 |
|
|
 |
|
| ABDULHAMİD HAN |
ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026 |
|
|
|
|
 |
BATMAYAN GÜNEġ GAVS‟UL-AZAM ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S.) EBUBEKĠR TANRIKULU 2 ĠÇĠNDEKĠLER 1- Önsöz………………………………………………………... 5 2- Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin, Doğum ve Gençliği 9 3-Eğitimi………………………………………………………. 10 4-Nefis ve ġeytanla Mücadelesi………………………………. 13 5-ĠrĢad ve Nasihate Yeniden baĢlaması………………………. 17 6-Tasavvufa Ġntisabı…………………………………………... 18 7-Abdulkadir Geylani(k.s)nın Devri ve Çevresi……………… 20 8-Abdulkadir Geylani(k.s)nin Müritlerine olan ġefeati……… 23 9-Vefatı………………………………………………………… 27 10-Eserleri……………………………………………………… 29 11-Kadiri Tarikatının DoğuĢu…………………………………. 29 12-Gavs‘ul-Azamın Tarikata Girenlere Tavsiyeleri…………... 35 13-Kadiri Tarikatında Zikir……………………………………. 50 14-Tarikatlarda Kol, ġube……………………………………... 51 15-Velilikteki Yüksek Derecesi……………………………….. 54 16-Güzel Ahlakı……………………………………………….. 58 17-Öğretim ÇalıĢmaları ve Hizmetleri………………………... 58 18-Kerametlerinin Çokluğu……………………………………. 61 19-Oğlu Abdurrezzaka (k.s) Vasiyeti…………………………. 72 20-AbdulkadirGeylani(k.s)HazretleriHakkındaYapılan ÇalıĢmalar 104 21 -Gavsiyye…………………………………………………... 105 22-Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin, Baba, Ana Soy Seceresi, Çocukları ve Torunları………………………........................ 113 23-Kadiri Tarikat ġeceresi……………………………………. 118 24-Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin Halifeleri….... 120 25-Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinden Teberrük Hırkası Giyenler……………………………………………………… 123 26-Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinden Tarikat Hırkası Giyenler……………………………………………………… 123 27-Camide Vaaz esnasında Gavsu‘l-Azam olduğunu ilan ettiğinde, bulunan MeĢayih……………………………………………... 125 3 28-Kadiri Tarikatından Ayrılan Kollar……………………… 123 29-Kadiri Tarikatı Halisiye Kolu ġeceresi…………………... 126 30-Kadiri Tarikatı, Halisiyye-i Hayriyenin Silsile-i ġerifesi... 129 31-Tarikatların Bugünkü Durumu…………………………… 129 32-Hak Tarikatlar……………………………………………. 132 33-Mucize ve Keramet……………………………………… 138 34-A. Geylani (k.s) nin Tevatüren anlatılan Kerametleri……. 147 35-Büyük âlim ve Allah Dostlarının Gavs‘ul-Azam Hakkında Söyledikleri………………………………………………… 172 36-A. Geylani (k.s) Hazretlerinin Besmele Duası ……..…… 179 37-A.Geylani (k.s) Hazretlerinin Günlük Çektiği Virdler….. 180 38-Evrad-ı Kadiriyye ………………………………………… 210 39-A.Geylani(k.s)HazretlerininTesbihatı……………………. 214 40-Münacaatı…………………………………………………. 218 41-Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin BaĢka bir Duası 227 42-Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin YakarıĢı……… 231 43-A.Geylani (k.s) Hazretlerinin Hak Yolcularına Vasiyeti.. 242 44-Kadiri Tarikatının Günlük Çekilen Dersleri …………….. 245 45-Letaifler…………………………………………………… 248 46-Toplu Yapılan Zikir Ve Duası…………………………… 257 47-Cehri Zikir ve Devran Hakkında Fetvalar……………….. 262 48-Kadiri Tarikatının Üstünlüğü…………………………… 266 49-Füyuzatı Rabbaniyye……………………………………… 268 4 ÖNSÖZ Euzübillahimineşşeytanirraciym Bismillahirrahmanirrahiym İlahi ente maksudi ve rıdake ve likaike matlubi. Elhamdulillahi Rabbil alemiyn vessalatü vesselamu ala rasulina Muhammedin ve ala alihi vesahbihi ecmaiyn. Allah‘a hamd, Rasulü Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v.) ve ona uyanlara salât ve selam olsun. Allah‘u Zülcelalin mahlûkat içerisinde yarattığı en Ģerefli varlık insanoğludur. Ġnsanında en Ģereflisi Müslüman olanıdır. Allah‘u Zülcelalin ilk insan Hz. Adem (a.s.)‘dan son peygamber Hz. Muhammed Mustafa‘ya (s.a.v.) kadar gelip geçen bütün peygamberler insanları tevhid dini Ġslama çağırmıĢlar,insanın dünyada ve ahirette mutlu olmasını istemiĢler, ilahi ahlak esaslarını öğretip örnek olmuĢlardır. Peygamber varisi olan, âlimler, veliler, mürĢidi kâmillerde aynı görevi yapmıĢlar kıyamete kadarda insanları Hak‘ka davete devam edeceklerdir. Dinimiz bize bu yolu göstermiĢ ve sorumluluklarımızı bildirmiĢtir. Müslüman‘a düĢen, dini ve milli görevlerini doğru olarak öğrenmek ve bunları Allah‘ın rızasına uygun bir biçimde yapmaya çalıĢmaktır. Tasavvufun menĢei Kur‘an ve Sünnettir. Tasavvuf kesiksiz altın bir silsileye sahip mürĢid vasıtasıyla öğrenilebilir. Sadece kitaplardan öğrenilecek bir ilim de değildir. Akli bir ilim olmayıp akıl ötesi bir özellik taĢır. Kal ilmi değil, hal ve zevk ilmidir. Tatmayan bilmez. Konusu kendini ve Rabbini bilmektir. Tasavvufa, tarikat denen Allah‘a ulaĢtırıcı manevi bir yolla girilir. Bu yol ilim ve irfan mektebinden geçer. Bu ilim ve irfanı tahsil etmek için mürĢidi kâmili bulmak Ģart ve elzemdir. Bu mürĢidin bağlı bulunduğu altın halka, silsileyi meĢayih Hz.Muhammed Mustafa (s.a.v)‘ya ulaĢıyor, bir yerde kopukluk yoksa mürĢidi kâmille manevi irtibatı, kalbi muhabbeti, ruhi beraberliği devam ettirmesi gerekir. 5 Milletimizin Ġslam‘la Ģereflenmesinden bu yana etkisinde kaldığı en önemli akım da tasavvuftur. Bugün milletler arasında kendileriyle iftihar ettiğimiz, Ahmet Yesevi, Mevlana, Yunus Emre, , Hacı BektaĢi Veli, ġahı Muhammed NakĢı Bendi, Ġmam-ı Gazali gibi kiĢiler tasavvufun meyveleridir. Bunlardan biriside hiç Ģüphesiz Gavsu‘l-A‘zam Abdulkadir Geylani (k.s) hazretleridir. Cenab-ı Hak zahiri ilimlerin öğrenilmesi için yeryüzünden âlimleri eksik etmediği gibi, Bâtıni ilimleri öğretmek içinde tasavvuf ehlini eksik etmemiĢtir. Hiç Ģüphe yokki bu Ģerefli ümmet içinde, yağmurun toprağa düĢmesi ile ölü toprağın nebat fıĢkırtması gibi, Hakk‘ın izni ile ölmüĢ kalpleri diriltenlerde mevcuttur. Ehl-i Sünnet vel Cemaat yolunda olan gerçek tasavvuf ehlini, ehli tarikin fazilet ve meziyetlerini öğrenmek, onları sevmek onların nasihatlerine kulak vermek, onların yolunda bulunmak, insana hem dünya, hemde ahiret saadetini kazandıracaktır. Bugün Tarikatların farklı olmasının nedeni, insanlardaki meĢreb farklılığıdır. Tasavvuf sevgi iĢidir. Mezhep imamları, hadis imamları ve birçok büyük Ġslam âlimi ve birçok devlet adamı tarikat ehli mutasavvuf kiĢilerdir. Ġslamı öğrenme ve yaĢamada Kur‘an ve Sünnet çizgisinde yaĢamamıza yardımcı olacak bir mürĢidi vesile ve rehber edinmek, Medresede müderris, üniversitede profesör ne ise, tarikattada odur. O peygamberin (s.a.v) varisidir. MürĢidi kâmil, ruh ile meĢgul olur. Mürebbidir. Kendisine intisab eden müridin bütün hususiyetlerini göz önünde bulundurarak herkese ayrı ayrı yol gösterir. YaratılıĢındaki firasetin ve edindiği marifetin derecesine göre müridin kalbindeki kudreti, mizacındaki sertliği, ahlakındaki fesadı tedricen izaleye çalıĢır. Mürid tam teslim olduysa çabuk yol alır, olgunlaĢır, temiz bir kalbe ulaĢır. ĠĢte bu büyük velilerin baĢında gelen Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri de 91 yıllık ömrünün 73 yılını Bağdatta geçirmiĢ, Abbasi Halifelerinin ve Selçuklu Sultanlarının icraatlarına Ģahit olmuĢ, idarecileri adil olmaya devet etmiĢ, sultana yaltaklık edenlere, zalimlere karĢı çıkmıĢ onları uyarmıĢ, bütün ömrünü islama adamıĢ, Allah‘ın dinine hizmetten ve insanlara güzel örnek olup irĢaddan ayrılmamıĢtır.Ġnsanları Hakk‘a çağırmıĢ,Kur‘an‘ın ve Sünneti 6 Resulullahın yaĢayan örneği olarak gönülleri fethetmiĢ, Ġslamdan zerre miktarı taviz vermemiĢ bir mürĢidi kâmildir. Kendisine, temeli ne üzerine attınız? Hangi ameli esas aldınız da böyle yüksek dereceye ulaĢtınız?" diye soranlara da:‖Temeli sıdk ve doğruluk üzerine attım. Asla yalan söylemedim. Yalanı kâğıda bile yazmadım ve hiç yalan düĢünmedim. Ġçim ile dıĢımı bir yaptım. ―Diyordu. Hocası Seyh Hammâd (k.s); "ġu genci görüyor musunuz? Bir zaman gelecek ayağı bütün velîlerin boynunda olacak, her velî ona itâat edecek. Senin sancağın dogudan batıya kadar dalgalanacak" DemiĢti. Onu görenler onun tesiri altında kalır, mübarek biri olduğunu hisseder, kalbi katı ise, yumuĢardı. Her zaman gizli açık kerametleri görülürdü. Sıkıntısı ve dileği olanlar onu vesile ederek, Allah‘ü Teâlâ‘ya dua ettiklerinde dileklerine kavuĢurlardı. Müritlerinin, talebelerinin tövbesiz vefat etmemeleri için duasında: "Allah'ım! Ceddim, Habibin Muhammed (s.a.v) ve kullarından takvaya erenlerin hatırı için, hiç bir müridimin, talebemin ruhunu tövbesiz alma." diye yalvarıyor, bir defasında da kendisine; "Ġyi müritlerin hâli malum, ya kötülerinki ne olacak?" diye sorduklarında; "Ġyi olanlar kendilerini bize adamıĢlardır. Kötülere gelince biz de kendimizi onları kurtarmak için adadık." BuyurmuĢlardı Devrinin ilim konusunda tek otoritesi olan Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri, tasavvuf bilgilerini herkesin anlayacağı Ģekilde sunmuĢ, ders ve fetva vermeye yirmi sekiz yaĢında baĢlamıĢ ve bu hal vefatına kadar devam etmiĢtir. Tasavvuftaki yoluna onun ismine izafeten "Kadiriyye" adı verilmiĢ ve Ondan ilim ve feyz alan binlerce öğrencisi çeĢitli memleketlere giderek Ġslamı tebliğ etmiĢlerdir. Kendisi "dinin dirilticisi" anlamında "Muhyiddin" Bazullah-Allah‘ın ġahini-El Bazul EĢheb, avını kaçırmayan Ģahin, Kutbur Rabbani ünvanıyla anılmıĢtır. Bunun için; "Önceki velîlerin güneĢi battı. Bizim güneĢimiz ebediyyen, batmayacaktır." BuyurmuĢlar, Kıyâmete kadar, her velîye feyzler onun vasıtasıyla geleceği, bunun için kendisine "Gavs-ül-A'zam; En büyük Gavs" denilmiĢtir. Vefat ettiklerinde Ģöyle bir ibare düĢülmüĢtür: ―Veliler Sultanı Abdulkadir Geylani, AĢk ile doğdu, kemal ile ömür sürdü ve kemal-i aĢk ile Rabbine vasıl oldu.‖Cenab-ı Hak, Ģefaatini ve himmetini üzerimizden eksik etmesin. Âmin. 7 Günümüzde, her Ģeyin nefs ve Ģehvete hitap ettiği, ortada birçok sahte Ģeyhlerin cirit attığı bir ortamda, tasavvufa, gerçek mürĢidi kâmillere, tasavvuf büyüklerini tanımaya onların Ģifa veren, huzur veren reçetelerine belki her zamankinden daha fazla ihtiyac vardır. Bu konuda yazılmıĢ çok kıymetli eserler mevcut olmasına rağmen, istedikki bu çorbada bizimde bir tuzumuz olsun. O mübarek insanları Allah ve Resulü methetmiĢ bizde onların güzel isimleriyle yazımızı ziynetlendirip himmetlerine erelim. Elinizdeki bu kitap, muteber kaynaklardan da yararlanılarak hazırlanmıĢ, büyük bir boĢluğu dolduracak bilgileri ihtiva etmektedir. ÇalıĢmak ve gayret bizden, muvaffakiyet Allah‘tandır. Ebubekir Tanrıkulu Diyanet İşleri Başkanlığ Uzman 8 EĢ ġeyh Es Seyyid Gavs-ul A‟zam ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) (H.470-561) (M.1078-1166) Selçuklu Ġmparatorluğu ve Abbasiler döneminde Ġran‘ın Hazar denizinin, güney kesiminde Geylan‘da GEYLÂNÎ (K.S) H.470 M.1078 yılı Ramazan ayında dünyaya geldi. Babası Ebu Salih b.Musa Cengidost (k.s),annesi zamanın tanınmıĢ sufi ve zahitlerinden Ebu Abdullah es-Savmai (k.s) nin kızı Ümmülhayr lakablı Emedetü‘l Cebbar Fatma hanımdır. Kadın velilerdendir. Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri hem ana hemde baba tarafından Peygamber Efendimizin (s.a.v) soyundandır, hem seyyid, hem Ģerifdir. Künyesi, Ebu Muhammed‘dir. 91 yaĢında, H.561 M.1166 yılında Bağdatta Hakk‘ın rahmetine kavuĢmuĢlardır. Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri ahlakta, hulkta Peygamber Efendimize (s.a.v), hüsni ve kemalda Hz.Yusuf (a.s) a ve sıdk ve sadakatta Hz. Ebu Bekir (r.a) Efendimize ve adil olmada Hz. Ömer‘ül Faruk (r.a) Efendimize ve hayâda Hz. Osman Zinnureyn (r.a) Efendimize ve Ģecaat, sehavet, kuvvet-i ilimde Hz. Aliyyil Murtaza (r.a) Efendimize benzer olup, Hayatı boyunca bütün bu güzellikleri yansıtmıĢ ins ve cinne ıĢık olmuĢtur. Gavs-ül A‘zam,Gavsu‘s-semedani, Kutburrabbani, Mahbubu Sübhani, Heykelünnurani, Kandilinnürani, Gavsüssekaleyn, Bazül eĢheb Muhyissünneti veddin, Gavsü Rabbul Alemiyn, EĢĢeyh Esseyyid EĢĢerif Ebu Muhammed Muhyiddin Abdülkadir Geylani (k.s) diye anılmıĢtır. Doğumu, Gençliği: 9 Bu hususu bizzat kendisi, Vesile Kasidesinde; ―Atam Resulullah‘tır (s.a.v) , ondan kastım Muhammed (s.a.v)‖ Hamriye Kasidesinde; ―Ben Hasan‘a mensubum. MeĢhur olan ismim Abdulkadir‘dir. Atam, kemal sahibinin ta kendisidir. Aslında ceddim Resulullah (s.a.v), beni terbiye edip büyüttü.‖ Satıh ve tevhid hakkındaki kasidesinde; ―Ceddim Resulullah‘tır, Taha Muhammed. Ben Abdulkadir‘im, bütün tasavvuf yollarının mürĢidi ‖ Sababe adlı kasidesinde; ―Taha olan Mustafa‘ya (s.a.v), nispetim haktır. Dedem Mustafa‘dır (s.a.v). Ġmamlık ise bana yeter. Ceddime her vakit salât ü selam olsun.‖ Bir baĢka kasidesinde de; ―Ben Hasan‘a (r.a) mensubum. Muhyiddin ile çağrılırım. Ceddim Habib Muhammed‘e (s.a.v) rahmet eyle yarabbi! ―cümleleriyle dile getirmektedir. O (k.s) , Anne ve Babasını söyle tavsif eder. ―Ben evvel zamanda gelip geçen büyük zatların çocuğuyum. Peygambere (s.a.v) uyduğum, anama babama iyilik ettigim için Allah (c.c) beni bu iĢlere ehil kıldı. Babam zengindi, dünyalığı vardı. Fakat ona karĢı bir yeterlik duygusuna sahipti, kanaatkârdı. Annem de ona uydu. Yaptıgı her iĢe razı oldu. Hiçbir zaman Babamın yaptıgına itiraz etmedi. Babam ve Annem ehl-i din olup daima iyilik ederlerdi. Kalplerinde halka karĢı bir Ģefkat duygusu vardı. Üzerimde gördüğünüz iyilik onlardandır. Allah‘ın(c.c) ve Peygamber‘in (s.a.v) huzuruna onlarla birlikte varacagım. Onları ben götürecegim. Her hayrım ve bulundugum nimet onların sayesinde oluyor.‖ 10 Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretlerinin daha doğmadan, ilerde büyük bir zât olacağına dâir birtakım alâmet ve iĢâretler görülmüĢ, Babası rüyâsında Peygamber (s.a.v) Efendimizi, Ashâb-ı kirâmı (r.a) ve evliyâyı görmüĢtü. Peygamber Efendimiz (s.a.v) kendisine; "Ey Ebû Sâlih! Allah‘ü Teâlâ bu gece sana kâmil, olgun ve derecesi yüksek bir erkek evlâd ihsân etti. O benim oğlum ve sevdiğimdir. Evliyâ arasında derecesi yüksek olacak." buyurdu. Yine oğlu hakkında;"On iki imâm dıĢında bütün velîler doğacak olan oğluna itâat edecekler, onun ayaklarını boyunlarına koyacaklar. O yüksek derecelere kavuĢacak, ona itâat etmeyenler Allah‘ü Teâlâya yakınlık devletinden mahrûm kalacaklar." diye müjdelenmiĢti. Doğduktan sonra yüksek hâlleri ile dikkatleri çekti. Ramazân-ı Ģerîfte gün boyunca süt emmez, iftâr olunca emerdi. Bu hâlini Ģu beyti ile anlatır: “Başlangıcım şöyleydi, dillerde söylenirdi Beşikteyken oruçtum, bunu herkes bilirdi.” Doğduğu senenin Ramazân-ı Ģerîf ayının sonunda havalar bulutlu geçmiĢti. Bunun için ramazanın çıkıp çıkmadığında tereddüd edilmiĢ, halk annesine çocuğun süt emip emmediğini sormuĢlar, emmediğini öğrenince, Ramazân-ı Ģerîfin henüz çıkmadığını anlayıp oruca devâm etmiĢlerdi. Eğitimi: Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretleri, önce doğduğu yerde ilim öğrenmeye baĢladı. Daha küçük yaĢta iken, Kur‘ân-ı kerîmi ezberledi. Daha sonra Bağdad‘a gidip, zamanın meĢhûr âlimlerinden ilim tahsiline devam etti. On yaĢında mektebe giderken hergün insan kılığında bir melek gelirdi. Onun melek olduğunu bilmez,. Onu evden alıp mektebe götürürdü. Etrâfında meleklerin kendisi ile berâber yürüdüklerini görür, Mektebe gittiğinde çocuklara bana yer vermeleri için" Yer açın evliyâdan bir zat geliyor." dediklerini duyardı. AkĢamleyin eve gidinceye kadar yanımdan hiç ayrılmazdı. Meleklerin söylediklerini duyan birisi; "Bu çocuk kimdir?" diye sordu. Meleklerden birisi; "Bu asîl bir âilenin çocuğudur. Ġlerde büyük bir zât olacak. Arzu edenlere hep verecek ve hiç kimseyi kapısından boĢ çevirmeyecek. Her gün Allah‘ü Teâlâya yakınlığı artacak ve çok yüksek derecelere ulaĢacak." 11 Dedi. Birgün merak edip kim olduğunu sorunca bana Ģu cevabı verdi: ―Ben meleklerden biriyim. Allah (c.c) beni sana gönderdi ve mektepte bulunduğun müddetçe seninle olmamı emretti. Hergün baĢka arkadaĢların bir haftada öğrenemediğini öğreniyordum.” (Cevherden Gerdanlıklar sh. 456 Terc. Naim Erdoğan) Çocuklarla berâber oynamak istediğinde; "Bana gel ey mübârek, bana gel." diyen bir ses iĢitir, korku ve heyecanla annesine koĢardı.‖ Çocuk iken maksadım, niyetim, ilim öğrenmek, onunla amel etmek, öğrendiklerime göre yaĢamaktı. Küçüklüğümde Arefe günü çift sürmek için tarlaya gittim bir öküzün kuyruğundan tutunup, arkasından gidiyordum. Hayvan dile geldi ve dönüp bana; "Sen bunun için yaratılmadın ve bununla emrolunmadın" dedi. Korktum, geri döndüm. Evimizin damına çıktım. Gözüme, hacılar gözüktü. Arafat'ta vakfeye durmuĢlardı. Anneme gidip; "Beni Allah‘ü Teâlânın yolunda bulundur. Ġzin ver, Bağdat'a gidip ilim öğreneyim. Salih zatları ve evliyayı bulup ziyaret edeyim" dedim. Annem sebebini sordu, gördüklerimi anlattım. Ağladı, kalkıp babamdan miras kalan seksen altının yarısını kardeĢime ayırdı. Kalanını bana verip, altınları elbisemin koltuğunun altına dikti. Gitmeme izin verip, her ne olursa olsun doğruluk üzere olmamı söyleyip, benden söz aldı. "Haydi, Allah selamet versin oğlum. Allah‘ü Teâlâ için ayrıldım. Artık kıyamete kadar bir daha yüzünü göremem" dedi. Küçük bir kafile ile Bağdat'a gitmek üzere yola çıktım. Hemedan'ı geçince, altmıĢ atlı eĢkıya çıka geldi. Kafilemizi bastılar. Kervanı soydular. Ġçlerinden biri benim yanıma geldi. "Ey çocuk! Senin de bir Ģeyin var mı?" diye sordu. "Kırk altınım var" dedim. "Nerededir?" dedi. "Koltuğumun altında dikili" dedim. Alay ediyorum zannetti. Beni bırakıp gitti. Bir baĢkası geldi, o da sordu. Fakat o da bırakıp gitti. Ġkisi birden reislerine gidip, bu durumu söylediler. Reisleri beni çağırttı. Bir yerde, kafileden aldıkları malları taksim ediyorlardı. Yanına gittim. "Altının var mı?" dedi. "Kırk altınım var" dedim. Elbisemin koltuk altını sökmelerini söyledi. Söküp, altınları çıkardılar. "Neden bunu söyledin?" dediler. "Annem, ne olursa olsun yalan söylemememi tembih etti. Doğruluktan ayrılmayacağıma söz verdim. Verdiğim sözde durmam lazım" dedim. EĢkıya reisi, ağlamaya baĢladı ve "Bu kadar senedir ben, beni yaratıp, yetiĢtiren Rabbime verdiğim sözü bozuyorum" dedi. Bu piĢmanlığından sonra tövbe edip, 12 haydutluğu bıraktığını söyledi. Yanındakiler de, "Ġnsanları soymakta, yol kesmede sen bizim reisimiz idin, Ģimdi tövbe etmekte de reisimiz ol" dediler. Sonra, hepsi tövbe ettiler. Kafileden aldıkları malları sahiplerine geri verdiler. Ġlk defa benim vesilemle tövbe edenler, bu altmıĢ kiĢidir." Abdülkâdir Geylânî (k.s) on sekiz yaĢında Bağdad'a geldi. Buradaki meĢhur âlimlerden ders almak sûretiyle hadîs, fıkıh ve tasavvuf ilimlerinde çok iyi yetiĢti. Fıkıh ilmini; Ebû Hattâb Mahfûz, Ebü'l-Vefâ Ali bin Ukayl, Ebû Hüseyin bin Kâdı Ebû Ya'lâ ve diğer fıkıh âlimlerinden öğrendi.(R.Aleyhim Ecmain) Hadîs ilmini; Hasan-i Bâkıllânî, Ebû Saîd Muhammed bin Abdülkerîm, Ebû Gânim Muhammed bin Muhammed, Ebû Bekr Ahmed bin Muzaffer, Ebû Câfer, Ebû Kasım bin Ali, Ebû Tâlib Abdülkâdir, Ebû Bekr Hibetullah ibni Mübârek, Ebü'l-Ġzz Muhammed bin Muhtar, Ebû Nasr Muhammed, Ebû Gâlib Ahmed, Ebû Abdullah Yahyâ ve diğer hadîs âlimlerinden öğrendi. (R.Aleyhim Ecmain) Tasavvuf ilmini ise; ġeyh Ebû Saîd Mahzûmî ile Hammâd-i Debbâs' (Rahmetullah aleyhim Ecmain)tan almıĢtır. Ġlim tahsilini tamamlayıp yetiĢtikten sonra, vaaz ve ders vermeye baĢladı. Hocası Ebu Said Mahzumi'nin medresesinde verdiği ders ve vaazlarına gelenler medreseye sığmaz sokaklara taĢardı. Bu sebeple, çevresinde bulunan evler de ilave edilmek suretiyle medrese geniĢletildi. Bu iĢ için Bağdat halkı çok yardımcı oldu ve zenginler para vererek, fakirler çalıĢarak yardım ettiler. Derslerine devam edenler arasında pek çok âlim ve veli yetiĢti. Sabah ve ikindiden sonra Tefsîr, Hadîs ve Fıkıh; öğleden sonraları Kur'ân-ı Kerîm ve Kırâat dersleri okuturdu. AkĢam ve sabah ise, Usûl-i Fıkıh ile Nahv, Arabî cümle bilgisi verirdi. Onun bereketiyle talebeler çabuk ilerlerdi. Abdülkadir Geylani; on üç ilim dalında ders vermekle kalmamıĢ, Hadis, Tefsir, Fıkıh, Kelam ve Edebiyat gibi ilim dallarında çok mühim âlimler de yetiĢtirmiĢtir. Onun meĢhur halife ve talebeleri arasında, kendisinden Arafat'ta hilafet alan Ebu Medyen ġuayb el-Havari'yi, ömrünün son aylarında hazretin yanından hiç ayrılmayan Ġbn Kudame'yi, ünlü tarihçi ve âlim Sem'ani'yi, kadı Ebu Ya'la el-Kebir'i, Hanbelîlerin kadısı Ebu Ya'la es- 13 Sağir'i, meĢhur âlim Abdulgani el-Makdisi'yi ve daha nicelerini sayabiliriz. Genellikle Cuma, Pazar ve Salı günleri vaaz eder, sohbetlerine pek çok âlim, veli ve devlet adamları katılırdı. Bir gün Abdülkadir Geylani‘ye, "Bu işe başladığınızda, bu yola adım attığınızda, temeli ne üzerine attınız? Hangi ameli esas aldınız da böyle yüksek dereceye ulaştınız?" diye sordular. Buyurdu ki: "Temeli sıdk ve doğruluk üzerine attım. Asla yalan söylemedim. Yalanı kâğıda bile yazmadım ve hiç yalan düşünmedim. İçim ile dışımı bir yaptım. Bunun için işlerim hep rast gitti. Evliliği ve Çocukları: Bazı Salih KiĢiler Kendisine; Niye evlendiniz? Diye sorduklarında, Resulullah (s.a.v) bana:‖Evlen!‖deyinceye kadar evlenmedim. Evlenmek istediğimde, vaktimi israf ederim endiĢesiyle cesaret edemiyordum. Vaktaki zamanı geldi, Allah bana dört hanım nasip etti ve bunlarla evlendim. Hepsi gönül hoĢnutluğuyla bana iteat edip, her yönden hizmetimi görüp beni mutlu ettiler.‖ ―Bu evliliklerinden 49 çocuğu dünyaya gelmiĢ,27 si erkek geri kalanı kız çocuğudur. EĢleri ve çocukları âlim ve veli kiĢilerdi.(Avariful Maarif, Şeyh Şihabuddin Es-Sühreverdi, Cevherden Gerdanlıklar sh.147) Nefs ve ġeytanla Mücadelesi: Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretleri, bir müddet ders verip insanları irĢâd ettikten, hak ve hakikatı anlattıkdan sonra, ders ve vaaz vermeyi bıraktı. Ġnzivâya çekilip, yalnızlığı seçti. Sonra sahrâlara çıktı. Bağdad'ın Kerh harâbelerinde yaĢamaya baĢladı. Bütün vaktini ibâdet, riyâzet ve mücâhede ile nefsinin arzu ve isteklerini yapmamak, istemediklerini yapmakla geçirmeye baĢladı. Buyurdu ki: Irak'ın sahrâ ve harâbelerinde 25 sene insanlardan uzak kaldım. Benim kimseden, kimsenin benden haberi yoktu. Bâzan uzun müddet yemezdim ve "açım açım" diye içimin feryâdını duyardım. Bâzan üzerime öyle ağırlıklar gelirdi ki, bunlar bir dağın üstüne konsa, tahammül edemeyip, paramparça olurdu. Bu sırada; "Muhakkak zorlukla berâber bir kolaylık vardır, Ģüphesiz zorlukla berâber kolaylık vardır." meâlindeki ĠnĢirâh sûresinin beĢinci ve altıncı âyet-i kerîmelerini okuduğumda üzerimdeki ağırlıklar dağılıp, giderdi." ġeytanlar çeĢitli kılık ve kıyâfetlere bürünüp toplu hâlde yanıma gelir, beni yolumdan çevirmek için uğraĢırlardı. Kalbimde büyük bir 14 azim ve direnç hissederdim. Ġçimden bir ses; "Ey Abdülkâdir! Onlarla mücâdele et, onlara galip geleceksin." derdi. Ġçlerinde bir Ģeytan durmadan bana gelir; "Buradan git, Ģöyle yaparım, böyle yaparım." diye beni tehdit ederdi. Cân u gönülden, "Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billahil aliyyil azîm" okuyunca, onun tamâmen yandığını görürdüm Bir kere Abdülkâdir Geylânî (k.s) Ģöyle bir ses iĢitti: "Ey Abdülkâdir! Ben senin Rabbinim! Sana haramları mubah, serbest kıldım." Bir rivâyete göre; "BaĢkasına yasak olan Ģeyleri sana helâl kıldım." diyordu. Bunun üzerine Abdülkâdir Geylânî Eûzü çekti. "KovulmuĢ Ģeytandan Allah‘ü Teâlâya sığınırım. Sus ey mel'ûn!" diye bağırdı. Bunun üzerine aynı ses; "Ey Abdülkâdir! Rabbinin izni ile çeĢitli yerlerde bana aldanmayarak, Ģerrimden, kötülüğümden kurtuldun. Hâlbuki ben bu yolda yetmiĢ kiĢiyi yoldan çıkardım." dedi. Onun Ģeytan olduğunu nasıl anladığını sorduklarında; "Sana haramları helâl ettim, sözünden anladım. Çünkü Allah‘ü Teâlâ böyle Ģeyleri emretmez." buyurdu. BaĢka bir kere gâyet çirkin ve pis kokulu birisi geldi. "Ben iblisim, Ģeytanım. Sana hizmet etmeye geldim, beni ve yardımcılarımı çok yordun." dedi. "Sana inanmıyorum, buradan uzaklaĢ." dedim. Bana vuracak oldu ise de onu periĢan ettim. Ġkinci defâ elinde büyük bir ateĢ kıvılcımı ile hücum etmeye baĢladı. Bu esnâda elinde kılıç bulunan atlı birisi bana yardıma geldi. Yine onu mağlûb ettim. Üçüncü olarak iblisi çok uzakta ağlar gördüm. Gâyet üzgün olarak; "Senden ümîdimi kestim. Gâliba seni yoldan çıkaramayacağım." dedi. "Sus ey mel'ûn!" dedim ve kovdum. Allah‘ü Teâlâ her seferinde beni onlara karĢı üstün kıldı. ġeytanı baĢımdan savdıktan sonra bana pek lezzetli süslü ve parlak Ģeyler göründü. "Bunlar nedir?" dedim; "Dünyâ zevkleri ve zînetleridir." denildi. Dünyâ ve onun göz kamaĢtırıcı lezzeti ve çabuk tükenen nîmetleri kendine çekmek istedi fakat Allah‘ü Teâlâ beni onlardan da korudu. Onlara hiç kıymet vermedim. Bunun için kaybolup gittiler. Sonra Allah‘ü Teâlânın rızâsına kavuĢma yolunda insanın önüne çıkan mânileri, engelleri gördüm. "Bunlar nedir?" dedim. "Senin içinde bulunan mânîlerdir." denildi. Bunlara üstün gelebilmek için bir sene uğraĢtım. Sonra içimi seyrettim. Kalbimin birçok Ģeylere bağlandığını boĢ hayaller kurduğunu, kendini saraylarda sandığını gördüm. "Bunlar 15 nedir?" dedim. "Arzu ve isteklerindir." denildi. Tam bir yıl uğraĢtıktan sonra kalbimi onlardan temizleyebildim. Yine nefsim kendi Ģeklinde bana gelir, kendine dost olmam için yalvarırdı. Yüz vermeyince zor kullanmak isterdi. Bir kere onu, bütün hastalıkları üzerinde, arzu ve istekleri dipdiri, Ģeytanları emrine hazır olarak gördüm. Bir sene mücâdele ettim. Allah‘ü Teâlânın izni ile hastalıklarını iyileĢtirdim, arzu ve isteklerini kırdım, Ģeytanlarını kovdum. Kısaca nefsimle tedrîcen, safha safha mücâdele ettim. Onu iki elimle sımsıkı yakaladım. Yıllarca ıssız, sessiz, sadâsız yerlerde kalmaya mecbur ettim. Soğuk bir gece kırk defâ ihtilam oldum, havanın soğukluğuna bakmadan her seferinde, hemen yıkandım. Kerh harâbelerinde yıllarca kaldım. Yiyecekler malum; otlar, ağaç yaprakları. Dünyâ sevgisinden kurtulabilmek, nefse üstün gelebilmek için her çâreye baĢvurdum. Gördüğüm her yokuĢa tırmandım. Nefsime hiç fırsat vermedim. Bir gece merdivende kitap mütâlaa ediyordum. Nefsim; "Biraz uyu, sonra kalkarsın." dedi. Ona muhâlefet olsun diye tek ayağım üzerinde durdum. Kur'ân-ı Kerîmi hatmedinceye kadar uyumadım. Bütün bunlara rağmen, henüz matluba, maksada ve asıl istediğime varamamıĢtım. Bunun için, tevekkül, Ģükür ve zenginlik gibi kapıları denedim. Aradığımı fakirlik kapısında buldum. Burada büyük bir Ģerefe kavuĢtum, kulluk sırrına erdim, sonsuz hürriyete ulaĢtım. Bütün arzu ve isteklerim buz gibi eridi. Bütün beĢerî sıfatlarım kayboldu. Gönülden Allah‘ü Teâlâdan baĢka her Ģeyi çıkarıp, hep O'nunla olmak olan "fakr" mertebesine ulaĢtım". Nihâyet bütün varlıklardan yüz çevirdim. Her Ģeyim Allah için oldu. Sahralarda cezbe hâlinde kendimden geçmiĢ olarak dolaĢırdım. Kendime geldiğimde kendimi bulunduğum yerlerden çok uzaklarda bulurdum. Bir gün bu halde bir saat kadar yürümüĢtüm. Sonra kendimi Bağdad'a on iki günlük uzaklıkta bir yerde buldum. DüĢünceye daldığımda bir ses bana; "Sen ki Abdülkâdir'sin, buna hayret mi ediyorsun?" dedi. Sahralarda dolaĢırken "Ol" sözü ile ihsân olundum. Allah‘ü Teâlânın izni ile istediğim olurdu. Bunun için çok yiyecek buldum. Dağdan bir parça koparırdım, helva olur, yerdim. Kuma deniz suyu dökerdim, tatlı su olurdu. Sonra böyle yapmaktan hayâ ettim. Allah‘ü Teâlâya karĢı edebi gözeterek hepsini terk ettim. Abdülkâdir Geylânî 16 (k.s) Hazretleri bu uzun dolaĢmalardan sonra Bağdad'a dönüyordu. Hızır (a.s) önüne çıkıp, Ģehre girmesine mâni oldu. "Emir var. Yedi sene Bağdad'a girmeyeceksin." dedi. Bu sebeple, Bağdad‘ın kenarlarında yedi yıl, yerden biten mübah bakliyatı yiyerek bekledi. Bildirilen müddet bitince; "Ey Abdülkâdir! Bağdad'a gir, serbestsin." diye bir ses duydu. Soğuk ve yağmurlu bir gecede Bağdad'a girdi. Doğru ġeyh Hammâd bin Müslim Debbâs (k.s)'ın zâviyesine (dergâhına) geldi ve geceyi orada geçirdi. Sabahleyin ġeyh Hammâd Debbâs (k.s) onu görünce ağlayarak; "Oğlum Abdülkâdir! Bu devlet bugün bizim, yarın sizin olacaktır." Dedi. Bir müddetten beri Bağdad'da bulunan Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretleri fitne ve karıĢıklıklar olunca tekrar sahrâlara çıkmak istedi. Hibe kapısı denilen yere gelince; "Nereye gidiyorsun? Dön, herkes senden faydalanacak." diyen bir ses iĢitti. "Ben dînimi kurtarmak istiyorum." dediğinde; "Korkma, dînine bir zarar gelmeyecek." denildi. DüĢünmeye baĢladı ve bu iĢin hakîkatını bildirmesi için Allah‘ü Teâlâya yalvardı. Bu esnâda Muzafferiyye denilen yerden geçerken birisi kapıyı açıp; "Ey Abdülkâdir! Buyurun." dedi. Yanına varınca; "Söyle, dün Allah‘ü Teâlâdan ne istemiĢtin?" dedi. Abdülkâdir Geylânî Hazretleri ĢaĢırıp cevap veremedi. Bunun üzerine o zât kapıyı Ģiddetle yüzüne çarptı. Dün Allah‘ü Teâlâdan ne istediğini düĢünerek yürümeye baĢladı. Biraz sonra o zâtın ġeyh Hammâd Debbâs (k.s) olduğunu hatırladı. Bundan sonra onun sohbetlerine gider, halledemediği, çözemediği esrarı, gizli Ģeyleri ondan sorardı. O da ona bir bir açıklardı. Bâzan ilim öğrenmek için baĢka taraflara gittiğinden onunla görüĢemezdi. Dönünce hocası ona; "Allah aĢkına nerelere gidiyorsun? Bu civarda senden daha âlim birisi var mı?" derdi. ġeyh Hammâd'ın (k.s) müridleri ona bâzan; "Sen âlim birisin. Burada ne iĢin var, buradan gitsene." derler; ġeyh Hammâd da onlara; "Utanmıyor musunuz? Onu buradan kovmak mı istiyorsunuz. Ġçinizde onun gibisi yok. Benim ona eziyet ettiğime bakmayın. Onu imtihan etmek, denemek, mânen kemâle ermesi, olgunlaĢması için böyle yapıyorum, mânâ âleminde onu koca bir dağ gibi görüyorum." derdi. Yine bir sohbet toplantısında, Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri dıĢarı çıkmıĢtı. ġeyh Hammâd; "ġu genci görüyor musunuz? Bir zaman gelecek ayağı bütün velîlerin boynunda olacak, her velî ona 17 itâat edecek." dedi. BaĢka bir gün o gelince ayağa kalkıp; "HoĢ geldin Abdülkâdir! Sen âriflerin, Allah‘ü Teâlâyı tanıyanların seyyidi, efendisisin. Senin sancağın doğudan batıya kadar dalgalanacak. Bütün boyunların sana eğileceğini ve akranlarının üstünde bir dereceye ulaĢacağını müjdelerim." dedi. Zamânındaki diğer evliyâ da kerâmet olarak ilerde onun derecesinin yüksek olacağını haber verdiler. Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri zaman zaman ġeyh Tacül ârifîn Ebü'l-Vefâ (k.s) hazretlerinin yanına giderdi. Ebü'l-Vefâ (k.s) hazretleri o gelince ayağa kalkar, yanındakilere; "Ayağa kalkın, evliyâdan biri geliyor." derdi. Ona karĢı bu Ģekilde iltifât etmesine hayret eden talebelerine; "Henüz zamânı var. Vakti gelince, okumuĢ, câhil herkes bu gence muhtâc olacak, onun feyzinden, mânevî ilminden faydalanacaktır. Sanki Ģu anda onun Bağdad'da cemâatlere vaaz ve nasîhat ettiğini, "Ayağım bütün velîlerin boynundadır." dediğini ve bütün velîlerin boyunlarını ona uzattıklarını, görüyorum." derdi. Bir defasında da; "Ey Bağdadlılar! Allah‘ü Teâlâya yemîn ederim ki, onun baĢında bir ucu doğuda bir ucu da batıda olan sancaklar dalgalanacaktır." dedi ve Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretlerine dönüp; "Bugün söz bizim fakat ilerde senin olacak. O zaman bu ihtiyarı hatırlarsın." diye hitâb etti. ĠrĢad ve Nasihate Yeniden BaĢlaması: Nihayet Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri Bağdad'da insanları irĢâda, Allah‘ü Teâlânın beğendiği yolda bulunmaya Sufi Yusuf Hemadani (k.s) Hazretlerinin ve hocalarının tavsiyesi üzerine, yeniden dâvete ve nasîhat etmeye baĢladı, Ġnsanlar onu dinlemek için birbirleriyle yarıĢmıĢ, hitabeti çok etkili olduğundan, çabuk tesiri altına almıĢ, bundan dolayıda kendisine; (Bazullah-Allah‘ın ġahini-El Bazul EĢheb, avını kaçırmayan Ģahin,)ünvanıyla anılmıĢtır. (Vassaf Hüseyin, Sefineyi Evliya sh.72) Bir gün kendini nûrların kapladığını gördü. Bu hal nedir diye sorunca, Resûlullah (s.a.v) Efendimiz Allah‘ü Teâlânın sana verdiği yüksek dereceyi tebrik etmeye geliyor, denildi. Nûrun git-gide çoğaldığı bir anda Resûlullah (s.a.v) Efendimiz görünerek bir elbise verdiler. Sonra; "Bu, kutubluk denilen velîlere âit evliyâlık elbisesidir." Buyurdular. 18 Tasavvufa Ġntisabı: Ġlk intisabını ġeyh Ebul Hayr Muhammed bin Müslim ed Debbas (k.s) a yapmıĢ. Kadı Ebi Said el Mübarek el Mahzumi (k.s)‘den icazet almıĢ, tarikat hırkasını onun elinden giymiĢtir.(Ebul Hasan Nedvi, İslamda Fikir ve Davet Örnekleri. Sh.261.Ömer Rıza Doğrul İslamda Tasavvuf. Sh.113) Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretleri tasavvuf bilgilerini herkesin anlayacağı Ģekilde sundu. Peygamber Efendimizin (s.a.v) bereketiyle sözleri gayet tatlı ve tesirli idi. Kendileri Ģöyle anlatır: Hicrî 521 senesi ġevval ayının on altısı olan Salı günü öğleden önce, Resûlullah (s.a.v) Efendimizi rüyâmda gördüm. "Ey oğlum, niçin konuĢmuyorsun?" buyurdu. "Babacığım ben yabancıyım. Bağdad fasîhlerinin yanında nasıl konuĢurum?" dedim. "Ağzını aç!" buyurdu. Ağzımı açtım. Yedi defâ mübarek ağzının suyundan ağzıma saçtı ve "Ġnsanlarla konuĢ, onları güzel hikmet ve vaazlar ile Rabbinin yoluna çağır." buyurdu. Öğle namazını kıldım. Yanımda kalabalık insanlar gördüm. Nutkum tutuldu. Ali bin Ebî Tâlib'i (r.a) gördüm. Mecliste benim karĢımda ayakta duruyor ve bana; "Ey oğlum niçin konuĢmuyorsun?" diyordu. "Babacığım! Nutkum, konuĢmam tutuldu, konuĢamıyorum." dedim. "Ağzını aç." buyurdu. Açtım. Ağzının suyundan ağzıma altı defâ saçtı. "Niçin yediye tamamlamadınız?" dedim. "Resûlullah'a (s.a.v) karĢı olan edebimden." buyurdu ve gözden kayboldu. Bundan sonra en fasîh bir dille konuĢmağa baĢladım. Birgün, minberde oturmuĢ vaaz ediyordu. Birden süratle en son basamağa indi. Ayakta, elini elinin üstüne koyarak, mütevâzi bir Ģekilde durdu. Bir müddet sonra minbere çıktı. Eski yerine oturdu ve vaazına devâm etti. Oradakilerden birisi, ne oldu diye suâl edince; "Ceddim Resûlullah'ı (s.a.v) gördüm. Geldi ve minber önünde durdu. Hayâ edip, son basamağa indim. Kalkıp, gitmeye baĢlayınca, bana yerime oturmamı ve insanlara vaaz etmemi emr etti, dedi. Resûlullah (s.a.v) Efendimizden Hz.Ali (r.a) vâsıtasıyla gelen feyzler, mânevî ilimler ondan sonra Hz.Hasan ile Hüseyin (r.anhüm)ve on iki imâmdan diğerleri ile devam etti. Bunlardan sonra gelen evliyâya feyzler hep on iki imâm vasıtasıyla geldi. Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri dünyâya gelip velî oluncaya kadar hep böyle idi. Fakat o evliyâlıkta yüksek dereceye kavuĢunca, on iki imâmdan gelen feyzler, ilimler, bereketler onun vâsıtasıyla geldi. 19 BaĢka hiç bir velî bu makâma ulaĢamadı. Bunun için; "Önceki velîlerin güneĢi battı. Bizim güneĢimiz ufuk üzerinde sonsuz kalacak, batmayacaktır." buyurdular. Kıyâmete kadar, her velîye feyzler onun vasıtasıyla gelecektir. Bunun için kendisine "Gavs-ül-A'zam; En büyük Gavs" denildi. Orta boylu, geniĢ omuzlu, açık alınlı, ince bedenli, buğday benizli, saçlarını omuzlarını örtecek kadar uzatır, sesi gür ve heybetli, çok güzel giyinir, talebeleri dâhil kimseden bir Ģey kabul etmez, küçük çocuklar ve kölelerle sohbet eder, fakirlerle oturup kalkardı. Gözü yaĢlı aĢırı derecede heybetli, dua ve niyazı kabul olunan, üstün ahlaklı, islamdan taviz vermeyen, Allah‘a ve Resulüne âĢık, Kur‘an‘a ve Sünnete bağlı bir veliydi. Tasarruf ve kerametleri vefatından sonrada devam etmiĢtir. 91 yıllık hayatının 73 yılını Bağdat‘da geçirmiĢ, Abbasi Halifelerinin ve Selçuklu Sultanlarının icraatlarına Ģahit olmuĢ, idarecileri adil olmaya devet etmiĢ, sultana yaltaklık edenlere, zalimlere karĢı çıkmıĢ onları uyarmıĢ, bütün ömrünü islama adamıĢ, Allah‘ın dinine hizmetten ve insanlara güzel örnek olup irĢaddan ayrılmamıĢtır. Birçok gayri Müslim islamla ĢereflenmiĢ onun müridi olmuĢtur. Gavsu‘l-Azam sadece vaazlarla, nasihat ve öğütlerle, özendirmeler ve teĢviklerle yetinmezdi. Gerekli gördüğü yerde çok açık bir ifade ve cesaretle ma'rûfu emreder, kötülüklerden menetme görevini yerine getirirdi. Sultanları, büyük devlet görevlilerini, dönemin halifelerini çekinmeden uyarır, onların yanlıĢ hareketlerini ve kararlarını tenkid etmekten de geri durmazdı. Bu konuda kimsenin makam ve mevkiine bakmaz, etki ve yetkisini asla gözönünde tutmaz, yalakalık yapmazdı. Hafız Ġmâmüddîn Ġbn Kesîr, Tarih'inde Ģöyle yazıyor: "O, halifelere, vezirlere, sultanlara, kadılara, avam, havas herkese iyiliği emreder kötülükten menederdi. Gayet açık bir dille ve cesaretle kalabalığın içinde, minberde, alenî olarak onları uyarırdı. Herhangi bir zâlimi vali ve idareci yaparsa ona itiraz eder ve Hak konusunda hiç kimsenin kendisini kötülemesine aldırıĢ etmezdi." Kalâidü'l-Cevâhir kitabının sahibi Ģöyle yazıyor: "Halife Muktedî Liemrillâh, Kadı Ebu'l Vefa Yahya'yı kadı tayin edince -ki bu zat, zâlim Ġbn Mürcem (taĢlanmıĢ Ģeytanın zalim oğlu) diye anılırdı. 20 Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri minbere çıkarak Ģöyle konuĢtu:"Sen müslümanlar üzerine zalimlerin zalimi bir adamı tayin ettin. Yarın kıyamet günü merhametlilerin merhametlisi olan Allah'a ne cevap vereceksin!"Bu sözleri duyan halife sarsıldı, titredi ve ağlamaya baĢladı ve o anda kadıyı görevden uzaklaĢtırdı. Gavsul A‘zam, o sultanların ve Allah'tan korkmaz devlet erkânının yanında yer almıĢ asalak (resmî ve saray mensubu) âlimleri, Ģeyhleri de Ģiddetle, ağır bir dille tenkid eder, iç yüzlerini açıklardı. Onlardan dolayı sultanlar ve erkân-ı devlet daha çekincesiz ve korkusuz hale gelmiĢlerdi. Bu sınıfa hitab ederek bir yerde der ki:" Siz neredesiniz, gerçek âhiret âlimleri nerede? Ey ilim ve amel hâinleri! Ey Allah ve Resûlü'nün düĢmanları! Ey Allah kullarının yol kesicileri! Siz açıkça zulüm ve nifak içindesiniz. Bu nifak ne zamana kadar devam edecek? Ey âlim ve zâhid geçinenler! Ġdarecilerden ve sultanlardan dünya malını, zevk ve lezzetini alıncaya kadar mı onlara münafıklık yapacaksınız? Siz ve asrımızın birçok idarecileri Allah'ın malında ve kullarına verdiği nimetlerde ihanet ve zulmet içindesiniz. Ey Yüce Allah'ım! Ya bu münafıkların Ģevketini kır veya onları tevbe ettirerek bundan vazgeçirt. Zulmü yık; yeryüzünü onlardan temizle veyahut da onları ıslâh eyle." Bir baĢka yerde o gruptan bir insana hitab ederek Ģöyle diyor: "Sen utanmıyor musun ki, hırsın seni zalimlere hizmetçilik yapmaya ve haram yemeye âmâde kıldı? Sen ne zamana kadar zalim sultanlara hizmet etmeye, ne zamana kadar haram yemeye devam edeceksin. Hizmetçiliğini yaptığın kimsenin sultanlığı en kısa zamanda tükenmek üzere. Senin, hiç sonu olmayan Allah'a hizmet etmen gerekir. (Kalâidul Cevahir, s.8.meclis: 51.52. Ebu’l-Hasan En-Nedevi, İslam Önderleri Tarihi 1, Kayıhan Yayınları: 1/287-289.) Abdülkâdir Geylânî (k.s) nin Devri ve Çevresi: Abdulkadir Geylânî (k.s) Hazretleri, Ġslamî hilafetin, ruhunu ve peygamberlik emanetini yitirdiği, saltanat haline getirildiği bir dönemde o makamın yapması gereken iĢleri diğer rabbaniler gibi yüklendi. Davet ve sohbetleriyle insanlar, Ġslamî ahdi yenilediler. Ġslamı atadan kalma bir miras gibi adet yerini bulsun diye kabullenenler Ģuurlandılar. Talim ve terbiyeleriyle Ġslam‘ın tadını, imanın lezzetini taddırdı. Ġnsanları nefsanî arzuların kölesi ve insanların kulu olmaktan çıkardı. Ġbadet ve taata canlılık getirdi. 21 Bu dönemde Abbasi halifelerinden beĢ tanesinin hilafetine Ģahit oldu. Bütün ömrünü halkı irĢadla tüketti. Hak uğrunda kuvvetli bir mücadele verdi. Halife ve idarecileri tenkid ederek adil olmaya, Hakk‘a çağırdı. ġirk ve bid‘atle ĢavaĢtı. Cahiliyet ve nifakla mücadele etti. Onun Bağdat'a şeref verdiği günler Halîfe Mustazhirbillah Ebu'l Abbas (ö. 512.)'ın devri idi. Ondan sonra sıra ile Müsterşid Râşid, Muktedî Liemrillah ve Müstencid Billâh saltanata geçtiler. ġeyhin bu dönemi çok önemli tarihî olaylarla doludur. Selçuklu sultanları ile Abbasî halifelerinin aralarındaki çekiĢmeler en Ģiddetli Ģeklini almıĢtı. Bu sultanlar Abbasî idaresine tam hâkim olmak ve kesin söz sahibi olabilmek için bütün gayretlerini gösteriyor, canla baĢla uğraĢıyorlardı. Bazan halifenin rızası ile bazan da onun karĢı gelmesi ve istememesine rağmen, ara sıra halife ile sultanın orduları karĢıya gelip savaĢır, müslümanlar çekinmeden birbirinin kanını akıtırdı. Bu tür olaylar MüsterĢid zamanında birkaç kez olmuĢtu. Hâlbuki bu halife Abbasilerin en aklı baĢında, tedbirli halifesi idi. Çok kere de o üstün geldi. Fakat 10 Ramazan 519. tarihinde Sultan Mesûd'la yaptığı savaĢta kesin yenilgiye uğradı. Ġbn Kesîr Ģöyle yazıyor:" Sultanın ordusu üstün geldi. Halife hapsedildi. Bağdatlıların malı mülkü yağmalandı. Bu haber bütün bölgelere yayıldı. Bağdat bu acı haberden çok müteessir oldu. Halkı arasında dıĢ görünüĢ açısından olsun, manevî açıdan olsun depremler oldu, halk büyük sarsıntı geçirdi. Mescidlerin minberlerine varıncaya kadar kırdılar. Cemaatla namaz kılmayı dahi terkettiler. Kadınlar baĢlarındaki örtüleri atıp feryad ü figân ederek evlerinden dıĢarı fırladılar. Halifenin yakalanıp hapsedilmesine, düĢtüğü feci duruma, uğradıkları musibetlere matem tutmaya baĢladılar. Diğer eyaletler de Bağdat'ın yaptığı gibi hareket etmeye baĢladı ve bu fitne o kadar ileri gitti ki, az çok her eyâlet bundan etkilendi. Sultan Sencer durumu gördü de yeğenine konunun nezaketini ve önemini haber vererek halifeyi serbest bırakmasını emretti. Sultan Mes'ûd onun emrini yerine getirdi, fakat Bâtınîler halifeyi Bağdat yolunda öldürdüler." Bütün acı dolu olaylar Abdülkâdir Geylânî'nin gözleri önünde gelip geçti. O, müslümanların arasındaki parçalanıĢı, kardeĢ kavgasını, düĢmanlığı gözleriyle gördü. Dünya sevgisi uğruna, mal, mülk, saltanat ve makam hırsı uğruna insanların herĢeyi yapmaya hazır 22 olduğunu, onlarda sadece saray debdebesi ve zevki kaldığını, halkın saltanat makamına mukaddes gözle baktıklarını, eyaletlerin ve Ģehirlerin idaresini ele geçirmek için birbirini boğazlayacak hale geldiklerini de gördü. Abdülkâdir Geylânî hazretlerinin vücudu bu olayların içinde olmaktan uzak olsa da duygu ve Ģuuru ile o, ateĢler içinde yanıyordu. Ve bu iç yanıĢı, ciğer ateĢi bütün gücü, gayreti, heyecanı ve samimiyeti ile onu, insanları irĢada, halka nasihat etmeye, onları nefislerini terbiye ve ıslah etmeye, kalpleri kötülüklerden temizlemeye çağırmaya, davet ve tebliğe yöneltti. Bu iç ateĢi onu, bozgunculuğu ve dünya hırsını âdi ve aĢağı görmeye, insanlarda iman Ģuurunu diriltmeye, onlara âhirete imanı hatırlatmaya, bu fânî âlemin geçici olmasına karĢılık o ebedî âlem olan âhiretin önemini anlatmaya, ahlâkı güzelleĢtirmeye, gerçek tevhid inancına ve pürüzsüz ihlâs ve samimiyete çağırmak için bütün gücünü kullanmaya itti .(Ebu’l-Hasan En-Nedevi, İslam Önderleri Tarihi 1, Kayıhan Yayınları: 1/265-267.) Geylanî‘nin manevi talebeleri, bu âlim zatın önünde Allah ve Resulü ile yaptıkları biat, tevbe ve imanı yeniden tazeledikten sonra, sorumluluklarının Ģuuruna erdiler. ġeyhle aralarında; talebelerin hocalarıyla, askerin komutanıyla, sürünün çobanıyla olan bağlarından çok daha kuvvetli, sağlam ve köklü bir bağ, kopmayan, çözülmeyen dini ve ruhi bir alaka meydana geldi. Bu asla bozulmayan ve ihanet edilmeyen bir misaktı. ĠĢte ġeyh Abdülkadir Geylânî‘nin yaĢadığı dönem birçok fitne ve kargaĢanın arkasından, Moğol istilası gibi birçok siyasî zülüm ve karıĢıklığın olduğu, buna rağmen, Ġslamî ilimler sahasında oldukça münbit ve tarihin sayfalarına altın harflerle geçmiĢ büyük insanların da yetiĢtiği bir devirdir. Meselâ Ģu manâ büyükleri onunla çağdaĢ sayılırlar: Ġmam Gazzalî (505/1111), Aynu‘l-Kudat el-Hemedanî (525/1131), ġeyhu‘l-Ġslam Ahmed en-Namekî (536/1141), Ahmed erRifaî (578/1182), Ahmed Yesevî (562/1167), Ebû Medyen el-Mağribî (594/1198), Abdülhalık el-Gücdevanî (595/1199), Rüzbihan Baklî (606/1209), Necmüddin el-Kübra (618/1221), Feridüddin Attar (632/1234), Hasan el-ÇiĢtî (633/1236), Ġbn Arabî (638/1240). Kâdiri tarîkatının kurucusu olan Abdulkadir Geylani (k.s) Fıkıh ve hadîs ilimlerinde müctehid idi. Ehl-i sünnet îtikâdını ve din bilgilerini her tarafa yaydı. Hanbelî mezhebine mensuptu. Birçok kız ve erkek çocuğuna sahipti. Böylece onun müntesib ve talebeleri Ġslâma 23 davet, iman ve cihad Ģuurunun yaygınlaĢıp güçlenmesinde büyük katkıda bulundular. Çocukları ve müridleri vasıtasıyla Kadiri tarikatı, Mısır, Kuzey Afrika, Endülüs, Irak, Suriye, Sudan, HabeĢistan, Anadolu, Kafkaslar, Ġran, Afganistan, Pakistan, Hindistan, Türkistan, Çin, Endenozya ve Malezyaya kadar dünyanın birçok yerine yayıldı. Temiz ve saf yapısıyla insanların kalplerini fethetmiĢtir. Abdulkadir Geylani‘nin çocukları ve torunları Kuzey Afrikada daha çok Ģerif, Irak, Suriye, Anadolu‘da ise Seyyid ve Geylani diye anılırlar. Kadiri tarikatı Anadoluya, Osmanlı Devleti zamanında EĢrefoğlu Rumi (k.s) tarafından, Ġstanbul‘a da Ġsmail Rumi (k.s) Hazretleri tarafından getirilmiĢ burada neĢvü nema bulmuĢtur. Bugün Anadoluda en yaygın olan kollardan biriside Kadiri tarikatının Halisiyye koludur. (Sadık Vicdani, Tomar Sh.108-109.Mustafa Kara, Bursada Tekkeler ve Tarikatlar 1/19) (Nedvî, Ebü’l-Hasan, İslamda Fikir ve Davet Önderleri, s.283-284.285.) Ġslam Dünyasında en yaygın tarikat olup, bugünde aktif bir Ģekilde faaliyetlerine devam etmekte, gönülleri fethetmektedir. Birçok insanın islamı seçmesine ve olgun Müslüman olmasına vesile olmaktadır. Yunus Emre (k.s) ona duyduğu derin sevgi ve hayranlığından: “Seyyah olup şu âlemi arasan, Abdulkadir gibi bir er bulunmaz.” EĢrefoğlu Rumi (k.s) de: “Arısının balıyım bahçesinin gülüyüm, Çayırının bülbülüyüm. Şeyh Abdulkadirin” Erzurum‟lu Alvarlı Muhammed Lütfi (k.s) de: “Pîr-i Geylâni dir, Kemer-i himmet, Eflak-ı şeriat nur-i hakikat, Mir‟at-ı Muhammed bahr-ı marifet, Üstad-ı kül, rih-i Rahman iledir.” Der. Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hz.leri'nin Müridlerine Olan ġefaati Gavs‘ul-A‘zam Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretleri‘nin müridleri sayılamayacak kadar çoktur. Onlar dünya ve ahiret 24 mutluluklarına da ermiĢlerdir. DerviĢlerinin hiçbiri tevbesiz ölmemiĢtir. ġeyh Ali El-Garseni‟nin (k.s) Pir Abdulkadir-i Geylani (k.s)‘nin Ģöyle buyurduğunu naklediyor: “Cehennem hazineleri ile ilgili aramızda şöyle bir konuşma geçti: „Dervişlerinden cehennem'e giren varmı?‟ dedim. „Allah (c.c) hakkı için hayır.‟ dediler. „Tabi olmayacak. Çünkü elim müridlerimi, göğün yeri kuşattığı gibi kuşatmıştır.‟ dedi. Rabbimden yetmiş küsur defa söz aldım ve Rabbimin İzzet-i Hakk‟ı için, dervişlerimin hepsi kendimle birlikte Cennet‟e girinceye ve onları cennete götürünceye kadar Rabbimin huzurundan ayrılmam‟.” Hz. Pir‘e (k.s) sordular: “Biri senin tarikatına girse ya da sana intisab etse (baglansa), fakat senden ders almaz ise, senin hırkanı giymezse senin dostların sayılabilir mi?” Cevap verdi: “Her kim bana intisab ederse, Allah-u Teâlâ (c.c) onu kabul eder ve o benim dostlarımdan olur. Her kim medresemin kapısının önünden geçerse, muhakkak Allah-u Zülcelâl (c.c) onun ahirette azabını hafifletir.” Biri gelip O'na Babül-Ezc civarındaki kabristanın birinden korkunç bir ses duyduğunu söyledi. Hz. Pîr (k.s) bunun üzerine sordu: ―O adam benden feyz aldı mı?‖ Onlar da: ―Bilmiyoruz.‖ dediler. Bu sefer Gavs-ı Geylani (k.s): ―Meclisimde hiç hazır bulundu mu?‖ diye sordu. Yine ―Bilmiyoruz.‖ dediler. Gavs (k.s) Hazretleri bu sefer: ―Arkamda namaz kıldı mı?‖ diye sorunca yine ―Bilmiyoruz.‖ Dediler. BaĢını bir saat kadar eğdi. Murakabaya daldı. Sonra baĢını heybetle kaldırarak haykırdı: ―Melekler (Allah'ın selâm'ı üzerlerine olsun) gelip bana, o kiĢinin yüzümü gördüğünü ve hakkında iyi niyet taĢıdığını, bu yüzden Allah (c.c) tarafından afv edildiğini haber verdiler.‖ Bunun üzerine bir daha ondan, böyle korkunç bir ses duyulmamıĢtır. Pir Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretleri, Allah-u Teâlâdan, müridlerinin hiçbirinin tevbesiz ölmeyeceğine dair garanti almıĢtır. Her müridi, Hz. Pir'in (k.s) müridlerinden yedi kiĢi kurtarabileceğini, Hz. Pirimiz sık sık ifade etmiĢtir. Hatta bir keresinde demiĢtir ki: “Mağripte bir müridimin avreti açılırsa, biz onu meşrikten mutlaka örteriz. Himmetimizle (Allah'ın (c.c) izni ve inâyetiyle) dostumuzu kurtarırız.” ġeyh Ali El-KureĢiy'e (k.s) göre Pîr Gavsu‘l-Azam (k.s) ona demiĢ ki: “Bana, gözün alabileceği kadar bir kitab verilmiştir. Onda, 25 bana intisab edecek olan dervişlerimin ve arkadaşlarımın (Müridlerimin) ve kıyamete kadar bana mürid olacakların isimlerini gördüm.”Hz. Pir Abdulkadar-i Geylani (k.s) Hazretleri‘ne sordular: “İyi müridleriniz malum. Ya kötüleri ne olacak?” Bunun üzerine Hz. Pir (k.s) şu cevabı vermiştir: “İyiye gelince, o kendini bize adamıştır. Kötüye gelince, biz kendimizi, onu kurtarmak için adamışızdır.” ġeyh Adiy bin Misafir (k.s) Hazretleri Ģu mühim açıklamayı yaptı: ―Bütün Ģeyhlerin müridlerinden her kim benden feyz hırkasını istedi ise, rahatlıkla giydirdim, ama Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretleri‘nin müridlerine karĢı bunu yapamadım. Çünkü hepsini, Rahmet deryasında yüzerlerken gördüm. Böyle olan kimseler, denizi bırakıp da bir bardak ile su dağıtan kiĢinin yanına gelirler mi hiç?‖ Gavsu‘l-Azam (k.s) Hazretleri‘nin derviĢlerinden El-Betayihi (k.s) anlatıyor: "Bir gün Ģeyhimiz Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretleri‘nin evine girdim. Önceden görmediğim, tanımadığım dört kiĢi gördüm. Onlar kalkıp çıkmak için yürüyünce, Hz. Pir (k.s) bana: ‗YetiĢ onlara da, sana dua etsinler.‘ emrini verdi. KoĢtum, onları medresenin avlusunda yakaladım ve bana dua etmelerini rica ettim. Onlardan biri bana dönerek dedi ki: ‗Ne mutlu sana. Sen böyle bir Ģahsın derviĢi ve hizmetindesin ki, Allah (c.c) Hazretleri O‘nun bereketiyle yerleri, tepeleri, dereleri, denizleri ile birlikte ayakta tutuyor. O‘nun duası sayesinde, halkın iyisine de kötüsüne de Allah (c.c) merhamet ediyor. Biz diğer Veliler, O‘nun ayağı gölgesi altındayız, O‘nun emrindeyiz. O‘nun emrinden hiç ayrılamayız.‘ Sonra yanımdan uzaklaĢıp gittiler. Hayret ve dehĢet ile Hz. Pir‘e (k.s) koĢtum. Daha bir Ģey söylemeden bana hitâb etti: ‗Ey Allah‘ın (c.c) kulu. Ben hayatta iken, onların sana anlattıklarını kimseye söyleme.‘ Ben: ‗Bunlar kimdi?‘ diye sordum. Hz. Pir (k.s) Hazretleri: ‗Bunlar Kâf Dağı‘nın ileri gelenleridir ve halen oradadırlar.‘ dedi.‖ ġeyh Ömer El-Bezzâz (k.s) Hazretleri anlatıyor: ―Hz. Pir Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretleri‘nden dinledim: ‗Hüseyin ElHallacın (Hallac-ı Mansûr (k.s) ayağı kaymıĢtı. O asırda elinden tutup onu kaldıracak kimse (Veli) yoktu. Eğer ben, onun zamanında olsaydım, (bulunsaydım) elinden tutup onu kurtarırdım. Çünkü kıyamete kadar ayağı kayan her müridimin, ahbabımın, arkadaĢımın elinden tutup kurtaracağım.‘ 26 Ebu-l Ferec bin El-Hamami‟nin bir müĢahedesi: ―Hz. Pir Gavsul Azim (k.s) hakkında duyduğum Ģeyleri bir türlü kabul edemezdim, inkâr ederdim. Böyle Ģey olmaz derdim. Bir gün BabilEcz'de bir iĢim çıktı. Oraya gitmem gerekti, gittim. DönüĢümde Hz. Pir‘in (k.s) medresesinin önünden geçiyordum. Müezzin Ġkindi ezanını okuyordu. Ġçimden ‗Bakalım Ģu namazı onun arkasında abdestsiz kılayım farkına varacak mı?‘ diye bir düĢünce geçirdim. Camiye girdim, arkasında Ġkindi Namazını kıldım. Namaz bitince Hz. Pir bana dönerek: ‗Ey Oğul? Bana bir hacet için gelseydin, mutlaka hacetini görürdüm. Lakin gaflet, bütün mevcudiyyetini kuĢatmıĢ ve bu yüzden arkamda abdestsiz namaz kıldın.‘ Bunu hiç doğru yapmadın.‘ demez mi? Hayretten az kaldı düĢüp bayılacaktım. O (k.s), benim içimdekileri nasıl bilebilirdi? O andan itibaren tevbekâr olup yanından, hizmetinden hiç ayrılmadım. Gün geçtikçe O‘nu sevmeye, saymaya baĢladım. O‘nun feyz ve bereketini çok gördüm.‖ ġeyh Matar El-Barzani‟nin (k.s) oğlu ġeyh Ebul-Hayr Kerûm (k.s) anlatıyor: ―Babam ölüm döĢeğindeyken kendisine: ‗Senden sonra kime uymamı vasiyyet edersin?‘ diye sordum. ‗ġeyh Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretleri‘ne intisâb et.‘ dedi. ‗Galiba ağır hasta olduğundan ne dediğini bilmiyor.‘ dedim. Bir saat sonra yine: ‗Senden sonra kime intisâb edeyim?‘ diye sordum. ‗ġeyh Abdulkadir'e (k.s)‘ diye cevab verdi. Bir saat bekledikten sonra yine sordum. Bu defa Ģöyle dedi: ‗Bir zaman gelecek ki, ġeyh Abdulkadir‘den (k.s) baĢka hiç kimseye intisab edilmeyecek.‘ Babam ölünce Bağdat'a ġeyh Abdulkâdir (k.s) Hazretleri‘nin yanına gittim. Orada bütün MeĢâyıh-ı Kirâm'ı gördüm. Hz. Pir (k.s) durmadan konuĢuyor ve Ģöyle diyordu: ‗Ben sizin vaizleriniz gibi değilim. Beni yukarıdakiler de dinler. Çünkü ben Allah (c.c) Hazretleri‘nin emri ile konuĢurum.‘ Bir ara baĢını kaldırdı. Ben de baĢımı yukarıya kaldırınca, nurdan atlar üzerinde nurdan adamlar saf saf olmuĢ, Hz. Pir'i (k.s) baĢları eğik, huĢu içinde dinliyorlar. Kimisi hüznünden ağlıyor, kimisi titriyor, kimisinin elbisesi tutuĢmuĢ ateĢler içinde yanıyor. Bunu görünce korktum ve kürsüye doğru koĢtum. Hz. Pir‘in (k.s) yanına çıkınca kulağımdan tutarak: ‗Babanın ilk vasiyyetiyle neden yetiĢmedin?‘ diye çıkıĢtı. Heybetinden korktum ve baĢımı eğdim.‖( Cevherden Gerdanlıklar, Sh.58) 27 Vefatı: Gavs‘ul-A‘zam, uzun bir süre dünyayı, zahirî ve bâtını üstün meziyetleriyle, manevî kemâlâtı ile faydalandırdıktan, Ġslâm dünyasında maneviyatın ve Allah'a yönelmenin zevkini, neĢesini meydana getirdikten sonra H.561. Yılında.M.1166 yılının Rebiul Ahir ayında Cumartesi gecesi Bağdat‘ta Hakk‘ın rahmetine kavuĢmuĢ, Bağdatta Kadiri külliyesindeki türbesine defnolunmuĢtur. Onun için “Veliler Sultanı Abdulkadir Geylani, Aşk ile doğdu, kemal ile ömür sürdü ve kemal-i aşk ile Rabbine vasıl oldu.”diyerek tarih düĢürülmüĢtür ki, ebced hesabına göre ―aĢk‖ 470, ―kemal‖ 91, ―kemali aĢk‖ ise 561‘e tekabül etmektedir. Buna göre Geylânî 470‘de doğmuĢ 91 senelik bir ömürden sonra 561 tarihinde vefat etmiĢtir
Oğlu ġerefüddîn Ġsa (k.s) ölümünü Ģöyle anlatıyor: "Vefat etmesine sebep olan hastalığa yakalandığında kardeĢim ġeyh Abdülvehhab (k.s) kendisine, sizden sonra yapmam için bana bazı tavsiyelerde bulunun dediğinde. Buyurdu ki: Daima Allah'tan kork. Allah'tan baĢka kimseden korkma, Ondan baĢka birinden de bir Ģey bekleme. Bütün ihtiyaçlarını Allah'a havale et. Sadece ona güven ve herĢeyi ondan iste. Allah'tan baĢka hiç kimseye güvenme. Tevhid yolunu tut ki o yol, herkesin birleĢtiği noktadır, dedi ve Ģöyle devam etti: Kalb Allah ile yoğrulmuĢ olursa hiçbir Ģey ondan kopmaz ve hiçbir Ģey oradan dıĢarı çıkamaz. Ve dedi ki: Ben kabuksuz özüm. Vefat edeceği sırada, oğullarına: ―Yanımdan ayrılın. Çünkü zahirde sizinle, batında sizden baĢkasıyla (yani Allah‘u Zülcelal‘le) beraberim. Yanımda sizden baĢkaları da (melekler) var. Onlara yer açın. Onlara karĢı edebli olun. Buraya büyük bir rahmet iniyor. Onları sıkıĢtırmayın.‖ Sonra selam aldı. ―Ve aleyküm selam ve rahmetullahi veberekatuhu‖ Allah'ın selâmı, bereketi, rahmeti sizin üzerinize olsun. Allah sizi de beni de bağıĢlasın, benim de sizin de tevbenizi kabul etsin. Bismillah, gelin ve geri gitmeyin.‖ ĠĢte bunları bir gece bir gündüz sürekli söyledi durdu. Sonra Ģöyle dedi: Yazık size. Ben hiçbir Ģeye aldırıĢ etmiyorum. Ne bir meleğe, ne de ölüm meleğine. Ey ölüm meleği, bizim amellerimiz senden çok bize bir Ģeyler vermiĢtir‖. Öldüğü gecenin gündüzünde müthiĢ bir sayha attı. Ġki oğlu ġeyh Abdürrezzak (k.s) ve ġeyh Musa (k.s) diyorlar ki: Tekrar tekrar ellerini kaldırıp uzatıyor ve diyordu ki; Allah‘ın rahmeti, bereketi, selâmı size 28 olsun. Hakka dönün, sıfata girin. Ben Ģimdi sizin yanınıza geldim. Bir de Ģöyle diyordu: YumuĢak olun. Sonra hakkın emri geldi de ölüm hali kapladı. O vaziyetteyken dedi ki: Benimle sizin ve bütün insanların arasında yerle gökler arası kadar fark vardır. Beni kimseyle kıyaslamayın, kimseyi de benimle kıyaslamayın. Ġki defa ―Allahümme Refikul A‘la,‖Yüce dosta gidiyorum‖dedi. Bir ara,‖Durun‖ Ölüm ve sekerat hali geldi, bu halde iken, bana kimse bir Ģey sormasın. Ben Allah‘u Zülcelalin ilminde bir halden baĢka bir hale geçmekteyim.‖ Dedi, Oğlu ġeyh Abdülaziz hastalığının gidiĢini sorduğunda; benim hastalığımı kimse bilmez, kimse de anlamaz, ne insan, ne cin, ne de melek. Allah'ın hükmünden Allah'ın bilgisi ĢaĢmaz, (Kendi hükmünü yine en iyi kendi bilir.) Hükmü değiĢir ama bilgisi değiĢmez, hükmü nesholur ama ilmi nesholmaz. Allah istediğini yok eder, istediğini bırakır. Onun katındadır asıl yazı. Ne yaparsa yapar ondan sebep sorulmaz, insanlardan sebep sorulur, dedi. Sonra oğlu ġeyh Abdülcebbâr, kendisine: Neren ağrıyor? Diye sorduğunda ise Ģöyle dedi: "Her tarafım ağrıyor. Fakat kalbimde bir ağrı yok. O Allah'la sağlam olarak birliktedir. Sonra son demi geldi. ġöyle söylemeye baĢladı: "Kendinden baĢka hiç bir mâbud olmayan Allah'tan yardım istiyorum. O münezzeh ve yücedir, canlıdır. Yok, olması düĢünülemez. Kendi kudreti ile izzetini gösteren, ölüm ile kullarına galip gelen o Allah arınmıĢtır. Ondan baĢka mâbud yoktur. Muhammed (s.a.v) Efendimiz Allah'ın peygamberidir." Oğlu ġeyh Musa (k.s) diyor ki, Babam: Vefat ettiğinde, son sözlerinde, üç defa:”Allahümme Refikul a’la. Lailahe illallah Muhammedün Resulullah. Allah, Allah, Allah”deyip sesini kesti, dilini damağına yapıĢtırıp mükerrem ruhunu canana teslim etmiĢtir. Rabbim derecesini âli eyleyip bizleri Ģefatinden, himmetinden mahrum etmesin. Âmin. Vefâtı büyük bir üzüntüyle karĢılandı. Cenâze namazını kılmak üzere, görülmemiĢ bir kalabalık toplandı. Cenâze namazını oğlu ġeyh Abdülvehhâb (k.s) hazretleri kıldırdı. O kadar insan toplanmıĢtı ki, kalabalık sebebiyle ancak gece defn edilebildi. Ġnsanlar, büyük kalabalıklar hâlinde ziyâretine geldiler. Bu ziyâretler günlerce devâm etti. 29 Kabri ziyaretgâh olup, kerametleri ve tasarrufu kıyamete kadar devam edecek büyük bir Allah dostudur. O mübarek Ģöyle diyordu: ”Öncekilerin (velilerin) güneşi battı, Bizim güneşimiz sonsuza dek batmıyacaktır”. Moğolların Bağdatı 1258 de, iĢgal edip Abbasi devletine son verirken Bağdatı yakıp yıkmıĢ,bu tahribattan Geylani Hazretlerinin cami ve türbeside nasip almıĢtır.Ġranlı ġiiler ve ġah Ġsmail de 1509 yılında Bağdatı iĢgal ettiğinde yıktırılan, türbeleri Osmanlı Devleti tarafından Bağdat yeniden fethedildikten sonra Kanuni Sultan Süleyman zamanında yeniden inĢa edilmiĢ, Tekke ve zaviyesi bakımlı bir hale getirilmiĢtir. Bugünde dünyanın her yerinden gelinerek ziyaret edilmektedir. Gavs‘ul-Azam bu dünyadan göçüp gitti, ama arkasında Ġslâm davetçilerinden, ahlâk ve nefisleri temizleyip terbiye eden bir kitle bırakarak gitti. Bu kitle onun hizmetini kıyamete kadar devam ettirecektir. Cenab-ı Hak rızası için çalıĢan Habibinin yolundan gidenlerden eylesin. Âmin. (Ebu’l-Hasan En-Nedevi, İslam Önderleri Tarihi 1, Kayıhan Yayınları: 1/294-297.) Eserleri: Birçok eser bırakmıĢ, bu eserlerden bir kısmı okuyucuların hizmetine sunulmuĢtur. Bu eserlerinden bir kısmı: 1-El Günye liTalibi Tarikil Hak, 2-El Fethur Rabbani, 3-Futuhul Gayb, 4-El Füyuzatur Rabbaniyye fi Evradil Kadiriyye, 5-Mektubat, 6-Cilalül Hatır min Kelami Şeyh Abdulkadir, 7-Sırrul Esrar ve Mazharul Envar, 8-Ed Delail, 9-Es Siracul Vehhac fi Leyletil Mirac, 10- Akidetul Bâzil Eşhe, 11-Tefsirül-Kur’an .(İslam Ansk. C.1 sh.236. İslamiyetin Getirdiği Tasavvuf, Ömer Rıza Doğrul, sh.113) KADĠRĠ TARĠKATININ DOĞUġU Tasavvuf tarihinde Abdulkadir-i Geylani' (k.s) den önceki döneminde bir Ģeyhin görüĢlerini ve manevi otoritesini kabul edip onun etrafında toplanan sufi cemaatleri oluĢmuĢ, sufilerin Ģeyhlerle ve birbirleriyle iliĢkilerini düzenleyen kurallar belirlenmiĢ, isimlerine mahsus rıbat ve hankahlar yapılmıĢsa da bütün bunlar Ģeyhin yaĢadığı dönem ve bölgeyle sınırlı kalmıĢ, süreklilik, yaygınlık ve kurumsal bir nitelik kazanmamıĢtır. 30 Tasavvuf tarihi kaynaklarında bu devirde oluĢan sufi grupları Kassariyye, Hakimiye, Cüneydiyye, Bayezidiyye, Hareviyye gibi adlarla anılmaktadır. Sürekli yaygın ve kurumsal niteliğe sahip ilk tasavvufi oluĢumlar XII. yüzyılda ortaya çıkmıĢtır. Bunlardan Ahmet Yesevi'ye (k.s) nisbet edilen Yeseviyye daha çok Orta Asya'da ve Türkler arasında, Ahmet er-Rifai'ye (k.s) nisbet edilen Rifaiyye Ortadoğu'da ve Araplar arasında, Abdulkadir-i Geylani'ye (k.s) nisbet edilen Kadiriyye ise Irak baĢta olmak üzere Ġslam dünyası'nın hemen her tarafında yayılmıĢtır. Gavs‘ul A‘zamın vefatından, Moğolların Bağdatı iĢgal ettiği 1258 yılına kadar kuruluĢ dönemini tamamlayan ve daha bu dönemde kollara ayrılmaya baĢlayan Kadiriyye, bu olayın ardından aile mensuplarının Ģehri terkedip Ġslam dünyasının çeĢitli bölgelerine göç etmesiyle büyük geliĢme göstermiĢ ve birçok kola ayrılmıĢtır. Kaynaklarda Kadiriyye kolu olarak tanıtılan tarikatler 46 tanedir. Abdülkâdir Geylanî‘nin tasavvuf anlayıĢı, Ģeriate ve dinin zahirî hükümlerine titizlikle bağlı kalma esasına dayanır. O, her an Kur'an ve hadislere uygun hareket etmeyi Ģart koĢar. Ona göre bir zahidin hayatında görülebilecek derunî haller dini ölçülerin dıĢına taĢmamalıdır. Müridlerine hep tabi olun bidat yoluna sapmayın; itaat edin, muhalefet etmeyin, sabredin; sızlanmayın, günahtan temizlenin, kirlenmeyin, zikir halkasına toplanın ve Mevla‘nızın kapısından ayrılmayın" Ģeklinde tavsiyelerde bulunurdu. O diğer Ġslâm mutasavvıfları gibi dünya ve ahiret nimetlerini, kul ile Allah arasında bir perde sayar ve mutasavvıfın bu nimetleri değil, fakat Allah‘ın Zatını hedef sayması lazım geldiğini söylerdi. Tarikatının Ģeriate uygun olduğu Ġbn Teymiye gibi bir münekkid tarafından bile kabul edilmiĢtir. Nevevî, Suyuti ve Ġbn Hacer gibi âlimler de onu bu konularda takdir edenlerdendir. Ġbn Arabî tarafından da "kutub" ve "insan-ı kâmil" olarak tavsif edilmiĢtir. Anadoluda Kadirilik: Hz. Pîr Abdülkâdir Geylânî tarîkatlar üstü bir Ģahsiyet olarak tasavvuf tarihinde mümtaz bir konuma sahiptir. Bizâtihî kendisi; “Ben oldum hazır olanların kadehlerini dolduran, Boşaldıkça dönüp dönüp dolduran. Âşıklar ancak benden artanı içtiler, Kalan kadehlerimi de benden sonra içtiler.” 31 Beyitleriyle pîrlerin, velîlerin ve âĢıkların feyiz kaynağı olduğuna iĢaretle velîler arasındaki bu seçkin mevkiini beyan etmiĢtir. Bağdat‘ın meĢhur sûfîlerinden Tâcü‘l-ârifîn Ebü‘l-Vefâ (501/1107)‘ nın, Bağdat‘a ilk geldiği yıllarda kendisine hitaben söylediği; “Herkesin horozu zamanında öter, sizin horozunuz ise kıyamete değin.‖ Sözleriyle müjdelediği Kâdirîlik tarîkatı ve Hz. Pîr‘in irfanı, neĢ‘et ettiği XII. yüzyıldan itibaren geniĢ bir coğrafyaya yayılmıĢ ve bu Ģekilde günümüze değin devam etmiĢtir. Seyyid Abdülkâdir‘in hal-i hayatında teĢekkül etmeye baĢlayan tarîkatı, kendisinden ilim ve tarîkat terbiyesi almıĢ evlatların ve halîfeleri vasıtasıyla o dönemde Irak ve civarına, ġam, Halep, Mısır ve Yemen‘e kadar ulaĢmıĢtır. Tarihî seyri içinde Kâdirîlik; Kuzey Afrika, Hindistan, Orta Asya, Anadolu ve Balkan topraklarında yaĢayan Müslümanların maddî ve mânevî yaĢantısına yön veren önemli tarîkatlardan biri olmuĢtur. Bu yolda yetiĢmiĢ büyük pîrlerin tasarrufları ve ictihadları ile Kâdirîlik, Yâfiiyye, Esdiyye, Sumâdiyye, Nablûsiyye, Hilâliyye gibi Ģubelere ayrılmıĢtır. Bizim coğrafyamızın Pîr Abdülkâdir‘in tarîkiyle buluĢması ve Kâdirîliğin bir tarîkat olarak Anadolu‘da temsilinin XV. asırda EĢrefîlik ile olduğu bilinen bir husustur. Tarîkatın zuhûru ile Anadolu‘ya geliĢi arasında yaklaĢık üç asırlık bir zaman dilimi vardır. Ancak Kâdirîliğin daha erken zamanlarda Anadolu‘ya gelmiĢ olma ihtimalini göz ardı edemeyiz. Tarîkatın neĢrinde önemli pay sahibi Geylânî ailesinin serencamı bu bakımdan önemlidir. Tarihte iki önemli hâdise Geylânî ailesinin tarîkatın merkezi olan Bağdat‘tan zorunlu ayrılıĢına sebep olmuĢtur. Bunlardan ilki 656 (1258) yılında ki Moğol istilası, diğeri 914 (1509)‘teki ġah Ġsmail‘in Bağdat‘a tahakkümüdür. Her iki olayda da Abdülkâdir Geylânî‘nin âsitâne ve türbesi yıkılmıĢ ve ailesi Bağdat‘ı terk etmek zorunda bırakılmıĢtır. Bu zorunlu göçler sırasında, aynı kaderi paylaĢan diğer bölgelerdeki münferit derviĢ zümreleri gibi Pîr‘in ailesinden bazılarının Anadolu‘ya doğru hareket etmiĢ olmaları mümkündür. Seyyid Abdülkâdir‘in oğlu Abdülazîz Geylânî‘nin Musul civarlarında yaĢamıĢ olması ailenin bu topraklara yakınlaĢtığının önemli bir iĢaretidir. Kâdiriyye tarîkatı, XIII. yüzyıldan beri Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu‘da Pîr Geylânî soyundan gelen Berzencî ve Sâdât-ı Nehrî gibi Suriyeli ve Kuzey Iraklı Ģeyh aileleri tarafından temsil edilmiĢtir. 32 Yine XIII. asırda Afyon‘da yaĢadığı tahmin edilen Hz. Pîr‘in sekizinci kuĢaktan torunu Abdülkâdir Geylânî ile Çorum‘a yakın kendisine ait bir çiftlikte medfun Abdülcebbar Dede de bu kutlu aileye mensubiyeti ile meĢhurdur. Ancak bu zâtların tekke merkezli tarîkat faaliyetlerinden ziyade mânevî nüfuzlarından haberdarız. Aile fertleri dıĢında Kâdirîliğe müntesip bazı Ģeyhlerin de Anadolu‘ya geldiği bilinmektedir. Abdülkâdir Geylânî‘den tarîkat hırkası giymiĢ Yemenli Abdullah el-Esdî (v. 620/1223) bunlardan biridir. Sumâdî kolu Ģeyhlerinden Muhammed b. Halil es-Sumâdî (v. 1541) de Ġstanbul‘a gelmiĢ ve Sultan I. Selim (1512-20) ile görüĢmüĢ, PadiĢah ġam‘daki dergâh için kendisine bazı ihsanlarda bulunmuĢtur. Ancak bu seyahatin, ġam ve Kudüs çevresinde faal olan tarîkatın Ġstanbul ya da Anadolu‘da yayılması için bir zemin oluĢturmadığı anlaĢılmaktadır. Anadoluya XV. da Hacı Bayram-ı Veli' (k.s)nin damadı ve müridi iken onun emriyle Hama'ya gidip Abdulkadir-i Geylani' (k.s) nin soyundan Hüseyin el-Hamevi' (k.s) den hilafet alan EĢrefoğlu Rumi (k.s) getirmiĢtir. Kadiriyenin EĢrefiyye kolunun piri olan EĢrefoğlu Rumi'nin kurduğu tarikat geniĢ bir alana yayılmayıp Ġznik-Bursa çevresiyle sınırlı kalmıĢtır. Kadiriyye XVII. da tarikatın Rumiyye kolunun kurucusu Ġsmail Rumi (k.s) nin faliyetleri sonucu baĢta Ġstanbul olmak üzre Anadolu ve Balkanlarda yaygınlık kazanmıĢtır. Ġsmail Rumi nin Tophanede kurduğu Tekke diğer bölgelerde açılan Kadiri tekkelerinin merkezidir. Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadoluda kurulduğu XVIII. dan beri yaygın olan Kadiriyye, Abdulkadir-i Geylani (k.s) soyundan gelen Berzenci ve Sadat-ı Nehri gibi Suriyeli ve Kuzey Iraklı Ģeyh aileleri tarafından temsil edilmiĢtir. Aynı bölgeden olup tarikatın Halisiyye kolunu kuran Ziyaeddin Abdurrahman Halis et-Talibani' (k.s) nin Sivasa gönderdiği halifesi Mur-i Ali Baba (k.s) (Mor Ali Baba) ,Urfalı Dede Osman Avni Baba (k.s) ve diğer halifeleri vasıtasıyla Halisiyye Anadoluda ve Ġstanbul'da yayılmıĢtır. Hakiki ġeyh Gavs‘ulAzam,ġeyhlerin Sultanı,EĢ-ġeyh Es-Seyyid Abdülkadir Geylani Hazretleri(k.s) bir Ģeyhin nasıl olması gerektiğini Ģöyle tarif ediyor: Şeyh ol kimsedir ki, seni huzurunda cem eyler. Senin dünya halini elinden alıp sanki anadan doğma hale sokar. Seni öyle bir 33 rabıtaya sevkeder ki, durmadan dilinle, kalbinle tevhid okur hale getirir.Gıybetten,hasetten,kinden seni öyle muhafaza eder ki, yanında imiş gibi uyarır. Güzel ahlakı ile seni tehzib eder ki, yani temizleyip düzeltir ki, kalbinde ahlak-ı hamide(güzel ahlak)yer tutar. Kendinin güzel ahlakı ile seni müeddep kılıp,edeplendirerek terbiye eder. Allah’ın kendine verdiği nur ile senin batınını nurlandırır, Ruşen kılar. İşte şeyh budur. Bu halleri ifa edemeyen kâmil olmayıp, Kutta-i tarik olup, yol kesici bir nadandan ibarettir. ġeyh Kimdir? ġüphesiz ġeyhten (k.s) havas ve avam faydalanır. ġeyh o kimsedir ki; Duası makbul, gözleri yaĢlı, daima tefekkürlü, yumuĢak kalpli, güler yüzlü, nefsinde cömert, eli açık, ilmi çok, güzel ahlaklı, nesli temiz, ibadet ve ictihadda ayakları sabit, devamlıdır. Ve onun tarikatı, kalp ve ruhun sarılmasıyla, kaderin akıĢı altında serilmiĢtir. Nefsin sıfatlarını (fayda görme, zarar görme, yakın kalma, uzak kalma gibi korkulardan) yok etmekle beraber içi ve dıĢı birleĢtirmektir. Sözü, iĢi, nefsi ve kalbi birleĢtirmektir. Her hatıra gelen Ģeyde, her lahzada, her nefeste, her varidatta ve her halde Allah‘ın kitabına ve Resulünün sünnetine teslim olmaktır. Allah‘la beraber kalmaktır. ġeyh Abdülkadir Geylani (k.s) buyurur ki: ―ġeyhin Ģu on iki hasleti tamamlamadan seccadeye oturması ve baĢa geçmesi caiz olmaz: Bunlardan iki haslet Allah‘tan, iki haslet Hz. Muhammed (s.a.v)‘den, iki haslet Ebu Bekir (r.a)‘den, iki haslet Hz. Ömer (r.a)‘den, iki haslet Hz. Osman (r.a)dan ve iki haslet de Hz. Ali (k.v)‘dendir. Allah‟tan aldığı iki haslet: Ayıpları örten ve bağıĢlayıcı olmasıdır. Hz. Muhammed „den (s.a.v) aldığı iki haslet: ġefik ve Refik (merhametli ve arkadaĢ) oluĢudur. 34 Hz. Ebu Bekir‟den (r.a.) aldığı iki haslet: Sadakatli ve tasdik edici olmasıdır. Hz. Ömer‟den (r.a) aldığı iki haslet: Emredici ve nehyedici olmasıdır. Hz. Osman‟dan (r.a) aldığı iki haslet: Çok yemek yedirici ve insanlar uyurken namaz kılıcı olmasıdır. Hz. Ali‟den (k.v) aldığı iki haslet: Âlim ve Ģecaatli olmasıdır. Bu fakir için gereklidir ki o Ģeyh canlı fikirli, cevheri zikir, tartıĢması güzel ve münazaralı olmayan, mütevazı, doğruluktan haktan baĢka bir Ģey istemeyen, doğruluktan baĢka bir yol bilmeyen, insanlara karĢı göğsü geniĢ, nefsinde insanlara en zelil olan, gülüĢü mütebessim, sorusu öğretici olan, gafillere hatırlatıcı, cahillere öğretici, kendine sıkıntı verene sıkıntı vermeyen, malayaniye dalmayan, vermesi bol, ezası az, haramlardan kaçınan, Ģüphelilerden çekinen, gariplere yardım eden, yetimlere baba olan, sevinci yüzünde, hüznü kalbinde, fikriyle meĢgul, fakirliğinde sevinçli, sırrını açmayan, gizliyi açıklamayan, hareketleri latif, bereketi akıcı, karĢılaĢılması görülmesi tatlı, faydalı olmakta cömert, anlayıĢı güzel, ahlakı güzel, huyları yumuĢak, cevheri akıcı ve eriyici, susması uzun, sıfatı güzel, kendisine cahillik yapıldığında yumuĢak, kendine yapılan kötülüklere sabreden, katı ve karamsar olmayan, Hak ateĢinde alevi sönmeyen, hasetçi olmayan, aceleci olmayan, kinci olmayan, büyüklere büyük olan, küçüklere acıyan, emaneti emin olan, hıyanetten uzak olan, dostluğu takva, yaratılıĢı hayâ olan, çoğu zaman uyanık, seherlere müdavim, acizliği az, tahammülü çok, nefsine karĢı az sevdiklerine çok olan, hareketleri edepli, konuĢması beğenilir, musibete sevinmez. O, kimseyi gıybetle anmaz. Vakur, sabırlı, razı Ģükredici, konuĢması az, namazı orucu çok olan, lisanı doğru, Cenâb-ı Hak tarafından verilenleri gizleyen, misafirleri toplayan ve yediren, kötü söz söylemeyen, incitici olmayan, gıybet etmeyen, nemmamlık yapmayan, gafil olmayan, bıkmayan, usanmayan, isyankâr olmayan, nimetleri unutmayandır. O‘nun lisanı mahzun, kalbi mahzun, sözleri 35 ölçülü olmalı. ĠĢte bu haller fakirin sıfatıdır. Bu fakirin sıfatıdır. Bu fakir o sıfatlarla Allah‘tan çok hayırlar ister. Allah bu hayırlara cümle ehıbbamı muvaffak kılsın. Âmin Gavs‟ul-A‟zam Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretlerinin bu yola girenlere tavsiyeleri Gavs‘ul-A‘zam Ba‘zul-EĢheb Muhyiddin Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretleri tarikata ilk giren müridin yapması gerekenleri, Ģeyhine karĢı yapması gereken halleri, hareketleri, müridin terbiyesinde Ģeyhe düĢen görevlerin neler olduğunu, nasıl olması gerektiğini Ģöyle bildiriyor: Tarikatın öğretisi Abdulkadir Geylani' (k.s) nin el-Gunye litalibi tariki'l hak, Fütühu'l-gayb ve el Fethu'r-rabbani adlı eserlerindeki görüĢlere dayanmaktadır. Abdulkadir Geylani (k.s) vasiyetinde oğluna söyledikleri bu eserlerin özeti olması bakımından önemlidir. Oğluna dinin emir ve yasaklarına titizlikle uymasını, takva sahibi olmasını ögütledikden sonra tarikatının Kitap ve Sünnet üzerine kurulduğunu; gönül huzuru, cömertlik, bol sadaka verme, her türlü zorluğa katlanma, ihvanın sıkıntılarına yardımcı olmanın tarikatın esasları olduğunu söyler. Daha sonra tasavvufun sekiz özelliği olduğunu belirterek bunları: 1-Seha, 2-Rıza, 3-Sabır, 4-İşaret, 5- Gurbet, 6-Yünlü giymek, 7-Seyahat ve 8-Fakr olarak sıralar ve bunların herbirinin bir peygambere ait özellikler olduğunu belirtir. Kadiriyye'nin beĢ temel kuralı vardır: 1-Himmeti yüceltmek, 2- Haramdan sakınmak, 3-Hizmeti güzelleştirmek, 4-Azmi arttırmak ve 5-Nimete saygı göstermek. Himmettini yükseltenin derecesi yükselir. Haramdan sakınanı Allah korur. Hizmeti güzelleĢtirenin keramet sahibi olması gerekir. Azmini artıranın hidayeti sürekli olur. Nimete saygı gösteren ona Ģükreder, Ģükredenin de nimeti artar.BaĢka bir kaynakta ise, Abdulkadir Geylani (k.s)Hazretleri, nefislerini olgunlaĢtırmak isteyenlerin uyması gereken kuralları Ģöyle açıklar: 1-Yalandan kaçınmak. 2-Sözünde durmamaktan kaçınmak, 3-Kendine zulmedilse de insanlara beddua etmekten sakınmak, 4-Ehl-i din bir kimseyi şirk, küfür ve nifak ile asla suçlamamak, 36 5-Kalpten veya dıştan günah işlememek, haramdan korunmak ve bütün uzuvları günahtan alıkoymak, 6-Az ve çok kendine lazım olan yiyeceği insanlara yüklemekten kaçınmak, 7-İnsanlara tama etmeyip, insanların elinde bulunan şeyin onlarda olmasını istememek, 8-Alçak gönüllü olmak, 9-İster doğru ister yalan, ister kasten ister yanlışlıkla Allahü Teâlâ‟ya and vermemek. Bu yola ilk giren kimseye ilk önce sağlam bir itikad gerekir. Nitekim bu yolda esas olan budur. Ehl-i sünnet üzere yaĢamıĢ ve yaĢıyor olanların yolundan ayrılmamalıdır. Zira onların tuttuğu yol, Nebilerin ve Resullerin yoludur. Sahabenin yoludur. Hülasa: Bu yola ilk giren kimseye gereken Kur‘an‘a tutunmak Resulullah (s.a.v) Efendimizin sünnetine girmek ve Kur‘an ile Rasülullah‘ın (s.a.v) gösterdiği yolda hareket etmektir. Bunların emrini tutmalı, yasaklarından kaçınmalıdır. Esasda da teferruatta da bunlara sarılmalıdır. Allah‘a (c.c) giden bu yolda bir mürid, Kur‘an‘ı ve Rasülullah (s.a.v) Efendimizin sünnetini, Allah'a kavuĢturan, ulaĢtıran iki kanat olarak kabul etmelidir.Ġlk önce Allah‘ın (c.c) kitabına sarıl, sonra Rasülullah‘ın (s.a.v) sünnetini kabullen ve hayatına geçir. Daha sonra bu yolda Kur‘an ve sünnet yolunda sadık bir Ģekilde ictihad üzere ol. Bunlarla Allah‘a (c.c), Rasulüllah‘a (s.a.v) ve Kur‘an‘a ve onun emirlerine gönlün ısınıncaya kadar bu ictihad ve sadakatte devam et. Daha sonra inandığın ve ısındığın bu yol seni hakka götürecek bir öndere doğru itecektir.