SA'ÎD NURSÎ KİTAPLARINDA DİYOR Kİ:
1- "ALLAH ÂYETİ BÖYLE DESEYDİ DAHÂ GÜZEL OLURDU."
2- "SULTÂN ABDÜLHAMÎD HAYDUTDUR."
3- İTTİHÂDÇİLARDAN (MASONLARDAN) 19 BİN ALTIN ALDIM."
4- CUMHÛRİYYETCİLERDEN,150 BİN BANKNOT ALDIM."
5- “MAZLUM KÂFİRLER ŞEHÎD OLUR."
6- “DÎNLER ARASI DİYALOĞU SAVUNUR."
7- “ERMENİLERLE DOST OLUP EL-ELE VERECEĞİZ."
8- “ŞİMDİYE KADAR YAZILAN TEFSİRLERİN EN ÜSTÜNÜ; NURCULUK RİSÂLELERİDİR.”
9- “BU DEVRDE TARÎKATA LÜZÛM YOKTUR."
10- “SÖZLER KİTÂBIMI 40 DAKÎKA OKUYAN EVLİYÂ OLUR."
11- “MEHDÎ, 1400’DE GELECEK."
12- "JÖN TÜRKLERİN (MASONLARIN) ÇOKLARI İYİDİR."
13- “MASON CEMÂLEDDÎN EFGÂNÎ VE MASON MUHAMMED ABDUH’A ‘ÜSTÂDIM' DİYOR."
14- “MASON İTTİHÂD -TERAKKÎ PARTİSİ̇NİN TEŞKÎLÂT-I MAHSÛSASI KADROSUNDAN OLUP TETİKÇİLERDENDİR.”
15- “OSMÂNLI DEVLETİNİN İSLÂMLA ALÂKASI YOKTUR."
16- “EBCEDLE GAYB BİLİNİR."
17- “KUR’ANİ KERİMDEN BAŞKA HER KİTÂBA İSRÂ'ÎLİYYÂT GİRMİŞTİR."
18- “KÜRT TE'ÂLİ KURUCULARINDANDIR."
19- “EN ÜSTÜN MİLLET KÜRT MİLLETİDİR."
20- “İMÂM-İ RABBÂNÎ’YE TENKÎD EDEREK DERİM Kİ…"
21- “TAHSÎLİ ÜÇ AYDIR."
22- “ESHÂBDAN SONRA GELEN EN BÜYÜK ÂLİMMİŞ…”
23- "TÎMÂRHÂNEDE ALTI AY DELİLİKTEN TEDÂVÎ GÖRMÜŞTÜR.”
24- "KUR’ÂN-İ KERİMDE 33 YERDE BENDEN BAHSEDİLİYOR”
25- “RİSÂLE-İ NÛRUN YAZILMASINA ÇALIŞMAK,100 BİN KÜRDÜN ÖLDÜRÜLMESİNDEN İYİDİR.”
KAYNAKLAR:
1- İŞÂRÂTÜ’L- İ’CÂZ, BAKARA SÛRESİ, 25. ÂYET-İ KERÎME AÇIKLAMASI;
2- TARİHÇE-İ HAYAT;
3- 14. ŞÜ’Â;
4- 14. ŞÜ’Â;
5- KASTAMONU LÂHİKASI;
6- SİKKE-İ TASDÎK-İ ĞAYBÎ;
7- TARİHÇE-İ HAYAT;
8- İŞÂRÂTÜ’L- İ‘CÂZ;
9- MEKTÛBÂT, 5.MEKTÛB;
10- MEKTÛBÂT, 5.MEKTÛB;
11- SÖZLER;
12- MÜNÂZARAT;
13- TARİHÇE-İ HAYAT;
14- MÜNÂZARAT
15- VOLKAN GAZETESİ, SAYI,18;
16- SİKKE-İ TASDÎK-I ĞAYBÎ;
17- MUHÂKEMAT;
18- PROF. DR. TÂRIK ZAFER TUNAYA, TÜRKİYYE’DE SİYÂSÎ PARTİLER, C.2, S 215;
19- DÎVÂN-İ HARB-İ ÖRFÎ;
20- MEKTÛBÂT, 8.MEKTÛB;
21- SİKKE-İ TASDÎK-I ĞAYBÎ;
22- SÖZLER
23- ŞU’ÂLAR,14.ŞÜ’Â, TÂRÎHÇE-İ HAYÂT
24- SİKKE-İ TASDÎK-I ĞAYBÎ
25- 12. ŞÜ’Â
Yaşar Bey: “Mu’tezile mezhebinin Üstad Bedîüzzaman’ca eleştirilen görüşleri nelerdir?”
MÂNÂ OLARAK MU’TEZİLE
Mu’tezile lügatte “ayrılanlar” demektir. Başta kader ve kaza olmak üzere bazı itikadî konulardaki görüşleriyle ehl-i sünnetten ayrılırlar.
Bu mezhebin kurucusu Vasıl bin Ata’dır (Ölümü: 748). Vasıl, hocası Hasan-ı Basrî’nin meclisinde büyük günah işleyenin iman durumu tartışılırken kendi kanaatini ortaya koymuş ve bu kanaati nedeniyle de hocasının meclisinden ayrılmıştır. Ardından hocası Hasan-ı Basrî “Vasıl bizden ayrıldı” (i’tezele annî) ifadesini kullanmıştır. Bu ifadede geçen ayrıldı ifadesi, zamanla ayrılanlar (Mu’tezile) anlamında bu mezhebin adı olmuştur.
MU’TEZİLE İTİKADINDA BEŞ ESAS
Mu’tezile mezhebi itikadında beş esas vardır:
1-Tevhid: Allah’ın isimleri zatı ile aynıdır. Allah’a Allah’ın zatından ayrı sıfat izafe etmek Allah’ın birliği ile bağdaşmaz. Dolayısıyla Allah’ın zatının dışında Allah’a sıfat izafe edilmemek gerektir.
2-Adalet: Mu’tezile’ye göre insan hürdür ve kendi fiilini kendisi yaratır. Eğer insan kendi davranışlarını kendisi yaratmasaydı, davranışlarından sorumlu olmazdı. Bu durumda da insanları davranışları nedeniyle cezalandırmak zulüm ve adaletsizlik olurdu. Oysa Allah adildir. Hiçbir şekilde zulmetmez.
3-El-Vaad ve’l-Va’îd: Allah vaadinde hulf etmez. İyi iş yapanlar ahirette mükâfat görecekler, kötü iş yapanlar ise ceza göreceklerdir.
4-El-Menzile beyne’l-Menzileteyn: Büyük günah işleyenler Mu’tezile mezhebine göre iman dairesinden çıkarlar. Fakat inkâr etmedikçe küfre de girmiş olmazlar. İman ile küfür ortasında bir yerdedirler. Bunlara fasık denilir. Bir kişi mü’min de olsa tövbe etmezse günahlarından dolayı ceza görür. Bir kişinin mümin sayılabilmesi için kalben inanması, inancını dili ile ikrar etmesi ve amel ile de yaşaması gerekmektedir.
5-İyiliği Emretme ve Kötülükte Sakındırma: Her Müslüman iyiliği emretmek ve kötülükten sakındırmakla mükelleftir.
ŞERRİN İCADI ŞER MESELESİ
Her ne kadar günümüzde Mu’tezile mezhebinin mensubu kalmamışsa da, fikir ve görüşlerinin bilinmesi, doğrunun bulunması açısından faydadan uzak değildir. Mu’tezile’nin, iman ve itikat sahasında ehl-i Sünnete aykırı görüşleri vardır. Bu görüşler üzerinde Üstad Bedîüzzaman Hazretlerinin kaydettiği eleştirileri maddeler halinde sıralamaya çalışalım:
1-Mu’tezile imamları Allah’ı kötülüklerden takdis ve tenzih etmek için şerrin îcâdını Allah’a vermiyorlar ve “Beşer, kendi fiillerinin yaratıcısıdır.” Diyorlar. Oysa ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat, hayrın da, şerrin de Allah tarafından yaratıldığına inanır.
Üstad Bedîüzzaman ehl-i Sünnet inancını şöyle savunur: Allah’ın şer yaratması Allah için bir eksiklik değildir ki Allah’ı tenzih etmeyi gerektiren bir konu olsun. Çünkü şer olan, şerri yaratmak değil; şerri işlemektir. Zîrâ yaratmak genel neticelere bakar. Her bir şer yaratılış itibariyle, çok hayırlı neticelerin ilk adımlarını teşkil eder. Meselâ ateşin yüz hayırlı neticeleri vardır. Fakat yanlış tercihi nedeniyle ateşten zarar gören, meselâ yemeğini pişiren ateşe elini sokan bir adam, ateşte elini yaksa, “Ateşin yaratılışı şerdir.” Diyemez.1
Mu’tezile, insanların kendi fillerinin yaratıcısı olduğu hükmünü, Cenab-ı Hakk’ı kötülüklerden tenzih etmek için vermiştir. Cenab-ı Hakk’ı noksanlıklardan tenzih muhabbeti itibariyle mazurdur.2 Fakat bu fikir düşüncenin tefrit noktasıdır.3 Zîrâ, Allah’ı kötülüklerden tenzih etmek için “Çirkin şeylerin yaratılması Allah’a ait değildir.” Demeye gerek yoktur. Çünkü kötülük de olsa her hangi bir şeyin yaratılışını Allah’tan başkasına vermek mümkün değildir.
Bedîüzzaman’a göre her şeyin biri mülk, diğeri melekût; yani biri dış, diğeri iç olmak üzere iki ciheti vardır. Mülk ciheti aynanın arka yüzü gibidir ki, bazen eşyanın kabiliyetinden kaynaklanan çirkinlikler görünmektedir. Fakat melekût ciheti aynanın şeffaf yüzü gibi, her şeyde ve her zaman güzeldir ve şeffaftır. Öyle ise mülk cihetinde çirkin görünen bir şeyin yaratılışı hakîkatte çirkin değil, güzeldir; güzellikleri tamamlamak içindir.4
Yarın inşallah devam edelim.
Dipnotlar: 1- Lem’alar, s. 80 / 2- Mektûbât, s. 437 / 3- İşârâtü’l-İ’câz, s. 30 / 4 İşârâtü’l-İ’câz, s. 73
En sağlam itikat: Ehli sünnet itikadı
“Dünyada en sağlam itikat nedir? Risale-i Nur’da adı geçen İmam-ı Matürüdî ile İmam Eş’ari’nin birleştiği noktalar nelerdir?”
Okumak için tıklayınız:
.Yaşar Bey: “Mu’tezile Mezhebi’nin Üstad Bedîüzzaman tarafından eleştirilen görüşleri nelerdir?”
EHL-İ SÜNNETİN ÇİZGİSİ DOĞRU
2- Tabiatçılar sebeplere hakikî tesir veriyorlar. Mecusiler biri şer için, biri hayır için olmak üzere iki yaratıcıya inanıyorlar. Mu’tezile de “kulun fiillerinin yaratıcısı kuldur.” diyor. Ehl-i Sünnete göre ise Allah birdir; insanın bütün fiillerini ve her şeyi yaratan Allah’tır.
Bedîüzzaman’a göre, ilk üç görüşte hata vardır. Üçü de haddini aşmaktadır.1
Bu yanlış vehimleri düzeltmek ve ehl-i Sünnet çizgisinin doğruluğunu göstermek için Bedîüzzaman şu tesbitlerde bulunur:
Cenâb-ı Hakk’ın sıfatları kayıt ve sınır altına alınamaz. Cenâb-ı Hakk’ın kudreti, ilmi, iradesi güneşin ışığı gibi bütün varlıkları birden sarar. Hiçbir şeyle ölçülemez. Sonra; Allah’ın kudreti en önce eşyanın iç yüzünü etkiler. Eşyanın iç yüzü ise her halde güzel ve şeffaftır. İnsanın zihni ve fikri, Cenab-ı Hakk’ın azametine bir ölçü bulacak genişlikte değildir. Cenâb-ı Hak varlıklara asla kıyas edilmez. Vacibi mümkine kıyas etmekten gülünç şeyler çıkar. İşte tabiatçıların vehimleri, Mecusilerin hataları ve Mu’tezile’nin yanlış hükümlerinin altında yatan sebepler bunlardır. Bu tür vehimlere bazen mü’minler de vesvese cihetiyle maruz kalmaktadırlar. Dikkat etmek lâzımdır.2
BÜYÜK GÜNAH İŞLEYENİN DURUMU
3- Mu’tezile imamları, “Büyük günah işleyen bir mü’minin imanı gider.” diyorlar. Oysa ehl-i Sünnet inancına göre, amel imandan bir cüz olmadığından, büyük günah işleyen kimse işlediği günahı helâl saymadıkça dinden ve imandan çıkmaz.
Bedîüzzaman ehl-i Sünnet inancının doğruluğunu şöyle açıklar: İnsanda hissiyat galip olduğunda aklın muhakemesini dinlemez. Heves ve vehmi hükmeder ve az bir hazır lezzeti, ilerideki gayet çok büyük mükâfata tercih eder. Nefis de yardım etse, iman mahalli olan kalp ve akıl mağlûp olurlar. Şu halde büyük günahları işlemek imansızlıktan gelmiyor; hissin, hevesin galip olmasıyla akıl ve kalbin mağlûbiyetinden ileri geliyor.3
4- Mu’tezile imamları derler ki: “Eşya kendi zatında hakikat itibariyle ya iyidir, ona binaen emredilmiştir. Ya da kötüdür, ona binaen yasaklanmıştır. Yani iyilik ve kötülük eşyanın zâtında vardır. Allah’ın emretmesi veya yasaklaması ona bağlıdır.”
Oysa ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat der ki: “Cenâb-ı Hak bir şeye emrederse o şey güzel olur. Yasaklarsa o şey çirkin olur. Yani güzellik Allah’ın emri ile, çirkinlik de Allah’ın yasaklaması ile ortaya çıkar.”
Ehl-i Sünneti bu görüşünde destekleyen Bedîüzzaman Hazretleri, namazdaki vesveseyi yenmenin de Ehl-i Sünnetin anlayışına göre mümkün olduğunu beyan eder. Yani güzellik ve çirkinlik Allah’ın emrine göre anlaşıldığından, meselâ kulun bilgisi dışında ibadet bozucu bir durum meydana gelmiş olsa, daha sonra anlaşılması da zor olsa, bu durum ibadeti bozmaz, Cenâb-ı Hakk’ın kabul etmesi umulur.4
CENNET VE CEHENNEM ŞU AN MEVCUT MUDUR?
5- Mu’tezile, “Cehennem sonradan yaratılacaktır.” der.
Oysa Ehl-i Sünnete göre Cennet ve Cehennem şu an mevcuttur.
Bedîüzzaman Hazretleri Ehl-i Sünnetin görüşü doğrultusunda Cennetin ve Cehennemin şu an mevcut olduğunu bürhanlarıyla ispat ediyor.
Mealen diyor ki: Büyük Cehennem, elektrik lambalarının fabrikasının kazanı hükmündedir. Âhirete bakan gökyüzündeki yıldızlar ateşi ve harareti büyük Cehennem’den, nur’u da Cennetten almaktadırlar.5
KADER MESELESİ
6- Mu’tezile kaderi inkâr eder. Kurşunla ölen birisi için Mu’tezile, “İsabet almasaydı ölmeyecekti.” der. Oysa Ehl-i Sünnete göre kadere iman, iman esaslarındandır. Böyle birisine Ehl-i Sünnet: “İsabet almasaydı, ölmesi bizce meçhuldür.” der.
Bedîüzzaman Hazretlerine göre, kaderin sebep ve sebebin sonucunda meydana gelen olayla alâkası birdir. Dolayısıyla, adamın ölmeyeceğini farzetmek, tüfeğin de atılmayacağını farzetmek demektir. Oysa vuran suçludur. Çünkü kendi iradesiyle hareket etmiştir. Vurmaya meyletmeseydi, adamın ölüp ölmeyeceği elbette meçhuldür. Yani ehl-i Sünnet görüşünde ve inanç çizgisinde isabetlidir.6
Dipnotlar:
1- Muhâkemât, s. 114.
2- İşârâtü’l-İ’câz, s. 76;109.
3- Lem’alar, s. 80, 81.
4- Sözler, s. 250.
5- Mektûbât, s. 15.
6- Sözler, s. 431.
20. Asır İslâm Düşünce ve Aksiyonunda BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ'nin Yeri
Prof. Dr. Suat Yıldırım
Hayatın zevkini ve lezzetini isterseniz, hayatınızı imân ile hayatlandırınız ve feraizle zînetlendiriniz. Ve günahlardan çekinmekle muhafaza ediniz.
Bediüzzaman
Avrupa medeniyeti 19. asrın sonlarında, maddî alanda gerçekleştirmiş olduğu başarılar sebebiyle oldukça gururlu idi. Kendinden emin olup bu medeniyeti, bütün insanlık için geçerli bir ideal görüyordu. Bu dönemde Avrupa medeniyetine hâkim olan pozitivizm, Yaratıcı'yı ve dinî değerleri, âhiret hayatını, insanın ruhanî boyutunu inkâr ediyordu. Hikmetten uzaklaşan bu zihniyet dengesiz ruh hastası insanlar yetiştirdi.
Yirminci asır başlarında insanlığı Birinci Dünya Savaşı'na sürükledi. Dünyayı kana boğdu. Bu felâketten ders almak yerine, materyalist sömürgeci Batı Avrupa ülkeleri, hırslarını tatmin etmek için nüfuz alanlarını daha da genişletmek istediler. 1. Dünya Savaşı'ndan sonra, şimdi sayıları 54 olan İslâm ülkelerinden sadece üç tanesi (Türkiye, İran, Afganistan) dışındaki bütün İslâm dünyası sömürgeci Batı Avrupalıların istilâsı altına girdi. Doğu Avrupa ve Asya kıtasının büyük bir kısmı da materyalizmin öteki versiyonu olan sosyalist Rus işgaline maruz kaldı.
1. Dünya Savaşı öncesinde İslâm dünyasında Avrupa medeniyeti karşısında başlıca üç tutum ortaya çıkmıştı: 1- Geleneği olduğu gibi sürdürmek isteyenler, 2- Kurtuluş ve ilerlemek için Avrupa medeniyetini tamamen benimsemek isteyen modernist tutum, 3- İslâm'ın özünden ayrılmaksızın Müslümanları yeni çağın şartlarına göre tavır almaya çalışan tecdid anlayışı.
Bu üç bölüm içinde de, birbirinden oldukça farklı tutumlar vardır. Özellikle son bölüme dahil farklı tutumlar fazladır. Mesela C. Afgani, M. Abduh, M. İkbal, Emir Abdülkadir, Sudanlı Mehdi, Ahmed Cevdet Paşa, Said Halim Paşa. M. Akif, Hasan el-Benna gibi şahsiyetler, en başta hatıra gelen isimlerdir.
1. Dünya Savaşı'ndan sonra seküler Bati medeniyetinin bazı yaldızları dökülmesine rağmen, Batılı güçler elde ettikleri siyasi ekonomik, bilimsel ve teknolojik kuvvet sayesinde hakimiyetlerini devam ettirdiler. Bu medeniyet, yirmi sene sonra, insanlığı ikinci Dünya Savaşı’na sürükledi. Bu iki savaşta öldürülen insan sayısı, insanlık tarihinin başlangıcından beri savaşlarda öldürülen insan sayısından galiba daha fazladır. Birleşmiş Milletlerin kurulmasından sonra da kan ve ateş eksilmedi. Bu zihniyetin Bosna-Hersek faciasındaki tutumu, üç sene boyunca Avrupa'nın ortasında insanlık kıyımına seyirci kalması, gözlerimizden silinmiş değildir. Bu medeniyetin insanlığa rehber olamayacağı anlaşılmasına rağmen, kültür emperyalizmi ve üstün propaganda gücü sayesinde modernist Batıcı anlayış, hemen bütün İslâm ülkelerinde toplumlara zorla benimsetilmeye çalışıldı. Müslüman bünyesinin bunu kabul etmesi mümkün olmadığı için birçok sıkıntılar çekildi ve hala da sıkıntılar dünyanın çeşitli yerlerinde yaşanmaktadır.
Çeşitli İslâm ülkelerinde müteaddit kurtuluş ve uyanış hareketleri ortaya çıktı. Bu yazıda Osmanlı Devleti'nin son döneminden itibaren B. Said Nursi'nin tutumunu özetlemeye çalışacağız. Nursi'nin önemi, seküler Batı'nın henüz yaldızlarının dökülmediği dönemde, ilahi vahye alternatif olma iddiasını taşıyan bu zihniyetin, bünyesinde taşıdığı zararlı tohumları teşhis etmesi, iyice tahlil edip çürütmesi ve asrın manevi hastalıklarına, Kur'an'dan kaynaklanarak şifalar sunmasındadır. Onun fikir ve aksiyonu, seksen küsur yıldan beri ilerleyerek devam etmesi itibariyle gerçekten İslam dünyasında en çok dikkat çeken tecrübe ve örneklerin başta gelenlerinden biridir. Nitekim Türkiye’deki başarısından sonra, başta Orta Asya Türk İslam dünyası olarak İslam dünyasının birçok ülkesi, şimdi ondan istifade etmeye başlamıştır.
Nursi, İslâmî ilimleri sağlam bir şekilde tahsil edip, devrin bazı meşhur otoritelerinden icazet almıştı. Osmanlı Devleti'nin merkezi olan İstanbul ilim mahfillerinde kendisini kabul ettirmişti. Osmanlının son döneminde kurulan ve dinî ilimlerde en yüksek ilmi mercî sayılan Daru'l-Hikmeti'l-İslamiye azalığına seçilmişti. İlmiye sınıfından olması itibariyle askerlikle yükümlü olmamasına rağmen, Birinci Dünya Savası sonrasında talebelerinden teşkil ettiği gönüllü alayın başında Ruslara karşı vatan müdafaasına katıldı. Yaralı olarak esir düştü, iki yıllık esaretten sonra 1917 Ekim ihtilalinin karışıklıkları içinde kaçıp kurtulmaya muvaffak oldu. İstanbul’a döndükten sonra Batılı işgal kuvvetlerine karşı cihada devam etti. Osmanlı padişahı esir durumunda olduğundan, Anadolu İstiklal Savaşını destekledi. Kurtuluştan sonra devlet yöneticilerinde modernist Batıcı tutumun hâkim olduğunu görünce, siyasi zeminde mücadelenin mümkün olmadığını anladı. İnzivaya çekildi. Bu inziva aslında fikri ve manevî mücahedesine başlangıç olacaktı. Batıcı yöneticiler onun temsil ettiği manevi cihaddan endişe ettiklerinden, kendisi kanun dişi bir eyleme girişmediği halde, ona rahat vermediler. O zamana kadar dış düşmanlarla mücadele etmiş bu zat, 50 yaşından sonra (87 yaşında vefat ettiği 1960 yılına kadar) kendi ülkesinin yöneticilerince düşman muamelesi gördü. Tarihte emsali görülmemiş bir hadise olarak o ve talebeleri aleyhinde 2500 kadar mahkeme davası başlatıldı. Bunlar hep beraatle neticelendi (Bkz. B. S. Nursi Tarihçe-i Hayatı, İstanbul, 1991; S. YILDIRIM, B. Said Nursi, Allah Dostları, İst. 1996, Şule Yayınları, c.10 içinde).
Nursi'nin tecdidi başlıca şu esasları ihtiva ediyordu: 1- İman esaslarını kuvvetlendirmek şarttır. Zira müslümanın fikirleri, uygulamaları, hülasa bütün dünyası, bu temel üzerine bina edilmektedir. Temel sağlam olmazsa çatısının ve duvarlarının onarılıp süslenmesi, binayı kurtarmaz. O şöyle diyordu:
"Bu zamanda Ehl-i İslam’ın en mühim tehlikesi, fen (bilim) ve felsefeden gelen bir dalâletle kalblerin bozulması ve imanın zedelenmesidir" (B. S. Nursi, Lem'alar, s. 104). O Kur'an-ı Kerim'in ayetlerini dikkatle tefekkür ederek aldığı ilhamlarla Allah’ın varlığını, birliğini, kemal sıfatlarını, vahiy ve nübüvvetin lüzumunu, ahiret, haşir ve kader inancını, Kur'an'ın mucize oluşunun çeşitli vecihlerini ve diğer birçok konuyu aklı, kalbi ve duyguları tatmin edecek şekilde 130 kadar eseriyle (Bkz. İhsan Kasım Salihi, B. S. Nursi ve Eseri, İzmir 1993, Kahire. 1988: M. Refiî Kileci, Risale-i Nur'da Kur’ân'ın İ'cazı, İstanbul, İz Yayınları, 1997; Muhsin Abdülhamid, en-Nursî: Mütekellimü'l-Asri'l-Hadis, Bağdad). O bu meseleleri ele alırken önce felsefe ve bilim adına ileri sürülen şüpheleri giderir. Felsefeye vâkıf olduğu halde, o şüpheleri öne süren filozofların adlarını anmaz. Sadece o şüphelerin farkında olarak onları geçersiz kılacak açıklamalar yapar. İzah ve ispatlarını yaparken sadece müslümanları değil, ayrıca imandan uzak, fakat aklını kullanan kişileri de muhatap alır. Pozitivist eğitimden geçen nesiller içinden yüzbinlerce genç aydın, bu eserler sayesinde tahkiki imana kavuştu. Nursî'nin iman hareketi sadece ferdî değil, ferdi eğiterek toplumu kurtarmaya yönelir. Bir tarihçinin onun hakkında şu cümlesi gerçeğin ifadesidir: "O Türkiye'de dinsizlerin plânlarını alt üst eden adamdır."
2- Medreselerin ıslah edilmesini şart görüyordu (S. Nursî, Münazarat, s. 75). Kelâm ilminin eski metodlarıyla, çağdaş dönemde imanî mevzular temellendirilemezdi. Zira son asırlarda medrese de, tabiî bilimleri ihmal etmişti.
Nursî, Kur'ân'dan şunu öğrendi: Allah'ın iki kitabı vardır. Birisi: Onun irade sıfatının tecellîsi olan kâinat kitabı, diğeri kelâm sıfatından gelen Kur'ân-ı Kerim. Kur'ân bu iki kitabın birimlerine de "âyet" adını verir. Bu iki ilim arasında zıtlık olması mümkün değildir. Hakîkat birdir: "Vicdanın ziyası ulûm-u diniyyedir. Aklın nuru, fünûn-u medeniyyedir. İkisinin imtizacıyla hakikat tecellî eder. O iki cenah ile talebenin himmeti pervaz eder. İftirak ettikleri vakit birincisinde taassub, İkincisinde hile ve şüphe tevellüd eder" (S. Nursî, Münazarat, İstanbul 1991, s. 72).
Müslümanların modern çağdaki tepkileri farklı oldu. Bazıları pozitif bilimleri mutlak ve tarafsız gerçekler sanarak, Kur'ân'ı onlara onaylatma cihetine gittiler. Bazısı ise onları hiç nazar-ı itibara almadı. Bazıları "bilginin İslâmîleştirilmesini" teklif etti. Buna mukabil, bazı düşünürler bunu "İslâm'ın Batılılaştırılmasi" olarak algıladılar (M. Kemal Öke, Bilgi Çağında İslâm Bilimi ve Bediüzzaman (B. Sempozyumu, İst., 1996 içinde, s. 503).
Nursî şu gibi ölçüleri koyarak bilimi değerlendiriyordu: Müslümanlar aklî burhana tâbi olacaklardır. Zaten Kur'ân bu yolu göstermektedir. (B. S. Nursî, Hutbe-i Şamiyye, s. 23). "Şu kâinattan maksad-ı âla, (en yüce maksad), tezahür-i rubûbiyyete karşı, ubûdiyet-i külliyye-i insaniyyedir (İnsanlığın külli kulluğudur) ve insanın gaye-i aksâsı (en ileri gayesi) o ubudiyete ulûm ve kemalâtla yetişmektir" (B. S. Nursî, Sözler, s. 275).
"Hilkat-i âlem kanun-i tekâmüle tâbidir, insan ise, âlemin semerat ve eczasından olduğundan, onda dahi meylü'l-istikmalden bir meylü't-terakkî mevcuttur. Bu meyil ise telâhuk-i efkârdan istimdad ile neşv ü nema bulur. Telâhuk-i efkâr ise, tekemmül-i mebâdi ile inbisat eder. Tekemmül-i mebâdi ise, fünun-i ekvanın tohumlarını sulb-i hilkatten, zamanın terbiyegerdesi bir zemine ilka ile telkih eder. O tohumlar ise, tedricî tecrübelerle büyür ve neşv ü nema bulur" (B. S. Nursî, Muhâkemat. s. 16).
"İnsan bu âleme ilim ve dua vasıtasıyla tekemmül etmek için gelmiştir. Mahiyet ve istidad itibariyle her şey ilme bağlıdır ve bütün ulûm-i hakikiyyenin esası ve ma'deni ve nuru ve ruhu marifetullahtır."
Hulâsa, Nursî, "ilimlerin birliği" mefhumunu destekledi. Kur'ân'ın ilmin ve marifetin esası olduğuna, keza içtimaî, beşerî ve tabiî ilimlerin Kur'ân'dan kaynaklandığını Allah'ın esma-yı hüsnasına istinad ettiğini açıkladı. O, bu hususta el-Gazzalî'den etkilendi; fakat bu telâkkiyi geliştirdi. Zira bunun uygulanması için, ilimlerin İslâmîleştirilmesi için laboratuar diye düşün-düğü ez-Zehrâ Üniversitesini (Van'da) kurmaya teşebbüs etti. Böylece kâinat, hayat ve insana Kur'ân prizmasından bakarak ilimleri temellendirmek istedi. Gerçi o İslâmîleştirme işleminde bir program çizmedi. Fakat kendi devrinin şartları içinde, bu işleme hükmedecek genel çerçeveyi çizip temel kuralları koydu. Böylece ilimlerin İslâmîleştirilmesinde en önemli isimlerden biri oldu" (Ziyad ed-Değamin, İ'cazu'l-Kur'ân ve Eb'âduhu'l-Hadâriyye fî Fikri'n-Nursî, Malezya İslâm Üniv., 1996, s. 304).
Oryantalistler, ondokuzuncu asrın sonlarından beri müslümanların Avrupa'da gelişen pozitif bilimleri tahsil etmeleri halinde imânlarını terkedeceklerini iddia ediyorlardı. Nursî bunun yanlışlığını ispatladı.
3- Batı medeniyeti karşısında müslümanın konumunu belirledi. Batıda olan her şey ne tamamen iyi, ne de tamamen kötüdür. Batı medeniyeti müşterek değerler ihtiva eder. Batı Eski Yunan ve Roma medeniyetleri ile Hıristiyanlığın yanında İslâm medeniyetinden de çok istifa-de etmiştir. İyi olanı almalıdır. Zira hikmet mü'minin yitiğidir. Ama Kur'ân'a uymayanı ise bırakmalıdır.
Seküler Batı felsefesi ile Kur'ân hikmetinin, insanın içtimaî hayatına verdiği değer ölçülerini şöyle mukayese eder: Felsefe, hayat-ı içtimaiyyede nokta-i istinadı kuvvet kabul eder. Hedefi menfaat bilir. Düstur-i hayatı cidal tanır. Cemaatlerin rabıtasını unsuriyyet, menfi milliyeti tutar. Semeratı ise hevesat-ı nefsaniyyeyi tatmin ve hacat-i beşeriyyeyi tezyiddir. Halbuki kuvvetin şe'ni tecavüzdür. Menfaatin şe'ni, her rızaya kâfi gelmediğinden üstünde boğuşmaktır. Düstur-i cidalin şe'ni, çarpışmaktır. Unsuriyyetin şe'ni, başkasını yutmakla beslenmek olduğundan, tecavüzdür. İşte bu hikmettendir ki, beşerin saadeti selbolmuştur.
Amma hikmet-i Kur"âniyye ise, nokta-i istinadda kuvvete bedel hakkı kabul eder. Gayede menfaate bedel fazilet ve rıza-yı ilâhîyi kabul eder. Hayatta düstûr-i cidal yerine, düstur-i teavünü esas tutar. Cemaatlerin rabıtalarında, unsuriyyet, milliyet yerine rabıta-yı dinî ve sınıfî ve vatanî kabul eder. Gâyatı hevesat-ı nefsaniyyenin tecavüzatına sed çekip, ruhu maaliyata teşvik ve hissiyat-ı ulviyyesini tatmin eder ve insanı, kemâlât-ı insaniyeye sevk edip insan eder. Hakkın şe'ni ittifaktır. Faziletin şe'ni tesanüddür. Düstur-i teavünün şe'ni birbirinin imdadına yetişmektir. Dinin şe'ni uhuvvettir, incizabdir. Nefsi gemlemekle bağlamak, ruhu kemâlat kamçılamakla serbest bırakmanın şe'ni saâdet-i dareyndir (Sözler, s. 139). (Tabloya Bak.).
Bu mukayeseyi şu şekilde özetleyebiliriz: Nursî, Kur'ân'ın, ümmetin akide ve kültürünü tashih etmede, medeniyetini kurmada, en büyük mercî olmasına çalıştı. Tam bir cesaret ve güvenle Kur'ân'ın Batı medeniyetinin alternatifi olduğunu, beşer hayatının onsuz mümkün olmadığını anlattı. Bunu ispatlamak için birçok mukayeseler yaptı (Ziyad ed-Değamin, ...Fikrün-Nursî, s.303).
4- İslâm Ahlâkını Yaşamak
İslâmiyeti ifrat ve tefritten uzak, sırat-ı müstakim olarak anlamak, nefsinde yaşamak gerekir. "Eğer biz doğru İslâmiyeti ve İslâmiyete lâyık doğruluğu ve istikâmeti gösterirsek, ecnebiler fevc fevc İslâm'a dahil olacaklardır" (B. S. Nursî Tarihçe-i Hayatı, İstanbul, 1991, s. 77).
İhlâsı esas almak, başkalarının eksiği ile uğraşmak yerine doğru bildiklerini anlatmak ve uygulamak, İslâm kardeşliği, ehl-i hakla ittifak etmeyi, tevfik-i İlâhînin vesilesi bilmek onun başlıca düsturlarından idi (B. s. Nursî, Lem'alar, s.140-141).
5- B. S. Nursî'ye göre ırkçılık Frengistandan (Avrupa'dan) gelen Frenk illetidir (Nursî, Mektubat, s. 329 ve devamı). Bu hastalık İslâm dünyasına gayr-ı müslimlerin propagandaları ve çalışmaları neticesinde sirayet etmiştir. Maksatları müslümanları parçalayarak onların dünyada kuvvet olmalarını önlemektir. Buna karşılık Nursî, hayatı boyunca İslâm birliği için çalıştı. Osmanlı Devleti sona ermeden önce "Müttefik İslâm Cumhuriyetleri" tarzında uluslararası teşkilâtlar teklif etmişti. Hareketinin çeşitli etnik yapılardan gelen mensuplar ihtiva etmesi, kendisi de kurt olmasına ve onbinlerce kürt talebesinin bulunmasına rağmen kürtçülük içinde bulunmamaları, bu işte ne derece başarılı olduğunu gösterir.
6- Hayat tecrübesi ve yaşadığı toplumun şartları ona politik faaliyetin dışında kalıp ilmî ve imânî hizmet içinde olma yolunu gösterdi. Zira onu yüce İslâm toplumunda siyasî parti mensupları, tarafgir hareket edince ihlâs, Hak rızası zarar görebilirdi (B. S. Nursî. Emirdağ Lahikası, I, 266). Diğer taraftan idareciler, politik faaliyet gösterenlere karşı insafsız, dengesiz hareket edenler, onları, kendi mevkilerine göz diken kimseler olarak görüp, kendileri müslüman olmalarına rağmen onların dinî ve içtimaî hizmetlerine karşı amansız bir mücadeleye girerler. Velhasıl siyaset, meleği şeytan şeytanı ise melek gösterebilir.
Müslüman toplumlarda İslâm'a taraftar olanlar yüzde doksan civarında iken siyasî parti kurma halinde, taraftarlarının nisbetinin çok düşmesi bu gerçeği gösterir. Politik yol ile yönetimi devralma ve sürdürmenin örneğini bulmak zordur. S. Ramadan el-Bûtî'nin dediği gibi: "Bu politik faaliyetler şu sonucu doğurdu: Bu kişilerin önünde arzu ettikleri İslâmî toplumu kurma yolu kapandı. Hem halk nezdinde, hem de idareciler nezdinde itimadı kaybettiler. Hatta kendileri de ihlâslarım koruyamadılar" (S. R. el-Butî, Bediüzzaman'ın İslâm'a Davet Tecrübesi, s. 113. B. Sempozyumu, İstanbul, 1996 içinde).
Nursî, dindarların çalışmalarını son derece baskı altında tutan rejime rağmen, pek dar da olsa, hep kanunî çerçevede kaldı, illegal duruma geçmedi. Bu hareket aleyhinde 2500 kadar dava açıldığı halde, mahkemeler beraatle neticelendi. Bu, Allah'ın bir lütfudur. Sebep de hikmetli hizmet düsturlarına uymaktır. Nursî, sahayı başkalarına terketmedi. Hep saha içinde hizmetine devam etti. Aksi halde saha dışına atılacaktı. Bu, işin pek önemli bir yönüdür. Sonunda ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün şu cümlesindeki itirafı ile, küçük siyaset değil, büyük siyaset galip geldi. CHP 1950'de iktidardan düşürülünce İnönü: "Bizi Nurcular (Nursî'nin hareketi) iktidardan düşürdü". Nitekim bu parti, o zamandan beri hiçbir seçimde çoğunluk sağlayamamıştır.
Demek ki politik faaliyete girmeden, uzaktan ağırlığını, hissettirerek irşad faaliyeti içinde bulunmak, bütün müslümanları kucaklamak, herkes ile diyalog içinde bulunmak, İslâm'ın müsamaha ve şefkati ile müsbet hareket etmek, hizmet için en isabetli yoldur.
Cihad kavramı çok geniştir. İbn Kayyım el-Cevziyye'nin sınıflandırmasına göre (Zadü'l-Meâd, Beyrut, 1985, c. III, 9-11, Terc. 3: 1011-12. Cantaş y.) cihadın mertebeleri şöyle şekillendirilebilir:
1. Nefisle cihad
a) Ona hak dini öğretme
b) Öğrendiklerini uygulama
c) Başkalarına anlatma
d) Tebliğ sebebiyle ezalara sabretme
2. Şeytanla cihad
a) Onun şüphelerini uzaklaştırma
b) Çağırdığı süflî arzulardan vazgeçme
3. Kâfirler
a) Kalb ile
b) Dil ile
c) Mal ile
d) Can ile savaş
4. Münafıklarla
a) Kalb ile
b) Dil ile
c) İkna yolu ile cihad
Kısaca söylemek gerekirse B. S. Nursî bu nevi cihadların hepsini gerçekleştirmiş, hatta cihad denince birçok kimsenin anladığı tek nevi olan can ile savaşmayı da gerçekleştirmiştir. Bu mükemmel anlayışla, milyonlarca insanın gönlünün İslâm'a kazandırılmasına vesile olmuştur.
Bediüzzaman'ın 1909'da yayınladığı “Bediüzzaman'ın Fihriste-i Makasıdı ve Efkârının Programı”nı, hayatının sonuna kadar 50 yıl boyunca devam ettirmiştir. Özeti şudur:
1- İslâm âlemini terakkiye sevkedecek uyanışı sağlamak
2- Müslümanların üç temel kurumu olan medrese, mektep ve tekke arasında koordinasyon sağlamak
3- İlmî çevrelerde hürriyeti te'sis etmek.
4- Osmanlı toplumunu geliştirmek için en büyük üç düşman olan cehalet, zaruret (fakirlik) ve ihtilafı eğitim ve bilim, san'at (endüstri) ve ittifak silahlarıyla mağlub etmek
5- Hilafet makamının ıslah edilmesi
6- Medreselerde ihtisas şubeleri kurmak.
7- Osmanlı Devleti'nin beylikler haline dönüşmemesi için ittihad-ı Muhammedi fikrinin geliştirilmesi
8- Millî birliği özellikle Kürtlerin bütünleşmelerini sağlayıp o kuvvetten istifade.
O, İslâmî hizmette, îmân esaslarına ağırlık vermenin peşinden "hayat" merhalesinin geleceğini söylemişti. Kendisinden sonra talebeleri hizmetini devam ettirdiler. Özellikle onlardan Fethullah Gülen Hocaefendi onun fikirlerini hayata, geniş topluluklara mâl etmede pek önemli hizmetlere vesile oldu. Türkiye'de vesile olduğu yüzlerce eğitim müessesesinden sonra son yıllarda Türkiye dışına yayılan iki yüzden fazla kolej, uluslararası boyutlarda dikkatleri çekti. Arnavutluk'tan. Bosna-Hersek'ten Moğolistan'a, Yakutistan'dan Tayland'a geniş bir coğrafyaya yayılan bu okullar Uluslararası Bilim Olimpiyatlarında birçok dereceler kazanarak kalitelerini de ispatladılar.
Bosna-Hersek milletvekili merhum Profesör Niyaz Şükriç 1991'de İstanbul'da Zaman Gazetesince tertiplenen "Ebedî Risalet Sempozyumu" vesilesi ile geldiğinde, bu hizmetle ilgili bazı kurumları da tanıma imkânı buldu. Sonunda şöyle demişti: "Bir hafta kadar bir zaman içinde fotoğraf alır gibi bazı yerleri gezdik. Bize pek bir şey anlatmadınız. Ama sizin anlatmanıza hiçbir ihtiyaç kalmadan ben şimdi bu mükemmel hizmeti pek iyi anladım".
Dünya yeni doğuşlara gebe. Değerli Bosna-Hersek'in de mutlu bir geleceğe namzet olduğuna inanıyoruz. Bediüzzaman Said Nursî'nin bu yazımızda özetlediğimiz fikirlerinde ve aksiyonunda somutlaşan İslâm'ın hikmet, tefekkür, müsamaha ve barış prensip-leriyle bu ülke, Avrupa'da İslâm medeniyetinin parlak bir merkezi olarak tarihî misyonunu, Allah'ın izniyle devam ettirecektir.
Said Nursi Düşüncesi - 1
Muhammed Ruşdi Ubeyd
Risâle-i Nur üzerinde kapsamlı ve metodlu bir çalışma yapan herhangi bir araştırmacı, çok açık bir gerçekle yüz yüze gelir: Bediüzzaman Said Nursî, iman hakikatlarının zihinlerde ve kalblerde tespiti ve insanların ıslahına yönelik yazdığı risâlelerde, İslâmî düşüncenin meselelerini, etraflı ve bütün derinliğiyle ele almıştır. Bu eserlerde aynı zamanda, İslâmî şahsiyetin tekrar binâ edilmesi, İslâm toplumunun yeniden yapılandırılıp, üzerine düşen mes'uliyeti yerine getirebilmesi üzerinde durulmuş, Türkiye'de ve dünyada Müslümanların inancını ve birliğini tehdit eden tehlikeler gösterilmiş ve bu tehlikelerden nasıl kurtulabileceğine yönelik görüşler ortaya konmuştur. Bediüzzaman'ın yeni bir yaklaşımla ve çağın şartlarını nazara alarak teklif ettiği çözüm yolları, Kur'ân'a, Sünnet'e ve kendi içtihadlarına dayalı olarak tesbit ettiği hükümler, tazeliğini ilk günkü gibi korumaktadır. Bu araştırma, Bediüzzaman'ın tespit ettiği problemleri ve orijinal düşünce yapısıyla bu problemler için teklif ettiği çözüm yollarını öğrenmek isteyenlere ışık tutacaktır.
Risâle-i Nurlar, müellifin içtihâdî görüşlerini de ihtiva etmesine, onun yaşadığı zaman ve mekânın özelliklerini taşımasına, te'lif süresince yazarının yaşadığı psikolojik, sosyal ve ilmî şartları aksettiriyor olmasına rağmen, hayatiyetini ve tesirini hiç kaybetmeden korumaktadır. Bunun sebebi, bu eserlerin, öncelikle Allah'ın Kitabı Kur'ân'a dayanması ve insanların ihtiyaçlarına çözümler üretiyor olmasıdır.
Bediüzzaman, kâh kendi nefsine yönelir ve onu iman ile arındırmaya çalışır; kâh bir Nur talebesiyle sohbet ederek onu irşad eder; kâh sapık düşüncelerden etkilenen bir Müslüman'a seslenir; kâh toplumu ve bütün ümmeti ilgilendiren problemlere değinir.. O, Risâle-i Nur'da ikâme ettiği düşünce yapısını belli esaslar, temeller üzerine kurmuştur; bu esaslar, İslâm toplumu ve insanlık için yeni mesajlar ihtiva etmesi açısından son derece önemlidir. Diğer yandan, Bediüzzaman, bütün dikkat ve gayretini bu esasların tesisine harcama noktasında yalnız da değildir; İslâm dünyasında pek çok düşünür, kısmen farklı şartlar altında bulunmalarına, kısmen de farklı kavramlar üzerinde yoğunlaşmış olmalarına rağmen, onunla yer yer yakın, yer yer aynı paralelde fikir yürütmüşlerdir.
Bu araştırmada ayrıntılı olarak ele alacağımız söz konusu esaslardan en önemlilerini başlıklar hâlinde şöylece sıralayabiliriz:
1. İmanın temellendirilmesi;
2. İslâm şeriatının ana hususiyetlerinin açıklanması, aleyhinde öne sürülen şüphelerin izalesi;
3. Batı medeniyetiyle İslâm medeniyetinin karşılaştırılması;
4. Kevnî kanunları anlama ve bunlardan istifade etmeye davet;
5. Tecrübî (müsbet) ilimlerde araştırma yapmaya teşvik;
6. Maddî alanda çalışmalar yapmaya teşvik;
7. İslâmî kardeşlik ve birliğe çağrı;
8. Aslî değerlerle muâsır değerlerin birbirleriyle tevfîki (bağdaştırılması);
9. Müslüman ferdin ahlâkî yapısının yenilenmesi;
10. Müslümanda güzel duyguların ortaya çıkarılması.
1. İmanın Temellendirilmesi
Bediüzzaman'ın, bu zamanda Ehl-i İslâm için en mühim tehlike, fen ve felsefeden gelen dalâletle kalplerin bozulması ve imanın zedelenmesidir1 şeklindeki tespiti çok isabetli ve yerindedir. Onun bu tespitindeki isabet, teşhisindeki incelik, son asırlarda fen ve felsefenin Müslüman ferdin imanı üzerinde yaptığı tahribat ve kalbinde, zihninde açtığı yaralar dikkate alındığında daha iyi anlaşılabilir. Özellikle lâikliğin, siyasî saha ile sınırlı kalmayıp, bütün fikrî ve içtimaî meselelere şâmil sosyal bir düzenmiş gibi kabul edilip uygulandığı ülkelerde bu tahribat, hayatî değerler üzerinde darbe tesirleri yapmıştır.2 Modern inkârcı felsefenin insan aklı ve vicdanına koyduğu düşünce ambargosuyla tüm insanlık karşı karşıyadır. Garaudy, İslâmiyet'in öngördüğü imân anlayışına insanlığın duyduğu ihtiyacı şu şekilde açıklıyor; "İlmi hikmetten ve imandan ayırmayan bu anlayışın yeniden ihyası ve neşrine veya aklın onu kâmilen kavrayabilmesine, tarihte hiçbir zaman bugün olduğu ölçüde ihtiyaç duyulmamıştır. Bu, beşeriyet hayatında gelinen yeni bir dönemin göstergesidir."3
Garaudy'nin sözünü ettiği ihtiyaç, günümüz batı dünyasında birçok yazar, düşünür ve filozof tarafından te'lif edilen ve İslâm âlemine tercümeler yoluyla ulaşan kitaplarda açıkça te'yid edilmektedir.4 İmanın, Kitap ve Sünnet'te İslâm'ın özü olduğunun vurgulanması, tanınmış bazı Batılı şahsiyetlerin Müslüman olma sebeplerindendir. İslâm'ı kabul eden ve "Rehber İslâm" kitabının müellifi olan Alman Dr. Murad Hofman şöyle diyor; "Bilim, akla nihayetsiz sorular yüklüyor ve her geçen gün sel gibi artan bu sorulara belirgin bir cevap getiremiyor. Dinden uzak bir tecrübe ve deneye dayalı tabiî ilimler, dinin boşluğunu doldurmaktan, özellikle dinin fıtrî ölçüler çerçevesinde ortaya koyduğu gayeleri gerçekleştirmekten acizdir. Dini devre dışı bırakma düşüncesi, sonradan ortaya atılan, dar ufuklu bir yaklaşımdır. Nitekim bu durum, düşünceler üzerinde bir müddet hakimiyet kuran Darvinizm'in yerle bir olması ve Freud, Karl Marx düşüncesiyle birlikte, kadîm materyalizmin son bulmasında açıkça kendini göstermektedir."5
İlmin, sınırlarını itirafından,6 gayba imana duyulan ihtiyacın ilânından ve ilmin gurur zincirlerini kırarak hürriyetine kavuşmasından çok önceleri Said Nursî, Müslüman ferdin dünyasını ve semasını kaplayan şüphe bulutlarını dağıtan Kur'ânî imanı takdim etmiştir. Allahu Teâlâ'ya, Esmâ-i Hüsnâ'sına, Rubûbiyet'ine, Ulûhiyyet'ine, gönderdiği Mukaddes Kitaplarına, Enbiyâ ve Rasûller'ine, Haşr'e, Kıyamet Günü'ne, Âhiret'e ve Melekler'e inanmanın zarureti üzerinde ısrarla durarak, bunlarla ilgili Kur'ân âyetlerini asrımızın anlayacağı şekilde açıklamış ve bu iman esaslarını akıl ve kalbe nakşederek, imanın fikrî temellerini kurmuştur.
Bediüzzaman, "taklidî iman" sahiplerinin, materyalist ve lâik felsefesinin attığı şüphelere karşı koyacak güçlerinin olmadığı görüşündedir. Kur'ânî bürhanlardan, ilmî delillerden ve aklî hüccetlerden uzak olunması hâlinde, bu cepheden gelecek çok etkili ve kuvvetli şüphe taarruzları karşısında zaafa uğranılacağı açıktır. Bu sebeple Bediüzzaman, taklidî imanın yerine "tahkîkî iman"ı esas alarak, imanın arttırılması (kuvvetlenmesi), yenilenmesi ve takviyesi için çağrıda bulunmaktadır. Şüphesiz iman, taklidi ortadan kaldırır.7 Çünkü imanın, Kur'an olarak tecelli eden vahiy ve akıl üzerine kurulması gerekir. Bediüzzaman'ın üzerinde ısrarla durduğu bu türden düşünceleri, nisbeten İmâm-ı Rabbânî'nin kitaplarında ve tasavvuf anlayışında da bulmak mümkündür.
Said Nursî, nefse, düşünceye, hayata, toplum hayatına, tarihe ve kadere tesiri bakımından imanın zaruretini her fırsatta dile getirmektedir...
Mü'min, sahip olduğu dünya görüşüyle imtiyaz kazanır ve onun hayatı, iman-ı yakînî/tahkikî/kâmile ile aydınlanır. Ehl-i dalâlet ise, dünyayı, bir vahşetzar, dehşetli bir ademistan (yok oluş yurdu) ve bütün geçmiş asırları, mahvolmuş, yok olup gitmiş bir mezaristan olarak görür.8 Mü'minin dünyaya bakışı ve değerlendirmesi ise şöyledir: Dünya, baştan sona anlamlı, canlı ve bizimle münasebettar bir memleket-i Rabbâniyedir.9
"Varlık kafileleri nereden geliyor, nereye gidiyor? Bu dünya hayatına gönderilişlerindeki maksat nedir? Bu yolculukta rehberleri kimdir: Ölümün onlardan istediği nedir?" Tarih boyunca insanın sorduğu ve felsefenin de, tecrübî ilmin de bir türlü cevap veremediği bu dehşetli soruların cevabı ancak Kur'an'da bulunabilir. Bediüzzaman, bu cevapları vermiş, cevapların temeline ise, iman hakikatlerinin inkişafını ve sırr-ı Tevhid'e ulaşmayı koymuştur.10
İmanın sağladığı Kur'ânî ışık altında kâinat bir mü'mine şöyle görünür: O, birer vazifedâr suretinde birbiriyle konuşan, birbirinin imdadına koşan; insanlara, cinlere ve meleklere hakikî, nurlu ve zevkli hikmet dersleri veren, "Hiçbir şey yoktur ki, O'nu hamdederek tesbih etmesin. Ancak siz, onların tesbihlerini anlamazsınız."11 âyetinde beyan edildiği üzere, Yaratıcısını şükür ve hamd ile tesbih eden bir varlıklar topluluğudur. Kâinatı bu şekilde gösteren iman, âlemi mânâsız, kasvetli, başıboş, tehlikelerle dolu ve düşman şeklindeki görünümünden kurtarır.
Ehl-i dalâlet ise, geçmiş zamanı elemli ve mahvolmuş bir mezaristan12 olarak görür. Oysa Kur'ân, insanlık tarihini mü'min için ibretlerle dolu, hayattar, hayır tablolarıyla bezenmiş olarak takdim eder. Kur'ân, kâh bizi maziye götürerek, kâh maziyi günümüze getirerek, her asra ve her tabakaya yüksek bir i'câz ile ders verir.13 Bediüzzaman'ın tarihe bakış açısı da, tabiî ki Kur'ân'daki gibidir. Müslüman, tarihe yönelip onunla arasındaki bağları kuvvetlendirebilir, onda gerçekleşen olayları gözünün önüne getirebilir, olaylardan ibret alıp, dersler çıkarabilir; kötüleri değil, iyi ve doğru davranışta bulunanları örnek alabilir, değerli, kahraman şahısların takipçisi olabilir.
İnsanın psikolojik hayatında da imanın bereketini gün yüzüne çıkaran Bediüzzaman'a göre bu iman, insanın kadere bakış açısını değiştirir. Mü'min olmayan bir insan, kaderden, geleceğinden korkup dehşet duyarken, geleceğin karanlık görünmesi onun ruhunda sıkıntı, ızdırap ve boğucu bir daralma meydana getirirken, kadere iman, mü'mine nihayetsiz bir hiffet, bir rahatlık ve revh u reyhân kazandırır; emn ü eman verir ve onda inşirah-ı sadra yol açar.14
İman, insanın elem verici hâdise ve vakıalara bakışını da değiştirir; insanın bunlar karşısında duyduğu hisleri ta'dil ederek, denge sağlar. Bunun yanısıra, elemdeki hikmetleri görmeye, elemin yol açtığı kevnî ve hayatî neticeleri düşünmeye yardım eder. "Zîhayatlara âlâm ve mesâib ve meşakkat ve beliyyat suretinde bazı hâlât arız olur ki; o hâlât ile hayatlarına envar-ı vücûd teceddüt edip, zülûmât-ı adem tebâud ederek hayatları tasaffî ediyor."15 Zahiren musibetli ve elemli hâdiseler, kâinatta cereyan eden olaylar, iman gözüyle bakıldığında, hayat, canlılık ve yenilenme getiren birer gereklilik olarak görünür. Bu da, ruhta elemin, imana ve ahlâka menfî tesirde bulunabileceği bir alan bırakmaz; bıraksa da, çok dar bir alan bırakır: "Zira tevakkuf, sükûnet, sükût, atâlet, istirahat, yeknesaklık, keyfiyatta ve ahvalde birer ademdir. Hatta en büyük lezzet, yeknesaklık içinde hiçe iner."16
Elemler ve musibetler, neticede zevke inkılâp eder; "hakâik-i nisbiyye"nin idrak edilmesini sağlar; "nukûş-u Esmâ-i Hüsnâ"nın17 fehmedilmesi ve zevk edilmesinde kendini gösteren imanî gayelere ulaştırır. İlmî açıdan ise, kesret dairesinde, yani sayısız eşyanın cilvelendiği şu şehadet âleminde, değil küllî varlıkların, bütün cüz'î varlıkların bile en küçük hallerinde Tevhid'e, Rabbanî tecellilerinin cemal ve kemâline işaret etmekle, bu tecellileri bilinir ve anlaşılır kılar.18
Bediüzzaman, fikrî dalâlete düşen ve bu şekilde kendini kaybeden, şirk ve küfre yuvarlanan aklın, geçmiş zamanın elemlerini ve gelecek zamanın korkularını insanın başına üşüştüren meş'um ve sebeb-i ta'ciz bir âlet-i belâ19 olacağı uyarısında bulunur. Buna mukabil iman, tevhid, sabır, şükür, rıza, yakîn, tevekkül, Allah'ın emrine boyun eğme gibi kalbî ameller üzerinde hassasiyetle durarak, fikrî bunalımları tedavî eder. İmanın olmaması durumunda şefkat ve merhamet duyguları, insanı eleme sevk eden iki sebeptir. İnanmayan birisi için beşeriyetin ve hayata mazhar diğer canlıların başlarına gelenler birer ezâ, şer ve yokluk olarak görünüp, ona elem ve tasa verir. O, maziye bakar, onu büyük bir mezar şeklinde görür; hâl, kefeni; istikbal, karanlık ve dehşetli bir hiçlik olarak görünür. Yukarıya bakar, cesedini; aşağıya bakar, toprağa karışmış kemiklerini görür.20 Yerine sarf edilmeyen muhabbet de, insan için elemli bir musibet hâlini alır. Eşyanın zevali ve ölümü, insana azap verir. Ne zaman ki mü'min tevhid sırrını keşfeder, o zaman, şerlerin, ölüm ve zevâlin esrarını ve hikmetini tam olarak anlayabilir. İmanî bakış açısıyla şer, hikmetten hâlî olmayan cüz'î ve ârızî bir durumdur. Ölüm, "hayat-ı bakıyenin mukaddemesi"dir.21 Zevâl-i eşya ise, "sinema perdeleri gibi ve güneşe mukabil akan kabarcıklar misillü, lezzet verici bir teceddüd-ü emsâldir, bir tazelenmektir."22
Bediüzzaman, imanın içtimaî hayattaki rolüne de temas ederek, onunla içtimaî bağların sağlanacağı, kuvvetleneceği görüşünü savunur. Çünkü, "tevhîd-i îmânî, elbette tevhîd-i kulûbu ister. Ve vahdet-i îtikâd dahi vahdet-i içtimaiyyeyi iktizâ eder."23
İmân, mü'minin kalbini, şuurunu ışıklandıran, görüşünü ve basiretini artıran, içtimaî şuurunu parlatan, sıkıntılarını ve zulümâtı dağıtan bir nûr-u Kur'ânî'dir. O, insanın önünde kevnî ve içtimaî çok geniş ufuklar açar. Özellikle içtimaî açıdan, beşeriyet arasında "sayısız vahdet alâkaları" olduğunu gösterir. İnsan, imanla, kardeş olarak baktığı insanlara sevgi, saygı ve şefkatle yaklaşma anlayış ve duygusunu kazanır. "Evet mü'min, kardeşini sever ve sevmeli. Fakat fenalığı için yalnız acır. Tahakkümle değil, belki lütufla ıslâhına çalışır."24
Hayata, ondaki zorluklara ve çeşitli hâdiselere bakış, Risâle-i Nur'da, münkir ve müşrik ile âbid bir mü'minin bakış açılarının mukâyesesiyle ele alınır.
Birincisi, kâinatta ve hayatta var olan gizli gayeleri görmez ve inanmaz. Tam bir itaat altında ve belli maksatlar istikametinde imrar-ı hayat eden canlıları câmid, ruhsuz, fânî, vazifesiz, manâsız, yokluğa mahkûm; hâdiselerin herc ü merci altında ve inkılâpların fırtınaları içinde yokluk karanlıklarında yuvarlanan perişan topluluklar olarak telakki eder; onları öyle görür, öyle olduklarına itikad eder. Sürekli çalışan ve bir başka, ebedî hayat adına devamlı üretimde bulunan muhteşem, muntazam bir fabrika mahiyetindeki hayat, şu âlem ve ondaki canlılar, ona mahsulâtsız, neticesiz, işsiz, muattal, ayrıca karmakarışık tesadüflerin, sağır tabiatın ve kör kuvvetin oyuncağı; dünya bir matemhane, hüzüngâh ve zîhayatın mezbahası şeklinde görünür.25 Mü'min ise her bir şeyi "Sâni'nin san'atını nihayetsiz ehl-i takdire cazibedarâne teşhir eden, kıymettar bir mu'cize-i kudret ve bir ilannâme-i hikmet"26 olarak idrak eder ve değerlendirir. Onun nazarında her bir varlık; "manidâr, İlâhî, manzum bir kasideciktir ki, hadsiz zîşuurlar onu kemâl-i lezzetle mütâlâa ederler."27
2. İslâm Aleyhinde İleri Sürülen Şüphelerin İzalesi
Bilhassa son asırlarda donukluk, kusur, noksanlık ve geri kalmışlık ithamlarına maruz kalmış İslâm'a yönelen hücumlar karşısında Bediüzzaman, onu müdafaa zaruretini duymuş ve dasitanî bir müdafaa ortaya koymuştur. Bir defa bu müdafaa, boş, yanlış ve ömrünü tüketmiş bir şeyin müdafaası değildir. İslâm'a yöneltilen suçlamalar, asla İslâm'dan değil, kendilerini ona nisbet edenlerin cehaletinden, gafletinden, onun kadrini gerçek anlamda takdir edememelerinden veya onu beyan ve neşirdeki zafiyetlerinden kaynaklanan kusurlardır. İşte Bediüzzaman, bu konuda bir yanda gerçekleri ortaya koyarken, diğer yanda, bunları bahane ederek İslâm'a saldıranların samimiyetsizliğini teşhir etmiştir. O'na göre İslâm, Sıbğa-i Rabbânîye olarak, Müslüman'ın fikrî ve ruhî hayatını tanzim eden kâmil bir yoldur. Müslümanların bütün meselelerinde ve işlerinde müracaat ettikleri tek kaynaktır. İslâm, aynı zamanda "muallim-i ukûl = akılların muallimi", "münevviru'l-kulûb = kalplerin aydınlatıcısı", "mürebbî ve müzekki-i nüfûs = nefislerin terbiyecisi ve temizleyicisi"dir.28
İslâm Şeriatı ise, "çok dakîk kanunları"29 ve adâletiyle tanınır; çünkü "hak ve adâlet üzere kâim"dir.30 Tarihî bir gerçektir, çünkü "on dört asırdan beri, muhtelif kavimlerden olmalarına rağmen insanlığın beşte birini bir araya getirmiş"31 ve bunların ekseriyet-i mutlakasına saadet bahşetmiştir. Aynı zamanda, günümüzün medeniyetiyle temel dayanaklar, hedef ve kaynak açısından farklıdır. İslâm, Kur'ân'a, o da Allah'a dayanır. Söz konusu medeniyetin temelinde ise Roma dehası vardır. Bu ise, nefse ve cisme bakar, tabiata girer, nefsi tarla eder, şeytanın simasını beşerde gösterir.32 İslâm Şeriatı ise, fâniliğe meydan okuyan bir şeriat-ı hâlide(sonsuz kanun)'dir. Kur'ân, "her asırda taze, yeni nazil oluyor gibi tazeliğini, gençliğini muhafaza ediyor.. Beşerin âsâr ve kanunları, beşer gibi ihtiyar oluyor, değişiyor, tebdil ediliyor. Fakat, Kur'ân'ın hükümleri ve kanunları, o kadar sabit ve râsihtir ki, asırlar geçtikçe daha ziyade kuvvetini gösteriyor."33
Kur'ân'ın nasslarından, vücûhundan, işarât ve rumuzundan çıkan Şeriat-ı kübrâ-yı İslâmiyenin kemal-i intizamı ve muvazeneti ve hüsn-ü tenâsübü ve resâneti; Kur'an'ın hakkaniyeti için cerhedilmez bir şahid-i âdil, şüphe getirmez bir bürhân-ı kâtı'dır.34 Bizzat beşer karihasından çıkan sistemlerin ve yine insanlarca tahrif edilmiş dinlerin, fert ve cemiyetin maslahatını dengeli bir şekilde sağlayabilmekten ne kadar uzak oldukları düşünüldüğünde, Kur'ân ahkâmının önemi daha bir anlaşılır.
Bediüzzaman bu konuları açıklarken, aleyhte saldırılara da cevaplar vermiş; hicâb, zekâtın emredilip, faizin haram kılınması, mîrasta kız ve erkek evlâtlara verilecek miktarlar ve benzeri konulardaki ahkâm-ı şer'iyyenin hikmetlerini açıklamış, bütün Kur'ân hükümlerinin "ayn-ı hak ve mahz-ı adâlet"35 olduğunu göstermiştir.
Aynı hassasiyetle i'tikâdî konulara da yer veren Bediüzzaman, Hz. Âdem'in (a.s.) Cennet'ten çıkarılışı,36 şeytanların varlığı,37 iyi insanların ve günahsız mahlûkatın tabiî afetlerde ölmelerinin hikmeti38 vb. hususlarla ilgili şüpheleri de izale etmiştir.
Bazı tasavvuf ehli tarafından tarikat ve şeriat kavramlarının karıştırıldığına dikkatleri çeken Said Nursî, bu konuda getirdiği açıklamalarla bu meseleyi de çözüme kavuşturur: "Şeriat, doğrudan doğruya, gölgesiz, perdesiz, sırr-ı Ehadiyet ile Rubûbiyet-i mutlaka noktasında hitâb-ı İlâhînin neticesidir. Tarikatın ve hakikatın en yüksek mertebeleri, şeriatin cüzleri hükmüne geçer. Yoksa daima vesile ve mukaddime ve hâdim hükmündedirler. Neticeleri, Şeriat'ın muhkemâtıdır."36 Bediüzzaman ehl-i tarîke, tarikat ve kaidelerinin vesilelikten çıkmaması gerektiğini, bunlar, maksûd-u bizzat yapılacak olurlarsa, o vakit Şeriat'ın muhkemâtının ve Sünnet-i Seniyye'ye ittibaın resmî hükmünde kalıp, kalbin başka tarafa yöneleceği ikazını yapar.39 Ayrıca, tasavvuf yolunda fahr, enaniyet, gösteriş, teveccüh-ü nâsın talebi ve dünyevî beklentilerin terk edilmesi gerektiği üzerinde durur.. "Sünnet-i Nebeviyye-i Şerîfe'ye ittiba"40 zaruretini ısrarla vurgularken, a'mâl-i kalbiyye ve tezkiye-i nefsiyye üzerinde özenle duran cemaatleri, âdâb-ı Sünnet-i Nebeviyye'yi kendi cemaatlerinin inhisarı altına alma tehlikesinden sakındırır.41 Bütün bunların dikkate alınmaması hâlinde ortaya çıkacak neticeyi de şöyle açıklar: "Namazdan ziyade halka-i zikri düşünür; ferâizden ziyade, evradına müncezib olur; kebâirden kaçmaktan ziyade, âdâb-ı tarikatın muhalefetinden kaçar. Halbuki muhkemât-ı şeriat olan farzların bir tanesine, evrâd-ı tarikat mukabil gelemez, yerini dolduramaz."42
Bediüzzaman, hakikate ulaşmanın "Sünnet-i Seniyye ve Ahkâm-ı Şeriat haricinde yolu yoktur."43 der. Bunun yanısıra, bazı evliya-yı kâmilîn, Şeriat kılıncıyla idam edilmişlerdir. Bunlar, ehl-i cezbe ve istiğrak olup, maksadı aşan sözleri, Şeriat'ın kaideleri mevzuunda halk nazarında yanlış anlama ve uygulamalara yol açabilecek ve bu mevzuda halkı yanlışa sürükleyebilecek, dolayısıyla iç fitnelere sebep olabilecek türde olduğu için, cezalandırılmaları haksız değildir. Bu sınıfa giren evliyanın sözleri, hakaik-ı Şeriat'a ve kavâid-i imaniyeye karşı bir inkâr; bir tezyif, bir istihfaf olmaması, ayrıca kendilerinin ahkâmı hak bilmeleri ve yerine getirmeleri gerekir. Aksi hâlde, hâle mağlûbiyet içinde, muhkem hakikatlere karşı inkâr ve tekzibi işmam edecek bir vaziyet alma durumu ortaya çıkar ki, bu, alâmet-i sukûttur.44
Bediüzzaman, tarihte Şeriat'la Tarikat arasında yer yer ortaya çıkan surî muhalefet dairesini daraltmış, ikisini telif edici prensipler vaz' etmiş ve meselenin hakikatını bütün vuzuhuyla ortaya koymuştur. En başta, Şeriat'ın ve onun İlâhî kaynağının inkâr ve tezyifinin önünü bütünüyle kapamıştır. Hiçbir söz ve davranış, "hakâik-ı şer'iyye ve kavâid-i imaniye"yi inkâr, tezyif ve istihfafı tazammun etmemelidir. Buna mukabil, vecd ve istiğrak hâlleri gibi, insan iradesinin zayıf düştüğü, fikrî dengenin sarsıldığı, Şeriat nasslarını bilmemek veya anlamamaktan dolayı yanlışlıklara düşüldüğü durumlarda irade, şuur, ilim ve kudretin saf dışı kalmasıyla ortaya çıkan Şeriat'a muhalif söz ve davranışlarda fazla bir beis aranmamalıdır. Fakat her hal û kârda, şer'î hakikatlere ve hükümlere bilerek rıza gösterilmemesi, helâke sebeptir.45 Tarikat ve hakikatin parlak zevklerine kapılıp, mezâkından çok yüksek olan hakâik-ı şeriatın derece-i zevkine yetişemediği için, onu zevksiz, resmî bir şey telâkkî edip, ona karşı lâkayd kalanlar, ahkâm-ı Şeriat'a muhalefet ederler. Bu kısımdan aklı başında olanlar mes'uldürler, sukût ederler, belki kısmen şeytana maskara olurlar.46
Dipnotlar
1. Nursî, Said Bediüzzaman, Lem'alar, Envar Yay., İstanbul, s.104. 2. Garaudy, Roger, Batı'da İslâmiyet, 11. 3. Garaudy, a.g.e. s.12. 4. Daha geniş bilgi için bkz. Robert M. Agros-George N. Stanisio, Yeni Yaklaşımla İlim, Kuveyt,1989, Jan Forestia, İlmi Düşünce Ölçekleri, Beyrut,1984; Rene Debor, İnsanın İnsanlığı (Nobel ödüllü), Beyrut)1979; Maurice Bucaille, Modern Bilimlerin Işığında Kur'an ve Kitab-ı Mukaddes, Beyrut,1977 vb. 5. Hoşman, Dr. Murad, Rehber İslâm, 75, 76. 6. G. Solfian, İlmin Sınırları, Beyrut,1972. 7. Nursî, Sözler, Envar Yay., İstanbul, s. 422. 8. Nursî, a.g.e. s. 452. 9. Nursî, Şualar, Envar Yay., İstanbul, s. 11. 10. İsrâ 17/44. 11. Nursî, Şualar, s. 422. 12. Nursî, a.g.e. s. 422. 13. Nursî, a.g.e, s. 440. 14 Nursî, Mesnevi-î Nuriye, Envar Yay., İstanbul, s. 191; Sözler, s. 472 15. Nursî, Mesnevi-î Nuriye, s. 191; Sözler, s. 472. 16. Nursî, Sözler, s. 472. 17. Nursî, Şualar, s. 9. 18. Nursî, Şualar, s. 18. 19. Nursî, Sözler, s. 320,462; Şualar, s. 254. 20. Nursî, Sözler, s. 51, 69. 21. Nursî, Sözler, s. 32; Şualar s. 17. 22. Nursî, Mektubat, Envar Yay., İstanbul, s. 263 23. Nursî, a.g.e., s. 263. 24. Nursî, Şualar, s. 13, 618, 151. 25.Nursî, a.g.e., s. 13, 618, 151. 26. Nursî, a.g.e., s. 13, 618, 151. 27. Nursî, Mektubat, s. 217. 28. Nursî, a.g.e., s. 217, 141. 29. Nursî, a.g.e., s. 217, 141. 30. Nursî, Mektubat, s. 313. 31. Nursi, Sözler, s. 713. 32. Nursî, a.g.e., s. 154, 402, 551; Mektubat, s. 217. 33. Nursî, Sözler, s. 154, 402, 551; Mektubat, s. 217. 34. Nursî, Sözler, s. 447, 448; Mektubat s. 40-41, 488. 35. Nursî, Sözler, s. 262, 401. 36. Nursî, a.g.e., s. 183-185,246. 37. Nursî, a.g.e., s. 172-173; Mektubat, s. 44. 38. Nursî, Mektubat, s. 451-453. 39. Nursî, a.g.e., s. 451-453. 40. Nursî, a.g.e., s. 451. 41. Nursî, a.g.e., s. 452. 42. Nursî, a.g.e, s. 452. 43. Nursî, a.g.e, s. 451-452. 44. Nursî, a.g.e., s. 452-453. 45. Nursî, a.g.e., s. 451-453. 46. Nursî, a.g.e., s. 451-453.
.
Bediüzzaman Düşüncesinde Bazı Önemli Noktalar
Muhammed Ruşdi Ubeyd
Bu makale, Iraklı eğitimci, yazar Muhammed Rüşdi Ubeyd'in Said Nursî Düşüncesi adlı çalışmasının 3. bölümü olup, Bediüzzaman'ın iman hakikatlarını ele alışı ve İslâmî hakikatları müdafaasıyla alâkalı 1. bölüm ile, İslâm medeniyeti ve modern Batı medeniyeti arasında yaptığı karşılaştırmaları ve modern Batı medeniyetini değerlendirişini konu edinen 2. bölüm, YENİ ÜMİT'in önceki iki sayısında yayınlanmıştır.
1. Kevnî Kanunları Anlama ve Onlardan İstifadeye Dâvet
Bediüzzaman, daha başka bazı İslâm ulemâsının yaptığı gibi, İlâhî kanunları iki kısma ayırır: Kitap ve Sünnet-i Nebeviye'den müteşekkil olan şer'î kanunlar ve kevnî kanunlar. Bunlardan ikincisi, Allah'ın kâinatın işleyişi için koyduğu ve "tabiî" bilimlerin konusu olan kanunlarla, "Sa'yin sonu servet, tembelliğin sonu sefalettir." gibi, insan hayatı için geçerli fıtrî kanunlardır.
Allah'a itaatın kâmilen olabilmesi, bu iki kanuna birden sarılmakla gerçekleşir; aynı şekilde O'na isyan da, bunlardan her ikisinin ya da bir tanesinin ihmâli demektir. Bu konuda Bediüzzaman şöyle der: "Evâmir-i şer'iyeye karşı itaat ve isyan olduğu gibi, evâmir-i kevniyeye karşı da itaat ve isyan vardır."1 Buradan da anlaşılacağı gibi Kelâm sıfatından kaynaklanan Şeriat-ı İslâmiye'nin yanısıra, İrâde-i İlâhiye'yle takdir olunan ve melâike ile temsil olunan fıtrî Şeriat-ı Kübrâ vardır.
Kevnî kanunlara uygun davranmanın karşılığı olan mükâfat ve sevap ekseriya dünyada elde edilir. Şer'î kanunlara itaat etmenin karşılığı ise genellikle uhrevîdir. Kevnî kanunlar mü'min-kâfir herkes için söz konusudur. Bunlara uyan kim olursa olsun mutlaka sonuca ulaşır. "Meselâ; sabrın mükâfatı zaferdir; atâletin mücâzatı sefalettir; sa'yin sevâbı servettir; sebatın mükâfatı galebedir."2 Bu düsturlara kim dört elle sarılır ve tevfik-i İlâhî de yâr olursa, mutlaka neticesini elde eder ve başarıya ulaşır. İçtimâî hayata yön verenlerin de bu kuralları dikkate alarak hareket etmeleri gerekir. "Hayat-ı içtimâiye-i beşeriyede bir çığır açan, eğer kâinattaki kanun-u fıtrata muvafık hareket etmezse, hayırlı işlerde ve terakkîde muvaffak olamaz. Bütün hareketi şer ve tahrip hesabına geçer."3
Kevnî kanunlara karşı çıkmak, en azından müdahale etmek, her ne kadar bilhassa modern insanın hayallerini süslese de, kanun-u fıtrata aykırıdır. Meselâ, Allah'ın dünyevî ve uhrevî kanunlarını aşıp, müsâvat-ı mutlakayı esas almak, ancak fıtrat-ı beşeriyeyi değiştirmek ve nev-i beşerin hilkatindeki hikmet-i esâsiyeyi kaldırmakla mümkün olur. 4 Ehl-i hakkın, ehl-i bâtıla karşı mağlup olması sünnetullaha aykırı değildir. Ehl-i hakka düşen görev, üstünlüğü kaybedecek şekilde sünnetullahtan sapmamaları, ne yapmaları gerekiyorsa, onu en iyi şekilde yerine getirmeleridir. Aynı şekilde, kendilerine yönelip, hareketlerini sağlam esaslara dayandırmaları, bunun için hem şer'i kanunlara, hem kevnî kanunlara riâyet etmeleri gerekir. Eğer omuzlarına yükledikleri hak, "diğer bir şeyle karıştırılmış, tanınmaz hâle gelmiş" ise, kullandıkları maddî ve ilmî vâsıtalar, karşı (düşman) tarafın elindekilere göre "sayı ve özellik" bakımından daha düşük seviyedeyse, mânevî vasıtalar ise "bâtıl", yani kesin naslara muhalif ise, bütün bunlara ilâveten ehl-i hakkın imanına, ilim ve takvâsına halel gelmişse, tekâmül, iyilik ve ihlâstan uzaklaşmışlarsa, ehl-i bâtılın onlar üzerinde tasallut kurması kaçınılmazdır ve bu durum, yine Allah'ın kevnî kanunları zımnında gerçekleşir.
Bediüzzaman, Müslümanları, kevnî kanunları keşfedip, onlara riâyete şiddetle teşvik eder.
Bediüzzaman, bâtılın hak karşısındaki zahirî galibiyetini, hakkın elinde bâtıl sebep olmasına mukabil, onun dayandığı bir hak sebebe bağlar. Dolayısıyla bu galibiyet, hiçbir zaman bâtılın hakka galibiyeti değil, hak sebebin bâtıl sebebe galibiyetidir.5
2. Tecrübî (Müsbet) İlimlerde Araştırma Yapmaya Teşvik
Bediüzzaman, sebepleri yerine getirmenin, onları Kudret Eli'nin bir perdesi bilip, onlara riâyet etmenin6 önemi üzerinde dururken, böyle bir tutumun tevekkül anlayışına ters düşmemesi bir yana, niyet-i halisa ile bu yöne nazar etmenin fünun-u ekvânı (fen ilimlerini), birer maârif-i İlâhiye'ye dönüştüreceğini söylemektedir. Bu gerçeğin üzerinde önceki âlimler de durmuşlardır. Ancak Kur'ân ve Sünnet üzerinde yapılan araştırma ve incelemelerin belirli alanlarda yaygınlaşıp, daha başka alanların bu sahaya kapalı tutulması, fenlere lâyık oldukları yerin verilmesine ve onların tahsiline mani olmuştur.
Ulemâ-i ümmetten bir kısmının yanlış olarak düşündükleri "hakâik-i diniye ile hakâik-i ilmiye arasında tenâkuzun bulunduğu" iddiasına Bediüzzaman, mukaddes nasların ihtiva ettiği ve dayandığı hakikatlerinden hiçbirisinin hakâik-i ilmiyeyle teâruz hâlinde olmadığı şeklinde cevap verir.7
Bediüzzaman, "Her bir kemâlin, her bir ilmin, her bir terakkiyâtın, her bir fennin bir hakikat-ı âliyesi vardır ki; o hakikat bir İsm-i İlâhiye dayanıyor." görüşündedir. Diğer yandan, "(Allah) Âdem'e bütün isimleri öğretti." (Bakara, 2/31) âyetini tefsir ederken, bu âyetle ve Âdem'e icmâlen öğretilen isimlerin peygamberlerde tafsiliyle ortaya çıkan mucizelerin "umum kemâlat ve terakkiyât-ı beşeriyenin nihayetlerine ve en ileri hedeflerine sarâhate yakın işaret"8 ve teşvikte bulunduğunu söylemekte, özellikle bu âyette insanlara şöyle seslenildiğini ifade etmektedir: Ey benî Âdem! Sizin pederinize melâikelere karşı hilâfet davasında rüçhâniyetine hüccet olarak, bütün esmâyı öğrettiğimden, siz dahi, mâdem onun evlâtları ve istidadının varislerisiniz; o hâlde, bütün isimleri öğrenip, emanet-i kübrâ (yani yeryüzünün halifesi olma) mertebesinde, bütün yaratılmışlara karşı, rüchaniyet liyakatınızı göstermek gerektir. Zira kâinat içinde, bütün mahlûkat üstünde en yüksek makamlara gitmek ve zemin gibi büyük yaratıkların size hizmetçi olması gibi en yüksek bir mertebeye ulaşmak için size yol açıktır.9
Peygamberlere verilen mûcizelerden bahseden âyetlerin zımnî mânâlarını te'vil eden Said Nursî, bu âyetlerin Müslümanları esbâb-ı ilme (ilme ulaştıran sebepler, vasıtalar) sarılmaları için teşvikte bulunduğunu söyler. Bu âyetler, ona göre âdeta şöyle seslenmektedir: Ey Müslüman! Hangi asırda olursan ol, hangi imkânlara sahip bulunursan bulun, ilerle ve ilme yapış. Bunu yaptığın takdirde, hem senin, hem bütün beşeriyetin önünde müthiş ufuklar açılacaktır. Böylece, tıpkı Hz. Musa'nın mûcizesi olan asâ benzeri basit bir âletle, rahmetin lâtif feyzi olan âb-ı hayatı keşfedip, çıkarabilirsiniz. Hz. İsa'nın, Allah'ın inâyetiyle ölüleri diriltmesi gibi, "en müzmin dertlere dâhi derman bulabilirsiniz; haydi, arayınız, bulunuz. Hattâ ölüme geçici bir hayat rengi vermek dahi mümkündür. Hz. Davud'un demiri yumuşatıp şekiller vermesi gibi, siz de tekvinî kanunlara itaat etseniz, o hikmet ve o san'at, size de verilebilir. Hz. Süleyman'ın, taht-ı Belkıs'ı celbetmesi gibi yeryüzünü etrafıyla görüp anlamanıza ve tam adalet yapmanıza yardım edecek imkânlar sizin için açıktır; onları keşfediniz. Yine Hz. Süleyman'a kuşlarla konuşma kabiliyeti verilmesi gibi, ekser kuşlar sizin için birer mûnis arkadaş ve mutî birer hizmetkâr olabilir.10
Sünnetullah (İlâhî kanunlar) doğrultusunda keşfedilen tabiî ilimler, hiç kimseyi ne yanıltır, ne de yoldan çıkarır. Bu noktada önemli olan nazar, yani bakış açısı ve bir de niyettir. İlmî araştırmalar, Allah adına ve Allah için yapılmalı, dolayısıyla O'na iman, imanın gereği olarak âhireti kazanma, dolayısıyla dünyada adaleti ve umumî sulhü temin etme, insanlara yararlı olma temellerine oturmalı ve bütün kâinat gerçeklerine imanın, Allah'ın varlığı, birliği, sıfat ve isim tecellileri ışığında yaklaşılmalıdır. Aksi takdirde, eğer kalbde iman olmaz, arı gibi kâinattan alınan nektarları gerçek ve aydınlatıcı ilme çevirecek birer tasdik edici bulunmazsa, bu takdirde, ilmî araştırmalar gaflet perdesinin ve insanın kalbini körelten karanlıkların daha da kalınlaşmasına yol açar.11
Sonuç olarak; "Kur'ân, 1300 (şimdi 1400'ü geçti.) sene evvel, gelecek zamanın karanlıklarında gizli ve gaybî olan insanî çalışma, terakki ve bunun meyvelerini görüyor ve gördüğümüzden ve göreceğimizden daha güzel bir sûrette gösteriyor."12 Bunları keşfetme yolu insana açıktır ve insan, çalışıp çabalayarak bunları keşfetmeli ve neticelerini insanlığın hayrına kullanmalıdır.
3. Çalışmaya Teşvik
Said Nursî, Risale-i Nur'da, insanları çalışmaya ve gayret sarfetmeye teşvik ederken, tembellik ve meşguliyetsizlikten şiddetle sakındırır. Ona göre, çalışmayan insan, adem (yokluk) hesabına çalışır: atâlet, vücud zımnında adem, (yani hayat içinde ölüm) olmasına mukabil, çalışmak, vücudun hayatı ve hayatın daha bir uyanması ve inkişafıdır.13 çalışmayan kişi, zahiren rahat ve mutludur; gerçekte ise, çalışanlardan daha ziyade zahmet ve sıkıntı çeker.14 Çünkü âtıl kişi, hayatından devamlı şikayetçidir, ömrünün rahat ve eğlence içinde çabucak geçmesini ister. Hayat şartları bu isteğin gerçekleşmesine izin vermediğinde gücü, kudreti, emelleri ve ihtiyaçları baskı altında, kalbi de elemler içinde kalır ve bir şey düşünemez hâle gelir. Hayatta ciddî bir şekilde çalışmak ve buna ilâveten Allah'a şükür ve hamd görevini yerine getirmek, istenilen ve faydası beklenen hedeflerin gerçekleşmesiyle ömrün meyvedâr hâle gelmesini sağlar.
"Kanaat, bitmez-tükenmez bir hazînedir." vecizesini değerlendiren Bediüzzaman, bu düsturu, mevcutla yetinme, arzu edilen ve övülen kanaat değil, belki dûn himmetlik, (yani küçük hedefler peşinde koşma ve gayretsizlik) olarak izah eder.15
Aynı konuda unsurlar, bitkiler ve hayvanları nazara veren üstad Bediüzzaman, onların tekvinî emirlere bağlılıklarını gösteren muntazam hareketlerine dikkat çekmekte ve Müslümanlar'ın bunlardan ibret alarak çalışmaya dört elle sarılmalarını, böylece kâinattaki çalışma ve hareket temposuna ayak uydurmalarını istemektedir.
4. Müslümanların Birleşmesi
Bediüzzaman, Müslümanlar'ın birliği üzerinde de önemle durmuş, tefrikayı, onların gerilik ve mahkûmiyetlerinin en önemli sebeplerinden biri olarak görmüştür. O, İslâmiyet yolundan ayırıp ilhad yoluna yönelten unsuriyet (ırkçılık) fikrinden16 uzak olduğunu her fırsatta dile getirmiştir ve Kur'ân Medeniyeti'nin, insanlar arasında bağ olarak din, vatan ve meslek gibi unsurları kabul etmesine karşılık, modern medeniyetin, başkasını yutmakla beslenen ve insan enaniyetini besleyen ırkçılığı esas aldığını beyan etmiştir.
Eski Said lisanıyla tekrar tekrar dile getirdiği gibi, unsuriyete dayalı milliyetçilik fikri İslâm Âlemi'nde dış güçlerin tesiriyle kendini göstermiş, neticede temellerini ve esaslarını sarsacak seviyelere ulaşmıştır. Bu düşman düşünce, bulaşıcı Avrupa hastalığıdır17 ve dessas Avrupa zalimleri bu hastalığın mikroplarını Müslümanlar içinde menfî bir sûrette uyandırmaktadırlar; tâ ki, onları parçalayıp yutsunlar.18 Bu düşünce insaniyet açısından da kabûlü gayr-i kabildir, çünkü menfi milliyet fikri başkasını yutmakla beslenir, diğerlerine adavetle devam eder,19 neticede Müslüman toplumlar arasında karşılıklı husûmeti ve nizâyı doğurur.
Menfî milliyet fikri, imana da terstir. Çünkü Müslümanlar'ın "Yaratıcısı bir, Râzıkı bir, peygamberi bir, dini bir, kıblesi bir, kitabı bir, vatanı bir"dir.20 Bütün bu birlik noktaları, aralarında yakınlaşmayı, tanışmayı ve yardımlaşmayı gerektirmektedir.
Bunların yanısıra, menfî milliyet düşüncesini ortadan kaldırıp, fikir birliğini sağlam esaslara dayandırmayı ve müşterek kardeşlik anlayışını ihyâ etmeyi gerektiren medenî, siyasî, iktisadî ve sosyal esaslara dayalı zaruretler vardır. En önemlisi, İslâm Ümmeti'nin etrafı, İslâm düşmanlarıyla çepeçevre sarılıdır. Bu durum, İslâm şemsiyesi altında bir arada bulunan Müslümanlar'ın, Batı'nın desiseleriyle içlerine atılan mezheb, dil, ırk, renk, milliyet farklılığı iddialarına karşı uyanık olmalarını gerektirir. Bediüzzaman, böyle bir durum karşısında Müslümanlar'a şu uyarıyı yapmaktadır; "Ey ehl-i îmân! İhtiraslarınızdan ve husûmetkârâne tarafgirliklerinizden kuvvetiniz hiçe iner; az bir kuvvetle ezilebilirsiniz."21 Aynı zamanda Müslümanlar'ın içinde bulundukları şartlar da iç açıcı değildir. "Şimdi, en ziyade birbirine muhtaç ve birbirinden mazlum ve birbirinden fakir ve ecnebî tahakkümü altında ezilen anâsır ve kabâil-i İslâmiye içinde, fikr-i milliyetle birbirine yabani bakmak ve birbirini düşman telâkki etmek, öyle bir felâkettir ki, târif edilmez."22 Bu hastalığın izalesi ancak birlikle olur ve böylece Batı'nın hileleri sonuçsuz kalır; kalır ve İslâm Âlemi üzerindeki iktisadî baskısı ve sömürgesi ortadan kalkar, neticede geri kalmışlığın önüne geçilerek kalkınma sağlanır.
Bediüzzaman, milletini sevme ve onu dini, ülkeyi ve milleti korumada bir kale gibi yapma mânâsında müsbet milliyetçiliği benimserken, ırkçılık düşüncesini her zaman tehlikeli bulur. Ona göre, meselâ "Emeviler, bir parça fikr-i milliyeti siyasetlerine karıştırdıkları için, hem âlem-i İslâm'ı küstürdüler, hem kendileri de çok felâketler çektiler."23 Aynı zararı, bizzat unsuriyet fikrinin kaynağı Avrupa Medeniyeti de çekmiştir. "Avrupa milletleri, şu asırda unsuriyet fikrini çok ileri sürdükleri için, Fransız ve Alman'ın çok şeâmetli, ebedî adâvetlerinden başka; Harb-i Umûmî'deki hâdisat-ı müdhişe dahi, menfî milliyetin nev-i beşere ne kadar zararlı olduğunu gösterdi."24 Unsuriyetin açtığı büyük yaralardan Osmanlı Devleti de nasîbini almıştır. "Bizde ibtida-i hürriyette, Bâbil kal'asının harabiyeti zamanında ‘tebelbül-ü akvâm' tabir edilen ‘teşaub-u akvâm' (Osmanlı Devleti'nde ırkçılığın yayılması) ve o teşaub sebebiyle dağılmaları gibi menfi milliyet fikriyle Rum ve Ermeni olarak pek çok kulüpler namında sebeb-i tefrika-i kulûb, muhalif mülteciler cem'iyetleri teşekkül etti."25
İslâm Âlemi'nde iki büyük taife hâlinde bulunan Sünnîler ve Şiîler konusunda da Müslümanlar'ı uyaran Bediüzzaman, bunlar arasındaki mezheb ayrılıklarından, devamlı bekleyiş içindeki ilhad kamplarının istifade edeceğini söylemiştir. O, bu iki kesime şöyle seslenir: "Ey ehl-i hak olan Ehl-i Sünnet ve Cemâat! Ve ey Âl-i Beyt'in muhabbetini meslek ittihaz eden Alevîler! Çabuk bu mânâsız ve hakikatsız, haksız, zararlı olan nizâyı aranızdan kaldırınız. Yoksa şimdiki kuvvetli bir sûrette hükmeyleyen zındıka cereyanı, birbirinizi diğeri aleyhinde âlet edip ezmesinde istimal edecek."26
Bediüzzaman, Müslümanlar'ın birleşmesi adına bazı önemli prensipler de sıralamıştır ki, bunların başlıcaları şunlardır:
1. Müsbet hareket etmek; mesleğinin muhabbetiyle yaşayıp, başkalarına düşmanlık etmemek.
2. Kendi yolunu haklı görürken, "Tek doğru ve haklı benim yolumdur." demek yerine, "Benim yolum haktır veya daha güzeldir." düsturunu benimsemek.
3. Daire-i İslâmiyet içinde, hangi meşrebde olursa olsun, medâr-ı muhabbet ve uhuvvet ve ittifak olacak çok birlik rabıtaları bulunduğunu düşünerek ittifak etmek.
4. Haklı her meslek sahibinin, başkalarının mesleğine ilişmemesi.
5. Ehl-i hakla ittifak, tevfîk-i İlâhî'nin bir sebebi ve diyânetteki izzetin bir medârı olduğunu düşünmek.
6. Müslümanlar arasında bir şahs-ı mânevî oluşturmak.
7. Hakkı, bâtılın savletinden kurtarmak.
8. Nefsini ve enâniyetini, yanlış düşündüğü izzetini, ehemmiyetsiz rekabetkârane hissiyatını terketmek ve tam ihlâsı elde etmek. 27
5. Aslî Değerler, Çağdaş İddialar
Bediüzzaman, "İslâmiyet'in esasları o kadar derindir ki; felsefenin en derin esasları onlara yetişmez, hattâ sathî kalır."28 hükmünü tespit ettikten sonra, İslâm Milleti'nin îmânî, fikrî ve medenî temellerini muhafaza zarureti üzerinde durmuştur. Bizzat kendisi aslî değerlerin savunması mücadelesine girişerek, bu değerlerin gereklerini yerine getirme ve sınırlarını belirleme işinde yol göstermiştir. İçinde bulunduğu şartların değişmesiyle, konuları ele alışında da kısmî değişiklikler görülmekle birlikte, hiçbir zaman İslâm'ı Batı ıstılâhlarıyla müdafaa yoluna başvurmamıştır. Çünkü böyle bir müdafaa şekli, insanı, Batı'nın kültür, program ve nazariyelerinden bazılarına teslim olmaya zorlayacaktır. Felsefe-i beşeriyenin ve hikmet-i Avrupaiye'nin düsturlarını kısmen kabul edip, onların silâhlarıyla onlarla mübâreze etmek isteyenlerin, bir derece onları kabullenmek zorunda kalacaklarını, hattâ bir kısım düsturlarını, fünûn-u müsbete sûretinde mutlak gerçeklermiş gibi teslim edip, o sûretle İslâmiyet'in hakîkî kıymetini gösterememe gibi durumların yaşandığını29 dile getirmiştir.
Bu düşünceden hareketle, Allah'a iman ve O'nun Esmâ-i Hüsnâ'sı üzerine oturan akâid-i İslâmiye'nin temellerini ortaya koymuş, usûl-i îmâniyeyi Kur'ânî metodlarla, muâsır insanların anlayacağı örneklerle, gerçekçi bir yaklaşımla açıklamıştır. Bu gayretlerin neticesi olarak, yüzbinlerce insanın îmânlarının muhafazasında, materyalist felsefenin ve dinsizliğin saldırılarından kurtarılmasında Allah'ın tevfikine mazhar olmuştur. Çalışmaları, İslâm toplumunun maddî ve teknik alanlarda ilerleme, çağdaş medeniyet seviyesine ulaşma peşinde koştuğu bir dönemde, medenî ve içtimaî kopmalara sebebiyet vermemiş veya sûfîlerin uzleti gibi bir kenara çekilmeyi gerektirmemiş, başkalarının emellerine de hizmet etmemiştir.
İçtimâî alanda Bediüzzaman, faaliyetlerini daha ziyade İslâm'ın sosyal yapısını ve İslâm'a dayalı insâniyet fikrini açıklamak üzerinde yoğunlaştırmıştır. Etnik ayrılık ve unsuriyet (ırkçılık) fikrinin bünyeye yabancılığını, bu düşüncenin hak ve adalete meyyal olan insaniyet fıtratından kaynaklanmadığını ve birlik içinde çok çeşitlilik, sabit değerler dairesinde maslahatların farklılığı ve değişkenliği üzerine kurulu bir bünyeye sahip olan ictimâî vücûd-u insanî gerçekleriyle hiç bir bağlantısının olmadığını ortaya koymuştur. Diğer yandan, dinsiz milliyetçilik, şovenizm ve/veya ırkçılığı, "Dini milliyetle takviye etmek, zaafa düşmüş din şecere-i nûraniyesini, milliyet toprağında dikmek, kuvvetleştirmek istiyoruz." bahanesiyle şirin göstermeye çalışanlara karşı şu cevabı vermiştir: "Hakikat-ı kâinat içinde kökü yerleşmiş ve hakâik-i kâinata kökler salmış olan şecere-i tûba-i İslâmiyet; mevhum, muvakkat, cüz'î, husûsî, menfî belki esassız, garazkâr, zulümkâr, zulmânî unsuriyet toprağına dikilmez! Onu oraya dikmeye çalışmak, ahmakâne ve tahripkârâne, bid'akârâne bir teşebbüstür."30 Aynı zamanda bu, sonuçsuz bir ameliyedir ve o kadar da zararlıdır. "Unsuriyet fikri, firenk illeti gibi zararlı bir illettir."31
Köklü İslâm kardeşliğiyle unsuriyet ve şahsî menfaatler üzerine kurulu kardeşlik arasında bir kıyaslama yapan Bediüzzaman, birincisinin sadıkâne, hakîkî ve bütün Ümmet-i İslâmiye'yi içine alacak kadar geniş, ikincisinin ise mecazî, gayr-i hakikî ve muvakkat olduğunu,32 böyle bir kardeşliğin belirli bir topluluk ve kavimle sınırlı kalacağını söylemektedir.
Tarihî görüş açısından Bediüzzaman'a göre aslî değerlerin mânâsı, tarihin derinliklerinden asr-ı hâzıra kadar uzanan, bu günün insanlarını atalarının hususiyetlerine taşıyan "cadde-i kübrâ" üzerinde yürümektir. Bu yüzden Bediüzzaman, İslâm'ın en güzel şekilde şahsiyet kazandırdığı, en üstün meziyetlere sahip kıldığı, en hayırlı özelliklerle şekillendirdiği, en hârika medeniyetleri kurmada destek olduğu ve bu yolla insanlığa en güzel meyveleri kazandırmasına sebebiyet verdiği İslâm Milleti'nin tarihle arasındaki bağları koparmanın tehlikesinden bahsetmektedir. Âlem-i İslâm ancak mezkur cadde-i kübrâda gidebilecekken, muâsırlaşma, modernleşme, dışa açılma adı altında Müslümanlar'ın tarihle bağlarının koparılmasıyla onlar, "başka hususi ve dar caddelere" sevk edilerek, "idlâl edilmiş" olacaklardır.33 Çünkü, ilk bakışta câzip görünen bu ıstılâhlar, aslında Müslümanlar'ı Batı'nın lokması hâline getirme maksadına hizmet etmekte, bu maksatla kullanılmaktadır. Eğer bir Müslüman, "medâr-ı şeref tanıdığı bütün ecdadını ve medâr-ı iftihar bildiği bütün geçmişlerini ve rûhen nokta-i istinad telâkki ettiği selef-i sâlihinin cadde-i nûranilerini terk edip, heveskârâne, hevâperestane, riyakârâne, şöhretperverâne, bid'akârâne işlerde ve harekatta bulunsa, hadsiz bir cemaatin nazarında esfel-i sâfiline düşer. Ehemmiyetsiz ve müstehzi ve hezeyancı bazı serserilerin nazarında muvakkat ve menhus bir mevki kazanır."34
Bediüzzaman Said Nursî, Türkiye'de şeâir-i İslâmiye'nin korunmasına çok büyük hizmet etmiştir. Batı'da Protestanlığı esas alıp, güya kalkınma ve terakki adına İslâm'da reform önerenlerin ve Kur'ân'ın ve ibadet dilini değiştirme heves ve teşebbüslerinin büyük bir cesaretle karşısında durmuş, bu konuda en ikna edici ve ilmî cevapları vermiştir.35
O, tek ve bütün bir bünye olan Müslümanlar'ın aslî değerlerinin muhafazası zaruretini dile getirirken, bunun olmaması hâlinde Müslümanlar'ın tefrikaya düşeceğine ve taklit anlayışıyla böyle bir yola girmenin tehlikeli oluşuna işaret etmekte ve sormaktadır: "Acaba bid'aları îcad etmekle o kafile-i uzmâdan inhiraf eden, nereden nur bulabilir, hangi yoldan gidebilir?"36 Ayrıca, Batı'nın aklî ve ruhî yapısına, toplum hayatına umumen uyan esasların Şark insanına aynen uymasının mümkün bulunmadığını şu şekilde ifade etmektedir: "Asya akvâmını intibâha getirecek, terakki ettirecek, idare ettirecek; din ve kalbdir. Felsefe ve hikmet ise, din ve kalbe yardım etmeli, onların yerine geçmemeli."37
Asrîleşmenin getirdiği birtakım yeni şartlara uyum için içtihad teklif edilmesi karşısında da Bediüzzaman, gerçek İslâmî tavrı ortaya koymuştur. O'na göre, içtihad kapısı her zaman açıktır, fakat oraya girmenin şartları vardır.38 Önemli olan, zamanın ihtiyarlamasına mukabil sürekli gençleşen Kur'ân'ın, her asırda, her şartta her tabaka-i beşere ve ihtiyaçlarına bakan yanını keşfedebilmektir. Yine, içtihada istidadı olan kişi, kendi adına içtihadda bulunabilir, fakat teşrîde bulunamaz. Yani, kendi içtihadını umumî bir kanun hâline getiremez; çünkü kanun yapma, içtihadı herkese şamil kanun hâline getirme, ulemanın çoğunun kabulüyle mümkündür.
