldım.”

Bu Hadis-i Şerife göre, teravih namazı kılmak kadın olsun erkek olsun her Müslüman’a sünnet-i müekkededir ve Hulefa-i Raşidin bu namazı devamlı kılmışlardır. (9)

Ramazan-ı Şerif’te teravih, Allah-ü Tealâ’nın rızasına yaklaşma yollarının en büyüklerindendir.(10)

Teravih (istirahatler) diye isimlendirilmesi; her iki selâmdan sonra istirahat edilir.Her dört rekâta bir terviha denilir böylece 5 terviha olur.

Hadis-i Şerif: Ebu Hureyre (ra)’dan. Kim (Allah’ın vaat ettiği sevaba) inanarak ve (Allah’ın rızasını) isteyerek ramazanda kaim olursa; geçmiş günahları bağışlanır. (Ramuz- ul-Ehadis c.2. s.436)

Peygamber Efendimiz teravih namazı kılmış, fakat bazı kereler terk etmiştir.

Efendimiz mescidin bir kenarında Kadir Gecesini ihya için kendisine bir odacık yapmışlardı. Bir gece oradan çıkıp mescidde itikâf yapan müminlerle imam olarak teravih namazını cemaatle eda ettiler. Bunu duyan bazı ashap ertesi gece evlerine gitmediler. Efendimiz onlara imam olup teravih namazını kıldırdılar. Üçüncü gece yatsıdan sonra kimse evine gitmedi. Peygamberimizi beklediler. Gecenin üçte ikisi geçince, bazıları Rasülullah Efendimizi uyudu zannedip odacığın önünde öksürdüler. Efendimiz uyumamışlardı. Hücreden çıkıp: “Bugün size teravih kıldırmayacağım, çünkü farz olmasından korkuyorum”. Buyurdular. Ashab-ı Kiram dağılıp evlerinde tek başlarına kıldılar. Hz. Ebu Bekir devrinde de aynen devam edildi.

Hz. Ömer halife olunca, yatsıdan sonra Mescidi kandillerle süsleyip Übey İbni Ka’b(r.a)’ı imam tayin etti ve teravihi cemaatle kıldırdı.

H.z. Ali (kerremallahü vechehü), Kûfe’de Ramazan-ı Şerif’te bir gece mescidleri gezerken insanları ibadet halinde görünce :“Ömer (r.a) kandillerle mescitdleri aydınlattığı gibi; Allah (cc). O’nun kabrini aydınlatsın.” Diye dua etti.

DUA

Ey Kerim, Ey mağfireti bol Rabbim. Kabir karanlığında rahmetini bize arkadaş kıl, bizi kıyamet gününde ön ve arkalarından nur koşanlardan eyle. Bizi cennet köşk ve saraylarına yerleştir.

Arzın yarılacağı kıyametin kopacağı ve bütün yüzlerin hayy-ı kayyüm (diri ve daim) olan Allah’a baş eğeceği günde bize merhamet et. Korkulardan selamet, yangın ve depremlerden emniyet ver. Va’d ettiğin şey (cennet ve cemalin)e kabiliyyetle bizi rızıklandır. Bizi alıştırdığın gibi ihsanını daim kıl. Verdiklerini mübarek eyle. Üzerimize ni’metini tamamla. Rahmetinle bizi cennetine koy. Kalblerimize sana ulaşabileceğimiz bir nur kıl. Bizi Hazretine yaklaştıracak salih amellere muvaffak kıl. Her işinde sana tevekkül edenlerden eyle. Mahşer günü huzurunda bizi mahcup etme. Dünya rezilliği ve ahiret azabından eman ver. Cennette bize kıymetli, değerli, rahmet hullelerini giydir.

Allahım Şerefli Nebi, O’nun temiz evladı ve torunları hürmetine duamızı kabul buyur.

RAMAZAN-I ŞERİF’İN FAZİLETLERİ 2

PEYGAMBER EFENDİMİZİN MİMBERDE AMİN DEMESİ:

Cabir(r.a)’den: Peygamber Efendimiz bir gün minbere çıkarken birinci basamakta “amin” dedi. İkinci basamağa çıkarken tekrar “amin” dedi. Üçüncü basamakta tekrar “amin” dedi. Minberden inince ashap: “Ya Rasülullah! Niçin her basamakta amin dediniz?” Dediler. Efendimiz: “Birinci basamağa çıktığımda Cebrail geldi ve Ramazan-ı Şerif’e ulaşıp mağfiret olunmadan Ramazan-ı Şerif çıkan kimse bedbaht olsun. dedi. Ben de, amin, dedim.

İkinci basamağa çıktığımda; anne babasına yetişip onlara iyilik sebebiyle cennete giremeyen kimse bedbaht olsun, dedi. Ben de, amin ,dedim.

Üçüncü basamakta ise; yanında senin ismin anılıp ta salâvat okumayan kimse bedbaht olsun, dedi. Ben de, amin, dedim. (Galiyet-ül-Mevaiz.)

Ayların sayısı Yakup (a.s)’ın evladı gibi 12 dir. Nasıl ki Yusuf (as), babası yanında diğer kardeşlerinden kıymetli idiyse; Ramazan-ı Şerif te Allah katında diğer aylardan daha kıymetlidir.

Denildi ki: Senenin tamamı öldürücü zehir, Ramazan-ı Şerif onun panzehiridir. Konuşma öldürücü zehir, Allah’ı zikir onun panzehiridir. Dünya öldürücü zehir, züht onun panzehiridir. Mal öldürücü zehir, zekât onun panzehiridir. (Galiyet-ul-Mevaiz.)

Hulasa: Ramazan-ı Şerif ayların efendisi, Cuma günlerin, Kur’an-ı Kerim kelâmın, Muhammed Aleyhisselam bütün mahlûkatın efendisidir. Kur’an-ı Kerim’in efendisi ise; Ayet-ül’kürsidir.

Hz. Ali(ra)’nin rivayet ettiği bir Hadis-i Şerifte Peygamberimiz;

Ya Ali! Beşerin efendisi Adem(a.s), Arabın efendisi Muhammed (as), fakat övünmek yok. Fakirlerin efendisi Selman), Rum’un efendisi Suhayb, Habeşlilerin efendisi Bilâl, Dağların efendisi Tûr Dağı, Günlerin efendisi Cuma günü, Kelâmın efendisi Kur’an-ı Kerim. Kur’an-ı Kerim’in efendisi Bakara Sûresi, Bakara Suresi’nin efendisi Ayet-ül kürsidir. (Ramuz-ul Ehadis c.1 s302)

Hadis-i Şerif: Her kim her namazdan sonra Ayet-ül kürsi’yi okursa; cennete girmekten onu sadece ölüm alı koyar. Onu okumaya ancak sıddık ve âbidler devam eder. (Ruh’ul-Beyan)

(1). Hususiyle iftar vaktinde perdeler kalkar ve dualar şüphesiz kabul olunur.

Hikaye

Musa (as) Tûr-i Sina’da Cenab-ı Hakk’a münacatında: “Ya Rab! Bana kelâmını işitmekle ikramda bulundun ve beni kelim ittihaz ettin. Böle bir ikram ile başka kullarına da ikramda bulundun mu?” Diye sual etti.

Allah-ü Tealâ: “Ey Musa! Benim kıyamete yakın göndereceğim kullarım vardır ve onlara Ramazan orucunu farz kılarım. Ben onlara senden daha yakınım. Zira her ne kadar seninle vasıtasız konuşsam da; benimle senin aranda yetmiş bin perde var. Ümmet-i Muhammed oruç tutuklarında, iftar vaktinde dudakları beyazlaşıp renkleri sararır. Ben o perdeleri o anda kaldırırım Ya Musa!” Buyurdu. (Mevızadan)

Cenab-ı Hak, Bakara Sûresi 185. Ayet-i kerimesinde: “Ramazan ayı, Kur’an’ın indirildiği aydır.”

Kadir Sûresi 1. Ayet-i kerimesinde: “Biz onu (Kur’an’ı ) Kadir Gecesinde indirdik.”

Duhan Sûresi 3. Ayet-i kerimesinde: “Biz onu (Kur’an’ı) Mübarek bir gecede indirdik.”

İsra Sûresi 106. Ayet-i kerimesinde: “Biz onu Kur’an olarak, insanlara dura dura okuyasın diye (ayet ayet, süre süre) ayırdık; ve onu peyderpey indirdik”. Buyuruyor. Bu ayet-i kerimeler hakkında İbni Abbas(r.a)’a soruldu. O, şöyle cevap verdi: Kur’an-ı Kerim Kadir gecesinde topluca Levh-i Mafhuz’dan, dünya semasındaki Beyt-ül İzzet’e indirildi. Sonra Cebrail (as), 23 senede Peygamberimize indirdi. (Meâlim)

(2) Hadisi Şerif: İbni Mes’ud (ra)’ dan: İlim öğrenmek isterseniz; Kur’an-ı Kerim’i takip ediniz. O’nda evvelkilerin ve ahirkilerin ilimi vardır.

Rivayet

Ariflerden biri: “Acaba Kur’an-ı Kerim’de Peygamberimizin; “Müminin ruhu cesedinden, hamurdan kılın çıktığı gibi çıkar” Hadis-i Şerifine delil olacak bir ayet-i kerime var mıdır? Diye düşünüp Kur’an-ı Kerimi dikkatlice hatmetti. Fakat bulamadı. Rüyasında Efendimizi görüp :”Ya Rasülellah! Kur’an-ı Kerim’de, bu hadisin manasını bulamadım.”dedi. Peygamberimiz: “Yusuf Sûresi’nde ara.” buyurdular. Uyanınca Yusuf Sûresi 31. Ayet-i kerimenin bu manaya delil olduğunu anladı. Ayet-i kerime: “Kadın, onların dedikodusunu duyunca , onlara davetçi gönderdi; onlar için dayanacak yastıklar hazırladı, her birine bir bıçak verdi, ‘(Kadınlar meyveleri soyarken Yusuf’a) “Çık karşılarına, dedi. Kadınlar onu görünce, onun büyüklüğünü anladılar. (şaşkınlıklarından) ellerini kestiler ve dediler ki: Hâşâ Rabb’imiz! Bu bir beşer değil” “Bu ancak üstün bir melektir” Yusuf Sûresi 31

Kadınlar, Yusuf (a.s)’ ın güzelliği karşısında ellerini kestiler. Fakat acısını hiç duymadılar. Mümin de rahmet meleklerini, Cennetteki makamını, oradaki nimetleri, hurileri ve köşkleri görünce ölüm acısını hissetmez (Kudsi Mesnevi şerhinden)

Allah-ü Tealâ’nın anlama imkânı bahşettiği kimselerin her şeyi Kur’an-ı Kerim’den çıkarmaları mümkündür. Hatta bazı âlimler Rasülullah Efendimiz 63 sene yaşayacağını, Münafikun Sûresi’nde: “Allah (c.c), eceli geldiğinde hiç kimseyi (ölümünü) ertelemez. Allah yaptıklarınızdan haberdardır.” (El-Münafikun- 11) ayet-i

kerimesinden anlamışlardır. Çünkü sure 63. Sûredir ve ondan sonra Tağabün (aldanma) sûresi vardır. Peygamberimizin yokluğunda ise insanların, her yönden aldanması zahir olmuştur.

İKİ VAİZ KUR’ANI KERİM VE ÖLÜM.

İbni Mes’ud(ra) anlatıyor:

Rasülüllah’ın ayrılığı yaklaştığında bizi, Aişe (r.a) validemizin evinde topladı. Bize baktı, mübarek gözleri yaşardı ve: “Size merhabalar olsun. Allah size selamet versin. Size takvayı ve Hz. Allah’a itaati tavsiye ederim. Ayrılık vakti yaklaştı, Allah’a ve cennetlere dönüş vakti geldi. Beni ehl-i beytimin erkekleri yıkasın. Bu elbiseme, yahut şu Yemen elbisesine kefenleyin. Yıkama ve kefenleme işi bittiği zaman bu odada, şu yatağımın üzerine, şu kenara koyun ve bir saatliğine odadan çıkın. Benim üzerime ilk cenaze namazını ordusu ile beraber Cebrail(as), sonra ordularıyla beraber sırasıyla Mikail (as), İsrafil (as) ve Azrail (as) kılarlar. Sonra bölük bölük odama girip sizler kılarsınız.” Buyurdular. Bunu duyan ashap feryat ederek ağladılar ve: “Ya Rasülellah! Rabb’imizin nuru, bizim topluluğumuzun mumu (ışığı), işlerimizin sultanısın. Sen aramızdan ayrılınca biz kime müracaat edeceğiz?” Efendimiz:

Ben sizi; gecesi de, gündüzü gibi aydınlık olan geniş bir yol üzerinde bıraktım ve size biri konuşan, diğeri susan iki vaiz bıraktım. Konuşan: Kur’an-ı Kerim, susan ölümdür. Herhangi bir işte bir müşkilat çıkarsa; Kur’an’a ve sünnetime müracaat edin, kalbiniz katılaştığı zaman ölüm ve ölüm ahvalini düşününüz. “(İsmail Hakkı Bursevi rh)

(3) İbni Ömer (r.a)dan: Efendimiz: “Hilâli görmedikçe oruç tutmayınız. Hilâli görmedikçe bayram yapmayınız. Eğer hava kapalı olursa sayıyı otuza tamamlayınız.” Buyurdular.

Yani: havada kapalılık olmazsa, Ramazan hilâlini görmedikçe oruca, Şevval hilâlini görmedikçe bayrama başlamayınız. Eğer havada kapalılık olursa, o zaman içinde bulunduğunuz ayı otuza tamamlayınız.

Çünkü sabit olan her şeyde asıl olan yokluğuna delil olmadıkça devam etmesidir. Ay sabit, şüphe ise çıkıp çıkmadığındadır. O da ya hilâli görmekle, yahut sayıyı otuza tamamlamakla çıkmış olur.

Şunu da bilmelidir ki; Hadis-i Şerifteki ifadeye göre, hilâli görmekle Ramazan orucu farz olsa da, bayram yapılsa da, kişi kendi başına oruca yahut bayrama başlamamalı; hakime durumu haber verip onun ilânına göre amel etmelidir.

Eğer gök yüzünde kapalılık varsa; Ramazan hilâlinde, hür olsun, köle olsun, erkek olsun, kadın olsun, Müslüman, akil baliğ ve âdil (iyi halleri kötü hallerinden çok olan) bir kişinin şahadetini hakim kabul eder. Yalnız ben şehir dışında iken, yahut bulutlar arasındaki bir boşlukta hilali gördüm, derse kabul eder; değilse etmez.

Fâsık kimse hilâli gördüm derse, bu şahadeti dinî mesele olduğu için kabul edilmez.

Bayram hilâlinde havada kapalılık olduğu zaman, bir kişinin şahitliği kabul edilmez. İki hür erkek veya iki hür kadının şahadeti kabul edilir

(4) Ebu Hüreyre (ra)’ dan rivayet edilen Hadis-i Şerif buna uygundur:

Allah-ü Tealâ cenneti yarattığında, Cebrail’e: “Git ve cennete bak.” Buyurdu. Cebrail (a.s) cennete bakıp geldi ve: “Ya Rab! İzzetine yemin ederim ki, cenneti duyan herkes bu cennete girer. (Yani girmek için ne yapmak icap ederse onları yapar.)” dedi. Hz. Allah; Cennete girmeye sebep olan ibadetleri, ibadetlerdeki zorlukları, onlara devam etmeyi ve nefsin isteklerine karşı koymayı, Cebrail(a.s)’ a gösterdi de Cebrail (a.s): “Allah’ım! Hiçbir kimsenin buraya girememesinden korkuyorum.” Dedi.

Allah-ü Tealâ cehennemi yaratınca Cebrail (a.s)’a: “Git! cehenneme bak.” Buyurdu. Cebrail (a.s) bakıp geldi ve: “Ey Allah’ım! Bu cehennemi duyan hiçbir kimse buraya girmez. (Yani girmemek için ne yapmak gerekirse onu yapar).” dedi. Hz. Allah Cehenneme girmeye sebep olan içki, zina, gıybet, faiz gibi haram olan şeyleri gösterince, Allah’ım! Herkesin buraya girmesinden korkuyorum.” Dedi.

Hadis-i Şerif: Enes (ra) dan: Cehennem ehlinden dünyada kendisine en çok nimet verilen bir kişi getirilir. Cehenneme bir daldırılır ve “Ey Ademoğlu! Bundan önce hiç hayır gördün mü? Sana hiç nimet verildi mi? Diye sorulur. O: “Hayır! Vallahi Ya Rab (bana hiç nimet verilmedi der) Cennet ehlinden dünyada çok sıkıntı çekmiş bir mümin getirilir, Cennete bir daldırılır ve: “Ey Ademoğlu! Bundan önce hiç sıkıntı gördün mü? Sana bir zorluk dokundu mu? Diye sorulur. “Hayır! Vallahi Ya Rab. Hiçbir sıkıntı çekmedim.” der.1 (Şerh-i Meşarik)

Hadisi Şerif: Ebu Hüreyre (ra)den: Peygamber Efendimiz şöyle buyurdular: İnsan oğlunun yaptığı her iyi ameli 10 ila 700 kat arası mükafatlandırılır. Ancak oruç müstesna; orucun sevabı hesapsızdır.

Çünkü oruç ancak sabırla eda olunur. Hz. Allah sabırlılar hakkında: Ayet Meali: “... yalnız sabredenlere, mükâfatları hesapsız ödenecektir.” Buyurmuş.(Ez- Zümer –10)

Bütün ibadetlerde sabır vardır. Ancak oruçta sabır diğer ibadetlerden farklıdır. Zira sabır 3 kısımdır:

1. Allah'a itaat hususunda sabır

2. Allah’ın haram kıldığı şeyleri yapmamak için sabır

3. Belâ ve musibetlere karşı sabır.

Bu üç kısım sabrın tamamı oruçta mevcuttur. Şöyle ki;

İbadet üzerine sabretmek vardır. Allah’ın haram kıldığı şeylere karşı sabır vardır. Açlık ızdırabı ve susuzluk harareti, beden zayıflığı üzerine de sabır vardır. Oruçlu bütün bunları Allah rızası için yapar. Kadın kocasının izni olmadan nafile orucu tutamaz.

Oruçlu en büyük arzuları olan yemek, içmek ve cinsi münasebetten kendini tuttuğu için Allah’ın ahlâkı ile ahlâklarmış olur. Kim ki yemesini, içmesini, şehvetini Allah için terk ederse; Allah cc. Onlara karşılık kendisine daha hayırlı şeyler ihsan eder.

Nitekim Hz. Allah: Ayet Meali; “... Kendiniz için önceden (dünyada iken) ne iyilik hazırlarsanız, Allah katında onu bulursunuz; hem de daha üstün ve mükâfatça daha büyük olmak üzere...” Buyuruyor.(El- Müzzemmil- 20)

Hadis-i Şerif: Peygamber Efendimiz bir adama; “Sen Allah korkusundan dolayı bir şeyi terk edersen, Hz. Allah sana ondan daha hayırlısını verir.”

RİVAYET:

ORUÇLULAR İÇİN SOFRA.

Oruçlular için, Kıyamet günü arşın altında bir sofra kurulur. İnsanlar hesapta iken, onlar o sofrada yemek yerler. İnsanlar : “Bunlar kimlerdir, biz hesapla uğraşırken yemek yiyorlar?” Derler. O’nlara: “Siz yemek yerken onlar oruç tutuyorlardı.” Denilir. (Mecalis-i Rumi)

(5) İmam-ı Süyüti bazı kitaplarda insanların tebrik edileceği hususları beyan ederken şu hususları zikretmiştir:

Hastalıktan kurtulunca, Haccı tamamlayınca, Hacdan dönünce, nikahtan sonra, çocuğu dünyaya gelince, Ramazan-ı Şerif ayına kavuşmakla... tebrik edilir demiştir.

Hadis-i Şerif: İbniAbbas (ra)’dan: Efendimiz “Cuma namazından dönen bir (din) kardeşi ile karşılaşan; “Allah bizden ve sizden kabul etsin” diye söylesin.” buyurdu.

Hayır isabet ettiğinde tebrik etmek, bir belâ geldiğinde teselli etmek, hastalanınca ziyaret etmek komşuluk haklarındandır.( Mefatih)

Hadis-i Şerif: Zeyd İbni Halid (ra)’dan: Kim bir oruçluya iftar ettirirse, oruçlunun ecrinden hiçbir şey noksanlaşmaksızın aynı ecir ona da verilir.

Hammad bin Seleme, her gece 50 (elli) oruçluya iftar ettirirdi, bayram gelince onları ayrı ayrı giyindirirdi.

Zulmedeni affedenler, kötülük yapana iyilik yapanlar, Allah'ın verdiği nimetlerden, başkalarına ihsan edenler iyi kimselerden kabul edilirler.

Hadis-i Şerif: Kim bir açı doyurursa veya elbisesi olmayana elbise verirse, yahut bir yolcuyu barındırırsa; Allah onu kıyamet korkularından muhafaza eder.

Hikaye :

Abdullah bin Mübarek, fakirlere ve ilim talebelerine her sene 100 bin dirhem verir ve Fudayl bin İyad’a: “Siz dünya ile meşgul olmayınız, ilim tahsili ile meşgul olunuz, ben sizin geçiminizi temin ederim.” Derdi.

Hikaye :

Yahya Bermeki, her ay Süfyani Sevri (rh)’a 1000 dirhem verirdi. Süfyani Sevri secdeye varıp “Allah’ım! Yahya dünya işlerinde bana kâfi geliyor. Sen de âhiret işlerinde ona kâfi ol” Diye dua ederdi. Yahya Bermekiyi vefatından sonra bazı arkadaşları rüyada görüp; “Allah sana ne ile muamele etti?” Diye sordular. O: “Süfyan’ın duası hürmetine Hz. Allah beni mağfiret etti.” Dedi.( Mefatih)

Cennet kapılarının açılıp cehennem kapılarının kapatılmasına gelince; insanları, emir olundukları Ramazan orucuna ve o oruca hazırlanmaya teşviktir. Zira, sanki cennet kapıları açılmış onları bekliyor ve oruç sebebiyle cehennem kapıları da onlar için kapatılmıştır.

Ayrıca cennet kapılarının açılması; Allah’ın rahmetinin inmesinden, ibadetlerin Allah’a yükselmesinden, cennete girmeye sebep olan ibadetlerin çokça yapılmasından kinayedir.

Cehennem kapılarının kapatılması da ona girmeye sebep olan küçük günahlara ısrarın ve büyük günahların yok denecek kadar azalmasından kinayedir. Oruç sebebiyle bir çok günahlar bağışlanır.

Bu ayın şeref ve büyüklüğünün delillerinden olan, şeytanların bağlanmasının alâmeti, önceden günahlara dalan kimselerin bu ayda sakınmaları, önceden namazda tembellik edenlerin namaza başlamaları, Kur’an-ı Kerim ve nasihat dinlemeleridir.

Şeytanların bağlanması, oruçluların Şeytanın vesveselerini kabul etmemelerinden mecazdır. Zira Ramazan-ı Şerif ayı girdiğinde insanlar oruçla meşgul olurlar. Bir çok günah ve isyanlara sebep olan öfke ve şehvet kuvveleri kırılır. Aklî ve melekî kuvveleri kendilerini ibadet ve itaate yöneltir. (Mecalis-i Rumi’ den)

Hadis-i Şerif: Ebu Hüreyre (r.a) ‘dan rivayet edilmiştir.Oruçlunun ağız kokusu, Allah katında misk kokusundan daha güzeldir.

Ağız kokusu insanlar nazarında hoşlanılmayan bir şey olsa da, itaatten kaynaklandığı için; Allah katında misk kokusundan daha makbuldür. Hatta normalde ağız kokusunu misvakla temizlemek lazım iken, İmam-ı Şafi Hazretleri oruçlunun ağız kokusunun devamını müstehab görmüştür.

Oruçlunun ağız kokusu Allah’a itaatin ve onun rızasını talebin bir eseri olduğundan ahirette misk kokusundan daha güzel kokacak ve oruç ehli, insanlar arasında bununla meşhur olacaktır. Oruç, dünyada kul ile Rabb’i arasında gizli olduğundan; Ahirette açığa çıkacaktır.

Hadis-i Şerif: Enes (ra)’ dan merfu olarak: “Oruçlular kabirlerinden ağız kokuları miskten daha güzel koktuğu halde çıkarlar ve bu kokular ile tanınırlar.”

Hadis-i Şerif: Oruç kalkandır:

Yani oruçlu, oruç sebebiyle kendisini Ahirette cehennemden, dünyada günahlardan ve Şeytan’ın vesveselerinden korur. Ancak kalkanın insanı koruması için sağlam ve yırtık olmaması gerektiği gibi, orucunda; hatalardan ve oruca zarar verecek şeylerden korunması icap eder. Onun için oruçlu, sadece yemeden içmeden değil, kötü, lüzumsuz, çirkin şeyler konuşmaktan ve yasaklanan her şeyden uzak durmalıdır.

Her hangi bir kimse kendine söverse; ona mukabele etmemeli, sadece: Ben oruçluyum.” Demelidir. (Mecalis-i Rumi)

(6) Hadis-i Şerif: (İbni Abbas (r.a)’ dan): Ramazan-ı Şerif ayının ilk gecesi, Arş’ın altından bir rüzgar eser. Ona; “Müsire” denilir. Cennet ağaçlarının yaprakları ve kapılarının halkaları hareket eder.

İşitenlerin kendisinden daha güzelini işitmediği bir ses duyulur. Huriler cennetin şerefeleri üzerine çıkıp: “Allah-ü Tealâ’ dan bizi isteyen yok mu? Bizi ona versin.” Derler. Sonra, “Ya Rıdvan! Bu gece hangi gecedir?” Diye sorarlar. Rıdvan: “Ey huriler! Bu gece Ramazan-ı Şerif’in ilk gecesidir.” Der. (Mev’iza Kitaplarından)

RİVAYET:RAMAZANI ŞERİFİN ŞEFAATI.

Ramazan-ı Şerif kıyamet günü en güzel bir surette gelip Allah-ü Tealâ’nın huzurunda secde eder. Hz. Allah:

“İsteğini söyle! Senin kıymetini bilen, hakkını ödeyenin elinden tut.” Buyurur. Ramazan-ı Şerif kıymetini bilenlerin elinden tutar, onlara vakar tacı giydirilir ve onlara şefaatçi olur, ve kendisine 1000 huri verilir. Sonra Burak’a bindirilip; ne istiyorsun? Denilir. Ramazanı Şerif : “Firdevs cennetlerinde Habib’inin civarına inmesini istiyorum” Der. Ona Firdevs cennetlerinden her birinde bir milyon köşk bulunan, kırmızı yakut ve yeşil zebercedden inşa edilmiş 100 bin şehir verilir. Bunun delili. “Yalnız sabredenlere mükafatları hesapsız ödenecektir.” Ayet-i kerimesidir.(Ez- Zümer-10) ( Zühret-ür Riyaz).

(7)

Sükut te 7000 hayır vardır ki, bunlar 7 kelimede toplanmıştır:

1. Sükut meşakkatsiz ibadettir.

2. Sükut takısız süstür.

3. Sükut saltanatsız heybettir.

4. Sükut bekçiye ihtiyacı olmayan kaledir.

5. Sükut insanlardan özür dileme ihtiyacı hissettirmez.

6. Sükut Kiramen Kâtibin Meleklerini (hususuyla günahları yazan meleği) istirahat ettirmektir.

7. Sükut oruçlunun kusurlarını örten bir perdedir.

Sükut, âlim için bir süs, cahil için ise bir örtüdür. (İmam-ı Gazali’nin Bidayet’ül Hidaye şerhinden)

Lâtife:

İmam-ı Âzam Ebu Hanife (rh) hazretleri, talebeleri İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed (rh) ile beraber oturmuşlar, güneş doğduktan sonra kılınan sabah namazının hükmünü müzakere ediyorlardı. Köyünde fakih geçinen cahil biri geldi. İmamı Âzamın ayağında bir rahatsızlık olduğu için ayağını uzatmıştı. Gelen kişiyi güzel ve kıymetli elbiseler içinde heybetli bir şekilde görünce ayağını topladı. Bu fakih geçinen kişi oturunca “Ya İmam! Fecir doğmadan (sabah namazı vakti girmeden) güneş doğarsa, sabah namazının hükmü ne olur?” Dedi. Bunun üzerine İmam-ı Ebu Yusuf ve İmamı Muhammed Hocalarına: “Efendim! Ayağınızı uzatabilirsiniz” Dediler ve derse devam ettiler. Evet Sükut, âlim için ziynet, cahil için örtüdür.

Oruçlular için cehennemden berat.

Nebi (a.s) dan: Mirac gecesinde Sidre-i Münteha’da, daha önce hiç görmediğim büyüklükte bir melek gördüm. Bir elini başının üzerine, diğerini sırtına koymuş vaziyette cennet-i Âlâ’da duruyordu. Allah’ı tesbih ettiği zaman sesinin güzelliğinden Arş-ı Âlâ titriyordu. Cebrail (as)’ a:” Bu kimdir?” Diye sordum. “Bu Allah-ü Tealâ’nın, Âdem (a.s)’ dan iki bin sene evvel yarattığı bir melektir.” Dedi. “Şu ana kadar nerede idi?” Dedim. “Arş-ı Âlâ’nın sağında, cennet-i Âlâ’da güzel, yeşillik bir yer var, orada idi ve Hz. Allah senin için ve Ramazan orucu tutan ümmetlerin için tesbih etmesini emretti.” Dedi.

Önünde her birinde nurdan bin kilit olan iki sandık gördüm. Cebrail(as)’a: “Bu sandıklar nedir?” Diye sordum. “Kendisine sor.” Dedi. Sordum. “Ümmetinden oruç tutanların cehennemden beratları var. Sana ve ümmetine ne mutlu.” Dedi.( Ruh-ul Beyan ve Mefatih-üt Tefasir’ den)

Onun için kabir ehli oruç tutanlara gıbta ederler.

Hadis-i Şerif : (İbni Ömer (r.a)’ den): Efendimiz: Her mezarlıkta bir melek: “ Ey kabir ehli! Bu gün kime haset ediyorsunuz? (imreniyorsunuz)” Diye seslenir. Onlar: “Biz mescid ehline haset ediyoruz. Çünkü onlar namaz kılıyorlar, biz kılamıyoruz, oruç tutuyorlar, biz tutamıyoruz, sadaka veriyorlar, biz veremiyoruz, Allah’ı zikrediyorlar, biz zikredemiyoruz.”Diye cevap verirler ve geçmiş zamanlarına pişman olurlar. Ancak pişmanlıklarının kendilerine faydası olmaz.

(8)

Ayet Meali : Gök ve yer, onlar (Firavun ve Karun) ın ardından ağlamadı. Onlara mühlet de verilmedi.”(Ed- Duhan- 29)

Rivayet :

Mümin öldüğü zaman, onun ardından yer ve gök 40 gün ağlar. Firavun ve kavminin semaya çıkacak hiçbir salih ameli yoktu ki; ölünce sema amel gelmiyor diye ağlasın. Yerde yaptıkları hiçbir salih amel yoktu ki ;öldükten sonra yer ameller yok oldu diye ağlasın.

Hadis-i Şerif: Enes (ra)’dan: Semada her mümin için iki kapı vardır; birinden rızkı çıkar (iner), diğerinden ameli (semaya) girer. İnsan ölünce her ikisi de kesilir ve bu kapılar ağlarlar,

Ata (rh): “Semanın ağlamsı etrafının kızarmasıdır.” dedi.

Bizim üç bayramımız vardır:

1. İftar bayramı, bu tabiî bir bayramdır.

2. İman-ı kâmil ile ruhu teslim edince ölüm bayramı. Bu büyük bayramdır.

3. Ahirette Cemâl-i İlâhi’yi görünce olan bayram ki; bu en büyük bayramdır. ( Mefatih)

Orucu muhafaza kulu Allah’ın rızasına yaklaştıran, Allah’a dost kılan amellerdendir.

Hadis-i Şerif: Kim üç şeyi muhafaza ederse; gerçekten Allah’ın dostu olur. Kim de onları zayi ederse; gerçekten Allah’ın düşmanı olur. Bunlar: namaz, oruç ve cünüplükten gusüldür.

(10)

Teravih kılarken, ya geceyi ihya etmeye, yahut vaktin sünnetine, ve ya teravihe, yahut Ramazanı ihya etmeye niyet eder. Her selâmdan sonra niyete gerek yoktur.

Teravih namazı geçse; ne tek başına, ne de cemaatle kaza edilmez. Çünkü, kaza farz ibadetlere mahsustur.

Yatsı namazını tek başına kılan teravihi cemaatle kılabilir, ancak farzda cemaati terk edenler, teravihte cemaat olmazlar.

Teravihi yalnız başına kılan, vitri cemaatle kılabilir.

Şu zamanlarda imamın, sünnetin en az miktarlarından fazla uzatması cemaati bıktıracağı için mekruh olur. Tesbihlerde, en az sünnet miktarı; üçer defa söylemektir.

Yine imamın, cemaati sünnetin en az miktarını edadan, teşehhüd okumayı tamamlamaktan aciz bırakacak şekilde acele etmesi de; mekruhtur. Eğer cemaate ağır gelmezse; imam teşehhüdden sonra Peygamberimize salât okur. Şayet ağır gelirse, yalnızca “Allahümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed”der.

Münafıklara benzemek ve tembellik olacağı için, cemaatten birinin selâmdan sonra oturup., rükuya yakın imama uyması mekruhtur.

Eğer son ka’denin tamamında uyuya kalırsa, uyanınca teşehhüt miktarı kadar oturması gerekir, değilse namazı bozulur.( Rumi)

(9) Teravih namazının cemaatle kılınması, Hz. Ömer (r.a)’ın fiili ile sünnet olmuştur.

Hadis-i Şerif: Benden sonra hususiyle Ebu Bekir ve Ömer’e uyunuz.

Ashabın tamamı Hz. Ömer’e bakarak teravih namazını cemaatle kıldığı için bid’at değildir. Fakat cemaati usandıracak kadar uzun, bugünkü imamların çoğunun yaptığı gibi namazı bozacak kadar acele olmamalıdır. Yine bugün bir çoklarının yaptığı gibi, eve imam tutarak teravih namazı kılmak ta şiddetle mekruhtur. Feteva-i Hindiye’de böyledir. (Galiyet’ül Mevaiz)

Bilmiş ol ki, şer’an itikaf; Allah’a itaat ve Allah’ın (rızasına) yaklaşmak maksadıyla mescitte beklemektir. Önceki peygamberlerin dininde itikaf ibadeti vardı. Hz. Allah:”Biz, Beyti (Kâbe’yi) insanlara toplanma mahalli ve güvenli bir yer kıldık. Siz de İbrahim’in makamından bir namaz yeri edinin (orada namaz kılın). İbrahim ve İsmail’e: Tavaf edenler, itikâf yapanlar, rüku ve secde edenler için evimi temiz tutun, diye emretmiştik.” Buyuruyor. (El-Bakara -125)

Eğer kalbî ihlâs ile yapılırsa itikaf; en şerefli amellerdendir. Çünkü bunda, kalbi Allah’tan başka har şeyden boşaltmak vardır.

Îtikâf yapan kişi, büyüklerden birine bir haceti olup kapısında bekleyen ve işim görülmedikçe buradan ayrılmam diyen, kişiye benzer. Çünkü mutekif; Allah’ın evinde oturup mağfiret olunmadıkça, buradan ayrılmam, demektedir.

Hadis-i Şerif: Kim bir (din) kardeşinin ihtiyacı(nı gidermek) için yürürse; 20 sene îtikâf yapmış gibi olur. Kim de bir gün îtikâf yaparsa; Hz. Allah onunla Cehennem arasında 30 hendek koyar ki, her hendek, doğu ile batı (arasındaki mesafeden) uzaktır.

Hadis-i Şerif: Ali Bin Ebu Talib (r.a)’ dan: Peygamber Efendimiz buyurdu ki: “Kim Ramazan-ı Şerif’te 10 gün îtikâf yaparsa; iki hac ve iki umre yapmış gibi olur.

Hadis-i Şerif: Kim cemaatle namaz kılınan bir mescitte akşam ile yatsı arasında îtikâf yapar ve namaz ve Kur’an dışında hiçbir şey konuşmazsa; onun için Cennette bir köşk bina etmek Allah cc. üzerine bir hak olur.

Hadis-i Şerif: İbni Abbas(ra)dan: Peygamberimiz buyurdu ki: İtikâf yapan günahlardan kendini tutar, bütün iyi işleri yapanlar gibi kendisine iyilikler yazılır.

İtikâf meşrudur, Allah (ın rızasın)a yakınlıktır ve her vakitte müstehabdır. Kadir Gecesini arayanlar için Ramazanı Şerif’in son on gününde en güzel ibadettir ve itikâf ancak niyetle sahih olur.

İtikâf yapan kişinin, ihtiyacını görmek gibi zaruri şeyler için mescit ten çıkması caizdir.

Cuma namazı kılınmayan mescitte itikaf yapan kimsenin Cuma Namazı için çıkması vaciptir.

Bütün mescitlerde itikaf sahihtir, ancak Cuma namazı kılınan mescitte daha efdaldir.Kadın evinde mescit (namazgah) olarak ayırdığı yerde itikafa girer.

İtikaf yapanın, namaz kılması, Kur’an-ı Kerim okuması ve zikretmesi müstehabdır.

İtikafın en efdali, Mescid-i Haram’da, sonra Mescid-i

Nebî’de, sonra Mescid-i Aksa’ da, sonra Cuma namazı kılınan mescitlerde yapılandır.

İtikafın şartı; akıllı ve temiz olan Müslüman’ın niyet etmesidir.

İtikâf 3 kısımdır:

1. Vacip, nezir edilen itikaf

2. Sünnet-i müekkede, Ramazan-ı Şerif’in son on günündeki itikaf

3. Sünnet, bu ikisi dışında ki itikaftır. Nezir edilen itikafta oruç şarttır.

Nafile itikafın en azı İmam-ı Muhammed (rh)’e göre, gündüz veya gecede 1 saat İmamı A’zam (rh)’a göre, bir gün İmamı Yusuf (rh)’a göre, bir günün yarıdan fazlasıdır. (Dürrü Muhtar ve İbni Abidin’den kısaltılmıştır)

1 “Demek ki dünyada bir eli yağda bir eli balda , her istediğini elde etmiş, bir çoklarının imrendiği rahat ve müreffeh bir hayat yaşamış insan, cehennem azabına bir dalıp çıkarılınca; dünyada sürdüğü bütün zevki, sefayı unutuyor. Öyle ise bütün zorluklar cehennemde mevcut. Yine dünya hayatı tamamen sıkıntılarla geçmiş bir Müslüman, Cennete şöyle girip çıkınca bütün sıkıntıları unutuyor. Öyle ise, bütün kolaylıklar cennette mevcuttur.”

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 17723

5.SOHBET: “O GÜN NE MAL FAYDA VERİR; NE DE EVLAT” AYETİNİN BEYANI .

Cenab-ı Hak Şura Sûresi’nde İbrahim (as)’dan hikayeten buyuruyor ki: (İnsanların) dirilecekleri gün, beni mahcup etme. O gün, ne mal fayda verir, ne de evlat. Ancak Allah’a kalb-i selim (temiz bir kalp) ile gelenler (o günde fayda bulur). (Eş-Şura - 87,88,89)

Açıklama:

“Beni mahcup etme” yani, evla olanı terk ettiğimden dolayı, beni azarlamak suretiyle beni mahcup etme, demektir. İyi kullar için hasene olan bazı haller (mukarrebin), Allah’a yakın olanlar için günah olur.

İbrahim (as)’ın Allah-ü Tealâ’nın kendisini mahcup etmeyeceğini bildiği halde böyle söylemesi kulluğunu izhar ve başkalarını kendine uymaya teşvik ve onları irşad etmek içindir. Yoksa peygamberler son nefes korkusundan emindirler (1)

“İnsanların dirilecekleri günde mahcup etme” demesi, Dünyada Cenab-ı Hak, settar isminin tecellisi ile kulların kusurlarını örtüyor. Mağfireti ve mahcup edilmemeyi ahiret hayatı için talep etmemiz lazımdır. İbrahim (a.s) bize bunu öğretmiş oluyor.

“O gün mal ve evlat fayda vermez” Yani mallar, dünyada hayır ve hasenat yolunda da harcanmış olsa, çocuklar, salih kimseler ve şefaat ehlide olsa, kişiye faydası olmaz.

“Ancak Allah’a selim bir kalple gelenler müstesna” Yani ancak küfür, nifak ve kötü ahlâk hastalığından temizlenmiş kalp sahiplerine dünyada yaptıkları hayır ve hasenat yolundaki harcamaları ve geri bıraktıkları salih evlatlar fayda verir.

Ayet Meali: “Bilsin ki insan için, kendi çalışmasından başka bir şey yoktur.”(En- Necm- 39)

Ayet Meali : “Kim iyi bir iş yaparsa, bu kendi lehinedir. Kim de kötülük yaparsa aleyhinedir. Rabb’in kullarına zulmedici değildir.”(Fussilet- 46)

Kimin kalbi nifak ve küfür hastalığından temiz olmazsa, kıyamet günü mal ve evladının faydasını görmeyecektir.

Kâfirler mal ve evlat çokluğu ile övünüyorlardı. Hz. Allah onlara dünyada kalpleri temiz olmadığı için, bunların faydasını görmeyeceklerini haber vermiş oldu. (2)

Ayet Meali : “Gerçekten, inkar edip kâfir olarak ölenler var ya, onların hiç birinden fidye olarak dünya dolusu altın verecek olsa dahi kabul edilmeyecektir. Onlar için acı bir azap vardır, hiç yardımcıları da yoktur. (3) (Al’i İmran- 91)

Kalbi isyan ve kötü ahlâktan temiz olan müminin çocuğu kendisinden önce ölürse ona ecir ve zahire (stoklanmış azık) olur, çocuğu kendisinden sonraya kalır ve kendisine hayır duada bulunursa onun şefaati ümit olunur. (4)

Hadis-i Şerif: Ebu Hüreyre (ra) den: Peygamberimiz buyurdular ki:

“İnsan öldüğü zaman ameli kesilir, ancak üç zümre müstesna.1. Sadaka-i cariye (devam eden hayır işler)2. Kendisiyle faydalanılan ilim 3. Kendisine hayır dua eden salih evlat (5)

Onun için itikadı düzeltmek, kalbi; kin, haset ve türlü fesattan temizlemek, mal ve evladın çokluğuna aldanmamak lâzımdır.

Ayet Meali: “Çokluk kuruntusu sizi o derece oyaladı ki, nihayet kabirleri ziyaret ettiniz”(Et- Tekasür 1-2) (6)

Yani mal ve sayı çokluğu ile övünmek sizi ölüp kabirlere defin olununcaya kadar, Allah’a itaatten ve onun gazabından sizi kurtaracak amellerden alıkoydu.

Abdullah bin Şühayr babasından rivayet ediyor: Ben Rasülullah’ın yanına vardığımda o, “Elhakümüttekasür” (çokluk sizi oyaladı) ayetini okuyordu. Buyurdu ki:

“İnsanoğlu malım malım der. Halbuki yiyip tükettiğinden, giyip eskittiğinden ve tasadduk edip (ahirete)gönderdiğinden başka malın mı var? (Mealim)

Ayet Meali: “Ey insanlar! Rabb’inize karşı gelmekten sakının. Ne babanın evladı, ne evladın babası namına bir şey ödemeyeceği günden çekinin. Bilin ki, Allah’ın verdiği söz haktır. Sakın dünya hayatı sizi aldatmasın ve Şeytan, Allah’ın affına güvendirerek sizi kandırmasın.” (Lokman -33)

Ve bugün (yine ayet-i kerimelerle);

Ayet Meali : “İşte o gün kişi kardeşinden, annesinden ve babasından, eşinden ve çocuklarından kaçar.” (Abese . 34,35,36) Buyrulan gündür.

Mahşer günü olduğu zaman bütün halk kabirlerinden kalkar. Kıyametin dehşetine, akrabaların kendilerine karşı nasıl şefkat ve merhametlerini kaybedip kendi nefisleriyle meşgul olduğuna bakarlar. O gün insanlar sarhoş olmadıkları halde sarhoş görünürler. Hasımların birbirlerine karşı nasıl muamele ettiklerine bakarlar.İşte o gün, mal ve evladın fayda etmediği gündür.

Hadîs-i Şerif: “Sizler; yürüyerek, yalınayak, çıplak ve sünnetsiz olarak Allah’a kavuşacaksınız.”

Yani ilk yaratıldığınız gibi, yanınızda hiçbir dünyalık olmadığı halde Allah’a döneceksiniz. Öyleyse dünyaya meyletmeyiniz. (7)

Aişe validemiz: “Kadın, erkek bir arada yalınayak ve çıplak nasıl olacak.” Dedi. Rasülullah Efendimiz “O gün, herkesin kendine yetip artacak bir derdi vardır” mealindeki Abese Sûresi 37. Ayet-i kerimesini okudu.

Rivayet :Kıyamette kimsenin kimseye faydası olmaz ancak...

Kıyamette baba evlâdına varır, der ki: “Oğulcağızım! Senin sevaplarından bir (buğday) tanesi ağırlığında sevaba ihtiyacım var. Eğer bana o kadarını verirsen bu sıkıntıdan kurtulacağım”. Oğul, “Senin korktuğun şeylerden ben de korkuyorum. Sana sevabımdan hiçbir şey veremem.”Der.

Sonra hanımına gider, ona: “Ben senin dünyada zevcin idim.” Deyip onu medh-ü sena ettikten sonra: “Senden bir sevap istiyorum. Onu bana bağışlarsan, bu gördüğün sıkıntılardan kurtulacağım.” Der. Hanımı da oğlunun dediği gibi cevap verir.

Ancak dünyada iken birbirlerini Allah için sevenler böyle davranmazlar. Onların bir kısmının diğer bir kısmına faydası dokunur ve bazıları bazılarına şefaatçi olurlar.

Allah-ü Tealâ : “O gün, dost olanlar birbirlerine düşman kesilirler, müttakiler müstesna.” Buyuruyor. (Ez-Zuhruf – 67)

Dünya hayatında masiyet ve kötülüklerde birbirlerine dost olanlar, kıyamette birbirlerine düşman olacaklardır. Ancak Allah için birbirlerini sevenler, itaatte birbirlerine yardımcı olanların dostlukları devam edecektir.

Haber :

Kıyamet günü bir mümin adam getirilir, amelleri tatlıdır, günahları sevaplarından ağır gelir. Bunun üzerine cehenneme atılması emredilir.

Der ki: “Ya Rabb! Bana 1 saat mühlet ver, anneme gideyim, onun sevaplarından isteyeyim”. Kendisine mühlet verilir, annesine gelir.

“Anneciğim! Dünyada beni büyüten, her türlü ihsanı benden esirgemeyen sen idin. Şimdi cehennemden kurtulabilmem için bana sevaplarından bir sevap ver.

Annesi; “Oğulcağızım! Ben kendimi kurtarmaktan acizim. Akibetimin ne olacağını bilmiyorum, seni nasıl kurtarayım?” Der. Annesinden ümidini kesen adam, diğer akrabalarına gider. Onlardan da kendisine bir sevap veren çıkmaz. Hepsinden ümidini kesmiş, cehenneme götürülürken, dünyada Allah için dost edindiği biri onu görür. O dostu der ki: İkimiz de cehenneme gitmektense, ben bütün sevabımı sana vereyim. Hiç değilse birimiz kurtulsun, bu daha ehvendir”. Bunun üzerine adam cennete götürülür. Koşarcasına cennete giderken yolda birisi kendisine seslenir: “Arkadaşını cehenneme bırakıp cennete gitmek, kerem değildir.” Bunun üzerine adam secdeye kapanır, diğer arkadaşı da affedilir ve her ikisi de cennete girerler.

Mal ve evlad-ü iyalin çokluğuna aldanmamalı, nesep ve iyi hâl ile övünmemelidir.

Allah-ü Tealâ : Sûr’a üflendiği zaman, artık aralarında akrabalık bağı kalmamıştır; birbirlerini de arayıp sormazlar. (El-Mümin- 101)

Herkes hayret ve dehşet içinde olduğundan, aralarındaki merhamet ve şefkat kalmadığı için; akrabalığın faydası olmaz. Yine herkes kendi hâliyle meşgul olacağı için; kimse kimseyi arayıp sormaz. Öyle ise herkes bu günden hazırlığını tamamlamaya çalışmalıdır.

Hikaye:

Kabir haseb ve neseb yeri değildir.

Fatımatüz-Zehra (ra) vefat ettiğinde, kabir kenarına konulunca, Ebu Zerr-il Gifari (ra): “Müjdeler olsun ey kabir! Sana, Rasülullah’ın kızı Fatımatüz-Zehra’yı getirdik.” Diye seslendi. Kabirden “Ben, hasep ve nesep yeri değilim. Ben amel(in geçerli olduğu) yerim. Bende azaptan

ancak hayrı çok olan, ameli ve kalbi riyadan halis olan kimseler kurtulur.” diye bir ses işitildi.

Beyt.

Dünyada azığını hazırla, yolculuk var

Salih amellere başla, akıbet ölüm var.

Azık hazırlamadan 70 sene de kalsa bir kişi

Cahildir o,kitaplarda böyle beyan var.

Uzak yolculuk ve zor akıbet için, salih ameller ve takva azığı hazırlamakta acele etmek lâzımdır.

Beş şeyde acele lazımdır:

1. Günahlardan tevbe etmekte.

2. Hata ve kusurlardan istiğfarda.

3. Evlenme çağına geldiğinde gençleri evermekte.

4. Borcu ödemede.

5. Misafir geldiğinde yemek ikram etmekte.

Hadis-i Şerif: Allah katında, tevbe, istiğfar eden gençten daha sevimli bir şey yoktur.

Haber : Azrail (a.s)’ın habercileri.

Yakup (as), Azrail (as) ile birbirlerini kardeş edinmişlerdi. Ona:

-“Senden bir isteğim var.” Dedi. Azrail (as):

-“Nedir o?” Yakup (as):

-“Ecelim gelmeden bana haber vermeni istiyorum”. Azrail (as):

-Tamam! Bir veya iki haberci gönderirim.” Dedi.

Yakup (as)’ ın eceli geldiğinde Azrail (as) geldi. Yakup(as):

-“Ziyarete mi geldin, yoksa ruhumu almaya mı?” Diye sordu. O:

-“Ruhunu almaya geldim.” Deyince:

-“Hani bana bir veya iki haberci gönderecektin?” Dedi. O:

- “Evet, gönderdim. Birincisi; Siyah olan saçlarının ağarması, ikincisi ise dik olan vücudunun kamburlaşması benim gönderdiğim habercilerdi.” diye cevap verdi.

DUA

Allahım! Bizi gaflet ve tembellik uykusundan uyandır. Ecel vakti girmeden önce bizim gözümüzü aç. Bizdeki uzun düşünceleri kısalt. Bizi salih amel işlemeye ve hüsnü hatimeme muvaffık kıl.

Ömrümüzü gafletle geçip tükenmeden bize kıyamet günü için güç ver ve bizim için tevbeyi kolaylaştır.

Maddi manevi hastalık orduları bize hücum etti, matlub ve maksadımız kayboldu.

Gözün semaya dikildiği, sesin kesildiği geceni tedarik etmenin mümkün olmadığı ölüm meleğinin can almaya geldiği vakit bize merhamet et.

Bizi kefene sarıp, noksanlık, çirkinlik ve kusurla beraber çürüme ve karanlık yurdu olan kabre götürdüklerinde bize acı.

Sığınacak hiçbir yer olmadığı zamanda münker ve nekirin sualini kolay kıl. O gün insanlar sicim gibi gözyaşı akıtır kabirde biz parça parça oluruz, fakat bundan gafiliz.

Kabirden fakir olarak kalkıp en değersiz bir varlığa dahi sahip oladığımız, günahlarımız sebebiyle sersemlediğimizde bütün korktuklarımızdan bizi kurtar.

Allahım sırat ve mizanın kurulduğu, yüz ve renklerin değiştiği, falan oğlu falan şakidir diye seslendiği, sıkıntılardan dolayı çocukların ak saçlı ihtiyarlar haline geldiği gün bize merhamet et. Amin...

“O GÜN NE MAL FAYDA VERİR; NE DE EVLAT”

AYETİNİN BEYANI 2

Hadis-i Şerif: Allah-ü Tealâ’nın, bütün mahlûkatın sesini işitme (kabiliyeti) verdiği bir meleği vardır. Ben öldükten sonra kıyamete kadar benim kabrimin başında durur. Ümmetimden kim ki benim üzerime salât okursa, onun ve babasının ismini söyleyerek: “Filan oğlu filan” sana salât okudu” der. Onun bir salât okumasına karşı da Hz. Allah, o kişiye 10 rahmet eder.

(1)

Peygamberlerin son nefes endişesi yoktur, onlar akıbetlerinden emindirler, ancak diğer insanlar böyle değildir. Veli de olsa ,herkesin son nefeste imanlı ölüp ölmeme korkusu vardır. Nitekim, Bersisa ve Bel’am bin Baura önceleri iman ehli salih ve veli kullar oldukları halde, imansız olarak ölmüşlerdir. Onun için, kişi işlediği salih amellere aldanmamalı, korku ile ümit arasında olmalıdır ve kadere teslim olmalıdır. Zira bütün itibar; son nefesedir.

Hadis-i Şerif: (İbni Mes’ud (ra)’dan): Efendimiz; “Sizden biriniz Cennet ehli(nin ameli gibi) amel işler, Cennetle kendi arasında bir zira (yaklaşık 70 cm) kalır. Sonra şakîliği galip gelir, Cehennem ehlinin yaptığını yapar ve Cehenneme girer. Bir başkası, Cehennem ehlinin ameli gibi amel işler,Ccehennemle kendi arasında bir zira(mesafe) kalır. Sonra Cennet ehlinin ameli gibi amel eder de cennete girer. Onun için mal ve evlat ile övünmeye, ayrıca Allah’ın rahmetinden ümit kesmeye lüzum yoktur. (Aliyyül Kari)

Beyit:

Sanma ey hace ki, senden zer’ü sim isterler,[1]

Yevme la yenfeu de kalbi selim isterler. (Ruhi bağdadi)

İbni Abbas (ra) diyor ki: Bu mal ve evladın fayda vermemesi” hükmü bu ümmet için nesholunmuştur. (kaldırılmıştır) . Nitekim Hz. Allah:

Ayet Meali: İman eden ve soylarından gelenlerde, imanda kendilerine tabi olanlar (var ya)! İşte biz, onların nesillerinde kendilerine kattık. Onların amellerinden bir şey eksiltmedik. Herkes kazandıklarına karşı bir rehindir. (Et-Tur-21)

İzah : Böylece imanlı baba ve onun imanlı zürriyeti, Cennete birlikte girerler. Bu Allah’ın ona, çocuklarıyla birlikte Cennette yaşaması için verdiği bir lütuftur. Ahirette herkes, hayır ve şer ne yapmışsa karşılığını alacaktır. Kişi yaptığına (rehin) ipotek edildiğine göre, iyi amelle ipoteği çözer. Aksini yaparsa, cezaya çarptırılır.

Babalarının salih olmaları sebebiyle çocukları Cennete konulur.

İkrime (ra): Yukarıdaki hüküm (mal ve evladın fayda vermemesi) hususiyle İbrahim ve Musa (a.s)’ın ümmetleri için idi. Bu ümmete hem kendi yaptıkları; hem de onlar için başkalarının yaptıkları fayda verir. Nitekim:

Rivayet : Bir adam gelip: “Ya Rasülullah! Annem anîden vefat etti. Onun için sadaka versem acaba anneme faydası olur mu?” dedi. Rasülullah : “Evet”. Buyurdular.

Kâfir yaptığı iyiliklerin karşılığını dünyada görür. Ahirette ona iyiliklerin hiçbir faydası olmaz (Mealim)

(2)Kâfirler dünyada iken yaptıkları iyiliklerden dolayı hiçbir sevap elde etmezler,

ancak azaplarının hafiflemesi beklenir.

Rivayet :Hatemi Tay ve cömertliğin faydası.

Peygamberimiz, Miraç Gecesi Cehennemde, kenarı çevrili bir yerde, bir adamı ateşin yakmadığını görür. Cebrail (as)’a: “Bu adama ne oluyor ki, ateş yakmıyor.” der. Cebrail (as): Bu Hatem-i Tay’ dır. Cömertliği ve iyiliği sebebiyle Allah onu ateşle yakmıyor.” diye cevap verir. (Ruh’ul Beyan)

(3)

Doğusundan batısına kadar bütün yer yüzünü dolduracak kadar altını olsa ve azaptan kurtulmak için bunları verse kabul edilmez.

Hadis-i Şerif: (Enes İbni Malikten) : Hz. Allah, Cehennemde azabı en hafif olan kişiye: “Yeryüzünde bir şeyin olsa idi, bu azaptan kurtulmak için verir miydin?” diye sorar. O: “Evet” der. Hz. Allah: Ben senden bundan daha kolayını istemiştim de; vermemiştin.” Buyurur (Mealim)

Kıyamet günü azabı en hafif olan Ebu Talip’tir ki, ayağına ateşten tasmaları olan iki (nalin) ayakkabı giydirilir, onunla beyni kaynar.

Kıyamet günü Allah’ın azabından kurtuluş için fidye ve rüşvet verme imkânı yoktur.

Beyit:

Olamaz o günde rüşvetle tesamühü istinad.

Raf ola pes cümle ahı müminin ve müminat. 1

(4)

Hadis-i Şerif: Çocuklar cennette istedikleri gibi gezerler.

(5)

Salih olmayan evlatlardan anne ve babaya fayda olmaz. Çocuğun kötülüklerinden babaya yüklenmez. Zira :

Ayet Meali : “...Hiçbir suçlu başkasının suçunu yüklenmez.”(El- Enam- 164)

(6)

Mukatil ve Kelbi’ye göre sûre-i celilenin sebebi nüzülü:

Abdi Menaf oğulları ile Selim oğulları kabileleri, her ikisi de: “Biz sizden çok fazlayız.” diye birbirlerine karşı övünmüşler. Hayatta olanlarını saydılar, Abdimenaf oğulları çok geldi. Selimoğulları: “Cahiliye devrindeki savaşlar bizi azalttı. Haydi hem sağ olanlarımızı, hem de ölmüş bulunanlarımızı sayalım.” dediler. Bu sefer de Selimoğulları üç kabir fazla geldi. Bunun üzerine bu ayet-i kerimeler nazil oldu. (Mealim-üt Tenzil)

Kıyamet günü, Cehennem 4 sütun üzerinde, 70 bin bağ ile çekilerek getirilir. Her bağda 70 bin halka, her halkada 70 bin melek vardır. O kadar büyük ki, ellerinden bir kurtulursa onu tekrar tutmaları mümkün olmaz. Peygamberler dahil bütün mahşer halkı diz üstü oturup kalırlar. İbrahim (as), Musa (as), İsa (as) arşa tutunurlar. İbrahim (as) oğlu İsmail (as)ı, Musa (as) kardeşi Harun (as) ı, İsa (as) annesi Hz. Meryem’i unuturlar ve hepsi: “Allah’ım! Bu gün sadece kendi kurtuluşumu istiyorum.” diye dua ederler. Peygamberimiz, Muhammed (as) ise: “Ümmetimi Ya Rabb! Ümmetimi istiyorum. Onlara selamet ver ve onları kurtar.” diye yalvarır. Sonra kalkar Cehennemin yuları mesabesindeki bağına yapışır ve: “Geri dön!” buyurur. Cehennem: “Ya Muhammed! (as) Yolumu aç. Sen bana haramsın.” der. O anda Arş’ın etrafından: “Ey Cehennem! Muhammed (as)’ı dinle ve ona itaat et.” diye bir ses duyulur. Cehennem geri döner ve Arş’ın sol tarafına konulur, mahşer halkının korkusu hafifler.

Ayet Meali : “işte o günde kişi kardeşinden, annesinde, babasından, eşinden ve çocuklarından kaçar. (Abese-34,35,36)

İbni Mes’ud (ra) diyor ki: Bir kadın veya erkek kıyamet günü evvelkiler ve ahirkiler olmak üzere bütün mahlûkatın gözü önüne getirilir. Bir münadi “Bu filan oğlu falandır. Kimin bunda hakkı varsa hakkını alsın.” Diye seslenir. Kişi o gün babasında, çocuğunda , eşinde, kardeşinde hakkı olmasından dolayı ferahlar.

MÜFLİS KİMDİR?

Hadis-i Şerif: (Ebu Hüreyre (ra) den): Peygamberimiz buyurdular ki:

“Benim ümmetimden müflis kimdir? Bilir misiniz?” Ashap: “Bize göre müflis; parası veya para edecek eşyası olmayandır.” dediler. Efendimiz: Benim ümmetimde müflis; dağlar gibi namaz, oruç ve diğer ibadetlerin sevabı ile gelen kimsedir.Fakat birine sövmüş, diğerine iftira etmiş, bir diğerinin malını yemiş, başkasının kanını akıtmış, bir başkasını dövmüş. Sevapları bu kimselere dağıtılır. Eğer borçlar bitmeden sevaplar tükenirse; o kimselerin günahlarından hakları kadar alınır ve bu kimseye yüklenir. Sonra da cehenneme atılır. İşte gerçek müflis budur.

Mahşere, hesaba, cezaya inanan kimse, kul hakkından, hayvan ve kâfirlerin haklarının kendisine geçmesinden son derece sakınır, tevbe ve istiğfar ile ölüme hazırlanır.

Tevrat’ ta Hz. Allah buyuruyor ki: “Ölüm gelemeden evvel kendin için çalış. (ahiret hazırlığı yap) Gece ve gündüz seni aldatmasın. Zira; ondan sonra yolculuk var.

Hayat ve uzun düşünceler seni (ibadet ve taatten) alıkoymasın. Çünkü; son pişmanlığın fayda etmediği günde sen pişman olursun.

Hadis-i Şerif: Müsevvifün helâk oldu.

Yani; “Yarın tevbe ederim, yarın tevbe ederim” diyenler helâk oldu. Çünkü bu Şeytan’ın aldatma yollarındandır. Zira Şeytan vesvese verir, sen de ona kanarak; “daha önümde çok günler var, daha yapacağım işler var, biraz büyüdüğüm zaman tevbe ederim” dersin. Büyüyünce; “Hele bir ihtiyarlayayım” dersin. İhtiyarlayınca; Evimin inşaatını bir tamamlayayım, mülkümü mamur hâle getireyim, çocuklarımı bir evereyim” dersin. Sen böyle düşünürken hiç beklemediğin bir anda ölüm gelir ve seni yakalar. İşte ondan sonra pişmanlık fayda etmez.

Bahaddin (rh) Keşkül’de diyor ki:

Yazın sıcağı, sonbaharın ekim işleri, kışın soğuğu, ilkbaharın güzel havası senin iyilik yapmana fırsat vermiyorsa;söyle ne zaman hayır işleri ile uğraşacaksın?

(7)

Beyit:

Çocuğun eli kapalı doğması,

Hayatında var olan hırsa işarettir.

Ölürken elin açık olması,

Ben eli boş gidiyorum, demektir.

Eğer dostluk, küfür ve isyan üzerine olursa; kıyamette düşmanlığa dönüşür.

Ayet Meali: (O gün, zalim kimse) Yazık bana! Keşke falancayı dost edinmeseydim. (der) (El- Furkan –28)

Bazı âlimler şöyle demişlerdir: İnsanlar arasındaki sevgi, umumiyetle ya bir menfaat beklentisinden veya bir zararı def etmek düşüncesinden kaynaklanır. Bu hâl devam ettikçe muhabbet te devam eder. Eğer menfaat biterse; ehli dünyanın dostluğu da biter. Hele bu dostluk kıyamette azaba vesile olacaksa; böyle dostluk olmaz olsun. Eğer, muhabbet Allah sevgisi, Allah’ın dinine, kitabına hizmet ve Allah’a itaatta beraberlikten kaynaklanıyorsa; bu dostluk devamlıdır, asla bozulmaz ve değişmez kıyamete kadar sürer. Hatta kıyamette daha kuvvetli ve daha temiz olur. (Tefsir-i Kebir’den)

Allah için birbirini sevenler, kıyamette nurdan kürsüler üzerine otururlar.

Ebu Hüreyre (ra) : Peygamber Efendimiz buyurdular ki: Allah-ü Tealâ, hiçbir gölgenin olmadığı bir günde, yedi sınıf insanı (arşın) gölgelerinde gölgelendirir. Bunlardan bir zümre de Allah için birbirini seven iki adamdır. Yani Allah’ın rızasını elde etmek için toplanan, yine aynı sebeple birbirinden ayrılan ve dostluklarına dünya menfaati karışmayan kimselerdir.

Hikaye :

Hatem-i Şakik (rh) anlatıyor : Ben insanlara ibret ve tecrübe nazarı ile baktım. Hâllerini kontrol ettim. Gördüm ki; herkesin sevdiği bir şeyler var. Evlât, eş, ahbap, makam ve mevki gibi insanın sevdiği bu şeylerden bazısı kendisine ölüm hastalığı gelinceye kadar arkadaşlık ediyor. Zira; sevgi dünya malından kaynaklandığı ve ölünce de bu mallar başkalarına kalacağı için, dünyadan ümidini kestiği anda sevgisi de bitiyor. Bazıları da kabrin başına kadar onunla beraber oluyor. Sonra onu kabre yalnız bırakıp dönüyorlar. Öyle ise sen ebediyen seninle beraber olacak kişileri sev. (Hadimi. Eyyühel Veled’ den)

Din kardeşi, dünya ve ahirette, kişiye kan kardeşinden daha faydalıdır.

HİKAYE :

İBRAHİM EDHEM HZ.LERİ VE HAMAMCI.

İbrahim bin Ethem Hz.’leri anlatıyor: Bir beldeye vardım. Mescide girdim. Yatsı namazını kıldık. İnsanlar camiden çıkınca imam gelip: “Camiden çık! Ben kapıyı kilitleyeceğim.” dedi. Ben:

- Ben garip bir kimseyim. Dışarıda da hava çok soğuk. İzin ver, ben gece burada kalayım. Sana da hayır ve sevap olur dedim. İmam:

- Hayır! Hemen kalk ve çık! Garipler camiden hasır ve kandilleri çalıyorlar. Onun için biz camide kimsenin kalmasına izin veremeyiz dedi.

- Ben, İbrahim Bin Ethem’im dedim. İmam:

- Çok konuştun deyip beni ayağımdan tutup, yüz üstü sürüyerek, kapı dışarı çıkarıp, yakındaki hamamın ocak giriş kapısına bıraktı. Kalkıp ocağa girdim ve ocakçıya selâm verdim. Ocakçı selâmımı almadı. Oturmam için işaret etti. Ocakçıdan korkmuştum. Bir sağına bakıyor, bir soluna bakıyordu. Ocakta işi bitince yanıma geldi, selâmımı aldı. Ben: “Ey kişi! Neden selâm verdiğim zaman almadın da; şimdi alıyorsun?” Dedim. O:

- Ben burada parayla çalışıyorum. Eğer o anda senin selâmını alırsam, işimden başka şeyle meşgul olursam; günahkar olurum.” diye korktum. Ben:

- Bir sağına bir soluna bakıyordun, bir şeyden mi korkuyorsun? Dedim. O:

- Evet.

- Neden korkuyorsun?

- Ölümden. Bilmiyorum, sağ tarafımdan mı gelecek, yoksa sol tarafımdan mı?

- Bir gün de kaç para alıyorsun?

- Bir dirhem, bir de çeyrek dirhem.

- Peki bunları ne yapıyorsun?

- Çeyrekle kendim geçiniyorum. Bir dirhemi de kardeşimin çocuklarına veriyorum.

- Kardeşin anne tarafından mı ,yoksa baba tarafından mı?

- Hayır, ikisi de değil. Allah için sevdiğim bir kardeşim vardı. Vefat etti. Çoluk çocuğunun geçimini ben temin ediyorum.

- Allah’tan herhangi bir şey istedin mi? Allah istediğini verdi mi?

- Allah’tan 20 senedir istediğim bir şey var, ama; Hz. Allah vermedi.

- Nedir o?

- Duydum ki batıda İbrahim Ethem isminde bütün âbid ve dervişlerden üstün bir zat varmış. Allah’ım! Onu bana göster de canımı al.” diye dua ediyorum. Ama şimdiye kadar duam kabul olmadı.

- Seni tebrik ederim kardeşim. Sana müjdeler olsun. Allah-ü Tealâ isteğini yerine getirdi. Beni yüz üstü sürünerek sana gönderdi.” dedim. Yerinden kalktı, beni kucakladı ve şöyle dua etti. “Allah’ım ! İsteğimi yerine getirdin, duamı kabul ettin, canımı al”... Allah-ü Tealâ duasını kabul etti. Hemen oracıkta vefat etti. Allah’ın rahmeti onun üzerine olsun.

Hadis-i Şerif: (Enes (r.a)den) : “İyi arkadaşla kötü arkadaş şuna benzer. İyi arkadaş; misk taşıyan gibidir, kötü arkadaş; körük üfleyen gibidir. Misk taşıyan, ya sana misk verir, yahut ondan misk satın alırsın veya onda güzel bir koku duyarsın. Körük üfleyen ise, ya elbiseni yakar veya onda çirkin bir koku duyarsın.

Âlimler ve salihlerin sohbetine katılıp, onlarla arkadaş olmalı. Çünkü onların sohbeti; dünya ve ahrette fayda verir. Kötü kişilerin sohbetinden de kaçınmak lâzım. Çünkü; dünya da ve ahrette zararı dokunur.

Sadık dost Kibrit-i Ahmer1 gibidir. Çünkü dünya ve dünyaya bağlı kimselerde vefa yoktur.

Beyit:

Gördüm zamane çocuklarını,

Dostluk kalmamış onlarda.

Anladım muhal olanları,2

Cadı, vefalı dost ve Anka.

Bazıları: “Bana ihtiyacın olmadıkça benim kardeşimsin, bana bir ihtiyaç için gelirsen; bilmiş ol ki, benim kardeşim yoktur” derler. Onun için: “Borç istemedikçe dostuna güvenme” denilmiştir.

Acele etmek lâzım olan hususlardan biri de, gençleri evermektir. Bu hususta mehirin yüksekliğine tamah etmemeli, evlenecek gençler arasında denkliğe ehemmiyet vermelidir. İstihare namazı kılmak veya yakınları ile istişare etmek müstehabdır.

Ayet Meali: “...İş hakkında onlarla istişare et (danış).(Al’i İmran-159)

Hikaye :

Nuh isimli alim bir zat, kızını evereceği zaman, Yahudi komşusuna gider. Durumu anlatır ve kendisine fikrini sorar. Yahudi:

-“Sübhanallah. Bütün insanlar her işlerinde sana danışıyorlar, seninle istişare ediyorlar, sen de gelmiş, bana fikrimi soruyorsun!” Der. Nuh:

-“Hayır. Mutlaka fikrini beyan etmelisin”. Yahudi:

- İran hükümdarı zenginliğe ehemmiyet verir. Rum (Bizans) Kayseri güzelliğe önem verir. Arap hükümdarları nesep (soy)a kıymet verir. Sizin Peygamberiniz ise ilim, dindarlık ve itikadın sağlamlığını esas alır. Sen bunlardan hangisine istersen ona uy” dedi.

Acele etmesi gereken hususlardan biri de, vakti geldiğinde borcunu ödemektir. Kul hakkı, hususuyla ehli küfrün hakkının mesuliyeti çok büyüktür.

Cebrail (as): “Ya Muhammed! Şehitlik, kul hakkı hariç bütün günahlara kefarettir. Mümin kıyamet gününün vebalinden korkarak bütün borçlarını ödemelidir. Çünkü o gün alış veriş yok. Mal ve evlat ta fayda etmez.

Denildi ki: Borçlarını ödeyenler, farz ibadetlerini yerine getiren kimselerdir. Çünkü farz ibadetleri terk eden fâsık, borçlara da aldırmaz.

Denildi ki: Kardeşlerinden bir buğday tanesi de olsa ödünç alma! Çünkü ödünç almak muhabbeti kesen makastır.

Acele edilmesi gereken hususlardan biri de; gelir gelmez misafire yemek ikramıdır.

Hadis-i Şerif: Allah ve ahiret gününe iman eden, misafirine ikram etsin.

Yani güler yüzle, takdim edeceğini hemen vermekle ve bizzat kendisi hizmetinde bulunmakla misafire ikram etsin.

Ayet Meali: Andolsun ki, elçilerimiz (melekler) İbrahim’e müjde getirdiler ve : “Selâm (sana)” dediler. O da : “Size de selâm dedi ve hemen kızartılmış bir buzağı getirdi. (Hüd-69)

Misafire ikramda acele etmek gerektiği, ayette geçen ve hemen manasına gelen “fe” harfinden anlaşılıyor.

HİKAYE :

HZ. ÖMER VE ÖLÜM HABERCİSİ.

Hz. Ömer (ra), bir adamı ücret karşılığı vazifelendirmişti. Adamın vazifesi her sabah ve akşam Hz. Ömer’in karşısına çıkıp: “Ya Ömer! Ölümü unutma ve dünyada kalacağın kadar dünyaya çalış” demekti. Bir gün Hz. Ömer aynaya baktığında, sakalındaki beyaz kılı görür ve: Bundan sonra bana ölümü hatırlatmana hacet yok. Zira bana ölümü hatırlatacak olan gözümün önünde bitti” der.

Haber : Ölüm haberini getirici olarak ihtiyarlık vaiz olarak ölüm yeter.

Beyit :

Dünya bir gölgedir bilmiş ol,

Hırsı terk et, kurtuluş için budur yol.

Dünya ve ahireti bir arada toplamak mümkün değildir. Dünyayı seven ahiretine zarar verir. Ahiretini seven dünyasına zarar verir. Bunlar birbirine zıttırlar veya terazinin iki kefesi gibidirler. Bu hususta Behlül’ün kıssası meşhurdur.

KISSA :

Behlül Dânâ Hazretleri, bir gün dere kenarına gelir. Bir taşın üzerine bir ağaç koyar. Ağacın bir tarafından kaldırınca, öbür tarafı aşağıda kalır. Olmadı, olmadı der. Sonra öbür tarafından tutup kaldırır. Bu sefer öbür tarafı aşağıda kalır. Yine: Olmadı, olmadı der. Daha sonra ağacın ortasından tutunca ağacın her iki tarafı dengede durur. Tamam, şimdi oldu der.

Onu seyreden ve yaptıklarına bir mana veremeyen halk der ki :”Ey Behlül! Olan ne? Olmayan ne? Biz bir şey anlamadık.” Behlül Hazretleri:

“Dünyayı tuttum; ahiret aşağıda kaldı. Ahireti kaldırdım; dünya aşağıda kaldı. Onun için, olmadı dedim.” Ortadan tutunca her ikisi de dengede oldu. İşte bu oldu, dedim”.

Hadîs-i Şerif: Sizin en hayırlınız dünya için ahireti, ahireti için dünyayı terk eden değildir. Bilâkis sizin en hayırlınız; dünyasından ahireti için alan, oraya hazırlanandır.

[1] Zerü sim -altın ve gümüş demektir.

1 Tesamüh:Müsamaha. İstinad: Dayanışma.Raf ola: Yükselsin.

1 Kırmızı kükürt. Çok az bulunan kıymetli bir taş

2 Mümkün olmayan.

.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 10957

6.SOHBET KALB, KALB KATILIĞI, KALB HASTALIKLARI VB

Meali: O günde ne mal fayda verir, ne de evlat. Ancak Allah’a temiz kalble gelenler faydalanır. (Eş-Şuara- 88,89)

Selim kalb, kalb hastalıklarından ve kötü huylardan temiz olan kalbdir. Kalb sol memenin alt tarafında kozalak şeklinde bir cisimdir.

Kalb, en şerefli aza, imanın karargahı ve Rahman’ ın nazargâhı oldğu için kalb diye isimlendirmiştir. Bir görüşe göre kendisinde akıl olduğu için kalb diye isimlendirilmiştir.1 Bazılarına göre ise akıl beyinde nuru kalbdedir.(1)Akla nefsi natıka denilir, lâtif bir varlıktır. (2)

Hadis-i Şerif: “Dikkat edin cesedde bir çiğnem et parçası vardır. O iyi olduğu zaman bütün vücut iyi olur. O bozulduğu zaman bütün vücut bozulur. Dikkat edin o kalbdir. “ Bu hadisi şerifte zikredilen kalb, bu kalbdir.

KALBİN YEDİ TABAKASI VARDIR

1-Sadr yani gönül, burası islâmın yeridir.

Ayet Meali: Allah İslâm için kalbini açtığı ve Rabbinden bir nur üzerine olan kimse, ( kalbi kararmış kimse ) gibi olur mu? O halde vay o Allah’ın zikrinden kalbleri katılaşmış olanlara! Onlar açık bir sapıklık içindedirler. (Ez-Zümer- 22)

Ayrıca vesveselerin yeridir.

Ayet Meali: O sinsi şeytanın şerrinden sığınırım ki, insanların kalblerine vesvese verir. Cinlerden de olur, insanlardan da. (En-Nâs- 4,5,6)

2-Kalb, burası imanın yeridir.

Ayet Meali: Kalbi imanla mutmain ( sâkin ) olduğu halde , ( dinden dönmeye ) ikrah olunanlar müstesna!... (En-Nahl- 106)

3-Şuğaf, Mahlükata olan sevginin yeridir.

4-Füad, Allahü Teâlâyı görme mahallidir.

Ayet Meali: ( Gözü ile ) gördüğünü kalb yalanlamadı. (En-Necm- 11)

5-Hubbetül kalb, Allah sevgisine mahal olmuş kâlb.

6-Süveyda, ledünni ilimlerin yeridir.

7-Mehtecül Kâlb. Sıfatı ilâhinin tecelli mahallidir.

Kalb, Allah (cc) tarafından geniş olarak vasıflandırılan her şeyin en büyüğüdür.

Hadisi Kudsi: Arz ve sema beni (m sevgimi )içine alamaz, ancak takva sahibi mü’min kulumun kalbi içine alabilir.

Kalb, Allah’ın evi, hazinesi ve nazargâhı ( her an rahmet nazarı ile baktığı yer ) dir.

Özetle; kalb, beden ikliminde itaat olunan sultan gibidir. Bedenin salâhı kalbin salâhına bağlıdır.

Hadis-i Şerif: Kalbde, bir çiğnemlik et parçası vardır. O iyi olduğu zaman vücut iyi olur, o bozulunca vücut bozulur. O kalbdir. (Buhari ve Müslim Abdullah bin Beşir bin Nümandan rivayet etmiştir.)

Ey kardeş! Padişah ve büyükler yanında nasıl saygılı oluyorsan Allah huzurunda da öylece saygılı ol, Allah’ın haramlarına düşmekten kork, zira haramlar Allah’ın haremi mesabesindedir. Sultanlar haremine gireni nasıl cezalandırırsa Hz Allah’da haramlara düşeni öyle cezalandırır.

Bedenin iyi ve kötü sağlam ve hasta olması kalbin iyi ve kötü, sağlam ve hasta olmasına bağlıdır. Çünkü kalb, bedenin ve iradenin başlangıcıdır. Kalb, pınara, beden tarlaya benzer. Pınarın suyu tatlı olursa mahsul tatlı, su tuzlu olursa mahsül tuzlu olur.

Kalbin salâhı 6 şeydedir.

1. Manasını düşünerek Kur’ an okumak

2. Açlık

3. Gece ibadeti

4. Seher vaktinde yalvarıp yakarmak

5. İyi kimselerle oturup kalkmak

6. Helâl yemek. Bu sonuncusu kalb doğruluğunun başlangıcıdır. Çünkü, işlerin tohumu, aslı yemektir.

Hadis-i Şerif: Allah için kablar vardır. Dikkat edin bunlar kalblerdir. Kalblerin Allah’a en yakın olanı; ince, safi ve salâbetli ( sert ve şiddetli, katı ) olanıdır.

İncelik, Allah’tan korkmaktır. Safilik, ( katışıksızlık ) Allah için sevdiği kardeşlerini hiçbir karşılık beklemeden sevmesidir.

Salâbet’li olmak: Dini mes’ eleler deki sertlik. Bu da sahabe hali gibidir. Hz Allah onlar hakkında: “ Kafirlere karşı çok şiddetli, kendi aralarında gayet merhametlidirler...” (El-Fetih- 29) buyuruyor.

İbrahim Bin Edhem (rh) buyuruyorlar ki:

Takva sahibi mü’minin kalbi ayna gibi temizdir. Şeytan bir şekilde ona gelirse hemen görür, bir günah işlediğinde Allah kalbine siyah bir nokta atar. Tevbe edip, tevbesi kabul edilirse, o nokta silinir. Eğer tekrar aynı günahı işler ve tevbe etmezse o noktaların çokluğundan kalbi kararır. Katılaştığı için nasihat fayda etmez. Günahlar tatlı ve güzel gelir, tevbe etmeye aldırış etmez.

Kalb katılığı mutaffifin süresinde paslanma olarak ifade edilmiştir. “ Bil’akis yaptıkları şeyler kalblerini istila etmişler de, bu yüzden kalbleri paslanmış, üzerlerine mühür vurulmuştur. (El-Mutaffifin- 14)

Kalb katılığı ve pası gafletin yularlarıdır, kim uyanık olup nasihat kabul ederse bunlardan emin olur. Başka bir görüşe göre bunların ilacı oruca devam etmektir. Yine kalb katılığı kalkmazsa azığı terk etsin.

Kalbin hayatiyeti iman ile, ölümü inkar ile, sıhhati itaatla, hastalığı, isyanda israrla, uyanıklığı zikirle, uykusu gaflet iledir. (Tirmiziden)

Kötü ahlaklardan dolayı kalb zulmetlerle dolup ihlas ve marifetten mahrum kalınca faideli olmaktan çıkar harab olur. Kalbin harab olduğunun alâmeti, azaların isyan etmesi ve helak edici davranışlara meyletmesidir. Cismin bir takım hastalıkları olduğu gibi kalbin de vardır. Cisim tedavi edildiği gibi kalbde tedavi edilmelidir. Kalbin ıslahı çok mühimdir. Onunda yolu kalbin hastalık ve afetleri olan kötü vasıflardan temizlenmesidir.

Dünya hastalıklar yurdudur. Yerin altında ölüler, üstünde hastalar vardır.

Alimler manevi doktorlardır. İmamlar bu hastanelerin görevlileridir. Alimlerin tedavi ve nasihatlarını kabul etmeyen hastalar, başkalarına zararları dokunmaması için sultan tarafından karantinaya alınırlar.

Haber: Hz Allah, Kur’anı Kerim’le düzene girmeyenleri sultan ( idaresi ) ile düzene koyar.

Açıklama:

Kur’anı Kerim okuyarak, Allah korkusu, dini inançları gereği haramdan ve başkalarının hakkına tecavüzden sakınanlar az kimselerdir. Çoğu insanlar sultan korkusuyla bu kötülüklerden geri dururular.

Hadis-i Şerif: Halkın babası sultanıdır.

Açıklama:

Baba evladını her türlü tehlikelerden koruyup, kötülük yapmasına engel olduğu gibi sultan ( idaresi )de böyle olmalıdır. ( Akd’ül-Feraid )

Ey kardeşler! Günahkarları men ediniz. Ve onları irşad ediniz. Çünkü bu çok mühim, çok güzel bir vazifedir.

Hadis-i Şerif: Halk Hz Allah’ın Iyali ( mesabesinde ) dir, onlar içinde Allah’a en sevimli olanı iyaline en faydalı olanıdır.1

Saçaklı zade der ki: Bir bölge veya bir belde veya bir mahalle yahut bir camii deki imama, alime lâzım gelen halka dinini öğretmek onlara zararlı ve faydalı olanları öğretmek kalbi bir hastalık olan cehaletten onları kurtarmaktır ki, bu farzdır. Farzı ayın yahut farzı kifaye olabilir.

ALİMLER BÜTÜN GÜCÜNÜ, GAYRETİNİ İKİ HUSUSTA YOĞUNLAŞTIRMALIDIRLAR.

1. Nefislerini terbiye ( her türlü yanlışlıktan temizleme )

2. Talebelere faydalı olmak ve onlara dinlerini öğretmektir ki, bu başkalarına da geçen bir ibadettir.

Ve alimlerin isimlerinin kıyamete kadar hayırla yad edilmesine vesiledir. Aynı zamanda sadaka-i cariyedir.

Ayrıca dini mes’elelerden insanlar tarafından saptırılan olursa onu ıslah etmelidirler. Bize gelip sorulsun diye beklemek yerine, kendileri insanlara faydalı olmaya talib olmalı, onları kendi hallerine bırakmamalıdırlar. Çünkü alimler Peygamber varisleridir. Peygamberler ise, böyle bir talep beklemeksizin insanların toplandığı yerlere giderler ve onları irşad ederlerdi. Fakat bu çok zor bir iş olduğu için yardımlaşma ve istişareye muhtaçtır.

Farzı kifaye de olsa bu vazifeyi terk etmemek lâzımdır. Zira birçok köy ve mahalle imamı dahi ilmihal ve tashihi huruf bilgilerini tam olarak bilmemektedirler. (3) Günaha düşmemeleri için bunları öğrenmeye mecbur edilmeli ve bu hususta müsamaha edilmemelidir.

