Ana Sayfa
Alt Sayfa
MÜSLÜMAN NASIL OLUR
LİNKLER
İletişim
ANA BABA HAKKI
ANA BABA HAKKI-BALLI
ESB EVLAT HAKKI
FAYDALI SİTELER
KÜTÜPHANE
KUTSAL EMANETLER
NEDEN MÜSLÜMAN OLDULAR
DİİNİMİZİSLAM.COM RADYO
ESHABIN HEPSİ MÜÇDEHİDDİR
VAHDETİ VUCUD VE ARABİ
vahdeti vucud
MÜZİK AFETİ
MÜZİKSİZ İLAHİLER
DUALARLA AÇILAN MECLİS
HAK DİN İSLAM
FETRET EHLİ
TEMKİN VAKTİ
TÜRK-İSLAM ÜLKÜSÜ
S.AHMET ARVASİ
DİNDE ŞAHSİ GÖRÜŞ OLMAZ
SESLİ DİNLE
HAKİKAT KİTAPEVİ KİTAPLARI
TAM İLMİHAL
MEKTUBAT
FAİDELİ BİLGİLER
HAK SÖZÜN VESİKALARI
İSLAM AHLAKI
HERKESE LAZIM OLAN İMAN
ESHABI KİRAM*
KIYAMET AHİRET
KIYMETSİZ YAZILAR
CEVAP VEREMEDİ
İNG.CASUS İTİRAF
NAMAZ KİTABI
ŞEVAHİDİ NÜBÜVVE
MENAKIBI ÇİHARI GÜZİN
EVLİYALAR ANS.TEK
PADİŞAH ANNELERİ
ÖRENBAY
KAR HADDİ
C AHMET AKIŞIK
===SOHBETLER===
SOHBETİN ÖNEMİ
M.A.D SOHBET 2001
M.A.D SOHBET 2002
M.A.D SOHBET 2003
M.A.D SOHBET 2004
M.A.D SOHBET 2005
M.A.D.SOHBET 2006
M.A.D.SOHBET 2007
M.A.D.SOHBET 2008
M.A.D.SOHBET 2009
M.A.D.SOHBET 2010
M.A.D.SOHBET 2011
M.A.D.SOHBET 2012
M.A.D.SOHBET 2013
M.A.D.SOHBET 2014
SOHBET 2015
ünlü sohbet 2004-06
ünlü sohbet 2007-09
ünlü sohbet 2010-11
ünlü sohbet 2012-13
ünlü sohbet 2014-15
ÜNLÜ SOHBET 2015
ÜNLÜ SOHBET 2016
ÜNLÜ SOHBET 2017*
ÜNLÜ SOHBET 2018
ÜNLÜ SOHBET 2019
ÜNLÜ SOHBET 2020
ÜNLÜ SOHBET 2021
ÜNLÜ SOHBET 2022
ÜNLÜ SOHBET 2023
ÜNLÜ SOHBET 2024
O ÜNLÜ ÖZEL
6..--
6--
55
20**
2005
2006
2008
2009
2011
305
HİKMET EHLİ ZATLAR
YOLUMUZU AYDINLATANLAR VİDEO
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2001
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2002*
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2003*
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2004
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2005
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2006
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2007
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2008
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2009
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2010
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 11
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2012
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2013
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2014
YOLUMUZ AYDIN 2015
YOLUMUZ AYDIN 2016
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 17
YOLUMUZ AYDINL 2018
YOLUMUZ AYDIN 2019
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2020
YOLUMUZU AYDIN 2021
YOLUMUZU AYDIN 2022
YOLUMUZU AYDIN 2023
YOLUMUZ AYDIN 2024
video-sş barkçın
9.
VEHBİ TÜLEK GENEL
VEHBİ TÜLEK 2005
VEHBİ TÜLEK 2006
VEHBİ TÜLEK 2007
VEHBİ TÜLEK 2008
VEHBİ TÜLEK 2009
VEHBİ TÜLEK 2010
VEHBİ TÜLEK 2011
VEHBİ TÜLEK 2012
VEHBİ TÜLEK 2013
VEHBİ TÜLEK 2014
VEHBİ TÜLEK 2015
VEHBİ TÜLEK 2016
VEHBİ TÜLEK 2017
VEHBİ TÜLEK 2018
VEHBİ TÜLEK 2019
VEHBİ TÜLEK 2020
VEHBİ TÜLEK 2021
VEHBİ TÜLEK 2022
VEHBİ TÜLEK 2023
VEHBİ TÜLEK 2024
VT-OSMANLI
ET
M.ORUÇ 1994
M.ORUÇ 1995
M.ORUÇ 1996
M.ORUÇ 1997
M.ORUÇ 1998
M ORUÇ GB-1999
M ORUÇ GB 2000
M ORUÇ GB 2001
M ORUÇ GB 2002
M ORUÇ GB 2003
M ORUÇ GB 2004-05
G.BAHÇESİ 2006-07
G.BAHÇESİ 2008-10
M ORUÇ H SÖZLER
M ORUÇ HİKMETLER
M ORUÇ İMAN-EVLİLİK
M ORUÇ-İ AHLAKI
M ORUÇ-MEKTUBAT
D.DİYALOĞ M ORUÇ
N-
SALİM KÖKLÜ g
SALİM KÖKLÜ 1
SALİM KÖKLÜ 23
ÖZ
M.SAİD ARVAS 1
M.SAİD.ARVAS 2
.M.SAİD ARVAS 3
336
R AYVALLI GENEL
R.AYVALLI 11-12.
R AYVALLI 13-15
R.AYVALLI 15-16
R AYVALLI 17-18
R AYVALLI 19-20
R AYVALLI 21-24.
AA*
C AHMET AKIŞIK G
C AHMET AKIŞIK*
1**
HY-ESHABI KİRAM
HY-İMAN
HY-BESMELESİZ GENÇLİK
HY-EHLİSÜNNETYOLU
HY İNG.İSLAM DÜŞM
HY GENEL
HY-OSMANLI
HASAN YAVAŞ 15-16
HASAN YAVAŞ 17-21
HASAN YAVAŞ 22-24
306
AHMET DEMİRB 11-13
AHMET DEMİRB 14-15
AHMET DMİRBŞ 16-17
A DEMİRBAŞ 18-19
A DEMİRBAŞ 20-21
A DEMİRBAŞ 22-24
M-
5 A
H 1.ASIR ALİMLERİ-
H 2 ASIR ALİMLER *
H 3.ASIR ALİMLER*
H 4 ASIR ALİMLER-
H 5 ASIR ALİMLER**
H 6 ASIR ALİMLER
H 7 ASIR ALİMLER
H 8. ASIR ALİMLER
H 9. ASIR ALİMLERİ
H 10.ASIR ALİMLER
H 11.ASIR ALİMLERİ
H 12.ASIR ALİMLER
H 13 ASIR ALİMLERİ
ALİMLER ÖZEL 1
EVLİYALAR 1
EVLİYALAR 2
EVLİYALAR 3
H 5
===1.BÖLÜM===
EMRİ MAĞRUF
E-MAĞRUF-SÜNNETULLAH
FİTNE
CİHAD
CİHAD*F
CİHAD-R.MUHTAR
CİHAD-ENFALDE
CİHAD YKS
CİHAD-FECR
CİHAD-FİRASET
22-*
İSLAMİYET NEDİR
İSLAM NAKİL DİNİDİR
DİNİMİZİ DOĞRU BİLMEK
DİİNİMİZİN ÖZELLİKLERİ
AKLIN DİNDEKİ YERİ
AKLIN DİNDEKİ YERİ 2
AKIL-FECRNET
FELSEFE NEDİR
İLK İNSAN VAHŞİ DEĞİLDİ
HZ.İBRAHİMİN BABASI
HZ ADEM İLK PEYGAMBER
HIRSTIYANLIK 1
HIRISTIYANLIK 2
YAHUDİLİK
SEBATAYİZM
KEŞF
VEHBİ İLİM-İLHAM-
EHLİ KİTAP
EHLİ SÜNNET ...
EHLİ SÜNNET İ.HAKKI
*GIPTA EDİLENLER
222*
==2.BÖLÜM===
İLMİN ÖNEMİ 1
İLMİN ÖNEMİ 2
İLİM-R.AYVALLI
İLİM-İLİMSAATİ
İLİM-İHVANLAR
ALİMİN ÖNEMİ
ALİMİN KÖTÜSÜ
İSLAM İLERLEMEYİ EMREDER
DİNİMİZ VE FEN
İSLAM VE BİLİM
OSMANLIDA BİLİM
MÜSLÜM. GERİ KALIŞI
MATBAA GEÇ GELMEDİ
MÜSLÜMAN İLİM ÖNCÜLERİ
HER KİTAP OKUNMAZ
İSLAM MEDENİYETİ
VAKIF KÜLTÜRÜ
B.OSM.TARİHİ
B.OSM TARİHİ 2
ANSİKLÖPEDİLER
EVLİYALAR ANSİKLÖPEDİSİ
REHBER ANSİKLÖPEDİSİ
İSLAM TARİİHİ ANSİKLÖPEDİSİ
OSMANLI TARİHİ ANS.
33
===3.BÖLÜM===
İMAN NEDİR 1
iman nedir 2
HİDAYET
İTİKAT-M ORUÇ
İTİKAT CÜBBELİ
İMAN-FİRASETNET
TEVHİD-KELAM-FİRASET
KOCAKARI İMANI
MİRAC-AKLIN BİTTİĞİ YER
KELİMEİ TEVHİD
TEVHİD-HAZNEVİ
ESMA ÜL HÜSNA
-ALLAHA İMAN
ALLAHIN SIFATLARI
ALLAHI TANI-İLİM SAATİ
ALLAHIN YARATMASI
ALLAHA GÜVEN VE ISPAT
ALLAH SEVGİSİ
ALLAH SEVGİSİ-ŞİİR
ALLAH KORKUSU
ALLAH VE ADALET
ALLAHA ULAŞMAYI DİLEMEK
ALLAH GAYBI BİLİR BİLDİİRİR
A*.
HUBBU FİLLAH
-MELEKLERE İMAN
ŞEYTAN
KİTAPLARA İMAN
AHİRETE İMAN
AHİRETE İMAN*
AHİRET-İLMEDAVET
AHİRET-FİRASETNET
KABİR AZABI -ÖLÜM
KABİR ZİYARETİ
KABİR-İSLAMKALESİ
CENNET ŞU AN VAR
CENNET-CEHENNEM
CENNET-CEHENNEM 2
CENNET-FİRASET
CENNET-İLİMSAATİ
CENNET-FECR
CEHENNEM-FECR
CENNET-CEH-BİRİZBİZ
A.
KIYAMET ALAMETLERİ
KIYAMET ALAMETLERİ 2
K.ALEMETLERİ-ERRAHMAN
KIYAMET GÜNÜ
KIYAMET-FİRASET
KIYAMET-DERVİŞAN
KIYAMET ALAMETLERİ*
A...
HZ.İSA GELECEK 1A
HZ İSA GELECEK 1B
HZ İSA GELECEK 2
HZ İSA GELECEK 3
HZ MEHDİ GELECEK
HZ MEHDİ GELECEK 2
HZ.MEHDİ-TEBYANNET
MEHDİLİK KONUSU
MEHDİ TASLAKLARINA
DECCAL GELECEK
KAZA KADERE İMAN
KAZAYA RIZA
KADER-YÜMİT
KADER SAPIKLARI
KÜFR HALLERİ
ŞİRK VE KÜFR SÖZLER
ŞİRK-KÜFR SÖZLER 2
ŞEHİD OLMAK
GÜNAHKARIN DURUMU*
KELAM TARİHİ
CİNLER
RUH
MÜÇDEHİD OLMA ŞARTI
İTİKAT-NESEFİ
AKAİD-TAHAVİ
İTİKAT-SADAKAT
AKAİD-ENFALDE
AKAİD-HAKŞAİRİ.C
AKİDE-HALİS ECE
AKAİD-İSMAİLAĞA
AKAİD İHVAN
AKAİD-İHVAN-1*
AKAİD-İHVAN 2
AKAİD-BİRİZ BİZ
AKAİD-İLME DAVET
AKAİD-SÜNNETULLAH
AKAİD-guraba*
AKAİD-A KALKAN
AkAİD-İSLAMHAYAT
AKAİD-FİRASET
AKAİD-İNCE.M
NEZİH İTİKAT-İNCE M
İTİKAT-ES KALESİ
AKAİD-HAZNEVİ
TAFTAZANİ KELAM
AKAİD.İLİMİRFAN-
AMENTÜ-MEDİNE
ALLAHIN GÖRÜLMESİ
site-iman
4444
===4.BÖLÜM===
PEYGAMBERLERE İMAN
PEYGAMBERLERİN HAYATI
PEYGAMBERİMİZ
PEYGAMBRİMİZ 2
KAİNATIN EFENDİSİ 1
KAİNATIN EFENDİSİ 2
KAİNATIN EFENDİSİ 3
KAİNATIN EFENDİSİ 4
SEVGİLİ PEYGAMBERİM
PEYGAMBER HASLETLERİ
peygamberim 2
peygamberim 3
PEYG.TARİHİ-BALLI
RESULULLAHIN ÇOK EVLENMESİ
PEYGAMBERİN MUCİZELERİ
PEYGAMBERİMİZ HZ. MEHDİYİ ANLATIYOR
PEYGAMBERİMİİZİN HAYATI 1
PEYG.HAYATI SESLİ
peygamberimiz SES 2
PEYGAMBERİMİZE İFTİRA
hz.muhammed ont 1
hz.muhammad ont 2
rahmet peygamberi o.n.t
nebiler o.n.t.2
nebiler o.n.t.
HADİSİ ŞERİFLER
İSLAMIN DOĞUŞU
MEVLİD
M.MUSTAFA.C
KAİNATIN EFENDİSİ demek
HİCRET
KUTLU DOĞUM ALDATMACASI
NEBİİHAYAT-İHVANLAR
NEBİHAYAT-İİMREHBERİ
ZÜLKARNEYN ALEYH.
SİYERİ NEBİ-SADAKAT
NEBİ HAYAT-HALVETİ
NEBİMİZ-TAHAVİ
NEBİ-R AYVALLI
K.E.salih SURUÇ 1
K.E.salih SURUÇ 2
peygamber ahlakı -hakşairi
peygamberimiz-m.paksu
siyer
SİYER-MEDİNE
NEBİ-YÜMİT
HZ.AYŞE ANNEMİZİN YAŞI
PEYG TARİHİ- İLİMSAATİ*
ŞİİRLER
PEYGAMBERLER TARİHİ
555
===5.BÖLÜM===
KURAN OKU ÖĞREN
KURAN MUCİZESİ
kuran mucizeleri 2*
kuran mucizeleri-hakşaiiri
kuran mucizeleri 3
K.MUCİZE-DAMLALAR
KURAN -İLMEDAVET
ATEİST DİYORKİ 1
ATEİST diyorki 2
ATEİZM ELEŞTİRİSİ
ATEİSTLERE
SURELERİN FAZİLETİ
TA KENDİSİ - AYETİ
YALNIZ KURAN DİYENLER
K. RESULULLAH AÇIKLADI
MEAL-TEFSİR OKUMAK
KURANIN ÖZELLİKLERİ
kuranın özellikleri 2
KURAN bilgileri
KURAN BİLİM-ballı
KURANI HERKES ANLAYABİLİRMİ?
İLK MEAL BASIMI
MEAL OKUMAK-T
MEAL OKUMAK -G
M.Ş.EYGİ-MEAL
KURAN KİME İNDİ
KURAN VE TERCÜME
KURANDA MECAZLAR
kuranda tarih
KURAN-SORULAR
MEALCİLERE REDDİYE 1
MEAL SAVUNMALARI
KURAN İSLAMI SAFSATASI
KURAN -şenocak*
K.FAZİLETİ-SEVDEDE
K.BİLİM-SEVDEDE
K.BİLİM-DAMLALAR
K.BİLİM-İLME DAVET
KURAN-ENFALDE
YASİNİ ŞERİF
HAŞR-KURAN
YÜMİT-KURAN
MODERNİZM
İSL.DÜŞÜNCESİ DEMEK
KURAN-MEDİNEVEB
TEFSİR USULÜ
KURANA ABDETSİZ DOKUNULMAZ
***---
===6.BÖLÜM===
EHLİ SÜNNET İTİKADI 1
EHLİ SÜNNET 2
EHLİ SÜNNET İTİKADI 3
EHLİ SÜNNET-MEDİNEVEB
E-SÜNNET-SÜNNETULLAH
E.SÜNNET-FİRASET
E-SÜNNET-SEVDEDE
SÜNNET NEDİR
SÜNNETDE DELİLDİR
sünnetde delildir 2
sünnetde delildir 3
SÜNNET DELİLDİR-İSL.KALESİ
SÜNNET-sadabat
EHLİ SÜNNET-ihvan
7---
777*
==7.BÖLÜM==
BİDAT NEDİR
BİDAT-GURABA
KUT DOĞUM BİDATİ
DİNDE REFORM 1
DİNDE REFORM M.O 2
DİYANET RFORM 3
DİYANET REFORM 2
REFORMCULARA ALDANMA
TASAVVUF SİFİL
DİYALOĞ TUZAĞI
D.DİYALOĞ 1
D.DİYALOĞ 2
EYGİ-DİYALOĞ
DOĞRUYU BULMAK
DİN ADAMI BÖLÜCÜ OLMAZ
HOPARLÖR BİDATI
ATASÖZLERİNİ DOĞRU ANLA
19 CULUK
DİNİ TABİRLERİ BOZMAK
DİYALOĞ-ihvanlar-
M FELSEFE
S---
888
===8.BÖLÜM===-
EHLİ BEYT
ESHAB
ESHABI KİRAM
ESHABI KİRAM *
ESHABIN HAYATLARI
ESHAB-İHVANLAR
ESHAB-BİRİZ BİZ
HZ.EBUBEKİİR-FEDEK
HZ.MUAVİYE
HZ ALİ İNCE SÖZLERİ
MÜSLÜMANLARIN İKİ GÖZBEBEĞİ
EBU HUREYRE R.A.
İSLAMDA İLK FİTNE
HANIM SAHABİLER
NEVRUZ YALANI
HARİCİLER
HARİCİ-HAZNEVİ
ÖMER BİN ABDÜLAZİZ
GADİRİ HUM OLAYI
EBU ZER HZ.
999-
===9*.BÖLÜM===
VEHHABİYE REDDİYE ALİM
YOBAZ VE GENÇLİK
VEHHABİYE REDDİYE
VEHHABİLİK
VEHHABİLER HIRISTIYAN GİBİ İNANIYOR
VEHHABİLİĞE EHLİ SÜNNETİN CEVABI
VEHHABİLİĞİN BAŞLANGICI
VEHH- CEVAP-SADAKAT
VEHHABİ-İHVANLAR
vehhabi red-ihvan
VEHHABİ-İSL.KALESİ
TEVESSÜL-İSL-KALESİ
İBNİ SEBECİLİK
SELEFİLİK
GÜNAH İŞLEYEN KAFİR OLMAZ
RUH ÖLMEZ ÖLÜ İŞİTİR
ŞEFAAT VARDIR 1
şefat vardır 2
şefaat var 3
RESULULLAHI ÖĞMEK
KABİR ZİYERETİ
TÜRBE CAİZ
İNG.CASUSUNUN İTİRAFI
KANDİLLER UYDURMA DEĞİLDİR
MUCİZE KERAMET
MUCİZE KERAMET 2
mucize keramet 3
SEBEBPLERE YAPIŞMAK EMİRDİR
İNTİHAR ETMEK
HACILARA VERİLEN KİTAPLAR
TEVESSÜL-VESİLE
VESİLE-NAKŞNET
VESİLE-A.KALKAN
TEVESSÜL-İHVANLAR
KANDİL-İLİM SAATİ
RE ENKARNASYON YOK
BOZUK DİNLER
RECM VARDIR
DİNDE ZORLAMA YOK
MEZHEBE UYAN KAFİR DEĞİL
SAPITANLAR TR GG
ŞİRK NEDİR
BÖLÜCÜYE ALDANMA
EVLİYADAN YARDIM
KABİR-ÖLÜ-İSL.KALESİ
ŞEFAAT-İSL.KALESİ
İSTİĞASE-İSL.KALEİ
ŞİAYA CEVAP
ŞİAYA CEVAP-TAHAVİ
ŞİA-HAZNEVİ
ÖLÜLER İŞİTİR
ALİ ŞERİATİ
abduh
GASPIRALI İSMAİL
istiğase-darusselam
460
459
==10.BÖLÜM==
==REDDİYELER==
REDDİYELER
mezhepsizlere cevap
REDDİYELER-ihvan
SAPIKLARA REDDİYE
SABATAYCILIK
İBNİ TEYMİYYE-İHVAN
ŞİA-İHVANLAR
S.N.1
ZAMANİ
SN REDDİYE
SN3
İSLAMA SUKASTLER
MEZHEPSİLİK DİNSİZLİKTİR
SULTANA İSYAN
MEZHEPSİZLERİ TANI
İKBAL-ABDUH
İBNİ TÜFEYL
S.ULUDAĞ
N. YILDIZ
İBNİ TEYMİYYE
KANDEHLEVİ-KARDAVİ
İBNİ KAYYIM
SEYİD KUTUP
F.GÜLEN
BAYRAKLI-S.ATEŞ
HAMİDULAH
MEVDUDİ- CARULAH
SAPIKLIKLAR-İHVANLAR
MUSTAFA ÖZTÜRK
H.KARAMAN
***İKİ AKİF
M.İSYANOĞLU
SAPIKLAR-İHVANLAR.
A.HULİSİ ve sapıklar
REŞİT RIZA
SAPIKLAR-İNCE.M
BAYINDIR-ŞERİATİ
sapıtanlar
M.ESED
YAŞAR NURi
İSMAİL GASPIRALI
hadis inkarına cevap
tarihselcilere cevap
mealcilere cevap
İSLAM ANS.EFGANI
İ TEYMİYYE-ESK
VEHHABİYE RED-ESK
DİYALOĞ-ESK
M OKUYAN
290
999
DOST KAZANMA KİTABI
===11*.BÖLÜM===
TASAVVUF NEDİR
TASAVVUF NEDİR 2
TASAVVUFUN ÇIKIŞI
T-İLİMİRFAN
TASAVVUF-KONDERN
TASAVVUF-MEDİNE
TASAVVUF-HAZNEVİ
TASAVVUF DÜNYASI*
TASAVVUF-İNFO
TASAVVUF TAHAVİ
TASAVVUF SADABAT
TASAVUFLAMELİF-PDF
TASAVVUF-F.ATLASI
TASAVVUF-GİKEV
tasavvufi AHLAK
SOHBET-HİKAYELER
TASAVVUF-NAKŞ
TASAVVUF-DERVİŞAN*
TASAVVUF TERİMLERİ
TASAVVUF-SÜNNETULLAH
TASAVVUF BAHÇESİ
TASAVVUF-HALVETİ-
TASAVVUF-İHVANLAR
TASAVVUF-ihvan*
TASAVVUF REYHANGÜL
TASAVVUF-CANDAMLA
TASAVVUF-ŞENOCAK
TASAVVUF-HACETN.COM
TASAVVUF-SADAKAT
TASAVVUF-İSLAMHAYAT*
TASAVVUF-HALİSECE
TASAVVUF-İLİMSAATİ
TASAVVUF İHVAN
TASAVVUF-İNCE.M.
TASAVVUF-İNCE.M 2
TASAVVUF-İNCE.M.3
TASAVVUF* FİRASET
TASAVVUF-İSL.KALESİ
TASAVVUF-halveti
TASAVVUF BAHÇESİ
TASAVVUF.İHSAN
KALPLERİN KEŞFİ
TABAKATI KUBRA HŞ
yusuf hakiki-tasavvuf risalesi
YUNUS TASAVVUF
VESVESE-İ DAVET
KİBİR
TASAVVUF sorular mc
TASAVVUF BAHÇ-NFK
tasavvuf risalesi*
osmanlıda tasavvuf
somuncu baba
NAZARİYAT
121212-
1313-
==12*.BÖLÜM====
TARİKAT
TARİKATLAR VE OSMANLI
TARİKAT MELHEMLU
RABITA
RABITA-NAKŞ
RABITA-İHVANLAR
TEVEKKÜL
İNSANI KAMİL 1
İNSANI KAMİL 2
İNSANLIK ŞEREFİ
ZENGİNLİK-FAKİRLİK
FAZİLET MEDENİYETİ*
ŞEYTAN HİLELERİ 1
ŞEYTAN HİLELERİ 2
ŞEYTAN-ÖSELMİŞ
SIKINTILARIN SEBEBİ
NEFS
NEFS-REYHANG
REŞEHAT
İHLAS -NİMET
SABIR*
MESNEVİ
TAKVA*
SEVGİYE DAİR
TÖVBE*
TÖVBE-SÜNNETULLAH
TÖVBE fecir
AF-FECR
AF-İSRAF
TEFEKKÜR
GIYBET
EDEP HAYA
DÜNYA NEDİR*
ŞÜKÜR
HASET
KÖTÜ HUYLAR
GÜZEL AHLAK
AHLAK-ENFALDE
*İSLAM AHLAKI
AHLAK BİLGİLERİ
AHLAK BİLGİLERİ 2
AHLAK-İLİMREHBERİ
DİNİN RUHA ETKİSİ
kimyayı saadet-site
VESVESE
TASAVVUF-ES KALESİ
EVLİYAYI TANIMAK
ALİM VE EVLİYALAR
17-
131313-
==13* BÖLÜM==
ZİKİR
ZİKİR-NAKŞ
ZİKİR- İHVANLAR
GÜLDEN BÜLBÜLE
GÜLDEN BÜLBÜLE 2
GÜLDEN BÜLBÜLE 3
GÜLDEN BÜLBÜLE 4
TEVECCUH SOHBETİ
R.AYVALLI 2013-14
AŞK MAHFİYET
DEDE PAŞA -REYHANİ
ÖLÜM-KABİR AZABI
ÖLÜM-KABİR-BİRİZBİZ
ÖLÜM İHVANLAR
EFGANİ-ALBANİ
RUH-BİRİZBİZ
MARİFETNAME
GÜNAH-FECR
KISSADAN HİSSE
Ö.NASUHİ BİLMEZ
RİSALE-İNCE.M
TEFEKKÜR-İSLAMİHSAN
MÜSLÜMAN-ÖSELMİŞ
NEFS-İLİMİRFAN
İKTİSAT
KISSA-HİSSSE
SU
15-
141414
====14*.BÖLÜM===
İSLAM ALİMLERİ
İMAMI AZAM COM
SİLSİLEİ ALİYE
İMAMI AZAM İKİ YILI
İMAMI AZAM-İ.ŞENOCAK
İMAMI AZAMIN BÜYÜKLÜĞÜ
İMAMI AZAM-FIKIH
İMAMI AZAM HADİS
İMAMI AZAM PDF
İMAMI AZAM PDF 2
İMAMI MATURUDİ
İMAMI EŞARİ
MATURUDİ-EŞARİ
MEZHEP İMAMLARI
HADİS ALİMLERİ
HASAN HARAKANİ
BÜYÜK ALİMLER
H.HİLMİ IŞIK
ABDULKADİRİ GEYLANİ
EBU YUSUF
İBNİ MACE
BİYOĞRAFİLER
MEVLANA HZ
MEVLANA-SEMAZEN
FAHREDDİNİ RAZİ
S.ABDULHAKİM ARVASİ
MUSTAFA SABRİ HOCA
İSKİLİPLİ ATIF HOCA
ZAHİD EL KEVSERİ
DİĞER ALİMLERİMİZ
ŞAHI.B.NAKŞİBENDİ HZ
PİRİ REŞAHATI-ADAB
MİNAHI HALİDİYE
İMAMI RABBANİ HZ.
M.HALİDİ BAĞDADİ
HARİSİ MUHASİBİ
EMİR SULTAN-ŞİİR
İBNİKEMAL-BAKILANİ
M.İBNİ ARABİ
EBUSUUD-HADİMİ
AK ŞEMSEDDİN HZ
ÇANKIRI EVLİYALARI
ISLAH DE*
1515-
151515-
===15*.BÖLÜM=====
UYDURMA HADİS OLURMU
HADİS TARİHİ
HADİS ANS
HADİS USULÜ
1041 HADİS
RAMÜZ -99-70
HADİS-PDF
HADİS ARAMA
HADİS KİTAPLARI
İTTİFAK HADİSLERİ
kaynak hadisler ih
7 İMAM İTİFAK HADİSLER
uydurma sanılan hadisler
HADİS-ENFALDE
HADİS-İSLAMHAYAT
LULU MERCAN-İSLAMHAYAT
HADİS-HAKSANCAĞI
HADİS-DAMLALAR
HADİS-BALLICOM
RİYAZUS SALİHİN
S-HADİSLER-İHVANLAR
SAHHİ BUHARİ
İHYAİULUM
İMAMI GAZALİ
797
1616-
SI
===16*:BÖLÜM===
TÜRKLER VE MEZHEBİ
MEZHEPLER TARİHİ
MEZHEP. M.ORUÇ
MEZHEP DİĞER 1
MEZHEP DİĞER 2
MEZHEP-İLME DAVET
MEZHEP GENEL
MEZHEP 1
MEZHEP 2-DELİL
MEZHEP 3 LÜZUM
MEZHEP 4 MEZHEP
MEZHEP 5 NAKİL
MEZHEP 6
MEZHEP 7 TAKLİD
MEZHEP 8
MEZHEP 9 KİTAP
MEZHEP 10-TARİHSEL
MEZHEP 11 SİZLER
MEZHEP 12
MEZHEP 13
MEZHEP TAKLİDİ
MEZHEP MUHALİF
MEZHEP-DAMLALAR
MEZHEP-İLMEDAVET
MEZHEP-SEVDEDE
MEZHEP-İSL.KALESİ
1717-
80-
171717-
===17*.BÖLÜM===
BESMELE
VATAN SEVGİSİ İMANDAN
FIKIHIN ÖNEMİ
FIKIH USULÜ
FIKIH USULÜ 2
FIKIH USUL TARİHİ
EDİLEİ ŞERRİYE
İÇDİHAD
MÜÇDEHİD
müçdehid 1
İCMA-KIYAS
içdihad-KIRKINCI
SAKAL BİR TUTAMDIR
GAYRİMÜSLÜME BENZEMEK
NİYET-ARKADAŞ
EFALİ MÜKELLEFİN
FIKIH-ENFALDE
FIKIH-yusuf semmak
FIKIH-BALLI CIM
FIKIH-FİRASET
FIKIH-GURABA*
FIKIH-İHVANLAR
FIKIH USULÜ-
FIKIH-İLİMİRFAN
FIKIH-H.ECE
EMANET VE EHLİYET
EMANET VE EHLİYET *
MİRİ-MÜLK ARAZİ
MECELLE
SELAM VERMEK
fıkıh soruları
FERAİZ-İSKAT PROĞRAMI
RECM
CİN HAKKINDA
islammerkezi.com...
181818
19
1818--
===18 BÖLÜM===
KUTUBU SİTTE*
KUTUBU SİTTE İHAYAT
KUTUBU SİTTE BALLI
FETAVAİ HİNDİYYE
EBUSUUD FETVA
DURER
RUHUS-SALAT
MUCİZE-KERAMET
HAK-UKUBAT
MAKALELER-TAHAVİ
MAKALE DERYASI
310
1919**
191919**
===19 BÖLÜM===
İBADETLERİMİZ
SÜNNET YERİNE KAZA
SÜNNET YERİNE KAZA 2
ABDEST
ABDESTİN EDEPLERİ-K SİTTE-HŞ
ESB-ABDEST
ESB ADAK
ESB HOPARLÖR
ABDEST-İHVANLAR
ABDEST-BİRİZBİZ
ABDEST-SÜNNETULLAH
HAYZ-NİFAS
GÜSL-DİŞ DOLGUSU
DOLGUYA MUHALİFLER
İSTİKBALİ KIBLE
NAMAZIN ÖNEMİ
NAMAZIN KILINMASI
YOLCULUKDA NAMAZ
CUMA CEMAAT-ZUHR
SABAH NAMAZINA KALK
NAFİLE NAMAZLAR
TERAVİH-İTİKAF
NAMAZ-TAHAVİ
HASTALIKDA NAMAZ
HOPARLÖRLE NAMAZ
NAMAZDA VAKİT NİYET
NAMAZDA TADİLİ ERKAN
NAMAZ-İLİMSAATİ
NAMAZ-İHVANLAR*
NAMAZ-H.ECE
NAMAZ-ENFALDE
NAMAZ-FİRASTE
TEHARET
TEHARET-TAHAVİ
TAHARET-İHYA
TAHARET-ENFAL
TEHARET-FİRASET
SANDALYEDE NAMAZ
<
2020-
202020-
****20.BÖLÜM***
KAĞIT PARA İLE ZEKAT
ZEKAT
ZAKAT-TAHAVİ
ZEKAT-H.ECE
ZEKAT-İHVANLAR
ZEKAT-ENFALDE
ZEKAT-FİRASET
SB ZEKAT
O
ORUÇ
ORUÇ-TAHAVİ
ORUÇ-SÜNNETULLAH
ORUÇ-İHVANLAR
ORUÇ-GURABABL
ORUÇ-H.ECE
ORUÇ-FİRASET
ORUÇ-ERRAHMAN
ORUÇ-ENFALDE
RAMAZAN-FİRASET
K-
KURBAN
KURBAN-FİRASET
KURBAN-TAHAVİ
KURBAN-CANDAMLALARI
KURBAN-İHVANLAR
KURBAN-H.ECE*
ADAK
HAC-UMRE
ALIŞVERİŞ BİLGİLERİ
ALIMSATIM-HAZNEVİ
SİGARA HARAMMI
HAC-FİRASET
SARF
FAİZ-SİGORTA
FERAİZ-MİRAS
NELER YENİR
NELER KULLANILIR
TAKKE SARIK ÇARŞAF
NAZAR VARDIR
FAL-BÜYÜ
HARAC ZARURET
RESİM YAPMAK
LİAN KİTABI
212121-
21
2121
==21.BÖLÜM==
===DUA===
DUA ŞARTLARI
DUADA EL -KOMUT
365 GÜN DUA
DUA-İNCİMERCAN
DUA-İHVANLAR
DUA-REYHANG
DUA-İLİMSAATİ
DUA --SADAKAT
DUA-FECR
DUA-FİRASET
DUA-HAZNEVİ
DUA-İSLAMVEİHSAN
BAYRAM VE RAMAZAN
69
2222---
2222222
===22 BÖLÜM==
==AİLE BÖLÜMÜ==
EVLİLİK REHBERİ
KİMLERLE EVLENİLİR
EVLLİK VE AİLE NİKAH
NİKAH-İHVANLAR
TESETTÜR FARZDIR
EVLİLİK-SEVDEDE
HUZUR KAYN AİLE
AİLE-BALLICOM
KADIN-BİRİZBİZ
KADIN-SADABAT
AHVALÜ NİSA-İNCE.M
BABANIN KIZINA MEKTUBU
AİLE-FİRASET
KADIN AİLE-FİRASET
AİLE GENEL-FİRASET
YÜKSEK İSLAM AHLAKI
KADIN HAK VE HAYZ-FİRASET
AİLE-R AYVALLI
aile saadeti-ballı
AİLE-medine veb
kadının değeri
KADIN ŞAHİTLİK-MİRAS
s maraşlı genel
maraşlı hb genel
SEMA MARAŞLI DT
SEMA MARASLI 7
FATMA BARBAROS GENEL
EVLİLİK-İS HAYAT
LEKE TEMİZİĞİ
S MARAŞLI -F ATLASI
FU
nis*
202020
==23.BÖLÜM==
ÇOCUK EĞİTİMİ
ÇOCUK-FİRASET
ÇOCUK VE DİN-EVLATLIK
ÇOCUK-SADAKAT
ÇOCUK-BALLICOM
COCUK GELİŞİM
İZDİVAÇ VE MAHREMİYET
GÖRGÜ KURALLARI
İDERECİLİK BİLGİLERİ
TESETTÜR-TAHAVİ
80--
14-2
8--
===24-BÖLÜM====
EDEBİYAT KÖŞESİ
K.S.ÖREN
EDEBYAT-ENFALDE
SALİH BABA DİVANI
EDEBİYAT-H.ECE
NİYAZİ MISRİ
TÜRKÇENİN ÖNEMİ
TAM İLMİHAL ŞİİRLERİ
NECİP FAZIL ŞİİRLERİ
HÜDAİ DİVANI
DARÜL HARPTE BANKA
YT DİZİ
YT HATIRALAR
YK MTT
YK MTT 2
gö*
M***

****TARİH VE ÖNEMİ****
TARİH TANI
BATILILAŞMA İHANETİ
BİR DEVRİMİN ANATOMİSİ
TARİH OSMAN İHVAN
TARİHİ HAKİKATLER *
TARİHİ HAKİKATLER 1
TARİHİ HAKİKATLER 2
TÜRKLERİN İSLAMI KABULÜ
M*-
İS--
İSMAİL YAĞCİ*
İSMAİL YAĞCI 2001-02
İSMAİL YAĞCI 2003-04
İSMAİL YAĞCI 2005-06
İSMAİL YAĞCI 2007-09
İSMAİL YAĞCI 2010-12
601Ü
M 3
METİN ÖZER 1
METİN ÖZER 2
METİN ÖZER 3
İBRAHİM PAZAN 23
N*
M--*
A ŞİMŞİRGİL GENEL TÜM
AHMET ŞİMŞİRGİL
ŞİMŞİRGİL ESERLERİ
ŞİMŞİRGİL-İLMİ--PDF
ŞİMŞİRGİL-TARİH
PAZAR DİVANI-AŞ
CUMA DİVANI-AŞ
CUMA DİVANI 2017-18
CUMA DİVANI 2019
CUMA DİVANI 2020
CUMA DİVANI 2021-A
CUMA DİVANI 2021 B
CUMA DİVANI 2022*
CUMA DİVANI 2023
CUMA DİVANI 2024
ASR İHANETİ-ŞİMŞİRG
HZ MUHAMMED- A SİMŞİRGİL

Ş*
ZEY
==F.BOL===
F BOL PAZAR Y
FUAT BOL-CHP 1
FBOL M CHP 19-18
AKINCI CHP
CHP Yİ KONUŞ
FUAT BOL CHP 2023*
FUAT BOL-TARİH
F BOL M 19-18
F BOL 2022
F BOL 2022-2
F BOL 2022 D
FUAT BOL 2023*
fuat bol 2023 ekim
F 1
FU--
NE--
814
İH
ABDULHAMİD HAN
ABDULHAMİD DÜŞMANLIĞI
A.HAMİD-LOZAN-MUSUL
ABDULHAMİD OSM CNK
ABDULHAMİD HAN *
İSLAM TARİHİ-AŞ
İSLAM TARİH-MEDENİYET
TARİH-GENEL
TARİH SİTESİ.ORG*
TARİH VE MEDENİYET
TARİH- NUR DERGİSİ
İSLAM TARİHİ-ENFALDE
İSLAM TARİHİ- FİKİR ATLASI
TARİH-B-İSLAMCOM
TARİH İSLAM ANAHTARI
TARİH-TAHAVİ
MİMAR SİNAN
A.HAMİD NEDEN SESSİZ KALDI
TARİH -FİRASETNET
TARİH-HALİS ECE
TARİH-EMPOZE.HÜRREM
TARİH-BALLICOM
TÜRK DÜNYASI DERGİSİ
TARİH-SANALÜLKE
TARİH-İHVANLAR
TARİH-SADAKAT
TARİH-NAKŞ
TARİH-DAMLALAR
TARİHEYOLCULUK.ORG
TARİH YAZILARI
TARİH YAZILARI 2
TARİH YAZILARI 3
GEZİ NOTLARI
BİLİM TARİHİ
AB
===OSMANLI===
BİYOĞRAFİ NET
**RAMAZAN AK TARİH
R.AYVALLI-OSMANLI
OSMANLI NASIL YIKILDI
OSMANLI PADİŞAHLARI*
OSMANLIYI TANIMAK
OSMANLICANIN ÖNEMİ*
OSMANLI MEDRESELERİ
OSMANLIYA İFTİRA
OSMANLI 1*
OSMANLICA
OSMANLI 2**
OSMANLI KÜLÜBÜ*
OSMANLI-YÜMİT
OSMANLILAR.GEN.TR
BÜYÜK OSMANLI TARİHİ
OSMANLI HİKAYELERİ
OSMANLI HANEDANI
OSMANLI-ENFALDE
OSMANLI-HAKSANCAĞI
HZ OSMANIN ŞEHİD EDİLMESİ
OSMANLIDA İMAMLIK
OSMANLI İLİM-ENFAL
OSMANLI MEDENİYETİ-ENFAL
OSMANLICA SÖZLÜK
OSMANLI-enfal
SAKLI OSMANLI
İ.ANS BATILILAŞMA
BATININ İSLAMA BAKIŞI 1
ENDÜLÜSÜN FETHİ
SELÇUKLU TARİH
TARİH ENSTİTÜSÜ DER
TİMUR HAN
ARAP İHANETİ YALANI*
İSTANBUL VE FETİH
94 YILLIK TARTIŞMA
ARAPCA-İHVAN
DURSUN GÜRLEK GENEL
çanakkale-taha uğurlu
FAHREDDİN PAŞA
BATININ OYUNLARI
ALİ KEMAL TORUNU
GÜN TARİHİ
TÜRKTARİHİM.C

Hİ-
HİLMİ DEMİR GENEL
HİLMİ DEMİR 1
HİLMİ DEMİR 21-18
HALİL ÖNÜR
Y.BÜLENT BAKİLER
o.k
KEMAL KAYRA 21-23
KEMAL KAYRA 24
E.
E B EKİNCİ ŞAHS
EB EKİNCİ GEN
EB EKİNCİ GENEL YENİ
E.B.EKİNCİ 2008-
E.B.EKİNCİ 2009
E.B.EKİNCİ 2010
E.B.EKİNCİ 2011
E.B.EKİNCİ 2012
E.B.EKİNCİ 2013
E.B.EKİNCİ 2014
E.B.EKİNCİ 2015
E.B.EKİNCİ 2016
E.B.EKİNCİ 2017
E.B.EKİNCİ 2018
E.B.EKİNCİ 2019
E.B.EKİNCİ 2021
E.B.EKİNCİ 2022
E.B.EKİNCİ 2023
E B EKİNCİ 2024
KU--
TG-M.FATİH ORUÇ
M.N. ÖZFATURA GENEL TÜM
MN.ÖZFATURA-CHP
M.N.ÖZFATURA 2001
MNÖFATURA-OSMANLI
MNÖFATURA-TÜRKLER
MNÖ.FATURA-DİYALOĞ
MNÖ FATURA-TEFEKKÜR
MN ÖFATURA-SU
MN ÖFATURA-MADEN
MN.ÖFATURA-ERMENİ
M.M.ÖZF-2016
MN ÖZFATURA -GENÇLER
İ.ÖZFATURA 2014
İRFAN ÖZFATURA 2
İRFAN ÖZFATURA 3
İRFAN ÖZFATURA GENEL
S--
299
AKINCI 1
AKINCI 2
ÖMER N YILMAZ 1
İBRAHİM YAVUZ
ALTINBAŞ A
UFUK COSKUN 1
UFUK COŞKUN 2
KENAN ALPAY
sabri gültekin
misafir yazar
Y*
M YÜKSEL-GENEL
M.YÜKSEL 2013
M.YÜKSEL 2014
M.YÜKSEL 2015-
M.YÜKSEL 2016
KÜ-
KEMAL SUNAL FİLMLERİ ZARARLARI
TG-*KAZIM K.YÜCEL
TG-HASAN ULU
TG-HAKKI ASLAN
NASIL BATTI RILDI
NİMETULLAH
VAHDET YAZAR
AH**
Y-
FE
YUSUF KAPLAN-TIME
Y KAPLAN 2007-8
Y KAPLAN 2009-10
Y KAPLAN 2011-12
Y KAPLAN 2013-14
Y KAPLAN 15-16
Y KAPLAN 2017
YUSUF KAPLAN 2018
YUSUF KAPLAN 2019
YUSUF KAPLAN 2020
YUSUF KAPLAN 2021
YUSUF KAPLAN 2022
YUSUF KAPLAN 2023
YUSUF KAPLAN 2024
Y**
Y.BAHADIROĞLU 2012
YAVUZ BAHADIR 2013
YAVUZ BAHADIR 2014
YAVUZ BAHADIR 2015
YAVUZ BAHADIR-2016 A
YAVUZ BAHADIR-2017 A
YAVUZ BAHADIROĞLU 2017 A
Y.B.TIME TÜRK VE 2016 B
CE
22*
BELGELERGERÇEK TARİH GENEL
B.GERÇEKTARİH.C-1
B.GERÇEKTARİH.C 2
B.GERÇEKTARİH.C 3
BGERÇEKTARİH C 4
B.GERÇEKTARİH.C 5
B GERÇELTARİH C.6
B GERÇEKTARİH C.7
BG KONUŞUYOR
B G TARİH 1
B G TARİH 2
B G TARİH-DİYANET
BG T-HAFIZ
BGT VAHDETİN
BGT ŞALCI B
BGT CHP EKO
BGT KADIN
İNG DERVİŞ
ALİ ŞÜKRÜ CİNAYETİ
607
604
M.Ş.EYGİ 2005
M.Ş--EYGİ 16
M.Ş.EYGİ 19
M.Ş.EYGİ YD GENEL
4-2
M ***
M.ARMAĞAN 1997
M ARMAĞAN 2010
M ARMAĞAN 2011
M.ARMAĞAN 2012
M ARMAĞAN 2013
M.ARMAĞAN 2014
M.ARMAĞAN 2015
M ARMA 15-16 KİŞİ
M.ARMAĞAN Y-16
M.ARMAĞAN YŞ-17
M ARMA 2016 DT
M ARMA 2017-18 K
M ARMA 2021 MÜZEK
M ARMAĞAN-2022 AK
M ARMAĞAN 23- AKİT
M ARMAĞ İTTİFAK
EC
M *A
RAHİM ER GENEL
RAHİM ER 2014
RAHİM ER 2015
RAHİM ER 2016
RAHİM ER 2017
RAHİM ER 2018
RAHİM ER 2019
RAHİM ER 2020
RAHİM ER 21-22
RAHİM ER 2023
RAHİM ER 2024
RAHİ
324
EA
E.AFYONCU 2010
E. AFYONCU 2016
E AFYONCU 2017
E23 GENEL
NERDE KALDIK E A
HİSAR 23
HİSAR 22-20
HİSAR 20-19
293
FU-
TURGAY GÜLER SESLİ
FUAT UĞUR
KADİR MISIROĞLU
NUREDDİN TAŞKESEN
KÜBRA DEĞİRMEN
MEHMET CAN
MEHMET KUMAŞ
MESİH-Ş SİMAVİ
A.DOĞAN İLBAY
B ACUN
MUSTAFA UZUN*
AF ARI-ALİ ERYIL
Ö SAPSAĞLAM*
ALTAN ÇETİN*
F SARRAFOĞLU
R AKBAY
ISLAHDE-PDF
322
333
MEKTEBİDERVİŞ
MD-KUDÜS
MD-ZALİMLER 1
MD-ZALİMLER 2
MD-A GEYLANİ
MD-FUTUHULGAYB
MD ŞEFAAT HAKTIR
MD İMAMLARIMIZ
MD H İMAMLARI
MD REDDİYE
MD AŞEREİ MÜBEŞER
MD NEFS VE ŞEYTAN
MD TAS VE TAR
MD MÜRŞİD
MD A SİLSİLE
MD İZ BIRAKANLAR
MD İZ BIRAKANLAR 2
MD İZ BIRAKANLAR 3
MD İZ BIRAKALAR 4
MD KÜTÜBÜ SİTTE 1
MD KÜTÜBÜ SİTTE 2
MD KÜTÜBÜ SİTTE 3
MD KÜTÜBÜ SİTTE 4
MD KÜTÜBÜ SİTTE 5
MD KÜTÜBÜ SİTTE 6
MD KÜTÜBÜ SİTTE 7
MD KÜTÜBÜ SİTTE 8
MD KÜTÜBÜ SİTTE 9
MD KÜTÜBÜ SİTTE 10
MD KÜTÜBÜ SİTTE 11
MD KÜTÜBÜ SİTTE 12
MD KÜTÜBÜ SİTTE 13
MD KÜTÜBÜ SİTTE 14
MD KÜTÜBÜ SİTTE 15
MD KÜTÜBÜ SİTTE 16
MD KÜTÜBÜ SİTTE 17
MD KÜTÜBÜ SİTTE 18
317
292
252
329
ANAYASA
KÜLLİYAT-COŞAN
İNTERNET HUKUKU
arapçanın önemi
SSK KANUN
MEB KANUN
MEMURLAR KANUNU
DARULHARP
SADAKAT.NET
SAHİHİ BUHARİ NAMAZ
SAHİHİ BUHARİ
İ.ŞENOCAK-GENEL*
NECATİ AKSU NET
SABRİTANDAOĞAN
İSLAM KÜLTÜR.COM
YAZAROKU ESK
KIRKINCI.COM
ERRAHMAN DE
-ENFAL kavram
enfal 1
kavramlar
ARAPÇA ÖĞREN
YEZİDİLİK
BİLGELİK ÖYKÜLERİ
LÜGAT-BALLI
320
297
298
296
SAĞLIK ÖĞÜTLERİ
SAĞLIK 1
SAĞLIK 2
SAĞLIK 3 KAZA
SAĞLIK 4
BASARI SIRLARI
BESLENME
BİTKİ TEDAVİ-FİRASET
CEMAL ABİ İLE DEMİR GİBİ
ŞİFALI BİTKİLER
prostata çözüm
BİYOLOJİ SÖZLÜĞÜ
erdal yeşilada-SAĞLIK
294
316
304
DİYANET-İHVANLAR
MENKİBELER-İHVAN
MUHARREF D.-İHVANLAR
TESBİTLER-İHVAN
MENKİBE-İHVANLAR
KAVRAM-İHVANLAR
TV DEŞİFRE-İHVANLAR
GÜNDEM-İHVANLAR
MENKİBELER-NAKŞ
NASİHATLER-yusuf semmak
GENEL-NASİHAT.ORG
NASİHATLER 2 Y semmak
zikr nakş
nefs nakş
rabıta nakş
İBRAHİM KİRAS GENEL
İBRAHİM KİRAZ-
HAYDAR ORUÇ DİR-POS
İSMAİL YAŞA DİR POS
AHMET TAŞGETİREN
287
286
288
291
CEMİL KOÇAK 2011
CEMİL KOÇAK 2012
CEMİL KOÇAK 2013
CEMİL KOÇAK 2014
CEMİL KOÇAK 2015
CEMİL KOÇAK 2016
285
284
M.ŞÜKRÜ HANİ 2010
M ŞÜKRÜ HANİ 2011
M ŞÜKRÜ HANİ 2012
M ŞÜKRÜ HANİ 2013
M ŞÜKRÜ HANİ 2014
M ŞÜKRÜ HANİ 2015
M ŞÜKRÜ HANİ 2016
M ŞÜKRÜ HANİ 17-18
282
AYŞE HÜR TARAF 2008
AYŞE HÜR TARAF 2009
AYŞE HÜR TARAF 2010
AYŞE HÜR TARAF 2011
AYŞE HÜR TARAF 2012
AYŞE HÜR RAD 2013
AYŞE HÜR RAD 2014
AYŞE HÜR RAD 2015
AYŞE HÜR RAD 2016
281
=İHYAORG.KİTAPLIK=
4 İNCİL FARKLI
HADİS TARİHİ
ATEİZM ELEŞTİRİSİ*
280
277
TAMER KORKMAZ GENEL
İBRAHİM KARAGÜL GEN
YÜCEL KOÇ GENEL
İSMAİL KAPAN GEN
K**
NUH ALBAYRAK GEN
NUH ALBAY TÜRKİYE 9-14
NUH ALBAY ST 15-16
NUH ALBAY ST 17-18
NUH ALBAY ST 19-20
NUH ALBAY ST 21-22
NUH ALBAYRAK 2023
KA***
241
246
METİN HÜLAGU-G
M HÜLAGU 22-23
M HÜLAGU 21
M HÜLAGU 19-20
M HÜLAGÜ 18
mn
263
243
234
238
MURAT ÇETİN GENEL
MURAT ÇETİN DP
260
ÜZEYİR İLBAK DP
YUNUS EMRE ALTIN
ENES BAYRAK
HAZAR TÜRK
SESLİ MAKALE
TÜRK YÜZYILI RG
FİLİSTİNLİLER TOPRAK SATTIMI
İSMAİL ÖZ *
HAKAN ERDEM 2016
238-
240
F-BAKA-A İMR-NİSA
MAİD-ENAM-ARAF-ENFAL
TEVB-YNS-HUD-RAD-İB
HİC-NAHL-İSRA-KEHF-MRYM
TAHA-ENB-HAC-MÜMİNUN-NUR
FURK-ŞUARA-NEML-KAS-ANK
RUM-LKM-SEC-AHKF-MHMD
FTH-HUC-KHF-TUR-NECM-KMR
RHMN-VAKIA-HDD-MCDL-HŞR
MHTN-SAF-CUMA-MNFK-TEĞA-TLK
THRM-MÜLK-KLM-HKA-MARC-NUH
CİN-MÜZ-MÜD-KYM-İNS-MRS-NB
NZAT-ABS-TKVR-
232*
232
231
230
229
228
227
226
225
224
223
222
221
220
219
218
217
216
215
214
213
212
211
210
209
208
207
206
205
204
203
24-
2
5
4
3
7
1
202
ü7
13-
10
8
17--
14-
16--
6
ME
21-
12-
İRAN -GÜLDAĞI
VAHD VUCUD MUD
DOĞ-GÜN İS TARH 1-7
SELÇUK ŞİA
KADIZADELİLER
nesefi t
mesnevi anevi
ahmet kavas
pdf moğol-zengi
yazıcı-mesut
Z KEVSERİ
KAL-ÇAKIRGİL 24
PDF HADİS
pdf açık öğr-hadis
PDF İRAN
PDF MESNEVİ
pdf moğol istila
PDF DİNİ TERİM SÖZL
PDF Ö NESEFİ TEFSİR
PDF KİTAP 1
TASAVVUF E S
PDF EMİR SULTAN
PDF SUFİ-SİYASET
PDF İSLAM HUKUKU
PDF KONEVİ-FATİHA
PDF İBNİ ARABİ
PDF N TOPÇU
PDF HZ AYŞE
PDF ABD.İBN MESUD
PDF KURTUBİ
PDF SUFFE ASHABI
PDF HZ ÖMER S
PDF SUYUTİ-MEHDİ
PDF İLİMLER
PDF FAHREDDİN RAZİ
PDF HZ OSMAN
PDF HARİCİLİK
PDF VEHHABİ
PDF ESİ
PDF CENNET CEH
PDF ZAHİD KEVSERİ
PDF ŞABANI VELİ
PDF MİRAS HUKUKU
PDF MATURUDİ
PDF İBNİ HALDUN
PDF MSP
PDF İHV MÜSLİM
PDF HANEFİ M
PDF SELEFİ
PDF ABDULHAMİDİ SANİ
PDF M HALİDİ BAĞDADİ
PDF İ VE TERAKKİ
PDF E.B.EKİNCİ
PDF NECİP FAZIL
PDF AVRASYA ETÜD
PDF İMAM MATURUDİ
PDF KADIZADEL,LER
PDF EMRİ MAĞRUF
PDF CİHAD
PDF KAVRAMLAR 2
PDF KAVRAMLAR
PDF HZ FATIMA
pdf PEYGAMBERİMİZ
PDF AHMET YESEVİ
pdf istiklal m.
pdf anadoluluculuk
PDF-YSSELİM ROMANI
PDF HACI BAYRAM VELİ
PDF MEVLANA
PDF AHİLİK
PDF GAZALİ
pdf gazali 2
pdf batıniler
PDF NİYAZİ MISRİ
pdf bedreddin ayni
pdf pezdevi
pdf ibni hümam
pdf yunus emre
pdf 31 mart vakası
PDF KAYI 10
PDF ABDULHAMİD HAN
PDF BUHARİHANLIK
OSMANLI KÜLTÜRÜ PDF
pdf osmanlı kültürü
PDF OSM.EDENİETİ
pdf osmanlıda adalet
pdf milliyetçilik 1
pdf osm milliyetçilik 2
islamcılık zyt brn bl2
pdf islamcılık 1
-İSLAMCILIK ARŞİVİ
osmanlıda batıcılık pdf
PDF OSM BATICILIK
ÖZAK İRŞAD 1-2
ÖZAK İRŞAD 3
ÖZAK Z KULUP
PDF COŞAN 1-2
PDF TÜRKÇÜLÜK
OSMANLIDA TASAVVUF 1
PDF TASAVVUF 1
H K YILMAZ
PDF A SELÇUKLU
PDF SELÇUKLU
PD.YABANCI OKULLAR
PDF EMRE AYDI
A İSKENDERİ
CÜNEYDİ BAĞDAD PDF
EBU HANİFE ÖZEL SAYISI
EBU HANİFE PDF 1
İ H A DERGİ
PDF KATILIM
PDF MODERN
==DERGİLER==
YASİN OKUMAK
YORUM -dergileri
DÜZCE HABER
MİSAK DERGİSİ
elmalı tefsir enfal 1-9
elmalı tefsir enf 10-28
elmalı tefsir enf 30-38
elmalı tefsir enf 39-58
elmalı tefsir enf 59-86
elmalı tefsir enf 87-114
İMAN-is hayat
mesnevi-i hayat
ehli sünnet- i hayat
kıssa-is hayat
g isla.-is hayat
A-
ruhus salat-ince
nezih itikat-ince
evlilik-ince
hayzı nisa-ince
tas-zikr-rabt-ince
hakayık-ince
risale-ince
risale-ince 2(seytan-nefs)
nimeti islam-ince
sohbetler-ince 1
sohbetler-ince 2
hikayeler-ince
riyazüs salihin-sadakat
fıkıh-sadakat
fetevai hindiyye-sadakat
b islam ilmihali-sadakat
bir bilene soralım-sad
vehhabilere cev.-sadakat
fıkıh ans-sadakat
nurul izah-sadakat
kutubu sitte-sadakat
sahihi buhari-sadakat
evliyalar ans.-sadakat
R---
TEBLİĞ YÖNTEMLERİ
İBRAHİM KİRAZ
M.BARDAKÇI 1
ALPER TAN
TÜRKİYE -A.AKGÜL
ULUS İLİŞKİL M ORTAK
AHMET VAROL-DIŞ POL
DIŞ İŞL 2
DIŞ İŞL 3
DIŞ İŞL 4
DIŞ IŞL 5
dış 5 yeni
B.PAKMAN WORDPTRES.COM
SN-TEKHAFIZ
f-İTİRAFLAR
AGET 1-4
İİİ..GÖLGESİ
IŞIK-UFUK
SUKUT ÇIĞLIĞI
BAHARI SOLUK
Z.ALTIN DİLİ
ÖRNEK HRK.
BUH.AN.İNS
YİT.CEN.DOĞ
BABANIN BABASI
ozan arifin refe şiiri
KİTAP-SÜNNET-KADER
ABDULHAMİD HAN

ABDÜLHAMİD HAN Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı. İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar: Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi. Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur. Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur. Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı. Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız. Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar. Rabbim Başbakanımızı korusunu2026
Namazın vacipleri yapılmazsa
 
 
 
A -
A +
Namazın vaciplerinden birini bilerek yapmamak, namazı bozmaz ise de, günah olur.
 
Sual: Namazın içindeki vaciplerden birini bilerek yapmayanın namazı bozulur mu?
Cevap: Namazın vaciplerinden birini bilerek yapmamak, namazı bozmaz ise de, günah olur. Vacipleri unutarak yapmayan, Secde-i sehv yapar. Farzların ilk iki rekatinde, Zamm-ı sûreyi unutan, üçüncü ve dördüncü rekatlerde okuyup, sonra secde-i sehv yapar. Kıraati unuttuğunu rüküda hatırlayan, hemen kalkıp kıraati ve sonra rüküyu yapar. Bir farzı ve vacibi, vaktinden önce veya sonra yapan da, secde-i sehv eder. Zamm-ı sûrenin bir parçasını rüküda okuyana, ettehıyyatüden sonra az bir şey okuyarak, üçüncü rekâtı geciktirene, imam yüksek sesle okuyacağı yerde, hafif sesle okursa ve hafif sesle okuyacağı yerde yüksek sesle okursa, secde-i sehv yapmak lazım olur.
           ***
Sual: Birkaç kişi cemaatle namaz kılacaklarında hangisinin tercihen imam olması gerekir?
Cevap: Fıkıh bilgilerini daha çok bilenin ve gözetenin, başkalarından önce imam seçilmesi lazımdır. Bundan sonra, tecvit ile okuyan seçilir. Hafız olması şart değildir. Bunlar birkaç kişi ise, vera sahibi olan seçilir. Vera, şüphelilerden kaçınmak demektir. Bundan sonra, yaşı çok olan seçilir. Bundan sonra, sıra ile, huyu, yüzü, nesebi, sesi, elbisesi güzel olan seçilir. Bunlar birkaç kişi ise, aralarından malı, mevkii çok olan seçilir. Bunlar da benziyor ise, mukim misafire imam olur. Seçimde uyuşulmazsa, çoğunluğun seçtiği imam olur. Daha üstünü varken, başkası seçilirse, çirkin olur, fakat günah olmaz. Bir evde, ziyafette, seçim aranmadan, ev sahibi, ziyafet sahibi imam olur, yahut imamı bu seçer. Kiracı, ev sahibi demektir. İstenmeyen kimsenin imam olması mekruhtur. Bidat sahibi kimsenin imam olması da tahrimen mekruhtur.
           ***
Sual: Bir ibadet, bir şartı bir mezhebe, başka şartı da başka bir mezhebe uyularak yapılırsa, böyle yapılan ibadet kabul olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidîn hazretleri, Redd-ül-muhtârda buyuruyor ki:
“Bir işin, bir ibadetin sahih olması için, dört mezhepten herhangi birine uygun olması lazımdır. Yani, o işin sahih olması için, bir mezhepte uyulması lazım olan şartların hepsine uygun olması lazımdır. Bir ibadeti yaparken, şartlarından biri bir mezhebe, başka biri de başka mezhebe uygun olursa, bu ibadet sahih olmaz.”

.
Bir kimsede imanın olduğunun alameti
 
 
 
A -
A +
İmanın şartı altıdır, bunlar inanılacak şeylerdir. Amentüdeki altı şeye inanmak, imandır.
 
Sual: Bir kimsede imanın var olup olmadığı ne ile ve nasıl anlaşılır?
Cevap: İmanın şartı altıdır, bunlar inanılacak şeylerdir. Amentüdeki altı şeye inanmak, imandır. İmanın bunlardan da önce gelen asıl iki şartı ise gayba iman ve hubb-i fillah, buğd-i fillahtır. İmanın, bir müminde var olması bu iki şarta bağlıdır:
Birincisi, gayba imandır ki, görmeden, kendi aklına, bilgisine danışmadan inanmaktır. Gayba iman esastır ve gayba iman etmek lazımdır. Çünkü dünyanın ve ahiretin bütün saadetleri, görmeden inanmaya bağlıdır. Can, rûh boğaza gelmeden önce iman etmiş olmalıdır. Can boğaza gelince, ahiretin bütün hâlleri gösterilir. O zaman bütün kâfirler iman etmek isterler. Hâlbuki imanın gaybî olması lazımdır. Görmeden inanmalıdır. Görülen şeye iman edilmiş olmaz. Fakat bu anda, müminlerin tevbesi kabul olunur.
İkincisi, hubb-i fillah ve buğd-i fillahtır. Bu iki şart yoksa, Amentüde bildirilen altı şarta bir kimse inansa da mümin olamaz. Hubb-i fillah; Allah için sevmek, buğd-i fillah ise, Allahü teâlâ için sevmemektir. İmanın alameti; hubb-i fillah ve buğd-ı fillahdır. Bir hadîs-i şerifte;
(Allahü teâlânın bazı kulları vardır. Bunlar, Peygamber değildir. Peygamberler ve şehitler, kıyamet günü bunlara imrenirler. Bunlar, birbirini tanımayan, uzak yerlerde yaşayan, Allah için birbirini seven müminlerdir) buyuruldu.
Allahü teâlânın en çok sevdiği ibadet, hubb-i fillah ve buğd-i fillahdır. Allahü teâlânın sevdiklerini sevmek lazımdır ve imanın alametidir. İbadetlerin en üstünü olduğu bildirilen hubb-i fillah ve buğd-i fillah da bu demektir. Resûlullah efendimiz buyurdu ki:
(İmanın temeli ve en kuvvetli alameti, Müslümanları sevmek ve Müslümanlara düşmanlık edenleri sevmemektir.)
(Allahü teâlâ, bir Peygambere vahyetti ki, falan abide söyle; dünyada zühd ederek, nefsini rahata kavuşturdun ve kendini kıymetlendirdin. Benim için ne yaptın? Abid; ya Rabbi! Senin için ne yapılır? deyince Allahü teâlâ; düşmanıma, benim için düşmanlık ettin mi ve sevdiğimi benim için sevdin mi? buyurdu.)
(Bir kimse, Allahü teâlânın düşmanlarını düşman bilmezse, hakiki iman etmiş olmaz. Müminleri Allah için sever ve kâfirleri düşman bilirse, Allahü teâlânın sevgisine kavuşur) buyuruldu.

.
Peygamberlerde kusur olmaz
 
 
 
A -
A +
Her Peygamberde şu yedi sıfat bulunur: Emânet, sıdk, tebliğ, adâlet, ismet, fetânet ve emnül-azl...
 
Sual: Bütün peygamberler, günah işlemekten korunmuşlar mıdır ve bedenî kusurlar kendilerinde bulunmaz mı?
Cevap: Peygamberler, İnsanları, Allahü teâlânın beğendiği yola kavuşturmak, doğru yolu göstermek için gönderilmişlerdir. Resûl demek, yaratılışı, huyu, ilmi, aklı, zamanında bulunan bütün insanlardan üstün, kıymetli, muhterem bir zat demektir. Hiçbir kötü huyu, beğenilmeyecek hâli yoktur. Peygamberlerde İsmet sıfatı vardır ki, Peygamber olduğu bildirilmeden önce ve bildirildikten sonra, küçük ve büyük hiçbir günah işlemezler. Peygamber olduğu bildirildikten sonra, Peygamber olduğu yayılıncaya, anlaşılıncaya kadar, körlük, sağırlık ve benzerleri ayıp ve kusurları da olmaz. Her Peygamberde yedi sıfatın bulunduğuna inanmak lazımdır ki bunlar; Emânetsıdktebliğadâletismetfetânet ve emnül-azldır ki Peygamberlikten azledilmezler. Fetânet, çok akıllı, çok anlayışlı demektir.
           ***
Sual: Herhangi bir sebeple mezar açıldığında, mezardaki cenazeyi tekrar kefenlemek gerekir mi?
Cevap: Mezardan çıkarılmış, çıplak görülen bir ölü, kokmamış ise, sünnet üzere kefenlenip gömülür. Kokmuş ise, bir beze sarılıp gömülür.
           ***
Sual: Cenaze namazı kılındıktan sonra, tabutun başında dua etmek, konuşma yapmak, uygun mudur?
Cevap: Cenaze namazı kılındıktan sonra tabutun yanında dua etmek caiz değildir. Zübde-tül-makâmâtda diyor ki:
“İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin cenaze namazı kılındıktan sonra, durup dua yapılmadı. Hemen mezarlığa götürüldü. Cenaze namazından sonra, ayakta dua etmenin mekruh olduğu, fıkıh kitaplarında yazılıdır. Bazı imamlar yapıyorlar ise de, sünnete uygun değildir.” Cenaze namazı kılındıktan sonra dua etmenin, konuşma yapmanın caiz olmadığı Bezzâziyye fetvâsında da yazılıdır.
           ***
Sual: Büyük olan oğlan ve kız çocukları öldüğünde, kefenleri, aynen büyükler gibi mi olur?
Cevap: Büyük oğlan, adam gibi kefenlenir. Büyük kız, kadın gibi kefenlenir. Küçük oğlan bir, küçük kız, iki parça kefene sarılır. Ölü doğan çocuk, düşük ve insan uzvu mesela kolu kefenlenmez, bir beze sarılıp gömülür.

.İnsan, önce kendine karşı adaletli olmalı
 
 
 
A -
A +
İnsanın evvela kendine, hareketlerine, azasına adalet etmesi lazımdır.
 
Sual: Adil olabilmek için, bir insanın önce kendine adaletli olması gerekir deniyor. İnsanın kendisine adaletli olması nasıl olur, ne şekilde hareket ederse adil olur?
Cevap: İnsanın evvela kendine, hareketlerine, azasına adalet etmesi lazımdır. İkinci olarak, çoluk çocuğuna, komşularına, arkadaşlarına adalet yapması lazımdır. Adliyecilerin ve devlet adamlarının da, millete adalet yapması lazımdır. Demek ki, bir insanda adalet huyunun bulunabilmesi için, önce kendi hareketlerinde, azasında adalet bulunmalıdır. Her kuvvetini, her azasını, ne için yaratıldı ise, o yolda kullanmalıdır. Allahü teâlânın âdetini değiştirip, onları aklın ve İslâmiyetin beğenmediği yerlerde kullanmamalıdır. Çoluk çocuğu varsa, onlara karşı da, akla ve dine uygun hareket etmeli, dinin gösterdiği güzel ahlaktan sapmamalıdır. Güzel ahlak ile huylanmalıdır. Herhangi bir amir ise, yine ibadetleri yaptırmalı ve yapmalıdır. Böyle olan kimse, bu dünyada, Allahü teâlânın halifesi olmuştur. Kıyamette de adiller için vadedilen nimetlere kavuşur. Böyle bir hayırlı kimsenin hayır ve bereketi, onun bulunduğu talihli zamana, mübarek yere ve orada bulunmakla bahtiyar olan insanlara, hayvanlara, hatta nebatlara ve rızıklara sirayet eder, yayılır. Fakat, Allah korusun, bir yerdeki amirler, şefkatli, iyi huylu, adaletli olmazsa, insan haklarına saldırırlar, zulüm, yağma, işkence yaparlarsa, bunlar adalet erbabı değil, şeytanların yoldaşlarıdırlar. Emri altında olanlara merhamet etmeyenler, kıyamet günü Allahü teâlânın merhametinden uzak kalacaklardır. “Men, lâ yerham, lâ yurham!” buyurulmuştur ki, acımayana acınmaz demektir.
           ***
Sual: Bir kimsenin elbisesinin herhangi bir yerine necaset bulaşsa, daha sonra da o yeri tam olarak bilemese, zannettiği yeri yıkasa, bununla kıldığı namaz kabul olur mu?
Cevap: Elbisenin veya vücudun bir yerine necaset gelse, bulaşsa, bulaşan bu yeri bulamasa, zan ettiği yeri yıkasa temiz olur. Necaset bulaştığını zannettiği yer, namazı kıldıktan sonra meydana çıksa, kıldığı namazı iade etmez.
           ***
Sual: Necis boya ile boyanmış kumaş, yıkanınca temiz olur mu?
Cevap: Necis boya ile boyanan kumaş ve beden, üç kere yıkanınca temiz olur. Su renksiz olarak akıncaya kadar yıkamak daha iyidir.

.
Kum ile teyemmüm edilir mi?
 
 
 
A -
A +
Tahta, demir, pirinç, yağlı boya sıvalı duvar, bakır, altın, cam ile teyemmüm edilemez.
 
Sual: Su bulunamadığı zaman, toprak değil de sadece kum varsa, bu kum ile de teyemmüm yapılabilir mi?
Cevap: Toprak cinsinden olan her temiz şey ile, üzerinde bunların tozu olmasa bile, teyemmüm edilir. Yanıp kül olan veya sıcakta eriyebilen şeyler, toprak cinsinden değildir. O hâlde, ağaç, ot, tahta, demir, pirinç, yağlı boya sıvalı duvar, bakır, altın, cam ile teyemmüm edilemez. Kum ile olur. İnci, mercan ile olmaz. Kireç ve alçı ile, yıkanmış mermer, çimento, sırsız fayans, sırsız porselen çanak çömlekle, çamur ile olur. Yalnız çamur varsa, suyu yarıdan az ise, bununla teyemmüm edilir. Suyu çoksa, bir bez çamura sokulup, çıkarılıp rüzgârda kurutup, bu tozlu bezle teyemmüm edilir. Çamurlu su ile teyemmüm olmaz. Bununla abdest almak lazımdır. Kireçle badana edilmiş duvardan teyemmüm edilir. Buğday, kumaş, elbise, yastık gibi, teyemmüm caiz olmayan eşya üzerine el koyunca, el, teyemmüm caiz olan şeylerin tozu ile veya kül ile tozlanırsa veya silkildikleri zaman havaya böyle toz, kül çıkarsa, bunlarla teyemmüm edilebilir. Ev eşyası üzerinde bulunan organik tozlar ise böyle değildir.
           ***
Sual: Bir kimse, elbisesindeki necaset bulaşan yeri unutsa, sonra necis zannettiği yeri yıkasa, bu elbise temizlenmiş kabul edilir mi?
Cevap: Bu konuda Hadîkada deniyor ki:
“Elbisenin bir yerine necaset bulaşsa, bulaşan yeri unutsa, zan ettiği yerini yıkasa, temizlendi kabul edilir. Yaş ayağı ile necis yerde yürüse, yer kuru ise, ayakları necis olmaz. Yer yaş olup ayakları kuru ise, ayakları ıslanırsa, necis olurlar. Köpeğin mescitte yattığı yer kuru ise, necis olmaz. Yaş olup, necasetin eseri görülmezse, yine necis olmaz. Ayakkabı ile kılınan namazın sevabı, çıplak ayakla kılınandan kat kat fazladır. Üzerinde necaset görülmedikçe, sokakta gezilen ayakkabı da böyledir. Vesvese ve şüpheye ehemmiyet verilmez. İçki satandan alınan elbise, halı ve benzerleri temiz kabul edilir. Her şeyde asıl olan, taharettir. Necaset bulaştığı kesin bilinmedikçe, zan etmekle necis denilmez. Ehl-i kitabın kesmiş oldukları hayvan, aksi bilinmedikçe, sabit olmadıkça, temiz kabul edilir. Mecusinin, kitapsız kâfirlerin etli yemeklerini yemek, hayvanı onların kestiği kati olarak bilinmediği için, tenzihen mekruhtur.”

.
Hoparlörle ezan okumak
 
 
 
A -
A +
Bütün bidatler, günahlar, Allahü teâlânın düşmanı olan nefsi besler, kuvvetlendirir.
 
Sual: Bazı kimseler, sesi uzaklara götürdüğü için hoparlörle ezan okumanın faydalı olduğunu, dine bir zararı olmadığını söylüyorlar. Gerçekten dinen de böyle midir?
Cevap: Peygamber efendimiz, bir hadîs-i şeriflerinde buyuruyorlar ki:
(İbadetleri benden ve eshâbımdan gördüğünüz gibi yapınız! İbadetlerde değişiklik yapanlara bidat ehli denir. Bidat sahipleri, muhakkak Cehenneme gidecektir. Bunların hiçbir ibadetleri kabul olmaz.)
İbadetlere faydalı şeyler ilave ediyoruz demek doğru değildir. Böyle sözler, din düşmanlarının yalanlarıdır. İbadet yaparken bir değişikliğin faydalı olup olmayacağını yalnız İslam âlimleri anlar. Bu derin âlimlere Müctehîd denir. Müctehîdler kendiliklerinden bir değişiklik yapmazlar. Bir ilavenin, değişikliğin bidat olup olmayacağını anlarlar. Ezanı hoparlör ile okumaya söz birliği ile bidat denildi. İnsanları Allahü teâlânın rızasına, sevgisine kavuşturan yol insanın kalbidir. Kalp, yaratılışında temiz bir ayna gibidir. İbadetler, kalbin temizliğini, cilasını arttırır. Günahlar kalbi karartır. Muhabbet yolu ile gelen feyizleri, nurları alamaz olur. Salihler bu hâli anlar, üzülür. İbadetlerin çok olmasını isterler. Her gün beş kere namaz kılınması yerine, daha çok kılmak isterler. Günah işlemek nefse tatlı, faydalı gelir. Bütün bidatler, günahlar, Allahü teâlânın düşmanı olan nefsi besler, kuvvetlendirir. Hoparlör ile ezan okumak da böyledir.
            ***
Sual: Bir Müslümanın, kendi hatalarını, işlediği günahları düşünmesi ve bunları düzeltmesi gerekmez mi?
Cevap: Herkes, kendi kusurlarını görmeli, Allahü teâlâya karşı yaptığı kabahatleri düşünmelidir. Allahü teâlânın, kendisine ceza vermekte acele etmediğini, rızkını kesmediğini bilmelidir. Ananın, babanın, dine uygun emirlerine itaat etmeli, dine uygun olmayanlara karşı gelmemeli, fitneye sebep olmamalıdır. Hakiki Müslüman böyle olur.
            ***
Sual: Günah işleyen herhangi bir kimse, bir Müslümana, "sen ibadetten vazgeçersen, ben de bu günahtan vazgeçerim" dese, o Müslümanın o ibadeti terk etmesi uygun olur mu?
Cevap: Başkalarının günaha girmemeleri için, bir kimsenin mübahları terk etmesi iyi olur. Fakat sünnetleri, hatta müstehabları terk etmesi caiz olmaz. Farz ve vacip olan ibadetleri terk etmesi ise hiç caiz olmaz.

.
Tecdid-i iman ve nikâh
 
 
 
A -
A +
Bir kâfir, bir kelime-i tevhid söylemekle mümin olduğu gibi, bir mümin de, bir söz söylemekle kâfir olur.
 
Sual: Bazı kimseler; insan, namaz kılıp, her ibadeti, her iyiliği yaptığı hâlde, bir kelime söylemekle kâfir olur mu diyorlar. Bunlara nasıl cevap vermelidir?
Cevap: Bu konuda Kâdîzâde Ahmed Efendi Birgivî şerhinde buyuruyor ki:
“Bir kâfir, bir kelime-i tevhid söylemekle mümin olduğu gibi, bir mümin de, bir söz söylemekle kâfir olur. Erkek veya kadın inadî küfür ile mürted olunca, nikâhı fesih olup gider ki, bu talak demek değildir. Bunun için, üçten fazla imanını ve nikâhını tazelemeleri, hullesiz caiz olur.”
Yalnız birinin nikâhı tazelemesi yetişmez. Erkek ile zevcesinin, iki şahit yanında nikâhı tazelemeleri lazımdır. Şafi mezhebinde iddet zamanı içinde tevbe ederse, tecdid-i nikâh lazım olmaz. Hanefi mezhebinde olan, kolaylık olması için, nikâhını yenilemeye, zevcesinden vekalet almalı, iki şahit yanında;
“Öteden beri nikâhım altında bulunan zevcemi, onun tarafından vekil olarak ve tarafımdan asil olarak kendime tezvic ettim” demelidir.
Camilerde cemaatin çok olduğu bir namazın duasından sonra, imam efendi, tecdid-i iman ve nikâh duasını cemaat ile birlikte okursa, cemaat birbirlerine şahit olmuş, nikâhları da tazelenmiş olur.
Son nefeste Müslümanın tevbe etmesi sahih olur. Fakat, kâfirin imana gelmesi sahih olmaz. Her Müslüman, sabah ve akşam, şu iman duasını okumalıdır:
(Allahümme innî e'ûzü bike min en-üşrike bike şey-en ve ene a'lemü ve estagfirü-ke li-mâ lâ-a'lemü inneke ente allâmülguyûb.)
Sabah duası gece yarısında okumaya başlanır. Akşam duası zevalden başlar. Mürted olduğunu inkâr etmek de, tevbe olur.
              ***
Sual: İnsanların ayıplarını araştırmak, yüzlerine vurmak, dinimizce doğru bir şey midir?
Cevap: Müslümanların ayıplarını örtmek, gizli günahlarını yaymamak ve kusurlarını affetmek çok sevaptır. Küçüklere, emri altında bulunanlara, hanıma, çocuklara, talebeye, askere, işçiye, fakirlere merhamet etmelidir. Kusurlarını yüzlerine vurmamalıdır. Olur olmaz sebeplerle onları incitmemeli, dövmemeli ve sövmemelidir.
              ***
Sual: Mürtet ne demektir ve hangi sebepten dolayı bir Müslüman mürtet olmaktadır?