ĠĢte bu önderin de mürĢidler, Ģeyhler olduğunu o sultanlar sultanı bize iĢaret ediyor. Mürid gerçek bir mürşide gerçek bir öndere tabi oluğunda, bağlandığında göreceği faydalar şunlardır: MürĢidi kendisine ünsiyet eden gerçek bir arkadaĢ olur. Mürid yorulduğu, kaldığı anlarda ona sığınıp rahat bulur. ġehvet duygularının kabardığı anda her yanını zulmet sardığı, nefsinin Ģerri baĢ gösterdiği, sapık arzular kendisini bastığı zaman o zata sığınır. Nefsi dikleĢip bu yolda yürümekten kaldığı zaman o zata sığınır. MürĢidden yardım görür. ĠĢte Kur‘an ve sünnet yolundan ayrılmadığı takdirde ve kendisine gerçek bir mürĢid bulup ona tabi olduğunda, Allah‘a (c.c) ermek, Allah‘a (c.c) kavuĢmak onun için kolay olur. 37 Allah-ü Teâlâ (c.c) bu manada Ģöyle buyurdu: “O kimseler ki yolumuzda çaba harcarlar, elbette onlara yollarımız gösteririz.” (Ankebut Suresi,s69) Bundan sonra o kimseye ihlâs gerekir. Yani, Allah-ü Teâlâ‘ya(c.c) karĢı her sözünde ve her iĢinde, girdiği yolda, attığı her adımı Allah (c.c.) için atmalıdır. Kaldırdığı her adımını Allah (c.c) için kaldırmalıdır. Yüce Allah‘a (c.c) tam ulaĢıncaya kadar bu halini sürdürmelidir. Zira bütün bunları yaparken hiçbir ayıplayan onu yolundan almamalıdır. Zira sadık yolcuyu hiç kimse yolundan döndüremez. Aynı Ģekilde yolda gördüğü ikramlar dahi onu yolundan almamalıdır. Mesela gördüğü bir keramet veya kendinde zuhur eden olağandıĢı bir hal gördüğünde orada kalmamalıdır. HerĢeyi Allah‘tan (c.c) bilip yoluna devam etmelidir. Kalbinde ve özünde şunu kesin olarak bilmeli ki: Allah-ü Teâlâ (c.c) geçmiş zamanların hiçbirinde cimri bir veli yaratmamıştır. (Bahsedilen bu cimrilik hem zahiri dünya cimriliğidir hem de batını ahiret cimriliğidir.) Allah-ü Teâlâ‘dan (c.c) geçmiĢte iĢlediği günahlardan dolayı mağfiretten, gelecekte iĢlemesi muhtemel günahlara karĢı da korunmadan baĢka birĢey taleb etmemelidir. Gelen saatlerin hemen her birinde kendisine Yüce Allah'tan sevgisinin hâsıl olmasını dilemelidir. Kendisini onun yüce zatına ulaĢtıran Ģeyleri istemelidir. Sonra, yüce Hakk‘a (c.c) her halu karda hoĢnutluğunu belli etmelidir. Allah‘ın (c.c) sevgili, veli kullarına bedel beklemeden sevgi ve saygı beslemelidir. Bunların anlatılan hali sonunda da kalpler saf olur. Ġçler ve niyetler temize çıkar. Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretleri müridin Ģeyhine karĢı edebini de Ģöyle izah ediyor: Bir mürid için baĢta gerekli olan Ģunlardır: 1.DıĢta (zahirde) Ģeyhinin emrine aykırı hareketleri terk etmelidir. 2.Ġçte dahi (ruhunda ve aklında) onun emirlerine itiraz sahibi olmamalıdır. DıĢ yönü ile itiraz eden kimse, edebini bırakmıĢ olur. Ġçinden itiraz eden ise kendisini ölüme atmıĢ olur. Müride düĢen görev; sonuna kadar, Ģeyhi namına nefsine hasım olmalıdır, içten ve dıĢtan Ģeyhinin emrine aykırı hareket etmekten nefsini çekip almalıdır. 38 Bu arada Ģu dua ayetini okumalıdır:“Rabbimiz bizi bağışla, bizden, evvel imanlı geçip giden kardeşlerimizi de bağışla iman eden kardeşlerimize karşı kalbimizde kin bırakma Rabbim Raufsun, Rahim’sin.” (Haşr Suresi, 10) Bir müride, Ģeyhinden görünen ve kendisine sevimsiz gelen bir Ģey olur ise o konu ile ilgili müsait bir ortamda bir misal getirerek iĢaret yollu anlatmalıdır. O sevmediği Ģeyi ona açık bir Ģekilde söylememelidir. Zira böyle birĢey Ģeyhin müride karĢı nefretine sebep olur. ġayet Ģeyhinde her hangi bir ayıp görür ise bunu gizlemeye çalıĢmalıdır. ġeyhini değil, kendi nefsini itham etmelidir. ġeyhin o ayıbı için Ģeriatta bir yorum aramalıdır. ―ġeyhim Ģu Ģu rahatsızlığından dolayı bunları yapıyor, yoksa kesinlikle yapmaz‖ diyebilmelidir. ġeyhinde gördüğü ayıp ile ilgili Ģeriatta bir özür kapısı bulamazsa o zaman Ģeyhinin affı için istiğfar etmeli, Allah‘tan (c.c) onun için bilgi ve ilim istemeli, “Allah’ım (c.c)! Şeyhime ayık olma hali ver, onu küçük büyük günahlardan koru, himaye et.” diye dua etmelidir. Hiç bir zaman Ģeyhinin günah iĢlemez masum bir kiĢi olacağına itikad etmemelidir. Çünkü Allah (c.c) sadece Peygamberlerini (a.s) masum yaratmıĢtır. Ondan gördüğü ayıbı dahi hiç bir kimseye anlatmamalıdır. Mürid Ģu itikadda olmalıdır. ġeyhim bu halinden bir gün veya bir saat sonra vazgeçer bu da benim için bir imtihan vesilesidir. Zira Ģeyhi daha yüksek bir mertebeye gelebilir, olduğu halde kalmaz. O yaptığı Ģeyde bir anlık gaflet ve yanılma sonunda olmuĢtur. ġeyh bazen öfkelenebilir. Yüzünü astığı da olur. Müridden yüz çevirme hali de çıkabilir. Ancak bütün bu hallerden dolayı mürid Ģeyhinden ayrılmamalıdır. Kendi özünü araĢtırmalıdır. ġeyhine karĢı adap dıĢı hallerini düzeltmelidir, mürid mümkün oldukça Ģeyhinin yanından ayrılmamaya ve onun hizmetinde bulunmaya gayret sarf etmelidir. Mürid Ģeyhim Allah (c.c) ile arasında bir vasıta bilmelidir. Rabbına (c.c) ulaĢtıran bir sebep görmelidir. Gavs‘ul-A‘zam Abdulkadir-i Geylani (k.s) Hazretleri buna bir örnek veriyor ve buyuruyor ki: Mesela, bir kimseyi ele alalım. Bu kimse sultanı görmek ister. (PadiĢah ya da bir devlet reisini) Fakat onunla bir yakınlığı yoktur, bir tanıĢıklığı yoktur. ġimdi bu kimseye padiĢahın perdedarlarından birisini görmesi yahut onun çevresinden veya özel adamlarından birini bulması gerekir. Bu bulduğu zat 39 kendisine sultanın halini ve âdetini öğretecektir. Onun huzurunda nasıl duracağını onunla nasıl konuĢacağını öğretecektir. Hatta onun yanına giderken nasıl hediyeler götüreceğini bildirecektir. Nelerden çok nelerden az götürmesi gerektiğini anlatacaktır. Bütün bunlar Ģunun için gereklidir. O, huzura çıkarken kapı yerine, kapı sayılmayan baĢka bir yerden girmeye yani her iĢi edebine, erkânına göre yapa, aksi halde daha iĢe baĢlarken kaybeder, ihanete uğrar ve kovulur. Sultanından umduğunu bulamaz, maksuduna eremez. Her yeni bir yere girende yeni bir heyecan olur. Bu manadan olarak ona bunu hatırlatan ve minnet borcu olan biri gerek. Elinden tutup kendine yakıĢan bir yere oturtan biri gerek. Taki ihanete uğramaya, kendisinin edepsizlik ettiği, akılsız davrandığı belli olmaya, gösterilmeye üstteki misaldeki mananın gerçeği odur ki, Yüce Allah‘ın (c.c) yeryüzünde cereyan eden âdeti de böyledir. Yani bir Ģeyh ola birde mürid, bir sahip ola bir de onun sahip olduğu kiĢi, bir uyan ola bir de uyulan. Bu hal Hz. Âdem‘den (a.s) günümüze kadar böyledir. Hz. Âdem‘e (a.s) Cenab-ı Hakk (c.c) bizzat herĢeyi kendisi öğretti. Hayvanları öğretti, cisimleri öğretti, eĢyayı öğretti ve sonra meleklerine dedi ki: ―Sorun bakın Âdem‘e (a.s) bilmediği birĢey var mı?‖ Sonra da Hz. Âdem‘e (a.s) buyurdu: ―Ey Âdem (a.s)! Bunlara herĢeyi isimleri ile anlat.” ( Bakara Suresi, 33) Hz. Âdem (a.s) HerĢeyi meleklere anlatınca melekler Allah‘a (c.c) dediler ki: ―Sübhânsın, bizim hiçbir bildiğimiz yok, ancak Sen bize öğretirsen biliriz.” (Bakara Suresi, 32) Hz. Âdem (a.s) yeryüzüne gönderildikten sonra da Cebrail‘in (a.s) talebesi oldu. Cebrail (a.s) ona yeryüzünün bütün inceliklerini, gizliliklerini öğretti. Aynı Ģekilde Hz. Nuh (a.s) bildiklerini çocuklarına öğretti, Hz. Ġbrahim (a.s) bildiklerini oğlu Ġsmail‘e (a.s) öğretti. Aynı Ģekilde Cebrail (a.s) birçok Ģeyi Peygamber (s.a.v) Efendimize öğretti. Bunu teyid eden hadisi Ģerifte Peygamber (s.a.v) Efendimiz Ģöyle buyuruyor:―Cebrail (a.s) bana misvak kullanmayı öğretti yine Cebrail (a.s) bana Kâbe‘nin yanında iki rekât namaz kıldırdı.‖Sahabi (r.a) dahi bildiklerini Rasülullah‘tan (s.a.v) öğrendiler. Tabiin bildiklerinin çoğunu Sahabilerden öğrendi. Tebei tabiin bildiklerinin çoğunu tabiinden öğrendi. Müctehidler yani içtihad imamları da bildiklerini Tebei tabiinden öğrendiler. Yani bu gösteriyor ki Cenab-ı Hakk (c.c) Hz. Âdem‘i (a.s) yarattığından bu ana kadar bir 40 öğretenler zümresi bir de öğrenenler zümresi yaratmıĢtır. Bunun asıl gayesi de sultana ulaĢmada vesileler ve sebepler oluĢumudur. Mürid zaruret halleri dıĢında Ģeyhinin karĢısında olur olmaz konuĢmamalıdır. ġeyhinin karĢısında iken ben buyum ben Ģuyum diye kendi özelliklerinden mümkün oldukça bahsetmemelidir. Her daim Ģeyhinin huzurunda hizmet için beklemelidir. ġeyhin sohbetlerinden kendisine mutlak bir pay çıkarmalıdır. Aynı Ģekilde Ģeyhinin sohbetlerini adap ve edep üzere dikkatle dinlemelidir. Aklının ermediği konularda böyle konuĢmalıydı bunu söylememeliydi diye kesinlikle düĢünmemelidir. O konulardan o sohbetlerden mutlak manada hikmetler olduğunu düĢünerek aklının almadığı, idrak edemediği konulara girmemelidir. Müridin Terbiyesinde ġeyhe DüĢen Görevler Gavs‘ul A‘zam Abdulkadir Geylani Hazretleri (k.s.) müridin terbiyesinde Ģeyhe düĢen görevleri de Ģöyle sıralamaktadır: 1-ġeyh kendisine gelen bir müridi kendisi için değil Allah için kabul etmelidir. 2-Mürid ile arkadaĢlığı hoĢça ve nasihat yollu olmalıdır. Ona Ģefkat gözü ile bakmalıdır. Mürid kendisine yüklenen riyaset görevini kaldıramadığı zamanlarda ona Ģefkatle davranmalı, bu Ģefkat bir ananın çocuğuna davrandığı Ģekilde olmalıdır. 3-Müridi en kolay yola koymalıdır. Gücünün yetmediği vazifeleri ve yükümlülükleri ona yüklememelidir. Vazifeleri verdiği zaman ağırlık derecelerine göre sıra ile vermelidir. 4-ġeyhin müride vereceği ilk emir, heva ve hevesten vazgeç, emridir. Tabii arzularını terk et emridir. ġeriatın kolay tarafından gir emridir. 5-ġeyh müridden hiçbir Ģey talep etmemelidir. Hem de hiçbir halde. Müridin malından hiçbir cihette faydalanma yolunu seçmemelidir. Onu kendi Ģahsi hizmetinde bile kullanmamalıdır. 6-Hatta Ģeyh müridin terbiyesiyle meĢgul olduğu zamanlarda, bunun karĢılığında Allah‘tan bile bir Ģey beklememelidir. Onu, sadece görevi olduğu için yapmalıdır. Bu Ģunun içindir: Mürid gelirken şeyhin seçmesi ve isteği ile değil sırf kaderi icabı gelir. Allah‟ın hidayeti nasip ettiği için doğru yola eriştireceği için, gelmiştir. Onun hidayeti, şeyhe yollanması şeklinde olmuştur. Bu durumu ile mürid Ģeyhe 41 Allah‘tan gelen bir hediyedir. ġeyhe düĢen bu hediyeyi kabul edip müridi Allah‘ın istediği Ģekilde terbiye edip bu hediyeye karĢılık vermektir. Bu anlatılan manalar doğrultusunda bir Ģeyh, müridin malından hiç bir Ģey istemez. Ancak kendiliğinden gelen malı kullanmakta Allah‘ın rızası var ise Allah‘ın hayrı var ise alır. Bir elden alır öbür elden dağıtır. Gelen malı alıp kabul etmekte müridin yararı ve kurtuluĢu var ise, bunu alabilir. Durum bu Ģekilde olunca o malı Ģeyh reddedemez. 7-ġeyh ciddi bir Ģekilde müridin kendisine geliĢindeki gayeyi zahirî ve batınî olarak kendine mal etmemeli müridin kendisine geliĢindeki Allah‘ın lutfunu ve takdirini görmelidir. 8-ġeyh müridlerinin sırlarını dahi saklamalıdır. Kendisinin muttali olduğu hiçbir hali baĢkalarına anlatmamalıdır. Müridin kendisine verdiği sırları bir emanet gibi saklamalıdır. Bu yüzden de denilmiĢtir ki: ―Mü‘minlerin sinesi sırların mezarıdır.‖ 9-Müridleri için bir rahatlama yeri olmalıdır. Darda kaldıkları zaman baĢvuracakları bir yer olmalıdır. Onlara kuvvet kaynağı, susuzluk gideren bir yer ve kendilerini bu yolda sabit tutan bir makam olmalıdır. 10-Hiçbir Ģekilde müridleri bu yoldan kaçırmamalıdır. Onları sohbetten ve Yüce Allah‘a (c.c.) vuslat niyetinden nefret ettirmemelidir. 11-ġeyh, müridde Ģeriata, edebe uymayan bir Ģey görür ise ona sırrını saklayarak ve edeb ile vaaz ve nasihat etmelidir. Müridi bir daha da o gibi kötü Ģeylere girmekten çekindirmelidir. Mürid bu yolda, esasta ve teferruatta, kendisinde olmayan bir halin var olduğunu iddia etmek, yaptığı amellere değer vermek ve onlarla kendisini beğenmek gibi bazı edep dıĢı kötü iĢlere düĢebilir. Bu halleri müridinde de gören Ģeyh, müridi bu kendini beğenme yollarından alıp, hallerini ve amellerini onun gözünde küçük ve düĢük göstermelidir. Ta ki; mürid helâka gitmeye, zira bir kimse ucuba (kendini beğenmiĢliğe) kapılırsa Aziz Celil olan Allah‘ın gözünden düĢer. 42 Müridin Ġhvan KardeĢlerine KarĢı Görev ve Edepleri Abdulkadir Geylani Hazretleri (k.s.) müridin diğer ihvan kardeĢleriyle sohbetinin, iliĢkilerinin ne Ģekilde olması gerektiğini de Ģöyle sıralamıĢtır: 1-Mürid, ihvan kardeĢlerine karĢı tercihli davranmalıdır. Yani onları kendinden önde görmelidir. Onlara karĢı mert davranmalı ve onları daima hoĢgörü ile karĢılamalıdır. 2-Onlarla sohbet ederken hizmet etmek gayesi ve Ģartı ile sohbet etmelidir. 3-Onlardan hiçbiri üzerinde kendini haklı görmemelidir. Hiçbirinden hak talebinde bulunmamalıdır. Onlardan her birinin kendi üzerinde hakları olduğunu hissetmelidir. Onların hakkını yerine getirmekte kusurlu olmamalıdır. 4-Tarikat kardeĢleri sayılan ihvan ile sohbette devamlı onlara uymalıdır. Onların meĢru isteklerini yerine getirmeye çalıĢmalıdır. Onlarla olduğu sürelerde, daima nefsinin aleyhine onların lehine hüküm vermelidir. Onların hataları olur ise yorumlar yaparak onları mazur görmelidir. 5-Onlara aykırı hareket etmemelidir. Onları kaçıracak bu yoldan soğutacak hareketlerde bulunmamalıdır. Onlarla çekiĢip zorluk çıkarmamalıdır. 6-Tarikat kardeĢleri olanlara düĢer ki: KardeĢlerinin kalplerini koruya, onların sevmedikleri Ģeyleri yapmaktan çekine, isterse o Ģey onların yararlarına olsun. O kardeĢlerden hiçbiri için kalbinde kin beslememelidir. 7-ġayet onlardan birinin kalbini incitecek bir hal olursa o hatasını telafi edecek, hal ve hareketlerde bulunmalıdır. Onlardan biri tarafından ayıplandığını görür ya da duyar ise onları tatlı bir lisan ile ikaz etmelidir. Hataların çoğunu kendi nefsinde aramalıdır. Müridin, Tarikata bağlı Olmayan Ġnsanlara KarĢı Edepleri 1-Mürid yabancılarla sohbetinde onlardan sır saklamalıdır. Onlara Ģefkat ve merhamet gözü ile bakmalıdır. Onların mallarına göz dikmemeli, kendilerine bırakmalıdır. Özellikle tarikat sırlarını onlardan saklamalıdır. 43 2-Onların yersiz hareketlerine (eleĢtirilerine) karĢı sabırlı olmalıdır. Mümkün olduğunca onlarla senli benli olmayı, hoĢ beĢ etmeyi kesmelidir. 3-Kendisini onlardan daha üstün ve faziletli biri olarak görmemelidir. Kendi kendine Ģöyle demelidir: ‗Onlar selâmette olan kiĢilerdir. Allah (c.c.) onların günahlarını ola ki bağıĢlar, ben kendi halime bakayım.‘ Kendisine devamlı Ģu telkinde bulunmalıdır: ‗Sen darda olanlardansın. Büyük küçük her Ģeyden hesaba çekileceksin. Ġnsanları bırak ta kendi haline bak.‘ 4-Mürid yabancılarla sohbet ve iliĢkilerinde çok dikkatli davranmalıdır. Allah‘u Teâlâ cahilin bir günahını bilmeden cehaletinden dolayı yaptığı için bağıĢlayabilir. Ama aynı günahı bilen biri iĢlediği zaman iĢ değiĢir. Avamdan sayılanlara kimse aldırıĢ etmez. Ama seçme zatların hatasına bakılır. O kiĢiler ne yaparsa göze gelir. Ġmamın sarığı beyazdır, bir pire pisliği belli olur. 5-Mürid zenginlerle sohbet ederken: Üstün görünmeli, onların elinde bulunanlara göz dikip birĢey beklememelidir. Hâsılı onların zenginliklerinden dolayı kalbinde her ne var ise onu çıkarıp atmalıdır. Abdulkadir Geylani Hazretleri mürid, olana Ģöyle sesleniyor: Zenginlerden bir şey elde edebilmek için önlerinde eğilme ki, dinini koruyasın. Nitekim bu manaya gelen bir hadisi Ģerifte Resulullah (s.a.v.) Ģöyle buyuruyor: “Bir kimse bir zengine onun elindekilerden bir şey elde etmek için önünde eğilir ise dininin üçte ikisi gider.‖ Dini noksanlaĢtıran iĢlere düĢmekten Allah‘a (c.c.) sığınırız. Bazı kimseler vardır ki onlarla sohbet etmek, dini bozar, din bağları onların sohbeti ile kopar. Ġman nuru dahi onların mallarının aydınlığında söner gider. Bütün bunlardan Allah‘a (c.c.) sığınırız. Zengin müridlerin edebi de Ģöyle olmalıdır: Fakirlere sürekli iyilikte bulunmalıdır. Bu da keseden onların haklarını çıkarıp vermekle olur. Kalbini mallarından arındırmalıdır. Kendisinin o mallara bir baĢkası tarafından vekil edildiğini unutmamalıdır. Kendisini hiçbir zaman o mallara sahip bilmemelidir. Fakir müridin edebi ise Ģöyle olmalıdır: Kalbinden zenginlik arzusunu çıkarmalıdır. Kalbine ne zengini nede onun malını getirmemelidir. Kalbine eĢyadan hiç birini koymamalıdır. Kalbinde dünya malına ne bir yer, ne bir mahal, ne de bir giriĢ bulunmamalıdır. 44 Bütün bunlardan saf, temiz ve arınmıĢ olmalıdır. Bu Ģekilde kalbini temizledikten sonra orayı Allah‘ın (c.c.) varlığı ile doldurmalıdır. Fakirlerle sohbet etmenin edepleri Ģunlardır. Mürid, fakirlerle sohbet ettiğinde onları daima kendinden üstün tutmalıdır. Yemede, içmede, giyinmede hoĢa giden her Ģeyden onlara bir pay ayırmalı ve onları kollamalıdır. Kendisini onlardan daima alt görmeli hiçbir zaman kendisini onlardan faziletli saymamalıdır. Onları dilenecek duruma düĢürmeden onlara yardım etmelidir. Hiç bir zaman onları ağzıyla isteyecek, dilenecek duruma düĢürmemelidir. Abdulkadir Geylani Hazretleri (k.s.) bir müride ve aynı zamanda bir Ģeyhe gerekli olan halleri böyle tavsiye ediyor. Cenab-ı Hakk (c.c.) bizleri o Allah dostunun tavsiyelerini tutmaya onun çizdiği yolda yürümeye lâyık eylesin. Cenab-ı Hakk (c.c.) himmetlerini üzerimizden eksik etmesin. Âmin. Seyrü Sülük: Kadiriyye tarikatında seyrü sülük bütün tarikatkarda olduğu gibi Allah'ın yedi isminin (esma-i seb'a) zikredilmesiyle gerçekleĢtirilir. La ilahe illallah, Allah, hu, hay, vahid, aziz, vedüd isimlerine usul esması; hak, kahhar, kayyum, vehhab, müheymin isimlerine fürü esması denir. Usul isimlerinden her biri nefsin yedi mertebesinden (emmare, levvame, mülhime, mutmainne, raziye, marziyye, kâmile) birine karĢılık olarak belli sayıda zikredilir. Nefsin her mertebesinin ismi (zikri), seyri, âlemi, mahalli, hali, varidi ve nuru vardır. Mesela nefs-i emmare mertebesindeki bir salikin zikri kelime-i tevhid, seyri illallah, âlemi Ģahadet, mahalli sadr, hali meyil, varidi Ģeriat, nuru mavi. Nefsi levvamedeki salikin zikri Allah, seyri illallah, âlemi berzah, mahalli kalp, hali muhabbet, varidi tarikat, nuru sarıdır. Salik ancak bir mürĢidin gözetiminde bir mertebedeki seyrini tamamlayıp onun izniyle diğer mertebeye geçebilir. Ġstidat ve kabiliyetine göre bütün mertebeleri aĢıp nefs-i kâmile makamına ulaĢabilir veya belli bir mertebeyi aĢamayıp orda kalabilir. La ilahe illallah, Allah, Hu, Hak, Hay, Kayyum ve Kahhar isimlerine de makamet esması denir. Bu isimlerde nefis mertebelerinden herbirine karĢılık gelir. Salik hangi mertebede ise o mertebeye ait ismi iki rek'at namaz kıldıkdan sonra belli sayıda zikreder. Emmarenin ismi olan kelime-i tevhid 70.000, levvamenin ismi Allah 60.000, mülhimmenin ismi Hû 50.000, mutmainnenin 45 ismi Hak 40.000, raziye ismi Hay 30.000, marziyyenin ismi Kayyüm 20.000, kamilenin ismi Kahhar 10.000 adet zikredilir. Bazı Kadiri meĢayihi derviĢlerine makamet esmasını usul esması olarak verir ve usul esması sayısınca zikredilir. Kadiriyye de Halvetiyye deki gibi halvet, NakĢibendiyye deki gibi rabıta uygulaması vardır. Halvet uygulaması da okunacak günlük evradın, tertibi kollara göre farklılık gösterir. Halvet: Mısırda, Türkiyede ve Hindistanda yayınlanmıĢ, Abdulkadir Geylani' (k.s) nin tavsiyesi üzerine yazılmıĢ olması muhtemel risalelerde, halvete çekilmek isteyen kiĢinin gündüz oruç tutmaya, gece de uyumayıp ibadet etmeye devam ettiği kayıtlıdır. Halvet 40 gün sürer. Eğer inzivaya çekilen kiĢiye bir hayal görünürde :"Ben Allah'ım" derse, o kiĢinin "Hayır, bilakis sen Allah'tasın" diye cevap vermesi gerek. Eğer bu bir yanılmaysa kaybolacaktır; kaybolmazda olduğu yerde durursa bu hakiki bir tecellidir. 40 gün içinde yiyeceğin derece derece azaltılması ve son 3 gün içinde tamamen kesilmesi lazımdır. Sonra yavaĢ yavaĢ alıĢılmıĢ yemek usulüne dönülebilir. ĠNSANI ALLAH‟A KAVUġTURAN YOLLAR 1-Nübüvvet Yolu, 2-Velayet Yolu, Ġmâm-ı Rabbânî Hazretleri, Mektûbât adlı eserinin üçündü cildi 123. mektûbunda, bu husûsla ilgili olarak Ģöyle buyurmuĢtur: ―Ġnsanı Allah‘ü Teâlâya kavuĢturan yollar ikidir: Birincisi, peygamberlerin yakınlığı gibi olan (Nübüvvet yolu) olup, insanı aslın aslına ulaĢtırır. Peygamberler ―aleyhimüssalevâtü vetteslîmât‖ ve bunların sahâbîleri bu yoldan kavuĢmuĢlardır. Ümmetlerinden sahâbî olmıyanlar arasından dilediklerini de bu yoldan kavuĢmakla Ģereflendirirler. Fakat bunlar pek azdır. Bu yolda vâsıta, aracı yoktur. Ya‘nî vâsıl oldukdan sonra, doğrudan doğruya asldan feyz alırlar. Hiçbiri, ötekine vâsıta olmaz, perde olmaz. Ġkinci yol, (Velâyet yolu)‘dur. Kutublar, evtâd, büdelâ ve nücebâ ve bütün evliyâ hep bu yoldan kavuĢmuĢlardır. Bu yol, (Sülûk) yoludur. Evliyânın cezbeleri de, bu yolun cezbeleridir. Bu yoldan kavuĢanlar, birbirlerine vâsıta ve perde olurlar. Bu yoldan vâsıl olanların önderi ve en üstünleri ve ötekilere vâsıta olanı, Hz.Ali 46 Mürtedâ ―kerremallahü teâlâ vecheh-ül-kerîm‖dir. Bu yolda gelen feyzlerin kaynağı odur. Resûlullahtan (s.a.v) gelen feyzler, ma‘rifetler hep onun vâsıtası ile gelir. Fâtımat-üz-Zehrâ (r.anha) ve Hz.Hasan ve Hz.Hüseyn (r.anhüm), bu makamda, Hz.Ali (r.a) ile ortaktırlar, öyle sanıyorum ki, Hz.Ali (r.a), dünyâya gelmeden önce de, bu makamda idi. Vefât etdikden sonra da, bu yolda her velîye gelen feyzler, hidâyetler, yine onun vâsıtası ile gelmektedir. Çünkü kendisi, bu yolun en yüksek noktasında bulunuyor. Bu makamın sahibi odur. Hz.Ali (r.a) vefât edince, ondan yayılan feyzler, Hz.Hasan ve sonra Hz.Hüseyn (r.anhüm) vâsıtası ile geldi. Daha sonra oniki Ġmâmdan, sağ olanları da vâsıta oldular. Bunlardan sonra gelen evliyâya feyzler, bu oniki Ġmâm vâsıtası ile geldi. Kutublara, nücebâyâ da, hep bunlardan geldi. Abdülkâdir-i Geylânî ―kuddise sirruh‖, dünyâya gelip, velî oluncaya kadar hep böyle idi. Sonra, bu da bu vazîfeye kavuĢtu. Ondan sonraki kutublara ve nücebâya ve bütün Evliyâya oniki Ġmâmdan gelen feyzler ve bereketler, bunun vâsıtası ile geldi. BaĢka hiçbir velî bu makama kavuĢamadı. Bunun içindir ki, “Önceki Velîlerin güneşleri battı. Bizim güneşimiz ufuk üzerinde sonsuz kalacak, hiç batmıyacaktır” buyurmuĢtur. Hidâyet, irĢâd feyzinin akmasını güneĢ ıĢıklarının yayılmasına benzetmiĢtir. Feyzin kesilmesine, güneĢin batması demiĢtir. Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) hazretlerine oniki İmâmın vazîfeleri verilmiştir. Rüşd ve hidâyete vâsıta olmuştur. Kıyâmete kadar, her velîye feyzler onun vâsıtası ile gelecektir. (Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretlerinin bu vasfından dolayı, ona “Gavsül A’zam” denilmiştir.) Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretleri de büyük bir mürĢid-i kâmil olup, onun insanları saadete kavuĢturmak için tasavvufta ta‘kib ettiği usûllere ve gösterdiği yola, “Kâdiriyye tarikatı” denilmiĢtir. Tarikatların çeĢitli isimler alması, Ģöhret bulmaları baĢka baĢka olmalarından değil mecazidir.Hepsinin dayandığı kaynak Kur‘an-ı Kerim ve Hadisi Ģeriflerdir. Hiçbiri kendi izafi ve indi mütalaalarına göre bir Ģey icad edip ortaya koymamıĢlardır. Bu tarikatların kurucusu ve pirinin ismine nisbetle anılması bu zatların adı geçen tarikatların islahı, zaman ve zeminin ihtiyaçlarına göre irĢad anlayıĢlarının değiĢtirilmesi gibi konularda cehd ve gayretlerinin çokluğundandır. Hz. Peygamberin (s.a.v) hadislerinin bulunduğu kaynaklara göre 47 Buhari, Müslim hadisi diye isimlendirilmesi aynen buna benzer. Aslında hadisler Buhari ve Müslime ait değil Resulullah (s.a.v)‘a aittir. Meshep imamlarıda görüĢlerini Kur‘an ve Sünnetten aldıkları, hükümlerini bu iki asıl kaynağa dayanan delillerle içtihat yaparak koydukları halde, mesheplerinin kendilerine nisbetle, Hanefi, ġafii, Maliki, Hanbelî meshebi diye isimlendirilip, bu adlarla tanınıp uygulanmasıda böyledir. Bu zatlardan hiçbirisi kendiliklerinden Ģahsi bir hüküm ortaya koymamıĢlardır. Aynı mürĢidin talebeleri, birbirlerini tanımak ve mürĢidleri ile tanınmak, öğünmek için, bulundukları yola mürĢidlerinin ismini vermiĢlerdir. Cüneydi Bağdadi Hazretleri (k.s) bu hususda Ģöyle diyor: Resulullah‘ın (s.a.v)sünneti seniyyesi ve ahlakı hasenesinden kaynaklanmayan ve Ona uymayan bütün tarikatlar çıkmaz sokaktır. Onlarla hiçbir yere varılmaz. Hadisi Ģerifte Efendimiz (s.a.v): ―Eğer Musa (a.s) kardeĢim hayatta olsaydı da, bizim peygamberlik haberimiz kendisine ulaĢsaydı, ümmetimden olması dıĢında baĢka bir Ģey Ona caiz olmazdı.‖buyurmuĢtur. Kendisinden önceki bütün semavi kitapları ve ilahi dinleri nesheden Hz.Peygamberin (s.a.v) nübüvveti, nasıl olurda Onun yoluna ve izine aykırı tarikatlara imkân verir. Bunun düĢünülmesi bile muhaldir. Kulu Mevlasına ulaĢtıran kapılar dört tanedir.Şeriat, Tarikat, Hakikat, Marifet. Bunların her biri Kur‘an ve sünnette sabit olan hususlardır. ġeriat; meyve veren bir ağaç, Tarikat; o ağacın kendisi ve boyu, Hakikat; onun dalları, Marifet; ise onun meyvesi ve özüdür. Köksüz ve özsüz ağaç bitmez. Bitsede ayakta duramaz. YaĢayamaz. ġeriat: Beden ve cesedle ilgili olup, namaz, oruç, zekât, hac, Kelimei Ģehadet gibi fıkıh kitaplarında zikredilen Farz, Vacip, Sünnet ve müstehaplar ile yasaklanan Haram ve günahları terk etmek gibi vücud organlarına mahsus ibadet ve mükellefiyetlerdir. Neticesi ise Cehennemin yakıcı ateĢinden kurtulup, selamete ermek ve Cennetin Firdevs bahçelerine girmektir. Tarikat: Bütün güzel ahlaklarla donanmak, her türlü çirkin davranıĢlardan uzak durmak gibi kalbi mükellefiyetler olup, iyi huylarla hemhal olmak, kötü adet ve alıĢkanlıkları kalpten kovmak ve kalben Allah‘ı zikretmek manasında;‖Kalbi her türlü kötülükten temizleme, Allah‘tan gayrı her Ģeyi kalpten çıkarma.‖ Ģeklinde ifade edilir. Bunun neticesi kalbi kötülükten temizleme ve Allah‘dan gafil 48 bırakan duygu ve düĢüncelerden arındırma, imanda yakin derecesine ermektir. Hakikat: Allah‘u Zülcelalin dıĢındaki her Ģey ve her Ģekilden uzak kalıp, yalnız Onunla ünsiyet etmek, kesiksiz ve kesintisiz her an huzuru ilahide bulunma Ģuuruna varmaktır. Bir an bile Allah‘ı unutmadan her an Onun murakabe ve denetimi altında bulunduğu inancı içinde hareket etmek gibi ruha ait mükellefiyetlerdir. Bunun neticesi, nefsi mutmaine ve selim kalbe eriĢmek, kâmil bir Allah sevgisi, Ģahsi irade ve isteklerini imha ederek, ilahi iradeye râm olmak gibi güzel hasletlerdir. Marifet: ise; MüĢahede, fena fil-fena ve bekabillah gibi zikri dahi unutturan sırra ait hasletlerin bütünüdür. ġeyhi Ekber Muhyiddini Arabî Hazretleri (k.s) bu makamda Ģunları söylemiĢtir:‖ Allah ile oradaki unutturucu engeller açılmadan perdeler aralanmadan büyük bir felaket içinde idim, Ģimdi ise senin kardeĢinmiyim? Gecenin zifiri karanlığı gibi gözlerimin önünü kapatan engeller müĢahede güneĢinin nuru ile aydınlanıp kalkınca, Seni her yerde görmeye ve her Ģeyde hissetmeye baĢladım. Anladım ki zikredilende, zikirde, zikredende Sensin. Varlığımda Seni okadar derinden hissediyorum ki, aradan ben kalkmıĢ, içim ve dıĢımdaki her Ģeyde Sen varsın. Bütün ayrılık ve gayrılıklar yok olmuĢ.‖Bunun neticesi ise, irfan ve marifette kemal,‖ihsan‖derecesine yükselme, her Ģey ve her yerde müĢahede-i cemal ve celal, gayb ile ilgili hususlara kesin imandır. Tefsiri Hanefide: Tevhid; dış kabuk, iç kabuk, öz ve özün özü şeklinde taze ve olgunlaşmamış bir cevize benzetilerek dört kademede tavzif edilmiştir. Yeşil, acı ve çiğ kabuk şeriat. Katı kabuk tarikat. İç kabuk hakikat. Yenilen lezzetli meyve kısmıda marifettir. Tıpkı bir yumurta gibi, Katı kabuk Ģeriat, ince zar tarikat, yumurtanın akı hakikat, sarısı ise marifettir. Ehli sünnet vel cemaat akidesine göre, Ġslam fıkhının dört asıl dayanağı; Kitap, Sünnet, İcmai ümmet, Kıyas-ı fukahaya sımsıkı sarıldıktan sonra, farz, vacip ve sünnetleri eksiksiz ifa ve icradan sonra, kötü ahlak ve alıĢkanlıklardan kaçınıp, güzel ahlaklarla donanmaya, zikrullah, fikrullah, nafile ibadet ve taat ile meĢgul olmaktan ibaret olan tarikat ile tarikatın aslı durumunda bulunan Ģeriat arasında bir ayrılık ve aykırılık yoktur. 49 ġeriatsız tarikat küfrün ve inkârın ta kendisidir. Tarikat beĢ temel esas üzerine kurulmuĢtur: 1-Taat, 2-Zikir, 3-Başkalarını kendine tecih etmek, 4-Tevhid, kanaat, tevekkül, teslimiyet, 5- Düşünüp taşınarak hareket ve davranışlarında şuurlu olmak, şükür ve Hakk’ın azamet ve yüce kudretini oldukça çok düşünmek. Kısaca; ―Ġstikamet ve dostdoğru olmak, kötü fiil ve niyetleri gönlümüzden tahliye etmek ve en güzel ahlaki hasletlerle donanmaktır.‖ Bu sıfatlar ve özelliklere sahip olan kimse derviĢ, aksi ise zındık olur. Yani derviĢ, Kur‘an-ı Kerime ve Sünnet Seniyeye kesin bağlı istikameti düzgün kiĢidir. Dervişliğin bedeni, tarikat meşayihinin işaretleri. Namazı şeriat. Guslü tarikat. Kıblesi hakikattır. Dervişliğin esası, güzel ahlak ve muhabbet. Anahtarı, doğruluk ve istikamet. Meyvesi, marifet. Hazinesi, Meskenet. Özü ise, nefsini bilmektir. Kulun Hakk‘a karĢı kulluk görevlerini bilmesi, icabını eksiksiz icra etmesidir. Sana, senin her Ģeyinden daha yakın olan ve seni içten vuran nefsini tanımazsan, senden daha uzaklarda olan yol kesicilerini nasıl tanıyabilirsin? Tarikatlar, baĢlıca iki kısma ayrılırlar: 1. Sessiz zikr (Zikr-i hafî) yapan tarikatlar: Bu yol Hz.Ebû Bekr (r.a)‘den gelmiĢ olup, mürĢidlerinin adına göre (Tayfuriyye), (Yeseviyye), (Medeniyye), hakîkî olan (BektâĢiyye), (NakĢibendiyye), (Ahrariyye) (Ahmediyye-i Müceddidiyye) ve (Hâlidiyye) gibi isimler almıĢlardır. 2. Yüksek sesle zikr (Zikr-i cehrî) yapan tarikatlar: Bu yolda, Hz. Ali (r.a)‘den oniki Ġmâm vasıtasıyla gelmiĢtir. Oniki Ġmâmın sekizincisi olan Ġmâm-ı Ali Rızâ (r.a)‘dan Ma‘rûf-i Kerhî (k.s) almıĢ ve Cüneyd-i Bağdadî (k.s)‘nin çeĢitli talebelerinin yolunda bulunan meĢhûr mürĢidlerin adı verilerek, kollara ayrılmıĢlardır. Böylece Ebû Bekr-i ġiblî (k.s) yolundan (Kadirî), (ġâzilî), (Sa‘dî) ve (Rıfâî) Ebû Ali Rodbârî (k.s) yolundan, Ahmed Gazâlî (k.s) ve Ziyâüddîn Ebû Nesîb-i Sühreverdî (k.s) vâsıtaları ile (Kübrevî) meydana gelmiĢtir. Ġmâm-ı Ali (r.a)‘den Hasen-i Basrî (k.s) vâsıtası ile (Edhemî) ve bundan (ÇeĢtî) hâsıl olmuĢtur. (Bedevîye), Rıfâiyyeden hâsıl olmuĢtur. Tarikat, zikir ile Allah‘ü Teâlâya kavuĢma yoludur. Zikir, Allah‘ü Teâlâyı hatırlamak demektir. Her sözünde ve her iĢinde O‘nun emirlerine ve yasaklarına sarılmaktır. 50 KADĠRĠ TARĠKATINDA ZĠKĠR Kadiri tarikatında zikir cehri olarak, yani açıktan, sesli olarak, dil ile kalbin bir arada çalıĢtırılmasıyla yapılır. Dilden kalbe, kalbden sırr, sırr-us sırr, hafa, ahfaya ve sonunda tüm vücuda yayılan zikrin sonunda mürid devamlı Hakk‘ı zikreder duruma gelir. Toplu olarak yapıldığı gibi, münferid olarakta günlük zikir ile Hz. Allah (c.c.) anılır. Zikir; Ġstiğfar, salâvat-ı Ģerife, tevhid, lafza-i celal (Allah) ve tarikin usulünce belirlenmiĢ ve MürĢid-i Kamil tarafından tarif edilen esma-i hüsna‘dan oluĢur. Günlük zikirleri yerine getiren mürid, belirlenmiĢ günlerde yapılan cemaat halinde zikirlere de iĢtirak eder. Bunun yanında Rabıta denilen ve MürĢid-i Kamil‘e kalben bağlantı kurularak yapılan feyz alma metodu da tarikatın özelliklerinden ve vazgeçilmez unsurlarındandır. Zikir kollara göre farklılık gösterir. Türkiye'deki yaygın kolları Halisiyye, Rumiyye ve EĢrefiyye'deki uygulama genel olarak Ģöyledir: DerviĢler hilal Ģeklinde halka oluĢturur. Zikre oturularak (kuudi) baĢlanır. ġeyhin fatiha okumasından sonra salâvat getirilir ve Abdulkadir Geylani'nin Kibrit-i Ahmer adlı evradı özel bestesiyle okunur, ardından kelime-i tevhid ve ism-i celal zikrine baĢlanır. Bu sırada zakirler ilahiler okur. Kuudi zikir bir zakirin aĢr-ı Ģerif okumasıyla tamamlanır. Ardından ayakta (kıyami) zikre geçilir. Kıyami zikre toplu olarak, "Cem olmuĢ derviĢleri pirim Abdulkadir'in" sözleriyle baĢlayan ilahinin okunmasıyla girilir. "Hayyü'l-Kayyüm, Allah" esmalarıyla ahenkli bir Ģekilde hareket edilip dönülerek (devran) devam edilir. Ritmik adımlarla zikir sağa döndürülür. Bu sırada zakirler tarafından ritme uygun ilahiler okunur. Zikir töreni bir zakirin okuduğu aĢr-ı Ģerif ve Ģeyh efendinin duasıyla sona erer. Zikir sırasında kudüm, bendir, halile, nevbe gibi vurmalı sazlar da kullanılır. Zikir: ―Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzerine yatarken Allah‘ı anarlar.‖ meâlindeki Al-i Ġmrân Sûresinin 191. ayetine dayanarak ―Kuûdî, Kıyâmî, Devrânî‖ olarak üç ana Ģekilde sınıflandırılmıĢtır. Yani, oturarak, ayakta durarak ve adım atmak Ģeklinde hareket ederek. Mevlevî Semâı ile BektâĢî Samah‘ının bu üç ana grubun dıĢında incelenmesi gereklidir. Bütün zikirler oturarak baĢlar fakat kuûdî zikirlerde hiç ayağa kalkılmaz. Kıyâmî zikirlerde 51 kuûddan sonra ayağa kalkılır. Devrânîlerde ise oturmak, ayakta durmak ve hareket etmek öğelerinin hepsi mevcuttur. NakĢibendîliğin bazı kolları Kuûdî; Halvetîlik ve bütün kolları ile Kâdirîliğin, Halisiyye kolu; Kuudi ve kıyami, EĢrefî kolu Devrânî. Kâdirî, Rifâî, Bedevî, Sâdî tarîkatları Kıyâmî zikir âyini tarzlarını icra etmiĢlerdir. Devrân ayîni denilince akla ilk gelen tarîkat, Müslüman Türkler arasında en çok yayılıp, kabul gören Halvetîlik ve kırkı aĢkın kollarıdır. Halvetî ayîninde sola doğru adım atılarak döndürülen zikir halkası, Kâdirîliğin EĢref î ve bağlı olarak Rûmî kollarında sağa doğru döndürülür. Devrân ayînlerinin en yaygını olan Halvetî Devrânı, devrân ayîninin bütün özelliklerini ortaya koyar. Ayağa kalkılmasıyla baĢlayan zikir ve devrân ile birlikte, zâkirler de ilâhî okumaya ve ritim vurmaya baĢlar. Ritim kendi içinde ve genellikle ilâhîden ilâhîye geçerken yavaĢ yavaĢ hızlanır. Devrânın sonunda Ģeyhin belirtmesi ile topluca Salâvât ve Tekbîr okunur. Tekbîrden sonra, özel düzenlenmiĢ dua demek olan, ―Gülbank‖ çekilir ve devrân tamamlanmıĢ olur. TARĠKATLARDA KOL Zahiri ilimlerde Âlimler ictihâd ederek, Kur‘an ve sünnetteki hükümleri açıklamıĢlar ve bu suretle de mezhebler meydana çıkmıĢtır. Dinde olan bir Ģeyi daha da açık hale getirmiĢlerdir. Bunun gibi Mânâ büyükleri Arifler, MürĢid-i Kamiller de, Hakk‘a giden yolda usuller tesis ederek temeli Kur‘an ve sünnete dayanan tarikatleri kurmuĢlardır. Tarikatlarda, Tarikatın kurucusu Pîr olarak anılır. Mânâ ilimlerinde de bağlı bulunduğu tarikte yetiĢen bazı büyük MürĢid-i Kamiller, mânevi iĢaretlerle; tarikatın aslı sabit olmak Ģartıyla yeni usuller koymuĢlardır. Böylelikle tarikatların kolları meydana gelmiĢ ve asıl bir olmak üzere füru, yani dallar çoğalmıĢtır. Tarikatta ictihad yapan MürĢid-i Kamillere de, Ģube kurucusu mânâsına ―Pîr― denilmiĢtir. Örneğin tarikatın aslında sadece ―Lafza-i celal, Kelime-i Tevhid‖ ya da birkaç esma-i ilahiye varken buna ek olarak, birkaç esmâ daha ilâve edilmesiyle Ģube meydana gelmiĢ olur. Fakat anılıĢta Ģöyle söylenir: Kadiri tarikatının Halisiye kolu, EĢrefiye kolu vb. Kâdiri Tarikatının Hâlisiye Kolu, EĢ-ġeyh Ziyauddin Abdurrahman Halis Talabani Kerküki (k.s) Hazretleri tarafından kurulmuĢ ve ―Halis‖ ismine izafeten ―Halisiye‖ olarak tanınmıĢtır. 52 ġeyh Abdurrahman Hazretleri; Kelime-i Tevhid ve Lafza-i Celal zikirlerinin yapılıĢında bazı yeni usuller koymuĢ ve bu ictihadıyla ―Pir‖ ünvanını almıĢtır. Sefine-i Evliya‘da Ģu Ģekilde geçmektedir: ―ġeyh Abdurrahman Halis (k.s) Hazretleri, Kelime-i tevhid ve ism-i Celali kasr etmek suretiyle yeni bir Ģube meydana getirmiĢtir‖ Halisiye‟de zikir usulü: Tarikat-ı Kadiriyye‘nin usulü üzere zikir yine cehridir. Sadece bazı ekler ya da kısaltmalar yapılmıĢtır. Halisiye kolunda zikir; kıyamen ve kuuden, yani ayakta ve oturarak yapılmaktadır. “Ellezîne yezkurûnallâhe kıyâmen ve kuûden ve alâ cunûbihim”(Al-i İmran Suresi,191) “Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzerine yatarken Allah'ı anarlar” kelam-ı ilahisi gereğince Allah (c.c) zikredilir. Zikir cemaat halinde ve ferdi olarak yapılmaktadır. Cemaat halinde yapılan zikirlerde müridan; halka, daire Ģeklinde oturur. Zikrin bir kısmı oturarak, büyük bir bölümü de ayakta yapılır. Evvela MürĢid Zikri açar, O‘nun söylediği zikri, cemaat çok aĢırı olmayan bir Ģekilde cehren tekrar eder. Ahenk ve düzene çok dikkat edilir. MürĢidin görevlendirdiği ―Vekil‖ ve ―Serzakir‖ ler de MürĢid adına zikir yaptırabilir, zikir dersi tarif edebilirler. Halisiye kolunda zikir tarifi; ġeyh-i Kamile ya da görev verdiği bir müridine müracaatla yapılır. Zikir tarifinde MürĢid ve mürid diz dize otururlar. MürĢid ―Mübayaa‖ ayetini okur, sonra zikri tarif eder. MürĢidin söylediği zikri, mürid tekrar eder ve zikir tarifi tamamlanır. Halisiye kolunda kıyafetler: Birkaç dönem önceki Halisiye meĢayıhının alamet-i farikası 4 terkli, yani 4 dilimli müjganlı kırmızı tac giymeleridir. Buna Kadiri tacı denir. Tacın her diliminde Arabî olarak ġeriat-Tarikat-Hakikat-Marifet yazmaktadır. Bunun dıĢında herhangi bir kıyafet tarzı bilinmemektedir. Halisiye kolunda halvet, çile, riyazat, ĢiĢ sokma, kızgın demir yalama vs.gibi uygulamalar yoktur. Halisiye kolunun zamanımızdaki durumu: Halisiye kolu; Türkiye‘de Dede Osman Avni Baba Urfavi (k.s) Hazretleri vesilesiyle neĢvünema bulmuĢtur. Silsile; Dede Avni Baba Hz.lerine kadar iki koldan gelmekte iken Dede Osman Avni Baba Hz.lerinde bir araya gelmiĢtir. Daha sonra da tek bir silsile halinde devam etmiĢtir. Halisiye silsilesi zamanımıza kadar hiç kopmadan, 53 bozulmadan gelmiĢtir. Osman Avni Baba‘dan halifesi Ömer Hüdai Baba Hz.lerine. Ondanda Hacı Muhammed Kürki Hz.lerine ulaĢan Kadiriyye-i Halisiye, EĢ-ġeyh Es-Seyyid Hacı Mustafa Hayri Baba Malatyavi (k.s) Hazretlerine vasıl olmuĢ ve onun hizmetleriyle Doğu Anadolu‘dan Batı Anadolu‘ya oradan da tüm dünyaya yayılmıĢtır. Hayri Baba (k.s) Hazretlerinin vefatından sonrada icazet verdiği Halifeleri, Hayri Baba Hazretlerinin gösterdiği usul üzere, bu usulü bozmadan hizmete devam etmektedirler. Zamanımızda Kadiri tarikatının en faal kolu Halisiye‘dir. Hakk‘a varan sağlam yol, berrak feyz okyanusu, Ġrfan kervanı, Altun Halka olan Halisiye kolu, tasavvufun istismar edildiği, yozlaĢtırılmaya çalıĢıldığı zamanımızda, yüzlerce yıldır yaydığı hoĢ mana kokusuyla, taĢıdığı manevi cevherlerle yoluna devam etmektedir. Çünkü Gavs-ul A‘zam Hz.Pir Abdulkadir-i Geylani (k.s) ―Benim yolum kıyamete kadar devam edecektir‖ buyurmuĢtur. ”ÖNCEKİ GÜNEŞLERİN HEPSİ BATTI VE GİTTİ BİZİM GÜNEŞİMİZ BATMAYACAK EBEDİ” SEMBOLLER Türkiye deki Kadirilerinin alameti yeĢil bir Ģerittir (rozet). Mürid adayı bir sene sonunda arkiya, yani çuha bir külah getirir; müritliğe kabul edildiği takdirde, Ģeyh bu külahın etrafına, ortasında mühr-i Süleyman bulunan 18 dilimlik bir gül sarar. Bu külaha Kadiriler taç derler. Üzerinde tarikat sembollerinin iĢlendiği Kadiri tacının birkaç çeĢidi vardır. Bunların en tanınmıĢı kubbe kısmı yüksek ve sivri olan ve Bağdat veya Celali müjganlısı denilen taçdır. Bu tacda ġeriat, tarikat, hakikat, marifet yazılıdır. BaĢa geçen lengerinde müjgan denen kürklü bir kuĢak bulunur. Rumiyye koluna ait olan taç beyaza yakın çuhadan yapılmıĢ olup sekiz terklidir. Tepe kısmında besmeledeki 19 harfi temsil eden 19 tığlı ve esma-i seb'ayı temsil eden yedi renkli Kadiri gülü bulunur. Beyaz abadan yapılan EĢrefi tacı 7 terklidir. Kadirilik: Tasavvuf, seha, rıza, sabır, iĢaret, gurbet, seyahat fakirlik, suf (yün elbise) giymek üzerine kuruludur. Bir mürid, önce bir çile dönemi yaĢayarak yokluğa tamamen alıĢmalı, sonra uzaklaĢtığı dünyaya yeniden dönerek haz ve nasibini alarak, baĢkalarını irĢad edip aydınlatmalıdır. Ancak dünya ve ahiret nimetlerinin insan ile Allah 54 arasında bir perde olduğu unutulmamalı, mutasavvuf bu nimetleri değil, Allah‘ın zatını kendine amaç edinmelidir. Bunun için üç konuya özen göstermelidir. 1-Allah’ın emirlerini yapmalı, 2-Yasaklarından kaçınmalı, 3-Kadere boyun eğmelidir. Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri müridlerine:” Hep, tabii olun, bidat yoluna sapmayın. İteat edin, muhalefet etmeyin. Sabredin, sızlanmayın. Günahtan temizlenin, kirlenmeyin. Zikir halkasına toplanın ve Mevlanızın kapısından ayrılmayın.” Derdi. Tarikat içi kurallara göre; Kadiriliğe geçiĢ, ―Mübayaa‖ adı verilen bir takım ritüellere bağlı olarak yapılan bir törenle olur. Kadiriliğe göre, mübayaanın her bir harfinin özel bir anlamı vardır. Bir bakıma Kadiriliğin esaslarını teĢkil eder. Buna göre: Mim: Allah‘ın Bâki, nefsin fâni, mürĢidin kemal sahibi olduğunu bilmektir. Be: Kalbin Allah ile cesedin ibadet ile zatın mürĢide hizmetle, ayağın islama uymakla beka kazanmaktır. Elif: Mirac ile ruhun saflaĢması, her zaman verilen sözü yerine getirme, mürĢidin söz ve davranıĢlarına içten inanmadır. Ye: Sebat, bütün hallerde ihlâsın kaynağı bulunduğu intibaını uyandırmaktır. Ayn: Himmet yüceliği, baĢkalarına uymama ve sağlam bir kalbe sahip olmadır. Te: Doğruluk, tevekkül, tahakkuk ve tahkik ehli olmaktır. Zikir usulü olarak Cehri, yani aleni ve sesli yapılan zikri esas almıĢtır. Tarikatın 5 Esası vardır: 1-Himmeti yüce olmak, 2-Haramdan sakınmak, 3-Hizmeti güzel yapmak, 4-Azimetten ayrılmamak, 5-Ruhsatı bırakıp ve nimete saygılı olmaktır. Velilikteki Yüksek Derecesi O bir kasidesinde: ―Hiçbir âlim yokki benim ilmimle bilgin olmasın Hiçbir sülük eden yok ki benim usül ve prensiblerimle hareket etmesin‖ 55 ―Ben Hasan‘a mensubum has oda makamımdır. Ayaklarım erenlerin boynu üzerinedir ‖ ―Ben hakikaten varlıgın kutuplarının kutbuyum, diger bütün kutuplar üzerinde izzet ve saygı değerliğim vardır.‖ ―Her veli bir peygamberin izinde bulunuyor. Ben ise ceddim Muhammed (s.a.v) ın kademi üzerinde bulunuyorum.‖ O (k.s) , bütün iĢlerini Resulullah‘ın (s.a.v) emri ile O‘na danıĢarak yapar, Ondan aldığı ilhamla hareket ederdi. Her an Resulullah (s.a.v) ile beraber idi. Bütün hal ve hareketleri Resulullah‘a (s.a.v) benzerdi. Ahlakı tam anlamıyla Resulullah‘ın (s.a.v) ahlakı ile mutabıktı. Ġhlâs ve takva sahibiydi. Resulullah‘ın (s.a.v) her haliyle hallenmiĢti. Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin evliyâlıktaki derecesinin yüksekliğini zamânındaki bütün evliyâ kabûl etmiĢti. Bir gün Bağdad'da sohbet ediyordu. Meclisinde pekçok âlim ve velî vardı. Bir ara; "ĠĢte Ģu ayağım her velînin boynu üzerindedir." buyurdu. Orada bulunanların hepsi bu sözü tasdîk etmiĢler, yeryüzündeki bütün veliler, boyunlarını ona doğru uzatmıĢlardır. O sırada boynunu uzatanlardan biriside Ahmed er Rufai (k.s) dir. Ona niye böyle yaptın diyenlere;‖ ġu anda ġeyh Abdulkadir Geylani (k.s) Bağdat‘da, ayağım her velinin boynu üzerindedir.‖diyor. O bu sözü manevi bir emirle söylemiĢtir.‖der.‖ BaĢım gözüm üstüne‖ der ve boynunu uzatır. ġeyh Halîfet-ül-Ekber (k.s) anlatır: Rüyâmda Resûlullah Efendimizi (s.a.v) gördüm. "Yâ Resûlallah! ġeyh Abdülkâdir, ayağım bütün velîlerin boynu üzerindedir, diyor ne buyurursunuz?" diye sordum. "Doğru söylemiĢtir. O benim himâyemde bir kutubdur, bu nasıl olmasın?" buyurdu." Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin Ģeyhi, Hammad (k.s) Hazretleri de bu sözü, Abdulkadir Geylani‘in (k.s), ilahi bir emir üzerine söylediğini söyler. Adiy b. Musafir (k.s) da der ki: ―Bu sözü yalnız o söylemiĢtir. BaĢkasından duymadım. Onun gibi hiç kimse böyle söylemeye mezun ve izinli değildir. 56 ġah-ı NakĢibend Bahaeddin Buhari(k.s) hazretleride: “Padişah-ı her dû âlem Şah Abdulkadirest Server-i evlâd-ı Âdem Şah Abdulkadirest, Âfitâb-u mâhitâb-ı Arş’u Kürsiyyü Kalem, Nûr-i kalben nûr-i a’zam Şah Abdulkadirest. Her iki âlemin sultanı Şah Abdulkadir’dir. Âdemoğlunun Hâkânı Şah Abdulkadir’dir. Arş’ın, Kalemin ve Kürsinin güneşi ve ayı, En büyük nurdan kalp nuru Şah Abdulkadir’dir.” der. Ġbn-i Hacer-i Askalânî (k.s) Hazretleri de; "Bunun mânâsı, ilerde o kadar kerâmet gösterecektir ki, inâd eden ve doğru yoldan sapanlardan baĢkası onu inkâr etmeyecektir." dedi. Büyük âlim Ġzzeddîn bin Abdüsselâm (k.s); "ġüphesiz o, evliyânın sultanı idi." demiĢti. Hayat bin Kays (k.s) Hazretleri buyurur ki: "Abdülkâdir Geylânî (k.s) bu sözü söyleyince, bütün velîlerin kalblerindeki nûrlar arttı. Ġlimlerinde bereket, hâllerinde yükseklik görüldü. Çünkü onlar istisnâsız, baĢlarını onun ayağına doğru uzatmıĢlardı. "Abdülkâdir Geylânî ( k.s) bu sözü söylediğinde, yeryüzünde velîler boyunlarını ona doğru uzattı. Ebû Medyen Mağribî (k.s) de; "Evet ben Mağrib'de ona boynunu uzatanlardan biriyim." buyurdu. Sohbetlerinde bâzan birkaç kiĢi coĢarak kendinden geçerdi. Haftada üç gün, cumâ, salı ve pazartesi gecesi halka vaaz ederdi. Vaazında, âlim ve evliyâdan zatlar da bulunur, hepsi büyük bir huzûr içerisinde dinlerlerdi. Kırk sene böyle devâm etti. Ders ve fetvâ vermeye yirmi sekiz yaĢında baĢlamıĢ olup, bu hâl altmıĢ yaĢına kadar devâm etti. Huzûrunda Kur'ân-ı Kerîm tegannîsiz gâyet sâde, tecvide riâyetle okunurdu. Dört yüz âlim onun anlattıklarından notlar tutar, izdiham, kalabalık sebebiyle birbirlerinin sırtlarında yazarlardı. Sorulan suâllere gâyet açık ve doyurucu cevaplar verirdi. Derin ilim sâhibi idi. On üç çeĢit ilimde ders verirdi. Bir gün birisi huzûrunda Kur'ân-ı Kerîm okudu. Âbdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretleri okunan âyet-i kerîmeleri tefsîr etmeye baĢladı. Kırk Ģekilde tefsîr yaptı ve hepsinin delilini gösterdi. Orada bulunanlar yalnız on bir 57 tefsîri anlayabildi ve dinleyenleri hayrette bıraktı. Sonra; "Sözü burada bırakıyorum. ġimdi Kelime-i tevhide geldik. "Lâ ilâhe illallah" dedi. Bunları söyler söylemez cemâatı bir hâl kapladı, hepsi kendilerinden geçti. Önce lâzım olan din bilgilerini öğrenmeyi tavsiye ederdi. Cubbâî ismindeki bir zât anlatır: Evliyânın hayâtından ve sözlerinden bahseden arabî Hilyet-ül-Evliyâ kitabını birisinden dinlemiĢtim. Kalbim yumuĢadı ve halktan uzaklaĢıp yalnız ibâdetle meĢgûl olmak istedim. Gidip Abdülkâdir Geylânî (k.s)‘nin arkasında namaz kıldıktan sonra huzûrunda oturdum. Bana bakıp; "Eğer inzivâya çekilmek istersen, önce ilim, sonra da yetiĢmiĢ ve yetiĢtirebilen rehber zâtların, yâni mürĢid-i kâmillerin huzûrunda edeb öğren. Daha sonra inzivâya, yalnız ibâdete baĢla. Yoksa ibâdet ederken dinde bilmediğin bir Ģeyi öğrenmek îcâbeder de, yerinden ayrılmak durumunda kalırsın." buyurdu. Sabah ve ikindiden sonra tefsîr, hadîs ve fıkıh; öğleden sonraları Kur'ân-ı Kerîm ve kırâat dersleri okuturdu. AkĢam ve sabah ise, usûl-i fıkıh ile nahv, arabî cümle bilgisi verirdi. Onun bereketiyle talebeler çabuk ilerlerdi. Ebû Muhammed HaĢĢâb der ki: Gençken nahiv okuyordum. Bana bir gün Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin vaazlarında çok tesirli konuĢtuğunu söylediler. Vakit bulamadığım için gidemezdim. Nihâyet bir gün vaaz verdiği yere gittim. Beni görünce; "Bizim sohbetimizde bulun, seni Sîbeveyh yapalım." dedi. O günden sonra yanından ayrılmadım. Din bilgilerinde ve aklî ilimler denilen diğer yardımcı ilimlerde çok istifâde ettim. O kadar kavâid (kâideler) öğrendim ki, baĢkalarından öğrendiklerimi unuttum." Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin Ģöhreti her tarafı kaplayınca, Bağdad'ın ileri gelen âlimleri, herbiri bir mesele sorup imtihân etmek için huzuruna gelip oturdular. Bu esnâda Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin göğsünden ancak kalb gözü açık olanların görebildiği bir nûr çıktı ve âlimlerin göğsünden geçip gitti. Âlimleri bir hâl kaplayıp, Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin ayaklarına kapandılar. Bunun üzerine onları tek tek bağrına bastı ve Ģimdi suâllerinizi sorun buyurdu. Her biri suâllerini sorup, hemen cevâbını aldı. Onlara; "Size ne oldu böyle?" denildiğinde; "Huzûrunda oturduğumuzda, bütün bildiklerimizi unuttuk. Bizi bağrına basınca unuttuklarımızı tekrar hatırladık. Suâllerimizi sorunca, öyle cevaplar aldık ki, hayrette kaldık." dediler. 58 Güzel Ahlâkı: Bu yüksek ve üstün meziyetlerine rağmen son derece yumuĢak baĢlı, alçak gönüllü, ağırbaĢlı idi. Bir çocuk veya kız çocuğu bile konuĢsa ayağa kalkarak dinler, iĢini görürdü. Fakirlerin, yoksulların yanına oturur, onların elbiselerini temizler, baĢlarındaki biti ayıklardı. Ama bunun aksine anlı Ģanlı adamlara ayağa kalkmaz, devlet erkânına saygı için önünde dikilmezdi. Halifenin bazan geldiği olurdu da saygı göstermek için ayağa kalkmak gerekmesin diye kasden içeri (eve) girerdi. Halife gelip oturduktan sonra tekrar gelirdi. Hiçbir zaman bir padiĢahın veya bir vezirin kapısına gitmedi. Onu görenler ve çağdaĢları, güzel ahlâkına ve üstün azmine, alçakgönüllülüğüne, cömertliğine, fedakârlığına ve yüce ahlâkî niteliklerine hayranlıklarını gösterirlerken onu öve öve bitiremezler. Uzun bir ömür süren büyük bir zât (Harrâde) pek çok büyük zâtlarla karĢılaĢmıĢ hem de Abdülkâdir Geylânî'nin sohbetlerinde bulunmuĢtur. O zat Ģöyle diyor: "Gözlerim Hz. ġeyh Abdülkâdir Geylânî'den daha güzel ahlâklı, gönlü bol, üstün Ģahsiyetli, ince kalbli, sözüne, sevgisine sadık birini görmedi. Azametine, üstün mevkiine ve derin bilgisine rağmen küçükleri gözetir, büyüklere saygı gösterir, selâm verirken önceliği bırakmaz, zayıf kimselerle düĢer kalkar, fakir kimselere karĢı alçak gönüllülükle hareket ederdi. Hâlbuki o, hiçbir lidere, padiĢaha saygı göstermek üzere ayağa kalkmamıĢtı. Hiçbir vezirin veya yüksek düzeydeki idarecinin yahut padiĢahın kapısına gitmedi.( Kalâidu1 Cevahir, s.9.) Ebu Abdullah Muhamraed b. Yusuf el-Birzâlî el-ĠĢbîlî onu Ģu ifadelerle övmektedir:"O; duaları makbul kimse idi. (Bir ibret verici veya acınacak bir olay zikredilince) hemen gözlerinden yaĢ boĢanır, her zaman ve her an zikir ve düĢünme ile meĢgul olurdu. Çok yufka yürekli idi. Güleç yüzlü, yumuĢak kalbli, ince ruhlu ve cömertti. Ġbadet ve mücâhedede makamı çok yüksekti."( Kalâidu 1 Cevahir, s.9.) Irak müftüsü Muhyiddin Ebu Abdullah Muhammed b. Hamid Bağdadî ise Ģöyle yazıyor: "Ġnsanların çirkin sözlerinden insanların en uzağı, hak ve doğruya ise insanların en yakını idi. Allah'ın haram kıldığı Ģeylere el uzatılınca celallenir, kendi nefsi için baĢkasına öfkelenmez, Rabbinin rızasının dıĢında kimseden öç almak istemezdi. Hiçbir dilenciyi eli boĢ çevirmez, hatta sırtındaki elbiseyi çıkarıp 59 vermesi gerekse bile verirdi. Açların karnını doyurmayı, ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçlarını gidererek masrafı çekinmeden vermeyi özellikle çok severdi." ( Kalâidu 1 Cevahir, s.9.) Allâme Ġbn Neccâr, Ģöyle söylediğini nakletmektedir:" Eğer dünyanın bütün serveti elimde olsaydı onlarla, açları doyurmak için hemen yemek yedirmeye koĢardım." Bazan Ģöyle de söylediği olurdu: "Öyle anlaĢılıyor ki benim bakracım delik, hiçbir Ģey içinde durmuyor. Eğer bin dinar elime geçse geceyi onunla geçirmem, hemen harcarım." (Kalâidu 1 Cevahir, s.9.) Kalâidü 'l-Cevâhir kitabının yazarı Ģöyle yazıyor: "Geceleyin geniĢ sofra serer, bizzat misafirlerle yemek yerdi. Zayıflarla, fakirlerle oturup kalkar, talebelerin sözlerini sabırla dinlerdi. Herkes, meclisde Ģeyhden daha yakın, ondan daha çok kendisine kıymetli bir kimsenin olmadığını zannederdi. Müridlerinden gelemiyenlerin durumunu sorar, ona ne oldu diye endiĢe ederdi. ĠliĢkileri sürdürmeye çok dikkat eder, kusurları bağıĢlardı. Birisi eğer bir mesele üzerine yemin ederse ona inanır, eğer iĢin iç yüzünü bilir de o kiĢinin yalan yere yemin ettiğinin farkında olsa bile gizler, yüzüne vurmazdı." ( Kalâidu 1 Cevahir, s.9.) ÖĞRETĠM ÇALIġMALARI Yüksek derecede velilik mertebesine sahip olmasına ve nefisleri, ahlâkları terbiye ve ıslâh etme yolunda bütün varlığıyla çalıĢmasına rağmen, okuma, okutma, fetva verme, inançları düzeltme, itikadları tashih etme iĢlerinden ve ehl-i sünnet mezhebini destekleme ve o uğurda gayret göstermekten de geri durmuyordu. Akaid ve temel meselelerdeki görüĢte, Ahmed b. Hanbel'in ve hadisçilerin mezhebinde idi. Ehl-i sünnet ve selef mezhebine büyük destek sağladı. Bunun karĢılığında itikad ve amel sahasında bid'atlar söndü. Ġbn Sem'ânî diyor ki: "Sünnete bağlı olanların (ehl-i sünnetin) Ģânı, değeri onun sayesinde yükseldi, onun kefesi ağır geldi."Medresede, tefsir, hadis, fıkıh, müctehidlerin ihtilaflı konuları ve delilleri hakkında bir ders okuturdu. Sabah akĢam Tefsir, Hadis, Fıkıh, öğleden sonra da tecvidli Kur'an-ı Kerim okuma dersi verir, bir de fetvalarla meĢgul olurdu. Genellikle ġafiî ve Hanbelî mezheblerine göre fetva verirdi. Irak âlimleri onun fetvalarına ĢaĢar kalır, hayranlıklarını belirtirlerdi.(Tabakât el-Kübrâ, Şa'rânî, c.l,s.126 ve Tabaİât-ı Hanâbile, İbn Receb.) 60 Geylani Hazretleri ilim hayatında dört mezhep üzerine fetva veriyordu. Fetvaları zamanın ilim adamları arasında hayret uyandırdı. Takdir ederek;-―ALLAH ona ne büyük nimet vermiĢ.‖Dediler. Hal böyle iken bazı haddini bilmezler duramadılar; kimsenin içinden çıkamayacağı mühim bir mesele hazırladılar.Bir keresinde, nasıl fetva verilir diye ortaya Ģöyle bir mesele atıldı: Bir kiĢinin yemin edip, "Hiç kimsenin o anda yeryüzünde bana ortak olamıyacağı bir ibâdet yapacağım ve o ibâdeti o anda benden baĢka kimse yapmamıĢ olacaktır. Eğer böyle bir ibâdet yapmazsam üçten dokuza Ģart olsun ki eĢimden boĢanmıĢ olacağım." dediği, buna nasıl fetva verilebileceği soruldu. Âlimler bunu duyunca ĢaĢırdılar. Hiç kimsenin yeryüzünde o kiĢiyle o anda ortaklaĢa yapamıyacağı ibâdet ne olabilir diye akıllarına hiçbir çıkıĢ yolu gelmedi. Abdülkâdir Geylânî Hazretlerine bu mesele getirilince, fazla üzerinde durmadan hemen Ģöyle buyurdu: "Tavaf yeri (Kâbe‘nin etrafı) boĢaltılır da o adam yedi defa Kâbe‘yi tavaf ederse ve o anda da baĢka bir kimse tavaf etmezse yemini yerine gelmiĢ olur." Âlimler bu fetvaya hayran kaldılar ve dediler ki: Bir kiĢiye yeryüzünde baĢkasının iĢtirak edemiyeceği tek ibâdet Kâbe‘yi tavaftır. O kiĢiden baĢkası tavaf ettirilmezse Ģartı yerine gelmiĢ olur."( Ebu’l-Hasan En-Nedevi, İslam Önderleri Tarihi 1, Kayıhan Yay,1/274-275.) Ebû Sa'îd Kilevî (k.s) Ģöyle anlatmıĢtır: Ben, Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretlerinin meclisinde iken, Resûlullah (s.a.v) Efendimizi ve enbiyâyı gördüm. Melekler onun meclisine gelmek için bölük bölük gökyüzünden inerlerdi. Bir defâsında da Hızır (a.s) görmüĢtüm. "Her kim dünyâda kurtuluĢa ermek ve saâdete kavuĢmak isterse, ġeyh Abdülkâdir'in meclisine devâm etsin!" buyurmuĢtu. Ġbn-i Kudâme (k.s) Ģöyle söylemiĢtir: "M.1166 (.H.561) yılında Bağdad'a girdiğimizde, Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretlerini ilmin zirvesine yükselmiĢ gördük. O, ilmi ile amel eder, kendisine sorulan çetin sorulara doyurucu cevaplar verirdi. Bütün güzel huylara ve üstün vasıflara sâhipti. Onun gibi bir zâta daha hiç rastlamadık." Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri felsefe ile meĢgûl olmayı hoĢ görmezdi, ondan men ederdi. Felsefenin kaynağı akıldır. Filozof, çeĢitli bilgileri düzene koyarak madde, hayat, yaratılıĢ, dünyâ rûh, âlem, ölüm ve sonrası gibi konulara aklına dayanarak cevaplar 61 bulmaya çalıĢır. Bunu yaparken bulduğu cevapların Allah‘ü Teâlâ tarafından gönderilen dinlere uyup uymamasına bakmaz. Bu sebeple doğru yoldan ayrılırlar. Felsefecilerin ortaya koyduğu bilgiler, gerek fen bilgilerinin değiĢmesi, gerekse sonra gelen filozofların öncekilerden farklı düĢünmesi sebebiyle ya kısmen yâhut tamâmen değiĢir. Bu îtibârla sonra gelenler önce gelenleri dâimâ tenkid etmekle veya onların felsefelerini yıkmakla iĢe baĢlarlar. Akıl yalnız baĢına yol gösterici değildir. Dînin rehberliğine muhtaçtır. Yoksa sapıtır. Bunun için din büyükleri îtikâdın bozulabileceğini bildikleri için, felsefe ile uğraĢmaktan men etmiĢlerdir. Nitekim Ġbn-i Sînâ ve Fârâbî gibi zâtlar felsefecilerin kitapları ile çok meĢgûl olduklarından sapıtmıĢlardır. KERAMETLERĠNĠN ÇOKLUĞU: Gavsu‘l-A‘zam Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin kerametlerinin çokluğu üzerinde tarihçiler görüĢ birliğindedirler. ġeyhülislâm Ġbn Teymiye ve Ġzzeddîn b. Abdüsselâm diyorlar ki: "ġeyhin kerameti tevatür derecesine ulaĢmıĢtır." Bunlardan en önemli kerameti ölü gönülleri diriltmesi idi. Allah‘u Zülcelâl onun kalbinin teveccüh etmesiyle ve dilinin tesiriyle yüzbinlerce insana yeni imanlı bir hayat bahĢediyordu. Onun mübarek varlığı Ġslâm için bir bahar rüzgârı gibi idi ki, bu rüzgâr kalplerin içindeki mezarlığa yeni can verdi. Ġslâm dünyasında yeni bir iman ve maneviyat havası dalgalandırdı. ġeyh Ömer Keysanî de diyor ki: "Hiçbir sohbet meclisi geçmiyordu ki orada bir yahudi, bir hristiyan müslümanlığa giriyor olmasın; katiller, yol kesiciler ve sabıkalılar tevbe ile müĢerref oluyor olmasın; itikadı bozuk, inancı sapık biri yanlıĢ inancından tevbe ediyor olmasın." Cübbâî Ģöyle anlatıyor: Bir gün bana Hazreti ġeyh dedi ki; "Eski insanların yaĢadığı gibi ormanlarda, sahralarda yaĢamayı temenni ediyorum. Ne beni diğer yaratıklar görsün, ne de ben diğer yaratıkları göreyim. Fakat Allah‘u Teâlâ kullarının hayrını ve faydalanmasını takdir etmiĢtir. Benim elimle beĢbinden fazla yahudi ve hristiyan müslüman oldu. Düzenbaz ve sabıkalı kimselerden yüzbinden fazla insan benim elimle tevbe etmiĢtir. Bu da Allah'ın büyük nimeti ve lütfudur." 62 Tarihçilerin anlattıklarına göre; Bağdat‘ın nüfusunun büyük bir bölümü Hazretin eliyle tevbeye nail olmuĢlar ve pek çok yahudi, hristiyan ve zimmî müslüman olmuĢtur.(Ebu’l-Hasan En-Nedevi, İslam Önderleri Tarihi 1, Kayıhan Yay, 1/273-274) ġeyh Muzaffer Mansur (k.s) der ki: Birkaç kiĢi ile Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin yanına gitmiĢtik. Elimde, felsefe ile ilgili kitaplar vardı. Bizi süzdükten sonra kitabı görmeden bana; "O elindeki kitap ne kötü bir arkadaĢtır." buyurdu. Bu esnâda oradan ayrılıp kitabı bir yere koymak ve bir daha taĢımamak hatırıma geldi. Kitabı çok seviyordum. Ġçerisindeki çok Ģeyi de ezberlemiĢtim. Tam kalkacaktım, bana dikkatli dikkatli bakmaya baĢladı. ġaĢırıp kalkamadım. "ġu kitabı bana versene." buyurdu. Vermek için kitabı açtım. Bir de ne göreyim kitabın sahifeleri bembeyaz olup, hiçbir Ģey yazılı değildi. Kitabı kendisine verdim. Tek tek sahifelerine baktıktan sonra bana geri verdi. "ĠĢte Ġbn-i Dâris'in Fedâil-ul-Kur'ân (Kur'ân-ı Kerîmin fazîletleri) kitabı." buyurdu. Baktım gerçekten onun güzel bir hatla yazılmıĢ bir nüshası idi. Bana; "Kalb ile tövbe etmek istermisin?" buyurdu. "Evet." dedim. "Öyleyse kalk!" dedi. Kalktım. Zihnimde felsefe ile ilgili bütün öğrendiklerimi unuttum. Daha önce onları hiç okumamıĢ gibi oldum. Dîne uygun olmayan bir Ģeye müsâade etmezdi. Bir gün yanında; "Falanca çok ibâdeti ve kerâmetleri ile meĢhûrdur." diye konuĢuldu ve bu arada; "Ben derece bakımından Yûnus (a.s) geçtim." dediği nakledildi. Bunu duyunca yüzünde öfke eserleri görüldü. Yaslandığı yastığı yere doğru attı. Gidip baktıklarında adamın öldüğünü gördüler. Vefâtından sonra o Ģahıs rüyâda neĢeli olarak görüldü. "Nasılsın?" diye sorulduğunda; "ġeyh Abdülkâdir (k.s) hem Allah‘ü Teâlânın, hem Yûnus (a.s) ın yanında bana Ģefâatçı olduğu için, Allah‘ü Teâlâ beni affetti. Yûnus (a.s) hakkında söylediğim o söz sebebiyle hesaba çekmedi." dedi. Çok sabırlı idi. Talebelerinin suallerini kızmadan cevaplandırır, dersi geç anlayanlara sabırla anlatırdı. Ubey isminde, anlatılanları zor kavrayan bir talebe vardı. Bir gün ders sırasında Ġbn-üs-Semhal isminde bir zât gelmiĢti. Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretlerinin onun dersi geç anlamasına karĢı gösterdiği tahammüle hayran kaldı. O talebe dersini alıp çıktıktan sonra, gösterdiği sabra hayret ettiğini söyleyince, Abdülkâdir Geylânî (k.s) 63 Hazretleri; "Bir hafta daha yorulacağım, ondan sonra vefât edeceğim." buyurdu. Dediği gibi bir hafta sonunda vefât etti. Abdülkâdir Geylânî Hazretleri heybetli idi. Az konuĢur, çok sükût eder, konuĢtuğunda gâyet câzib, açık ve net konuĢurdu. ġahsı için kızmaz. Din husûsunda aslâ tâviz vermezdi. Misafirsiz gece geçirmezdi. Zayıflara yardım eder, fakirleri doyururdu. Ġsteyeni geri çevirmez, iki elbisesi varsa, mutlaka birini isteyene verirdi. Yanında oturanlarda; "Ondan daha kerîm ve lütufkâr kimse olamaz." kanâati hâkim olurdu. Sevdiklerinden biri gurbete çıksa, ondan haber sorar, sevgi ve alâkasını muhâfaza ederdi. Kendisine kötü davrananları affederdi. Kötülüklere dalmıĢ çok kimse, hırsız ve eĢkıyâ onun vâsıtasıyla tövbe etti. Köleleri satın alıp, âzâd ederdi. Verdiği sözü tutar, kimseye karĢı kötülük düĢünmezdi. Anbarında helâlden kazandığı buğday bulunurdu. Hizmetçisi, kapıda ekmek elinde durur ve halka Ģöyle seslenirdi: "Yemek isteyen, ekmek isteyen, yatmak isteyen kimse yok mu? Gelsin!" Kendisine hediye gelse, yanındakilere dağıtır, bir kısmını da, kendisine ayırırdı. Hediyeye, mutlaka karĢılık verirdi. Fakîrlerin ve derviĢlerin nafakasını satın almak için, vazîfeli hizmetçilerinin, bir baĢka iĢi olsa yâhut hastalansalar, kendisi çarĢıya çıkar, ceddi Resûlullah Efendimize (s.a.v) uyarak, ev için lüzûmlu Ģeyleri satın alırdı. Bir toplulukla yolculukta olsa ve bir yerde konaklasalar, kendi eliyle, el değirmeninde buğday öğütür, hamur yapar, ekmek piĢirir, hepsine taksim ederdi. Kendini ziyârete gelenlere saygı gösterir, tevâzu ederdi. Çok günler, et ve yağ yemezdi. Bir gün yedi çocuk, ellerinde yarımĢar dirhem ile gelip, her biri yarım dirhemini eline koydu ve satın aldırmak istedikleri Ģeyleri söylediler. ÇarĢıya gidip, istedikleri Ģeyleri satın alarak getirip çocuklara verdi. Gönüllerini hoĢ etti Sıkıntısı ve dileği olanlar onu vesîle ederek, Allah‘ü Teâlâya duâ ettiklerinde dileklerine kavuĢurlardı. Buyururdu ki: "Sıkıntıda olan bir kimse beni vesîle edip Allah’ü Teâlâya yalvarsa derhâl sıkıntısı gider. Şiddet ânında her kim benim ismimi ansa derhâl rahata kavuşur. Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin yüzü suyu hürmetine diyerek, her kim Allah’ü Teâlâdan dilekte bulunursa, derhâl işi görülür." 64 Bir kere de; "Her kim her rekâtında Fâtiha'dan sonra on bir İhlâs okuyarak, iki rekât namaz kılarsa, selâmdan sonra da on bir defâ Allah'ın Resûlün e (s.a.v) salât ve selâm getirip benim ismimi anarak yalvarırsa, Allahü teâlânın izni ve yardımıyla derhâl işi görülür." buyurdu. Temiz bir hanım, Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretlerine talebe olmuĢtu. Bu kadın dağda iken, ihtiyaç için mağaraya girdiğinde daha önce ona âĢık olan bir ahlâksız da ardından girdi. Kadına yanaĢıp, onun nâmusunu kirletmek istedi. Kadın kaçıp saklanacak bir yer bulamadı. Gav‘s-ül-A'zamın ismini söyleyip; "Yardım et (yetiĢ, imdâd) ey Gavs-ül-A'zam, ey insanların ve cinlerin gavsı, yardımcısı, yetiĢ! YetiĢ ey ġeyh Muhyiddîn (dînin ihyâ edicisi), yetiĢ ey Seyyid Abdülkâdir!" deyip feryâd etti. O anda Gav‘s-ül-A'zam medresede abdest alıyordu. Ayaklarında tahtadan nalınlar vardı. Onları çıkarıp mağara tarafına savurdu. Ahlâksız, arzusuna kavuĢamadan, nalınlar kafasına ulaĢtı ve ölünceye kadar baĢına vurdular. Kadın, o mübârek nalınları alıp hazreti Gavs'a getirdi ve baĢından geçeni anlattı. Müridlerinin, talebelerinin tövbesiz vefât etmemeleri için duâ etti: "Allah'ım! Ceddim, Habîbin Hz.Muhammed (s.a.v) Efendimizin ve kullarından takvâya erenlerin hâtırı için, hiç bir mürîdimin, talebemin rûhunu tövbesiz alma." diye yalvardı. Bir defâsında; "Ġyi müridlerin hâli mâlum, ya kötülerinki ne olacak?" diye sorduklarında; "Ġyi olanlar kendilerini bize adamıĢlardır. Kötülere gelince biz de kendimizi onları kurtarmak için adadık." buyurdular. Bir kere de; "Bana gözün alabileceği kadar bir kitap verildi. Onda kıyâmete kadar talebelerimin isimlerini gördüm." buyurmuştur. Cinlerin iteati: Cinler de kendisinden çekinir, itâat edip sözünü dinlerlerdi. Ebû Saîd Abdullah bin Ahmed isminde birinin kızına cinler musallat olmuĢtu. Hâlini, Seyyid Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerine arz etti. O da; "Falanca yere git. Oraya cinlerin reisi uğrayacak. Ona benim gönderdiğimi söylersin, hâlini anlatırsın. O sana yardımcı olur." buyurdu. O Ģahıs denilen yere gitti. Kendisini Abdülkâdir Geylânî (k.s)‘nin gönderdiğini ve kızının durumunu anlattı. Cinlerin reisi kızına musallat olan cini cezâlandırdı. Ebû Saîd cinlerin reisine; "Bugüne kadar senin kadar Abdülkâdir'in emrine cân u gönülden itâat 65 eden görmedim." deyince; "Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri her gece evinden bakar, cinleri seyreder. Cinler onu görünce korkularından sağa sola kaçıĢırlar. Allah‘ü Teâlâ sevdiği kulun emrine birçok insan ve cin verir." dedi. Duâsı makbûl idi Bağdad halkından biri ona gelerek; "Babamı rüyâda azâb içerisinde gördüm. Bana ġeyh Abdülkâdir'e git, bana duâ etsin. Belki Allah‘ü Teâlâ beni azapdan kurtarır." dedi. Bunun için sana geldim. Babama duâ ediverin de azaptan kurtulsun." dedi. Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri sükût buyurdu. Bir Ģey söylemedi. O Ģahıs ikinci gece babasını rüyâsında yeĢil bir cübbe içerisinde neĢeli neĢeli görünce hayret edip; "Baba, dün azâb içindeydin, bugün ise neĢelisin. Sebebi nedir?" diye sordu. Babası; "ġeyh Abdülkâdir bana duâ etti. Allah‘ü Teâlâ onun duâsı hürmetine beni azaptan kurtardı." dedi. Tabiblerin tedâvî edemediği hastalar ona gelirler, duâsı bereketiyle Ģifâ bulup giderlerdi. Bir defâsında Halîfe Mustencid'in akrabâsından karnı ĢiĢ bir hastayı getirdiler. Elini sürüp, duâ ettiğinde Allah‘ü Teâlânın izni ile iyileĢti. Halk sıkıntıları olunca ona gelirdi. Bir seferinde Dicle Nehri taĢmıĢ, sular Bağdad sokaklarına kadar gelmiĢti. Herkes korku ile Abdülkâdir Geylanî (k.s) Hazretlerine baĢvurdu. Abdülkâdir Geylâni (k.s) Hazretleri oraya geldi. Asa‘sını nehrin kenarına dikti. "Daha ileri gitme!" dedi. Allah‘ü Teâlânın izni ile nehrin suyu o andan îtibâren azalmaya baĢladı. Muhammed Ezher Ģöyle anlatır: Bir sene Allah‘ü Teâlâdan devamlı bana evliyâsından birini göstermesini istedim. Bir gece rüyâmda Ġmâm-ı Ahmed bin Hanbel'(k.s) in kabrini ziyâret ettim, orada birisi vardı. Ġçimden onun evliyâdan biri olduğunu geçirdim. Uyanınca Ahmed bin Hanbel'in kabrine koĢtum. Rüyâda gördüğüm zât orada duruyordu. Önümden geçip Dicle'ye doğru gitti. Ziyâretimi acele yapıp onu tâkib ettim. Dicle Nehrinin iki tarafı, bir adımlık mesâfe oluncaya kadar yaklaĢtı ve adımını atarak geçiverdi. Sonra o zât medresesine gittiğinde rüyâda ve uyanık iken gördüğü zatın Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri olduğunu anladı. Onu gören tesiri altında kalır, mübârek biri olduğunu hisseder, kalbi katı ise, yumuĢardı. Cumâ günleri câmiye giderken, halk onu görmek için sokakları doldururdu. 66 Kendisi hakkında kötülük düĢünene merhamet eder, onun iyiliğini isterdi. Gav‘s-ül-A‘zam, Medîne-i Münevvereden Bağdada Dârüsselâma gelirken, yolda hırsızlardan birine rastladı. Hırsız soyacak adam arıyordu. Gav‘s-ül-A‘zam ona; "Sen kimsin?" buyurdu. Hırsız; "Ben çölde yaĢıyanlardanım." dedi. Gav‘s-ül-A‘zam ona, isminin mâsiyet, günah mürekkebi ile yazılmıĢ olduğunu açıkladı. Hırsızın kalbinden, bu heybet ve azamet sâhibi kiĢinin Gav‘s-ülA‘zam olması muhtemeldir düĢüncesi geçti. Hırsızın kalbinden geçeni kendisine söyledi ve "Evet, ben Abdülkâdir'im." buyurdu. Hırsız, derhal mübârek ayaklarına kapandı ve dilinden; "Ey Seyyid Abdülkâdir! Allah için bana bir ihsânda bulun!" sözleri çıktı. Gav‘s-ülA‘zam, hâline acıdı ve kalbinin düzeltilmesi için, Allah‘ü Teâlâya duâ etti. Hitab geldi; "Ey Gav‘s-ül-A‘zam, hırsızı doğru yola ulaĢtır. Onu sevgililer hidâyetine irĢâd eyle, onu kutublardan biri eyle!" Hırsız, eĢsiz teveccühleri ile kutublardan oldu. Meclisi müslüman olmak için gelenlerden boĢalmazdı. Müslüman olan bir râhip Ģöyle anlatır: Ben Yemenliyim. Ġçimden müslüman olmak geldi. Bunun için Yemen'deki Ġslâm âlimlerinden birine mürâcaat etmek istedim. Böyle düĢünürken, uyuya kaldım. Rüyâmda Îsâ (a.s)ı gördüm. Bana; "Irak'a git, orada Abdülkâdir isminde biri var, onun huzûrunda müslüman ol. Çünkü o zamânındaki âlimlerin en büyüğüdür." buyurdu. Yine on üç kiĢilik bir hıristiyan cemâati müslüman olmayı kararlaĢtırdılar. Kimin yanında müslüman olacaklarını düĢünürlerken sâhibini görmedikleri bir ses; "Bağdad'a gidin. Abdülkâdir Geylânî (k.s) ismindeki zâtın huzûrunda müslüman olun. Onun bereketiyle kalbinizde öyle bir îmân nûru parlar ki, baĢkasının yanında böyle olmaz." diyordu. Bu hâdiseler, Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin büyüklüğünü, derecesinin yüksekliğini göstermektedir. Yoksa Ġslâmiyette, müslüman olmak için, müftüye, imâma gitmek ve formaliteye ihtiyâç yoktur. Bir kimse Kelime-i ġehâdeti söyleyip mânâsına inanınca müslüman olur. Allah‟ü Teâlânın izni ile bir anda birçok yerde bulunurdu. Ramazân-ı Ģerîfte bir gün, ayrı ayrı yetmiĢ kiĢi, birbirinden habersiz, Gav‘s-ül-A‘zamı iftâra dâvet etti. Herbiri kendi evini Ģereflendirmek, 67 bereketlendirmek istiyordu. Her birinin dâvetini kabûl etti, aynı anda dâvet edenlerin evlerinde iftarda bulundu, onlarla birlikte yemek yedi. Bu haber, bu büyük ve havsalaya sığmaz kerâmet, bir anda Bağdad'a yayıldı. Huzûrunda hizmet eden hizmetçilerden biri, Gav‘s-ül-A‘zam o akĢam tekkesinden çıkmadığı, iftarı burada yaptığı hâlde, o kimselerin evlerine girip, onlarla yemek yemesi ve bu yemeğin aynı anda olması nasıl olur? Diye düĢündüğü zaman, Gav‘s-ül-A‘zam, o hizmetçisine dönerek; "Onlar doğru söylüyorlar, herbirinin dâvetinde bulundum, ayrı ayrı, fakat aynı zamanda herbirinin evlerinde yemek yedim" buyurdu. Çilesini çekmeden yüksek mertebelere ulaĢılamıyacağını söylerdi. Bir kadın, çocuğunu Abdülkâdir-i Geylânî' (k.s) ye getirip; "Oğlumun kalbini size tutulmuĢ gördüm; bana hizmetinden onu âzâd edip, size getirdim." dedi. ġeyh hazretleri bu genci yanına aldı. Ona nefsin istemediklerini yapmasını emretti. Tarîkatta sülûke baĢlattı. Bu Ģekilde devâm ederken, bir gün annesi çıka geldi. Oğlunu, az yemek ve uyumak sebebiyle, zayıf ve sararmıĢ, arpa ekmeği yer hâlde buldu. Bu hâl ona dokundu. Çocuğunu bırakıp, Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretlerinin yanına girdi. ġeyh hazretleri oturmuĢ, tavuk yiyordu. "Efendim, siz burada tavuk yersiniz, benim oğlum ise, arpa ekmeği yer." dedi. ġeyh bunu duyunca, elini, tavuk kemiklerinin üzerine koyup; "Kum bi-iznillâh!" yâni Allah‘ü Teâlânın izni ile kalk, diril! Buyurdu. Tavuk hemen dirildi. ġeyh, kadına hitâben; "Senin oğlun böyle olduğu zaman, dilediğini yesin!" buyurdu. Bâzan sevdiklerine mânâ âleminde çeĢitli Ģeyleri gösterirdi. Ali bin Yâkub anlatır: Bir kere daha yanına gitmiĢtik. BaĢını eğip, murakabeye dalınca, ondan bir nûrun yükseldiğini gördüm. Gözümden perde kalktı, melekleri, onların tesbihlerini ve kabirdekileri, onların hâllerini, derecelerini, tesbih ettiklerini gördüm. Her insanın alnındaki yazıları okumaya baĢladım. Hulâsa bana gaybî, gizli pekçok Ģey malûm oldu. Beni oraya götüren Hocam Ali bin Hîtî, aklıma bir Ģey olmasından korkuyorum deyince, göğsüme vurdu ve ondan sonra gördüklerimden dolayı hiç korkmadım. Ebü'l-Hacer Hâmid Hirânî anlatıyor: Bir gün Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin medresesine gittim ve huzûrunda oturdum. Bana; "Ey Hâmid! Bir gün gelecek 68 meliklerin, sultanların minderinde oturacaksın." buyurdu. Aradan epeyce zaman geçip, Hiran'a dönünce, Sultan Nûreddîn beni çağırıp yanına oturttu ve evkaf bakanı yaptı. O günden beri devamlı Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretlerinin o sözünü hatırlarım. Bir gün bir cemâatle terasta durup, Buhârâ tarafına dönerek, güzel bir koku aldı ve "Benim vefâtımdan 157 sene sonra, dünyâya Muhammedî meĢreb birisi gelir, ismi Behâeddîn Muhammed NakĢibendî'dir. Bana mahsus nîmetlere kavuĢur." buyurdu ve dediği gibi oldu. Evliyânın büyüklerinden ve mürĢid-i kâmillerin en meĢhûrlarından olan bu zât, Muhammed Behâeddîn-i Buhârî NakĢibend (k.s) Hazretleri idi. Allah‟ü Teâlâ ona eĢyânın aslını, neden meydana geldiğini gösterirdi. Bir gün devlet ileri gelenlerinden birisi huzûruna gelmiĢti. Tesirli nasîhatlarını dinledikten sonra memnuniyetinden on kese altını ortaya koyup, bunlar senindir." dedi. Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri almak istemedi. Çok ısrar edince, içinden ikisini aldı ve sıktı. Elinin altından kan akmaya baĢladı. O Ģahsa; "Bunları bana getirmekten hiç mi hayâ etmedin?" dedi. Onları helalden kazanmadığını göstermiĢ oldu. Her zaman gizli açık kerametleri görülürdü. Abdülkâdir Geylânî Hazretleri buyurur ki: "Kerâmetler ancak bir hayır, hikmet için gösterilir. Kerâmetini gizlemeyen dünyâya düĢkündür. Bana talebe olan yâhut evlâdımdan ve halîfelerime bağlı olup, kerâmet derecesine ulaĢıp, maksatsız kerâmet izhar edenin yüzü iki dünyâda kara olur." Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinin gerek dergâh ve medresesinde yaptığı sohbetler, gerekse camideki vaaz ve nasihatleri talebeleri tarafından yazılıyor ve muhafaza ediliyordu. Bizim istifade ettiğimiz Fütûhü'l-Gayb ve Fethu'r-Rabbânî isimli eserleri 1150-1152 yılları arasında yaptığı sohbetlerden oluĢmuĢ ve yakın talebesi Afif tarafından kaleme alınmıĢtır. Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinin sohbetleri ve hitabelerinin muhatapları her kesimden insanlardır. Fakat özellikle Fethü'r-Rabbâni deki hitabeleri daha çok "Ey oğul!" Ģeklindedir ve çoğunlukla nefse hitap eder, nefse ağır darbeler indirir, nefsin yapısında bulunan Ģirk, nifak, yalan, riya ve isyan gibi kötülükleri temizlemeye çalıĢır. 69 Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinin en önemli eserlerinden olan 620 sayfalık Fethü'r-Rabbâni´den derlemeye çalıĢtığımız bu öğütler, hemen herkesin ortak derdini dile getirmekte ve çareler göstermektedir. Bu vesile ile bir aczimi itiraf edeyim: Bir an için kendimi Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerine muhatap olarak kabul ettim, ancak dayanamadım. Çünkü insanda öyle ağır bir nefis ameliyatı yapıyor ki, uzun süre tahammül etmek mümkün olmuyor. Bunun için ağır dersleri değil insanları gafletten uyaran kendilerine gelmesini sağlayan, umumi öğütlerinden bir demet derlemeye çalıĢtık. "İnsanlara rehberlik eden kimsede şu hasletler bulunmazsa, o rehberlik yapamaz. Kusurları örtücü ve bağışlayıcı olması, şefkatli ve yumuşak olması, doğru sözlü ve iyilik yapıcı olması, iyiliği emredip, kötülüklerden men edici olması, misâfirperver ve geceleri insanlar uyurken ibâdet edici olması, âlim ve cesûr olması." "ġükrün esası, nîmetin sâhibini bilmek, bunu kalb ile îtirâf etmek ve dille söylemektir." "Büyük âlimlere tâbi olunuz; bid'at yoluna, dinde olmayıp, sonradan çıkarılan Ģeylere sapmayınız. Ġtâat ediniz, muhâlefet etmeyiniz. Sabrediniz, sızlanmayınız. Sâbit kalınız, ayrılıp dağılmayınız. Bekleyiniz, ümit kesmeyiniz. Özünüzü günahdan temizleyiniz, kirletmeyiniz. Hele Rabbinizin kapısından hiç ayrılmayınız." "Kalb dünyâ arzularından birine bağlı kaldığı ve geçici lezzetlerden birinin peĢine takılıp gittiği müddetçe, imkânı yok, âhireti sevmiĢ olamaz.‖ "Mümin, insanlara karĢı yüzünden sevinçli olduğunu gösterir. Fakat kendi mahzûndur. Peygamber Efendimiz (s.a.v); "Müminin sevinci yüzündedir. Hâlbuki kalbi mahzûndur." buyurmaktadır. Müminin tefekkürü, düĢünmesi, ağlaması çok, gülmesi azdır. Tebessümü ile kalbindeki hüznü gizler. DıĢarıda geçimini temin etmekle uğraĢıyor görünür, kalbi Rabbini anmakla meĢgûldür. Çoluk çocuğu ile uğraĢıyor görünür, kalbi Rabbi iledir." "Ġnsanlara gösteriĢ için amel yapıp, sonra da bunu Allah‘ü Zülcelalin kabûl etmesini istemek yakıĢır mı? Hırsı, Ģımarıklığı, azgınlığı ve dünyâya düĢkünlüğü bırak. Sevincini ve neĢeni biraz azalt. Biraz hüzünlü ol. Peygamber Efendimiz (s.a.v) baĢkasının kalbini ferahlandırmak için tebessüm buyururlardı. 