Dini, değişikliklerden korumak, halkı muhafaza etmek, düşmanlarına karşı onları müdafaa etmek, ülkeyi imar etmek, kaybolan mallarını araştırmak, adil olmakla beraber haksızlıklara göğüs germek, hak edenleri cezalandırmak, güvenilir ve yeterli kimselere işleri takip ettirmek sultanın vazifelerindendir.

Özetle dini mes’elelerde bozulmaları önlemek için gücü yettiği kadar çalışmak, bu hususta yardımlaşmak ve bu hususta meydana gelecek sıkıntılara sabretmek alimlerin görevlerindendir.

Ayet Meali: Ey iman edenler! Allah’ın-yardımcıları olun. Nitekim Meryem oğlu İsa, havârilere “Allah’ın zaferine kavuşmak için, bana kim yardımcı olacak?” demişti. Havâriler, “Biz Allah’ın yardımcılarıyız.” dediler. Bunun üzerine İsrail oğullarından bir taife İsa’ya iman etti, bir taifede kâfir oldu. Biz de iman edenleri düşmanlarına karşı têyid ettik. Bu suretle onlara üstün geldiler. (Es-Saf-14)

Ayet Meali: Ey iman edenler! Eğer siz Allah (ın dinin) e yardım edersiniz o da size yardım eder ve (harpte) ayaklarınızı sabit tutar. (Muhammed-7)

Ayet Meali: Sizden hayra davet eden, iyiliği emir ve kötülükten nehy eden bir ümmet bulunsun. İşte bunlar felâha erenlerin tâ kendileridir. (Âl-i İmran-104) (4)

Hadisi Şerif: Kim (insanları) hidayete davet ederse ona uyanların ecri kadar kendisine ecir verilir. Ve onlarınkinden de bir şey eksiltilmez.

Allah-ü Teala hidayete davet edenleri medhetmiştir.

Ayet Meali: “Ben gerçekten Müslümanlardanım” deyip yararlı iş yapan ve Allah’a davet eden kimseden daha güzel sözlü kim olabilir. (Fussilet-33)

Allah’a davet; tevhide ve Ona ibadete davettir.

ALLAH’A DAVET HER ŞEYDEN DAHA GÜZELDİR VE BUNUN MERTEBELERİ VARDIR.

1. Peygamberlerin daveti: Mucizeler, apaçık deliller ve kılıçlarla olur.

2. Alimlerin daveti: Ayet ve hadisleri naklederek açık ve kuvvetli delillerle olur.

3. İdarecilerin daveti: Kılıçlarla olur. Çünkü onlar ehl-i küfür Allah’ın dinine girinceye kadar cihad ederler. Cihad kıyamete kadar devam edecektir. 30.derste bu hususla ilgili bilgi gelecektir.

4. Müezzinlerin daveti: 5 vakit için ezan okumalarıdır. Onlara icabet etmek lâzımdır. (5)

Ayet Meali: Ey kavmimiz! Allah’ın davetçisine icabet edin. Ve ona iman getirin ki, günahlarınızdan bazısını bağışlasın ve sizi acıklı bir azaptan korusun. (El-Ahkâf- 31)

Dua

Allah’ım hidayet ve istikamet üzere bizi sabit kıl. Başlangıç ve nihayette bize afiyet ver. Ahirette bize şefaat nasip eyle. Ey nimetleri bol veren, ey intikamı defeden, ey zulmetleri kaldıran, ey hakimlerin en adili, mazlumların hamisi, ey başlangıcı olmayan evvel, nihayeti olmayan son, bütün işlerimizde ferah ve çıkış yolu ver. Ya Hamid, ya Ğani, ya Mübdi ü, ya Muid, ya Rahim, ya Vedüd, helal kıldıklarını nasib et ve beni harama muhtaç etme. Senden başka her şeyden bana sen kâfi ol, ey lütufları gizli olan Allah’ım! Korktuklarımızdan emin kıl. Bizi mağfiret et. Bize merhamet et. Bizi en büyük dosta ilhak et. Amin.

KALB, KALB KATILIĞI VE KALB HASTALIKLARI -II

H.Şerif: “Cennette halûb isimli bir ağaç vardır. Meyvaları elmadan büyük nardan küçük, baldan tatlı, sütten beyaz, kaymaktan yumuşaktır.” Hz. Ebubekir(ra) Ya resüllellah ondan kimler yer? Peygamber Efendimiz: “İsmimi duyup üzerime salevat okuyan” buyurdu.

Allahümme salli ala seyyidina Muhammedin mahtelefe’l-melevan ve teakabe’l-asaran ve kerrara’l-cedidan vestakbele’l-ferkadan ve belliğ ruhahü ve ervaha ehli beytihi minna’ttehiyyete ve’sselam ve barik ve sellim aleyhi teslimen kesiran.

Manâsı:Allahım efendimiz Muhammed üzerine gece ile gündüz değiştiği,asırlar (yüz yıllar) birbirini takib ettiği, gece ile gündüz tekrar ettiği ve fergadan (kuzey kutbunda iki yıldız) birbirini karşıladığı müddetçe salat et.Onun ve ehli beytinin ruhuna bizden hayır dua ve selam ulaştır. Onu mubarek kıl ve ona çok selam ile selam et.

Kalb hastalıkları Ya dini hususlarda yahut ahlaki hususlarda olur. Dini hususlarda olan, Bozuk itikat ve inkar, Ahlâki meselelerde olan ya çirkin işler, aşırı kin ve hased gibi veya yanlış davranışlardır zafiyet ve korkaklık gibi. Kalb hastalıkları 60 tanedir ki ileride anlatılacaktır.

Rivayet: Adem (a.S)’a verilen üç hediye.

(1)

Allah-ü Teala Adem (as)ı yaratınca Cebrail (as) üç hediye ile gelip ya Adem! Bunlardan birini seç dedi. Bu üç hediye akıl, ilim ve haya idi.

Adem (as) aklı seçti. Hz. Cebrail ilim ve hayaya işaret ederek yerinize dönün buyurdu. Onlar biz ervah aleminde akıl ile beraberdik. cisim aleminde ondan ayrılmayız dediler ve akıl beyne, ilim kalbe, haya da göze yerleşti. (Ruh’ul-beyan)

Haya (manevi) bir örtü, hasletlerin en şereflisi ve imanın bir şubesidir.

Hadis-i Şerif: İnsanların Peygamberlerden ilk öğrendiği şeylerden birisi “Haya etmediğin zaman istediğini yap” sözüdür.

Açıklama:

Haya seni günah işlemekten alıkoymuyorsa sen büyük küçük bütün günahları işlersin demektir.

Denildi ki: Kadınların şehveti erkeklerinkinden 99 kat daha fazladır. Hayaları da öyledir. Ve hayaları şehvetlerini karşılarda kötülük yapmalarına engel olur. Hayanın kemali Allah’ı bilmekten kaynaklanır. Onun için peygamberimizin hayası örtüsü içindeki bakirenin hayasından daha fazla idi. Hayanın ilk adımı Allah’tan haya etmektir ki oda, seni nehyettiği yerde görmeyip emrettiği yerde görmesidir.

Efendimiz Ashabına:

-“Allah’tan hakkıyla haya ediniz.” buyurdu. Ashab:

-“Allah’a ham dolsun ki biz ondan haya ediyoruz.” dediler. Efendimiz: Öyle değil. Allah’tan haya eden, kafasını ve düşüncelerini, karnını ve içindekileri muhafaza etsin, ölümü ve belaları hatırlasın, kim bunu yaparsa Allah’tan haya etmiş olur. (Şerh’i Neveviye)

(2)

Bilmek lâzımdır ki Allah’ı bilmeye sebep olan insan nefsi şu gördüğümüz şekil değildir.

Beyt:

Eğer İnsan görünüşüyle insan olsaydı.

Efendimizle Ebu Cehil arasında fark olmazdı.

Belki insan, bütün alemlerden geniş ve bütün alemleri içine alan bir cevherdir.

Hadisi Kudsi: “Arz ve sema beni(m sevgimi) içine alamaz. Ancak takva sahibi mümin kulumun kalbi alır.”

Azizler demişlerdir ki: Bütün yaratılanların misali ve sıfatları insanda mevcuttur. Güya bütün alemler bir havanda dövülmüş, hamur haline getirilmiş ve ondan insan yaratılmış gibidir. İnsan bütün sıfatlarından geçip sülük etmedikçe kâmil olamaz. İnsanın ruhu alemi ceberut, kalbi alemi meleküt ve cismi alemi mülkde olduğu için bütün alemleri toplayan büyük bir nüsha oldu. 1

Bazıları derler ki: İnsan vücudu bir şehre benzer ki, binaları 4 büyük cevherdendir. Bunlar ateş, su, hava, topraktır. O şehrin yapısı 8 cevherdendir. Bunlar et, kan, kemik, damar, deri, yağ, kıl, sinirdir. O şehrin ortasında ulu bir pınar vardır ki üç yüz ırmağa suyu taksim olunur. Bu pınar ciğer, ırmaklar ise damarlardır.

O şehrin on kapısı vardır. Bunlar ağız, göz, kulak, burun delikleri, göbek, ön, arkadır. O şehri sekiz üstat daima yaparlar. Cezbedici kuvvet, tutucu kuvvet, hazmedici kuvvet, yükseltici kuvvet, vücuttan dışarı atıcı kuvvet, suretlendirici kuvvet, üreyici kuvvet, dünyaya getirici kuvvet.

O şehrin 5 bekçisi vardır ki 5 duyu organlarıdır. O şehre bir zarar yönelirse ruha haber verirler. O şehirde üç taife yaşar. İnsan, cin, melek. İnsan yaşadığı sürece 7 gezegenin etkisi altında olur.

Bu bilgileri bilmek insan vücudunu kemaliyle bildirip nefsine aşina eder o zamanda Peygamber efendimizin!

“Nefsini tanıyan Rabbini tanır.” sözünün manası kişi için elverir. (Umdet’ul İslam’dan özetlenmiştir.)

Ayet Meali:“Nasihat et zira nasihat mü’minlere fayda verir.” (Ez-Zariyat- 55)

Kalbi taş gibi katılaşan kişi nasihat edene kızar ve ona hiddet ve şiddetle bakar onu sevmez.

Hadisi Şerif: İbni mes’ud (ra)’den:“Allah katında en büyük günahlardan biri “Allah’tan kork” denilen kimsenin sen kendine bak demesidir.”

Hz. Ömer (ra)’a Allah’tan kork denilince tevazu için yüzünü yere koyarcasına eğilirdi.

Hikâye:

Halife Harun’er Reşid yolda askeriyle giderken bir yahudi Allah’tan kork diye seslendi. Halife ve askeri Allah’ın emrine ve ismine tazim için atlarından indiler.(Ruh’ul-beyan)

Ayet Meali: Ey iman edenler! Siz kendinize bakın. Siz doğru yolda gittikten sonra öte yandan sapanlar size zarar veremez. Hepinizin dönüşü nihayet Allah’a dır. O da size neler yaptığınızı haber verecektir. (El-Mâide-105)

Eğer bu ayeti kerimeye göre emri bil-maruf nehyi an’il-münker vacib değildir dersen cevaben deriz ki; ayeti kerime buna delâlet etmez itaatkâr mü’minlerin asilerin günahları ısebebiyle cezaya düçar olmayacaklarını ifade ediyor. Emri bil-mâruf nehyi an’il münker ise başka deliller ile sabittir. ( Tesfiri Kebir )

Eb’us-suud ( rh ) derki: Bu ayeti okuyunca gücü yeterken emri bil ma’ruf nehyi an’il-münker terk edilebilir diye düşünülmesin çünkü bu vazife hidayet cümlesindendir.

Rivayet: Hz Ebubekir ( ra ) bir gün minbere çıkıp “ey insanlar! Siz bu ayeti okuyorsunuz ne olduğunu bilmiyorsunuz ben Rasulullah’ın şöyle dediğini işittim: ‘İnsanlar bir kötülük görüp onu değiştirmezlerse Hz Allah onlara umumi azab gönderir ” buyurdu .Onun için bu ayeti kerime ile kendinizi aldatmayın ben sadece kendimden mesulüm demeyin dedi.

Ayeti kerime, kafirler küfürlerinde ısrar ettikleri ve müminlerinde iman etmesini arzu ettikleri bir zamanda nazil olmuştu. Nasihat kolay zor olan onu kabullenmektir. İnsanların çoğu ondan kaçınırlar. Hakiki mü’min nasihattan istifade eder.

Ayet Meali: Hakiki mü’minler ancak o kimselerdir ki, Allah anıldığı vakit kalbleri ürperir. Karşılarında ayetleri okunduğu vakit, imanlarını arttırır ve yalnız Rablerine tevekkül ederler. (El-Enfal- 2)

H. Şerif: ( İbni Mes’ud (ra ) : Sait başkasına öğüt verendir.

DİN NASİHATTIR.

Hadis-i Şerif: Efendimiz Temimi Dari (r.a)’a hitaben: “Din nasihattır”buyurdu. Eshab; kim için? Efendimiz.

“Allah için Allah’ın kitabı için Allah’ın Rasulü ve müslüman idarecileri için ve umumi müminler için” buyurdu.

Allah için nasihat: Allah’a iman ve onun emirlerine itaat, yasaklarından kaçınmaktır. Bunun faidesi yine kula aiddir. Zira Hz Allah’ın bunlara ihtiyacı yoktur.

Kitabı için nasihat: Kitabı tazim ona iman ve içindekilerle amel etmektir. Kur’anı Kerim kendisiyle amel edilmek için indirildi. Onun için peygamberimizin ahlakı Kur’an idi.

Rasülü için nasihat: Allah tarafından getirdiğini tasdik etmek, söz, amel ve itikadi yönden emrolunduğu şeyde ona yardımcı olmak, peygamberin hakkını büyük bilmek, sünnetini yaymak, peygamberin adabıyla edeplenmek ve ashabından hiç kimseye dil uzatmamak

Müslümanların idarecileri için nasihat: Yani halifeler ve onların vazifelendirdiği kimseler için: Hak üzere onlara yardımcı olmak, yumuşaklıkla onlara unuttukları şeyleri ve yanlışlarını hatırlatmak, onlara yardımda bulunmak, iyiliği emredip kötülükten nehyetmek.

Hadisi şerif: Sultana ihtiyacını arz edemeyen bir kişinin hacetini, sultana, bildiren kimsenin ayaklarını Hz Allah kıyamet gününde kaydırmaz sabit kalır.

Umumi mü’minler için: Dünya ve ahirette kendi menfaatlerine olan şeylerden bilmediklerini onlara öğretmek, yumuşaklık ve şefkatle iyiliği emredip kötülükten nehyetmek, güzel nasihatlerle ahireti hatırlatmaktır. Çünkü alimler ümmet üzere peygamberlerin emin olarak bıraktıkları kimselerdir. Zira alimler, cahillerin tahrifinden, kötü niyetli bozguncuların değişiklik, reform isteklerinden dini muhafaza ederler.

Ayeti Meal: Biz senden öncede, ancak kendilerine vah yettiğimiz adamlar gönderdik. Eğer bilmezseniz zikir ehline soru verin. (El-Enbiya- 7)

Nefsi terbiye ( kötü huylardan temizlenme ) çok mühimdir, ashabı kiram nefsin şerrinden kan ağlarlar ve devamlı Rasülullah efendimize kurtuluş yollarını sorarlardı.

Allahü Teala, nefsi Cehennem suretinde yaratmış, Cehennemdeki her derekeye karşılık nefse bir sıfat yaratmıştır, bu sıfat Cehennem kapısı mesabesindedir. Kişi bu kapılardan girmekle Cehennemin kapılarından girmiş olur. Bunlar 7 sıfattır ki, kibir, hırs, şehvet, hased, öfke, cimrilik, kindir. Kim bu sıfatlardan nefsini temizler ve bu kötülenmiş huylardan arınırsa Cehennem derekelerinden kurtulur.

Ayet Meali:Nefsini tezkiye eden muhakkak kurtuldu.(Eş-Sems-9)

Bilmiş ol ki insan öldüğü zaman ameli kesilir. Ancak kendisinden sonra ecri devam edecek üç eser bırakan müstesna.

1. Mescid, köprü, kale, vakıf ve diğer hayır eserleri gibi mali imkanlarla meydana gelen eserler.

2. Kendiliğinden faydanılan ilim gibi akıldan meydana gelen eser, bunlar delillerden çıkarılan hükümlerdir. Kitap yazmak da ilim öğretmekte böyledir. İlmini başkalarına öğret sakın gizleme.

Hadis-i Şerifi: Kim bildiği bir ilmi gizlerse kıyamet günü ateşten bir dizgin ile dizginlenir. Bu tehdit kitaplarını saklayanlara da aynen vakidir.

3. Hayırlı evlad’dır.

Bilmiş ol ki, ilmihal ( hal bilgisi ) mükellef olmuş her erkek ve kadın müslümana arzdır.

- Peki ilmihal nedir?

- Hal bilgisi demektir. Yani mukim olsun ( bir yerde yerleşmiş ), misafir olsun ( yolcu ) sağlıklı olsun, hasta olsun mesela namazın farzları, şartları, kabul olma sebepleri, namazı bozan şeyleri bilmek gibi. Oruçla alakalı hususlarda böyledir. Eğer nisab miktarı malı varsa zekata ait hükümleri bilmesi, hac farz olmuş ise yine hacla alakalı hükümleri bilmesi de farzdır. Ticaretle uğraşıyorsa alış verişte helal olanlar haram olanlar alış verişin sahih olması veya geçersiz olması gibi hususları bilmek farzdır. Eskiden tüccarlar ticaret için yola çıktıklarında yanlarında fıkıh ilmini bilen kimseler götürürlerdi ki, ihtiyaç anında onlardan bilgi alır, onlara danışırlardı. ( Hadimi )

Ticaretle uğraşanların faiz hükümlerini çok iyi bilmeleri lazımdır. Çünkü bilerek veya bilmeyerek faize düşen çok kimseler vardır.

Latife: Bir Türk çarşıda atını tutuyordu, at bevletmeye başlayınca etraftakiler kaçıştılar. Türk gülerek, “pis olduğunda ithalâf ( görüş ayrılığı) bulunan ( at idrarın )dan kaçıyorsunuz. Ama haramlığında görüş birliği bulunan faizden kaçmıyorsunuz” dedi. ( Hılye )

(3)

İmamların çoğu namaz, ve imamlık ile ilgili hükümleri bilmiyorlar. İmamlığa en lâyık olan:

1. Namazın sahih olma ve bozulma hükümlerini en iyi bilen, sonra

2. Tecvidi iyi bilen ve güzel okuyan.

3. Sonra vera’ sahibi,1

4. Sonra en yaşlı olan

5. Sonra önce müslüman olan. Daha önce müsülman olmuş genç sonra müslüman olan ihtiyara imam olur.

6. Sonra ahlâkı güzel olan

7. Sonra yüzü güzel olan

8. Sonra Hasebi ( Şerefi ) yüksek olan

9. Sonra Nesebi en şerefli olan

10-Sonra sesi güzel olan

11-Malı çok olan

12-İtibarı yüksek olan

13-Elbisesi temiz olan

14-Mukim olan, misafir olana imam olur.

15-Hür olan, azat edilmiş köleye imam olur.

16-Abdesti olmadığı için teyemmüm eden, gusül için teyemmüm edene imam olur. Hepsinde müsavi olurlarsa aralarında kura çekilir. (İbni Abidinden)

Sefih, felçli, alaca hastalığı olan, içki içen, faiz yiyen, laf taşıyan kişinin arkasında namaz mekruh olur.

Mürainin arkasında, sesini güzelleştirmek için kendini zorlayan kişinin arkasında namaz mekruh olur.

Kişinin kendisinden hoşlanmayan bir topluluğa imam olması da mekruh olur.

(4)

Ayet Meali: Sizden hayra çağıran, iyilikle emreden, kötülükten nehyeden bir topluluk olsun. ( Al’i imran- 104 )

Hayr, kendisinde din veya dünya bakımından fayda bulunan şeydir. İyilik şer’i şerifin ve aklın güzel gördüğü şeydir. Kötülük şer’i şerifin ve aklın çirkin gördüğü şeylerden, kendisinde Allah (c.c) in rızası bulunmayan hususlardır.

Rivayet:

Peygamber efendimiz minberde iken kendisine, “ İnsanların en hayırlısı kimdir” diye soruldu. O:

“İyilikle emreden, kötülükten neyheden, Allah’tan çok korkan, akrabalık bağlarını kesmeyendir.” buyurdu.

Hadisi Şerif: Kim iyilikle emreder, kötülükten nehyederse o, yeryüzünde Allah’ın halifesi, Rasûlûllahın halifesi, Kur’anın halifesidir.

Hadisi Şerif: Huzeyfe ra’den: İnsanlar üzerine öyle bir zaman gelir ki, o zamanda insanlara bir merkep lâşesi iyilikle emreden kötülükten nehyeden mü’minden daha sevimli gelir.

Süfyani Sevriden: Komşuları içinde sevilen din kardeşleri arasında, övülen kişi bilin ki yağcıdır.1

Hadis-i Şerif: İnsanlar bir kötülük görüp onu düzeltmemeye başladıkları zaman Allah’ın onlara umumi bir azap vermesi yakındır.

Hadis-i Şerif: İbni Abbas (ra)dan: Ya Resulellah! İçinde iyi kimseler varken bir köy helâk edilir mi? diye soruldu. Efendimiz:

-Evet buyurdular.

-Ne sebebiyle? denildi.

-Tembellikleri sebebiyle ve engellemeye güçleri yettiği halde kötülüklere karşı sükut etmeleri sebebiyle buyurdu.

Ömer İbni Abdülazizden. Bazı kişilerin işledikleri günahlar sebebiyle Hz. Allah bütün insanları cezalandırmaz, ancak günahlar açıktan işlenir hale gelir insanlarda onu çirkin görmezlerse o zaman hepsi cezayı hak etmiş olurlar.

Hz. Allah Yûşa bin Nun (as)a şöyle vahyetti.

“Ben senin kavminin iyilerinden 40 bin, kötülerinden 60 bin kişiyi helak edeceğim.”

Hz. Yüşa (as) Ya Rab! Kötülerin helak sebebi belli iyiler niçin helak oluyor? diye sordu.

Hz. Allah: “Onlar benim kızdığım şeye kızmadılar, kötülerle beraber yediler içtiler.” buyurdu. (Tenbihül gafilin)

Bilmiş ol ki yapılması vacib olan şeyi emretmek vacib, mendub olan şeyi emretmek mendübdur. Bütün kötülükleri nehyetmek vacibdir. Çünkü kötülüklerin tamamı çirkindir.

Hadis-i Şerif: Ebu Said’il-Hudri (ra)dan. Sizden kim ki bir kötülük (işlendiğini) görürse onu eliyle değiştirsin, buna gücü yetmezse diliyle değiştirsin ona da gücü yetmezse kalbiyle değiştirsin ki bu (sonuncu) imanın en zayıfıdır.

Açıklama: El ile değiştirme içki kadehini ve eğlence aletini kırmak gibi hususlardır. Dil ile değiştirmek, azarlamak ve Allah-ü Tealâyı hatırlatmak nasihat etmektir. Kalp ile değiştirmek, o yapılan işleri çirkin görme, eğer gücü yetse eliyle yahut diliyle onları değiştirmeye kesin kararlı olmaktır. Kalple olan, netice yönünden imanın en zayıf olanıdır. Bunun da ötesinde hardal tanesi kadar iman yoktur.

Ashabın bazısından: Kişi bir kötülük görüp ona mani olamazsa üç defa şöyle demelidir: “Allah’ım bu kötü bir iştir, ben buna razı değilim.” bunu söylediği zaman görevini yapmış olur.

Bilmek lâzımdır ki: İyilikle emretmenin vacib olması için iyiliği yapmak, kötülükten nehyetmenin vacib olması için onu yapmıyor olmak şart değildir. Yani asi kişilerin kendi işlediği günahlardan, kötülüklerden, nehyetmesi vacibdir.

Hadis-i Şerif: Muhakkak ki Hz. Allah bu dini fasık kimselerle de kuvvetlendirir.

Ayet Meali: Kendinizi unutup insanlara iyiliğimi emrediyorsunuz?... (El-Bakara-44) bu ayetteki azarlama kendilerini unuttukları içindir. Yoksa başkalarına iyiliği emrettikleri için değil.

Seleften bazıları şöyle dediler: İnsanlar yapmasa da siz iyilikle emredin.

(5)

Müezzine icabet şöyle olur.

Ezan okunurken bütün işini bırakıp müezzinin söylediklerini söyler, Hayye alessalâh, Hayye alelfelah’a geldiği zaman, “Allah’ın dilediği olur, dilemediği olmaz. Lâ havle velâ kuvvete illâ billâh” der. Müezzin “Essalâtü hayrun minennevm” deyince. “Doğru söylüyorsun, hakkı söylüyorsun, lâ havle velâ kuvvete illâ billâh” der. Ezan bitince ezan duasını okur.

Ezan Duası: Allâhümme Rabbe hâzihi’d-da’veti’t tâmmeti vessalâtil-kaaimeti âti Muhammedeni’l-vesîlete vedderecater-refiate veb’ashü mekamen mahmûdenillezî veadtehû, inneke lâ tuhlifü’l-mîâd.

Manası:

Allâh’ım! Ey bu davetin ve kılınmak üzere bulunan namazın Rabbi. Peygamberimiz Hazreti Muhammed’e (s.a.v.) vesîleyi ve yüksek dereceyi ver. Onu kendisine va’d buyurmuş olduğun “Makam-ı Mahmûd”a eriştir. Şüphe yok ki Sen va’dinden dönmezsin.

Kim ezanı işitip bunları yapar peygamberimiz için vesileyi isterse onun şefaatine nail olur.

Salim bin Ûbade öldüğünde, babası kötü bir halde öldü diye çok üzüldü, defnedildikten sonra bir adam salim’i rüyasında görüp, Allah (c.c) sana ne yaptı? diye sordu. Salim:

-Allah beni mağfiret etti. Adam:

-Ne sebebiyle? Salim:

-Büyük bir günah işlemeye gidecektim, ezan başladı, Müezzini dinledim, ezana icabet ettim, ezan bitinceye kadar bekledim sonra gittim. Bu sebeple Allah (c.c) beni affetti.

EZAN DUASIYLA ALÂKALI MÜHİM BİR KISSA

Meşhur halife Harun Reşid’in hanımı Zübeyde Hatun Bağdat’tan Mekke’ye içme suyu getiren hayırsever bir hanımdır. Vefat ettikten sonra kendisini rüyada gören evliyadan bir zat onu cennet köşklerinde görmüş:

-Bu makama, yapmış olduğun su hayratı sebebiyle mi kavuştun? diye sormuş. Zübeyde Hatun şöyle cevap vermiş:

-Hayır! Yapmış olduğum su hayratı hiçbir işe yaramadı. O hayrı yaptıktan sonra kendimde benlik hasıl olmuştu. Hiçbir erkeğe nasip olmayan böyle bir hayır bana nasip oldu diye kendimde varlığa kapıldım. Bunun üzerine hayrım defterime yazılmamış. Ancak, her ezan okunduğunda ezan duasına devam ederdim. Bu bulunduğum makam onun için verildi.

1 Ehli Sünnet alimlerine göre akıl kalbde nuru beyindedir.

1 İyal: Ehlibeyt, hane halkı demektir.

1 Alem-i ceberut: İlahi kudret. Alem-i meleküt:Ruhların ve meleklerin alemi. Alem-i mülk:Dünya.

1 Haramlardan ve şüpheli şeylerden kaçınan.

1 İyilikle emretmiyor, kötülükten nehyetmiyor ve bu yüzden seviliyor ve övülüyorsa.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 7984

7. SOHBET KALP VE AZALARDA FESADIN ORTAYA ÇIKMASI

Meali : Beni insanların dirildikleri günde utandırma. Çünkü, o günde ne mal fayda verir, ne de evlat. Ancak Allah’a temiz bir kalple varan başka!. (Eş-Şuara- 87,88,89)

Bilmiş ol ki, nefis ve kalbin ıslahı en mühim işlerdendir. Çünkü, günahlar sebebi ile kalp ve azalarda fesat zahir olursa, sahibi dalâlete düşer ve helâk olur.

Ayet Meali : İnsanların kendi ellerinin yaptıkları (iradeleri ile işledikleri) şeyler (günahlar) yüzünden karada ve denizde fesat meydana çıktı ki, Allah işledikleri günahlardan bir kısmının cezasını dünyada onlara tattırsın. Olur ki, (küfürden ve işledikleri günahlardan) dönerler. (Er-Rûm- 41)

Ayet-i kerimede geçen kara ve denizden maksat kalp ve azalardır. Yani: “Kulların kalp ve azalarında fesat ortaya çıktı” demektir. Azaların fesadı; haram yemek, yasaklanmış işleri yapmak, nefsin şehvet ve arzularına uymaktır. Kalbin fesadı; kötü itikat, bid'atlara düşmek, şüpheli şeylere dalmak, haset, kin v.b. gibi kötü huylar edinmek, dünya, süs ve şehvetleri sevmektir. Kalbi öldüren en büyük manevi hastalık, şer’i şerife aykırı davranmakta ısrar etmektir. Böylece kalp ölür, şeytan onu yutar ve artık o kişiye vaaz ve nasihat fayda etmez.

Kalbin ilâcı ve cilâsı bir takım hususlardır: (1)

1.Mânâsını düşünerek Kur’an okumak.

Hadis-i Şerif : Her şeyin bir cilası vardır, kalbin cilası; manasını düşünerek Kur’an-ı Kerim okumaktır.

2.Ölümü hatırlamak. (2)

Çünkü ölümü hatırlamak sebebiyle kalp katılığına sebep olan fazla, faydasız düşünceler kalpten uzaklaşır. (3)

3.Allah’ı zikretmek.

Hadis-i Şerif : Hazret-i Enes(r.a) dan: Şeytan hortumunu (ağzını ve burnunu) insanoğlunun kalbine koyar. Eğer insan Allah-ü Teala'yı zikrederse, geri çekilir; şayet unutursa, onun kalbini yutar. Şeytanın insana yakınlığı ve uzaklığı, kulun Allah-ü Tealâ’yı zikri kadardır.

Rivayet :

Ömer İbn-i Abdülaziz anlatıyor : Bir adam Allah-ü Tealâ'dan, Şeytanın insanoğlunun kalbindeki yerini göstermesini niyaz etti. Rüyasında billur gibi içi dışından görünen bir adam cesedi gördü ki, Şeytan bir kurbağa suretinde adamın sol omzu üzerine oturmuş, upuzun hortumu var, hortumunu şahsın sol omzundan kalbine sokup vesvese veriyor, kişi Allah’ı zikredince geri çekiliyor.

Hadis-i Şerif : Muhakkak ki şeytan size vesvese verir. Siz onunla konuşmuş olsanız, elbette küfre düşerdiniz. Öyle ise, Kulhüvallahü Ehad’ı çok okuyunuz.

Bazı keşfi açık zatlar, şeytanı bir laşe üzerine oturmuş ve insanları ona davet eden iri bir köpek suretinde gördüler. Bunun sebebi; Şeytan, Âdem aleyhisselam sebebi ile rahmetten kovulup, lânete uğradığı içindir. Önce Hazret-i Âdem’e düşmanlık yaptı, sonra da; intikam alırcasına ademoğullarını dalâlete düşürmek, hak yoldan ayırmak için bütün gayretini harcıyor.

Önce Âdem Aleyhisselam’dan başladı :

Ayet Meali : Nihayet Şeytan onu vesveselendirince:- “Ey Âdem! Seni ebedilik ağacına, bir de son bulmayacak saltanata (ulaştırmaya) delâlet edeyim mi? “dedi. ( Ta-Ha –120 )

Rivayet :

Vehb’den : Hazret-i Âdem yeryüzüne inince, Şeytan yırtıcı hayvanlara: “Bu sizin düşmanınızdır, onun için bunu öldürün” dedi. Hayvanlar hemen toplandılar. Köpeğe: “Sen bizim en cesurumuzsun, bu işi sen yaparsın” dediler. Âdem (A.S.) bunu görünce çok şaşırdı. Hemen Cebrail (A.S.) gelip: “ Ey Âdem, köpeğin başını elinle okşa” dedi. Hazret-i Âdem köpeğin başını eliyle okşayınca, köpek ona alıştı. Bunun üzerine diğer hayvanlar dağıldı, köpek ademoğlu ile beraber kaldı.

Şeytan, sonra kıyamete kadar gelecek olan evladını, dalâlete düşürmek için uğraşmaya başladı.

Ayet Meali : ( Ve yine İblis) “ Benden şerefli kıldığın (bu adam) da kim oluyormuş, eğer beni kıyamet gününe kadar geciktirirsen, andolsun ki, pek azı hariç olmak üzere, mutlaka kendime bağlarım” demişti. (El-İsra - 62)

Ayet Meali : İblis “ Öyle ise, beni azdırmana karşılık yemin olsun! Ben de onları saptırmak için, mutlaka senin doğru yolun üzerine oturacağım. Sonra onlara, önlerinden, arkalarından, sağlarından ve sollarından sokulacağım. Sen de çoğunu şükredici bulamayacaksın” dedi. (El-Araf -16,17)

Açıklama : Önlerinden gelirim demek; ahiret tarafından gelirim demektir. Yani dirilmek yok, cennet yok, Cehennem yok demek suretiyle şüpheye düşürürüm. Ayrıca, haset yönünden gelirim. Hasedi, büyük âlim ve şeyhlere güzel gösteririm. Bu sayede birbirlerinin hâllerini ve sözlerini beğenmezler.

Arkalarından gelirim demek; dünya tarafından gelirim demektir. Onların gözünde dünyayı süsleyerek, kendilerini dünyaya çağırırım.

Sağ taraflarından gelirim demek; hayır, hasenat tarafından gelirim demektir ki, kendilerini hayır ve hasenat işlerinden vazgeçiririm. Ayrıca, kendilerini beğenmeye ve riyaya düşürürüm demektir.

Sol tarafından gelirim demek; şehvetlere teşvik ederim demektir.

Mel’un şeytan, üst ve alt tarafları unuttu, bu sebeple üst taraftan gelemez. Dolayısıyla kişi ile Allah’ın rahmeti arasına giremez, yine secde halinde de insana yaklaşamaz.

Onların çoğunu şükredici bulamazsın demek; itaat edici bulamazsın demektir. Mel’un Şeytan, bunu kesin olarak değil, tahmin ederek söylemiş, fakat ne yazık ki isabet etmiştir.

Ayet Meali : Gerçekten İblis, insanlar aleyhindeki (muhakkak onları azdıracağım) vaadini yerine getirdi. Onun için, müminlerden ibaret bir fırkadan başkası, İblis’e tabi oldular.” (Sebe -20)

Allah-ü Tealâ da Şeytan’ı korkutmak için, “Ey mel’un! buyurdu. Biz seni onlar üzerine musallat etmeyiz, onlara karşı sana hükmetme gücü vermeyiz, git istediğini yap.”

Ayet Meali : “Doğrusu benim o gerçek kullarım var ya! Senin (Ey İblis), onlar üzerine hiçbir hakimiyetin yoktur. Rabb’in ise vekil olarak yeter.” (El- İsra- 65)

Gerçek kullar, ihlaslı kullardır. Cüneyd-i Bağdadî der ki: “İhlâs, kul ile Allah-ü Tealâ arasında bir sırdır. Melek onu bilemez ki yazsın, Şeytan bilemez ki bozsun.”

Akıllı kişi, Şeytan’ın hilelerine karşı uyanık olur, onun vesveselerini def etmeye çalışır. Bunlar da şeytanın hilelerini bilmekle mümkün olur. Şeytanın hilelerinden korunmak; Allah-ü Tealâ’ya sığınmakla, dünyaya karşı aşırı istek ve uzun düşünceleri terk etmekle mümkün olur. Çünkü bunlar, müminin silahıdır.

Rivayet : Şeytanın insanlardan şikâyeti.

Bir takım insanlar Hasan-ı Basri Hazretlerine gelip, şeytandan şikayetçi oldular. O: “Şeytan şimdi benim yanımdan çıktı, sizden şikayetçi oldu. İnsanlar dünyayı bana bıraksınlar, dünyaya çok dalmasınlar, ben de onların dinini onlara bırakayım” dedi.

Şeyh Ebu Medyen’den: Şeytan şöyle der: “Allah-ü Tealâ dünyayı bana mülk olarak verdi. Kim benim mülkümde benimle çekişirse, onun imanını almaktan başkasıyla teselli olmam.”

Kim dünyadan kendini çekerse, dünya ve dünyalığa kendini kaptırmazsa, dünya yorgunluğundan rahat eder, İblis’in şerrinden kurtulur. Şeytanla mücahede etmek lâzım, onun sonu yok, o hayatta olduğu sürece ondan kurtuluş yok. O, gafil olmayan bir düşmandır. Öyle olunca, elinde bulunan taat sermayesini değiştirmemesi için, uyanık ve dikkatli olmak lâzımdır.

Hasan-ı Basri Hazretleri’ne;

-İblis uyur mu? dediler. O, gülerek;

-İblis uyusaydı biz rahat ederdik, buyurdular.

Hadis-i Şerif : Hazreti Ebu Bekir (R.A.)’dan: Peygamber Efendimiz şöyle buyurdu:

“Lâ ilâhe İllallah” kelime-i tevhidini okumaya ve istiğfara devam ediniz. Zira şeytan, “Ben insanları, günahlarla helâk ederim. Onlar ise beni, kelime-i tevhid ve istiğfar ile helâk ederler” dedi.

Tarikat-ı Muhammediyye’de anlatıldığına göre, insanoğluna musallat kılınan Şeytan, insanı aldatmaya yedi yönden gelir:

1. Çeşitli arzular, lezzetlerle ve şehvetleri göz önüne getirerek, ibadet edeni itaatten alıkoyar. Bunu da, daha çok üç şekilde yapmaya çalışır:

a) “Allah-ü Tealâ'nın, senin ibadetine ihtiyacı yoktur” der. Ona, şu ayet-i kerimelerle karşılık vermek lazım:

Ayet Meali : Kim salih amel işlerse, (sevabı) kendine; kim de kötülük ederse, (cezası) yine kendinedir. Yoksa Rabb’in, asla kullara zulüm edici değildir. (Fussilet- 46)

Ayet Meali : Kim (Allah yolunda veya nefsi ile) mücahede ederse, kendisi için mücahede eder, (sevabı kendinedir); çünkü Allah-ü Tealâ bütün âlemlerden müstağnidir, (bunların mücahedesine de ihtiyacı yoktur). (Ankebut- 6)

b) “Allah-ü Tealâ kerimdir, senin günahlarına mağfiret eder, sen salih amel işlemesen de, seni cennetine koyar” diyerek aldatmaya çalışır. Şeytan’a şu ayet-i kerimelerle karşılık vermelidir.

Ayet Meali : Ey (kâfir) insan! Kerim olan Rabb’ine karşı seni aldatan ne? (Et-Tekvir- 6) (4)

Ayet Meali : Bu öyle bir cennettir ki; biz ona kullarımızdan takva sahibi olanları vâris kılarız. (Meryem- 63)

c) Senin amelin kusurludur, riya v.b. şeyler karışmıştır, zaten sen takva sahibi değilsin, amelin boşa gider, gibi vesveselerle kandırmaya uğraşır. Ona şöyle karşılık vermelidir. “Benim bütün isteğim, arzum, Allah-ü Tealâ'nın emirlerine uymak, bu sayede azaptan kurtulmaktır. Bu ise, amelin kabul edilmesine bağlı değildir. Bununla beraber ben cidden ibadet ve taata muhtacım; çünkü ahiret hazırlığı yapmak, ahiret için azık hazırlamak lazım, zaten bizim yaratılış gayemiz, Allah-ü Tealâ'ya kulluk yapmaktır.” (5 )

2. Mel’un Şeytan bu vesvesede başarılı olamazsa, başka bir hileye başvurur: “Sonra yaparsın” der, “Henüz gençsin, ihtiyarlayınca salih ameller işlersin, yahut boş vakitlerinde ibadet edersin veya mübarek gün, gece ve aylarda...” gibi sözlerle oyalamaya çalışır. Ona; “Ecelim benim elimde değil; Allah-ü Tealâ'nın kudretindedir, uzatma imkanım yok. Ne zaman öleceğimi ise bilemem, her nefeste ölüm gelebilir. Sonra, her vaktin kendine göre ibadeti vardır, bir tehir edersem geçer gider, bu günün işini yarına bırakırsam, yarının işini ne zaman yaparım?” demek suretiyle cevap vermeli, onu reddetmelidir.

3. Şeytan bundan da netice alamazsa, acele ile emreder. “Çabuk ol, acele et, hızlı hızlı namaz kıl, bazı rukünleri hafif tut ki, diğer bir ibadete yahut, dünyalık filan işe boş vaktin kalsın.” der. Ona, şöyle demelidir: “Az ve tamam olan bir iş, çok fakat noksan olan bir işten hayırlıdır. Zira Hazreti Allah, ancak iyi ve tamam olan amelleri kabul eder.”

4. Şeytan-ı lâin, bundan da aciz kalınca, amelini bütün şartları ve adabına riayet ederek kılmasını telkin eder, fakat riya karıştırır. Şöyle karşılık verilmelidir: “İnsanlar, başkalarına fayda veya zarar vermeyi bırak; kendilerine bile fayda yahut zarar veremezler. Allah-ü Tealâ'nın beni görmesi yeter, fayda ve zararı yaratan O’dur. Allah-ü Tealâ, Kur’an-ı Kerim’inde şöyle buyuruyor:

Ayet Meali: “ ...De ki: “İyi, kötü hepsi Allah’tandır. Bu cemaata ne oluyor ki, söz anlamaya yanaşmıyorlar. ( En-Nisa-78)

5-İtaatına bir noksanlık vermekten ümidini kesince, kendisini beğendirmeye uğraşır. Der ki:”Ne uyanık adamsın, ne akıllısın? Kimsenin uyanamadığı yerde, sen uyandın, benim vesveselerimi bildin, makbul ibadetler ve Allah’ın rızasına muvafık ameller işledin. Sen diğerlerinden üstünsün” der. Cevaben: “Bu hususta minnet Rabb’imedir, bende bir şey yok. Bu uyanıklığı da, üstünlüğü de bahşeden odur. Amelime kıymet kazandıran O’nun fazl- ı keremidir. Yoksa, bunu ben hak etmiş değilim. Hem Allah-ü Tealâ'nın nimetleri karşısında benim amelimin ne değeri olabilir? Rabb’im şöyle buyuruyor:

Ayet Meali : “Görmediniz mi ki, Allah göklerdekini (Güneş, Ay, yıldız ve bulutları) ve yerde olanı hep menfaatiniz için bir sebep kılmıştır. Hem âşikare, hem gizli olarak her türlü nimetlerini üzerinize tamamlamıştır. Böyle iken insanlar içinde kimisi de var ki, ne bir ilme, ne bir delile, ne de aydınlatıcı bir kitaba dayanmaksızın Allah’ın dini hakkında mücadele ediyor. (Lokman- 20)

Ayet Meali : ” Hem Allah istediğiniz şeylerin hepsinden size verdi. Eğer, Allah’ın bunca nimetini teker teker saymaya kalksanız, onu kısım kısım bile sayamazsınız. Gerçekten insan çok zalimdir, çok nankördür.” (İbrahim- 34)

Benim amellerim, Rabb’imin açık ve gizli nimetlerini karşılayamaz. Ben nasıl kendimi ve amelimi beğenebilirim ey mel’un? demelidir.

6.Şeytan bundan da ümit kesince, mümini gizli riyaya düşürmeye çalışır. Der ki : “Sen gizlice ibadet et, Allah-ü Tealâ senin durumunu kullarına açıklar, bu çalışman sayesinde seni onlar arasında şerefli kılar”.(6) Şöyle karşılık vermelidir: “Ey melun! Şimdiye kadar benim amelimi bozmaya çalışıyordun, şimdi ise, amelimin ihlâsını yok etmeye çabalıyorsun. Ben Allah’ın kuluyum, kölesiyim, o ise benim efendimdir. İsterse, benim gizli amellerimi insanlara bildirir, isterse gizler. Dilerse, beni hatırlı, kıymetli kılar, dilerse, değersiz kılar, her şey ona aittir, amelimin insanlar tarafından bilinip bilinmemesi benim için fark etmez.”

7.“Senin amel işlemeye ihtiyacın yok, zira sen ezelde said (bahtiyar) olarak yaratılmışsan; salih amel işlememek sana zarar vermez, gideceğin yer Cennettir. Yok, şakî (bedbaht, kötü halli) olarak yaratılmışsan, sana faydası olmaz; çünkü gideceğin yer Cehennemdir.(7) Rahatını terk edip kendini boşuna yorma” der. Bu sefer şöyle demeli: “Ben bir kulum, köleyim. Kölenin vazifesi, efendinin yap dediğini yapmak, yapma dediğini de yapmamaktır. O, dilediğini yapar, yaptığından da sual edilmez . Hem ben eğer saîd isem, Cennette derecemin yüksek olması için amele ihtiyacım var. Eğer şakî isem, yine amelime ihtiyacım var, hiç değilse yarın kendimi kötülemem. Şunu da iyi bil ki, Allah-ü Tealâ’ya itaat etmiş olduğum halde Cehenneme girmek, ona isyan edip de Cehenneme girmekten daha sevimlidir. Allah-ü Tealâ, sebepleri yaratandır. Şüphesiz amelleri Cennete girmeye sebep kılmıştır.

Dua : “Allah’ım! Razı olacağın, seveceğin taatlara bizi muvaffak kıl, kereminle bütün ibadetleri, her türlü hayırları yapmayı bize nasip et. Ey kerem sahibi! Kereminle bütün hatalarımızı mağfiret et. Hazreti Muhammet (A.S.) hürmetine, gaflet uykusundan uyar. Geçenleri tedarik etmek ve uyanmakla bizi rızıklandır. Dünya ve ahirette her türlü belalardan bize selamet ver. Allah’ım! Senin örtmen, göstermemen sebebi ile aldanmaktan sana sığınırız. Affından ümit kesmekten sana sığınırız. Rahmetinle bizim duamıza icabet et, Cennete girmeyi bize müyesser kıl, cemalini görmekle gözümüzü nurlandır.” Amin.

KALB VE AZALARDA FESADIN ORTAYA ÇIKMASI-II

Hadis-i Şerif : İbni Abbas (R.A.)’dan : Efendimiz buyurdu:

Kim ki “Cezallah-ü annâ Muhammeden hayran” yani; “Allah-ü Tealâ,bizden dolayı Muhammed (a.s)’a hayır ile mükafat versin. Yahut “Cezallahü nebiyyena Muhammeden bima hüve ehlühü” yani;Allah-ü Tealâ nebimiz Muhammed Aleyhisselam’ı, ehil olduğu mükafat ile mükafatlandırsın” derse, üzerinde vazifeli bulunan Kirâmen Kâtibin Melekleri’ni yormuş olur.

Hadis-i Şerif : “Kıyamet gününde derecesi bana en yakın olanınız, en çok salât okuyanınızdır.”

“Allahümme salli alâ seyyidina Muhammedin ellezi mele’te kalbehü min celalike ve aynehü min cemalike fe esbaha müferrahan mensuran müeyyeden ve ala alihi ve sahbihi ve sellim.”

Allahım! Kalbini celalinden, gözünü cemalinden doldurduğun; bu vesile ile ferahlayan, yardım olunan ve kuvvetlendirilen Muhammed (A.S.)’a âl ve ashabına salât ve selam eyle.

(1)

Kalbin cilâsından biri de; midenin boş olması, yani, açlıktır.

HİKAYE :

Seriyyüs Sakati (rh) anlatıyor: Bir gün mezarlığa gitmiş idim. Orada, Behlül’ü gördüm. -Burada ne yapıyorsun? diye sordum.

-Bana eziyet etmeyen, arkamdan gıybet etmeyen bir toplulukla oturuyorum. dedi.- Herhalde karnın açtır. dedim.- “Aç ol. Zira açlık, takva sahibi insanların halidir” diyerek oradan ayrıldı.

(2)

Kalbin cilâlarından birisi de, ölümü hatırlamaktır.

Her an ölümle karşı karşıya olan kişinin, ölümü çok hatırlaması lazımdır. İnsanlar ölümü hatırlama hususunda iki kısımdır:

1. Gaflet ehli olanlar: Bunlardan bir kısmı hiç ölümü hatırlamazlar. Eğer kendilerine hatırlatılırsa, hemen kalbinden bunu uzaklaştırırlar. Diğer bir kısmı ise, ölüm kendilerine hatırlatılınca dünyadan ayrılacaklarına, bünyelerinin bozulacağına üzülürler. Bu iki kısım da cahil gafiller sınıfına dahildir.

2. Uyanık olanlardır: Bunlardan bir kısmı tabî olarak ölümden korkarlar. Bir kısmı, o ana kadar yaptıkları amellerini beğenmedikleri için , diğer bir kısmı ise ölümle, amellerin karşılığının verilmesi kapısı açılacağı için ölümden korkarlar.

Hazret-i Âdem (A.S) ve Hazret-i İbrahim (A.S) ölümden hoşlanmazlardı. Hazreti Musa (A.S), ölümden hoşlanmadığı için, Hazret-i Azrail (A.S)’ın gözüne bir tokat vurdu. Davut (A.S) ölümü ve kıyameti hatırladığında ağlar ve aklı başından giderdi.

İbni Sirin ölümü hatırladığı zaman, bütün azaları ölmüş gibi hareketsiz kalırdı. Ömer İbni Abdülaziz ise, ölümü hatırladığında bütün azaları titrer, kuş gibi çırpınırdı.

Sâlih kimselerden bazısı ise, Allah-ü Teala’ya kavuşma ümidi, ölüm korkusu üzerine galip gelir ve ölümü tercih ederlerdi. Çünkü ölüm dosta kavuşma vaktidir. Hazret-i Huzeyfe (R.A) ölürken: “Dost fakir olarak geldi”. demiştir.

Hadis-i Şerif : Ölüm mümine hediyedir.

İnsanlardan bir kısmı, önceden işlediği kötü ameller yerine salih amel yapmak için, ölümden hoşlanmaz. Bunların içinde, mal ve evlattan ayrılmak gibi zorlukları hatırlayıp, korkusu artanlar vardır. Bu zorluklar gafillere ağır, uyanıklara ise hafiftir. Bu zorlukların en zor olanı ise; ölürken amellerini görmek, geri gelmesi mümkün olmadığı bir zamanda, fırsatı kaçırdığını anlamaktır.

Ölümün zorluklarından biri de; Azrail (A.S)’ı görmektir. Hatta İbrahim (A.S), Azrail (A.S)’ın, kafirlerin ruhlarını alırken içinde bulunduğu sureti gördü; o hale takat getiremeyip bayıldı. Kendine gelince; “kafirlere ceza olarak seni böyle görmeleri yeter.” dedi. Ölüm acısı da, ölüm zorluklarındandır. Hazret-i Aişe Validemiz anlatıyor: Peygamberimiz ölüm hastalığından elini suya sokup yüzünü siliyor ve “Muhakkak ölümün zorlukları vardır.” buyuruyordu.

Hazreti Fudayl’a: “Etrafında insanlar acıdan muzdarip iken, ölmek üzere olan kişi neden susuyor.” dediler. O:“Melekler onu tutarlar.” dedi.

Ölüm zorluklarının sonuncusu ve aslı;” sü-i hâtime “(kötü son)’dur. Bu da, ölüm esnasında kalbe şüphe ve inkarın gelmesidir. Diğer bir görüşe göre; o esnada kalbe, dünya sevgisinin ve dünya ile ilgili isteklerin galip gelmesidir. Kişi bu hale boğulmuş iken, ruhu çıkar gider. Allah-ü Teala bizi sü-i hatimeden korusun, iman-ı kâmil üzere ölmeyi nasip etsin. (Amin). (Bazı ilavelerle beraber Ğaliyet’ül- Mevaiz’den alınmıştır.)

(3)

Katı kalp taştan daha katıdır.

Ayet Meali : “O zamandan sonra (ölünün dirilişinden bile ibret almayarak), kalpleriniz yine katılaştı taş gibi. Hatta, ondan da katı oldu. Çünkü öyle taşlar var ki, içinden ırmaklar kaynar. Öyleleri var ki, yarılıp ortasından su fışkırır. Öyleleri var ki, Allah korkusu ile dağdan aşağı yuvarlanır. Allah yaptığınız işlerden habersiz değildir.”(El-Bakara-74)

Katı kalpli kişinin gözünden Allah korkusu ile bir damla yaş akmaz.

Hadis-i Şerif : “Gözün ağlamaması, kalbin katılığındandır. Kalp katılığı, günahın çokluğundandır. Günahın çok olması da, ölümü unutmaktandır. Ölümü unutmak, uzun düşüncelerdendir. Uzun düşünceler, dünya sevgisinden kaynaklanır. Dünya sevgisi ise, bütün hataların başıdır.

Denildi ki: Büyük günahların tamamı üç şeyde toplanmıştır:

Ø Dünya sevgisi : Çünkü dünya sevgisi; adam öldürmek, zulüm, hırsızlık, riya, yetim malı yemek, zekât vermemek, yalan şahitlik ve haramı helal kabul etmek, gibi büyük günahların bineğidir.

Ø Nefsin arzularına uymak : Çünkü bu; kişiyi bid’ata, dinden dönmeye, isyan etmeye akrabalık bağlarını kesmek, gibi büyük günahlara düşürür.

Ø Başkalarına iyi görünmek : Bundan; şirk, riya, nifak vb. şeyler doğar.

Şeytanın en çok musallat olduğu şey; salih insanlar, namaz ve oruç gibi hayırlı amellerdir.

Rivayet :

Namazdaki vesvese.

Peygamber Efendimiz’e, namazdaki vesveseden soruldu. Efendimiz:

-“O, Hanzeb isimli şeytandandır. Onu hissettiğin zaman, Allah’a sığın ve sol tarafına üç defa tükür”(ür gibi yap). buyurdular. Ravi der ki:

“-Ben aynen öyle yaptım Allah benden o vesveseyi giderdi.”

İbrahim Nehai’ye, namazdaki vesveseden soruldu. O: “Kendisinde vesvese olmayan namaz, makbul değildir. Zira, Yahudi ve Hıristiyanların namazlarında vesvese yoktur.” dedi.

Hazret-i Ebu Bekir ve Hazret-i Ali (R.A.) buyurdular ki: Bizim namazımızla ehli küfrün namazı arasındaki fark; şeytanın vesvesesidir. Bizim namazımızda vesvese vardır. Onlarınkinde yoktur. Çünkü onlar şeytana uyarlar, müslümanlar ise uymazlar.

Kişi kafir olduğu zaman şeytan ona: “Ben senden uzağım.” der. Mümin şeytana muhalefet eder. Muharebe muhaliflere karşı yapılır. ( Mefatih)

Şeytan insana zorla kötülük yaptıramaz. Ancak, güzel gösterir ve vesvese vermeye çalışır.

Rivayet :

Hüküm verilip, cennet ehli cennete, cehennem ehli cehenneme girdiğinde, İblis’e cehennemde bir minber kurulur. Melekler ehli küfrü toplarlar. Şeytan minbere çıkar, onlara şöyle seslenir :

Ayet Meali : İş bitince (İlahi hükümler yerini bulup cennetlikler cennete, cehennemlikler cehenneme gidince), Şeytan ateşte onlara der ki: “Şüphe yok ki, Allah size hakkı vaat etmiştir. Bende size vaat ettim; (hesap yoktur, kıyamet yoktur, olsa da putlarınız sizi kurtarır gibi gerçek olmayan vaatlerde bulundum) ama, size yalancı çıktım. Zaten benim size karşı bir gücüm yoktu; yalnız sizi (batıla) çağırdım, siz de hemen bana uydunuz. O halde beni kınamayınız. Kendinizi kınayınız. Ben sizi kurtaramam, siz de beni kurtaramazsınız. Bundan önce ben, sizin beni Allah’a ortak koşmanızı tanımamıştım; muhakkak ki zalimlere acı bir azap vardır.” (İbrahim- 22)

Şeytan (aleyhillâne) hayır ve itaatle emretmez. Nitekim İmam-ı Busayri (rh) :

“Nefis ve Şeytan’a muhalefet ve isyan et. Şayet onlar sana nasihat etse bile bir hinlik vardır elbet.” buyurur.

Farisî Tercüme : Kim dünya ve dünyalığa kendini kaptırmazsa, rahat bulur, yani; ibadet ve itaatın tadını, lezzetini kalbinde hisseder. Dünya hayatı huzur içinde geçer.

İbadetlerin zevki.

Abdullah-i Kureyşi’den : Bazı insanlar, salihlerden bir zata gelip: “Efendim, ibadet ve taatla meşgulüz, iyilikler yapıyoruz, fakat bunların tadını kalbimizde bulamıyoruz, sebebi ne olabilir, ne tavsiye edersiniz?” dediler. O: “Senin kalbinde, şeytanın kızı var ki o, dünya sevgisidir. Babaların kızlarını evlerinde ziyaret etmesi normaldir. Şeytanda kızını senin kalbinde ziyaret ediyor ve yalnızca fesat bırakıyor. İyiliklerin tadını bulamıyorsun.” dedi.

Kıyamet gününde dünya.

İbni Abbas (R.A)’dan: Kıyamet gününde, dünya; rengi sararmış ve göğermiş, azı dişleri görünen bir kocakarı suretinde getirilir. Gören herkes ondan tiksinir. Mahlûkata arz edilir; “bunu tanıyor musunuz?” denilir. “Bunu tanımaktan Hazret-i Allah’a sığınırız” derler. Onlara; “İşte bu, kendisi ile birbirinize karşı övündüğünüz, kendisi uğruna akrabalık bağlarını kestiğiniz, kendisi için haset ettiğiniz, birbirinize kin güttüğünüz, aldandığınız, hatta uğruna savaştığınız dünyadır” denilir. Sonra Cehenneme atılır. Dünya “Ey Allahım!” der. “Nerede benim taraftarlarım, yardımcılarım ve bana uyanlar?” Allah-ü Tealâ : “Dünyanın yardımcılarını, taraftarlarını ve ona uyanları da atın” buyurur. Akıllı kimse dünya ve dünyanın süslü mal makam ve mevkisine aldanmamalı, mutmain olmamalı, dünyayı elde etmek veya dünyalıktan mahrum olmamak için kimseye zulüm etmemelidir.

Şeytan insanlara apaçık düşmandır. Şu sözleri bunu ifade etmektedir:

Ayet Meali : Allah O’nu (Şeytan’ı), rahmetinden kovdu. O da şöyle dedi : “Muhakkak kullarından bir kısmını kendime alacağım, onları mutlaka doğru yoldan ayıracağım, olmayacak arzulara sürükleyeceğim. Kesinlikle emredeceğim de, davarların kulaklarını (putlara adamak üzere) kesip yaracaklar, yine onlara mutlaka emredeceğim de ,Allah’ın yarattığını değiştirecekler.” Kim Allah’ı bırakıp ta şeytanı dost edinirse; açıktan açığa bir zarara düşmüştür. Şeytan onlara vaatlerde bulunur, olmayacak isteklere ve ümitlere sürükler. Ama şeytanın vaatleri ancak bir aldatmadan ibarettir. (En-Nisa- 118,119,120)

Tefsir :

İblis’in kendine alacağı kişiler, güzel gösterdiği isyanlarda, günahlarda ona itaat edenlerdir.

blis’in hak yoldan, doğru yoldan ayırması; batıla çağırması ve bu hususta vesvese vermesidir.

Olmayacak arzulara sürüklemesi, insanın ulaşamayacağı, kavuşamayacağı uzun düşünce ve mal hayali kurdurtması ile batıl arzulara daldırmasıdır. Diğer bir görüşe göre ise; Cennet, Cehennem, dirilme ve hesap yok düşüncelerini insana vermesidir.

Davarların kulaklarını yarmayı emretmesi, yani; deve, sığır ve koyunları putlar için adayıp, kulaklarını yaracaklar, kendilerine haram kılacaklar, binmeyecekler, sağmayacaklar ve kesmeyeceklerdir..

Allah’ın yarattıklarını değiştirmeleri, yani; suret, yaratılış ve vasıf olarak değiştirecekler.

Allah’ı bırakıp Şeytan’ı dost edinmek, Allah’ın emrettiği şeyleri terk edip, şeytana uymaktır. Açıktan açığa zarara uğramak, sermayeyi tamamen kaybetmektir. Şeytanın vaatleri; uzun düşünceler, afiyet, makam, mevki, nefsin arzularını yerine getirmek gibi dünya lezzetlerine kavuşmaktır. Olmayacak istekler, dirilmek yok, azap yok, yahut çalışmadan da sevap kazanma arzusudur. Şeytanın vesveselerinde esas olan; dünya süslerini insana güzel göstermek, insanın kalbine olmayacak istekler, arzular atamaktır. “Ömrün uzun olacak, bütün emel ve maksatlarına kavuşacaksın, düşmanlarına üstün geleceksin” gibi tatlı hayaller ki, bunların hepsi aldatmacadır. (Ruh-ül Beyan)

(4)

Katade (R.A) : “İnsanın aldanmasının sebebi, şeytanın onu teşvik etmesidir”.

Hasan (R.A): “İnsanı aldatan ahmaklığı ve cehaletidir”.

Mukatil (R.A) : “İnsanı aldatan; ilk hatasında Allah’ın kendisini azap etmeyip affetmesidir. (Tefsir-i Kebir)

Şu söz ne güzeldir: “Eğer sen ahiret işlerinde Allah’ın affına, keremine, ihsanına güveniyorsan niçin dünya işlerinde Allah’ın keremine güvenmiyorsun? Zira kış yaklaştığında, kışın uzunluğuna göre giyecek, yiyecek ve yakacak hazırlıyorsun. Bu hususta “Allah kerimdir, ben kürk ve palto almasam da Allah beni kışın soğuğundan korur” demiyorsun. Halbuki Hazret-i Allah buna kadirdir. Allah-ü Teala’nın senin elbisene ihtiyacı olmadığı gibi, senin ibadet ve tâatına da ihtiyacı yoktur. Elbiseleri kendin için aldığın gibi, ibadetlerin de senin menfaatinedir.

Şayet bir Yahudi: “En sevdiğin yemekte sağlığına zarar vardır ve hastalığını artırır” dese, o yemeği yemez sabredersin. Allah’ın ve peygamberlerin sözünün, aklı ve dini noksan bir Yahudi’nin zan ve tahmini kadar bir değeri (haşa) yok mudur ki, onların zararlı ve tehlikeli diye haber verdiği bir işi terk etmiyorsun? (Mecâlis-i Rumi)

(5)

Ayet Meali : Ben, insanları ve cinleri;” ancak bana ibadet etsinler”diye yarattım.(Ez-Zariyat-56)

Haber :

Davut (A.S.) Allah-ü Teala’ya, âlemlerin ve Hazret-i Adem’in yaratılış sebebini sordu. Hazret-i Allah: “Ben gizli bir hazine idim. Bilinmek istedim ve mahlûkatı yarattım” buyurdu

Hayırlı işleri, salih amelleri, tevbe ve istiğfar etmeyi tehir etmenin tek sebebi nefsinin kötü arzularına muhalefetten aciz olmandan başka bir şey değildir. Bu gerçekten zor olmakla beraber nefsinin arzularına muhalefetin zor olmayacağı bir gün bulabilecekmisin! Halbuki Cennetin etrafı zorluklarla kuşatılmıştır.Nefse muhalefet hiçbir zaman kolay olmayacaktır. Öyle ise şehvetlerin kırılmasını ve lezzetlerden ayrılmayı masiyetlere devamla birlikte temin edemezsin. Çünkü ısyan ve şehvetlere tabi olmakta nefsi helak ve afetlere düşme tehlikesi ile karşı karşıya getirmek vardır.

Denildi ki, Allah-ü Tealâ’ dan kork ve şehvetlere uymanın neticesinden sakın. Şehvetlerin sevinci çabuk geçer, günahı kalır. Hiçbir küçük günahı basit görme. Çünkü onlar birbirine eklenir, çoğalır. Zira selin başlangıcı da, bir damlacık sudur. (Mecâlis-i Rumi)

Bazen şeytan insana: “Çok ibadet yap ki, yüksek derecelere kavuşursun” diye hile yapar. Bunun sebebi nefsine ağır gelsin de ibadeti terk etsin diye insanı usandırmak ve bıktırmaktır.

Hadis-i Şerif : Ebu Hureyre (R.A.)’dan: “Gücünüz yettiği kadar ibadet ediniz.

Yani kendi kendinize fazla ibadet, evrâd-ü ezkâr yüklemeyiniz. Sonra usanır da terk edersiniz. Siz usanmadıkça, Allah-ü Teala usanmaz. Yani siz ibadeti terk etmezseniz, Hazret-i Allah da sevap vermeyi terk etmez.

Hadis-i Şerif : Bu din metîndir. Onun içine yumuşaklıkla giriniz.

Açıklama : Güç yetiremeyeceğiniz şeyi kendinize yüklemeyin, sonra aciz kalır da dini ve ameli terk edersiniz. Çünkü, çok riyâzât insanı yoldan alıkoyar.

Hadis-i Şerif : Nefsin bineğindir; ona yumuşak davran.

(6)

Hikaye : Bir kişi:” İbadetle meşhur olayım ve bu sayede insanlar bana güvenip emanetlerini bana bıraksınlar; bende bunlardan yararlanayım” diye yıllarca ibadet eder. Fakat hiçbir kimse kendine bir emanet bırakmaz. Bir gün işin farkına varır, nefsini kınayıp; “Keşke bütün bu ibadetleri Allah rızası için yapsaydım; büyük bir mükâfata nail olurdum” diye tevbe eder. Sabahleyin bir emanet gelir emaneti getirene: “Bizimle emanet arasında dün gecenin karanlığı vardı. Selametle git”der. (Hadimi’den)

(7)

Hadis-i Şerif : Saîd, ana karnında iken saîddir. Şakî de ana karnında iken şakîdir. 1

Hadis-i Şerif : Saîd bazı kere şakî olur.

İki hadisi şerif arasında aykırılık var gibi görünsede yoktur.Uygunluk şöyledir: Birincisi; Allah’ın ilmine göredir Allah-ü Teala’nın ilminde değişiklik olmaz. İkincisi; levh-i mahfûzda yazılana göredir onda değişiklik olması mümkündür.

Hadis-i Şerif :İbn-i Mesut (R.A.)’ın rivayet ettiği uzun bir hadisi şerifte: Sizden her birinizin yaratılışı şöyledir; “Ana rahminde kırk gün azıcık bir su olarak kalır, sonra kırk gün kan pıhtısı halinde olur, sonra kırk gün bir çiğnem et parçası halinde olur. Allah-ü Teala ona bir melek gönderir ve dört şeyi yazdırır. 1- Amelini 2- Ecelini 3- Rızkını 4- Saîd yahut şakî olduğunu. Daha sonra kendisine ruh üflenir.

Netice, kişinin son nefesteki halini bilmeden; “Bu Cennetliktir, yahut Cehennemliktir” diye hükmetmek doğru değildir. Son nefesi ise, yalnızca Allah-ü Teala bilir.

Amel olmaksızın Cenneti talep etmek, günahlardan bir günahtır.

HİKAYE :

İBRAMİM ETHEM VE HAMAM PARASI.

İbrahim Ethem Hazretleri hamama girmek ister. Yanında parası olmadığı için hamamcı kendisini hamama koymaz ve :“Parasız buraya giremezsin” der. İbrahim Ethem Hazretleri ağlayarak şöyle yalvarır: “Allah’ım! Şeytan’ın evine parasız girmek mümkün olmazsa, peygamberlerin ve sıddîkların evine parasız nasıl girebilirim?”

Allah-ü Teala Kıyamet Günü: “Ey kullarım! Cennete giriniz ve amelleriniz kadar orayı taksim ediniz.” Buyurur. Öyleyse sâlih ameller işlemeli. Çünkü, Allah’ın azabından kurtaracak sâlih amellerdir.

Ayet Meali :Ve işte yaptığınız ameller sebebiyle mirasçı kılındığınız Cennet budur.(Ez-Zuhruf-72 )

Cennet’e, işlenilen sâlih amellerle mirasçı olunur. Cennet, bize babamız Hazret-i Adem’den mirastır. Eğer kâfirler:-Biz de Âdem (A.S.)’ın çocuklarıyız. Niçin bizde Cennet’e varis olamıyoruz” derlerse; cevaben deriz ki; İlm-î Ferâiz’de olduğu gibi, din farkı mirastan mahrum olmaya sebep olur.

Allah-ü Teala Nuh (A.S.)’a şöyle buyurdu:

Ayet Meali :Nuh, Rabb’ine dua etti ve şöyle dedi:” Ya Rabb! Şüphesiz ki oğlum (Kenan), benim ailemdendir (sen bana ailemi kurtaracağını va’d buyurmuştun). Şüphesiz senin vaadin haktır ve sen hakimlerin hakimisin.” Allah buyurdu ki:”Ey Nuh!O, senin ailenden değildir.Çünkü O(nun yaptığı),salih olmayan bir iştir (o kafirdir). Binaenaleyh bilmediğin bir şeyi benden isteme. Ben sana, cahillerden olmamanı tavsiye ederim!”.(Hüd- 45, 46)

Ebu Cehil’in oğlu İkrime (R.A), Mekke’nin fethinden sonra müslüman oldu. Hazret-i Ebu Bekir’in hilafetinde Yermük Muharebesi’nde şehit oldu. Nuh (A.S)’ın oğlu Kenan, iman etmeyenlerdendi; tufanda helak oldu.

Hikaye : Memün İbni Reşit halife olmak isteyince, Hişam Bin Ali onu ayıplayarak: “Duydum ki halife olmak istiyormuşsun. Sen bir câriyenin oğlu iken nasıl halife olabilirsin? dedi. Memün: Allah-ü Teala hür bir kadın olan Hazret-i Sare’den İshak (A.S)’ı yarattığı gibi Hazret-i İsmail (A.S.)’ da bir câriye olan Hazret-i Hacer’in oğlu iken,. onun zürriyetinden Ademoğlunun en hayırlısını yarattı; Yani asla, nesebe itibar yoktur. (Ruh-ul Beyan, bazı kitaplarda ilavelerle beraber)

Saîd : Allah-ü Teala’nın kendisinden razı olduğu kimse, bahtiyar kişi cennetlik olan.

Şakî : Bedbaht, Allah-ü Teala’ya ortak koşması veya isyan sebebiyle cehennemlik olan kâfir veya fâsık.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 9056

8.SOHBET. İNSAN BEDENİNDE FESADIN ORTAYA ÇIKMASI

Meali : Çünkü o günde ne mal fayda verir, ne de evlat. Ancak (o günde) (Allah’a eş koşmaktan ve şüpheden) temizlenmiş bir kalple gelen faydalanır. (Eş-Şuara -88,89)

Eğer kalp hasta olursa, azalar doğruluktan çıkar. Fitne ve bozgunculuklarının şerri ile kara ve denizleri dolduracak kadar isyan ve dalâlete dalar. (1)

Ayet Meali : İnsanların kendi ellerinin yaptıkları (iradeleri ile işledikleri) şeyler (günahlar) yüzünden, karada ve denizde fesat meydana çıktı ki, Allah, işledikleri günahlardan bir kısmının cezasını (dünyada) onlara tattırsın. Olur ki (küfürden ve işledikleri günahlardan) dönerler (Er-Rum- 41)

Ayet-i kerime, çalışmanın kuldan, yaratmanın Allah’tan olduğunu bildiriyor. Bizim isyanlarımız, günahlarımız sebebi ile kara ve denizlerde fesat ortaya çıkıyor. Karada fesadın ortaya çıkması; kuraklık, otların azalması, ticarette kârın azalması, mahsulde verimliliğin düşmesi, insan neslinde ve hayvanlarda hayrın azalması, her şeyden bereketin kalkması, hayvan sürülerinde toplu ölümlerin olması, taun ve veba, yani bulaşıcı ve öldürücü salgın hastalıkların meydana gelmesi, yangınların çoğalması, düşman istilâsı, fitne ve savaşların çıkması, zelzelelerin olması, çekirge belâsı, yağmur yağmaması, zalimlerin musallat olması gibi afet ve belâlardır.

AMELLERİMİZİN KÖTÜLÜKLERİNDEN VE NEFİSLERİMİZİN ŞERLERİNDEN ALLAHA SIĞINIRIZ.

Denizde fesadın ortaya çıkması; boğulmalar, yağmur yağmaması sebebi ile deniz hayvanlarının körleşmesi, (çünkü balık ve diğer deniz hayvanları için yağmur insan gözündeki sürme gibidir.) Yani görmeye faydalı olur. İnci avcılarının eli boş dönmesi,(çünkü inci nisan ayında yağan yağmur suyundan meydana gelir, nisan yağmuru olmayınca sedefte inci olmaz).

Bu fitne ve fesatların sebebi; adam öldürme, rüşvet alıp verme, yetim malı yeme, (2) ölçü ve tartıda hile yaparak insanların hakkını gasp etme, satışta hıyanet, malda hile, haram yeme, faiz alıp verme, yalancı şahitlik, şehadet gizleme, anne babaya karşı gelme, dinî bir sebep yokken müslümanlara düşmanlık, gıybet, laf taşıma, yalan, iftira, yalan yere yemin, kadınların kocalarına itaat etmemesi ve kendilerini erkeklerden sakınmaması gibi işlenilen günahlardır.

Beyit:

Kadınlar hakkında denildi ki;

Kibirlenerek çarşılarda yürürler.

Sefih cahilin arkasında gezerler.

Gidiş gelişte sallayarak kollarını,

Kutlara arz edilmiş etlere benzerler.

Çarşıda insanlar arasında dolaşırken,

Oturan kadının elindeki ayna gibidirler.

Yarın mahşer günü İlâhi huzurda dururken ,

Allah’ın azabına düçar olup giderler.(3)

(Akd-ül-Feraid)

Hazret-i Ali (R.A.)’dan;

Kadınlardan bahsetme onlarda yoktur vefa,

Sözleri söz değil sanki rîh-i saba 1

Kalbini kırarlar, ancak tamir etmezler,

Yoktur kalplerinde, vefa nedir bilmezler.

Kara ve denizde fesat zahir oldu ayetinde; işlenilen günahların ancak bir kısmının cezasının dünyada verileceği, esas azabın ise ahirette olacağına işaret vardır. Ayrıca Allah-ü Teala’nın kullarına kıtlık, pahalılık, meyve ve bitkilerdeki noksanlık... gibi sıkıntılar vermesi, kullarına olan lütfunun, kereminin neticesidir. Çünkü ibret alarak günahlardan geri dönmeleri bu sayede mümkün olur.

Allah-ü Teala’nın asileri hemen cezalandırmayıp, (4) onlara mühlet vermesinin hikmeti; af ve ihsanda bulunmanın, cezalandırmak ve intikam almaktan kendi katında daha sevimli olduğunu kullarına göstermektir. Ayrıca kullarına olan şefkat ve keremini onlara bildirmektir. Onun için Cehennemi yaratmıştır. Cehennemin varlığına ve ondaki azaba inanan müminler kendilerini her türlü kötülükten muhafaza ederler.

Cehennemin yaratılışı şuna benzer: İki kişi düşünün; Birincisi, insanlara ziyafet veriyor ve diyor ki; “kim benim ziyafetime gelirse ona ikram ederim, gelmeyenlere bir şey demem”. İkincisi de: “ziyafetime gelenlere ikram ederim, gelmeyenleri de döver hapse atarım”. Bunda maksadı; insanlara olan ikramının, ihsanının ortaya çıkmasıdır. İkinci insan, birinciden daha cömerttir.

Bilmiş ol ki; günah işleyen kişiye cinler, insanlar, hayvanlar, kuşlar, karınca ve arz dahil bütün mahlûkat kıyamet günü hasım olacaktır. Ondan davacı olacaktır. Çünkü isyanlar sebebi ile yağmur kesilir, kuraklık olur, her şeyin hayatı ise suya bağlıdır. Dolayısıyla günah işleyen kimsenin, karada ve havada her şeye zararı dokunmuş olur. Onlar da kendisinden davacı olurlar.

Denildi ki; haram yiyen bütün mahlukata ihanet etmiş olur. Çünkü onun duası kabul olunmaz.

Hadis-i Şerif : Haramla beslenen hiçbir vücut Cennete giremez, haramla beslenen her vücuda ateş daha lâyıktır. (Sinaniye)

Sahih Hadis-i Şeriflerde geldi ki: “Bir toplulukta fuhşun ortaya çıkması, yaygın ve öldürücü, salgın hastalıkların çoğalmasına sebeptir. Ölçü ve tartıda noksanlık; kıtlık, geçim darlığı ve zulme sebeptir. Zekâtın verilmemesi; yağmurun kesilmesine sebeptir; eğer hayvanlar olmasa idi onlara yağmur yağmazdı.

Hadis-i Şerif : Şayet beli bükük ihtiyarlar, emzikli çocuklar, otlayan hayvanlar olmasaydı üzerinize (âdeta) azap dökülürdü.

Haber : Yer yüzünde devamlı Hazret-i İbrahim Halilullah gibi kırk kişi bulunur. Onlar yüzü suyu hürmetine yağmur yağar ve insanlara manevî yardım gelir. Eğer o kırk kişiden biri ölürse, Hazret-i Allah, onun yerine başkasını aralarına katar.

Hadis-i Şerif : İbni Mesut (R.A)’dan Peygamber efendimiz şöyle buyurdular: “Hiç bir senenin yağmuru diğer seneden daha çok değildir. Ancak bir topluluk günahlara dalarsa, Allah-ü Teala onların üzerine yağacak yağmuru başkalarına verir. Şayet bütün insanlar isyan üzere olurlarsa yağmur dağlara ve boş ovalara yağar.

Hadîsi Kudsî : Ebu Hureyre (R.Â)’dan: Peygamber Efendimiz, Rabb’inin şöyle buyurduğunu haber verdi. “Şayet kullarım bana itaat etselerdi; geceleri yağmur yağar, gündüz de üzerlerine Güneş doğardı. Korkmasınlar diye onlara gök gürültüsünü işittirmezdim.

Kısaca Allah’a isyan, bir çok belâlara,(5) Allah’a ve Rasülü’ne verilen sözün bozulması; düşmanın musallat olmasına sebep olur. Başkalarının ellerinden mallarını zorla almak ve Allah’ın kitabıyla hükmetmemek; savaşa, faiz yemek; deprem ve yere batmaya sebep olur. Bazı kimselerin zararı herkese dokunur. Öyle ise tevbe ederek Allah’a dönmek lâzımdır.

Zina çoğalıp, yalan arttığında, ölümlerin çoğalmasının hikmeti; zina kişiyi helak etmektir. Çünkü, kendini yetiştirecek bir kişi bulunmadığından veled-i zina; hükmen helâk olmuş demektir. Bid’atçılara uyulduğu zamanda seri ölümler meydana gelir. Çünkü, ceza suça uygun olur. Bilindiği gibi tartıda noksanlık, yağmurun kesilmesine sebep olur. (6) O da rızk noksanlığı meydana getirir. Yalan da Müslümanlar arasında tefrika ve düşmanlık sebebidir; onun cezası kargaşadır.

Rivayet : Dört şey, dört şeyle bir arada bulunmaz:

Yalan ---à İmanla

Humma (sıtma) ---à Günahla

Devlet ---à Zina ile

Fakirlik ---à Kuşluk Namazıyla

Bazı alimler dediler ki; bir günahta on afet vardır:

1. Kul günah işlediği zaman Hazret-i Allah’ı kızdırır.

2. Kendisine en sevimsiz olan İblis’e yaklaşmış olur.

3. Gidecek yerlerin en güzeli olan cennetten uzaklaşır.

4. Gidecek yerlerin en kötüsü olan cehenneme yaklaşır.

5. Allah katındaki değerini düşürür.

6. Allah-ü Tealâ’nın temiz yarattığı nefsini kirletmiş olur.

7. Hafaza meleklerine eziyet etmiş olur.

8. Peygamber efendimizi üzer.

9. Geceyi ,gündüzü ve arzı kendi aleyhine şahit tutar.

10. Bütün mahlûkata ihanet etmiş olur. Çünkü, onun zararı bütün mahlukata dokunur. (Sinaniye)

Zararlarından birisi şu dur; eğer büyük günahları aşikâre işleyen kişi bir meselede şahit olsa şahitliği kabul edilmez ve bu hak boşa gitmiş olur.(7)

İnsanların çoğu zulme ve isyana devam ediyor. Bununla beraber Allah-ü Teala onlara sayılmayacak kadar çok nimetler veriyor denilemez. Çünkü bu haldeki insanlara böyle nimetlerin çok çok verilmesi, onlar hakkında istidrâçtır.

Bu sözün delili peygamber efendimizin şu sözüdür:

Hadis-i Şerif : İsyan üzere devam eden bir kula Allah-ü Tealâ’nın onun (mal, evlat ve makam gibi) dünyadan sevdiği şeyleri vermesi istidrâçtır.

İstidrâç : Az az almak demektir. Kul bir günah işlediğinde Allah-ü Teala ona karşılık bir nimet verir. İstiğfarı unutturur, yavaş yavaş azaba yaklaştırır da, sonra birden azabı onun üzerine adeta döker. Kendisine verilen dünyalık; helâkına ve Allah-ü Teala’ya itaatı unutmasına sebep olur. Görmez misin ki, Nemrut’a hükümdarlık verildi. O, kibirlendi, ilâhlık iddiasında bulundu. İbrahim (A.S)’a düşmanlık etti. Neticede sinekle helâk edildi. Firavun, Karun ve diğerleri de böyledir. Bilindi ki, insanın istediği şeyleri elde etmesi, her zaman hayra alâmet olmaya bilir.(8)

Vehb İbni Münebbih’ten: Yedinci kat semada iki melek karşılaştılar. Biri diğerine: “Nereden geliyorsun?” dedi. O: “Filanca Yahudi balık tutmak istiyordu. O tarafa doğru balıkları sürmekten geliyorum. Peki, sen nereden geliyorsun?” Diğeri de: “Filanca âbidin elde etmek istediği zeytin yağını dökmekten” dedi. (9) Mümin, hastalık, azlık ve horluktan boş olmaz. Kafire gelince; Dünya onun Cennetidir. (10)

Ayet Meali : Eğer (bütün) insanlar (kâfirlerin dünyadaki refahına bakıp imrenerek), bir tek (kâfir) ümmet haline gelmeyecek olsaydı; Biz, o Rahman’ı inkâr eden kimselerin evlerinin tavanlarını, üstünden çıkacakları merdivenleri gümüşten yapardık. (Ez-Zuhruf -33)

Müminlere bunu vermedi. Çünkü o takdirde insanlar; “iman edersek dünyevî imkânlara kavuşuruz” derler. Allah rızası için değil de, dünyalık elde etmek için müslüman olurlar ki, bu münafıklıktır. Müslümanlar dünyada sıkıntılar içinde yaşıyorlar ki, İslam’a girenlerin yalnızca Allah rızasını elde etmek için, sevap kazanmak için müslüman olduğu bilinsin. Kişinin sevabı ihlâsına göredir.(11)

DUA

Ey kalbleri sabit kılan Allahım. Bizim kalblerimizi ölüp dar-ı selamına (Cennetine) girinceye kadar islam üzere sabit kıl.

Allahım bizleri sana itaat eden kullarından kıl. Senin ve Rasülünün emrine bağlananlardan eyle. Bizleri dünyada müslüman olarak yaşat ve tevbe ederek vefat eden müslümanlardan eyle. Süal olunurken sebât edenlerden, alınların terlediği, asilerin inleme ve ağlamalarının çoğaldığında amel defterlerin sağ tarafından verilenlerden kıl. Büyük korku gününde bizi emin olanlardan eyle.

Müslümanları ayakları kaymayacakları şekilde sabit kıl. Kafirlerin birliğini darmadağın et. Emirûl mü’minine yardım et, O’nun sözünü en üstün söz kıl, devletini kıyamete kadar daim kıl. Müslüman ordularını muhafaza et. Umduklarından fazla kendilerine hayır ver. Korktuklarından daha çok kötülükleri onlardan uzaklaştır. Sen dilediğini yok edersin. Ümmül Kitap senin katındadır. Muhammed (A.S.) âl ve eshabı hürmetine duamızı kabul et.

BEDENDE FESADIN ORTAYA ÇIKMASI -II

Hadis-i Şerif : “Allah-ü Tealâ’nın yer yüzünde gezen melekleri vardır; ümmetimden bana gönderilen selâmları ulaştırırlar”. Diğer bir rivayette: Bana salât ulaştırırlar. Bende onlar için istiğfar ederim.

Bu Hadis-i Şerifte; şüphesiz peygamber efendimizin cism-i şerifinin hayattaki gibi olduğuna, kabir hayatı ile diri olduğuna işaret vardır.

(1)

Çünkü reis kalptir. Havva validemiz yasaklanan ağaçtan yiyince bir şey olmadı, ne zaman ki Adem (A.S.) yedi Cennet’ten çıkarıldılar.

HİKAYE :

HALİFE HARUN REŞİT VE BEHLÜL.

Halife Harun Reşit hac dönüşü Kûfe’de konakladı. Oradan ayrılırken Behlül (rh) yolu üzerine çıkıp üç kere:

– “Ey Harun!” diye seslendi. Halife şaşırarak; “Kim bu bana seslenen” dedi.

- Kardeşin Behlül. Dediler. Hemen durdu. Önünde konuştuğu bir perde vardı. “Onu yukarı kaldırın! diye emir verdi ve aralarında şu konuşma geçti:

Halife : Beni tanımadın mı Behlül ?