Cevap: Bir Müslüman, imanın yok olmasına sebep olacağı söz birliği ile bildirilmiş olan şeyleri amden, istekle söyler veya yaparsa, kâfir olur. Bu şekilde imanını kaybedene Mürted denir.

.
İyi, hakiki bir Müslüman olmak

 
 
 
A -
A +
Hakiki Müslüman olmak için, kıymetli ömrü, lüzumsuz mübahlara bile harcamamalıdır.
 
Sual: İyi bir Müslüman olabilmek için ne yapmalı, nasıl bir yol takip etmelidir?
Cevap: İslâm dininin temeli üçtür. Bunlar; ilim, amel ve ihlastır. İlim, iman, fıkıh ve ahlak bilgileridir. Bunlar, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından öğrenilir. Amel, bu bilgilere uygun işlerdir. İhlas ise, ilmin ve amelin, Allah rızası için, yani Allahü teâlânın sevgisini kazanmak için elde edilmesidir. Bu üç temel şeye malik olan Müslümana İslâm âlimi ve Hakiki Müslüman denir. Bu üç temel şeyden biri noksan olup da, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarına uymayan yazılar ve konuşmalar yayınlayarak, kendisini İslâm âlimi tanıtan kimse kötü din adamı ve Zındıktır. Mesela, din bilgisi çoktur ve her ibadeti yapar, fakat ihlası yok ise, yani bunları mal, mevki ve şöhret kazanmak gibi, dünyalık elde etmek için yapan kimse, hakiki Müslüman değildir.
İyi, hakiki bir Müslüman olmanın ilk şartı, Ehl-i sünnet âlimlerinin, kitaplarında bildirdiklerine göre, itikadı düzeltmektir. Çünkü, Cehennemden kurtulan yalnız bu fırkadır. Dört mezhebin ictihâd derecesine yükselmiş âlimlerine ve bunların yetiştirdikleri büyük âlimlere Ehl-i sünnet âlimi denir. İtikadı, imanı düzelttikten sonra, fıkıh ilminin bildirdiği ibadetleri yapmak, yani dinin emirlerini yapmak, yasak ettiklerinden kaçınmak lazımdır. Ahlakı düzeltmek ve birbirimizi sevmek için, beş vakit namazı, üşenmeden, gevşeklik yapmadan, şartlarına dikkat ederek kılmalıdır. Nisab miktarı malı ve parası olan, zekât vermelidir.
Hakiki Müslümanlık laf ile olmaz. Hakiki Müslüman olmak için, kıymetli ömrü, lüzumsuz mübahlara bile harcamamalıdır. Haram ile geçirmemek, elbette lazımdır. Haramların nefse verecekleri lezzete aldanmamalıdır. Bunlar bal karıştırılmış, şekerle kaplanmış zehir gibidir.
Gıybet etmemelidir, haramdır. Gıybet, bir Müslümanın gizli bir kusurunu, arkasından söylemektir.
Nemime yapmamalı, yani Müslümanlar arasında söz taşımamalıdır. Bu iki günahı işleyenlere çeşitli azaplar yapılacağı bildirilmiştir.
Yalan söylemek ve iftira etmek de haramdır, sakınmak lazımdır. Bu iki fenalık her dinde de haram idi. Cezaları çok ağırdır.
Hiç kimsenin dinine, malına, canına, şerefine, namusuna saldırmamalı, herkesin hakkına riayet etmeli ve korumalıdır.

.
İsimlerini saygı ile söylemek
 
 
 
A -
A +
“Eshâb-ı kiramı çok sevmeli, hürmet etmeli, isimlerini işitince 'radıyallahü anh' demelidir.
 
Sual: Allahü teâlânın, Resûlullah efendimizin, Eshâb-ı kiramın ve İslâm âlimlerinin isimlerini söylerken ve yazarken, saygılı olmak gerekmez mi?
Cevap: Allahü teâlânın ismini söyleyince, işitince, yazınca, SübhânallahTebârekallahCelle-celâlühAzze-ismühCellet kudretüh veya Teâlâ gibi saygı sözlerinden birini söylemek, yazmak birincisinde vacip, tekrarında ise müstehaptır. Resûlullah efendimizin ismini işitince salevât söylemek de böyledir. Bezzâziyye ve Hindiyyede deniyor ki:
“Allahü teâlânın ismini işitince ve söyleyince, celle celâlüh veya teâlâ yahut tebâreke, sübhânallah diyerek saygı göstermek vaciptir. Tekrar edince de, yalnız söylemeyip, teâlâ da demek müstehaptır. Yani, Allahü teâlânın isminden sonra, tazim, saygı gösteren bir kelime de söylemelidir. Bunun gibi, yalnız Kur'ân dememeli, daima Kur’ân-ı kerim demelidir.”
Görülüyor ki, "Allah buyurdu ki" veya "Allah teâlâ buyurdu ki" değil, "Allahü teâlâ buyurdu ki" demelidir. İslâmiyette ırkçılık yoktur. Her milletin, her dil sahiplerinin böyle Arabi söylemeleri lazımdır. Tercümesini söylüyorum diyerek saygısızlık yapmamalıdır. İbni Âbidînde ve Birgivînin Kâdîzâde şerhinde deniyor ki:
“Eshâb-ı kiramın ismine radıyallahü anh, başka âlimlere 'rahmetullahi aleyh' demek ve yazmak müstehaptır.”
Ehl-i sünnet âlimleri buyuruyor ki:
“Eshâb-ı kiramı çok sevmek, tazim ve hürmet etmek lazımdır. Bunun için, isimlerini yazarken, okurken ve işitince, 'radıyallahü anh' demek müstehaptır.” Râfiziler, Müslümanları aldatmak için;
“Eshâb çok yüksektir. Yüksekliklerini bildirecek bir kelime yoktur. İsimlerinin yanına radıyallahü anh demek, onlara hakaret olur. Böyle şeyler söylememelidir” diyorlar. Rafızilerin ve benzerlerinin böyle sözlerine, yazılarına aldanmamalıdır.
           ***
Sual: Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerimin bazı yerlerinde, Ben değil, Biz diyor. Bunun hikmeti nedir?
Cevap: Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerimin çok yerinde kendisini Biz sözü ile bildiriyor. Allahü teâlâ birdir. Kur’ân-ı kerimde kendisinin bir olduğunu bildiriyor. Kur’ân-ı kerimin çok yerinde kendisine Ben demedi. Büyüklüğünü, her şeye malik, hâkim olduğunu bildirmek için, Ben yerine, Biz de diyor. Biz dediği yerleri;
“Her şeyin maliki, hâkimi olan Ben olarak anlamalıdır.”

.
Nefis ve şeytandan gelen, vesvesedir
 
 
 
A -
A +
Kalbe gelen hâtıranın cinsini anlamak için, İslâmiyete uygun olup olmadığına bakılır.
 
Sual: İnsanın kalbine, nefsinden ve şeytandan gelen şeyler, iyi de, kötü de olsa hep kötü ve hep vesvese midir?
Cevap: Nefis, kaplan gibidir. Saldırması, ancak öldürmekle biter. İnsanlara vesvese veren şeytana bunun için hannâs denilmiştir. İnsan, şeytanın bir vesvesesine uymazsa, bundan vazgeçer. Başka vesveseye başlar. Nefis, daima zararlı şeyler ister. Şeytan ise, çok hayırlı işe mâni olmak için, az hayırlı olan şeyi de vesvese yapar. Büyük günaha sürüklemek için, küçük hayır yapmayı da vesvese eder. Şeytanın vesvesesi olan hayırlı iş, insana tatlı gelir ve acele ile yapmak ister. Bunun için, hadîs-i şerifte;
(Acele etmek, şeytandandır. Beş şey bundan müstesnadır: Kızını evlendirmek, borcunu ödemek, cenaze hizmetlerini çabuk yapmak, misafiri doyurmak, günah yapınca hemen tevbe etmek) buyuruldu.
Kalbe ilham olunan, gelen hayır, Allahü teâlânın korkusu ile ve yavaş yavaş yapılır ve sonu düşünülür. Bir hadîs-i şerifte;
(Melekten gelen ilham, İslâmiyete uygun olur. Şeytandan gelen vesvese İslâmiyetten ayrılmaya sebep olur) buyuruldu.
İnsan, ilham olunan şeyleri yapmalı. Vesveseyi yapmamak için cihad etmeli, çalışmalıdır. Nefse uyan kimse vesveselere tabi olur. Nefsin hevasına uymayanın, ilhama uyması kolay olur. Bir hadîs-i şerifte;
(Şeytan, kalbe vesvese verir. Allahın ismi zikredilince, söylenince kaçar. Söylenmezse vesveselerine devam eder) buyuruldu.
Kalbe gelen hâtıranın cinsini anlamak için, İslâmiyete uygun olup olmadığına bakılır. Böyle anlaşılamazsa, salih olan bir âlime sorulur. Salih olmayan, dini dünya kazançlarına alet eden kötü din adamına sorulmaz. Yahut, Resûlullah efendimize kadar üstatlarının hepsi malum olan, bilinen hakiki bir rehbere sorulur. Kutb-i medâr denilen evliya, az olsa da, kıyamete kadar mevcuttur. Kutb-i irşâd denilen Ehl-i sünnet âlimi her zaman ve her yerde bulunmaz. Uzun zaman aralıkları ile ve nadir olarak bulunur. Her yerde çok bulunan cahil tarikatçıları ve yalancı şeyhleri, hakiki rehber sanmamalıdır. Böylelerin tuzaklarına düşerek dünyada ve ahirette saadetten mahrum kalmamak için çok uyanık olmalıdır. Kalbe gelen hâtıra, nefse acı gelirse, hayır olduğu anlaşılır. Tatlı gelir, hemen yapmak isterse, şer yani kötü olduğu anlaşılır.

.
Allahü teâlâ dileseydi, sebepsiz yaratırdı
 
 
 
A -
A +
Allahü teâlâ, işlerini sebeplerle yaratmamış olsaydı, kimse kimseye muhtaç olmazdı.
 
Sual: Allahü teâlâ, dileseydi ilaç almadan hasta iyi olamaz mı, yemeden doyuramaz mıydı, bunları bir sebeple yaratmasının sebebi, hikmeti ne olabilir?
Cevap: Allahü teâlâ dileseydi, her şeyi sebepsiz yaratır, ateşsiz yakar, yemeden doyurur, tayyaresiz uçurur, radyosuz, uzaktan duyururdu. Fakat lütfederek, kullarına iyilik ederek, her şeyi yaratmasını bir sebebe bağladı. Belirli şeyleri, belli sebeplerle yaratmayı diledi. İşlerini, sebeplerin altına gizledi. Kudretini sebepler altında sakladı. Onun bir şeyi yaratmasını isteyen, o şeyin sebebine yapışır, o şeye kavuşur. Lambayı yakmak isteyen, kibrit kullanır. Zeytinyağı çıkarmak isteyen, baskı aleti kullanır. Başı ağrıyan, aspirin kullanır. Cennete gidip, sonsuz nimetlere kavuşmak isteyen, İslâmiyete uyar. Kendini tabanca ile vuran, zehir içen ölür. Terli iken su içen, hasta olur. Günah işleyen, imanını gideren de, Cehenneme gider. Herkes, hangi sebebe başvurursa, o sebebin vasıta kılındığı şeye kavuşur. Müslüman kitaplarını okuyan, Müslümanlığı öğrenir, sever, Müslüman olur. Dinsizlerin, mezhepsizlerin arasında yaşayan, onların sözlerini dinleyen, din cahili olur ve imanını kaybeder, kâfir olur. İnsan hangi yerin vasıtasına binerse, oraya gider.
Allahü teâlâ, işlerini sebeplerle yaratmamış olsaydı, kimse kimseye muhtaç olmazdı. Herkes, her şeyi Allahü teâlâdan ister, hiçbir şeye başvurmazdı. Böyle olunca, insanlar arasında, amir, memur, işçi, sanatkâr, talebe, hoca ve nice insanlık bağları kalmaz, dünya ve ahiretin nizamı bozulurdu. Güzel ile çirkin, iyi ile fena ve muti ile âsi arasında fark kalmazdı.
Allahü teâlâ dileseydi, âdetini başka türlü de yapardı. Her şeyi, o âdetine göre yaratırdı. Mesela dileseydi, kafirleri, dünyada zevk ve safasına düşkün olanları, can yakanları, insanları aldatanları cennete sokardı. İmanı olanları, ibadet edenleri, iyilik yapanları cehenneme sokardı. Fakat, âyet-i kerimeler ve hadîs-i şerifler, böyle dilemediğini göstermektedir.
           ***
Sual: Bir kimsenin, meşhur olmak, tanınmak için nasihat etmesi veya kitap yazması riya mı olur?

Cevap: Şöhret için vaaz vermek, nasihat etmek, kitap yazmak riya olur. Münakaşa etmek, başkalarından üstün görünmek ve övünmek için ilim öğrenmek de, riya olur.

.
Her istediğini yemek israf mıdır?

 
 
 
A -
A +
"İstediğini ye, istediğini giyin! İnsanı yanlış yola götüren, israf ve tekebbürdür."
 
 
Sual: Bir kimsenin, canı çektiği her yiyeceği, içeceği, yemesi ve içmesi israf olur mu?
Cevap: Her istediğini yemek de israftır. İbni Mâce, imâm-ı Beyhekî ve Abdullah ibni Ebiddünyâ hazretleri kitaplarında, Enes bin Mâlik hazretlerinin, Resûlullah efendimizin;
(Her istediğini yemek israftandır) buyurduğunu naklediyorlar.
Günde iki kere ve her istediğini yemenin israf olması, doyduktan sonra veya hazım, sindirim olmadan, acıkmadan tekrar yemek israf olur demektir. Çünkü, gündüz ikinci olarak yemek, hele kısa günlerde ve çalışmayan kimseler için, çok kere, tam acıkmadan yemek olur. Bir sofrada, her istediğini yemek de, doyduktan sonra yemek olur. Bildirilen iki hadîs-i şerifte, israf olduğunu açıkça anlatmadığından, israfa, harama teşbih, benzetme buyurulması da mümkündür.
Fakat, bir yemekten usanıp her birinden biraz yiyerek ibadet yapmak mesela oruç tutmak, helal kazanmak için çalışmak veya Müslüman kardeşlerine yardım etmek gibi ibadetler için kuvvetlenmek düşüncesi ile veya sofrada misafir bulundurmak niyeti ile olursa, israf olmayacağı, Hulâsa kitabında ve başka kitaplarda yazılıdır. Kitapların sözü, yemek çeşitleri, yalnız bu iki sebeple arttırılabilir demek değildir. Ziyan etmedikçe ve başka bozuk niyet ile olmadıkça, lezzet ve zevk için arttırmak da caiz olduğunu, A'râf sûresinin 31. âyeti ve Mâide sûresinin 90. âyeti göstermektedir. Bu iki âyet-i kerimeye dayanarak, âlimlerimiz, her çeşit meyve yiyerek lezzet almaya caiz demişler ve Resûlullah efendimizin çeşitli meyve yediğini haber vermişlerdir. Abdullah ibni Abbâs hazretleri için buyurulan;
(İstediğini ye, istediğini giyin! İnsanı yanlış yola götüren, israf ve tekebbürdür) hadîs-i şerifi, Buhârîde yazılıdır.
           ***
Sual: Bir kimsenin, kendi elbisesini yırtması, yakması, günah işleyenlere para, mal vermesi de israf olur mu?
Cevap: Bu konuda Hadîka kitabında buyuruluyor ki:
“Başkasının malını helak etmek, zulüm olur. Ödemek lazım olur. Kendi malını helak etmek ise, israf olur. Günah işlemek için ve günah işlenilmesi için verilen mal ve paralar da israf olur.”
           ***
Sual: Din bilgilerine inanmamak, aşağılamak imanı giderir mi?
Cevap: İslâm bilgilerine inanmamak, bunları ve din âlimlerini aşağılamak da, küfür olur, imanı giderir

.
Havadaki azot ve oksijen de nimettir
 
 
 
A -
A +
Havada gaz hâlinde bulunan azot, yumurta akı, ekmek, et gibi cisimlerin yapı maddesidir.
 
 
Sual: İnsan, rahat nefes alıp verdiği için, bu nimete de şükretmeli midir?
Cevap: Yüz litre havada, 78 litre azot, 21 litre oksijen, bir litre argon gibi necib gazlar ve 0,03 litre karbondioksid gazı bulunur. Hava, bu gazların karışımıdır. Havada gaz hâlinde bulunan azot, yumurta akı, ekmek, et gibi cisimlerin yapı maddesidir. Böyle azottan yapılmış maddelere Protein diyoruz. Proteinler, aminoasidlerin peptidleşmesinden hasıl olan polipeptid yapısındadır. Bunlar, protoplazmanın yapı taşı olduğundan, proteinsiz, yani azotsuz yaşanmaz. Yalnız yağ, şeker, nişasta gibi azotsuz gıdalarla beslenen bir hayvan, yaşayamaz. İnsan, her gün gıdalardan 8 gram azot almak mecburiyetindedir. Lakin ne insan ve ne de hayvan ve ne de bitkiler, havadaki azotu alamıyoruz. Zira, azot moleküllerindeki ikişer atom, birbiri ile kuvvetli bağlı olup, kolay ayrılmıyor.
Havada oksijen bulunmasaydı veya oksijen miktarı yüzde 21'den az veya çok olsaydı, zararlı olur, hiçbir canlı nefes alamaz, yaşayamazdı. Yeryüzünde hiçbir insan, hayvan, bitki bulunmazdı. Yağmurlu, karlı ve fırtınalı havalarda oksijen miktarı hiç değişmiyor. Allahü teâlâ değişmekten muhafaza ediyor. Havadaki oksijen miktarını yüzde 21 olarak sabit tutuyor. Bu nimetlerin kıymetlerini anlamalı, her nefeste şükretmelidir. Görmek, işitmek ve söylemek nimetlerinin kıymetlerini de düşünmelidir.
Bu nimetler için, gece gündüz durmadan hamdedilse karşılık yapılabilir mi? Lazım olan hamd ve şükür yapılmadığı için, bunları geri alıyor mu? Almıyor, affediyor. Hamd ve şükür etmeyenlerin, hatta inkâr edenlerin, dünya nimetleri içinde, rahat ve mesut yaşadıkları, bazı sevilmişlerin de sıkıntılar çektikleri görünüyor. İmâm-ı a'zam hazretlerinin zindanda işkence yapılarak öldürülmesi ve imâm-ı Rabbânî hazretlerinin üç oğlunun bir günde vefat etmeleri böyledir. Bunlar bizi aldatmasın! Çünkü, Allahü teâlânın af ve sabır sıfatları, diğer sıfatları gibi sonsuzdur. Bizim gibi cahiller, böyle af ve merhamet sahibi Rabbimize karşı kusurlarımızı bilmeli, Ona karşı şükürde hiç kusur yapmamalı, emirlerine ve yasaklarına, yani İslâmiyete bütün gayretimiz ile sarılmalıyız.

.
İsraf, malı helak etmektir
 
 
 
A -
A +
İsraf, malı dine ve dünyanın mubah olan işlerine faydalı olmayacak şekilde sarf etmektir. 
 
 
Sual: İsraf etmek ne demektir ve neler ne şekilde yapılırsa israf olmaktadır?
Cevap: İsraf, malı helak etmek, faydasız hâle getirmek, dine ve dünyanın mubah olan işlerine faydalı olmayacak şekilde sarf etmektir. Malı denize, kuyuya, ateşe ve elden çıkmasına sebep olan yerlere atmak, onu helak etmektir. Kullanılmayacak hâle sokmak, kırmak, kesmek, ağaçtan meyveyi toplamayıp çürütmek, tarlayı hasat etmeyip, ekinin helak olması, hayvanları soğuktan, düşmandan korunacak yere koymamak ve soğuktan, sıcaktan ve açlıktan ölmelerini önleyecek kadar yedirmemek ve örtmemek de, helak etmektir ki, bunların hepsi israf olmaktadır.
Herkesçe bilinmeyen, hatırlatılması lazım olan israflar da vardır. Mesela, meyve ve ekin toplandıktan sonra, bunları iyi saklamayıp kendiliklerinden bozulmaları veya nem alarak, çürümeleri veya kurt, güve, fare, karınca ve benzeri canlıların yemeleri hep israftır. Ekmek, et, et suyu, peynir gibi gıdaların ve hurma, karpuz, soğan gibi meyvelerin ve kuru incir, kuru üzüm, zerdali gibi kuru meyvelerin ve buğday, arpa, mercimek gibi hububatın ve elbise, kumaş, kitap gibi eşyanın, böylece, israf edildikleri çok görülmektedir.
Yemek artıklarını dökmek, çatalı, kaşığı, tabağı, tası ekmekle veya parmakla sıyırıp yemeden önce, kapları ve parmakları yıkamak ve silmek israftır. Sofra bezi ve masa üstüne düşen ekmek ve yemek kırıntılarını toplamayıp atmak da israftır. Bu kırıntıları toplayıp kedi, köpek, koyun, sığır, karınca, kuş, tavuk gibi hayvanlara yedirmek israf olmaz.
Fasulye, pirinç, nohut gibi şeyleri yıkarken dökmek ve dökülenleri toplamamak israftır. Elbise, sarık, çorap, ayakkabı gibi giyim eşyasını iyi kullanmayıp, çabuk eskitmek, onları yırtmak, yıkarken suyu, sabunu çok harcamak, lambayı, mumu, elektriği, hava gazını boş yere yakmak, hep israftır.
Abdestte ve gusülde, suyu sünnet olandan fazla kullanmak israftır.
Doyduktan sonra yemek de israftır. Yalnız, misafir utanmasın diye, ev sahibinin fazla yemesi ve orucu rahat tutmak için sahurda fazla yemek israf değildir.
Sofrada yemek çeşitlerini lüzum yok iken arttırmak israftır.
Ekmeğin pişkin yerini ve içini yiyip, kenar ve kabuklarını atmak israftır. Bırakılan kısımları başkası veya hayvan yerse, israf olmaz.

.
Hakiki Müslüman demek
 
 
 
A -
A +
Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerimde bir Müslümanın nasıl olması icap ettiğini beyan buyurmuştur.
 
Sual: İman edip, elinden geldiği kadar ibadetlerini yapan her Müslüman, hakiki Müslüman mıdır?
Cevap: Hakiki Müslüman olmak demek, yalnız âdete tabi olarak ibadet etmek değil, İslâmın emrettiği güzel ahlakı edinerek, insanlık vazifelerini yaparak, ruhen de tertemiz olmak demektir. İbadet eden, fakat hileyi zekâ eseri sayan, insanları aldatan, hatta bazen zararlı propagandalara aldanarak insan öldüren, ortalığı yakıp yıkan, yalan söyleyen bir kimse, Müslüman olduğunu söylese de, hakiki Müslüman değildir. Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerimde Furkân sûresinde, bir Müslümanın nasıl olması icap ettiğini beyan buyurmuş, açıkça bildirmiştir. Bunu tefsir etmek için, Ehl-i sünnet âlimleri fazlasıyla kitap yazmışlardır. Fakat biz, kendimizi hâlâ fena, kötü huylardan kurtaramıyor, Kur'ân-ı kerimde bildirildiği gibi çalışmıyor, Allahü teâlânın emirlerini yapmıyor, sözüne sadık olamıyor, sokaklarımızı pislik içinde bir harabeye çeviriyor, ruhen ve bedenen temizlenemiyoruz. Halbuki, elimizde bize bütün bu güzel şeyleri emreden, ne yapmamız lazım geldiğini açık açık bildiren, Allahü teâlânın kelâmı Kur'ân-ı kerim, Peygamber efendimizin sözleri, emirleri ve Ehl-i sünnet âlimlerinin kitapları vardır.
(Allahü teâlâ şükredenlerin mükafatını verecektir) buyuruluyor. Bunu Allahü teâlâ vadediyor.
Burada şükretmek demek, Kur'ân-ı kerimin istediği gibi, tam Müslüman olmak demektir. Allahü teâlânın verdiği nimetleri, Onun emrine uygun olarak kullanmak demektir. Bugün dünyada bir milyardan fazla Müslüman olduğu bildirilmektedir. Dünyada her 4 kişiden biri Müslümandır. Eğer bu Müslümanlar, Allahü teâlânın emrettiği gibi, ruhen ve bedenen tertemiz insanlar olur, birbirlerine kardeşçe bağlanır, çalışır, her sahada ilerlemeye başlarsa, Allahü teâlâ da, onlara mükafatını verecek, o zaman Müslümanlar, tıpkı Orta Çağ'da olduğu gibi, medeniyetin en önüne geçeceklerdir. Allahü teâlâ, bize bunu vadediyor. Allahü teâlâ, hiçbir zaman vadinden dönmez.
           ***
Sual: Cevâmi-ul-kelim, az kelime ne demektir, kimin için kullanılır?
Cevap: Cevâmi-ul-kelim, az kelime ile çok şey anlatmaktır ki Peygamber efendimizin özelliklerindendir. Resûlullah efendimizin yüz binden ziyade hadîs-i şerifi, Onun Cevâmi-ul-kelim olduğunu göstermektedir.

.
İslâmiyet gelmeden önce
 
 
 
A -
A +
“İsa aleyhisselam göğe çıkarıldıktan kırk sene sonra Romalılar Kudüs’e hücum ettiler..."
 
Sual: İslâmiyet gelmeden önce bugünkü Orta Doğu’nun, Arap Yarımadası'nın durumu nasıl idi?
Cevap: Bu konuda Ahmet Cevdet Paşa, Kısas-ı Enbiyâ kitabında diyor ki:
“İsa aleyhisselam göğe çıkarıldıktan kırk sene sonra Romalılar Kudüs’e hücum ettiler. Yahudilerin kimini öldürdüler, kimini esir aldılar. Kudüs’ü yağma ettiler, yakıp yıktılar. Tevratları ve başka kitapların hepsini yaktılar. Mescid-i aksâyı yerle bir ettiler. Yahudiler bundan sonra bir daha toplanamadı. Bir devlet kuramadılar. Dağıldıkları yerlerde hor ve hakir yaşadılar. İsa aleyhisselamın, otuz yaşında Peygamber olduğu bildirildi. Kendisine oniki kişi inandı. Bunlara Havâriyyûn denir. Otuzüç yaşında diri olarak göğe kaldırılınca, Havariler dağılıp, bu yeni dini yaymaya çalıştılar. Sonra, İncil diye çeşitli kitaplar yazıldı. Bunlar İsa aleyhisselamı anlatan tarih kitapları idi. Asıl İncil ele geçmemiştir. Her yer küfür ve şirk içinde idi. İsa aleyhisselamın dini üçyüz sene gizli tutuldu. Ona inandığı öğrenilen kimselere işkence ediliyordu. Roma İmparatoru Kostantin üçyüzon senesinde, bu dine izin verdi. Kendi de Hristiyan oldu. İstanbul şehrini yaptı. Roma’dan İstanbul’a taşındı. Fakat bu dinin esasları bozulmuş, unutulmuş olduğundan, papazların elinde oyuncak oldu. Miladın 395. senesinde, Roma devleti ikiye ayrıldı. Roma’daki Papa'ya tabi olanlara Katolik, İstanbul’daki Patrik'e tabi olanlara Ortodoks denildi. Kiliselere resimler, heykeller kondu. Başka milletler de küfür ve şirk içinde idi. Romalılar, bütün Avrupa’yı, Mısır’ı, Suriye’yi, Irak’ı aldılar. Fen ve sanatta ileri iseler de, ahlakları bozuktu. Keyfe, can yakmaya dalmışlardı. Aldıkları memleketlere fena ahlaklarını yerleştirdiler.
Romalılar Arabistan Yarımadası'na saldırmadılar. Ancak Araplar cahil kalmıştı. Kimi Hristiyan, kimi Yahudi, çoğu putperest olmuştu. Hazret-i İbrahim ve hazret-i İsmail’den kalma âdetlere bağlı olanlar da vardı. Mekke’dekilerin çoğu, putlara tapıyordu. Bütün dünya da, zulmet ve dalalet içinde idi. Araplar fende geri iseler de, edebiyata çok ehemmiyet veriyorlardı. İçlerinde, kuvvetli hatipler ve şairleri vardı. Şiir söylemekle iftihar eder, övünürlerdi. Arap lisanının kemâle gelmesi, Allah tarafından bir kitap indirileceğine bir işaret idi.”

.
İnsanların bütün işlerini yaratan...
 
 
 
A -
A +
Yaratan, yapan yalnız Allahü teâlâdır. Sebeplerin meydana getirdiği her şeyi yaratan da Odur. 
 
Sual: Kâinatta yaratılmış olan her şey, belli bir sebeple yaratılmaktadır deniyor. İnsanların yakmak için kullandıkları ateş de bu sebepler zincirinden birisi midir?
Cevap: İnsanların iyi ve kötü bütün işlerini, Müslüman olmalarını, küfürlerini, istekli ve isteksiz bütün işlerini, Allahü teâlâ yaratmaktadır. Yaratan, yapan yalnız Allahü teâlâdır. Sebeplerin meydana getirdiği her şeyi yaratan da Odur. Her şeyi belli bir sebep ile yaratmaktadır.
Mesela, ateş yakıcıdır. Hâlbuki, yakan Allahü teâlâdır. Ateşin, yakmakta hiçbir ilgisi yoktur. Fakat, âdeti şöyledir ki, bir şeye ateş dokunmadıkça, yakmayı yaratmaz. Ateş, tutuşma sıcaklığına kadar ısıtmaktan başka bir şey yapmaz. Organik cisimlerin yapısında bulunan karbona, hidrojene, oksijenle birleşmek ilgisi veren, elektron alışverişlerini sağlayan, ateş değildir. Doğruyu göremeyenler, bunları ateş yapıyor sanır. Yakan, yanma tepkisini yapan, ateş değildir. Oksijen de değildir. Isı da değildir. Elektron alışverişi de değildir. Yakan, yalnız Allahü teâlâdır. Bunların hepsini, yanmak için sebep olarak yaratmıştır. Bilgisi olmayan kimse, ateş yakıyor sanır.
İlkokulu bitiren bir kimse, ateş yakıyor sözünü beğenmez. Hava yakıyor der. Ortaokulu bitiren de, bunu kabul etmez. Havadaki oksijen yakıyor der. Liseyi bitiren, yakıcılık oksijene mahsus değildir. Her elektron çeken element yakıcıdır der. Üniversiteli ise, madde ile birlikte enerjiyi de hesaba katar. Görülüyor ki, ilim ilerledikçe, işin içyüzüne yaklaşılmakta, sebep sanılan şeylerin arkasında, daha nice sebeplerin bulunduğu anlaşılmaktadır.
İlmin, fennin en yüksek derecesinde bulunan, hakikatleri tam gören Peygamberler ve O büyüklerin izinde giderek, ilim deryalarından damlalara kavuşan İslam âlimleri, bugün yakıcı, yapıcı sanılan şeylerin, aciz, zavallı birer vasıta, birer sebep ve mahluk olduklarını, hakiki yapıcının, yaratıcının sebepler değil, Allahü teâlâ olduğunu bildiriyor. Yakıcı, Allahü teâlâdır. Ateşsiz de yakar. Fakat, ateş ile yakmak âdetidir. Yakmak istemezse, ateş içinde de yakmaz. İbrahim aleyhisselamı ateşte yakmadı. Onu çok sevdiği için, âdetini bozdu. Nitekim ateşin yakmasını önleyen maddeler de yaratmıştır. Bu maddeleri, kimyagerler bulmaktadır.

.
Kıyamet günü mizan vardır
 
 
 
A -
A +
Amelleri, işleri ölçmek için, bilmediğimiz bir Mizan, bir ölçü aleti, bir terazi vardır.
 
Sual: Kıyamet günü mizan denilen bir teraziden bahsediliyor. Mizan bizim dünyada bildiğimiz teraziler gibi midir veya nasıldır?
Cevap: Kıyamet günü, amelleri, işleri ölçmek için, bilmediğimiz bir Mizan, bir ölçü aleti, bir terazi vardır. Yer ve gök bir gözüne sığar. Sevap gözü, parlak olup, Arş'ın sağında cennet tarafındadır. Günah tarafı, karanlık olup, Arş'ın solunda, Cehennem tarafındadır. Dünyada yapılan işler, sözler, düşünceler, bakışlar, orada şekil alarak, iyilikler parlak, kötülükler karanlık ve iğrenç görünüp, bu terazide tartılacaktır. Bu terazi, dünya terazilerine benzemez. Ağır tarafı yukarı kalkar. Hafif tarafı aşağı iner, denildi. Âlimlerin bir kısmına göre, çeşitli teraziler olacaktır. Birçoğu da, terazilerin kaç tane ve nasıl oldukları dinde açık bildirilmedi. Bunları düşünmemelidir, dedi.
           ***
Sual: Bir Müslümanın, öncelik olarak imanını doğru olarak düzeltmesi mi gerekir?
Cevap: Akaidi, yani inanılacak bilgileri düzelttikten sonra, Helal, Haram, Farz, Vacib, Sünnet, Mendub ve Mekruh olan şeyleri, Ehl-i sünnet âlimlerinin yazdıkları fıkıh kitaplarından öğrenmek ve bunlara uymak lazımdır. Bu âlimlerin üstünlüklerini anlayamamış olan cahillerin çıkardıkları sapık kitapları okumamalıdır. Allah korusun! İtikat edilecek şeylerde Ehl-i sünnet mezhebine uymayan inanışı olan Müslümanlar, ahirette Cehenneme girmekten kurtulamaz. İmanı doğru olanın ibadetinde gevşeklik olursa, tevbe etmese bile, affedilebilir. Affedilmese bile, azap çektikten sonra, cehennemden kurtulur. İşin başı, itikadı düzeltmektir. Hâce Ubeydullah-i Ahrâr hazretleri buyurdu ki:
“Bütün keşifleri, kerametleri bana verseler, fakat, Ehl-i sünnet vel cemaat itikadını vermeseler, kendimi harap bilirim. Keşif ve kerametim olmasa ve kabahatim çok olsa, fakat Ehl-i sünnet vel cemaat itikadını ihsan eyleseler, hiç üzülmem.”
           ***
Sual: İnsanların iyi, kötü bütün işlerini yaratan Allahü teâlâ mıdır?
Cevap: Allahü teâlâ, kullarının taatlarını, günahlarını irade eder ve yaratır. Fakat, taattan razıdır. Günahtan razı değildir, beğenmez. Her şey, Onun irade ve halk etmesi, yaratması ile var olmaktadır. En'âm sûresinin 102. âyet-i kerimesinde mealen; (Ondan başka ilah yoktur. Her şeyin hâlıkı, yaratanı ancak Odur) buyurulmuştur.

.
Müslüman olarak kalabilmek için
 
 
 
A -
A +
"İlim bulunan yerde Müslümanlık vardır. İlim bulunmayan yerde Müslümanlık kalmaz."
 
Sual: Zamanımızda, kendimizin ve çocuklarımızın Müslüman olmaları ve Müslüman olarak kalabilmeleri için ne yapmak lazımdır?
Cevap: Ehl-i sünnet itikadını ve ilmihâlini öğrenmeyen ve çocuklarına öğretmeyenler, Müslümanlıktan ayrılmak, küfür felaketine düşmek tehlikesindedir. Böyle kimselerin duaları zaten kabul olmaz ki, küfürden korunabilsinler. Resûlullah efendimiz buyurdu ki:
(İlim bulunan yerde Müslümanlık vardır. İlim bulunmayan yerde Müslümanlık kalmaz.)
Ölmemek için, yemek, içmek lazım olduğu gibi, kâfirlere aldanmamak, dinden çıkmamak için de, dinini, imanını öğrenmek lazımdır. Ecdadımız, her zaman toplanırlar, ilmihâl kitaplarını okurlar, dinlerini öğrenirlerdi. Ancak, böyle Müslüman kaldılar. İslâmiyetin zevkini aldılar. Bu saadet ışığını bizlere, doğru olarak ulaştırabildiler. Bizim de Müslüman kalmamız, yavrularımızı içimizdeki ve dışımızdaki din düşmanlarına kaptırmamamız için, birinci ve en lüzumlu çare, her şeyden önce Ehl-i sünnet âlimlerinin hazırladığı ilmihâl kitaplarını okumak ve öğrenmektir. Çocuğunun Müslüman olmasını isteyen ana-baba, çocuğuna Kur'ân öğretmelidir. Fırsat elde iken okuyalım, öğrenelim ve çocuklarımıza, sözümüzü dinleyenlere öğretelim! Mektebe gittikten sonra öğrenmeleri güç olur. Hatta imkânsız olur. Felaket gelince, ah etmek fayda vermez. İslâm düşmanlarının, zındıkların, tatlı, yaldızlı kitaplarına, gazetelerine, dergi, televizyon ve radyolarına, filmlerine aldanmamalıdır.
           ***
Sual: Zındık kelimesinin anlamı nedir ve kimler için kullanılır ve kimlere zındık denir?
Cevap: Hiçbir dine inanmayan fakat Müslüman görünüp İslâm düşmanı olanlara zındık denir. Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Hiçbir dine inanmadığı hâlde, Müslüman görünüp, küfre sebep olan şeyleri Müslümanlıkmış gibi anlatarak, Müslümanları dinden çıkarmaya çalışan sinsi kâfirlere Zındık denir.
           ***
Sual: İmanının gittiği kesin olarak bilinmeyen bir kimseye kâfir denebilir mi ve lanet edilebilir mi?
Cevap: Namaz kılan bir kimsenin, küfür olan bir şeyi, açık olarak ve zaruretsiz söyleyerek veya kullanarak, kâfir olduğu anlaşılmadıkça, başkalarına uyarak, buna kâfir demek caiz olmaz. Kâfir olarak öldüğü bilinmedikçe lanet edilmez. Zaten kâfire dahi lanet etmek caiz değildir.

.
İmanın da sureti, hakikati vardır
 
 
 
A -
A +
Dünyada İslâmiyetin yalnız suretine kavuşanlar, cennetin de yalnız suretine kavuşacaklardır.
 
Sual: İman eden herkesin, her Müslümanın, imanı aynı mıdır, eğer aynı ise neden her iman eden olgun bir Müslüman olamıyor, bunun sebebi nedir?
Cevap: Bu konuda, İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“İslâmiyetin bir sureti, dış görünüşü, bir de hakikati, aslı, özü vardır. İslâmiyetin sureti, Allahü teâlâya ve Onun Resûlüne ve bu Resûlün Ondan getirdiği bilgilere inanmak ve İslâmiyetin ahkamına uymaktır. Ahkama uymak demek, emredilen şeyleri yapmak, yasak edilen şeylerden kaçınmaktır. İnsanın nefsi iman etmez ve İslâmiyetin suretine uymak istemez. Onun yaratılışı böyledir. Bundan dolayı İslâmiyetin suretine uyanların imanı, imanın suretidir. Yani, görünüşte imandır. Namazları, oruçları ve bütün ibadetleri, ibadetlerin suretidir. Yani, hep görünüşte ibadettirler. Çünkü, insan deyince, insanın nefsi anlaşılır. Herkes Ben deyince nefsini bildirmektedir. İnsan ibadet yaparken, nefsi küfür, inkâr hâlindedir. Yaptıklarının yerinde bir iş olduğunu inkâr etmektedir. Böyle bir insanın imanı ve ibadetleri, hakiki ve doğru olabilir mi? Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için imanın ve ibadetlerin suretlerini, görünüşlerini, hakiki olarak, doğru olarak kabul buyuruyor. Böyle kullarını cennete koyacağını söz veriyor, müjdeliyor. Cenneti ve cennette olan kullarını Allahü teâlâ sever. Onlardan razıdır. Allahü teâlâ, sonsuz ihsan sahibi olduğu için, yalnız kalbin tasdik etmesini, inanmasını iman olarak kabul buyurmuştur. Nefsin, anlamasını, inanmasını istememiştir. Böyle olmakla beraber cennetin de hem sureti, hem de hakikati vardır. Dünyada İslâmiyetin yalnız suretine kavuşanlar, cennetin de yalnız suretine kavuşacaklar, yalnız onun zevkini, tadını alacaklardır. Dünyada İslâmiyetin hakikatine kavuşanlar ise, cennetin de hakikatine kavuşacaklardır.
Cennetin yalnız suretine ve yalnız hakikatine kavuşanlar, aynı nimetlerden mesela aynı meyvesinden yedikleri hâlde, başka başka lezzet duyacaklardır. Resûlullahın zevceleri, hanımları, müminlerin anneleri olup, cennette Resûlullah efendimizin yanında bulunacaklar, aynı meyveyi yiyecekler ise de, başka başka tat alacaklardır. İslâmiyetin suretine uyanlar, ahirette azaptan kurtulacak, sonsuz saadete kavuşacaklardır.”

.
Fuhuş söyleyen, cennete giremez
 
 
 
A -
A +
Edepli, salih olan, fuhuş söylemeye mecbur olunca, kinaye olarak söyler.
 
Sual: Bazı kimseler, açık, net olmalı diyerek, insanın edep yerlerinden, çocukların yanlarında bile açık olarak bahsetmekte, konuşmaktadır. Böyle konuşmak, yazmak, dinimizce uygun mudur?
Cevap: Fuhuş söyleyen kimse tazir olunur, cezalandırılır. Çünkü, fuhuş söylemek tahrimen mekruhtur. Hadîkada deniyor ki:
“Fuhuş, çirkin söz demektir. Haddi aşan her şeye fâhiş denir. Burada, çirkin olan işleri başkalarına açık kelimelerle anlatmak demektir. Cima ve abdest bozmak için kullanılan kelimeleri söylemek böyledir. Bu kelimeleri söylemek fuhuştur ve tahrimen mekruhtur. Çünkü bunları söylemek, mürüvvete ve diyanete uygun değildir, hayâyı, utanmayı giderir ve başkalarını gücendirir. Mürüvvet, insanlık, erkeklik demektir. Cimayı ve abdest bozmayı anlatmak lazım olduğu zaman, açık olarak söylememeli, kinaye olarak söylemelidir. Kinaye, bir şeyi, açık manaları başka olan kelimelerle anlatmaktır. Edepli, salih olan, fuhuş söylemeye mecbur olunca, kinaye olarak söyler. Mesela, Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerimde, cima için dokunmak, lems kelimesini söylemiştir. İbni Ebiddünyâ ve Ebû Nu'aym hazretlerinin bildirdikleri hadîs-i şerifte;
(Fuhuş söyleyenlerin cennete girmeleri haramdır) buyuruldu. Yani, bunun azabını çekmedikçe cennete giremezler.”
           ***
Sual: İmanı gideren bir şey kalbe gelse fakat bu şey söylenmese, yine de imana bir zararı olur mu?
Cevap: Kalbine, küfre sebep olan, imanı gideren bir şey gelen kimse, bunu söylemese ve üzülse, imanına zarar vermez. Bu hâl, o kimsenin imanının kuvvetli olduğunu gösterir.
           ***
Sual: Aralarındaki bir meseleyi halletmek için, "gel din kitaplarına bakalım, orada nasıl bildirilmiş ise öyle yapalım" denilen kimse, benim İslâmiyetle alakam yok dese, imanına zarar gelir mi?
Cevap: İslâmiyete de müracaat edelim diyene, İslâmiyet ile işim yoktur diyenin, imanı gider, kâfir olur. İmanını ve nikâhını tecdid etmesi, yenilemesi lazım olur.
           ***
Sual: Bazı kimseler, bir işin veya bir sözün faydalı olup olmadığını, gayr-i müslimlerin yapıp yapmadığına göre değerlendiriyorlar. Böyle yapmak uygun mudur?
Cevap: Bir işin, bir sözün faydalı veya zararlı olduğunu anlamak için, gayr-i müslimlerin yapıp yapmadıklarına değil, o işi veya sözü, dinimizin emir veya yasak edip, etmediğine bakmalıdır.

.
Büyü yapmak, yaptırmak günahtır
 
 
 
A -
A +
Sihir, ilme, fenne uymayan gizli sebepler kullanarak, garip işler yapmayı sağlayan ilimdir.
 
Sual: Büyü yapmak, yaptırmak ve büyü sebebi ile belli şeylere kavuşulacağına inanmak, dinen uygun mudur?
Cevap: Sihir, büyü yapan tazir olunur. İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Öğrenmesi haram olan bilgilerden biri sihir, büyü ve kehanettir. Sihir, ilme, fenne uymayan gizli sebepler kullanarak, garip işler yapmayı sağlayan ilimdir. Sihri öğrenmek de, öğretmek de haramdır. Müslümanları zarardan korumak için ve hayırlı işler yapmak için öğrenmek de haramdır.
[Demek ki, yapılmış büyüyü çözüp yok etmek, karı-koca arasında muhabbet, sevgi hasıl etmek ve harpte düşmanı mağlup etmek gibi faydalı işler için de sihir, büyü yapmak büyük günahtır. Hayırlı iş yapmak için, bu büyük günahı işlemenin caiz olmayacağı Hadîkada yazılıdır.]
Erkeğin hanımını sevmesi için Tivele denilen sihri, büyüyü yapmak, hadîs-i şerif ile nehiy edilmiş, yasaklanmıştır. Bunun haram olduğu Hâniye fetvasında da yazılıdır. Sihirde, âyetlerden, rivayet yolu ile olan dualardan başka şeyler yazılıdır. Sihirbazın ve zındığın tevbeleri kabul edilmez. Ben her istediğimi yaparım şeklinde küfre sebep olan itikadı, inancı olmasa dahi, fitne ve fesada çalıştığı için, sihir yapanın, hâkim tarafından tazir olunması, cezalandırılması lazımdır. Sihirde imanı gideren bir şey de yaparsa, kâfir olur. Kehanet, ileride olacak şeyleri haber vermektir. Arrâf, falcı demektir. Çalınan şeylerin yerlerini, çalanları ve sihir yapanları haber verir. Tecrübe ve hesap ile değil, tahmin ve zan ile konuşurlar. Yahut cinden öğreniyoruz derler.”
           ***
Sual: Kendi malına zarar verilmesi insana, zarar veren kimsenin malına zarar verme hakkını verir mi?
Cevap: Bu konuda Mecellenin ondokuzuncu maddesinde deniyor ki:
“Birine zarar vermek ve zarar yapana karşılık olarak zarar yapmak caiz değildir.” Mubah işler, başkasına zarar verirse, caiz olmaz. Malı çalınan kimse, hırsızın veya başkalarının malını çalmaya hak kazanmaz. Zararları, İslâmiyetin bildirdiğine uygun olarak gidermek hâkimin vazifesidir. Zarar, kendi kadar veya daha çok zararla giderilmez.
           ***
Sual: Annesi, babası günah işleyen bir kimse, anasına, babasına nasıl davranmalıdır?
Cevap: Anası, babası günah işleyen bir kimse, bunlara bir kere nasihat eder. Kabul etmezlerse, susar, onlara dua eder.

.
Tefsir değil, fıkıh kitabı okumalı
 
 
 
A -
A +
Farz-ı ayın olan fıkıh kitaplarını okumayı bırakıp, nafile olan tefsir okumak, caiz değildir.
 
Sual: Bir Müslüman, dinin emir ve yasaklarını, tefsir ve hadis kitaplarından mı yoksa fıkıh kitaplarından mı öğrenmelidir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Hadîkada buyuruluyor ki:
“Ehl-i sünnet itikadını ve farzları, haramları öğrenmek farzdır. Bunları öğretmek ve kendine lazım olandan başka fıkıh bilgilerini öğrenmek ve Kur’ân-ı kerimin tefsirini ve hadis ilmini öğrenmek farz-ı kifayedir. Fıkıh bilgileri, Kur’ân-ı kerimden ve hadîs-i şeriflerden öğrenilmesi farz olan bilgilerdir. Fıkıh kitabı okuyanlar, âyetten ve hadîsten hüküm çıkarmak ihtiyacından kurtulur. Farz-ı kifaye olanları bilen, yapan var iken, bunları öğrenmek müstehab olur. Bunları yapmak nafile ibadet olur. Yalnız, cenaze namazı böyle değildir. Cenaze namazını velisi kılınca, başkalarının tekrar kılması caiz olmaz. Namaz kılacak kadar Kur’ân-ı kerim ezberleyen kimsenin, boş zamanlarında daha çok ezberlemesi, nafile namaz kılmasından daha çok sevap olur. İbadetlerinde ve günlük işlerinde lazım olan fıkıh bilgilerini öğrenmesi ise, bundan daha çok sevap olur. Lüzumundan fazla fıkıh bilgilerini öğrenmek de, nafile ibadetlerden daha sevaptır. Lüzumundan fazla fıkıh bilgisi öğrenirken, tasavvuf bilgilerini ve hakîmlerin, yani Allahü teâlâya ârif olanların sözlerini ve hâl tercümelerini öğrenmesi de müstehab olur. Bunları okumak, kalpte ihlası arttırır. Fıkıh bilgilerini, derin âlimler, âyet-i kerimelerden ve hadîs-i şeriflerden çıkarmışlardır. Bunlar, ancak fıkıh kitaplarından ve fıkıh âlimlerinden öğrenilir.”

Görülüyor ki, tefsir okumak farz-ı kifayedir. Fıkıh kitapları varken, din bilgilerini tefsirlerden öğrenmeye kalkışmak, nafile ibadet olur. Farz-ı ayın olan fıkıh kitaplarını okumayı bırakıp, nafile olan tefsir okumak, caiz değildir. Zaten, bizim gibi cahillerin, tefsir ve hadis kitaplarından fıkıh bilgisi öğrenmesi imkânsızdır. Cehenneme gidecekleri bildirilen yetmişiki fırkanın âlimleri, tefsirlerden yanlış mana anladıkları için, sapıttılar. Âlimler sapıtınca, bizim gibi cahillerin tefsirden ne anlayabileceğimizi düşünmeliyiz! Doğru yazılmış tefsirleri okuyan cahiller, böyle felakete düşerse, Mehmet Abduh, Ömer Rıza ve Seyit Kutup gibi dinde reformcuların tefsir adındaki kitaplarını okuyan acaba ne olur?

.
Bu ümmetin âlimleri iki türlüdür

 
 
 
A -
A +
Resûlullah efendimiz bir hadîs-i şerifte buyurdu ki: "Âlimler, Peygamberlerin vârisleridir."
 
 
Sual: Din bilgilerini dünya menfaati için öğrenmenin kötü olduğu bilinmektedir. Peki fen bilgilerini öğrenmenin hükmü de böyle midir?
Cevap: Fen bilgilerini dünya menfaati için öğrenmek caizdir, hatta lazımdır. Hadîs-i şerifte;
(Bu ümmetin âlimleri iki türlü olacaktır: Birincileri, ilimleri ile insanlara faydalı olacaktır. Onlardan bir karşılık beklemeyeceklerdir. Böyle olan insana denizdeki balıklar ve yeryüzündeki hayvanlar ve havadaki kuşlar dua edeceklerdir. İlmi başkalarına faydalı olmayan, ilmini dünyalık ele geçirmek için kullananlara kıyamette Cehennem ateşinden yular vurulacaktır) buyuruldu.
Yerde ve gökte bulunan mahlukların hepsinin tesbih ettiklerini Kur’ân-ı kerim haber veriyor.
(Âlimler, Peygamberlerin vârisleridir) hadîs-i şerifindeki âlim, Resûlullah efendimizin yolunda olan, Onun yoluna uyan din âlimi demektir. İslâmiyete uyan âlim, etrafına ziya saçan ışık kaynağı gibidir.
(Kıyamet günü bir din adamı getirilip Cehenneme atılır. Cehennemdeki tanıdıkları etrafına toplanıp, sen dünyada Allahın emirlerini bildirirdin. Niçin bu azaba düştün derler. Evet, günahtır yapmayın derdim, kendim yapardım. Yapınız dediklerimi de yapmazdım. Bunun için, cezasını çekiyorum der) ve (Mirac gecesi göğe götürülürken insanlar gördüm. Ateşten makaslarla dudaklarını kesiyorlar. Bunların kim olduklarını Cebrail’e sordum. Ümmetinin hatiplerinden, vaizlerinden, kendilerinin yapmadıklarını yapınız diyenlerdir dedi) ve (Cehennem zebanileri, günah işleyen hafızlara, puta tapanlardan daha önce azap yapacaklardır. Çünkü bilerek yapılan günah, bilmeyerek yapılandan daha kötüdür) hadîs-i şerifleri meşhurdur.
Eshâb-ı kiram çok âlim oldukları için küçük günahlardan da, büyük günahlar gibi korkarlardı. Hadîs-i şerifte geçen hafızlar, Tevrat hafızları olsa gerektir. Çünkü günah işleyen Müslümanlara kâfirlerden daha şiddetli azap yapılmayacaktır. Yahut, bu ümmetten olup da, günahlardan, haramlardan sakınmaya ehemmiyet vermeyip, kâfir olan hafızlardır. Hadîs-i şerifte;
(Âlimler devlet adamlarına karışmadıkça ve dünyalık toplamak peşinde olmadıkça, Peygamberlerin eminleridir. Dünyalık toplamaya başlayınca ve devlet adamlarının arasına karışınca, bu emanete hıyanet etmiş olurlar) buyuruldu.

.
Kadınların namaz kılış şekli
 
 
 
A -
A +
Kadınlar, namazda iftitah tekbirinde iki ellerini omuzları hizasına kaldırırlar.
 
Sual: Kadınların namaza başlayış şekli ve namazdaki diğer hareketleri, erkekler gibi midir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Ni'met-i islâmda deniyor ki:
“Kadınlar, namazda iftitah tekbirinde iki ellerini omuzları hizasına kaldırırlar. Ayakta sağ ellerini sol elleri üstüne getirirler. Sağ el parmaklarını sol bilek üzerine halka yapmazlar. Ellerini göğsü üzerine koyarlar. Rüküda ellerini dizleri üstüne korlar. Dizlerini kavramazlar, parmaklarının arasını açmazlar. Dizleri dik olmaz. Sırtları da düz olmaz. Secdede alçalıp, kollarını yanlarına ve karnını uyluklarına bitiştirirler. Kaynağı üzerine oturup, ayaklarını sağa yatık çıkarırlar. Kadın erkeğe imam olamaz. Kadının kadına imam olması mekruhtur. Erkeğe uyunca, en arkada saf olurlar. Aynı imama uyan kadın, erkeğin önünde veya yanında kılarsa, erkeğin namazı fasid olur, bozulur. Erkek, kadına geride durmasını işaret eder, o da geride durmazsa, yalnız kadının namazı fasid olur, bozulur. Ateşteki yemeğin taşması, çocuğun ağlaması hâlinde namazlarını bozması caiz olur. Dua ederken ellerini ileri uzatmaz, yüzüne karşı eğik tutar."
           ***
Sual: Erkekler, namazdan sonra dua ederken, ellerini nasıl açar ve kollarını nasıl tutarlar?
Cevap: Namazdan sonra dua ederken erkekler, kollarını göğüs hizasına kaldırırlar. Dirsekler fazla bükülmez. Duadan sonra, sübhâne rabbike... âyet-i kerimesini okuyup, elleri yüze sürerler. Hastalık veya soğuk gibi sebeple ellerini kaldıramayan kimse, şehadet parmağı ile işaret eder. Parmaklar kıbleye karşı çevrilir. Kollar, sağa sola doğru açılmaz, birbirine yakın, ileri doğru tutulur.
           ***
Sual: Namazı kıldıktan sonra secde yapmak ve eli göğse koyarak selamlaşmak dinen uygun mudur?
Cevap: Namazı kıldıktan sonra secde etmenin haram olduğu Dürr-ül-muhtârda yazılıdır. Namazlardan sonra imam ile, eli göğse koyarak, selamlaşmak bidattir. Müslümanlıkta el ile ve vücut hareketi ile selamlaşmak yoktur. İbni Nüceym Zeynel'âbidîn Mısrî hazretleri, böyle selamların günah olduğunu bildiriyor.
           ***
Sual: Namazın ilk ve son oturuşlarında, kitaplarda bildirildiği gibi oturmamanın namaza bir zararı olur mu?
Cevap: Namazda, ilk ve son teşehhütlerde, oturmalarda, sünnete uygun oturmamak, tenzihen mekruhtur. Oturmakta özrü varsa, mekruh olmaz.

.
Mezheplerin kolaylıklarını toplamak
 
 
 
A -
A +
Bir işi, ibadeti yaparken mezheplerin kolaylıklarını araştırıp, bunlara göre yapmak bâtıldır.
 
 
Sual: Hanefi mezhebindeki bir kimse, eli kanasa, "Şafii mezhebinde kan abdesti bozmaz" diyerek namaz kılabilir mi?
Cevap: Bu konuda Dürr-ül-muhtârda ve bunun Redd-ül-muhtâr hâşiyesinde deniyor ki:
“Bir işi, ibadeti yaparken mezheplerin kolaylıklarını araştırıp, bunlara göre yapmak bâtıldır. Mesela abdestli kimsenin derisinden kan aksa, Şafii mezhebinde abdesti bozulmaz, Hanefide bozulur. Yabancı kadının derisine, derisi değse, Şafiide bozulur, Hanefi mezhebine göre bozulmaz. Abdest aldıktan sonra derisinden kan akan ve derisi yabancı kadının derisine değen bir kimsenin bu abdestle kıldığı namaz sahih olmaz. Bunun gibi, bir işi bir mezhebe göre yaparken, ikinci bir mezhebe de uymak söz birliği ile bâtıldır. Şöyle ki, Şafii mezhebine uyarak, başının az bir yerini mesh eden kimseye köpek sürtünse, bu kimsenin Maliki mezhebini taklid ederek, burasını yıkamadan kıldığı namaz sahih olmaz. Çünkü Şafiide köpek sürtünenin namazı sahih olmaz. Maliki mezhebinde, köpek necis değil ise de, başının hepsini mesh etmesi lazımdır. Bir iş yaparken mezhepleri Telfîk etmek yani kolaylıklarını arayıp bunlara göre yapmak, söz birliği ile sahih değildir. Dört mezhepten, hiçbirine uymadan bir şey yapmak da caiz değildir.”
           ***
Sual: Seferî imama uyan mukim bir kimse, imam ikinci rekatte selam verince, ayağa kalktığında üçüncü ve dördüncü rekatlerde Fatihayı okuyacak mıdır?
Cevap: Namaz kılarken, misafire, dinen yolcu olana uyan mukim bir kimse, imam ikinci rekatte selam verince, kalkıp iki rekat daha kılarken, kıraat etmez. Yani, Fatihayı ve sûreyi okumaz. İmam arkasında kılar gibi, ayakta, bir şey okumaz. Câmi'ur-rümûz ve Tâtârhâniyyede deniyor ki:
“Âlimlerin bir kısmı, misafir arkasında kılan mukim, üçüncü ve dördüncü rekatlerde kıraat etmez, yani bir şey okumaz dedi. Şemsül eimme Abdül'azîz Halvânî ve başka âlimler, kıraat eder dedi. O hâlde, ihtiyat ederek, okuması daha iyi olur.”
Kıyam, kıraat mahalli olduğundan, okumanın zararı yoktur. Halebî-yi kebîrde deniyor ki:
“Diş ağrısını kesen ilaç, okumaya mâni oluyorsa ve vaktin sonu ise, imama uyar. İmam bulamazsa, okumadan kılar.” Çünkü, ağrı meşakkat olup, zaruri hasıl olmuştur. Kıraatte, Kur’ân-ı kerimin tercümesini okumak caiz değildir.

.
Namazda okunan âyet miktarları
 
 
 
A -
A +
Her namazda, ikinci rekatte, birinciden üç âyet uzun okumak mekruhtur.
 
Sual: Namaz kılarken, kıraat olarak okunan sûreleri sıra ile mi okumalı, birinci ve ikinci rekatlerde okunan âyet miktarları farklı mı olmalı, imam ve cemaat için bu hükümler aynı mıdır ve bu konularda nelere dikkat etmelidir?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“İmamın cuma ve bayram namazlarından başka her namazda, birinci rekatte, ikinci rekatte okuduğunun iki misli uzun okuması sünnettir. Yalnız kılan, her rekatte aynı miktarda okuyabilir. Her namazda, ikinci rekatte, birinciden üç âyet uzun okumak mekruhtur. İmamın aynı namazların aynı rekatlerinde, aynı âyetleri okumayı âdet edinmesi mekruhtur. Yalnız kılanlar için de her namaz için böyledir denildi. Ara sıra başka âyet de okumalıdır. Birinci rekatte okuduğunu, ikinci rekatte de okumak tenzihen mekruhtur. Birincide Kul'e'ûzü bi-Rabbinnâs okursa, ikincide tekrar okur. Çünkü, tersine okumak, daha kerihtir. İkincide, birincideki âyetin devamını okumak efdaldir. İkincide, birinci rekatte okuduğundan sonraki bir kısa sûreyi atlayarak, daha sonrakini okumak mekruhtur. Bir rekatte, sıra ile birkaç sûre okumak mekruh değil ise de, bir sûre okumak efdaldir. İkincide, birincide okuduğundan önceki âyetleri veya sûreleri okumak mekruhtur. Kur’ân-ı kerimi mushaftaki sıra ile okumak, her zaman vaciptir. Hatim indirirken, Kul'e'ûzüleri okuduktan sonra, hemen Fatiha ve Bakara sûresi başından beş âyet okumak çok sevaptır. Bir kısa sûre kadar üç âyet okumak, bir uzun âyet okumaktan efdaldir.”
           ***
Sual: Namaz kılarken, namazın farzlarına, vaciplerine, sünnetlerine uyulduğu gibi, namazda mekruh olanlardan da sakınmak gerekir mi?
Cevap: Bu konuda Dürr-ül-muhtâr ve bunun şerhi olan Redd-ül-muhtârda buyuruluyor ki:
“Namazın mekruhları iki türlüdür: Yalnız mekruh denildiği zaman 'tahrimen mekruh' demektir ki, delilinden zan ile anlaşılan yasaklardır. Yasak olmasına bir delil, senet bulunmayıp, yapılmaması iyi olan şeye 'tenzihen mekruh' denir. Namaz içindeki vacipleri ve müekked sünnetleri yapmamak tahrimen, müekked olmayan sünnetleri yapmamak ise tenzihen mekruhtur. Tenzihi mekruh helale, tahrimi mekruh ise harama yakındır. Mekruh olarak kılınan namaz sahih olur ise de kabul olmaz. Yani, o namaz için vadedilen sevaba kavuşulamaz.”

.
İbadet, Allahü teâlâ için yapılır
 
 
 
A -
A +

"İbadetlerini ihlas ile yap. İhlas ile yapılan az amel kıyamet günü sana yetişir."

 
Sual: İbadetleri yaparken neye dikkat etmeli, korkarak mı yoksa ümit ederek mi ibadet etmelidir?
Cevap: İbadet, Allahü teâlânın rızasına kavuşmak için yapılır. Başkasının muhabbetine, sevgisine, ihsanına kavuşmak için yapılan ibadet, ona tapınmak olur. Allahü teâlâya ihlas ile ibadet etmemiz emrolundu. Hadîs-i şerifte;
(Allahü teâlânın birliğine iman edenden, namazı ve zekâtı ihlas ile yapandan Allahü teâlâ razı olur) buyuruldu. Resûlullah efendimiz Mu'âz bin Cebel hazretlerini, Yemen'e vali olarak gönderirken;
(İbadetlerini ihlas ile yap. İhlas ile yapılan az amel kıyamet günü sana yetişir) buyurmuştur. Hadîs-i şereflerde;
(İbadetlerini ihlas ile yapanlara müjdeler olsun. Bunlar hidayet yıldızlarıdır. Fitnelerin karanlıklarını yok ederler.)
(Dünyada haram edilmiş olan şeyler melundur. Ancak Allah için yapılan şeyler kıymetlidir) buyuruldu.
Dünya nimetleri geçicidir. Ömürleri pek kısadır. Bunları ele geçirmek için dinini vermek ahmaklıktır. İnsanların hepsi acizdir. Allahü teâlâ dilemedikçe, kimse kimseye fayda ve zarar yapamaz. İnsana Allahü teâlâ kâfidir. Allahü teâlâdan korkmalı, Onun rahmetinden ümidi kesmemelidir. Ümit, reca, korkudan çok olmalıdır. Böyle olanın ibadetleri zevkli olur. Gençlerde korkunun daha fazla olması, ihtiyarlarda recanın, ümidin daha fazla olması lazımdır denildi. Hastalarda reca, ümit fazla olmalıdır. Korkusuz reca ve recasız korku caiz değildir. Birincisi emin olmak, ikincisi ümitsiz olmaktır. Hadîs-i kudside;
(Kulumu, beni zannettiği gibi karşılarım) buyuruldu. Zümer sûresinin 53. âyet-i kerimesinde meâlen;
(Allah bütün günahları affeder. O gafurdur, rahimdir) buyuruldu.
Bunlardan, recanın, ümidin fazla olması lazım geldiği anlaşılmaktadır.
(Allah korkusundan ağlayan, Cehenneme girmez) ve
(Benim bildiğimi bilseydiniz, az güler çok ağlardınız) hadîs-i şerifleri de, havfın, korkunun fazla olması lazım geldiğini göstermektedir.
           ***
Sual: Namaz kılarken, gözleri yummanın, namaza bir zararı olur mu?
Cevap: Namaz kılarken gözleri yummak tenzihen mekruhtur. Zihni dağılmasın diye yumarsa, mekruh olmaz.
           ***
Sual: Farzı kıldıktan sonra ara vermeden son sünneti kılmak için hemen kalkmak mı gerekir?
Cevap: Farzdan sonra son sünnete hemen kalkmamak mekruhtur.

.
Niyetsiz abdest alanın namazı
 
 
 
A -
A +
Hanefi bir kimse, abdest alırken niyet etmese, bu abdest ile namaz kılsa, caiz olur.
 
Sual: Niyet etmeden abdest alan bir kimse, bu aldığı abdest ile namaz kılabilir mi?
Cevap: Bu konuda Redd-ül-muhtârda buyuruluyor ki:
“Hanefi mezhebindeki bir kimse, abdest alırken niyet etmese, bu abdest ile öğle namazını kılsa, caiz olur. Çünkü Hanefi mezhebinde abdestte niyet farz değil, sünnettir. Bu kimse, bu abdesti bozulmadan ikindi vaktinde, Şafii mezhebine uyarak ikindi namazını kılsa, sahih olmaz. Niyet ederek tekrar abdest alması lazım olur. Çünkü Şafiide abdestte niyet farzdır.” Yine Redd-ül-muhtârda buyuruluyor ki:
“Bir kimse, dinî, ilmî bir sebep, bir lüzum olmadan dünya işleri için kendi mezhebini değiştirse, dinini oyuncak yapmış olur. Cezalandırılması lazım olur. İmansız ölmesinden korkulur. Bir âyet-i kerimede meâlen; (Bilenlerden sorunuz!) buyuruldu. Bunun için, müctehide sormak, bir mezhebe uymak vacib oldu. Bir mezhebi taklit etmek, yani bu mezhebe uymak, o mezhepte olduğunu söylemekle olur. Söylemeksizin, kalp ile niyet ederek de olur. Mezhebe uymak, mezhep imamının sözlerini okuyup, öğrenip yapmak demektir. Öğrenmeden, bilmeden, ben Hanefiyim, ben Şafiiyim demekle, o mezhebe girmiş olmaz. Böyle olanlar, bilenlere sorarak, ilmihâl kitaplarından öğrenerek ibadet yapmalıdır.”
           ***
Sual: İnsanların kötüsü, dini bozmaya çalışan, doğruları söylemeyen kötü din adamları mıdır?
Cevap: Emanetçinin kendisine bırakılan malları muhafaza etmekte emin olması lazım geldiği gibi, din aliminin de, İslâm bilgilerini bozulmaktan muhafaza etmekte emin olması lazımdır. Resûlullah efendimiz, Kâbe’yi tavaf ederken, hangi insan daha kötüdür? diye soruldu.
(Kötü olanı sorma! İyi olanları sor. Alimlerin kötüsü, insanların en kötüsüdür) buyurdu. Çünkü alimler, bilerek günah işlemektedir. İsa aleyhisselâm;
(Kötü alimler, su yolunu kapayan kaya gibidir. Su, kayadan sızıp geçemez. Akmasına da mani olur) buyurdu.
Kötü din adamı, kanalizasyona benzer. Görünüşte, sağlam, sanat eseridir. İçi ise, pislik doludur. Hadîs-i şerifte;
(Kıyamet günü azapların en şiddetlisi, ilmi kendisine faydalı olmayan din adamınadır) buyuruldu.
Bunun için, münafıklar, yani Müslüman görünen kâfirler, Cehennemin dibine gideceklerdir. Çünkü, bunlar işittikleri, bildikleri halde, inat ederek, kâfir olmuşlardır.

.
İman etmek esas ise de…
 
 
 
A -
A +
İslâmiyette imanın esas olması, amellerin, ibadetlerin ehemmiyetini, önemini azaltmaz.
 
Sual: Din kitaplarında Cennete iman ile girilir ve iman esastır deniyor. İman esas ise, o zaman, emirleri yapmaya, haramlardan sakınmaya gerek yok mudur?
Cevap: Kalp ile inanmak, Müslümanlığın temeli olduğu gibi, amellerin de en üstünü budur. Resûlullah efendimize işlerin en üstünü hangisidir diye soruldukta;
(Allaha ve Resûlüne inanmaktır) buyurduktan sonra, amentüyü okumuştur. Bu hadîs-i şerif Buhârîde yazılıdır.
İslâmiyette imanın esas olması, amellerin, ibadetlerin ehemmiyetini, önemini azaltmaz. Çünkü, amellerin yapılmasına sebep, imandır. Sebebin kuvvetli olması, neticeyi emniyet altına alır. İmanı kuvvetli olan bir Müslüman, amellere daha çok ehemmiyet verir. Müslümanların her farza, harama, her amele, her vazifeye de ayrı ayrı iman etmesi lazım olduğu için, günah işleyenler, imanlarının sarsılacağını, hatta gideceğini düşünerek titrerler. Hatta bir günahı işlemeyen kimse bile, o günaha ehemmiyet vermese, ne olurmuş dese, imanı gider kâfir olur. Bazı işleri imana katmak isteyen dinde reformcular, amellerin ehemmiyetini acaba bu kadar anlayabilmişler midir? Yalnız kalp ile inanmakla Müslümanlık olmayacağını, amellere, işlere bakmak lazım olduğunu söyleyenler, bu amellerin Allah için ve ahireti kazanmak için değil de, dünya için ve dünya saadeti için olmasını düşünüyorlar.
Dinin emirlerini, yasaklarını kabul et, iman eyle de, bunları ister yap, ister yapma, artık bundan rahat bir şey olamaz demeleri de yanlıştır. Çünkü, bu emir ve yasaklara ehemmiyet vermeyen kâfir olur.
İman, kalbin inanması demektir. Bunun hasıl olması için, önce ilim lazımdır. İlim ile amel başka başka şeydir. Amel, ilme pek lazım ise de, ikisi aynı şey olamaz. Fransızların; “Bon penser et bien dire ne sert rien sans bien faire” atasözleri de, ilim ile ameli birbirinden ayırmaktadır. Yani, iyi düşünmek, iyi söylemek, iyi iş yapmadıkça, bir şeye yaramaz demişlerdir. Fakat, dinimiz, bu atasözüne karşı olarak iyilik yapmaksızın iyi düşünmek, yani, yalnız iman etmek fayda verir demektedir.
           ***
Sual: Peygamberlerde bulunması gereken sıfatlardan fetânet ne anlama gelmektedir?
Cevap: Fetânet; Peygamberlerde bulunması gereken sıfatlardandır ve Peygamberlerin, diğer bütün insanlardan daha akıllı olmaları demektir.

.
Namaza niyet, kalp ile olur
 
 
 
A -
A +
“Namaza başlarken niyet etmenin farz olduğu söz birliği ile bildirildi."
 
Sual: Namaza nasıl niyet etmelidir, sadece söz ile niyet etmek kâfi midir yoksa kalpten de niyet etmek gerekir mi?
Cevap: İbadetler yapılırken, yalnız ağız ile söylemeye niyet denmez. Kalp ile niyet edilmezse, dört mezhepte de namaz sahih olmaz. Resûlullah efendimizin, Eshâb-ı kiramın ve Tabiinin ve hatta dört mezhep imamın ağız ile niyet ettikleri işitilmemiştir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabının, 1. cildin 186. mektubunda buyuruyor ki:
“Niyet kalp ile olur. Ağız ile niyet etmek bidattir. Bu bidate, hasene demişlerdir. Halbuki bu bidat, yalnız sünneti yok etmekle kalmıyor. Farzı da yok ediyor. Çünkü, çok kimse, yalnız ağız ile niyet ederek, kalp ile niyet etmiyor. Böylece, namazın farzlarından biri olan kalp ile niyet yapılmıyor. Namaz kabul olmuyor. Bu fakir, hiçbir bidati, hasene olarak bilmiyorum. Hiçbir bidatte güzellik görmüyorum.”
Ağız ile niyet etmek, Şafii ve Hanbeli mezheplerinde sünnettir. İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Namaza başlarken niyet etmenin farz olduğu söz birliği ile bildirildi. Niyet yalnız kalp ile olur. Yalnız ağız ile söylemek bidattir. Kalp ile niyet edenin, şüpheden, vesveseden kurtulmak için, söz ile de niyet etmesi caiz olur.”
           ***
Sual: Bir kimsenin ömrünün uzun olmasını istemesi, dinimiz açısından mahzurlu olur mu?
Cevap: Tûl-i emel, uzun emel sahibi, hep dünya malına ve mevkiine kavuşmak için ömrünü harcar, ahireti unutur. Yalnız zevk ve safasını düşünür. Hadîs-i şerifte;
(Cennete gitmek isteyen, uzun emel sahibi olmasın. Dünya işleri ile uğraşması ölümü unutturmasın. Haram işlemekte Allahtan hayâ etsin) buyuruldu.
Çoluk çocuğunun bir senelik gıdasını hazırlamak, uzun emel olmaz. Bir senelik nafakaya Havâyıc-i aslıyye denir. Lüzumlu eşyadan sayılır. Nisap hesabına katılmaz. Buna malik olan, zengin sayılmaz. Buna malik olmayan bekâr kimsenin kırk günlük gıda maddesi saklaması caizdir. Daha fazla saklamaları tevekkülü bozar. Hadîs-i şeriflerde;
(İnsanların en iyisi ömrü uzun ve ameli güzel olan kimsedir.)
(İnsanların en kötüsü, ömrü uzun, ameli kötü olandır.)
(Ölmek istemeyiniz. Kabir azabı çok acıdır. Ömrü uzun olup İslâmiyete uymak, büyük saadettir.)
(Müslümanlıkta beyazlaşan kıllar, kıyamet günü nur olacaktır) buyuruldu.

.
Başka dine mahsus şeyleri yapmak
 
 
 
A -
A +
Kalbe iman girince, Müslüman olunur. Kalpten iman gidince, Müslümanlıktan çıkılır.
 
 
Sual: Bir Müslüman, başka bir dinin sembolü olan bir şeyi yapsa veya o dine mahsus olan giyeceği giyse, bu Müslümanın imanına bir zarar gelir mi?
Cevap: Bir insan, başka bir dine mahsus olan bir işi yapmakla, o dine girmiş olması lazım gelmezse bile, o dine mahsus şeyin kendinde görünmesini kabul etmiş olur. Böylece, kalbindeki imanın sarsılmış olduğu düşünülebilir. İmâm-ı a'zam ebû Hanife hazretleri;
“İslâmiyete hangi yol ile girilirse yine o yol ile çıkılabilir” buyurmuştur. Buradaki yol, kalbin inanması demektir. Yani, kalbe iman girince, Müslüman olur. Kalpten iman gidince, Müslümanlıktan çıkar buyurmaktadır.
Müslümanım diyen kimsenin, kâfirlere mahsus şeyleri zaruret olmadan yapmaması ve kullanmaması, kâfir zan olunmaktan çekinmesi lazımdır. Müslümanlar, Müslümanlığa mahsus şeyleri yapmakla, alay olunmasını düşünmemeli, hürmet duyulacağını düşünmeli ve bu hareketinden şeref duymalıdır. İslâm âlimlerinin bildirdiği şeyleri kalpteki imanla bunun ne alakası var diyerek hafif görmek caiz değildir. Çünkü, kalpten bütün azaya, organlara yol vardır. İslâmiyetin emrettiği işler, iyidir. Yasak ettiği işler, kötüdür. İnsanlar, bugün bunu anlamasalar da, doğrusu budur. İslâmiyetin yasak ettiği şeyler yapılınca, kalp kararır, katılaşır. Büyük günahlar çok yapılırsa, iman gidebilir.
           ***
Sual: Namaza niyet ederken nelere dikkat etmelidir ve niyetin belli bir zamanı var mıdır?
Cevap: Namaza, iftitah tekbiri söylerken niyet edilir. Daha önce de niyet etmek caizdir. Hatta, cemaat ile namaz kılmak için evinden çıkan, camiye giden kimse, niyet etmeden imama uysa, caiz olur. Fakat camiye giderken yolda, namazı bozan şeylerden birini yapmamak lazımdır. Yürümek ve abdest almak zarar vermez.
Namaza niyet etmek demek, ismini, vaktini, kıbleyi, imama uymayı irade etmek, kalbinden geçirip, kılmayı tercih etmek demektir. Yalnız ilim, yani ne yapacağını bilmek niyet olmaz. Şafii mezhebinde, namazın rükünlerini de hatırlamak lazımdır. İftitah tekbirinden sonra edilen niyet, sahih olmaz ve o namaz, kabul olmaz. Farzlarda ve vaciplerde niyet ederken, hangi farz ve hangi vacip olduğunu bilmek lazımdır. Mesela “Bugünkü öğleyi kılmaya” diye, farzın ismini bilmek veya “Vaktin farzı” demek lazımdır.

.
Amel imandan bir parça olsaydı…
 
 
 
A -
A +
Müslümanlığa inanan bir kimseyi, kusurlarından dolayı Müslümanlıktan çıkarmak doğru değildir.
 
Sual: İşlenen bir günah sebebi ile, bir kimse dinden çıkar mı?
Cevap: Müslümanlığa inanan ve seven bir kimseyi, kusurlarından dolayı Müslümanlıktan çıkarmak doğru değildir. İman, Müslümanlık esaslarını kabul etmek ve bütün ahkamına, hükümlerine uymakta kusur etse bile, saygı göstermek olduğundan, Müslümanlığın temelidir. Amel imandan bir parça olsaydı, her günah işleyen, kâfir olurdu. Dünyada Müslüman kalmazdı. Hadîs-i şeriflerde bazı iyilikler imana, bazı kötülükler küfre bağlı olarak bildirilmiş ise de, böyle buyurulması, bu iyilik ve kötülüklerin şiddetini, derecesinin çokluğunu bildirmek içindir. Başka âyet-i kerimelerin ve hadîs-i şeriflerin yardımı ile, bunların, imandan veya küfürden parça olmadıkları anlaşılmaktadır. (Hayâ imandan bir şubedir)(Temizlik imanın yarısıdır)(İman namazdır)(Mümin, insanların emin olduğu kimsedir)(Mümin, mümin iken zina etmez)(Müminde her huy, her tabiat bulunabilir. Yalnız hainlik ve yalancılık bulunmaz) hadîs-i şerifleri böyledir. Bu hadîs-i şerifler, hayâ, taharet, namaz, emanet, iffet, doğruluk gibi iyiliklerin olmaması ve yalan, hainlik ve zina gibi kötülüklerin bulunması imanın olmaması gibidir diyerek, bunların ehemmiyetlerini bildirmektedir. Bazı amellere iman kadar kıymet verilmekle, bunların ehemmiyetleri bildirilmiştir. Dinde reformcular, buna karşılık olarak, Peygamberlerin imana dâhil ettiği şeyleri, Ehl-i sünnet âlimlerinin imandan ayırmaya ne hakları olabilir derlerse, (Mümin olarak ölen kimse, zina etmiş ve hırsızlık etmiş ise de, sonunda Cennete girer) hadîs-i şerifi, bunlara cevap vermektedir. Ankebût sûresinin 2. âyet-i kerimesinde; (İnsanların, iman ettik demekle bırakılmayarak, din yolunda karşılaşacakları sıkıntılara katlanmalarına göre, iman ettik sözlerinin doğru veya yalan olduğu anlaşılacağı) meâl-i şerifi ile bildirilmektedir. Bu âyet-i kerimede, sıkıntılara dayanmanın çok mühim olduğu anlatılmaktadır.
           ***
Sual: İbadetleri yapmak lazım olduğu gibi, bunların emir olduğuna inanmak da lazım mıdır?
Cevap: İslâmiyetin emrettiği ibadetleri yerine getirmek lazım olduğu gibi, her birinin vazife, emir olduğuna inanmak da ayrıca lazımdır. Böyle inanan bir Müslüman, bu vazifeleri elbette severek yapacaktır

.
İbadetlerin en mühimi namazdır
 
 
 
A -
A +
Vaktinde kılmadığı namazı kaza etmeyenin tevbesi kabul olmaz.
 