70 Müslümanla Hristiyanın MünakaĢası: Gav‘s-ül-A‘zam birgün bir mahalleden geçerken bir müslümanla bir hıristiyanın münâkaĢa ettiklerini gördü. Sebebini sordu. Müslüman: ―Bu hıristiyan, bizim peygamberimiz, sizin peygamberinizden üstündür diyor, ben ise, bizim peygamberimizin üstün olduğunu söylüyorum‖ dedi. Gav‘s-ül-A‘zam, hıristiyana: ―Îsâ aleyhisselâmın Muhammed aleyhisselâmdan üstün olduğunu hangi delîlle isbât ediyorsun?‖ buyurdu. Hıristiyan, bizim peygamberimiz ölüyü diriltti dedi. Gav‘s-ül-A‘zam (k.s): ―Ben peygamber değilim. Sâdece Peygamberimiz Muhammed (s.a.v) e uyan bir müslümanım. Eğer ölüyü diriltirsem, Peygamberimiz Muhammed (s.a.v) e inanır mısın?‖ buyurdu. Hıristiyan, inanırım dedi. Gav‘s-ül-A‘zam: ―Bana, harâb olmuĢ, eski bir kabir göster ve Peygamberimizin (s.a.v) üstünlüğünü gör!‖ buyurdu. Eski bir kabir gösterdi. Gav‘s-ül-A‘zam, hıristiyana: ―Sizin peygamberiniz ölüyü diriltmek istediği zaman, hangi sözleri söylerdi?‖ buyurdu. Hıristiyan, ―kum bi iznillah ― Allahın izni ile kalk, diril‖ söylerdi, dedi. Bunun üzerine Gav‘s-ülA‘zam, ona: ―Bu gösterdiğin kabirde yatan kiĢi, dünyâda Ģarkıcı idi. Ġstersen onu Ģarkı söyler hâlde dirilteyim, nasıl istersen öyle yapayım!‖ buyurdu. Peki, öyle olsun dedi. Gav‘s-ül-A‘zam kabre döndü ve: ―Allahın izni ile kalk!‖ buyurdu. Kabir açıldı ve ölü, Ģarkı söyler hâlde kalktı. Hıristiyan bu kerâmeti görünce, Peygamberimizin üstünlüğünü ikrâr edip, Gav‘s-ül-A‘zamın elinde müslüman oldu. Gav‘s-ül-A‘zam (k.s) zamanında, Bağdad‘da tâ‘ûn hastalığı vâki oldu. Hergün binlerce erkek ve kadın ölüyordu. Bağdad ahâlisi, Gav‘sül-A‘zama, bu öldürücü hastalıktan Ģikâyet ettiler. ―Medresemizin avlusundaki otlardan döğünüz ve yiyiniz, Allah‘ü Teâlâ, hastalara bununla Ģifâ verir ve tâ‘ûnu kaldırır‖ buyurdu. Buyurduğu gibi yaptılar, hastalar iyileĢti ve Allah‘ü Teâlâ, onlardan tâ‘ûnu kaldırdı. Hastalar çok olduğu ve izdiham had safhaya eriĢtiği için, Gav‘s-ülA‘zam: ―Medresemiz suyundan bir damla içene, Allah‘ü Teâlâ Ģifâ verir‖ buyurdu. Ġnsanlar, o mübârek medresenin suyundan içtiler ve tam sıhhate kavuĢtular. Zamanında Bağdad‘da bir daha tâ‘ûn hastalığı görülmedi. Ebü‟l-Feth Hirevî anlatır: ―ġeyh Abdülkâdir Geylânî‘ye kırk sene hizmet ettim. Bu müddet içerisinde, sabah namazlarını, yatsının abdesti ile kıldığını gördüm. Ne zaman abdesti bozulsa, o zaman 71 abdest alır, iki rek‘at namaz kılardı. Yatsı namazını kılıp, husûsî odasına girer, beraberinde o odaya kimse giremezdi. Sabahleyin odadan çıkardı.‖ Yine Hirevî anlatır: ―Bir gece Şeyhin yanında yattım. Gecenin evvelinde namaz kıldığını gördüm. Namazı çok uzun sürmedi. Sonra gecenin üçde biri geçinceye kadar zikretti. El-Muhît, er-Rab, eş-Şehîd, el-Hasîb, el-Fa’âl, el-Hallâk, el-Hâlık, el-Bârî, el-Mûsâvvir derdi. Gördüm ki, zaîflemiş, küçülmüş idi. Ardından kendisini çok büyük gördüm. Ya‟nî bir küçülüyor, bir büyüyordu. Sonra havada yükseliyor, yükseliyor, gözümden kayboluyordu. Sonra ayakta namaz kıldı. Uzun sûreler okudu. Gecenin üçde ikisi böyle geçti. Secdeleri, gerçekten çok uzun idi. Sonra müteveccih, müĢâhid ve murâkıb olarak oturur, sabah vaktine yakın zamana kadar öylece dururdu. Sonra duâ eder, yalvarır, yakarır, kulluğunu Rabbine arz ederdi. O esnada, kendisini, bakan gözlerin dayanamıyacağı bir nûr kaplardı. Yanında, ―Selâmün aleyküm, Selâmün aleyküm‖ seslerini duyardım. Kendisi bu selâmlara cevap verir; bu hâl sabah namazına çıkıncaya kadar devam ederdi. Hızır aleyhisselâmla çok defalar görüĢmüĢtür.‖ Gav‘s-ül-A‘zam (k.s), bir defa Medîne-i münevvereye geldi. Resûlullahın (s.a.v) Ravda-i mutahharasını kırk gün ziyâret edip, ayakta durdu ve ellerini göğsünün üzerine koyup Ģu iki beyitle münâcaat etti: Günâhlarım denizin dalgalarından da çok Yüce dağlara benzer, hattâ daha da büyük; Ve lâkin affedici kerîmin huzurunda Sinek kanadı kadar, hattâ daha da küçük. Bir baĢka zaman da gelip, Hücre-i Ģerîfenin yakınında bir dörtlük daha okudu. Resûlullahın (s.a.v) mübârek eli göründü, müsâfeha etti, öpüp baĢına koydu. 72 ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) OĞLU ABDURREZZAK‟A (K.S) VASĠYETĠNDE: “Ey Oğul! Allah‘u Teâlâ, bize ve sana ve bütün Müslümanlara Tevfik, baĢarı ve muvaffakiyet ihsan eylesin. Sana, Allah‘dan korkmanı ve Ona iteat üzere olmanı, dinimizin emir ve yasaklarına uymayı ve hududunu gözetmeni vasiyet ederim. Ey Oğul! Allah‘u Teâlâ bize, sana ve Müslümanlara Tevfik versin. Bizim bu yolumuz, Kitap ve Sünnet üzre bina edilmiĢtir. Kalbin selameti; el açıklığı, cömertlik, cefa ve ezaya katlanmak ve din kardeĢlerinin kusurlarını affetmek üzere kurulmuĢtur. Ey Oğul! Sana vasiyet ederim. DerviĢ, yani Allah adamlarıyla beraber ol. MeĢayiha, tasavvuf büyüklerine hürmet et. Din kardeĢlerinle iyi geçin. Küçük ve büyüklere nasihat et. Dinden baĢka Ģey için kimseye düĢmanlık etme. Ey Oğul! Alah‘u Teâlâ bize ve sana Tevfik versin. Fakirliğin hakikatı, senin gibi olana muhtaç olmaman. Zenginliğin hakikatı ise; senin gibi olandan bir Ģey istememendir. Tasavvuf haldir, söz değildir, söz ilede ele geçmez. DerviĢlerden, Allah‘dan baĢkasına ihtiyaç duymayan birisini görürsen, ona ilim ile değil, rıfk, yumuĢaklık, güler yüz ve tatlı söz ile muamele eyle. Zira ilim onu ürkütür. Rıfk, yumuĢaklık ise çeker ve yaklaĢtırır. Ey Oğul! Zenginlerle sohbetin, görüĢmen izzet ile onlara maddiyattan dolayı değer vermiyerek, fakirlerle görüĢmen ise, kendine değervermiyerek, gurur ve kibire kapılmadan olsun. Ġhlâs üzere ol. Ġhlâs, insanların görmesini hatıra getirmeyip, yaradanın daima gördüğünü unutmamaktır. Sebeplerde Allah‘u Tealaya dil uzatma. Her hâlde Allah‘dan gelene razı ve sükûn üzre ol. Allah adamlarının huzurunda şu üç sıfat üzre ol: Alçak gönüllülük, iyi geçinmek ve kötülüklerden arınmış bir kalp. Hakiki yaĢamak, nefsini öldürmenle, nefsin arzularını, haram ve zararlı isteklerini yerine getirmemenle olur.‖diyordu. Ġlk önce yapılması lâzım olan Ģey. "Mü'minin, en önce farzları yapması lâzımdır. Farzları bitirdikten sonra, vâcib ve sünnetleri yapar. Ondan sonra, nâfilelerle meĢgûl olur. Farz borcu varken nafilelerle meĢgûl olmak, ahmaklıktır. Ali bin Ebî Tâlib' (r.a) in rivâyet ettiği hadîs-i Ģerîfte, Resûlullah 73 Efendimiz( s.a.v) buyuruyor ki: "Üzerinde farz borcu olan kimse, kazâsını kılmadan nâfile kılarsa, boĢ yere zahmet çekmiĢ olur. Bu kimse, kazâsını ödemedikçe, Allah‘ü Teâlâ, onun nâfile namazlarını kabûl etmez." Mümin, bir tüccara benzer. Farzlar onun sermâyesi, nâfileler de kazancıdır. Sermâye kurtarılmadıkça, kazancı olamaz." buyurdu. Kötü arkadaĢlardan uzak dur. "Kötü arkadaĢları terket. Onlara sevgi duyma, sâlihleri sev. Yakının bile olsa, kötü arkadaĢtan uzak dur. Uzak bile olsa, iyi arkadaĢlarla berâber ol. Kimi seversen, seninle onun arasında bir yakınlık hâsıl olur. Bu bakımdan, sevgi beslediğin kimsenin kim olduğuna iyi bak. Ey Oğul! Kötü kimselerle düĢüp kalkman, seni, iyi kimseler hakkında kötü zanna düĢürür. . Hep kötü insanlarla beraber oldukça iyi ve salih kiĢiler seni kötü bir insan olarak görürler. Allah‘ü Teâlânın kitabının ve Resûlünün sünnet-i seniyyesinin gölgeleri altında yürü, felâh, bulur kurtuluĢa erersin." Ey Oğul! Senin düĢüncen, yiyecek, içecek, giyecek ve dünyâ lezzetleri olmasın. Bütün bunlar, nefsin ve insan tabiatının istediği Ģeylerdir. Kalbin düĢüncesi nerede, nefsin ve tabiatın istekleri nerede? Kalbin düĢüncesi Allah‘ü Teâlâdır. Senin düĢüncen, Rabbin ve O'nun katında bulunan nîmetler olmalıdır. Dünyâdan (haram ve Ģüphelilerden) ne terkedersen, mutlaka bunun karĢılığında âhirette ondan daha hayırlısı vardır. Ömründe sâdece Ģu içerisinde bulunduğun günün kaldığını farz et de âhiret için hazırlık yap." Kötü kiĢilerle arkadaĢlık etme. Faydasız Ģeyleri bırak. "Ey zavallı! Sana fayda vermeyen Ģeyler hakkında konuĢmayı bırak. Dünyâ ve âhirette sana fayda verecek iĢlerle uğraĢ. BoĢ iĢlerle uğraĢmayı bırak. Kalbinden dünyâ düĢüncelerini çıkar. Çünkü yakında dünyâdan alınacak, âhirete götürüleceksin. Dünyâda rahat ve hoĢ bir hayat arama. Resûl-i Ekrem (s.a.v); "Hayat, âhiret hayâtıdır" buyurdu." Ġyi zan sâhibi ol. "Müslümanlar hakkında iyi zan sâhibi ol. Onlar hakkında niyetini düzelt. Her türlü hayır iĢi yapmaya koĢ. Bilmediğin hususlarda âhireti düĢünen âlimlere sor." Duâ et. 74 "Allah‘ü Teâlâdan dünyâ ve âhiretin hayırlarını iste. Sakın; "Ben istiyorum. Fakat Allah‘ü Teâlâ vermiyor, ben de bundan sonra istemeyeceğim." deme. Duâya devâm et. Eğer istediğin Ģey ezelde senin için takdir edilmiĢ ise, Allah‘ü Teâlâdan istedikten sonra, Allah‘ü Teâlâ onu sana gönderir. Eğer istediğin o rızık ezelde senin için takdir edilmemiĢ ise, Allah‘ü Teâlâ seni o Ģeye muhtaç kılmaz ve kendinden gelenlere rızâ gösterme nîmetini ihsân eder. Eğer Allah‘ü Teâlâ senin için fakirlik ve hastalık dilemiĢ ise, sen de Allah‘ü Teâlâya fakirlikten ve hastalıktan kurtulman için yalvarırsın. O zaman Allah‘ü Teâlâ sana râzı ve memnûn olacağın bir hâl verir. Eğer, ezelde borçlu olmak takdir edilmiĢse ve sen de borçtan kurtulmak için duâ edersen, Allah‘ü Teâlâ alacaklıyı sana kötü muâmele etme hâlinden vaz geçirir. Hatta borcundan azaltma veya hepsini bağıĢlama hâline çevirir. Eğer dünyâda borçlu halden kurtarmazsa buna karĢılık sana bol sevap verir. Âhiret iĢlerini öne al. "Âhireti sermâyen, dünyâyı bu sermâyenin kazancı yap. Zamânını, önce âhireti elde etmek için sarf et. Geri kalan vaktini, geçimini temin için harca. Sakın dünyânı sermâye, âhiretini onun kârı Ģeklinde yapma. Böyle yaparsan, dünyâdan artan zamânını, âhiretin için sarf edersin. Bu zaman zarfında namazlarını kılmaya çalıĢırsın. Fakat çabucak kılayım diye, rükünlerine riâyet etmezsin. Sonra dünyâ iĢlerinden dolayı yorulur ve bitkin düĢersin. Geceleri kazâ namazı kılmaya fırsat bulamazsın. Yorgunluktan ölü gibi yatar, gündüz de faydasız olursun. Nefsine, hevâ ve isteğine hattâ Ģeytâna tâbi olursun. Âhiretini dünyâya karĢılık satarsın. Nefsinin kölesi ve onun bineği olursun. Hâlbuki sen, nefsine binmek, onu yalanlayıp tekzib etmek ve selâmet yoluna sokmakla emrolunmuĢsun. Bunlar âhiret yolu, Rabbine tâat yoludur. Sen, nefsinden gelen istekleri kabûl etmekle, kendine zulmettin. Ġpini onun eline verdin. Ġsteklerinde, lezzetlerinde, hevâsında ona uydun. Sonunda dünyâ ve âhiretin hayırlısını kaçırdın. Dünyâ ve âhiretini zarara soktun. Böyle olursa, Kıyamet günü din ve dünyâ bakımından insanların en müflisi ve en zararlısı olursun. Nefsine uymakla, dünyâdan fazla bir Ģeye ulaĢamadın. Eğer nefsini âhiret yoluna çekseydin, âhiretini esas ve sermâye kabûl etseydin, dünyâ ve âhiretini kazanırdın. Nefsin kötülüklerinden korunur, iyilerden olurdun. Eğer dünyâya rağbet etmeyerek, kötülüklerden uzak 75 kalarak Allah‘ü Teâlâya itâat edersen, Allah‘ü Teâlânın has kullarından olursun." Ey Oğul! Ahiret endiĢeni dünya endiĢesinin önüne al. Eğer böyle yaparsan her ikisini de kazanır, her ikisinden de kârlı çıkarsın. Dünya endiĢesini ahiret endiĢesinin önünde tuttuğun takdirde, senin için bir ceza olmak üzere her ikisinden de hüsrana uğrarsın. Dünya sevgisini kalbinden çıkardığın zaman dünyalık olarak elde ettiğin bir Ģeyde de bereket olacaktır. Ey Oğul! Dünyan ve ahiretin için çalıĢ. Mü‘min hem dünyası için çalıĢır, hem de âhireti için. Dünyası için, ihtiyacı kadar çalıĢır, kanaat eder. Tıpkı yolcunun ihtiyaç miktarı azık alması gibi. O dünyadan bundan daha fazlasını almaz. Cahilin bütün düĢüncesi dünyadır, dünyalıktır. Arifin düĢüncesi ise âhirettir, Allah'tır. Ey Oğul! Ahiret için hazırlan. Sen, ömründen sadece bir gün kaldığını farzet ve ecel meleğinin geleceğini düĢünerek ve ahiret için hazırlan. Dünya hak erenleri için bir kuvvet kazanma ve piĢip olgunlaĢma yeridir. Ey Oğul! Sen dünyada ebedî kalmak için yaratılmadın. Allah'ın yoluna uymayan bir yaĢayıĢ içindesin. Ġçinde bulunduğun bu hali hemen değiĢtir. Kendini Allah'ın takdirine teslim et. Sonra Onunla birlikte ol. Nasıl bir binanın önce bir temele, sonra da duvarlara ihtiyacı varsa, her iĢin de önce bir temele sonra da bir yapıya ihtiyacı vardır. Senin yolunun temeli, Allah'ın takdirine teslim olmak, yapısı da Onunla birlikte olmandır. Bu esasa yapıĢ, ömür boyu, gece gündüz buna devam et. Ey Oğûl! Dünya ile âhireti biraraya getir. Her ikisini de aynı yere koy. Kalbin dünya ve ahiret düĢüncesinden arınmıĢ olarak ve çırıl çıplak bir Ģekilde Mevlan ile tek baĢına ol. Allah'tan baĢka herĢeyden arınmadıkça Ona yönelme. Halka bağlanıp kalarak Haktan ayrı kalma. Bütün bu sebepleri kopar, at. Allah'a giden yoldaki engelleri birer birer bertaraf et. Bütün bunları yaptıktan sonra dünya ve âhireti bıraktığın yere var. Dünyayı nefsine ver, âhireti kalbine koy, Mevlâyı da özünde tut. Ey Oğul! Himmetin dünya olmasın. Dünyadaki himmet ve gayretin yemek, içmek, giymek, evlenmek, güzel ve rahat evlerde oturmak, servet toplamaktan ibaret olmasın. Bütün bunlar nefsin iĢidir, nefsin rağbet ettiği Ģeylerdir. Öyleyse kalbe mahsus himmet ve gayret 76 nedir? Kalb, öz ve sır neye rağbet eder? Onun himmet ve gayreti Allah'ı aramaktır. Kalbin rağbet edeceği tek Ģey budur. Senin himmet ve gayretin ve rağbet edeceğin Ģey senin için en mühim olandır, sana ehemmiyet verendir. Öyleyse senin rağbet edeceğin Ģey, Rabbin ve Onun nezdinde olmalıdır. Yapılan nasîhatı kabul et. "KardeĢinin sana yaptığı nasîhatı kabul et. Ona muhâlefet etme. Çünkü o, senin kendinde göremediğin Ģeyleri görür. Bunun için Resûli Ekrem (s.a.v); "Mümin, müminin aynasıdır." buyurmuĢtur. Mümin, din kardeĢine yapmıĢ olduğu nasîhatlerde samîmîdir. Onun göremediği Ģeyleri bildirir. Ona, iyilikler ve kötülükler arasındaki farkı gösterir. Ona, lehinde veya aleyhinde olan Ģeyleri anlatır." Ey Oğul! Aceleci olma. Zira acele eden hataya düĢer, teenni eden de isabet eder, hedefine ulaĢır. Acele etmek Ģeytandandır, Ģeytanın iĢidir. Teenni etmek de Allah'tandır. Çok kere seni aceleciliğe sevkeden Ģey, dünyalık toplama hırsıdır. Rızık ve dünyalık hususunda kanaat sahibi ol. Zira kanaat tükenmez hazinedir. Sadece kısmetine ve eline geçene razı ol. Kısmetinde olmayandan da geri dur. Helal ve meĢru olandan ayrılma. ĠĢte o zaman zengin olursun. Allah'tan baĢka hiçbir Ģeye ihtiyaç duymazsın. Kalbin mutmain olur, sükûnete kavuĢur, özün saflaĢır, berraklaĢır. Zararlı duygu, temayül ve ihtiraslardan arınırsın. Böylece dıĢ gözünde dünya, kalb gözünde ahiret, sır gözünde Allah'tan baĢkası değersiz olur. Resûlullah‟a tabi olmak... Dünya bir çarĢıdır, bir pazar yeridir. Yakında kapanır, dağılır. Size yalnız fânileri gösterecek ve onlara bağlanmanıza sebep olacak kapıları kapatınız. Allah‘ın kudretini görmenize ve yalnız O‘nu sevmenize vesile olacak kapıları açınız. ġahsınıza mahsus özün Allah‘a yakınlığı ve kalblerin günah kirlerinden temizliği hallerinde sebepler ve iktisab kapılarını kapatınız. Bunu, baĢkalarına Ģâmil olan hususlarda yapmayınız. Meselâ âile efrâdınızın fertleri gibi. Kazancınız sizden baĢkası için olsun. Faydası sizden baĢkası için olsun. Elde etmesi sizden baĢkası için olsun. Siz onların beĢeri ihtiyaçları için çalıĢınız, kazanınız. Fakat iktisab ve sebepler kapısını kendi Ģahsınıza kapalı tutunuz. Kendi Ģahsınıza mahsus olanı Allah‘ın fazlından isteyiniz. Nefslerinizi dünyâ ile bir araya oturtunuz. Kalblerinizi ahiret ile bir araya oturtunuz. Sırlarınızı özlerinizi de 77 Mevlâ ile bir araya oturtunuz. Allah dostları, Peygamberlerin bedelleridir. Peygamberlerden sonra onların yerine kaim olan kiĢilerdir. Öyleyse, onların size söylediklerini kabul ediniz. Emirlerini yerine getiriniz. Zira hiç Ģüphe yok ki O‘nlar, size ancak Allah‘ın ve Resulünün emirleri ile emrederler, nehiyleri ile nehyederler. O‘nlar, Allah‘ın konuĢturmasıyla konuĢurlar. Allah‘tan verileni alırlar. Kendiliklerinden tek bir harekette bile bulunmazlar. Allah‘ın dininde, hevai hareketleri ile O‘na ortak olmazlar. Gerek sözlerinde ve gerekse fiil ve hareketlerinde, Resulullah‘a (s.a.v.) tâbi olurlar. Çünkü Aziz ve Celîl olan Allah‘ın bu husustaki kavline kulak vermiĢlerdir. Şanı Yüce olan Allah buyurur ki: “Peygamber size ne emrettiyse ona sarılın; size neyi yasak ettiyse ondan da sakının.” (Haşr Sûresi; Âyet 7) Allah yolunun yolcuları, Resulullah‘a (s.a.v.) tâbi oldular. Öyle ki, O da onları kendisini Peygamber olarak gönderene, yani Allah‘a götürdü. Onlar Allah‘ın Resulüne yaklaĢtılar; O da onları, Aziz ve Celîl olan Hakk‘a yakınlaĢtırdı. Onlar için nezd-i Ġlâhi‘den ünvanlar, hil‘atler ve halk üzerinde emirlik salâhiyetleri çıkardı. Ey münafıklar!Siz, dinin rafa kaldırıldığını, emirlerinin de kendi haline terk edildiğini sandınız. Sizin ne kendinizde izzet-i nefs var, ne Ģeytanlarınızda, ne de kötü arkadaĢ ve yakınlarınızda… Allah‘ım! Benim de, onların da günahlarımızı bağıĢla. Onların münafıklık zilletinden ve Ģirk bağından halâs eyle, kurtar. Aziz ve Celîl olan Allah‘a ibadet ediniz. Helâl kazançlarınızla O‘na kulluk etmek için yardımını isteyiniz. Zira hiç Ģüphe yok ki Aziz ve Celîl olan Allah, kendisine itaat eden ve helâl kazancından yiyen mümin kulunu sever. O, helâlinden yiyen ve güzel amel ve hareketlerde bulunan kulunu sever. Sadece yiyip içen ve amel etmeyeni ise sevmez. Kendi helâl kazancından yiyeni sever. Ġki yüzlülükle kazanıp yiyene ve halka yedirene ise gazaplanır. Kendisini birleyeni, yani muvahhidi sever. Kendisine Ģirk koĢup ortak tanıyana ise gazaplanır. Kendisine teslim olanı sever. Teslim olmayıp daima kendisiyle çekiĢip durana ise gazaplanır. Muhabbet sevginin Ģartlarından biri sevdiğine itaat etmek ve isteklerini yerine getirmektir. Seven, sevdiğine boyun eğer. Adâvet, düĢmanlığın gereklerinden biri ise daima muhalefet etmek, hep karĢı koymaktır. KiĢi, düĢman bildiğine daima karĢı çıkar. 78 Siz, ey müminler! Ġzzet ve Celâl sahibi Rabb‘ınıza teslîm olunuz. Dünyâ ve ahirette, O‘nun idâresine, tasarruflarına rıza gösteriniz. Vaktiyle bir musîbete maruz kalmıĢ, Aziz ve Celîl olan Allah‘a dua ederek bu musîbetten beni kurtarmasını istemiĢtim. Ne var ki benim bu isteğimden sonra, maruz kaldığım o musîbet kalkmadığı gibi, üstelik bir musîbet daha gelmiĢti. Ben ise bu duruma fevkalade hayret etmiĢtim. Bu hayret içinde bocalarken bir gün birisinin bana Ģöyle seslendiğini duydum: -Sen bu yola girerken, Bize hep teslimiyet içinde bulunacağını söylememiĢ miydin? -Hâtiften (gizliden) kulağıma gelen bu sesi iĢitince kendimden utandım, teeddüp ettim ve sustum‖. Vah sana ki, Allah‘ı sevdiğini iddia ediyorsun; fakat O‘ndan baĢkasını seviyorsun. Allah‘ın sevgisi saflığın, temizliğin ve hâlisiyetin ta kendisidir. O‘nun gayrısı ise temiz ve safi olmamak, kirliliktir. Sen, Allah‘ın sevgisi ve hâlis safiyeti baĢkalarının sevgisi ile kirletirsen sen de kirlenirsin. Allah‘ın Dostu Hz.Ġbrahim (a.s) ile Hz.Yakup (a.s)‘ın baĢına gelen senin de baĢına gelir. Vaktiyle onlar, kalplerindeki birer ateĢle evlatlarına meyl etmiĢler, onlara sevgi ile bağlanmıĢlar ve malum musîbetlere dûçâr olmuĢlardı. Yine vaktiyle Peygamberimiz Hz.Muhammed Mustafa (s.a.v.), kızının oğulları Hz.Hasan (r.a) ile Hz.Hüseyin (r.a)‘e karĢı kalbinde bir sevgi duymuĢtu. Bir ara Cebrail (a.s) geldi ve Allah‘ın Resul‘üne sordu: ―- Onları seviyor musun? Resulullah (s.a.v) buyurdular:- Evet, seviyorum. Bunun üzerine Cebrail (a.s) dedi ki:‖ Onların biri zehirlenecek, diğeri de Ģehit edilecek‖ Bu hadiseden sonra Allah‘ın Resulü o iki torununun sevgisini kalbinden çıkardı. Orayı bütünüyle Aziz ve Celîl olan Rabb‘ine tahsis etti. Onlar sebebi ile olan sürur ve neĢ‘esi de hüzün ve kedere dönüĢtü. Aziz ve Celîl olan Allah, Peygamberlerinin, Velilerinin ve salih kullarının kalplerine gayret-i Ġlâhi ile nazar eder. Orada, kendisinden baĢkalarına yer verilmesini istemez. Ey dünyaya nifak ve ikiyüzlülükle talip olan kiĢi! Avucunu aç, bak. Orada hiç bir Ģey göremeyeceksin. Yazık sana ki, alın teri ile çalıĢıp kazanacağın yerde, oturmuĢ, dinini vasıta edinerek halkın 79 malını yiyorsun. Sanat ve alınteri ile kazanmak, bütün Peygamberlerin iĢidir. Bütün Peygamberler çalıĢarak, alın teri ile kazanmıĢlar ve yemiĢlerdir. Hiç bir Peygamber yoktur ki, behemehâl bir sanatı, bir mesleği bulunmasın. Ahirette de Ġzzet ve Celâl sahibi Hakk‘ın izni ile halkdan alırlar. Ey dünyanın Ģarapları, nefsanî arzuları ve hevesleri ile sarhoĢ olanlar! Pek yakında mezarlarınızda uyanacak, ayıkacaksınız. "Allah‘ü Teâlâdan hakkıyla hayâ ediniz. Gaflette olmayınız. Zamânınız, zâyi olup gidiyor. Hâlbuki siz, yiyemeyeceğiniz Ģeyleri toplamak, ulaĢamayacağınız Ģeylerin peĢinde koĢmak, oturamayacağınız binâları kurmakla meĢgûl oluyorsunuz. Bütün bunlar size, Rabbinizin huzûrunda hesap vermek için duracağınızı unutturuyor. Hâlbuki Allah‘ü Teâlâyı anmak, âriflerin kalblerinde yerleĢir. Onların kalblerini kuĢatır. Onlara, Allah‘ü Teâlâyı hatırlamaya mâni olan her Ģeyi unutturur." Allah için yapılmayan iĢler. "Senin dilin güzel ve tatlı; yüzün ise kötülüklerden kurtulmuĢ gibi gülüyor, ya kalbinin hâli nasıl? Cemâat içinde iyi görünüyorsun, ya yalnız iken, yanında kimse yok iken nasılsın? Göründüğün gibi değilsin. Sen namaz kıldığın, oruç tuttuğun, hayır iĢleri yaptığın zaman, eğer bunları sırf Allah‘ü Teâlânın rızâsını gözeterek yapmazsan, nifak üzere ve Allah‘ü Teâlâdan uzak olacağını bilmiyor musun? ġimdi Allah için yapmadığın bütün iĢlerin, bütün sözlerin, âdî ve bayağı niyetlerin için tövbe et. Ġnsanlara gösteriĢ için, onların rızâlarını almak için amel yapıp, sonra da bunu Allah‘ü Teâlânın kabûl etmesini istemek yakıĢır mı? Hırsı, Ģımarıklığı, azgınlığı ve dünyâya düĢkünlüğü bırak. Sevincini ve neĢeni biraz azalt. Biraz hüzünlü ol. Çünkü sen, hüzün evinde ve dünyâ hapishânesindesin. Resûl-i Ekrem (s.a.v) dâimâ tefekkür ederdi. Sevinçleri az, hüzünleri çoktu. Az gülerdi. Sâdece baĢkasının kalbini ferahlandırmak için tebessüm buyururlardı." Allah‟ü Teâlânın sevgisinde samîmiyetin nasıl belli olur."Kulun Allah‘ü Teâlâyı sevmesinde samîmi olup olmadığı, baĢına belâ ve musîbet geldiği zaman ortaya çıkar. Bela ve musîbet geldiğinde sabır ve sükûn hâlini muhâfaza edebiliyorsa, o gerçekten Allah‘ü Teâlâyı seviyor demektir. Musîbet ve fakirlik zamânında sebat gösterebilmek bu sevgiye delil ve alâmet yapıldı. Birisi Peygamber 80 Efendimize (s.a.v);"Ben seni seviyorum." deyince; "Fakirlik için bir elbise hazırla." buyurdu. Bir başkası gelip Peygamber Efendimize (s.a.v); "Ben Allahü teâlâyı seviyorum." deyince; "Belâ için elbise hazırla." buyurdu." Sabır ve tahammüllerin karĢılıksız kalmaz. "Halinizden Ģikâyette bulunmayın. Sabredin, feryad etmeyin. Doğruluk üzere devâm edin. Ġsteyin, istemekte bıkkınlık göstermeyin. Ġçinde bulunduğunuz istenmeyen hâllerden dolayı ümitsizliğe düĢmeyin. Dâimâ ümitli olun. Birbirinize düĢman değil, kardeĢ olun. Birbirinize buğz etmeyin. Cenab-ı Hakk‘a, rızâsı için yapılan sabırlar ve tahammüller, aslâ karĢılıksız kalmaz. Onun için bir ân olsun sabrediniz, mutlaka, senelerce bu sabrın mükâfâtını görürsünüz. Ömrü boyunca kahraman lakabıyla meĢhûr olan, bu lakabı, bir ânlık cesâreti netîcesinde kazanmıĢtır. Cenab-ı Hak Kur'ân-ı Kerîmde meâlen; "ġüphesiz ki, Allah sabredenlerle berâberdir." Buyuruyor. (Bakara sûresi: 153) Hayâtı fırsat bilin. "Hayatta olduğunuz müddetçe, ömrü fırsat biliniz. Bir müddet sonra hayat kapısı kapanacak, bu dünyâdan ayrılacaksınız. Gücünüz yettiği müddetçe hayırlı iĢler yapmayı ganîmet biliniz. Tövbe kapısı açıkken ve elinizde bu imkân varken bunu fırsat biliniz. Tövbe ediniz. Duâ etmeye imkânınız varken, duâ ediniz. Sâlih kimselerle berâber olmayı fırsat biliniz." Kabirleri ziyâret edin. Kabirleri ziyâret ediniz. Sâlih kimseleri de ziyâret ediniz. Hayırlı iĢler yapınız. Böyle yaparsanız, her Ģeyiniz düzelir." Günahlardan sakının. "Mümin kimse küçük günahları da büyük görür. Peygamber Efendimiz (s.a.v); "Mümin kimse, günahını dağ gibi görüp, kendi üzerine düĢeceğinden korkar. Münafık ise, günâhını burnu üzerine konan ve hemen uçan sinek gibi görür." buyurdu." Ġnsanoğlu Ģu üç Ģeyi yapmakla vazifelidir; 1-Allah´ın emirlerini tutmak. 2-Yasak ettiği Ģeyleri yapmamak 3-Kimsenin elindekine göz dikmemek, doğru çalıĢmak, haline razı olmak. Ġnsan, hayatı boyunca, emir, yasak ve kader çizgisi içindedir. Hiçbir zaman bunların dıĢına çıkamaz. 81 ġu altı özelliği taĢıyan kimselerle dostluk kur arkadaĢ ol. Ey Oğul! Kendileriyle dünyada sırf dünyalık için arkadaĢlık ve dostluk ettiğin Ģu kiĢileri yarın göremeyeceksin. Aranız ayrılacak. Kötü dost ve arkadaĢlarla aran nasıl ayrılmasın ki, sen onlarla Allah için değil, Allah'tan baĢka Ģeyler için dostluk ettin. Eğer insanlarla mutlaka dostluk, arkadaĢlık ve ahbaplık etmen gerekiyorsa, takva sahibi, arif, ilmi ile âmil, yalnız Allah'ın rızasını isteyen ve Allah'ın nazarında itibarı olan kiĢilerle dostluk ve arkadaĢlık et. ġu kimselerle dostluk ve arkadaĢlık kur: 1-Seni Allah‟a yaklaştırsın. 2-Seni dalaletten kurtarsın, doğru yola çeksin. 3-Seni dünyaya kulköle olmaktan kurtarsın. İlim öyle bir şeydir ki; sen bütün varlığını ona adadığın zaman o sana ancak bir parçasını verir. 4-Önüne ahiret nimetlerini sersin 5-Seni nefsin esaretinden kurtarsın, hürriyete kavuştursun. 6-Seni yılanların, akreplerin ve vahşi hayvan tabiatlı insanlardan kurtarsın, rahata, huzura kavuştursun. Allah‟ı kullarına Ģikâyet etme. Ey Oğul! Allah‘ı kullarına Ģikâyet etmeye kalkıĢma. Kullara Ģikâyetçi olma. Allah‘a Ģikâyetçi ol. Allah her Ģeye kadirdir. Ondan baĢkası ise hiçbir Ģeye muktedir değildir. Ġç sıkıntıları, maruz kalınan musibetleri, mânevi dertleri ve verilen sadakalarla yapılan iyilikleri gizli tutmak da iyilik hazinelerindendir. Sadakayı sağ elinle ver. Sol elinin bundan haberdar olmaması için gayret et. Ey Oğul! Sen, ömründen sadece bir gün kaldığını farzet ve ecel meleğinin geleceğini düĢünerek ve ahiret için hazırlan. Dünya hak erenleri için bir kuvvet kazanma ve piĢip olgunlaĢma yeridir. Ey Oğul! ĠĢlediğin günahlar sebebiyle Allah‘ın rahmetinden ümidini kesme. Din elbisendeki kiri tevbe suyu ile temizle. Bu tevbende hem sebat göster, hem de ihlâslı ol. Bundan baĢka din elbiseni marifetullah esansıyla kokulu yap. Önce Kendini Düzelt. Ey Oğul! Önce kendi nefsine öğüt ver, kendi nefsini düzelt. Sonra da baĢkalarına öğüt ver, baĢkalarını düzeltmeye çalıĢ. Sana önce kendi nefsinin özelliklerini, kendi nefsinin ne durumda olduğunu bilmen lazım. Kendinde ıslaha muhtaç bir hal var oldukça baĢkalarını 82 düzeltmeye, baĢkalarına öğüt vermeye kalkıĢma. Eğer kendinde ıslaha muhtaç bir hal bulunduğu halde bunu bırakır da baĢkasının ıslahına kalkıĢırsan yazık sana! BaĢkalarını nasıl ve hangi hallerde kurtarabileceğini bilirsin. Sen kendin körsen bir baĢkasının elinden tutup nasıl bir yere götürebilirsin? Gözleri görmeyen birisinin bir baĢkasının elinden tutup bir yere götürmesi mümkün olmadığı gibi, kendi nefsini ıslah etmemiĢ birisinin de baĢkalarını irĢat edip Allah‘a götürmesi mümkün değildir. Ancak kendi gözleri gören kiĢi baĢkalarını bir yerden bir yere götürebilir. Denize düĢen ve yüzme bilmeyen birisini ancak mahir yüzücü olan birisi kurtarabilir. Aynen bunun gibi, insanları Allah‘a, ancak O‘nu tanıyan birisi götürebilir. Allah‘ı tanımayan kiĢiye gelince O‘na giden yolda, bu kiĢi insanlara nasıl rehberlik edebilir ki? Sana Allah‘ın tasarrufundan bahsetme ihtiyacını duymuyorum. Sen O‘nu seversin, amellerini sırf O‘nun rızası için yaparsın. Asla O‘ndan baĢkası için yapmazsın. O‘ndan korkarsın. O‘ndan baĢkasından asla korkmazsın. Takvaya Sarıl. Ey Oğul! Sana takva gerek. Takvaya sarıl, muttaki ol. Sana Ģeriat gerek, Ģeriatın esaslarına sarıl. Nefse, Ģehevi arzulara, Ģeytana ve kötü kiĢilere muhalefet etmeli ve onlara uymamalısın. Mü‘min kiĢi bu hususlarda devamlı cihad halindedir. Öyle ki baĢından miğferi hiç eksik olmaz, kılıcı asla kınına girmez, atının sırtı hiç eğersiz kalmaz. Uykuyu bile hak erenlerinin uyuduğu niyetle uyur. Hak erenleri düĢmana galip gelebilmek için zindelik kazanmak maksadıyla uyurlar. Ġhtiyaç dolayısıyla yemek yerler. Ancak zaruret halinde konuĢurlar. Mecbur kalmadıkça âdetleri dilsizlik ve sükûttur. Onları ancak Allah‘ın takdiri konuĢturur. Bu dünyada onların dilini Allah hareket ettirir, konuĢturur. Tıpkı yarın Kıyamet gününde organlarını konuĢturacağı gibi. Riyakârın giydiği elbise cicili, ama içi pistir. Yapmak veya yapmamakta serbest olduğu iĢlere yanaĢmaz, kendince sofuluk satar. Mukaddesatını satarak geçinir. ġüpheli Ģeylerden sakınmaz. Haram yer. Tembeldir, çalıĢmaz. Açık emirle yasak edilen hiçbir iĢi yapmaktan çekinmez. Yaptığı iyilik sadece bir gösteriĢ için olur. Taatı, görsünler diye eder. DıĢı tam, içi harap ve berbattır. Yalnızlık anlarında öyle bir takvaya ihtiyacın var ve öyle bir takvaya sahip 83 olmalısın ki, seni günahlardan ve günaha sürükleyecek kaymalardan alıkoysun. Öyle bir murakabeye ihtiyacın var, öyle bir murakebeye sahip olmalısın ki, Allah'ın daima seni görmekte olduğunu sana hatırlatsın. ĠĢte sen yalnızlık anlarında böyle olmaya muhtaçsın, mecbursun. Bundan baĢka, nefis, heva ve Ģeytanla savaĢmaya muhtaçsın. Ey Oğul! Takva güneĢiyle beraber ol. Bütün fiil ve hareketlerinde tevhid güneĢi, Ģeriat güneĢi ve takva güneĢi ile beraber ol. Zira bu güneĢ, heva ve hevesin; nefsin, Ģeytanın ve mahlûkata dayanmanın sebep olduğu Ģirk tuzağına düĢmekten seni muhafaza eder. Bu güneĢ seni Allah yolunda ilerlerken aceleci olmaktan alıkor. Kadere Uymayana Rıza yolu kapalıdır. Kadere uymayan, Ģefkat bulamaz ve kimse ona uymaz. Ġlahi hükümlere boyun eğmeyene rıza yolu kapalıdır ve hiç kimse ondan memnun değildir. Vermeyene kimse bir Ģey vermez. Yolculuğa çıkmayan ata binemez. Allah birdir. Kimsenin keyfine göre hareket etmez. Zaten ondan gayrı varlık yoktur. Nefsinden gelen bu kötü düĢünceden dön; tam dur. Kader seni sarmamıĢ olsaydı, bu yalancı iddia yüzüne vurulurdu. Cevher tecrübe sonu meydana çıkar. Tecrübeden mahrum her Ģey boĢtur. Ġman kuvvet buldukça kötülükler senden uzak olur. Nefsini kabul etme; Hakkı tanırsın. Çünkü nefsin kendisi için Hakkı inkâr etmeni istiyor. Ġnkâr ve tanımamaya önce nefsinden baĢla; onu yola koyarsan sonrası kolay olur. Ve yavaĢ yavaĢ aradığını bulursun. Ġmanın kuvvet bulur. Ġmanın kuvvet buldukça, kötülükler senden uzak olur. Ġmanın zayıfladıkça kötü Ģeyler evine dolar. Öyle zaman gelir ki, evden bir kötülüğü kapıya atmaya gücün yetmez. Ġman kuvvetin tam olsaydı, onlar giremezdi. Ġman kuvveti lafla ortaya atılacak Ģey değildir. O Ģeytanla karĢılaĢtığın zaman belli olur. Kötülerin karĢısında imanın sarsılmadan durabiliyorsan korkma, iman kuvvetin vardır. Aksi olunca, boĢ iddiaya yeltenme, imanın zayıf, kuvvetlendirmeye bak. Bela ve felaket karĢısında dimdik durabiliyor musun? Duruyorsan, imanlısın ve kuvvetlisin. Ġman ayağı kötülüğe kaymaz. Kayıyorsa iman değildir. BoĢuna iddia etme, yazıktır. O istediğini sevdirmesini bilir. 84 Her Ģeye hürmet et. Her Ģeyin yaratanını sev. O bir Ģeyin sevilmesini isterse sev. O sevdirirse senden kabahat kalkar. Çünkü sevdiren O‘dur. Sen O‘nunsun. Sen yoksun ortada sadece O var. Buna iĢaret olarak Peygamber Efendimiz (s.a.v) şöyle buyuruyor: “Dünyanızdan bana üç şey sevdirildi: “Güzel koku, kadın, ruhumu hoş eden namaz” (El-Münebbihat, İbn. Haceril Askalani. Çev. C.Yıldırım. sh.35) Bunlar sevdirilmiĢtir. Ġlk baĢta hepsi bırakılmıĢ; sonra Mevla tarafından sevdirilmiĢtir. Sen de kalbini temizle. Yalnız Mevla kalsın. O‘na teslim ol; icap edenin sevgisini kalbine getirir. O Kerimdir; istediğini sevdirmesini bilir. Gönülleri hakka davet et. Ey Oğul! Büyük insanları yıkıp mahveden küçük hatalar, sürçmeler ve kaymalardır. Zahitleri mahveden nefsanî ihtiraslardır. Hak erenlerini mahveden yalnızlık anlarındaki kötü düĢünceler, hatıra gelen kötü fikirlerdir. Sıddıkları mahveden bir anlık kötülüktür. Onların bütün meĢguliyetleri, kalblerini uygunsuz düĢüncelerden korumak ve muhafaza etmektir. Onlar Hakka davet mevkiinde bulunan kiĢilerdir. Ġnsanları Allah'ı tanımaya davet, ederler. Gönülleri Hakka davet etmekten bir an bile geri durmazlar. Nefsini itaat altına al. Ey Oğul! Bu zaman âhirzamandır. Nifak çarĢısı açılmıĢtır. Yalan çarĢısı açılmıĢtır. Münafık, yalancı, deccal kiĢilerle oturmayınız. Yazık sana ki, nefsin münafıktır, yalancıdır, kâfirdir, fâcirdir, müĢriktir. Böyle olduğu halde sen onunla nasıl oturuyorsun? Ona muhalefet et, asla muvafakat etme. Onu bağla, asla salıverme. Onu hapset, zindana at. Kendisine ancak zaruri olan haklarını ver. Fazla verme. Onu mücahedelerle kahret, itaat altına al! Tevbe ile günah elbiseni çıkar. Ey Oğul! Nefis ile birlikte olma. Hevesinle birlikte olma. Dünya ile de birlikte olma. Öyle ise hemen günahlarına tevbe et, bir daha iĢlememeye azmeyle. Onlardan sıyrıl. Seri adımlarla Mevlana koĢ. Tevbe ettiğin zaman hem dıĢın, hem de için tevbe etmiĢ olsun. Tevbe, Allah'ın katında makbul kul olmanın temelidir. Halis bir tevbe ile ve Allah'tan hakikaten hayâ etmek suretiyle üzerindeki günah elbisesini çıkar, at. Derdi sabırla karĢıla. 85 Ey Oğul! Sana herhangi bir dert geldiği zaman onu sabır eliyle karĢıla ve devası gelinceye kadar sakin ol. Deva gelince de onu Ģükürle karĢıla. Bu hale geldiğin zaman peĢinen ebedi zevkli safalı bir hayatta olursun. Tefekkür insanı Allah'a götürür. Ey Oğul! Tefekkür kalbin yapacağı iĢlerdendir. Eğer kendin için bir iyilik görürsen, bir iyiliğe nail olursan, Allah'a Ģükret. Bir kötülük görürsen de ondan dolayı tevbe et. ĠĢte bu tefekkür sayesinde dinin ihya olur, dirilir, Ģeytanın da ölür. ġöyle denmiĢtir: "Bir saat tefekkür, bir gecelik ibadetten hayırlıdır."Allah'a ulaĢma yolunda yine Allah'ın fiillerini delil getir. Nasıl ki bir sanat eserinden sanatkâra intikal ediliyorsa, Allah'ın muazzam bir sanatı olan bu kâinata bakmakla da Allah'a ulaĢılabilir. Onun için Allah'ın sanatı üzerinde tefekkür edersen Allah'a ulaĢabilirsin. Hakiki imana sahip olan bir mü'minin iki dıĢ gözü, iki de iç gözü vardır. Ġki dıĢ gözü ile Allah'ın yeryüzündeki sanat eserlerini görür, iki iç gözü ile de Allah'ın göklerde yaratmıĢ olduğu eserleri görür. Bundan sonra onun gözünden perdeler kaldırılır. Neticede Allah'ın yakın ve sevgili kullarından olur. Sevgiliden hiçbir Ģey gizlenemeyeceğine göre, Allah'ın sevgili kullarından olan bu kiĢiden de Ġlâhî sırlar gizlenmez. Dinini satarak dünyalık elde etme. Ey Oğul! MeĢru yoldan ve helalinden alın teriyle kazandığını ye. Dinini satarak dünyalık elde etmeye ve bu yoldan kazanılmıĢ Ģeylerle geçinmeye kalkıĢma. Helalinden ve meĢru yoldan kazan. Bu kazancınla baĢkalarına ikram et. Onlara da yedir, içir. Ta ki aradaki sevgi ve kardeĢlik bağlarının devamına ve pekiĢmesine vesile olsun. Dünya seni yutmasın. Ey Oğul! Dünya denizinden sakın. Onda çok kiĢiler boğulmuĢ, ancak pek az kiĢi kurtulmuĢtur. O derin bir denizdir. HerĢeyi garkeder, kendinde boğar. Ancak Allah dilediği kulların ı ondan kurtarır. Tıpkı kıyamet gününde mü'minleri Cehennemden kurtaracağı gibi. Aklını kullan. Ey Oğul! Akl-ı selim sahibi ol. Aklını kullan. Acele etme. ġurası muhakkak ki. acele etmekle eline bir Ģey geçmez. Acele etmekle ne vaktinden önce akĢamı edebilirsin, ne de sabahı. Ġstediğini 86 elde edebilmek için sabırla akĢama kadar çalıĢmıyor, didinmiyor musun? Allah korkusu her kapının anahtarıdır. Ey Oğul! Önünde kapalı bir kapının kalmamasını istersen izzet ve celâl sahibi olan Allah'tan kork. Zira Allah korkusu her kapının anahtarıdır, her kapıyı açar. Amellerini güzel yap. Ey Oğul! Güzel ameller iĢlemekte tembellik etme. Zira tembellik edenler ebediyen mahrum kalırlar. Bu arada daimi bir piĢmanlık da peĢlerini bırakmaz. Amellerini güzel yap. Unutma ki, Allah hem dünya hayatı ile hem de ahiret hayatı ile sana karĢı cömertlik etmiĢ, ikramda bulunmuĢtur. Allah'ın rızasına dön. Ey Oğul! Dua ipini uzat. Allah'ın rızasına dön. Kalbin itiraz ettiği halde dilinle dua eder duruma düĢme. Dilinle yaptığın duaya kalbin de inansın ve iĢtirak etsin. Dine sarıl. Ey Oğul! BaĢkaları tarafından uyandırılmadan önce uyan. Dine sarıl. Dinine sahip kiĢilerin arasına katıl. Onlarla birlikte ol. Asıl insan olanlar dinine sarılmıĢ olanlardır. Ġnsanların en akıllısı, Allah'a itaat eden, Onun dinine, kitabına sarılan ve yaĢayıĢını Allah'ın ahkâmına uygun geçiren insandır. Ġnsanların en cahili de Allah'a isyan eden, yaĢayıĢını Onun dinine, kitabına ve ahkâmına uygun olarak geçirmeyen kiĢidir. Cahillerle arkadaĢlık etme. Ey Oğul! Cahillerle arkadaĢlık ediyorsun, bu durumda onların cehaletinden sana da bulaĢabilir. Ahmaklarla arkadaĢlık etmek, aldatıcı bir arkadaĢlıktır. Sağlam inançlı, âlim ve ilmi ile amel eden mü'minlerle arkadaĢlık et. Mü'min iman kuvveti sebebiyle diğer insanlara karĢı daima neĢeli ve güleryüzlü görünmeye, hüznü de Allah ile kendi arasında gizli tutmaya muktedir olabilir. Mü'minin hüznü daimidir, çünkü tefekkür eder. Çok ağlar, az güler. Bunun için Peygamber (s.a.v); "Mü'min için, Rabbine kavuşmanın dışında rahat yoktur" buyururlar. Kalb ve gönül ehli ile arkadaĢ ol. Onların sohbetlerinde bulun. Ta ki senin de bir kalbin, bir gönlün olsun. Bütün isteklerin Allah'tan olsun. 87 Ey Oğul! Eğer dünya tasalarından sıyrılmaya gücün yetiyorsa hiç durma, hemen sıyrıl. Aksi halde seri olarak kalbinle Allah'a koĢ. Onun rahmetine yapıĢ. Ta ki kalbinden dünya tasaları çıksın. O her Ģeye kadirdir. Her Ģeyi bilir. Her Ģey Onun kudret elindedir. Onu kendisine imanla ve kendisinin marifeti ile doldurmasını iste. Ayrıca sana sarsılmaz bir iman vermesini, senin kalbinde kendisine ünsiyet peyda etmesini ve senin bütün uzuvlarını kendisine itaatle meĢgul hale getirmesini iste. Bütün bunların hepsini Allah'tan iste. Kendin gibi faninin önünde zelil durumlara düĢme. Bütün isteklerin Allah'tan olsun, asla baĢkalarından olmasın. Bütün muamelen Allah'la beraber olsun ve Allah için olsun, asla Ondan baĢkası için olmasın. Allah'a hizmet et. Ey Oğul! Hizmet edersen, hizmet olunursun. Haddi aĢmazsan kurtulursun. Allah'a hizmet et. Onun yolunda ol. Onun yolunu bırakıp da sana ne zararı, ne de faydası dokunan Ģu devlet adamlarının hizmetçiliğini yapma. Onlar Ģimdiye kadar sana ne verdiler? Kısmetinde olmayan bir Ģeyi sana verebilirler mi? Kalbinle Allah'a dön. Ey Oğul! Dünya bir denizdir, iman da gemidir. Kaptan ise ibadet ve taatlerdir. Ahiret de bu denizin sahilidir. Kalbinle Allah'a dön. Allah'a tevekkül eden kiĢi, Ona dönen kiĢi demektir. Kur'ân ile amel et. Ey Oğul! Kur'ân ile amel etmek seni Kur'ân'ın mevkiine'yükseltir, oraya oturtur. Sünnet ile amel etmek seni Resul-i Ekreme (s.a.v) yükseltir. Resulullah, kalbi ve mânevi himmeti ile Allah dostlarının kalbleri çevresinden bir an bile ayrılmaz. Onların kalblerine Allah'a yakınlık kapısını açar. Cahil dünyada ferahlanır. Ey Oğul! Cahil dünyada ferahlanır. Dünya nimetleri ile zevk sefa sürer. Âlim ise dünya hayatını bir fırsat bilir. Manevi mertebelerde yükselme gayreti içinde bulunur. Cahil kaderle çekiĢir, ona karĢı çıkar; âlim ise kadere boyun eğer, razı olur. Ġbadetine aldanma. Ey Oğul! Ġbadet ve taatine aldanma. Allah'ın onları kabul etmesini iste. ġu anda sen Allah'a kulluğunu yapma gayreti içindesin. Olur ki içinde bulunduğun bu durumdan baĢka bir duruma düĢebilirsin. Amelini Allah rızası için yap. 88 Ey Oğul! Sana amellerinde ihlâs gerek. Amellerini sırf Allah rızası için yapmalısın. Gözünü, amellerinden ve onlara gerek insanlardan, gerekse Allah'tan karĢılık beklemekten uzak tut. Ahlakı düĢüklerden uzak dur. Ey Oğul! Ahlakı düĢüklerden uzak dur. O zaman halis mü'min olursun. Hükümde hakkaniyet üzere ol. O zaman ilimde halis olursun. Sofrana fakirleri ortak et. Ey Oğul! Oruç tut. Ġftar ederken sofrana fakirleri de ortak et, onlara de yedir. Tek baĢına yiyip içme. Böyle yapmayan kimsenin fakir olup dilenciliğe düĢmesinden korkulur. Herkese iyi niyetli ol. Ey Oğul! Kimseye eziyet etmemeye ve zarar vermemeye gayret et. Herkese karĢı iyi niyetli ol. Ömrünü hak yolda geçir. Ey Oğul! Sanatı öğrenebilmek için sıkıntıya ve meĢakkate katlanmak zorundasın. En güzel ve mükemmel eseri meydana getirmek için bin kere yapar, yıkarsın. Eğer ömrünü hak yolda, kendini en iyi Ģekilde yetiĢtirmekle harcarsan Allah senin için hiç yıkılmayacak bir bina yapar. Kendi nefsine ağla. Ey Oğul! Bu halinden utanmıyor musun? Kendi nefsine ağla, gözyaĢı dök. Zira bu halinle sen doğruya ve baĢarıya ulaĢmaktan mahrum kalırsın. Hiç utanmıyor, hayâ etmiyor musun ki, bugün itaatkâr oluyorsun, yarın âsi oluyorsun. Bugün ihlâslı oluyorsun, yann riyakâr. ÇalıĢ, didin; yardım Rabbindendir. Ey Oğul! ÇalıĢmadan ayağına hiçbir Ģey gelmez. Bazı Ģeyler de sana mutlaka lâzımdır. ÇalıĢ, didin; yardım, izzet ve celal sahibi Rabbindendir. Üzerinde bulunduğun bu denizde hareket et, dalgalar devamlı seni üstte tutacak ve sahile ulaĢtıracaktır. Dua senden, cevap vermek Rabbindendir. ÇalıĢmak senden, baĢarı Allah'tandır. Kötülükleri terk etmek senden, hamiyet ve gayret vermek Allah'tandır. Ġstediğin Ģeyde dürüst ol, samimi ol, ihlâslı ol. Allah sana yakınlık kapısını mutlaka gösterecektir. Kalbinin istemediği dünyalığı bırak. Ey Oğul! Eline bir dünyalık geçtiği ve kalbinin de ondan hazzetmediğini gördüğün zaman onu bırak, alma. Kalb, iyi ile kötüyü, 89 faydalı ile zararlıyı, hayır ile Ģerri birbirinden ayırd etme melekesine sahiptir. Himmet ve gayretin nisbetinde Allah'ın lütfuna mazhar olursun. Allah'tan baĢka ne varsa kalben hepsinden sıyrıl, hepsinden uzaklaĢ. Ta ki ona yaklaĢabilesin. Kalbini helâl yemekle temizle. Ey Oğul! Helâl yemek suretiyle kalbini temizle. ĠĢte o zaman Rabbini tanırsın. Lokmanı, elbiseni ve kalbini temizle. ĠĢte o zaman safi, temiz olursun. Henüz vakit geçmeden kalbinle Rabbine dön. Sen iyi kimselerin hallerini dilinle anlatmak ve o halleri de kendin için temenni etmekle yetindin. Tıpkı avucuna suyu alıp yumruk yaparak sıkan kiĢi gibi ki, elini açtığı zaman orada bir Ģey bulamaz. KarĢılık beklemeden hizmet etmeye çalıĢ. Ey Oğul! En iyisi zayıflık zamanında baĢkalarından bir Ģey isteme. Ayrıca sende idrak edemeyeceğin ve baĢkalarına anlatamayacağın, göremeyeceğin ve baĢkalarına gösteremeyeceğin bir hal bulunmamalıdır. Eğer karĢılık beklemeden ve almadan vermeye gücün yeterse hemen yap. KarĢılık beklemeden hizmet edebiliyorsan hemen yap. Allah yolunun yolcuları, yaptıklarını sırf Onun için, Onun rızasına uygun olarak yaptılar. Allah da, hoĢlarına gidecek Ģeyleri, dünyada da, âhirette de onlara gösterdi ve gösterecektir. Ġhlâs sahibi ol. Ey Oğul! Ġlim ve irfan öğren ve ihlâs sahibi ol. Ta ki, nifak, ikiyüzlülük ve samimiyetsizlik tuzağından kurtulasın, ilim ve irfanı halkın teveccühünü kazanmak ve dünyalık toplamak için değil, Allah'ın rızası için öğren. Ġlim irfanı gerçekten Allah rızası için öğrendiysen Onun emirlerini sevgiyle yerine getirir ve Ona karĢı huĢu içinde bulunursun. Diğer insanlara karĢı mütevazı olursun. Rabbine itaatte nefsine muhalefet et. Ey Oğul! Eğer kurtuluĢ istiyorsan, Rabbine itaatte nefsine muhalefet et. Nefsinle birlikte olmakta devam ettiğin müddetçe insanları ve diğer varlıkları tanıyamazsın. Dünya sevgisi ile dop dolu olduğun müddetçe âhireti tanıyamazsın. Ahiret sevgisi ile dolmadıkça âhirette Rabbini göremezsin. Nefis devamlı kötülüğe meyillidir, bu onun fıtratıdır, huyudur. Onun fıtratı bu olunca, artık var, ötesini sen düĢün, neler yapmaz ki? Allah'ın rızasına ulaĢmaya çalıĢ. 90 Ey Oğul! Allah'ın rızasına ulaĢmaya çalıĢ. O senden razı olmuĢsa bil ki seni sevmiĢtir. Rızık ve geçim endiĢesini kalbinden çıkar. Zira sen gönül huzuru içinde çalıĢtığın müddetçe sıkıntısız olarak rızkın Allah'tan gelecektir. Kalbindeki düĢünceleri, tasaları, endiĢeleri at. Bir tek tasan olsun: O da Allah'a layık bir kul olup olmama endiĢesi. Bu mertebeye ulaĢabildiğin an diğer bütün tasalarına Allah kâfidir. Dünyalık için kimseyle çekiĢme. Ey Oğul! Sakın sakın! Sen sen ol, dünyalık hususunda kimseyle çekiĢme, didiĢme. Kimsenin elindeki kısmete mani olmaya kalkıĢma. Zira herkesin nasibi mutlaka kendisini bulur. Eğer kaderde elinden alınması varsa, o da olur. Bu senin isteğinle olmaz. Kadere razı olmak; kavga, çekiĢme ve didiĢme sonunda dünyalık elde etmekten daha güzeldir. Zira Allah'ın takdirine razı olmak her hal ü kârda hayatı güzelleĢtirir, tatlılaĢtırır, huzurlu kılar. Allah'ı kalbin ve kalıbınla an. Ey Oğul! Allah'ı önce kalbinle zikret, sonra da kalıbınla, dilinle. Onu kalbinle bin defa, dilinle de bir defa zikret. Ameline güvenme. Ey Oğul! Sakın ha, amellerine ve mânevi hallerdeki geliĢmelere mağrur olma. Bunlarla övünmeye kalkıĢma, ucbe düĢme. Zira ucub kiĢiyi zulme, tuğyana, azgınlığa ve günaha sevkeder, Allah'ın gazabına uğramasına sebep olur. Ġnsanlara baki gözüyle bakma. Ey Oğul! Ġnsanlara, baki kalacaklarını sanarak o gözle bakma. Fani olduklarını bil ve o gözle bak. Hiçbir insan dünyada baki değildir. Bu dünyada her insan fanidir, gelip geçicidir. Onlara, zarar verebileceklerini veya fayda getirebileceklerini düĢünerek bu gözle bakma. Allah dostlarına karĢı dilsiz ol. Ey Oğul! Kur'ân'ı okursun, fakat anlamazsın, anlamadan okursun. Birtakım ameller iĢlersin. Fakat ne yaptığını bilmezsin. Ne yaptığının Ģuurunda olmadan yaparsın. Bu senin yaptığın ahiret endiĢesi olmadan sırf dünya için yapılan Ģeydir. Bütün bu hallerden sonra bir de kalkar Allah dostlarına hücum eder, onları çekiĢtirir, kötülersin. Aklını baĢına topla, edepli ol, günahlarına tövbe et. Kusurlarından dön, Allah dostlarına karĢı dilsiz ol. 91 Hiçbir iĢe gururla giriĢme. Ey Oğul! Önce kendi nefsinle meĢgul ol. Önce kendi nefsine faydalı ol. Kendi nefsini düzelt, sonra baĢkalarıyla meĢgul ol. BaĢkalarını aydınlattığı halde kendini eriten mum gibi olma. Hiçbir Ģeye gururla, nefsî duygularınla giriĢme. Allah bir husus için seni dilemiĢse seni ona hazırlar. Eğer halkı senden faydalandırmayı murat etmiĢse seni onlara gönderir. Sana sebat verir, insanları idare etme kabiliyeti verir. Onlardan gelecek sıkıntılara katlanma gücü verir. Halkın faydası için senin kalbine geniĢlik verir, göğsünü açar, oraya hikmet doldurur. O zaman sen senlikten çıkar, Allah'ın has ve halis kullarının arasına girersin. Kalbini zikre yaklaĢtır. Ey Oğul! Ġki adım vardır ki, eğer bu iki adımı atabilirsen Hakka ulaĢtın demektir. Eğer kalbin ve ruhunla dünya ile ahiretten birer adım, nefsin ve diğer insanlardan da birer adım uzaklaĢabilirsen Hakka ulaĢmıĢ olursun. Kalbin ve ruhunla bu zahirleri terk et, iĢte o zaman Hakka vasıl olursun. Önce baĢla, ilk adımı at, bitirmek Allah'tandır. Sen hemen gerekli alet ve edevatı al. Var, iĢ kapısının önüne otur ki, seni çalıĢtıracak olana yakın bulunasın. Öyle yatağında, yorganının altında ve kapalı kapılar ardında miskin miskin durma. ĠĢ ara, çalıĢmak istediğini söyle. Kalbini zikre yaklaĢtır. Ona bilhassa, kıyamet gününü, haĢir-neĢir gününü hatırlat. Ölümü düĢün. Allah'ın mahlûkatı nasıl öldürüp, sonra nasıl dirilteceğini, huzurunda nasıl duracağını düĢün. Bütün bunları hiç hatırından çıkarmamaya devam ettiğin zaman kalbindeki kasvet gider, günah bulanıklarından temizlenir. Temeli sağlam olan bina yıkılmaz. Ey Oğul! Bina sağlam bir temel üzerine oturtulursa yıkılmaz. Yerinde karar kılar. Sağlam bir temel üzerinde oturtulmadığı takdirde kısa zamanda çöker. Aynen bunun gibi, sen de kendi halini dinin esasları üzerine oturtursan hiç kimse ona noksanlık veremez. Herhangi bir tarafından bir gedik açamaz. Eğer hayâtının dinin esasları üzerine oturtmazsan, dini hayatını bir tarafından gedik açılabilir, temel çürük olduğu için bir mertebeye de ulaĢamazsın. Sana teslimiyet gerek. Ey Oğul! Sana teslimiyet gerek. Sebeplere tevessül ettikten ve bütün tedbirleri aldıktan sonra iĢin gerisini Allah'a havale etmek gerek. Kendi gücüne, kendi kuvvet ve kudretine güvenmemek gerek. Allah'ın 92 fiillerine ve tasarrufuna itiraz etmemek gerek. Ġnsanları ve kendini Allah'ın iradesine, tasarrufuna ve fiillerine ortak etmemek gerek. Kulluğun sohbetine yapıĢ. Ey Oğul! Sana kulluğun sohbetine yapıĢmak gerek. Kulluğun sohbeti; Allah'ın emrettiklerini harfi harfine yerine getirmek, yasakladıklarından bütünüyle uzak durmak, musibet ve felaketler karĢısında sabırlı olmak. Bu meselenin esası tevhiddir, sebattır, temeli sağlam salih ameller bu esas üzerine oturur. Allah, sevenlerini dünya ile birarada bırakmaz. Ey Oğul! Allah, kendisini sevenleri dünya ile birarada bırakmaz. Dünyanın onlara yapabileceği kötülüklerden bir an bile emin olmaz. Onları dünya ile de, kendisinden baĢka birĢey ile de asla birarada bırakmaz. Daima Allah onlarladır, onlar da Allah ile. Kalbleri ilelebed Onu zikreder. Hep Onun huzurundadırlar. Yalnız Ona yönelirler. Allah onların koruyucusudur, kendileriyle ünsiyet eder. Nefsinin arzularını ayakaltına al. Ey Oğul! Nefsinin rağbet ettiği arzuları ayaklarının altına al, çiğne. Bütün kalbinle onlardan sıyrıl. Eğer Allah'ın ilminde senin için onlardan bir Ģey varsa, vakti, saati gelince sana mutlaka ulaĢır. Çünkü mukadderattan kaçılmaz. Takdir-i ilâhide bulunan her Ģey mutlaka olur. Allah'ın ilmi asla değiĢmez. Kısmetin, vakti saati gelince sana mutlaka ulaĢır; hem de hazırlanmıĢ olarak, yeterli derecede ve güzel bir Ģekilde. Öyle ise sen onu zillet eliyle değil, izzet eliyle alırsın. Bununla beraber Allah indinde senin için züht sevabı da hâsıl olur. Allah seni salih kulları cümlesinde kabul eder. Çünkü sen onu elde etmek için hırs göstermedin, ona kendi arzunla uzanmadın. Sen kaçtıkça ezelde sana ayrılan rızık peĢinden gelir. Âdeta seni kovalar. Allah dostlarının hizmetçisi ol. Ey Oğul! Allah dostlarının çömezi ol, yaygısı ol, etraflarında hizmetçi ol. Böyle olmaya devam edersen, iĢte o zaman hakiki efendi olursun. Kim Allah için mütevazı olursa, Allah onu dünyada da, âhirette de yükseltir. Halkın külfetlerine katlandığın ve kendilerine hizmet ettiğin zaman Allah seni onların üstüne yükseltiyor ve baĢlarına reis yapıyor. Ya bir de Onun kullarının seçkinleri olan sıddıklara hizmet edersen neler yapmaz ki? Allah korkusu kalbde bir bekçidir. 93 Ey Oğul! Hayatının akıĢını, Allah için nefis muhasebesini yapanların ve Allah'tan korkanların hayatının akıĢına zıt olarak görüyorum. Mesela Ģer ve fesat ehline yanaĢıyor, onlarla hemhal oluyor, onlarla düĢüp kalkıyorsun. Buna mukabil Allah dostlarından ayrılıyor, uzak duruyorsun. Kalbini Allah düĢüncesinden, Allah sevgisinden ve Allah korkusundan tamamen boĢaltıp, buna mukabil dünya ve dünyalık sevgisiyle doldurmuĢsun. Bilmez misin ki, Allah korkusu kalbde bir bekçi, bir aydınlıktır. O, hak ile batıl arasını ayırır, haklı ile haksızı ortaya koyar. Ölümü hatırlarsan dünya sevgisi azalır. Ey Oğul! Eğer Ģu anda içinde bulunduğun hal üzere gidiĢe devam edersen, dünya ve âhiret selametine veda edersin. Ölümü hatırlarsan, dünya ve dünyalıkla mest olman azalır. Dünyalık sahibi olmakla daha az sevinir hale gelirsin. Buna mukabil züht ve takva yönün artar. Esasen sonu ölüm olan bir kiĢi, dünyalığa kavuĢmakla nasıl sevinebilir? Resulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur: "Her koşanın varacağı bir hedef, bir son nokta vardır. Her hayat sahibinin varacağı son nokta da ölümdür." HerĢeyin sonu ölümdür. Ey Oğul! Tasaların, neĢelerin, zenginlerin, fakirlerin, sertliklerin, yumuĢaklıkların, hastalıkların, acıların; hepsinin de sonu ölümdür. Kim öldüyse kıyameti kopmuĢ, onun hakkında uzaklar yakın olmuĢ demektir. Ġçinde bulunduğun her Ģey hevesten ibarettir. Kalbin, özün ve batınınla, içinde bulunduğun bütün heveslerden sıyrıl. Dünya belli bir hedefe doğru uzanmaktadır. Âhiret ise belli olmayan bir ebede uzanmaktadır. Senin dünyadaki hayatın belli bir noktaya kadar uzanır. Orada biter. Âhiretteki hayatın ise nihayeti olmayan bir ebede uzanmaktadır. Dinini dünya karĢılığında satma. Ey Oğul! Dinini dünya karĢılığında satma. Hükümdarların, devlet büyüklerinin, zenginlerin ve haram yiyenlerin metaları mukabilinde dinini satma. Dinini yediğin, yani dünyalık karĢılığında sattığın zaman kalbin kararır. Nasıl kararmasın ki, sen dünyalık karĢısında dinini satmakla fanilere kulluk etmiĢ oluyorsun. Marifetullaha koĢ. 94 Ey Oğul! Marifetullaha koĢ. Zira hiç Ģüphe yok ki, marifetullah her hayrın aslıdır, kaynağıdır. Sen Allah'a olan taat ve kulluğunu arttırdığın zaman O da sana marifetini bahĢeder. Nefsi kendine hizmetçi yap. Ey Oğul! Hep ön safta bulunmalısın. Zira ön saf cesur erkeklerin safıdır. Son safta asla bulunmamalısın. Zira son saf korkakların safıdır. Nefsi kendine hizmetçi yap. Onu iĢin esasına sevket. ĠĢin zor yanını ve aslını yapmayı alıĢkanlık haline getir. Zira nefis ne yüklersen onu taĢır. Tepesinden sopayı eksik etme. Eğer sopayı eksik edersen hemen uyur. Sırtındaki yükleri de kaldırıp yere vurur. Ona tebessüm bile etme. Ona hiçbir zaman doyasıya yedirme. Meğerki tokluğun onu azdırmayacağını ve tokluk karĢılığında çalıĢacağını bilmiĢ olasın. Süfyan-ı Sevrî (k.s) hem çok yemek yiyen, hem de çok ibadet eden bir zattı. Büyük zatlardan biri der ki: "Süfyan-ı Sevri'(k.s) nin yemek yiyiĢini görünce, çok yiyor diye kızardım; fakat namaz kılıĢını ve ağlayıĢını görünce ona gıpta eder, sevgi ve Ģefkatle bakardım".Süfyan-ı Sevri'(k.s) ye, çok yemek yiyiĢinde uyma, çok ibadet ediĢinde uy. Çünkü sen bir Süfyan-ı Sevrî (k.s) değilsin, onun nefsine hâkim olması gibi sen nefsine hâkim olamazsın. Bütün haramları terk et. Ey Oğul! Bütün haramları terk etmek için gayret et. Ġmanının ve sarsılmaz bilgi ve inancının kuvvetli olduğu anlarda her Ģeyde züht sahibi ol. ĠĢte o zaman Allah'ın âbid kullarından olursun. Ġmana ve marifetullaha sahip ol. Ey Oğul! Sen halis nefisten ve hevesten ibaretsin. Yabancı kadınlarla oturuyorsun, sonra da, "Ben onlara aldırıĢ etmem, benim kalbin temiz" gibisinden laflar ediyorsun. Yalan söylüyorsun. Senin bu davranıĢını Ģeriat da tasvip etmez, akıl da. Bu hareketlerinle ateĢ üzerine ateĢ, odun üzerine odun yığıyorsun. Bunun için önce imana ve marifetullaha sahip ol. Allah'a yakınlığı kuvvetlendir. Sonra da halka tabip ol, iman ve güzel ahlak doktoru ol. Kendisi âmâ kör kiĢiyi düĢün. Böyle birisi insanların gözünü nasıl tedavi eder? Sağır dilsiz olan kiĢi insanlara nasıl öğretmenlik eder? Kalbin ne zaman temizlenecek? Ey Oğul! Kalbin ne zaman saflaĢâcak, temizlenecek? Özün ne zaman arınacak? Sen halkı Allah'a (c.c) ortak tanıyorsun. Allah'a (c.c) ait birtakım tasarrufları kullara mal ederek Ona Ģirk koĢuyorsun. Sen 95 nasıl felah bulacaksın ki, her gece, ertesi gün kime gideceğini, kime Ģikâyet edeceğini ve kimden birĢeyler isteyeceğini kararlaĢtırmakla meĢgul oluyorsun. Kalbin nasıl arınabilir ki? O tevhidden yana tam takırdır. Önce kendi imanını kuvvetlendir. Ey Oğul! Ġmanının zayıf olduğu zamanlarda bilhassa kendine yönelmeli, kendi üzerine eğilmelisin. Ġmanını iyice kuvvetlendirdiğin an derhal ortaya çık. Ġman hususunda önce aile efradına, sonra da diğer insanlara yardımcı ol. Sakın ha, kendin takva zırhını giymeden ve iman miğferini kalbinin baĢına geçirmeden ortaya çıkma. Bu arada elinde tevhid kılıcı ve sadağında duaya icabet okları bulunsun. Tevfik atına binmiĢ ol. DüĢmana hücumu, gereğinde geri çekilmeyi, darbe indirmeyi, gürz, kargı ve mızrak kullanmayı da öğrenmiĢ bulun. Bütün bunları yaptıktan sonra Allah (c.c) düĢmanlarına karĢı çık. ĠĢte o zaman sana dörtbir yandan yardım yağar. Ġnsanları Ģeytanın elinden alır, Allah'ın (c.c) kapısına götürürsün. Her namazı veda namazı olarak kıl. Ey Oğul! Uzun emellerini kısalt. Hırsını azalt. Her namazı veda namazı olarak kıl. Sanki bir dahaki namaz vaktine kadar çıkamayacakmıĢ Ģekilde kıl. Yiyip içmen veda yiyip içmesi olsun. Aile efradının arasında bulunuĢun veda bulunuĢu olsun. Mü'min kardeĢlerinle buluĢman veda buluĢması olsun. Kalbine hep eğreti olduğunu, daima veda etme halinde bulunduğunu iyice hak et, kazı. Kaderi baĢkasının elinde bulunan kiĢi nasıl veda halinde olmasın? Zira insan yarın ne olacağını, iĢlerinin nereye varacağını, kaderinin kendisine neler getireceğini bilmemektedir. Bela gelmeden önce Rabbinden kork. Ey Oğul! Eğer bela gelmeden önce Rabbinden korkar, Onu zikreder, Onu tevhid eder ve Ona yönelir durumda bulunursan, daha sonra belâ kapısına düĢtüğünde Rabbin o belâya hitaben Ģöyle der; اَن ْ ل قُ َۙ َ ى اِ ْب ٰز ۪هيم ٰٓ ٰ َو َسََل ًما َعل selâmetli ve serin e'İbrahim! ateş Ey"يَا نَا ُر ﴿69﴾ ُكى۪ني بَ ْزًدا ol." (Enbiya Sûresi, 69.) Allah'tan baĢkası ile meĢgul olma. Ey Oğul! Allah'a (c.c) sarıl, Ondan baĢkası ile meĢgul olma. Ev Onun Evidir, rızıklar Onun yarattığı rızıklardır. Ezelde insanların rızıklarını O takdir ve tayin etmiĢ, sonra zamanı gelince yeryüzünde yine O yaratmıĢtır. Melekler senin rızkını sana ulaĢtırmakla vazifelidir. 96 Hayır, Allah'(c.c) tandır. Allah'a (c.c) giden yolun baĢlangıcı hoĢa gitmeyen Ģeylerle doludur. Cennetin etrafı hoĢlanılmayan Ģeylerle doludur. Cennetin çevresi böyle olunca Allah'ın (c.c) yakınlığının çevresi nasıl olmaz? Kabir senin için bir yol olsun. Ey Oğul! Allah'(c.c) tan baĢka Ģeylerle kalben bağlanmaman gerektir. Ölüm gelince seni her Ģeyden ayırır. Sana yakın olan her Ģey ölüm gelince seni terk eder. Öyleyse onlar seni terk etmeden sen onları terk et. O senden ayrılmadan önce sen onlardan ayrıl. Böylece kabir senin için bir yol olsun, bir geçit olsun. Ölmeden önce öl. Ey Oğul! Ölmeden önce öl. Hem kendinden geç, hem de onlardan. ĠĢte o zaman dirilir, gerçek hayata kavuĢursun. O zaman Hak ile ebedî hayata kavuĢursun. GörünüĢte ölü gibi olursun, fakat kaderin eli sende olur. Bu mertebeye ulaĢmak nasip olursa, Allah'ın (c.c) yakınlığı sebebiyle hayat gelir, ilim gelir. Artık o kimsenin elinden dünyevi birtakım ikballer uçup gitse de aldırıĢ etmez. Kıyamet kopmuĢ veya kıyameti kopmamıĢ, ölüm varmıĢ veya yokmuĢ onun için birdir. Çünkü onun tek bir meĢgalesi vardır, o da Hakka kavuĢmaktır. Allah'la (c.c) meĢgul olmakla dünya meĢgalelerinden sıyrıl. Bunu, kalbini temizleyerek, içini temizleyerek, nefsinle mücadele ederek ve Ģeytanla savaĢarak yap, Allah'ı (c.c) ara, Ona yönel. Sen bugünün çocuğusun. Ey Oğul! Sabaha çıktığın zaman nefsine akĢamdan bahsetme; akĢama çıktığın zaman da sabahtan söz etme. Zira sabahtan akĢama, akĢamdan da sabaha çıkıp çıkmayacağını bilmiyorsun. Dün, lehinde ve aleyhinde Ģahitlerle geçip gitmiĢtir, bir daha geri gelmez; yarına da eriĢip eriĢmeyeceğini bilmiyorsun. Sen bugünün çocuğusun, içinde bulunduğun anın çocuğusun, Bunun için içinde bulunduğun anı en iyi değerlendirmeye bak. Kendinden baĢkasını kötüleme. Ey Oğul! Kendinden baĢkasını asla çirkin görme, kötü ilan etme. Ta ki, amellerin güzel olsun. Bir Ģeyi iyi ve güzel ilan etmek de, kötü ve çirkin ilan etmek de Ģeriatın iĢidir, akılların iĢi değildir. Vicdanın fetvası müftünün fetvasına da hükmeder, müftünün fetvasını da fetva verir. Zira müftü fetvasını bir çeĢit içtihadına 97 dayaranak verir. Kalb ise ancak azimetle fetva verir. Kalbin fetvası Allah'ın (c.c) rızasına uygundur. Ahiret hayatı ise hiç bitmez. Ey Oğul! Allah'ı (c.c) anman, kalbini Ona yaklaĢtırır. Onun yakınlık evine girersin. Ona misafir olursun. Misafire ise ikram edilir. Hele bu misafir bir de hükümdarın misafiri olursa. Kâinatın sahibi olan gerçek hükümdarı bırakıp da fani varlıklarla meĢgul olman daha ne zamana kadar sürecek? Yakında o fani mülk senden ayrılacak, ahiret hayatın baĢlayacak. O zaman dünya hayatının hiç var olmadığını, sanki orada hiç yaĢamadığını sanacaksın. Ahiret hayatı ise hiç bitmez. Nefsine açlık sopası ile vur. Ey Oğul! Nefsine açlık sopası ile vur. Onun arzulara, zevklere ve batıl Ģeylere meyletmesine mani olmak suretiyle vur. Kalbine Allah (c.c) korkusu ve nefis muhasebesi sopasıyla vur. Ġstiğfarı nefsinin, kalbinin ve özünün âdet ve alıĢkanlığı haline getir. Zira bu üçten herbirinin kendisine mahsus birtakım günahları vardır. Her hal ü kârda onları Allah'ın (c.c) emrine uymaya mecbur tut. Daima Hakkın huzurunda ol. Ey Oğul! Musibetler üzerine yağdığı halde bile daima Hakkın huzurunda ol. Sen Onun sevgisinin basamağında duruyorsun. Bu halini hiç bozma. Fırtınalar seni yıkmasın, süngüler seni delmesin, sana dehĢet vermesin. Bu takdirde öyle bir makamda bulunursun ki, orada faniler yoktur, dünya yoktur, ahiret yoktur, haklar yoktur, hazlar yoktur, elem yoktur, zeval yoktur, Allah'(c.c) tan baĢka hiçbir Ģey yoktur. Fanileri görmek ve aile efradının geçimi sana dert olmaz. Nail olduğun nimetlerin azlığı veya çokluğu, övülmek veya sövülmek, ikbale kavuĢmak veya düĢmekle bu halini değiĢtirme. ĠĢte o zaman insanların, cinlerin, meleklerin ve diğer varlıkların idrakinin üstünde Allah'(c.c) la birlikte olursun. Beni nasıl sevmezsin? Ey Oğul! Beni nasıl sevmezsin? Ben seni senin için, senin iyiliğin, senin menfaatin için istiyorum. Kendim için istemiyorum. Senin faydanı istiyorum. Senin Ģu katil, aldatıcı dünyanın pençesinden kurtulmanı istiyorum. Onun peĢinden daha ne zamana kadar gideceksin. Siz onun peĢinden kendisini takip ederken o, yakında ansızın geri dönecek ve sizi katledecek. 98 Günahların kötü bir kokusu vardır. Allah‘(c.c) ın nuru ile bakanlar bunu anlar, fakat halktan gizler, onları rezil etmezler. Halinizden Ģikâyette bulunmayın. Sabredin, feryat etmeyin. Doğruluk üzere devam edin. Ġsteyin, istemekte bıkkınlık göstermeyin. Ġçinde bulunduğunuz istenmeyen hallerden dolayı ümitsizliğe düĢmeyin. Daima ümitli olun. Birbirinize düĢman değil, kardeĢ olun. Birbirinize buğz etmeyin. Allah‘ü Teâlâya, rızası için yapılan sabırlar ve tahammüller, asla karĢılıksız kalmaz. Onun için bir an olsun sabrediniz, mutlaka, senelerce bu sabrın mükâfatını görürsünüz. Ömrü boyunca kahraman lakabıyla meĢhur olan, bu lakabı, bir anlık cesareti neticesinde kazanmıĢtır. Allah‘ü Teâlâ Kur'an-ı kerimde mealen; ِ ۪زي َن َ َم َع ال َّصاب َّن ّّللا ٰ اِ ىِةِۜ ٰ ِز َوال َّصل ال َّصْب ِ َمنُىا ا ْستَ۪عينُىا ب ٰ ۪ذي َن ا َّ يَ ﴿153﴾ ٰٓا اَيُّهَا ال "Şüphesiz ki, Allah sabredenlerle beraberdir" buyuruyor (Bakara suresi: 153) Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri‘nin sohbetlerinde insanı sarsan ve kendine getiren bir etki vardır. Bunu hemen herkes itiraf etmek zorunda kalır. Ġnsan Allah‘a (c.c) kalıbıyla değil, kalbiyle ibadet eder. Kalb dünya arzularından birine bağlı kaldığı ve geçici lezzetlerden birinin peĢine takılıp gittiği müddetçe, imkânı yok, ahireti sevmiĢ olamaz. Kazayı engelleyen dua, yine kazayı önlemesi mukadder olan duadır. Kader üzerinde durup onu delil göstermemiz uygun değildir. Bilakis biz çalıĢır, çabalar ve ne itiraz, ne de tembellik etmeyiz. Kur‟an‟ın iki yönü vardır: O‟nun elinde olan yönü, bizim elimizde olan yönü.Kur‘an‘dan, hakkında tartıĢarak değil, içindekilerle amel ederek faydalanın.Kulun kalbi Rabbine erince Rabbi onu kimseye muhtaç etmez. Kalp sırra, sır da Hakk‘a itimat ederek sükûn bulur. Kaderin gelmesinden rahatsız olma, onu kimse döndüremez ve kimse engel olamaz. Takdir olunan Ģey mutlaka gerçekleĢir. Kalp sâlih olunca dâimî zikir elde edilir ve kalbin her tarafına Hakk‘ın zikri yazılır. Böyle bir kalbin sahibinin gözleri uyuyabilir ama kalbi Rabbini zikreder. Kalp Kitab ve Sünnete göre amel ederse kurbiyet (yakınlık) kazanır. Bunu kazanınca da neyin kendi lehine ve aleyhine, neyin Allah (c.c) için veya baĢkası için, neyin de hak ve batıl olduğunu bilir ve görür. 99 Mümin, insanlara karĢı yüzünden sevinçli olduğunu gösterir. Fakat kendi mahzundur. Peygamber (s.a.v) Efendimiz; "Müminin sevinci yüzündedir. Hâlbuki kalbi mahzundur" buyurmaktadır. Müminin tefekkürü, düĢünmesi, ağlaması çok, gülmesi azdır. Tebessümü ile kalbindeki hüznü gizler. DıĢarıda geçimini temin etmekle uğraĢıyor görünür, kalbi Rabbini anmakla meĢguldür. Çoluk çocuğu ile uğraĢıyor görünür, kalbi Rabbi iledir. Müslümanlar hakkında iyi zan sahibi ol. Onlar hakkında niyetini düzelt. Her türlü hayır iĢi yapmaya koĢ. Bilmediğin hususlarda ahireti düĢünen âlimlere sor. Müminin âdeti önce düĢünüp sonra konuĢmaktır. Münafık ise önce konuĢur, sonra düĢünür. Mürid tevbesinin gölgesinde, murâd ise Rabbinin inayetinin gölgesinde kâimdir. Marifet ve ilim, öz ile kabuğu birbirinden ayırır. Mümin dünyada, zâhid ahirette gariptir. Ârif ise Allah‘ın dıĢındaki her yerde gariptir. Nasibin olanı kaybetmezsin, onu senden baĢkası yiyemez. O baĢkasının nasibi olmaz. Nasibini ona hırs göstermekle elde edemezsin. O‘nu tanısaydınız, O‘nun önünde dilleriniz lâl kesilirdi; kalpleriniz ve diğer uzuvlarınız her halinde edepli olurdu. Resulullah (s.a.v) hariç her mahlûk perdedir; Resulullah (s.a.v) ise kapıdır. Rabbinizin kereminden dileyin, icabet etse de etmese de O‘ndan isteyin. Çünkü O‘ndan istemek ibadettir. Senin dilin güzel ve tatlı; yüzün ise kötülüklerden kurtulmuĢ gibi gülüyor, ya kalbinin hali nasıl? Cemaat içinde iyi görünüyorsun, ya yalnız iken, yanında kimse yok iken nasılsın? Göründüğün gibi değilsin. Sen namaz kıldığın, oruç tuttuğun, hayır iĢleri yaptığın zaman, eğer bunları sırf Allah‘ü Teâlânın rızasını gözeterek yapmazsan, nifak üzere ve Allah‘ü Teâlâdan uzak olacağını bilmiyor musun? ġimdi Allah (c.c) için yapmadığın bütün iĢlerin, bütün sözlerin, adi ve bayağı niyetlerin için tevbe et. Sahte rabler boyundan çıkarılıp atılmadıkça, sebeplerle iliĢik kesilmedikçe, fayda ve zararı insanlardan bilmeyi terketmedikçe kurtuluĢ mümkün değildir. Sûfî bâtınını ve zâhirini Allah‘ın Kitabına ve Resulünün sünnetine uyarak arıtandır. O, sâfiyeti arttıkça vücud denizinden çıkar; iradesini, dilek ve ihtiyarını terkeder. Sabır, hayrın temelidir. Sağlam bir kalp tevhid, tevekkül, yakîn, tevfik, ilim, iman ve kurbiyet ile dolar. Sâlihlerin kalpleri faydayı da zararı da Rablerinden bilir. Sıddîk gözünün, güneĢ ve ayın değil, 100 Allah‘ın (c.c) nuruyla bakar. Sûfîlerden biri demiĢ ki: ―Fâsığın yüzüne ancak ârif kullar güler.‖Sûfîlerin geceleri gece, gündüzleri de gündüz değildir. Sûfîler ‗niçin‘i, ‗nasıl‘ı, ‗yap‘,‗yapma‘yı unutarak, kendilerini Rablerinin önüne atmıĢlardır. Sûfîler ahirete göre akıllı, dünyaya göre delidirler. Sûfîlerden biri demiĢ ki: ―Ġnsanlar hakkında Allah‘a (c.c) uy, Allah (c.c) hakkında insanlara uyma!‖ Sâlihlerden birisine ―Neyi arzu ediyorsun?‖ diye sorulduğunda, ―Arzu etmemeyi arzu ediyorum.‖ diye cevap verdi. Sûfîlerin yolculukları Hakk‘a kurbiyet ülkesinde son bulur. Sûfîler Allah Teâlâ‘nın Kendisinden baĢka bir Ģey istemezler. Onlar nimeti değil, nimet bahĢedeni, halkı değil Hâlık‘ı isterler. Sevenle sevmeyen rıza halinde değil, hoĢnutsuzluk halinde belli olur. ġükrün esası, nimetin sahibini bilmek, bunu kalb ile itiraf etmek ve dille söylemektir. ġöyle denilmiĢtir: ―ġeriatın Ģahitlik etmediği her hakikat zındıklıktır.‖ Tasavvuf yolu zâhirî ve bâtınî hükümlere riayet etmeyi ve her Ģeyden fânî olmayı gerektirir. Tasavvuf yolu sâlihleri görüp onların sohbetlerini ezberlemekle katedilmez. Teslim ol, rahat bul. Tövbe, yönetim değiĢikliğidir. Veliliğin Ģartı gizlenmek, nebiliğin Ģartı açıklamaktır. Yolculuk, kalbin yolculuğudur. Vuslat, sırların vuslatıdır. Yakında perdeler kalkınca bindiğin at mı katır mı anlarsın. Zâhir fıkhını öğren, sonra bâtın fıkhına yönel. Zâhir ilimleri görünen kısmın ıĢığıdır. Bâtın ilimleri ise görünmeyen kısmın. AteĢin odunu yemesi gibi. MürĢid: Kimin ki, Resulullah (s.a.v) bağlılığı gerçekten sabit olursa, Allah Resulü ona bir zırh giydirir, baĢına bir miğfer çeker, kendi kılıcını kuĢatır. Kendi edep ve terbiyesinden, kendi Ģemailinden, kendi ahlâkından ona bir Ģeyler tahsis eder. Kendi elbiselerinden bazılarını ona bizzat giydirir. Daha sonra da, ümmeti içinde onu kendisine vekil, rehber ve ümmetini Allah yoluna davetçi yapar. Böylece o da, Allah Resulüne vekâleten, Muhammed ümmetinin içinde, Allah‘a götüren kılavuz ve davetçi olur. Kalbini bir mescit yap. Orada, Allah‟tan baĢka hiçbir Ģeye yer verme. Nitekim Allah, Ģöyle buyurur:- Hakikatte mescitler, Allah‘ındır. Onun için, Allah ile birlikte hiçbir Ģeye tapmayın. (Cin Suresi, 18). Kalbini bir mescit yaptığı ve orada Allah‘tan baĢka hiçbir 101 Ģeye yer vermediği zaman, bir kulun derecesi yükselir. Ġslam‘dan imana, imandan sarsılmaz bilgi ve inanca, oradan marifete, marifetten ilme, ilimden muhabbete, muhabbetten mahbubiyete yükselir. Daha sonra ise, talep eden ve arayan durumundan, talep olunan ve aranan durumuna yükselir. Kalp aynası saflaĢmıĢ, temizlenmiĢtir. Peygamberinin daimi uyanıklık haline vâris olmuĢtur. Zira Allah Resulünün gözleri uyurdu, fakat kalbi asla uyumazdı. Önünü gördüğü gibi, arkasını da görürdü. Her insanın uyanıklığı kendi halincedir. Hiçbir kimse, Resulullah Efendimizin uyanıklığı seviyesine eriĢemez. Gene hiçbir kimse, Allah Resulünün hususiyetlerine denk hususiyet sahibi olmaya muktedir olamaz. ġu var ki, onun ümmetinin abdalları ile velileri, ondan kalan yiyeceklerle içeceklerin üzerine gelirler. Mürid‘e behemehâl bir kılavuz, bir rehber lâzımdır. Zira o öyle bir çöldedir ki, orada akrepler, yılanlar, âfetler vardır. Susuzluk vardır. Yırtıcı, vahĢi hayvanlar vardır. ĠĢte kılavuz, onu bu âfetlerden korur. Su bulunan yerleri gösterir. Meyvalı ağaçların bulunduğu bölgelere götürür. Halbuki tek baĢına, kılavuzsuz olduğu takdirde, yırtıcı hayvanların, akreplerin, yılanların, âfetlerin bulunduğu bölgelere düĢer. PeriĢan olur, mahvolur. Allah yolunda bir rehber bulduğun an, ona hemen yapıĢ. Hiç Ģüphe yok ki, mânâ onun dıĢında değildir, içindedir. Onun çevrendeki bütün diğer insanlardan daha faziletli ve üstün bil. Her yönüyle mürĢidine bağlı ol. Ey gerçeklerden kaçan kiĢi! Bana yılda bir defa, ayda bir defa yahut haftada bir defa uğramazsın. Gel. Haftada yahut ayda yahut yılda bir defa olsun bana uğra. Hem de bomboĢ olarak. Sakın bir Ģey istediğimi sanma. Bir Ģey getirme. Gel. Benim meclisimden alacağını, karĢılıksız olarak al. Bugün benden aldığın bir Ģey, yarın milyon olur. Ben senin yükünü yükleniyorum. Sen sanıyorsun ki, buna karĢılık ben de yükümü sana yükleyeceğim. Hayır, öyle değil. Sana hiçbir Ģey yüklemeyeceğim. Aziz ve Celil olan Allah bana yeter. Benden bir kelime öğrenmek için, bin senelik mesafede olsan bile gelmelisin. Kaldı ki, aramızda sadece birkaç adımlık bir uzaklık var.(Fethü’r Rabbani) 102 Abdülkâdir Geylânî' (k.s) nin sohbetleri ile hasta gönüller Ģifa bulur, katı kalpler yumuĢardı. Ġnsanların mânevî hastalıklarını tek tek bildirir, onları tedâvî ederdi. Hasedin, kıskançlığın Allah‟ü Teâlânın gazâbına sebeb olacağını Ģöyle anlatır:”Ey mümin! Ne oluyor ki, seni, komşunu; yemede, içmede, giymede ve başka şeylerde kıskanır görüyorum. Bu nasıl iş? Bilmiyor musun ki, bu senin îmânını zayıflatır. Mevlânın yanında kıymetin kalmaz. Seni, Allah‟ü Teâlânın gazabına uğratır. Peygamber Efendimiz (s.a.v); "Allah‘ü Teâlâ, hasetçi kimse nîmetimin düĢmanıdır," "Ateş odunu yiyip bitirdiği gibi, haset de iyilikleri yer." buyurdu. Sen, haset ettiğin kimseyi, hangi ve ne hususta haset ediyorsun. Onun kısmeti için mi, yoksa kendi kısmetin husûsunda mı haset ediyorsun? Eğer onu, Allah‘ü Teâlânın ona kısmet olarak verdiği Ģeyde haset ediyorsan, ona haksızlık etmiĢ olursun. Haset ettiğin kimse, Allah‘ü Teâlânın kendisi için takdir ve taksim ettiği nîmetin içerisinde bulunmaktadır. Sen onu, Allah‘ü Teâlânın bu ihsânından dolayı haset etmekle, ne kadar haksızlık ve cimrilik yaptığını, ne kadar akılsızlık ettiğini biliyor musun? Eğer onu, sana takdir edilenin onun eline geçeceğinden endiĢe ederek kıskanıyorsan, bu senin çok câhil olduğunu gösterir. Çünkü senin kısmetini baĢkası yiyemez. Muhakkak ki Allah‘ü Teâlâ sana zulmetmez. Allah‘ü Teâlâ senin için takdir ettiğini, sana nasîb olarak verdiğini, senden alıp baĢkasına vermez. Bu ihtiyarı himaye et! Gav‘s-ül-A'zam bir gün, Ġmâm-ı Ahmed bin Hanbel'(k.s) in kabrini ziyâret etti. Yanında evliyâdan bir cemâat da vardı. Kabrin baĢında okudular. Ġmâm-ı Ahmed bin Hanbel(k.s) kabirden çıktı, elinde gömlek vardı. Gömleği verdi ve birbirlerinin boynuna sarıldılar. Sonra Ġmâm-ı Ahmed; "Ey Seyyid Abdülkâdir! Fıkıh, tasavvuf ile helâlin, haramın ilmi sana muhtaçtır." buyurdu. Bir gece Resûlullah Efendimizi (s.a.v) rüyâda gördü. Bu arada Ġmâm-ı Ahmed bin Hanbel'i (k.s) de gördü. Bir eliyle sakalını tutmuĢ, Resûlullah (s.a.v) Efendimizden ricâ ediyor ve; "Ey Allah Resûlü! Oğlun Muhyiddîn Seyyid Abdülkâdir'e (k.s) buyur da, bu zayıf ihtiyârı himâye etsin." diyordu. Resûlullah (s.a.v) Efendimiz tebessüm buyurarak: "Ey Seyyid Abdülkâdir! Bu Ģeyhin ricâsını kabûl et." buyurdu. Resûlullah'ın (s.a.v) emri ile, onun ricâsını kabûl etti ve 103 sabah namazını Hanbelîlerin namazgâhında kıldı. Hâlbuki Hanbelî namazgâhında imâmdan baĢka kimse olmazdı. Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretleri oraya gelince, pek çok kimse de ardından gelip, mescidi doldurdu ve boĢ yer kalmadı. "Eğer Gav‘s-ül-A'zam hazretleri o gün, Hanbelî namazgâhında hazır olmasaydı, Hanbelî mezhebi unutulacaktı." denilmiĢtir. Bundan sonra Hanbelî mezhebine göre ibâdet etti. Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri mürit ve talebelerinin hiçbirinin tevbesiz ölmeyeceğine dair garanti almıştır. Her müridin, müridlerinden yedi kişi kurtarabileceğini, sık sık ifade etmiştir. Hatta bir keresinde demiştir ki: Mağripte bir müridimin avreti açılırsa, biz onu meşrikten mutlaka örteriz. Himmetimizle (Allah‟ın (cc) izni ve inayetiyle) dostumuzu kurtarırız. Bağdatlı bir adam birgün Abdülkadir Geylanî (k.s) Hazretlerinin huzuruna çıkıp Ģöyle dedi: Ya üstad! Benim bakire bir kızım vardı. Birgün evin damına çıktı, oradan aĢağıya ne kadar ısrar ettikse indiremedik. Hatta biraz sonra da gözden kaybolup gitti. Bunun çaresi nedir ve bu ne haldir, derdimize bir çare, diye niyazda bulundu. Abdülkadir Geylanî (k.s) Hazretleri bir müddet murakabe yaptıktan sonra adama Ģöyle söyledi: ―Bu gece yatsı namazını kıldıktan sonra, Ģehrin dıĢındaki Kerh harabelerine git, beĢinci tepede otur. ‖Bismillahi Abdulkadir‘in niyeti üzerine‖ de ve etrafına bir daire çiz. Biraz sonra Cinler geçmeye baĢlar. Gözlerinle onların hallerini seyretmen seni korkutmasın. Geçerler, geçerler. En sonunda sabaha karĢı onların melikleri gelir. Senin orada beklediğini görünce yanına yaklaĢarak hacetini sorar. Sen ona ―Abdulkadir‘in (k.s) selamı var‖ de meseleyi anlat. Adam aynı Abdülkadir Geylanî (k.s) Hazretlerinin emir buyurduğu gibi yaptı. Hakikaten biraz sonra taife-i Cin gelmeye baĢladı. Adam sonuna kadar seyretti ve sabaha karĢı da etrafında muhafızları ve hizmetçileri olan ve her halinden onların en büyükleri olduğu anlaĢılan melikleri geldi. Aynı Abdülkadir Geylanî (k.s) Hazretlerinin tarif ettiği gibi adama yaklaĢarak: Burada ne bekliyorsun, diye sordu. Adam kızının baĢından geçenleri anlattı ve kızının akibetini sordu. Buradan ilerisini kızı kaybolan adam Ģöyle anlatmaktadır: Ben cinnilerin melikine Abdülkadir Geylani (k.s)‘in gönderdiğini söyleyip de derdimi anlatır anlatmaz, melik hemen atından indi, yeri öptü daha 104 sonra da: Emir baĢımızın üstünedir dedi, etrafındaki cinnilere dönerek: Bu iĢi yapan cinniyi hemen bulup bana getirin, diye emir verdi. Etrafında hazır bekleyen cinniler aniden kayboldular. Çok az bir zaman geçmiĢti. Bir de baktım ki, kızımı ve onu alıp götüren cinnileri melikin huzuruna getirdiler. Kızımı götüren cinni Çin ülkesinden imiĢ. Melik bir müddet hiddetle kızı kaçıran cinninin yüzüne baktıktan sonra: Ey mel‘un, kutbun yanıbaĢından bir kızı alıp kaçırmaya nasıl cüret ettin, diye gürledi ve: Bu mel‘unun cezası idamdır. Kesin bunun baĢını, diye emir verdi, Cinniler hemen seğirtip onun kafasını kestiler ve hazır vaziyette beklemeye baĢladılar. Daha sonra melik kızımı bana teslim edip, baĢka emriniz var mı? Diye sordu. Ben: Abdülkadir Geylanî (k.s) Hazretlerine bu kadar itaatiniz nedendir? Diye sorduğumda Ģu cevabı verdi: Evet! Sonsuz itaatimiz vardır. Biz her zaman görürüz ki, ġeyh Abdülkadir evinin penceresinden her zaman bizleri seyretmektedir. Kovulan ve tardolunan cinniler onun bakıĢından kaçacak delik ararlar. Bir insana Allah o imkânı lütfettikten sonra onun yapamayacağı bir Ģey yoktur. Dedi. Ben cinnilerin melikine baĢka bir hacetimin olmadığını söyledim. Onlar da oradan ayrıldılar. Doğru Abdülkadir Geylanî (k.s) Hazretlerinin huzuruna gelerek arzı Ģükran ettim. ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠ HAKKINDA YAPILAN ÇALIġMALAR Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri hakkında o kadar çok araĢtırma ve çalıĢma yapıldıki yararlandığım bazı kaynak eserleri burada zikretmek istiyorum. 1)Menâkıb-i ġeyh Abdülkâdir-i Geylânî (Mûsâ bin Yünûnî) 2) Behcet-ül-Esrâr (Ali bin Yûsuf) 3) Kalâid-ül-Cevâhir fî Menâkıb-i ġeyh Abdülkâdir-i Geylânî 4) Tefric-ül-Hâtır fî Menâkıb-i ġeyh Abdülkâdir 5) TenĢîtül-Hâtır fî Menâkıb-i Gavs-ül-âzam 6) Câmiu Kerâmât il-Evliyâ; c.2, s.89 7) Tabakât-ül-Kübrâ (ġa'rânî); c.1, s.126  Zeyl-i Tabakât-ı Hanâbile; c.1, s.290 9) Nefehât-ül-Üns; s.587 10) ġezerât-üz-Zeheb; c.1, s.198 11) Hadîkat-ül-Evliyâ; 2'nci kısım, s.32 105 12) El-A'lâm; c.1, s.17 13) Mir'ât-ül-Haremeyn; c.3, s.139 14) Nûr-ül-Ebsâr; s.224 15) El-Bidâye ven-Nihâye; c.12, s.52 16) Fevât-ül-Vefeyât; c.2, s.2 17) Mektûbât-ı Ġmâm-ı Rabbânî; c.3, 123. Mektup 18) Tam Ġlmihâl Seâdet-i Ebediyye; s.974 19) Redd-i Vehhâbî; s.40 20) Tabakât-ül-Evliyâ; s.246 21) Esmâ-ül-Müellifîn; c.1, s.59 22) Mu'cem-ül-Müellifîn; c.5, s.307 23) Rehber Ansiklopedisi; c.1, s.36 24) Ahbâr-ül-Ahyâr; s.15 25) Sefînet-ül-Evliyâ; c.1, s.58 26) Ġslâm ÂlimleriAnsiklopedisi; c.7, s.196 GAVSĠYYE Belirsiz ve muğlâk Ģeyleri keĢfeden Allah‘a hamdolsun. YaratılmıĢların hayırlısı Hazreti Muhammed‘e (s.a.v) salât ü selâm olsun! Allah‘dan baĢkasına gönül bağlamayıp ürken, Allah ile gönül alıĢkanlığı içinde ünsiyet kuran GAVS-I ‘ZAM diyor ki:―Cenâb-ı Hak (c.c) Bana (ilham yoluyla) Ģöyle buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! — Buyur Allahım buyur, emrine âmâdeyim! — Ġnsanlık âlemiyle melekût âlemi arasındaki her hal ve sınır, ġERĠAT‘ın kendisidir. Melekût âlemiyle, Allah‘a varmanın üçüncü basamağı olan CEBERÛT âlemi arasındaki her hal ve sınır, TARĠKAT‘ın kendisidir. CEBERÛT âlemiyle LÂHUT (ilâhi âlem) arasındaki her hal ve sınır ise, HAKĠKAT‘ın kendisidir.‖Ve sonra Allah (c.c.) Ģöyle buyurdu:— ―Ey Gavs-ı ‘zam! Ben, insanda zâhir (belirgin) olduğum kadar hiç bir Ģeyde zâhir olmadım.‖ Bu beyandan sonra bu kez Ben, Rabbime sordum: — Sizin için, size mahsus bir yer var mıdır? — Ey Gavs-ı ‘zam! Yerleri (mekânları) yaratıp oluĢturan Benim. Bu bakımdan Benim için hiç bir mekân olamaz, buyurdu. 106 — Ya Rab! Sizin yemeniz ve içmeniz olur mu? — Ey Gavs-ı ‘zam! Fakirin yemesi ve içmesi Benim yemem ve içmemdir.Ve sonra Ģöyle sordum: — Ya Rab! Melekleri neden ve hangi Ģeyden yarattın? — Ey Gavs-ı ‘zam! Melekleri insanın nûrundan yarattım; insanları da kendi nûrumdan vücuda getirdim. Buyurdu ve Ģöyle devam etti: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ben ne güzel istekliyim, insan da ne güzel istenilendir! Binici olarak ne güzeldir ĠNSAN ve ne güzeldir O‘na binit olan varlıklar! Rabbim sonra devamla buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! ĠNSAN Benim sırrımdır; Ben de O‘nun sırrıyım. Eğer insan Benim katımdaki mevkiini bilmiĢ olsaydı, her nefes alıp veriĢinde ―BUGÜN MÜLK KĠME AĠTTĠR?‖ Âyetini okurdu. Ve sonra Rabbim buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġnsan ne yerse, ne içerse, ne kadar ayağa kalkarsa ve ne kadar oturursa; ne kadar konuĢur ve ne kadar susarsa; ne kadar bir iĢ iĢler, ne kadar bir Ģeye yönelir ve ne kadar bir Ģeyden uzaklaĢıp ayrılırsa, mutlaka Ben O‘nda bulunuyor ve O‘nu harekete geçiriyorum. Çünkü Kudretim her varlığı kapsayıp içine almıĢtır! Rabbim sonra buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġnsanın cismi, nefsi, kalbi, ruhu, kulağı, gözü, ayağı, dili var ya; iĢte onların hepsinde Ben varım. Hepsi de Benim tecellimle zâhir olur; Ben onların baĢkası değilim. -Ey Gavs-ı ‘zam! Fakirlik ateĢiyle yananı, yoksulluk kırgınlığıyla kırgın bulunanı gördüğün zaman ona derhal yaklaĢ; çünkü Benimle onlar arasında hiç bir perde yoktur. Rabbim yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Bir Ģey yediğin, bir Ģey içitiğin, bir uykuya yattığın ve her halin uyanık bir kalb ve gören bir göz ile olsun! -Ey Gavs-ı ‘zam! Bâtında (gizlide) Bana olan yolculuktan mahrum bulunan kimse, zâhiri (açık ve seçik) yolculukla imtihan edilir de, bu yolculuğunda Ben‘den ancak uzaklaĢmayı artırır. Ve sonra devamla Rabbim buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġttihad (birleĢme) öyle bir haldir ki, kelime ile anlatılamaz ve ona bir tabir de verilemez. Bu hal gönülde 107 yer bulup mevcut olmadıkça ittihada inanan kimse küfre düĢer. Kim de Hakk‘a vuslat peyda ettikten yani Bana gönül yoluyla kavuĢtuktan sonra gaflet içinde ibadet ederse, o, Allah‘a eĢ-ortak koĢmuĢ olur. Rabbim yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Kim ezelî (öncesi olmayan) saâdetle mutlu olursa, ona müjde! Çünkü o, ebediyen rezîl ve rüsvây olmayacaktır. Kim de ezelî Ģekâvetle (mutsuzluk ve bedbahtlıkla) mutsuz olursa, ona da yazıklar olsun! O artık, bir daha makbul bir insan olmayacaktır! Ve yine Rabbim buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Fakirlik ve yoksulluğu insana binek yaptım; bu bineğe kim binecek olursa, çölleri ve vadileri aĢmadan önce yüce makama ulaĢır. Sonra yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Eğer insan ölümden sonra meydana gelen Ģeyleri bilmiĢ olsaydı, dünyada yaĢamayı hiç de temenni ve arzu etmez ve Benim huzurumda her ân ve dakika ―YA RAB! CANIMI AL.‖ diye yalvarırdı. -Ey Gavs-ı ‘zam! Halkın kıyamet günü Benim katımdaki hüccetleri, sadece ―ONLAR SAĞIRDIRLAR, DĠLSĠZDĠRLER, KÖRDÜRLER.‖ Âyetinin hükmü olacak ve sonra da hasret ve ağlamak. Kabirdeki durumları da böyledir. Rabbim devamla buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Muhabbet (gönülden gelen sevgi) daima iki taraflıdır; sevgi, sevenle sevilen arasındadır. Seven, sevgiyi aĢıp fenâ bulunca sevgilisine kavuĢur. Rabbim yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ruhları, kendilerine ―BEN SĠZĠN RABBĠNĠZ DEĞĠL MĠYĠM?‖ âyeti hitabımdan sonra verdim. Ruhların kendi kalıplarında kıyamete kadar beklemekte olduklarını görüyorum. GAVS-I ‘ZAM DĠYOR KĠ: — (Mâna âleminde) Rabbimi gördüm; Bana buyurdu ki: ―Ey Gavs-ı ‘zam! Kim ilimden sonra Ben‘den rü‘yeti (Beni görmekliği) isterse, hakikat o, rü‘yet ilmiyle mahcûbdur, yani rü‘yet ilmi ara yerde 108 perdedir. Kim de rü‘yetin ilimden baĢkası olduğunu zannederse, hakikat o, RÜ‘YETULLAH ile aldanmıĢtır.‖ Sonra Rabbim buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Beni gören kimsenin, artık her hâl ve kârda sormaya ihtiyacı kalmaz. Beni görmeyen kimseye ise, sormak fayda vermez. Böylesi söz yönünden perde arkasında kalmıĢtır. Yani söz, onunla rü‘yetullah arasında perde olmuĢtur. -Ey Gavs-ı ‘zam! Benim katımda fakir, hiç bir Ģeyi olmayan kimse demek değildir. Bilakis her hususta emir verme yeteneği olan kimsedir. O, bir Ģeye ―Ol‖ deyince, o da oluverir Sonra yine Rabbim buyurdu ki: — Cennetlerde Benim zuhurumdan sonra artık ne ülfet, ne de nimetin değeri kalır. Cehennemde de Benim onlara hitabımdan sonra ne yabancılık kalır; ne de ateĢte yanmak! — Ey Gavs-ı ‘zam! Ben her cömert ve âlicenâb kiĢiden daha cömert ve ihsan sahibiyim ve Ben her merhamet edenden daha merhamet ediciyim. Rabbim devamla buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Benim katımda uyu, ama halkın uyuduğu gibi değil; ancak o takdirde Beni görebilirsin. Bunun üzerine Rabbime dedim ki: — ―Ya Rabbi! Senin katında nasıl uyuyayım?‖ Rabbim buyurdu ki: — Bedeni lezzetlerden kesip dondurmakla; nefsi Ģehvetlerden uzaklaĢtırmakla; kalbi hatıralardan paklamakla; ruhun zaman mefhumundan ilgisini kesmekle ve zâtını, Zât-ı Ġlâhiyemde fenâ (yok) etmekle uyuyabilirsin. Rabbim yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Kendi arkadaĢ ve yâranlarına de ki: Sizden kim Beni arzuluyorsa fakirliği seçip beğensin; sonra da fakirliğin fakirliğini… ĠĢte bu fakirlik tamamlanınca artık onun ötesinde ancak Ben varım. — Ey Gavs-ı ‘zam! Yarattıklarıma karĢı merhametli ve Ģefkatli olusan, o zaman müjde sana!… Yine müjde sana, eğer yarattıklarıma karĢı bağıĢlayıcı olursan! Sonra Rabbim buyurdu: 109 — Ey Gavs-ı ‘zam! ArkadaĢ ve dostlarına de ki: Fakirlerin davetini ganimet bilsinler. Çünkü fakirler Benim yanımda, Ben de onların yanındayım. — Ey Gavs-ı ‘zam! Ben her Ģeyin varılacak tek sığınağıyım ve Ben herĢeyin nazargâhıyım; dönüĢ Bana olacaktır. Ey Gavs-ı ‘zam! Sen cennete de, ondaki mevcut nimetlere de bakma! O zaman Benim tecellimi vasıtasız olarak görebilirsin. Bunun gibi cehenneme ve ondaki Ģeylere de bakma; o zaman Benim tecellimi vasıtasız olarak yine görebilirsin. Sonra Rabbim devamla buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Cennet ehli, cennet ile; cehennem ehli de cehennem ile meĢguldür. Ey Gavs-ı ‘zam! Cennet ehlinden bir kısmı oradaki mevcut nimetlerden Bana sığınırlar. Nitekim cehennem ehli de cehennemin Ģiddetinden Bana sığınırlar. Ve Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Benim, Nebî ve Resullerden baĢka öyle kullarım var ki, onların ahvaline dünya ve ahiret ehlinden hiç bir kimse muttali olamaz; hatta ne cennet, ne de cehennem ehlinden bir kimse, ne cennet bekçisi Rıdvan, ne de cehennem bekçisi Mâlik onların ahvalini bilebilirler. Ben onları ne cennet, ne de cehennem ehli kıldım. Ne sevap ehli, ne de azab ehli eyledim; ne hûri için, ne de gılman için onlara bu imkânı verdim. Tanımasalar bile onlara gönülden inanan kimselere müjdeler olsun! Rabbim devamla buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! ĠĢte sen onlardan birisin. Onların Ģu dünyada alametleri Ģudur: Bedenleri az yemek ve az içmekten eriyip gitmiĢtir. Nefisleri Ģehvetlerden geri kalmıĢ, yanmıĢtır. Gönülleri hatıralardan paklanıp ütülenmiĢtir. Ruhları zaman mefhumundan arınıp manevi düzeye kavuĢmuĢtur. Onlar, evet Onlar Bekâ Yârânı‘dır, ebedileĢen Allah dostlarıdır.Likâ nuru (Allah‘a kavuĢma nuru) ile kavrulmuĢlardır Ey Gavs-ı ‘zam! Çok sıcak bir günde susamıĢ bir kimse sana gelir ve sen de soğuk suya sahib olur, aynı zamanda suya ihtiyacın da olmazsa, eğer o susamıĢı sudan men‘edecek olursan, Ģüphesiz ki o zaman sen cimrilerin en cimrisisin. Ve artık Ben, kendimi merhamet edenlerin en çok merhamet edeni olarak tescil etmemle beraber, öylesine susamıĢları kendi merhametimden nasıl men‘ederim? Rabbim yine buyurdu ki: 110 — Ey Gavs-ı ‘zam! Günah iĢleyenlerden hiç biri Ben‘den uzaklaĢmadı ve ibadet ehlinden de hiç bir kimse Bana yaklaĢmadı. (Çünkü yakınlık ve uzaklık nisbîdir. Allah‘ın ilmi, kudreti ve rahmeti her Ģeyi içine alıp kuĢatmıĢtır.) Ey Gavs-ı ‘zam! Eğer bir kimse Bana yaklaĢacak olsaydı, herhalde o, günahkârlardan biri olurdu. Çünkü onlar âciz, yeteneksiz ve piĢmanlık duyan kimselerdir. Ey Gavs-ı ‘zam! Aczini, yeteneksizliğini bilmek, nurların ve feyizlerin kaynağıdır. Kendini beğenmiĢlik ise, karanlıkların menbaıdır. Ve Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Günahkârlar, günahları sebebiyle mahcûbdurlar. (Günah, onlarla ilâhi tecelli arasında bir perde olur.) Ġbadet ehli ise, ibadetleriyle mahcûbdurlar. Bunların ötesinde Benim bir milletim daha var ki, onların ne günah üzüntüleri, ne de taat ü ibadet kederleri olur. Sonra Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Günahkârları fazilet ve iyiliğimle; kendini beğenenleri de adalet ve azabımla müjdele! — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġbadet ve taat ehli, Benim Naim sıfatımı zikretmekte; günah ehli de Benim Rahîm sıfatımı anmaktadır. -Ey Gavs-ı ‘zam! Ben, günahtan geçtiği zaman günahkâr kimseye yakınım; taat ve ibadetini bıraktığı zaman itaatkâr kimseye ise uzağım. Ve Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Halk tabakasını yarattım, Benim güzelliğimin nuruna güç getiremediler. Bu nedenle kendimle onlar arasına zulmet perdesi gerdim. Havâssı (seçkin kiĢileri) yarattım, onlar da Bana komĢu olmaya güç yetiremediler. Bu nedenle ilahi nurlarımı kendimle onlar arasına perde yaptım. — Ey Gavs-ı ‘zam! ArkadaĢ ve yâranına de ki: Onlardan kim Bana kavuĢmak istiyorsa, Benden baĢka herĢeyden sıyrılıp çıksın! — Ey Gavs-ı ‘zam! Dünyanın iniĢ ve yokuĢlarından, geçiĢ ve derbentlerinden çık ki, âhirete ulaĢasın! Âhiretin de geçit ve derbentlerinden çık ki Bana kavuĢasın! Sonra yine Rabbim buyurdu:- 111 — Ey Gavs-ı ‘zam! Cisimlerden ve nefslerden çıkıp uzaklaĢ, sonra da kalblerden ve ruhlardan sıyrılıp çık ve sonra hüküm ve kaydından da çık ki, Bana kavuĢasın! Ve Ben, Rabbime sordum: — Ey Rabbim! Hangi namaz sana daha çok yakındır? Rabbim buyurdu: — ġu namaz ki, içinde Benden baĢkası bulunmaz ve namaz kılan da, kıldığı o namazdan gâib bulunur. Yine sordum: — Hangi oruç Senin yanında daha üstündür? — ġu oruç ki, onda Benden baĢkası yoktur ve o oruçlu da ondan gâib bulunur. — Hangi ağlayıĢ Senin katında daha makbuldür? — Gülenlerin ağlaması. — Hangi gülmek Senin katında daha üstündür? — Ağlayanların gülmesi. — Hangi tevbe Senin yanında daha faziletlidir? — Günahdan korunmuĢların tevbesi. — Hangi korunma Senin katında daha iyidir? — Tevbe edenlerin korunması. Ve sonra Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġlim sahibine Benim yanımda hiçbir yol yoktur; ancak imandan uzak bir ilmin yalnız baĢına sahibini Allah‘a kavuĢturamayacağını kabul ettikten sonra yol bulabilir. Çünkü imandan uzak bir Ģekilde o ilmi alıp o vaziyette kalırsa ĢeytanlaĢır. Yüce Rabbimi mâna âleminde gördüm ve kendisine sordum:— Ey Rabbim! Dedim, aĢkın mânası nedir? — AĢk, âĢıkla maĢuk arasında bir hicaptır. Rabbim devamla buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Tevbe etmek istediğin zaman, günah üzüntüsünü iç âleminden; korku ve tehlikeleri gönülden çıkarman gerekir. Bu takdirde Bana ulaĢırsın! Aksi halde alay edenlerden, iĢi alaya alanlardan olursun. -Ey Gavs-ı ‘zam! Benim harîm-i ismetime girmek istediğin zaman, artık ne mülk ve melekûte ve ne de ceberûta iltifat etme. Çünkü mülk âlimin Ģeytanıdır; melekût ârifin Ģeytanıdır; ceberût 112 vâkıfın Ģeytanıdır. Bunlardan birine razı olan kimse, Benim katımda koğulmuĢlardan sayılır. -Ey Gavs-ı ‘zam! Mücâhede, müĢâhededen bir denizdir. Bu denizin balıkları orada bekleyenlerdir. O halde müĢâhede denizine girmek isteyen kimsenin, mücâhedeyi seçip beğenmesi gerekir. Çünkü mücâhede, müĢâhedenin ayıdır. Sonra Rabbim bana buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġstekliler için mücâhede lazımdır; Bana olan lüzumları gibi. — Ey Gavs-ı ‘zam! Kullarımdan Bana en sevgili olan, anası - babası ve evlâdı bulunduğu halde kalbi Benimle meĢgul bulunan kimsedir. O kadar ki, babası ölecek olursa onun için hiç bir üzüntü taĢımaz. Evladı ölecek olursa, evlad üzüntüsü diye bir hali görülmez. ĠĢte kulum bu mertebeye yükselince, artık o Benim yanımda babasız ve evladsızdır. Ve Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Benim sevgim sebebiyle baba yokluğunun tadını hissetmeyen kimse, Vahdâniyet ve Ferdâniyet lezzetini bulamaz. — Ey Gavs-ı ‘zam! Bir yerde Bana bakmak istediğin zaman, içinde Benden baĢkası bulunmayan bir gönül seç! Dedim ki: — Ya Rab! Ġlmin ilmi nedir? — Ġlmin ilmi, ilimden yana bilgisizliktir, diye buyurdu ve sonra devam etti:— Ey Gavs-ı ‘zam! Gönlü mücâhedeye meyleden kula müjde olsun! Gönlü Ģehvetlere meyleden kula da yazıklar olsun! Gavs-ı ‘zam diyor ki: — Rabbimden Mi‘rac hakkında sordum. Rabbim buyurdu ki:— Mi‘rac, Benden baĢka her Ģeyden sıyrılıp yükselmektir. Böyle bir mi‘racın kemâli yükselme ve huzurda sağa - sola iltifat etmemektedir. Ve sonra Rabbim Ģöyle devam etti: — Ey Gavs-ı ‘zam! Benim katımda MĠ‘RAC‘ı olmayan kimsenin namazı namaz sayılmaz. Namazdan mahrum olan kimse, Benim yanımda mi‘racdan da mahrumdur. Silsile: Kâdirîye icâzet-nâmelerinde tarikatın silsilesinin Hz. Ali'ye iki şekilde ulaĢtığı görülmektedir. 'Abd ulkâdir Geylânî ve Ebû Saîd elMuharrimî'den baĢlayıp M'arûf-ı Kerhî'ye kadar her iki silsiledeki 113 isimler müĢterektir. M'arûf-ı Kerhî'den geriye doğru silsile Ġmâm Ali er-Rızâ ve diğer Ehl-i Beyt Ġmâmlarıyla ve Davud et-Tâî, Habib elAcemî Hasan-ı Basrî yoluyla Hz. Ali'ye ulaĢır. Bu silsilelerden ilkine "silsile-i zeheb", ikincisine "silsile-i müzehheb" denir. GAVS‟UL A‟ZAM ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN BABA TARAFI SOY ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam-ı Ali(r.a)Vefat Yeri Necef-IRAK. H.40 M.660 2-Oğlu Seyyid Hz.Ġmam-ı Hasan (r.a) (Medine-Suudi Arabistan) 3-Oğlu ġerif Hasan-ül Müsenna (r.a) (ġeyh Hasan ġazeli (k.s)ceddi) 4-Oğlu ġerif Abdullah Muhid(r.a) 5-Oğlu ġerif Musa El Cevni(r.a) 6-Oğlu ġerif Abdullah Sani (r.a) 7-Oğlu ġerif Musa Sani (r.a) 8-Oğlu ġerif Davut (r.a) 9-Oğlu ġerif Muhammed (r.a) 10-Oğlu ġerif Yahya (r.a) 11-Oğlu ġerif Ebu Salih Cengidost (r.a) 12-Oğlu ġerif Abdulkadir Geylani (k.s) Vefat yeri BağdatIRAK. H.561 M.1166 ANNE TARAFINDAN SOY ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam Ali (r.a) Necef (IRAK) .H.40 M.660 2-Oğlu Seyyid Hz.Ġmam-ı Hüseyin (r.a)(Kerbela-IRAK) .H.61 M.680 3-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Zeynel Abidin (r.a) (Medine-Suudi Arabistan) .H.94 M.712 4-Oğlu Seyyid Muhammed Bakır (r.a) (Medine-Suudi Arabistan) .H.113 M.731 5-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Cafer-i Sadık (r.a) (Medine-Suudi Arabistan).H.148 M.765 6-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Musa-i Kazım (r.a) (Bağdat-Irak) .H.183 M.799 114 7-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Ali Rıza (r.a) (MeĢhed-Ġran) H.203 M.818 8-Oğlu ġeyh Seyyid Cafer-i Sani (k.s) 9-Oğlu ġeyh Seyyid Musa (k.s) 10-Oğlu ġeyh Seyyid Kemaleddin (k.s) 11-Oğlu ġeyh Seyyid Abdullah (k.s) 12-Oğlu ġeyh Seyyid Mahmut (k.s) 13-Oğlu ġeyh Seyyid Cemaleddin (k.s) 14-Oğlu ġeyh Seyyid Abdullah Es-Savmai (k.s) 15-Kızı Seyyide Fatıma (k.s) 16-Oğlu ġeyh Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s) (BağdatIrak).H.561 M.1166 ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN ÇOCUKLAR 1-ġeyh Seyyid Ebu Abdillah Abdurrahman (Ebu Abdurrahman Abdullah) (k.s) H.589 M.1193 (Enbüyük oğlu) 2-ġeyh Seyyid Siraceddin Ebu Abdurrahman (Ebul Ferec) Abdulcebbar (k.s) .H.575 M.1180 3- ġeyh Seyyid Abdurrezzak Cemal-i Iraki (k.s) ,(Bağdat-Irak) H.578 M.1182 4-ġeyh Seyyid ġerafeddin Ebu Muhammed (Ebu Abdurrahman) Ġsa (k.s) H.573 M.1178 Mısıra hicret etmiĢ, orada vefat etmiĢ, Oradaki Kadiri Ģeriflerin ceddidir. 5-ġeyh Seyyid Ebu Ġshak Ġbrahim (k.s) H.592 M.1195Vasıtta vefat etti. 6-ġeyh Seyyid Seyfeddin Ebu Abdillah Abdulvehhab (k.s) H.593 M.1196 (Babasının cenaze namazını kıldırdı.)Abbasi halifesi Nasır-Ridinillah zamanında Bağdatta Kadılık yaptı. 7-ġeyh Seyyid Ebu Zekeriyya Yahya (k.s) H.600 M.1204 8-ġeyh Seyyid Ebu‘l Fazl Muhammed (k.s) H.600 M.1204 9-ġeyh Seyyid Ebu Muhammed (Ebu Bekir)Abdulaziz (k.s) H.602 M.1206 Bağdat‘ın Moğol istilasına uğramasından sonra, Sencar‘a gitmiĢ daha sonra tekrar Bağdata dönmüĢtür. CeylilerGeylaniler adı verilen Bağdat Kadiri Ģeriflerin ceddidir. 115 10-ġeyh Seyyid Taceddin Ebu Bekir Abdurrezzak (k.s) H.603 M.1207 (Babasının son Hac seferinde kafileyi idare etmiĢ, çok sayıda talebe yetiĢtirmiĢtir. Bugün; Fas, Rabat ve Sela‘da bulunan Kadiri Ģeriflerinin ceddidir. 11-ġeyh Seyyid Ziyaeddin Ebu Nasr Musa (k.s) H.618 M.1221 ġam, Halep, Humus gibi Suriyede yaĢayan Kadiri Ģeriflerin ceddidir. 12-ġeyh Seyyid Süleyman (k.s) 13-ġeyh Seyyid El Mübarek (k.s) 14-ġeyh Seyyid Ebu Salih Nasr (k.s)H.633M.1235.Bağdatta Kadılkudatlık yapmıĢtır. 15-ġeyh Seyyid Abdülgani (k.s) 16-ġeyh Seyyid Abdurrahman (k.s) 17-ġeyh Seyyid Yusuf (k.s) 18-ġeyh Seyyid Abdulgaffar (k.s) 19-ġeyh Seyyid Habibullah (k.s) 20-ġeyh Seyyid Zahid (k.s) 21-ġeyh Seyyid Mansur (k.s) 22- ġeyh Seyyid Abdulgafur (k.s) 24-ġeyh Seyyid Abdulhalık (k.s) 25-ġeyh Seyyid Abdurrauf (k.s) 26-ġeyh Seyyid Mecdettin (k.s) (Türkiye Diyanet Vakfı, İsl. Ans. Abdulkadir Geylani Md. Süleyman Uludağ) ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN TORUNLARI 1-ġeyh Seyyid Ebu‘l Muhsin (k.s) (Abdurrezzak oğlu) H.606 M.1208 2-ġeyh Ebu Salih Nasır (k.s) H.633 M.1232 3-ġeyh Seyyid Abdusselam(k.s) (Abdulvehhab oğlu) H.611 M.1214 4-ġeyh Seyyid Davud (k.s)(Abdulvehhab oğlu)H.648 M.1250 5-ġeyh Seyyid Abdurrahman (k.s) (Ebu Salih Nasıroğlu) .H.614 M.1217 6-ġeyh Seyyid Abdulkadir (k.s) (Ebu Salih Nasıroğlu) H.634 M.1236 116 7-ġeyh Seyyid Muhammed (k.s) (Ebu Salih Nasır oğlu) H.656 M.1258 8- ġeyh Seyyid Muhiddin (k.s)(Ebu Salih Nasır oğlu) 9-ġeyh Seyyid Muhammed (k.s) (Abdulaziz oğlu) H.632 M.1231 10-ġeyh Seyyid Abdulhalık (k.s) (Abdulaziz oğlu) 11-ġeyh Seyyid Abdulhak (k.s) (Abdulhalık oğlu) 12-ġeyh Seyyid Abdurrahman (k.s) (Abdulhalık oğlu) KADĠRĠ TARĠKATININ ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam-ı Ali (r.a) (Necef-Irak) H.40 M.660 2-ġeyh Hasan Basri (r.a) (Basra-Irak) H.110 M.728 3-ġeyh Habibi Acemi (k.s) (Basra-Irak) H.120 M.737 4-ġeyh Davud-u Tai (k.s) (Bağdat-Irak) H.165 M.781 5-ġeyh Maruf-u Kerhi (k.s) (Bağdat-Irak) H.200 M.815 6-ġeyh Sırrıy-i Sakati (k.s) (Bağdat-Irak) H.251 M.865 7-ġeyh Cüneyd-i Bağdadi (k.s) (Bağdat-Irak) H.297 M.909 8-ġeyh Ebu Bekir ġibli (k.s) (Bağdat-Irak) H.335 M.946 9-ġeyh Abdulvahid Tamimi (k.s) H. 425 M.1033 10-ġeyh Ebu‘l Ferec Tarsusi (k.s) (Tarsus-Türkiye) H.447 M.1055 11-ġeyh Ebu KureyĢi Aliyyul Hakkâri(k.s) H.486 M.1093 12-ġeyh Ebu Said Mübarek Mahsumi (k.s) H.526 M.1131 13-ġeyh Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s) (Bağdat-Irak) H.561 M.1166 (KADİRİ TARİKATI PİRİ) KADĠRĠ TARĠKATININ BAġKA BĠR ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam Ali (r.a) (Necef-Irak) H.40 M.660 2-ġeyh Hasan Basri (k.s) (Basra-Irak) H.110 M.728 3-ġeyh Ebu HaĢim Sofu (k.s) H.155 M.771 4-ġeyh Fadıl Bin Ġyaz (k.s)H.187 M.802 5-ġeyh Fethi Musuli Ebu Said (k.s) H.273 M.886 6-ġeyh Ebu Abdullah Basri Hadri (k.s) H.297 M.909 7-ġeyh Ebu Fazl Muhammed B.Hasan Hatli ġami(k.s)(ġamSuriye) 117 8-ġeyh Ebu‘l Hasan Ali b.Osman Gaznevi Celayi (k.s) H.465 M.1072 9-ġeyh Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s) (Bağdat-Irak) H.561 M.1166 (KADĠRĠ TARĠKATI PĠRĠ) KADĠRĠ TARĠKATININ BAġKA BĠR ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam-ı Ali (r.a)( Necef-Irak) H.40 M.660 2-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Hüseyin (r.a) (Kerbela-Irak) H.61 M.680 3-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Zeynel Abidin(r.a) (Medine-Suudi Arabistan) H.94 M.712 4-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Muhammed Bakır(k.s)(Medine-Suudi Arabistan)H.113 M.731 5-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Cafer-i Sadık (k.s) (Medine-Suudi Arabistan) H.148 M.765 6-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Musa Kazım (k.s) (Bağdat-Irak) H.183 M.799 7-ġeyh Fethi Musuli Ebu Said (k.s) H.273 M.886 8-ġeyh Ebu Abdullah Basri Hadri (k.s) H.297 M.909 9-ġeyh Ebu Fazl Muhammed b.Hasan Hatli ġami (k.s) (ġamSuriye) 10-ġeyh Ebu‘l Hasan b. Ali Osman Gaznevi Celayi (k.s) H.465 ―M.1072 11-ġeyh Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s) (Bağdat-Irak) H.561 M.1166 ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN HALĠFELERĠ 1-ġeyh Maruf-u Batayıcı (k.s) 2-ġeyh Muhammed b.Ebu‘l Hüseyin b.Ebu‘l Racül Bünuni (k.s) 3-ġeyh Muhammed b.Abdussamed Sofu (k.s) 4-ġeyh Ebu‘l Kasım Delf Bağdadi Harimi (k.s) 5-ġeyh Ahmed b.Muhammed Müezzin (k.s) 6-ġeyh Yusuf b.Hibbetullah DimeĢki Sofu (k.s) 7-ġeyh Abdulbaki b. Abdulcebbar Haravi (k.s) 8-ġeyh Ahmed Basri Marufu b.Dibeki Basra (k.s) 118 9-ġeyh Ġmam-ı Ebu Ömer (k.s) 10-ġeyh Osman b.Ġsmail (k.s) 11-ġeyh Muhammed b.Ġbrahim b.Sabit b.Kızani (k.s) 12-ġeyh Arslan b.Abdullah b.ġaban (k.s) 13-ġeyh Ahmed b.Ebu Bekir Harimül Attar (k.s) 14-ġeyh Muhammed b. Ebu‘l Maali b.Kadiül Evani (k.s) 15-ġeyh Abdullah b.Sinanül Marufu Radi 16-ġeyh Abdullah b.Rafil Ensari Dimyati Mısri (k.s), 17-ġeyh Talha b. Muzaffer Ganimül Alafi (k.s), 18-ġeyh Ahmed b.Esved b.Vahhab b. Ali Bağdadi Haravi (k.s), 19-ġeyh Muhammed b. Ezhari Sarifini (k.s), 20-ġeyh Yahya b. Bereket b. Mahfuz Dibeki Basra (k.s), 21-ġeyh Ali b.Vahhab b.Ahmed Ezci (k.s), 22-ġeyh Kazıl Kuzat Ali (k.s), 23-KardeĢi Kadı Hadan (k.s), 24-ġeyh Kazıl Kuzat Abdulmelik b. Ġsa b.Derbesil Mezani (k.s) 25-KardeĢi ġeyh Ebu Ömer(k.s), 26-KardeĢi ġeyh Osman (k.s), 27-ġeyh Kadı Ebu Talib Abdurrahman (k.s) 28-ġeyh Ġbrahim b.Mürsel b.Nasır Mahzumi (k.s), 29-ġeyh Abdullah b.Ġbrahim (k.s), 30-ġeyh Muhammed b.Arslan ġafi (k.s), 31-ġeyh Fakık Abdurrahman Biladi (k.s), 32-ġeyh Ebubekir Abdullah b.Nasır b.Hamza Tamimi Bekri (k.s), 33-ġeyh Abdulcebbar b.Tahir b.Ġbrahim b. Necal Ensari (k.s), 34-ġeyh Hafız Ebu Muhammed Abdulgani b.Abdulvahid b.Ali(k.s), 35-KardeĢi ġeyh Ġmam-ı Ebu Ġshak Ġbrahim (k.s), 36-ġeyh Ġmam-ı Alim Rabbani Mufagaddin (k.s), 37-ġeyh Ebu Muhammed Abdullah b.Ahmed b.Muhammed (k.s), 38-KardeĢi ġeyh Ġmam-ı Ebu Ömer Muhammed b.Ahmed (k.s), 39-ġeyh KadıMuhammed b.EbulAbbas Ahmed b.Bahtiyar (k.s), 40-ġeyh Muhammed b.Hüseyin Cebevi (k.s), 41-ġeyh Fakık Halef b. Abbas El-Mısri (k.s), 42-ġeyh Abdulmennan b.Ali b. Saydal Harani (k.s), 119 43-ġeyh Ġbrahim b.Hadadil Yemini (k.s), 44-ġeyh Abdullah Esadül Yemini (k.s), 45-ġeyh Atıf b.Ziyadül Yemini (k.s), 46-ġeyh Ömer b.Ahmed Yemini (k.s), 47-ġeyh Müdafi b. Ahmed (k.s), 48-ġeyh Ġbrahim b.BeĢeretül Adni (k.s), 49-ġeyh Ömer b.Mesud Bağdadi (k.s), 50-ġeyh Mir Muhammed Ceylani (k.s), 51-ġeyh Abdullah Batayıcı (k.s), 52-ġeyh Abdullah b.Osman Bünuni (k.s), 53-ġeyh Mekki b.Ebu Osman Sadi (k.s), 54-Oğlu ġeyh Abdurrahman (k.s), 55-KardeĢi ġeyh Salih (k.s), 56-ġeyh Abdullah Ebul Hüseyin Akbiri (k.s), 57-ġeyh Ebul Kasım b.Ebu Bekir b.Ahmed b.Ebu Sadet (k.s), 58-KardeĢi ġeyh Ahmed (k.s), 59-ġeyh Ebubekir b. Atik Mağrufi (k.s), 60-ġeyh Abdulaziz b.Ebu Nasır Cenabadi (k.s), 61-ġeyh Muhammed b.Ebul Merakim Yakubi (k.s), 62-ġeyh Fazıl Ebu Ahmed (k.s), 63-ġeyh Abdurrahman b.Ebul-Alayi Necmil Hazreci Sadi (k.s), 64-Oğlu ġeyh Ebul Ula (k.s), 65-ġeyh Ġsa b.Ġmam Mufakaddin Abdullah (k.s), 66-KardeĢi ġeyh Abdullah b.Hafız Abdülgani (k.s), 67-ġeyh Ebu Abdullah Muhammed b.Abdulvahid (k.s), 68-ġeyh Yahya b.Ebu Saadetül Tekrini (k.s), 69-ġeyh Hilal b.Ümmiye Adni (k.s), 70-ġeyh Yusuf b.Mazhar Akıli Safari (k.s), 71-ġeyh Ahmed b.Ġsmail b.Hamza (k.s), 72-Oğlu ġeyh Hamza (k.s), 73-KardeĢi ġeyh Muhammed b.Ġsmail (k.s), 74-ġeyh Abdullah b. Ahmed Marufu b. Mansur (k.s), 75-ġeyh Muhammed b.Semdiyetül Sarifani (k.s), 76-Oğlu ġeyh Ahmed (k.s), 77-ġeyh Seyyid Muhammed El-Kadiri (k.s)Muhammediye Kolu Piri,.619 M.1223 78-ġeyh Ebu Ömer-ül Osman Basri (k.s), 120 79-ġeyh Muhammed Vaiz Bağdadi (k.s), 80-ġeyh Tac Bağdadi (k.s), 81-ġeyh Ömer Meratibi Bağdadi (k.s), 82-ġeyh Abdurrahman Baka b.Eskaf (k.s), 83-ġeyh Ebu Bekir b.Muhammed (k.s), 84-ġeyh Abdulaziz b.Delfi Bağdadi (k.s), 85-ġeyh Abdulkerim b.Muhammed Mısri (k.s), 86-ġeyh Maruf b.Yasemini (k.s), 87-ġeyh Abdullah b.Muhammed b.Velid Bağdadi (k.s), 88-ġeyh Abdulmuhsin (k.s), 89-ġeyh Ġbrahim b.Mahmud Bağliki (k.s), ABDUKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNDEN TEBERRÜK HIRKASI GĠYEN VELĠLER 1-ġeyh Ebu Medyen ġuayb el-Endulisi (k.s),(TilemsanĠspanya) H.590 M.1193(Medyeniye Tarikatı Piri) Hac için gittiği Mekkede Arafatta Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri ile karĢılaĢmıĢ, onun Gavs‘ul-A‘zam olduğunu kabul ederek elinden Teberrük hırkası giymiĢtir. 2-ġeyh Ġmam Kudve Ebu Ömer-ül Osman b.Merzuk Selamet el-KureĢi el-Mısri (k.s) ,Seyhliye Tarikatı Ģeyhlerinden olan bu zatda Hac‘da ġeyh Ebu Medyen ile birlikte bulunduğunda Hz.Pir‘in elinden Teberrük hırkası giymiĢtir. 3-ġeyh Ali b.Hibeti-i Zerirani (k.s), 4-ġeyh Tacü‟l-Asfiya Baka b.Butünher Meleki (k.s),Bu zatta Hz.Pir‘in sevgisine mazhar olmuĢ, vaktinin çoğunu birlikte geçirmiĢ olup Hz.Pir‘in elinden Teberrük hırkası giymiĢtir. 5-ġeyh ġihabuddin-i Ömer Sühreverdi (k.s), (Bağdat-Irak) H.632 M.1234 (Sühreverdi Tarikatı Pir’i)Bu mübarek zat gençliğinden beri Hz.Pir‘den feyz almıĢ ve Onun elinden Teberrük hırkası giymiĢtir. ABDULKADĠR GEYLANĠ( K.S)‟DEN HIRKA GĠYEN VELĠLER 1-ġeyh Kadı Ebu Ya‘la b.Ferra (k.s), 121 2-ġeyh Ebu Ömer Osman b.Ġsmail Sa‘di (k.s), 3-ġeyh Ebu Ali Hasan b.Rafi‘ul-Ensari ed-Dimyati (k.s),(Mısır Müftüsü)Bu zatlar devrin enbüyük âlim ve fıkıhçılarından idiler. 4-ġeyh Ġmam Abdullah Abdulgani b.Abdulvahid el-Makdisi (k.s), 5-ġeyh Ġmam Ebu Ömer Muhammed b.Kudame el-Makdisi (k.s), 6-ġeyh Ġmam Ebu Ġshak el-Makdisi (k.s), 7-ġeyh Ġmam Muvaffakküddin el-Makdisi (k.s),Bu zatlar Hz.Pir‘in enbüyük halifelerinden olup, Kadiri Tarikatını Kudüs ve çevresine yaymıĢlardır. 8-ġeyh Kudvetü‘l-Evliya Ebu‘l-Hasan Ali b.Ġbrahim el-Haddad el-Yemeni (k.s),Bu zatta Hz.Pir‘in halifelerinden olup, Yemen ve çevresinde Kadiri Tarikatını yaymıĢtır. 9-ġeyh Celilü‘l-Kadr Ebu Muhammed Abdullah el-Esedi (k.s),Bu zatta Hz.Pir‘le görüĢmek üzere Hacca gittiğinde Hz.Pir tarafından tarikat hırkası giydirilerek kendisine hilafet verilmiĢtir. 10-ġeyh Ebu Hafs Ömer b.Ahmed el-Yemeni (k.s),Bu zatın ilmi geniĢliği ve kudreti sebebiyle kendisine ―el-Bahr‖ünvanı verilmiĢtir. 11-ġeyh Ebu Muhammed Abdullah el-Büveyni (k.s),Bu zat ―Esed‘iĢ-ġam‖lakabıyla tanınmıĢ bir velidir. 12-ġeyhü‘l-Ġslam Ġbrahim el-Mekki el-Ba‘l-bekki el-Betayihi (k.s),Bu iki zatta Hz.Pir‘e mensub olup, hırkaları Hz.Pir‘in enbüyük halifelerinden ġeyh Ebu Abdillah Muhammed el-Betayihi (k.s) tarafından giydirilmiĢtir. 13-ġeyh Ġmam Ebu‘l-Beka el-Akberi ed-Darir (k.s), 14-ġeyh Ebu Bekir Abdullah b.Hamza et-Temimi esSıddık(k.s), 15-ġeyh Ebu Abdillah Muhammed b.Ahmed el-Belhi (k.s), 16-ġeyhu‘l-Kudve Ebu Ömer Osman es-Sarifeyni (k.s), 17-ġeyh Ebu Muzaffer Mansur b.Mubarek el-Vasıti (k.s), 18-ġeyh Seyyid ġerif Ebu Abdillah Muhammed Hızır elHüseyni (k.s), 19-ġeyh Ebu‘l-Hasan Ali el-Maruf b.Ġnil Hammani (k.s), 20-Hadimü‘l-Gavs ġeyh Ebu Muhammed ġavir Sebti (k.s), 21-Hadimü‘l-Gavs ġeyh Muzaffer el-Cemal (k.s), 22-ġeyh Bevvah Ubbad (k.s), 122 23-ġeyh Ebu Bekir Hammani (k.s), 24-ġeyh Ebu Muhammed Davut el-Halik (k.s), 25-ġeyh Sadakatü‘l-Bağdadi (k.s), 26-ġeyh Ebu Muhammed Yunus b.Yahya HaĢimi (k.s), 27-ġeyh Ebu‘s-Suud Ahmed el-Harimi el-Attar (k.s), 28-ġeyh Ebu Abdillah Kaid el-Evani (k.s), 29-ġeyh Umran Kemimani (k.s), 30-ġeyh Muhammed b.Abdullatif Teresi (k.s), 31-ġeyh Abdulmelik Ziyal (k.s), 32-ġeyh Muhammed el-Ezheri es-Sarifeyni (k.s), 33-ġeyh Ebu Muhammed Müferric-i Nisyani (k.s), 34-ġeyh Seyyid Ebu‘l-Feth HaĢimi (k.s), 35-ġeyh Ebu‘l Hayr Muhammed b. Gunye (k.s), 36-ġeyh Ebu Hadrami Ömer el-Gazzali (k.s), 37-ġeyh Halil es-Sarsari (k.s), 38-ġeyh Ali b.Abdurrahman el-Haddad (k.s), 39-ġeyh Ebu‘l-Berekat Ali Fethi Bağdadi (k.s), 40-ġeyh Ebu‘l-Fütuh Nasr b.el-Hudayri (k.s),Bu zatlar zamanlarının çoğunu Hz.Pir efendimizle geçirip onun kudsi ve değerli sözlerini nakleden halifelerinin meĢhurlarındandır. ABDULKADĠR GEYLANĠ (K:S)HAZRETLERĠNĠN BĠR CUMA GÜNÜ VAAZ VERĠRKEN KENDĠSĠNĠN GAVS‟UL A‟ZAM OLDUĞUNU ĠLAN ETTĠĞĠ ANDA CAMĠDE BULUNAN MEġAYĠHĠ AZAMIN ĠSĠMLERĠ 1-ġeyh Ali b.Heyti-i Zerirani (k.s), 2-ġeyh Beka b.Butünehr Mülteki (k.s), 3-ġeyh Seyyid ġerif Ebu Said Kilevi (k.s), 4-ġeyh Musa b.Mahin ez-Zuli el-Mardini (k.s), 5-ġeyh Ebu‘n Necib Zıyauddin Abdulkahir-i Sühreverdi esSıddıki (k.s), 6-ġeyh Ebu‘l-Kerem Muammer (k.s), 7-ġeyh Ebu‘l-Abbas Ahmed Cuski Sarsari (k.s), 8-ġeyh Macid-i Kürdi (k.s), 9-ġeyh Ebu Hâkim Dinar-ı Nehrüvani (k.s), 10-ġeyh Ebu Ömer-ü Osman Merzukatü‘l-KureĢi (k.s), 123 11-ġeyh Mekarimü‘l-Ekber (k.s), 12-ġeyh Matarü‘l-Badrani (k.s), 13-ġeyh Çakir-i Muhammedi (k.s), 14-ġeyh Halife b.Musa (k.s), 15-ġeyh Sadakatü‘l-Bağdadi (k.s), 16-ġeyh Yahya Mürte‘iĢ Devri (k.s), 17-ġeyh Zıyauddin Ġbrahim Cüveni (k.s), 18-ġeyh Ebu Abdillah Derbami (k.s), 19-ġeyh Ebu Ömer-ü Osman Betayihi (k.s), 20-ġeyh Kusayyibü‘l-Ban-ı Musili (k.s), 21-ġeyh Ebu‘l-Abbas Ahmed Bakli-i Yemani (k.s), 22-ġeyh Ebu‘l-Abbas el-KureyĢi (k.s), 23-ġeyh Zü‘t-Tasrifi‘z-Zahir (k.s), (k.s), KADĠRĠ TARĠKATINDAN AYRILAN KOLLAR 1-Hikemiyye Kolu: ġeyh Ebu Abdillah Muhammed b.Ebu Bekir el-Hikemiyye.H 617 M.1221 2-Muhammediye Kolu: ġeyh Muhammed el-Kadiri (k.s),H.619 M.1223 3-Esdiyye Kolu: ġeyh Ebu Muhammed Abdullah b.Ali elEsediyye (k.s) H.620 M.1224 4-Beceliyye Kolu: ġeyh Muhammed b.Hüseyin el-Beceli (k.s),H.621 M.1225 5-Farıziyye Kolu: ġeyh Ebu Hafs Ömer b.el-Fariza (k.s),H.632 M.1235 6-Ekberiyye Tarikatı: ġeyh Muhyiddin Ġbnü‘l-Arabî (k.s) ġam-Suriye, H.638 M.1240 7-GayĢiyye Kolu: ġeyh Ebu‘l-Gays Said b. Süleyman (k.s), H.651 M.1254 8-Nehariyye Kolu: ġeyh Ömer b.Musa en-Nehari (k.s), H.651 M.1254 9-Bekkaiyye Kolu: ġeyh Ali Bekkaya (k.s), H.670 M.1271 10-Uceliyye Kolu: ġeyh Ebu‘l-Abbas Ahmed b.Musa b.Uceyli (k.s),H.690 M.1291 124 11-Zeyleiyye Kolu: ġeyh Seyfüddin Ebu‘l-Abbas b.Ömer Zeylei (k.s), H.704 M.1305 12-TavaĢiyye Kolu: ġeyh Nureddin Ali b.Abdullah et-TavaĢi (k.s),H.748 M.1348 13-MüĢerriye Kolu: ġeyh Muhammed b.Musa el-MüĢerri (k.s),H.760 M.1359 14-Yafiyye Kolu: ġeyh Abdullah Yafii (k.s),(Mekke-Suudi Arabistan) H.769 M.1367 15-Davudiyye Kolu: ġeyh Ebubekir b.Davud (k.s),H.806 M.1403 16-Urabiyye Kolu: ġeyh Ömer b.Muhammed el-Urab. (k.s),H.827 M.1424 17-EĢrefiyye Kolu: ġeyh EĢrefoğlu Rumi (k.s),(Ġznik-Türkiye) H.874 M.1469 18-Cüneydiyye Kolu: ġeyh Bahaüddin el-Cüneydi (k.s),H.921 M.1515 19-Gavsiyye Kolu: ġeyh Seyyid Muhammed Gavs (k.s),(Gevaliyar)H.970 M.1562 20-Kemaliyye Kolu: ġeyh Kemaleddin el-Kisaliyye (k.s),H.971 M.1563 21-Kümesiyye Kolu: ġeyh Seyyid ġah Kümes (k.s)Abdulkadir Geylani (k.s)Hazretlerinin torunlarından olup, Hindistanda kurulmuĢ ve neĢvü nema bulmuĢtur. H.922 M.1584 22-NevĢahiyye Kolu: ġeyh el-Hac Muhammed b.el-Haci (k.s) H.1012 M.1605 23-Ukayliyye Kolu: ġeyh Seyyid Muhammed b.Ahmed Ukayli (k.s),(Mekke-Suudi Arabistan)H.1148 M.1638 24-Rumiyye Kolu: ġeyh Ġsmail Rumi (k.s),(Ġstanbul-Türkiye) H.1053 M.1643 25-Nablusiyye Kolu: ġeyh Zeyneddin Abdulgani b.Ġsmail enNablusi(k.s),H1143 M.1731 26-Hilaliyye Kolu: ġeyh Muhammed b.Ömer Hilali (k.s), H.1147 M.1735 27-Ehdeliyye Kolu: ġeyh Seyyid Ebu‘l-Hasan Ali b.Ömer elEhdel el-Hüseyni (k.s),H.1164 M.1751 28-Ammariyye Kolu: ġeyh Ammar Ebu Sennaya (k.s),H.1193 M.1780 125 29-Nesimiyye Kolu: ġeyh Ebu Abdullah Mahmut Nesimi (k.s),H.1205 M.1790 30-Resmiyye Kolu: ġeyh Mustafa Resmi (k.s),H.1206 M.1793 31-Menzeliyye Kolu:ġeyh Ali b.Ammar el-Menzeli (k.s),1200 M.1800 32-Enveriyye Kolu: ġeyh Osman Nureddin Enveri (k.s),H.1311 M.1803 33-MüĢtakiyye Kolu: ġeyh Seyyid el-Hac Muhammed Mustafa MüĢtaki Teblisi (k.s),H.1247 M.1831 34-Halisiyye Kolu: ġeyh Abdurrahman Halisi et-Talebani elKerküki (Kerkük-Irak)Kadiri Tarikatının 2.ciPİR’İ, Türkiye‘de en yaygın kol. H.1275 M.1858 35-Senusiyye Kolu: ġeyh Seyyid Muhammed Ali b.Senusi (k.s),H.1274 M.1859 36-Fazıliyye Kolu: ġeyh Muhammed b.Fazla (k.s),H.1284 M.1869 37-Müridiyye Kolu: ġeyh Ahmed Bamba (k.s),H.1302 M.1886 38-Niyaziyye Kolu: ġeyh Abdurrahman en-Niyazi (k.s),H.1311 M.1894 39-ġerifiyye Kolu: ġeyh Seyyid Mustafa ġerif (k.s),EdirnekapıĠstanbul-Türkiye) H.1328 M.1910 40-ġeriyye Kolu: ġeyh Abdulmümin el-Kadiri (k.s),H.1406 M.1986 41-Esadiyye Kolu: ġeyh Muhyiddin Ahmed b.Muhammed Esadi (k.s) 42-Garibiyye Kolu: ġeyh Muhammed Garibullah el-Hindi (k.s), 43-Halebiyye Kolu: ġeyh Abdulatif b. Ömer Buhari el-Halebî (k.s)i(Halep-Suriye) 44-Hanbeliyye Kolu: ġeyh Muhyiddin Ali b.Ahmed Zakiri Hanbelî (k.s), 45-Ġseviyye Kolu: ġeyh Ġsa (k.s), 46-Kasımiyye Kolu: ġeyh Seyyid Kasım b.Muhammed elKebir (k.s), 47-MikaĢfiyye Kolu: ġeyh Abdulbaki MikaĢfi (k.s), 48-Samadiyye Kolu:ġeyhSeyyidMüslim SamadiMesakini (k.s), 49-Vefaiyye Kolu: ġeyh Seyyid ġemseddün Ebü‘l-Vefa (k.s), 126 HALĠSĠYE KOLU ġECERESĠ 1-EĢ-Ģeyh es-Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s (Bağdat-Irak) H.561 M.1166 (Kadiri Tarikatı Piri) 2-Oğlu ġeyh Seyyid Abdurrezzak Cemal-i Iraki (k.s) ,(BağdatIrak) H.578 M.1182 3-ġeyh Osman Geylani (k.s), 4-ġeyh Yahya Basri (k.s), 5-ġeyh Nureddin ġami (k.s), 6-ġeyh Abdurrahman el-Haseni (k.s), 7-ġeyh Burhaneddin Zencari (k.s), 8-ġeyh Seyyid Muhammed Masum Medeni (k.s), 9-ġeyh Seyyid Abdurrezzak Hamavi (k.s), 10-ġeyh Seyyid Muhammed Hüseyinil Ezmirani (k.s), 11-ġeyh Ahmed Hindi Lahuri (k.s), 12-ġeyh Mahmut Zengani Talabani (k.s), 13-ġeyh Ahmed-i et-Talabani (k.s), 14-Oğlu ġeyh Abdurrahman Halisi et-Talabani el-Kerküki (k.s),Halisiye Kolu Piri d.M.1797 v.M.1853 Talaban-Kerkük-Irak) 15-Oğlu ġeyh Ebü‘l-Ali et-Talabani (k.s), 16-KardeĢi Abdulkadir et-Talabani (k.s), 17-ġeyh Abdulkadir Sıtkı (k.s),(Urfa-Türkiye)H.1315 M.1897 KADĠRĠ TARĠKATININ HALĠSĠYYE-Ġ HAYRĠYYE‟NĠN SĠLSĠLEĠ ġERĠFĠ 1-Menbai Feyzi vel Kemal Seyyidel Evveliyne vel Ahirin Hz.MUHAMMED MUSTAFA (s.a.v). 2-Ġmam Aliyy‘ül Mürtaza (r.a). 3-Ġmam Hasan (r.a). 4-Ġmam Hüseyin (r.a). 5-Ġmam Zeynel Abidin (r.a). 6-Ġmam Muhammed Bakır (r.a). 7-Ġmam Cafer‘us Sadık (r.a). 8-Ġmam Musa Kazım (r.a). 9-Ġmam Aliyyü‘r Rıza (r.a). 10-EĢ ġeyh Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s). 127 Yine Hz.Ali (r.a) Efendimizden, EĢ ġeyh Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s)ye bir baĢka kol daha vardır. O kol da Ģöyledir. 1-Ġmam Aliyyü‘l Mürtaza (r.a). 2-Seyyidüt‘Tabiin ġeyh Hasan‘ül Basri (r.a). 3-EĢ ġeyh Habibül Acemi (k.s). 4-EĢ ġeyh Davudu‘t Tai (k.s) 5-EĢ ġeyh Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s). Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s)den itibaren Silsile-i ġerife Ģöyle devam eder: 1-EĢ ġeyh Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s). 2-EĢ ġeyh Seriyyü‘s Sakati (k.s) 3-Seyyidü‘t Taifetü‘s Sufiyye eĢ ġeyh Cüneyd-i Bağdadi (k.s). 4-EĢ ġeyh Ebu Bekir Delfi b.Caferü‘Ģ ġibli (k.s). 5-EĢ ġeyh Abdul Aziz et Temimi (k.s). 6-EĢ ġeyh Ebul Ferec Yusufu‘t Tarsusi (k.s). 7-EĢ ġeyh Yusufu‘l KarĢiyyu‘l Hakkâri (k.s). 8-Pir-i Tarikat Muhyyi‘s Sünneti ved Din Gavsü Rabbil Âlemin Ebu Muhammed Muhyiddin-i Abdulkadir Geylani el Haseni vel Hüseyni Rıdvanullahi Aleyhim ve Radiyallahu Anh. Pir-i Tarikat Hz.Abdulkadir Geylani (k.s) den günümüze kadar gelen silsile, Dede Osman Avni Baba Urfevi hazretlerine iki koldan ulaĢmakta ve ondan sonra tek koldan devam ederek, EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Mustafa Hayri Baba Malatyevi hazretlerine, ondan da halifelerine ulaĢmaktadır. Birinci Vasıta: 1-Cemalü‘l Irak EĢ ġeyh Es Seyyid Abdürrezzak (k.s). 2-EĢ ġeyh Es Seyyid Osmanü‘l Geylani (k.s). 3-EĢ ġeyh Yahya el Basri (k.s). 4-EĢ ġeyh Nureddin-i ġami (k.s). 5-EĢ ġeyh Abdurrahmani‘l Haseni (k.s). 6-EĢ ġeyh Burhaneddini‘z Zenceri (k.s). 7-EĢ ġeyh Es Seyyid Muhammed Ma‘sumül Medeni (k.s). 8-EĢ ġeyh Es Seyyid Abdurrezzaku‘l Hamevi (k.s). 9-EĢ ġeyh Es Seyyid Muhammed Hüseyni‘l Ezmirani (k.s). 128 10-EĢ ġeyh Es Seyyid Ahmed-i Hindi‘l Lahori (k.s). 11-EĢ ġeyh Es Seyyid Mahmude‘z Zenginiyyi‘t Talabani (k.s). 12-EĢ ġeyh Es Seyyid Ahmed et Talebani el Kerküki (k.s). 13-EĢ ġeyh Es Seyyid Ziyaüddin-i Abdurrahman-i Halis Talebani(k.s). 14-EĢ ġeyh Abdulkadir Kamil (k.s). Ġkinci Vasıta: 1-Eġ ġeyh Es Seyyid Ebubekir Abdulaziz (k.s). 2-EĢ ġeyh Es Seyyid Muhammedini‘l Hettak (k.s). 3-EĢ ġeyh Es Seyyid ġemseddin (k.s). 4-EĢ ġeyh Es Seyyid Zeyneddin (k.s). 5-EĢ ġeyh Es Seyyid ġerafeddin (k.s). 6-EĢ ġeyh Es Seyyid Veliyyüddin (k.s). 7-EĢ ġeyh Es Seyyid Nureddin (k.s). 8-EĢ ġeyh Es Seyyid Hüsameddin (k.s). 9-EĢ ġeyh Es Seyyid Yahya (k.s). 10-EĢ ġeyh Es Seyyid Ebubekir el Bağdadi (k.s). 11-EĢ ġeyh Es Seyyid Muhammed DerviĢ (k.s). 12-EĢ ġeyh Es Seyyid Zeyneddin (k.s). 13-EĢ ġeyh Es Seyyid Mustafa el Bağdadi (k.s). 14-EĢ ġeyh Es Seyyid Süleymanü‘l Bağdadi (k.s). 15-EĢ ġeyh Es Seyyid Aliyyü‘l Bağdadi (k.s). 16-EĢ ġeyh Es Seyyid Eyyüp Urfevi (k.s). Her iki kolun birleĢmesiyle silsile tek kol halinde Ģöyle devam eder: 17-EĢ ġeyh Es Seyyid Dede Osman Avni Baba Urfevi (k.s).(v.M.1883 Urfa-Türkiye) 18-EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Ömer Hüdai Baba Köhengi (k.s).(d.M.1821 v.M.1905 GüntaĢı-Elazığ-Türkiye) 19-EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Muhammed Baba Kürki (k.s).(d.M.1850 v.M.1929 GüntaĢı-Elazığ-Türkiye) 20-EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Mustafa Hayri Baba Malatyavi (k.s).(d.M.1895 v.M.1979 Akçaabat-Trabzon-Türkiye) 129 Hayri Baba (k.s) Hazretlerinin Halifeleri: 1. .Hafız Mustafa YaĢar ÇORUMĠ (Yakub Oğlu) YAġARĠYE ġUBESĠ 2. Mustafa Hayri MALATYAVĠ (Mustafa Hayri Oğlu) 3.Muhammed Niyazi MALATYAVĠ(Abdukadir Oğlu)(Merhum) NĠYAZĠYE ġUBESĠ 4.Kerem Canpolat ERCĠġĠ (Merhum) KEREMĠYE ġUBESĠ 5.Ahmed Haydar TRABZONĠ (Hasan Oğlu) HAYDARĠYE ġUBESĠ 6.Hafız Muhammed Salim Kemali (Merhum) SALĠMĠYE ġUBESĠ 7.Hafız Mustafa KARSÎ 8.Mustafa SĠVASĠ (Mustafa Oğlu)(Merhum) 9.Hatice-es-sufra MALATYAVĠ (Mustafa Hayri Kızı) 10.Fatma Genç ANKARAVĠ (Merhum) (Geçmişten Günümüze Tarikatlar ve Silsileleri, Seyyid Osman Ustaoğlu Sh.246- 356),Tomar-ı Turuk-ı Aliye s.135,Tıbyanü vesa’ili’-hakaik c.3 s.257,Sefine-i Evliya c.1 s.129-130) TARĠKATLARIN BUGÜNKÜ DURUMU Tarikatların Ģu anki durumlarını geçmiĢteki uygulamaları ile karĢılaĢtırdığımız zaman elbetteki farklılıklar olduğu görülecektir. Belli bazı ülkelerde tarikat ve tekkeler devlet eliyle kapanması, bazılarındada yayın yoluyla etki alanının daraltılması sistemde bazı boĢlukların meydana gelmesine sebeb olmuĢtur. Halk arasında bir söz vardır.”Marifet iltifata tabidir. Müşterisiz meta zayidir.”Tarikatların devlet eliyle kapatılması ve etkisinin azaltılması bu müesseselerin geliĢmesini engellemiĢtir. Nasılki bir memlekette kırk yıl tıp fakülteleri kapatılınca ortada doktor kalmazsa, bugün aynı Ģey tekkelerin baĢına gelmiĢtir. Ancak nasıl doktorluk bir ihtiyaç olduğundan halk bu ihtiyacı ehliyetine bakmadan muhtelif yollardan karĢılamaya çalıĢırsa, tarikatlarda da kısmen aynı Ģey olmuĢtur. Tasavvufi sistem kendi bütünlüğü içinde iĢlemeyince insanlar bu fıtri meyli tatmin için kimi zaman ehliyetine bile bakmadan bu adla ortaya çıkan insanların etrafında toplanmıĢlardır. Bu yüzden tarikatların içinde ehliyet ve liyakatıyla hizmet edenler olduğu gibi ehliyetsiz ve liyakatsız, istismarcı kimselerde olmuĢtur. Ülkemizde birçok tarikatın silsilesi fiilen sona ermiĢtir. Devam edenlerin bir kısmındada eksiklikler mevcuttur. Ama eksik ve kusur var diye 130 müesseseleri red yerine süreci içinde islah yollarını aramak en güzel çözümdür. Tasavvuf nazariyatının üniversitelerimizde okunup birtakım ilmi araĢtırmaların yapılması bu konuda sevindirici bir takım yayınların mevcudiyeti, bu kurumların istikbali açısından iyi iĢaretler vermektedir. Kişi ruhen ve manen kendisini hazır hissettiği zaman tarikate girebilir. Bu bir sevgi ve gönül işidir. Kalp ısınmadan bağlılık olmaz. Günümüzde her Ģeyin nefs ve Ģehvete hitap ettiği bir ortamda tasavvufa belki her zamankinden daha fazla ihtiyaç vardır. Fıkıhsız bir tasavvuf zındıklığa, tasavvufsuz bir fıkıh da fasıklığa götürür. Bugün Müslümanların haline bakıp da Müslümanlık hakkında hüküm vermek nasıl yanlıĢsa, toplumumuzda görülen bazı tarikatların müntesiplerinin yanlıĢ davranıĢlarına bakıp karar vermekte yanlıĢ olur. Ġslamda her Ģey güneĢ gibi apaçıktır. Hz.Muhammed Mustafa‘nın (s.a.v)tebliğ ettiği dinde ve Onun güzel hayatında kara bir leke yoktur. Onu kendine rehber ve kılavuz edinen o büyük insanların Allah dostlarının da yolunda ve onlara uyanlarda islamın güzellikleri ve kurtuluĢ vardır. Cehalet ve bencillikten uzaklaĢıp islamı öğrendiğimiz zaman, bunu öğreten gerçek ilim ehlini yetiĢtirdiğimiz zaman göreceksiniz ki birçok problem kendiliğinden çözülmüĢ, Ģeri ilimleri öğrenen insan o manevi boĢluğunu da tasavvufi yaĢayıĢla islamın güzelliklerini hayatında görecek ve çevresine yansıtacaktır.
Tarikatı yaĢamaya ve yaĢatmaya çalıĢan insanlar bu yolu Ġslam Ģemsiyesi altında bir bütün olarak kabul etmiĢ, yaĢamaya ve yaĢatmaya çalıĢmıĢlardır. Yoksa bugün bazı cahillerin, tasavvuf nedir? Tarikat nedir? ġeriat nedir? Bilmeyenlerin ortalığı karıĢtırmaya çalıĢması, sanki ehlisünnet vel cemaat yolundaki tarikatları birbirine düĢmanmıĢ gibi, hakarete varan eleĢtiriler yaparak göstermesi Ġslam düĢmanlarının oyunudur. Bu oyunuda yine, bu davaya gönül vermiĢ olanlar bozacaktır. Bugün baktığımızda tarikatlar arasında aĢikâr ve aleni olarak büyük kopukluklar, bir birlerini benimsemeyiĢler benimsemedikleri gibi hakaretlere varan eleĢtirmeler, yadırgamalar görmekteyiz. Bunların yegâne sebeplerini günümüzdeki tarikat topluluklarının meĢru olan Ģeriat ilimlerinden uzaklaĢmıĢ olduklarına bağlayabiliriz. ĠĢte ana sebep budur. Oysa az da olsa Ģeriat çerçeveleri içinde, Ģeriat 131 ölçüleri içinde kalan neye mal olursa olsun Ģeriattan taviz ve ödün vermeyen tarikatların birbirleriyle kaynaĢtıklarını birbirlerine destek verdiklerini de görmekteyiz. ġeriat, tarikat, hakikat, marifet islamın ta kendisidir. Bunun dıĢındaki yollar nefsin ve Ģeytanın tuzaklarıyla doludur. Peki, Ģeriattan ve onun meĢru olan ilimlerinden nasıl kopmayacağımıza gelince; Ortada bir din ve bu dinin özünde var olan hakiki tarikatlar, yollar varsa ki Elhamdülillah var. ĠĢte bu var olan gerçek din-i mubin-i Ġslâm‘a ve onun özünden, içinden çıkan tarikat yollarına biz kendimizi uyduracağız. Ġslâm‘ı ve onun yollarını kendimize uydurmaya çalıĢırsak iĢte sonuçta bu bahsettiğimiz kopukluklar, özden ayrılmalar kaçınılmaz olacaktır. Ve bütün bunların sonunda da dalâlet çukurlarına düĢmemek mümkün olmayacaktır. Günümüzde irĢad kapılarının hemen hemen hepsinin kapanmıĢ olması günümüzdeki tarikat Ģeyhlerinin Ģeriatı tam bilmeden tarikatı öğretmeye çalıĢıp insanları uzun süreler boĢa oyalamalarındandır. Oysa tasavvuf cihanına baktığımızda gerçek manada tarikatı yaĢayıp yaĢatmaya çalıĢan Ehlullahın, Allah dostlarının ilk önce Ģeriatın meĢru olan ilimleri ile amil olup tasavvufun gizli ve nadide ilmini, halleri ile birlikte yaĢadıklarını ve yaĢattıklarını görüyoruz. Allah dostları hiçbir zaman birbirlerinin aleyhinde bulunmamıĢ, birbirlerine rahmetle hayırla yâd etmiĢ, müridlerine daima Allah dostlarına karĢı edepli olmalarını söylemiĢlerdir. Örnek vermek gerekirse, Pirimiz Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerini karĢımızda değiĢmez bir gerçek olarak görüp, misallerin en baĢında o mübareğin ismini zikredebiliriz. O ki, ta çocukluk devrinden ömrünün son nefesine kadar, Peygamber Efendimiz (s.a.v) ve ashabının tuttuğu ve gittiği yola aykırı tek hareketi görülmemiĢtir. O ki, kendi zamanında yaĢayan ve doğru dürüst anlaĢamayan fıkıh âlimleri ile tasavvuf âlimlerinin tümüne gerçek tarikat, yani tasavvufun fıkha hizmet ettiğini ve bu iki ilmin de birbirini tamamladıklarını, birinin diğerinden ayrı düĢünülmeyeceğini ispat etmiĢ, adeta bu iki ilmi ve ulemasını birbiriyle barıĢtırmıĢtır. O ki, karĢısına geçen bütün insanlara ilk önce Ģeriatı, yani Ġslâm‘ı bilmeleri gerektiğini ve ancak bu Ģekilde tasavvufu öğrenebileceklerini öğütlemiĢtir.Günümüze kadar ulaĢan bütün eserlerine baktığımızda hemen hemen bu eserlerin büyük bir bölümünde fıkhi bilgiler verip, eserlerinin son bölümlerinde 132 tasavvuf ilminden bahsettiğini görürüz. Bununla da bize adeta Ģöyle seslendiğini hissederiz:“İnsan ilk önce dinini öğrenecek, tam bir Müslüman olma gayesi taşıyacak, daha sonra tasavvufa yönelecek." Tarikatı yaĢamaya ve yaĢatmaya çalıĢan insanlar bu yolu Ġslam Ģemsiyesi altında bir bütün olarak kabullenerek yaĢamaya ve de yaĢatmaya çalıĢmalıdırlar. Bu Ģemsiyenin altından çıkar, bu çatının altından ayrılırlarsa doğal olarak kendilerine Ġslam dıĢı bir Ģemsiye, Ġslam dıĢı bir çatı oluĢturma ihtiyacı hissederler. Ve bu oluĢturdukları gerçek dıĢı Ģeyler onları gerçek gayeden, hedeften uzaklaĢtırır. Belli bir zaman sonra da bir bakarlar ki değil tarikatı yaĢayıp yaĢatmak, Allah muhafaza Ġslâm‘ın dıĢına küfür ve Ģirke varan hallerin içine dalmıĢlardır. Bu yüzden insan tarikatı gerçekten yaĢamak istiyorsa ilk önce Ġslâm‘ı yaĢamaya çalıĢacak, hiçbir Ģey bilmeden bir tarikata intisap etmiĢse o zaman da bir an evvel öğrenmeye gayret edecek ve öğrendikçe de gittiği yolla öğrendiklerini mukayese ederek sonuca ulaĢmaya cehd edecektir. Ġlim öğrenmenin yaĢı olmadığına, Ġslâm‘ı bize öğretenler de ―Ġlim Çin‘de de olsa gidip alınız.‖ dediğine göre ehli tarika düĢen yaĢı kaç olursa olsun, nerede olursa olsun ilim Öğrenmek, öğrendikleriyle de yetinmeyip öğrendiklerini hayatında tatbik etmek ve bilmeyenlere de öğretmek olmalıdır ki hedefine ulaĢabilsin. Yoksa yaĢantısı ve takip ettiği yol ilmi gerçeklere dayanmıyorsa, o yaĢantının ve o yolun sonu hüsranla biter. Cenabı Hak bizleri Ģeriatın müspet ilimlerini kendisine gaye edinip yaĢamını bu ilimlere dayandıran, bu ilimlerle özleĢtiren kullarından eylesin. Âmin. HAK TARĠKATLAR Tasavvufî bir tarikatın hak ve doğru olması için birtakım Ģartlar vardır: 1-ġeriata aykırı hiçbir tarafı olmayacaktır. ġeriata aykırı tarafları olan bir tarikat hak tarikat değildir. 2-Sahih bir itikada (inanca) bağlı olacaktır. Bu devirde Ġmamı EĢ'arîyi ve Ġmamı Mâturidî'yi inanç konularında imam ve mukteda kabul edecektir. 3-BeĢ vakit namazın cemaatle kılınmasını esas kabul edecektir. 133 4-Müslüman kadınların ve kızların tesettüre riayet etmelerini emr edecektir. 5- Ehl-i Sünnet ve Cemaat dairesi içinde olacaktır. 6-Ashab-ı Kiram (radiyallahu anhüm) efendilerimizin din konusunda âdil olduklarını kabul edecek ve onların hiçbirini dıĢlamayacaktır. 7-Dinde reform, dinde yenilik, dinde değiĢim, light/ılımlı Ġslam, BOP Ġslam'ı, Tarihsellik ve Tâtiliye mezhebi, mezhepsizlik, telfik-i mezahib, Afganîcilik, ġeriatsız ve fıkıhsız bir Ġslam Protestanlığı, Kemalist Ġslam, Necdîlik gibi çarpıklıklardan ve sapıklıklardan uzak ve berî olacaktır. 8-Din büyüklerini, Müslüman ruhbanları erbab haline getirmeyecektir. Peygamberler dıĢında kimseyi mâsum (günah iĢlemez) kabul etmeyecektir. 9-Din sömürüsünden uzak olacaktır. Müslümanların paralarını gasb edip zimmetine geçirmeyecektir. 10-Ehl-i Sünnet dairesi içindeki bütün fıkıh mezheblerine, tasavvuf tarikatlarına, meĢreblere, rahmanî farklılıklara, ġeriata ve Sünnete bağlı bütün hareket ve cereyanlara kötü gözle bakmayacak, onları dıĢlamayacaktır. 11-Tarikata intisabın bir nasip meselesi olduğunu bilecek, Ġslam'a ve hidayete davet edecek, islamı yaĢayarak örnek olacak, kendi tarikatını methedip diğer hak tarikatları kötülemiyecek. 12-Mü'minler arasında üstünlük Ģartının Ģu veya bu tarikata veya gruba mensubiyet değil, takva olduğunu; takvanın da ilimle, irfanla, ihlâsla, salih amellerle, sahih itikatla, Ġslam ahlakına uymakla, büyük cihad yapmakla Allah tarafından nasip edileceğini kabul ve ilan edecektir. 13- Bir tarikatin hak tarikat olması için, ucu Resullerin Seyyidine Hz.Muhammed Mustafa‟ya (s.a.v) ulaĢan nuranî bir icazet silsilesine sahip olması gerekir. Tarikat Kur'an'a, Sünnete ve ġeriata uymak, Ġslamî emirleri ve farzları yerine getirmek, haramlardan ve yasaklardan kaçınmak, yüksek ahlak sahibi olmak, ehl-i dünya olmamak, paraya ve dünya malına puta tapar gibi perestiĢ etmemek, gerçek Ġslam büyüklerinin yolundan ve izinden gitmek demektir. Tarikatçılık tarikata münafidir. Gerçek bir derviĢ, gerçek bir tarikatlı asla tarikatçılık yapmaz. Gıybet 134 eden derviĢ, sadık derviĢ değil, sahte derviĢtir. Fasık-ı mütecahir yani günahları utanmadan, arlanmadan, küstahça açıkta iĢleyenler tarikatli değildir; onlar sahtekârdır, merduttur. Gerçek bir tarikatli ve derviĢ, kendi Ģeyhine nasıl hürmet ediyorsa, baĢka gerçek Ģeyhlere de öyle hürmet eder. Tarikata bağlı bir Müslüman Gavs, Aktab, Sahib-i zaman, ġeyhülmeĢayih gibi konularda tasarruflu konuĢur, diretme yapmaz, kesin konuĢmaz. Zannımca der, baĢka kanaat ve görüĢte olan Müslümanlarla bu konularda çatıĢmaz, çekiĢmez, fitne ve fesat çıkartmaz. Ecdad-ı kiramımız muhterem kiĢiler için "mazanne-i kiram" demiĢlerdir. Tarikat ehli Müslüman örnek ve model Müslümandır. Tarikatlı Müslüman bir ihlâs kahramanıdır. Tarikat ehli Müslüman, her meĢrebteki mü'min kardeĢlerine daima rahmetli ve yumuĢak (hilm ile); harbî ve saldırgan kâfirlere karĢı gerektiğinde sert hareket eder. Olgun bir derviĢ sövene dilsiz, dövene elsiz olur. Gerçek derviĢ hırka ve tac ile övünmez. Gerçek derviĢ nafile ibadetlerini gizler, onlarla övünmez. Gerçek Ģeyh ve derviĢ Allah‘a layık ibadet ve amel yaptığını söylemez; kurtuluĢunu sadece Allah'ın fazl, kerem ve ihsanından bekler. MürĢid-i kâmilin nazarı nefsin gücünü azaltır. Nefsi felç eden tek Ģey nazardır. ONĠKĠ HAK TARĠKAT VARDIR Ġslam dünyasında tarikatlar, ilk olarak 12. yüzyıldan sonra görülmeye baĢlamıĢlardır. Tarikat, Arapça'da "yol" anlamına gelir. Bu "yol" ise tasavvufta Allah'ın doğrudan bilgisine götürdüğüne inanılan manevi yoldur. "Tarikat" dinin zorunlu kurallarının yanısıra daha fazla sevap kazanmak maksadıyla zorunlu olmayan birtakım zikirleri ve güzel amelleri yerine getirmek isteyenlerin tuttuğu bir yoldur. Bu yolu tutanlara dileyen ve isteyen anlamında Mürid ya da DerviĢ denir. 12 Hak tarikat vardır, bunlar; 1-Kadiriyye 2-Rufaiyye 3-Bedeviye 4-Dessukiyye 5-Kübreviyye 6-Halvetiyye 135 7-Suhreviyye 8-ÇeĢtiyye 9-Yeseviyye 10-Sadiyye 11-Mevleviyye 12- ġazeliyye Bu Hak tarikatlardan birçok kol ve Ģubeler çıkmıĢ, dünyanın birçok yerinde neĢvünema bulmuĢ, islamın gönülleri fethetmesinde önemli rol oynamıĢtır. Bugünde insanların hidayetine vesile olmaktadır. Tasavvufta, Allah'a ulaĢmak için tutulan yol. Bu yol boyunca yapılan yolculuk bir Ģeyhin öncülüğünde gerçekleĢir. Her yolun, kurucusu, öncüsü tarafından belirlenen birtakım kuralları, töreleri vardır. Hicri 6. (M. 12) yüzyıldan baĢlayarak çok sayıda tarikat kurulmuĢ ve bunlar Ģubelere, kollara ayrılarak bütün Ġslam dünyasına yayılmıĢ ve günümüze kadar gelmiĢlerdir. Mutasavvıflara göre Allah'a ulaĢan yollar sayısızdır. Herkesin vuslatı ayrı ayrı kural, yöntem ve yollarla gerçekleĢebilir. Esas olan yönelmedir. Örneğin Kâbe'nin belirli bir yanında bulunmak değil, ona yönelmek önemlidir. Kâbe'ye ulaĢtıran bu yöneliĢtir. Bu nedenle mutasavvıflar, "Allah'a ulaĢan yollar yaratıkların nefesleri sayısıncadır" (Necmeddin Kübra (k.s), "Allah'a ulaĢan yollar yaratıkların sayısıncadır" (Ebu Bekir Talemsani (k.s) ve "Allah'a ulaĢan yollar yıldızların sayısıncadır" (Ebu'l-Hasan Müzeyyi (k.s) derler. Bu düĢüncelerini de "Bizim yolumuzda mücahede edenleri biz yollarımıza ulaştırırız" (Ankebut Suresi,69) ayetine dayandırırlar. Ġlk mutasavvıflar, düĢünce ve tecrübelerini, çevrelerinde toplanan insanlara aktarmakla birlikte, bugünkü anlamda birer tarikat kurmamıĢlardı. Kendilerine Ģeyh, Ģeyh-i sohbet ve üstad; çevresine toplananlara da sahip deniliyordu. Bir tasavvuf okulu, tasavvuf hareketi sayılabilecek bu kümelenmeler, daha sonraları tarikat olarak adlandırıldı. Tasavvuf tarihine iliĢkin kaynaklar bu anlamdaki ilk tarikatlar olarak Muhasibiye (Haris Muhasibî, ö. 243/857), Kassariye (Hamdun Kassar, ö. 271/884), Tayfuriye (Bayezid-i Bistam, ö. 234/848), Cüneydiye (Cüneyd-i Bağdadî, ö. 297/909), Nuriye (Ebu Hüseyin Nuri, ö. 295/907), Sehliye (Sehl bin Abdullah Tustarî, ö. 283/896), 136 Hakimiye (Hâkim Tirmizî, ö. 285/898), Harraziye; (Ebu Said Harraz, ö. 277/890), Hafifıye (Ebu Abdullah bin Hafif, ö. 372/982), Seyyariye (Ebu Abbas Seyyarî, ö.982)anarlar. KurumlaĢmamakla birlikte düĢünceleriyle daha sonra geliĢen tasavvuf hayatı ve kurulan tarikatları önemli ölçüde etkileyen bu oluĢumlardan sonra. 6 (M. 12) yüzyıldan baĢlayarak gerçek tarikatlar doğdular: 1-Kadiriye (Abdülkadir-i Geylanî, ö. 561/1166 2-Yeseviye (Ahmed Yesevî, ö. 562/1166), 3-Rifaiye (Ahmed Rifaî, ö. 578/1182 4-Medyeniye (Ebu Medyen Şuayb bin Hüseyin, ö. 590/1193), 5-Kübreviye (Necmeddin Kübra, ö. 618/1221), 6-Sühreverdiye (Ebu Hafs Ömer Suhreverdî, ö. 632/1234), 7-Çeştiye (Muinuddin Hasan Çestî, ö. 633/1235), 8-Şazeliye (Ebu'lHasan Şazelî, ö. 656/1258), 9-Bektaşiye (Hacı Bektaş Veli, ö. 669/1270), 10- Mevleviye (Mevlana Celaleddin Rumî, ö. 672/1273), 11-Desukiye (İbrahim Desukî, ö. 693/1293), 12- Bedeviye (Ahmed bin Ali Bedev, ö. 675/1276), 13-Sadiye (Saduddin bin Musa Cebbavî, ö. 700/1300) 14-Nakşibendiye (Bahauddin Nakşibendî, ö. 791/1388), 15-Halvetiye (Ömer bin Ekmeluddin Lahicî, ö. 800/1397) 16-Bayramiye'dir (Hacı Bayramı Veli, ö.833/1429). Kuralları, yöntemleri farklı olsa da bütün tarikatlarda ortak olan öğeler vardır. Zikir (Allah'ın isimlerinin anılması), çile ve seyr-u süluk (mutasavvıfın Allah'a doğru yaptığı manevi yolculuk) bunların baĢında gelir. Pir, pir-i sani, Ģeyh, halife, derviĢ, mürid, inabe (tövbe ederek Allah'a yönelme), biat (Ģeyhe bağlanma), silsile, rabıta, kollara, Ģubelere ayrılma, istigase (Ģeyhten yardım isteme), tevessül (Ģeyhi aracı kılma) gibi insanî; Ģiilik etkisi, iĢrakilik, batınilik, hurufilik, ricalu'l-gayb (evreni yöneten veliler) inancı, çeĢitli adab ve erkân, melâmet gibi fikrî-manevî; vakıf, tekke, dergâh, özel giysiler, tarikat ve tarikatlara özgü kimi eĢya ve ortak dil gibi maddi öğeler de tüm tarikatlarda gözlenen ortak özelliklerdir. 137 Her tarikatta kurucu Ģeyh pir olarak anılır. Eğer tarikatın adab ve erkânı sonraki Ģeyhlerden birisi tarafından belirlenmiĢse, bu kiĢiye piri sani (ikinci pir) denir. Tarikat örgütlenmesinin merkezinde Ģeyh bulunur. Bu Ģeyh tarikatın kurucusu değilse, onun ya da onu izleyen Ģeyhlerin halifesidir. Her Ģeyhin Hz. Muhammed (s.a.v)'e uzanan bir silsilesi vardır. Her silsile, geriye dogru, birbirinden icazet alan kiĢiler halinde ehl-i beyt imamlarına, onlardan genellikle Hz. Ali (r.a)' ye, bazan da Hz. Ebu Bekir (r.a) e ulaĢır ve böylece Hz. Peygamber'e (s.a.v) bağlanır. Silsilesinde Hz. Peygamber'den sonra Hz. Ali (r.a) nin yer aldığı tarikatlara Alevî; Hz. Ebu Bekir (r.a)'in yer aldığı tarikatlara da Bekrî tarikat denir. Kimi zaman silsilede birbirini hiç görmeyen, aralarında zaman farkı bulunan kiĢiler peĢ peĢe gelir. Bu durumda, önceki kiĢinin sonrakini ruhaniyetiyle eğittiği kabul edilir. Bu durum üveysilik olarak tanımlanır. Tarikat etkinlikleri tekke, zaviye, dergâh, hankah, asitane gibi adlarla anılan yerlerde yürütülür. Her tarikatın asitane adıyla anılan merkez tekkesi, tarikat pirinin bulunduğu ya da gömülü olduğu tekkedir. Tarikata girmek isteyen talibler biat ve inabe adı verilen bir törenle Ģeyh tarafından tarikata kabul edilir. Talib, bu kabulden sonra mürid olarak tarikatın kural ve yöntemlerine göre eğitilerek manevi yolculuğunu (seyr-u süluk) tamamlar. Tarikatın bu kural ve yöntemlerine adab ve erkân denir. Tarikat eğitimini tamamlayan mürid, Ģeyhin halifesi olma ve onun adına tarikat etkinliğini sürdürme hakkı kazanır. Tarikatlarda eğitimin baĢlıca yöntemi zikir ve çiledir. Her tarikatın tac, hırka, kemer ve benzeri giysileri de diğerlerinden ayrıdır. Tarikatlar düĢünce sistemleri, zikir biçimleri ve yöntemlerine göre çeĢitli sınıflara ayrılırlar. DüĢünce sistemleri bakımından tarikatlar ba-Ģer' ve bîĢer' olarak ikiye ayrılırlar. Ba-Ģer' (makbul, hak, ortodoks) tarikatlar denildiğinde Kadiriye, NakĢibendiye, Mevleviye gibi sünnî tarikatlar akla gelir. Hurufiye, Kalenderiye, Haydariye ve sonraki BektaĢilik gibi kimi tarikatlar da bî-Ģer' (merdud, batıl, heterodoks)tarikatları oluĢturur. Zikir biçimleri açısından tarikatlar dörde ayrılırlar: Kıyamî tarikatlar (turuk-ı kıyamiye), kuudî tarikatlar (turuk-ı kuudiye), hafî tarikatlar (turuk-ı hafiye) ve cehrî tarikatlar (turuk-ı cehriye). 138 Kadiriler, Mevlevîler, Halvetiler gibi zikirlerini daha çok ayakta yapan tarikatlara kıyami tarikatlar; Nakşibendîler ve Melamiler gibi oturarak yapanlara da kuudî tarikatlar denir. Nakşibendîler gibi zikirlerini ses çıkarmadan, gizlice yapan tarikatlar hafi tarikatlar; Kadiriler gibi sesli olarak, açıktan yapanlar da cehri tarikatlar adını alır. Zaman zaman aynı tarikatın hem oturarak, hem ayakta (Halvetilik gibi), hem gizli, hem de açık zikir yaptığı (Bayramîlik gibi) görülebilmektedir. Tarikatlar yöntemleri bakımından da farklı sınıflamalara tabi tutulur. Bunlardan en yaygın olan sınıflamaya göre tarikatlar yöntemleri bakımından tarik-i ahyar, tarik-i ebrar ve tarik-i Ģuttar denilen üç sınıfa ayrılır. Tarik-i ahyar (hayırlıların yolu), Allah'a ibadet ve takva ile ulaĢmak isteyenlerin yoludur. Bu yolu tutanlar Oruç, Namaz, Hac ve Kur'an okuma gibi ibadetleri çok yaparlar. Bu yol Allah'a ulaĢmak için çok uzun bir süre çalıĢmayı gerektirir. Bu nedenle, bu yolla Allah'a ulaĢanların sayısı çok azdır. Tarik-i ebrar (iyilerin yolu), Allah'a mücahede ve riyazetle ulaĢmak isteyenlerin yoludur. Bu yola girenler, iyi huylar edinmeye, gönlünü arındırmaya, kalbini temizlemeye, iç dünyalarını imar etmeye önem verirler. Bu yolla Allah'a ulaĢanların sayısı önceki yola göre daha fazladır. Tarik-i Ģuttar (coĢkuluların yolu), Allah'a aĢk, cezbe ve muhabbetle ulaĢmak isteyenlerin yoludur. Tarik-i sairin de denilen bu yol, iradeye bağlı bir ölüm üzerine kurulmuĢtur. BaĢlıca ilkeleri tevbe, zühd, tevekkül, kanaat, uzlet, sürekli zikir, Allah'a teveccüh, sabır, murakebe ve rızadır. Tarikatlar, kuruluĢlarından itibaren yalnız dinî, tasavvufi bir örgütlenme halinde kalmayarak sosyal, siyasal, kültürel, sanatsal ve askeri birer kurum olarak önemli görevler yaptılar. Bugünde ehli tasavvufa, tarikatlara büyük ihtiyaç vardır. MUCĠZE VE KERAMET Mucize ve Keramet haktır. Mucizeyi de kerameti de yaratan Allah‘tır. Bunu inkâr eden kâfir olur. Mucize, peygamber olduğunu söyleyen kimsenin, doğru söylediğini bildiren Ģeydir. Mucizeyi 139 Allah‘ü Teâlâ yaratmaktadır. Her Ģeyi Cenab-ı Hak yaratmaktadır. Allah‘ü Teâlâdan baĢka yaratıcı yoktur. ġu kadar ki, bu dünyanın ve dünya iĢlerinin düzgün olması için, Allah‘u Zülcelâl, her Ģeyin yaratılmasını sebeplere bağlamıĢtır. Bir Ģeyin yaratılmasını isteyen kimse, o Ģeyin sebebini kullanır. Sebeplerin çoğu, düĢünmekle, tecrübe ile hesapla bulunacak Ģeylerdir. Bir Ģeyin sebebi yapılınca, Allah‘ü Teâlâ, o Ģeyi, dilerse yaratır. Mucize ve keramet böyle değildir. Allah‘ü Teâlâ bunları sebepsiz olarak, harika olarak yaratır. Sebebe yapıĢmak, Allah‘ü Teâlânın âdetine uymaktır. Cenab-ı Hakk‘ın sebepsiz yaratması, âdetin haricine çıkmak olur, harika olur. Mucize, yalnız Peygamberde hâsıl olur. BaĢkasında hâsıl olmaz. Herhangi bir kimseyi övmek için (Mucize yaptı) demek, (Mucize olarak kurtuldu) demek, Onun Peygamber olduğunu söylemek olur. Bunda niyete bakılmaz söze bakılır. Herhangi bir kimseye peygamber demek küfür olur. Söyleyenin imanı gider. Allah‘ü Teâlâdan baĢkasına yaratıcı demek, (falanca yarattı) demek de böyledir. Müslümanlar, böyle tehlikeli Ģeyler söylememelidir. İnsanların bütün işleri, âdet-i ilâhiyye içinde meydana gelir. Allah‟ü Teâlâ, âdetini bozarak, sebepsiz şeyler de yaratır. Bunlar Peygamberlerden meydana gelirse Mucize, evliyadan meydana gelirse Keramet, diğer müminlerden meydana gelirse Firaset, fâsıklardan meydana gelirse İstidrac, kâfirlerden zuhur ederse Sihir denir. Evliyalık, Cenab-ı Hakk‘ın kullarına kendi gayretleri neticesinde bir ihsanıdır. Enbiyalık ise, Cenab-ı Hakk‘ın bizzat kendi iradesi doğrultusunda seçtiği ve görevlendirdiği en sevgili kullarıdır. Peygamberlik vehbidir. Yani çalıĢma ve çabalama olmadan bizzat Cenab-ı Hakk‘ın seçip verdiği görevdir. Herkes peygamber olamaz. Babadan oğla, çalıĢarak veya okuyarak elde edilecek bir Ģey değildir. Evliyalık ise kesbidir. Yani kulun çalıĢmasıyla elde ettiği Ģeydir. Allah‘ın veli kulları iman ve amelleriyle Allah‘ın rızasına uygun hareket ettikçe Allah onlara taltif eder kullarına sevdirir. Peygamberler masumdur.(Günah iĢlemezler)Evliyalar ise mahfuzdur. Cenab-ı Hak onlarıda kötülük ve günah iĢlemekten muhafaza eder. Peygamberler hasımlarını ikna edebilmek için onların istekleri doğrultusunda herhangi bir mucizeyi gösterebilirler. Allah ne emretti 140 ise onu aynen tebliğ ederler. Ġnsanlar bu daveti ve mucizeyi gördükten sonra inkâr ederlerse helak olurlar. Evliya ise peygamberine tabidir. Peygamberi neyi getirip tebliğ etmiĢ uyulmasını istemiĢse onu tebliğ eder, ona uyar. Evliya peygamberin varisidir. Cenab-ı Hakk‘ın yardımıyla keramet gösterebilirler. Peygamberlere mucize göstermek, evliyayada kerametini gizlemek vaciptir. Nebiler, mucizelerinin çoğalmasıyla daha çok istikrar ve itminan kazanırlar. Veliler ise, kerametlerinin artması karĢısında, bunların gizli bir mekr ve istidrac olması endiĢesiyle daha çok korkmaları gerekmektedir.(Kalabazi, Ta’arruf sh.81.Serrac, El-Luma sh.393-395) Her müslümanın Kur’an-ı Kerime inanması şarttır. Bir âyetinden bile şüphe eden müslüman olamaz. Kur’an-ı Kerimde birçok mucize ve keramet bildirilmiştir. Mesela: Hz. Davud (a.s)’un elinde demir, hamur gibi yumuşardı. (SebeSuresi, 10)”Cinler, kuşlar ve rüzgâr Hz. Süleyman’ın emrinde idi. Erimiş bakır sel gibi aktı”. (Sebe Suresi 12, Neml Suresi 17) “Dağlar ve kuşlar Hz. Davud (a.s)’a boyun eğdi.” (Enbiya Suresi 79)“.Hz.İbrahim (a.s)’i ateş yakmadı.” (EnbiyaSuresi 69) “Hz. İbrahim (a.s)’in kestiği dört kuş dirildi.” (Bakara Suresi 260) “Hz. Yunus (a.s)’u balık yuttuğu halde, zarar gelmeden kurtuldu.” (Saffat Suresi 139-145) “Firavun, Hz. Musa (a.s)’ya, (Peygamberlik sözünde doğru isen haydi bir mucize göster) demişti. Hz. Musa (a.s) da, asasını yere bırakınca, hemen bir ejderha oluverdi”. (Araf Suresi 106) Hz. Musa (a.s)’nın asası yılan olup, sihirbazların sihrini bozarak, gösterdikleri şeyleri yuttu”. (Taha Suresi 69) Kâfirlerin sihir ile harika şeyler yaptığı bu âyetten de anlaşılmaktadır. Hz. İsa (a.s) beşikte iken konuştu. Elindeki çamurdan şekle üfleyince, canlı kuş oldu. Körleri iyi etti. Ölüleri diriltti.” (Maide Suresi 110, A’li İmran Suresi 49) “Hz. Zekeriya (a.s), Hz. Meryem (r.anha)’in yanında yazın kış, kışın ise yaz meyveleri görürdü”. (A’li İmran Suresi 37)Hz. Süleyman (a.s)’ın veziri Asaf, iki aylık mesafedeki Belkıs’ın tahtını, göz açıp kapayıncaya kadar getirdi. Hz. Süleyman (a.s), “Bu Rabbimin bir lütfudur” dedi. (Neml Suresi 40) 141 Hz.Süleyman (a.s)’ın veziri peygamber olmadığı halde, bu kerameti göstermiştir. “Ashab-ı kehf, yiyip içmeden, 309 yıl uykuda kaldıktan sonra uyanmışlardır. Kur’an-ı Kerimde bu olay için, “İşte bu, Allah’ın âyetlerinden, kudretini gösteren delillerden biri’dir” buyuruldu. (Kehf Suresi 17) “Hz. Hızır (a.s)’ın harikası, sepetteki pişmiş ölü balık canlandı”. (Kehf Suresi 86) Bazı âlimlere göre Hz. Hızır (a.s), nebi değil velidir. Veli ise, gösterdiği harikalar mucize değil keramettir. “Ay ikiye ayrılınca, kâfirler, Resulullah (s.a.v) için (Bize sihir yaptı) dediler.” (Kamer Suresi 1,2) “Resulullah (s.a.v), Mescid-i Aksaya ve bilinmeyen yerlere bir anda gidip geldi. Mirac hadisesi.” (İsra Suresi 1)”Mucizeler de Allah tarafından meydana gelir, fakat kâfirler inanmaz.” (Enam Suresi 25, 109) Peygamberlerin, elinde meydana gelen mucizelerin yaratıcısı da Allah‘ü Teâlâdır. Hz. Ġsa (a.s), ölüleri diriltirdi demekle ona yaratıcılık vasfı verilmiĢ olmuyor. Yine Allah yaratıyor. Nitekim Allah‘ü Teâlâ, peygamberlerine verdiği mucizeleri bildirdikten sonra :“Bunları yapan biziz” buyuruyor. (Enbiya Suresi 79) Cin suresinin son âyetlerinin tefsirinde, Allah‘ü Teâlâ bazı gaibleri, gizli sırları peygamberlerine bildirir, onların gaibden haber vermeleri mucizedir. Buyuruluyor. (Medarik) Hz.Ali (r.a) anlatır: “Resulullah (s.a.v) Efendimizle gezerken rastladığımız her ağaç ve her taş, (Esselamü aleyke ya Resulallah) derdi”. (Tirmizi) Bir köylü, yakaladığı keleri Peygamber (s.a.v) Efendimize göstererek, (Bu hayvan senin peygamberliğini tasdik etmedikçe, inanmam) dedi. Keler de, Ģehadet etti.‖ (Beyheki) ”Birçok deve ve geyik konuşup Peygamberimizi tasdik etmiştir.” (Nesai) ‖Bir çoban, bir kurdun konuştuğunu duyunca hayret etti. Kurt, çobana, (Ey çoban, Muhammed (s.a.v) hak peygamberdir) dedi. Çoban, Resulullahın (s.a.v) huzuruna gelip, kurdun söylediklerini anlatınca, (Kurt doğru söyledi, hayvanların konuşması kıyamet alametidir) buyurdu.” (Taberani) 142 Resulullahın gelecekten haber veren çok mucizesi vardır. Mesela halife olacak zatlara, ―Emir olunca Ģöyle yap‖ ve ―Benden sonra, Ebu Bekir‘e ve Ömer‘e uyun‖ buyurmuĢtur. (Tirmizi) Hz. Hasan (r.a), Abdullah bin Zübeyr (r.a) ile yola çıkmıĢtı. Ağaçları kurumuĢ bir hurmalıkta dinlendiler. Abdullah bin Zübeyr (r.a), (Ağaçta hurma olsaydı, yerdik) dedi. Hz.Hasan (r.a), dua etti. Bir ağaç hemen yeĢerip hurma ile doldu. (Şevahid-ün-nübüvve) EVLĠYAULLAH VE KERAMET Veli; dost ve yakın mânasına gelmektedir. Evliyaullah, Allah dostları demektir. Veli; Ģer-i Ģerifin esaslarına tam bağlı, haramlardan ve Ģüpheli Ģeylerden uzak, Allah‘ı zikreden ve hatırdan çıkarmayan, feyz tariki ile manevî yakınlığa nail olan kemâlât ve keramet sahibi kimsedir. Bir kimse; dinin esaslarına göre hareket etmedikçe, kötülüklerden kaçınıp faziletlerle bezenmedikçe ve kadere iman ile üzüntülerden kurtulmadıkça velayet gibi yüce bir mertebeye ulaĢamaz. Bir veli ne kadar yücelse kendisinden Allah'ın emirleri asla ve hiçbir suretle kalkmaz. Dinimizin haram kıldığı Ģeyler, velilere bir kat daha haramdır. O, velayet sahasında ne kadar yükselse, bir haramın kendisine helâl olması vârid olamaz. Bir veli, bin senelik ömrün tamamını ibadetlere tahsis etse asla peygamberlik derecesine ulaĢamaz. Bir velinin velayeti ve onda görülen keramet, Hz.Peygamberin mucizesi sayılır. Cenab-ı Hak, Kur’an-ı Kerimde:”Haberiniz olsun ki Allah'ın velî kullan için hiçbir korku yoktur. Onlar mahzun da olacak değillerdir. Onlar İman edip takvaya erişmiş olanlardır. Dünya hayatında da âhiret hayatında da onlar için müjdeler vardır. Allah'ın sözlerinde asla değişme imkânı yoktur. Bu, en büyük saadetin ta kendisidir.”(YunusSuresi,62-64) Keramet; iman ve salih amel sahibi bir velide zuhur eden hârikul'âde iĢtir. Ġman ve îslâmla ilgisi bulunmayan kimselerde görülecek bir hârikaya keramet adı verilemez. O gibi iĢler; ya el çabukluğu kabilinden bir oyun veya sihir yahut da istidractır. Ġmanı olmayan kimsenin kendisinde hayır olmadığı gibi yaptığı da keramet olamaz. Evliyanın kerameti haktır, vâki ve sabittir. Bu hususta pek çok vak'a bu mes'eleye ıĢık tutmakta ve delâlet etmektedir. Keramet, ashâb-ı kiramdan zuhur ettiği gibi, daha sonra gelen salih ve zahid 143 mü'minlerden de sudur etmiĢtir. Bu husustaki tafsilat haber-i âhâd kabilinden olsa bile, inkârı kabil olmayacak derecede meĢhur ve yaygın bulunmaktadır. Veliyyullahdan olan Ģahsın, bir hikmet sebebiyle, keramet göstermesi ve velilik iddiasında bulunması onu makamından düĢürmez. Kerametin zuhuru, Kur'ân-ı Kerim'in Ģehadeti ile sabit olunca, vukûunun caiz olduğunu isbata hacet kalırmı? Evliyanın kerameti, câri olan âdetlere aykırı olarak muhtelif ve çeĢitli Ģekillerde zuhur ve tecelli edebilir. Bunları Ģöyle sıralayabiliriz Hz.Süleyman (a.s), Belkıs'ın ve taraftarlarının Müslüman olarak gelmelerinden önce Belkıs'ın tahtını kimin getirebileceğini huzurundakilerin ileri gelenlerine sormuĢtu. Cin taifesinden bir ifrit:‖Sen makamından kalkmadan ben onu sana getiririm. Ben buna karĢı her halde güvenilecek bir kuvvete mâlikim‖dedi. Hz.Süleyman (a.s)'ın veziri Âsaf b. Berhiyâ; ism-i Âzam'ı bilmekte ve kitab-ı ilâhiyi okuyarak Hak Teâlâ'ya ibadetle keramete ermiĢ bulunmakta idi. Bu zât, ―Ben, dedi, onu sana gözün kendine dönmeden (gözünü yumup açmadan) evvel getiririm‖ dedi (Neml Suresi 40). Hz. Süleyman (a.s) baktı ve Belkıs'ın tahtını yanında gördü. Gâibten yiyecek temini: Hz. Meryem (r.anha), annesi tarafından Beyt-i Makdis'in hizmetine vakfedilmiĢ bulunuyordu. Orada, teyzesinin kocası Hz. Zekeriyyâ (a.s) ın nezareti altında yetiĢmekte idi. Zira Cenâb-ı Hak tarafından. Hz. Zekeriyyâ (a.s) bu iĢle vazifelendirilmiĢ bulunuyordu. Hz. Meryem, Mihrab adı verilen kilitli bir odada, ibadetle meĢgul bulunuyordu. Onun yanına ne zaman varsa yazın kıĢ meyvesi; kıĢ mevsiminde de yaz meyvesi gören Hz. Zekeriyyâ (a.s):―Meryem, bu sana nereden geliyor?‖dedi. O‘da: ―Bu Allah tarafından. ġüphe yoktur ki Allah kimi dilerse ona sayısız rızık verir‖dedi (A’li İmran Suresi 37). Zaruret ve hacet olduğu zaman yiyecek ve içecek temin etmek kerametine Peygamber (s.a.v) Efendimiz'in ashabından da bir misal vereyim: Hubeyb (r.a.), Mekke müĢriklerine esir düĢmüĢ, onlar kendisini zincirle bağlamıĢlar ve öldürecekleri zamanı kolluyorlardı. Ev sahibi müĢrik kadın diyor ki:‖Allah'a andolsun ki, ben Hubeyb'den daha hayırlı bir esir görmedim. Allah'a yemin ederim ki ben, bir gün, zincirle bağlı olduğu halde, onu elindeki bir salkımdan Üzüm yerken gördüm. O sırada Mekke'de hiçbir meyve yoktu. Bu, Hubeyb'e Allah'ın verdiği bir nzıktır‖. (Buharı). 