Behlül : Evet tanıdım.

Halife : Peki kimim ben?

Behlül : Sen o kimsesin ki, sen batıda iken doğuda bir kişi diğerine haksızlık etse, kıyamet günü Hazreti Allah bunun hesabını senden sorar. Bunun üzerine halife ağladı ve:

- Benim halimi nasıl görüyorsun? dedi.

Behlül : Allah’ın Kitabı’na bakıyorum orada.

Ayet Meali : Şüphesiz salih kimseler, nimetleri bitip tükenmeyen Naîm Cennetlerindedirler. Kâfirlere gelince; işte onlar, ancak Cehennem’dedirler. (El-İnfitar- 13,14)

Halife : - Amellerimiz ne olacak, onların hiç mi faydası olmayacak? Behlül şu ayeti kerime ile cevap verdi.

Ayet Meali : Allah ancak müttakilerin (sakınanların) ibadetlerini kabul eder. (El-Maide -27)

Halife : - Rasulullah’a olan akrabalığımızın da mı hiç faydası olmayacak? Behlül şu ayet-i kerimeyi okudu.

Ayet Meali : Sura üfürüldüğü zaman, artık aralarında o gün, ne soy-sop yardımlaşması vardır, ne de birbirinin halinden sorabilirler. (El-Müminün- 101)

Halife : - Peki. Peygamber Efendimizin şefaati? Behlül şu ayeti kerime ile karşılık verdi.

Ayet Meali : O gün Rahman’ın izin verdiği ve sözünden razı olduğundan başkasının şefaatı fayda vermez. (Ta-Ha -109)

Öyle ise salih ameller işlemeli ve ihlâslı olmalı. (Ruh-ul Beyan)

Şiir Tercümesi : Başkalarına iyilik yapmak; cömertlere göre dinî bir vazife, yahut ödenmesi icap eden bir borçtur. Fakat hizmetçi ve garsonlara göre, bir noksanlık ve ayıptır. Su damlası, sedefin içinde inci olur. Engerek yılanının karnında, zehir hâline gelir. Öyle ise ameller, ihlâslı kalpler ile kuşatılmalıdır.(Hayati)

(2)

Ayet Meali : Haksızlıkla yetimlerin mallarını yiyenler, şüphesiz karınlarına ateş tıkınmış olurlar; zaten onlar alevlenmiş ateşe gireceklerdir. (En-Nisa- 10)

Bilmiş ol ki; yetimlerle içli dışlı olmak, onlarla alâkalanmak, iyi kimselerin ahlâkındandır. Yetimlere merhamet etmekte çok faydalar vardır.

Hadis-i Şerif : Kim merhamet ederek bir yetimin başını okşarsa; elinin değdiği kıllar sayısınca sevap verilir.

Hadis-i Şerif : Ben ve yetime kefil olan cennette şu ikisi gibiyiz. (Şehadet parmağı ile orta parmağını işaret buyurdular)

Onun için yetimin hakkını korumalı ona zulüm etmemeli ve malından bir ekin tanesi dahi yememeli .

HİKAYE :

YETİME YAPILAN ZULMÜN NETİCESİ.

Zaloğlu Rüstem, İsfendiyar ile vuruşmaya çıktı. Rüstem, çok kuvvetli olduğu halde galip gelemedi. Her hamlede İsfendiyar onu yaralıyordu. İsfendiyar’ın vücudu balık derisi gibi idi. Hiçbir şey ona işlemiyordu. Rüstem çaresiz kalmıştı. Babası ile durumu istişare etti. Babası iki çatal olan bir ok yapıp gözlerine doğru atmasını tavsiye etti. Rüstem bunu yapınca galip geldi. Bunun sebebi şöyle anlatılır. İsfendiyar gençliğinde bir ağaç dalı ile bir yetimi dövmüş ve gözünü kör etmişti. Yetim çok ağlamış ve bu dalı dikmişti. Dal büyüyüp ağaç olunca, Rüstem de oku o ağaçtan yapmış ve böylece İsfendiyar’ı mağlup etmiştir. Gözü görenler aklı erenler ibret alsın. (Ruh’ul Beyan)

(3)

Hadis-i Şerif : İbni Abbas (R.A.)’dan Peygamber efendimiz şöyle buyurdular: Hangi kadın kocasının izni olmadan evden çıkarsa, dönünceye kadar üzerine Güneş ve Ay’ın doğduğu her şey ona lânet eder.

Hadis-i Şerif : Cehennem ehlinin çoğunluğunun kadınlar olduğunu gördüm.

Haber : Ey kadınlar imanınızı tazeleyiniz. Cehennemliklerin çoğunun sizden olduğunu gördüm.

Rivayet : Sırat üzerinde ayağı kayıp cehenneme düşenlerin çoğu kadınlardır. Çünkü, çok şikayetçi olurlar ve kocalarının iyiliklerine karşı onlar, nankörlük yaparlar.

HİKAYE :

Harun Reşit bir gün hanımı Zübeyde’nin yanından gülerek çıktı. Sebebi sorulduğundan Mısır’dan şahsıma ait 300.000 Dinar geldi. Hepsini zevcem Zübeyde’ye bağışladım.Benimle tartıştı ve bana “şimdiye kadar senden ne hayır gördüm” dedi. (Ravza)

Haber : Kadın kocasına: “Senden hiçbir hayır görmedim” dese; Allah-ü Teala amellerini boşa çıkarır.

Hadis-i Şerif : Miraç Gecesi, kendi cesedini yiyen bir kadın gördüm. Bu, yabancı erkekler için süslenen kadındır. Kendi cesedini ateşten bir makasla kesen bir kadın gördüm. Bu kendisini erkeklere gösteren bir kadındır.

Kadının yüzü, elleri ve ayakları hariç bütün bedeni avrettir. (Fıkıh kitaplarından) Müslüman hanımların, kâfir hanımlar yanında açılıp açılamayacağı hususunda âlimler arasında görüş ayrılığı vardır. Bazıları; “Aynı dinden olmadığı için açılması caiz olmaz” demişlerdir.

Hazreti Ömer (r.a) Ubeydetübnü Cerrah (R.A)’a: “Ehl-i kitap kadınların, Müslüman hanımlarla beraber oturmalarına müsaade etme!” diye talimat göndermiştir. (Hâdimî, Ruh’ul Beyan)

(4)

HİKAYE

ALLAH’A İSYAN EDENLER VE İBRAHİM (A.S)

İbrahim (A.S.), semavat ve arzın melekütünü (gözle görülmeyen kısımlarını) müşahade ettiğinde, bir kişinin Allah’a isyan ettiğini gördü. Hemen, “Allah’ım! Bunu helâk et! diye dua etti. Allah-ü Teala onu helak etti. Sonra başka birini gördü, yine dua etti. Hazret-i Allah, onu da helâk etti. Sonra üçüncü birini görünce, yine dua etti ve o da helâk oldu. Dördüncü birini görüp dua edince; Hazret-i Allah şöyle vahyetti: “Dur ya İbrahim! Eğer her isyan edeni biz helâk edersek; mahlûkattan kimse hayatta kalmaz. Biz merhametimizin icabı olarak onlara hemen azap etmeyiz, zaman tanırız. Ya tevbe ederler; o zaman onlar kazançlı olurlar. Veya isyana devam ederler; bizim bir kaybımız olmaz.” Bunun delili şu âyet-i kerimedir.

Ayet Meali : Eğer Allah (C.C), insanları zulümleri yüzünden cezalandıracak olsaydı; orada hiçbir canlı bırakmazdı. Fakat onları takdir edilen bir müddete kadar erteliyor. Ecelleri geldiği zaman onlar ne bir saat geri kalabilirler, ne de öne geçebilirler.

(En-Nahl- 61)

Hadis-i Şerif : Enes İbni Mâlik Hazretlerinden: Dünya bin yıllık yoldur. Altı yüz yıllığı su, dört yüz yıllığı karadır. Dünya her gece mahlûkata muttali olur. Hazret-i Allah’a şöyle yalvarır: Allah’ım! Bize izin ver. Hatalıları, günahkarları boğalım. Allah-ü Tealâ: “Eğer onlar sizin kullarınız ise, istediğinizi yapın. Fakat benim kullarım iseler; onları bırakın. İsyandan yorulsunlar, hayretler içinde kalsınlar, tevbe etsinler de, ben de onların tövbesini kabul edeyim.”

Ayet Meali : İman edenlerin Allah’ı anma ve O’ndan inen Kur’an sebebi ile kalplerinin ürpermesi zamanı daha gelmedi mi? Onlar daha önce kendilerine kitap verilenler gibi olmasınlar. Onların üzerinden uzun zaman geçti de, kalpleri katılaştı. Onlardan bir çoğu yoldan çıkmış kimselerdir. (El-Hadid- 16)

Allah-ü Tealâ’nın bize olan lütuflarından biri de, bizim günahlarımızı dünya ve ahirette örtmesidir. Dünyadaki malum, hiçbir kimsenin günahı yüzüne vurulmuyor. Benî İsrailden biri günah işlediğinde sabahleyin kapısına günahı yazılır, herkes te bunu görürdü. Ahirette ise Peygamber Efendimiz şöyle dua eder: “Ya Rab! Ümmetimin hesabını bana havale et, onların bir takım kusurlarını ben örteyim de geçmiş ümmetlere karşı günahlarının çokluğu, amellerinin azlığı ile mahcup olmasınlar”. Hazreti Allah: “Ey Habibim! Sen üzülme, onları ben hesaba çekerim. Onların hatalarını gizlerim, hatta senden bile ki senin yanında mahcup olmasınlar”

HİKAYE :

Hazreti Ali (R.A)’a: “Allah-ü Tealâ’nın bizden razı olduğunu veya bize gazap ettiğini nereden bilebiliriz? Bunun alâmeti nedir? diye soruldu. O: “Bizim hayırlılarımız bizi idare ediyorsa, bu, Allah-ü Tealâ’nın bizden razı olduğunun alâmetidir. Yok, şerlilerimiz bizi idare ediyorsa, o da, bizden razı olmadığının alâmetidir” buyurdu.

İnsanlardan bazıları Haccac’a: “Sen sahabe devrine yetiştin, onların hallerine vâkıf oldun, fakat Hazret-i Ömer gibi adaletli olmuyorsun” dediler. O: “Siz Hazret-i Ebu Zer gibi züht ve takva sahibi olun; ben de Hazret-i Ömer gibi adaletli olayım” dedi. (Mesabih)

Hadis-i Şerif : İbni Ömer (R.A)’dan: “Ümmetimin en hayırlıları, her asırda beş yüz kişidir. Bunlardan kırk tanesi ebdal(abdal)dır. Ne beşyüz, ne de kırk hiç eksilmez. Bunlardan biri vefat ettiğinde onun yerine başkası getirilir (bedel kılınır, onun için ebdal denilir).

Eshab : “Ey Allah’ın Rasulü onların amelini bize öğret” dediler.

Efendimiz : “Kendilerine zulüm edeni, haksızlık yapanı bağışlarlar; kendilerine kötülük yapana iyilik yaparlar, Allah’ın verdikleri ile hayır yaparlar.” (Mefatih ve Sinaniye)

Hadis-i Şerif : Yeryüzünde Hazret-i İbrahim Halillullah gibi kırk kişi devamlı bulunur. Bunlar sebebi ile yağmur yağar ve insanlara manevi yardım gelir. Bu hadisi şerifin delili şu ayeti kerimedir:

Ayet Meali : Eğer Allah’ın insanlardan bir kısmını diğerleri ile savması olmasa idi; elbette yeryüzü alt üst olurdu. Lâkin Allah-ü Tealâ bütün insanlığa karşı lütuf ve kerem sahibidir.

(El-Bakara- 251)

Tefsiri : Yeryüzünde olanlar helâk olur. Müşrikler üstün gelip Müslümanları öldürür. Mescitleri tahrip ederlerdi. Hazret-i Allah, müminlerin askerleri ile müşriklerin üstünlüğünü defeder. Yine Hazret-i Allah, müminin yüzü suyu hürmetine kafirden, itaat eden salih kimseler hürmetine fâcirden, namaz kılan hürmetine kılmayandan, hacceden hürmetine haccetmeyenden, zekât veren hürmetine zekât vermeyenden, oruç tutan hürmetine tutmayandan, (dünyada) belayı uzaklaştırır.

Hadis-i Şerif : İbni Ömer (R.A)’dan: Muhakkak ki Hazret-i Allah, salih (iyi) bir Müslüman sebebi ile, yüz (100) komşusundan belayı kaldırır.

Hadis-i Şerif : Sa’d (R.A)’dan: “Siz ancak zayıflarınızın (duaları ve ihlâsları) sebebiyle rızklanır ve yardım olunursunuz.”

HABER :

DÜNYANIN NİZAMI (NIN DEVAMI) DÖRT ŞEY İLEDİR.

1-Fakirlerin duası : Akıllı kişi fakir ve zayıflara saygı gösterir. Onları küçümsemekten kaçınır. Hazreti Lokman (A.S.) oğluna: “Hiçbir fakiri elbisesi yırtık ve eski olduğundan dolayı küçük görme. Çünkü onun ve senin Rabb’in birdir” diye nasihat ederdi. Hazreti Muaz oğluna: “Fakirleri sevmen, peygamberin ahlâkındandır. Onlarla oturup kalkmayı tercih etmen, salihlerin alâmetlerindendir. Onlardan kaçman ve uzak durman da, münafıkların alâmetlerindendir. (Sinaniye)

2-İdarecilerin adaleti:

Hadis-i Şerif : Adalet; yeryüzünde Allah-ü Tealâ’nın (insanları değerlendirmede) ölçüsüdür. Kim onu alırsa, onu Cennet götürür. Kim de onu terk ederse, onu Cehenneme sevk eder.

3- Tüccarların dürüstlüğü:

Cenab-ı Hak ölçü ve tartı meselelerinde çok tavizsiz davrandı ve şöyle buyurdu:

Ayet Meali : İnsanlardan alırken ölçüp tarttıklarında tam, onlara vermek için ölçüp tarttıklarında ise noksan yapan hilekârlara yazıklar olsun.(El- Mutaffifin- 1,2,3.)

Hazreti Ali ( R.A), çarşıda kırbacı ile gezer; eksik tartıp ölçen birini gördüğü zaman, kırbacı ile vurur ve “ölçü tartıyı tam yapın” derdi. ( Fedaili Kübera.)

(5,6)

BEŞ ŞEY, BEŞ ŞEY KARŞILIĞINDA MEYDANA GELİR:

1- Faiz yendiği zaman; yerin altına batma ve zelzeleler meydana gelir.

2- İdareciler zulmettiği zaman; yağmur yağmaz.

3- Zina aşikare olduğu zaman; ölümler çoğalır.

4- Zekât verilmedigi zaman; sürüler helâk olur.

5- Ehli zimmete(Müslümanların idaresinde bulunan gayri Müslime) zulmedildiği zaman; devlet ( idaresi ) onların eline geçer.( Mefatih)

4-Alış verişte faizin olmaması:

Hadis-i Şerif : “İnsanlar üzerine öyle bir zaman gelecek ki; faiz yemeyen kalmayacak “ Ey Allah’ın Rasülü! Hepsi de faiz mi yiyecekler? denildi. O :”Evet. Faiz yemeyene de, faizin tozu (günahı) isabet eder” buyurdu .

Açıklama : Çünkü o kimse, ya faize kast etmiştir, veya faiz alınıp verildiğine şahit olmuştur, veya yazmıştır. Yahut faizin alınıp verilmesine razıdır. Onun günahından bir hisse de kendisinde vardır.

Hadis-i Şerif : Hz. Ömer (R.A.) “ Kuran’ın en son inen ayetlerinden biri faiz ayetidir.

Rasülüllah onun sadaka ayeti ile borçlanma ayeti arasında konulmasını emir buyurdular. (Bakara suresi 275nci ve sonraki ayeti kerimeler) Kısa bir zaman sonra bu ayeti bize tefsir edemeden vefat ettiler. “Ey insanlar ! Günahı ve faizi terk ediniz.”

Hadis-i Şerif : (Hz. Ebu Bekir (R.A)’ dan) Efendimiz buyurdular:Fazla veren ve fazlalık isteyen ateştedir.

Hadis-i Şerif : Ebu Sait, Ebu Hureyre ve diğer ashaptan Efendimiz buyurdular:“Gümüş gümüşle misli misline ( gramı gramına )dır. Altın altınla, buğday buğdayla, arpa arpayla, hurma hurmayla, tuz tuzla misli mislinedir. Kim fazla verir veya fazla isterse faiz alıp vermiş olur”.

Ayet Meali : Faiz yiyenler ( kabirlerinden ), şeytan çarpmış kimselerin cinnet nöbetinden kalktığı gibi kalkarlar. Bu hâl onların; “Alım-satım tıpkı faiz gibidir” demeleri yüzündendir. Hâlbuki Allah, alım – satımı helal; faizi haram kılmıştır. Bundan sonra kime Rabbinden bir öğüt gelirde faizden vazgeçerse, geçmişte olan kendisinindir ve artık onun işi Allah’a kalmıştır. Kim tekrar faize dönerse işte onlar Cehennemliktir, orada devamlı kalırlar. (El-Bakara- 275) (Fedail-i Kübera)

(7)

Allah-ü Tealâ’nın sayılamayacak kadar büyük nimetleri karşısında ona isyan edenler! İnsaf ediniz! İnsaf! “Ey zayıf, cahil, gafil, ahmak insan! Bir kez olsun düşündün mü? Her gün seni rızklandıran kimdir? Allah’a isyan edeceğin zaman onun yarattığı beldede oturma. Ölum meleği canını almaya geldiği zaman; “Bana biraz mühlet ver, tövbe edeyim, salih amel işleyeyim”. deyebilecek misin?

RİVAYET :

AZRAİL(A.S) MÜHLET VERMEZ. Ölüm meleği kendisine gelen kişi: “Bana bir gün mühlet ver” der. O: “Günler tükendi” diye karşılık verir. “Bir saat ecelimi geri bırak”. iye yalvarır. O da “Saatler tükendi” der. (Galiye)

“Ey kişi! Münker ve Nekir’e karşı gelebilecek misin? Allah-ü Tealâ: “Atın bunu cehenneme! dediğinde; “Hayır! Ben Cehenneme gitmem” deyip zebanilerin elinden kurtulabilecek misin! Öyle ise hangi cesaretle türlü türlü isyanlar işliyorsun? Asilerin alın saçlarından yakalanıp Cehenneme atılacağı günün dehşetinden gaflet ediyorsun?

Hadis-i Şerif : Allah-ü Tealâ ümmetimi bana şikayet ederek şöyle buyurdu :

“ Ben Şeytanı onlar için rahmetimden kovdum, onlar ise bana isyan edip Şeytana ve onun vesveselerine itaat ediyorlar”(Sinaniye )

(

Hadîs-i Kudsi : Allah-ü Teala dünyayı yaratınca, ona:

“Ey dünya! Bana hizmet edene sen hizmet et, sana hizmet edeni yor”buyurdu. Onun için dünya yaşlı bir ihtiyar suretinde Allah dostlarının evlerini süpürür, bazılarına her gün ekmek getirir.

Eğer sen:“Allah-ü Tealâ hem dünyayı müminlere hizmet için yarattı. Hem de ona değer vermemeyi , onu terk etmeyi emrediyor. Bunun sebebi nedir? “ dersen;

Ben derim ki: “Gelin yahut sünnet olan çocuğun başı üzere şeker saçıldığı zaman, geline yahut sünnet çocuğuna o şekeri kapışmak yakışır mı?

Hadis-i Şerif : Firdevs Cennetindeki ziyafet için kendinizi aç bırakınız. Misafir akıllı kimse ise; ziyafette tatlıya yer bırakmak için karnını tıka basa doyurmaz. Bu dünyanın noksan ve değersiz olan şeylerini terk et ki, Allah sana ahirette daha güzelini, daha kıymetlisini versin. Muhakkak ki ahiret , daha hayırlı ve daha devamlıdır.

HİKAYE :

Malik bin Dinar anlatıyor. Basra’ya vardığımda orada bir köşkün inşa edildiğini gördüm. İşi bir genç idare ediyor; “Şöyle yapın, bunu şuraya koyun! gibi talimatlar veriyordu. Yanına varıp selam verdim, Selamımı aldı.

Bu köşke ne kadar para harcamayı düşünüyorsun? dedim. 100.000 dirhem dedi. Dedim ki; “Bu parayı bana ver, onu ben yerinde (Allah yolunda) harcayayım. Sana da Allah-ü Teala’nın bu köşkten daha güzelini vereceğine kefil oluyorum. Öyle ki, kırmızı yakuttan yapılmış, cevherlerle kaplanmış, toprağı zaferan, harcı misk. Öyle bir köşk ki, ona hiçbir el değmemiş, hiçbir usta kendini inşa etmemiş. Böyle bir köşk istemez misin? Sözüm gence tesir etmiş olacak ki para kesesini (çantasını) getirdi. Bir divit ve kâğıt istedi. Malik bin Dinar şöyle yazdı:

“Bismillâhirrahmanirrahim . Şu Malik bin Dinar’ın falan oğlu falana, dünyada yapmayı bıraktığı köşk karşılığında Cennetlerde bir köşk verileceğine dair garantisidir. O köşkün vasıfları şöyledir. Fazlası Allah’a aittir. “Sonra kâğıdı dürdü ve gence verdi. Kırk gün geçmeden genç vefat etti. Vefat ederken kağıdı kefeni ile cesedi arasına koymalarını vasiyet etmişti.

Gencin vefat ettiği gece Malik bin Dinar, mihrapta bir kâğıt buldu, Mürekkepsiz yazılmıştı. (Dünya yazılarına benzemiyordu) ve şöyle deniliyordu:

“Bu Aziz ve Hakim olan Allah-ü Tealâ’dan Malik Bin Dinar’a beraattir ki, senin garanti ettiğin köşkü biz gence fazlası ile verdik. Fazlası; 70 kattır.” (Mefatihut-Tefasir)

(9)

Nice âlim ve akıllı kimseler vardır ki, geçim sıkıntıları içinde kıvranıp dururlar. Nice akılsız cahil kimseler vardır ki, kendisine çok nimetler verilmiştir.

HİKAYE:

İMAM MUHAMMED VE ŞERBETÇİ

İmam-ı Muhammed (rh), çok fakr-u zaruret içinde olduğu bir zamanda, bir şerbetçiye gidip şerbet ister der ki: “Bana bir bardak şerbet verirsen; sana fıkıhtan iki mesele öğretirim.Şerbetçi: Benim mesele ile işim yok, ona ihtiyacım da yok” diyerek bir bardak şerbeti vermez.

Şerbetçi; eğer kızına çeyiz olarak dünyadaki her şeyi vermezse karısının boş olacağına dair yemin etmişti.Kızın evlenme zamanı gelince ulemaya danıştı. Dediler ki: “Bu dediğini yapamayacağına göre yeminin bozulur ve hanımın boş düşer”. Çaresiz kalınca kendisine İmam-ı Muhammed (rh)’a gitmesini tavsiye ettiler. İmam-ı Muhammed adamı tanıdı ve “Eğer bana bir bardak şerbet verseydin; sana bu mesele ile beraber başka bir fıkhî meseleyi de öğretecektim. Ama şimdi iş değişti.Mesele çok mühim. Eğer talebeler için bin altın verirsen; fetvayı veririm” dedi. Adam severek bin altını verince: “Bir mushaf al, kızının çeyiz sandığına koy. Yeminin yerine gelir; zevcen de boş düşmüş olmaz” dedi. Zamanında yaşayan âlimler: “Ya imam! Nasıl böyle bir fetva verirsin? dediler .“O da şu âyet-i kerimeyi okudu.

Ayet Meali:...Yaş ve kuru ne varsa, hepsi açık bir kitaptadır. (El-En’am-59)Âlimler bu cevabı beğendiler.

(10)

HİKAYE:

DÜNYA MÜ’MİNİN ZİNDANI KÂFİRİN CENNETİDİR.

Bağdat’ta bir kadı, adamları ve hizmetçileri ile beraber bir hamamın önünden geçiyordu.Hamamı yakan Yahudi çıkıp: “Ey kadı! Sizin peygamberiniz “ Dünya müminin zindanı, kâfirin Cenneti” buyuruyor. Hâlbuki durum tersine. Müslümansın Muhammed ümmetisin âdeta Cennet te gibisin. Büyük bir ihtişamla yaşıyorsun. Hâlbuki ben Yahudi’yim. Görüyorsun ki, Cehennem hayatı yaşıyorum. Ne dersin?” Kadı “Eğer ben mümin olarak ölürsem; Cennette bana verilecek olan nimetler yanında, şu gördüğün hâlim hapishane hayatı gibidir. Eğer sen Yahudi olarak ölürsen; Cehennem ve oradaki azap yanında bugünkü hayatın sana Cennet hayatı gibi gelecek” dedi.

(Evliya zade)

(11)

Salih ve ihlâslı mümine, çok fazla miktarda dünya malı yahut büyük saltanat verilse; biri diğerinden sonra olmak üzere bütün azaları kesilse; İslâm dininden dönmez.

HİKAYE:

Şam’da üç kardeş vardı. Allah yolunda savaşıyorlardı. Bir defasında esir düştüler. Rum hükümdarı gençlere: “Eğer Hıristiyanlığa girerseniz; her birerinize kumandanlıklar veririm ve kendi kızlarımla sizi evlendiririm.” diye teklifte bulunur. Gençler bu teklifi derhal reddedip:- Ya Muhammed! diye seslenerek peygamberimizden manen yardım talep ettiler. Hükümdar gençlerden ikisini kaynatılmış zeytin yağı kazanlarına attırdı. Üçüncü delikanlıyı da oradan başka bir yere götürüp dünya güzeli kızı ile baş başa bıraktı. Delikanlı gündüz oruç tutuyor, geceleri ise namazla ihya ediyordu. Harama, fenalığa en küçük meyli yoktu. Ondaki bu yüksek ahlâkı gören genç kız, iman ile şereflendi. Oradan kaçıp Şam’a geldiler. Şehit olan iki kardeşi, meleklerle gelip, kardeşlerini padişahın kızı ile everdiler. Hayatta olan kardeşleri:- “Cenabı Hak size ne muamele etti?” diye sordu.” Gördüğün gibi biz kaynatılmış kazanlara girdiğimiz an, kendimizi Firdevs Cennetlerinde bulduk. Cenabı Hak bizi senin düğününe iştirak etmek üzere gönderdi” dediler. Bu gençler Şam’da meşhurdur. (Mefatih ve Ğaliyet’ülmevaiz).

1 Rîh-ı saba : Saba yeli

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 11041

9.SOHBET KARADA FESADIN İLK ÇIKIŞI

Meali:O gün ,ne mal fayda verir, ne de evlat. Ancak Allah’a kalb-i selim (temiz bir kalp) ile gelenler fayda bulur (Eş-Şuara- 88,89)

Geçen derslerden öğrendiğin gibi kalp katılığı ve azaların isyan etmesi karada ve denizde fesadın ortaya çıkmasına sebep olur.

Denildi ki :Karada meydana gelen ilk fesat, Kabil ‘in kardeşi Habil’i öldürmesidir.

Ayet Meali : Onlara, Hz Adem’in iki oğlunun haberini gerçek olarak anlat: Hani birer kurban takdim etmişlerdi de, birisinden kabul edilmiş, diğerinden ise kabul edilmemişti.(Kurbanı kabul edilmeyen kardeş, kıskançlık yüzünden ), “And olsun seni öldüreceğim” dedi. Diğeri de “Allah ancak takva sahiplerinden kabul eder” dedi.(ve ekledi): “And olsun ki, sen öldürmek için bana elini uzatsan (bile), ben sana, öldürmek için el uzatacak değilim. Ben, Âlemlerin Rabb’i olan Allah’tan korkarım.” (El-Maide- 27,28)

HABİL-KABİL KISSASI

Hz Havva cennette yasak buğdayı yemezden önce, Kabil ve kız kardeşi İklimya’ya hamile kalmış, yer yüzüne indirilince de Habil ve kız kardeşi Lebuda’ya hamile kalmıştı. (1)

Âdem (A.S) ‘ın, Allah-ü Teala’nın emri gereğince kızlarını, ikizi hariç istediği kardeşi ile evermesi caizdi.Kabil ve Habil büyüyünce, Kabil’in Habil ile doğan kız kardeşi Lebuda ile, Habil’in de Kabil ile doğan kız kardeşi İklimya ile evlendirmesini, Allah-ü Tealâ, Âdem (A.S)’a emretti. Kabil ‘in ikizi Habil’in ikizinden daha güzeldi. Şeytanın da verdiği vesvese ile Kabil buna rıza göstermedi. “Biz cennet çocuğuyuz ,bunlar ise dünya çocuğu ben kardeşime daha lâyığım”. diyor, bunun Allah-ü Tealâ’nın emri olduğunu bilemiyor, babası Hz. Âdem’in isteği olduğunu zannediyordu.

Âdem (A.S): “Birer kurban kesin. Kimin kurbanı kabul edilirse Lebuda ile o evlenir” dedi. Çobanlık yapan ve takva sahibi bir genç olan Habil, çok güzel bir koç getirdi. Çiftçilik yapan, katı tabiatlı olan Kabil ise, bir deste biçilmiş kötü bir buğday getirdi. Bunları bir dağın üzerine koydular, Âdem(A.S) dua etti, semadan bir ateş inip Habil’in kurbanını yedi, Kabil’in kurbanını yemedi. Bununla Habil’in kurbanının kabul, Kabil’inkinin ise reddedildiği anlaşıldı. Şeytan’ın da vesvesesi ile kardeşine olan kin ve hasedi arttı. Gözünü kan bürüyen Kabil:

-“Seni öldüreceğim”dedi. (2) Habil:

-“Niçin beni öldüreceksin?” Kabil:

-Benim kurbanım reddedildi, seninki ise kabul edildi. Sonra sen benim güzel kardeşimle evleneceksin, ben ise senin çirkin kardeşin ile evleneceğim. İnsanlar senin benden daha hayırlı olduğunu zannederler, hem senin çocukların benimkilere karşı övünürler, onları küçük görürler. Habil.:

-“Allah ancak takva sahiplerinden kabul eder” dedi.

Ayet Meali : Nihayet nefsi onu, kardeşini öldürmeye itti ve onu öldürdü.:Bu yüzden-de kaybedenlerden oldu .(El- Maide- 30)

Hâlbuki haksız yere insan öldürmek, hususuyla kardeş katli çok çirkin bir şeydi.

Nihayet haset ve fesadın esiri haline gelen Kabil,babası Hz. Adem hacda olduğu bir sırada, kardeşi Habil’i, kırda koyunlarını otlatırken yakaladı. Habil koyunların arsında uyuyordu. Koyunlar da etrafında otluyordu. Şeytan ona insan suretinde görünüp, bir taşın üstüne bir yılan, yahut bir kuşu koyup, sonrada diğer taşla ona vurarak öldürmesini öğretti.Kabil de şeytanın yaptığı gibi, kardeşini şehit etti .Habil, hiç karşılık vermedi. (3) (Osman İbni Affan ( R.A).’ da böyle yaptı.)

Bu öldürme işi Salı günü meydana geldi (4). Habil, henüz yirmi bir yaşında bir gençti. Âlimler, öldürme işinin nerede vuku bulduğu hususunda ihtilaf ettiler.Bazıları, “Hıra Dağı’nın en tepesinde” dediler.Bazıları, “Sevr Dağı’nda” dediler. Bazıları, “Basra’da, bu gün büyük mescidin olduğu yerde” dediler.

Kabil kardeşi Habil’i öldürmekle, dünya ve ahirette hüsrana uğramış, zarar ve ziyan içinde kalmıştı. Dünyada anne ve babasını kızdırmış ve kıyamete kadar kötülenen bir insan olmuştu; ahirette ise büyük bir azap kendisini bekliyordu.

Cahillikle işlediği bu cinayetten sonra kin ve ihtirası dinen zalim Kabil , maktul kardeşinin ortada kalan cesedini sırtına aldı.Ne yapacağını bilemeden günlerce sırtında taşıdı.Allah-ü Teala iki kara karga gönderdi. Bunlar birbiriyle boğuştular. Nihayet biri diğerini öldürdü. Gagası ve ayakları ile bir çukur kazıp diğer kargayı gömdü.

Ayet Meali : Derken Allah-ü Tealâ, kardeşinin cesedini nasıl gömeceğini ona göstermek için yeri eşeleyen bir karga gönderdi. ( Katil kardeş ): “ Yazıklar olsun bana ! Şu karga kadar da olamadım mı ki , kardeşimin cesedini gömeyim?” dedi ve yaptığından pişmanlık duyanlardan oldu. (El- Maide- 31 )

Pişmanlığının sebebi: “Kardeşini öldürmesi, bir sene veya daha çok sırtında taşıması, nasıl gömeceğini kara bir kargadan öğrenmesi, cesedinin renginin kararması, maksadına ulaşamaması , anne ve babasının kendisinden yüz çevirmesidir. Yoksa, Allah-ü Teala ‘dan korktuğu ve ahirette azaba duçar olacağı için değil. Onun için bu nedameti tövbe değildir.

Rivayet : Kabil kardeşi Habil’i öldürünce yeryüzü, üzerindekilerle beraber yedi gün boyunca sallandı. Sonra arz, Habil’in kanını, suyu içine çeker gibi içine çekti. Allah-ü Teala, Kabil’e:

-Kardeşin Habil nerede? diye seslendi. O,

-“Bilmiyorum. Ben onun üzerinde gözcü değilim.” diye cevap verdi.Allah-ü Teala:

-Kardeşinin kanı yerin altından bana sesleniyor.Onu niçin öldürdün? Buyurdu. O:

-Eğer öldürdüysem kanı nerede? diye karşılık verdi.Allah-ü Tealâ o günden sonra yeryüzüne kanı içine çekmeyi yasakladı.

Mukatil dedi ki: Kabil, Habil’i öldürmezden önce yırtıcı canavarlar, kuşlar, yabani hayvanlar hepsi evcildi, birbiri ile iyi geçinirlerdi. Arslan sığıra, kurt koyuna saldırmazdı.Yeryüzü yeşil ve parlak idi. İnsanoğlu yanına vardığı her ağacın üzerinde meyva bulurdu.Denizin suyu tatlı idi. Habil öldürülünce ,hayvanlar dağıldılar.Kuşlar havaya çıktı.Yabani hayvanlar karaya dağıldı.Yırtıcı canavarlar ormana kaçtı.Ağaçlar dikenlendi. Yemeklerin tadı değişti. Meyvalar ekşi olmaya başladı. Su acılaştı. Yeryüzü toz, toprak oldu.

Âdem (A.S): “Yeryüzünde büyük bir hâdise oldu ki, bu değişiklikler oluyor” dedi.Hacdan Hindistan’a döndü. Habil’i kardeşi Kabil’in öldürdüğünü, Kabil’in beyaz olan cesedinin karardığını öğrendi. “Kardeşin nerede” diye sordu. Kabil: “Ben onun üzerinde muhafız değilim.” dedi. Hz. Âdem : “Onu sen öldürdün; bu sebeple yüzün karardı dedi. Hz. Âdem (A.S), Habil’in şehadetinden çok kederlenerek perişan vaziyette kalmış, yüz sene yüzü hiç gülmemiştir. Habil için Süryani lisanı üzere söylediği mersiyesinde; “bütün beldeler ve üzerinde bulunan nesnelerin değiştiğini, yeryüzünün toz duman içinde çirkinleştiğini, her şeyin tat ve renginin bozulduğunu ve gülen güzel yüzlerin neşesinin kaybolduğunu” dile getirmiştir.

Habil ‘in şehit edilişinden beş sene sonra ,Hz. Adem 130 yaşında iken Hz. Şit (A.S), Âdem (A.S)’ın şehit oğlu Habil ‘e bedel olarak dünyaya geldi. İsmi Süryani olup Hibetullah (Allah-ü Tealâ’nın bağışı) manasınadır. Allah-ü Teala ona, gece ve gündüz saatlerini ve her saatteki yapılacak ibadetleri öğretti. Ona 50 suhuf indirdi. Âdem (A.S)’ın halifesi idi. Vefat etmek üzere iken yaptığı vasiyetlerde, bir çok ilâhi sırları öğretip emanet bırakmıştır.

Kabil ise,kendisine: “Kovulmuş olarak, ürkerek, korkarak ve gördüğün kişilerden emin olmadan defol git” denildi. Kız kardeşi İklimya’nın elinden tutup Yemen tarafına kaçtı. Yemen’in Aden beldesine yerleşti. İblis ona gelip; “Kardeşin Habil ateşe tapıyordu, onun için ateş onun kurbanını yedi, sen de ateşe tap” diye vesvese verdi. O da kanarak ateşperest oldu.

Yanına vardığı herkes onu taşlardı. Bir gün kendi evladından kör bir şahısla onun (körün) gören oğlu beraberken gören, kör olana: Şu baban Kabil’dir dedi. Kör olan, yerden bir taş alıp babasına attı ve onu öldürdü. Körün oğlu: “Babanı öldürdün” deyince kör ona bir tokat attı; onu da öldürdü. Sonra şöyle hayıflandı: “Yazıklar olsun bana. Babamı taşla, oğlumu tokatla öldürdüm.”

Mücahid dedi ki:Kabil ‘in ayaklarından biri oyluğuna ve topuğuna bağlı vaziyette ve yüzü de güneşe olduğu halde askıya alındı. Güneş ne tarafta ise yüzü o tarafa döner; yazın etrafında ateşten bir ağıl, kışın ise; kardan bir ağıl vardır. Yeryüzünde Allah-ü Teala’ya ilk isyan eden Kabil’dir.

Cehennem’e ilk sevk edilecek olan Kabil’dir. (5) Kıyamet günü: “Kabil nerede? Nerede haksız yere adam öldürenler? Nerede haset edenler” diye nida olunur. Hepsi toplanılır ve Kabil önlerinde olduğu halde cehenneme götürülürler

Hadis-i Şerif : Yeryüzünde haksız yere öldürülen her kişinin kanından Hz Âdem’in ilk çocuğu olan (Kabil)’e nasip vardır.

Açıklama: Çünkü ,öldürme yolunu ilk açan O’dur. Semada ilk haset eden İblis olduğu gibi; yerde ilk haset eden de, Kabil’dir. O, Ye’cüc ve Me’cüc’ün de babasıdır. Onlar, Âdemoğlunun en şerli evladıdır, en şerli babadan dünyaya gelmişlerdir.

Kabil’in evladı; kamış düdükler, davul, kaval... gibi çalgı aletleri ile eğlence ve kutlamalara daldılar. Şarap içme, ateşe tapma, zina ve diğer günahları irtikâp eder oldular. Nuh Tufanı’nda bunlar helâk oldu. Şit (A.S.)’ın evladı hayatta kaldı.

Bilmiş ol ki; dünyada üzüntü ve keder kıyamete kadar hiç eksik olmayacaktır.Yangın ve su baskınları hep var olacaktır.Dünya hayatı böyle devam edecek, sabredip razı olanlara ne mutlu! (6)

Buraya kadar yazılanlardan anlaşıldı ki; yeryüzünde işlenen ma’siyetler, belâların umumileşmesine, bereketin kalkmasına, nimetlerin değişmesine ve bitkilerin azalmasına sebeptir.

Vehb İbni Münebbih şöyle anlatmıştır:

Allah-ü Tealâ, Âdem (A.S.)’ı yeryüzüne indirince; Mikail(A.S.) kendisine bir buğday tanesi getirip: “Bu senin ve evladının rızkıdır.(7) Tarlayı sür, tohumu ek” buyurdu. Âdem (A.S.)’dan İdris (A.S.) zamanına kadar ki O; (Adem (A.S.)’ın beşinci göbekten torunudur.) Tohum deve kuşu yumurtası büyüklüğünde idi. İnsanlar küfre düşünce, tavuk yumurtası kadar küçüldü, sonra güvercin yumurtası kadar, sonra fındık kadar küçüldü.Üzeyr (A.S.) zamanında ise, nohut tanesi kadardı. Günahlar çoğaldıkça, yaygınlaştıkça, bereket kalktığı için bugünkü haline geldi.

DUA

Ey nida ve seslenişleri duyan, ölülerin kemiklerine et giydiren Allahım! İsmi A’zam ve bildiğimiz bilmediğimiz güzel isimlerin hürmetine; bizi itaatına muvaffak kılmanı, sana isyandan uzaklaştırmanı bütün iş ve sözlerimizde muhafaza etmeni, geçen günahlarımızı bağışlamanı, açığa çıkan kusurlarımızı örtmeni istiyoruz.

Binalar yıkılmadan, aydınlıklar bulanmadan, hayattan ümid ipi kesilmeden, gündüz geceye dönüşmeden, alemlere ölüm gelmeden geri kalan ömrümüzde sen bizi koru. O gün yaşlı ihtiyar ah gençliğim der. Hatırı sayılan orta yaşlı ah! Mahcubiyetim der. Günahkâr ah mahrumiyetim der. Genç yazıklar olsun bana der.

Allahım, kabirdekilere merhamet et. Müslüman mevtalara şefkatle muamele eyle, Sultanımıza mücahidlere ve islâm akserlerine yardım et.

KARADA FESADIN İLK ÇIKIŞI-II

Hadis-i Şerif : Ebu Hureyre (R.A)’a hitaben:Yarın arşın gölgesi altında benimle musâfaha etmek istersen; her gün benim üzerime 100 salâvat oku.

Hadis-i Şerif : Ebu Hureyre (R.A)’a hitaben :Ey Ebu Hureyre! İlk şefaatim bana çok salâvat okuyanlara olacaktır.

Velhasıl, Cennetin bahası: “Lâ ilâhe illallah” olduğu gibi, şefaatin bahası da; Hz. Muhammed ( (A.S) üzerine salâvat okumaktır. Bugün bahayı ödeyenlerin; yarın karşılığını almaları ümit edilir.

Allahümme salli ala seyyidina muhammedin müferrikı, firekıl küfri vet-tuğyani ve müşettiti cüyüşi buğatil cinni veşşeytani ve alâ âlihi vesahbihi vesellim.

Manası : Allah’ım! Küfür ve azgınlık fırkalarını (iman ve itaat fırkalarından )ayıran, insan ve cinlerin azgın ordularını dağıtan efendimiz Hz. Muhammed ve onun âl ve ashabı üzerine salât ve selam olsun.

ÂDEM (A.S.) VE HAVVA(R.A.)’IN CENNETTEN ÇIKARILIP DÜNYAYA GÖNDERİLMELERİNDE; BİR ÇOK HİKMETLER VARDIR.

“Allah-ü Tealâ’nın, her insanı önce Cennet’te yaratmamasının hikmeti nedir?Ayrıca Âdem babamızın dolayısıyla insanoğlunun Cennet’ten dünyaya gönderilmesindeki hikmet nedir?”dersen:

Biz deriz ki: “Kulların nimetleri tazim etmesi, saygı göstermesi, kadr-ü kıymetini bilmesi vaciptir.Dünyada yaratılmayıp, doğrudan Cennete gitselerdi; Cennetin kıymetini bilmezlerdi.

Bazıları: Cennete girişleri iman ve amellerinin mükafatı olsun. Hem de kaybetmekten emin olmaları için indirildiler demişlerdir.

Bazıları da demişlerdir ki: “Bizim dünyada yaratılmamızın sebebi: Allah-ü Tealâ’nın kâfiri müminden, isyan edeni itaat edenden (kimsenin itiraz edemeyeceği şekilde) ayırması içindir.Yahut insanda isyanı ortaya çıkarıp, neticede rahmet ve mağfiretini onlara göstermek içindir. Eğer Hz. Âdem Cennette bırakılsa idi kemalinin yarısı noksan olurdu.

Ayrıca Allah-ü Tealâ, Âdem (A.S.)’ın sulbünden Hz. Muhammed (A.S.)’ın, diğer peygamberlerin ve müminlerin gelmesini takdir buyurmuştur.Yine onun neslinden, Cennet’ten nasibi olmayanların gelmesini de takdir buyurmuştur.Âdem babamız Cennet’te bırakılsa idi,ahiret inancı olmayanların, günahkârların, kafirlerin de Cennet’te kalması lâzım gelirdi. İlâhi gayret, onların Cennet’ten çıkmasını icap ettirdi.

Ebu Medyen(R.A.)’a, Âdem(A.S.)’ın yasaklandığı halde, Cennet ağacından yiyip dünyaya gönderilmesindeki hikmeti sordular. O:

-“Eğer Âdem babamız sulbünden Muhammed (A.S.) gibi bir zatın geleceğini bilseydi; değil Cennet ağacının meyvelerini, köklerini bile yerdi”dedi.(Mefatih)

HİKAYE:

Rum hükümdarı Kayser, İbn-i Abbas (R.A.)’a bir mektup göndererek; “Ev sahibinin misafirlerini (Hz Adem ve Havva’yı) evinden çıkarması yakışır mı?” Diye sordu.O:

-“Ev sahibi misafirlerini evinden çıkarmadı, bilakis (dış) elbiselerinizi bırakın, ihtiyacınızı giderin, sonra da geri dönün.” diye gönderdi.Dünyada da böyle olur; misafir elbisesini çıkarır, ihtiyacını görür ve sofraya geri döner”.dedi.(Nevadir-i Kalyubi’den)

(1)

Rivayet : Hz Âdem ve Havva’nın yirmi defa, biri erkek biri kız olmak üzere ikiz çocukları dünyaya geldi Ancak Şit (A.S.) yalnız olarak doğdu.İlk çocukları Kabil ve son çocukları Abdül Muğis’tir. Adem (A.S.) çocukları ve torunlarının sayısı kırk bine ulaşıncaya kadar yaşamıştır.(Tefsir-i Hazin)

Adem (A.S.) zamanında, kurbanlar kendisine verilecek bir fakir bulunmadığından, gökten bir ateş gelir onu yakardı. Eğer kurban kabul olunmazsa; ateş gelmez, kurbanı yırtıcı hayvanlar yerdi.

Said İbn-i Cübeyr’den :Gökten bir ateş geldi. Habil‘in koçunu semaya kaldırıp Cennete götürdü.İsmail (A.S.)’a fidye olarak gelinceye kadar Cennet’te gezip otlardı.(Mealim)

TARİH BOYUNCA HAKLI İLE HAKSIZIN AYIRT EDİLMESİ.

İbrahim (A.S.) zamanında da haklı ile haksızı ayırt etmek için, ikisi de ellerini ateşe sokarlar, haklının eli yanmaz, haksızın eli yanardı.

Musa (A.S.) zamanında ise, haklı ile haksız, Musa (A.S.)’ın asası ile ayırt edilirdi. Asa haklının yanında sakince durur, haksızın yanında deprenirdi. Süleyman (A.S.) zamanında ise rüzgâr ile ayırt edilir di. Rüzgâr, haklının yanında sakince durur, haksızı göğe kaldırıp yere düşürürdü.

Zülkarneyn (A.S.) zamanında su ile ayırt edilirdi. Haklı suyun üzerine oturduğu zaman su donar , haksız oturduğu zaman erirdi.

Davut (A.S.) zamanında ise, asılmış bir zincir vardı. Haklı elini zincire değdirebilir, haksız değdiremezdi. Şöyle ki:

Davut (A.S.) hüküm vereceği zaman gökten bir zincir inerdi. Haklı olan öne çıktığında; zincir aşağı iner ve ona elini sürebilirdi. Haksız olan öne çıktığında; zincir yukarı kalkar haksız elini süremezdi. Böylelikle haklı ve haksız belli olurdu.Sonra; bir gün, bir adam diğerine altın paralar emanet olarak bıraktı. Emanet bırakılan şahıs sonradan bunu inkar edince, Davut (A.S.)’ın huzuruna gelerek davalı oldular.Paraların emanet bırakıldığını inkar eden, yaşlı bir adamdı.Elinde de asası vardı.Asayı delip paraları içine koydu.Dava başlayınca, emanet bırakan zincire yaklaştı ve elini sürdü. Diğeri, davacıya: “Şu asamı tutar mısın?” deyip asayı ona verdi. Dolayısı ile paraları da vermiş oldu. Zincire de elini sürdü. O da haklı çıktı. Davut (A.S.) çok şaşırdı. Durumdan haberi olunca; zincir semaya kaldırıldı. Bunun üzerine Hz. Davud’a muhakeme ve davalarda, yemin ve şahitlere müracaat etmesi vahyolundu. (Mühit).

Hadis-i Şerif : İddia eden şahit gösterir, inkâr eden yemin eder.

(2)

HİKAYE

İLÂHİ KAZA VE KADERE RAZI OLMAMANIN FENALIĞI

Bir adamın bağı ve ağaçları vardı. Soğuk vurması sebebiyle meyveleri kurudu. Şeytanın da vesvesesi ile adam öfkelenerek, elindeki anahtarı semaya doğru atıp: “Meyvelerimi mahvettin, anahtarı al.” demek küstahlığında bulundu. Anahtar gökte uçup geri döndü. Adamın boğazına bir buğday tanesi takıldı, kırk gün boğazından çıkaramadı. Nihayet bu sebeple öldü. (Nevadiri kaylubi)

Ayet Meali : Derken Allah, kardeşinin cesedini nasıl gömeceğini ona göstermek için yeri eşeleyen bir karga gönderdi.( Katil kardeş ): “Yazıklar olsun bana! Şu karga kadar da olamadım mı ki kardeşimin cesedini gömeyim?” dedi.Yaptığından pişmanlık duyanlardan oldu.(El-Maide- 31)

Ruh-ul Beyan’da İsmail Hakkı Bursevi Hazretleri buyurur ki: “Bu Ayet-i kerimede birçok hususlara işaret vardır:”

(1)Allah-ü Tealâ, insanlara bilmedikleri şeyleri öğretmek için; peygamberler, peygamberlerede melek gönderdiği gibi yine bilmediklerini öğretmek için insanlara bir karga veya başka hayvanları da gönderebilir.

(2)Melekler ve peygamberler: “Halka bilmediklerini öğretiyoruz ve onları hakka irşad ediyoruz .Bu vazife bize verildi” düşüncesi ile kendilerini beğenmesinler. Zira, Allah-ü Teala bu işi bir karga ile de yapabilir.

(3)İnsanoğlu bazı şeyleri öğrenmekte, bir kargaya bile muhtaç olabilir; bazen bir karga kadar bile olamaz.1

(4)Her hayvanda, hatta her zerrede, Allah’ın birliğine delalet eden bir ayet; insanlar için bir menfaat vardır. Hiçbir şey batıl olarak, boş yere yaratılmamıştır.Dolayısı ile kul Allah’ın yarattıklarına itirazdan sakınmalıdır.

HİKAYE

ALLAH’IN YARATTIKLARINI HOR GÖRMEMELİ.

Bir adam, dokuzlan böceğini gördü.2 –“Bunun yaratılışı çirkin, kendisinde hiçbir güzellik yok, kokusu da fena. Allah-ü Teala bunu niye yarattı acaba?” dedi.Hz. Allah kendisine bir hastalık verdi.Her tarafı yara içinde kaldı.Doktorlar bir türlü tedavi edemediler. Tam ümidini kesmişti ki; sokakta bağırarak giden tarikat ehli birinin sesini işitti. “Onu bana getirin, hastalığıma bir baksın” dedi.Etrafındakiler:- “Ne yapacaksın onu? Nice işinde maharetli büyük doktorlar yaranı tedavi edemedi. Bu adam mı seni iyileştirecek? dediler.- “Hayır, onu mutlaka bana getirmelisiniz”. Ehl-i tarik olan o zatı getirdiler. Yarayı görünce:- “Bana bir dokuzlan böceği getirin” dedi. Orada bulunan adamlar, güldüler. Fakat hasta ağzından çıkan sözü hatırlamış, hatasını anlamıştı.- “Derhal bu zatın istediği böceği getirin. Çünkü o benim durumumu anladı, yaramı iyileştirecek” dedi. Böceği getirdiler. Ehl-i tarik olan o zat, böceği yakıp küllerini yara üzerine serpince hasta iyileşti ve:- “Biliniz ki; Allah-ü Tealâ, o en değersiz varlıkta, en kıymetli bir ilacın olacağını bana öğretti. O hikmet sahibidir ve her şeyden haberdardır” deyip hatasından dolayı tövbe etti (Nevadiri Kalyubi).

(3)

Habil, Kabil’den daha kuvvetli olduğu halde; o gün müdafa-i nefis (nefis müdafası, Kendini savunma) mubah olmadığından, Kabil’e karşılık vermedi. Allah-ü Tealâ’dan korktu. Bağavi der ki: Öldürüleceğini anlayan kişinin Allah’tan ecir bekleyerek katillere karşılık vermemesi caizdir. Hz. Osman da böyle yapmıştır (Ruh-ul Beyan).

(4)

Hadis-i Şerif : Hz. Enes (R.A.) ‘dan: Peygamber Efendimiz’e Salı gününden soruldu. O: Salı günü kan günüdür. Hz. Havva o günde adet gördü, o günde Hz. Âdem’in oğlu kardeşini öldürdü buyurdu.

Rivayet:

Kabil Habil’i öldürünce; düz ve çıplak bir araziye bıraktı. Fakat vahşi hayvanların ve yırtıcı kuşların yemesinden de korkuyordu. Bir dağarcığa koydu. 40 gün, diğer bir rivayette bir sene sırtında taşıdı. Sonra Hz. Allah bir karga gönderdi...

Rivayet: İhlasın ehemmiyeti.

Hz. Âdem (A.S.) yeryüzüne indirildiğinde; sahrada bulunan yabani hayvanlar gelip kendisini ziyaret ediyorlardı. O da, onların cinsine göre dua ediveriyordu. Bir bölük geyik geldi. Âdem (A.S.) onlara da dua etti ve sırtlarını sıvazladı. Onlarda güzel bir koku peyda oldu. Diğer geyiklerin yanına gelince, onlar: “Bu kokuyu nereden buldunuz?” dediler. İlk giden geyikler de hadiseyi anlatınca; Biz de gidelim de koku alalım” dediler. Fakat kendilerinde herhangi bir koku hasıl olmadı. Çünkü onlar Allah rızası için değil, koku almak için ziyarete gitmişlerdi.(Ruh-ul Beyan 1.Cilt)

Ayet Meali : Hem sizin için kısasta hayat vardır. -Ey akıl sahipleri! (Çünkü kendisinin de öldürüleceğini bilen bir kişi, başkasını öldürmekten vazgeçer. Böylece hem kendisi yaşar, hem de öldürmek istediği kimse sağ kalır).Umulur ki,(haksız yere adam öldürmekten) korunursunuz.(El-Bakara-179)

Bu ayet-i kerimede, insanı öldürmekten sakındırma vardır. Çünkü, kul haklarının en büyüğü kandır. Ahirette de kul haklarından ilk sorulacak şey; kandır.

Hadis-i Şerif : Öldürülmüş kişi (kıyamet günü) telbiye getirerek (lebbeyk) diyerek, bir elinde başı, diğer elinde de katili (kendisini öldüren) olduğu halde ve şah damarlarından kan akarak gelir.Allah-ü Tealâ’nın huzurunda dururlar.Öldürülen:-“Allah’ım! Bu beni öldürdü der.”Allah-ü Tealâ katile: “Helak oldun”. der ve Cehenneme atılır..

Hadis-i Şerif: İnsan Allah-üTealâ’nın inşa ettiği bir binadır.Allah-ü Tealâ’nın inşa ettiği binayı yıkan melundur. İnsan öldürmek; şeytanın yanında makbul bir iş olduğundan, Habil’i öldürme işinde Kabil’e yardımcı oldu. (Dersin başında anlatıldığı gibi )

Ebu Musa-el-Eş’ari demiştir ki:

Her sabah İblis, ordusunu yeryüzünde insanları azdırmak ve onlara günah işlettirmek üzere gönderirken şöyle der:

-“Kim bir müslümanı hak yoldan saptırırsa; ona taç giydireceğim.” Dönüp gelince hepsine teker teker sorar .Birisi:

-“Ben filan adama musallat oldum ;karısını boşayıncaya kadar yakasını bırakmadım.”der. -İblis: Muhtemeldir ki tekrar evlenirler. Diğeri:

-“Ben filancaya musallat oldum; anne ve babasına karşı gelinceye kadar da peşini bırakmadım.”İblis:

-Yine iyilik yapabilir. Başka birisi:

-Ben falancaya içki içirdim.İblis:

-Sen gerçekten benim razı olacağım büyük bir şey yapmışsın.Bir başka şeytan:

-Ben de filanca zina edinceye kadar peşini bırakmadım. İblis:

-Sen de büyük bir iş yapmışsın.

-Ben de falancaya musallat oldum; adam öldürünceye kadar da yakasını bırakmadım.İblis:

-Sen gerçekten en büyük işi yapmışsın, benim güvenimi ve rızamı kazandın” der.

İblis’in bundan çok memnun olması; adam öldürmenin cezası çok büyük olduğu içindir.

Ayet Meali : Her kim de bir mümini kasten öldürürse; onun cezası; ebedi kalmak üzere cehennemdir. Allah ona gazap etmiş,onu lanetlemiş ve ona büyük bir azap hazırlamıştır.(En-Nisa-93)

Haber: Allah-ü Tealâ, Âdem (A.S.)’ı yaratınca; ruh üfürmezden önce, bedeni üzerine otuz dokuz sene üzüntü yağmuru, bir sene de sevinç yağmuru yağdırdı. Baba kök, evlatta dal mesabesinde olduğundan; insanoğlunda üzüntü ve keder çok, sevinç az olur. Çünkü üzüntü ve keder Âdem babamızdan bize mirastır.

Hadis-i Şerif : Belâların en şiddetlisi; peygamberler üzerine, sonra; veliler üzerine, sonra; manevi derecelerine göre müminler üzerinedir.

Haber: İyi kimselerin haseneleri mukarrebin (Allah-ü Tealâ’ya) yakın olanlar için günahtır.

Hz Âdem (A.S.)’dan ibret al; bir defa canının istediği bir şeyi (yasaklandığı halde) yaptı, iki yüz sene ağladı.

ADEM (A.S)’IN DÜNYAYA İNMESİNİN SIRRI.

Üftade (K.S.)’dan: Âdem (A.S.)’ın dünyaya inmesinin sırrı şu dur ki; Hz. Âdem, tevhid derecelerinden bir derecenin, kendi derecesinden daha üstün olduğunu görüp, Allah-ü Tealâ’dan, o dereceye kendisini ulaştırmasını niyaz etti.Allah-ü Tealâ: “O yüksek dereceye ancak ağlamakla ulaşabilirsin” buyurdu. Bunun üzerine Hz. Âdem ağlamak istedi. Fakat kendisine: “Cennet sevinç yeridir ,ağlama yeri değil” denildi. Âdem (A.S.) da, dünyaya indirilip, orada ağlayarak yüksek mertebeye kavuşmak istedi.

Nuh (A.S.)’ın da hâlinden de ibret al .O da, kafir olan oğlunun boğulmaktan kurtarılmasını isteyince şu ayeti kerime ile azarlandı:

Ayet Meali : - “Ey Rabb’im! Oğlum benim ehlimdendir, ( Ailemdendir)ve (sen benim ailemi kurtaracağını vaat ettin) Şüphe yok ki senin vaadin de haktır.Muhakkak ki sen hakimlerin en hakimisin” Diyerek iltica etti.(Cenab-ı Hak ) :

-“Ey Nuh! O(kafir oğul), senin ehlinden değildir. O, salih olmayan kötü iş sahibidir.(Hakikatini) bilmediğin bir şeyi benden isteme.Ben sana bunu öğütler ve senin cahillerden olmanı men ederim” buyurdu.Bunun üzerine Hz. Nuh :

-“Ey Rabb’im! Hakikatini bilmediğim şeyi istemekten sana sığınırım!Yoksa sen bana mağfiret ve merhamet etmezsen; ben ziyana uğrayanlardan olurum” dedi.(Hud- 45,46,47)

İbrahim (A.S.)’ın da hâlinden de ibret al. Zira o, yatağında bir saat istirahat etmek istedi. Oğlunu kurban etmekle imtihan edildi.

Yakup (A.S.), Yusuf (A.S.) ile bir saat oturduğu için sevindi; kırk sene üzüntü içinde gözyaşı döktü.

Yusuf (A.S.) aynaya bakıp: “Ben bir köle olsa idim bana değer biçilemezdi” dedi. Birkaç dirheme, çok düşük fiyata satıldı ve yıllarca hapishanede kaldı.

YAKUP (A.S.) İLE YUSUF (A.S.) ARASINDAKİ MEKTUPLAŞMA:

İbrahim Halilullah oğlu İshak oğlu Yakup İsrail’den Mısır hükümdarına;

Bundan sonra, oğlum Bünyamin’i hırsızlık suçlaması ile hapsetmişsin. Allah’a yemin ederim ki, bizim ailemizden hiçbir hırsız dünyaya gelmemiştir. O, peygamber oğlu peygamber neslidir. Fakat biz belâlara düçar bir aileyiz. Dedem (Hz. İbrahim) elleri ve ayakları bağlanarak yakılmak üzere ateşe atılmış, Allah-ü Tealâ, onu kurtarıp ateşi güllük gülistan kılmıştır. Babam (yerinde olan amcam İsmail) kurban edilmekle imtihan edilmiş ve yerine koç fidye edilerek kurtulmuştur. Ben ise en çok sevdiğim oğlum (Yusuf) ‘u kaybetmekle müptelayım. O’nun ayrılığına yanıyorum. Kardeşi Bünyamin ile teselli buluyordum. O’nu da sen hapsettin. Bu mektubu okuduğun zaman onu bana göndererek iyilik yapmış ol. Yoksa sana öyle bir beddua ederim ki, çocuklarına bile zararı erişir. Vesselam.

Yusuf (A.S.) mektubu alınca, ağlamaktan kendini tutamadı, sabrını zorlayarak şöyle yazdı:

“Bismillâhirrahmanirrahim. Yakup İsrail’e Rum hükümdarından: Bundan sonra,- Ey şeyh! Mektubun bana ulaştı, onda olanları öğrendim. Mektubunda; salih babalarından bahsediyorsun, onların bela ve musibetlere düçar olduklarını yazıyorsun. Onlar belalara uğradıkları zaman sabrettiler ve kazandılar. Sen de onlar gibi sabret ve kazan.

Yakup (A.S.) mektubu okuyunca: “Vallahi bu padişahların yazdığı bir mektup değil; peygamberlerin yazdığı bir mektup” dedi.[1]

(Şeyhzade)

Musa (A.S.) da, zamanındaki insanların en âlimi olduğunu düşündü. Hızır (A.S.) ile imtihan edildi. Bunun kıssası 10. derste gelecektir.

Süleyman (A.S.), mülkünü büyük gördü ve neticede elinden alındı.

Zekeriya (A.S.), Allah’tan başkasına (düşmanlarından kaçarken kendisine seslenen ağaca) sığındı. Ağaç yarılıp içine girdi. Ağaç tekrar kapandı; fakat testere ile kesilip şehit edildi.

Yunus (A.S.), kavmine olan bir öfkesi sebebiyle; kırk gün balığın karnında mahpus kaldı.

(5)

KIYAMET GÜNÜNDE SANCAKLAR.

Kıyamet günü her bir zalim için bir sancak dikilir. Bir münadi: -“Nerede Firavun? Nerede kendini büyük gören zorbalar? Bunlar toplanıp ateşe atılırlar. Bu sesleniş böyle devam eder. –“Nerede Kabil? Nerede haksız yere adam öldürenler? Bunlar da toplanıp, önlerinde Kabil olduğu halde Cehennem’e atılırlar. Sonra: -“İblis nerede? denilir. İblis getirilince: -“Ey adaletle hükmeden! Bana; askerlerimi, müezzinimi, kurramı (okuyucularımı), sahifelerimi, vezirlerimi, fakihlerimi,bekçilerimi, tüccarlarımı, davulcularımı ve ehl-i iyalimi ver” der.

Şeytanın askerleri; dünyaya karşı çok hırslı olanlar, müezzini; kıraatta hata yapanlar, kurrası; şarkıcılar, sahifeleri; dövmeler, fakihleri; musibete uğrayanlarla alay edenler,bekçileri; içki sofrasına oturanlar, tüccarları;gitar ve kaval satanlar,davulcuları; davul,darbuka ve def çalanlar, ehl-i iyali; içki yapımı için üzüm vb. yetiştirenlerdir.

Ayet Meali : Sizden önce nice (milletler hakkında) ilâhi kanunlar gelip geçmiştir. Onun için, yeryüzünde gezin dolaşın da, (Allah’ın ayetlerini ve peygamberlerini) yalan sayanların âkibeti ne olmuş, görün! (Âl-i İmran- 137)

Geçmiş ümmetler; dünya ve dünyalığa karşı olan hırsları, dünya lezzetlerine olan istekleri ve nefislerinin isteklerine uymaları sebebiyle peygamberlerinin dediklerinin aksine davrandılar da; yıkılıp gittiler. Dünya ve dünyalıklardan eser bile kalmadı. Geriye kalan; dünyada üzerlerine lânet, Ahirette ise azaptır. Allah-ü Tealâ, Ümmet-i Muhammed’den tasdik edenleri, geçmiş ümmetlerin hallerini düşünmeye teşvik ediyor. Düşünüp ibret alsınlar da, Allah’a dönsünler, geçici lezzetlere aldanmaktan yüz çevirsinler. Çünkü, dünya mümine de, kâfire de yar olmaz. Mümin öldüğünde; geride iyi bir isim bırakır. Ahirette ise kendini çok sevap ve mükâfatlar beklemektedir. Kâfir ise; geride kötü bir isim bırakır. Ahirette ise büyük bir azaba düçar olur.

Dünya tuza benzer; ondan yedikçe, insanın susuzluğu artar.

Hadis-i Şerif : Âdem oğlunun iki dere dolusu altını olsa; üçüncüsünü de ister. İnsanın gözünü ancak toprak doldurur.

İskender’in hazineleri arasında kırmızı altınla yazılmış şu kitabe bulundu;

Gök ve gök cisimlerinin hareketi kimsede nimet bırakmaz. Kendisine mal, zenginlik, şan, şöhret, makam ve mevki verilen kişi, bunları bir fırsat bilip değerlendirsin ve insanlara iyilikte bulunsun. Çünkü; dünya, şan, şöhret, makam ve mevki... bir gün yok olur. Geriye uzun bir pişmanlık veya bolca övgü kalır. Öyle ise soyu temiz olana, asaleti olana, cömertliğe adım atmış olana itibar gösteriniz ve iyilikte bulununuz. Zamanın insanları değiştirmesi sizi aldatmasın. Çünkü zamanın tökezletmesi vardır ki; bazen kırar döker, bazen de, kırıp döktüğünü tamir eder. (Ruh’ul Beyan)

(6)

Bilâkis zorluklar, felaketler, gün be gün artarak devam eder.

Hadis-i Şerif : İşler ancak zorlaşır, dünya daha geri (kötüye) gider. İnsanlar daha da cimrileşir. Neticede kıyamet, kötü insanlar üzerine kopar.

Hasan-ı Basri (K.S.) buyurdu ki: “Bu zamanda insanlar altı kısımdır: Arslan, kurt,hınzır,köpek,tilki,koyun.

Arslan: Dünya hükümdarlarıdır. Onlar herkese saldırır; ama kimse onlara saldıramaz.

Kurt:Tüccarlardır.Satın alacakları zaman malı kötülerler; satacakları zaman öve öve bitiremezler.Bütün gayretleri,çalışmaları; mirasçılarına mal bırakmaktır.Dünyalığa olan hırslarından dolayı geceleri de çalışmak isterler.

Hınzır: Kadınlara benzeyen erkekler ki; çağrıldıkları her yere , her fenalığa giderler.

Köpek: Günahkar kimseler ki; halka ve yanlışa koşarak gider, hakka sarılmazlar.

Tilki: İnsanlara dindar görünen kişi; onların elindeki dünyalıkları almak için dindar görünüp, onları kandırır.

Koyun: Mümindir, yünü kırpılır, sütü sağılır ,eti yenir, derisi parçalanır, kemikleri kırılır,şu eza verici (hayvanların) arasında hâli nice olur!

Denildi ki: “Beş kısım insan bozulduğu zaman; dünyanın nizamı da bozulur. Allah-ü Tealâ ümmeti beş kısma ayırmıştır. Bunlar: Âlimler, zahitler(dünya ve dünyalığa değer vermeyenler), gaziler, idareciler, tüccarlar.

Alimler; peygamberlerin vârisleridir. Zahitler; yeryüzünün manevi hükümdarlarıdır. Gaziler; Allah’ın yardımcılarıdır. İdareciler; halkı görüp gözeten çoban mesabesindedirler. Tüccarlar da ;Allah’ın eminleridirler.

Âlimler mal ve zenginlik sevdasına düşerse kime uyulur?

Zahitler mürailik ederse kimin peşinden gidilir?

Gaziler manen hasta olursa zafer kiminle kazanılır?

Tüccarlar hain olursa kime itimat edilir?

Çobanlar kurtlaşırsa halk kiminle korunur?

LÂ HAVLE VELÂ KUVVETE İLLÂ BİLLAHİL ALİYYİL AZİYM.

(Nevadir Kalyubi’den)

(7)

Kazanç yollarının en üstünü cihattır; sonra ticaret, sonra çiftçilik, sonra zanaattır. Allah-ü Tealâ Hz. Âdem (A.S.)’a bin çeşit meslek öğretmiş ve: -“Ey Âdem! Evlâdına söyle. Dünya kazancı elde etmek isterlerse; bu mesleklerden biriyle kazansınlar, dini alet ederek değil”buyurmuş.

PEYGAMBERLER VE SANATLARI.

Hz. Âdem (A.S.) çiftçi idi. Nuh (A.S.) marangoz, İdris (A.S.) terzi, Salih (A.S.) tüccar idi. Davud (A.S.) zırh imal ederdi. Süleyman (A.S.) sepet örerdi. Musa, Şuayb, Muhammed (A.S) çoban idiler. Her peygamberin bir mesleği vardı ve hepsi kavmine tebliğde bulunurken: “Ben sizden bir ecir, bir karşılık, bir ücret istemiyorum; benim ecrimi, Hz. Allah verecek.” diyorlardı. (Mefatih-it- Tefasir)

1 Bir arı, bir ipek böceği kadar olamadığı gibi.

2 Dokunulduğunda etrafa kötü bir koku yayılan böcek.

[1] Yusuf (A.S.) mektubuna başlarken; ta’zîm için alışılmışın dışında, önce mektup gönderilenin, yani babasının ismini yazıyor.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 8943

10.SOHBET DENİZDE FESADIN İLK ÇIKIŞI

Meali : (İnsanların) dirilecekleri gün, beni mahcup etme. O gün, ne mal fayda verir; ne de evlât. Ancak, Allah’a kalb-i selim (temiz bir kalp ) ile gelenler başka (Eş-Şuara- 87,88,89)

Kalbin katılaşması ve zulmeti, azaların günahlara dalması sebebiyle isyanı karada ve denizde insanlar arasında çeşitli fesada sebep olur. Karadaki fesat, geride geçen derslerde anlatıldı, denizde meydana gelen fesadı bu derste anlatacağız inşaallah.

Denildi ki: Denizlerdeki ilk fesat; Yemen’in Umman Beldesi’nde hükümdar olan kâfir Cülenda zamanında ortaya çıkmıştır.

MUSA (A.S.) İLE HIZIR (A.S.) ‘IN KISSASI:

Bu kıssa; Kuran-ı Kerim’de, Kehf Sûresi’nde, 60-82. ayeti kerimeleri arasında tefsilatlıca anlatılmaktadır ki; biz burada ayet-i kerimelere sadık kalarak bazı izahatlarla beraber bu kıssayı zikredeceğiz.

Übey İbni Kab (R.A.) ‘dan rivayet olunan bir Hadis-i Şerifte beyan olunduğuna göre; Musa (A.S.), Kıptiler helâk olup Mısır’a girdikten sonra bir gün, İsrailoğullarına vaaz-ü nasihat etti. Öyle beliğ ve tesirli konuştu ki; gözler yaşardı, kalpler yumuşadı. Musa (A.S.) da konuşmasını beğendi. Müminlerden biri Musa (A.S.) ‘a

-İnsanların en âlimi, en bilgilisi kimdir? diye sordu. Hz. Musa da:

-Ben! diye cevap verdi. “Allah-ü Tealâ bunu daha iyi bilir”. demedi. Bunun üzerine Cenab-ı Hak, âdeta onu azarlayarak : (1)

-Ey Musa! Benim iki denizin (Faris ve Rum denizinin) birleştiği noktada bir kulum vardır ki ismi Hızır’dır, O senden daha âlimdir! diye bildirdi. Hz. Musa:

-Ey Rabb’im! Bu senin daha bilgili kuluna nasıl ulaşabilirim? diye sordu ve onunla buluşmak, ondan ilim öğrenmek arzusunda bulundu. Allah-ü Teala:

-Bir balık alır, zembile koyar ve beraber yola çıkarsın. Balık nerede zembilden çıkar ve kaybolursa; o kimse ile buluşacağın yer işte orasıdır, buyurdu.

Musa (A.S.) bu şekilde hazırlanıp genç yardımcısı Yuşa Bin Nun’u da yanına alarak yola çıktı.(2) Üç gün beraber yol aldıktan sonra bir kayanın dibinde konakladılar. Hz. Musa’nın istirahat için uyuduğu bir sırada, zembildeki balık canlanıp denize daldı. Bu şöyle oldu: Deniz kenarındaki kayanın dibinde ab-ı hayat vardı. Bu hayat suyu, cansız bir şeye isabet ettiği zaman, ilâhî kudretin tecellisi olarak; o nesne, hayata kavuşur, can bulurdu. Yuşa Bin Nun, bu ab-ı hayattan abdest alırken; zembildeki pişmiş balığın üstüne bu sudan düştü. Balık da bu hayat suyunun tesiri ile, canlanıp denize fırladı ve denizde bir yol tutup gitti.

Hz. Musa uykudan uyandığı zaman; genç arkadaşı balık hadisesini kendisine bildirmeyi unutmuştu. Musa (A.S.)’da ona sormayı unuttu. Tekrar gündüz ve gecelerin kalan kısmında yollarına devam ettiler. Ertesi günü kuşluk zamanı olunca; Musa (A.S.) yorulup oturdu ve Yuşa’ya:

- Yemeğimizi getir de yiyelim. Çünkü bu yolculuk bizi epey yordu’ dedi. Allah-ü Tealâ’nın gitmelerini emrettiği yeri geçtikten sonra, ancak yorgunluk duymaya başladılar. Bunun üzerine genç hizmetçisi:

- Gördünüz mü? Kayaya sığındığımız zaman, ben balık hadisesini gördüğümü söylemeyi unuttum. Bunu hatırlatmayı şeytandan başkası unutturmadı bana. Balık canlanıp şaşılacak şekilde denizde yol aldı.(3) Girdap gibi bir yol meydana geldi diye olanları anlattı.

Musa (A.S.) bunu dinleyince genç arkadaşına:

-İşte aradığımız bu idi. Dedi. Geldikleri izi takip edip hemen geriye döndüler.

Kayaya vardıkları zaman orada elbisesine bürünerek yatan bir adamla karşılaştılar. Bu zat Hızır (A.S.)’dan başkası değildi. Hz. Musa, ona selâm verdi. Hz. Hızır:

-Memleketinden bana selâmla ( Memleketinde selâm nerede? Selâm burada. Çünkü burada insan yok.) diyerek karşıladı. O da:

-Ben Musa’yım, diye cevap verdi. Hızır (A.S.):

-İsrailoğulları’nın Musa’sı mı? diye sordu. Hz. Musa:

- Evet. Sana doğru olarak bildirilen ilimlerden bir şeyler öğretesin diye sana geldim. Sana tabi olabilir miyim? dedi.

-Hızır (a.s)ın ismi:Belya,babasının adı:Milkan,künyesi:Eb’ul-Abbas dır.Nuh (a.s)’ın neslinden olup babası, dünyadan el etek çeken hükümdarlardan bir hükümdar idi. Oturduğu kuru topraklar hemen yeşerdiği için bu mucize ve manayı ifade eden “Hızır” lakabı ile anıla gelmiştir.

Hızır (A.S.) Hz. Musa’ya:

- Fakat ey Musa! Sen asla benimle sabretmeye güç yetiremezsin. Ben de, Allah-ü Tealâ’nın bana verip te senin bilmediğin bir ilim vardır. Sende de, sana öğretip te benim bilmediğim bir ilim mevcuttur, diye karşılıkta bulundu.

65. Ayet-i Kerimede geçen: “Katımızdan bir rahmet verdik.” Kavl-i şerifinin manası: “Kendisine velâyet nimeti verdik” demektir. Bir görüşe göre ise; vahiy ve peygamberlik manası anlaşılır. (4) Yine aynı ayet-i kerimede geçen; “tarafımızdan bir ilim verdik” kavl-i şerifi ise; “bâtın ilmi, bize mahsus olan ve ancak bizim tevfikımız ile bilinebilen gayb ilmi” demektir. Hızır (A.S.)’ın bu ilmi bilmesi, ilham yolu iledir. Çünkü ilim ehlinin ekserisine göre Hz. Hızır; velidir. Peygamber değildir.(Allah-ü Âlem)

Kendisine kitap indirilen, şeriat sahibi bir peygamber olan Musa (A.S.)’ın dînî bir tarafı bulunmayan ilmi başkasından öğrenmesi, onun şanına bir noksanlık vermez. Peygamberlerin dînî meseleleri herkesten iyi bilmeleri icap eder, yoksa her şeyi değil.

Hz. Musa, burada Hızır (A.S.)’a: “Bildiklerini bana öğretmek üzere sana tâbi olabilir miyim? diyerek büyük bir tevazu örneği sergilemiştir.

Hz. Hızır: “İlim olarak Tevrat, meşguliyet olarak da İsrailoğulları yeter.” diyerek karşılık vermiş. Ayrıca:

-Fakat Ey Musa! Sen asla benimle sabretmeye güç yetiremezsin,( iç yüzünü ) kavrayamadığın bilgiye nasıl sabredersin? Hz. Musa:

-İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın. Sana hiçbir hususta itiraz ve itaatsizlik etmeyeceğim dedi. Hızır (A.S.):

-Eğer bana tabi olacaksan; ben sana anlatıncaya kadar herhangi bir şeyden sormayacaksın dedi. Böylece Hz. Musa’dan bu hususta söz aldı. Çünkü Hızır (A.S.)’ın yaptığı işler arasında, “görünüşte güzel olmayan , dine uymuyor zannedilen işler” vardı. Fakat içyüzü anlaşıldığında, neticesi görüldüğünde ,bunlar hayırlı işlerdi. Bir peygamber olan Musa (A.S)’ın şeriata uymayan şeylere razı olması mümkün değildi.

Beraber deniz kenarında yürüyerek yola çıkan iki Allah dostu, insan ve eşya dolu bir gemiye rastladılar. Gemiye binmek için sahipleri ile konuştular. Gemiciler Hızır (A.S.)’ı tanıyınca; ikisini de ücretsiz olarak gemiye aldılar. Yolculuk sırasında Hz. Hızır, bir keser ile geminin suya yakın kısmından bir veya iki tahta sökerek delik açmaya başladı. Bunu gören Hz. Musa, kendisine:

-Sen ne yapıyorsun? Bu adamlar, bizi gemilerine ücretsiz olarak aldılar, iyilik yaptılar. Sen ise gemilerine hasar veriyor, insanlar boğulsun diye delik açıyorsun. Muhakkak ki fena bir iş yaptın dedi. Rivayete göre Hızır (A.S.) delik açmış, fakat delikten gemiye su girmemişti. Musa (A.S.) deliği görünce; elbisesini çıkarıp deliği kapatmaya çalışmıştı. Hızır (A.S.):

-Ben sana benimle sabredemezsin demedim mi? diye cevap verdi. Hz. Musa:

-Unuttum. Beni suçlama da, seninle olan arkadaşlığımızda bana zorluk gösterme! diye özür beyan edip affını istedi.

Bir şehre vardıklarında gemiden indiler ve sahilde yürümeye başladılar. Hızır (A.S.), orada arkadaşlarıyla oynayan güzel bir çocuğu gördü. Çocuğun ismi, Meysûûl veya Hansûûr olup akıllı bir çocuktu. Başını duvara vurarak, diğer bir rivayete göre yere yatırıp boğazlayarak öldürdü. Musa (A.S.) sabredemeyerek:

-Bir can karşılığı olmaksızın tertemiz bir canı katlettin ha! Gerçekten sen fena bir şey yaptın! diye kızdı. (5) Hızır (A.S.):

-Ben sana demedim mi, benim işlerime sabır gösteremezsin diye ? Karşılığını verdi. Hz. Musa, yanıldığını söyledi ve:

-Artık bundan sonra bir itirazda bulunacak olursam, beni arkadaşlıktan uzaklaştır. Zira iki defa özrümü kabul ettin diye teminat verdi.

Hadis-i Şerif : Allah-ü Teala kardeşim Musa’ya merhamet etsin. O, hayâ etti de bu sözü söyledi. Eğer sabredip arkadaşlığa devam etseydi; daha acayip şeyler görecekti.

Yine yollarına devam edip bir kasabaya geldiler. Bu kasaba İbn-i Abbas (R.A)’a göre Antakya’dır. Diğer bir görüşe göre; “Eyle,” yahut Endülüs’te bir beldedir. Halktan yiyecek birşeyler istediler. Kasaba halkı ise, onlara bir ikramda bulunmaktan ve misafir kabul etmekten kaçındılar. Bu sırada kasaba içerisinde yıkılmaya yüz tutmuş bir duvar gördüler. Hızır (A.S.) eli ile bu duvarı doğrulttu ve tamir edip düzeltti. (Yıkıp yeniden inşa etti) şeklinde de rivayet vardır. Yine dayanamayan Musa (A.S.) :

-Görüyorsun ki, bu kasaba halkı, Allah-ü Tealâ’nın misafirlerini kabul etmediler. Kendilerinden yiyecek istediğimiz halde, bir şeyler vermediler.Sen ise bu insanlara yardım olsun diye, yıkılmak üzere olan duvarlarını tamir ettin isteseydin bunun karşılığını onlardan alabilirdin, dedi. Hz. Hızır, bu üçüncü itiraz üzerine şöyle dedi:

-Bu artık ayrılış vaktimizin geldiğini gösterir. Ama sabredemediğin hâdiselerin, hakikat ve hikmetlerini sana bildireceğim.

Hadis-i Şerif : Musa (A.S.)’ın sabredip te, Allah-ü Tealâ’nın onlar vasıtası ile daha çok şeyler anlatmasını arzu ederdik.

Rivayete göre Musa (A.S.), Hz. Hızır’ın elbisesinden yapışarak: -Ne olur ayrılmadan önce bana yaptıklarının iç yüzünü anlatıver dedi.

HÂDİSELERİN HİKMETİ

Evvelâ; bindiğimiz gemi çaresiz kalmış on kardeşe aittir. Bunların beşi; kötürüm, hasta yatar, beşi de taşımacılık yaparak rızklarını temin ederler. Onların bize iyiliklerine karşılık. gemilerine kusur yapmamın, delik açmamın sebebi de iyiliktir (6).Çünkü ileride varacakları bir şehrin hükümdarı olan Cülendey Bin Gerger, sağlam ve güzel her gemiyi,sahiplerinin elinden zorla alıyordu. Gemilerine bir kusur yapmam; o hükümdarın beğenmeyerek buna dokunmaması içindir. Böylece onların gemisini gasptan kurtarmakla, bir nevi iyilik yaptım. Bunu yaparken de iki şerden, ehven olanını seçmek mecburiyetinde kaldım.

Hızır (A.S.) gemi sahiplerine de gemiyi delme sebebini böylece beyan etti. Cülendey Bin Gerger nam hükümdarın yapmış olduğu bu gasp denizde meydana gelen ilk zulüm ve fesattır. Sonra fesat dünyayı saracak kadar çoğaldı ve yaygın hale geldi.

İkincisi: O öldürdüğüm oğlan; masum ve güzel görünüşüne rağmen ileride, azgın bir kâfir olacaktı. O vakit azgınlığı ile müslüman olan anne ve babasını da küfre sokmak ihtimali de bulunuyordu. (7) Böylece onu bu hale gelmeden öldürdük ki, ana babasının imanına zarar vermesin ve ona karşılık olarak da, Cenab-ı Hak ikisine hayırlı bir evlât ihsan etsin. Çünkü böyle bir tehlikeden kurtulmaları ve hayırlı bir evlâda kavuşmaları; o güzel görünüşlü kafir oğullarının ölümüne bağlı idi.

Hızır (A.S.) tarafından öldürülen o kafir çocuğun anne ve babasına Allah-ü Teala, hayırlı bir kız çocuğu ihsan buyurmuştu. Bu kız, bir peygamber hanımı olmuş ve bir de peygamber dünyaya getirmişti ki; Cenab-ı Hak onun sebebi ile bir kavmi hidayete kavuşturmuştu. Neslinden 70 peygamberin geldiği de rivayet olunmuştur.

Üçüncüsü: Kasabada yıkılmaya yüz tutmuş duvar; iyi bir zatın iki yetim oğluna aitti. Duvarın altında da kendileri için saklanmış bir define, sandık içinde hazine vardı. Onun için Rabb’in murat etti ki; “bu yetimlerin ikisi de olgunluk çağlarına (18 yaşlarına) ersinler ve hazinelerini çıkarıp istifade etsinler.” Bunlar büyümeden duvar yıkılsaydı; o zaman, o defineyi başkaları bulacak ve zayi olacaktı.