Sual: İbadetler içinde, en önemlisi namaz kılmak mıdır ve namaz, vaktinde kılınmaz, kaza da edilmezse günahı çok mu olur?
Cevap: İbadetlerin en mühimi namazdır. Namaz kılanın, Müslüman olduğu anlaşılır. Namaz kılmayanın, Müslüman olduğu şüphelidir. Hadîs-i şerifte;
(Mümin ile kâfiri ayıran fark, namazdır) buyuruldu. Yani, mümin namaz kılar, kâfir ise kılmaz. Münafıklar ise, bazen kılar, bazen kılmaz.
Bir kimse, namaza ehemmiyet verir, fakat özrü olmadığı hâlde, tembellikle terk ederse, günahı da, cezası da ağır olur. Dürr-ül-müntekâ, İbni Âbidîn ve Kitâb-üs-salâtta deniyor ki:
“Beş vakit namazı, özürsüz terk etmek ve vaktinde kılmamak, birbirinden ayrı iki büyük günahtır. Terk ettiği için kaza etmek, vaktinde kılmadığı için, hac veya tevbe etmek lazımdır.”
Vaktinde kılmadığı namazı kaza etmeyenin tevbesi zaten kabul olmaz. Her gün, beş vakit farz namazından evvel ve sonra kılınan revâtib sünnetler yerine de kaza kılıp, büyük günahtan kurtulmak lazımdır. Farz borcu varken, hiçbir sünnetinin ve nafile namazlarının, sahih olsalar bile, kabul olmayacağı, yani, Allahü teâlânın vadettiği sevaplara, faydalı şeylere kavuşamayacağı, muteber kitaplarda yazılıdır.
Namazı bir özür ile fevt etmek, kaçırmak, vaktinde kılamamak günah olmaz ise de, kılamadığı farzları da, acele kaza etmesi, dört mezhepte de lazımdır. Ancak, Hanefi mezhebinde, nafaka temini için çalışacak zaman kadar ve revatib sünnetleri ve hadîs-i şeriflerde bildirilmiş olan nafile namazları kılacak zaman kadar geciktirmesi caiz olur. Yani, kazaları, bu sebeplerle geciktirmemesi, iyi olur. Özür ile fevt edilmiş, vaktinde kılınmamış farz borcu olanın, revatib sünnetleri ve nafileleri kılması, diğer üç mezhepte caiz değildir, haramdır. Özür ile fevt edilmiş namazlar ile özürsüz terk edilmiş namazları birbiri ile karıştırmamalıdır. Aynı olmadıkları, Dürr-ül-muhtârda, İbni Abidînde, Dürr-ül-müntekâda, Merâkıl-felâhın Tahtâvî şerhinde ve Cevherede açık yazılıdır.
           ***
Sual: Ayakların, gözlerin de zinası olur mu?
Cevap: Din kitaplarında; “Ayakların zinası, İslâmiyetin yasak ettiği yerlere, haramlara gitmek, elin zinası, haramları tutmaktır, gözlerin zinası ise, İslâmiyetin yasakladığına, haramlara bakmaktır” diye geçmektedir.

.
Din, iyiyi, kötüden ayırır
 
 
 
A -
A +
Allahü teâlâ, iyi işleri ve kötü işleri Peygamberleri vasıtası ile bildirdi.
 
Sual: Bir insan, din olmadan iyiyi kötüden ayırabilir ve saadete kavuşabilir mi?
Cevap: Dünyada faydalı, iyi şeylerle, zararlı, kötü şeyler karışıktır. Faydalı şeyleri yapan, saadete kavuşur. Zararlı şeyleri yapan, felakete yakalanır, hep sıkıntı çeker. Allahü teâlâ çok merhametli olduğu için, iyi şeylerle kötüleri ayırmak için insanda bir kuvvet yarattı. Bu kuvvete Akıl denir. Aklı sağlam, temiz olan kimse hep iyi şeyleri bulur, yapar. Günah işleyenlerin aklı bozulur. Ayırma işini iyi yapamaz. İnsan, kötü şeyleri yaparak, işleri zararlı olur. Eshâb-ı kiram hiç günah işlemedikleri için, akılları sağlam ve kuvvetli idi. Bunun için işlerinde hep muvaffak, başarılı oldular. Dünyada ve ahirette saadete kavuştular. İnsanların çoğu akıl hastası olarak, sıkıntı içinde yaşıyor. Allahü teâlâ merhamet ederek, bu işi kendi yapıyor. İyi işleri ve kötü işleri Peygamberleri vasıtası ile bildirdi ve iyileri yapınız diyerek emir verdi. Kötü işleri yapmayı yasak etti. Allahü teâlânın bu emirlerine ve yasaklarına Din denir. Muhammed aleyhisselâmın bildirdiği dine İslâmiyet denir. Faydalı şeyleri öğrenmek ve yapmak isteyenin, İslâm dinine uyması, yani Müslüman olması lazımdır. Bazı Avrupalılar, akılları ile anlayarak İslâmiyetin emirlerini yapıyor, muvaffak, başarılı oluyorlar. Kâfirler, İslâm düşmanları bu hâli görünce, Hristiyanlar ilerici olur diyor. Müslüman ismini taşıyanlar, İslâmiyete uymayınca, başarısız oluyorlar. Kâfirler bu hâli görünce, İslâmiyet terakkiye, ilerlemeye mânidir, gericiliktir yaygarasını basıyorlar. Hâlbuki, bazı Avrupalılar, Hristiyanlığa uymayıp, İslâmiyete uydukları zaman terakki etmekte, ilerlemekte, Müslüman ismi taşıyan ahmaklar da, İslâmiyete uymadıkları için geri kalmaktadır.
           ***
Sual: Dinimizde değişiklik yapan bidat sahiplerine sevgi, muhabbet beslenebilir mi?
Cevap: Dinimiz bidat sahiplerini sevmemeyi, onları aşağılamayı emretmektedir. Onlara saygı göstermek haramdır. Şerh-i mekâsıd kitabında;
“Bidat sahiplerini sevmemek, onları aşağı tutmak, onları reddetmek lazımdır” buyuruluyor. Hadîs-i şerifte de;
(Bidat sahibine hürmet eden, dirilerini ve ölülerini öven, bunları büyük bilen, din-i islâmı yıkmaya, dünyadan kaldırmaya yardım etmiş olur) buyuruluyor.

.
Vehhabi inanışındakileri sevmek
 
 
 
A -
A +
"Bidat sahibine hürmet eden kimse, İslâmiyeti yıkmaya yardım etmiş olur."
 
Sual: Bazıları, Vehhabiler için birkaç yanlışları varsa da, bidat ehli oluyorlar ve ehl-i kıbledirler. Vehhabileri de kardeş bilmemiz, sevmemiz lazım diyorlar. Bunlara ne cevap vermelidir?
Cevap: Böyle düşünmek elbette doğrudur. Fakat bidat sahiplerini sevmek, onlara nasihat vermekle olur. Bunlara cevap veren Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını okuyan ve anlayan kimsenin, bunların hâlini anlamakta hiç şüphesi kalmaz. Ahmed Rızâ Hân Berîlevî hazretleri Fetâvel-Haremeyn kitabında diyor ki:
“Taberânînin ve başkalarının bildirdiği hadîs-i şerifte; (Bidat sahibine hürmet eden kimse, İslâmiyeti yıkmaya yardım etmiş olur) buyuruldu.”
Muhammed Ma'sûm hazretleri, Mektûbât-i Ma'sûmiyye kitabında buyuruyor ki:
“Bidat sahibinin meclisinde bulunma! Gafil din adamlarından, yaltakçı hafızlardan ve cahil tekke şeyhlerinden kendini koru! İslâmiyete uymakta gevşek davranan din adamlarına yaklaşma! Onların sözlerini işitme! Hatta onların bulunduğu şehirden uzak ol ki, zamanla kalbin onlara kaymasın! Onlara uymamalıdır. Onlar din adamı değil, din hırsızlarıdır. Şeytanın tuzaklarıdır. Onların yaldızlı, acıklı sözlerine aldanmamalı, aslandan kaçar gibi, yanlarından kaçmalıdır.”
Bidat yayıldığı ve zararının çoğaldığı zaman, bunun kötülüğünü Müslümanlara duyurmak farzdır. Selef-i sâlihîn ve bunların halefleri hep böyle yaptılar. Hadîs-i şerifte;
(Fitne veya bidat yayıldığı ve Eshâbım kötülendiği zamanda, hakkı bilen, bilgisini Müslümanlara duyursun! Hakkı, yani doğru yolu bildiği hâlde, Müslümanlara duyurmayanlara, Allahü teâlâ ve melekler ve bütün insanlar lanet eylesin! Allahü teâlâ, bu kimsenin farzlarını ve nafile ibadetlerini kabul etmez) buyuruldu.
Bidat ehline aldanarak bidat işleyeni sevmemek değil, ona acımak, nasihat vermek lazımdır. Bugün, bütün dünyadaki Müslümanlar, ya Eshâb-ı kiramın yolunda olan Müslümanlardır ki, bunlara Ehl-i sünnet denir. Veya Eshâb-ı kirama düşman olanlardır ki bunlara Şii ve Fırka-i dâlle denir. Yahut Sünnilere ve Şiilere düşman olan bidat sahipleridir ki bunlara da Vehhabi ve Necdi denir. Çünkü bunlar, ilk olarak Arabistan’ın Necid şehrinde meydana çıkmıştır. Bunlar, Müslümanlara kâfir demektedirler. Böyle diyene, Resûlullah efendimiz, lanet etmiştir.

.
İlmi ile amil olmayan din adamları
 
 
 
A -
A +
Ebüdderdâ hazretleri buyurdu ki: “İlmi ile amil olmayan din adamına âlim denilmez.”
 
Sual: Din ilimlerini öğrenip amel etmeyenlerin sonu, çok mu kötü olur?
Cevap: İlim sahibi, yani din bilgilerini öğrenen kimse, ya sonsuz saadete kavuşur, yahut nihayetsiz felakete düçar olur. Hadîs-i şerifte;
(Cehennemde azab çekenlerden bazıları, kötü kokular yayar. Bu koku diğerlerine ateşten daha fazla azab verir. Sen ne günah işledin ki, böyle pis koku çıkarıyorsun denildikte, ben din adamı idim. Bildiklerimi yapmazdım der) buyuruldu. Eshâb-ı kiramdan Ebüdderdâ hazretleri buyuruyor ki:
“İlmi ile amil olmayan din adamına âlim denilmez.”
İblis yani şeytan, bütün dinleri biliyordu. Fakat ilmi ile amel etmedi. Çölde kalan kimsenin yanında kılıç ve çeşitli silahlar bulunsa, bunları kullanmasını iyi bilse ve çok cesur olsa, kendisine hücum eden aslana karşı kullanmadıkça, bu silahların faydası olur mu? Elbette olmaz. Bunun gibi bir kimse de, din bilgilerinden yüz bin mesele öğrense, bunları kullanmadıkça, faydalarını görmez. Hasta olan bir kimse de, derdinin en faydalı ilacı bulunsa, onu kullanmadıkça, faydasını görmez.
(Ahir zamanda ibadet edenlerin çoğu din cahili olacaktır. Din adamlarının çoğu da fasık olacaktır) hadîs-i şerifinde bildirilen fasık din adamları, dünyalık ele geçirmek için, devlet adamları arasına karışacaklardır. Süfyân-ı Sevrî hazretleri buyuruyor ki:
“Cehennemde ateşten bir vadi vardır. Bu vadide, devlet adamları arasına karışan riyakâr hafızlar azab göreceklerdir.” Muhammed bin Seleme hazretleri de buyuruyor ki:
“Dünya menfaati için devlet adamlarının kapısında bekleyen bir hafızın hâli, pislik üzerine konmuş olan sineğin hâlinden daha kötüdür.” Hadîs-i şerifte;
(Allahü teâlânın ihsan ettiği ilmi, insanlara öğretmeyen kimseye, kıyamet günü ateşten yular bağlanacaktır) buyuruldu. İlmi, ehlinden saklayan din adamları böyle olacaktır.
(İslâmiyet her tarafa yayılacaktır. Hatta, İslam tacirleri, ticaret için büyük denizlerde serbest yolculuk yapacaklar ve gazilerin atları başka memleketlere yayılacaklardır. Sonra, hafızlar türeyecek, benden daha iyi okuyan var mı? Benden daha çok bilen var mı? diyeceklerdir. Cehennemin odunları bunlardır) hadîs-i şerifinden anlaşılıyor ki, riya ile okumaları ve tekebbür etmeleri kendilerini Cehenneme sürükleyecektir.

.
Tekebbür etmek haramdır
 
 
 
A -
A +
Tekebbür, Allahü teâlânın bir sıfatıdır. Kibir ve Kibriya sıfatı, ona mahsustur.
 
Sual: Kibrin, kendini büyük bilmenin günah olduğunu çok kimse bilmektedir. Peki bir kimsenin, kendini, başkalarının üstünde görmemesi, kibirlenmemesi için ne yapmalı, nasıl düşünmelidir?
Cevap: Tekebbür etmek haramdır. Tekebbür, Allahü teâlânın bir sıfatıdır. Kibir ve Kibriya sıfatı, ona mahsustur. İnsan, nefsini ne kadar aşağılarsa, Allahü teâlâ indinde kıymeti o kadar yükselir. Kendine kıymet verenin, Allahü teâlâ katında kıymeti olmaz. Kibrin zararını bilmeyen kimse için âlim demek, yalan olur. İnsanın ilmi arttıkça, Allahü teâlâdan korkması artar. Günah işlemeye cesaret edemez. Bunun için, Peygamberler aleyhimüsselâm, tevadu sahibi idiler. Allahü teâlâdan çok korkarlardı. Kendilerinde kibir ve ucub gibi kötü huylar hiç yoktu. Küçüklere, fasıklara ve facirlere karşı da kibirli olmamalıdır. Yalnız, tekebbür sahibine karşı tekebbür etmek lazımdır. Bir âlim, cahili görünce, bu, bilmediği için günah işliyor. Ben ise, bilerek işliyorum, demelidir. Bir âlimi görünce, bu benden daha çok biliyor ve ilminin hakkını veriyor, amel ediyor. İhlas ile amel yapıyor. Ben böyle değilim, demelidir. Kendinden daha yaşlı bir kimseyi görünce, bu benden daha çok ibadet etti, demelidir. Gençleri görünce, bunların günahı az, benim günahlarım çok demelidir. Kendi yaşındakileri görünce, günahlarımı biliyorum, onun ne yaptığını bilmiyorum. Bilinen kötülükleri tahkir etmek lazımdır, demelidir. Bir bidat sahibini veya kâfiri görünce, insanın hâli son nefeste belli olur. Acaba benim hâlim ne olacak, demeli, bunlara da tekebbür etmemeli, tepeden bakmamalıdır. Fakat, bunları sevmemelidir. Hele, küfrü, bidati yaymaya uğraşan Dinde Reformcular, Resûlullah efendimizin sünnetine düşmandırlar. Sünnetin nurlarını söndürmeye ve bidati, dalâleti yaymaya ve Ehl-i sünnet âlimlerini kötülemeye ve âyet-i kerimelere ve hadîs-i şeriflere yanlış manalar vererek, İslâmiyeti içeriden yıkmaya çalışmaktadırlar.
           ***
Sual: Haramın, helalin tarifleri, din kitaplarında vardır ama kısaca bunları nasıl anlamalıyız, ifade etmeliyiz?
Cevap: Haram demek, her şeyin Sahibi ve Hâlıkı, Yaratıcısı olan Allahü teâlânın, bir şeyi kullanmaya izin vermemesi, yasak etmesi demektir. Helal ise, o yasak düğümünün çözülmesi, izin verilmesi demektir.

.
Ameldeki dört mezhebin durumu
 
 
 
A -
A +
Ehl-i sünnet âlimleri, dört mezhebin hâlini, bir şehir ahalisinin hâline benzetmişlerdir...
 
 
Sual: Amelde, ibadetleri yerine getirmekte dört hak mezhebin, ictihatlarının farklı olmasının mesela Şafiide cemaatin Fatiha okumasının, Hanefide okumamasının sebebi, hikmeti nedir?
Cevap: Ehl-i sünnet âlimleri, amelde hak olan dört mezhebin hâlini, şöyle bir misal ile anlatmışlardır:
“Amelde hak olan dört mezhebin hâli, bir şehir ahalisinin hâline benzer ki, önlerine çıkan bir işin nasıl yapılacağı kanunda bulunmazsa, o şehrin eşrafı, ileri gelenleri toplanıp, o işi kanunun uygun bir maddesine benzeterek yaparlar. Bazen uyuşamayıp, bazısı devletin maksadı, beldeleri tamir ve insanların rahatlığıdır der. O işi, rey ve fikirleri ile, kanunun bir maddesine benzetir. Bunlar, Hanefi mezhebine benzer.
Bazıları da, devlet merkezinden gelen memurların hareketlerine bakarak, o işi, onların hareketine uydurur ve devletin maksadı, böyle yapmaktır derler. Bunlar da, Maliki mezhebine benzer.
Bazıları ise kanunun ifadesine, yazının gidişine bakarak, o işi yapma yolunu bulur. Bunlar da, Şafii mezhebi gibidir. Bir kısmı ise, kanunun başka maddelerini de toplayıp, birbiri ile karşılaştırarak, bu işi doğru yapabilmek yolunu arar. Bunlar da, Hanbeli mezhebine benzer. İşte şehrin ileri gelenlerinden her biri, bir yol bulur ve hepsi, yolunun doğru ve kanuna uygun olduğunu söyler. Kanunun istediği ise, bu dört yoldan biridir. Fakat, kanundan ayrılmaları, kanunu tanımadıkları için, devlete karşı gelmek için olmayıp, hepsi kanuna uymak, devletin emrini yerine getirmek için çalıştıklarından, hiçbiri suçlu görülmez. Belki, böyle uğraştıkları için, beğenilir. Fakat, doğrusunu bulan daha çok beğenilip, mükafat alır.
Dört mezhebin hâli de böyledir. Allahü teâlânın istediği yol, elbette birdir. Dört mezhebin ayrıldığı bir işte, birinin doğru olması lazımdır. Fakat, her mezhep imamı, doğru yolu bulmak için uğraştığından, yanılanlar da affolur. Hatta sevap kazanır. Çünkü, Peygamber efendimiz;
(Ümmetime, yanıldığı ve unuttuğu için ceza yoktur) buyurdu. Bu ayrılıkları bazı işlerde olup, ibadetlerin çoğunda, yani Kur'ân-ı kerimin ve hadîs-i şeriflerin açık olarak bildirdikleri ahkamda, hükümlerde ve inanılacak şeylerde, iman konusunda aralarında tam birlik bulunduğundan, birbirini kötülemezler.”

.
Namazları birleştirerek kılmak
 
 
 
A -
A +
Hanefi bir kimse, seferî iken, bir meşakkat olmadığı hâlde, öğleyi ikindi vaktinde kılamaz.
 
Sual: Hanefi mezhebindeki bir Müslüman, hiçbir zorluk yokken, diğer üç mezhepten birini taklit ederek, öğle ile ikindiyi ve akşam ile yatsıyı birleştirerek kılabilir mi?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Sefer yani yolculuk ve matar yani yağmur gibi bir özür olunca, öğle ile ikindiyi ve akşam ile yatsıyı birlikte, cem ederek kılmak, Şafii mezhebinde caizdir. Hanefi mezhebinde ise caiz değildir. Hanefi mezhebindeki bir kimse, seferi yani yolcu iken, bir meşakkat, güçlük olmadığı hâlde, öğleyi ikindi vaktinde kılsa haram olur. İkindiyi öğle vaktinde kılsa hiç sahih olmaz. Şafii mezhebinde ise, ikisi de sahih olur. Kendi mezhebine göre harac yani meşakkat, güçlük olduğu zaman, kendi mezhebindeki ruhsatla amel etmesi caiz olur. Ruhsat ile de yapmakta meşakkat, güçlük olursa, başka bir mezhebi taklit etmek caiz ise de, o mezhepte, o ibadet için farz ve vacib olan şeyleri de yapması, müfsitlerden de sakınması lazımdır.”
Bir işi, bir ibadeti yaparken başka bir mezhebi taklit eden kimse, kendi mezhebinden çıkmış ve mezhep değiştirmiş olmaz. Yalnız o işi yaparken diğer mezhebin şartlarına riayet etmesi lazımdır.
           ***
Sual: Din bilgileri öğrendiği, kendini din adamı olarak tanıttığı hâlde, kendini beğenen, kibirli olanlar oluyor. Böyle kibirli olanların, bu hâlden kurtulması mümkün değil midir?
Cevap: Kibre sebep olan ilmin ilacı iki şeyi bilmekle olur:
Birincisi, ilmin kıymetli, şerefli olması, salih, iyi niyete bağlıdır. İlmi, cehaletten ve nefsinin hevasından kurtulmak için öğrenmek lazımdır. İmam olmak, müftü olmak, din adamı tanınmak, herkesten üstün olmak için öğrenmemek lazımdır.
İkincisi, ilmi ile amel etmek ve başkalarına öğretmek ve bunları ihlas ile yapmak lazımdır. Amel ve ihlas ile olmayan ilim zararlıdır. Hadîs-i şerifte;
(Allah için olmayan ilmin sahibi Cehennemde ateşler üzerine oturtulacaktır) buyuruldu.
Mal, mevki ve şöhret için ilim sahibi olmak böyledir. Dünyalık ele geçirmek için ilim öğrenmek, yani dini dünyaya vesile etmek, altın kaşıkla necaset yemeye benzer. Dini dünya kazancına alet edenler, din hırsızlarıdır. Hadîs-i şerifte;
(Din bilgilerini dünyalık ele geçirmek için edinenler, Cennetin kokusunu duymayacaklardır) buyuruldu.

.
Dertlerden, sıkıntılardan kurtulmak için
 
 
 
A -
A +
Dertlerin, belaların gitmesi için, kalp ile istiğfar okumak çok faydalıdır. Çok tecrübe edilmiştir.
 
Sual: Dertlerden, sıkıntılardan, kederden ve başa gelen belalardan kurtulmak için okunması tavsiye edilen bir dua var mıdır?
Cevap: Bu konuda Muhammed Ma'sûm hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Devlet adamlarından ve başkalarından gelen zulümler, elemler, yalnız zahire, bedene ve dimağadır. Batına, kalbe sirayet etmez. Ahirette sevap verilmesine, dünyada batının, kalbin nurunun artmasına sebep olurlar. İnsandan insanlık sıfatları zail olmaz, gitmez. Batın, kalp, Allahü teâlâdan gelen şeylerden razı iken, zahir, beden üzülür.
Dertlerin, belaların gitmesi için, kalp ile istiğfar okumak çok faydalıdır. Çok tecrübe edilmiştir. Ölümden başka her dertten kurtarır. Eceli gelenin de, ağrısız, sıkıntısız ölmesine yardım eder. Çünkü, hadîs-i şerifte; (İstiğfara devam edeni, çok okuyanı, Allahü teâlâ, dertlerden, sıkıntılardan kurtarır. Onu, hiç ummadığı yerden rızıklandırır) buyuruldu. Merâkıl-felâhdaki hadîs-i şerifte; (Her namazdan sonra, üç kere Estagfirullahel'azîm ellezî lâ ilâhe illâ huv el-hayyel-kayyûme ve etûbü ileyh okuyanın bütün günahları affolur) buyuruldu. Bu hadîs-i şerife uyarak her gün beş vakit farz namazlardan sonra, yetmiş kere istiğfar okuyorum. Yine hadîs-i şerife uyarak, üç defa (Estağfirullahel'azîm ellezî lâ ilâhe illâ huv el-hayyelkayyûme ve etûbü ileyh) okuduktan sonra, gerisinde yalnız (Estağfirullah) diyorum. Bunun manası; “Beni affet Allahım!” demektir. Alî bin Ebî Bekir, Meâricülhidâyede diyor ki: “İstiğfarlardan meşhur olanı, Peygamberimizden haber verilen; (Bir kimse, Estagfirullahel'azîm ellezî lâ ilâhe illâ hüverrahmanürrahîm el-hayy-ül-kayyûmüllezî la-yemûtü ve etûbü ileyh Rabbiğfir lî) istiğfar duasını yirmibeş kere okursa, odasında, ailesinde, evinde ve şehrinde hiç kaza, bela olmaz”dır. Bunu ayrıca her sabah ve akşam da üç kere okumalıdır. Tergîb-üs-salâtta yazılı hadîs-i şerifte; (Cuma günü sabah namazından önce, üç kere istiğfar duasını, yani Estagfirullahel'azîm ellezî lâ ilâhe illâ huv el-hayyel kayyûm ve etûbü ileyh okuyan kimsenin ve anasının ve babasının günahları affolur) buyuruldu. Her gün yatınca; “Yâ Allah, yâ Allah, estağfirullah min külli mâ kerihallah” çok okuyup, sonunda bir kelime-i tevhid okumalıdır.”

.
İctihadda iki yol vardır
 
 
 
A -
A +
Müctehid âlimlerin ictihad yolu ikidir. Biri "Re'y yolu" ikincisi ise "Rivayet yolu"dur.
 
Sual: Müctehid âlimlerin, Kur’ân-ı kerim ve hadîs-i şeriflerden hüküm çıkarırken tuttukları yol aynı mı idi?
Cevap: Müctehid âlimlerin ictihad yolu ikidir:
Biri, İmam-ı a’zam hazretlerinin zamanındaki Irak âlimlerinin yolu olup, bu Re'y yolu yani kıyas yoludur. Bir işin nasıl yapılacağı, Kur'ân-ı kerimde ve hadîs-i şeriflerde açıkça bildirilmemiş ise, buna benzeyen başka bir işin nasıl yapıldığı aranır, bulunur. Bu iş de, onun gibi yapılır. Eshâb-ı kiramdan sonra bu yolda olan müctehidlerin reisi, imam-ı a'zam Ebu Hanife hazretleridir.
İkinci yol, Tabiin ve Tebe-i tabiin döneminde yaşamış Hicaz âlimlerinin yolu olup, buna Rivayet yolu denir. Bu yolda olanlar, Medine-i münevverenin o zamanki ahalisinin âdetlerini, kıyastan üstün tutar. Bu yolda olan müctehidlerin büyüğü, imam-ı Malik hazretleridir ki, Medine-i münevverede oturuyordu. İmam-ı Şafii ile Ahmed ibni Hanbel hazretleri de, imam-ı Malik hazretlerinin sohbetlerinde bulunmuşlardır. İmam-ı Şafii hazretleri, imam-ı Malik hazretlerinin yolunu öğrendikten sonra, Bağdat tarafına gelerek, İmam-ı a'zam hazretlerinin talebesinden okuyup, bu iki yolu birleştirdi. Ayrı bir ictihad yolu kurdu. Kendisi çok beliğ, edip olduğundan, âyet-i kerimelerin ve hadîs-i şeriflerin ifade tarzına bakıp, kuvvetli bulduğu tarafa göre iş görürdü. İki tarafta da kuvvet bulamazsa, o zaman, kıyas yolu ile ictihad ederdi. Ahmed ibni Hanbel hazretleri de, imam-ı Malik hazretlerinin yolunu öğrendikten sonra Bağdat taraflarına gidip, İmam-ı a'zam hazretlerinin talebesinden kıyas yolunu almış ise de, pek çok hadîs-i şerif ezberlemiş olduğundan, önce, hadîs-i şeriflerin birbirini kuvvetlendirmesine bakarak, ictihad etmiştir. Böylece, ahkâm-ı islâmiyyenin, İslâmiyetin bildirdiği hükümlerin çoğunda, diğer üç mezhepten farklı ictihad etmiştir.
           ***
Sual: İslâmiyetin temel inanışlarından bazılarını inkâr edip, İslâmiyetin diğer hükümlerini kabul eden kimseye ehl-i kıble denir mi?
Cevap:Ehl-i kıble demek, tevatür ile ve zaruri olarak bilinen din bilgilerinin hepsine inanan, yani Müslüman olan kimse demektir. Böyle olan kimse, bidat inanışı ile, dinden çıkmaz, kâfir olmaz. İnanışta, imanda Ehl-i sünnetten ayrılan 72 bidat fırkası, küfre düşmedikçe böyledir.

.
Secde edecek yer yoksa
 
 
 
A -
A +
Resûlullah efendimizin az yüksek bir şey üzerine dahi secde etmediği bildirilmektedir.
 
Sual: Bazı zamanlarda mesela cuma ve bayram namazlarında, cami kalabalık olup yere secde edilemeyecek olursa, böyle durumlarda, namaz kılan kimse, secdeyi nasıl yapacaktır?
Cevap: Konu ile alakalı olarak fıkıh ve ilmihâl kitaplarında deniyor ki:
“Secde için eğilemeyen hasta ve camide başka yer bulamayan sağlam kimse, yerden yirmibeş santimetreden daha yüksek bir şey üzerine secde etmez. Yalnız, yer bulamayan kimse, önünde aynı namazı kılarak yere secde edenin sırtına secde edebilir. Fakat, dizlerinin yerde olması lazımdır. Bu sağlam kimsenin, kalabalık dağıldıktan sonra kılması veya kalabalık olmayan camiye gidip orada kılması müstehabdır. Camide kalabalık olmadığı zaman, yirmibeş santimetreden daha az yükseğe secdenin caiz olduğu da bildirildi ise de, mekruhtur. Çünkü, Resûlullah efendimizin az yüksek bir şey üzerine dahi secde etmediği İbni Âbidînde bildirilmektedir. Az yükseğe bile caiz olmadığı Câmi'ur-rumûzda ve Şelbînin Tebyîn haşiyesinde yazılıdır.
Bunun için, özrü olanların dahi az yükseğe de secde etmemeleri lazımdır. Yükseğe secde etmeli, yere secde etmemeli demek ise, ibadeti değiştirmek olur. İbadeti değiştirmek isteyen, kâfir olur. Kafirler, Resûlullah efendimizin düşmanları, camileri kiliseye benzetmek istiyorlar. Kiliselerde olduğu gibi, masada oturup, secde olarak, başını masaya koymaya ve camilere çalgı, müzik sokmaya çalışıyorlar. Önce secde yerlerini biraz biraz yükseltmeye ve ibadetleri hoparlörle yapmaya alıştırıyorlar.”
           ***
Sual: Namaz kılarken Kâbe’ye dönülüyor rüku ve secde ediliyor. Namazdaki bu rüku ve secde Kâbe’ye mi yapılmış oluyor?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Namaz kılarken istikbâl-i kıble farzdır. Yani Kâbe-i mu'azzama cihetine, yönüne doğru dönerek kılınır. Namaz Allah için kılınır. Secde yalnız Allah için ve Kâbe’ye karşı yapılır. Kâbe için yapılmaz. Kâbe için secde eden, kâfir olur.”
           ***
Sual: Bir Müslümanın dört mezhebin kolay olan hükümlerini toplayıp bunlarla amel etmesi uygun olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Mezhebe ehemmiyet vermeyerek veya kolayına geleni yapmak için mezhep değiştirenin ve mezhepleri birleştirenin, kolaylıklarını seçip toplayanların şahitliği kabul olmaz.”

.
Uzun emelli olmanın sebepleri
 
 
 
A -
A +
Tûl-i emel sahibi olmanın zararlarını ve ölümü hatırlamanın faydalarını öğrenmelidir.
 
 
Sual: Bir kimsenin, uzun emelli olmasına hangi sebepler tesir etmektedir?
Cevap: Tûl-i emelin, uzun emeller sahibi olmanın sebepleri; dünya zevklerine düşkün olmak, ölümü unutmak, sıhhatine, gençliğine aldanmaktır. Tûl-i emel hastalığından kurtulmak için, bu sebepleri yok etmek lazımdır. Ölümün her an geleceğini düşünmelidir. Sıhhatin, gençliğin ölüme mâni olmadıklarını unutmamalıdır. Çocuklardaki, gençlerdeki ölüm sayısının yaşlılardaki ölüm sayısından çok olduğunu istatistikler göstermektedir. Çok hastaların iyi olup yaşadıkları, çok sağlam kişilerin çabuk öldükleri her zaman görülmektedir. Tûl-i emel sahibi olmanın zararlarını ve ölümü hatırlamanın faydalarını öğrenmelidir. Hadîs-i şerifte;
(Ölümü çok hatırlayınız. Onu hatırlamak, insanı günah işlemekten korur ve ahirete zararlı olan şeylerden sakınmaya sebep olur) buyuruldu. Eshâb-ı kiramdan Bera' bin Âzib hazretleri buyuruyor ki:
“Bir cenazeyi götürdük. Resûlullah efendimiz, kabir başına oturdu. Ağlamaya başladı. Mübarek gözyaşları toprağa damladı. Sonra;
(Ey kardeşlerim! Hepiniz buna hazırlanınız) buyurdu. Hadîs-i şeriflerde;
(İnsanlara vaiz olarak ölüm yetişir. Zenginlik isteyene, kaza ve kadere iman etmek yetişir.)
(İnsanların en akıllısı, ölümü çok hatırlayandır. Ölümü çok hatırlayan insana, dünyada şeref, ahirette yüksek dereceler nasip olur.)
(Allahü teâlâdan hayâ ediniz. Başkalarına kalacak olan şeyleri toplamakla vaktinizi kaybetmeyiniz. Kavuşamayacağınız şeyleri ele geçirmek için uğraşmayınız. İhtiyacınızdan fazla binalar yapmakla hayatınızı harcamayınız.)
(Evlerinizi haram malzeme ile yapmayınız. Dininizin ve dünyanızın harap olmasına sebep olur) buyuruldu.
Üsâme bin Zeyd hazretleri bir ay sonra ödemek üzere yüz altına bir köle satın alınca, Resûlullah efendimiz;
(Siz buna hayret etmediniz mi? Üsâme tûl-i emel sahibi olmuş) buyurdu. Bir hadîs-i şerifte de;
(Cennete gitmek isteyen, uzun emel sahibi olmasın. Dünya işleri ile uğraşması ölümü unutturmasın. Haram işlemekte Allahtan haya etsin) buyuruldu.
Haram lezzetlerle yaşamak için uzun emel sahibi olmak haramdır. Mubahlarla lezzetlenmek için tûl-i emel sahibi olmak, haram değil ise de, iyi değildir. Çok yaşamayı değil, sıhhat ve afiyetle yaşamayı istemelidir.

.
Sevgiliyi, sevgilinin yanına getirin!”
 
 
 
A -
A +
Bir kimse, hazret-i Ali'ye "Yâ Emirel-müminîn! Ebu Bekir Cennette midir?" diye sordu!..
 
Sual: Hazret-i Ebu Bekir gibi din büyüklerine dil uzatanlar var. Bunlara ne demelidir?
Cevap: Mesâbîh-i şerîf ve İzâlet-ül-hafâ an hilâfet-il-hulefâ kitabında, Abdullah ibni Ömer hazretleri buyuruyor ki:
“Resûlullah zamanında, hazret-i Ebû Bekir'in, hazret-i Ömer'in ve hazret-i Osman'ın isimlerini söylediğimiz zaman, hep, (radıyallahü anh) derdik.”
Müslümanlar, İslâm dinine kötülük yapanları mesela; Abdullah bin Sebe, Hasan Sabbah ve Ebû Tâhir Karmatî gibileri sevmez. İslâm dinine gönül vermiş, Resûlullah efendimizi çok sevdikleri için, canlarını, mallarını ve vatanlarını feda etmiş olan hazret-i Ebû Bekir'i, hazret-i Ömer'i, hazret-i Osman'ı ve hazret-i Ali'yi ve hazret-i Muâviye'yi çok sever. Peygamber efendimizin Ehl-i beytini ve bu Sahabileri sevenleri de çok sever. Hazret-i Muâviye ve Amr ibni Âs hazretleri gibi, İslâmiyete çok hizmet eden ve İslâm düşmanlarıyla cihad eden Sahabilere iftira edenleri, bir Müslüman sevebilir mi? Bu iftiralarla, gençleri zehirliyorlar. Bu zehir, kötü bir mirastır. Bu mirası, gençlere, masum nesillere intikal ettirmek için kitaplar, dergiler yayınlıyor ve dağıtıyorlar. (Fitne, yalan yayıldığı zaman, doğruyu bilenler, bildirmezlerse, onlara lanet olsun!) hadîs-i şerifi unutuldu mu? Câbir bin Abdullah hazretleri buyuruyor ki:
“Bir kimse, hazret-i Ali'nin yanına geldi ve;
-Yâ Emirel-müminîn! Ebu Bekir Cennette midir, diye sordu. Hazret-i Ali, buna çok üzüldü ve;
-Keşke dünyaya gelmeseydim. Resûlullah efendimizden ve Ondan sonra, hiçbir Müslümandan böyle bir söz işitilmemiştir. Ebu Bekr-i Sıddîk, Resûlullahın yanında veziri, müşaviri, vefatından sonra, halifesi idi. Buna inanmayan kâfir olur. Ebû Bekr-i Sıddîk hazretleri, vefat edeceği zaman beni çağırdı ve bana;
-Ey benim canım! Vefatım yaklaştı. Öldüğüm zaman beni, Resûlullahı yıkamış olan o ellerinle yıka! Kefene sar ve tabuta koy! Cenazemi, Hucre-i saadetin kapısına götür! Ebû Bekir kapıdadır, içeri girmeye izin istiyor diyerek, Resûlullaha söyle, dedi.
-Ebû Bekr-i Sıddîk vefat edince, her söylediğini yaptım. Hucre-i saadetin kapısına koyup izin isteyince; (Sevgiliyi, sevgilinin yanına getirin!) sesini işittik. Bunun için, hazret-i Ebû Bekir'i, Resûlullah efendimizin yanına defnettik! buyurdu.

.
Kâinat tesadüfen yaratılmamıştır!..
 
 
 
A -
A +
Hiçbir dine inanmayanlar, her şey rastgele, tesadüfle var olmuş diyor!..
 
Sual: Kendilerini bilim adamı diye tanıtan bazı kimseler, "bu kâinat ve içindekiler rastgele, tesadüfen olmuştur, bir yaratıcısı yoktur" diyorlar. Bunların sözlerinde gerçeklik payı olabilir mi?
Cevap: Dünyanın her yerinde ayrı ayrı manzaralar var. İnsan bakmaya doyamıyor. Bunlar kendi kendisine mi var olmuş? Her varlık, hep hesaplı ve düzenli, sanki her şey aynı bir makineden çıkmış gibi. Her şey fizik, kimya, biyoloji, astronomi kanunlarına bağlı. Hele, insanın yaratılışındaki ahenk ve nizam! İçimizdeki organların, bir makinenin parçaları gibi, birlikte çalışması, anlayanları hayran bırakmaktadır. Darwin bile;
“Gözün yapısındaki intizamı, incelikleri düşündükçe, hayretten tepem atacak gibi oluyor” demiş.
Bütün varlıklar, birbirlerine değişmez kanunlarla bağlı. Dine inanan bütün din sahipleri, bunları yaratan, bilen, bir Hâlık yani Yaradan var diyor. Hiçbir dine inanmayanlar ise, her şey rastgele, tesadüfle var olmuş diyor. Her şeyin sahibi yaratıcısı, Peygamberleri ile haber de gönderiyor.
(Her şeyi ben yarattım. Hepinizin sahibi benim. Bana inanırsanız, sizi Cennetime koyacağım. Sayısız nimetler vereceğim. Sonsuz zevk ve saadet içinde yaşayacaksınız. Peygamberlerime inanmayanları Cehennemde sonsuz cezalandıracağım) diyor.
Cennet ve Cehennem yok ise, Peygamberlere, ahirete inanmış olanlar, aldanmış ise, bunlar hiç zarar görmeyecek. Fakat Peygamberlerin sözleri doğru olduğundan, bunlara inanmayanlar ve bunların sözlerini değiştirenler, sonsuz azap göreceklerdir.
           ***
Sual: Allahü teâlânın, Âdem aleyhisselamdan itibaren gönderdiği kitapların adedi ne kadardır ve isimleri belli midir?
Cevap: Allahü teâlâ, yeryüzüne, yüz sayfa ve dört büyük kitap indirmiş, göndermiştir. Bunların hepsini, Cebrail aleyhisselâm getirmiştir. On sayfa âdem aleyhisselâma; elli sayfa Şît aleyhisselâma; otuz sayfa İdris aleyhisselâma; on sayfa da, İbrahim aleyhisselâma gönderildiği hadîs-i şerifte bildirilmiştir.
Sayfa; küçük kitap, risale demektir. Bizim bildiğimiz bir yaprak kâğıdın bir yüzü demek değildir.
Dört büyük kitaptan, Tevrat Musa aleyhisselâma; Zebur Davud aleyhisselâma; İncil İsa aleyhisselâma; Kur'ân-ı kerim de, ahir zaman yani son Peygamber Muhammed aleyhisselâma inmiş, gönderilmiştir.

.
Çocuklara güzel isim koymalıdır
 
 
 
A -
A +
Müslümana kötü isim takmak veya başkasının taktığı kötü ismi söylemek caiz değildir. 
 
Sual: Çocuklara isim koyarken ve büyüklere de bir lakap takarken, kötü, çirkin, aşağılayıcı isim koymak ve lakapları takmak dinimizce uygun olur mu?
Cevap: Müslümana kötü isim takmak veya başkasının taktığı kötü ismi söylemek caiz değildir. Soyadı ve müstear isim koymak caizdir. Hadîs-i şerifte;
(Kötü ismi olan, bunu güzel isme çevirsin!) buyuruldu. Mesela, Âsıye ismini, Cemile yapmalıdır. Müslümana güzel isim takmak caizdir. Çocuğuna, övücü isim koymamalıdır. Mesela Reşit, Emin ismini vermemelidir. Muhyiddîn, Nûrüddîn gibi isimler de, yalan ve bidat olur. Fasıkları, cahilleri, mürtetleri böyle isimlerle çağırmak mekruhtur. Çünkü, bunlar, methedici, övücü isimlerdir. Mecaz olarak da, söylenemezler. Kendi çocuklarına, bu isimleri tefeül ederek, uğurlu olmak için koymak, caiz olur denilmiştir. Salih oldukları meşhur olan âlimleri, evliyayı bu isimler ile zikretmek caiz ve faydalıdır. İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Çocuğa konulacak isimler arasında en efdal olanı, Abdullah, sonra Abdurrahman, sonra Muhammed, sonra Ahmet, daha sonra İbrahim’dir. Allahü teâlânın isimlerinden olan Ali, Reşit, Aziz gibi isimleri de koymak caizdir. Fakat, bu isimleri söylerken hürmet etmek lazımdır. Bilerek hürmetsizlik eden kâfir olur. Mesela, ismi Abdülkadir olana, Abdülkoydur demek, Hasan yerine Hasso, İbrahim yerine İbo demek, bu isimlerle alay etmek olur. Bu isimlerle alay etmek niyet edilmezse, küfür olmaz ise de, küfre benzeyen şeyi söylemekten sakınmak lazımdır. Çocuk, dünyaya gelip, hemen ölse, ismi koymadan defnedilmez. Abdünnebi ismi caiz ise de, koymamak ihtiyatlı olur.”
Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri, vaazlarında;
“Veledin, çocuğun, valideyni yani ana, babası üzerinde üç hakkı vardır: Doğduğunda Müslüman ismi koymak. Akıllı olunca, kitabet, yazı, ilim ve sanat öğretmek. Baliğ, erginlik çağına ulaşınca, dini ve ahlakı güzel bir Müslüman bulup, bununla hemen evlendirmektir” buyururdu. Oğlunu ve kızını, dinin emirlerine göre yetiştirip evlendiren ana-baba, akraba ve komşular çok sevap kazanırlar.
           ***
Sual: Birinin mülkü olan suyu çalıp, bu su ile alınan abdest, sahih olur mu, bununla namaz kılınabilir mı?
Cevap: Gasbedilen, çalınan su ile abdest almak sahih ise de, haramdır.

.
Himmet etmek ne demektir?
 
 
 
A -
A +
“Tasarruf sahipleri üç nevdir. Bazısı, Allahü teâlânın emri olmadan tasarruf etmez."
 
Sual: Bazı kitaplarda din büyükleri için himmet etti tabiri geçiyor, böyle bir şey var mıdır varsa himmet etmek ne demektir?
Cevap: Bu konuda Reşehât kitabında, Ubeydullah-i Ahrâr hazretlerinin şöyle buyurduğu nakledilmektedir:
Himmet etmek, Allahü teâlânın isimleri ile münasebeti olan bir zatın, kalbinde yalnız bir işin yapılmasını bulundurması demektir. Bu şeye teveccüh eder, kalbine bundan başka hiçbir şey getirmez, yalnız, o işin yapılmasını ister. Allahü teâlâ da o işi yaratır. Allahü teâlânın âdeti böyledir. Kâfirlerin himmet ettikleri şeylerin de hasıl oldukları görülmüştür. Allahü teâlâ, bana da bu kuvveti ihsan etmiştir. Fakat, bu makamda edeb lazımdır. Edeb de, kulun kendisini Hak teâlânın iradesine tabi etmesidir. Hakkı kendi iradesine tabi etmemektir. Hak teâlânın fermanına muntazır, hazır olmaktır.” Hâce Muhammed Yahyâ hazretleri de buyurdu ki:
“Tasarruf sahipleri üç nevdir: Bir kısmı, Allahü teâlânın izni ile, her istedikleri zamanda, diledikleri kimselerin kalbinde tasarruf ederek, onu yüksek makamlara eriştirirler. Bazısı, Allahü teâlânın emri olmadan tasarruf etmez. Emir olunan kimseye teveccüh ederler. Bir kısmı ise, kendilerine bir sıfat, bir hâl geldiği zaman kalplere tasarruf ederler.”
           ***
Sual: Namazda secdeye gidildiğinde, secde edilen yerin sert mi olması gerekir?
Cevap: Alnı, sarığının sargıları ve takkenin kenarı ve alından sarkan saç üzerine ve elbisenin kolu ağzı, eteği veya elleri üzerine koymak sahih olur ise de, özürsüz iken tenzihen mekruh olur. Kadınların da, namazda alnı açık olması lazımdır. Yerin sertliğini duyacak kadar, yani başını bastırınca, alnı artık gömülmeyecek kadar bastırarak, halı, hasır, buğday, arpa, serir, kanepe ve yerde duran araba üzerine secde etmek sahih olur. İki ağaç arasına gerilmiş salıncak ve çuvalda olmayan pirinç ve darı üzerine secde sahih olmaz.
           ***
Sual: Yaptığı hatadan dolayı özür dileyen kişinin özrünü, karşı tarafın kabul etmemesi günah olur mu?
Cevap: Müslümanın özrünü reddetmek, kabul etmemek mekruhtur. Hadîs-i şerifte; (Müslüman kardeşinin özrünü kabul etmemek günah olur) buyuruldu. Özrü kabul etmek ve kusurları affetmek, Allahü teâlânın sıfatlarındandır. Böyle olmayan kimseye, Allahü teâlâ gadab ve azab eder.

.
Çocuk büluğa erince
 
 
 
A -
A +
Çocuklar büluğa erince, ana, babaları onlara imanın şartlarını anlatmalıdır.
 
Sual: Bir Müslümanın çocuğu, büluğa erince, imanın ve İslâmın şartlarını bilmez, inandığını söylemezse Müslümanlıktan çıkmış mı olur?
Cevap: Çocuklar küçükken, ana, babalarına tabi olurlar. Büluğa erince, ana, babalarına bağlı olarak Müslüman kalmazlar. Bu sebeple ana, babalar, çocukları büluğa erince onlara imanın şartlarını, İslâmiyeti anlatıp iman etmelerini sağlamalıdırlar, aksi hâlde mürtet olurlar. Bu konuda İbni Âbidînde deniyor ki:
“Kız küçük iken; anasına, babasına tabi olarak Müslümandır. Baliğa olunca, anasının, babasının dinine tabi olması devam etmez. İslâmiyeti bilmeyerek baliğa olunca, mürted olur. İman edilecek altı şeyi öğrenip inanmadıkça ve İslâmiyete uymak lazım olduğuna inanmadıkça, Kelime-i tevhid söylese, yani Lâ ilâhe illallah, Muhammedün resûlullah dese de, Müslümanlığı devam etmez. 'Âmentü billâhi...'de bulunan altı şeyi öğrenip, bunlara inanması ve Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını kabul ettim demesi lazımdır.”
İbni Âbidîn hazretlerinin bu sözünden anlaşılıyor ki, bir kâfir, Kelime-i tevhid söyleyince ve bunun manasına kısaca inanınca, o anda Müslüman olur. Fakat, her Müslüman gibi, bunun da, imkân bulunca;
“Âmentü billâhi ve Melâiketihi ve Kütübihi ve Rüsülihi vel Yevmil-âhiri ve bil Kaderi hayrihi ve şerrihi minallahi teâlâ vel-ba'sü ba'delmevti hakkun, eşhedü en lâilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve resûlühü” diye Amentünün esaslarını ezberlemesi, manasını ve İslam bilgilerinden kendisine lazım olanları iyice öğrenmesi lazımdır.
Bir Müslüman çocuğu da, bu altı şeyi ve İslâm bilgilerini öğrenmez ve inandığını söylemezse, âkıl ve bâliğ olduğu zaman, mürtet olur. İman ettikten sonra, İslâm bilgilerini, yani farzları, haramları, abdesti, guslü ve namaz kılmasını, avret mahallini örtmesini hemen sorup öğrenmesi de farz olur. Sorduğu kimsenin öğretmesi veya hakiki din kitabı bildirmesi, buna da farz olur. Soracak kimseyi veya kitabı bulamazsa araması farz olur. Aramazsa kâfir olur. Buluncaya kadar bilmemesi özür olur. Farzları vaktinde yapmayan ve haram işleyen Cehennemde azap görecektir.
           ***
Sual: Sayısı en çok olan mahluk, hangileridir?
Cevap: Sayısı en çok olan mahluk meleklerdir. Bunların sayılarını Allahü teâlâdan başka kimse bilmez.

.
Allahü teâlânın yakın olması
 
 
 
A -
A +
Kur'ân-ı kerimde buyuruldu ki: "Kullarım senden beni soruyorlar. Ben onlara çok yakınım!" 
 
Sual: Allahü teâlânın yakınlığından, beraberliğinden bahsedenler oluyor. Bu yakınlık ve beraberlik, insanların birbirine olan yakınlığı, beraberliği gibi midir?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
“Bakara sûresinin 186. âyetinde mealen; (Kullarım senden beni soruyorlar. Ben onlara çok yakınım!) ve Mücâdele sûresinin 7. âyetinde mealen; (Üç adam gizli konuşunca, Allah onların dördüncüsü olur. Beş kişi gizli konuşunca, Allah onların altıncısı olur. Daha az veya daha çok kimseler olunca da, her nerede olursa olsunlar, Allah onlarla beraberdir) buyuruldu. Allahü teâlânın yakın olması ve birlikte olması, kendisi gibi Bî-çûndur. Yani, bizim bildiğimiz ve anladığımız gibi değildir. Nasıl oldukları anlaşılamaz. His organlarının ve aklın yardımı ile anlayabilen insanlar, his edilmeyen ve akıl ile düşünülemeyen şeyleri anlayamaz. Yakın ve beraber denilince, aklımıza, düşüncemize ve anlayışımıza gelen ve evliyanın keşif ile anladıkları her şeyden, Allahü teâlâ uzaktır. Bunlara hiç benzemez. Allahü teâlâyı böyle düşünmek, yetmişiki fırka içinde bulunan Mücessime denilen bozuk, sapık yola kaymaya sebep olur. Allahü teâlânın bize yakın olduğuna ve bizimle beraber olduğuna inanır, iman ederiz. Fakat, bu yakınlığın ve bu beraberliğin nasıl olduğunu anlayamayız. Bu dünyada, en büyük İslâm âlimlerinin varabileceği şey, Allahü teâlânın kendisine ve sıfatlarına, gayb yolu ile, yani anlamadan inanmaktır.”
           ***
Sual: Verdiği nimetlerinden dolayı, Allahü teâlâya ne yapılırsa şükredilmiş olur?
Cevap: İnsanların Allahü teâlâya karşı, kalp, dil ve beden ile yapmaları ve inanmaları lazım olan şükür borcu, kulluk vazifeleri, Allahü teâlâ tarafından bildirilmiş ve Onun sevgili Peygamberi tarafından ortaya konmuştur. Allahü teâlânın gösterdiği ve emrettiği kulluk vazifelerine İslâmiyet denir. Allahü teâlâya şükür, Onun Peygamberinin getirdiği yola uymakla olur. Bu yola uymayan, bunun dışında kalan hiçbir şükrü, hiçbir ibadeti, Allahü teâlâ kabul etmez, beğenmez. Çünkü, insanların, iyi, güzel sandıkları çok şey vardır ki, İslâmiyet, bunları beğenmemekte, çirkin olduklarını bildirmektedir. Aklı olan kimselerin, Allahü teâlâya şükretmek için, Muhammed aleyhisselama uymaları lazımdır.

.
Satıcının malını övmesi
 
 
 
A -
A +
Satılan malı, olduğundan aşırı methetmemeli, övmemelidir. Çünkü, yalan söylemiş olur...
 
Sual: Tüccarların, pazarcıların kısaca herhangi bir malı pazarlayanların, satanların, sattıkları malı övmelerinin ve bu konuda yemin etmelerinin dinimiz açısından bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Bu konuda Kimyâ-i se'âdet kitabında buyuruluyor ki:
“Satılan malı, olduğundan aşırı methetmemeli, övmemelidir. Çünkü, hem yalan söylemiş, hem aldatmış, hem de zulmetmiş olur. Hatta, doğru olarak da, müşterinin bildiği şeyi söylememelidir. Çünkü, bu da faydasız söz olur. Kıyamet günü her sözden sual olunacaktır. Beyhude, lüzumsuz söz söyleyenler, hiç özür bulamayacaktır. Yemin ile satmaya gelince, yalan yere yemin etmek haramdır. Yani büyük günahtır. Doğru yemin ederse, az bir şey için Allahü teâlânın ismini söylemek saygısızlık olur. Hadîs-i şerifte buyuruldu ki; (Alışverişte vallahi böyledir, vallahi öyle değildir diye yemin edenlere ve sanat sahiplerinden, yarın gel, öbür gün gel diye sözünde durmayanlara yazıklar olsun!) Bir hadîs-i şerifte de buyuruldu ki: (Malını yemin ederek beğendiren kimseye kıyamet günü merhamet edilmeyecek, acınmayacaktır.) Yunus bin Abîd hazretleri ipekli kumaş tüccarı idi. Malını satarken hiç methetmez, övmezdi. Çırağı, bir gün, kumaşı gösterirken, müşterinin yanında; “Ya Rabbi! Bu Cennet kumaşından bana da nasip et!” deyince, Yunus bin Abîd hazretleri, bu sözün kumaşı methetmek, övmek olacağını düşünerek, kumaşı kaldırıp sattırmadı.”
           ***
Sual: Bir malın ayıbını boya ile veya yama yaparak, gizleyip, kapatıp satmakta, dinimiz açısından bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Her sanatta hile yapmamak farzdır. Çürük iş yapmak ve gizlemek haramdır. İmâm-ı Ahmed ibni Hanbel hazretlerinden, gizli yama yapmayı sordular. “Kendi giymesi ve müşterinin giymek istemesi ile caiz olup, hile olarak yapmak, yani gizli yamayı, yeni diye satmak günahtır. Aldığı para haramdır” buyurdu.
           ***
Sual: Namaz kılarken, rükuyu unutup secdeye giden bir kimsenin namazı bozulur mu?
Cevap: Namazın farzlarından bir rüknü terk eden kimse, bu rüknü namaz içinde ifa etmez, yerine getirmez ise, namazı bozulur.
           ***
Sual: Namaz kılarken bir kelimelik konuşma da namazı bozar mı?
Cevap: Namaz kılarken bir kelime de söylense namazı bozar. Hatta bilerek, bilmeyerek, zorla veya unutarak da söylemek, hep bozar.

.
Başı açık namaz kılmak
 
 
 
A -
A +
Başı kapalı kılmanın ehemmiyetini düşünmeyerek, başı açık namaz kılmak mekruhtur.
 
Sual: Erkeklerin namaz kılarken, başlarını, kollarını ve ayaklarını da örtmesi gerekir mi, örtmezse ne olur?
Cevap: Bu konuda Halebîde buyuruluyor ki:
“Secdeye yatarken, kamis, yani entariyi ve pantolon paçalarını yukarı çekmek mekruhtur ve bunları yukarı çekip, kıvırıp da, namaza durmak mekruhtur. Kolları, bacakları, etekleri sığalı, kıvrık, kısa namaz kılmak da mekruhtur.”
Tembellikle veya başı kapalı kılmanın ehemmiyetini düşünmeyerek, başı açık namaz kılmak mekruhtur. Namaza ehemmiyet vermemek ise küfürdür. Kendini aciz, zavallı göstermek, Allahü teâlâdan korktuğu için başını örtmemek mekruh olmaz. Yani, Allahü teâlânın korkusundan rengi sararıp, vücudu titreyip, kendini ve her şeyi unutan kimse, başını örtmezse, mekruh olmaz. Fakat, bunların da örtmesi, daha iyi olur. Çünkü, başı açmak; (Namazda ziynetli elbisenizi alınız, örtünüz!) âyet-i kerimesine uymamak olur. Başına beyaz sarık sarmak müstehabdır. Resûlullah efendimizin siyah sarık da sardığı Ma'rifetnâmede yazılıdır. Sarığının ucunu iki küreği arasına, iki karış uzatırdı.
           ***
Sual: Erkekler namazda secdeyi nasıl yapar ve ayakta, rükuda ayakların durumu ne şekilde olmalıdır?
Cevap: Erkekler, kolları ve uylukları, karından ayrı bulundurur. Elleri ve dizleri yere koymak sünnettir. Topukları kıyamda, birbirinden dört parmak eni kadar uzak, rükuda, kavmede ve secdede bitişik tutmak sünnettir. Halebî-i kebîrde ve Dürr-ül-muhtârda deniyor ki:
“Rükuda sünnetlerden birisi de, topuk kemiklerini birbirine bitiştirmektir.” Bunun için, rükuya eğilirken, sol ayağın topuğu, sağ ayak yanına getirilir. Secdeden kıyama kalkarken açılır.
           ***
Sual: Kendisinin veya başkasının kâfir olmasını isteyen bir kimsenin, imanı gider mi?
Cevap: Kâfir olmayı isteyen bir kimse, buna, kâfir olmaya niyet ettiği anda, imanı gider, kâfir olur. Başkasının kâfir olmasını isteyen kimse, küfrü beğendiği için istiyorsa, kâfir olur. Kötü, zalim olduğundan, zulmünün cezasını Cehennem ateşinde çekmesi için istiyorsa, kâfir olmaz. Küfre sebep olduklarını bilerek ve arzusu ile küfür kelimelerini söyleyen kâfir olur. Bilmeyerek söylüyorsa, âlimlerin çoğuna göre yine kâfir olur. Küfre sebep olmayan kelime söylemek isterken, şaşırarak, küfre sebep olanı söylerse kâfir olmaz.

.
Se'âdet-i Ebediyye kitabını okuyan...
 
 
 
A -
A +
Se'âdet-i Ebediyye kitabını okuyarak anlayan bir kimse ne bahtiyardır...
 
Sual: Seâdet-i Ebediyye kitabını okuyanlar, hep bu kitabı tavsiye ediyor ve siz de tavsiye ediyorsunuz. Peki bu kitabı okuyunca ne oluyor, diğerlerinden ne farkı vardır ki bu şekilde tavsiye edilmektedir?
Cevap: Se'âdet-i Ebediyye kitabını okuyarak anlayan bahtiyar bir kimse, hem din bilgilerini öğrenir, hem de îmâm-ı Rabbânî hazretlerini tanıyarak, kalbi Ona meyleder, bağlanır. Onun bütün dünyaya saçtığı nurları alıp, olgunlaşmaya, kemale gelmeye başlar da haberi olmaz. Ham bir karpuz, güneşin ışıkları karşısında zamanla olgunlaştığı, tatlılaştığı gibi yetişerek kamil, olgun bir insan olur. Bu dünya ve hayat görüşünde değişiklikler olduğunu hisseder. Hâller, zevkler, tatlı rüyalar görmeye başlar. İmâm-ı Rabbânî hazretlerini, evliyayı, Eshâb-ı kiramı ve Resûlullah efendimizi rüyada görmeye, uyanık iken de ruhlarından istifade etmeye başlar. Nefsi de gafletten kurtulup, namazın tadını duymaya, ibadetlerden zevk almaya başlar. Günahlardan, haram olan şeylerden, kötü huylardan nefret duyar. İyi huylar onun âdeti olur. Herkese iyilik eder. Cemiyete, topluma, millete faydalı olur. Saâdet-i ebediyyeye kavuşur ve başkalarını da kavuşturur.
Hanefi mezhebinin büyük âlimlerinden Seyyid Şerîf Cürcânî hazretleri, Şerh-i mevâkıf, Şerh-ul-metâli' hâşiyesi ve Berîkada buyurduğu gibi, evliyanın suretleri, öldükten sonra da talebesine, sevenlerine görünüp feyiz verirler. Fakat, bunları görebilmek ve ruhlarından feyiz alabilmek kolay değildir. Ehl-i sünnet itikadını ve ahkâm-ı islâmiyyeyi, kitaplardan öğrenmek ve öğrendiklerine uymak ve evliyayı sevmek, saygılı olmak lâzımdır. Merec-ül-bahreynde deniyor ki:
“Tasavvuf büyüklerinin hepsi, Ehl-i sünnet idi. Bidat sahiplerinden hiçbiri, Allahü teâlânın marifetine yaklaşamamıştır. Vilâyet nurları, bunların kalplerine girmemiştir. Amelde ve itikatta olan bidatin zulmeti, vilâyet nurunun kalbe girmesine mâni olur. Kalp, bidat pisliklerinden temizlenmedikçe ve Ehl-i sünnet itikadı ile süslenmedikçe, hakikat güneşinin ışıkları oraya giremez. O kalp, yakîn nuru ile aydınlanamaz.”
           ***
Sual: Din bilgilerini ve âlimleri kötülemek de imanı giderir mi?
Cevap: İslâm bilgilerine inanmamak, bunları ve din âlimlerini aşağılamak da, küfr-i cühûdî olur

.
Eshâb-ı kiram düşmanlığı
 
 
 
A -
A +
Tekkelere sığınan bozuk kimseler, Türk milletine, Eshâb-ı kiramın düşmanlığını bulaştırdı.
 
Sual: Zamanımızda kendilerini tarikat ehli görenler arasında bile, Eshâb-ı kiramdan bazılarına karşı bir buğz, düşmanlık vardır. Bu düşmanlık nereden ve nasıl girip yayılmıştır?
Cevap: Abbasi tarihçileri, sultanların gözüne girmek, mal ve mevki elde etmek için vakaları, hadiseleri değiştirmekten, hadiseleri, meydana gelen olayları yanlış yazmaktan çekinmemiş, Emevileri insafsızca kötülemeye koyulmuşlardı. Abbasi halifeleri, Emevilere düşman olduğundan, tarihçileri de, dünyalık ele geçirmek için, ilmi, siyasete kurban etmişlerdir. Osmanlılar, zaman bakımından, Abbasilere daha yakın, toprak bakımından da, komşu olduğundan, cahil tarihçiler, Abbasi tarihlerini olduğu gibi tercüme etmiş, Cevdet Paşa bile, bu tesirden kendini kurtaramamıştır. Bir yandan tarihçiler, bir yandan da, Şah İsmail'in bozguna uğrayan ordusunun döküntüsü olup, tekkelere sığınan bozuk kimseler, Türk milletine, Eshâb-ı kiramın düşmanlığını bulaştırdı. Yalnız, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından, işin doğrusunu öğrenenler, bu felaketten kurtulabildi. Allahü teâlâ, doğru yolda bulunanların yardımcısı olsun!
           ***
Sual: Namaz kılarken, secdede iki ayağı birden kaldırmak namazı bozar mı?
Cevap: İki ayağı veya hiç olmazsa her birinin birer parmaklarını yere koymak farzdır veya vaciptir. Sünnet de denilmiştir. Yani, iki ayak yere konmazsa namaz sahih olmaz veya mekruh olur. Secdede, alın, burun ve ayaklar yerden az zaman kalkmış olursa, zararı olmaz. Secdede ayak parmaklarını bükerek, uçlarını kıbleye çevirmek sünnettir. Farz veya vacip diyenlerin hata ettiği Redd-ül-muhtârda yazılıdır.
           ***
Sual: Abdesti olmayan kimse, üzerindeki gömleğin kolu ile Kur’ân-ı kerimi tutabilir mi?
Cevap: Bir kimsenin üzerindeki elbise, kendi uzuvları gibi sayıldığı için, bunların altındaki yerlerin temiz olmaları lâzımdır. Bunun içindir ki, abdestsiz olanın, eli ile mıshafı tutması caiz olmadığı gibi, elbisesinin kolu ağzı ile de tutması caiz değildir. Havlu, mendil ve üstünde olmayan çamaşır, elbise gibi şeylerle tutması caiz olur. Bunlar necis yere serildikleri zaman üzerlerinde namaz kılınır. Altı necis olan ayakkabı ile, cenaze namazı kılınmaması, bu ayakkabıyı çıkarıp, temiz olan üst tarafına basarak kılmanın sahih olması da, böyledir.

.
Din büyüklerine dil uzatmak
 
 
 
A -
A +
İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyurdu ki: "Allahü teâlâ, dil uzatanları, gaflet uykusundan uyandırsın!"
 
Sual: Bazı kimseler, kendilerini önceki âlimlerden, evliyadan hatta Eshâbdan üstün görmekte ve onlara dil uzatmaktadır. Böyle kimselere ne demelidir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak, İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Kendini, Eshâb-ı kiram gibi sanmak, ahmaklıktır. Kendini, önce gelen büyüklere benzetmek ise, cahilliktir. Şunu da bildirelim ki, önce olmak şerefinin üstünlüğe sebep olması, birinci asırda, insanların en iyisinin sohbetine kavuşanlar içindir. Sonraki asırlarda böyle değildir. Daha sonraki asırda gelenler, önündeki asırlarda gelenlerden üstün olabilir. Hatta aynı asırda bulunanlardan, sonraki, öncekinden, talebesi hocasından ileri geçebilir. Allahü teâlâ, dil uzatanları, gaflet uykusundan uyandırsın! Bir Müslümanı kabahatli sanarak, dedikodu yapmak, sövmek, pek şeni, çok çirkindir. Vehim ile, zan ile, bir Müslümana sapık demek, kâfir demek, inatçılık, kincilik olur. Bu iftiraları yerinde olmadığı zaman, söyleyenler sapık ve kâfir olur. Böyle olduğunu hadîs-i şerif bildirmektedir.”
           ***
Sual: Peygamber efendimizin kendi zamanı ve Ona yakın olan zamanlar, sonrakilerden daha mı kıymetli idi?
Cevap: Bu konuda Merec-ül-bahreynde deniyor ki:
“Hakîm Alî Tirmizî hazretleri buyurdu ki: “Yaşım ilerledikçe, ilmim, amelim ve mücahedem arttığı hâlde, gençliğimde kavuşmuş olduğum nurları, tesirleri kendimde bulamaz oldum. Sebebini bir türlü anlayamadım. Gençlik zamanım, Resûlullah efendimizin zamanına daha yakın olduğu için, o zamandaki hâlin daha üstün olduğu, kalbime ilham edildi.” O zamana yakın zamanlar böyle kıymetli olunca, o zamanın kendinin ne kadar çok kıymetli olduğunu anlamalıdır. Bunun içindir ki, Kût-ül-kulûbda; “Resûlullahın o mübarek cemalini bir kere görmek ve biraz huzurunda oturmak, insanı öyle şeylere kavuşturur ki, başka zamanlarda yapılan halvetlerle ve kırk gün riyazet çekmekle, bunlar elde edilemezler” buyurulmaktadır. Başka zamanlarda yetişen büyük Veliler de, Resûlullah efendimizin manevi sohbetinde bulunup, feyiz almakla yükselmişlerdir.”
           ***
Sual: Secde, Kâbe'ye mi yapılır yoksa Kâbe'ye karşı mı yapılır.
Cevap: Secde yalnız Allah için, Kâbe'ye karşı yapılır. Kâbe için yapılmaz. Kâbe için secde edenin imanı gider, kâfir olur.

.
Eshâb-ı kiramda kin, düşmanlık yoktu
 
 
 
A -
A +
"Ey Resûlün halifesi! Sana Resûlullahın Uhud muharebesinde söylediğini söylerim..." 
 
Sual: Bazı kimseler, "Hazreti Ebu Bekir ile Hazreti Ali arasında düşmanlık vardı" diyorlar. Gerçekten böyle bir şey olabilir mi?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Ahmet Cevdet Paşa'nın Kısas-ı Enbiyâ kitabında şu bilgiler verilmektedir:
“İrtidad, dinden dönme tehlikesi birdenbire büyüdü. Her tarafı dehşet bürüdü. Yemen’deki ve başka yerlerdeki memurlar geri gelmeye, kara haberler getirmeye başladılar. Müslümanlar karanlık gecede yağmura tutulmuş koyun sürüsü gibi şaşkına döndü. Mürtedlerin sayısı yanında Müslümanlar pek az idi. Fakat, Resûlullahın halifesi, zaman-ı saadetteki gelişmeyi hiç değiştirmemeye ve Resûlullahın niyetlerini yerine getirmeye kararlı idi. Mürtedlerle muharebeyi göze aldı. Her tarafa birlikler gönderdi. Medine’ye hücuma hazırlanan düşman üzerine, gece bir şiddetli çıkış yaparak, sabaha kadar savaştı, hepsini dağıttı. Yanındaki askerlerle birlikte, uzaktaki mürtedlerle muharebeye gitmek üzere devesine bindi. Fakat, Hazreti Ali, halifenin devesinin yularını tutup;
-Ey Resûlün halifesi! Nereye gidiyorsun? Sana Resûlullahın Uhud muharebesinde söylediğini söylerim. O gün sana; (Kılıcını kınına sok! Ölümünle bizi yakma!) buyurmuştu. Vallahi, sana bir hâl olur ise, Müslümanlar, senden sonra düzen bulmaz, dedi. Eshâb-ı kiramın hepsi, Hazreti Ali'nin sözünü tasdik etti. Halife hazretleri Medine-i münevvereye döndü.
Halife seçilmesindeki sert konuşmalarından hemen sonra, birbirlerine karşı olan sevgilerine bakınız! Kimseye boyun eğmeyen, halife seçimine çağrılmadı diye, Hazreti Ebu Bekir'e biatını geciktiren, Allahın arslanı, Hazreti Ali, şimdi onun muharebeye gitmesini önlüyor. Eğer, kalbinde ona karşı ufak bir kırıklık olsaydı, halife harbe gitsin de, ona bir şey olursa, yerine ben geçerim diye düşünür, hiç olmazsa, gitmesine karışmazdı.
Hazret-i Sıddîk gibi, din uğrunda, asla canını esirgemeyen bir zatın da, cihat gibi mühim bir ibadete başlarken, hiç kimsenin sözü ile, bundan vazgeçmeyeceği meydanda iken, niyetinden dönmesi, ancak Hazreti Ali'nin fikrinin ve sözünün doğru olduğuna güvenmesinden ve ona uymasından ileri geldiği şüphesizdir. Hepsinin düşüncesinin ve konuşmasının, hep İslâm dinine hizmet niyeti ile olduğu, buradan da anlaşılmaktadır.”

.
Din sahibi olmak
 
 
 
A -
A +
Allah için çalışan her Müslüman, büyük bir aşk ve fedakârlıkla hareket eder.
 
Sual: Din sahibi olmak, dini her şeyin üstünde tutmak, milliyet ve kavmiyet fikrinden daha üstün değil midir?
Cevap: Resûlullah efendimize "İslâmiyet nedir?" diye sorulduğunda;
(Müslümanlık, Allahü teâlânın emirlerini büyük bilmek ve Allahü teâlânın mahluklarına acımaktır) buyurmuştur. Resûlullah efendimizin bu hadîs-i şerifte gösterdiği ışıklı yolda ilerleyen insanlar, hangi kavimden, milletten, dinden olursa olsun, Allahın kullarının haklarına dokunmanın, ahirette büyük suç olacağını bilirler. Bunlardan kimseye zarar gelmeyeceğini tarihî vesikalar açıkça göstermektedir. İslâmiyette şahısların ve cemiyetin menfaatlerine çalışılmakla beraber, Müslümanların gayesi, bu menfaatlerden daha üstün ve ilahi bir şeydir. Menfaati düşünmek, lâzım ise de, bunu her gayenin üstünde görmek ayıp, kusur ve bir egoistlik olduğu gibi, dinden ayrı olan milliyet hissini her şeyin üstünde görmekle de, bu egoistlikten kurtulamaz. Böyle olan milliyet hissi ile hareket eden kimse, kendinin de o milletin içinde olduğunu düşünmüş, bunun için az çok egoistçe hareket etmiştir. Müslümanları harekete getiren maksat ise daha temiz ve necibdir. Her şeyin üstünde olarak, din için, Allah için çalışan her Müslüman, büyük bir aşk ve fedakârlıkla hareket eder. Milletinin yükselmesi daha kolay ve sağlam olur. Başka milletlere de zararı dokunmaz. Müslüman, her adımını Allah için atan, her hesabını Allah için yürüten bir insan demektir. Böyle bir insanın ne kendine, ne de başkasına zararı olamaz. Hâlbuki, dini ve Allahı bırakıp da, dinden ayrı olan milliyeti düşünenler, başka milletlere karşı, hakka ve adalete bağlı davranmayabilirler. Din sahibi olmak, Fransızların; “Chacun pour soi et Dieu pour tous”, "Herkes kendi menfaatini kollar ama Allah her kulunu kollar" atasözünde olduğu gibi herkes için faydalı olmaktır.
           ***
Sual: Camilerin temizlenmesine yardım etmek de sevap mıdır?
Cevap: Bu konuda Eyyühel-veled kitabında deniyor ki:
“Cami temizliğine elinden geldiği kadar yardım et! Çok büyük sevap sahibi olursun. Resûl aleyhisselâm buyurdu ki: (Bir ümmetim cami temizlese, benimle beraber dörtyüz gazâ, dörtyüz kere hac etmiş, benimle dörtyüz rekat namaz kılmış, dörtyüz kere oruç tutmuş ve dörtyüz kul âzâd etmiş gibi, Hak teâlâ o kula sevap ihsan eder.)

.
Ahirete inanmak, mühimdir
 
 
 
A -
A +
Ahirete inanmak, Allahü teâlâya inanmak gibi çok mühimdir. Ahiret olmazsa...
 
Sual: Herkesin yaptığının mutlaka karşılığını göreceği bir yerin olmasını kabul eden bir kimse, yeniden dirilmeyi, mahşeri, ahiret gününü inkâr edebilir mi?
Cevap: Ahirete inanmak, Allahü teâlâya inanmak gibi çok mühimdir. Ahiret olmazsa, dünyada mükafatlandırılmayan iyilikler ve cezası çekilmeyen fenalıklar, kötülükler, haksızlıklar, karşılıklarını göremeyecektir. Bu hâl, en ince sanatları, en ince düzenleri bulunan, bu gördüğümüz âlem için çok büyük bir kusur olur. En küçük bir devletin, hatta herhangi bir topluluğun bir adalet sistemi, mahkemesi bulunuyor da, kâinat dediğimiz şu muazzam âlemin bir mahkeme-i adaleti bulunmaz mı? İnsanların hakkını vermek için ahirete ihtiyaç o kadar mühimdir ki, Avrupa’nın fikir adamları fen yolu ile Allahü teâlânın varlığını anlayamadıkları hâlde, ahlak ve adalet üzerinde düşünerek, bu varlığı söz birliği ile kabul etmektedirler. Ahlak üzerinde düşünerek, Allahü teâlânın varlığını anlamak demek, daima aldanabilen ve manevi mesuliyetleri kontrol edemeyen ve herkesteki kuvveti başka başka olan (Vicdan)ın, ahlakı korumaya kadir olamaması ve dünyada her şey çok düzgün, çok güzel yaratılmış iken, faziletlerin değerlendirilmemesi ve nice kötülüklerin yayılmış ve muhterem olması görüldüğünden, bu yolsuzlukların ahirette ödenmesine ihtiyaç bulunması demektir.
           ***
Sual: Bazı kimseler, "bizim rehberimizin hocası, rehberi yoktur, kendi kendine öğrenmiştir" diyorlar. Bir kimse, kendine yol gösteren olmadan ilim öğrenebilir mi, din büyüklerinin bir hocası, rehberi yok mu idi?
Cevap: İmâm-ı a'zam hazretlerinin hocası Hammâd, onun hocası İbrâhîm-i Neha'î ve onun hocası da Alkama bin Kays hazretleridir. Bunun hocası ise, Abdullah ibni Mes'ûd hazretleridir. Abdullah ibni Mes'ûd hazretleri de, Resûlullah efendimizden ilmi almış, öğrenmiştir. Resûlullah efendimiz dahi, Cebrail aleyhisselâmdan almıştır. Cebrail aleyhisselâma ise, Allahü teâlâ emreylemiştir.
           ***
Sual: Bir kimse, İslâm âlimlerinden herhangi birisine veya evliyaya sövse, hakaret etse, bu kimsenin imanına bir zarar gelir mi?
Cevap: Bu konuda Miftâh-ul-Cennet kitabında deniyor ki:
“Bir kimse, bir âlime buğzetse veya sövse, bu yaptığı sebepsiz ise, o kimsenin küfründen korkulur.” Yani imanı gidebilir.

.
Namazları evvel vaktinde kılmalı
 
 
 
A -
A +
Namazları evinde yalnız olarak kılan kimse, her namazı vakti girer girmez kılmalıdır.
 
Sual: Beş vakit namazı kılarken, yalnız olarak kılındığında veya cemaatle kılındığında, namazın kılınacağı vakit konusunda, evvel vaktinde veya son vaktinde kılınır diye bir farklılık var mıdır?
Cevap: Sabah namazını her mevsimde İsfâr etmek, yani ortalık aydınlanınca kılmak müstehabdır. Cemaat ile öğle namazını, yazın sıcakta geç, kış günleri ise, erken kılmak müstehabdır. Akşam namazını her zaman erken kılmak müstehabdır. Yatsı namazını, şerî gecenin yani gurubdan fecre kadar olan zamanın üçte biri oluncaya kadar geç kılmak müstehabdır. Gecenin yarısından sonraya bırakmak ise tahrimen mekruhtur. Bu geciktirmeler, hep namazları cemaat ile kılanlar içindir. Namazları evinde yalnız olarak kılan kimse, her namazı vakti girer girmez kılmalıdır. Künûz-üd-dekâıkda yazılı ve İmâm-ı Hâkim ve İmâm-ı Tirmizînin bildirdikleri hadîs-i şerifte;
(İbadetlerin en kıymetlisi, evvel vaktinde kılınan namazdır) buyuruldu. İzâlet-ül hafâ kitabında yazılı, İmâm-ı Müslim'in bildirdiği hadîs-i şerifte;
(Bir zaman gelecek, amirler, imamlar, namazı öldürecekler, vaktinden sonraya bırakacaklardır. Sen, namazını vaktinde kıl! Senden sonra, cemaat olurlarsa, onlarla da, tekrar kıl! İkinci kıldığın nafile olur) buyuruldu.
İkindiyi ve yatsıyı, İmâm-ı a'zam hazretlerinin kavline göre kılmak ihtiyatlı olur. Uyanamayan, vitri yatsıdan hemen sonra kılmalıdır. Vitir namazı, yatsı namazından evvel kılınırsa, yatsı namazını kıldıktan sonra tekrar kılınır. Uyanabilen ise, gecenin sonunda kılmalıdır.
           ***
Sual: Nafile namazlar her vakitte kılınabilir mi yoksa nafile namazın kılınmadığı vakitler de var mıdır?
Cevap: Yalnız nafile kılmanın mekruh olduğu iki vakit vardır. Birincisi, sabah tan yeri ağardıktan, güneş doğuncaya kadar, sabah namazının sünnetinden başka nafile kılınmaz. İkincisi ise; ikindiyi kıldıktan sonra, akşam namazından önce nafile kılmak mekruhtur. Cuma günü imam hutbe okumak için minbere çıkınca ve müezzin ikamet okurken, diğer namazlarda imam namazda iken nafileye, yani sünnete başlamak mekruhtur. Yalnız sabah sünnetine başlamak mekruh değildir. Bunu da saftan uzak veya direk arkasında kılmalıdır. Cuma günü imam hutbe okumak için minbere çıkmadan önce başlanan sünneti tamamlamalı denildi.

