Sual: Sevgi, muhabbet için veya yapılan büyüleri çözmek için de olsa büyü yapmak veya yaptırmak yine günah olur mu?

Cevap: Konu ile ilgili olarak İbni Âbidînde deniyor ki:

“Öğrenmesi haram olan bilgilerden biri sihir, büyü ve kehanettir. Sihir, ilme, fenne uymayan gizli sebepler kullanarak, garip işler yapmayı sağlayan ilimdir. Sihri öğrenmek de, öğretmek de haramdır. Müslümanları zarardan korumak için ve hayırlı işler yapmak için öğrenmek de haramdır.

Demek ki, yapılmış büyüyü çözüp yok etmek, karı-koca arasında muhabbet, sevgi hasıl etmek ve harpte düşmanı mağlup etmek gibi faydalı işler için de sihir yapmak büyük günahtır. Hayırlı iş yapmak için, bu büyük günahı işlemenin caiz olmayacağı Hadîkada yazılıdır.

Zevcin zevcesini sevmesi için Tivele denilen sihri yapmak, hadis-i şerif ile nehyedilmiş, yasaklanmıştır. Bunun haram olduğu Hâniye fetvasında da yazılıdır. Sihirde âyetlerden, dualardan başka şeyler yazılıdır. Sihirbazın ve zındıkın tövbeleri kabul edilmez. Ben her istediğimi yaparım şeklinde küfre sebep olan itikadı olmasa dahi, fitne ve fesada çalıştığı için, sahirin, büyücünün hâkim tarafından cezalandırılması lazımdır. Sihirde imanı gideren bir şey de yaparsa, kâfir olur.

Kehânet, ileride olacak şeyleri haber vermektir. Arrâf, falcı demektir. Çalınan şeylerin yerlerini, çalanları ve sihir yapanları haber verir. Tecrübe ile, hesap ile değil, tahmin ile, zan ile konuşurlar. Yahut cinden öğreniyoruz derler.”

Sual: Malına zarar verilen bir kimse, zarar verenin malına aynı şekilde zarar verebilir mi?

Cevap: Mecellenin 19. Maddesinde deniyor ki:

“Birine zarar vermek ve zarar yapana karşılık olarak zarar yapmak caiz değildir.” Mubah olan işlerde, başkasına zarar verirse, caiz olmaz. Malı çalınan kimse, hırsızın veya başkalarının malını çalmaya hak kazanmaz. Zararları gidermek hâkimin vazifesidir. Zarar, kendi kadar veya daha çok zararla giderilmez.

Sual: Bir kimsenin kalbine, imanı gideren bir şey gelse ve bunu söylemese veya buna uygun iş yapmasa, yine de imanına zarar gelir mi?

Sual: Kendi aklına uyarak âyet ve hadislere mana veren, bidat sahibi mi olur yoksa bunun imanı mı gider?

Cevap: Bidat itikadı, imanın bozuk ve sapık olmasıdır. Müslümanların çoğu, bu kötü hastalığa yakalanmışlardır. His organları ile anlaşılamayan, hesap ile ulaşılamayan şeylerde akıl yürütmek ve aklın yanıldığı şeylere inanmak, insanı bu hastalığa sürükler. Her Müslümanın, itikatta mezhebin iki imamından birine, yani Mâtürîdî veya Eş'arî mezhebine tabi olması lazımdır. Bu iki imamdan birini taklid etmek, insanı bu hastalıktan kurtarır. Çünkü, Ehl-i sünnet âlimleri, aklın ermediği bilgilerde, yalnız Kur’ân-ı kerime ve hadis-i şeriflere uymuşlar, akıllarını yalnız bu ikisinin manalarını arayıp bulmakta ve anlamakta kullanmışlardır. Bu manaları, Eshab-ı kiramdan, Onlar da, Resulullahdan öğrenmişler ve öğrendiklerini kitaplarına yazmışlardır.

Kur’ân-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde açıkça bildirilmiş olan bir şeye inanmayan veya şüphe eden, kâfir olur. Açık olarak bildirilmemiş, şüpheli olan emirlere yanlış mana vermek bidat olur. Kur'ândan, hadisten yanlış mana çıkarana, bidat sahibi denir. Kendi anladıklarına, düşüncelerine Kur'ân, hadis diyene, zındık denir. Bu yanlış anladığına inanan, bidat sahibi olur. Böyle şey olmaz, aklım kabul etmez derse, kâfir olur. Bir harama mubah diyen kimse, bir âyete veya hadis-i şerife dayanarak söylüyorsa, kâfir olmaz, bidat sahibi olur. Hazret-i Ebu Bekir ile hazret-i Ömer'in hilafete seçilmeleri haklı değildi demek bidattir. Hilafete hakları yok idi demek ise küfürdür.

Sual: Meşhur olmak, dünyalık toplamak için vaaz vermenin, nasihat yapmanın, dindeki yeri nedir?

Sual: Bir Müslüman, imanı gideren bir şey yaptığında, bundan tövbe etmek için ne yapması lazımdır?