Bütün bunlar, Rabb’inin birer muradı ve birer rahmeti olarak yapılmıştır. Ben onu, o yaptıklarımı, kendi irademle yapmadım. Bunlar vazifem idi. İşte senin sabretmeye dayanamadığın hadiselerin hakikatı budur.

Yıkılmak üzere olan duvarları tamir edilen ve hazineleri muhafaza edilen iki yetimin isimlerinin; Sarim ve Esram olduğu, babalarının da Kâşih adında salih ve mütteki bir zat olduğu bildirilmiştir.

Duvarın altında ne vardı?

Ebudderda (R.A.)’dan yapılan rivayete göre; altın ve gümüş dolu bir sandık vardı.

Sait bin Cübeyr (R.A.)’dan yapılan rivayete göre; ilim kitapları vardı.

İbn-i Abbas (R.A.)’dan yapılan rivayete göre; altından bir levha vardı ki, bir tarafında şöyle yazıyordu:

Şu kimselere şaşarım:

Kadere inandığı halde üzülen, (8)

Rızka inandığı halde yorulan, (9)

Ölüme inandığı halde sevinen.,

Hesaba inandığı halde gafil olan,

Dünyanın değişikliklerine inandığı halde dünya ile mutmain olan.

LÂ İLÂHE İLLALLAH MUHAMMEDÜN RASÜLULLAH.

Diğer tarafında ise;

Ben Allah’ım. Benden başka ilâh yoktur. Yalnız ben varım, benim ortağım yoktur. Mahlûkat için hayır ve şerri ben yarattım. Hayır için yaratıp kendilerini hayra vesile kıldıklarıma müjdeler olsun. Şer için yaratıp kendilerini şerre vesile kıldıklarıma yazıklar olsun.

Musa (A.S.) Hz. Hızır ile vedalaşırken nasihat istemişti. O :

-İlmi insanlara konuşmak için değil; onunla amel etmek için iste. demiştir. Dua isteyince de :

“Allah kendisine itaat etmeyi sana kolay kılsın.” diye dua edivermiştir.

Bu kıssanın anlatılmasından maksat; Ümmet-i Muhammed’in bundan ibret alması içindir. Bu ibretlerden birisi de; kişinin ilmini beğenmemesi, (10) güzel görmediği bir şeyi hemen inkâr etmeyip belki bunda benim bilmediğim bir sır vardır diyerek işi ehline havale etmesidir.

Ayrıca kişi hocasına karşı alçak gönüllü olarak ilim öğrenmeye devam etmeli, edebini muhafaza etmelidir ve bir suçlu görünce uyarmalı, sonra onu affetmelidir.

DUA

Ey kendisine dönenlerin dönüşünü kabul eden Allahım. Güzel edeb sahibi olmaya bizi muvaffak kıl, toprağa gömülüp akraba ve ahbabımıza veda ettiğimizde bize merhamet eyle. Göz açıp kapayıncaya kadar bizi nefsimize bırakma. Dünya ve ahirette bizim gizli hallerimizi ört. Hayırlı evliyana bizide katıver ve bizi Cennete yerleştir. Dünya ve ahirette bize güzellik ver. Bizi Cehennem ateşinden koru.

DENİZDE FESADIN İLK ÇIKIŞI -II

Hadisi Şerif : Kıyamet günü insanların bana en yakın olanı; üzerime en çok salâvat okuyanıdır.

Açıklama: Şefaatimi en çok hak edenler, üzerime en çok salâvat okuyanlardır. Peygamber efendimiz bu sözleri ile; üzerine salâvat getirenlere şefaat etmeyi, kendisine vacip kılmış oluyorlar. Çünkü salâvat okumak; şefaatin, dünyada ödenmiş parası gibidir.

Allahümme salli efdale salâtin alâ es’adi mahlûkatike seyyidina Muhammedin ve alâ âlihi ve sahbihi ve sellim adede mâlûmatike ve midade kelimatike küllema zekerühû ve zekerake-zzakiruune. Ve küllema gafele an zikrihi ve zikrikel gafilûne.

Manası: Ya Allah! Yarattıklarının en mesudu efendimiz Muhammed (S.A.V.) onun âl ve eshabına, salâtü (selâm)’ın en üstünü ile malûmatı ilâhin sayısınca, kelimâtının mürekkep (damlalar)’ı sayısınca, zikir ehlinin onu ve zatını her anışında ve gafillerin onu ve zatını anmakta gafletince salât eyle.

Geride geçen iki kıssada olduğu gibi dinleyenlere fayda verecek üçüncü bir kıssaya başlanmış oldu. Musa (A.S.) ilmi çok olduğu ve Hz. Hızır’dan derecesi yüksek olduğu halde, ilim öğrenmek için ona tevazu gösterip tâbi oldu. Mal ve yardımcıları çok olan kâfirlerin, kendilerini fakir Müslümanlardan üstün görmelerinin, onlara karşı iftihar etmelerinin hiçbir kıymeti yoktur. Zira müminlerde bulunan iman cevheri; dünya ve dünyada olan her şeyden daha değerlidir.

Zorbaları ve kibirlileri kahretmek için ölüm yeter.

Rivayet: Allah-ü Tealâ’nın ilk yarattığı şey; beyaz bir incidir. Hz. Allah ona, heybet nazarı ile bir bakınca eridi ve suya dönüştü, dalgaları ve köpükleri yükseldi. Rabb’imiz ondan arzı yarattı da arz:

“-Kim benim gibi üstün olabilir?” diye böbürlendi. Allah-ü Tealâ dağları yaratıp onları kazık olarak arza çaktı. Dağlar kibirlenip:

-“Benden daha kuvvetli kim var?” dedi. Allah-ü Tealâ demiri yarattı ki; onunla dağlar ağaçlar kesildi. Bu sefer demir kibirlendi, ateşi yarattı. Ateşle demiri eritti. Bu defa ateş kibirlendi. Rabb’imiz suyu yarattı. Su ile ateşi söndürdü. Su kibirlenince de; bulutu yaratıp suyu dünyadan ayırdı. Bu defa bulut böbürlenip kendisini üstün gördü. Allah’ü Tealâ rüzgârı yaratıp bulutların kibrini kırdı. Rüzgâr kibirlenmeye başlayınca da; Ademoğlunu yarattı. İnsanoğlu kendisini sıcaktan, soğuktan ve rüzgardan koruyacak barınak ve sığınak evler yaptı. Ademoğlu kibirlenince de; uykuyu yaratıp insanı mağlup etti. Uyku kibirlenince de; hastalığı yarattı. Hastalık kibirlenince de; ölümü yarattı ve ölümlede hastalığı aciz bıraktı. Allah-ü Tealâ mahlûkatı öldürür; kendisi diridir; asla ölmez.

Bir akâid kitabı olan Emaliden: Allah, üstünlük ve galibiyetle mahlûkatı öldürür. Sonra onları diriltip amellerine göre, kendilerine mükafat veya ceza verir.

Denildi ki: Her şeyin sonu ölümdür. Ne mülk, ne şan, şöhret, ne kale ve binalar ölümü engelleyemez.

(1)

llmi çok da olsa; hiçbir kimsenin kendisini beğenmesi ve ilmi ile gururlanması doğru olmaz. Musa (A.S.) ilmini beğendiği için,( Cenab-ı Hak kendisine kelim(zatı ile vasıtasız konuşan) ittihaz edip insanlar üzerine üstün kıldığı halde), Hızır (A.S.)’a tabi olmaya ve yolculuk meşakkatine katlanmaya mecbur bırakmıştır. Çünkü iyilerin iyilikleri; Allah’a yakın olanlar için günahtır. Âlimlerin ilimlerini beğenip onunla övünmeleri, gururlanmaları, kendilerine yakışmaz. Çünkü:

Ayet Meali : “Zira, her ilim sahibinin üstünde daha iyi bilen birisi vardır.” (Yusuf- 76)

HİKAYE

H.Z. HÜSEYİN VE VAİZ.

Hz. Ali’nin oğlu Hz. Hüseyin bir gün camide iken; kürsüde bir hoca efendinin: “Yerden, gökten, arş-ı âlâya kadar her şeyden bana sorun, cevap vereyim” dediğini işitince:

-Ey falan! Sakalının kılları tek midir, çift midir? diye soru sordu. Adam,

şaşırıp sustu.- Siz söyleyin ey Rasülüllah’ın torunu! dedi. Hz. Hüseyin:

-Çifttir. Çünkü Allah-ü Teala şöyle buyurur:

Ayet Meali : Her şeyi çift çift yarattık ki, düşünüp öğüt alasınız. (Ez-Zariyat- 49) (Nevadiri Kalyubi’den)

(2)

Yani yolculuk boyunca Musa (A.S.)’ın ilim öğrenmek için kendisini meşakkatlere alıştırmasında; ilim öğrenmek isteyenlerin bir tek meseleyi öğrenmek için bile doğudan batıya kadar yolculuk yapsalar, binbir zorluklara katlansalar, emeklerinin boşa gitmeyeceğine, bu hareketlerinin doğru olacağına delil vardır.

Hadisi Şerif : İlim Çin’de de olsa ilmi talep ediniz.

Hadisi Şerif : Beşikten mezara kadar ilim talep ediniz.

Rivayet: Kıyamet günü Ümmet-i Muhammed’den bir âlim getirilip Allah’ın huzurunda durdurulur. Hz. Allah Cebrail (A.S.)’a:

-Ey Cebrail! Bu alimin elinden tut! Onu Hz. Muhammed’e götür! buyurur. Cebrail (A.S.) onu alır, Kevser Havuzu’nun başında bardaklar ile ümmetine su verirken, Efendimizin huzuruna getirir. Peygamberimiz mübarek avuçları ile âlime Kevser Havuzu’ndan içirir. İnsanlar:

-Ey Allah’ın Rasül’ü! Diğer insanlara bardaklar ile su verirken; niye bu zata mübarek avuçlarınızla su verdiniz? derler. Efendimiz:

-İnsanlar dünyada ticaret ve benzeri işlerle meşgul olurken bu zat; ilimle meşgul oluyordu buyurur. (Kalyubi)

Hadis-i Şerif : Übey İbn Kâb’dan rivayete göre Efendimiz şöyle buyurdular: Balığın takip ettiği yoldan su kesildi. Orası bir menfez haline geldi. Hz. Musa balığı takip ederek menfeze girdi. Hızır (A.S.) ile karşılaştı.

Hadis-i Şerif : Balığın denizde dokunduğu her şey kurudu; nihayet taş oldu.

Kelbi dedi ki: Yuşa (A.S.) ab-ı hayattan abdest alırken; zembildeki tuzlu balığa su damlacıkları isabet edince balık canlandı. Sonra sıçrayıp suya daldı. Suda giderken kuyruğu ile vurduğu her şey kurudu. (Mealim)

Bu kıssa ile alâkalı bir rivayet daha vardır:

Musa (A.S.) Cenab-ı Hakka şöyle sordu:

-Allah’ım! En sevdiğin kul kimdir? Allah-ü Tealâ:

-Beni zikredip hiç unutmayandır. Hz. Musa:

-En doğru hüküm veren kulun kimdir? Hz. Allah:

-Hak ile hükmedip nefsinin arzularına uymayandır. Musa (A.S.)

-Hangi kulun daha âlimdir? Allah-ü Tealâ:

-İnsanların ilmini kendi ilmine katmak isteyendir. Umulur ki bir kelimeye denk gelir de, o kelime ona hidayeti gösterir ve benim reddetmemden onu alıkoyar. Hz. Musa:

-Eğer kulların arasında benden daha âlim birisi varsa, onu bana bildir. Allah-ü Teala:

-Hızır senden daha âlimdir. Musa (A.S.):

-Onu nerede bulabirim? Allah-ü Tealâ:

-Sahilde kayalıkta. Hz. Musa:

-Nasıl bulabilirim. Hz. Allah:

-Bir balık alıp zembile koyarsın. Balığı kaybettiğin yerde Hızır’ı bulursun. Musa (A.S.) genç yardımcısı Hz. Yuşa bin Nun’a:

-Balık kaybolunca bana haber ver, dedi.

Hz. Musa ile Hz. Hızır tanıştıklarında Hz. Hızır; Bende senin bilmediğin, fakat benim bildiğim bir ilim vardır, dedi.

Hz. Musa (A.S), Hızır (A.S.) ile geminin güvertesinde duruyordu. O sırada bir serçe kuşu gelip, geminin ucuna kondu ve küçük gagası ile koca denizden bir damlacık su aldı.Bunun üzerine Hz. Hızır,yanındaki Musa (A.S.)’a :

-“Allah’ın ilmine göre benim ilmimle senin ilmin; şu serçenin gagası ile denizden aldığı damlacık gibidir.(İmam-ı Razi’nin tefsirinden.)

Talebe, ilim yolculuğundaki engellere ve sıkıntılara katlanmalıdır.Nitekim Musa (A.S.) da, Hızır (A.S.)’dan ilmi ledünni öğrenirken yaptıkları ilim yolculuğunda, genç yardımcısı Yuşa Bin Nun’a şöyle demiştir:

-“Öğle yemeğimizi getir. Yolculuğumuzda güçlüklerle karşılaştık.”

Bu söz yalnız ilim için yola çıktığı zaman kendisinden nakledilmiş olup; diğer yolculuklarında böyle bir şey söylediği nakil olunmamıştır. Bunun sebebi ilim yolculuğunun güçlüklerle dolu olduğunun bilinmesi içindir.Çünkü kıymetli şeyi istemek daha meşakkatlidir.

Hadis-i Şerif: Amellerin en hayırlısı en zahmetli olanıdır.

Hadis-i Şerif: Sizin ecriniz yorulduğunuz kadardır. (Talim-ül Müteallim.)

(3)

Ayet-i Kerime’de geçen “acayip” sözü Musa (A.S.)’a aittir.Şöyle ki: Yardımcısı Hz. Yuşa:

“Balık denizde yolunu tutup gitmişti” deyince Hz Musa: “Acayip” dedi. Yani: “Bir balığın öldükten sonra dirilmesi çok acayip” demek istedi.Hangi şey, bir zaman ölüp bir kısmı yendikten sonra dirilen balıktan daha acayip olabilir? Allah’ın gücü her şeye yeter.(Mealim-üt Tenzil)

Hızır (A.S.)’ın halen ölü veya diri olduğu hususunda âlimler arasında görüş ayrılığı vardır.

Muteber olan görüşe göre: Hızır ve İlyas (A.S.) dirilirler; her sene hac mevsiminde buluşurlar.Hızır (A.S.)’ın hayatta kalma sebebi şöyle anlatılır:

Hz. Zülkarneyn, ab-ı hayat1ın varlığını duymuş; onu arıyordu.Karanlığa girip yolunu kaybetti.Suyu Hızır (A.S.) buldu;ondan içip gusül abdesti aldı. Allah’a şükür için namaz kıldı. Zülkarneyn (A.S)’ın aradığı su; Hızır (A.S.)’a nasip oldu.

(4)

Bazıları: Hz. Hızır velidir, dediler. Fakat ekseri âlimler, O’nun peygamber olduğu görüşündedirler.Kıyamete yakın Kur’an-ı Kerim kaldırıldığı vakit vefat edecektir.

Her yüz yirmi senede Cenab-ı Hak, Hızır (A.S.)’a gençliğini iade eder.

RİVAYET:

HIZIR (A.S)’A: “ÖMRÜN BOYUNCA GÖRDÜĞÜN EN ACAYİP ŞEY NEDİR? DİYE SORULDU. O:

-Bir gün ıssız ve susuz bir kara parçasına uğradım.Oraya bir daha gitmemiştim.Beş yüz sene sonra gittiğimde, evler, ağaçlar ve nehirlerle dopdolu, imar edilmiş bir şehir olarak gördüm.Orada bulunanlara: Kaç senedir burası böyle mamur? diye sordum.Onlar: “Biz, babalarımız, dedelerimiz, burayı hep böyle biliriz.” dediler.Beş yüz sene daha uğramadım. Bir daha gittiğimde; büyük bir deniz vardı.Balık avlayan birini gördüm. O’na: “Buradaki şehre ne oldu, nerede o şehir?” dedim.Adam şaşırdı. Sübhanallah, burada bir de şehir mi vardı? Biz , babalarımız, hatta dedelerimiz, böyle bir şey duymadık dedi. Beş yüz sene sonra bir daha uğradığımda; önceden olduğu gibi imar edilmiş bir şehir haline gelmişti. Allah-ü Tealâ, her türlü noksanlıktan münezzehtir.(Kalyubi)

Faide:

İmam-ı Şarani buyurdu ki:Hızır (A.S.) ile görüşmek isteyen; şu üç şartı kendisinde bulundurmalıdır:

1-Bütün hallerinde Sünnet-i Seniyye’ye iyi sarılmalı.

2-Dünyalık elde etmeye hırslı, düşkün olmamalı; ancak borcu kadar yanında para bulunmalı.

3-Ehl-i İslam’a karşı kalbi kin , nefret ve hasetten temiz olmalı.Kişi ins ve cinnin ibadeti kadar ibadet de etse, bu üç şartı kendisinde bulundurmazsa Hızır (a.s)ile buluşup görüşemez.

Ayet Meali:Hızır (A.S.), Musa (A.S.)’a “ Sen benimle sabretmeye güç yetiremezsin”.(El-Kehf- 67)

İmam-ı Razi demiştir ki:

Talebe iki kısımdır:

Birincisi; Hiç bilgisi olmayıp ilk defa ilim öğrenmek üzere gelen, kıil-ü kal (dedi, denildi)ile ilgilenmeyen, takrir ve itiraza alışmamış olandır.

İkincisi; Birçok ilimlerle ilgilenmiş, uygulama yapmış, delil ve itirazlarla meşgul olmuş kimsedir ki; daha iyi bir seviyeye ulaşabilmek için, kendisinden daha üstün bir insandan ilim öğrenmeyi ister.Bu kişinin ilim öğrenmesi daha zordur.Zira muhtemeldir ki; gördüğü veya duyduğu bir meselenin dış görünüşü hoş olmayıp,hakikatta o, doğru ve gerçek olabilir.Bu kısım talebe kıil-ü kale, mücadele ve çok konuşmaya alışmış olduğundan, işin dış görünüşüne aldanabilir.İlmen ve ahlâken kâmil olmadığı için de; işin iç yüzüne vakıf olamayabilr. Bu sebeple de; çekişme, itiraz ve mücadele başlar.Bu hâl âlim-i mütebahhir (derin, deniz gibi âlim) olan hocasına ağır gelir böyle bir durum iki üç defa tekrar ettiğinde hocada talebeye karşı tam bir nefret ve hoşnutsuzluk meydana gelir ki; talebenin bu durumda istifadesi mümkün olmaz.Hızır (A.S.)’ın yukarıda mealini verdiğimiz Ayet-i Kerime (“Sen benimle sabretmeye güç yetiremezsin.”) ile işaret etmek istediği husus budur.

Çünkü Musa (A.S.), karşılaşacağı şeylerin hakikatını bilmiyordu.Devamında da :”İç yüzünü bilmediğin bir şeye nasıl sabredersin?” demek suretiyle bu manayı kuvvetlendirmiş oluyordu.Buna karşılık Musa (A.S.)’ın: “İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın; hiçbir şeyde sana karşı gelmeyeceğim.” demesinde ise büyük bir tevazu örneği ve tam bir tahammül ifadesi vardır.Bütün bunlardan anlaşılan talebe, hocasına karşı son derece mütevazi olmalı.

Şayet hoca, talebeye sert davranmakta talebe için bir fayda görürse, ona sert davranır.Çünkü bazen talebenin hatalarını, eksiklerini söylememek, onu kibr-i gurura ,tembelliğe düşürür. Bu da ilim öğrenmekten alıkoyar.(Tefsir-i Kebir).

Âyet meali Hz. Musa, Hızır (A.S.)’a) : “Sana doğru olarak öğretilenlerden bana öğretmen için sana tabi olabilir miyim? (El-Kehf -66)

Tâbi olmak: Başkasının yaptığı bir işi , sırf o yaptığı için yapmaktır. Musa (A.S.)’ın “Ben sana tâbi olabilir miyim?” demesi , Hızır (A.S.)’ın yaptığı işleri, sırf o yaptığı için yapacağını ifade etmesidir ki, bunda da ilim öğrenmek isteyenlerin hocasına teslim olmasının, ona itiraz etmemesinin ve onunla mücadeleye girmemesinin vacip olduğuna işaret vardır.

Ayet-i Kerime’ de birçok âdab dersleri vardır. Kısaca:

Musa (A.S): “Bana, sana verilen ilimden bir kısmını öğret,” diyor. “Bütün bildiklerini” demiyor. Ayrıca: “Bu yolculuktan dolayı bir mal veya makam, şan veya şöhret istemiyorum. Tek istediğim keşif yoluyla, vasıtasız olarak, Allah tarafından direk olarak sana verilen, “ledünni ilim”den bana öğretmeni istiyorum, buyuruyor.

Tasavvuf alimleri;”keşif” yoluyla elde edilen ilimlere; “ledünni ilim” diye isim verirler.Bunun incelenmesi şöyledir:

Biz herhangi bir şeyi idrak edip, herhangi bir hakikati düşündüğümüzde; ya onun hakkında hüküm veririz veya vermeyiz.Bunların birincisi tasdik, ikincisi tasavvur olur.Yine, bu iki kısımdan her biri; ya çalışma ve istek olmadan meydana gelen nazari bir şey veya çalışarak olur.Nazari ilimler, nefis ve akılda bir çalışma ve istek olmadan meydana gelir; acıyı, tadı, varlığı ve yokluğu tasavvur etmemiz ve birin, ikinin yarısı olduğunu tasdik etmemiz gibi.Kesbi ilimler ise; insanda önceden bulunmaz. Aksine onları elde etmek için, mutlaka bir metot, bir uğraşma lazımdır.İşte bu yol da iki türlüdür:

1-İnsanın bedihî ve nazarî ilimleri, bilmediği şeyleri öğrenmek için, vasıta olarak kullanmasıdır. Bu yola tefekkür ve istidlâl adı verilir.Bu yolla ilim elde etmek; ancak çalışma ve istekle mümkün olur.

2-İnsan çile ve perhizlerle , nefsi terbiye ile uğraşır; his ve hayal kuvvelerini zayıflatmaya çalışır. Bunlar zayıflayınca aklî kuvveler güçlenir, akılda ilahi nurlar parıldar, bilgiler hasıl olur, istek ve çaba olmadan vasıtasız olarak bilgiler olgunlaşır. İşte ledünni ilim denen ilim budur.(Tefsir-i Kebir)

(5)

Kul haklarının en büyüğü kan (dökme)dır. İnsanın hesaba çekileceği ilk kul hakkı da; kan dökmedir.

Ayet Meali:”Allah’ın yasakladığı cana haksız yere kıymayın...”(El-En’am-151)

Ayet Meali:”Kim düşmanlık ve haksızlık ile bunu (haram yemeyi veya öldürmeyi) yaparsa (bilsin ki); O’nu ateşe koyacağız. Bu ise Allah’a çok kolaydır.”(En-Nisa-30)

İnsanın intihar etmesi de büyük günahlardandır. Hamile oldukları cenini düşürmek için ilaç kullanan kadınlar da aynı durumdadırlar. Onlara bu hususta yardımcı olanlar da büyük günah işlemiş oluyorlar. Çünkü katile yardım; büyük günahlardandır.

Hadis-i Şerif: Kim bir müminin öldürülmesine yardımcı olursa; iki gözü arasında “Allah’ın rahmetinden ümit kesen”ibaresi yazılı olduğu halde Allah’a kavuşur.

Hadis-i Şerif:Doğuda adam öldüren kişi ile, katline razı olan batıdaki kişi, onun kanında (vebalinde) katile ortaktır.

Bilerek adam öldürmenin cezası dünyada kısas, ahirette ise azaptır. Hataen öldürmenin cezası ise; diyet ve kefarettir.(Ğaliye’den özet)

Ayet Meali:”Yine yürüdüler. Nihayet bir köy halkına varıp onlardan yiyecek istediler. Ancak köy halkı misafir etmekten kaçındı... “ (El-Kehf-77)

Açıklama : İmam-ı Razi diyor ki; burada bazı sorular akla gelebilir.

1- Yemek istemek şerefli kimselerin adetlerinden değildir. Nasıl oluyor da Musa (A.S.) ve Hızır (A.S.) yemek istiyorlar? Kaldı ki; Musa (A.S.), ihtiyacını insanlardan talep etmezdi. Kasas Sûresi’nde ifade edildiği gibi; Firavun’un şerrinden dolayı Mısır’dan çıkıp Medyen Suyu’nun başına vardığında şöyle demişti:

Ayet Meali:” Musa, Medyen Suyu’na varınca; orada hayvanlarını sulayan birçok insan buldu. Onların gerisinde de; (hayvanlarını)engelleyen iki kadın gördü. Onlara:”Derdiniz nedir? dedi. Şöyle cevap verdiler: “Çobanlar sulayıp çekilmeden; biz (onların içine sokulup hayvanlarımızı)sulayamayız. Babamız da çok yaşlıdır”. Bunun üzerine Musa, onların yerine davarlarını sulayıverdi. Sonra gölgeye çekildi ve: “Rabb’im! Doğrusu bana indireceğin hayra muhtacım (karnım aç) dedi.(El-Kasas-23,24)

Hz. Musa, yedi gündür aç idi; ne verilse yiyecek halde idi. Yine de ihtiyacını insanlara değil, Rabb’ine arz ediyordu.

Cevap: Aç kimselerin, başkalarından yemek istemesi bütün şeriatlarda mübahtır. Hatta hayatî tehlike varsa vaciptir.

2- Misafire yemek ikram etmek; menduptur, aksi ise mendubu terktir. Nasıl oluyor da derecesi yüksek olan Hz. Musa, mendubu terk eden bu insanlara çok kızıyor? Sonra, bir gece yemek yemeyince böyle kızmak; değil Musa Kelimullah’a ,sıradan bir insana dahi yakışmaz.

Cevap: Eğer misafir yemek yemediği takdirde ölecek durumda ise; ona yemek ikram etmek vacip olur. Burada açlığın çok şiddetli olduğu, fakat hayatî tehlike arz etmediği anlaşılıyor. Çünkü Hz. Musa:”İsteseydin ücret alabilirdin” diyor.(Tefsir-i Kebir’den özetle )

HİKAYE :

O köy halkı, bu âyet-i kerime’nin nazil olduğunu duyunca böyle iki büyük zatı atalarının misafir etmemesinden çok utandılar. Bir hayvan yükü altınla peygamber efendimize gelerek; “Ya Rasülellah! dediler. “Fe ebev” kelimesindeki “be”yi “te” yapın, bu altınları size verelim”. Çünkü o zaman mana: “O köy halkı, derhal o ikisini misafir etmeye geldiler.” oluyordu ve “Bizim maksadımız; kınanmaktan kurtulmaktır” diye eklediler. Rasülüllah Efendimiz buna asla razı olmadı ve şöyle buyurdular: “Böyle bir değişiklik; Allah’ın kelâmına yalan katmak ve O’nun ilâhlığına halel (noksanlık)getirir.”(Tefsir-i Kebir)

Übey bin Ka’b Peygamber Efendimiz’in şöyle buyurduğunu rivayet etti:

Hadis-i Şerif: “Onlar, ikisi; o kötü köy halkına gelip şöyle dolaştılar ve yemek istediler. Onlar ise; misafir etmekten kaçındılar.

Katade derki: Köylerin en kötüsü misafire ikram etmeyendir(Mealim). Çünkü; aslan yırtıcı bir hayvan iken misafirine ikram eder.

HİKAYE:

İBRAHİM ETHEM VE ARSLAN.

İbrahim bin Edhem Hazretleri anlatıyor: Hac niyeti ile evden çıktım. Yolculuk esnasında şiddetli soğuktan dolayı bir dağda mağaraya sığındım. Az sonra bir arslan çıkageldi. Beni görünce :

“Seni benim mekanıma, benden izinsiz kim koydu? diye kükredi. Ben: “Yolda kalmış bir garibim. Bu gece sana misafir olarak geldim, dedim. Bunun üzerine az öteye gidip yattı ve uyudu. Sabaha kadar Kur’an okudum. Ayrılacağımda bana : “Ey İbrahim! Sakın ha! Ben arslanın yanında uyudum, bana bir şey yapmadı diye kibirlenme. Vallahi üç gündür ağzıma bir lokma koymadım. Eğer misafirim olmasaydın; seni yerdim” dedi. Allah’a hamd ederek oradan ayrıldım.(Nevadir-i Kalyubi)

(6)

Burada şunu bilmeliyiz ki; bu üç meselenin ortak olduğu bir nokta vardır. O da; peygamberlerin hükümleri zahire göre vermeleridir. Nitekim, Peygamber (S.A.V) : “Biz zahire göre hüküm veririz, sırları ise; Allah bilir buyurmuştur.Hızır (A.S), verdiği hükümleri; hâdiselerin dış görünüşüne bağlamıyor onların hakiki sebeplerine bina ediyordu.Çünkü, birinci ve ikinci meselede, yeterli ve açık bir sebep bulunmamaktadır ve bu gibi hallerde insanların mal ve canlarına müdahale etmek caiz değildir. Çünkü bu olaylarda gemi deliniyor. Bu; görünürde bir sebep olmaksızın bir insanın malına zarar vermektedir. Çocuk öldürülüyor ki; bu da, “açık bir sebep olmadığı halde suçsuz bir cana kıymak “demektir. Üçüncü sırada anlatılan o duvarı düzeltme ise; yine sebepsiz yere zorluk ve yorgunluğa katlanmaktır. Bu üç meselede o âlim zat, hükmünü zahiri sebeplere göre vermemiş; gizli ve muteber sebeplere göre vermiştir. Bu da gösteriyor ki; Allah-ü Tealâ ona aklî bir güç vermişti ve O da; o güç işlerin esasına, gizli yönlerine muttali olabiliyordu. Musa (A.S.) hukuk ve hükümleri dış sebeplere bağlarken bu zat; gizli sebeplere göre hüküm veriyordu. İkisinin mertebeleri, bu ayrı iki noktada bulunuyordu.Buna göre o âlim zatın ilmî mertebesi; Musa (A.S.)’ın ilmî mertebesinden yüksek idi. Bundan sonra şunu bilmeliyiz ki; bu üç meselenin esası, şu cümle ile özetlenebilecek bir kuraldır. “İki zararla karşı karşıya kalındığında büyük olandan kurtulmak için küçük olan zarara katlanmak gerekir.”

İşte şu üç meselede bu kural göz önünde bulundurulmuştur.(İmam-ı Razi’nin tefsirinden özet)

(7)

İsmi geçen çocuk bulûğa ermişti. Yol keser, çirkin işler yapardı. Anne ve babası onu, insanların şerrinden korumaya ve yardımcı olmaya mecbur kalırlar, ona isnat edilen çirkin işleri yalanlamak için bazen günaha da düşerlerdi, belki bu hâl, onları küfre bile götürebilirdi.

Ayet-i kerimede geçen “Biz korktuk” sözü korku veya galip zan manalarına gelir ki;Allah-ü Tealâ Hızır (A.S.)’a, böyle fesat çıkarmaları hususunda galip zannı bulunanları öldürmesini mubah kılmıştı ve bu; Allah-ü Tealâ’nın vahyi ileydi. Hâsılı kelâm; insanların mallarına zarar vermek, kanlarını dökmek, ancak Allah-ü Tealâ’nın vahyi ile olur. Hızır (A.S.) buna; “Ben bunları kendiliğimden yapmadım” sözü ile işaret etmiştir.(Tefsir-i Kebir’de de böyledir.)

Mutarrıf şöyle demiştir:

Çocuk doğunca anne ve babası sevindiler, öldürülünce de üzüldüler. Şayet hayatta kalmış olsaydı; onun yüzünden helâk olacaklardı. Onun için her mümin, Allah-ü Tealâ’nın kazasına(hükmüne) razı olmalıdır. Müminin hoşlanmadığı husustaki ilâhi hüküm, hoşlandığı yerdekinden daha hayırlıdır.(Mealim)

(8)

Caferi Sadık (R.A.)’dan rivayet edilen sözler de bunlara münasiptir ki, O, şöyle demiştir:” Beş şey ile müptelâ olduğu halde, beş şeyden gaflet edene şaşarım:

1-Kendisine bir zarar dokunup da; şu ayet-i kerimeyi vird (her gün okumak için vazife olarak benimsenen zikir) edinmeyene ,

Ayet Meali : “... Benim başıma (bu) dert geldi, sen merhametlilerin merhametlisisin...(El-Enbiya-83)

Not: Bu dua Eyüp (A.S.)’ın duasıdır ki; uzun seneler çektiği , sabrettiği hastalıktan , sıkıntıdan bu dua ile kurtuldu.

Ayet Meali : Biz de duasını kabul buyurarak , başındaki o zararı hemen gidermiştik...(El-Enbiya –84)

2-Üzüntü, gam, tasa ile müptelâ olup da; şu ayet-i kerimeyi kendisine vird edinmeyene,

Ayet Meali : ...Senden başka ilâh yoktur. Seni noksanlıklardan tenzih ederim...(El-Enbiya-87)

Bu Yunus (A.S.)’ın duasıdır ki; balığın karnına düşüp de, böyle dua edip kurtulmuştu.

Ayet Meali : Biz de duasını kabul ile kendisini kederden kurtardık.Böylece müminleri de kurtarırız.(El-Enbiya-88)

3-Bir şeyden korkup da şu ayeti kerimeyi vird edinmeyene

Ayet Meali : ...Allah bize yeter; hem O, ne güzel vekildir...

(Al-i İmran-173)

Allah-ü Tealâ, Onlar hakkında şöyle buyurdu:

Ayet Meali: Sonrada kendilerine hiçbir keder dokunmaksızın Allah’tan bir nimet ve ihsan ile döndüler (Al’i İmran-174)

4-Kendisine bir hile yapılıp da şu ayeti kerimeyi vird edinmeyene

Ayet Meali : Ben işimi Allah!a havale ediyorum.Muhakkak ki Allah, kulların bütün yaptıklarını görendir.(El-Mümin-44)

Allah-ü Tealâ bunlar hakkında şöyle buyurur:

Ayet Meali: Nihayet Allah,onların kurdukları hilelerin kötülüklerinden onu korudu...(El-Mü’min-45)

5-Allah-ü Tealâ’nın kendisine ihsan buyurduğu bir nimetin yok olmasından korktuğu hâlde; şu ayet-i kerimeyi kendisine vird edinmeyene.

Ayet Meali:...Maşallah! Kuvvet ancak Allah’a mahsustur. (El-Kehf-39)

(Bağ hususunda birbiriyle tartışan, biri mümin, diğeri kâfir iki arkadaştan bağına zarar dokunmayandan hikayeten) Allah-ü Tealâ buyuruyor ki:

Ayet Meali:Sen bağına girdiğin vakit “Maşallah! Kuvvet ancak Allah’a mahsustur.” deseydin ya! (El-Kehf-39)

Bu beşinci madde ile alâkalı daha fazla malûmat almak isteyenler, El-Kehf Sûresi 32 ila 44. ayetlerinin meal ve tefsirine bakabilirler.

(9)

Ecelin insanı takip edip bulduğu gibi rızk da nerede olursa olsun insanı bulur.

HİKÂYE:

Karga yavrusunu yuvasından çıkardığı zaman; kırmızı et gibidir. Karga onu bu halde bırakır gider. Sivrisinekler etrafında toplanır, yavru da onları yiyerek büyür, ta kanatlanıncaya kadar bu hâl devam eder. Anne karga ondan sonra yavrusunun yanına gelir. Onun için “Karga yavrusunu yuvasında besleyen Allah noksan sıfatlardan münezzehtir” denilmiştir.

İmam-ı Razi der ki:

Allah-ü Tealâ, bir rızk kapısını kapadığı zaman; ondan daha iyisini açar.Ana rahmindeki ceninin hâlini düşün de ibret al. Onun gıdası, yalnız bir yoldan(göbekten) kan olarak gelir. Dünyaya geldiğinde bu yol kapanır ve ondan daha güzel olan süt ile beslenir ki; bu süt kan ile fışkı arasından gelir. Sütten kesildikten sonra kendisine dört yol açılır: Bunların ikisi yemek, ikisi içmek içindir. Yenilenler; nebatat ve et. İçilenler; su ve süttür. Öldüğünde ise; bütün bu kapılar kapanır; kendisine sekiz cennet kapısı açılır.(Razi)

(10)

Hezz-El-Kuhuf kitabında nakledilen çok acayip bir hâdiseyi burada zikretmek münasip olur.

Evliyadan bir zat gemi yolculuğu yaparken; şiddetli bir fırtına çıkar. Gemi batmak üzereyken O zat: -“Ey rüzgâr! dur! Ey deniz! Sen de sakin ol! Zira senin üstünde senin gibi bir deniz var.(Yani kendini kastederek, ilim denizi demek ister.) Bunun üzerine, Allah’ın izniyle rüzgâr kesilir, deniz sakinleşir. Denizden büyük bir balık çıkar ve o zata der ki: “Sen kendinin bir ilim ve marifet denizi olduğunu zannediyorsun. Sana bir mesele sorayım da, bakalım cevap verebilecek misin? O da: “Sor” der.Balık fesih bir lisanla :

-Bir adam mesîh olunduğunda,1hanımı nasıl iddet bekler? Kocası hayatta olup boşanmış kadın gibi mi? Yoksa kocası ölmüş kadın gibi mi?2

O veli zat şaşırıp kaldı, cevap veremedi. Balık;”Hani nerede senin derya gibi ilmin? Âlim: “Ben söylediklerimden, Allah-ü Tealâ’ya istiğfar ediyorum.Sen doğru cevabı bana öğret dedi.Balık:

-“Şayet adam cansız bir varlık şekline dönüştürülmüş ise; kadın, kocası ölmüş gibi iddet bekler. Eğer bir hayvan suretine dönüştürülmüş ise; o zaman boşanmış gibi iddet bekler” deyip denizde kaybolup gitti. O veli zat ta bu sözlerinden tevbe etti.Kâdir ve alîm olan Allah-ü Tealâ, noksan sıfatlardan münezzehtir.

1 İçene ebedi hayat bahşeden su.

1 İnsan şeklinden çıkarılıp başka bir varlık haline getirildiğinde, ki; bu geçmiş ümmetlerde, günahlarına ceza olarak meydana geliyordu.

2 Not: Kocası ölen kadının iddeti; dört ay on gün. Boşanmış olanın ki ise; üç adet hâli veya üç aydır. Fıkıh ve tefsir kitaplarında geniş bilgi vardır.t

.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 11825

11. SOHBET GÜNAHLARIN ŞERRİNİN TESİRİ İLE BİRÇOK ŞEYİN DEĞİŞMESİ.

Allâh’ü Teâlâ Şuara Sûresinde buyuruyor ki :

“O gün ne mal fayda verir ne evlat. Ancak Allah’a temiz bir kalb ile gelenler (kurtuluşa ererler ).” (Şuara-88-89)

Yani, nefsin kötü ahlakından temizlenmiş kişiler kurtulur.

Sen bil ki; nefsi temizlemek, (1) sonra onu evsaf-ı Muhammedi ile, hatta ahlak-ı İlâhiyye ile süslemek dini meselelerin en mühimlerindendir. İşte bunun içindir ki Sahâbe-i Kiram (Radıyallahü Anhüm Ecmeıyn) nefsin kötü ahlakından kan ağlarlardı. Rasülüllah Aleyhisselâm’a, kendilerini kötü ahlaktan kurtaracak şeyleri devamlı sorarlardı. Çünkü bu mevzuda, insanların kendisi sebebiyle günahlara düşebileceği büyük tehlikeler vardır.

Şu Ayet-i Kerime gereğince günahların şerri ile Hazreti Allah birçok şeyi değiştirir:

“Bir toplum kendilerindeki iyi özellikleri değiştirinceye kadar Allah, onlarda bulunanı değiştirmez.” (Ra’d-11)

Tefsir :

Bir toplum şükretmeyi bırakıncaya ve iyi hallerini kötü hale değiştirinceye kadar Hazreti Allah onlara verdiği nimet ve afiyeti değiştirmez. (2)

DEĞİŞTİRİLEN KAVİMLERDEN MİSALLER

A-İBLİSİN İSMİNİN VE ŞEKLİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ :

İblisin ismi Azâzil iken İblis adına değiştirildiği gibi, sureti de hınzır suretine değiştirilmiştir.

Şöyle ki : Allâh’ü Teâlâ Semâvâtı, Arzı, Melekleri ve Cinleri yarattığı vakit, Melekleri Semâda, Cinleri de Arzda (yeryüzünde) iskân etti. Cinler, Can oğulları idi. Adem Aleyhisselâm insanlığın babası olduğu gibi, Can da cinlerin babası idi. Onlar yeryüzünde yaşadılar, nesilleri çoğaldı. Bu hadise Adem Aleyhisselâm’dan Altmış bin sene evvel idi. Cin Kavmi Yedi bin sene (gibi) uzun bir zaman ömür sürdüler. Sonra aralarında haset ve azgınlık meydana geldi. Yeryüzünde fesat çıkardılar, biri birlerini öldürdüler. Allah onlara Semâ meleklerini gönderdi. İblisi de başlarına amir tayin etti. (Daha önce de zikredildiği gibi o dönemde) İblisin ismi Azâzil idi. Meleklerden daha alim idi. Azazil ile birlikte melekler yeryüzüne indiler. Cinleri bozguna uğrattılar. Onları denizlerdeki adalara ve dağların tepesine çıkardılar.

Bu melekler yeryüzünde yaşadılar. Allah’ü Teâlâ Semâ ve Arz’ın sahipliği ile cinlerin hazinedarlığını İblise verdi.

İblisin yeşil zümrütten iki kanadı vardı. Bazen yeryüzünde, bazen gökyüzünde, bazen de Cennette Allah’a ibadet ederdi. Öyle ki; yeryüzünde ve gökyüzünde Allah’a secde etmediği yer kalmamıştı. Neticede gönlüne kibir girdi. İçinden şöyle dedi:

-“Ben meleklerin en kıymetlisi olduğum için Allah bana bu üstünlüğü verdi.”

Sonra Allâh’ü Teâlâ İblis ve askerlerine buyurdu ki:

-“Ben yeryüzünde bir halife (bana muhatap bir mahluk, âdem) yaratacağım.” Onlar: “Bizler hamdinle sana tesbih ve seni takdis edip dururken, yeryüzünde fesat çıkaracak, orada kan dökecek insanı mı halife kılıyorsun ?” dediler. Allah da onlara :“Sizin bilemeyeceğinizi herhalde ben bilirim” buyurdu. (Bakara-30)

Allâh’ü Teâlâ Adem Aleyhisselâm’ı yaratmayı murad ettiği zaman Cennette onun suretini yarattı ve onu Cennetin kapısında meleklerin yolu üzerine bıraktı. O anda Adem Aleyhisselâm’ın cesedinde henüz ruh yoktu. Melekler şeklinin güzelliğine hayret ettiler. İblis de oradan geçiyordu, cesedi görünce :

-“Bu niçin yaratıldı ?” dedi. Baktı ki içi boş-cansız, şöyle söylendi :

-“Zayıf bir yaratık.” Sonra meleklere :

-“Şu, sizden daha üstün kılınırsa ne yaparsınız ? “ diye sordu. Melekler :

-“Rabbimize itaat ederiz, isyan etmeyiz” dediler. İblis de içinden şöyle dedi :

-“Eğer benden üstün kılınırsa elbette ona isyan ederim, ben ondan üstün kılınırsam elbette onu helak ederim.”

Sonra Adem Aleyhisselâm yaratıldı, içine ruh üflenildi. Cennet süsleri ile süslendi. Melekler ona secde etmekle emir olundular. Beş yüz sene secde ettiler. Sonra başlarını secdeden kaldırdılar. İblisi, secdeden yüz çevirmiş, ayakta dururken gördüler.

Ne zaman ki Hazreti Allah Adem Aleyhisselâm’a Cennette hayat bahşetti. Yalnızlığını gidermek için de sol eğe (kaburga) kemiğinden Hazreti Havva’yı yarattı. İblis bu duruma hasetlendi. Onları Cennetten çıkarıncaya kadar vesvese verdi.

Hazreti Allah Adem Aleyhisselâm’ı, Havva validemizi, İblisi, yılanı ve tâvusu yeryüzüne indirdi. Adem Aleyhisselâm’ı Hindistan’da Serendip Adası’na, Havva Validemizi deniz sahilindeki Cidde’ye, İblisi de Basra yakınında bir şehir olan Eyle’ye indirdi.

İşte bu sebeple Adem Aleyhisselâm ve evladı ile İblis arasında kıyamete kadar devam edecek olan bir düşmanlık başlamış oldu.

İsyânının şerri sebebiyle İblisin ismi de, cismi de değiştirildi.

B-NUH ALEYHİSSELÂM’IN OĞLUNUN RENGİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ :

Nuh Aleyhisselâm’ın oğlu Hâm, babası (uyurken) Onda hoşlanılmayan bir hal (avret mahallinin açıldığını) gördü. Onu örtme yoluna gitmediği gibi, güldü. Bu sebeple rengi değiştirildi.

Şöyle ki : Nuh Aleyhisselâm bir gün uyuyordu. Rüzgar donunu havalandırdı, avret mahalli açıldı. Ham ona baktı ve güldü. Biraz sonra diğer oğlu Sâm geldi. Babasının açılan yerini örttü. Kardeşi Hâm’ın yaptığı çirkin hareketi de babasına haber verdi.(3) Babası Hâm’a (bed) dua etti. Allâh’ü Teâlâ onun evvelki halini değiştirdi, siyah renkli yaptı. Ondan Hind ve Habeş milleti doğdu.

Denildi ki : Nuh Tufanı’nda gemi Beyt-i Atik’i (Kabe’i Muazzama) tavaf ediyordu. Nuh Aleyhisselâm gemide bulunanlara şöyle dedi :

-“Sizler Allah’ın hareminde ve beytinin etrafındasınız. Sakın ha sizden hiç biri hanımına dokunmasın (münasebette bulunmasın).”

Erkekler ile kadınlar arasına da engel-perde koydurdu. Oğlu Hâm bu engeli geçti ve hanımı ile cinsi münasebette bulundu. Nuh Aleyhisselâm onun ve neslinin rengini siyah kılması için Allah’a dua etti. Duası kabul olundu.

C-MUSA ALEYHİSSELÂM’IN KAVMİNİN SURETİNİN MAYMUN SURETİNE ÇEVRİLMESİ :

Allâh’ü Teâlâ Araf Sûresinde buyurdu ki :

“Onlara deniz kıyısında bulunan şehir halkının halini sor. Hani onlar Cumartesi gününe saygısızlık gösterip haddi aşıyorlardı. Çünkü Cumartesi tatili yaptıkları gün, balıklar meydana çıkarak akın akın onlara gelirdi, Cumartesi tatili yapmadıkları gün de gelmezlerdi. İşte böylece biz, yoldan çıkmalarından dolayı onları imtihan ediyorduk.” (Araf-163)

Tefsir :

(Onlara denize nazır şehir halkından sor) Denize yakın şehrin halkının halini sor. Bu şehir Medyen ile Tur arasında Eyle’dir. (O vakit ki Cumartesinde tecavüz ediyorlardı.) Cumartesi günü ibadetin dışında bütün meşguliyetlerden nehy edildikleri halde balık avlamak suretiyle Allah’ın hududunu tecavüz ediyorlardı .(Çünkü Cumartesi tatil yaptıkları gün, balıklar açıktan, akın akın geliyorlardı.) O günü tazim etmeleri ve ibadetle meşgul olmaları sebebiyle, balıklar açıktan açığa, suyun yüzünden geliyorlardı. (Tatil yapmayacakları gün ise gelmezlerdi) Onlar Cumartesi günü avlanırlar ve o günün hürmetine riayet etmezlerse balıklar da gelmeyeceklerdi. (İşte böylece biz, yoldan çıkmalarından dolayı böyle imtihana çeker, müptela kılarız.) Yani onların fıskı sebebiyle böyle büyük bir belaya müptela kılarız, ta ki onların düşmanlıkları meydana çıksın, biz onları cezalandırırız. (Araf-163)

(O vakit ki içlerinden bir ümmet şöyle demişti.) O şehir halkından bir topluluk ki, halkın vaaz ve nasihat dinlememesi sonucu ümitlerini keserek vaaz etmeye çalışan salih insanlara şöyle demişti : İsyanda devamları sebebiyle (Allah’ın helak edeceği, yahut şiddetli bir şekilde azap edeceği bir kavme niçin va’zu nasihat edip duruyorsunuz?) Vaaz etmeye devam edenler (dediler ki : Rabbimize mazeret beyan etmek için.) Yani bizim vaaza devamımız Allah’a mazeret beyan etmek içindir, ta ki nehy-i anilmünker (kötülükten alıkoyma) hususunda Allah katında tefrit ile itham olunmayalım. (Bir de belki sakınırlar) Çünkü ümitsizlik ancak helakten sonra mümkün ve caizdir. (Araf-164)

(Vakta ki kendilerine verilen ihtar ve nasihatleri unuttular.) İçlerinden, kendilerine vaaz eden salihlerin nasihatlerini terk ettiler - hiç nazarı itibara almadılar. (Biz de kötülükten nehy edenleri kurtardık, zulmedenleri de) fıskı adet edenleri ve Allah’ın emrine muhalefet edenleri (yapmakta oldukları kötülükleri sebebiyle) şiddetli (bir azap ile yakaladık.) (Araf-165)

(Vakta ki nehy olundukları şeyden, kibirlerinden dolayı vaz geçmeyince onlara “ zelil-adi maymunlar olun” dedik.) (Araf-66)

Rivayet :

Bu insanları haramlardan nehy eden salihler bu azgınların vaaz ile yola gelmelerinden ümitlerini kestiler. Onlar ile bir arada yaşamak istemediler. Şehri bir duvar ile ikiye ayırdılar. Duvarda geçilebilecek bir kapı vardı. Bir sabah azgınlar tarafından kimse çıkmadı. “Bunlara bir şey olmuş” dediler. Onların tarafına geçtiler. Bir de ne görsünler; Hepsi maymun şekline girmiş. Neseplerini, kim olduklarını bilemediler. Fakat maymunlar onları biliyorlardı. Yanlarına gelen salihlere neseplerini, kim olduklarını söylediler, onların elbiselerini kokladılar ve etrafında ağlayarak dönüp dolaştılar. Üç gün bu halde durduktan sonra da öldüler.

D- İSA ALEYHİSSELÂMIN KAVMİNİN SURETİNİN HINZIR SURETİNE ÇEVRİLMESİ :

Ayet Meali : Meryem oğlu İsa şöyle yalvardı: “Ey Allah’ım, Rabbimiz! Bize gökten bir sofra indir ki, (onun inişi ) bizim hem evvelimiz, hem de ahirimiz için bir bayram ve senden (senin kudretine ve benim peygamberliğime delalet eden ) bir mucize olsun. Bizi rızıklandır. Sen rızık verenlerin en hayırlısısın.

Allah buyurdu ki, ben o sofrayı ( peygamberinizin isteğini kabul buyurarak) size elbette indiririm. Fakat ondan sonra içinizden kim nankörlük ederse, artık onu hiç bir kimseye yapmayacağım bir azab ile azablandırırım. (Alemde hiç bir zaman yapmadığı bir azab ile. Zira onlar başka hiç kimseye uygulanmayan “maymun ve hınzır şekline çevrilmek” ile azablandırıldılar.) (Maide-114-115.)

Rivayet :

Hazreti İsa’nın kavmi bulutlara bakarken, iki bulut arasından önlerine kızıl bir sofra indi. İsa Aleyhisselâm ağladı ve şöyle dua etti:

-“Allah’ım , bizi şükredenlerden kıl. Allah’ım, şu sofrayı bize rahmet (vesilesi) kıl , azab vesilesi değil .Ve onu, seyredenlere ibret eyle.”

Sonra kalktı, abdest aldı, yine ağladı. Sonra sofranın örtüsünü açtı ve “Bismillahi hayrir-Razikıyn” dedi. Bir de ne görsünler; kızarmış, pulsuz, kılçıksız, yağı akar halde bir balık, baş tarafında tuz, kuyruk tarafında sirke, etrafında pırasanın dışında türlü türlü sebzeler ve beş yufka ekmek ki, birincisinde zeytin, ikincisinde bal, üçüncüsünde tereyağı, dördüncüsünde peynir, beşincisinde pastırma vardı. Şem’un :

-“Ya Ruhallah ! Bu, dünya yiyeceklerinden mi, yoksa ahiret yiyeceklerinden mi ?” dedi . O da :

-“Bunlardan hiç biri değildir. Lakin Allâh’ü Teâlâ’nın kudretiyle yarattığı bir nimettir. (Dua edip de istediğiniz şeyi) yiyiniz ve şükrediniz ki, Allah size bundan sonra da nimetlerini artırır” dedi.

-“Ya Ruhallah ! Böyle bir mucize daha gösterir misin ?” dediler. Bunun üzerine dedi ki :

-“Ey balık ! Allah’ın izniyle diril.” Balık deprendi. Sonra balığa :

-“Önceki haline dön” dedi. Balık önceki haline dönerek kebap oldu. Daha sonra sofra gökyüzüne yükseldi. Buna rağmen yine Allah’a isyan edip nimetlerine küfür ettiler. Bunun üzerine maymun ve domuz suretine çevrildiler, yani Allah tarafından, maymun ve domuz şekline sokuldular. (4)

(Allah’a isyan etmekten yine ona sığınırız.)

E- İLİM SAHİBİNDEN İLMİN ALINMASI :

Ümeyye bin Ebi-s-Salti Arab belagatçılarından olup alim bir zat idi. Bir gün uyurken yanına bir kuş geldi. Gagasını bu zatın ağzına soktu. Uyandığı zaman sahip olduğu bütün ilimleri unuttuğunu gördü. (Bazı İlâhi kitaplardan peygamber gönderileceğini okumuştu.) Kendisinin ahir zaman nebisi olacağını ümit ediyordu. Ne zaman ki Peygamberimiz Aleyhisselâm gönderildi, onu inkar etti.

Kur’an-ı Kerimde “Fakat o, aşağılığa saplandı ve havasına uydu. İşte bunun hali, o köpeğin haline benzer ki, üzerine varsan da dilini sarkıtıp solur, kendi haline bıraksan da dilini sarkıtıp solur.” ayetinin Ümeyye bin Ebi-s-Salti hakkında indirildiği, ayetle haber verilen ve kelbe benzetilen kişi ile bu zat murat olunduğu söylenmiştir.

F- ANNE-BABAYA İSYAN SEBEBİYLE DİLİN DEĞİŞMESİ :

Bir zatı annesi çağırmıştı. Fakat o, annesi çağırdığı halde gelmedi. (Konuşan dili) konuşmaz oldu.

Yine bir adam ana-babasına isyan ederdi. Ölümü esnasında dili tutuldu. Kelime-i şahadeti söyleyemedi.

Denildi ki :

Ezan okunurken konuşmak, ölüm anında lisanın bağlanmasına sebep olur. Başa sarık sardıktan sonra rucu etmekten (dünyada müslüman olarak yaşayıp ta ölüm anında imansız gitmekten) Allah’a sığınırız.

G- ÇEŞİTLİ GÜNAHLARI SEBEBİYLE BARSİSA’NIN İMANININ DEĞİŞTİRİLMESİ:

Barsisa Beni İsrail’den abid bir zat idi. İki yüz yirmi sene Allah’a ibadet etti. Şöyle ki; insanlardan ayrıldı. Tenha bir yerde Allah’a ibadet etti. İblis kendisine geldi. Çeşitli hile ve aldatmalarla onu sapıtmaya çalıştı (başaramadı). Sonra abid bir zat şekline büründü ve Barsisa’nın manastırına[1] geldi. Onunla birlikte Allah’a ibadet etmeye başladı ve uzun zaman yemeden, içmeden, uyumadan Allah’a ibadet etti. Barsisa bunun haline hayret etti. Zira kendisi üç günde bir yemek yiyordu, bazen de uyuyordu. Şeytana dedi ki;

-“Bu yüce dereceye nasıl ulaştın? Zira yeyip- içmiyor, uyumuyorsun.”

Şeytan dedi ki;

-“Ben de senin gibi yiyip-içiyordum. Ta ki büyük bir günah işledim, sonra ondan tevbe ettim. Bu günahımı hatırladığımda yeme ve içme lezzeti benden kesiliyor (zevk almıyorum). Eğer sen de benim gibi olmak istersen içki, zina veya katl (adam öldürme) gibi bir günah işle.”

O günlerde Kralın kızı delirmişti. O da kızına dua etsin diye Barsisa’nın manastırına gönderdi. Zahid Barsisa içki içti, sarhoşluktan aklı gitti, deliren ve (dua edilmesi için gönderilen) kıza zina etti. Sonra ayıldı ve kralın duruma vakıf olduğu zaman kendisini öldüreceğinden korktu. Kızı öldürdü ve manastırın bir köşesine gömdü.

İblis krala geldi ve hadiseyi haber verdi. Kralın adamları meseleyi araştırdılar ve kızı gömülmüş vaziyette buldular. Kral, Barsisa’nın asılmasını emretti. Asılacağı zaman şeytan geldi ve Barsisa’ya dedi ki;

-“ Asılmaktan kurtulmak istiyorsan, bana bir defa secde et.” Barsisa:

-“Bu durumda sana nasıl secde edeyim?” diye sordu. Şeytan:

-“Gözlerin ve başınla ima et,” dedi.(O da öyle yaptı) ve Allah’a küfretti. En çirkin hal üzere asıldı. (5)

Şeytan ve şeytanın hilesinden Allah’a sığınırız.

Şu hikayeleri işittiğin zaman anladın ki, isyanlar ve Allah’ın emrine aykırı hareket etmek, insanı suretin ve nimetin değiştirilmesine götürür. Lakin, uzuvların kötü suretlere değiştirilmesi Ümmet-i Muhammed’den kaldırılmıştır. Her ne kadar kalben bir çoğu çok kötü suretlere değişse bile...(6)

DUA:

Allah’ım! Aldatılmaktan senin muhafazana sığınırız. Allah’ım! (azabının) korku ve dehşetinden göz yaşlarımız kana dönmeden evvel, senin korkundan ağlayan iki göz ile bizi rızıklandır. Allah’ım! Senden ölüm anında kurtuluş, kaza anında sabır, şehitlerin menzilesi, said (mutlu) kişilerin yaşayışı, düşmanlar üzerine yardım ve nebilerle arkadaşlık isteriz. Allah’ım! Dua etmek bizden, kabul etmek senden, çalışmak bizden, itimat edilmek senden. Hiçbir güç ve kuvvet yok, ancak senin güç ve kuvvetin var. Allah’ım! Bizi müslüman olarak vefat ettir ve salih kişilere ilhak eyle. Zalimlerin şerrini bizden uzaklaştır ve bizi müminlerin duasına ortak et. Amin...

GÜNAHLARIN ŞERRİNİN TESİRİ İLE BİRÇOK ŞEYİN DEĞİŞMESİ -II

Hazreti Enes Radıyallâhü Anh’dan : Rasülüllah Sallallahü Aleyhi ve Sellem buyurdular :

Kimin yanında ismim zikredilirse bana salavat-ı şerife okusun. Kim bana bir kere salavat okursa, Allah ona on kere salat (rahmet) eder. (Nesei)

Allah’ım! Muhammed Aleyhisselâm’a, bütün nebi ve rasüllere, Muhammed Aleyhisselâm’ın âline, eshabına ve ehli beytine salat ve selam et...

Denildi ki : Nefis; ceset ve (kendisi ile eşya) hissedilen heykel, varlıktır.

(1)

Denildi ki : Nefis; nurani ve latif bir cisimdir, ateşin kömür içinde cereyan ettiği gibi o da bedende cereyan eder.

Buradaki nefis ile murad, insan cesedinin bütünü içine bırakılmış olan nefistir ki, bu da Allâh’ü Teâlâ’nın kendisine hitap ettiği ve emir ve nehyine mahal kıldığı nefistir. İşte bu nefis, kötü ahlak için bir asıldır. Alây-ı ılliyyinde bulunan ve hayrı emreden, şerden de nehyeden ruha zıt olarak yaratılmıştır. Esfel-i sâfilinde bulunan çirkin ruhlara (şerden başka şey emretmeyen şeytanlara ) tabi olur.

NEFSİN YARATILMASININ SEBEBİ

Nefsin yaratılmasının sebebi hakkında şöyle denildi:

Allâh’ü Teâlâ Adem Aleyhisselâm’ın cesedine ruh üflediği zaman, ruh ile cesedin izdivacından iki evlat yarattı. Biri erkektir ki, o Kalb’dir. Kalb hayrı emreder, şerden nehyeder, Rahman (olan Allah’ın) nazargâhıdır. Diğeri de dişidir ki o da keşîfe (açılmış) olan Nefistir. Sürekli şerri emreder.

TASAVVUFÇULARA GÖRE NEFİS YEDİ (TABAKA) DIR.

1- Nefsi Emmâre : Şeytanların, kafirlerin ve fasıkların nefsidir.

2- Nefsi Levvâme : Salih müminlerin nefsidir.

3- Nefsi Mutmeinne : Amel edici olan öğrenicilerin nefsidir.

4- Nefsi Mülheme : Amel edici olan öğreticilerin nefsidir.

5- Nefsi Râdıye : Evliya-i Kiramın nefsidir.

6-Nefsi Merdıyye : Arif-i Billah olanların (Allah’ı bilen-idrak edenlerin) nefsidir.

7- Nefsi Sâliha : Nebiler ve Rasüllerin nefsidir, esrar (sırlar) makamıdır. (Kaside-i Bürde Şerhi)

İbrahim bin Edhem (Kuddise Sirruh ) buyurdular : Bir insanın tarlasından geçiyordum. Tarlanın sahibi bana “Ey Sığır” diye seslendi. (İçimden) dedim ki:

-“Bir zelle (yanılma) ile ismim değiştirildi, eğer günahım çok olsa idi Allah benim irfanımı da değiştirirdi.”

(2)

İBLİS’İN GEÇMİŞİ

Rivayet :

Allâh’ü Teâlâ cinlere kendi cinsinden rasüller gönderdi. Cinlerden bazısı iman etti, bazısı da küfretti. Birbirlerini öldürdüler. Allah da onlar üzerine meleklerden askerler gönderdi. Melekler onları yeryüzünde kovaladılar, hezimete uğrattılar. İblis’i gizlediler (dokunmadılar.) O meleklerden değildi.

Ayet Meali : İblis, cinden idi de Rabbinin emrinden çıktı. (Kehf-50)

İblis, Hâris isminde bir çocuk idi. Künyesi Ebu Mürre idi. Melekler onu semaya çıkardılar. Meleklerin içinde, ibadette büyüdü. Sonra yeryüzünde yer melekleri ile birlikte durdu. Bazen semaya çıkar, gök meleklerinin içine karışırdı, onlarla ibadet etmek kolay oldu. İbadette bulunmayı sevdiler. İblis Adem Aleyhisselâm’a secde ile emr olununcaya kadar meleklerle beraber oldu. Adem Aleyhisselâm’a secdeden kaçındı ve kovulmuş oldu. (Keşfül Künûz’den)

Allâh’ü Teâlâ Adem Aleyhisselâm’ın cesedini yaratıp henüz ruh üflemeden Cennetin kapısı önüne koymuştu. İblis oradan geçerken; “Eğer benden üstün kılınırsa elbette ona isyan ederim. Yok, ben ondan üstün kılınırsam elbette onu helak eder, öldürürüm” demişti. Sonra tükürüğünü ağzında topladı ve Adem Aleyhisselâm’ın (çamur halindeki) cesedine tükürdü. Şeytan Aleyhillane’nin tükürüğü Adem Aleyhisselâm’ın göbeğinin bulunduğu mahalle isabet etti. Allâh’ü Teâlâ oradan tükrük miktarı kesilmesini emretti. Bu kesilmeden dolayı göbek mahalli çukurlaştı. Allah, o çamurdan köpeği yarattı.

MELEKLER KÖPEK VE SURET BULUNAN EVE NİÇİN GİRMEZ ?

Nevâdir-i Kalyubi’den :

Meleklerin, içinde köpek ve sûret bulunan eve girmemesinin sebebi: Köpek, İblisin salyasından yaratılmıştır. Zira Adem Aleyhisselâm çamur halinde iken İblis onun üzerine tükürdü. Melekler orayı çıkarıp aldılar. Çamurun alındığı yer göbek mahalli oldu. Köpek de bu çamurdan yaratıldı. Melekler ile şeytanlar bir arada toplanmazlar.

Suret ise; Allah’ın yarattığı varlıklara benzemektedir. Nebi Aleyhisselâm suret yapanları lanetlemiştir.

Köpekte üç haslet vardır :

1.Adem oğluna ünsitet (yakınlık.) Onun toprağından yaratıldığı için.

2.Seher (vakti uyanıklılığı)nın uzun olması. Cebrail Aleyhisselâm’ın dokunmasının bir eseri olduğu için.

3.İnsanı ısırması. (Şeytan-ı) Lain’in tükürüğünden olduğu için.

KÖPEKTE BULUNAN ON HASLET

Hazreti Ali Radıyallâhü Anh dan rivayet edildi: Buyurdular ki;

Yaşayışı, köpeğin yaşayışı gibi olan kişiye müjdeler olsun. Çünkü köpekte on haslet vardır ki, hepsi de mümin için lazımdır.

1. Malı yoktur.

2. İnsanlar yanında kıymeti yoktur.

3. Yeryüzünün her tarafı kendisi için bir döşektir.

4. Çok vakit açtır.

5. Sahibi dövdüğü zaman onun kapısını terk etmez.

6. Düşmanı tutar, dostu bırakır.

7. Geceleyin uyumaz, sahibini korur.

8. İşinin çoğu susmaktır.

9. Kendisine verilene razı olur.

10.Öldüğü zaman (geride) malı kalmaz.

MUSA ALEYHİSSELAM İLE ŞEYTANIN MÜLAKATI

İblis, Musa Aleyhisselâm’a geldi ve şöyle dedi :

-“Şüphesiz ki Allah seni kendisine Rasül ve Kelîm olarak

seçti.” Musa A.S:

-“Evet, seçti. Ama sen ne istiyorsun ve sen kimsin?” diye sordu. İblis dedi ki:

-“Ben İblisim, Allah’ın yarattıklarından bir yaratığım. Senin vasıtan ile rabbine tevbe etmek istiyorum. Tevbemin kabul olunmasını iste.” Musa Aleyhisselâm bu duruma sevindi. Abdest aldı, Allah’ın dilediği kadar namaz kıldı ve dua etti. Duasında şöyle dedi :

-“Ya Rabbi ! Muhakkak İblis senin Kerim olan zatının yaratıklarından bir yaratıktır ve sana tevbe etmek istemektedir.” Allâh’ü Teâlâ Musa Aleyhisselâm’a şöyle vahyetti :

-“İstediğimi yerine getirirse duasını kabul ederim. Adem Aleyhisselâm’ın kabrine secde etmesini emrediyorum Ya Musa. O (nun kabrin)e secde ettiği zaman tevbesini kabul eder, günahlarını af ederim. Ayıplarını örter, kıyamet günü açığa çıkarmam.”

Musa Aleyhisselâm (Allâh’ü Teâlâ’nın) bu emrini İblis’e tebliğ etti. (İblis-i) Lain öfkelendi, kibirlendi ve dedi ki :

-“Ben onun dirisine secde etmedim, ölüsüne nasıl secde ederim ? (Bu istek) ebediyyen gerçekleşmez.” Sonra Musa Aleyhisselâm’a şöyle dedi :

-“Ey Musa! Benim için rabbine şefaat etmen sebebi ile benim üzerimde hakkın var. Sana üç şey tavsiye edeyim :

1. Öfkelendiğin zaman beni hatırla. Çünkü kanın cesette cereyanı gibi ben de senin kalbinde cereyan ederim.

2. Düşman ile karşılaştığın zaman beni hatırla. Çünkü adam harpte düşman ile karşılaştığı zaman karşısına iki kişi çıkartırım. O adama, hanımını, ehlini, malını ve çoluk-çocuğunu hatırlatırım, o da geriye döner.

3. Mahremin olmayan bir kadın ile oturma. Çünkü ben, o kadından sana, senden de ona bir elçiyim.

Haberde geldi : Her yüz bin sene başında Allâh’ü Teâlâ İblisi cehennemden çıkarır, Adem Aleyhisselâm’ı da cennetten çıkarır. İblise, Adem Aleyhisselâm’a secde etmesini emreder. İblis secde etmekten yüz çevirir (kaçınır.) Sonra onu tekrar cehenneme gönderir.

Adem Aleyhisselâm Serendip’e indi : Karada ve denizde ağladı. Karadaki gözyaşları karanfil, denizdeki gözyaşları balık oldu. Çünkü o, tevbe kapısından indi.

Havva validemiz de karada ve denizde ağladı. Karadaki gözyaşlarından kına bitkisi, denizdeki gözyaşlarından da inci oldu. Çünkü o, rahmet kapısından indi.

Yılan da karada ve denizde ağladı. Karadaki gözyaşlarından akrep, denizdeki gözyaşlarından yengeç oldu. Çünkü o, öfke kapısından indi.

Tavus da karada ve denizde ağladı. Karadaki gözyaşlarından haşarat, denizdeki gözyaşlarından sülük oldu. Çünkü o, gadap kapısından indi.

İblis de karada ve denizde ağladı. Karadaki gözyaşlarından diken, denizdeki gözyaşlarından da timsah oldu. Çünkü o lanet kapısından indi. (Nevadir-i Kalyubi)

(3)

Nuh Aleyhisselâm oğlu Hâm’a (bed)dua etti, dedi ki :

-“Allah senin rengini değiştirsin.” Allah duasını kabul etti. Sudan ve Habeşliler onun neslinden oldu. Onun evladı hakkında kıyamete kadar hor ve hakirlik oldu. Esir ve köle oldular.

Bilmelisin ki : Köle cinsi sevinç ve neşe ile yer, istemeyerek, zoraki hizmet eder. İnsanlara buğz eder, uykuyu sever.

Rasülüllah Aleyhisselâm’dan, ahir zamanda köle sahibi olmanın kötülüğü haber verilmiştir. Ekserisinin zayıf ve muhtaç olmalarına rağmen şerli olduklarından bahisle “onlardan birinin karnı doyarsa kötülük işler, aç kalırsa hırsızlık yapar” denilmiştir.

Şu söz ne güzeldir :

Hür, hürdür; kendisine zarar dokunsa bile.

Köle, köledir; kendisine inciler giydirsen bile.

Hadis-i Şerif : İbn-i Mes’ud Radiyallahü Anh’dan rivayet edildi. Nebi Aleyhisselâm buyurdular ki :

Musa Aleyhisselâm’ın vefatından sonra İsrail oğulları isyanlara düştüğünde alimleri onları (isyanlardan) nehyetti. İsrail oğulları alimlerin ikazına aldırmadılar. Alimler de sırf nehyetmekle günahtan kurtulacakları zannı ile isyan ehlini terk etmediler, onlarla dostluğa devam edip meclislerine oturdular. Onlarla birlikte yiyip içtiler. Allâh’ü Teâlâ da bazılarının isyanı ve diğerlerinin de isyan ehliyle birlikte olması sebebiyle hepsinin kalplerini kararttı ve onları taş yürekli kıldı. Günah işlemeyenlerin kalplerinde isyan ehlinin günahlarına meyil meydana getirdi. Hepsinin kalbi katılaştı ve hep birlikte lanete müstahak oldular.

Ayet Meali : İsrail Oğullarından kafir olanlara hem Davud’un, hem de Meryem Oğlu İsa’nın dili ile lanet olundu. (Maide-78)

Denildi ki :

Eyle (kasabası) halkı cumartesi gününde haddi tecavüz ettiler. Davud Aleyhisselâm onlara lanet etti. Allâh’ü Teâlâ da onların şeklini maymuna çevirdi.

Maide Ashabı küfrettiler. İsa Aleyhisselâm onlara (bed)dua ve lanet etti. Domuz oluverdiler. 500 kişiydiler. (Hadimi )

Musa Aleyhisselâm’ın, “Ey Rabbimiz, mallarını mahvet ve kabirlerini şiddetle sık ki, o acıklı azabı görmedikçe iman etmeyecekler” (Yunus-88) duası ile Kıptilerin malları (nın şekli) değişti. Suları kan, malları da taş oldu.

Ayet Meali : Yemin olsun ki biz Musa’ya apaçık dokuz mucize verdik. (İsra-101)

And olsun ki biz, Firavun hanedanını düşünüp ibret alsınlar diye, senelerce mahsul kıtlığı ve kuraklıkla kıvrandırdık. (A’raf-130)

Biz de, kudretimizin ayrı ayrı alametleri olmak üzere, başlarına (sel felaketi) tufan, (ekinlerine) çekirge, haşarat, (evlerine) kurbağa ve (sularına) kan gönderdik. Yine de inat ettiler, kibirlendiler. Onlar öyle mücrimler güruhu idiler.

(Onların) üzerlerine o azab çökünce : -Ey Musa ! Sana verdiği peygamberlik ahdi hürmetine bizim için (Rabbine) dua et. Eğer bizden bu azabı kaldırırsan, yemin olsun ki, sana muhakkak iman edeceğiz ve İsrail Oğullarını da elbette seninle beraber göndereceğiz, dediler.

Vakta ki (azaba) erişecekleri bir müddete kadar üzerlerinden biz azabı kaldırdık, hemen yeminlerini bozdular.

Biz de, ayetlerimizi yalanladıkları ve onlara kulak asmayıp gafil bulundukları için kendilerinden intikam aldık da hepsini denizde boğduk.” (A’raf-133- 136)

MUSA ALEYHİSSELÂM’A VERİLEN 9 MUCİZE :

1- Asa

2- Yed-i Beyza

3- Kıtlık, kuraklık

4- Kıtlığa ilave olarak meyvelerde noksanlık

5- Tufan (mekanlarını ve tarlalarını kaplayan su)

6- Çekirge

7- Haşarat

8- Kurbağa

9- Kan belası

5.T U F A N :

Rivayete Göre: Şiddetli karanlık içerisinde sekiz gün yağmur yağdı. Hiç kimse evinden dışarı çıkamadı. Su, (Kıbtılerin) evlerine kadar girdi. Beni İsrail’in evleri bu kimselerin evlerine bitişik idi. Beni İsrail’in evlerine bir damla dahi su girmedi. Su, arazilerinde uzun müddet durdu. Onların ziraatla meşgul olmalarına mani oldu. Bu durum bir hafta devam etti. Musa Aleyhisselâm’a dediler ki :

-“Rabbine bizim için dua et de bizden bu azabı kaldırsın, biz sana inanacağız.”

Musa Aleyhisselâm dua etti. Kendilerinden azab kaldırıldı. Otlar ve ekinleri bitti ve daha önceki gibi bir yağmur yağmadı. Ama onlar iman etmediler. Allah da onlara çekirgeyi gönderdi, ki çekirge altıncı mucizedir.

6.ÇEKİRGE :

Çekirge onların ekinlerini ve meyvelerini yedi. Sonra elbiselerini, (evlerinin) kapılarını ve tavanlarını yemeye başladı. Tekrar Musa Aleyhisselâm’dan yardım istediler. O da dua etti. Bu sıkıntıdan da kurtuldular. Yine iman etmediler. Allah Teâlâ da onların üzerine haşeratı musallat kıldı. Bu yedinci mucizedir.

7.HAŞERAT :

Bit ve ekin böceği denen haşerat. Çekirgelerden arda kalan şeylerini de bu haşerat yedi. Yiyeceklerinin içine düşer oldu. Elbiselerinin içine ve derilerine (bedenlerine) girip kanlarını emdi. Tekrar Musa Aleyhisselâm’dan yardım istediler. Kendilerinden bu musibet de kaldırıldı. Musa Aleyhisselâm’a dediler ki :

“-Şu anda kesin inandık, gerçekten sen bir sihirbazsın.”

Sonra Hazreti Allah onların üzerine kurbağaları gönderdi ki sekizinci mucizedir.

8.KURBAĞALAR :

Kemiği olmayan hayvanlardandır. Suyun dışında olduğu ve ötmediği (bağırmadığı) zaman işitmesinin keskinliği özelliği vardır. Suyun dışında da bulunur.

Enes Radıyallâhü Anh’dan: Kurbağayı öldürmeyiniz. Çünkü o İbrahim Aleyhisselâm’ın ateşine uğradı. Ağzında su taşıdı. Hırsla suya giriyordu.

İbn-i Sina’dan: Kurbağanın çok olduğu, normalden fazla olduğu senenin akabinde veba hastalığı olur.

(Musa Aleyhisselâm’a inanmayan) bu kavim üzerine Allah kurbağaları musallat kıldığında öyle oldu ki; herhangi bir yemeğin kapağı veya elbise açıldığı zaman içinde kurbağa bulunuyordu. Yataklarının içi kurbağa doluyordu. Tencereleri kaynarken tencerelerine, konuşurken de ağızlarına sıçrıyorlardı. Yine Musa Aleyhisselâm’dan yardım istediler ve yalvardılar. Musa Aleyhisselâm da onlardan söz aldı ve dua etti. Hazreti Allah onlardan bu azabı da kaldırdı. Sonra tekrar sözlerini bozdular. Allah da onlara kanı gönderdi.

9.KAN :

Suları ve kuyuları taze, kırmızı kan haline geldi. Hatta Kıpti ve İsrailli aynı kap(tan su içmek üzere) gelirler, kabın Kıbti’den tarafı kan, İsrailliden tarafı su olurdu. Kıpti, İsraillinin ağzından suyu emer, kendi ağzına girince kan olurdu.

Susuzluk Fir’avn’ı (hak ettiği şey onun üzerine olsun) çok daraltmıştı. Yaş ağaç yapraklarını kendisine getirirler, onları emer, (ağzına giren su) taze ve acı kan olurdu. Yedi gün sadece kan içtiler. Bütün bu açık mucizeleri görmelerine rağmen içinde bulundukları küfür ve isyan halinden dönmediler ve iman etmediler. Hazreti Allah da onları Nil’de boğdu. Musa Aleyhisselâm’a iman edenleri kurtardı.

Beni İsrail Altı yüz bin kişi idi. Nil’de boğulan Fir’avn’ın kavmi de Bir milyon iki yüz bin kişi idi. (Ruh’ul Beyan, Araf Sûresi’nden)

(4)

SURETLERİ MAYMUN VE HINZIR ŞEKLİNE ÇEVRİLDİ

İsa Aleyhisselâm’a inanmayıp kendilerine verilen nimetlere küfredenler maymun ve hınzıra çevrildiklerinde kısa zamanda öldüler.

İbn-i Abbas Radıyallahü Anh buyurdular ki : Sureti değiştirilen kişi üç günden fazla asla yaşayamaz.Cumhur da bu görüştedir.

Nebi Aleyhisselâm’a büyük bir keler ge(tiri)ldi. Onu yemekten kaçındı ve “Bilmem ki, belki de bu geçmiş asırlarda sureti değiştirilen (insan) lardandır” buyurdu.

Buna cevap : Bu hadise, Allâh’ü Teâlâ’nın Peygamberimiz Aleyhisselâm’a “Sureti değiştirilen kişiye nesil yaratmadığı” nı vahy etmeden önce idi. Ne zaman ki Allah bunu vahy etti, peygamberimizden bu endişe gitti.

ANA-BABASINA İSYANI SEBEBİYLE :

Abdullah Bin Evfi’den rivayet edildi, buyurdular ki : Rasülüllah Sallallahü Aleyhi ve Sellem ile beraberdik. Birisi geldi, dedi ki :

-“Bir genç ölmek üzere idi. Kendisine “La İlâhe illallah Muhammedün Rasülüllah de” denildi. Ama o, söyleyemedi. Rasülüllah Aleyhisselâm :

- Namaz kılar mıydı ? diye sordu. Gelen kişi :

- Evet, dedi.

Aleyhissalatü vesselam efendimiz kalktı. Biz de onunla beraber kalktık. Gencin yanına girdi ve buyurdu ki :

-“La İlâhe illaallah Muhammedün Rasülüllah” de. (Oradakiler) :

- Söyleyemiyor, dediler.Rasülüllah Aleyhisselâm :

- Niçin ? diye sordu. Dediler ki :

- Annesine isyan ederdi. Aleyhissalatü vesselam efendimiz :

- Annesi sağ mıdır ? diye sordu.

- Evet sağdır, denildi. Annesi getirildi. Rasülüllah Efendimiz :

- (Bu) senin oğlun mu ? dedi. Kadın :

- Evet, dedi.Peygamberimiz kadına şöyle buyurdu:

- Gördün mü ? Büyük bir ateş yakılsa, sana da “eğer oğluna şefaat edersen onu bırakırız, değilse oğlunu bu ateşte yakacağız” denilse, ona şefaat eder misin ? Kadın :

- Ya Rasülallah ! İzin ver, şefaat edeyim, dedi. Rasülüllah Efendimiz :

- Oğlundan razı olduğuna Allah’ı ve beni şahit kıl, buyurdu. Kadın :

- Allah’ım, oğlumdan razı olduğuma dair, Seni ve senin Rasülünü şahit kılıyorum, dedi.Rasülüllah Efendimiz gence :

- “La İlâhe illallah Muhammedün Rasülüllah” de, buyurdu. Genç de söyledi.(Bunun üzerine) Peygamberimiz A.S:

- Benim vasıtam ile bu genci ateşten (cehennemden) kurtaran Allah’a hamdolsun, diye dua etti. (Sinaniye)

H İ K A Y E

ANA BABAYA İSYANDAN SAKINMAK

Ata Bin Yesar’dan :

Bir kavim yolculuğa çıkmıştı. Çölde mola verdiler. Aralıklarla, ard arda bir merkep anırması işittiler. (Öyle ki) bu ses onları uyutmadı. Ona bakmak üzere (sesin geldiği tarafa) gittiler. Bir de ne görsünler; kıldan bir ev (çadır) ve içinde ihtiyar bir kadın. Ona dediler ki:

-“Biz bir eşek anırması işittik, bizi uyutmadı. Senin yanında bir eşek de göremedik.” Kadın onlara şöyle dedi:

-“O, benim oğlumdur. Bana “ey merkep git” derdi. Ben de Allah’a, onun suretini merkep suretine çevirmesi için dua ettim. İşte bunun içindir ki, her gece sabaha kadar anırmaya devam eder.” Kadına:

-“Bizi ona götür, görelim,” dediler. (Beraberce) gittiler. O anda oğlu perişan bir halde, helak içinde idi. Boynu merkep boynu gibi idi.

La havle ve la kuvvete illa billah. (Nevadir’i Kalyubi)

İşte bu iki hikayede ana- babaya isyan etmekten sakındırma vardır. Senin, ana-babana iyilik etmen, dünya ve ahiret saadetine nail olmak için onların rızasını tahsil etmen lazımdır.

YAKUP ALEYHİSSELAM’IN ANNESİNE İHSANI

Yakup Aleyhisselâm annesine ihsanda insanların en iyilerinden idi. Daha annesinin karnında iken ona iyilikte bulundu.

Şöyle ki: Yakup Aleyhisselâm’ın annesi bir batında ikiz erkek çocuğa hamile idi. Hamilelik ayları tamam olup doğum vakti geldi. İkiz kardeşler annelerinin karnında konuşuyor, anneleri de onların konuşmalarını işitiyordu. Biri diğerine dedi ki:

-“Bana yol ver, senden önce çıkayım.” Diğeri;

-“Eğer benden evvel çık(maya kalk)arsan annemin karnını patlatır, böğründen çıkarım,” dedi. Öteki ;

-“Benden evvel çık da annemi öldürme,” dedi ve kardeşine önce doğması için izin verdi.. Bunun üzerine evvelkisi doğdu. Annesinin karnında iken isyan ettiği için annesi ona Îys ismini verdi. İkinci çocuk da kardeşinin topuğundan tutarak dünyaya geldi. Annesi de ona Yakup ismini verdi.

Iys, kaba ve sert tabiatlı olarak büyüdü, avcı idi. Yakup Alehisselam ise yumuşak huylu ve merhametli olarak büyüdü. O da sürü sahibi idi, hayvanları vardı. Babaları İshak Aleyhisselâm, Iys’dan daha çok faydalandığından ve şecaatli olduğundan dolayı Iys’e meylediyor (yakınlık duyuyor)du. Anneleri ise, kendisine çok iyi davrandığından Yakup’a daha yakın davranıyordu.

Sonra Allâh’ü Teâlâ İshak Aleyhisselâm’ı, gözlerini gidermek (âmâlık) ile imtihan etti. O da sabır ve teslimiyet gösterdi. Cebrail Aleyhisselâm bazı günler Allah’ın nebisi İshak Aleyhisselâm’a gelirdi. (Bir defasında) dedi ki:

-“Muhakkak Allah C.C. senin sabrına karşılık olarak, iki oğlundan biri hakkında yapacağın duayı kabul edecek. Hangisini istersen onun için dua et.”

İshak Aleyhisselâm oğlu Iys’i çağırdı, ona dedi ki;

-“Ey oğulcağızım ! Git, benim için bir av avla. Etinden de kızart. Zira canım et istiyor, onu bana getir. Sen bu şekilde benim isteğimi yerine getirdiğin zaman rabbimin bana va’d ettiği duayı senin hakkında yaparım. Sen de dünya ve ahirette şerefe kavuşursun.”