.
Namazları birleştirerek kılmak
 
 
 
A -
A +
Cem ederken, birleştirerek kılarken öğleyi ikindiden ve akşamı yatsıdan önce kılmak lâzımdır.
 
Sual: Zaruri bir durum olduğu zamanlarda, öğle ile ikindiyi, öğle veya ikindi vaktinde, akşamla yatsıyı da, akşam veya yatsı vaktinde birleştirerek kılmak, dinimizce mümkün olur mu?
Cevap: Hanefi mezhebinde, yalnız Arafat meydanında ve Müzdelifede hacıların iki namazı cem etmeleri, birleştirerek kılmaları lâzımdır. Hanbeli mezhebinde, seferde, hastalıkta, kadının emzikli veya müstehaza, özürlü olmasında, abdesti bozan özürlerde, abdest ve teyemmüm için meşakkat, sıkıntı çekenlerde ve âmâ ve yer altında çalışan gibi, namaz vaktini anlamakta aciz olanın ve canından, malından, namusundan korkanın, maişetine zarar gelecek olanın, iki namazı cem etmeleri, birleştirerek kılmaları caiz olur. Namazı kılmak için işlerinden ayrılmaları mümkün olmayanların, bu namazlarını kazaya bırakmaları, Hanefi mezhebinde caiz değildir. Bunların, yalnız böyle günlerde, Hanbeli mezhebini taklit ederek, kılmaları caiz olur. Cem ederken, birleştirerek kılarken öğleyi ikindiden ve akşamı yatsıdan önce kılmak, birinci namaza dururken, cem etmeyi, birleştirerek kılmayı niyet etmek, ikisini art arda kılmak ve abdestin, guslün ve namazın Hanbeli mezhebindeki farzlarına ve müfsitlerine uymak lâzımdır.
           ***
Sual: Cami veya mescitlerde, oturup, sohbet etmek, dünya kelamı söylemek, konuşmak, dinimizce yasak mı edilmiştir?
Cevap: Bu konuda Süleymân bin Cezâ hazretleri, Eyyühel Veled kitabında buyuruyor ki:
“Camiye girince, dünya kelamı söyleme! Resûlullah efendimiz buyurdular ki: (Camide dünya kelamı söyleyen kimsenin ağzından fena, kötü bir koku çıkar. Melekler derler ki, ya Rabbi, bu kulun camide dünya kelamı söylemesinden dolayı, ağzından çıkan koku bizleri rahatsız ediyor. Hak teâlâ buyurur ki: İzzim, celâlim hakkı için, onlara yakında büyük bir bela veririm.)”
Camiye veya mescide girince önce Tehıyyetül mescid denilen iki rekat namaz kılıp veya başka ibadet edip, sonra dünya kelamı konuşmak caizdir.
           ***
Sual: Namaz kılmaya davet edilen kimse, bu daveti kabul etmeyip namaz kılmaya gelmezse, bu kimsenin imanı gider mi?
Cevap: Bir kimseye, gel namaz kıl denilse, o kimse de, hayır kılmam dese, imanı gider. Ancak bu kimsenin muradı, senin sözünle namaz kılmam, Allahü teâlânın emri ile kılarım demişse imanı gitmez.

.
Küfür ve günahtan sakınmalıdır
 
 
 
A -
A +
Kâfir olmak çok kolaydır! Her sözde, her işte kâfir olmak ihtimali çoktur...
 
Sual: Kadın olsun erkek olsun her Müslümanın, her zaman tevbe etmesi, imanını yenilemesi gerekir mi?
Cevap: Erkek olsun, kadın olsun, her Müslümanın, her sözünde, her işinde, Allahü teâlânın emirlerine, yani farzlara ve yasak ettiklerine, haramlara uyması lâzımdır. Bir farzın yapılmasına, bir haramdan sakınmaya ehemmiyet vermeyenin imanı gider, kâfir olur. Kâfir olarak ölen kimse, kabirde azap çeker, ahirette Cehenneme gider ve Cehennemde sonsuz kalır. Affedilmesine, Cehennemden çıkmasına imkân ve ihtimal yoktur. Kâfir olmak çok kolaydır! Her sözde, her işte kâfir olmak ihtimali çoktur. Küfürden kurtulmak da çok kolaydır. Küfrün sebebi bilinmese dahi, her gün bir kere;
“Ya Rabbi! Bilerek veya bilmeyerek küfre sebep olan bir söz söyledim veya bir iş yaptım ise, nadim oldum, pişman oldum. Beni affet” diyerek tevbe etse, Allahü teâlâya yalvarsa, muhakkak affolur. Cehenneme gitmekten kurtulur. Cehennemde sonsuz yanmamak için, her gün muhakkak tevbe etmelidir. Bu tevbeden daha mühim bir vazife yoktur. Kul hakkı bulunan günahlara tevbe ederken, bu hakları ödemek ve kazaya kalmış namazlar için tevbe ederken, bunları kaza etmek lâzımdır. Berîka, Hadîka ve Mecmâ'ul-enhürde deniyor ki:
“Erkek veya kadın, bir Müslüman, âlimlerin söz birliği ile küfre sebep olacağını bildirdikleri bir sözün veya işin küfre sebep olduğunu bilerek söyler ve yaparsa, imanı gider. Buna Küfr-i inâdî denir. Küfr-i inâdî ile mürted olanların nikâhları bozulur. Tekrar imana gelince, iki şahit yanında Tecdîd-i nikâh yapmaları lâzım olur. Tevbe etmek için yalnız Kelime-i şehadet söylemeleri kâfi değildir. Küfre sebep olan şeyden de tevbe etmeleri lâzımdır. Eğer, küfre sebep olduğunu bilmeyip söyler, yaparsa veya küfre sebep olacağı, âlimler arasında ihtilaflı olan bir sözü amden söylerse, imanının gideceği ve nikâhının bozulacağı, şüphelidir. İhtiyat olarak, tecdîd-i îmân ve nikâh etmesi iyi olur. Bilmeyerek söylemeye Küfr-i cehlî denir. Çünkü her Müslümanın, bilmesi lâzım olan şeyleri öğrenmesi farzdır. Küfre sebep olan sözü, hata ederek, yanılarak veya tevilli olarak söyleyenin imanı ve nikâhı bozulmaz. Yalnız tevbe ve istiğfar, yani tecdîd-i îmân etmesi ihtiyatlı olur. Tecdîd-i nikâh lâzım olmaz.”

.
“İstiğfar okuyunuz! İmdadınıza yetişirim”
 
 
 
A -
A +
İstiğfar etmek, "estağfirullah" demektir. Bunun manası; “Beni affet Allahım" demektir. 
 
Sual: İstiğfar ne demektir, her dert ve sıkıntının çaresi için okunur mu?
Cevap: İstiğfar etmek, estağfirullah demektir. Bunun manası; “Beni affet Allahım" demektir. Hadîs-i şeriflerde;
(Tevbe eden, günah işlememiş gibi olur.)
(Günahına pişman olmayıp, dili ile istiğfar eden, günahında devam edicidir. Rabbi ile alay etmektedir) buyuruldu. Muhammed Osman Hindî hazretleri Fevâid-i Osmâniyye kitabında buyuruyor ki:
“Şifa için okunacak dua yazmamı istiyorsunuz. Şifa için, tevbe ediniz ve istiğfar duasını çok okuyunuz.” Yani, Estagfirullâhel'azîm ellezî lâ ilâhe illâ hüv el hayyel kayyûme ve etûbü ileyh deyiniz! Ölümden başka bütün dertlere, hastalıklara karşı faydalıdır. Ölüm hastasının ağrılarını, sancılarını yok eder, rahat ölmesini sağlar. Hûd sûresinin 52. âyetinde mealen;
(İstiğfar okuyunuz! İmdadınıza yetişirim) buyuruldu. Hadîs-i şerifte;
(İstiğfara devam edeni Allahü teâlâ dertlerden kurtarır) buyuruldu.
Her zaman ve her yerde ve namazlardan sonra ve yatarken, manalarını düşünerek, çokça; “Estağfirullah min külli mâ kerihallah” veya kısaca “Estağfirullah” demelidir. Allahü teâlâ, şifa ve halas ve dileklerini ihsan eder. Muhammed Masum hazretlerinin mektubundaki hadîs-i şerifte;
(Kalbim üzerinde perde hasıl oluyor. Her gün yetmiş kere istiğfar ediyorum!) buyuruldu.
Hadîs-i şeriflerde;
(Allahü teâlâ, günah işleyip sonra pişman olan kulunu, istiğfar etmeden önce affeder.)
(Günahınız çok olup göklere kadar ulaşsa, tevbe edince, Allahü teâlâ, tevbenizi kabul eder) buyuruldu. Bu hadîs-i şerifler, kul hakkı bulunmayan günahlar içindir. Hadîs-i şerifte;
(Günah, üç türlüdür: Kıyamette mağfiret olunmayan, terk edilmeyen ve Allahü teâlâ dilerse affedeceği günâh.)
Kıyamet günü muhakkak affolunmayacak günah, şirktir. Şirk, burada her türlü küfür demektir. Tevbesiz, yani helalleşmeden affedilmeyecek olan günah, kul hakkı bulunan günahtır ve namaz borcudur. Allahü teâlânın dilerse affedeceği günah, kul hakkı bulunmayan günahlardır.
           ***
Sual: Necasetten kalkan sinek, üzerimize konsa, namazdan önce orayı yıkamak gerekir mi?
Cevap: Necasetten hasıl olan amonyak gazının meydana getirdiği nişadır temizdir. Necaset üzerinden kalkıp uçan tozlar, sinekler, elbiseye, suya gelirse, pis yapmaz.

.
Namazı vaktinde kıldığını bilmeli
 
 
 
A -
A +
“Namazın sahih olması için, vakti girdikten sonra kılınması ve vaktinde kılındığını bilmek şarttır."
 
Sual: Vakit girdi diyerek, araştırmadan kılınan namaz sahih olur mu, olmazsa iade mi etmek gerekir?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidîn, Şâfi'î El-envâr, mâlikî El-mukaddemet-ül-izziyye şerhinde ve Mîzân-ül-kübrâda deniyor ki:
“Namazın sahih olması için, vakti girdikten sonra kılınması ve vaktinde kılındığını bilmek şarttır. Vaktin girdiğinde şüpheli olarak kılıp, sonra vaktinde kılmış olduğunu anlarsa, bu namazı sahih olmaz. Vaktin bilinmesi, vakitleri bilen adil bir Müslümanın okuduğu ezanı işitmekle olur. Ezanı okuyan adil değil ise, veya adil Müslümanın hazırladığı takvim yoksa, kendisi vaktin girdiğini araştırıp, kuvvetli zan edince kılmalıdır. Fasıkın veya adil olduğu bilinmeyen kimsenin, kıbleyi göstermesi, temiz, necis, helal, haram gibi dinden olan şeylere şehadet etmesi, söylemesi de, ezan gibi olup, ona değil, kendi araştırıp anladığına uyması lazımdır.”
           ***
Sual: Namaz kılması mekruh olan vakitlerde, tilavet secdesi yapılmaz mı, cenaze namazı da kılınmaz mı?
Cevap: Güneş batarken, yalnız o günün ikindi namazının farzı kılınır. İmâm-ı Ebû Yusuf'a göre, cuma günü güneş tepede iken, nafile kılmak mekruh olmaz ise de, bu kavil zayıftır. Namaz kılması mekruh olan üç vakitte önceden hazırlanmış cenazenin namazı, secde-i tilavet ve secde-i sehiv de caiz değildir. Hazırlanması bu vakitlerde biten cenazenin namazını, bu vakitlerde kılmak caiz olur.
           ***
Sual: Sabah namazını kılarken, selam vermeden önce güneş doğarsa bu namaz kabul olmaz mı?
Cevap: Sabah namazını kılarken, güneş doğmaya başlarsa, bu namaz sahih olmaz. İkindiyi kılarken güneş batarsa, bu namaz sahih olur. Bir kimse, akşam namazını kıldıktan sonra, tayyare, uçakla batıya gidince, güneşi görse, güneş batınca akşamı tekrar kılar.
           ***
Sual: İslâmiyetin başlangıcında namaz için ezan okumak emredilince, ezanı ilk okuyan kim idi?
Cevap: Medine’de ilk ezan okuyan, Bilâl-i Habeşî hazretleridir. Mekke’de ise, Habîb bin Abdurrahman hazretleridir. Cuma namazındaki birinci ezan, hazret-i Osmanın sünnetidir. Önceleri, bu da cami içinde okunurdu.
           ***
Sual: Namaz kılarken erkeklerin pantolon paçalarını, kadınların eteklerini çekmelerinin, mahzuru olur mu?
Cevap: Rüku ve secdeye inerken etekleri, pantolon paçalarını kaldırmak, çekmek mekruhtur.

.
Yağmur duasına çıkmak
 
 
 
A -
A +
“İstiska, yağmur duası için sahraya çıkmak demektir. Hamd ederek, istiğfar okuyarak dua edilir."
 
Sual: Yağmur yağmadığı zamanlarda yağmur duasına çıkılıyor. Dinimizde böyle yağmur duası diye bir şey var mıdır varsa nasıl yapılmaktadır?
Cevap: Allâme Ahmed Tahtâvî hazretleri Merâk-ıl-felâh haşiyesinde buyuruyor ki:
“İstiska, yağmur duası için sahraya çıkmak demektir. Hamd ederek, istiğfar okuyarak dua edilir. Resûlullah efendimiz, Eshâb-ı kiram ve İslâm âlimleri, yağmur duası yaptılar. Çıkılan yerde imam, evvela yalnızca veya cemaat ile iki rekat namaz kılar veya kılmayıp yerde asaya dayanıp bir hutbe okur. Sonra kıbleye dönüp, avuçları semaya karşı açık olarak omuzları hizasına kaldırıp ayakta dua eder. Hazır olanlar, arkasında oturarak dinleyip âmin der. Yalnız yağmur duasında kollar omuzdan yukarı kaldırılır. Bir şey istemek için yapılan dualarda, avuçları semaya karşı açmak sünnettir. Hadîs-i şerifte; (Kul ellerini kaldırıp dua edince, Allahü teâlâ onun duasını kabul etmemekten hayâ eder) buyuruldu.
Hastalık, kahtlık, kıtlık ve düşmandan kurtulmak için yapılan dualarda avuç içleri yere çevrilir. Kollarını kaldıramayan, sağ elinin şehadet parmağını uzatarak işaret eder. Yağmur duasına, fasıla, ara vermeden, üç gün çıkmak, eski, yamalı giymek, çıkmadan önce sadaka vermek, üç gün oruç tutmak, çok tevbe ve istiğfar etmek, kul haklarını ödemek, hayvanları da çıkarıp, yavrularından ayrı bulundurmak, ihtiyarları ve çocukları da çıkarmak sünnettir. Elbiseler ters çevrilmez. Kâfirler getirilmez. Onların cemaate karışmaları mekruhtur.”
Kadınlar erkeklerden uzak, sabiler analarından ayrı bulunur.
           ***
Sual: Mahşer günü sırattan rahatlıkla geçebilmek için ne gibi bir yol takip etmelidir?
Cevap: Bu konuda Süleymân bin Cezâ hazretleri, Eyyühel Veled kitabında buyuruyor ki:
“Gecenin en karanlık zamanında, yani seher vaktinde ibadet eyle ki, yarın sırattan geçerken her tarafın aydınlık olsun.”
İbadetlerin en kıymetlisi ilmihal kitabı okumak, öğrenmek ve öğretmektir.
           ***
Sual: Beş vakit namaz için ezan okumaya ne zaman başlanıldı, önceden ezan yerine başka bir şey okunuyor mu idi?
Cevap: Mir'ât-ül haremeyn kitabının Medine kısmında, bu konuda şu bilgi verilmektedir:
“Ezan okumak, hicretin birinci senesinde, Medine’de başladı. Bundan önce, namaz vakitlerinde yalnız Essalâtü câmi'a denirdi.”

.
Yalancıların ibadetini geçirmezler”
 
 
 
A -
A +
"1'inci kat gökteki melekler, yalancıların ibadetini geçirmezler."
 
Sual: Her kılınan namazı ve yapılan her ibadeti, Allaha teâlâ, melekleri vasıtası ile kontrol etmekte midir?
Cevap: Bu konuda Süleymân bin Cezâ hazretleri, Eyyühel Veled kitabında buyuruyor ki:
“Namazlarını özürsüz terk etme ki, münafıklardan olmayasın. Resûl-i ekrem efendimiz buyurdu ki: (Eğer kadınlarla, memede olan çocuklar olmasa, yerime bir imam koyup, şehri gezer, namaza gelmeyenleri cezalandırırdım.) Yine Resûlullah efendimiz buyurdu ki: (Namazlarınızı ihlas üzerine kılınız! Çünkü yanınızda bulunan melekler, sizin amel, namaz ve taatinizi alıp göklere giderler, göklere giderken, muhtelif melekler, bu ibadetleri görürler: 1. kat gökteki melekler, yalancıların ibadetini geçirmezler. 2. kattaki melekler, namaz kılarken dünya işi ile kalbi meşgul olan kimsenin namazını geçirmezler. 3. kattaki melekler, namazını beğenenlerin namazını geçirmezler. 4. kattaki melekler, kibredenlerin, yani kendini beğenenlerin namazını geçirmezler. 5. kattaki melekler, hased edenlerin namazını geçirmezler. 6. kattaki melekler, kalbinde şefkat ve merhameti olmayanın namazını geçirmezler. 7. kattaki melekler ise, hırs ve tamahkar olanların namazını geçirmeyip geri döndürürler.) Bu hâli Habîb-i kibriyâ beyan buyurdukları zaman, bütün Eshâb-ı güzîn ağladılar.”
           ***
Sual: Ahirette mahcup ve rezil olmamak için ne yapmalı, nasıl hareket etmelidir?
Cevap: Peygamber efendimiz, bunun cevabını vermişler. Nitekim Resûl-i ekrem efendimiz Eshâb-ı kiramdan Mu'az bin Cebel hazretlerine hitaben buyururlar ki:
(Yâ Mu'âz! Ayıpları gizle, kimsenin ayıbını yüzüne vurma! Farzlardan başka kıldığın namazları ve ibadetleri kimseye söyleme! Dünya işini ahiret işinden büyük görüp, evvel yapma! Hiç kimseye hor bakma! Kimsenin gönlünü kırma, herkesle hoş geçin. Eğer bu şekilde hareket etmezseniz elem verici azaba uğrarsınız.)
           ***
Sual: Abdestte ve gusülde yıkanması gereken yerlerde yara varsa, nasıl abdest ve gusül alınır?
Cevap: Abdest azasının, uzvunun yarısında yara olan kimse, teyemmüm eder. Yara yarıdan azında ise, sağlamını yıkayıp, yarayı mesh eder. Gusülde, bütün beden bir uzuv sayıldığı için, bütün bedenin yarısı yara ise teyemmüm eder. Yaralı yer, yarıdan az ise, sağlamını yıkayıp yaraları mesh eder.

.
Kaza borcu olanlar...
 
 
 
A -
A +

“Sünnet ve nafile namazlar, kaza borcu olanı Cehennemden kurtarmaz.”

 
Sual: Kazaya kalan namaz borcu olanların kıldığı nafile namazlar kabul olmaz mı?
Cevap: Farzları terk edenler, yani tembellikle kılmamış olanlar, sünnetleri, nafileleri kılarken, kaza namazlarına da niyet etmelidir. Farz borcu olanların, sünnet ve nafileleri kabul olmaz. Yani bunlara sevap verilmez. Fakat, kaza kılarken, o vaktin sünnetini kılmaya da niyet edince, o sünnetin sevabı da verilmektedir. İbni Nüceym hazretleri buyuruyor ki:
“Sünnet ve nafile namazlar, kaza borcu olanı Cehennemden kurtarmaz.”
Kazalarının miktarını hesap edip, sünnetler yerine de kaza namazları kılarak, Cehennemden kurtulmaya çalışmalıdır. Sabah namazından başka namazların ilk sünnetlerini kılarken, bu namazların ilk kazaya kalmış farzları ve öğlenin son sünneti yerine, sabah namazının farzını ve akşamın sünneti yerine, üç rekat farzını ve yatsının son sünneti yerine de, üç rekat salât-i vitri kaza etmeye niyet etmek lazımdır ve çok mühimdir. Teravih namazını evde yalnız kılarak bir günlük kazaları kılmaya niyet etmelidir. Fitne çıkarmamak için, teravihi cemaat ile kılmak icab ederse, yine kaza namazı kılmalıdır. İmam efendi iki rekatte selam veriyorsa, sabah namazı farzlarını, dört rekatte selam veriyorsa, diğer farzları kaza etmeye niyet etmelidir.
           ***
Sual: Kur’ândan ve hadîsten okuyup fetva veriliyor. Bunlar fetva olur mu daha doğrusu fetva nedir?
Cevap: Fetva demek, herhangi bir şeyin İslâmiyetin hükümlerine uygun olup olmadığını bildirmek demektir. Yalnız, uygundur veya caiz değildir demek, fetva olmaz. Bu cevabın, hangi fıkıh kitabının, hangi yazısından alındığını da bildirmek lazımdır. Fıkıh kitaplarına uymayan fetvalar yanlıştır. Bunlara bağlanmak caiz değildir. İslâm bilgilerini öğrenmeden, bilmeden, âyet-i kerime veya hadîs-i şerif okuyup da, bunlara kendi kafasına, kendi görüşüne göre mana verenlere İslâm âlimi denmez. Bunlar Beyrut’taki papazlar gibi, Arapça bilen bir tercüman olabilir. Ehl-i sünnet âlimlerinin anladıklarına ve bunların yazdığı fıkıh kitaplarına uymayan sözleri ve yazıları Allahü teâlâ beğenmez. İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Fasıkın müftü olması uygun değildir. Bunun verdiği fetvalara güvenilmez. Çünkü fetva vermek, din işlerindendir. Din işlerinde fasıkın sözü kabul edilmez.”

.
Müctehidler için dört kaynak esastır
 
 
 
A -
A +
İcmâ; söz birliği demektir. Yani, bu işi, Eshâb-ı kiramın hepsinin aynı suretle yapması veya söylemesi demektir.
 
Sual: Müctehid olan âlimler, dinimizin bildirdiği hükümleri, hangi kaynaklardan ve nasıl çıkarmışlardır?
Cevap: Müctehidler, bir işin nasıl yapılacağını, Kur'ân-ı kerimde açık olarak bulamazlarsa, hadîs-i şeriflere bakarlar. Hadîs-i şeriflerde de açıkça bulamazlarsa, bu iş için, İcmâ var ise, öyle yapılmasını bildirirler.
İcmâ; söz birliği demektir. Yani, bu işi, Eshâb-ı kiramın hepsinin aynı suretle yapması veya söylemesi demektir. Eshâb-ı kiramdan sonra gelen tabiinin de icmâsı delildir, senettir. Daha sonra gelenlerin, hele bu zamandaki insanların, dinde reformcuların, din cahillerinin yaptıkları, söyledikleri şeye, icmâ denmez.
Bir işin nasıl yapılması lazım olduğu, icmâ ile de bilinemezse, müctehidlerin kıyasına göre yapmak lazım olur. İmâm-ı Mâlik hazretleri, bu dört delilden başka, Medine-i münevverenin o zamanki ahalisinin söz birliğine de senet dedi. Bu âdetleri, babalarından, dedelerinden ve nihayet, Resûlullah efendimizden görenek olarak gelmiştir, dedi. Bu senet, kıyastan daha sağlamdır dedi. Fakat diğer üç mezhebin imamları, Medine ahalisinin söz birliğini senet olarak almadı.
           ***
Sual: Din kitaplarında geçen mülhid, zındık, münafık kimlere denir?
Cevap: Manaları açık olarak bildirilmiş olan, inanılacak şeylerde, Kur'ân-ı kerime ve hadîs-i şeriflere yalnız kendi akıl ve görüşleri ile mana vererek, imanı bozulan, kâfir olan kimseye Mülhid denir. Mülhid kendini samimi Müslüman ve Muhammed aleyhisselâmın ümmeti bilir. Münafık ise Müslüman görünür. Fakat başka dindendir. Zındık ise, dinsizdir. Hiçbir dine inanmaz. Müslümanları dinsiz, ateist yapmak için, Müslüman görünür. Dinde reform yapmak, İslâmiyeti değiştirerek, bozarak yok etmek çabasındadır, İslâm düşmanıdır. Çok zararlıdır.
           ***
Sual: Bir Müslümanın, kendi mezhebini daha üstün bilmesinde mahzur var mıdır?
Cevap: Bir Müslüman, dört mezhepten dilediğine uyar. Fakat, bir işi bir mezhebe göre yaparken, bu mezhebin, bu işin sahih olması için şart ettiği şeylerin hepsini yapması lazımdır. Bu şartlardan birini yapmazsa, bu işi sahih olmaz. Bu işin batıl olacağı söz birliği ile bildirilmiştir. Bir mezhebin daha üstün olduğuna inanması şart değil ise de, herkesin, kendi mezhebinin üstün olduğuna inanması iyi olur.

.
İnsanlar yaratılışta din hissine sahiptir
 
 
 
A -
A +
Avrupalı bir fikir adamı der ki: “Dindarlık büyük bir saadettir. Fakat ben bu saadete kavuşamadım...” 
 
Sual: Hangi milletten olursa olsun, inansın veya inkâr etsin, her insanda inanma duygusu, din hissi var mıdır?
Cevap: İslâmiyetin meydana çıktığı Arabistan yarımadasında, putlara, heykellere tapılıyordu. Fikirler, çok tanrının varlığına saplanmış idi. Din-i islâm bunun için, şirkin kötülüğü üzerinde çok durmuştur ve bunun için, Müslüman olmak, Kelime-i tevhid ile başlamıştır. İnsanlar yaratılışta din hissine maliktir, sahiptir. Bunun için, Allaha inanmayan kimse, ruh hastası, psikopat demektir. Böyle kusurlu insanlar, büyük manevi bir destekten mahrum olup, pek acınacak bir hâldedirler. Avrupa fikir adamlarından birinin; “Dindarlık büyük bir saadettir. Fakat ben bu saadete kavuşamadım” dediği gibi, bizdeki dinde reformculardan Tevfik Fikret de, Târîh-i Kadîm adını verdiği manzum bir eserinde, Müslümanlık ile ve iman sahibi olmakla alay ettiği hâlde, şairlik ruhundan fışkıran ve önü alınamayan şu şiirinde imanlı olmak ihtiyacını da bildirmiştir:
Bu yalnızlık, bu bir gurbet ki, benzer gurbet-i kabre,
İnanmak! İşte âğûş-i rûhânî, o gurbette.
           ***
Sual: İtikadı bozuk olanların, açıkça, aleni olarak büyük günah işleyenlerin, dinî konularda söylediklerine veya dinî konulardaki şahitliklerine itibar edilir mi, güvenilir mi?
Cevap: Mezhepsizlerin bir kısmı, Ehl-i sünnet olan Müslümanları, müşrik diyerek kötüledikleri için, diğer bir kısmı da Eshab-ı kiramın çoğunu ve üç halifeyi ve hazret-i Aişe'yi açıkça kötüledikleri için, şahitlikleri kabul olmaz.
Açıkça bir büyük günah işleyen veya küçük günah işlemekte ısrar eden, adil olmaz. Bunun şahitliği kabul edilmez. Günahı gizli olanın adaleti gitmez. Yetmişiki bidat fırkasının birinde olmak büyük günahtır. Dürr-ül-muhtârın Tahtâvî haşiyesinde deniyor ki:
“Yetmişiki bidat fırkasından, kâfir olmayanları, ehl-i kıbledir. Bu büyük günahları kalplerinde gizli olduğu için, şehadetleri kabul olunur. Fakat, bunlardan mâcin olanın, yani sapık itikadını başkalarına bulaştırmak çabasında olanın şehadeti kabul olmaz.”
Bir büyük günahı bir kere işleyen veya küçüklerini işlemekte ısrar, devam eden birinin okuduğu ezana güvenilmez. Dinde reformcuların, mezhepsizlerin bildirmeleri de, namaz vakitlerinin ve ramazanın başlamasına delil olmaz.




.
Evliyaya adak yapmak
 
 
 
A -
A +

Adanan koyunu, hayvanı mezar başında kesmek haramdır. Hiçbir mezarın yanında kesmemelidir.

 
Sual: Adak kimin için yapılır, evliya için de adak yapılabilir mi veya böyle bir adak yapılırsa nasıl yapılır?
Cevap: Şarta bağlı olarak evliyaya adak yapmak, kendini, günahı çok, dua etmeye yüzü yok bilerek, mübarek birini vesile edip, Allahü teâlâya yalvarmak demektir. Mesela; “Hastam iyi olursa veya şu işim hasıl olursa, sevabı Seyyidet Nefîse hazretlerine olmak üzere, Allah için, üç Yasin okumak veya bir koyun kesmek nezrim olsun” deyince, bu dileğin kabul olduğu çok tecrübe edilmiştir. Burada, Allahü teâlâ için Kur’ân-ı kerim okunup veya koyun kesip, sevabı Seyyidet Nefîse hazretlerine bağışlanmakta, onun şefaati ile, Allahü teâlâ, hastaya şifa vermekte, kazayı, belayı gidermektedir.
Adanan koyunu, hayvanı mezar başında kesmek haramdır. Hiçbir mezarın yanında kesmemelidir. Puta tapanların put yanında kesmelerine benzememelidir. İbni Âbidînin nafile namazları adak yaparak kılmayı anlatırken bildirdiği hadîs-i şerife göre, bir dilek için adak edilen bir ibadet, o dileği hasıl etmez. Bu ibadet, o dileğin hasıl olması için yapılmaz. Allahü teâlâ, o ibadetten dolayı veya sevdiği bir kuluna yapılan bir iyilikten dolayı, merhamet ederek, o dileği kabul etmekte ve ihsanda bulunmaktadır.
           ***
Sual: Gayr-i müslimler de hayatta iken işledikleri günahların karşılığını, cezasını dünyada görürler mi?
Cevap: Günah, Allahü teâlânın emirlerini yapmamak, yasak ettiklerinden sakınmamak demektir. Ancak bu emir ve yasaklar, Müslümanlaradır, imanı olanlaradır. Allahü teâlâ, imanı olmayanları, kafirleri, emir vermekle, ibadet ettirmekle şereflendirmedi. Onlar, hayvanlar gibi, her istediklerini yapar ve günah olmaz. Bunlar, ibadet yapmadıkları, günah işledikleri için, dünyada azap çekmezler. Her türlü nimete kavuşurlar. İstediklerini, çalıştıklarını elde ederler. Yalnız, zalim olanları, mahluklara eziyet verenleri, dünyada cezalarını çeker. Kâfirlere, yalnız bir emir verilmiş, onlardan yalnız bir şey istenilmiştir. Bu bir emir, iman etmeleri, Müslüman olmalarıdır. Kâfirler, bu emri dinlemedikleri için, biricik suç işlemiş oluyorlar. Fakat bu suç, en büyük suçtur. Bu suçun cezası, pek büyük, çok acı ve sonsuzdur. Dünyada böyle ceza olamaz. Bu sonsuz ceza, bunlara, ahirette, Cehennemde verilecektir.

.
Tertip sahibinin namazı
 
 
 
A -
A +

Tertip sahibi olan yani hiç kazaya kalan namaz borcu olmayan bir kimsenin durumu...

 
Sual: Sabah namazını kılamayan, kaza etmeyi de unutan ve kazaya kalan namaz borcu da olmayan bir kimse, öğle namazını kılarken, sabah namazını kaza etmediğini hatırlasa, kıldığı namaz bozulur mu?
Cevap: Tertip sahibi olan yani hiç kazaya kalan namaz borcu olmayan bir kimsenin, unutarak veya uyuyarak kılamadığı namazı kaza etmeyi unutsa ve sonraki vaktin namazını kılarken, bu namazı kaza etmediğini hatırlasa, o anda kıldığı namazı bozulur.
           ***
Sual: Bazı yerlerde, kızdığı kimseye Nemrut diye hakaret edilmektedir. Nemrut nedir, kimdir?
Cevap: Nemrut; Keldani hükümdarlarına verilen bir isimdir. Çok kimsenin bildiği birinci Nemrut, Nuh aleyhisselamın oğlu Hâm soyundandır. Bâbil şehrini yapmıştır ve putlara tapardı. İbrahim aleyhisselamı ateşe attı. Sivrisinekler sebebiyle de öldü.
           ***
Sual: Namazda iken dişi kanayan bir kimse, bu kanı yutarsa, namazı bozulur mu?
Cevap: Bu konuda Halebî-yi kebîrde deniyor ki:
“Dişleri arasından akan kanı yutarsa, ağız dolusu olmadıkça, namazı bozulmaz.” Ağız dolusu yutsa da abdesti bozmaz.
           ***
Sual: Hamala teslim edilen ve kamyona yüklenen yük, zarar görürse, bu zararı hamal mı veya kim öder?
Cevap: Hamal, kamyon, şart edilen yoldan gitmeyip, eşya telef olsa, gittiği yol işlek değilse veya arızalı ise, kamyon sahibi ve hamal bunun bedelini öder. Böyle değilse ödemez.
           ***
Sual: Cenazeyi, herkese açık olan umumi mezarlıklara mı defnetmeli veya nasıl hareket etmelidir?
Cevap: Meyyiti büyük mezarlıkta gömmek, sünnettir ve çok faydalıdır. Mümkün olduğu kadar salihlere ve evliyaya yakın defnetmelidir. Fasıkların, facirlerin ve hele gayr-i müslimlerin kabirlerinden uzak olmalıdır. Rutubetli yerlerde defnetmek iyi değildir. Mümkün olduğu kadar kuru yerlere defnetmelidir. Nemli yerde defin, meyyitin çabuk çürümesine sebep olur ki, aslında meyyitin geç çürümesi lazımdır. Toprak nemli veya gevşek olursa, çivisiz tabut ile gömmenin iyi olduğu kitaplarda yazılıdır.
           ***
Sual: Herhangi bir sebepten dolayı, bir başka mezhebi taklid eden kimse, kendi mezhebinden çıkmış mı oluyor?
Cevap: Bir işi, bir ibadeti yaparken başka bir mezhebi taklit eden kimse, kendi mezhebinden çıkmış olmaz. Mezhep değiştirmiş olmaz. Yalnız o işi yaparken diğer mezhebin şartlarına riayet etmesi lazımdır

.
Babasını öldürenin miras alması
 
 
 
A -
A +
Mürtede vâris olunur, fakat mürted, Müslümana vâris olamaz.
 
Sual: Dinimize göre babasını, anasını öldüren bir kimse, bunların bıraktığı mirastan pay alabilir mi?
Cevap: Köle, meyyiti öldüren, başka dinden olanlar ve mürtetler yani Müslüman iken Müslümanlıktan dönenler miras alamaz. Katle, öldürmeye yardım eden de, katil gibi miras alamaz. Bunların akil ve baliğ olmaları da şarttır. Mürtede vâris olunur, fakat mürted, Müslümana vâris olamaz.
           ***
Sual: Cuma günü, camiye erken gidip, vakit girinceye kadar namaz kılmanın mahzuru olur mu?
Cevap: Güneş tepede iken, yani öğle namazının vaktinden temkin zamanı kadar evvel olan zaman içinde, her namazı kılmak haramdır. Bu zamanda, her namazı kılmanın, cuma günleri için de geçerli olduğu fıkıh kitaplarında yazılıdır.
           ***
Sual: Kur’ân-ı kerimdeki duraklardan "lâ" harfi bulunan yerde, nefesi yetişmeyip duran kimse nasıl hareket etmelidir?
Cevap: Kur’ân-ı kerimdeki duraklardan “Lâ” bulunan yerde, nefesi yetişmeyip durulursa, evvelki kelime ile birlikte tekrar okunur. Âyet-i kerime sonunda durunca, tekrar edilmez.
           ***
Sual: Namazda gözleri yummanın, namaza bir zararı olur mu?
Cevap: Namazda gözleri yummak tenzihen mekruhtur. Zihni dağılmasın diye yumarsa, mekruh olmaz.
           ***
Sual: Buğday ekmek için kiralanan tarlaya, yonca ekilirse, tarlanın kirası değişir mi?
Cevap: Kiracı, tarlaya buğday ekeceğim deyip de yonca ekerse, tarla sahibi kirayı arttırabilir.
           ***
Sual: Yük için hayvan veya kamyon kiralayan kimse, bunlara istediği yükü yükleyebilir mi?
Cevap: Hayvana, kamyona konacak eşyanın cinsi değil, ağırlık şart edilir. Fakat, zararlı şey yüklenmez. Hayvanı çekerek veya döğerek sakat ederse öder.
           ***
Sual: Dükkânına veya evine, daha fazla kira veren olduğu zaman, müddet bitmeden, kiracı çıkarılabilir mi?
Cevap: Mal sahibi, daha fazla kira veren bulunca, müddet bitmeden, mukaveleyi, anlaşmayı bozamaz.
           ***
Sual: Su ile abdest alan bir kimse, teyemmüm yapmış kimseye uyarak, cemaatle namaz kılabilir mi?
Cevap: Abdest alan, teyemmüm etmiş olana, ayakta kılan, oturarak kılana ve nafile kılan, farz kılana uyabilir. Dinini bilen bir imam arayıp ona uymalıdır.
           ***
Sual: Fakire zekât verirken, en az ne kadar vermek gerekir?
Cevap: Fıkıh kitaplarında; “Fakirin, hiç olmazsa, bir günlük ihtiyacını karşılayacak kadar vermek müstehabdır” buyuruluyor.

.
Camiye, eve, sağ ayakla girmeli
 
 
 
A -
A +
Camiye sağ ayak ile girilir ve camiden çıkarken de, önce sol ayak ile çıkılır.
 
Sual: Camiye, eve, tuvalete girerken ve buralardan çıkarken de, dinimizin bildirdiği belli bir ölçü var mıdır yoksa herkes istediği gibi girip çıkabilir mi?
Cevap: Camiye sağ ayak ile girilir ve camiden çıkarken de, önce sol ayak ile çıkılır. Uyûn-ül-besâirde;
“Camiye girerken, girmeden evvel, önce sol, sonra sağ ayakkabı çıkarılır. Bundan sonra, önce sağ ayakla camiye girilir. Önce sol ayakla çıktıktan sonra veya çıkmadan evvel, önce sağ ayakkabı giyilir” deniyor Hadîkada da deniyor ki:
“İmâm-ı Nevevî Müslim şerhinde buyuruyor ki, mübarek, şerefli ve temiz işleri yaparken sağdan başlamak müstehabtır. Ayakkabı, gömlek giyerken, baş tıraş ederken ve tararken, bıyık kırkarken, misvak kullanırken, tırnak keserken, el, ayak yıkarken, mescide, Müslümanın evine ve odasına girerken, heladan çıkarken, sadaka verirken, yemek yerken, su içerken sağdan başlanır. Bunların zıddı olanları yaparken, mesela ayakkabı, çorap, elbise çıkarırken, camiden ve Müslümanın evinden, odasından çıkarken, helaya girerken, sümkürürken, taharetlenirken soldan başlamak müstehabdır. Bunları tersine yapmak, tenzihi mekruh olur. Çünkü şekilde olan sünneti terk etmek olur.”
           ***
Sual: Secde âyeti okunduğu zaman, bunun için nasıl, ne şekilde secde yapılır?
Cevap: Tilavet secdesi yapmak için, abdestli olarak, kıbleye karşı ayakta durup, elleri kulaklara kaldırmadan Allahü ekber diyerek secdeye gidilir. Üç kere Sübhâne rabbiyel-a'lâ denir. Sonra Allahü ekber deyip ayağa kalkınca, secde-i tilâvet tamam olur. Önce niyet etmek, “niyet ettim tilavet secdesine” demek lazımdır. Niyetsiz kabul olmaz.
           ***
Sual: Bazı camilerde, cemaatle namaz kılarken, ön saflarda yer olduğu hâlde, ön tarafa gelmeyip, arkada tek başına duranlar oluyor. Bu kimselerin bu şekilde durarak kıldıkları namaz kabul olur mu?
Cevap: İmam ile cemaat arasında, iki saftan ziyade alacak boş meydan veya büyük havuz bulunursa, bunun gerisinde olanların, imama uyması caiz olur ise de, bunların geride yalnız olarak, imama uyup namaz kılmaları mekruh olur.
          ***
Sual: Hayvan necasetinden yapılan tezekleri yakarak, yemek pişirmekte, ekmek yapmakta mahzur olur mu?
Cevap: Necaset yanınca, külü temiz olur. Tezek yakarak ısıtılan fırında, ekmek de yemek de pişirilir.

.
Secde âyetleri okunduğu zaman
 
 
 
A -
A +
Namaz kılması farz olan kimselerin, tilavet secdesini işitince, secde yapmaları vacip olur.
 
 
Sual: Kur’ân-ı kerimde kaç yerde secde âyeti vardır ve bu secde âyetleri her okunduğunda veya okuyan işitildiğinde, tilavet secdesi yapmak gerekir mi?
Cevap: Kur’ân-ı kerimde, ondört yerde, secde âyeti vardır. Bunlardan birini okuyanın veya işitenin, manasını anlamasa da, bir kere secde yapması vaciptir. Başkasının okuduğu yerde bulunan, fakat işitmeyen kimse, secde etmez. Secde âyetini yazan, heceleyen, secde yapmaz. Tercümesini okuyan veya işiten, bunun secde âyeti olduğunu anlarsa, secde yapar.
Namaz kılması farz olan kimselerin, tilavet secdesini işitince, secde yapmaları vacip olur. Bunun için, secde âyetini işiten cünübün ve sarhoşun da, abdest aldıkları zaman secde etmeleri lazımdır. Sarhoş, çok içmiş, aklı gitmiş ise, kendi okuyunca da, işitince de, secde etmesi vacip olmaz. Uyuyan ve bayılmış veya deli okuyunca, işitenlerin secde etmesi vacip olur denildi. Fakat, bunların ve kuşun okuması ile secde edilmemesi doğrudur. Çünkü, bunların okuması, hakiki, doğru tilavet, okumak değildir. Hakiki okumak demek, Kur’ân-ı kerimi okumakta olduğunu anlayarak okumaktır. Çocuk, yaptığını anlayacak yaşta ise, secde âyetini okuması ile, işitenlerin secde etmesi lazım olur. Daha küçük yaşta ise lazım olmaz. Dağlardan, çöllerden ve başka yerlerden yansıyıp geri gelen sedayı işitenlerin ve kuştan işitenlerin secde etmesi vacip olmaz. Secde âyeti hece hece okununca ve yazılınca da secde yapılmaz. Gayrimüslimin okuduğunu işiten Müslümanların secde etmesi vacip olur. Dürr-ül-müntekâda, secde âyetini okuyanın, “İnsan sesi olması lazımdır” deniyor. Radyodan işitilen sesin, insan sesi olmadığı, hafızın sesine benzeyen, cansız alet sesi olduğu, bildirilmiştir. Bunun için, El-fıkh-u alel-mezâhib-il erbe'a’da da diyor ki:
“Fonografta, gramofonda, teypte ve radyoda okunan secde âyetini işitenin, tilavet secdesi yapması vacip olmaz.”
           ***
Sual: Çocuğa gelen hediye yiyeceklerden, çocuğun anası, babası yiyebilir mi?
Cevap: Çocuğa gelen hediye yiyecekten ananın babanın yemesi caizdir.
           ***
Sual: Çocuğun yaptığı iyiliklerin sevabı, çocuğun mu olur yoksa ana, babasına mı olur?
Cevap: Çocuğun yaptığı iyiliklerin sevabı, çocuğun kendisinedir. Anasına babasına ise, öğretmek ve yaptırmak sevabı verilir.

.
Kullanılmış su necis midir?
 
 
 
A -
A +
Abdestte, gusülde kullanılan suya "Müstamel" kullanılmış su denir.
 
Sual: Abdest alırken, çok dikkat etsek bile üzerimize su sıçramaktadır. Bu üzerimize sıçrayan sular necis midir, bunun temizlenmesi gerekir mi?
Cevap: Abdestte, gusülde kullanılan suya Müstamel, kullanılmış su denir. Bu su, İmam-ı a'zam hazretlerine göre kaba necasettir. İmam-ı ebu Yusuf hazretlerine göre, hafif necasettir. İmam-ı Muhammed hazretlerine göre ise temizdir ve fetva da böyledir. Bununla necaset temizlenir, fakat, abdest alınmaz ve gusül edilmez. Şafii mezhebinde de böyledir. Bu suyu içmek ve bununla hamur yapmak mekruhtur. Peştamala, elbiseye, kurnaya sıçrarsa ve necaset temizlemekte kullanılan her su, iğne ucu kadar sıçrarsa, kabı ve elbiseyi pisletmez.
Necaset temizlemekte kullanılmış sular, bir yerde birikirse, bu suya bulaşan şeyler, pis olur. Abdestsiz veya cünüp olan kimse, necaset bulaşmamış olan avucunu bir yere sokup su alsa veya kolunu sokup, içindeki tası alsa, o yerdeki su dört mezhepte de pis olmaz.
Müstamel, kullanılmış su, Maliki mezhebinde hem temizdir, hem de temizleyicidir. Yani müstamel su ile abdest alınır ve gusül edilir.
           ***
Sual: Tuz gölünün etrafında yaşayan yaban domuzları bazen bu göle düşüp ölüyor ve tuz içinde eriyip kayboluyor. Buradan elde edilen tuz temiz olur mu ve kullanılır mı?
Cevap: Merkep, domuz ve leş, tuz içine düşüp, tuz olsalar, temiz olurlar ve kullanılırlar. Su kuyusuna düşen gübre de, zamanla çamur hâline gelince, temiz olur.
           ***
Sual: Ayağa giyilen mestler üzerine, ne zamana kadar mesh yapılabilir ve mesh müddeti ne zaman başlar?
Cevap: Mest üzerine mesh müddeti, mukim olan için, yirmidört saat, seferî olan için, üç gün üç gece, yani yetmişiki saattir. Bu müddet, mesti giydiği zaman değil, mest giydikten sonra, abdesti bozulduğu zaman başlar. Özür sahibi için mesh müddeti, namaz vakti çıkıncaya kadar olduğu Fetâvâ-i Hayriyyede yazılıdır.
           ***
Sual: Kur’ân-ı kerim, abdestsiz tutulabilir mi ve yatakta, yatar vaziyette de okunabilir mi?
Cevap: Kur’ân-ı kerimi abdestsiz tutmak haram, ezberden okumak ise caizdir. Yatağa abdestli girmek sünnettir. Şir'at-ül-islâm şerhinde;
“Kur’ân-ı kerimi yatakta, yatarak ezberden abdestsiz okumak caizdir ve sevaptır. Fakat, başını yorgandan dışarı çıkarmalı ve bacakları bitiştirmelidir” deniyor.

.
Ölüye telkin vermek sünnettir
 
 
 
A -
A +
Kabirdeki meyyite telkin yapmanın meşru olduğu Cevherede yazılıdır. 
 
Sual: Ölen bir kimse, kabre konup defnedildikten sonra, kabrin başında, defnedilen bu meyyite telkin vermenin dinimizde yeri var mıdır?
Cevap: Ölen ve kabre konup defnedilen bir kimseye, defnedildikten sonra, kabre ve kıbleye karşı ayakta durarak telkin vermek sünnettir. Mecmâ’ul-enhürde diyor ki:
“Öldükten sonra telkin verilir. Çünkü, ruhu ve aklı geri verilir ve yapılan telkini anlar. Şafii mezhebinde de böyledir.”
Kabirdeki meyyite telkin yapmanın meşru olduğu Cevherede yazılıdır. Nûr-ul yakîn fî mebhas-it telkîn kitabında, telkinin sünnet olduğu çeşitli deliller ile ispat edilmektedir. Cilâ-ül-kulûb ve Gâliyyede deniyor ki:
“Resûlullah aleyhissalâtü vesselâm, definden sonra telkin vermeyi emreyledi. Kendisi de telkin verdi.”
Kâdî-zâdenin Birgivî vasıyyetnâmesi şerhinde de, telkinin nasıl verileceği uzun yazılıdır.
           ***
Sual: Kadınlar namaza durdukları zaman, namaz içindeki hareketleri, aynen erkekler gibi midir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Kadın, namaza dururken, tekbir için ellerini omuzlarına kadar kaldırır. Ellerini kol ağzından dışarı çıkarmaz. Sağ avucu sol eli üzerinde olarak, ellerini göğüs üstüne kor. Rükuda az eğilir. Belini başı ile düz tutmaz. Rükuda ve secdede parmaklarını açmaz, birbirlerine yapıştırır. Ellerini dizleri üzerine kor. Dizlerini büker. Dizlerini tutmaz. Secdede kollarını, karnına yakın olarak yere serer. Karnını uyluklarına yapıştırır. Teşehhüdde, ayaklarını sağa çıkararak yere oturur. El parmaklarının ucu dizlerine uzanır. Parmakları birbirlerine yapışık olur.”
           ***
Sual: Namaz kılacak olan bir kimse, önünden insanların geçme durumu varsa, ne yapması gerekir?
Cevap: Set, sedir gibi yüksek şeyler üzerinde namaz kılanın, önünden, aşağısından geçen kimsenin, başı namaz kılanın ayaklarından yukarı olursa, bu kimse günaha girer. Namaz kılacak olanın önünden herhangi bir kimse geçebilecek yerlerde, namaz kılarken, imam veya yalnız kılanın sol kaşı hizasına, yarım metreden uzun bir çubuk dikmesi sünnettir. Çubuğu yere dikemezse, secde yerinden kıbleye doğru uzatmak veya çizgi çizmek de olur. Namaz kılanın önünden geçen kimseye, işaret etmekle veya sesini yükselterek okumakla mâni olmak caiz ise de, mâni olmamak iyidir.

.
Müslümanken dinden dönen
 
 
 
A -
A +

Mürtedin, mürted olmadan önceki ibadetleri ve sevapları yok olur.

 
Sual: Müslüman iken, İslâmiyetten ayrılan kimseye ne denir ve bu kimsenin Müslümanken yaptığı ibadetlerin sevabı gider mi?
Cevap: Müslüman, imanın yok olmasına sebep olacağı söz birliği ile bildirilmiş olan şeyleri istekle söyler veya yaparsa, imanı gider, kâfir olur. Buna Mürted denir. Mürtedin, mürted olmadan önceki ibadetleri ve sevapları yok olur. Tekrar imana gelirse, zengin ise, yeniden hac etmesi lazım olur. Namazlarını, oruçlarını, zekâtlarını kaza etmesi lazım olmaz. Mürted olmadan önce, kazaya bırakmış olduklarını kaza etmesi lazımdır. Çünkü, mürted olunca, önceki günahlar yok olmaz. Mürted olanın nikâhı fesholur, gider. İmana gelerek, tecdîd-i nikâh etmeden önceki çocukları veled-i zina olur. Kestiği, leş olur, yenmez. İmanının gitmesine sebep olan şeyden tevbe etmedikçe, yalnız Kelime-i şehadet söylemekle veya namaz kılmakla, Müslüman olmaz. Mürted olacak şeyi yaptığını inkâr etmesi de tevbe olur. Tevbe etmeden ölürse, Cehennem ateşinde ebedi, sonsuz olarak azab görür. Bunun için, küfürden çok korkmalı, az konuşmalıdır. Hadîs-i şerifte;
(Hep hayırlı, faydalı konuşunuz. Yahut susunuz!) buyuruldu.
Ciddi olmalı, latifeci, oyuncu olmamalıdır. Dine, kanunlara, akla, insanlığa uygun olmayan şeyler yapmamalıdır. Kendisini küfürden muhafaza etmesi için, Allahü teâlâya çok dua etmelidir. Hadîs-i şerifte;
(Şirkten sakınınız. Şirk, karıncanın ayak sesinden daha gizlidir) buyuruldu. Bu hadîs-i şerifteki şirk, küfür demektir. Bu kadar gizli olan şeyden korunmak nasıl olur denildikte;
("Allahümme innâ ne'ûzü bike en-nüşrike-bike şey'en na'lemühu ve nestagfirüke limâ lâ-na'lemühu" duâsını okuyunuz!) buyuruldu. Bu duayı sabah ve akşam çok okumalıdır.
Kâfirlerin, Cehennem ateşinde sonsuz azap görecekleri, Cennete hiç girmeyecekleri söz birliği ile bildirilmiştir. Kâfir, dünyada sonsuz yaşasaydı, sonsuz kâfir kalmak niyetinde olduğu için, cezası da sonsuz azaptır. Allahü teâlâ, her şeyin hâlıkı, yaratanı, sahibidir. Mülkünde dilediğini yapması hakkıdır. Ona, niçin böyle yaptın demeye kimsenin hakkı yoktur. Bir şeyin sahibinin, o şeyi dilediği gibi kullanmasına zulüm denmez. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerimde, zalim olmadığını, hiçbir mahlukuna zulüm yapmadığını bildirmektedir.

.
Dinin emirleri zamanla değişir mi?
 
 
 
A -
A +
“Zamanın değişmesi ile, âdete dayanan hükümler değişebilir.” (Mecelle Madde 39)
 
 
Sual: Zamanın değişmesi ile, dinin emirleri de, zamana göre değiştirilebilir mi?
Cevap: Mecellenin 39. Maddesinde; “Zamanın değişmesi ile, âdete dayanan hükümler değişebilir” deniyor. Fakat, Nass yani âyet-i kerime ve hadîs-i şeriflerle bildirilmiş olan ahkam, hükümler hiçbir zaman değişmez. Her âdet, delîl-i şer'î olamaz. Bir âdetten hüküm çıkarılabilmesi için, bu âdetin Nasslara, âyet ve hadîslere muhalif, aykırı olmaması ve salih Müslümanlar arasında Seleften gelmiş olması lazımdır. Haram işleyenler çoğalır, haramlar âdet hâline gelirse, yine helal olmazlar. Küfür alametleri de âdet olur, Müslümanlar arasına yayılırsa, İslâm âdeti olmaz, küfür alameti olmaktan çıkmazlar. Mubah olan âdetlerde ve fen bilgilerinde zamana uyulur. Teknikte ilerleyenlere ayak uydurulur. Din bilgilerinde, ibadetlerde zamana uyulmaz. İman bilgileri, din bilgileri zamanla değişmez. Bunları değiştirmek, zamana uydurmak isteyenler, Ehl-i sünnetten ayrılır, kâfir veya sapık olurlar.
           ***
Sual: Herhangi bir sebeple mezar açıldığında, mezardaki cenazeyi tekrar kefenlemek gerekir mi?
Cevap: Mezardan çıkarılmış, çıplak görülen bir ölü, kokmamış ise, sünnet üzere kefenlenip gömülür. Kokmuş ise, bir beze sarılıp gömülür.
           ***
Sual: Evi, tarlayı kiralarken, senelik kirası söylenip zaman bildirilmemiş ise, bunun müddeti ne kadar olur ve müddet ne zaman başlar?
Cevap: Evin, tarlanın senelik kirası söylenip, müddet söylenmez ise, müddet bir sene olur. Müddet, söz kesildiği gün başlar. Ücret ise, malı teslim aldığı gün başlar.
           ***
Sual: Dinimizde yalnız cuma günleri oruç tutmanın ve yalnız cuma geceleri teheccüd namazı kılmanın mahzuru var mıdır?
Cevap: Yalnız cuma günleri oruç tutmak ve yalnız cuma geceleri teheccüd namazı kılmak mekruhtur.
           ***
Sual: Buğday ekmek için tarla kiralayan kimse, buğdaylar olgunlaşmadan kira müddeti biterse, nasıl hareket eder?
Cevap: Buğdaylar olgunlaşmadan kira müddeti biterse, buğdaylar oluncaya kadar kira müddeti uzatılır.
           ***
Sual: Din bilgilerini öğrenmeye önem vermeyenin imanı gider mi?
Cevap: İmanı, helali, haramı, farzları, güzel ahlak bilgilerini, lüzumu kadar öğrenmek farzdır. Öğrenmeyip cahil kalan farzı terk etmiş olur. Öğrenmeye lüzum görmeyen, ehemmiyet vermeyenin imanı gider.

.
Peygamber efendimizin hicreti
 
 
 
A -
A +
Resulullah efendimiz, yorucu bir yolculuktan sonra Medine’ye vasıl oldu ve İslâm tarihinde yeni bir dönem başladı...
 
Sual: Peygamber efendimizin Medine’ye hicreti nasıl olmuştur, İslâm tarihinde bu hicretin önemi nedir?
Cevap: Peygamber efendimiz, tarihçilere göre miladın 622 senesinde, Allahü teâlânın emri ile, Mekke’den Medine’ye gitti ve bu yolculuğuna Hicret denir. Cebrâil aleyhisselam, Peygamber efendimize gelip;
(Bu gece, kâfirler seni öldürmeye karar verdi. Bu gece, Ali’yi yatağına yatır ve Ebu Bekir ile Medine’ye hicret et!) dedi.
Hazreti Ali o zaman yirmi üç yaşında idi ve Peygamber efendimize;
“Bin canım da olsa, senin yoluna fedadır” diyerek yatağa girdi.
Resûlullah efendimiz safer ayının 27. Perşembe gecesi kapıdan çıkıp, Yasîn sûresinin başından 12 âyet okuyup, müşriklerin aralarından geçip gitti. Öğle vakti Hazreti Ebu Bekir'in evine gidip;
-Bu gece Medine’ye hicret etmeye emir aldım buyurdu.
Şevâhid-ün Nübüvve kitabında, Hicret şöyle anlatılmaktadır:
“Resûlullah efendimize Mekke’den Medine’ye hicret etmesi bildirildiği zaman, bisetin, Peygamberliğin 14. senesi idi. Mekke’den ayrıldığı gece, Kureyş müşrikleri aralarında, Resûlullah efendimizi öldürmek için anlaştılar. Gece uyku vakti gelince, Resûlullah efendimizin kapısının önünde toplanıp, uyusun da öldürelim diye beklemeye başladılar. O gece Yâsîn sûresinin ilk âyetleri nazil oldu. Resûlullah efendimiz yerden bir avuç toprak aldı ve meali;
(Önlerinden bir set ve arkalarından bir set çektik de onları kapattık, artık göremezler) olan Yâsîn sûresi 9. âyetini üzerlerine okuyarak ve elindeki toprağı da başlarına saçarak, aralarından geçip gitti.
Resûlullah efendimiz mağaranın içine girer girmez, o gece mağaranın kapısının önünde bir ağaç yeşerdi. İki yabani güvercin o ağacın üzerine yuva yapıp yumurtladılar. Bir örümcek de mağaranın ağzını ağıyla ördü. Resûlullah efendimizin Mekke’den ayrıldığını haber alan müşrikler ok ve yaylarını alıp, takibe çıktılar ve mağaranın yakınına geldiler. Aralarından birini mağaranın içine girip bakması için gönderdiler. O kimse mağaranın önüne geldi ve geri döndü. Sebebi sorulunca;
-Mağaranın kapısı örümcek ağıyla kaplı ve orada iki güvercin var. Anladım ki içeride kimse yok, dedi.
Peygamber efendimiz, yorucu bir yolculuktan sonra Medine’ye vasıl oldu ve İslâm tarihinde yeni bir dönem başlamış oldu.

.
Hicri yeni yıl
 
 
 
A -
A +

Müslümanlar, sene başı gecelerinde ve günlerinde, müsafeha ederek, mektuplaşarak tebrikleşirler. Birbirlerini ziyaret eder, hediye verirler.

 
 
Sual: Mübarek gün ve gecelerin bulunduğu Hicri takvimde, yeni yıl ne zamandır, hangi aydadır, önemi nedir?
Cevap: 11 Eylül 2018 Salı günü, Muharrem ayının ve Hicri yeni yılın ilk günüdür. 1439 hicri yılından, 1440 hicri yılına girilmektedir. Muharrem ayının birinci gecesi, Müslümanların kameri yılbaşı gecesidir. Muharrem ayı, Zilkade, Zilhicce ve Receb ile beraber Kur’ân-ı kerimde kıymet verilen dört aydan biridir. Hadîs-i şeriflerde;
(Ayların efendisi Muharrem, günlerin efendisi Cumadır.)
(Muharrem ayında bir gün oruç tutana, bugüne karşılık otuz gün oruç sevabı yazılır) buyuruldu.
Muharrem ayının ilk gecesi, Müslümanların yılbaşı gecesidir.
Bu gün ve gecede Müslümanlar, birbirinin yeni yılını tebrik ederler. Böyle günler vesile edilerek dargınlıklar, kırgınlıklar giderilir. Allahü teâlânın emirlerini yaparak ve yasaklarından sakınarak, Allahü teâlânın verdiği nimetlere şükredilir. Günahlara tevbe edilir.
Müslümanlar, sene başı gecelerinde ve günlerinde, müsafeha ederek, mektuplaşarak tebrikleşirler. Birbirlerini ziyaret eder, hediye verirler. Sene başını dergi ve gazetelerde kutlarlar. Yeni senenin, birbirlerine ve bütün Müslümanlara hayırlı ve bereketli olması için dua ederler. Büyükleri, akrabayı, âlimleri ziyaret edip dualarını alırlar. O gün, bayram gibi temiz giyinirler. Fakirlere sadaka verirler.
Başlangıç zamanına göre, zamanımızda iki türlü takvim kullanılmaktadır: Miladi takvim, Hicri takvim. Miladi sene, İsa aleyhisselamın doğum günü zannedilen zamandan başlamaktadır. Hicri takvim ise, Peygamber efendimizin Medine’ye hicret ettiği seneden başlamaktadır.
Müslümanlar için Mekke’de kalmak, tahammül edilemeyecek derecede idi. Peygamber efendimize durumlarını arz ederek, hicret için müsaade istediler. Bir gün, sevgili Peygamberimiz, sevinçli bir hâlde Eshâbının yanına gelip;
(Sizin hicret edeceğiniz yer bana bildirildi. Orası Medine’dir. Oraya hicret ediniz. Allahü teâlâ Medine’yi size emniyet ve huzur bulacağınız bir yurt kıldı) buyurdu.
Resûlullah efendimizin izni ve tavsiyesi üzerine Müslümanlar, Medine’ye birbiri ardınca, bölük bölük hicret etmeye başladılar. Son olarak da kendileri hicret ettiler ve bu hicret tarih başlangıcı oldu.
Hicri yeni yılın hayırlı olması dileği ile...

.
Namazda ayakta duramayan kimse
 
 
 
A -
A +
Namazda bir uzvundaki rahatsızlıktan dolayı uygun oturamayan kimse, istediği gibi oturur.
 
Sual: Namazda ayakta duramayacak derecede hasta veya ayakta durmasına mâni olan başka bir özrü bulunan kimse, namazlarını nasıl kılar?
Cevap: Namazda bir uzvundaki rahatsızlıktan dolayı uygun oturamayan kimse, istediği gibi oturur. Oturabilmek için, ayaklarını kıbleye karşı uzatabilir. Bir yerini yastığa veya başka bir şeye dayar. Yahut, bir kimse tutarak düşmesine mâni olur. Yüksek bir şeyin üstüne oturup ima ile kılması caiz değildir.
Sandalyede oturarak kılanın namazı kabul olmaz. Çünkü, sandalyede oturmak için zaruret yoktur. Sandalyede oturabilen kimse, yerde de oturabilir ve yerde oturup kılması lazımdır. Namazdan sonra, yerden ayağa kalkamayan, sandalyeden ise kolay kalkan hastayı yerden bir kimse kaldırır. Yahut, kıbleye karşı uzatılmış sedir üzerinde, ayaklarını sarkıtmadan oturarak kılar. Namazdan sonra, ayaklarını sedirin bir yanına sarkıtıp, sandalyeden kalkar gibi kalkar. Bir şeye dayanarak veya bir kimsenin tutması ile de, yerde oturamayan hasta, sırtüstü yatarak namazını kılar ve ayaklarını kıbleye uzatır. Başı altına yastık koyar. Yüzü kıbleye karşı olur. Veya kıbleye karşı sağ veya sol yanı üzerine yatar. Rüku ve secdeleri, başı ile ima eder. Böyle de ima edemeyen aklı başında bir hasta, bir günden çok namazını kılamazsa, hiçbirini kaza etmez. Semavi bir sebeple, yani elinde olmayarak, mesela hastalık ile veya baygın yahut secde, rekat sayılarını unutacak kadar dalgın olarak, beşten fazla namazını kılamayan kimse de böyledir. Alkollü içkiler ve uyuşturucu maddeler veya ilaç alarak böyle baygın, dalgın olanın, kılamadığı namazlarının adedi birkaç günlük olsa da, hepsini kaza etmesi lazımdır.
           ***
Sual: Cenaze taşınırken gören Müslümanlar, ayağa kalkıp beklemeli mi, yoksa nasıl hareket etmelidir?
Cevap: Bir yerden cenaze götürülürken, yoldaki ve oradaki dükkânlarda, kahvede olan Müslümanlar, bu cenazeyi görünce, gidip hiç olmazsa kırk adım taşımalı ve biraz arkasından yürümeli, ruhuna Fâtiha ve dua okumalıdır. Cenazeyi görünce, olduğu yerde ona karşı dikilip beklemenin tahrimen mekruh olduğu, Merâkıl-felâh ve Halebî-i kebîrde yazılıdır. Cenazeyi taşıdıktan sonra, arkasından yürümelidir. Peygamber efendimiz, Sa’d bin Mu’âz hazretlerinin cenazesini taşımışlardı.

.
Secde yaparken, önce iki diz yere konur
 
 
 
A -
A +
Secde yapılacak yerin sertçe olup, başın içine girmemesi, gömülmemesi lazımdır. 
 
Sual: Namaz kılarken secdede nelere dikkat etmelidir ve nelerin üzerine secde yapılabilir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Secde yaparken, önce iki diz, sonra iki el, sonra burun ve sonra alın yere konur. Baş parmakları, kulakları hizasında olur. Şafii mezhebinde, eller omuz hizasına konur. Ayakların, en az birer parmağını yere koymak farzdır. Yerin sertçe olup, başın içine girmemesi, gömülmemesi lazımdır. Yere serili halı, hasır, buğday ve arpa böyledir. Yerde duran masa, kanepe, araba da, yer demektir. Hayvan üzeri ve hayvan üstünde bulunan semer ve benzerleri, yer sayılmaz. Salıncak ve ağaçlara, direklere bağlanarak havada gerilmiş duran bez, halı, hasır da yer sayılmaz. Pirinç, darı, keten tohumu gibi kaygan şeyler üzerine secde sahih olmaz. Eğer bunlar çuval içinde iseler sahih olur. Secde yeri, dizlerini koyduğu yerden yirmibeş santimetre yüksek olunca namaz sahih olur ise de, mekruhtur. Secdede dirsekler bedenden, karnı da uyluklardan açık tutulur. Ayak parmaklarının uçları kıbleye karşı tutulur. Rükuya eğilirken topuk kemiklerini birbirine yapıştırmak sünnet olduğu gibi, secdede de bitişik tutulur.”
           ***
Sual: Namaz kılan kimsenin, bedeninde, elbisesinde ve namaz kıldığı yerde, necaset olursa, bu kimsenin namazı kabul olmaz mı?
Cevap: Namaz kılan kimsenin, bedeninde, elbisesinde ve namaz kılacağı yerde necaset, pislik bulunmamalıdır. Baş örtüsü, başlık, sarık, mest ve nalın da elbiseden sayıldığı için temiz olmalıdır. Boyuna sarılı atkının sarkan kısmı, namaz kılan ile birlikte hareket ettiği için elbise sayılır ve bu sarkan kısmı temiz olmazsa, namaz kabul olmaz. Yaygının, bastığı ve secdede başını koyduğu yeri temiz olunca, başka yerinde necaset bulunursa, namaz kabul olur. Çünkü yaygı, atkı gibi bedene bitişik değildir. Fakat kapalı şişe içinde, idrar taşıyanın namazı caiz olmaz. Çünkü, şişe bevlin, idrarın meydana geldiği yer değildir. Bir kimsenin, cebinde kapalı kutudaki kanlı mendil, necis bez varken namaz kılması caiz değildir. Namaz kılanın, iki ayağının bastığı ve secde ettiği yerin temiz olması lazımdır. Necaset üstüne örtülü bez, cam, naylon üstünde namaz kabul olur. Secdede etekleri kuru necasete değerse, zararı olmaz.

.
Namazı vaktinde kılmaya mani özürler
 
 
 
A -
A +
Düşman karşısında olmak, seferde olanın hırsızdan, yırtıcı hayvandan, selden, fırtınadan korkmasıyla namaz kazaya bırakılabilir.
 
Sual: Dinimizde, namazı vaktinde kılmaya mani olan özürler var mıdır, varsa bunlar nelerdir?
Cevap: Farz ve vacib olan bir namazı kazaya bırakabilmek için, iki özür vardır: Biri, düşman karşısında olmaktır. İkincisi, seferde olan kimsenin hırsızdan, yırtıcı hayvandan, selden, fırtınadan korkmasıdır. Bunlar, oturarak ve herhangi bir tarafa dönerek veya hayvan üzerinde ima ile de kılamadığı zaman, namazı kazaya bırakabilir. Bu iki sebeple, uyku ve unutmak sebebi ile namazı vaktinde kılamamak günah olmaz. Dürr-ül-muhtârda; kış aylarında, yatsıyı vaktinin üçte birine kadar geciktirmenin müstehab olduğu bildirildikten sonra;
“Vakit girdikten sonra uyuyup namazı kaçırmak, haram olmaz ise de tahrimen mekruhtur. Birisine tembih ederek veya saatin zilini kurup çalması ile uyanmayı temin edince ve vakit girmeden evvel uyumak mekruh olmaz” denmektedir. Eşbâh şerhinde;
“Boğulmak üzere olanı ve benzerlerini kurtarmak için namazı vaktinden sonra kılmak sahihtir” deniyor. Fakat, özür bitince, hemen kaza etmesi farz olur. Haram olan üç vakitten başka, boş vakitlerde kılmak şartı ile, fevt olan, kazaya kalan namazı, çoluk çocuğunun rızkını kazanacak kadar geciktirmek caiz olur. Daha fazla geciktirilirse, günaha girmeye başlar. Nitekim, Resûlullah efendimiz, Hendek muharebesinin şiddetinden kılamadıkları dört namazı, hemen o gece, Eshâb-ı kiram yaralı ve çok yorgun oldukları halde, cemaatle kıldı.
           ***
Sual: Bir tarlayı kiralarken, ne ekileceği, sözleşme yapılırken bildirilmeli midir ve ağaç dikmek için de tarla kiralanabilir mi?
Cevap: Tarla kiraya verilirken, ne ekileceği bildirilmeli veya her şey ekilebilir demelidir. Tarla; bina yapmak, ağaç dikmek üzere de kiralanabilir. Müddet bitince, bunları kaldırmak veya tarla sahibinin bunları satın alması lazımdır. Yonca da ağaç gibidir.
           ***
Sual: Hasta olan bir kimse, sağlamken kazaya kalan namazlarını, teyemmüm yaparak, oturduğu yerde veya ima ile kaza edebilir mi?
Cevap: Bir kimse, sağlamken kılamadığı namazları, hasta iken teyemmüm ederek ve ima ile de kaza etmesi caizdir. İyi olursa, tekrar kılması lazım olmaz. Namaz borcu olan, kaza kıldığını başkasına bildirmemelidir. Çünkü namazı vaktinde kılmamak günahtır. Günahı ise, gizlemek lazımdır.

.
Arşın gölgesinde gölgelenecekler
 
 
 
A -
A +
Allahü teâlâ, yedi kimseyi, Arş-ı azîmin gölgesinde o günde gölgelendirir. O gün başka gölgelenecek yer olmaz.
 
Sual: Mahşer günü, Arşın gölgesinde gölgelenecekler var mıdır, varsa bunlar kimlerdir?
Cevap: Bu konuda Ebû Hüreyre hazretlerinin rivayet ettiği bir hadîs-i şerifte, Resûlullah efendimiz buyuruyorlar ki:
(Allahü teâlâ, yedi kimseyi, Arş-ı azîmin gölgesinde o günde gölgelendirir. O gün Arş-ı azîmin gölgesinden başka gölgelenecek yer olmaz. Yalnız Arş-ı azîmin gölgesi olur. Bunlar:
1-Adil devlet başkanı,
2-Allahü teâlâya taatta bulunarak yetişen genç,
3-Allahü teâlâyı tenhalarda zikredip ve gözlerinden Allahü teâlânın korkusundan yaş akıtan kimse,
4-Kalbi mescide bağlı olan kimse,
5-Sağ elinin verdiği sadakayı, sol elinin bilmediği kimse,
6-Birbirini Allahü teâlâ için seven iki kimse,
7-Bir cemal sahibi, güzel bir kadın kendisini davet ettiği zaman, ondan kaçıp, Âlemlerin Rabbi olan Allahü teâlâdan korkarım diyen kimse.)
           ***
Sual: Bazı kimseler, “Allah aşkına şunu yapar mısın” diyorlar. Böyle söylemek ve bu şekilde söyleneni yapmak uygun olur mu?
Cevap: Bu konuda Hadîkada deniyor ki:
“And vererek, mesela Allah aşkına diyerek bir kimseden dünyalık şey istemek caiz değildir. Hadîs-i şerifte, bunların melun oldukları bildirildi.”
Dürer ve Gurerde, İbni Âbidîn ve Hadîkada deniyor ki:
“Bir Müslüman, (Allah hakkı için şunu yap) derse, bunu yapmak lazım olmaz, yani yapmamak günah olmaz ise de, taat, hatta mubah olan şeyleri yapmak iyi olur. Peygamber hakkı için yahut ölü veya diri bir Veli hakkı için dua etmek haramdır. Çünkü, kimsenin Allahü teâlâ üzerinde hakkı yoktur. Âlimlerin bir kısmı böyle ictihad etti ise de, böyle dua etmek, (Ya Rabbi, onlara vermiş olduğun hak için) niyeti ile caiz olur. Çünkü, Rum sûresinin 47. âyetinde mealen; (Üzerimize hak oldu ki, müminlere yardım ederiz) buyuruluyor. Allahü teâlâ, En'âm sûresinin 12. âyetinde mealen; (Allahü teâlâ kullarına merhamet etmeyi kendisine lazım kıldı) buyurup, merhamet ve ihsan ederek, sevdiklerine haklar verdiğini göstermektedir.” Bezzâziyye fetvasında, ölü veya diri, Peygamberlerin ve Evliyanın hürmetleri için dua etmenin caiz olduğu bildirilmektedir.
           ***
Sual: Din bilgilerini ve İslâm âlimlerini kötülemek, imanı giderir mi?
Cevap: İslâm bilgilerine inanmamak, bunları ve din âlimlerini aşağılamak, küfr-i cühûdî yani inat ederek inkar olur.

.
Yalan yere yemin etmek
 
 
 
A -
A +
"Yalan yere yemin ederek, birinin malını alan kimse, kıyamet günü, Allahü teâlâyı gadablı görecektir."
 
Sual: Yalan söylemenin ve yalan yere yemin etmenin günahı, çok mu büyüktür?
Cevap: Bir gün Resûlullah efendimiz, yanındakilere hitaben;
(Tüccarın, pazarcıların çoğu facirdir!) buyurur. Onlar da sebebini sorunca; (Alışverişleri helal olmaz. Çünkü, çok yemin ederek günaha girerler ve yalan söylerler) buyururlar. Hadîs-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Yalan yere yemin ederek, birinin malını alan kimse, kıyamet günü, Allahü teâlâyı gadablı görecektir.)
(İman sahibi, her kabahati yapabilir. Fakat, hıyanet yapamaz ve yalan söyleyemez.)
Peygamber efendimiz yalan söylemeye izin konusunda;
(Yalan üç yerde caiz olur: Harpte ve her zaman, din düşmanlarının zararından korunmak veya Müslümanları korumak için. İkincisi, iki Müslümanı barıştırmak için, birinden diğerine iyi laf getirmek. Üçüncüsü, zevcelerini idare etmek için) buyurmuşlardır.
Zalimden, bir Müslümanın bulunduğu yeri, malını, günahını saklamak, iki Müslümanın arasının açılmasını önlemek, malını korumak, Müslümanın sırrının meydana çıkmaması ve bunlar gibi haramları önlemek için, yalan söylemek caiz olur. Ölmemek için leş yemeye benzer.
           ***
Sual: Gayr-i müslim memleketlerde yaşayıp İslâmiyeti duymamış olanların ve bunların küçükken ölen çocuklarının ahiretteki durumları ne olacaktır?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Bu fakire göre, dağda yetişip, hiçbir din duymayıp, puta tapan müşrikler, ne Cennete, ne de Cehenneme girmeyeceklerdir. Ahirette dirildikten sonra, hesaba çekilip, zulümleri, kabahatleri kadar, mahşer yerinde azab çekeceklerdir. Herkesin hakkı verildikten sonra, bütün hayvanlar gibi, bunlar da, yok edileceklerdir. Bir yerde sonsuz kalmayacaklardır. Herkesin aklı, dünya işlerinde bile, şaşırıp yanılırken, Allahü teâlânın, akılları ile bulamadıkları için, kullarını ateşte sonsuz olarak yakacağını söylemek, bu fakire çok ağır gelmektedir. Küçükken ölen kafir çocukları da, böyle yok olacaklardır.
Bir Peygamberin vefatından sonra, zalimler tarafından din bozularak, unutulduğu yerlerde yaşayıp, Peygamberlerden ve İslâmiyetten haberi olmayan insanlar da, Cennete ve Cehenneme sokulmayacak, böyle tekrar yok edileceklerdir.” Gayr-i müslim memleketlerinde yaşayıp, İslâmiyeti işitmeyenler de böyledir.

.
Cimrinin malı, kendine yâr olmaz
 
 
 
A -
A +
Zekatını, uşrunu, sadakayı fıtrını vermeyen, vacip kurbanını kesmeyenin malı yedi beladan birine uğrar.
 
Sual: Halk arasında, cimrinin malı kendine yâr olmaz diye bir söz vardır. Bu sözün aslı var mıdır?
Cevap: Cimri diye, malının zekatını, tarlasından kaldırdığı mahsulünün uşrunu, ramazan ayında sadakayı fıtrını vermeyen, vacip olduğu hâlde kurbanını kesmeyen ve çoluk çocuğunun nafakasını kazancına göre yapmayan kimseye denir. Böyle olan kimseler hakkında hazret-i Ebu Bekir buyuruyor ki:
“Cimrilerin malı, yedi beladan birine uğrar. Miras yiyen bir varisi, malını israf eder, onu Allahü teâlânın taatinden başka yerde harcar. Veya Allahü teâlâ o cimrinin üzerine bir zalimi musallat eder ve onun malını, onu hor ve zelil ettikten sonra alır. O cimriyi bir şehvet, arzu harekete getirir ki, o şehvet ile uygunsuz işler yaparak malını telef eder. Onda bir düşünce meydana gelir, öğünmek için bir bina yapar veya faydasız bir harabeyi tamir eder, malını onlara sarf eder. Ya da dünya afetlerinden bir afet peyda olur. Malı suda gark olur, hırsız çalar veya ona daimi bir dert erişir, malını doktorlara yedirir. Yahut da, malını bir mekânda, bir yerde saklar ve sonra da unutur.”
           ***
Sual: Bazı kimseler, gökten ağır, zehirden acı olan nedir diye sorular sorarak, karşısındakini mahcup etmek istemektedirler. Gerçekten böyle sorular sorulmuş mu ve bunların cevapları var mıdır?
Cevap: Bu tip sorular, hazret-i Ali'ye de sorulmuş. Hatta hazret-i Ali'ye daha fazlası da sorularak; “Gökten ağır, yerden geniş, denizden engin, ateşten sıcak, taştan katı, zemherirden soğuk ve zehirden acı olan nedir” diye sorulmuş. Hazret-i Ali de cevaben;
“Gökten ağır olan, temiz bir kimseye iftira etmektir. Yerden geniş olan; Hak, doğru olan şeydir. Denizden engin olan, kanaat eden kalptir. Ateşten sıcak olan, zulüm eden sultandır. Taştan katı olan, münafığın kalbidir. Zemherirden soğuk olan; levm eden, kınayan kimseye ihtiyacını arz etmektir. Zehirden acı olan da, sabır etmektir” buyurmuşlardır.
           ***
Sual: Din bilgilerinden herkes için lazım olanları öğrenmemenin, dinimiz açısından hükmü nedir?
Cevap: İman edilecek şeyleri ve farzlardan, haramlardan meşhur olanları, lüzumu kadar öğrenmek, her Müslümana farzdır. Bunları öğrenmemek haramdır. Bu bilgileri işitip de, öğrenmeye ehemmiyet, önem vermemek ise küfür olur, imanı giderir.