6. Müslüman Ferdin Ahlâkî Yapısının Yenilenmesi
Said Nursî, tek tek Müslüman ferdlerin çok iyi yetişmesi, aklen ve rûhen terakkisi ve güzel ahlâkla bezenmesi üzerinde ısrarla durmuştur. Nefsin tezkiyesi, temizlenmesi ve ruhun kuvvetlendirilmesi gerçekleşmedikçe, hayvaniyetten çıkıp, ruhun derece-i hayatına girmedikçe, yapılan amellerde ve güdülen gayelerde istenilen hedefe varmak mümkün değildir.
Bediüzzaman, bütün toplum katmanlarıyla ilgilenmiştir. Modern hayatın baskısı altında ezilen, bilhassa Cumhuriyet Türkiyesi'nin özellikle ilk yoksulluk yıllarında büyük sıkıntılar çeken hastalar, kimsesizler, yaşlılar, musibetzedeler, yoksullar ve mahkûmlar onun şefkat, merhamet ve sevgi dolu atmosferinden bol bol istifade etmiş, o, eserlerinde bu kesimlere rahmet kanatlarını en geniş biçimde germiştir. Bunun gibi, kadınlar, bu arada anne-babalar, onun ilgisini fazlasıyla çekmiştir. Aile hayatının üzerinde hassasiyetle durmuş, şefkat, hürmet ve vefayı hep ön plâna çıkarmıştır. Belâ ve elemlere karşı sabır, kurulu aile hayatının ahlâkî yapısının "samimî ve ciddî ve vefadârâne hürmet" prensibiyle muhafazası, toplumun bağlarının kuvvetlendirilmesi, iman ile toplum birliğinin sağlanması ve hayat-ı içtimaiyeye zararı âyân-beyan ortada olan tefrikanın ortadan kaldırılması, ahlâkî çöküşe meydan vermeme, yüksek değerlerin terk edilerek, "Ben tok olduktan sonra başkası açlıktan ölmüş bana ne; sen çalış ben yiyeyim." şeklinde tezahür eden bencillik gibi topluma zarar veren anlayışlarla mücadele, hırsa karşı çıkma, insanın yapısındaki menfî duygu ve temayülleri güzel hasletlere kanalize etme, hakka ve haklıya taraftar olma... evet, bütün bunlar ve daha pek çok ahlâkî, manevî, içtimaî düstur, onun eserlerinde lâyık oldukları yeri almıştır.
Bediüzzaman, İslâm Medeniyeti'nin ve medenî İslâm Toplumu'nun üç temel esasını, hayatta kavga yerine teâvün (yardımlaşma); gayede menfaate bedel fazilet ve rızâ-yı İlâhî'yi esas tutma, toplulukların birliğinde unsûriyet, menfî milliyet yerine dînî ve vatanî bağları ön plâna çıkarma olarak ifade etmiştir.
İlmî çalışmalarda da, daha önce ifade edildiği gibi, imanı ve ahlâkı ön plana almıştır. Ona göre, "Her bir kemalin, her bir ilmin, her bir terakkiyatın, her bir fennin bir hakikat-ı âliyesi var ki; o hakikat, bir İsm-i İlâhî'ye dayanıyor. Pek çok perdeleri ve mütenevvi tecelliyatı ve muhtelif daireleri bulunan o isme dayanmakla o fen, o kemâlât, o san'at kemâlini bulur, hakikat olur. Yoksa yarım yamalak bir sûrette nâkıs bir gölgedir."39 Karanlık bir gölge olan ilim ise, insanları imandan ve ahlâktan ayırarak, şerre ve yıkıcılığa yöneltir.
Bediüzzaman'a göre, ahlâkın kökleri imanda yatar. İmansız ahlâk düşünülemez. Bütün güzel hasletlerin olduğu gibi, şecaatın da kaynağı iman ve ubûdiyettir. Bütün kötülüklerin olduğu gibi korkaklığın kaynağı ise, dalâlet ve sefahettir."40 Bediüzzaman'ın ahlâk görüşü tamamıyla gerçekçidir, çünkü hayatı yönlendiren esasları izale etmez, bilâkis onları "hayır işlerine" yöneltir. Böylelikle, güzel ahlâka kaynak, hikmet ve hakikate muvafık olarak saadet-i dâreyne medâr olur.41
Burada ele almaya çalıştıklarımızın dışında, Bediüzzaman Düşüncesi'nin orijinal daha pek çok yanları vardır. Fakat bunların her biri, ayrı ayrı ele almayı gerektirir. Meselâ, ondaki güzellik düşüncesi; Allah'ın Esma-i Hüsnâ'sına (güzel isimlerine) bakış, Tevhid üzerinde temellenme; tasavvuf, tarikat ve nefsi tezkiye, ruhî tekâmül; insanın a'lâ-yı ılliyyîn ile esfel-i sâfilîn arasındaki gel-gitleri, terakkisi ve tedennisi; Hadis ve fıkhı ilgilendiren konularda ortaya koyduğu muazzam ölçüler; bilhassa Kur'ân'ın mucizeliğini izah tarzı; Peygamber (s.a.s.) Efendimiz, âhiret, melekler gibi konulardaki engin ve en muknî açıklamaları... Kısaca, İslâmî iman, düşünce, kalb, ruh, hayat, faaliyet, ferdî ve içtimaî yapıyı yeniden inşa konularında yazdıklarının her biri, en az bir kitap seviyesinde çalışma isteyen mevzulardır.
Sonuç olarak Bediüzzaman, Peygamber varisi bir âlim, bir mürşid, bir mütefekkir, bir ruh ve beyin yapıcı, bir içtimaiyat uzmanıdır.
Dipnotlar
1. Mektûbat s. 449.
2. A.g.e. s. 449.
3. Lem'alar s. 170.
4. A.g.e. s. 171.
5. Sözler s. 677.
6. A.g.e. s. 292.
7. A.g.e. s. 325.
8. A.g.e. s. 244.
9. A.g.e. s. 244.
10. A.g.e. s. 237-244.
11. Lem'alar s. 69.
12. Sözler s. 248.
13. A.g.e. s. 605.
14. Lem'alar s. 124.
15. Sözler s. 676.
16. Mektûbat s. 396.
17. A.g.e. s. 59.
18. A.g.e. s. 59, 298.
19. A.g.e. s. 298.
20. A.g.e. s. 243.
21. Mektûbat s. 249.
22. A.g.e. s. 299.
23. A.g.e. s. 299.
24. A.g.e. s. 299.
25. A.g.e. s. 299.
26. Lem'alar s. 26.
27. A.g.e. s. 151.
28. Mektûbat s. 413.
29. A.g.e. s. 413.
30. A.g.e. s. 411.
31. A.g.e. s. 396.
32. A.g.e. s. 396.
33. A.g.e. s. 406.
34. A.g.e. s. 388.
35. A.g.e. s. 371.
36. A.g.e. s. 370.
37. A.g.e. s. 300.
38. Bkz. İçtihad Risâlesi (27. Mektup)
39. Sözler s. 244.
40. A.g.e. s. 16.
41. Mektûbat s. 30.
Risale-i Nur'un Tefsirdeki Yeri
Yrd. Doç. Niyazi Beki
Bilindiği üzere bir eserin, genel olarak ilmî ve özel olarak da İslâmî literatürdeki yerini tespit etmek iki şekilde olur. Birincisi, eserin muhtevasına bakmak. İkincisi, müellifin kendi ifadesine başvurmak. Buna göre, Risale-i Nur külliyatının İslâm literatüründeki gerçek yerini de bu iki yoldan ortaya koymak gerekir:
Risale-i Nur’un Muhtevası
Risale-i Nur, muhteva itibariyle bir Kur’ân tefsiri olarak mütalâa edilebilir. Çünkü İşârâtü’l-İ’câz adlı eserde Fatiha Sûresi ile Bakara Sûresi’nin 33. âyetine kadar geçen âyetlerin tefsiri olduğu gibi yapılmıştır. Adı geçen eser, sûreler arasındaki münasebetler dışında, klasik tefsirlerin bütün metotlarının kullanıldığı, “Dirayet Tefsirler”i içerisinde yer alan bir nevi “İlmî ve Edebî Tefsir”dir. Risale-i Nur’un Sözler, Mektûbat, Lem’alar ve Şualar gibi temel kaynakları da bir çeşit “konulu tefsir” olarak değerlendirilebilir. Çünkü bu eserlerde, herhangi bir konunun belli bir âyetin başlığı altında işlenmesi, genellikle konu bütünlüğüne riayet edilmesi, lâfzen olmasa da mânen konunun birçok âyetin açıklaması olarak ortaya konması, “konulu tefsir”in yeni bir yaklaşımı olarak değerlendirilebilir. Aslında yeni bir tefsir biçimi olarak ortaya çıkan “konulu tefsir”in, “konu ile ilgili âyetlerin nüzul sırasına göre dizilip, değerlendirilmesi”1 şeklindeki şartlandırılma keyfiyeti, belli bir görüşü yansıtmakta olup, bu işin başka şekillerde olamayacağını göstermez. Daha önceki âlimlerin “nâsih-mensûh, aksâmü’l-Kur’ân, emsâlü’l-Kur’ân” gibi belli bir konuyu ele alan eserlerinin, bir çeşit “konulu tefsir” olduğu ortadadır. Muasır âlimlerden bazılarının, “konulu tefsir”i, yukarıdaki tanım çerçevesinde görmeleriyle beraber; belli bir sûrenin ihtiva ettiği hususların işlenmesini de “konulu tefsir” kısmında mütalâa etmeleri2 bu tefsir türünün farklı şekillerde işlenebileceğini gösteriyor. Aslında bir bütünlük içerisinde işlenen, “Kur’ân’da Kıyamet Sahneleri”, “Kur’ân’da Ulûhiyet”, “Kur’ân’da Tevhid”, “Kur’ân’ın İ’câzı”, “Kur’ân’da İlim” gibi konuların “Konulu Tefsir” yönünde değerlendirilmesinin de ilmî bir sakınca taşımaması gerekir.3 Bunun gibi, Risale-i Nur’da belli âyetlerin başlığı altında bağımsız olarak işlenen ve aynı zamanda konu ile ilgili metinleri verilmemiş birçok âyetin izahı çerçevesinde değerlendirilen ve Kur’ân’ın temel hedefi olarak bilinen, insanların dünya ve ahiret saadetini temin eden “hidayet mesajı”nı mefhum olarak ders vermeyi amaçlayan “Haşir”, “Tevhid”, “Nübüvvet”, “Kur’ân’ın i’câzı” gibi konuların işleniş tarzını bir “konulu tefsir” tarzında değerlendirmek mümkündür.
Meselâ, Dokuzuncu Söz “Namaz vakitlerinin hikmeti” konusu çerçevesinde değerlendirilmiştir. “Haydi siz, akşama ulaştığınızda (akşam ve yatsı vaktinde), sabaha kavuştuğunuzda, gündüzün sonunda ve öğle vaktine eriştiğinizde Allah’ı tesbih edin (namaz kılın), ki göklerde ve yerde hamd O’na mahsustur.” (Rum, 30/17-18) mealindeki âyet başlık olarak kullanılmıştır. Bu sözün fihristinde, adı geçen âyetle beraber “Beş vakit namaz hakkındaki âyâtın/âyetlerin gayet mühim bir sırrını ‘Beş Nükte’ ile tefsir..” şeklindeki ifadeyle konu ile ilgili diğer âyetlerin de açıklamasının yapıldığı belirtilmiştir. (Sözler, s.830) Adı geçen “Dokuzuncu Söz” ile beraber 4. Söz, 11. Söz ve 21. Söz’ün (birinci makamı) ortak konusu namazdır. Bunu “Kur’ân’da namaz” adıyla değerlendirmek mümkündür. Meselâ, 19. Söz ile 19. Mektup “Hz. Muhammed’in (s.a.s) nübüvveti” konusuna tahsis edilmiştir. 19. Mektupta ağırlıklı olarak hadîslerin işlenmesi, konulu tefsir anlayışına ters değildir. Bununla beraber, 19. Söz’ün konusu, fihristte, “Yasin sûresinin “Hikmet dolu Kur’ân’a yemin olsun ki, sen gönderilmiş peygamberlerdensin” (Yasin, 36/1-3) âyetinin mealindeki yüzer âyâtın/ayetlerin en mühim hakikati olan Risalet-i Ahmediye’yi (a.s.m) on dört reşha namıyla, on dört kat’î ve muhkem burhanlarla tefsir ve isbat ediyor.” şeklinde ifade edilmiştir. (Sözler, s.835-836)
Yine Onuncu Söz “Haşir Risalesi” adını taşımaktadır ki, tamamıyla haşir konusunu işlemiştir. Ayrıca 15. Söz’ün zeyli ile 29. Söz’de de haşir konusu işlenmiştir. Bu üç risaleyi de “Kur’ân’da haşir” başlığında toplamak mümkündür. Nitekim 29. Söz’ün fihristinde şöyle denilmiştir: “De ki: Ruh, Rabbimin emrindendir.” (İsrâ, 17/85) “Kıyametin kopması ise göz açıp kapama gibi veya daha az bir zamandan ibarettir.” (Nahl, 16/77) “(Ey insanlar!) Sizin yaratılmanız ve diriltilmeniz, ancak tek bir kişinin yaratılması ve diriltilmesi gibidir.” (Lokman, 31/28) âyetlerinin mealindeki yüzer âyâtın haşir ve bekâ-i ruh ve melâikeye dair üç mühim hakikatini tefsir eder. (Sözler, s.840) Bununla beraber, Risale-i Nur’un ifade tarzındaki orijinalliği gibi, konuları işlemede takip ettiği metot da yeni bir yaklaşım olarak değerlendirilebilir. Nitekim bazı âlimler, Risale-i Nur’u, Kelâm ilminin konularını işlediği için onu, bir “Yeni ilm-i Kelâm metodu” olarak değerlendirmişlerdir.4 Buna göre Risale-i Nur, ister “İlm-i Kelâm”, ister bir “Tefsir” olarak değerlendirilsin, onun kendine has bir metodunun olduğunu kabul etmek gerekir.
Özetle denilebilir ki, Risale-i Nur, iman esasların söz konusu yapmış âyetleri açıklayan, Kur’ân’ın mânevî konulu bir tefsiridir. Diğer bir ifadeyle Risale-i Nur, (İşârâtü’l-İ’caz hâriç) çoğunlukla Kur’ân’ın lâfzını tefsir etmeden, hidayet mesajını mefhum olarak asrın idrakine sunan, nev’i şahsına münhasır Kur’ân’ın mânevî ve şuhûdî bir tefsiridir. (Nur’un İlk Kapısı, s.2; Mesnevi-i Nuriye, s.68,235; Lem’alar, s.104) Evet, Risale-i Nur, Kur’ân’ın lâfzını değil, doğrudan doğruya mesajını aktarmakla mânevî; Kur’ân’ın hakikatlerini gözle görünür misallerle ortaya koymakla da şuhûdî bir tefsirdir. Müellifin aşağıdaki görüşleri de bunu doğrulamaktadır. Diğer taraftan Risale-i Nur’un dinî hizmetinin yanında “Edebî vechesi”ni de oldukça detaylı bir şekilde inceleyen Semir Receb Muhammed de Risale-i Nur’u şuhûdî bir tefsir olarak değerlendirmiştir.5
Risale-i Nur Hakkında Müellifin Görüşleri
Risale-i Nur’un, bir tefsir olduğu hususu, eserin müellifi Bediüzzaman tarafından ısrarla vurgulanmıştır. Akranları tarafından “Bediüzzaman” unvanına layık görülmüş bir allâmenin tefsir, kelâm, felsefe, fıkıh, hadis ilimlerini birbirinden ayıramayacak durumda olduğunu îma edecek sözler söylemek, ne yazdığını bilmemekle itham etmek, objektif ilim anlayışı ile bağdaştırılamaz. Evet, Risale-i Nur hem tefsir, hem de kelâm konularını işleyen bir eserdir. Bu iki hususun bir arada olması son derece normaldir. Bunun anlamı şudur: Risale-i Nur, çoğunlukla, iman esaslarını konu alan âyetleri açıklayan, diğer bir deyişle Kur’ân’ın âyetlerini, ilm-i kelâm metodu ile işleyen bir tefsirdir. Demek ki, bir eserin, Kelâm ilminin konuları olan iman esaslarını işlemesi, onun bir tefsir kitabı olmasına engel değildir. Şimdi Risale-i Nur’un, hem ilm-i Kelâm konularını işleyen bir eser, hem de bir tefsir olduğunu, bir kaç madde hâlinde, bizzat eserin müellifi Bediüzzaman’dan dinleyelim:
Risale-i Nur Mânevî Bir Tefsirdir
Arzu edilen tefsir, insanların dünya ve ahiret hayatlarında saadet yollarını gösteren tefsirdir. Müfessirler Kur’ân’ın çeşitli yönlerini ele alarak tefsir yapmışlar, bunun neticesi olarak tefsirde çeşitli yönler meydana gelmiştir.6 Tefsir çalışmaları ağırlıklı olarak kullanılan tefsir malzemesinin çeşidine göre zaman içerisinde âlimler tarafından rivayet, dirayet, ilmî, edebî, içtimaî ve konulu tefsir gibi adlarla anılmaya başlamıştır. Ayrıca Kur’ân’ın lâfzını filolojik tetkikler çerçevesinde açıklayan tefsirlere lâfzî tefsir, bu tetkiklere girmeksizin Kur’ân’ın hidayet mesajını doğrudan doğruya aktaran tefsirlere de mânevî tefsir adını vermek mümkündür. Nitekim İbn Kayyim’e göre de tefsirler genel olarak üçe ayrılır: a. Kur’ân’ın lâfızlarının açıklamasını esas alan tefsir anlayışı (Lâfzî tefsir). b. Kur’ân’ın vermek istediği mesajı esas alan tefsir anlayışı (Mânevî tefsir). c. İşârî tefsir.7
Zerkeşi’ye göre, en önemli tefsir malzemesinin dört kaynağı vardır:
a. Hz. Peygamber’in (a.s.m) sünneti. b. Sahabenin kavli. c. Arapça’daki lügat mânâsı. d. Âyetlerin ifadelerinden anlaşılan ve şeriatın ruhundan fışkıran mânâlar.
Bu son kaynak, Hz. Peygamber’in (a.s.m) İbn Abbas hakkında “Allah’ım! Onu dinde anlayışlı kıl ve ona tevili öğret” şeklinde yaptığı duada yer alan ve Hz. Ali’nin “Allah’ın kişiye verdiği Kur’ân’ı anlama kabiliyeti..” olarak tanımladığı ilâhî mesajın anlaşılması ve açıklamasından ibarettir.8
İmam Gazzalî’ye göre tefsir lâfzî ve mânevî olarak ikiye ayrılır. Bunlardan -lâfzî/zâhirî tefsir, Kur’ân’ın lafızlarını açıklar. Mânevî tefsir ise âyetlerin ihtiva ettiği mânâların hakikatlerini açıklar. Kur’ân’ın lâfızlarını açıklayan lâfzî tefsirler, Kur’ân’ın hakikî mânâlarının anlaşılmasında yetersiz kalır.9 Gazzalî’ye göre, “Resulüm! Attığın vakit sen atmadın, fakat Allah onu attı” (Enfâl, 8/17) mealindeki âyetinin zâhirî tefsir açısından hakikî mânâsını anlamak mümkün değildir. Çünkü âyetin zâhir mânâsı bir yandan “Sen attın” derken, diğer yandan “sen atmadın” demektedir. Bu ise lâfzî tefsir açısından bir çelişkidir. Bu zâhirî çelişki ancak âyetin hakikî mânâsını anlamakla izah edilebilir.10
Hz. Peygamber(a.s.m)’in sünnetinde de hem lafzî, hem de mânevî tefsir örneklerini bulmak mümkündür. İmam Şafiî bu konuyu açıklarken şu görüşlere yer vermiştir: Hz. Peygamber’in Kur’ân’ı açıklaması iki şekildedir: Birincisi: Kur’ân’ın naslarına yer vererek yapılan açıklama. İkincisi: Kur’ân’da mücmel olarak ifade edilen hususlarda Kur’ân lafızlarına yer vermeksizin Allah’ın muradının ne olduğunu doğrudan aktarmak.11 Şafiî’ye göre Hz. Peygamber’in namaz, zekât ve haccın teferruatı gibi açıkça Kur’ân’da bulunmayan konularla ilgili ortaya koyduğu bütün hükümler, O’nun Kur’ân’dan istihraç ettiği hükümlerdir.12 Misâl verecek olursak: Hz. Peygamber’in (a.s) “Kim de Beni anmaktan yüz çevirirse, şüphesiz onun sıkıntılı bir hayatı olacak ve biz onu kıyamet günü kör olarak haşredeceğiz.” (Tâhâ, 20/124) âyetinde geçen “sıkıntılı bir hayat anlamındaki مَعيِشَةً ضَنْكًا ifadesini, kabir azabı olarak tefsir etmesi13 lâfzî tefsir örneğini teşkil ettiği gibi, hac, zekât ve namazın teferruatı ile ilgili pek çok konudaki açıklamaları da mânevî tefsir örneğini teşkil etmektedir.14
Bediüzzaman da tefsirleri genel olarak lâfzî ve mânevî diye ikiye ayırmıştır. O bu konuda şunları söylemektedir: “Risale-i Nur Kur’ân’ın çok kuvvetli, hakikî bir tefsiridir” tekrar ile dediğimden, bazı dikkatsizler tam mânâsını bilemediğinden bir hakikati beyan etmeye bir ihtar aldım. O hakikat şudur: “Tefsir iki kısımdır; birisi: Malum tefsirlerdir ki, Kur’ân’ın ibaresini ve kelime ve cümlelerinin mânâlarını beyan ve izah ve ispat ederler. İkinci kısım tefsir ise: Kur’ân’ın imanî olan hakikatlerini kuvvetli hüccetlerle beyan ve ispat ve izah etmektir. Bu kısmın pek çok ehemmiyeti var. Zâhir malum tefsirler, bu kısmı bazen mücmel bir tarzda derc ediyorlar. Fakat Risale-i Nur, doğrudan doğruya bu ikinci kısmı esas tutmuş, emsalsiz bir tarzda muannid feylesofları susturan bir mânevî tefsirdir.” (Şualar, s.343-35)
Afyon Mahkemesi’ne hitaben söylenmiş aşağıda verilen sözleri de onun bu konudaki kanaatini açıkça ortaya koyuyor: Kur’ân-ı Azimüşşan’ın hakiki ve kuvvetli bir tefsiri olan Risale-i Nur; bu asırda, bu vatanda ve bu millete, yirmi seneden beri tesirini göstermiş Allah’ın büyük bir nimeti ve Kur’ân’ın sönmez bir mucizesidir. (Şualar, s.317)
Bediüzzaman’ın bu ifadesinden açıkça anlaşılıyor ki, ona göre Risale-i Nur, İlm-i Kelâmın da konuları olan iman esaslarını inceleyen, Kur’ân’ın emsalsiz hakikî ve mânevî bir tefsiridir. İfadede yer alan bazı vurguları şöyle anlamak mümkündür: Risale-i Nur “emsalsizdir.” Çünkü ifade tarzı, ispat şekli, konulara yaklaşımı orijinaldir. “Kur’ân’ın hakikî tefsiridir.” Çünkü Kur’ân’ın asıl mesajı olan başta tevhid, nübüvvet ve haşir konularını esas almıştır. “Mânevî bir tefsirdir.” Çünkü İşârâtü’l-İ’câz tefsiri dışında kalan Risale-i Nur eserlerinin takip ettiği metotta, genellikle âyetlerin metinleri veya mealleri verilmeden, Kur’ân’dan alınan mesajlar doğrudan aktarılmıştır.
Lafzî Tefsir Metodunun Tercih Edilmemesinin Sebebi
Bilinen bir gerçektir ki, Risale-i Nur külliyatı, yalnız âlimlere hitap eden ilmî bir tefsir değil, aynı zamanda ve daha çok bütün halk kesimlerine hitap eden bir mürşittir. Asrın mürşidi olarak âyetlerin Arapça lâfızlarını açıklamanın, özellikle Türkiye’de çok faydalı olmadığını yakînen bilen Bediüzzaman, daha önce eşsiz bir tefsir olan İşârâtü’l-İ’caz’ı yazmasına rağmen o metottan vazgeçmiştir. Bizzat Nur talebeleri arasında bu İşârâtü’l-İ’caz tefsirinin Türkçeye tercüme edilmesine rağmen, yine de çok zor anlaşılması ve bu sebeple de çok az okunması, Risale-i Nur külliyatında mânevî tefsir metodunun uygulanmasının ne kadar isabetli olduğunu göstermektedir. Özellikle Arapçanın resmen yasak olduğu, Kur’ân okumanın bile büyük bir suç sayıldığı, materyalist düşünce akımlarından kaynaklanan dinsizliğin alabildiğine yayıldığı bir devirde, âyetlerin Arapça lâfızlarını incelemek yerine,-gençlerin imanlarını kurtarma adına- ilâhî mesajları âyetlerden istinbat ve istihraç ederek doğrudan asrın idrakine sunmanın en elzem bir vazife olduğunu izah etmeye bile gerek olmadığını düşünüyoruz.
Risale-i Nur’un Konusu İman Esaslarıdır
Risale-i Nur’un, Kur’ân’ın mânevî ve hakikî bir tefsiri olduğunu söyleyen Bediüzzaman, konuları itibariyle onun hakiki Kelâm ilmi derslerini veren eserler olduğunu, hattâ İmam Rabbânî’nin çok önceden ondan haber verdiğini de ifade etmiştir.
Bir talebesine yazdığı cevabî mektubunda şöyle diyor: “Mektubunda ilm-i Kelâm dersini benden almak arzu etmişsiniz. Zaten o dersi alıyorsunuz. Yazdığınız umum sözler, o nurlu ve hakikî ilm-i Kelâmın dersleridir. İmam Rabbânî gibi bazı kudsî muhakkikler demişler ki: Âhir zamanda ilm-i Kelâmı yani ehl-i hak mezhebi olan mesâil-i imaniye-i kelâmiyeyi birisi öyle bir surette beyan edecek ki, umum ehl-i keşf ve tarikatın fevkinde, o nurların neşrine sebebiyet verecektir. Hatta İmam Rabbânî kendisini o şahıs gibi görmüştür. Senin şu âciz ve fakir ve hiç ender hiç kardaşın, bin derece haddimin fevkinde olarak kendimi o gelecek adam olduğumu iddia edemem, hiç bir cihette liyâkatim yoktur. Fakat o ileride gelecek acip şahsın bir hizmetkârı ve ona yer hazır edecek bir dümdârı ve o büyük kumandanın pişdar bir neferi olduğumu zannediyorum. Ve ondandır ki, sen de yazılan şeylerden o acip kokusunu aldın.” (Barla Lâhikası, s.173)
Risale-i Nur külliyatının Kelâm ilmine ait eserler olarak da kabul görmesinin sebebi, konularının iman esasları ile ilgili olmasındandır. Yukarıda da ifade edildiği gibi, Bediüzzaman Risale-i Nur’u Kur’ân’ın mânevî bir tefsiri olarak görmekte ve aynı zamanda Kelâm ilminin konularını işlediğini de özellikle vurgulamaktadır.
Bu konudaki ifadelerinden bazıları şöyledir: “İmam Rabbânî Müceddid-i Elf-i Sânî Ahmed-i Farukî (r.a.) demiş: Hakaik-i imaniyeden bir tek meselenin inkişafı ve vuzuhu, benim indimde binler ezvak ve keramâta müreccahtır. Hem bütün tarikatların gayesi ve neticesi, hakâik-ı imaniyenin inkişafı ve vuzuhudur.15 Madem şöyle bir tarikat kahramanı böyle hükmediyor; elbette hakâik-ı imaniyeyi kemâl-i vuzuh ile beyan eden ve esrâr-ı Kur’aniyeden tereşşuh eden Sözler (Risale-i Nur), velayetten matlup olan neticeleri verebilir.” (Mektubat, s.330)
Risale-i Nur, Kur’ân’dan Mülhemdir
Bediüzzaman’ın, “Risale-i Nur’u zâhiren benim eserim olmak haysiyetiyle sena etmiyorum. Belki yalnız Kur’ân’ın bir tefsiri ve Kur’ân’dan mülhem bir tercümân-ı hakikîsi ve imanın hüccetleri ve dellâlı olmak haysiyetiyle meziyetlerini beyan ediyorum. Hattâ bir kısım risaleleri ihtiyarsız yazdığım gibi, Risale-i Nur’un ehemmiyetini yazmakta ihtiyarsız hükmündeyim.” (Şualar, s.611) şeklindeki ifadesi, Risale-i Nur’un Kur’ân’dan mülhem mânevî bir tefsir olduğu yolundaki kanaatini açıkça ortaya koyuyor. Buna göre denilebilir ki, işlenen konular sadece başlık olarak kullanılmış âyetlerin açıklaması değil, aynı zamanda metni verilmeyen ve fakat konu ile ilgili olan pek çok âyetin de açıklamasıdır.
Bediüzzaman’a göre, Risale-i Nur’un Kur’ân’dan mülhem olduğunu gösteren deliller vardır. Bunları muhtevanın zenginliği, her seviyedeki insanlara hitap etmesi, üstün ikna kabiliyetinin olması, özellikle eserlerin telifi esnasında Kur’ân’dan başka, müellifin yanında herhangi bir kaynak eserin bulunmamasına rağmen, alışılmışın dışında bir süratle yazılmış olması gibi hususlar zikredilebilir. Müellife göre Risale-i Nur’un muhtevası, kendi müellifinin havsalasının üstünde bir genişliğe sahiptir. Bu ise eserlerinin bir ilham eseri olduğunun delilidir. Aşağıdaki sözleri bunu göstermektedir:
“Hem hakâik-i imaniye ve Kur’âniye’de öyle bir genişlik var ki, en büyük zekâ-i beşeri ihata edemediği hâlde; benim gibi, zihni müşevveş, vaziyeti perişan, müracaat edilecek kitap yokken, sıkıntılı ve süratle yazan bir adamda, o hakâikın ekseriyet-i mutlakası dekaikiyle zuhuru; doğrudan doğruya Kur’ân-ı Hakîm’in i’caz-ı mânevîsinin eseri ve inâyet-i Rabbaniyenin bir cilvesi ve kuvvetli bir işâret-i gaybiyesidir.” (Mektubat, s.348)
Risale-i Nur’un takip ettiği üslûbun başka eserlerden farklı olduğunu, kapsamlı ifadelerle her kesime hitap edildiğini ve Kur’anî hakikatlerin, Kur’ân’ın üslûbuna uygun bir seyir takip ettiğini ifade eden müellifin konu ile ilgili görüşleri şöyledir: Bütün risalelerde, söz konusu olan bütün derin hakikatler, verilen misaller vasıtasıyla, en amî ve ümmî olanlara kadar ders veriliyor.
Hâlbuki o hakikatlerin çoğunu, büyük âlimler “tefhim edilmez”, yani; “anlaşılamaz ve anlatılamaz” deyip, değil tüm insanlara, belki yüksek seviyedeki insanlara da bildiremiyorlar. Demek, Risale-i Nur’daki sühûlet-i beyan, şüphesiz bir eser-i inayettir ve onun müellifinin hüneri olamaz. Olsa olsa, Kur’ân-ı Kerim’in mânevî i’câzının bir cilvesi, verdiği temsillerin bir temessülü ve bir yansımasıdır. (Mektubat, s.348 )
Bediüzzaman, özellikle elli-altmış kadar risalelerin telif tarzlarının, Allah’ın ilham ve ikramından başka bir şekilde izah edilemeyeceğini şu sözleriyle belirtmektedir: “Elli-altmış risaleler öyle bir tarzda ihsan edilmiş ki, değil benim gibi az düşünen ve zuhurata tebaiyet eden ve tetkikata vakit bulamayan bir insanın; belki büyük zekâlardan mürekkep bir ehl-i tetkikin sa’y ve gayretiyle yapılmayan bir tarzda telifleri, doğrudan doğruya bir eser-i inayet olduklarını gösteriyor.” (Mektubat, s.348)
Özet olarak denilebilir ki: Bediüzzaman’a göre, Risale-i Nur’un telifindeki fevkalâde sürat ve sühûlet; nüshalarının çoğaltılması işleminde ve yazılmasında gösterilen fevkalâde iştiyak ve kolaylık; okunmasında dahi usandırmaması ve zevkle okunması, Kur’ân-ı Kerîm’in bir kerametidir ki, Kur’ân’ın nurları olan Nur risalelerinde kendini göstermiştir. (Mektubat, s.334)
Risale-i Nur’un Kur’ân’dan mülhem olduğunu gösteren delillerden biri de bu eserlerin değişik yerlerinde ifade edilen düşüncelerin, birden fazla âyetin açıklaması olarak değerlendirilmekle ortaya konulmasıdır. Misal olarak 22. Söz’ün birinci makamı, şu iki âyetin başlığı altında yazılmıştır. “Öğüt alsınlar diye Allah, insanlara misaller getirir.” (İbrahim, 14/25) “Bu misalleri insanlara düşünsünler diye veriyoruz.” (Haşir, 59/21)
Tahdis-i nimet kabîlinden Allah’ın kendisine yaptığı ikram ve yardımı açıklamasının sebepleri üzerinde dururken de müellif “Üçüncü sebep”i şöyle açıklıyor: “Sözler (bu tabir, Risale-i Nurun tümüne şamildir) hakkında tevazu suretinde demiyorum; belki bir hakikati beyan etmek için derim ki, sözlerdeki hakaik ve kemâlât, benim değil, Kur’ân’ındır ve Kur’ân’dan tereşşuh etmiştir. Hattâ Onuncu Söz, yüzer âyât-ı Kur’âniye’den süzülmüş bazı katarattır. Sair risaleler dahi umumen öyledir. Madem ben öyle biliyorum ve madem ben fâniyim, gideceğim; elbette bâkî olacak bir şey ve bir eser, benimle bağlanmamak gerektir ve bağlanmamalı. Evet, lezzetli üzüm salkımlarının hasiyetleri, kuru çubuğunda aranılmaz. İşte ben öyle bir kuru çubuk hükmündeyim.” (Mektubat, s.344)
Münacat Risalesi’nin fihrist kısmında bu risalenin “… Resul-i Ekrem’in (a.s.m) münacatından ve Kur’ân-ı Mucizu’l-Beyan’ın tesbih, tahmid ve sena ve duaya münhasır yedi yüz adet âyâtından mehuz (alınmış)..” olduğu belirtilmiştir (bk. Lem’alar, s.442, Münacat Fihrist kısmı).
Üstadın talebelerinden hâlâ hayatta olan Mustafa Sungur Efendi’nin bildirdiğine göre, Bediüzzaman “Ben hakaik-ı imaniyeye müteveccih olduğum zaman Kur’ân’dan iki yüz âyet yarışırcasına imdadıma koşuyor” demiştir.
Bediüzzaman’ın bir talebesine “bir sır” kaydıyla kaleme aldığı bir yazısından anlaşıldığına göre, bir kısım ehl-i hakikat “Vedûd” ismine mazhar oldukları gibi, kendisine de Kur’ân’ın hakikatlerine yaptığı dellâllık hizmeti esnasında, “Rahîm” ve “Hakîm” isimlerine medar bir vaziyet verilmiştir. Ona göre bütün Nur risaleleri, o mazhariyetin birer cilvesi olup “Allah hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet verilirse, şüphesiz ona pek çok hayır verilmiş demektir.” (Bakara, 2/269) âyetinin sırrına mazhardırlar. (Mektubat, s.18)
Bediüzzaman’ın, Risale-i Nur’un Kur’ân’dan mülhem olduğu yolundaki kanaatini gösteren aşağıdaki ifadeleri de bir belge mahiyetindedir: “Risaletü’n-Nur, sair telifat gibi ulûm ve fünundan ve başka kitaplardan alınmamış, Kur’ân’dan başka me’hazi yok, Kur’ân’dan başka üstadı yok, Kur’ân’dan başka mercii yoktur. Telif olduğu vakit hiç bir kitap müellifinin yanında bulunmuyordu. Doğrudan doğruya Kur’ân’ın feyzinden mülhemdir ve semâ-i Kur’ânîden ve âyâtının nücûmundan, yıldızlarından iniyor, nüzul ediyor.” (Sikke-i Tasdik-i Gaybi, s.95)
Netice
Sonuç olarak diyebiliriz ki, binden fazla âyetin açıkça yazıldığı, müellifin ifadelerinden anlaşıldığı kadarıyla, bir o kadar âyetin de –lâfzı zikredilmeden- açıklamasının yapıldığı, Risale-i Nur Külliyatı, orijinal bir üslûpla orijinal tespitler yapan, telifi harikulâde bir şekilde gerçekleşen, Kur’ân’dan mülhem, nevi şahsına münhasır Kur’ân’ın orijinal manevî bir tefsiridir.
*Sakarya Üniv. İlâhiyat Fak. E. Öğretim Üyesi
nbeki@yeniumit.com.tr
Dipnot
Bediüzzaman Said Nursi, Mektubat, Sinan Matbaası, İstanbul, 1964.
-Sözler, Sinan Matbaası, İstanbul, 1958.
-Şualar, Çeltüt matbaası, İstanbul, 1960.
-Barla Lâhikası, Envar Neşriyat, İstanbul, 1994.
-Nur’un İlk Kapısı, Osmanlıca, y.y., ts.
-Mesnevi-i Nuriye, trc. Abdulmecid, Nursî, Osman Yalçın Matbaası, İstanbul, 1958.
-Lem’alar, Sinan Matbaası, İstanbul, 1959.
(Endnotes)
1 Bkz. Muhammed Mahmud el-Hicazi, el-Vahdetu’l-Mevduiyyetü fi’l-Kur’ani’l-Kerim (Kahire,1390/1970), s.402-403.
2 Bkz. Abdussettar Fethullah Said, el-Medhal ila Tefsiri’l-Mevduî (Kahire, 1411/1991), s.24-25.
3 Krş. Abdussettar, s.26-27.
4 Bkz. Muhsin, Abdulhamit, Bediüzzaman Said Nursi ve Risale-i Nur (trc.Abdulaziz Hatip, İst. 1993), s.80-83.
5 Bkz. Semir Receb Muhammed, el- Fikru’l Edebî ve’d-Dini İnde’d-Daiyeti’l İslami Bediüzzaman Said Nursî(Kahire,1416/1995), s.151.
6 Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü (Ankara, 1979), s.228.
7 Bkz. Menna, el-Kattan, Mebahis fi Ulumi’l-Kur’an (Beyrut,1412/1991), s.357-58.
8 Süyûtî, İtkân, 2/229.
9 Gazali, İhyau ulumi’d-dîn(Kaihre, 1358/1939), 1/300.
10 Gazali, İhya, a.g.y.
11 Bkz. Eş-Şafii, er-Risale (thk. A. Muhammed Şâkir, Beyrut, ts), s. 91-92.
12 eş-Şafii, s.88,176-177; es-Suyuti, el-İtkan(Beyrut, ts.), 2/225.
13 Hâkim, el-Müstedrek ala’s-sahihedyn (Beyrut, 146/1986), 2/381.
14 Krş.eş-Şafii, a.g.y.; es-Suyuti, el-İtkan, 2/25
15 İmam Rabbanî, el-Mektubat (Ar. Trc. Muhammed Murad el-Münzelevî, İst, ts.), 1/182.(210. Mektub)
Tarihi gerçekleriyle Bediüzzaman
Bediüzzaman Said En–Nursî El-Kürdî’ye, Bedîüzzaman lakabını hocası meşhur Allâme Molla Halil El-Es’ardî’nin (Vefatı:H.1257/1841) torunlarından Molla Fethullah bin Molla Ömer vermişti. Bediüzzaman "İki Mekteb-i Musibetin Şehadetnâmesi ve Divân-ı Harb-i Örfî" kitabını bir mukaddime ile basan Diyarbekirli Ahmed Ramiz’in dediği gibi bir "âteşpâre-i zekâ" idi.
R.1293/H.1295’te 87 yıllık zorlu ve çileli hayatının başlangıcı olan Bitlisi’n Hizan Kazasına bağlı Nurs (Nors) köyünde doğmuştur. İstanbul’da Dâru’l-Hikmeti’l-İslamiyye a’zâsı iken Meşîhata verdiği terceme-i hâl varakasına göre "Bir sülâle-i ma’rûfeye nisbeti olmayan" bu zamanın bedîi (harikası), neş’et ettiği Kürdistan mıntıkasında harika hafızası ve fırt-ı zekası ile kısa zamanda okuduğu medreselerde temayüz eder. Kendisine ders veren hocalarını/seydâlarını aşarak, onlara ders verir hale gelir. Bitlis, Siirt, Muş, Doğu Bayezid, Mardin derken diyar diyar dolaşır.
Zekası ve haşin tabiatıyla, cesaretiyle ele avuca sığmayan bu zata, artık çevresi dar gelmeye başlar, dışa açılmak ister. 1323/1907 yılında, devrin Bitlis Valisi İşkodralı Tahir Paşa’nın yazdığı tezkiye mektubu ve bir murûr tezkiresi ile İstanbul’a gelir. Bu arada "Ma’rifet Ve İttihad-ı Ekrâd" adı ile Türkçe-Kürtçe bir gazeteyi çıkarmak için 1498 numaralı bir arîza (dilekçe) ile teşebbüste bulunur. Volkan Gazetesi sahibi Derviş Vahdeti ve arkadaşlarının kurduğu İttihad-ı Muhammedî Cemiyetine girer, Volkan Gazetesinde makaleleri neşrolunur. Bunun dışında, Şurâ-yı Ümmet, Şark Ve Kürdistan, Kürd Teâvün Ve Terakki Gazetesi, İkdâm, Serbestî ve Sebilürreşâd gazetelerinde de makaleleri neşrolunur.
31 Mart Vak’ası ve Hareket Ordusunun İstanbul’a muvasalatının akabinde kurulan Divân-ı Harb-i Örfî (Sıkıyönetim)’de yargılanır. 1326/1910’da "Nutuk", 1327/1911’de de "İki Mekteb-i Musibetin Şehadetnâmesi Ve Divân-ı Harb-i Örfî" adlı eserleri neşredilir. Ardından "İki Mekteb-i Musibetin Şehadetnâmesi" kitabı hakkında takibat ve toplatma kararları çıkar. Van’a geri dönerken hükümetçe tahsis edilen 2000 kuruşluk harcırahı kabul etmez, reddeder.
1911’de Van’dan Şam’a gider. Mart ayında Orada Emevi (Beni Ümeyye) Camii’nde ünlü Hutbe-i Şâmiyesini bir Cum’a Namazında irâd eder. Burada, İttihâd-ı İslâm fikri üzerine yoğunlaşır.1912’de Balkan Harbi arefesinde Sultan V. Mehmed Reşad’ın ünlü Rumeli/Balkan seyahatine padişahın maiyetinde katılır. Sonra Van’a döner, Medresetu’z-Zehra nâmı ile tesis etmek istediği medrese projesi kabul edilir ve para tahsis edilir. Van Gölü sahilindeki Edremit’te bu medresenin temelleri atılmışken, I. Dünya savaşının patlak vermesi ile proje gerçekleşemez.
Hizan’da, Pirmis nahiyesindeki medresenin devamında, Tah ile Norşin’de Şeyh Abdurrahman Et-Tâhî’nin medreselerinde başlayan ve Doğu Bayezid’de Molla Muhammed-i Celâlî’den icâzet almakla sonuçlanan parlak bir medrese hayatı geçiren Bediüzzaman, Kürdistan’daki medreselerin zaman içerisinde sıra kitaplarına (Kitébin Rézi) hapsedilmiş olduğunu, iyice kaduk kalarak ihtiyaca cevap veremeyecek hale geldiğini farketmiş, yeni bir medrese sistemi arayışına girmiştir. Hatta 1907’de ilk İstanbul’a gelmesinin sebebi, bu fikrini hayata geçirme isteğidir. Ancak, İstanbul’da da, fen-fizik bilimlerinin de okutulduğu, özellikle Sultan II. Abdülhamid döneminde yaygınlaşan mekteplerin, batılı sistem ve müfredattan dolayı, pozitivizme meyleden, hatta ateistleşen kuşakların yetişmesine neden olduğu görülmüştür. Kürdistan’daki medreselerin durumunu bilen ve İstanbul merkezli yeni mekteplerin batılı, pozitif-modern bilim ağırlıklı müfredatla bol bol dinsiz-imansız kuşaklar yetiştirdiğini fark eden Bediüzzaman, Medresetu’z-Zehra projesini, Nizâmiye medreselerinin devamı ve son bakiyeleri olma vasfıyla, asil bir geleneğe sahip Kürdistan medreselerinin model alınarak geliştirilmesine yönelik bir proje olarak sunmuştur. Bedüzzaman’ın "Medresetu’z-Zehra" projesi başlı başına bir inceleme konusu olduğundan burada ihtisar ettik.
Bediüzzaman, 1. Dünya Savaşı’nda Rusların hududu tecavüzle Şark vilâyetlerini işgale başlaması üzerine, Şark cephesindeki savaşa alay müftüsü ve gönüllü kumandan sıfatı ile, talebeleriyle birlikte katılır. Muş’taki Rus saldırılarında, ric’at eden askerlerin bıraktığı sekiz topu kurtarmak için gönüllü kuvvetlerin başında, çetin muharebelere girişir, topları kurtarıp Bitlis’e getirmeyi başarır. Bitlis’teki muharebelerde düşman askerlerini yardığı bir sırada bir çayın içine düşer, yaralı ve ayağı kırılmış vaziyette Ruslar tarafından esir alınır. Böylece 2,5 sene süren bir esaret hayatı başlar. Van, Culfa ve Tiflis yolu ile Tataristan’ın kuzeyinde Sibirya’ya yakın Kosturma kasabasındaki esir kampına götürülür. Önceleri sıkı bir eziyete maruz kalır. Sonra, oradaki Tatar Müslümanları ile irtibat kurmasına izin verilir. Ve kasabadaki bir camiye gidip gelmesine müsaade edilir.
Üstad bu sürgün hayatında, kendini uzlet, ibadet ve nefsini muhasebeye verir. Burada iken önceki hayatını sıkı bir muhasebeye tâbi tutar. Bu dönem, Bediüzzaman’ın maceralı-siyasi hayatı bırakıp,manevi kemalata, Ma’rifetulllah hayatına yönelmesinin, daha İkinci Said devresinin başlangıcını teşkil eder. Burada uzlette iken yaşadığı istihâle-i ruhiye ve muhasebe neticesinde, bu esaretten kurtulduğu takdirde kendini uzlet ve ibadet hayatına vakfedeceğine dair söz verir. (Bediüzzaman, bu sözünü 1923 Martında Ankara’dan Van’a gidip uzlete-ibadet’e çekildiği zaman yerine getirmiş olur.)
Nihayet Bolşevik Devrimi ardından, Allah’ın (C.C) bir lutfu sonucu bu esaret hayatından kurtularak Almanya ve Sofya üzerinden İstanbul’a avdet eder. İstanbul’a vardığı haber alındığında, Musul Valisi Memduh Bey İstanbul’a telgraflar çekerek, Bediüzzaman’ın savaşta gösterdiği yararlıklardan bahisle taltifini ve ilmiye rütbelerinden bir rütbe ile taltif edilmesini talep eder. 4 Zilkâde 1336/12 Ağustos 1334 tarihinde resmi açılışı yapılan, Şeyhülislâmlık bünyesinde kurulmuş olan Dâru’l-Hikmeti’l-İslâmiyye (Yüksek İslam Şurası) a’zâlığına seçlir. 18 Zilkâde 1336/26 Ağustos 1334 tarihli Sultan VI. Mehmed Vahîduddîn’in İrâde-i Seniyyesi ile de kendisine ilmiye rütbelerinden "Mahrec Pâyesi" verilir. Bu müessesede, Bediüzzaman Hazretlerinin yanısıra, Mehmed Akif Ersoy, Urfalı Şeyh Safvet, Haydarizâde İbrahim (Sonradan Şeyhülislâm), Arapgirli Hüseyin Avni, Bergamalı Cevdet gibi ünlüler de yer almıştır. Bediüzzaman, Kosturma’daki esaret hayatında maruz kaldığı istihale-i ruhiye’den dolayı birkaç kez tebdil-i hava için izin alır. Üstad Hazretleri, Dâru’l-Hikmeti’l-İslâmiyye a’zası iken, Nüfus Umum Müdürlüğü’nün Osmanlı coğrafyası için hazırladığı etnografik haritanın Bitlis vilayeti kısmı için bilirkişi de tayin edilir. Üstad’ın bu azalık dönemine ait evrak ve kayıtlar halen İstanbul Müftülüğü bünyesinde yer alan Şeyhülislâmlık arşivinde bulunmaktadır.
Dâru’l-Hikmeti’l-İslâmiyye Ankara hükümetinin İstiklâl savaşında galip gelmesi ve saltanatın lağvi akabinde dağılır. Bedîüzzaman eski Van ve Erzurum Valisi Tahsin Bey’in (Tahsin Uzer, Makedonya Eşkiyalık Tarihi kitabının yazarı) daveti ile Kasım 1338/1922’de Ankara’ya gider.
Bu konuya devam edeceğiz.
Not: Bediüzzaman Said-i Nursî’nin 1923’e kadar ki, hayatı, yetiştiği muhit ve eserleri ile ilgili, vesikalara dayalı kapsamlı kitap çalışmamız Allah (C.C) izin verirse, yakında yayına hazır hale gelecektir.
.
Bediüzzaman 7 Teşrîn-i Sânî 1338/7 Kasım 1922’de Ankara’ya gider. 9 Kasım’da da Millet Meclisi’ne gider. O gün Muş, Bitlis, Siirt ve Ergani mebuslarının Meclis riyasetine verdikleri teklifle "Hoşâmedî" ile karşılanır. Bu olay Meclis zabıtlarında yer aldığı gibi, dönemin Şebînkarahisar mebusu Ali Surûrî Bey’in günlüklerinde de yer alır. Ancak Meclis’te mebusların çoğunun namaza riayet etmediğini gören Bediüzzaman, 23 Teşrin-i Sânî 1338/23 Kasım 1922’de bu yöndeki hassasiyeti hatırlatan on maddelik bir beyannameyi Mustafa Kemal’e gönderilmek ve mebuslara dağıtılmak üzere hazırlar. 25 Kasım’da Meclis’teki odasında Mustafa Kemal’le görüşür. İki saat kadar süren görüşmede aralarında tartışmalar olur. (Bkz. Ali Sururi Bey’in Günlükleri, Ankara Milli Kütüphane,Yer No: 06 Mil. 9487)
Geçen yazımızda da belirttiğimiz gibi, Kosturma’daki esaret hayatında geçmiş hayatını muhasebeye tâbi tutan Bedüzzaman, istihale-i ruhiye ile uzlete çekilmeyi arzu eder. Ankara’da gördüğü tablo, hem bakış açısı hem de idealleri açısından hiç de iç açıcı ve ümit verici değildir. Meşrutiyyet dönemindeki fırtınalı hayatı içersinde, idealleri ve projeleri ile ön planda olan Üstad; Birinci Dünya Harbi’ni, İslam medeniyetinin son temsilcisi olan bir imparatorluğun tümüyle dağılmasını müşahede eder. İstanbul’da İngiliz işgaline şiddetle karşı çıkarak "Hutuvât-ı Sitte"yi neşreden Bediüzzaman’ı Ankara’daki tablo hayal kırıklığına uğratır. Nitekim Ankara’da iken, özellikle Ankara Kalesi’nde tefekküre dalan Üstad, bu yıkılışı zerrelerine kadar hisseder.
Daha önce ictimâi reçeteler mahiyetinde olan, ‘Münazarât’ başta olmak üzere, bir kısım önemli eserlerinde gerçekleştirmek istediği projeler bir yana, bu medeniyetin en temel yapı taşlarının bile çözülmüş olduğunu, imanı tehdit eden ontolojik temel sorunu fark eder. " Bin üçyüz otuz sekizde bundan oniki sene evvel Ankara’ya gittim. İslâm ordusunun Yunan’a galebesinden neş’e alan ehl-i imânın kuvvetli efkârı içinde gâyet müdhiş bir zındıka fikri(nin), içine girmek ve bozmak ve zehirlendirmek için dessâsane çalıştığını gördüm. Eyvâh! dedim. Bu ejderha imânın erkânına ilişecek." (23. Lem’a, Tabiat Risalesi)
Batı dünyasında coğrafi keşifler, uzak denizlere açılma, Amerika’nın keşfi, kartezyen felsefe ve dualizmin ortaya çıkışı, Madde-Ruh ayırımı, aritmetik kesinliğe dayalı fiziki bilimlerin ön plana çıkışı, dahası René Descartes ile billurlaşan aydınlanmacı felsefe ve düşünce akımları ve bunların gelişimi, teknolojinin gelişimi ve sanayi devrimi, Batı Avrupa merkezli sömürgeciliğin yaygınlaşması, Newtonian fizik; kısacası tüm bunların İslam dünyasına ve Batı Avrupa ile karşılaşan, İslam dünyasının uzantısı ve temsilcisi olan Osmanlı coğrafyasına, güç ve toprak kaybı, savaş yenilgileri şeklinde yansıması, tüm sistem ve medeniyette Materyalizm ve pozitivizmin etkisi ile gelişen Batılılaşma, modernleşme serüveni ile ciddi bir çöküşe yol açmıştır.
Tüm temel dini kurumları kökünden sarsan bu etkinin nihayet, ferdi cihetten en son kale olan iman kalesini de, o müstahkemi de tehdit ettiğini açıkça görür. İnkarcılığa ve Tanrı-tanımazlığa dayanan pozitivist ve kaba materyalist felsefe ve düşünce akımlarının artık her yeri kaplar mahiyete geldiğini fark eder. Özellikle, 19. Yüzyıl’ın ikinci yarısından itibaren batılılaşan- sekülerleşen maârif sistemi, bu yöndeki tercüme hareketleri, Louis Büchner’in "Madde Ve Kuvvet", Dozy’nin ‘İslâm Tarihi’ gibi eserlerinin tercümeleri ile zirveye çıkan bu etkinin bir kadro hareketi olarak galip geldiğini gözlemler. "Maatteessüf, o dinsizlik fikri, hem inkişâf etti, hem kuvvet buldu. (Yirmiüçüncü Lem’a, Tabiat Risalesi)
Gerçekten de Cumhuriyet’in kurucu kadroları, katı seküler, radikal pozitivist ve din karşıtı devrimci bir anlayışla hareket edip, jakoben bir tutumla toplumu bu çerçevede yeniden yapılandırmaya yöneldi. 20’li, 30’lu yıllarda devletin yayınladığı kitaplara bakıldığında bu tutumun yansımaları bariz görülecektir. Daha 1920’li yıllarda "Ahiret Var mıdır?’ başlıklı kitapçıklar yayınlayan devlet, 1929’da inanç karşıtı, materyalist felsefeyi esas alan Voltaire’in "Le Bon Sens-Akl-ı Selim" kitabını, ya da Ernest Haeckel’in "Kâinatın Muammaları" kitabını yayınlamaktaydı. Yanısıra, aynı dönemde Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile tüm dini eğitim ve dini yayın, Kur’an-ı Kerim öğretimi başta olmak üzere ağır yasaklara maruz kalır.
Tam da bu noktada Bediüzzaman, Ankara’da Batılılaşma serüveninin zirveye çıkarak, -kendi tabiriyle- ‘zındıka ve dinsizlik fikrinin imanın erkanına ilişeceğini’ fark eder. Son kalenin de düşeceğini gören Üstad, Medresetüz’-Zehrâ projesi başta olmak üzere diğer tüm projelerin zorunlu olarak ertelenmesi gerektiğine kanaat getirir. Bu yüzden, Ankara’dan gelen teklifle, "Şeyh Sünus’î’nin yerine, Kürdistan mıntıkası ve Şark vilâyetlerinde ‘gezici vâizlik’ yapmayı kabul etmez. Van’da Medresetu’z-Zehrâ kurma projesinin Meclis’te tekrar gündeme gelmesi, hatta imzalanan kanun teklifine rağmen Bediüzzaman, 1923’te trenle Ankara’yı terk eder ve Van’a gelir. Böylelikle Kosturma’da esaretteyken, yaşadığı istihale-i ruhaniye ve nefis muhasebesi saikiyle, manevi olgunluk ve Ma’rifetullah’a yönelmesi neticesinde, kendisine söz verdiği gibi, Van’da Erek dağındaki mağarada uzlet ve ibadete çekilir. Ancak, 1925’teki Şeyh Said hadisesinden sonra, Erek dağından jandarma marifetiyle alınarak önce bir süre Van ve Erciş’te tutulur. Bu Üstad’ın, yeni rejimin acımasız baskı ve zulümlerine maruz kalacağı, hayatının sonuna kadar sürecek 35 yıllık çileli sürgün ve hapis hayatının başlangıcını teşkil eder.
( Bediüzzaman ve Şeyh Said Hâdisesi ile ilgili Allah (C.C) izin verirse müstakil bir makale yayınlanacaktır.)
Artık bundan sonra, sadece son kale olan imanın muhafazası/inşâsı yönünde bir mücadele içinde olma icabı ile, bunun şahikası olan Risale-i Nurların te’lifine girişir. Batılılaşma serüveninde Hak ve hakikatin temeli olan, Allah’ı ve insanın ontolojik/kaçınılmaz kaderi olan ahireti unutturucu felsefe ve buna dayalı hayat tarzının dayatmalarına karşı kalbe hitap eden iman kalesinin, bu müstahkemin yeniden inşasını hedefler.
"Bir zaman bana hizmet eden kardeşlerim tarafından suâl edildi ki: Kürre-i arzı herc ü merce getiren ve İslâm mukadderatıyla alâkadar olan bu dehşetli harb-i umûmîden elli gündür- Şimdi yedi senedir geçti. Aynı hal- hiç sormuyorsun ve merak etmiyorsun? Halbuki, bir kısım mütedeyyin ve âlim insanlar cemaati ve camiyi bırakıp radyo dinlemeğe koşuyorlar. Acaba bundan daha büyük bir hâdise mi var?. Veya onunla meşgul olmanın zararı mı var? dediler.. Cevâben dedim ki:
Ömür sermayesi pek azdır. Lüzumlu işler pek çoktur….
Cihan Harbinden daha büyük bir hâdise ve bu zemin yüzündeki hâkimiyyet-i âmme da’vasından daha ehemmiyetli bir da’va, herkesin ve bilhassa müslümanların başına öyle bir hâdise ve öyle bir da’va açılmış ki, her adam eğer Alman ve İngiliz kadar kuvveti ve serveti olsa; aklı da var ise, o tek da’vayı kazanmak için bila tereddüt sarf edecek. İşte, o da’va ise, yüzbin meşâhir-i insaniyyenin ve haddsiz nev’-i beşerin yıldızları ve mürşidlerinin müttefikan kâinat sahibinin ve mutasarrıfının binler vaad ve ahidlerine istinâden haber verdikleri ve bir kısmı gözleriyle gördükleri şu ki; herkesin İman mukâbilinde bu zemin yüzü kadar bağlar ve kasırlar ile müzeyyen ve bâkî ve dâimi bir tarla ve mülkü kazanmak veya kaybetmek da’vası başına açılmış. Eğer İman vesikasını sağlam elde etmezse kaybedecek. Ve bu asırda maddiyunluk tâunuyla çoklar o da’vasını kaybediyor. Hatta, bir ehl-i keşif ve tahkik bir yerde kırk vefattan yalnız birkaç tanesinin kazandığını sekeratta müşahede etmiş. Ötekiler kaybetmişler. Acaba bu kaybettiği da’vanın yerini bütün dünya saltanatı o adama verilse, doldurabilir mi?" (Bediüzzaman, Meyve Risâlesi, Mustafa Acet Hattıyla, Shf.24-26)
Bediüzzaman’ın bu sözlerinde ifadesini bulan, sağlam bir zemin inşasıyla ontolojik çıkmazdan çıkaracak irfana, Üstad’ın bu yöndeki kurucu kişiliğine o kadar ihtiyacımız var ki!…
Bu konularda daha uzunca yazmak dileğiyle! …
Geçen 23 Şubat günü BDP’li üç milletvekilinin İmralı adasına gidip Abdullah Öcalan’la olan görüşmeleri nin tutanakları, basında yer aldığı kadarı ile bazı dikkat çeken hususları barındırmaktadır.
Türkiye’de 90 yıllık ulus-devlet tecrübesinin bu coğrafyada ne kadar büyük ve aşılmaz bir enkaz bıraktığını bir kez daha kanıtlıyor. Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Harbi sonrasında dağılan bir imparatorluğun bakiyesi üzerine kurulan/giydirilen ulus-devlet gömleğinin ne tür onulmaz yaralara yol açıp, ne kadar çok sorunlar bıraktığı bugün daha da bariz bir şekilde görülebilmektedir. Bir imparatorluk bakiyesinin çekilebileceği son sınırlar üzerinde imzalanan Lozan Andlaşması üzerine, doksan yıllık süreçte, neredeyse bir taş bile konulamadığı ortada.. Birinci Dünya Harbi akabinde işgale uğrayıp Versailles andlaşması ile parçalanmış, ağır vesayet altına girmiş olan Almanya, Nazilerin/ Adolph Hitleri’n iktidara gelişi akabinde 15 yıl geçmeden, 19. Asır sonlarında Prusya’dan Alman İmparatorluğunu çıkaran Bismark Almanyası’nı yıkan, bu andlaşmayı yırtmıştı. II. Dünya Harbi sonucu Almanya için yine bir parçalanma ve yıkım dönemi oldu. Yalta konferansı ile ortaya çıkan ve Soğuk Savaş dönemini belirleyen statüko Almanya’yı birkaç parçaya bölmüş,doğu tarafı Rusya ve Polonya’ya verilmiş, elde kalan da Doğu ve Batı Almanya adıyle arada duvarlar örülmüş, iki ideolojik hasım devlet haline getirilmişti. 60’lı, 70’li yıllarda ekonomik olarak tekrar toparlanan Federal Almanya 1990’da Soğuk Savaş Dönemi ve iki kutuplu statükonun sona ermesi akabinde Doğu Almanya ile birleşerek son 20 yılda tarih sahnesine yeniden çıkma aşamasındadır.
Türkiye’de bu talihsizliği yenecek, kabuğu kıracak her çaba ve atılım silahlı bürokrasiyi arkasına alan seçkinciler tarafından her defasında, gereğinde askeri darbelerle önlendi. Lozan müzakerelerinde TBMM hükümetini temsil eden İsmet Paşa Andlaşma imzalanınca 80 yıl daha kazandık demiş! Ancak II. Cihan Harbi esnasında bu ülkeye birçok hayati önemde fırsatları kaçırtan da kendisiydi.
Bu ülke ve coğrafya ikiyüzyılı aşkındır, Düvel-i Muazzama’nın/Büyük Devletler’in neredeyse vesayeti altında.. Bu yüzden ülkemizde idarede dirayetin, feraset ve beceri göstermenin ölçüsü/göstergesi , fırsatları zamanında değerlendirerek bu vesayeti olabildiğince azaltmak, minimize etmektir. 90 yıllık süreçte maalesef bu yapılmadı. Merhum T. Özal gibi bu vesayete karşı son yıllarında çaba gösterenlere de içeride fırsat verilmedi.
Türkiye, bu süreçte ulus-devlet prangasını kıramadığı, kendi Versailles’ını yırtamadığı gibi, içeride kronikleşen bir Kürt sorunu ile boğuşmakta..Onlarca yıldır kaçırılan fırsatlar, dağlar gibi biriken sorunlar çöplüğüne dönüşüp karşımıza çıkmaktadır.
Kürt meselesinin zaman içinde barışçı, eşit/onurlu vatandaşlık düzleminde çözülememesi, laikçi dayatmalarla ortak inanç ve değerlerin, medeniyet değerlerimizin erezyona uğratılması, gittikçe sekülerleşen yeni kuşaklar bağlamında mesafeleri artırıp uçurumlar oluşturdukça, mesele daha da çözülemez/kronikleşen bir hale dönüşmektedir.
Kürt sorununda ‘muhatap’ arayışında, örgüt ve uzantıları dışında neredeyse bütün seçeneklerin göz ardı edilmesi, Kürtler arasında yeni bir tekçi-vesayet sisteminin oluşumu tehlikesini barındırmaktadır. Silahların susması, artık kan akmaması, örgütün dağ kadrosunun, terk-i silah ederek evlerine eşit vatandaş olarak dönebilmeleri elbetteki önemli bir adım olup, hatta bu konuda çok geç bile kalınmıştır.
Ancak, başta Dindarları ve Kürtleri sopalayıp sürekli acıtan, seküler/din karşıtı ulus-devlet yapılanması henüz anayasal güvence altında iken, ülke içinde toplumsal bölünme ve çatışmalara zemin hazırlayabilecek çözümlemeler daha büyük sorunlara yol açabilir. Bu kıskacın aşılabilmesi de son derece önem arzetmektedir. Malatya’nın Batısından, Trakya’ya kadar uzanan bir bölgede yaşayan milyonlarca Müslüman Kürd’ü ileriki yıllarda trajedilere maruz bırakacak, Müslüman ahâli içinde çatışmalara yol açacak, dahası bu toprakları Müslüman vatanı olmaktan çıkaracak çözümlemeler, kalıcı/barışçı çözüm gibi sunulmamalıdır.
.
Geçenki Yazıda belirttiğim hususlara karşın, Kürt sorununun barışçı çözümüne zemin teşkil edebilecek sembol/dinî şahsiyetlerin, Kürtler başta olmak üzere toplum nezdinde olumsuz imajlarla itibarsızlaştırılmaya, yabancılaştırılıp tasfiye edilmeye çalışılması, bu konudaki korkularımızı pekiştirmektedir. Bu şahsiyetlerin son iki yüzyıldaki en önemli örnekleri olan Mevlâna Hâlid-i Şehrezorî Bağdâdî ve Bediüzzaman hazretleri üzerinde 40 yılı aşkındır serdedilen spekülasyonların boyutu bunun işaretidir. Özellikle, Bediüzzaman, önce Türkleştirilmeye çalışılarak kendi kavmi ile arasına mesafe konulmaya, yabancılaştırılmaya çalışıldı. Son dönemde ise Prof. Ahmet Akgündüz’ün hiçbir sağlam mesnede dayanılmayarak, Kürtlüğünü dışlamaya yönelik, Seyyid/Arap olduğu idaasıyla/operasyonuyla bu mesafe, heleki içinde bulunduğumuz bu çok hassas dönemde, iyice açılmaya çalışıldı. Şimdi de bizzat Abdullah Öcalan’ın ağzı ile Ermenilik iması ve Teşkilat-ı Mahsusa üyeliği iddaasıyla bu süreç zirveye çıkarılmaya çalışılmaktadır.
Oysaki, Hizan kazasının orta ve Güney bölgelerinde ilk İslam Fethilerinden beri birkaçı dışında, Ermeni yerleşim merkezleri bilinmemektedir. İkincisi Ermeni köyleri , nerdeyse tümü ile ovalık/düzlük alanlarda ya da ovalara yakın bölgelerde olurdu. Düzlük/ovalık yerlerde de Kürt köyleri bulunsa bile,dağlık ve sarp yerlerde ise hep Kürt köyleri bulunmaktaydı. Bu sadece Bitlis için değil, Muş, Ağrı vs. bölgeler için de geçerliydi . Milat’tan önceleri kaleme alınan Antik Yunan klasiklerinden Xenophon’un ‘Anabasis’inde bile bu farklılık anlatılmaktadır. Hizan, heleki , Nurs karyesinin yer aldığı Pérmis, Uçum, Hâkif ve Spahirt nahiyeleri gibi sarp, engebeli ve kayalık arazilerin yoğun olduğu, bölgede Üsb, Hérit ve Tağik’in hristiyan mahalleleri dışında Ermeni köyü bulunmamaktaydı. Gerek Nurs’ta, gerekse, Kursinc, Horos, Pérmis, Tah, Gülpik, Gayda gibi köylerde miladi 1200’lü, 1300’lü yıllara kadar geriye giden eski Müslüman mezarlıkları bunun en önemli göstergesidir. (Bu bölgenin tarihi ile ilgili bkz. Şerefhan, Şerefnâme, 3. Bölüm 4. Fasıl, Hizan, Müküs ve İspayird Beyleri fasılları; Dr. Fridge, Kürdler,Tarihî Ve İctimâî Tedkikat, Sudî Ktabevi, İstanbul, 1334, Shf.193-202; Salih Bin Han Budak, Kitabu Tevârihi’l-Ensâb, Tahkik: Tahsin İbrahim Doskî, 2006,Dohuk) O tarihlerden beri Nurs başta olmak üzere bu köylerin Müslüman Kürt nüfusla meskun olduğuna işaret etmektedir. İsmi Ermenice olan nahiye merkezleri ve köylerin önemli bir bölümü için de bu durum geçerlidir. Örneğin, bugün Bitlis’in Güroymak ilçesi olan, Ermenice’de ‘Yenişehir’ anlamına gelen ‘Norşin’ nahiyesi çevresinde tarihte birçok Ermeni köyü (Çapkis, Mişahşin, Misuri, Oğurmak,Mozek gibi) bulunurken Norşin nahiye merkezi öteden beri Müslüman nüfusla meskundu. Norşin’in merkez Erentepe (Taxa Govan) mahallesi ile Kümbet mahallesindeki, Hicri 400’lere kadar inebilen halen mevcut tarihi Müslüman mezarlıkları merkezin bu durumuna işaret etmektedir. Hatta Morh (Aşağı Kolbaşı) köyündeki miladi 1100’lü yıllara varabilen Müslüman mezarlığı ismi Ermenice olan bu yerleşim merkezlerinin bile çok önceden Müslüman Kürt nüfusla meskun olduğunu ortaya koymaktadır.(Yine bkz. Kinneir, John Macdonald, Journey Through Asia Minor, Armenia And Koordistan, London 1818; Smith, Eli, Researches in Armenia Including A journey Through Asia Minor, And into Georgia And Persia With A visit To The Nestorian And Chaldean Christians of Oormiah And Salmas, Boston, New York 1833 ;Curzon, Robert, Armenia, A Year At Erzeroom And The Frontiers of Russia, Turkey And Persia, New York 1854; Southgate,Horatio, Narrative of A Tour Through Armenia, Kurdistan, Persia And Mesopotamia, vol. I-II,1840;Ainsworth, William Francis, Travels And Researches In Asia Minor, Mesopotamia, Chaldea And Armenia, Vol.I-II, London 1842; H.F.B. Lynch, Armenia:Travels And Studies, Vol.I-II, Longmans, Green , And Co., London, 1901)
Bediüzzaman’ın ‘Teşkilat-ı Mahsusa’ da çalıştığı idaasına gelince, hiçbir mesnedi olmayan bu idaaya ilşkin herhangi bir kanıt/belge gösterilememektedir. Osmanlı devletinin Birinci Cihan harbine iştiraki akabinde herkes gibi Bediüzzaman da Şark/Kürdistan cephesinde gönüllü olarak yer alır. ‘Alay Müftüsü’ olarak Muş’un kuzeyindeki savaşlara katılan. Bediüzzaman’a bir süre sonra ‘Gönüllü Alay Kumandanı’ vazifesi verilir. Ruslarca esir alınmasına kadar bu vazifede kalır. (Bkz. Sadık Albayrak, Son Devrin İslam Akademisi, İz Yayıncılık, İstanbul,1998, Shf. 234). O dönemde bütün cephelerde gönüllü olarak savaşa katılan herkesle, tüm aşiret grupları ve gönüllü birliklerle Teşkilat-ı Mahsusa irtibat kurmaktaydı. Bu durum sadece Bediüzzaman için değil, Çanakkale cephesinden, Basra’ya, Hicaz’a kadar geçerli bir durumdu. Savaş ortamında, özel şartlarda, savaşa gönüllü katılan aşiretler/ gruplar için geçerli olan bu irtibat kurulması olayı Bediüzzaman için, hiçbir şekilde mensubiyet ve üyeliği barındırmamıştır. Hiç kimsenin, Mevlâna Hâlid-i Şehrezorî Bağdâdî ve Bediüzzaman Said En-Nursî gibi sembol/dinî şahsiyetlerle kendi kavimleri olan Kürtler arasında bir yabancılaştırma ortamı/zemini oluşturmaya hakkı yoktur.
.
.
Bediüzzaman Said En-Nursî’nin Mustafa Sungur Aracılığıyla Merhum Molla Sadreddin Yüksel’e[1] Mektubu
باسمه سبحانه
السلام عليكم و رحمة الله و بركاته ابداً دائماً
Biismihi Subhânehu
Es-Selâmu Aleykum Ve Rahmetullahi Ve Berekâtuhu Ebeden Dâimen
Pek Muhterem Ve Mübârek Sadreddîn Efendi Hazretleri, Azîz Kardeşimiz,
Bu hafta içerisinde Hazret-i Üstâdımız Allâme Saîd En-Nursî’nin yanında iken çok def’a sizden ve Saîd’ten[2] ve Hazret-i Seydâ’nın[3] medresesinden bahsederek tahsîn etttiler. Size selâmlarını tam zamanında ulaştıramayacağım için mektupla arzediyorum. Hazret-i Üstâd buyurdular ki:
“ Ben o mübârek medresenin talebesiyim. Hazret-i Seydâ son nefesini vereceği anda talebe-i ulûmun ruhunu kabzeden meleği istemesi ve aynen Risâle-i Nûr’un mesleğinin bir nev’inde hareket etmesi gibi acîb bir temâyüzü vardır. Bugün hem Anadolu’da hem âlem-i İslâm’da çok geniş bir dâirede envâr-ı imâniyeyi neşreden ve talebe-i ulûmun kıymetini i’lân eden ve Kur’ân hakikatlerini ders veren Risâle-i Nûr, o medresenin de mahsülü olması cihetiyle umûm âlem-i İslâm’daki bu büyük hayr-ı azîmden ve neşr-i hakîkat-i imâniyeden büyük hisseleri vardır. Şeref onlarındır.
Ben her sabah, o medresenin üstâdlarını, talebelerini, Şeyh Ma’sum’u[4] ve Sadreddîn’i duâlarımda ve mânevî kazançlarımda hissedâr ediyorum.”
“Arabî Mesnevî-yi Nûriye’de “Hubâb” risâlesinde medenî mü’min ile medenî kâfirin muvâzenelerine dâir mühim bir bahiste medenî mü’mine misâl ve numuneyi Norşin medresesinden aldıklarını ve o parçaları size okumaklığımı, Şark ulemâları içerisinden sizin çıktığınızı ve Cenâb-ı Hakk’a şükrettiğini” söylediler.Ve size söylemekliğimi ve bunları aynen Norşin’e bildirmenizi bana emrettiler. Ben de size arzediyorum.
Mektup yazdığınızda bizlerden de pek çok hürmet ve selâmlar arzetmenizi istirhâm ederiz. Evet, biz üstâdımızın dersinden ve Risâle-i Nûr’dan ve üstâdımızın Tarihçe-i Hayâtından yakînen anlamışız ve bilmişiz ki, Cenâb-ı Hakk niyâyetsiz rahmetiyle Anadolu’da ve âlem-i İslâm’da ve beşeriyette Kur’ân hesâbına ve Kur’ân nâmına hareket eden ve ve Kur’ân’ın bayrağını dalgalandıracak, akıl ve kalplerde Dîn-i İslâm’ın hakikatlerini yerleştirecek olan nûrlu bir Kurân tefsirini ve muazzam bir dîn ve imân kahramânını o muhitten, bulunduğunuz yerlerden ihsân etti.
Üstâdımız hazretleri çok def’a, hem senelerdir, kerâmetle o mübârek medreseden sitâyişle bahseder. Bütün Nûr talebelerinin kalplerinde o mübârek medreseler nûrlu bir irfân ocağı hâlinde bilinmektedir. Hem İnşaallah, o medreseler kendi öz malları olan Risâle-i Nûr’u tam elde ederek medâr-ı iftihâr hizmet-i dîniyelerinde muvaffakiyetler dileriz. Sizlerin umûmen ellerinizden öperiz.
El-Bâkî Huve’l-Bâkî
Kusurlu
M. Sungur
Mesnevî-yi Nûriye’de “Hubâb” Risâlesinde Norşîn’le Alakalı Bölüm
فان شئت فاذهب بخيالك الی مجلس سيدا قدّس سرّه في قرية نورشين . و ما اظهرت من المدينة الاسلامية بصحبته القدسيّة تر فيها ملوكاً في زيّ الفقراء و ملائكةً في زيّ الاناسي . ثم اذهب الی باريس وادخل في لجنة الاعاظم تر فيها عقارب تلبسوا بلباس الاناسي و عفاريت تصوروا بصورالآدميين. و قد بيّنت الفروق بين مدينة القرآن والمدينة الحاضرة في لمعات و سنوحات فراجعهما لتری فيهما امراً عظيماً تفاغل عنه الناس.
Tercümesi: “ Eğer dilersen hayalinle Norşin karyesinde Seydâ (K.S)[5] ‘nın meclisine git. Orada İslâm şehrinde,onun kudsî sohbetinde açıkça, fukarâ kıyâfetinde melikleri, insan kıyâfetinde melekleri göreceksin. Sonra (yine hayalinde) Paris’e git. Ve orada soylular toplantısına dahil ol. Orada insan elbiselerine bürünmüş akrepleri, âdemiler suretinde tasvir olunmuş ifritleri göreceksin. Kur’ân şehri ile asrî, modern şehir arasındaki farkları Lemaât ve Sunûhât’ta beyân etmiştim. Bunlara müracaat edersen, her iki risâlede yüce şeyler görceksin ki, insanlar ondan gâfil olmuşlardır.”
Notlar:
[1] Rahmetli babam Bediüzzaman ile 1945 yılında tanışıp mektuplaşmaya başlar, Ve birkaç kez Emirdağ’da ziyaret eder. 1958 yılında Bediüzzaman’ın İşârâtu’l-İ’câz tefsirini Ankara’da üstadın talimâtıyla neşreder. Merhum babam gerek Bediüzzaman’ın gerekse sonra Ahmed Husrev ve Hulusi Yahyalıgil’in kendisine gönderdiği mektupları bir cildin içinde bir araya getirir. Ancak bu mektupların ve Bediüzzaman ve Ahmed Husrev’in gönderdiği üstadın tashihinden geçmiş teksir Risâle mecmuâlarının bulunduğu sandığı Norşin’den İstanbul’a taşınırken kaybeder. 1983 yazında bir vesile ile ben Norşin’de iken , Dergâh ve Medrese binasının alt katında yapılan rutin temizlik sırasında bu sandık bulunur ve şahsıma verilir. Sandıkta bulunan risâle nüshalarını ve mektupların toplandığı cildi. Dergah (Divân) ta kitap dolabına İstanbul’a getirmek üzere hepsini bir arada yerleştirmiştim. Ancak birkaç gün sonra, mektupların bulunduğu cildin yerinde olmadığını, kaybolduğunu farkettim. Ne kadar arayıp soruşturdumsa bulamadım. Herhalde Kürt mollalarında öteden beri var olan şahsi kitap hukukuna riayetsizlik edip, mülk edinme, açıkçası kitabı ortak mal görüp çalma alışlkanlığına kurban gittiği kanaatine vardım. O günden bu yana maalesef bu mektupları bulamdım. Sadece teksir Risâle mecmuâlarından birinde bu mektuba rastgelmiştim. Eğer kaybolan bu mektuplar bulunursa, Emirdağ Lahikası’nın üçüncü cildini teşkil edecektir . Hem bu bakımdan ve hem de özellikle babamın üstada sorduğu ilmi mahiyetteki suallerin cevaplarını havi olması bakımından bulunması pek mühimdir. (Müfid Yüksel)
[2] Said, 1952 yılında doğan en büyük ağabeyim. babam tarafından üstadın adı verilmiş, ancak henüz üçbuçuk aylık iken Norşin’de vefat etmiştir (M.Y)
[3] :Şeyh Abdurrahman Et-Tâhî (Vefatı:1304/1888)
[4] Şeyh Ma’sum, Şeyh Abdurrahman Et-Tâhînin torunu ve Sadreddin Yüksel’in kayınpederi.(Vefatı:Haziran 1971)
[5] Şeyh Abdurrahman Et-Tâhî’nin lakabı. Seydâ, Arapça Efendi, Bey anlamına gelen Seyyid kelimesinin muharrefi olup, Kürtçede, üstad, hoca, öğretmen, muallim, medrese hocası anlamında kullanılmaktadır. Norşin ve çevresinde Seydâ lakabı Şeyh Abdurrahman Et-Tâhî’ye özel olarak halen kullanılmaktadır.
 Mektubun Ön Sahifesi
 Mektubun Arka Sahifesi
 Merhum Babam Sadreddin Yüksel Ve Kızı Merhume Süreyya Yüksel Son Yıllarında
 Molla Sadreddin, Metin, Süreyya Ve Edip Kolongo Yaylasında
 Şeyh Masum Gençlik Yıllarında
 Şeyh Masum Son Yıllarında
Bediüzzaman ve Risâle-i Nur’u anlamak-1
19. ve 20. Yüzyıllar, günümüze kadar gelen süreçte, İslam Coğrafyası ve Orta Doğu açısından en talihsiz yüzyıllar olmuştur. Bu yüzyıllar, özellikle 93 Harbi'nden (1293/1877-78 Osmanlı-Rus Harbi) itibaren “Alem-i İslâmın Kışı” mesâbesindedir.
19. asırda Endonezya ve Hindistan'dan Mağrib'e kadar uzanan geniş İslam Coğrafyasında Batı Avrupalı denizci devletlerin hakimiyet tesis edip, sömürgeleştirme faaliyetlerini artırmaları, Batı Avrupa'nın yükselen gücü karşısında, İslam âleminin son siyasi temsilcisi olan Osmanlı Devletinin inkıraza yüz tutup dağılması, İslam Dünyasında ve Osmanlı Coğrafyasında 93 Harbinden itibaren hızlanan felaketler zinciri, bu dünyayı karanlık bir kış ortamına mahküm eder.
Bediüzzaman Said-i Kürdî / Nursî Hazretleri, tam da bu kış döneminde zuhur etmiş bir şahsiyet'tir:
“Ey yüzden tâ üç yüz seneden sonraki yüksek asrın arkasında gizlenmiş, sâkitâne benim sözümü dinleyen ve bir nazar-ı hafiyy-i gaybî ile beni temâşâ eden Said, Hamza, Ömer, Osman, Yusuf, Ahmed, v.s. size hitap ediyorum.
Tarih denilen mâzi derelerinden sizin yüksek istikbalinize uzanan telsiz telgrafla sizinle konuşuyorum. Ne yapayım, acele ettim, kışta geldim. Siz inşaallah cennet-âsâ bir baharda gelirsiniz. Şimdi ekilen nur tohumları zemininizde çiçek açacaklar. Sizden şunu rica ederim ki, mâzi kıt'asına geçmek için geldiğiniz vakit mezarıma uğrayınız. O çiçeklerin birkaç tanesini, mezartaşı denilen, kemiklerimi misafir eden toprağın kapıcısının başına takınız.” (Bediüzzaman, Emirdağ Lahikası, Shf.343-344)
Bediüzzaman Hazretleri, yukarıdaki alıntıda ifade ettiği üzere, İslam Dünyası'nın kışı mesabesinde bir dönemde dünyaya gelip yaşamıştır. 93 Harbi yıllarında Bitlis-Hizan'ın Nors/Nurs karyesinde dünyaya gelen Üstad, daha çocukluk yıllarından başlayarak dağdağalı bir muhitte yetişti. Parlak zekâsı ve dehası, hızlı ve verimli bir tahsil hayatı, geçit vermez/sarp Kürdistan dağlarının tabii hayatı ile imtizaç etmiş haşin fıtratı ve buna muvazi iman salâbeti ve dinamizmi, irfan hayatına olan meyli ve kurucu/inşâ edici bir şahsiyet olarak temayüz etti. Mardin'de başlayan gayet fırtınalı ictimâî ve siyasi hayatı; Birinci Cihan Harbinin zuhuru ve esaret dönemi ile sona erer.
Bediüzzaman; bu esaret hayatında, kendini uzlet, ibadet ve nefsini muhasebeye verir. Burada iken önceki hayatını sıkı bir muhasebeye tâbi tutar. Bu dönem, Bediüzzaman''ın maceralı-siyasi hayatı bırakıp,manevi kemalata, Ma'rifetulllah hayatına yönelmesinin, dahası İkinci Said devresinin başlangıcını teşkil eder. Burada uzlette iken yaşadığı istihâle-i ruhiye ve muhasebe neticesinde, bu esaretten kurtulduğu takdirde kendini uzlet ve ibadet hayatına vakfedeceğine dair söz verir. (Bediüzzaman, bu sözünü 1923 Mayısında Van''a gidip uzlete-ibadet''e çekildiği zaman yerine getirmiş olur.)
Kosturama'daki esaret hayatında geçmiş hayatını muhasebeye tâbi tutan Bedüzzaman, istihale-i ruhiye ile uzlete çekilmeyi arzu eder. 1922 sonları ve 1923 başlarında, Ankara''da gördüğü tablo, hem bakış açısı hem de idealleri açısından hiç de iç açıcı ve ümit verici değildir. Meşrutiyyet dönemindeki fırtınalı ictimâî ve siyasi hayatı içersinde, idealleri ve projeleri ile ön planda olan Üstad; Birinci Dünya Harbi''ni, İslam medeniyetinin son temsilcisi olan bir imparatorluğun tümüyle dağılmasını müşahede eder. İstanbul''da İngiliz işgaline şiddetle karşı çıkarak “Hutuvât-ı Sitte”yi neşreden Bediüzzaman'ı Ankara''da müşahede ettiği tablo hayal kırıklığına uğratır. Nitekim Ankara''da iken, özellikle Ankara Kalesi''nde tefekküre dalan Üstad, bunu zerrelerine kadar hisseder.
Kendisini tam da bu karanlık kış ortamında bulan Üstad Bediüzzaman tüm temel dini kurumları kökünden sarsan bu etkinin nihayet, ferdi cihetten en son kale olan iman kalesini de, o müstahkemi de temelden tehdit ettiğini açıkça görür. İnkarcılığa ve Tanrı-tanımazlığa dayanan pozitivist ve kaba materyalist felsefe ve düşünce akımlarının artık her yeri kaplar mahiyete geldiğini fark eder. Özellikle, 19. Yüzyıl››ın ikinci yarısından itibaren batılılaşan- sekülerleşen maârif sistemi, bu yöndeki tercüme hareketleri, Louis Büchner''in “Madde Ve Kuvvet”, Dozy''nin ''İslâm Tarihi'' gibi eserlerinin tercümeleri ile zirveye çıkan bu etkinin bir kadro hareketi olarak galip geldiğini gözlemler: “Maatteessüf, o dinsizlik fikri, hem inkişâf etti, hem kuvvet buldu. (Yirmiüçüncü Lem''a, Tabiat Risalesi)
Daha önce ictimâi reçeteler mahiyetinde olan, ''Münazarât'' başta olmak üzere, bir kısım önemli eserlerinde gerçekleştirmek istediği projeler bir yana, bu medeniyetin en temel yapı taşlarının bile çözülmüş olduğunu, son kale olan imanı tehdit eden ontolojik temel sorunu fark eder: “ Bin üçyüz otuz sekizde bundan oniki sene evvel Ankara''ya gittim. İslâm ordusunun Yunan''a galebesinden neş''e alan ehl-i imânın kuvvetli efkârı içinde gâyet müdhiş bir zındıka fikri(nin), içine girmek ve bozmak ve zehirlendirmek için dessâsane çalıştığını gördüm. Eyvâh! dedim. Bu ejderha imânın erkânına ilişecek.” (23. Lem''a, Tabiat Risalesi)
Bediüzzaman ve Risâle-i Nur’u anlamak-2
1923 yılında Van'a giden Bediüzzaman, burada, Erek Dağı'nda has talebeleriyle inziva ve uzlete çekilir. 1924'te yeni Ankara hükümetinin Hilâfeti kaldırmakla başlattığı reformlar, Tevhid-i Tedrisat kanunu ile medreselerin kapatılması, Tekke ve Zaviye kanunu ile dergâhların kapatılması ile devam eder. 1925'teki Şeyh Said Hadisesi üzerine çıkarılan Takrir-i Sükun kanunu, ülkenin üzerine kara bulutlar gibi çöker. 1926 başında Bediüzzaman Şeyh Said Hadisesi ve Takrir-i Sükun Kanununun verdiği ortama dayanılarak, Van'dan zorla alınarak önce Burdur'a, oradan da Isparta'ya sürgüne/mecburi ikamete gönderilir. Böylelikle Bediüzzaman'ın, vefatına kadar yaklaşık 35 sene sürecek olan, çileli sürgün/hapis başlamış olur.
Risâle-i Nur Külliyatı da tam da bu çileli, karanlık zulüm döneminde telif edilir. 35 yıllık bu ağır şartlar, nezaret/hapisler, zehirleme teşebbüslerine rağmen Bediüzzaman yılmaz ve yıkılmaz bir şekilde davasına sarılır. Üstad'ın bütün davası, böyle bir karanlık dönemde, bütün İslami müesseselerin yıkılıp tarumar edildiği, İslam medeniyet değerlerinin pâymal edildiği, en son İman Kalesinin, kaba pozitivist-aydınlanmacı felsefenin devlet aygıtını ele geçirmiş militan güçlerince tehdit edildiği, Üstâd'ın ifadesiyle “Bu asırda çokların maddiyunluk tâunuyla iman da'vasını kaybettiği” bir yapı ve zeminde; son kale olan imanın, bu istihkâmın muhafazası/inşâsı yönünde bir mücadele ile, bunun şahikası olan Risale-i Nurların te''lifine girişir. Batılılaşma serüveninde Hak ve hakikatin temeli olan, Allah''ı ve insanın ontolojik/kaçınılmaz kaderi olan ahireti unutturucu felsefe ve buna dayalı yaşam tarzının dayatmalarına, hatta militer dayatmalarına karşı kalbe hitap eden iman kalesinin, bu müstahkem kalenin yeniden inşasını hedefler.
Bu hedef doğrultusunda, kürucu/inşâ edici kişiliğiyle tüm sürgün/hapis, işkencelere tahammül göstererek, dönemin bir savcısının ifadesiyle, “yaşlandıkça artan enerjisiyle” mücadelesini sürdürür. Son kale, İman hakikatlerinin dönemin lisanı ile anlatımı/aktarımı olan Risale-i Nur'un telifini sürdürür. Üstelik, Birinci Said döneminde eserlerlerini matbaalarda bastıran/neşreden Bediüzzaman bu defa kah hapis, kah nezaret altında, çoğu zaman kağıt-kalemden bile mahrum edilir. Tecride alınarak insanlarla ihtilatına mani olunur. Bu şartlar altında dahi, bulunabilen her çeşit kağıda yazılarak, bazen de gizlice teksir makinalarında çoğaltılarak dağıtılmaya çalışılır. Buna rağmen takibattan kurtulamaz, Teksir edilen Risale-i Nur Mecmuaları Bakanlar Kurulu kararlarıyla yasaklanarak toplatılır.
Tüm bu şartlar altında, Tek Parti döneminin ağır baskılarının bulunduğu zeminde, Bediüzzaman İman davasında mücadelesini sürdürürken, çoğu zaman iyice yalnız bırakılır. Özellikle Bediüzzaman'a en fazla sahip çıkması gereken ulemâ sınıfı bu konuda hiç de iyi sınav vermez. 1920'li yıllardan itibaren ulema sınıfı da, tasfiye, zulüm ve baskılara maruz kalır. Bu bakımdan Üstad'ın çevresinde ulema sınıfının pek yer almamış olması bir dereceye kadar mazur görülebilir. Ancak bir kısmının sırf kibir ve çekememezlikle, Bediüzzaman'a cephe almış olması hiçbir şekilde kabul edilemez. Tüm bu şartlar içinde, Risâle-i Nur'un ulemâ silkinden gelenlerce yeterince sahiplenilememesi hareket içerisinde bugün de mevcut bir çok sorunun başlıca âmilidir. Bu durum, uzun zaman Risâle-i Nur'un umuma mal edilmesinin önünü kesti.
Ayrıca, Üstad'ın vefatı akabinde siyasi mülahazaların ön plana çıkması, Risâle-i Nur'un müsbet veya menfi siyasi zemin üzerinden okunması, değerlendirilmesi, hakikatlerinin örtülüp, mestur kalmasına, Risâle-i Nur'un umuma mal edilememesi, belli grup ve cemaatlere münhasır kalmasına yol açar. Siyasi mülahazaların da ön plana çıkması, bir çok dini grup ve cemaatin de Risale-i Nur'dan uzak tutulmasına sebebiyet verdi.
Bunun yanı sıra, Risale-i Nur'un âlem-i İslam'a tanıtılması, bu doğrultuda tercümelerinin hazırlanıp neşredilmesi konusunda da, fazla mesafe alınmadığı görülmektedir. Risâle-i Nur'un Arap âlemine, İslâm âlemine taşınması konusunda da bir hayli geç kalındığı gözlemlenmektedir. Elbetteki bunda en başlıca âmil Türkiye'de son dönemlere kadar imtidad eden, Resmi İdeoloji temelli İslam'a ve Risale-i Nur'a yönelik devletin baskılarıdır.
Bu bakımdan, yaşadığımız coğrafyanın, İman ve medeniyetin mahsülü olan Bediüzzaman ve Risâle-i Nur'un mahiyet ve davasının sıhhatli bir şekilde anlaşılması, inhisardan halas kılınarak umuma mal edilmesi, hatta uluslar arası kamuoyunun nazar-ı dikkatlerine, istifadesine sunulması için çok fazla yol alınması gerekiyor. Bunun için de evvel emirde, Modern Batıcılık karşısında, bilimselci/apologist eziklik psikolojisinden azade, ontolojik çıkmaza karşı salâbet-i İmaniyeyi ve derin irfânı izhar eden kendinden emin tutum ve adımlara ihtiyaç vardır.
.
XXXXXXXXXXXXXXXX
Bediüzzaman Said Nursi'nin Mantıkla İlgili Bir Eseri: KIZIL İCAZ
Abdullah Çelikkanat
Bediüzzaman’ın ve Risale-i Nur’un çeşitli yönleri üzerinde pek çok çalışmalar yapıldı. Sözgelimi risalelerin tefsir, kelam, felsefe vd. ilimler yönünden bulunduğu yeri göstermek için makaleler, kitaplar ve tezler hazırlandı. Ne var ki Bediüzzaman Hazretleri’nin ve risalelerin mantık yönü üzerinde hemen hemen hiç durulmadı. Bediüzzaman’ın mantıkla ilgili eserleri olan Ta’likat ve Kızıl İcaz tercüme edilmedi. Bunun sebebi belki henüz zamanının gelmemiş olmasıydı. Belki de daha başka sebeplerle bu önemli ihtiyaç yerine getirilmedi.
Mantık Üstad’ın müstakil olarak eser yazdığı önemli bir ilimdir. Yukarıda geçen iki eser, eski Said döneminde kaleme alınmış ve ilim çevrelerinde ilgiyle takip edilmiştir. Bunun yanında Risale-i Nur’un diğer eserlerinde de yoğun bir mantık örgüsü göze çarpmaktadır. Bediüzzaman, iman esaslarını ispatlarken, mantık terimlerini ve mantıkla ilgili delilleri çok fazla kullanır. Bediüzzaman’ı klasik mantığın skolastik zihniyeti içerisinde kaybolmuş bir medrese âlimi görmemek şartıyla, risalelerin temelinde yer alan ilimlerden birisinin de mantık olduğunu söyleyebiliriz. Başka bir ifadeyle, risaleler tefsir, hadis, kelam, belağat, mantık gibi dini ilimler ve fen ilimlerinin mezcedilmesiyle, Kur’ân’dan hareketle ve bir ilham eseri olarak kaleme alınan kitaplardır. Üstad başta iman hakikatleri ve kelam ilminin meseleleri olmak üzere İslamî konuları işlerken sağlam bir mantık örgüsü kullanmıştır. Üstad’ın tahsil hayatında çok kısa bir süre içerisinde ezberlemiş olduğu pek çok temel İslamî eser içerisinde mantık kitapları da bulunmaktadır. Nakledildiği üzere Üstad, bu kitapları her üç ayda bir kere ezberden tekrar ediyordu.
Şimdi Bediüzzaman’ın mantık kitaplarından birisi olan Kızıl İcaz’ın tanıtımına geçelim. Bediüzzaman, Kastamonu Lahikası’nda risalelerin mantıkla irtibatının kurulması gerektiğini bir hedef olarak gösterdiği yerde Kızıl İcaz’dan bahsetmektedir. Burada Üstad, Kızıl İcaz’ın mantıkta bir şaheser olduğunu, Ta’likat isimli eserinden süzülmüş i’cazlı bir icaz olarak seçkin alimleri hayret ve dikkate sevk ettiğini söyleyerek ve bu eserin Risale-i Nurla irtibatının kurulmasının gerektiğini belirtmektedir:
“Hem Eski Said’in ilm-i mantık noktasında bir şaheser hükmünde bulunan gayr-ı matbu Ta’likat’tan süzülen i’câzlı bir îcâz-ı harikada müdakkik ulemaları hayret ve tahsinle dikkate sevk eden matbu Kızıl İcaz namındaki risale-i mantıkiye Risale-i Nur’la bağlanmasına ve şakirtlerinin, âlimler kısmının nazarına göstermek lâyık gördüm; fakat çok derindir. Bugünlerde, Feyzi’ye bir parça ders verdim. Belki bir zaman Feyzi kendisi, başkasının da anlaması için dersini Türkçe kaleme alacak.” 1
Kızıl İcaz, Abdurrahman Ahdarî’nin Süllemü’l-Münevrak isimli eserine bir haşiye olarak kaleme alınmıştır. Bu eser, mantık meselelerini ezberlemek için ve manzum olarak yazılmış olup, yüz kadar beyitten oluşmaktadır. Medreselerde okutulan mantık kitaplarından birisidir. Süllem, merdiven anlamına gelmektedir. Ahdarî, mantık ilminin semasına bu eserle çıkılacağı için Süllemü’l-Münevrak ismini verdiğini söylemektedir:
Ona Süllemü’l-Münevrak ismini verdim.
Mantık ilminin semasına onunla çıkılır. 2
Ahdarî, (Ebu Zeyd Abdurrahman b. Seyyidi Muhammed es-Sağir el-Ahdarî el-Bentiyusi), Cezayirli mantık, matematik ve astronomi alimidir. 918 (1512-13)’de doğduğu tahmin edilemektedir. Cezayir’in Biskire şehrinde vefat etmiştir. Kabri, şehrin güneybatısında bulunan Bentiyus’taki zaviyede olup, halen ziyaret edilmektedir. Ahdarî, çok farklı konularda yazmış olduğu manzum eserleri ile tanınmıştır. Süllem de bu eserlerden birisidir. Süllem, Ebherî’nin İsaguci isimli meşhur mantık kitabının manzum şeklidir. Süllem’in pek çok şerhi bulunmaktadır. 3
Kızıl İcaz, bir Süllem haşiyesi olmakla birlikte, diğer haşiye ve şerhlerden farklı müstakil bir eser gibidir. Bediüzzaman, Süllem’i açıklamaktan ziyade kendisinin mantıkla ilgili görüşlerini ortaya koyarak, öğrencilerinin dikkatlerini artırmayı amaçlamıştır. Çünkü alet ilmi olarak diğer ilimlerin öğrenilmesinde bir araç olan mantık, zihin bıçağını keskinleştiren bir biley taşı gibidir. Bu taş ile zihin bıçaklarını keskinleştirmeyenler, kör bıçakla bir şeyler kesmeye çalışarak, beyhude yorulanlar gibidir. Gazali de mantık bilmeyenin sağlam bir ilmi yapıya sahip olamayacağını şu şekilde belirtmektedir: “Mantık bilmeyenin ilmine güvenilmez”. 4
“Sathî nazar, muhali mümkün görür.” sözleriyle, yüzeysel ve aceleci incelemelerin insanı yanlış sonuçlara götüreceğini ifade eden Bediüzzaman, çare olarak da mantık öğrenmeyi tavsiye etmektedir. Kızıl İcaz’ın başındaki şu açıklamadan bunu anlamak mümkündür:
“Zihinlerin mülahazada dikkati ve nazarda im’anı alışkanlık haline getirmeleri için ala külli hal bu eseri yazdım. Madem yazıldı, en azından ‘bil ki!’ ile başlayan konuların mülahaza edilmesi için yayınlansın.” 5
“Kale-dedi, kıle-denildi” şeklinde şerh ve haşiye türü eserler yazmaktan hoşlanmayan Bediüzzaman, Kızıl İcaz haşiyesini talebelerinin dikkatini artırmak için kaleme aldığını ifade etmektedir. Gerçekten de Üstad’ın şerh ve haşiye olarak yazılmış eserleri birkaç tanedir. Kızıl İcaz ve Gelenbevi’nin Burhan’ı üzerine yazılan bir haşiye olan Ta’ likat bunlardandır. Geriye kalan bütün eserleri, okuduğu kitaplardan öğrendiklerini özümseyerek ortaya konulmuş müstakil çalışmalardır.
Üstad, Kızıl İcaz’ı yazmasının gayesinin zihinleri dikkate teşvik etmek olduğunu, eserin sonunda da belirtmektedir. Buradaki açıklamalar, öğrenme meraklılarının kesinlikle kaçırmamaları gereken türdendir. İlmi bir gıdaya benzeten Üstad, aceleci zihnin, bilgileri hazmetmediğini, dolayısıyla bu bilgilerin çoğalmasının, genişletilmesinin ve faydalı olmasının mümkün olmadığını ifade etmektedir.