Bunun üzerine Iys av aramak üzere çıktı. Bu sırada Yakup Aleyhisselâm hayvan sürülerinin yanında idi. Annesi ona haber gönderdi. O da annesinin yanına geldi. Annesi dedi ki:

-“Koyunlarının yanına git. Onlardan birisini kes. Etini kızart, derisini de sırtına al. -Zira Iys’ın vücudu gayet kıllı idi.- Sonra babanın yanına gir. Konuşurken sesini değiştir. Sonra ona de ki:

-“İşte şu, senin bana emrettiğin (istediğin) şeydir. Sonra da ondan sana dua etmesini iste, dünya ve ahirette şerefe kavuşursun.” Böylece Yakup Aleyhisselâm’a yapması gerekenleri tarif etti.

Yakup Aleyhisselâm çabucak gitti. Annesinin kendisine emrettiği şeyleri yaptı. Babası getirilen etten yedi. Sonra dedi ki :

-“Ey oğlum ! Bana (doğru) yaklaş.” Elini oğlunun sırtına koydu, sırtındaki tüyleri (kılları) hissetti. Şöyle söyleniyordu :

-“Sübhanallah ! Beden Iys’in bedeni, ama koku Yakup’un kokusu.” Annesi de:

-“Bu senin oğlundur, ona dua ediver,” dedi. Baba eli ile oğlunun sırtını sıvazladı ve şöyle dua etti:

-“Kardeşim İsmail Aleyhisselâm’ın neslinden çıkardığın Arap peygamberlerin dışında kıyamete kadar göndereceğin nebi ve rasüllerini şu oğlumun neslinden kıl.” Yakup Aleyhisselâm duaya nail olduğu halde (babasının yanından) kalktı.

Iys de kızartılmış av ile birlikte geldi, eve koydu.Yaşlı (babası):

-“Şüphesiz bu (dua) yı benden birisi işitti (kazandı). Sen kimsin ?” diye sordu. Iys:

-“Oğlun Iys’im, istediğin şeyi getirdim,” dedi. Babası:

-“Ey oğlum ! Sen daha önce gelmedin mi ?” diye sordu. Iys:

-“Hayır (gelmedim)” dedi. Baba İshak Aleyhisselâm:

-“Şüphesiz kardeşin duayı elde etti (nail oldu)” dedi. (Bunun üzerine) Iys şöyle dedi:

-“Allah’a yemin olsun ki, onu elbette öldüreceğim.” Babası:

-“Ey oğulcağızım ! Bu Allah’ın takdiridir, öfkelenme,” dedi. Iys kardeşine hile kurmak isteyerek çıktı. Annesi, Ya’kup’a (kardeşinin bir kötülük yapmasından) korktu. Yakup’a dedi ki:

-“Senin Harran’da bir dayın var, adı Leyyan bin Tenvil. Ona gider ve yanında durursan, ben senin ayrılığına rıza gösterir (sabreder)im. Zira kardeşinin sana bir kötülük yapmasından korkuyorum.”

Yakup Aleyhisselâm çıktı. Gece yürüyor, gündüz saklanıyordu. İşte bu sebeble İsrail1 diye isimlendirildi.

Dayısının yanında yedi yıl kaldı. Sonra mallar ve evlatlarla geriye döndü. Kardeşi Iys onu af etti. Aralarında muhabbet meydana geldi. Uzun zaman sürur ve nimet içinde, güzel bir hayat yaşadılar

Denildi ki:

Yakub Aleyhisselâm ve kardeşi İys aynı gün öldüler. Evvelki hallerinde bir batında oldukları gibi bir kabre kondular. Kadir olan Rabbimizi tesbih ederiz.

Bu kıssa, ana babasına iyilik yapana Allah’ın ihsanını -ifade etmeye- kafi, adil bir kıssadır. ( Zühr-ül Kümam)

(5)

Rasülüllah Aleyhisselâm’ın “içki bütün kötülüklerin anasıdır” Hadis-i Şerifinin sırrı, işte bunun içindir ki Muhammed Aleyhisselâm’ın şeriatında, bir damla bile olsa içkinin haram olunmasına hüküm olundu. Çünkü o Şeytanın büyük (çirkin) işlerinden bir pisliktir.

Farisi Beyt :

Ey Mümin ! Rahman sana içki içme diyor.

Tersa (Hıristiyan ) da sofraya oturma ve tatlı yeme diyor.

Eğer sen Rahman’ın dediğini yapmazsan (içki içersen) pisliklerin içinde kalırsın.

Hıristiyan’ın dediğini yapmazsan herkes tarafından hoş karşılanır ve saygı görürsün.

(6)

PEYGAMBERİMİZ ALEMLERE RAHMETTİR

Allâh’ü Teâlâ ahid, zincir ve kelepçe ( ki suretlerin değişmesi de bu kabildendir) gibi birçok şeyi Peygamberimiz Muhammed Aleyhisselâm hürmetine bu ümmetten kaldırmıştır. Zira Kur’an-ı Mübin’de varit olduğu gibi o Peygamber alemlere rahmettir.

“Bu rahmet sadece müminleredir” denildi.

İbni Abbas Radiyallahü Anh: Kafirlerin tamamına da rahmettir dedi. (Mesela azabın geciktirilmesi, insan suretinin bir başka surete değiştirilmesinin ve yere batırılmanın kaldırılması gibi.) Hatta (Onun rahmeti ) insanlara olduğu gibi Meleklere de şamildir.

Cebrail Aleyhisselâm buyurdu ki: İblise lanet olunduğu zamandan beri kötü akıbetten korkardım. Allah’ın şu kavliyle bana olan ihsanına inandım:

Ayet Meali: İşte o elçi (Cebrail), arşın sahibi olan Allah’ın katında güçlü, itibarlıdır. Kendisine uyulan emin bir elçidir o. (Tekvir 20-21)

Denildi ki:

Rasülüllah Aleyhisselâm insanlar ve melekler için olduğu gibi İblis-i Lain hakkında da rahmettir.

Şöyle ki: İblise (azab için) bir melek tayin edilmişti. O Melek her gün bir defa İblise vururdu. Her bir darbenin acısı ikinci darbeye kadar kesilmezdi (dinmezdi). Ne zaman ki: “Seni de (ey Rasülüm), ancak alemlere rahmet olarak gönderdik” (Enbiya-107) ayeti nazil oldu. Şeytan-ı Lain :

-“Ben de alemler cümlesindenim” demek suretiyle yardım talep etti. Allâh’ü Teâlâ bu darbeyi Şeytandan kaldırdı. Böylece Peygamberimiz Aleyhisselâm Şeytan hakkında da rahmet vesilesi oldu. (Hadimi)

[1] Manastır: Kişilerin şehirden uzak bir yere çekilerek ibadet ettikleri mekan.

1 İsrail : Hazreti Yakub’un lakabı

.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 15327

12. SOHBET: KALBİN 60 HASTALIĞI VE ONLARDAN BİRİNCİSİ OLAN KÜFÜR

Allâh’ü Teâlâ buyuruyor ki : “O gün ki, ne mal fayda verir, ne de oğullar. Ancak Allah’a (nifak ve kötü ahlaktan) hâlis ve pak bir kalb ile varan müstesna.”

MÜMİNİN KALBİ YEDİ DALI OLAN BİR AĞAÇ GİBİDİR

Evvela şunu bil ki; müminin kalbi, yedi dalı olan bir ağaç gibidir:

1. Birinci dal kalbe ulaşır. Meyvesi, sağlam irade ve ihlastır.

2. Dile ulaşır. Meyvesi, doğru sözdür.

3.Göze ulaşır. Meyvesi, sani’ ve yaratıcı (olan Allah)ın vahdaniyetine delalet eden âfâki ve enfüsi delillere ibretle bakmaktır.

4. Ellere ulaşır. Meyvesi, haramdan kaçmak, fakirlere ve yetimlere sadaka vermektir.

5. Ayaklara ulaşır. Meyvesi, cemaatlere gitmek, haramlardan ve kötülüklerden kaçınmaktır.

6. Boğaza ulaşır. Meyvesi, helal yemektir.

7.Kulaklara ulaşır. Meyvesi, yalan, gıybet ve mâ lâ ya’ni (manasız, faydasız, boş şey) dinlememektir.

DÖRT ÇEŞİT KALB VARDIR

Bazılarına göre dört çeşit kalb vardır:

1. Dünyası ile meşgul olan kalb.

2. Ahireti ile meşgul olan kalb.

3. Belası ile meşgul olan kalb.

4. Mevlası ile meşgul olan kalb.

Bunlardan birincisi dünya hayatına rağbet eder.

İkincisi ibadet eder.

Üçüncüsü sabreder.

Dördüncüsü ariftir. Bu dördüncü derece insan için ancak, hayvani sıfatlardan çıkmak, nefsi bu sıfatlardan, kötü ahlaktan ve bâtıni (manevi) hastalıklardan temizlemekle hasıl olur.

İsa Aleyhisselâm’ın şu sözünde bu hususa işaret vardır: İki kere doğmayan kişi, semâvâtın melekûtuna[1] giremez.

MÜNKERATIN ÇEŞİTLERİ

Bundan sonra sen bil ki : Münkerat ya el ve ayak gibi muayyen bir uzva mahsustur, ya da değildir.

Birinci kısım sekizdir :

1. Kalb

2. Kulak

3. Göz

4. Dil

5. El

6. Karın (Mide)

7. Avret Mahalli

8. Ayak.

Bu fani (dünyadan) bâki eve (ahirete) giden kişiye, her uzvunu her türlü günahtan muhafaza etmesi lazımdır ki, ona sahip olsun, müttekılerin yolunda sıraya girsin ve şu Ayeti Celile ile kendilerine işaret olunan salih kişilerin derecesine yükselebilsin :

Ayet Meali : Allah’a ve Peygambere itaat edenler, işte bunlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehidlerle ve iyi kimselerle beraberdirler. Bunlarsa ne güzel birer arkadaştır ! (Nisa-69)

KALBİN ÇİRKİN YÖNLERİ, AFETLERİ VE BUNLARIN İLACI

Tarikat-ı Muhammediyye’de bunları araştırdım ve altmış tane olarak buldum (tesbit ettim). Bunlardan birincisi Allah’a küfürdür. Bundan Allah’a sığınırız. Küfür, dünya ve ahirette insanı helak eden şeylerin en büyüğüdür.

Küfrün ne olduğunu mutlaka bilmemiz lazımdır. İman da böyle; ne ile hasıl olur, şartı nedir, kemâli ve bekâsı nasıldır ? (Bütün bunları bilmemiz lazımdır.) Çünkü eşya (varlıklar) zıtları (nı bilmek) ile açığa çıkar, anlaşılır. Küfrü ve insanı küfre götüren şeyleri bilmekle küfürden ve küfre götüren şeylerden kaçınmak hâsıl olur.

Denildi ki : Şerri bildim (öğrendim), işlemek için değil, lakin ondan kaçıp korunmak için.

KÜFÜR : Lügat itibarı ile bir şeyi örtmek, gizlemek demektir. Zira kafirler (iman etmemek suretiyle) Allâh’ü Teâlâ’nın nimetlerini gizlerler. Gece de, karanlığı ile varlıkları örtüp gizlediği için gizleyici manasına gelen “Kâfir” diye isimlendirilmiştir.

Istılahta (şeriatta) küfür ; İnanılması gereken şeylere inanmamaktır.

KÜFRÜN ÇEŞİTLERİ

Küfür dört çeşittir:

1. Küfrü Cehli,

2. Küfrü İnâdi,

3. Küfrü Nifâki,

4. Küfrü Hükmi.

1. Küfrü Cehli : Sebebi cehalettir. Bu da, Semâvât, Arz, Güneş, Ay ve diğer varlıklar gibi Allâh’ü Teâlâ’nın kudretine delalet eden akli deliller hususunda düşünmemek, iltifat etmemek, kulak vermemektir.

ŞİİR :

Her varlıkta Ona bir delil vardır,

Ki Onun bir olduğuna delalet eder.

Avam insanların küfrü böyle (cehli) dir.

2. Küfrü İnâdi : İnkar yolu ile küfürdür. Musa Aleyhisselâm’ın bir çok mucizelerini ve bir önceki mevzuda zikredilen dokuz delili (mucizeyi) görmelerine rağmen Firavn’ın küfrü gibi.

Küfrü İnadinin sebebi : Kibirlenmek, riyaset sevgisi ve insanların kötülemesinden korkmaktır. (1)

RUM KRALI HERAKL’İN KÜFRÜ .

Rum Kralı Herakl’in küfrünün sebebi, dünya reisliği (idareciliği) nin elinden gitmesi korkusu idi.

Şöyle ki : Dihyet-ül Kelbi Radıyallâhü Anh, İslam’a davet mektubu ile beraber Peygamberimiz tarafından Herakl’e gönderildi. Dihye Herakl’in yanına ulaşmadan önce, geceleyin Herakl’e birtakım şeyler zâhir oldu; Herakl, geceleyin yıldızlara bakmıştı. Peygamberimizin yücelik alametlerini, dininin zuhurunu, etrafa yayıldığını, diğer dinlerin hükmünün kaldırdığını gördü. Bu halin tesiri ile muzdarip bir şekilde sabahladı. Bu durumu devletin ileri gelenlerine haber verdi. Ona Şam’daki Kureyş tüccarlarından bir kafilede bulunan Ebu Süfyan’ı buldular ve yanına getirdiler. Herakl, Ebu Süfyan’a Peygamberimizin halinden sordu;

-“O sizin eşrafınızdan mı yoksa fakirlerinizden mi ? Ondan evvel, sizden birisi nübüvvet davası iddia etti mi? Onun ecdadından melik ve emirlik yapan var mıydı? Ona tabi olanların içinde zenginler mi, yoksa fakir ve zayıflar mı var? Onun emri (davası) artıyor mu, yoksa azalıyor mu? Onun dininden dönenler oluyor mu? Onda, ahdini bozma, sözünde durmama hali vaki oluyor mu? Yalan bilir mi? Harplerde galip gelir mi? Gelirse, ekseriya O mu, yoksa muhalifleri mi galip gelir ?”

Ebu Süfyan bütün bu suallere doğru cevaplar verdi. Bunun üzerine Herakl:

-“Bunların hepsi peygamberlik alametlerindendir”, dedi.

Bu hadiseden sonra Dihyet-ül Kelbi, Peygamberimizin mektubu ile beraber Herakl’e ulaştı. (2) Dihye mektubu okuduktan sonra Herakl içinde (kalbinde) gizlemiş olduğu imanı açıkladı ve dedi ki :

-“Eğer içinde bulunduğum halkıma iman ettiğimi açıklarsam, beni öldürmelerinden korkarım. Yalnız sen şu mektubum ile filan manastırdaki filan rahibe git. O kişi herkes tarafından itimat edilen biridir. Ona “Dağâtır” denilir. Semâvi kitapları bilmektedir. Umulur ki O iman eder ve diğer insanlar da Ona inanırlar.”

Dihye gitti. Rahip Peygamberimizin mektubunu gördüğünde Onun hak peygamber olduğunu anladı ve hemen iman etti. Kavmini de Peygamberimizin dinine davet etti. Bunun üzerine kavmi Rahibi öldürdüler.

Dihye Herakl’in yanına döndü ve hadiseyi haber verdi. Herakl dedi ki :

-“İşte bu mana (öldürülme) korkusu olmasa idi iman ettiğimi açıklardım.” (3)

Böylece dünya reisliği (idareciliği)nin elinden gitmesi korkusundan dolayı küfrü imana tercih etti.

3. Küfrü Hükmi : Şeriat hükmünce küfür sayılan her şeydir. Yani; kalben tasdik bulunmasına rağmen , Şâri’ hazretlerinin (Allâh’ü Teâlâ’nın) yalanlama emaresi saydığı söz ve işler (i işlemek) tir.

Şer’an tazim edilmesi gereken hususları (mukaddesatı) hafife almak gibi...

a- Allah’ü Teala Hakkında :

Allâh’ü Teâlâ’yı layık olmayan sıfatlarla vasıflamak gibi. Mesela ;

* “Allah, semadan bize bakıyor” demek,

* Hasta olmayan biri için “Allah onu unuttu” demek,

* “Ben Allah’tan ve peygamberden uzağım” demek,

* Yine, Allâh’ü Teâlâ’ya bir uzuv isnat etmek,

* Sıfatlarından birisini nefyetmek,

* Allâh’ü Teâlâ’ya zaman veya mekan tavsif (isnat) etmek,

* Allâh’ü Teâlâ’ya sövmek, (4)

* İbadetinde bir şeyi Allah’a ortak kılmak,

* Bir mahluk hakkında “Bunun yaratılması abestir (boşuna yaratılmıştır)” demek ile insan hükmen kafir olur.

b- Melekler Hakkında :

* “Senin bana bakışın Azrail’in bakışı gibidir (bana Azrail gibi bakıyorsun)” dese ve bu sözü meleğe olan düşmanlığından dolayı veya alay mahiyetinde söylese kafir olur.

* “Filan kişi Cebrail veya Mikail de olsa onun şahitliğini kabul etmem” dese, “Cebrail de şahitlik etse kabul etmem” dese kafir olur.

* “Bana bin dirhem (para) ver de, filan kişinin ruhunu alması için ölüm meleğine (Azrail’e) vereyim” dese ve bunlara benzer sözler söylese kafir olur.

c- Kitaplar hakkında :

* Kuran’ı veya ondan bir harfi hafife alsa,

* Mushaf’ı pisliğe atsa,

* Kuran’dan bir harfi inkar etse,

* Kuran’ı yalanlasa,

* Bir harfini değiştirse veya bir harf eklese,

* Kuran’ı def ve benzeri aletler ile alay ederek okusa,

* Kur’an okumaktan bıktım dese,

* Bayağı sözleri arasında onu kullansa , mesela; kadeh dolduranın “Ve Ke’sen Dihekâ” Hem dolgun kadehler var, (Nebe’-31) demesi, içki içerken “Ve Kânet Şerâben Tahurâ” tertemiz bir şarap oldu, demesi gibi,

* Kuran’ın mahluk olduğunu söylese,

* Tevrat ve İncil’i inkar edip onlara sövse kafir olur.

d- Peygamberlere iman hakkında :

* Efendimizin sünnetlerinden bir sünnete razı olmamak, (5)

* “Filan kişi peygamber olsaydı inanmazdım” demek,

* “Veli peygamberden hayırlıdır” demek,

* Peygamberimizin sakalı şerifine ihanet yoluyla “sakalcık” demek,

* Aleyhisselam Efendimize sövmek,

* Onu “koyun çobanı” demek gibi yüce makamına layık olmayan bir şey nispet ederek ayıplamak,

* “O (peygamber) Arap’tan değildir” demek v.b. şeyler söylemek küfre götürür.

e- Ahiret günü hakkında :

* Ahiret günü ve o gün ile alakalı olan hesap, azap, sevap, Havz-ı Kevser, Mizan, Sırat ve Cennet gibi kitap (Kur’an-ı Kerim) ve sünnet (Hadis-i Şerif) ile bize haber verilen hususları inkar etse;

* Öldükten sonra dirilmeyi inkar etse kafir olur.

* “Allah bana filan kişi ile cennete girmemi emretse, girmem” dese, veya düşmanına “Hakkımı senden mahşerde alırım” dese, o da “Mahşerde benim ne işim var ?” veya “Mahşerde beni nerede bulacaksın ?” dese kafir olur.

* Kendisine “Dünyayı bırak ki ahiret (nimetlerine) kavuşasın” denilse, o da; “Peşin olan şeyi vadeli ile değişmem” dese kafir olur.

f- Şeriat Hakkında :

* Kim, başka din ve kanunlardan biri için “Muhammed Aleyhisselâm’ın şeriatından daha hayırlıdır, iyidir” derse,

* Başka ilim dallarından biri için “Şeriat ilminden daha iyidir” derse,

* Bir kimseye “Namaz kıl” denildiğinde “bunu tam olarak kim yapıyor ?”, “Namazdan elimi yıkadım”, “Onu (tarlaya) ekmesi için çiftçiye vereceğim”, “Ramazan ayı gelinceye kadar sabret, hepsini bir araya toplayacağım”, “Namaz kılmakla sen ne kazandın” dese kafir olur.

* Bir adama “Namaz kıl, (namazın) tadını alırsın” denilse, o da “Sen kılma, (namazsızlığın) tadını alırsın” dese kafir olur.

Kendi küfrüne razı olmak mutlak küfürdür.

Başkasının küfrüne, onun için iyi olacağı düşüncesi ile razı olmak ittifakla küfürdür.

Küfür olduğunu bildiğini dili ile söylemeden, itaat ederek küfrü icabeden sözleri konuşmak küfürdür.

Küfür lafızlarını söylemek hususunda ihtilaf vardır. Alimlerin çoğuna göre bu da küfürdür. Bazı alimler tarafından da; “Hayır, kâfir olmaz, belki cahillik sebebi ile mazur sayılır” denildi.

Yine, küfür olduğunu bildiği halde küfrü icabeden şeyleri işlemek küfürdür. Eğer küfür olduğunu bilmeden yaparsa ekseri alimlere göre küfür, bazılarına göre ise küfür değildir. Bu da, mesela zünnar[2] bağlamak ve Mecusilerin takkesini başına giymek gibi.

Denildi ki :

Eğer bu gibi şeyleri giymek soğuktan korunmak veya esiri kurtarmak gibi bir zaruret için olursa kafir olmaz.

Yine, onu harp hilesi için veya dâr-ı harbde ticaret için giyerse kâfir olmaz, denildi.

Bilmelisin ki :

Küfrü gerektiren şeyleri söylemek veya yapmak küfürdür. Velev ki o sözün veya işin delalet ettiği şeye inanmaksızın şaka yolu ile söylemiş ve yapmış olsun.

Hasılı Kelam ;

Şeran tazim edilmesi icabeden şeyleri tahkir etmek veya şeran tahkir edilmesi icabeden şeyleri tazim etmek gibi küfrü gerektiren şeyler, yukarıda açıklandığı üzere böyle (küfür)dür.

HÜKMİ KÜFRÜN SEBEBİ :

-Konuşmada zerâfet ve belâğât izhar etmeyi kastetmek veya meclisi neşelendirmek, ferahlatmak, dünya perest insanların kendisini sevmeleri için maskaralık yolu ile mecliste bulunanları güldürmeyi kastetmek.

-Şahsi menfaatleri ve hissesinin elden gitmesi üzerine şiddetli sıkıntı ve öfke.

-Akılda hafiflik (göstermek).

-Çok konuşma arzusu.

-Kalbine, hatırına gelen şeyleri konuşmaktan dilini muhafaza edememek.

-Dini (hususlara) ehemmiyet vermemek.

KAVLEN VE Fİ’LEN OLAN HÜKMİ KÜFRÜN İLACI

1- İman ettikten sonra evvela küfrün, bütün itaat (amel) leri boşa gideren afetlerini ve zararlarını bilmektir. (6)

Zararları :

a- Hükmi Küfür ile kafir olan kimse sevabı olmamakta yeni müslüman olmuş kimse gibidir. Eğer zengin ise tekrar hacca gitmesi icabeder. Fakat meşakkat olduğundan zekatı, orucu ve namazlarını kaza etmesi icabetmez. (7)

b- Nikahın gitmesi : Nikahını tazelemeden önce doğan çocuğu veledi zina olur.

c- Kanının helal olması : Hakim emretmeden önce onu bir kişi hata ile veya kasten öldürse veya bir uzvunu telef etse o kişi üzerine bir şey (ceza) gerekmez.

d- Kestiği hayvanın haramlığı (etinin yenmemesi).

Bu durumda olan kişi tevbe etmeye ve söylediği sözün aynısından geri dönmeye icbar edilir, yoksa kelime-i şahadet getirmesi ( o sözünden dönmedikçe) kendisine bir fayda vermez.

2- Tarikat isimli eserde zikredilen ( Dilin altmış afetini ) bilmektir ki Allah’ ü Teâlâ ’ya küfür o afetlerden biridir. (8)

3- Susmak ve sükut etmeye, azalarını (vücut organlarını) şeriat hudutları dışında kalan hareketlerden muhafaza etmeye devam etmek lazımdır.

4- Makul olmayan konuşmaları ve maskaralığı terk etmek

5- Bundan sonra da küfrün bütün çeşitlerinden koruması için Allahü Teâlâ’ya yalvarmak, bu hususta çabalamak, gayret sarf etmek. Zira cennete girmekten mahrum olmak ve cehennemde ebedi olarak azab görmek küfrün felaketlerindendir.

Öyle ise, Ey Kardeşler ! Her gün sabah akşam hulus-ı kalb ile şu duayı okuyun.

“ Allah’ım, sana herhangi bir şeyi ortak koşmaktan yine sana sığınırım. Ben (bazı şeyleri) bilebilirim, bilmediklerimden de sana istiğfar ederim. Muhakkak sen gaip olan şeyleri ziyadesiyle bilirsin.”

Şeytanın şerrinden ve imanımızın soyulmasından ( gitmesinden ) Allah’a sığınırız.

DUA

Ey kerem sahibi, af edici olan Allah’ım! Kusur ve kötülük ile senin kapına geldik, bizi kabrin azabından ve mahşerin dehşetinden kurtar. Ey Şekûr olan ( az amele karşılık çok mükafat veren) Allah’ım, umumi ve geniş olan faziletin ile bizi sevinç ve karar (dinlenme evi olan cennetine koy.

DUA

Allah’ım! Bizim ayıplarımızı ört, günahlarımızı af et, kalplerimizi (kötü niyet ve düşüncelerden) temizle, kabirlerimizi nurlandır, göğsümüzü genişlet, hatalarımızı yok et, bizim ruhumuzu iyilerle beraber al. Ey gece ve gündüzü idaresi altında tutan Allah’ım! Bizi kabrin fitnesinden ve cehennemin azabından koru. Muhakkak sen (her şeye) kâdirsin, büyüksün, kahhârsın, kadrin şerefli olmakla fikirlerin idrakinden yücesin, rüzgar ve yağmurlarda tasarruf (idare) etmekle kudretinin eserlerini izhâr ettin. Temiz nebilerin efendisi, reisi olan nebin ( Muhammed A.S ) hürmetine, onun mağara arkadaşı Ebu Bekir hürmetine, kafirleri zelil kılıp kahreden Ömer- ül Faruk hürmetine, evinde şehit edilen haya sahibi Osman hürmetine, seher vakitlerinde (kaim) ibadet eden cömert Ali hürmetine, sair nebiler, onların hayırlı âli hürmetine, muhâcirin ve ensâr hürmetine.

Allah’ım ! Emir- ül Müminine ve onun muharip askerlerine yardım et. Düşmanları ve şerlileri de hor ve zelil kıl. Amin...

K Ü F Ü R -II

Nebi ( S.A.V.) den rivayet edlidi ; buyurdular ki :

Kendisinde Muhammed ( S.A.V.) e salavat getirilen hiç bir meclis yoktur ki , oradan güzel bir koku kalkmış olmasın. Kalkan bu koku semanın ufkundan görülebilen yere kadar ulaşır. Bunun üzerine melekler derler ki: “Bu koku Muhammed’e salavat okunan bir meclisin kokusudur.”

Allah’ım! Alemlere rahmet olarak gönderdiğin, âşikâr olarak hakkı getiren Efendimiz Muhammed Aleyhisselâm’a , onun âline , ashabına , hepsine salat et..

Allâh’ü Teâlâ Gâşiye suresinde buyurdu ki :

(O kafirler, ibret gözü ile) hala bakmazlar mı deveye, nasıl yaratılmış? (Her şeye) kâdir ve idare edici bir yaratıcıya muhtaç olduğuna delalet eden acayip haller, hususiyetler ve menfaatleri şamil (içine alır) olduğu halde, Allah’ın idaresinin güzelliğine ve kudretinin kemaline delalet eden bir yaratılış. Öyle ki, Hazreti Allah deveyi, yeden kişinin yetmesini kabul edici, sırtına yüklenen yükü uzak beldelere taşımaya devam edici özellikte ve daha başka faydalar için yaratmıştır.

DEVENİN ÖZELLİKLERİ

İmam-ı Razi şöyle buyurdu : Muhakkak devede bir takım hususiyetler vardır:

a-Diğer birçok hayvanda bulunan özellikleri kendinde toplamış olması:

Allâh’ü Teâlâ yarattığı hayvanları muhtelif sınıflarda yaratmıştır. Bazısını eti yenmesi için, bazısını sütü içilmesi için, bazısını insanlar yolculuk esnasında binsinler diye, bazısını da eşyalarını ve mallarını bir beldeden diğerine nakletmeleri için yaratmıştır. Bu menfaatlerin tamamı devede vardır. Bu özelliklerin hepsinin devede toplanmış olması hayret edilecek bir durumdur, her ne kadar insanlarla haşır neşir olmasının çokluğundan dolayı hayret edilecek bu durum gözden kaçmış olsa dahi. Eğer deve süt için istihdam edilirse çok kişinin susuzluğunu giderir. Eğer yemek (et) için kullanılırsa birçok kişiyi doyurur. Binek maksadı ile kullanılırsa başka bir hayvan ile kat edilmesi mümkün olmayan uzak mesafeyi kat etmek mümkün olur. Zira devede, on gün hatta daha fazla gün susuzluğa tahammül ve yola devam etme kabiliyeti vardır. Arapların yanında devenin çok büyük bir yeri vardır. Onun içindir ki insanın diyeti deve olarak tayin edildi.

b-Yolu bilme özelliği :

İmam-ı Razi diyor ki : “Bir topluluk ile birlikte bir çölde idim. Yolu kaybettik. Bir deveyi kafilenin önüne geçirdiler ve ona tabi oldular, onu takip ettiler. Deve bir tepeden diğer tepeye, bir taraftan diğer tarafa dönüp duruyor, kafile de ona tabi oluyordu. Ta ki uzun bir zaman sonra yolu buluncaya kadar. Yolu buldu, biz de o hayvanın hayal gücüne hayret ettik; o hayvan bir defada nasıl o virajların, dönüşlerin suretini hayalinde muhafaza etmişti ?”

c- İtaatkarlık ve yedeğe gelme:

Çalışma ve yük taşımada gayet kuvvetli olmakla birlikte itaat ve yedeğe gelmede hayvanların en zayıflarından dahi ayrılmaktadır.

Ayet Meali: Göğe bakmazlar mı, nasıl yükseltilmiş? (Gaşiye-18). Yani; direksiz, onu tutan bir şey olmadan, uzak (yüksek) mesafelere yükseltilmiş. Dağlara bakmazlar mı, nasıl dikilmiş? (Gaşiye-19) Sabit, kararlı, hareket etmeyecek bir şekilde dikilmiştir. O dağlar yerinde kökleşmiştir, meyletmez, yerinden ayrılıp kaymaz. Yere de bakmazlar mı, nasıl döşenmiş? (Gaşiye-20) Yayılarak döşenmiştir. Yeryüzü bir döşektir. Yayılmış, sanki döşek olmuştur.

Ayet Meali: Biz, yapmadık mı arzı bir döşek, dağları da bir kazık? Kudret ve hikmet sahibi olan Allah’ı tesbih ederiz (İmam-ı Beyzavi ve Müstetraf tefsirinden)

Meâlim’den: Bu sırada Allâh’ü Teâlâ cennette olan nimetleri tavsif ettiği zaman küfür ehli bu duruma hayret ettiler ve yalanladılar. Allâh’ü Teâlâ da İlâhi sanatını hatırlattı ve dedi ki: “O kafirler, (ibret gözü ile) hala bakmazlar mı deveye, nasıl yaratılmış?”

DEVEYİ İBRET OLARAK GÖSTERMESİNİN HİKMETİ :

Arapların hayatında (o dönemde) deveden faydalandıkları çok husus vardı. Dünyada kendileri (nin faydalanması) için deve yaratıldı. Cennet ehli için de cennette olan nimetler yaratıldı.

Misal olarak devenin tahsis edilmesinin bir başka yönü: Araplar deveden daha büyük bir başka hayvanı hiç görmemişlerdi. Çok azı müstesna, fili görmemişlerdi..

Katâde dedi ki: Allâh’ü Teâlâ (bu surede) Cennetin tahtlarından ve döşeklerinden bahsetti. Kafirler; (O yüksek taht ve döşeklerin) üzerine nasıl çıkılır ? dediler. Allah’ü Zül-celal bu ayet-i inzal buyurdu.

Denildi ki: O dönemde insanlar yol kenarlarında otururlar, kadınlar ve delikanlı oğlanların güzelliklerine bakarlar ve derlerdi ki; “Kudret-i İlâhiyyeye ibret nazarı ile bakıyoruz”. Bunun üzerine şu ayetler nazil oldu:

Bakmazlar mı deveye nasıl yaratıldı? Allah’ın kudretine ve sanatına delalet eden bir surette. Göğe bakmazlar mı yerden nasıl yükseltilmiş? Ona hiç bir şey ulaşıp (özelliğini) değiştiremeyecek şekilde.

Rivayet:

Musa (A.S) rüyasında meleklere;

-“Rabbimiz uyur mu?” diye sordu. Allâh’ü Teâlâ da meleklere onu üç kere ikaz etmelerini emretti. Sonra buyurdu ki:

-“İki tane şişe al.” O da aldı. Kendisini uyku kapladı (uyudu), şişeler elinden düştü ve kırıldılar. Cenabı Hak vahy etti ki;

-“Ben kudretim ile semayı tutuyorum, uyusam elbette düşer, yıkılır.”

Dağlara bakmazlar mı, nasıl dikilmiş? Hiç bir dağ yoktur ki onun için kaf dağında bir damar olmasın. Yani, her dağı kaf dağına bağlayan bir damarı vardır. Kaf dağına müvekkel olan bir melek vardır. Allâh’ü Teâlâ yeryüzünde yaşayanlara bir bela vermeyi murat ettiği zaman Kaf’ın meleğine vahy eder. Melek de o dağın damarını hareket ettirir ve zelzele olur. (Ebul-Leys) (Mealim ve Ruhul Beyan’dan)

KALBİN ALTMIŞ AFETİ

Tarika isimli eserde Berki’nin araştırmalarına göre kalbin 60 afeti vardır. Bu afetler:

1-Allah’a küfür 2-Cehalet 3-Reislik 4-Kötülenmek korkusu 5-Methedilme sevgisi 6-Bid’atlere inanmak 7-(Nefsin) Hevasına tabi olmak 8-Taklit 9-Uzun Emel 10-Riya 11-Tamah (bir şeye haris olmak) 12-Kibir 13-Tezellül 14-Ucub 15-Haset 16-Hıkd (kin beslemek) 17-Şamata (düşmanın başına gelene sevinme) 18-Mahkud (kin beslenilen kişiye) düşmanlık 19-Gadab 20-Tehevvür (saldırganlık) 21-Ahdini bozmak 22-Hıyanet 23-Vaadinden dönmek 24-Sü-i zan 25-Uğursuzluk saymak, inanmak 26-Cimrilik 27-İsraf 28-Haram için malı sevmek 29-Dünya sevgisi 30-Hırs 31-Sefihlik (Ahmak, cahil, malını israf edip savuran) 32-Tembellik, boş durmak 33-Acele 34-Tesvif (Bir işi, ibadeti sonra yaparım diyerek geçiştirmek) 35-Kalb katılığı 36-Haya azlığı 37-Ceza ve şekva (Gelen şeye sabır etmeyip telaşlanarak hüzünlenmek ve şikayette bulunmak) 38-Küfran-ı nimette bulunmak 39-Öfke, gazap 40-Güzel bina yapanlara bağlanmak 41-Fasıkları sevmek 42-Alimlere buğz etmek 43-Allâh’ü Telalâya karşı cüretkar olmak (emin olmak) 44-Allah’tan ümit kesmek 45-Dünya için üzülmek 46-Dünya için korkmak 47-Ğıll-ü Ğıyş (Ğıll: Düşmanlık, gizli kin. Ğıyş: Sahtekarlık, kalbde gizli olan kin ve düşmanlık -dışından seviyor görünüp içinden düşmanlık beslemek) 48-Fitne 49-Müdahene, birine içindekinin aksini yaparak muamele etmek, münafıklık 50-Allah’ı unutarak İnsanlarla ünsiyet ya da vahşet, yabanilik 51-Tıyş: Aklı kıt, düşüncesiz, hafif meşrep olmak 52-Mükabere, karşısındakine kibirli davranmak 53-Azgınlık (haddi aşmak) 54- Kibir, istidadından fazlasını iddia ederek kibirlenmek, manasız laf etmek 55-Nifak, (münafıklık) 56-Oburluk 57-Ahmaklık, beyinsizlik, akılsızlık 58-Şerlik, kötülük 59-(Ateşin sönmesi, soğukluk) Ateşin, korun saklandığı yer, ocak 60-İsyanlara devam etmek ki bunlardan bazılarını şu meclislerde (mevzularda) zikrettik.

Bilmelisin ki:

Kafir demek imanı olmayan kimse demektir. (Kalbinde iman olmadığı halde) iman izhar ederse (imanlı görünürse) o münafıktır. İman ettikten sonra kendisine küfür arız olur (küfreder) se o mürteddir. İki ya da daha fazla İlâh olduğunu söylerse o da müşriktir. Nesh olunmuş (hükmü kaldırılmış) bazı kitaplara ve dinlere ibadet eder (inanırsa) o kitabîdir, Yahudi ve Nasrani (Hıristiyan) gibi. Zamanı ön plana çıkarır ve hadiseleri zamana isnat ederse o dehrîdir. Peygamberimiz A.S’ın nebiliğini itiraf eder de, içinde küfür sayılan itikatları gizlerse o zındıktır. Küfür ehli bir millettir. (Mekki Zade Alel Bürde)

(1)

KİBİR

Allâh’ü Teâlâ şöyle buyurdu:

“Hakkı kabul etmekten kibirlendiler ve mütekebbirlerden oldular.”

Ebu Cehil de bu kabilden (sebepten) küfretti. Şöyle ki; sayılamayacak kadar mucizeleri gördükten sonra (dahi) müslüman olmak nasip olmadı.

İBN-İ MES’UD VE EBU CEHİL

Rivayete göre; Rahman sûresi nazil olduğu zaman Peygamberimiz A.S:

-“Bu sûreyi Kureyş’e kim okuyabilir? diye sordu. Sahâbe-i kiramdan kimse buna cesaret edemedi. İbn-i Mes’ud dedi ki:

-“ Ben (okurum) Ya Rasülallah” Zayıf ve cüssesi küçük olduğundan Rasülüllah Aleyhisselâm onu oturttu.

Sonra, İbn-i Mes’ud Kureyş’lileri Kabe’nin etrafında toplanmış vaziyette gördü. Rahman sûresini okumaya başladı. Ebu Cehil kalktı, İbn-i Mes’ud’u tokatladı, (tokadın tesiri ile) kulağını yardı ve kanattı. İbn-i Mes’ud da ağlayarak oradan ayrıldı. Rasülüllah Aleyhisselâm onu gördü, üzüldü. O anda Cebrail Aleyhisselâm gülerek geldi. Rasülüllah A.S:

-“Ya Cebrail sen gülüyorsun, İbn-i Mes’ud ise ağlıyor”dedi. Cebrail A.S:

-“Niçin güldüğümü yakında sen de öğrenirsin Ya Rasülallah” dedi.

Bedir harbi olduğunda Allah-ü Teâlâ Müslümanlara yardım etti. İbn-i Mes’ud Cihada katılma hususunda izin istedi. Aleyhisselâm efendimiz buyurdular ki:

“Mızrağını al, yaralıların içinden hayat eseri olan birini ara, onu öldür, (bu durumda) sana cihat edenlerin sevabı olur”.

İbn-i Mes’ud (yaralıların içinde) yatan ve debelenen Ebu Cehil’e rastladı. Ebu Cehil’de (hala) güç-kuvvet olmasından korktu. Mızrağını uzaktan Ebu Cehil’in burnunun üzerine koydu, takatsiz olduğunu anlayınca göğsünün üzerine çıktı. Ebu Cehil gözünü açtı, dedi ki:

-“Ey koyun çobanı, çok sarp bir yere çıktın”. İbn-i Mes’ud:

-“ İslam dini yücedir, hiç bir şey ondan yüce olamaz” dedi. Rasülüllah Aleyhisselâm bu sözü işittiği zaman:

-“Benim Firavn’ım Musa’nın firavn’ından daha şiddetlidir” buyurdu.

İbn-i Mes’ud Ebu Cehil’in başını kestiğinde, miğferinin ağırlığından, onu götürmeye gücü yetmedi. Kulağını yardı, bir ip bağladı, sürükleye sürükleye Rasülüllah’ın huzuruna getirdi. Cebrail A.S da Rasülüllah’ın yanında idi. Gülüyor ve;

-“Ya Muhammed, kulağa bedel kulak! Fakat kafa fazla değil mi?”diye (latife ediyordu).

(2)

PEYGAMBERİMİZİN DİHYETÜL KELBİ’YE MEKTUBU

Dihyetül Kelbi’nin Herakl’e götürdüğü mektubun sureti Buhari’de olduğu üzere şöyle idi:

Bismillahirrahmanirrahim, Allah’ın Kulu ve Rasülü Muhammed’den Rum’un büyüğü Herakl’e; selam, hidayete tabi olanlar üzerine olsun. Bundan sonra, ben seni ıslama riayet etmeye, müslüman olmaya davet ediyorum. Müslüman ol ki kurtulasın, müslüman ol, Allah sana ecrini iki kat versin. Eğer İslam’dan yüz çevirir (müslüman olmazsan), tebaanın günahı da muhakkak senin üzerinedir. Ey kitap ehli olan Hıristiyan ve Yahudiler, bizim ile sizin aranızda müsavi bir kelimeye gelin. Şöyle ki: Allah’tan başkasına ibadet etmeyelim, ona hiç bir şeyi ortak koşmayalım, Allah’ı bırakıp ta birbirimizi Rabler edinmeyelim. Eğer kitap ehli bundan yüz çevirirse şöyle deyin: “Şahit olun, biz gerçek Müslümanlarız” (Ali imran - Ayet-64)

(3)

HERAKL’İN PEYGAMBERİMİZE CEVABI:

Sahih haberde geldi ki: Herakl Rasülüllah S.A.V hakkında onun mektubunu getiren kişilere bir takım sorular sordu ve gerekli malumatı aldı. Eski kitaplardan onun hakkındaki malum olan alametleri ile onun hak peygamber olduğunu bildiği için “Eğer onun yanında olabilse idim, elbette ayaklarını öperdim” dedi. Fakat riyasetin gitmesinden korktu. Sonra da Peygamber A.S’ın mektubuna cevaben şunları yazdı:

-“Biz şahitlik ederiz ki gerçekten sen bir peygambersin, lakin biz Allâh’ü Teâlâ’nın İsa Aleyhisselâm için tercih ettiği eski dini terk edemeyiz.”

Rasülüllah Aleyhisselâm bu cevaba hayret etti ve buyurdular ki:

-“Muhakkak onların idaresi kıyamete kadar sabit oldu (devam eder).”

Peygamberimiz Aleyhisselâm İran Kisrasına da bir mektup yazdı. Kisra Peygamberimizin mektubunu yırttı, elçiyi de öldürmek istedi. Elçi döndükten sonra Rasülüllah Aleyhisselâm dua ettiler ve buyurdular ki:

-“Allâh’ü Teâlâ onların saltanatını parçaladı (yıktı), onlara ebedi olarak saltanat yok.” (Ruhul Beyan)

(4)

ALLAH’A VE RASÜLÜNE SÖVMEK

Bilmelisin ki: Sövmek ya Allah’a ya da Rasülüllah’a olur. Bu çirkin hareketten Allah’a sığınırız. İleride geleceği üzere; bunlardan her ikisinin de küfür olduğunda ittifak edildikten sonra, ikisi arasındaki fark:

Peygamber A.S’a söven kişinin tevbesi bize göre makbul değildir. İmam-ı Malik’e göre de böyledir. Yani, tevbe etmeden evvel, (etmezse) küfründen öldürülür, tevbeden sonra da had uygulanır. Tevbe etmesi, bize göre öldürülme hükmünü düşürmez. İmam-ı Şafii buna muhalefet etti; buyurdu ki:

-“Kendiliğinden tevbe etmesi öldürülme hükmünün düşmesine tesir eder”. Allah’ ü Teâlâ ’ya sövmesi böyle değildir, tevbesi kabul olunur.

İkisi arasında böyle fark olması: Nebi A.S’ın cinsinden (insan olmasından) dolayı kötü halinin olması (yoktur ama) mümkündür. Yalnız Allâh’ü Teâlâ böyle değildir.Yani, Nebi A.S insandır, insan da öyle bir cinstendir ki, kendisine kötü hal ve ayıp isnat edilir; ancak Allâh’ü Teâlâ’nın kendisine nübüvvet ikram ettiği zat böyle değildir (yani kendisine kötü hal ve ayıp isnat edilmez) Bari Teala ise bütün ayıplardan münezzehtir, kendisine kötü hal lahik olan cinsten değildir.(Ruhul Beyan- Tevbe Sûresi’nden).

Tatarhaniye’ de şöyle denildi:

Bir adam “ilim talebeleri meleklerin kanatları üzerinde yürür” dese, diğeri de inkar ve alay etse kafir olur.

HİKAYE

Talebelerden birisi Peygamber A.S’ın şu Hadisi Şerifini işitti:

“Muhakkak ki melekler yaptığı işten (ilim öğrenme) razı olduğundan dolayı ilim talebesinin ayaklarının altına kanatlarını serer”. Meleklerin kanadı kırılsın düşüncesi ile ayağını yere vurdu, Hazreti Allah o talebenin ayağını kuruttu. (felç oldu).

* Sevap umarak, haram maldan bir şeyi bir fakire verse kafir olur. Çünkü Hazreti Allah güzeldir, ancak güzel (helal) olanı kabul eder.

* Bir kimse “Eğer Namazlar beş vakitten fazla olsaydı, Zekat, iki yüz dirhemde beş dirhemden fazla olsaydı ve oruç bir aydan fazla olsaydı onlardan hiç birini yapmazdım” dese kafir olur.

* Bil ki; ilim ve alimler ile alay etmek küfürdür.

* Sebepsiz, bir alime sövenin küfre düşmesinden korkulur.

* Alay maksadı ile, çocukları dövmek için eline sopa almak, bunu da bir alime benzemek kastı ile yapmak küfürdür.

* Birisine “ilim meclisine git” denilse, o da “ alimlerin emrettiklerini yapmaya kimin gücü yeter” dese kafir olur.

* Bir alim için, alay niyeti ile “Alimcik” dese kafir olur.

(Fıkıh ve Fetva Kitaplarından)

(5)

HİKAYE

KABAĞI SEVMEM DEDİ, BAŞI VURULAYAZDI

İmam-ı Ebu Yusuf Rahimehullah yemekte Harun Reşit ile beraber oturuyordu. Orada Peygamberimiz Aleyhisselâm’ın kabak sevdiği mevzu edildi. Harun Reşidin teşrifatçılarından birisi “Ben onu (kabağı) sevmem” dedi. Ebu Yusuf Harun Reşide: “Bu adam kafir oldu, eğer tevbe eder ve müslüman olursa ne ala, değilse boynunu vur (dur)” dedi. Adam tevbe ve istiğfar etti ve öldürülmekten kurtuldu.

Bu durumda, “ihanet ve hafife alma şeklinde olursa öldürülür, değilse öldürülmez” denildi. (Ruhul Beyan)

HİKAYE

Timur bin Necmettin’in bir gün canı sıkkın, morali bozuk idi. Nedimlerinden birisi Timur’u güldürmek için dedi ki:

-“Filan Kadı’nın yanına birisi girmiş ve şöyle demiş : “Filan kişi Ramazanda oruç yedi”. Kadı cevap vermiş:” Keşke, başka biri de namazı yese de, her ikisinden de kurtulunsa”. Emir (Timur) nedimine:

-“Güldürmek için dini hususlardan başka bir şey bulamadın mı?” demiş ve boynunun vurulmasını emretmiş.(Hadimi)

Hür ve akıllı olan kimseler için dar-ı İslamda cehalet özür sayılmaz.

Emali Kasidesinde şöyle diyor:

Akıl sahibi bir kişi için, semavat ve arzı yaratan (Allah’ı) bilmemek özür değildir.

Öyle ise ilmihali, hatta ondan daha fazlasını öğrenmek lazımdır. Zira, insanı helak edici şeylerden kurtaran ancak ilimdir.

İLİMLER 4 TÜRLÜDÜR.

a- İlm-i Tıp, bedenler içindir.

b- İlm-i Nücüm, zamanlar içindir.

c- İlm-i Nahiv, lisan içindir.

d- İlm-i Fıkıh, dinler içindir.

Kişinin amellerinin en faziletlisi dininde fıkıh (ilmi) sahibi olmasıdır.

HİKAYE:

MEDİNE EHLİNİN İHTİYAÇ DUYACAĞI HANIM

Rivayet edildi ki, bir adam hanımını merdivene tırmanırken gördü. Hanımına;

-“Eğer yukarı tırmanırsan, aşağıya inersen ya da merdivende durursan (beklersen) her üç durumda da boşsun” dedi. Hanımı kendisini yere attı. Bunun üzerine adam hanımına şöyle dedi:

-“Anam Babam sana feda olsun, eğer imamı Malik ölürse Medine ehli hükümlerinde sana ihtiyaç duyar.”

Hasıl-ı kelam, dünya ve ahiret hayrı ilim iledir.

Hazreti Ali Radıyallâhü Anh buyurdu ki: Cebbar (olan Hazreti Allah’ın) bizim hakkımızdaki taksimatına razı olduk. Bizim için ilim, düşmanlar için de mal vardır. Mal yakın zamanda fani olur, ama ilim bakidir, elden gitmez.

Şeriat, kişinin zünnar bağlamasını, putları tazim etmek gibi inkara delil kıldı.

Yani; Şeriatın sahibi ki, O, Peygamberimiz A.S dır, bu tür fiilleri kendi isteği ile putlara secde etmek gibi Allâh’ü Teâlâ’nın dinini yalanlama işaretlerinden saydı. Kalbin tasdiki olsa bile kendi isteği ile bunları yapan kişi küfre nispet edilir. Hakiki iman, tekzip (yalanlama) işaretlerinden uzak bir tasdiktedir. (Uryani Alennuniyye)

Bilmelisin ki: Şeriatın ve aklın uygun bulmadığı hususlarda öfkelenmek yerilmiştir.

ÖFKENİN AFETLERİ DÖRTTÜR:

1- İtaatlerin başı yani imanı ifsat etmek

Peygamberimiz Aleyhisselâm buyurdular ki:

-“Sabır otunun balı bozduğu gibi öfke de imanı bozar.”

2- Öfkesinden dolayı ceza korkusu. Şüphesiz Allâh’ü Teâlâ senin öfkeni o insana infaz etmen (uygulaman)dan ve senin kudretinden intikam almaya onu muktedir kılar.

3- Öfkelendiğin kişi ile senin aranda bir düşmanlık ve o kişide senin başına gelen musibetlere sevinç meydana gelmesi.

4- Öfke anında suretinin çirkinleşmesi ve insanlara eziyet vermek üzere saldırgan bir köpeğe benzemen.

ÖFKENİN İLACI DA DÖRTTÜR:

1- Abdest almak.

Peygamberimiz Aleyhisselâm buyurdular ki:

-“Öfke şeytandandır (Yani şeytanın vesveselerindendir). Şeytan da ateşten yaratılmıştır. Ateş ise su ile söndürülür Öyle ise biriniz öfkelenince hemen abdest alsın”.

2- Ayakta ise oturmak, oturuyorsa ayağa kalkmak.

3- Huzuru İlâhiden kovulmuş olan şeytandan Allah’a sığınmak (Birinci mecliste geçtiği gibi).

4- Öfkeyi def etmeye mahsus duayı okumak.

Peygamberimiz Hazreti Aişe Validemizi öfkeli olarak gördüğünde şöyle buyurmuş:

-“Ey Ayşecik! Allah’ım, benim günahımı affet kalbimin öfkesini uzaklaştır ve beni şeytandan koru diye söyle.”

(Tarikat ve Hadimi’den kısaltılmış olarak)

(6)

KAFİRİN AMELLERİ BOŞA GİDER

Allâh’ü Teâlâ Bakara sûresinde şöyle buyurdu:

Sizden kim dininden döner de kafir olarak ölürse, bu gibilerin yaptığı iyi şeyler, dünyada da, ahirette de boşa gitmiştir; ve onlar cehennem ehli olup orada ebedi olarak kalırlar. (Bakara - 217)

(Sizden kim dininden dönerse) irtidad; geri dönmek demektir. Bu ifadeler irtidad etmek (dinden dönmek) ten korkutma ifadesidir. Yani kim bunu yaparsa ve tekrar islama dönmez; (kafir olarak ölürse,) Burada, dinden döndükten sonra ölüm anına kadar tekrar islama dönmeye teşvik, rağbet vardır. (İşte onlar) yani mürtedlikte ısrar edenlerin müslüman iken yapmış oldukları amaller boşa gitmiştir. Dünyada kendisine karşı zafer kazanıldığı zaman, mürtedliğinden dolayı hayatının sona erdirilmesi, öldürülmesi, nikahının gitmesi ve müslüman (yakınlarının) mirasından mahrum kalması, (ahirette) amallerin sevabı ve güzel sonun kaybedilmesi. Çünkü onların ibadetleri dünyada sahih olmadı, ahirette de onlardan dolayı mükafatlandırılmazlar.

Amellerin iptalinden, boşa gitmesinden murat; amellerin kendisinin iptal edilmesi değildir. Zira onlar ârızidir, mevcut olduğu gibi fani ve yok da olabilir. Belki bu ifade ile murat olunan mana; sonradan meydana gelen bu irtidad geçmişteki imanın sevabının ve o imanın neticelerinin sevabının boşa gitmesidir.

Ya da ayetin zahiri, amel sahibi mürted olarak ölmedikçe irtidad, amelleri iptal etmez, boşa gitmez ki İmam-ı Şafii’nin görüşü de böyledir.

İmam-ı Ebu Hanife’ye göre ise irtidad mutlak olarak, yani tekrar islama dönse dahi önceki amelleri iptal eder. Ebu Hanife bu hususta şu ayet-i kerimelerin umumi manasına dayanmaktadır:

Ayet Meali: Eğer onlar da (peygamberler) Allah’a ortak koşsalardı, yaptıkları bütün (hayırlı) ameller elbette boşa çıkmış gitmişti. (En’am-88)

Ayet Meali: (Kim şeriatın hükümlerini tanımaz,) imanı inkar ederse, bütün yaptıkları boşa gitmiştir. (Maide-5)

Bu meseleden şu hüküm çıkar: Bir müslüman namazını kılsa, sonra Allah korusun mürted olsa, daha sonra o namaz vakti içinde tekrar müslüman olsa İmam-ı Şafiye göre o namazı iade etmez. Ebu Hanife’ye göre ise, eda ettiği namazı kaza etmesi gerekir. Hac ibadetinde de söz böyledir. Öyle ise müminin salih amel işlemesi ve onu iptal edecek şeylerden de koruması icap eder. (Ruhul-Beyan)

(7)

Nikahın gitmesi. Kadında da olsa netice aynıdır. Yalnız kadın evvelki kocası ile nikahlanmaya zorlanır.

Denildi Ki: Kadının irtidadı nikahı ifsat etmeye tesir etmez ve tecdidi nikah ile emrolunmaz.

Mesele: Elfaz-ı küfürden vaki olan, Talak-ı Ric’ı midir, beyan buyurula, müsab olursunuz (sevablandırılırsınız).

El Cevap: Talaksız firkat (ayrılık) vaki olur Talak-ı Bayin hürmeti mesabesindedir, hürmet gelir, tecdidi-i nikah lazım gelir ve nikahsız tasarruf zinadır. Amma kaç defa vaki olursa hülleye hacet yoktur, hemen tecdidi-i nikah kafidir. (Ebus Suud)

(8)

İNSANIN AFETİ DİLİNDENDİR .

Denildi Ki: Ebu Tayyib-i Mütenebba, devletin ileri gelenlerinin kendisine verdiği hediye - yük ile beraber İran’dan Bağdat’a dönüyordu. Kendisi ile birlikte İran’dan bir topluluk da vardı. Önlerine yol kesiciler çıktı. Mütenebba onlardan kaçtı. Oğlu (arkasından seslenerek) ona dedi ki:

-“Yoksa kaçıyor musun? Halbuki sen şiirinde şöyle söylüyordun:

Şiir:

Süvarileri geç, sahralar beni bilir.

Darplar, harpler, kağıt kalem de bilir.

Geriye dönerek hücum etti. 354 senesinde öldürüldü. Bu beyit onun ölümüne sebep oldu.(Nevadir-i Kalyubî )

HİKAYE

SÜLEYMAN ALEYHİSSELAM VE KUŞ

Süleyman A.S zamanında bir kuşun çok güzel sesi vardı. Bir adam bin dirhem vererek bu kuşu satın aldı. Başka bir kuş geldi, bu kuşun kafesi üzerinde bir müddet öttü ve uçtu gitti. Kafesteki kuş o andan itibaren sustu, ötmedi. Adam bu durumu Süleyman Aleyhisselâm’a şikayet etti. Süleyman Aleyhisselâm kuşu getirtti ve dedi ki:

-“Sahibinin sende hakkı var. Zira seni yüksek bir meblağ ödeyerek satın aldı. Sen niçin sustun (da o kuşa cevaben ötmedin)?” Kuş şöyle cevap verdi:

-“Ey Allah’ın Nebisi! Sahibime söyle, benim hakkımda kötü düşünmesin. Ben kafeste olduğum müddetçe ebediyyen ötmem.” Süleyman Aleyhisselâm: Niçin? diye sordu. Kuş dedi ki:

-“Benim ötüşüm vatan ve evlada olan sabırsızlığımdan (hasretimden) dir. O kuş bana dedi ki:

-“Seni sesinden dolayı hapsettiler, ötme ki kurtulasın,” Süleyman Aleyhisselâm kuşun dediklerini adama aktardı. Adam:

-“Bırak onu Ey Allah’ın Nebisi, ben onu sesi (nin güzelliği) nden dolayı hapsetmiştim” dedi. Süleyman Aleyhisselâm adama bin dirhem verdi ve kuşu salıverdi. Kuş uçtu, uçarken de şöyle diyordu:

-“Beni güzel bir suret üzere yaratan, gökyüzünde uçuran, sonra da kafeste sabır veren Allah’ı tesbih ederim.” (Ruhul Beyan)

[1] Melekût: Ruhlara mahsus gayb alemi, saltanat.

[2] Zünnar: Mecusilerin kuşandığı bir çeşit küfür alameti kuşak.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 8587

13. SOHBET: KALB HASTALIKLARINDAN OLAN KÜFRÜN ZIDDI İMAN HAKKINDA

Meali: O gün ki, ne mal fayda verir, ne de oğullar. Ancak Allah’a (küfür, nifak ve kötü ahlaktan) hâlis ve pak bir kalb ile varan müstesna. (Şuara - 88-89)

Küfür, küfrü gerektiren şeyler, küfrün kötülüğü ve ilacı daha önceki mevzularda geçti.

Küfrün zıddı imandır. İman ile hasıl olan şey de, tasdik ve itaat etmek, boyun eğmektir. İki zıt açıklığa kavuşsun diye imanın hakikatini beyan etmemiz elbette lazımdır.

Lakin sen önce şunu bil ki, mülk sahibi ve ihsan edici olan Allah’ı bilmek insan üzerine ilk icap eden ve ruhun bedenden ayrılması esnasında da son olarak istenecek olan şeydir. Belki var olmaktan asıl maksat da budur. Öyleyse, akıl sahibi her mükellefin bütün tâkatını imanı tahsil ve onu kazanmakta harcaması vaciptir. (1)

Hatta Fetâvâ’dan naklen Kevvâşi’de dedi ki:

Sabi bulûğ çağına erdiği zaman iman kelimeleri (hususları) nın tamamını bilse ve fakat açığa vurmasa, lakin geçim ile ilgili işlerine akıl erdiriyor, düşünebiliyorsa mürted menzilesinde olur, hanımı boş olur, anne -babasına varis olamaz.

Zahiriyye’de şöyle denildi:

Buluğ çağına ermiş olan kadına tevhid hükümlerinden sorulduğu zaman onları tavsif edemese beyinden talâk-ı bâyin ile boş olur. Her ne kadar biz İslamın zahiri ile “nikahın sahih olmasına” hükmetsek de imanı tavsif edemeyen bâliğanın nikahının sahih olmayacağını söylediler . Nikahtan sonra bu hal üzere baliğa olsa (buluğ çağına ulaşsa) anne-babasına tebaiyyetten çıkmış olacağından nikahı kalkar.

Bu çok büyük bir belâdır, fakat insanlar bundan gafildirler.

Haberde varid oldu:

Şüphesiz cehaletin küfre yakınlığı gözün siyahının beyazına yakınlığından daha yakındır.

Öyle ise erkek evlendiği zaman hanımına yaklaşmadan önce islami esaslardan sorması icab eder. Eğer hanımı bunları tavsif edebilirse, ya da beyi hanımına anlatır da o da öğrenirse ne âlâ. Değilse hanımı talâk-ı bâyin ile boş olur.

Takip edilecek yol; erkeğin (İslam esaslarını) hanımına anlatması, “sen bu hal (İslam) üzere misin?” demesidir.

İMAN VE İSLAM BİRDİR

Şunu bil ki: İman ve İslam birdir. Bu da kalb ile tasdik, dil ile ikrardır. (2)

İkrar ya ( dilin ifadesi ile) hakikaten olur, ya da dilsiz gibi ifadeden aciz olanlar için hükmen olur. Dil ile ikrar etmek, dünyada o kişiye hükümlerin icrası (İslam muamelesi) için şarttır. Yani Nebi S.A.V.’i, Allah tarafından getirdiği kesin olarak bilinen hususların hepsinde tasdik etmek ve Allâh’ü Teâlâ’nın varlığı, namazın farziyeti, içki ve zinanın haramlığı gibi herkesin bilmesi şekliyle din (İslam)dan olduğu bilinen hususlarda tasdik etmektir.

İcmâl-i iman, mesuliyetten çıkmanın sahih olmasında kafidir. Bu da şöyle söylemekledir: “Allâh’ü Tealâ’nın emrettiklerine, Peygamber Aleyhisselâm’ın getirdiklerine ve nehyettiği şeylere tasdik etmekle birlikte inandım.”

Lakin ey akıllı kişi; İman-ı icmali ile yetinme. Şöyle söylemek sureti ile iman-ı tafsili ile iman et:

“Ben Allah’a, Melekleri’ne, Kitaplarına, Peygamberlerine, Ahiret gününe, Kadere, Hayır ve Şerrin Allah tarafından olduğuna, Cennete, Cehenneme, Kabir azabına, Münker ve Nekir’in suallerine, öldükten sonra dirilmeye, Haşr’e, Sırata, Mizana, Hesaba, Kitaba, Sevap ve Azaba ve benzeri hakikatlara iman ettim.”

Kim bu zikredilen meselelere inanır ve onların delillerini bilir ve bir tartışma anında delil göstermeye muvaffak olursa bu kişi “müstedil” dir.

Kim, bu meselelere inanır ve fakat delile muktedir olamazsa bu kişi de “mukallid”, babası, annesi ya da dışarıda herhangi bir kimseden duyup da onu taklit eden kişidir. (3)

Mukallidin imanı Eş’ari’nin bir sözü üzere sahih değildir. Lakin, mukallid eğer taklidinde kesin isabet ederse, Ebu Hanife, Süfyan, Malik, Evzai, Ahmed ve fıkıh, hadis ve diğer ehli sünnet alimlerinin umumunun görüşüne göre imanı sahihtir. Fakat, kendisi üzerine vacib olan istidlâli terk ettiğinden dolayı günahkar olur.

Hâsıl-ı kelam; istidlâli terk edip taklit ile yetinmek her ne kadar aslında caiz ise de, bu iman zail olma (gitme) tehlikesi ile karşı karşıyadır. (4) Zira ölüm sarhoşluğunun şiddeti ve o anda şeytanın, kişinin imanını soymak üzere tasallutunun kuvveti ile aklın zayıflaması anında sırf şüphe ile bu imanın gitmesinden korkulur. (5)

ŞERİATTE İMANIN MUTEBER OLMASININ ŞARTLARI:

Bizim ( Peygamberimizin) şeriatında imanın muteber olması için bir takım şartları vardır.

1- İmanda sebat etmek ve dâimi olmak.

Eğer belirli bir zaman sonra kafir olmaya niyet ederse (o zaman gelmeden) niyet ettiği andan itibaren kafir olur.

2- İmanda azim, kesin, kararlı olmak.

Cahilliği sebebi ile tereddüt eder ve şüphe içinde olursa tasdiki gider (hükümsüz olur)

3- İtikadı, ehli sünnet vel cemaatin yani sahâbe ve tâbiinin itikadına mutâbık olmak.

4- Korku ile ümit arasında olmak. Bu da, Allah’ın azabından korkmak, sevabını da ümit etmek suretiyle olur.

5- Bulûğ anından ğarğara (can çekişme) vaktine kadar iman etmek. Zira ruh (can) boğaza geldiği zaman ahirette gideceği yeri gözü ile görür ve müşâhede eder. Bu anda yapılan iman kabul edilmez. Çünkü gideceği mekanı gördüğü anda yapılan iman, gaybe iman olmaz.

6- Tevbe kapısı kapanmadan önce iman ve tevbe etmiş olmak.

7- Zaruret olmadıkça, şeriatı tekzip ve inkar alameti sayılan şeylerin sadır olmaması. Zünnar bağlamak gibi, ki bunların tafsili önceki mevzuda geçti.

8- Müminden (bir önceki mevzuda zikredilen) küfür lafızları sadır olmamak.

Bütün bu şartları tahkik edip, onlara riayet ettikten sonra kişinin imanı sahih ve muteber olur. O zaman “ben gerçekten müminim” demesi caiz olur. Akaid kitaplarında da hüküm böyledir.

İMANIN ŞARTLARI

İman ve itikat mevzuunda tafsilat istersen özet olarak bunun asılları 6 dır.

1- İlâhiyyât

2- Melekiyyât

3- Tenziliyyât

4- Nebeviyyât

5- Takdiriyyât

6- Uhreviyyât

ALLAH’A İMAN

İmam-ı Birgivi Hazretleri’nin “Cennet Bahçeleri” isimli eserinde olduğu gibi, biz deriz ki:

Ben Allah’a iman ettim: O Allah mevcuttur, zatı için mevcûdiyeti vaciptir. Tekdir, ortağı yoktur. Ezelidir. Ebedidir. Üzerine yokluk muhaldir, düşünülemez. Hiç bir şey ona benzemez.

Onun zatı ile kâim, kadim, ezeli sıfatları vardır. Bu sıfatlar sekiz tanedir, bunlara sıfat-ı sübûtiyye denir.

1- Hayat

2- İlim

3- Semi

4- Basar

5- İrâde

6- Kudret

7- Kelâm

8- Tekvin

Allâh’ü Teâlâ kendisine mahsus bir hayat sahibidir, bizim hayatımız gibi değil. Kendi ilmi ile bilicidir, bizim ilmimiz gibi değil. Diğer sıfatları da böyledir.

Sıfât-ı Zâtiyye

1 -Vücûd

2- Kıdem

3- Bekâ

4- Vahdâniyyet

5- Muhâlefetün Lilhavâdis

1- Kıyam Binefsihi

Allâh’ü Teâlâ cisim değildir, cevher değildir, suret ve şekil sahibi değildir, mahiyet ve keyfiyet ile vasıflanmaz, (6) mekandan münezzehtir, üzerine zaman cereyân etmez. Kâinatta her şey onun ilmi, kudreti ve iradesi iledir. Hidayeti isteyip, hidayeti dileyenlere hidayeti, dalâleti isteyip, dalâleti dileyenlere dalâleti yaratır. Ahirette cennet ehline keyfiyetsiz olarak görülür.

Allâh’ü Teâlâ ihtiyaçları giderir, duaları kabul eder. (7)

MELEKLERİNE İMAN:

Meleklerine iman ettim. Melekler nurdan yaratılmış, latif varlıklardır. Muhtelif şekiller ile teşekkül etmeye (istedikleri şekle girmeye) kâdirdirler. Erkeklik ve dişilik ile vasıflanmazlar. Keza, yeme, içme, açlık, susuzluk, üzüntü ve hastalık ile de vasıflanmazlar. Onların azıkları tesbih ve zikirdir.(8) Onlar Allâh’ü Teâlâ’nın ikram olunmuş kullarıdır. Allah’ın sözünün önüne geçmezler, hep onun emriyle hareket ederler. Göz açıp kapayıncaya kadar bir zaman dahi Allah’a isyan etmezler.

Melekler Allah ile kulları arasında elçidirler. Adetleri sayılamayacak kadar çoktur, adetlerini ancak Allah bilir. Reisleri dört (büyük) melektir. Güzellik ve heybetlerinden insanlar onları göremez.(9)

KİTAPLARINA İMAN:

Nebilere ve rasüllere indirilmiş kitaplara iman ettim. Kitapların gönderilmesinde fayda ve üstün hikmetler vardır. Bu kitapların tamamı Allah kelamıdır.

Bunlardan dört tanesi tedvin, tertip edilmiş olan kitaplardır. Tevrat Musa Aleyhisselâm’a, Zebur Davud Aleyhisselâm’a, İncil İsa Aleyhisselâm’a, Kur’an-ı Kerim de bizim peygamberimiz Muhammed A.S’a indirilmiştir. Bu kitapların nazmında hiç bir meleğin ve peygamberin tasarrufu yoktur.

Kur’an-ı Kerim Allah’ın kelâmıdır ve mahlûk değildir. Kim, onun insan kelamı olduğunu zanneder ve böyle inanırsa kafir olur.

Bu kitaplardan başka 100 sahife vardır.

10 Sahife Adem Aleyhisselâm’a

50 Sahife Şit Aleyhisselâm’a

30 Sahife İdris Aleyhisselâm’a

10 Sahife İbrahim Aleyhisselâm’a gönderilmiştir.

PEYGAMBERLERİNE İMAN:

Allâh’ü Teâlâ’nın insanlardan (seçmiş olduğu) peygamberleri vardır. Onları insanlara fazilet ve rahmet, müjdeleyici ve korkutucu, din ve dünya işlerinde muhtaç oldukları şeyleri açıklayıcı olarak göndermiştir.

Peygamberlerin tamamı, getirmiş oldukları şeylerde sâdıktırlar. Günah işlemekten muhafaza edilmişlerdir. Vahiy ve mucize ile te’yid edilmiş (kuvvetlendirilmiş) lerdir. Peygamberlerin adedini ve sayısını ancak Allâh’ü Teâlâ bilir.

Ayet Meali: O (peygamberlerden) kimini sana haber verdik, kimini de sana haber verip anlatmadık.(Mü’min-78)

Kur’an-ı Kerimde isimleri zikredilen peygamberler 28 tanedir. Hepsine inanılması vaciptir. Peygamberlerden bazıları Ülü-l-azm peygamberlerdir. Bunlar; Nuh, İbrahim, Musa, İsa ve Muhammed Aleyhimüsselamdır.

Kadınlardan, kölelerden ve yalancılardan peygamber olmadı. Zülkarneyn ve Lokmân’ın peygamberlikleri kat-i değildir. Bu hususta sükût etmek (susmak) evlâdır.

Peygamberlerin evveli Adem A.S, sonuncusu da Muhammed Aleyhisselâm dır. Muhammed Aleyhisselâm bütün insanlığa ve cinne gönderilmiştir. Ondan sonra peygamber gelmeyecektir.

AHİRET GÜNÜNE İMAN:

Ahiret günü öyle bir zamandır ki, o zaman ansızın bir sayha (sûra üfürme) ile gerçekleşir. Semâ ve arz ehli helak olur. Arz, Allah’ın dilediği bir müddet harap (viran) olarak kalır. (Hayatta) hiç bir mahluk kalmaz, hepsi ölür. Sonra Allâh’ü Teâlâ melekleri diriltir. Sonra da İsrafil Aleyhisselâm ansızın şöyle nidâ eder:

-“Ey çürümüş kemikler, parçalanmış etler, dağılmış saçlar, tüyler! Hükmün (mahkemenin) tafsili için Hazreti Allah sizin bir araya toplanmanızı istiyor.”

İsrafil Aleyhisselâm’ın bu nidâsı herkese ve her şeye ulaşır. Bedenlerin parçaları yerden ayrılır. Sonra Allâh’ü Teâlâ cesetleri (ot biter gibi) bitirecek bir yağmur gönderir. Sonra bir nefha daha üflenir. Ruhlar cesetler üzerine yayılır, dağıtılır. Mahlukat kabirlerinden kalkarlar. İşte kıyamet budur.

KIYAMET ALAMETLERİ

Kıyametin bir takım şartları (alametleri) vardır. Ancak o şartlar meydana geldikten sonra kıyamet kopar. Bunlar küçük ve büyük olmak üzere iki çeşittir. (10)

Peygamberimiz AS.’ın gönderilmesi küçük şartlardandır.

Büyük şartlardan bazıları:

1- Deccal

2- Güneşin batıdan doğması

3- İsa Aleyhisselâm’ın nüzûlü

4- Tevbe kapısının kapanması

KABİR:

Kabire berzah evi (alemi) denir. Kabirde sual vardır. Nimet ve azap vardır. Mümin ve kafir, ölen her kişi kabirde nasibine nail olur. İster kabre konulmuş olsun, isterse idam edilmiş, suda boğulmuş, hayvan yemiş ya da yanmış vb. olsun.

KADERE, HAYIR VE ŞERRİN ALLAH TARAFINDAN OLDUĞUNA İMAN:

Kader, mahlukatı içinde Allâh’ü Teâlâ’nın bir sırrıdır. Ne bir peygamber, ne de bir melek ona vâkıf olamaz. Allâh’ü Teâlâ onun ilmini kendi tarafı ilâhisine almıştır.

Kader (meselesine) dalmak, hor ve zelil olmaya sebeptir.

Denildi ki: Takdir (kader mevzuu) derin bir mevzudur. Kim ona dalarsa sapıtır. Zira bu, Allâh’ü Teâlâ’nın hükümlerinde münazaa ve münakaşaya götürür. Hal bu ki Allâh’ü Teâlâ işlediği şeylerden sual olunmaz.

Kadere iman; her hayır ve şerrin, tatlı ve acının, fayda ve zararın, itaat ve isyanın kullar üzerine Allah’ın takdiri ile olduğuna inanmaktır. Allah’ın ilminde geçen her şey onun dilemesi ile olur.

Ayet Meali: Her şeyi yarattı da ona bir nizam verdi, onun mukadderatını tayin buyurdu. (Furkan-2)

Hadis-i Şerif: Allah c.c semâvât ve arzı yaratmadan elli bin sene evvel mahlûkâtın kaderini tayin buyurdu.

Allah’ın arşı (yer ve gökleri yaratmadan önce) su üzerindeydi.

Kadere iman eden kederden emin olur.

ÖLDÜKTEN SONRA BA’S (DİRİLMEYE) İMAN:

Ba’s, asıl bedenlere ruhların iadesidir. Bu, ister ayrılmış olan parçaların bir araya toplanması, isterse yok olduktan sonra (tekrar) icat etme, yaratma suretiyle olsun. Kelam kitaplarında tafsilatlı olarak tahkik edildiği üzere...

Ba’s aklen ve naklen sabittir.

Ayet Meali: (Ey Rasülüm), de ki: “ Onları ilk defa yaratan diriltir.”(Yasin-79)

Ayet Meali: Mahlukatı ilkin yaratıp sonra (kıyamette) onu diriltecek olan Odur, ki bu (öldükten sonra diriltme, ilk yaratıştan) O’na daha kolaydır. (Rum-27)

Ba’s, kıyamet günü, (dünyada) yapılan işlere karşılık vermek içindir. Zira dünya imtihan yeri, ahiret de ceza (karşılık) yeridir. Bu da, ya Cennet ile sevap, ya da Cehennem ile azaptır.

Ehli yaratılmadan önce Cennet ve Cehennem yaratılmıştır ve şu anda mevcutturlar.

Cennet ve Cehennemden evvel amellerin arz edilmesi, hesap, (amel) defterlerinin okunması, Allâh’ü Teâlâ’nın kıyamette bizim Peygamberimize ikram ettiği Havz-ı Kevser, Mizan, Sırat vardır.

Ayet Meali: İçinizden hiç biri istisna edilmemek üzere cehenneme uğrayacaktır. (Meryem-71) (11)

Sırat cehennemin üzerine uzatılmış bir köprüdür. Kıldan ince, kılıçtan keskindir.

Ba’s hallerinden zikredilen hususların hepsi malumdur, onlara inanmak vaciptir. Keyfiyeti (şekli, nasıl olacağı) ise meçhuldür. Çünkü bu dünyada onlara muttali olmak, vakıf olmak mümkün olmaz.

Peygamberlerin asi (ümmetlerine), alimler ve şehitlerin de büyük günah sahipleri ve diğer isyankâr dostlarına şefaat edecekleri ayetler ve rivayetler ile sabittir.

Tevbe ile ya da tevbesiz olarak büyük günahın af edilmesi, küçük günahtan dolayı da azap edilmesi caizdir.

Ayet Meali: Kim zerre miktarı bir hayır işlerse, onun mükafatını görecek, kim de, zerre miktarı bir kötülük işlerse onun cezasını görecektir.(Zilzal-7-8)

Allâh’ü Teâlâ hakimlerin hakimi, hesaba çekenlerin en çabuk olanıdır.

Büyük günah sahiplerinden iman üzere ölenler cehennemde ebedi olarak kalmazlar.

Allah’ım, bizi cehennem azabından koru.

DUA:

Allah’ım! Bizi itaate muvaffakiyet, isyandan uzaklaşma, sadık niyet, istikamet ve hidayeti anlama ile rızıklandır. Lisanlarımızı doğru ve hikmetli (sözlerle) doldur. Kalbimizi ilim ve marifet ile doldur. Karnımızı (midelerimizi) haram ve şüpheli olan şeylerden temizle. Ellerimizi zulüm ve hırsızlıktan men et (alıkoy). Gözlerimizi fücûr ve hıyânete yumdur. Kulaklarımızı gıybet ve batıl sözlere tıka. Alimlerimize züht ve nasihati, dinleyenlere onlara tabi olmak ve öğüt almayı, Müslümanların hastalarına şifa ve afiyeti, yaşlılarımıza vakar (ağırbaşlılık) ve sekinet (güven)i, gençlerimize inâbe ve tevbeyi, kadınlarımıza hayâ ve iffeti, zenginlerimize tevâzû ve bolluğu, fakirlerimize sabır ve kanaati, idarecilerimize adalet ve şefkati, askerlerimize nusret ve üstünlüğü, ahâliye insaf ve itaati ihsan eyle, hacıların da azık ve nafakasını arttır.

İMAN -II

Hazreti Enes R.A’ dan;

Rasülüllah S.A.V. buyurdular: Allâh’ü Teâlâ’nın (meleklerinden) bir melek vardır. Onun biri doğuda diğeri batıda iki kanadı vardır. Bir kul severek benim üzerime salavât-ı şerife okuduğu zaman melek suya dalar, sonra silkinir. Allâh’ü Teâlâ melekten damlayan her damladan bir melek yarattır. Bu melek (ler) bana salavât okuyan kişiye kıyamete kadar istiğfar eder.(Sinaniye)

Allahım! Kalblerin tabibi ve devası, bedenlerin âfiyet ve şifası, gözlerin nur ve ziyası olan efendimiz Muhammed Aleyhisselâm’a, onun âli ve ashabına salat, selam ve ihsan eyle.

Güvenilir bazı kişilerden nakledildi: Bu salavâtı şerife ile peygamberimiz üzerine salavât okumaya devam eden kişi hasta olmaz ve âfetlerden de kurtulur.

(1)

İNSAN VE CİNLERİN YARATILMASININ SEBEBİ

Ayet Meali: Ben cinleri ve insanları ancak bana ibadet etsinler diye yarattım. (Zariyat-56)

Yani ibadet etmeye götürecek bir anlayış ile beni anlasınlar diye yarattım.

Haberde rivayet edildi: Davut Aleyhisselâm Rabbi Teâlâ’dan âlem ve âdemi yaratma sebebini sordu. Allâh’ü Teâlâ buyurdu ki:

- Ben gizli bir hazine idim. Bilinmeyi murad ettim. Bilinmek için mahlukatı yarattım.

Allah onları sever; onlar da Allah’ı severler (Maide-54) ayet-i kerimesi bu gizli sırra işaret etmektedir. Eğer sen de Allah’ı seven bir ârif isen bundan gafil olma. Çünkü seven kimseye uykunun her çeşidi haramdır. Zira Allah âşığı hevâ denizinde boğulmuş, aşk ateşinde yanmıştır. Mevzu incedir. Bu makamda bundan daha fazlasına tahammül edilemez.

(1)

HER MÜKELLEFİN ALLAH’I BİLMESİ FARZI AYINDIR

Hasıl-ı kelam: Her mükellefin Allâh’ü Teâlâ’yı bilmesi, idrak etmesi farz-ı ayındır.

Bazıları dedi ki: İmanın vücûbunun şartı ve sebebi mümeyyiz (ayırt edici) akıldır. Ebu Mansur-i Maturidi’ye göre baliğ olmanın bu hususta tesiri yoktur. Ebu-l Hasan-il Eş’ariye göre de; hem akıl, hem de baliğ olmaktır.

Emâli şerhinde; akıl ve bulûğ ile beraber marifetüllahın vücubunda cehalet özürdür diyor. Ebu Hanife buna muhalefet ediyor.

Bize göre de, bulûğ çağına ermiş kâmil bir akıl sahibinin, yaratıcısı üzerine delalet eden süfli ve ulvi âlemleri (yeri göğü) yaratan yaratıcısını bilmemesi özür değildir, bu kişi mazur sayılmaz.

Ayet Meali: Göklerde ve yerde (Allah’ın birliğine, kudret ve azametine delalet eden) ne kadar alamet var ki, insanlar üzerlerinden geçer de, bunlardan ibret almayıp yüz çevirirler.(Yusuf-105)

Mevâkıf’tan: Alem hâdistir (sonradan yaratılmıştır.) Bedihi bir akıl ile müşahede ettiğin gibi elbette onun bir yaratıcısı vardır. Kim, yeni ve yüksek bir bina görürse elbette onun bir ustası olduğuna hükmeder.

Bir Arabi diyor ki: Deve pisliği deveye, merkep tersi merkebe, ayak izleri de yolcuya delalet eder. Yıldızlarla dolu gökyüzü, geniş ve büyük yer yüzü, dalgalanan deniz ve okyanuslar Hâkim ve Kâdir olan yaratıcıya delalet etmez mi?

Beyit:

Kainatta hareket eden ya da etmeyen (duran) her şeyde Allah’ın (varlığına) şahitlik eden (alametler) vardır.

Cinniler, insanlar ve melekler alemlerdeki bir zerreyi hareket ettirmek veya durdurmak için bir araya gelseler elbette bundan aciz kalırlardı.

Beyit:

Yeryüzünün nebâtâtına (otlarına), Melik (olan Cenab-ı Hakk)’ın yarattığı şeylerin eserlerine, alametlerine bak ve düşün.

Şair Nabi Rahmetullahi Aleyh diyor ki:

Vücûd-u kâinât esrârı hakkı bî dehen söyler,

Sivâd-u mümkinât âsâr-ı sun’ı bî sahan söyler,

Senin köşkte istîdat yok idrâkine yoksa,

Lübbi cüdâ kemâli sun’i her birin semen söyler.

İmam-ı Şafii Rahimehullah’a soruldu: Yaratıcının varlığına delilin nedir? Cevaben buyurdu ki:

-“Dut yaprağıdır. Tadı, rengi, kokusu ve özelliği birdir (aynı dut yaprağı). İpek böceği yer, ondan ibrişim ipek çıkar (olur), arı yer bal çıkar, koyun yer gübre çıkar, ceylan yer , torbasında misk oluşur ve toplanır. Tabiatı, özelliği aynı olan bir şeyden bunları kim yapıyor (yaratıyor)?”

Yani bunları yaratan bir yaratıcı vardır. Onu bilmek vaciptir. Bilmemenin mazereti yoktur.

Hasılı Kelam; akıl ve nakil, yaratıcının varlığına kesin olarak delalet eder. Bunun içindir ki ; Peygamberler yaratıcıyı ispat için değil, tevhit için gönderilmiştir. İnsanlar birden fazla İlâh olduğunu söylemek retiyle küfrettiler.

Hazreti Ali Radıyallâhü Anh’dan:

Ey oğulcağızım, şunu bil ki; eğer senin rabbinin ortağı olsa idi elbette onların da elçileri, peygamberleri sana gelirdi ve elbette onların da mülkünün, idaresinin eserlerini görürdün. Lakin senin rabbin bir olan Allah’tır.

Bazılarına soruldu:

Alemin yaratıcının bir olduğuna delilin nedir? Cevaben; üç şeydir dediler:

1- Lebibin (akıllı kişi) hor ve hakir olması

2- Edip’in (okumuş, kültürlü kişi) fakir olması

3- Doktorun hasta olması

İsterse doktor, zamanının Eflatun’u ya da Calmos’u olsun.

Şu nasihat ne güzeldir:

Uyan ey mağrur, gecikmeden tevbe et,

Kârun da olsan ölüm yakında sana da gelir.

Aristotales ateşler içinde felç olarak öldü,

Eflatun Birsam’dan, Calinos da karın ağrısından öldü.