.
Eshâb-ı kiramdan birine dil uzatan
 
 
 
A -
A +
Akıllı kimse, İslâmiyeti bizlere bildiren Eshâb-ı kirama kötü söz söylemez.
 
Sual: Eshâb-ı kiramdan bazılarına inanıp bazılarına inanmamak, İslâmiyete leke getirmez mi?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Eshâb-ı kiramdan birine dil uzatan kimse, hepsini lekelemiş olur. Birine dil uzatan, hiçbirine uymamış olur. Aralarında birlik bulunmadığını söylemiş olur. Onlardan birini kötülemek, onun söylediklerine inanmamak olur. İslâmiyeti bizlere bildiren, onların hepsidir. Onların her biri adildir, doğrudur. Her birinin İslâmiyette bildirdiği bir şey vardır. Her biri âyet-i kerimeleri getirerek, Kur’ân-ı kerim toplanmıştır. Bir kısmını beğenmeyen, İslâmiyeti bildireni beğenmemiş olur. Böyle olan da, Cehennemden kurtulabilir mi? Bakara sûresi, seksenbeşinci âyetinde meâlen;
(Kur’ân-ı kerimin bir kısmına inanıyorsunuz da, bir kısmına inanmıyor musunuz? Böyle yapanların cezası, dünyada, rezil, rüsva olmaktır. Ahirette de, en şiddetli azaba atılacaklardır) buyuruldu.
Kur’ân-ı kerimi hazret-i Osman topladı. Hatta, hazret-i Ebu Bekir ile hazret-i Ömer topladı. Görülüyor ki, bu büyükleri kötülemek, Kur’ân-ı kerimi kötülemeye kadar gidiyor. Allahü teâlâ, Müslümanları, böyle belaya düşmekten korusun! Şii alimlerinden birine; ‘Kur’ân-ı kerimi, hazret-i Osman toplamıştır. Onun toplamış olduğu, bu Kur'ân için ne dersiniz?’ diye sorulunca, ‘Ona bir kusur bulmakta, hiç fayda göremem. Çünkü, Kur’ân-ı kerime dil uzatılırsa, din yıkılır’ dedi.
Aklı olan kimse, Peygamber efendimizin vefat ettiği gün, Eshâb-ı kiramın hepsinin, yanlış bir kararda birleşeceklerini söyleyemez. Hâlbuki o gün, Eshâb-ı kiramdan otuzüçbin adedi, hep birden, istekle ve severek hazret-i Ebu Bekri halife yaptı. Otuzüçbin Sahâbinin, yanlış bir işte, söz birliği yapması, olacak şey değildir. Nitekim, Peygamber efendimiz;
(Ümmetim yanlış bir iş üzerinde, söz birliği yapmaz!) buyurmuştu.
Peygamber efendimizin Eshâbının arasında olan ayrılıklar, nefsin isteklerinden değildi. Onların bütün istekleri, İslâmiyete uymaktı. O büyüklerin hiçbirini, dilimizle incitmemeliyiz. Her biri için hep iyi söylemeliyiz. Ehl-i sünnetin en büyük âlimlerinden imâm-ı Şafii hazretleri;
“Allahü teâlâ, ellerimizi, o kanlara bulaştırmadı. Biz de dillerimizi bulaştırmayalım” buyurdu.”

.
Cin de akıllı bir varlıktır
 
 
 
A -
A +
Alevden yaratılan cinlerin evlenmeleri, evleri, yemeleri, içmeleri, üremeleri, ölmeleri vardır.
 
Sual: Cin diye bir varlık var mıdır, varsa insanlar gibi erkek ve dişi olarak mı yaratılmış ve yaptıklarından sorumlu mudurlar?
Cevap: İnsanlar, ilk olarak, topraktan yaratıldığı gibi, cin de, alevden yaratıldı. Cin de, erkek ve dişi olur. Evlenmeleri, evleri, yemeleri, içmeleri, üremeleri, ölmeleri hakkında ve Muhammed aleyhisselâmın onlara da Peygamber olduğu, Kur’ân-ı kerimi dinledikleri, ibadet ettikleri, sadaka verdikleri, iyi işlerine sevap verildiği, cin kafirlerinin Cehenneme gireceği, müminlerinin Cennete gireceği ve Cennette Allahü teâlâyı görecekleri, çeşitli kitaplarda yazılıdır.
Cinnilerin insan âlimlerine sual sorup fetva aldıklarını, insanlara vaaz etmelerini, insanlara şiir söyleyip insanların işitmesini, insanlara, hastalık tedavisi, ilaç öğrettiklerini, insandan korktuklarını, insanlara itaat ettiklerini bildiren, âlimlerimizin çeşitli yazıları vardır. Bu kitaplar, cinnin varlığını göstermektedir. Cinnilerin insanlara olan zararlarına karşı tedbir alınması, cinnin zararına karşı korunulması, cinnilerin küçükleri yükseklerine itaat ettikleri, insanların iyiliklerine karşı iyilik yaptıkları, kötülüğe karşı kötülük ve zarar yaptıkları, cinnin insanlarla alay ettikleri, cinnin insan gibi, nazarları değeceği, bilhassa Ramazan ayında azdıkları, cinnin insanlarla ibadet ettikleri, Server-i âlem efendimizin Ümm-i Mabedin çadırında misafir olduğunu Mekke ahalisine haber vermeleri, Ümm-i Mabedin Müslüman olduğunu haber vermeleri, Bedir muharebesini haber vermeleri, geçmiş şeyleri cinden sormanın caiz olduğu, ileride olacak şeyleri sormanın caiz olmadığı, müezzinlerin ezanlarına, kıyamette, cinnilerin şahit olacakları, hazret-i Ömer vefat ettiği zaman, mersiye okudukları, hazret-i Osman şehit olunca, ağlayıp inledikleri, hazret-i Alinin şehit olduğunu haber verdikleri, hazret-i Hüseyin şehit olunca ağlayıp, bağırdıkları ve başka Sahabiler şehit olunca bildirdikleri, Ömer bin Abdül'azîz hazretlerinin vefatını haber verdikleri, İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe ve İmâm-ı Şâfi hazretlerinin vefatlarında ağladıkları, cinnin insan kalbine vesvese getirdiği ve daha pek çok meşhur hadise ve işler kıymetli kitaplarda yazılıdır. Bunların hepsi, cinnin varlığını göstermektedir.

.
Ruhların iş yapması
 
 
 
A -
A +
Bazı âlimlerin ruhları, bedensiz olarak işler yapmış, kendilerine dünyaya geldikten sonra bildirilmiştir.
 
 
Sual: İnsanın ruhu, dünyaya gelmeden önce de çeşitli işler yapabilir mi?
Cevap: Bu konuda, İmâm-ı Rabbânî hazretlerine; “Reşehât kitâbında, Bâbâ Âbrizin ‘Allahü teâlâ, dünyada hiç insan yok iken, Adem aleyhisselâmın çamurunun yoğurulmasını irade ettiği vakit, ben de çamura su döküyordum’ dediğini yazıyor. Bu nasıl olur” diye sual ediliyor. Bu zât cevabında buyuruyor ki:
“Adem aleyhisselâmın çamurunu melekler yoğurmuş idi. Bu vazife, meleklere verildiği gibi, Bâbâ Âbrizin ruhuna da, su dökmek vazifesi verilmiş olduğu anlaşılıyor. Kendi bedeni, dünyaya hatta kemale gelince, ruhunun bu vazifeyi yapmış olduğu, kendisine bildirilmiş oluyor. Allahü teâlânın, ruhlara, bedene gelmeden önce veya bedenden ayrıldıktan sonra, cisim şekline girip, canlıların yaptığı işleri yapabilmeleri kudretini vermesi caizdir.
Din büyüklerinden birkaçı dünyaya gelmeden asırlarca önce, mühim büyük işler yapmış olduklarını haber vermiştir ki, bunlar da, böyle olmuştur. Yani, bu işleri ruhları, bedensiz olarak yapmış, kendilerine dünyaya geldikten sonra, bildirilmiştir.
Ruhların, cisim şekli alarak iş görmelerini, bazı kimseler, tenasüh sanmıştır. Hâşâ hiç tenasüh değildir. Yani ruhlar, başka bir bedene girmemiştir. Bu hal birçok cahillerin ayaklarının kaymasına sebep olmuştur.”
           ***
Sual: Şehirler arası yollarda konaklama yerlerinde mescitler bulunuyor. Burada namaz kılacak kimse, kendisi ezan okur ve kamet getirir mi?
Cevap: Yollarda bulunan veya imamı ve müezzini bulunmayan ve cemaati belli kimseler olmayan camilerde, çeşitli zamanlarda gelenler, bir vaktin namazı için, çeşitli cemaatler yaparlar. Her cemaat için, ezan ve ikamet okunur. Böyle camide, yalnız kılan da, ezan ve ikameti kendi işiteceği kadar sesle okur.
           ***
Sual: Zikir, sadece Allahü teâlânın ismini çokça söylemek midir?
Cevap: Mektûbat kitabında buyuruluyor ki:
“Resûlullah efendimize uygun olan her iş, hatta alışveriş bile zikir olur. O hâlde, her hareketin, her duruşun, Resûlullah efendimize uygun olması lazımdır. Böylece, hepsi zikir olur. Zikir demek, gafleti gidermek, Allahü teâlâyı hatırlamaktır. İnsan her hareketinde, her işinde, Allahü teâlânın emrini ve yasağını gözetince, emir ve yasakların sahibini unutmaktan kurtulur ve daim zikir etmiş olur.”

.
Evliyanın ruhlarının hâzır olması
 
 
 
A -
A +
Allahü teâlânın hâzır olması ile, ruhların hâzır olması arasında çok fark vardır.
 
Sual: Evliyanın ruhları her zaman hâzır olur demek, dinen uygun mudur?
Cevap: Bu konu Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretlerine de sual edilmiş ve bu zât cevabında buyuruyor ki:
“Kâdî-zâde Ahmed Efendi, Birgivî vasıyyetnâmesi şerhinde; 'Ervâh-ı meşâyıh hâzırdır, bilirler dese kâfir olur dediler' sözünü açıklarken; 'Zira, ruhların hâzır olması gaybdır. Gayba hüküm ettiği için kâfir olur' diyor. Görülüyor ki, küfre sebep olan şey, ruhların hâzır olacağına inanmak değil, ruhların hâzır olduğunu söylemektir. Ruhların hâzır olduklarını bilmediği hâlde, hâzırdır diyerek, gaybdan haber verdiği için kâfir olmaktadır. Allahü teâlâ hâzırdır ve nâzırdır. Böyle olduğunu bildirmek için, Allahü teâlâ, her zamanda ve her yerde hâzır ve nâzırdır derler. Hâlbuki, Allahü teâlâ, zamanlı ve mekânlı değildir. O hâlde, bu söz, görünüş üzere kalmaz, mecaz olur. Yani zamansız ve mekânsız, yani hiçbir yerde olmayarak, hâzırdır yani bulunur ve nâzırdır yani görür demektir.
Allahü teâlâ, sonsuz zamanlarda, hep hâzır ve nâzırdır. Hayât, ilim, kudret ve kelâm sıfatları zamansız ve mekânsız olduğu gibi, hâzır ve nâzır olması da, zaman ve mekân ile değildir. Allahü teâlânın sıfatlarının hepsi böyledir. Böylece, hiçbir şey, Onun gibi değildir. Meselâ, hâzırdır ve bu hâzır olmaktan önce, gâib değil idi. Bundan sonra, bir ölüm, cahillik olmayacağı gibi, gâib olmak da, olmaz. Çünkü sıfatları da, kendi gibi ezelî ve ebedîdir.
Melekler, Peygamberlerin, evliyanın ruhları, her kim nerede ve ne zamanda ve her ne hâlde çağırırsa, orada bulunur, yardım ederler. Hızır aleyhisselâmın, sıkıntıda olanların imdadına yetişmesi böyledir. Fahr-i âlemin, ümmetinin her birine, hele ölüm zamanında, imdada yetişmesi de böyledir. Azrail aleyhisselâm, ruh, can almak için her anda, her yere gelmesi de, böyledir. Her Mürşid-i kâmilin, talebesine yetişmesi de böyledir ki, bunlar zamanlı ve mekânlıdır. Ezeli ve ebedi olarak değildir. Devamlı da değildir. Allahü teâlânın hâzır olması ile, ruhların hâzır olması arasında çok fark vardır. Allahü teâlânın hâzır olması gibi, kimse hâzır değildir. Allahü teâlânın sıfatlarının hepsi de böyledir. Ne bir melek, ne bir nebi ve ne de bir veli, cenâb-ı Hakkın hiçbir sıfatına ortak değildir.”

.
Kurban edilen, İsmail aleyhisselâmdı
 
 
 
A -
A +
Kurban edilmek istenenin hazret-i İshak olduğunu, Yahudiler söylüyor.
 
Sual: Bazı kimseler, kurban edilmek istenen İshak aleyhisselâmdı diyorlar. Böyle bir şeyin aslı var mıdır?
Cevap: Kurban edilmek istenenin hazret-i İshak olduğu, Yahudilerin ellerinde bulunan uydurma Tevrat’ta bildirilmektedir. Halbuki, eldeki Tevratların bozuk, uydurma olduğunu Kur’ân-ı kerim haber vermektedir. Kur’ân-ı kerim, kurbanlığın İsmail aleyhisselâm olduğunu gösteriyor. Sâffât sûresinin yüzüncü ve sonraki âyetlerinde mealen;
(Ya Rabbi! Bana iyilerden bir oğul ver. Biz de, Ona halim, çok uysal bir oğlan müjdeledik. Çocuk, İbrahim aleyhisselâm ile yürüyecek çağa gelince, İbrahim; “Ey oğulcuğum! Rüyada, seni boğazladığımı görüyorum. Bir bak, ne dersin?” dedi. Babacığım, sana emir edilen ne ise, onu yap! İnşaallah beni sabredicilerden bulursun, dedi. İkisi de, Allahın emrine teslim olunca, İbrahim, oğlunu alın üzeri yere yatırdı. Bıçak çocuğu kesmedi. Ey İbrahim! Rüyaya sadık oldun. İyi hareket edenleri biz böyle mükafatlandırırız, dedik. Bu iş, açık bir imtihan idi. Oğlunun yerine, kesilmek üzere büyük bir koç verdik. Bundan sonra, Ona iyilerden İshak’ı Peygamber olarak müjdeledik. Ona ve İshak’a bereket verdik. Onların soylarından iyi olanlar da, nefsine zulmedenler de vardır) buyuruldu.
Bu âyet-i kerimeler, kurban edilenin İsmail aleyhisselâm olduğunu açıkça göstermektedir. Çünkü, İbrahim aleyhisselâm, Rabbim bana emrettiği yere giderim diyerek hicret edince, önce İsmail aleyhisselâm sonra İshak aleyhisselâm ihsan edildi.
Mir'ât-i Mekke kitabında deniyor ki:
“Ömer bin Abdülaziz hazretleri zamanında Yahudi hahamlarından biri Müslüman oldu. Halife buna;
-Kurban olunacak, İsmail mi, yoksa İshak mı idi? dedi.
-Ya halife, Yahudiler, hazret-i İsmail’in kurban olunduğunu bilirler. Fakat İsmail aleyhisselâm, Muhammed aleyhisselâmın ceddi olduğu için, kendi cedleri olan İshak aleyhisselâmın kurban olduğunu söylüyorlar, dedi.”
İbni Âbidîn hazretleri buyuruyor ki:
“Müslümanların lüzumu olmayan din bilgilerini konuşmaları uygun değildir. İsmail mi daha üstündür, İshak mı üstündür? Kurban edilen hangisidir? Hazret-i Aişe mi daha üstündür, yoksa hazret-i Fatıma mı, sormamalıdır. Bunları öğrenmek lazım değildir. Allahü teâlâ bu gibi şeyleri öğrenmeyi emretmedi.

.
Oruçta ve kurbanda hilali görmek
 
 
 
A -
A +
Kurban Bayramının birinci günü, Zilhicce ayının hilalini görmekle anlaşılır. 
 
Sual: Oruca başlamakta, bayram yapmakta, hac etmekte ve kurban kesmekte, dinimizdeki ölçü, hilali görmek ve buna göre hareket etmek midir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde deniyor ki:
“Ramazan-ı şerifin birinci gününü anlamakta takvimlere güvenilmemelidir, buyurdular. Çünkü oruç, gökte yeni ayı görmekle farz olur. Peygamber efendimiz; (Hilali görünce oruca başlayınız!) buyurdu. Halbuki hilalin doğması, görmekle değil, hesapladır ve hesap sahih olup, hilal, hesabın bildirdiği gecede doğar. Fakat, o gece görülmeyip, bir gece sonra görülebilir ve oruca, hilalin doğduğu gece değil, görüldüğü gece başlamak lazımdır. Çünkü İslâmiyet böyle emir buyurmuştur.”
Ramazan-ı şerif hilalini aramak, bir ibadettir. Görülüyor ki, Ramazan-ı şerif başlangıcını önceden haber vermek, İslâmiyeti bilmemek alametidir.
Kurban Bayramının birinci günü de, Zilhicce ayının hilalini görmekle anlaşılır. Zilhicce ayının dokuzuncu Arefe günü, hesapla, takvimle anlaşılan gün veya bundan bir gün sonra olur. Bundan bir gün önce Arafat'a çıkanların hacları sahih olmuyor.
Ramazan ve bayram aylarının şahitlerle meşru olarak anlaşılmadığı yerlerde, çeşitli hesaplama usulleri ile Zilhicce ayının birinci günü ve buradan da onuncu yani Kurban Bayramının birinci günü hesap edilir. Bayramın birinci günü, bu hesap ile bulunan gündür. Yahut, bir gün sonradır. Bir gün evvel olamaz. Çünkü, gökte, ay, doğmadan önce görülemez. İhtiyatlı hareket etmiş olmak için, kurbanları, hesap ile bulunan bayramın ikinci günü kesmelidir. Sevabı mevtalara, ölülere gönderilecek olanı ise, hesap ile bulunan birinci günde kesmelidir. Çünkü bunlar, Arefe günü de kesilebilir.
           ***
Sual: Bir kimse, ölmeden önce, kendi malından ve kendisi için kurban kesilmesini vasiyet edebilir mi?
Cevap: Bir kimse, ölürken, bıraktığı maldan kendisi için kurban kesilmesini, vârisine vasiyet edebilir. Vasiyet edilen kurban, bayram günleri kesilir. Bunun etinden, kesen kimse, fakir olsa da yiyemez. Etinin hepsini fakirlere vermesi lazımdır. Vasiyet etmemiş meyyit için, varisi veya başkaları, her zaman kendi malından hayvan kesip sevabını o kimseye hediye edebilir. Sevabı, kesenin olur. Meyyite de hediye edilir. Bunların etinden, kesen de yiyebilir

.
Zamanımızda müctehid âlim yoktur
 
 
 
A -
A +
Mezhepsizlerin din kitapları zararlıdır. Okuyanların dinini, imanını bozar.
 
Sual: Zamanımızda kendisini, âyetlerden hüküm çıkarabilecek müctehid zannedenler var. Gerçekten zamanımızda, âyetlerden hüküm çıkaracak müctehid âlim var mıdır ve bunlardan din bilgisi öğrenilebilir mi?
Cevap: Bugün ictihad edebilecek kadar derin âlim hiç yoktur. Her Müslümanın dört mezhepten birinin ilmihâl kitabını okuyup öğrenmesi, imanını ve bütün işlerini buna uydurması lazımdır. Böylece, bu mezhebe girmiş olur. Dört mezhepten birine girmeyen kimse, Ehl-i sünnet olmaz, mezhepsiz olur. Mezhepsiz olan da, ya yetmişiki bozuk fırkadan birindedir, yahut kâfir olmuştur. Es-Sâvî tefsirinde, Kehf suresinin 24. âyetinin tefsiri haşiyesinde buyuruyor ki:
“Dört mezhepten olmayan kimsenin sözü, Sahabinin sözüne veya sahih olan hadîs-i şerife, yahut âyet-i kerimeye uygun olsa da, buna uymak caiz değildir. Dört mezhepten birinde olmayan kimse sapıktır. Başkalarını da, hak yoldan ayırmaktadır. Dört mezhepten ayrılmak küfre kadar gider. Müteşâbih âyetlere zahirleri gibi mana vermek, kâfirlerin âdetleridir.”
Bir din adamı, Ehl-i sünnet mezhebinde olduğunu bildiriyorsa ve mezhebinin bilgilerini yayıyorsa, Onun sözleri ve kitabı kıymetli olur. Okuyanlar faydalanır. Mezhepsizlerin din kitapları zararlıdır. Okuyanların dinini, imanını bozar. Bu sebeple her Müslüman, Ehl-i sünnet mezhebini öğrenmeye ve çocuklarına öğretmeye çalışmalıdır. Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından tercüme edilmiş, nakli esas alan kitaplar tercih edilmelidir. Böyle olan kitaplardan almalı, okumalı, öğrenmeli ve tanıdıklara ve hatta bütün Müslümanlara da yaymaya, dağıtmaya uğraşmalıdır. Böylece sevap da kazanılmış olur.
           ***
Sual: Bir camide vaktin namazı kılındıktan sonra, o camiye namaz kılmak için gelenler, ayrıca ezan okuyup, kamet getirirler mi?
Cevap: Mahalle camiinde ve cemaati belli kimseler olan her camide, vakit namazı, cemaat ile kılındıktan sonra, o camiye gelip yalnız olarak namaz kılan kimse, ezan ve ikâmet okumaz. Böyle camilerde, vakit namazları, imam mihrapta olarak, cemaat ile kılındıktan sonra, tekrar cemaatler yapılabilir. Sonraki cemaatlerde de, imam mihrapta bulunursa, ezan ve ikâmet okunmaz. O cemaatlerin imamları mihrapta durmazsa, ezanı ve ikâmeti, cemaat duyacak kadar sesle okurlar.

.
Cihad, isyan etmek, yıkmak değildir
 
 
 
A -
A +
 
Cihad demek, ihtilal yapmak, amirlere karşı gelmek ve hükûmete isyan etmek değildir.
 
 
Sual: Zamanımızda cihad etmeyi, isyan etmek, öldürmek, yakmak, yıkmak şeklinde tanıtıyorlar. Gerçekten cihad etmek böyle midir?
Cevap: Cihad demek, ihtilal yapmak, amirlere karşı gelmek ve hükûmete isyan etmek, dövmek, yıkmak, kırmak, sövmek demek değildir. Böyle şeyler yapmak, fitne çıkarmak olur. Yani bölücülük olur. Müslümanların ezilmesine, hapse girmesine ve din, iman bilgilerinin yasak edilmesine yol açar. Böyle fitne çıkaranlara Peygamber efendimiz lanet etmiştir. Hapse girmeyi istemek, bir Müslüman için şeref değildir. Müslüman için şeref; İslâmın güzel ahlakını edinmek, herkese iyilik etmek, İslâmiyete uymak, her mahluka faydalı olmaktır. Hapse giren, bu şereflerden mahrum kalır. Kendini tehlikeye atmak ahmaklıktır, günahtır. Zira Allahü teâlâ (Kendinizi tehlikeye atmayınız!) buyuruyor.
           ***
Sual: Bir Müslümanın, beş vakit namazı, vakit girdikten sonra ve vaktinde kıldığını bilmesi şart mıdır?
Cevap: Akıl ve baliğ olan, yani aklı olup, evlenme yaşına gelmiş olan her Müslüman erkeğin ve kadının, her gün beş vakit namazı, vakitlerinde kılmaları farzdır. Bir namaz, vakti gelmeden önce kılınırsa, sahih olmaz. Hem de, büyük günah olur. Namazın sahih olması için, vaktinde kılmak lazım olduğu gibi, vaktinde kıldığını bilmek, şüphe etmemek de farzdır. Tergîb-üs-salâtdaki hadîs-i şerifte (Namaz vakitlerinin bir evveli vardır. Bir de sonu vardır) buyuruldu.
           ***
Sual: Dinimizin bildirdiği ölçülere göre seferî yani yolcu olan bir kimse, her namaz vaktinde ezan okuyacak mıdır?
Cevap: Misafir olanlar, kendi aralarındaki cemaat ile de, yalnız kılarken de, ezan ve ikâmet okur. Yalnız kılanın yanında, arkadaşları kılıyorsa, ezanı terk edebilir. Seferî olan kimse, bir evde yalnız kılarken de, ezan ve ikâmet okur. Çünkü, camide okunan, onun namazı için sayılmaz. Seferî olanlardan bazısı, evde ezan okursa, sonra kılanlar okumaz.
           ***
Sual: Ortak mülklerde, binalarda yapılan masraflar, ortaklardan mı alınır? Ortaklardan biri ödemeye yanaşmazsa ne yapılır?
Cevap: Bu konuda Mecellenin 1308. maddesinde deniyor ki:
“Ortak mülkün tamiri, hisselere göre ortaklaşa yapılır. Hisse sahiplerinden biri yok ise ve tamir edecek olan kimse hâkimden izin alırsa, masraftan ötekine düşen payı ondan isteyebilir.”

.
Masada yemek yemek
 
 
 
A -
A +
Resûlullah efendimizin âdet olarak yaptığı şeylere Sünnet-i zâide veya müstehab denir.
 
Sual: Masada yemek yemek, çatal, kaşık kullanmak, lüks arabalara binmek, sonradan çıktığı için bidat mıdır ve bunları kullanmakta dinen mahzur olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde deniyor ki:
“Resûlullah efendimizin ve Ondan sonra dört halifesinin devam üzere yaptıkları şeylere Sünnet denir. Sünnet-i hüdâyı terk etmek mekruhtur. Sünnet-i zâideyi terk mekruh değildir.”
Abdülganî Nablüsî hazretleri, Hadîka kitabında buyuruyor ki:
“Resûlullah efendimiz, kendisinin ibadet olarak yaptığı şeyleri terk edeni inkâr etmedi ise, yani darılmadı ise, bu ibadetlere Sünnet-i hüdâ denir. Bunları devamlı yaptı ise, Sünnet-i müekkede denir. Resûlullah efendimizin âdet olarak yaptığı şeylere Sünnet-i zâide veya Müstehab denir. İyi işlere sağdan başlamak, sağ el ile yapmak, bina yapmakta, yemekte, içmekte, oturmakta, kalkmakta, yatmakta, elbisede, aletlerde yaptığı ve kullandığı şeyler böyledir. Bunları yapmamak ve un eleği, kaşık gibi âdette bidat olan şeyleri, yani sonradan ortaya çıkan âdetleri yapmak dalalet olmaz. Günah olmaz.”
Bundan anlaşılıyor ki, masada yemek, çatal, kaşık kullanmak, karyolada yatmak ve konferanslarda, mekteplerde ahlak ve fen derslerinde, radyo, televizyon ve teyp kullanmak ve her çeşit nakil vasıtalarına binmek, gözlük, hesap makinesi gibi fen vasıtalarından istifade etmek caizdir. Çünkü bunlar, âdette bidattirler. Sonradan meydana çıkan şeylere Bidat denir. Âdette olan bidatleri, yenilikleri haram işlemekte kullanmak haram olur.
           ***
Sual: İnsan ölür ölmez, amel defteri kapanır mı, yapılan duaların, iyiliklerin ona faydası olur mu?
Cevap: Bir mümin ahirete gittikten sonra, dünyada hayratı ve hasenatı kalsa, yahut faydalı kitapları, salih çocukları kalıp, Ona dua etse, bu mümine sevap yazılır. İnsan ölünce, hayır ve şer defteri kapanmaz. Eshâb-ı kirâmdan Sa'd bin Ubâde hazretleri;
-Ya Resûlallah! Annem öldü. Ona ne iyilik yapabilirim? diye sual edince, Peygamber efendimiz;
-Su sadakası iyidir buyurdu. Dua ederken, müminlerin hepsinin ruhuna demelidir. Hepsine vasıl olur. Dua, belayı giderir. Sadaka vermek, Allahü teâlânın gadabını yumuşatır. İnsanı azaptan kurtarır. Eceli gelmemiş olan hastanın şifa bulmasına sebep olur. Allahü teâlâ dua etmeyeni sevmez.

.
İman ve ibadet bilgilerini öğrenmek
 
 
 
A -
A +
 
Her müminin itikatta ve amelde mezhebini öğrenmesi vaciptir.
 
Sual: İnanmakta, iman etmekte olsun, amel, ibadet etmekte olsun, her Müslümanın kendi mezhebinin bildirdiği hükümleri bilmesi, öğrenmesi ve buna göre amel etmesi mi gerekir?
Cevap: Her müminin İtikatta ve Amelde mezhebini öğrenmesi vaciptir. Mezhep, yol demektir. Kur’ân-ı kerimde ve hadîs-i şeriflerde kapalı bulunan bilgileri, müctehid denilen derin âlimler, ictihad ederek bulur. İtikatta mezhebimiz Ehl-i sünnet ve cemaat mezhebidir. Ehl-i sünnet ve cemaat mezhebi demek, Resûlullah efendimizin Eshâbının ve cemaatinin itikadı ve imanları demektir. Eshâb-ı kiramın her biri müctehiddir. İslâm dininin nurudur, ışığıdır. Müslümanların imamları, önderleri ve senetleridir. Onların yolundan ayrılan, Cehenneme gider. Ehl-i sünnet fırkasının imamı, önderi ikidir: Birisi Ebû Mensûr Mâ-Türîdî hazretleridir. İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe hazretlerinin mezhebinde yetişen derin bir âlimdir. Hanefi âlimleri, bunun mezhebindedirler. İkincisi, Ebül Hasen-i Eş'arî hazretleridir. Şafii mezhebindeki âlimlerin büyüklerindendir. Çok derin âlimdir. Bu iki mezhep arasında çok az fark vardır.
           ***
Sual: Namaz vakitlerinde ve oruç tutmakta, hesapla bulunan takvimlere itibar edilebilir mi?
Cevap: İbadetlerin vakitlerini tayin ve tespit etmek, yani anlayıp anlatmak, din bilgisi ile olur. Fıkıh âlimleri, müctehidlerin bildirdiklerini fıkıh kitaplarında yazmışlardır. Bildirilmiş olan vakitleri, hesap etmek caizdir. Hesap ile bulunanların, din âlimleri tarafından tasdik edilmesi şarttır. Namaz vakitlerini ve kıbleyi hesap ile anlamanın caiz olduğu İbni Âbidînde ve Fetâvâ-i Şem-süddîn Remlîde yazılıdır. Mevdû'ât-ul-ulûmda deniyor ki:
“Namaz vakitlerini hesap etmek, farz-ı kifayedir. Müslümanların, namaz vaktinin başını ve sonunu güneşin hareketinden veya âlimlerin tasdik ettiği takvimlerden anlamaları farzdır.”
           ***
Sual: Hayatta olan herhangi bir Müslüman için, "muhakkak Cennetliktir" denilebilir mi?
Cevap: Bir insanın ahirette mümin olup olmayacağı, son nefeste belli olur. Altmış senelik bir kâfir, ölümünden az önce, Müslüman olsa, ahirette mümin olarak dirilir. Peygamberlerden ve Cennete gidecekleri bildirilmiş olanlardan başka, hiç kimse için Cennetliktir denilemez. Çünkü, son nefesin nasıl olacağı bilinemez.

.
Alkol kullananın yaptığı ibadet
 
 
 
A -
A +
Hadîs-i şerifte buyuruldu ki: "Bir yudum şarap içene, Allahü teâlâ üç gün gadab eder."
 
Sual: Alkol kullananın yaptığı ibadetler, kıldığı namazlar kabul olmaz mı?
Cevap: Peygamber efendimiz bir hadîs-i şeriflerinde;
(Bir yudum şarap içene, Allahü teâlâ üç gün gadab eder) buyurmuşlardır. Yani, buna tevbe etmedikçe, üç gün içindeki iyiliklerine sevap verilmez ve günahları affedilmez. Üç gün içinde ölürse, imansız gitmesinden korkulur. Bir kadeh içene, Allahü teâlâ kırk gün gadab eder.
Sarhoş olarak kılınan namaz sahih olmaz. Sarhoş olmayacak kadar az içkili olarak kılmak da mekruhtur. Çünkü, alkollü içkilerden herhangi birini keyif için bir damla bile içmek haramdır. Midesinde, elbisesinde azıcık haram bulunan kimsenin namazı mekruh olur. Gasbedilen yerde namaz kılmak da böyledir.
           ***
Sual: Afyon, esrar gibi şeyleri kullanmanın dinimizce hükmü nedir?
Cevap: Esrar otu ve Afyon gibi katı cisimlerin akla zarar veren çok miktarları haramdır. İlaç için kullanmanın caiz olduğu ibn-i Âbidînde yazılıdır. Bunların fazlasına helal diyen, kâfir olmazsa da bidat sahibi olur.
           ***
Sual: Dinimizde, taştan yapılmış heykellere ve duvarlara çizilen resimlere tapınmanın hükmü aynı mıdır?
Cevap: Bu konuda Tahtâvînin, İmdâd şerhinde deniyor ki:
“Odundan, altından, gümüşten yapılmış insan heykeline, Sanem denir. Taştan yapılan insan heykeline, Vesen denir. Kumaşa, duvara ve başka yerlere yapılmış canlı ve cansız resimlerine, Suret veya Tasvir denir. Yalnız canlı resimlerine, Timsâl denir. Saneme, vesene, surete ve timsâle tapınmak, onların fayda ve zarar yapacaklarına inanmak, şirk çeşitlerinden biri olur. Böyle tapınanlara, Putperest ve Müşrik denir.”
           ***
Sual: Evinde namaz kılacak olan bir kimse, ezan okuyacak ve kamet getirecek midir?
Cevap: Evinde yalnız veya cemaat ile vakit namazı kılan, ezan ve ikâmet okumaz. Çünkü, camide okunan ezan ve ikâmet evlerde de okunmuş sayılır. Fakat, okumaları efdal olur. Müezzinin sesini evden duymak lazım değildir. Camide ezan okunmazsa veya şartlarına uygun olmazsa, evde yalnız kılan ezan ve ikâmet okur.
           ***
Sual: Bir mağazanın yanına ikinci bir mağaza açılırsa, birinci mağaza sahibi buna mâni olabilir mi?
Cevap: Mecellenin 1288. maddesinde deniyor ki:
“Bir kimsenin dükkânı yanına, başkası dükkân açarak, birincinin işi bozulsa, ikinci dükkân kapattırılamaz.”

.
İmamın sesini cemaat duymazsa
 
 
 
A -
A +
 
İmamın, cemaat işitecek kadar, sesini yükseltmesi sünnettir. Daha fazla yükseltmesi mekruhtur.
 
Sual: Cemaatle namaz kılarken, cemaatin gerisindekiler imamın sesini duymazlarsa, ne yapmalı, nasıl hareket etmelidir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“İmamın namaza dururken ve rükünden rükne geçerken ve selam verirken, cemaat işitecek kadar, sesini yükseltmesi sünnettir. Daha fazla yükseltmesi mekruhtur. İmam, namaza başlamak için, tekbir getirmeli, cemaate duyurmayı düşünmemelidir. Aksi takdirde namazı sahih olmaz. Cemaatin hepsi, imamı işitmediği zaman, müezzinin de herkese duyuracak kadar, sesini yükseltmesi müstehab olur. Müezzin de namaza başlamayı düşünmeyip, yalnız cemaate duyurmak için bağırırsa, namazı sahih olmadığı gibi, imamı duymayıp, yalnız bu müezzinin sesi ile namaza duranların namazı da sahih olmaz. Çünkü, namazı kılmayan birine uymuş olurlar. Cemaate duyuracak kadardan daha yüksek bağırmak, müezzin için de, mekruhtur. Dört mezhep âlimleri söz birliği ile bildiriyor ki, cemaatin hepsi, imamın sesini duyarken, müezzinin de tekbir getirmesi, mekruhtur ve çirkin bidattir. Hatta Bahr-ül-fetâvâda, Feth-ul-kadîrde ve Miftâh-ul-Cennet ilm-i hâli kenarındaki Üstüvânî risâlesinin sonuna doğru diyor ki; “Küçük mescitlerde, imamın tekbiri işitilirken, müezzin yüksek sesle tekbir getirirse, namazı bozulur.”
           ***
Sual: Fakir olup olmadığı araştırıldıktan sonra, zekât verilen kimsenin fakir olmadığı sonra anlaşılsa, zekât yine de verilmiş olur mu?
Cevap: Zekât verilebileceğini soruşturup anlayarak, zekâtını verdikten sonra, bunun zengin veya gayr-i müslim zimmi yahut ana, baba, evlat veya kendi zevcesi, hanımı olduğu anlaşılsa, zararı olmaz. Yani kabul olur. Nehr-ül-Fâikte deniyor ki:
“Zekât verilecek olan kimse, fakirler arasında bulunuyor ve onlar gibi ise yahut fakir olduğunu söyleyip, zekât istemiş ise, bu kimsenin zekât almaya hakkı olup olmadığını araştırmaya lüzum yoktur. Buna zekât verince, soruşturarak, araştırarak vermiş sayılır.”
           ***
Sual: Ezan ve kametten hangisi daha faziletledir ve her ikisi de kıbleye dönük olarak mı veya istediği tarafa dönerek mi okunur?
Cevap: İkâmet yani kamet getirmek, ezandan daha efdaldir. Ezan ve ikâmet, kıbleye karşı okunur. Okurken konuşulmaz ve selama cevap verilmez. Konuşursa, her ikisi de tekrar okunur.

.
İmanı olan namazını kılar
 
 
 
A -
A +
Allahü teâlâ, kullarının yalnız kendisine ibadet etmeleri için, namazı farz etti.
 
Sual: Dinimizin emrettiği ibadetler içinde, yerine getirilmediği zaman imanı bile tehlikeye sokan ibadet hangisidir?
Cevap: Kitâb-ül-fıkh-alel-mezâhib-il-erbe'ada, konu ile alakalı olarak buyuruluyor ki:
“Namaz, İslâm dininin direklerinden en ehemmiyetlisidir. Allahü teâlâ, kullarının yalnız kendisine ibadet etmeleri için, namazı farz etti. Nisâ sûresinin 103. âyeti; (Namaz müminler üzerine, vakitleri belirli bir farz oldu) demektir. Hadîs-i şerifte; (Allahü teâlâ, her gün beş vakit namaz kılmayı farz etti. Kıymet vererek ve şartlarına uyarak, her gün beş vakit namaz kılanı Cennete sokacağını, Allahü teâlâ söz verdi) buyuruldu.
Namaz, ibadetlerin en kıymetlisidir. Hadîs-i şerifte; (Namaz kılmayanın, İslâmdan nasibi yoktur!) buyuruldu. Mişkâtda ve Künûz-üd-dekâ'ıkda ve Sahîhaynde ve Halebîde bildirilen hadîs-i şerifte de; (İnsan ile küfür arasındaki fark, namazı terk etmektir!) buyuruldu. Bunun manası; “İnsan ile küfür, ayrı ayrı iki varlıktır. İkisini birleştiren yol, namaz kılmamaktır. Küfür bulunan insanda namaz kılmamak vardır. Küfür bulunan insan ile küfür bulunmayan insan arasındaki fark, namaz kılıp kılmamaktır” demektir. Bu hadîs-i şerif; “İnsan ile ölüm arasındaki fark, nefes almamaktır” sözüne benzemektedir. Ölüm bulunan insan nefes almaz. Nefes almamak bulunan insanın ölü olduğu anlaşılır. Bu hadîs-i şerif, namaz kılmakta tembellik edenleri şiddetle korkutmaktadır.
Namaz kılmak, Allahü teâlânın büyüklüğünü düşünerek, Onun karşısında kendi küçüklüğünü anlamaktır. Bunu anlayan kimse, hep iyilik yapar. Hiç kötülük yapamaz. Nefsine uyanın namazı sahih olsa da, bu meyvelerini veremez. Her gün beş kere, Rabbinin huzurunda olduğuna niyet eden kimsenin kalbi ihlâs ile dolar. Namazda yapılması emrolunan her hareket, kalbe ve bedene faydalar sağlamaktadır.
Cemaatle namaz kılmak, Müslümanların kalplerini birbirlerine bağlar. Birbirlerinin kardeşleri olduklarını anlarlar. Büyükler küçüklere merhametli, küçükler de büyüklere saygılı olur. Zenginler fakirlere, kuvvetliler zayıflara yardımcı olur. Sağlamlar hastaları camide göremeyince, evlerinde ararlar. (Din kardeşinin yardımına koşanın, yardımcısı Allahtır) hadîs-i şerifindeki müjdeye kavuşmak için yarış ederler.”

.
Torununa zekât vermek
 
 
 
A -
A +
Anaya, babaya ve dedelerin, ninelerin hiçbirine ve kendi çocuklarına ve torunlara zekât verilmez.
 
Sual: Bir kimse, annesine, babasına, dedelerine, ninelerine, çocuklarına ve torunlarına zekât verebilir mi?
Cevap: Anaya, babaya ve dedelerin, ninelerin hiçbirine ve kendi çocuklarına ve torunlara zekât verilmez. Bunlara, sadaka-i fıtır, adak ve kefaret gibi vacip olan sadakalar da verilmez. Fakir iseler, nafile sadaka verilebilir. Zevceye, hanıma da zekât verilmez. İmâm-ı a'zam hazretleri; “Kadın da, fakir olan zevcine, kocasına zekât veremez”, İmâmeyn ise; “Fakir zevcine, kocasına zekât verir” buyurdular. Fakir olan gelinine, damadına, kayınvalideye, kayınpedere ve üvey çocuğuna zekât verilir. Gayr-i müslim zimmiye sadaka ve hediye verilir.
           ***
Sual: Bir kimsenin bahçesine, komşusunun meyve ağaçlarının dalları uzar ve sarkarsa, bunları kesebilir veya kestirtebilir mi?
Cevap: Bu konuda Mecelle'nin 1196. maddesinde deniyor ki:
“Bir kimsenin bahçesindeki ağacın dalları komşusunun hanesi veya bahçesi üzerine uzanmış olsa, o dalları bağlayarak geri çektirmeye veya kestirmeye komşusunun hakkı vardır. Fakat, ağacın gölgesi komşusunun bahçesindeki sebzelere zarar veriyor diyerek kestiremez.” Âtıf Bey m. 1912 baskılı şerhinde, bu maddeyi şerh ederken, açıklarken diyor ki;
“Komşusu, ağacın sahibine veya hâkime müracaat ederek geri çektirir veya kestirir. Komşusu, bunlara müracaat etmeyerek, bahçesine uzanmış olanları kendi de kesebilir. Bahçesine uzanmamış mahalden kesip zarara sebep olursa, zararı ağaç sahibine tazmin eder, öder. Bağlayarak çektirmesi mümkün olan dalları, müracaat etmeden keserse, yine zararı tazmin eder, öder. Ağaç sahibine müracaat edip de, dallarını, çekmediği takdirde, bahçe sahibi kesebileceği gibi, kestirme masrafını da, ağaç sahibinden isteyebilir.”
           ***
Sual: Peygamber efendimiz zekât kabul etmediği, almadığı için, evlatlarına, torunlarına da zekât verilmez mi?
Cevap: Peygamber efendimizin ve amcalarının evlatlarından, kıyamete kadar geleceklere zekât verilmez. Çünkü, her muharebede, düşmandan alınan ganimetin beşte biri bunların hakkıdır. Ahmed Tahâvî hazretleri, Emâlî kitabının şerhinde buyuruyor ki:
“İmâm-ı a'zam hazretleri buyurdu ki: Bunlara ganimet hakları verilmediği için, zekât ve sadaka vermek caizdir.” Caiz olduğu Dürr-i Yektâ'da da yazılıdır.

.
Alkolün azı da haramdır
 
 
 
A -
A +
 
Hadîs-i şerifte buyuruldu ki: "Çok içildiği zaman sarhoş eden şeyin, az içilmesi de haramdır."
 
 
Sual: Bazı kimseler, alkollü içkilerin az içilmesinin haram olmadığını söylüyor. Böyle bir şeyin aslı var mıdır?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Rıyâd-un-nâsihîn kitabında buyuruluyor ki:
“Hadîs-i şerifte; (Çok içildiği zaman sarhoş eden şeyin, az içilmesi de haramdır) buyuruldu. Bu hadîs-i şerifi, Zevâcir ve Künûzüddekâık kitapları da yazmaktadır. Bir hadîs-i şerifte buyuruldu ki; (Şarap içmek, büyük günahların en büyüğüdür. Bütün kötülüklerin anasıdır, başıdır. Şarap içen, namaz kılmaz. Anası ile, halası ile, teyzesi ile zina eder.) Bir hadîs-i şerifte; (Şarap içen ile arkadaşlık etmeyiniz! Cenazesine gitmeyiniz! Buna kız vermeyiniz ve onun kızı ile evlenmeyiniz! Muhakkak biliniz ki, şarap içen, kıyamet günü, mezardan yüzü kara, gözleri mavi olarak kalkar. Dili sarkmış, pis kokulu olur. Herkes, bunun pis kokusundan kaçar) buyuruldu. Bir hadîs-i şerifte; (Şarap içen Cennete girmez) buyuruldu. Ehl-i sünnet mezhebine göre, büyük günah işleyen kâfir olmaz, imanı gitmez. Bu hadîs-i şeriflerin manası; helal diyen veya kalbi, bunu kötü bilmeyen kimse demektir. Yahut, şarap içmeyi âdet edinen kimse, tevbe etmeden ölürse, son nefeste imanı gider demektir. İmanla gitmek isteyen, şarap içmemelidir. Şarabı içene, getirene, taşıyana, hazırlayana, satana ve imal edene, Allahü teâlâ ve Resulü lanet eder. Şarap satanın aldığı para haram olur. Dünyada belalardan kurtulmaz. Sarhoş iken kıldığı namazları sahih olsa da, kabul olmaz, yani sevabı olmaz. Bir hadîs-i şerifte; (Şarap içmeyi âdet eden, vesene tapan gibidir) buyuruldu.”
           ***
Sual: Bir baba, ergenliğe ulaşmamış çocuklarının parasını kullanabilir mi?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Fetâvâ-yı Feyziyyede deniyor ki:
“Bir baba, küçük çocuklarının paralarını, ihtiyacı yok iken, kendisi için kullansa, çocuklar baliğ olunca, ergenlik yaşına ulaşınca bunu tazmin etmesini, ödemesini isteyebilirler. Baba muhtaç olsaydı, kullanması caiz olurdu.”
           ***
Sual: Dağda, kırda yetişen sahipsiz ağaçların meyvesini, kendiliğinden yetişen otları, bitkileri, herkes alabilir ve kullanabilir mi?
Cevap: Bu konuda Mecellenin 1254. maddesinde deniyor ki:
“Mübah olan otları, ağaçları, suları herkes kullanabilir. Kimse yasak edemez. Başkasına zarar verirse, yasak olunur.”

.
Sonsuz azapta kalmamak için
 
 
 
A -
A +
Her Müslümanın birinci vazifesi nefsine uymamaktır. Nefis, insanın en büyük düşmanıdır.
 
Sual: Bir kimsenin Cehenneme gitmemesi, sonsuz azapta kalmaması için ne yapması, nasıl hareket etmesi gerekir?
Cevap: Her Müslümanın birinci vazifesi nefsine uymamaktır. Nefis, insanın en büyük düşmanıdır. İnsanın imanını yok etmek ister. Bundan zevk alır. Allahü teâlânın ve Peygamber efendimizin emirlerinden ve yasaklarından birisinin bile doğru, faydalı olduğunda şüphe edenin imanı gider, kâfir olur. Kâfir, Cehennemde sonsuz yanacak, azap görecektir. Sonsuz yanmanın, azap görmenin ne demek olduğunu insan bir düşünse, korkudan uykusu kaçar, yemekten, içmekten kesilir. Hiçbir dünya zevki gözüne görünmez. Küfrün, inkârın cezası çok ağır, çok korkunç ise de, küfürden ve günahlardan kurtulmak da çok kolaydır. Bunun biricik çaresi, imanını tazelemektir. Bunun da en kolay yolu, her akşam yatarken, üç kere “Estagfirullahel'azîm” okumaktır. Manasını düşünerek okumak lazımdır. Manası; “Ya Rabbi, beni affet” demektir. Allahü teâlâ, tevbeleri kabul edeceğini vadetmiştir. Yalnız, tevbenin kabul olması için, namaz borcu ve kul hakkı olmaması lazımdır. Bir namaz borcu olan, bunu kaza etmedikçe, tevbesi kabul olmaz. Cehennemde yanmaktan, azap görmekten kurtulmak için, ölmeden evvel namaz borcundan ve kul hakkından kurtulmak lazımdır. Yapılan hiçbir hayırlı iş, insanı bu azaplardan kurtaramaz. İbni Teymiyye ve benzerlerinin kurtarır demesine inanmamalı ve aldanmamalıdır.
           ***
Sual: Gasbedilmiş veya emanet olarak bırakılmış malı, parayı kullanmanın, bu mal ve para ile ticaret yapmanın, kazanç elde etmenin dinimiz açısından hükmü nedir?
Cevap: Bu konu hakkında Hadîkada el afetlerinde deniyor ki:
“Başkasının malını ondan izinsiz, zorla almaya, Gasbetmek denir. Gasp, haram olduğu gibi, gasbedilen malı kullanmak da haramdır. Başkasının malını izinsiz alıp, kullanıp, sonra geri vermek, malda ayıp ve kusur hasıl olmasa bile, haram olur. Kendisine emanet olarak bırakılan veya gasbettiği malı, parayı ticarette veya başka yerde kullanıp da, bundan kazanç sağlamak caiz değildir. Kazandığı şeyler de haram olur. Bunu fakire sadaka olarak vermesi lazım olur. Birinin malını, parasını şaka olarak da alıp saklamak haramdır. Çünkü, böylece, başkasını üzmüş oluyor. Başkasına eziyet vermek haramdır.”

..
En iyi derece, az yemek az uyumaktır
 
 
 
A -
A +
Çok yemek, hastalıkların başı, az yemek yani perhiz yapmak ilaçların başıdır.
 
Sual: Bir Müslümanın yemede ve içmede nelere dikkat etmesi ve nasıl hareket etmesi gerekir?
Cevap: Bu konuda Şir'at-ül-islâm kitabında buyuruluyor ki:
“Çağırılmayan sofraya oturmamalıdır. Sofrada herkesten çok yememelidir. Karnı doyunca, bunu günah işlemekte kullanmamak için dua etmelidir. Bunun kıyametteki hesabını düşünmelidir. İbadet yapmaya kuvvetlenmek niyeti ile yemelidir. Aç iken de, yavaş yavaş yemelidir. Önce büyükler başlamalıdır. Üçten çok ‘ye’ diyerek, kimseye sıkıntı vermemelidir. Ev sahibinin sofraya oturmayıp hizmet etmesi caizdir. Birlikte yediği zaman, misafirleri doymadan, yemekten elini çekmemelidir. Yemekte korkunç ve iğrenç şeyler söylememelidir. Ölümden, hastalıktan, Cehennemden konuşmamalıdır. Sofraya gelen yemeklere bakmamalıdır. Bir lokmayı yutmadan önce, ikinciyi eline almamalıdır. Yemek arasında, bir şey için, hatta namaz için, sofradan kalkmamalıdır. Namazı önce kılmalıdır. Eğer, hazırlanmış yemekler soğuyacak veya bozulacak ise ve namaz vakti, yemekten sonra kılmaya elverişli ise, namazdan önce yemelidir. Yemek kaldırıldıktan sonra, sofradan kalkmalıdır.
Yol üstünde, ayakta, yürürken yememelidir. Hadis-i şeriflerde;
(İnsan kalbi, tarladaki ekin gibidir. Yemek, yağmur gibidir. Fazla su, ekini kuruttuğu gibi, fazla gıda kalbi öldürür)
(Çok yiyeni, çok içeni Allahü teâlâ sevmez) buyuruldu.
Çok yemek, hastalıkların başı, az yemek yani perhiz yapmak ilaçların başıdır. Midenin üçte biri yemeklere, üçte biri içeceklere ayrılmalıdır. Üçte biri hava payı, yani boş olması en aşağı derecedir. En iyi derece, az yemek ve az uyumaktır.”
           ***
Sual: Bir kimse, kendi parasından, yemede, içmede, giyinmede istediği gibi harcama yapabilir mi?
Cevap: Bir kimsenin, kendi bedeni için, yemekte, içmekte, giyinmekte, ev kurmakta, tabiatının çektiği şeye, ihtiyacından fazla harcaması, israf olur. Mesela bir şeyi yemek, içmek isteyince, doyduktan sonra, fazlası israf olur. Bunun küçük günah olduğu, Redd-ül-muhtârda bildirilmektedir.
           ***
Sual: Bir kimse, ekmeğin içini yiyip, sert, kabuk kısmını yemeyip atarsa, israf mı olur?
Cevap: Ekmeğin pişkin yerini ve içini yiyip, kenar ve kabuklarını yemeyip atmak israf olur. Bırakılan kısımları başkası veya hayvan yerse, israf olmaz.

.
Doğru yol, Ehl-i sünnettir
 
 
 
A -
A +
İtikadı doğru olan Müslümanlara Ehl-i sünnet vel-cemâ'at veya Sünnî denir.
 
Sual: İslâm dinini, doğru olarak nereden, hangi âlimlerin kitaplarından öğrenebiliriz?
Cevap: İslâm dininin bildirdiği din bilgileri, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında yazılı olan bilgilerdir. Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri iman ve İslâm bilgileri arasında, manaları açık olan nasslardan yani âyet-i kerimelerden, hadîs-i şeriflerden birine inanmayan Kâfir olur. İnanmadığını gizlerse, buna Münafık denir. Hem gizler, hem de, Müslüman görünerek Müslümanları aldatmaya çalışırsa, buna Zındık denir. Manası açık olmayan nassları yanlış tevil ederek, yanlış inanırsa, kâfir olmaz. Fakat, Ehl-i sünnetin doğru yolundan ayrıldığı için, Cehenneme girecektir. Bu kimse, manası açık olan nasslara inandığı için, azapta sonsuz kalmayacaktır. Bunlara Bidat ehli veya Dalâlet fırkaları denir. Yetmişiki dalâlet fırkası vardır. Bunların, kâfirlerin, mürtedlerin yaptıkları ibadetlerin ve insanlara yaptıkları iyiliklerin hiçbiri kabul edilmez, ahirette işe yaramaz. İtikadı doğru olan Müslümanlara Ehl-i sünnet vel-cemâ'at veya Sünnî denir. Sünnî olanlar, ibadet yapmakta dört mezhebe ayrılmışlardır. Bu dört mezhepte bulunanlar, birbirlerinin Ehl-i sünnet olduklarını bilirler ve birbirlerini severler. Dört mezhepten birinde bulunmayan kimse, Ehl-i sünnet olmaz. Ehl-i sünnet olmayanın da, kâfir veya bidat ehli olacağı, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin Mektûbâtında, Dürr-ül-muhtârın Tahtâvî hâşiyesinde, El-besâir li-münkîr-it-tevessül-i bi-ehl-il-mekâbir kitabında vesikaları ile yazılıdır.
           ***
Sual: Bir kimse, kendi kazandığı malı, dilediği gibi harcayabilir, istediğini yapabilir mi?
Cevap: Bir kimsenin, malını kendisi için kullanmadığı zaman, hakkı, yani lüzumu olmayan yere, az da sarf etmesi israf olur. Mesela, malı ateşte yakmak, denize atmak böyledir. Lüzumu olan yere, lüzumundan fazla vermek de israf olur. Mesela, çoluk çocuğuna ihtiyaçlarından fazla şeyler vermek israf olur. İhtiyaç, İslâmiyetin gösterdiği miktarlar ile ve memleketin âdetine göre belli olur. Görülüyor ki, bir kimsenin, malını sarf edeceği, harcayacağı yerleri ve kendi malındaki başkalarının hakkını öğrenmesi lazımdır.
İnsanın, kendi malında bulunan, başkasının hakkını ödemesi, israf değildir. Bu hakların en mühimi, zekâttır.

.
Hastanın hastalığından şikâyetçi olması
 
 
 
A -
A +
Hastalığı herkese söyleyip, hâlinden şikâyet etmek haramdır. Şikâyet niyeti ile değilse haram olmaz.
 
Sual: Hasta olan bir kimsenin, hastalığını her önüne gelene anlatması, içinde bulunduğu hâlden şikâyet etmek mi olur?
Cevap: İmâm-ı Gazâlî hazretleri, bu konuda, Kimyâ-i se'âdet kitabında buyuruyor ki:
“Tevekkül etmek için, hastalığını herkese bildirmemek lazımdır. Bildirmek ve şikâyet etmek mekruhtur. Yalnız faydası olacaklara, mesela, doktora söylemek veya aczini, zavallılığını bildirmek için söylemek mekruh olmaz ve tevekkülü bozmaz. Nitekim hazret-i Ali hastalanmıştı, kendisine;
-Nasılsın, iyi misin dediklerinde, cevap olarak;
-Hayır dedi. Yanındakiler şaşıp birbirlerine bakışınca, hazret-i Ali;
-Allahü teâlâya aczimi gösteriyorum buyurdu. Bu söz onun hâline layık ve uygun idi. O cesaret ve kuvveti, yiğitliği ile, aczini biliyordu ve;
'Ya Rabbi! Bana sabır ihsan et!' derdi.”
Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Allahü teâlâdan âfiyet isteyiniz. Bela istemeyiniz!)
Hastalığı herkese söyleyip, hâlinden şikâyet etmek haramdır. Şikâyet niyeti ile değilse haram olmaz. Fakat, söylememek iyidir. Çünkü, çok söyleyerek, şikâyet şeklini alabilir.
Akrep, yılan, yırtıcı hayvanların zarar vermesini önlemek lazımdır. Bunları önlemek, tedbir almak, tevekkülü bozmaz. Mikropların hastalık yapmasına sabretmemeli, bunları her suretle menetmeli, tedavisine bakmalıdır. Mikroplu hastalığa yakalanınca, antiseptik ilaçları, antibiyotikleri, penisilin ve benzerlerini kullanmalıdır.
           ***
Sual: İslâmiyette öğrenilmesi, her Müslümanın mutlaka öğrenmesi lazım olan temel din bilgilerinin esası, temeli nedir?
Cevap: Her Müslümanın mutlaka öğrenmesi gerekin din bilgileri ikiye ayrılır:
1-Kalp ile itikat edilmesi, yani inanılması lazım olan bilgilerdir. Bu ilimlere Usûl-i din veya İman bilgileri denir. Kısacası, iman, Muhammed aleyhisselâmın bildirdiği altı şeye inanmak ve İslâmiyeti kabul etmek ve küfür alâmeti olan şeyleri söylemekten ve kullanmaktan sakınmaktır. Her Müslümanın, küfür alâmeti olan şeyleri öğrenmesi ve bunlardan sakınması lazımdır. İmanı olana Müslüman denir.
2-Beden ile veya kalp ile yapılacak ve sakınılacak ibadet bilgileridir. Yapılması emir edilen bilgilere Farz, sakınılması emir edilen bilgilere Haram denir. Bunlara Fürû-i din veya Ahkâm-ı islâmiyye yahut İslâmiyet bilgileri denir.

.
Uyanıkken ele geçen kıymetlidir
 
 
 
A -
A +
Hamallar, rüyada, kendilerini paşa görür. Halbuki, uyanık iken, ellerine bir şey geçmez.
 
Sual: Bazı kimseler, uykuda, rüya âleminde, kendini hükümdar veya yüksek mevki sahibi yahut büyük din âlimi olmuş, herkes, ilim öğrenmek için, etrafına toplanmış olarak görmektedir. Böyle rüyalar doğru mudur, yoksa aslı yok mudur?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Böyle rüyalar boş ve esassız değildir. Bu rüyayı gören kimsede, mevki sahibi, âlim olmak hâli ve kabiliyeti var demektir. Fakat, kuvveti az olup, âlem-i şehadette hasıl olacak kadar değildir. Eğer, bu hâl, zamanla kuvvetlenirse, Allahü teâlânın lütfu ile, âlem-i şehadette de hasıl olur. Eğer âlem-i şehadette hasıl olacak kadar kuvvetlenmezse âlem-i misalde görünmekle kalır. Kuvveti miktarınca, orada görünür. Tasavvuf yolunun saliklerinin rüyaları da böyledir. Kendilerini yüksek makamlarda, Velilerin mertebelerinde görürler. Bu hâl, âlem-i şehadette nasip olursa, pek büyük nimettir. Yok eğer, âlem-i misalde görünmekle kalırsa, hiç kıymeti yoktur. Çöpçüler, hamallar, rüyada, kendilerini hâkim, paşa görür. Halbuki, uyanık iken, ellerine bir şey geçmez. Rüyaları üzülmekten, pişmanlıktan başka bir şeye yaramaz. O hâlde, rüyalara güvenmemeli, uyanık iken ele geçene sevinmelidir.
Bunun içindir ki, büyüklerimiz rüyalara ehemmiyet vermemiş, talebenin rüyasını tabir etmeye lüzum görmemişlerdir. Uyanık iken ele geçene kıymet vermişlerdir. Bundan dolayı, devamlı görünenlere ehemmiyet vermişler, hiç kaybolmayan huzuru, kazanç bilmişlerdir. Allahü teâlâdan başka her şeyi unutmak, hiçbir şeyi hatırlamamak, bunlar için daimi idi. Başlangıcında nihayette ele geçecekler derc edilmiş olanlara, bu kemaller zor ve uzak değildir.”
           ***
Sual: Allahü teâlâ, ihsanlarını, kullarına ayrım yapmadan herkese aynı şekilde mi göndermektedir?
Cevap: Allahü teâlânın nimetleri, ihsanları, yani iyilikleri, her an, insanların iyisine, kötüsüne, herkese gelmektedir. Herkese mal, evlat, rızık, hidayet ve daha nice iyiliği fark gözetmeksizin göndermektedir. Fark, bunları alabilmekte ve bazılarını da almamak suretiyle, insanlardadır. Nahl sûresinin otuzüçüncü âyetinde mealen;
(Allahü teâlâ, kullarına zulüm, haksızlık etmez. Onlar, kendilerini azaba, acılara sürükleyen bozuk düşünceleri, çirkin işleri ile kendilerine zulüm ve işkence ediyorlar) buyurulmuştur.
Nitekim güneş, hem çamaşır yıkayana, hem de çamaşırlara, aynı şekilde, parlamakta iken, adamın yüzünü yakıp karartır, çamaşırlarını ise beyazlatır

.
İslam nimetinin elden çıkması
 
 
 
A -
A +
Kendilerine Müslüman süsü veren bazı kâfirler yeni, uydurma bir din kurmak istiyorlar!..
 
Sual: İslamiyet gibi, Allahın ihsan ettiği en kıymetli nimetlerin insanın elinden çıkmasının sebebi veya sebepleri nedir?
Cevap: İslam nimetlerinin elden çıkmasına sebep olanlar iki kısımdır:
Birincileri, düşmanlıklarını açıklayan kâfirler olup, bunlar bütün silahlı kuvvetleri, propaganda vasıtaları ve siyasi oyunları ile, İslâmiyeti yıkmaya uğraşıyorlar. Müslümanlar, bunları biliyor ve onlardan üstün olmaya çalışıyor.
İkinci kısım kâfirler, kendilerine Müslüman ismini ve süsünü verip, din adamı tanıttırıp, Müslümanlığı, kendi akılları ile, keyiflerine uygun bir şekle çevirmeye uğraşıyor, Müslümanlık ismi altında, yeni, uydurma bir din kurmak istiyorlar. Müslümanların çoğu bu düşmanları, bazı sözlerinden ve İslâmiyeti yıkıcı davranışlarından seziyor ise de, çok kurnaz idare edildikleri için, birçok sözleri revaç bulup, Müslümanlar arasında yerleşiyor. Bazıları da;
“Bu asırda yaşayabilmemiz için, milletçe, topluca garplılaşmalı, Batılılaşmalıyız” diyor. Bu sözün iki manası vardır:
Birincisi, Batılıların fende, sanatta, imar ve refah vasıtalarında bulduklarını öğrenmek, yapmak, bunlardan istifadeye çalışmaktır ki, bunu İslâmiyet de, zaten emretmektedir. Fen bilgilerini öğrenmenin farz-ı kifaye olduğu, kitaplarda, vesikaları ile bildirilmiştir. Bir hadîs-i şerifte;
(Hikmet yani fen ve sanat, müminin kaybettiği malıdır. Nerede bulursa alsın!) buyuruldu. Fakat bu, Batı'ya uymak değil, ilmi, fenni onlarda bile arayıp almak ve onların üstünde olmaya çalışmaktır.
İkinci manada Batılılaşmak ise, ecdadımızın doğru ve mukaddes yolunu bırakıp, Batı'nın bütün âdetlerini, ahlaksızlıklarını ve hepsinden daha acı olarak, dinsizliklerini alıp, camileri kilise ve eski sanat eseri şekline sokmak, Müslümanlığa gerilik dini, Kur’ân-ı kerime çöl kanunu, puta tapmaya, ibadete müzik karıştırmaya modern ve medeni din demek, İslâmiyeti bırakıp, Hristiyanlığa, musiki aletleri ile ibadete dönmeye, Dinde reform ismini vermektir.
Herkes şunu iyi bilmelidir ki, bu milletin damarlarında dolaşan asil kan, ne bugün, ne de, onların ümitle bekledikleri günlerde, bu manada asla Batılılaşmayacak, dinsiz olmayacak, zındıkların yalanlarına aldanmayacaktır. Ecdadının mukaddesatını ayaklar altında çiğnetmeyecektir!

.
Mabet, ibadet için, toplanılan yerdir
 
 
 
A -
A +
İbadet yapmak için, toplanılan yerlere mabet veya ibadethane denir.
 
 
Sual: Mabet ne demektir, buralarda ne yapılır, mabetlerin maksadı, gayesi nedir?
Cevap: İbadet yapmak için, toplanılan yerlere Mabet veya İbadethane denir. Yahudilerin mabetlerine Sinagog ve Havra denir. Hıristiyanların mabedine Kilise denir. Müslümanların mabedine Mescid ve Cami denir. Mabetlerde ibadet yapılması ve dinlerin emirleri, yasakları, öğretilir. Şimdi mabetlerde konuşan vazifeliler iki şey üzerinde durmaktadırlar:
1-Parlak, yaldızlı sözlerle, acıklı hikâyelerle, nağmeli hazin okumalarla, hatta çalgı ve hoparlörlerle, dinleyicileri rikkate, heyecana getirmek, kalpleri alarak, onların teslim olmalarını, bir gayeye sürüklenmelerini sağlamak.
2-Dinin emirlerini, yasaklarını öğretmek ve bunlara uyulmasını sağlamak. Bugün Hristiyanların kiliselerinde ve Yahudilerin havralarında, kalplerin, ruhların değil de, yalnız nefislerin, düşüncelerin birleştirilmesine çalışılmaktadır. Dinî vecibeler olarak da, eski din adamlarının koydukları ve her zaman, her yerde başka olan şeyler öğretilmektedir. Bunun için, kiliseler, havralar, bir mabet değil, bir politika, bir konferans yeri olup, insanları uyuşturarak, liderlerin, şeflerin arzu ve düşüncelerine sürüklemektedirler. Müslüman görünen bazı kimselerin de, mescid ve camileri, havra ve kiliseye çevirme peşinde oldukları görülmektedir.
           ***
Sual: Hamdetmek ne demektir, ne anlamda ve niçin söylenmektedir?
Cevap: Hamd, bütün nimetleri Allahü teâlânın yarattığına ve gönderdiğine inanmak ve söylemek demektir. Hamd, Elhamdülillah demektir. Bunun anlamı, herhangi bir kimse, herhangi bir zamanda, herhangi bir yerde, herhangi bir kimseye, herhangi bir şeyden dolayı, herhangi bir suretle hamd ederse, bu hamd ve senaların, metihlerin, övmelerin hepsi, Allahü teâlânın hakkıdır demektir.
           ***
Sual: Müslüman, ülkesine, kanunlara isyan edip suç işler mi?
Cevap: Müslüman, iyi, akıllı kimse demektir. Hakiki Müslüman, Allahü teâlânın emirlerine itaat eder, zira itaat etmemek günah olur. Kul haklarını, devlete olan borçlarını öder, kanunlara karşı gelmez. Kanuna karşı gelmek de suç olur. Müslüman günah yapmaz ve suç işlemez. Vatanını, milletini sever. Herkese iyilik eder. Böyle olan Müslümanı Allah da, kullar da sever. Rahat ve huzur içinde yaşar.

.
Dünyayı kazanmakta nefisler için zillet, ahireti kazanmakta ise izzet vardır...”
 
 
 
A -
A +
 
 
Sual: İnsanlardan yiyecek, içecek istemek de, dilenmek gibi zillet mi olur?
Cevap: Tezellül, bayağılık, kendini aşağı tutmak yani zillet demektir. Bir günlük yiyeceği, içeceği olan bir kimsenin, başkalarından yiyecek, içecek, para istemesi, dilenmesi, tezellül olur ve haramdır. Ebû Ali Rodbârî hazretleri;
“Dünyayı kazanmakta nefisler için zillet, ahireti kazanmakta ise izzet vardır” buyurmuştur.
Allahü teâlâya iman eden, Onun emirlerine boyun eğen, başını secdeye koyan, aziz olur. Kendi nefsine, kendisi gibi aciz olan insanlara boyun eğen, dünyalık ele geçirmek için onlara yaltaklık eden de, zelil, hakir olur.
Zillet, aşağılık, hakirlik demektir. İnsan, sadece Allahü teâlânın huzurunda, kendini böyle aşağı, hakir görür. Yaratanının huzurunda kendini aşağı görmesi, insanı aziz eder, yükseltir. Çünkü ibadet, zül ve zillet demektir. Yani, insanın Rabbine karşı, hakir, aciz, muhtaç olduğunu göstermesidir.
Fazla hediye almak için, az bir şeyi hediye olarak vermek, tezellüldür, bayağılıktır. Zaruret olmadan, herhangi bir kimseden bir şey istemek, dilenmek haramdır. Resûlullah efendimiz, hazret-i Ömer’e hediye olarak bir şeyler gönderir. Hazret-i Ömer de, bunları almayıp geri gönderir. Karşılaştıkları zaman Peygamber efendimiz;
-Niçin almadın? diye sual edince hazret-i Ömer;
-Yâ Resûlallah, (En hayırlınız, kimseden bir şey almayandır) buyurmuştunuz, bunun için almadım deyince, Resûlullah efendimiz;
-O sözüm, isteyip de almak içindi. İstemeden gelen şey, Allahü teâlânın gönderdiği rızıktır, buyurur. Bunun üzerine hazret-i Ömer;
-Allahü teâlâya yemin ederim ki, kimseden bir şey istemeyeceğim ve istemeden gelen her şeyi alacağım cevabını verir.
Herhangi bir ziyafete davet olunmadan gitmek, tezellüldür. Hadîs-i şerifte;
(Davet edilen yere gitmemek günahtır. Davet olunmadığı yere gitmek hırsızlık etmek olur) buyuruldu.
Başkasından sadaka istemekte; Allahü teâlânın nimeti az gönderdiğini haber vermek, kendini zelil etmek ve istenilen kimseye eziyet etmek gibi zararlar vardır. Bunlar, zaruret olmadıkça caiz değildir. Peygamber efendimiz;
(Aç olan veya bir şeye muhtaç olan, kimseden istemeyip, Allahü teâlâdan beklerse, Allahü teâlâ, ona bir senelik rızık kapıları açar) buyurmuştur.

.
İnanan ve itaat edene niçin azap edilsin?
 
 
 
A -
A +
"Allahın nimetlerine şükreder ve iman ederseniz, Allah size niçin azap etsin?"
 
 
Sual: İman edip emirleri yapıp, yasaklardan sakınanlara, ahirette azap olacak mıdır?
Cevap: İyilik yapana teşekkür edileceğini, herkes bilir. Bu, insanlık icabıdır. İyilik edenlere hürmet edilir, nimet sahipleri, büyük bilinir. Bunun için, her nimetin hakiki sahibi olan Allahü teâlâya şükretmek, insanlık icabıdır. Nisâ sûresinin 147. âyetinde mealen;
(Allahın nimetlerine şükreder ve iman ederseniz, Allah size niçin azap etsin?) buyurulmaktadır.
Allahü teâlâ, kerim, rahim olduğu gibi, azabı da şiddetlidir. Bu dünyada, çoklarını fakirlik ve sıkıntılar içinde yaşattığı görülmektedir. Nice kullarını, hiç çekinmeden azaplar içinde yaşatıyor. Çok kerim ve rezzâk olduğu hâlde, çiftçilik sıkıntıları çekilmezse, bir lokma ekmek vermiyor. Herkesi yaşatan O olduğu hâlde, yemeyen, içmeyen insanı yaşatmıyor, ilaç kullanmayan hastaya şifa vermiyor. Yaşamak, hasta olmamak ve mal sahibi olabilmek gibi, dünya nimetlerinin hepsi için sebepler yaratmış, sebebine yapışmayanlara hiç acımayıp, dünya nimetlerinden mahrum bırakmıştır. Ahiret nimetlerine kavuşmak da böyledir. İnkâr etmeyi, kalbi ve ruhu öldüren zehir yapmıştır. Tembellik de, ruhu hasta yapar. Bunlara ilaç yapılmazsa, ruh hastalanır, ölür. İnkârın ve cahilliğin biricik ilacı ise, ilimdir. Tembelliğin ilacı da, her ibadeti yapmaktır. Bir kimse, dünyada zehir içer ve Allah rahimdir, zehrin zararından beni korur derse, hastalanır, ölür. Şeker hastası da, tatlı ve hamur işi yerse, hastalığı artar. Mâ'ûn sûresinde meâlen;
(Ey Resûlüm, kıyamet gününü inkâr eden, yetimi sertlik ve sitemle defedip hakkını gasbeden, fakiri doyurmayan ve başkalarını da fakire iyilik yapmaya teşvik etmeyen o kimseyi gördün mü? Namazlarını gaflet ile kılanlara ve riya, gösteriş yapanlara ve zekâtı vermeyenlere şiddetli azap vardır) buyurulmaktadır.
Allahü teâlânın bildirdiklerine iman edenler, emirleri yapıp, yasak ettiklerinden sakınanlar, dünyada da, ahirette de, rahat edecekler, inkâr ve isyan edenler ise, azap göreceklerdir. Nahl sûresinin 33. âyetinde meâlen buyuruluyor ki:
(Allahü teâlâ, kullarına zulmetmez, haksızlık etmez. Onlar, kendilerini azaba, acılara sürükleyen bozuk düşünceleri, çirkin işleri ile kendilerine zulüm ve işkence ediyorlar.)

.
Şükredilirse, nimetler artar
 
 
 
A -
A +
Kur'ân-ı kerîmde buyuruldu ki: ''Şükrederseniz, verdiğim nimetleri elbette arttırırım.''
 
Sual: Bir insan veya bir millet kavuştukları nimetin kıymetini bilmezlerse, bu nimetler onların elinden gider mi?
Cevap: Allahü teâlâya şükretmek, Onun dinini kabul etmek, emrettiklerini yapmak, yasak ettiklerinden de sakınmak demektir Nimetin kıymeti bilinmeyince, elden gider, şükredilince elde kalır ve artar. Sûre-i İbrahimin 7. âyetinde meâlen;
(Şükrederseniz, verdiğim nimetleri elbette arttırırım) buyurulmaktadır.
Peygamberlerin bildirdikleri emir ve yasaklar, insanlar için birer rahmettir, iyiliktir. Bu emir ve yasaklar, inkâr edenlerin söyledikleri gibi, külfet, eziyet olmadığı gibi akla da aykırı değildir. İyilik edenlere, şükretmek yani, sevindiğini bildirmek, aklın istediği bir şeydir. Dinin bildirdiği hükümler, bütün nimetleri, iyilikleri yaratan, gönderen Allahü teâlâya karşı, şükrün nasıl yapılacağını göstermektedir. Ayrıca dünyanın, hayatın düzeni, cenab-ı Hakk'ın bu emirlerini yapmakla ve yasak ettiklerinden de sakınmakla mümkün olur. Eğer Allahü teâlâ, herkesi kendi başına bıraksaydı, kötülükten, karışıklıktan başka bir şey olmazdı. Allahü teâlânın haram etmesi olmasaydı, nefisleri, keyifleri peşinde koşanlar, başkalarının mallarına, canlarına, ırzlarına saldırır, karışıklıklar hasıl olur, saldıran da, karşısındakiler de, zarar görürlerdi.
İnsanların, Allahü teâlânın emir ve yasaklarından uzaklaştıkça, geçimsizlik, sefalet, sıkıntı ile kıvrandıkları hep görülmüştür. Teknoloji, akıllara hayret verecek şekilde ilerlediği hâlde, dünyadaki huzursuzluğun, sıkıntının azalmadığı hatta arttığı görülmektedir. Allahü teâlâ, insanların saadetlerine sebep olan şeyleri emretti, felaketlerine sebep olanları da yasak etti. Dinli olsun, dinsiz olsun, bir kimse bilerek veya bilmeyerek, bu emir ve yasaklara uyduğu kadar, dünyada rahat ve huzur içinde yaşar. Eğer iman ederse, ahirette de, ebedi saadete kavuşur.
Bir kimse, Allahü teâlânın ihsan ettiği nimetlerin kıymetini bilir, buna göre yaşar, kendinde bir değişme olmazsa, bu kimseye verilen nimetler, onda hep kalır hatta artar. Bu hâl, bir insan için olduğu gibi cemiyet ve milletler için de aynıdır. Nitekim Ra’d sûresinin 11. âyetinde meâlen;
(Bir millet, kendini bozmadıkça, Allah onların hâllerini değiştirmez) buyurulmuştur.

.
İnsanların iyisi, faydası çok olanıdır
 
 
 
A -
A +
İnsanlara yardım etmek için çalışıp para kazanmak, nafile ibadet etmekten daha çok sevaptır.
 
Sual: İnsanların iyileri, insanlara ve bütün yaratılanlara karşı iyiliği çok olanlar mıdır?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İmâm-ı Rabbânî hazretleri, bir talebesine hitaben yazdığı mektupta buyuruyor ki:
“Allahü teâlânın, bir kuluna, faydalı, güzel işler yapmayı, çok kimsenin ihtiyaçlarını sağlamasını nasip etmesi, çok kimsenin ona sığınması, bu kul için pek büyük bir nimettir! Allahü teâlâ, kullarına 'ıyâlim' demiş, çok merhametli olduğu için, herkesin rızkını, nafakasını kendi üzerine almıştır. Allahü teâlâ, bu ıyâlinden birkaçının rızıkları, nafakaları için ve bunların yetişmeleri, rahat yaşamaları için bir kulunu görevlendirirse, bu kuluna büyük ihsan etmiş olur. Bu büyük nimete kavuşup da, bunun için şükretmesini bilen kimse, çok talihli, pek bahtiyardır. Bunun kıymetini bilip, şükretmek, kendi sahibinin, Rabbinin ıyâline hizmet etmeyi saadet ve şeref bilmek ve Rabbinin kullarını yetiştirmekle öğünmek, akıl icabıdır.”
Mal, Allahü teâlânın verdiği bir nimettir. Dünya ve ahiret, mal ile intizam bulur, rahat olur. Hac, cihad sevabı mal ile kazanılır. Başkasına muhtaç olmaktan insanı koruyan maldır. Sadaka vermek, fakirlere yardım etmek, mescitler, mektepler, hastahaneler, çeşmeler, köprüler yaparak, insanlara hizmet mal ile olur. Dinimiz;
(İnsanların en iyisi, onlara faydası çok olanıdır) buyuruyor.
İnsanlara yardım etmek için çalışıp para kazanmak, nafile ibadet etmekten daha çok sevaptır. Abdullah ibni Mes'ûd hazretlerinin haber verdiği hadîs-i şerifte;
(İki şeyden birine kavuşan insana gıpta etmek, buna imrenmek yerinde olur. Allahü teâlâ bir kimseye İslâm ilimlerini ihsan eder. Bu da, her hareketini, bilgisine uygun yapar. İkincisi, Allahü teâlâ, birine çok mal verir. Bu kimse de malını, Allahü teâlânın razı olduğu, beğendiği yerlere harcar) buyuruldu.
İhtiyaçlarını karşılamak, fakirlere yardım etmek, fasıklara muhtaç olmamak, Müslümanlara hizmet etmek, İslâm ilimlerini yaymak ve bunları yapanlara yardım etmek için lazım olan parayı, malı kazanmak, çok sevaptır. Birbirlerine yardımcı olan insanlar arasında çekişme olmadığı kitaplarda yazılıdır. Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:
(Bir kimse, din kardeşine yardımcı oldukça, Allahü teâlâ da ona yardımcı olur.)