“Bil ki! Şüphesiz ilim bir gıdadır. Elbette ki hazmedilmesi gerekir. Rahvan ve aceleci zihin, hakikatlerin kaymağından yer. Yani hakikate varır, fakat onu almaz veya onu kazanır ve alır. Lakin hakikat onun zihninin elinde parçalanır. Çoğalmaz, genişlemez. Bilakis zihinden kaçak olarak çıkar. Sonra zihin, hakikatin parçalarını toparlar, onlardan hafızasında çoğalanların özelliklerini soyar. Hazmetmez ve büyütmez. Bilakis hakikatler kusmuk olur veya zihinde bozulur. Zihnin yüzeyselliği, elem veren bir hastalıktan daha şiddetlidir. Ey okuyucu! Zihinlerin dikkate teşvik edilmek için, bu risaleyi veciz yazarak, sizleri aciz bıraktım.”6
Başka bir yerde “Alim-i mürşid, koyun olmalı, kuş olmamalı. Koyun yavrusuna süt, kuş yavrusuna kay (kusmuk) verir” derken, ilmin hazmedilerek insanlara aktarılmasını koyunun otları süt haline getirmesine benzetmekte, hazmedilmemesini ise kuşun yavrusuna kusmuk vermesine benzetmektedir. Yukarıda ifade edildiği gibi, zihnin yüzeyselliği, en şiddetli hastalıktan daha ağır bir hastalıktır. Zihinleri bu hastalıktan kurtarmak için, Kızıl İcaz, kısa ve öz bir şekilde yazılmıştır.
Kızıl İcaz’ın bilinen bir tane şerhi vardır. O da Üstad’ın kardeşi Abdulmecid Nursi (Ünlükul) tarafından kaleme alınmıştır. Bu şerh, Üstad’ın vefatından sonra 1965 tarihinde Konya’da yazılmış ve 1995 yılında yayımlanmıştır. 7 Üstad’ı en iyi tanıyanlardan ve bir alim kimliğine sahip olan bir kimsenin yazdığı bu şerh, Kızıl İcaz’ı anlamamızı oldukça kolaylaştırmaktadır. Aksi halde Kızıl İcaz, sınırlı sayıda kimsenin faydalandığı bir eser olarak kalırdı.
Kızıl İcaz klasik mantık çerçevesinde kalan bir eser değildir. Klasik mantık kitaplarında “İnsan konuşan hayvandır” gibi önermelerle tümdengelim (dedüksiyon/talil) 8 metodu kullanılarak sınırlı sayıda örnek verilirken, Üstad, insan vücudundaki hücreleri örnek olarak vermektedir. Hücrelerden hareket ederek insanın ruh ve maddeden oluşan bütünü hakkında sonuçlara ulaşılmaktadır. Bu ise klasik mantıkta kullanılmayan tümevarım metodudur. Klasik mantık, tümdengelim metodunu tek akıl yürütme yolu olarak kullanmış, tümevarım ve temsili (örnekleme) 9 göz ardı etmiştir. Klasik mantığa yapılan temel eleştirilerden birisi de budur. Rönesanstan itibaren bir kısım batılı filozoflar, tümevarım (istikra, endüksiyon) 10 metodunu öne çıkarmış ve batıda yaşanan ilmi gelişmeler de bu metod değişikliğinden sonra olmuştur. İşte Bediüzzaman, klasik mantığın aksine, tümevarım ve temsil metoduyla bir kısım sonuçlara ulaşmakta böylece skolastik düşüncenin hatalarına düşmeyen bir yol ortaya koymaktadır. Aşağıdaki örnekte insanı, içerisinde Yasin suresinin yazılı olduğu Yasin kelimesine benzeterek temsil metodunu kullanmaktadır:
“Bir şahıs ruhuyla birdir, cismiyle bir cemaattir. Canlı kısımlardan oluşan bir cemaattir. Öyle ki onun hücrelerinden her bir hücre, beş duyu kuvvetine sahiptir. Bu şahıs, içerisinde Yasin suresi yazılmış olan Yasin kelimesi gibidir. Onun canlılık derecesi ve kuvvetleri cirminin küçüklüğüyle ters orantılı olarak artar. İstersen insanın duyularıyla bir hücrenin duyularını mikroskopla tartalım. Bin defa büyütüldükten sonra ancak görülebilen bu küçük canlı, parmağının başını görür, arkadaşı olan diğer hücrenin sesini duyar, diğer duyularını ve kuvvetlerini takip eder. Halbuki bir insan bu küçük canlının parmağını göremez ve sesini duyamaz. Maddi yapısının küçüklüğü nispetinde, canlılığı fazlalaşır, sınırlanır ve incelir.” 11
Mantık öğrenmenin caiz olup olmadığı konusunda da Bediüzzaman’ın farklı bir görüşü vardır. Felsefenin bir kolu olması sebebiyle mantık, İslam âlimleri arasında tartışma konusu olmuş ve âlimlerin farklı görüşler ileri sürmelerine yol açmıştır. İbni Salah, Nevevi, İbni Teymiye gibi âlimler çeşitli gerekçelerle mantık öğrenmenin haram olduğuna fetva vermişlerdir. 12 Buna karşılık âlimlerin çoğunluğu ise mantık öğrenmenin caiz olduğuna hükmetmişlerdir. 13 Bediüzzaman ise mantık öğrenmenin hükmünün kişilere göre farklı olduğuna hükmetmektedir:
“Mantık öğrenmenin hükmü kişilere göre farklılık arzeder: Mantık ilmini öğrenmek menduptur, çünkü mantık ilimleri tamamlayıcıdır. Yine mantık ilmini öğrenmek mekruhtur, çünkü akılları karıştırır. Yine mantık ilmini öğrenmek mübahtır, çünkü bir ilmi bilmek bilmemekten hayırlıdır. Yine mantık ilmini bilmek farz-ı kifayedir, çünkü mantık akaidi techiz eder. Yine mantık ilmini öğrenmek, gerekli ilmi altyapıya sahip olmayanlar için haramdır.” 14
Bediüzzaman, bir kısım mantık terimlerini de kendisine has bir üslupla ve diğer mantıkçılardan farklı şekilde tanımlamaktadır. Mesela, mantıkta iddiaları ispatlamaya yarayan delil olan hüccet, Bediüzzaman tarafından şu şekilde tanımlanmaktadır:
“Bil ki! Hüccet, olayların zürriyetlerini bilmek ve ilişkilerini ortaya çıkarmaktır ve kainattaki ilişkiler silsilesinin merkezidir ve hakikat-ı uzmanın aslından semerelerine giden hayat mecralarının timsalidir.” 15
Bediüzzaman’ın mantık konularından birisi olan söz (lafız) ile ilgili açıklamaları da oldukça ilginçtir. Burada da Üstad, tümdengelim yerine tümevarım yolunu kullanmakta, hidrojenden, karbondan, ısıdan, nefesten ve sesten söze ulaşmaktadır.
“Nefesin alem-i gayba girmesiyle, kimyevi aşk sebebiyle müvellidü’l-humuzanın karbonla imtizacı sırrıyla tahlil edici hücreler devreye girer ve kirli kan temizlenir. İki unsur imtizaç ettiği zaman, o ikisinden olan iki cüz’ün tamamı da ittihad eder. O ikisi ittihad ettiği zaman tek bir hareketle hareket ederler. Bu durumda diğer hareket baki olarak boşlukta kalır. Hareketin ısıya ve ısının harekete dönüşmesi sırrıyla şu boşluktaki baki hareket, tabii ısıya inkılap eder. Yani hayvanın (canlının) hayat ateşine inkılap eder. O şeyin arasında nefes zahmetli bir şekilde alem-i gaybtan alem-i şehadete çıkar. Çünkü mahreçlerde nefes, ses ile keyfiyetlenerek birleşir ve ses makta’larda harflere tahavvül ederek farklılaşır. O şeyin arasında, onun hareketi için ses kesilir. Çünkü latif cisimler olarak nakışları acaip oldu, şekilleri garip oldu, garazların ve maksatların taşıyıcısı oldu, duyguları terennüm ederek uçurdu, akıllar arasındaki elçiler olarak Sani-i Hakim’in takdir ettiği yere kadar gönderdi. Söz, fikrin kaymağıdır, tasavvurun suretidir, teemmülün bekasıdır ve zihnin işaretidir. Hafifliği, birbiri ardınca gitmesi, meunetinin azlığı, zahmetsizliği ve kararsızlığı sebebiyle bu büyük nimet için söz tercih edildi. Bu nimetin kıymetini bilmemek, inkâr ve israf etmek ne büyük cehalet!” 16
Kızıl İcaz’ın içerisinde özellikle “İ’lem-Bil ki” ile başlayan bölümlerin her birisi, üzerinde önemle durulması gereken konulardır. Gerek Kızıl İcaz’ı ve Ta’likatı inceleyenler gerekse Risale-i Nurları mantık gözlüğüyle okuyanlar, Üstad’ın mantıktaki müstesna yerini anlarlar. Ayrıca Üstad, Kızıl İcaz’da sembolik ve uygulamalı mantığı bir araya getirmiştir. 17 Halbuki Kızıl İcaz’ın yazıldığı dönemde henüz sembolik ve uygulamalı mantık ortaya çıkmış değildi.
Sonuç olarak Kızıl İcaz, klasik ve modern mantığı bir arada sunan bir eserdir. Kızıl İcaz, Ta’likat ve diğer risaleler mantık yönüyle de incelenmesi gereken hazineler olarak karşımızda durmaktadır.
*Araştırmacı Yazar acelikkanat@yeniumit.com.tr
______________
DİPNOTLAR
1. Bediüzzaman Said Nursi, Risale-i Nur Külliyatı, Nesil Yayınevi, İstanbul 1996, c. 2, s. 1628.
2. Mahmud Nedim, Senedü’l-Muhkem fi Tercümetü’s-Süllem, İstanbul 1317, s. 10.
3. Naci Bolay, DİA, “Ahdarî” md., c. 1, s. 508.
4. Necip Taylan, Mantık Tarihçesi Problemleri, İstanbul 1996, s. 67.
5. Bedüüzzaman Said Nursi, Kızıl İcaz, İstanbul 1995, Sözler Yayınevi, s. 164.
6. Bediüzzaman, Kızıl İcaz, s. 236.
7. Abdulmecid Nursi, “Şerhu Kızıl İcaz”, Saykalü’l-İslam, tahkik: İhsan Kasım Salihi, Sözler Yayınevi, İstanbul 1995, s. 163-238.
8. Tümdengelim (dedüksiyon, talil): Zihnin bir veya birden fazla hükümden hareket ederek mecburi bir sonuca ulaşmasıdır. Tümdengelimde öncüller doğru ise sonuç da mutlaka doğru olur. Tümdengelimin en gelişmiş şekli kıyastır. Kıyas, öncül adı verilen birden fazla önerme ile sonuç adı verilen önerme arasında mantıkça geçerli bir ilişki kurmaktır. Mesela, “Bütün insanlar ölümlüdür” (1. öncül), “Ahmet de insandır” (2. öncül), O halde Ahmet de ölümlüdür. (sonuç)
9. Temsil (örnekleme, analoji): Zihnin olaylar ve eşyalar arasındaki benzerliklerden hareket ederek bir sonuca varmasıdır. Temsilde iki şey arasındaki benzerlikten yola çıkılarak, birincisi hakkında verilen hüküm, ikinci şey hakkında da verilmektedir. Temsilde, varılan sonucun doğruluğu kesin değildir. Ancak iki şey arasındaki benzerlikler ne kadar fazla ise sonucun doğruluğu da o kadar fazla olmaktadır. Mesela, “Güneş bir tane olduğu halde nuraniyeti vasıtasıyla her parlak şeyin yanında yer alır. Benzer şekilde melekler de nuraniyetleri vasıtasıyla aynı anda birden fazla yer bulunabilirler.” Burada melekler, nuranilik yönüyle güneşe benzetilmiş ve her ikisinin de birden fazla yerde bulunabilecekleri sonucuna varılmıştır.
10. Tümevarım (endüksiyon, istikra): Zihnin özelden genele, olaylardan kanunlara ulaşmasını sağlayan akıl yürütme yoludur. Tümevarımda ulaşılan sonuç kesin değildir. Mesela, gördüğümüz bütün kedilerin kuyruklu olduğuna bakarak, her kedi kuyrukludur, sonucuna ulaşırız. Halbuki, Man adasındaki kediler kuyruksuzdur. Yine havadaki her cismin yere düşmesinden hareketle yer çekiminin varlığı sonucuna ulaşırız. Halbuki geçmişte bir zamanda ya da gelecekte bir dönemde yer çekimin olmaması mümkündür. Bu sebeple tümevarımda varılan sonuçlar kesin değildir. Yine Arşimed suyun üzerinde yüzen cisimlerden yola çıkarak yer çekimi kanunu bulmuştur. Bu kanun sınırlı sayıda örnekten hareketle ortaya atılmış olduğundan, geçmişte veya gelecekte suyun kaldırma kuvvetinin olmaması muhtemeldir. Dolayısıyla bu tümevarımdan çıkan sonuç kıyasın aksine kesin değildir.
11. Bediüzzaman, Kızıl İcaz, s. 170.
12. Nevevi gibi alimler aşağıdaki sebeplerle Aristo mantığı ile uğraşmayı haram saymışlardır: İlk önce mantıkla meşgul olmak tevhid ilmiyle öncelikli olarak uğraşmayı engeller. İkinci olarak geceleyin odun toplayan gibi mantıkla meşgul olan kimse de fasit şeylere kayar. Üçüncü olarak mantık sahih ve batıl şeylerin karışımından ibaret bir batıldır ve batılla meşgul olmak haramdır. Dördüncü olarak mantık, fikri ve zihni doğruyu bulmaktan alıkoyar. Abdulmecid Nursi, s. 179.
13. Mantıkla meşgul olmanın caiz olduğu görüşünde olanlara göre, ilim öğrenmeyi istemek tabiidir, kasıtla ilim talep edilmez, kendiliğinden talep edilir. Fıtrat ilme musahhardır, yani ilimden kaçamaz. Tıpkı camid maddelerin fıtratı gibi. Mesela ateş zaruri olarak yakıcıdır. İnsan da fıtratı itibariyle zaruri olarak öğrenmeye meyillidir. Ayrıca mantık vacibin yani tevhid ilminin mukaddimesidir ve küfrün reddidir. Yine mantık şerrin delilidir. Yani şerri bilmeye yarar. Çünkü mantıkla meşgul olmayan kimse doğruyu ve yanlışı ayırt edemez. Batılı tanımak ve ondan korunmak için bu ilimle meşgul olmak gerekir. Çünkü bilmeyen korunamaz. Tıpkı şu şiirde denildiği gibi: Şerri öğrendim lakin şer için değil şerden korunmak için, Hayrı şerden ayırt edemeyen kimse şerre kapıldığı için. Abdulmecid Nursi, s. 179.
14. Bediüzzaman, Kızıl İcaz, s. 180.
15. Bediüzzaman, Kızıl İcaz, s. 186.
16. Bediüzzaman, Kızıl İcaz, s. 188.
17. M. Fethullah Gülen, İslamiyetim.com
.
Bediüzzaman ve Fena Fi'l İhvan
Yrd. Doç. Ayşe Hümeyra
Bediüzzaman Hazretleri, son devir İslam dünyasının yetiştirdiği en önemli ilim adamlarından birisidir. İlimle aksiyonu birleştirmiş, bunu da müsbet hareket' formülü şeklinde ifade etmiştir. Sevindirici olanı şudur: Eserleri şu anda 15 dünya diline çevrilmiştir. Hakkında doktora tezleri yapılmış, fikirleri geniş bir kitle tarafından hüsn ü kabul görmüştür. Eserlerinde en önemli husus olarak uhuvvet' üzerinde durur. Yazımız, Risale-i Nur Külliyatında yer alan kardeşlik bahsini değerlendirmektedir.
Her güzel şey sevmekle başlar. Zoru kolay, uzağı yakın, düşmanı dost eden bir iksirdir o. Hele bir de Güzeller Güzeli'ne (cc), imandan kaynaklanıyorsa... Fakat eğer, insanlığın ve Müslümanlığın gereği olan bu muhabbet, tevhide dayanmıyorsa; o zaman, güzelliğe değil musibete sebep olur. Çünkü ancak imandan neş'et eden muhabbetin neticesi kardeşlik olabilir. Temelinde maddî menfaatlerin bulunduğu beraberlikler, menfaatler çatıştığı anda düşmanlığa dönüşür ve insan, sosyal çevresinde imanî düstura lâkayt kaldıkça nefsinin emrine boyun eğmeye mahkûm olur.
Yakın tarihimizin parlak ve çileli siması Said Nursî, işte bu birbirine taban tabana zıt iki hayat sistemi arasındaki farklılığın, hareket noktasındaki farklılıktan meydana geldiğini şu şekilde özetlemektedir. Önce tabiatperestleri ele alır: "...Hayat-ı içtimaiyede nokta-i istinadı, kuvvet' kabul eder. Hedefi menfaat' bilir. Düstur-u hayatı cidal' tanır. Cemaatlerin rabıtasını, unsuriyet: menfi milliyeti' tutar. Semerâtı ise, hevesât-ı nefsiyyeyi tatmin ve hâcât-ı beşeriyyeyi tezyîd'dir."
Bu tespiti yaptıktan sonra neticesini de şöylece özetler: "Halbuki kuvvetin şe'ni tecavüz'dür. Menfaatin şe'ni, her arzuya kâfi gelmediğinden üstünde boğuşmak'tır. Düstur-u cidalin şe'ni çarpışmak'tır. Unsuriyetin şe'ni başkasını yutmakla beslenmek olduğundan; tecavüz'dür... İşte bu hikmettendir ki, beşerin saadeti selb olmuştur(yitmiştir)."
Mukabil olarak ele alınan Kur'ân'ın öngördüğü hayat tarzı ise şu şekilde özetlenir: "Amma hikmet-i Kur'âniyenin ise, nokta-i istinadı, kuvvete bedel Hakk'ı kabul eder. Gayede menfaate bedel, Fazilet ve Rıza-i İlâhî'yi kabul eder. Hayatta düstur-u cidal yerine, düstur-u teavün'ü esas tutar. Cemaatlerin rabıtasında; unsuriyet, milliyet yerine Râbıta-ı dinî ve sınıfî ve vatani' kabul eder. Gâyâtı, hevesât-ı nefsâniyyenin tecavüzâtına sed çekip, ruhu maâliyata teşvik ve hissiyât-ı ulviyyesini tatmin eder ve insanı kemâlat-ı insaniyeye sevk edip insan eder..."
Sonuçları da şöyle belirtilir: "Hakkın şe'ni ittifak'tır. Faziletin şe'ni tesanüt'tür. Düstur-u teavünün şe'ni, birbirinin imdadına yetişmek'tir. Dinin şe'ni uhuvvet'tir. incizap'tır. Nefsi gemlemekle bağlamak, ruhu kemalata kamçılamakla serbest bırakmanın şe'ni saadet-i dareyn'dir..."
Bediüzzaman'ın Gayesi
Bu içtimâî tespitleri yapan Bediüzzaman'ın bütün eserlerinde işlediği esas mevzu iman' olmakla beraber, bunu izleyen en mühim ikinci mevzu da ittihat' ve uhuvvet'tir. O; daima, İslâm birliği ve din kardeşliğinin önemi üzerinde ısrarla durmakta ve bunu, Müslümanların Allah'a riyasız bir imanla bağlanmalarının neticesi olarak düşünmektedir. Nitekim, "Sadâ-i Hakikat" adlı yazısında bu hassasiyetini ...Farzda riya yoktur. Bu zamanın en büyük farz vazifesi ittihad-ı İslâm'dır" demek suretiyle dile getirmektedir.
Yine aynı yazıda "Bu ittihadın meşrebi muhabbettir. Husumeti ise, cehalet, zaruret ve nifakadır" ifadesiyle, birlik ve kardeşliğin ancak sevgiyle oluşabileceğini insaf ehline ilân etmektedir. Çünkü; "iman muhabbeti, İslâm uhuvveti gerektirir."
Bediüzzaman; İslâm kardeşliği ile unsuriyet ve şahsî menfaatlere dayalı kardeşliği mukayese ederek; birincisinin sâdıkane, hakikî ve bütün ümmet-i İslâmiye'yi kuşatacak kadar geniş, ikincisinin ise, mecazî, gayr-i hakikî ve geçici olduğunu beyan etmektedir. İslâm birliğinin tesis edilebilmesi de; öncelikle İslâm kardeşliğinin bütün yönleriyle tesis edilip pekiştirilmesiyle mümkündür. Bu da tabii ki, dünya hayatının geçici heveslerindeki ortaklığa dayanan bir kardeşlikle değil, dünya ve âhireti kuşatan, ilâhî bir kuvvetten destek alan kardeşlikle gerçekleşir.
Bu anlayış ışığında; "Bütün mü'minler kardeştir. O hâlde kardeşlerinizin arasını düzeltin ve Allah'tan korkun ki rahmete erişesiniz" (49, Hucurat:10) âyetini yeniden ve dikkatle düşünmek, bu bir tek âyetin bile, günümüzün geçimsizliklerden, sorumsuz cinayetlere kadar uzanan anarşi problemine geçerli ve sürekli bir çözüm getirdiğini görmek ve göstermek gerekir. İşte Bediüzzaman'ın Risale-i Nur isimli külliyatıyla yaptığı hizmetlerden biri de budur: "Görmek ve göstermek". O'nun; bu asırda Kur'ân'a sarılmanın lüzumundan bahsetmesi, birlik ve kardeşlik hususundaki âyetleri, anlaşılır misallerle izah ederek Müslümanları uyarması onun, bu işin ciddiyetine olan inancını ortaya koyması bakımından yeterli fikir verir sanırım.
Bakınız Yirmi İkinci Mektup'ta "Bütün mü'minler kardeştir" (49, Hucurat:10) ilâhî fermanını nasıl yorumluyor Said Nursî:
"Bu mebhas ehl-i imanı muhabbete ve uhuvvete dâvet eder" şeklinde başlayan nuranî sözler; "Mü'minler arasında ayrılığa, bölünmeye, kin ve düşmanlığa sebep olan tarafgirlik, inat ve kıskançlığın; insanlığın en yüce mertebesi olan İslâm'da merdut ve zulüm olduğu, (zira) insanın gerek şahsî, gerek içtimâî ve gerekse manevî hayatı bakımından son derece zararlı ve insan hayatını mahveden bir zehir" olduğunu tespitle devam etmektedir. İfadesini aynen verelim:
"Mü'mine adavet zulümdür:
Evvela; hakikat' nazarında zulümdür. Ey mü'mine kin ve adavet besleyen insafsız adam! Nasıl ki, sen bir gemide veya bir evde bulunsan; seninle beraber, dokuz mâsum ile bir cani var; o gemiyi batırmaya ve o evi yakmaya çalışan bir adamın ne derece zulmettiğini bilirsin. Ve zalimliğini, semavata işittirecek derecede bağıracaksın. Hattâ, bir tek mâsum, dokuz cani olsa, yine o gemi hiçbir kanun-u adaletle batırılamaz.
Aynen öyle de, sen, bir hâne-i Rabbaniye ve bir sefine-i İlâhiye olan bir mü'minin vücudunda iman ve İslâmiyet ve komşuluk gibi dokuz değil, belki yirmi sıfat-ı mâsume varken, sana muzır olan ve hoşuna gitmeyen bir cani sıfatı yüzünden, ona kin ve adavet bağlamakta o hane-i mâneviye-i vücudun mânen gark ve ihrâkına, tahrip ve batmasına teşebbüs veya arzu etmen onun gibi şeni ve gaddar bir zulümdür."
Allah'a hâlisâne bir şekilde inanan mü'mine düşmanlık etmek sadece hakikatte değil, hikmet nazarında dahi zulümdür. "Zira malumdur ki, adavet ve muhabbet, nur ve zulmet gibi zıttırlar."
"Evet, mü'min, kardeşini sever ve sevmeli. Fakat fenalığı için yalnız acır. Tahakkümle değil, belki lütufla, ıslahına çalışır." "...Ve asıl hüner, kardeşini fena gördüğü vakit onu terk etmek değil, belki daha ziyade uhuvvetini kuvvetlendirip ıslahına çalışmak ehl-i sadakatin şe'nidir." Onun içindir ki, Resulullah Efendimiz "mü'minin mü'mine üç günden fazla dargın durup konuşmaması"na müsaade etmemiştir.
Eserlerindeki Temsil Sırrı
Eserlerinde herkesin rahatlıkla anlayabileceği derecede sade misalleri tercih eden Üstad Said Nursî; mü'minler arasında var olması gereken kardeşlik ve sevginin, düşmanlık ve kinin yerine kaim olması için gayret göstermektedir. Bu düşünceyle mü'minlerdeki ortak özelliklerin çokluğuna işaret etmekte ve bunların kardeşler arasını bağlayıcı mühim özellikler olduğunu vurgulamaktadır. Böylece; onun âyetleri yorumlarken verdiği misaller, onu dinleyenler veya okuyanlar tarafından, -zihinlerinde bir soru kalmayacak şekilde- kabul edilmektedir.
Meselâ; İslâmî vasıflarıyla kıymetlenen bir mü'mine düşmanlık etmeyi; "adi küçük taşları Kâbe'den veya Uhud Dağı'ndan daha ehemmiyetli görmek akılsızlığına" benzetmekte ve şöyle demektedir:
"Tevhid-i imanî, elbette tevhid-i kulûbu ister. Ve vahdet-i itikad dahi, vahdet-i içtimaiyeyi iktiza eder."
"Mümine muhabbet etmek gerekir," çünkü "mü'min kâinata bir uhuvvet beşiği olarak bakar."
..."Bir memlekette beraber bulunmakla uhuvvetkârâne bir münasebet hissedersin. Halbuki, imanın verdiği nur ve şuur ile sana gösterdiği ve bildirdiği Esma-i İlahiye adedince vahdet alâkaları ve uhuvvet münasebetleri var. Meselâ; her ikinizin Hâlikınız bir, Mâlikiniz bir, Mâbudunuz bir, Râzıkınız bir, bir, bir... bine kadar bir, bir.
Hem Peygamberiniz bir, dininiz bir, kıbleniz bir. Bir, bir.. yüze kadar bir, bir. Sonra köyünüz bir, devletiniz bir, memleketiniz bir... ona kadar bir, bir. Bu kadar bir bir'ler vahdet ve tevhidi, vifak ve ittifakı, muhabbet ve uhuvveti iktiza ettiği ve kâinatı ve küreleri birbirine bağlayacak manevî zincirler bulundukları halde, şikak ve nifaka, kin ve adâvete sebebiyet veren örümcek ağı gibi ehemmiyetsiz ve sebatsız şeyleri tercih edip mü'mine karşı hakiki adâvet etmek ve kin bağlamak, ne kadar o râbıta-i vahdete bir hürmetsizlik ve o esbab-ı muhabbete karşı bir istihfaf ve o münasebet-i uhuvvete karşı ne derece bir zulüm ve i'tisaf olduğunu, kalbin ölmemiş ise, aklın sönmemiş ise anlarsın."
Bu cümleleriyle mü'minleri imanda birleşmeye teşvik ve ikna eden Said Nursî; aralarında bu kadar ortaklık bağı varken tefrikaya sebep olan bir takım gurupların mensuplarına hitaben de şöyle sesleniyor:
"...Ey divâneler! İşitmediniz mi, anlamamış mısınız ki, Müminler ancak kardeştir' (49, Hucurat:10) âyeti bir nâmus-u İlahîdir; veya körleşmiş misiniz ki, görmüyor musunuz ki, Sizden biriniz, kendisi için istediği şeyi kardeşi için de istemedikçe tam iman etmiş olmaz' hadîsi bir düstur-u Nebevî'dir. Acaba şu sıdk ve kizb mabeyninde mütereddit olan inkâr mes'elesi, nasıl oldu da, şu iki esas-ı azim ve metine nâsih olabildi?."
Yukarıda naklettiğimiz ifadelerinde açıkça görüldüğü gibi o; İslâm kardeşliğini sadece tavsiye etmekle kalmamış, iman birliğine zarar verecek bir davranışla karşılaştığında bizzat müdahale edip buna sebep olan insanlarla mücadele etmiştir. Onun bu tavrı bize, aklında ve kalbinde sağlam temellere oturttuğu iman kardeşliği için gerektiğinde cesaretle ayağa kalkabilmenin lüzumunu göstermektedir.
Çünkü o; "Topluca Allah'ın ipine yapışın, ayrılmayın. Allah'ın size olan nimetini hatırlayın. Hani siz birbirinize düşman idiniz de Allah kalplerinizi uzlaştırdı. O'nun nimetiyle kardeşler hâline geldiniz" (3, lu Imrân, 103)) âyetindeki sağlamipe, yani Kur'ân'a tam mânâsıyla yapışan bir mü'mindir. "...Evet, Kur'ân, arşı ferşe bağlamış bir zincir, bir hablullahtır" diyerek çağın yeniden aydınlanmasının ancak ve sadece bu ipe tutunmakla mümkün olduğunu samimiyetle idrak etmekte ve diğer Müslümanları da aynı idrakte toplanmaya davet etmektedir.
Bediüzzaman Said Nursî, Kur'ân'a hakkıyla sarılmanın tabii bir sonucu olarak Kur'ân hizmetine ömrünü vakfeylemiş, şahsiyetini İslâm'a feda etmiş, din kardeşlerinin ayrılığa düşmemesi uğruna pek çok sıkıntılara katlanmış, fakat doğru hedefin İslâm kardeşliğinde birleşmek olduğunu her fırsatta haykırmaktan vaz geçmemiştir. Onun uhuvvet hakkındaki fikirlerini, tam mânasıyla anlayabilmek ancak sözlerinin ispatı olan hayatını anlamakla mümkündür. Said Nursî; hayatının bütün dönemlerinde karşımıza hep aynı temel hususiyetleri taşıyan mükemmel bir şahsiyet olarak çıkmaktadır. Söyledikleri yaşadıklarının aynası bir Said Nursî olarak. Şu tek cümlesi bu kanaatimizin en bariz delili olmaya kâfidir: "Bin haysiyetim olsa kardeşlerimin mabeynindeki muhabbete ve samimiyete feda ederim."
Uhuvvetin Muktezası
Din kardeşinin menfaatini kendine tercih eden bir adamın bunu başkalarına da tavsiye etmesi, onları hali hazırdaki ve gelecekteki bir takım tefrika felâketlerinin uçurumundan kurtarmak isteyen müşfik bir babanın çırpınışları olarak kabul edilmeli ve çağrısına kulak verilmelidir. Şöyle diyor:
"Ey ahiret kardeşlerim ve ey hizmet-i Kur'âniyede arkadaşlarım! Bilirsiniz ve biliniz: Bu dünyada hususen uhrevî hizmetlerde en mühim bir esas, en büyük bir kuvvet, en makbul bir şefaatçi, en metin bir nokta-i istinad, en kısa bir tarîk-i hakikat, en makbul bir duâ-yı mânevî, en kerametli bir vesile-i makâsıd, en yüksek bir haslet, en safi bir ubudiyet: ihlastır."
İhlastır ki; kardeşliğin kıymetini anlamaya, basit anlaşmazlıklar sebebiyle ayrılmamaya, imanın karşısındaki esas düşman olan küfrü görüp dağılmamaya, el ele-gönül gönüle hareket edip parçalanmamaya yardım eder. Şu mübarek nazm-ı celili aşk ile dinleyip, amel etmeye kapı açar:
"Allah'a ve Resûlüne itaat edin, birbirinizle çekişmeyin. Yoksa korkuya kapılırsınız da kuvvetiniz elden gider. Sabredin, çünkü Allah sabredenlerle beraberdir." (8, Enfal:46).
Bediüzzaman, bu âyetin izahında da titizlikle kardeşlik müessesesinin devamını temine çalışarak uyarıyor ve diyor ki: "Bu hizmet-i Kur'âniyye'de bulunan kardeşlerinizi tenkit etmemek ve onların üstünde fazilet-furuşluk nev'inden gıpta damarını tahrik etmemektir. Çünkü, nasıl insanın bir eli diğer eline rekabet etmez; bir gözü bir gözünü tenkit etmez; dili kulağına itiraz etmez; kalp ruhun ayıbını görmez.. belki birbirinin noksanını ikmal eder, kusurunu örter, ihtiyacına yardım eder, vazifesine muavenet eder; yoksa o vücud-u insanın hayatı söner, ruhu kaçar, cismi de dağılır." Devamında bunun sırrını açıklar:
"Bu sırrın sırrı şudur ki: hakiki, samimi bir ittifakta her bir ferd, sair kardeşlerin gözüyle bakabilir ve kulaklarıyla de işitebilir. Güya on hakiki müttehid adamın her biri yirmi gözle bakıyor, on akılla düşünüyor, yirmi kulakla işitiyor, yirmi elle çalışıyor bir tarzda kıymeti ve kuvvetleri vardır."
Bu seslenişin bize verdiği mesaj; Müslümanların yığınlar hâlinde kalabalıklar değil, kalpleri birbirine kilitlenmiş, sistemli cemaatler olması doğrultusundadır. Öyle ki, dünyanın bir ucundaki mü'minin ayağına batan dikenin acısı, diğer ucundaki mü'minin kalbini sızlatsın.
Evet, bahtiyar odur ki; Kevser-i Kur'ânî'den süzülen tatlı, büyük bir havuzu kazanmak için, bir buz parçası nev'indeki şahsiyetini ve enaniyetini o havuz içine atıp eritendir.
İslâm Kardeşliği
İslâm kardeşliği, aynı dine mensup olmanın insana kazandırdığı şeref ve mesuliyetler manzumesidir. Bu şerefi taşımanın bedeli; kardeşler arasındaki vazifelerin yerine getirilmesi, haklara riayet edilmesi ve hattâ nefsin uhuvvet-i İslâmiye içinde kaybedilmesidir. Ene'nin nahnü'ye inkılabı yani bencillikten kurtulup cemaat şuuruna erişilmesidir. Peki, bir Müslümanın bu şuura ulaşmada düsturu ne olmalıdır? İşte, bunun formülü: "Fena fi'l-İhvân".
Üstad, bu formülü şöyle izah etmekte ve demektedir ki: "Kardeşlerinizin meziyetlerini şahıslarınızda ve faziletlerini kendinizde tasavvur edip, onların şerefleriyle şâkirâne iftihar etmektir. Ehl-i tasavvufun mabeyninde fena fi'ş-şeyh, fena fi'r-resûl' ıstılahatı vardır. Ben sofi değilim. Fakat onların bu düsturu, bizim meslekte fena fi'l-ihvan' suretinde güzel bir düsturdur. Kardeşler arasında buna tefâni' denilir. Yani: birbirinde fani olmaktır. Yani kendi hissiyat-ı nefsaniyesini unutup, kardeşlerinin meziyet ve hissiyatıyla fikren yaşamaktır. Zaten mesleğimizin esası uhuvvettir. Peder ile evlâd, şeyh ile mürid mabeynindeki vasıta değildir. Belki hakiki kardeşlik vasıtalarıdır."
"Mesleğimiz "haliliyye" olduğu için, meşrebimiz "hillet"dir. Hillet ise, en yakın dost ve en fedakâr arkadaş ve en güzel takdir edici yoldaş ve en civanmert kardeş olmak iktiza eder."
Evet, elbette, İlahî vahyin nurundan kaynaklanan, imanın çiçekleriyle bahara eren, fani olan insanın bekaya ulaştıran böyle bir dostluk dünya ve âhirette diğer dostluklarla kıyas bile kabul etmez. "O gün takva sahipleri hariç, bütün dostlar birbirine düşmandır." (43, Zuhruf:67) Zira dünya için dost olanların dostluğu dünyada kalır. Hatta bazen dünyada bile devam ettirilmez böyle dostluklar. Ama Allah için olan dostluklar hem dünyada hem de âhirette devam eder. İmanın insana bahşettiği güzelliklerden biri de; fena ile beka arasındaki köprüyü muhkemleştiren, mü'minler arasındaki hâlisane dostluktur. O mü'minler ki; yalnız Allah için sever ve yalnız Allah için buğzederler. Ve kıyamet gününde Yüce Mevla'mız, işte bu ölçülere uygun bir dostlukla dünya hayatını tanzim eden ve daha henüz dünyada iken âhiretini hazırlayan mü'minleri şöyle müjdelemektedir: "Ey kullarım! Bugün size korku yoktur ve siz üzülmeyeceksiniz." (43, Zuhruf:68).
Bu mukaddes müjdenin hatırına değmez mi şu kısa âlemde kardeşlerimizden gelen bazı kederlere göğüs germek... Değmez mi, onlarda gördüğümüz bir yanlışı düzeltmek için zaman harcamak... Değmez mi, asli hedefe giden yolda önemsiz rekabetlerden vazgeçmek... Bin kere değer. Bediüzzaman'ı dinleyelim: "Ey kardeşlerim! Kur'ân-ı Hakîm'in hizmetindeki mesleğimiz hakikat ve uhuvvet ve uhuvvetin sırrı: Şahsiyetini kardeşler içinde fani edip, onların nefislerini kendi nefislerine tercih etmek olduğundan mabeynimizde bu nevi hubb-u cahdan gelen rekabet tesir etmemek gerektir."
Çünkü imanın kalbe hayat vermesi gibi, İslâm kardeşliği de topluma hayat bahşetmektedir. Fena fi'l-ihvân'ı bir hayat düsturu olarak gösteren Üstad; bu düsturu canlı tutmakta, kardeşler arasındaki dayanışmanın önemini şu cümleleriyle belirtmektedir:
"Hayat vahdet ve ittihadın neticesidir. İmtizaçkârâne ittihad gittiği vakit, manevî hayatta gider. Birbirinizle çekişmeyin, yoksa korkuya kapılırsınız da kuvvetiniz elden gider'(8, Enfal:46) nazm-ı İlahîsinin işaret ettiği gibi, tesanüd bozulsa, cemaatin tadı kaçar. Bilirsiniz ki, üç elif ayrı ayrı yazılsa, kıymeti üçtür. Tesanüd-ü adedî ile yazılsa, yüz on bir kıymetinde olduğu gibi üç dört hâdim-i hak ayrı ayrı ve taksimü'l-a'mal olmamak cihetiyle, üç dört adam kadardır. Eğer hakiki bir uhuvvetle, birbirinin faziletleriyle iftihar edecek bir tesanüdle, birbirinin aynı olmak derecede bir tefanî sırrıyla hareket etseler, o dört adam dört yüz adam kuvvetinin kıymetindedirler."
Kardeşliğe Dikkat Edelim
Birlikte olmakla ayrı ayrı olmanın arasındaki fark herkesçe malumdur. Fakat ne var ki, bilmekle amel etmek aynı değildir. Mü'minler birbirlerine yardım etmenin, iş bölümü yaparak hizmette yarışmanın, hak olan çizgide dayanışmanın, şahsî menfaatler için asla ayrılmamanın lüzumunu bilirler. Ama bunu ifa etmeleri, tefrikadan nasıl korunacakları konusunda doğru tespitlerde bulunup isabetli kararlar vermeleri o kadar kolay değildir. İmana mukabil nefsin, dünya hevesinin ve şeytanın desiselerine kapılmadan hareket etmenin sırrına ermek de gerekir. Bu sır; nefsin yerine kardeşini, rekabetin yerine ihlâsı, dünya hevesi yerine âhiret saadetini koymaktır ki, Bedîüzzaman bunu bize şu şekilde anlatmaktadır:
"Kardeşlerinizin nefislerini, nefsinize -şerefte, makamda, teveccühte, hattâ menfaat-i maddiye gibi nefsin hoşuna giden şeylerde- tercih ediniz." Bir başka yerde şöyle der:
"Sakın birbirinize tenkid kapısını açmayınız! Tenkid edilecek, kardeşlerinizden hariç dairede, çok var. Ben, nasıl sizin meziyetinizle iftihar ediyorum, o meziyetlerden ben mahrum kaldıkça sizde bulunduğundan memnun oluyorum, kendimindir telakki ediyorum; siz de üstadınızın nazarıyla birbirinize bakmalısınız. deta her biriniz ötekinin faziletlerine naşir olunuz."
Yine o; kardeş olmanın dünya ve âhiret mutluluğuna ve hayatın mânâ kazanmasına vesile olacağı gerçeği üzerinde durmakta, hattâ bunu zarurî görmektedir. Birlik ve beraberlik duygusunun temin edeceği kuvvet ve zaferin; Allah'a iman ve Kur'ân'a bağlılıktan kaynaklanan din kardeşliği ile ebedîleşeceğine inanmaktadır. Allah'a imanla elde ettikleri kardeşlik nimetinin şükrünü de riyânın vasıtalarından sıyrılıp "fenâ fi'l-ihvan"ile edâ etmelerini öğütlemektedir:
"...Ene'yi nahnü'ye tebdil ettikleri, yani enaniyeti bırakıp, Risale-i Nur dairesinin şahs-ı manevisinin hesabına çalışması, ben yerine biz demeleri; ve ehl-i tarikatın fenâ fi'ş-şeyh, fenâ fi'r-resûl ve nefs-i emmareyi öldürmek gibi riyadan kurtaran vasıtaların bu zamanda birisi de fenâ fi'l-ihvan, yani şahsiyetini kardeşlerinin şahs-ı manevîsi içinde eritip öyle davrandığı için, inşaallah, ehl-i hakikatin riyadan kurtulmaları gibi, bu sır ile onlar da kurtulurlar."
"Siz ehl-i tevhid olduğunuzdan aranızda uhuvveti ve ittihadı emreden yüzer esaslı rabıta-i kudsiye varken, iftirakı iktiza eden cüz'î meseleleri bırakmak elzemdir."
Çünkü Müslümanların "Hâlikı bir, Râzıkı bir, peygamberi bir, dini bir, kıblesi bir, kitabı bir, vatanı bir"dir. Bütün bunlar yan yana olmayı gerektirir karşı karşıya olmayı değil.
"Elhasıl: İttifakta kuvvet var. İttihatta hayat var. Uhuvvette saadet var. İtaat-ı hükümette selâmet var. Hablü'l-metîn-i ittihada ve şerit-i muhabbete (yani birliğin kopmaz ipine ve sevgi bağına) sarılmak zaruridir."
Kardeşlik Zaruridir
Buna binaen İslâm düşmanları tarafından sarılmış bulunan Müslümanların tarafgirlik ve ayrılığa sebep olan menfî milliyet düşüncesinden, kâfirlere karşı fikir birliğini ve müşterek kardeşlik anlayışını ihya etmek gerekir. Bu da İslâm adıyla bir araya gelen Müslümanların arasına kâfirler tarafından sokulan dil, din, ırk, mezhep, renk ve milliyet farklılığı çeşitli oyunlarına karşı daha uyanık olmayı elzem kılar. Hâl böyle iken Bediüzzaman'ın: "Ey ehl-i iman! İhtiraslarınızdan ve husumetkârâne tarafgirliklerinizden kuvvetiniz hiçe iner ve az bir kuvvetle ezilebilirsiniz" uyarısını göz ardı etmenin ne büyük bir gaflet olduğunu söylemeye hacet yok. Hem üstelik sadece gaflet değil felâkettir de. "Şimdi, en ziyade birbirine muhtaç ve birbirinden mazlum ve birbirinden fakir ve ecnebi tahakkümü altında ezilen anasır ve kabâil-i İslâmiye içinde, fikr-i milliyetle birbirine yabanî bakmak ve birbirini düşman telakki etmek, öyle bir felakettir ki, tarif edilmez." Bu felaketten kurtulmanın tek yolu ise; medeniyetin hedefi olarak İslâm medeniyetini kabul edip, bütün Müslümanların bu hedefe doğru yek vücut halinde koşmaktır. Dinimizin va'd ettiği medeniyetin Batı medeniyetinden ne kadar uzak olduğundan haberdar olmak ve daima bu bâtıl medeniyet oyunlarına karşı uyanık bulunmaktır. Çünkü yarınlar ancak uyanık gözlerin hakkıdır. Bu fikrin ihyasına çalışan Bediüzzaman, işte bu iki medeniyetin farkını şöyle izah etmektedir:
"...Kâfirlerin medeniyeti ile mü'minlerin medeniyeti arasındaki fark: Birincisi, medeniyet libasını giymiş korkunç bir vahşettir. Zahiri parlıyor, batını da yakıyor. Dışı süs içi pis, sureti me'nus sireti ma'kus bir şeytandır.
İkincisi, batını nur, zahiri rahmet, içi muhabbet, dışı uhuvvet, sureti muavenet, sireti şefkat, cazibedar bir melektir.
Evet, mü'min olan kimse, iman ve tevhid iktizasıyla, kâinata bir mehd-i uhuvvet nazarıyla baktığı gibi; bütün mahlûkatı, bilhassa insanları, bilhassa İslâmları birbiriyle bağlayan ip de, ancak uhuvvettir. Çünkü iman bütün mü'minleri bir babanın cenah-ı şefkati altında yaşayan kardeşler gibi kardeşler addediyor"
"Küfür ise, öyle bir bürudettir ki, kardeşleri bile kardeşlikten çıkarır. Ve bütün eşyada bir nevi ecnebilik tohumu ekiyor. Ve her şeyi her şeye düşman yapıyor."
Halbuki bizim "husumete vaktimiz yoktur" , "muhabbet adavete zıttır" ve "... bizim cemaatimizin meşrebi muhabbete muhabbet ve husumete husumettir."
Sünnîlik-Alevîlik'e Dair
İslâm âleminde özellikle Sünnîlerle Alevîler arasına sokulan tefrikanın, mezhep farklılığını körükleyerek kanlı çatışmalara kadar götüren esas düşmanın bu tefrikadan istifade ederek her iki tarafı kendisine kul etmeyi plânladığını açıklayan Bedîüzzaman, bu iki guruba seslenerek diyor ki:
"Ey ehl-i hak olan Ehl-i sünnet ve cemaat! Ve ey l-i Beytin muhabbetini meslek edinen Alevîler! Çabuk bu mânâsız ve hakikatsiz, haksız, zararlı olan nizaı aranızdan kaldırınız. Yoksa şimdiki kuvvetli bir surette hükmeyleyen zındıka cereyanı, birbirinizi diğeri aleyhinde âlet edip ezmesinde istimal edecek."
Sonuç Olarak
Öyleyse, İslâm dairesi içinde, hangi meşrepte olursa olsun, sevgi, kardeşlik ve ittifaka sebep olacak pek çok ortaklığımız bulunduğunu düşünerek hareket etmek zorundayız. Müslümanları küfrün baskısından ancak müspet hareketin, müspet milliyetin ve ehl-i hakla ittifakla Müslümanlar arasında bir şahs-ı manevî oluşturacağını vakit geçmeden anlamalı, bunun için nefsimizi hissiyata kurban etmeyip ihlası şiar edinmeliyiz.
Yakınlaşmayı, kardeş olmayı emreden, ayrılığı ve parçalanmayı yasaklayan dinimiz tevhid dinidir, vahdet dinidir. Ayrı ayrı parmaklar gibi durup aramızda yabancı ve tehlikeli rüzgârların esmesine izin vermemeliyiz. Aksine bugün, kurşunla perçinlenen bir duvar gibi' dostu düşmanı ayırabilecek anlayış yüceliğine ermeliyiz. Müslümanlar, ancak böylece gerek fert ve gerekse toplum olarak şefkat ile şiddeti yerli yerince ve yeterince kullanabileceklerdir. Ancak o zaman "Onlar kâfirlere karşı şiddetli, kendi aralarında ise merhametlidirler" (48, Fetih, 29) âyet-i kerimesinin, ve "Müminler, birbirini destekleyip kuvvetlendirmede bir binanın elemanları gibidir" hadis-i şerifinin gerçek anlamına nüfuz edilebilecektir.
Kardeşlerim, gelin, çağın en ziyade kanayan şu tefrika yarasını muhabbete, uhuvvete ve ittifaka çağırarak sarmaya çalışan Bediüzzaman'ın da bu güzel, bu tatlı, bu kıymetli merhemini kabul edelim ve tıpkı onun gibi can ü gönülden diyelim ki:
"Ya Erhame'r-Râhimîn, meded! Bizi muhafaza eyle. Bizi cin ve insî şeytanların şerrinden kurtar. Kardeşlerimin kalblerini birbirine tam sadakat, muhabbet, uhuvvet ve şefkatle doldur." (Amin)
RİSALE-İ NURDA TASAVVUFİ ANLAYIŞ
Cemal Doğan
"Kur'ân'ın hakikatlerini özellikle 20. asır insanlarının hidayetine daha çok muhtaç oldukları âyetleri izah eden Risale-i Nur Külliyatı, her insan için en mühim mesele olan "Ben neyim? Nereden geliyorum? Nereye gideceğim? Vazifem nedir? Bu mevcudat nereden gelip nereye gidiyorlar? Mahiyet ve hakikatleri nedir?" gibi suallerin cevabını Kur'ân'a dayanarak açık ve kati bir şekilde, çekici bir üslup ve güzel bir ifade ile beyan edip ruh ve akılları tenvir ve tatmin eder. 20. asrın Kur'ân düşüncesi olan bu eserler bir taraftan teknik, fen ve sanat olarak maddiyatı, diğer taraftan imân ve ahlâk olarak maneviyatı camî ve havî olacak İslâm medeniyetinin, sadece maddiyata dayanan sair medeniyetleri geride bırakacağını isbat ve îlân eder.
GİRİŞ
İnsan için en büyük merak konusu olan şeylerin başında kendi yaradılışı, kainatla münasebeti ve ikisi arasındaki hakikat bağlarını yakalamak gelir. Bu yolda ona yol gösterici olarak Allah (cc) tarafından Nebiler (as) gönderilmiş, daha sonra da onların yollarının izah ve şerhlerini yapan âlimler, âbidler, muhakkikler, tasavvuf erbabı vb. insanlar gelmiştir. Bunların bütünü bu hakikatin bir parçasını göstermeye çalışmış ve vazifelerini hakkıyla yaparak hakiki âleme gitmişlerdir. Bunlardan bir bölümü olan tarikat ve tasavvuf erbabı da vazifelerini bihakkın ifa etmiş ve insanlığa hakikate giden nurdan bir iz bırakmışlardır. Biz bu yazımızda tasavvufun genel bir tarifini yaptıktan sonra 14. (20) asırdaki İslâmî hizmette çok önemli bir yeri olan Risale-i Nurun tasavvuf ve tarikat anlayışını izah etmeye çalışacağız. Böyle bir çalışmadan maksat ise, kafalardaki bazı istifhamları kaldırmaktır. Bu istifhamların başında da "Risale-i Nur tasavvuf ve tarikata karşıdır" iddiası gelmektedir.
TASAVVUF VE TARİKAT NEDİR?
Tasavvuf en veciz tarifini Gazalî'de bulur: "Kalbi Hakka bağlayıp mâsiva (O'ndan gayri herşey) ile ilgiyi kesmektir"(1). O'nun gayesi ise, "Hakkın rızasını kazanmak için nefisleri temizlemek, güzel ahlâk sahibi olmaya çalışmak veya kısaca Allah (cc) ve Resûlünün (sau) ahlakıyla ahlâklanmak" (2) olarak bilinmektedir. Ayrıca tasavvuf, "Hz. Peygamber (sav)'in manevi otoritesinin terbiye, irşâd, davet ve tebliğ adıyla devam eden müesseseleşmiş şeklidir" (3) diye de izah edilmektedir. "Hz. Peygamber devrinde bilinmeyen ve pek meşhur olmayan bir kelime olan Tasavvufun ortaya çıkışı ve türetilişi tartışmalı bir konu olsa da" genel anlamıyla "Sûf (yün) kökünden geldiği kabul edilir" (4) ve kısaca "İlâhi emirlere tam teslimiyet, Allah ve Resûlünün ahlâkıyla ahlâklanmak ve mâsivadan kalbî alâkayı kesmek" (5) manâlarında kullanılır. Tasavvuf iyice incelendiğinde görülecektir ki; "O İslâm'ın insana gösterdiği gaye olan insan-ı kâmil olmanın bir yolu ve yöntemi, iki diyarın anahtarı, gönül gözünün açılmasında mükemmel vasıta ve ilâhi bir aşk" (6), "Allah (cc)'tan gayriye (makam, mevki, mal, mülk, para, kadın, hırs vs.) kul olmama, O'ndan başkasından hiç birşey ummama, ihtirası bırakıp Hakk'in verdiğine şükür etme, şikayeti bırakıp sıkıntıya alışma, kibri bırakıp tevazuyu huy edinme, uykuyu ve gafleti bırakıp ibadete devam etme" (7)'dir. Bu tariflerin yeterliliğine güvenerek Risale-i Nurun tasavvuf ve tarikat anlayışına geçelim. Fakat bu mevzuya geçmeden önce kısaca Risale-i Nur'un manâ ve mahiyetinden bahsetmekde de fayda mülahaza ediyoruz.
RİSALE-İ NUR NEDİR VE NASIL BİR TEFSİRDİR?
"Kur'ân'ın hakikatlerini özellikle 20. asır insanlarının hidayetine daha çok muhtaç oldukları âyetleri izah eden Risale-i Nur Külliyatı, her insan için en mühim mesele olan "Ben neyim? Nereden geliyorum? Nereye gideceğim? Vazifem nedir? Bu mevcudat nereden gelip nereye gidiyorlar? Mahiyet ve hakikatleri nedir?" gibi suallerin cevabını Kur'ân'a dayanarak açık ve kati bir şekilde, çekici bir üslup ve güzel bir ifade ile beyan edip ruh ve akıllan tenvir ve tatmin eder, 20. asrın Kur'ân düşüncesi olan bu eserler bir taraftan teknik, fen ve sanat olarak maddiyatı, diğer taraftan imân ve ahlâk olarak maneviyatı camî ve havî olacak İslâm medeniyetinin, sadece maddiyata dayanan sair medeniyetleri geride bırakacağını ispat ve ilan eder." Risale-i Nur'un nasıl bir tefsir olduğu hakkındaki açıklamalarda ise; Tefsir iki kısımdır. Birisi; malum tefsirlerdir ki, Kur'ân'ın kelime, ibare ve cümlelerinin manâlarını beyan, izah ve ispat ederler. İkinci kısım tefsir ise; "Kur'ân'ın imanı olan hakikatlarını kuvvetli delillerle beyan, ispat ve izah etmektir. Bu kısmın çok ehemmiyeti var. Meşhur malum tefsirler, bu kısmı bazan mücmel bir tarzda dercediyorlar, fakat Risale-i Nur doğrudan doğruya bu ikinci kısmı esas tutmuş, emsalsiz bir tarzda muannid feylesofları do susturan bir manevi tefsir olmuştur" (8) denmektedir. Ayrıca Risale-i Nur akla gelen bütün istifhamları çözüme kavuşturmuş, fenden ve felsefeden gelen küfrün önünde bir sedd-i Kur'ân oluşturmuş, vahdaniyet-i ilahiyyeyi ve nübüvvetin hakikatini aklî ve ilmî delillerle ispat etmiş, akla gelen bütün imanî meseleleri en kat'i ve sağlam delillerle aklen, mantıken, ilmen izaha çalışmış ve bunda yüzde yüze varan bir başarı elde etmiş nurlu bir tefsir ekolüdür.
RİSALE-İ NURDA TASAVVUFÎ ANLAYIŞ
20. asrın fen ve felsefesinden gelen saldırılara Kur'ânî cevaplarla karşı koyan Bediüzzaman, tasavvuf ve tarikata saldıranlara da karşı çıkmış ve tasavvufun gayesini "Tasavvuf ve tarikatın gayesi, marifet ve iman hakikatlerinin inkişafı olarak, Peygamber Efendimiz'in Mir'acının gölgesi ve himayesi altında kalb ayağıyla, ruhânî bir yol kat etme neticesinde, zevkî, halî ve bir derece iman-Kur'ân hakikatlerini görerek onlara mazhar olma namıyla ulvî bir insan sırrı ve beşerin kemâl noktasına ulaşmasıdır" (8) diye açıklayarak en güzel şekilde müdafaa etmiştir. Getirdiği izahlarla tarikat ve tasavvufun bir haritasını çizen Bediüzzaman "Şeriat kabuk, tasavvuf içtir" diyenlerin de ifrata gittiklerini belirterek bu yolda gidilecek düsturları da ortaya koymuştur. Tasavvufun lüzumuna değinirken "İnsan şu kainatın bir fihristi olduğundan, kalbi de binler âlemin manevî haritası hükmündedir. O zaviyeden kalbin yoktan var edicisi o kalbi işlettirmesini inkişafını ve hareketini irade etmiş ki, öyle yapmış, madem irade etmiş elbette o kalbi işlettirmek için en büyük vasıtası, velayet mertebelerinde ilahi zikir ile tarikat yolunda iman hakikatlerine teveccüh etmektir" diyerek insan için kaçınılmaz bir yol olduğunu da belirtmiştir. Bu kalbî yol alma ve ruhani hareketin anahtarı ve vesilesinin ise ancak "İlahi zikir ve tefekkür" olacağını ve bunların güzelliklerinin anlatmakla bitmeyen şeyler olduğunu ve insana uhrevî faydalarla mükemmeliyet kazandıran bu vasıtadan uzak olmanın insana büyük zararlar açabileceğini de belirtir. Onu inkar edenlerin mühim bir yanılgı içinde olduklarını beyan ederken "Tarikat ve tasavvuf şeriatın bir delilidir. Çünkü onların içindeki bütün velayet ehli hakikatleri gözle gördüklerinden şeriatın bütün hükümlerini tasdik ederler. Bu hakikati anlayamayan veya onların aldıkları feyzden mahrum olanlar ulaşamadıkları o nurları inkara sapmışlardır. Sebebi ise, tarikatın mensuplarının bazılarında gördükleri suistimalleri ve hataları umuma teşmil etmeleridir. Bunları bahane ederek bir nevi âb-ı hayat dağıtan o kevser menbaını kurutmak için çalışıyorlar. Halbuki bu hatalar ehil olmayanların işidir ve hatasız meslek ve meşrepler hemen hemen yok gibidir. Cenâb-ı Hakk ahirette sevap-günah dengesine bakar. Sevap kefesi ağır basan kulu makbul sayıp Cennete koyar. Hasenat ve günahın muvazenesi ise kemmiyete değil keyfiyete göredir. Bazan olur bir sevap binlerce günahı affettirir. Madem Cenâb-ı Hakk böyle adalet eder, o halde inkar manâsızdır" izahlarını getirerek tarikat ve tasavvuf erbabının ordan aldıkları zevkle ve evliyaya duydukları muhabbetle imanlarını muhafaza edeceklerini de ortaya koyar. Bu husustaki inkarcılara karşı da "İşte ey hamiyetfuruşlar ve sahtekar milliyetperverler.. Tarikatın toplum hayatımızdaki bu güzel yönlerini çürütecek olan hangi günahlardır söyleyiniz" diyerek onları susturur. (Bu sözlerin tarikate karşı resmi çevrelerde takibatın başlayıp tekke ve zaviyelerin kapatılmaya başladığı bir anda yayınlandığını unutmayalım.)
Bediüzzaman velayet mesleğinde (tarikat ve tasavvuf yolunda) ilerlemenin çok kolay, kısa, kıymetli ve geniş olduğunu, ancak bu kolaylık içerisinde özü yakalayamayan insanların çok müşkilatlara, uzun ve dar bir yola düşeceklerini de belirterek bu yolda ilerleyenlerin iki şekilde yürüyebileceklerini anlatır. Bu yollardan birincisinin "Seyr-i enfüsi, diğerinin ise seyr-i afaki" olduğunu belirtir. Getirdiği orijinal cevaplarla enfüsî ve afakî meşrepleri anlatırken "Enfüsi meşrebi nefisten başlar, hariçten gözünü çeker, kalbe bakar, enaniyeti deler geçer, kalbinden yol açar, hakikati bulur. Sonra afâka girer, onu nurani görür. Çabucak o seyri bitirir, Enfüsi dairesinde gördüğü hakikati büyük bir ölçüde onda da görür. Bu yolda gitmenin en mühim esası enaniyeti kırmak, hevayı terketmek ve nefsi öldürmektir. Seyr-i afâki ise afâktan başlar, o büyük dairenin görünen yerlerinde esmanın ve sıfatın cilvelerini seyredip, sonra enfüsi daireye girer. Küçük bir ölçüde kalb dairesinde o nurları müşahede edip, onda en yakın yolu açar. Kalbin ayine-i Samed olduğunu görür, aradığı maksada vasıl olur. İşte birinci meşrepte yol alan insanlar nefsi emmareyi öldürmeye muvaffak olamazlarsa, hevayı terkedip enaniyeti kıramazlarsa şükür makamından fahr makamına düşer.. fahirden de gurura sukut eder. Eğer muhabbetten gelen bir cezbe ve cezbeden gelen bir nev'i sekir beraber bulunsa 'ŞATAHAT' namıyla haddinden çok fazla dâvalar ondan sudur eder. Hem kendi zarar eder, hem başkalarının zararına sebeb olur (9) diyerek gelebilecek tehlikelere de dikkat çeker. Bu hale düşenlere ise tavsiye ettiği reçete "Şeriatın ölçülerini elinde tutmak ve usûl-ud-din ulemasının düsturlarını kendisine rehber kabul etmek ve İmam-ı Gazali, İmam-ı Rabbani (ra) gibi muhakkik evliyaların talimatlarını tutmak" şeklindedir. Ayrıca 'İnsanın nefsini daima ittiham etmesi gerektiğini ve ona verilecek şeyin yalnızca acz, fakr ve kusur" olduğunu da beyan eder. Velayet yollan içinde en sağlam yolun Sünnete tabi olma, yani "amel ve hareketlerinde sünnete bağlılığını düşünüp onu taklit etmekten ibaret müstakim bir yol" olduğunu izah eden Bediüzzaman "İşte bu büyük cadde en büyük velilik yolu ve Nübüvvetin mirasçısı olan sahabîlerin (ra) ve selef-i salihinin caddesidir" (10) diyerek bunun en büyük esasının ise 'İHLAS' olduğunun izahını yapar. Bunun esas kaidelerinin "Bu dünyayı hikmet ve hizmet diyarı bilmek, ücret ve mükafat istememek, uhrevi hayata ait neticelere talip olmamak, verilse bile memnunane değil, mahzunane kabul etmek ve her hale şükretmek" (11) olduğunu da ayrıca belirtir.
ŞERİAT-TARİKAT KARŞILAŞTIRMASI
Bediüzzaman şeriat ve tarikatın bir karşılaştırmasını yapar, herbirine genel kaideler vaz'eder. Bunu izah ederken "Şeriat doğrudan doğruya gölgesiz, perdesiz Ehadiyat sırrı ile Mutlak Rububiyet noktasında ilahi hitabın neticesidir" (12) diyerek "Tarikatın en yüksek mertebelerinin ancak şeriatın cüz'leri hükmüne geçebileceğini" yani onların ancak bir vesile, başlangıç ve hadim olabileceklerini (13) anlatır. Bu noktada 'Şeriat kabuk, tarikat-tasavvuf özdür" diyenlere de gereken cevabı verirken "yoksa bazı tasavvuf mensuplarının zannettikleri gibi şeriatı zâhiri bir kabuk, hakikati onun içi ve neticesi ve gayesi tasavvur etmek doğru değildir. Şeriatın insanların tabakalarına göre inkişafı ayrı ayrıdır. Avam insanlara göre şeriatın zâhirini şeriatın hakikati zannedip havassa açılmış olan şeriat mertebelerine HAKİKAT ve TARİKAT namı vermek yanlıştır. Şeriatın umum tabakalara bakan yanı vardır" (14), izahını getirir ve neticede de "Tarikatın en mühim esasının sünnete uymak" olduğunu söyler.
TARİKAT EHLİNİN VARTALARI
Sünnetin ölçülerini elinde tutmada yani onları pratik hayata tatbik etmeden tarikat ve tasavvufun içine dalan insanların birçok vartaya düşeceklerini ve bunların da insanı büyük yanılmalara götüreceğinin izah ve ispatını yapan Bediüzzaman bunların başlıcalarının; "Velayeti, Nübüvvete tercih etme, evliyayı Sahabeden üstün görme, birkısım tarikat evradı ve adaplarını sünnete tercih ederek muhalefet etme, ilhamı vahiyle karıştırma, keramet, zevk ve nurani tecellileri hoş görüp onlara aşık olma ve onları ibadete tercih etme, fahri, nazı şatahatı, insanların teveccühünü, şükrün, niyazın, tazarruatın ve insanlardan istiğnanın önüne geçirmek (15) ten ibaret olduğunu anlatır. Bu vartalardan kurtulmanın tek yolunun ise Kitap ve Sünnetin ölçüleri ile hareket etmekten geçtiğini ve onlar bilinmeden tarikat dairesine girilmemesi lazım geldiğini de ayrıca beyan eden Bediüzzaman "Şeriatsız cennete giden yoktur ama tarikatsız cennete giden çoktur" (16) diyerek meselenin önemine dikkat çekmiştir.
ZAMAN TARİKAT ZAMANI DEĞİLDİR SÖZÜNÜN HAKİKATI
Şimdi burada daima sözü edilen ve edildiği meclislerde çoğu zaman yanlış anlaşılmalara sebeb olan bir sözün izahını da yapmak gerekecektir. Bu "Zaman tarikat zamanı değildir" sözüdür. Şunun bilinmesi zaruri bir hakikattir ki, 'bir sözün hüsnünün, metanet ve kuvvetinin anlaşılması için dört şeyin iyi bilinmesi gerekir. Bunlar da, kim söylemiş, kime söylemiş, hangi makamda söylemiş ve hangi maksatla söylemiş' cümleleridir. Bunlar bilinmeden bir sözün gerçek değerinin anlaşılması zordur. Şimdi Bediüzzaman bu sözü ne zaman söylemiştir, bu çok önem arzetmektedir. Bu söz, Tekkelerin kapatılmaya başlandığı ve tarikat toplantılarının sıkı bir takibata maruz kaldığı bir anda söylenmiştir. Zaten tekkelerin bir kısmı, yeni şartların ihtiyaçlarına cevap vermekten uzak, üstelik kötü uygulamalar sebebiyle âdeta kendi kendilerini kapatmışlardır. Öyle anlaşılıyor ki Bediüzzaman, bir taraftan, bu tahribatın müslümanlar arasında doğuracağı ümitsizliği giderip teselli etmek, diğer taraftan, Kur'ân hizmetinin tarikatlarla kaim olmadığını belirtmek istiyordu.
Cemiyet hayatının bozulmaya yüz tutmasıyla, Osmanlı eski ihtişamını kaybetmiştir. Ahlâki çöküntü, ister istemez bütün müesseselere sıçramış ve İslâm bu dönemde toplum hayatında görünmez olmuştu. Bu sıçrayışta bu müesseselerin kurtulması ise zaten mümkün değildi. Artık zaman fitne ve fesadın kol gezdiği bir devirdir ve bu devirde herkes kendi şahsi kemâlatıyla meşgul olmaktadır. İman ve Kur'ân hakikatlerinin ayaklar altına alındığı bir dönemde insanın şahsi kemâlatıyla uğraşması, direkleri çürümüş bir binanın içinin süsüyle uğraşmaya benzediğinden birinci ve en birinci vazife olan iman kurtarma yoluna girmenin lüzumuna dikkat çekmek için söylenen bir sözü umum zamanlara teşmil edip 'Bediüzzaman tarikata karşıdır' deme en azından insafsızlıktır. Bediüzzaman Hazretleri bu hususu izah ederken İmam-ı Rabbani'den getirdiği misâllerle meseleyi derinlemesine tahlile tabi tutmuş ve neticede şu hükme varmıştır; "İmam-ı Rabbani (ra) Mektubatı'nda demiş ki, iman hakikatlerinden bir meselenin inkişafını binlerce zevkler, zevk halleri ve kerametlere tercih ederim', 'Hem demiş ki, bütün tariklerin son noktası iman hakikatlerinin vuzuh ve inkişafıdır', madem hakikat böyledir; ben tahmin ediyorum ki, eğer Şeyh Abdulkadir-i Geylani (ra), Şah-i Nakşibend (ra) ve İmam-ı Rabbani (ra) gibi zatlar bu zamanda olsaydılar (yani iman ve Kur'ân hakikatlerinin cemiyet hayatından silinmeye çalışıldığı dönem) bütün gayret ve çalışmalarını iman hakikatlerinin takviyesine sarfedeceklerdi. Çünkü, ebedî saadetin medârı onlardır. Onlarda kusur edilse ebedî şekavete sebebiyet verir. İmansız cennete gidemez, fakat tasavvufsuz cennete giden çoktur. Ekmeksiz insan yaşayamaz, fakat meyvesiz yaşayabilir. Tasavvuf meyvedir, iman hakikatleri gıdadır" (17). Bu hususta varid olan bir suale verdiği cevapda da, insanın şeriat yolunda kalbi çalıştırırken takip etmesi gereken hareketin ne olduğunu anlatır. Sualde iddia edilen mesele şudur; "Tarikatlar hakikatlerin yollarıdır. Tarikatların içerisinde en meşhur, yüksek ve büyük cadde iddia olunan Nakşibendi hakkında, o tarikatın kahramanlarından ve imamlarından bazıları esasını böyle tarif etmişler. Demişler ki: Nakşî tarikatında dört şeyi bırakmak lazım; 'Hem dünyayı, hem nefis hesabına ahireti dahi hakiki gaye yapmamak, hem vücudunu unutmak, hem ucbe, fahre girmemek için bu terkleri düşünmemektir. Demek hakiki Marifetullah ve insanın kemâlâta gitmesi mâsivânın terki ile olur?" denmektedir. Bediüzzaman bu suâle verdiği cevapta; 'Eğer insan yalnız bir kalbten ibaret olsaydı, bütün mâsivâyı terk, hatta esmâ ve sıfatı dahi bırakmak, yalnız Cenâb-ı Hakk'ın zâtına kalbi bağlamak lazım gelirdi. Fakat insanın akıl, ruh, sır, nefis gibi pek çok vazifeli latifeleri ve hassaları vardır. Esas kamil insan odur ki, bütün o latifeleri kendilerine mahsus ayrı ayrı ibadet yolunda hakikat yönüne sevketmekle sahabe gibi geniş bir dairede, zengin bir surette, kalb bir kumandan gibi, latife askerleriyle kahramanane maksada yürüsün. Yoksa kalb yalnız kendini kurtarmak için askerini bırakıp tek başıyla gitmek, iftihar sebebi değil belki ıztırar neticesidir" (18) diyerek insanın bazı latifelerini bazıları yolunda fedâ etmemek gerektiğini beyan eder.
TASAVVUFUN FAYDALARI
Bediüzzaman, tarikat ve tasavvuf hakkındaki bu açıklamaları yaptıktan sonra onun faydalarına da değinmiş ve onları dokuz maddede toplamıştır. Bunlar; "İstikametli tarikat sayesinde iman hakikatlerinin inkişafı, kalbi tarikat vasıtasıyla işlettirip insanî latifeleri yaradılış neticelerine sevketmek, tarikat silsilelerinden birisine dehalet ederek dalâlet ve şüpheleri defetmek, imandaki Allah'ı tanımak (marifetullah) ve o bilgideki Allah sevgisi (Muhabbetullah) zevkini safi tarikat vasıtasıyla anlamak, şer'i tekliflerdeki hakiki latifeyi tarikattan ve ilahi zikirden gelen bir uyanık kalb vasıtasıyla hissetmek, tevekkül makamı, hakiki zevke medâr olan teslim rütbesi ve rıza derecesini kazanmak, tarikat yolunun en mühim esası ve neticesi olan ihlas vasıtasıyla gizli şirk, tasannu ve rezâilden kurtulmak, kalbi zikir ve aklı tefekkür ile kazandığı huzur ve kuvvetli niyetler vasıtası ile âdetlerini ibadete çevirmek, kalbinin derinliklerine yaptığı seyahat ve verdiği ruhi mücadele ile kazandığı manevî terakki ile kamil insan olmak için çalışmak" (19) gibi daha sayılamayacak birçok faydalardır. Bediüzzaman ayrıca "Bütün hak tariklerin kaynağının Kur'ân olduğunu belirtirken kendisinin de Kur'ân'da dört esasa dayalı bir yol keşfettiğini ve bunların 'acz, fakr, şefkat ve tefekkür' tariki olduğunu ve bu yolun virdlerinin ise 'sünnete bağlanmak, farzları işlemek, büyük günahları terk etmek ve bilhassa namazı tadil-i erkan ile kılmak ve namazın arkasındaki tesbihatı muazzam yapmak' (20)'tan teşekkül ettiğini anlatır.
NETİCE
Şunu belirtmekte fayda mülahaza ediyoruz: "Hz. Ebubekir ve Hz. Ali (ra) ile Efendimizden alınarak başladığı söylenen tasavvuf ve tarikat yolunun böyle olduğunu 'Kitap, sünnet ve icma' esaslarına göre hareket eden bir insanın "böyledir" diye kanaat getirmesi zor görünse de yolun saliklerince bu mevzudaki inanç tamdır" (21) ve bu inanç dev halkalar şeklinde günümüze kadar gelmiştir. “Tatmayan bilmez7” sırrınca ona giremeyenlere düşen asla tenkit etmemek ve sırrına vakıf olamadıkları şey hakkında hüküm kesmemektir. Tasavvuf ve tarikata mensup kişiler ise; şeriatı kabuk sayma fikrinden vazgeçmeleri ve tasavvuf ve tarikata asla vasıtalıktan başka bir paye vermemeleri gerekir. Biz bu yazımızda Risale-i Nur'da daha geniş ve derinlemesine tahlillerle işlenen tasavvuf ve tarikatın fayda ve zararlarının kısa bir değerlendirmesini yapmaya gayret ettik. Gayemiz herşeyi yerli yerine oturtmak ve insanların birbirlerini kötülemelerinden vazgeçirmektir. Sözü tasavvuf yolunun en büyüklerinden İmam-ı Rabbani (ra)'nin şu sözüyle bitirelim; "Bütün tarikatîerin son noktası iman hakikatlerinin vuzuh ve inkişafıdır ve iman hakikatlerinden bir meselenin inkişafını binlerce zevk, zevk halleri ve keramete tercih ederim. Çünkü bu yol tarikat ve tasavvuf berzahına uğramadan doğrudan doğruya iman hakikatlerine yol açan Sahabenin (r. anhüm) cadde-i kübrasıdır" (22).
NOTLAR
1. Bu tarif ve diğer tarifler için bkz. Mustafa Kara, Tasavvuf ve Tarikatler Tarihi. S.34. 1990 İst. a.g.e. S.31-43 arası 40 kadar mutasavvıfın tasavvuf tarihini toplamışdır.
2. Mâhir İz, Tasavvuf, S. 31
3. Hasan K.Yılmaz, Kur'an ve Sünette Tasavvf, S.25
4. İrfan Gündüz, Tasavvuf ve İnsan. S.41
5. Yılmaz, a.g.e
6. Halil Necâtioğlu, M.Zâhid Kotku'nun Tercee-i Hâli. S.22
7. İz, a.g.e. S.39
8. Bediuzzaman'ın Tarihçe-i Hayatı. S.682
9. Bediuzzaman, Mektubât, S.415 (29. Mek. 9. Kısım)
10. 29. Mek. 9. Kısım. 4. Telvih
11. A.g.e... 6. Telvih
12. A.g.e. 6. Telvih, 3. nokta
13. A.g.e. 7. Telvih, 1. nükte
14. A.g.e. 7. Telvih, 7. nükte
15. A.g.e. T. Telvih, 1. nükte
16. A.g.e. 8. Telvih
17. A.g.e. S.21
18. A.g.e. S.20-21
19- Bediuzzaman, Sözler, S.464, 22. Sözün Zeyli
20. Mektubât, S.428. 29.Mek.
21. M.A.Şahin, Asrın Getirdiği Tereddütler, S.220
22. İmam-ı Rabbani, Mektûbatı Rabbani.
MANTIK VE RİSALE-İ NUR
Yusuf Bayram
MANTIK VE RİSALE-İ NUR
Yusuf Bayram
Mantık, bilinenden bilinmeyenin elde edilmesine vasıta olan ilimdir (1). Kâinattaki muazzam nizam, mantıklı düşünceyi doğurmuştur; zirâ âlemde abesiyete yer yoktur.
İslâm dini aklı kullanmayı, tefekkür ve tetebbuyu teşvik etmiştir (2). Fakat mantık, insanın yaratılış gâyesi olan ubudiyeti netice veren "Marifetullah"a visâl yolunda bir vasıtadır, yegâne sebeb değildir. Çünkü akıl, hislerin topladığı bilgiler yardımıyla bir hükme varabilir. Hisler ise sınırlıdır. Bu yüzden "hakikat"ı, bulmada akıl veya mantık, tek başına yetersiz kalmakta, kendi üstündeki "vahy"'in rehberliğine ihtiyaç duymaktadır. Bir bakıma bundan dolayı İslâm'da teslime gerektiren aklı aşan hükümler vardır; ama akla zıt hükümler yoktur.
Bu yazıda, çok geniş olan mantık konusunun sadece iki vechesine dikkat çekeceğiz: Birincisi, en çok yapılan mantık hatalarına misâller; ikincisi de, "Tevhid" nokta-i nazarında, meşhur mantık kaideleriyle, Kur'ân'ın bu asra bakan bir mânevi tefsiri olan Risâle-i Nur'da gözler önüne serilen bürhanlar.
MANTIK HATALARI
1- Sınırsız genelleme (Dicto simpliciter): "Bütün", "her", "asla", "daima", "her zaman", "hiç bir zaman" gibi kelime ve tâbirlerin geçtiği hükümlerin yanlış oldukları, birkaç istisnâ göstererek ispatlanabileceği için bunları kullanırken çok dikkatli olmak gerekir. Misal;
"Bütün kuşlar uçar"
"Avukatlar asla gerçeği söylemez."
Yeri gelmişken, bîr hükmü isbatlamanın, inkâr etmekten daha kolay olduğundan bahsedelim.
Bir hükmü inkâr etmek için, o hükümle ilgili bütün noktaları ihâta eden bir ilminiz olması gerekir. Başka bir ifadeyle, "yok" diyebilmek için, bu "yok" ile alâkalı bütün 'var"ları bilmeniz gereklidir. Meselâ, bir kitap içinde herhangi bir cümlenin olmadığını iddia ediyorsanız, bu iddianızı isbatlamak için, kitaptaki herbir cümleyi bilmeniz gerekmektedir.
Bu yüzden, "bir mesele hakkında isbat edenin sözü, nefyedenin sözüne müreccehtir." (3) Ayrıca, "Nefs'ül-emirde nefiy isbat edilemez, çünkü ihâta lâzımdır." (4) "Hususi olmayan ve has bir yere bakmayan bir nefy isbat edilmez" meşhur bir düsturdur. Meselâ, bir şeyi "dünyâda var diye" biri isbat etse, bir başkası da "dünyâda yok" dese, ilkinin bîr işâretiyle kolayca isbat edilebilen o şeyin, ikincisinin nefyini, yani ademini isbat etmesi için, bütün dünyâyı aramak ve taramak ve göstermek, belki geçmiş zamanların her tarafını dahi görmek lazım geliyor. Sonra "yoktur", "vukû bulmamıştır" diyebilir.
Bu sebeble, "dünyaya ve kâinata ve ahirete ve asırlara bakan imânî ve kudsî ve umûmi ve muhit olan meselelerin nefy ve inkârları ("melekler yoktur", "ahiret yoktur" gibi) hiç bir cihetle isbat edilemez. Belki kâinatı ihâta edecek ve ahireti görecek ve hadsiz zamanın her tarafını temaşa edecek bir nazar lâzımdır, tâ o gibi nefiyler isbat edilebilsin. (5)
2- Aceleci, düşüncesiz genelleme (Hasty generalization): Bir kümenin sadece birkaç elemanına ait delillerden hareket ederek küme genelinde hükümlere varmak, mantıksız neticeler doğurabilir. "Şu okulda üç kişiyi sigara içerken gördüm, demek ki okuldaki herkes sigara içiyor."
3- Peşin fikirlere dayalı hatalar (Ad Hominem): "Ben görmediğime inanmam!"
4- Acındırmak (Ad Misericordiam): Hisleri istismar etmekten doğan hatalardır.
"Şu adam başkan olsun, çünkü annesi yaşlıdır, karısını da yeni kaybetti."
5- Hakikata zıt Faraziye (Hypothesis Contraiy to fact):
"Adama gösterilen ilgiye, hürmete bak; kim bilir ne kadar zengindir."
6- Yanlış sebep-netice ilişkisi (Post Hock): "Ne zaman şemsiyemi unutsam yağmur yağıyor; demek yağmurun yağmasına şemsiyemi unutmam sebep oluyor."
7- Yanlış kıyas -Kıyas-ı maalfarik- (False Analogy): "Birbirine benzemeyen şeyler arasında yapılan kıyas yani, doğru olmayan ve hakikate uymayan mukayese"(6).
"İslâmiyet: Hristiyan dinine kıyas etmek, kıyas-ı maalfarıktır, o kıyas yanlıştır. Çünkü, Avrupa dinine mutaassıp olduğu zaman medeni değildir; taassubu terketti, medenileşti."(7).
"Vacibü'l-vücûdu mümkinata kıyas etmek, kıyas-ı maalfarıktır."(8).
Bu başlıkla ilgili diğer iki kıyas da şunlardır:
A) Kıyas-ı Akim: Neticesiz veya doğru netice vermeyen kıyas.(9)"... tabiatı mıstar iken masdar tahayyül etmek, lazım-ı eamm'ın vücuduyla, melzum-u ehass'ın vücudunu intâca çalışan akim bir kıyasın neticesidir."(10)
B) Kıyas-ı Hadi: Aldatıcı kıyas (11).
"Sizin bu istis'abınız ve şu mes'elenin tasavvurundaki istiğrabınız bir kıyas-ı hadi'in netice-i vehimesidir. Zira icad ve ibda-i ilâhiyi, abdin san'at ve kistine kıyas edersiniz... bu kıyas aldatıcıdır. İnsan kendini ondan kurtaramıyor.." (12).
"...maziyi müstakbale kıyas etmek, bir kıyas-ı hadi'-i müşebbittir.(13)
8- Sadece iki ihtimal üzerine kurulu hükümler (Eitheror):
"A, B'den ya büyüktür veya küçüktür" (Eşit de olabilir.).
HÜKÜM VE ÖNERME
Burada sadece iki çeşit önerme üzerinde duracağız: 1- Şartlı Önermeler: Bitişik şartlı önermelerin lüzumiye olan kısmında "mukaddeme" ile "tali" arasında bîr illiyet mevcuttur. Meselâ;
"Her ne zaman güneş doğarsa, gündüz olur." mukaddem bağ tali
"... sebeb maddi ise, müsebbebin yanında ve içinde bulunması lâzım geliyor."(14)
''Bir mevcûdun vahdeti varsa, elbette bir vahidden, bir elden sûdur edebilir."(15).
"...müteaddit eller bir işe karışsa, o iş karışır."(16).
"... kesret vahdete isnad edilmediği takdirde, vahdeti kesrete isnad etmek mecburiyeti hasıl olur "(17)
"Ayrık şartlı önermelerin "hakikiye" kısmında, eğer iki önermeden biri doğru ise, diğeri yanlıştır. İkisi birden doğru veya ikisi birden yanlış olamaz." (18).
Misal: "Sayı ya tek olur veya çift olur."
Bu tür hükümlerin grisi olmaz: Meselâ, birşey ya vardır veya yoktur, ortası olmaz. Tıpkı vücut ve adem gibi, "Kur'ân-ı Kerim'in, bir beşer kelâmı veya Allah'ın kelâmı olması" meselesi de böyledir. Bu meselenin ortası yoktur.
Kur'ân'ın hem bir beşer kelâmı, hem de Kelâmullah olması düşünülemediği gibi. ne bir beşer kelâmı ne de (haşa) Kelâmullah olmaması düşünelemez. Çünkü, bu kadar kıymetli bir mal ne ortada, sahipsiz kalabilir, ne de aynı anda, birbirinden çok farklı iki sahibin ortak malı olabilir, zira "hâkimiyetin şe'ni, müdahaleyi reddetmektir "(19).
Kur'ân'a bir beşer kelâmı diyenler, eğer "O'nun Kelâmullah olduğuna dair bütün bürhanları birer birer çürütse, elini O'na uzatabilir yoksa uzatamaz... Binler kat'i bürhanların mıhlarıyla Arş-ı A'zama çakılan bu muazzam pırlantayı hangi el bütün o mıhları söküp, o direkleri kesip, O'nu düşürebilir? "(20).
Bu tür önermelere verilebilecek diğer birkaç misal de şöyledir:
"Kâinatın envaını hikmet dairesinde insanın etrafında toplayıp bütün hacatına kemâl-i intizam ve inayet ile koşturmak bilbedâhe iki haletten birisidir: Ya kâinatın herbir nev'i kendi kendine insanı tanıyor, ona itaat ediyor, muavenetine koşuyor. Bu ise yüz derece akıldan uzak olduğu gibi, çok muhalatı intâç ediyor. İnsan gibi bir aciz-i mutlakta en kuvvetli bir Sultan-ı Mutlak'ın kudreti bulunmak lâzım geliyor. Veyahut bu kâinatın perdesi arkasında bir Kadir-i Mutlak'ın ilmi ile bu muavenet oluyor. Demek kâinatın enva-ı insanı tanıyor değil, belki insanı bilen ve tanıyan, merhamet eden bir Zat'ın tanımasının ve bilmesinin delilleridir." (21).
"Anâsırın herbir zerresi, herbir cism-i zîhayatta muntazaman işler veya işleyebilir. Eşyanın intizâmatı ve kavanîn-i teşekkülâtı birbirine muhaliftir. Onların nizâmatı bilinmezse, işlenilmez işlenilse de yanlışsız yapılmaz. Halbuki: Yanlışsız yapılıyor.. Öyle ise hizmet eden zerreler, ya bir ilm-i muhit sahibinin izin ve emriyle ve ilim ve irâdesiyle işliyorlar veyahut kendilerinde öyle bir muhît ilim ve kudret bulunmak lâzım geliyor" (22).
Bu meyânda modern mantığın getirdiği iki alternatif üzerinde duralım: Klasik mantıkta, bir şey ya vardır veya yoktur. Üçüncü şık düşünülemez. Modem mantıkta ise, üçüncü bir şık olarak, "saçma" ve "ihtimal" mefhumları üretilmiştir. Kalkış noktaları da Heisenberg'in belirsizlik teorisidir. "Bilindiği gibi, bir atoma bağlı bir elektronun aynı anda, hem yerini, hem de hızını tesbit edemiyoruz; çünkü mevcut araçlar bu tesbit için yetersiz kalıyor. Eğer, bir elektronun hızını biliyorsak, bu elektron sonsuz yerde bulunabilir" gibi bir hükme varıyoruz. Tabiiki, bu hüküm de elektronun "var" olup olmaması meselesini ortaya çıkarıyor. Oysa eşyânın hakikati sabittir. Sofestailer de bahsimiz haricindedir. Bu yüzden, eğer elektron maddenin bir parçası ise, onun mevcudiyetinden şüphe edilemez. Sadece kullandığımız araçların yetersizliğine karşı dikkatli olmak gerekir. Kâinatta abesiyete yer olmadığı için "saçma" mefhûmuna da ehemmiyet vermeye değmez. Zirâ, "Rûy-i zeminde mevsim-be mevsim tazelenen mahlukatın icad ve tedbirlerindeki ve tanzimat, bilbedâhe bir hikmet-i âmmeyi gösterir. Sıfat, mevsufsuz olmadığından; elbette o hikmet-i âmme, bizzarûre bir Hakîm'i gösterir" (23).
Buradaki incelik "ihtimâl" mefhûmu üzerindedir. Ayrık şartlı önermelerin "lüzûmiye" kısmına ait yukarda verdiğimiz misâllerde, acaba muhalif tarafın doğruluğuna bir ihtimâl verilebilir mi? Yani, Kur'ân'ın bir beşer kelâmı, zerrelerin birer ilâh olması mümkün müdür? İlk plânda, insanın hayâli çok olduğu için, kendisine her şey mümkünmüş gibi gelir. Aslında, ilerde göreceğimiz gibi, bu şıkların doğru olması muhaldir, mümtenîdir.
Meselâ,"...şerikler", "Mustağniyetin anhâ" ve "Mümteniatün Bizzat" Yani: Hiç onlara ihtiyaç olmadığı gibi, vücutları muhâl oldukları halde onları dâvâ etmek, sırf tahakkümîdir. Yani: Aklen, mantıken, fikren o dâvâyı ettirecek bir sebeb olmadığı için, mânâsız sözler hükmündedir. İlm-i usulce "tahakkümî" tâbir edilir. Yani: Mânâsız dâvâ-ı mücerrettir ilm-i kelâm ve ilm-i usul'ün düsturlarındandır ki, denilir: "Bir delilden, bir emâreden neş' et etmeyen bir ihtimalin ehemmiyeti yok. Kat'i ilme şek katmaz. Yakin-i hükmüyü sarsmaz. Meselâ; zâtında Barla denizi (yani Eğridir gölü) imkân ve ihtimal var ki, pekmez olsun; yağa inkılab etmiş olsun. Fakat, madem bir emareden, o imkân ve ihtimal neş'et etmiyor, onun vücuduna ve su olduğuna, kat'i ilmimize te'sir etmez, şek ve vesveseye vermez.. Öyle ise; kâinatın mecudatında bir emâre yok ki, bir şirk ihtimali, ona bina edilsin. Demek, davayı şirk, sırf tahakkümî ve mânâsız söz ve davayı mücerret olduğundan, şirki iddia etmek, mahz-ı cehâlet, ayn-ı belâhettir." (24).
Bir bakıma bu "ihtimal" mefhûmu, Hegel'ci "dialektik"in bir işgüzarlığının neticesidir. Zira, dialektik, birşeyin aynı anda hem A, hem de B olduğunu iddia eder. Oysa, "Hegel'in bu yeni mantık teşebbüsü hiç bir ilmin (tabiat, tarih ve insan ilimleri) gelişmesi ile teyid edilmemiştir. Hiçbir keşif, icad, hiç bir iş diyalektiğe göre cereyan etmiyor. Tabiattaki ve insanlardaki birçok sapmalar, duraklama ve geri gidişler, sıçramalar, araştırma ve hüküm çıkarma vasıtalarımız diyalektikten tamamen ilgisiz olarak işlemektedir." (25).
Üstelik hakikatların zıtlarına inkılabı muhaldir, imkânsızdır. "Evet, inkılâb-ı hakaik ittifâken muhaldir ve inkılâb-ı hakaik içinde muhal ender-muhal, bir zıt kendi zıddına inkılabıdır ve bu inkılab-ı ezdad içinde bilbedahe bin derece muhal şudur ki: Zıt kendi mahiyetinde kalmakla beraber, kendi zıddının ayni olsun. Meselâ: Nihayetsiz bir cemâl; hakiki cemâl iken, hakiki çirkinlik olsun. İşte şu misalimizde meshûd ve ka’iyyül-vücûd olan bir cemâl-i Rububiyet; Cemâl-i Rububiyet mahiyetinde daim iken, ayn-ı çirkinlik olsun. İşte bu, dünyâda muhal ve batıl misâllerin en acîbidir." (26).
Öte yandan bu "ihtimal mefhûmu, daha doğrusu "belirsizlik teorisi", sebeblere dayalı mutlak determinist anlayışını yıkmaktadır. Zirâ determinizm, "... hâdiselerin sebeblerinin tecrübe dışında ve aşkın olmadığını, ancak hâdiselerin kendisinde ve tabiatta mündemic (immanent) olduğunu ileri sürer. Bu anlayışı ile de tabiatın ve âlemin üstünde bir sebebin varlığını, Allah'ı kabul etmez. Determinizm tabii kanunların küllî oluşunu, değişmez ve düzenli oluşunu gösterir. Bundan dolayı imkân, tesadüf mucize, muhtar irâde diye bir şey kabul etmez." (27).
Peki, acaba niçin böyle bir "ihtimal" mefhûmu mevcutmuş gibi gözükmektedir?
"Bu dünyâ bir meydan-ı tecrübe ve imtihandır ve dâr-ı teklif ve mücahededir." (28). "Akla kapı açmak, ihtiyarı elinden almamak" sırrı-ı teklif iktizâ ediyor (29). Zaten, "İman... aklın ihtiyariyledir." (30). Cehalet, kibir, inat gibi sebebler yüzünden, bu delilsiz ihtimale güvenerek, genellikle sırf bir adem-i kabul eseri olarak (pasif olarak kabul etmeyip, inkâr,ederek -zira kabul-u adem için yokluğun isbat edilmesi gerektiğini, bunun da muhal olduğunu gördük) bir ahmak-ül humâka, Kahhar-ü Zü'l-Celal'i inkâr edebilir.
2. Modal Önermeler:
Mütekaddimin (eski İslâm âlimleri), üç çeşit modalite kabul ederler; vücub, imkân ve imtina' Misal:
"Ateşin sıcak olması zorunludur."
(Vücub: Bir şeyin zâtından, asıl mevcudiyetinden kaynaklanan gereklilik).
"Ateşin soğuk olması imkânsızdır."
(İmtina': Özü dış varlığında yokluğunu gerektirme zorunluluğudur (31)
"Ateşin sönmesi mümkündür."
(İmkân: Bir şeyin kendisinden varlığı ile yokluğu iktiza etmesidir (32).
"Vahdette vücub derecesinde bir sühûlet var; şirkte, imtina' derecesinde bir suûbet var." (33).
"... bir şey zâti olsa, arizi olmazsa, onun zıddı ona müdahele edemez. Çünki cem-i zıddeyn lazım gelir. Bu ise muhaldir. Demek asıl, zâti olan bir şeyde merâtib yoktur, madem Kadir-i Mutlak'in kudreti zâtidir. Mümkünat gibi arızi değildir ve kemâl-i mutlaktadır. Onun zıddı olan acz ise, muhaldir ki tedahül etsin." (34).
"...nuru neşredenin nursuz, icad edenin vücudsuz, icab ettirenin vücubsuz olması muhaldir." (35).
"İmkân, müsavi-üt-tarafeyn"dir. Yani, vacib ve mümteni olmayan, belki mümkün ve muhtemel olan şeylerin vücud ve ademleri, bir sebeb bulunmazsa müsavidir, farkları yoktur. Bu imkân ve müsavatta az-çok büyük-küçük, birdirler. İşte mahlukat, mümkündürler ve imkân dairesinde vücud ve ademleri müsavi olmasından, Vacib-ül Vücud'un hadsiz kudret-i ezeliyyesi bir tek mümküne vücud vermesi kolaylığında bütün mümkünatın vücudu, ademin müvazenesini bozar, herşeye layık bir vücudu giydirir." (36).
MUHAKEME (AKIL YÜRÜTME)
Muhakemeyi üç kısma ayırabiliriz:
l.Ta'lil (Dedüksiyon)
2.İstikra (İndiksiyon)
3.Temsil (Analoji)
Bunlardan, "kıyas" ile alâkalı olduğu için ta'lil ve bir kısmı bürhân-ı yakininden daha kuvvetli olduğu için temsil üzerinde duracağız.
Ta'lil: Ta'lilin en mükemmel şekli kıyastır. "Kıyas önermelerden mürekkep bir delildir ki, her ne vakit o önermeler teslim olunsa. ondan bizzat, diğer bir önerme, lazım gelir "(37)
Misâl, her cisim değişkendir.
Her değişken sonradan olmadır. Bu önermeler kabul edilince onlardan zorunlu olarak şu önerme çıkar.
Her cisim sonradan olmadır (38).
Kıyas çeşitleri:
Haklarında tevhidle ilgili misaller vereceğimiz kıyas çeşitleri şunlar: Kesin kıyas, seçmeli kıyas, bileşik kıyas ve düzensiz kıyas;
a) Kesin kıyas (Kıyas-ı iktirâni):
Bu çeşit kıyasın, şartlı kesin kıyas kısmının bir bölümü, kıyas-ı mukassim (ikilem)dir. Kıyas-ı mukassim, iki şıkkı bulunan ve her iki şıkkın neticesi aynı olan kıyastır. Fatih Sultan Mehmed'in babasına gönderdiği şu haber buna güzel bir nümûnedir: "Padişah sen isen ordunun başına geç, yok padişah ben isem, sana emrediyorum ordunun başına geç." (39).
Diğer birkaç misâl de şöyle: "Ruhun fenası, ya tahrib ve inhilâl iledir. O tahrib ve inhilâl ise, vahdet yol vermez ki girsin, besâtet bırakmaz ki bozsun vehayut idâm iledir. İdâm ise, Cevved-i Mutlak'ın hadsiz merhâmeti müsaade etmez ve nihayetsiz cudû bırakmaz ki, verdiği ni'met-i vücûdu, o ni'met-i vücûda pek müştâk ve lâyık olan rûh-u insâniden geri alsın." (40).
"Madem va'delmiştir, elbette yapacaktır. Çünki va'dinde hulf etmek O'na muhâldir. Çünki va'dini ifâ etmemek, gâyet çirkin bir noksandır. Kâmil-i Mutlak noksandan münezzeh ve mukaddestir. Va’dettiğini yapmamak, ya cehlden veya âcizden yapamaz. Halbuki o Kadîr-i Mutlak ve Alîm-i Külli Şey' hakkında cehl ve acz muhâl olduğundan, hulf-ül va'd dahi muhâldir." (41).
b) Seçmeli kıyas (Kıyas-ı istisnâi):
Bu çeşit kıyasın dolaşık seçmeli kıyas (istisnâi gayr-i müstakim) bölümüne misâl:
"Her ne zaman güneş doğarsa oda aydınlık olur.
Oda aydınlık değildir.
O halde güneş doğmamıştır."
Hem meselâ: "Eğer ALLAH' a muhabbetimiz varsa, HABİBULLAH'a ittibâ edilecek, ittibâ edilmezse, netice veriyor ki ALLAH'a muhabbetimiz yoktur." (42).
"Ya yanlışımı bulunuz, veyahut sizinle mahvoluncaya kadar cihad edeceğim!" Halbuki bunlar, harbi ve perişâniyeti ve hicreti ihtiyar ettiler. Demek yanlışını bulamadılar. Bir yanlış bulunsaydı, onlar kurtulurlardı." (43).
c) Bileşik Kıyas:
Bu çeşit kıyasların, "zincirleme kıyas" ve "hulfî kıyas" bölümleri üzerinde duralım:
Zincirleme kıyas (mevsûlun-netâic):
"Bu tip kıyaslar ardarda gelen birçok kıyastan meydana gelmiştir. Birinci kıyasın sonucu onu takip eden kıyasın öncülerinden biri olur." (44). "Mantıkin üslubu... müteselsil olan hakâika müteveccih." (45) olduğu için kuvvetli bir kıyastır.
Meselâ: "Âlem, mütegayyirdir. Her mütegayyir, hadîstir. Her bir hadîsin bir muhdîsi, yani bir mûcidi var. Öyle ise bu kâinatın kadîm bir mûcidi var."(46).
"... âlem güzeldir. Demek sanii, hakimdir. Abes yaratmaz, israf etmez, istidâdatı mühmel bırakmaz. Demek intizâmı daima tekmil edecek, ciğer-şikâf ve tahammülsüz ve emel öldürücü bütün kemâlatı zır ü zebereden hicran-ı ebedî olan adem, insana musallat etmez. Demek saadet-i ebediye olacaktır. "
"Birşey kanun-u tekâmülde dahil ise, o şeyde alâ-küllî-hâl neşvünema vardır. Neşv-ü nemâ ve büyümek varsa, ona alâ-küllî-hâl bir ömr-ü fıtrî vardır. Ömr-ü fıtrîsi var ise, alâ-küllî-hâl bir ecel-i fıtrisi vardır." (48)."... tecrübe ve imtihan ise neşv-ü nemâya sebebtir. O neşv-ü nemâ ise istidatların inkişâfına sebebdir. O inkişâf ise kabiliyetlerin tezâhürüne sebebtir. O kabiliyetlerin tezâhürü ise, hakâik-i nisbiyenin zuhuruna sebebtir. Hakâik-i nisbiyenin zuhuri ise Sânî-i Zülcelâl'in Esmâ-i Hüsnâ'sının nukûş-u tecelliyâtını göstermesine ve kâinatı Mektubât-ı Samedâniyye suretine çevirmesine sebebtir." (49).
Bediüzzaman Said Nursi'nin Kıyamet Alametlerine Yaklaşımı ve Dabbetü'l-Arz Meselesi
Dr. Veli Sırım
Kıyâmet alâmetleri genelde hadis-i şeriflerde zikredilen bir olgudur. Hattâ, İslam âlimlerince hadis-i şeriflerde belirtilen, yer yer tafsilatlı olarak tasvir edilen alâmetler büyük ve küçük alâmetler olarak iki kısma ayrılmıştır.
Kıyâmet alâmetlerinden bazıları, insanlarca çok kolay anlaşılabilir niteliktedir ve alışıldık mânâları ihtiva eder. İşlerin ehline verilmemesi, güven ve emniyetin kalmaması gibi. Ama bazı alâmetler vardır ki, benzerine hiçbir zaman rastlanılmayan, tabiat-üstü olay veya belirtileri ihtiva eder. Güneşin batıdan doğuşu ve Dâbbetü l-Arz isimli canlının çıkması gibi.
Gerek âyetlerde, gerekse hadis-i şeriflerde yer alan ve müteşabih kavramı çerçevesinde değerlendirilen bu ikinci tür kıyâmet alâmetleri bir çok âlim gibi, Bediüzzaman Said Nursi nin de değerlendirme alanında bulunmaktadır. Ancak Bediüzzaman, gerek Kur ân ve gerekse hadîs müteşabihatını daha farklı bir yöntemle ele alarak, yeni bir usûl ve metodoloji ortaya koymuştur. Yirmi Dördüncü Söz isimli risalesinin On İki Asıl bölümünde bu yaklaşım tarzları örnekleriyle birlikte açıklanırken, özellikle kıyâmet alâmetlerinin ele alındığı Beşinci Şua isimli bir başka risalenin başında da bu usûl ve metodoloji dile getirilmiştir.