HİKAYE

Hikaye edildiğine göre Calinos vefat edeceği zaman arkadaşlarına fındığa benzer iki tane yuvarlak ve yassı cisim verdi ve dedi ki:

-“Ben öldükten sonra bunlardan birisini demircilerin iş yaptığı demirin üzerine, diğerini de içi su dolu bir kuyuya koyun, sonra da bunları kırın.” Vasiyet ettiği gibi yaptılar. Demir eridi (gitti), ondan hiç bir şey bulamadılar. Kuyu da dondu ve hiç bir kaba ihtiyaç olmadan havaya yükseldi, çıktı. Bunun üzerine hekimler şöyle dedi:

-“Calinos bu hareketiyle şunu demek istedi:

“-Her ne kadar ben cesetlerin sulbünü (zürriyetini) eritmeye ve suyu tabii akışından yukarı çıkarmaya muktedir isem de ölüme ilaç ve çare bulamadım.” (Ruhul Beyan)

(2)

İMAN; KALB İLE TASDİK, DİL İLE İKRARDIR

İmam-ı Şafii; “İman kalb ile tasdik, dil ile ikrar, erkânı ile de amel etmektir.” dedi. Doğru olan; erkânı ile amel etmek imanın hakikatine dahil değildir, ancak kemali için şarttır.

Peygamberimiz’in “Haya imandandır”, “Vatan sevgisi imandandır” gibi imandan olduğunu ifade olduğunu buyurduğu şeyler “İmanın izzetinden, şerefinden, kemalinden ya da şubelerindendir” demektir.

Hadis-i şerif: İman yetmiş küsur şubedir. Bunların en faziletlisi La İlâhe illallah kelime-i şahadeti, en aşağı (derecede) olanı da yoldan ezâ veren bir şeyi kaldırmaktır.

(4)

AKILLI KİŞİNİN ALEMLERE BAKMASI LAZIMDIR

Akıllı kişinin, Sâni (yaratıcı) Teâlâ ’yı marifet hususunda (alemlere) bakması ve delil çıkarması elbette lazımdır, isterse dağların tepesinde olsun.

Davet kendisine ulaşmayan kişi fetret (iki Peygamber arasında olan zamanda ölse, Bâri Teâlâ ’yı bilmeye taalluk eden hususlarda mazur sayılmasa da şeriat hükümlerinde mazur sayılır. (Haşiye Ale-l Akaid)

Ebu Hanife Rahmetullahi Aleyh’den:

Allâh’ü Teâlâ Peygamber göndermemiş olsaydı halkın enfüsî ve âfâki delillere dayanarak akılları ile Cenab-ı Hakkı bilmeleri vacip olurdu.

Allâh’ü Teâlâ İbrahim A.S’dan hikaye ederek şöyle buyurdu:

“Vakta ki İbrahim’in üzerini gece bürüdü” karanlık ortalığı örttü, “bir yıldız gördü”. Zühre (Venüs gezegeni) veya müşteri yıldızı (Jüpiter gezegenini) görüverdi: “- İşte benim Rabbim budur dedi.” Bu söz istidlâl ve (alametlere), veya semanın ufkunun genişliğine bakarak ve teslimiyet yolu üzeredir. Zaten İbrahim Aleyhisselâm bu sözü bulûğ çağına yeni ulaştığı ilk zamanlarda söylemişti. “Derken yıldız batıverince” kaybolunca: “Ben öyle batanları sevmem dedi.” Çünkü intikal ve kaybolma, imkan ve hâdis (sonradan) olmayı gerektirir. Bu ise İlâh olmaya manidir. Hazreti İbrahim’in babası ve kavmi putlara ve yıldızlara tapıyordu. O da nazar, müşahede ve deliller yolu ile onların dalâlette olduklarını tenbih ve hak yola irşat etmeyi murat etmişti.

“Sonra ayı doğarken görünce” doğmaya başladığını görünce aynı mana ile “bu benim rabbim ha” dedi. Fakat o da batıp kaybolunca: “Yemin ederim ki eğer rabbim bana hidayet etmemiş olsaydı muhakkak sapık kavimden olurdum dedi.” Böylece başka türlü değil, ancak Allah’ın tevhidi ile hak yola, hidayete ulaşılabileceğini ifade etmeyi murad ediyordu. Ayrıca burada da Ay’ın değişikliğe uğradığı için İlâh olmaya salih olmadığını tenbih vardır.

“Daha sonra, güneşi doğar halde görünce: Bu benim rabbim ha... bu gördüklerimden daha büyük, dedi. O da batıp kaybolunca: Ey kavmim, ben sizin ortak koştuğunuz şeylerden uzağım, dedi.” Yani bir yaratıcıya muhtaç olan yaratılmış cisimlerden uzağım, dedi. (Beyzâvi’den özet)

Böylece akıllı her kişinin âleme nazar etmesi, bakması lazımdır. Delili terk etmesi halinde her ne kadar imanı sahih olsa da günahkar olur.

(3)

TAKLİDİ İMANA İTİBAR EDİLMEZ

Necmeddin’i Kübra’dan:

Taklidi imana itibar edilmez. Zira taklid edilenin yokluğunda taklid eden imanını değiştirebilir (imanından vazgeçebilir.)

Mesela bir kimsenin imanı babasını, hocasını ya da beldesinden birisini taklit suretiyle olmuş olsa ve iman kalbine girmemiş, göğsü de islamın nuruna açılmamış ise ölüm ile taklit edilenlerden ayrıldığında Münker ve Nekir’in; Rabbin kimdir ? sualine cevap vermekten aciz olur, “Ah bilmiyorum” der. Sual melekleri “Şu zat (Peygamber) hakkında ne dersin?” dedikleri zaman, “Ah bilmiyorum, ben onun hakkında insanlar ne diyorsa onu söylüyordum” der. Melekler de ona derler ki: “Anlamadın, okumadın.”

Ebu Hanife’ye: “İmanın gitmesinden en çok korkulan günah hangisidir” diye soruldu. Cevaben buyurdu ki:

-“Allâh’ü Teâlâ hakkında şüphe etmek, son (nefeste imansız gitmek) ten korkmamak, kullara zulüm etmek.”

(5)

Mü’minin imanını soymak şeytanın son arzusudur.

Zira bu, Şeytan-ı Aleyhillane’nin son fırsatıdır. Ondan sonra bunu telafi edemeyecektir.

Tezkire tül Kurtubi’de diyor ki:

Ruhun çıkışı (ölüm) anında Şeytan Aleyhillane kişinin sağ tarafından (babası suretinde) gelir. Yahudi dinini güzel gösterir. Babalık şefkati izhar eder ve Yahudiliği kabul etmesini ister. Eğer muvaffak olamazsa başka bir şeytan sol tarafından annesi suretinde gelir. Nasârâ dinini (Hıristiyanlığı) güzel gösterir ve bir önceki gibi hareket eder.

Yine rivayete göre şeytan elinde bir bardak soğuk su ile gelir ve:

-“Eğer küfrü gerektiren bir şey söylersen bu suyu sana veririm” der. İmanını deliller ile sağlamlaştıran ve salih ameller ile koruyan kişiyi Hazreti Allah kavli sabit (iman) üzere sabit kılar.

İMANIN KORUYUCU KALELERİ

İmanın beş tane koruyucu kalesi vardır.

1- Yakîn

2- İhlas

3- Farzları eda etmek

4- Sünnetleri tamamlamak

5- Edeplere riayet etmek

İman öyle bir nurdur ki; dünyada onunla hidayete erilir, küfür ve dalaletin karanlığından kurtulunur. Ahirette de kabir, mahşer ve sıratın karanlığından kurtulmak mümkün olur.

Ayet Meali: Mümin erkeklerle mümin kadınları, önlerinden ve sağlarından nurları koşarken gördüğün gün: “ Bugün müjdeniz, altlarından ırmaklar akan ve içinde ebedi kalacağınız cennetlerdir” denilir. İşte büyük kurtuluş budur. Münafık erkeklerle, münafık kadınlar, müminlere: “Bizi bekleyin, nurunuzdan faydalanalım” dedikleri gün, onlara: “ Ardınıza dönüp de ışık arayın, (zira sizin imanınızı yolda iki hırsız, nefis ve şeytan hücum edip baskın yaparak aldı)” denilir. Nihayet onların arasına, kapısının içinde rahmet, dışında azap olan bir sur çekilir. ( Hadid 12-13 )

DİN VE MİLLET

Din ve millet birdir, aynı şeylerdir. Bu da; Peygamber(S.A.V)’in Allah (CC) tarafından getirip bize tebliğ ettiği hükümlerdir.

Bu hükümler iki kısımdır:

A-İtikad (inanç)’a ait hususlar.

Bunun icmali asılları da altıdır.

1-İlâhiyyât

2-Melekiyyât

3-Tenziliyyât

4-Nebeviyyât

5-Takdiriyyât

6-Uhreviyyât

Bu altı şeye Din-i İslam ve Millet-i Hanefiyye denir.

B-Amele ait hususlar:

Bunlar da;

1- Farzlar

2- Vacipler

3- Sünnetler

4- Menduplar

5- Mubahlar

6- Mekruhlar

7- Haramlar

Bu yedi şeye de Şeriat-ı Ğarrâ denir.

Her kim icmâlen bu şeylere iman ederse imanı sahih olur ve küfürden kurtulur. (Birgivi, Kadı zade şerhi)

(6)

ALLAH’IN ZATI HAKKINDA DÜŞÜNCE CAİZ DEĞİLDİR

Allâh’ü Teâlâ’nın zatı hakkında tefekkür (düşünmek) nehyedildi.

Hadisi-i Şerif Meali: Allah’ın nimetleri hususunda (her şeyi) tefekkür edin Yalnız Allah’ın zatını tefekkür etmeyin. Zira Allah’ın zatından bahsetmek şirke götürür.

Denildi ki:

Anlamaktan aciz olduğunu ifade, anlayıştır,

Allah’ın zatının künhünden bahsetmek de şirktir.

Denildi ki:

Senin kalbine gelen her şey var ya, işte Allah onların gayrisidir.

Allâh’ü Teâlâ birdir, doğurmadı, doğurulmadı. Hiçbir şey de ona denk ve benzer olmadı. Onun müşaviri, yardımcısı, müsteşarı ve veziri de yoktur.

(7)

DUANIN EHEMMİYETİ

Emali’den beyt:

Duaların apaçık tesiri vardır,

Fakat bunu dalâlet ehli kabul etmiyor.

Dalâlet ehli yani Mu’tezile duanın tesirini kabul etmiyor. Şöyle ki; “Kul için ancak çalışıp kazandığı vardır” diyor.

Ayet Meali: Rabbiniz buyurdu ki: “- Bana dua edin, size karşılığını vereyim. Bana ibadet etmekten büyüklenip yüz çevirenler, muhakkak ki küçülmüş olarak cehenneme gideceklerdir.(Mü’min-60)

Ayet Meali: (Ey Rasülüm) kullarım sana benden sordularsa, muhakkak ki ben çok yakınımdır, bana dua edince, dua edenin duasını kabul ederim. O halde benim davetime koşsunlar ve bana hakkıyla iman etsinler ki, doğru yola ulaşmış olsunlar. (Bakara-186)

Duaya icabet edileceği Allah tarafından verilmiş doğru bir sözdür. Allâh’ü Teâlâ sözünden dönmez. Lakin icabet etmek ve ihtiyacı gidermek; istenilen şeyi vermekten ibarettir. Bu da bazen hemen, bazen bir zaman sonra olur, bazen ahirette olur, bazen de dua ettiğinin dışındaki bir şey kendisi için daha hayırlı olur.

Hadis-i Şerif : Dua, inenden de inmeyenden de faydalıdır. (Yani dua nerede olsa yetişir ve iş görür.) (Ramuz-207)

Ravza’dan: Duada hoş nükteler ve şerefli manalar vardır:

1- Allah’ın varlığına delalet etmesi. Zira olmayan bir zata dua edilmez.

2- Allah’ın zenginliği. Zira fakir olan bir zattan istenilmez. Çünkü cömertlik varlıkla olur. (Olmayan şeyle nasıl cömertlik yapabilirsin)

3-Allah’ın işitmesi. Zira sağıra, işitmeyene çağırılmaz.

4-Allah’ın kerem sahibi olması. Zira cimriden istenilmez.

5-Allah’ın rahmeti. Zira kalbi katı olandan istenilmez.

-Hayrı, yüzü güzel olanların yanında isteyiniz.

6- Allah’ın kudreti. Zira aciz olandan istenilmez.

Aliyyül Kari yukarıdaki (Emali’deki) beyti şerh ederek der ki:

-“Dirilerin ölüler hakkında yaptığı dualarda, onların günahlarının afvı, azabın kaldırılması ve derecelerinin yükseltilmesi hususunda ölüler için çok açık tesir vardır.”

Ayet Meali: (Ey Rasülüm), şunu bil ki, Allah’tan başka hiç bir İlâh yoktur. Bir de kendi günahına ve mümin erkek ve mümin kadınlara mağfiret dile. Allah (dünyada) dolaştığınız yeri bilir, (ahirette) duracağınız yeri de... (Muhammed-19)

KAFİRİN DUASINA İCABET

Kafirin duasına icabete gelince; onun dünya ile ilgili yaptığı dua bazen kabul edilebilir.

Hadis Meali: Kafir de olsa mazlumun bedduasından sakının. Zira o bedduanın (ulaşmasına mani olacak) bir perde yoktur. (Ramuz-1/14)

Hatta Allâh’ü Teâlâ az da olsa şeytanın duasını dahi kabul etmiştir. Şöyle ki, İblis; “Rabbim, öyle ise insanların kabirlerinden kaldırılacakları güne (kıyamete) kadar bana mühlet ver.” dedi. Allah buyurdu ki; “sen mühlet verilenlerdensin, Allah tarafından bilinen bir vaktin gününe kadar.” (Hicir-36-38)

(8)

Allah’ü Teala Meleklere akıl verdi, şehvet vermedi. Onun içindir ki melekler Allah’a isyan etmezler ve ibadetten de usanmazlar. Hayvanlara da şehvet verdi, akıl vermedi. İnsan oğluna ise hem akıl, hem de şehvet verdi. İnsanlardan kimin aklı şehvet hislerine galip gelirse melekleşir. Kimin de şehveti aklına galip olursa o kimse hayvanların mertebesinde, hatta onlardan daha aşağıda olur. (Aliyyül Kari’den)

(9)

MELEKLERİN ADEDİ VE ÇEŞİTLERİ ÇOKTUR

Meleklerin adedi sayılmayacak kadar çoktur.

Onların bir kısmı birtakım vazifeleri yapmak için vazifelendirilmişlerdir. Şöyle ki;

a) Mukarrabûn melekleri

b) Arşı yüklenen melekler

c) Yedi kat semada bulunanlar

d) Cennet ve Cehennem bekçileri

e) İnsanların işleri üzerine memur hafaza melekeleri

f) Denizler, dağlar, bulutlar yağmur gibi hususlarla vazifeli melekler

g) Ana rahminde ceninin teşekkülü, suret verilmesi, cesetlere ruhların üflenmesi ile vazifeli melekler

h) Nebatatın yaratılması ile vazifeli melekler

i) Bulutların hareketi ile vazifeli melekler

j) Gezegen ve yıldızların hareketi ile vazifeli melekler

k) Okuduğumuz salavâtı şerifeyi Peygamberimize ulaştırmakla vazifeli melekler

l) Namazgâhta namaz vaktini bekleyen ve dua eden melekler

m) Kocasının yatağından kaçan kadınlara lanet edici melekler

n) Cuma günü insanların sevabını yazmakla vazifeli melekler

o) Namaz kılanların okuduklarına amin diyen melekler vb.

(Sinaniye)

Abdullah bin Ömer’in rivayet ettiği bir hadis-i şerifte buyuruldu ki:

Allah mahlûkatı on parçaya ayırdı. Bunlardan melekleri dokuz parça, diğer mahlûkatı da bir parça kıldı.

Yine meleklerin çokluğunu ifade mahiyetinde şöyle denildi:

İnsanoğlu cinnilerin onda biridir. İnsan ve cin tâifesi kara hayvanlarının onda biridir. İnsan, cin ve kara hayvanları kuşların onda biridir. Bunların tamamı deniz hayvanlarının onda biridir. Bunların tamamı birinci kat semâdaki meleklerin onda biridir. Bunların tamamı ikinci kat semâdaki meleklerin onda biridir. Yedinci kat semâya, hatta dokuza kadar bu minval üzere çoğalarak gider.

Askerlerinin adedini ancak kendisi bilen Allah’ı tesbih ederim.

(10)

KIYAMET ALAMETLERİ

Kıyamet üç çeşittir.

1-Küçük Kıyamet: Şahsın ölümüdür.

-Ölen kimsenin kıyameti kopmuştur.

2-Orta Kıyamet: Bir asırdaki insanların, kavimlerin ölmesidir.

3-Büyük Kıyamet: Bu mevzuda kendisinden bahsedilen kıyamettir. Bu kıyametten evvel meydana gelecek bir takım alametler ve işaretler vardır.

Bunlardan bazıları:

a- Cemel vak’ası

b- Sıffiyn vak’ası

c- Kerbela vak’ası

d- İbn-i Zübeyr’in öldürülmesi

e- Kabe’ye mancınıkla taş vb. atılması

f- Bidatçilerin meydana çıkması

g- Yalancıların meydana çıkması

h- Deccallerin meydana çıkması

i- Malın çoğalması

j- Ay ve güneş tutulmalarının çoğalması

k- Zelzelelerin vb. afetlerin çoğalması.

Bunların dışında Peygamber Efendimizin kıyamet alameti olarak haber verdiği alametlerin zuhûru.

Hadisi Şerif: Hazreti Enes R.A’dan rivayet edildi:

Rasülüllah S.A.V buyurdular ki: İlmin kalkması, cehaletin ortaya çıkması, içki içilmesi ve zinanın açığa çıkması kıyamet alametlerindendir.

İlmin kalkması, alimlerin ölümü ve öğrenenlerin de bulunmaması iledir. İnsanlar arsında ilim adamları kalmadığı zaman onlar cahilleri önder edinirler. Meselelerini bu cahillere sorarlar. Onlar da bilmedikleri halde fetva verirler. Böylece hem kendilerini, hem de insanları dalâlete sürüklerler.

Alimlerin ölümü dini hususlarda bir noksanlıktır.

Ayet Meali: Bizim emrimiz yerine gelip de etrafından onu noksanlaştırdığımızı görmüyorlar mı? Allah öyle hükmeder ki, Onun hükmünü takip edip bozacak yoktur. O, hesabı çabuk görür. (Ra’d-41)

Bu ayet-i kerimedeki noksanlaştırma bazı alimlere göre alimlerin ve fakihlerin ölümü ile olur.

İbn-i Mesud’dan:

Alimlerin ölümü İslam kalesinde açılan bir gediktir ki gece-gündüz yer değiştirdiği (dünya devam ettiği) müddetçe bu gediği hiç bir şey kapatamaz.

Erkeklerin azalması ve kadınların çoğalması da kıyamet alametlerindendir. Hatta hadisi şerifte bildirildiği üzere elli kadına bir erkek düşer.

Huzeyfe R.A’ın rivayet ettiği bir hadisi şerifte Rasülüllah A.S buyurdular ki: On alamet görülmeden kıyamet kopmaz.

1- Duman

2- Deccal

3- Güneşin batıdan doğması

4- İsa A.S’ın inmesi

5- Ye’cüc ve Me’cücün çıkması

6- Dabbetül Arz

7- Meşrıkta (doğuda) yerin batması

8- Mağribde (batıda) yerin batması

9- Ceziretül Arab’da yerin batması

10-Yemen tarafından çıkıp insanları mahşere toplayacak bir ateş.

İşte bu on alamet kıyamete yakın bir zamanda meydana gelecek olan büyük alametlerdir.

Hazreti Mehdi’nin çıkması da kıyamet alametlerindendir.

DECCAL’IN ÇIKMASI

Deccal küfür ve dalâletin kaynağıdır. İnsanlar için çok büyük bir fitnedir. Bütün peygamberler ümmetlerine onun şerrinden bahsetmiş ve korkutmuştur.

Hatta Peygamberimiz A.S namazlarının sonunda şöyle dua ederdi: “Allah’ım, cehennem azabından, kabir azabından, deccalin fitnesinden, hayat ve ölüm fitnesinden sana sığınırım.”

Hadis-i Şerif: Şu ana kadar deccalden daha büyük bir fitne olmadı, kıyamete kadar da olmayacak.

Deccal’e Mesih de denir. Çünkü deccal şaşıdır. Mesih de bir gözü kör demektir.

İsa Aleyhisselâm’a da Mesih denir. Çünkü O afet sahibi deccali yeryüzünden siler ve onun şerrini uzaklaştırır.

Hadis-i Şerif: Kim deccale yetişirse onun şerrinden korunmak için Kehif Sûresinin ilk ayetlerini okusun.

Rivayete :

Deccal İsa A.S’a baktığı zaman, tuzun su içinde eridiği gibi erir, kaçmaya başlar. İsa A.S ona Lüdd (Bir belde adı) kapısında yetişir ve oracıkta semadan indirdiği mızrağı ile öldürür.

İsa A.S Deccal’i öldürdükten sonra Medine’ye gider, Rasülüllah S.A.V’in kabrini ziyaret eder. Hacceder ve Medine-i Tâhire’de vefat eder, oraya defnedilir.

YE’CÜC ME’CÜC

Ye’cüc ve Me’cüc Nuh Aleyhisselâm’ın oğlu Yafes’in neslindendir.

İbn-i Abbas R.A buyurdu ki: Ye’cüc ve Me’cüc, kendi neslinden bin erkeği görmedikçe ölmez. Onların bazısının boyu yüz yirmi veya yüz elli zira uzunluğundadır. Bazısının boyu bir karıştır.

Ye’cüc ve Me’cüc’ün çıkacağı Kur’an-ı Kerim ve Hadis-i Şerifler ile sabittir.

Kabe-i Muazzama’nın yıkılması da kıyamet alametlerindendir.

Hadis-i Şerif: Habeş taifesinden baldırları ince kimseler Ka’be-i Muazzama’yı yıkıp harap ederler.

Bu hâdise İsa A.S’ın günlerinde mi olur, yoksa ondan sonra kıyamet koparken mi? Bir rivayete göre İsa Aleyhisselâm zamanında olacaktır. Diğer bir rivayete göre de, İsa A.S’dan sonra, estiği zaman kalbinde zerre kadar iman olan kimselerin ölecek olduğu rüzgarın esmesinden sonradır. Bir rivayete göre de bütün alametler tahakkuk ettikten sonra olacaktır ki o zaman Ku’an-ı Azim de kaldırılacaktır.

DUHAN

Duhan da Kur’an ayetleri ile sabittir.

Ayet Meali: O halde, semânın âşikare bir duman getireceği günü gözle. (Duhan-10)

Duhan (duman), kıyamet kopmadan evvel meydana çıkar. Kafirlerin ve münafıkların kulaklarına girer. Onlar sarhoş gibi olurlar. Müminlere bir şey olmaz. Yalnız onlara nezle hali gibi bir hal olur. Yeryüzünün tamamı, içinde ateş yakılmış bir ev gibi olur.

Rivayet:

Duman yeryüzünde kırk gün kalır. Kafirler dumanın tesiri ile sarhoş gibi olurlar. Duman onların ağızlarından, burunlarından, kulaklarından, gözlerinden ve gerilerinden çıkar.

Peygamber efendimize indirilmiş bulunan Kur’an-ı Kerimin sahifelerden ve gönüllerden kaldırılması da kıyamet alametlerindendir.

Ebu Hüreyre R.A’ın rivayet ettiği bir Hadis-i Şerif’te şöyle buyuruldu:

Allah’ın Kitabı üzerine bir gece gelir ki, insanlar gönüllerinde hiç bir ayet ve harf kalmamış, hepsi silinmiş bir halde sabahlarlar.

Hadis-i Şerif: Kaldırılmadan evvel Kur’an-ı Kerim’i çok okuyun.

Hadis-i Şerif: İbn-i Ömer R.A’dan: Kur’an-ı Kerim indirildiği yere geri dönmeden kıyamet kopmaz. Öyle ki, arı vızıltısına benzer bir vızıltı ile huzuru İlâhiye gelir. Allâh’ü Teâlâ buyurur ki: Sana ne oldu? Kur’an-ı Kerim cevaben der ki: Senin tarafından gönderildim, sana dönüyorum. İnsanlar beni okudu, fakat benim hükümlerimle amel etmedi.

GÜNEŞİN BATIDAN DOĞMASI

Ayet Meali: Onlar, kendilerine meleklerin gelmesinden veya Rabbinin emrinin gelmesinden yahut rabbinin bazı (kıyamet) alametlerinin gelmesinden başka bir şey mi beklerler? Rabbinin alametlerinin bir kısmının geldiği gün, daha önce inanmamış veya imanıyla bir hayır kazanmamış olan kimseye imanı fayda vermeyecektir. De ki: “(Siz o alametlerin gelmesini) gözetleyip bekleyin, biz de gözetleyip bekliyoruz.” (En’am-158)

Ekseri müfessirlerin görüşüne göre bu ayetteki “Bazı alamet” tabirinden murad güneşin batıdan doğmasıdır.

Ebu Hüreyre R.A’ın rivayet ettiği hadisi şerifte Peygamberimiz buyurdu ki:

Güneş batıdan doğmadıkça kıyamet kopmaz. Güneş batıdan doğduğunda, insanlar da bu manzarayı gördüğü zaman hepsi iman ederler. İşte o an, hiç kimseye yaptığı imanın fayda vermediği andır.

İbn-i Abbas R.A’dan rivayet edildi: Rasülüllah A.S. buyurdu ki:

Hazreti Allah bir tevbe kapısı yarattı. Bu kapı Allah’ın yarattığı günden itibaren Güneş ve Ay’ın batıdan doğacağı gecenin sabahına kadar açık kalır. Bu kapı kapandığı zaman hiç bir kulun tevbesi kabul edilmez ve ondan sonra yapılan hiç bir iyilik de sahibine fayda vermez.

Hadis-i Şerif:

Cebrail A.S “kıyamet alametlerinden bana haber verir misin?” diye sordu. Peygamber efendimiz şöyle buyurdular: Köle kadının efendisini doğurması, yalın ayakların, beldenin çobanı fakir kişilerin bina yapmakta birbirleri ile yarışmalarını görmendir.

Yine ifade edildiği üzere kıyamet alametlerindendir ki; Köylü ve benzeri yoksul kişiler, dünya nimetleri kendilerine serilir, malları çoğalır, şehirlilerden üstün hale gelirler, binalarının sağlamlık ve yüksekliği ile övünürler. Ki ihtiyaç olmadan zaruretsiz böyle binalar yapmak kötülenmiştir.

Güzel söz: Örümcek evi ölecek kimseye çoktur.

Hadis-i Şerif: İnsanoğlu ehline nafaka olarak harcadığı her şeyden ecir kazanır. Ancak şu toprakta zayi ettiği müstesna.

Ebu Hüreyre R.A’ın Rasülüllah A.S’dan rivayet ettiği şu şeyler de kıyamet alametlerindendir:

Emanet mal ganimet olduğu (sayıldığı) zaman, zekat borç gibi geldiği zaman, dinin gayri şeyler (ilimler) öğrenildiği zaman, erkek hanımına itaat ettiği, annesine isyan ettiği zaman, dostuna yaklaştığı ve babasından uzaklaştığı zaman, mescidlerde (dünyaya ait lüzumsuz) konuşmalar yükseldiği zaman, kabilenin reisi fasıklardan olduğu zaman, milletin idarecisi o milletin en rezili olduğu zaman, kişiye şerrinden korkulduğu için ikramda bulunulduğu zaman, içkiler içildiği zaman, ipek elbiseler (erkekler tarafından) giyildiği zaman, bu ümmetin sonradan gelenleri önceden gelenlere lanet ettiği zaman, işte o zaman ya kıpkızıl bir rüzgar, ya zelzele, ya yere batıp yok olma, ya tersyüz olmayı bekleyin. (Tirmizi Cilt:4 sh:1.494, Bab:38)

(11)

SIRAT VE ŞEFAAT

Sırat köprüsünden geçme hususunda insanlar iman ve amellerine göre farklılık arz ederler. Onlardan kimi şimşek gibi, kimi rüzgar gibi, kimi küheylan hızı ile geçer. Kimi yürüyerek geçer. Kimi yüz üstü sürünerek geçer. Kimi yüz yılda geçer. Sırat üzerinden geçecek en son kişi bin yılda geçer.

Sırat üzerinde ayağı kayacak olanların çoğu kadınlardır. (Hadimi)

Hadis-i Şerif: Şefaatim ümmetimden büyük günahları olanlar içindir.

Bu hadisi şeriften anlaşılan şudur: Salih ameller işleyen itaatkar mü’min şefaate muhtaç olmaz. Çünkü, onun sermayesi vardır. Bu sermaye itaattir. İtaati ile kurtulur. İsyankar ise şefaate muhtaçtır. Zira o müflistir. Dünyada bunun misali: Sultanın yanında vezire şefaatçi olan ahmaktır. Fakir günahkara şefaatçi olan da hikmet ve edep sahibidir.

Hasılı kelam; Rasülüllah A.S günahkarların şefaatçisi ve alemlere rahmettir.

Peygamberimiz dört kişiden dördüncüsü olarak şefaat eder. Cebrail, sonra İbrahim, Sonra Musa veya İsa, daha sonra da Peygamberimizdir. Kimse Peygamberimizden daha çok kişiye şefaat edemez. Sonra Melekler, sonra Sıddıklar, sonra da şehitler şefaat ederler.

Bir rivayete göre müezzinler de şefaat edeceklerdir.

İbn-i Ömer’in rivayet ettiği hadisi şerifte şöyle buyuruldu: Alime “-Talebelerine şefaat et, isterse semanın yıldızları kadar çok

olsun” denilir.

Hadis-i Şerif: Şehit, ehli beytinden yetmiş kişiye şefaat eder. Hacı, ehli beytinden dört yüz kişiye şefaat eder. Kur’an-ı Kerim Kur’an ehline, İslam müslümanlara, Hacerül Esved de kendisini istilâm edenlere şefaat eder.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 10486

14. SOHBET KALB HASTALIKLARINDAN CEHALET

Meali: O gün ki, ne mal fayda verir, ne de oğullar. Ancak Allah’a (manevi hastalıklardan) temiz bir kalb ile gelenler müstesna. (Şuara -88-89)

Kalbini altmış kalb hastalığından temizleyen, onu şüphesiz bir iman ve ihlas ile yumuşatanlar kurtuluşa ererler. Bu da, uzun yıllar bu hususta mücadele etmek, çalışmakla olur. (1)

Kalbin altmış hastalığından ikincisi cehalet, dini hükümleri bilmemektir.

Cehalet, bilmesi icap eden şeyleri bilmemektir.

Cehalet iki kısımdır.

1- Cehl-i Basit:

Bu kişi kendi cahilliğini bilir. Bu tür cahiller idrak ve irfan gibi insanı hayvandan ayıran vasıflar kendilerinde bulunmadığı için hayvanlar gibidir. Hatta hayvanlardan da aşağıdırlar. Zira hayvanlar, kendi menfaati olan tarafa yönelirler. Şöyle ki, faydalı tarafı görür ve onu yapar, kendisine zarar gelecek şeyleri görür ve ondan kaçarlar. Halbuki cahiller böyle değildir. Bir çoğu, bilmediğini bilir ama ilim öğrenip de, kabahatlerin en büyüğü olan bu ayıbı def etmez.

Beyit:

İlim öğren! Zira ilim, sahibi için bir ziynettir,

İlim bir fazilet ve bütün övgülere alamettir.

İtikat hususunda öğrenilmesi farzı ayın ve farzı kifaye olan bilgilerden cahil olmak ve onları öğrenmemek haramdır.

Öğrenilmesi farzı kifaye olan bilgilerden insanların tamamının cahil olması haramdır.

Öğrenilmesi farz olmayan bilgilerden cahil olmak haram değildir. Lakin, mertebelerin en yücesi olan ilim mertebesinin üstünlüğü ve fazileti kaybedilmiş olur.

İlim öğrenmenin vakti geçmez. İlmin yaşı yoktur.

Hadisi Şerif: Beşikten mezara kadar ilim öğrenin.

Hadisi şerifte böyle buyurulmasına rağmen insanların bir çoğu cahil kalmakta ve kibri ya da utanması sebebiyle cahilliğine rıza göstermektedir.

Mesneviden: Nasihat edenleri görürseniz onlara iştirak ediniz. İlim öğrenmede acele ediniz. Sakın ha geri durmayınız (2)

2-Cehli Mürekkeb: (3)

Cahilliğin, sahibi tarafından cehalet, hastalık ve vebal olarak değil de ilim ve üstünlük olarak kabul edildiği, tedavisi ve telafisi düşünülmediği cehalettir.

Ancak Allah’ın inayeti ile, kişinin ansızın bu düşüncesinin yanlış olduğunu anlaması mümkün olabilir.

Cehli Basitin ilacı;

Önce cahilliğin nimetlerden mahrumiyet, bazen de küfre götüren zarar ve tehlikelerini, ilmin de fazilet (4) ve şerefini bilmek, ondan sonra da bir hocadan ilim öğrenmek suretiyle bu hastalığı tedavi etmektir. Zira ilim öğrenmek, cehaleti tedavi etmeye mahsus tecrübe edilmiş bir tedavi şeklidir.

Denildi ki:

İlim, ancak öğrenme yolu ile elde edilir.

İLİM İLE İLGİLİ AYET VE HADİSLERDEN BAZILARI

İlmin şeref ve faziletine delalet eden ayet ve hadislerden bir nebze zikretmemiz lazımdır. Ta ki onu öğrenmeye ve elde etmeye teşvik etmiş olalım.

AYETİ KERİMELER.

Ayet Meali: Allah dilediğine hikmeti verir. Kime de hikmet (amele götüren faydalı ilim) verilmişse, muhakkak ona, (eksilmeyen, daima artan) çok hayır verilmiştir. Bu ayet ve öğütleri ancak olgun akıl sahipleri düşünürler. (Bakara-269) (5)

Onun içindir ki, kendisine hikmet, faydalı ilim verilen ve o ilim ile hüküm veren kulları dünya ve ahirette menfaatine olan hususlarda irşad etmek suretiyle onlara öğreten bir adama haset etmek ve onunla yarışmak caizdir.

Ayet Meali: Hükmünü yerine getiren, hak olan Allah yücedir. Sana onun vahyi tamamlanmazdan önce Kur’an-ı okumakta acele etme ve “Rabbim, benim ilmimi artır” de. ( Taha-114 )

Yani, ilmin, idrakin ve hakikatları anlayışın artmasını Allah’tan iste. Çünkü onun ilmi hudutsuzdur. Ya da, “Nefsime ve onun gizlediği şer ve tehditlerine ait ilmimi artır” demektir.

Denildi ki:

Allâh’ü Teâlâ Peygamberimize hiçbir şeyin artmasını istemeyi emretmedi. Ancak ilminin artmasını istemeyi emretti.

Ayet Meali: İnsanlardan, hayvanlardan ve davarlardan da böyle türlü renklerde olanlar vardır. Allâh’ü Teâlâ kulları içinde ancak alimler (tazim ederek ve sakınarak, azap ve felaketinden) korkarlar. Şüphesiz Allah azizdir-her şeye galiptir-, gafurdur -çok bağışlayıcıdır.- (Fatır-28)

Allah’tan ancak alim olanlar korkar. Çünkü korku , kendisinden korkulan zatı ve onun sıfatlarını bilmekle mümkün olur. Bilgi arttıkça korku da artar. (6)

Bu sebepledir ki Peygamber Efendimiz; “Vallahi ben Allah’tan en çok korkanınız ve takvası en fazla olanınızım” buyurmuşlardır.

Cafer bin Muhammed Bakır Süfyan-ı Sevri'ye şöyle dedi:

-“İşlerinde, Allâh’ü Teâlâ’dan korkanlarla (yani alimlerle) müşavere et. Zira onların görüşleri, şeyhlerin görüşleri gibi övülmüştür.”

Bazı müfessirler “Ey Rasülüm, gerçekten biz sana kevseri verdik” (Kevser-1) Ayeti kerimesindeki “Kevser” ile kast olunan mana, bu ümmetin alimleridir, demişlerdir. Zira onlar çok büyük hayırdır.(7) Onların ilimleri, kıyamete kadar istifade edilecek, döşenmiş bir sofradır. İlimlerinin eserleri gözlerle görülmese bile kalplerde vücut bulur.

Ayet Meali: Ey iman edenler! Size meclislerde “yer açın” denildiği zaman hemen yer açın ki Allah da size genişlik versin. Size “ Kalkın” denilince de kalkıverin ki Allah iman edenlerinizi yükseltsin. Kendilerine ilim verilenler için ise dereceler vardır. Allah bütün yaptıklarınızdan haberdardır. (Mücadele-11)

Yani müminler içinde özellikle alimlerin dereceleri yükseltilir.

İbn-i Abbas Radıyallâhü Anh’dan:

Alimler için müminlerden üstün olarak 900 derece vardır. Her iki derece arası da 500 yıllık mesafedir.

Hikmetli Söz:

İlim sağanaklarından kaçma. Gerçekten o ne güzel taşkındır.

Ayet Meali: Ey Ademoğulları! Size çirkin yerlerinizi örtecek bir elbise ve bir de süs elbisesi indirdik. Fakat takva elbisesi, işte o hepsinden daha hayırlıdır. Bu giyim eşyasını göndermek Allah’ın ihsanına delalet eden alametlerdendir. Gerektir ki, düşünür ve anlarlar. (Araf-26)

Ayeti Kerimede zikredilen süs elbisesi ilimdir. Zira ilim, sahibi için bir örtü ve süstür.

Beyt:

İlim ve mal her ayıbı örter.

Cehalet ve fakirlik her ayıbı açar. (8)

Hasılı kelam; ilim bütün şeref ve faziletlerin vesilesidir. Çünkü o, köleleri sultanlar meclisine yükseltir. (9)

Hikmette şeref vardır. Seni sultanlar meclisinde oturtur. (10)

Burada ilmin dünyadaki kazancını ifade etti. Ahiretin daha hayırlı ve bâki olduğu zaten bilinmektedir.

HADİSİ ŞERİFLER

İlim ve ilim ehlinin faziletine dair hadisi şerifler de çoktur.

Hadis-i Şerif: Kim ilim öğrenmek maksadı ile bir yola koyulursa (ister sefer müddeti kadar uzak olsun, isterse olmasın, ister şer’i ilim olsun, isterse alet ilmi, ister az olsun, isterse çok) Allah da onu cennete götürecek yola koyar. (İlmin ecri bol ve sevabı da çok olduğu için) Muhakkak ki Melekler (hafaza melekleri veya mutlak melek) ilim öğrenenden razı olduğundan kanatlarını onlar için serer.

Melekler bu hareketi şu maksatla yapmış olabilirler:

a- İlim talebelerine bir ikram olarak,

b- Onlara tevazu göstermek için,

c- Onlara ilim ilham etmek için,

d- Onlara gelecek kötülükleri def etmek için,

e- Onları maksatlarına ulaştırmak için,

f- Onları ziyaret etmiş olmak için.

Hakikat göklerde ve yerde bulunanlar, denizdeki balıklara varıncaya kadar (meleklerden, hayvanlara, nebatattan, cansız varlıklara her şey) ilim sahibi için Allah’tan mağfiret diler. (11)

Çünkü Allâh’ü Teâlâ ilim ve ilmin meyvesi olan, salih amelin bereketiyle her şey üzerine hayır, bereket ve rahmetini döker.

Hadis-i Şerif: Alimler peygamberlerin varisleridir.

Peygamberlik rütbesinden üstün hiç bir rütbe yoktur. Bu rütbenin varisi olma şerefinden daha üstün şeref de yoktur.

Ayet Meali: Ey iman edenler! Allah’ın ve Rasülünün önüne geçmeyin; Allah’tan korkun. Çünkü Allah Semi’dir; her şeyi işitir, Alimdir; her şeyi bilir. (Hucurat-1)

Tefsir ehli dedi ki:

Bu ayetin hükmüne “alimlerin önünde yürümekten nehyetmek” de dahildir. Çünkü alimler peygamberlerin varisleri ve halifeleridir. Hatta onlar hadisi şerifte haber verildiği gibi beni İsrail’in peygamberleri gibidir.

Hadis-i Şerif:

İbn-i Abbas R.A rivayet etti: Kimin eceli ilim öğrenirken gelecek olursa, kendileri ile peygamberler arsında nübüvvet rütbesinde başka bir derece bulunmadığı halde Allah’a kavuşur.

Allâh’ü Teâlâ’nın rızasını ve ahiret hayatını tahsil etmek, kendisinden ve diğer cahillerden cehaleti gidermek, dinin ihyası ve islamın bekası için (çünkü İslam dininin bekası ilim iledir) ilim öğrenirken ecel kendisine gelen kişi ile peygamberler arasında yalnız nübüvvet derecesi vardır. Zira hiç bir ümmetin, peygamberlik derecesine ulaşması mümkün değildir. Çünkü o derece Allâh’ü Teâlâ’nın hibesidir. Peygamberliği kime dilerse ona verir. Bu rütbe çalışmakla elde edilmez.

Hadis-i Şerif:

Sa’lebe R.A Rasülüllah’tan rivayet etti: Kıyamet günü Allâh’ü Teâlâ kürsü üzerine oturduğu zaman (bu tabir Cenab-ı Hakkın azametinin kemalini kullanma, izhar ve onların önüne adalet terazisini koymaktan kinayedir ) İlmi ile amil olan alimlere buyurur ki: “Ben ilmi size (azap etmek için) vermedim. Bütün günahlarınızı af etmek istiyorum.” (12)

Hadis-i Şerif: Osman bin Affan R.A rivayet etti: Kıyamet günü peygamberler, sonra alimler, (13) sonra da şehitler şefaat edeceklerdir.

Hadis-i Şerif:

İbn-i Muaz R.A rivayet etti: (Size fayda sağlayan ve kötülükten men eden) ilim öğrenin. Zira Allah için öğrenmek insana haşyet verir. Onu talep etmek ibadettir. Onu müzakere tesbihtir. (Sevap elde etmede tesbih gibidir. Doğruyu meydana çıkarmak için) İlimden bahsetmek cihattır. (Meşakkatli olduğundan cihad sevabı vardır.) Bilmeyene onu öğretmek de sadakadır. (14)

Hadis-i Şerif: Bir alimin ölmesinden ise bir kabilenin ölmesi daha iyidir. Alimin ölümü alemin ölümüdür. Çünkü alimin ölümü İslam (binasın) da açılmış bir gediktir ki hiç bir şey onu kapatamaz. Onun içindir ki semâvât ve arz onun ölümünden dolayı ağlar.

Neden ağlamasın ki? Onlar bu ümmetin süsüdür. Yeryüzünün yıldızlarıdır. Peygamberlerin güvendiği kimselerdir. Allah’ın ateşten azad ettiği kişilerdir. Onların yüzüne bakmak ibadettir.

Hadisi-i Şerif: İlim müzakeresinde bir saat oturmak yüz bin rekat nafile namaz kılmaktan daha hayırlıdır.

Hadis-i Şerif: Ya âlim, ya öğrenici, yahut dinleyici (15) veya bu kimseleri sevici ol. Beşinci olma helak olursun.

Hadis-i Şerif: Allah’ın mescidlerinden birinde toplanıp Allah’ın kitabı (Kur’an-ı Kerimi) okuyan ve aralarında onun müzakeresini yapan topluluğun üzerine rahatlık ve güven iner. Allah’ın rahmeti onları örter. Melekler de onları kuşatır.

Netice olarak, cahilliğin kötülüğünü ve ilmin de faziletini anladığın zaman, kendi nefsinden cehalet hastalığını defetmek için bir hocadan ilim öğrenmeye çalış. (16)

Zaten, ilmihal bilgilerini öğrenmek her erkek ve kadına farz-ı ayındır.

Tevekkül, rıza, cimrilik, hased ve riya gibi kalbe dair bilgileri öğrenmek de farzdır. Çünkü bu tür vasıflardan kaçınmak, onları bilmekle mümkün olur. Bunların sebeplerini ve ilacını da bilmek gerekir.

Dini meselelerde sana lazım olan şeyleri bilmen, ondan sonra da ehli beytine, ev halkına öğretmen lazımdır.

Ayet Meali: Ailene namazı emret, kendin de ona sabırla devam et. Senden rızık istemiyoruz. Aksine biz seni rızıklandırıyoruz. Güzel akıbet takva sahiplerinindir. (Taha-132)

Hadis-i Şerif: Hepiniz çobansınız ve hepiniz idareniz altındakilerden mesulsünüz.

Uzuvlarımız da böyledir. Kişi onlardan da mesuldür.

Ayet Meali: Hakkında bilgi sahibi olmadığın bir şeyin ardından gitme, çünkü kulak, göz ve kalb, bunların hepsi yaptığından sorumludur. (İsra-36)

Kişi şu ömründen de mesuldür.

Hadis-i Şerif: Kıyamet gününde şu beş şeyden hesap vermedikçe âdem oğlunun ayakları Rabbinin huzurundan ayrılmaz. Ömrünü nerede tüketti, cesedini nerede yıprattı, ilmi ile nasıl amel etti, malını nereden kazandı ve nereye harcadı? (Ramuz 2/472)

DUA

Allah’ım! Bizim halimizi düzelt. İşlerimizi güzelleştir. Hakirlik ve fakirlik sıkıntısından kurtar. Veba ve kazadan koru. Düşmanların şerrinden, saptırıcı şeytanların şerrinden, kötülüğü emreden nefsin şerrinden muhafaza eyle.

Allah’ım! Din ve dünya işlerinin tamamında intizamı bize kolay kıl. Hayırdan olan isteklerimizi elde ettir. Şer ve isyanlardan bizi uzaklaştır. Salih amele, doğruluğa ve günahlardan korunmaya yaklaştır. Bizi salih kişilere halef kıl.

Allah’ım! Salih amellerle dolu ömrü, marifeti İlâhiyye yi, hakikat ve incelikleri sağlayıcı fazileti bize kolaylaştır. Arifler ve gerçek alimler arasında meşhur ilim ve marifetlerin nurları ile kalblerimizi nurlandır. Ömürlerimizin sonunda ruhumuzu teslim ederken iman nuru ile kalblerimizi nurlandır. Amin...

CEHALET -II

Hazreti Enes R.A’dan; Rasülüllah Efendimiz buyurdular:

Ey insanlar kıyamet gününün (dehşetinden ve sıkıntısından) en çok kurtulanınız, dünyada iken bana çok salavâtı şerife okuyanınızdır.

Beyit:

Dikkat edin ey kardeşler! Mustafa S.A.V’e her saat, her zaman salât-ü selam okuyun.

Gerçekten, Haşimi olan Muhammed’e salavat okumak seni kıyametin dehşetinden kurtaracaktır. (Sinaniye)

Allah’ım! Beşerin en hayırlısı ve mahşerde şefaat edeceklerin ekremi olan Muhammed A.S’a, zümrelerin en hayırlısı olan âline ve akrabasına salat ve selam et.

(1)

HİKAYE

VESVESEDEN NASIL KURTULDU ?

Müridlerden birisi hocasına çok vesveseden şikayet etti. Hocası dedi ki:

-“Ben ilk on sene demirci, ikinci on sene çamaşırcı, üçüncü on sene de kapıcı idim.” Mürid:

-“Biz seni bu işleri yaparken görmedik,” dediğinde hocası şöyle dedi:

-“Ben bu işleri yaptım, lakin siz anlamadınız. Zira kalb demir gibidir, yumuşattım. Dolayısı ile on sene demirci oldum. Sonra onu çirkin vasıflardan ve pisliklerden yıkamaya başladım. On sene de bunu yaptım. Daha sonra , üçüncü on sene de elimde La İlâhe illallah kılıcını kınından sıyırmış vaziyette kalb evinin kapısında bekledim. Ta ki oradan Allah sevgisi çıkmasın ve Allah’ın gayri başka bir sevgi de oraya girmesin.” (Mefâtih-ut Tefâsir)

(2)

İLMİ ARTIRMANIN YOLU

İmam-ı Azam Ebu Hanife’ye;

-“Bu ilmi nasıl elde ettin?” diye soruldu. Buyurdu ki:

-“İnsanlara anlatmada cimri davranmadım. Başkalarından istifadeden de geri durmadım. Ne zaman ki bir meseleyi anladım, Allah’a hamdettim, “Elhamdülillah” dedim. Böylece benim ilmim de artmış oldu.”

İmam-ı Azam’ın ilmi öylesine arttı ki; insanların en fakihi oldu.

Süfyan-i Sevri dedi ki: “Ebu Hanife arz ehlinin en fakihidir.”

İmam-ı Şafi hazretleri de: “Fıkıh ilminde insanlar Ebu Hanife’ye nisbetle ehil, çocuktur” demiştir.

FAİDE

İLİMDE MEŞHURLAR

Hafız-ı Zehebi’den nakledildi:

Çeşitli dallarda zamanında tek olan insanlar çoktur. Bunlardan bazıları:

Fıkhta: Ebu Hanife

Vaaz ve nasihatte: Hasan-ı Basri

Tabirde: İbn-i Sirin

Kıssa, hikayede: Vehb bin Münebbih

Kıraatte: Nafi

Ferâizde: Zeyd bin Sabit

Tefsirde: İbn-i Abbas

Aruzda: İmam-ı Halil

Nahivde: İmam-ı Sibeveyh

Hadis Fıkhında: İmam-ı Şafii

İlimde: İmam-ı Malik

Sünnette: İmam-ı Ahmed

Hadis Naklinde: İmam-ı Buhari

Tasavvufta: Cüneyd

Zühd ve Takvada: İbrahim bin Edhem

Kelamda: Eş’ari

Makâmâtta: Hariri

Şiirde: Mütenebbi.

Süratli Kıraatte: Hatibi-i Bağdadi

Nevadir’de: İsmeî

Tama’da: Eşba

Felsefede: Ebu Ali ibn-i Sina

(Tarihi Süyûti)

Yine bazı kişiler bazı vasıfları ile meşhur olmuşlardır.

Aristo’nun Aklı

Eflatun’un İlmi

Calinos’un Tıbbı

Şeddad’ın Zulmü

Nuşirevan’ın Adaleti

Karun’un Malı

Rüstem’in Kuvveti

Yakut’un Hattı

Hatem’in Cömertliği

İrem’in Bağı

Barsisa’nın Zühdü

İmrül Kays’ın Fesâhati

Sadi’nin Gazeli

Hafız’ın Divanı

Enveri’nin Kasideleri

Şam’ın Enbiyası

Bağdat’ın Evliyası

Rum’un Gazileri

Yunan’ın Hekimleri

Hindistan’ın Toprağı

Nil’in Suyu

Tebriz’in Havası

İstanbul’un Yapısı

Bedahşan’ın Kızılı

Medine’nin Hurması meşhurdur.

(3)

Cehli Mürekkeb: Cehaletin ikinci kısmı olan bu kısım birincisinden daha şerlidir. Tabiplerin tedaviden aciz kaldığı müzmin bir hastalıktır. Bu cehaletin sahibi de gafil ve ahmaktır.

İsa A.S buyurdu ki: Körü ve abraşı iyileştirdim, ölüleri dirilttim, ama cehl-i mürekkebi tedavi etmekten aciz kaldım. (Hadimi)

(4)

İLMİN FAZİLET VE ŞEREFİ

İlmin faydaları ve diğer hasletler üzerine faziletini anlamak için bir delile ihtiyaç yoktur. Hazreti Allah şu ayet-i kerimede alimlere üçüncü rütbeyi vermiştir ki bu sana yeter.

Ayet Meali: Allah, melekler ve adalette sebat eden alimler şahitlik etmiştir ki, ondan başka ilâh yoktur. (Evet) mutlak güç ve hikmet sahibi Allah’tan başka ilâh yoktur. (Ali İmran-18)

İmam-ı Razi dedi ki:

Başkalarına üstünlük sebebi olan şeylerin en şereflisi ilimdir. Eğer ilimden daha şerefli bir şey olsaydı melekler “Bizler hamdinle sana tesbih ve seni takdis edip dururken, yeryüzünde fesat çıkaracak, orada kan dökecek insanı mı halife kılıyorsun?” (Bakara-30) dediklerinde Hazreti Allah Adem A.S’ı melekler üzerine o haslet ile faziletli, üstün kılardı. Hal bu ki Adem Aleyhisselâmı ilim ile meleklerden üstün kılmıştır.

Ayet Meali: Allah Adem’e bütün isimleri (eşyanın adlarını ve ne işe yaradıklarını) öğretti. Sonra onları önce meleklere “Eğer siz sözünüzde sadık iseniz; şunların isimlerini bana bildirin dedi. (Bakara-31)

Yine Allâh’ü Teâlâ “Eğer bilmiyorsanız zikir ehline sorunuz,” (Enbiya-7) Yani alimlere sorunuz buyurmaktadır. Zira onlar cehalet hastalığının doktorlarıdır. Kim hastalığını doktordan gizler, ona açıklamazsa kendi kendine hainlik etmiş olur.

Hazreti Ali R.A Efendimize soruldu:

-“İlim mi hayırlıdır, mal mı?” Buyurdular ki:

-“İlim hayırlıdır. Çünkü ilim hakim, mal ise mahkumdur. İlim seni korur, malı ise sen korursun, bekçiliğini sen yaparsın. İlim çalınmaz, ama mal çalınır. İlim sarf edildikçe, harcandıkça artar, mal ise görünüşte azalır.” (Müstetraf)

(5)

FIKIH İLMİNİN ÜSTÜNLÜĞÜ

Ayet-i Kerimedeki hikmeti bazıları “fıkıh ilmi ve şer’i hükümleri bilmek” diye tefsir etmişlerdir. Fıkıh ilmi, kelam, tefsir ve hadis ilimlerinin dışında bütün ilimlerden faziletlidir. Çünkü bu ilim insanların lehine ve aleyhine olan şeyleri açıklar. Bu sayede de dünya ve ahiret saadeti elde edilir.

Denildi ki:

İlim sahibi ilmi sebebi ile kendini aziz, şerefli saymak istediğinde fıkıh ilmi bu konuda evladır, daha önde gelir.

Fıkıh ilmini öğrenmek Kur’an-ı Kerimin tamamını ezberlemekten daha faziletlidir. Çünkü ibadetle muamelelerinde insanların tamamı bu bilgilere çok muhtaçtır. Ayrıca fıkıh alimleri hafızlara nazaran daha azdır.

Hadis-i Şerif: Dinde fıkıhtan daha faziletli bir şeyle Allah’a ibadet olunmadı.

Bir fakih şeytan üzerine bin abidden daha şiddetlidir.

Her şeyin bir direği vardır. Dinin direği de fıkıhtır

(İbn-i Abidin)

Şiir:

İlimsiz, cahilce ibadet, yazısız gördüğün kağıt gibidir.

Duasız çok namaz kılmak, sineğe ok atmak gibidir

Bazıları dediler ki:

Utanmaz, haya perdesi yırtılmış alim büyük bir fesat vesilesidir. Lakin, bilgisizce Allah’a ibadet eden cahil ondan daha büyük fesattır. Zira cahil, yaptığı ibadetin sahih olduğunu ya da bozulduğunu bilemez.

Denildi ki:

Cahil sofu şeytanın oyuncağıdır

HİKAYE

ŞEYTAN ALDATAMADI

Şeyh Abdülkadir-i Bağdadi Hazretleri bir gün sahrada çölde iken susuzluk bastı. Şeyh Hazretleri buyuruyor ki:

-“Bir bulut geldi, beni gölgeledi. Buluttan üzerime yaş toprağa benzer bir şeyler döküldü. Sonra ufku aydınlatan bir nur gördüm. O nurun içinde bir suret peyda oldu. O suret tarafından bana şöyle seslenildi:

-“Ey Abdulkadir, ben senin Rabbinim. Bütün haramları sana helal kıldım.” Bu sesi duyunca;

-“Huzuru İlâhiden kovulan şeytandan Allah’a sığınırım, ki o şeytanı şu anda gözlerimle görüyorum,” dedim. O anda, nur zulmete, suret de dumana döndü. Sonra bana seslendi, dedi ki:

-“Rabbinin hükümlerine olan ilmin ve fıkıh bilgin sayesinde benden kurtuldun. Halbuki ben bu şekilde hareket ile tasavvuf ehli yetmiş kişiyi aldattım.”

(6) Yani, ilim takvaya ve Allah korkusuna vesile olduğu için şereflidir. Kimin ilmi Allah korkusu ve takva meyvesi vermiyorsa bu ilim vebaldir ve dalâlete sebeptir.

Rasülüllah S.A.V şöyle dua etmiştir:

-“Allah’ım! Fayda vermeyen ilimden sana sığınırım.”

(7)

ALİMLER İNSANLIK İÇİN BİR HAYIRDIR

Burada şuna işaret vardır: Ruhun gıdası ilim ve hikmettir. Bu gıda da ancak ilim ehlinin sofrasında bulunur. Nasıl ki vücudun gıdası yemek ise ve yemek verilmediği zaman vücut zayıflar ve ölürse, kalb de üç gün ilim ve hikmetten mahrum kalırsa (manen) ölür.

Kim ilimden mahrum ise onun kalbi hastadır ve ölümü de kesindir.

Şu ayeti kerime bu hususu işaret etmektedir.

Ayet Meali: Ölü iken diriltip, kendisine insanlar arasında yürüyeceği bir nur verdiğimiz kimse, karanlıklar içinde kalıp, ondan çıkamayan kimse gibi midir? İşte kafirlere yaptıkları böyle süslü gösterildi.

Ayet-i Kerimede: “ölü iken diriltmek”, “cahil iken ilim vermek” manasına da gelir.

Hazreti Allah bu ümmeti din alimlerinin ve müctehid imamların sofrasından mahrum etmesin.

Fıkıh ilminin tohumunu Abdullah bin Mes’ud ekti, Alkame suladı, İbrahim-i Nehai biçti, Hammad harman yaptı, Ebu Hanife öğüttü, un yaptı. Ebu Yusuf hamurunu kardı. Muhammed pişirdi, ekmek yaptı. Diğer insanlar da bu ekmekten yemekteler ve kıyamete kadar da yemeye devam edecekler.

(8)

ALİMİN HATASI

Bununla beraber; alimin hatası davul çalmak gibidir. (ses getirir.) Cahilin cahilliği ise hatasını örter.

Alimin hatası büyüktür.

Alimin hatası gemiyi delmek gibidir.

Mahzumi de şiirinde buna işaret etmektedir.

Tanınmayan cahilin ayıbı kapanır gider.

Ama şeref sahibi, tanınan birinin ayıbı anılmaya devam eder.

Tırnağın üstündeki beyazlık gibidir ki tırnağın hakirliğinden bu gizlenir.

Lakin siyah gözdeki beyazlık çok aşikardır.

(9)

İLİM YÜCELTİR CEHALET ALÇALTIR

Hazreti Ali Kerremallahü Veche’den:

Birine “alim” denildiği zaman sevinmesi ve sevmeyenlerin dahi kendisinden yardım istemesi ilme şeref olarak yeter.

Birine “cahil” denildiği zaman kızması ve cahillerden uzak durulması da cehalete kusur ve ayıp olarak yeter.

Özetle alimler bu ümmetin tuzudurlar. Allâh’ü Teâlâ din ve şeriatı kıyamete kadar alimlerle kuvvetlendirir.

Ebu Hüreyre R.A’ın rivayet ettiği bir hadisi şerifte Peygamberimiz buyurdular ki: “Hazreti Allah her yüz senede dinini kendisi ile yenileyeceği (kuvvetlendireceği) birini bu ümmete gönderir.”

Yani kitap ve sünnet ile amel ve onlara uygun hareket ortadan kalktığı zaman Hazreti Allah bunu yenileyecek bir zat gönderir.

Birinci yüz senede Ömer Bin Abdülaziz

İkinci yüz senede İmam-ı Şafi-i

Üçüncü yüz senede İbn-i Şüreyh-il Eş’ari

Dördüncü yüz senede İmamı Ebu Bekir el Bâkıllani

Beşinci yüz senede İmam Huccetül İslam Muhammed el Gazali

Altıncı yüz senede İmamı Râzi ve Râfii

Yedinci yüz senede İbn-i Rakik el Abd

Sekizinci yüz senede Hayrul Bekini ve Hafız Zeynüddin

Dokuzuncu yüz senede İmam-ı Süyüti

Onuncu yüz senede Belli değil (Mecalis-i Rumi’den özetle)

(10)

İLİM KÖLEYİ SULTANLAR MECLİSİNE YÜKSELTİR

İmam-ı Gazali Salim bin Ebi Ca’d’dan naklen şu hadiseyi zikretti:

Ben bir köle idim. Efendim beni 300 dirheme satın aldı. Sonra azad etti. Dedim ki:

-“Hangi mesleği seçeyim?”

-“İlmi seç, ilim öğren,” dedi. Bir sene dolmadan şehrin idarecisi beni ziyarete geldi. Girmesine izin vermedim.

(11)

VARLIKLAR NİÇİN ALİME İSTİĞFAR EDER ?

Semâvât ve Arzda bulunan her şeyin âlime istiğfar etmesinin hikmeti:

Zira alemin düzeni ilme bağlıdır. Çünkü, ilim sebebiyledir ki kuşlara eza ve cefada bulunulmaz, öldürülmez. Ancak yemek için avlanılır. Eti yenmeyen hayvanlar kesilmez. Kuşlar ve diğer hayvanlar açlık ile cezalandırılmaz.

Yine, Allâh’ü Teâlâ alimlerin faydalı ilimleri bereketiyle hayır ve rahmetini bütün varlıklar üzere saçar. Dolayısıyla alimler aleme rahmettir.

Alimlere itiraz etmekten ve onları kötülemekten dilini muhafaza etmek lazımdır.

Hadis-i Şerif: Alimlerin eti zehirlidir. Tadan hasta olur, yiyen ölür.

HİKAYE

İMAMI AZAM VE AKREP

İmam-ı Azam Ebu Hanife Rahmetullahi Aleyh talebeleri ile birlikte oturuyorlardı. Bir akrep Hazreti İmamın bir tarafını soktu. Yere düştü. Talebeler akrebi öldürmek istedi. İmam-ı Azam kendisinin peygamberimizin, haklarında “Etleri zehirlidir” buyurduğu alimlerden olup olmadığını sınamak için öldürmelerine mani oldu. Birlikte akrebi gözlediler. Akrep gitgide zayıf düştü ve sonunda öldü.

Şiir

Enbiya varisiyiz, murisimiz hayr-ı rusül

Reh-nemayız [1] kılavuzladığımız hayr-ı sübül

Sıdk ile tezkiyemiz düzgün iken indel küll

Mekremetlü yakışır mı bize ey gelin debir [2]

(Antakya Müftüsü)

FAİDE

Peygamberimize ve diğer peygamberlere (Aleyhimüsselam) sevgi beslemek farzdır. Peygamberimizin ya da diğer peygamberlerden birinin ölümünü temenni etmek küfürdür.

Onun içindir ki Peygamberimiz ihtiyarlamamıştır. Zira kadınlar ihtiyarlığı sevmezler. Eğer Peygamberimize ihtiyarlık arız olsa idi ve hanımları da bu durumlarını gönüllerinden hoş görmemiş olsalardı küfre düşerlerdi. Bu sebeple Peygamberimizin hanımlarına bir lütuf olsun diye Rasülüllah Efendimiz ihtiyarlıktan muhafaza edilmiştir.

Hadis-i Şerif: Ümmetimin alimleri Beni İsrail’in peygamberleri gibidir.

Hadis-i Şerif: Kıyamet günü her peygamber ümmetleri ile huzura getirilir. Bazı peygamberler vardır ki bir veya iki ümmeti ile gelir. Benim ümmetimden olan alimler de getirilir. Beraberlerinde binlerce ümmetim bulunur. Hepsi rasülün yanında toplanır.

HİKAYE

ÜMMETİMİN ALİMLERİ BENİ İSRAİLİN PEYGAMBERLERİ GİBİDİR

İmam-ı Ebul Hasen-eş Şazeli el İskenderi anlatıyor:

-“Mescidi aksada yatmıştım. Şöyle bir rüya gördüm. Mescidi Aksa’nın dışında, haremin ortasında bir taht kuruldu. Halk akın akın oraya geldi.

-“Bu topluluk nedir?” diye sordum. Dediler ki:

-“Hüseyin Hallac’ın Muhammed Aleyhisselâma karşı edebe aykırı bir hareketinden dolayı Hallac’a şefaat etmek için bütün nebiler ve rasüller toplandı.” Tahta baktım, gördüm ki: Peygamberimiz A.S yalnız başına oturuyordu. Diğer bütün peygamberler de yerde oturuyordu. Mesela İbrahim, Musa, İsa ve Nuh Aleyhimüsselam gibi peygamberler vardı. Durup onlara bakmaya ve konuşulanları dinlemeye başladım. Musa A.S Peygamberimize hitaben dedi ki:

-“Siz “Ümmetimin alimleri Beni İsrail’in peygamberleri gibidir” buyurdunuz. Onlardan birisini bize gösterir misiniz?” Peygamberimiz İmam-ı Gazali’yi işaret ederek;

-“İşte şu,” buyurdu. Musa A.S bir sual sordu. İmam-ı Gazali on cevap verdi. Hazreti Musa:

-“Cevap suale uygun olmadı, sual bir, cevap on,” diyerek bu duruma itiraz etti. İmam-ı Gazali dedi ki:

-“Bu itiraz bana olduğu gibi size de varittir. Çünkü size:

-“Şu sağ elindeki ne Ey Musa ?”(Taha-17) diye sorulduğu zaman cevap, “Asamdır” olmalı idi. Fakat orada bir çok sıfatlar saydınız”.

Muhammed A.S’ın kadrinin yüceliğini, İsa Ruhullah, Musa Kelimullah, İbrahim Halilullah yerde otururken peygamberimizin taht üzerinde oturduğunu düşünüyordum ki bir adam ayağı ile dürttü, uyandım. (Ruhul Beyan)

(12)

İmam-ı Ebu Yusuf vefatından sonra rüyada görüldü. Kendisine hali sorulduğunda şöyle dedi:

-“Allâh’ü Teâlâ buyurdu ki: Eğer sana azab etmeyi istese idim bu ilmi senin gönlüne koymazdım.”

Ebu Ümâme’nin rivayet ettiği bir Hadis-i Şerif’te şöyle buyuruldu : Kıyamet günü âlim ile âbid getirilir. Abid’e; “cennete gir” denilir. Alime de; “sen bekle, insanlara şefaat edeceksin” denilir.

(13)

ALİMİN ŞEFAATİ

Hadis-i Şerif’te şefaat etme hususundaki sıralamada alimler şehitlerden önce zikredilmişlerdir. Burada alimin şehit üzerine olan üstünlüğüne işaret edilmektedir. Çünkü kıyamet gününde alimlerin mürekkebi ve şehitlerin kanı tartılır da mürekkeb kandan ağır (üstün) olur. (Hadimi).

Hadis-i Şerif: Allah’ın ateşten azad ettiği kişileri görmek isteyen alimlere ve ilim öğrenen talebeye baksın. (Hadimi)

İlim sahibi ve ilim öğrenen hayırda ortaktır. Diğer insanlar da bu konuda açtır.

(14)

İLİM EHLİNİN SADAKASI

Sadaka sadece mala mahsus değildir. Her şeyin zekatı kendi cinsindendir.

Mesela; evin sadakası misafirler için bir oda ayırmak, bedenin sadakası mazluma yardım etmektir.

Her iyilik bir sadakadır. Güzel söz, (dünyada) iyi şefaat, hastayı ziyaret, cenazeye iştirak, fakir ve garip müslümanın gönlünü almak, sevindirmek, bunların hepsi birer sadakadır.

İlim ehlinin sadakası da; müstahak olana o ilmi vermek, ilmi meseleleri öğretmek, deliller getirerek nasihat etmektir. Hakkı gizlemek ve susmak uygun değildir.

Zalim sultanın yanında hakkı söylemek en faziletli cihad şekillerindendir.

Hazreti Enes R.A.dan:

Rasülüllah A.S; Agâh olun, kerem ve cömertlik bakımından en üstün olanı size haber vereyim mi? dedi. Sahâbe-i Kiram;

-“Evet Ya Rasülallah,” dediler. Aleyhisselâm Efendimiz de şöyle buyurdular:

En cömert Allâh’ü Teâlâ’dır. Ben ise Ademoğlunun en cömerdiyim. Benden sonra en cömert kimse şudur ki, ilim öğrendi ve insanlar arsında onu yaydı. Bu kimse kıyamet günü tek başına bir ümmet olarak ba’s olunur. Bir de şu kimsedir ki, Allah yolunda ölünceye kadar nefsini cömertçe harcadı. (Râmûz-1/163)

Başka bir hadis-i şerifte buyuruldu ki: Hazreti Allah herhangi bir kimseye ilim verdiği zaman, talep etsin (öğrenmek istesin) veya etmesin ilmini kimseye karşı gizlememesi için söz alır.

Yalnız öğretme hususunda icab-ı hale göre hareket etmek lazımdır.

Talip (öğrenci) ile kasdolunan, buna ehil olan kimsedir. Zaten bu mevzuda “hınzırların boyunlarına cevher bağlamayınız” buyurulmuştur. Bu da inat olsun diye sormak suretiyle ya da nasihat kabul etmeyen ahmak olmak şekliyledir.

Hadis-i Şerif’te: “İlmi men etmek, öğretmemek helal değildir” burulmuştur.

Burada zikredilen ilim şeriat ilmidir ki ehil ve müstahak olandan men etmek, öğretmemek caiz olmaz.

“Mallarınızı akılsız olanlara vermeyin” (Nisa-5) ayeti kerimesinde de, ilmi fesat çıkaracak kişilerden men etmeye, öğretmemeye tenbih vardır.

Beyit:

Cahillere ilim bağışlayan, o ilmi zayi etmiş olur.

İcap edenlerden ilmi men eden de zulüm etmiş olur.

(İmam-ı Şafii)

(15)

ALİMLERİ DİNLEYENİN KAZANCI

Alimleri dinleyen kişinin yedi çeşit kazancı vardır.

1- İlim öğrenen kişinin kazanacağı faziletlere kavuşur.

2- Alimin yanında oturmaya devam ettikçe zulüm ve fesattan korunur.

3- Evinden çıktığı zaman üzerine rahmet yağar.

4- İlim meclislerine inen meleklerin bereketi kendisine erişir.

5- Dinlemeye devam ettikçe hasene yazılır.

6- Melekler kanatlarıyla onu ihata eder, çevreler.

7- Attığı her adım günahlarına kefaret, derecesinin yükselmesine vesile olur.

ALİMLERİ SEVMENİN FAYDASI

Kıyamet günü bir kul hesaba çekilir. Hasenâtı ayrılır. Cehenneme gitmesi emredilir. Allâh’ü Teâlâ Cebrail A.S’a buyurur ki:

-“Ona sor bakalım, dünyada iken bir ilim meclisinde oturmuş mu? Onun şefaati ile af edeyim.” Kul;

-“Hayır” der. Allâh’ü Teâlâ Cebrail’e buyurur ki:

-“Sor bakalım bir alimi sevmiş mi? Veya onunla bir sofraya oturmuş mu? Ya da alimin mahallesinde oturmuş mu?” Kul:

-“Hayır,” der. Cenabı Hak:

-“Onun ismi bir alimin ismine uygun mu?” diye sorar. Kul;

-“Hayır” der. Allâh’ü Teâlâ Cebrail A.S’a şöyle buyurur.

-“Elinden tut, cennete koy. Çünkü o, alimi seven bir adamı seviyordu. O alimin ilmi bereketiyle onu da af ettim.” (Sinaniye)

Bahane Tanrı’sıdır, istemez atâya sebep.

(16)

HAT (YAZI) İLMİ

Erkeklerin hat ve yazı ilmini öğrenmesi lazımdır.

Denildi ki: Yazı, ilmin yarısıdır.

İbn-i Süheyl’den: Güzel yazı ve fasih ibare sahibi olmak kişiye saadet olarak yeter.

Şiir

Ey edip olmak isteyen, güzel yazı öğren .

Zira yazı edîbin ziynetidir.

Eğer mal sahibi isen yazı senin için ziynet,

Eğer muhtaç isen bir kazanç aletidir.

Hazreti Ali Kerremallâhü Veche’den:

Güzel yazı yazmayı öğreniniz. Çünkü o, rızkın anahtarlarındandır. Evladınıza yazı öğretmekle iyilikte bulununuz. Çünkü o, işlerin en mühimlerindendir.

Faide

Katip dört sebebe muhtaçtır.

Şiir

Yazının dörtte biri siyah mürekkep kullanmaktadır.

Dörtte biri yazanların sanatkar olmasındadır.

Dörtte biri ucu sivriltilmiş kalemdedir.

Sebeplerin dördüncüsü de kağıtlar üzeredir.

[1] Reh-nema: Kılavuz, yol gösteren.

[2] Debir: Öğretmen, ilim adamı.

.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 9626

15. SOHBET RİYASET SEVGİSİ

Meali: O gün ki, ne mal fayda verir ne de oğullar. Ancak Allah’a (manevi hastalıklardan) temiz bir kalb ile varan müstesna. (Şuara-88-89).

Kalbin altmış hastalığından üçüncüsü dünya reisliği, baş olama sevgisidir. Buna makam, mevki sevgisi de denilir ki bu da; Başkanlık, başkalarının önüne geçme, şeref, insanlar arasında “iyi” diye ün salma ve anılma arzusudur.

Ka’b bin Malik R.A’dan rivayet edilen bir Hadis-i Şerifte Aleyhisselâm Efendimiz buyurdu ki:

Bir kimsenin mal ve şeref sahibi olma hırsının o kişinin dini hayatında meydana getirdiği fesat ve helak, koyun sürüsüne dalan aç kurtların sürüde meydana getirdiği feci manzaradann daha kötüdür. Çünkü bu yüce, büyük olma arzusu yeryüzünde fesadı gerektirir.

Ayet Meali: Eğer Allah, kullarına rızkı bol bol yayıverse idi, muhakkak yeryüzünde azar, taşkınlık ederlerdi. Fakat (Allah, rızkı) dilediği bir miktar ile indirir. Şüphesiz ki O, kullarının bütün hallerinden haberdardır, bütün yaptıklarını görendir. (Şura-27)

Ayet Meali: Gerçek şu ki, insanoğlu kendini (sahip olduğu mal ile Allah’tan) müstağni görmekle azgınlık eder.

Enes R.A’dan; Rasülüllah A.S buyurdular ki:

Dini ve dünyası sebebi ile kişinin insanlar tarafından parmakla gösterilmesi şer olarak kendisine yeter.

Parmak ile gösterilmek, adet olduğu üzere kişinin insanlar arasında tek ve büyük olması sebebi iledir.

Her ne kadar insanların tamamı şöhreti arzu etse de şöhret bir afettir.

Dini mevzularda parmakla gösterilmek, ucub ve riyâyı gerektirdiği için kötüdür.

RİYASET SEVGİSİNİN SEBEBİ ÜÇTÜR

1- Baş olma ve makam elde etme düşüncesi ile nefsin istek ve arzularından, haram olan şeylere tevessül etmek. Zulüm ve düşmanlık yolu ile insanların mallarını istilâ etmek, kendinden aşağı derecede olanlara yükseklik taslamak, insanların kalbine korku salarak onları karşılıksız çalıştırmak gibi ki, bunlar haramdır.

2- Baş olma ve makam sebebiyle başkasının hakkını almak. Çünkü makam ve riyaset ile bu daha kolay olur. Zira mal sahibi, insanlara güneş ışığından daha çok lazım olur. İnsanlar yanında, mal sahibi sudan daha tatlı, semâdan daha yüksektir. Hatası doğru, yanlışı da güzeldir. Oturduğu yeri, mevkii yüksek olur. Sözü usandırmaz. Malı ve mevkii sebebi ile, sadaka dağıtma ve mescitler yaptırma gibi müstehab olan meramına da kavuşur. Çeşit çeşit yiyecekler, giyecekler, köşkler, vasıtalar ve nikahlı eşler gibi mubah olan arzularına da ulaşır.

Bununla beraber makam ve riyaset ile zalimlerin zulmünü defetmek, gaddar ve zalimlere karşı hakkı tatbik etmek, dini Muhammedi’yi üstün kılmak, emri bilma’ruf, nehy-i anil münker yolu ile insanları ıslah etmek de mümkün olabilir. (1)

Eğer bu son kısım riya, batıla hak elbisesi giydirmek, vacib ve sünnetleri terk etmek gibi mahzurlardan uzak olursa caizdir, hatta müstehabdır.

Rasülüllah A.S buyurdular ki: Hak ile bir gün hükmetmem, bana Allah yolunda bir sene harb etmemden daha sevimlidir.

Hadis-i Şerif: Bir saat adaletle hükmetmek, altmış yıl ibadet etmekten daha hayırlıdır.

Eğer ucub, insanlara üstünlük taslamak gibi mahzurlardan uzak olmazsa riyaset ve makam sevgisi caiz değildir.

3- Makam ve mevki ile ve onun tesiri ile arzularını yerine getirmek suretiyle zevk almak ve bunu bir kemal, üstünlük zannetmek.

Bu hareket de mahzurlardan uzak ise haram değildir. Belki “Kemal” mertebesini bozduğu için kötülenmiştir. Çünkü bu hareketin sahibinin mahlûkâtı gözetme hususundaki gayreti eksik olur. Zira insanlar ondan ayrılmaz, onu kötülemez ve dışlamazlar. İnsanların seviyesine inmek, büyüklere saygı göstermek, küçüklere merhamet etmek, onlara rıfk ile ve yumuşak davranmak ve idare etmekle olur. Çünkü insanları idare etmek ve onları gözetmek kişinin aklının kemalindendir. Kalb onunla huzur ve sükûn bulur.

RİYASET SEVGİSİNİN İLACI

1- Riyasetin hakiki bir kemal, üstünlük olmadığını, belki elden çıkması çok süratli olan mecazi ve müsteâr bir üstünlük olduğunu bilmek.

RİVAYET

DÜNYA MÜLKÜ VE SALTANATI GEÇİCİDİR

Me’mun’un vefatı yaklaştığı zaman bazı dostları yanına girdiler, onu, üzerine ateş külü serilmiş bir hayvan derisini yere sermiş ve üzerinde çırpınıp dövünürken buldular. Bir taraftan da şöyle yalvarıyordu:

-“Ey mülkü, saltanatı daimi olan Allah’ım, mülkü ve saltanatı elinden gidene merhamet et.”

Dünya nimetleri insanı kulluktan alıkoyan, meşgul eden şeylerle karışmıştır. İnsanoğlu bununla aldanmaktadır, ama bu hal geçicidir. Fakat ahiret hayatı daha hayırlı ve bâkidir.

2- İnsanların kendisine rağbetini azaltmak için âdet olarak insanlara göre hafif, değersiz, şeran ise mübah olan hareketlerde bulunup bu suretle insanların gözünden ve kalbinden düşmeyi sağlamak.

HİKAYE

İNSANLARIN GÖZÜNDEN DÜŞMEK ÖNEMLİ DEĞİLDİR

Zamanın sultanı zahitlerden birini ziyaret etmek istedi. Zahid sultanın yaklaştığını duyunca yemek ve sebze istedi. Sultan içeriye girerken de hazırlananları hırsla, büyük lokmalar halinde yemeye başladı. Sultan bu manzarayı görünce zahid onun gözünden düştü ve alel acele oradan döndü. Bunun üzerine zahid şöyle dedi:

-“Seni, benim yanından geriye döndüren Allah’a hamdolsun.”

Makam sevgisini kesmek ve onu uzaklaştırmanın en kuvvetli yolu; insanlardan ayrılmak, bilinmeyen yerlere, uzak köyler ve dağ başları gibi tenha yerlere gitmektir. Bir de az miktarda azığa kanaat etmektir. (2)

En azından evine kapanıp dışarıya çıkmamak, ancak cemaat ve Cuma gibi zaruret halinde çıkmaktır.

Hadis-i Şerif: İnsanların akidlerini bozduklarını, emanetlerini hafife aldıklarını ve -parmaklarını birbirine geçirip- böyle oldukların gördüğün zaman evini tercih et, diline sahip ol, maruf olanı al, münkeri bırak, kendi işinle meşgul ol ve âmmenin işlerini kendilerine bırak. (Hakim) (Ramuz-ul Ehadis 1/46)

Bizim zamanımızda olduğu gibi. Çünkü bu zaman susma, eve kapanma,(3) az miktarda azığa kanaat (4) etme ve diri olup asla ölmeyecek olan Allah’a tevekkül etme zamanıdır.

Ama kendisine sevgi ve hırs duyulmayan makam, ne şeriat ve ne de akıl tarafından kötülenmemiştir. Nasıl kötülenebilir ki? Halbuki zalim idareci nedâmet (kıyamet) günü insanların en alçağı olduğu gibi âdil idareci de kıyamet günü derece bakımından insanların en üstünüdür.

Hadis-i Şerif: Yedi sınıf insan vardır ki, arşın gölgesinden başka bir gölgenin olmadığı günde Allah o kişileri arşının gölgesinde gölgelendirir. Adil idareci, Allah’a ibadetten neşe duyan-zevk alan genç, (5) yalnız kaldığı zamanlar Allah’ı zikredip gözyaşı döken kimse,(6) kalbi mescidlere bağlı kimse, Allah için seven kimse, güzel ve mevki sahibi bir kadın kendisini davet ettiğinde “ben Allah’tan korkarım” diyen kimse, (7) sağ elinin yaptığını sol eli bilmeyecek derecede gizli olarak sadaka veren kimse.

Hangi makam ve mevki Peygamberlerin ve Hulefâyı Raşidîn’in makamından daha üstündür? Ki onlar hak ile hükmetmiş, adaletli davranmışlardır. Onların makamından daha üstün bir makam yoktur. Yalnız onlarda ne mevki hırsı, ne de makam sevgisi vardır.

Fakat bu durumda olanlar çok azdır. Makam ve mal sebebi ile insan ekseriyetle azgınlaşır ve Allah’ın kullarına zulmeder. Hatta geçmiş ümmetlerde olduğu gibi insanı küfre ve ilâhlık davasına götürür.

HİKAYE

ZORBA VE ÖLÜM MELEĞİ

İsrail zorbalarından birisi evinde adamları ile baş başa iken içeriye bir şahıs girdi. Zorba adam öfke ile ayağa kalktı ve;

-“Sen kimsin, seni içeriye kim aldı?” dedi. Giren şahıs:

-“Rabbim aldı. Bana hiç bir perde engel olamaz. Sultanların yanına girerken izin istemem. Zorbaların saldırısından korkmam. Hiçbir inatçı zorba ve hiçbir inatçı şeytan elimden kurtulamaz” dedi Zorba; eğilip korkarak;

-“Öyle ise sen ölüm meleğisin,” dedi. Şahıs:

-“Evet” dedi. Zorba :

-“Bana mühlet ver de ahdimi yerine getireyim,” diye istekte bulundu. Ölüm meleği:

-“Heyhât, müddetin doldu, nefeslerin tükendi, geciktirmek mümkün değil,” dedi. Zorba:

-“Beni nereye götüreceksin?” diye sordu. Ölüm meleği: -“Göndermiş olduğun amellerinin yanına ve hazırladığın evine götüreceğim,” dedi. Zorba:

-“Ben hiç bir salih amel göndermedim ve güzel bir ev de hazırlamadım,” dedi. Ölüm meleği:

-“Öyle ise eli ayağı (bütün uzuvları) söküp çıkaran alevli bir ateşe, cehenneme götüreceğim,” dedi ve yakınlarının çığlıkları ve göz yaşları arasında onun ruhunu aldı. (Hadimi, İhya ül Ülum’dan)

Ömür sermayesini güzel bir şekilde korumak ve değerlendirmek icab eder. Çünkü o çok kıymetlidir, para ile satın alınamaz.

EN KIYMETLİ NİMET İNSAN ÖMRÜDÜR

Bil ki, varlıkların en şereflisi ve kıymetlisi insan hayatı ve insan ömrüdür. Onun içindir ki Allah’ı sevdiğini iddia eden kimseler açığa çıksın diye Hazreti Allah gazayı emretti. Kim ki ruhunu Allah yolunda fedaya hazır ise, o kişi mevlasına olan sevgisinde sadıktır. Eğer bunu yapamıyorsa iddiasında yalancıdır.

Görmez misin ki hiç kimse, çok sevdiği biri de olsa bir başkasına ömründen bir kısmını vermemektedir.

HİKAYE

ÖMRÜNDEN KIRK SENEYİ OĞLUNA VERMİŞTİN

Adem Aleyhisselâm’dan rivayet edilen şu hadise bu mevzuyu te’kid etmektedir.

Adem Aleyhisselâm Allâh’ü Teâlâ’nın kendisine vahyi ile Davud A.S’ın ömrünün 60 sene olacağını öğrendi:

-“Ya Rabbi, onun ömrünü uzat,” diye dua etti. Allah C.C:

-“Olmaz, ancak senin ömründen ona ilave etmekle olur,” buyurdu. Adem A.S’ın ömrü de bin sene idi. Ömründen kırk senesini Davud A.S’a hibe etti. Hazreti Allah bunu yazdırdı ve meleklerini de şahid kıldı. Adem A.S’ın ömrünün 960 senesi geçince ölüm meleği geldi. Adem A.S:

-“Benim hakkımda acele ettin, daha kırk sene ömrüm var,” dedi. Melek:

-“Sen o kırk seneyi oğlun Davud’a hibe ettin,” dedi. Adem A.S:

-“Ben böyle bir şey yapmadım, kimseye de bir şey hibe etmedim,” dedi. Bunun üzerine Allâh’ü Teâlâ yazdırdığı yazıyı indirdi ve melekleri de şahid olarak getirdi. Sonra da kendisi tarafından bir lütuf ve ihsan olarak Adem A.S’ın ömrünü bin seneye, Davud A.S’ın ömrünü de yüz seneye tamamladı.