144 Huzurunda hayvanların dile gelmesi: Adamın biri sırtına yük vurduğu bir sığırı götürüyordu. O hayvan, Peygamber Efendimiz'e (s.a.v) dönerek, ―Ben Ģu (yükü taĢımak) için yaratılmadım. Ancak ziraat için halk olundum‖ dedi. Halk, ―Sübhânellah! Sığır konuĢtu‖dediler. Resûlullah (s.a.v.):―Ben, buna inanırım, Ebû Bekir (r.a) ve Ömer (r.a) de iman ederler‖.buyurdu. Sesini uzak mesafelere duyurma kerameti: Hz.Ömer (r.a),halife bulunduğu sırada Medine'de minberin üzerinde hutbe irad ederken Nihavend'e gönderdiği ordunun kumandanı Sâriye (r.a.)e hitaben:―Yâ Sâriye! (DüĢman) dağda dağınm ardın da, dikkat et! Diye bağırmıĢtı. BeĢyüz fersah ötede bulunan ordunun tehlikeli durumunu görmesi ve sesini ordu kumandanına duyurması, Hz. Ömer (r.a)'in kerametidir (Kısası Enbiya, A.Cevdet Paşa. Şevahit. İrşadut Talibin). Peygamber Efendimiz (s.a.v), Hz. Ömer'(r.a) in kemâline ve kerametine bir hadîslerinde Ģöyle iĢaret etmektedir:‖Sizden evvelki ümmetlerden kendisine ilham olunan insanlar vardı. ġayet ümmetim içinde (bunlar gibi) bir kimse varsa o, muhakkak Ömer'dir.‖ Hz. Ömer (r.a)'in oğlu Abdullah (r.a), babasının durumu hakkında Ģöyle naklediyor: ―Ben, (babam) Ömer (r.a.) in herhangi bir Ģey için: Ben Ģöyle zannediyorum, deyip de onun sandığı gibi çıkmayan hiçbir sözünü iĢitmedim‖. (Hayatus Sahabe M.Yusuf Kandehlevi). Enes (r.a.) naklediyor: ―Ashaptan iki kiĢi, karanlık gecede Peygamber (s.a.v.) in huzurundan çıktılar. Beraberinde, önlerinde (giden) kandile benzer iki ıĢık vardı. Ne zaman onlar ayrıldılar, her birinin beraberinde bir ıĢık hâsıl oldu. Tâ ailelerine gelinceye kadar (önlerini)aydınlattı‖. (Hayatus Sahabe. M.Yusuf Kandehlevi). Ashaptan Câbir b. Abdillah (r.a.) Ģöyle bahsetti: Uhud vak'ası hazır olduğunda babam, geceleyin beni çağırdı ve :―Ben, kendimin Peygamber (s.a.v.) in ashabından ilk Ģehid olacaklar arasında bulunacağımı sanıyorum. Resûlullah (s.a.v,) in zâtından baĢka, kendimden sonra, bana senden, daha aziz bir kimseyi (arkamda) bırakmıyorum. Üzerimde Ģüphe götürmez borç var. Onu öde. Ki kardeĢlerine hayır tavsiye et‖, dedi. Sabahladığımızda babam ilk Ģehid düsen kimse oldu. Ben, babamın kabrine, onunla beraber, diğer bir kimseyi de defnetmiĢ îdim. (Bir zaman) sonra onu, baĢkası ile birlikte (bir kabirde) bırakmaya gönlüm razı olmadı. (Vefatından) altı ay sonra onu kabrinden çıkardım. Ne göreyim! Kulağından baĢka vücudu kabre 145 koyduğum gündeki gibi sağlam duruyor. Onu tek baĢına baĢka bir kabre koydum‖. (Hayatus Sahabe M.Yusuf Kandehlevi). Hz. Ebu Bekir (r.a), vefat edeceği zaman, (Ya AiĢe, bir oğlum ile iki kızım sana emanettir) dedi. (Babacığım benim bir kızkardeĢim var. Öteki nerede) diye sorunca, (Hanımım hâmiledir) dedi. Vefatından sonra bir kızı doğdu. Hz. Ali (r.a), vefat edeceği zaman, (Tabutumu Arneyn‘e götürün, orada ıĢık saçan bir kaya görürsünüz. Beni oraya defnedin!) buyurdu. Öyle yaptılar, buyurduğu gibi buldular.( Necef-Irak Şevâhid) Hadis-i Ģerifte buyuruldu ki: (GeçmiĢ ümmetler içinde vukuundan önce bazı Ģeyleri haber veren keramet ehli zatlar vardı. Ümmetimden ise Ömer (r.a) onlardandır.)(Müslim) Hz. Osman(r.a), yanına gelen birine, ―Gözünde zina eseri var. Bir kadına bakmıĢsın buyurdu. O kimse, (Nereden bildin) dedi. Hz. Osman (r.a) da, Müminin firâsetinden korkun, o, Allahın nuru ile bakar. Hadis-i Ģerifini bildirdi.‖ (Buhârî) Evliya için korku yoktur. Hz. Ömer (r.a)‘in oğlu Abdullah (r.a), insanların yolunu kesen aslana, Derhal uzaklaĢ buyurunca, aslankuyruğunu sallayarak uzaklaĢtı. Ġbni Ömer (r.a) hazretleri, ―Resulullah (s.a.v) doğru söyledi‖ diyerek,‖ Allahtan korkandan her Ģey korkar)‖hadis-i Ģerifini bildirdi.‖ (Hâkim) Abdülgani Nablüsi (k.s) hazretleri buyurdu ki: ―Evliyalığı inkâr etmek, dinin bir hükmünü inkâr etmek gibi küfürdür. Evliya ve Peygamber, ne kadar yüksek olursa olsun kuldur. Hârika, keramet hâsıl olmasında, kulların hiç tesiri yoktur. Her Ģeyi yalnız Allah‘ü Teâlâ yaratmaktadır. Ancak Allah‘ü Teâlâ, Peygamberlerini ve evliyasını baĢka kullarından üstün tutmuĢ, baĢkalarına vermediği keramet ve mucize gibi harikaları, nimetleri bu zatlara ihsan etmiĢtir.‖(Hadika) Ġbrâhim Edhem (k.s) hazretlerine, gece gündüz ibâdet eden, vecde gelip kendinden geçen bir gençten bahsettiler. Gencin yanına gidip üç gün misâfir kaldı. Çok acâip hâller gördü. Gencin bu hâlinin Ģeytandan olup olmadığını öğrenmek istedi. Yediğine baktı. Helâlden değildi. Bu hâllerin Ģeytandan olduğunu anladı. Genci evine da'vet etti. Gence helâl yemek verdi. Gençteki eski aĢk ve gayret kalmadı. Ġbrâhim Edhem (k.s) hazretleri, gence:‖Sendeki hâller Ģeytandandı. 146 Helâl yiyince Ģeytan giremedi. Esâs hâlin meydana çıktı.‖ buyurdu. (Tezkiretül-evliyâ) Kerametler, sufiler tarafından ikiye ayrılmıĢtır: Keramet-i Kevni ve Keramet-i Hakiki. Keramet-i Hakiki; ilim, ahlâk, mârifet ile ilgili olağanüstü durumlardır Keramet-i Kevni'de örnek olarak: 1-KiĢi veya topluluğu tehlikeli bir durumdan kurtarma. 2-Masumları kurtarma. 3-Hayvanlarla konuĢma. 4-Cansız varlıkları buyruğuna alabilme. 5-BaĢka bir varlığa dönüĢme. 6-Maddeleri dönüĢtürebilme. 7-Birkaç yerde birden bulunabilme. 8-Uzaktaki olayları görebilme. 9-Öte dünyadan görüntü verebilme. 10-Ölülerle haberleĢme. 11-Peygamberlerle buluĢma. 12-Ölümden sonra vücudunu koruyabilme. 13-Kendi ölümünü bilebilme. Kerâmeti inkâr, büyük sapıklıktır. Çünkü kerâmet, Peygamberin mu'cizesinin devamıdır. Ancak, istidracı kerâmet sanmamalıdır! Mu'cize'den baĢka hârikulâde hâller, kerâmet, firâset, istidraç ve sihr adını alır. Velînin su üstünde yürümesi kerâmet, papazın su üstünde yürümesi sihr, fâsığınki ise istidraçtır. 147 ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN TEVATÜREN NAKLEDĠLEN KERAMETLERĠ Abdülkadir Geylani(k.s) hazretleri daha doğmadan, ilerde büyük bir zat olacağına dair alametler, iĢaretler görülmüĢtü. Mübarek babasına rüyasında Peygamber (s.a.v)Efendimiz; "Ey Ebu Salih! Allah‘ü Teâlâ bu gece sana kâmil, olgun ve derecesi yüksek bir erkek evlad ihsan etti. O benim oğlum ve sevdiğimdir. Evliya arasında derecesi yüksek olacak‖buyurdu. Doğduktan sonra yüksek halleri ile dikkatleri çekti. Ramazan-ı Ģerifte gün boyunca süt emmez, iftar olunca emerdi. Bu halini Ģu beytiile anlatır: Başlangıcım şöyleydi, dillerde öylenirdi Beşikteyken oruçtum, bunu herkes bilirdi. Doğduğu senenin Ramazan-ı Ģerif ayının sonunda havalar bulutlu geçmiĢti. Bunun için Ramazanın çıkıp çıkmadığında tereddüt edildi. Halk annesine çocuğun süt emip emmediğini sordular. Emmediğini öğrenince, Ramazanın henüz çıkmadığını anlayıp oruca devamettiler. Bir gün Abdülkadir Geylani (k.s) hazretlerine, "Bu işe başladığınızda, bu yola adım attığınızda, temeli ne üzerine attınız? Hangi ameli esas aldınız da böyle yüksek dereceye ulaştınız?"diye sordular. Buyurdu ki:"Temeli sıdk ve doğruluk üzerine attım. Asla yalan söylemedim. Yalanı kâğıda bile yazmadım ve hiç yalan düşünmedim. İçim ile dışımı bir yaptım. Bunun için işlerim hep rast gitti. Çocuk iken maksadım, niyetim, ilim öğrenmek, onunla amel etmek, öğrendiklerime göre yaşamaktı. Küçüklüğümde Arefe günü çift sürmek için tarlaya gittim bir öküzün kuyruğundan tutunup, arkasından gidiyordum. Hayvan dile geldi ve dönüp bana; "Sen bunun için yaratılmadın ve bununla emrolunmadın" dedi. Korktum, geri döndüm. Evimizin damına çıktım. Gözüme, hacılar gözüktü. Arafat'ta vakfeye durmuĢlardı. Anneme gidip; "Beni Allah‘ü Teâlânın yolunda bulundur. Ġzin ver, Bağdat'a gidip ilim öğreneyim. Salih zatları ve evliyayı bulup ziyaret edeyim" dedim. Annem sebebini sordu, gördüklerimi anlattım. Ağladı, kalkıp babamdan miras kalan seksen altının yarısını kardeĢime ayırdı. Kalanını bana verip, altınları elbisemin 148 koltuğunun altına dikti. Gitmeme izin verip, her ne olursa olsun doğruluk üzere olmamı söyleyip, benden söz aldı. "Haydi, Allah selamet versin oğlum. Allah‘ü Teâlâ için ayrıldım. Artık kıyamete kadar bir daha yüzünü göremem" dedi. Küçük bir kafile ile Bağdat'a gitmek üzere yola çıktım. Hemedan'ı geçince, altmıĢ atlı eĢkıya çıka geldi. Kafilemizi bastılar. Kervanı soydular. Ġçlerinden biri benim yanıma geldi. "Ey Çocuk! Senin de bir Ģeyin var mı?" diye sordu. "Kırk altınım var" dedim. "Nerededir?" dedi. "Koltuğumun altında dikili" dedim. Alay ediyorum zannetti. Beni bırakıp gitti. Bir baĢkası geldi, o da sordu. Fakat o da bırakıp gitti. Ġkisi birden reislerine gidip, bu durumu söylediler. Reisleri beni çağırttı. Bir yerde, kafileden aldıkları malları taksim ediyorlardı. Yanına gittim. "Altının var mı?" dedi. "Kırk altınım var" dedim. Elbisemin koltuk altını sökmelerini söyledi. Söküp, altınları çıkardılar. "Neden bunu söyledin?" dediler. "Annem, ne olursa olsun yalan söylemememi tembih etti. Doğruluktan ayrılmayacağıma söz verdim. Verdiğim sözde durmam lazım" dedim. EĢkıya reisi, ağlamaya baĢladı ve; "Bu kadar senedir ben, beni yaratıp, yetiĢtiren Rabbime verdiğim sözü bozuyorum" dedi. Bu piĢmanlığından sonra tevbe edip, haydutluğu bıraktığını söyledi. Yanındakiler de, "Ġnsanları soymakta, yol kesmede sen bizim reisimiz idin, Ģimdi tevbe etmekte de reisimiz ol" dediler. Sonra, hepsi tevbe ettiler. Kafileden aldıkları malları sahiplerine geri verdiler. Ġlk defa benim vesilemle tevbe edenler, bu altmıĢ kiĢidir." Bir gün, minberde oturmuş vaaz ediyordu. Birden süratle en son basamağa indi. Ayakta, elini elinin üstüne koyarak, mütevazı bir şekilde durdu. Bir müddet sonra minbere çıktı. Eski yerine oturdu ve vaazına devam etti. Oradakilerden birisi, ne oldu diye sual edince; "Ceddim Resulullahı (s.a.v) gördüm. Geldi ve minber önünde durdu. Hayâ edip, son basamağa indim. Kalkıp, gitmeye başlayınca, bana yerime oturmamı ve insanlara vaaz etmemi emretti, dedi. Sohbetlerinde bazen birkaç kiĢi coĢarak kendinden geçerdi. Haftada üç gün, cuma, salı ve pazartesi gecesi halka vaaz ederdi. Vaazında, âlim ve evliyadan zatlar da bulunur, hepsi büyük bir huzur içerisinde dinlerlerdi. Kırk sene böyle devam etti. Ders ve 149 fetva vermeye yirmi sekiz yaĢında baĢlamıĢ olup, bu hal altmıĢ yaĢına kadar devam etti. Huzurunda Kur'an-ı kerim tegannisiz gayet sade, tecvide riayetle okunurdu. Dört yüz âlim onun anlattıklarından notlar tutar, izdiham, kalabalık sebebiyle birbirlerinin sırtlarında yazarlardı. Sorulan suallere gayet açık ve doyurucu cevaplar verirdi. Derin ilim sahibi idi. Onüç çeĢit ilimde ders verirdi. Önce lazım olan din bilgilerini öğrenmeyi tavsiye ederdi. Cubbai ismindeki bir zat anlatır: Evliyanın hayatından ve sözlerinden bahseden arabi Hilyet-ül-Evliya kitabını birisinden dinlemiĢtim. Kalbim yumuĢadı ve halktan uzaklaĢıp yalnız ibadetle meĢgul olmak istedim. Gidip Abdülkadir Geylani'nin arkasında namaz kıldıktan sonra huzurunda oturdum. Bana bakıp; "Eğer inzivaya çekilmek istersen, önce ilim, sonra da yetiĢmiĢ ve yetiĢtirebilen rehber zatların, yani mürĢid-i kâmillerin huzurunda edep öğren. Daha sonra inzivaya, yalnız ibadete baĢla. Yoksa ibadet ederken dinde bilmediğin bir Ģeyi öğrenmek icap eder de, yerinden ayrılmak durumunda kalırsın"buyurdu. Bağdat'ın ileri gelen âlimleri, herbiri bir mesele sorup imtihan etmek için huzuruna gelip oturdular. Bu esnada Abdülkadir Geylani (k.s) hazretlerinin göğsünden ancak kalb gözü açık olanların görebildiği bir nur çıktı ve âlimlerin göğsünden geçip gitti. Âlimleri bir hal kaplayıp, Abdülkadir Geylani (k.s) hazretlerinin ayaklarına kapandılar. Bunun üzerine onları tek tek bağrına bastı ve Ģimdi suallerinizi sorun buyurdu. Her biri suallerini sorup, hemen cevabını aldı. Onlara; "Size ne oldu böyle?" denildiğinde; "Huzurunda oturduğumuzda, bütün bildiklerimizi unuttuk. Bizi bağrına basınca unuttuklarımızı tekrar hatırladık. Suallerimizi sorunca, öyle cevaplar aldık ki, hayrette kaldık" dediler. ġeyh Düneyri (k.s) diyorki: Bir gün Gavs‘ül Azam Sultan ġeyh Abdülkadir (k.s) kalabalık bir topluluğa vaaz ediyordu.ġiddetli bir rüzgâr esmeye baĢladı. O esnada birkaç tane dolangaç kuĢu vaaz meclisinin üzerinde uçuyordu. Meclisde hazır olanlardan bazı kimseler:‖Bu gün bu kuĢlara ne oluyor? Diye fısıldadılar. ġeyh Abdülkadir (k.s)yüzünü göğe kaldırdı.‖Ey rüzgâr!Dolangaçların baĢını bedenlerinden ayır! Bu emir üzerine 150 hemen dolangaçların kafaları bedenlerinden, ayrıldı. Her birisi bir tarafa düĢtü. ġeyh Seyyid Abdülkadir (k.s) Hazretleri sessiz ve sakince vaaz kürsüsünden indi.KuĢların bedenleriyle baĢlarını toplayıp bir araya getirdi.Sonra elini üzerlerine koyarak: ―BĠSMĠLLAHĠRRAHMANĠRRAHĠYM.‖Dedi.KuĢlar biiznillahi Teâlâ dirilip kalktılar ve havada bir müddet uçuĢtuktan sonra kaybolup gittiler. Gavs’ül Azam Sultan Şeyh Abdülkadir (k.s) Hazretleri bir gün ders verirken üzerine kocaman bir yılan düştü. Şeyhin etrafında bulunanlar korkup kaçtılar. Fakat Gavs‟ül Azam Abdülkadir (k.s) Hazretleri hiç istifini bozmadı. Yılan şeyhin eteğinden girdi, yakasından çıktı ve boynuna sarıldı. Bu esnada Gavs‟ül Azam Hazretleri hiç istifini bozmadan ve konuşmasını kesmeden vaazına devam etti. Sonunda yılan çekilip Seyyid Abdülkadir (k.s) Hazretlerinin huzurunda durdu. Ve Gavs‟ül Azam Hazretlerinden başka kimsenin anlayamayacagi bir lisanla şeyh hazretlerine hitap eder gibi bir seyler konuştu. Ve ayrılıp gitti. Yılanın neler konuştuğunu merak edenler Şeyh Hazretlerinden sual ettiler. Şeyh Hazretleri şöyle cevap verdi:”Yılan bana birçok velileri denediğini, fakat benim gibi cesur ve sebatlı birini göremediğini söyledi. Ben de ona:“Sen ancak bir hayvansın: Seni harekete getiren ancak kaza ve kaderdir, dedim dedi. Bağdat halkından biri ona gelerek; "Babamı rüyada azap içerisinde gördüm. Bana ġeyh Abdülkâdir'e git, bana dua etsin. Belki Allahü Teâlâ beni azaptan kurtarır." dedi. Bunun için sana geldim. Babama dua ediverin de azaptan kurtulsun." dedi. Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretleri sükût buyurdu. Bir Ģey söylemedi. O Ģahıs ikinci gece babasını rüyasında yeĢil bir cübbe içerisinde neĢeli neĢeli görünce hayret edip; "Baba, dün azap içindeydin, bugün ise neĢelisin. Sebebi nedir?" diye sordu. Babası; "ġeyh Abdülkâdir bana dua etti. Allah‘ü Teâlâ onun duası hürmetine beni azaptan kurtardı."dedi. Tabiplerin tedavi edemediği hastalar ona gelirler, duası bereketiyle Ģifa bulup giderlerdi. Bir defasında Halîfe Mustencid'in akrabasından karnı ĢiĢ bir hastayı getirdiler. Elini sürüp, dua ettiğinde Allahü Teâlâ‘nın izni ile iyileĢti. 151 Halk sıkıntıları olunca ona gelirdi. Bir seferinde Dicle Nehri taĢmıĢ, sular Bağdat sokaklarına kadar gelmiĢti. Herkes korku ile Abdülkâdir Geylanî (k.s) Hazretlerine baĢvurdu. Abdülkâdir Geylâni (k.s) Hazretleri oraya geldi. Bastonunu nehrin kenarına dikti."Daha ileri gitme!" dedi. Allah‘ü Teâlâ‘nın izni ile nehrin suyu o andan itibaren azalmaya baĢladı. Muhammed Ezher Ģöyle anlatır: Bir sene Allah‘ü Teâlâ‘dan devamlı bana evliyasından birini göstermesini istedim. Bir gece rüyamda Ġmâm-ı Ahmed bin Hanbel'in kabrini ziyaret ettim, orada birisi vardı. Ġçimden onun evliyadan biri olduğunu geçirdim. Uyanınca Ahmed bin Hanbel'in kabrine koĢtum. Rüyada gördüğüm zât orada duruyordu. Önümden geçip Dicle'ye doğru gitti. Ziyaretimi acele yapıp onu takip ettim. Dicle Nehrinin iki tarafı, bir adımlık mesafe oluncaya kadar yaklaĢtı ve adımını atarak geçiverdi. Sonra o zât medresesine gittiğinde rüyada ve uyanık iken gördüğü zatın Abdülkâdir Geylânî hazretleri olduğunu anladı. Gavs’ül-Azam, Medîne-i münevvereden Bağdad Dârüsselâma gelirken, yolda hırsızlardan birine rastladı. Hırsız soyacak adam arıyordu. Gavs‟ül-Azam ona; "Sen kimsin?" buyurdu. Hırsız; "Ben çölde yaşayanlardanım." dedi. Gavs‟ül-âzam ona, isminin mâsiyet, günah mürekkebi ile yazılmış olduğunu açıkladı. Hırsızın kalbinden, bu heybet ve azamet sâhibi kişinin Gavs‟ül-Azam olması muhtemeldir düşüncesi geçti. Hırsızın kalbinden geçeni kendisine söyledi ve "Evet, ben Abdülkâdir'im." buyurdu. Hırsız, derhal mübarek ayaklarına kapandı ve dilinden; "Ey Seyyid Abdülkâdir! Allah için bana bir ihsanda bulun!" sözleri çıktı. Gavs‟ül-Azam, hâline acıdı ve kalbinin düzeltilmesi için, Allah‟ü Teâlâ‟ya dua etti. Hitap geldi; "Ey Gavs‟ül-Azam, hırsızı doğru yola ulaştır. Onu sevgililer hidayetine irşat eyle, onu kutuplardan biri eyle!" Hırsız, eşsiz teveccühleri ile kutuplardan oldu. Yine on üç kiĢilik bir Hristiyan cemaati Müslüman olmayı kararlaĢtırdılar. Kimin yanında Müslüman olacaklarını düĢünürlerken sâhibini görmedikleri bir ses; "Bağdat‘a gidin. Abdülkâdir Geylânî (k.s) ismindeki zatın huzurunda Müslüman olun. Onun bereketiyle kalbinizde öyle bir iman nuru parlar ki, 152 baĢkasının yanında böyle olmaz."diyordu. Bu hâdiseler, Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretlerinin büyüklüğünü, derecesinin yüksekliğini göstermektedir. Yoksa Ġslamiyet‘te, Müslüman olmak için, müftüye, imama gitmek ve formaliteye ihtiyaç yoktur. Bir kimse kelime-i Ģehadeti söyleyip manasına inanınca Müslüman olur. Ali bin Yâkub(k.s) anlatır: Bir kere daha yanına gitmiĢtik. BaĢını eğip, murakabeye dalınca, ondan bir nurun yükseldiğini gördüm. Gözümden perde kalktı, melekleri, onların tesbihlerini ve kabirdekileri, onların hâllerini, derecelerini, tesbih ettiklerini gördüm. Her insanın alnındaki yazıları okumaya baĢladım. Hulâsa bana gaybî, gizli pek çok Ģey malûm oldu. Beni oraya götüren Hocam Ali bin Hîtî(k.s), aklıma bir Ģey olmasından korkuyorum deyince, göğsüme vurdu ve ondan sonra gördüklerimden dolayı hiç korkmadım. Ebü'l-Hacer Hâmid Hirânî anlatıyor: Bir gün Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretlerinin medresesine gittim ve huzurunda oturdum. Bana; "Ey Hâmid! Bir gün gelecek meliklerin, sultanların minderinde oturacaksın." buyurdu. Aradan epeyce zaman geçip, Hiran'a dönünce, Sultan Nûreddîn beni çağırıp yanına oturttu ve evkaf bakanı yaptı. O günden beri devamlı Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretlerinin o sözünü hatırlarım. Bir gün bir cemaatle terasta durup, Buhârâ tarafına dönerek, güzel bir koku aldı ve "Benim vefatımdan yüz elli yedi sene sonra, dünyaya Muhammedî meşrep birisi gelir, ismi Behâeddîn Muhammed Nakşibendî'dir. Bana mahsus nimetlere kavuşur." buyurdu ve dediği gibi oldu. Evliyanın büyüklerinden ve mürşid-i kâmillerin en meşhurlarından olan bu zât, Muhammed Behâeddîn-i Buhârî Nakşibend(k.s) hazretleri idi. Allah‘ü Teâlâ ona eĢyanın aslını, neden meydana geldiğini gösterirdi. Bir gün devlet ileri gelenlerinden birisi huzuruna gelmiĢti. Tesirli nasîhatlarını dinledikten sonra memnuniyetinden on kese altını ortaya koyup, bunlar senindir." dedi. Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretleri almak istemedi. Çok ısrar edince, içinden ikisini aldı ve sıktı. Elinin altından kan akmaya baĢladı. O Ģahsa; 153 "Bunları bana getirmekten hiç mi hayâ etmedin?" dedi. Onları helalden kazanmadığını göstermiĢ oldu. Her zaman gizli açık kerametleri görülürdü. Abdülkâdir Geylânî (k.s) hazretleri buyurur ki: "Kerametler ancak bir hayır, hikmet için gösterilir. Kerametini gizlemeyen dünyaya düĢkündür. Bana talebe olan yahut evlâdımdan ve halifelerime bağlı olup, keramet derecesine ulaĢıp, maksatsız keramet izhar edenin yüzü iki dünyada kara olur." Yine bir gün Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretleri, bir mahalleden geçerken bir müslümanla bir hıristiyanın münakaşa ettiklerini gördü. Sebebini sordu. Müslüman: “Bu hıristiyan, „Bizim peygamberimiz sizin peygamberinizden üstündür.‟ diyor, ben ise bizim peygamberimizin üstün olduğunu söylüyorum.” dedi. Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretleri, hıristiyana: “İsa (a.s)'ın, Hz. Muhammed (s.a.v) Efendimiz‟den üstün olduğunu hangi delille isbat ediyorsun?” buyurdu. Hıristiyan: “Bizim peygamberimiz ölüyü diriltirdi.” dedi. Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretleri: “Ben peygamber değilim, sadece Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v)'a uyan bir müslümanım. Eğer ölüyü diriltirsem, Peygamber Efendimiz (s.a.v)‟a inanır mısın?” buyurdu. Hıristiyan: “İnanırım.” dedi. Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri: “Bana harab olmuş, eski bir kabir göster ve Peygamberimizin (s.a.v) üstünlüğünü gör.” buyurdu. Eski bir kabir gösterdi. Abdülkâdir-i Geylânî Hazretleri(k.s), kabre döndü ve: “Allah'ın izni ile kalk.” buyurdu. Kabir açıldı ve ölü dirilmiş olarak kabirden çıktı. Hıristiyan bu kerameti görünce, Peygamberimizin (s.a.v) üstünlüğünü ikrar edip, Abdülkâdir Geylânî (k.s) Hazretleri‟nin, elinde müslüman oldu. Darda kalanlara Himmeti, Bir defasında Ģöyle buyurmuĢtur: ―Hallac-ı Mansur (k.s), yanıldı. Ne var ki, zamanında elinden tutacak kimse çıkmadı. Bana gelince, her yolda kalanı sırtıma alanım. ArkadaĢlarım, müridlerim, sevenlerim, ta kıyamete kadar, ne zaman darda kalsalar, ellerinden tutacağım. Her ne niyetle olursa olsun ismimizi anan ve kapımıza gelen herkese yardım elimiz uzanır. Ey Ģurada duran! Atım hızla 154 yol alır. Mızrağım mutlaka hedefe isabet eder. Kılıcım kından çıktı, hem de keskindir. Her an seni korumaktayım, ama sen gafilsin; anlayamazsın.‖ Muhammed NakĢibend (k.s)in Tasdiki, Manen aldığı selahiyet ve emirle birgün Bağdat‘ta zamanın kutbu (sahibüzzaman) olduğunu ve ayaklarının bütün evliyanın boynu üzerine olduğunu ilan etmiĢ ve bütün evliya da onun bu sözünü tasdik etmiĢlerdir. O‘nun bu üstün halini, makamını ve mertebesini anlayan, bilen ve tasdik eden ve Seyyid Abdülkadir Geylani‘den 150 yıl sonra dünyaya gelen ġah-ı NakĢıbend Efendimiz : ―Bütün evliyanın boynu üzerine olan Geylani‘nin ayağı benim gözümün nuru üzerine olsun,‖ diyerek mukabele etmiĢtir. Rivayete göre, birgün uzun bir süre hiç hareketsiz durduğunu gören ve bunun nedenini soran talebelerine Geylani Hazretleri, ―Velayet kokusu Buhara‘dan geliyor,‖ demiĢtir. Bahaüddin bin Muhammed El-Buhari Hazretleri Hacca giderken Hz. Pir‘in türbesini ziyaret etmiĢ; bu sırada manevi bir halle, Seyyid Abdülkadir Geylani Hazretlerinin elinin kalbine nakĢedildiğini ve kabz halinin çözüldüğünü gördüğünden kendisine ―ġah-ı NakĢibend‖ lakabı takılmıĢtır. Geylani‘nin feyz ve himmetinden istifade ederek ona olan minnettarlığını, muhabbetini izhar eden ġah-ı NakĢibend Efendimiz, bu hususu Ģu müstesna Ģiirinde dile getirir: “Her iki âlemin sultanı Şah Abdülkadir, Evladı Âdemin hakanı Şah Abdülkadir Arşın, Kürsi’nin, Kalem’in ayı hem güneşi, En büyük nurdan bir kalb nuru Şah Abdülkadir. Bu Ģiir mana büyüklerinin birbirini nasıl anladıklarını, birbirlerine nasıl muhabbet ettiklerini, nasıl yardımlaĢtıklarını ve manen nasıl tevhid sancağının taĢıyıcıları olduğunu gösteren bir ibret tablosudur. Bu tablo bize bu büyüklerin ardından yürüyenlerin, birbirlerini nasıl anlayıp muamele edecekleri hususunda bir anahtar hüviyetindedir. 155 Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri‘ne hayranlıklarını ve minnettarlıklarını anlata anlata bitiremeyen Hak âĢıklarından Yunus Emre (k.s) der ki: Seyyah olup şol âlemi ararsan, Abdülkadir gibi sultan bulunmaz. Ceddi Muhammeddir, eğer sorarsan, Abdülkadir gibi sultan bulunmaz. Hak yeri yaratıp göğü düzeli, Hoş nazar eylemiş ona. Ezeli, Evliyalar serçeşmesi, mana güzeli, Abdülkadir gibi sultan bulunmaz. Bir gün zamanın büyük velîleri, Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinin sohbet halkasında onun nasîhatlerini dinliyorlardı. Birden Fahr-i Kâinât Efendimiz‟in (s.a.v.) rûhâniyetleri tecellî ediyor ve buyuruyorlar ki: “Söyle ey Abdülkadir; senin ayakların bütün velîlerin omuzları üzerindedir!”Abdülkadir Geylânî (k.s) hazretleri, Resûlüllâh (s.a.v) Efendimiz‟in bu sözlerini orada bulunanlara aynen naklediyor. Onların da tamamı kabul edip; “Âlâ rakabetinâ ve alâ re‟sinâ (Senin ayakların, bizim omuzlarımız ve başımız üstündedir)” diyerek teslimiyetlerini gösteriyorlar. Hatta o anda huzûrda bulunmayan birçok velîye de ma‟nen haber veriliyor ve onlar da, “Ale‟r-re‟si ve‟l-ayn (Başımız-gözümüz üzerine)” diyerek, Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinin büyüklüğünü kabul ediyorlar. Ve yine o anda, Ümmü Übeyde kasabasında bulunan Rufâî pîri Seyyid Ahmed Rufâi (k.s) Hazretleri de, başını toprağa koyarak yanındakilere, “Abdülkadir şu anda Kavsiyet‟ini îlan etti; siz de onun büyüklüğünü kabul edin” diyor. Orada bulunan bütün velîler de, “Abdülkadir‟in ayakları, bizim omuzlarımızın üstündedir” diyerek, bu emre itâat edip boyun eğiyorlar. Tüccarın BaĢına Gelenler: Bağdatlı tüccarlardan biri ġam‘a ticarete gitmek isteyip, bunun kendisi hakkında hayırlı olup olmadığını öğrenmek için ġeyh Hammad‘a sormuĢtu. Gitmemesi gerektiği ve parasının alınıp, kendisinin de öldürüleceği söylendi. Bir de Abdülkadir Geylani‘ye 156 soran tüccar ―Git, sağ salim gidip geleceksin‖ cevabını aldı ve yola çıktı. DönüĢte tuvalet ihtiyacı için gittiği yerde, paralarını unuttu. Oradan ayrılıp bir mescide geldi ve uyudu. Rüyasında kendisine eĢkiya saldırıp paralarını aldılar. Uyandığında unuttuğu paralarını hatırladı ve gidip aldı. Bağdat‘a vardığında, ġeyh Hammad,―Önce Abdülkadir Hazretleri‘ni ziyaret et. Zira O, himmet ve dualarıyla, senin baĢına gelecek olan belayı ve Levh-i Mahfuz‘da yazılı bulunanları rüyada gerçekleĢtirdi‖dedi. Tüccar da Hammad Hazretleri‘nin dediğini yaptı ve Abdülkadir Hazretleri‘ne teĢekkür etti. Dünyayı Ne Yapmalı? ―Dünyayı ne yapmalı? Dünyalığı neylemeli?‖ diye soranlara ―O‘nu kalbinden çıkar, eline al. Böyle yap, artık dünyanın ve dünyalığın sana zararı olmaz,‖ diye cevap verirdi. Bazan da, malınmülkün su gibi olduğunu, gemi gibi üzerine binene yol aldıracağını, içine alanı ise helak edip batıracağını söylerdi. O, manevi bakımdan eĢi bulunmaz bir hazine olduğu gibi, maddi bakımdan da insanların en zengini idi. Fakat onun zenginliği hep fakirlerin, muhtaç ve yetimlerin yaralarını sarıyordu. Çünkü O, aynı zamanda insanların en cömertiydi. Üzerine hiç sinek konmamasının nedenini soran talebelerine Ģöyle demiĢti: ―Evlatlar, sinek, bal ve pekmez neredeyse oraya üĢüĢür. Benim üzerimde ne dünya pekmezi, ne de ahiret balının iĢareti vardır. ĠĢte bunun için üstümde sinek durmaz.‖ Bir keresinde kendisinden ihsan umarak gelen, doğduğu köyde çobanlık yapan bir çocukluk arkadaĢını, en güzel biçimde misafir ettikten sonra, giderken de ona en iyi cinsinden bir kısrak ve yüz altın vermesi üzerine, arkadaĢı Abdülkadir Geylani Hazretlerine kendini tutamayıp: ―Ya Abdülkadir! Bu koyunlar, bu çobanlık bana çoktur. ġu sarayın, köĢkler, dünya ve yıldızlar da sana azdır,‖ diyerek O‘nun cömertliği ve inceliği karĢısında hayranlığını dile getirmiĢtir. Yahudinin Müslüman oluĢu. Bir keresinde de Onun debdebe ve saltanatını kıskanan bir yahudinin gelip, ―Ya Gavs, sizin peygamberiniz ‗Dünya müminin cehennemi, inanmayanın ise cennetidir‘ diye buyurmuĢken, bir 157 senin Ģu ihtiĢamına bak, bir de benim Ģu sefil ve fakir halime bak. Bunu nasıl izah edersin?‖ demesi üzerine atından inip adama sağ kolundan cübbesinin yenine bakmasını söylemiĢtir. Adam orda Geylani‘nin cennetteki durumunu görüp hayranlık ve hayret içinde kalmıĢ ve Ģimdi Geylani Hazretlerinin cennete nisbetle cehennemde olduğunu söylemiĢtir. Abdülkadir Geylani Hazretlerinin sol kolundan bakan adam orda da cehennemdeki kendi durumunu görmüĢ, korku ve dehĢet içinde kalarak dünyanın cehennemdeki yere nisbetle kendisi için bir cennet olduğunu itiraf etmiĢ ve piĢmanlık içerisinde tövbe ederek Hz. Pir‘in huzurunda müslüman olmuĢtur. ġeyh San‟an‟ın baĢına gelenler: Bağdat yakınlarında bulunan meĢhur ġeyh San‟ân, Bir anlık gaflet ve gururuyla ―Ben de onun gibi büyüğüm, veliyim‖diyerek boyun eğmeyeceğini söylüyor. ĠĢte tam o anda, Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinin rûhaniyetleri tecellî ederek, ―Mademki bana boyun eğmiyorsun, öyleyse senin omuzun üzerinde domuzun ayakları olsun ve kâfir kızına boyun eğesin‖ diye aleyhinde duâ ediyor. Aradan fazlaca bir zaman geçmiyor; ġeyh San‗ân, Rum beldesine doğru yola çıkıyor. Bizans sınırları içerisine girdiğinde, bir kâfir kızına âĢık olup evlenme teklifinde bulunuyor. Rum kızı ona, ―Seninle evlenirim; ancak, benim dinime girip, babamın çiftliğinde en az bir sene domuzlarına bakmak Ģartıyla‖ diye karĢılık veriyor. ġeyh San‗an da, kıza kavuĢmak için buna râzı oluyor. Rum‘un çiftliğinde domuzları gütmeye baĢlıyor. Gün geliyor, Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinin dediği oluyor. Dîninden dönen Ģeyh, yeni yavrulayan domuzların yavrularını omuzlarında taĢıyor. Etrafındaki müridleri de, daha dîninden ayrıldığı ilk günden itibaren onu terkedip, melûl ve mahzûn bir Ģekilde geri dönüyorlar. ġeyhlerinin bu hâlini her yerde dile getiriyor ve bunun, Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinin büyüklüğünü kabul etmediğinden dolayı baĢına geldiğini de gayet iyi biliyorlardı. ġeyh San‗ân‘ın Mekke‘de velî bir dostu vardı. ArkadaĢının baĢına gelen hâdiseyi duymuĢ ve son derece üzülmüĢtü. Kendisini ziyarete gelen ġeyh San‗ân‘ın müridlerine, ―Siz, bu hâdiseden 158 dolayı, neden Ģeyhinizin etrafını terk ettiniz? Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerine gidip, Ģeyhinizin affı için yalvarsanız olmaz mı? ġimdi vakit kaybetmeden hemen gidiniz. Vaziyeti ona anlatınız. ġeyhinizin bağıĢlanması için yalvarınız‖dedi. Onlar da bu tavsiyeye uyarak derhal gidip, Gavs-ı A‗zâm‘dan, Ģeyhlerinin bağıĢlanmasını dilediler. Ayaklarına kapanarak gözyaĢı döktüler. Gavs-ı A‗zâm da, ―Hz. Allah (c.c) Ģeyhinizi, sizin yalvarmanız üzerine affetti. Gidin; Ģeyhinizin domuz güttiği çiftliğe varın; ona yakın bir mahalde, zikre baĢlayın... O sizin yanınıza gelecek‖ buyurdu. ġeyh San‗ân‘ın müridleri, Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinin dediği gibi yaptılar: Gidip Ģeyhin hizmet ettiği Rum‘un çiftliğini buldular. Ona yakın bir yerde, ―Lâ ilâhe illallâh‖ diyerek kelime-i tevhîd zikrine baĢladılar. Bunu duyan ġeyh‘in hemen aklı baĢına geldi; ne hallere düĢtüğünün farkına vardı ve derhal müridlerinin yanına koĢtu. Ġstiğfar edip, kelime-i Ģehâdet getirdi. Söylediği sözden, yaptığı iĢlerden piĢmanlık duyarak, ―Abdülkadir Geylânî‘ (k.s)nin ayakları benim omuzlarım üzerindedir‖dedi ve onlarla birlikte zikre baĢladı. San‗ân‘ın gittiğini gören Rum kızının da, aklı baĢından gitti ve derhal peĢine düĢüp, ―Mâdem ki bu zamana kadar sen bana hizmet ettin; Ģimdi ise ben senin dînine girip sana hizmet edeceğim‖ dedi. Ve hemen oracıkta kelime-i Ģehâdet getirerek Müslüman oldu; onunla evlenmeyi de Ģartsız kabul etti. (A.Gölpınarlı'Mantıku’t-Tayr terc. MEB, İst. 1990, s. 95-127) Keramet mucizenin devamı, Yani evliyanın kerameti enbiyanın mucizelerinin devamıdır. Bu ümmetin evliyasından hâsıl olan kerametler de Peygamber Efendimizin (s.a.v) mucizesidir. Buraya kadar olan vesikalardan da anlaĢılıyor ki, peygamberlerin mucizesi, evliyanın kerameti ve kâfirin de sihri büyüsü olur. (Falanca peygamber veya falanca velî, ölmüĢ tavuğu diriltti) demekle, o nebî veya velîye yaratıcılık isnat edilmiĢ olmuyor. Ölen Ģeyin diriltilmesi, yine Allahın izniyle oluyor. Sağ veya ölü bir velînin yardım etmesi de, yine Allahın izni ile oluyor. (Tezkiretül Evliya) Camdan bakan Kâfir: Abdülkadir Geylani (k.s) hazretleri halka halinde cemaatiyle cami‘de Allah‘u Zülcelali zikrederken ne yaptıklarını merak eden 159 bir kâfir cami‘nin camından içeriye bakar. Belki der:‖DıĢarda insanlara anlatacak bir açık bulurum‖.Ama zikirden baĢka birĢey göremez. Umutsuzca akĢam evine gider ve uykuya dalar. Rüyasında sorguya çekilip yaĢamının neticesi olarak cehenneme düĢmüĢtür. Zebaniler cehenneme götürürken birden Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretlerini görür. Geylani Hazretleri:‖ onun baĢını bize bırakın çünkü o bizim meclisimize baĢını soktu ‖der. Büyük bir korkuyla ve feryadla uyanır. Rüya olduğunu anlayınca biraz rahatlar. Buruk bir sevinç ile koĢturarak Geylani Hazretlerini bulmaya gider. Yolda karĢılaĢırlar. Adam tam konuĢmaya baĢlayacakken Geylani Hazretleri Ģöyle der;‖Eğer baĢını değil de vücudunu da soksaydın onu da kurtarırdık ‖der. Adam bu keramet karĢısında imana gelir. Müslüman olup kurtuluĢa erer. VahĢi aslan ve Ģeyh: Bağdat‘ta bir Ģeyh dağdan vahĢi bir aslan tutup üzerine biner, Müridleri arkasında Bağdat‘a ġeyh Abdulkâdir-i Geylanî (k.s) Hazretlerinin tekkesine gelir. Bütün millet hayretler içinde soruyorlar:‖Bu aslan ehli mi, vahĢi mi? Görenler: VahĢidir. Dağdan çağırdı, getirdi derler. Abdulkâdir-i Geylanî (k.s) Hazretleri:‖Buyur aziz müsafirim diye eve alıyor. ġeyhe herkes aslanı nasıl tuttuğunu soruyorlar. ġeyh de: ġöyle tuttum, bindim, geldim diye anlatır. Ya Abdulkadir: Benim atım yem ister. Hz.Pir:‖Senin atına cins at keserim, koyun, kuzu keserim. Üzülme aziz müsafirim, der. Hz. Pir devamlı tevazu, engin gönüllü davranıyor. ġeyh ise gösteriĢ, övünme, kibir, gurur içinde. O sırada. Hz. Pir‘in kapısında ufak bir köpek aslanın üzerine atılıp aslanı parçalıyor. Bu gürültüye ġeyh ile Abdulkâdir-i Geylanî (k.s) Hazretleri de geliyorlar. ġeyh aslanın parçalanmıĢ olduğunu görünce müridlerine:‖ Ne anladınız? Müridleri:‖ Bir Ģey anlamadık.‖ ġeyh: Ben çok Ģey anladım. Benim kapımda aslan olacağınıza Abdulkâdir-i Geylanî (k.s) Hazretlerinin kapısında bir köpek olun daha iyidir, der. Kendisi de ikaz olur, özür diler. ĠĢte ġeyhinki gösteriĢ, öğünme, kibir, gurur dolu. Allah (c.c)‘ın sevmediği haller. Hazreti Pir‘in ki ikaz dolu, düzeltmek ayıktırmak, gösteriĢ değil kaynayan kazanın kapak tutmadığı gibi kendiliğinden zuhur etme. 160 EĢrefoğlu Rumi (k.s) Hazretleri Ģöyle seslenir: Cem olmuş dervişleri Pirim Abdülkadirin. Yolunda sadıkları Pirim Abdülkadirin. Elim verdim eline Kurban olam yoluna, Canlar feda yoluna Pirim Abdülkadirin. Arısının balıyam Bahçesinin gülüyem, Bağının bülbülüyem Pirim Abdülkadirin. İnkâr eden ol eri Mürşid eder şeytanı, Aslı durur Geylani Pirim Abdülkadirin. Sana derem ey kişi kalpten çıkar teşvişi, Od‟a yanmaz dervişi Pirim Abdülkadirin. Evliyalar rehberi Hakk‟ın sırrı mazharı, Başında kudret gülü Pirim Abdülkadirin. Hak katında uludur iki cihanda doludur, Eşrefoğlu kuludur Pirim Abdülkadirin. Aşk ile ol aşk ile. Sıdk ile ol sıdk ile. Mabududur Halıkı Sultan Abdülkadirin. Âşık olan ülfete yırak demez Bağdata. Kadrin bilir ziyade Sultan Abdülkadirin. Devlet istersen devlet, izzet istersen izzet. Eşiğinde kıl hizmet Sultan Abdülkadirin. Eşrefoğlu Rumi dervişlerin mahremi Evliyalar hemdemi Sultan Abdülkadirin Abdulkadir Geylani (ks.)Hazretlerine intisablı,Seyyid Fehim Arvasi (k.s) Hazretleri talebeleriyle Van gölü kıyısında giderken gölde bulunan (Ahtamar) adasındaki ermeni kilisesinden bir papaz çıkarak su üstünde yürümeye baĢlar. Bunu gören talabelerden, birkaçının hatırına gelir ki, (Allah‘ın düĢmanı dediğimiz papaz, su üzerinde yürüyor da, Evliyanın büyüğü, Allah‘ü Teâlânın sevdiği, seçtiği kulu bildiğimiz, Seyyid hazretleri, acaba neden yürümeyip kıyıdan dolaĢıyor?) Seyyid Fehim hazretleri, bu düĢünceyi anlayıp, mübarek ayaklarındaki nalınları ellerine alıp, birbirlerine çarpar. Nalınlar birbirine çarptıkça papaz suya batar ve boğulur. Sonra, 161 böyle düĢünene dönerek, (O, sihir yaparak, su üstünde gidiyordu. Böylece, sizin imanınızı bozmak istiyordu. Nalınları çarpınca sihri bozularak battı. Müslümanlar sihir yapmaz. Allah‘ü Teâlâdan keramet istemekten de hayâ ederler) buyurdu. Kerametiyle, papazın sihrini bozdu. Evliya kerametini gizler, göstermek istemez; ama ihtiyaç duyulunca gösterir. Zaten Evliya durup dururken keramet göstermez. Bir ihtiyaç hissederse, o zaman elinde olmayarak da görülebilir. Valinin baĢına gelenler: Abdulkadir Geylânî (k.s) Hazretleri'ne bir müddet hizmette bulunmuĢ olan bir talebe bir ara zihninden bazı nefsi arzular geçirir, dünyevi isteklerde bulunur. Üstadının kendisini ihmal ettiğini, lâyık olduğu makama terfi ettirmediğini kabul eder. Bir gün yine medresenin mutfağında hem kabak soyup, hem de aynı düĢünce ve arzuları zihninden geçirirken Hindistan'dan bir hey'etin geldiğini duyar. Güya hey'et Abdulkadir Geylaniye (k.s) Ģöyle istirhamda bulunur: Efendi Hazretleri, valimiz vefat etti, bir vali gönderin, bizi idare etsin. Hazret-i Gavs hemen kendisini çağırır: ―Seni Hindistan'a vali olarak göndersem kabul eder misin? Ne demek efendim, siz emredersiniz de kabul etmez olur muyum? Ancak, çok mühim bir Ģartım var, o Ģarta ne dersin? Orada vali olarak bulunduğun müddetçe kazandığın dünyalığa ortak olacağım. Yarısı senin, yarısı da benim. Gelen hediyeleri böylece ikiye taksim edeceğiz. Hay hay efendim, dünya malının da sözü mü olur? Siz sadece fakiri vali olarak gönderin yeter. Gerisi konuĢmaya bile değmez. Tamam. Kazandığını ortadan bölmek Ģartıyla seni Hindistan'a vali olarak tayin ediyorum. Haydi, buyur, gelen hey'etle birlikte yola çık. Ve hey'etle birlikte gider, valilik makamına büyük bir zevkle oturur, derin arzularla iĢe baĢlar. Hem valilik maaĢı, hem de çevreden gönderilen çeĢitli hediyelerle kısa zamanda bir hayli zenginleĢir, hattâ odasının birini de hediyelere tahsis etmek zorunda kalır. Aradan bir müddet geçer. ġehre bir haber yayılır: Abdulkadir Geylâni (k.s) Hazretleri geliyormuĢ, vali beyi ziyaret edip dönecekmiĢ. Hemen Ģehrin dıĢına çıkar, üstadını karĢılar, evinde bir müddet misafir ettikten sonra dönüĢ zamanı gelir. Abdulkadir Geylânî (k.s) Hazretleri hazırlık yapmaya baĢlar. Bu sırada vaktiyle 162 yaptıkları anlaĢmayı hatırlatmak ister. Ama vali bey oralara hiç yaklaĢmaz. Nihayet Ģehrin kenarına çıkarlar. Ayrılmak üzere iken Abdulkadir Geylânî (k.s) Hazretleri hatırlatmaya mecbur olur: ―Vaktiyle seninle bir anlaĢma yapmıĢtık. Valiliğin sırasında ne kazanırsan yarısını bana verecektin. Bana açıkça bu hususta söz vermiĢtin. ġimdi o sözün gereği olan hakkımı almak üzere geldim. Ne kazandı isen söyle de hesap edip taksim edelim. Hisseme düĢeni alarak dönmüĢ olayım. Bu tekliften fevkalâde sıkılan vali, rahatsızlık emareleri göstermeye baĢlar. Hattâ bir ara itirazı da, inkârı da göze alarak Ģu karĢılığı verir: ―Ben böyle bir hak tanımıyorum. Hem halk bana hediye getirmiĢse bunda senin ne hissen olabilir? ÇalıĢan benim, kazanan benim. Abdulkadir Geylânî (k.s) Hazretleri kendisini vali olarak tayin edenin kim olduğunu düĢünmesini isteyince hava iyice kızıĢır. Derken Abdulkadir Geylâni (k.s) belindeki hançerini çeker. Bunu gören kızgın vali de fırsatı daha iyi değerlendirmek ister. O da belindeki hançerini çekip üstadının üzerine yürürken haykırır: Sen beni eskiden de parasız çalıĢtırmıĢtın. Seni Ģurada haklayayım da bir daha karĢıma çıkmayasın der ve hançerini Abdulkadir Geylâni'nin (k.s) göğsüne saplar. YumuĢak bir yere saplanan hançerin ucu mutfak setindeki kabağı delip de altındaki taĢa değince gözlerini açar. Bir de bakar ki, bıçak kabağın içine saplanmıĢ, altındaki taĢa geçmiĢ! Ne yaptığının muhasebe ve muhakemesini yaparken kapı açılır, tebessüm ederek içeri giren Abdulkadir Geylânî (k.s) Ģöyle konuĢur: ―Evlâdım, biz kimsenin hakkını ihmal etmeyiz; kimseye de hak etmediğini vermeyeceğimiz gibi. Sen önce düĢündüğün Ģeye lâyık olduğunu fiilen göstereceksin. Biz de sende gördüğümüze göre hükmedeceğiz. ġu anda senin lâyıkın bulunduğun halinden baĢkası değildir. Ama sen bunu bilmiyordun. Biz ise biliyorduk. Bunu sana da bildirmek zorunda kaldık. Seni sana tanıttık ki, hakkımızda sûi zandan kurtulasın. Sakın bunun için bize kızmayasın. Kasdımız yine sana iyilik etmektir! Talebe mahçub, Abdulkadir Geylânî (k.s) Hazretleri mahzun, ortalıkta sessizlik. Nefis muhasebesi. Zaman içinde zaman. Mekân içinde mekân. 163 MANEVÎ EVLÂD Muhyiddîn-i Arabî (k.s) Hazretlerinin peder-i âlîlerinden rivâyet olunur ki: Cenâb-ı Hak bu zata her türlü nimet ve devlet ihsan buyurduğu halde kendisine vâris olacak bir erkek evlâdı olmadığına çok müteessir olduğu için diyâr-ı Mağrib‘de birçok meĢâyih-i kirâmın himmetlerine ilticâ eylemiĢ, maalesef hiçbir zatdan derdine derman olacağına dair müjdeye mazhar olamamıĢ. Çok zamanlar evlâd hasret ve hayaliyle kalbi rahatsız olan bu zata günün birinde bir meczûb-u ilahi rastgelir ve ona der ki:―Sana himmet ve inâyet, derdine derman ancak Hz. Gavs-ı A‘zam Abdülkadir Efendimiz‘den olacaktır. Hemen Bağdat‘a git, Cenâb-ı Gavs‘a iltica eyle. Zira Ģimdi sahib-i tasarruf, O Zat-ı Celîlü‘ĢĢân‘dır. Senin muradını Cenâb-ı Hak, O Zat‘ın delâlet-i âliyesine ihsan buyuracaktır.‖ ġeyh Ali bu müjdeyi alır almaz derhal Bağdat‘a sefer eder ve Ģehre girince doğruca Cenâb-ı Seyyid Sultân‘ın huzuruna varıp el öper ve kendisi hiçbir Ģey söylemeden Hz. Pîr kendisine der ki:―Senin için erkek evlâd mukadder değildir. Biz nereden sana erkek evlâdı bulup verebiliriz?‖ ġeyh Ali bu kelâmı iĢitince Hz. Pîr‘den Ģöyle niyazda bulunur:―Sultânım! Nasîbimde erkek evlâdı olmadığını biliyorum. Fakat Zat-ı keremkârilerinin Hakk‘ın izniyle her Ģeye kaadir olduğunu ve bana bir evlâd vermek kudretinde bulunduğunu da biliyorum. Binâen‘aleyh, Gavsiyyet penâhîlerine iltica eden benim gibi âciz bir insanın lütuftan mahrum edilmeyeceği kanaatindeyim. Herhalde taraf-ı ilahiden bana çok hayırlı bir evlâd ihsân edilmesini sizin kereminizden istirham eylerim. Zira dergâh-ı mahbûbân-ı ilahiye müracâat edenler, me‘yus olarak geri dönmezler.‖ Cenâb-ı Gavs-ı A‘zam bu ihlâslı adamın hatırını memnun etmek için:―Yâ ġeyh Ali! Sulbümde bâkî kalan son evlâdımı kudret-i ilahiyye ile sana i‘tâ eyledim,‖ deyince, ġeyh Ali çok memnun kalarak, memleketi olan Mağrib Ģehrine döner. Bu manevî esrâr-ı ilahi ile Cenâb-ı Hak da hikmetle tecellîsini izhar buyurur. Bir müddet sonra ġeyhü‘Ģ-Ģüyûh (ġeyhlerin Ģeyhi) Muhyiddîn-i Arabî Hazretleri, anası karnına nüzûl ve tulû edip kemâle geldikten sonra, bu Ģehâdet âleminde insanlara nice faydalı eser neĢretmiĢlerdir ki, mesela bunlardan ―Füsus ül Hikem‖ ―Fütuhât-ı Mekkiyye‖ gibi pekçok eserlerinden sonraki irfan ehli feyze mazhar olmuĢlardır. 164 Özetle bu Ġslam ümmeti içinde Cenâb-ı Hak iki Muhyiddin yaratmıĢtır ki, biri peder-i manevî Gavs-ı A‘zam Seyyid Sultan Muhyiddin Abdülkadir-i Geylani (k.s), diğeri de O‘nun manevî evlâdı olan Kutbü‘l-Aktâb Muhyiddin-i Arabî (k.s) Hazretleridir. Bu iki Zat‘ın evliyaullah arasında kadir ve kıymetleri pek yüce ve mukaddesdir. Allah onlardan razı olsun. Muhyiddin-i Arabî, Fütuhat-ı Mekkiyye adlı eserinde, Abdülkadir Geylani‘nin duası bereketi ile dünyaya geldigini anlatır ve söyle der:―Hz.Abdülkadir Geylani (k.s) , Babamı kendisine yaklastırıp bir müddet sırt sırta vererek oturmus, sonra da ―Vehhab olan Cenab-ı Hak, bizim sülbümüzden gelecek bir evladı size bahĢeyledi‖ buyurmustur. Gavs‘ül A‘zam Sah Abdülkadir Geylani (k.s) , kendisine, cennetten çıkarılıp giydirilen hırkanın, Hz. Muhyiddin‘e verilmesini vasiyet buyurmuĢlar, Hırka kendisine teslim edilince, Hz. Muhyiddin , ‖ bu hırkada cennet kokusu vardır‖ demistir. O da hırkayı Sadreddin-i Koneviye hediye etmiĢtir. Hz. Muhyiddin, Fütühat-ı Mekkiyye‘de ―Gavslık makamının sahibi ġeyhimiz Bagdat‘lı Abdülkadir Geylani idi. O diğer mahlûklar üzerine gerçekten güç ve kuvvet sahibi idi. Onun Ģanı ve yüce menkabeleri meĢhurdur‖ buyurmuĢtur. (Arabî, M,“Futuhatül Mekkiyye”, Darul Kütübil; ilmiye, 9 cilt, 1999, Beyrut Vassaf , ., “Sefinetül Evliya”, Süleymaniye Yazma Bagıslar, 2305-2309, c.1) Bağdatta Dul bir kadın Altı öksüz çocuğu ve bir de ihtiyar ana. Kadın geçimi sağlamak üzere, hafta boyu el emeği verir, göz nuru döker iplik eğirir, pazara çıkar ve anası ile çocuklarının rızkını temin etmeye çalıĢırdı. Vakti tamam olunca bu dul kadın vefat eder, çocukların bakımı ise ihtiyar kadına kalır. Kadın pazara her hafta çıkamıyor, ip eğiriyordu. Bir zaman baktıki altıyüz dirhem kadar ip eğirmiĢti, pazara götürmeye karar verdi. ―Ya Rabbi! Bu öksüzlerin, yetimlerin rızkını ver, diyerek sabah erkenden pazarın yolunu tuttu. Yolda giderken ġeyh Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin evinin önünden geçiyordu. Onu görünce durakladı. ġeyh mürüdleriyle sabah namazından çıkmıĢtı, yaĢlı kadını 165 görünce duraklayarak: ― HoĢ geldin bacı, nereye gidiyorsun? Bir miktar ipliğim var, pazara götürüp satacağım. Ver bakalım. Benden altıyüz dirhem ip isteniyor, bunu ver de ben satayım. Memnuniyetle, lütuf buyurmuĢ olursunuz, efendim dedi ve ipi verdi. Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri eline aldığı ipi Ģaka yollu mescidin damına atınca hemen nereden geldiği belli olmayan büyük bir kuĢ gelip, ipi kapıp gider. Kadın bu nebiçim Ģaka diye kendi kendine söylenmeye baĢlayınca, müritler kadına itiraz etmemesi için iĢaret ettiler, kadında daha fazla bir Ģey demedi. Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri kadına dönerek. ―Hatun canını sıkma, ipliği satmaya gönderdim, parası gelsin ne kadar ettiyse alırsın. Pekâlâ, diyerek gider, ertesi gün gelir. Ġplik satıldımı? Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri: ―Ġplik satıldı, fakat parası henüz gelmedi. Bir hafta kadar bir zaman içinde gelir. Kadın bir hafta sonra gelir, para henüz gelmemiĢtir, kadına: ―Yarın gel, paranı al. Kadın, pazara niye gitmedim, Ģimdi param elimde olurdu hayıflana hayıflana evine gitmek üzere iken, Mürütler:‖ Bir gün daha sabret bakalım mevla ne gösterecek, derken bu iĢin sade bir Ģaka olmadığının farkında idiler. Ertesi gün oldu. Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin huzuruna o ana kadar görülmeyen bir heyet geldi. Bin altın takdim ettiler. Müritler heyete bu kadar paranın ne olduğunu, niçin ġeyhe takdim ettiklerini sordular. Gelenler tüccar olduklarını belirterek: ― Altınlar Hazreti ġeyhindir. Denizde yolculuk yaparken fırtına sebebiyle geminin yelkeni delindi, yol alamaz olduk, denizin ortasında kalacaktık. Kaptana bir çaresi yok mu diye sorduğumuzda:‖ Altıyüz dirhem ip olsa geminin yelkenini onarır, yolumuza devam ederdik ama Ģu anda nerede bulacağız, dedi. Biz ellerimizi kaldırarak Allah‘a dua ettik ve duamızda: ―Ya Sultanul Arifin bize altıyüz dirhem kadar ip gönder, sana bin altın vereceğiz diye yalvardık. Bir de baktık ki, bir kuĢ gelip altıyüz dirhem ipliği geminin güvertesine bırakıp uçtu gitti. ġimdi o adağımızı yerine getirdik, dediler. Tüccarlar ayrıldıktan bir müddet sonra, ihtiyar kadın gelip sordu. ― Para geldi mi efendim? ġeyh bin altını kadına verirken : ‖ Benim satıĢım seninki kadar kârlı 166 olmuĢmu? Kadın bir anda zengin olmuĢtu. Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri´ne teĢekkür ederek huzurdan ayrıldı. Üç arkadaĢ: Ibn-i Hacer-i Mekkî (k.s) Hazretlerinin Fetâvâ-i Hadîsiyye isimli eserinde anlatıldığına göre, Ebû Saîd Abdullah, Ibn-üs-Sakkâ ve Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî ilim ögrenmek için Bagdat‘a geldiler. Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri o zaman çok gençti. Hâce Yûsuf-i Hemedânî (k.s) Hazretlerinin, Nizâmiyye Medresesinde vâz ettigini duymuĢlardi. Bunlar, onu ziyâret etmeye karar verdiler. Ibn-üsSakkâ;―Ona bir soru soracagim ki cevâbını veremeyecek.‖ dedi. Ebû Saîd Abdullah; ―Ben de bir soru soracağım. Bakalım cevap verebilecek mi?‖ dedi. Küçük yaĢına ragmen büyük bir edeb timsâli olan Abdulkadir Geylani (k.s) de ―Allah korusun. Ben nasıl soru sorarım. Sâdece huzûrunda beklerim, onu görmekle Ģereflenir, bereketlenirim‖ dedi. Nihâyet Yûsuf-i Hemedânî (k.s) Hazretlerinin bulundugu yere vardılar. O anda orada yoktu. Bir saat kadar sonra geldi. Ibn-üsSakkâ‘ya dönerek;―Yazıklar olsun sana, ey Ibn-üs-Sakkâ! Demek bana, cevâbını bilemeyeceğim suâl soracaksın ha! Senin sormak istediğin suâl Ģudur. Cevâbı da Ģöyledir. Ben görüyorum ki, senden küfür kokusu geliyor.‖ buyurdu. Sonra Ebû Saîd Abdullah‘a dönerek; ―Sen de bana bir suâl soracaksın ve bakacaksın ki, ben o suâlin cevâbını nasıl vereceğim. Senin sormaya niyet ettigin suâl Ģudur ve cevâbı da Ģöyledir. Fakat sen de edebe riâyet etmedigin için, ömrün hüzün ile geçecek.‖ buyurdu. Sonra Abdulkadir Geylani (k.s)‘ye döndü. Ona yaklaĢarak;―Ey Abdülkâdir! Bu edebinin güzelliği ile Allah‘ü Teâlâyı ve Resûlü (s.a.v)´nü râzı ettin. Ben senin Bağdat‘ta bir kürsîde oturduğunu, çok yüksek bilgiler anlattığını ve―Benim ayağım, bütün evliyânın boyunları üzerindedir.‖ dediğini sanki görüyor gibiyim ve ben, yine senin vaktindeki bütün evliyâyı, senin onlara olan yüksekliğin karĢısında boyunlarını eğmiĢ hâlde olduklarını görüyor 167 gibiyim.‖ buyurdu ve sonra gözden kayboldu. Kendisini bir daha göremediler. Aradan uzun seneler geçti. Hakîkaten Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri yetiĢti. Zamânında bulunan evliyânin en üstünü, baĢ tâcı oldu. Öyle yüksek derece ve makamlara kavuĢtu ki, insanlardan ve yüksek zâtlardan herkes gelerek, mübârek sohbetlerinden istifâde ederlerdi. Bir gün yüksek bir kürsîde oturuyor vâz ediyordu. Buyurdu ki:―Benim ayağım, bütün evliyânin boyunlari üzerindedir.‖ Zamânında bulunan bütün evliyâ, onun kendilerinden çok yüksek oldugunu bilirler ve üstünlüğü karĢısında boyunları eğri olurdu. Bunlar meydana çıktıkça, Hâce Yûsuf-i Hemedânî (k.s) Hazretlerinin senelerce önce kerâmet olarak haber verdigi hâller anlaĢılıyordu. Ibn-üs-Sakkâ‘ya gelince, o Yûsuf-i Hemedânî ile aralarında geçen o hâdiseden sonra, Ģer'î ilimlerle meĢgûl oldu. Çok güzel konuĢurdu, Ģöhreti zamânın sultânına ulaĢtı. O da bunu elçi olarak Bizans‘a gönderdi. Hiristiyanlar buna çok alâka gösterdiler. Nihâyet, onların yalanlarına aldanarak hiristiyan oldu. Bu hâdiseyi anlatan zât diyor ki:―Bir gün onu gördüm. Hastaydı. Ölmek üzereydi. Ben yüzünü kibleye döndürdüm. O baĢka tarafa çevirdi. Tekrar kıbleye döndürdüm. O tekrar baĢka tarafa çevirdi ve böylece öldü.‖ Ebû Saîd Abdullah da diyor ki: ―Ben ġam‘a geldim. Bâzı vazifelerde bulundum. ÇeĢitli sıkıntılar ile hayâtım geçti. Yûsuf-i Hemedânî (k.s) Hazretlerinin, her üçümüz hakkında da söyledigi aynen meydana geldi.‖El-Mesrevü‘r-Revî kitâbının sâhibi olan Cemâleddîn Muhammed bin Ebî Bekr el-Hadramî es-ġafiî diyor ki:―Bu menkibe, rivâyet edenlerin çokluğu sebebiyle lafızları değiĢik olsa bile, mânâ yönünden tevâtür hâlini almıĢ bir menkibedir. Allah‘ü Teâlânın evliyâsını inkâr etmeye cüret edenler, neûzü billâh, Ibn-üsSakkâ‘nın durumuna düĢmekten çok korkmalıdır. Ilminin ve amelinin çok olmasına rağmen, Ibn-üs-Sakkâ‘nın, sonunda böyle sonsuz bir felâkete düĢmesinin sebebinin, evliyâ hakkında edebsizlik yapması oldugu Behcet-ül-Musannife‘de Abdülkâdir-i Geylânî (k.s) Hazretlerinin menkibeleri anlatılırken zikredilmektedir. 168 O zamandan bu yana asırlar asırları kovalamıĢ, ama Seyyid Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin güneĢi hep aynı kalmıĢtır. O güneĢ ki, hala ötelerin ötesine ulaĢtıracak engin ufuklar çiziyor. O, Ebu Muhammed, Kutbu‘r Rabbani, insanların ve cinlerin rehberi olan Seyyid Sultan Abdülkadir Geylani‘dir. Tam sekiz asırdan fazladır insanların sığınağı, darda kalmıĢların yardımına yetiĢici olmaya devam etmiĢtir. O batmayan güneĢtir. Menkıbe ve kerametleri sayılamayacak kadar çoktur. Hiçbir velide ondaki kadar çok keramet görülmemiĢtir. Büyük tasarruf sahibi olan Gavs‘ul-Azam Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin vefadından sonrada, hayatta olduğu gibi tasarruf ve kerametleri devam etmektedir. Evliyanın kerameti, nice kimselerin gafletten uyanmasına, hidayete kavuĢmasına vesile olmuĢtur. Evliyanın kerametlerini anlatan çok kitap yazılmıĢtır. Hilye-tül-Evliya, ReĢehat, Tezkiret-ül Evliya ve Cami‘u keramat-il-Evliya bunlardan birkaçıdır. Abdülkadir Geylani Hazretleri‟nin (k.s)Tayy-i Mekânı Nasıldı? Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri bir gün camide vaaz ediyordu. Ġçerisi oldukça kalabalıktı ve dıĢarı çıkmak imkânsızdı. Bu sırada ön saflarda oturan derviĢlerden birinin haceti geldi. Hazret‘in mübarek yüzüne baktı. Abdülkadir Geylani Hazretleri (k.s) onun bu halini anladığı için bir minberde gözükmek gibi oldu ve elini uzatarak o derviĢi alıp cami duvarından dıĢarı attı. DerviĢ kendisini bir sahrada buldu. Orada büyük bir ağaç ve bir pınar vardı. DerviĢ bu ağacın siperinde def-i hacetini yaptıktan sonra pınardan abdest aldı ve tekrar mescide girmek istedi. Ama ortalıkta mescit olmadığı gibi, tamamen yabancı bir yerdeydi. O sırada uzaktan birisi geliyordu Adam yanına gelince aralarında Ģu konuĢma geçti: - Nerelisin? - Bağdat‘ta Abdülkadir Geylani Hazretleri‘nin derviĢlerinden biriyim. 169 - Ne diyorsun sen? Burası yağız bir atla Bağdat‘a tam iki yıllık mesafededir. - Ya ben ne yapacağım? - Sen bir kenara çekil. Seni buraya kim getirmiĢse elbette geri aldırır. Böylece derviĢ tevekkül edip beklemeye baĢladı. Tam bu sırada Sultan Abdülkadir Geylani Hazretleri (k.s) minberden kolunu uzatıp derviĢi oradan aldı ve eski yerine koydu. Ama bu halden derviĢten baĢkasının haberi olmadı. Herkes O‘nun kendileri gibi saatlerden beri yerinde oturduğunu sanıyordu. ĠĢte Hazret-i Sultan Abdülkadir Geylani (k.s)‘nin tayy-i mekanı böyle idi..(Müzekki’n-Nüfûs / Eşrefoğlu Rûmî (k.s) On Yıllık ĠĢin Bir Anda Olması Abdülkadir Geylani (k.s)Hazretleri zamanında kendisini beğenmiĢ bir bilgin vardı Hazret ‘in sultanlığını inkâr eder, hatta bazen O‘na zemmettiği dahi olurdu. Bir gün Hazret‘ in devamlı geldiği mescide uğradı Maksadı O‘na biraz sataĢmak ve çat pat sorular sormaktı. Biraz sonra Hazret de mescide geldiler Ġçeride çok sayıda aziz de vardı Bir ara bilgin Hazret‘e dönerek: - ―ġeyhim, mürĢit olanlar, zamanı kendilerine tâbi ederek döndürürler ve yıllarca yapılması mümkün olmayan Ģeyleri birkaç saat içinde yaparlarmıĢ, doğru mu bu?‖ diye sordu. Hazret Ģu cevabı verdi: - ―Allah‘u Teâlâ (c.c) derviĢlere öyle bir kuvvet verir ki, on, on beĢ yılda yapılacak Ģeyleri bir saatte yaparlar.‖ - ―Ben bu görüĢte değilim. Zamanı kendinize döndürüp, on, on beĢ yılda yapılacak Ģeyi bir saat gibi kısa bir zamanda yapmanızı kabul edemem. Bu ancak Allah (c.c)‘a mahsus bir Ģeydir.‖ - ―Allah (c.c)‘ın kendilerine tasarruf kuvveti verdiği kulları ne isterlerse yaparlar, kimse de onlara mani olamaz.‖ KonuĢma böyle devam ederken cuma namazının vakti de gelmiĢti. ġeyhe seccade çıkardılar. Abdülkadir Geylani Hazretleri (k.s) ayağa kalktı ve seccadeyi bilginin taĢımasını emretti. Bilgin seccadeyi 170 omuzuna atarak abdest almak için Ģadırvana doğru yürüdü. Seccadeyi Ģadırvanın kazığına asarak abdest almak için abdest almak için elini suya soktu. Ve iĢte o anda kendisini çarĢıda bir çilingir dükkânının önünde buldu. BaĢladı çilingirin çalıĢmasını seyretmeye. Bu iĢ o kadar hoĢuna gitmiĢti ki, bir müddet sonra dayanamayıp çilingirden bu mesleği kendisine de öğretmesini istedi. Çilingir bilgine Ģöyle bir baktı ve onun âlim bir zat olduğunu fark edince, ―Sen âlim bir zatsın, bu meslek senin neyine gerekir?‖ dediyse de, sanat öğrenmenin hoĢuna gittiğini, bunun bilginliğine bir zarar vermeyeceğini, aksine çalıĢıp alnının teriyle ekmeğini kazanmak istediğini, diğer yandan alimliğini devam ettireceğini belirtti. Bunun üzerine komĢu ustalar da gelerek bilgini çilingir ustaya çırak yapıverdiler ve böylece bilgin tam dört yıl ustaya çıraklık etti. Ama iĢ hoĢuna gittiği için dört yıl daha çıraklık yaptı. Bu müddet sonunda ustası vefat etmiĢti. Bilgin, ustasının karısıyla evlendi ve ondan iki çocuğu oldu. Zamanla çocuklarından birini mektebe verdi. Diğer küçük olduğu için evde kaldı. Yine bir gün sabah erkenden gidip dükkânı açtı ve ateĢini yaktı. Elini aletlerine uzattığı zaman, kendisini yine o Ģadırvanın yanında abdest alır vaziyette gördü. Baktı kazığa astığı seccade yerinde duruyor. Abdülkadir Geylani Hazretleri (k.s) ve diğer azizler de çevresinde. Ne yapacağını ĢaĢırmıĢtı. Hemen seccadeyi eline alarak o sırada mescide girmek üzere olan Abdülkadir Geylani Hazretlerinin (k.s) peĢinden koĢtu. Ġçeri girip seccadeyi yaydı ve Hazret‘in önünde el bağladı. Ama Hazret kendisini bırakmadı ve beraber iki rekât tahiyyetü‘l mescid namazı kıldılar. Namazdan sonra Abdülkadir Geylani (k.s) kendisine dönüp: -―Nasıl, hâlâ inkâr ediyor musun?‖ diye sordu. - ―Sultanım! Abdest almak üzere sizden ayrıldım. Ama bu arada Ģöyle bir Ģey oldu… Bilmiyorum bunlar hayal midir, gerçek midir, yoksa rüya mı? Ama size iĢin doğrusunu söyleyeyim, gönlüm hanımımda ve çocuklarımda kaldı. Onları özledim.‖ 171 Abdülkadir Geylani (k.s) sordu:- Bu hal olalı kaç yıl oldu dersin? - Bence bir on yıl olmuĢtur. - Öğrendiğin çilingirliği Ģimdi de yapabilir misin? - ĠĢte ellerim Ģahittir, her halde yapabilirim. - Ġyi bilesin ki, bu ne hayaldir, ne de rüya. Tamamen vâkıa. Namazı kılalım, mescitten çıktıktan sonra adam gönderir karını ve çocuklarını getiririz. Böylece hep birlikte cuma namazı kılındı. Mescitten çıktıktan sonra o Ģehre mektup yazdılar ve bilginin karısı ile çocuklarını getirttiler. Böylece inkârcı bilgin Abdulkadir Geylani Hazretlerinin (k.s) elini öptü ve ölünceye kadar da O‘nun hizmetinden ayrılmadı. ĠĢte MürĢid-i kâmilin zamanı öldürmesi böyle olur..(Müzekki’nNüfûs / Eşrefoğlu Rûmî (k.s) BÜYÜK ÂLĠMLER ALLAH DOSTLARI ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAKKINDA ġUNLARI DĠLE GETĠRĠYORLAR Abdülkadir-i Geylani (k.s) Hazretlerinin tarikatı, seyr-u süluk eğitimi hakkında kendi zamanında ve sonraki zamanlarda pek çok tasavvuf büyüğü görüĢ belirtmiĢtir... Bunlardan birkaçını sunuyoruz. Beka b. Batu (k.s)(v.1151) Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri‘nin tarikati, söz ile fiili, nefis ile kalbi birleĢtirmek, samimiyet ve teslimiyeti kucaklamak, Kitab ve sünneti her yerde, her an, her saniye ve her nefes hâkim kılmak, Allah-ü Teâlâ ile sabit olmaktır. Adiyy b.Müsafirel-Hakkâri (k.s)(v.1161): Geylani Hazretleri‘nin tarikatı, kalbin ve ruhun muvakatiyle birlikte kaderin hükümleri altında nefsi kurutmak yani onu ilahi hükümlere uyar hale getirmek, Batın ile zahiri birleĢtirmek ve nefsin kötü sıfatlarından sıyırarak gaybda ve huzurda, faydada ve 172 zararda, yakınlıkta ve uzaklıkta Hakk‘ın rızasını gözetir dereceye ulaĢmaktır. Ebu Said Ali el-Kaylevi (k.s) (v.1161): Abdülkadir-i Geylani (k.s) Hazretlerinin kuvveti Allah‘tan, Allah için ve Allah iledir. KarĢıtlarının gücü O‘nun gücü karĢısında çok zayıf kalır. O‘na sarılmak suretiyle, kopması mümkün olmayan tarikat ipine bağlananlar pek çoktur. Allah-ü Teâlâ O‘nu hakikatteki tetkiki sebebiyle çok kıymetli bir makama yükseltmiĢtir. Ebu‟l Hasan Ali b.el Heyti (k.s)(v.1161): O‘nun tarikati tefviz (her Ģeyi, Allah‘a havale etme), muvafakat (kadere rıza gösterme ve uyma), teberra (Hakk‘ın sevmediklerinden uzaklaĢma) idi. Ubudiyyet makamında kaim olan bir sır ile ubudiyet durağında hazır bulunarak kalbi masivadan arındırma, Hakk‘ı Ģanına yakıĢmayan vasıflardan tenzih etme, Abdülkadir-i Geylani Hazretlerinin tarikatinin özelliklerindendi. O; Rububiyyetin istediği istikamette bir kulluğa sahipti. O;tefrikadan uzak bir kuldu. Ebu Amr Osman b. Merzuk el KureĢi (k.s)(v.1161): O (k.s) ġeyhimiz, imamımız ve efendimizdir. O ilimde, makamda ve halde herkesin önderidir. Abdulkadir Geylanî‘nin, tarikatta Allah ve Resulü‘nden (s.a.v) baĢka hiç kimseye minneti yoktur. Pîr Ahmed er-Rufâî (k.s) ( v.1182): Devrimizde O‘nun bir ikincisi yoktur. Bağdat‘a gittiğinizde sakın ola ki, O‘nu ziyaretten önce hiçbir iĢ yapmayasınız. Ahvâl sahibi oraya gider de -ġeyh vefat etmiĢ olsa dahi- O‘nu ziyaret etmezse, hali kendisinden çekilip alınır. O‘nu ziyaret etmeyene yazıklar olsun. O‘nun (k.s) vasıflarını kim anlatabilir ki? O‘nun derecesine kim ulaĢabilir ki? O, Ģeriat denizi sağında, hakikat denizi solunda olandır. Ġsteyen istediği denizden kabını doldursun. Muhyiddin-i Arabî (k.s)(v.1240): 173 Abdulkadir Geylanî (k.s)‘den sonra, aynı velâyet makamını, aynı yetki ile iĢgal edebilecek bir velinin mevcut olup olmadığını gayb âleminden öğrenmek istedim. Ve Ģundan haberdâr oldum ki; Kullarının üzerinde Kâdir ve Kâhir olan Allah-u Teâlâ (c.c) böyle bir veliyi sırr-ı kaderde tayin etmemiĢtir. Abdulkadir Geylanî (k.s)‘nin makâmı, hiçbir veliye nasip olamayan bir makamdır. Kendilerinden sonra dahi, o mertebede bir gavs gelmeyecektir. Seyr-ü süluktaki tahkim derecesine müridlerini ulaĢtırabilen ender insanlardan biri, tasavvufun girift meselelerini ince izahlarla halleden, Ģanı yüce zat Efendimiz; Abdülkadir-i Geylani‘dir Ebubekir el-Betaihi (k.s); Talebeleriyle birlikte sohbetinin bir bölümünde, Irak velilerinin faziletlerinden anlatırken henüz dünyaya teĢrif etmemiĢ olan kadri yüce bir Veli‘den bahsediyordu: Geylan‘lı Abdulkadir, Irak‘ın en efdal sekiz velisinden biridir. (Talebeleri O‘nu tanımadıklarını belirtince;) O, henüz doğmadı. Doğduğunda (bu dediklerimi) göreceksiniz. Yusuf Hemedani (k.s); Abdulkadir Geylani (k.s), henüz talebelik yıllarında iken, hitaben:‖ġimdiden görür gibiyim; Sen (Abdulkadir Geylani) vaaz kürsüsündesin ve diyorsun ki; Benim Ģu kademim bütün Evliyaullah hazeratının boynundadır.‖ M. Bahaeddin NakĢibendî (k.s); Ġki âlemin padiĢahı Abdulkadir Geylani (k.s)‗dir. Server-i evlâd-ı Âdem, Abdulkadir‘dir. GüneĢ, ay, arĢ, kürs ve kalem; kalplerin nuru hep Abdulkadir‘dir. Ebu Medyen Mağrıbi (k.s); Abdulkadir Geylanî (k.s), kendilerinden ilim öğrendiğim hocaların en büyüklerindendir Yunus Emre (k.s); ġu dünyayı gezseniz, Abdulkadir (Geylani) gibi bir er (Veli) bulunmaz. 174 EĢrefoğlu Rumi (k.s); Müzekkin Nüfus Adlı Eserinde: Azizim! Bu zamanda Abdulkadir Geylanî (k.s) gibi rehber insan nerdee! Ahmed Kuddusi (k.s)(v.1849): Ahir zamanda cehalet, gaflet, tembellik, bid‘at, zinet ve dünyevi meĢguliyetler çok olduğundan Kadiri tarikati bu ümmete rahmettir. Pir Abdülkadir-i Geylani (k.s) Hazretlerinin tariki avam ve havassa Ģamildir. Çok geniĢtir ve müridlerine karĢı da çok Ģefkatlidir. Abdulhakim Arvasi (k.s); Hep, Bağdat‘ta Abdulkadir Geylanî (k.s)‘nin türbesi civarında ikamet edip, orasını vatan edinmek arzusunu taĢımıĢımdır. Ġzzeddin b. Abdusselam (k.s); Abdulkadir Geylanî (k.s), Ģüphesiz evliyaullahın sultanıydı. Abdurrahman Tafsunci (k.s); Vefatından kısa bir süre önce buyurdu:‖Ey Oğul! Sana vasiyetimdir. Abdulkadir Geylanî (k.s)‘ye her zaman saygı ve hürmetini muhafaza edip, emirleri üzere hareket eyle, hizmetinden ayrılma. Tâc‟ül Arifin Ebu‟l Vefa (k.s); Müridlerine hitâben:‖Evlatlarım! Abdulkadir Geylanî (k.s)‘yi gördüğünüzde hemen ayağa kalkın ve bilin ki evliyaullahtan büyük bir zât geliyor. Ebunecib Sühreverdi (k.s); Abdulkadir Geylani (k.s), benim ve bütün evliyaullahın üzerinde tasarruf sahibidir. Ġstediği tasarrufu yapar. Ebusaid Kaylavi (k.s); Abdulkadir Geylanî (k.s) karĢıtlarının gücü, O‘nun gücü karĢısında çok zayıf kalıyor. O, zamanındaki evliyaullahın 175 çiçeğidir. Yeryüzündeki insanların, Allah‘a en yakın ve O‘na (c.c) en sevimli olanıdır. Abdusselam Esmerî (k.s); Bahr-i Geylanî öyle bir denizdir ki, her ülkede insanları içine alır. Ġmam-ı Rabbani (k.s); KavuĢtuğum makamların (en yüksek ve) sonuncusu Abdulkadir Geylanî (k.s)‘nin istimdadıyla hâsıl olmuĢtur. Ġmam Abdullah Yafii (k.s); Abdulkadir Geylanî (k.s)‘nin kerametleri tevâtür derecesinde olduklarından itiraz edilemiyorlar. Abdullah-ı Dehlevi (k.s); Ġnsanlara feyiz vermekte ve kerametler göstermekte, Abdulkadir Geylani (k.s) müceddid idi. ġeyh Ġsmail Fakirullah (k.s); Allah‘ın bana ihsan eylediği en büyük manevi nimete nail olduğumda, Abdulkadir Geylani(k.s) bana çok ikramlarda bulundu. Ebu Abdullah el-KureĢi (k.s); Abdulkadir Geylani (k.s) vefatlarından sonra kabirde de, hayatlarındaki gibi kerametleri devam eden dört evliyadan biridir. Ġsmail Hakkı Bursevi (k.s); O, harikulade manevi güç sahibiydi. Abdulkadir Geylani (k.s)‘nin manevi faydaları bende görülebilir; ruhani Ģeyhlerimdendir. Adiyy b. Müsafir (k.s); Bütün Ģeyhlerin müridlerinden her kim benden feyiz hırkasını istedi ise rahatlıkla giydiriyordum, ama Abdulkadir Geylani (k.s)‘nin müridlerine bunu yapamadım. Çünkü hepsini rahmet deryasında yüzerlerken gördüm. Böyle kimseler denizi bırakıp da bardak ile su dağıtan kiĢinin yanına gelirler mi hiç! 176 Ebusuud ġibli (k.s); O‘nun (üstün) tariki diğer evliyaullaha, evliyaullahın tarikatı da O‘na gariptir, yabancıdır. Abdullah ez-Zağbi (k.s); Ceddim Abdulkadir Geylani (k.s) hürmetine hastalıklarımın kalkması için dua ederim; hastalıktan eser kalmaz. Hammad-ı Debbas (k.s); Mana âleminde O, sarsılmaz bir dağ gibidir. Bediüzzaman Said Nursi (k.s); Abdülkadir Geylânî (k.s) Hazretlerinden yaklaĢık sekiz asır sonra yaĢayan Risale-i Nur müellifi Bediüzzaman Said Nursî hazretleri de (v, 1960) birçok konuyu iĢlerken sık sık Geylânî‟ye atıfta bulunur ve onu örnek gösterir. Ayrıca onu manevî bir mürĢid olarak telâkki eder. Bu duruma üveysi yolla irĢad demek mümkündür. Bilindiği gibi üveysilik, bir kiĢinin herhangi bir Ģeyhe bağlanmadan, doğrudan Hz. Peygamber‟in ruhu ve maneviyatı tarafından veya daha önce yaĢamıĢ ve ölmüĢ bir velinin ruhaniyeti tarafından terbiye edilmesi demektir. Risale-i Nur‟da bu konuda Ģu ifadelere yer verilmektedir: “Hem Risale-i Nur‟un mesleği tarikat değil, hakikattır; sahabe mesleğinin bir cilvesidir. Bu zaman, tarikat zamanı değil, imanı kurtarmak zamanıdır. Zaten Üveysî bir surette doğrudan doğruya hakikat dersimi Gavs-ı A‟zam‟dan (k.s.) ve Zeynelâbidîn (r.a.) ve Hasan-Hüseyin (r.a.) vasıtasıyla Ġmam-ı Ali‟den (r.a.) almıĢım. Onun için, hizmet ettiğimiz daire onların dairesidir.” (Emirdağ L: 1: 67). Bediüzzamana Himmeti, Gavs‘ı A‘zam‘ın en çok imdadına yetiĢtiği, tasarruf ettiği zatlardan biri Bedîüzzaman Hazretleridir. Abdulkadir-i Geylânî (k.s) Hazretlerinin kendine yaptığı binlerce himmetlerden birini Ģöyle anlatır: "Ben sekiz-dokuz yaĢında iken, bütün nahiyemiz ve etrafında, ahali NakĢî Tarikatında idiler. Oraca meĢhur Gavs‘ı Hîzan namiyle bir zattan istimdad ediyorlardı, ben akrabama ve 177 umum ahaliye muhalif olarak "Yâ Gavs‘ı Azam Abdulkadir Geylanî" derdim. Çocukluk itibariyle elimden ceviz gibi ehemmiyetsiz bir Ģey kaybolsa, "Yâ ġeyh! Sana bir fatiha, sen benim bu Ģeyimi buldur." derdim, yemin ediyorum, bin def'a böyle Hazret-i ġeyh, himmet ve duasiyle imdadıma yetiĢmiĢtir. Onun için bütün hayatımda umumiyetle fâtiha ve ezkâr ne kadar okumuĢ isem, Zât-ı Risaletten (s.a.v) sonra Abdulkadir Geylânî(k.s)'ye hediye ediyordum.‖ (Sikke-i Tasdik-i gaybî, s. 145) ―Mutlak zikir kemâline masruftur.‖ fehvasınca, veli, kutup, gavs, keramet vb. kavramlar iĢitildiğinde akla ilk gelen isim Ģüphesiz ġeyh Abdülkadir Geylânî‘dir. Zira Ġslâm tarihinde adı bu kavramlarla yan yana gelen en meĢhur kiĢi odur. Onun için de sultanu‘l-evliya, kutbu‘l-a‘zam, gavsu‘l-a‘zam, kutb-u rabbanî, alemu‘t-tarika, Ģeyhu‘Ģ-Ģuyûh, kudvetü‘l-evliya, el-bâzu‘l-eĢheb gibi lakap ve sıfatlarla anılmıĢtır. O(kuddise sirruhû):Bazen sayısı yetmiĢ bine ulaĢan geniĢ bir dinleyici kitlesine sahip, devrinin en ateĢîn vaizi, Kadirî Tarikatı‘nın, ünü ve tesiri Ġslâm âleminin sınırlarını aĢarak, dünyanın birçok yerine ulaĢmıĢ piri. Ribat sahibi bir sûfî, Medrese sahibi bir âlim ve müderris, Günümüze kadar zevkle okunan çok sayıda kitabın müellifi, Tasarrufu ölümünden sonra da devam eden evliyanın en meĢhuru. Mesleği Tasavvuf gibi hassasiyet isteyen bir saha olmasına rağmen, Ġslâm‘ın ana çizgisini oluĢturan Ehl-i Sünnet‘in görüĢlerine bağlı kalmayı bilmiĢ bir muhakkik, Muhatabını hemen etkileyecek bir mehabet ve kalpler üzerinde tasarruf sahibi bir manâ sultanı. Devrinin yanı sıra, asırlar ötesinden çok kiĢiyi Üveysî yolla irĢad etmiĢ kâmil bir mürĢid. Gayr-i Müslimler dâhil, her inanç ve mizaç sahibine karĢı merhamet ve Ģefkatle davranan cami‘ bir Ģahsiyetti. Abdullah Demircioğlu; (O‘nun) Müridini ateĢ yakmaz. Necip Fazıl Kısakürek; O, zahir ve batın ilimlerinde yektâdır. 178 Bu yazdıklarımız Evliyaullah tarafından, Abdulkadir Geylani(k.s)Hazretleri hakkında yazılmıĢ veya söylenmiĢ olanların bir nehirde sadece damla kadarıdır. O‘nun hakikatini anlatmaya ne kalem ne de kelam yetecektir. ABDULKADĠR GEYLANĠ (k.s) HAZRETLERĠNĠN BESMELE-Ġ ġERĠF DUASI Bu dua, Hazreti Abdülkadir Geylani Hazretleri‘ne aittir. Okuyan kimseler evliyalar divanına kaydolurlar. Ömrü boyunca duaları kabul olunur. Dünyada iken cennet sana gösterilir. Bu duayı okumak büyük kazançtır. OkunuĢ Ģekli Ģöyledir: Seher vaktinde kalkıp (786) defa “Bismillahirrahmanirrahiym”de. Hemen ardından Hazreti Peygamber‟e (133) defa salâtü selam getir. Daha sonra da bu duayı okumaya baĢla. ġeyh Abdülkadir Geylani (k.s) Hazretleri‘ne ait olan bu duayı okumaya devam et. Bu büyük kazancı sakın bırakma. Birçok sırlara vakıf olduğunu müĢahede edeceksin.(M.Ahzab, Şazeli,337) Bismillahirrahmanirrahiym ―Allahümme inni es‘elüke bi hakkı bismillahir rahmanirrahiym. Ve bi hurmeti bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi fadlı bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi azameti bismillahir rahmanirrahiym. Ve bi celali bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi cemali bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi kemali bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi heybeti bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi menziletil bismillahir rahmanirrahiym. Ve bi melekuti bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi ceberuti bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi kibriyai bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi senai bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi behai bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi kerameti bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi sultani bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi beraketi bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi ızzeti bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi kuvveti bismillahirrahmanirrahiym. Ve bi kudreti bismillahirrahmanirrahiym. Ġrfa‘kadri veĢrah sadri ve yessir emri. Verzukni min haysü la yahtesibü. Bi fadlike ve 179 keremike ya men hüve kef ha ya ayn sad. Ha mim ayn sin kaf ve es‘elüke bi celalil ızzeti ve celalil heybeti ve ceberutil azameti en tec‘aleni min ibadikes salihıyn. Ellezine la havfün aleyhim velahüm yahzenun. Bi rahmetike ya erhamer rahımiyn.‖ ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S.) HAZRETLERĠNĠN GÜNLÜK ÇEKTĠĞĠ VĠRDLER Sabah Virdi: Bu virde "ibtihâl" (tazarru' ve zârilik) hizbi de denir. Bu virdi, Gavs‘ul-A‘zam sabah namazlarından sonra okurdu. Bu virdi, ġeyhülislam Kemalüddin bin Ebi ġerif Hazretleri Gavs‘ul- A‘zam Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinden rivayet etmiĢtir. Okunma vakti, sabah farzından sonradır. Her gün bir defa okunur. Hicri 546 yılında doğup 731 yılında vefat eden Abdullah bin Muhammed Acemi (k.s) diyor ki, ―Bu virdi okumak için bize icazet verilmiĢtir.‖ 1.Önce Fatiha-i Ģerifenin tamamı okunur. 