Risale-i Nur un geneli incelendiğinde, adı geçen bölümlerdeki usûlün başlıbaşına ve kendine has bir yaklaşım tarzı olarak uygulandığını görürüz. Bu usûlün belli başlı unsurlarını şöyle özetleyebiliriz:
1) Kıyâmet alâmetleri arasındaki olağanüstü hadiselerle ilgili haberler, eğer zahirî mânâsıyla ele alınırsa, bir başka ifadeyle, onlar çok açık olarak ifade edilmiş olsa idi, böyle hadiselerin gerçekleşmesi imtihan sırrını ortadan kaldıracaktır. İnsanlar kendi iradeleriyle değil, cebren inanacaklardır. Bu durumda Ebû Cehil ile Ebû Bekirler aynı seviyede bulunacaklardır. Halbuki mucizeler bile insan iradesini boşa çıkaracak şekilde gelmemiştir. O hâlde, müteşabih olan bu alâmetlerin tevil edilmesi, ne anlama geldiğine dair yorumlar yapılması gerekir.
2) Hazret-i Peygamber ce (s.a.s.) bildirilen gayba dair haberlerin bir kısmında tafsilat vardır. Bu bölüme giren haberler üzerinde bir te vil getirmek, tasarrufta bulunmak söz konusu olamaz. Bir kısım gaybî haberler ise gayet kapalı ve özet bir şekilde bildirilmiştir. Bunlar iman erkânına girmeyen ve daha ziyade kevnî hadiseler veya istikbale dair haberlerdir. Bu gruba giren haberler belâgatın unsurları olan temsil, teşbih, telmih gibi yollarla aktarılmıştır. Bunlar ise zamanın geçmesiyle mânâsı anlaşılabilir veya yorumlanabilir.
3) Temsil ve teşbih sûretinde rivayet edilen hadis-i şerifler, zaman içerisinde doğru ve isabetli yorumlanmadığı için sadece zahirî mânâsıyla ele alınmıştır. Bunun da ötesinde mecaz, teşbih ve temsiller havastan avama indikçe, ilmin elinden cehlin eline düştükçe zahirî mânâ, hakikat olarak telâkki edilmiştir. Hattâ, avamın bu yaklaşımından hareketle bazı kimseler ilim adına böyle hadis-i şeriflerin inkârına gitmişlerdir. İşte bu hassas noktada ayırımı iyi yapmak gereklidir. Bazı hadis-i şerifler ise hususi mânâları olduğu hâlde umumi mânâlarla açıklanmış, umumi olanlar da hususi çerçevede izah edilmiştir. Bu yüzden istikbale dair haberlerdein hangisinin umumi, hangisinin hususi olduğunun çok iyi tespiti gereklidir.
4) İstikbale dair haberlerin genelde müteşabih ifadelerle aktarılmasının bir hikmeti, tıpkı insan ecelinin gizli olması gibi, kâinatın eceli olan kıyâmetin zamanının gizlenmesidir. Bu yüzden Müslümanlar kendi yaşadıkları asrı âhir zaman olarak telâkki etmişler ve o inançla yaşamışlardır. Buradan hareketle her devrin insanları, bu haberleri asıl maksattan dışarı çıkmamak şartıyla yaşadıkları dönemin anlayış ve idrakine uygun tevil etmişlerdir. Bu durum, yaşadığımız asır için de geçerlidir.
5) Bazı hadis-i şeriflerin ravileri rivayette bulunurken kendi içtihatlarını ve görüşlerini de dile getirmişlerdir. Ancak zamanla hadisle birlikte yerleşen bu yorumlar hadisin kendisinden telâkki edilmiştir. Bu yüzden, istikbale dair haberlerin yer aldığı hadislerin bizzat uzmanları tarafından ele alınması, hadisin gerçek metni ile yorumların birbirinden ayrılması gereklidir.
6) Kur an gibi hadisler de, bir döneme değil, her döneme hitap ettiğinden, kısmen sembolik ve sanatlı bir dil kullanmışlardır. Öyle ki, her dönemin insanları, onlardan kendilerine ait manâyı almış ve istifade etişlerdir.
Dâbbetü l-Arz Meselesi
Özet olarak sunduğumuz yukarıdaki yaklaşım tarzı ve usûlüyle ilgili maddeleri aktardıktan sonra Bediüzzaman ın Dâbbetü l-Arzl a ilgili yorumuna gelelim. O, Beşinci Şua isimli risalenin Yirminci Meselesi nde kıyâmet alametlerinden olan güneşin batıdan doğması ile Dâbbetü l-Arz ın çıkışı hakkındaki âyet ve hadisleri genel bir bakış açısıyla değerlendirir.
Dâbbetü l-Arz ın Kur ân da çok kısa ve özet bir şekilde ele alındığını ifade ettikten sonra, Neml Sûresi 87. âyette yer verilen Dâbbetü l-Arz ın inkârcılara karşı konuşmasına şöyle işarette bulunur:
Amma Dâbbetü l-Arz; Kur ân da gayet mücmel bir işaret ve lisan-ı hâlinden kısacık bir ifade, bir tekellüm var. (Risale-i Nur Külliyatı, 1/ 890).
Görüldüğü gibi bu ifadelerde, Dâbbetü l-Arz ın insanlarla konuşacağını zahir olarak ele alan bir çok İslam âliminin tersine Bediüzzaman, bir lisan-ı hâl ile konuşmadan bahseder. Bu yaklaşımını misallendirmek maksadıyla, Firavun ve kavmine çekirge ve bit belâsının musallat olmasını, Kâbe yi tahrip için gelen Ebrehe ve ordusunun Ebabil le -sürü-sürü kuşlarla- helâk edilmesini örnek olarak verir. Bunun mânâsı şudur: Gerek Firavun, gerekse Ebrehe küfür, inkâr, isyan ve tuğyânı temsil ederken, onlara musallat olan âfetler, âdeta hâl dilleriyle onların bu yaptıklarının yanlışlığını ilân etmektedirler. Bu musibetlerin eliyle onların helâk edilmesi ve cezalandırılması ise iman cephesinin hesabına bir destek ve tasdik mânâsını taşır.
Yukarıdaki iki örnekten hareketle Bedüzzaman, kıyâmet öncesi gelecek olan ve kıyâmet alametleri içinde sayılan Deccal, Süfyan, Yecüc ve Mecüc e dikkat çeker. Çünkü bu şahıslar da tıpkı Firavun, Ebrehe ve diğerleri gibi imana, İslâm a, İlahi vahye karşı bayrak açmışlardır. Hattâ Bediüzzaman a göre bu şahıslar ve onların ortaya koydukları imansızlık ve inkâr cereyanları önceki dönemlerin asi ve inkârcılarından daha şiddetlidir. Çünkü o insanlar sadece belli bir bölgeyi ve belli bir toplumu etkilemişlerdi. Halbuki âhir zamanın dehşetli şahısları olarak haber verilen isimler ise bütün insanlığı tehdit edecekler, insanlığın birikimi olan değerleri, inancı ve imanı tahrip edeceklerdir. Bu durumda, böyle şerleri insanlığın başına açacak insanların cezalandırılması ise Firavunlardan, Ebrehelerden daha büyük, daha şiddetli ve daha ibretli olması gerekecektir. İşte bu noktada Bediüzzaman, Dâbbetü l-Arz la ilgili olarak da şu açıklamada bulunur:
Süfyan ın ve deccalların fitneleriyle bilerek, severek isyan ve tuğyana ve Ye cüc ve Me cüc ün anarşistliği ile fesada ve canavarlığa giden ve dinsizliğe, küfür ve küfrana düşen insanların akıllarını başlarına getirmek hikmetiyle arzdan bir hayvan çıkıp musallat olacak, zir ü zeber edecek. (Risale-i Nur Külliyatı, 1/890).
Bediüzzaman, görüldüğü gibi Dâbbetü l-Arz ı İlahi bir ceza unsuru olarak Kur ân da zikredilen bit ve çekirge afetlerinden, Ebabil kuşlarından hareketle bir canlı türü olarak teşhis etmektedir.
Peki, bu canlı türünün belli başlı diğer özellikleri nelerdir? Bu noktada Bediüzzaman, Sebe Sûresi 14. âyette zikredilen ve bir ağaç kurdu nu ifade ederken Dâbbetü l-Arz kelimesiyle bir bağlantı kurar. Çünkü bu âyette geçen Dâbbetü l-Arz , Hazreti Süleyman ın (a.s.) üzerine yaslandığı asasını kemirip çürüten bir canlı mânâsını taşımaktadır. Bediüzzaman şöyle demektedir:
Allahu a lem, o dâbbe bir nevidir. Çünkü, gayet büyük bir tek şahıs olsa, her yerde herkese yetişemez. Demek, dehşetli bir taife-i hayvaniye olacak. Demek, â İllâ Dâbbetü l-Arz ı te külü min seetehû / asasını kemirmekte olana bir ağaç kurdu â işaretiyle o hayvan Dâbbetü l-Arz denilen ağaç kurtlarıdır ki; insanların kemiklerini ağaç gibi kemirecek, insanın cisminde dişinden tırnağına kadar yerleşecek. (Risale-i Nur Külliyatı, 1/890).
Bediüzzaman inkârcıları, isyancıları, bilerek ve isteyerek dalâlete düşenleri tedip etmek için bir ceza unsuru olarak bir tür canlının ortaya çıkacağını bu şekilde ifade ederken, Dâbbetü l-Arz ın doğrudan imansızları ve inançsızlığı hedef aldığını ifade ile, olayın müminlere bakan yönünü şöyle açıklar:
Müminler, iman bereketiyle ve sefahat ve su-i istimalâttan tecennübleriyle kurtulmasına işareten, âyet, iman hususunda o hayvanı konuşturmuş. (Risale-i Nur Külliyatı, 1/890).
Demek ki, âhir zamanda şiddetli şahıslar veya gruplarca ortaya konacak inançsızlık ve küfür cereyanlarıyla insanların çoğunluğunun, maneviyatla olan bağları kopacak ve bu insanlar, her türlü sefahat ve çirkefin içine yuvarlanacaklardır. Bu sefahatten ortaya çıkacak dehşetli ve önü alınamaz bir hastalık zuhur edecektir. Böyle bir tehlikeden kurtulabilenler ise, İlahi kurallara imanları gereği uyan ve sefahatten kaçınan müminlerdir. Bu yorumdan çıkarabileceğimiz bir diğer nokta da, Dâbbetü l-Arz ın ortaya çıkışının kısa bir zaman diliminde değil de, tahmin edilenden daha uzun bir dönemi kapsayacağıdır. İşin doğrusunu Allah (c.c.) bilir.
Bediüzzaman'ın Kur'ân'ın Câmiiyyetine Yaklaşımı
Prof. Dr. Veysel Güllüce
Kur'ân başlangıç ve netice münasebeti içinde bütün vak'a ve hâdiselere, kıymetleri ölçüsünde mutlaka temas etmiştir; etmiştir zira Kur'ân, bütün kâinatın anatomisini yapacak çapta bir câmiiyete sahiptir. Sanki onda, en küçük noktalar bile ilâhî büyüteçle büyütülmüş ve insanın nazarına arz edilmiştir.Câmiiyyet sözün zengin ve ihâtalı olmasıdır.1 Başka bir ifadeyle az sözle çok mânâ ifade etmektir. Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem), "Bana cevâmiu'l-kelim verildi ve benim için kelâm kısaltıldı da kısaltıldı"2 mealindeki hadîsinde ifade ettiği gibi, sözün câmi olması kısalığıyla beraber çok mânâya delâlet etmesidir. Peygamberimiz'in (sallallahü aleyhi ve sellem) sözlerinde câmiiyyet söz konusu iken, Yüce Allah'ın kelâmında böyle bir özelliğin olmaması düşünülemez. Bilâkis Kur'ân hârikulâde, i'câzlı bir câmiiyyete sahiptir.Burada Kur'ân'ın câmiiyyetine örnek olarak Kur'ân'ın en câmi âyetlerinden biri olan Tevbe Sûresi 41. âyet i zikredebiliriz: "Hafîf ve ağır olarak savaşa çıkınız. Allah yolunda mallarınızla ve canlarınızla cihad ediniz. Eğer bilirseniz, sizin için hayırlı olan budur." (Tevbe, 41) Bu âyetteki "hafif ve ağır olarak/ hifâfen ve sıkâlen" kelimeleri câmi kelimeler olduğundan bu kelimelerin tefsirinde çok çeşitli mânâlar zikredilmiştir. Burada tespit ettiklerimizi sıralayacağız:Genç ve yaşlı olarak (Hasan-ı Basrî, İkrime, Mücâhid), Kolay ve zor şartlarda, (Ebû Sâlih), Fakir ve zengin olarak (Ebû Sâlih), Zayıf ve şişman olarak,3 Meşgul ve gayrımeşgul hâldeyken (Hakem), İstekli ve isteksiz olarak (İbn Abbas, Katâde), Süvari ve piyade olarak (Ebû Amr, Evzâî), Sanat sahibi ve sanatsız olarak (İbnu Zeyd), Evli ve bekâr olarak (Yemân b. Riyâb) Çocuklu ve çocuksuz (Zeyd b. Elsem), Sıhhatli ve sıhhatsiz (Cuveybir), Hafif ve ağır deve ile (Ali b. İsâ, Taberî) Hafif ve ağır silâhlı olarak (Sa'lebî) İtaate istekli, muhalefeti ağır görerek, Mubarezeye istekli, sabır için ağırlığını koyarak.4Meydânî, âyetin mânâsının küllî (genel) olmasıyla beraber, tefsirlerinin bu küllî mânânın örnekleri veya tatbikatı nevinden cüz'î olabildiklerine dâir bu âyeti misâl olarak zikretmiş, mânâsına dâir dokuz madde sıraladıktan sonra, "Lâfız, küllî delâletiyle bu tefsirlerin tamamına muhtemel olduğu müddetçe bir veya birkaç mânâya tahsis etmeye sebep yoktur. Doğru olan, "ağır" ve "hafif" lâfızlarıyla uygunluk arz eden bütün mânâlara hamletmektir." diyerek bu yorumlara sıcak baktığını dile getirmiştir.5Bu konuda diğer bir örnek de şu âyettir: "Görmediniz mi, Allah göklerde ve yerde olan şeyleri sizin hizmetinize vermiş ve sizi zâhirî ve bâtınî nimetlerine garketmiştir…" (Lokman, 20) âyetindeki "zâhir" ve "bâtın" kelimeleri de câmi ifadeler olup pek çok mânâyı tazammun etmektedir. Bu kelimelere şu mânâların verildiğini görüyoruz:Zâhirî nimet İslâm, bâtınî ise, Allah'ın setrettiği günahlardır (Mükâtil). Zâhirî, lisanda, bâtınî ise kalbdeki nimetlerdir (Mücâhid, Veki'). Zâhirî, Allah'ın insanlara verdiği giyecekler, bâtınî nimetler ise ev eşyalarıdır (Nakkâş). Zâhirî, çocuk; bâtınî nimet ise cimâ'dır. Zâhirî, kişinin kendisinde, bâtınî ise kendisinden sonra gelen çoluk-çocuğunda görünen nimetlerdir. Zâhirî, gelip geçen, bâtinî ise, gelecek olan nimetlerdir. Zâhirî, dünyadakiler, bâtınî ise âhiretteki nimetlerdir. Zâhirî, bedenî, bâtınî ise dinî nimetlerdir.6 Zâhirî güzel ses, hoş endam, azaların sağlam ve düzgün olması, bâtınî ise; marifetullahtır (Dahhâk).7Bediüzzaman ve Kur'ân'ın Câmiiyyeti Bediüzzaman, başka mevzularla alâkalı âyetlerde olduğu gibi, kâinattaki varlıklarla alâkalı âyetlere de -Kur'ân'ın i'câz vecihlerinden biri olarak kabul ettiği- câmiiyyeti açısından bakmış, bu nevi âyetleri câmi birer ifade olarak ele alıp tefsir etmiştir. Bu bakış açısı Bediüzzaman'ın Kur'ân tefsirinde -bilhassa kevnî âyetleri tefsirinde- bariz bir şekilde göze çarpmaktadır ve bizce orijinal bir bakış açısıdır.Bediüzzaman bu konuda özetle şunları söyler: "Her bir âyetin zâhiri ve bâtını, haddi ve muttalaı vardır…" mealindeki hadîsin işaret ettiği gibi, Kur'ân lafızları öyle bir tarzda vaz' edilmiştir ki, her bir kelâmın, hattâ her bir kelimenin, hattâ her bir harfin8, hattâ bazen bir sükûnun çok vecihleri bulunabiliyor. Her bir muhatabına ayrı bir kapıdan hissesini verir. Kur'ân bu özelliğiyle, bu kâinatın Yüce Yaratıcı'sının kelâmı olarak farklı mertebelerdeki insanlara, anlayış, zekâ ve kabiliyetçe farklı muhataplara feyzini dağıtıp, nurunu saçmaktadır. Kur'ân, ayrı asırlar, dönemler üzerinde yaşamış insanlara bu kadar bol bir şekilde mânâlarını saçmış olduğu hâlde, tazeliğini, gençliğini zerre kadar zâyi etmeyerek, gayet kolay bir tarzda, sehl-i mümteni bir surette, herkese anlayışlı ders verdiği gibi, aynı derste, aynı sözlerle anlayışları çeşitli, dereceleri farklı pek çok tabakalara dahi ders verip iknâ eder. Nasıl ki "el-hamdulillah" gibi bir lâfz-ı Kur'ânî okunduğu zaman dağın kulağı olan mağarasını doldurduğu gibi, aynı lâfız, sineğin küçücük kulakçığına da tamamen yerleşir; aynen öyle de, Kur'ân'ın mânâları, dağ gibi akılları doyurduğu gibi, sinek gibi küçücük, basit akılları dahi aynı sözlerle eğitir, tatmin eder. Zîrâ Kur'ân ins ve cinnin bütün tabakalarını imana davet eder. Hepsi için imanî ilimleri ders verir, ispat eder. Avamın en ümmîsi havâssın en ileride olanıyla omuz omuza, diz dize verip beraber Kur'ân dersini dinleyip istifade ederler. Kur'ân-ı Kerîm öyle bir semavî sofradır ki, binler muhtelif tabakada olan fikir, akıl, kalb ve ruhlar o sofrada gıdâlarını buluyorlar, arzuları yerine geliyor. Hattâ pek çok kapıları kapalı kalıp, istikbalde geleceklere bırakılmıştır.9Bediüzzaman, Kur'ân'ın câmiiyetini şu başlıklar hâlinde ele almaktadır: a. Lâfzındaki camiiyyeti, b. Mânâsındaki camiiyyeti, c. İlmindeki camiiyyeti, d. Mebâhisindeki camiiyyeti, e. Üslûp ve îcâzındaki camiiyyeti.10Bediüzzaman, Kur'ân'ın câmiiyyetiyle alâkalı çeşitli misâller de zikreder. İlmî tefsire konu olmuş birtakım âyetlere Kur'ân'ın câmiiyyeti açısından yaklaşarak bu nevi âyetlerin taşımış olduğu mânâ zenginliğini gözler önüne serer. Burada Bediüzzaman'ın Kur'ân'ın lafzındaki câmiiyyete örnek olarak zikrettiği âyetlere temas ederek âyetleri Kur'ân'ın câmiiyyeti açısından nasıl ele aldığına bakacağız:1. وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا "Dağları da yeryüzüne kazık yaptık" (Nebe', 7) âyeti, câmiiyyeti açısından çeşitli insanlara göre şu şekillerde anlaşılabilir:a. Bir mümin, bu âyetin irşadıyla zâhiren yere çakılmış kazıklar gibi görünen dağlardaki faydaları ve nimetleri düşünerek Yaratıcı'sına şükreder.b. Bir şâir ise bu âyeti okuyunca şunları hisseder: Yeryüzü bir taban; gök kubbesi, üstünde konulmuş lâmbalarla süslenmiş muhteşem bir mavi çadır; ufkî bir daire sûretinde ve semânın eteklerinde görünen dağlar ise o çadırın kazıkları gibidir.c. Bedevî bir edip ise bu âyeti okuyunca, yeryüzünü bir çöl, dağ silsilelerini pek çok ve çeşitli bedevî çadırları gibi, güyâ toprak tabakası yüksek direkler üstünde atılmış, o direklerin sivri başları o toprak perdesini yukarıya kaldırmış, birbirine bakar pek çok çeşitli mahlûkatın meskeni olarak tasavvur eder. d. Bu âyeti okuyan bir coğrafyacı ise, Dünya'yı uzayda yüzen bir gemi veya denizaltı ve dağları o gemi üstünde tespit ve muvâzene için çakılmış kazıklar ve direkler şeklinde tefekkür eder.e. Bu âyet üzerinde tefekkür eden bir sosyolog ise görür ki, yeryüzünün imarının direği beşerdir. Beşer hayatının direği dahi, hayat kaynakları olan su, toprak ve havanın istifadeye layık bir surette muhafazasıdır. Bunu sağlayan ise dağlardır. Zîrâ dağlar su mahzenleri olduğu gibi, rutubeti cezbetme özellikleriyle havayı tarayıp temizlerler. Sıcak ve soğuğu dengeledikleri gibi, havaya karışan zararlı gazları çökelterek havanın tasfiyesine sebep olurlar, keza toprağı da çamurluk, bataklık ve denizin istilâsından muhafaza ederler. f. Bir tabiat bilimci ise bu âyetten şunları anlar: Küre-i arzın karnındaki bazı inkılâp ve imtizaçların neticesinde meydana gelen zelzele ve sarsıntılar dağların zuhuruyla sükûnet bulur. Yeryüzünün hiddet ve gazabı, dağların menfezleriyle teneffüs etmekle sakinleşir.11Yukarıdaki anlayışların her birinin bu câmi âyetin mânâ yelpazesi içinde bir yeri olduğunu düşünebiliriz. Çünkü bu anlayışlar âyetin lâfızlarına uygun, belâgatçe hoş karşılanabilecek mânâlardır. 2. أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا "Gökler ve yer bitişikken onları ayırdık…" (Enbiya, 30) âyetindeki "ratk" ve "fetk" kelimelerinden doğan câmiiyyettir.a. Bu âyetteki "ratkan/ bitişikken" kelimesi, bir âlime, -İbn Abbas'ın anlayıp açıkladığı mânâda- şöyle ifhâm eder ki: Gökyüzü berrak, bulutsuz; yeryüzü kuru ve hayatsız, nebatata gayrıkâbil bir hâlde iken; göğü yağmurla, yeri bitkilerle açıp, bir nevi izdivaç ve aşılama sûretinde bütün canlıları o sudan yaratmak öyle bir Kadîr-i Zülcelâl'in işidir ki; yeryüzü O'nun küçük bir bostanı ve semânın yüz örtüsü olan bulutlar O'nun bostanında bir süngerdir.b. Bir bilim adamı ise anlar ki: Kâinâtın yaratılışının ilk hâlinde semâ ve arz şekilsiz birer küme, toplu birer madde iken, Cenab-ı Hak, onları açıp yaymak suretiyle ayırarak güzel bir şekil, menfaatli birer sûret vermiştir.c. Başka bir bilim adamı ise bu kelimeden anlar ki: Güneş Sistemini teşkil eden Dünya ve diğer gezegenler başlangıçta Güneş'e bitişik açılmamış bir hamur şeklinde iken, Yüce Allah, o hamuru açıp gezegenleri birer birer yerlerine yerleştirerek, Güneş'i orada bırakıp yeri buraya getirerek, yeryüzüne toprak sererek, sema cânibinden yağmur yağdırarak, güneşten ziya serptirerek Dünya'yı şenlendirip, bizleri içine koymuştur.12Kur'ân'ın câmiiyyeti açısından bakıldığında bu âyetin yukarıdaki mânâlara -bir kısmına işâret yoluyla da olsa- delâlet ettiğini düşünebiliriz. Çünkü bu âyet gerçekten geniş tefsir ve izahları gerektiren önemli bir âyettir.Kur'ân'ın câmiiyyetini nazara almayan bazı âlimler ise, bu mânâlardan sadece birini tercih ederek başkalarını eleştirmiş, doğru bulmamışlardır. Meselâ, Kevâkibî, Arz'ın ve diğer gezegenlerin Güneş Sistemi'nden ayrıldığı bilgisini, bu âyetle irtibatlandırarak üçüncü mânâya meylederken; bu âyetin ilmî i'câz'ın en enteresan misâllerinden olduğunu belirten Ğamravî ise, ikinci mânâyı tercih ederek şu izahta bulunur: Çünkü bu âyet, astronomi bilginlerinin kâinatın başlangıçta –henüz yıldız ve galaksiler teşekkül etmeden önce- bir tek kitle olduğunu, daha sonraları parçalara ayrılmak suretiyle peyderpey oluştuğunu keşfetmelerinden çok önce bu gerçeği haber vermiştir. Ayette semâvât ifadesi çoğul olup bütün gökleri, kâinatı içine alan bir ifadedir. Dolayısıyla bu âyet, henüz göklerin ve yerin bir arada bulundukları kâinâtın ilk hâlini ifade etmektedir.Ğamravî, bu âyet hakkındaki izahından sonra, ilmî tefsire karşı çıkarak Kur'ân'daki kevnî âyetlerden ancak nüzul dönemindeki Arapların anladığı mânâyı anlamamız gerektiğini söyleyenlerin bu âyetin izahına dâir "Sema yağmur yağdırmıyor, arz da bitki vermiyor surette ratk iken, semayı yağmurla arzı da bitkilerle açtı." ifadelere sığınmak zorunda kaldıklarını belirtir, şöyle devam eder: Hâlbuki Kur'ân bütün beşere hitap etmektedir. Onun âyetlerini her asırdaki insanlar bilgileri nispetinde anlar. Böylece her asırda ilmî i'câz tazelenir. Onların kabullendikleri tefsir sadece bulutlarla donanmış sema için söz konusudur. Oysa âyette semavât ifadesi geçmektedir.13Böylece, âyetlerin câmiiyyetini nazara alanlar, uygun olan bütün mânâların muhtemel olduğuna işâret ederken, meseleye Kur'ân'ın câmiiyyeti açısından bakmayanlar ise, sadece bir mânâyı –eski görüşü veya yeni yorumu/ kendi kanaatini- tercih etmiş, diğerlerini tenkit etmişlerdir. Bazıları ise, bu konuda ihtiyatlı veya şüpheci davranmayı tercih ederek bu tür yorumlara girmekten kaçınmıştır.3. وَالشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا "Güneş de karar kılacağı bir yöne doğru akıp gider." (Yâ-sîn, 38) âyetindeki lâm harfi ve mustakar kelimesinden doğan câmiiyyetir. "Ve'ş-şemsu tecrî li-mustakarrin le-hâ"daki lâm; hem kendi mânâsını (için), hem fî (içinde) mânâsını, hem ilâ (-e, -a doğru) mânâsını ifade eder. a. Halk o lâm'ı "ilâ" mânâsında görüp anlar ki, "Size nispeten ışık verici, ısındırıcı, hareketli bir lâmba olan güneşin, elbette bir gün seyri bitecek, karar yerine yetişecek, size faydası dokunmayacak bir sûret alacaktır."b. Bir âlim de lâm'ı "ilâ" mânâsında düşünerek; Güneş'i yalnız bir lâmba değil, bahar ve yaz tezgâhında dokunan Rabbânî mensucâtın bir mekiği, gece-gündüz sayfalarında yazılan Samedânî mektupların mürekkebi, nur bir hokkası sûretinde tasavvur eder.c. Bir astronomi bilgini de lâm'ı "fî" manasında değerlendirerek anlar ki: Güneş, kendi merkezinde ve yörüngesi üzerinde zemberek gibi bir cereyan ile, sistemindekileri Allah'ın emri ile tanzim edip hareket ettirir.d. Dikkatli ve hikmet sahibi bir âlim de, şu lâm'ı hem illet mânâsında, hem zarfiyet mânâsında tasavvur edip anlar ki: Sâni-i Hakîm, işlerine zâhirî sebepleri perde ettiğinden, evrensel çekim kanunu adındaki kanunuyla, sapan taşları gibi, gezegenleri Güneş'le bağlamış ve o çekim ile farklı, fakat muntazam hareketle o gezegenleri hikmetle döndürüyor ve o çekimi doğurmak için Güneş'in kendi merkezindeki hareketini zâhirî bir sebep etmiş. Demek, "li-mustakarrin"in mânâsı, "fi-mustakarrin lehâ li'stikrari manzûmetihâ" yani "kendi müstekarrı içinde manzumesinin istikrarı ve nizâmı için hareket ediyor" demektir. Çünkü İlâhî bir kanun olarak hareket harareti, hararet kuvveti, kuvvet câzibeyi doğurur.e. Şâirâne bir fikir sahibinin aklına şu lâm'dan ve istikrardan şöyle bir mânâ gelir ki: Güneş nurânî bir ağaç, gezegenler ise onun hareketli meyveleridir. Ağaçların aksine olarak, Güneş silkinir, tâ o meyveler düşmesin. Eğer silkinmezse düşüp dağılacaklar.f. Şair ruhlu, hüşyâr kalb sahibi birisi ise şu lâm'dan ve istikrardan şöyle hayal edebilir ki, güneş meczup bir ser-zakirdir. Halka-i zikrin merkezinde cezbeli bir zikir eder ve ettirir. Evet, Güneş bir meyvedardır; silkinir, tâ düşmesin seyyar olan yemişleri.Eğer sükûtuyla sükûnet eylese, cezbe kaçar, ağlar fezâda muntazam meczupları.144. اَللهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ "O Allah ki, yedi semayı arzdan da onların mislini yarattı." (Talâk, 12) âyetine de Kur'ân'ın câmiiyyeti açısından yaklaşan Bediüzzaman, "arzın da yedi sema gibi yaratıldığını" yedi iklim, yedi kıt'a, arzın merkezinden kabuğuna kadar olan yedi tabakası, yedi ayrı küre-i arz gibi izahlarla açıklamıştır.15Burada Kur'ân'ın câmiiyyeti konusunda yöneltilebilecek "Eğer desen: Geçmiş misâllerdeki bütün mânâları nasıl bileceğiz ki, Kur'ân onları irâde etmiş ve işaret ediyor?" şeklinde bir soruya Bediüzzaman'ın verdiği cevapla bu önemli konuyu tamamlamak istiyoruz:Mâdem Kur'ân bir hutbe-i ezeliyedir, hem çeşitli tabakalar hâlinde asırlar üzerinde ve arkasında oturup dizilmiş bütün insanlara hitap ediyor, ders veriyor. Elbette çeşitli anlayış seviyelerine göre müteaddit mânâları derc edip irâde edecektir ve irâdesine dair emâreleri olacaktır… Arapçaya uygun, dinî prensipler açısından hak olmak şartıyla, belâgatçe makbul ve güzel karşılanan bütün vecihler ve mânâlar, çeşitli İslâmî ilimlere mensup âlimlerin icmâıyla ve ihtilâflarının şehâdetiyle, Kur'ân'ın mânâlarındandır. O mânâlara derecelerine göre birer emare vazetmiştir; bu emare ya lâfzîdir, ya da mânevîdir. Mânâyla alâkalı olanı, ya siyâk veya sibâk-ı kelâmdan çıkar veya başka âyette o mânâya işaret eden bir emare bulunur. Muhakkikler tarafından yazılan yüz binler tefsirler, Kur'ân'ın câmiiyyet ve lâfzındaki harikaların açık delilleridir.16* Atatürk Üniv. İlâhiyat Fak. Öğretim Üyesi vgulluce@yeniumit.com.trDipnotlar *. Not: Bu makale Bilimsel Tefsirde Usûl adlı eserimizden istifadeyle hazırlanmıştır. 1. Mehmet Kileci, Risâle-i Nûr'da Kur'ân Mucizesi, İz Yayıncılık, İstanbul, 1997, s. 220. 2. Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, II, 172, 212. Ayrıca bu hadisi Nesâî İbn Abbâs'tan nakletmiş, Askerî ise mürsel olarak rivayet etmiştir. Başka sahih kaynaklarda da benzer manada rivayetler vardır (Aclûnî, I, 308). 3. Bu görüşe âyetin sebeb-i nüzûlü delâlet etmektedir. Şöyle ki: İri cüsseli, şişman bir sahabî olan Mikdâd (r.a) Peygamberimizin yanına gelerek, savaşa çıkmak için müsaade ister, bunun üzerine bu âyet iner (İbnu'l-Cevzî, III, 300). 4. Mâverdî, II, 365-366; İbnu'l-Cevzî, III, 300-301. 5. Meydânî, et-Tedebbürü'l-Emsel, s. 60-61. 6. Mâverdî, IV, 342-343 7. İbnu'l-Cevzî, VI, 165. 8. Şa'râvî şöyle diyor: Kur'ân'ın i'câzı bazen bir harfde görünür. Kur'ân'dan bir harf müthiş bir i'câz taşır (bkz. Hâlidî, s. 307). Bu bahiste zikredeceğimiz, "Ve'ş-şemsu tecrî li-mustakarrin lehâ" âyetindeki "lâm" harfi bu konuda güzel bir örnektir. 9. Nursî, Sözler, s. 390-391 Zikredeceğimiz misaller, Kur'ân'ın lafzındaki camiiyyetle ilgilidir. 10. Bkz. a.g.e., s. 391-404. 11. Nursî, Sözler, 391-392; es-Saykalu'l-İslâmî, 46-47. Bu âyetteki evtâd (kazık) ifadesinde, dağların da tıpkı kazıklar gibi yer altında uzantılarının olduğuna işaret edilmiştir (Tarâvene, s. 28). 12. Nursî, Sözler, s. 392-393. Bu âyetteki, "fetaknâ/ ayırdık" kelimesi telaffuz esnasında tam bir patlama sesi vermekte âdeta Büyük Patlama Teorisiyle (Big Bang) ifade edilen, kâinâtın büyük bir patlamayla yaratılması hadisesindeki sesi canlandırmaktadır (bkz. Necdet Çağıl, "Secde Sûresi, 7. ayetindeki Halaqahû ve Halqahu Kıraatleri Bağlamında Mutlak İyinin Evrenselliği", EKEV Akademi Dergisi, Bahar, 2005 Sayı, 23, s. 31. 13. Ebu Hacer, s. 255, 256, 190. Duman, bu âyetin evrenin ilk yaratılış suretinden bahsettiğinin açık olduğunu belirtirken (Duman, Beyânu'l-Hak, Fecr Yayınevi, Ankara, 2006, II, 357) M. Said es-Suyûtî de bu âyetin açık bir şekilde arzın güneş sisteminden ayrıldığını ifade ettiğini belirtir (a.g.e., s. 32). 14. Nursî, Sözler, 393-394. 15. Bkz. Nursî, Lem'alar, s. 59 16. Nursî, Sözler, s. 395.
RİSALE-İ NUR'UN BİR ÇEKİRDEĞİ OLARAK: BİRİNCİ SÖZ
Nazif Baki Akad
Besmele’nin bir tefsiri olan Birinci Söz; Risale-i Nur’un bir fihristesi, bir çekirdeği olarak görülebilir. Risale-i Nur’un temel kavramları, kendine has usulü, anlatım tekniği, temel prensipleri ‘Birinci Söz’e dercedilmiştir. Âlemin küçük bir fihristesi olduğundan insanı çözüp anlamak nasıl bütün bir kâinatla olan ilişkisini farkedebilmeyi gerektiriyorsa Birinci Söz’ü de hakkıyla anlamak onun bütün bir külliyat ile olan ilişkisini görmek ve anlamakla mümkündür. Bu ‘küçük söz’ü hakkıyla anlamanın bütün bir külliyatı anlamakla mümkün olmasından dolayıdır ki, bu söz bize Risale-i Nur’u açacak bir anahtar şeklinde belirir ve bu özelliğinden dolayı da koca külliyatın en başına şuurlu bir şekilde yerleştirilmiştir.
Birinci Söz’ün Risale-i Nur’a nasıl fihristelik yaptığı, bu koca ağacın bir çekirdeği olarak nasıl belirdiği çok farklı açılardan ele alınabilir. Bu makalede ise sadece Birinci Söz’ün Risale-i Nur mesleğinin temel esaslarını nasıl muhtevi olduğu incelenmeye çalışılmıştır. Bilindiği üzere, Bediüzzaman Hazretleri Risale-i Nur mesleğinin temel esaslarını iki farklı şekilde belirtmektedir: Kader Risale’sinin hatimesinde acz, fakr, şefkat ve tefekkür Risale-i Nur mesleğinin dört esası olarak takdim edilirken, Şükür Risalesi’nin sonunda ise harika bir beyitle dört esas şu şekilde ifade edilmiştir:
“Der tarîk- i acz-mendî lâzım âmed çâr-çîz;
Acz-i mutlak, fakr-ı mutlak, şevk-i mutlak, şükr-ü mutlak ey aziz!”
Fethullah Gülen Hocaefendi iki farklı yerdeki bu esasları harmanlayıp, altı prensip halinde takdim ederek; bunların seyr u sülûk-i ruhanide alternatif bir yöntemin temel unsurları olduğunu ifade etmiştir. Bu yöntemin peygamberlik hakikatinin tecellisine baktığını, dolayısıyla da mevcut metodlardan daha kestirme, daha selametli ve emin olduğunu belirtmiştir. 1 Seyr u sülûkta farklı bir çizgi sayılabilecek bu yolun altı esası sırasıyla acz, fakr, şefkat, tefekkür, şevk ve şükürdür. Bu esasları metindeki konumlarına göre tek tek ele alalım.
Acz ve Fakr
Acz ve fakr, Birinci Söz’ün belkemiğini oluşturan birbiriyle irtibatlı iki temel kavramdır. Bu iki kavram perspektifinde yapılan tahlil, insanın iç dünyasından başlar, dış dünyasına uzanır ve yine iç dünyasında biter.
Bedevi Arap çöllerinde seyahat eden adam hikayesi, kendi mahiyetimizin acz ve fakr ile yoğrulmuş olduğunu farketmemizi sağlayan bir temsil hükmündedir. Bediüzzaman, her şeyden önce insanın iç dünyasındaki yani enfüsi âlemdeki acizlik ve fakirliği nazara verir. Çünkü muhatabı insandır. Hedefi onu marifete ulaştırmaktır. İnsanın bizzat kendi tecrübesiyle künhüne inemediği bir hakikat nasıl bilinirse bilinsin, kendi marifeti açısından çok büyük bir ehemmiyeti haiz değildir. Acz ve fakr hakikatinin insanın iç dünyası merkeze alınarak anlatılmasının iman-ı Billah ve ubudiyet açısından önemi enfüsi tahlilden sonra daha iyi anlaşılacaktır.
Acizlik, güç ve kuvvet yetmezliği, fakirlik ise sermaye, mal yetmezliği şeklinde anlaşılabilir. Bu hakikakatlerin enfüsi âlemdeki tezahürünü şu şekilde anlamak mümkündür: İnsan öncelikle kendi kuvvetinin yeterli ve yetersiz olduğu durumları gözlemleyerek kendine bir hat çizer; buraya kadar kuvvetim yeterli, bundan sonrası için yetersiz, der. Mesela ‘elli kiloluk yükü kaldırabilirim, ama elli bir kiloluğu kaldıramam’ der. Bu mertebede belli bir noktaya kadar acizliğini fehmetmiş olur. Ama elli kiloluk yükü kaldıran kuvvetin kendine ait olduğunu zanneder. Bu insan ne zaman ki hasta olur, elini bile kaldıramayacak bir hale gelir; işte o zaman o elli kiloyu bile kendisine ait bir kuvvetle kaldırmadığını anlar. Çünkü hastalığında ne kadar isterse istesin elini dahi oynatamamaktadır. Üzerindeki sınırlı kuvvetin dahi her zaman iradesine bağlı olarak kullanılamadığını farketmekle, aczini anlamakta derinleşir. Bu sayede sağlıklı iken kullandığı gücün kendine ait olmadığını anlar. İnsan kendi iç dünyasına eğilip kendini iyice bir tahlil ettiğinde kendine ait hiçbir kuvvet emaresine rastlayamaz. Çünkü doğduğu gibi bir gün de ölecektir. Kendisinin kendi eline vermediği bu kuvvet, bir gün yine kendi isteğine muhalif olarak kendisinden ayrılacaktır. İnsan, kendisine verilen sınırlı kuvvette sadece tasarruf eder, ama onu sahiplenemez. Bediüzzaman Hazretleri’nin tabiriyle insan acz-i mutlaktadır. Kendi adına sahiplenebileceği hiçbir kuvvet kırıntısı yoktur. Kendi sahipliği açısından tam bir güçsüzlük hali içerisindedir.
İnsan fakrını da aczini anladığı gibi anlar. Önce kendine bir sınır çekerek şu kadarı benim, kalanı benim değil, der. Mesela, yüzüne ve zekasına bakar. Güzellik ve kavrama derecesini farkeder. Derecesini ve sınırını farkettiğinden kendi güzellik ve zekasından daha üstün olanlara bakıp belli bir ölçüde fakirliğini kabul eder. Fakat kendi tasarrufundaki özellikler kendisininmiş gibi davranır. Yaşlanmayla beraber elindekilerin yavaş yavaş kaybolmasına engel olamamakla bunların kendi iradesine bağlı bulunmadığını, böylelikle de kendine ait olmadığını anlar. Nihayet ölümünü de engelleyemeyeceğini fehmetmekle mutlak manada bir fakir olduğunu derkeder. Bediüzzaman’ın tabiriyle fakr-ı mutlak içerisinde olduğunu anlar.
Acz-i mutlak ve fakr-ı mutlak içerisindeki insan sadece böyle bulunmakla kalmaz, bununla beraber hadsiz musibet ve ihtiyaç ile kuşatılmış olduğunu da farketmekle büsbütün perişan olur, elemler, kederler içinde kalır.
Âciz insan için en büyük korku düşmanı olmasıdır. Çünkü düşman âciz adama karşı yöneldiğinde, acizin ona karşı koyacak bir gücü yoktur. Acz-i mutlak içerisindeki insanın ise hadsiz düşmanı vardır. İnsan bütün bir kâinatla alakadar olduğundan her bir hadise kendisi için potansiyel bir düşman veya musibet olarak belirebilir. İnsan bir mikroba karşı koyamayıp hastalandığı gibi dünyayı tehdit eden bir gök hadisesine de karşı koyamaz. Çok muhabbet beslediği ailesi ve yakınları dahi, kendisinden ayrıldıklarında bu ayrılığın önüne geçememesi insana acizliğinin çok farklı bir buudunu hissettirir.
Fakir içinse en büyük dert ihtiyacının fazla olmasıdır. Elinde kendine ait bir şey yoksa fakir ihtiyaçlarını nasıl karşılayabilir? İnsanın fakr-ı mutlak içerisinde olmasıyla beraber sonsuz ihtiyacı vardır. En başta ölümsüzlük ister, kendine yönelecek bir muhabbet bekler, mükemmel bir vaziyette yaşamak ister. Mükemmel bir tarzda yaşamak, sevmek, yemek, içmek vs. gibi insanın çeşit çeşit ama hep ebediyete bakan istekleri, ihtiyaçları vardır. Fakat bunları karşılamak üzere kullanacağı kendine ait hiçbir sermayesi yoktur.
Aczini, fakrını bu şekilde kavrayan bir insanın önünde iki seçenek belirir: Ya her şeye gücü yeten ve her ihtiyacını karşılayabilen bir Kadir-i Rahim’e intisap edip bulunduğu konumu anlamlandırmak, elim ve vahim haletini tatlı ve huzurlu bir hale dönüştürmek yahut da Kadir-i Rahim’e bağlanmamanın neticesi olarak her bir hadisenin karşısında titreme, hadsiz ihtiyacına cevap veremeyecek sebeblerden –yalancı bir çare de olsa- dilenme, yardım bekleme. Bu iki şıktan birini tercih, insanın hür iradesine bırakılmıştır, ancak birinci yolun hak olduğu hiçbir nizaa yer vermeyecek şekilde bellidir. Mayasındaki hadsiz aczi ve fakrı kavramış biri anlar ki; kendisine sorulmadan ortaya çıkan vücudu ve özellikleri, yoktan varoluşları itibarıyla mutlak bir kudret ve rahmet Sahibinin vücudunu gerektirir. Bunu farkeden insan, o Kadir-i Mutlak ve Rahim-i Mutlak’ı tasdik etme makamındadır. Onu tasdik etmekle iman dairesine girmiş olur. İnsan acz-i mutlakından dolayı, kendisine yönelmiş tehditlere karşı bir dayanak noktasına, fakr-ı mutlakından dolayı da sonsuz ihtiyaç ve emeli karşısında bir medet noktasına intisap etme makamındadır.
Allah’a yönelip bağlanmakla insan, sonsuz mertebesi olan imanda derinleşmeye başlar. Kulluğun da özü zaten budur. Yani insanın aczi ve fakrı, kendisini tatmin edecek tek merci olan Zat-ı Uluhiyet’e yönelmesini sağlar. Böylece insan dua eder. Aczini, fakrını, kusurunu, zaafını Allah’ın huzurunda ilan ederek; O’ndan yardım diler. Ve bu manayı yaşayışına uygulaması ibadeti netice verir. “İbadetin özü duadır” 2 hadis-i şerifini bu çerçevede daha iyi anlamaktayız. İnsanı ibadete yönlendiren ve ibadeti ayakta tutan şey duadır. Bediüzzaman Hazretleri imanın tasdik ve intisap buudlarını insanın acz ve fakrına bağlayarak, enfüsi âleme bakan güzel bir tahlil örneği sergilemiştir. İnsan, Kadir-i Rahim’e intisap etmekle perişaniyetten kurtulur. Mutlak bir güç ve rahmet kazanır. Dolayısıyla aczi ve fakrı insan için elem kaynağı olmaktan çıkıp rahmet ve kudreti celbedecek birer merkez olurlar. İmanın bu dönüştürücü yönüne değinilerek enfüsi âlemdeki tahlil noktalanır.
Enfüsi âlemden afaki âleme geçildiğinde, diğer mevcudatın da acz-ı mutlak, fakr-ı mutlak içerisinde bulunduğu müşahede edilir. Mesela basit, şuursuz inek, sadece ot yiyip su içerek şuur gerektiren ve mükemmel bir besin olan sütü yapamaz. Yumuşak olan kök ve damarlar sert olan kaya ve toprağı delemez. Sebeplerle onlara bağlı sonuçlar arasında çok büyük bir uzaklık vardır. Sebepler, basit, aciz, şuursuz; sonuçlar ise sanatlı, harika ve şuur gerektiren bir mükemmelliktedir. Sebep ve ona bağlı sonuç arasındaki bu uzaklıkla, sebepler sonuçların varlığa gelmelerinde kendilerinin tesir sahibi olmadığını lisan-ı aczleriyle haykırmaktadırlar. Bu tahlille tabiatperestlerin afaki âlemde geçerli varsaydıkları illiyet prensibi yıkılır. Sebeplerin sonuçları üretmesi, yaratması diye bir şey mümkün değildir. Bir sonucu ancak mutlak bir kuvvet ve rahmet Sahibi var edebilir.
Enfüsi âlemdeki tahlil, enenin insanda hükümran olduğuna dair vehmi yıkmıştı. Afaki âlemdeki tahlil de tabiat ve sebeplerin bir tesir sahibi olabileceği vehmini yıkmaktadır. Ene ve tabiatın ontolojik konumunun ne olduğu Bediüzzaman’ın fikriyatında çok merkezi bir yere sahiptir. Kendisi bunu şu sözleriyle ifade etmiştir: “Otuz seneden beri iki tağut ile mücadelem vardır. Biri insandadır, diğeri âlemdedir. Biri “ene”dir, diğeri “tabiat”tır.” 3
Afaki âlemde sebeplerin tesirsizliğini göstermekle Bediüzzaman, Tevhid-i Uluhiyet’in yanında Tevhid-i Rububiyet’i de nazara vermektedir. Kamil bir tevhid anlayışı açısından bu vurgu çok önemlidir. Bediüzzaman’ın bu yaklaşımı, “kâinatı yaratıp da köşesine çekilen pasif bir tanrı!” iddiasına çok büyük bir darbe indirmektedir. Kâinattaki herbir şey, her an varolabilmek için mutlak bir kudret ve rahmete ihtiyaçları olduğunu lisan-ı aczleriyle haykırmaktadır. Allah’ın kayyumiyetiyle bu kâinat ayakta durmaktadır. “Daimi yaratılış” diyebileceğimiz bu yaklaşımla Cenab-ı Hakk’ın her bir şeyin her anki duasına cevap verip, rububiyetini tecelli ettirmesini anlamak mümkün hale gelir. Dolayısıyla her bir şey her bir anında kendi adına değil, Allah adına hareket etmektedir. Yani besmele çekmektedir. Birinci Söz’ün ilk paragrafında ifade edilen “bütün mevcudatın en çok tekrarladıkları zikrin ‘bismillah’ olması” hakikati tevhid-i rububiyetin ilanıdır. Bediüzzaman’ın Ayet’ül Kübra4 olarak kabul ettiği “Hiç bir şey yoktur ki Allah’ı tesbih ediyor olmasın.”(İsra, 17/44) ayetinden mülhem bu tahlil; besmelenin sadece insanla Allah arasındaki bir nispeti ifade etmeyip, bununla beraber kâinat ile Allah arasındaki ilişkiyi de ihtiva ettiğine dair orijinal bir tespittir.
Tahlilin üçüncü basamağında, afaki âlemde müşahede edilen acz ve fakr hakikatleri tekrar insanın iç dünyasına taşınır. İnsanın her hal ve hareketinde, her bir şeyle olan ilişkisinde şükrünü hakiki müessir ve kuvvet sahibi olan Cenab-ı Hakk’a vermesinin gerekliliği üzerinde durulur. Sebeplerin şükre merci olma noktasında hiçbir hakkı yoktur.
Şefkat
Şefkat, kendi acz ve fakrından sonra bütün mevcudatın da acz ve fakr içerisinde bulunduğunu farkeden bir insanda belirecek bir histir. Kendi gibi yardıma muhtaç mahlukata acıyıp merhamet duyan insan, Cenab-ı Hakk’ın bütün mevcudata yönelmiş mukaddes şefkatinin bir gölgesini taşır. Şefkat bir çeşit muhabbettir, fakat aşktan ayrı ondan daha keskindir. Aşk karşılık bekleyerek sevmektir, ancak şefkat karşılık beklemeden muhabbet beslemektir. Bu yüzden şefkat, aşka nispetle daha ulvi bir histir. Birinci Söz’de şefkatten aleni bir şekilde bahsedilmemiştir, ancak bahsedilmemesi şefkatin göz ardı edilip kullanılmadığı anlamına gelmez. Şefkat hakikati baştan sona Birinci Söz’e hakimdir. Bunu farketmemizi sağlayan önemli bir nokta, mücerret hakikatlerin avamın anlamasını kolaylaştırmak için temsillerle anlatılmış olmasıdır. Hakikatler pekala diğer bazı alimlerin yaptığı gibi oldukça teorik bir şekilde, lafı uzatmadan anlatılabilirdi. Fakat böyle yapılmamış. Kur’ân usulü takip edilerek en mücerret hakikatler herkesin anlayabileceği örnekler ve temsili hikayeler içinde sunulmuştur ki insanlar içerisinde büyük bir çoğunluğu oluşturan avam kesimi onlara bigane kalmasın.
Temsil, bilinmeyen bir şeyin bilinen bir şey vasıtasıyla veya bilinen bir şey üzerinden anlatılmasıdır. Mesela, insanın kendi gerçekliğini farketmesinde çok önemli bir yeri olan acz, fakr hakikatleri “bedevi çöllerinde seyahat eden bir adamın” şahsında akla yaklaştırılmıştır. Yiyeceklerimizi bize ulaştıran tablacılar, bir diğer tabirle nakliyecilerin üzerinde nimetten nimeti verene yani Mün’im’e geçişin kavratılması da başka bir misaldir. Bediüzzaman Hazretleri’nin temsil kullanımı; Kur’ân’da hakikatleri herkesin gördüğü bildiği şeylerle anlatmaya, temsillere ve kıssalara verilen ehemmiyetten nebean etmiştir. Bediüzzaman tarafından “tenezzülat-ı İlahiye” şeklinde ifade edilen ‘Cenab-ı Hakk’ın muhatapların seviyesine tenezzül ederek hakikatleri anlatması’, Allah’ın mukaddes şefkatinin bir göstergesidir. Kur’ân üslubundaki bu şefkat Risale-i Nurlara da yansımış, “Birinci Söz” dahil pek çok risale içerisinde görülen, muhatapların seviyesine göre şekillenen bir anlatım tekniğinin kaynağı olarak varlığını sürdürmüştür. Şefkat hakikatini gösteren bir diğer mühim nokta da Sözler’e “Ey kardeş” hitabıyla başlanmasıdır. Bediüzzaman, muhatabını şefkat, sevgi, ve tevazuyla kucaklayarak “ey kardeş” ifadesini kulanmıştır ki bu bir nevi şefkatin göstergesi aynı zamanda da irşat erlerinin takip etmesi gereken bir hizmet usulüdür.
Tefekkür
İnsan, düşüncesini hakikati bulmak ve onu tasdik etmek için kullanabileceği gibi; apaçık hakikatleri perdelemek, batıl inançlarına kılıf yapmak için de kullanabilir. Şefkatli insan ise kendi konumunu doğru bir şekilde anlayıp ona göre davrandığı için, aklını sadece hak ve hakikatin ortaya çıkması için kullanır. Dolayısıyla şefkatli bir insanın düşünmesi tefekkürü getirecek, hak ve hakikate kapı açmaya vesile olacaktır. Tefekkürün ehemmiyeti imanda çok büyük bir inkişafa vesile olmasından dolayıdır. Tahkiki imana giden yol tefekkürden geçer. Tahkiki iman, Bediüzzaman Hazretleri’nin üzerinde önemle durduğu temel mevzulardandır. Tahkiki iman; iman hakikatlerinin incelenerek, araştırılarak, hakkaniyeti anlaşılarak kabul edilmesidir. İman hakikatlerinin hakkaniyetinin anlaşılmadan, gelenek ve görenekler etkisiyle kabulü demek olan taklidi iman, tahkiki iman karşısında oldukça sönük kalmaktadır. İman, İslam dininde öylesine temel bir konuma sahiptir ki, insanın yaptığı her işin, her amelin başında geçer bir katsayı gibi amelini katlar. İmandaki kuvvet ve derinlik nispetinde bir amel, bazen yüz bazen bin bazen de hadsiz amele denk olabilir. “Bir saat tefekkür bin sene nafile ibadetten daha hayırlıdır.” 6 hadis-i şerifi aslında bu temel ilkeyi nazara vermektedir. Bir saatlik tefekkür eğer iman seviyemizde bir sıçramaya vesile oluyorsa, bu iman seviyesindeki bir saatlik amel olan tefekkür daha önceki iman seviyemizle yaptığımız bir senelik ibadete denk gelebilir. Fakat bu, diğer ibadetler bırakılarak sadece tefekkür edilsin, demek değildir. Her ibadet ayrı bir kurbet helezonudur.
Bu meyanda, Bediüzzaman Hazretleri’nin stratejisi genel itibarıyla halkın taklidi seviyedeki imanını tahkiki seviyeye çıkarmaktır. Hemen hemen herkes, “bismillah”, “elhamdülillah” gibi şeair olmuş, iman hakikatlerinden neşv ü nema eden kelimeleri kullanır, ama pek çoğu bunların içerdiği anlam zenginliğini bilmez. Bediüzzaman’ın amacı külle örtülen bu hakikatlerin üstündeki külü üflemek ve harikalığını ortaya çıkarmaktır. Bu yüzden metnin ilk kelimesi herkesin bilip istimal ettiği “Bismillah”tır. Hemen hemen herkesçe paylaşılan bir ortak payda ile söze başlanır. Sonradan “besmele”nin sırları açılmaya başlanır. “Besmele”nin bir defineye benzetilmesi boşuna değildir. Define gömülü hazinedir. Besmele’yi gömüldüğü yerden çıkarmakla onun ne kadar değerli ve harikulade olduğu tefekkürle gösterilir.
Gafletle bakıldığında sıradanmış gibi görünen şeylerin hepsinin birer kudret mucizesi, rahmet hediyesi olduğu gafleti yıkan tefekkürle görülür. “Mucize” kelimesi Risale-i Nur’un terminolojik dili içerisinde; kendisini yapmaktan bütün sebeplerin aciz kaldığı, güç yetiremediği şey için de kullanılır. Varlığa çıkabilmesi ancak mutlak bir kudretle mümkün olan her bir şey, kendinden önceki sebepleri kendilerini yapmaktan aciz bıraktıkları için mucizedirler. Bir tohumdan ağaç çıkması, ayın bir parmakla ikiye yarılması gibi mucizedir. Her bir şey kendilerine tatmin edici bir karşılık ödemediğimiz halde ihtiyacımızı bilirmişçesine bize geldiklerinden “hediye”dirler. Bu gözle yapılan bir tefekkür, bize sıradanlık içinde mükemmelliği farkettirerek; her bir şeyden Allah’a pencereler açmamızı sağlar. Nimetten Mün’im’e; eserden Müessir’e geçmemize imkan tanır. Netice itibarıyla tefekkürün imanın inkişaf etmesinde çok büyük bir rolü vardır.
Şevk
Şevk esası da metinde açık bir şekilde yer almamakla beraber, şefkat gibi metnin içine sinmiş bir hakikattir. Enfüsi âlemde aczimizi, fakrımızı farketmekle başladığımız tefekkür yolculuğu, afaki âlemde devam eder. Afaki âlemde tek bir durağa değil bir çok duraklara uğrayarak devam eder. Tekrar enfüse döner, tekrar afaka çıkar; ama hiçbir zaman bitmez. Tek bir şey Allah’a kapı açmak için yeterli olduğu halde niye bu kadar çok menzillere uğranılmıştır? Çünkü tefekkür eden yolcu her bir menzilde Allah’ı daha farklı bir buudda tanır, heyecanı artar, aynı Ayet’ül Kübra risalesindeki seyyah gibi “Hel min mezid-Daha yok mu?” der, durur. Yolcunun uğradığı her bir menzil, diğer menzile yönelmesini sağlayan bir heyecan pompalar yolcunun ruhuna. Marifetin artmasıyla ortaya çıkan bu heyecan şevkin ta kendisidir. Şevk devamlı artar ve bir noktadan sonra da şükre inkılab eder.
Şükür
Şükür bahsi, metnin sonuna doğru ele alınır. Acz, fakr, tefekkür esasları muhatabın zihnine yerleştirildikten sonra sıra şükür esasını ikame etmeye gelmiştir. Bediüzzaman Hazretleri, Cenab-ı Hakk’ın bize verdiği nimetlere bedel bizden istediği fiyatları belirtirken şükrü kasıtlı bir şekilde sona yerleştirir ve şöyle der: “Ahirde elhamdülillah şükürdür.” Şükür Risalesi’nde de Bediüzzaman, şükrü hilkat-i âlemin en mühim bir neticesi olarak takdim eder. Buralardan anlıyoruz ki, şükür ibadette bir ufuktur. İman ve ibadette ulaşılması gereken asıl menzil şükürdür. Başta ibadetin özünün dua olduğunu söylemiştik. Dua ibadete sevk eden, ibadeti ayakta tutan şeydir. Dolayısıyla ibadet duayla başlar ve duayla devam eder. Ama ne zaman ki insan dua ve ibadette şükre ulaşır, kul şükür için ibadet etmeye başlar; işte o zaman ibadet kemale erer. Evet, iman ve ibadette kemal kendi içinde sayısız mertebesi olan bu hatta girmekle mümkündür. Efendimiz’in “Duanın en faziletlisi Elhamdülillah’tır” (İbn Mace, Edeb 55; Tirmizî, Daavat 84) hadisi anlatılan bu manayı çok veciz bir şekilde ifade etmektedir.
İbadeti şükür için yapma ufkunu yakalayan birinin din anlayışı büsbütün değişir. Böyle bir insan, geleceğe matuf bir takım hesaplamalarla hareket etme yerine, kendisine önceden verilmiş sonsuz nimetlerden dolayı onları veren Rabbine karşı minnettarlığının bir neticesi olarak ibadet etmeye başlar. Hiç yokken varolmanın, varlık içerisinde akıl, kalb, göz, kulak v.s gibi bir sürü latife ve mükemmel özelliklerle donatılmış insan olmanın, insanlık içinde müslüman olmanın ve din-i mübin’in şuuruyla yaşamanın hiçbir şey yapmadığı halde verildiğini farketmek, insanın önüne sunulan sonsuz nimeti görebilmek demektir. Şükür için ibadet eden, bu manayı anlamış demektir. Çünkü şükür insana ulaşmış bir nimetten dolayıdır.
Netice itibarıyla görülmektedir ki, Birinci Söz’ün Risale-i Nur mesleğindeki altı esası ihtiva etmektedir. Birinci Söz’ün bu altı esas gözetilerek yazılmasının ne kadar orijinal bir “besmele” tefsirine vesile olduğu da meydandadır. Hem Birinci Söz hem de Risale-i Nur, bu altı esas etrafında yapılacak daha geniş ve orijinal çalışmalara konu olabilirler. Bu makalede, Risale-i Nur’un genelinde görülen ve takip edilen bu esasların Birinci Söz’de nasıl mündemiç olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Bu yapılırken de Birinci Söz’deki ifadeler, külliyatın bütününden hareketle değerlendirilmeye gayret edilmiştir ki, ilk bakışta farkedilemeyen şevk ve şefkat esasları böylelikle fark edilebilmiştir. Dolayısıyla temel esaslar açısından Birinci Söz’ün külliyatın bir çekirdeği hükmünde olduğu görülmüştür. Gizli bir hazine olan Birinci Söz ve Nurlar başka pek çok açıdan da incelenmeyi, üzerinde çalışma yapılmayı beklemektedir.
* Araştırmacı Yazar
nbakad@yeniumit.com.tr
DİPNOTLAR
1. Fethullah Gülen. Kalbin Zümrüt Tepeleri 2. “Seyr u Sülukte Bir Başka Çizgi” s. 288
2. Tirmizi, Tefsiru Sureti’l-Bakara,16
3. Nursi, Said. Mesnevi-i Nuriye. “Habbe”
4. Nursi, Said. Şualar. “7. Şua-Ayet’ül Kübra”
5. Nursi, Said. Muhakemat. “3. Makale”
6. Aclûnî, Keşfü’l-Hafâ, 1/370
7. Tirmizi, Daavat 9
Bediüzzaman Düşüncesinde İslam-Ehl-i Kitap Dayanışması
Murat Yılmaz
20. asrın ortasında bir insan var ayakta, hem de dimdik ayakta... Kendisini ne üst üste gelen karanlıklar korkutabilmiş, ne de ortalığı kasıp kavuran, önüne geleni deviren ve şimalde zuhur eden bir dinsizlik cereyanı O'nun azmini, ümidini kırabilmiş... İslam'ın en hamiyetperver evlatlarının bile "Ya Rab Nur istiyoruz sen bize yangın gönderiyorsun" dediği, kimsenin ufukta bir mum ışığı dahi görmediği bir dönemde "Şu istikbal inkılabatı içinde en yüksek ve gür sada İslam'ın sadası olacaktır" demiş ve ümidini ne memleket hapishaneleri ne sürgünler ne zehirlenmeler söndürememiş.
Asrın bu büyük çilekeşi bir iman fedaisi idi. O bir gönül insanı idi. Fahr-i Kainatın Taif dönüşü meleğin teklifine cevaben "Hayır! Eğer benden yıllarca sonra da olsa onların sulbünden bir tek insan hidayete erecekse istemem ki başlarına azap hak olsun." sözünden aldığı terbiye ile kendisine en büyük sıkıntıları çektirenlere, defalarca zehirleyenlere bile hakkını helal ettiğini söylemiştir. İşte bu büyük mütefekkirin ortaya koyduğu orijinal tespitlerden birisi de Ehl-i Kitap mevzuunda ortaya çıkmaktadır.
A-) EHL-İ KİTABA GENEL BAKIŞI:
Biz bu yazımızda Ehl-i Kitabı Hıristiyan merkezli olarak ele alacak ayrıca Yahudilik üzerinde durmayacağız.
Büyük mütefekkir Bediüzzaman'a göre insanlar iki kısımdır. Dindarlar ve dinsizler. Birinci kısmı Müslümanlar ile Ehl-i Kitap, özellikle de Hıristiyanlar teşkil etmekte, ikinci kısım ise bunun dışında olanlar, tevhid inancını inkar eden diğer inanç sahipleri teşkil etmektedir. Hizmet felsefesini "Biz, değil onlar gibi ehl-i diyanet ve tarikata mensup Müslümanlar, şimdi bu acib zamanda, imanı bulunan ve hatta firak-ı dalleden bile olsa onlarla uğraşmamak; ve Allah'ı (c.c) tanıyan ve ahireti tasdik eden, Hıristiyan bile olsa, onlarla medar-ı niza' noktaları medar-ı münakaşa etmemeyi; hem bu acib zaman, hem mesleğimiz, hem kudsi hizmetimiz iktiza ediyor. "1
Bediüzzaman, Ehl-i Kitaba kafir denilmesini tasvip etmemiştir. Zira kör adama kör demek ona eziyet vermektir; eziyetten nehiy vardır. Ona göre: "Kafirin iki anlamı vardır. Birisi ve en müdebadiri, dinsiz ve münkir-i Sani' demektir. Şu mana ile, Ehl-i Kitaba ıtlak etmeğe hakkımız yoktur.
İkincisi: Peygamberimizi ve İslamiyeti münkir demektir. Şu mana ile onlarla ıtlak etmek hakkımızdır. Onlar dahi razıdırlar. Lakin örf en evvelki mananın tebadüründen bir kelime-i tahkir ve eziyet olmuştur."2
(Kafir kelimesinin iki anlamı vardır: Birisi ve yaygın olanı, dini ve Allah'ı kabul etmeyen demektir, ikinci manası ise, Peygamberimizi ve İslam'ı kabul etmeyen demektir. İlk anlamı ile Ehl-i Kitaba kafir denemez. Lakin ikinci anlamı ile denebilir. Buna onlar da razıdır. Yine de ilk anlamının yaygınlığından ötürü, bu kelimeyi kullanmak, Ehl-i Kitaba eziyet olabilir).
Bediüzzaman Hazretleri, günümüzde tenkit konusu olmuş Ehl-i Kitapla münasebet konusundaki bir soruya şu cevabı veriyor:
-------------
Maddenin ve dünyevi gayelerin adeta insanoğlunun yegane hedefi haline geldiği bir zaman diliminde 2000'i idrak ederken iki bin yıl önce Hz.Mesih'in gönlünden yayılan kutsal ışığa ve o ışığın aydınlığına beşeriyetin ne kadar ihtiyacı vardır! Onun mucizelerine fertler ve toplumlar bağlamında alt üst olan değerleri yerli yerine oturtarak yeniden denge ve ölçü üzere metafizik mayalı bir inanç dünyasına doğru yol alabilmek dileklerimizle...
-------------
"S: Yahudi ve Nasara ile muhabbetten Kur'an'da nehiy vardır. (...) Bununla beraber nasıl dost olursunuz dersiniz?
Evvela: Delil kat'iyy-ül metin olduğu gibi, kat'iyy-üd delalet olmak gerektir. Halbuki tevil ve ihtimalin mecali vardır. Zira nehy-i Kurani amm değildir, mutlaktır. Mutlak ise, takyid olunabilir. Zaman bir büyük müfessirdir; kaydını izhar etse, itiraz olunmaz. Hem de hüküm müştak üzerine olsa; me'haz-ı iştikakı,illet-i hüküm gösterir. Demek bu nehiy, Yahudi ve Nasara ile yahudiyet ve nasraniyete olan ayineleri hasebiyledir.
(Fıkıh usülünde delil,metninin sıhhati yanında delaletinin kat'i olması gerekir. Halbuki, tevil ve farklı ihtimallere konudur. Buradaki Kur'an yasağı,umumi değildir, geneldir. Genel ise kısıtlanabilir.Zaman bir büyük müfessir olarak bu ayeti kısıtlamış, itiraz olunmamalıdır. (...) Demek Kur'an'ın bu yasağı, Yahudi ve Hıristiyanlar ile Yahudilik ve Hıristiyanlık sıfatlarını üzerlerinde taşıdıklarından dolayıdır). Hem de bir adam zatı için sevilmez. Belki muhabbet, sıfat veya san'atı içindir.Öyle ise her bir Müslümanın her bir sıfatı Müslüman olması lazım olmadığı gibi, her bir kafirin dahi bütün sıfat ve san'atları kafir olmak lazım gelmez. Binaenaleyh Müslüman olan bir sıfatı veya bir san'atı, istihsan etmekle iktibas etmek neden caiz olmasın? Ehl-i Kitaptan bir haremin olsa elbette seveceksin.
Saniyen: Zaman-ı Saadette bir inkılab-ı azim-i dini vücuda geldi. Bütün ezhanı nokta-i dine çevirdiğinden, bütün muhabbet ve adaveti o noktada toplayıp muhabbet ve adavet ederlerdi. Onun için gayr-ı Müslimlere olan muhabbetten nifak kokusu geliyordu. Lakin şimdi alemdeki bir inkılab-ı azim-i medeni ve dünyevidir. Bütün ezhanı zabt ve bütün ukulü meşgul eden nokta-i medeniyet, terakki ve dünyadır. Zaten onların ekserisi, dinlerine o kadar mukayyed değildirler. Binaenaleyh onlarla dost olmamız, medeniyet ve terakkilerini istihsan ile iktibas etmektir ve her saadet-i dünyeviyenin esası olan asayişi muhafazadır. İşte şu dostluk, kat'iyyen nehy-i Kur'anide dahil değildir."3
(Bu yasağın olduğu dönemde İslam, yeni bir din olarak ortaya çıkmıştı. O şartlarda Ehl-i Kitapla dostluktan münafıklık anlamı çıkardı. Bugün ise, insanların zihinleri, dinden ziyade, medeniyet ve terakki ile meşguldür. Dolayısıyla onlarla olan münasebetten nifak anlamı çıkmaz).
Evet şurası muhakkak ki İslam Ehl-i Kitaba farklı yaklaşmakta ve onlara imtiyazlar vermektedir. Mesela: Diğer dinlere mensup olanlarla evlenmek caiz kabul edilmezken Ehl-i Kitapla evlenilebilir, ayrıca kestikleri de yenilebilir. Önceki devirlerde Müslüman bir devletle gayr-i müslim bir devlet arasındaki ilişki genellikle savaşlar şeklinde oluyordu. Bugün ise ilişkilerin zemini çok genişlemiştir. Pek çok Müslüman ve gayr-i müslim devletler arasında ekonomik, kültürel, siyasal vs. antlaşmalar bulunmaktadır.
B) HIRİSTİYANLARA BAKIŞI
Bediüzzaman Hazretlerinin Hıristiyanlara olan bakışına gelince, bu daha çok nüzul-i İsa 4 meselesiyle alakalıdır. Onun yorumuna göre ahir zamanda dinsizlik komitesini dağıtmak üzere Hz. İsa'nın semadan nüzulü şimdiki Hıristiyanlığın tasaffi ederek hakiki İsevi dinine dönmesi ve adeta İslamlaşması şekliyle olacaktır. Bu işi yapacak hamiyetkar ve fedakar bir İsevi cemaatı peydah olacaktır. Bediüzzaman onlara 'Müslüman İseviler' adını vermektedir. Yani Hz. İsa'nın kendisi değil manevi şahsiyeti (Hakiki İsevilik) geri gelecektir. Bu sayede birlik hasıl olacak ve tek başlarına iken dinsizliğe karşı mağlup olan her iki din beraber olup galip geleceklerdir. Bu yüzden Bediüzzaman şu asrın insanlarının ve Ehl-i Kitabın "Ey Ehl-i Kitap! Gelin aramızdaki ortak noktada birleşelim. "(al-i İmran, 3/64) ayet-i kerimesine kulak vermeye çok muhtaç olduklarını ifade etmektedir. Bu mevzu ile alakalı olarak şöyle söylemektedir. "Hz. İsa (a.s)'ın şahsiyet-i maneviyesinden ibaret olan İsevilik dini zuhur edecek, yani rahmet-i ilahiyenin semasından nüzul edecek; halihazır Hıristiyanlık dini o hakikate karşı tasaffi edecek, hurafattan ve tahrifattan sıyrılacak, hakayık-ı İslamiye ile birleşecek manen Hıristiyanlık bir nevi İslamiyete inkılab edecektir ve Kur'an'a iktida ederek o İsevilik şahs-ı manevisi tabi ve İslamiyet metbu makamında kalacak. Din-i hak bu iltihak neticesinde azim bir kuvvet bulacaktır. Dinsizlik cereyanına karşı ayrı ayrı iken mağlup olan İsevilik ve İslamiyet, iltihak neticesinde dinsizlik cereyanına galebe edip dağıtacak istidadında iken alem-i semavatta cismi beşerisiyle bulunan şahsi İsa (a.s) o dini hak cereyanının başına geçeceğini bir Muhbir-i Sadık, bir Kadir-i Küllüşeyin vadine istinad ederek haber vermiştir. Madem haber vermiş haktır, madem Kadir-i külli şey' vadetmiş elbette yapacaktır. Evet her vakit semavattan melaikeleri yere gönderen ve bazı vakitte insan suretine vaz' eden (Hz. Cibril'in Dıhye suretine girmesi gibi) ve ruhanileri alem-i ervahtan gönderip beşer suretine temessül ettiren hatta ölmüş evliyaların çoklarının ervahlarını cesedi misali ile dünyaya gönderen bir Hakim-i Zülcelal, Hz. İsa (a.s)'ı İsa dinine ait en mühim bir hüsn-ü hatimesi için, değil sema-i dünyada cesedi ile bulunan ve hayatta olan Hz. İsa, belki alem-i ahiretin en uzak köşesine gitseydi ve hakikaten ölseydi yine şöyle bir netice-i azime için ona yeniden ceset giydirip dünyaya göndermek o Hakim'in hikmetinden uzak değil; belki O'nun hikmeti öyle iktiza ettiği için vadetmiş ve vadettiği için elbette gönderecek
Hz. İsa (a.s) geldiği vakit herkes onun hakiki İsa olduğunu bilmek lazım değildir. Onun mukarreb ve havassı nur-u iman ile onu tanır. Yoksa bedahet derecesinde herkes onu tanımayacaktır."5
(Kur'an-ı Kerim, Ehl-i Kitabı, tek kelime üzerinde buluşmak için çağırıyor. Bunun için de Hz. İsa'nın gelmesi ve Hıristiyanlığı asli hüviyetine kavuşturması gerekmektedir.
Bugün Hıristiyan aleminde bu inanışta olan insanların sayısı her geçen gün artmaktadır.9
C-) BEDİÜZZAMAN'IN EHL-İ KİTABA ÇAĞRISI
Vifak ve ittifak insanı olan Bediüzzaman, zamanında tevhide hizmet yükünün çok ağır olduğunu idrak etmiş ve en zayıf omuzlardan bile medet ummuştur. Hz. Peygamber'den nakledilen, Hz. İsa'nın nüzulü ve Hıristiyanlığın geleceği ile alakalı hadis-i şeriflere dayanarak Ehl-i Kitabı da bu ağır yükün altında yardımcı konumunda görmüş ve onlara şu çağrıda bulunmuştur: "Ey Ehl-i Kitap! İslamiyeti kabul etmekte size bir meşakkat yoktur. Size ağır gelmesin; zira size bütün bütün dininizi terk etmenizi emretmiyor, ancak 'itikadatınızı ikmal ve yanınızda bulunan esasat-ı diniye üzerine bina ediniz' diye teklifte bulunuyor. Zira Kur'an bütün kütüb-ü salifenin güzelliklerini ve eski şeriatlarını kavaid-i esasiyelerini cem etmiş olduğundan usulde muaddil ve mükemmildir, yani tadil ve tekmil edicidir. Yalnız zaman ve mekanın tagayyür etmesi tahavvül ve tebeddüle maruz olan füruat kısmında müessistir. Bunda akli ve mantıki olmayan bir cihet yoktur. Evet, mevasim-i erbaada giyecek, yiyecek ve sair ilaçların tebeddülüne lüzum ve ihtiyaç hasıl olduğu gibi bir şahsın yaşayış devrelerinde talim ve terbiye keyfiyeti tebeddül eder. Kezalik hikmet ve maslahatın iktizası üzerine ömr-ü beşerin mertebelerine göre ahkam-ı fer'iyede tebeddül vardır. Çünkü fer'i hükümlerden biri, bir zamanda maslahat iken diğer bir zamana göre mazarrat olur. Veya bir ilaç bir şahsa deva iken şahs-ı ahara da' olur."10
(İslam, Ehl-i Kitab'a çağrıda bulunuyor. Sizden dininizi terk etmenizi istemiyor. Yanlış olan inançlarınızı değiştirmenizi istiyor. Zira, İslam; diğer dinlerde yanlış olan kısımları düzeltiyor, eksik olanları tamamlıyor, sadece zaman ve mekan farklılığından dolayı bazı yeni emirler getiriyor. Bunda da garipsenecek bir şey yok: Mevsimlere göre yiyecek ve giyecekler farklılaşır, bir insan da büyüdükçe onun her şeyi değişime uğrar. Bir insana şifa olan ilaç, diğerine dert olabilir).
Buna ilaveten Ehl-i Kitaba davetinde Bediüzzaman, Hz. İsa (a.s)'ı konuşturarak şöyle der: "İncil'in bir yerinde İsa (a.s) demiş "Ben gideceğim ta dünyanın reisi gelsin."11 Acaba Hz. İsa (a.s)'dan sonra Dünyanın Reisi (Alemlere Rahmet, Enbiya, 21/107) olacak ve hak ve batılı fark ve temyiz edip Hz. İsa aleyhisselamın yerinde insanları irşat edecek Resul-i Ekrem Aleyhissalatü vesselamdan başka kim gelmiştir? Demek Hz. İsa (a.s) ümmetine daima müjde ediyor ve haber veriyor ki birisi gelecek; bana ihtiyaç kalmayacak. Ben onun bir mukaddimesiyim ve müjdesiciyim. Nasıl ki şu ayet-i kerime: "Vakit geldi, Meryem'in oğlu İsa da 'Ey İsrailoğulları, dedi, Ben size Allah'ın Resulüyüm. Benden önceki Tevrat'ı tasdik etmek ve benden sonra gelip ismi 'Ahmed' olacak bir Resulü müjdelemek üzere gönderildim." (Saff, 61/6)
Evet, İncil'de Hz. İsa (a.s), çok defalar ümmetine müjde veriyor. İnsanların en mühim bir reisi geleceğini ve o zatı da bazı isimlerle yad ediyor. O isimler elbette Süryani ve İbranidirler. Ehli tahkik görmüşler, o isimler Ahmet, Muhammet, Farikun Beyne'l-Hakkı ve'l-Batıl manasındadırlar. Demek ki İsa (a.s), çok defa Ahmed (s.a.s)'den beşaret veriyor.12 Üstad bununla da kalmaz Avrupa'nın en meşhur devlet adamı ve filozoflarından kabul edilen Prens Bismark'ın şu sözüyle davetini pekiştirir: "Ben bütün kütüb-ü semaviyeyi tekik ettim. Tahrif olmalarına binaen beşerin saadeti için aradığım hakiki hikmeti bulamadım. Fakat Muhammed'in (s.a.s) Kur'an'ını umum kütüplerin fevkinde gördüm, her kelimesinde bir hikmet buldum. Bunun gibi beşerin saadetine hizmet edecek bir eser yoktur. Böyle bir eser beşerin sözü olamaz. Bunu Muhammed Aleyhissalatü vesselamın sözü diyenler ilmin zaruriyatını inkar etmiş olurlar. Yani Kur'an'ın Allah kelamı olduğu bedihidir."13
Dipnotlar
1) Emirdağ Lahikası-1, s. 159
2) Münazarat, s..31
3) A.Yer
4) Dergimizin bu sayısında Nüzul-i İsa meselesiyle ilgili bir kitabın tanıtımı yapılmıştır.
5) Mektubat, s.57
6) Abott, M.S. Walter, the Documents of Vatikan II 1963-1965.
7) Mektubat, s.454
8) Herbert, Vorgimler, Commentary On The Documents Of Vatikan II.
9) Zeki Santoprak, İslam İnancı Açısından Nuzul-i İsa Meselesi,93, İzmir 1997.
10) İşaratü'l-İ'caz, s.50
11) Bu ifade, İncil, Yuhanna, 14/16, 26, 30; 16/ 7. ayetlerinin mefhumen ifadesidir.
12) Mektubat, s. 171
13) Hutbe-i Şamiye, s.30
Bediüzzaman Darü'l-Hikmet'te
Dr. Muhsin Toprak
Darü’l-Hikmeti’l-İslâmiyye, 5. Mehmet Reşad zamanında kurulmuş ancak Sultan Vahideddin döneminde hayata geçmiştir. Darü’l-Hikmet ilk kurulduğunda, Süleymaniye Medresesi kelâm müderrislerinden Arapgirli Hüseyin Avni, tefsir hocalarından Bergamalı Cevdet, ilm-i nefs ve ahlâk müderrisi Mehmet Şevketî, mantık müderrislerinden Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Haleb mebusu Şeyh Beşir, Şam ulemasından Şeyh Bedreddin, Haydarî-zade İbrahim, Amasya Müftüsü Mustafa Tevfik ve Bediüzzaman Said Nursî aza olarak tayin edilmişlerdi. Kurumun resmî açılışı ise Şeyhulislâm Musa Kâzım ve Meclis-i Meşayih reisi Saffet Efendilerin katılımıyla Miladî takvimde 25 Ağustos 1918 tarihine tekabül eden Hicrî 4 Zilkade 1336/Rumî 12 Ağustos 1334 tarihinde yapılmıştır. Açılışta ferdî vicdanlar gibi toplumun da bir vicdanı olduğu ve bunu korumak gerektiği, Darü’l-Hikmet’in temel vazifesinin de birtakım içtimaî-mânevî hastalıklara çareler arayarak toplum vicdanını korumak olduğu ifade edilmiştir. Bu teşkilât, Osmanlı’nın son döneminde İslâm âleminde ortaya çıkan dinî problemlere çözümler üretmek ve fikrî saldırılara karşı İslâm düşüncesini savunmak gayesiyle kurulmuştur. Günümüzde Diyanet teşkilâtı bünyesindeki Din İşleri Yüksek Kurulu benzeri bir görev yürütmekteydi. Ancak Darü’l-Hikmet’in yetkileri, Din İşleri Yüksek Kurulu’ndan daha geniş idi. Zîrâ bu kurum, hakka, ahlâka ve dine uymayan her şeye resmen müdahale imkânına sahip bulunuyordu. Bu kurum, halkın dinî müşkillerini ilmî bir metotla çözmek üzere çeşitli neşriyat yapmakta, içerden ve dışardan yönelen fikrî tehlikelere karşı halkımızı aydınlatmak için beyannameler yayımlamaktaydı. Müslümanların sorularına komisyonlarda görüşülerek cevap verildiği gibi yabancıların sorularına da resmen cevap veriliyordu. Bu teşkilât son derece önemli vazifeler yaptığından diğer vilâyet ve kazalarda birer şubesinin kurulmasına da çalışılmıştır. Devlet-i Aliyye’nin siyasî bakımdan çalkantılı ve Batı hayranlığının devlet müesseselerinin her kademesinde revaçta olduğu bir zamanda imanı, ahlâkı ve gençliği korumak bu teşkilâtın başta gelen vazifelerinden biri olmuştur. Bu doğrultuda Darü’l-Hikmeti'l-İslâmiyye toplumda görülen içtimaî hastalıklarla alâkalı birçok karar almış, beyannameler yayımlamıştır. Bediüzzaman’ın Darü’l-Hikmet’te yapılan toplantılara katıldığı ve bazı toplantı tutanaklarında imzası olduğu da belgelerde gözükmektedir. Darü’l-Hikmet bir reis ve dokuz azadan teşekkül ediyordu. Bu zâtların tayinleri gelişi güzel olmadığı gibi, burada vazife yapacakların teşkilâtın içinde bulunan üç komisyondan birine (fıkıh, ahlâk ve kelâm) girebilecek ilmî kariyere sahip olmaları gerekiyordu. Bu komisyonlar kendilerini ilgilendiren meseleleri üçer kişilik azalar hâlinde, enine-boyuna müzakere eder ve karara bağlarlardı. Teşkilâtın reisliğine ise önce kısa bir süreliğine vekâleten Fetva Emini Muğlalı Ali Rıza Efendi, peşinden asaleten Darü’l-Hilafeti’l-Aliyye müsteşarı Hüseyin Kâmil Efendi getirilmiş; ancak başka bir göreve nakledilmesi sebebiyle uzun süre vazife yapamamış ve onun yerine başkası atanmıştır. Mehmet Âkif de bu kurumun başkâtipliğine tayin olunmuş; ancak daha sonra azalığa atanmıştır. Mustafa Sabri, İzmirli İsmail Hakkı, Ömer Ferid Kâm gibi dönemin meşhur ilim adamları da bu kurumda görev yapmışlardır. Bediüzzaman’ın ise daha sonra bahsedeceğimiz üzere rahatsızlığı sebebiyle izinli sayıldığı süreler dâhil olmak üzere azalığı dört sene üç ay devam etmiştir. (Sadık Albayrak, Son Devrin İslâm Akademisi Darü’l-Hikmet’il-İslâmiyye, s. 90–92; 205)Bediüzzaman’ın Darü’l-Hikmet’e Aza Olarak Atanması Bediüzzaman esaretten dönüşte İstanbul’a gelmiş ve Sultanahmet Medresesi’nde bir odaya yerleşmiştir. Bediüzzaman’ı şark cephesinden tanıyan ve Bitlis’in Ruslara karşı savunulmasında gösterdiği yararlılık ve cesaretinden haberdar olan Enver Paşa, kendisini ziyaret ederek Harbiye Nezaretine davet etmiştir. Bu ziyaretten birkaç gün sonra Harbiye Nezareti’ne giden Üstad'ı, Enver Paşa maiyetindeki subaylar ile birlikte bir törenle karşılamış, şeref misafiri olarak makam odasında ağırlamıştır. Enver Paşa, kendisine gazilik beratı verir, madalya takar ve masraflarını karşılaması için 150 lira para takdim eder. Sohbet esnasında Rusya’daki esaret günlerinden bahsedilir ve bir ara söz, savaş esnasında yazmış olduğu tefsire gelir. Enver Paşa; dine, ilme bir hizmeti olması için bu tefsiri kendi imkânlarıyla bastırmak istediğini belirtir, Üstad da sadece kâğıdını almasına müsaade edebileceğini söyler. Daha sonra bu yolla bastırılan İşârâtü’l-İ’câz’ın dağıtımı, Meşihat tarafından yapılmıştır. Ziyaret bitiminde Enver Paşa, Üstad’a, istediği takdirde kendisine her türlü vazifenin verilebileceğini kaydetmiş, Üstad ise dünyevî bir vazife beklentisi olmadığını, ancak ilim ve irfanla ilgili bir görev olursa yapabileceğini ifade etmiştir. Daha sonra Enver Paşa gerekli yerlerle görüşerek Bediüzzaman’ın yeni kurulmakta olan Darü’l-Hikmeti’l-İslâmiyye azalığına atanmasına ve “mahrec” pâyesi almasına aracılık etmiştir. Bediüzzaman, Darü’l-Hikmet ilk kurulduğunda oluşturulan heyet arasında yer almakta olup atamaları 26 Şevval 1336 tarihli Sultan Vahideddin imzalı bir kararname ile yapılmıştır. Bu kararname Meşihatın yayın organı olan Ceride-i İlmiyye’nin 38. sayısının 1142–43. sayfalarında yayımlanmıştır. Üstad’ın Darü’l-Hikmet’e atanmasından yirmi bir; kurumun resmî açılışından on üç gün sonra Harbiye Nezareti’nin isteği üzere Şeyhulislâm Musa Kâzım Efendi bir yazı yazıp padişaha sunmuş ve ertesi gün Sultan Vahideddin’in imzasıyla Bediüzzaman “mahrec” payesiyle taltif edilmiştir (Ek:1). Bu irade-i seniyye de Ceride-i İlmiyye’nin 38. sayısının 1145. sayfasında yayımlanmıştır. Bu kurumda görev yaptığı süre içerisinde Dâhiliye Nezareti tarafından kendisine bir nüfus tezkeresi verilmiş ve bir de kendi ağzından özgeçmiş hazırlanmıştır (Ek:2).Mahrec, ilmiyye rütbelerinden birinin adı olup “mahreç mevleviyyeti” suretinde de kullanılır. Mahreç mevleviyyeti rütbe olarak “kibar-ı müderrisîn”den büyük, “bilâd-ı hamse mevleviyyeti’nden küçüktür. (M. Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İst., 1993, C. II, s. 385).Bediüzzaman’ın Fikrî ArayışıBediüzzaman Rusya’da esarette bulunduğu sırada Rusların kendisine yaptığı eza ve cefadan muzdarip olarak zihin ve dimağ yorgunluğuna mübtelâ olmuş ve Darü’l-Hikmet’te görev yaptığı sırada bu hastalığı yeniden nüksederek onu muzdarip etmiştir. Bu hastalık sebebiyle tedavi gören Bediüzzaman Hazretleri zaman zaman raporlar alıp vazifeden kendisinin izinli sayılmasını talep etmiş, hem Darü’l-Hikmet heyeti, hem de Meşihat makamı uzun süreli izinler vermişlerdir. Hattâ birçok defa vazifeden affını istemeye teşebbüs etmiş; fakat kurumdaki dostları mâni olmuşlardır. (Âsâr-ı Bediiye, s. 676). Bediüzzaman’ın hastalığı müteaddit defalar tekerrür ettiğinden 1338 yılı Mart ayının sonunda iki sene kadar azalıktan mezun addedilmiştir.Aslında Bediüzzaman’ın rahatsızlığı âlem-i İslâm’ın içinde bulunduğu durumdan kaynaklanıyordu, yoksa şahsî problemlerinden değil. Nitekim Harb-i Umumî’deki mağlubiyetten fazlaca müteessir olduğunu ihsas edenlere verdiği cevapta bu hakikati şöyle ifade etmiştir: “Ben kendi elemlerimden tahammül ettim; fakat ehl-i İslâm’ın elemlerinden gelen teellümat beni ezdi. Âlem-i İslâm’a indirilen darbelerin en evvel kalbime indiğini hissediyorum. Onun için bu kadar ezildim.” (Bkz. Tarihçe-i Hayat, s. 132)Bu arada Medrese, Meşihat ve Darü’l-Hikmet gibi kurumların ve buralarda görev yapan ilim adamlarının bu problemlerin çözümü noktasında etkisiz kalışları da kendisini çok üzüyordu. Yaşamış olduğu bu buhran sebebiyle Üstad, yeni bir metot arayışına koyuldu. Zihni hep onunla meşguldü ve bu yüzden ortaya çıkan farklılık diğer ulemanın garibine gidiyor, bazıları onu anlamakta zorluk çekiyordu. Onun yaşamış olduğu bu fikir sancısı geçmişte bazı ilim adamı ve düşünürlerde de ortaya çıkmıştır; bu hâl onların dinî ve içtimâî problemlere çözüm arayışlarında takip edecekleri metodu keşfetmelerinin zeminini oluşturmuştur. Meselâ İmam Gazzâlî’nin de bu türden bir sıkıntıyı yaşamış olduğunu biliyoruz. Nitekim Üstad yaşamış olduğu bu sıkıntıyı Mektubat’ta şöyle ifade etmektedir: “Bundan otuz sene evvel, Eski Said’in gafil kafasına müthiş tokatlar indi, ‘el-mevtü hakkun’ kaziyesini düşündü. Kendini bataklık çamurunda gördü. Meded istedi, bir yol aradı. Gördü ki, yollar muhtelif; tereddütte kaldı. Gavs-ı Âzam olan Şah-i Geylânî’nin Fütûhü’l Gayb nâmındaki kitabıyla tefe’ül etti. Tefe’ülde şu çıktı: “Ente fi dâri’l-hikmeti fatlub tabîben yudavî kalbek/Sen hikmet evindesin. Kalbini tedavi edecek bir tabip ara.” Aciptir ki, o vakit ben ‘Darü’l-Hikmeti’l-İslâmiyye’ azası idim. Güya ehl-i İslâmın yaralarını tedaviye çalışan bir hekim idim. Hâlbuki en ziyade hasta ben idim. Hasta evvelâ kendine bakmalı, sonra hastalara bakabilir... Ben dedim: ‘Sen tabibim ol!’... Kitabı tamamen okudum ve çok istifade ettim. Sonra İmam-ı Rabbanî’nin Mektubat kitabını gördüm... Hâlis bir tefe’ül ederek açtım... Bana musırrane şunu tavsiye ediyordu: ‘Tevhid-i kıble et.’ Yani, birini üstad tut, arkasından git, başkasıyla meşgul olma. Şu en mühim tavsiyesi, benim istidadıma ve ahvâl-i ruhiyeme muvafık gelmedi. Ne kadar düşündüm: ‘Bunun arkasından mı, yoksa ötekinin mi, yoksa daha ötekinin mi arkasından gideyim?’ Tahayyürde kaldım. Her birinde ayrı ayrı câzibedâr hâsiyetler var. Biriyle iktifa edemiyordum. O tahayyürde iken, Cenâb-ı Hakk’ın rahmetiyle kalbime geldi ki, ‘bu muhtelif turukların başı ve bu cedvellerin menbaı ve şu seyyarelerin güneşi, Kur’ân-ı Hakîmdir. Hakikî tevhid-i kıble bunda olur. Öyle ise, en âlâ mürşid de ve en mukaddes üstad da odur.’ Ona yapıştım... Demek ki, Kur’ân’dan gelen o Sözler ve o Nurlar, yalnız aklî mesâil-i ilmiye değil, belki kalbî, ruhî, hâlî mesâil-i imaniyedir.” (Nursi, Mektubat 385-386)Darü’l-Hikmet’te Bediüzzaman’ın Şahsî HayatıBediüzzaman Hazretleri Darü’l-Hikmet’te çalıştığı sırada aylık elli lira maaş alıyordu. Bu para o dönem itibariyle iyi bir meblağdı. Fakat Üstad yine de tasarruflu yaşamaya dikkat ediyordu. Bu durum mesai arkadaşlarının dikkatini çektiği için niye bu kadar sade bir hayat yaşadığını sormuşlar, o da; “Ben sevâd-ı âzama tâbi olmak istiyorum, ekalliyet-i müsrifeye değil.” diyerek karşılık vermiştir. O dönemde yeğeni Abdurrahmân da yanında bulunuyordu. Aldığı maaşı ona veriyor masrafları o görüyordu. Bir ara onun serbest harcama yaptığını fark edince, yeğenine paraları ne yaptığını sordu, o da harcadığını söyledi. Bunun üzerine Üstad, “Neden harcadın? O para bize helâl değildi. Milletin malıydı.” diyerek tepki gösterdi. Zîrâ maaşından ancak hayatını asgarî şartlarda idame edecek kadar harcamayı caiz görüyor, bundan fazlasını helâl saymıyordu. Bunun üzerine “Seni vekilharçlıktan azl ile kendimi nasb ettim!” diyerek harcamaları kendi üzerine aldı. Her ay maaşından on lira Abdurrahmân’a veriyor, on beş lira kendi ihtiyaçlarına sarf ediyor, kalanını ise biriktiriyordu. Niyeti onları bir şekilde millete iade etmekti. Nitekim Üstad o dönemde yazmış olduğu eserlerini (Yeğeni Abdurrahmân’ın ifadesine göre on iki eserini) bu paranın bir kısmıyla bastırıp, bedava dağıtmak suretiyle bu arzusunu gerçekleştirmiştir. (Tarihçe-i Hayat, s. 114; Âsâr-ı Bediiye, s. 677). Kalan az bir kısmını ise hacca gitmek niyetiyle saklamış; ama bu arzusu gerçekleşmeyince maişetine sarf etmiştir. Bu paranın kanaat ve iktisat bereketiyle kendisine on seneden fazla yettiğini, kimseye yüzsuyu döktürmediğini ifade etmiştir. (Tarihçe-i Hayat, s.206)Bediüzzaman’ın Sosyal HayatıBediüzzaman Hazretleri’nin Darü’l-Hikmet’te görev yaptığı süre içerisinde devrin ulemasıyla sık sık bir araya gelip sohbetler ettiğini biliyoruz. Ancak bunun ötesinde onun içtimaî hayatta etkili olabilecek bazı oluşumlar içinde yer aldığı da görülmektedir. Bu çerçevede Üstad, Müderrisler Cemiyeti’ne üye olmuş, Hilâl-i Ahdar (Yeşilay) Cemiyeti’nin ise kurucu üyeleri arasında yer almıştır.15 Şubat 1919’da kurulan ve devrin meşhur âlimlerinin mensup olduğu “Cemiyet-i Müderrisîn”e üye olmuştur. Bu cemiyetin gayesi “muntazam bir usûl dairesinde dinî hakikatleri, İslâm’ın yücelik ve terbiyesini Müslümanlar arasında kardeşlik bağlarının takviyesi ile içtimaî mükellefiyetler ve şahsî çalışmalarının inkişafına büyük bir azimle ve metanetle çalışmak” idi. (Şahiner, Bilinmeyen Taraflarıyla Bediüzzaman Said Nursi, s. 241). Medreselerin hocalarından ve İslâm’a hizmete inanmış gönüllülerden oluşan Cemiyet, Müslümanlara ilim ve İslâmiyet’i sevdirmeyi, öğrenmeye teşvik etmeyi, dinî ilimler yanında çağın ihtiyaçlarını karşılayabilecek derecede fen bilimleriyle de uğraşan öğrenciler yetiştirmeyi ve onların maddî ihtiyaçlarını karşılamayı hedeflemiştir.Kurucular kurulu Fatih Dersiamlarından Abdülfettah, Geyveli İbrahim Hakkı ve İskilipli Mehmed Âtıf ile Bayezid Dersiamlarından Ermenekli Mustafa Safvet efendilerden oluşan cemiyetin başkanı Mustafa Sabri Efendi, yardımcısı da İskilipli Mehmed Âtıf Efendi idi. Darü’l-Hikmeti’l-İslâmiyye azalarından Eşrefefendizâde Şevketî ile Bediüzzaman Said Nursi, Fatih Dersiamlarından Düzceli Zâhid el-Kevserî, Darü’l-Hilâfeti’l-Aliyye Sahn Medreseleri Fıkıh Müderrislerinden Seydişehirli Hasan Fehmi, Darü’l-Hilâfeti’l-Aliyye İbtidâ-i Dâhil Medreseleri Mantık Müderrisi Manisalı Mustafa, Fatih Dersiamlarından Âsitâneli Hafız Abdullah, Dersiamdan Sinoplu Mehmed Emin Efendiler ise azalarını oluşturuyordu. Bu cemiyetin kuruluş ilkeleri arasında siyasetle uğraşmamak da vardı. Ne yazık ki Cemiyet 26 Eylül 1919 tarihli İkdam gazetesinde Kuvay-ı Millîye aleyhine bir beyanname yayımlatınca başta Bediüzzaman olmak üzere bazıları üyelikten ayrılmıştır. (http://tr.wikipedia.org/wiki/Cemiyet-i_Müderrisin) Bediüzzaman Darül’l-Hikmet’te görev yaparken Yeşilay cemiyetinin kurucuları arasında da yer almıştır. 5 Mart 1920 tarihinde Cuma namazından sonra Matbuat Cemiyeti’nde gençliği mânevî tahribata karşı korumak için yapılabilecekleri konuşmak, ne gibi çareler üretilebileceğini mütalâa etmek üzere bir toplantı yapılmış ve bu toplantıya Darü’l-Hikmet adına Üstad katılmıştı. Toplantıya katılan diğer kişiler; Şeyhülislâm Haydarizade İbrahim, Dr. Tarık Rüştü Aras, Tarık Us, Hamdullah Subhi, Dr. Emin Paşa, Velid Ebüzziya, Eşref Edib, Mustafa Şekib, Dr. Mazhar Osman, Ord. Prof. Fahreddin Kerim ve Dr. Şükrü Hazım idi. (Alpaslan Özyazıcı, Alkollü İçecekler, Sigara ve Diğerleri, Diyanet yay. s. Ayrıca bkz. http://www.diyanet.gov.tr/turkish/default.asp, Necmeddin Şahiner, Bilinmeyen Taraflarıyla Bediüzzaman Said Nursi, s. 224) Dr. Şükrü Hazım’ın kâtiplik yaptığı toplantının sonunda da cemiyetin kurulmasına karar verildi. O Dönemde Yaşanan Bazı Hâdiseler ve Bediüzzaman Üstad; Lemaat, Hutuvât-ı Sitte başta olmak üzere ilk dönem eserlerini Darü’l-Hikmeti’l-İslâmiyye’de aza olduğu sırada yazmıştır. Üstad, Lemaat’ı bir Ramazan ayında, günde ortalama iki saat çalışarak yirmi gün içerisinde manzum olarak yazmıştır. O dönemde Anglikan Kilisesi meşihat makamına gönderdiği bir mektupla İslâm hakkında altı soru sormuş ve buna mufassalan değil, sadece altı yüz kelimeyle muhtasaran cevap verilmesini talep etmiştir. Meşihat makamı da bu soruları Darü’l-Hikmet’e havale ederek cevap verilmesini talep etmiş, Mısır ulemasından olup Darü’l-Hikmet’te görev yapan Abdülaziz Çaviş ile İzmirli İsmail Hakkı bu sorulara cevaben birer kitap yazarken Üstad Hazretleri tam da İngilizlerin işgalinin peşinden gönderilen bu soruları pek mağrurane bulduğu için cevap verme lüzumu hissetmeyip tepki göstermiştir. Bu hâdiseyi Üstad şöyle anlatır:“Bir zaman İngiliz Devleti, İstanbul Boğazı’nın toplarını tahrib ve İstanbul’u istilâ ettiği hengâmda; o devletin en büyük daire-i diniyesi olan Anglikan Kilisesi’nin başpapazı tarafından Meşihat-ı İslâmiye’den dinî altı sual soruldu. Ben de o zaman Darü’l-Hikmeti’l-İslâmiyye’nin azası idim. Bana dediler: “Bir cevab ver. Onlar altı suallerine, altı yüz kelime ile cevab istiyorlar.” Ben dedim: “Altıyüz kelime ile değil, altı kelime ile de değil, hattâ bir kelime ile değil; belki bir tükürük ile cevap veriyorum! Çünki o devlet, işte görüyorsunuz ayağını boğazımıza bastığı dakikada, onun papazı mağrurane üstümüzde sual sormasına karşı, yüzüne tükürmek lâzım geliyor. Tükürün o ehl-i zulmün o merhametsiz yüzüne!..” (Tarihçe-i Hayat, s. 130) Fakat Üstad’ın daha sonra bu sorulardan dört tanesine Lemaat’ta manzum tarzda cevap verdiği görülür. (Bkz.: Sözler, Lemeat s. 793) Bediüzzaman Hazretleri’nin Darü’l-Hikmet’te görev yaptığı sırada, 16 Mart 1920 tarihinde, İngilizler İstanbul’u işgal etti ve bundan sonra sıkıntılı bir hayat yaşandı. Şeyhülislâm Dürrizade’nin düşmana karşı mücadele edenleri asi ilân eden bir fetvaya imza atması, bazı camilerde düşmanların muzafferiyeti için dua ettirilmesi gibi olaylar yaşandı. Bediüzzaman o günlerde yazmış olduğu eserlerle, özellikle Hutuvat-ı Sitte risalesiyle İngilizlere karşı mücadele etmiş ve eserlerinin halk üzerinde meydana getirdiği tesir sebebiyle takibata uğramıştır. (Tarihçe-i Hayat, s. 129). İngilizlerin onu cezalandırma kararını haber alan Darü’l-Hikmet üyesi ve dostu Şerif Sadeddin Paşa kendisini durumdan haberdar etmiş ve dikkatli olması konusunda uyarmış, Üstad da gerekli tedbiri almıştır. “Kat’î bir vasıta ile haber aldım, kökü ecnebide, kendisi burada bulunan bir zındıka komitesi ‘Bu eser sahibi dünyada kalsa biz mesleğimizi bu millete kabul ettiremeyeceğiz. Bunun vücudunu kaldırmalıyız’ diye senin idamına hükmetmişler. Kendini muhafaza et” diyerek Bediüzzaman’a haber verir. Bediüzzaman da “Tevekkeltü Alellah, ecel birdir, tagayyür etmez” buyurur. (Emirdağ Lahikası 6. Kısım s.482)Bediüzzaman’ın Darü’l-Hikmet’te görev yaptığı günlerde yaşanan hâdiselerden biri de bir maymunun Yunan Kralı Aleksandros’u öldürmesiydi. O günlerde, Yunan Başvekili Venizelos, İngiliz Başvekili Lloyd George’dan 50 bin kişilik silâh almıştı. Bu silâhlarla Anadolu’ya taarruz edeceklerdi. Bediüzzaman bir Cuma gecesi uzun uzun namaz kılıp yine uzunca dualar etmiş ve duasının sonunda, وَمَا يَعْلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ اِلاَّ هُوَ “Rabbinin ordularını Kendisinden başka kimse bilemez.” âyetini okuyarak “Yâ Rab! Sen’in orduların çoktur. Bu mel’una fırsat verme.” diye dua etmiştir. O gece Yunan sarayında ilginç bir hâdise meydana gelmiştir. Hâdise basit fakat neticeleri itibariyle çok önemliydi. Sarayda beslenen bir maymun Yunan Kralı Aleksandros’u ısırmış ve onun ölümüne sebep olmuştu, askerler de maymunu öldürmüştü. Ertesi sabah kendisine kahvaltı için çorba almaya giden talebesi Molla Süleyman gazetede bu haberi okuyunca gazeteyi getirip Üstad’a göstermiş, “Süleyman bir kâğıt ve kalem getir de bu hayvanın arkasından bir mersiye yazayım.” diyen Üstad, yazdığı şiirimsi yazıya “Mücahit Bir Hayvana Mersiye” başlığını koymuştur. Bu hâdise o kadar önemliydi ki, daha sonraları Lloyd George “Doğu ve Batı tarihi bir maymunun bir adamı öldürmesi yüzünden değişti” demiştir. (N. Şahiner, B. Said Nursi, s. 235).Mücahit Bir Hayvana Mersiyeİşte o cünûddan bir gazi şehid, / Nev-i hayvandaki meymun-u said / Ey maymun-i meymun Mü’minleri memnun, düşmanları mahzun, Yunan’ı da eyledin mecnun / Öyle bir tokat vurdun ki, siyaset çarkını bozdun, Loyd George’u kudurttun, Venizelos’u geberttin / Mizan-ı siyasete pek ağır oturdun / Ki, küfrün ordularını, zulmün leşkerlerini / Bir hamlede havaya fırlattın... Başlarındaki maskelerini düşürüp, / Maskara ederek, bütün dünyaya güldürdün / Cennetle mübeşşer olan hayvanların ışrine gittin / Cennette saidsin, çünkü, gazi hem şehidsin.!! (Âsâr-ı Bediiye, Rumuz, s. 86.)Darü’l-Hikmetin HizmetiBediüzzaman Hazretleri, her ne kadar devrin en yüksek ulemasından teşekkül etse de Darü’l-Hikmet’in gerektiği gibi hizmet edemediği kanaatini taşımaktadır. Kendisine Darü’l-Hikmet’in neden hizmet edemediği sorulduğunda ise iki sebep göstermiştir. Bunlardan birincisi siyasî sebeptir. Dönem, İstanbul’un İngiliz işgali altında olduğu dönemdir ki, onların baskısı her tarafta hissedilmektedir. Kurum bu sebeple gereği gibi hizmet edememiştir. Bu hususta Üstad şöyle demektedir: “En büyük hizmeti, adem-i hizmetidir. En büyük hareketi, hareketsizliğidir. Çünkü buradaki hâkim olan kuvvet-i ecnebiye, lehinde olmayan her bir hareketi boğuyor. Hareket edenleri gördük. Mukaddes camilerde gavurlara dua ettirildi ve mücahidlerin cevaz-ı katline fetva verdirildi. İşte Darü’l-Hikmet, bu fırtına içinde alet ettirilmedi. En büyük mâni olan ecnebî kuvvet, bütün kuvvetiyle ahlâksızlığı himaye ve teşci ediyordu”. Darü’l-Hikmet’in hizmet edememesine Bediüzzaman’ın gösterdiği ikinci sebep ise kurumda görev yapanların ruh dünyaları, yani psikolojik durumlarıdır ki bu, birincisinden daha önemli bir sebeptir. Bu hususta da şöyle demektedir: “ Darü’l-Hikmet eczâları kabil-i imtizac, belki de ihtilât değil. Şahsî meziyetleri vardır. Cemaat ruhu tevellüd etmedi. “Ene”ler kavidir, delinmedi ki bir “nahnü” olsun. “Ben”, “biz” olmadı. Mesailerinde teşarük düsturuyla işe girişildi, teavün düsturu ihmal edildi. Teşarük, maddiyatta eseri azimleştirir, fevkalâde yapar. Mâneviyat ve efkârda âdileştirir, belki çirkinleştirir. Teavün düsturu bunun tamamen aksidir, maddiyatta cemaate nisbeten pek küçük, fakat yalnız bir şahsa nisbeten, büyük eserlere vasıta olur. Mâneviyatta ise eseri, harikulâde derecesine is’âd eder. Hem de tenkitleri çok keskinleşmiştir, karşısına çıkan fikir parçalanır, söner.” (Nursi, Tulûât)Verdiğimiz bilgiler göstermektedir ki Bediüzzaman Hazretleri, Darü’l-Hikmet’te görev yaptığı yıllar içerisinde kurumun yerine getirmesi gereken görevlerde kendi payına düşeni yapmış, toplantılara katılmış, kararlara imza atmış bir azasıdır. Ancak gerek hamiyet-i diniyesi, gerekse orada verilen hizmetin ictimaî problemlere çare olmamasından dolayı sıkılıyor ve başka bir hizmet yolu arıyordu. Netice itibariyle şunu müşâhede etmekteyiz ki Bediüzzaman Hazretleri, bir taraftan sade bir hayat yaşamayı kendisine düstur edinmiş bir zahid; diğer taraftan savaş alanında cesur, gözü pek, yılmaz bir mücahid, ama aynı zamanda sosyal problemlerin çözümünde kafa yoran, onları yeni ve dertlere çare olabilecek bir yaklaşım çerçevesinde ortaya koyan bir âlimdir.*Araştırmacı-Yazar mtoprak@yeniumit.com.tr
- Giriş: 19.10.2016 11:14
- Güncelleme: 19.10.2016 11:28
Sözcü yazarı Soner Yalçın, CHP milletvekili Sezgin Tanrıkulu'nun "Birçok aktör var, alim var. Doğru zamanda doğru şeyler söylemiş birçok alim var. Bunların birikimlerinden yapıcı bir biçimde yararlanmak lazım. Yol gösterici olması bakımından bu önemli bir husus" sözleriyle tanımladığı Said-i Nursi hakkında "kaypak" yorumunu yaptı.