Cevap: İmanının gitmesine sebep olan şeyden tövbe etmedikçe, yalnız Kelime-i şehâdet söylemekle, namaz kılmakla, Müslüman olmaz. İmanın gitmesine sebep olacak şeyi yaptığını inkâr etmesi de tövbe olur. Tövbe etmeden ölürse, Cehennemde sonsuz olarak azab görür. Küfürden çok korkmalı, az konuşmalıdır. Hadis-i şerifte;

(Hep hayırlı, faydalı konuşunuz. Yahut susunuz!) buyuruldu.

Ciddi olmalı, latifeci, oyuncu olmamalıdır. Dine, akla, insanlığa uygun olmayan şeyler yapmamalıdır. Kendisini küfürden muhafaza etmesi için, Allahü teâlâya çok dua etmelidir. Hadis-i şerifte;

(Şirkten sakınınız. Şirk, karıncanın ayak sesinden daha gizlidir) buyuruldu.

Bu hadis-i şerifdeki şirk, küfür demektir. Bu kadar gizli olan şeyden korunmak nasıl olur denildiğinde;

(Allahümme innâ ne'ûzü bike en-nüşrike-bike şey'en na'lemühu ve nestagfirüke limâ lâ-na'lemühu düâsını okuyunuz!) buyuruldu. Bu duayı sabah, akşam çok okumalıdır.

Sual: İnkâr edenlerin ahiretteki azaplarının sonsuz olmasının sebebi, hikmeti nedir?

Cevap: İnkâr edenlerin, Cehennemde sonsuz azab görecekleri, Cennete hiç girmeyecekleri söz birliği ile bildirilmiştir. Kâfir, dünyada sonsuz yaşasaydı, sonsuz kâfir kalmak niyetinde olduğu için, cezası da sonsuz azaptır. Allahü teâlâ, her şeyin hâlikı, yaratanı, sahibidir. Mülkünde dilediğini yapması hakkıdır. Ona, niçin böyle yaptın demeye kimsenin hakkı yoktur. Bir şeyin sahibinin, o şeyi dilediği gibi kullanmasına zulüm denmez. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerimde, zalim olmadığını, hiçbir mahlukuna zulüm yapmadığını bildirmektedir.

Sual: Önceden Müslümanlar dinlerini, vatan sevgisini, medreselerde, dergâhlarda öğrenirlerdi. Peki sonra bunlar ne oldu?

Sual: İlk insanın hazret-i Âdem olmadığı, hatta ilk insanın dört ayaklı olup sonradan gelişerek ve dönüşerek bu hâle geldiği söyleniyor, yazılıyor. Bunların aslı olabilir mi?

Cevap: İlk insan ve ilk peygamber olan Âdem aleyhisselamın ne zaman yaratıldığı, kesin olarak bilinmemektedir. İnsanın dünya kurulduğu ilk günden itibaren dünyada bulunduğu iddia edilemez, edilmemiştir de. İnsan, Allahü teâlânın emri ve yaratması ile dünyaya gelmiştir. Darwin'in Tekâmül Nazariyesine göre, ilk insan olarak kabul edilen Neandertallerin, yavaş yavaş bugünkü insan hâline geldiğini kabul etmek ise mümkün değildir. Hele bazılarının iddia ettiği gibi, insanın evvela dört ayağı üzerinde yürüdüğünü ve birçok asırlar sonra ayağa kalktığını ileri sürmek, hiçbir zaman ilme ve mantığa uymaz. Çünkü, bu kadar ibtidai olan bir mahlukun bugünkü mükemmelliğe ulaşması mümkün değildir. O hâlde, dört ayak üzerinde yürüyen türün, insan olmadığını, başka bir mahluk olması gerektiğini ve diğer birçok eski mahluklarla birlikte yok olduğunu kabul etmemiz gerekir. Bütün din kitapları, ilk insanın "homo sapiens", yani iki ayak üzerinde yürüyen ve düşünebilen bir mahluk olduğunu bildirmektedirler ve hakikaten yukarıda yazıldığı gibi, dört ayak üzerinde yürüyen ve bir hayvandan farkı olmayan bir varlığın bugünkü insana dönüşebileceğini Darwin bile isbat edememiştir.

Bütün din kitapları, ilk insan olarak Âdem aleyhisselamı bildirmişlerdir. Âdem aleyhisselam için, öküzü sabana koştuğu, buğday ektiği, kendine ev yaptığı, kendisine on suhuf, forma, kitap verildiğini bildirmektedirler. Sığırı ehlileştirmek, mağarada yaşamak yerine kendine ev yapmak, buğday ekmek ve onu hasad etmek ve vahiy almak meziyeti olan ilk insanın, dünyanın oldukça tekamül ettiği bir zamanda yaratılmış olduğu, dört ayağı üzerinde yürüyen, inlerde yaşayan mahluklarla hiçbir alakasının olmadığı anlaşılmaktadır.

Sual: Bir kimse, "çalınan ve kaybolan şeyleri ben bilirim" dese, bunun ve buna inananın imanı gider mi?

Sual: Din kitaplarında, iyi ve güzel huyların yanı sıra kötü huylardan da bahsedilmektedir. Bu kötü huyların esası, temeli nelerdir?

Cevap: Bu konu, İslâm Ahlâkı kitabında şöyle açıklanmaktadır:

“Dört esas iyi huya karşılık, sekiz ana kötü huy olur ki bunlar:

1-Cerbeze olup, hikmetin aşırı olmasına denir. Ahlakı ve işleri incelemek, anlamak kuvvetini, lüzumsuz yerlerde kullanmaktır. Hile yapmak, aldatmak, haram işleri neşretmek, yaymak gibi. Ruhun fen kuvvetini yani aklı, aşırı kullanmak cerbeze olmaz. Kötü olmaz. Din bilgilerini, fen bilgilerini ve matematiği ilerletmek için, ne kadar çok çalışır, inceler, araştırırsa, o kadar çok iyi olur.

2-Belâdet, eblehliktir. Aklı kullanmamaktır. Ahmaklık da denir. Kalın kafalılıktır. Öğrenmesi ve işlemesi, yapması kusurlu olur. İyiyi kötüden ayıramaz.

3-Tehevvürdür. Çabuk kızmak demektir. Şecaat, kahramanlık iyi huyunun aşırı olmasıdır. Akıllı tanınan kimselerin beğenmeyeceği işler yapmaya kalkışmaktır. Ruhunu veya bedenini boş yere yorar.

4-Cübndür. Korkaklık demektir. Şecaatin lüzumundan az olmasıdır. Korkmak caiz olmayan yerde korkaklık gösterir.

5-Fücûrdur. İffetin aşırı olmasıdır. Dünya lezzetlerine düşkün olur. İslamiyetin ve aklın beğenmediği taşkınlıkları yapar.

6-İffetin az olmasıdır. Humud, yani miskinliktir. İslamiyetin ve aklın izin verdiği arzularını bırakmaktır. Bedeni zayıflar, kuvveti gider, hasta olur, nesli tükenir.

7-Zulümdür. Adaletin sınırını aşmaktır. Başkasının hakkına tecavüz etmektir. Başkasının malına, canına, namusuna zarar verir.

8-Haysiyetsizliktir. Kendisine karşı yapılan zulüm, işkence ve hakaretleri kabul eder. Adaletin noksan olmasıdır. Adalette bütün iyilikler toplandığı gibi, zulümde de, kötülükler toplanmıştır.”

Sual: Allahü tealanın, kullarından yapmalarını istediği ve yapmamalarını istediği ilk, birinci emri nedir?

Cevap: Allahü teâlânın, kullarına birinci olarak emri, iman etmeleridir. Kullarına birinci olarak yasak ettiği şey de küfür yani inkârdır.

Sual: Din kitaplarında geçen Muhâlefetün lil-havâdis ne demektir, anlamı nedir?

Sual: Bir kimse, hangi sebeplerden dolayı namazı vaktinde kılamazsa, kendisine günah olmaz?

Cevap: Farz ve vacib olan bir namazı bile bile kazaya bırakabilmek için, iki özür vardır:

Biri, düşman karşısında olmaktır.

İkincisi, seferde yani üç günlük yol gitmeye niyeti olmasa bile, yolda bulunan kimsenin hırsızdan, yırtıcı hayvandan, selden, fırtınadan korkmasıdır. Bunlar, oturarak ve herhangi bir tarafa dönerek veya hayvan üzerinde ima ile de kılamadığı zaman, kazaya bırakabilir. Bu iki sebeb ve uyku, unutmak sebebi ile namazı vaktinde kılamamak, kaçırmak günah olmaz.

Sual: Hasta olup namazını kılamayan kimse, eğer iyi olamazsa, kılamadığı namazlar için keffaret yapılmasını vasiyet edebilir mi?

Cevap: Namazlarını ima ile dahi kılması mümkün iken, kılmadan ölüm hâline gelen kimsenin, namazlarının keffareti yapılması için vasiyet etmesi lazımdır. Namaz keffareti, her vakit  namaz için, bir Müslüman fakire yarım sâ' yani binyediyüzelli gram buğday vermektir. Bunu, vasiyet ettiği kimse veya vârisi verir. Vasiyet edenin bıraktığı malın üçte birinden verilmesi lazımdır. Ölürken vasiyet etmedi ise, kimsenin vermesi lazım olmaz.

Sual: Kazaya kalan oruçların kazasında ve vaktinde yapılmayan tilavet secdelerinin yapılmasında, acele edilmezse günah olur mu?

Cevap: Secde-i tilâvet ve oruç kazası, acele değildir. Gecikirse günah olmaz.

Sual: Kış aylarında, gecelerin uzun olması sebebiyle yatsıyı geç kılmanın mahzuru olur mu?

Cevap: Kış aylarında, yatsıyı vaktinin üçte birine kadar geciktirmek müstehabdır.

Sual: Namaz vaktinde uyku bastırsa, biraz uyuyup sonra kalkar namazı kılarım diyerek uyumanın mahzuru olur mu?

Cevap: Bu konuda fıkıh kitaplarında deniyor ki:

“Vakit girdikten sonra uyuyup namazı kaçırmak, haram olmaz ise de tahrimen mekruhtur. Birisine tenbih ederek veya saati kurarak uyanmayı temin edince ve vakit girmeden evvel uyumak mekruh olmaz.”

Sual: Bir kimse, namaz kılması mekruh olmayan vakitlerde nafile namaza başlasa, sonra da bu namazı bozsa, bunu kaza etmesi gerekir mi?

Sual: Görüştüğümüz, beraber çalıştığımız kimselere zaman zaman hatalarından dolayı kızıyoruz. Böyle durumlarda nasıl hareket etmemiz gerekir?

Cevap: Eshab-ı kiramdan Abdullah ibni Ömer hazretleri şöyle naklediyor:

“Bir kimse, Resulullah efendimize gelerek; hizmetçimi kaç kerre affedeyim diye sordu. Resulullah efendimiz cevap vermedi. O kimse tekrar sorunca; (Her gün, yetmiş kerre affet!) buyurdu.”

Eshâb-ı kiramdan Muâz bin Cebel hazretleri de şöyle naklediyor:

“Resulullah efendimiz bir gün elimden tuttu. Birkaç adım yürüdükten sonra;

(Ya Muâz! Takva üzere ol. Hep doğru söyle. Ahdine sadık ol. Emanete hıyanet etme. Yetimlere merhamet et. Komşunun hakkını gözet. Kimseye kızma. Hep tatlı konuş. Her Müslümana selam ver. İmamın lazım olduğunu bil. Kur’ân-ı kerimin yolu olan fıkıh bilgilerini öğren ve bu bilgilerden ayrılma. Her işinde ahireti düşün. Hesap gününe hazırlan. Dünyaya gönül bağlama. Hep güzel, faydalı işler yap! Hiçbir Müslümanı kötüleme. Yalancı şahitlik yapma. Doğru sözü kabul eyle. İmâm-ı âdile, isyan etme. Yeryüzünde fesat çıkarma. Her zaman Allahı zikret, hatırla. Gizli günahlara gizli tövbe et. Aşikâr, açıkça işlenen günahlara aşikâr, açıkça tövbe et!) buyurdu.”

Sual: İslam âlimlerinin kitaplarında bildirilen nasihatlerin kaynağı, hep âyet-i kerime ve hadis-i şerifler midir?

Cevap: İmâm-ı Gazâlî hazretleri, kendisinden nasihat isteyen bir talebesine hitaben buyuruyor ki:

“Allahü teâlâ, sana uzun ömürler verip, ömrünü ibadetle ve Onun gösterdiği yolda gitmekle geçirmek nasib eylesin! Bütün nasihatler Peygamber efendimizden alınmıştır. Ondan gelmeyen nasihatler fayda vermez. Peygamber efendimizin dünyaya yayılan nasihatlerinden biri de şudur:

(Allahü teâlânın, bir kuluna rahmet etmeyeceğine, ona gadab ve azab edeceğine alamet, dünyaya ve âhirete faydası olmayan şeylerle meşgul olması, zamanlarını lüzumsuz şeylerle öldürmesidir. Bir kimsenin ömründen bir saati, Allahü teâlânın beğenmediği bir şeyde geçerse, ne kadar çok pişman olsa, üzülse yeridir. Bir kimse kırk yaşını geçtiği hâlde onun hayırlı işleri, yani sevapları, kötü işlerinden, yani günahlarından ziyade olmadı ise, Cehenneme hazırlansın.)

Sual: Bir kimse, kimi severse, o sevdiği kimselerle beraber mi olmuş olur?

Cevap: Bu konuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben buyuruyor ki:

“Allahü teâlâ, hâllerinizi güzel, işlerinizi faydalı maksatlarınızı ıslah eylesin! Allahü teâlâ, bu yolun büyüklerine olan sevginizi arttırsın! Hadis-i şerifte;

(El-mer'ü me'a men ehabbe) buyuruldu ki; (Kişi, sevdiği ile beraberdir) demektir.

Bu büyükleri seven, onlarla beraber olur. Onlarla beraber olan, şakî olmaktan korunmuş olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(İnsanların yaptıklarını yazan meleklerden başka melekler de vardır. Yollarda, sokak başlarında dolaşırlar. Allahü teâlâyı zikredenleri ararlar. Zikredenleri bulunca, birbirlerine seslenirler. Buraya geliniz, buraya geliniz derler. Kanatları ile, onları sararlar. O kadar çokturlar ki, göğe varırlar. Kullarının her işini bilici olan Allahü teâlâ, meleklere sorarak;

-Kullarımı nasıl buldunuz, buyurur?

-Ya Rabbî! Sana hamd ve sena ediyorlar ve senin büyüklüğünü söylüyorlar ve senin ayıplardan ve kusurlardan temiz olduğunu söylüyorlar, derler.

-Onlar, beni gördüler mi, buyurur?

-Hayır görmediler, derler.

-Görselerdi, nasıl olurlardı, buyurur?

-Daha çok hamd ederlerdi ve daha çok tesbih ederlerdi ve daha çok tekbir söylerlerdi, derler.

-Onlar, benden ne istiyorlar, buyurur?

-Ya Rabbî! Cennetini istiyorlar, derler.

-Onlar, Cenneti gördüler mi, buyurur?

-Görmediler, derler.

-Görselerdi, nasıl olurlardı, buyurur?

-Daha çok yalvarırlardı, daha çok isterlerdi. Ya Rabbî! Bu kulların Cehennemden korkuyorlar. Sana sığınıyorlar, derler.

-Onlar Cehennemi gördüler mi, buyurur?

-Hayır görmediler, derler.

-Görselerdi, nasıl olurlardı, buyurur?

-Görselerdi, daha çok yalvarırlardı ve ondan kurtulmak yoluna daha çok sarılırlardı, derler. Allahü teâlâ, meleklere;

-Şahit olunuz ki, onların hepsini affeyledim, buyurur.

-Ya Rabbî! O zikredenlerin yanında, filan kimse zikretmek için gelmemişti. Dünya çıkarı için gelmişti, derler.

-Onlar benim misafirlerimdir. Beni zikredenlerle beraberim. Onların yanında bulunanlar da, zarar etmezler, buyurur.)

Sual: Müslümanların birbirine selam vermesi dinimizin emri midir ve ne şekilde selamlaşmalıdır?

Cevap: Peygamber efendimiz bir hadis-i şeriflerinde;

(Geçmiş ümmetlerden iki kötülük sizlere bulaştı: Haset ve kazımak. Bu sözümle onların başlarını kazıdıklarını anlatmak istemiyorum. Dinlerinin kökünü kazıyıp yok ettiklerini söylüyorum. Yemin ederim ki, imanı olmayan Cennete giremeyecektir. Birbirinizi  sevmedikçe, imana kavuşamazsınız. Birbirinizi sevmek için, çok selamlaşınız!) buyurmuşlardır.

Selamlaşmanın çok mühim olduğunu bu hadis-i şerif açıkça gösteriyor. Selamlaşmayı emrediyor. İki Müslüman karşılaşınca, birisinin “Selamün aleyküm”  demesi sünnettir. Diğerinin cevap olarak, “ve aleyküm selam” demesi farzdır. Gayr-i müslimlere mahsus kelimelerle selamlaşmak ve el, beden hareketleri ile selamlaşmak caiz değildir. Karşılaşan iki Müslüman, birbirinden uzak olarak yürüyorlarsa, sesini işitemeyeceğini anladığı zaman, söylemekle birlikte, sağ eli kaşının kenarına kaldırmanın da caiz olduğu bildirilmiştir. Müslümanlıkta el ve vücut hareketi ile selamlaşmak yoktur. İbni Nüceym hazretleri, böyle selamların günah olduğunu bildiriyor. Gayr-i müslimlere karşı başka kelimelerle selamlaşarak, fitne çıkmasına mâni olmalıdır. Fitneyi uyandırmak haramdır. Bu harama mâni olmak çok sevaptır.

Sual: Birisinde iyi bir şey görünce, bundan bende de olsun demenin dinen mahzuru olur mu?

Cevap: İnsan bir kimsede bulunan nimetin ondan gitmesini istemeyip, kendisinde de bulunmasını isterse, bu hased olmaz. Buna gıbta etmek, imrenmek denir. Gıbta etmek, güzel bir huydur. İslamiyetin ahkamına, yani farzları yapmaya ve haramlardan sakınmaya riayet eden, gözeten salih kimseye gıbta edilmesi vaciptir. Dünya nimetleri için gıbta etmek tenzihen mekruh olur.

Sual: Namazda ayakta iken ayakların arası açık ve rükuya inince bitişik mi olacaktır?

Cevap: Namaz kılarken, topukları kıyamda, birbirinden dört parmak eni kadar uzak, rükuda, kavmede ve secdede bitişik tutmak sünnettir. Halebî-i kebîrde ve Dürr-ül-muhtârda deniyor ki:

“Rükuda sünnetlerden birisi de, topuk kemiklerini birbirine bitiştirmektir.”

Sual: Maddi ve manevi rızıklar, insan daha dünyaya gelmeden önce takdir edilmiş midir?

Cevap: Allahü teâlâ, her insanın ve her hayvanın rızkını ezelde takdir etmiş, ayırmıştır. İnsanların ve hayvanların ecelleri ve nefeslerinin sayısı belli olduğu gibi, her insanın bedeninin ve ruhunun rızıkları da bellidir. Rızık hiç değişmez, azalmaz ve çoğalmaz. Kimse kimsenin rızkını yiyemez. Kimse kendi rızkını yemeden, bitirmeden ölmez. Bir kimse, Allahü teâlâ emrettiği için çalışır, rızkını helal yoldan ararsa, ezelde belli olan rızkına kavuşur. Bu rızık, ona bereketli olur. Bu çalışmaları için de sevap kazanır. Eğer, rızkını Allahü teâlânın yasak ettiği yerlerde ararsa, yine ezelde ayrılmış olan o belli rızka kavuşur. Fakat, bu rızık ona hayırsız, bereketsiz olur. Rızkına kavuşmak için kazandığı günahlar da, onu felaketlere sürükler.

Zamanımızda, zamana, modaya uymadan olmuyor diyerek, çocuklarını, para kazanmak için haram yerlere gönderenler çoğalmaktadır. Aç kalmalarından korkarak, onlara dinlerini öğretmiyor, Kur’ân-ı kerim okutmuyor, yavrularını cahillerin ellerine bırakıyorlar. Çocukları dinsiz, imansız yetişiyor. İstikballerini, geleceklerini kazansınlar diyerek, namuslarının, hayâlarının yok edilmesine hangi vicdan razı olur? Sıkıntılar çekerek, ezelde ayrılmış olan rızıklarına kavuşuyorlar. “Namaz karın doyurmuyor, kızların ev işlerini öğrenmesi, ekmek parası getirmiyor. Zamana uymazsak, dine bağlı kalırsak sürünürüz” gibi çılgınca konuşanlar da oluyor. Hâlbuki, oğullarına, küçük iken dinleri, imanları öğretilir, Kur’ân-ı kerim okutulur ve bundan sonra da, Allahü teâlânın emirlerine uygun olarak para kazanmaya çalıştırılırsa, yine aynı rızka, hem de kolayca, rahatça kavuşurlar. Anaları, babaları ve çocuklar hem sevap kazanır, hem de kazançlarının hayrını görürler. Dünyada ve âhirette mesut olurlar. Bu sebeple aklımızı başımıza toplayıp, rızıklarımızı helal yoldan aramalıyız.

Sual: İki kişi arasında alışveriş yapılırken, şahit bulundurmaları ve senet yapmaları gerekir mi?

Sual: Dinimiz, insandaki şehvetin, öfkenin ve benzerlerinin yok edilmesini mi yoksa terbiye edilmesini mi emretmektedir?

Cevap: Bu konu hakkında Ahmed bin Yahyâ Münîrî hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:

“İslamiyet, şehvetin ve gadabın yok edilmesini değil, her ikisine hâkim olup, dine uygun kullanılmalarını emretmektedir. Süvarinin atını ve avcının köpeğini yok etmeleri değil, bunları terbiye ederek, kendilerinden faydalanmaları lazım olduğu gibidir. Yani, şehvet ve gadab, avcının köpeği ve süvarinin atı gibidirler. Bu ikisi olmadıkça, âhiret nimetleri avlanamaz. Fakat, bunlardan faydalanabilmek için, terbiye ederek, dine uygun kullanılmaları lazımdır. Terbiye edilmezler, azgın olup, dinin sınırlarını aşarlarsa, insanı felakete sürüklerler. Riyâzet yapmak, bu iki sıfatı yok etmek için değil, terbiye edip dine uymalarını sağlamak içindir. Bunu sağlamak da, herkes için mümkündür.”

Medeniyet de, atom gücü kullanmak ve jet gibi şeyler yapmak değildir. Medeniyet, bunları insanlara hizmet için kullanmaktır. Bu da, İslamiyete uymakla ele geçer.

Sual: İnsan, nefsinden kaynaklanan kötü şeylere karşı, nasıl bir yol izleyebilir?

Cevap: İnsanın, kötü bir şey yapınca, arkasından riyâzet çekmeyi, nefse güç gelen şey yapmayı âdet edinmesi, faydalı bir ilaçtır. Mesela, bir kötülük yaparsam, şu kadar sadaka vereceğim veya oruç tutacağım, gece namazları kılacağım diye yemin etmelidir. Nefis, bu güç şeyleri yapmamak için, onlara sebep olan kötü âdetini yapmaz. Kötü ahlakın zararlarını okumak, işitmek de, faydalı bir ilaçtır. Bu zararları bildiren hadis-i şerifler çoktur. Bunlardan birinde buyuruluyor ki:

(Allah katında kötü huydan büyük günah yoktur.) Çünkü, bunun günah olduğunu bilmez, tövbe etmez, işledikçe, günahı kat kat artar.

Sual: Namazda ilk rekatte okuduğu bir sureyi veya uzun bir âyeti unutarak ikinci rekatte de tekrar okuyan bir kimsenin namazı kabul olur mu?

Sual: Âyet-i kerimelerden ve hadis-i şeriflerden yanlış mana çıkaranlar, bidat sahibi mi, yoksa kâfir mi olur?

Cevap: Kur’ân-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde açıkça bildirilmiş olan bir şeye inanmayan veya şüphe eden kimse kâfir olur. Açık olarak bildirilmemiş, şüpheli olan emirlere yanlış mana vermek Bidat olur. Kur'ândan, hadisten yanlış mana çıkarana Bidat sahibi denir. Kendi anladıklarına, düşüncelerine Kur'ân, hadis diyene Zındık denir. Bu yanlış anladığına inanan, bidat sahibi olur. Böyle şey olmaz, aklım kabul etmez derse, kâfir olur. Bir harama mubah diyen kimse, bir âyete veya hadis-i şerife dayanarak söylüyorsa, kâfir olmaz, bidat sahibi olur. Bidat sahipleri, Kur'ândan ve hadis-i şeriflerden yanlış mana çıkarıyorlar. Zındıklar ise, kendi anladıklarına, düşüncelerine âyet ve hadis diyor.

Bidat itikadı, yanlış, sapık inanmaktır. İmanın bozuk ve sapık olmasıdır. Müslümanların çoğu, bu kötü hastalığa yakalanmışlardır. His organları ile anlaşılamayan, hesap ile ulaşılamayan şeylerde akıl yürütmek ve aklın yanıldığı şeylere inanmak, insanı bu hastalığa sürükler.

Her bidat sahibi, Kur’ân-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde manaları açık olmayan itikat bilgilerinde, yanlış tevil yaparak, yanlış mana çıkardığı için, hak yoldan ayrılmıştır. Hâlbuki, Peygamber efendimiz buyurdu ki:

(Kur’ân-ı kerimden kendi aklı ile, kendi düşüncesi ve bilgisi ile mana çıkaran kâfirdir.)

Kur’ân-ı kerimden ve hadis-i şeriflerden çıkarılan ilimler içinde, kıymetli ve doğru olan, yalnız Ehl-i sünnet âlimlerinin anladıkları ve bildirdikleridir. Ehl-i sünnet âlimleri, bu ilimleri, Eshâb-ı kirâmdan öğrendi. Bunlar da, Resûlullah efendimizden öğrendiler. Her bidat sahibi ve her cahil, tuttuğu yolun, Kur’ân-ı kerime ve hadis-i şeriflere uygun olduğunu sanır ve iddia eder. Hâlbuki bu hâlde olanların, Kur’ân-ı kerimden ve hadis-i şeriflerden çıkardıkları her mana, makbul ve muteber değildir.

Sual: İnanmayanların yaptığı iyiliklerin, ahirette kendilerine faydası olacak mıdır?

Sual: Müslümanlar, iman bilgilerinde ve diğer dinî konularda şüpheye düşerse nasıl hareket etmelidir, böyle bir duruma düşmemek için ne yapmalıdırlar?

Cevap: Dinimizin bildirdiği bir şeyde şüpheye düşen kimse, Allahü teâlâ ve Onun Peygamberi, bu şey ile neyi bildirmek istemişse, öylece iman ettim, inandım demelidir. Hemen, şüphesini giderecek bir din âlimi aramalıdır. İlmine ve dine bağlılığına güvenilir, zeki, ârif, haramlardan kaçınan, din bilgilerinin inceliklerini bilen, müşkilleri çözebilen bir zatı arar, bulur. Bundan aldığı cevap, şüphesini giderince, artık öylece iman eder. Böyle bir zatı aramak farzdır. Tesadüfe bırakmayıp, hemen aramalıdır. Bulamazsa, bulup da, şüpheden kurtulamazsa, Allahü teâlânın ve Resulünün dilediği gibi inandım demeli ve şüphesinin giderilmesi için, Allahü teâlâya dua etmelidir. İşte, bunun için, her şehirde, müşkilleri çözebilen bir zâtın bulundurulması farz-ı kifâyedir. Felsefecilerin iftirâlarını, fen ve felsefe bilgileri ile karşılayabilen, fen adamı geçinenlerin itirazlarını, fennî metotlara dayanarak çözebilen, kâfirlerin yanlış sözlerini, dinlerindeki bozuk yerleri isbat ederek, reddedebilen, doğru yoldan ayrılmış olanların, fitne ve fesat ateşlerini söndürebilen, dünya tarihini iyi anlamış, matematik bilgisi kuvvetli ve İslam bilgilerinin derinliklerine ermiş bir din âlimi bulundurmak lazımdır. Vaktiyle İslam devletleri böyle âlim yetiştiriyordu. Böyle bir din âlimi bulunmazsa, İslamiyet, din cahillerinin elinde oyuncak olur. İstedikleri gibi din kitapları yazar, gençlerin dinsiz yetişmesine sebep olurlar. Bir memlekette, İslamiyetin yerleşmesi için, her şeyden önce, hakiki din âlimi yetiştirmek lazımdır. Din âlimi bulunmazsa, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını yaymaya çalışmalıdır. Bu kitaplar bulunmazsa, din cahilleri, din adamı şekline girip, kitap yazarak, dersler vererek milletin dinini, imanını çalarlar!..

Sual: Bir kimse, Kâbe'nin kendisine secde etse, imanına bir zarar gelir mi?

Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:

Sual: Günah işleyenleri, İslamiyetin doğru olarak öğrenilmesine mâni olanları sevmenin bir vebali, günahı olur mu?

Cevap: Allahü teâlâya isyan edene fasık, kötü kimse denir. Başkalarının isyan etmesine, fıskın yayılmasına sebeb olana facir denir. Haram işlediği bilinen fasık sevilmez. Bidati, yani bozuk inanışları yayanları ve dini öğrenmeye mâni olanları sevmek, günahtır. Hadis-i şerifte;

(Fasıkın fıskına mâni olmaya kudret varken, kimse mani olmazsa, Allahü teâlâ, bunların hepsine, dünyada ve ahırette azap yapar) buyuruldu. Ömer bin Abdül'azîz hazretleri buyuruyor ki:

“Allahü teâlâ, bir kimse günah işlediği için, başkalarına da azap yapmaz ise de, açıkça günah işleyenler görülüp de, görebilenler mâni olmadığı zaman, hepsine azap yapar.”

Allahü teâlâ, Yuşa aleyhisselama vahyderek;

(Kavminden kırk bin salih kimseye ve altmış bin fasık kimseye azap yapacağım!) buyurunca, Yuşa aleyhisselam;

-Ya Rabbî! Fasıklar, azabı hak etmiştir. Salihlere azap yapmanın sebebi, hikmeti nedir? diye arz edince Allahü teala;

(Benim gadab ettiklerime, onlar gadab etmedi. Birlikte yediler, içtiler) buyurdu.

Malına, canına, evladına ve Müslümanlara zarar geleceği, yani fitneye sebep olacağı zaman, bidat sahiplerine ve zalimlere emr-i ma'rûf yapmak lazım olmaz. Açıkça günah işleyen fasıkları, yalnız kalb ile sevmemek kafîdir. Tatlı ve yumuşak sözlerle nasihat vermek lazım olur.

Sual: Bulunduğu yerde kıble yönünü bilemeyen bir kimse, Müslüman olmayanlara veya günah işleyenlere de, kıble istikametini sorabilir mi?

Cevap: Mihrab bulunmayan, hesap, yıldız gibi şeylerle de anlaşılamayan yerlerde, kıbleyi bilen, salih Müslümanlara sormak lazımdır. Kâfirlere, fasıklara ve çocuklara sorulmaz. Kâfirlere, fasıklara, muamelatta inanılırsa da, diyanatta yani ibadetlerde inanılmaz. Aslında böyle durumlarda kıbleyi bilen bir kimseyi aramaya da, lüzum yoktur. Kendisi araştırır, karar verdiği cihete, yöne doğru kılar. Sonradan, yanlış olduğunu anlarsa, namazı da iade etmez.

Sual: Küçük çocuğun elini soktuğu su kabındaki su ile abdest ve gusül alınabilir mi?

Sual: Erkeklerin ve kadınların, namaz kılarken örtmeleri gereken yerleri aynı mıdır, eğer değilse bunlar kitaplarda ayrı ayrı bildirilmiş midir?

Cevap: Erkeğin ve kadının avret mahallini örtmesi, hicretin üçüncü senesinde gelen, Ahzâb ve beşinci senesinde gelen Nûr surelerinde emrolundu. Hanefi ve Şâfii mezheblerinde erkeklerin, namaz için avret mahalli, göbekten diz altına kadardır. Şâfiide göbek, hanefide diz avrettir. Buraları açık olarak kılınan namaz sahih olmaz. Namaz kılarken, vücudun diğer kısımlarını, kolları, başı örtmek, ayaklara çorap giymek erkeklere sünnettir. Açık kılmaları mekruhtur.

Hür olan kadınların ellerinden ve yüzlerinden başka her yerleri, bilekleri, sarkan saçları ve ayaklarının altı, namaz için Hanefi mezhebinde avrettir. Ellerin üstü avret değildir diyen kıymetli kitaplar çoktur. Bunlara göre, kadınların bileklerine kadar ellerinin üstü açık kılmaları caiz olur. Fakat, kitapların hepsine uymuş olmak için, kadınların elleri örtecek kadar uzun kollu namazlık veya geniş baş örtüsü ile elleri örtülü olarak kılmaları, daha iyi olur. Kadınların ayakları namazda avret değildir diyen varsa da, bu âlimler de, namazda örtmesi sünnet, açması mekruhtur dedi. Sarkan saçın da, ayak gibi olduğu Kâdîhânda yazılıdır.

Sual: Namaz kılarken, örtülmesi gereken yerlerden herhangi bir uzuv açılacak olursa, namaz bozulur mu?

Cevap: Erkeğin veya kadının avret uzuvlarından herhangi birinin dörtte biri, bir rükün açık kalırsa, namaz bozulur. Azı açılırsa bozulmaz, namazı mekruh olur. Mesela, ayağının dörtte biri açık olan kadının namazı sahih olmaz. Kendisi açarsa hemen bozulur. Umdet-ül-islâmda deniyor ki:

“Kadının topuk kemiği veya bileği veya boynu veya saçı açık olarak kıldığı namazı sahih olmaz. İnce olup içindeki uzvun şekli veya rengi görünen kumaş, yok demektir.”

Şâfii mezhebinde kadının iki elinden ve yüzünden başka her yeri her zaman avrettir.

Sual: İslamiyetin başlangıcında, namaz kılmak için Kudüs'e doğru mu dönülüyordu, eğer böyle idiyise ne zaman  değişerek Kâbe'ye doğru dönülmeye başladı?