2.Bakara suresinin ilk beĢ ayeti okunur. Ve sonra aĢağıda belirtilen Ģekilde ESMÂ-Ġ HÜSN okunur: BĠSMĠLLAHĠR RAHMÂNĠR RAHÎM. Allah‟ım! ġüphesiz ki ben Sana sığınırım, Sana tevessül eder, Sana yönelirim. Alçalıp Sana yalvarırım ve Senin güzel isimlerinle Sana bağlanıp niyaz ederim: O ALLAH ki (c.c) O‘ndan (c.c) baĢka ilah yoktur (c.c), er-RAHMÂN (c.c), er-RAHÎM (c.c), el-MELĠK (c.c), el-KUDDÛS (c.c), es-SELÂM (c.c), el-MÜ‘MĠN (c.c), elMÜHEYMĠN (c.c), el-‗AZÎZ (c.c), eL-CEBBAR (c.c), elMÜTEKEBBĠR (c.c), el-HÂLĠK (c.c), el-BÂRĠU (c.c), elMUSAVVĠR (c.c), el-ĞAFFÂR (c.c), el-KAHHAR (c.c), elVAHHÂB (c.c), er-RAZZÂK (c.c), el-FETTÂH (c.c), el-‗ALÎM (c.c), el-KÂBĠD (c.c), el-BÂSĠT (c.c), el-HÂFĠD (c.c), er-RÂFĠ‘ (c.c), elMU‘ĠZZ (c.c), el-MÜZĠLL (c.c), es-SEMΑ (c.c), el-BASÎR (c.c), elHAKEM (c.c), el-‗ADL (c.c), el-LATÎF (c.c), el-HABÎR (c.c), elHALÎM (c.c), el-‗AZÎM (c.c), el-ĞAFÛR (c.c), eĢ-ġEKÛR (c.c), el- ‗ALĠYY (c.c), el-KEBÎR (c.c), el-HAFÎZ (c.c) el-MUKÎT (c.c), elHASÎB (c.c), el-CELÎL (c.c). el-KERÎM (c.c), er-RAKÎB (c.c), elMUCÎB (c.c), el-VÂSĠ‘ (c.c), el-HAKÎM (c.c), el-VEDÛD (c.c) elMECÎD (c.c), el-BÂĠS (c.c), eĢ-ġEHÎD (c.c), el-HAKK (c.c), el- 180 VEKÎL (c.c), el-KAVĠYY (c.c), el-METÎN(c.c), el-VELĠYY (c.c), elHAMÎD (c.c), el-MUHSÎ (c.c), el-MUBDĠU (c.c) el-MU‘ÎD (c.c), elMUHYÎ (c.c), e-MUMÎT (c.c), el-HAYY (c.c), el-KAYYÛM (c.c), elVÂHĠD (c.c), el-MÂCĠD (c.c), el-EHAD (c.c), es-SAMED (c.c), elKÂDĠR (c.c), el-MUKTEDĠR (c.c), el-MUKADDĠM (c.c), elMUAHHĠR (c.c), el-EVVEL (c.c), el-ÂHĠR (c.c), ez-ZÂHĠR (c.c), elBÂTIN (c.c), el-VÂLÎ (c.c), el-MÜTE‘ÂL (c.c), el-BERR (c.c), etTEVVÂB (c.c), el-MUNĠM (c.c), el-MÜNTEKĠM (c.c), el-‗AFUVV (c.c), er-RAÛF (c.c), MÂLĠKUL-MÜLK (c.c), ZÜLCELÂL-Ġ velĠKRÂM (c.c), er-RABB (c.c), el-MUKSĠT (c.c), el-CÂMĠ‘ (c.c), elĞANĠYY (c.c), el-MUĞNÎ (c.c), el-MU‘TÎ (c.c), el-MÂNĠ‘ (c.c), edDÂRR (c.c), en-NAFĠ‘ (c.c), en-NÛR (c.c), el-HÂDĠ (c.c). el-BEDΑ (c.c), el-BÂKÎ (c.c), el-VÂRĠS (c.c), er-REġÎD (c.c), esSABÛR(c.c),HUVELLAHUL-VÂHĠDÜL-EHAD,el-FERDÜS SAMED, ELLEZĠ LEM YETTEHĠZ SAHĠBETEN VELA VELED. O (c.c) doğmadı, doğrulmadı ve hiçbir Ģey O‘na denk de olmadı. O‘nun esma-i hüsna (güzel isimleri) ve yüce sıfatları vardır. En yüce örnek de O‘nundur. Göklerde ve yerde ne varsa hepsi O‘nundur. O yegâne gaalib ve hikmet sahibidir. O‘nun hiçbir benzeri yoktur; O her Ģeyi layıkıyla iĢiten ve görendir. Gözler O‘nu göremez. O lütuf ve kerem sahibidir, her Ģeyden haberdardır. Evvel O‘dur. Ahir O‘dur. Hem Zahir‘dir, hem Batın‘dır. O her Ģeyi bilendir. Allah‘a, bize indirilene; Ġbrahim (a.s), Ġsmail (a.s), Ġshak (a.s), Yakub (a.s) ve Esbata indirilene inandık. Musa‘ya (a.s), Ġsa‘ya (a.s) ve diğer Peygamberlere (a.s) Rabb‘lerinden verilen Ģeylere de inandık. Onlardan hiç birini diğerinden ayırmayız; biz ancak Allah‘a (c.c) teslim olanlardanız. Ey Rabbimiz! Senin indirdiğine iman ettik, Resulün. Hz.Muhammed‘e (s.a.v) uyduk; bizi Ģahidlerle (buna inanıp tanıklık edenler) beraber yaz (onların defterine bizi de kaydet)! Allah‘a, Meleklerine, Kitablarına, Peygamberlerine, Ahiret gününe, Kadere; hayrına ve Ģerrine, tatlısına ve acısına inandık, bunun Allah‘tan olduğuna iman ettik. Rabbimiz! Sana iman ettik, Senin isimlerine, sıfatlarına ve kendi yüce zatında vasıflandığın Ģeylere de iman ettik. Senin Celalin uygun ve layık geldiği nitelikte ve Senin büyük rububiyetinde en olduğun ölçüde; kemal-i ulûhiyetinde layık olduğun vasıfta Sana iman ettik, Kitaplarına da, Peygamberlerine de 181 (a.s) ve Muhammed (s.a.v)in Senin kulun ve Resulün olduğuna da inandık. Hz Muhammed‘in (s.a.v) Senden getirdiği Ģeylere, Senin muradına ve Resulün muradına uygun Ģekilde; Senin hoĢnud olup sevdiğin ölçüde ve Senin yüce ilminde sabit olduğu Ģekilde hepsine gönülden inandık. Ey sırrı ve en gizli Ģeyleri bilen! Ey yerle gökleri kendi kudretiyle belli bir düzen içinde tutan Allah‘ım! Bizler acizleriz, noksanlarız; sapıp kaymaktan kurtulup Sana yaklaĢmayı diliyoruz. Bize emrettiğin her Ģeye itaat ediyoruz. Saltanat sahibi Hakk olan Allah (c.c) ne yücedir! O‘ndan baĢka hiçbir ilah yoktur; O ArĢın Rabbi, yegâne keremi bol olandır. O‘nu tenzih ederiz; O inanmamıĢların vasfedegeldiği Ģeylerden çok yücedir. Gökleri ve yeri örneksiz ve modelsiz yaratandır. Hiç O‘nun çocuğu olur mu? O‘nun eĢi de yoktur. O her Ģeyi yaratmıĢtır ve O her Ģeyi hakkıyla bilendir. Allah‟ım! Bizi (iĢte bu anlayıĢ ve itikad üzere) yaĢat ve bunun üzere ruhumuzu al, yine bununla bizi kabirlerimizden diriltip kaldır! Bunun hakikatlerine bizi eriĢtir, ey âlemlerin Rabbi! Ey Rabbim! Sen her Ģeyden evvel idin ve her Ģeyden de sonra olacaksın! Sen hep var idin ve hep var olarak kalacaksın. Her Ģeyin üstünde gaalibsin. Ey nurların nuru ve ey sırların bilicisi! Ey gece ve gündüzü baĢarıyla yürüten! Ya Mâlik (c.c)! Ya ‗Azîz (c.c)! Ya Kahhâr (c.c)! Ya Rahîm (c.c)! Ya Vedûd (c.c)! Ya Ğaffar (c.c)! Ey gaybleri en iyi bilen, ey kalbleri (istediği yöne) çeviren, ey ayıp ve kusurları gizleyen ve ey günahları çokça bağıĢlayan! Allah‘ım! Salât-u selamın Efendimiz Muhammed‘in (s.a.v) üzerine olsun! Muhammed (s.a.v) Senin kulun ve Resulündür. O kemal mertebesinde, fethedici ve Peygamberlerin sonuncusudur. Senin apaçık nurundur, sadık ve güvenilir Resulündür. Allah‟ım! Muhammede (s.a.v) fazilet ve vesile makamını ver, O‘na Ģefaat makamını bahĢeyle! Vadettiğin MAKAM-I MAHMÛD‘a O‘nu yükselt! O Ģefaati makbuldür, taraf-ı ilahinden seçilip beğenilmiĢtir. Allah‟ım! O‘na ve âline geniĢ rahmetini indir, nasıl ki Ġbrahim‘e (a.s) ve O‘nun hanedanına indirmiĢtin! Muhammed‘i (s.a.v) ve O‘nun hanedan yaranını mübarek ve saygıdeğer kıl, nasıl ki Ġbrahim‘i (a.s) ve O‘nun hanedan ve yaranını saygı değer kılmıĢtın! ġüphesiz ki Sen hem 182 övgüye, hem de saygıya layıksın. Hem HAMÎD‘sin (c.c), hem MECÎD‘sin (c.c). Allah‟ım! Senin Muhammed‘e (s.a.v) ve O‘nun hanedan ve yaranına olan selamın, yaratıkların sayısınca, hoĢnutluğun nisbetince, arĢın ağırlığınca, kelimelerin mürekkebi miktannca olsun! Onları çokça selamet ve esenliğe erdir! Allah‟ım! Senden güzel isimlerin, yüce sıfatların, noksansız sözlerin, indirilen kitapların, aziz olan Kitabın (Kur‘an) ve Efendimiz Muhammed‘in (s.a.v) hürmetine istiyoruz. ġüphesiz ki Muhammed (s.a.v) Senin kulun ve Resulündür. Ey terbiyecilerin yegâne terbiyecisi, ey sahiplerin sahibi! Ey Kitabı indirici, ey hesabı tez elden görücü! Ey kendisine dua edildiğinde onu cevaplandıran! Ey esirgemesi bol olan! Ey rahmeti bütün varlığı kapsayan! Ey (inanmıĢlara) yakınlık gösteren ve her Ģeye layıkıyla yakın bulunan! Ey dua ve istekleri kabul eden! Ey çok acıyıcı olan! Ey kullarına çeĢitli lütuf ve nimetleriyle minnet eden! Ey Celal sahibi, ey Ġkram sahibi, Ey daima diri olan, ey kendi varlığıyla kaim olup hiçbir Ģeye muhtaç olmayan! Ey Rabbimiz! Dünyada da bize iyilik ver, ahirette de bize iyilik ver ve bizi Cehennem azabından koru! Allah‟ım! Senden hidayet, takva, iffet, zenginlik istiyoruz. Belanın Ģiddetinden, mutsuzluğun gelip çatmasından, kötü kazadan ve düĢmanların kuru gürültüsünden Sana sığınıyoruz. Allah‟ım! Hayrın hepsini, Ģimdiki olanını da, sonra olanını da istiyoruz. ġerrin de hepsinden, Ģimdiki olanından da sonra olacak olanından da, bildiğimiz olanından da, bilmediğimiz olanından da Sana sığınıyoruz. Hamd Sana mahsustur. Sen yardımı beklenen yegâne Rabsın ve ancak Sana tevekkül edilir. Günah ve isyandan kaçıp kurtulmaya hiçbir gücümüz ve ibadet etmeye de hiçbir takatimiz yoktur, ancak Seninledir. Allah‟ım! Senden öyle bir hayır istiyoruz ki o hayrı Senden Kulun Peygamberin Muhammed (s.a.v) istemiĢtir. Ve öyle bir Ģerden Sana sığınıyoruz ki ondan Kulun ve Peygamberin (s.a.v) Sana sığınmıĢtır. Allah‟ım! Sen benim Rabbimsin! Senden baĢka hiçbir ilah yoktur. Beni yarattın, ben Senin kulunum. Ve ben gücüm yettiği müddetçe Sana vermiĢ olduğum ahd ve vad üzereyim. ĠĢlediğim 183 (günah ve kusurların) Ģerrinden Sana sığınırım. Bana olan nimetini itiraf ediyorum. Günahlarımı da itiraf ediyorum. Günahlarımı bağıĢla, afvet. Çünkü günahları ancak Sen afveder bağıĢlarsın. Ey bağıĢlaması çok olan! Ey bağıĢlaması çok olan! Ey bağıĢlaması çok olan! Ey bağıĢlaması çok olan! Allah‟ım! Senden korkmayı bana arkadaĢ etmeni, Seni üstün bir Ģekilde sevip arzulamamı, ilmin sebatını, düĢünmenin devamlılığını, istiyorum. Zararları defeden esrarın sırrını arzuluyorum. Ta ki bizimle birlikteki günah ve ayıpların karar ve sebatı olmasın! Bizi (doğruluk üzere) sabit kıl, bizi ilme irĢad eyle, güzel amel iĢlemeyi bize kolaylaĢtır. Resulün Muhammed‘in (s.a.v) dili üzerinde yayıp neĢrettiğin ve Halilin olan Ġbrahim‘i (a.s) imtihana tabi tuttuğun kelimelerle bizi süsle! Ki Ġbrahim (a.s) o kelimeleri tamamlamıĢtı. Sen O‘na:―Ġmamet lutfuma zalimler nail olmazlar!‖ diye buyurmuĢtun. Allah‟ım! Bizi Ġbrahim‘in (a.s) zürriyetinden olan iyi kiĢilerden kıl! Âdem (a.s) ve Nuh (a.s) peygamberlerin zürriyetinden gelen ve gelecek olan iyi insanların zümresine bizi ulaĢtır! Allah‟ım! Bizi takva mertebesine eriĢen imamların yoluna ilet! Allah (c.c) ile baĢlıyoruz, Allah‘a (c.c) doğru yöneliyoruz, Allah‘a (c.c) dayanıyoruz. Ancak müminler Allah‘a (c.c) tevekkül edip dayansınlar! Allah (c.c) bana yeter. Allah‘a (c.c) iman ettik, O‘nun Rab olduğuna razı olduk ve Allah‘a (c.c) tevekkül ediyoruz. Günahlardan kaçınmaya hiçbir gücümüz, sevap ve ibadette bulunmaya hiçbir kuvvetimiz yoktur, ancak Allah (c.c) ile vardır. Allah‘ım, hakiki mabud ancak Sensin, Seni her türlü noksanlıktan tenzih ederiz. ġüphesiz ki ben zalimlerdenim! Ey çok yüce, ey çok büyük, ey hilm sahibi, ey her Ģeyi bilen, ey her Ģeyi iĢiten, ey her Ģeyi gören, ey dilediğine güç ve kuvvet veren, ey kudreti her Ģeye yeten, ey hep diri olan, ey kendi nefsiyle kaim olup hiçbir Ģeye muhtaç olmayan, ey her canlıya merhamet eden, ey müminleri has rahmetine kavuĢturacak olan! Ey Rabbim! Sen ki O‘sun (c.c), O‘sun (c.c), O‘sun (c.c), O‘sun (c.c)! Ey Evvel(c.c), ey Âhir (c.c)! Ey Zâhir (c.c), ey Bâtın (c.c)!Rabb‘in (c.c) ismi mübarektir. O (c.c), Celal ve Ġkram sahibidir. Allah‟ım! Nurunla bizi kendine kavuĢtur. Dosdoğru kulluğumuzla bizi kendi katında tut! 184 Allah‟ım! Dilimizi kendi zikrinle ıslak eyle! Bizi kendi emrine boyun eğenlerden kıl! Kalblerimizi marifetinle doldur! Ruhlarımızı kendi müĢahedenle saygıdeğer kıl! Sırlarımızı kendi yakınlığınla nimetlendir! Dünyada bize ZÜHD rızık eyle! Kendi katında bize meziyet bahĢeyle! ġüphesiz ki Senin her Ģeye gücün yeter. Ey Rabbim! Sen ki ancak Seninle her gönül sükûnet bulup Sana yaklaĢmakla karar kılar! Ve ancak Seninle her kul hayat bulup lütfuna mazhar olmakla mutlu yaĢar! Her var olan ancak Senin yardım ve izharınla baki kalabilir! Ey iyi kullarıyla ünsiyet kuran, ey yakınlık peyda etmiĢ hayırlı dostlarıyla sevgi bağlarını sıklaĢtıran! Sana olan yalvarma ve yakarmalarıyla onları sırlara kavuĢturan! Ey hem öldüren, hem dirilten, hem yücelten, hem de alçaltan! Ey hem mutlu kılan, hem bedbaht eyleyen! Ey hem sapıttıran, hem de doğru yola ileten! Ey hem fakir kılan, hem zengin eden! Ey hem belalarla karĢılaĢtıran, hem afiyet veren! Ey hem takdir eden, hem kazaya bağlayan! Bütün bunlar Senin büyük lutfun tedbiriyledir, önceden tesbit edilen kaderin çizgisiyledir! Ey Rabb‟im! Senin kapından baĢka hangisine yüz çevirip gidebilirim? Senden baĢka kime yönelebilirim? Sen en yüce ve en büyüksün! Bizim hiçbir güç ve kuvvetimiz yoktur, ancak Seninle vardır. Ey Rabb‟im! Sen maksud olduktan geri ben kime niyet besleyebilirim? Sen hak Mabud olduğun halde ben kime yüz çevirebilirim? Sen kerem ve cömertliği olansın; Senden gayri kim bana verir? Rabbim! Senden baĢkasına Ģikâyet etmemek benim üzerime bir hak ve vecibedir. Senden baĢkasına tevekkül etmemek de bana gereklidir. Ey mütevekkillerin ancak kendisine tevekkül ettiği yüce zat! Ey korkanların kendisine sığındığı zat! Ey umut besleyenlerin, kerem ve güzel vergisi sebebiyle kendisine umutlarını bağlayan zat! Ey sıkıntıda kalanların, kahrının saltanatına, rahmetinin büyüklüğüne ve iyiliğinin sonsuzluğuna gönül bağlayıp yardım bekleyenlere yardım elini uzatan zat! Ey geniĢ vergilerine, fazilet ve kereminin güzelliğine ellerin açıldığı zat! Ġstekliler Senden ister. Rabbim! Beni, Sana tevekkül edip gönül bağlayanlardan eyle! Sana vuslat peyda ettiğimde korkumu ümide çevir. Umut ve isteklerimi boĢuna çıkarma! Sana geldiğimde umudumu kuvvetlendir! 185 Ey (her Ģeye en çok) yakın olan! Ey dualara güzel karĢılık veren! Ey her Ģeyi hakkıyla iĢiten! Allah‘ım! Bizler sapıtmıĢız, Sen bizi doğru yola kavuĢtur. Bizler fakir kullarız, Sen bizi zengin kıl! Bizler zayıflarız, Sen bizi kuvvetlendir! Bizler günahkârlarız, Sen bizi bağıĢla! Ey Hidayet veren! Ey hiç kimseye muhtaç olmayan varlık sahibi! Ey çok güçlü! Ey bağıĢlaması çok olan! Ey müminlere has rahmetiyle tecelli edecek olan! Ya Rab! Kendi katındaki bir ruh ile bizi destekle; korunup gizli olan ilminle bize ilim bahĢeyle! Razı olduğun DĠN üzerine bizi sabit kıl! Senden kendisi için güzel bir hüküm ve fazla bir lütfa mazhar olan kiĢilerden bizi eyle! Allah‟ım! Dünyada Sana taat u ibadet etme imkânını istiyorum ve günahlardan kaçma Ģuurunun verilmesini, diliyorum. Ahirette ise Cennetini, cemalini görmeyi ve azabından selamette kalmayı arzuluyorum! Allah‟ım! Bizi itaat eden müminler olarak yaĢat ve tevbe eden Müslümanlar olarak ruhumuzu al! Münker ve Nekirin soruları zamanında bizi sabit kıl! Amel defterini sağ elinde tutan kullarından, En büyük korku ve endiĢe hissedilen günde bizi emniyet içinde kalanlardan eyle! Dosdoğru yolda kademimizi sabit kıl! Rahmmet ve kereminle bizi NA‘ÎM CENNETĠNE koy! Afv ve hilminle bizi elem verici azabdan kurtar! Ey kullarına iyiliği bol olan! Ey kullarına çok yumuĢak davranan! Ey keremi bol olan! Allah‟ım! Biz kendimize ne bir Ģeyi defetme, ne kaldırma, ne zararı giderme ne de bir fayda sağlama imkânına sahip olmayarak sabahladık. Hiçbir Ģeyi olmayan fakirleriz. Hiçbir gücü olmayan zayıflarız. Bütün hayırlar Senin elinde toplanmıĢtır ve her Ģeyin durumu, sonucu Sana dönücüdür. Allah‟ım! Bize emrettiğin Ģeyleri (kusursuz yerine getirebilmemiz için) tevfikini bize refik eyle, bizi baĢarılı kıl! Teklif ettiğin hususlarda bize yardımcı ol! Kendi fazl-u rahmetinle bizi her Ģeyden müstağni kıl! Noksanımızı ve kaçırıp da yerine getiremediğimiz ibadet ve iyilikleri Sen tamamlayıp açığımızı kapat! Ġnayetinle bize bu hususlarda da yardımcı ol! Sana yönelmemizde kendi güç ve tükenmez kuvvetinle bizi destekle, ey mülkün yegâne sahibi ve ey kudreti kemal derecesinde olan! Ey her Ģeyi hakkıyla iĢiten! Ey her Ģeyi gereği gibi gören! Allah‘ım! GörüĢümüzün kısır 186 kaldığı ve meselemizin ulaĢamadığı herhangi bir hayra ki onu kullarından birine vadetmiĢ bulunuyorsun veya kullarından birine verdiğin herhangi bir hayra biz gönülden onun için sana yöneliyoruz ve isteğimizi Sana arzediyoruz. Ey merhamet edenlerin en çok merhamet edeni, rahmetin hürmetine istediğimizi kabul buyur! Allah‟ım! Güçsüzlüğümden, tedbirimin azlığından ve canlılara karĢı olan sevgimden Sana Ģikâyet ediyorum. Gücümü, tedbirimi ve sevgimi Sen takviye et, ey merhamet edenlerin en çok merhamet edeni! Sen zayıfların Rabbisin. Sen benim Rabbimsin, beni kime bırakıp terkedersin? Bana saldıracak uzak bir yere mi yoksa saltanatının hükmü altındaki bir düĢmana mı? Eğer Senin üzerimde bir gazabın yoksa bunlara pek aldırıĢ etmem. Ama Senin afvın benim için çok daha geniĢ bir mana taĢır. Karanlıktan aydınlığa kavuĢturan, dünya ve ahiret düzenini sağlayan nurun hürmetine, üzerime gazabının inmesinden veya hıĢmın üzerime çökmesinden Sana sığınırım. HoĢnud olacağın kadar HAMD Sana olsun! Hiçbir güç ve kuvvetimiz yoktur, ancak Seninle vardır. Rabbim! Durumumun çok renkli oluĢundan, sualimin durup kalmasından Sana Ģikâyet ediyorum. Ey emel ve arzularımın keremine, lutfuna ve en güzel vergilerine bağlı bulunduğu ZAT! Ey hiçbir gizli halim kendisine kapalı kalmayan ve ey benim son durumumu en iyi bilen! Rabbim! Nasiyem Senin elindedir, durumum tamamen Sana yönelip dönücüdür, ahvalim ise Sana gizli değildir; üzüntü ve kederlerim Sana malumdur. Musibetim bir hayli çoğalmıĢtır, bu yüzden dertlerim bir hayli büyümüĢtür, gençliğim tazeliğini kaybedip kesilmiĢtir, Ģarabımın bütün safiyeti zail olup bulanık bir hal almıĢtır. Dertlerim ve acılarım üzerime birikip toplanmıĢtır, acele isteklerim benden çok gerilerde kalmıĢtır, kınamam artık sona ermiĢtir! Ey dönüĢüm ve son durağım olan! Ey sırrımın en ince tarafını duyan ve bilen, hitabımın bütün açıklığını iĢiten ve bilen, emelimin mahiyetini ilmiyle kavrayan ve hakikatimi ilmiyle çözen! Allah‟ım! Kudretim cidden aciz kalmıĢ, tedbirim azalmıĢ, kuvvetim iyice zayıflamıĢ, düĢüncem alt-üst olmuĢ, önermem zorlaĢmıĢ, durumum kötüleĢmiĢ, hasretim büyümüĢ, elem ve kederlerim (burnuma) kadar çıkıp gelmiĢ, içimdekilerden kapalı olanlar açıklanmıĢ, gözyaĢım sel gibi olmuĢtur. Sen benim tek 187 sığınağım, hüsn-ü kabul göreceğim melce‘sin! Üzüntü ve kederimi Sana kaldırıyor, Ģikâyetimi sana arzediyorum. BaĢıma inen musibetlerin defedilmesini Senden istiyorum. Ey benim gizli ve aĢikâr durumumu bilen! Ya Ġlahi! Ġstekliye kapın açıktır, nail olma Ģerefine eriĢenlere fazl-u keremin boldur. Dert ve Ģikâyetlerin son durağı Sensin, isteklerin gayesi de Sensin! Allah‘ım, Ģu isteklinin gözyaĢına merhamet et! Allah‘ım, zayıf bedenime, Ģu örtülü halime, meyledici gençliğime sen acı! Ey, kendisine Ģikâyet ve sızlanmaların yükseldiği ZAT! Ey sırları ve iki kiĢi arasındaki gizlilikleri bilen! Ey hem iĢiten, hem gören! Ey en yüksek nazarda olan! Ey yerin ve göğün Rabbi! Ey güzel isimleri olan! Ey devam ve bekası olan! Ya Rabbi! ġu kulun için sebepler iyice daraldı, arkasından kapılar kapandı, doğruluk caddesinde olanların seyr-u süluku ona bir hayli güçleĢti, iç üzüntüsü arttı, dert ve musibeti çoğaldı, ömrü tükenmek üzeredir; ona bu huzurlara eriĢmek, gafiyet ve rahat pınarlarına kavuĢmak için hiçbir kapı açılmadı. Günleri dert ve musibetlerle dolu. Nefs ise gaflet meydanlarında otlayıp durmakla ve en adi kazançlar peĢinde koĢmakta. Bütün bu dert ve musibetleri kaldırıp huzur kapısını açmaya tek umut verici kaynak Sensin! Ey çağırıldığı zaman cevap veren, ey hesabı çarçabuk gören! Ey bütün terbiyecilerin terbiyecisi, ey en büyük Cenab! Ey kerem sahibi! Ey karĢılıksız bağıĢta bulunan! Rabbim, duamı perde arkasında bırakıp geri çevirme, isteklerimi reddetme! Beni hasretimle baĢbaĢa bırakma! Beni kendi güç ve kuvvetime ısmarlama! Acizliğime merhamet et, Ģu periĢanlığıma acı! Gerçekten göğsüm daraldı, düĢüncem alt-üst oldu, durumum ĢaĢkınlık içinde kaldı! Sen sırrımı bilensin, aĢikâr halime vakıf olansın, yararıma olan Ģeylere sahibsin, zararıma olan Ģeyler Senin saltanatın altındadır! Keder ve üzüntümü, sıkıntı ve derdimi açıp huzura kavuĢturmaya kudretin yeter. Rabbim, hastalığı artan, Ģifası zorlaĢan, dertleri artan, devası azalan, tedbiri zayıflıyan, belası kuvvetli olan kuluna Sen merhamet eyle! ġüphesiz ki onun sığınağı, varıp duracağı, ümidi, yardım görme kaynağı ve Ģifa görme dayanağısın! Ey kullarını fazl-u keremine garkeden! Ey cömertliği ve nimetleri halkı kapsayıp kuĢatan! ĠĢte ben Senin kulunum, yüce 188 katında bulunan nimetlere, ihsanlara, yardımlara muhtacım. Fakirim. Senin cömertliğini bekliyorum, vergine muhtacım. Günahkârım, Senden afv ve mağfiret istiyorum. Korkağım, Senden bağıĢlanma ve güven talep ediyorum. Günahkârım, asiyim, olabilir ki bir tevbe günah ve isyandan doğan zulmü silsin. Dilenciyim, muhtaç ellerimi açmıĢ Senden cömertlik ve ihsan diliyorum. Tutukluyum, kayıt ve zincirle bağlıyım, çok sürmez kaydım açılabilir, hapisten çıkarılabilirim, Ģuhud ve ayan huzurunun açıklığına kavuĢabilirim. Açım, çıplağım, yakınlık Ģarabından içirilebilir, iman hülleleriyle giydirilebilirim. Susuzum, susuzum, hem de ne susuzum! Ġçimde ateĢin alev alev yükselmesi devam ediyor. Gam ve keder ateĢinin soğuması yakın olabilir! Sevgi Ģarabından içirilmem memuldür. Yakınlık kâselerinden yudum yudum içirebilirim. Sıkıntı ve elemler, hastalık ve üzüntüler benden giderilebilir! Bütün bu sıkıntı ve elemlerden sonra nimetlendirilebilirim! Hastalık ve illetimden Ģifa bulabilirim. Taa ki olup biten Ģeyler zail olup gider ve ben de huzura kavuĢurum. ĠĢte ben uzakta kalmıĢ garip ve dertli bir kulum, çoluk çocuğumdan ve vatanımdan uzaklaĢtım! Bütün bu yorgunluk ve meĢakkatlerin zail olması, Allah‘a yakınlık peyda etmek, O‘na kavuĢmak çok sürmez, bu umutlarım bir gün gerçekleĢir. Ġç temizliği kendini gösterir. Kalem gibi yükselen ağaç misali amelim dosdoğru Hakk‘a yükselir. Böylece lütuf ve ihsana nail olur, üzerime rahmet ve hoĢnutluk iner. Ey azamet sahibi! Ey kullarına lütuf ve ihsanıyla çokça minnette bulunan! Ey keremi bol! Ey rahmeti geniĢ! Ey cömertlik ve ihsan sahibi! Rahmet ve gufranı sonsuz! Ya Allah (c.c)! Ya Rabb (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Rabb! Varlık âleminin kendisine daraldığı, insan ve cinlerin kendisiyle alıĢkanlık ve sokulganlık kurmayan kimseye merhamet eyle. Cidden o, ĢaĢkınlık ve hayret dolu bir hava içinde sabahlayıp akĢamladı. Garip olarak da kuĢluk vaktine girmiĢ oldu. Eğer o, ehliyle vatanı arasında kopuk bir vaziyette olmuĢ olsaydı, hiçbir yer onu barındırmayacaktı. Zamanın değiĢmesi onu ne üzüntüsünden, ne de kederinden oyalamıyacaktı. O artık Ģöyle bir yadırgama içinde bulunuyor ki kalbi ne insanlarla, ne de cinlerle alıĢkanlık peyda etmiyor. Rabb‟im! Varlıkta Senden baĢka RABB var mıdır ki O çağrılsın? Memlekette Senden baĢka ilah var mıdır ki ona umut bağlansın? Senden baĢka iyilik ve ihsan sahibi var mıdır ki ondan 189 bahĢiĢ istensin? Ve Ģu varlık âleminde Senden baĢka bir cömert var mıdır ki onun fazl-u keremi, nimet ve vergisi istensin? Senden baĢka bir hâkim mevcut mudur ki Ģikâyetler ona yükseltilsin? ġu fakir kulun havale edileceği bir kimse bu yerlerde var mıdır ki ona gönderilsin? Ve yine Ģu varlıkta avuçların kendisine açılacağı, ihtiyaçların indisine yükseleceği bir kimse var mıdır? ġüphesiz ki ancak Senin iyilik ve keremin, cömertlik ve acıman vardır! Ey kendisinden baĢka hiçbir sığınak olmayan! Burada umut bağlanacak Senden baĢkası var mıdır? Kendisinden karĢılıksız bir Ģey istenecek Senden baĢka bir cömert mevcut mudur? Ey yardım elini uzatan, fakat yardıma muhtaç olmayan! Rabbim! Sevgilim cidden bana cefa etti, doktor bana bıkkınlık verdi, düĢman ise gürültü kopardı üzerimde, yakınım da öyle. Üzüntüm arttı, ağlar sesim yükseldi. Sen ise çok seven, çok yakın olan çok Ģefkatlisin, dua ve niyazları kabul edersin! Rabbim! Halimi kime anlatayım? Sen hem her Ģeyi bilen, hem de her Ģeye gücü yetensin! Ve Sen yegâne sahib iken kimden yardım bekleyeyim? Sen her Ģeyi görüp gözetleyen Mevla iken ben kimden medet isteyeyim? Sen kerem ve ihsanı yaygın olan yegâne iyilik eden iken ben kime sığınayım? Sen gönülleri tamir edip kırık çıkıklarını düzeltici iken ben kırık ve çıkığımı kime tamir ettirip düzelttireyim? Sen yegâne merhametli ve bağıĢlayıcı iken kim benim büyük günahımı afvedip temizler? Ey gönüllerde gizli olanları bilen! Ey kalblerde örtülü tutulan Ģeyleri gören! Ey kulları üzerinde kahrıyla üstün olan! Ey her Ģeyden evvel! Ey her Ģeyden sonra! Ey Rabbim, her Ģeyi Senin kudretinle istiyorum, her Ģeyi bana bağıĢla! Ta ki benden bir Ģey sormayasın! Ey her Ģeyin mülk-ü saltanatını elinde tutan! Ey kendisine hiçbir Ģeyin zarar veremediği! Ey hiçbir Ģeyin kendisine yarar sağlamadığı! Ey kendisine hiçbir Ģeyin galip gelemediği! Ey kendisinden hiçbir Ģeyin uzakta olmadığı! Ey kendisine hiçbir Ģeyin ağır gelmediği! Ey hiçbir Ģeyden yardım beklemeyen! Ey hiçbir Ģeyin kendisini diğer bir Ģeyden meĢgul etmediği! Sana hiçbir Ģey benzemez, hiçbir Ģey de Seni aciz bırakmaz. Ey her Ģeyin baĢını kendine bağlayan! Ey her Ģeyin kilidinin anahtarını elinde bulunduran! Her Ģeyin zararını benden çevirip uzaklaĢtır. Her Ģeyi bana kolaylaĢtır. Her Ģeyi bana mübarek kıl. Hiçbir Ģeyle beni muaheze etme! Her Ģeyi bana kolaylaĢtır. Her 190 Ģeyi bana karĢılıksız bahĢeyle! Her Ģeyin hayrını bana lutfeyle. Her Ģeyin Ģerrine karĢı Sen bana yeterli ol! Her Ģeyin hayrını bana ver. Ey her Ģeyin evveli! Ey her Ģeyin ahiri (sonu)! Ey her Ģeye galip olan! Ey her Ģeyin batını! Ey her Ģeyin fevkinde olan! Ey her Ģeyin hesabını bilen! Ey her Ģeyin baĢlatıcısı! Ey her Ģeyin geriye çeviricisi! Ey her Ģeyi kapsayıp kuĢatan! Ey her Ģeye lutfedici! Ey her Ģeyden haberdar olan! Ey her Ģeye varis olan! Ey her Ģey üzerine kaim olan! Ey her Ģeyin mülk-ü saltanatını elinde bulunduran! Her Ģeyi bana bağıĢla. ġüphesiz ki Senin her Ģeye gücün yeter. Allah‟ım! Sen her Ģeyden güven içindesin ve her Ģey Senden korkar. Senin güveninle her Ģeyden (korunabiliriz), her Ģeyin korkusunun anahtarı da Sendedir, Her Ģeyi bana bağıĢla, taki benden bir Ģey sormayasın! Ey her Ģeyin mülk-ü saltanatını elinde bulunduran! ġüphesiz ki Senin her Ģeye gücün yeter. Allah‘ım! Ey müminlerin tek umudu! Umutlarımızı boĢa çıkarma! Ey yardım ve meded isteyenlerin mededine koĢan! Yardımımıza koĢ! Ey müminlere yardım eden, bize yardımda bulun! Ey tevbe edenleri çok seven, tevbemizi kabul buyur! Bütün Müslüman kullarının tevbesini de kabul buyur! Peygamberlerin efendisi Muhammed (s.a.v) hürmetine, Peygamberlerin sonuncusu Habib-i Eminin hürmetine! Âmin! Âlemlerin Rabbinin Habibi (s.a.v) hürmetine! Âmin! Allah‟ım! Dualarımızı kabul buyur. Ey âlemlerin Rabbi!―ġüphesiz ki Allah (c.c) ve melekleri (a.s) o Peygambere (s.a.v) çok salât (ve tekrim) ederler. Ey iman edenler, siz de ona salât edin, tam bir teslimiyetle de selam edin.‖ Allah‟ım! Efendimiz Muhammed‘i (s.a.v) ve O‘nun hanedan ve arkadaĢlarını rahmet ve tekrimine mazhar eyle, selamın onlara olsun, onları mübarek kıl! Ġzzet sahibi Rabbim, onların isnad etmekte oldukları vasıflardan yücedir, münezzehtir. Gönderilen bütün Peygamberlere selam ve âlemlerin Rabbi olan Allah‘a hamdolsun. Öğlen Virdi: Bu Virdi, Gavs‘ul-A‘zam Abdulkadir-i Geylani (k.s) Efendimiz, her gün öğle namazını müteakiben okumuĢtur. 191 Allah‟ım! Salât-u selam‘ın Muhammed‘e (s.a.v), O‘nun hanedan ve arkadaĢlarına olsun! Onları dünya ve ahiret esenliğinde daim eyle! Allah‟ım! Rüzgârda bir esinti, bulutlarda bir damla, ĢimĢekte bir parıltı, yıldırımda bir gürültü, ArĢ ve Kürside bir Ģey ve varlık mülkünde bir belge varsa mutlaka bunlar Senin Allah (c.c) olduğuna, Senden baĢka ilah bulunmadığına ve Senin yerlerin ve göklerin Rabbi olduğuna, üzüntü ve sıkıntıları kaldırıcı bulunduğuna, gaybleri çok iyi bildiğine, daneleri topraktan çıkardığına, gönülleri teshir ettiğine Ģehadet ederler. Kalbleri öylesine çevirirsin ki uzakta kalanlar sevgili dost olarak döner, neĢe veren meltem gibi eser, gizli bir lütufla hakikate gönül bağlar. Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Allah‟ım! ġüphesiz ki ben Senin kulunum, cariyen çocuğuyum. Halkın hepsi Senin kudretinle küçülüp aciz kalır. Onların dizgini Senin elindedir, Gönülleri ise kudret avucunda bulunuyor. Onların kalblerini açan anahtarlar Senin katındadır. Varlık âleminde hiçbir zerre Senin iznin olmadan hareket edemez. Seninle birlikte varlık âlemini tedbir düzeyine çıkaran hiçbir kimse yoktur. Mülk-ü saltanatında hiçbir ortağın mevcut değildir. Ey önce gelenlerle sonra gelecek olanların Ġlahı! Sen Ġbrahim‘in (a.s), Ġsmail‘in (a.s), Cebrail‘in (a.s), Mikail‘in (a.s) Rabbisin. Senin büyük isminle sana tevessül ediyorum, Kerim olan zatına yöneliyorum. Sapasağlam ve köklü olan dinine sarılıyorum, en doğru yoluna giriyorum! Yedi ikili surenle ve Kuran-ı Azimle Sana ulaĢmak istiyorum. Bin KULHUVELLAHÜ EHAD ile Beytülharamınla, Ġsm-i azamınla, kadîmî isminle, son derece tekrim ve tazime layık olan isminle, o ismin ki onu karanlıkların aydınlığa kavuĢtuğu Aziz Kitabında gizlediğin isim. O isminle ki gökler onunla tutunmuĢ, felekler onun önünde baĢ eğmiĢ, yerler onun karĢısında alçalıp küçülmüĢ, Ģeytanlar onunla sönüp hızını kaybetmiĢ, kilitler onunla açılmıĢ, dağlar onunla onun dehĢet ve korkusuyla paramparça olmuĢ, en müĢkül meseleler onunla çözüm düzeyine çıkmıĢ, her canlı onun korkusundan zelil olup küçülmüĢ, Nuh‘un (a.s) gemisi onunla selamete eriĢmiĢ, ölüler onun sayesinde Ġsa Peygamberle (a.s) konuĢmuĢ, Arap ve Acem onun sır ve hikmetiyle Efendimiz Muhammed‘e (s.a.v) baĢ eğmiĢtir. 192 Allah‟ım! Sen o ismin hürmetine duayı kabul ettin, boğulanı kurtardın, helak olanları onunla kurtuluĢa kavuĢturdun, dilleri onunla konuĢamaz hale getirdin, onunla dilediğini aziz edersin, dilediğini de zelil ve hakir kılarsın. Ey daima diri olan ey kendi varlığıyla kaim olup hiçbir Ģeye muhtaç olmayan! Sana tevessül ediyorum. Ey her canlı üzerinde hâkim olup onların ne kazandığını gereği gibi bilen! Senden, bütün kullarının kalblerini bana bağlamanı istiyorum. Nasıl ki ArĢı kaldıran melekleri ArĢa teshir edip bağladınsa. KuĢları boĢlukta teshir ettiğin, güneĢ ve ayı belli kanunlara bağladığın ve her birinin kendi yörüngesinde hareket ettiği, tesbit edilen bir zamana kadar böyle sürüp gideceğini bir illete bağladığın gibi. Denizi de Ġmran oğlu Musa‘ya (a.s) teshir ettiğin gibi. Allah‟ım! ġüphesiz ki bütün bunlara kendi emrinle emrettin, kendi davetinle bunları kendine doğru çektin, kendi hikmetini onlara telkin ettin ve güzel isimlerinle bizim bildiğimiz ve bilmediğimiz Ģeyleri ruhumuza çekip getirdin. Böylece onlar beni, görünce gelirler, kendilerini çağırdığım zaman cevap verirler, kendileriyle birlikte bulunduğum zaman beni severler, ayrı kaldığım zaman hasretim çekerler. Emrime karĢı gelmezler, benim meclisimden baĢkasına bakmazlar. Bütün bunlar senin izn-u müsaadenle vücut bulmaktadır. Ey daima diri olan! Ey kendiliğinden var olup zatıyla kaim olan! Halk ve emr Sana mahsustur. Bütün iĢler Sana yönelip yol alır. Ey emr-u iradesi (Kâf) ile (Nûn) arasında olan! Ey kendisine eĢ ve çocuk edinmiyen! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Rahman (c.c)! Ya Rahîm! Onların ruhaniyetinin sevgi heyecanını bende uyandır, bu sevgi, gece gündüz devam ettiği müddetçe devam ettir! ġüphesiz ki Sen Azîz (c.c) ve Cebbâr‘sın (c.c).―De ki: ‗Eğer siz Allah‘ı (c.c) seviyorsanız bana uyun ki Allah (c.c) da sizi sevsin ve günahlarınızı bağıĢlasın. Allah (c.c) bağıĢlaması çok olan ve müminleri has rahmetine eriĢtirendir! DönüĢ ancak O‘nadır. O (c.c) dilediği zaman bütün insanları bir araya getirip toplamaya gücü yeter‘.‖―Onların gönüllerindeki bozukluğu çekip aldık. Onlar karĢılıklı sedirler üzerinde oturan kardeĢlerdir. Ġnanmayanlar ise, batıl Ģeyleri, Allah‘ı (c.c) sever gibi severler. Ama iman edenler Ġse, Allah‘ı (c.c) 193 çok daha severler.‖ Evet, müminler Allah‘ın gizli bir lutfuna, sırrının güzelliğine mazhar olarak O‘nun rahmet kanadı altında bulunurlar. Resulullah (s.a.v) Efendimizden Allah‘ın (c.c) himayesinde olmamı, O‘nun sahip çıkmasına layık bulunmamı, O‘nun hükmü altında olmamı istiyor, bu hususta Ģefaatlerini talep ediyorum. Cidden ben Allah‘ın hükmü altındayım, Allah‘ın kabzasında bulunuyorum. Kötülüğü bizden ancak ve ancak Allah (c.c) çevirir. Halkın bu hususta da hiçbir güç ve kudreti yoktur ve olamaz da.Ben Allah (c.c) ile beraber olduğum zaman, bütün zalimler ve mütecavizler Allah‘ın (c.c) kahrının harekete gelmesiyle sönüp kül olur. Ancak Allah‘ın (c.c) dilediği olur; güç ve kudret ancak Allah (c.c) ile hâsıl olur. Hayrın ve iyiliğin hepsi O‘nun elindedir. Allah‘tan baĢka galip (üstün kuvvet) yoktur. Kendilerinde güç, üstün kuvvet bulunduğunu zanneden inkârcıların boyunlarına öyle öyle bağlar geçirdik ki, bunlar çenelerine kadar dayandı. ġimdi onlar, kafaları ve burunları yukarı kaldırılmıĢ haldedirler. Hem önlerinden bir sed, hem arkalarından bir sed çektik. Böylece onları sarıverdik, artık görmezler. Allah‟ım! Seni çağırıp dua ettiğim hususlar hakkı için beni göreni ve görmeyen bütün yaratıkların üzerinde hissedilecek heybetini bana nasib eyle! Tevrat‘ı sağımda, Ġncil‘i solumda, Zebur‘u arkamda, Kuran‘ı önümde düĢünerek bunlarla korunuyorum. Muhammed (s.a.v) benim Ģefaatçımdır. Her Ģeyden münezzeh ve yüce olan Allah (c.c) yoldaĢımdır. O (c.c), benim bütün ahvalimi bilip beni korumakta ve gütmektedir; bana zarar verecek her Ģeyden ve herkesten beni muhafaza etmektedir. Allah (c.c) düĢmanlarımı arkalarından çepçevre kuĢatmıĢtır. Daha doğrusu kâfirlerin yalan saydıkları o kitab çok Ģerefli bir Kuran‘dır. Ki o, Levh-i mahfuzdadır. Kendimden engel ve bağları toparlayıp uzaklaĢtırdım; çok Ģiddetli azab ve sıkıntıyı ve her inatçı insanı ve cinni tekrar tekrar defettim. LanetlenmiĢ ve kovulmuĢ her Ģeytanı kovdum.Hind kılıçlarını ve sonra Taliya mızraklarını, uçuĢan okları, vadilerde eyleĢenleri (cinleri) bağladım. Böylece düĢmanlarımın kılıcı eğildi, mızrakları ve taĢları geri çevrildi de onların boynuna döndü. Allah (c.c) onların topluluğunu dağıttı. Onlar sağırdırlar, dilsizdirler, kördürler, artık konuĢamazlar. KonuĢacak olsalar bile ancak hayr ile konuĢabilirler, ya da susup otururlar. 194 Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber! ―ġimdi onlar Yusuf‘u (a.s)görünce kendisini büyük bir varlık olarak tanıdılar. Hayranlıklarından ellerini kestiler ve dediler ki: ‗Allah‘ı (c.c) tenzih ederiz. Bu, bir beĢer değildir. Bu, çok Ģerefli melekten baĢkası değildir‘.‖Allah‘ın(c.c) ismiyle düĢmanlarımın ağzına gem vurdum; Musa‘nın (a.s) asasıyla onları dövdüm. Bir milyon KUL HUVELLAHU ile onları sağır ettim, dilsiz ettim. Bana karĢı çıkıp tecavüzde bulunamazlar, isterse her biri bir dağ gibi olsun! Onları yeryüzü parçalanıp dağılacağı gibi parçalayıp dağıttım, hepsini ayaklarımın altına aldım. Onlar deve ise ben de arslanım. ġüphesiz ki göklerin ve yerin yaratılıĢı insanların yaratılıĢından elbet daha büyüktür. Fakat insanların çoğu bilmezler. ġüphesiz ki ben, kendimin de, sizin de Rabbiniz olan Allah‘a (c.c) güvenip dayandım. Yürür hiçbir mahlûk hariç olmamak üzere hepsinin altından tutan O dur. Benim Rabbim (c.c) hakikaten doğru bir yol üzerindedir. Allah (c.c) bize yeter ve O ne güzel vekildir! Allah‘ın salât-u selamı Efendimiz Muhammed‘e (s.a.v) ve O‘nun hanedan ve arkadaĢlarının hepsine olsun! Ve lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâhil-‗Aliyyil-‗Azîm. Velhamdu lillâhi Rabbil-âlemîn. Ġkindi Virdi: Bu virde "Feth-ül Besâir”Gönül gözünü açan vird" de denir. Bu virdi Gavs‘ul-A‘zam her gün Ġkindi namazını müteakiben okurdu.―Hamd, âlemlerin Rabbi Allah‘a olsun!‖ O Allah (c.c) ki, gökleri ve yerleri boĢlukta tutup bir düzen dâhilinde hareket ettirendir. Yaratıkların hepsini belli kanunlarıyla sevk ve idare edendir. Ariflerin gönül gözlerin aydınlatandır, marifet ve yakin nuruyla o gözleri nurlandırandır. Her Ģeyin hakikatini araĢtırıp ancak hakka bağlı kalan kiĢilerin esrar dizginlerini çekendir. Tevhid ehlinin kalblerini, Ģükredenlerin hamd anahtarlarıyla açandır. Kendisini sevenlerin dağınıklığını kendi kudsiyet hariminde toplayıp bir araya getiren ve onlara hıfz ve yakın ile birbirine bağlayıp aralarında aĢinalık kurandır. O‘na hamdedenlerin hamdinin fevkinde bir hamd ile hamd ederim. Öyle bir hamd ki, onda benim için Allah‘ın,(c.c) hoĢnutluğu, feyzi, hıfz-u emanı bulunsun, benim için zevkli bir pay ve azık olsun; beni, ülke ve iklimleri, yönleri, kıt‘aları, Ģehirleri, hükümdar ve melekleri, felekler ve yıldızları yaratan âlemlerin Rabbi (c.c), göklerin Rabbi (c.c), yerlerin Rabbi (c.c), yakınların ve uzakların Rabbi (c.c), önce 195 gelenlerle sonra gelenlerin Rabbi (c.c), mukarreb meleklerin Rabbi (c.c), Enbiya ve Mürsellerin Rabbi (c.c) ve bütiün mahlûkatın Rabbi (c.c) katında koruyucu olsun! ―O Rahmân (c.c) ve Rahîm‘dir (c.c)‖. Rahmetiyle de öncesizdir, her Ģeyi iĢiten ve bilendir. Çok yücedir, çok büyüktür, her Ģeye galibdir ve yegâne hikmet sahibidir, öylesine ki iklimleri ve ülkeleri en uygun Ģekilde yayıp düzenlemiĢtir. Musa (a.s)‘ı KELîM sıfatına has kılmıĢ, Efendimiz Muhammed (s.a.v)‘i peygamberler ve mürseller arasından seçip kendisine HABÎB edinmiĢtir. Kendine RAHMÂN ve RAHÎM isimlerini vermiĢ ki bu iki isim hem çok büyük, hem çok vergili ve cömertliği ifade eden sıfatlardır. Bu iki isimde, her hastalığa karĢı Ģifa mevcuttur. Her illet için tedavi yoludur. Her fakirliğe karĢı zenginliğin kendisidir. “Mâliki yevmiddîn‖Mülkünde O‘nunla çekiĢen, itiĢen yoktur. Ortağı, yardımcısı, benzeri, dengi de yoktur. Varlık âlemini düzen koymakta O‘nun bir plancısı, veziri, yardımcısı da mevcut değildir. Bilakis O,bütün âlemlerin varlığından önce de mevcuttu. O,hep Kerim bir hükümran olarak kalacaktır, kendi zatıyla kaim olup hiçbir Ģeye muhtaç olmayacaktır. Ebediyen O (c.c) böyle devam edecek, bir sonu olmayacaktır. O‘nu (c.c) tenzih ederiz! Allah (c.c) beni, bütün Ģeytanların ve hükümdarların kuĢatmasından koruyup kendi kudret ve rahmetiyle kuĢatmıĢtır. Bütün yakın ve uzakta olan Ģeylere karĢı bana yardımcıdır. “Ġyyâke na‟budü” Ey Mevlamız! Yalnız Sana ibadet edeceğimizi ikrar ediyor, Sana karĢı acz ve kusurumuzu itirafta bulunuyoruz. Sana iman ediyor ve diğer iĢlerimizde de Sana dayanıyoruz. Sana sarılıyor ve Seninle korunuyoruz, bütün günahlardan. Senden baĢka ilah olmadığına Ģehadet ediyoruz; Ey Celâl ve Ġkram sahibi! “Ve iyyâke neste‟în” Dünya ve din iĢlerinden doğan bütün ihtiyacımızda Allah‘tan yardım bekliyoruz. Allah‘ım! Ey sapıtanları doğru yola eriĢtiren! Senden baĢka bize hidayet veren, bizi doğru yola ulaĢtıran yoktur. Sen birsin, eĢin - ortağın yoktur. Sen Hak olan yegâne hükümdarsın! ġehadet ediyoruz ki Efendimiz, Peygamberimiz, yol göstericimiz Muhammed (s.a.v) Senin kulun, resulün, habibin ve peygamberindir. O ümmi bir peygamberdir. Vaadinde sadıktır, güvenilirdir; bütün, evet bütün mahlûkata rahmet olarak 196 gönderilmiĢtir. Allah‘ım! Salât-u selamın O‘na, hanedan ve arkadaĢlarına, O‘nun izinde olanlara, O‘na varis olanlara, O‘na uyan tertemiz kimselere olsun! Öyle salât-u selam ki devamlı olsun, kıyamete kadar baki kalsın, birbirinden hiç ayrılmasın! “Ġhdinas sırâtal müstakîme sırâtallezîne en‟amte „aleyhim” Peygamberlerden (a.s), sıddiklerden, Ģehidlerden, salihlerden - ki bunlar güzel arkadaĢlardır - meydana gelen ve daha baĢka varlıklardan vücut bulan âlemlerin Rabbi bizi dosdoğru yola ilet! Bu, Allah‘tan (c.c) kuluna gelen bir fazilettir. Ġstikamet, din ve ta‘zim ehlinin yolunu bilen olarak Allah (c.c) bize yeter. Bu öyle bir yoldur ki, ihlâs ve teslim ehlinin, Naim Cennetine gönül verenlerin. Senin vech-i kerimine gönül verip aĢinalık elde edenlerin yoludur. “Ğayril mağdûbi „aleyhim” Bismillâhirrahmânirrahîm. Allah‟ım! Bize gazab etme; Senden istediğimiz apaçık yolu bize kolaylaĢtır. Ey âlemlerin Rabbi! Halktan, cinlerden ve insanlardan merhametsiz, hayr ve iyiliğe engel, hased edici ve kin besleyici olanları bizden uzaklaĢtır, aramıza manevi perdeler ger! ―Vela‘d dâllîn‖ Âmin… Allah‟ım! Ey mülkün hakiki sahibi ve ey bütün ülkelerin hükümdarlarının sahibi! Senden baĢka ilah yoktur. Seni tenzih ederiz. ġüphesiz ki ben zalimlerdenim. Rabbim! Rahmetinle bizi hazırlıklı eyle; bizi gam ve kederden kurtar, ey müminlerin kurtarıcısı! Ġçinde bulunduğumuz sıkıntıya karĢılık bize ferahlatıcı kapılar aç, ey yardım isteyenlerin yardımına koĢan, bizi kurtar! Allah‘ım! Arif kiĢilerin gönlünde olan yerin hürmetine Senden istiyoruz! Sana yakın derecede bulunan mukarrıbînin gönül tahtında oturan cemal sırrının celal ve kemalinin aĢinalığı; kurtuluĢ yollarını bulmuĢ sâdatın tariklerinin incelikleri; Senin için ağlayanların gönüllerindeki korku ve tevazu yaĢları; Senden korkanların kalblerindeki ürperme ve titreme; Sana vuslat peyda edenlerin düĢüncelerindeki kuĢların terennümü; günahkârların ağlayıp inlemesi, gözyaĢı döküp paralanması; zikredenlerin dillerinden dökülen hamd, ululama, tevhid ve ta‘zim; Sana talib olanların meselelerinin kaleme dökülüĢü ve bunu birbirlerine göndermeleri; ‗ayn el-yakîn‘e bakanların gözlerinin bakıĢlarındaki parıltı ve keĢifler; Senin varlığın keyfiyetsiz olan 197 mevcudiyeti ve sevgililerin gönüllerindeki sırrın derinliklerinde Sana has olan vücutları hürmetine gönül bahçelerimizde TEVHĠD ve TA‘ZIM ağaçlarını dik! Taki bununla takdis ve tesbih meyvelerini Senin lütuf ve ihsan elinin parmaklarıyla toplayalım. Allah‟ım! Basiretlerimizin gözlerinden önümüzde engel olan perdeleri aç! Bizi, Sana zârilik oklarını atan ve bununla isabet kaydeden kullarından eyle! Ve bizi, organlarını hizmetinize çağırdığınız kimselerden bu çağrıya gönülden cevap verenlerden ve inayet ehlinin havassından kıldığın kiĢilerden kıl! Allah‟ım! Kalblerimizin velayet toprağı kuruyup verimsiz hale gelmiĢtir. Onu velayet yağmuruyla sula, taki yeĢerip yemyeĢil olsun, çiçek açıp kabul ve iman fesleğeni bitirsin; bu yeĢillikte kendini gösteren goncaları (rahmet ve hidayet) bakıĢlarıyla aç! Böylece bunun ferahlık bülbülünün özü, çeĢitli dallar üzerinde öten bülbüller gibi terennüm etsin. Kendilerine sunduğun nimet ve ihsana karĢılık Ģükredip zikretsin. Allah‟ım! Bizden dua, Senden kabul; bizden umut okunu atmak, Senden onu hedefine ulaĢtırmak! Allah‟ım! Bizi, sevgili bulunduğu yani sevildiği halde dua edip duası kabul olunan ve karĢılığı kendisine verilen, mahrum edilmeyen kullarından eyle! Allah‟ım! Bizler Senin fakir, zayıf, imkânı kıt miskin kullarınız; Senin lütuf eĢiğinde bekleĢiyor, inayet Ģarabının en çok sarhoĢ edenini bekliyoruz. Ta ki Senin sarhoĢ edici inayet perdesinin sekresinden hayranlık içinde sabahlayalım. Himmet ve azim vasıtasını, iyilik ve kerem eteğine yapıĢarak tam bir ciddiyetle Sana doğru çeviren zatlardan eyle! Cidden biz bütün ağırlıklarımızın yükünü Senin kudsiyet sahana indirdik, böylece Senin yakınlık ve ünsiyetinden esen nefhaların kokusuyla mest olduk. Ey her amelin karĢılığını adalet ölçüleri içinde değerlendiren! Senden uzak kalmanın hicran ateĢinden sana sığınıyor. Senden eman istiyoruz. Artık bizim Sana olan bağlılığımız ve yalnız Seninle karar kılmamızın sesini iĢit! ġüphesiz ki biz bütün iĢlerimizde ancak Sana tevekkül ettik. Senden baĢka hiçbir sığınak ve kurtuluĢ yeri yoktur. Senden yine Sana sığınıyoruz! Allah‟ım! Bizi doygun kılacak ölçüde rahmetinle bizi sula! Ve bize yetecek kadar kendi bereketinden indir! Bizi imtihan edip bağlılık 198 nisbetimizi meydana çıkaran belayı bizden defeyle! Bize, iyi amelden, bizi kurtaracak nisbette ilham eyle. Bizi kötü duruma düĢürecek kötü amelden de kurtar! Hidayet nurundan bir parçacık üzerimize dök, o kadar ki bizi Senin sevgine yaklaĢtıracak ve biz dosdoğru diyanet sahibi kılacak ölçüde olsun! Bizi üzecek gazabını bizden defeyle! Bize hayat verecek marifet nurundan kalbimize yerleĢtir! Ayaklarımızı (sırat üzerinde) tesbit edecek ölçüde sarsılmaz bir inanç bize rızık eyle! Bu iman zahiren ve batinen bizde bulunan her türlü hastalığa karĢılık tam bir Ģifa olsun! Allah‟ım! Senden hayır anahtarlarını istiyor ve bunun en toplayıcı ve en kâmil olanlarını bekliyoruz! Hayrın evvelini de, sonunu da, görüneni de, görünmeyenini de istiyoruz! Halkın hayırlısı olan Muhammed (s.a.v)‘in fazilet dizisinde bizi bir inci eyle! Sen bizden hoĢnutsun. Hamd Sana mahsustur. Ey âlemlerin Rabbi! Allah‘ım! Ey sapıtmıĢları doğru yola eriĢtiren! ġüphesiz ki Senden baĢka bizi doğru yola eriĢtirici yoktur. Ey âlemlerin Rabbi! Ey, sapıtan ve sapıttıran kullarını hidayete eriĢtiren, bizi kendine yaklaĢtır! Ey âlemlerin Rabbi! Âmin! Senden korkmamız hususunda bizi emniyete kavuĢtur. Ey korkanlara güven bahĢeden, ey âlemlerin Rabbi! Allah‘ım! Senden istiyoruz; ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c)! Kendi hoĢnutluğunla bize ihsanda bulun! Ey önce gelenlerle sonra gelenlerin dizginini elinde tutan ve bütün âlemler üzerinde mutlak hükümran bulunan! Senden baĢka ilah yoktur. Seni her türlü noksanlıktan tenzih ederiz. ġüphesiz ki ben kendine yazık edenlerdenim! Allah‟ım! Bizi rahmetine eriĢtir, ey merhamet edenlerin en çok merhamet edeni! Ġçinde bulunduğumuz (sıkıntıyı) bizden gider. Ey bütün mahlûkatın sıkıntılarını giderip onları huzura kavuĢturan! Bizi gam ve kederden kurtar, ey mü‘minleri kurtaran! Kendi rahmetinle bize merhamet eyle, ey âlemlerin Rabbi! Allah‟ım! Senden istiyorum, Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c)! Senin ezeli olan ismine doğru bana sair yolları ve kapıları aç! Ve bununla her ilmi ve her güçlüğü bana kolaylaĢtır; her kolay olan iĢi de bununla bana daha da kolaylaĢtır; bütün zor ve uzak olan iĢlere beni bununla yaklaĢtır ve bununla bana bir nice varlığı müsahhar eyle! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Kendi mülkünün 199 geniĢliği içinde ferahlanmamı sağlamlaĢtır ve kendi melekutünde beni bir nice Ģeylere sahip kıl! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Her canlının dizgini Senin elindedir. Beni kurtar, Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c)! Senin gazabını gerektiren hususlardan beni halas eyle! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Benimle Sana karĢı günah ve isyanda bulunmaklığım arasını açıp beni ondan uzaklaĢtır ve beni lütfun gizliliğine eriĢtir. Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c)! Arzu ettiğim bütün Ģeyleri bana müsahhar eyle ve imkân sahibi kıl! Nasıl ki Sen her Ģeye gücün yetiğini irade ediyorsun. ġüphesiz ki Sen yegâne zengin, övülmece layık, yegâne sahibsin. ġan ve Ģeref sahibisin, ölüleri kaldırıp haĢredensin, her Ģeye Ģahid olansın! Her Ģeyi var edip imkân sahasına getirensin, her Ģeyi kendine döndürensin! Dilediğini layıkıyla yapansın! Ey yaradan! Ey Ġbadete layık olan! Ey yegâne maksud olan! Ey hep var olan! Ey Hak! Ey Mabud! Ey kendisine güç Ģeyler kolay olan! Ey hayrı ve iyiliği kudret elinde bulunduran! DönüĢ Sana olacaktır… Sen her Ģeye kadirsin! Allah‟ım! Hakikat ben Sen‘den (hayr ve inayet) istiyorum! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Yeryüzüne giren ve çıkan Ģeylerin, gökten inen ve oraya doğru yükselen ve Ģer sahibi olan her Ģeyin Ģer ve kötülüğüne karĢılık bana kâfi olmanı istiyorum. Ayrıca her çeĢit aslanın, yılan ve akrebin, saldırıcı olan her Ģeyin Ģerrine ve köy ve kasabalarda, hisar ve kalelerde bulunan Ģerlere ve her çeĢit vahĢi mahlûkların Ģerrine karĢılık bana yeterli ve yardımcı olmanı diliyorum. Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Rabbi (c.c)! Ya Rabbi (c.c)! Ya Rabbi (c.c)! Ya Rahmân (c.c)! Ya Rahmân (c.c)! Ya Rahmân (c.c)! Ya Rahîm (c.c)! Ya Rahîm (c.c)! Ya Rahîm (c.c)! Ya Mâlik (c.c)! Ya Mâlik (c.c)! Ya Mâlik (c.c)! Ya Mu‘în (c.c)! Ya Mu‘în (c.c)! Ya Mu‘în (c.c)! Ya Hâdî (c.c)! Ya Hâdî (c.c)! Ya Hâdî (c.c)! Ya Muhdî (c.c)! Ya Muhdî (c.c)! Ya Muhdî (c.c)! Fatihatü‘l-Kitab hakkı için Senden her Ģeyi bana musahhar etmeni diliyorum. Ya Vehhâb (c.c)! Ya Vehhâb (c.c)! Ya Vehhâb (c.c)! Ey her Ģeyin Rabbi! Sen her Ģeye kadirsin. Her Ģeyin Ģerrini benden çevir ve her Ģeyin hayrını bana mübarek eyle, her Ģeyi bana kolaylaĢtır ve beni her Ģeyden koru! Her Ģeyi bana bağıĢla, kusurlarımı temizle, taki benden bir Ģey sormayasın. Ey merhamet edenlerin en 200 çok merhamet edeni, ey dileğini arzedenlerin elinden tutucu ve ey âlemlerin Rabbi (c.c)! Allah‘ım! ġu çok faydalarla dolu mübarek sure-i Ģerifenin hakkı için umumi olan Fazl-u kereminle üzerime iyilikte bulunmanı, keremle dolu cömertliğinle ihsan eyle! Ya Halîm (c.c)! Ya Halîm (c.c)! Ya Halîm (c.c)! Ya Azîm (c.c)! Ya Azîm (c.c)! Ya Azîm (c.c)! Allah‟ım! Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c)! Bana helal mübarek ve tertemiz bir rızık ihsan eylemeni diliyorum! Ey cömertlik, ihsan, fazilet ve minnet sahibi olan Allah‘ım, ahlakımızı düzeltip tertemiz eylemeni istiyorum. Ey saltanat sahibi! Ey mücazat ve mükâfatı hakkıyla veren. Ġnayetinden bize (manevi sofralar) aç, bize olan cömertliğini geniĢletip aç, taki Sana itaat deryasında kalblerimiz Sana çevrilip dönsün, basiret gözlerimiz hidayet nurunla aydınlansın, ey âlemlerin Rabbi (c.c)! Allah‘ım! Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c)! Ruhlarımızı irfan hakikatleriyle gerçeğe eriĢtirmeni, kabul tacıyla bizi taçlandırmanı, kerem ve minnetinle bizi süslemeni isliyoruz. Ey âlemlerin Rabbi Allah‘ım! Âmin, âmin! Allah‟ım! Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c), Ya Allah (c.c)! Bize güzel bir sabır, yakın bir sevinç, büyük bir sevap, sapasağlam bir gönül, zikreden bir dil, övgüye ve Ģükre layık bir gayret, bağıĢlanacak bir günah, kabul olunacak bir amel, yararlı bir ilim, korkan bir kalb, geniĢ bir rızık, dönüĢü olmayan bir tevbe, kabule Ģayan bir dua, tertemiz bir kazanç, helal bir lokma, sabit bir iman, sağlam bir din, gönül okĢayıcı bir cennet, izzet, zafer, fetih ve yakın bir nusret ver! Ey yardım edenlerin en hayırlısı, ey bağıĢlayanların en önde geleni, ıstırapta kalmıĢ kullarının duasını kabul eden! ġüphesiz ki sen alemlerin Rabbisin. Âmin! Âmin! Âmin! Allah‟ım! En üstün salât, en olgun teslim kulların en üstüne olsun ki, O (s.a.v) kul, nebi ve resullerin sonuncusudur. Peygamberlik O‘nunla (s.a.v) hitam bulmuĢtur. Salât-u selam O Peygamberin hanedanına ve bütün eshabına olsun! Onlar hakkındaki bu duamız ve Senin selamın kıyamete kadar devam etsin! Hamd, âlemlerin Rabbi Allah‘a mahsustur. AkĢam Virdi: 201 Bu virde "Hizb-ül Fethiyye" de denir. Bu virdi Gavs‘ulA‟zam her gün akşam namazını müteakiben okurdu Ey Mevlamız! Ey yegâne kudret sahibi! Ey Mevlamız! Ey bağıĢlayan! Ey lütuf sahibi! Ey her Ģeyden haberdar olan! SÜBHÂNALLAH: Malumat sayısınca O‘nun isimlerine ta‘zimde bulunuruz. EL-HAMDU LĠLLÂH: Allah (c.c) büyüktür, çok yücedir; yaratıktan var edip meydana getirendir. Ġlahi inayete mazhar olmuĢ ihlâs sahipleri sayısınca VE L ĠLÂHE ĠLLA‘LLAH, deriz. ALLAHU EKBER: Yerler ve gökler dolusunca Celalini ululama, azametini büyük tanıma tekbirinde bulunuruz. VE L HAVLE VE L KUVVETE ĠLL BĠLLÂHĠL-‗ALĠYYĠL-‗AZÎM: Hayır ve mutlulukların haznesidir. Allah‘ımız bu celal, vahdaniyetle ayrılmandaki saltanat yalnız Sana mahsustur. Rübubiyyetin devamındaki saltanatın izzet-u Ģerefi Sana hastır. Söz edenlerin evhamı Senin sıfatlarına ulaĢmak Ģöyle dursun, çok gerilerdedir. Ariflerin gönülleri ise Senin Celal ve Azametinle hayretler içinde kalmıĢtır. Ey Mevlamız! Bizi heybet ve ihtiĢamının nurundan meydana gelen denize daldır da oradan çıktığımız zaman ruhumuzda Senin rahmetinin pırıltıları bulunsun. Saklı bulunan isminin nuruyla bizi karĢıla. HaznelenmiĢ sırrın vücuduyla bizim vücudumuzu doldur; ta ki mutlak gizlilik içinde mutlak kemali görebilelim! Yüzüstü dönmeden, fitneye uğramadan bizi kudsiyyetin meĢahidine Ģahid kıl! Bize öyle ruhani bir meded ver ki, o bizi suretlenmiĢ balçıktan yıkayıp temizlesin! Göz kapaklarının kapanmasından daha süratli olan gizli lutfuna bizi ulaĢtır! Bizi izzet durağında yer alanlardan eyle! Gözlerden uzak tutup bizi manevi perde arkasına al! Ve bizi Hakk elyakîne Ģahid olanlardan eyle! Ey kuvvet sahibi! Ey Metîn (c.c)! Ey Nûr (c.c)! Ey Nûr-i Mübîn (c.c)! Ya Rahmân (c.c)! Ya Rahîm (c.c)! Ey Ġlahımız! Varlık âlemindeki müĢahede güneĢimizi varlığımız üzerine doğdur! Kendi vücudun nuruyla varlığımızı nurlandır, her an ve her demde. Afiyet ve ayan bahçesine bizi sok! Ya Hannân (c.c)! Ya Mennân (c.c)! Ya Rahîm (c.c)! Ya Rahmân (c.c)! Ey Ġzzet ve burhan sahibi! Ey Rahmet sahibi! Ey mağfiret sahibi! Ey fazilet, kerem ve ihsan sahibi! Ey celal ve ikram sahibi! Ey Mevlamız! Ey yegâne kudret sahibi! Ey bağıĢlayan! Ey lutuf sahibi! Ey her Ģeyden haberdar olan! Ya ilahi, lütuf giysisinden bize giydir, çok acıma ve atıfet yüzünü bize çevir; Seninle beraber ya Sana 202 karĢı tedbir (küstahlığın)dan bizi çıkarıp kurtar; bizi nurunla kendine kavuĢtur; huzurunda kulluğun sadakatiyle bizi ayakta tut! Tedbir karanlıklarını kalbimizden çıkar! Tefviz nurunu esrarımızda yay; bizim için beğenmiĢliğin güzelliğine bizi Ģahid eyle, ta ki bizim hakkımızda vereceğin hüküm ve beğeneceğin husus kendimiz için seçip beğendiğimiz Ģeylerden bize daha sevimli olsun! Bizi apaçık hak ve hakikate eriĢtir; ilmü‘l-yakîn (kesinlik kazanan bilgiden) bize öğret! Ey en yüce! Ey çok büyük! Ey yegâne zengin! Ey iyilik sahibi! Ey çok bağıĢlayan! Ey hilm sahibi! Ey Rahmân (c.c)! Ey Rahîm (c.c)! Ey Mevlamız! Ey kudret sahibi! Ey Mevlamız! Ey çok bağıĢlayan! Ey lütuf sahibi! Ey her Ģeyden haberdar olan! Ey ilahımız, Senin iyilik ve kerem yüzünün kemalinin celaliyle; büyük nurun ziyasıyla; ilmin tahkikinin tetkikiyle Senden istiyoruz: Ey yegâne ilim sahibi, kalblerimiz üzerine zikir ve hikmet nurundan his ve müĢahedemizle anlayabileceğimiz ölçüde indir! Taki Seni unutmayalım ve ebediyen Sana isyan etmeyelim. Bizimle iyi niyet, doğruluk, ihlâs, gönülden gelen korku, heybet hayâ, murakabe, nur, sevinç, kuvvet, koruma, günahtan muhafaza, düzgün konuĢma, apaçık ifade, anlayıĢ ve Kur‘an‘ı bir araya getir, aramızdaki mesafeyi kaldır! Bizi sevginle has kullarından ve seçkin dostlarından eyle! Sen bizim için kulak, göz, dil, kalb ve el ol! Bizi destekleyici ol! Ey yardıma koĢan! Ey duaları kabul buyuran! Ey her Ģeyi iĢiten ve gören! Ey her Ģeyden haberdar olan! Allah‟ım! Senin isimlerin esrarının toplayıcı vasıflarıyla, sıfatların görüntülerinin letaifiyle, zatın varlığının öncesizliğiyim. Senden Ģunu istiyoruz: Kalbimizi hidayet nurunla nurlandır, marifet sevgini bize ilham et, himayen perdesiyle kusurlarımızı örtüp gizle, üns ve ülfetimizi kendinle sağla, Ģevk ve muhabbetimizi kendine doğru çek, Senden korkmamızı gerçekleĢtir; taki Senden baĢkasından bir Ģeyler umud etmeyelim, senden baĢkasından korkmayalım. Allah‟ım! Sana güvenmeyi bize nasib eyle, Sana bağlanıp dayanmayı bize rızık eyle! Senin için sevmeyi, Sana yaklaĢmayı, Seninle birlikte bulunurken edep üzere olmayı bize ihsan eyle! ġüphesiz ki Sen göklerin ve yerin nurusun. Sana komĢu olmak büyük bir Ģeref ve izzettir; övülmen pek yücedir, isimlerin çok mukaddestir, Ģanın pek büyüktür. Senden baĢka ilah yoktur. Bizi de, dinimizi de selamete erdir, imanımızı kemale kavuĢtur, irfanımızı tamamla bütün 203 mevcudiyetimizle bizi kendine çevir, bizi nefsimizle baĢbaĢa bırakma, bir an olsun ve daha az bir zaman olsun bizi nefsimizle bir arada tutma! Sana kavuĢma hissini bizde uyandır ve bu hususta Ģevkimizi arttır, bizi Senden ayıran her ayırıcıdan ayırıp kurtar, o bizi uzaklaĢtırdıkça Sen bizi kendine yaklaĢtır; bilmediğimiz zaman bize öğret, öğrettiğin zaman da bize anlayıĢ bahĢeyle! Ey Evvel (c.c)! Ey Âhir (c.c)! Ey Zâhir (c.c)! Ey kudreti her Ģeye yeten! Ey bağıĢlayıcı! Ey her Ģeyi bilen! Ey Mevlam! Ey kudret sahibi! Ey Mevlam! Ey bağıĢlayan! Ey lütuf ve kerem sahibi! Ey her Ģeyden haberdar olan! Ya Ġlahi! Kendi iĢimde cahil olduğumu bilmemiĢ olsaydım sürçmelerimden Ģikâyet etmezdim. Hatalı hallerimi hatırlamamıĢ olsaydım gözyaĢlarım akıp gitmeyecekti. O halde Rabbim, dağınık sürçmelerimi akıtılan gözyaĢlarımla ıslah eyle, az iyiliklerle çok günahları bağıĢla! Ya Ġlahi! Günah ve isyanlar dilimi konuĢamaz hale getirdi. Amelden baĢka hiçbir vesile ve vasıtam yoktur, emel ve arzumdan baĢka da bir aracım mevcut değildir! Ya Ġlahi! Senin cömertlik ve kereminden yana olan iyilikler beni gayeye doğru bir hayli yaklaĢtırdı; kötülük ve günahlar ise beni tutup Senin afv ve mağfiretinin kapısına attı. Muhakkak ki umudum hiçbir zaman Senden kesilmiyecektir. Eğer Sana karĢı günah ve isyanda bulunacak olursam, herhalde Senden korkum da devam edecektir. Ya Rabb! Sana itaat edecek olursam, Sana karĢı günah ve isyandan sakınmaya ancak Senin korumanla güç getirebilirim. Ġbadet ve taatte bulunmaya da hiçbir güç ve kuvvetim yoktur, ancak Senin kabza-i kahrında bulunan bu acize olan tevfikinle mümkündür. Ama Senin lezzet veren dairende dolaĢan kimse nasıl korkar. Ya Ġlahi! Bu aciz kulun nereye gitsin? ġüphesiz ki ben iradesi elinden alınmıĢ, güç ve kuvvetten soyunmuĢ bir kulum. Kuvvetimin zayıflığından, tedbirimin yetersizliğinden Sana baĢvuruyorum; Sen merhamet edenlerin en çok merhamet edenisin ve Sen zayıfların Rabbisin! Evet, Sen benim Rabbimsin, beni kime bırakıyorsun: Bana kötü niyetle saldıran bir kula mı, yoksa durumumu emrine havale ettiğin bir düĢmana mı? 204 Bütün bunlarla beraber eğer Senin bana karĢı bir gazabın yoksa hiçbir sıkıntıya aldırıĢ etmem. Ama Rabbim, Senin afiyet bahĢetmen bana her Ģeyden geniĢtir. Rabbim! Dua ve isteğimi hicap arkasında bırakma, talebimi reddetme, beni hasretimle baĢbaĢa bırakma ve beni kendi güç ve kuvvetime terketme! Acizliğime merhamet et, fakirlik ve periĢanlığıma acı! Kırılan kalbimi sen tamir et, horluk ve hakirliğime merhamet eyle! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Rahmân (c.c)! Ya Rahîm (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ey fazilet ve Ġhsan sahibi! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ey merhamet ve mağfiret sahibi! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ey azamet ve saltanat sahibi! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ey izzet ve burhan sahibi! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ya Allah (c.c)! Ey celal ve ikram sahibi! (Ġlim ve kudretin) her Ģeyi kapsamıĢtır; rahmet ve ilmin her Ģeyi içine almıĢtır. Fazilet ve ihsanınla cömertlik et bize. Minnet ve hilminle hakkımızda tecellilerde bulun! Ey yegâne ihsan sahibi! Ey varlığı güzelleĢtiren! Ey nimeti bol olan! Ey iyilik ve fazilet sahibi! Ey vergi ve nimet sahibi! Ey cömertlik ve kerem sahibi! Ey azamet sahibi, ey ArĢ-i azim sahibi! Allah‘ım! Senin Ġsm-i Azamınla istiyoruz, o Ġsmin ki çok büyüktür; kimi saadete eriĢtirmek, rahmetine kavuĢturmak ve ilhamına mazhar kılmak istersen o isminle Sana dua etmesini bahĢedersin. ArĢından akseden izzet ve Ģeref ahdin hakkı için, kitabından akseden yüksek merhametin hürmeti için, rahmet ve mağfiretinden bizi doğrultup düzeltecek ölçüde ve bize tertemiz bir hayat yaĢatacak nitelikte nasib eyle! Ey her Ģeyi kudret elinde toplayıp bulunduran! Ey kendisini bağıĢta bulunmaktan hiç kimsenin men edemediği yüce Mevla (c.c)! Ey istemeden lütuf ve nimetler veren! Bize sahip çık ve bizi himayen altına al. Mevlamız (c.c)! Sen bize baĢkasından yeğsin, ey Mevlamız! Ey yegâne kudret sahibi Mevlamız (c.c)! Ey mağfiret sahibi, ey lütuf sahibi! Ey her Ģeyden haberdar olan! Ey Ġlahımız (c.c)! Bizi ihlâs üzere bulunan kullarından kıl ve Senin varlığın ve birliğin hakkında kesin bilgi ve kati iman sahibi bulunan kulların yolunda yürümemizi sağla! Bizi kendi hıfzınla koru, Ģefkatinle bizi muhafaza eyle, taki güven içinde bulanan kullarından olalım. Bizi kendi yoluna eriĢtir, taki âlimlerden olalım. ġüphesiz ki 205 benim velim (yegâne sahibim), o kitabı indiren Allah‘tır (c.c) ve O (c.c), bütün salihlere de velilik ediyor. Bu cümleyi düĢünür de zikredersin ve sonra Ģöyle dersin:―Allah (c.c) koruyanların en hayırlısıdır ve O (c.c), merhamet edenlerin en çok merhamet edenidir Allah‘ın rahmeti sadık mürsellerin (a.s) efendisine (s.a.v) olsun! O (s.a.v) önce gelen Peygamberlere nübüvvetiyle tekaddüm etmiĢ ve âlemlere rahmet olarak gönderilmiĢtir. YaratılmıĢlardan önce gelenlerle sonra gelecek olanlarınn sayısınca ve hakkında ilahi hükmün gerçekleĢtiği yaratıklar adedince ve zikredenler, düĢünenler sayısınca salât-u selamlar olsun O‘na. Rahmet ve Selam sıfatlarından bahĢedilen kabule has olan ve devam üzere bulunan bir SALÂT O‘na (s.a.v) olsun ki bu dünya durdukça devam etsin, varlık ahkâmının bekasıyla ebedi olsun! Salâtu selam o Peygamberin (s.a.v) al ve eshabına (r.a), evlad ve zevcelerine (r.a) ve tertemiz soyuna (r.a) olsun! Nimetini verdiğine karĢılık Allah‘a (c.c)hamdolsun. Ey her Ģeye gücü yeten Mevlamız (c.c)! Ey günahları ve suçları bağıĢlayan! Ey luluf sahibi Mevlamız (c.c)! Ey her Ģeyden haberdar olan! Ġzzet ve üstünlük sahibi Rabbim (c.c) (nankörlerin) isnad etmekte oldukları vasıflardan çok yüce ve münezzehtir. Gönderilen bütün Peygamberlere (a.s) selam ve âlemlerin Rabbi olan Allah‘a hamdolsun!‖ Ya erhamerrâhîmîn! Yatsı Virdi: Bu virde "Temcîd virdi" de denir. Bu virdi Gavs‘ul-A‘zam her gün yatsı namazını müteakiben okurdu. SÜBHANELLAH: Celaline layık bir tesbih. Ey nur ve azametleri olan! EL HAMDÜ LĠLLÂH: Nimetleri yeterli ölçüde olan, ġiddet ve azabını defeden, bütün hallerde lutfunu fazlasıyla verecek olan O‘na (c.c) çokça hamdolsun. L ĠLÂHE ĠLLALLAH: Hakikati arayanın tevhidi; kalbi Ģekk ve Ģüphelerden, zan ve evhamdan uzak Hakk el-yakîn derecesinde ihlâs üzere olanın Ģehadeti. ALLAHU EKBER: Kapsam ve kuĢatılmadan çok büyük olan. Ġdrak edilemeyen, bilakis kendisi her Ģeyi idrak eden, her varlığı kapsayıp kuĢatan, bütün cihetleriyle varlığı ihata eden, dereceleri yüksek olan Allah (c.c). Ve La havle ve la kuvvete Ġlla billahil‗aliyyil‗Azîm. Ey Ġlahımız (c.c)! Büyükler üzerinde azamet sahibisin; Sen hem yücesin hem büyük, hem ulusun. Fakirlere karĢı kerem ve iyilikte, zenginlere karĢı yine ihsan ve keremde bulunursun. Sen hem çok 206 zengin, hem çok iyilik sahibisin! Âsi ve günahkârlara karĢı, itaat dairesine girenlere minnet edersin. Rahmetin geniĢliğiyle bu iki sınıfı da gözetirsin. Sen hem Rahmân (c.c), hem Rahîm‘sin (c.c)! Gizli halimizi, açık durumumuzu bilirsin. Sen bizi bizden daha iyi bilirsin. Senin tedbirinin yanında kulun hiçbir tedbiri olamaz! Senin maiĢetinle beraber onun için hiçbir irade düĢünülemez. Her Ģey Senin takdirinle vucud bulur. Senin varlığın olmamıĢ olsaydı mahlûkat olmazdı. Senin sanatındaki hikmet olmamıĢ olsaydı, iĢlenip meydana getirilen Ģeyler bilinmezdi. Âdemoğullarını yarattın, onları güzel amellerle, kötü ameller arasında imtihana tabi tuttun. Seni tanımaları için de onları Ģu âleme getirdin. Zahiri görüntülerle onları batıni Ģeylerden uzak tutup ara yere perdeler koydun. Dilediğine de TEVHÎD‘in sırrının sırrına karĢı kapı açtın, keĢif yolunu kolaylaĢtırdın. Böylece bu keĢfe mazhar olanlar KEVN ve TEKVÎN‘e, KÂĠNAT ve esrarına Ģahid oldular. Bununla onları batıni sırrın ince manalanyla mezahirin mezahirinde HAZARAT-I KUDSĠYE‘ne Ģahid eyledin. ÇeĢitli tecellilerinle onlara kudsiyet huzurlarının görüntülerini gösterdin. Ya Ġlahi (c.c)! ġeytan için ne gibi bir hile olabilir? O zayıftır, Senin kuvvetin karĢısında bir hiçtir. Gönülleri yenip paslandıran ne olabilir. Senin envarın zuhuru karĢısında? Ey Ġlahımız (c.c)! Sen bir kalbi tamir ettikten sonra bütün Ģeytanlar oradan ayrılıp bozguna uğrar. Sen bir kuluna inayet yüzün çevirecek olursan artık hiçbir kimsenin onun üzerinde hükümranlığı kalmaz. Sen ehadiyyet ile vasıflanmıĢsın; ibadete layık ancak Sensin. Has kulların ruhlarını benzerlikler yularından kurtarıp Ģuhud fezasına ileterek sıkıntıdan uzaklaĢtırdın. Sen her Ģeyden EVVEL‘sin. Her Ģeyden de Sonrasın. Her Ģey yok olucu, sonradan meydana gelicidir. Her Ģey kaybolucudur; her mevcud Senin vücudunla var olmuĢtur. Ruhlar için hayat ancak Senin Ģuhudunla mümkündür. Ruhlara iĢaret ettin, onlar da Sana cevap verdiler. Gönüllerden (keĢif perdeyi) kaldırdın da beden heykelleri için hoĢ bir hal aldılar. Ruhları Sana uygunluk üzere cevap verir. Kalıplardaki kalbler Senin emr-u iradeni anlar ve Sana yönelip arz-ı ubudiyyet ederler. Ey Ġlahımız (c.c)! Gönüllerimizi kir ve pastan temizle, taki Senin indireceğin ilham ve inayetlere, varlığın kudretinin tecellilerine uygun bir yer olsun. Bizi TEVHÎD‘in bütün sadeliğiyle ağyarın 207 mundarlığından kurtar, taki Senin efalinden baĢkasına Ģahid olmayalım. Sıfatından baĢkasını görmeyelim; zat-i kibriyanızın tecellisinden baĢkasına gönül vermeyelim. Sen karĢılıksız olarak çok vericisin, vergin sınırsızdır. Doğru yolu göstericisin. Kudretin her Ģeye yeter. En müĢkül kapılar ve en katı gönülleri açıcısın. Ey Ġlahımız (c.c)! Hayrın hepsi Ģüphesiz ki Senin elindedir. Hayrı bağıĢlayan ve onu veren ancak Sensin. Bunun bilgisi kuldan gizlenmiĢtir; nereden, hangi cihetten geleceğini bilmez. Yolları ona göre belirsizdir, meçhuldür. Sen ona delil olmadığın, elinden tutmadığın ve onu doğruya iletmediğin müddetçe bu böyledir. Allah‟ım! Boyun bağımızdan tut, bizi daha iyiye ve daha mükemmele doğru çek; bizi kendi canibinden daha geniĢ, daha özel ve daha tamam ve umumi olanıyla hususlandır. Çünkü avuçlar ancak cömert zengine açılır; rahmet ancak çok merhametli ve çok bağıĢlayıcı olandan istenir. Sen öyle bir MAKSAD‘sın ki hiçbir arzu ve murad o maksadı aĢmaz ve Sen öyle bir hazinesin ki sınırın ve tükenmen yok! Allah‟ım! Bize umduğumuzun fevkinde ve hiçbir gönlün düĢünemediği ölçüde ver. Sen ki karĢılıksız verensin, çokça cömertsin! Ġstekleri karĢılarsın! Verdiğine kimse mani olamaz, men ettiğin Ģeyi hiç kimse veremez. Hükmettiğin Ģeyi hiç kimse reddedemez; kararı bağladığın Ģeyi hiç kimse değiĢtiremez. Sapıttığın kimse için hiçbir yol gösterici bulunmaz; hidayete eriĢtirdiğini de hiçbir kimse sapıttıramaz. Çünkü ancak Sen hükmedersin ve kimse Senin üzerine hüküm veremez. Hiçbir baht ve makam sahibi fayda veremez; baht ve makam Sendendir. Senin ayakta tuttuğunu kimse oturtamaz. Merhamet ettiğine kimse azab edemez. Kimin kalb gözünün önünden hicabı kaldıracak olursan artık onu perdeleyen bulunmaz. Kime inayet nazarıyla bakacak olursan onun günah üzüntüleri kalmaz. Kimi koruyacak olursan günah kir ona yapıĢmaz. Hakikat Sen hem emrettin, hem men ettin. Ġbadet-u taate karĢı hiçbir kuvvetimiz, günahtan kaçınmaya da gücümüz yoktur, ancak Seninle güç ve kuvvetimiz olabilir.Kendi kuvvetinle bizi taat üzere kuvvetlendir, güç ve kudretinle de bizi günahtan uzaklaĢtır, taki Sana Senin taatinle yaklaĢabilelim, Senin ma‘siyetinden uzaklaĢabilelim ve muhabbetten doğan hidayetin vasfına gire bilelim, Sana kulluk adabı üzere olalım, Rububiyyetin celaliyle itaatkâr olalım! 208 Allah‟ım! Dilimizi zikrinle meĢgul eyle, organlarımızı Sana Ģükretmekle ayakta tut, canlarımızı Senin emrine kulak verip itaat eder kıl. Bizi kendi mekrinden güvene kavuĢtur ve tamamen güvene de kavuĢturma, taki Senin izzetinin azametini durmadan dinleyip itaat üzere bulunalım. Senin heybetinin satvetinden hep korku üzere bulunalım. Çünkü büyük zararı göze alanlardan baĢkası Allah‘ın mekrinden emin olmaz. Allah‟ım! Bizi nefislerimizin Ģerrinden, amellerimizin gösteriĢinden ve Ģeytanın hilesinin Ģerrinden kurtarıp emniyete kavuĢtur. Bizi has dostlarından eyle, o dostların ki Ģeytanın onlar üzerinde hiçbir saltanatı yoktur. Çünkü Ģeytanın ancak, kendisinden tevfik nurunu aldığın kimse üzerinde kuvvet ve hükümranlığı olabilir. Ve o, ancak Senin gaflet ile örttüğün gönüllere yaklaĢabilir; hakir görüp uzaklaĢtırdığın kalblere el uzatabilir. Ey Ġlahımız! Kulun ne gibi bir hilesi olabilir? Sen onu oturtacak olursan, sen onu uzaklaĢtıracak olursan onun ne gibi bir vuslatı tahakkuk edebilir. Her türlü davranıĢlar ancak Senin müsaadenle olur. Kulun dönüp dolaĢacağı ve varıp yatacağı yer ancak Senin ilminle sabit olur. O halde her türlü davranıĢlarımızı kendine doğru çevir; Ģükrümüzü kendine has kıl; Sana yönelmekle bütün yönlerimizi ve onlarla olan ilgimizi kes; her hususta güvenimizin Sana olmasını sağla. Her iĢin baĢı Sensin ve her Ģey er-geç Sana dönücüdür! Ey Ġlahımız! ġüphesiz ki ibadet-u taat ve isyan ile günah, kulu içinde taĢıyan iki gemidir, bunlar meĢiet (irade) denizinde hareket halinde olup selamet ya da helak (mahvolma) sahiline doğru yaklaĢmaktadırlar. Selamet sahiline ulaĢan mutludur ve Sana yakındır. Helak (yok olma) sahiline ulaĢan ise bedbahttır ve Senden uzakta kalıp azaba uğramıĢtır. Allah‟ım! Ġbadet-u taat ile emreyledin. Günah ve isyandan da men eyledin; Ģüphesiz ki bu ikisinin de takdiri önceden sübuta eriĢtir. Kul Senin tasarruf kabzende bulunuyor, yuları Senin elinde, onu bu ikisinden birine doğru çekip götürüyorsun. Kalbi Senin iki parmağın arasında bulunuyor, onu dilediğin gibi evirip çeviriyorsun! Allah‟ım! Kalblerimizi emrettiğin Ģeylere karĢı sabit eyle; men ettiğin Ģeylerden de onu uzak bulundur! Çünkü kul için hiçbir güç ve kuvvet yoktur, ancak Seninle, senin kuvvetinle vardır. Seni her türlü noksanlıktan tenzih ederiz. Senden baĢka ibadete layık kimse yoktur. 209 Halkı iki kısım üzere yarattın ve onları iki fırkaya ayırdın. Biri Cennettedir, diğeri Cehennemdedir. ĠĢte bu Senin hükmündür ve adalet ölçüleri içindedir. Takdirin haktır. Sırrın kapalıdır bu halk içinde. Bize nasıl bir muamele yapılacağını bilmiyoruz; Sen Sana layık olduğu Ģekilde bize muamele buyur. Bize bizim layık olduğumuz Ģekilde muamele etme; çünkü Sen korkulmaya layıksın ve bağıĢlamaya ehilsin! Allah‟ım! Bizi hayırlı fırkadan eyle ve yolda (ebediyete açılan caddede) sağda yürüyenler arasında bulundur! Kendi rahmetinle bize merhamet eyle, kendi ismetinle bizi haram ve kötülüklerden koru; taki kurtuluĢa erenlerden olalım. Bizi kendine irĢad eyle, taki Sana vuslat peyda edenlerden sayılalım. ġüphesiz ki benim dostum, o kitabı indiren Allah‘tır ve O, bütün salih kullara da velilik ediyor. Allah (c.c) koruyucuların hayırlısıdır ve O,merhamet edenlerin en çok merhamet edenidir. Allah‘ın salât-u selamı Efendimiz Muhammed (s.a.v)‘e olsun! O‘nun (s.a.v) nuru yaratıklardan önce yaratılmıĢtır ve O (s.a.v) âlemlere rahmet olarak gönderilmiĢtir. Halkdan gelip geçenler ve hayatta kalanlar, onlardan mutlu olanlar ve bedaht kalanlar sayısınca Efendimize (s.a.v) salât-ü selamlar olsun; öyle salât ki, sayıyı içine alır, sınırları kapsayıp kuĢatır. Onun için ne bir had, ne bir sonuç vardır. Ebediyen devam etsin aralıksız sürüp gitsin. Efendimize (s.a.v), Senin O‘na olan salâtınla salât olsun, Senin devamınla devam etsin: Senin bekanla baki kalsın, onun için hiçbir nihayet olmasın! O‘nun al ve eshabına, çoluk çocuğuna ve O‘nun yolunda olan hanedanına da salât-u selam olsun! Hamd, alemlerin Rabbine (c.c) mahsustur.. Âmin, ya Mu‘în! Bi rahmetike ya erhamerrâhimîn! (Füyuzat-ı Rabbaniyye. Abdulkadir Geylani) EVRAD-I KADĠRĠYYE Eûzübillâhimineşşeytânirracîm,Bismillâhirrahmânirrahîm Elhamdülillâhi Rabbil âlemîn. Errahmânirrahîm. Mâliki yevmiddîn. İyyâke na’büdü ve iyyâke neste’în. İhdinassırâtal müstakîm. Sırâtallezîne en’amte ’aleyhim, ğayril mağdûbi ’aleyhim veleddâllîn. (ÂMİN) 210 Ġnnellâhe vemelâkitehû yusallûne ‘alennebiyy, Yâ eyyühellezîne âmenû sallû ‘aleyhi vesellimû teslîmâ.(Ahzab Suresi,56) Allâhümme salli ve sellim ve bârik ‘âlâ seyidinâ Muhammedin ve ‘âlâ âlihi ve sahbihî ecma‘în. Sübhâne rabbike rabbil ‘izzeti ‘ammâ yasifûn ve selâmün ‘alel mürselîn, velhamdü lillâhi rabbil ‘âlemîn. (Saffat Suresi,180-182) Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Rasûlallâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Habîballâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Halîlallâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Nebiyyallâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Safiyyallâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Hayra Halkillâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Nûra ‟ArĢillâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Eminei Vahyillâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ men Zeynehullâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ men ġerefehullâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ men Kerremehullâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ men ‟Azzemehullâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ men ‟Allemehullâh Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Seyyid el Mürselîn Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Ġmâm el Müttekîn Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Hâtemennebiyyîn Essalâtü vesselâmü 'aleyke yâ Rahmeten lil ‟âlemîn Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ ġefî‟al Müznibîn Essalâtü vesselâmü ‟aleyke yâ Resûle Rabbil ‟âlemîn Salevâtullâhi ve melâiketihî ve enbiyâihî ve hameleti ‘arĢihî ve cemî‘i halkihî ‘âlâ Seyyidinâ Muhammedin ve âlihî ve sahbihî ecma‘în. Allâhümme salli ‘âlâ Seyyidinâ Muhammedin ‘abdike ve habîbike ve Rasûlikennebiyyel ümmiyye ve ‘âlâ âlihi ve sahbihi vesellim. Allâhümme salli ‘âlâ Seyyidinâ Muhammedin Nebiyyil Melihi sâhibil mekâmil ‘âlâ vellisânilfasîhi. Allâhümmec‘al efdale salevâtike ebeden ve enmâ berekâtike sermeden ve ezkâ tahiyyâtike fadlen ve ‘adeden ‘âlâ eĢrefil halâikil insâniyyeti ve mecme‘il hakâikil 211 îmâniyyeti ve tûrittecellîyâtil ihsâniyyeti ve vâsiti ikdinnebiyyîn ve mukaddimi ceyĢil mürselîn. Ve kâidi Rabbil enbiyâil mükerremîn. Ve efdalilhalki cema‘in âmili vâil ‘izzil a‘lâ. Ve mâlikî ezimmetil mecdil esnâ. ġâhidi esrâril ezeli ve müĢâhidi envâri sevâbı kılu velî ve tercümânı lisânil kıdemi ve menbâil ilmi vel hilmi vel hıkemi mazhâri sırril cüdil cüziyyi vel külliyyi ve insani ‘aynil vücûdu ‘ulviyyi vessüfliyyi râhi cesedil kevneyni ve‘ayneyni hayâtiddâreynil mütehakkiki bi‘alâ rutebil ubûdiyyeti velmütehalliki biahlâkil makamâtil istifâiyyetil halîlil a‘zami vel habîbil ekremi Seyyidinâ Muhammed ibni ‘Abdillâhibni ‘Abdilmuttalibi ve ‘âlâ saîril enbiyâi vel mürselîn. Ve ‘âlâ melâiketel mukarrabîn. Ve ‘âlâ ‘ibâdillâhissalihîne min ehlissemâvâti ve ehlil ‘arâzın küllemâ zekerekezzâkirûn. Ve ğafele ‘an zikrikel ğâfilûn. Ve sellim ve Radiyallahu ‘an ashâbi Resûlillâhi ecma‘în...(İlahi Armağan) MEALİ: Rahmeti İlâhî’den kovulup taşlanmış şeytan’dan Allah’u Zülcelale sığınırım. Rahman ve Rahîm olan Allah’u Zülcelalin adıyla. Her türlü Hamdü Sena, âlemlerin Rabbi olan Allah u Zülcelale mahsustur. O ki, Rahman ve Rahîm’dir. Kıyamet gününün tek hakimi’dir. (Ey Rabbimiz) Ancak sana ibâdet eder, ancak senden yardım dileriz. Bizi doğru yola sevkeyle, gazaba uğramışların ve sapıtanların yoluna değil. Şüphe yok ki, Allah’u Zülcelâl de, melekleri de Nebî’ye (Allah’ın Rasulü Muhammed Mustafa’ya (s.a.v) selâtü selâm getirirler. Ey imân edenler. O’na siz de salât getirin, O’nu selametle anın. Allah'ım! Sen Efendimiz Muhammed Mustafa’ya (s.a.v), O’nun soyuna ve kendisine uyan bütün müminlere rahmet et. Selamet ver. Kendilerini mübarek eyle. Kudret ve İzzet sahibi Rabbin, noksan sıfatlardan münezzeh ve berî'dir. İnsanların O'na izafe ettiklerinden uzaktır. Allah (c.c) ın Resulleri Peygamberlere selâm olsun. Her türlü Hamdü Sena, âlemlerin Rabbi olan Allah’u Zülcelale mahsustur. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Rasûlü. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Sevgilisi. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Dostu. 212 Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Nebisi. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Temiz kulu. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın En hayırlısı. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Arş'ın Nuru. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Vahyi Emîn'i. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Tezyin ettiği. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Şerefli kıldığı. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Mükerrem kıldığı. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Büyük yarattığı. Salât ve selâm sana olsun Ey Allah'ın Öğrettiği. Salât ve selâm sana olsun Ey Resullerin Efendisi. Salât ve selâm sana olsun Ey Muttakîlerin İmamı. Salât ve selâm sana olsun Ey Nebilerin sonuncusu. Salât ve selâm sana olsun Ey âlemlere Rahmet olan. Salât ve selâm sana olsun Ey günahkârların şefaatçisi. Salât ve selâm sana olsun Ey Âlemlerin Rabbi’nin Rasûlü. Allah‘ın (c.c), meleklerinin, peygamberlerinin, arĢını taĢıyanlarının ve bütün mahlûkatının salât ve selâmı Efendimiz Muhammed Mustafa (s.a.v) ya, O‘nun soyuna, Ashabına ve kendisine uyan bütün mü‘minlere olsun. Allah'ım! Sen ümmî Nebîn, Rasûl‘ün, Habîbin, kulun Efendimiz Muhammed Mustafa‘ya (s.a.v), O‘nun soyuna, ashabına ve kendisine tabi olan bütün müminlere rahmet eyle. Allah'ım! Sen yüce makam sahibi fasih lisanlı, güzel ahlâklı Efendimiz Muhammed Mustafa (s.a.v) Nebî'ye Rahmet et. Allah'ım! Ebedî Rahmetlerinin en faziletlisini, Sermedi bereketlerin en artanını, adet bakımından tahiyyetlerinin en temizini; insan olarak yaratılanların en Ģereflisi, iman hakikatlerinin karargâhı, iyilik tecellîlerinin merkezi, Rahmânî esrarının nüzul mahalli, Rabbani vahdet ülkesinin sır evi, bütün Peygamberlerin ahd ve mîsâk vâsıtası, Rasûller ordusunun öncüsü, bütün Ģerefli Peygamberlerin kumandanı, bütün mahlûkâtın en üstünü, yüce izzet sancağının taĢıyıcısı, yüce kerem dizgisinin sahibi, ezel sırlarının Ģahidi ilk nurların müĢahidi, Kur‘ân‘ın tercümanı, ilmin, ahlakın ve hikmetlerin kaynağı, cüz'î ve küllî 213 ni'metlerin zuhur mahalli, insanın ulvî ve süflî yanlarının gözbebeği, her iki âlemin varlığının nuru, iki cihanın gözü, sana kulluğun en yüce derecesinin göstericisi, ahlâkların en yücesi ile ahlâklanan, en büyük dostun, en Ģerefli Habîbin, Efendimiz Abdülmuttalib oğlu Abdullah oğlu Muhammed‘e (s.a.v), diğer Nebilere, sana yakın olan meleklere, salih kullarına ve göklerde ve yerde olanların hepsine ver. Seni zikredenler Seni zikrettikçe, zikirden gafil kalanlarda gafil kaldıkları müddetçe sen ver Allah'ım. Allah‘u Zülcelâl Resûlünün (s.a.v) bütün Ashabından da (r.a) Razı olsun... (ÂMİN) ABDULKADĠR GEYLANĠ(K.S) HAZRETLERĠNĠN TESBĠHATI ED‟ĠYYETÜ‟L-EZKAR EuzübillahimineĢĢeytanirraciymBismillahirrahmanirrahiym Bismillahi Ya Kerîmü, Bismillahi Ya Hannanu, Bismillahi Ya Mennanu,Bismillahi Ya Kahharu, Bismillahi Ya Settaru, Bismillahi Ya Gaffaru, Bismillahi Ya Azizü, Bismillahi Ya Evvelü, Bismillahi Ya Ahiru,Bismillahi Ya Rahmanu, Bismillahi Ya Rahimü, Bismillahi Ya Rabbü, Bismillahi Ya Allahu Celle Celalühü. Bismillahi Vela Havle Vela Kuvvete illa billahil Aliyyil Azîm. Velhamdu lillahi Rabbil Alemiyn. Elhamdulillahi hamden kesîran tayyiben mübareken fîhi kema yuhibbu Rabbüna en yuhmede veyenbeği lehû. Allahümme ya Rabbi lekel hamdü kema yenbeğî li celali vechike ve li-azimi sultanike. Euzübillahis-Semî‟il-ÂlimimineĢĢeytanirraciym.