Yalçın, köşesinde "Hakkında hep efsane anlatılıyor. Ben gerçekleri yazayım" diyerek Said Nursi'nin geçmişiyle ilgili ilginç anektodlara yer verdi. Yalçın, Nursi'nin gittiği her yerden kovulmasını şöyle yazdı;
"Hangi yıl doğduğu kesin değil; 1870'li yıllar diyelim. Bitlis'in Nurs Köyü'nde doğdu. Eğitimine Molla Muhammet Emin medresesinde başladı. Çok sürmedi; kavga sonucu kovuldu. Ağabeyi Molla Abdullah'tan ders aldı. Ağabeyiyle kavga etti; ayrıldı.
Şeyh Nur Muhammet'in yanına gitti; nedeni bilinmeyen bir sebeple atıldı.
Bu arada…
Gadya Köyü'nde arkadaşı Molla Muhammet'i bıçaklayıp kaçtı. Gittiği Doğu Beyazıt'ta üç aylık ders sonunda Şeyh Muhammet Celali'den “icazet” aldığı söylense de bu doğru değildi.
Bitlis'e döndü; ancak vali Şerif Rauf Paşa tarafından şehirde “fitne fesat çıkardığı” gerekçesiyle Şirvan'a sürüldü. Burada ilk kez bir öğrencisi oldu; Molla Cumhur. Yine nedeni bilinmeyen bir kavga sonucu Cumhur yaralandı. O, önce Tillo'ya sonra Cizre'ye gitti. Miran Aşireti'ne sığındı.
Sözüm ona ulema bulunmadığı için Van'a davet edildi. “Ulema yok” dedikleri Van'da meşhur din adamı Abdülhakim Arvasi yaşıyordu! Resmi tarihlerine göre, konağında kaldığı Tahir Paşa'yla “ilmi münakaşa” yaptı; İran'a geçip silahlanmaya başlayınca Tahir Paşa korkup af diledi; barıştılar!
Bir süre sonra İstanbul'a geldi. Amacı, II. Abdülhamit ile görüşmekti. Saray'dan kabul beklerken ne oldu dersiniz; tımarhaneye atıldı!
MUSTAFA KEMAL'E HİLAFET ÖNERDİ
Yalçın'ın yazısı şöyle devam etti; "II. Meşrutiyet ilan edilip af çıkınca tımarhaneden kurtuldu. Hemen… İttihat ve Terakki saflarına katıldı. Çok sürmedi; İttihatçıların rakibi İttihad‐ı Muhammedi Cemiyeti'ne katıldı; Ayasofya'daki gösterilerinde bulundu. 31 Mart gerici ayaklanmasına katıldığı gerekçesiyle arandı; İzmir'de yakalandı. 23 günlük tutukluluktan sonra salıverildi; çünkü duruşmada nasıl keskin bir İttihatçı olduğunu anlattı. Ardından…
Askerlerin onayıyla kitap yazdı; Kürt derneklerine katıldı. İttihatçıların verdiği kimlikle Doğu'da propaganda gezileri yaptı. I. Dünya Savaşı başladığında Pasinler'de 300 Kürt'ün milis komutanlığını yaptı. Kanlı Ermeni tehcirinde neler yaptığının yazılmasını istemedi! Ruslardan kaçarken ayağını kırdı; ve haber gönderdiği Ruslara Bitlis'te teslim oldu. Vücudunda dört kurşun olduğu yalandı. Tıpkı dört duvarlarla çevrili Rusya'daki esir kampından firar ettiği yalanı gibi!
Doğrusu, Brest Litovsk Antlaşması'yla teslim edildi. Enver Paşa'nın isteğiyle “ordu delegesi” olarak ‐yüksek İslam şurası‐ Dar‐ül Hikmet‐il İslamiye'ye atandı. Fakat… Savaş bitip, savaş suçları mahkemesi kurulunca İttihatçılara düşman oldu. Şaşırtıcı değildi; yaşamı boyunca devlet otoritesi karşısında her daim kaypak bir taktik yürüttü. Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı'nı kazanınca 17 Kasım 1922'de Ankara'ya gitti. Selahattin Eyyubi'ye benzettiği Mustafa Kemal'e “hilafeti siz devralın” önerisinde bulundu. Ankara onun her devrin adamı olduğunu anlayarak yüz vermedi. Beş ay sonra Gebze trenine binip gitti. İstanbul'daki bir yıl üç ayı kayıptı; ne yaptığı hiç açığa çıkmadı. Sadece, Kürt Azadi örgütü çalışmalarına katıldığı biliniyor.
Teşkilat çalışmaları için 1924'te Erzurum'a, Van'a gitti. Şeyh Said isyanına katılıp katılmadığı ortaya çıkarılamadı. Kürt örgütüne üyeliği nedeniyle sürgüne gönderildi.
Burdur'da ilk görüştüğü kişi Binbaşı Asım oldu; ve yakın çevresinde sürekli ‐Albay Hulusi Yahyagil ve Yüzbaşı İ. Hakkı Bayraktaroğlu gibi‐ subaylar bulunacaktı. (Isparta'daki Tugay Komutanlığı'na yapılacak caminin temel atma törenine bile davet edilecekti.) Çevresini hep büyüttü. Örneğin… Yargılandığı Denizli Mahkemesi'nin Ağır Ceza Reisi Ali Rıza Balaban 1907'den beri müridiydi! Mahkemenin diğer üyesi Hesna Şener, müritlerinden Ali İhsan Tola'nın akrabasıydı. Tabii ki beraat etti!.. Bitmedi…
Atatürk vefat edince “insaflı CHP'liler”den saydığı İsmet İnönü'ye yaklaşmak istedi. Umduğunu bulamadı. İktidara gelen DP ile de ilişkileri bir iyi bir kötü oldu. II. Dünya Savaşı'nda Hitler'i destekledi; kazanması için dua etti. Kazanan ABD'nin yanında yer aldı. Ortak düşmanları aynıydı çünkü; solcular! Bu nedenle… Vatikan'la bile 1951'de ilişkiye geçti; mektup yazdı. Fener'deki Rum Ortodoks Patrikhanesi'ni ziyaret etti. CENTO'yu, NATO'yu destekledi. Kore'ye asker gönderilmesini savundu. “Dinsiz solculara karşı dindar Hıristiyanlar”ile işbirliğinden yanaydı. Karmaşık ilişkiler kurdu. Örneğin… Denizli'de zirai ilaçlama yapanABD'li pilot Taylor ile sık sık görüşüyorlardı. Hedefleri aynıydı; solcular! Uzatmayayım… Öyle bir masal yazılıyor ki, kimileri inanıveriyor. Hakan Yalman adındaki müridi, “Quantum Fiziği ve Bediüzzaman‐ Gecikmiş Bir Nobel Talebi” diye kitap bile yazdı!
Nobel'e aday gösterilen bu kişi; 346 kişinin öldüğü 1943'teki Adapazarı depreminin, şehirdeki kızlı erkekli oynanan tiyatrodan kaynaklandığını söyledi! Kadınlar hakkında yazdıklarından hiç bahsetmeyeyim. Bu kişi; Said Nursi idi.
Önceki gün…
Nurcu Yeni Asya gazetesi muhabiri, bir panele katılan CHP Milletvekili Sezgin Tanrıkulu ve HDP Milletvekili Mithat Sancar'a Said Nursi'yi sordu. Yeni Asya'nın manşetinde yer alan habere göre; HDP'li Mithat Sancar, Said Nursi sorusuna cevap vermezken, CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu şöyle dedi: “Birçok aktör var, alim var. Doğru zamanda doğru şeyler söylemiş birçok alim var. Bunların birikimlerinden yapıcı bir biçimde yararlanmak lazım. Yol gösterici olması bakımından bu önemli bir husus."
.Risale Haber-Haber Merkezi
Siyasetçi mi, hoca mı, ilim adamı mı, kemalist mi, şia mı? Ne olduğu belli olmayan Haydar Baş ve avaneleri Bediüzzaman Said Nursi ve Nur talebelerine ahlaksızca saldırılarını sürdürüyor.
Risale-i Nur'dan cımbızla yaptıkları alıntılar üzerinden hakaret eden ve terbiye sınırlarını aşan Haydar Baş'ın avaneleri iftiralarında boğulacak.
Hemen hemen her gün bir isim saldırırken bugün Yusuf Karaca "Sait Nursi’yi değil imanınızı kurtarın!" başlıklı, Mehmet Emin Koç "Nursî’nin şizofrenik Mehdilik iddiaları" başlıklı yazıları ile ahlaksızca çarpıtma yorumlarını yazdılar.
Adı geçen avaneler cevabı defalarca verilen konuları ısıtıp ısıtıp tekrar gündeme getiriyorlar. Bediüzzaman'ın Kur'an'ın mucizeliğini ve Peygamber Efendimizin (asm) Peygamberliğini anlatan kitapları Vatikan'a göndermesini, savaşta ölen Hıristiyanlarla ilgili ehlisünnetin çizgisini anlatmasını, evlenmemesini, Hacca gitmemesini vs. benzeri konuları ahlaksızca bir üslup ve iftirayla anlatıyorlar.
Bunlara ilaveten Yusuf Karaca adlı avane Bediüzzaman Hazretlerinin kabrinin bilinmemesini "Nursi Vatikan’da yatıyor olabilir" şeklinde yine yalan, yanlış ve ahlaksızca bir iftira ile zihin bulandırmayı amaçlarken "Sait Nursi arka ayağını kaldırmış" ifadesi ile insanlıktan çıktığını gösterdi.
BUNLARA EN İYİ CEVAP TÜKÜRÜKTÜR AMA...
Aslında bu tipler Bediüzzaman Said Nursi Hazretlerinin İstanbul'u işgal eden İngiliz Başpapazına verdiği cevabı hakediyor: "Altı yüz kelime ile değil, altı kelime ile değil, hatta bir kelime ile değil, belki bir tükürükle cevap veriyorum... yüzüne tükürmek lâzım geliyor... tükürün o ehl-i zulmün o merhametsiz yüzüne!"
Ancak onları okuyup da inanana olabilir diye ilgili cevapları yayınlıyoruz:
DİYALOG İLE ALAKALI BEDİÜZZAMAN’A SIÇRATILMAK İSTENEN ÇAMURLARA BELGELERLE CEVAPLAR
Prof. Dr. Ahmet Akgündüz:
Bir belgesel veya YouTube videosunda, ya cehaletlerinden ya da Nura düşmanlıklarından dolayı, son fitne hadisesini de fırsat bilerek Bediüzzaman ile fitne başı Gülen’i aynı kefeye koyan bazı hezeyanlar yayınlanmıştır. Hata ve yalanlarla dolu bu iddiaları çürütmek bizim vazifemizdir.
Bediüzzaman Hazretleri, Papa’ya mektup falan göndermemiştir. Tam tersine Hz. Muhammed’in (asm) peygamberliğini isbat eden Zülfikar Mecmuası adlı eseriyle tevhidi isbat eyleyen Asay-ı Musa kitabını 1951 yılında Papa’ya göndermiştir. Kaldı ki, Bediüzzaman’ın “İslam’dan taviz vererek İslam’a hizmet edilmez” düsturu hayat prensibidir. Bediüzzaman’ın şu sözlerini önceden hatırlatmak istiyoruz:
“Nasraniyet, ya intifa ya ıstıfa bulacak. İslâm'a karşı teslim olup terk-i silâh edecek.” Sözler ( 703)
“Dinsiz bir millet yaşamaz. Asya, din noktasında Avrupa’ya benzemez. Ve İslâmiyet, hayat-ı şahsiye ve uhreviye cihetinde Hıristiyanlığa uymaz. Ve dinsiz bir müslüman, başka dinsizler gibi olmaz.”
“Ben ise bütün Avrupa'ya boykot yapıp, yalnız memleketimin mamulâtını giyerim”
“Hazret-i İsa Aleyhisselâm'ın şahsiyet-i maneviyesinden ibaret olan hakikî İsevîlik dini zuhur edecek, yani rahmet-i İlahiyenin semasından nüzul edecek; hâl-i hazır Hristiyanlık dini o hakikata karşı tasaffi edecek, hurafattan ve tahrifattan sıyrılacak, hakaik-i İslâmiye ile birleşecek; manen Hristiyanlık bir nevi İslâmiyete inkılab edecektir. Ve Kur'ana iktida ederek, o İsevîlik şahs-ı manevîsi tâbi' ve İslâmiyet metbu' makamında kalacak; din-i hak bu iltihak neticesinde azîm bir kuvvet bulacaktır.” Mektubat ( 57 )
Bediüzzaman’ın Papa’ya Gönderdiği Kitaplar ve Papa’nın Cevâbî Mektubu: 22 Şubat 1951
Bedîüzzaman Said Nursî ile birlikte Denizli ve Afyon hapislerinde mevkuf bulunan Selâhaddin Çelebi, babası merhum Nazif Çelebi ile birlikte Nur eserlerini ilk defa teksir makinasıyla biner nüsha neşretmişler ve dünyanın muhtelif merkezlerine göndermişlerdir. Bu merkezlerden çeşitli teşekkür mektupları gelmiştir. Bunlar arasında Papalıktan gelen cevabı aynen alacağız.
Hazret-i Üstâd, bütün hayatında, Avrupa’nın ve ecnebilerin İslâm âlemine vurdukları hainane darbelerden ve musallat ettikleri gizli ifsad komitelerinin ifsadlarından ve İslâm âleminin içine soktukları medeniyet namı altındaki san’at ve terakkiyât hususları hariç mimsiz pis, rezil sefahat ve lehviyattan, ayrıca da İslâm âleminde türettikleri ırkçılık gibi pis hasletlerden dolayı; Avrupa’ya karşı daima nefretli davranmış ve onların bu cihetteki durumlarına muhabbeten, dostluktan, hele hele taklidden iğrenmiş, uzak kalmış ve o tip bir taklidçiliği her zaman milliyetsizlik, tinetsizlik saymıştır. Avrupaya karşı bu şekil bir muhabbeti aynı zamanda çok zararlı, çok hatarlı ve körü körüne bir iltihak addetmiştir.
Ama bunun yanında da, her zaman Hıristiyanlık âleminden hakikî dindar bir ruhani cemaatinin İslâma iltihaklarını, yardımlarını bazı sahih hadislerin işaretleriyle olacağını da ümidle beklemiştir. Evet Hazret-i Üstâd bunları Resulullah Efendimizin (asm) Hazret-i İsa (as) ile ilgili hadis-i şeriflerinin işaretlerinden aldığı kesin bir kanaatla, bu büyük hâdiseye hep muntazır kalmıştır. Hatta Avrupa’da, Amerika’da bu hakikat lehine ve ona işaret edici en ufak kıpırdanışları dahi çok ehemmiyetle değerlendirmiş ve hadislerdeki o büyük hakikatin bir alâmeti, bir nişanı, bir işareti olarak tatbik etmeye çalışmıştır. Risâle-i Nur eserlerinde bu mevzu’un bir çok defalar ele alındığı okuyanların malûmlarıdır.
1950’de Almanya’ya Berlin’e gönderilen Zülfikar ve Gençlik Rehberleri münasebetiyle, yine ehemmiyetle değerlendirmeli beyânlarda bulunmuştur. Daha sonra aynı yıl içinde Papa’ya gönderilen Zülfikar eseri ve 1953’de İstanbul’da Üstâd’ın bizzat gidip Fener Patriğiyle görüşmesi dahi, onun bu meseleye ne derece ehemmiyetle baktığını ve o büyük hakikatın tezahürünü ne kadar ve nasıl beklediğini göstermeye kâfidir.
Papa’ya gönderilen Zülfikar kitabıyla ilgili girişim ve Hazret-i Üstâd’ın bu husustaki ifadeleri gelecek şekildedir ve 29.12.950’de Salâhaddin Çelebi’nin Üstâd Hazretlerine yazdığı bir mektubunda ezcümle şunları yazmıştır:
Câmi’ül-Ezher’e ve Pakistan Sefirine, Roma Vatikan Papa’ya birer Zülfikar hediye edilecektir.
Almanya’da Müslüman reisi Berlin cami imamına bir Zülfikar hediye edilmiştir. Vasıta olan Hacı Bey söyledi: “Berlin gazetelerinde gayet kıymettar olan Bedîüzzaman Hazretlerinin Zülfikar’ını ilan etmişler.” Tayyare Acentası Hacı Bey tarafından Zülfikar hediye edilmiştir...
Abdurrahman Salâhaddin Çelebi.
Buna karşılık Papa’dan gelen cevap aynen şöyledir:
Papalık Makam-ı Âlisi Kalem-i Mahsusu Başkitabet Dairesi, Vatikan
22 Şubat 1951
Numara: 23 22 47
Efendim!
Zülfikar nam el yazısı güzel eseriniz İstanbul’da Papalık makam-ı vekâleti vasıtasiyle Papa Hazretlerine takdim edilmiştir. Bu nazik saygınızdan dolayı gayet mütehassis olduklarını bildirirken, üzerinize Cenab-ı Hakkın lûtuflarını dileklerini tebliğe beni memur ettiklerini arza müsaraat eylerim. Bu vesile ile saygılarımı sunarım.
İmza: Vatikan Kâtibi.[1]
Bahri Çağlar anlatıyor:
“Papa’nın cevabî mektubu bende”
Üstad, Papa’ya Zülfikar’ı gönderiyor. Papa cevaben mektup yazıyor. Mektuptan bir parça: “‘O güzel el yazılı göndermiş olduğun Kur’ân tefsiri Zülfikar Mecmuasını aldım. Cenab-ı Hak sana lütuf ihsan etsin.’
Bu mektup şimdi bende... [2]
Risâle-i Nur’un çeşitli yerlerinde Zülfikâr-ı Mucizât, Zülfikar Mecmuası, Zülfikar-ı Mucizât-ı Kur’âniye Mecmuası gibi isimlerle anılır. Pek çok yerde ise Asâ-yı Mûsâ isimli risâleyle zikredilir ve her iki Risâlenin iman hakikatlerini ispat konusundaki önemi hatırlatılır.
Başta Kur’an-ı Kerim’in pek çok açıdan mu’cize oluşunun ele alındığı 25. Söz ve Hz. Peygamber’in (a.s.m.) peygamberliğini ispat eden 19. Mektup Risâleleri olmak üzere, aynı çerçevede Risâle-i Nur’un çeşitli yerlerinde yer alan bölümlerin bir araya getirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Üstad Bedîüzzaman bu eserinin başında, özellikle hâfızlar ve hocaların Zülfikar’a şiddetle muhtaç olduğunu ifade eder.
Bu eserin Hıristiyan Âleminin bir nevi dini ve ruhani reisi olan Papaya gönderilmesiyle, vahdaniyet-i ilâhiyye, Risâlet-ı Muhammediye Aleyhisselâtü Vesselâm ve Kur’ân’ın kelamullah olduğunu ispat eden bu eser, mezkûr tebliği de yapmış oluyordu.[3]
Fener Patriği ile görüşme
Üstteki hâdise ve mesele münasebetiyle, Hazret-i Üstâd Bedîüzzaman’ın 1953 yaz aylarında, hususi şekilde gidip İstanbul Fener Patriği Alt Henagoras ile görüşmesini burada kaydetmek lâzımdır. Üstâd’ın bu görüşmesi manidardı. İslâm ve hakikî Hıristiyanlık dinlerinin barışmasının veya hiç olmazsa esas mes’elelerde ittifakın tebliği gibi idi.
O günlerde Üstâd’la beraber bulunmuş halen hayatta Nur Talebelerinden bir çoğu rivayet ederler ki: Bir gün Hazret-i Üstâd, yanında Üniversiteli Ziya Arun olduğu halde, Fener’deki Patriğe gitmiş, görüşmüş ve ona:
“Hristiyanlığın din-i hakikisi olan tevhid ve nübüvveti kabul ettiğiniz gibi, Hazret-i Muhammedi de (A.S.M) peygamber ve Kur’ân-ı Kerimi de Kitabullah olarak kabul ederseniz, ehl-i necat olacaksınız.” dedi.
Patrik Althenagoras cevabında: “Ben kabul ediyorum...” deyince Bedîüzzaman: “O halde siz bunu dünyanın diğer ruhanî reislerine de söylüyor musunuz?”
Patrik: “Söylüyorum, amma onlar kabul etmiyorlar.” diye cevab vermiş.
Bu hâdiseyi nakleden, Üstâd’ın o sıra beraberinde bulunmuş birçok talebesi hâlâ hayattadır. Merhum Ahmed Aytimur, şimdi Almanya’da bulunan Abdulmuhsin, Mehmed Fırıncı vesaire...
Mehmed Fırıncı anlatıyor:
"Üstadın Fener Patriğiyle görüşmesi"
Çarşamba'da Ziya Arun kardeşimizle birlikte gezmeye gitmişlerdi. Eve döndüklerinde Ziya Arun heyecanlı bir şekilde. Üstadla birlikte Fener Patrikhânesine gittiklerini ve Üstadın Patrik Athenagoras'la görüşüp konuştuğunu anlattı. [4]
[1] Emirdağ Lâhikası, c. II, sh. 62.
[2] Bahri Çağlar Ağabey 1899 Barla doğumludur. Ağustos 1984’te Barla’da vefat etmiştir. Bahri Ağabey, 1927 senesinde Barla’ya nefyedildiğinde Bedîüzzaman Hazretlerini bir hafta kadar evinde misafir eden dershânenin bitişiğindeki Yokuşbaşı Mescidi’nin imamı Muhacir Hâfız Ahmed’in damadıdır. Özcan, Ağabeyler Anlatıyor, c. I, sh. 69 vd.
[3] Badıllı, Bedîüzzaman Said-i Nursî Mufassal Tarihçe-i Hayatı, c. III, 1837.
[4] Şahiner, Son Şahitler, c. IV, sh. 307 vd.
HRİSTİYANLARA ŞEHİT DEDİ Mİ?
Metin Karabaşoğlu cevap veriyor:
Bir başka iddia da Bediüzzaman’ın Hristiyanların şehit olabileceği veya cennete gidecekleri yönünde beyanı...
Nüzul-ü İsa meselesiyle ilgili mütevatir sahih hadisler var. Bediüzzaman’ın ilgili izahı da vardır. O da güya suiistimal edilmek isteniyor. Bediüzzaman ne diyor? Ahir zaman hadislerinin “süfyaniyet diye tarif edilen bir akım Müslümanlar içerisine dalalet ve nifakı yerleştirmeye çalışacak” diyor. Buna karşı “mehdi aleyhisselam ve onun ordusu mücadele decek” diyor Hadis-i Şerif. Hakaiki imaniye ve İslamiye yolunda çalışacak. Aşama aşama ittihad-ı İslam’ı temin edecek. Bütün o nifak ve ifsat komitesini bertaraf edecek. Rivayetlerden böyle bir şey anlaşılıyor diyor.
“İsa aleyhisselam gelecek, şeriatınla amel edecek veya mehdinin arkasında namaz kılacak” manasındaki hadislere, rivayetlere atıfla Müslümanların dünyasında bu olurken, dalalet ve nifak alemi İslam’da bertaraf edilirken, Hristiyanlar içerisinde ki söylediği bir şey var Bediüzzaman’ın. Nasraniyet ya ıstifa ya intifa bulacak. Ya yok olup sönüp gidecek veya arınacak. Nüzul-ü İsa hadislerini de bu manada yorumluyor.
Hristiyanların içerisinden çıkacak bir grup o batıl itikatları terk edecek. Ki Hristiyanlık tarihi içerisinde böyle şeyler olagelmiş. Mesela Newton. Newton bir Hristiyandır ama teslisi reddeden bir Hristiyandır. Bu manada teslisi problem olarak gören ve bu arınma çabası içerisinde olanlar hep olagelmiştir. “Ahir zaman şartlarında Hristiyanlar içerisinde böyle bir şey Allahu alem çıkacak” diyor. Kelimeler orada önemli mesela Hristiyanlığı terk edip, “hakiki dindar İseviler” diyor. “Hakiki İsevilik” diyor. İnen ilk İncil bulunamıyor. Belki Allahu alem bunlara da bir işaret var. Bulunacak çıkacak, onların önünde bir delil olacak. Aslında onlara sunulan teslis ve diğer şeyler İsa aleyhisselamın mirasının çiğnenmesi belki bunları görecekler. Allahu alem bilmiyoruz. “Ve bu tasaffi süreci içerisinde Hz. İsa nüzul edecek” diyor. Onlar İslam’a tabi veya dahil olacaklar. Kur’an’a iktida edecekler. Burada gene bir eşitleme yok.
ARI SU İÇER BAL AKITIR, YILAN SU İÇER ZEHİR DÖKER
Hiyerarşi var arada
Evet, sadece muharref Hristiyanlıkta İslam’a geçiş sürecinde bir tasaffi aşamasından bahsediliyor. Yine Bediüzzaman’ın getirdiği izahta itikat açısından hiçbir sorun yok. Hristiyanlıkla İslam’ı eşitlemek diye bir şey yok. Kur’an’ı devre dışı bırakmak diye gene bir şey asla söz konusu değil. Bu izahları yan yana koyduğunda orada bir geçiş sürecinden bahsedildiği çok net bir şekilde anlaşılıyor. Ama tekrar söyleyeyim. Anlamak isteyen anlar. Anlamak istemeyen, bilakis düşmanlık etmek, iftira etmek, bir Müslümanı, bir iman kahramanını dalaletle ve hatta küfürle veya nifakla itham etmek isteyen neticede yapmak istediğini yapar.
Bediüzzaman, “Arı su içer bal akıtır, yılan su içer zehir döker” diyor. Birisi Müslümanca hassasiyetle yazılmış bir izahı doğru anlar, birisi de yanlış anlamak ister ve yanlış anlar. Biri bal akıtır biri zehir akıtır. O da herkesin kendi tıynetine, karakterine kalmış. Herkesin kendi imtihanı. Gene Nüzul-ü İsa ile ilgili Bediüzzaman’ın o izahlarında hiçbir yanlışlık yok. Bizim alnımız ak başımız dik. Ne Kur’an ne İslam’a karşı bir hürmetsizlik ve de diğer taraftan güya Hristiyanlığı şu muharref haliyle İslam’la eşitleme gibi bir şey asla söz konusu değil.
BEDİÜZZAMAN “ŞEHİT HIRİSTİYANLAR” DEDİ Mİ?
“Şehitlik” melesine gelirsek... Kastamonu Lahikasında yazılmış bir mektuptur bu. 60’lı yılların üretimi içerisinde bunu görüyoruz. Yümni Sezen 90’ların ortasında, sonra Cübbeli Ahmet Hoca bir ara böyle bir şey söyledi. Fakat kendisiyle konuşuldu. O da sonra doğru bir tavır gösterip “Bana böyle söylediler” dedi. Kim söyledi? Cübbeli Ahmet Hocaya onu sormak lazım. O söyleyenlerin peşine düşmek lazım. Kim onlar? Muhtemelen Cübbeli Ahmet Hocaya öyle söyleyenlerle mesela Yümni Sezen’e belge verenler aynı. Kastamonu Lahikası’nda Söz Basım Yayın tertibiyle 76 numaralı mektup. Bunu kimseden saklamadı, Bediüzzaman da saklamadı. Saklanacak bir şey yok çünkü burada. Tamamen Ehl-i Sünnet akidesine uygun. Üstad da Şafii, Eşari gelenekten gelir. Şafii, Eşari çizgiye muvafık ve Gazali’nin o çizgideki duruşuyla birebir mutabık bir izah var burada.
Ama güya “Bediüzzaman Rusya’daki Hristiyanlar şehadete erer” demiştir diye fotokopi dağıtılıyor. O fotokopiyi kim verdi acaba? Bunu da açıklasalar? Cübbeli Ahmet Hocaya veya Yümni Sezen’e, ne bileyim 1995 ve 2005’lerde verenler aynı mı? Ve bunların böyle iyi saatte olsunların birilerine böyle bir şey verip Risale-i Nur aleyhine bir kampanya üretmek için çabalamak gibi bir amaçları mı var? Bunlar kimlerdir, vazifeyi kimler vermiş, hangi derinlerdir, bu ülkedeki derinler mi başka ülkelerdeki derinler midir? Burada ta 27 Mayıs ilahiyatçılarına veya 27 Mayıs sonrası Risale-i Nur’a karşı devlet eliyle yürütülen külli taarruzun derinleriyle ilgili bir şey var orada. Bu dünyada ortaya çıkmazsa o derin mahfiller, hesap günü çıkacaktır.
Buna karşılık Bediüzzaman’ın Kastamonu Lahikası’na aldığı metin ve hiç de utanılacak, akidevi olarak problem görülecek bir şey değil. Bilakis tamamen Ehl-i Sünnet çizgisine muvafık bir izahtır. Bediüzzaman “Rusya’da ölen Hristiyanlar şehadete erer” diye bir ifadesi var mı? Yok. Böyle bir cümle çıkaran tahrif ediyordur, çarpıtıyordur. Burada aşama aşama söylenen bir şey var. Şartlar ne? II. Dünya savaşı, çok sert bir kış. Bediüzzaman bir şefkat kahramanı olarak, bir mümin olarak izah ediyor. Kendisi Rusya’da Kostroma tarafında esir olarak da yaşamış. Oranın soğuğunu tecrübe etmiş biri olarak düşünüyor. “Allah’ım, şu soğukta üstlerine bomba yağıyor. Çoluk, çocuk, yaşlı, hasta bu insanlar dünyada rahat yüzü görmüyorlar. Peki, rahmet-i İlahinin bunlara bir hissesi nedir?” şeklinde iç dünyasına gelen bir sorudan bahsediyor.
EHLİ FETRET, EŞARİ, ŞAFİİ ÇİZGİSİNCE EHL-İ NECATTIR
İnsani bir soru
böyle bir soruya saygılı olmak insani kaliteyi gösterir.
Buradan hareketle bunu Allah’ın merhametine, adaletine sığıştıramayıp isyana gitmek de var
Dünya açısından bakarsak hakikaten çok zor bir şey. Zaten Müslüman değiller, bir de ahiretleri de berbat. Her açıdan kaybediyorlar böyle midir acaba? Yoksa bu dünyada bu azabı yaşamalarına karşılık Rahmet-i İlahinin ahirette onlar için bir hissesi var mıdır? “Böyle bir soru içerisinde düşündüm” diyor? Evet, dünyaları mahv u perişan oluyor bunların ama Kur’an ne söylüyor? Eşari çizginin ısrarla vurguladığı bir şeydir. “Peygamber göndermediğimiz bir kavme azap edici değiliz.” Bu çerçevede nedir? Peygamberin gelmediği veya peygamber mesajının ulaşmadığı veya mesajının gölgelendiği dönem, fetretle tarif edilir. Ve ehli fetret, Eşari Şafii çizgisince, ehl-i necattır. Bir peygamber gelmedi veya gelen peygamberin haberi onlara doğru bir şekilde ulaşmadığı için onlar affa mahzardır, müstahaktır. Şimdi böyle bir şey var.
Bu çizgi içerisinde bakıyoruz. Bu insanlar bir musibetin darbesi altındalar. Komünizmin hakimiyeti var. Sovyet anayasasına baktığımızda dinsizlik resmi olarak dayatılır. Kaldı ki Maturudi itikadınca da bu insanlar neticede bir Allah’ın varlığını kabul ediyorlar. İmam Maturidi diyor ki “ehl-i fetretin ehli necat olabilmesi için aklıyla Allah’ın varlığını kabul etmesi gerekir.” Bunlar Allah’ın varlığını reddediyorlar da değil buradaki tarif edilen insanlar. Oraya da gene aynı şekilde muvafık düşer ama Eşari çizgiye birebir muvafık düşer.
“Dünyanın vaziyetinden ve harbinden hiç haberim yokken, Avrupa ve Rusya’daki çoluk çocuğa acıyarak tahattur ettim. O mânevî ihtarın beyan ettiği taksimat bu elîm şefkate bir merhem oldu” diyor. Şimdi bu tarife, bir kere bunlar şehit olurlar diye bir ifade yok. Ne var? “Eğer on beş yaşına kadar olanlar ise, ne dinde olursa olsun şehit hükmündedir.” Efendimiz aleyhissalatu vesselam, Rum suresinin 30. Ayetiyle ilgili, “yüzünü Hanif olarak dine çevir Allah’ın yarattığı fıtrata ki onda bir değişiklik bulamazsın” tefsir sadedinde ne söylüyor? Meşhur hadis. “Her doğan fıtrat üzere doğar. Sonra annesi babası Yahudi, Hristiyan, Mecusi yapar.” Müslüman yapar yok bak. Çünkü zaten Müslüman olarak doğar. Teklif, yükümlülük ne zaman başlıyor? Sinni buluğa erdiğinde, akıl baliğ olduğundaki 15 yaş bir üst limit olarak alınmış. Bediüzzaman fıkıhtaki çerçevede konuşuyor. Zaten 15 yaşının altındaysa akıl baliğ olmamış her çocuk Müslümandır bizim nazarımızda. Annesi babası ne olursa olsun. Akıl baliğ olduğunda imtihanı başlar. “15 yaşının altındaysa zaten o Müslümandır ve bir musibete maruz kalıyor ve öldürülüyor o savaş şartlarında. Bunlar şehit hükmündedir diyor.”
Şehit hükmündedir derken gideceği makam belli
Affa mazhar olacak. Dolayısıyla Allah bu çoluk çocuğu dünyaları perişan ama inşaallah cennetiyle onları ödüllendirecek bu dünya için bir kayba karşılık inşaallah ebedi bir lütfa erecekler. Vicdanındaki, kalbindeki hüzün böyle şey oluyor ki. Usulü imaniyeye, akideye tamı tamına muvafık bir şekilde.
Ondan sonrası için ne diyor? “Müslümanlar gibi büyük mükâfat-ı maneviyeleri, o musibeti hiçe indirir.” Niye Müslümanlar gibi? Çünkü onlar şeran Müslüman. Burada bir sorun yok. Bediüzzaman gram hassasiyetiyle, tartarak konuşan bir insandır. Buradaki her bir kelimeyi izanla ve insafla okuyan Bediüzzaman’ın neyi, niye, hangi kayıtlar altında söylediğini anlar.
Bir şey daha söyleyeyim. Bu mektup II. Dünya savaşında orada ölen bir masumlar, mazlumlar için -ki fetret tarifi içerisinde-. Çünkü din-i hak onlara ulaşmış değil. Hani İslam’dan belki haberleri var ama İslam’ın daveti, Kur’an’da olduğu şekliyle, Efendimiz aleyhissalatu vesselamın tebliğ ettiği şekliyle kendisine ulaşmamış olanlardan bahsediyor. Çocuksa zaten dünyanın neresinde olursa olsun bu genel bir hüküm. Çocuk olmayanlar için de sonrasında söyleyecek.
BU NASIL BİR ŞEREFSİZLİK, ADİLİK, DENAET, ALÇAKLIKTIR VE REZİLLİKTİR
Burada bir alçaklığı da söyleyeyim. Tutup bu bahsi nasıl bir şerefsizlik, adiliktir, denaettir ve alçaklıktır ve rezilliktir ki bu bahsi alıp çarpıtıp “I. Dünya savaşında Osmanlıya karşı savaşan İngiliz askerlerinin şehit olduğunu söylemiştir” diye çarpıtanlar var. Bu nasıl bir şerefsizliktir, nasıl bir adiliktir, nasıl bir alçaklıktır.
Bediüzzaman’ın hayatı ortada, tarzı olarak sen Nur talebesi olmayabilirsin ama bir Müslüman olarak böyle bir adiliği Bediüzzaman gibi bir Müslüman alime nasıl yakıştırabilirsin? Böyle, böyle imiş diye ağzıyla nasıl dolaştırabilir. Sadece iftira eden sopa yemiyor biliyorsunuz, iftira ayetinin üzerine. Mış mış mış diye bu apaçık iftiradır demeyip tahkik de etmeyip bunu dolaştıranlar da malum o iftiranın cezasına uğruyor. Hucurat süresi “Ey iman edenler! Bir fasık bir haber getirdiğinde doğruluğunu araştırın” buyuruyor. Fetebeyyenu. Gıcığın vardır bir şekilde, bir problemin vardır, o haber işine gelir senin gördün mü? Vay alçaklar vay adiler vay. Şimdi mesela hesabını nasıl verecek bilmiyorum.
Aptalca ve ahmakça konuşup, “iftira ettim Allah beni affetsin” demeyip kendince çarpıtarak hala yalan konuşmaya devam eden, Bediüzzaman gibi bir alime iftirayı hem sürdüren hem başkalarının alçakça ve adice iftira etmesine sebebiyet veren biri var. Hem kendisinin hem o sebep olduğu bütün o iftiraların vebaliyle bu dünyada yaşayacak. Hesap günü Nur Talebelerinden helallik dilemedikçe -ki biz helal etsek Üstadımızın hakkı var o hesap gününe kaldı zaten. İnsan biraz kendini düşünüyorsa Allah var, ahiret var, hesap günü var bir düşünür Allah sormayacak mı? Ben sana emretmedim mi ey kulum bir fasık bir haber getirirse fetebeyyenu, doğru mu yanlış mı araştırın. Araştırmadın ne olur? Araştırmadın da işine geldi böyle bir şey istiyordun zaten ve ona göre hüküm verdin konuştun ve eyleme giriştin. Sonra ayetin devamı ne diyor? Pişman olursunuz. Bu dünyada pişman olursun en kötüsü de hesap günü pişman olursun.
Buradaki hükmün II. Dünya savaşı itibarıyla yeri, kaydı belli ve itikadi anlamda hiçbir sorun yok. Hele ki bunu bir de alıp Hutuvat-ı Sitteyi yazmış, İngiliz siyasetini bu zamanın şeytanı diye tarif etmiş, İstanbul’da İngiliz işgaline karşı verdiği mücadeleden dolayı özel davetle Ankara’ya davet edilmiş, savaşında da Rus işgaline karşı savaşırken yaralanıp gazi olmuş Bediüzzaman’a, “Osmanlı’ya karşı savaşan İngilizlerin şehit olduğunu söylemiştir” diye söyleyenler, çıkıp nasıl kirlettilerse sözlerini aynı şekilde kirlettikleri zihinlerdeki o kirli izleri temizlemedikçe, onlar için davacıyız. Müslüman olarak böyle bir alçaklığa tenezzül etmek benim anlayabildiğim ve izah edebildiğim bir şey değil. Bunu da söyleyeyim. Böyle bir ahlaksızlığı bazıları nasıl kendilerine yakıştırabiliyorlar ve nasıl kendilerinden utanmıyorlar bunu yaparken, bu da izah edebildiğim bir şey değil.
“ONU CEHENNEMDEN KURTARIR”IN İZAHI NEDİR?
Şimdi burada ne dedi? 15 yaşındakilerin altındakiler için tamamen Kur’an ve sünnet ve Ehl-i Sünnet çizgisi itibarıyla söylenmesi gerekeni söyledi. Burada ehli fetret kaydı henüz yok. Çünkü çocuklar için zaten böyle bir şey söz konusu değil. Çünkü teklif akıl baliğ olmakla başlıyor zaten. 15 yaşından yukarı olanlar “eğer masum ve mazlum ise.” Bir kere burada kayıt var. Zulme bulaşmış değil masum, ahlaksızca işlere kalkışmamış masum, mazlum zulmeden değil zulme maruz kalan. Bir kere kayıt var masum ve mazlum ise mükâfatı büyüktür. Belki onu cehennemden kurtarır. Çocuk için şehit olur dedi şehit hükmündedir dedi. Çocuklar Müslümandır. Savaşta musibete maruz olarak öldürülmüşler. Müslüman olarak şehit olmuş diyor, şehit hükmünde olur diyor. 15 yaşında yukarı olanlar ise masum ve mazlum ise, mükafatı büyüktür. Nedir? Belki onu cehennemden kurtarır. Şimdi şehittir nerede cehennemden kurtarır nerede? Şehadet biraz sonra gelecek.
Keza şehit hükmündedir dahi de onu söyleyelim. Mesela Allah için cihatta katledilen kişi şehittir. Mesela lohusa halinde ölen bir kadın şehittir, ama hükmü şehittir. Şehit değil şehit hükmündedir. Burada bu kelimeler de önemli. Şehittir, şehit olur, şehadete erer ayrı, şehit hükmündedir ayrı, bir nevi şehadet sayılabilir ayrı. Bunların hepsi bilerek kullanılmış kelimeler. Alıp kelimeleri bağlamından söküp kendine göre yorumlayıp bühtan üretme hakkına sahip değildir.
Onu cehennemden kurtarır dedi niye? İzahı nedir? “Çünkü âhirzamanda madem fetret derecesinde din ve din-i Muhammedî Aleyhissâlatü Vesselâma bir lâkaytlık perdesi gelmiş. Ve madem âhirzamanda Hazret-i İsâ’nın (a.s.) din-i hakikîsi hükmedecek, İslâmiyetle omuz omuza gelecek.” Nüzul-ü İsa hadisi izahları elbette şimdi henüz fetret onlar açısından diyor. Hak dinle müşerref olmaya henüz sahip değil. Belki İslam’dan, Müslümanlardan, peygamberden haberi var ama İslam daveti pürüzsüz bir şekilde ulaşmış değil. Bu durumdaki kişilerden bahsediliyor.
Orta çağda Hristiyanlar propaganda için güya Kur’an tercümeleri yazmışlar. Tamamen iftiralar yüklü şekilde. Bu tercümeler ulaşan bir insan “ben Kur’an’a inanmıyorum” dediğinde Kur’an’ı reddetti diyebilir miyiz? Hayır. Kur’an indiği şekliyle ona ulaştı ve reddetti ise mesuldür. Haberdar oldu kabul etmedi mesuldür. Peygamberimiz aleyhissalatu vesselamın tevhit davetinden haberdar oldu, onun risaletinden olduğu şekliyle haberdar oldu, reddetti mesuldür.
Ehli fetret kimdir? Bu durumlarda olmayan kişidir. Tarifi burada belli. Ehli fetret dedi zaten. “Fetret derecesinde bir lakaytlık perdesi gelmiş” dedi. Tarif var. Ondan sonra “elbette fetret gibi karanlıkta kalan” tekrar vurguladı aynı şeyi. “Hristiyanlar şehittir” dediğini nasıl üretebilirsin? Ne diyor? “Fetret gibi karanlıkta kalan ve Hz. İsa’ya mensup Hristiyanlar.” Elinde bir tek ne var? Muharrif haliyle Hristiyanlıktan haberdar, din namına elinde bir o var. Dinsiz olmamış, o haliyle onu benimsemiş. Hak dinin daveti, hatemu’l-enbiyanın daveti, kendisine ulaşmamış bu anlamda da ehli fetret. Elinde olan imkanı değerlendirmiş. En nihai vahiy ve risaletin haberi ona ulaşmamış bu insan nasıl bir insan? Bu insan için kötü bir insan diyebilir miyiz bu haliyle? Hak davet, hatemü’l-embiyanın daveti kendisine ulaştığı halde reddediyorsa o zaman artık bir asabiyetle hareket ediyor. Fetret metret söz konusu değil. Bir itiraz ve ret ve inat söz konusu diyebiliriz. Şimdi bütün bu kayıtlardan alıp “Hristiyanlar şehittir dedi” diye bir insan eğer söylüyorsa o önce bir kere okuma dersi alsın.
BU MEKTUP BEDİÜZZAMAN’IN UTANCI DEĞİL BEDİÜZZAMAN’IN ŞEREFİDİR
Muhtemelen zaten çoğu bu doğru metinden okumuyorlar. Kulaktan dolma ve ikinci, üçüncü kaynaklardan besleniyorlar
Yüzde 90’ı böyle. Yanılmıyorsam Hz. Ali’ye veya tabiinden bir zata ait bir söz. “Anlamak için öğrenmek için sor, eziyet vermek için sorma” diyor. Burada da anlamak için okunur, öğrenmek için okunur. Hata bulmak ve itham etmek için okunmaz. Şimdi okursun anlamaya çalışırsın. Anlamadın veya yanlış buldun. Evet söyleyebilirsin. Bunu müzakere edelim. Ama buradaki kayıtlar net ve belli. Bu kayıtlar dahilinde Bediüzzaman’ın burada itikada, Ehl-i Sünnete aykırı bir şey söylediğini Kur’an ve sünnetin hükümlerini berhava ettiğini söylemenin imkanı yok.
Bilakis bu şekilde iftira edenler Kur’an’ın “İftira etmeyin ve iftirayı yaymayın” emirlerini çiğniyorlar.
Burada gene Bediüzzaman açısından, Risale-i Nur açısından utanılacak, yerinilecek, eyvah aman kimseler duymasın denilecek bir şey yok. Bu mektup Bediüzzaman’ın utancı değil Bediüzzaman’ın şerefidir. Bediüzzaman’ın Ehl-i Sünnetin itikadi ölçülerini, yaşadığı zaman ve zemin içerisinde kendi duygu ve düşünce dünyasında nasıl içselleştirdiğini ve nasıl pratize ettiğinin örneğidir. Dolayısıyla bizim utancımız değildir bizim şerefimizdir. Biz bu mektubu yazan Bediüzzaman’ın itikadından da İslami ilimlerdeki ve akaitteki dikkatinden ve muvazenesinden ve hassasiyetinden de ve şefkatinden de şeref duyarız. Bu Kur’an’a sünnete Ehl-i Sünnet çizgisine birebir mutabık bu şeyi Bediüzzaman’ı karalamak için kullanmaya kalkanlar utansın. Utanç onlara düşer bu bahisle ilgili olarak. Asla ve asla bize değil.
Bu meseleleri anlamak istemeyenlere anlatmak gibi bir durumumuz yok. Anlamak istemeyenden, izansızdan, insafsızdan, vicdansızdan biz bir şey beklemiyoruz. Ama zehirledikleri insanlar tahkir edebilecek durumda değil. Onlar için konuşuyoruz.
SAİD NURSİ NEDEN EVLENMEDİ?
Bilindiği gibi evlenmek Peygamberimizin (asm) bir sünnetidir. Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri, sünnet-i seniyyeye çok bağlı bir İslam alimi olduğu ve insanları sünneti yaşamaya, eserlerinde çokça teşvik ettiği bilindiği halde neden evlenmemiştir?
Hayatta iken bu sual kendilerine sorulmuş ve şöyle cevaplamıştır:
(Başka hariç memlekette mühim yerlerde ceridelerle sorulan "Neden sünnet-i seniyeye muhalif olarak mücerred (bekar) kaldın?" sualine bir cevabdır.)
Evvelâ: Kırk seneden beri gayet dehşetli bir zındıka (dinsizlik) hücumu karşısında, (dine hizmet için) her şeyini feda edecek hakikî fedakârlar lâzım geldiği bir zamanda, Kur'an-ı Hakîm'in hakikatına, değil dünya saadetimi, belki lüzum olsa âhiret saadetimi dahi feda etmeye karar verdim.
Değil bir sünnet olan muvakkat dünya zevcelerini almak, belki bu dünyada on huri de bana verilse idi, bırakmaya mecburdum ki; ihlas-ı hakikî ile hakikat-ı Kur'aniyeye hizmet edebileyim.
Çünki bu dehşetli dinsizlik komiteleri, öyle dehşetli hücumları ve desiseleri yapıyorlardı ki, bunlara karşı gelmek için a'zamî fedakârlık yapmak ve harekât-ı diniyesini (dinî hareketlerini) rıza-i İlahî'den başka hiç bir şeye âlet yapmamak lâzım geliyordu.
Bîçare bir kısım âlimler ve ehl-i takva insanlar, çoluk-çocuğunun maişet derdi için bid'alara fetva verdiler veya taraftar göründüler.
Hususan din derslerini kaldırıp Ezan-ı Muhammedî'yi kaldırmak gibi dehşetli hücumlara karşı, a'zamî fedakârlık ve a'zamî sebat ve metanet (yılmamak ve sağlamlık) ve herşeyden istiğna etmek (uzak durmak) lüzumu karşısında, ben bir sünnet-i seniye olan evlenmek âdetini terkettim ki; tâ çok haramlara girmeyeyim ve çok vâcibleri ve farzları yapabileyim. Bir sünnet yüzünden yüz günaha girilmez.
Çünki o kırk sene zarfında birtek sünneti (evlenmeyi) yerine getiren bazı hocalar, on kebaire (büyük günaha) ve haramlara girmeye, bir kısım sünnet ve farzları bırakmaya kendilerini mecbur bildiler.
Saniyen: Âyet-i kerimede (Size helal olanlarla evlenin) ve hadîs-i şerifteki (evleniniz, çoğalınız) gibi emirler emr-i daimî ve vücubî (süreklilik ifade eden ve farz olan emirler) değildirler. Belki istihbabî (müstehab) ve sünnet emirleridir. Hem şartlara bağlıdır. Hem de herkes için her vakit değildir.
Hem de... "Ruhbaniyet İslâmiyette yoktur." manası, ruhbanîler gibi tecerrüd (bekar kalmak) merduddur (reddedilmiştir), hakikatsızdır, haramdır demek değildir. Belki (insanların enhayırlısı onlara en faydalı olandır) hadîsinin sırrı ile hayat-ı içtimaiyeye (topluma) hizmet etmek için, içtimaî bir âdet-i İslâmiyeye terviçtir (topluma bakan bir İslami adet olan evliliğe teşviktir).
Yoksa selef-i sâlihînden binlerle ehl-i hakikat inzivaya, mağaralara muvakkaten (belirli bir süre için) girmişler. Dünyanın fâni müzeyyenatından (süslerinden) istiğna ve tecerrüd etmişler (uzak durup bekar kalmışlar); tâ ki, hayat-ı ebediyelerine tam hizmet etsinler.
Madem şahsî ve hususî kemalât-ı bâkiyesi (ebedi ahiretini kurtarmak) için dünyayı terkedenler, selef-i sâlihînden çok var. Elbette hususî değil, küllî ve umumî olarak (şahsı için değil toplum için) çok bîçarelerin saadet-i bâkiyeleri için (ahiret saadetleri için) ve dalalete düşmemeleri ve imanlarını takviye edip kurtarmaları için ve hakikat-ı Kur'aniye ve imaniyeye tam hizmet etmek ve hariçten (dışarıdan-Avrupa'dan) gelen, dâhilde (içerden) çıkan dinsizlere karşı dayanmak için, zâil (geçici) ve fâni dünyasını terketmek, elbette sünnet-i seniyeye muhalefet değil; belki hakikat-ı sünnete mutabakattır. Ve Sıddık-ı Ekber'in (Hz. ebu Bekir'in) "Cehennem'de vücudum büyüsün, tâ ehl-i imana yer bulunmasın." diye fedakârlıkta a'zamî sadakatın bir zerresini kazanmak fikriyle, bîçare Said bütün ömründe tecerrüdü (bekar kalmayı), istiğnayı (kimseye muhtaç olmamayı) ihtiyar etmiş (seçmiş).
Salisen: Risale-i Nur'un talebelerine "Başkaları evleniyorlar, siz tezevvüçten (evlenmekten) vazgeçiniz" denilmemiş, denilmez. Fakat talebeler birkaç tabakadır. Bir tabakanın hakikî ihlası kaybetmemek ve hakikî fedakârlık ve a'zamî bir sadakat taşımak için, dünya ihtiyaçlarına mümkün olduğu kadar ömrünün muvakkat bir kısmında bağlanmaması bu zamanda lâzım geliyor.
Eğer hizmet-i Kur'aniye ve imaniyede yardımcı bir hanım bulsa alır. Hizmetine zarar vermez. Lillahilhamd bu neviden çok Nur talebeleri var, zevceleri onlardan geri kalmıyorlar. Belki kadınlardaki şefkatten gelen ücretsiz fıtrî kahramanlık ve hakikî ihlas cihetiyle zevcinden daha ileri gidebilir.
Nur talebelerinin yetişmiş kısımlarından ekserisi evlenmişler, bu sünneti yerine getirmişlerdir. Risale-i Nur onlara der ki: Haneniz (eviniz) bir küçük Medrese-i Nuriye (Nur Medresesi), bir mekteb-i irfan (ilim okulu) olsun ki; bu sünnet (evlenme sünneti) tam yerine gelsin. Sünnet-i seniyenin meyvesi olan çocuklar âhirette size şefaatçı olsunlar. Dünyada da iman dersini alıp size hakikî evlâd olsunlar.
Yoksa bu otuz senede kısmen olduğu gibi, o çocuklara yalnız terbiye-i medeniye verilse, bir cihette o çocuklar dünyada faidesiz ve âhirette davacı olarak "Ne için imanımı kurtarmadınız?"diyeceklerinden peder ve vâlidelerini mahzun etmek, sünnet-i seniyenin hikmetine münafî olur." (Hanımlar Rehberi-Risaleonline)
.
Bediüzzaman neden hacca gitmedi?
Mustafa Özcan'ın yazısı:
Bediüzzaman’la alakalı olarak bazı sorular vardır. Hala bazılarının zihinlerinde takılı olarak durmaktadır. Bunlardan bazıları şunlar: Neden sakal bırakmadı, neden evlenmedi ve neden hacca gitmedi? Bunlardan bir kısmına zaten kendisi cevap verdiği için üzerinde durmuyoruz. Bediüzzaman hacca neden gitmedi sorusuna ise yetersiz cevaplar verilmiştir. Bu sorunun tatmin edici bir cevabı verilmelidir ve bu yazı o bağlamda küçük bir denemedir.
Kimileri bunu ‘istitaat’ yani güç yetirme şartıyla bağlantılı izah etmek istemiştir. Bunun yetersizliği ise açıktır. Halbuki, bunu İmamu’l Haremeyn Cüveyni’nin ‘Giyasi lilümem’ kitabının ışığında izah etmek daha gerçekçidir. Ulema, toplumsal görevler nedeniyle toplumsal mazeret bağlamında sultanların hacca gitmemelerine cevaz vermiş yani onları bu bağlamda mazeret sahibi yapmış ve mazur görmüştür. Bu da aslında zımni olarak istitaat dairesini ilgilendirebilir. Osmanlı sultanlarının da kadir oldukları halde hacca gitmeyişleri gıyapları halinde devlet katında boşluk ve fitne doğması ihtimaline binaen verilen bir cevaza mebnidir. Keyfi değildir. Ulema bu bağlamda ulu’l emrin bir kanadı olan sultanları bu görevden muaf tutmuşlardır. Lakin hac yerine avla meşgul olan Avcı Mehmet gibi sultanlar da bu kapsama girer mi? Bu da ayrı bir tartışma konusudur. Ümera gibi ulema da bu hususta içtimai görevlerle mücehhezdirler ve ulu’l emrin ikinci şıkkını temsil etmektedirler. Bundan dolayı sultanlar için geçerli olan mazeret kapısı onlar için dahi açık olsa gerektir. Bu hususta, Bediüzzaman’la aralarında mukayese yapılabilecek alimlerden birisi ihlas kahramanı Hamalı Şeyh Muhammed Hamid’dir. Bediüzzaman’ın Ankara’ya gittiğinde derinden derine bir ilhad ve ateizm dalgasının vatan sathına yayılmakta olduğunu görür, dehşete kapılır ve buna mukabele olarak Arapça Habab risalesini yazar. Zafer sarhoşluğu neredeyse bir dinsizlik cereyanını tetiklemektedir. Benzeri hal Suriye’de de istiklalden sonra baş gösterir ve bu dinsizlik cereyanının önünü almak için Hamalı Muhammed Hamid de mukabele ve önlem olarak ders halkaları tertip eder.
*
Muhammed Hamid, hayatında tek bir defa hacca gider ve daha fazla gitmez. Neden daha fazla hacca gitmediğinin sorulması üzerine verdiği cevap sanki Bediüzzaman savunması gibidir :” Arkamda boşluk bırakarak bir kez daha nasıl hacca gidebilirim? Söz konusu mevsimde ulemanın çoğu hacca giderek arkada boşluk bırakmakta ve insanların dini ihtiyaçlarını savacak ulema kalmamaktadır. Talebelerimi medresede tek başına bırakarak nasıl nafile olarak hacca gidebilirim ki? Talebeleri eğitmek boynumun borcudur… (1)”
Bediüzaman da bütün satıhı/yüzeyi bir Medresetü’z Zehra olarak görmüş ve iman hizmetini boynunun borcu olarak telakki etmiştir. Bu da müzahamet halinde olan içtimai görevlerle ferdi ibadetler arasında zaman zaman tercih yapmasını zorunlu kılmıştır. Dolayısıyla içtimai görevler istitaat/güç yetirme meselesini etkilemiştir. Dolayısıyla kendisini iman hizmetine adamış ve bu anlamda dünyasını belki de ahretini de feda etmiştir.
Bu itibarla, toplumsal görevler ve hizmetler muvakkaten veya kalıcı olarak bazı amellerin tehirini beraberinde getirebilir. Bu bağlamda, Bediüzzaman’a benzer isimlerden birisi de Cezayir’in Muhammed Hamid’i veya İzzettin Kassam’ı olan Cemiyetü’l ulema’nın kurucusu Abdulhamit Bin Badis’tir. Bin Badis, 4 yıl boyunca Tunus’da Zeytune Üniversitesinde öğrenim görür ve şer’i ilimlerini tahsil ettikten sonra Mekke’ye gider ve haccını yapar. Bundan sonra da yine ülkesine dönüş yolunda geçmişte emsallerinin yaptığı gibi 1 yıl kadar Kahire’de eylenir ve ulemasıyla tanışır ve fikir teati eder ve memleketine döndükten sonra ise akkültürasyon (batılılaştırma) ve de-Algerianization (Fransa’nın Cezayirlileri Cezayirli kimliğinden arındırma siyaseti) dalgalarıyla mücadele eder ve bu bağlamda, Malik Binnebi ile Bin Badis arasındaki emperyalizmle mücadeledeki yöntem farkını ele alan Kanadalı Fred A. Reed, Bin Badis’i Yeryüzünün Lanetlileri (Wretched of the Earth) kitabını yazan Frantz Fanon’un müjdecisi ve öncüsü sayar ve kabul eder (2).
Bin Badis genel olarak gelenekçi değildir ve Muhammed Abduh ve Cemaleddin Afgani çizgisinde yer alır. Lakin onun toplumsal ve içtimai bağlamda misyon anlayışı ayniyle Bediüzzaman’la müttehittir. Fransız baskısından dolayı kendisini yurtdışına çıkarmak isterler o ise şunu söyler: Ülke dışında olsam bile buraya gelmem ve buradaki içtimai vazifeyi deruhte etmem gerekir. Bediüzzaman da ayın çıkışı yapar ve kendisini dönemindeki baskılardan dolayı İran’a götürmek isteyenlere benzeri tepkiler verir. Ve şöyle der : “İmânı kurtarmak ve Kur’ân’a hizmet için, Mekke’de olsam da buraya gelmek lâzımdı; çünkü, en ziyâde burada ihtiyaç var... (Tarihçe-i Hayat, Sayfa 441)” Cezayir’in Beşir İbrahimi gibi alimleriyle birlikte efsanevi Cemiyetü’l Ulema’ul Müslimin kurucularından olan Abdulhamid Bin Badis de aynı ifadeleri kullanmaktadır. O da kendisini Hicaz’a götürmek isteyenlere karşı aynı argümanı kullanmıştır (3).
Hac, Bediüzzaman’ın ifade ettiği gibi günümüzün en önemli farizası olan ittihad-ı İslam’ın ikamesi meyanında yıllık bir prova niteliğindedir. Allah tamamına erdire…
Yoksa bu dini vazifeyi yapamaması bir ihmal sonucu olmadığı gibi, Hallac’a atfedildiği surette bir batini tevil de değildir.
"Bediüzzaman, mehdilikle ilgili ne düşünüyor? 'Ben Mehdiyim' dedi mi?" cevabı için TIKLAYINIZ
"Said Nursi'nin işgalci İngilizleri perişan eden eseri" haberi için TIKLAYINIZ
Kaynak: Haydar Baş'ın avaneleri Said Nursi ve Nur talebelerine ahlaksızca saldırıyor
..
.
.
BEDİÜZZAMAN MEHDİ, MESİH, NÜZUL-Ü İSA, SÜFYAN, DECCAL, YECÜC-MECÜC MESELESİNE NEDEN GİRDİ?
Bu bölümde Bediüzzaman’a ve Risale-i Nur’a karşı üretilen önyargıları ve eleştirileri başlıklar halinde konuşmaya devam edeceğiz. İlk başlığımız mehdiyet meselesi. Hem mehdiyetin reddi yönünde bir yaklaşım var hem de Bediüzzaman’ın kendisini mehdi olarak gördüğü iddiaları üretiliyor. Mehdiyet meselesinin esası ne? Bediüzzaman kendisini mehdi olarak görüyor mu? Bediüzzaman’ın mehdiyete bakışı nasıl?
Mehdi, Mesih, Deccal, Süfyan, Yecüc Mecüc hadislerde haber veriliyor. Bazıları malum hadisleri komple reddediyor veya bir kısmını kendine göre reddediyor. Böyle bir şeyle yüz yüzeyiz. Hadislere ilişen, sahih hadisleri bile tutup kabul etmeyen kişiler elbette Buhari, Müslim’in dahil hadis kitaplarında yer alan nüzul-ü İsa, Mehdi, Süfyan, Deccal gibi hadislere de ilişirler. Ama onların ilişmeleri ahir zamanda yüz yüze gelinecek şahsiyetlere dair müspet ve menfi hadisleri hadis olmaktan çıkarmıyor. Bir kere bunu ifade edelim.
Bediüzzaman hayalinden, kafasından Mehdi, Mesih, nüzul-ü İsa, Süfyan, Deccal, Yecüc-Mecüc diye bir şey üretmiş değil. Neticede hadislerde yer alan, hadislerde haber verilen meseleler bunlar. Ve bir Müslüman alimi olarak bu konuyla ilgili çok soruyla yüz yüze geliyor. Bu meseleyle ilgili Bediüzzaman ilk ne zaman yazdı? Esaret dönüşü, Rusya esaretinden dönüşü. 1918-19’dan sonra Daru’l-Hikmeti’l-İslamiye kuruluyor. Sadık Albayrak’ın kitabı vardır, “Son Devrin İslam Akademisi” diye. Daru’l-Hikmeti’l-İslamiye azalarında biri Bediüzzaman. Daru’l-Hikmeti’l-İslamiye üyeliğine seçilmiş Bediüzzaman bu konuda ilk eserini kaleme alıyor. Niye kaleme alıyor? Çünkü pozitivizmin, rasyonalizminin hakim olduğu bir zaman. Bunun Müslüman dünyanın sahillerine de vurduğunu görüyoruz.
Osmanlı merkezi hilafeti olarak Osmanlı içerisinden bazı kişiler batıcı, pozitivist, rasyonalist şartlanma içerisinde ahir zamana dair bu hadisleri düz anlıyor. Mesela Dabbetü’l-arz tarifi var. Ona bir hayvan bir heyüla gibi anlam veriyorlar. Deccalla ilgili “deccal şu şekilde olacaktır” vs. bütün bunları düz şekliyle anlıyorlar. Bunlar bir telmihtir, bir işarettir, bir mecazdır. Hadisi anlamada yöntem var, usul var, üslup var. Muhaddisler boşuna emek sarf etmemişler. Fakat düz bir anlamla, güya saçma sapan güya gulyabaniler gibi bir suret biçip ondan sonra o rasyonalist dar, düz kafalılıkla bu defa bunları akıldan uzak görüp hadislere ilişiyorlar.
İSLAMİ OMURGAYI YIKMAK ÜZERE HADİSLERE ÖZELLİKLE SALDIRMIŞLAR
Bediüzzaman özellikle ahir zaman hadislerine ilişenlerde üç tarif getirir. Bu üçünden biri vardır onlarda. Bir imanı zayıf, iki enaniyeti kavi, enaniyeti güçlü, üç yalnız kendi akıllarına güvenen. Bu üç özellikten En az biri var onlarda. Fakat hadislere ilişiyorlar neticede o ahir zaman hadislerine ilişerek de hadislerin bütününe dair, onların sıhhatine dair bir soru ve şüphe oluşturmaya çalışıyorlar. Hadisi ortadan kaldırmaya çalıştığınızda ne oluyor? Bütün İslami ilimlere darbe vurmuş oluyorsunuz ki bu Shatzer ve Ignac Goldziher başta olmak üzere oryantalistler zaten bu meseleyi gördükleri için İslami omurgayı yıkmak üzere hadislere özellikle saldırmışlar. Çünkü tefsir ilmi hadissiz olmaz, fıkıh hadissiz olmaz, akaid hadissiz olmaz, ahlak hadissiz olmaz. Hadisleri bertaraf edince bütün bir yapıyı zaten dumura uğratıyorsunuz.
KUR’AN’I KENDİ HEVASINA ÇEKME “ÖZGÜRLÜĞÜNE” SAHİP OLUYORLAR!
Doğrudan Kur’an’a dokunabilme yolunu açıyor.
Evet, kafasına göre “ben onu şöyle anlıyorum” diyor. Çünkü hadis varken misal “ben omuzlarından aşağıya indirsinleri şöyle anlıyorum” diye tesettürü devre dışı bırakabilir misiniz? Bırakamazsınız. Çünkü ayetin emrinin nasıl anlaşıldığı, nasıl tatbik edildiği hadislerde çıkıyor karşımıza. Tesettürün şekli şemaili ile. Hadisi bertaraf ettiğinizde “onu şöyle anlıyorum böyle yorumluyorum. Bu zamanda bana göre şöyle” diye yorum yapıyorlar. Ne oluyor? Kur’an’ı kendi aklınız hatta kendi hevanızca istediğiniz tarafa çekme “özgürlüğüne” sahip oluyorsunuz. Hadis ise size Kur’an’ı doğru anlamanın, Kur’an-ı doğru yaşamanın Kur’an’ın hükmünü doğru uygulamanın yolunu, yöntemini öğretiyor.
Bu çerçevede tefsir de, fıkıh da hadisle birlikte var olmuş. Hadisi bertaraf ettiğinde onları da bertaraf etmiş oluyorsun. Dolayısıyla hadislerinin hukukunun müdafaası lazım. Bunun için ne lazım? Kendilerince zayıf buldukları damar ahir zaman hadisleri. Bu hadisleri anlamamak veya bu hadislere böyle garip güya akıldan uzak mana vermek sizin aklınızın sorunu, hadislerin sorunu değil. Bunu ortaya koymak lazım. Bediüzzaman bunu yapıyor. Mehdi, Mesih, Deccal, nüzulü İsa, Süfyan, Yecuc, Mecuc Dabbetü’l-arz vs. rivayetleriyle ilgili ilk eser kaleme alması Daru’l-Hikmeti’l-İslamiye azalığı sırasındadır.
SÜNNET VAR OLDUKÇA BATI MODERNİTESİNİN “SÜNNETİNİ” MÜSLÜMANLARA DAYATAMAYACAKSIN
Ama neticede bu bir dalga, bir damar. Oradan devam ediyor birileri. Ha bire böyle sorular geliyor. Buna cevap verilmesi lazım. Daha sonra mesela 24. Söz, orada üçüncü dalını hadislere ayırması Bediüzzaman’ın manidardır. En temel risalelerden biri olarak hadisleri doğru anlamak yanlış anlamamak üzerine. Bunun da yolu kendi aklına muhtar edinmemek. Kendi aklının anladığını “hadisin dediği budur” dememek. Bediüzzaman Münazarat’ta şöyle der: “Bir rafizi bir hadise yanlış mana verse sorun kimde? Onun anlayışında. Bunun karşılığında hadise mi ilişmek lazım? Hadisi mi reddetmek lazım? Yoksa dönüp sen yanlış anlıyorsun mu demek lazım?”
Yanlış anlam verip onun üzerine hadisi mahkum etmek amacı var. Aynısı şimdi var, Fethullah Gülen üzerinden bütün cemaatleri mahkum etmek. Gene aynı patolojik yaklaşım. Bu probleme karşı Bediüzzaman yazıyor. Çünkü bu sürdürülüyor. Sonra Kemalizm’in muktedir olması. İslam’la zaten problemi var. Problem özellikle sünnet. Çünkü sünnet var oldukça batı modernitesinin “sünnetini” Müslümanlara dayatamayacaksın.
BEDİÜZZAMAN: “HADİS, MADEN-İ HAYAT, MÜLHEM-İ HAKİKATTİR”
Çünkü hayatta bununla karşı karşıya geliyor
Dolayısıyla onu dayatmak istiyorsun. Dayatmak için Sünnetin bertaraf edilmesi lazım. Bu nasıl olur? Hadislere dair itimadı sarsarak olur. Bu şekilde işlenmeye devam ediyor. Dolayısıyla Bediüzzaman’a bu meseleyle ilgili sorular gelmeye devam ediyor.
Mesela dönüp bakıyoruz Mektubat’a. Birinci mektupta bu meseleye dair soru var. 15. Mektupta gene var. Daha ilerilere gidiyoruz 20’lere, gene var. Malum Mektubat ağırlıklı olarak nurun birinci talebesi Hulusi Yahyagil abinin soruları üzerine yazılıyor. Hulusi Abi Eğirdir’deki alay komutanlığında yüzbaşı. Orada bir çevresi var. Buradan anlıyoruz ki böyle sorular, şüpheler farklı yerlerden geliyor ve Hulusi abi bir kere değil tekrar tekrar bu meseleyi sormuş. Bir, on beş, yirmiler tekrar olmasından bunu anlıyoruz.
Sonra Lem’alar’a geliyoruz. Lem’alar’da bu sefer Isparta içinden gene asker kökenli bir isim olarak bu defa Refet Abi, Bediüzzaman’la tanışmış. Lem’alar’ın özellikle baş kısımları onun soruları üzerine cevap olarak oluşmuş. Bu defa o da aynı şeyi sormuş. Bu da genel olarak böyle bir şey.
Mehdi, Mesih, nüzul-ü İsa, Dabbetü’l-arz, Süfyan, Yecuc Mecuc vs. ahir zamana dair hadisler üzerinden böyle bir kara propaganda, hadisleri itibarsızlaştırma, hadislere itimadı sarsma, kendi yorumunu hadisin muradı buymuş gibi sunarak böyle bir fitnenin üretildiğini, bunun devam ettiğini bu şekilde anlıyoruz.
Bediüzzaman’ın daha Muhakemat’ta söylediği bir söz var. “Hadis maden-i hayat, mülhem-i hakikattir.” Bütün İslami miras, ilimler mirası ve 1400 yıllık İslami hayat çizgisi zaten hadislerin değerini, önemini açıkça ortaya koyuyor. Dolayısıyla böyle bir fitne, hadislere dönük itibarsızlaştırma kampanyası varken elbette bunun cevabının verilmesi gerekiyor. Hadisteki mana budur, böyledir, işte şöyle akıldan uzak tutulmuş bir de böyle düşünsünler. O zaman ne kadar hakikatli isabetli akla yakın olduğunu anlarlar diye Hadisleri müdafaa etmeniz lazım.
HADİSLER, KUVVE-İ MANEVİYE ARAYAN MÜMİNLER AÇISINDAN DAYANAK NOKTASI OLUYOR
Bir kere burada neye geliyoruz? Bediüzzaman’ı, kendini mehdi olarak görmek isteyen bir adam, bundan dolayı kendine bir pozisyon biçmek için kıvranıp duran bir adam gibi anlatıyorlar. “Aslında hadisler sahih değil. Ama onun derdi var ya kendine bir pozisyon vermesi lazım. Bu şekilde kendini haşa pazarlamaya çalışıyor.” Böyle bir şey üretmeye çalışıyorlar. Asla ve asla Bediüzzaman’ın Daru’l-Hikmeti’l-İslamiye’den başlayarak daha sonraki hayatında Barla’daki Mektubat’ı yazdığı dönem. Isparta, keza Barla’dan sonra Mektubat’ı yazdığı ve Lem’alar’ın yazıldığı bütün bu dönem içerisinde bu meseleyle ilgili yazmaya kendini mecbur bilmesinin sebebi, ahir zamana dair bu hadislerin, hadislere yönelik bir itibarsızlaştırma kampanyası için bir öncü olarak kullanılmak istenmesidir. Bütün bu bahisler haşa, asla ve asla Bediüzzaman’ın kendisine mehdi olarak bir paye biçmesi için asla yazılmamıştır. Hadis müdafaası için yazılmıştır. Bir kere bilinç olarak bunu bir kenara koyalım.
Bediüzzaman’ın izahlarına bakarsak diğer hadislerle ilgili yaklaşımı da budur. Neticede alemler rabbinin hatemü’l-embiyası konuşuyor hadisle. Dolayısıyla sonraki bütün asırlardaki bütün ümmetin imamı o Peygamberimiz aleyhisselatü vesselam. Dolayısıyla Bediüzzaman diyor ki “Onun (asm) her sözünde sonraki bütün asırlardaki bütün müminlere bakan bir ders var. Onun bütün sözlerinin bütün asırların bir hissesi var.” Mehdiden haber veriyor. Veya deccaldan haber veriyor. Bu nedir? Sonraki bütün ümmetine iman ile küfür arasındaki mücadele devam ediyor mesajı var. Bir tarafta hidayet için çabalayanlar olacak. Hidayet rehberi olanlar olacak. Öbür tarafta aldatmak ve dalalete düşürmek için çabalayanlar olacak. İkinciye karşı dikkatli olun. Birincilerin yanında ve yardımında bulunun. Hadislerde böyle bir ders var. Her hadiste her asrın bir hissesi var.
Mesela Moğollar alemi İslam’ı darmadağın edip geçmişler. O günün insanları “herhalde deccal, Yecuc ve Mecuc bunlar” demiş. Bu defa bir meyusiyet başlamış ama buna karşı “Deccal gelirse Mehdi de gelir. Meyus olmayalım” denmiş. Ne oluyor? Bir yıkımın içerisindeki Müslümanlar o hadislere dayanarak “deccal gelirse mehdi de gelir. Nasıl her Firavun’a bir Musa her Nemrud’a da bir İbrahim, Allah’ın takdiriyse, Deccal gelirse Mehdi de gelir” düşüncesi kuvve-i maneviye veriyor. Daire-i ispatta görünürde her şey berbat ve perişan göründüğü halde battı balık yan gider psikolojisine girmemelerini, hamiyetlerini Allah yolunda gayretlerini, mücahedelerini korumaları için o hadisler tutundukları bir dal olmuş. Her asrın bir hissesi var.
1920’de bu ülkenin insanları ne için savaştılar? Ne umarak savaştılar? “Yunan’a karşı bu savaşımızdan gelip çıkacağız.” Ondan sonra eski Yunanın o küfri fikri bu topraklarda hakim olacak, o eski Yunanın dalaletli, küfri çizgisi uğruna medreseler kapatılacak, dergahlar kapatılacak, bütün ehl-i tarik hepsi yer altına itilecek, tarikatlar lağvedilecek, dini kıyafetlere yasak konacak, sarığa karışılacak, cübbeye karışılacak, ezan Peygamberimizin (asm) zamanından bugüne okunduğu haliyle okunmaz hale gelecek, hutbeye müdahale edilecek vs.vs. Bunun için mi savaştı bu insanlar? Ama neticede böyle bir şeyle yüz yüzeler. Ve dinin yaşanması ve dinin temsili noktasına sürekli darbeler geliyor, sürekli bir geriye gidiş var. Kur’an’ın harfleri bile yasaklanmış harf devrimiyle. Bu şartlardan ümitsizliğin doruk yaptığı bir zeminde ne oluyor? Öbür tarafta kuvve-i maneviye arayan müminler açısından da aynı hadisler bir dayanak noktası oluyor.
Bu noktada Bediüzzaman, yine ümidi kavi tutmak, direnci muhafaza etmek, bid’alara ve dalaletli o saldırılara karşı müminane direnci muhafaza etmek için bu hadisleri izah ediyor. Bir tarafta, küfür cephesi yapmak istediğini yapar. Ama öbür taraftan iman cephesinde şunlar, şunlar olur hadislerin haber vermek üzere. “Meyus olmayın, gayretiniz daim olsun. Direncinizi muhafaza edin” mesajı veriliyor. İkinci olarak böyle bir tarafı var.
BEDİÜZZAMAN ASLA “BEN MEHDİYİM” DEMEZ
Peki, bunu yaparken şunu mu söylüyor? “Haber verilen Mehdi benim!” Risale-i Nur’un içinde hiçbir yerde böyle bir ifade ile karşılaşamayız. Bediüzzaman asla böyle bir şey söylemez. Dahası şöyle bir mesele de vardır. Mehdiyet manası ahir zamanın hadisinin haber verdiği bir büyük mehdisi vardır. Ayrıca mehdiyet manasını temsil eden neticede o hidayet vesilesi, hidayet rehberi olmak anlamında her asırda o mananın taşıyıcısı olan unsurlar olagelmiştir diyor. Hatta bu izahında tutup bazıları da başka şekilde suiistimal etmeye çalışanlar var bir de. Kendine vermiyor bir şahs-ı manevi olarak tarif ediyor. Bu defa “Bediüzzaman’ın haber verdiği büyük mehdi benim veya bizim hocamızdır. Tam bana uyuyor o tarifler” diye biliyoruz bunun örneklerini.
Bediüzzaman kendisine mehdi demiyor asla böyle bir şey demiyor. Bediüzzaman’ın kendisine mehdi dememesi üzerine o hadislerin izah edilmesi lazım. Şüphelere cevap vermek, iki kuvve-i maneviyeyi muhafaza etmek açısından cevap veriliyor. Bu defa orada o izah edilen “benim” demeye getirilen, “bizim büyüğümüzdür” demeye getiren şeylerle karşılaşıyoruz. İsim vermeye gerek yok. Şu an üç tane biliyorum mesela. Hatta dört tane. Enteresan bir şey. Bunun da faturası gene Bediüzzaman’a yazılıyor. Bir kişi hem kendisini mehdi görüyor diye suçlanıyor hem de birilerini kendini mehdi diye tarif ediyor. Bunun sebebi Bediüzzaman’dır diye suçlanıyor. Nasıl bir şey bu? Halbuki orada ne kendini mehdini görmek ne de birileri kendini mehdi görsün diye yazılmamış bunlar.
BEDİÜZZAMAN’A MEHDİ DİYENLER KİMLER?
Kendisine böyle söyleyenler olmuş mu? Olmuş. Niye olmuş? Çünkü bakıyor her yer karanlık, medreseler kapatılmış, dergâhlar kapatılmış. Meşihat dairesi, Şeyhü’l İslamlık lağvedilmiş, Kur’an harfleri yasaklanmış, imanın esaslarına eğitim üzerinden, medya, gazeteler üzerinden külliyetli bir taarruz var. Üniversite Darü’l-Funün reformuyla bütün, Babanzade Ahmet Naim gibi malum Bediüzzaman’ın tanışıklığı olan böyle dindarane bir damarı olan bütün isimler saf dışı bırakılmışlar. Ezan “tanrı uludur”a çevrilmiş. Camilerin bir kısmı kapatılmış. Bir kısmı satılmış, depo yapılmış. Fethin sembolü Ayasofya müze haline getirilmiş...
Bütün bu şeyler içerisinde bazıları bakıyorlar ki çokları yeni rejime teslim olmuşlar. Bazıları boyun eğmiş. Bazıları teslim olmamışlar ama kenara çekilmişler, içe kapanmışlar. Bazıları hicret etmişler Mehmet Akif örneğinde olduğu gibi. Birileri bakıyor ki bir Bediüzzaman var. Sürgün edilse de her türlü kuşatmaya maruz da kalsa iman hakikatlerini, Kur’an hakikatlerini haykırmaya idamlarla tehdit edilse anlatmaya devam ediyor. Dolayısıyla bazıları “işte herhalde mehdi budur” diye çıkarımda bulunuyorlar. Ve Bediüzzaman’a mehdidir düşüncesiyle hürmet ve muhabbet ediyorlar. Buna karşılık da Bediüzzaman’da böyle bir şey görmüyoruz. Bilakis kaç tane mektubu vardır. Böyle bir algıyı, böyle bir anlayışa karşı uyaran. Emirdağ Lahikası 1’de mesela bunu net bir şekilde açıklar. Niye peki, bir uyarı var buna dair? Kastamonu Lahikası’nda da böyle mektuplar vardır aynı şekilde. Sikke-i Tasdik-ı Gaybi’ye de alınmıştır.
RİSALE-İ NUR’UN MESLEĞİ KUR’AN’IN BURHAN MESLEĞİDİR
Risale-i Nur’un mesleği Kur’an’ın burhan mesleğidir. Risale-i Nur için söylediği temel bir şeydir. “Risale-i Nur dava değildir dava içinde burhandır.” Dava kimin davası? Kur’an’ın davası. Risale-i Nur niçin yazılmış? Kur’an’ın davasının ve davetinin bir hücceti olarak yazılmış. Kur’an’ı daveti haktır. Kur’an tevhide mi çağırıyor? Haktır çünkü tevhit. Tevhit hakikatini ispat için yazılmış. Kur’an öldükten sonra dirilişin, hesap gününün, cennet ve cehennemin haberini veriyor. Evet, öldükten sonra diriliş haktır. Mahkeme-i Kübra haktır. Hesap günü haktır. Cennet, cehennem haktır. Kur’an melaikeden haber veriyor. Melaike evet, vardır, haktır, hakikattir. Kur’an’ın davasının hücceti olarak, Kur’an’ın davasının izah ve ispatı için dava değil dava içinde burhan, delil olarak yazılmıştır Risale-i Nur.
Rabbimiz, Kur’an-ı Kerim’de “afak ve enfüste ayetlerimizi göstereceğiz” buyuruyor. Afaktaki ve enfüsteki yani insanın iç alemi ve kainattaki delilleri okuyarak Allah’ın varlığını, birliğini, melaikeyi, haşri vs. bütün o iman esaslarının izahı ve ispatının yolunu ve yöntemini Kur’an burhan, delil, hüccet üzere gösteriyor. Bakara suresindeki ayette kâfirlere hitabı nedir? “Doğrulardan iseniz delil getirin.” Şimdi diyor ki Bediüzzaman, “Kur’an’ın öğrettiği metot, burhan metodudur.” İçten ve kendi iç aleminden ve kainattan delilini göstermek. Bu hak mıdır hakikat midir? Evet, delilin nedir? Al sana delil, al sana bütün kainat, al bu al şu. Zan değil. Delille ispat ediyorsun. Sağlam bir delille bir meselenin hakikat olduğu, sende tahakkuk etti bu seni ne noktaya getirir? Senin imanın zan düzeyinde mi olur, yakin düzeyinde mi olur? Tartışmasız, kesin, hakikat olarak mı senin kalbine yerleşir? Elbetteki yakin olur.
Bu metotla iman hakikatleri ispat edildiğinde ulaşacağımız seviye yakin seviyedir imanda. Peki, böyle değil de “ya bak koca koca adamlar böyle söylüyorlar, mesela Bediüzzaman adam mehdi, ben öyle görüyorum adam böyle söylüyor. Yalan mı söylüyor? Öbürü diyor sen niye böyle inanıyorsun? Çünkü koca koca o adam böyle söylüyor. Ben ondan dolayı inanıyorum...” Bu burhan mesleği midir? Hayır, bu burhan mesleği değildir. Bu kaziye-i makbule mesleğidir. Muteber insanların sözüne veya tutumuna dayanarak bir şeye bağlandığında burhan, hüccet, delil yöntemini kullanmış olmazsın. Kaziye-i mekbule yöntemini kullanmış olursun. Ve diyor “burhandan yakine gidiyorsun.” Kaziye-i mekbuleden nereye gidersin? Kaziye-i mekbuleden zanni galibe gidersin en fazla. Peki, hangisi daha güçlüdür? Elbetteki yakin güçlüdür. Diyor ki “şimdi tutup bu Kur’ani yöntemi bırakıp bana makam vererek, benim sözlerime kulak vermek, Kur’an’dan ders almış olduğumuz burhan mesleğini terk edip kaziye-i mekbule mesleğine inmek demektir. Dolayısıyla da imanını yakin seviyesinde tutma imkanı varken zannı galip seviyesine düşürmek demektir.”
Bu noktada -Allah razı olsun- Ahmet Özkılınç’la “Bediüzzaman’dan Mektup Var” programımızda da konuşmuştuk. Ayrıca başka ortamlarda da onun izahlarını dinledim. Burada ben de özellikle onun ortaya koyduğu çerçeve içerisinde söylüyorum. Burada olsa Emirdağ Lahikası’ndan belki dört, beş, altı mektubu hemen şu an önümüze koyabilirdi. Bu çerçevede Sikke-i Tasdik-ı Gaybi’de de Bediüzzaman aynı meseleyi söylüyor ve kendisi için söylediği açık.
MEHDİ’NİN ÜÇ AŞAMALI BÜYÜK VAZİFESİNİN ALT YAPISINI OLUŞTURMAK
Ayrıca mehdi ile ilgili mesela üç vazifeyi hadislerden gene o yorumları çıkarıyor. Birinci vazife, ikinci vazife, üçüncü vazife. Ki üçüncü vazifede artık ittihad-ı İslam’ın temini ve ittihad-ı İslam üzerinden de Müslümanların dünyada yeniden galebesini temin edilip bir sulh-u umuminin tesisi. Bu hadislerden hareketle söylüyor. Burada bizim yaptığımız nedir Risale-i Nur hizmetiyle? Mehdi’nin bu üç aşamalı büyük vazifesinin alt yapısını oluşturmaktır. Ve biz her zaman bu vazifeye devam edeceğiz. Diğer taraftan Kastamonu Lahikasında mektuplarından da onu anlıyoruz.
Çünkü iman hizmeti, iman tebliği “bir kere inandım” deyip mesele bitmiyor. Sürekli sorular ve şüphelerle yüz yüzesin. Nefis, şeytan ha bire uğraşıp duruyor seninle. Dolayısıyla imanın sürekli talim edilmesi, sürekli tecdid edilmesi, sürekli takviye edilmesi gerekiyor. O yüzden diyor “biz Müslümanlar imanın selameti için mehdi de gelse Hz. İsa da nüzul edip gelse, aldığımız ders ‘Biz bu vazifeyi iman vazifesine devam edeceğiz. Çünkü bu hangi zamanda hangi şartlarda olursak olalım terk edilmemesi gereken, sürdürülmesi gereken bir vazife.” Bu vazifeleri sıraladıktan sonra şu da manidar. Diyor ki en sonda “o gelecek zatın ismini vermek üç vazife birden hatıra geliyor, yanlış olur. Hem, hiçbir şeye alet olmayan nurdaki ihlas zedelenir. Avam-ı müminin nazarında hakikatlerin kuvveti bir derece noksanlaşır.” Okuyalım az önceki izahla. “Yakiniyet-i burhaniye dahi, kaziye-i makbuledeki zann-ı galibe inklap eder.” İkincisi de “Ben mehdiyim veya benim üstadım mehdidir” için mi söyledi bütün bunları? Ne kadar düşüyor değil mi değeri? İman hizmetine aykırı, böyle üstadınızın Mehdiyeti üzerine filan hem kendiniz açısından hem de sair müminler açısından bu kabul edilebilir bir şey değildir. Uyarıyor kendisi. “Yakiniyet-i burhaniye dahi, kaziye-i makbuledeki zann-ı galibe inklap eder. Daha muannid dalalete ve mütemerrid zındıkaya tam galebesi, mütehayyir ehl-i imanda görünmemeye başlar.” Çünkü derece düşüyor. Güya hani makam veriyoruz derken. Yani hüccet mesleğinden, yakiniyet-i burhaniyeden, zann-ı galibe...
NURLARA O İSİM VERMEK MÜNASİP GÖRÜNMÜYOR
O makamı verip etkisini kuvvetlendirmek güya amaçlanırken tam tersine bir şeye hizmet ediyor
Bir de şu tarafı var. Herkes bu makamlarda olmak ister. Diğer taraftan ehl-i siyaset hele ki ladini siyasetini güdenler Mehdi’nin nihai vazifesi şeriatın vikayesi ve ittihad-ı İslam’ın temini. Adamlar tam da bunun aleyhine çalışıyorlar. Bir de bu taraf var. Ehl-i siyaset evhamı ve bir kısım hocalar itiraza başlar. Ehl-i siyaset işkillenir böyle bir şey üzerinden. Bunu bir mehdilik hareketi olarak kurgularsanız siz bu hizmetin. Siyasi sonucu da var. Onları da işkillendirmiş olursunuz, evhama düşürmüş olursunuz. Ki bir kısım hocalar itiraza başlıyor. Çünkü o kendi çapında kendini mehdi olarak görüyor. “Hadi o olur mu ya ben varken” filan. Ne oldu? Durduk yerde Müslüman Müslümana düştü.
Dolayısıyla ne diyor Bediüzzaman? “Onun için Nurlara o isim vermek münasip görünmüyor.” Bak kendine de demiyor yine burada Risale-i Nur’a atıf var, bir de o da manidardır. Onun için ki bunun üstüne izah edecek. Güya hani şöyle diyor. “Fâni ve çürütülebilir bir şahsiyeti, bazı cihetlerle birinci vazifede pişdarlık eden Nur şakirtlerinin şahs-ı manevisini temsil eden o aciz kardeşine veriyorlar...” diye. Orada bir kere şahsa değil esere dönüklük burada da var zaten. “Onun için Nurlara o ismi vermek münasip görünmüyor.” Peki, ne denir? Belki müceddiddir. Onun pişdarıdır, öncüsüdür. Mehdinin, gelecekse o hadisteki onun biz yolunu iman hizmetimizle hazırlıyoruz denilebilir. Burada bu ifadeler açık. Emirdağ’daki diğer ifadede görüyoruz. Kendine mehdi demesi söz konusu değil. Ama ne sorun çıkıyor? Bu defa, “o müceddiddir, Mehdi bizim hocamızdır” vs. diye birileri çıkıyor.
“MEHDİ BİZİM TEMBELLİĞİMİZİN ADIDIR”
Bugün onlar piyasada
Evet. Bu kimin sorunu? Bediüzzaman’ın sorunu değil. Bu kendine o makamları, o pozisyonları biçenlerin veya bağlandığı kişilerin sorunu. Dolayısıyla mehdiyet meselesiyle ilgili herhalde yeterli ve nettir Bediüzzaman’ın duruşu. Bediüzzaman böyle bir meselenin konuşulmasını asla doğru bulmuyor, asla hoş görmüyor, kendisine asla “mehdiyim” demiyor. Ondan sonra “ama ben yolunu şey yapıyorum. Ondan sonra gelecek filandır” demeye başlıyorlar. İşte misal “Fethullah Gülen’i veya bilmem ne Muhammed Efendi veya Hasan Efendiyi mehdi biliniz” diye böyle bir şey de asla demiyor. İcraatıyla, başka yerde onu söylüyor. Mehdi midir değil midir? O zaten icraatıyla görünür.
Dolayısıyla bu hadisler sahihtir, bu hadisler doğru haber veriyor, bu hadisler ümmete “dalalet en kuvvetli noktada da gözükse teslim olmayın. Deccal gelse Allah Mehdisini gönderir, direncinizi sağlam tutun” diyor. Aliya İzzet Begoviç’in bir sözü var ya, “Mehdi bizim tembelliğimizin adıdır.” Sen yan gel yat, “Mehdi gelecek o halledecek” değil. Sen hizmetini yap. Gelecekse Mehdi onun yolu hazırlanmalı. Nedir o yolu, nereden başlıyor? İman hizmeti, imanların talimi, tahkimi, takviyesi.
Bediüzzaman açısından olay böyle. Kimse “Bediüzzaman kendisine mehdi diyor” ifadesinde bulunamaz. İki, birileri de kendi küçük cüsselerine mehdiyet yükleyemezler. Çünkü bir kısmının icraatlarıyla, Kur’an ve sünnet mizanlarıyla tutarsızlığı ortada. Böyle bir ünvanı semtine, kendilerine yaklaştırmaları bir kere mümkün değil. Bazıları düzgün bir hayat yaşıyor ama eti belli, budu belli. Buradan da gene birilerine tutup, Risale-i Nur’u suiistimal edip, eğip büküp, oradan kendinize mehdiyet yükleyin diye bir mana da Risale-i Nur’dan kimseye çıkmaz. Ama birileri suiistimal ediyorsa onun vebali, sorumluluğu o kişilerdedir.