.
Herkese merhamet etmelidir
 
 
 
A -
A +
Birbirlerine merhamet edenlere, Allahü teâlâ merhamet eder. O, merhamet edicidir.
 
 
Sual: Bir Müslümanın, herkese ve her mahluka karşı, merhametli, şefkatli mi olması gerekir?
Cevap: Müminlerin birbirlerine öfkelenmemesi, birbirlerine iyilik ve ihsan yapmaları, birbirlerini affetmeleri, merhametli olmaları emir olunmaktadır. Nitekim Âl-i İmrân sûresinin 133. âyetinde mealen;
(Rabbinizden mağfiret istemeye ve Cennete girmeye koşunuz. Bunun için çalışınız! Cennetin büyüklüğü gökler ve yer küresi kadardır. Cennet, Allahü teâlâdan korkanlar için hazırlandı. Bunlar, az bulunsa da, çok bulunsa da, mallarını Allah yolunda verirler. Öfkelerini belli etmezler. Herkesi affederler. Allahü teâlâ, ihsan edenleri sever) ve Hucurât sûresinin 10. âyetinde de mealen;
(Müminler, birbirleri ile kardeştir. Kardeşleriniz arasında sulh yapınız!) buyuruldu. Peygamber efendimiz de bir hadîs-i şeriflerinde;
(Birbirlerine merhamet edenlere, Allahü teâlâ merhamet eder. O, merhamet edicidir. Yer yüzünde olanlara merhamet ediniz ki, gökte olan melekler de, size merhamet etsin) buyuruldu. Bunlara benzer daha bir çok âyet-i kerime ve hadîs-i şeriflerde, öfkeyi yenmek, iyilik ve ihsan etmek emir edilmekte, insanlık vazifeleri öğretilmektedir. Müslümanlara, hatta yer yüzündeki bütün mahluklara karış, şefkat edilmesini ve merhamet olunmasını emir eden nice âyet-i kerime ve hadîs-i şerifler de vardır. Peygamber efendimiz Mu'âz bin Cebel hazretlerine hitaben buyururlar ki:
(Ya Mu'âz! Takva üzere ol. Hep doğru söyle. Ahdine sadık ol, emanete hıyanet etme. Yetimlere merhamet et, komşunun hakkını gözet. Kimseye kızma, hep tatlı konuş. Her Müslümana selam ver. Kur’ân-ı kerimin yolu olan fıkıh bilgilerini öğren ve bu bilgilerden ayrılma. Her işinde ahireti düşün, hesap gününe hazırlan. Dünyaya gönül bağlama. Hep güzel, faydalı işler yap! Hiçbir Müslümanı kötüleme. Yalancı şahitlik yapma. Doğru sözü kabul eyle. İmâm-ı âdile yani devlete, isyan etme. Yeryüzünde fesat çıkarma. Her zaman Allahı zikret, hatırla. Gizli günahlara gizli tövbe et. Aşikar günahlara aşikar tövbe et!)
           ***
Sual: Oruç tutması haram olan günler var mıdır?
Cevap: Fıtır yani Ramazan bayramının birinci günü ve kurban bayramının her dört günü oruç tutmak haramdır. Senenin bu beş gününde oruç tutmak, haramdır, günahtır.

.
Aşırı değil orta hâlde olmalı
 
 
 
A -
A +
Uykuda, yemekte ve söylemekte aşırı gitmeyip orta derecede olmalıdır.
 
 
Sual: Müslümanlardan bazısı, dinin emirlerini yapma konusunda çok aşırı gitmekte ve etrafındakilere de sıkıntı vermektedir. Böyle yapmak, davranmak dinimiz açısından doğru olur mu?
Cevap: Bu konuda Mumammed Ma’sûm hazretleri, Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“İşlerinizi, sözlerinizi ve ahlakınızı, dinini bilen ve seven, dindar alimlerin sözlerine ve kitaplarına uydurmalısınız. Salih kullar gibi olmalısınız ve onları sevmelisiniz. Uykuda, yemekte ve söylemekte aşırı gitmeyip orta derecede olmalısınız. Seher vakti yani gecelerin sonunda kalkmaya gayret etmelisiniz. Bu vakitlerde istiğfar etmeyi, ağlamayı, Allahü teâlâya yalvarmayı ganimet bilmelisiniz. Salihlerle düşüp kalkmayı aramalısınız. (İnsanın dini, arkadaşının dini gibidir) hadîs-i şerifini unutmayınız! Şunu, iyi biliniz ki, ahireti isteyenlerin dünya lezzetlerine düşkün olmaması lazımdır.
Mubah olan lezzetleri bırakamazsanız, hiç olmazsa, haramlardan ve şüphelilerden kaçınınız ki, ahirette kurtulmak umulsun. Fakat, her türlü altın ve gümüş eşyanın ve çayırda otlayan hayvanların ve ticaret eşyasının zekatını ve topraktan, tarladan, ağaçtan alınan mahsullerin uşrunu da herhalde vermek lazımdır. Bunların verilecek miktarları, fıkıh kitaplarında bildirilmiştir.
Zekatı ve fıtraları, İslâmiyetin emir ettiği kimselere seve seve vermelidir. Akrabayı ziyaret etmeli, mektupla gönüllerini almalıdır. Komşuların haklarını gözetmelidir. Fakirlere ve borç isteyenlere merhamet etmelidir. Malı, parayı, İslâmiyetin izin vermediği yerlere harcetmemeli, izin verilen yere de, israf etmemelidir. Faizden, kumarlı ve kumarsız oyunlardan sakınmalıdır. Parayı oyunlara, haramlara, çalgılara, süslenmeye, gösteriş yapmaya, öğünmeye, mal toplamaya kullanmamalıdır. Bunlara dikkat edince, mal, zarardan kurtulur ve dünyalıklar, ahiretlik hâlini alır.”
           ***
Sual: Herhangi bir konuda münakaşa etmek, tartışmak, insanlar arasındaki dostluğu, samimiyeti giderir mi?
Cevap: Kimse ile münakaşa etmemelidir. Çünkü münakaşa, dostluğu giderir, düşmanlığı arttırır. Hiç kimseye kızmamalıdır. Hadîs-i şerifte; (Gadab etme, kızma!) buyuruldu. Fitne, fesat zamanında, ineğe tapanları görünce, ineğin ağzına saman vermeli, onları kızdırmamalıdır.

.
Eshâb-ı kiramın yolunda birleşmeli
 
 
 
A -
A +
Eshâb-ı kiramın hepsi, Kur'ân-ı kerimi, Resûlullah efendimizden öğrendiler. Öğrendiklerini, gittikleri yerlere yaydılar.
 
Sual: Zamanımızda Müslümanlar paramparça olmuş durumdadır. Herkes birleşmeli diyor, peki nerede birleşmelidir?
Cevap: Allahü teâlânın, kullarına merhameti pek çoktur. Bütün insanların dünyada rahat ve huzur içinde yaşamalarını ve öldükten sonra da, nimetler, lezzetler içinde sonsuz kalmalarını istiyor. Bu saadetlere kavuşabilmek için iman etmelerini, Müslüman olmalarını, Peygamberi Muhammed aleyhisselamın ve Onun Eshâbının yolunda birleşmelerini, birbirlerini sevmelerini, yardımlaşmalarını emrediyor. Peygamber efendimiz;
(Karanlık gecelerde, yıldızlar yol gösterdikleri gibi, Eshâbım da, saadet yolunu göstermektedirler. Herhangisinin sözlerine tabi olursanız, saadete kavuşursunuz) buyurdu.
Eshâb-ı kiramın hepsi, Kur'ân-ı kerimi, Resûlullah efendimizden öğrendiler. Öğrendiklerini, gittikleri yerlere yaydılar. Resûlullah efendimizden işittiklerine kendi düşüncelerini karıştırmadılar. İslâm âlimleri, Eshâb-ı kiramdan işittiklerini kitaplara yazdılar. Bu âlimlere Ehl-i sünnet âlimleri denir. Sonradan gelen ve kendilerini âlim zannedenlerden bazıları, eski Yunan filozoflarından, Yahudilerden, Hristiyanlardan ve bilhassa İngiliz casuslarının yalanlarından ve kendi zamanlarındaki fen bilgilerinden, kafalarında hasıl olan düşüncelerini ekleyerek, yeni din bilgileri ortaya çıkardılar. İslâm âlimi olarak konuşup, İslâmiyeti içeriden yıkmaya çalıştılar. Bunlara zındık denir. Bunlardan manaları açık olan âyetleri ve hadîs-i şerifleri değiştirenler kâfir oldu. Manaları açık olmayanlara yanlış mana verenlere bidat fırkaları denildi. Müslüman ismini taşıyan birçok bozuk bidat fırkası meydana geldi. İngilizler, bundan istifade ederek, küfür ve bidat fırkaları meydana çıkararak, hakiki Müslümanlığı yok etmeye çalışıyorlar.
           ***
Sual: Âyet ve hadîslerde geçen şirk, her çeşit küfür, inkâr anlamında mıdır?
Cevap: Küfrün, inkârın çeşitleri vardır. Hepsinin de en kötüsü, en büyüğü şirktir. Bir kötülüğün her çeşidini bildirmek için, çok kere, bunların en kötüsü söylenir. Bunun için, âyet-i kerime ve hadîs-i şeriflerde bulunan şirk kelimesinden, her çeşit küfür manası anlaşılır. Nisâ sûresinin kırksekiz ve yüzonaltıncı âyet-i kerimelerinde, müşrikin hiç af edilmeyeceği bildirildi.

.
Eshâb-ı kiramın hepsi müctehid idi
 
 
 
A -
A +
Peygamber efendimizi gören Müslümanların hepsi derin âlim ve her biri, birer müctehid idiler.
 
Sual: Peygamber efendimizi gören, sohbetinde bulunanların her biri, mezhep imamı gibi müctehid mi idi?
Cevap: Eshâb-ı kiramın yani Peygamber efendimizi gören Müslümanların hepsi derin âlim ve her biri, birer müctehid idiler. Din bilgilerinde, siyasette, idarecilikte, zamanlarının fen bilgilerinde ve tasavvufta, ahlak ilminde birer derya idiler. Bu bilgilerin hepsini, Resûlullah efendimizin mübarek yüzünü görmekle ve kalplere işleyen, ruhları çeken sözlerini işitmekle az zamanda edindiler. Müctehide kendi ictihadı ile amel etmek lazım olduğundan her birinin mezhebi vardı. Mezhepleri az veya çok farklı idi. Tabiin yani Eshâb-ı kiramı görenler ve Tebe-i tabiin yani Tabiini görenler arasında da müctehidler vardı. Bu müctehidlerin mezheplerinden yalnız dördünün kitaplara geçip dünyanın her yerine yayıldığını, diğerlerinin mezheplerinin unutulduğunu, Seyyid Abdülhakim Efendi ve Hamdullah Decvî hazretleri açıkça bildirmektedir.
           ***
Sual: Mezhep imamı diye kimlere denir ve bunların özellikleri nedir?
Cevap: Kur'ân-ı kerimde ve hadîs-i şeriflerde açıkça bildirilmiş olan din bilgilerini, Eshâb-ı kiramdan işiterek veya nakil yolu ile toplayan, açıkça bildirilmemiş olanları da, kendi koydukları usullere, metotlara göre açıkça bildirilmiş olanlara benzeterek çıkaran ve mutlak müctehid olan derin âlimlere mezhep imamı denir.
           ***
Sual: Bilinen mezhep imamlarından başka mezhep imamları var mı idi?
Cevap: Bilinen dört mezhep imamından başka mezhep imamları da vardı. Fakat bunların mezheplerinde olanlar azala azala bugün hiç kalmadı. Eshâb-ı kiramın hepsi de derin âlim ve müctehid idi. Her biri kendi mezhebinde idi. Hepsi de bilinen mezhep imamlarından daha üstün idi. Fakat bunların kitapları olmadığı için mezheplerinin unutulduğunu, İmam-ı Şa'rânî hazretleri bildirmektedir.
           ***
Sual: Kötü huyları değiştirmek için belli bir çare, ilaç var mıdır?
Cevap: Kötü huyların hepsi için ortak ilaç, hastalığı, zararını, sebebini, zıddını ve ilacın faydasını bilmektir. Sonra, bu hastalığı kendinde aramak, bulmak gelir. Bu teşhisi kendisi yapar, yahut bir âlimin, rehberin bildirmesi ile anlar. Mümin, müminin aynasıdır. İnsan kendi kusurlarını zor anlar. Güvendiği arkadaşına sorarak da, kusurunu öğrenir.

.
Din adamının sapıtmasının alameti
 
 
 
A -
A +
Bazı kimseler, din ilimlerini, mala yahut bir makama kavuşmak için öğrenmişlerdir.
 
Sual: Bir kimsenin din ilimlerini tahsil ettiği hâlde, yanlış yollara sapmasının, hatta hainlik etmesinin ne gibi alametleri vardır?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Muhammed bin Fadl Belhî hazretleri buyuruyor ki:
“İslâmiyet nurlarının kalplerden ayrılıp, kalplerin kararmasına dört şey sebep oldu. Bildikleri ile amel etmemek. Bilmeyerek yapmak. Bilmediklerini öğrenmemek. Başkalarının öğrenmelerine mâni olmak.”
Önceki devirlerde ve zamanımızda bazı kimseler, din ilimlerini, ilim adamı tanınmak veya mala yahut bir makama kavuşmak için öğrenmişlerdir. Din adamı olmayı, geçime ve siyasete vasıta yapmışlardır. Bunlar, din ilimlerini amel etmek için öğrenmiyorlardı. İsimleri din adamıdır, gittikleri yol ise, cahillerin yoludur. Allah rahimdir, affı sever diyerek, büyük günah işliyorlar. Akıllarına, keyiflerine göre hareket ediyorlar. Başkalarının da böyle yapmalarını istiyorlar. Kendilerine uymayan hakiki Müslümanları kötülüyorlar. Kendilerinin, doğru yolda olduklarını, huzura kavuşacaklarını zan ediyorlar. Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından derlenmiş olan doğru kitapları okumuyorlar, çocuklarına da okutmuyorlar. İçleri kötü, sözleri yaldızlı ve yalandır. Her gün başka şekle girerler. İnsanların yüzlerine gülerler, arkalarından kötülerler. Bidat karışmamış olan doğru kitapların okunmasına mâni olurlar. Bu kitapları okumayın, bozuktur derler. Bunları neşredenleri ve okuyanları tehdit ederler. Mezhepsizlerin zararlı kitaplarını, yaldızlı reklamlarla överler. İslâmiyet bilgilerine hakaret ederler. Kısa akılları ile yazdıkları şeyleri ilim ve fen diyerek gençlerin önüne sürerler. Hâlbuki, İslâm âlimleri ve tasavvuf büyükleri hep İslâmiyete yapışmışlardır. Bunun neticesi olarak, yüksek derecelere kavuşmuşlar ve insanlara faydalı olmuşlardır. Bunlara dil uzatanların din cahili oldukları anlaşılır. Bu cahillerin yaldızlı sözlerine aldanmamalıdır. Bunlar, din hırsızlarıdır. Saadet yolunu kesici zındık veya mezhepsizdirler.
           ***
Sual: Suyun içine kavun, karpuz kabuğu gibi çeşitli yiyecek artıkları düşse, bu su ile abdest alınır mı?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Kudûrî şerhinde deniyor ki:
“Bir suya, temiz şeyler karışsa, su ismi değişmedikçe, rengi dönse bile, onunla abdest alınır.”

.
Hac ibadetinin eda şartları
 
 
 
A -
A +
Hac ibadetinin farz olmasından başka, bu ibadeti yerine getirebilmek için de belli şartlar vardır.
 
Sual: Hac ibadetinin yerine getirilmesi için de belli şartlar var mıdır?
Cevap: Hac ibadetinin farz olmasından başka, bu ibadeti yerine getirebilmek için de belli şartlar vardır ki bunlara Eda şartları denir ve dört tanedir:
1- Hapsedilmiş veya yasaklanmış olmamak.
2- Hac için gideceği yolun ve hac yerinin selamet ve emniyetli olması lazımdır. Gemi, tren, otobüs veya uçaklardan tehlikeli olan ile gitmek lazım olduğu zaman, hacca gitmek farz olmaz. Eşkıyaların, hacıların canına, malına saldırdığı yıllarda hacca gitmek farz olmaz.
3- Mekke'den üç gün üç gecelik uzak yerlerde bulunan hür kadının hacca gidebilmesi için, üç mezhepte, kocasının veya nikâhı düşmeyen ebedi mahrem akrabasından fasık, mürtet olmayan akıllı, büluğa ermiş bir erkeğin beraber gitmesi lazımdır. Bunun yol parasını verecek kadar, kadının zengin olması da lazımdır. Künûz-üd-dekâıkda yazılı Bezzârın bildirdiği hadîs-i şerifte;
(Kadın, yanında bir mahremi olmadan hacca gidemez!) buyuruldu. Zamanımızda fesat çoğaldığı için, nikâhtan ve sütten olan mahrem akraba ile sefere gitmemelidir. Zengin olan kadının, mahremi ile bir kere hacca gitmesine kocası mâni olamaz. Zira zevcin, kocanın farzlara mâni olmaya hakkı yoktur.
4- Kadın, iddet hâlinde yani kocasından yeni ayrılmış olmamaktır.
           ***
Sual: Bir kimseye hac farz olduktan sonra, bunu geciktirmesi, sonraki senelere bırakması günah olur mu?
Cevap: Vücub şartları bulunmakla beraber, eda şartları da kendisinde bulunan kimsenin, o sene hacca gitmesi farz olur. O sene, hac yolunda ölürse hac sakıt olur ve bu kimsenin vekil gönderilmesi için vasiyet etmesi de lazım olmaz. Farz olduğu o sene gidilmezse, günah olur. Farz olduktan sonra hacca gitmeyi, daha sonraki senelere bırakan kimse fasık olur. Çünkü küçük günaha devam etmek, büyük günah olur. Sonraki senelerde, hac yolunda, evinde hasta olursa, hapse düşerse veya hacca gidemeyecek şekilde sakatlanırsa, yerine başkasını, kendi memleketinden bedel göndermesi veya bunun için vasiyet etmesi lazımdır. Bedel gönderdikten sonra iyi olursa, kendinin gitmesi de lazım olur. Sonraki senelerde hacca giderse, geciktirme günahı affolur. İmam-ı Muhammed ve İmam-ı Şâfii hazretlerine göre, sonraki senelere bırakması da caizdir.

.
İbadetlerin, önemine göre dereceleri
 
 
 
A -
A +
Haramı gördüğü zaman, yüzünü çevirenin kalbini, Allahü teâlâ iman ile doldurur.
 
Sual: Dinimizde, emirleri yapmak ve yasaklardan sakınmak konusunda öncelik nasıldır, bunların kendilerine göre bir sırası var mıdır?
Cevap: İslâm dininde ibadetlerin, önemine göre dereceleri vardır ve şöyledir:
Birinci derece: İbadetlerin en kıymetlisi ve en efdali, haramlardan sakınmaktır. Haramı gördüğü zaman, yüzünü çevirenin kalbini, Allahü teâlâ iman ile doldurur. Bir kimse, haram işlemeye niyet eder ve o haramı işlemezse, ona günah yazılmaz. Haram işlemek, Allahü teâlâya karşı gelmek olduğundan, ondan sakınmak da, ibadetlerin en efdali olmuştur. İslâm dininde, hiç kimse, günah ile veya kâfir olarak doğmaz. Zaten, bunu akıl da kabul etmez.
İkinci derece: Farzları yapmaktır. Farzların terki büyük günahtır. Allahü teâlânın yapınız diye emrettiği şeylere farz denir. Farzları yapmak, çok kıymetlidir. Hele farzların unutulduğu, haramların yayıldığı bir zamanda, farzları yapmak, daha çok kıymetlidir. Farzları yapanlara büyük ecir ve mükafatlar vardır.
Üçüncü derece: Tahrimi mekruhlardan, yani harama yakın mekruhlardan sakınmaktır. Tahrimi mekruhlardan sakınmak, vacipleri yapmaktan daha kıymetlidir.
Dördüncü derece: Vacipleri yapmaktır. Vacipleri yapmak da, farz kadar olmasa bile, çok sevaptır. Vacipler, farz olup olmaması şüpheli olan ibadetlerdir.
Beşinci derece: Tenzihi mekruhlardan sakınmaktır. Tenzihi mekruh demek, helale yakın olan mekruhlar demektir.
Altıncı derece: Müekked sünnetleri yapmaktır. Sünnetleri terk etmek, günah değildir. Özürsüz devamlı terk etmek ise, küçük günahtır. Sünneti beğenmemek ise küfürdür.
Yedinci derece: Nafileler ve müstehablardır. Nafileleri yapıp yapmamakta Müslümanlar serbesttirler. Yapmayana, terk edene ceza olmadığı hâlde, iyi niyetle yapana ecir ve mükafat vardır.
           ***
Sual: Kaza, adak ve nafile oruç tutarken, bunları bile bile bozunca da, ramazan orucunda olduğu gibi kefaret gerekir mi?
Cevap: Kaza, adak ve nafile oruçları tutarken, bilerek de bozulsa bunlar için kefaret yapılmaz.
           ***
Sual: Ramazan ayında, sadece kazayı gerektiren bir şeyi, birkaç defa yapınca kefaret de mi gerekir?
Cevap: Ramazanın bir gününde, kaza lazım olan bir şey yaparak orucunu bozan kimse, başka gününde de bu şeyi bilerek yine yaparsa, kefaret de lazım olur.

.
Cami içinde yasak edilenler
 
 
 
A -
A +
Camide, alışveriş olan her akit, sözleşme mekruhtur. Nikah yapmak ise müstehabdır.
 
Sual: Cami içinde konuşmak, alışveriş yapmak, çocuklar için oyun yerleri yapmak, caminin içinden geçmek dinimizce uygun mudur?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde buyruluyor ki:
“Camiden bazen geçmek caizdir. Yol hâline getirmek mekruhtur. Özür olursa, mekruh olmaz.
Camilere necaset sokmak mekruhtur. Üzerinde necaset bulunan kimse, camiye giremez. Fetâvâ-i fıkhiyyede diyor ki:
“Mescitte necaset gören kimsenin, bunu hemen temizlemesi lazımdır. Temizlemeyi özürsüz geciktirirse, günah olur. Namaz kılanın üzerinde, secde yerinde necaset görenin, bunu ona bildirmesi lazımdır. Bunu haber vermek ve namazı geçecek olanı uyandırmak vacip değil, sünnettir.”
Camide pazar kurmak, yüksek sesle konuşmak, nutuk söylemek, kavga etmek, silah çekmek, ceza vermek tahrimen mekruhtur.
Müminin hiciv, aşk, ahlaksızlık gibi haram şeyler bulunan şiiri okuması tahrimen mekruhtur. Camilerde ilahi ve mevlidleri namaz kılanlara mâni olmamak şartı ile, ara sıra okumak caizdir. Her zaman okuyup, âdet hâline getirmek caiz değildir.
Camide bir şey yemek, uyumak mekruhtur. Misafir olan müstesnadır. Misafir, camiye girerken itikâfa niyet etmeli, önce tehıyyet-ül-mescid olarak, namaz kılmalıdır. Sonra, yiyebilir ve dünya kelamı konuşabilir. İtikâf eden de yiyebilir, yatabilir. İtikâf sünnet-i müekkededir. İtikâfı terk etmek, beş vakit namazın sünnetlerini özürsüz kılmamak gibi olduğu Berîka da yazılıdır.
Camide soğan, sarımsak gibi fena kokulu şeyleri yiyene, sigara içene mâni olmalıdır. Kasapları, balıkçıları, ciğercileri, yağcıları, üzerleri pis ise ve pis kokarsa ve üzeri pis kokanları ve cemaati dili ile incitenleri, camiden çıkarmalıdır. İlaç olarak kokulu şey özür ile veya unutarak yiyen, cemaate gelmez, mazur olur. Pis koku insanlara ve meleklere eziyet verir.
Camide, alışveriş olan her akit, sözleşme mekruhtur. Nikah yapmak ise müstehabdır.
İbadet etmeyip, camide dünya kelamı ile meşgul olmak tahrimen mekruhtur. Ateş odunu yiyip bitirdiği gibi, camide dünya kelamı konuşmak da, insanın sevaplarını giderir. İbadetten sonra, mübah olan şeyleri, hafif sesle konuşmak caizdir. İslâmiyetin beğenmediği şeyleri konuşmak, her zaman caiz değildir.
Cami içinde tütün içmek, soğan, sarımsak yemek haramdır.”

.
Kefaret orucu tutamayacak kimse...
 
 
 
A -
A +
Altmış fakirin her birine, 1750 gram buğday veya un yahut 3500 gram arpa, kuru üzüm, hurma verir. 
 
Sual: Kefaret borcu olup da, çok yaşlı olan veya devamlı hasta olanlar, bu kefaret borçlarını nasıl öderler?
Cevap: Devamlı hasta veya çok yaşlı olup, altmış gün kefaret orucunu tutamayacak olan, altmış fakiri bir gün doyurur. Aç olan altmış fakiri, bir günde iki kere doyurmak lazımdır. Hepsinin aynı günde yemeleri şart değildir. Bir fakiri her gün iki defa doyurmak üzere altmış gün veya her gün bir defa doyurmak üzere yüzyirmi gün yedirmek de olur. Yahut, altmış fakirin her birine, 1750 gram buğday veya un yahut 3500 gram arpa, kuru üzüm, hurma verir. Bunların kıymeti kadar ekmek, başka mal veya altın, gümüş vermek yahut bunları bir fakire altmış gün devamlı vermek de caiz olur. Kendisini doyurması için fakire fülüs, kâğıt para da verileceği Bedâyıda yazılıdır. Altmış günlüğü, bir fakire, bir günde toplu verse, bir günlük vermiş olur. Altmış fakiri sabah, altmış başka fakiri de akşam doyurursa, sabah doyurduklarını akşam veya akşam doyurduklarını sabah, bir daha doyurmalıdır. Yahut, bunlardan altmışının her birine, Sadaka-i fıtır miktarı mal verir. Oruç tutabilenin fakirleri doyurması caiz değildir. Fakir olan hasta ve ihtiyar, zengin olunca doyurur. Kefaret yaparken niyet etmek lazımdır.
           ***
Sual: Zekât verirken, niyet etmeyi unutan bir kimse, sonra hatırlasa ve niyet etse, verdiği zekât kabul olur mu?
Cevap: Bir kimse, zekâtı ayırırken ve fakire verirken niyet etmeyip, verdikten çok sonra niyet ederse, mal, fakirde bulunduğu müddetçe, caiz olur. Vekiline verirken niyet etmesi yetişir. Vekilinin fakire verirken, ayrıca niyet etmesi lazım değildir. Zengin, zekâtının bedelini vekiline verirken sadaka, hediye dese, vekili fakire bu niyetle vermeden önce, zengin zekât için niyet etse caiz olur.
           ***
Sual: Bilerek birkaç defa orucunu bozan bir kimse, kaç tane kefaret orucu tutacaktır?
Cevap: Bilerek orucunu bozan kimse, ramazan ayından sonra, oruç kefareti olarak, art arda, altmış gün oruç tutar. Altmış gün sonra, tutmadığı her gün için, birer gün daha tutar. Birkaç ramazanda kefaretleri olan veya bir ramazanda, iki kefareti olan kimse, birinci kefareti yapmamış ise, ikisi için yalnız bir kefaret yapar. Birinci kefareti yapmış ise, ikinci kefareti de, ayrıca yapar

.
Yazın oruç tutmak zararlı mıdır?
 
 
 
A -
A +
Yapılan sağlık istatistiklerinde, ramazan ayında diğer aylara göre hiçbir zıtlık görülmemiştir...
 
Sual: Bazı kimseler, yazın oruç tutma konusunda; “bilhassa yaz günlerinde gündüzleri yemeyip içmeyerek, geceleri yiyip içmek, sıhhate zararlı olup, çeşitli hastalıklara sebep olmaktadır” diyorlar. Bu sözlerin aslı var mıdır?
Cevap: Bu ve benzeri sözlerin hiçbiri doğru değildir, asılsızdır. Çünkü orucun edeplerinden birisi de, iftar zamanında mideyi tıka basa doldurmayıp, henüz iştah varken yemekten el çekmektir. Bu edebe riayet edenlerin, hasta olmak değil, bilakis sıhhat bulacakları bütün tabipler, doktorlar tarafından ittifak ile bildirilmiştir. Böyle oruç tutmanın sıhhat için faydalı olduğu muhakkaktır. Eğer böyle söyleyenlerin yalan olan bu sözleri doğru olsa idi, İslâm memleketlerinde ramazan ayında her Müslümanın hasta olması ve çok kimsenin de vefat etmesi icab ederdi. Halbuki yapılan sağlık istatistiklerinde, ramazan ayında diğer aylara göre hiçbir zıtlık görülmez. Aklen de düşünülse, birçok insan sabah ve akşam olmak üzere günde iki kere yemek yer. Alışılmış olan iki yemek vaktinin birinde, birkaç saat değişiklik yapmakla, vücutta ne gibi bir değişiklik meydana gelebilir ki? Belki oruç ayının yani ramazanın başında bir iki gün, insan biraz değişiklik hissedilebilir. Bu cihetle oruçtan dolayı sıhhatte bir değişiklik olmaz.
           ***
Sual: Bazı kimseler, midem rahatsız oluyor diyerek, oruç tutmak istemiyorlar. Oruç tutunca mide rahatsız olur mu, mide hastalanır mı?
Cevap: Oruç, mide rahatsızlığına sebep olmaz. Bilakis midenin sıhhatine faydalı olur. Bu husus, bugünkü modern tıp mütehassısları, uzmanları tarafından, açık ve kesin bir şekilde ispat edilmiştir. Çeşitli yabancı dillerde, mütehassıs tabipler, doktorlar tarafından yazılmış tıp kitaplarında, birçok hastalıkların, yeme ve içme konusunda perhiz yapmakla tedavi edilecekleri, yahut perhiz yaparak tedavinin kolaylaşacağı açıkça bildirilmektedir.
           ***
Sual: “Oruç tutmak, insanın iradesini zayıflatır” diyenler oluyor. Gerçekten oruç tutunca böyle bir şey olur mu?
Cevap: Söylenenlerin tam tersine, oruç tutmakla, insanın güçlü bir irade kuvveti kazanacağı kesindir, bunda şüphe yoktur. Çünkü oruç tutmak sebebi ile alkol, uyuşturucu gibi, kötü alışkanlıklardan kurtulanlar çok görülmektedir.

.Zekâtı verilmeyen mallar
 
 
 
A -
A +
 
"Biliniz ki, zekâtını vermeyenlerin, namazı, orucu, haccı ve cihadı ve imânı yoktur."
 
Sual: Bazı kimseler, dünyada zekâtı verilmeyen malların, ahirette azap aleti olarak, insana geri çevrileceğini söylüyorlar. Gerçekten böyle midir, böyle bir şey var mıdır?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Riyâd-un-nâsıhîn kitabında deniyor ki:
“Hazret-i Ali naklediyor: Resûlullah efendimiz Veda Haccında buyurdu ki: (Malınızın zekâtını veriniz! Biliniz ki, zekâtını vermeyenlerin, namazı, orucu, haccı ve cihadı ve imânı yoktur.) Yani, zekât vermeyi vazife bilmez, farz olduğuna inanmaz, vermediği için üzülmez, günaha girdiğini bilmezse, imanı gider. Senelerle zekât vermeyenlerin zekât borçları birikerek, bütün malını kaplar. Malı kendinin sanıp, Müslümanların hakkını hatırına bile getirmezler. Böyle kimseler, Müslüman olarak tanınır. Fakat bunlardan, imanını kurtaran pek nadir olur. Zekât vermek, Kur’ân-ı kerimin otuziki yerinde, namazla birlikte emredilmektedir. Tevbe sûresi, 34. âyet-i kerimesi, böyle kimseler için olup, burada mealen; (Malı, parayı biriktirip zekâtını, Müslüman fakirlerine vermeyenlere çok acı azabı müjdele!) buyurulmaktadır. Bu azabı, bundan sonraki âyet-i kerime bildirmekte olup, mealen; (Zekâtı verilmeyen mallar, paralar, Cehennem ateşinde kızdırılıp, sahiplerinin alınlarına, böğürlerine, sırtlarına mühür basar gibi bastırılacaktır) buyurulmuştur.” İmâm-ı Gazâlî hazretleri de buyuruyor ki:
“İnsanlardan her biri, dünyada sımsıkı sakladıkları malı boyunlarına geçirmişlerdir. Deve zekâtını vermeyenlerin, boynuna deve yüklenir. Sığır, koyun zekâtı vermeyenler de, böyle olur. Bunların feryatları âdeta gök gürlemesi gibidir. Ekin zekâtını, yani uşrunu vermeyenlerin boynuna ekin denkleri yüklenir. Eğer buğday ise, buğday, arpa ise arpa yani hangi cinsten ise o dolmuştur ki, ağırlığından altında, vâveylâ, vâseburâ diye bağırırlar. Altın, gümüş ve kâğıt para ve sair ticaret malı zekâtından vermeyenler de, dehşetli bir yılanı yüklenirler ki, değirmen taşlarını yüklenmiş kadar ağırlığı vardır. Feryat edip bağırırlar, bu nedir, derler. Melekler onlara; (Bunlar, dünyada zekâtını vermediğiniz mallarınızdır) derler. İşte bu hal, Âl-i îmrân sûresinin mealen; (Dünyada esirgedikleri, kıyamet günü boyunlarına takılır) olan, 180. âyet-i kerimesi ile bildirilmiştir.”

.
Din âliminin özellikleri
 
 
 
A -
A +
“Dünyaya gönül kaptırmayan, başa geçmek sevdasında olmayan din âlimleri, ahiret adamlarıdır."
 
 
Sual: Din âlimi olmak için ne gibi özelliklerin olması gerekir?
Cevap: Din adamları üç kısımdır: Akıl sahibi, ilim sahibi, din sahibi. Bu üç sıfatı birlikte taşıyan din adamına Din âlimi denir. Bir sıfatı noksan olursa, ona güvenilmez. İlim sahibi olmak için, akıl ve nakil ilimlerinde mütehassıs olmak lazımdır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Dünyaya gönül kaptırmayan, mal, mevki, şöhret kazanmak, başa geçmek sevdasında olmayan din âlimleri, ahiret adamlarıdır. Peygamberlerin (aleyhimüsselâm) vârisleri, vekilleridir. İnsanların en iyisi bunlardır. Kıyamet günü, bunların mürekkebi, Allahü teâlâ için canını veren şehitlerin kanı ile tartılacak ve mürekkep, daha ağır gelecektir. (Âlimlerin uykusu ibadettir) hadîs-i şerifinde methedilen, övülen bunlardır. Ahiretteki sonsuz nimetlerin güzelliğini anlayan, dünyanın çirkinliğini ve kötülüğünü gören, ahiretin ebedî, dünyanın ise fani geçip tükenici olduğunu bilen onlardır. Bunun için kalıcı olmayan, çabuk değişen ve biten şeylere bakmayıp, bâki olana, hiç bozulmayan ve bitmeyen güzelliklere sarılmışlardır. Ahiretin büyüklüğünü anlayabilmek, Allahü teâlânın sonsuz büyüklüğünü görebilmekle olur. Ahiretin büyüklüğünü anlayan da, dünyaya hiç kıymet vermez. Çünkü, dünya ile ahiret birbirinin zıddıdır. Birini sevindirirsen öteki incinir. Dünyaya kıymet veren ahireti gücendirir. Dünyayı beğenmeyen, ahirete kıymet vermiş olur. Her ikisine birden kıymet vermek veya her ikisini aşağılamak olamaz. İki zıt şey bir araya getirilemez. Ateş ile su bir arada bulundurulamaz.
Tasavvuf büyüklerinden bazısı, kendilerini ve dünyayı tamamen unuttuktan sonra, birçok sebepler için, dünya adamı şeklinde görünürler. Dünyayı seviyor, istiyorlar sanılır. Halbuki, içlerinde hiç dünya sevgisi, arzusu yoktur. Sûre-i Nûrda; (Bunların ticaretleri, alışverişleri, Allahü teâlâyı hatırlamalarına hiç mâni olmaz) mealindeki âyet-i kerime bunlar içindir. Dünyaya bağlı görünürler. Halbuki, hiç bağlılıkları yoktur. Hâce Behâeddîn-i Nakşibend Buhârî kuddise sirruh buyuruyor ki; “Mekke-i mükerremede Mina pazarında, genç bir tacir, aşağı yukarı, ellibin altın değerinde alışveriş yapıyordu. O esnada, kalbi, Allahü teâlâyı bir an unutmuyordu.”

.
Din adamlarının kötüsü
 
 
 
A -
A +
 
Allahü teâlânın kıymet verdiği ilmi, Onun sevmediği yolda kullanmak, çok çirkin bir iştir.
 
Sual: Din tahsili, din eğitimi yapıp da, insanlara fayda yerine zarar verenler olur mu?
Cevap: Bu konuda, İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Alimlerin dünyaya düşkün olması, güzel yüzlerine siyah leke gibidir. Böyle olan ilim adamlarının, insanlara faydası olur ise de, kendilerine olmaz. Dini kuvvetlendirmek, İslâmiyeti yaymak şerefi, bunlara ait ise de, bazen kâfir ve fasık da, bu işi yapar. Nitekim, Peygamber Efendimiz kötü kimselerin de, dini kuvvetlendireceğini haber vermiş ve (Allahü teâlâ bu dini, facir kimselerle de, elbette kuvvetlendirir) buyurmuştur. Bunlar, çakmak taşına benzer. Çakmak taşında enerji vardır. İnsanlar bu taştaki kudretten ateş yapar, istifade eder. Taşın ise, hiç istifadesi olmaz. Bunların da ilimlerinden kendilerine fayda olmaz. Hatta, bu ilimleri, kendilerine zararlıdır. Çünkü, kıyamet günü, bilmiyorduk, günah olduğunu bilseydik yapmazdık diyemezler. Hadîs-i şerifte buyuruldu ki:
(Kıyamet gününde, en şiddetli azap görecek kimse, Allahü teâlânın kendi ilminden, kendisini faydalandırmadığı âlimdir.)
Allahü teâlânın kıymet verdiği ve her şeyin en şereflisi olan ilmi, mal, mevki kapmaya ve başa geçmeye vesile edenlere, bu ilim zararlı olmaz mı? Allahü teâlânın kıymet verdiği ilmi, Onun sevmediği yolda kullanmak, çok çirkin bir iştir. Ders vermek, vaaz etmek, dinî yazı, kitap, dergi çıkarmak, ancak, Allah rızası için olduğu, mevki, mal, şöhret kazanmak için olmadığı zaman faydalı olur. Böyle temiz düşünmenin alameti de, dünyaya düşkün olmamaktır. Bu belaya düşmüş din adamları, hakikatte dünya adamlarıdır. Kötü âlimler bunlardır. Din, iman hırsızları bunlardır. Halbuki bunlar, kendilerini din adamı, ahiret adamı ve insanların en iyisi sanır ve tanıtır.
Büyüklerden biri şeytanı boş oturuyor, insanları aldatmakla uğraşmıyor görüp, sebebini sorar. Şeytan cevap olarak; “Zamanın din adamı geçinen, kötü âlimleri, insanları yoldan çıkarmakta, bana o kadar yardım ediyor ki, bu mühim işi yapmama lüzum kalmıyor” demiştir.
Doğrusu, zamanımızda İslâmiyetin emirlerini yapmaktaki gevşeklikler ve insanların dinden yüz çevirmesi, hep din adamı perdesi altında söylenen sözlerden, yazılardan ve bu adamların bozuk niyetlerinden dolayıdır.”

.
Müzik, ruhun gıdası mıdır?
 
 
 
A -
A +
Müziğin bütün dinlerde büyük günah olduğu, Dürr-ül-müntekâda yazılıdır. 
 
Sual: Zamanımızda çok kimse, müziğe, 'ruhun gıdası' diyor. Gerçekten müzik ruhun gıdası mıdır?
Cevap: Güzel sanatların bir kolu denilen müzik, hisleri ve düşünceleri seslerle ve hareketlerle anlatmak sanatıdır. Müzik, düzenlenmiş ses ve harekettir. Seslerin melodi, armoni ve polifoni gibi şekillerde düzenlenmesidir. Müzik kelimesi, Yunanlıların büyük putları olan Zeus'un kızları sayılan Mousa, Müz denilen dokuz heykelin adından hasıl olmaktadır.
Müziğin bütün dinlerde büyük günah olduğu, Dürr-ül-müntekâda yazılıdır. İncil'in yasak ettiği müziği, sonradan papazların Hristiyan dinine soktukları Zerkânî'nin Mevâhib-i ledünniyye şerhinde yazılıdır. Bozuk dinler, kalpleri ve ruhları besleyemediği için, müziğin, her çeşit çalgı sesinin nefislere hoş gelmesi, nefisleri beslemesi ruhani tesir sanıldı. Bugünkü Batı müziği, kilise müziğinden doğdu. Zamanımızda bozuk dinlerin hemen hepsinde, müzik, ibadet hâlini almıştır. Müzik ile nefisler keyiflenmekte, şehvani arzular kuvvetlenmektedir. Ruhun gıdası olan, kalpleri temizleyen ve nefisleri ezip, haramlara olan arzularını yok eden, ilâhî ibadetler unutulmaktadır. Hadîkada deniyor ki:
“Tâtârhâniyye fetva kitabında; başkalarını hicveden, fuhuş, içki anlatan ve şehveti harekete getiren şiirleri teganni ile yani ses dalgaları ile okumak, her dinde haramdır. Harama sebep olan şeyler de haram olur demektedir.”
Vaaz, hikmet, nasihat, güzel ahlak bildiren şiir ve ilahileri teganni ile okumak caizdir. Devamlı, böyle vakit geçirmek mekruh olur. Tarikatçıların, toplantılarında ilahi, zikir, tesbih okuyarak, nefislerin şehvetlerini tahrik etmeleri, daha büyük haramdır. Böyle olduğu kati olarak bilinen toplantılara gitmemelidir.
Kur’ân-ı kerimi, zikri, duayı, ezanı, teganni ile okumak, söz birliği ile haramdır. Teganni; harfleri, kelimeleri değiştirmekte, manayı bozmaktadır. Bunları bile bile değiştirmek haram olur. Bunun için, tecvid öğrenmek lazımdır. Kur’ân-ı kerimi, zikri ve ilahileri, manayı bozmayacak güzel ses ile okumak, müstehabdır. Bu da, tecvide göre okumakla olur. Bunun kalbe, ruha tesiri çok olur. Güzel ses ile okumak demek, nağme yapmak değil, Allah korkusu ile okumaktır. Bütün Peygamberler ve evliya, böyle güzel sesle okurlardı.

.
Kıskanç insan, rahatsız insandır
 
 
 
A -
A +
İyi kalpli ve herkesin iyiliğini isteyen insan, Allahü teâlânın himayesinde demektir.
 
Sual: Kıskanç, hasetçi kimseler, kıskançlıkları sebebiyle, kendilerini rahat, huzurlu mu zannediyorlar?
Cevap: Başkasının, kendinden üstün olan her şeyini kıskanan, yani ondaki üstünlüğün, yalnız kendinde olmasını isteyen insana, kıskanç denir. Bu hâl, insanlığın en kötü huylarından biridir. Kıskanç insan, ömrü boyunca rahatsız insandır. Böyle insanlar, kendinden aşağı olan insanı görmez de, kendinden yüksek ve varlıklı insanın her şeyini görür ve onu kıskanır. Kıskanç insan, Allahü teâlânın kendisine verdiği şeylere razı olmayan insan demektir. Allahü teâlânın verdiğine razı olmayan insandan Allahü teâlâ da razı olmaz. Allahü teâlânın bir insandan razı olmaması ise, felaketlerin en büyüğüdür. Artık o insan, dünyada da, ahirette de hüsran içindedir, yani zarardadır. Bunun için, kendisinde kıskançlık ve haset duygusu olduğunu görenler yavaş yavaş bu huylarından sıyrılmalıdır.
İnsanlar, kendilerini istedikleri kadar ıslah edebilir. Kıskançlıktan kurtulanlar rahat ve huzura kavuşur. Bu iş, zenginlik ve fakirlik işi değildir. Bu iş, kalbin zenginliği ve fakirliği işidir. Nice fakirler vardır ki, bir lokma ekmeği kazandığı zaman, Allahü teâlâya şükreder ve zenginlerin hâlini düşünmez bile. Nice zenginler de vardır ki, milyonlarına daha birkaç milyon ekleyemediği için üzüntü içindedir.
Kıskanç insan, başka bir insanın kendinden iyi giyinmesini, iyi yaşamasını hazmedemez. Yani onun boyunu posunu, güzelliğini, çalışkanlığını, başarısını kıskanır. Daha kötüsü, onun başına gelen fenalıklara sevinir. İşte bu hâl, kıskançlığın en kötü derecesidir. Böyle insandan Allahü teâlânın yardımı kesilebilir. Daha da mahrum olurlar. İyi kalpli ve herkesin iyiliğini isteyen insan, Allahü teâlânın himayesinde demektir. Peygamber Efendimiz;
(Bir Müslüman, kendisine istediği bir iyiliği, başka bir Müslüman için istemezse ve bir Müslüman, kendisine gelecek bir kötülüğü, istemediği hâlde, o kötülüğü başka bir Müslüman için isterse, onun imanı tam değildir) buyurmuştur. Yani Peygamber Efendimiz, yalnız kendisini düşünenleri beğenmiyor. Başka Müslümanları düşünenleri beğeniyor ve öyle yapmalarını istiyor. Bütün dünya, Peygamber Efendimizin bu emirlerini yapmış olsa, dünyada kavga, gürültü kalır mı?

.
İnsan, yaptıklarında mecbur değildir
 
 
 
A -
A +
İnsanın iyiliği, kötülüğü, Cennetlik, Cehennemlik olacağı, son nefeste belli olur.
 
Sual: “İnsan günah işlemeye mecbur ve işledikleri kötülüklerden de mazurdur. İbadetlere sevap, günahlara azap olmaz” diyen bir kimseye nasıl bir cevap vermelidir?
Cevap: Böyle bir kimse, sözlerinden anlaşıldığı gibi inanıyorsa, zındıktır. Eğer ibadetlere sevap, günahlara azap vardır amma, insan bunları yapmaya mecburdur. Herkes kaza ve kader elinde esirdir diye, günahlarına üzülüyorsa, bu bozuk itikadını düzeltmesi, kendisine bildirilir.
Yapılacak günahları, Allahü teâlâ, ezelde biliyordu. Fakat, insanın iyiliği, kötülüğü, Cennetlik, Cehennemlik olacağı, son nefeste belli olur. Peygamber Efendimiz buyurdu ki:
(Bir kimse, bütün ömrünce Cehennem ateşine götürecek günahlar yapar. Bu kimse, ömrünün son günlerinde, Cennete götürecek iyilikler yaparak, Cennete gider.)
Günah işleyen kimse, bu hâl üzere yaşayıp ömrünün bu hâlde biteceğini Allahü teâlânın bildiğini nereden anladı ki kendini, son nefese kadar, günah işlemeye mecbur sanıp, iyi olmaktan ümitsiz bulunuyor. Birçok inatçı kâfirlerin, son günlerinde, imana geldiği çok görülmüştür. Kendinin de, böyle düzeleceğine niçin ihtimal vermiyor, niçin iyiliğe dönmüyor? Ölünceye kadar günah işleyeceği, kendisine bildirildi mi? Belli bir kâfirin ebedi kâfir kalıp kalmayacağını Allahü teâlâ bilir. Kur’ân-ı kerimde haber verilen kâfirlerin, küfre mecbur olmaları ve bunların imana çağrılmaları, ellerinden gelmeyen bir işi istemek demek olacağı da, yanlış sözdür. Allahü teâlâ, olacak şeyleri, olacağı için biliyor. Kur’ân-ı kerimde haber verilen şeyler de, olacakları için bildiriliyor.
Bir ressamın, at resmi yapması, at o şekilde olduğu içindir. Yoksa, atın o şekilde olması, ressam öyle yaptığı için değildir. Allahü teâlânın, bazı kimselerin imana gelmeyeceklerini bilmesi ve Kur’ân-ı kerimde haber vermesi, onlar, kendi arzuları ile küfür üzere kalmayı niyet edip, iman etmek istemedikleri içindir. Yoksa, bunların kâfir olması, Allahü teâlânın bunları kâfir bildiği ve haber verdiği için değildir. İmana çağırılmaları da, olmayacak şeyi istemek değildir. Kur’ân-ı kerime topluca iman etmek yetişir. Her yerine ayrı ayrı iman etmek istenmiyor ki, Kur’ân-ı kerimde yazılı kâfirlerin, kendi imansızlıklarına da, iman etmeleri lazım gelsin.

.
İnsan, yaptıklarında mecbur değildir
 
 
 
A -
A +
İnsanın iyiliği, kötülüğü, Cennetlik, Cehennemlik olacağı, son nefeste belli olur.
 
Sual: “İnsan günah işlemeye mecbur ve işledikleri kötülüklerden de mazurdur. İbadetlere sevap, günahlara azap olmaz” diyen bir kimseye nasıl bir cevap vermelidir?
Cevap: Böyle bir kimse, sözlerinden anlaşıldığı gibi inanıyorsa, zındıktır. Eğer ibadetlere sevap, günahlara azap vardır amma, insan bunları yapmaya mecburdur. Herkes kaza ve kader elinde esirdir diye, günahlarına üzülüyorsa, bu bozuk itikadını düzeltmesi, kendisine bildirilir.
Yapılacak günahları, Allahü teâlâ, ezelde biliyordu. Fakat, insanın iyiliği, kötülüğü, Cennetlik, Cehennemlik olacağı, son nefeste belli olur. Peygamber Efendimiz buyurdu ki:
(Bir kimse, bütün ömrünce Cehennem ateşine götürecek günahlar yapar. Bu kimse, ömrünün son günlerinde, Cennete götürecek iyilikler yaparak, Cennete gider.)
Günah işleyen kimse, bu hâl üzere yaşayıp ömrünün bu hâlde biteceğini Allahü teâlânın bildiğini nereden anladı ki kendini, son nefese kadar, günah işlemeye mecbur sanıp, iyi olmaktan ümitsiz bulunuyor. Birçok inatçı kâfirlerin, son günlerinde, imana geldiği çok görülmüştür. Kendinin de, böyle düzeleceğine niçin ihtimal vermiyor, niçin iyiliğe dönmüyor? Ölünceye kadar günah işleyeceği, kendisine bildirildi mi? Belli bir kâfirin ebedi kâfir kalıp kalmayacağını Allahü teâlâ bilir. Kur’ân-ı kerimde haber verilen kâfirlerin, küfre mecbur olmaları ve bunların imana çağrılmaları, ellerinden gelmeyen bir işi istemek demek olacağı da, yanlış sözdür. Allahü teâlâ, olacak şeyleri, olacağı için biliyor. Kur’ân-ı kerimde haber verilen şeyler de, olacakları için bildiriliyor.
Bir ressamın, at resmi yapması, at o şekilde olduğu içindir. Yoksa, atın o şekilde olması, ressam öyle yaptığı için değildir. Allahü teâlânın, bazı kimselerin imana gelmeyeceklerini bilmesi ve Kur’ân-ı kerimde haber vermesi, onlar, kendi arzuları ile küfür üzere kalmayı niyet edip, iman etmek istemedikleri içindir. Yoksa, bunların kâfir olması, Allahü teâlânın bunları kâfir bildiği ve haber verdiği için değildir. İmana çağırılmaları da, olmayacak şeyi istemek değildir. Kur’ân-ı kerime topluca iman etmek yetişir. Her yerine ayrı ayrı iman etmek istenmiyor ki, Kur’ân-ı kerimde yazılı kâfirlerin, kendi imansızlıklarına da, iman etmeleri lazım gelsin.

.
Kendi hâlinden memnun olmak
 
 
 
A -
A +
Allahü teâlânın kendisine verdiğinden memnun ve razı olan, O'nun sevgili kuludur.
 
Sual: İçinde bulunduğu hâlden şikâyet etmeyen, bunu kabullenen, kimseyi şikâyet etmeyen kimse, kanaat sahibi mi demektir?
Cevap: Her günkü hâlinden memnun olmak, her hâlinden Allahü teâlâya şükür ve hamdetmek, kanaat sahibi olmak demektir. Kendinden daha iyi mevkide, kendinden daha zengin, kendinden daha kuvvetli, kendinden daha güzel bir insanı kıskanmayarak kendi hâlinden memnun ve razı olan insanın evvela kalbi rahattır. Sonra da, en mühimi Allahü teâlânın sevgili kuludur. Sevgili kulu olmanın sebebi şudur ki, Allahü teâlânın kendisine verdiğinden memnun ve razıdır. Bunun için, Allahü teâlâ da, ondan razıdır.
Kanaat, bitmez tükenmez bir hazinedir. Kanaatkâr olmayan bir zengin, kanaatkâr olan bir fakirden daha fena durumdadır. Çünkü, o zenginin kalbi rahat değildir. Kanaatkâr olan fakir ise, kalbi rahat olduğu için, sanki bir hazine içinde yaşamaktadır.
           ***
Sual: Allahü teâlâdan razı olmanın kısaca alameti, şekli nedir, nasıldır?
Cevap: Rıza demek, Allahü teâlâdan gelen her şeye razı olmak demektir. Allahü teâlâdan bir felaket gelse, ona da rıza gösterir. Kimseye şikâyet etmez. Bu, her insanın yapabileceği bir iş değildir. Fakat, bunu yapabilen, büyük bir insandır. Böyle insanlarda, Peygamberlere mahsus sabır ve tahammül var demektir. Allahü teâlânın büyüklüğüne inandığı derecede insan, bu tahammülü ve bu rızayı gösterebilir. Gıpta edilecek, imrenilecek bir meziyettir.
           ***
Sual: İnsandaki iradeyi de yaratanın Allahü teâlâ olduğunu gören insan, nasıl bir tercih sahibi olabilir ki?
Cevap: İrade ile yapılan işleri yapmak arzusunu, Allahü teâlânın yaratması, cebir, zorlama olmaz. O arzuyu Allahü teâlâ yaratır ise de, insan kesb yani tercih etmektedir. Allahü teâlânın iradesi, bir şeyi yalnız yaratmaya veya yalnız yaratmamaya mahsus olmayıp, her ikisine de şamil olduğu gibi, insanın iradesi de böyledir. İşi yapmayı da, yapmamayı da irade edebilir. Yani, yapmayı istediğimiz anda, yapmamayı da isteyebiliriz. Bir işi yaparken, hiç kimse, bu işi yapmamak elimde değildi diyemez. Seyyid Abdülhakîm-i Arvâsî hazretlerinin buyurduğu gibi:
“Kaza ve kader, bir cebr-i mütehakkim değildir. Bir ilm-i mütekaddimdir.” Yani kader; Allahü teâlânın zorla yaptırması değil, sonsuz öncelerdeki ilmidir, bilmesidir.

.
Namazları cem ederek kılmak
 
 
 
A -
A +
Hanefi mezhebinde, yalnız Arafat meydanında ve Müzdelifede hacılar iki namazı cem ederler.
 
Sual: Zorda kalıp namazı vaktinde kılamayan bir kimsenin, diğer vakitte, iki namazı birleştirerek kılması uygun olur mu?
Cevap: Hanefi mezhebinde, yalnız Arafat meydanında ve Müzdelifede hacıların iki namazı cem etmeleri, birleştirerek kılmaları lazımdır. Hanbeli mezhebinde ise, seferde, hastalıkta, kadının emzikli veya müstehâza olmasında, abdesti bozan özürlerde, abdest ve teyemmüm için meşakkat çekenlerde ve âmâ ve yer altında çalışan gibi, namaz vaktini anlamakta aciz olanın ve canından, malından ve namusundan korkanın ve maişetine zarar gelecek olanın, iki namazı cem etmeleri, birleştirerek kılmaları caiz olur. Namazı kılmak için işlerinden ayrılmaları mümkün olmayanların, bu namazlarını kazaya bırakmaları, Hanefi mezhebinde caiz değildir. Bunların, yalnız böyle günlerde, Hanbeli mezhebini taklit ederek, kılmaları caiz olur. Cem ederken, birleştirerek kılarken öğleyi ikindiden ve akşamı yatsıdan önce kılmak, birinci namaza dururken, cem etmeyi niyet etmek, ikisini art arda kılmak ve abdestin, guslün ve namazın Hanbeli mezhebindeki farzlarına ve müfsitlerine uymak lazımdır.
           ***
Sual: Namaz vakti girdi zannederek, araştırmadan namazını kılan kimse, daha sonra vaktin girdiğini öğrense, kıldığı namaz sahih olur mu?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidîn ve Şafii El-envâr ve Maliki El-mukaddemet-ül-izziyye şerhinde, Mîzân-ül-kübrâda deniyor ki:
“Namazın sahih olması için, vakti girdikten sonra kılınması ve vaktinde kılındığını bilmek şarttır. Vaktin girdiğinde şüpheli olarak kılıp, sonra vaktinde kılmış olduğunu anlarsa, bu namazı sahih olmaz. Vaktin bilinmesi, vakitleri bilen adil bir Müslümanın okuduğu ezanı işitmekle olur. Ezanı okuyan adil değil ise, veya adil Müslümanın hazırladığı takvim yoksa, kendisi vaktin girdiğini araştırıp, kuvvetli zan edince kılmalıdır. Fasıkın veya adil olduğu bilinmeyen kimsenin, kıbleyi göstermesi, temiz, necis, helal, haram gibi dinden olan şeylere şehadet etmesi, söylemesi de, ezan gibi olup, ona değil, kendi araştırıp anladığına uyması lazımdır.”
           ***
Sual: Şartlarına uygun olarak okunan ezan ile alay eden kimsenin, imanı tehlikeye girer mi?
Cevap: Sünnete uygun olarak okunan ezan ile alay eden, beğenmeyen, söz ile, hareket ile, hakaret edenin imanı gider.

.
İbadetlerin sahih ve kabul olması
 
 
 
A -
A +
İbadetlerin sahih olmaları için, kendilerine mahsus şartları, farzları vardır. 
 
Sual: Yapılan ibadetlerin kabul olması ile sahih olması, aynı şey midir yoksa birbirinden farklı mıdır?
Cevap: Bir ibadetin sahih olması ile kabul olması başkadır. İbadetlerin sahih olmaları için, kendilerine mahsus şartları, farzları vardır. Bunlardan biri noksan olursa, o ibadet sahih olmaz, yapılmamış olur. Cezasından, azabından kurtulamaz. Sahih olup, kabul olmayan ibadet için azap yapılmaz ise de, o ibadetin sevabına kavuşamaz. İbadetin kabul olması için, önce sahih olması, sonra kabul olması için bildirilen şartların bulunması lazımdır. Kul hakkı da bu şartlardandır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
“Bir kimse, Peygamberin ameli gibi amel yapsa, fakat üzerinde yarım dank, çok az kul borcu olsa, bunu ödemedikçe Cennete giremez.” Bu kimsenin yaptığı dualar da kabul olmaz.
           ***
Sual: Özür sahibi ne demektir ve bir kimse ne olursa özür sahibi olur?
Cevap: Abdesti bozan bir şeyin bedenden çıkması, devamlı olursa, buna özür denir. İdrar, iç sürmesi, yel kaçırmak, burun kanaması ve yaradan kan, sarı su akması, ağrıdan, şişten dolayı gözyaşı akması devamlı olunca, bu kimse ve istihaza kanı akan kadın, özür sahibi olurlar.
           ***
Sual: Tefsir ve fıkıh kitaplarına itibar etmeyen, bunlarla alay eden kimsenin imanı gider mi?
Cevap: Miftâh-ul Cennet kitabında; “Biri diğerine, gel İslâm âlimine gidelim veya fıkıh, ilmihal kitabını okuyup öğrenelim dese, o da, ben ilmi ne yapayım dese, imanı gider, kâfir olur. Zira, ilmi istihfaftır, hafife almaktır. Tefsir ve fıkıh kitaplarına hakaret eden, bunları beğenmeyen, kötüleyen kimsenin imanı gider, kâfir olur” denmektedir.
           ***
Sual: Sağlam kimsenin abdest uzuvlarını başka birinin yıkaması uygun olur mu?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde deniyor ki:
“Sağlam insanın abdest uzuvlarını başkasının yıkaması mekruhtur. Buna başkasının abdest suyu getirmesi ve kendisi yıkarken başkasının su dökmesi caizdir. Hasta, elbisesini ve yatağını hep kirletiyorsa yahut bunları değiştirmek meşakkatli oluyorsa, necis oldukları hâlde namazını kılar. 'Cebire' denilen tahtalar, flasterler, merhemler, altlarındaki yara iyi olduktan sonra düşerlerse, abdest bozulur. Yara iyi olur, fakat üstündekiler düşmezse, zararsız kaldırılabilirlerse, abdest ve gusül yine bozulur.”

.
Diş dolgusu, gusle mâni midir?
 
 
 
A -
A +
Hiçbir fıkıh âlimi, diş kaplatmaya, dolgu yaptırmaya zaruret dememiştir.
 
Sual: Diş dolgusu ve kaplaması gusle mani midir?
Cevap: Diş doldurtmanın caiz olduğunu söyleyenler, Sebil-ür-reşâd mecmuasında 1913 senesindeki yazılı fetvayı ileri sürmektedirler. Bu derginin yazarlarından Manastırlı İsmail Hakkı, sinsi bir masondur. Bunlardan İzmirli İsmail Hakkı ise, mason Abduh'a aldananların başında gelmektedir. İttihatçıların gözlerine girerek medreselerde hoca olmuş ve Abduh'un reformcu fikirlerini yaymaya çalışmıştır. Zehirlediği talebesinden Ahmed Hamdi Akseki'nin Telfîk-ı mezâhib kitabına yazdıkları, onun içyüzünü göstermektedir.
İsmail Hakkı, dişleri altın tel ile bağlamanın caiz olup olmaması hakkında, fıkıh âlimlerinin bildirdiklerini yazmış, dişlerin gümüş yerine, altın tel ile bağlanmasının zaruret olduğundaki âlimlerin söz birliğini bildiren kitapları, mesela Siyer-i kebîr şerhini ileri sürerek, diş meselesi bir zarurettir demiştir. Halbuki, kendisine sorulan; dolgu veya kaplaması olan kimsenin gusül abdesti sahih olur mu sualidir. O ise, hileli cevap vermiştir. Bu hareketi, ilimde sahtekârlıktır. Ayrıca bu hileleri ile de iktifa etmemiş, İslâm âlimlerini kendine yalancı şahit göstermekten çekinmemiştir.
Diş kaplatmanın ve doldurtmanın zaruret olduğunu, Hanefî fıkıh âlimlerinden hiçbiri bildirmedi. Zaten fıkıh âlimleri zamanında diş kaplatmak, dolgu yaptırmak yoktu. Vesika olarak ileri sürdüğü Siyer-i kebîr şerhi tercümesinde, İmâm-ı Muhammed Şeybânî'nin, dişi düşen kimsenin, bunun yerine altından diş koymasına yahut altından tel ile dişleri bağlamasına caiz dediği yazılıdır. Diş kaplatmak yazılı değildir.
Sebîl-ür-reşâd mecmuası, İzmirli'nin yazısının derme-çatma, hileli olduğunu anlamış olacak ki, Mecmû'a-i Cedîde ismindeki fetva kitabının 1911 tarihli ikinci baskısındaki “Gusül caiz olur” fetvasını da vesika olarak eklemiştir. Halbuki, bu fetva, bu kitabın 1299 tarihli birinci baskısında yoktur. İkinci baskıya, ittihatçıların Şeyh-ül-islâmı Mûsâ Kâzım tarafından sokulmuştur. Sebîl-ür-reşâd mecmuası, bir reformcunun yazısını bir masonun yazısı ile ispata kalkışmıştır.
Hiçbir fıkıh âlimi, diş kaplatmaya, dolgu yaptırmaya zaruret dememiştir. Bunu yalnız mason olan din adamları ve dinde reformcular söylemekte ve yazmaktadırlar.

.
İslâmiyete uymanın güç gelmesi
 
 
 
A -
A +
Allahü teâlânın varlığını, büyüklüğünü düşünmeyenin İslâmiyete uyması güç olur...
 
Sual: Bazı kimselere, dinin emirlerine uymak, yasaklarından kaçmak çok güç gelmektedir. Bunun sebebi ne olabilir?
Cevap: Kalp ve beden ile, İslâmiyetin emirlerine, yasaklarına uymalı ve kalp, gafletten uyanık olmalıdır. Kalbi uyanık olmayan yani Allahü teâlânın varlığını, büyüklüğünü, Cennet nimetlerini, Cehennem ateşinin şiddetini hatırlamayan, düşünmeyen kimsenin bedeninin İslâmiyete uyması güç olur. Fıkıh âlimleri fetvaları bildirirler. Bunların yapılmasını kolaylaştırmak, Allah adamlarının işidir. Bedenin İslâmiyete severek ve kolay uyması için, kalbin temiz olması lazımdır. Fakat yalnız kalbin temiz, ahlakın güzel olmasına ehemmiyet verip, bedenin İslâmiyete uymasına ehemmiyet vermeyen kimse, mülhiddir. Bunun nefsinin parlaması ile hasıl olan gaybdan haber vermek, hastaları okuyup üfleyip iyi etmek gibi âdet dışı başarıları istidrac olup, kendisini ve buna uyanları Cehenneme sürükler. Kalbin temiz ve nefsin mutmainne, uysal olduğunun alameti, bedenin İslâmiyete seve seve uymasıdır. His organlarını ve bedenini İslâmiyete uydurmayanların; “Kalbim temizdir, sen kalbe bak!” demeleri boş laftır. Böyle söylemekle kendilerini ve etrafındakileri aldatmaktadırlar.
           ***
Sual: Erginlik çağına ulaşan ve aklı başında olan her Müslümanın namaz kılması şart mıdır, eğer şart ise, başkası bunun yerine namaz kılabilir mi?
Cevap: Bu konuda Ni'met-i islâmda deniyor ki:
“Akil ve baliğ olan her Müslümanın her gün beş vakitte namaz kılması farzdır. Kimse, kimsenin yerine namaz kılamaz. Bir kimse kıldığı namazın ve başka ibadetlerinin sevabını diri veya ölü başkalarına hediye edebilir. Kendine verilen sevap kadar onların her birine de sevap verilir. Kendi sevabı hiç azalmaz. Namazın farz olduğuna inanıp da, özrü olmadığı hâlde tembellik ederek kılmayan kâfir olmaz, fasık olur. Çocuk, yedi yaşına gelince namaz kılması emrolunur. On yaşına gelince, namaz kılmazsa, cebredilir, zorlanır. Hastanın da kudreti, gücü yettiği kadar namaz kılması farzdır.”
           ***
Sual: Müslüman olduğunu söyleyen bir kimse, dinin emir ve yasakları için “ben onları bilmem, öğrenmek de istemem” dese imanı gider mi?
Cevap: Miftâh-ul Cennet kitabında; “İslâmiyeti bilmem veya istemem dese, imanı gider, kâfir olur” denmektedir.

.
Amellerin en kıymetlisi
 
 
 
A -
A +
Âyet-i kerimeler, hadîs-i şerifler, namazın, zekâttan, sadakadan daha kıymetli olduğunu gösteriyor. 
 
Sual: Dinimizin bildirdiği ibadetlerden, amellerden en kıymetlisi, en efdali hangisidir?
Cevap: Peygamber Efendimiz, amellerin en kıymetlisi konusunda, sual soranların hâllerine uygun olarak, çeşitli cevaplar vermişlerdir. Yahut, zamana uygun olarak cevap vermişlerdir. Mesela, İslâmiyetin başlangıcında, amellerin en efdali, en kıymetlisi cihad idi. Zamanımızda da, amellerin en efdali, yazı ile, neşriyat ile, kâfirlere, mezhepsizlere cevap vermek, Ehl-i sünnet itikadını yaymaktır. Böyle cihad edenlere, para ile, mal ile, beden ile yardım edenler de bunların kazandıkları sevaplara ortak olurlar. Âyet-i kerimeler, hadîs-i şerifler, namazın, zekâttan, sadakadan daha kıymetli olduğunu gösteriyor. Fakat, ölüm hâlinde bulunana bir şey verip, ölümden kurtarmak, namaz kılmaktan daha kıymetli olmaktadır. Bu konu, çeşitli hadîs-i şeriflerde şöyle geçmektedir:
Abdüllah ibni Mes'ûd hazretleri, Allahü teâlânın en çok hangi ameli sevdiğini Resûlullah Efendimizden sordum cevaplarında;
(Vaktinde kılınan namaz) buyurdular. Bazı hadîs-i şeriflerde ise;
(Evvel vaktinde kılınan namazı çok sever) buyurulmuştur. Ondan sonra hangisini çok sever dedim.
(Anaya-babaya iyilik yapmayı) buyurdu. Bundan sonra da hangisini çok sever dedim.
(Allah yolunda cihad etmeyi) buyurdu. Başka bir hadîs-i şerifte;
(Amellerin en iyisi, yemek yedirmektir) buyuruldu. Bir başkasında;
(Selam vermeyi yaymaktır.) Bir başkasında ise;
(Gece, herkes uykuda iken namaz kılmaktır) buyurulmuştur. Başka bir hadîs-i şerifte;
(En kıymetli amel, elinden ve dilinden kimsenin incinmemesidir.) Bir hadîs-i şerifte de;
(En kıymetli amel, cihaddır) buyuruldu. Bir hadîs-i şerifte;
(En kıymetli amel, hacc-ı mebrûrdur.) Yani, hiç günah işlemeden yapılan hacdır buyuruldu.
(Allahü teâlâyı zikretmektir) ve (Devamlı olan ameldir) hadîs-i şerifleri de vardır.
           ***
Sual: Bir kimse, sabah namazı için camiye gittiği zaman, eğer cemaat farza durmuş ise, sabah namazının sünnetini kılmamış ise, kılar mı yoksa terk mi eder?
Cevap: Sabah namazına geç gelen, cemaati kaçırmamak için, sünneti terk eder. Vakti kaçırmamak için sünneti terk etmesi daha lazımdır. Cemaate yetişebilecek ise, sünneti caminin dışında veya direk arkasında kılar ve sonra cemaate katılır.

.
Kıyamet ne zaman kopar?
 
 
 
A -
A +
Kıyamet, dünyadaki iyi insanlar kalmayıp, her yeri kötülük kapladığı zaman kopar, buyuruldu.
 
Sual: Kıyamet kopacağı zaman yeryüzünde imanlı kimse kalmayacak deniyor, doğru mudur bu?
Cevap: İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“İslam dini, garip olmaya, zayıflamaya başladı. Müslümanlar, kimsesiz kaldı. Bundan sonra da, daha garip olur gider. O dereceye gelir ki, yeryüzünde Allah diyen kimse kalmaz. Hadîs-i şerifte; (İslamiyet garip, kimsesiz olarak başladı. Son zamanlarda, başladığı gibi, garip olarak geri döner. Garip olan Müslümanlara müjdeler olsun!) buyuruldu. Kıyamet, dünyadaki iyi insanlar kalmayıp, her yeri kötülük kapladığı zaman kopar, buyuruldu.”
Peygamber Efendimiz buyurdu ki:
(Bir zaman gelecek ki, ümmetimde Müslümanlığın yalnız adı kalacak. Mümin olanlar, yalnız birkaç İslâm âdetini yapacak. İmanları kalmayacak. Kur’ân-ı kerim yalnız, okunacak. Emirlerinden, yasaklarından haberleri bile olmayacak. Düşünceleri yalnız yiyip içmek olacak. Allahü teâlâyı unutacaklar. Yalnız paraya tapınacaklar. Kadınlara köle olacaklar. Az kazanmak ile kanaat etmeyecekler. Çok kazanınca doymayacaklar.)
Abdülvehhâb-ı Şa'rânî rahmetullahi aleyh, Tezkire-i Kurtubî muhtasarında diyor ki:
“İbni Mâcenin bildirdiği hadîs-i şerifte; (Bir zaman gelecek. Elbisenin rengi, ziyneti solduğu gibi, yeryüzünde İslâmiyet de solup kalkacak. Öyle olacak ki, namaz, oruç, hac, sadaka unutulacak. Kur’ân-ı kerimden yeryüzünde bir âyet kalmayacak) buyuruldu. İmâm-ı Kurtubî buyuruyor ki:
“İslâmın unutulması, İsa aleyhisselâm gökten inip, öldükten sonra olacaktır. Daha önce, Müslümanlar garip olacak. Kur’ân-ı kerime uyulmayacak ise de, büsbütün unutulmayacaktır.”
Ma'rifetnâmede deniyor ki:
“Kıyamet alametleri çoktur. Camiler çok, cemaat az olacak. Binalar yüksek, elbiseler ince, kadınlar emir olacak. Erkekler kadınlaşacak.”
           ***
Sual: Dinde bidat olanlar, sadece Peygamberimizin vefatından sonra ortaya çıkanlar mıdır?
Cevap: Bidat demek, Peygamber Efendimizin ve Onun dört halifesinin zamanlarında bulunmayıp, dinde, sonradan meydana çıkarılan, uydurulan inanışlara, sözlere, işlere ve âdetlere denir. Bunların hepsini din diye, ibadet diye uydurmak veya dinin ehemmiyet verdiği şeyleri dinden ayrıdır, din buna karışmaz demek bidattir. Bidatlerin bazıları küfür, bazıları da büyük günahtır.

.
Mucize, keramet, firaset, istidrac
 
 
 
A -
A +
Evliyanın keramet göstermesi lazım değildir. Bunlar, keramet göstermek istemez. 
 
Sual: Peygamberlerin dışındaki insanlardan da zaman zaman olağanüstü denilen şeyler meydana gelmektedir. Bunlar nedir nasıl meydana gelmektedir?
Cevap: Bu konuda Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri buyuruyor ki:
“Allahü teâlâ, her şeyi bir sebep altında yaratmaktadır. Bu sebeplere, iş yapabilecek tesir, kuvvet vermiştir. Bu kuvvetlere, tabiat kuvvetleri, fizik, kimya ve biyoloji kanunları diyoruz. Bir iş yapmamız, bir şeyi elde etmemiz için, bu işin sebeplerine yapışmamız lazımdır. Mesela, buğday hasıl olması için, tarlayı sürmek, ekmek, ekini biçmek lazımdır. İnsanların bütün hareketleri, işleri, Allahü teâlânın bu âdeti içinde meydana gelmektedir. Allahü teâlâ, sevdiği insanlara, iyilik, ikram olmak için ve azılı düşmanlarını aldatmak için, bunlara, Hârikul'âde olarak, yani âdetini bozarak, sebepsiz şeyler yaratıyor.
Her insanda nefis vardır. Nefis, Allahın düşmanıdır. Hep kötülük yapmak ister. İslâmiyete uymak istemez. İslâmiyete uyanların nefisleri temizlenir, düşmanlıkları kalmaz. Açlık çeken, sıkıntılı yaşayan kâfirlerin nefisleri ise zayıflar. Kötülük yapamaz. Bunun için, evliyada ve papazlarda Hârikul'âde işler hasıl olur.
1-Peygamberlerden, tam temiz oldukları için âdet-i ilâhiyye dışında ve kudret-i ilâhiyye içinde şeyler meydana gelir. Buna Mucize denir. Peygamberlerin mucize göstermesi lazımdır.
2-Peygamberlerin ümmetlerinin evliyasında, nefislerinin kötülükleri kalmadığı için âdet dışı meydana gelen şeylere, Keramet denir. İbni Âbidînde deniyor ki:
“Mutezile ve Vehhabiler, keramete inanmadı. İmâm-ül-haremeyn ve îmâm-ı Ömer Nesefî hazretleri ve birçok âlimler, kerametin caiz olduğunu ispat etmişlerdir.” Evliyanın keramet göstermesi lazım değildir. Bunlar, keramet göstermek istemez. Allahü teâlâdan utanırlar.
3-Ümmet arasında, veli olmayanlardan meydana gelen âdet dışı şeylere, Firaset denir.
4-Fasıklardan, günahı çok olanlardan zuhur ederse İstidrac denir ki, derece derece, kıymetini indirmek demektir.
5-Kâfirlerden zuhur edenlere ise Sihir, yani büyü denir.”
           ***
Sual: Abdest alırken başın tamamını mı yoksa dörtte birini mi mesh etmelidir?
Cevap: Abdestte, Hanefi mezhebinde başın dörtte birini mesh etmek farz, her tarafını, bir kere mesh etmek ise sünnettir.

.
Kaybolan şeyi bulmak için
 
 
 
A -
A +
İbni Hacer hazretleri, kaybolan, çalınan bir şeyi bulmak için bir dua bildiriyor...
 
 
Sual: Kaybolan, çalınan şeyleri bulmakta yardımcı olacak dualar var mıdır?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde, Lukata bahsinin sonunda buyuruluyor ki:
“İbni Hacer ve Nevevî ve başkaları bildiriyor ki, kaybolan, çalınan bir şeyi bulmak için, her gün yirmi beş kerre (Yâ câmi'annâsi li-yevmin lâ raybe fîhi innallahe lâ yuhlif-ül mî'âd icma' beynî ve beyne...) duasını okumalıdır. Buluncaya kadar okumalıdır. Noktaların yerinde, kaybolan şeyin ismini söylemelidir.” Bostân-ül-ârifîn sonunda deniyor ki:
“İbni Ömer buyurdu ki, bir şeyi kaybolan, çalınan kimse, her gün iki rekat namaz kılıp, selamdan sonra, (Allahümme yâ Hâdî ve yâ Râddeddâlleti, erdid aleyye dâlletî bi-izzetike ve sultânike fe-innehâ min fadlike ve atâike) okumalıdır.” İstiğfar duasını okumak da çok faydalıdır.
           ***
Sual: Bir muradı, bir dileği olan kimsenin okuyacağı herhangi bir dua var mıdır?
Cevap: Fetâvâ-i kâri-ül-hidâyede konu ile alakalı olarak deniyor ki:
“Muradı, dileği olan kimse, yatacağı zaman abdest almalı. Temiz bir örtü üzerinde oturup, üç defa salevat okumalı. Sonra, her birine Besmele çekerek on Fatiha sûresi ve sonra on bir İhlas sûresi okumalı. Sonra, üç salevat okumalı. Sonra sağ yanı üzere, yüzü kıbleye karşı olarak ve sağ elini sağ yanağı altına koyarak yatıp uyumalıdır. Niyet ettiği şeyin nasıl olacağını, bi-iznillah rüyada görür.”
           ***
Sual: İki veya daha fazla kişi, kendi aralarında cemaat yaptığında, cemaat olan kişiler nerede ve nasıl durmalıdır?
Cevap: Cemaat bir kişi ise, imamın sağ yanında hizasında durur. Solunda durması mekruhtur. Arkasında durması da mekruh olur. Ayağının topuğu, imamın topuğundan ileri olmazsa, namazı sahih olur. Cemaat, iki ve daha çok kişi olursa, imamın arkasında dururlar. Birincisi, imamın tam arkasına, ikincisi birincinin sağına, üçüncüsü birincinin soluna, dördüncüsü ikincinin sağına, beşincisi üçüncünün soluna... olarak dururlar. İkinci, sonradan gelirse, arkaya durur. Birinci, namazı bozmadan arkaya geçer. İmam ileri gitmez.
           ***
Sual: Namazın rüku ve secdelerini ima ile yapan bir kimse, sağlam olan kimselere imam olabilir mi?
Cevap: Namazın rüku ve secdelerini yapamayan kimse, rüku ve secdeleri yapan kimseye imam olamaz. Nafile namaz kılan kimse de, farz kılan kimseye imam olamaz.

.Uğursuzluk yoktur!
 
 
 
A -
A +

"Müslümanlıkta, uğursuzluk ve hastalığın sağlam kimseye muhakkak geçmesi yoktur."