(3defa) Bismillahirrahmanirrahiym. Lev enzelna hâzel-Kur‘ane alâ cebelin leraeytehu hâĢian mütesaddian min haĢyetillahi vetilkel-emsalü nadribühâ linnasi leallehüm yetefekkerun. Hüvallahüllezi lâ ilahe illa hüve, âlimü‘lgaybi ve‘Ģ-Ģehadeti hüve‘r Rahmanu‘r Rahim 214 Hüvallahül-lezi lâ ilahe illa hüve, el-Melikü‘l Kuddûsü‘s Selamü‘l Mü‘minül Müheyminül Azizül Cebbarru‘l-Mütekebbir, Subhanallahi amma yüĢrikûn. Hüvallahu‘l Hâliku‘l Bâriu‘l Musavviru lehül Esmaül hüsnâ, yüsebbihu lehû mâfis-semavati vel-ard, vehüvel Azizül Hâkim. Hüvallahül-lezi la ilahe illa hüve‘r-Rahmanu, er Rahimü, el Melikü, el-Kuddüsü, es-Selamü, el-Mü‘minü, el-Müheyminü, el-Azizü, elCebbarü, el-Mütekebbiru, el-Hâliku, el-Bâriu, el-Musavviru, elGaffaru, el-Kahharu, el-Vehhabu, er-Rezzaku, el-Fettahu, el-Alîmü, el-Kâbizu, el Bâsitu, el-Hâfidu, er-Râfiu, el-Muizzu, el-Müzillü, esSemiu, el-Basîru, el-Hakemü, el-Adlü, el-Latifü, el-Habîru, el-Halîmu, el-Azîmu, el-Gafuru, eĢ-ġekuru, el-Aliyyu, el-Kebîru, el-Hafîzu, elMukîtu, el-Hasîbu, el-Celîlü, el-Kerîmü, er-Rakîbu, el-Mucîbu, elVâsiu, el-Hakîmü, el-Vedûdu, el-Mecîdü, el-Bâisü, eĢ-ġehidü, elHakku, el-Vekîlü, el-Kaviyyü, el-Metînü, el-Veliyyü, el-Hamîdü, elMuhsi, el-Mübdiü, el-Muîdü, el-Muhyi, el-Mümiytü, el-Hayyu, elKayyumü, el-Vâcidü, el-Mâcidü, el-Vâhidü, el-Ehadü, es-Samedü, elKâdiru, el-Muktediru, el-Mukaddimu, el-Müahhiru, el-Evvelü, elÂhiru, ez-Zâhiru, el-Bâtınü, el-Vâlî, el-Mütealî, el-Berru, et-Tevvâbu, el-Müntekımü, el-Mün‘imü, el-Afuvvu, er-Raûfu, Mâlikül-Mülki, Zül-Celâli vel ikrâm, er-Rabbu, el-Muksıtu, el-Câmiu, el-Ganiyyü, elMuğnî, el-Mu‘tî, el-Mâniu, ed-Dârru, en-Nâfiu, en-Nûru, el-Hâdî, elBedîu, el-Bâki, el-Vârisü, er-RaĢîdü, es-Sabûru, es-Sâdiküs Settarul Hannanul Mennanud Deyyanul Burhannu Celle Celalühü, Hüvallahül-Vahidül-Ehadül-Ferdüs-Samedüllezî lem yettehiz sahibeten vela veleda. Lem yelid velem yûled velem yekün lehü küfüven ehad. Lehül-esmâül-hüsnâ ves-sıfatül ulyâ. Velehül-meselüla‘lâ velehü ma fissemavati vema fil ardı vehüvel Azîzül-Hakîm. Leyse kemislihi Ģey‘ün vehüves-Semîül-Basîr. Lâ tüdrikühülebsâru vehüve yüdrikül-ebsâra vehüvel-Latîfül-Habîr. Hüvel-Evvelü vel-Âhiru vez-Zâhiru vel-Bâtınu vehüve bikülli Ģey‘in Alîm. Salavâtullahi ve melâiketihi ve enbiyaihî ve rusulihî ve hameleti ArĢihî ve Cemîi halkıhî alâ Seyyidinâ Muhammedin ve alâ âlihî ve sahbihî ecmaîn. Allahümme salli ve sellim ala seyyidinâ Muhammedin abdike ve nebiyyike ve habîbike ve rasûlike‘n-nebiyyil-ümmiyyi ve alâ alihî ve sahbihî vesellim. 215 Allahümme salli âlâ seyyidinâ Muhammedinin Nebiyyil melihi sahibil-makamil-a‘lâ vel-lisânil fesîhi. Allahümme‘c-al efdale salavatike ebeden ve enmâ berekâtike sermeden ve ezka tehiyyâtike fadlen ve adeden alâ eĢrafil halaikil ihsâniyyeti ve mehbitı esrârı‘r-Rahmâniyyeti ve arûsi memleketi‘r – rabbaniyyeti ve vâsitati ıkdin-nebiyyine ve mukaddimi ceyĢilmürseliyn ve kâidi rakbil-enbiyâil-mükerrimîne ve efdalil-halkı ecmaîn, hâmili livâil-izzil-a‘lâ ve mâliki ezimmetil mecdil esnâ, Ģâhidi esrâril ezeli ve müĢâhidi envâris-sevâbikıl-üveli ve tercümâni lisânilkıdemi ve menbail-ilmi vel-hilmi vel-hikemi, mazharı sırrıl-cüz‘î velkülliyyi ve insâni aynil vücûdil-ulviyyi cesedi-süfliyyi ‖ ruhi cesedi kevneynî‖(3 defa) ve aynil-hayâtit-dâreyni, el-mütehakkıkı bi-a‘lâ rutebil ubûdiyyeti, vel-mütehallikı bi ahlakıl makâmatıl istifâiyyeti, el halîlil A‘zam vel habibîl ekremi, seyyidina Muhammedin-ibni Abdillah ibni Abdulmuttalibi ve alâ sâiril-enbiyâi vel-mürselîne ve alâ ibadillahis-sâlihîne, min ehlis-semavati vel eradîne, küllema zekerakez zâkirune ve gafele an zikrikel-gâfilûne vesellim ve radiyallahu an ashabi rasûlillahi aleyhim ecmaîne. Sübbuhun Kuddûsün Rabbüna ve Rabbül-melaiketi verruhu.(3 defa) Vallahu Rabbî La Ģerîkelehu. Allahümme Ecir nî Minennâr.(3 defa) Ve Edhilnel-Cennete meal Ebrâr. Ya Azîzü ya Gaffar. Ya Celîlü ya Cebbâr. Ya Mukallibel-kulûbü vel-ebsâru. Ġnneke âlâ külli Ģeyin Kadiyr. Harrim vucûhunâ ve vucuhe ehlis-sünneti alen-nâri, bi-hürmeti Nebiyyikel-muhtâr. Allahümmağfirlî zenbî inneke entet-tevvâbül-gafûr. Allahümmağfirlî ve tüb aleyye inneke entet-tevvabürrahiym. Allahümmağfirlî verhamnî ve edhilnel-cennete. Allahümmağfirlî verhamnî ve elhıknî bir-rafikıl-a‘lâ. Allahümmağfirlî verhamnî ve âfinî vehdinî verzuknî vesturnî vahfaznî. Allahümme inneke Afüvvün Kerimün tühıbbül afve fa‘fü annî. Allahümme tahhir kulûbenâ vağfir zünûbenâ ve hassın fürûcenâ. Allahümme lâ mânia limâ a‘tayte vela mu‘tiye limâ menağte vela râdde limâ kadayte velâ yenfeu zel-ceddi minkel ceddü. 216 Rabbenağfirlena ve li ihvaninelleziyne sebekûna gıllen lilleziyne âmenü, Rabbenâ inneke Raûfun-Rahim. Allahümmağfirli zünûbî veftahlî ebvabe rahmetike. Allahümme lâ tekilnî ilâ nefsî tarfete aynin velâ tenzi, minnî sâliha mâ ağtayte. Allahümme innâ nes‘elüke ilmen-nâfian ve amelen mütekabbelen ve rızkan halalen tayyiben. Allahümme innî es‘elüke bi ennî eĢhedü enneke entallahu lâ ilahe illa entel-Ehadüs-Samedüllezî lem yelid velem yûled velem yekün lehü küfüven Ehad. Allahümme innî es‘elüke bi enne lekel-hamdü, lailahe illa entel Hannanul-Mennanu, bediyus-semavati vel ardı ya Zelcelali velikrâmi, ya Hayyu ya kayyûm.(3 defa) Lailahe illa ente subhaneke amiltü sûen ve zalemtü nefsî fetüb aleyye inneke entet-tevvaburrahiym. Lailahe illallahu adede hayatihi. Lailahe illallahu adede hasâtihi. Lailahe illallahu adede habbatihi. Lailahe illallahu adede kelimatihi. Lailahe illallahu adede halkıhi. Lailahe illallahu zinete arĢihi. Lailahe illallahu mil‟e semavatihi. Lailahe illallahu mil‟e ardıhi. Lailahe illallahu adede ilmihi. Lailahe illallahu adede hilmihi. Lailahe illallah Muhammedün Rasulullah adede misle zâlike meahu, velhamdülillahi misle zalike meahu. Sübhanallahi adede halkıhi.(3 defa) Subhanallahi rızâ nefsihi.(3 defa) Subhanallahi zinete arĢihi.(3 defa) Subhanallahi midâde kelimatihi.(3 defa) Subhanallahi ve bi hamdihi adede halkıhi ve rızâ nefsihi ve zinete arĢihi ve midade kelimatihi ve münteha ilmihi ve minnetihi ve rahmetihi ve re‘fetihi vela havle vela kuvvete illa billahil Aliyyil Aziym.(3 defa) 217 Lailahe illallahu vahdehu la Ģeriykeleh lehül-mülkü velehülhamdü yuhyi ve yümiytü vehüve hayyun la yemûtü bi-yedihil hayr vehüve âlâ külli Ģey‘in kadiyr.(10 defa) EĢhedü en lailahe illallahu vahdehu la Ģeriykeleh, ilahen vahiden ehaden sameden lem yettahiz sâhibeten vela veleden velem yekün lehü küfüven ehad.(10 defa) Bi-hürmeti seyyidel mürseliyn ve bi-hürmeti Tâ-ha ve Yâsîn velhamdülillahi Rabbil-âlemiyn. âmiyn yâ Muîyn.(Ed’iyyetl-Ezkar, Abdulkadir Geylani, Derl. Eş-şeyh es-Seyyid Mustafa Hayri Malatyavi, İstanbul2007) ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN MÜNACATI Bismillahirrahmanirrahiym Elhamdulillahi Rabbil alemiyn Vessalatü vesselamu ala Rasulina Muhammedin ve ala alihi vesahbihi Ecmaiyn Kendisinden baĢka ilâh olmadığına Ģehadet eder ve kemalat bakımından akılların ihata edemeyeceği kadar eksik ve noksanlardan münezzehtir. O ilâh ki, kendisine uyulmak üzere Ahmed‘i (s.a.v) bizlere hak peygamber olarak gönderdi. O Ahmed ki, cismi gittiği halde hakikatı Muhammediyesi devam etmektedir. O Peygamber ki, bütün hayırları teyit ederek bizlere bildirdi. Aramızda ilmi, hilmi ve Allah‘a yaklaĢtıracak ameli açıkladı. Ey Allah‘tan izzet ve yükseklik hazinesine ulaĢmak isteyen talip O‘nun yüce isimleriyle dua ve münacatta bulun. 218 Mütevazı bir kalple taharetlenip namazdan sonra de ki: Allah‘ım esma-ı hüsna hakkı için acilen yardım dilerim. BĠSMĠLLAHĠRRAHMANĠRRAHĠYM Elhamdulillahi Rabbil alemiyn vessalatü vesselamu ala Rasulina Muhammedin veala alihi vesahbihi ecmaiyn. Ya Rahmân: (Ey kullarına acıyıp dünyada merhamet eden Allah‘ım) bana acıyıp merhamet eyle. Ya Rahîm: (Ey ahiret hayatında yalnız müminlere sonsuz merhamet eden Allah‘ım) bana merhamet ederek halimi güzelleĢtir. Ya Mâlik:(Ey âlemlerin tek sahibi ve maliki.) Ya Kuddüs: (Ey bütün noksan sıfatlardan, ayıplardan, kusurlardan, hatadan münezzeh olan Allah‘ım) kalbimi bütün kötü sıfatlardan temizleyerek mukaddes kıl. Ya Selâm: (Ey kullarını tehlikelerden, sıkıntılardan, selâmet ve huzura eriĢtiren Allah‘ım) zatımı ayıplardan, sıfatımı noksanlardan, iĢlerimi Ģerden koru ve vücuduma selâmet verip, belâ ve musibetlerden muhafaza eyle. Ya Mü‟min: (Ey mümin kullarını ahirette gazap ve azaptan emin kılan Allah‘ım)gazabından ve azabından emniyet ihsan eyle. Ya Müheymin: (Ey kullarını devamlı gözetleyen ve himayesi altında bulunduran Allah‘ım) beni himaye edip, her türlü tehlikeden muhafaza eyle. Ya Azîz: (Ey mağlûbiyet bilmeyen daima galip ve güçlü olan Allah‘ım)nefsimdeki zilleti giderip aziz eyle. Ya Cebbâr: (Ey hükmünü ve dilediğini hakkıyla yerine getiren Allah‘ım) iyileĢmesi zor, çözülmesi müĢkül, tedavisi olmayan her sıkıntıdan koru. Ya Mütekebbir: (Ey izzet, Ģeref ve saltanatından dolayı ihtiĢam ve büyüklüğünde tek olan Allah‘ım) kibirlenip din ve din ehline düĢmanlık edenleri zelil eyle. 219 Ya Hâlik: (Ey bütün mahlûkatı yoktan var edip yaratan Allah‘ım) Ģerrin her çeĢidinden uzaklaĢtırarak muhafaza eyle. Ya Bâri: (Ey eĢyayı örneksiz yaratan, icat edip var eden Allah‘ım) fazlını, keremini ve nimetlerini bize ihsan eyle. Ya Musavvir: (Ey her Ģeye dilediği Ģekilde suret ve Ģekil veren Allah‘ım) suretimi güzelleĢtirdiğin gibi siretimi de güzel eyle. Ya Gaffâr: (Ey kulların günahlarını bağıĢlayan mağfireti çok olan Allah‘ım) günahlarımı bağıĢlayarak tövbemi kabul eyle. Ya Kahhâr: (Ey bütün güçleri yenen, isyankârları kahreden, mağlup eden Allah‘ım) Ģeytanımı mağlup ederek kahreyle. Ya Vehhâb: (Ey nimetlerini karĢılıksız veren, bağıĢta bulunan Allah‘ım) bağıĢta bulunarak ilim ve hikmeti ihsan eyle. Ya Rezzâk: (Ey mahlûkata ve kullarına ihtiyaçları olan rızkı veren Allah‘ım) kolaylıkla helâl rızk ihsan eyle. Ya Fettâh: (Ey kullarına rahmet, hayır, ilim, rızk ve sır kapılarını açan Allah‘ım) basiretimi açarak hayır kapılarının açılmasını ihsan eyle. Ya Alîm: (Ey her Ģeyin baĢını ve sonunu, açık ve gizlisini hakkıyla bilen Allah‘ım) ilimle Ģereflendirerek faziletleri ikram eyle. (Faziletlere ulaĢtır.) Ya Kâbid: (Ey dilediğinin nefsini, rızkını ve feyzini alan ve tutan, sıkan ve daraltan Allah‘ım) her muanidin (inatçının) kalbini göğsünü daraltarak din ve din ehline saldırmasını engelle. Ya Bâsit: (Ey dilediğinin nefsini rızkını, ilmini onlara veren, onu açan, rahatlandıran ve geniĢlendiren Allah‘ım) nefsimi rahatlat, ilmimi çoğalt, feyzinle kalbimi nurlandır, göğsümü geniĢleterek rahatlığa kavuĢtur. Ya Hâfid: (Ey dilediği Ģeyi alçaltan, en yukarı dereceden en aĢağı dereceye indiren Allah‘ım) münafıkların (nifak ehlinin) kadir ve kıymetini düĢürerek en aĢağı dereceye indir. 220 Ya Râfi:(Ey dilediği Ģeyi yükselten, en aĢağı dereceden en yukarı dereceye kaldıran Allah‘ım) esrarınla derecemi âli ve yüksek kıl. Ya Mu„iz: (Ey dilediğini aziz, güçlü kılıp Ģereflendiren Allah‘ım) beni ve müminleri buna ehil yaparak aziz eyle. Ya Muzill: (Ey dilediğini zelil, hor, hakir kılan ve makamlarını en aĢağıya indiren Allah‘ım) zalimlerin cümlesini (tümünü) zelil, hor ve hakir eyle. Ya Semi„: (Ey her Ģeyi, gizli açık söylenenleri en iyi bir Ģekilde iĢiten, duyan, dua ve ibadetleri kabul eden Allah‘ım) dua ve ibadetlerimi dergâhında kabul eyle. Ya Basîr: (Ey her Ģeyi en ince teferruatına kadar en iyi bir Ģekilde gören Allah‘ım)ıslah olunan, kabul görülen kullarından eyle. Ya Hakem: (Ey hükmü red edilmeyen tek hâkim, hükmünde hakkı yerine getiren Allah‘ım.) Ya Adl: (Ey verdiği hüküm ve kararlarda hiçbir Ģekilde adaletsizlik yapmayan tek adil.) Ya Latîf: (Ey sonsuz lütufkâr olan, âlemlerde olan iĢlerin en ince iĢlerin sırlarını ve hassasiyetini bilen ve ilahi bir gizlilikte bulunan Allah‘ım) Hakem, Adl ve Latif isimlerinin hakkı için lütuf ve ihsanlarda bulun. Ya Habîr: (Ey tüm eĢyanın hakikatine vakıf her Ģeyden tam olarak haberdar olan Allah‘ım)Sen sır ve sırrın ötesini bilensin. Ya Halîm: (Ey hilm sahibi, bekleyiĢi geniĢ ve yumuĢak, suçluları hemen cezalandırmayan Allah‘ım) Senden hilm ister ve tek dayanağım da hilmindir. Ya Azîm: (Ey akıl ve idrakin eriĢemeyeceği derecede büyük ve azamet sahibi Allah‘ım) büyük kerem ve ihsanından bize nasip eyle. 221 Ya Gafûr: (Ey kullarını çok bağıĢlayan, mağfireti ve yargılaması çok olan Allah‘ım) günahkârların günahlarını bağıĢlayarak af eyle. Ya ġekûr: (Ey kendisine itaatkâr olan kullarından razı olan, verdiği nimetleri onlara karĢı daha çok artıran Allah‘ım) bana ve sevdiklerine, nimetlerini artırarak ulaĢtır. Ya Aliy: (Ey derecesinin ve yüksekliğinin sonu olmayan Allah‘ım) benim ve sevdiklerinin makamlarını âli kıl. Ya Kebîr: (Ey ululuk ve kibriyası hiç kimsenin eriĢemeyeceği büyüklükte olan Allah‘ım) hayır ve kereminle bizi mükâfatlandır. Ya Hafîz: (Ey semaları ve arzın içindekileri koruyan muhafaza ve hıfz edip hiçbir Ģeyi unutmayan Allah‘ım) bizleri arazi ve semavî afetlerden muhafaza eyle. Ya Mukît: (Ey yarattıklarını geçindiren, barındıran, her canlının rızkını veren Allah‘ım) zahiri ve manevî rızıklarınla bizleri rızıklandır. Ya Hasîb: (Ey cümle mahlûkatın ihtiyacını gören, herkesi hakkıyla hesaba çeken Allah‘ım) ihtiyaçlarımı giderip bana kâfi ol. Ya Celîl: (Ey büyük, ululuk, yüce, azamet ve celalet sahibi olan günahkâr kullarına kızan Allah‘ım) düĢmanlık ve mücadele ettiğim Ģeytanı korkutarak çekindir ve kaçındır. Ya Kerîm: (Ey kullarına çok cömert, keremi ve ihsanı bol olan Allah‘ım) mevhibelerinden bol bol ihsan eyle. Ya Rakîb: (Ey bütün kullarını tek tek gözeten, bütün varlıklar üzerinde görücü olan Allah‘ım) düĢmanlarıma karĢı gözcü ve koruyucu ol. Ya Mucîb:(Ey duaları kabul eden,kendisine yalvaranın duasını kabul eden Allah‘ım)duada bulunanların duasını kabul eyle. Ya Vâsi: (Ey nimeti bol, rahmeti ve ilmi kuĢatmıĢ olan, yarattığı âlemlerin ve kudretinin sonuna eriĢilmeyen Allah‘ım) bana ikramda bulunacağın zahiri ve manevî rızıkları geniĢ eyle. 222 Ya Hakîm: ( Ey hikmet sahibi her Ģeyi yerli yerinde ve en iyi bir Ģekilde yapan Allah‘ım) varacağım yeri, meclisi en iyi bir Ģekilde yapmanı dilerim. Ya Vedûd: ( Ey iyi kullarını seven bu sevgiyi gönüllere koyan, kendisi de sevilmeye en lâyık olan Allah‘ım) Sen bizleri sev, kendini bizlere sevdir. Ya Mecîd: ( Ey Ģanı çok yüksek, değer ve Ģeref sahibi Allah‘ım) Senden Ģeref, saadet, yardım ve sevgi isterim. Ya Bâd ( Ey kullarına elçi gönderen, ölümden sonra dirilten Allah‘ım) nefsimdeki düĢmanları gidermeye yardım askerini gönder. Ya ġehîd: ( Ey mülkünde olan her Ģeye Ģahid olan, her yerde hazır bulunan, kendi yolunda ölenlere de ebedi hayat veren Allah‘ım) dirilip varılacak yeri güzelleĢtir. Ya Hakk: ( Ey gerçekten var olan âlemleri hak olarak yaratan, varlığı hiçbir zaman değiĢmeyen Allah‘ım) hakikat meĢrebine ulaĢtırıp içenlerden eyle. Ya Vekîl: ( Ey kullarının iĢlerini gören, onların menfaatlerine kâfi olan Allah‘ım) ihtiyaçlarımı gidermek için sen vekil ol. Ya Kaviy: (Ey zaafa ve zayıflığa uğramayan çok güçlü ve kuvvetli Allah‘ım) Senin gibi birinin vekil olması elbette yeterlidir, vekil ol ya Rab. Ya Metîn: (Ey çok sağlam ve mukkavim olan, hiç bir zaman sarsılmayan Allah‘ım) zafiyetimi giderip yardımını göndererek kuvvetli kıl ya Rab. Ya Veliy: (Ey sevdiği kullarına yardım eden, iyi kullarına gerçek dost olan Allah‘ım) Seni severek duada bulunan kullarına yardım ederek, sen de sev ve yardımlarında bulun. Ya Hamîd: (Ey her âlemde, her lisanda, her varlığın dilinde hamd ile övgü ve sena edilen Allah‘ım) Senin varlığına birliğine inanarak hamd ederim. 223 Ya Muhsi: (Ey bütün eĢyayı kavrayan yarattığı her Ģeyin sayısını bir bir bilen Allah‘ım) kullarının hatalarını adil bir Ģekilde sayıldığı günde adaletle değil rahmetinle muamele eyle. Ya Mubdi: (Ey bütün eĢyayı ilk kez var edip, yaratan Allah‘ım) kereminle hidayet ve rahmet kapılarını aç. Ya Muîd: (Ey bütün eĢyayı hayattan sonra ölüme ve ölümden sonra hayata çeviren ve buna devam eden Allah‘ım.) Ya Muhyi: ( Ey kullarını dirilten hayat veren, ömür bağıĢlayan, yaĢamaları için sağlık veren Allah‘ım) afiyet içinde güzel bir yaĢam ihsan eyle. Ya Mumît: ( Ey kullarını öldüren, canlarını alan, ölümü yaratıp kullarına ölüm acısını tattıran Allah‘ım) din-i mübine düĢmanlık edenleri acilen öldürüp helak eyle. Ya Hay: (Ey daima diri olan, gerçek olarak yaĢayan, sonsuz hayat sahibi olan Allah‘ım) ölü kalplerimizi sana zikrederek dirilt. Ya Kayyûm: (Ey bütün varlıkları, gökleri, yeri ve her Ģeyi ayakta tutan Allah‘ım) sırlarımı muhafaza ederek kendine ulaĢtır. Ya Vâcid: (Ey hazinelerinde hiç bir Ģey eksilmeyen, dilediğini dileği vakit bulan Allah‘ım) beni sevindirecek Ģeyler ihdas eyle. Ya Mâcid: (Ey Ģan ve Ģeref sahibi, Ģan ve Ģerefi akılların alamayacağı kadar muhteĢem olan Allah‘ım) sen bana iĢlerimde yardımcı ve vekil ol. Ya Vâhid: (Ey tek olan, zatında ulûhiyet sıfatlarında ve yaptığı iĢlerinde tek olan Allah‘ım) Ya Samed: (Ey bütün mahlûkatı için baĢvurduğu tek merci, kendisi ise hiçbir ihtiyaç ve talebi olmayan Allah‘ım.) Ya Kâdir: (Ey kadiri mutlak olan hiç bir mahlûkatın yapma güç ve kudreti gösteremediği Ģeyleri ve imkânları var edip yerine getiren Allah‘ım) düĢmanlarımızı helâk ederek yok eyle. 224 Ya Muktedir: (Ey iktidar sahibi, her Ģeyi üzerinde istediğini yapma kuvvet ve kudretine sahip olan Allah‘ım) bize hasetlikte bulunanlara azap eyle. Ya Mukaddim: (Ey dilediğini öne geçiren, istediğini ileri alan Allah‘ım) sırlarımı yücelterek öne al. Ya Muahhir: (Ey dilediğini geri bırakan, istediğini arkaya alan Allah‘ım) beni geri Ģeylerden koruyup afiyet ihsan eyle. Ya Evvel: (Ey baĢlangıcı olmayan tek varlık olan Allah‘ım) hayır ve hasenat yapıp gönderenlerden eyle. Ya Âhir: (Ey nihayeti olmayan, ezelden ebede kadar var olan Allah‘ım) kelime-i Ģahadeti getire getire ömrüme son verip ruhumu al. Ya Zâhir: (Ey varlığı aĢikâr olan, yarattığı eserleri ile güneĢ gibi varlığını kabul ettiren Allah‘ım) açık ve zahiri nimetlerinden bize ihsan eyle. Ya Bâtın: (Ey varlığını gizli tutan, sıfat ve eser tecellileri ile zatı ilâhîsini gizleyen Allah‘ım) Seni bilen ve tanıyan ariflerden eyle. Ya Vâli: (Ey bütün eĢyada tasarruf sahibi olan, tek baĢına bütün âlemlerde olanları idare eden Allah‘ım) bizlere acıyıp nasihat edecek kiĢileri baĢımıza getir. Ya Müteâlî: (Ey her Ģeye tam kudreti ile faik, mahlûkat sıfatlarından âli ve münezzeh olan Allah‘ım) baĢımızdakileri ıslah edip doğru yola ilet. Ya Ber: (Ey kullarına karĢı ikramı ve iyiliği bol, mahlûkata karĢı çok kayırıcı olan Allah‘ım) vergilerinden, nimetlerinden bize de ihsan eyle. Ya Tevvâb: (Ey kullarının tövbelerini kabul eden günahlarını bağıĢlayan Allah‘ım) günahlardan tevbe etmeyi nasip edip tövbemi kabul eyle. Ya Muntakim: (Ey düĢmanlarından öç ve intikam alan mücrimleri cezalandıran Allah‘ım) 225 Ya Afuv: (Ey affı bol olan bağıĢlaması ve affetmesi çok olan Allah‘ım) bize acıyarak fazl ve kereminle günahlarımızı affet. Ya Raûf: (Ey son derece merhametli, acıması ve Ģefkati bol olan Allah‘ım) dua ederek sana sığınan kullarına Ģefkat ederek dualarını kabul eyle. Ya Mâlike‟l-Mülk: (Ey mülkün ve bütün varlığın tek sahibi ve devamlı malıki olan Allah‘ım) Sana ihtiyaçlarını arz edenlerin ihtiyaçlarını giderirsin. Ya Zü‟l-Celâli ve‟l-Ġkrâm: (Ey celal, büyüklük, azamet, ikram ve iyilik sahibi Allah‘ım) yağmur gibi yağan iyilik ve ikramlarından nasiplendirerek istifade edenlerden eyle. Ya Muksit: (Ey adaletten ĢaĢmayan âdil, tüm iĢlerini denk, uygun, yerli yerinde yapan Allah‘ım) GörüĢ ve yönümü hak üzerine sabit kıl. Ya Cami‟: (Ey mahlûkatı toplayan, bir araya getiren, dilediğini istediği yerde toplayan Allah‘ım) mahlûkatını topladığın kıyamet gününde kemalatları toplayarak sana gelmeyi nasip eyle. Ya Ğaniy:(Ey her Ģeyden müstağni olan, hiç bir Ģeye muhtaç olmayan tek zengin) fakirliğimi gidererek, zenginlik ihsan eyle. Ya Muğni: (Ey kullarına zenginlik veren, istediğini dilediği kadar zengin eden Allah‘ım) hayırlardan yoksun, müflis, nefsimi iflâstan kurtarıp zengin eyle. Ya Mâni: (Ey öne geçmiĢ fiiliyatları önleyen, bir Ģeyin olmasını istediği zaman mani olan Allah‘ım) nefsimi günah hastalığından kurtarıp Ģifa ihsan eyle. Ya Dar: (Ey zarara uğratan, elem, keder ve zarar veren Ģeyleri yaratan Allah‘ım) bize bilerek kasten hasetlik edenleri kına. Ya Nâfi: (Ey kullarının menfaatine uygun olan Ģeyleri veren, faydalı ve yararlı Ģeyleri yaratan Allah‘ım) öyle bir ruhla menfaatlendir ki, o her türlü kemalatı tahsil etsin. Ya Nûr: (Ey eĢyayı aydınlatan ve onlara ıĢık veren, istediği gönüllere nur yağdıran Allah‘ım) kalplerimizi nurlandır. 226 Ya Hâdi: (Ey sapıtmıĢ olan kullarına yol gösteren, dilediği kullarını hidayete erdirerek sıratı müstakime yönlendiren Allah‘ım) kalbimi nurlandırarak hidayete erdir. Ya Bedi‟: (Ey numune ve emsali bulunmayan, hayret verici Ģeyler yaratan ve icat eden Allah‘ım) feyz ve keremini dileriz. Ya Bâki: (Ey varlığında devamlı olan, fani olmayan, varlığının sonu olmayan Allah‘ım.) Ya Vâris (Ey bütün varlığı devam ettiren servetlerin ve mülkün gerçek sahibi Alllahım) beni Kur‘an ilmine varis eyle. Ya ReĢîd: (Ey kullarını irĢad edip kurtuluĢ ve hidayet yollarını onlara gösteren Allah‘ım) irĢad edip kendi yoluna ilet. Ya Sabûr: (Ey çok sabırlı olan, günah iĢleyen kullarına ceza vermekte acele etmeyen, sonucu bekleyen Allah‘ım). Allah‘ım; ayetlerini vesile ederek en güzel isimlerinle müracaatta bulundum. Allah‘ın bu güzel isimlerin hakkı ve fazileti için Senden kemalat dilerim. Allah‘ım; Senden gelen rıza ile rica ve dualarımı kabul edip içinde yaĢayacağım zaman dilimi içinde bana kâfi ol. Allah‘ım nefsimdeki hastalığı giderip yardım eyle. Beni hayra ulaĢtırıp aklıma zarar verecek Ģeylerden koru. Allah‘ım ana-babamı, müslüman kardeĢlerimi ve bu isimlerle dua ve müracaatta bulunanlara merhamet eyle. Ben aslen Hz. Hasan‘ın soyundan olup Kadir olan Allah‘ın kuluyum. Büyük soy ağacında (secere) Muhyiddin diye çağırılırım. Allah‘ım sevgili dedem Hz. Muhammed‘e (s.a.v) âline ashabının tümüne salât ve selâmın en güzeli ve en mükemmeli ile salât (rahmet) eyle. ABDULKADĠR GEYLANĠ(K.S) HAZRETLERĠNĠN BAġKA BĠR DUASI Allah‘ım! Nurunla bizi dosdoğru yola hidayet eyle ve yüce huzurunda hep sadâkatle kullukta bulunma payesini bize de lutfet! lutfet ki Allah‘ım, dillerimiz sürekli Sen‘in zikrinle meĢgul, bedenimiz bütün uzuvlarıyla Sen‘in emrine mutî‘, kalblerimiz de yalnız Sen‘in 227 marifetinle dolu olsun. Ruhlarımızı müĢâhedenle kanatlandır; kalb, sır gibi latîfelerimizi de yakınlığınla taçlandır. Sen her Ģeye kâdirsin. Sen‘den dünya hayatında zühdümüzü ve nezdindeki derecelerimizi artırmanı diliyoruz. Ey kalblerin ancak yakınlığıyla sükûna erdiği, hayatın sadece lütf u ihsanıyla baĢladığı ve devam ettiği, ünsüyle ve dergahının kapısını hep açık tutmakla, salih ve mukarreb kimselerin gönüllerine ferahlık salan, ölümü ve hayatı yaratan, uzaklaĢtıran ve yakınlaĢtıran, saîd ve Ģakî kılan, kalbî istidadını kaybetmiĢleri dalâlet çukurlarına atan ve temiz gönülleri sırat-ı müstakîme ulaĢtıran, fakirliğe maruz bırakan ve zenginlikle serfiraz kılan, kullarını imtihan eden, dilerse affeden, her Ģeyi takdir buyuran ve irade ettiklerini kazasıyla varlık sahasına çıkaran Yüceler Yücesi Allah‘ımız! Biz katiyen inanıyoruz ki, olup biten her Ģey Sen‘in ezelde takdir buyurduğun büyük planın birer parçası olarak meydana gelmektedir. Rabbim! Sen‘in kapından baĢka hangi kapıya yönelebilir, Sen‘den baĢka kime teveccüh edebilirim! Ululuk ve azamet tahtının yegâne sultanı Sen‘sin; güç ve kuvvet de yalnız Sana aittir. Yüce Rabbim! Sen Maksûd-u Hakikî iken, ben baĢka kimi maksat ittihaz edebilirim! Sen yegane ma‘bûd iken, ben baĢka kime ubûdiyette bulunabilirim! Bütün hazineler Sen‘in tasarrufun altındayken benim ihtiyaçlarımı baĢka kim karĢılayabilir! Ey kullarının Kendisine tevekkül ettiği, korkanların dergahına sığındığı, darda kalmıĢların ümitlerini ihsanlarına bağladığı, ızdırar içerisinde kıvranan bîçarelerin güç ve kuvvetine, rahmetinin enginliğine sığındığı, fazl u keremine ellerin açıldığı ve dileyenlerin kapısına yöneldiği Ulu Mevlâm! Hiçbir surette ve hiçbir sebeple Sana karĢı Ģekvada bulunma hakkım yoktur; ben de salih kulların gibi rahmetini ümid ediyor ve inayetini diliyorum; beni tevekkül gibi yüce bir hasletin özüne varmıĢ bahtiyarlardan eyle! Ey kullarına en yakın olan, onları iĢiten ve isteklerine icabet eden Rab! Bu nâçar kulunun dileklerine de cevap ver; onun endiĢe ve korkularını da gider ve umduklarında haybet ve hüsrana uğratma! Yüce Allah‘ım! Bizler yürüyeceğimiz yolu tam olarak bulamamıĢ bir kısım ĢaĢkınlarız; yolların en müstakîmine Sen bizi hidayet et! Fakirliğimize, zayıflığımıza ve aczimize derman ol; günahlarımızı yarlığa, ey Nur, ey Hâdî, ey Ganiyy, ey Kaviyy, ey 228 Gafûr u Rahîm! Allah‘ım, nezdinden göndereceğin bir ruhla bizi te‘yîd ve takviye ve ilm-i ledünden bize de ta‘lim buyur. Razı ve hoĢnut olduğun yüce dinimiz üzerine ayaklarımızı sabitle ve bizi, haklarında ebedî saadet takdir buyurduğun, hoĢnutluğunla sevindireceğin, cemâlinle gözlerini aydınlığa kavuĢturacağın bahtiyar kullarından eyle! Allah‘ım! ġu muvakkat dünya hayatında sadece Sana kullukta bulunmak ve masiyetlerden kaçmak istiyorum. Bu dileklerimi gerçekleĢtirmeyi benim için kolay kıl; neticede de beni Cennetine al, cemâlini müĢahede ile mesrûr et ve ikaba uğramaktan sıyanet buyur! Allah‘ım! Ömrümüzü hep tâat eksenli sürdürme, ölmeden evvel de tevbe kurnalarında küçük-büyük bütün günahlarımızdan arınıp öylece huzuruna gelme hususunda bizden yardımını esirgeme! Sorgu esnasında yalpalamaktan ve kaybetmekten koru ve bizi kitabını sağından alanlardan eyle. MahĢer gününün korku ve endiĢelerinden emin kıl. Sırat-ı müstakîminden ayırma.. Rahmetinle, kereminle bizi naîm cennetlerine al. Affınla, hilminle muamelede bulun; bulun ki dokunamasın bize o azab-ı elîm, ey Berr u Rahîm ve ey Halîm ü Kerîm! Ya Ekreme‘l-Ekremîn! Bizim bir faydayı celbedecek ya da bir zararı def‘edecek güç ve kuvvetimiz yoktur. Hiçbir Ģeye sahip olmayan bir kısım fakirler, hiçbir Ģeye güç yetiremeyen bir kısım zayıflarız. Hayır, bütünüyle Sen‘in elindedir ve her iĢ encamı itibarıyla Sana rücû edecektir. Allah‘ım! Bizi emir buyurduğun hususları gerçekleĢtirmeye muvaffak kıl. Mükellef tuttuğun vazifelerimizi yerine getirebilmemiz için yardımcı ol. Fazl u rahmetinle bizi baĢka her Ģeyden müstağnî tut. Ġnâyât ü kereminle kırık döküklerimizi onar ve mâ fâtımızı (fevtettiğimiz Ģeyleri)telâfi imkânları sun! Allah‘ım, merhameti sonsuz Allah‘ım! Bizim idrak ufkumuzun kuĢatamadığı ya da istemeyi bile bilemediğimiz, hayır olarak kullarından herhangi birisine vaad ya da ihsan ettiğin ne kadar güzellik varsa onların hepsini rahmetinden biz de diliyoruz. Allah‘ım! Zayıflığımı, çaresizliğimi, insanlar arasındaki önemsizliğimi, değersizliğimi Sana Ģikâyet ediyorum. Sen Erhamürrâhimînsin; bütün çaresizlerin Rabbi de, bu çaresiz kulunun Rabbi de Sen‘sin; beni, kötülük yapacak, düĢmanlıkta bulunacak kimselerin insafsızlığına terketmezsin. Ah, keĢke bu mücrim kuluna karĢı gazabın olmadığını 229 bir bilebilseydim; o zaman baĢka hiçbir Ģeyi önemsemezdim. Affına layık değilim ama onu da dört gözle beklerim. Gazabının gelip beni bulmasından, hiddetine maruz kalmaktan, bütün karanlıkları ıĢığa kavuĢturan ve dünya ve ahiret umûrunun salâhına vesile olan nuruna sığınıyorum. Benim halimi ıslah edecek güç ve kuvvet de yalnız sen‘dedir; Sana sonsuz hamdediyor ve hoĢnutluğunu diliyorum. Ey emellerimi lütf u keremine ve ihsanlarının güzelliğine bağladığım. Gizli-açık her hâlimi gören ve âkıbetimin nasıl olacağını bilen Yüce Rabbim! ĠniĢli-çıkıĢlı hallerimi ve dilimin hâcâtıma tercüman olamayıĢını da yine Sana Ģikâyet ediyorum. Yegâne mâlikim Sen, yaptığım her iĢi neticeye erdirecek olan Rabbim de Sen‘sin. Hiçbir halim Sana gizli kalmaz. Gamlarımı, kederlerimi görür, iĢitir ve bilirsin. Rabbim! Dûçar kaldığım musibetler büyüdü de büyüdü. Tasalarımın hadd ü hesabı yok. Gençliğim çoktan elden gitti. Duygu ve düĢüncelerim duruluğunu kaybetti. Topyekün kederler üzerime çullandı. Bir mükafaata mı mazhar olacağım yoksa bir mücazaata mı maruz kalacağım, onu da kestiremiyorum, ey dönüĢümün Kendisine olacağı, içimden geçenleri de, dıĢıma aksedenleri de, arzularımı da, sonumun nasıl olacağını da bilen Rabbim! Allah‘ım! Aciz ve zayıf düĢtüm. Çaresiz kaldım. Fikrim herc ü merce uğradı. Durumum iyice zora girdi. Halim kötüleĢtikçe kötüleĢti. Hayallerimin gerçekleĢme ihtimali iyice düĢtü. Hasretim büyüdükçe büyüdü, âh u enînlerim semalara ulaĢtı. Sırlarım âĢikâr oldu.GözyaĢlarım sel olup aktı. Allah‘ım, Sen benim yegâne melceimsin. Huzuruna gelebilmek için en büyük vesilem de yine Sen‘sin, Sen‘in rahmetindir; açığımı ve gizlimi bilen sadece Sen olduğun için acılarımı, ızdıraplarımı Sana arzediyor, baĢımda dönüp duran felaketleri def‘etmeni diliyorum. Ulu Allah‘ım, Sen‘in kapın talebi olanlara her zaman açıktır ve Sen‘in fazlın muhtaç olanlara mutlaka ulaĢır. Arz-ı hal edilebilecek ve bir talepte bulunulabilecek en son merci yalnız Sen‘sin. Ey duyan, gören, olup biten her Ģeyi manzar-ı âlâdan temâĢâ eden; arzın ve semanın, esmâ-i hüsnanın sahibi; isimleri kâinatın devam ve bekasının vesilesi Yüce Rabbim! Sen‘den, akan gözyaĢıma, bitkin ve bîtap düĢen bedenime, dermansız halime, sönüp gitmeye yüz tutmuĢ gençliğime 230 merhamet etmeni diliyorum. (el-Kulûbü’d-Dâria Sh.30-37. Füyuzât-ı Rabbâniye fî Evrâd-ı Kâdiriyye ) Gavs-ı A'zâm Abdülkâdir Geylânî'(k.s)Hazretlerinin, bütün baĢı dertte olanlara yaptığı çok faydalı, Sabah akĢam yediĢer kere okunması tavsiye edilmiĢ olan bir duası: EUZUBĠLLAHĠMĠNEġġEYTANĠRRACĠYM BĠSMĠLLAHĠRRAHMANĠRRAHĠYM Rabbiy inniy mağlubun fantasır, vecbür kalbil münkesir, vec'mâ şemlil müddesir, inneke enter rahmanül muktedir; ikfiniy yâ Kâfi fe enel abdul muftekir ve kefâ billahil veliyyen ve kefâ billahil nasıyra; inneş şirke lezûlmün azîm. Ve mallâhu yuriydu zulmen lil ibad. Fekutia dabirul kavmilleziyne zalemu, velhamdulillahi rabbil alemiyn. Manası: “Rabbim, yenildim; behemehâl yardım et-nusretinle muzaffer eyle. Kırılmış kalbimi birleştir-bütünleştir-tekleştir. Parçalanan birliğimi cem eyle. Zira Sen, evet Sen kesinlikle Muktedir Rahman‟sın. Bana yetersin. Ey Kafiy. Zira ben Senin hiçbir şeyi olmayan kulunum. Veliy olarak Allah yeter, Nasıyr olarak Allah yeter. Kesinlikle şirk büyük bir zulümdür ve Allah, kulları için zulüm dilemez. Zulmeden topluluğun arkası kesilmiştir; âlemlerin Rabbı olan Allah‟a Hamd olsun. ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S)‟NĠN YAKARIġI “Yüce Allah‟ım bütün organlarımızı sana ibadete yönelt kalplerimizi gönüllerimizi seni tanımağa çevir, tüm ömrümüzde gecelerimizde gündüzlerimizde bizleri kendine bağla, bizleri geçmiĢteki salih zatların arasına kat, onlara bahĢettiğin manevi rızıklarını bizlere de lutfeyle, onlara nasıl davranıyor isen bizlere de öyle davran.“ AMĠN” Allah‟ım! Sen bizim kalplerimizi biliyorsun, onları islah et. Sen bizim ihtiyaçlarımızdan haberdarsın, onları veriver. Sen bizim günahlarımızı biliyorsun, onları afvediver. Sen bizim kusurlarımızı, ayıplarımızı biliyorsun, onları örtüver. Bizi yasakladığın yerlerde görme. Yasakladığın yerlere gitmiĢ olmayalım. Emrettiğin yerlerde de bizi arar duruma düĢürme. Biz daima senin emrettiğin yerlerde 231 bulunalım. Bize zikrini unutturma. Bizi mekrinden emin kılma. Bizi kendinden baĢkasına muhtaç etme, kendinden baĢkasına meyleder ve el açar duruma düĢürme. Bizi senden ayıran her Ģeyi bizden ayır. Bize zikrini, Ģükrünü ve güzel bir kullukla kulluk etmeyi ilham et.(Amin)(Fethu’r-Rabbânî) Ey Yücelerden Yüce Rabbim! Bütün mal ve mansıp sahipleri kapılarını sürmelediler. Sen’in yüce dergâhının kapısı ise asla kapanmaz ve dilekte bulunanlara herzaman açıktır. Ya Rabbî, Ya İlahî! Yıldızlar gaybûbet âlemine, gözler de uykuya daldılar. Sen ise, ey Rabbim, Hayy‟sın, Kayyûm‟sun; uykudan, uyuklamadan sonsuz defa münezzeh ve müberrâsın. Ya Rab! Gece, karanlığıyla mevcûdâtın üzerini örtünce döşekler de seriliverdi ve sevenler sevdikleriyle başbaşa kaldılar. Sen, Sen’in yolunda, Sana ulaşma istikametinde cehd ü gayret içinde bulunanların biricik sevgilisi, (benim gibi) yalnızlık gurbetine maruz kalanların da yegâne enîsisin! Ya İlâhî! Ulu dergâhına sığınan bu kimsesiz kulunu kapından kovacak olursan ben gidip hangi kapıya iltica edebilirim ki! İlâhî! Yakınlığından mahrum edersen beni, o zaman ben kimin yakınlığını umabilirim ki! İlâhî! Şayet Sen bana azap etmeyi murad buyurursan, ben biliyorum ki, cezalandırılmaya fazlasıyla müstehakım! Fakat affınla sarıp sarmalarsan, o da Sen‟in lütfun ve keremindir. Ya Seyyidî, ya İlâhî! Marifet erbabı kulların Sen’i bulduklarında Sen’den başka ne varsa hepsinden yüz çevirmişlerdir. Salih kulların Sen’in fazlınla necâta ermişlerdir. Taksîratı pek çok günahkârlar da “Tevbe, ya Rabbi!” deyip yine Senin kapına yönelmişlerdir. Ey affı güzel Rabbim! Ne olur, affının serinliğini ve marifetinin halâvetini benim ruhuma da duyur ve beni onlarla doyur! Her ne kadar ben bunlara lâyık olmasam bile, haşyetle önünde iki büklüm olup ikâbından sakınılmaya lâyık olan da, mücrimlerin günahlarını bağışlama şanına yaraşan da yalnız Sen‟sin! 232 Allah’ım! Nurunla bizi dosdoğru yola hidayet eyle ve yüce huzurunda hep sadâkatle kullukta bulunma payesini bize de lutfet! Lutfet ki Allah’ım, dillerimiz sürekli Sen’in zikrinle meşgul, bedenimiz bütün uzuvlarıyla Sen’in emrine mutî’, kalblerimiz de yalnız Sen’in marifetinle dolu olsun. Ruhlarımızı müşâhedenle kanatlandır; kalb, sır gibi latîfelerimizi de yakınlığınla taçlandır. Sen her şeye kâdirsin. Sen’den dünya hayatında zühdümüzü ve nezdindeki derecelerimizi artırmanı diliyoruz. Ey kalblerin ancak yakınlığıyla sükûna erdiği, hayatın sadece lütf u ihsanıyla başladığı ve devam ettiği, ünsüyle ve dergahının kapısını hep açık tutmakla, salih ve mukarreb kimselerin gönüllerine ferahlık salan, ölümü ve hayatı yaratan, uzaklaştıran ve yakınlaştıran, saîd ve şakî kılan, kalbî istidadını kaybetmişleri dalâlet çukurlarına atan ve temiz gönülleri sırat-ı müstakîme ulaştıran, fakirliğe maruz bırakan ve zenginlikle serfiraz kılan, kullarını imtihan eden, dilerse affeden, her şeyi takdir buyuran ve irade ettiklerini kazasıyla varlık sahasına çıkaran Yüceler Yücesi Allah‘ımız! Biz katiyen inanıyoruz ki, olup biten her Ģey Sen‘in ezelde takdir buyurduğun büyük planın birer parçası olarak meydana gelmektedir. Rabbim! Sen’in kapından başka hangi kapıya yönelebilir, Sen’den başka kime teveccüh edebilirim! Ululuk ve azamet tahtının yegâne sultanı Sen’sin; güç ve kuvvet de yalnız Sana aittir. Yüce Rabbim! Sen Maksûd-u Hakikî iken, ben başka kimi maksat ittihaz edebilirim! Sen yegâne ma’bûd iken, ben başka kime ubûdiyette bulunabilirim! Bütün hazineler Sen’in tasarrufun altındayken benim ihtiyaçlarımı başka kim karşılayabilir! Ey kullarının Kendisine tevekkül ettiği, korkanların dergâhına sığındığı, darda kalmışların ümitlerini ihsanlarına bağladığı, ızdırar içerisinde kıvranan bîçarelerin güç ve kuvvetine, rahmetinin enginliğine sığındığı, fazl u keremine ellerin açıldığı ve dileyenlerin kapısına yöneldiği Ulu Mevlâm! Hiçbir surette ve hiçbir sebeple Sana karşı şekvada bulunma hakkım yoktur; ben de salih kulların gibi rahmetini ümid ediyor ve inayetini diliyorum; 233 beni tevekkül gibi yüce bir hasletin özüne varmış bahtiyarlardan eyle! Ey kullarına en yakın olan, onları işiten ve isteklerine icabet eden Rab! Bu nâçar kulunun dileklerine de cevap ver; onun endişe ve korkularını da gider ve umduklarında haybet ve hüsrana uğratma! Yüce Allah’ım! Bizler yürüyeceğimiz yolu tam olarak bulamamış bir kısım şaşkınlarız; yolların en müstakîmine Sen bizi hidayet et! Fakirliğimize, zayıflığımıza ve aczimize derman ol; günahlarımızı yarlığa, ey Nur, ey Hâdî, ey Ganiyy, ey Kaviyy, ey Gafûr u Rahîm! Allah’ım, nezdinden göndereceğin bir ruhla bizi te’yîd ve takviye ve ilm-i ledünden bize de ta’lim buyur. Razı ve hoşnut olduğun yüce dinimiz üzerine ayaklarımızı sabitle ve bizi, haklarında ebedî saadet takdir buyurduğun, hoşnutluğunla sevindireceğin, cemâlinle gözlerini aydınlığa kavuşturacağın bahtiyar kullarından eyle! Allah’ım! Şu muvakkat dünya hayatında sadece Sana kullukta bulunmak ve masiyetlerden kaçmak istiyorum. Bu dileklerimi gerçekleştirmeyi benim için kolay kıl; neticede de beni Cennetine al, cemâlini müşahede ile mesrûr et ve ikaba uğramaktan sıyanet buyur! Allah’ım! Ömrümüzü hep tâat eksenli sürdürme, ölmeden evvel de tevbe kurnalarında küçük-büyük bütün günahlarımızdan arınıp öylece huzuruna gelme hususunda bizden yardımını esirgeme! Sorgu esnasında yalpalamaktan ve kaybetmekten koru ve bizi kitabını sağından alanlardan eyle. Mahşer gününün korku ve endişelerinden emin kıl. Sırat-ı müstakîminden ayırma. Rahmetinle, kereminle bizi naîm cennetlerine al. Affınla, hilminle muamelede bulun; bulun ki dokunamasın bize o azab-ı elîm, ey Berr u Rahîm ve ey Halîm ü Kerîm! Ya Ekreme’l-Ekremîn! Bizim bir faydayı celbedecek ya da bir zararı def’edecek güç ve kuvvetimiz yoktur. Hiçbir şeye sahip olmayan bir kısım fakirler, hiçbir şeye güç yetiremeyen bir kısım zayıflarız. Hayır, bütünüyle Sen’in elindedir ve her iş encamı itibarıyla Sana rücû edecektir. Allah’ım! Bizi emir buyurduğun hususları gerçekleştirmeye muvaffak kıl. Mükellef tuttuğun 234 vazifelerimizi yerine getirebilmemiz için yardımcı ol. Fazl u rahmetinle bizi başka her şeyden müstağnî tut. İnâyât ü kereminle kırık döküklerimizi onar ve mâ fâtımızı (fevtettiğimiz şeyleri) telâfi imkânları sun! Allah’ım, merhameti sonsuz Allahım! Bizim idrak ufkumuzun kuşatamadığı ya da istemeyi bile bilemediğimiz, hayır olarak kullarından herhangi birisine vaad ya da ihsan ettiğin ne kadar güzellik varsa onların hepsini rahmetinden biz de diliyoruz. Allah’ım! Zayıflığımı, çaresizliğimi, insanlar arasındaki önemsizliğimi, değersizliğimi Sana şikâyet ediyorum. Sen Erhamürrâhimînsin; bütün çaresizlerin Rabbi de, bu çaresiz kulunun Rabbi de Sen‟sin; beni, kötülük yapacak, düşmanlıkta bulunacak kimselerin insafsızlığına terk etmezsin. Ah, keşke bu mücrim kuluna karşı gazabın olmadığını bir bilebilseydim; o zaman başka hiçbir şeyi önemsemezdim. Affına layık değilim ama onu da dört gözle beklerim. Gazabının gelip beni bulmasından, hiddetine maruz kalmaktan, bütün karanlıkları ışığa kavuşturan ve dünya ve ahiret umûrunun salâhına vesile olan nuruna sığınıyorum. Benim halimi ıslah edecek güç ve kuvvet de yalnız Sen’de dir; Sana sonsuz hamdediyor ve hoşnutluğunu diliyorum. Ey emellerimi lütf u keremine ve ihsanlarının güzelliğine bağladığım. Gizli-açık her hâlimi gören ve âkıbetimin nasıl olacağını bilen Yüce Rabbim! İnişli-çıkışlı hallerimi ve dilimin hâcâtıma tercüman olamayışını da yine Sana şikâyet ediyorum. Yegâne mâlikim Sen, yaptığım her işi neticeye erdirecek olan Rabbim de Sen‟sin. Hiçbir halim Sana gizli kalmaz. Gamlarımı, kederlerimi görür, işitir ve bilirsin. Rabbim! Dûçar kaldığım musibetler büyüdü de büyüdü. Tasalarımın hadd ü hesabı yok. Gençliğim çoktan elden gitti. Duygu ve düşüncelerim duruluğunu kaybetti.. topyekün kederler üzerime çullandı. Bir mükafaata mı mazhar olacağım yoksa bir mücazaata mı maruz kalacağım, onu da kestiremiyorum, ey dönüşümün Kendisine olacağı, içimden geçenleri de, dışıma 235 aksedenleri de, arzularımı da, sonumun nasıl olacağını da bilen Rabbim! Allah’ım! Aciz ve zayıf düştüm, çaresiz kaldım. Fikrim herc ü merce uğradı, durumum iyice zora girdi. Halim kötüleştikçe kötüleşti. Hayallerimin gerçekleşme ihtimali iyice düştü. Hasretim büyüdükçe büyüdü, âh u enînlerim semalara ulaştı, sırlarım âşikâr oldu. Gözyaşlarım sel olup aktı. Allah’ım, Sen benim yegâne melceimsin. Huzuruna gelebilmek için en büyük vesilem de yine Sen’sin, Sen’in rahmetindir; açığımı ve gizlimi bilen sadece Sen olduğun için acılarımı, ızdıraplarımı Sana arzediyor, başımda dönüp duran felaketleri def’etmeni diliyorum. Ulu Allah’ım, Sen’in kapın talebi olanlara her zaman açıktır ve Sen’in fazlın muhtaç olanlara mutlaka ulaşır. Arz-ı hal edilebilecek ve bir talepte bulunulabilecek en son merci yalnız Sen’sin. Ey duyan, gören, olup biten her şeyi manzar-ı âlâdan temâşâ eden; arzın ve semanın, esmâ-i hüsnanın sahibi; isimleri kâinatın devam ve bekasının vesilesi Yüce Rabbim! Sen’den, akan gözyaşıma, bitkin ve bîtap düşen bedenime, dermansız halime, sönüp gitmeye yüz tutmuş gençliğime merhamet etmeni diliyorum. Âmin. (el-Kulûbü’dDâria’sh. 30-37. ) BĠSMĠLLAHĠRRAHMANĠRRAHĠM ESSALÂTU VESSELÂMU ALEYKE YA RESULULLAH ESSALÂTU VESSELÂMU ALEYKE YA HABĠBULLAH ESSALÂTU VESSELÂMU ALEYKE YA KEREMULLAH, YA HAYRE HALKULLAH, YA EMÎN-Ġ VAHYULLAH, YA NUR-U ARġĠLLAH, YA HAK HABĠBULLAH, YA SEYYĠD-Ġ VELED-Ġ ÂDEM, YA HAK YA DESTUR, YA BEġER-Ġ HÜDA, YA NUR-U YEZDAN, YA MERD-Ġ MEYDAN, YA FETTAH HAYDAR, YA ĠMAM-I ALĠYYÜ‘L-MURTAZA, YA HAK YA DESTUR, YA HATĠCETÜ‘L-KÜBRA, YA FATIMATÜ‘Z-ZEHRA, YA HULKU RIZA, YA HULK-U CEMĠ, YA ĠMAM-I HASAN, YA ĠMAM-I ġAH-I ġEHĠD-Ġ KERBEL (HÜSEYĠN),YA ĠMAM-I ZEYNEL 236 ABĠDĠN, YA ĠMAM-I MUHAMMED BAKIR, YA ĠMAM-I CAFER SADIK, YA ĠMAM-I MUSA KÂZIM, YA ĠMAM-I RIZA, YA ĠMAM-I TÂKÎ, YA ĠMAM-I NÂKÎ, YA ĠMAM-I ASKERÎ, YA SAHĠBÜ‘Z-ZAMAN MEDED-Ġ MEHDÎ, YA ABDULKADĠRĠ GEYLÂNÎ, KADDES ALLAHU SIRREHÜ‘L AZĠZ, YA HAYRÜ‘N-NAS, YA ġEYH-Ġ EN‘AM, YA HAK, YA DESTUR. Allah‟ım! Efendimiz Muhammed aleyhisselâm‘a ezelle ebed arasını dolduracak ölçüde selâmın olsun. Öyle ki, selâmın sayı kapsamına girmesin ve belirli bir zamana sığmasın. Onun dost ve yârânından ve kendisine dosdoğru uyanlardan; gerek Ģeriatta, gerek tarikatta onu takip edenlerden razı ol. Hakikat yolunda ona uyan Ashab-ı Kirâm ve âlimlerden, tarikat ehli ve irfan erbabından hoĢnut ol. Bizi de ey Mevlâmız, onlardan, o bahtiyarlardan eyle. Âmin. Ey Rabbimiz! Bizden kabul buyur. ġüphesiz ki Sen, her Ģeyi lâyıkıyla duyar ve bilirsin. Tevbemizi de kabul buyur. Muhakkak ki Sen, tevbeleri çokça kabul eden Rahîmsin. Ey Rabbimiz! Bizlere yararlı bir Marifet bahĢeyle. ġüphesiz ki Senin herĢeye gücün yeter. Ey Âlemlerin Rabbi, ey Rahman, ey Rahîm! Senden Peygamberimiz (s.a.v) Efendimizin yüzünü bize göstermeni, rüyada bu devlete bizi eriĢtirmeni istiyoruz. Ve onun üzerine salât ve selâmını tâ kıyamete kadar indirmeni ve bizimle beraber bulunmanı arzu ediyoruz. Allah‟ım! Salât ve selâmın; kemâl güzeli, celâl tacı, cemâl cazibesi, kavuĢma güneĢi, ilahi yurdun izzet ve Ģerefi, vücud letâfeti, her mevcudun hayatı, ilahi saltanatın en yücesi, ilahi kudretin yüce sanatının açık misali, seçilmiĢ kiĢilerden seçilip beğenilenin açık niĢanesi, ilahi yakınlığa mazhar olan has kiĢilerin hülâsası, Allah‘ın büyük sırrı, O‘nun en iyi, en güzel, hakiki ve mükerrem dostu Efendimiz, Mevlâmız Muhammed aleyhisselâm‘a olsun. Allah‟ım! Biz Muhammed aleyhisselâm ile Sana tevessül ediyoruz. Onun vasıtasıyla Senden Ģefaat etme ihsanını bekliyoruz. O büyük Ģefaat sahibidir ve en saygıdeğer vesilenin ta kendisidir. Aydınlık bir vasıtadır. Yüce makam sahibidir. Yüksek bir aracıdır. Kâbe kevseyn ev edna sırrına mazhardır. Bizi onun vasıtasıyla zat, sıfat ve fiillerinin, isim ve eserlerinin hakikatına eriĢtir. Taki, Senden 237 baĢkasını görmeyelim, iĢitmeyelim, hissetmeyelim ve vücudda Senden baĢkasını bulmayalım. Ġlahım ve Seyyidim! Fazl u rahmetinle bizi Muhammed aleyhisselâm‘ın hüviyetine kavuĢtur, bizim hüviyetimizi onunkiyle aynı kıl. BaĢlangıcında da, sonunda da bizi ona ulaĢtır; dostluğunun sevgisine, muhabbetinin safasına, basiretinin nur kapılarına, iç âleminin sırlarının toplayıcı özelliğine, merhametinin acıyıp koruyuculuğuna ve nimetlerine eriĢtir. Allah‟ım! Muhammed aleyhisselâm‘ın makam ve mertebesi hürmetine Senden mağfiret, hoĢnutluk ve tastamam bir kabul olunma istiyoruz. Bizi bu hususta bir an olsun kendi nefsimizle baĢbaĢa bırakma. Ey kullarının isteğine en güzel cevap veren! Gerçekten Senin rahmetinin eseri olarak Muhammed aleyhisselâm güvenilir aracı olarak varlık âlemine girmiĢtir. Allah‟ım! salât ve selâmın; en mükemmel bilgileri kendinde toplayan Kutb-u Rabbanî, en üstün iman kaftanının belirgin niĢanesi, cömertlik ve iyiliğin kaynağı, semavî himmetler sahibi, ledünni ilimlere mazhar olan Muhammed aleyhisselâm‘a olsun. Allah‟ım! Salât ve selâmın; varlık âlemini yüzü suyu hürmetine yarattığın ve onun sebebiyle eĢyaya ruhsat verdiğin, iyilik ve cömertlik sahibi Muhammed Mahmud‘a ve onun hanedan ve yârânına olsun. Allah‟ım! Salât ve selâmın; Efendimiz, peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm üzerine olsun ki, o Senin nurlarının denizi, sırlarının madeni, kullarının ruhlarının ruhu, paha biçilmez inci, benzersiz güzel koku, mevcudatın aĢk ve mayası, rahmetlerin H‘sı, derecelerin C‘si, Saadetlerin S‘si, inayetlerin N‘si, bütün bir varlığın kemali, ezeli Ģeylerin baĢlangıcı, ebedi olan nesnelerin son mührüdür. Ve o, Seninle meĢgul olup dünyayı terkeden, müĢahede semerelerinden tadan, kudsiyet esmasından içirilen, geçmiĢ ve geleceği bilendir. Allah‟ım! Salât ve selâmını; ruhlar arasında bulunan Efendimiz Muhammed‘in ruhuna, bedenler arasında bulunan Muhammed‘in bedenine; kabirler arasında bulunan Muhammed‘in kabri üzerine indir. Salât ve selâmın; iĢitenler arasında bulunan Muhammed‘in iĢitmesi üzerine, hareketler içerisinde bulunan Muhammed‘in hareketi üzerine, sükûnlar arasında bulunan 238 Muhammed‘in sükûnu üzerine, oturanlar arasında bulunan Muhammed‘in ayakta durması ve ebedi olan açık lisanı üzerine, ebedi yüzük taĢı üzerine olsun. Allah‟ım! Salâtın ve selâmın -bildiğin Ģeyler sayısınca ve bildiğin nisbet ölçüsünce- ona olsun, âl ve ashabına olsun. Allah‘ım, salât ve selâmın, Efendimiz Muhammed‘e olsun ki; ona nice ihsanlar ve nimetler verdin, onu mükerrem kıldın, onu üstün tuttun, ona yardım ettin, onun elinden tuttun, onu Kendine yaklaĢtırdın, onu dünyaya indirdin, onu suladın, onu temkinli kıldın, nefs ilminle onu doldurdun, süsleyici ve kaplayıcı sevginle onu yeryüzüne yaydın, sözünle onu süsledin. O, feleklerin övünmesi, ahlâkın en tatlısı, Senin apaçık nurundur. Kadim kulun, en sağlam urganın, sağlam kalen, hikmetli celâlin, keremli cemâlindir o. Efendimizdir, mevlâmızdır. Muhammed aleyhisselâm‘dır. Salât ve selâmın ona, âl ve ashabına, hidayet lemhâları olan arkadaĢ ve yakınlarına, vücud kandilleri ve tertemiz kimselerin yükselme kemali olan yakın dostlarına olsun. Allahım! Salât ve selâmın ona olsun ki, bu salâtla düğümler çözülür, üzüntü ve kederler onunla zail olur, yorgunluk ve sıkıntılar merhameten onunla giderilir ve ihtiyaçlar ikram yollu onunla yerine getirilir. Ya Rab, ya Allah, ey diri olan! Ey Kendi Zatıyla kaim olup varlığı Kendinden olan, hiçbir Ģeye muhtaç bulunmayan! Senin lütuf ve faziletlerini istiyoruz. Ey kerem sahibi! Ey kıyamet günü müminlere has rahmetiyle tecelli eden! Allah‘ım, salât ve selâmın; kulun, peygamberin, Efendimiz, Nebiyyi Ümmî, Resulü Arabî Muhammed aleyhisselâm üzerine ve onun âl ve ashabına olsun; çoluk çocuk ve zürriyetine, Ehl-i Beyt ve onların yârânına olsun. Öyle bir salât ki, Senin hoĢnutluğuna yol açsın. Ġçinde güzel bir mükâfat olsun ve edaya lâyık görülsün. Muhammed aleyhisselâm‘a vesile ve fazilet makamlarını ver, Ģeref ve yüce dereceler bahĢeyle. Onu, vaadettiğin Makam-ı Mahmud‘a eriĢtir. Ey merhamet edenlerin en çok merhamet edeni olan Allah’ım! Aziz kitabınla, Efendimiz Muhammed aleyhisselâm’ın kerem dolu nübüvvetiyle, onun özge değer ve şerefiyle, babası İbrahim ve İsmail ile yakın arkadaşları Ebubekir, Ömer ve Osman ile hanedanından Fatıma, Ali ve bunların oğulları Hasan ve Hüseyin ile amcası Hamza ve Abbas ile zevcesi Hatice ve Ayşe ile 239 Sana tevessül edip yöneliyoruz. Ve Senden onların hürmetine ihtiyaçlarımızı istiyoruz. Allah‟ım! Bizi onların sırlarının hakikatına eriĢtir, marifet basamaklarında yükselerek hakikatları anlama imkânını bize lütfeyle. Senden, kendilerine en güzel mükâfatlar gelen Muhammed aleyhisselam‘ın hanedanı hürmetine, büyük saadet ve kurtuluĢ kapısını açan, Senin en yakın sevgine mazhar olan bu mübarek insanların hatırı için, bizi tahkik ehlinden eyle. Bizi, o peygamberin Makam-ı Mahmud‘unda yükselen izzet ve Ģerefinle gark eyle. Onun sancağı altında bizi topla. “Allah‟ın peygamberi rüsva etmediği günde” peygamberin irfan havuzundan bize içir. Öyle bir günde ki, Resulüne müjdeyle şöyle buyurursun: “Konuş dinleniyorsun; iste verilecek; şefaat et, şefaatın kabul olunacaktır.” Zira Senin bu husustaki müjden, şöyle zuhur etmiştir: “Muhakkak Rabbin sana verecek de, hoşnut olacaksın.” Sen çok yücesin, her kusurdan pak ve münezzehsin Rabbimiz; Sen, celâl ve ikram sahibisin. Allah‟ım! Salât ve selâmın Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm‘a, ataları Ġbrahim ve Ġsmail‘e ve bunların hepsinin arkadaĢ ve yârânına olsun. Öyle bir salât ki, ezeli lisan onu Melekût bağında tercüme etmiĢ olsun; yüce makamlarda ve yüksek derecelerde en güzel Ģekilde çeviriye uğrasın. Ebed lisanı onunla Nâsut Âlemi‘nin eteklerinde seslensin, günahların bağıĢlanması için avazını yükseltsin, keder ve sıkıntıları gidermek için avaz avaz terennümde bulunsun, çok önemli ve çözümü zor hususların defedilme çaresi olsun. Öylesine bir salât ve o salâtın sebep olacağı feyzler ki, Senin ulûhiyyetine lâyık olsun, azametli Ģan ve Ģerefine uygun düĢsün. Ve kendilerini hürmetle andığımız Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm‘ın, atalarının, hanedan ve yârânının ehliyet ve liyakatına uygun gelecek ve onların soylu makam ve mertebelerine münasip düĢecek ve Senin buyruğunda geçen, ―dilediğini rahmetine has kılar‖ özelliğine denk düĢecek bir salât ve selâm olsun. Allah büyük, çok büyük bir fazl u kerem sahibidir. Allah‟ım!Celâlinin izzeti ve izzetinin celâliyle, saltanatının kudreti ve kudretinin saltanatıyla, peygamberin Muhammed aleyhisselâm‘ın sevgi ve muhabbetiyle; merhametsizlikten, kötü, Ģehevî söz ve davranıĢlardan Sana sığınıyoruz. Ey muhtaçlara arka 240 olan, ey güven isteyenlere emniyet sağlayan! Bizi nefsanî hatıralardan kurtar, Ģeytanî Ģehvetlerden koru, beĢerî pisliklerden temizle, muhabbet-i sıddıkiyye ile bizleri sadeleĢtirip arındır. Gaflet sadasından, bilgisizlik evhamından uzak bulundur. Ta ki -Senin toplayıcı, bir araya getirici vahdetinin huzurunda kesretin fena bulması gibi- Ģeklimiz benliğimizin yok olmasıyla kaybolup gitsin; insanî hırs ve arzularımız eriyip bitsin. Bizi ilahi Ahadiyyet‘in ziynetiyle süsle. Samedanî hakikatların tecellisine mazhar kıl. Bütün bunları Vahdaniyyet‘in müĢahedesinde gerçekleĢtir. Öyle bir makamda ki, orada mekân yok, ―nereye‖ ve ―ne yere‖ gibi, ―nasıl‖ ve ―nice‖ gibi tabirler yok. Her Ģey, evet her Ģey o makamda Allah ile baki kalır; Allah‘tan gelir ve Allah‘a döner, Allah ile beraber olur. Bizler Allah‘ın minnet denizinde Allah‘ın nimetiyle gark olmak istiyoruz. Allah‘ın kılıcıyla yardım görmek istiyoruz. Allah‘ın inayetinden haz duyuyoruz. Allah‘ın korumasıyla korunmuĢ oluyoruz. Bizi Allah‘tan uzaklaĢtırıp meĢgul eden her Ģeyden muhafaza olunmamızı talep ediyoruz. Allah‘tan baĢka gönlümüze gelen her hatıradan sıyrılmak istiyoruz. Ya Rab! Ya Allah! Ya Allah! Ya Allah! Rabbim Allah‘tır. Benim baĢarım, ancak Allah iledir. Ben ancak O‘na dayanırım ve ancak O‘na yönelip inayetini beklerim. Allah‟ım! Bizi Kendinle meĢgul eyle. Bize öyle bir bağıĢta bulun ki, onda Senden baĢkasının dahli bulunmasın. Ve bu bağıĢın, ilahi ilimlerinle, Rabbanî sıfatlarınla ve Muhammedî ahlâk ile geniĢlemiĢ ve geliĢmiĢ bir vaziyette olsun. Bizi güzel bir zan ile kuvvetlendir. Hakke‘l-Yakîn derecesinde bize bir itikat bahĢeyle. Temkinî hakikata eriĢtir. Hal ve durumumuzu tevfikin ile doğrult, saadet ve hüsn-ü yakîn ile ahvalimizi düzelt. Ġstikamet üzerinde iman ve itikat temellerimizi sağlamlaĢtır, üstün muhkemlik kaidelerinde bizi yükseltip güçlendir. Öyle bir istikamet yolu ki o; peygamberlerin, sıddıkların, Ģehidlerin yoludur. Nimetlerine eriĢtirdiğin bahtiyarların istikametidir. Maksat ve niyetimizi asil bir Ģan ve Ģeref katında, kerem doruğunun en yücesinde sağlamlaĢtır; Resullerden büyük azim sahibi olanların azim ve niyetine yakın eyle. Ey yakaranlara cevap veren, ey imdat isteyenlerin imdadına koĢan! Rahmetinin lütuflarıyla, bizi Senden uzaklaĢtıran sapkınlıktan kurtar. Ġnayetinin nefhalarıyla bizi sevgi güreĢinin yapıldığı yerde biraraya getir. Hidayetinin nurlarıyla, 241 yakınlık avlusunda arzularımızı yerine getir. Üstün yardımınla bizi kuvvetlendir. Kur‘an-ı Mecid ile belirtilmiĢ bir yardımla yardımımızda bulun. Fazl u rahmetinle inayette bulun. Ey merhamet edenlerin en çok merhamet edeni, ey Rabbimiz; bizden kabul buyur. ġüphesiz ki Sen, evet Sen, her Ģeyi hakkıyla iĢiten ve gereği gibi bilensin. Tevbemizi kabul et. Muhakkak ki Sen, evet Sen, tevbeleri çokça kabul eden Rahîmsin. Allah’ım! Salât ve selâmın, Efendimiz Nebiyyi Ümmî Muhammed aleyhisselâm‟a, onun zevcelerine, soyuna, Ehl-i Beyt‟ine olsun. İbrahim‟e ve hanedanına salâvatını indirdiğin gibi, onlara da indir. Şüphesiz ki Sen övülmeye lâyıksın, şan ve şeref sahibisin. Ey destek direği olmayanların direği, senedi olmayanların senedi; ey azığı olmayanların azığı; ey her kırık yerin yegâne onarıcısı; ey her garibin sahibi; ey her yalnızın gönüldaĢı! Senden baĢka ilah yoktur. Hem dünyada, hem ahirette Seni tenzih ve tesbih ederiz. ġüphesiz ki, ben zalimlerdenim. Benim dost ve yârim Sensin. Müslüman olduğum halde canımı al. Beni salih kulların zümresine ulaĢtır. Soy ve sopumu benim için ıslah eyle. Hakikat ben Sana tevbe ediyorum ve ben müslümanlardanım. Allah‟ım! Meleklerin, peygamberlerin, resullerin ve bütün halkın salâvatları Efendimiz, Mevlâmız Muhammed‘e ve onun âl ve ashabına olsun. Allah‘ın selâmı, rahmeti de bunlara olsun. Allah‘ım, bizi onunla, âl ve ashabıyla birlikte Ģefaatına, kefilliğine ve koruyuculuğuna mazhar olarak selâm yurduna eriĢtir. Orası, Senin yurdundur. Orası hak meclisidir. Ve kudret sahibi, mülkü çok yüce olan Allah‘ın yanındadır. Onlar da oradadır. Ey celâl ve ikram sahibi Allah‘ım, bu makamın müĢahedesiyle bize lütuf bağıĢında bulun. Ey keremi bol olan! Ey kıyamet günü müminlere has rahmetiyle tecelli edecek olan! Cemâl-i azîmini yaklaĢtırarak bize ikramda bulun. Cemâlin kerametiyle tekrim, tebcil, tâzim havası içinde bizi koru. Hamdolsun Kâinatın Rabbi Allah‘a. Âmin. 242 ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN HAK YOLCULARINA VASĠYETĠ Ey Hak ve Hakikat yolcusu! Allah‘a itaat ve takva üzere bulunman, Ģeriatın zahirine dikkat etmen, göğsünü selâmette tutman; gönül açıklığı içinde cömertliğe ve mütebessim bir çehreye sahip olman, karĢılıksız vermen, eza ve cefayı terketmen, eziyet ve fakirliğe katlanman sana vasiyetimdir Büyük Zatlara saygılı ol, din kardeşlerinle iyi geçin, küçüklere ve büyüklere karşı son derece hayırhah davran. Başkasıyla çekişme, kimseye hasım olma. Şefkat ve merhameti şiar edin. Fakirleri kendi nefsine tercih et. Meşru bir yoldan değilse, servet toplamaktan kaçın. Kendini Hak ve Hakikata verenlerin mertebe ve tabakasından olmayan düşük kimselerle sohbeti terk et. Dinî ve dünyevi hususlarda müslümanlara yardımcı olmaya çalış. Zenginlerle arkadaĢlık ederken izzet-i nefsini korumanı, fakirlerle sohbet ederken alçak gönüllü ve ihlâs üzere bulunmanı tavsiye ederim. Böyle yapman ve bu yolda yürümen Yaratan‘ın azamet ve kudretini temaĢa etmeni ve temaĢanın devamını sağlar. Sebepler zincirinde Allah-u Teâlâ‘yı zan altında tutma. Bütün hallerinde Allah‘a dayanıp sükûnet bul. Din kardeĢlerinin haklarını aranızdaki sevgiye dayanarak zayi etme. Miskin ve düĢkünlerin sohbetine tevazu içinde devam et. Sakın, ama sakın; edebi, güzel ahlâkı ve cömertliği elden bırakma. Nefsini öldür ki yaĢayasın. İnsanların Allah‟a en yakını, ahlâken en güzel olanıdır. Amellerin en üstünü, Allah‟tan başkasına iltifat etmemenin sırrına riayet etmektir. Hakkı tavsiye ile sabırlı olmaya azmet. Dünyalıktan sana iki şey yeter: Fakirle sohbet, veliye hizmet. Gerçek fakir, Allah‟tan başka hiçbir şey ile zenginliği kabul etmeyen kimsedir. Kendinden aĢağı olanlara karĢı saldırgan davranman zayıflığın, kendinden yukarı olanlara karĢı mütecaviz davranman kibir ve gururun, emsaline karĢı böyle davranman ise kötü ahlâkın tâ kendisidir. 243 Fakirlik ve tasavvuf, ikisi de ciddi Ģeylerdir. Onları alaylı Ģeylere karıĢtırma. Allah bizi de, sizi de ve bütün müslümanları da hayra, iyiliğe ve doğruya muvaffak kılsın. Âmin! Her halükarda Allah‟ı an, çünkü zikir her şeyi toplayıcıdır. Allah‟ın manevi ipine sımsıkı yapış. Zira bu ip, zararları ve tehlikeleri kaldırıcıdır. Kazânın gelişine iyice hazırlan, çünkü o vâki olacaktır. Bilmiş ol ki; söz ve davranışlarından sorumlusun. İçinde bulunduğun zamanda daha uygun olan ne ise onunla meşgul ol. Şimdiki işini geleceğe bırakma. Zira gelecek zaman için başka meşguliyetlerin olacaktır. Sakın, ama sakın âzânı (organlarını) lüzumsuz şeylerde kullanma. Her âzân için hayırlı olan işi seç. Allah‘a, Resulullah‘a ve Onlar namına hükmedenlere itaat et. Onların hakkını öde ve gerekli Ģeylerde sabırlı ol; hemen hakkını istemeye kalkıĢma.Duâyı hiçbir zaman ihmal etme. Müslümanlar hakkında hüsn-ü zan ve iyi niyet sahibi ol. Onlar arasında onlardan biri ol; onlar için hayırlı bildiğin hususlarda çalıĢ. Ġçinde baĢkasına karĢı bir Ģer ve kötülük olduğu halde yatağına uzanma. Sana zulmedene iyilikle, hidayetle duâ et. Allah‘ı yegâne murâkıp olarak tanı. Helal yemeğe bak. Bilmediğin Ģeyleri, Allah için ilim tahsil eden Zatlardan sor. Allah‘a karĢı daima hayâ üzere bulun. Sohbetin Allah ile olsun. BaĢkasıyla da Allah sohbetiyle sohbette bulun. Her sabah kendi mali gücüne göre sadaka ver. AkĢamladığın zaman o gün ölen müslümanların hepsi için duâ ve istiğfarda bulun. Akşam namazını kıldığında tefekküre dal ve ondan sonra ebvâbîn (hayır kapıları) namazı kıl. Sabah ve akşam yedi defa: “Allahümme ecirnâ minennâri” (Allah‟ım, bizleri ateşinden koru) duâsını oku. Ve yine sabah ve akşam üçer defa “Eûzü billahi‟s Semî‟il Alîmi mineş-şeytânir-racîm” diyerek Haşr Suresi‟nin “Hûvallâhüllezî…” diye başlayan son üç ayetini tilâvet et. Allah yegâne muvaffak kılandır. Velâ havle velâ kuvvete illâ billâhi‘l Aliyyi‘l Azîm. 244 KADĠRĠ TARĠKATININ HALĠSĠYYE-ĠHAYRĠYYENĠN GÜNLÜK ÇEKĠLEN DERSLERĠ EUZÜBĠLLAHĠMĠNEġġEYTANĠRRACĠYM BĠSMĠLLAHĠRRAHMANĠRRAHĠYM ĠLAHĠ ENTE MAKSUDĠ VE RIZAKE VE LĠKAĠKE MATLUBĠ Önce: 1 Fatiha ve 3 Ġhlâsı Ģerif okuyup, hâsıl olan sevabını Peygamber Efendimiz Hz.Muhammed Mustafa‘nın (s.a.v) mübarek ruhi Ģeriflerine, Ġmam Hz.Ali (r.a ) nın, imam-ı Hasan (r.a) ın, Ġmam-ı Hüseyin (r.a) Efendilerimizin mübarek ervah-ı Ģeriflerine ve ġeyh Hasan Basri (k.s) Hazretlerinin, Pirimiz Gavsu‘l-Azam Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerinin ve ġeyh Hacı Mustafa Hayri Baba (k.s) Hazretlerinin, gelmiĢ geçmiĢ bütün silsile-i meĢayih Efendilerimizin ervahı Ģeriflerine ayrı ayrı hediye ettim dedikten sonra; BeĢ dakika ölüm halini tefekkür ettikten sonra, Cenab-ı Hak‘dan Ģeyhine kadar teveccüh ve rabıta ederek, teveccühünü bozmadan verilen tesbihat ve dersleri okur. 33veya 100 defa;‖Estağfirullah-Elhamdulillah‖Sonunda bir kere;‖El Aziym, el Keriym elleziy Lailahe illa Hu el Hayyul Kayyume ve ettuvbu ileyh‖ 33 veya 100 defa;‖Allahümme Salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed‖Sonunda bir kere;‖Vesahbihi vesellim aleyhi ve aleyhim tesliymen kesiyren kesiyra‖ 33 veya 100 defa;‖Lailahe illallah‖Sonunda bir kere;‖ El Melikül Hakkul Mübiyn Muhammedün Resulullah Sadikul vağdil Emiyn‖ 100 defa;‖Allah (c.c)‖Sonunda;‖Celle Celalühu ve amme nevalühu vela ilahe gayruhu‖ 33 veya 100 defa;‖Besmele ile Ġhlâs Suresini, Yani: Kul Hüvallahu Ehad. Allahüssamed. Lem Yelid ve lem Yüled. VelemYekünlehüKüfüvenEhad.‖Sonunda;‖Sadakallahül‘aziym‖Dedik ten Sonra: 1 Fatiha,3 Ġhlâsı Ģerif okuyup, sevabını Sevgili Peygamber Efendimiz Hz.Muhammed Mustafa‘nın (s.a.v) mübarek ruhi Ģeriflerine, diğer bütün peygamberanı kiram efendilerimizin, Çâr-ı 245 Yârı Güzin, Ezvacı Resul, Evladı Resul, Ashabı Resul, Ehli beytin, tabiin, tebeu tabiin, eimmei müçtehidin, ulemai amiliyn, meĢayıhi kâmilin, vasıliyn ve âlâ cemi-ı evliya-ı,veĢ Ģühedai, ves sülehai, ves sıddikıne, vel aĢıkine, vel hazırine, vel kaibin ve âlâ Pirimiz EĢ ġeyh es Seyyid Abdulkadir Geylani(k.s)nin, ġeyh Hacı Mustafa Hayri Baba (k.s)ġeyh Mustafa YaĢar Göletderev.(k.s),Hocamız Seyyid Hacı Ebubekir Tanrıkulu Erzurumi (k.s)nın ve bu tarikten gelmiĢ geçmiĢ bil cümle silsilei meĢayih efendilerimizin, Cemi Pirlerin, cemi evliyaların, ahirete intikal etmiĢ olan anamın, babamın, akrabai taalugatımın ve alâ cemi Mümin ve müminatın ve alâ cemi-i Müslim ve müslimatın ve alel melaiketi vel mukarrıbine kaffeten ammeh, cümlesinin ervahı Ģeriflerine hediye ettim. Sonunda El Fatiha der. Ayrıca müridin durumuna göre ġeyh Efendi derslerini artırabilir, azaltabilir veya ek dersler verebilir. Bunlarda: Usul Esmalar: Füruğ Esmalar: 1-Lailahe illallah Muhammedün Resulullah. 1-Vehhab (c.c ) 2-Allah (c.c). 2-Fettah (c.c). 3-Hu (c.c). 3-Vahid (c.c) 4-Hakk (c.c). 4-Ehad (c.c). 5-Hayy (c.c ) 5-Samed (c.c) 6-Kayyum(c.c) 6-Aliyyun (c.c) 7-Kahhar (c.c). 7-Aziym (c.c). 8-Muhiyt (c.c) VĠRDLERĠ ĠHMAL ETMEMELĠ "Virdlerinizi sağlam çekin, ara vermeyin. Bir çekip bir çekmemek kalbi tahriĢ eder. Nasıl ki doktorun verdiği ilacı bir alıp bir almazsanız faydası olmaz, bu da öyledir. Virdini bir gün çekmeyen sûfî, doksan gün geriye gider. Yani üç ay önceki hali ne ise o hale döner. Bir de ne az ne fazla verilen sayıda çekmek lazım. Ġlacı az alırsanız faydası olmaz, çok alırsanız zararı olur." "Sûfî üç gün zikir çekmese kalbi hasta olur. BeĢ-on gün, bir, iki, üç ay, dört ay zikir çekmezse kalbi (iyice) hasta olur ve ölür. Zikir kalbin hakkıdır." 246 "Zikre gafletsiz ve ara vermeden devam ederseniz bu zikirden kısa zaman sonra zevk alırsınız. Hem dünyada hem de ahirette gerçek cenneti yaĢayanlar zikir ehli kiĢilerdir." "Kalp iki kısımdır: Kalb-i hayvanî ve Kalb-i insani. Kalb-i hayvanî bir et parçasıdır. Bu hayvanlarda da bulunur. Kalb-i insanî ise, o et parçasının içinde bir nurdur. Günahlardan dolayı o nur kararır.Ancak kalp zikrullahla temizlendikten sonra tekrar nurlanır etrafına iĢık saçmaya baĢlar." Peygamber(s.a.v)Efendimiz: " Vücut ta bir et parçası vardır, o kalptir. Kalp hidayet bulursa bütün vücud hidayet bulur. Kalp ifsad olursa bütün vücut ifsad olur." (Buhârî, İman, 39) buyuruyor. Bu tarikat-ı âliyenin hedefi kalbin hidayetidir." "Allah'tan baĢka bir Ģeyi vird esnasında düĢünmek gaflettir. Kalp, yerinde durur kafa baĢka yerde gezerse hiç çekilmemiĢ gibi olur. Vird esnasında mürĢid, Allah'ın yarattığı (dağ, deniz vb.) hiçbir varlık ve hiçbir Ģahıs düĢünülmez. Sadece Allah‘u Zülcelal düĢünülür. Aklımız dağılabilir, olabilir, tekrar aklı kalbe yöneltmeye zorlayacağız. Bu zorlama ne kadar? Fazla değil bir hafta, iki hafta, bilemedin iki ay sonra kalp gafletsiz zikre baĢlar." "Virdi zor çekme veya çekememenin sebepleri Ģunlardır: Haram nazar, günahlar, haram yiyecek, zulmetli gıda, gıybet, televizyon, kötü arkadaĢ, dünyaya meyil, ehl-i dünya ile ünsiyet, ailevî huzursuzluk, gafil birinin bulunduğu oturma, yirmi dört saat dünya ile meĢgul olma. Bunlar varsa ne kadar zikir yapsa da istenilen faydayı sağlamaz. Sûfî, gerçekten sûfîlik yapar ama zulmetli birinin çayını içer, yemeğini yer, oturur, konuĢur, zulmet ona geçer, karĢıdaki biri ona bakar, onun zulmeti de sûfîye geçer. Bu aldığı zulmetten sonra vird, namaz, zikir zor gelir, zulmet insanın vücudunu kilitler. Hakiki rabıta ve zikirden baĢka bir Ģeyle zulmeti atamaz. "Gerçek sûfî devamlı zikir halindedir. Böylelerine zâkir denilir. Onlar istese de gaflete düĢemez. Biz Ģimdi nasıl gafletsiz zikrinizi çekin diyorsak onlar da tam tersi olur. Onlar isteseler de gaflete düĢemezler. Bütün letaifleri çalıĢır." " Allah dostları diyorki: Kalp bir çocuk gibidir, kalbe ne öğretirsen o da onu söyler. Yeni dillenen çocuğa nasıl mama, baba demeyi öğretiyorsan kalbe de Allah Allah demeyi öğretmen gerekir. Onun ağzının olduğunu düĢüneceksin ve Allah dediğini düĢüneceksin, 247 Allah demeye zorlayacaksın. Çok değil üç ay, beĢ ay sonra kalbin Allah demeye baĢlayacaktır. Gayret etmek lazım. Ölüm anında kalp ne söylüyorsa dil onu söyler. Sağlığında bir insanın çocuğuna çok muhabbeti varsa kalbi de devamlı çocuğunu söyler ve ölüm anında akıl baĢta olmadığı için dili onu söyler. Aynı Ģekilde karısına muhabbeti varsa karısını söyler. Ancak kalp Allah derse, dil de Allah der. Akıl baĢta olsa Ģehadet getirir, tekbir getirir ama akıl baĢta olmayınca kalp ne söylüyorsa dil onu söyler. Bunu da hayattayken yakalamak lazım..." "Vird ile latifeler arĢ-ı âlâdaki (asıl vatanlarına) makamlarına çıkarlar. Nefis yalnız kalır. Hizmetçisiz kalan padiĢah gibi olur. (O da diğerlerinin peĢine takılıp arĢa çıkar.) Burada Rabbü'l-âlemin onların sıfatlarını değiĢtirir. Nefis müslüman olur. Artık her Ģeyi Allah rızası için isteyerek yapmaya baĢlar. Böylece Ģeklî insandan hakiki insana, taklidi imandan hakiki imana geçiĢ olur." "Ġnsanın kalbine zikir yerleĢince daha durmaz. ÇarĢıda, pazarda alıĢveriĢ yaparken kalp 'Allah' der. Siz istemeseniz de çalıĢır. Nasıl ki mideniz sizin elinizde olmadan gıdaları hazmediyor, siz uyurken bile iĢine devam ediyorsa, içine zikir yerleĢen kalp de öylece zikreder. Bunun sevabını yalnızca Allah bilir." "Her fırsatta kalbinizi zorlayın. Yatarken, otururken, kahvaltıyı beklerken, dilinizi damağınıza yapıĢtırın, (ders olarak çektiğiniz virdin haricinde) sayı tutmadan ve dilinizi oynatmadan "Allah" dedirtmeye çalıĢın. Bir müddet sonra kalp zikre geçer. Fakat biz zikrin çokluğunda değiliz. Biz zikrin huĢu ve hudusundayız. Zikir huĢu ve huduyla çekilmez, gafletle çekilirse nefse bir Ģey olmaz." "Bizim tarikimizde vird çekmekle beraber, yerken, içerken, otururken, yürürken, hatta uykularında bile Rabbü'l-âlemîn'i zikrederler. ĠĢte gerçek zikir ehli bunlardır." "Vird nurdur, ıĢıktır, aynen taksinin farı gibidir. Taksinin her Ģeyi olsa fakat farı olmasa karanlıkta yol gidemez. Kısa zamanda tepe taklak olur. Vird, zikir kalbin kirini pasını temizler. Ġnsan günah iĢlemeye baĢlayınca kalp yara alır. Bu durum, odanın içinde yanan bir sobaya benzer. Soba devamlı yana yana boruların içi kurum bağlar, temizlenmese zamanla boruları tıkar, dumanı geri teper, odanın içindekileri zehirler ve öldürür. Aynen bunun gibi, zikir de kalbin isini (kurumunu) temizler. Zikir çekilmezse kalbe Allah'ın nuru gelmez. Ya 248 ne gelir? ġeytanın vesvesesi gelir ve Allah'ı unutturuncaya kadar (vesvese) devam eder. sonunda misaldeki boru gibi tıkanıp insanı (manen) zehirleyerek öldürür. Onun için herkes virdine dikkat etmeli. Akıllı, Ģuurlu müslümana gereken ki zikrullah gibi manevi ilaçlara sarılsın. Zikrullahın sesi Ģeytanı kaçırır. O çok korkaktır. bir ses gelse hemen kaçar. Fakat nefs-i emmâre öyle değildir. Ġnsandan bir an bile gafil olmuyor. Kedinin fareyi beklerken takındığı tavır gibi, sessiz bir Ģekilde insanın hata yapmasını bekliyor. Ne ibadet yapsa mağrur oluyor. Çok dikkatli uyanık olmalıdır. Çünkü nefsin gıdası zulmettir. Letaiflerin gıdası ise, muhabbet ve nurdur. Nefis ancak nefyi ispat ile müslüman olur." "Nefy-i isbat dersinde 'lâ ilâhe' derken alından sağ omuz üzerine gelme esnasında Allahlık iddiasında bulunan Nemrud, Firavun, putlar, her kim ve her ne var ise tevhid kılıcıyla hepsini temizleyeceksiniz. O nefiy cümlesinin nuru Allah'tan baĢkasını silecek. 'illallah' deyince öyle bir kalbe ineceksin ki bütün vücuda dağıldığını hissedeceksin. Sonunda "Muhammedün Resûlullah" derken Allah'ın huzurunda kendinizi hissedecek ve O huzurda (kalben) "Muhammed senin Resûlündür" diye haykıracaksın. LETAĠF DERSLERĠ Letaif; Arapça 'Latife' kelimesinin çoğulu olup‖Latifeler‖anlamındadır. Latife insan vücuduna yerleĢtirilmiĢ manevi, nuranî cevherlere verilen isimdir. Gizli, sırlı ve iç bünyede saklı cevherler olan Letâif, baĢ gözüyle görülmezler, ancak gördükleri vazifelerden varlıkları anlaĢılır. Ġnsanın aslı bunlardır. Bu cevherler mümin-kâfir her insanda mevcuttur. Kâmil mürĢidler bu cevherleri ilim, tecrübe ve müĢahede ile tanıyıp yerlerini ve görevlerini tespit etmiĢlerdir. Cenabı Hakk Celle Celaluhü hazretleri insanı on asıl Ģeyden yaratmıĢtır. Beşi mahlûkat âlemi denilen hâlk âlemindendir. Bunlar 1-toprak, 2-su, 3-hava, 4-ateĢ ve 5-nefistir. Bunların baĢkanı ve hâkimi nefistir. Âlem-i emrden olan Letâif, ruhanî ve nûrani, âlem-i halktan olan Letâif ise cismâni ve zulmânidir. Diğer beĢ unsur ise;asılları âlem-i emirden olan,1-Ġnsani kalp,2-Ruh,3-Sır,4-Hâfi,5- Ahfa dır.Bunların baĢkanı ve hakimi kalptir. 249 Ruhun sarayı kalpdir. Ruh kalbe hâkimiyetini kurunca, kalp bedeni ona göre yönetir. Ruh vasıtasıyla aldığı ilahi feyz ve terbiyeyi bedenin bütün iĢlerine yansıtır. Cenab-ı Hak yüce kudreti ve ince hikmetiyle her iki âlemin latifelerini aĢk yoluyla aralarını birleĢtirmiĢ ve kaynaĢtırmıĢtır. Öyleki bunlar birbirlerinden ayrılmak istemezler. Bu aĢkdan dolayı hâlk âleminin latifeleri emir âleminin latifelerini hükmü altına almıĢtır. Bir mü‘minin nefsi, yedi sıfatında terakki edebilmesi için vücudunun içinde bulunduğu letâif-i seb‘a denilen letâifin de; zikir, fikir ve tefekkürle tasfiye ve terbiye görmesi lazımdır. O yedi sıfat da: Kalp, Sır, Ruh, Hafi, Ahfa ve Nefs-i natıka ile tüm bedendir. İnsanı diğer canlılardan ayıran fark âlem-i emrden olan rûhâni ve nûrani letâif-i hamse (letaifden beş tanesi) kalb, ruh, sır, hafi, ahfa âlem-i emrdendir. His, hayal, yön ve mekânla sınırlanmayan, mesafe ve maddesi olmayan, Allah Celle Celaluhü hazretlerinin ‗ol‘ emri ve iradesinin tecelli etmesiyle yaratılan Ģeylerden oluĢan Âlem-i emr(emir âlemi)'den olan letâif, rûhani ve nûranidir. LETAĠFĠN VÜCUDDA YERLEġĠM YERLERĠ: Letaiflerin vücuddaki yerleri, nurları, adetleri ve yapılıĢ sebepleri: 1. Kalp makamı: Sol memenin iki parmak altında, Ġlahi huzur ve tecelliyat mahallidir. Hz. Âdem Aleyhisselamın kademi ve mebde-i terakkileri tahtında olup; nûru sarıdır. Sâlik, râbıta, zikir veya rüya esnasında sarı bir nûr ile karĢılaĢır. 250 2. Ruh makamı: Sağ memenin iki parmak altında, Ġlahi aĢk ve muhabbet mahallidir. Hz. Nuh ve Hz.Ġbrahim aleyhisselâmların kademleri ve mebde-i terakkileri tahtında olup; nûru kırmızıdır. 3. Sır makamı: Sol memenin iki parmak üstünde, Ġlahi marifet mahâllidir. Hz.Musa aleyhisselâmın kademi ve mebde-i terakkileri tahtında olup; nûru beyazdır. 4. Hafî makamı: Sağ memenin iki parmak üstünde, Ġlahi tecelli ve nurlar içinde kaybolma mahallidir. Buna istiğrak denir. Hz. Ġsa aleyhisselâmın kademi ve mebde-i terakkileri tahtında olup; nûru siyahtır. 5. Ahfa makamı: Ġki meme arasında, Göğüs kafesinin üst ucundan yani gırtlak çukurundan iki parmak kadar aĢağıdır. Ġlahi sır mahallidir. Gizli ilimler ve tecellililer merkezidir. Burada elde edilen duruma izmihlal denir. Peygamberimiz Hz.Muhammed Mustafa (s.a.v) Efendimizin mebde-i terakkileri tahtında olup; nûru zümrüt yeĢilidir. 6. Letâif-i Nefs makamı: Ġki kaĢ ortasında olup nûru turuncudur. 7. Letâif-i Kül makamı: ( Tüm Beden ) : Sultani Zikir Makamı. Perçem, alın ortası olup; nûru akik rengindedir. Bütün latifelerin merkezi kalptir. Kalp ruhun sarayı hükmündedir. Terbiye olmamıĢ nefis, devamlı kötülüğü emreden sıfatıyla kalbi tamamen hükmü altına aldığı zaman, kalpten Allah için hiçbir hayırlı amel çıkmaz. Bu durumda ruh da, nefsin arzularına bağımlı hale gelir. Artık kalp ve ruh asli vazifelerinden uzaklaĢmıĢ ve ölmüĢcesine gaflete düĢmüĢ olurlar. Bu hal kalbin perdelenmesi ve günahlarla kararmasıdır. Ġnsanın bu durumdan kurtulması için çok ciddi bir tedaviye ihtiyacı vardır. Bu tedavinin en güzel ve en kolay yolu bir mürĢidi kâmilin elinden tevbe alıp, kendisine intisab edip manevi terbiyeden geçmektir. MürĢidi kâmil kendisine intisab eden müride önce güzel bir tevbe yaptırır. Sonra zikir telkin eder. Bu letâif nûrları ancak; sâlik, zikrini huzurla çeker ve kalbini her türlü kayıttan tecrid ederek farz ve sünnetleri hakkıyla yerine getirirse zuhûr eder.Letâif nûrlarının her sâlikte zuhûr etmesi 251 gerekmez.Sâlik, daha baĢlangıçta, beĢerî vücûdunu mahvedip doğrudan siyah nûru müĢahede edebilir; ondan baĢkası da zuhûr etmez.O siyah nûrdan geçerse, Allah‘u Zülcelalin nûrunu müĢahede eder. Sâlik, bütün uzuvlarını bir ayna karĢısında görüyormuĢ gibi bütün makamların belirtilen yerlerine müteveccihen, Allah zikrini yaparsa, kısa bir sürede Allah‘u Zülcelalin ilhamına nâil olur. Hangi uzvu ile zikretmek isterse, onunla zikreder ve ten kulağı ile seslerini dahi iĢitir. Bundan sonra, Cenabı Hakk‘a hamd-ü senâlar ederek her gün dersine devam eder.Bu hizmetin sükûtu hiç bir zaman düĢünülemez.Bırakmak istese de bırakamaz.Zira vücut,hakikî gıdasını bulmuĢtur. Bu zikrin nuru ilk olarak kalbe, sonraları diğer letaiflere sirayet eder.Zikre devam edildiğinde kalpten Allah‘u Zülcelalin sevmediği ve razı olmadığı düĢünceler silinip gider.Zikir kalbe iyice yerleĢince her hâlde zikretme hâline geçer, böylece gaflet yok olur. Zikir sayesinde insanın sıfatları değiĢir. Ġnsanda Cenab-ı Hakk‘ın razı olduğu ahlak ve sıfatlar oluĢur. Mesela, münafıklık nefsin kötü sıfatlarından birisidir. Vücuttaki su unsurunun özelliği ile irtibatlıdır. Su da, bulunduğu kabın Ģeklini ve rengini alma özelliği ve bulunduğu Ģartlara göre değiĢme sıfatı vardır. Bu sıfat insana yansır ve iki yüzlülük meydana gelir. Ancak bu sıfat, mürĢidi kâmilin terbiye, himmet ve tasarrufu ile alçak gönüllü olmaya dönüĢür. Kalpten nifak ve yalancılık gider, yerini samimiyet ve mertliğe bırakır. AteĢ unsurundan kaynaklanan zulüm ve hiddet sıfatı, islamın emir ve hükümleri karĢısında gayret en ince davranmaya ve rahmani taraftarlığa dönüĢür. Toprak unsurundan kaynaklanan, tembellik, uyuĢukluk gibi durumlar, sabır ve efendilik sıfatına dönüĢür. Letaifleri hakiki vazifelerine döndürmek, gevĢemeyi gidermek için onların zikir nurları ile aydınlanması, temizlenmesi ve beslenmesi gerekir. Letaif virdi, altı latife üzerine çekilir. Bunlar:1-Kalp,2- Ruh,3-Sır,4-Hafi,5-Ahfa,6-Nefis latifeleridir. Mürid letaifler üzerinde aynen kalp zikrinde olduğu gibi zikir çeker. Her bir latife kalp gibidir. Zikir onun üzerinde çekilir. Hedef her 252 bir latifenin zikre geçmesi, uyanması, olgunlaĢması ve böylece bütün vücudun zikre geçmesidir. Buna Zâti zikir, Sultani zikir denir. Tesbihi, zikir çekilecek latifenin üzerine koyar ve kalp zikrinde olduğu gibi çeker. Allah, Allah der. Nefy-ü Ġsbat Zikri:Letaif zikrinde baĢarılı olan müride nefy-ü isbat zikri tarif edilir.Bu zikir;‖Lailahe illallah‖ dır.Kelime-i Tevhid zikridir.En faziletli zikirdir. Bunun zamanını de mürĢid belirler. Bütün bu terbiye ve zikirlerle elde edilecek sonuç Zâti zikirdir. Zâti zikir insanın bütün vücuduna yayılan, benliğini saran, kalbini Allah aĢkında toplayan zikirdir. Bu zikir haline ulaĢan kimse, yürürken, otururken ve yatarken devamlı Allah‘ı zikreder. Ayrıca zikir nuru, onun etine, kemiğine yansır. O insan bu nur ile bütün eĢyanın zikrini iĢitecek, hissedecek bir makama ulaĢır. Artık her Ģey ona Allah‘ı hatırlatır. Her varlık bir ilim sebebi olur. Hikmet öğretir, ilahi sevgisini artırır. Bunların sonu müĢahede ve güzel ahlaktır. MüĢahade, ihsan makamı olup Allah‘ı görür gibi Ona kulluk yapmaktır, Dersi Yapma Usulü LETAĠFLER 1-Latıfei Kalbimin Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖Sonunda, Muhammedün Resulullah. 