BU, BEDİÜZZAMAN’A RAĞMEN BEDİÜZZAMANCILIK YAPMAKTIR BİLİNSİN
Siz bu söylediklerinizi dışardakilerle beraber Nur Talebelerine de söylüyorsunuz
Aynen. Senin Üstadın bunu söylerken sen tutup sanki Risale-i Nur’un birinci esası “Bediüzzaman mehdi-i Azam diye itikat etmektir” gibi bir duruş sergiliyorsun. Bu Nur Talebeliğine yakışan bir şey midir? Senin Üstadının izin vermediği bir şey. Böyle yapanlar Bediüzzaman’a rağmen bunu yapıyorlar. Bu bilinsin. Bu noktada Nur Talebelerinden de bir kısmının özeleştiri yapması gerekiyor. Bediüzzaman’ın Nur Talebelerine yüklediği bir sorumluluk, bir vazife, bir yol haritası var. Vazifesine baksınlar. Yok, “mehdi üstadımızdır, mehdiyet bizim elimizde” filan vs. gibi iddialara girişmek Bediüzzaman’a rağmen Bediüzzamancılık yapmaktır. Bu bilinsin. Bediüzzaman’ın asla izin vermediği ve razı olmadığı bir şeydir bu.
Niye böyle olduğunu psikolojik olarak anlıyorum. Onu da söyleyeyim. 1960’lardan itibaren yüz yüze geldiği darbeler. Büyük bir taarruz var. Ondan sonra içe kapanıyor, içe kapanırken diğer taraftan siyasal İslam namına birileri öne alıyorlar. Öbür tarafta 70’lerde Fetullah Gülen etkisi, 80’lerde Nur Talebeleri birbirileri arasında bölünür ve kuvvetten düşerken onlar öne çıkıyor. Risale-i Nur’u temsil noktasında zayıfladıkça bu defa mehdiyet meselesi üzerinden kendine bir pozisyon yükleme psikolojisi ilerliyor.
O noktada vazifelere odaklansalar, böyle proaktif bir tutum takındıkları ve Bediüzzaman’ın Nur Talebelerinden istediği, onlara vazife olarak, yol haritası olarak koyduğu işlere odaklanmalılar. En başta hizmet-i İmaniye gelir.
Bediüzzaman’ın İşaratü’l-İcaz’ın başında bir tefsir numunesi koymuş. İleride bir heyet ancak bunu yapabilir. Veya lahikalarda Nur Talebelerine vasiyet etmiş. Nur Talebelerinin önünde muazzam bir vazife haritası var. Buna odaklansalar, birbirleriyle uğraşmak veya çaptan düşüp birbirilerinin kuvvetini kırıp veya içe kapanıp diğer taraftan ümmet bütünüyle teması koparıp, bu defa pozisyonunu böyle bir makamlar üzerinden izah etmek yerine üzerlerindeki vazifelere odaklansalar o vazifelerdeki heyecan, o vazifelerdeki lezzet ve o vazifelerin içinde olmanın getirdiği lütfu ilahi zaten onları böyle meseleleri konuşur eder olmaktan çekip alacaktır diye düşünüyorum. Orada da nazarlarını daha vazife odaklı, daha aktif, daha proaktif olmaya çevirmeleri gerekiyor. Bunu da ben Nur Talebeleri namına bir özeleştiri ricası olarak söylüyorum.
Devam edecek
RÖPORTAJIN ÖNCEKİ BÖLÜMLERİ
Said Nursi’nin talebesi Zübeyir Gündüzalp, F.Gülen’i defalarca uyardı
Bediüzzaman’ın bu uyarısı dindarların kulağına küpe olmalı
Said Nursi ile F.Gülen’i yan yana anmak alçaklıktır
Merkeze yerleşmek için Nakşibendilik ve Risale-i Nur’a saldırıyorlar
Kaynak: Bediüzzaman, mehdilikle ilgili ne düşünüyor? 'Ben Mehdiyim' dedi mi?
.İbrahim Mert'in haberi:
RİSALEHABER-Yeni Mesaj gazetesinin yazarları sık sık Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri aleyhinde yazıyor. Çoğu zaman hakaret eden yazarlar, fikirden çok iftiraya varan düşünceler sarfediyor.
Yine aynı gazete yazarı Emre Polat ise Said Nursi'nin "İngiltere aleyhine tek satır beyan ve eylemininin bulunmadığını" yazdı.
Başbakan Erdoğan'ın, “Said Nursi, CHP ile asla işbirliği yapmadı. Ülkesinden kaçıp başka ülkelere sığınmayı, başka ülkelerden burayı karıştırmayı aklının ucundan geçirmedi. İstese Barla’dan kaçabilirdi, ama o kaçmadı. Tam tersine Rusya’ya esir düşmüşken, Sibirya’dan kaçtı, kendi ülkesine, topraklarına geldi. İşin ucunda hapishane de olsa ‘vatanım’ dedi” sözlerini hatırlatan Polat, bunu doğru olmadığını iddia etti ve Aydınlıkçı Sinan Meydan'ı kendine referans aldı.
Said Nursi'nin İngilizlerin İstanbul'u işgali zamanında yayınladığı "Hutuvat-ı Sitte" adlı eserini ya bilmeyen veya bildiği halde iftira atan Emre Polat'a bir kez daha hatırlatalım.
***
2 Ekim 1923, İstanbul'a 13 Kasım 1918'de gelen ve 16 Mart 1920'de kenti tamamen işgal eden İtilaf Devletleri'ne ait son birliklerin, Dolmabahçe rıhtımından gemilere binerek kenti terk etmesinin tarihidir.
İşgal kuvvetlerinin İstanbul'u terk etmesinde en büyük nedenlerin başında Bediüzzaman Said Nursî'nin işgalcilere karşı gizlice neşredilip el altından dağıtılan "Hutuvat-ı Sitte" adlı eseri gelmektedir.
Said Nursi, o dehşetli günlerde Anadolu’nun dört bir yanı işgalci kuvvetlerle sánldığı bir sırada, başta Ingiliz olarak istilacılann yüzlerine tükürürcesine matbaa lisânıyla, İslâm’ın izzet ve şerefini haykıran ve şehâmet-i îmaniyesini çekinmeden izhar etmiştir.
**
"Bir zaman İngiliz devleti, İstanbul Boğazının toplarını tahrip ve İstanbul'u istilâ ettiği hengâmda, o devletin en büyük daire-i diniyesi olan Anglikan Kilisesinin Başpapazı tarafından Meşihat-ı İslâmiyeden dinî altı sual soruldu. Ben de o zaman Dârü'l-Hikmeti'l-islâmiyenin âzâsıydım. Bana dediler: "Bir cevap ver. Onlar, altı suallerine altı yüz kelimeyle cevap istiyorlar."
Ben dedim: "Altı yüz kelimeyle değil, altı kelimeyle de değil, hattâ bir kelimeyle dahi değil, belki bir tükürükle cevap veriyorum. Çünkü, o devlet, işte görüyorsunuz, ayağını boğazımıza bastığı dakikada, onun papazı, mağrurâne üstümüzde sual sormasına karşı, yüzüne tükürmek lâzım geliyor. Tükürün o ehl-i zulmün o merhametsiz yüzüne! demiştim" dediği eser:
Hutuvât-ı Sitte
(Bu Hutuvât-ı Sitte adlı eser, Üstad Bediüzzaman Said Nursî tarafından 1920-1923 yıllarında İstanbul’un işgali sırasında yazılıp işgalcilere karşı gizlice neşredilmiş ve el altından dağıtılmıştır. Eser, aynı zamanda Arapça olarak da “Evkâf-ı İslâmiye Matbaası”nda 1336 Rumî ve 1338 Hicrî 1920 yılında tabedilen Sünûhat adlı eserin son kısmına konularak neşredilmiştir.)
اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
وَلاَ تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ (“Şeytanın izini takip etmeyin.” Bakara Sûresi, 2:168)
Her bir zamanın insî bir şeytanı vardır. Şimdi beşerde insan sûretinde şeytanın vekili olan ruh-u gaddar, fitnekârane siyasetiyle cihanın her tarafına kundak sokan el-hannas, altı hutuvâtıyla âlem-i İslâmı ifsad için insanlarda ve insan cemaatlerindeki habis menbaları ve tabiatlarındaki muzır madenleri, fiilî propaganda ile işlettiriyor, zayıf damarları buluyor.
Kimi(nin) hırs-ı intikamını, kimi(nin) hırs-ı câhını, kimi(nin) tamahını, kimi(nin) humkunu, kimi(nin) dinsizliğini, hatta en garibi, kimi(nin) de taassubunu işletip siyasetine vasıta ediyor.
BİRİNCİ HATVESİ: Der veya dedirir:
“Siz kendiniz de dersiniz ki: Musibete müstehak oldunuz. Kader zâlim değil, adalet eder. Öyleyse, size karşı muameleme razı olunuz.”
Şu vesveseye karşı demeliyiz: Kader-i İlâhi isyanımız için musibet verir. Ona rızadâde olmak, o günahtan tevbe demektir. Sen ey mel’un! günahımız için değil, İslâmiyetimiz için zulmettin ve ediyorsun. Ona rıza veya ihtiyarla inkıyad etmek—neûzü billâh—İslâmiyetten nedamet ve yüz çevirmek demektir.
Evet aynı şeyi—hem musibettir—Allah verir, adalet eder. Çünkü günahımıza, şerrimize zecren ondan vazgeçirmek için verir. O şeyi aynı zamanda beşer verir, zulmeder. Çünkü, başka sebebe binaen ceza verir. Nasıl ki düşman-ı İslâm, aynı şeyi bize icra ediyor. Çünkü Müslümanız.
İKİNCİ HATVESİ: Der (ve dedirtir):
“Başka kâfirlere dost olduğunuz gibi bana da dost ve taraftar olunuz. Neden çekiniyorsunuz?”
Şu vesveseye karşı deriz:
Muavenet eli(ni) kabul etmek ayrıdır. Adavet eli(ni) öpmek de ayrıdır. Bir kâfirin her bir sıfatı kâfir olmak ve küfründen neş’et etmek lâzım olmadığından, İslâmın eski ve mütecaviz bir düşmanını def’ için, bir kâfir muavenet eli(ni) uzatsa, kabul etmek İslâmiyete hizmettir.
Senin ise, ey kâfir-i mel’un, senin küfründen neş’et eden teskin kabul etmez husumet elini öpmek değil, temas etmek de İslâmiyete adavet etmek demektir.
ÜÇÜNCÜ HATVESİ: Der (veya dedirtir):
“Şimdiye kadar sizi idare edenler fenalık ettiler, karıştırdılar. Öyleyse bana razı olunuz.”
Bu vesveseye karşı deriz:
Ey el-hannas! Onların fenalıklarının asıl sebebi de sensin. Âlemi onlara darlaştırdın, damar-ı hayatı kestin, evlâd-ı nâmeşruunu onlara karıştırdın. Dinsizliğe sevk ederek dini rüşvet isterdin. Onlara bedel seni kabul etmek, yalnız müteneccis su ile necis olmuş bir libası, hınzırın bevliyle yıkamak demektir. Sen yalnız hayvancasına muvakkat bir hayat-ı sefilâneyi bize bırakıyorsun; insanca, İslâmca hayatı öldürüyorsun. Biz ise hem insancasına, hem Müslümancasına yaşamak istiyoruz. Senin rağmına yaşayacağız!
DÖRDÜNCÜ HATVESİ: Der (veya dedirtir):
“Sizi idare eden ve bana muhâsım vaziyetini alanlar—ki Anadolu’daki sergerdeler(i)dir—maksatları başkadır. Niyetleri din ve İslâmiyet değildir.”
Şu vesveseye karşı deriz:
Vesilelerde niyetin tesiri azdır. Maksadın hakikatini tağyir etmez. Çünkü maksut, vesilenin vücuduna terettüp eder; içindeki niyete bakmaz.
Meselâ, ben bir define veya su bulmak için bir kuyu kazıyorum. Biri geldi, kendini saklamak veya orada muzahrafatını defnetmek için, bana yardım ederek kazdı. Suyun çıkmasına ve define bulunmasına niyeti tesir etmez. Su, fiiline, kazmasına bakar, niyetine bakmaz. Bunun gibi, onlar bizi Kâbe’ye götürüyorlar. Kur’ân’ı yüksek tutmak istiyorlar. Bütün felâketimizin menbaı olan Avrupa muhabbetine bedel, husumetini esas tutuyorlar. Niyetleri ne olursa olsun, bu maksatların hakikatini tağyir edemez.
BEŞİNCİ HATVESİ: Der:
“İrade-i Hilâfet, siyasetimin lehinde çıktı.”
Şu vesveseye karşı deriz:
Bir şahsın arzu-yu zâtîsi ve emr-i hususîsi başkadır, ümmet namına emin olarak deruhte ettiği emanet-i Hilâfetten hasıl olan şahsiyet-i mâneviyenin iradesi bambaşkadır. Bu irade bir akıldan çıkıp, bir kuvvete istinad ederek, âlem-i İslâmın maslahatını takip eder. Aklı ise, şûrâ-yı ümmettir; senin vesvesen değil. Kuvveti müsellâh ordusu, hür milletidir; senin süngülerin değildir. Maslahat da muhitten merkeze nazar edip İslâm için faide-i uzmâya tercih etmektir. Yoksa, aksine olarak merkezden muhite bakmakla âlem-i İslâmı bu devlete, bu devleti de Anadolu’ya, Anadolu’(yu) da İstanbul’a, İstanbul’u da hânedân-ı Saltanata tearuz vaktinde feda etmek gibi hod-endişâne fikir ve irade, değil Vahdeddin gibi mütedeyyin bir zât, hatta en fâcir bir adam da, yalnız ism-i hilâfeti taşıdığı için ihtiyarıyla etmez. Demek, mükrehtir. O halde ona itaat, adem-i itaattir.
ALTINCI HATVESİ: Der ki:
“Bana karşı mukavemetiniz beyhudedir. Müttefikiniz beraberken yapamadığınız şeyi şimdi nasıl yapacaksınız?”
Şu vesveseye karşı deriz:
En ziyade hile ve fitne kuvvetiyle ayakta duran azametli kuvvetin bizi ye’se düşürmüyor.
Evvelâ: Hile ve fitne, perde altında kaldıkça tesir eder. Zâhire çıkmakla iflâs eder, kuvveti söner. Perde öyle yırtılmış ki, senin yalan, hile, fitne(n) hezeyana, maskaralığa inkılâp edip akim kalıyor. Bu defaki Anadolu’ya karşı...... gibi...
Saniyen: O kof kuvvetin yüzde doksanı sana karşı itilâf kabul etmez. Muhâsım bir cereyan, atâlete mahkûm ediyor. Fazla kalan kuvvetinle dert ve dermanda müşterek olan âlem-i İslâmı susturacak, depretmeyecek derecede eski(si) gibi bir istibdat altında tutmaya ihtimal versen, şeytan iken eşeğin eşeği olursun.
Salisen: Madem ki öldürüyorsun. Ölmek iki sûretledir:
Birinci sûret: Senin ayağına düşmek, teslim olmak sûretinde ruhumuzu, vicdanımızı ellerimizle öldürmek, cesedi de güya ruhumuza kısasen sana telef ettirmektir.
İkinci sûret: Senin yüzüne tükürmek, gözüne tokat vurmakla ruh ve kalbimiz sağ kalır, ceset de şehit olur. Akide faziletimiz tahkir edilmez; İslâmiyetin izzetiyle istihza edilmez.
Elhasıl: İslâmiyet muhabbeti, senin husumetini istilzam eder. Cebrail, şeytan ile barışamaz.
Siyasetimizde en acınacak, en ebleh bir akıl varsa, o da öylelerin aklıdır ki, (...) milletinin ihtiras ve menfaatini, İslâmiyetin menfaat ve izzetiyle kabil-i tevfik görüyor. Burada en sefil ve en ahmak kalb, öylelerin kalbidir ki, hayatı onun himayeti altında kabul eder. Hayatımızı onun himayeti altında kàbil görüyor. Çünkü, öyle bir şarta hayatımızı tâlik ediyor ki, muhal ender muhaldir.
Der: “Yaşayınız. Fakat bir tek adam bana hıyânet etse yakarım, yıkarım!”
Şayet bir adam hakka sadakat namına onun kâfirane zulmüne karşı hıyânet etse, Ayasofya’ya iltica etse, milyarlara değer o mukaddes binayı harap eder. Veyahut, bir köyde ona bir hain bulunsa, çoluk çocuğuyla mahvetmek, veya bir cemaatte ona muzır biri varsa cemaati ifnâ etmek, her vakit kendinde selâhiyet görüyor. Lânet o medeniyete ki, ona o salâhiyeti vermiş! Acaba, bütün millet bir kalbde—hem münafık, hançer-i zulmünden mütelezziz olacak ahmak bir kalbde—ittifakından daha muhal ne var?
Şeytan gibi hasis hisleri, fena ahlâkları teşci ve himaye eder, iyi hisleri söndürür. Hem insanî, İslâmî hayatı men etmekle beraber, muvakkat hayvanî bir hayatı, iki genc-i mücehhez, pençeli; ekseriyeti kazanmak için, imhayı esas program yapmış, iki kelbi iki ciğerimize musallat ederek bizi silâhtan tecrit ediyor. İşte onun himayeti, işte hayatımız!
O hasım, gösterdiği kin ve husumet harpten neş’et etme değildir. Harpten olsaydı, tabiî mağlûbiyetimizle sairlerin husumeti gibi sükûnet bulurdu. Hem hasmın, uzakta çirkin yüzündeki riyakârane çizgileri güzel zannedilirdi. Yakında görenler, inşaallah daha aldanmaz.
كَمَا اَنَّ الضَّرُورَاتِ تُبِيحُ الْمَحْظُورَاتِ كَذٰلِكَ تُسَهِّلُ الْمُشْكِلاَتِ ( Zaruretler, yasakları mübah kıldığı gibi zorlukları da kolaylaştırır.)
Korkaklıkta darb-ı mesel hükmünde olan tavuk, çocukları yanında iken şefkat-ı cinsiye sebebiyle camusa saldırır. İşte dehşetli bir cesaret...
Hem darb-ı mesel olmuş: “Keçi kurttan havfı, ıztırar vaktinde mukavemete inkılâp eder. Boynuzu ile kurdun karnını deldiği vâkidir. İşte harika bir şecaat…
Fıtrî meyelân mukavemetsûzdur. Bir avuç su, kalın bir demir gülle içinde atılsa, kışta soğuğa maruz bırakılsa, meyl-i inbisat demiri parçalar.
Evet, şefkatli tavuk cesareti, hamiyetli keçi ıztırarî şecaati gibi, fıtrî bir heyecan demir güllede su gibi, zulmün burudetli husumet-i kâfirânesine maruz kaldıkça herşeyi parçalar. Rus mojikleri buna şahittir.
Bununla beraber, imanın mahiyetindeki hârikulade şehâmet, izzet-i İslâmiyetin tabiatındaki âlem-pesend şecaat, uhuvvet-i İslâmiyenin intibahıyla her vakit mu’cizeleri gösterebilir.
Bediüzzaman Said Nursi
Kaynak: Said Nursi'nin işgalci İngilizleri perişan eden eseri
.
XXXXX
Risâle-i Nur ve kelâm ilmi
A+A-
Risâle-i Nur, Ehl-i Sünnet’in Kelâm ilminde yeni bir çığır (ekol) açmıştır. Risâle-i Nur’un kelâm ilmi oluşundan bahsetmeden önce Kelâm ilmi hakkında kısa bir bilgi verelim:
Kelâm ilminin tarifi:
Kelâm ilmi, konusu ve gayesi itibariyle iki türlü tarif edilegelmiştir:
Konusuna göre kelâm ilminin tarifi: Allahû Teâlâ’nın zatından, sıfatlarından, nübüvvet ve risâlete dair meselelerden, başlangıç ve son itibarıyla yaratılmışların hallerinden İslâm kanunu üzere bahseden bir ilimdir.
Gâyesine göre kelâm ilminin tarifi: Kesin, kat’î deliller kullanmak ve vâki olacak şüpheleri izâle etmek suretiyle dini akideleri, inançları ispata kudret kazandıran bir ilimdir.
Kelâm ilminin Mertebesi
İmam Gazali, kelâm ilmiyle ilgili olarak şunları söyler: “Bütün dinî ilimlerin dayandığı esas ve prensipleri ispat etme vazifesini üzerine alan ilim ‘kelâm ilmi’dir. Diğer ilimlerin hepsi kelâma nispetle cüz’idir. Netice olarak ‘kelâm’, rütbesi en yüksek olan ilimdir. Çünki cüz’i ilimlere geçiş bu ilimden olmaktadır.” (İmam Gazalî, İslam Hukukunda Deliller ve Yorum Metodolojisi, (Mustasfa tercümesi), Rey yayıncılık, Kayseri, 1994, s. 5.)
Sadeddin Taftazanî ve bir kısım âlimler kelâm ilmi için ‘eşrefü’l-ulûm’ yani ilimlerin en şereflisi, en üstünü demişlerdir. Buna gerekçe olarakda şunları söylemişlerdir:
1. Kelâm ilminin konusu pek şümullü, meseleleri de –Allah’ın zatı, sıfatları ve fiilleri gibi – pek şereflidir.
2. Gâyesi gâyelerin en üstünü ve faydalısıdır.
3. Kullandığı deliller hem sarih (aklın kabul ettiği), hem de sahih (naklin te’yid ettiği) burhanlardır. O halde kelâm bütün şerefleri kendinde toplamış bir ilimdir.
4. Kelâm ilmi hakiki ilim payesine sahiptir. Çünkü hakiki ilimler, dinlerin ve tebliğcilerin değişmesi sebebiyle değişiklik arzetmeyen ilimlerdir. İşte kelâm ilmi de bunlardandır. Zira bütün peygamberler, ittifakla aynı itikadî esasları getirip tebliğ etmişlerdir. (Bekir Topaloğlu, Kelam İlmi, Damla yayınları, 1985, s. 47-55.)
Risâle-i Nur Kelâm İlmidir
Üstad Bedîüzzaman’ın Risâle-i Nur’un kelâm ilmi olduğuna dair bazı izahları şöyledir:
“Aziz ve gayretli âhiret kardeşim ve hizmet-i Kur’ân’da yoldaşım Hulusî-i Sâni ve Sabrî-i Evvel! Mektubunuzda ilm-i kelâm dersini benden almak arzu etmişsiniz. Zâten o dersi alıyorsunuz. Yazdığınız bütün Sözler, o nurlu ve hakikî ilm-i Kelâm’ın dersleridir. İmam-ı Rabbanî gibi bazı kudsî muhakkikler demişler ki: Âhirzamanda ilm-i kelâm’ı, yani ehl-i hak mezhebi olan mesâil-i imâniye-i kelâmiyeyi, birisi öyle bir surette beyan edecek ki; umum ehl-i keşf ü tarikatin fevkinde, o nurların neşrine sebebiyet verecektir. Hatta İmam-ı Rabbanî kendisini o şahıs gibi görmüştür.
Senin şu âciz ve fakir ve hiç ender hiç olan kardeşin, bin derece haddimin fevkinde olarak kendimi o gelecek adam olduğumu iddia edemem, hiçbir cihette liyâkatim yoktur. Fakat o ileride gelecek acib şahsın bir hizmetkârı ve ona yer hazır edecek bir dümdârı ve o büyük kumandanın pişdar bir neferi olduğumu zannediyorum. Ve ondandır ki, sen de yazılan şeylerden o acib kokusunu aldın.” (Barla Lâhikası)
“Mühim bir hakikati, bu zamanda ehl-i medreseye ve hocalara taalluk eden bir meseleyi beyân ediyorum. Şöyle ki:
Eski zamandan beri ekser yerlerde medrese taifesi, tekkeler taifesine serfürû etmiş, yani inkıyad gösterip (itaat ederek) onlara velayet semereleri için müracaat etmişler. Onların dükkânlarında ezvâk-ı imâniyeyi ve envâr-ı hakikati aramışlar. Hatta medresenin büyük bir âlimi, tekyenin küçük bir velî şeyhinin elini öper, tâbi olurdu. O âb-ı hayat çeşmesini tekyede aramışlar. Hâlbuki medrese içinde daha kısa bir yol hakikatin envârına gittiğini ve ulûm-u imâniyede daha sâfi ve daha hâlis bir âb-ı hayat çeşmesi bulunduğunu ve amel ve ubûdiyet ve tarikatten daha yüksek ve daha tatlı ve daha kuvvetli bir tarik-ı velayet ilimde, hakâik-i imâniyede ve Ehl-i Sünnet’in ilm-i Kelâmında bulunmasını, Risâle-i Nur Kur’ân-ı Mûciz-ül Beyan’ın mûcize-i maneviyesiyle açmış göstermiş, meydandadır.
İşte Risâle-i Nur’a herkesten ziyade kemal-i şevk ile tarafdârâne ve müftehirane medrese taifesinden olan ulemâların koşmaları lâzım ve elzem iken, maatteessüf daha medrese ehlinin ekseri, kendi medresesinden çıkan bu âb-ı hayat çeşmesini ve bu kıymetdar bâki hazinesini tanımıyor, aramıyor, muhafaza edemiyor. Lillahilhamd, şimdi tam tamına başladılar. Sözler Mecmuası hem hocaları, hem muallimleri Nurlara çekti.” (Kastamonu Lâhikası.)
Yalnız burada şunu da belirtmemiz gerekir; Risâle-i Nur kelâm ilmidir. Fakat eski klasik kelâm ilminden metod itibarıyle ayrılır. Meselâ, eski kelâm ilmi “tevhid” konusunda, “hudus ve imkân” delilini kullanırken Risâle-i Nur Kur’ân’î bir metod olan “Nizam ve gâye” delilini kullanmıştır.
Kelâmî Bir Tefsir Olarak Risâle-i Nûr
“Sen Kur’ân’la onlara karşı büyük bir cihadla cihad et!” Furkan: 52
“De ki; eğer doğru iseniz delilinizi getiriniz.” Bakara: 111
Risâle-i Nûr, kelâmî bir tefsirdir. Onun hem kelâm hem de tefsir oluşu yaşadığımız zaman yönünden büyük bir ehemmiyet arz etmektedir. Şöyle ki:
Kur’ân, müşrik bir topluma nazil oldu ve onları tevhide davet etti. Onların iman etmesi için akıllarına hitap ederek, kuvvetli delillerle davasını ortaya koydu. Bu deliller ekseriyetle güneş, ay, yıldızlar, rüzgâr, bulut, yağmur, hayvan ve bitkilerden oluşan kevnî delillerdi. Örneğin bu konuda bir âyet şöyledir: “Göklerde ve yerde nice deliller vardır ki, onlar bu delillerin yanından yüz çevirerek geçip giderler”. (Yusuf: 105) Aynı zamanda Kur’ân muarızlarından kendi davalarını ispat etmelerini istedi. Çeşitli âyetlerde “Delilinizi getirin!.” (Bakara: 111, Enbiya: 24, Neml: 64) diyerek onlara meydan okudu. Kur’ân’ın âyetleri, düşmanların her türlü itirazlarını çürüterek onları susturdu. Kimi onun delillerinden ikna oldu iman etti, kimi de iman etmese bile davası çürütüldüğü için susmak zorunda kaldı. Şu âyet konuyu en güzel şekliyle ortaya koyar mahiyettedir: “Sana (davanı iptal için) getirdikleri hiçbir misal yoktur ki, biz onun hak cevabını ve daha güzel bir açıklamasını getirmiş olmayalım.” (Furkan, 33)
Kur’ân’ın akla hitap ederek muhatabını ikna, muarızını ilzam edici üslubu, bütün insanlık âlemine örnek olan Asr-ı Saadetteki sahabe toplumunu netice vermiştir. Bugün yeniden Kur’ân’a bağlı, sağlam bir kişilik ve toplum ortaya çıkarmak istiyorsak, Kur’ân’ın hakikatleri delilli, ispatlı, muarızlarını susturucu vasfı ön plana çıkarılarak ortaya konulmalıdır. Bu tarz ile hem Müslümanların dine olan bağlılıklarını kuvvetlendiririz, hem de İslâm düşmanlarını sustururuz.
Akılcı ve mücadeleci tarz, İslâm tarihinde Kelâm ilminin bir vasfı olarak görülür. Zaten Kelâm ilmi “Kesin, kat’i deliller kullanmak ve vaki olacak şüpheleri izale etmek suretiyle dini akideleri, inançları ispata kudret kazandıran bir ilimdir” diye tarif edilir. Hatta bu özelliğinden dolayı İmam Gazali ve Fahreddin Razî Kelâm ilmini küllî ilim, diğer ilimleri cüz’î ilim olarak tavsif etmişlerdir. Razî tefsirinde şöyle der. “Kelâm ilminin dışındaki ilimlerin sıhhati, Kelâm ilmine dayanır. Çünkü müfessir Cenab-ı Hakk’ın kelâmının manasından bahseder. Bu da ihtiyar sahibi ve iradesini beyan eden bir yaratıcının varlığının ispatına bağlıdır. Muhaddis, Allah Resulü (sav)’in sözlerinden bahseder. Bu ise Peygamberimizin nübüvvetinin sübutunun fer’idir. Yani onun risaletini ispat ettikten sonra hadisçi hadislerden bahsedebilir. Fakih, Allah’ın hükümlerini anlatır. Bu, tevhid ve nübüvvete istinad eder. Böylece bütün bu ilimlerin Kelâm ilmine muhtaç olduğu ortaya çıkmış olur. Hâlbuki Kelâm ilmi, bu ilimlere muhtaç değildir.” (Fahrettin Razi, Tefsir-i Kebir Tercümesi, Akçağ yayınları, c, 2, s, 84.)
Fahreddin Razi’nin bu açıklamaları, Kelâm ilmine, adeta İslâmî ilimlere bir giriş niteliği atfetmektedir. Bu yönüyle Kelâm ilmi, günümüzde, Kur’ân’ı hayata hâkim kılmakta büyük öneme haizdir diyebiliriz.
Risâle-i Nûr, ‘kelâmî bir tefsir’dir ve Kur’ânın hakikatlerini ele alırken, Kur’ânî bir metod takip eder. Kur’ân kâinattan getirdiği delillerle kendi davasını ispat ettiği gibi, Risâle-i Nûr da, Kur’ânî hakikatları ele alırken aynı metodu uygular. Risâle-i Nûr’un kâinattan –güneş, ay, yıldızlar, hayvanlar, bitkilerden- hareketle ortaya koyduğu deliller cerh edilmez, oldukça kuvvetli delillerdir. Üstad, tevhidle ilgili âyetleri tefsir ettiği 33. Söz adlı risalesi için şöyle der: “Şu Otuz Üç Pencereli olan Otuz Üçüncü Mektup, imanı olmayanı inşaallah imana getirir; imanı zayıf olanın imanını kuvvetleştirir; imanı kavî ve taklidî olanın imanını tahkikî yapar; imanı tahkikî olanın imanını genişlendirir; imanı geniş olana bütün kemâlât-ı hakikiyenin medarı ve esası olan marifetullahta terakkiyat verir, daha nuranî, daha parlak manzaraları açar.” (Mektubat, c. 2, s. 345.)
Kâinattan yola çıkarak, güçlü delillerle Kur’âni hakikatları ortaya koyan Risâle-i Nûr, bu üslubuyla Müslümanların itikadını sağlamlaştırıp onları Kur’ân’a bağlarken, Kur’ân’a muaraza eden Kur’ân düşmanlarını da ilzam edip susturmuştur. Bu yönüyle Risâle-i Nûr, “Asr-ı Saadet benzeri bir toplumu inşa etmede etkin bir rol üstlenecek yapıdadır.” diyebiliriz.
Kaynak: Risâle-i Nur ve kelâm ilmi - İdris TÜZÜN
.XXXXXXXXXXX
SAÎD NURSÎ'DE MÜ'TEZİLE MEZHEBİ TE'SÎRİ :
İslâmiyyet akl üstü bir dîndir,bu ilâhî dîni aklla îzâh etmeye kalkışmak,dîni akl seviyyesine indirmek demekdir.Said Nursî bütün yazılarında,islâm dînini aklla açıklamaya kalkışmışdır.Ehl-i sünnetin hiç bir âlimi bu usûlü uygun görmemiş,bu sebeble dîni aklla îzâh etmeyi tercîh eden sapık mü'tezile mezhebini tenkîd etmişlerdir.İslâm âlimlerinin en büyüklerinden,İmâm-i Rabbânî rahmetüllâhi 'aleyh,Mektûbât kitâbında (*),bu husûsda şöyle buyurmuşdur : " İslâmiyyetin bütün emrlerini aklına uygun getirmek isteyen,aklı ile isbâta kalkışan kimse,(Nübüvvet'e) inanmamış olur.Onunla konuşmak akl işi değildir.
(*) İmâm-i Rabbânî,Mektûbât,c.1,214.mektû
SA'ÎD NORSÎ'DE (*) ŞÎ'Î BULAŞIKLIĞI
1- " Hılâfet ve saltanâta geçen nebî gibi ma'sûm olmalı." (1) 'İsmet sıfatı nebîlere âiddir,halîfelerin ma'sûm olması demek,onları nebî makâmına çıkarmak veyâ ma'sûm olmadıklarından,hılâfetlerini kabûl etmemek demekdir.Sültân 'AbdülHamîd Hân'a düşmân olması da bu sebebden midir ? İmâm-i Mâ-türîdî,Risâletü'l-'akâid,42.mes'ele
2- " Fâtımî ve Safevî Âl-i Beyt (Ehl-iBeyt) devletidir." (2) Hâlbuki,bu devletlerin şî'î devleti olduğunu târîh bilen herkes bilir,bilmeyen yok gibidir.
3- Sa'îd Norsî,ilhâmı,keşfi delîl olarak alır.Bu, Ehl-i sünnetde,delîl değil,râfizîlikde bilginin kaynağı olarak kabûl görür.'Akâid-i 'ömer Nesefî,rahmetüllâhi 'aleyh
(*) Nors köyü,Bitlis köylerindendir.
(1) Sa'îd Norsî,Mektûbât,19.mektûb,s.117,Zehrâ yayınları,2003,İstanbul
(2) Sa'îd Norsî,Mektûbât,19.mektûb,s.117,Zehrâ yayınları,2003,İstanbul
(3) Hemen hemen her kitâbında," Birden kalbime geldi ki " ," Bana yazdırılıyor " ,gibi ifâdelere çokca rastlanmakdadır.
Halîfe nebî gibi ma’sûm olmalı, diyor
Saîd Nursî, Mektûbât, 19. mektûb
NURCULUK RİSÂLELERİ ASRIN TEFSÎRİ MİDİR!?(*)
[Risâle-i nur, Abdülkâdir Geylânî, İmâm-ı Gazâlî, Muhyiddîn Arabî, İmâm-ı Rabbânî, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî tefsîrlerinden daha üstündür.]
Saîd Nursî, İşârâtü’l-îcâz, Bir müdâfe’a(Mehmed Kayalar)
Saîd Nursî diyor ki:
“İsrâiliyyât kitâblarımıza karışdı ve cezâ olarak bizi geri bırakdı.”(Muhâkemât, s.11,19),
“Bu yüzden mürşid olarak Kur’ânı seçdim.” (Mektûbât, 28.mektûb);
” Risâle-i nûr’un Kur’ân’dan başka me’hazı yok, Kur’ân’dan başka üstâdı yok, Kur’ân’dan başka merci’i yokdur.Doğrudan doğruya Kur’ânın feyzinden mülhemdir.”Sikke-i tasdîk-ı gaybî, s. 96; Şu’â’lar, 1. şu’â,
Cevâb:Saîd Nursî, tahsîlinin üç ay kadar olduğunu ya’nî çok az tahsîl gördüğünü bizzât kendisi i’tirâf etdiği hâlde,(Şu’âlar, 1.şu’â, s.626)ilmî kifâyetsizliğine bakmadan, Kur’ân-ı Kerîm’i mürşid edindimdiyerek tefsîr etmeye kalkışmış, bu yüzden çok büyük hatâlara düşmüşdür. Hadîs-i şerîflerde:(Kur’ân’dan başka delîl kabûl etmem ), diyenler çıkacakdır.Ebû Dâvüd ; (Hadîsi bırak, Kur’âna bak), diyenler, bana inanmayanlar çıkacakdır.Ebû Ya’lâ ;Bana Kur’ânın misli kadar daha hüküm verildi. İmâm-ı Hanbel.Cebrâîl aleyhisselâm, Kur’ânı ve O’nun açıklaması olan sünneti de getirdi.Dârimî; Kibirli kişiler çıkacak, (Allâh Kur’ânda bildirilenden başka bir şey’i haram kılmadı ) diyecek. Yemîn ederim ki, benim emretdiğim, yasakladığım, koyduğum hükümler de vardır. Bunların sayısı Kur’ândaki hükümlerden daha çokdur.Ebû Dâvüd;(YalnızKur’ândaki helâl ve harâmı kabûl ederim) diyenler çıkacakdır. İyi bilin ki, Rasûlün harâm kılması, Allâh’ın harâm kılması gibidir. Tirmizî; Dârimî
Rasûlüllâh aleyhisselâm Kur’ân-ı Kerîm’in tefsîri ile alâkalı buyuruyorki:
“ Kim Kur’ân-ı Kerîmi kendi görüşüyle tefsîr ederse, isâbet etse dahî hatâ etmiş sayılır. ”Tirmizî, Ebû Dâvüd’den hadîs-i şerîf.
“Kim Kur’ân-ı Kerîmi kendi görüşüyle tefsîr ederse cehennemdeki yerine hazırlansın.”Tirmizî; Hanbel’den hadîs-i şerîf.
“Kur’ân-ı Kerîmi kendi görüşüne, kendi anlayışına göre tefsîr eden kâfir olur.”Rezîn’den hadîs-i şerîf; İmâm-ı Rabbânî, mektûbât, c.1/ 234.mektûb.
“Kur’ân-ı Kerîmi mürşid edindim, Kur’ân-ı Kerîmden başka her şey’e isrâiliyyât, hurâfeler karışdı”diyen Saîd Nursî, mürşidim dediği Kur’ân-ı Kerîme de ters düşmekdedir. Allâhü te’âlâ, Bakara Sûresi[Sûreninokunuşu kırâ’et,mahrec kâidesine göre Begara’dır] 151.âyet-i kerîmesindeRasûlüllâh aleyhisselâm için “…size bilmediklerinizi öğreten birrasûl gönderdik.”Ayrıca otuzdan fazla âyet-i kerîmede: “Rasûlüllâh’a itâ’at edin” buyurmakdadır, ve “ kim Rasûle itâ’at ederse, Allâh’a itâ’at etmiş olur.” Nisâ, 80. âyet-i kerîme. “Rasûlüllâh size neyi verdiyse onu alın, neyi de size yasak etdiyse sakının.”Haşr,7“Onun (Rasûlün)hükmüne inanmadıkça îmân etmiş olmazlar.”Nisâ, 65“Rasûlüllâh’a uyun ki,doğru yolu bulasınız.”A’râf,158.âyet-i kerîme; “Rasûle isyân edenlerin (inanmayanların) ebedî olarak cehennemde cezâlandırılacakları ” Nisâ, 14 ve“ Rasûlü inkâr edenlere çılgın ateşin hazırlandığı ”,Feth, 13’de haber verilmekde, âyet-i kerîmelerde, Rasûlüllâh’a aleyhisselâm uymamız gerekdiği, ya’nî onun sözlerine, fiillerine isyân etmenin Allâhü te’âlâ’ya isyân olduğu bildirilmekde, âlimler hakkında da “ Bilmiyorsanız, bilenlere (âlimlere) sorun.”Nahl, 43; Enbiyâ, 7.âyet-i kerîme, buyurulmakdadır.
Saîd Nursînin, sapık selefîlerle aynı görüşde olması dikkât çekicidir. Kur’ân-ı Kerîmden başka her şeye karşı çıkan selefîlerin esâs hedefleri hakları olmadığı hâlde kendilerini İslâm âlimlerinin yerine geçirmek istemeleridir. Selefîlerin ve masonların iddi’â etdikleri geri kalmışlığın sebebi, ne îslâmî hükümlerin zamâne göre değişdirilmeyib sâbit bırakılmasından ne de Îslâm dînine isrâiliyyât karışmış olmasındandır. Müslümânların geri kalmışlığının esâs sebebi dînlerini ihmâl etmelerinden, ya’nî Îslâm dîninin emir ve yasaklarına hakkıyla uymamalarından, dîne bağlılıklarını gevşetmiş olmaların- dandır. Biz dîni yaşayışımızda ileri değiliz ki geri kalmışlığımız Îslâma veyâ Îslâm anlayışımıza yüklenebilsin. Saîd Nursînin bu husûsda masonların, vehhâbîlerin görüşleri ile farklılık göstermemesininin sebebi onun İttihâdcı olmasındandır. (Kastamonu lâhikası s.55; Volkan Gazetesi, sayı 105)
“İttihâd ve Terakkî’nin şark vilâyetlerindeki şu’belerini bir derece istihsân (güzel görme) ve tebrîk ederim ” diyen Saîd Nursî,
“İttihâd ve Terakkî partisinin , kendisine ondokuz bin altın verdiğini i’tirâf eder.”Şu’âlar,14. şuâ, s.440; Kasta-monu Lâhikası, s.55
Mason Cemâleddin Efgânî(1838-1897) ve mason Muhammed Abdüh’e(1849-1905)selefim (üstâd, öncü) diyen ( Târîhçe-i hayât, s.68; Dîvân-ı harb-i örfî, s.6 )Saîd Nursî de hep selefîdirler, bu selefîlik ona üstâdım dediği mason kişilerden ve İttihâd ve Terakkî partisine mensûb olmakdan bulaşmışdır…
Saîd Nursî, vehhâbîleri de över :
“Vehhâbîlerin nemâza çok dikkât etmeleri iftihâr edilecek şey’dir.” ve “İslâm büyüklerinin türbelerini mukaddes görmek sebebiyle Allâh vehhâbîleri musallat etdi.”( Mektûbât, 28. mektûb ) demesi, ittihâdcılığından kaynaklanmakdadır.
Şimdi de, her şey’e karşı çıkarak, ilmi kifâyetsizliğini bakmadan,Kur’ân-ı Kerîmi kendi aklınca açıklamaya çalışan Saîd Nursînin düşdüğü hatâların bir kısmını kıymetli okuyucularımıza sunmak istiyoruz :
Saîd Nursî diyor ki : Bakara Sûresi 25. âyet-i kerîmeyi kendi aklınca açıklarken “minhâ min semeratin (ondan,meyveden ) denilmekdense,” min semerâtihâ”(meyvelerden ) denilmiş olsaydı daha muhtasar ve daha güzel olurdu .(İşârâtü’l-îcâz, Bakara Sûresi 25. âyet-i kerîmenin açıklaması sonunda )diyerek kur’ân-ı Kerîmi tenkîd etmişdir...
Cevâb : Bırakın dahâ güzelini, bir benzerinin dahî yazılamıyacağını Allâhü te’âlâ bir çok âyet-i kerîmede(Bakara Sûresi,23-24; Yûnüs,38; Hûd,13-14; İsrâ, 88;Tûr,34),bildirdiğine göre , aklı yerinde bir müslimânın böyle bir söz söyliyebilmesi mümkin değildir. Zülcenâheyn âlimlerin dahî, kur’ân-ı Kerîmin belâgatı karşısında âciz kaldıkları düşünülürse, kendisinin bizzât üç ay tahsîl gördüğünü i’tirâf eden (Şu’âlar, 1.şu’â ) bu yüzden yazılarında çokca imlâ hatâlarına rastlanılan bu kişininin, Kur’ân-ı Kerîmi tenkîd etmesini aklen açıklama imkânı yokdur.“Daha güzel olurdu” sözü karşısında, şu âyet-i kerîmeyi de göz önünde tutmakda fâide vardır:”Bu Kur’ân,Allâhdan başkasının sözüolsaydı,içinde çok uygunsuzluklar bulurlardı” Nisâ Sûresi,82
[ Saîd Nursî’nin seçkin talebelerinden Mehmet Fırıncı hocadiyorki :” Saîd Nursî, annenin, evlâddan mîrâs almasını tenkîd ederdi, hattâ, Kur’ân ahkâmından tenkîd etdiği şeyler de vardır.” Cumhûriyyetci olan Saîd Nursî’nin, (Şu’âlar,12.şu’â) İslâm mîrâs hukûku yerine, İsviçre medenî hukûkunu tercîh etdiği anlaşılmakdadır.]
Saîd Nursî diyor ki;
“Ermenilerle gönülden dost olub, el ele vereceğiz.”Târîhçe-i hayât s.66;
“Mehdî’nin üçüncü vazîfesi, îsevî rûhânîlerle ittifâkedib…”Sikke-i tasdîk-ı gaybî, s.12;
“Memleketin se’âdeti ve selâmeti Ermenilerle ittifâk ve dost olmağa bağlıdır.”Âsâr-ı bedî’ıyye, s.318, Elmas Neşriyyât, 2004, İstanbul
“Misyonerler ve Hıristiyan rûhânîleri, hem nûrcular, çok dikkât etmeleri elzemdir. Çünki, her hâlde şimâl cereyânı, İslâm ve Îsevî dîninin hücûmuna karşı kendini müdâfe’a etmek fikriyle, İslâm ve misyonerlerin ittifâklarını bozmaya çalışacak.”Emîrdağ Lâhikası, s.108
Saîd Nursî kâfirlerle dost olmak istediğini ayrıca şu kitâblarında da belirtir:Lem’alar, hâşiye, s.55; Emîrdağ lâhikası, s.53, 139; Sikke- i tasdîk-ı gaybî, s,11; Mektûbât, s.60; Şu’âlar, s.506; Hutbe-i şâmiyye, s.38; Târîhçe-i hayât, s. 66
Cevâb: Allâhü te’âlâ ise Kur’ân-ı Kerîmde: “Sen dînlerine uymadıkça ne yehûdiler ve ne de hıristiyanlarasla senden râzı olmazlar.”Bakara Sûresi, 120. âyet-i kerîme (Kurtubî, Câmi’ül-ahkâmi’l-Kur’ân,c.1, s.481 )
“ Onlar (Kâfirler) güçleri yeterse, sizi dîninizden döndürünceye kadar sizinle savaşmaya devâm ederler.”Bakara sûresi, 217. âyet-i kerîme.
“Ey îmân edenler, yehûdi ve hıristiyanları dost edinmeyin. Onlar birbirlerinin dostlarıdır. Sizden kimonları dost edinirse, şüphesiz o da onlardandır.” Mâide Sûresi, 51. âyet-i kerîme ( Taberî, Câmi’ül beyân fî tefsîri’l- Kur’ân, c.6, s.177-178 );Âl- iimrân,118
“Ey îmân edenler, eğer küfrü îmâna tercîh ederlerse, babalarınızı ve kardeşlerinizi dahî dostedinmeyin. İçinizden kim onları dost edinirse, işte onlar, kâfirlerin tâ kendileridir.”Tevbe Sûresi, 23. âyet-i kerîme ( Taberî, Câmi’ül beyân fî tefsîri’l- Kur’ân, c.10,s.69)
“Allâh’a ve âhiret gününe îmân eden hiçbir topluluğun, babaları, oğulları, kardeşleri, yâhûdkendi soy-sopları olsalar dahî, Allâh’a ve rasûlüne düşmân olan kimselere sevgi beslediğini göremezsin.”Mücâdele Sûresi, 22. âyet-i kerîme (İbni Esîr, Üsüdü’l- ğâbe, c.3,s.128 )
“Mü’minleri bırakıb da inkârcıları dost edinmeyin. Kim böyle yaparsa Allâh ile bir ilişiği kalmaz.”Âl-i imrân, 28. âyet-i kerîme.[Fahreddîn Râzî,Tefsîr-i kebîr’de ,bu âyet, kâfirleri sevmeği harâm etdi,demekdedir.]
“Kâfirlere karşı sert davran.”Tevbe Sûresi 73,123; Feth Sûresi ,29;Tahrîm,29. âyet-i kerîme. [Bu husûsda şu âyet-i kerîmelere de bakılabilir: Âl-i İmrân,118; Nisâ, 89,139, 144;Mâide 55,57; Tevbe, 71; Mümtehine, 1,9, 13]; İmâm-ı Süyûtî, Lübâbü’n- nükûl, c.2, s.166; İmâm-ı Rabbânî, Mektûbât, c.1/163,165,193. mektûblar
“ Allâh katında dîn İslâmdır.” Âl-i imrân,19;
“Allâh onları (yehûdî ve hıristiyanları) kahretsin.” Tevbe,30
“ Kim, İslâmdan başka bir dîn ararsa onun dîni kabûl edilmeyecek ve o Âhiret’de husrâna uğrâyanlardan olacakdır.” Âl-i imrân,85
“Allâh’ın indirdiği ile hükmetmeyenler kâfirlerin tâ kendileridirler.”Mâide,44
Rasûlüllâh aleyhisselâm ise :”Kâfirler ile dost olanlara,Allâhü te’âlâ la’net eder”İmâm-ıMuhammed Ma’sûm,c.1/29;c.3/55.mektûb
“Kişi sevdiği ile berâberdir”buyuruyor.Buhâri,Müslim
Saîd Nursînin bir başka çok büyük yanlışı “ Dînler Arası Diyalog “ tarafdârlığıdır, bu fikri selefim (üstâdım, öncüm dediği mason Cemâleddin Efgânî ve Muhammed Abdüh’den kaynaklandığı anlaşılmakdadır. (Târîhçe-ihayât, s. 46; Şerîf Mardin, Türkiye’de Dîn ve Siyâset, s. 178-179, İletişimYayınları) Saîd Nursî ayrıca mason Muhammed Abdüh’ün kitâblarından istifâde etdiğini de bildirir. (İşârâtü’l-îcâz,s.224) Saîd Nursî ile Muhammed Abdüh’ün kâfirlere bakışı bir farklılık göstermez. Muhammed Abdüh İslâmiyyet ve Nasrâniyyet kitâbında, diyor ki: “Bütün dînler birdir,dış görünüşleri değişikdir.”, Londra’daki bir papaza yazdığı mektûbunda ise “İslâmiyyet ve Hıristiyanlık gibi iki büyük dînin elele vererek kucaklaşmasını beklerim.”Zilzâl sûresi, 7. âyet-i kerîmeyi açıklarken ise “Müslim olsun, kâfir olsun sâlih amel işleyen herkes cennete girecekdir.” diyerek Kur’ân-ı Kerîme ters düşüyor… Bu zırvasından dolayı hayrânlarından Seyyid Kutub dahî,Nisâ Sûresi, 124.âyet-ikerîmeyi açıklarken Muhammed Abdüh’ü tenkîd etme ihtiyâcı duymuşdur…
Saîd Nursî, bu kadar âyet-i kerîmeye rağmen her nedense âyet-i kerîmelere muhâlefet ederek, kâfirlerle ittifâkı tercîh eder, bu yüzden kâfirlerle diyolog fikrinin öncülerinden sayılmakdadır.”Dînler Arası Diyalog”fikrini ilk ortaya atan, bin sene kadar evvel hıristiyanlar tarafından kurulan İhvân-ı safâ’dır.Bu eski sapık fırkanın inancı tekrâr büyük bir gayretle,hıristiyanlarca cânlandırılmaya çalışılmakdadır.Saîd Nursî’nin yaklaşık yüz sene evvel bu husûsda büyük bir gayret sarf etmesinin arkasında ba’zî art niyetlerin olmadığını düşünmek mümkin değildir.
Saîd Nursî, 1950’li yıllarda Amerika’dan getirilerek Fener Rum Ortodoks patrikliğiyle vazîfelendirilen Athenagoras’ın, tezellül olmasına rağmen, ayağına kadar gider. (Necmeddîn Şâhiner, Bilinmeyen Taraflarıyla Saîd Nursî, s. 415)
İş bu kadarla da kalmaz, halvete varan husûsî görüşmeleri netîcesinde “ Dînler Arası Diyolog” senaryosunun plânları yapılır.
Şimdi de hıristiyân âleminin bu husûsdaki çalışmalarına temâs ederek, gerçekleri göz önüne serelim:
Papa II.John Paul’un 24 Aralık 1999’da yayınladığı mesajında “Birinci bin yılda Avrupa hıristiyanlaşdı, ikinci bin yılda Amerika ve Afrika hıristiyanlaşdırıldı, üçüncü bin yılda ise Asya’yı hıristiyanlaşdıralım”.1991 yılında da “ Redem Ptoris Missio ”(kurtarıcı misyon) isimli genelgesinde “Dînler arası Diyolog, bütün insânları kiliseye döndürmeye amaçlı misyonunun bir parçasıdır.” demekdedir.
Hıristiyân âleminin reîsi papa 16.Benediktus’un yakın bir târîhde (12 Eylül 2006) yapdığı konuşmada, büyük bir cür’etle, “Muhammed fitneyi ateşledi ” demesi, gizlemiş olduğu nefreti ve art niyyeti, İslâma olan düşmânlığını ortaya koymakdadır. Ayrıca Rasûllüllâh’a aleyhisselâm hakâret eden karikatürün “Kiliseler Birliği” nin merkezi olan Danimarka’da yayınlanması da boşuna değildir. Hıristiyanların İslâma ne gözle bakdıklarını göstermesi bakımından çok mânidâr ve dikkât çekicidir. Müşteşrik Prof. Dr. Thomas Michel’in (katolik râhib), “Dînler Arası Diyolog Konsülü Asya Masası Başkanı ”nın nurcu olarak bilinen “Yeni Asya” Gazetesi’nin tertîb etdiği “ Dînler Arası Diyolog Konferansı”na başkanlık etmesi de hıristiyanların kimleri oyuna getirdiklerini göstermek bakımından önemlidir. (23.03.2004 tarihli “ Yeni Asya ” gazetesinin ilâvesinde bu habere yer verilmişdir.)
Artık bu kadar hakîkat karşısında gerçekleri görerek, bu oyuna karşı uyanma zamanı çokdan gelmişdir. Şu anda hâmisi bulunmayan müslimânların zayıf durumundan yararlanarak onları hıristiyan yapmak isteyen müşrik hıristiyanlar kendilerine yardımcı bulabilmekde, bu husûsda büyük paralar sarfedildiği de bilinmekdedir.
Saîd Nursî diyor ki:“Birden kalbime geldi ki… mazlûmlar, kâfir de olsa, âhırete göre o dünyevî âfâtdan çekdikleri belâlara mukâbil rahmet-i ilâhiyyenin hazînesinden öyle mükâfâtlar var ki, eğer perde-i gayb açılsa o mazlûmlar haklarında büyük bir tezâhür-i rahmet görüb(Yâ Rabbi şükr elhamdülillâh)diyeceklerini bildim ve kat’î bir sûretde kanâ’at getirdim.”Kastamonu lâhikası, s.53; İşârâtü’l-îcâz, Bakara Sûresi 7.âyet-i kerîme açıklaması sonunda.
Cevâb: Allâhü te’âlâ, A’râf Sûresi, 156. âyet-i kerîmede:“Rahmetim bana karşı gelmekden sakınan, zekâtı veren, âyetlerimize inanan, iyilik edenleredir.”, Tevbe,113’de: “ Kâfirlerin avf edilmelerini istemenin uygun olmadığı” buyurulmakdadır. Kâfirlere âhıretde rahmet değil, ebedî cehennem azâbı vardır. Nisâ, 124; Hadîd 29; A’râf 56. âyet-i kerîmelere ve İmâm-ı Rabbânî, c.1/96,266. Mektûb; İmâm-ı Muhammed Ma’sûm, c.1/11,220. mektûblara bakılabilir.
Saîd Nursî diyor ki:“Kâfir amelinin cezâsını çekdikden sonra; ateşe alışır ve evvelki şiddetlerden kurtulur.”İşârâtü’l îcâz, Bakara Sûresi, 7.âyet-i kerîmenin açıklaması sonunda.
Cevâb:“Kâfirlere cehennem azâbı ebedîdir.”Nisâ, 169; Ahzâb, 65; Cinn, 23(Bu husûsda çok âyet-i kerîme vardır).
“(Kâfirler) ateşten çıkacak da değillerdir.”Bakara, 167; Mâide, 37; tevbe, 68; Şûrâ, 45. âyet-i kerîmelere bakılabilir.
“Rezîl eden, dâimî azâb.”Nisâ, 14, 102, 138, 173; Mâide, 36, 73; Hûd, 39; Kehf, 2; Zümer, 40; Saff, 10. âyet-i kerîmelere bakılabilir.
“Kâfirlere azâb hiç hafîfletilmez.”Bakara, 86, 162; Âl-i İmrân, 88; Nahl, 85; İsrâ, 97; Fâtır, 36; Zühruf,75; Fürkân, 65; Yûnüs ,52 ; Secde ,14 .âyet-i kerîmeler; İmâm-ı Rabbânî c.1/ 193, 214; c.2/ 99. mektûb.
Saîd Nursî diyor ki:“(Kâfirin) hasenâtına (a’mâl-ı hayriyyelerine) mükâfâten cennet hayâtı yaşatabilir.”Mektûbât, 28. mektûbun sonu.
Cevâb: Kur’ân-ı Kerîmde “ Kâfirlerin amelleri boşa çıkmışdır.”Mâide, 5; A’râf, 147; Tevbe, 17, 69; Kehf,103-105; Zümer,65; Mühammed, 1. âyet-i kerimelere bakılabilir.
“ (Kâfirlerin) bütün amellerini saçılmış toz zerreleri hâline getiririz.”Fürkân,23. âyet-i kerime
“ Onların işleri (Kâfirlerin) fırtınalı bir günde rüzgârın şiddetle savurduğu küle benzer. Kazandıkları hiçbir şey’in fâidesini görmezler. ” İbrâhîm ,18.
“Kâfirlerin amelleri ıssız bir çöldeki serâb gibidir.”Nûr, 39.
Saîd Nursî;
Kur’ân-ı kerîmde otuzüç âyet-i kerîmede nûrculukdan bahsedildiğini iddi’â etmişdir. Sikke-i tasdîk-ı gaybî, s.71-121 ve Şu’âlar, I. şu’â, s.621-661 ve Şu’âlar,12.şu’â da,
Cevâb:Saîd Nursî,bilhassa Bakara Sûresi, 151. âyet-i kerîmede, Rasûlüllâh’a aleyhisselâm hitâb edilmesine rağmen, bu âyet-i kerîmede kendisine hitâb edildiğini iddi’â etmekdedir. Bakara Sûresi 151. âyet-i kerîme aynen şöyledir. “Nitekim kendi aranızdan, size âyetlerimizi okuyan, sizi her kötülükden arındıran, size kitâb ve hikmeti öğreten, ayrıca bilmediklerinizi öğreten bir rasûl gönderdik.”Bu inancını Sikke-i tasdîk-i gaybî ve Şu’âlar,1.şu’â kitâbında, Kur’ân’da Allâh, otuzüç âyet-i kerîmede nûrculuktan bahsediyor dediği kısmın 12. sırasında açıklamışdır. Allâhü te’âlâ müslimânları böyle inançlara düşmekden muhâfaza buyursun, âmin.
Saîd Nursî bu hatâlara ebcedle (cifr dediği) rakamlarla çok fazla uğraşma netîcesi düşmüşdür. Hurûfîliğin kurucusu Îrânlı yehûdî Fazlullâh Hurûfî de Kur’ân-ı Kerîmde nerede ‘Fazl’ kelimesi geçdiyse bununla kendisinden bahs edildiğini iddi’â etmişdi. Ya’nî, Saîd Nursî bu husûsda fikir ortaya atanların ilki değildir. (Ayrıca ebced hakkında da tâm bilgi sâhibi de değildir, rakamları ba’zen ilâve ederek ba’zen de eksilterek, kendine mâl etdiği görülmekdedir.)[Yehûdîlikdeki Kabalizm’de ebced’e çok değer verildiğini de bilmekde fâide vardır.] Saîd Nursî’nin, ayrıca Rumûzât-ı Semâniyye adlı oldukça kalın bir kitâbının olduğunu, ebcedle hayli uğraşdığı bu kitâbında da çok büyük hatâlara düşdüğünü hatırlatmak isterim.
Saîd Nursî: Ebcedle çok uğraşdığından dolayı gaybın bilinebileceği zannına da kapılmış, “ Ebced anahtar-ı gaybîdir “ diyebilmişdir. Sikke-i tasdîk-ı gaybî, s. 98; Şuâ’lar 1. şuâ
Cevâb:Kur’ân-ı kerîmde gayb’ın yalnızca Allâhü te’âlâ katında olduğu(Mülk, 26. âyet-i kerîme);
“Gayb ancak Allâh’ındır”Yûnüs, 20; Nahl, 77; Kehf, 26; Neml, 65; Sebe’, 3; Fâtr, 38; Zümer, 46; Hücürât, 18; Teğâbün, 18;
“Rasûlüllâh’ın aleyhisselâm dahî gaybı bilmediği”A’râf, 188; Hûd, 31;
“ (Allâh) bütün gaybı yeğâne bilendir. Hiç kimseye gaybını bildirmez. Ancak dilediği rasûl bunun dışındadır.”Cinn, 26-27. âyet-i kerîme.
Gaybı yalnız Allâhü te’âlâ bilir. Gayb yok demekdir. Yok olan şey bilinemez… Bilinemez ile ilim ilgilenmez. Bilineceğini iddi’â etmek her bakımdan yok olmakdan ve hiçbir şey olmamakdan kurtarmak demektir. Ba’zî zâtlara, gaybî haberlerin Allâhü te’âlâ tarafından bildirilmesi sebebiyle, bu zâtların gaybı bildikleri iddi’â edilemez, ancak Allâhü te’âlânın bildirdiklerini bilebilirler. Ebcedle gaybın bilinemeyeceği kat’îdir. Allâhü te’âlânın mu’cizesi veyâ kerâmeti ile ba’zî zâtlara , gaybî haberleri bildirir, bunun ebcedi bilme ile hiç alâkası yokdur. O zâtlar, Allâhü te’âlânın dostları olduğu için,bu onlara bir ihsânıdır,nebîlere mu’cizesi,velîlere bir kerâmetidir.
Saîd Nursî;Dâbbetü’l-arz ağaç kurtlarıdır, diyorŞu’âlar, 5. şu’â, 20. mes’ele
Cevâb:Dâbbetü’l-arz, Kıyâmetin büyük alâmetlerindendir. Saîd Nursî, Neml Sûresi, 82. âyet-i kerîme yerine, ilminin azlığı sebebiyle Sebe’ Sûresi,14. âyet-i kerîmeyi ele alarak yine hatâya düşmüşdür. Ayrıca bu husûs, o hayvânın nasıl olduğu, Hadîs-i şerîflerde açıklanmışdır.Altmış arşın(Yaklaşık 42 metre) büyüklüğünde olduğu bildirilmişdir.Süleymân aleyhisselâmın bastonunu yiyen küçük ağaç kurtlarının Kıyâmetle ne alâkası vardır, târîh olarak da Süleymân aleyhisselâm çok evveldir. Dâbbetü’l-arz’ın çok büyük bir hayvân olduğu tevâtürle bildirilmiş bir çok kitâbda uzun uzadıya anlatılmışdır.Bu husûsda hatâ yapmak da büyük bir cehâletdir.
Saîd Nursî:“Zülkarneyn belki Yemen hükümdârlarından birisidir.” Lem’alar,16.lem’a,s.138
Cevâb: Zülkarneyn aleyhisselâm nebî veyâ velîdir, Hızır’ın aleyhisselâm teyzesinin oğlu ve komutanıdır. İbrâhîm’in aleyhisselâm dü’âsını almışdır. Yemen hükümdârının ismi ise Münzir’dir. Ondan iki bin sene sonraki Mekadonya Kralı II. Flip’in oğlu İskender ile de karışdırılmamalıdır, çünkü o müslimân değildir. Zülkarneyn aleyhisselâm ise bunlardan çok öncedir. Mu’teber târîh kitâblarına bakılsaydı bu husûsda da hatâya düşülmezdi.
Saîd Nursî: “ Çin Seddi, Zülkarneyn seddidir.”Sözler,24. söz
Cevâb :Yapılan seddin demir ve bakır olduğu Kehf Sûresi, 96. âyet-i kerîmede, Ye’cüc ve Me’cüc’ün sed arkasında kaldıkları (Kefh, 97), kıyâmete yakın sed arkasından çıkacakları ise (Kehf, 98’de) bildirilmişdir. Zülkarneyn seddinin, taşdan olan Çin seddi’yle hiçbir alâkası yokdur, Saîd Nursî’nin,ayrıca sed arkasında habs olan Ye’cüc ve Me’cücün, Mançur, Moğol ve Kırgız olduklarını (Şu’âlar, 5. şu’â; Sözler, 24. söz; Lem’alar, 16. lem’a) iddi’â etmesi de târîhî hakîkatlara ters düşmekdedir.
Saîd Nursînin hatâları bu kadar değildir; Mübâleğa yapmadan iddi’â edebiliriz ki, kitâblarının hemen hemen hepsinde hatâya rastlamak mümkindir.(1) Reddiyye yazılsa koca bir kitâb olacağı muhakkakdır. Bu kadar hatâya düşen bu kişinin, niye bu kadar büyütüldüğü üzerinde durulursa hakîkat daha iyi anlaşılacakdır. Hıristiyan âleminin büyük paralar sarf ederek müslimânları hıristiyan yapma gayretlerini görmemek büyük bir gaflet olur. Oyuna gelenlerin yanında menfe’at dolayısiyle kullanılan hâinler de az değildir. Temiz niyyetli olup da, câhillikleri sebebiyle aldatılan müslimânları uyarmak, cehenneme gitmelerine sebeb olacak sapık inançlara karşı, onları güzel ve kibârca aydınlatmak, aldanmalarını önlemek, bu işin ehlî müslimânların vazîfesi olmalıdır.
Prof.Dr.Âbidîn Zâfir Şâzilîoğlu
(*) Diyânet İşleri Reîsi eski başkanı Ömer Nasûhî Bilmen, Tabâkâtü’l-müfessirîn(Kur’ân-ı Kerîmi tefsîr edenler) kitâbında Saîd Nursînin, yazdıklarının Kur’ân-ı Kerîm tefsîri ile hiç bir alâkası olmadığı için , kendisine yer vermemişdir.
(1)Doç.Dr.Yaşar Kutluay,Saîd Nursî ve Nurculuk,s.222
.Mazlum Hristiyanlar
4/123 - Sevab ve mükafat, ne sizin kuruntunuza, ne de kitap ehlinin kuruntusuna göredir. Kötülük yapan, o yüzden cezalandırılır. O, kendisine Allah'tan başka ne bir dost, ne de bir yardımcı bulabilir.
Sual: (Hristiyanların mazlumları ve hak dine kuvvet verenler, Cennete gidecektir) diyenler oluyor. Ehl-i kitabdan özellikle Hristiyanların mazlumları Cennete sokuluyor da, Ehl-i kitab olan Yahudilerin mazlumları niye Cennete konmuyor?
CEVAP
Yahudiler de kitab ehli olduğu halde, neden Hristiyanlara bu ayrıcalığın tanındığını bilmiyoruz. Hristiyanların da, Yahudilerin de, ister mazlum olsun, ister zalim olsun, isterse tek hak din Müslümanlığa hizmet etsin, hepsi Cehenneme gidecektir. Cennete sadece Amentü’deki altı esasa inanan Müslüman girecektir. Hristiyan ve Yahudilerin Cehenneme gideceğini bizzat Resulullah efendimiz şöyle bildiriyor:
(Beni duyup da Peygamber olduğumu kabul etmeyen Yahudi ve Hristiyan, mutlaka Cehenneme girecektir.) [Hâkim]
Ehl-i kitab olan Hristiyan ve Yahudilerin Cehennemlik oldukları hakkında âyet-i kerimeler de vardır. Birinin meali şöyledir:
(Ehl-i kitab [Yahudi ve Hristiyan] olsun, müşrik olsun bütün kâfirler, muhakkak Cehennemdedir, orada ebedi kalırlar. Onlar yaratıkların en kötüsüdür.) [Beyyine 6]
Kâfir hak dine kuvvet verse de, ne kıymeti olur ki? Müslüman olmadıkları müddetçe iyi amellerinin hiçbirinin kabul olmayacağını Kur’an-ı kerim haber veriyor. Müslüman olmayan herkes gayrimüslimdir yani kâfirdir. Kâfirin de yaptığı hiçbir iyiliğin, Allah katında kıymeti yoktur; hatta cami, çeşme yaptırsa, namaz kılsa, oruç tutsa hiç kıymeti olmaz. Bir âyet-i kerime meali:
(Kâfirlerin cami yapmaları ve diğer bütün [iyi] işleri, boşa gidecek, Cehennemde sonsuz kalacaklar.) [Tevbe 17]
(Hristiyanların mazlumları Cennete gidecek) diyen çıksa da, asla Hristiyanlara yaranamaz, o kişi Hristiyan olmadıkça, Hristiyanları memnun edemez. Bir âyet-i kerime meali:
(Sen, onların dinine uymadıkça, Hristiyanlar ve Yahudiler senden hoşnut olmaz. De ki: Doğru yol, ancak Allah’ın [bildirdiği İslamiyet] yoludur.) [Bekara 120]
Bu kadar açık nasslara rağmen özellikle Hristiyanları Cennete koymaya çalışanların maksatları ne olabilir?
.SAÎD NURSÎ’NİN İTTİHÂD’CILIĞI
Saîd Nursî, İttihâd ve Terakkî partisinin fa’al üyelerinden olup bu parti tarafından kurulan Teşkîlât-ı Mahsûsa’da kendisine vazîfe verilmişdir. İttihâdcı olduğunu bizzât kendisi i’tiraf etmekde:
“ Ben İttihâd ve Terakkî’den ayrılmadım. Resneli Niyâzî, Enver Paşa gibi adamlarla şimdi de müddefikim. Lâkin ba’zîları bizden ayrıldılar, bataklık yoluna sapdılar.” (1) “İttihâd ve Terakkî’nin şark vilâyetlerindeki şu’belerini bir derece istihsân ve tebrîk ederim”demekdedir.
“ Ben, tokatımı Antirik(mason) ile berâber Enver’e(İttihâd’cı), Venizelos ile berâber, Saîd Halîm’e(meşhûr mason sadrıa’zâm) vurmam, nazarımda vuran da sefîldir.” (2)
[İttihâdcı Saîd Halîm, sadrazam… İttihâdcı Enver Paşa, 33 yaşında (*)seraskerdir… Bizi bunlar I. Dünyâ Harbi’ne sokmuşlar ve Koca Devletin yıkılmasına ve milyonlarca insânımızın şehîd olmasına sebeb olmuşlardır.] Sarıkamış’da 90 bine yakın askerimizin donarak ölmesine sebeb olan bu İttihâdcı (Hazar türkü) Enver Paşa’ya, Saîd Nursî, şehîd demekdedir. (3)
Saîd Nursî, kitâblarının basılması için de Enver Paşanın kendisine para verdiğini i’tiraf eder. (4)
Saîd Nursî ittihâdcıların oyunlarına gelmiş, onlar tarafından kullanılmış olacak ki ittihâdcıların kendisine 19 bin altın verdiğini de kabûl eder (5)
Saîd Nursî’nin,tetikçilikle meşhûr Teşkîlât-ı Mahsûsa’dan olması (6) onun ittihâdcıların önde gidenlerinden olduğunu gösterir.
Saîd Nursî diyor ki : “ Seleflerim, Cemâleddîn Efgânî, Mısır müftîsi merhûm Muhammed Abdüh Efendiler…” Âsâr-ı Bedî’ıyye, s. 411,Elmas Neşriyyât,2004, İstanbul; Târîhçe-i hayât,s. 68;Dîvân-ı harb-i örfî, s. 6.
Mason Cemâleddin ve mason Muhammed Abdüh’e seleflerim (rehber, üstâd ) ve merhûm demek, dînen memnû’dur, mûcib-i küfürdür.
Saîd Nursî’nin, Teşkîlât-ı mahsûsa’nın başkanlığını da yapmış olan ve mason listelerinin yayınlandığı kitâblarda ismi geçen Eşref Sencer Kuşcubaşı’nın köşkünde onunla 1.5 sene berâber kalması (7) bu teşkîlât mensûbları ile ne kadar samîmi olduğunu gösterir.
Saîd Nursî’nin, İttihâdcılar tarafından şeyhülislâmlığa getirilen, ittihâdcılığı ve masonluğuyla meşhûr Mûsâ Kâzım’dan, mahrec pâyesi alması da boşuna değildir. (8)
Saîd Nursî, Sultân AbdülHamîd’e de karşı olması sebebiyle meşrûtiyetciliği harâretle müdâfa’a eder. (9)
Esâs gâyeleri Osmânlı Devletini yıkmak olan ittihâdcıları Avrupa destekliyordu, önde gelenlerin hepsi de mason,sabatayist(dönme) ve ekalliyet mensûbu idi. Çok iyi araştırıldığında, bunların inançlarının da sağlıklı olmadığı ortaya çıkmakdadır. Kimisi cebriyye, kimisi mu’tezile kimisi de selefîdir. İttihâdcıların üstâd kabûl etdikleri Cemâleddîn Efgânî gibi içlerinde müfrit râfizî olanlar, bektâşîler, melâmîler de az değildir.[Cemâleddîn Efgânî aslen Afganlı değil, Îrânlıdır, takıyye îcâbı, kendisini Afganlı diye tanıtmışdır.](10)
Saîd Nursî, Jön Türkleri de müdâfe’a eder : “Jön Türkler, İslâmiyyet ve millet fedâileridir. Ulemâ ve Meşâyihden Jön Türk olanlar vardır. İçlerinde edebsiz, çok sefîh masonlar bulunur, fakat bunların oranı yüzde ondur, yüzde doksanı inançlı müslimânlardır. Âsâr-ı bedî’ıyye, s. 318, Elmas Neşriyyât, 2004, İstanbul
[Şu anda, herkesce, yüzde doksanının mason, sabatayist olduğu bilinen Jön Türkleri müdâfe’a etmesi, onun kimlerin safında olduğunu göstermesi bakımından önemlidir.]
Netîcede, İttihâdcılar Avrupanın desteğiyle murâdlarına ermişler, altı asırlık İslâmın hâmisi Osmânlı Devleti’ni yıkarak, müslimânların topraklarını Avrupalıların (hıristiyanların)müstemlekesi yapmışlardır. Acı olan husûs İslâma zararlı olan bu kişilerin hâlâ saf müslimânlarca desteklenir olmasıdır. Allâhü te’âlâ bizleri gafletden uyandırsın, bizleri, Allâh dostlarını seven,Allâh düşmânlarına büğz eden, onları sevmeyen kullarından eylesin,
(1) Kastamonu lâhikası, s. 55; Şu’âlar, 14. şu’â
(2) Saîd Nursî, Sünûhat,s. 51, Sözler Yayınevi, 1977
(*) 33 yaş yüzbaşı,50 yaş serasker(Genel Kurmay Başkanı) yaşıdır
(3) Bu kitâbın sonundaki vesîkalara bakınız
(4) Necmeddîn Şahiner, Bilinmeyen Taraflarıyla Saîd Nursî, s. 196
(5) Kastamonu lâhikası, s. 55; Şu’âlar, 14. şu’â
(6) Yeni Türk Ans. c. 9, s. 3346, Ötüken Yayınları;
Prof.Dr.Şerîf Mardin, Saîd Nursî Olayı, s. 129, İletişim Yayınları
(7) Prof.Dr.Şerîf Mardin,Saîd Nursî Olayı,s.129
(8) Bu kitâbın sonundaki vesîkalara bakınız
(9) Târîhçe-i hayât, s. 65, 66, 72, 79; Münâzarât, s. 10-12
(10) Cemâleddîn Efgânî aynı zamanda meşhûr masondur. Masonluğu, artık sevenleri tarafından da kabûllenilir olmuşdur. İngilizlerin maşası olup, hep onların emrinde çalışmışdır.
.
NURCULAR DA TEK ADAM TARAFTARIYMIŞ
MA'DEM TEK ADAM TARAFTARIYDINIZ DA
SİZİN LİDERİNİZ SAİD NURSİ İTTİHATÇILARLA
BERABER OLUP TEK ADAM HEM DE MÜSLÜMANLARIN
HALİFESİ OLAN SULTAN ABDÜLHAMİD HANI NEDEN DEVİRDİ !?
.İlim hocadan öğrenilir
Sual: Bazı kimseler hocalarını övüyorlar, “Hocamızın hiç bir tahsili yoktur, hiç bir âlimden ders almamıştır. Hiç bir müctehide tâbi değildir. Çünkü Allah ona her şeyi ilham etmiş, o da her şeyi bilir, müctehid âlimler hata eder, hocamız hata etmez” diyorlar. İlhamla din olur mu? İlham dinde senet midir?
CEVAP
Din kitaplarında deniyor ki:
İslam dini dört vesika ile bizlere gelmiştir. Bu dört vesikaya (Edille-i şerıyye) denir. Bunların dışında kalan her şey bid’attir, zındıklıktır ve dinsizliktir. Tasavvuf büyüklerinin, yani büyük evliya zatların kalblerine gelen ilhamlar, keşifler, ahkam-ı İslamiye için senet ve vesika olamaz. İlhamların doğru olup olmadığı, İslamiyet'e uygun olup olmamaları ile anlaşılır. Tasavvufun, vilayetin yüksek tabakalarında bulunan Evliya da, ilmi olmayan, aşağı derecelerdeki Müslümanlar gibi, bir müctehide tâbi olmak mecburiyetindedir. Bayezid-i Bistami, Cüneyd-i Bağdadi, Celaleddin-i Rumi ve Muhyiddin-i Arabi gibi Evliya, herkes gibi, bir mezhebe tâbi olarak yükselmişlerdir. Bugün dinimizi, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından okuyup, öğreneceğiz! Din bilgileri ancak bunların kitaplarından öğrenilir. Keşif ile, ilham ile, ilim elde edilmez. Bunların kitaplarını okuyan, hem ilim öğrenir, hem de kalbleri temizlenir. (S. Ebediyye)
İslamiyet'in hükümleri ilham ile anlaşılmaz. Evliyanın ilhamı başkalarına hüccet, senet olamaz. İlhamın doğruluğu, İslamiyet bilgilerine uygun olmalarından anlaşılır. Fakat, Evliya olmak için, İslamiyet bilgilerini öğrenmek ve bunlara uymak şarttır. (Takva sahiplerine Allahü teâlâ ilim ihsan eder) mealindeki âyet-i kerime bunu bildirmektedir. İslamiyet'e sarılmayan, bid’atten sakınmayan kimsenin kalbine ilham gelmez. Bunun söyledikleri, nefisten ve şeytandan gelen bozuk şeylerdir. İslamiyet bilgileri, rüya ile de anlaşılamaz. İslamiyet'e uymayan rüyanın şeytani olduğu anlaşılır. (Faideli Bilgiler)
İlim ancak üstaddan öğrenilir. İlmi, kendi kendine kitaptan öğrenenler çok yanılır, yanlışı, doğrusundan çok olur. Bugün, ictihad edecek kimse yoktur. İmam-ı Rafii ve İmam-ı Nevevi ve İmam-ı Razi dediler ki, bugün hiç müctehid kalmadığında âlimler sözbirliğine varmıştır. (Müslümana Nasihat)
Hülasa fetva kitabında, (Fıkıh kitabı okumak, geceleri namaz kılmaktan daha sevaptır) deniyor. Çünkü, farzları, haramları, [Ehl-i sünnet âlimlerinden veya onların yazmış oldukları] kitaplardan öğrenmek farzdır. Kendisi yapmak ve başkalarına öğretmek için fıkıh kitapları okumak, tesbih namazı kılmaktan daha sevaptır. İslam bilgileri, ancak üstaddan ve kitaptan öğrenilir. İslam kitaplarına ve rehbere lüzum yoktur, [bana ilham geliyor, ben direkt Allah’tan öğreniyorum] diyenler yalancıdır, zındıktır. Müslümanları aldatmakta, felakete sürüklemektedir. Din kitaplarındaki bilgiler, İslam âlimleri tarafından Kur'an-ı kerimden ve hadis-i şeriflerden çıkarılmıştır. (Hadika s.365)
İbadetlerin yapılması ve bütün din bilgileri, üstaddan öğrenmekle elde edilir. Din bilgileri, ilham ile hasıl olsaydı, Allahü teâlânın Peygamberler ve kitaplar göndermesine lüzum olmazdı. (Hadika s.378)
Birkaç hadis-i şerif meali şöyledir:
(İlim üstaddan öğrenilir.) [Taberani]
(Ey insanlar, biliniz ki, ilim âlimden işiterek öğrenilir.) [Hadika]
(Üç türlü baba vardır: Dünyaya getiren baba, kayın baba ve ilim öğreten baba. Bunların hayırlısı, üstadıdır.) [Umdet-ül-İslam]
(İlim öğrenin! İlim öğrenmek ibadettir. Âlimden ilim öğrenmek, teheccüd namazı kılmak gibidir.) [Hadika]
(İlim öğrenmek isteyen ilmin kapısına gelsin. Ali ilmin kapısıdır.) [Hâkim]
İmam-ı Ebu Yusuf’un çok sevdiği bir oğlu vardı. 15 yaşında iken ansızın vefat etti. Talebelerine, (Defin işini size bıraktım. Ben üstadımın dersine gidiyorum. Bugünkü dersi kaçırmayayım) dedi. İmam-ı Ebu Yusuf’u vefatından sonra rüyada gördüler. Cennette, büyük bir köşkün karşısında duruyordu. Köşkün yüksekliği Arşa varmıştı. Bu köşk kimindir dediler, benimdir buyurdu. Buna nasıl kavuştun denilince, (İlme ve ilim öğrenmeye ve öğretmeye olan sevgim ile) buyurdu. (İslam Ahlakı)
.
SAÎD NURSÎ’NİN EBCEDCİLİĞİ
( İLM-İ CİFİR) VEHURÛFÎLİK
Saîd Nursî , kitâblarında görüldüğü üzere ebced’le çok ilgilenmiş ve gayb ile ilgili istihrâclarda bulunmuşdur. Habishânelerde ve göz habsinde bulunduğu zamanlarda sıkıntıyı atmak için bulmaca çözenlerin yapdığı gibi bu da Kur’ân-ı Kerîm âyetleriyle oyun oynarcasına ebced’le âyet-i kerîmeleri hesablayarak ba’zen eksik, ba’zen de fazla çıkdığı halde, kendisine mâl etmiş, bu yüzden çok hatâlara düşmüş, hattâ ebced’e,kendisini o kadar kapdırmış ki bir çok âyet-i kerîmede, gaybın bilinemeyeceği bildirilmesine rağmen, o gaybın bilinebileceği iddi’âsında da bulunabilmiş (Ebced anahtar-ı gaybîdir) diyebilmişdir. Sikke-i tasdîk-I gaybî,s. 98; Şu’âlar 1. şu’â
Kur’ân-ı kerîmin otuzüç âyetinde nurculukdan bahsedildiğini de iddi’â etmişdir.Sikke-i tasdîk-ı gaybî kitâbında ( s.71-121) ve Şu’âlar, 1. şu’â ve 12. şu’â da
Kıymetli okuyucularımızın bu âyet-i kerîmelerin neler olduğunu gördüklerinde şaşmamaları mümkin değildir:
1.âyet-i kerîme, Nûr, 35
2.âyet-i kerîme, Hûd, 105
3.âyet-i kerîme, Ankebût, 69
4.âyet-i kerîme, Hicr, 87
5.âyet-i kerîme, En’âm, 122
6.âyet-i kerîme, Hadîd, 28
7.âyet-i kerîme, Yûnüs, 82
8.âyet-i kerîme, En’âm, 161
9.âyet-i kerîme, Lügmân, 22; Bakara, 256
10.âyet-i kerîme, Bakara, 26
11.âyet-i kerîme, Bakara, 129
12.âyet-i kerîme, Bakara, 151
13.âyet-i kerîme, Âl-i imrân, 5
14.âyet-i kerîme, Nisâ, 162
15.âyet-i kerîme, Nisâ, 174
16.âyet-i kerîme, Füssılet, 44
17.âyet-i kerîme, Tevbe, 129
18.âyet-i kerîme, Mâide, 56
19.âyet-i kerîme, Tahrîm, 8
20.âyet-i kerîme, İsrâ, 80
21.âyet-i kerîme, En’âm, 161
22.âyet-i kerîme,Yûnüs,Yûsüf,Ra’d,Hicr,Şü’erâ,
Kasâs, Lügmân sûrelerinin ilk âyet-i kerimeleri
olub müteşâbihâtdandır.
23.âyet-i kerîme, Kalem, 32
24 .âyet-i kerîme, Zümer,1; Ahkâf,2 ; Câsiye,2
25.âyet-i kerîme, Füssilet, 1-2
26.âyet-i kerîme, Hûd, 108
27.âyet-i kerîme, Saff, 8
28.âyet-i kerîme, Tevbe, 32
29.âyet-i kerîme, İbrâhîm, 1
30.âyet-i kerîme, Füssilet, 33
31.âyet-i kerîme, Nisâ, 43
32.âyet-i kerîme, Ahzâb, 43
33.âyet-i kerîme, Âl-i imrân, 18
Saîd Nursî’nin ebced’le çokça uğraşdığını görmek isteyenler 352 sahîfelik
kitabına bakabilirler.
Saîd Nursî, Mehdî aleyhirrahme ile alâkalı istihrâcında: Mehdî’nin hicrî 1400’lerde geleceğini söylemiş( Sözler, 24. söz ) fakat, bu sene 1434 olduğu halde, 34 sene geçmesine rağmen iddi’âsı doğru çıkmamışdır.İmâm-ıRabbânî(Guddisesirruh)[971/1563-1034/1563] Mehdînin aleyhirrahme kendisinden 1000 sene sonra geleceğini bildirmekdedir. ( İmâm-ı Rabbânî,Mektûbât, 209. mektûb.)
Saîd Nursî, hurûfîliğin kurucusu Îrânlı yehûdî Fazlüllâh Hurûfîden ilhâm almış olacak ki,selefi Fazlüllâh Hurûfî’nin iddi’â etdiği gibi, Kur’ân-ı Kerîmde kendisinden bahsedildiğini iddi’â etmişdir.
[Fazlüllâh da Kur’ân-ı Kerîm’de nerede fazl kelimesi geçse Allâh benden bahsediyor, demişdi. Saîd Nursîden 52 sene evvel ölen, mehdî’yim, müceddid’im diyen, daha da ileri giderek, nübüvvet iddi’â’sında bulunan, İngilizlerin (2) adamı Ahmed Kâdıyânî de aynı denâeti işlemişdi.] Yehûdîliğin kabalizm tarihinde ebced’e çok önem verildiğini de hatırlamakda fâide vardır.
Saîd Nursînin tam vâkıf olmadığı anlaşılan, cifir ile alâkalı iddi’âlarından bir kaçı aşağıdadır:
12. sıradaki âyet-i kerîme, Bakara sûresi, 151. âyet-i kerîmeyi ele alarak bu âyet-i kerîmede kendisinden bahsedildiğini îmâ ediyor. [halbuki bu Rasûlüllâh’a hitâb eden bir âyet-i celîledir.]“… ve yüzekkîküm … vel hikmete…” yarısını ele aldığı âyet-i kerîmenin ebcedle harf karşılığı rakam olarak şöyledir:
6+10+7+20+10+20+40+6+10+70+30+40+20+40+1+30+20+400+1+2+6+1+30+8+20+40+400 =1288
“ … sizi temizleyip arıtan size kitâb ve hikmeti öğreten…”cümlesinin tamamı ele alındığında bu âyet-i kerîmeye kat’î sûretde Hazret-i Muhammed’in aleyhîsselâm muhatab olduğu ortadadır. Peki 1288 ne ifâde ediyor. Ebced ûsûlünü de çiğneyerek 1288’i 1338’e çıkarıyor ya’nî, Kef ( 20 ) ve Lâm ( 30 ) harf-lerini ikişer kerre alarak, sayıya 50 ekleyip 1338’e çıkarıyor. Bu durumda Saîd Nursî 45 yaşındadır ve âyet-i kerîmede ” rasûl gönderdik “ denilmekdedir. Rasûlüllâh 43 yaşında rasûl olduğundan acaba ona yakın bir yaş çıkarmak arzusu ile mi bunu yapıyor, şaşırmamak, teaccüb etmemek mümkin değildir.Bir misâl kâfi olmasına rağmen, bir misâl daha verelim,bu İsrâ sûresi, 82. âyet-i kerîmesidir :
[Bu âyet-i kerîme, 33 yerde Allâh benden bahsediyor dediği 20. sıradaki âyet-i kerîmedir.]. Âyet-i kerîmenin ortasını alıyor, “… mâ hüve … mü’minîn…”,“(Kur’ân) mü’minlere şifâ ve rahmetdir…” bu âyet-i kerîmenin ebced rakamlarıyla karşılığını yazacak olursak,
40+1+5+6+300+80+1+6+200+8+40+400+30+30+40+6+40+50+10+50 = 1343 ediyor, ama Saîd Nursî, 1339 olduğunu söylüyor. Saîd Nursî 1295 doğumlu olduğuna göre bu târîhde 44 yaşındadır, aklı başında olan bir insan bundan ne çıkarabilir, bunu anlamak mümkin değildir. Saîd Nursî’nin bu husûsdaki iddi’âları hayli çokdur , onun hakkında fikir edinmek isteyenler için bu iki misal kâfidir kanâ’atindeyiz…
Allâhü te’âlâ böylesine tehlikeli, böylesine garîb bir anlayışa düşmekden bizleri muhâfaza buyursun, âmin.
“ Kur’ân-ı Kerîm mü’minlere şifâdır.”yerine,“Risâle-i nur, mü’minlere şifâdır “ ma’nâsını mı çıkarmak istiyor…?
Hûd, 108. âyet-i kerîmede geçen saîd kelimesini kendisine mâl ederek saîd ( cennetlik ) olduklarını mı kasd ediyor? Saîd Nursî, ”Risâle-i nûr talebeleri îmânsız ölmezler”Sikke-i tasdîk-ıgaybî,s.23,31,102 Ebedî se’âdet ve selâmete erişeceğinizi tekeffül ederim.”N.Şahiner, Bilinmeyen Taraflarıyla Saîd Nursî, s.275, dediğine göre, herhâlde bu husûs anlaşılmayacak kadar zor değildir, kıymetli okuyucularımızın da anlayacağı muhakkakdır.
Bakara 151. âyet-i kerîmede geçen “Kur’ân’ı açıklayan bir rasûl“ den maksad Saîd Nursî midir!?
Muhammed Es’âd Sahhâfoğlu
(1)Rumûzât-ı semâniyye, Teblîğ Yayınları, 2001, İstanbul
(2)Halkının ekserisi müslimân olan devletlerin hemen hemen hepsi, me’alesef İngiliz müstemlekesidir. İngilizler, İslâmdan korkduklarından, İslâmı yok etmek için büyük gayret içindedirler. Bu yüzden İslâm Hılâfetini (Hılâfet-i Osmâniyye) yıkanlar da İngilizlerdir. İngilizler, müslimânları parçalamak gâyesi ile “İngiltere Müstemlekeler Nezâreti ” ni kurarak İslâm memleketlerinde sapık mezhebler ihdâs etmekde, Vehhâbîlik, Behâîlik, Kâdıyânîlik, Selefîlik gibi mezhebleri yaymakda,Müslimânları dalâlete götürmek için kendi adamlarını büyük bir âlim diye tanıtmakda, hattâ sahte peygamberler bile çıkarabilmekdedirler… Şu anda, İslâm âleminin perîşân hâlde olmasının tek sebebi, İngilizlerin müslimânlara akla hayâle gelmeyecek fitne, zulüm ve vahşetleri tatbik etmelerindendir. [Amerika da aynı yolda olup İngiltere’nin güdümündedir,zâten bu devleti İngilizler kurmuşdur] İngilizlerin İslâma verdikleri zararları görmek -isteyenler aşağıdaki şu kitâblara bakabilirler :
-Eyyûb sabrî, Esâret Hâtıraları, 1978, İstanbul
Hempher, İngiliz câsûsunun i'tirâfları, 2004.İstanbul
William Jennings Bryan, Hindistânda İngiliz Hâkimiyyeti
[Yazar 1913-1915 de ABD Hâriciyye nâzırlığı yapmışdır.]
Dr. Muhammed Harb, Müzekkiratü'l-Sultân AbdülHamîd,
1991, Şam
Habîb Alevî, Misbâhü'l-enâm ve cilâü'l -zulm, 1906, İstanbul
Mevlânâ Gulâm Mihr Alî, El-Yevâkîtü'l-Mihriyye, 1964, Hind
Mahmûd efendi,müftî,ElMütenebbiü’lkâdıyânî,1967,Pâkistân.İnternet’den“İngilizlerin İslâm Düşmânlığı” diye debakılabilir.
GİRİŞ
Risâle-i nûr mensûbları, 1950’lerde yok denecek kadar azdı.O zamanlar, nurcuların medrese dedikleri, toplanıp nur risâlelerini okudukları yerler polis tarafından basılıyor, nurcular kânûnen cezâlandırılıyorlardı.Türkiyye’de1923-1950 arası dîne yapılan baskılar,zulmler sebebiyle,dînini öğrenmek isteyen halk,susuzlukdan ölmek üzere olan insânların suya koşuşmaları gibi,nurculuğa islâmı öğrenmek niyyetiyle koşmuşlar,nurculuk bu şeklde kuvvetlenmiş,nurcuların sayıları da artmışdır.Hükûmetlerin nurculara karşı menfî davranışı,halkın bir kısmınının nurculuğa meylini artırmış, bu ve buna benzer sebeblerle nurcuların sayısı hayli artmış,dahâ sonraki ba’zî siyâsîler de nurculara maddeten ve ma'nen destek olunca hayli güçlenmişlerdir…
İlk zamanlar, yaşımın küçüklüğü sebebiyle,Risâle-i nuru okuyor fakat,tam anlayamıyordum. Tahsîlime devâm ederken risâleleri okumaya ara verdim. Üniversitede kariyer yapdıkdan çok zaman sonra, beni çok seven ve güvenen bir arkadaşımın Risâle-i nur’la ilgili sorularına tarafsız cevâb verebilmem için nûr risâlelerinin tamâmını (1) tekrâr okumaya karar verdim, vaktimin büyük bir kısmını risâleleri okumaya ayırdım. Risâlelerde dikkâtimi çeken, inancımıza zıdd bir çok mes’ele üzerine, bu işin ehli mütehasıs zevât ile müştereken Risâle-i nur ile ilgili bir çalışma yapmaya karar verdik. Risâlelerin tamâmını tedkîk ederek, tarafsız bir niyyetle tahlîl etmeye çalışdık…
Biz, bu çalışmamızda hüsn-i zan ile hareket edip iftirâ etmemek, fakat haksız olanı da medh etmemek için büyük gayret sarfetdik. Allâh katında çok sevimli amel “Hübb-i fillâh ve büğz-ı fillâh” ya’nî “Allâh için, Allâh dostlarını sevmek ve Allâh için, Allâh düşmânlarına düşmân olmak”, uyulması çok mühim ve ilk önce yapılması gereken emirlerdendir.(2) Bu sebebden müslimânların îmânlarını koruyabilmeleri için bilhassa bu zamanda çok dikkatli olmaları, Allâhın düşmânlarını dost, dostlarını da düşmân bilmemeleri, mutlak sûretde elzemdir, çünkü, “Kişi,sevdiği ile berâberdir ”(3) bu îmânî çok mühim bir mes’eledir. Bu husûsda, âlim olub da susanlar, büyük vebâl altındadır. Risâle-i nuru değerlendirirken bu husûsda çok gayret sarfedilmişdir. Çalışmalarımız netîcesinde, piyasadaki, Saîd Nursî ile ilgili değerlendirmelerin ekseriyyetinin, me’alesef(4),gerçeklerle hiçbir alâkasının olmadığını da görmüş olduk…
Saîd Nursî’yi tahlîl etmeden evvel onu yakinen tanımak gerekir. Onun için de İttihâd ve Terakkî ile ilgisini, Sultân AbdülHamîd’e karşı tavrının hangi sebebden kaynaklandığını, müslimânlar arasında Risâle-i nuru yayarken nasıl bir usûl ta’kîb etdiğini, mücâdelelerini, karşılaşdığı sıkıntılarını, risâlelerini habshânelerde veyâ ikâmete mecbûr tutulduğu yerlerde (göz habsinde) rûhî sıkıntı içerisinde nasıl yazdığını, daha evvel de vehn-i a’sâb (nevrestani) ve şu’ûr bozukluğu sebebiyle tedâvî gördüğünü, hattâ Toptaşı akıl hastahânesi’nde altı ay kaldığını hatırlatmakda fâide vardır.
İttihâdcı olması dolayısıyla, İttihâd ve Terakkînin kimler tarafından ne niyyetle kurulduğu ve mensûblarının icrâ’atları, Osmânlı Devleti’ne neden cebhe aldıkları, inançlarının İslâm inancına uyup uymadığı bilinmeden, Saîd Nursî’yi tam ma’nâsı ile tanımak mümkin değildir.
Saîd Nursî’nin İslâmdaki mevki’ini tam tesbît edebilmek için, İslâmî mes’eleleri de hakkıyle bilmek gerekir… İslâmı hakkıyla bilmeden her hangi bir kişinin arkasından gitmekde de müslimânın îmânını zedeleme tehlikesi vardır. ” Îmân edib de îmânlarına zulüm (şirk) bulaşdırmayanlar korkudan emîndirler.” En’âm,82.Bundan dolayı,müslimânların, kâfirlerle, ehl-i bid’at ve ehl-i dâlle ile dost olmaları dînen memnû’dur.(5)
Sapıklığın hâkim olduğu zamanlarda, müslimânların îmânlarını koruyabilmeleri zor olduğundan, îmânlarının zarar görmemesi için, İslâmiyyeti iyice bilmeleri, sapıklıklara karşı îmânlarının sarsılmaması içün de bu husûsda uyanık olmaları ve zarûrat yok ise, onlardan uzak durmaları gerekir.
(Osmânlı Devletinin, “Birinci cihân harbi”nden sonra
i’tilâf devletlerince(İngiltere,Fransa,İtalya,A.B.D.) paylaşılması netîcesinde, Müslimânların kıblesinin de bulunduğu Arabistân ile Mısır,Irak… gibi bir çok memleket, büyük lokmayı kapan İngiltere’nin, müstemlekesi olmuşdur.İngiltere’nin işgâl etdiği bütün memleketlerde,İngiliz müstemleke eğitiminden geçen gençler,(6)me’alesef, düzmece târîh ve inançlarla, ecdâdına düşmân yapılmış, kafaları dumura uğratılmış , doğru ile eğriyi ayırt edemez hâle getirildiklerinde, kendi sapık adamlarını,onlara İslâm âlimi diye tanıtmışlar,böylece, bu gençler maddî imkânlarla veyâ ba’zî makâmlara getirilmek sûretiyle, kandırılıp,temiz ecdâdının gitdiği yoldan sapdırılmışlardır.Tabii ki müstemleke edilen devletin sömürülebilmesi, o memleketin insânının, ecdâdını,hakîkî İslâm âlimlerini ve inancını beğenmemesi, kendisini küçük görmesi, bayrağını, vatânını,milletini sâhib çıkmamasıyla mümkindir… )
Asrımızın şerr güçlerinin, müslimânların îmânlarını çalmak için büyük bir gayret sarf etdikleri ortadadır , bu husûsda sarfetdikleri paralar da akıllara durgunluk verecek mikdârlardadır.
Doğru yoldan sapdırılan insânları tekrâr doğru yola çekmek de kolay bir iş değildir. Çünki her fırka inancından memnûndur. Allâhü te’âlâ: “ Her fırka inancı ile öğünür.” (7) buyuruyor. Allâhü te’âlâ bizleri doğruyu bulan, yanlış inancında boş yere direnmeyip gerçeği kabûllenen kullarından eylesin.Âmin.
Dr.S. Ahmed A’sâlıoğlu
(1) Se'îd Nursî'nin kitâblarının çeşitli kitâbevleri tarafından basılması sebebiyle, sahîfe numaralarının farklılık göstermesi ve ba’zî kısımlarının kasden çıkarılmış olmasının bilinmesi, araşdırma yapanlara fâideli olacakdır. [Bu kitâbımız, Risâle-i nur’un osmânlıcası ve çeşitli kitâbevlerinin basdığı nüshâlar gözden geçirilerek hazırlanmışdır.]
(2) Âl-i 'imrân Sûresi,28 ; Mâide,51 ; Feth,29 ; Mücâdele,22 ;Bühârî ; Ebû Dâvüd ;Taberânî ;Hâkim ;Ebû Nü'aym
(3) Bühâri,Müslim’den hadîs-i şerîf
(4) Kelimeler mümkin olduğu kadar doğru yazılışlarıyla, asıllarına sâdık kalınarak yazılmaya çalışılmış,bu husûsda a’zamî gayret sarfedilmişdir
(5) İmâm Rabbânî, Mektûbât, c.1 / 266.mektûb
(6) [ İngilizlerin müstemlekesi Hindistân’da,lise’de logaritma cetvelinin temâmını ezberleyemeyenler,talebelikden atılır,çok az da olsa ezberleyebilenlerin ise zihnen hasta olmamaları mümkin değildir.Okuyanları sağlıksız olan insânları sömürmek, onları idâre etmek, tabi’î ki zor değildir.Buralarda bu şekilde kolayca elde etdikleri ajanlar sâyesinde,o memleketin yer altı ve yerüstü varlıkları,savaş yapmadan, asker zâyi’atı vermeden İngiliz’lerin eline geçmişdir.]