Sual: İslâm dininde, günlerde veya eşyalarda uğursuzluk diye bir şey var mıdır?

Cevap: Uğursuzluğa inanmamalı, tesir eder sanmamalıdır. Rûh-ul-beyânda, Tevbe suresi, 37. âyetinin tefsirinde deniyor ki:

“Resulullah Efendimiz teşrif edince, günlerin müminlere uğursuz olmaları kalmadı.”

Bir hastalığın sağlam insana elbette geçeceğini kabul etmemelidir. Allahü teâlâ dilerse geçer, dilemezse geçmez. Peygamber Efendimiz buyurdu ki:

(Müslümanlıkta, uğursuzluk ve hastalığın sağlam kimseye muhakkak geçmesi yoktur.)

Bununla beraber, tehlikeli şeylerden, şüpheli yerlerden kaçınmak vaciptir. Hastalığa yakalanmamak için tedbir almalıdır. Kâhinlere, falcılara inanmamalıdır. Bilinmeyen şeyleri bunlara sormamalıdır. Bunları kaybolan şeyleri bilir sanmamalıdır. Şerh-ı akâid kitabının başında deniyor ki:

“İnsanın bir şeyi bilmesi, his organı ile, güvenilir haber ile veya akıl ile olur. His organları beştir. Güvenilir haber ikidir: Tevatür ve Peygamber haberleri. Tevatür, her asrın güvenilen insanlarının hepsinin söylemesidir. Akıl ile bilmek de ikidir: Düşünmeden hemen bilinirse, Bedihi denir. Düşünmekle bilinirse, İstidlali denir. Her şeyin, kendi parçasından büyük olduğu bedihidir. Hesapla edinilen bilgiler istidlalidir. His organları ve akıl ile birlikte hasıl olan bilgiler, Tecrübidir.” Görülüyor ki, İslâm dininin, hesabın ve tecrübenin bildirmediği şeylere Gayb denir. Gaybı ancak, Allahü teâlâ ve Onun bildirdikleri bilir.

           ***

Sual: Bir Müslüman, evinde çocukları ile cemaat yaparak namazını kılsa, cemaat sevabına kavuşur mu?

Cevap: Bu konuda Uyûn-ül-besâir kitabında buyuruluyor ki:

“Özürlü olmadığı hâlde camiye gitmeyip, evinde ailesi ile cemaat yapan kimse, camideki cemaatin sevabına kavuşamaz. Yani, camiye mahsus olan, fazla sevaba kavuşamaz. Yoksa, evde cemaat ile kılınca da, cemaat sevabına, yani yirmiyedi kat sevaba kavuşur. Şunu da bildirelim ki, iki cemaat de, şartlara, sünnetlere uygun olduğu zaman böyledir. Evdeki cemaat daha uygun ise, evde kılmak lazımdır.”

           ***

Sual: Gözleri görmeyenin de cemaat için camiye gitmesi gerekir mi?

Cevap: Hastanın, felçlinin, bir ayağı kesik olanın, yürüyemeyen ihtiyarın ve âmânın cemaate gitmesi lazım değildir. Yardımcıları, nakil vasıtaları olsa da, lazım değildir.

.
Camiye sağ ayak ile girilir

 
 
 
A -
A +
“Camiye girerken, girmeden evvel, önce sol, sonra sağ ayakkabı çıkarılır..."
 
Sual: Camiye, eve, evin odalarına girerken sağ ayakla mı girmek gerekir?
Cevap: Camiye sağ ayak ile girilir. Camiden çıkarken de, önce sol ayak ile çıkılır. Uyûn-ül-besâirde deniyor ki:
“Camiye girerken, girmeden evvel, önce sol, sonra sağ ayakkabı çıkarılır. Bundan sonra, önce sağ ayakla camiye girilir. Önce sol ayakla çıktıktan sonra veya çıkmadan evvel, önce sağ ayakkabı giyilir.” Hadîkada deniyor ki:
“İmâm-ı Nevevî Müslim şerhinde buyuruyor ki, mübarek, şerefli ve temiz işleri yaparken sağdan başlamak müstehabdır. Ayakkabı, don, gömlek giyerken, baş tıraş ederken ve tararken, bıyık kırkarken, misvak kullanırken, tırnak keserken, el, ayak yıkarken, mescide, Müslümanın evine ve odasına girerken, heladan çıkarken, sadaka verirken, yemek yerken, su içerken sağdan başlanır. Bunların zıddı olanları yaparken, mesela ayakkabı, çorap, elbise çıkarırken, camiden ve Müslümanın evinden, odasından çıkarken, helaya girerken, sümkürürken, taharetlenirken soldan başlamak müstehabdır. Bunları tersine yapmak, tenzihi mekruh olur. Çünkü heyette, şekilde olan sünneti terk etmek olur.”
           ***
Sual: Bir Müslüman namazın şartlarına tam uymazsa, namazından çalmış, hırsızlık mı yapmış olur?
Cevap: Peygamber efendimiz bir gün Eshâb-ı kirama hitaben;
-Hırsızların büyüğü kimdir bilir misiniz? buyurdu. Onlar da;
-Bilmiyoruz, siz buyurun dediklerinde:
(Hırsızların büyüğü, namazından çalandır ki, namazın erkanını tamam yapmaz!) buyurdu. Bu hırsızlıktan da sakınmalıdır ve büyük hırsız olmaktan kurtulmalıdır. Kalbe hiçbir şey getirmeyerek, niyet etmelidir. Niyet doğru olmazsa, ibadet sahih olmaz. Kıraati doğru okumalıdır. Rükuyu, secdeleri, kavmeyi ve celseyi, itminan ile yapmalıdır. Yani, rükudan kalkınca tam dikilip, bir tesbih miktarı durmalı ve iki secde arasında doğru oturup yine bir tesbih miktarı öyle durmalıdır. Böylece, kavmede ve celsede, itminan yani tumaninet hasıl olur. Böyle yapmayanlar, hırsızlardan olur ve çok azaplara yakalanır.
           ***
Sual: Özrü sebebiyle oturarak namaz kılan birine, ayakta namaz kılabilenler, buna uyup cemaat olabilirler mi?
Cevap: Su ile abdest alan, teyemmüm etmiş olana, ayakta kılan, oturarak kılana ve nafile kılan, farz kılana uyabilir. Dinini bilen bir imam arayıp ona uymalıdır.

.
Uygunsuz işleri terk etmeli
 
 
 
A -
A +
Birkaç günlük dünya hayatını, Hak teâlânın razı olduğu şeyleri yapmakla geçirmelidir.
 
Sual: Bir Müslüman, nefsine uyarak uygunsuz işleri yapmaya başlarsa, çare olarak ne yapmalı, nasıl bir yol takip etmelidir?
Cevap: Tevbe etmeli, din büyüklerinin hayatlarını, kitaplarını okumalıdır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Bir kimse, kötü huylarını yok etmez, emirlere uyarak ve yasaklardan sakınarak kendini süslemezse, bu nimetin kokusunu bile duyamaz. İslâmiyetten kıl ucu kadar bile ayrılan bir kimsede ahvâl ve mevâcid yani olağanüstü hâller hasıl olursa, bunlara istidrâc denir ki, onu dünyada ve ahirette rezil olmaya sürükler. Birkaç günlük dünya hayatını, Hak teâlânın razı olduğu şeyleri yapmakla geçirmelidir. Bir kimsenin işlerinden, onun sahibi razı olmazsa, onun yaşaması nasıl olur? Hak teâlâ, onun büyük, küçük her yaptığını bilmekte ve görmektedir. Utanmak lâzımdır. Eğer bir kimsenin, onun çirkin ve kötü işlerini gördüğünü anlasa, onun gördüğü yerde bozuk bir şey yapmaz. Ayıplarını, kusurlarını onun gördüğünü istemez. Müslümanlara ne oldu ki, Hak teâlânın hazır olduğunu bilerek, Onun beğenmediği şeyleri yapmaktan sıkılmıyorlar? Bu nasıl Müslümanlıktır? Hak teâlâya, kendi kusurlarını gören bir kimse kadar kıymet vermiyorlar. Nefislerimizin kötülüklerinden Allahü teâlâya sığınırız. Hadîs-i şerifte; (Lâ ilâhe illallah diyerek imanınızı tazeleyiniz!) buyuruldu. Uygunsuz işlerin hepsinden Allahü teâlâya tevbe etmeli, Ona yalvarmalıdır! Belki, tevbe etmek için başka zaman ele geçmez.
Hadîs-i şerifte; (Sonra yaparım diyenler helak oldu) buyuruldu. Yani, iyi işleri geciktirenler, bugünün işini yarına bırakanlar aldandı, ziyan etti. Boş zamanı kıymetlendirmelidir. Bu zamanlarda, Allahü teâlânın beğendiği şeyleri yapmalıdır.
Tevbe yapabilmek, Hak teâlânın büyük nimetlerinden biridir. Hak teâlâdan, her an bu nimeti istemelidir. İslâmiyeti iyi bilen ve hakikat âleminden haberi olan Allah adamlarından yardım beklemeli, bunlardan imdat istemelidir. Böylece, Hak teâlânın lütfuna kavuşarak, Onun mukaddes tarafına çekilir. Ona karşı baş kaldıramaz olur. İslâmiyetten kıl ucu kadar ayrılık bulundukça, kendini tehlikede bilmelidir. Bu ayrılıkların, uygunsuzlukların hepsini yok etmelidir. Allah adamlarına karşı gelmekten de çok sakınmalıdır.”

.
İbadetler, Cennete gitmek için midir?
 
 
 
A -
A +
Bir reformcu; Cennetin yiyeceklerini, açgözlülüğü ve maddeciliği okşayan birer hile saymaktadır.
 
Sual: Müslümanların yaptığı ibadetleri, Cennet nimetlerine kavuşmak için yaptığını söyleyen dinde reformculara ne denebilir?
Cevap: Reformculardan Ahmed Midhat Efendi, "Nizâ-ı ilm ve din" yani ilim ve dinin çekişmesi ismindeki kitabında, imanın şartı olan kıyamette dirilmek bilgisini gözden düşürmeye çalışırken, Cennetin yiyeceklerini, içeceklerini, açgözlülüğü ve maddeciliği okşayan birer hile saymaktadır. Hâlbuki, kendisi ilim ile dini ayırarak hile yapmaktadır. İslâm dini, ilmin ta kendisidir. Bu ikisini birbirinden ayırmak İslâm düşmanlığına alamettir. Dünyada bu zevklerin peşinde koşan ve din âlimlerini, dinî  vazifelerin, bu dünya zevkleri için yapılması lazım olacağını bildirmedikleri için kötüleyen ve insanların, her şeyden daha cazip, daha tatlı olan bu dünya zevklerine kavuşmak için ibadete sarılacaklarını söyleyen dinde reformcuların, bu zevklerin Cennette bulunmasına karşı koymaları, İslâmiyete leke sürmek istediklerini açıkça göstermektedir. İslâm âlimlerinin, Müslümanları Cennet nimetlerine kavuşmak ve Cehennem azabından kurtulmak için ibadete sarılmalarına çalışmalarını taşlayan böyle ve benzeri sözler çok görülmüştür.
           ***
Sual: İmanı, inanmayı kabul etmeyenler, insandaki inanma duygusunu da kabul etmiyorlar mı, bunu da mı reddediyorlar?
Cevap: İslâmiyetin meydana çıktığı Arabistan yarımadasında, putlara, heykellere tapılıyordu. Fikirler, çok tanrının varlığına saplanmış idi. İslâmiyet bunun için, şirkin kötülüğü üzerinde çok durmuştur ve bunun için, Müslüman olmak, Kelime-i tevhîd ile başlamıştır. İnsanlar yaratılışta din hissine maliktir. Bunun için, Allaha inanmayan kimse, ruh hastası, psikopat demektir. Böyle kusurlu insanlar, büyük manevi bir destekten mahrum olup, pek acınacak bir hâldedirler. Avrupa fikir adamlarından birinin; “Dindarlık büyük bir saadettir. Fakat ben bu saadete kavuşamadım” dediği gibi, bizdeki dinde reformculardan Tevfik Fikret de, Târîh-i Kadîm adını verdiği manzum bir eserinde, Müslümanlık ile ve iman sahibi olmakla alay ettiği hâlde, şairlik ruhundan fışkıran ve önü alınamayan şu şiirinde imanlı olma ihtiyacını da bildirmiştir:
Bu yalnızlık, bu bir gurbet ki, benzer gurbet-i kabre,
İnanmak! İşte âğûş-i rûhânî, o gurbette.

.
Haramlardan sakınmak, önce gelir
 
 
 
A -
A +
Haramlardan tamamen kaçınabilmek için, mubahların fazlasından kaçınmalıdır. 
 
 
Sual: Haramlardan, günahlardan sakınmak, farzları yapmaktan önce mi gelir?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“İslâmiyette en kıymetli şey takvadır. Dinin temeli takvadır. Vera ve takva, haramlardan kaçınmak demektir. Haramlardan tamamen kaçınabilmek için, mubahların fazlasından kaçınmalıdır. Mubahları, lazım olduğu kadar, kullanmalıdır. Bir insan, mubah, yani İslâmiyetin izin verdiği şeylerden, her istediğini yapar, taşkınca mubah işlerse, şüpheli şeyleri yapmaya başlar. Şüpheliler ise, haram olanlara yakındır. İnsanın nefsi, hayvan gibi, kendine düşkündür. Uçurum yanında dolaşan, bir gün uçuruma düşebilir. Vera ve takvayı tam yapabilmek için, mubahları lazım olduğu kadar kullanmalı, zaruret miktarını aşmamalıdır. Bu kadarını kullanırken de, kulluk vazifelerini yapabilmek için kullanmaya niyet etmelidir. Mubahların fazlasından kaçınabilmek, bu zamanda, hemen hemen mümkün değildir. Hiç olmazsa, haramlardan kaçınmalı, mubahların fazlasından da elden geldiği kadar sakınmaya çalışmalıdır. Mubahlar, lüzumundan fazla işledikte, pişman olup tevbe etmelidir. Bu işleri, haram işlemeye başlangıç bilmelidir. Allahü teâlâya sığınmalı ve yalvarmalıdır. Büyüklerden biri; “Günah işleyenlerin, boynunu bükmesi, bana, ibadet edenlerin göğsünü kabartmasından daha iyi geliyor” buyurmaktadır.
Haramlardan kaçınmak, iki türlüdür: Birinci kısmı, yalnız Allahü teâlânın haklarına dokunan günahlardan kaçınmaktır. İkinci kısmı, insanların, mahlukların hakları da bulunan günahlardan kaçınmaktır. İkinci kısmı, daha mühimdir. Allahü teâlâ, hiçbir şeye muhtaç değildir ve çok merhametlidir. Kullar ise, pek çok şeye muhtaç oldukları gibi, hasis ve alçaktır. Resûlullah Efendimiz; (Üzerinde kul hakkı olan, mahlukların malına, ırzına dokunan, ölmeden önce helalleşsin, ödesin! Zira o gün altının, malın değeri olmaz. O gün, hak ödeninceye kadar, kendi sevaplarından alınacak, sevapları olmazsa, hak sahibinin günahları, buna yüklenecektir) buyurdu.”
İbni Âbidînde de; “Kıyamet günü, hak sahibi, hakkını affetmezse, bir dank hak için, cemaat ile kılınmış, kabul olmuş yediyüz namazı alınıp, hak sahibine verilecektir” buyuruluyor. Bir dank, yaklaşık olarak, yarım gram gümüştür.

.
Erkeklerin cuma namazı kılmaları farzdır
 
 
 
A -
A +
“Hür, sağlam ve seferî, yolcu olmayan erkeklerin cuma namazı kılmaları farz-ı ayındır."
 
 
Sual: Cuma namazını kıldıran imamın günah işleyen birisi olduğu bilinse, yine de erkeklerin cuma namazına gitmeleri gerekir mi?
Cevap: Bu konuda Hindiyye fetvâsında deniyor ki:
“Hür, sağlam ve seferî, yolcu olmayan erkeklerin cuma namazı kılmaları farz-ı ayındır. Seferde olana, hastaya ve kadınlara cuma namazı kılmak farz değildir. Şiddetli yağmur ve devlet adamlarının zulmünden korkanlara da farz olmaz. Amir ve işveren, emrinde olanı cuma namazından menetmez. O kadar zamanın ücretini kesebilir. Fasık olan imam cuma namazı kıldırırsa, buna mâni olamayanın buna uyması, bunun için cuma namazını terk etmemesi lazımdır denildi. Başka namazlarda, salih imamın kıldırdığı camiye gitmeli, fasık imam arkasında kılmamalıdır. Her kadının, herhangi bir namazı cemaat ile kılmak için camiye gitmeleri mekruhtur.”
           ***
Sual: Cuma namazına giden ve ikinci rekatte imama yetişen bir kimse, nasıl hareket eder?
Cevap: Bir kimse, imama, cuma namazının ikinci rekatinin rükusunda yetişse, İmâm-ı Muhammede göre, öğle namazını kılar. İmâm-ı a'zama ve İmâm-ı Ebû Yusufa göre, teşehhüdde dahi yetişse, cumayı kılar. Ve hatip efendi hutbe okurken, bir kimse nafile namaz kılsa, iki rekat kılar, ziyade, fazla kılmaz. Ve eğer, cuma namazının sünneti ise, iki rekat kılar da mı selam verir, yoksa dört rekati tamamlar mı bu husus, ihtilaflıdır. Esah olan kavle göre, dört rekati tamamlar.
           ***
Sual: Cuma günü imam hutbe okurken, cemaatin konuşmasının, imamın duasına 'âmin' demesinin mahzuru olur mu?
Cevap: İmam minbere çıkınca, cemaatin namaz kılması ve konuşması haram olur. Hatip efendi dua ederken, cemaat sesle âmin demez. İçinden sessiz denir. Salevatı da ses ile değil, kalp ile söylerler. Kısacası, namaz kılarken yapması haram olan her şey, hutbe dinlerken de haramdır. Uzakta olup, hutbeyi işitmeyenlere de haramdır. Akrep, hırsız, kuyu gibi zararlı şeyleri, zararları dokunacak olana, bunu söyleyip kurtarmak caizdir. El ile, baş ile işaret ederek bildirmek iyi olur. Müezzinlerin hutbe arasında bağırarak, bir şey okuması mekruhtur.
           ***
Sual: Evlenmemiş bekâr bir kızdan gelen sütü emen çocuk, bu kızın süt çocuğu mu olur?
Cevap: Evlenmemiş bekâr bir kızda süt hasıl olursa, bunun emzirdiği çocuk, bu kızın süt çocuğu olur.

.Mezhepsizlik, dinsizliğe giden yoldur
 
 
 
A -
A +
 
"Allahü teâlâ, mezhep imamlarını yaratarak, dinini bozulmaktan korumuştur.”
 
Sual: Mısırlı mezhepsiz Reşit Rıza'yı kendilerine rehber edinenler, mezhepleri reddedip, herkesin tefsir ve hadis öğrenmesini emrediyorlar. Böyle kimselere ne demelidir?
Cevap: Mezhepsizlerin yazıları dikkatle okunursa, sapık düşüncelerini ve bölücü görüşlerini, çürük mantık zincirleri ile ve yaldızlı kelimelerle süsleyerek Müslümanları aldatmaya çalıştıkları hemen görülür. Cahiller, bu yazıları mantık, akıl çerçevesinde, ilme dayanıyor sanarak inanır, arkalarına takılırlar ise de, ilim ve keskin görüş sahipleri, asla bunların tuzaklarına düşmez.
Müslümanları sonsuz felakete sürükleyen mezhepsizlik tehlikesine karşı gençleri uyarmak için İslam âlimleri, ondört asırdan beri binlerce kıymetli kitap yazmışlardır. Bunlardan Yusuf Nebhânî hazretlerinin Huccet-ullahi alel-âlemîn kitabında deniyor ki:
“Kur'ân-ı kerimden ahkam, hüküm çıkarmak, herkesin yapabileceği şey değildir. Müctehid imamlar bile, Kur'ân-ı kerimdeki ahkamın hepsini çıkaramayacakları için, Resûlullah Efendimiz Kur'ân-ı kerimdeki ahkamı, hadîs-i şerifleri ile açıklamıştır. Kur'ân-ı kerimi, ancak Resûlullah Efendimiz açıkladığı gibi, hadîs-i şerifleri de, yalnız Eshâb-ı kiram ve müctehid imamlar anlayabilmişler ve açıklamışlardır.
Allahü teâlâ, müctehid imamlara akli ve naklî ilimleri ve idrak kuvveti ve keskin zihin ve ziyade akıl ve daha nice üstünlükler ihsan eylemiştir. Bu üstünlüklerin başında, takva gelmektedir. Bundan sonra, kalplerindeki nur-u ilâhi gelmektedir. Müctehid imamlarımız, bu üstünlükler yardımı ile, Allahü teâlânın ve Resûlullahın kelamlarından onların muratlarını anlamışlar, anlayamadıklarını Kıyas ile bildirmişlerdir. Dört mezhep imamının her biri, kendi reyi ile konuşmadığını bildirmiş ve talebelerine 'sahih hadîse rastlarsanız, benim sözümü bırakın. Resûlullahın hadîsine uyun!' demiştir. Mezhep imamlarımız, bu sözü, kendileri gibi müctehid olan derin âlimlere söylemişlerdir. Bu âlimler, dört mezhebin delillerini bilen, tercih ehli olanlardır. Dört mezhep imamlarını ve bunların mezheplerinde yetişmiş olan müctehidleri taklit eden Müslümanlar, Allahü teâlânın ve Resûlünün bildirdikleri hükümlerine tabi olmaktadırlar. Allahü teâlâ, mezhep imamlarını yaratarak, dinini bozulmaktan korumuştur.”

.
Emirleri yapamamanın sebebi
 
 
 
A -
A +
Allahü teâlânın emirlerini yapmamak, hep kalbin bozuk olmasındandır. Kalbin bozuk olması, İslâmiyete tam inanılmamasıdır
 
Sual: Bazı kimseler, Müslüman olduklarını söyledikleri hâlde namaz kılamıyor, zekât veremiyor ve oruç tutamıyorlar. Bunun sebebi ne olabilir?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Allahü teâlânın emirlerini yapmamak, hep kalbin bozuk olmasındandır. Kalbin bozuk olması, İslâmiyete tam inanılmamasıdır. Mümin olmak için, yalnız Kelime-i şehadeti söylemek yetişmez. Münafıklar, kalbi kâfir olduğu hâlde Müslüman görünenler de bunu söylüyor. Kalpte iman bulunduğuna alamet, İslâmiyetin emirlerini seve seve yapmaktır. Zekât niyeti ile fakire bir altın vermek, yüzbin altın sadaka vermekten daha sevaptır. Çünkü, zekât vermek, farzı yapmaktır. Zekât niyeti olmadan verilenler ise, nafile ibadettir. Farz ibadetin yanında nafile ibadetlerin hiç kıymeti yoktur. Deniz yanında, damla kadar bile değildir. Şeytan aldatarak, kazaya kalan namazları kıldırtmıyor, nafile kılmayı, nafile hacca ve umreye gitmeyi güzel gösteriyor. Zekât verdirmeyip, nafile hayırları, göze güzel gösteriyor. Sünnetlerin ve nafilelerin, söz verilen büyük sevapları, farz borcu olmayanlar, kazalarını ödeyenler içindir. Kazası olanların, farzlardan başka hiçbir ibadetlerine, hiç sevap verilmez.”
           ***
Sual: Özrü olmadığı hâlde cuma namazına gidemeyen kimse, o günkü öğle namazını kılması gerekir mi?
Cevap: Özürsüz olarak cuma namazını kılmayanın, cuma namazı kılınmadan önce, şehirde öğle namazını kılması haramdır. Cuma namazı kılındıktan sonra, öğle namazını, kılması ise farzdır.
           ***
Sual: Bir özür sebebi ile cuma namazına gidemeyen birkaç kişi, o günkü öğle namazını, kendi aralarında cemaatle kılabilirler mi?
Cevap: Bir özür sebebi ile cuma namazını kılamayanların, o günkü öğle namazını şehirde cemaat ile kılmaları mekruhtur.
           ***
Sual: Cuma namazına geç gelen bir kimse, imamı namazın sonunda kadede otururken görse, hemen uyması gerekir mi?
Cevap: Cuma günü, cuma namazını kıldıran imam namazın sonunda otururken veya secde-i sehiv yaparken, cuma namazına yetişen kimse, imama uyar. İmam selam verince, kalkarak iki rekat cuma namazını tamamlar. Bayram namazına geç yetişen de böyle yapar.
           ***
Sual: Bir kimse, camide kendisi için yer ayırabilir mi?
Cevap: Camide kişinin kendine muayyen yer ayırması mekruhtur.

.
Farzı yalnız kılarken cemaat oluşursa
 
 
 
A -
A +
Üçüncü rekatin secdesini yapmadı ise, ayakta bir tarafa selam verip bozar ve cemaate katılır.
 
Sual: Bir kimse, yalnız başına farz namazı kılmaya başladığı sırada, birkaç kişi gelip onun yanında cemaat yapsalar, farzı tek başına kılan kimsenin, namazı bozup bu cemaate uyması mı gerekir?
Cevap: Farzı yalnız kılan kimsenin yanında, o farzı cemaat ile kılmaya başlasalar, birinci rekatte secde etmedi ise, ayakta iken bir yana selam vererek, namazı bozar, imama uyar. Birinci rekatin secdesini yaptı ise, dört rekatli farzlarda, iki rekati tamam kılıp selam verir. Üçüncü rekatin secdesini yapmadı ise, ayakta bir tarafa selam verip bozar ve cemaate katılır. Üçüncü rekatin secdesini yaptı ise, dört rekati tamamlar. Sonra, imama uyup, dört rekat nafile kılması iyi olur. İkindiyi, böyle cemaat ile kılamaz. Sabah ve akşam farzında birinci rekatte secde ettikten sonra da, namazı bozar. Fakat, ikinci rekatin secdesini yaptı ise, namazını tamamlar. Sonra imamla nafile kılmaz.
Sünneti kaza niyeti ile kılarken farza veya cuma hutbesine başlanırsa, namazı bozmaz. İki veya dört rekate tamamlar. Öğle veya cuma sünnetinde iki rekatte selam veren, farzdan sonra, iki daha kılarak, dörde tamamlar. Yeniden dört rekat kılması, daha iyi olur. Kaza kılarken cemaate başlanırsa, tertib sahibi olan bozmaz. Maliki mezhebinde de böyledir.
           ***
Sual: Cemaatle dört rekatli bir farzı kılarken, imam ikinci rekatte oturmazsa veya secde-i sehiv gerektiği hâlde imam yapmazsa, cemaat nasıl hareket eder?
Cevap: Bu konuda Mevkûfât'ta deniyor ki:
“Beş şeyi imam yapmazsa, cemaat de yapmaz:
1-İmam kunut okumazsa, cemaat de okumaz.
2-İmam bayram namazlarındaki tekbirleri okumazsa, cemaat de okumaz.
3-Dört rekatli namazın, ikinci rekatinde oturmazsa, cemaat de oturmaz.
4-İmam secde âyeti okuyup, secde etmezse, cemaat de etmez.
5-İmam secde-i sehiv yapmazsa, cemaat de yapmaz.”
           ***
Sual: Cemaate yeni gelen bir kimse, imam rükuda ise, ona uyabilir mi?
Cevap: Bu konuda Umdet-ül-islâmda deniyor ki:
“Cemaate yeni gelen bir kimse, imamı rükuda görürse, ayakta tekbir getirip, rükuya eğilir. Tekbiri eğilirken söylerse, namazı sahih olmaz. Rükuya eğilmeden, imam rükudan kalkarsa, o kimse o rekate yetişmemiş olur.”
           ***
Sual: Misafir, yolcu olan bir kimse cuma namazını kıldırabilir mi?
Cevap: Misafir ve hasta olan da cuma namazını kıldırabilir.

.
Namaz kılanın önünden geçmek
 
 
 
A -
A +
Namaz kılanın önünden, kadın veya erkek geçerse, namaz kılanın namazı hiç bozulmaz. 
 
Sual: Evde, camide veya kırda namaz kılarken, onun önünden geçildiğinde, bu kimsenin namazı bozulur mu ve namaz kılanın önünden geçmek, geçen için günah olur mu?
Cevap: Kırda ve büyük veya küçük camilerin her yerinde, namaz kılanın önünden, yakın olsun, uzak olsun kadın veya erkek veya köpek geçerse, namaz kılanın namazı hiç bozulmaz. Kırda ve büyük camide, namaz kılanın ayaklar ile secde yeri arasından, küçük mescitte ve odada ise, ayakları ile kıble duvarı arasından geçen, günaha girer. Kıble duvarı ile arka duvarı arası yirmi metreden az olan mescide, küçük denir. Sed, sedir gibi yüksek şeyler üzerinde kılanın, önünden, aşağıdan geçen, başı namaz kılanın ayaklarından yukarı olursa günaha girer.
Namaz kılanın önünden bir kimsenin geçebileceği yerlerde, namaz kılarken, imam veya yalnız kılanın sol kaşı hizasına, yarım metreden uzun bir çubuk dikmesi sünnettir. Çubuğu yere dikemezse, secde yerinden kıbleye doğru uzatmak veya çizgi çizmek de olur. Geçene, işaretle, yüksek okumakla mâni olmak caiz ise de, mâni olmamak iyidir.
           ***
Sual: Namaz kılarken dişi kanadığını hisseden bir kimse, bu kanı yutacak olursa, namazına bir zarar gelir mi?
Cevap: Bu konuda Halebî-yi kebîrde deniyor ki:
“Dişleri arasından akan kanı yutarsa, ağız dolusu olmadıkça, namazı bozulmaz.” Namaz dışında ağız dolusu olan kan yutulursa abdesti de bozmaz.
           ***
Sual: Cemaatle farz namaz kılınınca, imam, o namazın son sünneti varsa, bu son sünneti farzı kıldığı yerde mi kılmalıdır?
Cevap: İmamın, son sünneti, farzı kıldığı yerde kılması mekruhtur. Biraz sağda veya biraz solda kılar.
           ***
Sual: Cemaatle namaz kılındıktan sonra, imam, cemaate sırtı dönük olarak mı yoksa yüzü dönük olarak mı oturur?
Cevap: İmamın namazdan sonra, yüzü kıbleye karşı oturması mekruhtur. İlk safta imama karşı namaz kılan yoksa, imam cemaate karşı oturmalıdır. Namaz kılan varsa, imam sağa veya sola dönmelidir. Cemaat için ve yalnız kılan için, bunlar mekruh değildir. Cemaatin son sünneti başka yerde, hatta evlerinde kılmaları daha iyi olduğu İmdâdda yazılıdır.
           ***
Sual: Cemaatle farz namaz kılındıktan sonra, cemaatin dağılmayıp aynı yerde namaz kılmasının mahzuru var mıdır?
Cevap: Cemaatle farz namazları kılınca, safları bozmak müstehabdır.

.
Müslümanlar arasında söz taşımak
 
 
 
A -
A +
“Müslümanlar arasında söz taşımamalıdır. Bu günahı işleyenlere çeşitli azaplar yapılacağı bildirilmiştir."
 
 
Sual: Müslümanlar arasında söz taşımak, yalan söylemek, iftira etmek, Müslümanların gizli kusurlarını açığa çıkarmak da günah değil midir?
Cevap: Bu konuda Mektûbât-ı Ma'sûmiyye kitabında deniyor ki:
“Nemime, yani Müslümanlar arasında söz taşımamalıdır. Bu günahı işleyenlere çeşitli azaplar yapılacağı bildirilmiştir. Yalan söylemek ve iftira etmek de haramdır, sakınmak lazımdır. Bu iki fenalık, her dinde de haram idi. Cezaları çok ağırdır. Müslümanların ayıplarını örtmek, gizli günahlarını yaymamak ve kusurlarını affetmek çok sevaptır. Küçüklere, emri altında bulunanlara, zevceye, çocuklara, talebeye, askere, fakirlere merhamet etmelidir. Kusurlarını yüzlerine vurmamalıdır. Olur olmaz sebeplerle o zavallıları incitmemeli, dövmemeli ve sövmemelidir. Hiç kimsenin dinine, malına, canına, şerefine, namusuna saldırmamalı, herkese ve devlete olan borçları ödemelidir. Rüşvet almak ve vermek haramdır. Yalnız zalimin zulmünden kurtulmak için ve ikrah, zorla tehdit edilince vermek rüşvet olmaz. Fakat, bunu almak da haram olur. Herkes, kendi kusurlarını görmeli, Allahü teâlâya karşı yaptığı kabahatleri düşünmelidir. Allahü teâlânın, kendisine ceza vermekte acele etmediğini, rızkını kesmediğini bilmelidir. Ananın, babanın, devletin, İslâmiyete uygun emirlerine itaat etmeli, uygun olmayanlara isyan etmemeli, karşı gelmemeli, fitneye sebep olmamalıdır.”
           ***
Sual: Her gün, nimetlerin şükrünü yerine getirmek için sabah akşam okunacak bir dua var mıdır, varsa nedir?
Cevap: Her gün ve her gece yüz kere “Sübhânallahi ve bi-hamdihi sübhânallahil'azîm” demelidir. Çok sevaptır. Her sabah bir kerre “Allahümme mâ esbaha bî min ni'metin ev bi-ehadin min halkıke, fe minke vahdeke, lâ şerîke leke, fe lekel hamdü ve le-keşşükr” demeli ve her akşam Mâ esbaha yerine Mâ emsâ diyerek, hepsini aynen okumalıdır. Peygamber Efendimiz buyurdu ki:
(Bu duayı gündüz okuyan, o günün şükrünü yapmış olur. Gece okuyunca, o gecenin şükrünü ifa etmiş olur.) Abdestli okumak şart değildir. Her gün ve her gece okumalıdır.
           ***
Sual: Abdestte başın tamamını mı yoksa dörtte birini mi mesh etmek gerekir mi?
Cevap: Başın her tarafını, bir kere mesh etmek, Hanefi, Şafii mezheplerinde sünnettir, Maliki mezhebinde ise farzdır.

.
Namaz kılmayanın, dini yıkılır
 
 
 
A -
A +
Kâmil, olgun bir Müslüman, namaza durunca, sanki dünyadan çıkıp ahirete girer...
 
Sual: Müslüman olduğu hâlde, namaz kılmayanın, namaza ehemmiyet vermeyenin veya şartlarını gözetmeyenin dini, imanı gider, yıkılır mı?
Cevap: Bu konuda Muhammed Ma’sûm Fârûkî hazretleri Mektûbât kitabında, bir talebesine hitaben buyuruyor ki:
“İyi biliniz ki, namaz, dinin direğidir. Namaz kılan bir insan, dinini doğrultmuş olur. Namaz kılmayanın, dini yıkılır. Namazları, müstehab zamanlarında, şartlarına ve edeblerine uygun olarak kılmalıdır. Bunlar, fıkıh kitaplarında bildirilmiştir. Namazları cemaat ile kılmalı ve birinci tekbiri imam ile birlikte almaya çalışmalıdır ve birinci safta yer bulmalıdır. Camiye geç gelip, birinci safa geçmek için, safları yarmak, cemaate eziyet vermek haramdır. Bunlardan biri yapılmazsa, matem tutmalıdır! Kâmil, olgun bir Müslüman, namaza durunca, sanki dünyadan çıkıp ahirete girer. Çünkü, dünyada Allahü teâlâya yaklaşmak, çok az nasip olur. Eğer nasip olursa, o da zılle, gölgeye, surete yakınlıktır. Ahiret ise, asla yakınlık yeridir. İşte namazda, ahirete girerek, burada nasip olan devletten hisse alır.
Bu dünyada hasret ve firak, ayrılık ateşi ile yanan susuzlar, ancak namaz çeşmesinin hayat suyu ile serinleyip rahat bulur. Büyüklük ve mabudluk sahrasında şaşırmış kalmış olanlar, namaz gelininin çadır etekleri altında vuslatın, matluba kavuşmanın kokusunu duyarak hayran olurlar. Allahü teâlânın Peygamberi buyurdu ki: (Bir mümin namaz kılmaya başlayınca, Cennet kapıları onun için açılır. Rabbi ile onun arasında bulunan perdeler kalkar. Cennette olan huru'în onu karşılar. Bu hâl, namaz bitinceye kadar devam eder.)”
           ***
Sual: İhlas, takva, feyiz ve Allaha yaklaşmak ne demek ve nasıl elde edilir?
Cevap: İhlas, ibadetleri, Allahü teâlâ emrettiği için yapmaktır. Ehl-i sünnet olan her müminde biraz ihlas vardır. Takva ile ve ibadet yapmakla, kendisine Feyiz denilen kalp nurları gelir. Bir velinin, evliyanın kalbinden saçılan bu feyizlerden, nurlardan alırsa, ihlası çabuk ve çok artar. Takva, haramlardan nefret etmek, haram işlemeyi hatıra bile getirmemektir. Allahü teâlâya yaklaşmak, Onun rızasına, sevmesine kavuşmak demektir. Allahü teâlânın müminlerin kalplerine gönderdiği nurlar, feyizler, ibadetleri ve takvası çok olanlara, gelmektedir.

.
Fetva ne demektir?
 
 
 
A -
A +
Fetva, herhangi bir şeyin İslâmiyetin bildirdiği hükümlere uygun olup olmadığını bildirmektir.
 
Sual: Zamanımızda, gazete, radyo, televizyon ve sosyal medyada, herkes kendine göre bir şeyler söylüyor, fetva veriyor. Bu söylenen ve yazılanlar gerçekten fetva oluyor mu?
Cevap: Fetva demek, herhangi bir şeyin İslâmiyetin bildirdiği hükümlere uygun olup olmadığını bildirmek demektir. Yalnız, uygundur veya caiz değildir demek, fetva olmaz. Bu cevabın, hangi fıkıh kitabının, hangi yazısından alındığını da bildirmek lazımdır. Fıkıh kitaplarına uymayan fetvalar yanlıştır. Bunlara bağlanmak ve bunlarla amel etmek caiz değildir. İslâm bilgilerini öğrenmeden, bilmeden, âyet-i kerime veya hadîs-i şerif okuyup da, bunlara kendi kafasına, kendi görüşüne göre mana verenlere İslâm âlimi denmez. Bunlar Beyrut’taki papazlar gibi, Arapça bilen bir tercüman olabilir. Ne kadar yaldızlı, parlak söyleseler ve yazsalar da, hiç kıymeti yoktur. Ehl-i sünnet âlimlerinin anladıklarına ve bunların yazdığı fıkıh kitaplarına uymayan sözleri ve yazıları Allahü teâlâ beğenmez.
           ***
Sual: İkindinin sünneti ile, yatsının ve öğle namazının ilk sünnetlerinin kılınışında bir fark var mıdır?
Cevap: İkindi ve yatsının ilk sünnetleri, Gayr-ı müekked sünnetlerdendir. Bunların ikinci rekatlerinde otururken, ettehıyyâtüden sonra, Allahümme salli ve Allahümme bârik sonuna kadar okunur. Ayağa kalkınca, üçüncü rekatte, önce Besmele çekmeden, Sübhaneke okunur. Halbuki, öğle namazının ilk sünneti Müekked sünnettir. Yani, kuvvetle emrolunmuştur. Sevabı daha çoktur. Bunda, birinci oturuşta, farzlarda olduğu gibi, yalnız ettehıyyâtü okunup, sonra üçüncü rekat için, hemen ayağa kalkılır. Kalkınca, önce Besmele çekip, doğruca Fâtiha okunur.
           ***
Sual: İnsanları aldatanları, zulmedenleri, İslâmiyeti yanlış anlatanları, başkalarına söylemek de gıybet olur mu?
Cevap: Bu konuda Redd-ül muhtâr kitabında deniyor ki:
“Gıybet haramdır. Gıybet, bir Müslümanın, din ve dünya işlerindeki gizli bir kusurunu, arkasından söylemektir. Bidat sahiplerinin ve açıkça günah işleyenlerin bu günahlarını ve Müslümanlara zulmedenlerin, alışverişte onları aldatanların bu fenalıklarını Müslümanlara duyurarak, bunların şerrinden sakınmalarına sebep olmak ve Müslümanlığı yanlış söyleyenlerin ve yazanların bu iftiralarını söylemek lazımdır, gıybet olmaz.”

.
İmanın, ibadetin sureti ve hakikati
 
 
 
A -
A +
“İslâmiyetin bir sureti, yani dış görünüşü, bir de hakikati, yani aslı, özü vardır."
 
Sual: İmanın ve yapılan ibadetlerin bir sureti ve bir de hakikati vardır deniyor. Gerçekten böyle midir, eğer böyleyse imanın ve ibadetlerin sureti ne demektir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İmâm-ı Rabbânî hazretler Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“İslâmiyetin bir sureti, yani dış görünüşü, bir de hakikati, yani aslı, özü vardır. İslâmiyetin sureti, Allahü teâlâya ve Onun Resûlüne ve bu Resûlün Ondan getirdiği bilgilere inanmak ve İslâmiyetin ahkamına, hükümlerine uymaktır. İslâmiyet, hükümler, emirler ve yasaklar demektir. Ahkama uymak demek, emredilen şeyleri yapmak, yasak edilen şeylerden kaçınmaktır. İnsanın nefsi iman etmez ve İslâmiyetin suretine uymak istemez. Onun yaratılışı böyledir. Bundan dolayı İslâmiyetin suretine uyanların imanı, imanın suretidir. Yani, görünüşte imandır. Namazları, oruçları ve bütün ibadetleri, ibadetlerin suretidir. Yani, hep görünüşte ibadettirler. Çünkü, insan deyince, insanın nefsi anlaşılır. Herkes, Ben deyince nefsini bildirmektedir. İnsan ibadet yaparken, nefsi küfür, inkâr hâlindedir. Yaptıklarının yerinde bir iş olduğunu inkâr etmektedir. Böyle bir insanın imanı ve ibadetleri, hakiki ve doğru olabilir mi?
Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için imanın ve ibadetlerin suretlerini, görünüşlerini, hakiki olarak, doğru olarak kabul buyuruyor. Böyle kullarını Cennete koyacağını söz veriyor, müjdeliyor. Cenneti ve Cennette olan kullarını Allahü teâlâ sever. Onlardan razıdır. Allahü teâlâ, sonsuz ihsan sahibi olduğu için, yalnız kalbin tasdik etmesini, inanmasını iman olarak kabul buyurmuştur. Nefsin izan etmesini, anlamasını, inanmasını istememiştir. Böyle olmakla beraber Cennetin de hem sureti, hem de hakikati vardır. Dünyada İslâmiyetin yalnız suretine kavuşanlar, Cennetin de yalnız suretine kavuşacaklar, yalnız onun zevkini, tadını alacaklardır.
Dünyada İslâmiyetin hakikatine kavuşanlar, Cennetin de hakikatine kavuşacaklardır.
Cennetin yalnız suretine ve yalnız hakikatine kavuşanlar, aynı nimetlerden mesela aynı meyvesinden yedikleri hâlde, başka başka lezzet duyacaklardır.”
           ***
Sual: Bazı kimseler, Kur’ân-ı kerimi ve ekmeği öpmektedir. Bunları öpmenin dinen bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Kur’ân-ı kerimi ve ekmeği öpmek caizdir.

.
Seyr, sülûk, cezbe ne demektir?
 
 
 
A -
A +
Seyr; tasavvuf yolunda ilerlemek, sülûk, uğraşarak ilerlemek, cezbe ise, çekme, çekilme demektir.
 
 
Sual: Bazı din kitaplarında, seyr, sülûk, cezbe gibi kelimeler geçiyor. Bunlar ne anlama gelmekte ve bunlardan maksat nedir?
Cevap: Seyr; tasavvuf yolunda ilerlemek demektir. Sülûk de; uğraşarak tasavvuf yolunda ilerlemek anlamına gelmektedir. Cezbe; çekme, çekilme demektir. Allahü teâlânın sevdiği bir kulu kendisine çekmesi, yüksek derecelere kavuşturmasıdır. Bu da nefsi terbiye ederek, Allahü teâlâyı çok anmakla olmaktadır. Bunlardan maksadın ne olduğunu da, İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında şöyle anlatmaktadır:
“Seyr ve sülûkden maksat ve cezbe ve tasfiyeden beklenilen şey, nefsi kötü huylardan ve çirkin sıfatlardan temizlemektir. Bu çirkin sıfatların başı, nefse düşkün olmak ve onun arzularına, isteklerine tutulmaktır. İnsan, her şeyi, kendini sevdiği için sever. Çocuğunu, malını sevmek, onlardan istifade edeceği içindir. Seyr-i enfüsîde, insanı, Allahü teâlânın sevgisi kaplayarak, insan, kendini sevmekten kurtulduğu için evlat ve mal sevgisi de, bununla beraber yok olur.”
           ***
Sual: Camilerde, beş vakit namazın ardından müsafeha etmenin, tokalaşmanın dinimiz açısından bir mahzuru olur mu?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Camide her namazdan sonra birbiri ile müsafeha etmek bidattir. Bayram günleri, camilerde müsafeha ederek bayramlaşmak ve namazlardan sonra, âdet etmeden, ara sıra müsafeha etmek caizdir.”
           ***
Sual: Kız ve erkek çocuklar kaç yaşına gelince yatak odalarını ayırmak gerekir?
Cevap: On yaşına gelen kız ve erkek çocukların yatak odalarını birbirinden ve ana babalarından ayırmalıdır.
           ***
Sual: Bir kimse, kendi yaşıtı olan bir arkadaşının elini öpmesinde dinen bir mahzur var mıdır?
Cevap: Âlimin, ana ve babanın eli öpülür. Bunlardan başkasının eli öpülmez. Arkadaş ile karşılaşınca elini öpmek ise haramdır.
           ***
Sual: Ana, baba gibi büyükler, yaşlılar geldiği zaman, ayağa kalkarak mı karşılamak gerekir?
Cevap: Büyükler geldiği zaman, kalkarak karşılamak müstehabdır. Kendi gelince, ayağa kalkılmasını sevmek mekruhtur.
           ***
Sual: Ayakları kıbleye karşı uzatarak oturmanın bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Özürsüz olarak kıbleye karşı ayaklarını veya bir ayağını uzatmak, tahrimen mekruhtur. Özür ile veya yanlışlıkla ayakları kıbleye karşı uzatmak mekruh olmaz.

.
Adak, farz veya vacip cinsinden olmalı
 
 
 
A -
A +
"Namaz, oruç, sadaka gibi başlı başına ibadet olan bir şeyi adak edenin, bunu yapması lazım olur." 
 
Sual: Bir kimse, neyi adarsa adak olur ve adakta bulunan kimse, bu adağını mutlaka yerine getirmesi gerekir mi?
Cevap: Bu konuda Dürer ve Gurerde deniyor ki:
“Farz veya vacip olan ibadetlerden birine benzeyen ve namaz, oruç, sadaka, itikâf gibi başlı başına ibadet olan bir şeyi nezir, adak edenin, bunu yapması lazım olur. Hasta ziyaret etmek, cenaze taşımak, camiye girmek, yol, çeşme, hastahane, mektep, cami yapmak gibi, farz veya vacip cinsinden olmayan şeyler nezir edilmez. Bunlar nezir edilirse, yapılmaları lazım olmaz.
Allah rızası için receb ayında oruç tutayım demek gibi Mutlak nezir ve yolcum gelirse, Allahü teâlâ için sadaka vermek nezrim olsun demek gibi, istenilen bir şarta bağlanan Muallak nezir söylenince, şart hasıl olduğunda, nezir olunan ibadetleri yapmak vacip olur. Hadîs-i şerifte;
(Nezir olunanı yapmak lazımdır) buyuruldu.
Hastalıktan kurtulursam, bir koyun kesmek nezrim olsun demek nezir olmaz ve koyunu kesmesi lazım gelmez. Allahü teâlânın rızası için bir koyun kesmek demek lazımdır. Allahü teâlâ için deyince, nezir olup, kesmesi lazım olur. Bin lira sadaka vermeyi, nezir eden kimsenin yüz lirası olsa, yüz lira vermesi lazım olur. Malı varsa, satıp bin lirasını sadaka verir. Şu yüz lirayı, şu günde falan fakire vermeyi nezir edip, başka yüz lirayı, başka günde, başka yerde, başka fakirlere vermesi caiz olur.”
           ***
Sual: Necaset bulunma ihtimali olan yerlerde mesela kabristan veya hamamlarda namaz kılınabilir mi?
Cevap: Necis olmak ihtimali bulunan yerlerde, mesela kabristanda, hamam içinde ve kilisede kılmak mekruh olup, yıkayıp temizleyerek kılmak veya hamamın soyunma mahallinde kılmak ve kabristandaki mescitte kılmak mekruh olmaz. Soğuk ve başka sebeple açık yerde kılınamazsa ve başka yer bulunamazsa, kilisede yalnız da, cemaat ile de kılmak caiz olur. Namazdan sonra hemen çıkmalıdır. Kilisedeki küfür alametleri boşaltılırsa, namaz kılmak hiç mekruh olmaz. Üstü açık necasete karşı kılmak da mekruhtur.
           ***
Sual: Kur’ân-ı kerime veya din kitaplarının bulunduğu yere karşı ayak uzatmakta dinen bir mahzur olur mu?
Cevap: Mushafa yani Kur’ân-ı kerime ve din kitaplarına karşı ayak uzatmak mekruhtur. Eğer bunlar yüksekte iseler, ayak uzatmak mekruh olmaz.

.
Sırat köprüsü ve mahiyeti
 
 
 
A -
A +

Müminler, Sırat köprüsünden geçip, Cennete gidecek, kâfirler ise, Cehenneme düşeceklerdir.

 
Sual: Sırat köprüsü deyince, dünyada bildiğimiz, deniz, nehir üzerine kurulan köprüler gibi mi anlayacağız?
Cevap: Sırat köprüsü deyince, bildiğimiz köprüler gibi sanmamalıdır. Nitekim, sınıf geçmek için, imtihan köprüsünden geçilir diyoruz. Her talebe imtihan köprüsünden geçer. Hepsi buradan geçtiği için köprü diyoruz. Halbuki, imtihanın, köprüye benzeyen hiçbir tarafı yoktur. İmtihan köprüsünden geçenler olduğu gibi, geçemeyip, yuvarlananlar da olur. Fakat bu, köprüden denize yuvarlanmaya benzemez. İmtihan köprüsünün nasıl olduğunu, buradan geçenler bilir. Sırat köprüsünden de herkes geçecek, bazıları da geçemeyip Cehenneme yuvarlanacaktır. Fakat, bu köprü ve buradan geçmek ve Cehenneme düşmek, dünya köprüleri gibi ve imtihan köprüsü gibi değildir. Bunlara hiç benzemez. Sırat köprüsü vardır. Müminler, bu köprüden geçip, Cennete gidecek, kâfirler ise, Cehenneme düşeceklerdir.
           ***
Sual: Zamanımızda, küfre, harama, günaha düşmemek neredeyse imkânsız gibi olmuştur. Bu durumda ne yapmalıdır?
Cevap: Her Müslümanın birinci vazifesi nefsine uymamaktır. Nefis, insanın en büyük düşmanıdır. İnsanın imanını yok etmek ister ve bundan zevk alır. Allahü teâlânın ve Peygamber Efendimizin emirlerinden ve yasaklarından birisinin bile doğru, faydalı olduğunda şüphe edenin imanı gider, kâfir olur. Kâfir, Cehennemde sonsuz kalacaktır. Sonsuz olarak azapta kalmanın ne demek olduğunu insan düşünse, korkudan uykusu kaçar, yemekten, içmekten kesilir. Hiçbir dünya zevki gözüne görünmez. Küfrün cezası çok ağır, çok korkunç ise de, küfürden ve günahlardan kurtulmak da çok kolaydır. Bunun biricik çaresi, imanını tazelemektir. Bunun da en kolay yolu, her akşam yatarken, üç kerre; “Estagfirullahel'azîm” okumaktır. Manasını düşünerek okumak lazımdır. Bunun manası; “Ya Rabbî, beni affet” demektir. Allahü teâlâ, tevbeleri kabul edeceğini vadetmiştir. Yalnız, tevbenin kabul olması için, namaz borcu ve kul hakkı olmamak lazımdır. Bir namaz borcu olan, bunu kaza etmedikçe, tevbesi kabul olmaz. Cehennemde yanmaktan kurtulmak için, ölmeden evvel namaz borcundan ve kul hakkından kurtulmak lazımdır. Hiçbir hayırlı iş insanı bu azaptan kurtaramaz. İbni Teymiyye ve benzerlerinin kurtarır demesine aldanmamalıdır.

.
Ümmetinin başına gelecekleri biliyordu
 
 
 
A -
A +
Fitne fesat zamanında İslâmiyete uymak, kâfirlerle harp etmek gibi güç olacaktır!..
 
Sual: Peygamber Efendimiz, ümmetinin başına gelecekleri biliyor mu idi ve biliyorsa tavsiyesi ne olmuştur?
Cevap: Peygamber Efendimiz, ümmetinin başına gelecekleri biliyordu ve bunları da haber verdi. Mesela bir hadîs-i şerifte;
(Benden sonra, ümmetim arasında ayrılıklar olacaktır. O zamanda olanlar, benim sünnetime ve Hulefâ-i râşidînin sünnetine yapışsın! Dinde meydana çıkan şeylerden uzaklaşsın! Dinde yapılan her yenilik bidattir. Bidatlerin hepsi dalalettir. Dalalet sahiplerinin gidecekleri yer, Cehennem ateşidir) buyuruldu.
Bu hadîs-i şerif, bu ümmette çeşitli ayrılıklar olacağını haber vermekte ve Resûlullah Efendimizin ve dört halifesinin yolunda olana sarılınız denmektedir. Sünnet, Resûlullah Efendimizin, sözleri, bütün ibadetleri, işleri, itikatları, ahlakı ve bir şey yapılırken görünce, mâni olmayıp susması demektir. Nitekim hadîs-i şerifte buyuruldu ki:
(Ümmetim arasına fesat yayıldığı zaman, sünnetime yapışan için yüz şehit sevabı vardır!) Bidatlere ve kendi aklına uyarak İslâmiyetin hududu dışına çıkıldığı zaman, benim sünnetime uyana, kıyamet günü yüz şehit sevabı verilecektir. Çünkü fitne fesat zamanında İslâmiyete uymak, kâfirlerle harp etmek gibi güç olacaktır.
           ***
Sual: Giyecekler konusunda, bir Müslümanın dikkat edeceği temel hususlar nelerdir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Avret yerini örtecek ve soğuktan, sıcaktan korunacak kadar giyinmek farzdır. Pamuk, keten ve yün kumaş iyidir. Orta hâlli giyinmeli, şöhretten sakınmalıdır. Nimeti göstermek için iyi ve kıymetli giyinmek müstehabdır. Bayramlarda, topluluklarda, güzel, süslü giyinmek mubahtır. Her zaman böyle giyinmek iyi değildir. Övünmek, gösteriş için giyinmek mekruhtur. Beyaz ve siyah giyinmek müstehabdır. Resûlullah Efendimizin, elbisesi, gömleği beyaz pamuk bezdendi. Mekke’yi fetheylediği gün, mübarek başlığının ve paltosunun siyah olduğu, Mecma'ul-enhürde de yazılıdır. Yeşil giyinmek sünnettir. Domuzdan başka yırtıcı hayvan leşlerinin postları, derileri dabağlanınca temiz olur. Besmele ile öldürülenlerin postları ve derileri temizdir. Derileri üzerinde namaz kılınır. Bunlarla yapılan elbiseleri, kürkleri, kürklü paltoları, başlıkları giymek erkeklere caizdir.”

.
Kıyametin kopması, mahşer haktır
 
 
 
A -
A +
Muhammed aleyhisselamın kıyametten haber verdiği şeylerin hepsi doğrudur.
 
Sual: Peygamber Efendimizin, kıyametten, mahşerden, kabir azabından verdiği haberlerin hepsi doğru mudur?
Cevap: Muhammed aleyhisselamın kıyametten haber verdiği şeylerin hepsi doğrudur. Kabir azabı, kabrin ölüyü sıkması, kabirde Münker ve Nekir denilen iki meleğin sual sorması, kıyamette her şeyin yok olacağı, göklerin yarılacağı, yıldızların yollarından çıkıp dağılacakları, yeryüzünün, dağların parçalanması ve herkesin mezardan çıkması, mahşer yerine toplanması, yani ruhların cesetlere gelmesi, kıyamet gününün zelzelesi, o günün dehşeti, korkusu ve kıyamette sual ve hesap ve dünyada yapılmış olan şeylere orada, ellerin, ayakların ve her azanın, organın şehadet etmesi ve iyilik ve kötülük defterlerinin uçarak sağ veya sol taraftan verilmesi ve iyiliklerin ve günahların, oraya mahsus bir terazide tartılması haktır, doğrudur. Orada sevabı ağır gelen, Cehennemden kurtulacak, az gelen, ziyan, zarar edecektir. Oradaki terazi, bilinmeyen bir terazi olup, ağır ve hafif gelmesi dünya terazisinin aksinedir. Yukarı çıkan kefe ağırdır, aşağı inen hafiftir. Orada yer çekimi kuvveti yoktur.
           ***
Sual: Kur’ân-ı kerimde bildirilen, anlatılan ilimler, bilgiler ana hatları ile ne ile ilgilidir?
Cevap: Bu konuda Mevdû'ât-ül-ulûmda deniyor ki:
“Kur’ân-ı kerimdeki bilgiler üç kısımdır: Birincisini hiçbir kuluna bildirmemiştir. Kendisini, isimlerini ve sıfatlarını kendinden başka kimse bilemez. İkinci kısım bilgileri, yalnız Muhammed aleyhisselama bildirmiştir. Bu yüce Peygamberden ve Onun vârisi olan râsih âlimlerden başka kimse bunları anlayamaz. Müteşâbih âyetler böyledir. Üçüncü kısım bilgileri, Peygamberine bildirmiş ve ümmetine öğretmesini emir buyurmuştur. Bu ilimler de ikiye ayrılır: Birinciler, geçmiş insanların hâllerini bildiren Kısas ve dünyada, ahirette yaratmış olduğu ve yaratacağı şeyleri bildiren haberler Ahbârdır. Bunlar, ancak Resûlullah Efendimizin bildirmesi ile anlaşılır. Akıl ile, tecrübe ile anlaşılamaz. Üçüncü kısım bilgilerin ikincileri, akıl, tecrübe ve Arabi ilimler ile anlaşılabilir. Kur’ân-ı kerimden ahkâm, hüküm çıkarmak ve fen bilgilerini anlamak böyledir.”
Kur’ân-ı kerimin manasını anlamak isteyen, din âlimlerinin kelam, fıkıh ve ahlak kitaplarını okumalıdır.

.
Domuz eti de necistir
 
 
 
A -
A +
İnsandan çıkınca abdeste veya gusle sebep olan her şey​ galiz, yani kaba necasettir. 
 
Sual: Domuz eti, leş ve kan gibi şeyler, insanın üzerinde veya bulaşmış ise, namaz kılmaya mâni midir, temizlemek gerekir mi?
Cevap: İnsandan çıkınca abdeste veya gusle sebep olan her şey, eti yenmeyen hayvanların, yarasa hariç ve yavrularının yüzülmüş, dabağlanmamış derisi, eti, pisliği ve bevli, idrarı ve süt çocuğunun pisliği, bevli, idrarı ve ağız dolusu kusmuğu, insanın ve bütün hayvanların kanı ve şarap, leş, domuz eti ve kümes ve yük hayvanlarının, koyun ve keçinin necasetleri, galiz, yani kaba necasettir. Kan dört mezhepte de kaba necasettir. Meni, mezi ve idrardan sonra çıkan vedi ismindeki beyaz, bulanık, koyu sıvı, Hanefi ve Maliki mezhebinde kaba necasettirler. Şafii mezhebinde yalnız meni, Hanbeli mezhebinde ise, her üçü de temizdir.
Kaba necis olarak bildirilenler, insanın üzerinde veya namaz kılacağı yerde ise, namazdan önce bunları temizlemek gerekir.
           ***
Sual: Cemaatle namaz kılarken, imamın sesini çok fazla yükselterek, bağırarak okuması uygun olur mu?
Cevap: İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“İmamın namaza dururken ve rükünden rüküne geçerken ve selam verirken, cemaat işitecek kadar, sesini yükseltmesi sünnettir. Daha fazla yükseltmesi mekruhtur.
           ***
Sual: Abdest ve gusül alınmış su ile necaset temizlenebilir mi?
Cevap: Necaset, her temiz su ile, abdest ve gusül alınmış su ile, sirke ve gül suyu gibi akıcı mayiler, sıvılarla ve tükürükle temizlenir. Süt ve yağla temizlenmez.
           ***
Sual: Melekler yaratılmış olduğuna göre, bunlar da insanlar gibi hata edebilir, yanılabilirler mi?
Cevap: Melekler, Allahü teâlânın kıymetli kullarıdır. Allahü teâlânın emirlerine isyan etmezler. Emir olunduklarını yaparlar. Evlenmeleri yoktur, doğurmazlar, çoğalmazlar. Bunlar hata etmez, unutmaz, hile yapmaz, aldatmazlar. Bunların Allahü teâlâdan getirdikleri hep doğrudur. Şüpheli, ihtimalli değildir. Melekler, Allahü teâlânın azameti, celâli, büyüklüğünden korkudadır. Kendilerine verilen emirleri yapmaktan başka işleri yoktur.
           ***
Sual: İyi, kötü ne varsa hepsini yaratan Allahü teâlâ mıdır?
Cevap: Allahü teâlâ, insanları yarattığı gibi, insanların işlerini de, O yaratıyor. İyi ve fena, kötü şeylerin hepsi Onun takdiri, dilemesi iledir. Fakat, iyi işlerden razıdır, beğenir, fenalardan razı değildir, beğenmez.

.
Bütün iyilikler, İslâmiyetin içindedir
 
 
 
A -
A +
Eski dinlerin, görünür, görünmez bütün iyiliklerini, İslâmiyet, kendinde toplamıştır. 
 
Sual: Bütün güzellikler, iyilikler, insanlara faydalı olan şeylerin hepsi, İslâm dininin içinde var mıdır?
Cevap: Bu konuda seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretleri Râbıta-i şerîfe kitabında buyuruyor ki:
“İslâm dini, Allahü teâlânın, Cebrail ismindeki melek vasıtası ile, sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselama gönderdiği, insanların, dünyada ve ahirette rahat ve mesut olmalarını sağlayan, usül ve kaidelerdir. Bütün üstünlükler, faydalı şeyler, İslâmiyetin içindedir. Eski dinlerin, görünür, görünmez bütün iyiliklerini, İslâmiyet, kendinde toplamıştır. Bütün saadetler, muvaffakiyetler ondadır. Yanılmayan, şaşırmayan akılların kabul edeceği esaslardan ve ahlaktan ibarettir.”
           ***
Sual: Bir babanın, küçük olan çocuklarının parasını, lazım olsun veya olmasın kullanabilmeye, bir izin var mıdır?
Cevap: Bu konuda Fetâvâ-yı Feyziyyede deniyor ki:
“Bir baba, küçük çocuklarının paralarını, ihtiyacı yok iken, kendisi için kullansa, çocuklar baliğ olunca, bunu tazmin etmesini, ödemesini isteyebilirler. Baba muhtaç olsaydı, kullanması caiz olurdu.”
           ***
Sual: Kur’ân-ı kerimde bildirilen hükümleri anlamak ve öğrenmek için ne yapmalıdır?
Cevap: Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerimi, sevgili Peygamberine, Cebrâil ismindeki melek ile, yirmi üç senede gönderdi. Vefatından sonra, hazret-i Ebu Bekir’in emri ile, bir araya toplandı ve bu kitaba Kur’ân-ı kerim ve Mushaf denildi. Kur’ân-ı kerimin hepsi, Arabi’dir. Manasını herkes anlayamaz. Kelam-ı ilâhiden, murâd-ı ilâhiyi, yalnız Muhammed aleyhisselam anlamış, Eshâbına bildirmiştir. Muhammed aleyhisselamı gören Müslümana Sahâbi, hepsine Eshâb denir. Eshâb-ı kiram, Resûlullah Efendimizden öğrendiklerinin hepsini, talebelerine bildirdi. Bunlar da, açıklayarak, binlerce kitaplarında yazdılar. Bunlara Ehl-i sünnet âlimleri denir. Dört mezhep imamları ve imam-ı Ahmet Rabbânî, Muhammed Masûm hazretleri, Ehl-i sünnet âlimleridirler. Görülüyor ki, Kur’ân-ı kerimin manasını doğru olarak öğrenmek isteyenin, Ehl-i sünnet âlimlerinin fıkıh ve iman kitaplarını ve imam-ı Rabbânî hazretlerinin Mektûbât kitaplarını okuması lazımdır. İman kitaplarında, kalp ile inanılacak bilgiler yazılıdır. Fıkıh kitaplarında, beden ile yapılacak işler, ibadet, muamelat bilgileri yazılıdır

.
Yemekte, içmekte bidat olur mu?
 
 
 
A -
A +
“Bidat, dinden olmayan, ibadet olmayan, âdet olan bir şey ise, dinimiz bunu reddetmez."
 
Sual: Yemekte, içmekte, giyinmekte, ulaşım vasıtalarında ve ev işlerinde de bidat olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Hadîka-tün-nediyye kitabında deniyor ki:
“Bidat, dinden olmayan, ibadet olmayan, âdet olan bir şey ise, dinimiz bunu reddetmez. Yemekte, içmekte, elbisede, seyrü sefer, ulaşım vasıtalarında ve bina, mesken, ev işlerinde, ibadet yapmak, yani Allahü teâlâya tekarrüb, yakınlık niyet etmeyip, yalnız dünya işi düşünülürse, bunlar bir ibadeti yapmaya mâni olmadıkça veya bir haramı işlemeye sebep olmadıkça, bidat olmazlar. Dinimiz bunları menetmez.” Bidat üç türlüdür:
1-İslâmiyetin küfür alameti dediği şeyleri zaruret olmadan kullanmak, en kötü bidattir. Kafirlere hile olarak kullanmanın caiz olur denildiği Berîkada yazılıdır.
2-Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerine uymayan inanışlar da kötü bidattir.
3-İbadet olarak yapılan yenilikler, reformlar, amelde bidat olup büyük günahtır. Âlimler, ameldeki, ibadetteki bidatleri ikiye ayırmışlar, hasene ve seyyie demişlerdir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri âlimlerin hasene dedikleri bidatlere bidat dememiş, sünnet-i hasene demiştir. Bidat-i seyyie dediklerine bidat demiş, bunları çok kötülemiştir. Vehhabiler ise, hasene denilen, beğenilen bidatlere de, seyyie demiş, bunları yapanlara kâfir, müşrik demişlerdir.
           ***
Sual: Gasbedilmiş, çalınmış veya izinsiz olarak alınmış mal ve para ile ticaret yapmak, dinimizce uygun olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Hadîkada deniyor ki:
“Başkasının malını ondan izinsiz olarak, zorla almaya, gasbetmek denir. Gasb, haram olduğu gibi, gasbedilen malı kullanmak da haramdır. Başkasının malını izinsiz alıp, kullanıp, sonra geri vermek, malda ayıp ve kusur hasıl olmasa bile, haram olur. Kendisine emanet bırakılan veya gasbettiği malı, parayı ticarette yahut başka yerde kullanıp da, bundan kazanç sağlamak caiz değildir. Kazandığı şey haram olur. Bunu fakire sadaka vermesi lazım olur. Birinin malını, parasını şaka olarak da alıp saklamak haramdır. Çünkü böylece, başkasını üzmüş oluyor. Başkasına eziyet vermek de haramdır.”
           ***
Sual: Anadolu’nun bazı yerlerinde tezek yakılıyor. Bu tezeklerin külleri necis olur mu?
Cevap: Necaset yanınca, külü temiz olur. Tezek yakarak ısıtılan fırında, ekmek pişirilir

.
İbadetlerin önemine göre sıralaması
 
 
 
A -
A +
Meşrû'ât, yani ibadetler, Müslümanlara yapılması emrolunan şeyler, dört kısımdır...
 
Sual: Dinimizin ibadet olarak emrettikleri nelerdir, bunların önemine göre sıralaması nasıldır?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Meşrû'ât, yani ibadetler, Müslümanlara yapılması emrolunan şeyler, dört kısımdır: Farz, vacib, sünnet, nafile. Allahü teâlânın açık olarak bildirdiği emirlerine Farz; açık olmayıp, zan ederek anlaşılan emirlerine Vacib denir. Farz veya vacib olmayıp, Resûlullah Efendimizin kendiliğinden emrettiği veya yaptığı ibadetlere Sünnet denir. Bunları devamlı yaparak, nadiren terk etmiş ve terk edenlere bir şey dememiş ise, Sünnet-i hüdâ veya Müekked sünnet denir. Bunlar, İslâm dininin şiârıdır yani, bu dine mahsusturlar. Başka dinlerde yoktur. Vacipleri terk edeni görünce, terk etmesine mâni olurdu. Kendisi ara sıra terk etmiş ise, Sünnet-i gayr-ı müekkede denir. Müekked sünneti, özürsüz olarak devamlı terk etmek mekruh, küçük günah olur. Allahü teâlâ, bütün ibadetlere sevap vereceğini vadetti, söz verdi. Fakat, ibadete sevap verilmesi için, niyet etmek lazımdır. Niyet, emre itaat ve Allahü teâlânın rızasına kavuşmak için yaptığını kalbinden geçirmek demektir.
Bu üç kısım ibadeti belli zamanlarda yapmaya Eda etmek denir. Zamanında yapmayıp, zaman geçtikten sonra yapmaya Kaza etmek denir. Eda veya kaza ettikten sonra, kendiliğinden tekrar yapmaya Nafile ibadet denir. Farzları ve vacibleri nafile olarak yapmak, müekked sünnetleri yapmaktan daha çok sevap olur.
Resûlullah Efendimizin ibadet olarak değil de, âdet olarak, devamlı yaptığı şeylere Sünnet-i zevaid denir. Elbiseleri, oturması, kalkması, iyi şeyleri yapmaya sağdan başlaması böyledir. Bunları yapanlara da sevap verilir. Bunlara sevap verilmesi için, niyet etmek lazım değildir. Niyet edilirse, sevapları çoğalır. Zevaid sünnetleri ve nafile ibadetleri terk etmek mekruh olmaz.”
Bunlarla beraber, âdete bağlı şeylerde de Resûlullah Efendimize tabi olmak, dünyada ve ahirette, insana çok şey kazandırır ve çeşitli saadetlere yol açar.
           ***
Sual: Maliki mezhebinde, kullanılmış su ile de abdest alınabilir mi?
Cevap: Menâhic-ül-ibâd kitabında deniyor ki:
“Müstamel, kullanılmış su, maliki mezhebinde hem temizdir, hem de temizleyicidir. Yani müstamel su ile abdest alınır ve gusül edilir.

.
Ruh âlemini akıl ile anlamak
 
 
 
A -
A +
Aklı olan, Allahü teâlânın varlığını ve birliğini hemen anlar ve ispat eder.
 
Sual: Kendi aklını ölçü alıp, tasavvuf âlimlerinin, ruh âleminden keşif yoluyla anlayıp bildirdiklerini, akla uygun değildir diye kabul etmemek, akla da ilme de uygun olur mu?
Cevap: Bu konuda Şihâbüddîn-i Sühreverdî hazretleri buyuruyor ki:
“Milyonlarca yıldızın bir araya gelip bir sistem kurduğunu ve her sistemin boşlukta bozulmadan hareket ettiğini söyleyen astronomi adamlarının sözlerine, görmeden inanıldığı gibi, tasavvufçuların keşfettikleri, bildirdikleri âlem-i misâl ve ruh âlemine de inanmak lazım gelir.”
İnkâr edenlere değil, haber verenlere inanmak doğru olur. Aklı olan, fen bilgisinden haberi olan, Allahü teâlânın varlığını ve birliğini hemen anlar ve ispat eder. Ahirete inanmak, böyle değildir. Buna, Allahü teâlâ haber verdiği için inanılır. Halbuki, akla uyan kimsenin, kendisi bu ruh âlemine ve sırlarına kavuşamasa, bilemese de, bunu, hiç olmazsa, olmayacak şey değildir diyerek, reddetmemesi lazımdır. Nitekim, akla uyanların önderlerinden olan İbni Sînâ;
“Olamayacağı ispat edilemeyen bir şeye, olamaz dememelidir. Çünkü, ispat etmeden olamaz demek, anlamadığına inanmamak gibi, ayıp ve kusurdur” demiştir.
           ***
Sual: İslâm dini garip olarak başladı diye başlayan bir hadîs var mıdır, varsa bu hadîste ne anlatılmak istenmiştir?
Cevap: Bütün Ehl-i sünnet âlimleri gibi İmam-ı Rabbânî hazretleri de, Mektûbât isimli kitabında bu hadîs-i şerifi nakletmektedir. Peygamber Efendimiz;
(İslâm dini garip olarak başladı. Son zamanlarda da garip olacaktır. Bu garip insanlara müjdeler olsun! Bunlar, insanların bozduğu sünnetimi düzeltirler) buyurmuştur. Bu hadîs-i şerifi, Ehl-i sünnet âlimleri açıklarken buyuruyorlar ki:
“İslâmiyetin başlangıcında, insanların çoğu, Müslümanlığı bilmedikleri, onu yadırgadıkları gibi, ahir zamanda da, dini bilenler azalır. Bunlar, bozulmuş olan sünneti, ıslah ederler. Bunun için, emr-i ma'rûf ve nehyi anilmünker yaparlar. Sünnete, yani İslâmiyete uymakta başkalarına örnek olurlar. İslâm bilgilerini doğru olarak yazıp, kitaplarını yaymaya çalışırlar. Bunları dinleyenler az, karşı gelenler çok olur. O zamanda, sevenleri çok olan din adamı, doğru arasına eğrileri, hoşa giden sözleri karıştıran kimsedir. Çünkü yalnız doğruyu söyleyenin düşmanları çok olur.”

.
Herkes Kur’ânı anlayabilir mi?
 
 
 
A -
A +
Arabiyi iyi bilmeyen ve tefsir okumamış olan cahil, Kur’ân-ı kerimin manasını anlayamaz...
 
Sual: Herkesin Kur’ânı anlayabileceğini söyleyenler var. Birazcık Arapçası olan bir kimse, Kur’ân-ı kerimi anlayabilir mi?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Hâce Muhammed Pârisâ hazretleri, Tuhfet-üs-sâlikîn kitabında, İmam-ı Gazâlî hazretlerinden alarak buyuruyor ki:
“Üç kimse, Kur’ân-ı kerimin manasını anlayamaz: Birincisi, Arabiyi iyi bilmeyen ve tefsir okumamış olan cahil. İkincisi, büyük bir günaha devam eden fasık. Üçüncüsü, itikat bilgilerinden birini yanlış anlayıp, anladığına uymadığı için, hak sözü kabul etmeyen bidat sahibi.”
Ehl-i sünnet itikadından ayrılmak büyük günahtır. Bunun için bidat sahibi olan Kur’ân-ı kerimin manasını anlayamaz. Çünkü bidatin zulmeti kalbi karartır. Görülüyor ki, Ehl-i sünnet mezhebinde olmayan, Arabiyi çok bilse de, Kur’ân-ı kerimi doğru anlayamaz. Yanlış anladıklarını yazarak, herkesi felakete sürükler.
           ***
Sual: Bir sıkıntı, ihtiyaç olduğu zaman, başlanmış oruç bozulabilir mi?
Cevap: İhtiyaç, sıkıntı olunca, orucu bozmak caiz olur. Bahr-ür-râıkda deniyor ki:
“Bir ibadete başlayınca, bunu özür olmadan bozmak haramdır. Farz olan orucu bozmak için sekiz özür vardır: Hastalık, sefere çıkmak, ikrah yani zalimin zorlaması, kadının hamile olması, çocuk emzirmek, açlık, susuzluk ve ihtiyarlık.”
           ***
Sual: Erkeklerin, kadınlar gibi her renkte elbise giymelerinin, dinimiz açısından bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Erkeklerin de her renk elbise giymeleri caiz ise de, kırmızı, sarı elbise giymeleri tenzihen mekruh denildi. Başlık ve takkenin kırmızı ve sarı renklerde dahi mekruh olmadığı söz birliği ile bildirildi. Resûlullah Efendimizin ayakkabısının siyah olduğu, Şir'at-ül-islâm şerhinde yazılıdır.
           ***
Sual: Namaz kılarken ceketi, gömleği giymeden omuza alarak bu şekilde namaz kılmanın mahzuru olur mu?
Cevap: Elbiseyi giymeyip, omuzlarına alarak namaz kılmak mekruhtur.
           ***
Sual: İmamlık yapmayı ve din bilgisi öğretmeyi, ücret karşılığında yapmanın dinimizce mahzuru var mıdır?
Cevap: Ezan okumak, imamlık yapmak, Kur’ân-ı kerim ve mevlid okumak, din bilgisi öğretmek için ücret almak caiz değil ise de, imamlık, müezzinlik ve ilim öğretmek için ücret almaya izin verilmiştir.
           ***
Sual: Namazda kıraat olarak Kur’ânın tercümesi okunabilir mi?
Cevap: Kıraatte, Kur’ân-ı kerimin tercümesini okumak caiz değildir.

.
Peruk kullanmak
 
 
 
A -
A +
Peruk takarak sokağa çıkmak, zaruret olmadan caiz değildir. İhtiyaç ile ziyneti karıştırmamalıdır.
 
Sual: Hanımların, insan veya hayvan kıllarından yahut naylondan imal edilmiş perukları kullanmaları dinen mahzurlu olur mu?
Cevap: Kadının, insan saçını, kendi saçı arasına örerek birleştirmeyip de, kendi saçına iplikle, bez şeritle bağlamasının ve hayvan kılları eklemesinin haram olmadığı, İbni Âbidîn, Hadîka ve Fetâvâ-i kübrâda yazılıdır. İnsan ve hayvan kılından, naylon gibi ipliklerden yapılmış olan, peruk denilen takma saçları ve kirpikleri kullanmak caiz olduğu anlaşılıyor ise de, ihtiyaç ile ziyneti birbirine karıştırmamalıdır. İhtiyaç için caiz olan şeyi, süs, gösteriş için takmak caiz değildir. Erkekler arasında başını açmak zarureti olduğu zaman, kadının başını ve kendi saçlarını peruk takarak örtmesi caiz ve lazım olur. Zaruret olunca, avret yerlerini mümkün olan her şeyle örtmek lazımdır. Günahı yalnız saçını vermiş olana ve bakanadır. İnsanın saçını ve herhangi bir organını satması haramdır. Peruk takarak sokağa çıkmak, zaruret olmadan caiz değildir. Çünkü kadınların yabancılara süslenmeleri haramdır.
           ***
Sual: Namazda rüku ve secdeleri çok yapmanın, namaza bir zararı olur mu?
Cevap: Namazdan olmayan fazla hareketler, namazı bozar. Rüku ve secdeleri çok yapmak, abdest almaya gitmek bozmaz.
           ***
Sual: Sünnete uygun okunan ezanı beğenmeyenin, alay edenin, imanı gider mi?
Cevap: Sünnete uygun olarak okunan ezan ile alay eden, beğenmeyen, söz ve hareket ile, hakaret edenin imanı gider.
           ***
Sual: Doğum zamanı yaklaşmış hamile bir kadın vefat ederse, bu kadının karnı yarılıp çocuğu almanın mahzuru olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Eşbâhda deniyor ki:
“Çocuğun yaşayacağı ümit edildiği zaman, çocuğu anasının karnından çıkarmak için, ölmüş olan anasının karnını yarmak caiz olur. İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe hazretleri, bu sebeple, bir kadının karnının yarılmasını emretmiş, kurtarılan çocuk, çok yaşamıştır.”
           ***
Sual: Bir malı satın almak için vekil olan kimse, o malı kendisi için satın alabilir mi?
Cevap: Belli bir malı satın almaya vekil olan kimse, o malı kendisi için satın alamaz. Kendim için aldım dese bile, sahibinin olur. Sahibi yanında iken, kendisi için aldığı mal, vekilin olur.
           ***
Sual: Namazda, göğsü kıbleden çevirmek, namazı bozar mı?
Cevap: Özürsüz, göğsü kıbleden çevirmek, namazı hemen bozar

.
Vekalet nedir, nasıl verilir?
 
 
 
A -
A +
Vekalet, bir kimsenin, bir işi yapmak için, başkasını kendi yerine koyması demektir.
 