2-Latıfei Ruhumun Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖Sonunda, Muhammedün Resulullah. 3-Latıfei Sırrımın Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖Sonunda, Muhammedün Resulullah. 4-Latıfei Sırrı Sırrımın Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖Sonunda, Muhammedün Resulullah. 5-Latıfei Hafamın Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖ Sonunda, Muhammedün Resulullah. 6-Latıfei Ahfamın Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖ Sonunda, Muhammedün Resulullah. 7-Latıfei Nefsiyyemin Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖ Sonunda, Muhammedün Resulullah. 8-Latıfei Turabiyyemin Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖ Sonunda, Muhammedün Resulullah. 9-Latıfei Maiyyemin Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖ Sonunda, Muhammedün Resulullah. 253 10-Latıfei Narıyyemin Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖Sonunda, Muhammedün Resulullah. 11-Latıfei Hevaiyyemin Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖ Sonunda Muhammedün Resulullah. 12-Letaifi Külliyyemin Ġslahı için:‖Lailahe illallah‖ Sonunda, Muhammedün Resulullah. Mürid, günlük zikrini yapıp bitirmeden önce, yani en son esmayı okuduktan sonra, 100 defa okuduğumuz Ġhlâs-ı Ģerîfi okumadan, bu ikisi arasında yukarıda yerlerini belirttiğim noktalara düĢüncesini yoğunlaĢtırarak, her biri için en az otuz üçer (normali 100‘er defa) defa Kelime-i Tevhîdi (L ĠLÂHE ĠLLALLÂH) der, okur ve ötekine geçer. Yani Ģöyle der:―Latîfe-i kalbimin ıslahı için; Lâ ilâhe illallâh, Lâ ilâhe illallâh, Lâ ilâhe illallâh …‖ Sayı tamam olunca, latîfe-i rûhumun ıslahı için der, belirtilen miktar kadar tevhîd okur. Son latîfe-i külliye de okunup bitirilince, dersin diğer geri kalan kısımları (100 defa Ġhlâs okuyup bitirme ve yeniden Fâtiha-Ġhlâs okunuĢuyla tamamlanır. Kalb bütün latifelerin merkezi olup "Ruh"un sarayıdır. Ruh kalbde egemen olunca, bedeni "Ruh"un emirlerine göre yönetir; ruh vasıtasıyla aldığı ilâhi feyiz ve terbiyeyi bedenin bütün iĢlerine yansıtır. Kalpte yakîn nûru parlamaya baĢlayınca dünya hayatı fâni ve kıymetsiz görünür. Çünkü kalp, marifetullah nûrunun parlayacağı yegâne mahaldir ki, iman güneĢi o burçtan doğar. Bütün ilâhi sırlar orada gizlidir. Kalpte o hakiki, lâhutî güneĢin doğmasıyla bu yüksek tecellinin nurlu eserleri insanın bütün azalarında zâhir olur. O zaman kulluk vazifelerini; derin ve derûni bir zevk ve neĢ‘e içinde seve seve îfa eder. Kalbin salahının cesede sirayetini Buhari‘deki Ģu Hadis-i ġerif izah etmektedir: “Dikkat ediniz ki, insanın cesedinde bir et parçası vardır ki, o et parçası sâlih oldukça bütün vücuddaki âzalar sağlam olur. Eğer o fasid olursa bütün cesedi bozulur. O et parçası kalptir.” Terbiye olmamıĢ nefs, devamlı kötülüğü emreden sıfatıyla kalbi tamamen hükmü altına aldığı zaman, kalbden Allah‘u Zülcelal için hiç bir hayırlı amel çıkmaz. Bu durumda ruh da, nefsin arzularına bağımlı hâle gelir. Artık kalb ve ruh asli vazifelerinden uzaklaĢmıĢ ve 254 ölmüĢçesine gaflete düĢmüĢ olurlar. Bu hâl kalbin perdelenmesi ve günahlarla kararmasıdır. Ġnsanın bu durumdan kurtulması için çok ciddi bir tedaviye ihtiyacı vardır. Bu tedavinin en güzel ve en kolay yolu bir mürĢid-i kâmilin elinden tövbe alıp, kendisine intisap edip manevi terbiyeden geçmektir. HALVET' DEKĠ ZĠKRĠN NETĠCELERĠ Zakirin nefsinden olan sözleri, onu hasis ve bayağı sözlere çekip oyalaması, ancak uzun günler zikrullah ile meĢgul olup, gece ve gündüz halvetde olması neticesinde kalbinde "Hakk" nurlarının parıldamaya baĢlaması ile giderilir. Bu nurlar önce keskin bir ĢimĢek gibi çakıp kaybolur. Sonra tekrar kalbe gelir ve bir an orada kalır. Daha sonra büsbütün orada sabitleĢir. Gönül ondan zevk alır. Sonra o nur, adeta dillenir de; ruh ondan hikmet yapar. Masivayı unutup o nura dalar. Dil ile zikre devam eden zakir üç Ģey kazanır ki, onlara " Müstağrağati selase üç vech deryası denir. Evvel ki vücudun Allah' ın (c.c) zikrine dalması anında meydana gelir. Zikrullah ateĢi ile vücudun çirkef yanları yanıp, latif ve hoĢ yanları kalır. ĠĢte o anda o zakirin vücudunun bütün cüzlerinde berrak sesler gibi gümbür gümbür zikir sesleri yükselir. Zira zikirlerle vücudun uzuvları istikamet kazanır. Uzuvların sedası arı uğultusu gibi yumuĢar. Bu istikametten önce zikrullah ateĢi, onun baĢına vurduğu için evvela berrak sesler gibi yüksek sesler gelir. Bu halden asla zarar görmez. Belki bu ona bir sema zevki verir. O Ģiddetli sadaların sırrı Ģudur ki; zikrullah masivanın zıddıdır. ĠĢte zikrullah meydana geldiği yerde zıddını yok ederken, bu sesler çıkar. Nitekim suda ateĢin hararetini söndürürken böyle bir ses çıkarır. Zikrullah ateĢinin zakirin vücudundaki zıddiyetleri yok edip yakmasında da böyle sesler çıkar. Sonra zikrullah ateĢi onun diğer uzuvlarına sıçrayınca zakire kendi vücudunun uzuvlarından bu kez, değirmen sesi, deniz dalgalarının sahili döverken çıkardığı ses, azgın nehir sularının büyük kayalara çarpmasından doğan ses, Ģiddetli rüzgârların ağaçların yapraklarını sürüklerken çıkardığı ses, azgın ateĢlerin Ģiddetli rüzgârlarda sönmesiyle oluĢan ses, güçlü ĢimĢek çakmalarının çıkardığı ses ve daha nice Ģiddetli sesler gelirki herbirinden nice ve büyük zevkler alınır. 255 Resulullah (s.a.v) sahabeleri ile beraber bir ağacın altında otururlarken: Kuvvetli bir rüzgârın esmesi ile gazel olan yaprakların dökülmesi üzerine, Resulullah (s.a.v) bunun teşbihi nedir diye ashabına sordu. Sahabe-i Kiram " Allah ve Resulü" daha iyi bilir, diye karşılık verdiler. Bunun üzerine Resulullah: (s.a.v)"Bir insanın Allah (c.c) korkusu ile veya aşkı ile derisi ve tüyleri ürperirse bu yaprakların döküldüğü gibi onun günahları dökülür." buyurdu. (Buhari, Müslim, Tirmizi) Kur' an-ı Kerimde: Rahman suresi 46.ayet de, Cenab-ı Allah (c.c)" Ve limen ha'fe makame Rabbihi cennetan." Buyurmuşdur. Yani; her kim ki, Rabbinden korktu, ona cennetden iki makam verilecektir. Allah (c.c) sevgisi ile kalbini neĢelendiren, ciğerini kebap eden, "Muhabbetullah-ı" kazanan salike, elbette Cenab-ı Allah (c.c) akılların ermediği, dillerin zikredemediği çokca ihsanlarda bulunacaktır. Bu hâller devam ettikçe, zakire Allah (c.c) muhabbeti ve aĢkı o kadar galebe çalar ki lisanı zikri tehir etse, kalbi zikri daim çarpmaya devam eder. Mevlanın zikrine ister istemez devam eder. Nazargah-ı Ġlahi olan kalbinde ilahi nurlar, adeta fıĢkırırcasına parıldamaya baĢlar. Masiva muhabbeti tamamen zail olur. Bu hale eren salik; "Tecelli-i İlahiye" hak kazanmıĢ olur. Bu safhalardan sonra, zikrullah gönülden baĢa çıkıp, zikirde zikredenin, Allah' ın (c.c) ilminde yok olmasıdır. "Beni zikredin, bende sizi, Rahmetimle anayım."Rabbani devletine nail olmaktır. Allah resulü (s.a.v) ashab-ı kiramına hitaben:"Sizin hayırlınız görüldüğü zaman Allah' ın (c.c) hatırlandığı ve anıldığı kimsedir, onların aralarında ne bir akrabalık nede bir alışveriş vardır. Onlar yalnız Alllah' ın (c.c) rızası ve rahmeti için birleşip sevişirler. Onlar nurdan minberler üzerindedirler. İnsanlar korktukları zaman onlar mahzun olmayacaklar” buyurmuĢtur. .(Hâkim, Tirmizi, Hatmül Evliya sh.361) Allah' ın (c.c) sadık kulları; tam bir iman ile Allah' ın (c.c) emirlerini yerine getirir, yasaklarından da sakınır. Peygamber Efendimiz (s.a.v) onların vasıflarını Ģöylece açıklamıĢtır. "Onlar: Rablerinin rahmetinin genişliğinden dolayı açıktan sevinirler. İlahi azabın şiddetinden dolayı gizlice ağlarlar. Sabah ve akşam mescidlerde, temiz ve pak evlerde Rablerini zikrederler." Halvet de bulunan derviĢin son hali bu Ģerefe nail olmaktır. 256 Ashab-ı kiramdan Abdullah ibn-i Mesud‟un (r.a) Peygamber Efendimizden (s.a.v) rivayetine göre; yüce Allah' ın (c.c) kullarından üç yüz tanesinin kalbi: Âdem (a.s) ın kalbi üzerinedir. Kırkının kalbi: Musa (a.s) ın kalbi üzerinedir. Yedisinin kalbi: Ġbrahim (a.s) ın kalbi üzerinedir. BeĢinin kalbi: Cebrail (a.s) ın kalbi üzerinedir. Üçünün kalbi: Mikail (a.s) ın kalbi üzerinedir. Birinin kalbi: Ġsrafil (a.s) ın kalbi üzerinedir. .”(Keşfülhafa, c.1,sh.24.Ahmet b.Hanbel,Müsned1/112.5/322.6/316) .”(Ebu Nuaym,1-8-9.Suyuti, el havi lil Feteva,462.Acluni,1-2-6.El Bari3-670-71.İbn Abidin,271.İbn Cevzi,3-397) Birin, kalbi üzerine olan kul; vefat edince Allah (c.c) üçlerden birini, onun yerine geçirir. Üçlerden biri vefat edince yüce Allah (c.c) beĢlerden birini yerine geçirir. BeĢlerden biri vefat edince yüce Allah (c.c) yedilerden birini onun yerine geçirir. Yedilerden biri vefat edince yüce Allah (c.c) kırklardan birini onun yerine geçirir. Kırklardan biri vefat edince yüce Allah (c.c) onun yerine üçyüz lerden birini yerine geçirir. Üçyüzlerden biri vefat edince yüce Allah (c.c) beĢyüzlerden birini onun yerine geçirir. BeĢyüzlerden biri vefat edince yüce Allah (c.c) binlerden birini onun yerine geçirir. Binlerden biri vefat edince yüce Allah (c.c) halk arasındaki veli kullarından birini yerine geçirir. .(Mehmet Şemseddin, Miftahul Kulub, sh.48.İmam Rabbani, Mektubat,251- 287.Gümüşhanevi, Camiul Usul, sh.41-51) Lüzumunda ve gereğinde salihler divanı toplantısı: Allah' ın (c.c) nurunu gören Cebeli Nur dağında yapılır. Bu toplantıya; Resulullah Efendimizin (s.a.v) baĢkanlığında, üçler, beĢler, yediler, kırklar, üçyüzler, beĢyüzler, binler eksiksiz katılır. Ayrıca memleket kutupları da bu toplantıya iĢtirak ederler. Resulullah (s.a.v) Efendimizin iĢtirak etmediği toplantıya zamanın " Kutb-ul Aktab'ı" baĢkanlık eder. Salihler divanında: aĢağı doğru üçler, beĢler, yediler, kırklar, üçyüzler, beĢyüzler, binler ve memleket kutupları hazır bulunarak toplantı baĢlar. Toplantıda manevi kararlar alınır. Toplantı sonunda herkes memleketine dönerek kararlar uygulanmaya geçirilir. 257 KADĠRĠ TARĠKATININ HALĠSĠYYE-Ġ HAYRĠYYE KOLUNUN TOPLU YAPILAN HALAKA-Ġ ZĠKRĠ Önce Halakai Zikre niyet edilir. Sonra Silsilei MeĢayihinin ve umumun ruhlarına birer Fatiha-ı ġerif okunur, Ölüm hali tefekkür edildikten ve Teveccüh yapıldıktan sonrada: EuzübillahimineĢĢeytanirraciym Bismillahirrahmanirrahiym 3 Defa,”Estağfirullah” 1 Defa,”Estağfirullah el Aziym, Ya Malikel Mülkil Kadim.” 1 Defa,”Estağfirullah el Aziym, Rabbel Beraya.” 1 Defa,”Estağfirullah el Aziym, Minel Hataya.” 1 Defa,‖Estağfirullah el Aziym, Min Külli Zenbina.” 11.Defa.‖Allah, Estağfirullah, Daim Estağfirullah.” Sonunda;”El Aziym, el Keriym, Elleziy Lailahe illa Hu, el Hayyel Kayyume ve etubu ileyh. 11.veya 21 Defa,”Bismillahirrahmanirrahiym”Okunur. Daha sonra Fatiha Suresiyle birlikte,”İnnallahe ve Melaiketehu Yusallune Alennebi, Ya Eyyühelleziyne Amenü Sallu Aleyhi Vesellimu Tesliyma.”Dedikten sonra: 1 Defa,”Allahüme Salli vesellim vebarik âlâ Seyyidina Muhammedin vealâ âlihi Adede Kema lillahi vekema Yeliyku bikemalihi.” 1 Defa,”Allahümme Salli vesellim vebarik âlâ Şemsid Duha Muhammedin ve âlâ âlihi adede Kema lillahi vekema Yeliyku bikemalihi.” 1 Defa,”Allahümme Salli vesellim vebarik âlâ Nuril Hüda Muhammedin vealâ âlihi adede Kema lillahi vekema Yeliyku bikemalihi.” 1 Defa,”Allahümme Salli vesellim vebarik âlâ Hayril Vera Muhammedin vealâ âlihi adede Kema lillahi vekema Yeliyku bikemalihi.” 258 1 Defa,”Allahümme Salli vesellim vebarik âlâ Bedrid Düca Muhammedin ve âlâ âlihi adede Kema lillahi vekema Yeliyku bikemalihi.”Sonunda, Vesahbihi vesellim aleyhi vealeyhim tesliymen kesiyren kesiyra. Ġstenildiği kadar; Efdalüz Zikr Fağlem Ennehu “ Lailahe illallah” Sonunda, El Melikül Hakkul Mübin Muhammedün Resulullah Sadikul Vağdil Emiyn. 3-5-7 Defa,”Entel Hadi Entel Hak Leysel Hadi İlla Hu.”Sonunda; Ya Hu, Ya Men Hu, Leysel Hadi İlla Hu. 3-5-7 Defa,”Ya Selamu Sellim, Ya Rabbi Sellim.”Sonunda; Hu Tesliymen kesiyran kesiyra. 3-5-7 Defa,”Ya Erhamerrahimiyn İrhamna”Sonunda; Bi hurmeti Seyyidel Mürseliyn. 3-5-7 Defa,”Ya Ekremel Ekremiyn Ekrimna” Sonunda; Bicahi Seyyidel Evveliyne vel Ahiriyn. Ġstenildiği kadar,”Ya Hay, Ya Kayyum”Sonunda; Ya Zelcelali vel ikram, Celle Celalühü Amme Nevalühu velailahe illa hu. AyağaKalkılarak Ġstenildiği kadar,”Allah”Sonunda; “Celle Celalühu”. Ġstenildiği kadar,”Hu Allah”Sonunda “Celle Celalühu” Ġstenildiği kadar,”Hay Allah”Sonunda”Celle Celalühu”. Ġstenildiği kadar, ”Hay Ya Hay” Sonunda; ”Celle Celalühu.” Cematin durumuna göre, istek var ise ayakta, istenildiği kadar; “Hu Hu Allah” Sonunda; Celle Celalühu. “Hay Hay Allah” Sonunda; Celle Celalühu. Oturduktan Sonra: 3-5 Defa,”Hu Allahümme Salli Alel Mustafa, Hu Nebiyyer Risaleti ve Bahrissafa, Hu Çerağı Mescidi Mihrabı Minber, Hu Ebu Bekir, Ömer, Osman’ü Ya Haydar”Sonunda; Radiyallahu taala aleyhim Ecmain. 259 Daha sonra Musafaha yapılır. Musafaha esnasında: 3 Defa, Allahümme Salli Âlâ Seyyidina Muhammedin ve âlâ âlihi ve sahbihi vesellim, Hu tesliymen kesiyran kesiyra. 3 defa,‖Tekbiri ġerif getirilir. Allahu ekber Alahu ekber Lailahe illallahu vallahu ekber Allahu ekber velillahil hamd.”Dedikten sonra, Kur‘an-ı Kerimden bir aĢrı Ģerif okunur ve genel bir dua yapılır. HALAKAĠ ZĠKĠR DUASI EuzübillahimineĢĢeytanirraciym Bismillahirrahmanirrahiym Elhamdulillahi Rabbil Alemiyn. Vessalatü vesselamu Âlâ Rasulina Muhammedin ve Âlâ Alihi vesahbihi Ecmaiyn. Allahümme Rabbena Evsıl veBelliğ misle sevabe Ma Kare‘nahu ve nuvre ma televnahu vasılen ila Ruhi Menbail Feyzi Velkemal. Seyyidil Evveliyne Vel Ahiriyn. Hz.Muhammed Mustafa (s.a.v).Ve ila Ervahi Cemiyil Enbiyai vel Mürseliyn. Ve ila Ervahi Emiyril Mü‘miniyne Hz.Ebubekir es Sıddık Ve Emiyril Müminin Hz.Ömerül Faruk Ve Emiyril Müminin Hz.Osman‘uz Zinnureyn Ve Emiyrel Müminin Hz.Ġmam-ı Aliyyül Mürteda Kerremallahu Veche. Ve Ġmam-ı Hasen‘il Müçteba Ve Ġmam-ı Hüseyni ġehiydi DeĢti Kerbela. Ammi Resuli Hz.Hamzate vel Abbasi ve Cağferi Tayyar. Evladi Resul ve Ezvaci Resul Ve Ashabi Resuli Kiram Rıdvanullahi Teâlâ Aleyhim Ecmaiyn. Ve ila Ervahi Ġmam-ı Zeynel Abidin Ve Ġmam-ı Muhammed Bakır Ve Ġmam-ı Cağferi Sadık Ve Ġmam-ı Musa Kazım Ve Ġmam-ı Aliyyür Rıda Ve Ġmam-ıt Taki Ve Ġmam-ın Naki Ve Ġmam-ı Hasenil Askeri Ve Ġmam-ı Muhammed Mehdi Rıdvanullahi Teâlâ Aleyhim Ecmaiyn. Ve Ġla Ervahi EĢ ġeyh Hasan‘il Basri, EĢ ġeyh Habiybil Acemi, EĢ ġeyh Davud‘ut Tai, EĢ ġeyh Mağrufu Aliyyül Kerhi, EĢ ġeyh Seriyyüs Sakati, Seyyidüttaifetüs-Sufiyyetü, EĢ ġeyh Cüneydi Bağdadi, VeĢ ġeyh Ebubekir eĢ ġıbli Kaddesallahu Esrarehümün Nurani. Ve ila Ervahi Piri Tarikatı Gavsu‘l-A‘zam 260 Kutbur Rabbani, Gavs‘us Samadani, Mahbubis Subhani, Kandiylin Nurani, EĢ ġeyh, Es Seyyid Muhyiddini Abdulkadir Geylani, VeĢ ġeyh Es Seyyid Ahmeder Rufai, EĢ ġeyh Es Seyyid Ahmedel Bedevi, EĢ ġeyh Es Seyyid Ġbrahim Ed Dussuki. Ve Ġla Ervahi Mevlana Celaleddini Rumi, VeĢ ġeyh Es Seyyid Bahauddini BiĢahi NakĢibendî. Ve Ġla Ervahi Sairi Piyrani Ġzam Kaddesallahu Esrarehümün Nurani. Ve Ġla Ervahi Eimmeti Müçtehidiyni Kiram Rahmetullahi Aleyhim Ecmaiyn. Ve Ġla Ervahi EĢ ġeyh Es Seyyid Cemalül Iraki AbdurRezzaki, EĢ ġeyh Es Seyyid Ebubekir AbdulAziz, EĢ ġeyh Es Seyyid Muhammed Huseyin el Ezmirani, EĢ ġeyh Ahmed Hindillahuvri, EĢ ġeyh Es Seyyid Ziyauddini Abdurrahmani Halis Talabani Kaddesallahu Esrarehüm. Ve ila Ervahi EĢ ġeyh Es Seyyid Süleymanül Bağdadi, EĢ ġeyh Es Seyyid Aliyyül Bağdadi, Kaddesallahu Esrarehüm. Ve Ġla Ervahi EĢ ġeyh Es Seyyid Dede Osman Avni Baba Urfevi, EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Ömer Hüdai Babayi Kuhanki, EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Muhammed Babayi Kürki, EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Mustafa Hayri Babayi Malatyavi, EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Mustafa YaĢar Babayi Göletderevi,Hocamız Seyyid Hacı Ebubekir Tanrıkulu Erzurumi, Kadesallahu Esrarehüm venefeallahu vel Müslimiyne bihi vebihim Ecmaiyn. Ve Ġla Ervahi Külli Silsiletit Tariykati Kadiriyyeti ve Gayriha. Ve ila Ervahi Veliyyin ve Veliyyetillahi MeĢarikı Ardı ve Megaribiha Eynema Kanu vehaysu ma hadaru Ve ila Ervahi Cemiyil Müminiyne vel Müminatı, Vel Müslimiyne vel Müslimat, El Ahyai minhüm vel Emvat. Ġnneke Semiyun kariybün müciybüd Deavat, Bicahi Nebiyyi Seyyidis Saadat. Alahümmahfezna ya Feyyadu min Cemiyil Belaya vel Kadaya vel Mesaibi Vel Emraz, Kaffeten Ecmaiyne Birahmetike ya Erhamerahimiyn. Allahümansur Cumhuriyyetel Ġslamiyyete ve Asakirel Muvahhidiyn. Vektübis Selamete ves Sıhhate vel Afve vel Afiyete fid Dünya vel Ahireti Aleyna ve âlâ Abiydikel Huccaci 261 vel Guzati vel Müsafiriyne vel Mukiymiyne fi Berrike vebahrike vehevaike min Ümmeti Muhammedin Aleyhim Ecmaiyn. Ve Sallallahu âlâ Seyyidina Muhammedin ve âlâ âlihi ve Ashabihi Ecmaiyn. Velhamdulillahi Rabbil Alemiyn, El Fatiha. Sufiler BuluĢması Kadirilerin yılda toplam 19 usul buluĢması var. Bunlardan biri de Mirace dir. Hz. Muhammet (s.a.v)'in Miraç gecesi semaya çıkıp Hakla buluĢmasını simgeler. 1800 lerin sonlarında ġeyh Galip Efendi'nin Kutbi Nai Osman Dedeye yazdırdığı Miraciye Sultan II. Abdulhamid'e sunulmuĢ ve çok beğenilmiĢ. Miraç kandili haftasını takip eden günlerde icra edilmesi kaydıyla okunmasına izin verilmiĢ.Miraciye, 1950'den itibaren Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün izni ve gözetiminde okunmak Ģartıyla resmiyet kazandı. Resmen izinli bu gelenek günümüzde de sürmektedir. Adet üzere sufiler buluĢması herkese açıktır. Her meĢrepten insan dergâha gelebilir. Genelde Mevlevi, Rufai, Halveti, NakĢî ve Kadiriler katılır. Sufiler buluĢmasında; Cümle kapısından desturla girilip sağ ayakla eĢik aĢılır, desturla birlikte sol ayakla dergahdan çıkılır. Makam ġeyhi geldiğinde cümle kapısında buhurdanlıkla karĢılanır, giderken buhurdanlıkla teĢri edilir(uğurlanır). Zira Cenab-ı Hakk, peygamberi böyle karĢılayıp uğurlamıĢtır. Dergâhta buluĢan Sufiler, tekkenin üst kısmından okunan ezanla birlikte namaza durur. Ardından 'lokma' denen beĢ çeĢit yemek yenir. Lokma bitince yatsı namazı kılınır ve Miraciye okunmaya baĢlanır. Ġlgili bahir(bölüm) gelince bir tabakda üç ayrı bardakta süt, Ģeker ve Ģerbet ikram edilir. Çünkü Allah (c.c), peygamberi Hz.Muhammed Mustafa‘yı (s.a.v) böyle karĢılamıĢtır. Süt ilim ve temizliği; Ģerbet tatlı, mutlu hayatı; Ģeker ise hayatı renklendiren Ģeyleri simgeler. Sonra Kadiri sancağı önünde ve Abdülkadir Geylani' (k.s)yi simgeleyen Baazü'l EĢheb (koruyucu Ģahin) simgesinin altında zikrullah baĢlar. Mevlevi semazeni, ġeyhinin huzurunda zikrullahın içinde bir zikir çıkartır. Kıyama kalkıldığında makam Ģeyhi mevcut en kıdemli diğer tarikat Ģeyhine "eyvallah" diyerek deveran meydanını gösterir. ġeyh tempoya uyarak meydan zikrini sürdürür. Bir müddet sonra eller göğüste boyun kırıp zikrin seyrini makam Ģeyhine devreder. Kıyam'da deveran usuldür. Zikrin içindedir, bayram ve kandil 262 haftalarında yapılır. Daha sonra bütün yarenler elele tutuĢup halka halinde döner. Ruh birliği ve dayanıĢmayı simgeler bu usul kırk dakika, bir saat sürebilir, sonra dua edilip, çay içilir. ĠĢi olan gider, kalanlar sohbet eder. Cehri Zikir ve Devran Hakkında Fetvalar: SORU: Zikir esnasında sufiyye ricalinden bazılarının vecd ve tevacüd haline gelerek kendilerinden geçercesine raksetmeleri, devrana girerek, dönüp, dolaĢmaları caiz midir? CEVAP: Caiz ve Ģer'i Ģerife uygun bir davranıĢtır. Zira Hz. Peygamber (s.a.v) Cafer-i Tayyar (r.a) Hz.lerine:;Ya Cafer (r.a)! Sizin simaniz ahlak ve davranıĢlarınız bana benziyor. Diye iltifatta bulununca, Cafer-i Tayyar (r.a) Hz.leri hemen ayağa kalkmıĢ ve Hz. Peygamber (s.a.v) Efendimizin huzurunda sevincinden raksetmeye ve dönmeye baĢlamıĢtır. Efendimiz (s.a.v) de onun bu halini gördüğü halde sukut ederek Cafer-i Tayyar (r.a) Hz.lerinin coĢkunluğundan kaynaklanan bu davranıĢını onaylamıĢtır. ArĢın etrafında bulunan Melaike-i Kiramın vecd ve tevacüd ile daimi bir raks içerisinde zikrettikleri rivayet edilmektedir. SORU: Mescidlerde açıktan ve toplu olarak zikir halkası tertip etmek, yüksek sesle Ya Geylani Ģey'en Lillah gibi sözlerle tasavvufi kasideler söylemek, raks ederek ve dönerek zikretmenin hükmü nedir? CEVAP: Bunların hepsi de Caizdir. Çünkü Ameller ve davranıĢlar maksat ve gayelerine göre değerlendirilir. Açıktan ve sesli olarak yapılan zikir, Ģeriata uygundur. Tasavvufun hakikatına vakıf olan sufiler, bunların hiçbirini yersiz ve kötü kabul etmezler. Ancak bilgisiz ve cahil olan ve sufilik iddiasında bulunanlar karĢı çıkabilirler. Cenab-ı Hakk (c.c)Hz.leri insanları sevdikleriyle birlikte haĢreder. buyurulmuĢtur. Sufileri seven ve onlara benzemeye çalıĢanlar da onlarla birlikte haĢrolunacaktır. (Fetevayı Hayriyye Kitabul Hatar vel ibaha bölümü) SORU: Sufi ve derviĢlerin vecd halinde kendilerinden geçerek, ayakta ve halka Ģeklinde dönerek zikretmeleri konusunda dini bir delil var mıdır? CEVAP: Allame Ġbn Hacer bu hususta sahih ve sağlam rivayetlerin varlığını ileri sürerek Hz. Peygamber (s.a.v) Efendimizden Ģöyle bir hadise nakleder: Ca'fer Ġbni Ebi Talib (r.a) Hz.leri, Resulallah (s.a.v) Efendimizin yanına geldi. Resulullah (s.a.v) 263 Efendimiz kendisine: Senin ahlak ve yaratılıĢınaynen bana benziyor. Buyurduğu zaman, O müjdei Nebevinin etkisiyle Hz. Peygamber (s.a.v) Efendimizin huzurunda ayağa kalktı ve kendinden geçerek dönmeye baĢladı. Onun (r.a) sevincinden kaynaklanan bu hareketini Aleyhissalatü Vesselam Efendimiz, normal karĢıladı ve yasaklayıcı bir tavır içinde bulunmadı. Bu hadise dikkate alınarak, sema ve toplu zikir meclislerinde, ayağa kalkarak dönerek ve sallanarak zikretmenin doğru olduğu Ġzzeddin b. Abdüsselam gibi, büyük Ġmamlar tarafından kabul edilmiĢtir. Bu rivayetler sufilerin zikir ve sema meclislerinde, içinde bulundukları kendinden geçme ve vecd halinin tesiriyle ayakta ve dönerek zikretmenin cevazına kesin ve sarih dini birer delildir. Hz. Peygamber(s.a.v) Efendimizden Ģöyle buyurduğu nakledilmiĢtir: Cenab-ı Hakk (c.c) Hz.leri Hz. Âdemi (a.s) yeryüzüne indirdiği zaman, Hz. Âdem (a.s) elem ve kederinin etkisiyle üçyüz sene ağladı. Bu Hadis-i ġerifte ifade edilen manayı aĢağıdaki Hadis-i ġerif teyid etmektedir. Hz. Âdemin (a.s)gözyaĢlarıyla neslinin gözyaĢları tartılsa, Onun (a.s) neslinin gözyaĢları kadar hatta onlardan daha fazla ağladığı rivayet edilmiĢtir. Cenab-ı Hakk (c.c) tarafından kendisine niçin bu kadar ağladığı sorulduğunda Hz. Âdem (a.s) Ģöyle cevap vermiĢtir: Allah‘ım! Ne cennetini istediğim, ne de cehenneminden korktuğum için değil, yalnızca yetmiĢ bin saf halinde arĢın etrafında tavaf etmekte olan meleklerinden ayrı düĢtüğüm için ağlıyorum. Onlar orada dönerek zikrediyor ve kendilerinden geçerek vecd halinde bulunuyorlar. Her biri diğerinin elinden tutarak yüksek sesle: Sen bizim Rabbimizsin (c.c) ve bizim gibi kim olabilir? Sen bizim Rabbimizsin (c.c), bizim gibi kim olabilir? ġeklinde çağrıĢıyorlar. Onların gıptaya değer olan bu halleri kıyamete kadar devam edecektir. Bu cevap üzerine Cenab-ı Hakk (c.c) Hz.Ademe (a.s): Ey Âdem! BaĢını kaldır da gökyüzüne bak. Buyurdu. Hz. Âdem (a.s) gökyüzüne baktığı zaman arĢın etrafında uçmakta olan melekleri gördü. Bu hal Hz. Âdemin (a.s) endiĢesini hafifletti. Sufiler bu Hadis-i ġerifi dikkate alarak vecd konusunda meleklerin arĢ etrafında zikrederek dönüĢlerini örnek almıĢlar, müridlerin vecd ve tevacüd halinde kendinden geçercesine zikretmelerini benimsemiĢ ve uygun görmüĢlerdir. Bu durumda gerçek vecde ermeseler bile meleklerin vecd halini taklid ile onların davranıĢlarına benzemeye çalıĢmaları da yeterli görülmüĢtür. Nitekim Hadis-i Şerifte: Ağlayamasanız bile, ağlar gibi gözükünüz. 264 buyurulmuĢtur. Öyle ise vecd haline eremeseniz bile, onlar gibi vecde gelmeye gayret ediniz. Yani vecde eremeseniz de tevacüd ile bu hali yakalamaya çalıĢınız denilmiĢtir.( Fetevayı Halili; Hadis için bak: Taberani. Mucemül Kebir. 11. 368) SORU: Cehri zikri (sesli zikir) esas olan tarikat meĢayihinin usulü üzere müridlerin zikrederken halka haline gelip birbirinin ellerinden tutmaları ve ayakta dönerek zikretmeleri, zikrederken Hu Hu veya Allah Allah (c.c) veya Esma-i Hüsnadan birini yüksek sesle söylemeleri, zikir esnasında tevessül ve tavassut maksadiyle arada bir Ya Pir, Ya ġeyhim, Ya ġeyh Geylani (k.s), Ya ġah-ı NakĢ-i Bend (k.s), Ya Seyyid Rifai (k.s), ya Seyyid Bedevi (k.s), Ya Mevlana Celaleddin-i Rumi (k.s) diye istimdat dilemeleri dinimizce caiz midir? CEVAP: Bunların hepsi Caizdir. Ġhtilaf da yoktur. Zira Cenab-ı Hakkı (c.c) Esma-i Hüsnasıyla zikretmenin belirli bir Ģekli yoktur. Zikrin yeri, zamanı, Ģekli ve sayısı sınırlandırılmamıĢtır. Gizli, açık, yüksek sesle, bağırarak, ayakta, otururak, dönerek sallanarak ve elele tutuĢarak çok çeĢitli Ģekillerde zikredilebilir. Ancak dönerek ve elele tutuĢarak ayakta zikretmekten gaye bir oyun ve eğlence değil, yalnızca Ġlahi AĢk ve muhabbetin artması ve Cenab-ı Hakkı (c.c) zikretmeye karĢı gösterilen tazim ve hürmetten ibarettir. Tevessül ve tavassut maksadıyla Evliyaullahı hatırlamak onlardan Ģefaat ve yardım istemek, kendilerine duyulan sevgi ve saygı hissiyle onlara rabıta yapmak, gönlünü onlara ve onların davranıĢlarına bağlamak dinen uygun ve güzel karĢılanan bir durumdur. Bunları reddetmek ve bu tür davranıĢlara karĢı çıkmak büyük bir yanlıĢlıktır. SORU: Tarikat mensuplarının halka halinde, elele tutuĢarak, ayakta ve dönerek, zikretmelerini ileri sürüp onların küfrüne fetva veren kimse hakkında Ulemanın görüĢü nedir? Cenab-ı Hakkı (c.c) zikretmek maksadıyla toplanan bu insanları Ġslamın dıĢında saymak isteyenler için, Hadis-i ġeriflerden Selef-i Salihinden nakledilmiĢ delil olabilecek dini bir dayanak var mıdır? Bu Sufiyye topluluğu ile onları benimseyenlerin arkasında namaz kılanlara: Namazlarınızı kaza ediniz! Ġddiasında bulunmaktalar. Ayrıca Ya Geylani (k.s), Ya Seyyid Ahmed Bedevi (k.s) ve benzeri diğer Evliyadan istimad maksadiyle birini çağıran, istimdat talebinde bulunan müridler, Allah (c.c) Hz.lerinin dostu Velilerden biri ile tevessülü kastetmektedir. Buna göre mezkûr itirazlar geçerli midir? Enbiya ve Evliyanın ismiyle 265 tevessül ve yardım talebi onlar hayatta iken veya ölümlerinden sonra var mıdır? Yok mudur? (Bu soru Hicri 1105 yılında Mısırlı Âlimlere sorulmuĢtur. CEVAP: Bu tür itirazcıların görüĢleri, dini dayanaktan mahrum olduğu ve indi mütalaalardan ileri gitmediği için önemli değildir. Aksine sufilerin topluca küfre girdiğine inanan böyle bir kimse, tazir cezasıyla tecziye edileceği gibi kendisinden imanını yenilmesi istenir. Ġslamî emir ve yasakları üstün bir hassasiyetle yaĢama gayreti içinde bulunan topluluğa karĢı edeb ve terbiyesizliğinden dolayı ayrıca tedip olunur. Allame ġürünbülali ve Allame Makdisi gibi ġeyhül-islamlardan pek çoğu sufilerin toplu zikir meclislerine katılmıĢlardır. Dinî hükümleri güvenilir kaynaklardan çıkarmaya muktedir en güçlü âlimler, ilmî tercihlerini yaparak onların saflarına katılmıĢlar ve zikir meclislerinde bulunmuĢlardır. Ulemanın bu davranıĢı en güvenilir bir sened ve o âlimler de selefin ta kendisidir. Sufilerin toplu zikir esnasında yaptıkları hareketler sıradan bir raksetme değildir. AĢk-ı Ġlahî karĢısında duyulan kendinden geçme halinin ifadesi olan sade bir devran (dönme)dir. Eğilip bükülerek, iki kat olurcasına sallanma gibi hareketlerden uzak bulunan ve içerisinde harama sevkeden bir unsur bulunmayan rakslar haram değildir. Müridlerin ve sufilerin Ya Seyyidî, Ya Geylani (k.s) Ya ġeyh" diye yüksek sesle yardım talebinde bulunmaları Ģirk sayılamaz. Onların bu sözlerinden gayeleri, Allah‘u Zülcelale eĢ ortak koĢmak değil, aksine Cenab-ı Hakk ın huzuruna yüz akıyla çıkabilmek için Onun sevdiği ve Velilerimdiye ifade buyurduğu dostlarından kılavuzluk istemek, tevessül ve yardım talebinde bulunmaktır. Nitekim Cenab-ı Hakk (c.c) Hz.leri: Ey Müminler! Allah’tan (c.c) korkunuz ve Ona (c.c) vuslatta vesile arayınız. (El-Maide S. A.5)buyurmaktadır. Onların bu tür zikretmeleri ve zikirleri esnasında da Ģeyhlerinden yardım istemeleri, kendilerini, Allah‘u Zülcelale ulaĢtırıcı ve gafletten uzaklaĢtırıcı bir yolda rehberlik etmelerini istemekten ibarettir. Vuslata ermek ve gafletten kurtulmak için derviĢlerin takip ettikleri yol, marifet kazanma ve irfan elde etme yollarının en büyüklerinden biridir. ( Büyük Şeyh İmam Allame Ebul-izz Ahmet El-Acemi, EşŞafii El-Vefai El Ezheri; Tasavvuf Ve Tarikatlarla ilgili Fetvalar. S.98) 266 KADĠRĠ TARĠKATININ ÜSTÜNLÜĞÜ 1-Gavsul Azam Abdulkadir Geylani Hazretlerinin Müridlerinin derecesi Abdulkadir Geylani‘(k.s) ye müridlerinin derecesini sordular. Dedi ki; bizim tarikatımıza yeni giren bir mürid diğer Ģeyhlerin 1.000 müridine bedeldir. Bu baĢlangıç ve ortada olan müridlerimin halidir. Amma kâmiller ( bu yolda ilerleyenler ) akılların ötesidir. 2) Allah‟ u Teâlâ‟ nın Ona bir defter vermesi Allah‘u Teâlâ‘nın ona bir defter vermesi ve içinde kıyamete kadar tarikatının devam edeceği ve ona mürid olacakların isimlerinin yazılması Behçet-ül Esrar kitabında geçiyor. Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri Derki:Bana bir dosya verildi. Kıyamete kadar halife ve tarikatıma bağlı olacak müridlerimin isimleri yazılıydı. Bana Rabbim ― Ya Abdulkadir bunları sana bağıĢladık ― dedi. Cehennem malik‘ ine sordum ― Tarikatıma bağlı olan müridlerden (Kadirilerden) hiç kimse cehennemde var mı?‖ dedi ki ―Allah‘u Teâlâ‘nın izzet ve celaline yemin olsun ki yoktur‖ Benim elim müridimin üzerinde göğün yerin üzerinde olduğu gibidir. Eğer müridim ( kadiri derviĢi ) iyi değilse ben iyiyim. Rabbimin izzet ve celaline yemin olsun ki; Onun huzurundan sizleri alıp, beraber Cennete gitmeden kıyamet gününde ayağımı kaldırmam. Allah‘u Teâlâ hiçbir Müridimin Cehenneme girmeyeceğine dair söz verdi. Kim ben kadiriyim diye kendisini bana intisap ettirirse ( kadiri tarikatına girerse ) onu kabul ederim ve ona yönelirim.Münker ve Nekirden hiçbir müridimi korkutmayacağına dair söz aldım. 3) Allah‟u Teâlâ‟ nın Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri‟ nin tarikatına girenlere verdiği müjde:Allah‘u Teâlâ ilham yoluyla Abdulkadir Geylani (k.s)Hazretlerine buyurdu ki; ‖ Ey Abdulkadir ben sana söz veriyorum. ‗ Hiçbir müridin tövbesiz bu dünyadan çıkmayacaklar ve onların ruhlarını imansız almayacağım. Ġmanlarını kurtaracaklar. ‗ (Tefrihu’l Hatır s:29) Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretlerine sordular: ― Biri senin tarikatına girse ya da intisap etse fakat senden ders almasa veya senin hırkanı giymese, ( senden sonra kadiri Ģeyhlerine bağlansa ) 267 dostlarından sayılabilir mi?‖Abdulkadir Geylani (k.s)Hazretleri Ģöyle cevap verdi:― Her kim bana intisap ederse Allah‘ u Teâlâ onu kabul eder. O benim dostlarımdan olur‖ ― Her kim benim dergâhımın önünden geçerse muhakkak ki Allah‘ u Teâlâ onun azabını hafifletir.
|
| Bugün 148 ziyaretçi (240 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
Zeyl-i Tabakât-ı Hanâbile; c.1, s.290 9) Nefehât-ül-Üns; s.587 10) ġezerât-üz-Zeheb; c.1, s.198 11) Hadîkat-ül-Evliyâ; 2'nci kısım, s.32 105 12) El-A'lâm; c.1, s.17 13) Mir'ât-ül-Haremeyn; c.3, s.139 14) Nûr-ül-Ebsâr; s.224 15) El-Bidâye ven-Nihâye; c.12, s.52 16) Fevât-ül-Vefeyât; c.2, s.2 17) Mektûbât-ı Ġmâm-ı Rabbânî; c.3, 123. Mektup 18) Tam Ġlmihâl Seâdet-i Ebediyye; s.974 19) Redd-i Vehhâbî; s.40 20) Tabakât-ül-Evliyâ; s.246 21) Esmâ-ül-Müellifîn; c.1, s.59 22) Mu'cem-ül-Müellifîn; c.5, s.307 23) Rehber Ansiklopedisi; c.1, s.36 24) Ahbâr-ül-Ahyâr; s.15 25) Sefînet-ül-Evliyâ; c.1, s.58 26) Ġslâm ÂlimleriAnsiklopedisi; c.7, s.196 GAVSĠYYE Belirsiz ve muğlâk Ģeyleri keĢfeden Allah‘a hamdolsun. YaratılmıĢların hayırlısı Hazreti Muhammed‘e (s.a.v) salât ü selâm olsun! Allah‘dan baĢkasına gönül bağlamayıp ürken, Allah ile gönül alıĢkanlığı içinde ünsiyet kuran GAVS-I ‘ZAM diyor ki:―Cenâb-ı Hak (c.c) Bana (ilham yoluyla) Ģöyle buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! — Buyur Allahım buyur, emrine âmâdeyim! — Ġnsanlık âlemiyle melekût âlemi arasındaki her hal ve sınır, ġERĠAT‘ın kendisidir. Melekût âlemiyle, Allah‘a varmanın üçüncü basamağı olan CEBERÛT âlemi arasındaki her hal ve sınır, TARĠKAT‘ın kendisidir. CEBERÛT âlemiyle LÂHUT (ilâhi âlem) arasındaki her hal ve sınır ise, HAKĠKAT‘ın kendisidir.‖Ve sonra Allah (c.c.) Ģöyle buyurdu:— ―Ey Gavs-ı ‘zam! Ben, insanda zâhir (belirgin) olduğum kadar hiç bir Ģeyde zâhir olmadım.‖ Bu beyandan sonra bu kez Ben, Rabbime sordum: — Sizin için, size mahsus bir yer var mıdır? — Ey Gavs-ı ‘zam! Yerleri (mekânları) yaratıp oluĢturan Benim. Bu bakımdan Benim için hiç bir mekân olamaz, buyurdu. 106 — Ya Rab! Sizin yemeniz ve içmeniz olur mu? — Ey Gavs-ı ‘zam! Fakirin yemesi ve içmesi Benim yemem ve içmemdir.Ve sonra Ģöyle sordum: — Ya Rab! Melekleri neden ve hangi Ģeyden yarattın? — Ey Gavs-ı ‘zam! Melekleri insanın nûrundan yarattım; insanları da kendi nûrumdan vücuda getirdim. Buyurdu ve Ģöyle devam etti: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ben ne güzel istekliyim, insan da ne güzel istenilendir! Binici olarak ne güzeldir ĠNSAN ve ne güzeldir O‘na binit olan varlıklar! Rabbim sonra devamla buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! ĠNSAN Benim sırrımdır; Ben de O‘nun sırrıyım. Eğer insan Benim katımdaki mevkiini bilmiĢ olsaydı, her nefes alıp veriĢinde ―BUGÜN MÜLK KĠME AĠTTĠR?‖ Âyetini okurdu. Ve sonra Rabbim buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġnsan ne yerse, ne içerse, ne kadar ayağa kalkarsa ve ne kadar oturursa; ne kadar konuĢur ve ne kadar susarsa; ne kadar bir iĢ iĢler, ne kadar bir Ģeye yönelir ve ne kadar bir Ģeyden uzaklaĢıp ayrılırsa, mutlaka Ben O‘nda bulunuyor ve O‘nu harekete geçiriyorum. Çünkü Kudretim her varlığı kapsayıp içine almıĢtır! Rabbim sonra buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġnsanın cismi, nefsi, kalbi, ruhu, kulağı, gözü, ayağı, dili var ya; iĢte onların hepsinde Ben varım. Hepsi de Benim tecellimle zâhir olur; Ben onların baĢkası değilim. -Ey Gavs-ı ‘zam! Fakirlik ateĢiyle yananı, yoksulluk kırgınlığıyla kırgın bulunanı gördüğün zaman ona derhal yaklaĢ; çünkü Benimle onlar arasında hiç bir perde yoktur. Rabbim yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Bir Ģey yediğin, bir Ģey içitiğin, bir uykuya yattığın ve her halin uyanık bir kalb ve gören bir göz ile olsun! -Ey Gavs-ı ‘zam! Bâtında (gizlide) Bana olan yolculuktan mahrum bulunan kimse, zâhiri (açık ve seçik) yolculukla imtihan edilir de, bu yolculuğunda Ben‘den ancak uzaklaĢmayı artırır. Ve sonra devamla Rabbim buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġttihad (birleĢme) öyle bir haldir ki, kelime ile anlatılamaz ve ona bir tabir de verilemez. Bu hal gönülde 107 yer bulup mevcut olmadıkça ittihada inanan kimse küfre düĢer. Kim de Hakk‘a vuslat peyda ettikten yani Bana gönül yoluyla kavuĢtuktan sonra gaflet içinde ibadet ederse, o, Allah‘a eĢ-ortak koĢmuĢ olur. Rabbim yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Kim ezelî (öncesi olmayan) saâdetle mutlu olursa, ona müjde! Çünkü o, ebediyen rezîl ve rüsvây olmayacaktır. Kim de ezelî Ģekâvetle (mutsuzluk ve bedbahtlıkla) mutsuz olursa, ona da yazıklar olsun! O artık, bir daha makbul bir insan olmayacaktır! Ve yine Rabbim buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Fakirlik ve yoksulluğu insana binek yaptım; bu bineğe kim binecek olursa, çölleri ve vadileri aĢmadan önce yüce makama ulaĢır. Sonra yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Eğer insan ölümden sonra meydana gelen Ģeyleri bilmiĢ olsaydı, dünyada yaĢamayı hiç de temenni ve arzu etmez ve Benim huzurumda her ân ve dakika ―YA RAB! CANIMI AL.‖ diye yalvarırdı. -Ey Gavs-ı ‘zam! Halkın kıyamet günü Benim katımdaki hüccetleri, sadece ―ONLAR SAĞIRDIRLAR, DĠLSĠZDĠRLER, KÖRDÜRLER.‖ Âyetinin hükmü olacak ve sonra da hasret ve ağlamak. Kabirdeki durumları da böyledir. Rabbim devamla buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Muhabbet (gönülden gelen sevgi) daima iki taraflıdır; sevgi, sevenle sevilen arasındadır. Seven, sevgiyi aĢıp fenâ bulunca sevgilisine kavuĢur. Rabbim yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ruhları, kendilerine ―BEN SĠZĠN RABBĠNĠZ DEĞĠL MĠYĠM?‖ âyeti hitabımdan sonra verdim. Ruhların kendi kalıplarında kıyamete kadar beklemekte olduklarını görüyorum. GAVS-I ‘ZAM DĠYOR KĠ: — (Mâna âleminde) Rabbimi gördüm; Bana buyurdu ki: ―Ey Gavs-ı ‘zam! Kim ilimden sonra Ben‘den rü‘yeti (Beni görmekliği) isterse, hakikat o, rü‘yet ilmiyle mahcûbdur, yani rü‘yet ilmi ara yerde 108 perdedir. Kim de rü‘yetin ilimden baĢkası olduğunu zannederse, hakikat o, RÜ‘YETULLAH ile aldanmıĢtır.‖ Sonra Rabbim buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Beni gören kimsenin, artık her hâl ve kârda sormaya ihtiyacı kalmaz. Beni görmeyen kimseye ise, sormak fayda vermez. Böylesi söz yönünden perde arkasında kalmıĢtır. Yani söz, onunla rü‘yetullah arasında perde olmuĢtur. -Ey Gavs-ı ‘zam! Benim katımda fakir, hiç bir Ģeyi olmayan kimse demek değildir. Bilakis her hususta emir verme yeteneği olan kimsedir. O, bir Ģeye ―Ol‖ deyince, o da oluverir Sonra yine Rabbim buyurdu ki: — Cennetlerde Benim zuhurumdan sonra artık ne ülfet, ne de nimetin değeri kalır. Cehennemde de Benim onlara hitabımdan sonra ne yabancılık kalır; ne de ateĢte yanmak! — Ey Gavs-ı ‘zam! Ben her cömert ve âlicenâb kiĢiden daha cömert ve ihsan sahibiyim ve Ben her merhamet edenden daha merhamet ediciyim. Rabbim devamla buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Benim katımda uyu, ama halkın uyuduğu gibi değil; ancak o takdirde Beni görebilirsin. Bunun üzerine Rabbime dedim ki: — ―Ya Rabbi! Senin katında nasıl uyuyayım?‖ Rabbim buyurdu ki: — Bedeni lezzetlerden kesip dondurmakla; nefsi Ģehvetlerden uzaklaĢtırmakla; kalbi hatıralardan paklamakla; ruhun zaman mefhumundan ilgisini kesmekle ve zâtını, Zât-ı Ġlâhiyemde fenâ (yok) etmekle uyuyabilirsin. Rabbim yine buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Kendi arkadaĢ ve yâranlarına de ki: Sizden kim Beni arzuluyorsa fakirliği seçip beğensin; sonra da fakirliğin fakirliğini… ĠĢte bu fakirlik tamamlanınca artık onun ötesinde ancak Ben varım. — Ey Gavs-ı ‘zam! Yarattıklarıma karĢı merhametli ve Ģefkatli olusan, o zaman müjde sana!… Yine müjde sana, eğer yarattıklarıma karĢı bağıĢlayıcı olursan! Sonra Rabbim buyurdu: 109 — Ey Gavs-ı ‘zam! ArkadaĢ ve dostlarına de ki: Fakirlerin davetini ganimet bilsinler. Çünkü fakirler Benim yanımda, Ben de onların yanındayım. — Ey Gavs-ı ‘zam! Ben her Ģeyin varılacak tek sığınağıyım ve Ben herĢeyin nazargâhıyım; dönüĢ Bana olacaktır. Ey Gavs-ı ‘zam! Sen cennete de, ondaki mevcut nimetlere de bakma! O zaman Benim tecellimi vasıtasız olarak görebilirsin. Bunun gibi cehenneme ve ondaki Ģeylere de bakma; o zaman Benim tecellimi vasıtasız olarak yine görebilirsin. Sonra Rabbim devamla buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Cennet ehli, cennet ile; cehennem ehli de cehennem ile meĢguldür. Ey Gavs-ı ‘zam! Cennet ehlinden bir kısmı oradaki mevcut nimetlerden Bana sığınırlar. Nitekim cehennem ehli de cehennemin Ģiddetinden Bana sığınırlar. Ve Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Benim, Nebî ve Resullerden baĢka öyle kullarım var ki, onların ahvaline dünya ve ahiret ehlinden hiç bir kimse muttali olamaz; hatta ne cennet, ne de cehennem ehlinden bir kimse, ne cennet bekçisi Rıdvan, ne de cehennem bekçisi Mâlik onların ahvalini bilebilirler. Ben onları ne cennet, ne de cehennem ehli kıldım. Ne sevap ehli, ne de azab ehli eyledim; ne hûri için, ne de gılman için onlara bu imkânı verdim. Tanımasalar bile onlara gönülden inanan kimselere müjdeler olsun! Rabbim devamla buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! ĠĢte sen onlardan birisin. Onların Ģu dünyada alametleri Ģudur: Bedenleri az yemek ve az içmekten eriyip gitmiĢtir. Nefisleri Ģehvetlerden geri kalmıĢ, yanmıĢtır. Gönülleri hatıralardan paklanıp ütülenmiĢtir. Ruhları zaman mefhumundan arınıp manevi düzeye kavuĢmuĢtur. Onlar, evet Onlar Bekâ Yârânı‘dır, ebedileĢen Allah dostlarıdır.Likâ nuru (Allah‘a kavuĢma nuru) ile kavrulmuĢlardır Ey Gavs-ı ‘zam! Çok sıcak bir günde susamıĢ bir kimse sana gelir ve sen de soğuk suya sahib olur, aynı zamanda suya ihtiyacın da olmazsa, eğer o susamıĢı sudan men‘edecek olursan, Ģüphesiz ki o zaman sen cimrilerin en cimrisisin. Ve artık Ben, kendimi merhamet edenlerin en çok merhamet edeni olarak tescil etmemle beraber, öylesine susamıĢları kendi merhametimden nasıl men‘ederim? Rabbim yine buyurdu ki: 110 — Ey Gavs-ı ‘zam! Günah iĢleyenlerden hiç biri Ben‘den uzaklaĢmadı ve ibadet ehlinden de hiç bir kimse Bana yaklaĢmadı. (Çünkü yakınlık ve uzaklık nisbîdir. Allah‘ın ilmi, kudreti ve rahmeti her Ģeyi içine alıp kuĢatmıĢtır.) Ey Gavs-ı ‘zam! Eğer bir kimse Bana yaklaĢacak olsaydı, herhalde o, günahkârlardan biri olurdu. Çünkü onlar âciz, yeteneksiz ve piĢmanlık duyan kimselerdir. Ey Gavs-ı ‘zam! Aczini, yeteneksizliğini bilmek, nurların ve feyizlerin kaynağıdır. Kendini beğenmiĢlik ise, karanlıkların menbaıdır. Ve Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Günahkârlar, günahları sebebiyle mahcûbdurlar. (Günah, onlarla ilâhi tecelli arasında bir perde olur.) Ġbadet ehli ise, ibadetleriyle mahcûbdurlar. Bunların ötesinde Benim bir milletim daha var ki, onların ne günah üzüntüleri, ne de taat ü ibadet kederleri olur. Sonra Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Günahkârları fazilet ve iyiliğimle; kendini beğenenleri de adalet ve azabımla müjdele! — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġbadet ve taat ehli, Benim Naim sıfatımı zikretmekte; günah ehli de Benim Rahîm sıfatımı anmaktadır. -Ey Gavs-ı ‘zam! Ben, günahtan geçtiği zaman günahkâr kimseye yakınım; taat ve ibadetini bıraktığı zaman itaatkâr kimseye ise uzağım. Ve Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Halk tabakasını yarattım, Benim güzelliğimin nuruna güç getiremediler. Bu nedenle kendimle onlar arasına zulmet perdesi gerdim. Havâssı (seçkin kiĢileri) yarattım, onlar da Bana komĢu olmaya güç yetiremediler. Bu nedenle ilahi nurlarımı kendimle onlar arasına perde yaptım. — Ey Gavs-ı ‘zam! ArkadaĢ ve yâranına de ki: Onlardan kim Bana kavuĢmak istiyorsa, Benden baĢka herĢeyden sıyrılıp çıksın! — Ey Gavs-ı ‘zam! Dünyanın iniĢ ve yokuĢlarından, geçiĢ ve derbentlerinden çık ki, âhirete ulaĢasın! Âhiretin de geçit ve derbentlerinden çık ki Bana kavuĢasın! Sonra yine Rabbim buyurdu:- 111 — Ey Gavs-ı ‘zam! Cisimlerden ve nefslerden çıkıp uzaklaĢ, sonra da kalblerden ve ruhlardan sıyrılıp çık ve sonra hüküm ve kaydından da çık ki, Bana kavuĢasın! Ve Ben, Rabbime sordum: — Ey Rabbim! Hangi namaz sana daha çok yakındır? Rabbim buyurdu: — ġu namaz ki, içinde Benden baĢkası bulunmaz ve namaz kılan da, kıldığı o namazdan gâib bulunur. Yine sordum: — Hangi oruç Senin yanında daha üstündür? — ġu oruç ki, onda Benden baĢkası yoktur ve o oruçlu da ondan gâib bulunur. — Hangi ağlayıĢ Senin katında daha makbuldür? — Gülenlerin ağlaması. — Hangi gülmek Senin katında daha üstündür? — Ağlayanların gülmesi. — Hangi tevbe Senin yanında daha faziletlidir? — Günahdan korunmuĢların tevbesi. — Hangi korunma Senin katında daha iyidir? — Tevbe edenlerin korunması. Ve sonra Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġlim sahibine Benim yanımda hiçbir yol yoktur; ancak imandan uzak bir ilmin yalnız baĢına sahibini Allah‘a kavuĢturamayacağını kabul ettikten sonra yol bulabilir. Çünkü imandan uzak bir Ģekilde o ilmi alıp o vaziyette kalırsa ĢeytanlaĢır. Yüce Rabbimi mâna âleminde gördüm ve kendisine sordum:— Ey Rabbim! Dedim, aĢkın mânası nedir? — AĢk, âĢıkla maĢuk arasında bir hicaptır. Rabbim devamla buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Tevbe etmek istediğin zaman, günah üzüntüsünü iç âleminden; korku ve tehlikeleri gönülden çıkarman gerekir. Bu takdirde Bana ulaĢırsın! Aksi halde alay edenlerden, iĢi alaya alanlardan olursun. -Ey Gavs-ı ‘zam! Benim harîm-i ismetime girmek istediğin zaman, artık ne mülk ve melekûte ve ne de ceberûta iltifat etme. Çünkü mülk âlimin Ģeytanıdır; melekût ârifin Ģeytanıdır; ceberût 112 vâkıfın Ģeytanıdır. Bunlardan birine razı olan kimse, Benim katımda koğulmuĢlardan sayılır. -Ey Gavs-ı ‘zam! Mücâhede, müĢâhededen bir denizdir. Bu denizin balıkları orada bekleyenlerdir. O halde müĢâhede denizine girmek isteyen kimsenin, mücâhedeyi seçip beğenmesi gerekir. Çünkü mücâhede, müĢâhedenin ayıdır. Sonra Rabbim bana buyurdu ki: — Ey Gavs-ı ‘zam! Ġstekliler için mücâhede lazımdır; Bana olan lüzumları gibi. — Ey Gavs-ı ‘zam! Kullarımdan Bana en sevgili olan, anası - babası ve evlâdı bulunduğu halde kalbi Benimle meĢgul bulunan kimsedir. O kadar ki, babası ölecek olursa onun için hiç bir üzüntü taĢımaz. Evladı ölecek olursa, evlad üzüntüsü diye bir hali görülmez. ĠĢte kulum bu mertebeye yükselince, artık o Benim yanımda babasız ve evladsızdır. Ve Rabbim buyurdu: — Ey Gavs-ı ‘zam! Benim sevgim sebebiyle baba yokluğunun tadını hissetmeyen kimse, Vahdâniyet ve Ferdâniyet lezzetini bulamaz. — Ey Gavs-ı ‘zam! Bir yerde Bana bakmak istediğin zaman, içinde Benden baĢkası bulunmayan bir gönül seç! Dedim ki: — Ya Rab! Ġlmin ilmi nedir? — Ġlmin ilmi, ilimden yana bilgisizliktir, diye buyurdu ve sonra devam etti:— Ey Gavs-ı ‘zam! Gönlü mücâhedeye meyleden kula müjde olsun! Gönlü Ģehvetlere meyleden kula da yazıklar olsun! Gavs-ı ‘zam diyor ki: — Rabbimden Mi‘rac hakkında sordum. Rabbim buyurdu ki:— Mi‘rac, Benden baĢka her Ģeyden sıyrılıp yükselmektir. Böyle bir mi‘racın kemâli yükselme ve huzurda sağa - sola iltifat etmemektedir. Ve sonra Rabbim Ģöyle devam etti: — Ey Gavs-ı ‘zam! Benim katımda MĠ‘RAC‘ı olmayan kimsenin namazı namaz sayılmaz. Namazdan mahrum olan kimse, Benim yanımda mi‘racdan da mahrumdur. Silsile: Kâdirîye icâzet-nâmelerinde tarikatın silsilesinin Hz. Ali'ye iki şekilde ulaĢtığı görülmektedir. 'Abd ulkâdir Geylânî ve Ebû Saîd elMuharrimî'den baĢlayıp M'arûf-ı Kerhî'ye kadar her iki silsiledeki 113 isimler müĢterektir. M'arûf-ı Kerhî'den geriye doğru silsile Ġmâm Ali er-Rızâ ve diğer Ehl-i Beyt Ġmâmlarıyla ve Davud et-Tâî, Habib elAcemî Hasan-ı Basrî yoluyla Hz. Ali'ye ulaĢır. Bu silsilelerden ilkine "silsile-i zeheb", ikincisine "silsile-i müzehheb" denir. GAVS‟UL A‟ZAM ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN BABA TARAFI SOY ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam-ı Ali(r.a)Vefat Yeri Necef-IRAK. H.40 M.660 2-Oğlu Seyyid Hz.Ġmam-ı Hasan (r.a) (Medine-Suudi Arabistan) 3-Oğlu ġerif Hasan-ül Müsenna (r.a) (ġeyh Hasan ġazeli (k.s)ceddi) 4-Oğlu ġerif Abdullah Muhid(r.a) 5-Oğlu ġerif Musa El Cevni(r.a) 6-Oğlu ġerif Abdullah Sani (r.a) 7-Oğlu ġerif Musa Sani (r.a) 8-Oğlu ġerif Davut (r.a) 9-Oğlu ġerif Muhammed (r.a) 10-Oğlu ġerif Yahya (r.a) 11-Oğlu ġerif Ebu Salih Cengidost (r.a) 12-Oğlu ġerif Abdulkadir Geylani (k.s) Vefat yeri BağdatIRAK. H.561 M.1166 ANNE TARAFINDAN SOY ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam Ali (r.a) Necef (IRAK) .H.40 M.660 2-Oğlu Seyyid Hz.Ġmam-ı Hüseyin (r.a)(Kerbela-IRAK) .H.61 M.680 3-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Zeynel Abidin (r.a) (Medine-Suudi Arabistan) .H.94 M.712 4-Oğlu Seyyid Muhammed Bakır (r.a) (Medine-Suudi Arabistan) .H.113 M.731 5-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Cafer-i Sadık (r.a) (Medine-Suudi Arabistan).H.148 M.765 6-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Musa-i Kazım (r.a) (Bağdat-Irak) .H.183 M.799 114 7-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Ali Rıza (r.a) (MeĢhed-Ġran) H.203 M.818 8-Oğlu ġeyh Seyyid Cafer-i Sani (k.s) 9-Oğlu ġeyh Seyyid Musa (k.s) 10-Oğlu ġeyh Seyyid Kemaleddin (k.s) 11-Oğlu ġeyh Seyyid Abdullah (k.s) 12-Oğlu ġeyh Seyyid Mahmut (k.s) 13-Oğlu ġeyh Seyyid Cemaleddin (k.s) 14-Oğlu ġeyh Seyyid Abdullah Es-Savmai (k.s) 15-Kızı Seyyide Fatıma (k.s) 16-Oğlu ġeyh Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s) (BağdatIrak).H.561 M.1166 ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN ÇOCUKLAR 1-ġeyh Seyyid Ebu Abdillah Abdurrahman (Ebu Abdurrahman Abdullah) (k.s) H.589 M.1193 (Enbüyük oğlu) 2-ġeyh Seyyid Siraceddin Ebu Abdurrahman (Ebul Ferec) Abdulcebbar (k.s) .H.575 M.1180 3- ġeyh Seyyid Abdurrezzak Cemal-i Iraki (k.s) ,(Bağdat-Irak) H.578 M.1182 4-ġeyh Seyyid ġerafeddin Ebu Muhammed (Ebu Abdurrahman) Ġsa (k.s) H.573 M.1178 Mısıra hicret etmiĢ, orada vefat etmiĢ, Oradaki Kadiri Ģeriflerin ceddidir. 5-ġeyh Seyyid Ebu Ġshak Ġbrahim (k.s) H.592 M.1195Vasıtta vefat etti. 6-ġeyh Seyyid Seyfeddin Ebu Abdillah Abdulvehhab (k.s) H.593 M.1196 (Babasının cenaze namazını kıldırdı.)Abbasi halifesi Nasır-Ridinillah zamanında Bağdatta Kadılık yaptı. 7-ġeyh Seyyid Ebu Zekeriyya Yahya (k.s) H.600 M.1204 8-ġeyh Seyyid Ebu‘l Fazl Muhammed (k.s) H.600 M.1204 9-ġeyh Seyyid Ebu Muhammed (Ebu Bekir)Abdulaziz (k.s) H.602 M.1206 Bağdat‘ın Moğol istilasına uğramasından sonra, Sencar‘a gitmiĢ daha sonra tekrar Bağdata dönmüĢtür. CeylilerGeylaniler adı verilen Bağdat Kadiri Ģeriflerin ceddidir. 115 10-ġeyh Seyyid Taceddin Ebu Bekir Abdurrezzak (k.s) H.603 M.1207 (Babasının son Hac seferinde kafileyi idare etmiĢ, çok sayıda talebe yetiĢtirmiĢtir. Bugün; Fas, Rabat ve Sela‘da bulunan Kadiri Ģeriflerinin ceddidir. 11-ġeyh Seyyid Ziyaeddin Ebu Nasr Musa (k.s) H.618 M.1221 ġam, Halep, Humus gibi Suriyede yaĢayan Kadiri Ģeriflerin ceddidir. 12-ġeyh Seyyid Süleyman (k.s) 13-ġeyh Seyyid El Mübarek (k.s) 14-ġeyh Seyyid Ebu Salih Nasr (k.s)H.633M.1235.Bağdatta Kadılkudatlık yapmıĢtır. 15-ġeyh Seyyid Abdülgani (k.s) 16-ġeyh Seyyid Abdurrahman (k.s) 17-ġeyh Seyyid Yusuf (k.s) 18-ġeyh Seyyid Abdulgaffar (k.s) 19-ġeyh Seyyid Habibullah (k.s) 20-ġeyh Seyyid Zahid (k.s) 21-ġeyh Seyyid Mansur (k.s) 22- ġeyh Seyyid Abdulgafur (k.s) 24-ġeyh Seyyid Abdulhalık (k.s) 25-ġeyh Seyyid Abdurrauf (k.s) 26-ġeyh Seyyid Mecdettin (k.s) (Türkiye Diyanet Vakfı, İsl. Ans. Abdulkadir Geylani Md. Süleyman Uludağ) ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN TORUNLARI 1-ġeyh Seyyid Ebu‘l Muhsin (k.s) (Abdurrezzak oğlu) H.606 M.1208 2-ġeyh Ebu Salih Nasır (k.s) H.633 M.1232 3-ġeyh Seyyid Abdusselam(k.s) (Abdulvehhab oğlu) H.611 M.1214 4-ġeyh Seyyid Davud (k.s)(Abdulvehhab oğlu)H.648 M.1250 5-ġeyh Seyyid Abdurrahman (k.s) (Ebu Salih Nasıroğlu) .H.614 M.1217 6-ġeyh Seyyid Abdulkadir (k.s) (Ebu Salih Nasıroğlu) H.634 M.1236 116 7-ġeyh Seyyid Muhammed (k.s) (Ebu Salih Nasır oğlu) H.656 M.1258 8- ġeyh Seyyid Muhiddin (k.s)(Ebu Salih Nasır oğlu) 9-ġeyh Seyyid Muhammed (k.s) (Abdulaziz oğlu) H.632 M.1231 10-ġeyh Seyyid Abdulhalık (k.s) (Abdulaziz oğlu) 11-ġeyh Seyyid Abdulhak (k.s) (Abdulhalık oğlu) 12-ġeyh Seyyid Abdurrahman (k.s) (Abdulhalık oğlu) KADĠRĠ TARĠKATININ ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam-ı Ali (r.a) (Necef-Irak) H.40 M.660 2-ġeyh Hasan Basri (r.a) (Basra-Irak) H.110 M.728 3-ġeyh Habibi Acemi (k.s) (Basra-Irak) H.120 M.737 4-ġeyh Davud-u Tai (k.s) (Bağdat-Irak) H.165 M.781 5-ġeyh Maruf-u Kerhi (k.s) (Bağdat-Irak) H.200 M.815 6-ġeyh Sırrıy-i Sakati (k.s) (Bağdat-Irak) H.251 M.865 7-ġeyh Cüneyd-i Bağdadi (k.s) (Bağdat-Irak) H.297 M.909 8-ġeyh Ebu Bekir ġibli (k.s) (Bağdat-Irak) H.335 M.946 9-ġeyh Abdulvahid Tamimi (k.s) H. 425 M.1033 10-ġeyh Ebu‘l Ferec Tarsusi (k.s) (Tarsus-Türkiye) H.447 M.1055 11-ġeyh Ebu KureyĢi Aliyyul Hakkâri(k.s) H.486 M.1093 12-ġeyh Ebu Said Mübarek Mahsumi (k.s) H.526 M.1131 13-ġeyh Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s) (Bağdat-Irak) H.561 M.1166 (KADİRİ TARİKATI PİRİ) KADĠRĠ TARĠKATININ BAġKA BĠR ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam Ali (r.a) (Necef-Irak) H.40 M.660 2-ġeyh Hasan Basri (k.s) (Basra-Irak) H.110 M.728 3-ġeyh Ebu HaĢim Sofu (k.s) H.155 M.771 4-ġeyh Fadıl Bin Ġyaz (k.s)H.187 M.802 5-ġeyh Fethi Musuli Ebu Said (k.s) H.273 M.886 6-ġeyh Ebu Abdullah Basri Hadri (k.s) H.297 M.909 7-ġeyh Ebu Fazl Muhammed B.Hasan Hatli ġami(k.s)(ġamSuriye) 117 8-ġeyh Ebu‘l Hasan Ali b.Osman Gaznevi Celayi (k.s) H.465 M.1072 9-ġeyh Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s) (Bağdat-Irak) H.561 M.1166 (KADĠRĠ TARĠKATI PĠRĠ) KADĠRĠ TARĠKATININ BAġKA BĠR ġECERESĠ 1-Hz.Ġmam-ı Ali (r.a)( Necef-Irak) H.40 M.660 2-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Hüseyin (r.a) (Kerbela-Irak) H.61 M.680 3-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Zeynel Abidin(r.a) (Medine-Suudi Arabistan) H.94 M.712 4-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Muhammed Bakır(k.s)(Medine-Suudi Arabistan)H.113 M.731 5-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Cafer-i Sadık (k.s) (Medine-Suudi Arabistan) H.148 M.765 6-Oğlu Seyyid Ġmam-ı Musa Kazım (k.s) (Bağdat-Irak) H.183 M.799 7-ġeyh Fethi Musuli Ebu Said (k.s) H.273 M.886 8-ġeyh Ebu Abdullah Basri Hadri (k.s) H.297 M.909 9-ġeyh Ebu Fazl Muhammed b.Hasan Hatli ġami (k.s) (ġamSuriye) 10-ġeyh Ebu‘l Hasan b. Ali Osman Gaznevi Celayi (k.s) H.465 ―M.1072 11-ġeyh Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s) (Bağdat-Irak) H.561 M.1166 ABDULKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNĠN HALĠFELERĠ 1-ġeyh Maruf-u Batayıcı (k.s) 2-ġeyh Muhammed b.Ebu‘l Hüseyin b.Ebu‘l Racül Bünuni (k.s) 3-ġeyh Muhammed b.Abdussamed Sofu (k.s) 4-ġeyh Ebu‘l Kasım Delf Bağdadi Harimi (k.s) 5-ġeyh Ahmed b.Muhammed Müezzin (k.s) 6-ġeyh Yusuf b.Hibbetullah DimeĢki Sofu (k.s) 7-ġeyh Abdulbaki b. Abdulcebbar Haravi (k.s) 8-ġeyh Ahmed Basri Marufu b.Dibeki Basra (k.s) 118 9-ġeyh Ġmam-ı Ebu Ömer (k.s) 10-ġeyh Osman b.Ġsmail (k.s) 11-ġeyh Muhammed b.Ġbrahim b.Sabit b.Kızani (k.s) 12-ġeyh Arslan b.Abdullah b.ġaban (k.s) 13-ġeyh Ahmed b.Ebu Bekir Harimül Attar (k.s) 14-ġeyh Muhammed b. Ebu‘l Maali b.Kadiül Evani (k.s) 15-ġeyh Abdullah b.Sinanül Marufu Radi 16-ġeyh Abdullah b.Rafil Ensari Dimyati Mısri (k.s), 17-ġeyh Talha b. Muzaffer Ganimül Alafi (k.s), 18-ġeyh Ahmed b.Esved b.Vahhab b. Ali Bağdadi Haravi (k.s), 19-ġeyh Muhammed b. Ezhari Sarifini (k.s), 20-ġeyh Yahya b. Bereket b. Mahfuz Dibeki Basra (k.s), 21-ġeyh Ali b.Vahhab b.Ahmed Ezci (k.s), 22-ġeyh Kazıl Kuzat Ali (k.s), 23-KardeĢi Kadı Hadan (k.s), 24-ġeyh Kazıl Kuzat Abdulmelik b. Ġsa b.Derbesil Mezani (k.s) 25-KardeĢi ġeyh Ebu Ömer(k.s), 26-KardeĢi ġeyh Osman (k.s), 27-ġeyh Kadı Ebu Talib Abdurrahman (k.s) 28-ġeyh Ġbrahim b.Mürsel b.Nasır Mahzumi (k.s), 29-ġeyh Abdullah b.Ġbrahim (k.s), 30-ġeyh Muhammed b.Arslan ġafi (k.s), 31-ġeyh Fakık Abdurrahman Biladi (k.s), 32-ġeyh Ebubekir Abdullah b.Nasır b.Hamza Tamimi Bekri (k.s), 33-ġeyh Abdulcebbar b.Tahir b.Ġbrahim b. Necal Ensari (k.s), 34-ġeyh Hafız Ebu Muhammed Abdulgani b.Abdulvahid b.Ali(k.s), 35-KardeĢi ġeyh Ġmam-ı Ebu Ġshak Ġbrahim (k.s), 36-ġeyh Ġmam-ı Alim Rabbani Mufagaddin (k.s), 37-ġeyh Ebu Muhammed Abdullah b.Ahmed b.Muhammed (k.s), 38-KardeĢi ġeyh Ġmam-ı Ebu Ömer Muhammed b.Ahmed (k.s), 39-ġeyh KadıMuhammed b.EbulAbbas Ahmed b.Bahtiyar (k.s), 40-ġeyh Muhammed b.Hüseyin Cebevi (k.s), 41-ġeyh Fakık Halef b. Abbas El-Mısri (k.s), 42-ġeyh Abdulmennan b.Ali b. Saydal Harani (k.s), 119 43-ġeyh Ġbrahim b.Hadadil Yemini (k.s), 44-ġeyh Abdullah Esadül Yemini (k.s), 45-ġeyh Atıf b.Ziyadül Yemini (k.s), 46-ġeyh Ömer b.Ahmed Yemini (k.s), 47-ġeyh Müdafi b. Ahmed (k.s), 48-ġeyh Ġbrahim b.BeĢeretül Adni (k.s), 49-ġeyh Ömer b.Mesud Bağdadi (k.s), 50-ġeyh Mir Muhammed Ceylani (k.s), 51-ġeyh Abdullah Batayıcı (k.s), 52-ġeyh Abdullah b.Osman Bünuni (k.s), 53-ġeyh Mekki b.Ebu Osman Sadi (k.s), 54-Oğlu ġeyh Abdurrahman (k.s), 55-KardeĢi ġeyh Salih (k.s), 56-ġeyh Abdullah Ebul Hüseyin Akbiri (k.s), 57-ġeyh Ebul Kasım b.Ebu Bekir b.Ahmed b.Ebu Sadet (k.s), 58-KardeĢi ġeyh Ahmed (k.s), 59-ġeyh Ebubekir b. Atik Mağrufi (k.s), 60-ġeyh Abdulaziz b.Ebu Nasır Cenabadi (k.s), 61-ġeyh Muhammed b.Ebul Merakim Yakubi (k.s), 62-ġeyh Fazıl Ebu Ahmed (k.s), 63-ġeyh Abdurrahman b.Ebul-Alayi Necmil Hazreci Sadi (k.s), 64-Oğlu ġeyh Ebul Ula (k.s), 65-ġeyh Ġsa b.Ġmam Mufakaddin Abdullah (k.s), 66-KardeĢi ġeyh Abdullah b.Hafız Abdülgani (k.s), 67-ġeyh Ebu Abdullah Muhammed b.Abdulvahid (k.s), 68-ġeyh Yahya b.Ebu Saadetül Tekrini (k.s), 69-ġeyh Hilal b.Ümmiye Adni (k.s), 70-ġeyh Yusuf b.Mazhar Akıli Safari (k.s), 71-ġeyh Ahmed b.Ġsmail b.Hamza (k.s), 72-Oğlu ġeyh Hamza (k.s), 73-KardeĢi ġeyh Muhammed b.Ġsmail (k.s), 74-ġeyh Abdullah b. Ahmed Marufu b. Mansur (k.s), 75-ġeyh Muhammed b.Semdiyetül Sarifani (k.s), 76-Oğlu ġeyh Ahmed (k.s), 77-ġeyh Seyyid Muhammed El-Kadiri (k.s)Muhammediye Kolu Piri,.619 M.1223 78-ġeyh Ebu Ömer-ül Osman Basri (k.s), 120 79-ġeyh Muhammed Vaiz Bağdadi (k.s), 80-ġeyh Tac Bağdadi (k.s), 81-ġeyh Ömer Meratibi Bağdadi (k.s), 82-ġeyh Abdurrahman Baka b.Eskaf (k.s), 83-ġeyh Ebu Bekir b.Muhammed (k.s), 84-ġeyh Abdulaziz b.Delfi Bağdadi (k.s), 85-ġeyh Abdulkerim b.Muhammed Mısri (k.s), 86-ġeyh Maruf b.Yasemini (k.s), 87-ġeyh Abdullah b.Muhammed b.Velid Bağdadi (k.s), 88-ġeyh Abdulmuhsin (k.s), 89-ġeyh Ġbrahim b.Mahmud Bağliki (k.s), ABDUKADĠR GEYLANĠ (K.S) HAZRETLERĠNDEN TEBERRÜK HIRKASI GĠYEN VELĠLER 1-ġeyh Ebu Medyen ġuayb el-Endulisi (k.s),(TilemsanĠspanya) H.590 M.1193(Medyeniye Tarikatı Piri) Hac için gittiği Mekkede Arafatta Abdulkadir Geylani (k.s) Hazretleri ile karĢılaĢmıĢ, onun Gavs‘ul-A‘zam olduğunu kabul ederek elinden Teberrük hırkası giymiĢtir. 2-ġeyh Ġmam Kudve Ebu Ömer-ül Osman b.Merzuk Selamet el-KureĢi el-Mısri (k.s) ,Seyhliye Tarikatı Ģeyhlerinden olan bu zatda Hac‘da ġeyh Ebu Medyen ile birlikte bulunduğunda Hz.Pir‘in elinden Teberrük hırkası giymiĢtir. 3-ġeyh Ali b.Hibeti-i Zerirani (k.s), 4-ġeyh Tacü‟l-Asfiya Baka b.Butünher Meleki (k.s),Bu zatta Hz.Pir‘in sevgisine mazhar olmuĢ, vaktinin çoğunu birlikte geçirmiĢ olup Hz.Pir‘in elinden Teberrük hırkası giymiĢtir. 5-ġeyh ġihabuddin-i Ömer Sühreverdi (k.s), (Bağdat-Irak) H.632 M.1234 (Sühreverdi Tarikatı Pir’i)Bu mübarek zat gençliğinden beri Hz.Pir‘den feyz almıĢ ve Onun elinden Teberrük hırkası giymiĢtir. ABDULKADĠR GEYLANĠ( K.S)‟DEN HIRKA GĠYEN VELĠLER 1-ġeyh Kadı Ebu Ya‘la b.Ferra (k.s), 121 2-ġeyh Ebu Ömer Osman b.Ġsmail Sa‘di (k.s), 3-ġeyh Ebu Ali Hasan b.Rafi‘ul-Ensari ed-Dimyati (k.s),(Mısır Müftüsü)Bu zatlar devrin enbüyük âlim ve fıkıhçılarından idiler. 4-ġeyh Ġmam Abdullah Abdulgani b.Abdulvahid el-Makdisi (k.s), 5-ġeyh Ġmam Ebu Ömer Muhammed b.Kudame el-Makdisi (k.s), 6-ġeyh Ġmam Ebu Ġshak el-Makdisi (k.s), 7-ġeyh Ġmam Muvaffakküddin el-Makdisi (k.s),Bu zatlar Hz.Pir‘in enbüyük halifelerinden olup, Kadiri Tarikatını Kudüs ve çevresine yaymıĢlardır. 8-ġeyh Kudvetü‘l-Evliya Ebu‘l-Hasan Ali b.Ġbrahim el-Haddad el-Yemeni (k.s),Bu zatta Hz.Pir‘in halifelerinden olup, Yemen ve çevresinde Kadiri Tarikatını yaymıĢtır. 9-ġeyh Celilü‘l-Kadr Ebu Muhammed Abdullah el-Esedi (k.s),Bu zatta Hz.Pir‘le görüĢmek üzere Hacca gittiğinde Hz.Pir tarafından tarikat hırkası giydirilerek kendisine hilafet verilmiĢtir. 10-ġeyh Ebu Hafs Ömer b.Ahmed el-Yemeni (k.s),Bu zatın ilmi geniĢliği ve kudreti sebebiyle kendisine ―el-Bahr‖ünvanı verilmiĢtir. 11-ġeyh Ebu Muhammed Abdullah el-Büveyni (k.s),Bu zat ―Esed‘iĢ-ġam‖lakabıyla tanınmıĢ bir velidir. 12-ġeyhü‘l-Ġslam Ġbrahim el-Mekki el-Ba‘l-bekki el-Betayihi (k.s),Bu iki zatta Hz.Pir‘e mensub olup, hırkaları Hz.Pir‘in enbüyük halifelerinden ġeyh Ebu Abdillah Muhammed el-Betayihi (k.s) tarafından giydirilmiĢtir. 13-ġeyh Ġmam Ebu‘l-Beka el-Akberi ed-Darir (k.s), 14-ġeyh Ebu Bekir Abdullah b.Hamza et-Temimi esSıddık(k.s), 15-ġeyh Ebu Abdillah Muhammed b.Ahmed el-Belhi (k.s), 16-ġeyhu‘l-Kudve Ebu Ömer Osman es-Sarifeyni (k.s), 17-ġeyh Ebu Muzaffer Mansur b.Mubarek el-Vasıti (k.s), 18-ġeyh Seyyid ġerif Ebu Abdillah Muhammed Hızır elHüseyni (k.s), 19-ġeyh Ebu‘l-Hasan Ali el-Maruf b.Ġnil Hammani (k.s), 20-Hadimü‘l-Gavs ġeyh Ebu Muhammed ġavir Sebti (k.s), 21-Hadimü‘l-Gavs ġeyh Muzaffer el-Cemal (k.s), 22-ġeyh Bevvah Ubbad (k.s), 122 23-ġeyh Ebu Bekir Hammani (k.s), 24-ġeyh Ebu Muhammed Davut el-Halik (k.s), 25-ġeyh Sadakatü‘l-Bağdadi (k.s), 26-ġeyh Ebu Muhammed Yunus b.Yahya HaĢimi (k.s), 27-ġeyh Ebu‘s-Suud Ahmed el-Harimi el-Attar (k.s), 28-ġeyh Ebu Abdillah Kaid el-Evani (k.s), 29-ġeyh Umran Kemimani (k.s), 30-ġeyh Muhammed b.Abdullatif Teresi (k.s), 31-ġeyh Abdulmelik Ziyal (k.s), 32-ġeyh Muhammed el-Ezheri es-Sarifeyni (k.s), 33-ġeyh Ebu Muhammed Müferric-i Nisyani (k.s), 34-ġeyh Seyyid Ebu‘l-Feth HaĢimi (k.s), 35-ġeyh Ebu‘l Hayr Muhammed b. Gunye (k.s), 36-ġeyh Ebu Hadrami Ömer el-Gazzali (k.s), 37-ġeyh Halil es-Sarsari (k.s), 38-ġeyh Ali b.Abdurrahman el-Haddad (k.s), 39-ġeyh Ebu‘l-Berekat Ali Fethi Bağdadi (k.s), 40-ġeyh Ebu‘l-Fütuh Nasr b.el-Hudayri (k.s),Bu zatlar zamanlarının çoğunu Hz.Pir efendimizle geçirip onun kudsi ve değerli sözlerini nakleden halifelerinin meĢhurlarındandır. ABDULKADĠR GEYLANĠ (K:S)HAZRETLERĠNĠN BĠR CUMA GÜNÜ VAAZ VERĠRKEN KENDĠSĠNĠN GAVS‟UL A‟ZAM OLDUĞUNU ĠLAN ETTĠĞĠ ANDA CAMĠDE BULUNAN MEġAYĠHĠ AZAMIN ĠSĠMLERĠ 1-ġeyh Ali b.Heyti-i Zerirani (k.s), 2-ġeyh Beka b.Butünehr Mülteki (k.s), 3-ġeyh Seyyid ġerif Ebu Said Kilevi (k.s), 4-ġeyh Musa b.Mahin ez-Zuli el-Mardini (k.s), 5-ġeyh Ebu‘n Necib Zıyauddin Abdulkahir-i Sühreverdi esSıddıki (k.s), 6-ġeyh Ebu‘l-Kerem Muammer (k.s), 7-ġeyh Ebu‘l-Abbas Ahmed Cuski Sarsari (k.s), 8-ġeyh Macid-i Kürdi (k.s), 9-ġeyh Ebu Hâkim Dinar-ı Nehrüvani (k.s), 10-ġeyh Ebu Ömer-ü Osman Merzukatü‘l-KureĢi (k.s), 123 11-ġeyh Mekarimü‘l-Ekber (k.s), 12-ġeyh Matarü‘l-Badrani (k.s), 13-ġeyh Çakir-i Muhammedi (k.s), 14-ġeyh Halife b.Musa (k.s), 15-ġeyh Sadakatü‘l-Bağdadi (k.s), 16-ġeyh Yahya Mürte‘iĢ Devri (k.s), 17-ġeyh Zıyauddin Ġbrahim Cüveni (k.s), 18-ġeyh Ebu Abdillah Derbami (k.s), 19-ġeyh Ebu Ömer-ü Osman Betayihi (k.s), 20-ġeyh Kusayyibü‘l-Ban-ı Musili (k.s), 21-ġeyh Ebu‘l-Abbas Ahmed Bakli-i Yemani (k.s), 22-ġeyh Ebu‘l-Abbas el-KureyĢi (k.s), 23-ġeyh Zü‘t-Tasrifi‘z-Zahir (k.s), (k.s), KADĠRĠ TARĠKATINDAN AYRILAN KOLLAR 1-Hikemiyye Kolu: ġeyh Ebu Abdillah Muhammed b.Ebu Bekir el-Hikemiyye.H 617 M.1221 2-Muhammediye Kolu: ġeyh Muhammed el-Kadiri (k.s),H.619 M.1223 3-Esdiyye Kolu: ġeyh Ebu Muhammed Abdullah b.Ali elEsediyye (k.s) H.620 M.1224 4-Beceliyye Kolu: ġeyh Muhammed b.Hüseyin el-Beceli (k.s),H.621 M.1225 5-Farıziyye Kolu: ġeyh Ebu Hafs Ömer b.el-Fariza (k.s),H.632 M.1235 6-Ekberiyye Tarikatı: ġeyh Muhyiddin Ġbnü‘l-Arabî (k.s) ġam-Suriye, H.638 M.1240 7-GayĢiyye Kolu: ġeyh Ebu‘l-Gays Said b. Süleyman (k.s), H.651 M.1254 8-Nehariyye Kolu: ġeyh Ömer b.Musa en-Nehari (k.s), H.651 M.1254 9-Bekkaiyye Kolu: ġeyh Ali Bekkaya (k.s), H.670 M.1271 10-Uceliyye Kolu: ġeyh Ebu‘l-Abbas Ahmed b.Musa b.Uceyli (k.s),H.690 M.1291 124 11-Zeyleiyye Kolu: ġeyh Seyfüddin Ebu‘l-Abbas b.Ömer Zeylei (k.s), H.704 M.1305 12-TavaĢiyye Kolu: ġeyh Nureddin Ali b.Abdullah et-TavaĢi (k.s),H.748 M.1348 13-MüĢerriye Kolu: ġeyh Muhammed b.Musa el-MüĢerri (k.s),H.760 M.1359 14-Yafiyye Kolu: ġeyh Abdullah Yafii (k.s),(Mekke-Suudi Arabistan) H.769 M.1367 15-Davudiyye Kolu: ġeyh Ebubekir b.Davud (k.s),H.806 M.1403 16-Urabiyye Kolu: ġeyh Ömer b.Muhammed el-Urab. (k.s),H.827 M.1424 17-EĢrefiyye Kolu: ġeyh EĢrefoğlu Rumi (k.s),(Ġznik-Türkiye) H.874 M.1469 18-Cüneydiyye Kolu: ġeyh Bahaüddin el-Cüneydi (k.s),H.921 M.1515 19-Gavsiyye Kolu: ġeyh Seyyid Muhammed Gavs (k.s),(Gevaliyar)H.970 M.1562 20-Kemaliyye Kolu: ġeyh Kemaleddin el-Kisaliyye (k.s),H.971 M.1563 21-Kümesiyye Kolu: ġeyh Seyyid ġah Kümes (k.s)Abdulkadir Geylani (k.s)Hazretlerinin torunlarından olup, Hindistanda kurulmuĢ ve neĢvü nema bulmuĢtur. H.922 M.1584 22-NevĢahiyye Kolu: ġeyh el-Hac Muhammed b.el-Haci (k.s) H.1012 M.1605 23-Ukayliyye Kolu: ġeyh Seyyid Muhammed b.Ahmed Ukayli (k.s),(Mekke-Suudi Arabistan)H.1148 M.1638 24-Rumiyye Kolu: ġeyh Ġsmail Rumi (k.s),(Ġstanbul-Türkiye) H.1053 M.1643 25-Nablusiyye Kolu: ġeyh Zeyneddin Abdulgani b.Ġsmail enNablusi(k.s),H1143 M.1731 26-Hilaliyye Kolu: ġeyh Muhammed b.Ömer Hilali (k.s), H.1147 M.1735 27-Ehdeliyye Kolu: ġeyh Seyyid Ebu‘l-Hasan Ali b.Ömer elEhdel el-Hüseyni (k.s),H.1164 M.1751 28-Ammariyye Kolu: ġeyh Ammar Ebu Sennaya (k.s),H.1193 M.1780 125 29-Nesimiyye Kolu: ġeyh Ebu Abdullah Mahmut Nesimi (k.s),H.1205 M.1790 30-Resmiyye Kolu: ġeyh Mustafa Resmi (k.s),H.1206 M.1793 31-Menzeliyye Kolu:ġeyh Ali b.Ammar el-Menzeli (k.s),1200 M.1800 32-Enveriyye Kolu: ġeyh Osman Nureddin Enveri (k.s),H.1311 M.1803 33-MüĢtakiyye Kolu: ġeyh Seyyid el-Hac Muhammed Mustafa MüĢtaki Teblisi (k.s),H.1247 M.1831 34-Halisiyye Kolu: ġeyh Abdurrahman Halisi et-Talebani elKerküki (Kerkük-Irak)Kadiri Tarikatının 2.ciPİR’İ, Türkiye‘de en yaygın kol. H.1275 M.1858 35-Senusiyye Kolu: ġeyh Seyyid Muhammed Ali b.Senusi (k.s),H.1274 M.1859 36-Fazıliyye Kolu: ġeyh Muhammed b.Fazla (k.s),H.1284 M.1869 37-Müridiyye Kolu: ġeyh Ahmed Bamba (k.s),H.1302 M.1886 38-Niyaziyye Kolu: ġeyh Abdurrahman en-Niyazi (k.s),H.1311 M.1894 39-ġerifiyye Kolu: ġeyh Seyyid Mustafa ġerif (k.s),EdirnekapıĠstanbul-Türkiye) H.1328 M.1910 40-ġeriyye Kolu: ġeyh Abdulmümin el-Kadiri (k.s),H.1406 M.1986 41-Esadiyye Kolu: ġeyh Muhyiddin Ahmed b.Muhammed Esadi (k.s) 42-Garibiyye Kolu: ġeyh Muhammed Garibullah el-Hindi (k.s), 43-Halebiyye Kolu: ġeyh Abdulatif b. Ömer Buhari el-Halebî (k.s)i(Halep-Suriye) 44-Hanbeliyye Kolu: ġeyh Muhyiddin Ali b.Ahmed Zakiri Hanbelî (k.s), 45-Ġseviyye Kolu: ġeyh Ġsa (k.s), 46-Kasımiyye Kolu: ġeyh Seyyid Kasım b.Muhammed elKebir (k.s), 47-MikaĢfiyye Kolu: ġeyh Abdulbaki MikaĢfi (k.s), 48-Samadiyye Kolu:ġeyhSeyyidMüslim SamadiMesakini (k.s), 49-Vefaiyye Kolu: ġeyh Seyyid ġemseddün Ebü‘l-Vefa (k.s), 126 HALĠSĠYE KOLU ġECERESĠ 1-EĢ-Ģeyh es-Seyyid Abdulkadir Geylani (k.s (Bağdat-Irak) H.561 M.1166 (Kadiri Tarikatı Piri) 2-Oğlu ġeyh Seyyid Abdurrezzak Cemal-i Iraki (k.s) ,(BağdatIrak) H.578 M.1182 3-ġeyh Osman Geylani (k.s), 4-ġeyh Yahya Basri (k.s), 5-ġeyh Nureddin ġami (k.s), 6-ġeyh Abdurrahman el-Haseni (k.s), 7-ġeyh Burhaneddin Zencari (k.s), 8-ġeyh Seyyid Muhammed Masum Medeni (k.s), 9-ġeyh Seyyid Abdurrezzak Hamavi (k.s), 10-ġeyh Seyyid Muhammed Hüseyinil Ezmirani (k.s), 11-ġeyh Ahmed Hindi Lahuri (k.s), 12-ġeyh Mahmut Zengani Talabani (k.s), 13-ġeyh Ahmed-i et-Talabani (k.s), 14-Oğlu ġeyh Abdurrahman Halisi et-Talabani el-Kerküki (k.s),Halisiye Kolu Piri d.M.1797 v.M.1853 Talaban-Kerkük-Irak) 15-Oğlu ġeyh Ebü‘l-Ali et-Talabani (k.s), 16-KardeĢi Abdulkadir et-Talabani (k.s), 17-ġeyh Abdulkadir Sıtkı (k.s),(Urfa-Türkiye)H.1315 M.1897 KADĠRĠ TARĠKATININ HALĠSĠYYE-Ġ HAYRĠYYE‟NĠN SĠLSĠLEĠ ġERĠFĠ 1-Menbai Feyzi vel Kemal Seyyidel Evveliyne vel Ahirin Hz.MUHAMMED MUSTAFA (s.a.v). 2-Ġmam Aliyy‘ül Mürtaza (r.a). 3-Ġmam Hasan (r.a). 4-Ġmam Hüseyin (r.a). 5-Ġmam Zeynel Abidin (r.a). 6-Ġmam Muhammed Bakır (r.a). 7-Ġmam Cafer‘us Sadık (r.a). 8-Ġmam Musa Kazım (r.a). 9-Ġmam Aliyyü‘r Rıza (r.a). 10-EĢ ġeyh Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s). 127 Yine Hz.Ali (r.a) Efendimizden, EĢ ġeyh Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s)ye bir baĢka kol daha vardır. O kol da Ģöyledir. 1-Ġmam Aliyyü‘l Mürtaza (r.a). 2-Seyyidüt‘Tabiin ġeyh Hasan‘ül Basri (r.a). 3-EĢ ġeyh Habibül Acemi (k.s). 4-EĢ ġeyh Davudu‘t Tai (k.s) 5-EĢ ġeyh Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s). Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s)den itibaren Silsile-i ġerife Ģöyle devam eder: 1-EĢ ġeyh Ma‘ruf Aliyyü‘l Kerhi (k.s). 2-EĢ ġeyh Seriyyü‘s Sakati (k.s) 3-Seyyidü‘t Taifetü‘s Sufiyye eĢ ġeyh Cüneyd-i Bağdadi (k.s). 4-EĢ ġeyh Ebu Bekir Delfi b.Caferü‘Ģ ġibli (k.s). 5-EĢ ġeyh Abdul Aziz et Temimi (k.s). 6-EĢ ġeyh Ebul Ferec Yusufu‘t Tarsusi (k.s). 7-EĢ ġeyh Yusufu‘l KarĢiyyu‘l Hakkâri (k.s). 8-Pir-i Tarikat Muhyyi‘s Sünneti ved Din Gavsü Rabbil Âlemin Ebu Muhammed Muhyiddin-i Abdulkadir Geylani el Haseni vel Hüseyni Rıdvanullahi Aleyhim ve Radiyallahu Anh. Pir-i Tarikat Hz.Abdulkadir Geylani (k.s) den günümüze kadar gelen silsile, Dede Osman Avni Baba Urfevi hazretlerine iki koldan ulaĢmakta ve ondan sonra tek koldan devam ederek, EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Mustafa Hayri Baba Malatyevi hazretlerine, ondan da halifelerine ulaĢmaktadır. Birinci Vasıta: 1-Cemalü‘l Irak EĢ ġeyh Es Seyyid Abdürrezzak (k.s). 2-EĢ ġeyh Es Seyyid Osmanü‘l Geylani (k.s). 3-EĢ ġeyh Yahya el Basri (k.s). 4-EĢ ġeyh Nureddin-i ġami (k.s). 5-EĢ ġeyh Abdurrahmani‘l Haseni (k.s). 6-EĢ ġeyh Burhaneddini‘z Zenceri (k.s). 7-EĢ ġeyh Es Seyyid Muhammed Ma‘sumül Medeni (k.s). 8-EĢ ġeyh Es Seyyid Abdurrezzaku‘l Hamevi (k.s). 9-EĢ ġeyh Es Seyyid Muhammed Hüseyni‘l Ezmirani (k.s). 128 10-EĢ ġeyh Es Seyyid Ahmed-i Hindi‘l Lahori (k.s). 11-EĢ ġeyh Es Seyyid Mahmude‘z Zenginiyyi‘t Talabani (k.s). 12-EĢ ġeyh Es Seyyid Ahmed et Talebani el Kerküki (k.s). 13-EĢ ġeyh Es Seyyid Ziyaüddin-i Abdurrahman-i Halis Talebani(k.s). 14-EĢ ġeyh Abdulkadir Kamil (k.s). Ġkinci Vasıta: 1-Eġ ġeyh Es Seyyid Ebubekir Abdulaziz (k.s). 2-EĢ ġeyh Es Seyyid Muhammedini‘l Hettak (k.s). 3-EĢ ġeyh Es Seyyid ġemseddin (k.s). 4-EĢ ġeyh Es Seyyid Zeyneddin (k.s). 5-EĢ ġeyh Es Seyyid ġerafeddin (k.s). 6-EĢ ġeyh Es Seyyid Veliyyüddin (k.s). 7-EĢ ġeyh Es Seyyid Nureddin (k.s). 8-EĢ ġeyh Es Seyyid Hüsameddin (k.s). 9-EĢ ġeyh Es Seyyid Yahya (k.s). 10-EĢ ġeyh Es Seyyid Ebubekir el Bağdadi (k.s). 11-EĢ ġeyh Es Seyyid Muhammed DerviĢ (k.s). 12-EĢ ġeyh Es Seyyid Zeyneddin (k.s). 13-EĢ ġeyh Es Seyyid Mustafa el Bağdadi (k.s). 14-EĢ ġeyh Es Seyyid Süleymanü‘l Bağdadi (k.s). 15-EĢ ġeyh Es Seyyid Aliyyü‘l Bağdadi (k.s). 16-EĢ ġeyh Es Seyyid Eyyüp Urfevi (k.s). Her iki kolun birleĢmesiyle silsile tek kol halinde Ģöyle devam eder: 17-EĢ ġeyh Es Seyyid Dede Osman Avni Baba Urfevi (k.s).(v.M.1883 Urfa-Türkiye) 18-EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Ömer Hüdai Baba Köhengi (k.s).(d.M.1821 v.M.1905 GüntaĢı-Elazığ-Türkiye) 19-EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Muhammed Baba Kürki (k.s).(d.M.1850 v.M.1929 GüntaĢı-Elazığ-Türkiye) 20-EĢ ġeyh Es Seyyid Hacı Mustafa Hayri Baba Malatyavi (k.s).(d.M.1895 v.M.1979 Akçaabat-Trabzon-Türkiye) 129 Hayri Baba (k.s) Hazretlerinin Halifeleri: 1. .Hafız Mustafa YaĢar ÇORUMĠ (Yakub Oğlu) YAġARĠYE ġUBESĠ 2. Mustafa Hayri MALATYAVĠ (Mustafa Hayri Oğlu) 3.Muhammed Niyazi MALATYAVĠ(Abdukadir Oğlu)(Merhum) NĠYAZĠYE ġUBESĠ 4.Kerem Canpolat ERCĠġĠ (Merhum) KEREMĠYE ġUBESĠ 5.Ahmed Haydar TRABZONĠ (Hasan Oğlu) HAYDARĠYE ġUBESĠ 6.Hafız Muhammed Salim Kemali (Merhum) SALĠMĠYE ġUBESĠ 7.Hafız Mustafa KARSÎ 8.Mustafa SĠVASĠ (Mustafa Oğlu)(Merhum) 9.Hatice-es-sufra MALATYAVĠ (Mustafa Hayri Kızı) 10.Fatma Genç ANKARAVĠ (Merhum) (Geçmişten Günümüze Tarikatlar ve Silsileleri, Seyyid Osman Ustaoğlu Sh.246- 356),Tomar-ı Turuk-ı Aliye s.135,Tıbyanü vesa’ili’-hakaik c.3 s.257,Sefine-i Evliya c.1 s.129-130) TARĠKATLARIN BUGÜNKÜ DURUMU Tarikatların Ģu anki durumlarını geçmiĢteki uygulamaları ile karĢılaĢtırdığımız zaman elbetteki farklılıklar olduğu görülecektir. Belli bazı ülkelerde tarikat ve tekkeler devlet eliyle kapanması, bazılarındada yayın yoluyla etki alanının daraltılması sistemde bazı boĢlukların meydana gelmesine sebeb olmuĢtur. Halk arasında bir söz vardır.”Marifet iltifata tabidir. Müşterisiz meta zayidir.”Tarikatların devlet eliyle kapatılması ve etkisinin azaltılması bu müesseselerin geliĢmesini engellemiĢtir. Nasılki bir memlekette kırk yıl tıp fakülteleri kapatılınca ortada doktor kalmazsa, bugün aynı Ģey tekkelerin baĢına gelmiĢtir. Ancak nasıl doktorluk bir ihtiyaç olduğundan halk bu ihtiyacı ehliyetine bakmadan muhtelif yollardan karĢılamaya çalıĢırsa, tarikatlarda da kısmen aynı Ģey olmuĢtur. Tasavvufi sistem kendi bütünlüğü içinde iĢlemeyince insanlar bu fıtri meyli tatmin için kimi zaman ehliyetine bile bakmadan bu adla ortaya çıkan insanların etrafında toplanmıĢlardır. Bu yüzden tarikatların içinde ehliyet ve liyakatıyla hizmet edenler olduğu gibi ehliyetsiz ve liyakatsız, istismarcı kimselerde olmuĢtur. Ülkemizde birçok tarikatın silsilesi fiilen sona ermiĢtir. Devam edenlerin bir kısmındada eksiklikler mevcuttur. Ama eksik ve kusur var diye 130 müesseseleri red yerine süreci içinde islah yollarını aramak en güzel çözümdür. Tasavvuf nazariyatının üniversitelerimizde okunup birtakım ilmi araĢtırmaların yapılması bu konuda sevindirici bir takım yayınların mevcudiyeti, bu kurumların istikbali açısından iyi iĢaretler vermektedir. Kişi ruhen ve manen kendisini hazır hissettiği zaman tarikate girebilir. Bu bir sevgi ve gönül işidir. Kalp ısınmadan bağlılık olmaz. Günümüzde her Ģeyin nefs ve Ģehvete hitap ettiği bir ortamda tasavvufa belki her zamankinden daha fazla ihtiyaç vardır. Fıkıhsız bir tasavvuf zındıklığa, tasavvufsuz bir fıkıh da fasıklığa götürür. Bugün Müslümanların haline bakıp da Müslümanlık hakkında hüküm vermek nasıl yanlıĢsa, toplumumuzda görülen bazı tarikatların müntesiplerinin yanlıĢ davranıĢlarına bakıp karar vermekte yanlıĢ olur. Ġslamda her Ģey güneĢ gibi apaçıktır. Hz.Muhammed Mustafa‘nın (s.a.v)tebliğ ettiği dinde ve Onun güzel hayatında kara bir leke yoktur. Onu kendine rehber ve kılavuz edinen o büyük insanların Allah dostlarının da yolunda ve onlara uyanlarda islamın güzellikleri ve kurtuluĢ vardır. Cehalet ve bencillikten uzaklaĢıp islamı öğrendiğimiz zaman, bunu öğreten gerçek ilim ehlini yetiĢtirdiğimiz zaman göreceksiniz ki birçok problem kendiliğinden çözülmüĢ, Ģeri ilimleri öğrenen insan o manevi boĢluğunu da tasavvufi yaĢayıĢla islamın güzelliklerini hayatında görecek ve çevresine yansıtacaktır.