(7) Rûm Sûresi,32 ; Mü’minûn Sûresi,53
.çinde yaşasın, zalim veya mazlum olsun, mütevazı yahut kibirli olsun, cami ve çeşme gibi hayır hasenat yapsın, isterse bilgisayarı bulsun, iman etmedikten sonra bu yaptıklarına sevab alabilir mi, şehit olmasına ve Cennete girmesine sebep olur mu? İmanları olmadıktan sonra, bu bildirilen hususların Cennete gitmek ve şehit olmakla ne ilgisi var? İmansızın iyi amellerinin fayda vermeyeceğine dair âyet yok mudur?
CEVAP
Müslüman olmayanların hiçbir iyi ameline sevab verilmez. Doğruca Cehenneme giderler. Bir âyet-i kerime meali:
(İslamiyet'in hükümlerini tanımayıp imanı inkâr edenin yaptığı bütün [iyi] işler boşa gitmiştir, o âhirette hüsrana uğrayanlardandır.) [Maide 5]
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Ahirette Cehennemden kurtulmak, yalnız Muhammed aleyhisselama uyanlara mahsustur. Dünyada yapılan bütün iyilikler ve keşifler, Onun yolunda bulunmak şartıyla ahirette işe yarar. Ona uymayanın yaptığı her iyilik dünyada kalır, ahiretinin yıkılmasına sebep olur. (1/184)
Kâfirin hiçbir iyiliği, hayratı, hasenatı, ahirette faydalı olmaz. Zulmen öldürülen kâfir, şehit olmaz, Cennete girmez. İmanı olmayanın hiçbir iyiliğine sevab verilmez. (Berika, İ.Ahlakı)
Allahü teâlâ, Cennete girmek için, önce Müslüman olma, yani iman etme şartını koymuştur. Müslüman değilse, iyi işleri faydasızdır. İyi işlere, ibadetlere sevab verilebilmesi için, düzgün iman sahibi olmak gerekir. Bid'at ehli bile, Müslüman olduğu halde, ibadetlerine sevab alamaz. Nerede kaldı ki, gayrimüslimler iyiliklerine sevab alıp da Cennete girsin!
Gayrimüslim, hangi dinden olursa olsun, "Müslüman olmayan" yani "kâfir olan" demektir. Kâfirin, hiçbir iyiliğine sevab verilmez; cami, çeşme yaptırsa, namaz kılsa, oruç tutsa hiç sevab alamaz. Zengin fakir, genç ihtiyar, zalim mazlum olmasına bakılmaz. İki âyet-i kerime meali şöyledir:
(Kâfirlerin cami yapmaları ve diğer bütün [iyi] işleri, boşa gidecektir.) [Tevbe 17]
(Kâfir olarak ölenlerin yaptıkları işler, dünyada da, ahirette de boşa gider.) [Bekara 217]
Gayrimüslim şehit olur mu?
Sual: Zulümle öldürülen Hristiyanların şehit olduğunu bildiren bir yazarı destekleyen biri, İngiltere’de savaşta öldürülen bir Hristiyan’ın mezarı için, (Şehitlik ne büyük nimettir) diye övmektedir. Bu yazarlar nasıl Müslüman? Neden Hristiyanları Cennete sokmaya çalışıyorlar? Gayrimüslim şehit olur mu?
CEVAP
Hayır, gayrimüslimler, çok zulüm görseler de, ne kadar çok iyilik etseler de, dünyayı aydınlatsalar da, Cennete giremeyecekleri Kur’an-ı kerimde açıkça yazmaktadır. İki âyet-i kerime meali:
(Kâfirlerin faydalı işleri, fırtınalı bir günde rüzgârın savurduğu küller gibidir. Âhirette o işlerin hiç faydası olmaz.) [İbrahim 18]
(Ehl-i kitab [Yahudi ve Hristiyan] olsun veya müşrik olsun bütün kâfirler, Cehennemde ebedî kalırlar.) [Beyyine 6]
Bir hadis-i şerif:
(Beni duyup da, bana inanmayan Yahudi ve Hristiyanlar, muhakkak Cehenneme girecektir.) [Hâkim]
Savaşta veya zulümle öldürülse de, Ehl-i kitap dâhil, hiçbir kâfirin [gayrimüslimin] şehit olmayacağını merhum Hocamız kitaplarında şöyle bildiriyor:
Kâfirin, [Allah’a düşman olanın] hiçbir iyiliği, hayratı, hasenatı, âhirette faydalı olmaz. [Zulümle öldürülen kâfir, şehit olmaz. Cennete girmez.] İmanı olmayanın hiçbir iyiliğine sevab verilmez. (İslam Ahlâkı)
.SAÎD NURSÎ’NİN ÜSTÂDI CEMÂLEDDîN EFGÂNÎ VE MUHAMMED ABDÜH(*)
Saîd Nursî diyor ki : “ Seleflerim, Cemâleddîn , Mısır müftîsi merhûm Muhammed Abdüh Efendiler…”Âsâr-ı Bedî’ıyye, s. 411,Elmas Neşriyyât, 2004, İstanbul; Târîhçe-i hayât, s. 68; Dîvân-ı harb-i örfî, s. 6.
Saîd Nursînin,mason Cemâleddin Efgânî ve mason Muhammed Abdüh’e seleflerim ( rehber, üstâd ) ve merhûm demesi, dînen memnû’dur.
Saîd Nursî, 16 yaşındayken Cemâleddîn Efgânî’nin talebesi ile tanışıp onların fikirlerine aldandığı anlaşılıyor.Saîd Nursî,Târîhçe-i hayât,s.46
Bütün islâmî eserlere isrâiliyyât karışdığını iddi’â etmesi de (muhâkemât, s. 11,19 ) bu selefîlerin arkasından gitdiğini göstermekdedir. Saîd Nursî bu kadarla da kalmaz. “ Kur’ânı mürşid edindim.”( Mektûbât, 28. mektûb ) demesi bu husûsdaki kökleşen fikrini ortaya koymakdadır.
Saîd Nursî’nin bir başka çok büyük yanlışı “ Dînler Arası Diyalog “ tarafdârlığıdır, bu yanlışın selefim (üstâd, öncü) dediği mason Cemâleddîn Efgânî ve Muhammed Abdüh’den kaynaklandığı anlaşılmakdadır.(Târîhçe-i hayât, s. 46; Şerîf Mardin, Türkiye’de Dîn ve Siyâset, s. 178-179, İletişim Yayınları) Saîd Nursî ayrıca mason Muhammed Abdüh’ün kitâblarından istifâde etdiğini de bildirir. (İşârâtü’l- îcâz, s.224) Saîd Nursî ile mason Muhammed Abdüh’ün kâfirlere bakışı bir farklılık göstermez. Muhammed Abdüh İslâmiyyet ve Nasrâniyyet kitâbında, diyor ki: “Bütün dînler birdir, dış görünüşleri değişikdir.”Londra’daki bir papaza yazdığı mektûbunda ise “İslâmiyyet ve Hıristiyânlık gibi iki büyük dînin elele vererek kucaklaşmasını beklerim.”Zilzâl sûresi, 7. âyet-i kerîmeyi açıklarken ise “Müslim olsun, kâfir olsun sâlih amel işleyen herkes cennete girecekdir.”diyerek Kur’ân-ı Kerîme ters düşmüşdür. Bu zırvasından dolayı hayrânlarından Seyyid Kutub dahî, Nisâ sûresi,124.âyet-i kerîmeyi açıklarken Muhammed Abdüh’ü tenkîd etmeihtiyâcı duymuşdur.
“ Bu zaman tarîkat zamanı değildir.” ( Emîrdağ lâhikası, c. 2, s. 241,334; Sikke-i tasdîk-i gaybî, s. 69; Mektûbât, 5.mektûb)
Vehhâbîler hakkında da “ Vehhâbîlerin namaza çok dikkât etmeleri iftihâr edilecek şeydir.”( Mektûbât, 28. mektûb)
“ İslâm büyüklerinin türbelerini mukaddes görmek sebebiyle, Allâh vehhâbîleri musallat etdi.” demesi bu yolun fa’al yolcularından olduğunu göstermekdedir.
Saîd Nursî ayrıca Cemâledîn Efganînin talebesi Hasen el Bennanın kurduğu İhvân-ı Müslimîn’i övüyor, tebrîk ediyor.( Emîrdağ lâhikası, c.2 , s. 316, Zehra Yayınları, 2003,İstanbul)
Saîd Nursî’nin üstâd kabûl etdiği Cemâleddîn Efgânî(Afganlı değil, Îrân, Esedâbât’lı birşî'î dir.) 1875’de, 37 yaşında masonluğa girmiş, 1878 de 40 yaşında meşrik-i a’zâm (mason başkanı) olmuşdur.
Bunlarla ilgili vesîkalar aşağıdadır:
1- Cemâleddîn Efganî'ye ilk reddiyye,Mecelle-i ahkâm-i 'adliyye hey'etinden,Rûmeli Kâdıaskeri Flibe'li es'seyyid Halîl Fevzî efendinin Süyût-i kavâti' adlı reddiyyesidir.Bu kitâb,Tercüman Gazetesi,1001 Temel Eserleri arasında neşr edilmişdir.
2-Beyrut mason locası başkanı Hannâ Ebû Râşid, 1961’de neşredilen Dâiretü’l-me’ârifü’l-masoniyye, s. 197’ de“ Cemaleddîn Efgânî, Mısır mason locası başkanı idi. Âlimlerden ve devlet adamlarından üçyüze yakın üyesi vardı. Ondan sonra imâm üstâd Muhammed Abdüh reîs oldu. Abdüh büyük bir mason idi. Abdüh’ün masonluğu Arab memleketlerine yaydığını kimse inkâr edemez.” demekdedir.
3-Les Franco maçons (s.127,1960, Fransa) kitâbında Cemâleddîn Efgânî’nin’nin masonluğu anlatılmakdadır.
4-Alaeddîn Yalçınkaya, Cemâleddîn Efgânî, Sebîl Yayınları, 1995
5-Nikki Keddie, Cemâleddîn Efgânî, Bedir Yayın-ları, 1977
Temel eser, Tercüman Gazetesi Yayınları.
6-Prof. Dr. M. Kaya Bilgegil, Ziyâ Paşa kitâbında Cemâleddîn Efgânî’nin mason olduğunu bildirmekdedir.
7-Osmanlı şeyhülislâmı Hasan Fehmî efendi, Cemâleddîn Efgânî’nin kâfir olduğuna dâir fetvâ vermişdir.
8-Şeyhülislâm Mustafa Sabrî efendi, “ Üstâdı Cemâleddînvâsıtasıyla masonluğu Câmiü’l-ezher’ e Muhammed Abdüh sokmuşdur “diyor. Mevkıfü’l-akl ve’l –ilm ve’l-âlem, c.1, s.133, 1414, Beyrut
9-Muhammed Sâbit Şâzilî, El-Masoniyye, s. 77, Mekteb-i vehbiyye,Mısır(Bu kitâbda Cemâleddîn Efganinin el yazısı ile masonluk mürâce’atı ve meşrik-i a’zâmlığa seçiliş vesîkasına yer verilmişdir. Loja’nın ismi kevkeb-i şark’dır)72-73. sahîfelere bakınız
10 - Edîb İshak’ın (Mısırlı), Dürer kitâbında ,
Cemâleddîn Efgânî’nin Kahire Mason Locası
reîsi olduğu yazılıdır.
11-Meşîhat’da fetvâemîni olan Elmalı’lı Muhammed
Hamdi Yazır da “ Hak Dili Kur’an Dili “ adlı ki-
tâbının Fîl Sûresi kısmında âyet-i kerîmeyi
yanlış tefsîr etmesinden dolayıMuhammed
Abdüh’ü tenkîd etmişdir.
12-Muhammed Abdüh’ün Îrânlı yehûdî Radînin
Yazdığı,şî'î kitâblarının meşhûrlarından olan
Nehcü’l-belâga’yı şerh etmesi, onun inancı
hakkında gerçeklerin ortaya konması bakımından önemlidir.
13-Mısır’lı târîhci Prof. Dr. Muhammed Hüseyin’in
(Modernizmin İslâm Dünyâsına Girişi, İnsân Yayınları, 1986, İstanbul ) kitâbında, Cemâleddîn Efgânî ve Muhammed Abdüh’ün İslâmiyyete verdikleri zararlar geniş bir şekilde anlatılmış,Efgânî’nin Afganistân’lı değil îrân’ın Esedâbâd(Hemedan) köylülerinden olduğunu,orada hâlen akrabalarının bulunduğunu isbât etmişdir .
14 – Dr.Hasîb Samarraî, Müfessir Reşîd Rızâ, adlı doktora tezinde C.Efgânî, M.Abdüh ve Reşîd Rızâ’nın masonluk ve sapıklıklarından bahsediyor.
15 -C.Efgânî’nin” Mi’mâr Sinân ” adlı mason dergisinde, mason olduğu yazılıdır. Sayı:127, Mart.2003
16-Yûsüf Decvî’nin (Câmi’ül-ezher yüksek ilm kurulu mensûbu),1966,Câmi’ül-ezher mecellesi’ndeki makâlesi.
17-Muhammed Arabî’nin,İfâdetü’l-ahyâr,Mekke,kitâbındaki reddiyesi.
[Abdüh Mısır’ın Nasr köyündendir.] Şiîlerin dört hak mezhebe zarar vermek içün kendilerini gizlediklerini de hatırlamakda fâide vardır. Bunların talebesi olup, Ehl-i sünnete saldıran Reşîd Rızâ’nın da Irak’lı şiî olduğu hâlde, kendisini Sûriyye’li diye tanıtması bu sebebdendir. İttihâdcı’lar da Osmânlı Devleti’ni yıkmak için, sapık inançlarını gizlemişler, müslimân gözükmüşlerdir.
Saîd Nursînin İttihâd ve Terakkî’ye girmesi de C. Efgânî’nin sapık fikirlerini benimsemesinden ya’nî selefî olmasından kaynaklanmaktadır. Osmanlı Devletine düşmân olan selefîlerle aynı safda olması, Sultân AbdülHamîd’e düşmânlığı, bu inançda olmasındandır.
[ Prof. Dr. Şerîf Mardin, Türkiye’de Dîn ve Siyâset, s. 34, İletişim Yayınları; Târîhçe-i hayât, s. 66,73; Volkan Gazetesi, sayı: 83; Şu’âlar, 16. şu’â ]
(*) C.Efgânî, M.Abdüh ve bunlar gibi dalâlet sâhibi kişiler me’alesef evliyâ diye, evliyâ kitâblarına alınmakda ,halkımız bu şekilde aldatılmak istenmekdedir [Hüseyin Vassâf, Sefînetü’l-evliyâ’da ve ba’zî menâkib-i evliyâ kitâblarında bu ve bunun gibi sapıklara yer verildiği görülmekdedir]
Atâüllâh Dürrîoğlu
.Hazret-i İsa İslamiyet’i yayacak
Sual: (Hazret-i İsa faaliyetine başladı. Yakında ortaya çıkınca, Hristiyanları ve Müslümanları dinsizliğe karşı birleştirecek. Böylece bütün dünyaya huzur ve barış gelecek. O zaman Yahudi ve Hristiyanlar, kendi dinlerinde kalmakla beraber, Peygamberimize de inanacaklar. Kendilerine Musevi Müslüman, İsevi Müslüman denecek. Mehdi’yi de, İsa’yı da herkes tanımayacak) diyenler var. Hristiyanlarla Müslümanları nasıl birleştirecek? Müslümanları Hristiyan mı yapacak?
CEVAP
Kesinlikle öyle bir şey yok. Bu tamamen dinimize aykırıdır. Bir âyet-i kerime meali şöyledir:
(Elbette, ehl-i kitap [Yahudi veya Hristiyan] olsun, müşrik olsun, bütün kâfirler Cehennem ateşindedir. Orada ebedî kalırlar. Onlar insanların en kötüsü, en şerlileridir.) [Beyyine 6; Kurtubi tefsiri]
Görüldüğü gibi, ehl-i kitabın yani Yahudi ve Hristiyanların da kâfir oldukları, burada açıkça bildiriliyor. (İnsanların en kötüsü) ve (Cehenneme gidecek) denen kimselerle işbirliği yapılır mı hiç? Allahü teâlâ, kâfirlerin birbirinin dostu olduğunu, onları dost edinmemek gerektiğini açıkça bildiriyor. Bir âyet-i kerime meali:
(Ey iman edenler, Yahudileri de, Hristiyanları da dost edinmeyin! Onlar, [İslam’a olan düşmanlıklarında] birbirinin dostudur. Onları dost edinen de onlardan [kâfir] olur. Allahü teâlâ, [kâfirleri dost edinip, kendine] zulmedenlere hidayet etmez.) [Maide 51]
İslamiyet gelince, Hristiyanlık ve önceki bütün dinler nesh edilmiş, yürürlükten kaldırılmıştır. Hakiki Hristiyanlık da olsa, hakiki İncil ve Tevrat da bulunsa, bunlar artık geçerli değildir. Hakikisi geçerli olacak olsaydı, Allahü teâlâ İslamiyet’i göndermez, (Hakiki İsevilik şudur, İsevi dinine devam edin) derdi. Böyle demeyip, (Hak din, yalnız İslamiyet’tir) buyurdu. (İslamiyet’ten başka din, kabul etmem) buyurdu. İslamiyet’in hükmünüyse, kıyamete kadar geçerli kıldı.
Hristiyanlar, tahrif edilmeyen İncil’i bulsalar, aynen İsa aleyhisselamın bildirdiği gibi ibadet etseler de, Muhammed aleyhisselamı hak peygamber ve Müslümanlığı hak din olarak kabul edip Müslüman olmadıkları müddetçe, küfür üzere olurlar. Çünkü imanın altı şartından biri, bütün peygamberlere inanmaktır. Birini kabul etmeyen kâfir olur. Ehl-i kitab kâfirdir. Hoş gören çıksa da, kâfirlik asla hoş görülmez.
İsa aleyhisselam gelince, zemzemle şarabı, Hristiyanlarla Müslümanları birleştirmeyecek, aksine Hristiyanlığı ortadan kaldıracak, İslamiyet’in bir ferdi olarak Müslümanlığı yayacaktır. Birkaç hadis-i şerif meali şöyledir:
(İsa, benim dinim üzerine gelir.) [İ. Ahmed]
(İsa, âdil bir hakem olarak gökten inecek, haçı kıracak [Hristiyanlığı kaldıracak], domuzu öldürecek [domuz etini yasaklayacak], İslam’dan başka şeyi yasaklayacaktır.) [Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, İbni Ebi Şeybe]
(Vallahi Meryem’in oğlu âdil bir hakem olarak inecek, haçı parçalayacak, domuzu öldürecek, kin, nefret ve haset ortadan kalkacaktır.) [Müslim]
Hakiki İncil’de Muhammed aleyhisselamın üstünlüklerini gören Hazret-i İsa, onun ümmetinden olmak için çok yalvardı, dua etti ve duası kabul edildi. Allahü teâlâ, Onu diri olarak, göğe yükseltti. Kıyamete yakın, Muhammed aleyhisselamın ümmeti olmak için yeryüzüne inecek, onun dinine uyacak ve onu yayacak, Hristiyanlık ve Yahudilik gibi bozuk dinleri kaldıracaktır. (H. L. O. İman)
Kitab-ül-vefa fi-fedail-il-Mustafa kitabında şöyle yazıyor: Bir gün Ka’bül-Ahbar, bir Yahudi âliminin ağladığını gördü. (Niçin ağlıyorsun?) diye sordu. Yahudi âlim söylemedi. Ka’b, (İstersen seni ağlatan şeyleri sana söyleyeyim) dedi. Yahudi âliminin, (Söyle) demesi üzerine, şöyle dedi: (Musa aleyhisselam Tevrat’tan okuyarak: “Yâ Rabbi! Ben bir ümmet gördüm ki, onlar ümmetlerin hayırlısıdır. İman etmeleri için insanlara emr-i maruf ve nehy-i münker yaparlar. İlk ve son kitaba inanırlar. Deccal ile savaşırlar. Bunları bana ümmet eyle” dedi. Allahü teâlâ, “Yâ Musa, Onlar Ahmed’in ümmetidir” buyurdu.) Bunları dinleyen Yahudi âlimi, (Doğru söyledin yâ Ka’b) diyerek, onu tasdik etti. Ka’b dedi ki: (Musa aleyhisselam, “Yâ Rabbi, o ümmet, çok hamd eder. Bir iş yapmak isteyince inşallah derler. Onları bana ümmet eyle” dedi. Allahü teâlâ, “Yâ Musa, Onlar Ahmed’in ümmetidir” buyurdu.) Yahudi âlimi, (Doğru söyledin ya Ka’b) dedi. Yine Ka’b şöyle devam etti: (Musa aleyhisselam Tevrat’a bakıp, “Yâ Rabbi, ben bir ümmet görüyorum ki, onlar yükseğe çıksa tekbir getirirler, alçak yere inseler hamd ederler. Onlar için yeryüzünün toprağı temiz kılındı. O toprakla necasetten ve hadesten, cünüplükten, suyla temizlendikleri gibi temizlenirler. Yeryüzü onların mescitleridir. Yani, nerede dilerlerse, orada ibadet ederler. Onları bana ümmet eyle” dedi. Allahü teâlâ, “Yâ Musa, Onlar Ahmed’in ümmetidir” buyurdu.) Yahudi âlimi, (Doğru söylüyorsun ey Ka’b) dedi. Yine şöyle anlattı: (Musa aleyhisselam, Tevrat’ta görerek, “Yâ Rabbi, bir ümmet ki, onların Mushafları kalblerindedir. Namaz kılarken melekler gibi saf tutarlar. Mescitlerinde bal arısı gibi sesleri işitilir. Onlardan pek azı Cehenneme gider. Onları bana ümmet eyle” diye arz edince, Allahü teâlâ, “Yâ Musa, Onlar Ahmed’in ümmetidir” buyurdu.) Yahudi âlimi, (Doğru söyledin yâ Ka’b) dedi. Musa aleyhisselam, Muhammed aleyhisselamın ümmetine verilen hayırları görünce, Onun ümmetinden olmak istedi. Allahü teâlâ onu teselli etti. (Şevahid-ün-nübüvve)
Dünyaya gelmiş olan 124 binden fazla Peygamberin en büyükleri, Muhammed aleyhisselama tâbi olmayı istemiştir. Musa aleyhisselam, Onun zamanında bulunsaydı, O büyüklüğü ile beraber, Ona tâbi olmayı istedi. İsa aleyhisselamın gökten inip, Onun dini yolunda yürüyecektir. Onun ümmeti olan Müslümanlar, Ona tâbi oldukları için, bütün insanların hayırlısı ve en iyileri oldu. Cennete gireceklerin çoğu bunlar oldu ve Cennete herkesten önce gireceklerdir. (S. Ebediyye)
İslamiyet gelince, önceki bütün dinleri nesh etmiş, yürürlükten kaldırmıştır. İki dinli insan olmaz. Bir insan ya Müslüman’dır veya Musevi’dir yahut İsevi’dir. Musevi Müslüman, İsevi Müslüman olmaz. Müslüman olmak için, bozuk, bâtıl dinlerden, yani küfürden kaçınmak da şarttır.
Hazret-i Mehdi’yi ve Hazret-i İsa’yı herkes tanımaz demek de doğru değildir. O zamanki Müslümanlar, her ikisini de tanıyacaktır. Üç hadis-i şerif meali şöyledir:
(Mehdi’nin başı hizasında bir bulut olacak, buluttan bir melek, “Bu Mehdi’dir, sözünü dinleyin” diyecektir.) [Ebu Nuaym]
(İsa, Mehdi’nin arkasında namaz kılacaktır.) [İbni Hacer-i Mekki]
(İsa, benim yanıma gömülecektir.) [Tirmizi]
Bir âyet-i kerime meali de şöyledir:
(Elbette o [Hazret-i İsa’nın Kıyamete yakın gökten inmesi], Kıyametin yaklaştığını gösteren bilgidir. Sakın bunda şüphe etmeyin!) [Zuhruf 61; Beydavi tefsiri]
Görüldüğü gibi, Hazret-i İsa’nın gelmesi kıyametin yaklaştığını gösterir, bunda şüphe etmeyin deniyor. Demek ki, herkes onun geldiğinden haberdar olacaktır. Bu kadar vesikalar varken, alametleri açıkça bildirilmişken, (Hazret-i Mehdi ve Hazret-i İsa geldi, onları çok az kimse tanıyacak ve Hristiyanlarla işbirliği yapacaklar) demek, dinimize aykırıdır.
.
1- Said Nursi’nin Müslüman olmayanların, yani kâfirlerin de Allah’ın Rahmetinden yararlanacağına,
cehennemden kurtulacağına ( Yani Cennete Gideceklerine ) dair sözleri:
"Bir zaman, eski Harb-i Umumî'de, düşmanların, Ehl-i İslâm'a ve bilhassa çoluk-çocuğa ettikleri
zulümden muteellim oluyordum. Fıtratımda, şefkat ve rikkat ziyade olduğundan, tahammülüm
hâricinde azab çekerdim."
"Birden kalbime geldi ki": O maktûl müslümanlar şehid olup, Veli olurlar. Fâni hayatları, bâki bir
hayata tebdil ediliyor ve zâyi olan malları sadaka hükmünde olup, bâki bir mal ile mübadele olur
( değiştirilir ). Hattâ o mazlumlar kâfir de olsa âhirette kendilerine çektikleri belâlara mukabil Rahmet-
i İlâhiyenin hazinesinden mükâfatları vardır."
"Eğer perde-i gayb açılsa, o mazlumlar haklarında büyük bir tezahür-ü Rahmet görüp "Yâ Rabbî şükür,
Elhamdülillâh" diyeceklerini bildiğim ve kat'î bir surette kanaat getirdim"
Kaynak: Kastamonu lâhikası, Sayfa 75 - 76, Envâr Neşriyat - Cihan Neşriyat, Istanbul 1995.
2. Onbeşinden yukarı (buluğ çağında olan) kafirlerin, Hıristiyanların da şehid olabileceğine,
cehennemden kurtulacağına dair Said Nursi’nin sözleri:
2/a- "Gayet ehhemiyetlidir: Şiddet-i şefkat ve rikkatten, bu kışın şiddetli soğuğuyla beraber mânevî ve
şiddetli bir soğuk ve musibet-i beşeriyeden biçarelere gelen felâketler, helâketler, sefâletler, açlıklar,
şiddetle rikkatime dokundu, birden İhtar edildiki;
Böyle musibetlerde kâfir de olsa hakkında bir nevi merhamet ve mükâfat vardır ki, o musibet ona
nisbeten çok ucuz düşer. Böyle musibet-i semâviye mâsumlar hakkında bir nevi şehâdet hükmüne
geçiyor. Üç-dört aydır ki, dünyanın vaziyetinden ve harbinden hiç bir haberim yokken Avrupa'da,
Rusya'daki çoluk-çocuğa acıyarak tahattur ettim. O mânevî ihtarın beyan ettiği taksimat, bu elîm
elem-i şefkate bir merhem oldu. Şöyle ki:
"O musibet-i semâviyeden ve beşerin zâlim kısmının cinâyetinin neticesi olarak gelen felâketten vefat
eden ve perişan olanlar eğer onbeş yaşına kadar olanlar ise; ne dinde olursa olsun şehid
hükmündedir. Müslümanlar gibi büyük mükâfat-ı mâneviyeleri, o musibeti hiçe indirir. Onbeşinden
yukarı olanlar eğer masum ve mazlum ise, mükâfatı büyüktür, belki onu Cehennem'den kurtarır.
Çünki, âhir zamanda mâdem fetret derecesinde din ve Dîn-i Muhammedî'ye ( A.S.M. ) bir lâkaydılık
perdesi gelmiş. Ve mâdem âhirzamanda Hz. İsa"nın ( AS ) din-i hakikîsi hükmedecek. İslâmiyet'le
omuz omuza gelecek. Elbette şimdi, fetret gibi karanlıkta kalan ve Hz. İsa'ya ( AS ) mensub
Hıristiyanların mazlumları çektikleri felâketler, onlar hakkında bir nevi şehâdet denebilir." diye
hakikattan haber aldım. Cenab-ı Erhamürrâhimîne hadsiz şükrettim."
Kaynak: Kastamonu Lâhikası, Sayfa 111 - 112, Envâr Neşriyat - Cihan Neşriyat, Istanbul 1995.
—Ferdi Arslan ile birlikte.
.NURCULARA İMAMI RABBANİ HAZRETLERİNDEN CEVAPLAR.......
***kelime-i tevhidin 2.kısmını(MUHAMMED ALLAH IN RESULÜDÜR) demeye gerek yoktur.hatta demeyenlere rahmet gözüyle bakılmalıdır.(f.gülen-küresel barışa doğru sf:131)
CEVAP:LA dedikten sonra birşey kaldımı bir bak,İLLALLAH tan başka ne varsa hepsi gitti.sevin ey aşk!Hakka ortak kalmadı bitti.(SON BİN YILIN EN BÜYÜK ALİMİ-İMAMI RABBANİ HAZRETLERİ-73.mektup farisi beyti)
*kalbinde zerre kadar imanı olan cehennemde sonsuz olarak kalmayacak hadisi şerifini açıklarken:bir kimse kelime-i tevhidi söyleyip,bunun manasını kabul eder .muhammed sallallahü aleyhi vesellem Allahın peygamberidir,her sözü doğrudur,güzeldir deyip;ona uygun olmayan yanlıştır,fenadır diye inanır ve son nefeste de öyle ölürse imanlı gider.fakat bu kimse kafirlere mahsus olan adetlere ve bayramlara katılır,kafirlerin mukaddes günlerinde ve gecelerinde onların yaptıklarını yaparsa cehenneme gider. .(i.rabbani hazretleri-266 mektup)
***elbette şimdi fetret gibi karanlıkta kalan ve isa as a mensup hristiyanların mazlumları çektikleri felaketler,onlar hakkında bir nevi şehadet(şehitlik) denilebilir.(SAİDİ NURSİ-KASTAMONU LAHİKASI SH:111)
-dinsizler tarafından öldürülen ve dindar hristiyanlar bir nevi şehit olabilir(13.ŞUA SH:1022)
CEVAP:İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Ahirette Cehennemden kurtulmak, yalnız Muhammed aleyhisselama uyanlara mahsustur. Dünyada yapılan bütün iyilikler ve keşifler, Onun yolunda bulunmak şartıyla ahirette işe yarar. Ona uymayanın yaptığı her iyilik dünyada kalır, ahiretinin yıkılmasına sebep olur. (1/184)ölürken imanlı olmak şartıyla herkes cennete girecektir.(m.96)
***Hristiyanlıkla ittifak etmek gerekli...Yahudi ve hristiyanlarla dost olabilirsiniz..(Said nursi-EMİRDAĞ LAHİKASI 1 SH:206---LEMALAR SH:151,MÜNAZARAT SH:1944)
CEVAP:Küfürden uzaklaşmak ve kafirleri sevmemek,Müslüman olmak için şarttır.bu şartlar olmadıkça Müslüman olunmaz.(i.rabbani hazretleri-266 mektup)
***AIDS hastalığı dabbetülarz hakikatinin bir parçasıdır ve ona ait bir vazifeyi görebilir.diyenleri öper başıma korum.çoğu hastalık dabbetülarzın temsilcisi olabilir(F.GÜLEN-A.GETİRDİĞİ TEREDDÜTLER 2)
CEVAP:İmam-ı Rabbani hazretleri de buyuruyor ki:
Dabbet-ül-arz denilen hayvan çıkacak, gökleri bir duman kaplayıp, bütün insanlara gelip, canlarını yakacak, herkes bunun acısından dua edip, (Ya Rabbi! Bu azabı üzerimizden kaldır. Sana iman ediyoruz!) diyecektir. (2/67)
***Kaza borcu olanların nafileleri kabul olur..Farz borcu varken nafilelere devam..(F.GÜLEN-FASILDAN FASILA2 –KAZA NAMAZLARI KONUSU)
CEVAP:İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
(Farz ibadetin yanında nafile ibadetin hiç kıymeti yoktur, deniz yanında damla bile değildir. Sünnetlerin farzlar yanındaki kıymeti de, deniz yanında bir damla su gibi bile değildir. Melun şeytan, müminleri aldatarak, farzları küçük gösteriyor, nafileyi teşvik ediyor. Halbuki bir altın zekat vermek, yüz bin altın sadaka vermekten daha sevaptır.) [c.1, m. 29, 260, c.3, m. 17] *Hadis...-i şeriflerde buyuruldu ki: (Kaza namazı olanın, kıldığı nafile namaz kabul olmaz.) [Dürret-ül-fâhire]
(Herkes nafile ile meşgul iken sen farzları tamamla!) [Miftâh-ün-necât]
(Farz namaz borcu olanın nafile kılması, doğurmak üzere olan hâmileye benzer. Doğumu yaklaşmışken, çocuğu düşürür. Artık bu kadına, hâmile denmez, ana da denmez. Bu kimse de böyle olup, farz namazlarını ödemedikçe, Allahü teâlâ, nafile namazlarını kabul etmez.) [Fütuh-ul-gayb m.48]Bu hadis-i şerif, Zahire-i Fıkh kitabında da vardır.)*Kaza borcu varken, nafile kılmak ahmaklıktır. (Hazret-i Ebu Bekir-Kitab-ül Harac), (Seyyid Abdülkadir-i Geylani-Fütuh-ul-gayb m. 48)(Hamza Efendi hazretlerinin Bey’ ve Şir’a risalesi s.6),(İsmail Hakkı Bursevi hazretleri-Ruh-ul-beyân 3/127) VS VS Kaynak ve belge daha çok...
***risale-i nur okumak ve yazmak,alim olmak için yeterlidir.başka bilgiye gerek yoktur(SAİDİ NURSİ-NUR MEYVELERİ)risaleleri anlayarak ve kabul ederek 1 sene okuyan bu zamanın hakikatli bir alimi olabilir.(İHLAS RİSALESİ)
CEVAP:imam-ı Rabbani hazretleri, dört yüz sene önce buyurdu ki:
(İslam âlimleri, bugün garip oldu, azaldı. Şimdiki tarikatçıların yoluna bid'atler karıştığı ve bu yolu bozdukları için, Resulullahın sünnetine sarılmış olan büyük âlimleri, bu millet tanımaz oldu. Bu bilgisiz kimseler, milletin kalbini, bu bid'atleri ile kazanmaya çalıştılar. Böyle yapmakla dini yayacaklarını, hatta İslamiyet’i olgunlaştıracaklarını sandılar. Hâşâ öyle değildir. Bunlar, dini yıkmaya çalışıyorlar. Allahü teâlâ bunları doğru yola kavuştursun! Şimdi büyük âlimlerden bu ülkede pek az kalmıştır. İslamiyet’i sevenlerin, bu âlimlerin kitaplarının bildirdiği yolda gitmeleri gerekir.) [c.2 m.62]
***risalei nurda öyle hizmet vardır ki,sizi cennete davet etseler bu vazifeden vazgeçmezsiniz(İHLAS RİSALESİ-SON KISIMLARINDA)
CEVAP:İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Allahü teâlâyı istemek ve sevmek, ahireti istemek ve sevmektir. Çünkü Allahü teâlâya kavuşmak, ahirette vâd edilmiştir ve Allahü teâlânın kulundan rızası, ahirette belli olacaktır. Hak teâlâ, ahireti sever. Beğenilenden yüz çevirmek, sekrdir. Allahü teâlânın davet etmesine ve beğenmesine karşı gelmektir. Yunus suresinin 25. âyetinde (Allahü teâlâ, Dar-üs-selama [Cennete] çağırıyor) buyurmaktadır. Allahü teâlâ, ahirete çağırmaktadır. Ahiretten yüz çevirmek, Hak teâlâya karşı gelmek olur. Onun beğendiği şeyi ortadan kaldırmaya uğraşmak olur. (1/302)
***HAZRETİ MEHDİ için:Evet şimdi olmasa da 30-40 sene sonra fen ve hakiki marifet ve medeniyetin mehasını o 3 kuvvetle donatıp cihazatını verip(gerekli ihtiyacını karşılayıp)o dokuz manileri mağlup edip,dağıtmak için tahatti-ihakikat meyalanını(gerçekleri araştırma eğilimi) ve insan sevgisi o düşman taifesinin cephesine göndermiş,inşallah YARIM ASIR SONRA onları darmadağın edecek.-(SAİDİ NURSİ-HİCRİ 1327 DE ŞAMDAKİ EMEVİ CAMİSİNDE 10 BİN KİŞİLİK CEMAATE SÖYLEMİŞTİR-HUTBEYİ ŞAMİYE SF:25)
CEVAP:son 1000 yılın alimi imamı RABBANİ Hazretlerinden :Mehdi aleyhisselam 1000 yıl sonra gelir.(MEKTUBAT-I RABBANİ 1/440)
***RİSALE-İ NUR kuranın doğrudan doğruya hakiki tefsiridir.33 ayet risale-i nura işaret ediyor.nur suresi risalei nura işaret ediyor.(SAİDİ NURSİ-1.ŞUA SH:831-832----15.ŞUA SH:1131----BARLA LAHİKASI 218. MEKTUP SH:1521)
CEVAP:Nasıl kanunlar, Anayasadan ayrı kabul edilmezse, sünnet, yani hadis-i şerifler de Kur’an-ı kerimden ayrı değildir. Onun açıklamalarıdır. Nasıl, tüzükler, yönetmelikler, kanunlara aykırı kabul edilmiyorsa, icma ve kıyas-ı fukaha da sünnete aykırı değildir. Kıyas, Kur’an-ı kerimin ve hadis-i şeriflerin açıklamasıdır. Sünneti Kur’an-ı kerimden ayrı, kıyası [âlimlerin ictihadlarını] hadis-i şeriflerden başka göstermeye çalışanların, sapık olduğu Mektubat-ı Rabbani’de yazılıdır.
***sokrate peygamber olabilir(F.GÜLEN-ASRIN GETİRDİĞİ TEREDDÜTLER 2)
CEVAP:Peygamberler günah işlemekten masumdur, temizdir, günah işleyemezler. (Mekt. Rabbani 2/44)=SOKRATES; Atinalı meşhur felsefecidir.Felsefecilerin sapıttığını nasıl dinden çıktıkları muteber kitaplarda ehli sünnet alimlerince yazılmıştır.
***psikolojik tefsiri hiç yapılmamıştır.fakat bu önemli meseledir.(F.GÜLEN-FASILDAN FASILA 1 )
CEVAP:İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Bazıları, yapacakları değişikliklerle, dini düzelteceklerini, olgunlaştıracaklarını zannediyorlar. Ortaya bid’atler çıkarıyorlar. Bid’atlerin zulmetleri ile sünnetin nurunu örtmeye çalışıyorlar. Bunlar, dinin noksanlıklarını tamamladıklarını iddia ediyorlar. Bilmiyorlar ki, din noksan değildir. Bir âyet-i kerime meali:
(Bugün sizin için dininizi ikmâl eyledim, üzerinize olan nimetimi tamamladım, size din olarak İslamiyet’i vermekle razı oldum.) [Maide 3]
Dini noksan sanıp, tamamlamaya çalışmak, bu âyete inanmamak olur. (1/260)
***nakil yapanlar hiçbir zaman ruhlarını şahlandıramazlar.nakille uğraşanlara bakın 30 tanede 80 yanlış bulursunuz.nakiller,ruhlarını birtürlü çoraklıktan kurtaramazlar.50 ciltlik kitap yazsalar ruhi yönden bir çobandan farksızdırlar.ne yazıkki bugünün insanları eksik kaynaklarımızı bile tercüme edemezken modernler aynı malzemeyi kullanıyor ve tahribe gidiyor.(FETHULLAH GÜLEN-FASILDAN FASILA 1)
CEVAP:İmam-ı Rabbani hazretleri de buyuruyor ki:
Kitaptan ve sünnetten bizim ve sizin anladıklarımızın hiç kıymeti yoktur. Ehl-i sünnet âlimlerinin anladıklarına uymak lazımdır. Bizim anladıklarımız, Ehl-i sünnet âlimlerinin anladıklarına uymuyorsa, hiç kıymeti olmaz; çünkü her bidat sahibi ve doğru yoldan kayarak dalalete düşenler, sapık bilgilerini ve bozuk işlerini, Kur’an-ı kerimden ve hadis-i şeriflerden anladıklarını ve bu iki kaynaktan çıkardıklarını söylemektedirler. Bu sözleri çok yanlış ve haksızdır. (1/157)=NOT:MECELLE şerhinde naklin önemi uzunca yazılıdır.bütün ehli sünnet alimleri nakil yapmıştır.
***müziğin haram olmadığını-türk halk müziğinin gerekli olduğunu-müziğin ruhun gıdası olduğunu-osmanlı tekke ve medreselerinde müziğin kullanıldığını falan uzunca yazmış(F.GÜLEN FASILDAN FASILA 1-F.FASILA 3)
CEVAP:İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
İmam-ı Ziyaeddin-i Şami, Mültekıt kitabında (Hiçbir âlim, teganniye mubah demedi) buyurdu.(m. 266) Bir şarkıcıyı dinleyen veya herhangi bir haram işi gören kimse,haram olduğuna inanarak veya inanmayarak,buna,ne güzel dese,o anda imanı gider.(Müjdeci Mek.266)
***Nurcular diyorlar ki,said nursi risaleleri ilhamla yazdı.
CEVAP:. İmam-ı Rabbani hazretleri, (İlham dinde senet değildir, sadece söyleyeni bağlar, başkalarını bağlamaz) buyuruyor. Kim olursa olsun, evliya da olsa, başka bir kimse de olsa, ilhamla söylediği sözler dinde asla senet olamaz. Bunlarla amel edilemez. — Ferdi Arslan ile birlikte.
SAÎD NURSÎNİN SULTÂN ABDÜLHAMÎD DÜŞMÂNLIĞI
VATANIN SEADETİ İÇİN ÇALIŞMAK FARZ DİYOR SONRA VELİ HÜKÜMDARIN DÜŞMANI İNGİLİZLER MASONLAR ERMENİLER VE MASON İTTİHAT VE TERAKKİCİLERLE İŞBİRLİĞİ YAPIYOR
Bu yazımızda, Saîd Nursî’nin, Sultan AbdülHamîd’e olan düşmânlığını kendi kitâblarından misâller vererek ele alacağız:
“ İstibdâd’dan en fazla zararı biz kürdler gördük.“ (1)
“ Zulm edenler pâdişâh da olsalar haydutdur. “ (2)
“ İstibdâd pis eliyle…” (3)
“ İstibdâda sille ( tokat ) vuracağım.” (4)
“ 25 sene bir istibdâd-ı mutlak…” (5)
“ Şerî’at ile hiç münâsebeti olmayan o müdhiş istibdâd-ı zâlimâne…” (6)
“ İstibdâd sebebiyle Ermeniler düşmân oldular.” (7)
“ Memleketin se’âdeti ve selâmeti Ermenilerle ittifâk ve dost olmaya bağlıdır.” (8)
“ Meşrûtiyyet hakîkî şerî’atdır.” (9)
“ Meşrûtiyyetin muhâfazasına çalışınız.” (10)
“ Meşrûtiyyeti şer’î delîllerle kabûl etdim.” (11)
“ Seâdetiniz olan meşrûtiyyet.” (12)
“ Meşrûtiyyetin gelmesi içün, milletin yarısı dahî fedâ olsa buna değer.” (13)
“ İttihâd ve Terakkî’den 19 bin altın aldım.” (14)
“ Ben İttihâd ve Terakkî’den ayrılmadım,ba’zîları ayrıldılar, Resneli Niyâzî , Enver Paşa gibi adamlarla şimdi de müttefikim. Lâkin ları bizden ayrıldılar, bataklık yoluna sapdılar.” (15)
Ayrıca,Saîd Nursî,”İttihâd ve Terakkî’nin şark vilâyetlerindeki şu’belerini bir derece istihsân(güzel görme) ve tebrîk ederim.”der.
Saîd Nursî’nin İttihâdcılarla işbirliği yapdığı.” (16)
Saîd Nursî’nin İttihâdcıların kurduğu“ Teşkîlât-ı Mahsûsa’da çalışdığı ” (17)
“Cumhûriyetçilerden de 150 bin banknot aldığı.”(18)
“ Cumhûriyetçiyim.” (19)
“ Hareket Ordusu’nda bulunduğunu…” (20)
“ Prof. Dr. Şerîf Mardin, Saîd Nursî’nin, Sultân AbdülHamîd’e, mason Cemâleddîn ve mason Muhammed Abdüh’den aldığı ilhâmla karşı geldiğini(21) bu niyyetle, Osmanlıyı yıkmak içün gayret sarf etdiğini dile getirmekdedir. (22)
Saîd Nursî yalnızca Sultân AbdülHamîd’e düşmân değildir, O, Osmanlı Devletini yıkmak için gayret gösterenlerin safında yer almışdır. Osmanlıya düşmân olduğunu gösteren, çok edeb dışı bir yazısını okuyucularımızdan özür dileyerek burada yer veriyoruz:
Kânûnî Sultân Süleymân için diyorki :
“ Hîlâf-ı şerî’at (İslâm dışı) kânûnları Avrupadan getirdiği cihetle, İstanbul’a öyle bir bok sıçdın ki yüz senede kuvvetli sular aksa da temizleyemez.” Sikke-i tasdîk-ı gaybî, S.195. 24 sene gibi çok uzun bir zaman şeyhülislâmlıkda bulunan Zembilli Ali Cemâlî efendi’nin Kânûnî Sultân Sûleymân’a söylendiğini iddi’â etdiği bu sözün ne edeben ve ne de sultâna hürmeten söylenmesi mümkin değildir. [Bu sözü bırakın şeyhülislâmın söylemesini alelâde bir insânın söylemesi dahî edebsizlikdir, bu şeyhülislâma ve Kânûnî Sultân Süleymân’a çok ağır bir hakâret ve iftirâdır.] Saîd Nursînin, Kânûnî Sultân Süleymân zamanında Îslâm âlimlerince kânûn hâline getirilen Îslâm hukûku ile son zamanlardaki kânûnları karıştırdığı anlaşılıyor...
Muhammed Abdüh’ün talebesi Reşîd Rızâ’nın (23), Sultân AbdülHamîd hakkındaki ”…Ey Müslimânlar,O müstebid hükümdârı çağırın,kandırın,yâhûd zincire vurun.İslâm hükümdârları içinde AbdülHamîd kadar İslâm’a ihânet eden,fıkıh, akâid ve hadîs kitâblarını yasaklayan ve ortadan kaldıran bir kişi göstermek asla mümkin değildir.” iftirâsı ile, ittihâdcı fetvâemîni Elmalı’lı Muhammed Hamdî Yazır’ın , Sultân AbdülHamîd halli için hazırladığı: ”Müslimânların imâmı şerî’at kitâblarını yasaklasa,yakdırsa,devlet hazînesinde isrâf etse,insânları katletse ve zâlim olsa…”ifâdelerinin yer aldığı hâl fetvâsındaki iftirâsının benzerliği fetvânın, ilhâmının nereden kaynaklandığını göstermesi bakımından fevkal’âde dikkât çekicidir.
Saîd Nursîye, hiç kimse, Sultân AbdülHamîd’i tahtdan indirmek isteyenlerle berâber olmadı, onlara yardım etmedi diyemez, çünkü bu târîhî gerçeklere ve Saîd Nursînin i’tirâflarına ters düşer. Saîd Nursî, Sultân AbdülHamîd’e düşmân olan herkesle dost olmuş, onlarla işbirliği yapmış ve maddeten de büyük paralar alarak, ittihâdcılara hizmetinin karşılığını fazlasıyla görmüşdür.
12.asrın Müceddid’i Mevlânâ Hâlid Bağdâdî ise müceddidlere yakışan bir ifâde ile Devlet-i aliyye-i Osmâniyye’ye dü’â etmişdir :”Allâhın yardımı, İstanbul’u ve bütün İslâm beldelerini himâye eden pâdişâha olsun.,,Mektûbât,4.mektûb.” Büyük Sultân, Yüce Hâkân için, Saltanâtın devâmlılığı, dîn düşmânlarının ve bozguncu kâfirlerin, övülmüş devletin sâyesinde silinmesi ve yok olması içün Allâh’a daha fazla dü’â etmemiz gerekir. Mektûbât, 70.mektûb, 12.mektûbunda ise : Emîr sâhiblerine, yardımcılarına dü’â etmeye gayret ediniz, demekde, ” İmâmlara (sultânlara) sövmeyiniz, onların iyilerine dü’â ediniz., gerçekde onların iyileri sizlerin menfe’atinizedir.” Hadîs-i şerîfini (Taberânî,Mu’cemü’l-kebîr.) nakl etmekdedir.
Kendisini müceddid diye iddi’â eden Saîd Nursî ise daha evvelki müceddidlere inanç olarak hep ters düşüyor. Aklı başında olan, inancı doğru her müslimân, kimin sahte kimin de hakîkî müceddid olduğunu bilmekde herhalde sıkıntı çekmiyecekdir.
Allâh’ın Rasûlü Muhammed aleyhisselâm’dan, sultân ile ilgili, birkaç hadîs-i şerîf daha nakl edelim :
“ Kim Allâh’ın yeryüzündeki sultânını alçaltırsa, Allâh da onu alçaltır.” Tirmizî [Bu yüzden olacak ki kendi tarafdârları cumhûriyyetçiler bile kendisine eziyyet etmişler ve uzun zaman habshânelerde kalmışdır.]
“ Zamanın hâlifesini bilmeden[kabûl etmeyerek, karşı çıkarak ] ölenler câhiliyye dîni üzere ölürler. Halîfe millet içün bir kalkandır. Onun komutasında harb edilir, onunla düşmândan korunulur. Buhârî, Müslim, Ebû Dâvüd, Nesâî.
“Kim bana itâ’at etmişse mutlaka Allâh’a itâ’at etmişdir, kim de bana isyân etmiş ise, mutlaka Allâh’a isyân etmişdir. Kim emîre (sultâna) itâ’at ederse mutlaka bana itâ’at etmiş olur.Kim de emîre isyân ederse mutlaka bana isyân etmiş olur. Buhârî,Müslim,Nesâî.
“ Kim itâ’atdan dışarı çıkar ve cemâ’atden ayrılır ve bu hâlde ölürse, câhiliyye dîni üzere ölür. Buhârî, Müslim, İbni Mâce, Nesâî
“ Mü’min, kusur bulucu, la’net edici ve terbiyesiz(kaba ve hayâsız) olmaz.Tirmizî
“Müslimânın sövmesi (hakâret etmesi) yoldan sapmadır. Buhârî, Müslim, Tirmizî, Nesâî
“Sultânlara sövmeyiniz, onların iyilerine dü’â ediniz.” Taberânî, Mu’cemü’l-kebîr
Allâhü te’âlâ Kur’ân-ı Kerîmde ise “ Ey imân edenler, Allâh’a, Rasûl’e, idârecilerinize itâ’at edin.” buyuruyor. Nisâ, 59. âyet-i kerîme
(1) Târîhçe-i hayât, s. 65
(2) Târîhçe-i hayât, s. 66
(3) Târîhçe-i hayât, s. 66
(4) Târîhçe-i hayât, s. 73
(5) Şu’âlar, 16. şu’â ,s. 610
(6) Volkan Gazetesi, sayı: 83
(7) Âsâr-ı bedî’ıyye, s. 318, Elmas Neşriyyat, 2004, İstanbul
(8) Âsâr-ı bedî’ıyye, s. 318, Elmas Neşriyyat, 2004, İstanbul
(9) Târîhçe-i hayât, s. 65
(10) Târîhçe-i hayât, s. 65
(11) Târîhçe-i hayât, s. 65
(12) Târîhçe-i hayât, s. 72
(13) Münâzarât, s. 10-12, 1329, İstanbul
(14) Şu’âlar, 14. şu’â; Kastamonu lâhikası, s. 55
(15) Şu’âlar, 14. şu’â; Kastamonu lâhikası, s. 55
(16) Kastamonu lâhikası, s. 55; Şerîf Mardin, Türkiye’de Dîn
ve Siyâset, s. 192
(17) Yeni Türk Ans. c. 9, s. 3346, Ötüken Yayınları; Şerîf
Mardin, Saîd Nursî Olayı, s. 129, İletişim Yayınları
(18) Şu’âlar, 14. şu’â
(19) Şu’âlar, 12. şu’â
(20) Lem’alar, 28. lem’a
(21) Prof. Dr. Şerîf Mardin, Türkiye’de Dîn ve Siyâset,s.178 ,İletişim Yayınları
(22) Prof. Dr. Şerîf Mardin, Türkiye’de Dîn ve Siyâset, s. 34, İletişim yayınları
(23) Reşîd Rızâ ,Muhâverât kitâbında Ehl-i Sünnet’e saldırmakda, selefîliği savunmakdadır. Bu kitâbı, Ahmed Hamdi Akseki 1916’ da, daha sonra da Türkiyede selefîlerin şu andaki öncülerinden prof.Hayreddîn Karaman , neşretmişdir. — Ferdi Arslan ile birlikte.
EHL-İ BEYT SEVİLİR,AMMA TAPILMAZ.EVLİYÂYA DÜŞMÂN OLAN SEYYİDE HÜRMET ETMEK YERİNE ONLARDAN UZAK DURMAK LÂZIMDIR..ÇÜNKİ," HOCASINI İNCİTENİ SEVEN KİMSE,KÖPEKDEN AŞŞAĞIDIR." (1) ONLARIN SON HÂLLERİ İYİ OLSA DA,ONLARA TAKILANLARIN SONLARI FELÂKETDİR...ÂHIRETDE,ONLARIN CEZÂLARINI DEDELERİ VERECEK,YERİN DİBİNE GEÇMEK İSTEYECEKLERDİR... HAZRET-İ ALÎ'Yİ SEVMEK LÂZIMDIR,FARZDIR,HAZRET-İ EBÛ BEKR EHL-İ BEYT DEĞİLDİR AMMA,HAZRET-İ ALÎ'DEN DAHÂ FAZLA SEVMEK ŞARTDIR,DAHÂ FAZLA SEVMEMEK,ŞÎ'ÎLİKDİR,BİD'ATDIR,SAPIKLIKDIR, İFRÂTDIR,HAZRET-İ ALÎ'Yİ SEVİP DE,HAZRET-İ EBÛ BEKR,'ÜMER,'OSMÂN'I SEVMEMEK,DÜŞMÂN OLMAK İSE KÜFRDÜR.ALLÂHÜ TE'ÂLÂNIN DOSTLARINI SEVMEMEK,DÜŞMÂNLIK ETMEK DE ÇOK TEHLİKELİDİR... HADDİNİ BİLMEYEN SEYYİDLER DE CEZÂLANDIRILIR,NAKÎBÜ'L-EŞRÂF OLSAYDI,ONLARI CEZÂLANDIRIR,HADDLERİNİ BİLDİRİRDİ.(1) İMÂM-İ MA'SÛM,MEKTÛBÂT-İ ŞERÎFE,C.1,29.MEKTÛB [İSMLERİ GEÇEN BÜYÜKLERİMİN HEPSİNE RABBİMDEN SELÂM OLSUN...]
AKL HASTALIĞI ÇOK ÇEŞİTLİDİR,ASLINDA BU HASTALIKLARIN TAM MA'NÂSI İLE TEDÂVÎSİ DE YOKDUR.BA'ZÎ SAHTEKÂRLARIN RÛHUNDA ŞEYH OLMAK YATAR,OLAMADIKLARI İÇİN,HAKÎKÎ MÜRŞİDLERE DÜŞMÂN OLURLAR VE BU ŞEKLDE KINKANÇLIKLARI ONLARIN UKBÂSINI CEHENNEME ÇEVİRİR,BÖYLECE HELÂK OLURLAR...
İMÂM-İ RABBÂNÎ guddise sirruh ALEYHİNDE OLAN BERZENCÎ SEYYİDİ,BU BÜYÜK ZÂTI TENKÎD ETMEK İÇİN YOLA ÇIKMIŞ,KAYIKLA GİDERKEN,GÖLDE GARK OLMUŞDUR.DÜNYÂDA İSLÂMA EN BÜYÜK ZARARI,İTTİHÂDÇI ŞEYHÜLİSLÂM ES'SEYYİD MUSTAFÂ HAYRÎ EFENDİ,HARB-İ UMÛMÎYE GİRMEYİ CİHÂD KABÛL ETDİĞİ FETVÂ İLE VERMİŞDİR.
FÂHİŞE OLDUĞUNU HÂTIRALARINDA BİLDİREN,MUSTAFA KAMAL VE İNÖNÜ İLE YATDIĞINI YAZAN SAFİYE AYLA ,EŞŞERÎF NÛREDDÎN TARGAN'IN ZEVCESİDİR.SABATAYİST HÂLİDE EDÎB ADIVAR DA FÂHİŞEDİR VE AZÎZ MAHMÛD HÜDÂÎ'NİN guddise sirruh NESLİNDEN,KÜTAHYA KADISI MEKTÛBÎZÂDE 'ABDÜL'AZÎZ EFENDİNİN TORUNU,DR.ADNÂN BEYİN ZEVCESİDİR.[ KÜTAHYA ŞER'Î MAHKEME,33.DEFTERDE SEYYİDLİĞİ YAZILIDIR.]
SEYYİDLERİN İYİSİ SEVİLİR,BOZUK OLANLARINDAN UZAK OLUNUR.SEYYİD İLE EVLİYÂ TERAZİDE OLDUĞUNDA,EVLİYÂ TERCÎH EDİLİR,BOZUK SEYYİDE UYULURSA...CEHENNEME GİTMEKDEN KORKULUR.
.SA'ÎD NORSÎ'DE (*) VEHHÂBÎ YAKINLIĞI
- " AbdülGâdir Geylânî,İmâm-i Rabbânî kitâbları beni tatmîn (**) etmedi,onun içün Kur'ân'ı mürşid edindim." (1) " Bütün kitâblara isrâ'îliyyât karışmışdır." diyen bu kişi (2) vehhâbîleri tanır,onları medh eder : " Vehhâbîlerin nemâza çok dikkat etmeleri iftihâr edilecek şey'dir,şerî'ata çok bağlıdırlar." (3), " İslâm büyüklerinin türbelerine mukaddes görmek sebebiyle,Allâh vehhâbîleri müsallat etdi." (4) diyebilmekdedir.
- Meşhûr mason Cemâleddîn Efganî ve mason M.Abdüh'ü üstâd kabûl etmesi,selefîlerin,te'sîrialtında kaldığını da göstermekdedir..(5)
(*) Doğu Anadolu'nun Nors köylerinin temâmı ermeni köyüdür.
(**) Tatmîn kelimesindeki ikinci te,tı'dır,mahrece güre,tedmîndir,lâtin harfleri ile kelimeler,birbirine karışmakdadır.
(1) Sa'îd Norsî,Mektûbât,28.mektûb,s.401,Zehrâ yayınları,2003,İstanbul
(2) Sa'îd Norsî,Mühâkemât,s.169 (Âsâr-i bedî'iyye içerisinde),Elmas neşriyyât,2004,İstanbul
(3) Sa'îd Norsî,Mektûbât,28.mektûb,s.418,Zehrâ yayınları,2003,İstanbul ; 'Üsmânlıca Mektûbât,s.586
(4) Sa'îd Norsî,Mektûbât,s.418,Zehrâyayınları,2003,İstanbul ; 'Üsmânlıca Mektûbât,s.586
(5) Sa'îd Norsî,Âsâr-i bedî'iyye,s.411,Elmas neşriyyât,2004,İstanbul ; Sa'îd Norsî,Târîhçe-i hayât,s.68,Zehrâ yayınları,2003,İstanbul
.
mleketin se’âdeti ve selâmeti Ermenilerle ittifâk ve dost olmağa bağlıdır.”Âsâr-ı bedî’ıyye, s.318, Elmas Neşriyyât, 2004, İstanbul
“Misyonerler ve Hıristiyan rûhânîleri, hem nûrcular, çok dikkât etmeleri elzemdir. Çünki, her hâlde şimâl cereyânı, İslâm ve Îsevî dîninin hücûmuna karşı kendini müdâfe’a etmek fikriyle, İslâm ve misyonerlerin ittifâklarını bozmaya çalışacak.”Emîrdağ Lâhikası, s.108
Saîd Nursî kâfirlerle dost olmak istediğini ayrıca şu kitâblarında da belirtir:Lem’alar, hâşiye, s.55; Emîrdağ lâhikası, s.53, 139; Sikke- i tasdîk-ı gaybî, s,11; Mektûbât, s.60; Şu’âlar, s.506; Hutbe-i şâmiyye, s.38; Târîhçe-i hayât, s. 66
Cevâb: Allâhü te’âlâ ise Kur’ân-ı Kerîmde: “Sen dînlerine uymadıkça ne yehûdiler ve ne de hıristiyanlarasla senden râzı olmazlar.”Bakara Sûresi, 120. âyet-i kerîme (Kurtubî, Câmi’ül-ahkâmi’l-Kur’ân,c.1, s.481 )
“ Onlar (Kâfirler) güçleri yeterse, sizi dîninizden döndürünceye kadar sizinle savaşmaya devâm ederler.”Bakara sûresi, 217. âyet-i kerîme.
“Ey îmân edenler, yehûdi ve hıristiyanları dost edinmeyin. Onlar birbirlerinin dostlarıdır. Sizden kimonları dost edinirse, şüphesiz o da onlardandır.” Mâide Sûresi, 51. âyet-i kerîme ( Taberî, Câmi’ül beyân fî tefsîri’l- Kur’ân, c.6, s.177-178 );Âl- iimrân,118
“Ey îmân edenler, eğer küfrü îmâna tercîh ederlerse, babalarınızı ve kardeşlerinizi dahî dostedinmeyin. İçinizden kim onları dost edinirse, işte onlar, kâfirlerin tâ kendileridir.”Tevbe Sûresi, 23. âyet-i kerîme ( Taberî, Câmi’ül beyân fî tefsîri’l- Kur’ân, c.10,s.69)
“Allâh’a ve âhiret gününe îmân eden hiçbir topluluğun, babaları, oğulları, kardeşleri, yâhûdkendi soy-sopları olsalar dahî, Allâh’a ve rasûlüne düşmân olan kimselere sevgi beslediğini göremezsin.”Mücâdele Sûresi, 22. âyet-i kerîme (İbni Esîr, Üsüdü’l- ğâbe, c.3,s.128 )
“Mü’minleri bırakıb da inkârcıları dost edinmeyin. Kim böyle yaparsa Allâh ile bir ilişiği kalmaz.”Âl-i imrân, 28. âyet-i kerîme.[Fahreddîn Râzî,Tefsîr-i kebîr’de ,bu âyet, kâfirleri sevmeği harâm etdi,demekdedir.]
“Kâfirlere karşı sert davran.”Tevbe Sûresi 73,123; Feth Sûresi ,29;Tahrîm,29. âyet-i kerîme. [Bu husûsda şu âyet-i kerîmelere de bakılabilir: Âl-i İmrân,118; Nisâ, 89,139, 144;Mâide 55,57; Tevbe, 71; Mümtehine, 1,9, 13]; İmâm-ı Süyûtî, Lübâbü’n- nükûl, c.2, s.166; İmâm-ı Rabbânî, Mektûbât, c.1/163,165,193. mektûblar
“ Allâh katında dîn İslâmdır.” Âl-i imrân,19;
“Allâh onları (yehûdî ve hıristiyanları) kahretsin.” Tevbe,30
“ Kim, İslâmdan başka bir dîn ararsa onun dîni kabûl edilmeyecek ve o Âhiret’de husrâna uğrâyanlardan olacakdır.” Âl-i imrân,85
“Allâh’ın indirdiği ile hükmetmeyenler kâfirlerin tâ kendileridirler.”Mâide,44
Rasûlüllâh aleyhisselâm ise :”Kâfirler ile dost olanlara,Allâhü te’âlâ la’net eder”İmâm-ıMuhammed Ma’sûm,c.1/29;c.3/55.mektûb
“Kişi sevdiği ile berâberdir”buyuruyor.Buhâri,Müslim
Saîd Nursînin bir başka çok büyük yanlışı “ Dînler Arası Diyalog “ tarafdârlığıdır, bu fikri selefim (üstâdım, öncüm dediği mason Cemâleddin Efgânî ve Muhammed Abdüh’den kaynaklandığı anlaşılmakdadır. (Târîhçe-ihayât, s. 46; Şerîf Mardin, Türkiye’de Dîn ve Siyâset, s. 178-179, İletişimYayınları) Saîd Nursî ayrıca mason Muhammed Abdüh’ün kitâblarından istifâde etdiğini de bildirir. (İşârâtü’l-îcâz,s.224) Saîd Nursî ile Muhammed Abdüh’ün kâfirlere bakışı bir farklılık göstermez. Muhammed Abdüh İslâmiyyet ve Nasrâniyyet kitâbında, diyor ki: “Bütün dînler birdir,dış görünüşleri değişikdir.”, Londra’daki bir papaza yazdığı mektûbunda ise “İslâmiyyet ve Hıristiyanlık gibi iki büyük dînin elele vererek kucaklaşmasını beklerim.”Zilzâl sûresi, 7. âyet-i kerîmeyi açıklarken ise “Müslim olsun, kâfir olsun sâlih amel işleyen herkes cennete girecekdir.” diyerek Kur’ân-ı Kerîme ters düşüyor… Bu zırvasından dolayı hayrânlarından Seyyid Kutub dahî,Nisâ Sûresi, 124.âyet-ikerîmeyi açıklarken Muhammed Abdüh’ü tenkîd etme ihtiyâcı duymuşdur…
Saîd Nursî, bu kadar âyet-i kerîmeye rağmen her nedense âyet-i kerîmelere muhâlefet ederek, kâfirlerle ittifâkı tercîh eder, bu yüzden kâfirlerle diyolog fikrinin öncülerinden sayılmakdadır.”Dînler Arası Diyalog”fikrini ilk ortaya atan, bin sene kadar evvel hıristiyanlar tarafından kurulan İhvân-ı safâ’dır.Bu eski sapık fırkanın inancı tekrâr büyük bir gayretle,hıristiyanlarca cânlandırılmaya çalışılmakdadır.Saîd Nursî’nin yaklaşık yüz sene evvel bu husûsda büyük bir gayret sarf etmesinin arkasında ba’zî art niyetlerin olmadığını düşünmek mümkin değildir.
Saîd Nursî, 1950’li yıllarda Amerika’dan getirilerek Fener Rum Ortodoks patrikliğiyle vazîfelendirilen Athenagoras’ın, tezellül olmasına rağmen, ayağına kadar gider. (Necmeddîn Şâhiner, Bilinmeyen Taraflarıyla Saîd Nursî, s. 415)
İş bu kadarla da kalmaz, halvete varan husûsî görüşmeleri netîcesinde “ Dînler Arası Diyolog” senaryosunun plânları yapılır.
Şimdi de hıristiyân âleminin bu husûsdaki çalışmalarına temâs ederek, gerçekleri göz önüne serelim:
Papa II.John Paul’un 24 Aralık 1999’da yayınladığı mesajında “Birinci bin yılda Avrupa hıristiyanlaşdı, ikinci bin yılda Amerika ve Afrika hıristiyanlaşdırıldı, üçüncü bin yılda ise Asya’yı hıristiyanlaşdıralım”.1991 yılında da “ Redem Ptoris Missio ”(kurtarıcı misyon) isimli genelgesinde “Dînler arası Diyolog, bütün insânları kiliseye döndürmeye amaçlı misyonunun bir parçasıdır.” demekdedir.
Hıristiyân âleminin reîsi papa 16.Benediktus’un yakın bir târîhde (12 Eylül 2006) yapdığı konuşmada, büyük bir cür’etle, “Muhammed fitneyi ateşledi ” demesi, gizlemiş olduğu nefreti ve art niyyeti, İslâma olan düşmânlığını ortaya koymakdadır. Ayrıca Rasûllüllâh’a aleyhisselâm hakâret eden karikatürün “Kiliseler Birliği” nin merkezi olan Danimarka’da yayınlanması da boşuna değildir. Hıristiyanların İslâma ne gözle bakdıklarını göstermesi bakımından çok mânidâr ve dikkât çekicidir. Müşteşrik Prof. Dr. Thomas Michel’in (katolik râhib), “Dînler Arası Diyolog Konsülü Asya Masası Başkanı ”nın nurcu olarak bilinen “Yeni Asya” Gazetesi’nin tertîb etdiği “ Dînler Arası Diyolog Konferansı”na başkanlık etmesi de hıristiyanların kimleri oyuna getirdiklerini göstermek bakımından önemlidir. (23.03.2004 tarihli “ Yeni Asya ” gazetesinin ilâvesinde bu habere yer verilmişdir.)
Artık bu kadar hakîkat karşısında gerçekleri görerek, bu oyuna karşı uyanma zamanı çokdan gelmişdir. Şu anda hâmisi bulunmayan müslimânların zayıf durumundan yararlanarak onları hıristiyan yapmak isteyen müşrik hıristiyanlar kendilerine yardımcı bulabilmekde, bu husûsda büyük paralar sarfedildiği de bilinmekdedir.
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Müminler, müminleri bırakıp da, kâfirleri dost edinmesinler! Onları dost edinenler, Allah’ın dostluğunu bırakmış olurlar.) [Al-i İmran 28]
Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
(Bir kavmi sevip de onlarla dostluk kuran, kıyamette onlarla haşrolur.) [Taberani]
.AHMET AKGÜL.NET
Said Nursi Gerçeği
Said Nursi Gerçeği
“ Ben seyyid değilim “
Saîd Nursî, Şu’âlar, 14. Şu’â
“ Dâbbetü’l – arz ağaç kurdudur. “
Saîd Nursî , Şu’âlar ,5. Şu’â
“ İttihâdçılar 19 bin altın verdiler “
Saîd Nursî : Şu’âlar ; 14. Şu’â
Doğudaki 100 bin kürdün ölmesinden bana ne…
Risâle-i nurun yazılması daha mühimdir,diyor
Saîd Nursî : Şu’âlar ; 12. Şu’â
25 sene istibdâd-ı mutlak
( Sultân II. AbdülHamîd dönemini kasdediyor. )
Saîd Nursî : Şu’âlar ; 15. Şu’â
Hattım ( yazım ) çok noksân (çirkin) olduğundan
Saîd Nursî : Şu’âlar ; 14. Şu’â
31 Mart olayındaki hizmetlerimle İttihâd Terakkî hükûmetinin dikkâtini çekdim . AbdülHamîd emriyle tımarhâneye kondum.
Saîd Nursî : Şu’âlar ; 14. Şu’â
40 dakîkada hakâik-i îmâniyye sâhib olmak için
Söz’ler kitâbımı okuyun
Saîd Nursî: Mektûbât, 5. mektûb
Kur’ân’ı mürşid edindim .
Saîd Nursî: Mektûbât, 28 . mektûb
İmâm Rabbânî Mektûbâtını tefe’ul ederek açdım,
Bedî’üzzemân çıkdı…
Saîd Nursî: Mektûbât , 28. mektûb , 3. mes’ele
“ Dînsiz müslimân; Gayr-ı müslim bir mü’min “ diyor
Saîd Nursî, Mektûbât, 9. mektûb
Vehhâbîler namaza çok dikkât ediyorlar, diyor.
Saîd Nursî: Mektûbât, 28. mektûb
Evliyâ türbelerine saygı sebebiyle
Allâh cezâ olarak vehhâbîleri çıkardı, diyor
Saîd Nursî, Mektûbât, 28. mektûb
Halîfe nebî gibi ma’sûm olmalı, diyor
Saîd Nursî, Mektûbât, 19. mektûb
“ Îsâ aleyhisselâmı herkes tanımayacak. “
Saîd Nursî, Mektûbât, 15. mektûb
,
“ Fâtımî, Safevî Ehl-i beyt devletidir.” diyor
Saîd Nursî, Mektûbât, 19. mektûb
Kâfir cezâsını çekdikden sonra, ateşe alışır ve evvelki şiddetlerden kurtulur,diyor.
İşârâtü’l-îcâz, Bakara Sûresi 7. âyet-i kerîme açıklaması kısmında
Kâfir hasenâtına karşılık mükâfât görür
Saîd Nursî, Mektûbât, 28. mektûb
“ Arslan kürdler “demesi
Selânik Nutku, S. 27 , 1326 İstanbul
Saîd Nursî’nin Hutbe-i Şâmiyye sonundaki ,üç aylık tahsîline uygun el yazısı
Saîd Nursî ( kendi el yazısıyla) ittihâdcı Enver paşaya
şehîd diyor.
Necmeddîn Şahiner, Bilinmeyen Taraflarıyla Saîd Nursî, s. 196.
Kader bana hattı ( yazıyı ) hiç vermemiş.
Selânik nutku, s. 1, 1326, İstanbul
Kürdlükle iftihâr ediyorum,diyor
Selânik Nutku, s. 28 – 29, 1326 İstanbul
Saîd Nursî’nin selefim (üstâdım) dediği Îrânlı müfrit Şiî mason Cemâleddîn Efgânînin ahund ( molla ) kıyâfetiyle çekilmiş resmi.
Saîd Nursî’nin son dönemlerine âid bir resmi
Saîd Nursî’nin son dönemlerine âid bir resmi
Saîd Nursî’nin 1.Dünya Savaşı sonlarında Rusya esâretinden firâr edip Almanya’ ya sığındığı zaman Almanlar tarafından çekilmiş fotağrafıdır.
Tahmîni 40-45 yaşlarındayken çekilmiş resmi.
(Bu resm,1958’de basılan, Târîhçe-i hayât
kitâbından alınmışdır. )
Saîd Nursî , Afyonda Mahkemeye çıkmadan evvel
Teşkîlât-ı mahsûsa a’zâsı
Saîd Nursî ‘nin 1919 yılındaki resmi
Saîd Nursî’nin son dönemlerine âid bir resmi
“Ben insânları ancak bana kulluk etsinler diye yaratdım” Zâriyât,56;İmâm-ı Rabbânî, Mektûbât, 64 ve 266.mektûb
İnancı bozuk olanların ibâdetlerinin hiç kıymeti yokdur: Mâide,5; A’râf,147; Tevbe,17,69;Kehf,103-105; Zümer,65; Muhammed,1; Fürkân,23; İbrâhîm,8; Nûr,8
Rasûlüllâh aleyhisselâm “Ümmetim yetmişüç fırkaya ayrılacak,biri Cennete,diğerleri Cehenneme girecekdir” buyuruyor.Şerh-i mevâkıf; İmâm-ı Rabbânî;İmâm-ı Gazâlî
“Îmân edip îmânlarına şirk karışdırmayanlar güvendedirler.” En’âm,82;İmâm-ı Rabbânî, Mektûbât,c.1,266.mektûb
Kâfirler, Cehennem’de sonsuz yaşarlar : Nisâ,169; Ahzâb,65; Cinn,23
Mü’minler de Cennet’de sonsuz yaşarlar : Nisâ,51,122; Mâide,119; Tevbe,22,100; Teğâbün,9; Talak,11; Beyyine,8
“Allâh onları (yehûdî ve hıristiyanları) kahretsin.” Tevbe ,30
“Ey mü’minler,yehûdî ve hıristiyanları dost edinmeyin.Onlar birbirlerinin dostlarıdırlar.Kim onlarla dostluk ederse,o da onlardandır.” Mâide,51 [Ayrıca şu âyet-i kerîmelere de bakınız:Bakara,120.217;Âl-i imrân,28,118;Nisâ,89,139,144; Tevbe,23,71,73,123
Allâhü te’âlâ mü’minleri , îmânlarına sapıklık karışdırmadan muhâfaza eyleyen,ibâdetlerini ihmâl etmeyen müttekî kullarından eylesin,âmin.
.Said-i Kürdi Isparta'da yazdığı lemalardaysa şunları söylüyor :
“Risale-i Nur girdiği her yeri kutsallaştırmış, bu arada Isparta'ya mübareklik kazandırmıştır. Risale-i Nur, Isparta'ya bütün illerin üzerinde bir dindarlık meziyeti kazandırmıştır.”
Kendini böylece Allah yerine de koyan Said-i Nursi(Said-i Kürdi), “Sönmez Risalesi”nde su sözlerle “Risale-i Nur”u övmektedir :
“Risale-i Nur Kuran’ın aynasıdır, bir mucize niteliğindedir… Risale-i Nur’a kimse karşı koyamaz; onunla boy ölçüşemez, hiçbir kitap ona denk tutulamaz.”
Said-i Nursi’ye göre Risale-i Nur, kendisine Allah’ın isteği üzerine dolaysız olarak indirilmiştir. “Bediüzzaman Cevap Veriyor, 1960” adlı yazıda da “Risale-i Nur, Said-i Nursi’ye Allah tarafından verilmistir.” denmektedir.
İslam dinine göreyse Allah dört peygambere kutsal kitap indirmiştir. Tersini iddia eden sahte peygamber Kürt Sait’in ardından gitmek sapkınlıktır.
Nursi'nin “Mesnevi-yi Nuriye” adlı yazısındaysa şu ifadeler vardır :
“Risale-i Nur, Kuran’ın bir mucizesi olduğundan her şeyde bir marifet penceresi açmıştır. Bu kitap, Kuran'a ait bir sırrı çözerek bir yıllık bir işi bir saatte bitirecek duruma gelmiştir... Risale-i Nur, Musa peygamberin asası gibi nereye değdiyse oradan su çıkarmıştır.”
İslam dinine göre başta insan olmak üzere, bütün yaratılmışlar kendi dillerince Allah’ın adını anarlar. Bizim Said-i Nursi ise bakınız bu konuda ne der:
“Risale-i Nur'u sadece kuşlar değil, gökte ve yerde bulunan bütün varlıklar alkışlar.”
Said-i Nursi yazılarının çoğunda kendini kimi yerde üstü kapalı, kimi yerde çok açık olarak Allah’la aracısız konuştuğunu vurgular. Onun “Hizmet Rehberi” dediği yazısında şu ifadeler vardır :
“...Ama onda (Risale-i Nur'da) yazılanlar Kuran’ın malıdır. Hepsi Allah’tandır... Peygamberimiz Kuran-ı Kerim'in sadece bir tercümanıydı. Üstat da (Said-i Kürdi) Risale-i Nur'un sadece bir tercümanı gibidir.”
“İman Hakikatleri” başlıklı yazısında söyledikleriyse ürperticidir :
“Risale-i Nur, peygamberimizin risaletini yani peygamberliğinin bir mirasını üstada verir.”
Risale-i Nur'un “Hizmet Risalesi” bölümünde geçen şu sözler de ilginçtir :
“Risale-i Nur'a itiraz edilemez. Yapılacak her itiraz en ulu kişilerden , Kutbu'l Azam'dan da gelse aldırış edilmemeli.”
İslam terminolojisinde Kutbu’l Azam peygamber demektir.
Said-i Nursinin eserlerinden birkaç örnek daha :
“Kuran-ı Kerim ve Risale-i Nur, rahman ve rahim olan Allah’ın bir indirişidir. Kuran-ı Kerim ve Risale-i Nur'un indirilişi aziz ve hakim olan Allah’tandır.”
“İşte o nur hem Kuran-ı Kerim’dir hem de Risale-i Nurdur.” “
“Risale-i Nur'un 129 parçası Kuran'dan uzanan elektrik telinin ucuna takılan 129 elektrik lambası gibidir.”
Kuran-ı Kerim’deki Secde suresinin 2. ve 3. ayetleri, Said-i Nursi'ye göre Risale-i Nur'u anlatmaktadır. Nurculara göre Risale-i Nur öyle bir kitaptır ki Fussilet suresi 33. ayette de anlatılan Nur tarikatı üyeleridir.
Said-i Nursi'ye göre de “Hiç bir sözün kendisininkinden daha güzel olamayacağı “söz” , Risale-i Nur külliyatından olan “Sözler” adli risaledir. Fussilet suresi 33. ayette de işte bu kitap anlatılmak istenmiş ve övülmüştür.
İslam dininin ve de Kuran-ı Kerim’in nasıl çarptırmalara uğratılarak Nurculuk denilen sayıklamanın desteklenmek istediği, Allah buyruğuymuş gibi gösterilmeye çalışıldığı açıkça ortadadır.
Said-i Nursi “Nur Meyveleri” adlı yazısında da şöyle der :
“Risale-i Nur okumak veya yazmak alim olmak için yeterlidir, başka bilgiye gerek yoktur.”
Said-i Nursi’ye göre “Risale-i Nur, kendisine hizmet edenleri en başta Nur talebelerini mutlak cennete götürecektir.” Ortaçağ Avrupası’nda kiliseler de varsıl (zengin) kişilere büyük paralar karşılığında cennetten arsa satıyorlardı.
Nurcular Kendilerine Niçin Cemaat Derler?
Nurculukta “tarikat” sözcüğü kullanılmaz. Nurcular kendi sapkın topluluklarına “cemaat” derler. Kendilerine “cemaat” demelerinin nedeniyse “Cemaat-i Müslimin” örneğinde olduğu üzere Said-i Nursi’nin kurduğu, Risale-i Nur’un da sözde kutsal kitap olduğu, sözde “yeni İslam dininin” üyelerini de “Nur Cemaati” oluşturmaktadır.
Yanıtı Belli Sorular :
1- (Said-i Kürdi) Bediüzzaman(!) Said-i Nursi Risale-i Nur’da gecen sözlerinin Allah’tan geldiğini, esin kaynağının Allah olduğunu savunmaktadır. Bu iddia, onun aracısız olarak Allah’la bağlantı kurduğu anl!!!!! gelmez mi? Allah’la aracısız bağlantı kuran kişilere ne denir? İslam’a göre son peygamber Hz. Muhammet olduğuna göre Kürt Sait kimdir?
2- Said Nursiye göre “Risale-i Nur'a itiraz edilemez. Yapılacak her itiraz en ulu kişilerden , Kutbu'l Azam'dan da gelse aldırış edilmemeli.” diye tanımlanan Risale-i Nur’u Kuran-ı Kerim’den üstün gören Nurcular kimdir?
3- Said Nursinin Nur Cemaati ve ilhamını ondan alan Fettulah Gülen’in tarikatı bu para kaynağını nereden bulmaktadır? Açılan bütün okulların, binaların, yurtların, çalıştırılan insanların masrafları kişisel bağışlarla karşılanmaktadır iddiasına inanıp bu sapkınların peşinden gidenlere ne denir?
…
KURAN'DA LAİKLİĞE İLİŞKİN AYETLER
"Size Rabbinizden basiretler (gerçekleri anlama, kavrama yetenekleri) verildi. Artık kim hakkı (iyiyi kötüyü, eğriyi-doğruyu) görürse kendine, kim de körlük ederse kendi zararınadır. Ben, sizin üzerinizde muhafız (koruyan, kollayan) değilim." (En'am / 104)
"Ey iman edenler! Peygamberinize raina (çobanımız) demeyin." (Bakara / 104)
"Kim doğru yola gelirse kendisi için gelmiş, kim doğru yoldan saparsa, kendi aleyhine sapmış olur. Kimse, kimsenin günahını çekmez." (İsra / 25)
"Kimse başkasının yükünü taşımaz." (En'am / 164)
"Hiç kimse başka birisinin günahını yüklenmez." (Necm / 38 )
"Bize düşen sadece doğru yolu göstermektir." (Leyl / 12)
"Yolun doğrusunu göstermek Allah'a aittir. Yolun eğrisi de vardır. Allah dileseydi hepinizi doğru yola iletirdi." (Nahl / 9)
"Dinde ikrah (zorlama) yoktur." (Bakara / 256)
"Rabbin dileseydi, yeryüzünde bulunanların hepsi kesinlikle inanırlardı... Durum böyleyken inanmaları için insanları sen mi zorlayacaksın." (Yunus / 199)
"Öğüt ver, çünkü sen ancak bir öğütçüsün. İnsanlar üzerine musallat (rahatsız eden, ısrar eden) değilsin." (Gaşiye / 188)
"Allah dileseydi hepinizi tek bir ümmet yapardı. Verdikleriyle sizi denemek için tek bir ümmet yapmadı." (Maide / 48 )
"Sizin dininiz sizin olsun, benim dinim bana yeter." (Kâfirun / 109)
"Rabbin dileseydi, insanları tek bir ümmet haline getirirdi." (Hud / 118, 119)
"Her ümmetin bir yönü ve yöntemi vardır ki ona doğru yönelir. Öyleyse hayırlı işlerde birbirinizle yarışın." (Bakara / 148)
"Müminler, Yahudiler, Hıristiyanlar ve Sabiilerden kim Allah'a ve ahiret gününe inanır ve iyi hareketlerde bulunursa onların Rableri katında elbette mükafatları olacaktır. Onlara bir korku da yoktur. Onlar mahzun da olmayacaklardır." (Bakara/62)
"Üzerlerine gerekli kılmadığımız halde, Allah'ın rızasına erişmek için, ruhbaniyeti din adına icat edip ortaya çıkardılar." (Hadid / 27)
"İyi bilin ki öz din yalnız ve yalnız Allah'ındır." (Zümer / 3)
"Yoksa Allah'tan başka şefaatçılar mı edindiler? De ki; şefaat tümden Allah'ındır." (Zümer / 43, 44)
"Kitlelerin malını, emeğini 'Sizi Allah'a götüreceğiz.' diyerek çeşitli oyunlarla yiyenler..." (Tövbe / 34)
Sapkındır, delidir denilerek Toptaşı Tımarhanesi’ne atılan Atatürk’ün özenle adaylarını belirlediği İkinci Meclis’e alınmayan, Kuvayı Milliye düşmanı, Kürdistan talepçisi, sahte peygamber Kürt Sait’in Risale-i Nur adlı yazıları bir sayıklamadan ibarettir. Bunun tersini inanmak isteyenler binbir demogoji ve saptırmayla kendi bildikleri yolda yürümeye devam edebilirler. Kuran-ı Kerim’i bile saptırmaktan çekinmeyen kişilerin yazdığımız sözleri, bunca kanıtı saptıracakları da kuşkusuzdur. Bizim sözlerimiz bu yolun yolcularına değil kendi öz ve temiz İslam inançlarından dolayı bu gibi sapkınların ağlarına düşebilecek kesimler içindir.
“Türk ulusu daha dindar olmalıdır. Yani bütün yalınlığıyla dindar olmalıdır demek istiyorum. Dinime bizzat gerçeğe nasıl inanıyorsam ona da öyle inanıyorum. Bilince ters, ilerlemeye engel hiçbir şey içermiyor. Oysa Türkiye'ye bağımsızlığını veren bu Asya ulusunun içinde daha karışık, yapay, boş inançlardan ibaret bir din daha vardır. Ancak bu cahiller, bu acizler sırası gelince aydınlanacaklardır. Onlar aydınlığa yaklaşamazlarsa kendilerini yok ve mahkum etmişler demektir. Onları da kurtaracağız.”(Mustafa Kemal ATATÜRK)
TUĞÇE DENİZ AKIN isimli Üye şimdilik offline konumundadır Alıntı ile Cevapla
TUĞÇE DENİZ AKIN Adli üyeye bu mesaji için Tesekkür Eden 3 Kisi: Miralay (23. October 2010), PİLOT (3. November 2009), Toslunba (2. November 2009)
Alt 4. December 2009, 03:24 PM #2
Ali Rıza Borazan
Uzman Üye
Ali Rıza Borazan - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Üyelik tarihi: Feb 2009
Mesajlar: 399
Tesekkür: 59
244 Mesajina 485 Tesekkür Aldi
Tecrübe Puanı: 10
Ali Rıza Borazan will become famous soon enoughAli Rıza Borazan will become famous soon enough
Standart
Kuran hiç bir zaman yahudilere , hıristiyanlara nurculara , vs düşman değil, kuran kuranın dışında ideoljileri kendilerine din edinenlere düşmandır. islam insanları tevhide çağırır. insanları ve kainatı yaratan allaha çağırır. eğer söylediklerime düşman olmuş olasaydı islam toplumu oluşmazdı.yahudilere değil yahudi zihniyetine karşıdır biz insanları dışa atarasak bize onlar içinden gelen olmaz.
Ali Rıza Borazan isimli Üye şimdilik offline konumundadır Alıntı ile Cevapla
Ali Rıza Borazan Adli üyeye bu mesaji için Tesekkür Eden 4 Kisi: aşık74 (11. March 2010), dost1 (4. December 2009), Miralay (23. October 2010), snobyx (5. December 2009)
Alt 20. October 2010, 04:34 PM #3
HakkaniyeT
Yeni Üye
Üyelik tarihi: Oct 2010
Mesajlar: 6
Tesekkür: 0
0 Mesajina 0 Tesekkür Aldi
Tecrübe Puanı: 0
HakkaniyeT has much to be proud ofHakkaniyeT has much to be proud ofHakkaniyeT has much to be proud ofHakkaniyeT has much to be proud ofHakkaniyeT has much to be proud ofHakkaniyeT has much to be proud ofHakkaniyeT has much to be proud ofHakkaniyeT has much to be proud of
Standart
-----Akın isimli üyeden alıntı---------------------------------------------------------------------------
1- İslam dininin ana kaynağı olan Kuran'da mezhep, tarikat yoktur. Kuran-ı Kerim bölücü değil bütünleştiricidir. Oysa bütün mezhepler ve tarikatlar bölücüdür, ayrı ayrı topluluklar oluşturmayı yeğler.
1-Siz mezheplerin bölücülüğü ve ayrı ayrı topluluklar yeğlediğini savunmuşsunuz...Ama 4 mezhebinde ibadet yerleri aynı...bütün sosyal hayatları aynı,siz neye dayanarak bölücüğü yeğlediğini savunuyorsunuz?Somut delil gösterin.
2- İslam’da bütün ibadetler, Kuran’da adı sanı geçmeyen kişiler için değil Allah adına sürdürülür. Oysa Nurculukta kurucusunun adı, Allah’ın adları yanında anılır.
2-Tabiki bütün ibadetler Allah rızası için sürdürülür.Fakat bun yanı-sıra diğer islam müceddidlerinden bahsetmenin neresi islama aykırı??mesela kuranda ismi gecmeyen nebiler bile var,,kuranda ismi gecmiyor diye bu zatlardan bahsedemeyiz mi??
3- İslam’ın biricik kitabı Kuran-ı Kerim’dir. Onun yenisi, eskisi olmaz, benzeri, örneği yazılamaz, başka bir kitap Kuran anlamında alınamaz, yorumlanamaz. Oysa Nurculukta Risale-i Nur, Kuran yerine de okunabilmektedir. Bu tutum İslam’a büsbütün aykırıdır; “Küfr-i kebir”dir, büyük suçtur.
3-Bana söylermisiniz hangi nurculukta risale-i nur kuran yerine okunabilmektedir,böyle saçma bir fikri hangi nurcu kabul edebiliri.Siz hiç risale okumadınız mı?Risale kuranın üstünlüğünden bahsediyor mu'cizat-ı kuraniye risalesinde kuran mucizeleri var.Üstadımız kuranın bir benzerinin asla olamayacağını ispat ediyor,onca nurcu kuranı kerim okuyor,siz hangi mantıkla veya hangi somut delille nurcuların ,risaleyi haşa kuran gibi gördüğünü savunuyorsunuz...somut delil getirin.
4- Kuran'da bütün inananların kardeş oldukları, Allah’ın bütün evrenin yaratıcısı olduğu bildirilir, insanlar arasında üstünlük-aşağılık ayrımı gözetilmez. Oysa Nurculukta Said-i Kürdi; üstün yaratılışlı, Allah’la aracısız bağlantı kuran bir kimse diye nitelenir.
4-Hz.Muhammed(sav) Allah(celle celaluhu)dan bizzat vahiy almıyormuydu??bu özelliğide onu diğer insnalardan üstün kılmaz mı?İnsanların içinde ALLAH(CELLE CELALHU) ya en yakın olanın o olduğunu inkar mı ediyorsunuz??madem inkar edemiyorsunuz..O halde ona daha çok uyanlarında(alimlar)ALLAHa daha çok yakın olacağını inkar edmezsiniz.
Said-i Nursi’ye göre “Risale-i Nur, kendisine hizmet edenleri en başta Nur talebelerini mutlak cennete götürecektir.” Ortaçağ Avrupası’nda kiliseler de varsıl (zengin) kişilere büyük paralar karşılığında cennetten arsa satıyorlardı.
mutlak cennette götürecek diye bir şey asla risalede gecmez,,üstad sadık nur talebelerinin yani dini vazifelerini yerine getiren günahlardan uzak duran ihlaslı kişilerin cennete inşeALLAH gideceğini söyler,,bundada bir yanlış yoktur,kuran hadis ,,,ibadetini yapıp günahlardan uzak duran ihlaslıların cennete gideceğini bildiri zaten..
YANİ ÖZETLE O KADAR ÇOK YANLIŞ ŞEYLER DEMİŞSİNİZ Kİ,HEPSİNE CEVAP VERMEYE LÜZUM GÖRMEDİM...BANA SAĞLAM DELİL SOMUT VERİ GETİRİN,,,''''''NURCULAR RİSALEYİ KURAN GÖRÜYORLARMIŞ''''-HAŞA-- BU TÜR ŞEYLER SADECE ASILSIZ İDDAA DIR...'O ZMAN BENDE DERİMKİ..''''HANİFLER KENDİLERİNİ PEYGAMBER GÖRÜYOR''' AMA BİR DELİLİM YOK O ZMAN GERCEK DEĞİL SİZDE SAĞLAM DELİL GETİRİN LAF KALABALIĞININ LÜZUMU YOK
HakkaniyeT isimli Üye şimdilik offline konumundadır Alıntı ile Cevapla
Alt 20. October 2010, 06:40 PM #4
hiiic
Uzman Üye
hiiic - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Üyelik tarihi: Mar 2010
Mesajlar: 1.979
Tesekkür: 1.908
1.297 Mesajina 2.726 Tesekkür Aldi
Tecrübe Puanı: 19
hiiic has much to be proud ofhiiic has much to be proud ofhiiic has much to be proud ofhiiic has much to be proud ofhiiic has much to be proud ofhiiic has much to be proud ofhiiic has much to be proud ofhiiic has much to be proud of
Standart
....
Konu hiiic tarafından (21. October 2010 Saat 04:50 AM ) değiştirilmiştir.
hiiic isimli Üye şimdilik offline konumundadır Alıntı ile Cevapla
Alt 21. October 2010, 12:34 AM #5
dost1
Site Yöneticisi
dost1 - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Üyelik tarihi: Sep 2008
Mesajlar: 2.777
Tesekkür: 3.393
1.063 Mesajina 2.353 Tesekkür Aldi
Tecrübe Puanı: 100000
dost1 is on a distinguished road
Standart
Selamun Aleykum! Değerli Kardeşlerim!
Hilmi POLAT (İlahiyatçıÖğretmen) kardeşimizin çalışmasını sizlerle paylaşmak istiyorum.
Said-i Nursi; 3 aylık kısa bir ilim tahsiliyle nasıl “Allame-i cihan” olup ulaşılmaz bir makama çıkmıştır?
Şuâlar, 542, Onbeşinci Şua’da geçen; “Evet o zât (Said Nursî) daha hal-i sabavette iken ve hiç tahsil yapmadan zevahiri kurtarmak üzere üç aylık bir tahsil müddeti içinde ulûm-u evvelîn ve âhîrine ve ledünniyat ve hakaik-ı eşyaya ve esrar-ı kâinata ve hikmet-i İlâhiyeye vâris kılınmıştır ki, şimdiye kadar böyle mazhariyet-i ulyâya kimse nail olmamıştır. ”
Kur'an-ı Kerim’e göre peygamberler bile böyle bir bilgiye ve makama ulaşmamışken, bu iddia için Allah (c.c)’tan korkmak gerekmez mi? ;
Said Nursi; ne olursa olsun her zaman her şeyi bilen birisi midir?
Tarihçe-i Hayat, c. II, s. 2123-2124 de geçen
“.. daha çocukken asrın bilgini olarak tanınmış ve kimseye soru sormamış, ama sorulan bütün sorulara mutlaka cevap vermiştir”
İctimâi Reçeteler I, 11, Tarihçe-i Hayat/Rü'ya’da geçen
“ Herhangi ilme sorulan suale bila-tereddüd derhal cevap verirdi.”
İctimâi Reçeteler I, 14, Tarihçe-i Hayat’ta geçen
“Sorulacak suallere cevap vermeye hazır bulunduğu gibi kimseye sual sormayacağını da beyan ederek bu kararda yirmi sene sebat etti.”
Her zaman her şeyi bilen sadece Allah değil midir? Böyle bir inanç şirk, küfür değil midir?
Risale-i Nur denen kitaplar kutsal mıdır, değil midir? Ya da Kur'an-ı Kerim’in taklidi midir?
Şualar, Birinci Şua, c. I, s. 833.de geçen;
“Resailin Nur dahi ne şarkın malûmatından, ulûmundan ve ne de garbın felsefe ve fünunundan gelmiş bir mal ve onlardan iktibas edilmiş bir nur değildir. Belki semavî olan Kur'an'ın, şark ve garbın fevkindeki yüksek mertebe-i arşîsinden iktibas edilmiştir.”
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 92,; “Risale-i Nur müminlere şifa ve rahmettir.”
Zülfikar Mecmuası, 436 da geçen;
“EY RİSALE-İ NUR! (...) Sen, "Ben, Rabbânî ve Kur'anîyim. Öyle kuru kavak değilim. Şevkli ve şa’şaalı ve nûrâniyim. Bir Hayy-ı Lâyemût’un eserinden fışkıran, lâyemût san'atlı ve kerâmetli bir nurum. Cansızlara can ve canlılara taze can üflüyorum. Bin, dertlere derman ve âlemlere rahmet-i Rahmânım. İnat ve ısrarı bırak. Beni oku ve beni dinle. Karanlığa ve hiçe giden, hesapsız ve hedefsiz yolundan seni kurtarıp, kokocaman bir saadet ve sermediyet âlemi kazandırayım." diye nidâ ediyorsun”.
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 89-90’da geçen;
“o semavî bürhan-ı kudsînin yerde bir bürhanı Resâil-in-Nur’dur
Sözler, 645-646’da geçen; “Nur Risaleleri de 23 senede tamamlandı.”
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 199’da geçen;
"ve lâ ratbin ve lâ yâbisin illâ fî kitâbin mubînin" sırrıyla, Kur'anda elbette bu istikametli tefsirinin istikametine işaret var. Evet var. Kur'an o tefsirine hususî bakıyor.”
( Söz konusu ayet madem Nur Risaleleri’ne işaret etmektedir, başka risalelere, başka kitaplara... da işaret etmektedir.İslâm fukahası, söz gelimi beş vakit namazın kaçar rekât olduğunu bile Kur'an’da bulamamışlarken; Said Nursî kendi adını, doğum tarihini, risalelerinin isim ve yazılış tarihlerini onda bulabilmiştir!... Demek fakihler aramayı bilememişler!...)
Zülfikar Mecmuası, 433’de geçen;
“İslâmiyet güneşinin doğuşundan tam öndört asır sonra, senin gibi ulvî ve İlâhî ve arşî bir nurun tekrar ve yeniden, bahusus bu son asırda, hem Türk elinde ve hem de Türk dilinde doğması, acaba kimin hatır ve hayalinden geçerdi? Bu ne büyük bir ni’met bizlere ve bu asır halkı için ne bahtiyarlık Yârabbi!.
Türkçemiz seninle iftihar edip dolmakta, kabarıp şişmekte ve her lisan üstüne bağdaş kurup oturmaktadır.”
Şuâlar, 241’de geçen;
“(...) Risale-i Nur’a hücum edilmez. O doğrudan doğruya Kur'an’a bağlanmış ve Kur'an dahi arş-ı a’zamla bağlıdır. Kimin haddi var, elini oraya uzatsın ve o kuvvetli ipleri çözsün.”
Müdâfaalar, 104’te geçen;
“Risale-i Nur’un arkasında otuzüç âyât-ı Kur'aniye işârâtı ve Hazret-i İmam-ı Ali Radıyallahu Anh’in üç kerâmât-ı gaybiye ile ihbârâtı ve Gavs-ı A’zâm’ın sarahate yakın şehâdeti var. Ona hücûm, bunlara hücûmdur.”
Alıntı yaptığımız bu cümlelerde anlatılmak istenenler düpedüz Kuran-ı kullanarak Risaleleri kutsallaştırmak değil midir? Bu iddia yeni bir din, yeni bir ilahi kitap ve yeni bir peygamber demek değil midir? Bu İslam’a göre küfür değil midir?
Kur’an’da Hz.Muhammed’e açıklanmadığı halde Said Nursi’ye açıklanmış gizli gerçekler var mıdır? Risalei Nur; Kur’an’nın gizli gerçeklerinin arştan inen kesin delili midir?
Şualar, Birinci Şua, Yirmi dördüncü Ayette geçen; “Kur’an’ın gizli hakikatleri Risale-i Nur ile birlikte bize iniyor!!...”
Kastamonu Lâhikası, 231, Yirmiyedinci Mektubda geçen; “Risale-i Nur, yüze yakın din tılsımlarını ve hakâik-ı Kur'aniyenin muammalarını keşfetmiştir ki; her bir tılsımın bilinmemesinden çok insanlar şübehata ve şükûke düşüp, tereddüdlerden kurtulmayıp, bazan îmanını kaybederdi. Şimdi, bütün denizler toplansalar, o tılsımların keşfinden sonra galebe edemezler.”
Şualar, Birinci Şua, Yirmi ikinci Ayet ve Ayetler, c. I, s. 841’de geçen;
“Resailin Nur denilen otuz üç aded Söz ve otuz üç aded Mektub ve otuz bir aded Lem'alar, bu zamanda, Kitabı Mübin'deki âyetlerin âyetleridir”.
Bu iddiaları ileri sürenlere göre; Said Nursi yeni bir peygamber, Risaleler ise yeni bir ilahi kitap, Kur’an sırlarla dolu açıklanmamış gizli bir kitap, Risale-i Nur’lar imanı kurtaran kitap, Hz.Muhammed ise Kur’an’ın sırlarından habersiz veya haberi varsa bunları ümmetten saklamış bir peygamber olur ki böyle bir iddia küfürdür.
Risalei Nur denen kitaplar kusursuz, eksiksiz, izaha ihtiyacı olmayan ve mükemmel bir kitap mıdır?
Barla Lahikası, Yirmi Yedinci Mektub ve Zeyilleri, c. II, 1415. de geçen;
“Mübarek Sözler şübhesiz Kitabı Mübin'in nurlu lemeatıdır. İçinde izaha muhtaç yerler eksik olmamakla beraber küll halinde kusursuz ve noksansızdır”.
Barla Lâhikası, 56’da geçen;
“Kimin haddidir ki, bu Nurlarda yanlışlık bulsun. (...) Onun için bir harfe dokunmayı azîm bir günah işliyorum telâkki ediyorum.”
Barla Lâhikası, 194’de geçen;
“Kimin haddi var ki, risâlelerin birisine el uzatsın veyahut bir sahifesine dil uzatsın, veyahut bir cümlesini tenkid etsin, veyahut bir kelimesine, hatta bir harfine ve belki bir noktasına itirazda bulunsun.” (Malumdur ki, Kur'an’ın bazı harflerinde, hatta kelimelerinde ve vakıf (duraklama) yerlerinde, dolayısıyla noktalamasında çeşitli ihtilâflar vardır. Buna karşın Nur Risaleleri’nin noktasına bile itiraz edilemez, bir harfine bile dokunmak büyük bir günahtır)
Rehberler, 194, Hanımlar Rehberi’inde geçen;
“ Risale-i Nur, yer yüzünde emsaline rastlanmıyan ve bundan sonra dahi rastlanmasına imkân olmıyan bir derya-yı îmân ve bir tevhid hazinesidir.”
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 199’da geçen;
“Ey Risale-i Nur! (...) Bütün eller ve dillerde kemâl-i iştiha ve iştiyakla dinlenip okunacak ve yazılıp yayılacak en tatlı ve en halâvetli, en câzibedar ve en revnekdar yegâne eser-i metin ve nûr-u mübîn ancak sensin!
Bu iddialar hangi cesaretle söylenmektedir. Kur'an-ı Kerim’e iman etmiş bir Müslüman için; Kur’an dışında kusursuz, tam ve mükemmel bir kitap olabilir mi? Bu iddia insan eliyle yazılmış bir kitap için fuhşiyat/ aşırı gitmek değil midir? Bu görüşler kişiyi şirke, küfre götürmez mi?
Bu devirde; “Urvet-ül vüska”, yani çok sağlam, kopmaz bir zincir ve bir “hablullah” (Allah’ın ipi) olan kitap Kuran mıdır yoksa Risalei Nur mudur?
Şualar, On Birinci Şua, c. I, s. 985.de geçen;
“Risale-i Nur bu asırda, bu tarihte bir “urvet-ül vüska”dır. Yani çok sağlam, kopmaz bir zincir ve bir “hablullah” yani Allah’ın ipidir.”
Âsâ-yı Mûsa, 82’de geçen;
“Buna rağmen bizzat Kur'an-ı Kerim, Risaletu’n-Nur’un çok muhkem, kopmaz bir zincir ve bir "Hablullah" olduğunu "Ona (Nur Risaleleri’ne) elini atıp yapışanın necat bulacağını" mana-yı ********yle haber verir.” cümlelerine ne demeli? Yorumu siz yapın!!
Müslümanların şeriat, dua, ve ibadet kitabı Kuran mıdır, yoksa Risaleler midir?
Emirdağ Lahikası I, c. II, s. 1719. de geçen “Risale-i Nur'un menşur-u hakikatında tam tecelli ettiğinden, hem bir kitab-ı şeriat, hem bir kitab-ı dua, hem bir kitab-ı hikmet, hem bir kitab-ı ubudiyet, hem bir kitab-ı emr-ü davet, hem bir kitab-ı zikir, hem bir kitab-ı fikir, hem bir kitab-ı hakikat, hem bir kitab-ı tasavvuf, hem bir kitab-ı mantık, hem bir kitab-ı İlmi Kelâm, hem bir kitab-ı İlmi İlahiyat, hem bir kitabı teşviki san'at, hem bir kitabı belâgat, hem bir kitabı isbat-ı vahdaniyet; muarızlarına bir kitab-ı ilzam ve iskâttır”. Cümlesi Said Nursi’nin Risalelerini Kur’anlaştırma çabaları değil midir?
Bu devirde Müslümanlar Kurana mı yoksa Risalelere mi muhtaçtır? Müslümanların tekrar tekrar okuması gereken kitap Kuran mı yoksa Risaleler mi?
Kastamonu Lâhikası, 73’te geçen;
“Risale-i Nur, hakaik-ı İslâmiyeye dair ihtiyaçlara kâfi geliyor, başka eserlere ihtiyaç bırakmıyor. Kat'î ve çok tecrübelerle anlaşılmış ki, îmanı kurtarmak ve kuvvetlendirmek ve tahkikî yapmanın en kısa ve en kolay yolu Risale-i Nur’dadır. Evet onbeş sene yerine, onbeş haftada Risale-i Nur o yolu kestirir, îman-ı hakikîye îsal eder. Hem madem ben sizlere kanaat ettim ve ediyorum, başkalara bakmıyorum, meşgul olmuyorum. Siz dahi Risale-i Nur’a kanaat etmeniz lâzımdır, belki bu zamanda elzemdir.”
İctimâi Reçeteler II, 193’te geçen;
“Hem şu hakikat zahir ve bahirdir ki: Bir kimse allâme dahi olsa, Risale-i Nur’un ve Müellifinin talebesidir; Risale-i Nur’u okumak zaruret ve ihtiyacındadır. Eğer gaflet ederse kendini aldatan enaniyetine boyun eğip, Risale-i Nur Külliyatını okumazsa büyük bir mahrumiyete düçar olur.”
Bediüzzaman Said Nursî, 666’da geçen;
“Bütün bunlar, Risale-i Nur’un dünya çapında muazzam bir boşluğu doldurmakta olduğunun delil ve emareleri değil midir? Bütün beşeriyet, Kur'âna ve dolayısiyle asrımızda onun mânevî i’cazını ispat ve beyan eden Risale-i Nur’a muhtaçtır.” Cümlelerinde geçen telkinler Müslümanların, Kur’an’ı suiistimal eden Risalelere muhtaç olduğunu ortaya koymaktadır.
Zamanımızda İmanı kurtarmanın veya kurtuluşun tek yolu Nur cemaatına girip Risaleye mi tabii olmaktır?
Emirdağ Lâhikası (1), Mektup No: 81, c. II, s.1733. de geçen;
“Bu acip ve dehşetli ve hiç misli görülmemiş devirde, hususan ehl-i imanın çok sarsıntılar geçirdiği ve çok dehşetli düşmanlar karşısında bulunduğu ve küfr-ü mutlak ateşinin mahallemizi sardığı bir zamanda, ancak ve ancak, güvenimizin en müstahkem, kavî, yıkılmaz, sarsılmaz tahkimatı olan Risale-i Nur'un nurânî siperlerine iltica etmekle ve onun daire-i kudsiyesine dehalet etmekle kurtulacak ve imanınızı kurtararak, idam-ı ebedî zannettiğiniz ölümü bir hayat-ı bâkiyeye tebdil edeceksiniz”.
Rehberler, 134, Gençlik Rehberi’nde geçen;
“Evet bu asırdaki insanları saadete kavuşturacak eser ancak Risale-i Nur’dur. Bu hüküm Nur Risalelerini okuyanların kat'i bir hükmüdür. (...) Nasıl Kur'an-ı Kerim’e sarılanların dünya ve âhiretleri mamur olursa; O’nun parlak ve yüksek bir tefsiri olan Risale-i Nur’u okuyup amel edenler de hakiki saadete erişeceklerdir.”
Bediüzzaman Said Nursî, 277, Kastamonu Hayatı’nda geçen;
“(...) işaret ve beşaret-i Kur'aniyede ifade eder ki: "Risale-i Nur dâiresi içine girenler, tehlikede olan îmanlarını kurtarıyorlar ve îmanla kabre giriyorlar ve Cennete gidecekler." diye müjde verirler.”
s. 312’de geçen;
Evet, Risale-i Nur’un bu dehşetli zamanda kazandırdığı iki netice-i muhakkakası, her şeyin fevkindedir; Başka şeylere ve makamlara ihtiyaç bırakmıyor.
Birinci Neticesi: Sadakat ve kanaatla Risale-i Nur dairesine giren, îmanla kabre gireceğine gayet kuvvetli senetler var.”
Kastamonu Lâhikası, 47’de geçen;
“fefi’l-cenneti hâlidîne” âyetinin sırrıyle, "Risale-i Nur talebeleri, îman ile kabre gireceklerdir" tebşîratının (...)” Cümlelerde Said Nursi; kurtuluşun, cennetin, gerçek saadetin yolu olarak Risalelere sığınmayı, kutsal cemaatine girmeyi, Kur’an’la yetinilmeyip Risalelere tabi olunması gerektiğini söylemektedir.
Risalelerin yolunda çalışmak, hizmet etmek günahlara kefaret midir?
Sikke-i Tasdik-i Gaybî, c. II, s. 2061. de geçen;
“Kur'an lemeatlarına ve dellâlı bulunan Risale-i Nura değil ilişmek, tamamiyle terviç ve neşrine çalışmaları elzemdir ki, geçen dehşetli günahlara keffaret ve gelecek müdhiş belâlara ve anarşistliğe bir sed olabilsin.” Cümlesiyle Said Nursi af olmanın yolu olarak Risale propagandasını ve yazımını göstermektedir.
Risale-i Nur; bela ve musibetleri def edip kendisine itiraz edenlerin başlarına bela veya musibetler getirir mi?
Şuâlar, 308-311, Onüçüncü Şua’da geçen;
“İşte Üstadımız Bediüzzaman Hazretleri uzun senelerdenberi "zındıklar Risale-i Nura dokunmasınlar ve şakirdlerine ilişmesinler. Eğer dokunurlar ve ilişirlerse, yakından bekliyen felâketler, onları yüz defa pişman edecek," diye Risale-i Nur ile haber verdiği yüzler hadisat içinde işte zelzele eliyle doğruluğunu imza ederek gelen dört hakikatlı felâket daha…Bütün arkadaşlar lâ ilâhe illallah zikrine devam ediyorduk. Zelzele bütün şiddetiyle devam etmekteydi. O sırada hatırımıza geldi, Risale-i Nur’u aşkla ve bir saikle üç-beş defa şefaatçi ederek Cenab-ı Hak’tan halâs ettik.(Bu apaçık şirk değil midir?) Elhamdulillah derhal sakin oldu…Zındıka tarafdarları mübarek Üstadımızın ihbarları olan ve Risale-i Nur’un büyük kerametlerinden olup... zelzele eliyle gelen beliyyelere ehemmiyet vermek istemiyorlardı.”
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 270’de geçen;
“Şimdi tam tahakkuk etti ki; zelzele, Risale-in-Nur ile alâkadardır. …bu şiddetli zelzelenin gelmesi gösteriyor ki; Risale-i Nur, bir vesile-i def'-i belâdır... tatile uğradıkça belâ fırsat bulup gelir.”
Kastamonu Lâhikası, 14’de geçen;
“Kardeşlerim, bu zelzele benim itikadımca Şakk-ı Kamer gibi bir mu’cize-i Kur'an’dır. En mütemerridi dahi tasdike mecbur eden bir vaziyete girdi.”
Bediüzzaman Said Nursî, 557, Afyon Hayatı’nda geçen;
“ Pek çok tecrübelerle ve hâdiselerle kat'î kanaat verecek bir tarzda Risale-i Nur’un ağlamasiyle, ya zemin titrer veyahut ağlar. Gözümüzle çok gördüğümüz ve kısmen mahkemelerde dahi isbat ettiğimiz gibi, tahminimce, bu kış, emsalsiz bir tarzda bidayette yaz gibi gülmesi, Risale-i Nur’un perde altında teksir makinesiyle gülmesine ve intişarına tevafuku ve her tarafta taharri ve müsadere endişesiyle tevakkufla ağlamasına, birdenbire kış, dehşetli hiddeti ve ağlamasiyle tetabuku, kuvvetli bir emaredir ki, hakikat-ı Kur'aniyenin bu asırda parlak bir mu’cize-i kübrasıdır. Zemin ve kâinat onun ile alâkadar.” (Risale için asfalt-yer ağlamış bee!)
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 35’te geçen;
“Risalet-ün-Nur’un intişarına karşı gelen düşman ve casuslara mukabil bir tek fare çıktı, planlarını zîr ü zeber etti.”(Hayret abartının bu kadarına..Risale farelerin eline kalmış!)
Şuâlar, 361-362, Ondördüncü Şua’da geçen;
“Her ihtimal var ki; mübarek soba, benim teessüratımı ve tazarruatımı dinliyen tek ve menfaatli arkadaşım bana haber veriyor ki: "Bu zindan ve hapishaneden gideceksin, bana ihtiyaç kalmadı..." (Said; sobayla konuşup sobadan alıyor haberi!!)
Şuâlar, 413, Ondördüncü Şua’da geçen;
“ Aynı saatte, ağır penceremiz adeta sebepsiz kablarım ve şişelerim ve yemeklerim üzerine düştü. Biz tahmin ettik ki, hem camlar, hem bütün şişe ve bardaklarım kırıldılar ve içlerindeki taamlar zâyi’ oldular. Halbuki, hârika olarak hiçbir kırık ve zâyiat olmadı. Yalnız bana hediye gelen pişirdiğim et döküldü. Fakat Nur’un namzed yeni talebelerine kısmet oldu, benim de hediye kabul etmemek olan kaidemi muhafaza etti ve birinci hâdiseye hârikalığıyle tasdik edip imza bastı.” (Kapların, şişelerin ve yemeklerin dökülmesi Saidin doğruluğuna delil!!)
Lem'alar, 246, Yirmialtıncı Lem'a’da geçen;
“Risalet-ün-Nur şâkirdlerinin, hüsn-ü hizmetine acele bir mükâfat gördükleri gibi, hizmette kusur edenler dahi tokat yediklerini, Isparta’da olduğu gibi burada dahi gözümüzle gördük. Hacı Osmanla gelince, kapı güya lisan-ı hâl ile ona demiş ki: "üstadım seni kabul etmeyecek fakat ben sana açılacağım" diyerek arkasından sürgülenmiş kapı kendi kendine Mustafaya açılmış. Demek üstadımın onun hakkında, "Mustafa istikbale lâyıktır" diye söylediği sözü istikbal gösterdiği gibi, kapı da buna şahid olmuştur. Evet Husrevin yazdığı doğrudur, tasdik ediyorum. Kapı bu mübarek Mustafayı benim bedelime hem istikbal etti, hem de kabul etti. Said Nursî” (Kapıları konuşturan bir mucize!! Ve Said bunu tasdik ediyor??)
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 39-40’da geçen;
“Üstadımız diyor ki: "Benim de kanaat-ı kat'iyyem çok tecrübelerle gelmiş ki, ben Risalet-ün-Nur’un tashihatiyle meşgul olduğum zaman, pek zâhir bir tarzda hem rızkımda bereket, hem suhulet görüyordum. Ne vakit çalışmazsam, o hali göremiyordum." (Haşa Rezzak Risale olmuş!!)
Şuâlar, 322-323, Onüçüncü Şua’da geçen;
“ Ona "Meyve"deki gençlik ve namaz mes'elelerini okudum ve dedim: Kumar oynama, namaz kıl. Kabûl etti. Fakat haylazlık galebe etti, namaz kılmadı, kumar oynadı. Birden, hiddet tokadını yedi. Üç-dört def'ada daima mağlûb oldu, fakir hâliyle beraber kırk lira ve sako ve pantolonu kumara verdi, daha aklı başına gelmedi. Bu gibi tokatlar daha var; fakat kâğıt bitti, mâna da bitti. Said Nursî”
Cümlelerde değindiğimiz ve değinemediğimiz onlarca saçma sapan iddialara dinî bir cevap veremiyoruz, söyleyecek söz bulamıyoruz. Sadece şunu soralım Nurculara; Üstadınızın tutuklandığı veya Nurculuğunuz yüzünden size menfi bir şey yapıldığı veyahut üstadınız öldüğü gün güneş veya ay tutulsaydı; siz de üsve-i hasene şanlı Resul (s.a.v.) gibi mertçe "güneşin veya ayın tutulmasının bu olaylarla bir alâkası yoktur" diyebilir miydiniz?
“Risalei Nur” darda kalanlara ve günahkârlara yardım eder mi?
Sikke-i Tasdik-i Gaybî s.2102 de geçen bir şiirde:
“Cürmümüzle külhan gibi pürnârız, Dert elinden hem her gün zâr u zârız. Affet bizi madem sana hep yârız, Ey nur-u rahmet-i âlem Risaletü'n-Nur! Çevrildi ateşle bu koca dünya, Bir cehennem gibi kaynadı derya. Yetiş imdada ey şâh-ı evliya! Ey bu zamanda rahmet-i âlem Risaletü'n-Nur!”
Bu şiir Kuran’a göre şirktir. Çünkü af istenecek, sığınılacak, yardım istenecek Risale değil Allah’tır; alemlerin rahmet nuru Risaleler değil Kur'an-ı Kerim’dir.
Risale-i Nur'un manevî kişiliği (her kimse artık!!), ve talebelerinin manevi kişiliği Gavs-ı Âzam mıdır?
İslama göre “Gavs” (kendisine sığınanlara yardım eden) sadece Allah ‘tır. Aksi inanç ise şirktir. Fakat Kastamonu Lâhikası 121.Mektup ta geçen cümlede Said-i Nursi yardım için şöyle diyor:
“Ben, eskide, Risale-i Nur'un şahs-ı mânevîsini, o imamlardan birisini zannediyordum. Şimdi anlıyorum ki, Gavs-ı Âzam'da, kutbiyet ve gavsiyetle beraber, "Ferdiyet" dahi bulunduğundan, âhirzamanda, şakirtlerinin bağlandığı Risale-i Nur, o Ferdiyet makamının mazharıdır” (Bu inanç düpedüz şirktir.)
Risaleler itfayeciler gibi yangına engel olabilirler mi?
Emirdağ Lahikası, Yirmi Yedinci Mektup, c. II, s. 1723. de geçen:
“ bîçare Ceylan yanıma geldi, dedi: "Biz yanıyoruz, mahvolduk." Ben de iki gün evvel mağazalarında bulunan Âyet-ül Kübra'nın bir kısım matbu' nüshalarını yanıma getirmek için söyledim, fakat getirmedi. Demek o ateşi söndürmek için orada kalmıştı. Ben de Risale-i Nur'u ve Âyet-ül Kübra'yı şefaatçı yapıp: "Ya Rabbi kurtar" dedim. Üç saat o dehşetli yangın hücumunda bütün o büyük daireyi mahvetti. Altında ve bitişiğindeki dükkânları bütün yaktı, yıktırdı. Risale-i Nur'un ve Âyet-ül Kübra'nın hıfzında (korumasında) olan mağazaya kat'iyyen ilişmedi ve altındaki şakirdin dükkânı da müstesna olarak sağlam kaldı.” Sözleriyle Said Nursi Risalelerin yangına engel olduğunu, mağazayı koruduğunu iddia ederek şirk işlemiyor mu?
Risale-i Nur’daki uydurma Hadisler ve Said-i Nursi’nin Hadis Uydurmacılığı
Yirmisekizinci Lem'a’da geçen; "Ben ilmin şehriyim Ali’de onun kapısıdır.”
Nur Risaleleri’nde "Keramet-i Aleviye" diye sunulan zırvaların temel dayanağı, işte bu hadistir.
Sözler, 269, Yirmiikinci Söz’de geçen;
“Büyük bir nur lâmbası, Güneştir ki; arzın şarktan geri dönmesiyle yeniden güneşin görünmesi, kucağında Peygamberin (A.S.M.) yatmasiyle ikindi namazını kılmayan İmam-ı Ali (R.A.) o mu’cizeye binaen ikindi namazını edâen kılmış.” (Dünya tersine dönmüşşşşşşş!)
Mu’cizat-ı Ahmediyye/Onüçüncü İşaret’te geçen;
Resûl-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm namaz kılarken, hırçın bir çocuk, namazını kat'edip geçtiğinden, Resûl-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm ﻩﺮﺜﺍ ﻊﻁﻗﺍ ﻢﻬﻟﻟﺍ demiş. Ondan sonra çocuk daha yürümemiş öyle kalmış, hırçınlığının cezasını bulmuş.” (Peygamberimize atılan iftira)
Kastamonu Lâhikası, 35, Yirmiyedinci Mektubda geçen;
“Ben namaz tesbîhatının âhirinde otuzüç def'a kelime-i tevhîd zikrederken birden kalbime geldi ki: Hadîs-i Şerîf’te "Bâzen bir saat tefekkür, bir sene ibadet hükmüne geçer." Risalet-ün-Nur’da o saat var, çalış o saati bul, ihtar edildi.” (işi gücü bırak Risale-i Nur’la uğraşşşşş!)
Mektubat, 410, Yirmidokuzuncu Mektup’ta geçen;
"Bir rivayette, lisanı ehli cennetten sayılan Farisi lisanı….” (Eyvah Farsça bilmeyenler yandı!)
Mektubat, 381-382, Yirmidokuzuncu Mektub’ta geçen;
“ Hadîsin rivayetlerinde var ki: Cenâb-ı Hak nefse demiş ki: "Ben neyim, sen nesin?" Nefis demiş: "Ben benim, sen sensin" Azab vermiş, cehenneme atmış, yine sormuş. Yine demiş: "ENE ENE; ENTE ENTE". Hangi nevi azabı vermiş, enâniyetten vazgeçmemiş. Sonra açlık ile azab vermiş. Yâni aç bırakmış. Yine sormuş: "MEN ENE VEMA ENTE" Nefis demiş: "Sen benim Rabb-ı Rahîmimsin, ben senin âciz bir abdinim..."( Said-in Allah’a ve peygambere attığı iftira!!)
Şuâlar, 48, Üçüncü Şua’da geçen;
“Kur'an’dan ve münâcât-ı nebeviye olan Cevşen-ül-Kebîr’den aldığım bu dersimi,..
( Said; peygambere ait dediği bu cevşen hakkında maalesef hiçbir kaynak gösterememiştir.)
Şuâlar, 484, Onbeşinci Şua’da geçen;
“Binbir Esma-i İlâhiyyeye sarîhan ve işareten bakan ve bir cihetle Kur'an’dan çıkan bir hârika münâcât olan ve mârifetullahda terakki eden bütün âriflerin münâcâtlarının fevkınde bulunan ve bir gazvede "Zırhını çıkar onun yerine bu Cevşeni oku" diye Cebrail vahy getiren "Cevşen-ül-Kebîr" münâcâtı içindeki hakikatlar ve tam tamına Rabbine karşı tavsifler,”(Ey Said! nerde bu vahiy dediğin iftiranın kaynağı)
Kastamonu Lâhikası, 130, Yirmiyedinci Mektubda’da geçen şu sözdür:
Birden bu gelen Hadîs-i Şerif ihtar edildi: "Ahir zamanda, ihtiyâre kadınların samimî dinlerine ve kuvvetli itikadlarına tâbi olunuz.” (Kur’ana değilde ihtiyar kadınların dinlerine!!!)
Mektubat, 165, Ondokuzuncu Mektub’da geçen;
“Mi’rac gecesinin sabahında (...) Hem Resûl-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm Kureyş’e demiş ki: "Yolda giderken, sizin bir kafilenizi gördüm; kafileniz yarın filân vakite gelecek. Sonra o vakit kafileye muntazır kaldılar. Kafile bir saat teehhür etmiş. Resûl-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın ihbarı doğru çıkmak için, ehl-i tahkikın tasdikıyla, Güneş bir saat tevakkuf etmiş. Yâni Arz, O’nun sözünü doğru çıkarmak için; vazifesini, seyahatını bir saat tâtil etmiştir ve o tâtili, Güneş’in sükûnetiyle göstermiştir.” (Said attığı iftirayla güneşi durdurduuuu!)
Lem'alar, 272, Yirmisekizinci Lem'a’da geçen;
Said Nursî, Hacc suresinin 73. ayetinin tefsirinde, ayetin metninden sonra şöyle diyor:
“….Nemrud’u mağlub eden ve Hazret-i Musâ (A.S.) onların ta’cizlerine karşı müştekiyâne: "Ya Rab, bu muacciz mahlukları ne için bu kadar çoğaltmışsın?" deyince ilhamen cevap gelmiş ki: Sen bir def'a sineklere itiraz ettin, bu sinekler çok defa sual ediyorlar ki: "Ya Rab, bu koca kafalı beşer seni yalnız bir lisan ile zikr ediyor. Bazı da gaflet ediyor. Eğer yalnız kafasından bizleri halk etse idin, binler lisan ile sana zikredecek bizim gibi mahluklar olurlardı," diye …” (Bu da Hz. Musa’ya attığı iftira)
Şuâlar, 228, Onbirinci Şua’da geçen şu;
“Hem meselâ küre-i arzın nevileri adedince başlar ve o nevilerin fertleri sayısınca diller ve o ferdlerin âzâ ve yaprak ve meyveleri mikdarınca tesbihatlar yaptığı için elbette o haşmetli ve şuursuz ubûdiyet-i fıtriyeyi bilerek, şuurdarâne temsil edip dergâh-ı ilâhiyeye takdim etmek için kırkbin başlı ve her başı kırkbin dil ile herbir dil ile kırkbin tesbihat yapan bir melek-i müekkeli bulunacak ki, ayn-i hakikat olarak muhbir-i sâdık haber vermiş.” (Said’in Melekler hakkında ki iftirası)
Hz. Peygambere isnat edilen bütün bu rivayetlerin kaynağı nedir? Bu haberler, hangi hadis kitabında geçmektedir? İşkembeyi kübradan atmak kolay!!
Sözler, 233, Yirminci Söz’de geçen;
(...) Nil-i mübârek, Dicle ve Fırat gibi ırmaklar, (...) hadiste rivayet ediliyor ki: "O üç nehrin herbirine Cennetten birer katre her vakit damlıyor ve ondan bereketlidirler." Hem bir rivayette denilmiş ki: "Şu üç nehrin menbaları, cennettendir."(Sait Dicle’yi hadise eklemiş)
Mektubat, 104, Ondokuzuncu Mektub’da geçen;
“Sonra ehl-i keşfin tasdikıyla; yetmiş def'a Resûl-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm temessül edip, yakaza hâlinde O’nun sohbetiyle müşerref olan Celâleddin-i Suyutî gibi allâmeler ve muhakkikler ehâdis-i sahîhanın elmaslarını, sair sözlerden ve mevzuattan tefrik ettiler.”
(Keşif yolunu kabul edince , bu durumda; bazı mülhitlerin, fikirsizlerin, hıfzsızların, bilgisizlerin karıştırdıkları uydurma hadisleri o büyük muhaddislerin ayırmalarının ne kıymeti kalır?! Onlar ayırsınlar, siz Resule sorup (!) onların ayırdıklarını tekrar sokuşturun... Bundan daha kötü ne olabilir ki! )
Şuâlar, 433; Müdâfaalar’da Peygamberimize şöyle iftira atmaktadır:
“Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm, bazı hâdislerle Ümmet-i Muhammediyenin ömrünün binbeşyüz seneyi pek geçmiyeceğini söylüyor.”
RİSALE-İ NURUN EBCED-CİFR YOLUYLA KURAN AYETLERİNİ TAHRİF ETMESİ
Said Nursi; büyücü ve sihirbazların (Hurafecilerin) kullandığı ve hiçbir doğruluğu olmayan, hayal mahsulü ve yalan olan ebced-cifir hesaplarını kullanarak, Kuran’ın 33 ayetini (kendisini ve kitaplarını kutsallaştırmak için) saptırmış ve tahrif etmiş midir?
“Kimi Yahudiler kelimeleri yerlerinden tahrif ederler (yerleşik anlamlarından kaydırırlar). …... Bunu dillerini bükerek ve dine saldırarak yaparlar. ….” (Nisa 4/46)
“Yazık o kimselere ki kendi elleriyle Kitap yazarlar; sonra « Bu, Allah katındandır.» derler ki, karşılığında az bir bedel alsınlar. Yazık o, kendi elleriyle yazdıklarından dolayı onlara! Yazık onunla kazandıklarına! (Bakara2/79)
Bu ayetlerin muhatabı sadece Yahudi ve Hristiyanlar değildir. Bu ayet Müslümanlara da hitap etmektedir. ‘Yahudi yapınca suç, Müslüman (veya Said Nursi) yapınca tefsir’ mantığı yanlıştır.
Reşid Rıza Ebced-Cifir hakkında şunları söyler:
“Cifir; hak ve gerçek olsaydı, o yolla verilen her haberin doğru çıkması gerekirdi. Bunlar hükümdarları, valileri ve bu çapta başka kişileri aldatarak mallarını çarpmak, yanlarında iyi görünmek için vaz edilmiştir. Tesadüf neticesinde doğru çıkan birkaç haber cahilleri aldatıyor da, söylenen şeylerin hepsini doğru zannediyorlar.”
Katip çelebi ise der ki; “Cefr ilmi, Emevî ve Abbasî halifeleri devrinde baskı gören Ali taraftarlarının baskıdan kurtulmak için ortaya attıkları ve yaydıkları bir inanıştır. Daha sonra bu iş, gelecekten haber veren ve kehanette bulunan bir yöntem hâline gelmiştir.”
İşin ilginç bir tarafı da şudur: Bu adamlar, bu işi çeşitli kehanetlerde bulunmak için yapmışlardır. Yani, bu gaybî anahtarı (!) "gelecek" kapısının kilidine sokmuşlardır.
Edebiyatçılar, ebced hesabını meşru bir tarzda kullanmışlar, sanat eserleri ortaya koymuşlar, belki de geçimlerini bu yolla temin etmişlerdir. Oysa Said Nursî beyhude yere, aynı anahtarı zaten açık olan "geçmiş" kapısının kilidine sokup durmaktadır. Said Nursî bu hesabı, gayrimeşru kullanmıştır çünkü Ebcet hesabını Kur'an ayetlerine ve hadislere, hatta Hz. Ali’ye isnat edilen uydurma kasidelere tatbik ederek, bundan kendine, risalelerine ve tebaasına pay çıkarmaya çalışmaktır. Ediplerin ebced hesabını kullanmaları Said Nursî’nin bu hesapla yapıp ettiklerine delil teşkil edemez. Tıpkı mubah bir şeyin mubah bir şekilde mubah bir gaye için kullanılmasının, aynı mubah şeyin mubah olmayan bir biçimde mubah olmayan bir maksat ile kullanılmasına delil teşkil etmeyeceği gibi.
Tefsirci Cerrahoğlu bu konuda şöyle der; “Çeşitli fırka mensupları, Bâtınîler, aşırı sufiler, şiiler ve felsefeciler aynı usûl ve metotları kullanarak, Kur'an’ın asıl maksadını ve manasını ya yok etmeye veya onu gizleyip, asıl kendi maksatlarını ortaya koymaya çalışmışlardır. Bütün bunlar asırlar boyunca, remiz, işaret ve bâtın adı altında Müslümanlar arasında kullanıla gelmiştir. İslâm’ın ilk asrının ortalarından itibaren başlayan bu cereyanlar, meşruiyetlerini ispat edebilmek için delillerini Kur'an-ı Kerim’de aramışlar, aradıklarını tam olarak orada bulamayınca da lâfızların hakikî manalarından sapma yoluna yönelip keyfî manalar çıkarmaya teşebbüs etmişlerdir. ”
Şimdi Said-i Nursi’nin Ebced-Cifir hesabıyla Kur’an ayetlerini nasıl tahrif, te’vil ettiğini Risale-i Nur’daki örnekleriyle görelim.
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 67-68’de şöyle anlatır;
(...) "Acaba Risale-i Nur’u, Kur'an kabul eder mi? Ona ne nazarla bakıyor?" denildi. O acib sual karşısında bulundum. Ben de, Kur'an’dan istimdat eyledim. Birden otuzüç âyetin sarîhinin teferruatı nev'indeki tabakattan "mâna-yı işârî" tabakasından ve mâna-yı işârî külliyetinde dahil bir ferdi, Risale-i Nur olduğunu ve duhulüne ve medar-ı imtiyazına birer kuvvetli karîne bulunmasını bir saat zarfında hissettim; ve bir kısmını mücmelen gördüm. Kanaatımda hiçbir şek ve şüphe ve vehim ve vesvese kalmadı; ve ben de, ehl-i îmanın îmanını Risale-i Nur ile takviye etmek niyetiyle o kat'î kanaatımı yazdım ve has kardeşlerime mahrem tutulmak şartiyle verdim. (...)” (Ebced-manayi işari- ile Risale, Kur’an tarafından meşrulaştırılıyor!!) ;
Lem'alar, Onuncu Lem'a’da ilmi cifr işe ilgili ilginç bir olay anlatır;
“(...) Seyranîdir. Bu zat, Husrev gibi Nur’a müştak ve dirayetli bir talebemdi. Esrâr-ı Kur'aniyenin bir anahtarı ve ilm-i cifrin mühim bir miftahı olan tevâfukata dair Isparta’daki talebelerin fikirlerini istimzac ettim. Ondan başkaları, kemal-i şevk ile iştirak ettiler. O zat başka bir fikirde ve başka bir merakta bulunduğu için, iştirak etmemekle beraber, beni de kat'î bildiğim hakikattan vaz geçirmek istedi. Cidden bana dokunmuş bir mektup yazdı. "Eyvah! dedim, bu talebemi kaybettim!" Çendan fikrini tenvir etmek istedim. Başka bir mana daha karıştı. Bir şefkat tokadını yedi. Bir seneye karib bir halvethânede (yani hapiste) bekledi.”
(İşte böyle, yersiniz şefkat tokadını... Seyranî denen bu zatın hapiste yatmasının hikmetini tevafuka, ilm-i cifre karşı olmasında ve Said Nursî’yi bunlardan vazgeçirmek istemesinde bulan bu zihniyete şu soruyu sormadan edemeyeceğiz: Siz bu adamcağızdan daha uzun süre hapislerde yattınız. Birisi de çıkıp size derse ki: "Sen bunca hapsi, kendi hevana ve hevesine göre Kur'an-ı Kerim’i tefsir edip, o yüce Kitabı emellerine alet ettiğin için yattın. Kaç defa bu tokadı yedin, hâlâ akıllanmıyorsun!" Ne cevap vereceksiniz?..)
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 112 ve Birinci Şua 31.ayette;
"(... su da bulamadıysanız, temiz bir toprağa teyemmüm edin.” (Maide/6) ayetinde geçen "toprak" (ﺪﻳﻌﺻ )ın Said Nursî olduğu iddia edilmiş, aynen şöyle denilmiştir:
(...) Sad ve sin, birbirine tam kardeş olması ve bir kelimede birbirinin yerine geçmesi münasebetiyle bu âyetteki "sa‘îden" kelimesindeki sad, sin okunsa Risale-i Nur’un tercümanını göstermesi”
Ayet; açıkça abdestten, gusülden, teyemmümden bahsetmekte iken Nur Risaleleri’ne göre; ayetteki "eğer hasta iseniz" anlamına gelen "ve in küntüm merzâ" cümlesi çarpıtılarak "dalâlet ehli tarafından artırılan manevî hastalıkların büyük bir kısmı, Nur Risaleleri’nin Kur'anî ilaçlarıyla giderilebilir" anlamı verilmiş "Bir sapık fırka, üzüntü ile beraber, -şayet dünyanın iki yüz sene daha ömrü varsa- faaliyetlerine devam edecektir" diye de tahrif sürdürülmüştür.
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 74-78’de Nur suresi 35.ayet şöyle tahrif edilir;
"Allah, göklerin ve yerin nurudur. Onun nurunun bir örneği, içinde ışık bulunan bir kandil yuvası gibidir. Işık bir cam içindedir; cam ise, doğuya da batıya da ait olmayan mübarek, ateş değmese bile yağı neredeyse ışık verecek olan bir zeytin ağacından yakılan, sanki inci bir yıldız gibidir. Nur üzerine nurdur. ..." (Nûr,35)
“Hem işaret eder ki; Resâil-in-Nur müellifi dahi ateşsiz yanar, tahsil için külfet ve ders meşakkatine muhtaç olmadan kendi kendine nurlanır, âlim olur. Evet bu cümlenin bu mu’cizane üç işarâtı elektrik ve Resâil-in-Nur hakkında hak olduğu gibi, müellif hakkında dahi ayn-ı hakikattır. … Hem, nasılki bu cümlenin mânevî münasebet cihetinde kuvvetli ve letâfetli işareti var; öyle de cifrî ve ebcedî tevafukiyle hem elektriğin zaman-ı zuhurunun kurbiyetini, hem Resâil-in-Nur’un meydana çıkması, hem de müellifinin velâdetini remzen haber veriyor.”
Said Nursî, hiç utanıp sıkılmadan bu hezeyan, kuruntu ve zırvalarının, bir de hakikatin ta kendisi olduğunu söylüyor. Bu ve buna benzer yorumların ayetin siyakıyla uygun olup olmadıkları bir yana, görüldüğü gibi, Kur'anî ifadeler, içinde geçtikleri siyaklarından kopartılmaları durumunda çok çeşitli ve bazen de çok tehlikeli hatalar ortaya çıkabilmektedir.
Tılsımlar Mecmûası, 193’de; "Eğer kulumuz (Muhammed)a indirdiğimiz (Kur'an)den şüphe içindeyseniz, haydi onun (surelerinden biri) gibi bir sure getirin; (bunun için) Allah’tan başka şahitlerinizi de (yardıma) çağırın; eğer doğru kimseler iseniz." (Bakara,23) ayetinin ebcedî tefsirinde
“Fe'tû bisûratin min mislihi" (ebced hesabı ile) 1880'dir. Son asırların tağut dalâletinin doğumu olup, onun temsil ettiği ruh-u dalâlete hazret-i Kur'ân’ın ve ondan nebean eden Risale-i Nur meydan okumasını gösterir.” Denmektedir.
Nur Risaleleri’ndeki ebced hesabına göre "tağut" Mustafa Kemal kabul edilirken aynı yolun (Ebce-Cifr metodunun) farklı yolcularınca Mustafa Kemal’in "Mehdî" ilân edildiğini görüyoruz.
Bu da bizlere; uygulanmasıyla aynı kişinin hem yerin dibine batırıldığı hem de göklere çıkarıldığı bir yöntemin ne kadar geçersiz olduğunu ve bu yöntemle Kur’ana yaklaşmanın ne kadar sapıklık olduğunu gösterir.
Risale-i Nur’da ebcet yoluyla tahrif edilen ayetlerin bazılarını gösterdikten sonra şimdi de tahrif edilen hadislerden bazılarına göz atalım.
Tılsımlar Mecmûası, 186’da:
“Ve vasfuke’s-Sa‘îdu fi’l-Kitâbi’l-Mecîd. Ente mevsûfun yâ Sa‘îde’n-Nâsi min Rasûlillâhi (...) Yani: (Ey Said Nursî!) Senin Kitab-ı Mecid’de vasfın "es-Said"dir. Sen, Resulullah tarafından vasfedilmişsin, ey insanların saidi! Bu cümleye "Hâşiye" düşülür ve orada denir ki: ﻦﺘﻓﻠﺍ ﺏﻧﺠ ﻦﻤﻠ ﺪﻴﻌﺳﻠﺍ ﻥﺇ cümle-i celilesi hadiste üç def'a tekrar edilerek, nazar-ı dikkati bu ism-i pâkin sahibine şiddetle tevcih etmekte olduğu gibi, o zâtın icra-yı faaliyette bulunacağı tarihleri ve ilminin hükümranlığı tarihlerini aynen göstermektedir. (...)" “Mes'ut kimse, fitnelerden uzaklaştırılmış kimsedir. (...)" mealindeki bu hadiste geçen "es-Sa‘îd" sözcüğünden kastedilenin "Said Nursî" olduğunu iddia etmek kadar komik ve çarpık bir başka anlayış var mıdır acaba?
Tılsımlar Mecmuası, 205’te Said Nursî; “Binâenaleyh bu Zât (Said Nursî), cismaniyet noktasında mir'at-ı Peygamberî’dir.”diyerek kendisini Hz. Muhammed’in aynası olarak göstermektedir. Hâşâ ve kellâ... Said Nursî, ne cismaniyet ne de ruhaniyet noktasında Hz. Muhammed’in aynası olabilir. Bu ancak Peygamberi suistimal etmektir. Aynı yazının devamında ebced hesabına dayanılarak şu terbiyesizlik yapılır:
“Üstelik ancak iki Muhammed, bir Bediüzzaman ediyor. Şöyleki; Muhammed (92) Âyine karşısına koyarak Muhammed (92); Bedîüzzaman (184)’dır. (Ebcede göre Muhammed adının sayı değeri 92’dir, Bedîüzzaman adının sayı değeri 184’dür. Yani 92+92=184)
Peki, sizin bu ahmakça çıkarsamanızı esaslı bir şey zanneden muzırın biri çıksa da dese ki:
" Kur'an’da Tebbet suresinde adı geçen Ebu Leheb’in cifri değeri 46’dır. Ebu Leheb’in sağına, soluna, önüne, arkasına ayna koysak ( Yani 46 x 4= 184) kim görünür acaba?”
Bu münasebetsize ne cevap vereceksiniz? Hadi biz verelim cevabı: Bediüzzaman Said Nursî görünür. Çünkü: Ebu Leheb (46) x 4 = Bediüzzaman (184) eder.
Bir diğeri ise çıkıp Ebced ile şöyle bir yorum yapsa;
“Bakara 220’. ayette "(...) Allah, müfsidi muslihten ayırt etmesini bilir. (...)" buyurulmaktadır. "Müfsid" (Ara bozucu, karıştırıcı) kelimesinin "Bediüzzaman"a tam tamına tevafuk etmesi cihetiyle (Çünkü Müfsid’in cifri değeri 184 iken Bediüzzaman’ın cifri değeri de 184’tür.) ayet, Bediüzzaman’ın fesâd-ü ifsadına ima, belki remz ediyor. Hatta bunu delâlet, belki sarahat derecesine çıkarıyor. Nitekim, Said-i Nursi’nin cümleleri de bunu hem lâfzen hem de mealen tasdik edercesine diyor ki: &nb sp; Hiçbir müfsid ben müfsidim demez, daima suret-i haktan görünür. Yahud bâtılı hak görür. Evet, kimse demez ayranım ekşidir. Fakat siz mihenge vurmadan almayınız…” dese ne yaparsınız?
Sikke-i Tasdîk-ı Gaybî, 119-120, Kastamonu Lâhikası, 30-31de şu hadis tahrif edilir;
Ramazan-ı Şerif’te onuncu günün ikinci saatinde birden bu Hadîs-i Şerif ("Ümmetinden birtakım insanlar, kendilerine Allah’ın emri (kıyamet) gelinceye kadar galip gelmekte devam edeceklerdir. (Allah’ın emri) onlar galip olduğu hâlde (gelecektir)." hatırıma geldi. Belki, Risale-i Nur şâkirdlerinin tâifesi ne kadar devam edeceğini düşündüğüme binaen ihtar edildi:
….. Ve’l-ilmu indallahi lâ ya’lemu’l-gaybe illallâhu. Hattâ ye'tiyallahu bu emrihi (şedde sayılır) fıkrası dahi, makam-ı cifrîsi bin beşyüz kırkbeş (1545) olup kâfirlerin başında kıyamet kopmasına îmâ eder. Cây-ı dikkat ve hayrettir ki; üç fıkra bil'ittifak bin beşyüz (1500) tarihini göstermeleriyle beraber, tam tamına mânidar, mâkul ve hikmetli bir surette bin beşyüz altıdan (1506) ta kırkbeşe (1545) kadar üç inkılâb-ı azîmin ayrı zamanlarına tetabuk ve tevafuklarıdır. Bu îmalar gerçi yalnız bir tevafuk olduğundan delil olmaz ve kuvvetli değil, fakat birden ihtar edilmesi bana kanaat verdi. Hem kıyametin vaktini kat'î tarzda kimse bilmez; fakat, böyle îmalar ile bir nevi kanaat bir gâlip ihtimal gelebilir. (...)
Said Nursî, hadiste belirtilen topluluğunun Risale-i Nur şakirtleri olduğundan (?) öylesine emindir ki, artık çıkarımlarını Nurculuğun ne kadar devam edeceği üzerine yoğunlaştırmıştır. E, Said Nursî’nin muhtırı durur mu, hemen ihtar eder hadisi...
Said Nursî’nin, hesap aralarına "Allah’tan başka, hiç kimse gaybı bilmez" anlamına gelen "lâ ya‘lemu’l-gaybe illallâhu" cümlesini koymasının da üzerinde durmak gerekmektedir. Hem bu cümle konulacak, hem de hâlâ kıyamet gibi en gizli gayba muttali olunmaya çalışılacak... Bu, fasıkların büyük günahları bile bile işlerlerken "tövbe, tövbe" demelerini andırmaktadır.
Şatibi derki; “Şu hâlde, Kuran’dan elde edildiği öne sürülen ve fakat Arap dili üzere carî olmayan hiçbir mananın Kur'an ilimleri ile ilgisi yoktur, ne kaynak ne de metot olabilir. Kim böyle bir iddiada bulunursa, onun bu iddiası batıldır. Nasipsizin birinin kendisinin Kur'an’da zikredildiğini iddia etmesi bu konunun örneklerinden birini teşkil eder.”
Said Nursî’nin ve onun bu saçma sapan sözlerine inananların hak ettiği kelâmı, İmam Şatıbî yüzyıllar önce, aynı yolun yolcuları için etmiş. Bizde Risale-i Nur talebelerine şunu hatırlatalım:
“Aklı zayıf olanlar, hakkı adam ile tanırlar, adamı hak ile değil. Akıl sahibi olan kimseler için Hz. Ali buyurmuş ki: “Hakkı adamla bilemezsin. Önce hakkı tanı, böylece ehlini de tanırsın. Akıllı adam, esasen hakkı tanır. Bir söz işittiği vakit ona bakar, hak ise kabul eder. Söyleyen, ister bozuk fikirli olsun, ister doğru düşünceli. Hatta çok kere sapık kimselerin sözlerinden hakikati çıkarmaya çalışır.
Bir âlimin en aşağı derecesi, koyu cahil halktan farklı olmaktır. Bir sözü, halkın büyük tanıdığı bir adama isnat etsen, batıl dahi olsa, cahiller hemen kabul ederler. Fena, değersiz bildikleri bir kimseye isnat etsen, doğru da olsa reddederler. Daima hakkı adamla ölçerler. Adamı haktan tanımazlar. Bu, çok büyük bir dalâlettir.”
Esasen Nur Risaleleri’nde yapılan ebced ve cifir hesaplarında asla kural tutarlılığı yoktur. Bu hesaplarda şeddeler, tenvinler bazen sayılmış, bazen de sayılmamıştır. Bu hesaplar yapılırken eldeki sayıya ulaşılabilmek için, ayetlerdeki harfler bile çeşitli gerekçelerle değiştirilmiştir. Bu hesaplarda dikkati çeken diğer bir unsur, hem Said Nursî’nin hem de Nur Risaleleri’nin birden fazla ismi olmasıdır: Said-i Nursî, Said-ün-Nursî, Said-i Kürdî, Molla Said... Risale-i Nur, Resail-in-Nur, Risalet-ün-Nur, Risale-in-Nur, Risalet-ün-Nuriyye, Bediüzzaman...
İsimlerdeki bu çeşitliliğin, hesaplarda kolaylık sağlayacağı aşikârdır. Bu hesaplamalarda öylesine keyfî davranılmıştır ki, aynı isim ya da isim tamlaması için farklı yerlerde farklı sayı değerleri verilmiştir. İstenilen rakamı elde edebilmek için keyfî davranılmıştır; ayetlerdeki cümleler anlamını yitirecek şekilde bölünmüştür. Ebced hesaplamalarından çıkan sayı, bazen hicrî, bazen rumî ve bazen de milâdî tarihin senesi sayılmıştır ki, bu da tamamen indî bir uygulamadır.
Eğer ebced hesabı, Said Nursî’nin ileri sürdüğü gibi gaybî bir anahtar ise, yüce Allah’ın kendisine edilmesini istediği "hamd", "kufuryok"le tevafuk etmiştir. Böyle bir anahtar, gaybın kapıları bir yana adî bir kapıyı bile açamaz.
Nurcular Risalelerdeki bütün bu çarpıklıklarını örtmek için Said-i Nursi’nin İşari tefsir yaptığını iddia ederler. Hâlbuki âlimlere göre; İşarî (Bâtınî) tefsirlerin makbul olabilmesi için, şu dört şarttan hâlî olmaması gerekir:
1. Bâtın mananın, Kur'an lâfzının zahir manasına aykırı olmaması,
2. Başka bir yerde bu mananın doğruluğunu teyit eden şer'î bir şahidin bulunması,
3. Verilen bu manaya, şer'î veya aklî bir muarızın bulunmaması,
4. Verilen bâtın mananın tek mana olduğunun ileri sürülmemesi.
İşarî tefsir için ortaya konan şartları, Said Nursî ve talebelerinin ebced ve cifre dayanarak yaptıkları tefsirlere uyguladığımızda; son şart hariç hiç birinin olmadığı görülmektedir. Son şartta da Nur Risaleleri’nde şüpheli anlatımlar vardır. Dolayısıyla Nur Risaleleri’ndeki ebced ve cifre dayalı tefsirlerin, işarî tefsirden kabul edilmesi mümkün değildir.
Bâtınîler; lâfzı, zanlarına göre lâfzın çağrıştırdığı manalar ile yorumlamışlardır. Yani, manayı esas almışlardır ki, batıl da olsa kendilerine göre bir metotları vardır. Oysa Nur Risaleleri’nde, ayetteki lâfızların, ebced ve cifir hesabına göre aldığı sayı değeri, Said Nursî ve Nur Risaleleri ile alâkadar bir sayıyla çakıştığında, bu, o ayetin bunlara işaret, ima... ettiğinin delili kabul edilmiş, bunu tekit edecek bir-iki masal uydurmaktan da geri kalınmamıştır. Velhâsıl, Nur Risaleleri’nde ebced ve cifir hesaplarıyla yapılan bu tefsirler, lâfzın manasına bakmadığından, işarî değil ancak Hurufî tefsirdir.
Nesefî akaid risalesinde Said-i Nursi gibilerine şöyle der: “Nasslar, zahirleri üzerine hamledilir. Bunun aksine yönelmek, bâtın ehlinin iddia ettiği manalara sapmak, ilhattır ve küfürdür.”
Gazalî Said-i Nursi gibilerine şöyle der:
“Bazıları tevil yaptıklarına inanarak mütevatir bir nassa muhalefet ederler. Bunların yaptıkları tevillerin lisan kaideleri ile yakından ve uzaktan bir ilgisi bulunmazsa; bu, küfürdür. Tevilci olduğunu iddia etse de tekzipçidir.
Muhsin Abdülhamid, Said-i Nursi gibi hurafeciler için şöyle der;
“Evet, bu işle uğraşan kişi Kur'an ayetlerine gelince, bunları mevzusuyla asla ilgisi olmayan, delilsiz ve burhansız görüşlerle keyfince tevil eder; canının istediği, hayalinin düşündürdüğü gibi yazar. Kendi yüksek keyfi için coşup yürüyen herkes serbest bırakılsa da Kur'an-ı Kerim ayetlerine hücum etse, onlara kabul edemeyeceği manaları yüklese, acayip Bâtınî tefsirlerle, alçak şeytanî fikirlerle bunları anlasa, bu mevzuda batıl görüşler, bozuk teviller, terk edilmiş manalar ortaya koysa; bu takdirde binlerce insan peygamberlik ve velilik iddia ederlerdi, birçokları da kötü niyetlerini, sapık prensiplerini teyit ederlerdi.”
Ne yazık ki Said-i Nursi, ayetlerde anlatılan Yahudiler gibi Allah’ın ayetlerini tahrif, tağyir ve te’vil etmiştir. İşin daha kötü tarafı ise müritleri de Said’e kanıp Risalelere iman ederek İslam adına yeni dinlerini körü körüne savunur olmuşlardır.
Said-i Nursi bu güne kadar hiçbir akıllı insanın yapamayacağı bir metod olan Kur'an-ı Kerim tefsirinde Kur'an-ı Kerim’i delme metodunu uygulamış mıdır?
Allah (c.c) Ali İmran,7’de;
“Sana Kitabı indiren O'dur. O'ndan, Kitabın anası (temeli) olan bir kısım ayetler muhkem'dir; diğerleri ise müteşabihtir. Kalplerinde bir kayma olanlar, fitne çıkarmak ve olmadık yorumlarını yapmak için ondan müteşabih olanına uyarlar. Oysa onun tevilini Allah'tan başkası bilmez. İlimde derinleşenler ise: "Biz ona inandık, tümü Rabbimizin katındandır" derler. Temiz akıl sahiplerinden başkası öğüt alıp-düşünmez.” buyuruyor. Yani Allah’ın bizlere açıkca bildirmediği, yoruma açık ayetler konusunda biz Müslümanların "Biz ona inandık, tümü Rabbimizin katındandır" demesi gerekirken; kalbinde fitne olan bozuk insanların ise bu kapalı ayetleri dillerine dolayıp olmadık yorumlarda bulunmaları vurgulanıyor. Herhalde Said-i Nursi’nin bu ayetten haberi olmamış ki(!) bakın Mektubat, Ondokuzuncu Mektub’da şöyle bir tefsire yelteniyor;
“yalnız gözü bulunan kulaksız, kalbsiz, ilimsiz tabakasına karşı da, Kur'an’ın bir nevi alamet-i i’câzı vardır. Şöyle ki:
Hâfız Osman hattiyle ve basmasiyle olan Kur'an-ı Mu’ciz-ül-Beyan’ın yazılan kelimeleri birbirine bakıyor. Meselâ: Sure-i Kehf’de: "ve sâminuhum kelbuhum" kelimesi, altında yapraklar delinse: Sure-i Fâtır’daki "kıtmîr" kelimesi, az bir inhirafla görünecek ve o kelbin ismi de anlaşılacak.”
Kehf suresinin bu ayeti, Kur'an’ın 295. sayfasında yer alırken, köpeğin ismi (müteşabihtir) olduğu iddia edilen "kıtmîr" (el-Kıtmîr: çekirdeğin üzerindeki ince kabuk, çekirdek zarı; darbımesel olarak kıymetsiz, adî, ehemmiyetsiz manasında kullanılır) kelimesinin geçtiği ayet 435. sayfadadır. "Ve sâminuhum kelbuhum" ifadesinin altındaki yapraklar delinse (!) bile, "kıtmîr" kelimesi açılan deliğe denk gelmemektedir. Çünkü bu ibare Hafız Osman hattıyla yazılmış Mushafta 295. sayfanın 6. satırının sol tarafında iken; "kıtmîr" kelimesi 435. sayfanın 7. satırının sağ tarafındadır. Kaldı ki, denk gelse dahi bu, o köpeğin isminin "Kıtmîr" olduğunu ve bunu Kur'an’ın şifreli bir şekilde belirttiğini göstermez.
Kur'an’ın icazını bu şekilde gösteren zihniyete, aşağıdaki soruların cevaplarını bulmamız için Kur'an’ın hangi sayfasının neresini, nereye kadar delmemiz (!) gerektiğini sormaya herhâlde hakkımız vardır; çünkü bunlara da yanıt vermeleri yöntemlerinin tutarlı olmasının bir gereğidir.
1. Ashab-ı kehfin isimleri ne idi? Her hâlde Kur'an’ın, bu yiğitlerin isimlerini belirtmesi, köpeğin ismini belirtmesinden daha anlamlı olsa gerektir.
2. Yiyecek almaya giden hangisiydi?
3. Şehirden alınan erzakın cinsi ne idi ve miktarı ne kadardı? 4. kufuryok hangisinindi? 5. Köpeğin cinsi ve rengi ne idi?
Doğrusu, ümmetten İsrailiyat ile uğraşan, yukarıdaki soruların cevaplarını arayan birçok kişi olmuştur; fakat herhâlde Mushaf delme metodunu (!) bulan ve kullanan ilk kişi Said Nursî’dir. Ashab-ı kehf kıssasını ve Kur'an’daki diğer kıssaları anlamak, düşünüp ibret almak yerine; böyle işlerle uğraşmak hastalıklı ruhların, fitnecilerin işidir. Hele bunları Kur'an’ın icazı diye takdim etmenin asla tutarlı bir yanı yoktur.
Her şeyin en doğrusunu Allah bilir. Selamun Aleykum
Hilmi POLAT (İlahiyatçı)
http://www.aliumuc.com/?sf=13
Kusursuzluk sadece Allah'a mahsusdur.
Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.
Sevgi,saygı ve muhabbetle.
Allah'a emanet olunuz.
__________________
Halil Ay
dost1 isimli Üye şimdilik offline konumundadır Alıntı ile Cevapla
dost1 Adli üyeye bu mesaji için Tesekkür Eden 3 Kisi: Barış (21. October 2010), hiiic (21. October 2010), Miralay (23. October 2010)
Alt 21. October 2010, 12:52 AM #6
dost1
Site Yöneticisi
dost1 - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Üyelik tarihi: Sep 2008
Mesajlar: 2.777
Tesekkür: 3.393
1.063 Mesajina 2.353 Tesekkür Aldi
Tecrübe Puanı: 100000
dost1 is on a distinguished road
Standart
Risale-i Nur’da Hurufîlik
Murat KAYACAN
Bitlis’te doğmuş olan Said Nursi yaşadığı dönemde Milis Kumandanı olarak Pasinler cephesinde Ruslarla çarpışmış (1915), Anadolu’nun çeşitli illerinde tebliğ faaliyetlerinde bulunmuş, bu nedenle tutuklama ve hapis cezalarına maruz kalmış, dünya barışı, ırkçılığın zararları, şuranın önemi, ihtilaftan uzak durmanın gerekliliği, Allah’ın varlığının net bir şekilde ortaya konması, komunizm belasına karşı Hıristiyanlarla ittifakın önemi gibi konuları Müslümanların gündemine taşımış gayretli bir Müslümandı.
Bir dönem aktif siyasette bulunsa da daha sonraları yazdıklarının büyük bir kısmını toplayarak Risale-i Nur adı altında birleştiren Said Nursi, cumhuriyetin kurulmasının ardından kendisini siyasete değil ama tebliğe memur bir kişi olarak görmüş, siyasetle dolaylı olarak ilgilenmeyi tercih etmiş ve Risale-i Nur’u elinin ulaşabilidiği her yere götürmeye çalışmıştır. Bu çalışmamızda Said Nursi’nin Kur'an tefsiri olarak takdim ettiği bu eserindeki hurufî âyet yorumları üzerinde duracağız. Örneklere geçmeden önce Risale-i Nur’un tefsir ilmi açısından değerine işaret edeceğiz. Sonra da cifr ve hurufiliğin ne olduğundan bahsedeceğiz. Ardından da söz konusu ayetleri klasik tefsirlerden yorumlarla birlikte verip, bu ayetlerin cifr hesabından yararlanarak hurufîlik yöntemiyle nasıl anlamlandırıldığına ve ayetlere verilen yeni anlamlar doğrultusunda karşımıza nasıl âyet çevirileri çıkacağına işaret edeceğiz. Amacımız Allah rızası için büyük çaba gösterdiğine hüsn-ü zan beslediğimiz bir zatı sürekli tenkit etmek değil, bazı ayetleri Kur'an’a uygun bir şekilde ele alıp alamadığını ortaya koymaktır.
A. Risale-i Nur’un tefsir olduğu iddiası
Usül açısından bir eserden beklenecek şey, menkul ve makul oluştur.[1] Yani Müslümanca yaşama konusunda imal-i fikredenler hem vahye kulak vermeli hem de vahiyle irtibatlı bir tefekkür içine girerek içinde yaşadıkları zaman ve mekânın fıkhını belirlemelidirler. Her ne kadar Said Nursi kendisinin son derece aklî izahlar yaptığı kanaatindeyse de birazdan işaret edeceğimiz gibi eserdeki âyet yorumları genel itibarıyla mahsus (hisse dayalı)tur. Çünkü eserin “ilham edilen ve kalbe gelen” sözler olduğu değişik bölümlerde zikredilir. Yazarın hislerine tercüman olan bir eser, Kur'an-ı Kerim’i anlamada bize pek fayda sağlamaz çünkü amaç doğru anlama değil, içe doğan duyguları dile getirmektir. İkinci bir seçenek daha vardır ki o da bu eserin gerçekten Allah tarafından ilham edilmiş olmasıdır ancak bu da Allah hakkında delilsiz bir zan beslemek olur.
Said Nursi, Kur'an’ın tefsiri olarak sunduğu Risale-i Nur’da, tefsir ilmi açısından pek dikkate alınamayacak hesaplar yapar, tevillere girişir ve sözler söyler. Bu eserin tefsir olup olmadığından söz etmeden, tefsirin ne olduğun üzerinde biraz durmak yerinde olur.
Tefsir Kur'an’ın tümünü, bir bölümünü ya da bir konusunu ele alan eser demektir. Kur'an’ın başından sonuna kadar yorumunu yapan tefsirlere teczii, bir konu etrafındaki ayetleri ele alanlara da konulu tefsir denilmektedir.[2] Bu anlamda Risale-i Nur, Kur'an’ı bırakalım bir sureyi bile baştan sona ele alan bir eser olmadığı için yaşadığı dönemden örnek verecek olursak, bir Fî Zilâli’l-Kur'an, bir Tefhîmu’l-Kur’an değildir. Konulu tefsir kapsamına sokulacak bölümleri olsa da bu bölümler konu ile ilgili ayetlerin önemli bir kısmının ele alınıp tartışılması şeklinde değil ama bir kısım ayetlere temas etmek şeklinde ele alınmış, bazen de ele alınan konu ayetlerden ziyade hadislerle kanıtlanmya çalışımıştır.[3]
Her ne kadar Tefsiru’l-Besmele şeklinde çalışmalar yapıldığını hesaba katıp, Risale-i Nur’a yine de tefsir gözüyle baksak, o zaman Said Nursi’nun görüşünün aksine[4] onu Allah’a değil, Said Nursi’ye atfetmek zorunda kalacağız. Çünkü her tefsir eseri kaleme alanın görüşlerini içerir. Aksi takdirde beşer üstü bir metin olduğunu kabul etmek gerekir ki, bu tür metinler Allah tarafından sadece peygamberlere gönderilir ve Peygamberlere gönderilen bu ilahî metinlere de tefsir denmez.
Ayrıca bir tefsircinin Kur'an’da yine Kur'an’dan ve Hz. Muhammed (s)’den bahseden ayetleri eserinden ve kendisinden bahsediyormuş gibi yorumlaması kabul edilemez. Zira o zaman her tefsirci böyle bir yönteme baş vurup eserinin sorgulanamaz olduğunu iddiaya kalkışır ki bu, Kur'an’ı doğru anlama imkânlarını son derece daraltır.
Kur'an vahiydir. Risale-i Nur’un “vahyin malı olması” (Sekizinci Şua - s.941) iddiası da en iyi ihtimalle onun da diğer kitapların üstünde olduğunu çağrıştırır ki bu iddia da doğru kabul edilemez. Beşerî bir metnin vahyin malı olması kanıtlanamayacak son derece iddialı bir sözdür. Ayrıca bu Risale-i Nur’un tefsir olması iddiasıyla da çelişir. Çünkü Allah’tan gelmiş olsa ona tefsir değil, vahiy denir. Eserindeki tefsir ilminde itibar görmeyecek yorumları ile bu eserin “vahyin malı” oluşu arasındaki tezadı da izah mümkün değildir. Çünkü vahiy ile çelişen yorumların Allah’a atfedilmesi gibi büyük bir zannı bünyesinde barındırmaktadır.
“Mahrem Bir Suale Cevap” başlığı altında, “Neden senin Kur'ân'dan yazdığın Sözler’de bir kuvvet, bir tesir var ki, müfessirlerin ve âriflerin sözlerinde nadiren bulunur? Bazen bir satırda bir sayfa kadar kuvvet var; bir sayfada bir kitap kadar tesir bulunuyor." sorusuna, “Ekseriyet itibarıyla öyledir.” diye cevap vermesinden yola çıkarak kendisinde diğer müfessirlere göre üstün bir mevki gördüğünü söyleyebiliriz. Yine aynı yerde bu eserin bu derece vasıflı olmasını onun kendisine “acz ve zaafına, fakr ve ihtiyacına merhameten” verilmesine bağlaması çelişki gibi görünse de Said Nursi’nin yapmak istediği, eser ile kendisi arasına fark koyarak ilk etapta ürünü arka planda da kendisini öne çıkarma çabasıdır. Bu sayede eser sıradanlıktan kurtulmakta, kendisi de itibar kazanmaktadır.
Said Nursi eserinin yetkinliğini Allah’a bağlar: “Bazen tevazu, nimete nankörlük olur. Bazen da nimetlerden bahsetmek övünme olur. İkisi de zarardır. Tek çare ne nankörlük ne de övünmektir. Meziyet ve yetkinlikleri sahiplenmeyerek onları Allah’ın verdiği bir nimet olarak göstermektir.” (Yirmi Sekizinci Mektup - s.523). Ancak tefsir ilmi açısından oldukça zaaflı olan bu eserin kendisine atfedilmesi daha edepli bir tavır olurdu. Keşke bu eserin diğer tefsirlerden farklı olarak iyi düşünülüp taşınılmış, ümmetin ufkunu açacak bir şekilde yazıldığı konusunda genel bir kanaat oluşsaydı ve eseri, yazarı değil de Kur'an ile çağımızın problemleri arasındaki irtibatı kurmak isteyen müminler takdir etseydi. Çünkü bir yazarın kendisini ve eserini sürekli övmesi, değer artırıcı değil ama düşürücü bir etki yapar.
B. Cifr ve Hurufîlik
Tefsir örneklerine geçmeden belki de en makul olanı ayetleri anlamlandırma konusunda Risale-i Nur’da sıkça baş vurulan cifrin ne olduğunu ortaya koymaktır. Arapça bir kelime olan cifr (ya da cefr) sözlükte “duvarları tam örülmemiş kuyu (Firuzâbâdî, 1995: 331) ve dört aylık olduğunda annesinden ayrılan keçi yavrusu” (İbnu Manzur, IV, 142) anlamlarına gelir Terim olarak da çeşitli metotlarla gelecekten haber verdiği iddia edilen ilmi veya bu ilmi kapsayan eserleri ifade eder. Çeşitli metotlarla geleceği keşfetme merakı İslâm öncesinde yaşayan eski ümmetlere kadar uzanır. Keldâniler, Asurluluar, Babilliler, Mısırlılar ve daha sonra Yahudilerle,[5] Hıristiyanlar arasında yaşayan kâhinler, müneccimler ve bazı mistiklerin kâinatın sonu, devletlerin akıbeti gibi konularda çeşitli haberler verdikleri bilinmektedir.[6] Ancak Gazali’nin belirttiği gibi harflerin belli anlamlar ve sayısal değerler ifade ettiği konusunda hiçbir tutarlı ve ilmi bir delil yoktur (Metin Yurdagür, 1993: VII, 215-218). Kur'an apaçık bir kitaptır. Onu cifr ve ebced bilenin daha iyi anlayacağına dair sağlam bir bilgi söz konusu değildir. Said Nursi de adını hurufîlik koymasa da bu kapsamda görülebilecek cifr ile Kur'an’dan ve bazı şahsiyetlerin eserlerinden Hurufîlerinkine benzer sonuçlar elde etmeye çalışmıştır.
Said Nursi, Kur'an’ın ifadelerini bazı hesaplara tabi tutarak bazı çıkarsamalarda bulunur. Ancak elde ettiği sonuçlar ilmî değildir. Onun harf sayıları üzerine yaptığı hesaplar, harflerin esrarına dayanan bâtınî akım olan hurufîliğin (Aksu, 1998: XVIII, 408-412) kurucusu kabul edilen Fadlullah-ı Hurufî’nin (ö. 796/1314) çabalarını andırmaktadır. Fadlullah, Kur'an’ın gerçek anlamının kendisi tarafından anlaşıldığına inandığı için kendisinden “Kitaptan bir ilmi olan kimse” (Neml, 27: 40) olarak bahsetmiştir. Fadlullah, “Bu, Allah’ın fadlıdır.” (Maide 5/54), “Bu, Rabbimin fadlındandır.” (Neml, 27: 40) mealindeki ayetlerde olduğu gibi Kur'an’da geçen bütün “fadl” kelimelerinden kendisinin kastedildiğini, insan yüzünde de (ﻔﻀﻝ) “fadl” isminin okunduğunu ileri sürmüştür (Aksu, 1995: XII, 277-279).
Biraz sonra vereceğimiz Risale-i Nur’daki sıkça baş vurulan cifr hesabı konusunda aslında Said Nursi de iyimser değildir: “İlm-i cifir, meraklı ve zevkli bir meşgale olduğundan, gerçek görevden alıkoyup meşgul ediyor. Hattâ, kaç defadır Kur’an’ın sırlarına karşı o anahtar ile bazı sırlar açılıyordu; kemâl-i iştiyak ve zevk ile müteveccih olduğum vakit kapanıyordu. Bunda iki hikmet buldum: Birisi, yasağına karşı edep dışı davranma ihtimâli var. İkincisi, açık Kur'anî esaslarla ümmete ders vermek hizmeti, cifr ilmi gibi gizli ilimlerden yüz derece daha üstün bir meziyeti ve kıymeti sahiptir. O kutsal görevde kesin deliller ve muhkem kanıtlar sûiistimâle imkân vermezler. Fakat cifir gibi, belli kurallara bağlı olmayan gizli ilimlerde suiistimal girip şarlatanların istifade etmeleri mümkündür. Zaten hakikatlerin hizmetine ne vakit ihtiyaç görülse, ihtiyâca göre bir miktar verilir (Dokuzuncu Lem'a - s.599). Said Nursi bu yaklaşımını eserini yazdığı dönemde dikkate alsaydı da cifr gibi aslı astarı olmayan hesaplamalarla ayetlere anlam vermeye kalkmasaydı, eseri elimizdekinden daha ilmî olurdu.
Cifr ilminin nasıl bir şey olduğu üzerine kısa bir bilgi verdikten sonra Risale-i Nur’da genellikle bu hesaba dayalı olarak yapılan hurufî âyet yorumlarından bazılarını ele alabiliriz.
C. Kur'an’da Risale-i Nur’a işaret ettiği iddia edilen ayetler
Acaba, Risale-i Nur'u, Kur'ân[7] kabul eder mi? Ona ne nazarla bakıyor?" şeklindeki bir soru karşısında Said Nursi, Kur'ân'dan istimdat eylemiş ve birden, otuz üç âyetin açık anlamının teferruatı türündeki tabakalardan, işarî anlam tabakasında bir kuvvetli karine bulunduğunu, bir saat zarfında hissetmiştir. Kanaatinde hiçbir şek, şüphe, vehim ve vesvesesi kalmamıştır. Zaten Said Nursi ayetin açık anlamı ya da işarî anlamının tümü budur demediği için sorun yoktur. Külli işarî anlamların her asırda bir cüzü vardır. Risale-i Nur dahi bu asırda o işarî anlam tabakasının tümünün bir üyesidir. Ve o ferdin önemli bir vazife göreceğine, eskiden beri ulema arasında cifirle karineler ve belki hüccetler gösterilmiştir. Kur'an’ın icazına dayalı bu nevi gaybî işaretlere itiraz edilmez (Ek Kastamonu Lahikası; On Beşinci Şua - s.1151-1152). Said Nursi’nin hissettiği gaybi işaretlere niçin itiraz edemiyoruz? Çünkü her yazarın Kur'an okuyarak gaybî işaretler gördüğünü söylemesi mümkündür. Ancak görüldüğü söylenen bu işaretlerin hepsi sorgulanabilir, itiraz edilebilir kanaatlerdir. Yazarın bu yaklaşımı, hissidir.
Said Nursi eserine Risale-i Nur adını vermesini hayatı boyunca her yerde karşısına nur kelimesinin çıkmasına bağlarken onu en çok etkileyen âyetin de, "Allah, göklerin ve yerin nurudur (aydınlatıcısıdır). O'nun nurunun temsili, içinde lamba bulunan bir kandil gibidir. O lamba bir billur içindedir; o billur da sanki inciye benzer bir yıldız gibidir ki, doğuya da batıya da nisbet edilemeyen mübarek bir ağaçtan çıkan yağdan tutuşturulur. (Bu öyle bir ağaç ki) yağı, nerdeyse, kendisine ateş değmese bile ışık verir. (Bu ışık) nur üstüne nurdur. Allah dilediği kimseyi nuruyla hidayete iletir. Allah insanlara (işte böyle) misal verir; Allah her şeyi bilir." (Nur, 24: 35) ayeti olduğunu söyler. Said Nursi’ye göre ayetin, “Yağı, nerdeyse, kendisine ateş değmese bile ışık verir.” cümlesi Risale-i Nur’a ve müellifine işaret eder. Risale-i Nur okuyan başka esere ihtiyaç kalmadan alim olur. Said Nursi de ateşsiz yanar, tahsil için külfet ve ders meşakkatine muhtaç olmadan kendi kendine nurlanır, âlim olur. Ayetin bu cümlesinin elektriğe, Risale-i Nur’a ve Said Nursi’ye işaret ettiği hakikattir. Yanlış anladıysa da Allah’a sığınır (Birinci Şua - s.833). Said Nursi bu ayeti yanlış anlamıştır. Zira âyette “nur” kelimesi, Allah’ın, göklerin nurunun sahibi (Zemahşerî, 1995: III, 234) ve her şeyin kaynağı olduğunu ifade edip O’nu övmek için (Kurtubî, 1995: VI/2, 237) kullanılmıştır ve ne doğrudan ne de sembolik olarak Risale-i Nur ve Said Nursi’ye işaret etmektedir. Bediuzzaman’ın bu mesnetsiz çıkarsaması için biz de Allah’ın onu bağışlamasını dileriz.
Yine, “Allah'ın nurunu ağızlarıyla söndürmek istiyorla.. Fakat kâfirler istemeseler de Allah nurunu tamamlamayı diliyor.” (Tevbe, 9: 32) ayetinde “nur” kelimesinden kastedilen, Hz. Peygamber (s)’in nübüvvetinin doğruluğuna dair deliller (Râzî, 1997: VI, 32) ve Allah’ın dini (Taberî, 1995: VI/2, 149) iken, Said Nursi, Risale-i Nur olduğunu söylemektedir. Ona göre bu ayet açıkça Risale-i Nur’un o nur-u İlâhînin bir lem'ası olacağı ve düşmanları tarafından gelen şüphe karanlıklarını dağıtacağını işarî anlamıyla müjdeler (Birinci Şua - s.844). Said Nursi’nin verdiği anlamı kabul ettiğimizde ayetin meali şöyle olur: “Allah'ın nuru olan Risale-i Nur’u ağızlarıyla söndürmek istiyorlar, Fakat kâfirler istemeseler de Allah onu tamamlamayı diliyor.”
Kur'an, her vahyin anlaşılmak için geldiğini bu gerekçeyle vahyin dilinin peygamberin içinde yaşadığı toplumun diliyle aynı olduğunu belirtir: "Hak dini onlara açıklasın diye, her peygamberi Biz kendi kavminin lisanıyla gönderdik." (İbrahim, 14: 4) Bu ayeti cifirle, ele alan Said Nursi risaletin ve nübüvvetin her asırda veraset noktasında, vekilleri bulunması kuralıyla, bir sembolik anlam yönüyle Risale-i Nur'u özel bir iltifatla üyeleri arasına dahil eder. Ayrıca ayet bu eserin Kur'an dili olan Arapça değil ama Türkçe olmasının takdir edildiğini gösterir (Birinci Şua - s.847) Ayetin içeriğinin bırakın dilini Risale-i Nur’un kendisiyle hiçbir ilişkisi yoktur. Risale-i Nur’un ağdalı bir Türkçe ile yazılması tamamen Said Nursi’nin tercihidir. Elimizde bu tercihin Allah tarafından yapıldığına dair hiçbir bilgi söz konusu değildir.
Cifr bilgi elde etme yolu olarak görülünce Kur'an’dan laikliği çıkarmak da zor olmaz: “Dinde zorlama yoktur. Çünkü doğruluk, sapıklıktan ayırt edilmiştir. Artık her kim tâğutu inkar edip, Allah'a inanırsa, sağlam bir kulpa yapışmıştır ki, o hiçbir zaman kopmaz. Allah, her şeyi işitir ve bilir.” (Bakara, 2: 256) Risale-i Nur’da bu ayetin cifr ve ebced hesabıyla hem laikliğe hem de Risale-i Nur’un gelişine işaret ettiği ifade edilir (On Birinci Şua - s.984). Bu ayetteki “…sağlam bir kulpa yapışmıştır.” ifadesinin de Risale-i Nur’a işaret ettiği ileri sürülür (Birinci Şua - s.837). Bu durumda ayetin anlamı şöyle olur: “Dinde zorlama yoktur. Çünkü laikliğin gelmesiyle doğruluk, sapıklıktan ayırt edilmiştir. Artık her kim tâğutu inkar edip, Allah'a inanırsa, o kimse sağlam bir kulpa Risale-i Nur’a yapışmıştır ki, o hiçbir zaman kopmaz. Allah, her şeyi işitir ve bilir.” Ayetteki “sapasağlam kulp” ifadesine iman (Taberî, 1995: III/1, 29), İslâm, “Allah’tan başka ilah yoktur.” (Kurtubî, 1995: II/1, 257) şeklinde hemen hemen aynı anlama gelebilecek doğru anlamlar verilmişken, bu ifadeden Risale-i Nur’un kastedildiğini söylemek eserin ilmî açıdan değerini düşürmekten başka bir şey ifade etmez.
Said Nursi açıkça olmasa da cennetliklerden olduğunu da Kur'an’dan çıkarır: “O gün insanlardan şakîler ve saidler vardır." (Hud, 11: 105). Ayette şakîler günahları nedeniyle ateşi (Zemahşerî, 1995: II, 413), saidler de mükafatı hak eden kimseleri (Râzî, 1997: VI, 399) kastedilirken, Said Nursi yaptığı cifr hesabıyla bu ayetin de kendisine ve Risale-i Nur’un yönüne işaret ettiğini söyler (Birinci Şua - s.834). Bu durumda kendisi cennetle müjdelenmiş kişiler arasına girer.
Said Nursi’ye göre “De ki: Rabbim, beni doğru yola iletti.” (Enam, 6: 161) ayeti de Risale-i Nur’un hazırlanma tarihine işaret eder. Ayetin cifrî hesabı da Said Nursi’nin geçirdiği fikri değişim tarihi olan 1316’ya işaret eder (Birinci Şua - s.837). Bu yorum doğru kabul edildiğinde ayetin Türkçe anlamı şöyle olur: “Ey Said Nursi de ki: Rabbim, beni doğru yola olan Risale-i Nur’a kavuşturdu.” Halbuki ayetin devamında, “Dosdoğru dine, Allah'ı birleyen İbrahim'in dinine. O, ortak koşanlardan değildi.” denilerek dosdoğru yoldan kastedilenin Allah’ın gönderdiği din (Taberî, 1995: V/2, 146) olduğu gayet net bir şekilde ortaya konmaktadır.
Said Nursi, "Kime hikmet verilmişse, işte ona pek çok hayır verilmiştir." (Bakara, 2: 269) ayetinden kendisinin kastedildiğine inanmaktadır. Ona göre Risale-i Nur’un Sözler kısmı bu ayetteki sözlerin sırrına mazhardır (Dördüncü Mektup - s.354). Halbuki ayette Allah’tan bir nimet olarak söz ve fiillerinde isabet edebilen kimselere verilmiş olan bu nimetin büyüklüğüne işaret edilmektedir (Taberî, 1995: III/1, 126) Müslüman ahlakı kişinin kendisini övmesiyle, hele hele ayetlerin kendisine işaret ettiğini söylemesiyle bağdaşmaz.
Said Nursi’ye göre, "Nitekim içinizden size bir peygamber gönderdik. O size âyetlerimizi okuyor, sizi temizliyor, size kitabı ve hikmeti öğretiyor. Size bilmediğiniz şeyleri öğretiyor." (Bakara, 2: 151) âyeti, Bakara, 2: 129, 269 ayetlerinin küllî ve genel anlamlarına Risale-i Nur da kastî olarak dahildir (Birinci Şua - s.837). Bu durumda Said Nursi Kur'an’da kastedilen hikmetli, Kitab’ı ve hikmeti öğreten ve insanlara bilmediğini öğreten kişi” olmaktadır ve bu iddiayı desteklemek için yine cifr hesaplarından faydalanmaktadır.
Kur'an, kendisinin ve Rasulullah (s)’a itaatin her ikisine inanan onları doğrulayan ve doğru yolu bulan kimselere bir nur (Taberî, 1995: XIII/3, 318), bir ışık (Kurtubî, 1995: IX/1, 240) olduğunu ifade eder: “Ey inananlar! Allah'tan korkun, O'nun Resulü'ne inanın ki size rahmetinden iki pay versin, sizin için ışığında yürüyeceğiniz bir nur yaratsın ve sizi bağışlasın. Allah çok bağışlayan, çok merhamet edendir.” (Hadid, 57: 28). Bu ayete, "Karanlıklar içinde size bir nur ihsan edeceğim, ki o nur ile doğru yolu bulup onda gidesiniz." şeklinde meal veren Said Nursi, âyet için, “Allah’a hamdolsun, Risale-i Nur bu kudsî ve küllî anlamının parlak bir ferdi olduğu gibi, ayetin orijinalinde geçen nuran, kelimesindeki an kısmı, tenvin sayılırsa 1318 sayısıyla Resâilü'n-Nur yazarı eğitimden yazarlık görevine ve mücahidâne yolculuğa başladığı zamanın beş sene evvelki zamanına ve birçok ayetin işaret ettiği 1316 tarihindeki önemli bir fikrî değişimden iki sene sonraki zamana denk gelir ki, o zaman Risale-i Nur’un hazırlanmasının başladığı aynı tarihtir. İşte bu nurlu âyet, hem anlamca, hem cifirce tevafuku, Kur'an’da bir araya gelişi tesadüfî olamaz.” (Birinci Şua - s.836) şeklinde bir yorum yapar. Bu durumda ayetin anlamı şöyle olur: “Ey inananlar! Allah'tan korkun, O'nun Resulü'ne inanın ki size rahmetinden iki pay versin, sizin için ışığında yürüyeceğiniz bir Risale-i Nur yaratsın ve sizi bağışlasın. Allah çok bağışlayan, çok merhamet edendir.” (Hadid, 27: 28)
"Andolsun ki, biz sana tekrarlanan yedi âyeti (Fatihayı) ve yüce Kur'ân'ı verdik." (Hicr, 15: 87) ayetinde muhatap Hz. Peygamber (s)’dir. Ve ona Fatiha suresi ya da diğer uzun surelerden (Zemahşerî, 1995: II, 564) içinde mesellerin, haberlerin ve ibret verici olayların olduğu 7 uzun surenin kastedildiği ifade edilmektedir (Taberî, 1995: VII/2, 68) Said Nursi bu görüşlerden ilkini benimsemesinin yanında ayetin cifr hesabıyla Risale-i Nur’a da işaret ettiği kanaatindedir (Birinci Şua - s.834). Bu durumda ayete şöyle meal verilebilir. "And olsun ki Said Nursi Biz sana, her zaman tekrarlanan Risale-i Nur’u ve Kur'an’ı verdik."
Allah emirleriyle, dilemesiyle (Zemahşerî, 1995: II, 350) vaadiyle (Râzî, 1997: VI, 288) hakkı takviye eder: “Allah, hakkın hak ve gerçek olduğunu kelimeleriyle ispat eder, günahkârların hoşuna gitmese de.” (Yunus, 10: 82) Said Nursi’ye göre ise bu ayetin külli anlamı bu zamanda Risaletü'n-Nur’dur. Ayrıca ilahî lafızdaki harfler yaklaşık olarak 998 sayısına o da Risaletü'n-Nur'un 998 rakamına denk düştüğü için âyet Risale-i Nur’a işaret eder. Ayette geçen kelimât (kelimeler) da Risale-i Nur’un bölümlerinden Sözler’e işaret eder (Birinci Şua - s.836). Bu durumda ayetin anlamı şöyle olur: “Allah, hakkın hak ve gerçek olduğunu Risale-i Nur ile ispat eder, günahkârların hoşuna gitmese de.”
Said Nursi yaptığı şartlı cifr[8] hesaplarıyla, "Ey Peygamber, eğer insanlar senden yüz çevirirse, sen de ki: Allah bana yeter. Ondan başka ibâdete lâyık hiçbir ilâh yoktur. Ben O’na tevekkül ettim." (Tevbe, 9: 129) ayetinin Risale-i Nur’a özellikle de İşârâtü'l-İ'câz adlı bölümüne işaret ettiğini söyler (Birinci Şua - s.838). Bu durumda ayetin meali şöyle olur: "Ey Risale-i Nur! İnsanlar senden yüz çevirirse, de ki: Allah bana yeter. Ondan başka ibâdete lâyık hiçbir ilâh yoktur. Ben Ona tevekkül ettim."
Kur'an, Allah’ın dinine yardım edenlerin, hizmet eden askerlerin (Kurtubî, 1995: III/2, 162), Allah’ın dinini din edinen ve O’na itaat edenlerin galip geleceğini söyler: "Şüphesiz Allah'a tâbi olan topluluk gerçek galiplerin tâ kendisidir." (Maide, 5: 56) Risale-i Nur’da bu âyetin cifr hesabıyla 1350 sayısına denk geldiği ve bu tarihin de Risale-i Nur’un öğrencilerinin görüntüdeki yenilgilerine ancak manevî anlamdaki galibiyetlerine ve kendilerine kurulan tuzakların boşa çıkmasına dair Rumi 1350-51 ve 52 tarihlerine tam olarak denk geldiğine işaret edilir (Birinci Şua - s.839). Bu durumda da ayeti şöyle meallendirirsek yanlış yapmış olmayız: "Şüphesiz Allah'a tâbi olan Risale-i Nur talebeleri, gerçek galiplerin tâ kendisidir."
Allah Hz. Muhammed (s)’e Kur'an’dan müminleri cehalet ve sapıklıktan kurtarıcı, körlükten kurtarıcı rahmetini gönderir. Müminler de ondaki Allah’ın farzlarını (Taberî, 1995: IX/1, 190) yerine getirirler: "Biz Kur'ân'dan, iman edenler için bir şifa ve rahmet kaynağı olan âyetler indiriyoruz. Zalimlerin de ancak zararını artırır." (İsra, 17: 82) Ayette indirilen şeyler Kur'an’ın ayetleridir, başka bir şey değil. Said Nursi’ye göre ise bu ayet Kur'an’a işaret ettiği gibi Kur'ân'ın semasından ilhâmî bir surette gelen şifadar nurlara da işaret eder. İşte, o Risaletü'n-Nur, Said Nursi’ye olduğu kadar Risale-i Nur talebelerine de çoğu zaman şifa olmuştur. Demek Resâili'n-Nur bu âyetin bir işarî anlamına dahildir. Buna delil de ayetin “müminlere şifa ve rahmet olan” kısmının cifr hesabıyla 1339 ederek, Resâili'n-Nur bu asrın mânevî ve müthiş hastalıklarına şifa olmakla meydana çıkmaya başlamasına denk gelmesidir. Bu, Said Nursi’nin kanaatidir ve kanaate itiraz edilmez (Birinci Şua - s.839). Bu durumda ayetin Türkçesi, “Biz Kur'ân'ın semasından mü'minler için bir şifâ ve rahmet olan Risale-i Nur’u indiriyoruz.” şeklinde olur. Ayrıca kanaate itiraz edilemez demek ona çok üstün bir yer biçmektir.
Risale-i Nur’da, "Nitekim içinizden size bir peygamber gönderdik. O size âyetlerimizi okuyor, sizi temizliyor, size Kitabı ve hikmeti öğretiyor. Size bilmediğiniz şeyleri öğretiyor." (Bakara, 2: 151) ayetinin “Sizi temizliyor, size Kitabı ve hikmeti öğretiyor.” kısmının cifr hesabıyla 1338 olduğu, Kur'an’ın hikmetini Avrupalı filozoflara parlak bir surette gösterebilen ve gösteren Risalei'n-Nur yazarının Dârü'l-Hikmeti'l-İslâmiye’de Kur'an’ın hikmetini savunduğu, hattâ İngiliz Başpapazının sorduğu ve 600 kelimeyle cevap istediği altı sorusuna altı kelimeyle cevap vermekle beraber inzivaya girip bütün gayretiyle Kur'ân'ın ilhamlarından Risale-i Nur'un meselelerini iktibasa başladığı aynı tarihe tamamen uyum gösterdiği ifade edilir (Birinci Şua). Bu yorum esas alındığında ayetin meali şöyle olur: "Nitekim içinizden size bir peygamber gönderdik. O size âyetlerimizi okuyor, sizi Risale-i Nur ile temizliyor, size Kitabı ve onun hikmetini gösteren Risale-i Nur’u öğretiyor. Size bilmediğiniz şeyleri öğretiyor."
"Bu kitabın indirilişi, Azîz ve Hakîm olan Allah tarafındandır." (Zümer, 39: 1) Ayetteki “indirilen”, Kur'an-ı Kerim (Taberî, 1995: XII/2, 226) ikinci ihtimal de Kur'an’ın bir suresidir (Zemahşerî, 1995: IV, 106). Ancak Said Nursi’ye göre, Casiye ve Ahkaf surelerinin başında da bulunan bu âyet Risaletü'n-Nur'un ismine ve kendisine, hem yazılması ve hem de yayılmasına sembolik anlamıyla işaret eder. İşareti onun bir eksikliği değil, gayb dilindeki manevî mucizesinin bir gereğidir. Kur'an’ın bu ayetinin işarî anlamlarından birisinin bu zamanda ortaya çıkan Risale-i Nur’a yönelik oluşunu Risale-i Nur okuyan herkes onaylar (Birinci Şua - s.841). Yani Said Nursi şöyle demek istiyor. Ayetin işarî anlamlarından birisi de, “Bu Risale-i Nur’un indirilişi, Azîz ve Hakîm olan Allah tarafındandır.” şeklindedir. Yani ona göre âyet, “Kitab’ın indirilişi” derken hem Kur'an’ı hem de Risale-i Nur’u kastediyor (Birinci Şua – s.842).
Kur'an, kendisinin Rahman ve Rahim olan Allah’tan Cebrail aracılığıyla (Râzî, 1997: IX, 537) Hz. Peygamber (s)’e indirildiğini (Taberî, 1995: XII/3, 114) şöyle ifade eder: "Hâ mim. (Bu vahyin) indirilişi, Rahmân ve Rahîm olan Allah’tandır." (Fussilet, 41: 1-2) Said Nursi bu ayetin işarî anlamıyla ve şartlı cifr hesabıyla Risale-i Nur’a işaret ettiğini söylemektedir (Birinci Şua - s.843). Verilen bu anlam doğrultusunda ayetin anlamı şöyle olur: "Hâ mim. Bu Risale-i Nur, Rahmân ve Rahîm olan Allah tarafından indirilmiştir."
Rabbimiz bize sapıklığı ve doğru yolu istiareli bir şekilde karanlıklar ve nur kelimelerini (Zemahşerî, 1995: II, 516) kullanarak anlatır. O, insanları Kur'an ile küfür, cehalet ve sapıklık karanlıklarından, iman ve ilim nuruna (Kurtubî, 1995: V/1, 295) ulaştırır: "Elif lâm râ. Bu bir kitap ki, insanları Rablerinin izniyle karanlıklarından nûruna çıkarman, güçlü ve hamde lâyık olan Allah'ın yoluna kavuşturman için sana indirdik." (İbrahim, 14:1) Said Nursi bu ayetin “Rablerinin izniyle nura” kısmındaki “nur” kelimesinin Resaili’n-Nur’a mutabık olduğunu, yine şartlı cifr ile Risale-i Nur’un bölümü olan İşârâtü'l-İ'câz’a işaret ettiğini söyler. Yine ona göre ayetteki “güçlü ve hamde lâyık” kısmı Arapça orijinali hesaba katıldığında Sultan Abdülaziz ve Abdülhamit dönemlerine işaret etmektedir (Birinci Şua - s.845). Bu durumda ayetin şöyle bir çevirisi mümkün olur: "Elif lâm râ. Bu bir kitap ki, insanları Rablerinin izniyle karanlıklarından Risale-i Nur’a ulaştırman, Sultan Abdülaziz ve Abdülhamit’in yoluna kavuşturman için sana indirdik."
"Görmedin mi? Allah nasıl bir misal verdi. Güzel bir söz, kökü (yerde) sabit, dalları gökte olan güzel bir ağaç gibidir.” (İbrahim, 14: 24) ayetinde geçen ve kelime-i şahadet, iman (Taberî, 1995: VIII/1, 266), kelime-i tevhit, Allah’ı yüceltme, O’nu övme, bağışlanma dileme, tövbe, ve dua (Zemahşerî, 1995: II, 531) olarak yorumlanmış olan “güzel bir söz” ifadesi Said Nursi’ye göre Risale-i Nur’a tekabül eder. Bu çıkarsama cifirle önce yanlışlıkla 1002 olarak hesaplanmıştır. Doğrusu 1011’dir. Elde edilen sayı -13 farkla da olsa- Risale-i Nur’un makamına tevafuk eder. Hem böyle makamlarda, böyle büyük yekûnlarda bu gibi küçük farklar zarar vermez (Kastamonıu Lâhikası - Mektup No: 38 - s.1594). Ayeti Said Nursi’nin anladığı şekilde tercüme edersek meal şöyle olur: "Görmedin mi, Allah nasıl bir misal verdi?Risale-i Nur, kökü (yerde) sabit, dalları gökte olan güzel bir ağaç gibidir.”
Kur'an Hz. Muhammed (s) için, "Seni ancak âlemlere bir rahmet olarak gönderdik." (Enbiya, 21: 107) ifadesini kullanır. Hz. Peygamber (s) hem dinde hem dünya işlerinde rahmettir. Dinde rahmettir çünkü geldiğinde insanlar cehalet ve sapıklık Ehl-i Kitap da kitapları konusunda ihtilaf içindeydi. O gelince onları doğru yolu gösterdi. Hükümleri, helal ve haramları belirtti (Râzî, 1997: VIII, 193) . Dünyada da rahmettir. Çünkü onun gelişiyle zilletten, savaşlardan kurtulup dininin bereketiyle zaferlere kavuştular.[9] Said Nursi ise bu âyetin işarî anlamıyla o alemlere rahmet olanın aynası ve Kur'an gerçeğinin hakiki bir tefsirine Risale-i Nur’a işaret ettiğini söyler (Sikke-i Tasdik-i Gaybî - s.2101). O zaman ayete şöyle meal verilebilir: “Ey Risale-i Nur! Seni ancak âlemlere bir rahmet olarak gönderdik."
Sonuç
Görüldüğü gibi Said Nursi’nin ele aldığımız ayetleri anlamlandırken baş vurduğu anlama biçiminin tefsir usulü açısından bir değeri yoktur. Hele hele “kanaate itiraz edilemez”[10] demesi yorumlarını sorgulanamaz hale getirir ki bunu kabullenmek mümkün değildir. Klasik tefsirler olsun, çağdaş tefsirler[11] olsun hiçbirisi bu ayetleri böyle anlamlandırmamıştır, kendi fikirlerini sorgulanamaz konumda göstermemişlerdir. Said Nursi’nin ve Risale-i Nur’un Kur'an’da işaret edilen bir müellif ve eser olduğu iddiası vahyî temellere sahip görünmemektedir. Bir ayeti anlamlandırırken, ayetteki cümle yapısı, ayetin bağlamı ve Kur'an bütünlüğü içindeki yeri dikkate almak gerekir. Ne yazık ki, Said Nursi bu yolu takip etmemiş, ayetleri tefsir ederken hurufîliğe eğilim göstermiş, ebced ve cifr hesapları yaparak, kendisinin ve eserinin isminin Kur'an-ı Kerim’de geçtiğini muhtemel gördüğü lafızlarla özdeş addetmiş, kendisini ve eserini kutsal bir konuma taşımaya çalışmıştır. Bunu yaparken nispeten estetik bir yolu seçmiş, ısrarla kendisini değil “ürünü”[12] ön plana çıkarmayı tercih etmiştir.
Kaynakça
Aksu, Hüsamettin, “Fadlullah-ı Hurufî”, İslâm Ansiklopedisi, TDV, Yay., İst., 1995.
Aksu, Hüsamettin, “Hurufîlik”, İslâm Ansiklopedisi, TDV, Yay., İst., 1998.
Erdeğer, Bülent Ş., “Apaçık Kur'an’ın Şifresi Olur mu?”, Haksöz, S. 140, 2002.
Firuzâbâdî, Muhammed b. Yakub, el-Kamusu’l-Muhît, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1995.
İbnu Manzur, Ebu’l-Fadl Cemâluddîn, Lisânu’l-Arab, Daru Sadır, Beyrut, ts.
Kayacan, Murat, “Kur'an-ı Kerim’i Okuma Biçimleri”, Haksöz, S. 96, 1999.
Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed, el-Câmi’ li Ahkâmi'l-Kur'an, 11 c., Daru’l Fikr, Beyrut, 1995.
Nursi, Said, Risale-i Nur, www.ahmetberk.cjb.net. (Bu internet sitesi, Nesil Yayınları’ının 2 cilt olarak neşrettiği Risale-i Nur’u esas almıştır.)
Râzî, Fahruddin, et-Tefsîru’l-Kebir, 2. bs., 11 c., Daru İhyai Turasi'l-Arab, Beyrut, 1997.
Taberî, Muhammed bin Cerir, Câmiu'l-Beyan an Te’vîli Âyi’l-Kur'an, 15 c., Daru'l Fikr, Beyrut, 1995.
Yurdagür, Metin, “Bedir Gazvesi”, İslâm Ansiklopedisi, TDV, Yay., İst., 1993.
Zemahşerî, Mahmud b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâiki Ğavamidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvil fî Vucûhi’t-Te’vil, 4 c., Daru’l-Kütübi’l-İlmiye, Beyrut, 1995.
http://www.biblecodedigest.com 07.09.2004.
murat_kayacan@hotmail.com
[1] “Ve derler ki: Dinleseydik, yahut düşünüp anlasaydık şu çılgın ateşin halkı arasında bulunmazdık!" Mülk, 67:10. İlahi mesaja davet edilen kimse önce onu dinlemeli ardından da üzerine kafa yormalıdır bkz. Râzî, 1997: X, 588.
[2] Hangi tefsir yöntemiyle ele alınmış eserlerin okunmasının Kur'an’ı anlamada daha faydalı olabileceğine dair bir tartışma için bkz. Kayacan, Murat, “Kur'an-ı Kerim’i Okuma Biçimleri”, Haksöz, S. 96, 1999, s. 38-40.
[3] Hz. Muhammed (s)’e bolca mucize verildiğine dair deliller büyük çoğunlukla hadislerden verilmiştir. Bir tefsir için böyle bir usüle başvurmak uygun değildir.
[4] Said Nursi’ye göre Risale-i Nur, Allah’ın ilham yoluyla gönderdiği ve yazdırdığı bir eserdir bkz. On Dördüncü Şua - s.1080; Emirdağ Lâhikası (1) - Mektup No: 28 - s.1697; Emirdağ Lâhikası (2) - Mektup No: 89 - s.1865.
[5] Yahudiler de İsrail’i kurtaracak beklenen Mesih’in geliş tarihini bulmak için cifri kullanmışlardır. Schimmel Annemarie’dan naklen bkz. Erdeğer, Bülent Ş., “Apaçık Kur'an’ın Şifresi Olur mu?”, Haksöz, S. 140, 2002, s. 50. Sabatay Sevi de Mesihliğini cifr kullanarak ilan etmiştir. Ilgaz Zorlu’dan naklen bkz. A.y.
[6] Bu tür bir eğilimin mensupları günümüzdeki Hıristiyanlarda da mevcuttur. Onlar da İncil’deki harflere sayısal değerler vererek, İncil’in Hz. İsa ile ilgili “Tutku” filmini çeviren Mel Gibson’dan, http://www.biblecodedigest.com/page.php/226, 07.08.2004, Saddam’ın yenileceğinden ve http://www.biblecodedigest.com/page.php/151 07.09.2004, Tevrat’ın bozulmadığından http://www.biblecodedigest.com/page.php/256 07.09.2004 bahsettiği görüşündedirler.
[7] Risale-i Nur’da Kur'an’ın Risale-i Nur’a işaret ettiği ifade edilen âyetler için bkz. Birinci Şua - s.831.
[8] “Şartlı cifr” ifadesiyle, ayette Said Nursi’ye veya Risale-i Nur’a işaret edildiğinin iddia edildiği ancak sayının tam tutturulamadığı durumları kastediyoruz.
[9] Rasulullah (s)’ın aynı zamanda savaşlar yapması rahmet peygamberi oluşuna engel değildir. Zira onun savaşı düşünmek yerine kibir gösterip inkârda bulunanlara yönelikti.
[10] Bu ifadeyi “Görüşüm yanlış da olabilir.” şeklinde anlamak da mümkündür. Sorgulanamazlığını mı sorgulanabilirliğini mi kastettiğini Allah bilir.
[11] S. Kutub, Mevdudî ve E. H. Yazır'ın tefsirlerine bakılabilir.
[12] Çoğu zaman da kendisiyle Risale-i Nur özdeşleşir. İkisinin de isminde nur kelimesi geçer. Kendisi asrın “her soruya cevap veren kimseye soru sormayan” bilgini, eseri Risale-i Nur da müceddid-i ekberidir. Kur'an ikisine de işaret eder. İkisi de bediüzzamandır.
__________________
Halil Ay
|