Hadis-i Şerif: Adem A.S unuttu, zürriyeti de unuttu. Adem A.S inkar etti, zürriyeti de inkar etti. (Cevâmi-ul Usûl)

DUA:

Allah’ım!

Bizi Cehennemden azad et, helak yurdundan kurtar, hayırlı kullarının yolunda gitmeye muvaffak kıl. Bütün günahlarımızı, hatalarımızı affet. Bizi ve burada hazır bulunan cemaati günlerini ganimet bilenlerden, hata ve günahtan kaçınanlardan, fazla konuşmaktan dilini tutanlardan ve haram dinlemekten kaçınanlardan eyle.

Allah’ım!

Senden cenneti ve cennete yaklaştıran söz ve amelleri isteriz. Senden sabır, afiyet ve arzumuza kavuşmayı isteriz. Bizi ecel gelmeden önce itaat yapmakla rızıklandır.

Allah’ım!

Dinine yardım edenlere sen de yardım et, dinine yardım etmeyenlere sen de yardımını kes. Mücahitleri, murabıt (bağlı) askerleri koru. Sana inanan hacılara, ziyaretçilere ve gazilere selamet ver.

Allah’ım,

Peygamberin Muhammed Mustafa A.S’ın şeriatını güçlendir. Razı olduğun dinine tabi olanları çoğalt. Onun seçilmiş alinin kalblerine bir birine ülfet ve muhabbet ver. Bizi ve burada hazır olanları onun sünnetine sarılanlardan eyle. Ona kemali muhabbetle, ashabının ve zürriyetinin de yardımı ile kurtulanlardan eyle. Amin...

RİYASET SEVGİSİ -II

Ammar bin Yasir R.A’dan: RAsülüllah S.A.V. buyurdu ki;

Ya Ammar, Hazreti Allah Meleklerden birine mahlukatı dinleme vazifesi verdi. O melek kıyamete kadar benim kabrimin üzerinde durur. Ümmetimden bir kişi bana salavâtı şerife okuduğunda o melek der ki: “Ya Muhammed filan oğlu filan- onun ve babasının ismi ile- sana şöyle salavâtı şerife okudu.” Rabbimiz Azze ve Celle bana bir defa salavât okuyana on defa rahmet edeceğini garanti etti. Salavât çoğaldıkça Allah da o kişiye rahmeti çoğaltır. (Sinâniye)

Allâh’ümme salli alâ seyyidine Muhammedin bahri envârike ve ma’dini esrârike salâten tedûmü bidevâmike ve tebkâ bibekâihe lâ müntehâ lehâ dûne ilmike.

(1)

ADALETE RİAYET

Allâh’ü Teâlâ böyle kişileri Araf Sûresindeki şu ayeti ile methetmiştir.

Ayet Meali: Bizim yarattıklarımızdan bir ümmet de vardır ki, hak ile doğru yolu gösterir ve onunla âdil davranır.

Yani, kendi aralarında câri muhâkemelerde adalet ve doğruluk ile hükmederler.

Bilmelisin ki, Hak ehli nail oldukları nimet ve derecelere, önce kendi nefislerinde hidayet ve adalet üzere olduktan sonra mahluklar arasında da insanlara karşı hidayet ve adaletle davranmakla erişmişlerdir.

Ayet Meali: Gerçekten Allah size, emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arsında hükmettiğiniz zaman, adaletle hüküm vermenizi emreder. Hakikaten Allah bununla size ne güzel öğüt veriyor. Şüphe yok ki Allah, hükümlerinizi hakkıyla işitici, emanete ait işlerinizi hakkıyla görücüdür. (Nisa-58)

Ayet Meali: Muhakkak ki Allah, adaleti, ihsanı ve akrabaya vermeyi emrediyor. Zinadan, fenalıklardan ve insanlara zulüm yapmaktan da nehyediyor. Size böylece öğüt veriyor ki, benimseyip tutasınız. (Nahil-90)

Bu meselenin tahkiki şöyledir: İnsanın muamelesi ya Rabbi ile, ya kendisi ile, ya da insanlar iledir. Bu kısımların hepsinde adalet ve emanete riayet etmek elbette lazımdır.

1. RABBİ İLE OLAN MUAMELELERİNDE ADALETE RİAYET

Emredilen şeyleri yapmak, yasak edilenlerden de kaçınmaktır. Bu mevzu, sahili olmayan bir okyanustur.

İbn-i Mesud’dan:

Her hususta emanete riayet lazımdır. Mesela; dil bir emanettir. Onu yalanda, gıybette, küfürde, bidatte, çirkinlikte ve mâlâya’nîde kullanmamak icab eder.

Zira kişinin mâlâya’niyi terk etmesi onun dininin güzelliğindendir.

Hadis-i Şerif: Kim susarsa (dilini tutarsa) kurtulur.

Belâ, konuşmaya bağlıdır. Nasıl bağlı olmasın ki? Bazı kelimeler vardır, söyleyenin ölümüne sebep olur.

Beyit:

Dilini tut, konuşma, yoksa belaya uğrarsın.

Çünkü bela konuşmaya bağlıdır.

Şiir:

Ey insan dilini tut,

Seni sokmasın, çünkü o bir yılandır.

Kabirde nice kimseler vardır ki, katili dilidir.

Korkardı, ama cesaret arzu ederdi.

Denildi ki: En faziletli sadaka dilini muhafaza etmektir.

Hikmet on cüzdür. Dokuzu susmaktır. Biri de insanlardan ayrılma, uzaklaşmadır.

2. MAHLUKAT İLE OLAN MUAMELELERİNDE ADALETE RİAYET

a- Emanet edilen şeye riayet etmek bu mevzuya dahildir. Emanete hıyanet etmek münafıklık alametidir. Kişinin dış görünüşünün düzgün olması seni aldatmasın. Zira insanlar kilitli birer sandıktır. Anahtarı da tecrübelerdir.

HİKAYE

EMANETE HİYANET VE VALİNİN ROLÜ

Adamın biri Bağdat’a geldi. Bin dinar kıymetinde bir gerdanlığı vardı. Onu satmak istedi, anlaşamadı. Hayırlı ve dindar diye bilinen bir Attar’a[1] gitti. Gerdanlığı ona emanet olarak bıraktı ve hacca gitti. Dönüşte attara hediye getirdi ve selam vererek girdi. Attar:

-“Sen kimsin ve seni kim tanıyor?” diye sordu. O da:

-“Ben gerdanlığın sahibiyim,” diye cevap verince Attar onu tekmeledi ve dükkanından dışarıya attı. Etrafına insanlar toplandı ve:

-“Yazıklar olsun sana, bu adam iyi biridir, yalan isnat edecek bundan başkasını bulamadın mı?” dediler. Hacı bu durum karşısında hayret etti.

Dükkana tekrar girdi. Bu sefer attar daha fazla sövdü ve vurdu. Bazıları tarafından hacıya:

-“Valiye gidersen, belki onun tecrübesinin sana bir faydası olur,” denildi. Hacı hadiseyi yazdı ve Valiye iletti. Vali:

-“Yarın git, üç gün attarın dükkanında otur. Dördüncü günü ben uğrar, sana selam veririm. Sen selam hariç bana cevap verme. Ben ayrıldıktan sonra gerdanlığı hatırlat. Sonra da sana söyleyeceklerini bana bildir”.

Hacı söylenileni yaptı. Dördüncü günü vali büyük bir ciddiyetle geldi. Hacıyı görünce durdu ve “Selamün Aleyküm” dedi. Hacı “Aleyküm-üs Selam” diye mukabele etti ve başka bir harekette bulunmadı. Vali:

-“Kardeşim! Irak’tan geliyorsun ve bize uğramıyorsun, ihtiyacını söylemiyorsun,” dedi. Hacı anlaştıkları üzere sadece selam verip başka şey söylemedi. Yanındaki asker bu duruma hayret ederek, heybetle dikiliyordu. Attar şaşırdı, çok korktu ve öleceğini zannetti. Vali oradan ayrıldıktan sonra Hacıya iltifat etti, dedi ki:

-“Kardeşim, gerdanlığı ne zaman emanet etmiştin ve neyin içinde idi, söyle de hatırlayayım.” Hacı da söyledi. Attar araştırdı ve içinde gerdanlık olan kılıfı çıkardı.

-“Allah’a yemin ederim ki ben unutmuştum. Hatırlatmasan hatırlayamayacaktım” dedi. Hacı gerdanlığı aldı, Valiye gitti. Vali gerdanlığı Attarın boynuna taktırdı ve dükkanının önünde dövdürdü. Bir taraftan da:

-“Bu, sana emaneti alıp sonra da inkar etmenin cezasıdır,” diye bağırdı. Sonra Hacı gerdanlığını aldı ve memleketine döndü.

(Müstatraf-118)

b-Sır olan şeyleri muhafaza.

Emanete riayet mevzuuna sırları muhafaza da girer. Sırlar daha iyi muhafaza edilmesi gereken emanetlerdir. Zira, malı korumayı beceren herkes sırları muhafazayı beceremez.

HİKAYE

SIRRINI MUHAFAZA EDEMEDİ, AZLEDİLDİ

Hazreti Ömer R.A bir adamı Şam Valiliğine tayin etti. Tayin evrakını imzaladı. Şam’lıların haberi olmadan oraya ulaşması için de kimseye haber vermemesini tenbih etti. O, hanımını haberdar etti. Hanımı da başkalarına söyledi. Haber etrafa yayıldı ve vali yola çıkmadan evvel haber Hazreti Ömer’e ulaştı. Hazreti Ömer Valiyi çağırdı, azarladı ve valilikten azletti.

c-İdarecilerin idaresi altındaki tebaasına adaleti.

d-Alimlerin avam halka adaleti. Onları dünya ve ahiret hususunda kendilerine faydası olacak itikat ve ameller konusunda irşad etmek suretiyle adalet.

3- İNSANIN KENDİSİ İLE ALAKALI MUAMELELERİNDE ADALETE RİAYET

a- Dini ve dünyevi hususlarda, ancak kendi iyiliğine ve menfaatine olan işleri yapmak.

b- Şehvet sebebi ile din kisvesini, elbisesini soyup da ahirette kendisine zarar verecek adımları atmamak.

c- Rüşvet almaktan ve haram irtikap etmekten kaçınmak. Zira rüşvet alan kişi mühim işlere ehemmiyet vermez, ilgilenmez.

Rivayete göre İskender, şairlerinden birisine öfkelendi. Onu uzaklaştırdı ve malını da arkadaşları arasında taksim edip dağıttı.

-“Niçin böyle yaptınız” diye sorulunca dedi ki:

-“Onu uzaklaştırmam suçundan dolayıdır. Malını arkadaşlarına, dağıtmam ise arkadaşları onun hakkında şefaat etmesinler diyedir.”

Bak, malı şefaate sebep olmasın diye nasıl elinden aldı, geriye isteyemesin diye de arkadaşlarına dağıttı. Arkadaşları da onun malına tamah ettiler ve şefaat etmediler.

Öyle ise sen de başkaları hakkındaki hükümlerde zalim ve yağcılardan olmamak için tamah etmeyi terk etmelisin.

Haberde geldi ki: Kadılar (Hakimler) kıyamet günü müslümanların köprüsüdür. Onun içindir ki Ebu Hanife (Rahmetullahi Aleyh) kadılığı kabul etmedi.

Hadis-i Şerif: Adalet sahibi kadı, kıyamet günü getirilir, şiddetli bir hesap ile karşılaşır ve temenni eder ki: “Keşke iki kişi arasında bir hurma davası fasl etmeseydi”. (Ramuz-2/505)

Adaletle hükmeden hakimin hali böyle olursa, zalim ve rüşvet alanın hali nasıl olur?

Hadis-i Şerif: Üç hakimden ikisi cehennemde, biri de cennettedir.

a- Bir hakim haksız hükmeder, bunu da bilir, bu hakim cehennemdedir.

b- Bir hakim haksız hükmeder, bunu da bilmez, insanların hukukunu bozar, bu da cehennemdedir.

c- Bir hakim de hak ile hükmeder, bu da cennettedir.

HİKAYE

İKİ KADI CEHENNEMDE BİR KADI DA CENNETTEDİR

Beni İsrail aralarındaki hükümlerin icrası için üç hakim vazifelendirirlerdi. Hasımlar dava için hakimlerden birisine gidip taraflardan biri razı olmazsa ikinci hakime giderlerdi. Sonra da kalbleri kanaat getirsin diye üçüncü hakime giderlerdi.

Bir gün hakimleri imtihan etmek arzusu ile bir melek insan suretine girdi. Cins bir erkek ata bindi ve bir kuyu başına vardı. O anda başka bir adam da bir inek ve yanında buzağısı ile, onları sulamak için kuyunun başına geldi. Suladıktan sonra dönmek istediğinde melek buzağıya işaret etti. Buzağı da atın yanına geldi. Sahibi ne kadar bağırsa, çağırsa da dinlemedi ve annesinin yanına gitmedi. Adam buzağıyı sürüp götürmek için geldi. Melek:

-“Ey kişi! Buzağıyı benim şu atım doğurdu. Acele yolumdan çekil git,” dedi. Adam hayretle:

-“Buzağı benim malım, onu şu ineğim doğurdu,” diye söylendi. İnsan suretine giren melek ile adam münakaşaya başladılar ve birinci kadıya gittiler. Melek önceden kadıya gidip:

-“Eğer buzağının bana ait olduğuna hükmedersen sana şunu vereceğim,” dedi. Kadı da bunu kabul etti. Mahkemede buzağının meleğe ait olduğuna hükmetti.

Adam bu hükme razı olmadı ve ikinci kadıya gidip durumu arz ettiler. O da birincisi gibi buzağının meleğin malı olduğuna hükmetti.

Adam yine razı olmadı ve üçüncü hakime arz ettiler. Melek üçüncü hakime de rüşvet teklif etti. Ama o:

-“Ben böyle bir hüküm veremem. Çünkü ben hayız oldum,” dedi. Melek hayretle:

-“Sen ne söylüyorsun erkekler hiç hayız görür mü?” dedi. Hakim dedi ki:

-“Sen benim sözüme hayret ediyorsun da kendi söylediğine neden hayret etmiyorsun. Erkekler hayız görmediği gibi bu at da buzağı doğurmaz.”

Bunun üzerine melek şöyle dedi: İki kadı cehennemde, bir kadı da cennettedir.

(Mefatih, Ruhul Beyan, Nevâdir-i Kalyûbi)

(2)

KANAAT SAHİBİ OLMAK

İmam-ı Şafii R.A buyurdu ki:

Şiir

Kanaati zenginlik hazinesi olarak buldum

Ona, doğan kuşu (nun avına yapıştığı gibi) yapıştım

Parasız (kanaatla) zengin oldum

İnsanların yanına sultanmışım gibi varıyorum

Şiir

Kıymetli elbiselere meyil etme,

Kemiklerinin çürüyeceğini hatırla.

Dünya ziynetlerini gördüğünde;

“Mühim değil, hayat, ahiret hayatıdır” de.

Beyhaki, Hazreti Ali R.A’dan rivayet ediyor:

Rasülüllah (S.A.V) buyurdular ki: Kim az rızka razı olursa Hazreti Allah da az amele razı olur.

Nafile ibadetleri az yapmaktan dolayı kişi kınanmaz.

Öyle ise ey kişi, kanaatkar olman icap eder.

Denildi ki: Zenginin hayırlısı kanaatkar olanı, fakirin şerlisi de insanların önünde eğilenidir.

(3)

İNSANLARDAN UZAK DURMAK

İnsanlardan uzak durmak lazımdır.

Şu söz ne güzeldir.

İnsanlarla birlikte olmak hiç bir şey ifade etmez,

Dedi kodu, saçma sapan konuşmadan başka.

İnsanlarla birlikte olmayı azalt,

İlim öğrenmek ve halini düzeltmek için müstesna.

Şu sözü söyleyen de ne güzel demiş:

Akrabaların akreptir, kaç onlardan.

Yaklaşma amcaya, dayıya.

Nice amca vardır, ondan üzüntü gelir sana.

Nice dayı vardır, hayır yoktur onda.

Beyit:

İnsanlar derin bir okyanustur, onlardan uzaklaşmak da bir gemi. Ben sana nasihat ederim, sen miskin nefsine bak.

Abdullah bin Mübarek’ten rivayet edildi:

Bu zat ticaret yapardı:

-“Beş kişi olmasa idi ben ticaret yapmazdım. İki süfyanlar, Fudayl, İbni Şemmak, İbni Aliyye” derdi. İbni Aliyye onlara nasihat ederdi. Ona:

-“İbn-i Aliyye kadı olarak tayin edildi” denildi. Onun yanına gitmedi ve ondan da kendisine bir haber ulaşmadı. Daha sonra İbn-i Aliyye Abdullah ibn-i Mübarek’in yanına geldi. Başını İbn-i Aliyye’den tarafa çevirmedi. Daha sonra ona şöyle yazdı:

Ey ilmini avcı kuşu yapan,

Onunla fakirlerin mallarını avlayan.

Dünya nimetlerini helal kıldın.

Dini gideren bir hile ile

Bundan sonra sen mecnun oldun

Halbu ki mecnunların ilacı idi.

Nerede serdettiğin (söylediğin) sözler,

Sultanların kapısını terke dair ?

Söylediklerini kerih görüyorsan bu batıldır.

İlmin şerefi çamura (balçığa) düştü.

Hasılı; mana ehli makam, mevki kabilinden olan vazifeleri yüklenmek istemezler. Onun içindir ki İmam-ı Azam kadılığı kabul etmedi.

Rivayet:

Abbasi Halifelerinden Ebu Cafer Mansur ed-Davâniki, Hazreti Ebu Hanife’ye kadılık teklifini kabul etmediği için yüz kırbaç vurdurup haps eyledi. Ahir ul emr zindanda hicretin 150. Senesinde mah-ı Recep’de (recep ayında) Sinni (yaşı) 70 seneye vasıl iken vefat eyledi. Merkad-ı Şerifi (kabri) Bağdat’ta ziyaretgahtır. Menakıb-ı hakkında resaili müstakille yazmışlardır.

Lakin Kaza bil hak (hak ile hüküm vermek) efdali âmalden olduğu için hususan fasl eder, vâkıf bişşeriat (şeriat hükümlerine vakıf) bir fakih ve alime ihtiyaç zaruri olduğu halde Harun-ur Reşid asrında İmam Ebu Yusuf Kazayı (Hakimliği) kabul eyledi.

Ve kaza ve fetva ve emsali hilati ilâhiyye olmakla ademi telvis şartıyla taklidi (üstlenilmesi) la be’sdir.

(4)

KANAAT, ÇALIŞIP KAZANMAYI TERK ETMEK DEĞİLDİR

Aza razı olmak ve az rızka kanaat etmek lazımdır. Lakin rızkına kanaat etmek rızık tahsilini terk etmeyi, sebeplerine başvurmamayı gerektirmez. Zira boş durmak, tembellik ve rızık için çalışmayı terk etmek kötülenmiştir. Allâh’ü Teâlâ boş duranları sevmez.

Hatta “Çalışıp kazanan Allah’ın dostudur” buyurulmuştur.

DÖRT KİŞİNİN DUASI KABUL EDİLMEZ:

1. Evinde oturup Allah’tan kendisine zenginlik vermesine dua eden kişi.

Allah’ü Teali: “Ben sana çalışmayı emretmiyor muyum?” buyurmuştur.

Şiir

Dağlardan taş taşımak

Başkasına minnet etmekten daha sevimlidir bana.

İnsanlar “ çalışmaktan utanmam”ı söylüyorlar,

Dedim ki: “İstemek zilletine düşmektedir utanma”

Şiir:

Bütün dünyanın acısını tattım,

İstemekten daha acı bir şey olmadığını gördüm.

Lokman A.S oğluna şöyle vasiyet etti:

-Ey oğulcağızım! Ebu Cehil karpuzunu[2] yedim, sabrı tattım. Fakirlikten daha acı bir şey görmedim. Eğer fakir düşersen, “kendi malını eksiltir” düşüncesi ile insanlar seninle konuşmazlar. Zira insanlara göre “müflis” kurşundan daha ağırdır.

Beyt

Dostu olmaz düşenin müzlükayı edbara

Eyn ve an nerede kalır, hasım olur evladı bile.

2. Malını Allah’a isyanda, ihtiyacından fazla bina yapmakta harcayıp fakir düşen, sonra da Allah’tan kendisine zenginlik vermesi için dua eden kişi.

Allâh’ü Teâlâ buyurdu ki: Ben sana iktisat etmeyi emretmedim mi? Ve sen şu sözümü duymadın mı?

Ayet Meali: Onlar ki, harcadıkları zaman israf etmezler, sıkılık da yapmazlar ve harcamalar bu ikisi arası ortalama olur. (Furkan-67)

İfrat ve tefrit her ikisi de kötülenmiştir.

3. Senetsiz ve şahitsiz başkasına bir mal veren kişi ki, sonra istediğinde karşısındaki inkar ediyor. O da Allah’a;

-“Ya Rabbi beni halef kıl, yardım et,alacağımı alabileyim” diye dua ediyor. Hazreti Allah ona:

-“Ben sana şahit tutmayı emretmedim mi?” buyurur.

Ayet Meali: Ey iman edenler, muayyen bir vade ile birbirinize borçlandığınız zaman onu yazın (senet yapın). Aranızda bir yazıcı da doğrulukla onu yazsın. Katip Allah’ın kendisine öğrettiği gibi yazmaktan kaçınmasın, yazsın. Üzerinde (başkasına ait) hak olan kimse, borcunu ikrar ederek yazdırsın. Ve Rabbi olan Allah’tan korksun, o haktan (borcundan) hiç bir şeyi eksik etmesin. Eğer üzerinde hak bulunan kimse (borçlu), akılsız, bunamış olursa, veyahut kendisi söyleyip yazdıramayacaksa velisi dosdoğru söyleyip yazdırsın. Erkeklerinizden iki kişiyi de şahit tutun. Eğer iki erkek bulunmazsa, o halde doğruluğuna güvendiğiniz şahitlerden bir erkekle iki kadın gerekir. Böylece o iki kadından biri unutursa, diğerine şahitliği hatırlatsın. Şahitler şahitlik yapmak için çağırıldıkları zaman kaçınmasınlar. Az olsun, çok olsun, hakkı vadesiyle beraber yazmaktan usanmayın. Bu hareket, Allah katında adalete daha uygun, şahitlik için daha sağlam ve şüpheye düşmemenize daha da yakındır. (Bakara-282)

3. Kötü ahlaklı bir hanımı olup ta: “Ya Rabbi, beni bu kadından kurtar” diyen kimse.

Hazreti Allah şöyle der:

-“Ben sana boşanma müessesesini vermedim mi? Yani boşanma ruhsatını şu ayetle senin iradene bıraktım.”

Ayet Meali: Ric’î talak ikidir. Ondan sonra ya kadınları iyilikle tutmak, ya da güzellikle salmak vardır. (Bakara-229)

(5)

GENÇ YAŞTA ALLAH’A İBADET

Genç yaşta Allah’a ibadet etmekten zevk ve neşe duyan kimse ile Allah meleklerine iftihar eder. Öyle ise genç yaşta takva sahibi olmak gerekir.

Hâdimî’de şöyle denildi:

Hazreti Allah üç sınıf insanı sever, onlardan üç sınıfı daha çok sever.

1.Takva ehlini sever, onlardan genç yaştaki takva ehlini daha çok

sever.

2.Cömertleri sever, fakir cömertleri daha çok sever.

Sadakanın efdal olanı az maldan (kendi ihtiyacına rağmen)

verilendir.

3.Mütevazileri sever, zengin olup ta mütevazı olanları daha çok

sever.

Hadis Şerif: Tevbe eden genç vefat ettiği zaman o gencin kendi katındaki değeri sebebiyle Hazreti Allah, kabirdeki müslümanlardan kırk yıl azabı kaldırır.

(6)

ALLAH KORKUSUNDAN AĞLAMAK

Öyleyse ey müslüman, Allah’ın azabını düşünerek ve intikamından korkarak her türlü günahtan dolayı pişmanlık duyup ağlamalı ve tevbe etmelisin.

Aleyhisselam Efendimiz şöyle buyurdu:

Üç göz vardır ki onlar kıyamet günü cehennemi görmezler: Allah korkusundan ağlayan göz, Allah yolunda uykusuz kalan göz, Allah’ın haram kıldığı şeylerden yumulan göz(Yani Allah’ın haram kıldığı şeylere bakmaktan alı konulan göz).

(7)

Güzellik ve makam sahibi bir kadın (zinaya) davet ettiğinde “Ben Allah’tan korkarım” diyen kimse:

HİKAYE

MİSKİ BABA

Basra’da “Miskî Baba” denilen bir adam vardı. Hayatı boyunca vücudundan etrafa misk (güzel koku) yayılırdı. Kendisinden bunun sebebi sorulduğunda şöyle anlattı:

-“Gençliğimde çok yakışıklı birisiydim. Ama o kadar da haya sahibiydim. Birileri babama;

-“Onu çarşıya (dükkana) oturtursan biz başka insanlarla oturmayız, (Onu tercih eder, yanında bulunuruz) demişler. Bunun üzerine babam da beni bir manifaturacı dükkanına verdi, orada çalışmaya başladım.

Bir gün bir kocakarı geldi. Aradığı malı istedi, çıkardım. Aldıktan sonra;

-“Parasını almak için benimle gelir misin?” dedi, onunla gittim. Beni büyük bir köşke götürdü. Köşkün büyükçe bir kubbesi vardı. İçeriye girdiğimde bir de ne göreyim; bir karyola üzerinde altınlarla süslenmiş bir döşek, döşekte de genç ve güzel bir kadın. Kadın beni kendisine doğru çekti. Ben:

-“Allah! Allah!” dedim ve geri çekilmek istedim. Kadın:

-“Mahzuru yok, gel” dedi. Kötü niyetini anlayınca dedim ki:

-“İhtiyacım var, müsaade edin helaya gireyim.”

Helaya girdim. Büyük abdestimi yaptım ve onu yüzüme ve bedenime sürdüm ve çıktım. Yanlarına vardığımda beni o halde görünce:

-“Bu adam deli” diyerek beni bıraktılar. Ben de böylece onların şerrinden kurtulmuş oldum. Gece rüyamda bir zat gördüm. Bana dedi ki:

-“Sen Yakup oğlu Yunus’un yolundasın.” Sonra:

-“Beni tanıyor musun?” dedi.

-“Hayır, tanımıyorum,” dedim.

-“Ben Cebrail’im” dedi. Sonra, Yüzümü ve bedenimi mesh etti. O andan itibaren Cebrail Aleyhisselam’ın kokusundan bir eser olan bu koku bende peyda oldu ve sürekli benimle beraber oldu.”

İşte bu lütuf, takva ve gizli ve açıkta Allah’tan korkma sebebiyledir.

(Ruhul Beyan)

ALLAH’TAN KORKMAK VE GÜNAHLARI TERKETMEK

Hazreti Allah Nur suresinde şöyle buyurdu:

Her kim (sevinçte ve üzüntüde) Allah’a ve Rasülü’ne itaat eder, (günah işlemekten) Allah’tan korkar ve (sair işlerinde de) ondan sakınırsa, işte böyleleri murada ereceklerin (kurtulacakların) ta kedileridir. (Nur-52)

Allah’tan korkmak ve bu korku sebebi ile günahları terk etmek iki cihan saadeti için sana yeter.

Meşarık’ta zikredilen ve Sahihayn’ın rivayeti ile gelen hadisi şerifte iki cihanın efendisi şöyle haber verdi:

Üç arkadaş beraber yürürken şiddetli bir yağmura yakalandılar. Dağdaki bir mağaraya sığındılar. Onlar içeride iken dağdan bir kaya parçası yuvarlanıp mağaranın ağzını kapattı. Birbirlerine;

-“Sırf Allah rızası için yaptığımız salih amelleri hatırlayıp onları vesile ederek dua edelim, umulur ki Hazreti Allah bir çıkış kapısı açar, kaya açılır” dediler. İçlerinden biri dedi ki:

-“Yâ Allah, benim yaşlı, kocamış anam ve babam vardı. (Akşam olunca) ben onlardan evvel; ne çoluk-çocuk, ne de köleler(im)den hiç birine bir şey içirmezdim. Bir gün (hayvanlarımı otlatacak) ağaçlık bir yer arama arzusu, beni uzaklara götürdü. Onlar uyuyasıya kadar geri dönemedim. Akşam sütlerini sağdım, (fakat) onları uyumuş halde buldum. Kendilerini uyandırmayı ve onlardan evvel çoluk, çocuk ve köleler(im)e akşam sütü içirmeyi hoş görmedim. Çocuklar(ım) ayaklarımın etrafında ağlaşırken ben süt bardağı elimde olduğu halde, onların uyanmasını gözeterek şafak sökesiye kadar (yerimde) bekledim. Nihayet uyandılar, akşam sütlerini içtiler. Yâ Allah, eğer ben şu yaptığımı senin (rızan) için yapmış isem, şu kaya(nın üzerimize kapanmasın)dan düştüğümüz sıkıntıyı bizden açıver, (dedi. Kaya) biraz aralandı (ise de) çıkmaya güç yetiremiyorlardı. Diğeri şöyle dedi:

-“Yâ Allah, benim amcamın bir kızı vardı, o bana insanları en sevimlisi idi. –diğer bir rivayette: onu; bir erkeğin, kadını en şiddetli sevdiği gibi seviyordum- ona yaklaşmak istedim, benden çekindi. Nihayet (kıtlık zuhur eden) senelerden birinde o (kendiliğinden) bana geldi. Kendisini bana teslim etmesi şartı ile ona 120 altın verdim. (İstediğimi) yaptı. Ona karşı (arzumu yapmaya) muktedir olunca –diğer bir rivayette: iki ayağı arasına oturduğumda:-

-“Allah’tan kork! Haksız yere (bekaret) mührü(mü) bozma” dedi. O, bana kadınların en sevimlisi olduğu halde ondan uzaklaştım, verdiğim altınları da kendisinde bıraktım. Yâ Allah eğer ben şu yaptığımı senin (rızan) için yaptımsa içinde bulunduğumuz hali bizden açıver; dedi. Kaya biraz daha aralandı fakat o aralıktan (dışarı) çıkmaya imkan bulamıyorlardı. Üçüncüsü şöyle yalvardı:

-“Yâ Allah, bir takım ameleler kiralamıştım, birisi hariç (diğerlerinin) ücretlerini kendilerine verdim. O (bir kişi) hakkını (almadan) bırakıp gitti. Onun parasını (çalıştırıp) çoğalttım. O kadar ki bir çok mal meydana geldi. Bir zaman sonra bana geldi.

-“Ey Allah’ın kulu, bana ücretimi ver” dedi. Ben de:

-“Deve, sığır, koyun ve köle olarak bu gördüklerinin hepsi senindir” dedim. O :

-“Ey Allah’ın kulu, benimle eğlenme” dedi. Ben:

-“Seninle alay etmiyorum” dedim. Bunun üzerine malların hepsini alıp sürdü, götürdü. Onlardan hiçbir şey bırakmadı. Yâ Allah, eğer ben şu yaptığımı senin (rızan) için yapmış isem, içinde bulunduğumuz şu hali bizden açıp (kurtarıver bizi) dedi. Kaya tamamen açıldı da (mağaradan) yürüyerek çıktılar.” (Buhari, c.3, s.51; Müslim, c.8, s.89-90.)

Takva sahibi olmak ve Allah’tan korkmak icab eder. Zira melaikei kiram günahtan masum olmalarına rağmen Allah’tan korkarlar.

Ayet Meali: Allah onların (meleklerin) önlerindekini ve arkalarındakini bilir. Onlar ancak Allah’ın rıza gösterdiği kimseye şefaat ederler ve hapsi Onun (Allah’ın) korkusundan titrerler. (Enbiya - 28)

Yani melekler Allâh’ü Teala’nın hoşuna gitmeyecek şeyler(i işlemekten) korkarlar. Özellikle büyük melekler, (Azrail, Cebrail, Mikail, İsrafil) gibi. Günahkar olmamıza rağmen bizler nasıl olur da korkmayız. Hazreti Allah, bizleri Emin olan peygamberi yüzü suyu hürmetine gaflet uykusundan uyandırsın, korku (nimeti) ile rızıklandırsın ve bizi tevbe etmeye muvaffak kılsın. Amin..

[1] Attar : Güzel kokulu bitki özleri, yağları vb. satan, güzel kokular ticareti yapan kimse.

[2] Acılığı ile meşhur bir çeşit ot.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 10732

16. SOHBET:NEFS-İ HEVAYA TABİ OLMAK

Meali: Kabirlerden diriltilecekleri gün, beni utandırma. O gün ki, ne mal fayda verir, ne de oğullar... Ancak Allah’a (hastalıklardan) halis ve pak bir kalb ile gelenler müstesna... (Şuara-87-89)

Altmış kalb hastalığından üç tanesini öğrendin. Dördüncüsü; hevaya yani Nefsi Emmare’nin şehvetlerine tabi olmaktır.

Nefsi Emmarenin hevasına tabi olmanın kötülüğü ayet ve hadislerle sabittir.

AYET-İ KERİMELER:

Ayet Meali: Ey müminler! Hak üzerine durup adaleti yerine getirmeye çalışan hakimler ve Allah için doğru söyleyen şahitler olun. Velev ki şahitliğiniz, nefsinizin yahut ana-babanızla yakın akrabanızın aleyhinde olsun, ister üzerine şahitlik yapılan kişiler zengin veya fakir olsun. Çünkü Allah ikisine de (zengin ile fakire) sizden daha yakındır. Onun için siz, haktan yüz çevirip nefsin arzusuna (lezzet bulduğu şeylere) uymayın. Eğer adalet üzere hüküm vermekten, şahitliğinizde doğru söylemekten dilinizi bükerseniz veya (büsbütün ondan) yüz çevirirseniz şüphe yok ki Allah yaptıklarınızdan haberdardır. (Nisa-135)

Ayet Meali:

Ey Davud! Biz seni yeryüzünde halife kıldık. O halde insanlara arsında adaletle hüküm ver ve keyfe (dünya işlerinden hükümler ve sair hususlarda nefsin arzusuna) tabi olma ki, seni Allah yolundan (sırat-ı müstakimden) saptırır. Muhakkak ki Allah yolundan sapanlar, hesap gününü unuttuklarından, kendilerine çok şiddetli bir azab vardır. (Sad-26)

Ayet Meali:

Fakat her kim de Rabbinin mekanından (başlangıcını ve varış yerini; ahireti bildiği için rabbinin huzurundaki makamından) korkmuş ve nefsi, (insan cibilliyeti icabı) şehevâta meyletmekten alıkoymuşsa, muhakkak Cennet onun varacağı yerdir. (Naziat-40-41)

İnsan oğlu Allah’tan bir imtihan olarak nefsin arzularına sevgi üzerine yaratılmışlardır.

Rivayet :

Cennetin kapısı üzerine şu ibare yazılmıştır. Kim nefsin arzularına muhalefet ederse Cennet onun barınağıdır. Kim, nefsin arzularına itaat ederse Cehennem onun menzilidir.

Ayet Meali:

Eğer dileseydik, o kimseyi bu ayetlerle iyiler derecesine yükseltirdik Fakat o aşağılığa saplandı ve hevasına uydu. İşte bunun hali, o köpeğin haline benzer ki, üzerine varsan da dilini sarkıtıp solur, kendi haline bıraksan da dilini sarkıtıp solur, (bayağılık ve ızdıraptan kurtulamaz) Ayetlerimizi yalanlayanların hali işte böyledir. Ey Rasülüm, sen hadiseyi kafirlere anlat. Olur ki gereği gibi düşünürler. (Araf-176)

Tefsir:

(Eğer) onu yükseltmeyi (dileseydik bu ayetler) İbrahim A.S’ın sahifeleri, ya da İsmi Azam (sebebiyle) hayırlı alimlerden iyiler derecesine (yükseltirdik. Fakat o aşağılığa saplandı) dünyaya meyletti ve kavminin rızasını kazanmak, dünyalığı çoğaltmak yolunda (hevasına uydu. İşte bunun hali) hasislik ve alçaklıkta sıfatı (bir köpeğin hali gibidir ki, üzerine varsan da dilini sarkıtıp solur, kendi haline bıraksan da dilini sarkıtıp solur.) Yani azarlayıp kovsan da, kendi haline terk etsen de şiddetle solur.

Zira köpek yaratılış itibari ile sıcak havayı dışarı atıp soğuk havayı kolayca içine çekmeye muktedir değildir.

Köpek devamlı dili dışarıda olduğu gibi, hevasına tabi olan kişi de nefsinin arzuları istikametinde hareket edip acil olana, dünyaya ağırlık verir, vaaz ve nasihate iltifat etmez.

ALLAH’IN NEBİSİNE BEDDUA EDİNCE

Denildi ki: Ayet-i Kerimede kendisinden bahsedilen kişi Bel’am bin Bâûrâ’dır. Bu zata daha önceki mevzularda da işaret edilmiştir.

Hadise şöyledir:

Musa A.S muharebe için Belam bin Baûra’nın beldesine girmek üzere yöneldiğini Belam’ın (kafir olan) kavmi duydu. Belam’dan Musa Aleyhisselâm ve ordusuna beddua etmesini istediler ve bu mevzuda ısrar ettiler. Bel’am İsmi Azam duasını bildiği için duası makbul idi.

-“Nasıl olur da Musa Kelimullah’a beddua edebilirim? Melaike de onunla beraberdir,” dedi. Kavmi tekrar ısrar etti. Ona bazı dünyalık şeyler arz edip aracılar da koydular. (1)

Belam nefsi hevasına meyletti. Dua etmek üzere dağa çıkmak için dişi bir merkebe bindi, gitti. Merkep, Musa A.S ve askerini görünce gitmedi. Bel’am merkebi dövdü. Merkep dile geldi:

-“ Ben gitmemekle emr olundum, önümde de ateş var” dedi. Bir başka rivayette:

-“Yazıklar olsun sana Ey Bel’am! Önümdeki melekleri görmüyor musun? Nasıl olur da Allah’ın peygamberi ve müminleri üzerine gider, onlara beddua edersin?” dedi.

Bel’am Musa A.S ve Müminler aleyhine dua etti. Bel’am’ın beldesine giremediler ve Tih çölüne sürüklendiler. Musa A.S;

-“Ya Rab! Biz ne yaptıysak senin emrin ile yaptık. Hangi sebeple Tih çölüne düştük?” Hazreti Allah:

- “Bel’am’ın duası sebebi ile” buyurdu.

Bunun üzerine Musa Aleyhisselâm İsmi Azam duasını ve imanı Bel’am’dan nez’etmesi (alması) için dua etti. Allâh’ü Teâlâ ondan marifeti ilâhiyyeyi aldı. O da imandan çıktı. Ebedi dalalette kaldı. Yaptığı dua kendi kavmi aleyhine çevrildi. Dili de göğsü üzerine sarktı. “Alemin yaratıcısı yoktur” diye kitap yazan ilk kişi oldu. Neûzü Billâh.

Dünya sevgisinin kötülüğüne bak! Nasıl da hususiyle alimleri celb ediyor? Bundan ibret almak lazım.

Allâh’ü Teâlâ kötü akıbetten bizleri muhafaza buyursun.

Salihler akıbet hallerinden korkarlardı.

Peygamberimiz A.S ümmetini irşad etmek ve onlara öğretmek için şu duayı çok okurlardı.

“Allah’ım! Kalbimi sana itaatte sabit kıl”

İnsanın kalbi Rahman olan Allah’ın kudreti tahtındadır.

LOKMAN A.S’IN HİKMETLERİNDEN:

Davut Aleyhisselâm bir gün Hazreti Lokman’a:

-“Nasıl sabahladın”? diye sordu. O da:

-“Başkasının elinde sabahladım” cevabını verdi.

Bu cevap hakkında tefekkür etti, düşündü. Sonra şiddetle gürledi, bayılıp düştü.

HADİSİ ŞERİFLER:

Hadisi Şerif: Üç şey helak edicidir. Hakim olan hasislik, tabi olunan heva ve kişinin kendini beğenmesi. (Ramuz-ul Ehadis 1/260/11)

Sehl bin Abdullah-i Tüsteri’den:

“Nefs-i hevaya muhalefetten daha faziletli bir şey ile Hazreti Allah’a ibadet edilmedi.”

Zira nefis ile mücadele hadis-i şerifte varid olduğu gibi “Cihad-ı Ekber” (büyük cihad)dır.

Hikmetli söz: Oğulcağızım!Nefs-i hevana ve kadına muhalefet et, bunların dışında dilediğine itaat et. (2)

Hadis-i Şerif: Akıllı, nefsini güden (tedip ve muhasebe ile ona galip gelen, kahreden, onu zelil kılıp Rabbine itaate boyun eğdiren) ve ölümden sonrası için amel eden kimsedir. Aciz de, nefsini hevasına koyuveren (onu haram, şehvet ve lezzetten alıkoymayan) ve Allah’a (iyi yapar inşallah) diye temennide bulunanlardır. (Ramuz-1/229)

Yani; Rabbine itaatte noksan olmasına ve şehvetlere tabi olmasına rağmen bunları noksan saymayan, mazeretinin kabulünü istemeyen ve yaptığı hatalardan dönmeyen, bu haliyle Allah’tan af ve cenneti temenni eden kişidir akılsız olan.

Amel etmeden cennet istemek günahtır.

MÜMİN KİMDİR ?

Hadis-i Şerif: Mü’min, (şeriatın) hududunu koruyan, daima tefekkür eden, ilim öğrenen, akıllı, kamil, dili nazik, ahlakı güzel olan, az gülen, çok ağlayan, dünyayı terk eden, ahirete rağbet eden, dünya işlerinde saf, ahiret işlerinde akıllı olan, az yiyen, hüznü daim, hevası az olan, şehvetleri terk eden, şeytana muhalefet, Rahman’a muvafakat eden, kendi ayıpları ile meşgul, başkalarının ayıplarıyla ilgilenmeyen, Kur’an sözü, salihler arkadaşı, Allah C.C dostu olan, Allah’ı zikirle mutmain, Allah’ın emrinde müstekıym (devam eden,) ve kıyamet gününden korkan kimsedir.

Hadis_i Şerif: Cabir R.A rivayet etti:

Ümmetim üzerine en çok korktuğum şey hevasına tabi olmak ve tülü emel (uzun emel) dir.

HEVAYA TABİ OLMAK VE TUL-Ü EMEL

Hevaya tabi olmak; nefsin dinen kötü kabul edilen şeylere meyletmesi, insanın, nefsin arzularına itaat etmesi boyun eğmesidir.

Tul-ü Emel ise; nefsin sevdiği şeyleri ümit etmek, uzun müddet yaşayacağını ummak ve ölümü unutmaktır.

Heva insanı Hak’tan alıkor, yani seni hak olan şeriata tabi olmaktan vazgeçirir.

Tul-ü Emel de ahireti unutturur, dünyayı sana sevgili yapar. Onun içindir ki emeli kısa tutmak ve ecel gelmeden mutlaka salih ameller işlemek lazımdır.

KALBİN NURLANMASI

Denildi ki:

Kalbin nurlanması dört şeyledir:

1- Aç mide,

1- Salih (iyi) arkadaş,

2- Geçmişte işlediği günahları hatırlamak,

3- Emeli kısaltmak.

Bu dört hasletin zıddı olan şeyler de kalbi katılaştırır ve karartır.

Hasılı; nefsi hevasına tabi olan kişi hayvanlardan daha aşağıdır.

Rivayet:

Allâh’ü Teâlâ melekleri şehvetsiz akıl, hayvanları da akılsız şehvet ile yarattı. İnsanın terkibinde ise her ikisi de yaratıldı. Kimin aklı şehvetine galip gelirse o meleklerden daha hayırlıdır. Kimin de şehveti aklına galip gelirse o da hayvanlardan daha şerlidir.

NEFİS KÖTÜLÜĞÜ ŞİDDTLE EMREDİCİDİR

Bil ki: Eğer nefsi, ona mani olacak şeylerden alı koymaz, başı boş bırakırsan, tabiatı itibariyle o, fazlasıyla şerre meyledici ve kötülüğü, kendisinin arzu ettiği ve Allah’ın razı olmayacağı şeyleri şiddetle emreder.

Yusuf A.S dahi: “Ben nefsimi temize çıkarmıyorum. Çünkü nefis, gerçekten kötülüğü şiddetle emreder” buyurmuştur.

Akıllı kimse, nefsin emrettiği her şeye muhalefet etmeye ehemmiyet gösterir.

Allâh’ü Teâlâ Mirac gecesi Rasülüne şöyle buyurmuştur:

-“Ya Muhammed! Yumuşak elbise, güzel yemekler ve cinsi arzularla süslenme! (onlara meyletme). Zira muhakkak nefis, her şerrin barınağı ve her kötülüğün de arkadaşıdır. Eğer sen onu itaate çekmezsen o seni isyana sürükler. Doyurduğun zaman asi ve zalim, boyun eğdiğinde de kibirli yapar. Nefis şeytanın dostudur.

Şu söz ne kadar güzeldir:

Kendini nefsinden koru, onun şerrinden emin olma. Nefis, yetmiş şeytandan daha şerlidir.

Hadis-i Şerif: Senin en büyük düşmanın, iki kaşının arasındaki nefsindir.

Hasılı kelam; Rahman’ın rızası, nefis ve şeytana muhalefettedir.

HEVA’NIN İLACI:

Hevanın zıddı ve ilacı riyazet1 ve mücahededir.2 (3) Bununla kastım, dünya işlerinden olup lezzet duyduğu ve adet edindiği şeyler babından olan dost ve arkadaşlarından kesmek ve bütün vakitlerde onu hevasının hilafına olan şeylere teşvik etmektir.

Bu kabil hareket tarzı abidlerin metaı ve zahidlerin sermayesidir.

HİKAYE

NEFSİNE UYDU SOPAYI YEDİ

İbrahim bin Şeyban anlatıyor:

Kırk yıl evde geceledim. Mercimek yemek istiyordum, nefsim buna muvaffak olamadı. Bir defasında bana mercimek gönderildi. Ben de yedim ve evden çıktım. Bardaklar gördüm, içinde sirke var zannettim. “Şarap var, şu küpün içindeki de şaraptır” denildi. Ben de şarapları döktüm.

Meyhaneciler bu hareketi sultanın emri ile yaptığımı zannettiler. Halimi (Sultanın emri ile değil, kendi fikrimce yaptığımı) anlayıp haberdar olunca beni İbn-i Tolon’a götürdüler. O da bana iki yüz sopa vurdurdu ve hapse attı. Bir müddet sonra Ebu Abdullah el Mağribi bana şefaat etti.

-“Mercimek ile doyup iki yüz sopayı yiyince ne yaptın?” dedi.

- “Meccanen kurtuldum,” dedim.

Sırrıyı Sekati’den rivayet edildi. Buyurdu ki:

Nefsim otuz (ya da kırk) sene pekmeze havuç daldırıp yemek istedi. Bunu nefsime tattırmadım.

HİKAYE

NEFSİ YUMURTA VE SICAK EKMEK İSTEYİNCE

Ebu Türab-ı Nahşebi anlatıyor:

Nefsimin iştiha duyup benden istediği bir şey olmadı. Ancak bir defasında yolculuk esnasında yumurta ve (sıcak) ekmek istedi. Nasıl olduysa isteğim galip geldi. Yolumu değiştirip bir köye girdim. Köyde hırsızlık olmuştu. Köylüler beni yakaladılar. “Hırsız budur” dediler ve yetmiş sopa vurdular. Sonra beni tanıdılar. Benden özür dilediler. İçlerinden biri beni eve (yemeğe) götürdü. Bana taze ekmek ve yumurta getirdi. Nefsime;

-“Ey nefis! Yetmiş sopadan sonra ekmekle yumurta yiyebilirsin” dedim.

Sırrı-yı Sekati der ki:

“Gençler! Gençliğinizin kıymetini bilin... Güç kuvvet elde iken çok ibadet edin. Benim zayıf ve güçsüz düştüğüm gibi siz de aynı duruma düşeceksiniz.”

O, bu sözü söylerken, ibadet ve mücahedede gençlerden kimse ona ulaşamıyordu. Zira o, ancak çok ihtiyaç olduğunda yer, uyku iyice kendine galip geldiğinde uyur ve sadece ihtiyaçlarını arz etmek için konuşurdu.

Allah dostlarından biri anlatır:

Şu kadar hac ettim. Bunların tamamında nefsin hissesi bulunduğu bana malum oldu. Şöyle ki; bir gün annem benden su istemişti. Bu iş nefsime ağır geldi. Anladım ki nefsimin defalarca hacca devam etmesi ve bunu kabullenmesi, kendisine bir şeref ve paye olduğundandır.

Zinnün-i Mısri buyurdular ki:

İnsanların arasına fesadın girmesinin sebebi altıdır.

1- Ahiret işindeki niyetin zayıflığı. Öyle ki, bedenleri şehvetlerine rehin olur.

2- Ecelin yakın olmasına rağmen uzun emelin galip gelmesi. (4)

3- Kulun rızasını Halık’ın rızasına tercih etmek.

4- Heva ve hevese tabi olmak

5- Peygamberin sünnetini arka plana atmak, terk etmek. (5)

6- Önce geçenlerin kusurlarını kendilerine delil kabul edip, iyi taraflarını terk etmek.

Kim nefsinin hevasına tabi olursa katlinde acele etmiş olur. Çünkü Allah dostları “Nefsin hayatı zikir ile, ölümü de gaflet iledir” buyurdular.

Yani; nefis gafil olduğunda şehvetlere uyulur ve o kimse ölüler hükmünde olur.

BEŞ BİN SÜNNETTEN DÖRT TANESİNİ SEÇTİ

Sehl bin Tüsteri’ye sünnetten soruldu. Buyurdular ki:

-Nebi A.S ın sünnetleri beş bin kadardır. Ancak ben bunlardan dört tanesini seçtim. Bu dört sünnet kimde bulunursa o kimse bütün sünnetleri işliyor demektir.

1- Allah’ın rızasını nefsinin arzularına tercih etmek.

2- Ahireti dünyaya tercih etmek.

3- Fakirliği zenginliğe tercih etmek.

4-Dünya işlerini düşünmeyi terk etmek.

Hazreti Ali Radıyallâhü Anh’a soruldu:

-“Kul hangi şey ile Allâh’ü Teâlâ’nın rızasına kavuşur?” Buyurdular ki:

-“Üç şey ile”

1- Nefsi kahretmek

2- Allah’tan gelen belayı deva kabul etmek

Denildi ki: Dost için bela, altın için ateş gibidir.

3- Allah’ın vermeyişini ihsan saymak.

DUA:

Allah’ım!

Senin verdiğine kimse mani olamaz. Senin men ettiğini, vermediğini de kimse veremez. Şeref de fayda vermez. Şan ve şeref ancak sendendir.

Allah’ım!

İşimin vasfı olan dinimi, içinde yaşadığım dünyamı ve gidiş yerim olan ahiretimi ıslah et. Yaşamak benim için hayırlı olduğu müddetçe hayat ver. Vefat benim için hayırlı olacağı zaman da ruhumu al. Hayatımı her hayrı artırmada vesile kıl. Ölümü de her şerden kurtulup rahat etmeye vesile kıl.

Allah’ım!

İmanı bize sevdir. Onu kalblerimizde süs eyle. Küfür, fısk ve isyanı da bize çirkin göster. Bizi irşad olanlardan kıl.

Allah’ım!

Mağfiretin günahlarımdan daha geniştir. Rahmetin de amelimden daha ümitlidir. Günahlardan sana tevbe ederim. Sen tevbeleri kabul edici ve rahmet edicisin. Umumi fazlın ve kerem sahibi peygamberin yüzü suyu hürmetine tevbemi kabul, duama icabet eyle.

NEFSİ HEVAYA TABİ OLMAK –II

İbn-i Ömer R.A’dan rivayet edildi;

Nebi A.S şöyle buyurdu: Müezzini işittiğiniz zaman onun söylediği gibi söyleyin. Sonra da bana salavat okuyun. Kim, bana bir salavat okursa Allah ona on rahmet eder. Sonra Allah’tan benim için vesileyi isteyin. Muhakkak ki vesile, cennette bir menziledir. O, Allah’ın kullarından ancak bir kişi içindir. O kişinin de ben olacağımı umuyorum. Kim, Allah’tan benim için vesileyi isterse o kişiye şefaatim helal olur.

Allâh’ümme Salli ve Sellim ve bârik alâ seyyidinâ ve Mevlânâ Muhammedin salâte ehli muhabbetihî ve alâ êlihi ve sahbihî ve sellim.

Heva: Nefsi emmarenin meyl ve rağbet eylediği muharremattır.

HEVAYI TERK ETMEK

Kim hevayı terk ederse Allâh’ü Teâlâ onu havanın üzerine bindirir.

Vasıti’den rivayet edildi:

Bir gemide yolculuk halinde idim. Gemi parçalandı. Ben ve hanımım geminin bir bölümünde kaldık. Eşim o halde bir kız çocuğu dünyaya getirdi. Yüksek sesle bana seslendi;

-“Susuzluk beni öldürüyor,” dedi. O anda başımı yukarı kaldırdım. Havada bir adam oturuyordu. Elinde altından bir halka, içinde de kırmızı yakuttan bir bardak vardı.

-“Buyur, ikiniz de için,” dedi, biz de içtik. İçtiğimiz şeyin tadı miskten güzel, baldan tatlı idi. Sordum;

-“Allah rahmet etsin, sen kimsin?” dedim.

-“Mevla’nın bir kuluyum,” dedi.

- “Bu mertebeye nasıl ulaştın?” dedim

-“Allah’ın rızası uğrunda hevayı terk ettim. O da beni havada oturttu,” dedi. Sonra da gözden kayboldu.

Mevla’nın rızasını tahsil ve makam olarak da Cenneti kazanabilmen için hevayı terk etmen icap eder.

Safvan bin Selim çok ibadet eder, çok namaz kılardı. Kış günlerinde dışarıda yerde yatardı ki, nefsi soğuktan kurtulmasın. Yaz günlerinde de evinde yatardı ki, havanın sıcak olması sebebi ile nefsine azab etmiş olsun. Secdede ruhunu teslim edinceye kadar bu hal adeti oldu. Allah’ın rahmetine ve cennetine kavuştu.

Eğer nefsin, “onlar kuvvetli kimselerdi, sonradan gelenler nasıl onlara yaklaşabilsin?” derse ona kadınların halini söyle, de ki;

-“Onlar kadın olmalarına rağmen mücahede ve mücadelede erkeklerden geri kalmadılar. Hatta erkeklerin ulaşabildiği makamlara ulaştılar. Rabiatül Adeviye ve Meymunet-üz Zenciyye gibi.”

Şu söz ne kadar güzeldir:

Kadınlar bizim söylediğimiz gibi olsaydı,

Elbet erkeklerden daha faziletli olurlardı.

Müenneslik Güneş* için bir ayıp değil,

Müzekkerlik de Hilal için bir şeref olmadı.

AHİRETE HAZIRLANMAK

Ebedi kalacağı yere çağrılan bir kavmin azıksız olması çok hayret vericidir.

Salihlerden birinin ruhunu almak üzere ölüm meleği yanına girdi. Salih kişi Azrail A.S’a dedi ki:

-“Merhaba, vallahi 50 senedir senin için hazırlanıyorum.”

Abdullah bin Mübarek ruhunu teslim ederken gözlerini açtı, sonra güldü ve şu ayet-i kerimeyi okudu:

“-Böyle ebedi bir saadet için çalışsın çalışanlar.” (Saffat-61)

Kardeşlerim! Dünya bir saat (gibi kısa) dır. Onu itaat ile geçirin.

Belki gafiller için, yarın ahirete bırakmadan, daha bu dünyada iken mahcubiyet ve pişmanlık tahakkuk eder.

HİKAYE

KÖŞK BİTTİ ÖMÜR DE BİTTİ

Adamın biri çalışıp mal kazandı. Bir köşk yaptırdı. Koltuğuna oturdu ve dedi ki:

-“Ey Nefsim! Artık senelerce rahat içinde yaşa, ben sana yetecek kadar mal topladım.”

Sözünü henüz bitirmişti ki ölüm meleği, üzerinde eski elbiseler, boynunda fakirlere benzer torba takmış bir adam kılığında kendisine doğru yöneldi. Heybetsiz, ama büyük bir şiddetle kapıyı çaldı. Hizmetçiler ayağa fırladı,

-“Ne işin var burada?” diye çıkıştılar.

-“ Bana efendinizi çağırın” dedi.

-“Senin gibi birine efendimiz çıkmaz” dediler. Ama hadiseden de efendilerini haberdar ettiler. Adam:

-“Niçin dövüp kapıdan kovmadınız ?” dedi.

Ölüm meleği evvelkinden daha şiddetli bir şekilde bir şekilde kapıyı tekrar çaldı. Nöbetçi ona doğru fırladı.

-“Efendinize haber verin, ben ölüm meleğiyim” dedi. Bu haber orada bulunanlara bir panik ve korku saldı. Efendileri korktu, alçaktan aldı;

-“Ona yumuşak bir şekilde konuşun, bir şeyister mi ?” dedi. Ölüm meleği adamın yanına girdi.

-“Malın hususunda ne yapayım. Seni çıkarmadan ben çıkmam” dedi. Bunun üzerine adam malını topladı:

-“Allah lanet etsin, beni Rabbime itaatten meşgul ettin” dedi. Allah o mala konuşma kabiliyeti verdi. Mal, fasih ve güzel ifadelerle adama şöyle dedi:

-“Neden bana lanet okuyorsun? Halbuki sultanlar takva ehli ve fakirleri kovarken sen benim vasıtam ile onların yanına giriyordun.”

Beyt:

Kapıya bir geda1 gelse efendînâ uyur derler.

Elinde bir güzâr olsa içeriye buyur derler.

“Benim vesilem ile güzel kadınları nikahlıyordun. Benim hatırıma sultanların meclislerinde oturuyordun. Şer ve isyan yollarında harcarken ben kaçınmıyordum. Eğer beni hayır yolunda harcasaydın sana fayda verirdim.”

Daha sonra ölüm meleği adamın ruhunu aldı.

Kim, ölüme hazırlanmazsa, ölüm anındaki pişmanlık fayda vermez.

Şair ne güzel söylemiş:

Her canlı hazırlanır. Hazırlanana ne mutlu.

(1)

HANIMINI ARACI KOYDULAR

Bel’am bin Baura’nın bir hanımı vardı. Bel’am onu sever ve itaat ederdi. Bel’am’ın kavmi büyük hediyeler toplayıp hanımına verdiler. O da hediyeleri kabul etti. Hanımına:

-“Başımıza bir felaket geldi. Bu mevzuda Bel’am ile bir konuşuver” dediler. Hanımı Bel’am’a şöyle dedi:

-“Kavmine karşı yapman icab eden bir komşuluk hakkı vazifen var. Düşmanlarına karşı kavmine yardım etmeyip, onları hakir ve zelil bırakan senin gibi biri yok. Halbuki onlar sana iyilik de yapıyorlar. Sen de onların yardımlarına karşılık vermeye ve meseleleri ile ilgilenmeye layık birisin”.

Bu sözler üzerine Bel’am hanımına:

-“Eğer bu işin Allah tarafından olduğunu bilmeseydim elbette kavmimin isteklerini yerine getirirdim” dedi. Ama hanımı ısrarında devam etti ve bu görüşünden çevirdi. Bel’am merkebine bindi ve Musa A.S’a beddua etmek maksadıyla dağa (Husban) müteveccihen yola çıktı. Merkep biraz gitti ve diz çöktü. Bel’am indi ve merkebi öldürecek derecede dövdü. Merkep ayağa kalktı. Bel’am tekrar bindi. Merkep yine diz çöktü. Bel’am tekrar dövdü. Hazreti Allah merkebe konuşma kabiliyeti verdi. Bel’am’a şöyle dedi:

-“Ya Bel’am! Sana yazıklar olsun. Nereye gidiyorsun? Görmüyor musun ki şu önümdeki melekler benim yüzümü geriye çeviriyorlar. Musa A.S ve müminler aleyhine dua etmek üzere gitmene nasıl razı olurum”.

Beddua ettiğinde Hazreti Allah onun dilini kavmi aleyhine, hayır dua ettiği zaman da Musa A.S lehine çeviriyordu. Kavmi:

-“Ya Bel’am! Sen bizim aleyhimize, onların lehine dua ediyorsun” dediler. Bel’am:

-“Vallahi ancak buna gücüm yetiyor. Allah dilime böyle söyletiyor” dedi.

Sonra dili uzadı, göğsüne kadar sallandı. Kavmine şöyle dedi:

-“Vallahi şu anda hem dünyam hem de ahiretim gitti. Ancak hile ve aldatma yolu kaldı. Onlara hile yapmalıyım.” Kavmine şu hile yolunu söyledi:

-“Kadınları süsleyin, onlara güzel kokular verin, askerlerin içine salın. Askerlerden biri herhangi bir kadın ile beraber olmayı istediğinde de kaçınmamasını kadınlarınıza söyleyin.”

Kavmi Bel’am’ın dediğini yaptılar. Kadınlar askerlerin yanına gittiler. Bir tanesi Beni İsrail’in büyüklerinden birinin yanına vardı. Adam ayağa kalktı. Güzelliğinden hoşlandığı kadının elinden tutu. Musa A.S’a götürdü ve dedi ki:

-“Şüphesiz, bu kadının bana haram olduğunu söyleyeceğini tahmin ediyorum”. Musa A.S:

-“Evet, bu kadın sana haramdır, ona yaklaşma” dedi. Adam:

-“Vallahi bu konuda sana itaat etmeyeceğim” dedi. Sonra kadını bir çadıra koydu ve üzerine çullandı. O anda Allah C.C İsrail oğullarına taun hastalığını gönderdi.

Fahhaz bin Gırar Musa A.S’ın emrinde, halk arasında faziletli olarak bilinen, güçlü-kuvvetli bir zat idi. Adam kadını götürürken orada yoktu. Geldiğinde taun hastalığı da İsrail oğulları arasında hızla yayılıyordu. Hadiseyi haber verdiler. Tamamı demirden olan mızrağını aldı. Çadıra girdi. Onlar yatakta idiler. Mızrağını saplayıp her ikisini de mızrağına dizdi. Çadırdan dışarıya çıkardı. Mızrağın yukarı kısmından tutup alt tarafını dirseğine, ortasını da sakalına dayamak suretiyle havaya kaldırdı. Musa Aleyhisselâma hitaben şöyle dedi:

-“Sana asi olanı böyle yaparız”.

O anda Allah İsrail oğullarından taun hastalığını kaldırdı. Kendisi de İsrailoğulları’ndan taun hastalığının kalkmasına vesile olan kişi sayıldı. Öyle ki, onların zina etmelerinden öldürülmelerine kadar geçen kısa zamanda hastalığa tutulanların sayısı yetmiş bine ulaşmıştı.

Bundan sonra Musa A.S’ın kavmine fetih ve o belde ahalisi üzerine galibiyet tahakkuk etti.

İmamı Gazali diyor ki:

Bel’am baktığı zaman Arşı görürdü. Onun bir tek hatası olmuştu. Dünyaya ve dünya ehline bir defacık meyletmişti. Allah dostlarından birine bir defa olsun hürmeti terk etmemişti. Önceleri meclislerinde on iki bin hokka bulunur ve talebeler konuştuklarını not alırlardı. Kendisinden ma’rifet alındı. “ Bu alemin yaratıcısı yoktur” der hale geldi. Gadabından Allah’a sığınırız.

Salih, en yüksek makamlara yükselse bile bu tür hilelerden emin olmamalıdır.

Denildi ki: Nimet, ancak kadrini bilmeyen ve şükrünü eda etmeyen kimseden geri alınır.

Peygamberlerden bazısı tarafından Allâh’ü Teâlâ’ya Bel’am’ın bunca kerametlerden sonra tart edilmesinin –kovulmasının- hikmeti sorulduğunda Allâh’ü Teâlâ şöyle buyurdu:

-“O, bir gün olsun benim verdiğim nimetlere şükretmedi. Bir defa dahi olsa bana şükretse idi nimetlerimi geri almazdım”.

HİKAYE

HÜSREV VE BALIKÇI

Hüsrev bin Perviz balığı çok severdi. Bir gün hanımı Şirin ile beraber otururken bir balıkçı geldi. Yanında büyük bir balık vardı. Onu Hüsrev’e hediye etti. Hüsrev de balıkçıya dört bin dirhem verilmesini emretti. Şirin:

-“Senin yaptığın kötü bir iştir. Zira bundan sonra başka birine de bu miktarı verdiğin zaman:

-Bak, bana da balıkçıya verdiği kadar verdi der,” dedi. Bunun üzerine Hüsrev:

-“Evet haklısın pekiyi çare nedir?” diye sordu. Şirin dedi ki:

-“Balıkçıyı çağır ve: “Söyle bakalım, getirdiğin balık erkek mi idi, dişi mi?” diye sor. “Dişi idi” derse erkeğini getir, “Erkek idi” derse dişisini bul getir de”.

Hüsrev Şirin’in dediği gibi sordu. Balıkçı zeki birisi idi. Yeri öptü ve dedi ki:

-“Efendim! Erkek de değil, dişi de. O balık hünsa1dır”.

Hüsrev bu cevaba güldü ve dört bin dirhem daha verilmesini emretti. Balıkçı bu paraları da yüklenip çıkarken torbasından bir dirhem yere düştü. Eğildi ve o bir dirhemi aldı. Şirin:

-“Gördün mü, ne kadar hafif ve görgüsüz biri. Hizmetçilerinden birine bir dirhemi dahi bırakmadı” dedi.

Bu sözler üzerine Hüsrev öfkelendi ve balıkçıyı geri çağırıp azarladı. Balıkçı yine yeri öptü ve:

-“Allah ömrünü uzatsın. Yere düşen dirhemi alıp kaldırmamın sebebi, iki tarafında da sultanın ismi ve resmi var, korkarım ki bilmeden birisi üzerine basar ve çiğnerse hafiflik olur, sultana saygısızlık olur” dedi.

Hüsrev balıkçının bu sözlerinden de hoşlandı ve dört bin dirhem daha verilmesini emretti. Balıkçı gittikten sonra şöyle dedi:

-“Kadınların görüşü ve sözüyle hareket eden perişan ve pişman olur.”

Mutlaka amel etmek, amelinde de ihlas üzerine olmak lazımdır. Çünkü ancak bu şekilde yapılan amel Allah’ın fazlı ile kurtarıcıdır.

RASÜLÜLLAH EFENDİMİZİN RÜYASI

AMELLER KURTARICIDIR

Rasülüllah A.S uzunca bir hadisi şeriflerinde buyurdular ki:

Dün gece hayretengiz bir rüya gördüm. Ümmetimden bir adam gördüm. Ölüm meleği ruhunu almak üzere gelmişti. Ana-babasına yaptığı iyilikler geldi ve meleği geri çevirdi.

Ümmetimden bir kimse gördüm; kendisine kabir azabı hazırlanmıştı. Abdesti geldi onu kabir azabından kurtardı.

Ümmetimden bir kimse gördüm; şeytanlar etrafını sarmıştı. Zikrullah’ı geldi. Şeytanların arasından kurtardı.

Ümmetimden bir kimse gördüm; azab melekleri kendisini kuşatmıştı. Kıldığı namazlar onların elinden kurtardı.

Ümmetimden bir kimse gördüm; susuzluktan dili dışarıya fırlamıştı. Su içmek için havuza her vardığında engelleniyordu. Tuttuğu oruçlar geldi kana kana, su içmesini sağladı.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Peygamberler halka halka oturmuşlar. Ne zaman bir halkaya yaklaşsa derhal uzaklaştırılıyordu. Cünüplükten guslü geldi. Elinden tuttu, yanıma oturttu.

Ümmetimden bir kimse gördüm; önü, arkası, sağı, solu zulmet, karanlık idi. Her tarafı karanlık, şaşırmış bir halde idi. Haccı ve umresi geldi. Onu karanlıktan nura, aydınlığa çıkardılar.

Ümmetimden bir kimse gördüm; o müminlere konuşuyor. Ama müminler ona konuşmuyordu. Sılayı rahim, “akrabasını ziyareti” geldi ve dedi ki:

“- Ey müslümanlar topluluğu bununla konuşun, bununla konuşun.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Ateşin hararetini ve kıvılcımlarını eli ile yüzünden uzaklaştırmaya ve yüzünü korumaya çalışıyordu. “Sadaka”’sı geldi, yüzüne perde ve başına gölge oldu.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Zebaniler her tarafından gelip onu yakalamıştı. “Emri bil ma’ruf ve nehyi anil münker”’i geldi. Zebanilerin elinden onu kurtardı ve rahmet meleklerinin yanına koydu.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Dizleri üzerine oturmuştu. Allah ile kendisi arasında perde vardı. “Güzel ahlak”ı geldi, elinden tuttu ve Allah’ın huzuruna çıkardı.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Amel defteri uçmuş ve sol tarafından gelmişti. “Allah korkusu” geldi, amel defterini aldı ve sağ eline koydu.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Mizanı hafif gelmişti. “İslamî gayreti” geldi, mizanını ağırlaştırdı.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Cehennemin kenarında duruyordu. “Allah korkusu” geldi. Cehennemin kenarından kurtardı ve gitti.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Cehenneme düşmüştü. “Allah korkusundan döktüğü göz yaşları” geldi. Cehennemden onu kurtardı.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Sırat köprüsü üzerinde bazen sürünerek yürüyor, bazen diz çöküp oturuyor, bazen de takılıyordu. Benim üzerime okuduğu “Salavat”’ı geldi. Elinden tuttu, ayağa kaldırdı ve sırattan geçti.

Ümmetimden bir kimse gördüm; Cennetin kapısına kadar gelmişti. Kapılar yüzüne kapandı. “La İlâhe illallah” kelime-i şahadeti geldi. Cennetin kapıları ona açıldı, cennete koydu.

Peygamber S.A.V buyurdular:

“Kim ihlas ile “La İlâhe illallah” derse cennete girer.”

Denildi ki:

-“Ya Rasülallah, ihlas nedir?” Buyurdular ki:

-“Allah’ın haram kıldığı şeylerden kendini alıkoymandır.”

Bu açıklamalardan anlaşıldı ki; Kurtuluş her ne kadar Allâh’ü Teâlâ’nın fazlı ve rahmeti ile olsa da lakin bu, salih amelleri işlemeye bağlıdır.

Öyle ise salih ameller ile meşgul ol. Sadece dışını yıkamak ve kokulanmak suretiyle süslemekle meşgul olma. Zira Allah, sizin niyetlerinize ve amellerinize bakar, suretinize, dış görünüşünüze ve boş sözlere değil.

HİKAYE

Zahidlerden birisi çok ibadet ederdi. Bir adam onu elbisesi kirlenmiş bir vaziyette gördü.

-“Ey zahid! Neden elbiseni yıkamıyorsun?” dedi. Zahid dedi ki:

-“Yıkasam ikinci defa kirlenir.” Adam:

-“Tekrar yıkarsın” dedi. Bunun üzerine abid şöyle dedi:

-“Allâh’ü Teâlâ bizleri elbisemizi yıkayalım ve ömrümüzü bu işte tüketelim diye yaratmadı. Belki itaat ve ibadet için yarattı.”

Ayet Meali: İnsanları ve cinleri ancak bana ibadet etsinler diye yarattım.

Yani, bana ibadete götürecek bir anlayış ile anlasınlar diye yarattım.

Dünya bir saattir. (Yani ömür bir saat gibi kısa bir zaman zarfıdır.) Onu itaat üzere yaşayarak geçir.

(3)

İmam-ı Gazali bazı Allah dostlarından nakletti:

Nefis bir isyan yapmak istediği ve şehvete yöneldiği zaman, sen ona karşı çık. Allâh’ü Teâlâ’yı, Resülüllah’ı ve bütün peygamberlerini ve kitaplarını şefaatçi kılsan ve ona ölümü, kıyameti, cennet ve cehennemi hatırlatsan yine de boyun eğmez ve şehveti terk etmez.

Sonra onun gıdasını kesmek suretiyle karşılık verdiğin zaman sakinleşir ve şehvetleri terk eder.

NEFSİ EMMARE’YE TABİ OLMAK HELAK EDİCİDİR.

Nefsi emmareye tabi olmak dinde helak edicilerden sayıldı.

Bunun açıklaması Rasülüllah S.A:V’in miracının hikmetinde zikredildiği üzere şöyledir:

Dört büyük melek (Cebrail, Mikail, İsrafil, Azrail) dört meselede dört bin sene tartıştılar, halline muvaffak olamadılar. Rasülüllah Aleyhisselâm peygamber olarak gönderildiği zaman çözemedikleri meselelerin ancak onun tarafından halledileceğini anladılar ve bu hususta Allâh’ü Teâlâ’ya yalvardılar. Bunun üzerine Hazreti Allah habibini huzuruna çağırdı, vahy ettiğini vahy etti.

Sonra buyurdu ki:

-“Ya Muhammed! Mele-i Âlâ’nın (dört büyük melek) tartıştığı şeyleri biliyor musun?” Rasülüllah Aleyhisselâm buyurdu ki:

-“Evet biliyorum. Keffârât, münciyât, derecât ve mühlikât’ın neler olduğunda tartışıyorlar.”

Hazreti Allah:.

-“Ey meleklerim! Müşkilatınızı çözecek zatı buldunuz, suallerinizi sorun” buyurdu.

-“İsrafil Aleyhisselâm “keffaretler (günahların affına vesile olan ibadetler) nedir?” diye sordu. Aleyhisselâm efendimiz cevap verdi:

-“Şiddetli soğuklarda (dahi) suyu her uzva gereği gibi hakkınca vererek abdest almak, ayakların cemaate yürümesi, bir namazdan sonra (ikinci) namaz vaktini beklemek.”

Mikail A.S:

-“Derecât (mümine manevi derece kazandıran şeyler) nedir?” diye sordu. Rasülüllah A.S:

-“Yemek yedirmek, selamı yaymak, insanlar uykuda iken gece namaz kılmak,” buyurdu.

Sonra Cebrail A.S:

-“Münciyât (mümini kurtaracak şeyler) nedir?” diye sordu. Rasülüllah A.S:

-“Gizli ve âşikarda Allah’tan korkmak, fakirlik ve zenginlik hallerinde, doğruluk, öfke ve rıza anında adalet” buyurdu.

Azrail A.S:

-“Mühlikât (insanı helak eden şeyler) nelerdir? diye sordu. Rasülüllah A.S: -“İtaat olunan cimrilik, tabi olunan heva (nefis), kişinin kendini beğenmesidir” buyurdu.

Hazreti Allah C.C her defasında “Muhammed doğru söyledi” buyuru.

Sırrı-yi Sekati Kuddise Sirruh’dan rivayet olundu. Buyurdu ki:

-“Cüneyd-i Bağdadi’nin yanına girdim, ağlıyordu. Ona:

-“Niçin ağlıyorsun?” diye sordum. Dedi ki:

-“Dün gece küçük kızım bana geldi ve “Babacığım, bu gece sıcak bir gecedir, sen de su kabını buraya koyuyorsun” dedi. Gözlerim ağırlaştı, uyudum. Rüyamda çok güzel bir cariye gördüm. Gökyüzünden inmişti. Ona:

-“Sen kimin içinsin?” diye sordum. Dedi ki:

-“Bardaktan soğuk su içmeyenler için” dedi.

-“Uyandığımda bardağı aldım yere vurdum”.

Sırri’yi Sekati; “desti (bardak) kırıklarını gördüm” dedi.

O büyük zatların dünya nimetlerini terk edişlerine bak. Nefisleri için soğuk suya ve leziz yemeklere razı olmadılar.

Denildi ki:

Dört şey, ancak dört şey ile elde edilir,

1- (Ahiret) nimetleri, (dünya) nimetlerini terk etmekle,

2- Baki (ahiret), faniyi (dünyayı) terk etmekle,

3- Allah’ın rızası, nefsin öfkesini terk etmekle,

4- Ahiret rahatı, dünya rahatını terk ekmekle elde edilir.

Rivayete göre:

Selef-i Salihin, yaşları kırka yaklaştığı zaman döşeğini dürer, katlar, geceleri yatmazdı. Ancak duha namazından sonra kaylule (öğle uykusu) için yatarlardı.

Tabiin ve teb’a-i tabiinden Alkame, Hammad, İbn-i Müseyyeb, Fudayl, Lavus, Rebi ve diğerleri gibi bir çok zevat, geceleri ihya ederler, yatsı abdesti ile sabah namazını kılarlardı. Onların kıyamı (ibadeti) ruhları için gıda idi.

Ebu Hanife Rahmetullahi Aleyh’in gece zikri vardı. Bu da; Kur’an-ı Kerim’i hatim etmekti. Kırk sene yatsı abdesti ile sabah namazını kıldı. Geceleyin ağlamasını komşuları işitir ve ona acırlardı.

(5)

EFENDİMİZİN SÜNNETLERİNE TABİ OLMAK

Şeyh Ekber (Kuddise sirruhul ethar) buyurdular ki:

Nebi Sallallahü Aleyhi ve Sellem’in sünnetlerinin bir tanesi hariç hepsine riayet ettim. O bir sünnet de; efendimiz kızı Fatıma R.A validemizi Hazreti Ali R.A ile evlendirdi. Onun evine gider ve çekinmeden onun evinde gecelerdi. Kızım yok ki, evlendirsem de onun evinde gecelesem.

HİKAYE

Rasülüllah’ın sünnetlerine yapışmanın, riayet etmenin faydası şu hikayeden anlaşılıyor:

Haccac zamanında insanlar defalarca yağmur duası yaptılar. Bir damla yağmur düşmedi. Onlara şöyle denildi:

-“Eğer içinizden ikindinin sünneti ve yatsının ilk sünnetini terk etmeyen bir şahıs dua ederse maksat hasıl olur, değilse kırk defa dua etseniz yine talebiniz kabul olmaz.”

Bunun üzerine bu evsafta birini aradılar, bulamadılar. Haccac, kendi durumuna baktı. Kendisini bu sıfata uygun buldu. Dua etti. O anda şiddetli bir yağmur yağdı ve maksat hasıl oldu.

Haccac, zulüm ile meşhur bir zat olmakla beraber duasının kabulü, Rasülüllah Efendimizin sünnetine riayet etmesinin bereketi iledir.

Rasülüllah’ın sünnetlerine ve edeplere riayet, nefsin hevasına da muhalefet etmek lazımdır. Şüphesiz ki, nefsin hevasına tabi olan, hayvanlardan daha aşağıdır ve en şiddetli azab derekesine düşecektir.

(4)

Ecel gelmeden evvel tevbe ve güzel amel icab eder. Bu da, ancak kısa emel ile mümkün olur.

Bil ki; kötü amel ile beraber ecelin yaklaşması şekil bakımından çok ağır ve ceza bakımından çok zordur.

HİKAYE

EN KÖTÜ ÜÇ ŞEY

Bir gün Nûşirevân’ın meclisinde hukemâ’dan üç kişi toplanmıştı. Söz, “en kötü şey”’in ne olduğuna geldi. Rum’lu olanı:

- “Fakirlikle beraber ihtiyarlık” dedi. Hind’li:

- “Bedenin hasta ve yaralı olup bir çok sargı ile sarılı olması” dedi. Hakîm Bezer Cumhur da:

- “Kötü amel ile beraber ecelin yaklaşması, gelmesidir” dedi. Hep birlikte üçüncüsünün sözü üzerine ittifak ettiler.

Denildi ki:

Dünyada dört şey afettir:

1- Yalnız başına ihtiyarlık,

2- Gurbette hastalık,

3- Yoklukta borcun çok olması,

4- Asi evlat ile beraber yaşamak.

Bazıları dedi ki:

Dünyada çok kötü olan şeyler dörttür:

1- Anlayışsız arkadaş,

2- (Yazarken) akmayan mürekkeb,

3- Koşmayan merkep (bugün yürümeyen, arıza yapan araba olarak da düşünmeli),

4- Aydınlatmayan kandil.

1 Riyazet: Nefsi kırma, zühd ve takva maksadı ile rahat ve hoşa gidecek şeylerden uzak durup perhizle ve az şeyle yetinerek yaşayış.

2 Mücahede: Nefsi yenmek için gayret sarf etme.

* Arabca gramerinde kelime itibarı ile Güneş müennestir.

1 Geda: Dilenci,yoksul.

1 Hünsa: Kendisinde hem erkeklik, hem dişilik alameti bulunan.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 13837

17. SOHBET: RİYA

Meali:O gün, ne mal fayda verir, ne de oğullar. Ancak Allah’a (hastalıklardan) halis ve pak bir kalb ile gelenler müstesna.

Altmış kalb hastalığından beşincisi dini işlerde riyadır. Bu da faziletleri göstermek sureti ile kalblerde yer edinmeyi istemek, ahiret ameli veya onun delili ile dünya menfaati arzu etmektir. Ya da ahiret amelinin delilini murad etmektir; Dudakların kuruması, sesi alçaltmak gibi. Veya o ibadeti insanlardan birine bildirmektir. Bu da duysunlar diye, şöhret için yapılmış olur.

Riyanın zıddı ihlastır.

İhlas: İtaat etmek Sûretiyle Allah’a yakınlık maksadını riyaset, mal, evlenme gibi dünya menfaatlerinden ayırmaktır.

RİYANIN ALETİ:

Kendisi ile riya yapılabilen şeyler beştir.

1- BEDEN:

Beden ile şöyle riya yapılabilir.

a- Zayıflık ve hastalık izhar etmek suretiyle: Az yemeğe, ibadet için çok çalışmaya ve ahiret korkusunun kendisine galip olduğuna delalet etmesi için.

b- Renginin sarardığını izhar etmek: Geceleri uykusuz kaldığına delalet etsin diye.

c- Sesin kısık ve cılız olduğunu izhar etmek: Oruç tutuğuna, açlıktan mütevellid zayıflığa ve benzeri şeylere delalet etsin diye.

2- ŞEKİL VE KIYAFET:

a- Sünnete tabi olduğunu izhar etmek için; Yün elbise giymek, (1) onu bacaklarına, yukarı doğru sıvamak, kalın ve yamalı elbise giymek, sarık takmak. Böyle yapmakla insanların kendisine meyletmesini, yaklaşmasını düşünüyor olmak.

b- Kalbi dinine ihtimam ile dolu olup dikişe ve yıkamaya önem vermediğini izhar etmek için, ya da tevazu sahibi olduğuna, nefsini kırdığına ve dünyadan vazgeçtiğine delalet etsin diye yamalı ve kirli elbiseler giymek.

3- SÖZ, KONUŞMA:

a- İlminin çokluğunu ve selefi sahihinin hallerine aşırı dikkat ettiğini izhar etmek için; hikmetli sözler, gizli bilgiler ve hayret edilecek, şaşılacak haberleri konuşmak ve vaaz etmek.

b- Görenler vaktini zayi etmediğini sansınlar diye; dudaklarını hareket ettirerek zikir etmek.

c- Kalbinde meydana gelen hüzne veya azab düşüncesi ile korktuğuna delalet etsin diye, okurken sesini inceltmek, yumuşatmak ve güzelleştirmek.

d- Dünyevi maksatlarına kavuşmak için; geçmişte işlediği itaatleri, yaptığı iyi şeyleri anmak.

e- İlmi kabiliyetini insanlara göstermek için; hasmını alt etmek için mücadele etmek.

f- Birinin muhabbetini kazanmak maksadı ile herhangi bir kişi hakkındaki gıybeti ret etmek.

Ölünün ruhu için ücret mukabili hatim, tehlil ve tesbih okumak da bu kabilden olsa gerektir.(2)

4- AMEL:

Yalnız olduğu zamanlar değil de, başkalarının hazır olduğu yerlerde, insanlar kendisine saygı duysunlar düşüncesi ile; namaz kılan kişinin kıyamı, ruku ve secdeyi uzatması, tadili erkana riayet, namazda Allah korkusu üzere bulunduğunu zannetsinler diye başını eğmek, sükun izhar etmek, ayaklarını ve bedenini salih insanlar gibi düz tutmak.

Diğer ibadetleri de namaza kıyas et.

Camiler, medreseler ve köprüler yaptırmak da bu kabilden olabilir.

5- ARKADAŞ VE ZİYARETÇİLER:

a- İnsanların, çok defa da eşraftan ve uzaktan gelenlerin gelişi ile ferahlanmak.

b- Davetlere, cumalara giderken arkasından insanların yürümesi ile ferahlamak.

c- “ Bu, mürşidi kamildir, çok bağlısı vardır” desinler diye gideceği yerlere yalnız gitmemek ve bununla da övünmek.

RİYA’DAN MAKSAD

Mürainin riya ile maksadı şunlar olabilir:

1- İnsanlar nazarında makam-mevki ve itibar elde etmek

İşlerini görebilmek için, kalbleri kendisine meylettirmek, kendisini sevmeye ve methetmeye cezbetmek.

2- Riyayı isyana vesile kılmak: Yetimlerin mallarını yemek ve kadınlara yaklaşıp zina yapmak.

3- Mübah olan şeylere vesile kılmak: Kadınları kendisi ile evlenmeye teşvik için riya yapmak gibi.

4- İtaat sayılan bir şeye vesile kılmak: Talebenin hocasına itaat etmek suretiyle onun nazarında bir yer edinmek ve ondan faydalı ilim öğrenmek.

Böylece riyadan maksat dört kısımdır.

İbadet eden kimse uyanık olup, Ucub ve riyaya düşmemelidir. Zira Allâh’ü Teâlâ ihlaslı olan ile riyakarı ayırt eder. Çünkü O, her şeyden haberdardır ve her şeyi görücüdür. (3) Az olan da küçük olan da ondan gizli değildir. (İyi ve kötü) çok az da olsa muaheze edecek, değerlendirecektir.

RİYANIN HÜKMÜ:

Riya, eğer şecaat ve yazı gibi bir dünya işi ile yapılıyor ve mahzurdan da uzak bulunuyorsa haram değildir. Yok, eğer dünyevi bir maksad için yapılıyorsa, gayret ve arzusunu, süratle geçen fani dünyaya hasrettiği (yönelttiği) için kötülenmiştir ve tenzihen mekruhtur.

Eğer dünya işi ile yapılan riya ahirete müteallık bir amele vesile oluyorsa bu da müstehabdır. Mesela; şeriatın icaplarını uygulamak, bidatleri ve kötülükleri kaldırmak düşüncesi ile bir mevkiye ulaşmak için şecaat izhar etmek gibi.

Amma, sırf Allâh’ü Teâlâ’yı tazim ve onun rızasını tahsil için meşru kılınmış ibadetlerde riya her çeşidi ile tamamen haramdır.

Eğer riya, ibadetin aslı olan farzlarda yapılırsa, mesela insanların arasında iken namaz kılıp da yalnız kaldığı zamanlarda amelini, ne yaptığını gören olmadığı için kılmazsa bu hareket bazılarına göre küfürdür.

Tatarhaniye’den:

Bir kimse riya için namaz kılsa, her ne kadar farz borcu uhdesinden düşse de bir ecir alamadığı gibi riyanın günahına da katlanır, cezasını da çeker.

Denildi ki: Bu durumda şeriatı hafife aldığı ya da mahluku tazimi Halık Teâlâ ’yı tazime tercih ettiği için küfre nisbet edilir.

Belki de küfre nisbet edilme yönü Cami-us Sağir’deki şu hadisi şeriftir:

Hadis Meali: Ümmetim üzerine en çok korktuğum husus Allah’a şirk koşmaktır. Yalnız ben güneşe, aya ve putlara ibadet etmeyi söylemiyorum. Allâh’ü Teâlâ’nın gayrisi için amel etmek (riya) ve gizli şehvet (insanların kendi işlediği amele muttali olmasını sevmek)’i söylüyorum.

Hasan-ı Basri’ye “riya şirk midir?” diye soruldu. Buyurdular ki: Evet şirktir. Sen şu ayeti okumadın mı?

Ayet Meali: Her kim Rabbine kavuşmayı arzu ederse salih bir amel işlesin ve Rabbine yaptığı ibadete hiç kimseyi ortak etmesin.

Riya kalbi bir hastalıktır ve kuvvetli bir helak edicidir, öldürücüdür. Ondan kurtulmaya, ilaç ve tedavi ile onu uzaklaştırmaya ihtiyaç vardır. Bu da:

a- Hastalığın sebeplerini bilmeye bağlıdır. Zira hastalığın sebebi var olduğu müddetçe hastalık da devam edecektir.

b- Hastalığın tehlike ve zararlarını bilmek lazımdır ki ondan kaçılsın.

c- Riyanın zıddı olan ihlasın sebeplerini bilmek lazımdır.

d- İhlasın faydalarını bilmek lazımdır.

RİYANIN SEBEPLERİ:

Geride geçtiği gibi riyanın sebepleri dörttür:

1- Makam, mevki,

2- Tamah,

3- Kötülenmekten kaçmak,

4- Cahillik, riyanın ne demek olduğunu ve zıddını bilmemek.

RİYANIN ZARARLARI:

a- Acıklı bir azaba müstahak olmak,

b- Amelin boşa gitmesi

İbni Mesud Radıyallâhü Anh’ın rivayet ettiği bir hadisi şerifte Aleyhissalatü Vesselam Efendimiz buyurdular ki:

Bir kimse halkın gördüğü yerde namazını güzel kılar, gizlide ise iyi kılmazsa bu hal namazı küçümsemektir ve dolayısı ile o kişi Rabbinin makamını küçümsemiş olur.

Yani, küçümseyen, hafife alan kişinin hareketine benzer. Zaten hafife almayı kastederse kafir olur.

Mahmud bin Lebid’den nakledilen bir hadisi şerifte Peygamberimiz. Aleyhisselâm buyurdular ki:

“Ümmetimin üzerine korkmakta olduklarımın en korkuncu küçük şirktir.” Dediler ki:

“- Küçük şirk nedir Ya Rasülallah?” Buyurdular ki:

“Riyadır. Allâh’ü Teâlâ kıyamet günü insanlara amellerinin karşılığını verirken riya edenlere şöyle buyurur: Dünyada iken gösteriş yaptığınız kimselere gidiniz, bakınız bakalım onların yanında amellerinizin karşılığını bulabilecek misiniz?”

Başka bir hadis-i şerifte buyuruyor ki: Kıyamet günü Allah insanları topladığı zaman bir münadi şöyle seslenir: Kim Allah rızası için yapması gereken amelinde başka birini ortak kılarsa sevabını o kimsenin yanında arasın. Zira Allâh’ü Teâlâ ortaklardan müstağnidir. (Ramuz-1/41-10)

RİYA EHLİ İÇİN İKİ TEHLİKE

Riya ehli için iki tehlike vardır:

1- Cenneti elden kaçırmak, girememek.

Hadis-i Şerif: Şüphesiz cennet “Ben her cimri ve riyakara haramım” der.

2- Cehenneme girmek.

Hadis-i Şerif: Kıyamet günü ilk çağrılacak olan (şu üç sınıf insandır.) Kur’an okuyan, Allah yolunda çarpışan ve zengin. Allâh’ü Teâlâ Kur’an okuyana buyurur ki:

- Allah Rasülüne indirdiğim (Kur’an)ı sana öğretmedim mi? O kişi:

- Evet öğrettin der. Allan C.C.

- Peki ne amel ettin? diye sorar. O da:

- Ya Rabbi gece - gündüz onu okudum der. Bunun üzerine Allâh’ü Teâlâ:

- Yalan söyledin der. Melekler de “Yalan söyledin” derler. Hazreti Allah şöyle buyurur:

- Sen “filan kişi ne güzel okuyor” desinler diye arzu ettin.

Daha sonra Allah yolunda çarpışan ve zengin olan getirilir.

Hasılı, riyanın kötülüğü hakkında varid olan Hadis-i şerifler çoktur. Bizim zikrettiklerimiz akıllı müslümana yeter.

3- Allâh’ü Teâlâ kendisinde zerre miktarı riya bulunan ameli kabul etmez.

Hadis-i Şerif : (Dini hususlarda) riyanın en azı dahi şirktir.

Hadis-i Şerif : Hazen kuyusundan Allah’a sığının. Sahâbe-i Kiram: “Nedir o Ya Resülallah?” dediler. Aleyhisselam Efendimiz buyurdular ki:

- Cehennemde bir vadidir ki, (Kur’an-ı) riya için okuyanlara hazırlanmıştır.

Yine buyurdular ki: Allâh’ü Teâlâ “Kim bir amel işler de ona benden başkasını ortak kılarsa o amel onun içindir.”

Rasülüllah A.S’a “Kurtuluş ne ile mümkündür?” diye sorulduğunda buyurdular ki:

- Kişinin Allah’a itaat olan bir ameli işlemesi ve o amel ile insanların (rızasını) düşünmemesidir.

Rasülüllah A.S’dan: Cehennem ve Cehennemdekiler riya ehlinin (şerrinden) Allah’a yalvarırlar. Denildi ki:

- Ya Resülallah Cehennem niçin yalvarır? Cevaben:

- Riya ehlinin azab olunduğu ateşin hararetinden, buyurdu.

Bu anlatılanlarda basiret sahipleri için büyük ibretler vardır.

Bunun içindir ki eskiler riyadan kaçınmak maksadıyla sadakayı insanların gözü önünde vermeyip çok gizli vermeye çalıştılar.

Hatta bazıları sadakayı verenin kim olduğu bilinmesin diye âmâ (kör) fakir arardı. Bazısı fakirler uykuda iken sadakayı onun elbisesine bağlardı. Bazısı da fakirlerin geçeceği yola bırakıverirdi.

Ayet Meali: Eğer sadakaları âşikâre verirseniz (nafile sadakaları açıktan verirseniz) o ne güzel şeydir. Eğer sadakaları gizler de onları öylece fakirlere verirseniz bu, (aşikare ya da zengin olanlara vermenizden) sizin için daha hayırlıdır ve günahlarınızdan bir kısmını örter. Her ne yaparsanız Allah ondan hakkıyla haberdardır.

Amma farz olan sadakayı (zekatı) başkaları duysun ve versin diye, bir de töhmet altında kalmamak için aşikare vermek dahamünasiptir. Farz olan sadaka ki, zekat gibi; onun fakirlere verileceği bellidir. Bu mevzu fıkıh kitaplarında açıklanmıştır.

Denildi ki: Sağ eli sadaka verip sol eli bunun farkına varmayacak şekilde gizleyen kimsenin hareketi dağlardan ve demirlerden daha şiddetli, daha sağlamdır.

Ebu’l Leys’ den:

Sadakada övülmüş on haslet vardır. Bunlardan beş tanesi dünyada, beş tanesi de ahirettedir. ( Kitabın haşiyesinde sayılmıştır) (4)

Bazı arifler dedi ki:

Gösteriş için ve işitsinler diye itaat sayılan şeyleri yapan kişi, cüzdanına çakıl taşlarını doldurup da pazara çıkan adam gibidir. İnsanlar: “Şu adamın cüzdanı ne kadar da dolu” derler. Taşların, insanların böyle söylemesinden başka kişiye faydası yoktur. Onlarla pazardan bir ihtiyacını almak istese pazarcılardan hiç kimse kendisinebir şey vermez.

Riya sahibi de böyledir. Şüphesiz ahiret sokağından (cennet nimetlerinden) hiç bir şey alamaz. Zira kontrol eden (Rabbimiz) bunu görmektedir. (5)

Allah’tan başka ibadet edilecek kimse olmadığına, her şeyin yaratıcısının Allah olduğuna, ondan başka veren, mani olan, fayda ve zarar veren olmadığına inanan kişi ihlassız hiç bir amel yapmaz. Zira bizler dininde ihlas sahipleri olarak Allâh’ü Teâlâ’ya ibadet etmekle, başkasını da ibadette Ona ortak kılmamakla emir olunduk. Öyle ise senin de, ibadetini başkasını kasıt kokusundan ayırman icab eder.

Nebi S.A.V Muaz bin Cebel’i Yemen’e gönderirken:

-“Dininde (gizli-açık şirk çeşitlerinden) halis ol, az amel sana kafi gelir” buyurdular.

Tevrat’ta şöyle zikredildi:

Kendisi ile benim rızam murad olunan şeyin azı çoktur. Rızamın gayrisi murad olunan şeyin de çoğu azdır.

Cami-us Sağir’de zikredilen bir Hadis Şerifte şöyle buyuruldu:

Bir kimse kırk sabah Allah için ihlas üzere olursa hikmet çeşmeleri kalbinden diline çıkar (akar).

İhlasın faydaları ve güzellikleri pek çoktur ve gizlenemeyecek kadar açıktır. Bu husus hadis-i şeriflere bakıldıktan sonra daha iyi anlaşılacaktır.

Bayezid-i Bistami Kuddise Sirruh’dan:

Otuz yıl ibadet ettikten sonra bir adam gördüm, şöyle diyordu:

-“Ya Eba Yezid! Allâh’ü Teâlâ’nın hazineleri ibadetle doludur. Eğer sen O (onun rızası) na kavuşmak istiyorsan amelinde zillet, hakirlik ve ihlas üzere ol. (6)

DUA:

Allah’ım!

Bizi itaatte ihlas ile rızıklandır. Dünyayı gözlerimizde nefret ettir, zira o bir pisliktir.

Allah’ım!

Kalblerimizi nifaktan, amellerimizi riyadan, dillerimizi yalandan, gözlerimizi hıyanetten temizle. Şüphesiz ki sen, gözlerin hain bakışını da, kalblerin gizlediğini de bilirsin.

Allah’ım!

Bizi meşakkatsiz bir yaşayış, riyasız amel, hevasız din, ölmeden önce tevbe, ölüm anında rahat, ölümden sonra mağfiret, azabsız afv, hesapsız cennet, perdesiz cemalini görmekle rızıklandır.

Allah’ım!

Bizi ihlaslı kimselerden kıl. İhlası bizim için ölüm anında mirac, kabirde kandil ve ışık, cennette yol ve genişlik eyle. Çadırlarda (kocalarına) hasredilmiş hurileri eş kıl. Bizi müttekîler topluluğu ile haşr et.

Allah’ım!

Senden zahmetsiz, helal ve temiz rızık, duamızı red etmeyip kabul buyurmanı isteriz. İki alçaklık; düşmanların kahrı ve borcun galebesinden sana sığınırız. Emir’ül Mü’mine ve onun müslüman askerlerine yardım et. Amiyne Ya Muiyn.

RİYA -II

Ebu Hüreyre R.A’dan: Rasülüllah S.A.V buyurdular:

Sizden biri mescide girdiği zaman Nebi A.S’a salavat getirsin ve “Allah’ım beni şeytandan koru” desin.

Cami-us Sağir’de şu ziyade (ilave) vardır:

“Sizden biri mescide girdiği zaman Nebi üzerine selam versin ve şöyle desin: “Allah’ım, bana rahmet kapılarını aç.” Mescidden çıktığı zaman yine Nebi üzerine selam versin ve şöyle desin: “Allah’ım, beni kovulmuş şeytandan koru.”

Allah’ım! İman ehlini kemale ulaştırmak, ihsan ehlinin derecelerini yükseltmek için gönderilen ve insan nev’inin seçilmişi olan Muhammed A.S’a, onun ilim ve irfan sahibi âl ve ashabına salat et.

(1)

YÜN ELBİSE GİYMEK

Rivayete göre; dört şey büyük günahlardandır:

1- Dünyalık elde etmek için yün elbise giymek.

2- Salihleri sevdiğini iddia edip onların yaptıklarını terk etmek.

3- Zenginleri kötüleyip onlardan bir şeyler almak.

4- Çalışmayıp başka insanların kazacını yiyen adam.

(2)

ÖLÜNÜN RUHUNA ÜCRET MUKABİLİ HATİM OKUMAK

Bilmelisin ki, bu mevzuda asıl olan; kişinin hac, namaz, oruç, sadaka ve diğer amellerinin sevabını diri ya da ölü olan başka birine bağışlamasıdır. Mesela: Kur’an okumak gibi. Lakin, bunun için ücret istemek bize göre caiz değildir.

Hazreti Enes R.A Rasülüllah A.S’a sordu:

-“Ya Rasülallah! Bizler ölülerimiz namına sadaka verir, hac ederiz, onlara dua ederiz. Bu yaptıklarımız onlara ulaşır mı? Peygamberimiz buyurdular ki:

-“Evet, sizden birine bir tabak hediye edildiğinde sevindiğiniz gibi onlar da sevinirler.”

Ancak bu, mala tamah için olursa müstesna. Bunu ibadetin bir lazımı sayıp helal bir kazanç yolu kabul etmek yanlıştır, haramdır ve apaçık bir ma’siyet, çirkin bir günahtır. Amellerin sevabını ücret mukabilinde hediye etmek red edilmiştir. Yani ne ölü sevaba müstahak olur, ne de okuyan. Alan da, veren de günahkar olur. Çünkü Kur’an okumak da namaz ve oruç gibi sırf bedeni bir ibadettir. Namaz ve oruç için ücret almak caiz olmadığı gibi okumak için de caiz olmaz.

Amma, bir sözleşme ve şart olmadan verilen şeyin hibe, bağış olması, okuyan kişinin de okuduğunun sevabını verene bağışlaması dahi red olunmuştur. Çünkü verilen şey sırf okuduğu için verilmektedir. Okumasa idi veren kişi vermeyecekti. Beriki vermese idi öbürkü de okumayacaktı.

Cami-us Sağir’deki bir hadis-i şerifte şöyle buyuruldu:

Kim insanlardan yiyecek (karşılık) bekleyerek Kur’an okursa, kıyamet günü, yüzünde hiç et kalmamış şekilde gelir.

Yani, kim Kur’an-ı dünyaya vesile ederse kıyamet günü çok kötü bir hal ve pek çirkin bir surette gelir.

Başka bir Hadis-i Şerif’te şöyle buyuruldu:

“Kur’an-ı okuyun, ama onu yemeyin.” Yani yemek ve geçim vasıtası yapmayın.

Ayet Meali: Benim ayetlerimi, dünya menfaati karşılığında bir parça paraya değişmeyin ve ancak benden korkun. (Bakara-41)

Hadis Meali: Kim ilmi, Allah rızası için değil de sırf dünyevi bir maksada ulaşmak için öğrenirse kıyamet günü Cennetin kokusunu (dahi) bulamaz.

Her kim, Allah’tan korkar, takva üzere olur ve nefs-i hevasına muhalefet ederse ilmine, tavsiyesine ve nasihatına karşılık bir bedel almaz. Hakkı aşikare açıklar ve kötüleyenin kötülemesinden de korkmaz.

Cami’us Sağir’de zikredilen bir hadis-i şerifte Rasülallah A.S şöyle buyurmaktadır:

Kim, (riya için) alimlerle tartışmak, sefihlerle mücadele etmek veya insanların teveccühünü üzerine çekmek için ilim öğrenirse, Allah onu Cehenneme koyar.

Yine Cami-us Sağir’den bir hadis-i şerif:

Kim, ilmi yerse (yani ilmi mal toplamak ve süratle geçici olan dünya ziynetlerine ulaşmak için vasıta ederse) Allah onun yüzünü değiştirir, geriye çevirir ve ateş (cehennem) ona layık olur.

Hadimî Talebe-i ulumun üç aylarda vaaz ve nasihat gibi hizmetler için çıkıp, halkın da onlara tahsil zamanlarında geçineceği bir şeyler vermesinin caiz olduğuna dair fetvalardan bahsetmektedir.

Evet, burada zaruret bunu icab etmektedir. Değilse ilim tahsili mümkün olmayacaktır.

Ama ücretle imamlık, müezzinlik ve sıbyan (küçük çocuk, talebe) okutmak böyle değildir. Lakin müteahhirin alimler, bu hizmetlerin zayi olması ve ortadan kalkmasından endişe ettikleri için bu hizmetlerden dolayı da ücret alınmasını caiz gördüler. (Hadimi)

İsmail Hakkı Bursevi Ruhul Beyan’da şöyle buyuruyor:

Kur’an öğretmek ve ilim okutmak hizmeti için ücret almak hususunda alimler şu ayet-i kerimeyi göz önünde tutarak ihtilaf etti.

Ayet Meali: Benim ayetlerimi az bir baha ile satmayın ve ancak benden korkun. (Bakara-41)

Lakin bu zamanda fetva; bu hizmetlerin zayi olmaması bakımından Kur’an ve ilim öğretmek için ücret taleb etmenin caiz olduğu şeklindedir.

Rasülüllah A.S: “Karşılığında ücret aldığınız şeylerin en layığı Allah’ın kitabıdır” buyurdu. (Bazıları bunu sevab üzerine haml etti.)

Ayet-i kerime ise öğretmek üzere tayin edildiği halde ücret almadan yapmayan kimse hakkındadır. Tayin edilmediği zaman hadis-i şerif deliliyle, ücret almak caiz olur.

Mesela, köylerde ve bazı beldelerde olduğu gibi kendisinden başka, cenazeyi yıkayan kimse bulunmayan ve bu vazifeye tayin edilen yıkayıcı gibi. Amma, vilayet ve şehirlerde olduğu gibi kendisinden başka yıkayıcı varsa ve kendisi de o vazifeye tayin edilmedi ise ücret alabilir, terk etmekle de günahkar olmaz.

Bazen de o vazifeye tayin edilir de kendisine ve ailesine harcayacak bir şey bulunmazsa yaptığı işin karşılığını kabul edebilir. Bu durumda onlara idarecinin bir şey tayin ve takdir etmesi icap eder. Değilse bu vazife müslümanlar üzerinedir.

Hazreti Ebu Bekir R.A kendine biat olunup Halife seçildiği zaman ailesine harcayacak bir şeyi yoktu. Bir elbise aldı ve çarşıya çıktı. Kendisine bu mevzuda sorulunca:

-“Aileme nereden harcayayım?” dedi.

Onu çevirdiler. Beytül maldan kendisine ve ailesine yetecek bir miktar tayin ettiler. Hazreti Ebu Bekir R.A:

-“Ben de ticaret yapar, kendime ve aileme harcadığımı öderim,” dedi.

Yine, imam, müezzin ve benzeri vazifeleri yapanların ücret alması caizdir.

Mushaf-ı şerifin satılması Kuran’ın satılması demek değildir. Belki kağıtların ve el işçiliğinin satılması demektir.

Fukaha dedi ki:

Günümüzde bazı meselelerde, zaman değiştiği için ve ilim ve dinin eserinin ortadan kalkması korkusu ile cevap ta değişti. (Hadimi,Ruhul Beyan,İbn-i Abidin)

(3)

Allâh’ü Teâlâ Nisa Sûresinde şöyle buyurdu:

Kim dünya mükafatını isterse, bilsin ki, dünyanın da, ahiretin de bütün mükafatı Allah’ın katındadır. Allah söylenenleri işitici ve yapılanları görücüdür. (Nisa-134)

Ayet-i kerimede münafıkları ve riyakarları tehdit vardır.

Hadis Meali: Cehennemde bir vadi vardır. Cehennem günde dört yüz defa o vadiden Allah’a sığınır. Burası mürai okuyucular için hazırlanmıştır.

Yine Nebi A.S buyurdular:

Allâh’ü Teâlâ Adn cennetini yarattığı zaman orada hiç bir gözün görmediği, hiç bir kulağın işitmediği ve hiç bir insanın kalbine, hatırına gelmeyen nimetler yarattı. Sonra cennete hitaben:

-“Konuş” buyurdu. Cennet üç defa:

-“Müminler kurtuldu” üç defada “ben her riyakar ve cimriye haramım” dedi.

Öyle ise mü’mine yakışan; amelinde Allah’ın rızasından başkasını düşünmemek suretiyle riyadan kaçınmak ve ihlası tahsil etmeye koşmaktır.

Hazreti Ali R.A bir harpte hasmını yere yıktı, kellesini kesmek için göğsü üzerine oturdu. O esnada hasmı Hazreti Ali Kerremallahü Veche’nin yüzüne tükürdü. Hazreti Ali R.A hasmının üzerinden kalktı ve bıraktı, öldürmedi. Sebebi sorulduğunda buyurdu ki:

-“Düşmanım yüzüme tükürdü. Onu öldürmem bana yaptığı bu harekete öfkem sebebiyle olma ihtimalinden korktum. Halbuki ben ancak Allah rızası için öldürürüm.”

Bunun üzerin hasmı Müslüman oldu.

İHLAS

Cüneyd-i Bağdadi K.S’dan:

İhlas, kul ile Allâh’ü Teâlâ arasında bir sırdır. Onu melek bilemez ki yazsın, şeytan bilemez ki bozsun.

İhlaslı kişinin hali, kendisi için ihlaslı olunan zat (Mevla) katında malumdur.

Bir zat anlatıyor:

Bir Cuma namazından önce Sehl bin Abdullah Tüsteri’nin yanına gittim. Evde bir yılan gördüm. İçeriye girmekte tereddüt ettim. Sehl bana dedi ki:

-“İçeri gir, kişi yer yüzündeki yılandan bu kadar korkarsa ahiretteki yılanlardan daha çok korkması lazım değil mi?” Sonra bana şöyle dedi:

-“Cuma namazı hususunda bir ihtiyacın var mı?” Ben:

-“Cami ile aramızda bir gün bir gecelik mesafe var” dedim. Elimden tuttu. Az bir zaman geçti ki kendimi camide buldum. İçeri girdik, namaz kıldık. Sonra çıktık. Camiden çıkanlara baktı ve şöyle buyurdu:

-“La İlâhe illallah diyen çoktur, ama ihlas sahipleri gayet azdır.”

Zahitler ve abidler riya ehli olursa diğer insanlar kime uyacak?

BEŞ SINIF BOZULDUĞU ZAMAN ALEM BOZULUR

Nevadir-i Kalyubi’den:

İnsanlardan beş sınıf vardır ki onlar bozulduğu zaman bütün alem bozulur. Zira Allâh’ü Teâlâ bu ümmeti beş kısma ayırdı: Alimler, zahitler, gaziler, emir sahibi idareciler, ticaret adamları.

Alimler, peygamberlerin varisleridir. Zahitler, yeryüzünün melekleridir. Gaziler, Allah’ın (dinin) yardımcılarıdır. Ümera, Allah’ın mahlukatı üzerine idarecileridir. Tüccar ise Allah adına güvenilen, itimat edilen kimselerdir.

Alimler hırs ve tamah ile mal toplamaya başladığı zaman kime uyulacaktır? Zahitler riya ile amel ettiği zaman kime tabi olunacaktır? Gaziler ganimette hainlik ettikleri zaman nusret ve düşmana galibiyet nasıl mümkün olacaktır? İdareciler de kurt misali oldukları zaman tebaayı kim koruyacaktır? Tüccar hainlik ettiği zaman kime güvenilecektir?

Hasılı, böyle kimseler arasında mü’min yünü kırkılan, sütü sağılan, eti yenen, derisi parçalanan ve kemiği kırılan bir koyun gibidir. Böylesi eziyetçiler arasında ne zahmetler çekecektir ?

HİKAYE

O HALDE NEDEN İDARECİLER VE DOKTORLARA GİDİYORSUN ?

Süfyan-ı Sevri bir akşam namazında imam olmuştu Fatiha-yı Şerife’yi okurken: “ancak sana ibadet eder ve yalnız senden yardım isteriz” ayetini okuyunca bayılıp düştü. Ayıldığı zaman sebebi soruldu. Şöyle buyurdu:

-“Öyle ise neden idareciler ve doktorların kapısına gidiyorsun?” denileceğinden korktum.

Her sabah ve akşam bütün afet ve belalardan afiyet ve sıhhati Hazreti Allah’tan isteriz. Ta ki tabiblerin kapılarına muhtaç olmayalım.

Beyit:

Sararmış tabib, kör olan göz doktoru ve âmâ müneccim1 dünyanın acaib hallerindendir.

Hadisi Şerif: Allah’ım! Senden afv ve afiyet isterim.

Bir adam Rasülüllah A.S’a:

-“Hangi dua daha faziletlidir?” diye sordu. Efendimiz;

-“Rabbinden dünya ve ahirette afv ve afiyet iste,” buyurdu. Çünkü hem dünyada ve hem de ahirette istenecek çok kıymetli bir nimet ve çok yüksek bir şereftir.

Allâh’ü Teâlâ:

Sonra and olsun, o gün (kıyamette) nimetin (yani afiyetin) şükründen muhakkak sorulacaksınız buyurmaktadır. (Tekasür-8)

Allâh’ü Teâlâ şöyle buyuruyor:

De ki: Ben ancak sizin gibi bir insanım. Yalnız ilâhımız tek ilâhtır, diye bana vahiy olunuyor. Onun için her kim rabbine kavuşmayı arzu ederse salih bir amel işlesin ve Rabbine yaptığı ibadete hiç kimseyi ortak etmesin. (Kehf-110)

Allah C.C başka bir ayette de şöyle buyuruyor:

O, öyle bir Allah’tır ki yer yüzünü, sizin (fayda ve rahatınız için) bir döşek, semayı (göğü) bir bina yaptı ve sizin için gökten bir su indirdi de onunla türlü mahsullerden rızık çıkardı. Artık siz de Allah’ın eş ve benzerinin olmadığını bildiğiniz halde Allah’a eşler koşmayın. (Bakara-22)

Yani, Allah’a ibadet eder gibi kendisine ibadet edeceğiniz varlıklar edinmeyin. Çünkü onlar fayda da vermez, zarar da .

İmam-ı Şibli bir gün insanlara vaaz etti. Vaazında kıyametten ve onun korku ve dehşetinden bahsederek onları ağlattı. Ebu Hüseyn-in Nuri oraya gelmişti. Şibliye:

-“İnsanları korkutma, zira o gün hesap bu kadar uzun olmayacak. Sadece iki kelime olacak. “Ben senin için yarattım, sen kimin için yaptın?”

Ezcümle, akıllının yapması gereken şey, ibadetinde başkalarını düşünmeyi terk edip ihlasa sarılmaktır.

Hazreti Muaz’ın rivayet ettiği uzunca bir hadis-i şerif’te Aleyhisselâm Efendimiz şöyle buyuruyor:

Hafaza melekleri kulun namaz, zekat, oruç, hac, güzel ahlak, zikrullah ve diğer amellerini yükseltir. Semadaki melekler de onu uğurlarlar. Perdeler kaldırılır, salih ve halis Allah için olan amele şahidlik etmek için huzurullahta dururlar. Cenab-ı Hak buyurur ki:

-“Siz kulumun amelinin muhafızlarısınız. Ben ise onun kalbini görüp gözetenim. Bu amel ile benim rızamı değil, fukaha yanında yükseklik, alimler katında iyi anılma, memlekette güzel nam ve şöhret gibi şeyleri istedi. Benim lanetim onun üzerinedir.

HİKAYE:

KIRBAÇ KORKUSU İLE KILDIM

Bir arabi mescide girdi ve adabına, tadili erkana riayet etmeden namaz kıldı. Bunu gören Hazreti Ali R.A elinde kırbaçla adamın yanına vardı ve:

-“ Namazını iade et,” dedi. Arabi bu sefer tadili erkana riayet ederek iade etti. Hazreti Ali:

-“ Bu namaz mı daha hayırlı yoksa evvelki mi?” diye sordu. Arabi:

-“ Evvelki, çünkü onu sırf Allah için kılmıştım. Bunu ise kırbaç korkusu ile,” diye cevap verdi.

Bir zat diyor ki:

“Birinci safta kıldığım otuz senelik namazımı kaza ettim. Çünkü bir gün gecikmiş ve namazı ikinci safta kılmıştım. İnsanlar beni gördükçe bu hareketimden utandım. Anladım ki, insanların beni birinci safta görmeleri hoşuma gidiyordu.”

Alimler: “Farz ibadetlerde riya olmaz” dediler. Zaten: “Ademoğlunun her ameli kendisi içindir, oruç müstesna. O benim içindir ve onun mükafatını ben vereceğim” hadisi kutsisi ile özellikle oruçta riya olmadığı aşikardır. Yalnız öbür ibadetler böyle değildir.

Ancak, oruçlu olduğunu kendisi söylerse riya oruçta değil söylemektedir.

Bezzaziye’de “namaza ihlasla başlayıp sonra riya karıştırsa itibar sonunadır” denildi.

Farz namazlarda farz borcunun düşmesi hakkında riya yoktur.

Hasan Rahmetüllahi aleyh vefatından sonra rüyada görüldü. Kendisine halinden soruldu. Dedi ki:

-“ Hazreti Allah beni huzuruna çağırdı ve şöyle buyurdu:

- Ya Hasan! Hatırlıyor musun, bir gün mescidde namaz kılıyordun. İnsanlar sana bakmaya başladıkları zaman namazını daha bir güzel kılmaya başladın. Eğer namazının ihlasla kıldığın evvelki kısmı olmasaydı elbette seni huzurumdan kovardım.”

Bil ki: Sırf Allah rızası için yapmış olduğu ameline karşılık kabul etmemek ihlas alametlerindendir.

(4)

SADAKADA ON HASLET VARDIR

Ebul Leys’den: Sadakada övülmüş on haslet vardır. Bunlardan beş tanesi dünyada, beşi de ahirettedir.

Dünyada ki beş haslet:

1- Malı temizlemek

2- Bedeni günahlardan temizlemek

3- Bela ve hastalıkları defetmek

4- Fakirleri sevindirmek

5- Malda bereket ve rızıkta genişlik

Ahiretteki beş haslet:

1- Şiddetli sıcağa karşı sahibine gölge olur.

2- Hesabın hafiflemesine sebep olur.

3- Mizanın ağır gelmesine sebep olur.

4- Sırat’ı geçmeye sebep olur.

1- Derecelerin yükselmesine sebep olur.

(5)

Riya ve nifak sahibi, ölürken işin hakikatını anlar ve altındakinin at mı, merkep mi olduğunu görür.

HİKAYE

RİYA İÇİN YAPILAN AMELLER ÖLÜM ANINDA İŞE YARAMADI

Mansur bin Ammar anlatıyor: Benim Allah için (sevdiğim) bir kardeşim vardı. Bana inanırdı. Darlıkta ve bollukta beni ziyaret ederdi. Çok ibadet eder, çok teheccüde kalkar ve çok ağlardı. Birinde günlerce onu göremedim. Hasta olduğunu söylediler. Evine gittim, kapısını çaldım. Bir kız çocuğu kapıyı açtı. İçeri girdim. Evde, döşeğinde yatıyordu. Yüzü kararmış, gözü sabit bir noktaya ilişmiş, beyazı belirmiş, dudakları da sertleşmişti. Dedim ki:

-“ Kardeşim La İlâhe illallah sözünü çoğalt.”

Gözlerini açtı ve öfke dolu bakışlarla tekrar tekrar bana baktı. Dedim ki:

-“ Eğer bu sözü söylemezsen seni yıkamam, kefenlemem ve namazını da kılmam.” O da bana:

-“ Ya Mansur! O söz ile aramda perde var,” dedi. Ben de:

-“ La havle ve la kuvvete illa billahi-l aliyyil azim, nerede o namazlar, oruçlar, teheccüdler ve ibadetler?” diye sordum. Dedi ki:

-“ Ey kardeşim! Bunların hiç birisi Allah rızası için değildi. Desinler ve anılayım diye yapmıştım.”

Yalnız kaldığım zaman kapıyı kilitledim, perdeleri kapattım. Rabbime karşı isyanlarımı ortaya döktüm.

Şiir

İhlaslı bir kalb ve sahih bir niyyetle olmadıkça,

Çok amel ile mağrur olmak akıllıya yakışmaz.

Rasülüllah A.S şu duayı çok yapardı:

-Ey kalbleri döndüren Allah’ım, kalbimi sana itaat üzere sabit kıl.

Hazreti Aişe validemiz:

-“ Ya Rasülallah bu duayı çok okuyorsun, yoksa korkuyor musun?” diye sordu. Peygamberimiz A.S şöyle buyurdu:

-“ Nasıl emin olabilirim Ya Aişe! Halbuki kulların kalbleri Rahman (olan Allah’ın kudret) parmakları arasındadır. Bir kalbi döndürmeyi murad ettiği zaman, döndürüverir.

Seddi Rahimehüllah’dan:

-“Yüzüm kararıverecek korkusu ile her gün defalarca aynaya bakıyorum.”

Akıllı kişi, nefsini temize çıkarmaz ve onu iyiliklere layık görmez. Aksine, kötü amellerini iyi amellerinden çok görerek tevazu üzere bulunur.

Muaz ibn-i Cebel anlatıyor:

-“ Ya Resülallah! Nasıl kurtulabilirim? dedim. Buyurdular ki:

-“ Bana uy ve amelinde kusur olsa bile yakîn üzere ol. Din kardeşlerini, hususiyle Kur’an hadimlerini gıybetten dilini koru. Kendi nefsini kardeşlerine karşı tezkiye edip temize çıkarma. Ahiret amelini vasıta edip dünya işine girme. İnsanları dağıtıp parçalama (kötülük etme), yoksa kıyamet günü cehennemin köpekleri de seni parçalar. Amelin ile insanlara mürâîlik etme.

(6)

HATEM’İN CEVAPLARI KARŞISINDA MÜSLÜMAN OLDU

Rivayete göre; Hatem-ül Esam Bağdat’a gitmişti. Kendisine bir yahudinin (müslüman) alimlere galip geldiği söylendi. “Ben onunla tartışırım” dedi. Yahudi geldiğinde Hatem’e şu soruları sordu:

a- Allah’ın bilmediği şey nedir?

b- Allah indinde bulunmayan şey nedir?

c- Allah’ın hazinelerinde olmayan şey nedir?

Hatem şöyle dedi:

-“ Eğer suallerini cevaplarsam müslüman olur musun?” Yahudi:

-“ Evet olurum” dedi. Hatem şöyle cevap verdi:

a- Allah’ın bilmediği şey; ortağı ve çocuğudur. Zira Hazreti Allah’ın hiç bir ortağı ve çocuğu yoktur.

b- Allah’ın indinde bulunmayan şey zulümdür.

c-Allah’ın hazinelerinde bulunmayan şey; fakirlik ve (başkasına) ihtiyaç duymaktır. Bu cevapları alan Yahudi Allah’ın izniyle müslüman oldu.

1 Müneccim: Yıldızların hareket ve vaziyetlerinden ahkam çıkaran, yıldız falına bakan kişi, falcı.

.

Ayrıntılar: Kategori: İnce Sohbetler; Gösterim: 13198

18. SOHBET TÛL - Ü EMEL (UZUN EMEL)

Ayet Meâli: O gün, ne mal fayda verir, ne de oğullar...Ancak Allah’a (hastalıklardan) hâlis ve pak bir kalb ile gelenler müstesna.(Şuara 88-89)

Kalbin altmış hastalık ve afetinden altıncısı tûl-ü emeldir.(1)

Tûl-ü Emel : “İnşallah” gibi bir istisnada bulunmadan ve “Salih” olma şartını da kullanmadan gelecek zamana yetişip onda yaşama hırs, tamah ve arzusudur.

Gelecek zamanda salih ameller işlemek şartı ile onu arzu etmek ise caizdir.

Onun içindir ki, tûl-ü emel kötülenmiştir. Ancak âlimler için değil. Zira onlar olmamış olsa kitapların tasnifi (dolayısı ile ilmin devamı) mümkün olmazdı..

UZUN EMELİN ZARALARI DÖRTTÜR

1. İtâatta Tembellik ; Yani amel işlemeye gücü yettiği halde terk etmek ve gelecek zamanda yaşayacağı ümidi ile amel etmeyi sonraya tehir etmek.

2. Tevbeyi geciktirmek: “Benim yaşım daha genç, ileride, gelecek günlerde istediğim zaman tevbe ederim” diyerek tevbe etmeyi tehir etmek.

3. Kalb katılığı : Nasihatlerden, yasaklama ve korkutmalardan etkilenmemek ve ölümü hatırlamamak suretiyle meydana gelir..

ÖLÜMÜ HATIRLAMAK

Hadisi Şerif: Lezzetleri kesen (ölümü) çok hatırlayınız.

İsa Aleyhisselâm’ın yanında ölüm anıldığı zaman vücudundan kan sızar (çıkar)dı.

Yetemi Rahmetullah’i Aleyh şöyle dedi:

İki şey benden uyku lezzetini kesti: Ölümü hatırlamak ve Allah’ın huzurunda durmak düşüncesi.

Ömer bin Abdülaziz fakihleri toplar, onlarla ölüm ve kıyametten konuşurlardı. Sonra da sanki önlerinde cenaze varmış gibi ağlarlardı.

Leffâf şöyle dedi:

Ölümü çok hatırlayana üç şey ikram edilir:

1. Tevbede acele etmek,

2. Kalb kanaati,

3. İbadetten zevk almak.

Ölümü unutan da üç şey ile cezalandırılır:

1. Tevbeyi geciktirmek,

2. Yeteri kadara râzı olmamak

3. İbadette tembellik.

Hazreti Aişe Radıyallahü Anhâ sordu:

Şehitlerle beraber haşr olunacak kimse var mıdır?

Rasülüllah Aleyhisselâm şöyle cevap verdi:

-Evet, Kim bir gün ve bir gecede yirmi defa ölümü hatırlarsa işte o.

Öyle ise ey mağrur ve ey gâfil, ölüm hakkında tefekkür etmen icâb eder. Ölüm sarhoşluğu, ölüm şerbetinin güçlüğü ve acılığı, onun kalbleri korkutucu, gözleri yaşartıcı ve lezzetleri kesici olduğunu düşünmen gerekir.

Nebi S.A.V.’den rivayet edildi:

Eğer hayvanlar (ölüm hakkında ) sizin bildiğinizi bilmiş olsalardı onlardan semiz et yiyemezdiniz.

Şu söz ne güzeldir:

Küçüktüm, olgunluk çağına erdim, cehaletle geçti ömrüm. Keşke annem beni doğurmasaydı, keşke küçükken ölseydim.

Yani, keşke (dini emir ve nehiylerle) mükellef olmadan ölse idim, demektir. Zira çocuklar cennetin yavrularıdır.

Akıllı kişi ölümü ve kabir, kıyamet ve hesap gibi ölümden sonrasını düşünmelidir.

Hazreti Allah ayeti kerimesinde ne güzel buyurdu:

Allah’ın sana verdiği mal ile ahiret yurdunu (cenneti) iste, (servetini hayır yolunda harca). Dünyadan nasibini de unutma. Allah sana ihsan ettiği gibi, sen de ( Allah’ın kullarına) ihsan et. Yeryüzünde fesat arama. Çünkü Allah, fesat çıkaranları sevmez.

(Kasas- 77)

Ayeti Kerimede: “Dünyadan nasibini unutma” buyuruluyor. İnsanın dünyadan nasibi kefendir. Yani “unutma ki sen, dünyanın tamamını terk edecek, ancak nasibin olan kefeni götüreceksin” demektir. (2)

Ayrıca, ölüm meleği Azrail’in her adem oğlunun yüzüne 366 defa baktığı rivayetinden de gafil olma.

4-Dünyanın tamamı üzerine hırs: Dünya işleri ile meşgul olup âhirete yönelik amelleri terk etmek.

Ayet Meâli: İnsanlara kadınlar, oğullar, altın ve gümüşten istiflenmiş yığınlar, yaylıma salınmış (güzel) atlar, davarlar ve ekinlerden yana nefsin isteklerine muhabbet, süslenip bezendi. Fakat bunlar dünya hayatının geçici menfaatidir. Halbuki, sonuç güzelliği Allah katındadır. (Âli İmran –14)

Tefsir:

İnsanlara şehvetler süslenip bezendi. Yani, şehvetlere ve nefsin arzularına muhabbet, insanlara güzel gösterildi.

Süsleyen ve bezeyen Hazreti Allah C.C’dir. Muhtemel ki, insanları imtihan için süslemiştir.

Denildi ki:

Şeytan, vesvese yolu ile onların amellerini süslemiş, kendilerine güzel göstermiştir.

Kadınlardan. Şehevat’dan haldir. Maddeleri saymaya kadınlardan başladı. Çünkü (fitne sahibi) kadınların fitnesi her şeyin fitnesinden daha büyüktür.

Oğullardan. Yani mutlak olarak evladın fitnesi, şöyle ki; Kişi çocukları sebebi ile helâl ya da haramdan mal toplamak sureti ile imtihan edilir ve bu hal o adamın şeriatın hududunu muhafaza etmesine de mâni olur. (3)

Denildi ki:

Evladımız ciğerparelerimizdir, yaşarlarsa bize zahmet verirler, ölürlerse (üzüntü ateşiyle) bizi yakarlar.

Altın ve gümüşten istiflenmiş yığınlar. Yani çokça toplanmış mallar, Yaylıma salınmış güdülmüş güzel atlar, davarlar, sığırlar ve ekinlerden, ziraat mahsullerinden. Bunların hepsi insanlar için fitne kaynağıdır.

Kadınlar ve çocuklar bütün insanlar için fitnedir.

Altın ve gümüş ticaret adamları için fitnedir.

Atlar idareciler için fitnedir.

Davarlar ve sığırlar kırsal kesim için fitnedir.

Ziraat mahsülleri de çiftçiler için fitnedir.

(Fakat bunlar dünya hayatının geçici menfaatleridir. Halbuki sonuç güzelliği Allah katındadır.) Ne elden gider, ne de fâni olur. Bu güzellik ise Cennettir.

Uzun Emel sahibi, uzun zaman yaşayacağı ümidinde olduğu için ihtiyarlık, hastalık ve güçsüzlük korkusu ile sürekli dünyalık toplamak ve onu çoğaltmakla meşgul olur. Gençlik ve sağlık dönemlerinde, biriktirip saklamak için dünyalık toplar.

Emel sahiplerinden kimisi, kendisi ve ailesi için yirmi sene yetecek şekilde saklar, kimisi elli sene, kimisi de rızık verici olan Allah'a tevekkül hususundaki zayıflığına göre daha az veya daha çok senelik dünyalık biriktirir ve saklar.

Aman ha, sen tevekkül üzere ol. (4)

Bir adam İmam-ı Şibliye aile fertlerinin çokluğundan ve hâli vaktinin iyi olmadığından şikâyet etti. Şibli şöyle dedi:

- Evine git, ailenden hangisinin rızkı Allah'a ait değilse onu kov....

Ancak âlimler; "Kişi ailesinin bir senelik ihtiyacını hazırlayıp biriktirmekle kınanamaz ve tevekkülden çıkmaz" dediler.

Zira Peygamberimiz Aleyhisselâm eşleri için bir senelik azık hazırlardı.

Ailesi, çoluk - çocuğu olmayanın ise kırk günlük ihtiyacını saklaması caizdir.

Buraya kadar zikredilenler, (İnşaallah gibi bir sözle) istisna etmeden ve Sâlih olma şartı bulunmadan uzun emel sahibi olmanın felaket ve musibetleridir.

UZUN ÖMÜR İSTEMEK

Ama, istisna ile, Sâlih olma şartı ile, çok ibadet etme arzusu ile hayatının uzun olmasını dilemek kötülenmemiştir, hatta menduptur.

Rasülüllah A.S ; “Allah'ım! Hayat benim için hayırlı olduğu müddetçe beni sağ kıl” diye dua etmiştir.

Hazreti Ebu Bekir R.Adan:

Bir adam peygamberimize sordu:

Ya Rasülüllah, hangi insan daha hayırlıdır? Yani Allah katında fazileti daha çok ve ecri daha büyüktür? Rasülüllah A.S:

- “Ömrü uzun ve ameli güzel olandır,” buyurdu.

Çünkü bu durumda kişi iyiliklerini çoğaltır ve derecesini yükseltir. Zira (insana nisbetle) vakitler, tüccarın sermayesi gibidir. Sermaye ne kadar çok olursa ticaret de o kadar fazla olur.

Soran kişi ; İnsanların hangisi daha şerlidir? diye sordu.

Peygamberimiz A.S; “Ömrü uzun ve ( şer, kabahat ve kötülülükleri işlemek suretiyle) ameli kötü olanlardır,” buyurdu.

Câbir (Radıyallâhü Anh) dan :

Rasülüllah Aleyhisselâm buyurdular ki:

"Ölümü temenni etmeyin. Çünkü orada karşılaşılacak şeyler çok şiddetlidir."

Ölümü temenni etmek mekruh ya da günahtır. Zira eceller mukadderdir. Temenni etmekle ne artar, ne de eksilir. Bu tür hareket abesle iştigâldir. Ayrıca ölüm vesilesi ile, kabir, kıyamet gibi ahiret halleri ile karşılaşılacaktır. Bunlar ise çok şiddetli ve zordur.

Makhûl Radıyallâhü Anh Nebi Aleyhisselâm dan rivayet etti :

Efendimiz Aleyhisselâm şöyle buyurdular:

“Ölüm sıkıntılarından biri semavat ve arz ehli üzerine bırakılmış olsa, Allah’ın izni ile hepsi ölürdü. Yine ölümden azıcık bir damla, yeryüzündeki dağların üstüne bırakılmış olsa hepsi erirdi.”

Denildi ki:

Ölü, (Kıyamette) kabrinden kalkıncaya kadar ölüm acısını duyar.

Ölüm, dünya ve ahrette mümin üzerine en büyük korku ve en sıkıntılı bir hadisedir.

Kişinin ömrünün uzun olması ve Hazreti Allah'ın onu geçmişte işlemiş olduğu kötülüklere pişmanlıkla ve salih amel ve itaat etmeye muvaffakiyetle rızıklandırması ne büyük saadettir. Bu kişi öldüğü zaman şu ayeti kerime ile ona müjde gelir:

Ayet Meali:

Kıyametin dehşetinden korkmayın,(evlat ve akrabadan ayrıldığınız için üzülmeyin. Size va'dolunan cennet ile müjdelenin.

( Fussilet - 30)

İhya-ul Ulûm'dan:

Hazreti Allah bir kulundan razı olduğu zaman ölüm meleğine şöyle vahy eder:

Ey ölüm meleği! Git, filanın ruhunu al, gel. Ona rahatlık vereyim. Şimdiye kadar işlediği ameller ona kâfi gelir. Ben onu çeşitli şekillerle tecrübe ettim. Onu her an için istediğim tarafta buldum.

Azrail de beş yüz melekle birlikte iner. O meleklerin hepsi ruhunun çıkışında iki saf halinde ayakta dururlar. Şeytan onların bu halini görünce elini başına koyar:

“Vah, bana yazıklar olsun" diye feryat eder. Şeytanın askerleri bunu duyunca:

Efendimiz, size ne oldu? diye sorarlar. Şeytan şöyle cevap verir:

“Bu adamın bu kadar yüce bir makama sahip olduğunu görmüyor musunuz? Nerede, ne yapıyordunuz? Bunu neden azdırmadınız ve saptırmadınız?”

Onun askerleri şöyle derler:

“Azdırmak için çok çalıştık, fakat masum olduğu, korunduğu için ona tesir edemedik.”

Anlaşıldı ki, mümine ancak Allah’ü Teâla’ya kavuştuğunda rahat vardır.

Hadisi Şerifte şöyle buyuruldu:

“Kim İslam yolunda saçını ağartırsa o saç kıyamet günü (kendisi ile aydınlanacağı ) bir nur olur.”

Saç ve sakalın ağarması her ne kadar kulun çalışması neticesinde olmasa da eğer cihâd gibi, Allah korkusu gibi sebeplerle olursa kulun çalışması menzilesinde olur, onun sebebiyle sevap ve derece elde eder.

Saç ve sakaldaki (beyaz ) kılları yolmak, değiştirmek ve siyaha boyamak mekruhtur.

İhya-ul Ulûmdan:

Allâh’ü Teâla şöyle buyurmuştur:

Seksen yaşında olan (müslüman)lara azap etmemeğe zâtım üzerine yemin ettim.

Rasülüllah A.S da şöyle buyurdular:

“Allâh’ü Teâlâ yaşlı kulunun yüzüne sabah – akşam (rahmet nazarıyla) bakar ve buyurur ki:

Yaşın ilerledi, kemiklerin inceldi, cildin yumuşadı, küçüldü, ecelin yaklaştı, bana yolculuğun yakınlaştı. Ey kulum, benden hayâ etmez misin ? Halbuki ben senden haya ediyorum.”

Yine Efendimiz Aleyhisselâm dan rivayet edildi:

“Kırk yaşını geçtiği halde hayrı şerrine gâlip olmayan kimse Cehennemdeki yerini hazırlasın.”

UZUN EMELİN SEBEBİ ÜÇTÜR

1.Dünyâ Sevgisi:

Dünya sevgisi çok kötü ve ağır bir hastalıktır. Evvelkiler ve sonrakiler onu tedâvi etmekten aciz kalmışlardır.

2.Ölümün yaklaştığından gâfil olmak:

Zira ölümü hatırlamak, gurur evi (olan dünya) dan uzaklaştırır, âhiret evine hazırlar. Ölümden gâfil olmak ise dünya şehvetlerine (nefsin arzularına) düşmeye ve müptela olmaya götürür.

3.Sıhhat, bedenen güçlülük, gençlik, delikanlılık ile mağrur olmak, bunlara güvenmek.

UZUN EMELİN İLACI

Uzun emelin ilacı ve devası ise yukarıda sayılan sebepleri izâle etmek, gidermekten ibârettir.

1. Dünya sevgisinin ilâcı: Dünya sevgisinin kötülüğü ve tehlikeleri hakkında vârid olan ayeti kerime ve hadisi şerifleri tefekkür etmektir.

Ayet Meâli:

Biliniz ki (Allah’a itaata ve âhiret kazancına sarf edilmeyen) dünya hayatı; bir oyun, bir süs, aranızda bir öğünme, mal ve evlâdda bir çoğalıştır. ( Menfaati az, elden gitmesi süratli, hayâli bir takım şeylerdir. Faydasız olmakta çocukların oyuncağı gibidir. Nihayet hepsi yok olur gider.) Bu, bir yağmurun haline benzer ki, onun bitirdiği nebat, çiftçilerin hoşuna gider. Sonra (yeşil rengi) değişir; bir de onu görürsün, sararmıştır. Sonra da çör çöp olmuştur. (İşte dünya da böyledir, kuruyup yok olan nebat gibi, bekası yoktur.) İşte hayatı bu şekilde olan kimse için ahirette şiddetli bir azap, müminler için ise, Allah tan mağfiret ve rıza vardır. (Ahireti istemeyenler için) dünya hayatı ancak bir aldanış menfaatidir. (Hadid- 20)

Hadisi Şerif : “Dünya ve dünyadakiler lanetlenmiştir. Ancak zikrullah ve ona müteallik olan şeyle âlim ve müteallim müstesna.” (Ramuz cilt:1 sh:208/3)

Zira bu istisnâ edilenler âhiret amellerindendir. Ayrıca Hadisi Şerifte ilmin ve ilim öğrenmenin şerefini tenbih, bunların dışında her şeyin bir defalık bir heves olduğunu bildirmek vardır.

Bir başka Hadisi Şerifte şöyle buyuruldu:

“Dünya, evi olmayanın evi, malı olmayanın da malıdır. Dünyayı, (ahiret kendisine lâzım olacak şeylerden gafil olduğundan) aklı olmayan toplar.”

Hasan Radıyallâhü Anh’ın rivayet ettiği bir hadisi şerifte ise;

“Dünya sevgisi bütün hataların başıdır” buyuruldu. (5)

Gerçekten dünya sevgisi insanı önce şüpheli şeylere, sonra mekruhlara, sonra da haramlara düşürür... Hatta peygamberlerini yalanlayan ümmetlerin tamamının küfrü, dünyaya ve dünya nimetlerine olan sevgileri (sebebiyle)dir.

2. Ölümün yaklaştığından gafil olmak ile,

3. Sıhhat, güç ve gençlik ile mağrur olmak ise ölümü, ölümün yakınlığını ve ansızın geleceğini hatırlamaya devam ile giderilir, tedavi edilir. Çünkü ölümün, hastalık ve ihtiyarlık gibi muayyen bir vakti yoktur. (6)

Sıhhat ve gençlik ölüme mâni değildir. Aksine, gençlerin ölümü ihtiyarların ölümünden daha çoktur. Yine, ölüm için gençlik, yaşlılık, olgunluk çağı ya da yaz, kış, bahar, gibi belli bir vakit de yoktur. Nice sağlamlar vardır ki ölürler, ama (ölümü bekleyen) hastalar senelerce hayatta kalır. O halde sıhhat ile mağrur olmak, aldanmak uygun değildir.

UZUN EMELİN EN TESİRLİ İLACI

Uzun emelin en tesirli ilacı ölümü hatırlamayı metheden hadisi şerifleri hatırlamaktır.

Enes Radıyallâhü Anh’dan:

Rasülüllah Aleyhisselâm şöyle buyurdular:

“Ölümü çok yad edin. Zira bu, insanı (korku, pişmanlık ve tevbe ile) günahlardan sıyırır, dünyadan çeker. (Zira ölüm, bütün lezzetleri keser ve şehvetleri kırar.) (7)

(Ramuz cilt:1 sh:80/16)

Ammâr R.A dan :

Efendimiz Aleyhisselâm buyurdular ki:

“(İyilik ve itaatları emir, haramlardan nehiy hususunda) vaiz olarak ölüm yeter.”

Gerçekten bir kimsenin, ölümü fakirlik ve hastalık gibi bir sıkıntı halinde hatırlaması o kişiyi ferahlatır. Çünkü ölüm, dünya nimetlerinin kimsenin (ebedi) mülkü olmayıp fani olduğunu hatırlatır. Ferahlık ve genişlik zamanında anması da, bir gün olup bu nimetlerden ayrılacağını ve onların hesabını vereceğini bildiği için kişiyi daraltır, huzursuz eder.

Bera bin Âzib şöyle dedi:

Bir cenazede Rasülüllah A. S. ile beraberdik. Efendimiz kabrin kenarına oturdu ve ağladı. Öyle ki mübarek gözlerinden akan yaşlar ile toprak ıslandı. Bunun sebebi: Ya mukaddes âlemden ölülerin hâli peygamberimize açıldı, mâlum oldu, ya da bu mevzuda Allah Teala’ya karşı olan korkusunu ümmetine talim etmek istemişti. Sonra da şöyle buyurdu:

“Kardeşlerim! Şu ölüme, kabre itaat hazırlayın. Çünkü burası heybetli, korkunç bir yerdir.”

Denildi ki:

Kabir, her gün yedi defa şöyle seslenir:

Ben karanlık bir evim, gece namazı ile aydınlatın. Ben topraktan bir evim, döşek (salih amel) yüklenerek bana gelin. Ben zehirli yılanların bulunduğu bir yerim. Onlara karşı panzehir1 ile bana gelin. (Bu panzehir göz yaşlarıdır.) Ben fakirlik, yokluk eviyim, kendiniz için zenginliği artırarak gelin. Ben sorgu- sual eviyim. “Lâ ilâhe illâllâh” sözünü çok söyleyin.

DUA

Allahım! Alınların terlediği, ağlama ve inlemelerin çoğaldığı, sevenlerin bize ağladıkları ve tabiblerin bizden ümit kestiği zaman merhamet eyle.

Allahım! Toprağın bizi gizlediği, dostların uğurladığı, nimetlerin ayrıldığı ve ruhumuzun çıktığı zaman bize merhamet eyle.

Allahım! İsmimiz unutulduğu, cismimiz çürüdüğü, kabrimiz yıkılıp harap olduğu, zikrimiz dürülüp kapandığı zaman bize merhamet eyle.

Allahım! Sırların ortaya döküldüğü, gizli şeylerin açığa çıktığı, defterlerin açılıp-yayıldığı, ağırlıkların döküldüğü gün bize merhamet eyle.

Ey kuvvetli ipin (dinin), ey doğru emrin sahibi, kıyamet günü mukarrabin, şühedâ, rukû ve secde edenler ve sözlerinde duranlarla beraber cehennemden emin olup ebedi cenneti isteriz. Gerçekten sen çok merhamet edici ve çok şefkatlisin.

Rahmetinle, ey merhametlilerin en merhametlisi.

TÛL-Ü EMEL (UZUN EMEL)-II

Ebu Talhâ Radıyallâhü Anh’dan :

Bir gün Rasülüllah S.A.V. sevinçli bir yüzle geldi ve şöyle dedi:

“Cebrail Aleyhisselâm bana geldi ve dedi ki: Rabbin sana şöyle buyurdu:

Ya Muhammed! Razı olmaz mısın ki, ümmetinden biri sana bir salavat-ı şerife okumasın da ben ona on defa rahmet etmeyeyim, ümmetinden biri sana bir selam versin de ben de ona on selâm vermeyeyim.”

Allahümme salli alâ abdike ve rasülike Muhammedin küllemâ medehahû mâdihun, ve zid eltâfeke aleyhi küllemâ nasaha bil mev’ızati nâsıhun, ve alâ âlihî ve ashâbihî mefâtîh-ul hüdâ ve alâ ıtratihî ve ahbâbihî mesâbîh-ud dücâ.

Allâhım! Kulun ve peygamberin Muhammed Aleyhisselâm üzerine, herhangi bir methedici onu övdüğü zaman salât et. Herhangi bir nasihat edici nasihat ettiği zaman lütfünü artır. Onun hidayet anahtarları olan âli ve ashâbına, karanlıkları aydınlatan birer kandil olan nesline ve sevdiklerine de sâlât et.

(1)

Şiir:

Ömrümü nefsin arzuları peşinde harcadım, hebâ ettim,

Ben çocukluk ve gençliğimi isterim.

Ey uzun emel sâhibi,

Nerede ağlama ve inlemeler ?

Ey lütuf sahibi, lem yezel olan Rabbim!

Bize inenleri lutfunla indir,

Sen güç ve kuvvet sahibisin, bizi koru,

Halel (kıyamet) günündeki kahrından.

Hadisi Şerif: “Elbette ölüm meleğinin ruhu alması bin kılıç darbesinden daha şiddetlidir.”

Yani; ölüm, bütün dünya acılarından daha şiddetlidir. Onun içindir ki, bütün peygamberlere ölümü haber verilmiştir.

Hazreti Aişe Radıyallâhü Anha’dan:

Rasülüllah Aleyhisselâm ellerini suyun içine sokar, onunla yüzünü mesheder ve şöyle derdi.

Lâ ilâhe illâllâh, şüphesiz ölüm için sekerat (dalgınlık, baygınlık, sarhoşluk) vardır.

Hikaye edildi ki:

İsa Aleyhisselam Hazreti Nuh'un oğlu Sâm’ı ölümünden dört bin sene sonra diriltti. Sam şöyle dedi:

-“Halâ ölümün acısın hissediyorum.”

Denildi ki: Hayatında dünya ile iftihar eden kimse ölürken ondan şikayet edecektir.

Sekerât-ı Mevt (ölüm sarhoşluğu )in acısı dünya lezzetleri miktarıncadır. Yemek içmek de dünya lezzetlerindendir.

Ebu-d Derda Radıyallâhü Anh’dan:

Peygamber Efendimiz şöyle buyurdular:

“Ölümden sonra karşılaşacağınız (sıkıntı ve zorlukları) bir bilseydiniz, asla isteyerek (iştahla) yiyemez, isteyerek içemez ve gölgeleneceğiniz evlere giremezdiniz. (Hayretten) bağrınızı döverek dağlara çıkar ve (Allah’ın kuvvetinin büyüklüğü ve intikamının şiddetinden) kendinize ağlardınız.” (Ramûz Cilt-2 Sayfa:357-6)

(2)

DÜNYA MALINI İYİ DEĞERLENDİRMELİ

Allah’ü Teâlâ Kasas Sûresinde Karûn’a nasihat eden kişiden hikâye ederek şöyle buyurdu:

Allah’ın sana vermiş olduğu mal ile âhiret yurdunu iste. Yani o malı, sana kazandıracak yerlere sarf etmek suretiyle cenneti iste, çünkü maldan kast olunan, cennete ulaştırıcı olmasıdır. Dünyadan nasibini de unutma, unuturcasına terk etme. Onun ile âhireti kazanmalısın, ya da ondan ihtiyacın kadar al. Allah sana ihsan ettiği gibi sen de Allah’ın kullarına ihsan et, yeryüzünde fesat arama; çünkü Allah kötü işleri sebebiyle fesat çıkaranları sevmez.

Karûn kendine nasihat eden kişiye cevaben dedi ki : Bu mal bana, bendeki ilim sayesinde verildi. Allah’ın bana verdiği ilim sayesinde bu mala nail oldum. Beni ehil gördü. Bu ilmin Tevrat ilmi, kimya, ticaret, sâir kazanç yolları, hazine ve defineleri açma ilmi olduğu söylendi.Allah’ın, ondan evvel, geçmiş ümmetler halkı içinden ondan daha şiddetli, mal ve etrafça daha çok Nemrut gibi nice kimseleri helâk ettiğini bilmiyor muydu? Mücrimler günahlarından da sorulmaz. Onları Allah bilir ve sormadan cehenneme atar. ( Kasas- 77-78)

Burada Karûn’un mal ve kuvvet çokluğu ile aldandığına işaret ve tehdit vardır.

Allah'ü Teâla daha sonraki ayette buyuruyor ki:

Nihayet Karûn’u, hem de sarayı ile yere geçirdik. Artık Allah’a karşı kendisine yardım edecek (azabı defedecek) bir cemaatı yoktu onun. Allah’ın azabından kendisini kurtarıcılardan da olmadı. (Kasas-81)

Karûn’un kıssası meşhurdur. Onun Musa Aleyhisselâm’a iftira atmasının, zekat vermemesinin ve neticede helâk olmasının sebebi dünya sevgisi idi. (Sinâniye)

(3)

ÇOCUKLARIMIZ İMTİHAN VESİLESİDİR

Bu sebepledir ki nice kâmil zatlar kendileri sebebi ile Allah’a kulluktan meşgul olmamak için evlâdının ölümünü istemişlerdir.İbrahim bin Ethem gibi...

HİKAYE

BABASI OLDUĞUNU SÖYLEYEMEDİ

İbrahim bin Ethem Beytullah’ı hac ediyordu. Tavaf esnasında iken, güzel yüzlü bir genç vardı. İnsanlar onun güzelliğine hayran kaldılar. İbrahim bin Ethem de gence bakmaya ve ağlamaya başladı. Arkadaşlarından biri:

“İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn; Efendim, bu ağlamakla karışık bakış neyin nesidir? dedi. Cevaben buyurdu ki:

“Ben Allah'a söz verdim, o sözümü bozamam. Eğer öyle olmasaydı bu gence yaklaşır ve selâm verirdim. Bu, Allah’ın rızasına ulaşmak üzere kendisini küçükken bırakıp çıktığım gözümün nuru oğlumdur. Gördüğün gibi büyüdü. Ben, kendisini bırakıp çıktığım şeye dönmeye Allah’tan hayâ ederim.”

Sora arkadaşına şöyle dedi:

“Yaklaş ve ona selâm ver. Umarım ki, senin ona verdiğin selâmın ile teselli olurum ve ciğerimin ateşini soğutursun.”

Arkadaşı diyor ki:

“Gencin yanına vardım; “Allah seni babana bağışlasın” dedim.” Genç:

“Kim bilir, babam nerede? O, Allah’ü Teâlâ ’ya ulaşmak üzere çıktı. Keşke onu bir defa olsun görebilsem de o anda ölsem.” Arkadaşı şöyle diyor:

“Vallahi, o anda gencin, babasını görmesini ve benim de onun yerine ölmemi istedim.”

Daha sonra İbrahim bin Ethem’in yanına vardım. Makamı İbrahim’in yanında secdede idi. Gözyaşlarından oradaki çakıl taçları ıslanmıştı. Allah’a şöyle yalvarıyordu:

“İlâhi, senin rızan için bütün halkımı bırakıp geldim.

Seni görebilmek için çocuklarımı yetim bıraktım.

Eğer bu sevgide benim bağımı kesersen,

Senden başka kimin ile bu kalb sükûna erer ?”

O, oğlu ile Mekke’de buluştuğu zaman kalbinde ona karşı bir meyil gördü. Dedi ki :

-“İlâhi, yâ benim canımı al, ya da (oğluna işaret ederek) onun.” Bunun üzerine oğlu vefat etti. Arkadaşı:

-“Oğluna dua et” dedi. İbrahim;

-“Allah onu isyanlardan korudu ve rızası üzere yardım etti” diye cevap verdi. (Ruh-ul Beyan)

(4)

Refah ve lüks içinde yaşamaktan kaçınınız. Zira bu hal peygamberimizin şu hadisi şerifi ile nehy edilmiştir.

H. Şerif: “Refah içinde olma, muhakkak Allah’ın kulları refah (lüks) içinde olmadılar.”

Akıllı kişiye yakışan, dünyada insanların en zahidlerinden olmak ve Allah dostlarının yaptığı gibi dünya sebeplerinden kaçınmaktır.

Bir zat anlatıyor:

Bir fakiri gördüm, çölde bir kuyunun başına geldi. Kabını suya daldırdı, ipi koptu. Kabı kuyuya düştü Bir müddet bekledi. Sonra da:

“Yemin olsun ki kabımı almadan buradan ayrılmam.” dedi.

Bir müddet sonra baktım ki aşırı derecede susamış bir ceylan geldi, kuyuya baktı, kuyunun suyu çoğaldı, dolup taştı. Ceylan da suyunu içti. Adam baktı, kabı ceylânın ağzında. Onu aldı, ağladı ve şöyle söyledi:

“Ya Rabbi, senin yanında bir ceylan kadar yerim yokmuş.” Sonra hâtiften1 bir ses işitti:

“Ey miskin, sen kap ve ip ile geldin, ceylan ise bize olan tevekkülünden dolayı elinde sebepler olmadan geldi.” (Ruhul Beyan)

Şunu bil ki :

Ahiret dünyadan hayırlıdır. Çünkü, dünya nimetleri az, ahiret nimetleri çoktur. Dünya nimetleri bir gün kesilir, son bulur, ahiret nimetleri daimidir, sonsuzdur. Dünya nimetleri üzüntü, hüzün ve zorluklarla karışıktır. Ahiret nimetleri ise zorluk, meşakkat ve güçlüklerden arınmıştır. Dünya nimetleri (nin geleceği) şüphelidir. Zira en büyük nimetlerin sahibi olan insan ikinci günü âkıbetinin ne olacağını bilemez . Ama ahiret nimetleri yakînîdir, sabittir.

Öyle ise akıllı kişi, her yönden hayırlı olan âhireti her yönden şer olan dünyaya tercih etmelidir.

Haberde şöyle geldi:

Dünya bir köprüdür, öyle ise ondan geçiniz, onu devamlı kalacakmış gibi imar etmeyiniz.

Kâfi miktardan yüksek bina yapmak nehy edilmiştir.

Rasülüllah S.AV. bir gündüz sonu, insanlara baktı ve şöyle buyurdu:

“Ey insanlar, Allah’ü Teâla’dan haya etmiyor musunuz?” Dediler ki:

O nedir ya Rasülallah? Buyurdu ki:

“Dünyadan yiyemeyeceğiniz şeyleri topluyor, yığıyorsunuz. Kavuşamayacağınız şeyleri temenni ediyorsunuz. İçinde oturamayacağınız binaları inşa ediyorsunuz.”

İzâh:

Yığdıklarını yiyememelerinin sebebi, ya çokluğundandır veya ömrün kâfi gelmediğindendir. Kavuşamayacağınız şeyleri temenni edersiniz, umarsınız ki; sizin âdeten onlara ulaşmanız mümkün olmaz.

“İçinde oturamayacağınız binalar yaparsınız” demesine gelince; onlar zaruri ihtiyaçların miktarından fazladır veya onları öyle sağlam yaparlar ki; ölümlerinden sonrasına kalır, kendileri oturamaz, başkaları oturur.

İbn'i Abbas’dan şöyle nakledilmiştir:

Şüphesiz Allâh’ü Teâlâ için bir melek vardır ki, her gün şöyle nida eder: Ölmek için doğunuz, harâb olması için bina yapınız ve yok olması için toplayınız.

İbn i Mes’ud Radıyallâhü Anh’dan rivayet edildi:

Rasülüllah Aleyhisselâm şöyle buyurdular:

“Kim kendisi, ailesi ve misafirlerine kâfi miktardan (örf ve emsaline göre) bir yüksekliğin üstünde yüksek bina yaparsa, kıyamet gününde o binayı boynunda taşımakla mükellef tutulur.” (Ramuz Cilt-2 Sayfa: 411/12)

Taşıması mümkün olmadığı halde (ceza olmak üzere) taciz yollu teklif olacaktır.

Ezcümle; binaları yüksek yapmak ve onları ihtiyaçsız ve zaruretsiz çok sağlam yapmak zem edilmiştir. Zâten geçmiş derslerimizde de zikredildiği üzere bu hâl kıyamet alâmetlerindendir.

Denildi ki:

Ölecek olana örümcek evi yeter.

Peygamberimiz Aleyhisselâm dan:

“Ademoğlu nafakasından, harcamalarının hepsinden ecir alır, ancak şu toprakta zayi ettiği müstesna.”

Akıllı kimse emeli kısa tutar, mesken, giyecek ve yiyecek hakkında Melik-i Ecell (en büyük Melik) olan Allah’a tevekkül eder.

Ayet Meali:

Bir de ona, ummadığı yerden rızık verir. Kim Allah’a tevekkül ederse, O, ona yeter. Muhakkak ki Allah, emrini yerine getirendir. Allah her şey için bir kader (ölçü ve muayyen bir zaman) tayin etmiştir. (Talak- 3)

Ebu Hüreyre Radıyallâhü Anh’dan:

Peygamberimiz Aleyhisselâm şöyle buyurdular:

“Kalbleri kuşların kalbi gibi (yumuşak ve mütevekkil) kavimler cennete girerler.”

Bera bin Azib’in rivayetinde Rasülüllah S.A.V. şöyle buyurdu:

“Eğer Allah’a gerçekten tevekkül etseydiniz sabahleyin aç gidip akşam tok dönen kuşların rızıklandığı gibi rızıklanırdınız.”

Hadimi Rahmetüllahi Aleyh şöyle dedi:

Binaları, elbiseleri ve ev eşyalarını süslemek şeytanın vesvesesi cümlesindendir. Çünkü şeytan, insanın kalbinde çok defa bu durumu gördüğü zaman o insanı sürekli evleri imara, tavan ve duvarlarını süslemeye çağırır, pahalı, kıymetli elbiselerle süslenmeye davet eder.

Yine o insanı ecel vakti gelip ölünceye kadar bir işten başkasına geçirmek suretiyle meşgul eder.Halbuki o, kendisine lazım olacak mühim işlerinden gafildir.

HİKAYE

ÖMRÜMÜ BİR SECDEDE GEÇİRİRDİM

İsa Aleyhisselâm bir dağa çıktı. Dağda, güneşin harareti altında ibadet eden yaşlı bir zat gördü . Dedi ki:

-“Niçin kendini güneşten koruyacak, soğuk ve sıcaktan muhafaza edecek bir gölgelik yapmıyorsun?” Yaşlı abid şöyle cevap verdi:

-“Ey Allah’ın Peygamberi! Ben geçmiş Peygamberleri dinledim. Yedi yüz seneden fazla yaşamayacağım. Bina ile meşgul olacak zamanım yok.”

İsa Aleyhisselâm dedi ki:

-“Ben sana hayret edeceğin bir şeyi haber vereceğim. Ahir zamanda, ömürleri yüz seneyi geçmeyecek bir kavim gelir. Onlar saraylar, köşkler, inşa eder, bağlar, bahçeler kurarlar. Bin sene yaşayacak kimselerin emel ve arzularına sahip olurlar.”

Bunun üzerine yaşlı zat şöyle dedi:

-“Onların aklı yok. Vallahi onların zamanına yetişmiş olsaydım ömrümü bir secdede geçirirdim.”

Daha sonra İsa Aleyhisselâm’a dedi ki .

-“Şu mağaraya gir, hayret edecek şeyler göreceksin.”

İsa Aleyhisselâm mağaraya girdi; içeride taştan bir tabut ve üzerinde bir ölü vardı. Başucunda taştan bir levhada şu ibareler yazılı idi.

“Ben filan oğlu filan kralım. Bin sene yaşadım. Bin ev-saray inşa ettirdim. Bin belde kurdurdum. Bin kız ile evlendim. Bin ordu mağlup ettim. Sonra da dönüşüm, gördüğün gibi buraya (kabre) dır. İbret alın ey basiret sahipleri.”

Hazreti Ali R.A dan,

Rasülüllah Aleyhisselâm şöyle buyurdular:

“Dünyanın helaline hesap, haramına da ateş vardır.”

İzah:

Dünya malının miras yolu ile veya kazanç suretiyle olanlar gibi helal olanına hesap vardır. Nereden kazandı, nereye harcadı, hakkını (zekat-sadaka) ödedi mi diye sorulacaktır. Haram yoldan elde edileni ise ateşe, cehenneme sebeptir.

Lakin bu, dünya perdesi ile gizlenmiştir. İnsan öldüğü zaman perde kalkar, ateş meydana çıkar.

Ayet Meali. Bir de Cehennem, her (gözü olup) görene açılmıştır, (o gün, onu herkes görecektir.) (Naziat- 36)

DUA

Hazreti Allah bizleri ve sizleri sevdiği ve razı olduğu şeylere muvaffak kılsın. Hasta kalblerimizi keremi ile tedavi etsin. Çünkü her şeyin ıslah ve tedavi anahtarları onun yedi kudretindendir. Bir kuluna hayır murad ettiği zaman Onu seçer. Onun kalbine nuru kudsisinden bir kandil lütfeder. Ona kendi ayıplarını gösterir. İbrahim bin Edhem Kuddise Sirruh-ul Ekrem’e yaptığı gibi.

(5)

DÜNYAYA MEYLEDEN KİŞİNİN MİSALİ

İsa Aleyhisselâm dünyaya meyleden kişiyi şu insana benzetmiştir. Adam bir ovada yürürken, arkasında bir aslanın kendisini kovaladığını görür. Önüne bakar; ovada sığınacağı bir yer yok. Tam aslanın kendisine yetişeceği anda bir kuyu görür. Kendisini kuyuya atar. Kuyuda bir ağaç vardır, ona sarılır. Aslan kuyunun başında bekler. Kuyunun dibine bakar; bir ejderha vardır. İçinden der ki:

-“Yukarıda aslan, aşağıda ejderha. Ağaca bakayım, kökü varsa ona sarılayım.”

Bakar, birde ne görsün ; biri siyah biri beyaz iki fare ağacın gövdesini kemiriyor (iki hızarcı kesiyor.) Bu korku içinde

düşünmeye devam eder. Ağacın dallarına baktığında meyveler görür. Yemeğe başlar. Hiç bir şey düşünememektir. Fareler ağacın gövdesini keserler, o da aşağıya düşer.

Misaldeki aslan, ölüm meleği (Azrail) dir. Ağaç, ecel (ömür)dür. Fareler, gece ile gündüz, ecelini, ömür ağacını kesiyorlar. Kuyu kabir, Ejderha ateş, meyveler ise dünya nimetleridir. (Enis-ül Celis)

(6)

ÖLÜMÜ HATIRLAMAK VE İBRET ALMANIN USULÜ

Kendisinden evvel ölen akran ve arkadaşlarını çok hatırlamalı. Onların ölümünü, toprağın altına intikallerini düşünmeli. Suretlerini, makamlarını, dünyadaki hallerini hatırlamalı. Kendi kendine şu soruları sormalı:

Toprak, onların suretlerini, makamlarını ve hallerini nasıl mahvetmiştir? İzlerini ve eserlerini nasıl belirsiz hale getirmiştir? Topladığı mal ve mülkleri nasıl başkalarına intikal etmiştir? Kabirlerinde bedenleri nasıl parçalanmıştır? Kendilerinden sonra kadınları nasıl dul kalmıştır? Evladı nasıl yetim kalmıştır? Malları nasıl zayi olup gitmiştir? Geride bıraktıklarını dünyadakiler nasıl taksim etmiştir? Kurtlar (yılan- çıyanlar) dillerini, toprak bedenlerini nasıl yemiştir?

Sonra da kendisine bakmalı; kendisinin hali de onlarınki gibi. Gafleti onların gafleti gibi. Pek yakında kendisi de onların akıbetine uğrayacak.

Bunları düşündüğü takdirde kalbini dünyaya bağlayamaz.

Hazreti Allah peygamberlerin efendisi Aleyhisselâm hürmetine bizleri gaflet uykusundan uyarsın. (Hâdimi)

(7)

Ebu Zerr-il Gıfâri Radıyallâhü Anh Peygamberimizden naklediyor:

Aleyhisselâm Efendimiz buyurdular ki :

“Ya Eba Zerr! Kabirleri ziyaret et ki , bununla ahireti hatırlarsın. Ölüleri yıka, çünkü ölü bir ceset ile karşılaşmak çok güzel bir vaazdır.

Cenaze namazı kıl, umulur ki bu namaz seni mahzun kılar. Muhakkak ki hüzünlü kişi kıyamet günü Allah’ın (Arşının) gölgesindedir.”

(Sinaniye)

Ebu Bekir el Kettani diyor ki:

-“Rüyamda bir genç gördüm. Öyle ki, ondan daha güzel bir kimse görmemiştim.

“Sen kimsin?” dedim.

“Takvayım,” dedi.

“Nerede yaşarsın?” dedim.

“Her hüzünlü kalpte,” dedi.

Hadis Meali: “Şüphesiz Allah her hüzünlü kalbi(n sahibini) sever.”

Allâh’ü Teâlâ Karun’a nasihat eden kimseden hikaye ederek şöyle buyurdu:

O vakit (Musa)nın kavmi, ona şöyle demişti: Gururlanıp şımarma, çünkü Allah şımaranları sevmez. (Kasas-76)

Ebu Bekir devam ediyor:

Sonra etrafıma baktım, çok yabani, korkunç bir kadın gördüm.

“Sen kimsin?” dedim.

“Gülmek” im, dedi.

“Nerede yaşarsın?” dedim.

“Mesrur ve ferah her kalpte,” dedi.

Bunun üzerine çok zorda kalmadıkça gülmemeye azmettim.

Ayet Meali: Artık kazandıklarının cezası olarak az gülsünler ve çok ağlasınlar. (Tevbe (82)

Hadis Meali: “Allah korkusuyla (gözümden) bir damla yaş akıtmam, bin dinar tasadduk etmemden daha sevimlidir.”

Kab’dan nakledildi:

Allah kuluna bir melek göndermedikçe kul ağlamaz. Melek kanadı ile kulun ciğerine mesheder, o zaman kul ağlar.

İbni Mesud Radıyallâhü Anh’dan:

Rasülüllah Aleyhisselâm’ın ayrılığı yaklaştığı zaman Ayşe (Radıyallâhü Anha) validemizin evinde toplandık. Efendimiz bize baktı, gözleri yaşardı. Buyurdu ki:

“Merhaba, Allah size uzun ömür versin, rahmet etsin. Size Allah’tan korkmanızı ve ona itaat etmenizi tavsiye ederim. Ayrılık yaklaştı, Allah’a ve Cennet-ül Me’va’ya dönüş vakti yaklaştı. Ehli beytimden erkekler beni yıkasın ve ister şu elbisem ile, isterlerse yemen hüllesi ile kefenlesinler. Yıkayıp kefenlediğiniz zaman şu evimde (kazacağınız) kabrimin kenarına tabutumu koyun. Sonra yanımdan bir saat ayrılın, çıkın. Bana ilk salavat okuyan Cebrail Aleyhisselâm, sonra Mikail, İsrafil, Azrail Aleyhimüsselam ve askerleri (emrindeki melekler) olurlar. Sonra da gurup gurup yanıma, içeri girin.”

Eshab-ı Kiram Rasülüllah Efendimizin ayrılığını duyunca feryat edip ağladılar ve şöyle dediler:

Ya Rasülallah! Sen bize Rabbimizin nurusun, cemiyetimizin kandilisin, işimizin sultanı- idarecisisin. Sen ayrıldığın zaman işlerimizde kime müracaat ederiz? Aleyhissalatü Vesselam Efendimiz buyurdular ki:

“Size bembeyaz bir delil bıraktım. Onun gecesi aşırı aydınlıkta gündüzü gibidir. Ve size vaiz bıraktım. Biri konuşan, diğeri susan. Konuşucu olanı Kuranı Kerim, susanı ölümdür. İşlerinizde bir sıkıntıya düştüğünüz zaman Kuran ve sünnete müracaat edin. Kalbleriniz karardığı zaman ölüm hallerinden ibret almakla onları yumuşatın.” (Ruhul Beyan)

1 Panzehir: Zehirin etkisini ortadan kaldırabilme özelliği olan madde.

1 Hâtif: Konuşanı görülmeyen ses.

1.SOHBET: İSTİAZE (ŞEYTANDAN ALLAH’A SIĞINMAK)

1. SOHBET

İSTİAZE (ŞEYTANDAN ALLAH’A SIĞINMAK)

MİSAL:

Mü’minin benzeri

Rivayet:

2. İstiâze kelimelerinde; yani sığınmak için söylenen sözlerdedir.

4. Kendisinden sığınılanda; yani Şeytandadır.

5. Kendisi için istiâze olunandadır.

DUA

İSTİAZE (ŞEYTANDAN ALLAH’A SIĞINMAK) - II

2. SOHBET: BESMELE-İ ŞERİFE

3.SOHBET: ORUCUN FARZİYYETİ VE FAZİLETLERİ

4.SOHBET: RAMAZAN-I ŞERİF’İN FAZİLETLERİ

5.SOHBET: “O GÜN NE MAL FAYDA VERİR; NE DE EVLAT” AYETİNİN BEYANI .

6.SOHBET KALB, KALB KATILIĞI, KALB HASTALIKLARI VB

7. SOHBET KALP VE AZALARDA FESADIN ORTAYA ÇIKMASI

8.SOHBET: İNSAN BEDENİNDE FESADIN ORTAYA ÇIKMASI

DUA

9.SOHBET KARADA FESADIN İLK ÇIKIŞI

10.SOHBET: DENİZDE FESADIN İLK ÇIKIŞI

11. SOHBET: GÜNAHLARIN ŞERRİNİN TESİRİ İLE BİRÇOK ŞEYİN DEĞİŞMESİ.

12. SOHBET: KALBİN 60 HASTALIĞI VE ONLARDAN BİRİNCİSİ OLAN KÜFÜR

13. SOHBET: KALB HASTALIKLARINDAN OLAN KÜFRÜN ZIDDI İMAN HAKKINDA

14. SOHBET: KALB HASTALIKLARINDAN CEHALET

15. SOHBET: RİYASET SEVGİSİ

16.SOHBET:NEFS-İ HEVAYA TABİ OLMAK

17. SOHBET: RİYA

18. SOHBET: TÛL - Ü EMEL (UZUN EMEL)