Sual: Vekalet nedir, nasıl vekil yapılır ve haberci diye kime denir?
Cevap: Vekalet, bir kimsenin, bir işi yapmak için, başkasını kendi yerine koyması, başkasına iş havalesi demektir. Yerine geçirilen başka kimseye Vekil denir. Vekil edene Sahip denir. Bir kimsenin sözünü başkasına götürene Resûl veya Haberci denir.
Birini vekil yapmak, icap ve kabul ile olur. Yani “Seni vekil yaptım” ve “Kabul ettim” sözleri veya yazıları ile olur. Vekil, cevap vermeden, işi yapmaya başlasa, kabul etmiş olur. İş habersiz yapıldıktan sonra, sahibinin, izin verdim demesi ile de, vekil etmiş olur. Kiracı kira ile, kiradaki malı tamir etmeye vekil yapılabilir.
           ***
Sual: İnkâr edenleri, açıkça günah işleyenleri sevmemek, onlara kötü davranmak, eziyet etmek mi demektir?
Cevap: Her Müslüman, hem imanını korumaya, kaptırmamaya çalışmalı, hem de, Allahü teâlâya ve Onun Peygamberine inanmayanları sevmemelidir. Fakat, sevmediklerine de, kötülük, zulüm yapmamalı, kâfirlere ve bidat sahiplerine tatlı dil ve güler yüz ile nasihat etmelidir. Onların felaketten kurtulmalarına, saadete kavuşmalarına çalışmalıdır. Mazher-i Cân-ı Cânân hazretleri buyuruyor ki:
“Kafirleri, bidat sahiplerini ve açıkça günah işlemeye devam eden fasıkları sevmememiz emrolundu. Bunlarla konuşmamalı, evlerine, toplantılarına gitmemeli, selam vermemeli, arkadaşlık yapmamalıdır. Zaruret ve ihtiyaç olduğu zaman, zaruret miktarı kadar, bu yasaklara izin verilmiştir. Bu zaman, onlarla görüşmek caiz olur ise de, kalbin yine onları sevmemesi lazımdır.”
           ***
Sual: Eshab-ı kiramın veya dört mezhep imamının, birbirini taklid ettikleri olmuş mudur?
Cevap: Bir müctehidin kendi ictihadına göre amel etmesi lazımdır. Başka müctehide uyması caiz değildir. Eshab-ı kiramın hepsi müctehid idi. Bunun için bazı işlerde birbirlerine uymamışlardır. Bunun gibi, İmam-ı Ebu Yusuf’un, bir cuma günü, tekrar abdest almaması ve İmam-ı Şafii'nin, İmam-ı a'zam Ebû Hanife'nin kabri yanında namaz kılarken, rükudan sonra ellerini kaldırmaması, başkasını taklit olmayıp, kendi ictihadlarına göre hareket etmelerindendir.
           ***
Sual: İnsanın yüzüne karşı durup namaz kılmakta mahzur var mıdır?
Cevap: Bir kimsenin yüzüne ve yüksek sesle konuşanların sırtına karşı namaz kılmak mekruhtur.

.Namazın içinde vacip olanlar
 
 
 
A -
A +
Namazda Fatiha okumak, Fatihadan sonra bir sûre veya âyet okumak vaciptir...
 
Sual: Namaz kılarken vacip olarak yapılması gerekenler nelerdir?
Cevap: Namazda Fatiha okumak, Fatihadan sonra bir sûre veya âyet okumak, Fatihayı ve zamm-ı sûreyi farzların birinci ve ikinci rekatlerinde, vacip ve sünnetlerin her rekatinde okumak, secdeleri birbiri ardınca yapmak, ikinci rekatte teşehhüt miktarı oturmak, son rekatte otururken, Ettehıyyâtü okumak, rükuda ve iki secdede ta'dîl-i erkân, yani sübhânallah diyecek kadar hareketsiz durmak vacip, daha çok durmak sünnettir, kavmede ve celsede tumânînet, sübhânallah diyecek kadar durmak, namaz sonunda esselâmü... demek, kunut duası okumak, imamın, sabah, cuma, bayram, teravih, vitir namazlarında ve akşam ile yatsının ilk iki rekatinde yüksek sesle okuması, imamın ve yalnız kılanın öğle ve ikindi farzlarında ve akşamın üçüncü, yatsının üçüncü ve dördüncü rekatlerinde hafif sesle okumaları vaciptir. Bezzâziyyede deniyor ki:
“Hafif sesle okuyanı bir iki kişinin işitmesi mekruh olmaz. Sesli okumak, çok kişinin işitmesi demektir.”
           ***
Sual: Bir eve misafir olan, ihtilam olur ve gusül ederse fitne çıkacağından korkarsa, nasıl hareket eder?
Cevap: Misafir olduğu evde cünüp olan bir kimse, gusül abdesti alırsa iftiraya, şüpheye uğrayacağından korkarsa, gusül etmez. Su varken teyemmüm etmesi de caiz olmaz. O hâlde, niyet etmeden, iftitah tekbiri söylemeden, ayakta bir şey okumadan, rüku ve secde gibi hareket yaparak namaz kılar görünmesi caizdir. Uygun zaman bulunca gusül alır ve kılamadığı namazı kaza eder. İtikadı bozuk olduğu bilinen birinin arkasında namaz kılmak zorunda olan da böyle yapar.
           ***
Sual: Açık bir alanda büyük abdestini yapan, taharetlenme imkânı bulamayan kimse, o hâl ile namaz kılabilir mi?
Cevap: Bir kimse, açık bir alanda, büyük abdestini bozup taharetlenmek için tenha bir yer bulamazsa, başkasının yanında avret yerini açmaz. Tenha yer buluncaya kadar bekler. Namaz vakti daralır ise, başkaları yanında taharetlenmez, iç çamaşırını yıkamaz. Necaset ile namaz kılar. Çünkü, haramdan kaçmak, farzı yapmaktan daha çok sevaptır. Sonra tenha yer bulunca taharetlenir, iç çamaşırını yıkar ve namazı iade eder.
           ***
Sual: Namazda sessiz okumanın ölçüsü nedir?
Cevap: Kendi işiteceği kadar sesli okumaya, hafi, sessiz okumak denir.

.
Peygamberlere inanma konusunda insanlar
 
 
 
A -
A +
Peygamberlere ve onların getirdiklerine inanma konusunda insanlar dört kısma ayrılır...
 
Sual: İnsanlar, Allahü teâlânın gönderdiği Peygamberleri kabul veya inkâr konusunda aynı mıdırlar?
Cevap: Allahü teâlânın gönderdiği Peygamberlere ve getirdiklerine inanma konusunda insanlar dört kısma ayrılır:
1-Peygambere inanır ve buna uyar. Bunlar dünyada rahat ve huzur içinde yaşar. Ahirette, doğru Cennete gider. Nefsine uyarak hasıl olan günahları, kalp ile tevbe, dil ile istiğfar ederek ve dünyada sıkıntılar çekerek, affedilecek, doğru Cennete giderek, nimetler içinde sonsuz yaşayacaktır. Bunlara salih kul denir.
2-Peygambere inanır ve buna uyar. Dünyada dert, sıkıntı ve hastalık içinde yaşar. Dertlere sabır ve şükreder. Sabırları, derecelerinin, sonsuz nimetlerinin artmasına sebep olur. Bunlar, nefislerine uymaz. Bunlara veli denir. Böyle kimseler azdır.
3-Peygambere inanır. Peygambere değil, nefsine uyar. Dünyada sıkıntı çeker. Bunlar, nefislerine uyarak hasıl olan günahlar kadar Cehennemde kaldıktan sonra, Cennete gireceklerdir. Bunlara fasık kul denir.
4-Peygambere inanmaz. Ahkamı islamiyenin emir ve yasak ettiği şeyleri akıl ile bulup, bunlara ve Müslümanlara uyan kâfirler, dünyada saadete kavuşur, ahirette ise Cehenneme giderler.
İnsanlardan azgın olanların daha çok azmaları için, işlerinde başarı, kolaylık ve rahatlık da verilir. İslamiyetin bir emrini beğenmeyen kâfir olur. Kafirler, cennete girmeyecek, cehennemde sonsuz kalacaklardır.
           ***
Sual: Cünüp olan bir kimse, gusül abdesti almayı ne vakte kadar geciktirebilir ve bu halde iken bir şey yiyip içebilir mi?
Cevap: Cünüp kimse, kılmadığı namaz vakti çıkıncaya kadar gusül etmezse, günah olmaz. Daha fazla geciktirmesi büyük günahtır. Cünüp iken uyumak, günah değildir. Cünübün elini ve ağzını yıkamadan yiyip içmesi tenzihen mekruhtur. Çünkü ağzına, eline sürülen su, müstamel olur. Müstamel suyu içmek ise mekruhtur. Hayız gören kadın böyle değildir. Çünkü hayız halinde iken gusül abdesti alması emir olunmadı.
           ***
Sual: Hayız veya cünüp halde bulunan bir kadın süt emmekte olan çocuğunu emzirebilir mi?
Cevap: Hayız halindeki kadın, göğsünü yıkamadan, çocuğunu emzirebilir. Cünüp olan kadının, yıkamadan emzirmesi mekruh olur.
           ***
Sual: Süt emzirmekle kadının abdesti bozulur mu?
Cevap: Çocuk emziren kadının abdesti bozulmaz.

.
Haram yoldan gelen mülk olmaz
 
 
 
A -
A +
Bir kimsenin gasp, hırsızlık, rüşvet ve kumardan kazandıkları o kimsenin mülkü olmaz. 
 
Sual: Bir kimse, haram yollardan para elde etse, bunları nafaka için kullanabilir mi ve zekâtını vermesi gerekir mi?
Cevap: Bir kimsenin tam mülkü demek; helal yoldan gelip, kullanması mümkün ve helal olan öz malı demektir. Vakıf malı, kimsenin mülkü değildir. Bir kimsenin gasp, sirkat yani hırsızlık, rüşvet, kumar, alkollü içki satışının semeni yani karşılığı, bedeli ve fasit olarak satın aldığı mal gibi, haram malı kendi helal malı ile veya çeşitli kimselerden aldığı haram malları birbirleri ile karıştırmamış ise, bu haram mallar, o kimsenin mülkü olmaz. Kullanması, nafaka yapması helal olmaz. Bunlarla cami ve başka hayırlar yapamaz. Bunların zekâtını vermesi farz olmaz. Yani, zekât nisabının hesabına katılmazlar. Sahipleri veya vârisleri belli ise, kendilerine geri vermesi farzdır. Belli değil ise, hepsini sadaka olarak fakirlere dağıtır ise de, sonra sahibi çıkıp, tazminini, ödemesini isterse, tazmin eder. Sahiplerini buluncaya kadar dayanamayıp bozulacak malı, kendi kullanıp, sonra tazmin etmesi, yani benzerini, benzeri yoksa kıymetini ödemesi caiz olur.
           ***
Sual: Ergenlik çağına girmiş olan kız ve erkek çocukların, eğer malları varsa zekât vermeleri gerekir mi?
Cevap: Hanefi mezhebinin âlimleri; “Mükellef, yani akıl, baliğ ve hür olan Müslüman erkek ve kadının, şartları bulununca, zekât vermeleri farzdır” dediler.
           ***
Sual: Zekât malı mutlaka fakire teslim edilmeli midir?
Cevap: Zekât vermek, malı Müslüman fakire temlik etmekle olur. Yani, malı fakirin eline vermek lazımdır. Îzâh kitabında; “Çocuğa, deliye verilecek zekât, babasına veya velisi olan akrabasına veya vasisine verilir” denmektedir.
           ***
Sual: Evin ihtiyaçları için ayrılıp biriktirilen paranın da zekâtı verilir mi?
Cevap: İhtiyaç eşyasını almak için ve cenaze masrafının yapılması için ayırılan para nisap hesabına katılır. Yalnız bu parası bulunan kimse, nisap miktarı olduğu günden bir sene sonra, yine nisap miktarından az olmazsa, elinde kalan bu paranın zekâtını verir. Çünkü, zekât, fıtra ve kurban için, ihtiyaç eşyasına malik olmak şart değildir. Bu eşyadan elde bulunanı nisaba katılmaz.
           ***
Sual: Farzları, sünnetleri beğenmemek imanı giderir mi?

Cevap: Farzları, sünnetleri, beğenmemek, küfür olur, imanı giderir.

.
Bir söz veya işle, iman gidebilir

 
 
 
A -
A +
"Bir Müslüman, kâfirlere mahsus olan şeyleri harpte hile olarak kullanırsa, kâfir olmaz.”
 
Sual: Bir Müslüman, İslâmiyetin imanı giderir dediği bir şeyi söyler veya yaparsa, bu kimsenin imanı gitmiş mi olur?
Cevap: Bu konuda Uyûn-ül besâirde deniyor ki:
“İnsan resmi veya heykeli yapıp, bu insanda ülûhiyyet, ilahlık sıfatlarından birinin bulunduğuna inanarak veya bunun kâfir olduğunu bilerek, bunların karşısında, hürmet, tazim bildiren bir şey söylese veya yapsa, mesela secde etse, Yahudilerin ve Hristiyanların bağladıkları Zünnar denilen kuşağı ve onların dinlerine mahsus şeyleri kullansa, kâfir olur. Kâfirlere mahsus olan şeyleri harpte hile olarak kullanırsa, kâfir olmaz.” Bir Müslümanın bunları, canını, malını, rızkını kurtaracak kadar kullanması özür olur. Daha fazlası küfür olur.
Allahü teâlâya mahsus olan sıfatlara ülûhiyyet sıfatları denir. Akaid ve fıkıh kitaplarının çoğunda, mesela Dürerde deniyor ki:
“Bir kimse, kalbi iman ile dolu olduğu hâlde, küfre sebep olan bir şeyi, zaruret olmadan, yani isteyerek söylerse, kâfir olur. Kalbindeki imanın faydası olmaz. Çünkü, bir kimsenin kâfir olduğu sözünden anlaşılır. Küfre sebep olan şeyi söyleyince, insanlar arasında da, Allahü teâlâ yanında da kafir olur.” İş ve giyim ile hasıl olan Küfr-i hükmînin de böyle olduğu, Şerh-i mevâkıfda yazılıdır.
           ***
Sual: Fıkıh kitaplarında, zayıf kavil diye bildirilen hükümlerle de amel edilebilir mi?
Cevap: Her Müslümanın ibadet yaparken ve haramdan sakınırken, kendi mezhebi âlimlerinin, "Fetva böyledir, En iyisi budur, En doğru söz budur" gibi bildirdiklerine uyması lazımdır. Kendi arzusu ile yaptığı bir şey, buna uymasına mâni olur ve bu mâni olmanın önlenmesinde harac, meşakkat bulunursa, kendi mezhebinde doğru olduğu bildirilen başka bir söze uyması lazımdır. Böyle de yapamazsa, Hanefi mezhebinde bulunan kimse, Hanefi mezhebindeki âlimlerin fetva olarak seçilmemiş zayıf sözlerine uyarak, işini görür.
           ***
Sual: Bir kimse, yatağın içinde, yatar şekilde Kur’ân-ı kerim okuyabilir mi?
Cevap: Kur’ân-ı kerimi abdestsiz tutmak haramdır, ezberden okumak caizdir. Yatağa abdestli girmek sünnettir. Şir'at-ül-islâm şerhinde; “Kur’ân-ı kerimi yatakta, yatarak ezberden abdestsiz okumak caizdir ve sevaptır. Fakat, başını yorgandan dışarı çıkarmalı ve bacakları bitiştirmelidir” deniyor.

.
Kadınlar, namazı erkekler gibi mi kılar?
 
 
 
A -
A +
“Kadın, namaza dururken, ellerini omuzlarına kadar kaldırır. Ellerini kol ağzından dışarı çıkarmaz."
 
Sual: Kadınlar namaza durdukları zaman, namazın içindeki hareketleri, aynen erkekler gibi mi yaparlar?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde buyruluyor ki:
“Kadın, namaza dururken, ellerini omuzlarına kadar kaldırır. Ellerini kol ağzından dışarı çıkarmaz. Sağ avucu sol üzerinde olarak göğüs üstüne kor. Rükuda az eğilir. Belini başı ile düz tutmaz. Rükuda ve secdede parmaklarını açmaz, birbirlerine yapıştırır. Ellerini dizleri üzerine kor. Dizlerini büker. Dizlerini tutmaz. Secdede kollarını, karnına yakın olarak yere serer. Karnını uyluklarına yapıştırır. Teşehhüdde, ayaklarını sağa çıkararak yere oturur. El parmaklarının ucu dizlerine uzanır. Parmakları birbirlerine yapışık olur.”
           ***
Sual: Büyük olan oğlan ve kız çocukları öldüğünde, kefenleri, aynen büyükler gibi mi olur?
Cevap: Büyük oğlan, adam gibi kefenlenir. Büyük kız, kadın gibi kefenlenir. Küçük oğlan bir, küçük kız, iki parça kefene sarılır. Ölü doğan çocuk, düşük ve insan uzvu mesela kolu kefenlenmez, bir beze sarılıp gömülür.
           ***
Sual: Kiradaki bir evi veya bir dükkânı satın alan bir kimse, ev veya dükkândaki kiracıyı hemen çıkarabilir mi?
Cevap: Kirada bulunan malı satın alan başka bir kimse, kontratı bitmeden kiracıyı çıkaramaz. Müşteri, kontrat bitinceye kadar bekler veya kira akdini mahkeme kararı ile fesih ettirir.
           ***
Sual: Peygamber Efendimizin kabrini ziyaret etmenin, dinen hükmü nedir?
Cevap: İmâm-ı a’zam Ebû Hanîfe hazretleri;
“Kabr-i saadeti ziyaret etmek sünnetlerin en kıymetlisidir” buyurmuştur. Vacip diyen âlimler de vardır. Bunun için, Şafii mezhebinde Kabr-i saadeti ziyaret etmek nezir olunur.
           ***
Sual: Hasta olan bir kimse, sağlamken kazaya kalan namazlarını, teyemmüm yaparak, oturduğu yerde veya ima ile kaza edebilir mi?
Cevap: Bir kimsenin, sağlamken kılmadığı namazları, hasta iken teyemmüm ederek ve ima ile kaza etmesi caizdir. İyi olursa, tekrar kılması lazım olmaz. Kaza kıldığını başkasına bildirmemelidir. Çünkü namazı vaktinde kılmamak günahtır. Günahı ise, gizlemek lazımdır.
           ***
Sual: Buğday ekmek için tarla kiralayan kimse, buğdaylar olgunlaşmadan önce kira müddeti biterse, nasıl hareket eder?
Cevap: Buğdaylar olgunlaşmadan kira müddeti biterse, buğdaylar oluncaya kadar kira müddeti uzatılır.

.
Cenazede, tabut başında konuşma yapmak
 
 
 
A -
A +
Cenaze namazı kılındıktan sonra tabutun yanında dua etmek caiz değildir.
 
Sual: Cenaze namazı kılındıktan sonra, tabutun başında dua etmek, konuşma yapmak, dinimizce uygun mudur?
Cevap: Cenaze namazı kılındıktan sonra tabutun yanında dua etmek caiz değildir. Zübde-tül-makâmâtta diyor ki:
“İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin cenaze namazı kılındıktan sonra, durup dua yapılmadı. Hemen mezarlığa götürüldü. Cenaze namazından sonra, ayakta dua etmenin mekruh olduğu, fıkıh kitaplarında yazılıdır. Bazı imamlar yapıyorlar ise de, sünnete uygun değildir.” Cenaze namazı kılındıktan sonra dua etmenin, konuşma yapmanın caiz olmadığı Bezzâziyye fetvâsında da yazılıdır.
           ***
Sual: Bir Müslüman, istediği zaman, istediği mezhebi taklid edebilir mi?
Cevap: Başka mezhep, ancak ihtiyaç hâlinde, yani haraç bulununca ve bütün şartlarına uyarak taklit edilebilir.
           ***
Sual: Kiraya verilen ev, araba gibi şeyler oluyor, bunlar zarar gördüğü zaman, bu zararı kiracı mı yoksa mal sahibi mi öder?
Cevap: Kiraya verilen mal, kiracıya teslim edilince emanet olup, kiracının elinde kasıtsız telef olunca, zarara uğrayınca, bu zararı ödemez. Kiraya verilen malı, âdet haricinde kullanmak kasıt sayılır. Eğer kiracı kasıtlı zarar vermişse, meydana gelen zararı öder.
           ***
Sual: Herhangi bir sebeple mezar açıldığında, mezardaki cenazeyi tekrar kefenlemek gerekir mi?
Cevap: Mezardan çıkarılmış, çıplak görülen bir ölü, kokmamış ise, sünnet üzere kefenlenip gömülür. Kokmuş ise, bir beze sarılıp gömülür.
           ***
Sual: Kendi mezhebindeki farzı yapmamak veya kendi mezhebinde haram olarak bildirilen bir şeyi yapmak için mezhep değiştirmek yahut taklit etmek uygun olur mu?
Cevap: İslâmiyetin bildirdiği hükümlere uymaktan kurtulmak için, mezheplerin ruhsatlarını, kolaylıklarını araştırıp, bunlara göre iş yapmak caiz değildir. Böyle araştırmaya Telfîk denir. İhtiyaç olunca, başka mezhebe geçmek veya birkaç şeyi başka mezhebe göre yapmak caizdir. Farzı yapmamak veya haramı yapmak için hile yapmak haramdır ve buna, Hîle-i bâtıla denir. Bir şey, farz veya haram olmadan önce, farz veya haram olmasını önlemek caizdir ve buna Hîle-i şer’ıyye denir.
           ***
Sual: Cünüpken, vücuttaki kılları almanın, koltuk altı ve kasık tıraşı olmanın mahzuru var mıdır?
Cevap: İbni Âbidînde; “Cünüp iken, kasıkları tıraş etmek mekruhtur” denmektedir.

.
İbadetleri yapacak kadar yemek
 
 
 
A -
A +
“Farzları yapamayacak kadar zayıflatan riyazet, yani az yemek caiz değildir."
 
Sual: Dinimiz az yemeli diyor diyerek, az yiyerek, çalışamayacak derecede kendini zayıflatmak, dinimizce uygun mudur?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Abdullah Mûsulî hazretleri, Muhtâr kitâbının şerhi olan İhtiyâr kitabında diyor ki:
“Farzları yapamayacak kadar zayıflatan riyazet, yani az yemek caiz değildir. Kendinin ve çoluk çocuğunun nafakasını kazanacak ve borçlarını ödeyecek kadar çalışıp kazanmak farzdır. Bu niyet ile çalışan kimse, borcunu ödeyemeden ölürse, azap çekmez. Hadîs-i şerifte, (Her erkeğin çalışıp nafakasını kazanması farzdır) buyuruldu. Bundan fazlası için çalışmamak caizdir.”
           ***
Sual: Namaz kılarken secdede nelere dikkat etmelidir ve neler üzerine secde yapılabilir?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İbni Âbidînde buyruluyor ki:
“Secde yaparken, önce iki diz, sonra iki el, sonra burun ve sonra alın yere konur. Baş parmakları, kulakları hizasında olur. Şafii mezhebinde, eller omuz hizasına konur. Ayakların, en az birer parmağını yere koymak farzdır. Yerin sertçe olup, başın içine girmemesi lazımdır. Yere serili halı, hasır, buğday ve arpa böyledir. Yerde duran masa, kanepe, araba da, yer demektir. Hayvan üzeri ve hayvan üstünde bulunan semer ve benzerleri, yer sayılmaz. Salıncak ve ağaçlara, direklere bağlanarak havada gerilmiş duran bez, halı, hasır yer sayılmaz. Pirinç, darı, keten tohumu gibi kaygan şeyler üzerine secde sahih olmaz. Çuval içinde iseler sahih olur. Secde yeri, dizlerini koyduğu yerden yirmibeş santimetre yüksek olunca namaz sahih olur ise de, mekruhtur. Secdede dirsekler bedenden, karnı da uyluklardan açık tutulur. Ayak parmaklarının uçları kıbleye karşı tutulur. Rükuya eğilirken topuk kemiklerini birbirine yapıştırmak sünnet olduğu gibi, secdede de bitişik tutulur.”
           ***
Sual: Cenazeyi ne şekilde götürmeli, taşımaya tabutun ne tarafından başlamalıdır?
Cevap: Cenaze taşımakta önce ön tarafta, meyyitin sağ tarafı, sağ omuza alınıp, on adım taşınır. Sonra, arka sağ bacak tarafı sağ omuzda, on adım taşınır. Sonra meyyitin sol tarafına, yani arkadan bakıldığına göre, tabutun sağ tarafına geçip, sol omuzda, on adım önde, on adım arkada taşınır. Hepsi kırk adım eder. Hadîs-i şerifte;
(Cenazeyi kırk adım taşıyanın kırk büyük günahı affolur) buyuruldu.

.
Peygamber Efendimizin hürmetine istemek
 
 
 
A -
A +
"Dünyalık işler için, Resûlullahın hatırını, hürmetini vesile etmek layık değildir.”
 
Sual: Peygamber Efendimizin hatırı, hürmeti için diyerek, Allahü teâlâdan bir şey istemenin, dua etmenin dinen mahzuru olur mu?
Cevap: Mir’ât-i Medîne kitabında deniyor ki:
“Allahü teâlâ (Seni yaratmasaydım, hiçbir şeyi yaratmazdım) buyurarak, Muhammed aleyhisselamın Habîbullah olduğunu, Onu çok sevdiğini bildiriyor. Bu hadîs-i kudsî, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin Mektûbât kitabında da yazılıdır. Aşağı bir insan bile, sevgilisinin hatırı için istenileni boş çevirmez. Aşıka, maşûkunun hatırı için iş gördürmek kolaydır. Bir kimse; 'Ya Rabbi! Habibin Muhammed aleyhisselam hatırı için senden istiyorum' dese, bu isteği reddolunmaz. Fakat, değeri olmayan dünyalık işler için, Resûlullahın hatırını, hürmetini vesile etmek layık değildir.”
           ***
Sual: Ayakta duramayan veya ayakta durmakta zorluk çeken bir kimse, namazlarını ne şekilde ve nasıl kılabilir?
Cevap: Namazda ayakta duramayan veya ayakta durunca zarar gören, başı dönen kimse, farzları da, secde ettiği yerde oturarak kılar. Rüku için eğilir, secde için, başını yere koyar. Duvara, direğe, insana dayanarak, biraz ayakta durabilenin, ayakta tekbir alması ve o kadarcık ayakta okuması farzdır. Secde için yere eğilemeyen hasta, önceden yere konulan, 25 cm'den az yükseklikte sert bir şey üzerine secde yapmalıdır. Alnında yara olan, yalnız burnu, burnunda yara olan da, yalnız alnı ile secde eder. Alnında ve burnunda birlikte özür olup başını yere veya sert bir şey üzerine koyamayan, ayakta durabilse bile, yere oturarak imâ ile kılar. Yani rüku için biraz eğilir, secde için de, rükudan daha çok eğilir. Secde için, kendisi veya başkası, yerden bir şey kaldırıp, yüzünü bunun üstüne koyması tahrimen mekruhtur. Çünkü Feth-ul-kadîr, Merâkıl-felâh, Halebî ve Mecma'ul-enhürde diyor ki:
“Resûlullah Efendimiz bir hastayı ziyaret etti. Bunun, eli ile yastık kaldırıp, üzerine secde ettiğini görünce, yastığı aldı. Hasta, odun kaldırarak bunun üstüne secde etti. Odunu da aldı ve; (Gücün yeterse, yere secde et! Yere eğilemezsen, yüzüne bir şey kaldırıp, bunun üzerine secde etme! İmâ ederek kıl ve secdede, rükudan daha çok eğil!) buyurdu. Kaldırılan şey üzerine secde ederken, rükudakilerden çok eğilirse, imâ ile kılmış olur, namazı sahih olur.”

.
Necasetli elbise ile namaz kılmak
 
 
 
A -
A +
Necaset üstüne örtülü bez, cam, naylon üstünde namaz kabul olur.
 
Sual: Namaz kılan kimsenin, bedeninde, elbisesinde ve namaz kıldığı yerde, necaset olursa, namazı kabul olmaz mı?
Cevap: Namaz kılan kimsenin, bedeninde, elbisesinde ve namaz kılacağı yerde necaset, pislik bulunmamalıdır. Baş örtüsü, başlık, sarık, mest ve nalın da elbiseden sayılır. Boyuna sarılı atkının sarkan kısmı, namaz kılan ile birlikte hareket ettiği için elbise sayılır ve burası temiz olmazsa, namaz kabul olmaz. Yaygının, bastığı ve başını koyduğu yeri temiz olunca, başka yerinde necaset bulunursa, namaz kabul olur. Çünkü yaygı, atkı gibi bedene bitişik değildir. Fakat kapalı şişe içinde, idrar taşıyanın namazı caiz olmaz. Çünkü, şişe bevlin meydana geldiği yer değildir. Cebinde kapalı kutudaki kanlı mendil, necis bez varken namaz kılmak caiz değildir. İki ayağın bastığı ve secde ettiği yerin temiz olması lazımdır. Necaset üstüne örtülü bez, cam, naylon üstünde namaz kabul olur. Secdede etekleri kuru necasete değerse, zararı olmaz.
           ***
Sual: Evi, tarlayı kiralarken, senelik kirası söylenip zaman bildirilmemiş ise, bunun müddeti ne kadar olur ve müddet ne zaman başlar?
Cevap: Evin, tarlanın senelik kirası söylenip, müddet söylenmez ise, müddet bir sene olur. Müddet, söz kesildiği gün başlar. Ücret ise, malı teslim aldığı gün başlar.
           ***
Sual: Namazda olan birine, biraz sağa git dense, o da, denileni yapsa, namazı bozulur mu?
Cevap: Namaz kılan bir kimse, başkasının sözü ile yerini değiştirse veya yanına gelene, onun sözü ile yer açsa, namazı bozulur. Fakat, biraz sonra, kendiliğinden hareket ederse namazı bozulmaz.
           ***
Sual: Haramları beğenmek, sevmek, imanı giderir mi?
Cevap: Küfrü, haramları, mekruhları sevmek, beğenmek küfür olur.
           ***
Sual: Cuma günü, camiye erken gidip, vakit girinceye kadar namaz kılmanın mahzuru olur mu?
Cevap: Güneş tepede iken, yani öğle namazının vaktinden temkin zamanı kadar evvel olan zaman içinde, her namazı kılmak haramdır. Bu zamanda, her namazı kılmanın, cuma günleri için de geçerli olduğu fıkıh kitaplarında yazılıdır.
           ***
Sual: Bir şeyin vacip, sünnet veya bidat olduğunda tereddüt eden kimse, nasıl hareket eder?
Cevap: Bir şeyin vacip veya bidat olmasında şüphe edilse, bu şeyi yapmak iyi olur. Bidat ile sünnet arasında şüphe olsa, yapmamak lazım olur.

.
Zamana göre ibadetler değiştirilemez
 
 
 
A -
A +
Âyet-i kerime ve hadîs-i şeriflerle bildirilmiş olan hükümler hiçbir zaman değişmez.
 
Sual: Zamanın değişmesi ile ibadetlerde de değişiklik olur mu?
Cevap: Mecellenin 39. maddesinde; “Zamanın değişmesi ile, âdete dayanan hükümler değişebilir” deniyor. Fakat, Nass ile yani âyet-i kerime ve hadîs-i şeriflerle bildirilmiş olan ahkam, hükümler hiçbir zaman değişmez. Her âdet, delil-i şeri olamaz. Bir âdetten hüküm çıkarılabilmesi için, bu âdetin Nasslara yani âyet-i kerime ve hadîs-i şeriflere muhalif, aykırı olmaması ve salih Müslümanlar arasında Seleften gelmiş olması lazımdır. Haram işleyenler çoğalır, haramlar âdet hâline gelirse, yine helal olmazlar. Küfür alametleri de âdet olur, Müslümanlar arasına yayılırsa, İslâm âdeti olmaz. Küfür alameti olmaktan çıkmazlar. Mubah olan âdetlerde ve fen bilgilerinde zamana uyulur, teknikte ilerleyenlere ayak uydurulur. Din bilgilerinde, ibadetlerde zamana uyulmaz. İman bilgileri, din bilgileri zamanla değişmez. Bunları değiştirmek, zamana uydurmak isteyenler, Ehl-i sünnetten ayrılır, kâfir veya sapık olurlar.
           ***
Sual: Nafile namaza başlayan bir kimse, bu namazı bozar veya bozulursa, tekrar kılması gerekir mi?
Cevap: Her cins namazı vaktinde kılmaya Eda denir. Nafile namaz kılınmaya başlandığı vakit, bu nafile namazın vakti olur ve tamamlanması da vacip olur. Başlanılan bu nafile namaz, bozulursa, bunun kazası da vacip olur. Bir namazı vakti içinde tekrar kılmaya İade denir. Vaktinden sonra kılmaya Kaza denir. Vaktinde kılınamayan farz namazı, kaza etmek farzdır. Vaktinde kılınamayan vacip namazı kaza etmek ve fasit olan, bozulan sünnet ve nafile namazları iade etmek vaciptir. Vaktinde kılınmayan sünneti kaza etmek emrolunmadı.
           ***
Sual: Gayr-i müslimlerin mubah olan âdetlerini yapmanın, dinimiz açısından bir mahzuru olur mu?
Cevap: Kâfirlerin âdetlerini yapmak, onlara benzemek niyeti ile olmazsa ve haram veya kötü âdetler değilse, faydalı şeyler ise, caiz olur. Onlar gibi yemek, içmek böyledir. Onlara uymak için olur veya haram veya fena, kötü şeyler ise, haram olur.
           ***
Sual: Din bilgilerini öğrenmeye önem vermeyenin imanı gider mi?
Cevap: İslamiyeti öğrenmeye lüzum görmeyen, ehemmiyet vermeyenin imanı gider.
           ***
Sual: Namazda ah, of demek namazı bozar mı?
Cevap: Namazda ah, of gibi inlemek, uf diye sıkıntıyı bildirmek bozar.

.
Kalp ve ruhun mahiyeti
 
 
 
A -
A +
"Sana ruhtan soruyorlar. 'Ruh, Rabbimin yarattığı varlıklardan biridir' diye cevap ver."
 
Sual: Ruh nasıl ve ne şekilde bir varlıktır, yaratılanlardan nelere benzemektedir?
Cevap: Kalp ve ruha, eski Yunan felsefecileri ve bunların taklitçileri, Nefs-i nâtıka, kısaca nefis demişlerdir. Halbuki, tasavvuf ve ahlak bilgilerinin mütehassısı olan İmâm-ı Rabbânî hazretleri, nefsin, kalbin ve ruhun birbirinden farklı varlıklar olduklarını ve Nefs-i nâtıka, nefsin ismi olduğunu bildirmektedir. İsrâ sûresinin 85. âyetinde meâlen;
(Sana ruhtan soruyorlar. 'Ruh, Rabbimin yarattığı varlıklardan biridir' diye cevap ver) buyuruldu.
Bu âyet-i kerime, ruhun ne olduğunu anlatmayı menetmektedir. Bunun içindir ki, İslâm âlimleri, ruhun ne olduğunu konuşmaktan sakınmışlardır. Fakat, Kur’ân-ı kerimden anlaşılıyor ki, ruhun yalnız hakikatini, ne olduğunu konuşmak yasaktır. Yoksa hassalarını, özelliklerini anlatmak yasak değildir. Bunun için, âlimlerin çoğu, talebeye ve sual edenlere, kalbin ve ruhun cisim olmadıklarını, bir Cevher-i basît olduklarını söylediler. Aklın erdiği bilgileri anlayan, his organlarından beyne gelen duyguları alan, bedendeki bütün kuvvetleri, hareketleri idare eden, kullanan hep bu ikisidir. Tasavvuf büyükleri, kelam âlimleri böyle söylemişlerdir.
           ***
Sual: İnsan ölünce, ruhu ne olur, bir yere gider mi yoksa yok mu olur?
Cevap: İnsan ölünce, ceset çürüyünce, kalp ve ruh yok olmaz. Ölmek, bunların bedenden ayrılması demektir. Bedenden ayrılınca, mücerred yani maddi olmayan âleme karışırlar. Kıyamete kadar yok olmaz. Din âlimleri, felsefeciler ve mutaassıp olmayan fen adamları böyle söylemiştir. Tabiatçılardan az bir kısmı, bu söz birliğinden ayrılmış, doğru yoldan kaymıştır. Bunlar, insanı, çöldeki otlara benzettiler. İnsan ot gibi biter, büyür, yok olur, ruhu kalmaz dediler. Böyle söyledikleri için Haşhaşîler, yani Otçular adı ile anıldılar. Din âlimleri ve felsefeciler, bu otçuların düşüncelerini çeşitli delillerle reddettiler.
           ***
Sual: Yaratılan bütün cisimler, birbirine eşit olarak mı yaratılmış, aralarında hiçbir fark yok mudur?
Cevap: Bütün cisimler madde olmaları bakımından birbirlerinden farksızdır. Hepsinin ağırlığı ve hacmi vardır. İnsan ve hayvan da, bu bakımdan, cansızlarla müsavi, eşittir. Fakat cisimler, özel hassaları yani özellikleri ile birbirinden ayrılır.

.
Herkes, nefsine nasihat etmeli
 
 
 
A -
A +
“Ey nefsim, günahlara dalmışsın. Allahü teâlâ, bu hâlini görmüyor sanıyorsan!.."
 
 
Sual: Nefsine sahip ol, nefsine nasihat et deniliyor. Bir kimse nefsine nasıl nasihat edebilir?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Gazâlî hazretlerinin nefsine hitap ettiği gibi yapmalıdır. Bu zat, nefsine hitaben buyuruyor ki:
“Ey nefsim, günahlara dalmışsın. Allahü teâlâ, bu hâlini görmüyor sanıyorsan, kâfirsin! Eğer gördüğüne inanıyorsan, çok cüretkâr ve hayâsızsın ki, Onun görmesine ehemmiyet vermiyorsun!
Hizmetçin sana itaat etmezse, ona nasıl kızarsın! O hâlde, Allahü teâlânın sana kızmayacağından nasıl emin oluyorsun! Eğer Onun azabını hafif görüyorsan, parmağını aleve tut! Yahut, kızgın güneş altında bir saat otur! Yahut da, hamam halvetinde fazlaca kal da, zavallılığını, dayanamayacağını anla! Yok eğer, dünyada yaptıklarına ceza vermeyecek sanıyorsan, Kur’ân-ı kerime ve 124 binden ziyade Peygambere inanmamış oluyorsun ve hepsini yalancı yapmış oluyorsun. Çünkü, Allahü teâlâ, Nisâ sûresinin 122. âyetinde mealen;
(Günah işleyen, cezasını çekecektir) buyuruyor. Kötülük eden, kötülük görür.
Günah işleyince, O kerimdir, rahimdir, beni affeder diyorsan, dünyada, yüz binlerce kişiye niçin zahmet, açlık ve hastalık çektiriyor ve tarlasını ekmeyenlere mahsulünü vermiyor! Şehvetlerine kavuşmak için, her hileye başvuruyorsun ve o vakit Allahü teâlâ kerimdir, rahimdir, istediklerimi zahmetsiz bana gönderir demiyorsun.
Belki inandığını, fakat sıkıntıya gelemeyeceğini söyleyeceksin. Fazla sıkıntıya dayanamayanların, az bir zahmet ile, bu sıkıntıyı önlemeleri lazım olduğunu, Cehennem azabından kurtulmak için, dünyada zahmete katlanmanın farz olduğunu, demek ki bilmiyorsun. Bugün dünyanın bir miktar zahmetine dayanamazsan, yarın Cehennem azabına ve ahiretteki zillet ve alçaklığa ve tart olmaya, kovulmaya nasıl dayanacaksın?”
           ***
Sual: Namaz kılarken boğazı, öksürür gibi yaparak temizlemek ihtiyacı oluyor. Böyle yapınca namaza bir zararı olur mu?
Cevap: Boğazından, özürsüz, öksürür gibi ses çıkarmak namazı bozar. Bu hâl, kendiliğinden olursa bozmaz. Okumayı kolaylaştırmak için yapılırsa, zararı olmaz.
           ***
Sual: Namazda sûre ve duaları okurken hareke hatası olursa, namaz bozulur mu?
Cevap: Sonradan gelen âlimler, irâb hatası, hiçbir zaman bozmaz dedi. Birincisi ihtiyat, ikincisi ruhsat yoludur.

.
Kişinin said ve şaki olacağı belli ise...
 
 
 
A -
A +
"Rabbim her şeyi bilir ve dilediğini yapar. Dilediğine hayır, dilediğine şer verir."
 
Sual: Bazı kimseler; “İnsanların said ve şaki olacakları ezelde takdir edildiği için ibadet yapmanın faydası olmaz, kendini boşuna yorma” diyorlar. Bunlara ne denebilir?
Cevap: Bu sözlerin, şeytanın hilelerinden olduğu Berika ve İslâm Ahlâkı kitaplarında anlatılırken deniyor ki:
Bu sözlere karşı, ben kulum, kulun vazifesi, sahibinin emrini yapmaktır, demelidir. Buna karşılık; “Emri yapmayınca, azap korkusu olursa, emri yapmak lazım olur. Ezelde said olan için bu korku yoktur” denirse, buna cevap olarak da, Rabbim her şeyi bilir ve dilediğini yapar. Dilediğine hayır, dilediğine şer verir. Kimsede, Ona sual sormak hakkı yoktur demelidir. İblis, İsa aleyhisselama görünerek;
-Ezelde Allahü teâlânın takdir ettikleri hasıl olur diyorsun, öyle mi? dedi.
-Evet, öyledir buyurdu.
-Öyle ise, kendini şu dağın tepesinden aşağı at. Eğer ezelde selametin takdir edilmiş ise, sana bir şey olmaz dedi. Cevabında;
-Ey melun! Allahü teâlâ kullarını imtihan eder. Kulun, sahibini imtihan etmeye hakkı yoktur, buyurdu.
Şeytanın bu hilesine karşı; “İbadet yapmak faydalıdır. Çünkü, ezelde said isem, sevapların artması, derecelerin yükselmesi için ibadetleri yapmak lazımdır. Şaki isem, ibadet yapmamak azabından kurtulmak için, ibadet yapacağım” demelidir. İbadet yapmanın bana hiçbir zararı da olmaz. Çünkü, Allahü teâlâ hakimdir. İbadet yapanlara azab etmesi, Onun hikmetine yakışmaz. İbadeti terk etmenin, ezelde said olana zararı olmasa bile, faydası yoktur. Böyle olunca, terk etmek nasıl tercih edilir? Aklı olan kimse, faydalı olanı yapar, faydasız olanı terk eder. Ezelde şaki isem, Rabbime itaat etmiş olarak Cehenneme girmeyi, asi olarak girmeye tercih ederim. Bundan başka, Allahü teâlâ, ibadet edenleri Cennete sokacağını, ibadet etmeyenlere Cehennemde azab yapacağını vadetmiştir. Allahü teâlâ vaadinde sadıktır. Vaadinden dönmez.
Allahü teâlâ her şeyi sebeple yaratmaktadır. Âdet-i ilâhiyyesi böyledir. Ancak mucize ve keramet olarak âdetini bozmaktadır. İbadetleri, Cennete girmek için sebep yaptığını bildiriyor. Yani, Cennet nimetlerini ibadetlere karşılık olarak yaratmıştır. Hadîs-i şerifte; (Hiç kimse Cennete, ibadeti sebebi ile girmez) buyuruldu. Karşılık başkadır, sebep olmak başkadır.

.
İlim, insanı kibre sürükler mi?
 
 
 
A -
A +

Kibre sebep olan ilmin ilacı çok zordur. Çünkü ilim, çok kıymetli bir şeydir.

 
Sual: Bir kimse, din ilimlerini öğrenip, insanlara üstünlük taslarsa, böyle bir kimsenin tedavisi, bu hâlden kurtulması imkânsız mı olur?
Cevap: Bu konuda, Berika’dan alınarak İslâm Ahlâkı kitabında deniyor ki:
“İlim kibre sebep olduğu gibi, kibrin ilacı da ilimdir. Kibre sebep olan ilmin ilacı çok zordur. Çünkü ilim, çok kıymetli bir şeydir. Bunun için, ilim sahibi kendini üstün ve şerefli sanır. Böyle kimsenin ilmine cehil demek daha doğru olur. Hakiki ilim, insana aczini, kusurunu ve Rabbinin büyüklüğünü, üstünlüğünü bildirir. Hâlıkına, yaratanına karşı korkusunu ve mahluklara karşı tevazusunu arttırır. Kul haklarına ehemmiyet verir. Böyle ilmi öğretmek ve öğrenmek farzdır. Buna İlm-i nâfi, faydalı ilim denir. Böyle ilim, ihlas ile ibadet etmeye sebep olur. Kibre sebep olan ilmin ilacı iki şeyi bilmekle olur:
Birincisi, ilmin kıymetli, şerefli olması, salih, iyi niyete bağlıdır. Cehaletten ve nefsinin hevasından kurtulmak için öğrenmek lazımdır. İmam olmak, müftü olmak, din adamı tanınmak için öğrenmemek lazımdır.
İkincisi, ilmi ile amel etmek ve başkalarına öğretmek ve bunları ihlas ile yapmak lazımdır. Amel ve ihlas ile olmayan ilim zararlıdır. Hadîs-i şerifte;
(Allah için olmayan ilmin sahibi Cehennemde ateşler üzerine oturtulacaktır) buyuruldu.
Mal, mevki ve şöhret için ilim sahibi olmak böyledir. Dünyalık ele geçirmek için ilim öğrenmek, dini dünyaya vesile etmek, altın kaşıkla necaset yemeye benzer. Dini dünya kazancına alet edenler, din hırsızlarıdır. Hadîs-i şerifte;
(Din bilgilerini dünyalık ele geçirmek için edinenler, Cennetin kokusunu duymayacaklardır) buyuruldu.
Fen bilgilerini dünya menfaati için öğrenmek caizdir, hatta lazımdır. Hadîs-i şerifte;
(Bu ümmetin âlimleri iki türlü olacaktır: Birincileri, ilimleri ile insanlara faydalı olacaktır. Onlardan bir karşılık beklemeyeceklerdir. Böyle olan insana denizdeki balıklar ve yeryüzündeki hayvanlar ve havadaki kuşlar dua edeceklerdir. İlmi başkalarına faydalı olmayan, ilmini dünyalık ele geçirmek için kullananlara kıyamette Cehennem ateşinden yular vurulacaktır) buyuruldu.”
           ***
Sual: Bazı kimseler, “git Allah babadan iste” diyor. Böyle söylemek imanı giderir mi?
Cevap: “Allah baba” diyenin imanı gider, kâfir olur.

.
Müminin nefsi nasihat dinler
 
 
 
A -
A +
Zâriyât sûresinde buyuruldu ki: "Onlara nasihat et! Nasihat, müminlere elbette fayda verir."
 
Sual: İnsanda bulunan nefis, hep kötü şeyler istemekte ve bunları yaptırmaya çalışmaktadır. İnsan kendi nefsine nasihat edebilir mi, eğer ederse bu nasihati nefsi dinler mi?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Gazâlî hazretlerinin Dürre-tül Fâhire fî-keşf-i ulûm-il-âhıre kitabında buyuruluyor ki:
“Nefis yaratılışta iyi işlerden kaçıcı, kötülüklere koşucudur ve hep tembellik etmek, şehvetlerine kavuşmak ister. Allahü teâlâ, bizlere, nefislerimizi, bu huyundan vazgeçirmeyi, yanlış yoldan, doğru yola çevirmeyi emir buyuruyor. Bu vazifemizi başarabilmek için, onu bazen okşamamız, bazen zorlamamız ve bazen söz ile, bazen de iş ile, idare etmemiz lazımdır. Çünkü nefis, öyle yaratılmıştır ki, kendine iyi gelen şeylere koşar ve buna kavuşmakta iken rastlayacağı güçlüklere sabreder. Nefsin, saadete kavuşmasına mani olan en büyük perde, gafleti ve cehaletidir. Gafletten uyandırılır, saadetinin nelerde olduğu gösterilirse, kabul eder. Bunun içindir ki, Allahü teâlâ, Zâriyât sûresinde, mealen;
(Onlara nasihat et! Nasihat, müminlere elbette fayda verir) buyurdu.
Senin nefsin de, herkesin nefsi gibidir, nasihat ona tesir eder. O hâlde önce kendi nefsine nasihat et ve onu azarla! Hatta, onu azarlamaktan hiç geri kalma! Ona de ki:
Ey nefsim! Akıllı olduğunu iddia ediyorsun ve sana ahmak diyenlere kızıyorsun. Halbuki, senden daha ahmak kim var ki, ömrünü boş şeylerle, gülüp eğlenmekle geçiriyorsun. Senin hâlin, şu katile benzer ki, polislerin, kendisini aradıklarını ve yakalayınca, idam edeceklerini bildiği hâlde, zamanını eğlence ile geçiriyor. Bundan daha ahmak kimse olur mu?
Ey nefsim! Ecel sana yaklaşmakta, Cennet ve Cehennemden biri, seni beklemektedir. Ecelinin, bugün gelmeyeceği ne malum? Bugün gelmezse, bir gün elbette gelecek. Başına gelecek şeyi, geldi bil! Çünkü, ölüm kimseye vakit tayin etmemiş ve gece veya gündüz, çabuk veya geç, yazın veya kışın gelirim dememiştir. Herkese ansızın gelir ve hiç ummadığı zamanda gelir. İşte ona hazırlanmadın ise, bundan daha büyük ahmaklık olur mu?”
           ***
Sual: “Allah gökte şahidimdir” diyenin, imanı giderir mi?
Cevap: Bir kimse, “Allahü teâlâ, gökte benim şahidimdir” dese, kâfir olur. Zira Allahü teâlâya, mekân isnat etmiş olur. Allahü teâlâ, mekândan beridir.

.
Zamana göre, dinde değişiklik yapmak
 
 
 
A -
A +
Geri kalmanın sebebi, Müslümanların dinin emirlerini yerine getirmekte gevşek davranmalarıdır.
 
Sual: Bazıları; “Zamana göre, dinde yenilikler yapılmalıdır. Dinde bulunmayan çok şey, İslâmiyete karışmıştır. Bunları temizlemek, dinimizi ilk zamanındaki temiz hâline getirmek lazımdır” diyor. Dinde değişiklik yapılabilir mi?
Cevap: Müslümanlarda, birkaç asırdan beri bir duraklama, hatta gerileme olduğu meydandadır. Bu gerilemeyi görerek, İslâmiyetin bozulduğunu söylemek, çok yanlıştır. Geri kalmanın sebebi, Müslümanların dinin emirlerini yerine getirmekte gevşek davranmalarıdır. İslâm dinine, başka dinlerde olduğu gibi, hurafeler karışmamıştır. Cahillerin yanlış inanışları ve konuşmaları olabilir. Fakat bunlar, İslâmın temel kitaplarında bildirilenleri değiştirmez. Bu kitaplar, Resûlullah Efendimizin sözlerini ve Eshâb-ı kiramdan gelen haberleri bildirmektedirler. Hepsi, en salahiyetli, yüksek âlimler tarafından yazılmışlardır. Bütün İslâm âlimlerince söz birliği ile beğenilmiştir. Asırlar boyunca, hiçbirinde hiçbir değişiklik olmamıştır. Cahillerin sözlerinin, kitaplarının ve dergilerinin hatalı olması, İslâmiyetin temel kitaplarına kusur ve leke kondurmaya sebep olamaz.
Bu temel kitapları her asrın modasına, gidişine göre değiştirmeye kalkışmak, her zaman için yeni bir din yapmak demek olur. Böyle değişiklikleri, Kur'ân-ı kerime ve hadîs-i şeriflere dayanarak, bunlara uydurarak yapmaya kalkışmak, Kur'ân-ı kerimi ve hadîs-i şerifleri bilmemenin, İslâmiyeti anlamamanın bir alametidir. İslâmın emirlerinin, yasaklarının zamana göre değişeceğini sanmak, İslâm dininin hakikatine inanmamak olur. Bir ayet-i kerimede mealen;
(Müminler ma'ruf olan şeyleri emreder) buyuruldu. Kur'ân-ı kerime, İslâmiyete saygısızca saldıran aşırı reformculardan Ziya Gökalp ve benzerleri, bu âyet-i kerimedeki ma'ruf kelimesine, örf, âdet diyerek, İslâmiyeti âdete, modaya göre değiştirmeye, böylece mason üstatlarının gözüne girip sandalye, koltuk kapmaya kalkıştılar. Dünyalık için dinlerini sattılar. Ziya Gökalp, bu hizmetine karşılık, İttihatçıların genel merkez üyeliğine getirildi. Bunun dediği gibi, İslâmiyet âdetlere yer verseydi, daha kuruluşunda cahil Arapların kötü âdetlerini yasak etmez, o zamanın en kıymetli âdeti olan ve Kâbe’nin içine kadar girmiş bulunan putperestliği hoş görürdü.

.
Muhammed aleyhisselama uyan kurtulur
 
 
 
A -
A +
Cehennemden kurtulmak, yalnız Muhammed aleyhisselama tabi olanlara mahsustur.
 
 
Sual: Peygambere ve bildirdiklerine inanmayan, gösterdiği yoldan gitmeyen bir kimse, çok iyilik de yapsa, bu yaptığı iyiliklerin faydasını, ahirette göremez mi?
Cevap: Ahirette Cehennemden kurtulmak, yalnız Muhammed aleyhisselama tabi olanlara mahsustur. Dünyada yapılan bütün hayırlar, iyilikler, bütün keşifler, bütün hâller ve bütün ilimler Resûlullah Efendimizin yolunda bulunmak şartı ile ahirette işe yarar. Yoksa, Allahü teâlânın Peygamberine tabi olmayanların yaptığı her iyilik, dünyada kalır ve ahiretin harap olmasına sebep olur. Yani, iyilik şeklinde görünen, birer istidractan başka bir şey olamaz.
Nitekim, dünyadaki faydalı ve hayırlı işlerden cenâb-ı Hakkın, en çok beğendiği, cami yapmaktır. Cami yapmanın, çok sevap olduğunu bildiren hadîs-i şerifler vardır. Böyle olmakla beraber, Tevbe suresinin 18. âyetinde mealen;
(Kâfirlerin cami yapmaları caiz değildir. Yerinde ve yarar bir iş değildir. Onların cami yapmaları ve diğer bütün beğendikleri işleri, kıyamette kendilerine yaramayacak ve Muhammed aleyhisselama tabi olmadıkları için, Cehenneme girip, çok acı azaplarda sonsuz olarak cezalandırılacaklardır) buyuruldu.
Âl-i îmrân suresinin 85. âyetinde mealen;
(Muhammed aleyhisselamın getirdiği İslâm dininden başka din isteyenlerin, dinlerini Allahü teâlâ sevmez ve kabul etmez. Din-i islâma arka çeviren, ahirette ziyan edecek, Cehenneme girecektir) buyuruldu.
Bir kimse, binlerce sene ibadet etse, ömrünü, nefsini temizlemekle geçirse, güzel huyları ile yanındakilere ve keşfettiği aletlerle, bütün insanlara faydalı olsa, Muhammed aleyhisselama tabi olmadıkça sonsuz saadete kavuşamaz.
           ***
Sual: Kadınların ve erkeklerin saçlarını boyamalarının, ellerine kına gibi boya yapmalarının, dinen bir mahzuru olur mu?
Cevap: Erkeklerin saçını sakalını siyahtan başka renge boyaması caizdir. Siyaha boyamaya da caiz diyen olmuştur. Elini ayağını, tırnağını boyaması ise caiz değildir. Çünkü kadınlara benzemek olur. Kadınların, yabancı erkeklere göstermemek şartı ile ve abdestte, gusülde yıkamaya mani olmayan boya ile boyamaları caizdir.
           ***
Sual: İçinde ölmüş balık bulunan su ile abdest alınabilir mi?
Cevap: Suda yaşayan balık, yengeç, su kurbağası, suda ölünce, bu su ile abdest ve gusül caizdir.

.Beş vaktin sünnetleri de nafiledir
 
 
 
A -
A +
Sünnetlerin nafile namaz oldukları ve hayvan üzerinde kılınabilecekleri Cevherede de yazılıdır.
 
Sual: Bazı kimseler, kaza namazı borcu olanların, sünnetler yerine de kaza namazı kılmalarına, sünnetler terk edilemez diyerek itiraz ediyorlar. Beş vaktin sünnetleri de nafile değil midir, nafile yerine kaza namazı kılınamaz mı?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Merâkıl-felâhda ve bunu açıklayan Tahtâvî diyor ki:
“Sabah namazının farzından sonra, güneş doğuncaya kadar nafile namaz kılmak, tahrimen mekruhtur. Sabah namazının sünnetini önceden kılmamış ise, bunu kılmak da, bu yasağın içindedir. Çünkü bu vakit, yalnız farz kılmak için ayrılmıştır. Yani, farzdan sonra güneş doğuncaya kadar, namaz kılmayan, hep farz kılmış sayılmaktadır. Bu ise, sabah sünneti bile olsa, nafile kılmaktan daha efdaldir. Fakat, bu zaman içinde kaza namazı kılmak mekruh olmaz. Çünkü, hükmen farz kılmış sayılmak, sünnetten efdaldir. Kaza namazı kılmak ise, hakiki farz kılmak olup, bundan daha çok efdaldir.
Namaz vakti daraldığı zaman, nafile kılmak tahrimen mekruhtur. Çünkü, farzın vaktini kaçırmaya sebep olur. Lazım olmayan namazı kılarak, lazım olan namazı kaçırmış olur ki, aklı olanın yapacağı iş değildir. Güneş doğarken ve tepede iken ve batarken de, nafile kılmak böyledir. Bu nafileler, beş vakit namazın sünnetleri ise de, yine böyledir.”
Sünnetlerin, nafile namaz demek olduğu buradan da anlaşılmaktadır. Sünnetlerin nafile namaz oldukları, bunun için, özürsüz olarak hayvan üzerinde kılınabilecekleri Cevherede de açıkça yazılıdır. Hadîkada deniyor ki:
“Namaz vakti daraldığı zaman, farzdan evvelki sünneti kılmak, farzın kazaya kalmasına sebep olursa, bu sünneti kılmak haram olur. Farz olmayan bir şeyi yapmak için farzı terk etmek caiz değildir.”
Birçok Hanefî kitaplarında, Dürr-ül-muhtâr, İbni Âbidîn, Mültekâ şerhi olan Dürr-ül-müntekâ ve Ni'met-i İslâmda deniyor ki:
“Bir hâkim, vazifesini yapmak, bir talebe din dersini kaçırmamak için, sabah namazından başka namazların sünnetlerini terk edebilir.”
Hâkimin vazifesi, farz-ı ayın olmadığı hâlde, sünnetleri terk etmek için özür sayılınca, birikmiş kaza namazlarını ödemek, farz-ı ayın ve cezası pek şiddetli iken, bunları ödemek özür olmaz mı?
           ***
Sual: Namaz kılarken 'ah' demek namaza zarar verir mi?
Cevap: Namazda, ah, of gibi inlemek, namazı bozar.

.
Namazı şartlarına uyarak kılmalıdır
 
 
 
A -
A +
“Bir mümin namazını güzel kılar, rükû ve secdelerini tamam yaparsa, namaz sevinir..."
 
Sual: “Namaz, şartlarına uygun kılınmazsa, o namaz, namazı kılandan şikâyetçi olur” deniyor. Gerçekten böyle bir şey var mıdır?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Taberânî hazretlerinin Evsât kitabında deniyor ki:
“Bir mümin namazını güzel kılar, rükû ve secdelerini tamam yaparsa, namaz sevinir ve nurlu olur. Melekler, o namazı göğe çıkarır. O namaz, namazı kılmış olana, iyi dua eder ve sen beni kusurlu olmaktan koruduğun gibi, Allahü teâlâ da, seni muhafaza etsin, der. Namaz güzel kılınmazsa, siyah olur. Melekler o namazdan iğrenir, göğe götürmezler. O namaz, kılmış olana, fena dua eder. Sen beni zayi eylediğin, kötü hâle soktuğun gibi, Allahü teâlâ da, seni zayi eylesin, der.” Peygamber efendimiz;
(En büyük hırsız, kendi namazından çalan kimsedir) buyurunca;
-Ya Resûlallah! Bir kimse, kendi namazından nasıl çalar? diye sordular.
(Namazın rükûunu ve secdelerini tamam yapmamakla) buyurdu.
İmâm-ı Rabbânî hazretleri de buyuruyor ki:
“Namazları tamam kılmaya çalışmalı, ta'dîl-i erkânı yapmalı, rükûu, secdeleri, Kavmeyi yani rükûdan kalkıp dikilmeyi ve Celseyi yani, iki secde arasında oturmayı iyi yapmalıdır. Başkalarının da kusurlarını görünce söylemelidir. Din kardeşlerinin namazlarını tamam kılmalarına yardım etmelidir. Tumânînet yani uzuvların hareket etmemesi ve tadil-i erkânın yani bir kere sübhanallah diyecek kadar hareketsiz durmanın yapılmasına çığır açmalıdır. Müslümanların çoğu, bunları yapmak şerefinden mahrum kalıyor. Bu nimet, elden çıkmış bulunuyor. Bu ameli meydana çıkarmak çok mühimdir. Peygamber Efendimiz; (Unutulmuş bir sünnetimi meydana çıkarana, yüz şehit sevabı verilecektir) buyurdu.”
Zeyd ibni Vehb hazretleri birini namaz kılarken rükû ve secdelerini tamam yapmadığını gördü. Yanına çağırıp, ne kadar zamandır böyle namaz kılıyorsun, dedi. Kırk sene deyince, sen kırk senedir namaz kılmamışsın dedi.
           ***
Sual: Cemaatle namaz kılarken, saflarda cemaatin aynı hizada mı durması gerekir?
Cevap: Cemaat ile namaz kılarken safları düz yapmaya dikkat etmelidir. Saftan ileride ve geride durmamalıdır. Herkes, bir hizada durmaya çalışmalıdır. Peygamber Efendimiz, önce safları düzeltir, ondan sonra namaza dururdu ve;
(Safları düzeltmek, namaz kılmanın bir parçasıdır) buyururdu.

.
Dünya ve ahiret bir arada olmaz
 
 
 
A -
A +
İman ile küfür birbirlerine zıt olduğu gibi, ahiret de, dünyanın zıddıdır. Dünya ve ahiret bir araya getirilemez.
 
Sual: “Ahireti kazanmak için dünyayı terk etmeli” deniyor. Buradaki dünya nedir ve nasıl, ne şekilde terk edilir?
Cevap: İman ile küfür birbirlerine zıt olduğu gibi, ahiret de, dünyanın zıddıdır. Dünya ve ahiret bir araya getirilemez. Ahireti kazanmak için, dünyayı yani haramları terk etmek lazımdır. Dünyayı terk etmek, iki türlüdür:
Birincisi; bütün haram olan şeylerle beraber, mubahları yani günah olmayan lezzetlerin çoğunu da bırakıp, yaşamak için zaruri olan miktarını kullanmaktır. Tembel ve işsiz olarak oturup da, dünyanın zevk, keyif ve eğlencelerine dalmak yolunu bırakarak, her türlü zevk ve lezzetinden vazgeçip, bütün zamanını, ibadet ile ve Müslümanların rahatları, İslâm dinini bilmeyenlerin, doğru yola kavuşmaları için lazım olan ilmi ve teknik usulleri, vasıtaları, en ileri ve en üstün şekilde yapmakla, kullanmakla geçirmek, durmadan çalışmaktır ve dünya zevkini böyle çalışmakta aramak ve bulmaktır. Eshab-ı kiramın hepsi ve din büyüklerinin çoğu, böyle idi. Dünyayı, bu şekilde terk etmek, pek faydalıdır. Bundan maksat, İslâmiyetin emrettiği şeyleri yapmak için, bütün rahatı ve zevkleri feda etmektir.
İkincisi; dünyada haram ve şüpheli şeylerden kaçıp mubahları kullanmaktır. Bu kısım da, hele bu zamanda, çok kıymetlidir.
İslâmiyetin haram ettiği şeylerden kaçınmak, her Müslüman için lazımdır. Haramların haram olmasına ehemmiyet vermeyen, Allahü teâlânın yasak etmesine aldırış etmeyen veya bunları beğenen, güzel diyen kâfir olur. Allahü teâlânın haram etmesine ehemmiyet verip, kabul edip de, nefsine aldanarak, bunları yapan ve sonra akıllarını toparlayıp pişman olanlar kâfir olmaz ve imanlarını kaybetmezler. Böyle kimselere Asi ve Fasık denir. Bunlar, günahları sebebiyle, belki Cehenneme girip cezalarını çekerse de, Cehennemde sonsuz kalmayacaklar, çıkıp Cennete kavuşacaklardır.
Allahü teâlânın mubah ettiği, yani müsaade ettiği şeyler pek çoktur. Bunlarda bulunan lezzet, haramda bulunanlardan, fazladır. Mubah kullananları Allahü teâlâ sever, haram kullananları sevmez. Aklı olan, doğru düşünebilen bir kimse, geçici bir zevk için, sahibinin, yaratanının sevgisini teper mi? Zaten, haram olan şeylerin sayısı pek azdır. Bunlarda bulunan lezzet, mubahlarda da vardır.

.
İnsanda nefis yaratılmasaydı
 
 
 
A -
A +
Nefsin yaratılması, insanların yaşaması, üremesi ve ahiret için cihad sevabı kazanmaları içindir.
 
Sual: Allahü teâlâ, nefsi yaratmasaydı, insanlar onun aldatmasından kurtulur ve böylece herkes Cennete giderdi. Böyle olsaydı daha iyi olmaz mıydı?
Cevap: Bu dünyada, her mahlukta, her şeyde, Allahü teâlânın hem rahmet sıfatı, hem de kahır, gadab sıfatı tecelli, zuhur etmektedir. Su, insanların, hayvanların ve nebatatın yaşamaları için, temizlik için, yemek, ilaç yapmak için lazım olduğu gibi, denizde binlerce insan boğulmakta, sel suları evleri yıkmaktadır. Soğuk su içen, hasta olmaktadır. Ateş, ekmek, yemek pişirmek için, kışın ısınmak için lazım olduğu gibi, içine düşeni yakmaktadır. Elektrik, çok yerde işimize yaradığı hâlde, yangına sebep olmakta, insana çarpınca, hemen öldürmektedir. Her ilaç, bir derde deva olduğu hâlde, fazlası zararlı olmaktadır. Nefis de bunlar gibidir. Hem faydalı, hem zararlı tarafları vardır.
Nefsin yaratılması, insanların yaşaması, üremesi, dünya için çalışmaları ve ahiret için cihad sevabı kazanmaları içindir. Allahü teâlâ, nefsi böyle nice faydaları için yaratmıştır. Allahü teâlâ bütün insanlara merhamet ederek, acıyarak, nefse hâkim olup, zararlı arzularını önlemeleri için, akıl da yarattı.
Akıl, insan dimağı vasıtası ile, his uzuvlarından, şeytandan ve nefisten kalbe gelen arzuları inceleyerek, iyilerini kötülerinden ayıran bir kuvvettir. Ayırırken yanılmazsa, bu akla Akl-ı selim denir. Allahü teâlâ, ayrıca Peygamberler göndererek, hangi şeylerin faydalı, hangi şeylerin zararlı, olduklarını ve nefsin bütün arzularının kötü olduğunu bildirdi. Akıl, nefsin isteklerini, Peygamberlerin iyi dedikleri şeylerden ayırıp, kalbe bildirir, kalp de, aklın bildirdiğini tercih ederse, nefsin arzularını yapmayı irade etmez. Kalp, İslâmiyetin iyi dediklerini, irade eder ve yaptırırsa, insan saadete kavuşur. Kalbin, iyiden, kötüden birini ihtiyar ve irade etmesine Kesb denir. İnsanın hareket organları, dimağına, beynine, dimağ da kalbine tabidir. Kalbin emrine uygun hareket ederler. Kalp, dimağ vasıtası ile his organlarından ve ruh vasıtası ile taraf-ı ilahiden, akıldan, melekten, hafızadan, nefisten ve şeytandan gelen tesirlerin toplandığı bir merkezdir. Kalp, akla uyunca, nefsin yaratılmış olması, insanların sonsuz nimetlere kavuşmalarına mâni olmaz.

.
Kimseye suizan etmemek
 
 
 
A -
A +
Kimseye suizan etmemeli sözü yanlıştır. Bunun doğrusu Müslümana suizan etmemelidir.
 
Sual: “Kimseye suizan etmemeli, kötü gözle bakmamalı, kâfir olduğunu gösteren işine, sözüne değil, imanı olduğunu gösteren işine ve sözüne bakmalıdır. Kalpte iman olduğunu Allah bilir, başkası bilemez. Müslümanlığı açıkça kötülemeyen herkese Müslüman gözü ile bakmak, onu sevmek lazımdır” deniliyor. Bu söz doğru mudur?
Cevap: Kimseye suizan etmemeli sözü yanlıştır. Bunun doğrusu Müslümana suizan etmemelidir. Yani, Müslüman olduğunu söyleyen ve küfre sebep olan bir sözde ve işte bulunmayan kimsenin bir sözünden veya işinden hem imanı olduğu, hem de imansız olduğu anlaşılırsa, imanı olduğunu anlamalı, dinden çıktı dememelidir. Fakat bir kimse, dini yıkmaya, gençleri kâfir yapmaya uğraşır veya haramlardan birinin iyi olduğunu söyleyerek bunun yayılması, herkesin yapması için uğraşırsa, yahut Allahü teâlânın emirlerinden birinin gericilik, zararlı olduğunu söylerse, buna kâfir denir. Müslüman olduğunu söyler, namaz kılar, hacca giderse, Zındık denir. Müslümanları aldatan böyle ikiyüzlüleri Müslüman sanmak, ahmaklık olur.
           ***
Sual: Din kitaplarında dünya kötülenmektedir. Kötülenen dünyadan maksat, bu içinde yaşadığımız dünya mıdır yoksa başka bir şey midir?
Cevap: Dünya, ednâ kelimesinin müennesidir. Yani, ism-i tafdîldir. Mastarı, dünüv veya denâettir. Birinci mastardan gelince, çok yakın demektir.
(Biz en yakın olan göğü, çırağlarla süsledik) âyet-i kerimesindeki dünya kelimesi böyledir. Bazı yerde de, ikinci mana ile kullanılmıştır. Mesela;
(Deni, alçak şeyler melundur) hadîs-i şerifinde böyledir. Yani (Dünya melundur) demektir. Alçak şeyler, cenab-ı Hakkın yasak ettiği şeylerdir ki bunlar haramlar ve mekruhlardır. Şu hâlde, Kur’ân-ı kerimde, kötü denilen dünya, haramlar ve mekruhlardır. Mal kötülenmemiştir. Çünkü, cenab-ı Hak mala hayır adını vermektedir. Bunu ispat eden vesika, bütün mahlukların ve insanlığın üstünlükte ikincisi olan İbrahim aleyhisselamın malıdır. Yalnız yarım milyonu sığır olmak üzere, davarları, ova ve vadileri dolduruyordu. Görülüyor ki, İslâmiyet dünya malını kötülememektedir. İbrahim aleyhisselamın bu kadar zengin olması, bu sözü ispat etmektedir.
           ***
Sual: Akmakta olan su, her zaman temiz mi demektir?
Cevap: Necaset eseri görülünceye kadar, akan su temiz olur.

.
Mubah işlerde niyete bakılır
 
 
 
A -
A +

Her mubah, iyi niyetle yapılınca taat, kötü niyetle yapılınca, günah olur.

 
Sual: Yasak edilmeyen, mubah olan şeyler yapılırken, sevap veya günah olma durumu olabilir mi?
Cevap: Her mubah, iyi niyetle yapılınca taat, kötü niyetle yapılınca, günah olur. Koku sürünen, iyi giyinen kimse, dünya lezzeti için veya gösteriş yapmak, öğünmek, kendini kıymetlendirmek için, yahut yabancı kadınları avlamak için şık giyinirse, günah işlemiş olur. Dünya lezzetini tatmak için olan niyetine azap verilmez ise de, ahiret nimetlerinin azalmasına sebep olur. Başka niyetleri için azap görür. Bu kimse, sünnet olduğu için koku sürünür, şık giyinirse, camiye saygı için, camide yanına oturan Müslümanları incitmemek için, temiz, sıhhatli olmak için, İslâmın vakarını, şerefini korumak için niyet edince, her niyeti için ayrı sevaplar kazanır. Bazı âlimler buyuruyor ki:
“Her mubah işte, hatta yemede, içmede, uyumada ve helaya girmekte bile iyi niyet etmeyi unutmamalıdır.”
İnsan, mubah bir işe başlarken, niyetine dikkat etmelidir. Niyeti iyi ise, o işi yapmalıdır. Niyeti, yalnız Allahü teâlâ için olmazsa, yapmamalıdır. Hadîs-i şerifte;
(Allahü teâlâ, sizin suretlerinize, mallarınıza, bakmaz. Kalplerinize ve amellerinize bakar) buyuruldu. Yani Allahü teâlâ, insanın yeni, temiz elbisesine, hayrat ve hasenatına, malına, rütbesine bakarak sevap ve ikram vermez. Bunları ne düşünce, ne niyetle yaptığına bakarak, sevap veya azap verir.
           ***
Sual: Kaplıca ve hamamlarda, bazen havuzun veya kurnanın su ile dolu olduğu oluyor. Bu su ile abdest ve gusül alınabilir mi?
Cevap: Hamama giren kimse, kurnayı veya havuzu dolu görse, içine necaset bulaştığını bilmedikçe, o su ile abdest alır ve gusül edebilir. Su akıtıp, kurnayı taşırmaya lüzum yoktur.
           ***
Sual: Gayr-i müslimlerin ibadet maksadı ile kullandıkları şeyleri, bir Müslümanın kullanması mahzurlu mudur?
Cevap: Kâfirlerin ibadetlerini, ibadet olarak yapmak, mesela kiliselerinde çaldıkları org gibi çalgıları ve çanları camilerde çalmak ve İslâmiyetin kâfirlik alameti saydığı şeyleri, zaruret olmadan kullanmak küfür olur, imanı giderir.
           ***
Sual: Yaprak, ağaç dalı gibi şeyler, su içinde olsa, bu su ile abdest alınabilir mi?
Cevap: Kudûrî şerhinde deniyor ki:
“Bir suya, temiz şeyler karışsa, su ismi değişmedikçe, rengi dönse bile, onunla abdest alınır.”
OSMAN ÜNLÜ
 
Mubah işlerde niyete bakılır
 
Her mubah, iyi niyetle yapılınca taat, kötü niyetle yapılınca, günah olur.
 
Sual: Yasak edilmeyen, mubah olan şeyler yapılırken, sevap veya günah olma durumu olabilir mi?
Cevap: Her mubah, iyi niyetle yapılınca taat, kötü niyetle yapılınca, günah olur. Koku sürünen, iyi giyinen kimse, dünya lezzeti için veya gösteriş yapmak, öğünmek, kendini kıymetlendirmek için, yahut yabancı kadınları avlamak için şık giyinirse, günah işlemiş olur. Dünya lezzetini tatmak için olan niyetine azap verilmez ise de, ahiret nimetlerinin azalmasına sebep olur. Başka niyetleri için azap görür. Bu kimse, sünnet olduğu için koku sürünür, şık giyinirse, camiye saygı için, camide yanına oturan Müslümanları incitmemek için, temiz, sıhhatli olmak için, İslâmın vakarını, şerefini korumak için niyet edince, her niyeti için ayrı sevaplar kazanır. Bazı âlimler buyuruyor ki:
“Her mubah işte, hatta yemede, içmede, uyumada ve helaya girmekte bile iyi niyet etmeyi unutmamalıdır.”
İnsan, mubah bir işe başlarken, niyetine dikkat etmelidir. Niyeti iyi ise, o işi yapmalıdır. Niyeti, yalnız Allahü teâlâ için olmazsa, yapmamalıdır. Hadîs-i şerifte;
(Allahü teâlâ, sizin suretlerinize, mallarınıza, bakmaz. Kalplerinize ve amellerinize bakar) buyuruldu. Yani Allahü teâlâ, insanın yeni, temiz elbisesine, hayrat ve hasenatına, malına, rütbesine bakarak sevap ve ikram vermez. Bunları ne düşünce, ne niyetle yaptığına bakarak, sevap veya azap verir.
           ***
Sual: Kaplıca ve hamamlarda, bazen havuzun veya kurnanın su ile dolu olduğu oluyor. Bu su ile abdest ve gusül alınabilir mi?
Cevap: Hamama giren kimse, kurnayı veya havuzu dolu görse, içine necaset bulaştığını bilmedikçe, o su ile abdest alır ve gusül edebilir. Su akıtıp, kurnayı taşırmaya lüzum yoktur.
           ***
Sual: Gayr-i müslimlerin ibadet maksadı ile kullandıkları şeyleri, bir Müslümanın kullanması mahzurlu mudur?
Cevap: Kâfirlerin ibadetlerini, ibadet olarak yapmak, mesela kiliselerinde çaldıkları org gibi çalgıları ve çanları camilerde çalmak ve İslâmiyetin kâfirlik alameti saydığı şeyleri, zaruret olmadan kullanmak küfür olur, imanı giderir.
           ***
Sual: Yaprak, ağaç dalı gibi şeyler, su içinde olsa, bu su ile abdest alınabilir mi?
Cevap: Kudûrî şerhinde deniyor ki:
“Bir suya, temiz şeyler karışsa, su ismi değişmedikçe, rengi dönse bile, onunla abdest alınır.”

.İbadetlerin sahih olması için
 
 
 
A -
A +
“Bir ibadetin sahih olması için, dört mezhepten birine uygun olması lazımdır."
 
Sual: Hanefi mezhebindeki bir Müslüman, abdest aldıktan sonra, herhangi bir yerinden kan çıksa, Şafii mezhebinde kan abdesti bozmaz diyerek namazını kılabilir mi?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde deniyor ki:
“Bir ibadetin sahih olması için, dört mezhepten birine uygun olması lazımdır. Yani, o işin sahih olması için, bir mezhepte uyulması lazım olan şartların hepsine uygun olması lazımdır. Bir ibadeti yaparken, şartlarından biri bir mezhebe, başka biri de başka mezhebe uygun olursa, bu ibadet sahih olmaz. Mesela, deriden kan akarsa, Hanefi mezhebinde abdest bozulur, Şafii mezhebinde bozulmaz. Bir erkek, yabancı kadının derisine dokununca, Şafiide, ikisinin de abdesti bozulur, Hanefide ikisinin de bozulmaz. Derisinden kan aksa ve kadına da dokunsa, her iki mezhebe göre abdesti bozulur. Bu abdest ile kıldığı namaz sahih olmaz. 'Bunun abdesti, bir mezhebe göre sahih olmadığı zaman, diğer mezhebe göre sahih oluyor. Namazı sahih olur' denilemez. Bu kimse, iki mezhebi Telfîk etmekte, karıştırmaktadır. Böyle kimseye Müleffık denir. Müleffıkın ibadetinin sahih olmayacağı söz birliği ile bildirilmiştir. Bir ibadetin bir şartı bir mezhebe, başka şartı da başka mezhebe göre sahih olursa, bu ibadet sahih olmaz. Abdest alırken, başının bir parçasını mesh eden, köpeğe değdikten sonra namaz kılsa, bu namazı sahih olmaz. Çünkü, abdesti Malikiye göre sahih değildir. Köpeğe dokununca, Şafiiye göre üstü necis olmuştur. Fakat bir kimse, bir ibadeti, bir mezhebin bütün şartlarına uyarak yapıp bitirdikten sonra, bunu tekrar yaparken veya başka bir ibadeti yaparken, başka mezhebin şartlarına uyarak yapması, âlimlerin çoğuna göre sahih olur. İhtiyaç olduğu zaman yapmak ise, söz birliği ile sahih olur. Hatta bir mezhebin şartlarına uyarak yapılan bir işin, bir ibadetin bu mezhebe göre sahih olmadığı, başka bir mezhebe göre sahih olduğu sonradan anlaşılsa, o mezhebe göre sahih olduğunu düşününce, o mezhebi taklid etmiş ve o işi sahih olur. Çünkü o ibadeti kurtarmak için, mezhep taklidine ihtiyaç hasıl olmuştur. Menfaati, zevki için, çeşitli işlerini, çeşitli mezheplere uyarak yapmak telfik olur. Bir ibadeti kendi mezhebine göre yapmasına mâni olan bir özür hasıl olunca, bu ibadeti başka bir mezhebi taklid ederek yapabilir.”

.

Bugün 164 ziyaretçi (288 klik) kişi burdaydı!


Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol