Ana Sayfa
Alt Sayfa
MÜSLÜMAN NASIL OLUR
LİNKLER
İletişim
ANA BABA HAKKI
ANA BABA HAKKI-BALLI
ESB EVLAT HAKKI
FAYDALI SİTELER
KÜTÜPHANE
KUTSAL EMANETLER
NEDEN MÜSLÜMAN OLDULAR
DİİNİMİZİSLAM.COM RADYO
ESHABIN HEPSİ MÜÇDEHİDDİR
VAHDETİ VUCUD VE ARABİ
vahdeti vucud
MÜZİK AFETİ
MÜZİKSİZ İLAHİLER
DUALARLA AÇILAN MECLİS
HAK DİN İSLAM
FETRET EHLİ
TEMKİN VAKTİ
TÜRK-İSLAM ÜLKÜSÜ
S.AHMET ARVASİ
DİNDE ŞAHSİ GÖRÜŞ OLMAZ
SESLİ DİNLE
HAKİKAT KİTAPEVİ KİTAPLARI
TAM İLMİHAL
MEKTUBAT
FAİDELİ BİLGİLER
HAK SÖZÜN VESİKALARI
İSLAM AHLAKI
HERKESE LAZIM OLAN İMAN
ESHABI KİRAM*
KIYAMET AHİRET
KIYMETSİZ YAZILAR
CEVAP VEREMEDİ
İNG.CASUS İTİRAF
NAMAZ KİTABI
ŞEVAHİDİ NÜBÜVVE
MENAKIBI ÇİHARI GÜZİN
EVLİYALAR ANS.TEK
PADİŞAH ANNELERİ
ÖRENBAY
KAR HADDİ
C AHMET AKIŞIK
===SOHBETLER===
SOHBETİN ÖNEMİ
M.A.D SOHBET 2001
M.A.D SOHBET 2002
M.A.D SOHBET 2003
M.A.D SOHBET 2004
M.A.D SOHBET 2005
M.A.D.SOHBET 2006
M.A.D.SOHBET 2007
M.A.D.SOHBET 2008
M.A.D.SOHBET 2009
M.A.D.SOHBET 2010
M.A.D.SOHBET 2011
M.A.D.SOHBET 2012
M.A.D.SOHBET 2013
M.A.D.SOHBET 2014
SOHBET 2015
ünlü sohbet 2004-06
ünlü sohbet 2007-09
ünlü sohbet 2010-11
ünlü sohbet 2012-13
ünlü sohbet 2014-15
ÜNLÜ SOHBET 2015
ÜNLÜ SOHBET 2016
ÜNLÜ SOHBET 2017*
ÜNLÜ SOHBET 2018
ÜNLÜ SOHBET 2019
ÜNLÜ SOHBET 2020
ÜNLÜ SOHBET 2021
ÜNLÜ SOHBET 2022
ÜNLÜ SOHBET 2023
ÜNLÜ SOHBET 2024
O ÜNLÜ ÖZEL
6..--
6--
55
20**
2005
2006
2008
2009
2011
305
HİKMET EHLİ ZATLAR
YOLUMUZU AYDINLATANLAR VİDEO
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2001
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2002*
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2003*
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2004
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2005
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2006
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2007
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2008
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2009
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2010
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 11
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2012
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2013
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2014
YOLUMUZ AYDIN 2015
YOLUMUZ AYDIN 2016
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 17
YOLUMUZ AYDINL 2018
YOLUMUZ AYDIN 2019
YOLUMUZU AYDINLATANLAR 2020
YOLUMUZU AYDIN 2021
YOLUMUZU AYDIN 2022
YOLUMUZU AYDIN 2023
YOLUMUZ AYDIN 2024
video-sş barkçın
9.
VEHBİ TÜLEK GENEL
VEHBİ TÜLEK 2005
VEHBİ TÜLEK 2006
VEHBİ TÜLEK 2007
VEHBİ TÜLEK 2008
VEHBİ TÜLEK 2009
VEHBİ TÜLEK 2010
VEHBİ TÜLEK 2011
VEHBİ TÜLEK 2012
VEHBİ TÜLEK 2013
VEHBİ TÜLEK 2014
VEHBİ TÜLEK 2015
VEHBİ TÜLEK 2016
VEHBİ TÜLEK 2017
VEHBİ TÜLEK 2018
VEHBİ TÜLEK 2019
VEHBİ TÜLEK 2020
VEHBİ TÜLEK 2021
VEHBİ TÜLEK 2022
VEHBİ TÜLEK 2023
VEHBİ TÜLEK 2024
VT-OSMANLI
ET
M.ORUÇ 1994
M.ORUÇ 1995
M.ORUÇ 1996
M.ORUÇ 1997
M.ORUÇ 1998
M ORUÇ GB-1999
M ORUÇ GB 2000
M ORUÇ GB 2001
M ORUÇ GB 2002
M ORUÇ GB 2003
M ORUÇ GB 2004-05
G.BAHÇESİ 2006-07
G.BAHÇESİ 2008-10
M ORUÇ H SÖZLER
M ORUÇ HİKMETLER
M ORUÇ İMAN-EVLİLİK
M ORUÇ-İ AHLAKI
M ORUÇ-MEKTUBAT
D.DİYALOĞ M ORUÇ
N-
SALİM KÖKLÜ g
SALİM KÖKLÜ 1
SALİM KÖKLÜ 23
ÖZ
M.SAİD ARVAS 1
M.SAİD.ARVAS 2
.M.SAİD ARVAS 3
336
R AYVALLI GENEL
R.AYVALLI 11-12.
R AYVALLI 13-15
R.AYVALLI 15-16
R AYVALLI 17-18
R AYVALLI 19-20
R AYVALLI 21-24.
AA*
C AHMET AKIŞIK G
C AHMET AKIŞIK*
1**
HY-ESHABI KİRAM
HY-İMAN
HY-BESMELESİZ GENÇLİK
HY-EHLİSÜNNETYOLU
HY İNG.İSLAM DÜŞM
HY GENEL
HY-OSMANLI
HASAN YAVAŞ 15-16
HASAN YAVAŞ 17-21
HASAN YAVAŞ 22-24
306
AHMET DEMİRB 11-13
AHMET DEMİRB 14-15
AHMET DMİRBŞ 16-17
A DEMİRBAŞ 18-19
A DEMİRBAŞ 20-21
A DEMİRBAŞ 22-24
M-
5 A
H 1.ASIR ALİMLERİ-
H 2 ASIR ALİMLER *
H 3.ASIR ALİMLER*
H 4 ASIR ALİMLER-
H 5 ASIR ALİMLER**
H 6 ASIR ALİMLER
H 7 ASIR ALİMLER
H 8. ASIR ALİMLER
H 9. ASIR ALİMLERİ
H 10.ASIR ALİMLER
H 11.ASIR ALİMLERİ
H 12.ASIR ALİMLER
H 13 ASIR ALİMLERİ
ALİMLER ÖZEL 1
EVLİYALAR 1
EVLİYALAR 2
EVLİYALAR 3
H 5
===1.BÖLÜM===
EMRİ MAĞRUF
E-MAĞRUF-SÜNNETULLAH
FİTNE
CİHAD
CİHAD*F
CİHAD-R.MUHTAR
CİHAD-ENFALDE
CİHAD YKS
CİHAD-FECR
CİHAD-FİRASET
22-*
İSLAMİYET NEDİR
İSLAM NAKİL DİNİDİR
DİNİMİZİ DOĞRU BİLMEK
DİİNİMİZİN ÖZELLİKLERİ
AKLIN DİNDEKİ YERİ
AKLIN DİNDEKİ YERİ 2
AKIL-FECRNET
FELSEFE NEDİR
İLK İNSAN VAHŞİ DEĞİLDİ
HZ.İBRAHİMİN BABASI
HZ ADEM İLK PEYGAMBER
HIRSTIYANLIK 1
HIRISTIYANLIK 2
YAHUDİLİK
SEBATAYİZM
KEŞF
VEHBİ İLİM-İLHAM-
EHLİ KİTAP
EHLİ SÜNNET ...
EHLİ SÜNNET İ.HAKKI
*GIPTA EDİLENLER
222*
==2.BÖLÜM===
İLMİN ÖNEMİ 1
İLMİN ÖNEMİ 2
İLİM-R.AYVALLI
İLİM-İLİMSAATİ
İLİM-İHVANLAR
ALİMİN ÖNEMİ
ALİMİN KÖTÜSÜ
İSLAM İLERLEMEYİ EMREDER
DİNİMİZ VE FEN
İSLAM VE BİLİM
OSMANLIDA BİLİM
MÜSLÜM. GERİ KALIŞI
MATBAA GEÇ GELMEDİ
MÜSLÜMAN İLİM ÖNCÜLERİ
HER KİTAP OKUNMAZ
İSLAM MEDENİYETİ
VAKIF KÜLTÜRÜ
B.OSM.TARİHİ
B.OSM TARİHİ 2
ANSİKLÖPEDİLER
EVLİYALAR ANSİKLÖPEDİSİ
REHBER ANSİKLÖPEDİSİ
İSLAM TARİİHİ ANSİKLÖPEDİSİ
OSMANLI TARİHİ ANS.
33
===3.BÖLÜM===
İMAN NEDİR 1
iman nedir 2
HİDAYET
İTİKAT-M ORUÇ
İTİKAT CÜBBELİ
İMAN-FİRASETNET
TEVHİD-KELAM-FİRASET
KOCAKARI İMANI
MİRAC-AKLIN BİTTİĞİ YER
KELİMEİ TEVHİD
TEVHİD-HAZNEVİ
ESMA ÜL HÜSNA
-ALLAHA İMAN
ALLAHIN SIFATLARI
ALLAHI TANI-İLİM SAATİ
ALLAHIN YARATMASI
ALLAHA GÜVEN VE ISPAT
ALLAH SEVGİSİ
ALLAH SEVGİSİ-ŞİİR
ALLAH KORKUSU
ALLAH VE ADALET
ALLAHA ULAŞMAYI DİLEMEK
ALLAH GAYBI BİLİR BİLDİİRİR
A*.
HUBBU FİLLAH
-MELEKLERE İMAN
ŞEYTAN
KİTAPLARA İMAN
AHİRETE İMAN
AHİRETE İMAN*
AHİRET-İLMEDAVET
AHİRET-FİRASETNET
KABİR AZABI -ÖLÜM
KABİR ZİYARETİ
KABİR-İSLAMKALESİ
CENNET ŞU AN VAR
CENNET-CEHENNEM
CENNET-CEHENNEM 2
CENNET-FİRASET
CENNET-İLİMSAATİ
CENNET-FECR
CEHENNEM-FECR
CENNET-CEH-BİRİZBİZ
A.
KIYAMET ALAMETLERİ
KIYAMET ALAMETLERİ 2
K.ALEMETLERİ-ERRAHMAN
KIYAMET GÜNÜ
KIYAMET-FİRASET
KIYAMET-DERVİŞAN
KIYAMET ALAMETLERİ*
A...
HZ.İSA GELECEK 1A
HZ İSA GELECEK 1B
HZ İSA GELECEK 2
HZ İSA GELECEK 3
HZ MEHDİ GELECEK
HZ MEHDİ GELECEK 2
HZ.MEHDİ-TEBYANNET
MEHDİLİK KONUSU
MEHDİ TASLAKLARINA
DECCAL GELECEK
KAZA KADERE İMAN
KAZAYA RIZA
KADER-YÜMİT
KADER SAPIKLARI
KÜFR HALLERİ
ŞİRK VE KÜFR SÖZLER
ŞİRK-KÜFR SÖZLER 2
ŞEHİD OLMAK
GÜNAHKARIN DURUMU*
KELAM TARİHİ
CİNLER
RUH
MÜÇDEHİD OLMA ŞARTI
İTİKAT-NESEFİ
AKAİD-TAHAVİ
İTİKAT-SADAKAT
AKAİD-ENFALDE
AKAİD-HAKŞAİRİ.C
AKİDE-HALİS ECE
AKAİD-İSMAİLAĞA
AKAİD İHVAN
AKAİD-İHVAN-1*
AKAİD-İHVAN 2
AKAİD-BİRİZ BİZ
AKAİD-İLME DAVET
AKAİD-SÜNNETULLAH
AKAİD-guraba*
AKAİD-A KALKAN
AkAİD-İSLAMHAYAT
AKAİD-FİRASET
AKAİD-İNCE.M
NEZİH İTİKAT-İNCE M
İTİKAT-ES KALESİ
AKAİD-HAZNEVİ
TAFTAZANİ KELAM
AKAİD.İLİMİRFAN-
AMENTÜ-MEDİNE
ALLAHIN GÖRÜLMESİ
site-iman
4444
===4.BÖLÜM===
PEYGAMBERLERE İMAN
PEYGAMBERLERİN HAYATI
PEYGAMBERİMİZ
PEYGAMBRİMİZ 2
KAİNATIN EFENDİSİ 1
KAİNATIN EFENDİSİ 2
KAİNATIN EFENDİSİ 3
KAİNATIN EFENDİSİ 4
SEVGİLİ PEYGAMBERİM
PEYGAMBER HASLETLERİ
peygamberim 2
peygamberim 3
PEYG.TARİHİ-BALLI
RESULULLAHIN ÇOK EVLENMESİ
PEYGAMBERİN MUCİZELERİ
PEYGAMBERİMİZ HZ. MEHDİYİ ANLATIYOR
PEYGAMBERİMİİZİN HAYATI 1
PEYG.HAYATI SESLİ
peygamberimiz SES 2
PEYGAMBERİMİZE İFTİRA
hz.muhammed ont 1
hz.muhammad ont 2
rahmet peygamberi o.n.t
nebiler o.n.t.2
nebiler o.n.t.
HADİSİ ŞERİFLER
İSLAMIN DOĞUŞU
MEVLİD
M.MUSTAFA.C
KAİNATIN EFENDİSİ demek
HİCRET
KUTLU DOĞUM ALDATMACASI
NEBİİHAYAT-İHVANLAR
NEBİHAYAT-İİMREHBERİ
ZÜLKARNEYN ALEYH.
SİYERİ NEBİ-SADAKAT
NEBİ HAYAT-HALVETİ
NEBİMİZ-TAHAVİ
NEBİ-R AYVALLI
K.E.salih SURUÇ 1
K.E.salih SURUÇ 2
peygamber ahlakı -hakşairi
peygamberimiz-m.paksu
siyer
SİYER-MEDİNE
NEBİ-YÜMİT
HZ.AYŞE ANNEMİZİN YAŞI
PEYG TARİHİ- İLİMSAATİ*
ŞİİRLER
PEYGAMBERLER TARİHİ
555
===5.BÖLÜM===
KURAN OKU ÖĞREN
KURAN MUCİZESİ
kuran mucizeleri 2*
kuran mucizeleri-hakşaiiri
kuran mucizeleri 3
K.MUCİZE-DAMLALAR
KURAN -İLMEDAVET
ATEİST DİYORKİ 1
ATEİST diyorki 2
ATEİZM ELEŞTİRİSİ
ATEİSTLERE
SURELERİN FAZİLETİ
TA KENDİSİ - AYETİ
YALNIZ KURAN DİYENLER
K. RESULULLAH AÇIKLADI
MEAL-TEFSİR OKUMAK
KURANIN ÖZELLİKLERİ
kuranın özellikleri 2
KURAN bilgileri
KURAN BİLİM-ballı
KURANI HERKES ANLAYABİLİRMİ?
İLK MEAL BASIMI
MEAL OKUMAK-T
MEAL OKUMAK -G
M.Ş.EYGİ-MEAL
KURAN KİME İNDİ
KURAN VE TERCÜME
KURANDA MECAZLAR
kuranda tarih
KURAN-SORULAR
MEALCİLERE REDDİYE 1
MEAL SAVUNMALARI
KURAN İSLAMI SAFSATASI
KURAN -şenocak*
K.FAZİLETİ-SEVDEDE
K.BİLİM-SEVDEDE
K.BİLİM-DAMLALAR
K.BİLİM-İLME DAVET
KURAN-ENFALDE
YASİNİ ŞERİF
HAŞR-KURAN
YÜMİT-KURAN
MODERNİZM
İSL.DÜŞÜNCESİ DEMEK
KURAN-MEDİNEVEB
TEFSİR USULÜ
KURANA ABDETSİZ DOKUNULMAZ
***---
===6.BÖLÜM===
EHLİ SÜNNET İTİKADI 1
EHLİ SÜNNET 2
EHLİ SÜNNET İTİKADI 3
EHLİ SÜNNET-MEDİNEVEB
E-SÜNNET-SÜNNETULLAH
E.SÜNNET-FİRASET
E-SÜNNET-SEVDEDE
SÜNNET NEDİR
SÜNNETDE DELİLDİR
sünnetde delildir 2
sünnetde delildir 3
SÜNNET DELİLDİR-İSL.KALESİ
SÜNNET-sadabat
EHLİ SÜNNET-ihvan
7---
777*
==7.BÖLÜM==
BİDAT NEDİR
BİDAT-GURABA
KUT DOĞUM BİDATİ
DİNDE REFORM 1
DİNDE REFORM M.O 2
DİYANET RFORM 3
DİYANET REFORM 2
REFORMCULARA ALDANMA
TASAVVUF SİFİL
DİYALOĞ TUZAĞI
D.DİYALOĞ 1
D.DİYALOĞ 2
EYGİ-DİYALOĞ
DOĞRUYU BULMAK
DİN ADAMI BÖLÜCÜ OLMAZ
HOPARLÖR BİDATI
ATASÖZLERİNİ DOĞRU ANLA
19 CULUK
DİNİ TABİRLERİ BOZMAK
DİYALOĞ-ihvanlar-
M FELSEFE
S---
888
===8.BÖLÜM===-
EHLİ BEYT
ESHAB
ESHABI KİRAM
ESHABI KİRAM *
ESHABIN HAYATLARI
ESHAB-İHVANLAR
ESHAB-BİRİZ BİZ
HZ.EBUBEKİİR-FEDEK
HZ.MUAVİYE
HZ ALİ İNCE SÖZLERİ
MÜSLÜMANLARIN İKİ GÖZBEBEĞİ
EBU HUREYRE R.A.
İSLAMDA İLK FİTNE
HANIM SAHABİLER
NEVRUZ YALANI
HARİCİLER
HARİCİ-HAZNEVİ
ÖMER BİN ABDÜLAZİZ
GADİRİ HUM OLAYI
EBU ZER HZ.
999-
===9*.BÖLÜM===
VEHHABİYE REDDİYE ALİM
YOBAZ VE GENÇLİK
VEHHABİYE REDDİYE
VEHHABİLİK
VEHHABİLER HIRISTIYAN GİBİ İNANIYOR
VEHHABİLİĞE EHLİ SÜNNETİN CEVABI
VEHHABİLİĞİN BAŞLANGICI
VEHH- CEVAP-SADAKAT
VEHHABİ-İHVANLAR
vehhabi red-ihvan
VEHHABİ-İSL.KALESİ
TEVESSÜL-İSL-KALESİ
İBNİ SEBECİLİK
SELEFİLİK
GÜNAH İŞLEYEN KAFİR OLMAZ
RUH ÖLMEZ ÖLÜ İŞİTİR
ŞEFAAT VARDIR 1
şefat vardır 2
şefaat var 3
RESULULLAHI ÖĞMEK
KABİR ZİYERETİ
TÜRBE CAİZ
İNG.CASUSUNUN İTİRAFI
KANDİLLER UYDURMA DEĞİLDİR
MUCİZE KERAMET
MUCİZE KERAMET 2
mucize keramet 3
SEBEBPLERE YAPIŞMAK EMİRDİR
İNTİHAR ETMEK
HACILARA VERİLEN KİTAPLAR
TEVESSÜL-VESİLE
VESİLE-NAKŞNET
VESİLE-A.KALKAN
TEVESSÜL-İHVANLAR
KANDİL-İLİM SAATİ
RE ENKARNASYON YOK
BOZUK DİNLER
RECM VARDIR
DİNDE ZORLAMA YOK
MEZHEBE UYAN KAFİR DEĞİL
SAPITANLAR TR GG
ŞİRK NEDİR
BÖLÜCÜYE ALDANMA
EVLİYADAN YARDIM
KABİR-ÖLÜ-İSL.KALESİ
ŞEFAAT-İSL.KALESİ
İSTİĞASE-İSL.KALEİ
ŞİAYA CEVAP
ŞİAYA CEVAP-TAHAVİ
ŞİA-HAZNEVİ
ÖLÜLER İŞİTİR
ALİ ŞERİATİ
abduh
GASPIRALI İSMAİL
istiğase-darusselam
460
459
==10.BÖLÜM==
==REDDİYELER==
REDDİYELER
mezhepsizlere cevap
REDDİYELER-ihvan
SAPIKLARA REDDİYE
SABATAYCILIK
İBNİ TEYMİYYE-İHVAN
ŞİA-İHVANLAR
S.N.1
ZAMANİ
SN REDDİYE
SN3
İSLAMA SUKASTLER
MEZHEPSİLİK DİNSİZLİKTİR
SULTANA İSYAN
MEZHEPSİZLERİ TANI
İKBAL-ABDUH
İBNİ TÜFEYL
S.ULUDAĞ
N. YILDIZ
İBNİ TEYMİYYE
KANDEHLEVİ-KARDAVİ
İBNİ KAYYIM
SEYİD KUTUP
F.GÜLEN
BAYRAKLI-S.ATEŞ
HAMİDULAH
MEVDUDİ- CARULAH
SAPIKLIKLAR-İHVANLAR
MUSTAFA ÖZTÜRK
H.KARAMAN
***İKİ AKİF
M.İSYANOĞLU
SAPIKLAR-İHVANLAR.
A.HULİSİ ve sapıklar
REŞİT RIZA
SAPIKLAR-İNCE.M
BAYINDIR-ŞERİATİ
sapıtanlar
M.ESED
YAŞAR NURi
İSMAİL GASPIRALI
hadis inkarına cevap
tarihselcilere cevap
mealcilere cevap
İSLAM ANS.EFGANI
İ TEYMİYYE-ESK
VEHHABİYE RED-ESK
DİYALOĞ-ESK
M OKUYAN
290
999
DOST KAZANMA KİTABI
===11*.BÖLÜM===
TASAVVUF NEDİR
TASAVVUF NEDİR 2
TASAVVUFUN ÇIKIŞI
T-İLİMİRFAN
TASAVVUF-KONDERN
TASAVVUF-MEDİNE
TASAVVUF-HAZNEVİ
TASAVVUF DÜNYASI*
TASAVVUF-İNFO
TASAVVUF TAHAVİ
TASAVVUF SADABAT
TASAVUFLAMELİF-PDF
TASAVVUF-F.ATLASI
TASAVVUF-GİKEV
tasavvufi AHLAK
SOHBET-HİKAYELER
TASAVVUF-NAKŞ
TASAVVUF-DERVİŞAN*
TASAVVUF TERİMLERİ
TASAVVUF-SÜNNETULLAH
TASAVVUF BAHÇESİ
TASAVVUF-HALVETİ-
TASAVVUF-İHVANLAR
TASAVVUF-ihvan*
TASAVVUF REYHANGÜL
TASAVVUF-CANDAMLA
TASAVVUF-ŞENOCAK
TASAVVUF-HACETN.COM
TASAVVUF-SADAKAT
TASAVVUF-İSLAMHAYAT*
TASAVVUF-HALİSECE
TASAVVUF-İLİMSAATİ
TASAVVUF İHVAN
TASAVVUF-İNCE.M.
TASAVVUF-İNCE.M 2
TASAVVUF-İNCE.M.3
TASAVVUF* FİRASET
TASAVVUF-İSL.KALESİ
TASAVVUF-halveti
TASAVVUF BAHÇESİ
TASAVVUF.İHSAN
KALPLERİN KEŞFİ
TABAKATI KUBRA HŞ
yusuf hakiki-tasavvuf risalesi
YUNUS TASAVVUF
VESVESE-İ DAVET
KİBİR
TASAVVUF sorular mc
TASAVVUF BAHÇ-NFK
tasavvuf risalesi*
osmanlıda tasavvuf
somuncu baba
NAZARİYAT
121212-
1313-
==12*.BÖLÜM====
TARİKAT
TARİKATLAR VE OSMANLI
TARİKAT MELHEMLU
RABITA
RABITA-NAKŞ
RABITA-İHVANLAR
TEVEKKÜL
İNSANI KAMİL 1
İNSANI KAMİL 2
İNSANLIK ŞEREFİ
ZENGİNLİK-FAKİRLİK
FAZİLET MEDENİYETİ*
ŞEYTAN HİLELERİ 1
ŞEYTAN HİLELERİ 2
ŞEYTAN-ÖSELMİŞ
SIKINTILARIN SEBEBİ
NEFS
NEFS-REYHANG
REŞEHAT
İHLAS -NİMET
SABIR*
MESNEVİ
TAKVA*
SEVGİYE DAİR
TÖVBE*
TÖVBE-SÜNNETULLAH
TÖVBE fecir
AF-FECR
AF-İSRAF
TEFEKKÜR
GIYBET
EDEP HAYA
DÜNYA NEDİR*
ŞÜKÜR
HASET
KÖTÜ HUYLAR
GÜZEL AHLAK
AHLAK-ENFALDE
*İSLAM AHLAKI
AHLAK BİLGİLERİ
AHLAK BİLGİLERİ 2
AHLAK-İLİMREHBERİ
DİNİN RUHA ETKİSİ
kimyayı saadet-site
VESVESE
TASAVVUF-ES KALESİ
EVLİYAYI TANIMAK
ALİM VE EVLİYALAR
17-
131313-
==13* BÖLÜM==
ZİKİR
ZİKİR-NAKŞ
ZİKİR- İHVANLAR
GÜLDEN BÜLBÜLE
GÜLDEN BÜLBÜLE 2
GÜLDEN BÜLBÜLE 3
GÜLDEN BÜLBÜLE 4
TEVECCUH SOHBETİ
R.AYVALLI 2013-14
AŞK MAHFİYET
DEDE PAŞA -REYHANİ
ÖLÜM-KABİR AZABI
ÖLÜM-KABİR-BİRİZBİZ
ÖLÜM İHVANLAR
EFGANİ-ALBANİ
RUH-BİRİZBİZ
MARİFETNAME
GÜNAH-FECR
KISSADAN HİSSE
Ö.NASUHİ BİLMEZ
RİSALE-İNCE.M
TEFEKKÜR-İSLAMİHSAN
MÜSLÜMAN-ÖSELMİŞ
NEFS-İLİMİRFAN
İKTİSAT
KISSA-HİSSSE
SU
15-
141414
====14*.BÖLÜM===
İSLAM ALİMLERİ
İMAMI AZAM COM
SİLSİLEİ ALİYE
İMAMI AZAM İKİ YILI
İMAMI AZAM-İ.ŞENOCAK
İMAMI AZAMIN BÜYÜKLÜĞÜ
İMAMI AZAM-FIKIH
İMAMI AZAM HADİS
İMAMI AZAM PDF
İMAMI AZAM PDF 2
İMAMI MATURUDİ
İMAMI EŞARİ
MATURUDİ-EŞARİ
MEZHEP İMAMLARI
HADİS ALİMLERİ
HASAN HARAKANİ
BÜYÜK ALİMLER
H.HİLMİ IŞIK
ABDULKADİRİ GEYLANİ
EBU YUSUF
İBNİ MACE
BİYOĞRAFİLER
MEVLANA HZ
MEVLANA-SEMAZEN
FAHREDDİNİ RAZİ
S.ABDULHAKİM ARVASİ
MUSTAFA SABRİ HOCA
İSKİLİPLİ ATIF HOCA
ZAHİD EL KEVSERİ
DİĞER ALİMLERİMİZ
ŞAHI.B.NAKŞİBENDİ HZ
PİRİ REŞAHATI-ADAB
MİNAHI HALİDİYE
İMAMI RABBANİ HZ.
M.HALİDİ BAĞDADİ
HARİSİ MUHASİBİ
EMİR SULTAN-ŞİİR
İBNİKEMAL-BAKILANİ
M.İBNİ ARABİ
EBUSUUD-HADİMİ
AK ŞEMSEDDİN HZ
ÇANKIRI EVLİYALARI
ISLAH DE*
1515-
151515-
===15*.BÖLÜM=====
UYDURMA HADİS OLURMU
HADİS TARİHİ
HADİS ANS
HADİS USULÜ
1041 HADİS
RAMÜZ -99-70
HADİS-PDF
HADİS ARAMA
HADİS KİTAPLARI
İTTİFAK HADİSLERİ
kaynak hadisler ih
7 İMAM İTİFAK HADİSLER
uydurma sanılan hadisler
HADİS-ENFALDE
HADİS-İSLAMHAYAT
LULU MERCAN-İSLAMHAYAT
HADİS-HAKSANCAĞI
HADİS-DAMLALAR
HADİS-BALLICOM
RİYAZUS SALİHİN
S-HADİSLER-İHVANLAR
SAHHİ BUHARİ
İHYAİULUM
İMAMI GAZALİ
797
1616-
SI
===16*:BÖLÜM===
TÜRKLER VE MEZHEBİ
MEZHEPLER TARİHİ
MEZHEP. M.ORUÇ
MEZHEP DİĞER 1
MEZHEP DİĞER 2
MEZHEP-İLME DAVET
MEZHEP GENEL
MEZHEP 1
MEZHEP 2-DELİL
MEZHEP 3 LÜZUM
MEZHEP 4 MEZHEP
MEZHEP 5 NAKİL
MEZHEP 6
MEZHEP 7 TAKLİD
MEZHEP 8
MEZHEP 9 KİTAP
MEZHEP 10-TARİHSEL
MEZHEP 11 SİZLER
MEZHEP 12
MEZHEP 13
MEZHEP TAKLİDİ
MEZHEP MUHALİF
MEZHEP-DAMLALAR
MEZHEP-İLMEDAVET
MEZHEP-SEVDEDE
MEZHEP-İSL.KALESİ
1717-
80-
171717-
===17*.BÖLÜM===
BESMELE
VATAN SEVGİSİ İMANDAN
FIKIHIN ÖNEMİ
FIKIH USULÜ
FIKIH USULÜ 2
FIKIH USUL TARİHİ
EDİLEİ ŞERRİYE
İÇDİHAD
MÜÇDEHİD
müçdehid 1
İCMA-KIYAS
içdihad-KIRKINCI
SAKAL BİR TUTAMDIR
GAYRİMÜSLÜME BENZEMEK
NİYET-ARKADAŞ
EFALİ MÜKELLEFİN
FIKIH-ENFALDE
FIKIH-yusuf semmak
FIKIH-BALLI CIM
FIKIH-FİRASET
FIKIH-GURABA*
FIKIH-İHVANLAR
FIKIH USULÜ-
FIKIH-İLİMİRFAN
FIKIH-H.ECE
EMANET VE EHLİYET
EMANET VE EHLİYET *
MİRİ-MÜLK ARAZİ
MECELLE
SELAM VERMEK
fıkıh soruları
FERAİZ-İSKAT PROĞRAMI
RECM
CİN HAKKINDA
islammerkezi.com...
181818
19
1818--
===18 BÖLÜM===
KUTUBU SİTTE*
KUTUBU SİTTE İHAYAT
KUTUBU SİTTE BALLI
FETAVAİ HİNDİYYE
EBUSUUD FETVA
DURER
RUHUS-SALAT
MUCİZE-KERAMET
HAK-UKUBAT
MAKALELER-TAHAVİ
MAKALE DERYASI
310
1919**
191919**
===19 BÖLÜM===
İBADETLERİMİZ
SÜNNET YERİNE KAZA
SÜNNET YERİNE KAZA 2
ABDEST
ABDESTİN EDEPLERİ-K SİTTE-HŞ
ESB-ABDEST
ESB ADAK
ESB HOPARLÖR
ABDEST-İHVANLAR
ABDEST-BİRİZBİZ
ABDEST-SÜNNETULLAH
HAYZ-NİFAS
GÜSL-DİŞ DOLGUSU
DOLGUYA MUHALİFLER
İSTİKBALİ KIBLE
NAMAZIN ÖNEMİ
NAMAZIN KILINMASI
YOLCULUKDA NAMAZ
CUMA CEMAAT-ZUHR
SABAH NAMAZINA KALK
NAFİLE NAMAZLAR
TERAVİH-İTİKAF
NAMAZ-TAHAVİ
HASTALIKDA NAMAZ
HOPARLÖRLE NAMAZ
NAMAZDA VAKİT NİYET
NAMAZDA TADİLİ ERKAN
NAMAZ-İLİMSAATİ
NAMAZ-İHVANLAR*
NAMAZ-H.ECE
NAMAZ-ENFALDE
NAMAZ-FİRASTE
TEHARET
TEHARET-TAHAVİ
TAHARET-İHYA
TAHARET-ENFAL
TEHARET-FİRASET
SANDALYEDE NAMAZ
<
2020-
202020-
****20.BÖLÜM***
KAĞIT PARA İLE ZEKAT
ZEKAT
ZAKAT-TAHAVİ
ZEKAT-H.ECE
ZEKAT-İHVANLAR
ZEKAT-ENFALDE
ZEKAT-FİRASET
SB ZEKAT
O
ORUÇ
ORUÇ-TAHAVİ
ORUÇ-SÜNNETULLAH
ORUÇ-İHVANLAR
ORUÇ-GURABABL
ORUÇ-H.ECE
ORUÇ-FİRASET
ORUÇ-ERRAHMAN
ORUÇ-ENFALDE
RAMAZAN-FİRASET
K-
KURBAN
KURBAN-FİRASET
KURBAN-TAHAVİ
KURBAN-CANDAMLALARI
KURBAN-İHVANLAR
KURBAN-H.ECE*
ADAK
HAC-UMRE
ALIŞVERİŞ BİLGİLERİ
ALIMSATIM-HAZNEVİ
SİGARA HARAMMI
HAC-FİRASET
SARF
FAİZ-SİGORTA
FERAİZ-MİRAS
NELER YENİR
NELER KULLANILIR
TAKKE SARIK ÇARŞAF
NAZAR VARDIR
FAL-BÜYÜ
HARAC ZARURET
RESİM YAPMAK
LİAN KİTABI
212121-
21
2121
==21.BÖLÜM==
===DUA===
DUA ŞARTLARI
DUADA EL -KOMUT
365 GÜN DUA
DUA-İNCİMERCAN
DUA-İHVANLAR
DUA-REYHANG
DUA-İLİMSAATİ
DUA --SADAKAT
DUA-FECR
DUA-FİRASET
DUA-HAZNEVİ
DUA-İSLAMVEİHSAN
BAYRAM VE RAMAZAN
69
2222---
2222222
===22 BÖLÜM==
==AİLE BÖLÜMÜ==
EVLİLİK REHBERİ
KİMLERLE EVLENİLİR
EVLLİK VE AİLE NİKAH
NİKAH-İHVANLAR
TESETTÜR FARZDIR
EVLİLİK-SEVDEDE
HUZUR KAYN AİLE
AİLE-BALLICOM
KADIN-BİRİZBİZ
KADIN-SADABAT
AHVALÜ NİSA-İNCE.M
BABANIN KIZINA MEKTUBU
AİLE-FİRASET
KADIN AİLE-FİRASET
AİLE GENEL-FİRASET
YÜKSEK İSLAM AHLAKI
KADIN HAK VE HAYZ-FİRASET
AİLE-R AYVALLI
aile saadeti-ballı
AİLE-medine veb
kadının değeri
KADIN ŞAHİTLİK-MİRAS
s maraşlı genel
maraşlı hb genel
SEMA MARAŞLI DT
SEMA MARASLI 7
FATMA BARBAROS GENEL
EVLİLİK-İS HAYAT
LEKE TEMİZİĞİ
S MARAŞLI -F ATLASI
FU
nis*
202020
==23.BÖLÜM==
ÇOCUK EĞİTİMİ
ÇOCUK-FİRASET
ÇOCUK VE DİN-EVLATLIK
ÇOCUK-SADAKAT
ÇOCUK-BALLICOM
COCUK GELİŞİM
İZDİVAÇ VE MAHREMİYET
GÖRGÜ KURALLARI
İDERECİLİK BİLGİLERİ
TESETTÜR-TAHAVİ
80--
14-2
8--
===24-BÖLÜM====
EDEBİYAT KÖŞESİ
K.S.ÖREN
EDEBYAT-ENFALDE
SALİH BABA DİVANI
EDEBİYAT-H.ECE
NİYAZİ MISRİ
TÜRKÇENİN ÖNEMİ
TAM İLMİHAL ŞİİRLERİ
NECİP FAZIL ŞİİRLERİ
HÜDAİ DİVANI
DARÜL HARPTE BANKA
YT DİZİ
YT HATIRALAR
YK MTT
YK MTT 2
gö*
M***

****TARİH VE ÖNEMİ****
TARİH TANI
BATILILAŞMA İHANETİ
BİR DEVRİMİN ANATOMİSİ
TARİH OSMAN İHVAN
TARİHİ HAKİKATLER *
TARİHİ HAKİKATLER 1
TARİHİ HAKİKATLER 2
TÜRKLERİN İSLAMI KABULÜ
M*-
İS--
İSMAİL YAĞCİ*
İSMAİL YAĞCI 2001-02
İSMAİL YAĞCI 2003-04
İSMAİL YAĞCI 2005-06
İSMAİL YAĞCI 2007-09
İSMAİL YAĞCI 2010-12
601Ü
M 3
METİN ÖZER 1
METİN ÖZER 2
METİN ÖZER 3
İBRAHİM PAZAN 23
N*
M--*
A ŞİMŞİRGİL GENEL TÜM
AHMET ŞİMŞİRGİL
ŞİMŞİRGİL ESERLERİ
ŞİMŞİRGİL-İLMİ--PDF
ŞİMŞİRGİL-TARİH
PAZAR DİVANI-AŞ
CUMA DİVANI-AŞ
CUMA DİVANI 2017-18
CUMA DİVANI 2019
CUMA DİVANI 2020
CUMA DİVANI 2021-A
CUMA DİVANI 2021 B
CUMA DİVANI 2022*
CUMA DİVANI 2023
CUMA DİVANI 2024
ASR İHANETİ-ŞİMŞİRG
HZ MUHAMMED- A SİMŞİRGİL

Ş*
ZEY
==F.BOL===
F BOL PAZAR Y
FUAT BOL-CHP 1
FBOL M CHP 19-18
AKINCI CHP
CHP Yİ KONUŞ
FUAT BOL CHP 2023*
FUAT BOL-TARİH
F BOL M 19-18
F BOL 2022
F BOL 2022-2
F BOL 2022 D
FUAT BOL 2023*
fuat bol 2023 ekim
F 1
FU--
NE--
814
İH
ABDULHAMİD HAN
ABDULHAMİD DÜŞMANLIĞI
A.HAMİD-LOZAN-MUSUL
ABDULHAMİD OSM CNK
ABDULHAMİD HAN *
İSLAM TARİHİ-AŞ
İSLAM TARİH-MEDENİYET
TARİH-GENEL
TARİH SİTESİ.ORG*
TARİH VE MEDENİYET
TARİH- NUR DERGİSİ
İSLAM TARİHİ-ENFALDE
İSLAM TARİHİ- FİKİR ATLASI
TARİH-B-İSLAMCOM
TARİH İSLAM ANAHTARI
TARİH-TAHAVİ
MİMAR SİNAN
A.HAMİD NEDEN SESSİZ KALDI
TARİH -FİRASETNET
TARİH-HALİS ECE
TARİH-EMPOZE.HÜRREM
TARİH-BALLICOM
TÜRK DÜNYASI DERGİSİ
TARİH-SANALÜLKE
TARİH-İHVANLAR
TARİH-SADAKAT
TARİH-NAKŞ
TARİH-DAMLALAR
TARİHEYOLCULUK.ORG
TARİH YAZILARI
TARİH YAZILARI 2
TARİH YAZILARI 3
GEZİ NOTLARI
BİLİM TARİHİ
AB
===OSMANLI===
BİYOĞRAFİ NET
**RAMAZAN AK TARİH
R.AYVALLI-OSMANLI
OSMANLI NASIL YIKILDI
OSMANLI PADİŞAHLARI*
OSMANLIYI TANIMAK
OSMANLICANIN ÖNEMİ*
OSMANLI MEDRESELERİ
OSMANLIYA İFTİRA
OSMANLI 1*
OSMANLICA
OSMANLI 2**
OSMANLI KÜLÜBÜ*
OSMANLI-YÜMİT
OSMANLILAR.GEN.TR
BÜYÜK OSMANLI TARİHİ
OSMANLI HİKAYELERİ
OSMANLI HANEDANI
OSMANLI-ENFALDE
OSMANLI-HAKSANCAĞI
HZ OSMANIN ŞEHİD EDİLMESİ
OSMANLIDA İMAMLIK
OSMANLI İLİM-ENFAL
OSMANLI MEDENİYETİ-ENFAL
OSMANLICA SÖZLÜK
OSMANLI-enfal
SAKLI OSMANLI
İ.ANS BATILILAŞMA
BATININ İSLAMA BAKIŞI 1
ENDÜLÜSÜN FETHİ
SELÇUKLU TARİH
TARİH ENSTİTÜSÜ DER
TİMUR HAN
ARAP İHANETİ YALANI*
İSTANBUL VE FETİH
94 YILLIK TARTIŞMA
ARAPCA-İHVAN
DURSUN GÜRLEK GENEL
çanakkale-taha uğurlu
FAHREDDİN PAŞA
BATININ OYUNLARI
ALİ KEMAL TORUNU
GÜN TARİHİ
TÜRKTARİHİM.C

Hİ-
HİLMİ DEMİR GENEL
HİLMİ DEMİR 1
HİLMİ DEMİR 21-18
HALİL ÖNÜR
Y.BÜLENT BAKİLER
o.k
KEMAL KAYRA 21-23
KEMAL KAYRA 24
E.
E B EKİNCİ ŞAHS
EB EKİNCİ GEN
EB EKİNCİ GENEL YENİ
E.B.EKİNCİ 2008-
E.B.EKİNCİ 2009
E.B.EKİNCİ 2010
E.B.EKİNCİ 2011
E.B.EKİNCİ 2012
E.B.EKİNCİ 2013
E.B.EKİNCİ 2014
E.B.EKİNCİ 2015
E.B.EKİNCİ 2016
E.B.EKİNCİ 2017
E.B.EKİNCİ 2018
E.B.EKİNCİ 2019
E.B.EKİNCİ 2021
E.B.EKİNCİ 2022
E.B.EKİNCİ 2023
E B EKİNCİ 2024
KU--
TG-M.FATİH ORUÇ
M.N. ÖZFATURA GENEL TÜM
MN.ÖZFATURA-CHP
M.N.ÖZFATURA 2001
MNÖFATURA-OSMANLI
MNÖFATURA-TÜRKLER
MNÖ.FATURA-DİYALOĞ
MNÖ FATURA-TEFEKKÜR
MN ÖFATURA-SU
MN ÖFATURA-MADEN
MN.ÖFATURA-ERMENİ
M.M.ÖZF-2016
MN ÖZFATURA -GENÇLER
İ.ÖZFATURA 2014
İRFAN ÖZFATURA 2
İRFAN ÖZFATURA 3
İRFAN ÖZFATURA GENEL
S--
299
AKINCI 1
AKINCI 2
ÖMER N YILMAZ 1
İBRAHİM YAVUZ
ALTINBAŞ A
UFUK COSKUN 1
UFUK COŞKUN 2
KENAN ALPAY
sabri gültekin
misafir yazar
Y*
M YÜKSEL-GENEL
M.YÜKSEL 2013
M.YÜKSEL 2014
M.YÜKSEL 2015-
M.YÜKSEL 2016
KÜ-
KEMAL SUNAL FİLMLERİ ZARARLARI
TG-*KAZIM K.YÜCEL
TG-HASAN ULU
TG-HAKKI ASLAN
NASIL BATTI RILDI
NİMETULLAH
VAHDET YAZAR
AH**
Y-
FE
YUSUF KAPLAN-TIME
Y KAPLAN 2007-8
Y KAPLAN 2009-10
Y KAPLAN 2011-12
Y KAPLAN 2013-14
Y KAPLAN 15-16
Y KAPLAN 2017
YUSUF KAPLAN 2018
YUSUF KAPLAN 2019
YUSUF KAPLAN 2020
YUSUF KAPLAN 2021
YUSUF KAPLAN 2022
YUSUF KAPLAN 2023
YUSUF KAPLAN 2024
Y**
Y.BAHADIROĞLU 2012
YAVUZ BAHADIR 2013
YAVUZ BAHADIR 2014
YAVUZ BAHADIR 2015
YAVUZ BAHADIR-2016 A
YAVUZ BAHADIR-2017 A
YAVUZ BAHADIROĞLU 2017 A
Y.B.TIME TÜRK VE 2016 B
CE
22*
BELGELERGERÇEK TARİH GENEL
B.GERÇEKTARİH.C-1
B.GERÇEKTARİH.C 2
B.GERÇEKTARİH.C 3
BGERÇEKTARİH C 4
B.GERÇEKTARİH.C 5
B GERÇELTARİH C.6
B GERÇEKTARİH C.7
BG KONUŞUYOR
B G TARİH 1
B G TARİH 2
B G TARİH-DİYANET
BG T-HAFIZ
BGT VAHDETİN
BGT ŞALCI B
BGT CHP EKO
BGT KADIN
İNG DERVİŞ
ALİ ŞÜKRÜ CİNAYETİ
607
604
M.Ş.EYGİ 2005
M.Ş--EYGİ 16
M.Ş.EYGİ 19
M.Ş.EYGİ YD GENEL
4-2
M ***
M.ARMAĞAN 1997
M ARMAĞAN 2010
M ARMAĞAN 2011
M.ARMAĞAN 2012
M ARMAĞAN 2013
M.ARMAĞAN 2014
M.ARMAĞAN 2015
M ARMA 15-16 KİŞİ
M.ARMAĞAN Y-16
M.ARMAĞAN YŞ-17
M ARMA 2016 DT
M ARMA 2017-18 K
M ARMA 2021 MÜZEK
M ARMAĞAN-2022 AK
M ARMAĞAN 23- AKİT
M ARMAĞ İTTİFAK
EC
M *A
RAHİM ER GENEL
RAHİM ER 2014
RAHİM ER 2015
RAHİM ER 2016
RAHİM ER 2017
RAHİM ER 2018
RAHİM ER 2019
RAHİM ER 2020
RAHİM ER 21-22
RAHİM ER 2023
RAHİM ER 2024
RAHİ
324
EA
E.AFYONCU 2010
E. AFYONCU 2016
E AFYONCU 2017
E23 GENEL
NERDE KALDIK E A
HİSAR 23
HİSAR 22-20
HİSAR 20-19
293
FU-
TURGAY GÜLER SESLİ
FUAT UĞUR
KADİR MISIROĞLU
NUREDDİN TAŞKESEN
KÜBRA DEĞİRMEN
MEHMET CAN
MEHMET KUMAŞ
MESİH-Ş SİMAVİ
A.DOĞAN İLBAY
B ACUN
MUSTAFA UZUN*
AF ARI-ALİ ERYIL
Ö SAPSAĞLAM*
ALTAN ÇETİN*
F SARRAFOĞLU
R AKBAY
ISLAHDE-PDF
322
333
MEKTEBİDERVİŞ
MD-KUDÜS
MD-ZALİMLER 1
MD-ZALİMLER 2
MD-A GEYLANİ
MD-FUTUHULGAYB
MD ŞEFAAT HAKTIR
MD İMAMLARIMIZ
MD H İMAMLARI
MD REDDİYE
MD AŞEREİ MÜBEŞER
MD NEFS VE ŞEYTAN
MD TAS VE TAR
MD MÜRŞİD
MD A SİLSİLE
MD İZ BIRAKANLAR
MD İZ BIRAKANLAR 2
MD İZ BIRAKANLAR 3
MD İZ BIRAKALAR 4
MD KÜTÜBÜ SİTTE 1
MD KÜTÜBÜ SİTTE 2
MD KÜTÜBÜ SİTTE 3
MD KÜTÜBÜ SİTTE 4
MD KÜTÜBÜ SİTTE 5
MD KÜTÜBÜ SİTTE 6
MD KÜTÜBÜ SİTTE 7
MD KÜTÜBÜ SİTTE 8
MD KÜTÜBÜ SİTTE 9
MD KÜTÜBÜ SİTTE 10
MD KÜTÜBÜ SİTTE 11
MD KÜTÜBÜ SİTTE 12
MD KÜTÜBÜ SİTTE 13
MD KÜTÜBÜ SİTTE 14
MD KÜTÜBÜ SİTTE 15
MD KÜTÜBÜ SİTTE 16
MD KÜTÜBÜ SİTTE 17
MD KÜTÜBÜ SİTTE 18
317
292
252
329
ANAYASA
KÜLLİYAT-COŞAN
İNTERNET HUKUKU
arapçanın önemi
SSK KANUN
MEB KANUN
MEMURLAR KANUNU
DARULHARP
SADAKAT.NET
SAHİHİ BUHARİ NAMAZ
SAHİHİ BUHARİ
İ.ŞENOCAK-GENEL*
NECATİ AKSU NET
SABRİTANDAOĞAN
İSLAM KÜLTÜR.COM
YAZAROKU ESK
KIRKINCI.COM
ERRAHMAN DE
-ENFAL kavram
enfal 1
kavramlar
ARAPÇA ÖĞREN
YEZİDİLİK
BİLGELİK ÖYKÜLERİ
LÜGAT-BALLI
320
297
298
296
SAĞLIK ÖĞÜTLERİ
SAĞLIK 1
SAĞLIK 2
SAĞLIK 3 KAZA
SAĞLIK 4
BASARI SIRLARI
BESLENME
BİTKİ TEDAVİ-FİRASET
CEMAL ABİ İLE DEMİR GİBİ
ŞİFALI BİTKİLER
prostata çözüm
BİYOLOJİ SÖZLÜĞÜ
erdal yeşilada-SAĞLIK
294
316
304
DİYANET-İHVANLAR
MENKİBELER-İHVAN
MUHARREF D.-İHVANLAR
TESBİTLER-İHVAN
MENKİBE-İHVANLAR
KAVRAM-İHVANLAR
TV DEŞİFRE-İHVANLAR
GÜNDEM-İHVANLAR
MENKİBELER-NAKŞ
NASİHATLER-yusuf semmak
GENEL-NASİHAT.ORG
NASİHATLER 2 Y semmak
zikr nakş
nefs nakş
rabıta nakş
İBRAHİM KİRAS GENEL
İBRAHİM KİRAZ-
HAYDAR ORUÇ DİR-POS
İSMAİL YAŞA DİR POS
AHMET TAŞGETİREN
287
286
288
291
CEMİL KOÇAK 2011
CEMİL KOÇAK 2012
CEMİL KOÇAK 2013
CEMİL KOÇAK 2014
CEMİL KOÇAK 2015
CEMİL KOÇAK 2016
285
284
M.ŞÜKRÜ HANİ 2010
M ŞÜKRÜ HANİ 2011
M ŞÜKRÜ HANİ 2012
M ŞÜKRÜ HANİ 2013
M ŞÜKRÜ HANİ 2014
M ŞÜKRÜ HANİ 2015
M ŞÜKRÜ HANİ 2016
M ŞÜKRÜ HANİ 17-18
282
AYŞE HÜR TARAF 2008
AYŞE HÜR TARAF 2009
AYŞE HÜR TARAF 2010
AYŞE HÜR TARAF 2011
AYŞE HÜR TARAF 2012
AYŞE HÜR RAD 2013
AYŞE HÜR RAD 2014
AYŞE HÜR RAD 2015
AYŞE HÜR RAD 2016
281
=İHYAORG.KİTAPLIK=
4 İNCİL FARKLI
HADİS TARİHİ
ATEİZM ELEŞTİRİSİ*
280
277
TAMER KORKMAZ GENEL
İBRAHİM KARAGÜL GEN
YÜCEL KOÇ GENEL
İSMAİL KAPAN GEN
K**
NUH ALBAYRAK GEN
NUH ALBAY TÜRKİYE 9-14
NUH ALBAY ST 15-16
NUH ALBAY ST 17-18
NUH ALBAY ST 19-20
NUH ALBAY ST 21-22
NUH ALBAYRAK 2023
KA***
241
246
METİN HÜLAGU-G
M HÜLAGU 22-23
M HÜLAGU 21
M HÜLAGU 19-20
M HÜLAGÜ 18
mn
263
243
234
238
MURAT ÇETİN GENEL
MURAT ÇETİN DP
260
ÜZEYİR İLBAK DP
YUNUS EMRE ALTIN
ENES BAYRAK
HAZAR TÜRK
SESLİ MAKALE
TÜRK YÜZYILI RG
FİLİSTİNLİLER TOPRAK SATTIMI
İSMAİL ÖZ *
HAKAN ERDEM 2016
238-
240
F-BAKA-A İMR-NİSA
MAİD-ENAM-ARAF-ENFAL
TEVB-YNS-HUD-RAD-İB
HİC-NAHL-İSRA-KEHF-MRYM
TAHA-ENB-HAC-MÜMİNUN-NUR
FURK-ŞUARA-NEML-KAS-ANK
RUM-LKM-SEC-AHKF-MHMD
FTH-HUC-KHF-TUR-NECM-KMR
RHMN-VAKIA-HDD-MCDL-HŞR
MHTN-SAF-CUMA-MNFK-TEĞA-TLK
THRM-MÜLK-KLM-HKA-MARC-NUH
CİN-MÜZ-MÜD-KYM-İNS-MRS-NB
NZAT-ABS-TKVR-
232*
232
231
230
229
228
227
226
225
224
223
222
221
220
219
218
217
216
215
214
213
212
211
210
209
208
207
206
205
204
203
24-
2
5
4
3
7
1
202
ü7
13-
10
8
17--
14-
16--
6
ME
21-
12-
İRAN -GÜLDAĞI
VAHD VUCUD MUD
DOĞ-GÜN İS TARH 1-7
SELÇUK ŞİA
KADIZADELİLER
nesefi t
mesnevi anevi
ahmet kavas
pdf moğol-zengi
yazıcı-mesut
Z KEVSERİ
KAL-ÇAKIRGİL 24
PDF HADİS
pdf açık öğr-hadis
PDF İRAN
PDF MESNEVİ
pdf moğol istila
PDF DİNİ TERİM SÖZL
PDF Ö NESEFİ TEFSİR
PDF KİTAP 1
TASAVVUF E S
PDF EMİR SULTAN
PDF SUFİ-SİYASET
PDF İSLAM HUKUKU
PDF KONEVİ-FATİHA
PDF İBNİ ARABİ
PDF N TOPÇU
PDF HZ AYŞE
PDF ABD.İBN MESUD
PDF KURTUBİ
PDF SUFFE ASHABI
PDF HZ ÖMER S
PDF SUYUTİ-MEHDİ
PDF İLİMLER
PDF FAHREDDİN RAZİ
PDF HZ OSMAN
PDF HARİCİLİK
PDF VEHHABİ
PDF ESİ
PDF CENNET CEH
PDF ZAHİD KEVSERİ
PDF ŞABANI VELİ
PDF MİRAS HUKUKU
PDF MATURUDİ
PDF İBNİ HALDUN
PDF MSP
PDF İHV MÜSLİM
PDF HANEFİ M
PDF SELEFİ
PDF ABDULHAMİDİ SANİ
PDF M HALİDİ BAĞDADİ
PDF İ VE TERAKKİ
PDF E.B.EKİNCİ
PDF NECİP FAZIL
PDF AVRASYA ETÜD
PDF İMAM MATURUDİ
PDF KADIZADEL,LER
PDF EMRİ MAĞRUF
PDF CİHAD
PDF KAVRAMLAR 2
PDF KAVRAMLAR
PDF HZ FATIMA
pdf PEYGAMBERİMİZ
PDF AHMET YESEVİ
pdf istiklal m.
pdf anadoluluculuk
PDF-YSSELİM ROMANI
PDF HACI BAYRAM VELİ
PDF MEVLANA
PDF AHİLİK
PDF GAZALİ
pdf gazali 2
pdf batıniler
PDF NİYAZİ MISRİ
pdf bedreddin ayni
pdf pezdevi
pdf ibni hümam
pdf yunus emre
pdf 31 mart vakası
PDF KAYI 10
PDF ABDULHAMİD HAN
PDF BUHARİHANLIK
OSMANLI KÜLTÜRÜ PDF
pdf osmanlı kültürü
PDF OSM.EDENİETİ
pdf osmanlıda adalet
pdf milliyetçilik 1
pdf osm milliyetçilik 2
islamcılık zyt brn bl2
pdf islamcılık 1
-İSLAMCILIK ARŞİVİ
osmanlıda batıcılık pdf
PDF OSM BATICILIK
ÖZAK İRŞAD 1-2
ÖZAK İRŞAD 3
ÖZAK Z KULUP
PDF COŞAN 1-2
PDF TÜRKÇÜLÜK
OSMANLIDA TASAVVUF 1
PDF TASAVVUF 1
H K YILMAZ
PDF A SELÇUKLU
PDF SELÇUKLU
PD.YABANCI OKULLAR
PDF EMRE AYDI
A İSKENDERİ
CÜNEYDİ BAĞDAD PDF
EBU HANİFE ÖZEL SAYISI
EBU HANİFE PDF 1
İ H A DERGİ
PDF KATILIM
PDF MODERN
==DERGİLER==
YASİN OKUMAK
YORUM -dergileri
DÜZCE HABER
MİSAK DERGİSİ
elmalı tefsir enfal 1-9
elmalı tefsir enf 10-28
elmalı tefsir enf 30-38
elmalı tefsir enf 39-58
elmalı tefsir enf 59-86
elmalı tefsir enf 87-114
İMAN-is hayat
mesnevi-i hayat
ehli sünnet- i hayat
kıssa-is hayat
g isla.-is hayat
A-
ruhus salat-ince
nezih itikat-ince
evlilik-ince
hayzı nisa-ince
tas-zikr-rabt-ince
hakayık-ince
risale-ince
risale-ince 2(seytan-nefs)
nimeti islam-ince
sohbetler-ince 1
sohbetler-ince 2
hikayeler-ince
riyazüs salihin-sadakat
fıkıh-sadakat
fetevai hindiyye-sadakat
b islam ilmihali-sadakat
bir bilene soralım-sad
vehhabilere cev.-sadakat
fıkıh ans-sadakat
nurul izah-sadakat
kutubu sitte-sadakat
sahihi buhari-sadakat
evliyalar ans.-sadakat
R---
TEBLİĞ YÖNTEMLERİ
İBRAHİM KİRAZ
M.BARDAKÇI 1
ALPER TAN
TÜRKİYE -A.AKGÜL
ULUS İLİŞKİL M ORTAK
AHMET VAROL-DIŞ POL
DIŞ İŞL 2
DIŞ İŞL 3
DIŞ İŞL 4
DIŞ IŞL 5
dış 5 yeni
B.PAKMAN WORDPTRES.COM
SN-TEKHAFIZ
f-İTİRAFLAR
AGET 1-4
İİİ..GÖLGESİ
IŞIK-UFUK
SUKUT ÇIĞLIĞI
BAHARI SOLUK
Z.ALTIN DİLİ
ÖRNEK HRK.
BUH.AN.İNS
YİT.CEN.DOĞ
BABANIN BABASI
ozan arifin refe şiiri
KİTAP-SÜNNET-KADER
ABDULHAMİD HAN

ABDÜLHAMİD HAN Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı. İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar: Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi. Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur. Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur. Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı. Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız. Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar. Rabbim Başbakanımızı korusunu2026





Sual: Ruhun mahiyeti nedir? Ruh uykuda, ölünce olduğu gibi bedenden ayrılır mı ? CEVAP Ruhun mahiyetini bilmek imkânsızdır. Bir âyet-i kerime meali ...
www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=1767
 
Ruh ölmez, ölü işitir · Mümin ve kâfir her ölü işitir · İşittirmek kabul ettirmek demektir · Ölüden yardım istemek şirk mi? Dua doğru ama ağız yanlış · Selefiyeciler ...
www.dinimizislam.com/detay.asp?id=1665
 
Şirk demek büyük hatadır. Çünkü ruh ölmez. Ruh [can] bedenden ayrı bir varlıktır. Bir âyet meali şöyledir: (Allah, öleceklerin ölümleri anında, ölmeyeceklerin de ...
www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=1669
 
Allahü teâlâ, rahimde ölü olan bu çocuğa ruh vermeyi murat buyurduğunda, Arş' ta muhafaza edilen ruhu, o cesede iade eder. Çocuk o zaman hareket etmeye ...
www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=4290
 
Sual: Ruh temizliği nedir? CEVAP Hadis-i şerifte (İlim ikidir: Beden bilgisi, din bilgisi) buyuruldu. Yani (İlimler içinde en lüzumlusu, ruhu koruyan din bilgisi ve ...
www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=1457
 
Ruh ve nefs. Zinde olan ruhum feryat ediyor, Geceyi gündüze durma kat diyor. Fakat tembel nefsim inat ediyor, Vur kafayı gece gündüz yat diyor.
www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=4963
 
Ruh, bedeni ayakta tutan bir kuvvettir. Ruh ölmez. Ruh [can] bedenden ayrı bir varlıktır. Zümer suresinin, (Allah, öleceklerin ölümleri anında, ölmeyeceklerin de ...
www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=3231
 
Azəricə > Vəhhabilik > Ruh ölməz, hər ölü eşidir · Mömin və kafir hər ölü eşidir. Toplam Sayfa Sayısı << ...1... >> TÜRKÇE KLAVYE, X. Türkçe karakterler ...
www.dinimizislam.com/detay.asp?id=5819
 
Hazret-i Meryem, bu ruh vahyiyle müjdelendi ve Hazret-i İsa'ya da (Kün) yani (Ol) dendi. (H.L.O. İman) Allah'tan bir ruh veya ruhullah demek, ona kıymet vermek ...
www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=679
 
Hikmet ehli zatlar buyuruyor ki: Bedenimizin sıhhati için, sabahtan akşama kadar yiyip içiyor, her türlü gıdayı alıyoruz. Beden gıdasını almayınca öleceği gibi, ruh ...
www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=7180





Ruhun mahiyeti ve ruh çağırmak

Sual: Ruhun mahiyeti nedir? Ruh uykuda, ölünce olduğu gibi bedenden ayrılır mı?
CEVAP
Ruhun mahiyetini bilmek imkânsızdır. Bir âyet-i kerime meali şöyledir:
(Ruh hakkında soranlara de ki: Ruh Rabbimin işlerindendir, size az bilgi verildi.) [İsra 85]

Aklın erdiği bilgileri anlayan, his organlarından beyne gelen duyguları alan, bedendeki bütün kuvvetleri, hareketleri idare eden, kullanan ruhtur. Ruh, göz vasıtasıyla renkleri, kulakla sesleri kavrar, sinirleri çalıştırır. Adaleleri hareket ettirir, böylece bedene iş yaptırır. Böyle işlere ihtiyarî yani istekli işler denir. Aklı kullanmak, düşünmek ve gülmek gibi şeyleri yapan ruhtur. Ruh, parçalanmadığı ve parçalardan meydana gelmediği için, hiç değişmez, bozulmaz, yok olmaz. Ruh, bir sanatkâra benzer. Beden, sanatkârın elindeki sanat aletleri gibidir. İnsanın ölmesi, ruhun bedenden ayrılmasıdır. Bu da, sanatkârın sanat aletlerinin yok olmasına benzer. (Ahlak-ı alai)

İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki: Cesetten ayrılan ruh, ya azaba, ya nimete kavuşur. İyilerinki yükselir, kötülerinki yedi kat yerin dibine iner. Bedenden ayrılan ruh, aletsiz, vasıtasız olarak her şeyi bilir. Bunun için, çeşitli nimet veya azapla karşılaşır. Ruh bedendeyken, bir uzuv, mesela insanın bir ayağı felç olsa, ruh bu ayağa tesir edemez. Ölüm ise, bütün uzuvların felç olmasına benzer; ancak ruh, bedenden ayrılınca, yine bilir, görür, anlar, sevinir, üzülür, bu halleri yok olmaz.

Uykuda da, ölünce olduğu gibi, ruh bedenden ayrılır; fakat rüyada ayrılmasıyla ölüm esnasında ayrılması arasında, çok fark vardır. Bir âyet-i kerime meali:
(Allah, öleceklerin ölümleri anında, ölmeyeceklerin de, uykuları esnasında ruhlarını alır. Ölmelerine hükmettiği kimselerinkini tutar, diğerlerini bir süreye kadar salıverir. Elbette, düşünenler için, bunda, alınacak ibretler vardır) [Zümer 42]

İmam-ı Rabbani hazretleri buyurdu ki:
Uykuda, ruhun bedenden ayrılması, bir kimsenin, geziye, kendi vatanından, sevinerek ayrılmasına benzer ki, gezdikten sonra, sevinç içinde yine vatanına döner. Ölürken ruhun ayrılması, böyle değildir. Bu ayrılık, vatanı yıkılan, evleri, binaları yok olan kimsenin, vatanından ayrılması gibidir. Bunun içindir ki, uykudaki ayrılmasında, sıkıntı ve acı yoktur. Tersine, sevinç ve rahatlık vardır. Ölürken ayrılmasında ise, çok acılar ve güçlükler hâsıl olur. Uyuyanın vatanı dünyadır. Ona, dünyadaki gibi davranırlar. Ölenin ise, vatanı yıkılır. Ahirete göç eder. Ona ahiret muamelesi yaparlar. (3/31)

Allahü teâlâ, insanın ruhunu bilinemez şekilde yarattı. Ruh, madde, cisim değildir, belli bir yeri yoktur. Ruh, bedenin ne içinde, ne dışındadır, ne bitişik, ne ayrıdır. Yalnız onu varlıkta durdurmaktadır. Bedenin her zerresini diri tutan ruhtur. Âlemi varlıkta durduran Allahü teâlâ, bedeni de ruh vasıtasıyla diri tutmaktadır. (1/287)

Ruh çağırmak
Sual:
 Bazı medyumlar, Kaybolan şeyleri ve başınıza gelecekleri de biliyoruz diyorlar. Medyum, fincanla ruh çağırırken Falancanın ruhu gel diyor. Şu, şöyle mi? gibi bir soru sorunca, fincan, evet veya hayır yazılı tarafa yahut harfler üzerinde dolaşarak hareket ediyor. Böylece sorulan şeye cevap verilmiş oluyor. Bazen isabet ettiği de görülüyor. Bunun sebebi nedir?
CEVAP
Kur'an-ı kerimde, gaybı Allah’tan başkasının bilemeyeceği bildiriliyor.(Cin 26)

Gayb, duyu organları ile veya hesap ile, tecrübe ile anlaşılmayan şey demektir. Birinin altınları çalınır. Medyuma, ruhçuya veya cinci denilen kimselere gidilir. Bunlar, çalanı tarif eder. Bazen isabet ettiği de olur. Çalınan şey, bize göre gayb ise de, çalana ve onu gören başkalarına göre gayb değildir. Onu çalanı bir cin görmüşse, cin çalanı tarif eder ve bulunur. Cin gaybı bilmiş olmaz. Ruh çağırıyoruz denildiğinde de gelen cindir. Cin de geleceği, gaybı bilmez. Bilmediği Kur'an-ı kerimde yazılıdır. (Sebe 14)

Cin, gaybı bilmediği gibi, melek, hatta Peygamber de bilmez. Ancak Allahü teâlâ bildirirse, elbette onlar da bilir. (Cin 27)

Peygamber efendimizin devesi kaybolunca, münafıkın biri (Cennetten, Cehennemden bahsediyor. Halbuki kaybolan devesinin yerini bile bilmiyor) dedi. O anda Allahü teâlâ, devenin nerede olduğunu Resulüne bildirdi. Peygamber efendimiz, yuları bir ağaca takılmış olduğu halde deveyi görüp tarif etti. Gittiler, tarif edilen yerde buldular.(M. Kâinat)

Birgivi Vasiyetnamesi
’ndeki (Bir kimse, ben çalınanları, kaybolanları ve bunların yerlerini bilirim dese, diyen de, buna inanan da kâfir olur. "Bana cin haber veriyor, onun için biliyorum" derse yine kâfir olur. Çünkü cin de gaybı bilmez. Gaibi yalnız Allah bilir) yazısını Kadızadeşöyle açıklıyor: 
(Gaybı, Allahü teâlânın vahy ve ilham ettikleri de bilir. Cin gaybı bilmez. Fakat cin, ben evliyadan duydum ki şöyle imiş derse, küfür olmaz. Ancak cinler yalan söyledikleri için onlar biz duyduk deseler de inanmamalıdır. Allahü teâlâ vahy yolu ile Peygamberlere gaybı bildirdiği gibi, ilham yolu ile de evliyaya ve müminlere de bildirir.)

Allahü teâlâ gaybı Peygamberine, evliyasına ve dilediğine bildirir. Evliyanın kerametleri çok görülmüştür. Mesela Hazret-i Ömer’in, Medine’den İran’daki ordusunu görüp, kumandanına (Dağa çekil dağa) dediği meşhurdur. Evliyanın ruhları da yardım eder. (Şevahid-ün-nübüvve)

Ruh çağıranlar, ölenin ruhu geliyor diye milleti kandırıyorlar. Kâfirlerin ruhları hapsedilmiştir. Gelmeleri mümkün değildir. Müslümanların ruhları ise, fâsıkların, kâfirlerin çağırması ile gelmez. Kâfirlerin ruhları hapis olduğu için rüyada bile görülmezler. Şeytan onların şekline girip görünür. (Miftah-ül-Cenne)

Ruhçuların ruh hakkındaki söylediklerinin hemen hepsi yalandır. Çünkü Kur'an-ı kerimde insanlara ruh hakkında çok az bilgi verildiği bildiriliyor. (İsra 85)

Ruhçular, fazla bir şey bildiklerini iddia ediyorlarsa, bu âyeti inkâr olur. İmam-ı Rabbani hazretleri, tenasühe inananın kâfir olacağını bildiriyor.(C.2, m.58)

Kötülerin halleri
Dine aykırı birçok hareketleri bulunan, kötü kimselerden de olağanüstü bazı haller görülebilir. Böyle kimseleri makbul biri zannetmemelidir! Günümüzde böyle harikulade halleri görülen kimselere hemen evliya diyorlar. Belki bunların çoğunun imanı bile yoktur. Evliya olan kimse, keramet göstermeye utanır.

Muhammed Masum Serhendi hazretleri buyuruyor ki:
(Başkalarının düşündüklerini keşfetmek, kaybolan şeylerden haber almak ve ettikleri duaların kabul olması gibi Allahü teâlânın âdeti dışında böyle şeylerin bir insanda hasıl olması, o kimsenin velî olduğunun alameti değildir. Bunlar, istidrac sahiplerinde de hasıl olur. Riyazet çekerek nefslerini parlatan kâfirlerde de hasıl olur. Bazılarında riyazet çekmeden de hasıl olmaktadır. Evliya olmak için riyazet çekmek şart olmadığı gibi, keramet göstermek de şart değildir. Fakat riyazet çekmek, harikaların çok olmasına yardım eder. Peygamberlerden başka herkesin son nefesi şüphelidir. Bu bakımdan imansız ölmekten çok korkmak gerekir.) [Mektubat-ı Masumiyye m. 182]

Allahü teâlâ, her şeyi bir sebep altında yaratmaktadır. Bu sebeplere iş yapabilecek tesir, kuvvet vermiştir. İnsanların bütün hareketleri, işleri, Allahü teâlânın âdeti içinde meydana gelmektedir. Allahü teâlâ, sevdiği insanlara ikram olsun diye, azılı düşmanlarını da aldatmak için âdetini bozarak, bunlar vasıtası ile sebepsiz şeyler yaratıyor. Bu harikulade haller beş çeşittir:
1- Enbiyadan meydana gelene Mucize denir.
2- Evliyadan meydana gelene Keramet denir.
3- Evliya olmayan müslümanlardan meydana gelene Firaset denir.
4- Fâsık veya günahı çok olan müslümanlardan meydana geleneİstidrac denir.
5- Kâfirlerden zuhur edene Sihir denir.

Kötü kimselerden ve gayrı müslimlerden meydana gelen olağanüstü hallerden dolayı onları iyi bir kimse zannetmemelidir!

Cinlerin etkisi
Cin, insanın içine girebilir. Bu husus hadis-i şerifle sabittir. İnsanın his ve hareket sinirlerine tesir ederek, hareket ve ses hasıl ederler. İnsanın, bu kendi söz ve hareketinden haberi olmaz. Böylece vaktiyle Roma’da ve Peşte’de ve Türkiye’de konuşan çocuk ve hastalar görülmüştür. Bunları konuşturan cin, uzak ülkelerdeki veya eski zamanlardaki şeyleri söylediklerinden, bazı kimseler, bu çocukların iki ruhlu olduğunu veya başka insanın ruhunu taşıdığını sanmışlardır. Bunun yanlış olduğunu dinimiz açıkça bildirmektedir.

Sual: Ruh yorulur mu?
CEVAP
Ruh yorulmaz.

Sual: Hayvanların ruhu ve aklı var mıdır?
CEVAP 
İnsanlarda olan ruhtan hayvanda yoktur. Hayvandaki ruh, ona hayatiyet yani canlılık kazandıran bir ruhtur. Ruhun Farsça’sı can’dır. Yani hayvan da canlıdır. Ama bizdeki ruhtan onda yoktur. Hayvanda akıl da yoktur. Şehvetlerine uymaları suç olmaz. Aklı olana suç olur.

İnsan ile hayvanlar arasındaki en büyük fark insanın ruhudur. İnsanlık şerefi bu ruhtan gelmektedir. Bu ruh, ilk olarak Âdem Aleyhisselama verildi. İnsanlara mahsus olan bu ruh hayvanlarda yoktur. Maddecilerin, felsefecilerin bu ruhtan haberleri olmadığı için, insanı maymuna yakın sanabilirler. İlk insanların şekli, yapısı, asla maymuna benzemez, fakat benzese bile insan insandır. Çünkü ruhu vardır. Maymun ise hayvandır. Çünkü bu ruhtan ve ruhun hasıl ettiği üstünlüklerden mahrumdur. 

Sual:
 Hayvanların ruhunu kim alır?
CEVAP 
Hayvanların insanlarınki gibi ruhları yoktur. Kendilerine canlılık veren, yani organlarının işlemesini sağlayan sinir sistemlerinde bir kuvvet vardır. Buna hayvani ruh veya can demişlerdir. İnsanlarda da bu hayvani ruh olmakla beraber, ayrıca âlemi emirden gelen ruhları da vardır. Azrail aleyhisselam, insanlara mahsus olan ruhu alır. Bunlardan fâsık ve kâfir olanların ruhunu ise, diğer meleklere emrederek aldırır.

Ruh cisim değildir
Sual:
 Ruh cisim midir, bedene nasıl etki eder?
CEVAP
Eni, boyu ve yüksekliği olan şekil almış maddeye, cisim denir. Ruh, cisim değildir. (İslam Ahlakı)

İnsan, ruh demektir. İşiten, tasarruf ve kuvvet sahibi olan, ruhtur. Beden, çalışmakla yorulsa da, ruh yorulmaz. Bedende ruhun bulunması, sütte yağın bulunması gibi değildir. Mesela, kolu kesilen kimsenin ruhundan eksilme olmaz. Başkasının yüreğiyle yaşayan bir insanın ruhunda değişiklik olmadığı için, ahlakı bozuk olan kimsenin yüreğinin, bu adama hiç tesiri olmaz. Kalble yürek aynı şey değildir. Yürek denilen et parçası, hayvanda da bulunur. İnsana mahsus olan kalbe, gönül denir. Gönül görünmez, fakat tesirleriyle anlaşılır. Kalb, elektrik cereyanı, yürek de ampul gibidir. Ampuldeki elektriği, ampul ışık verdiği zaman anlıyoruz. Elektrik gibi, kalb de madde değildir, bir yer kaplamaz. Yürekte eserleri görüldüğü için, kalbin yeri yürektir denir. Yürek değiştirmek, sanki ampul değiştirmeye benzer. Yani takılan yürek nasıl olursa olsun, takılan kimsenin kalb kuvvetinin tesiri görülür. Ampulün değişmesiyle şehir cereyanında azalıp çoğalma olmadığı gibi, yüreğin değişmesiyle, kalb kuvvetinin tesiri değişmez.

Yanmakta olan bir ampul sökülünce, yani cereyanla olan irtibatı kesilince, cereyanın bir miktarı kesilmiş olmaz. Başka bir ampul takılırsa onun da rezistans telini ısıtıp ışık saçmasına sebep olur. Salih bir kimsenin yüreği, fâsık kimseye veya kâfire takılınca, o kimsenin kalbi yine hep günah işlemek ister, kötü düşünür. Tersine, fâsık insanın yüreği, salih bir kimseye takılırsa, o kimsenin kalbi yine günah işlemek istemez, hep iyi düşünür. Yüreğin manevi bir fonksiyonu yoktur. Öldükten sonra çürüyüp gidecektir. Yahut hayvan yese veya yansa fark etmez; çünkü insan ruh demektir. Beden değişse de ruh değişmez.

İnsan, ruhu sayesinde ayakta durur. Aklı, düşüncesi, ruhu sayesinde vardır. İnsanın, vücudu bir marangozun aletleri gibidir. İnsan ölünce, aletleri olmadığından, ruh bu aletlerle bir iş yapamaz. Ancak yine de, ruh ölü olmadığı için gider, gelir, insanları tanır. Hatta vefat etmiş olan evliyanın ruhları insanlara yardım eder. Bu yardım etmesi, dünyadaki bedenindeki aletlerle değildir. Allahü teâlâ ruhlara, aletsiz de iş yapma özelliğini vermiştir. Vefat eden Hızır aleyhisselamın ruhu çok kimseye çeşitli yardımlar yapmaktadır.

Bir kimseye, başkasının bütün organları takılsa, o insanın aklında, düşüncesinde değişiklik olmaz. Marangozun eski aletleri yerine, yeni aletleri gelmiş demektir. Alet değişmekle, marangozdaki bilgi, kabiliyet değişmez. Kesmeyen bir testere yerine, iyi kesen bir testere gelirse, daha kolay iş yapar. Görmeyen gözün yerine sağlam göz takılırsa görür. Kanı, kalbi, beyni de değişse, yine düşünceye tesir etmez. Sağlam organ takılmışsa, daha kolay iş görür; çünkü insan, ruh demektir. Bir insan ölmekle, hatta yanmakla ruh yok olmaz. Sadece aletleri [bedeni] elinden alınmış olur. Ahirette ona yeni aletler verilir, yeni bir beden yaratılır. Ruh, kendisine verilen vücut sayesinde, ya nimete kavuşur veya azaba düçar olur. Yani ya cennete veya cehenneme gider.

Ruhun mahiyetini bilmeyen veya Allah’ın kudretinden şüphe eden kimse, insanın yanınca yok olduğunu, kabir suali ve kabir azabının olmadığını zanneder. Hâlbuki kabir suali ve azabı haktır.

Abdulhak-ı Dehlevi hazretleri buyuruyor ki:
İnsan ölürken ruhunun ölmediğini âyet-i kerime ve hadis-i şerifler açıkça bildiriyor. Ruhun şuur sahibi olduğu, ziyaret edenleri ve onların yaptıklarını anladıkları da bildiriliyor. Velilerin ruhları, diriyken olduğu gibi, öldükten sonra da, yüksek mertebededirler.(Mişkat)

Ruh mahlûktur
Sual:
 Bazıları, (Kur'an Allah'ın kelamı olup mahlûk olmadığı gibi, insanların ruhu da Allah'ın nefesidir, mahlûk değildir) diyorlar. Ruhlar mahlûk değil mi?
CEVAP
Evet, ruhlar mahlûktur. Bu çok yanlış bir görüştür. İslam âlimleri,(İnsan, ruh demektir) buyuruyor. O zaman insan için mahlûk değil demek ne kadar yanlış, ne kadar tuhaf olur. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Âlimlerden birkaçı, (Yedi şey, yani Arş, Kürsi, Levh, Kalem, Cennet, Cehennem ve Ruh denilen mahlûklar yok olmayacak, sonsuz var olacaklardır) dediler. Bu sözleri, bu mahlûklar, yok olamaz demek değildir. Allahü teâlâ, var etmiş olduğu şeylerden, dilediklerini tekrar yok edecek, dilediklerini de, yalnız kendi bileceği fayda ve sebeplerden dolayı, hiç yok etmeyecek, bunlar sonsuz var olacaklardır. (Mektubat 3/57)

Ruhun ağırlığı ölçülebilir mi?
Sual: 
(Biz, ruhu iyi biliriz. Ruhun ağırlığı vardır. Bir kimseyi ölmeden önce tarttık, ölünce 26 gram eksildi. Tecrübeyle sabittir ki, ruhun ağırlığı 26 gramdır) diyenler var. Ruhun mahiyetini bildiren ilim var mıdır?
CEVAP
Ruhun mahiyetini bilmek imkânsızdır. Bir âyet-i kerime meali:
(Ruh hakkında soranlara de ki: Ruh, Rabbimin işlerindendir, ruh hakkında size az bilgi verildi.) [İsra 85]

Allahü teâlâ, (Size az bilgi verdim) buyururken, ruhçuların, Allah'ı yalanlar gibi, (Biz ruhu iyi biliriz) diyerek, ruh hakkındaki söylediklerine itibar edilmez. Sanki ruh bir maddeymiş gibi,(Ağırlığı 26 gramdır)denmesi çok yanlıştır. Çünkü İmam-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
Ruh, her şeyden daha latif [maddenin en hafifi olan hidrojen gazından, hattâ bir elektrondan da daha hafif] olduğundan, madde bile olmadığından, her ne ile birleşirse onun hâline, şekline ve rengine girer. (1/99)

Ruhların tanışması
Sual: Bazı kimselerle, daha önce tanışmışız gibi, onları seviyor ve rahatça kaynaşabiliyoruz. Bunun sebebi nedir?
CEVAP
Ruhlar yaratıldığı zaman, birbirleriyle tanışanlar, dünyada da birbirlerini severler. İki hadis-i şerif:
(Müminlerin ruhlarından ikisi, aralarında bir günlük mesafe olduğu hâlde birleşirler. Oysa biri diğerini hiç görmüş değildir.) [İ. Ahmed]

(Ruhlar yaratıldığı zaman tanışanlar, birbirlerine yakınlık gösterirler, tanışmayanlar birbirlerinden nefret edip kaçarlar.)[Müslim]

Ruh mekânsızdır, madde değildir
Sual: Bir hikâyede, bir âlim zat, 1915 yılında Mescid-i Nebevî'nin bir köşesinde ağlarken oranın türbedarı ona neden ağladığını sorar. O da, (Resulullah'la her zaman görüşebilirken şimdi görüşemediğim için ağlıyorum) der. Türbedar, gece Resulullah'ı rüyasında görür. Resulullah'ın türbedara, (Şu an Çanakkale'deyim ve Türk askerlerine yardım ediyorum) buyurduğu söyleniyor. Bu hikâye uydurma değil mi?
CEVAP
Evet, tamamen uydurmadır. Çünkü ruh, madde değildir, aynı anda birden fazla yerde bulunabilir. Çanakkale'deki ruhu, türbedar [kabr-i şerifin bekçisi] görüyor da, âlim olan zat niye göremiyor? Bu, Hristiyan hurafecilerin bir uydurmasıdır. Onlar böyle şeyler uydurup, arkasından, Müslümanlarla alay ediyorlar.

Ahmed ibni Hacer-i Heytemî hazretleri buyuruyor ki: Resulullah efendimiz, ölmek üzere olan herkese göründüğü gibi, çeşitli yerlerde, çeşitli şekillerde, bir anda görülebilir. Bu olaylar, Allahü teâlânın kudretinin büyüklüğünü gösterir. Allahü teâlânın kudretiyle evliya zatların, çeşitli şekiller aldığı çok görülmüştür. Hasan Mûsulî'nin ve başkalarının böyle göründükleri meşhurdur. (Fetâvel-kübrâ c.2 s.9)

Allahü teâlâ, Azrail aleyhisselama aynı anda, birden fazla kişinin canını alma kuvvetini vermiştir. Bunun gibi, biri doğuda, biri batıda iki talebesi olsa, ikisinin de aynı anda eceli gelse, mürşid-i kâmil olan bir zata,ikisine de yetişip, imanla ölmelerine yardım etme gücünü ihsan ediyor. Selefîler, Allahü teâlânın böyle bir kudrete sahip olduğunu anlayamıyorlar.

Ruh ve sütteki yağ
Sual: 
Ruhu (Sütteki yağ gibidir) diye tarif etmek doğru olur mu?
CEVAP
Doğru olmaz. Çünkü ruh, madde, cisim değildir. Yağ ise maddedir.

Kur’an-ı kerimde ruhun mahiyetinin bilinemeyeceği bildiriliyor. Ruhun sadece bedeni ayakta tutan, ona canlılık veren bir kuvvet olduğu biliniyor, mahiyeti bilinmiyor. Ruhun ne olduğu değil, daha çok ne olmadığı biliniyor.

İsra sûresinin 85. âyeti, ruhun ne olduğunu anlatmayı men etmektedir.(İslam Ahlakı)

Bedende ruhun bulunması, sütte yağın bulunması gibi değildir. Sütün bir kısmı alınınca yağın da bir kısmı alınmış olur. Ama bir uzvu mesela kolu kesilen kimsenin, ruhunda eksilme olmaz.

Ruh, radyo dalgalarına benzetilebilir. Bu dalgalar madde değildir, yer kaplamazlar, ama (Her yerde vardır) denir. Çünkü her yerde bulunan radyoda ses hâsıl ediyorlar.

Ruh, elektriğe de benzetilebilir. Yanmakta olan bir ampul sökülünce, yani cereyanla olan irtibatı kesilince, cereyanın kuvveti kesilmiş olmaz. Başka bir ampul takılırsa onun da rezistans telini ısıtıp ışık saçmasına sebep olur. Ampul patlayınca cereyan yok olmadığı gibi, insan ölünce ruhu da ölmüş olmaz.

Salih bir kimsenin yüreği, fâsık kimseye veya kâfire takılınca, o kimsenin kalbi yine hep günah işlemek ister, kötü düşünür. Tersine, fâsık insanın yüreği, salih bir kimseye takılırsa, o kimsenin kalbi yine günah işlemek istemez, hep iyi düşünür. Kalb ayrı, yürek ayrıdır. Kalb de ruh gibi madde değildir. Madde ve cisim olan yüreğin manevi bir fonksiyonu yoktur. Öldükten sonra çürüyüp gidecektir. Yahut hayvan yese veya yansa fark etmez. Çünkü insan ruh demektir. Beden değişse de ruh değişmez, azalma çoğalma olmaz. Bunun için, (Ruh sütteki yağ gibidir) demek yanlıştır.

Uydurma hikâye
Sual:
 Geçen günkü bir yazıda Peygamber efendimizin Çanakkale’de savaşan Müslümanlara yardım ettiği inkâr ediliyor. Mucize nasıl inkâr edilir?
CEVAP
Hâşâ hiçbir Müslüman, mucizeyi inkâr etmez. Peygamber efendimiz de, evliya zatlar da Allah’ın izniyle yardım eder. O yazıda,(Peygamberimiz savaşta yardım etmedi, evliya zatlar yardım edemez)denmiyor. Hikâyedeki çelişki şuradadır:
Resulullah efendimiz "sallallahü aleyhi ve sellem", Çanakkale’de savaştığı, yani kabri şeriflerinde olmadığı için, âlim bir zat göremiyor, fakat türbe bekçisi görebiliyor. Çanakkale’de savaşınca görülmüyorsa, bekçi nasıl görüyor? (Rüya bu, uzakta da olsa görülebilir) denirse, her gün gören âlim zat niye göremiyor? Hikâyeyi uyduran, bu çelişkiyi hesaba katmamış. (Falanca sâlih kimse, bu hikâyeyi anlattı) deniyor. Dinde herkesin sözü ölçü olmaz. Ruhlar her yere gider. Medine’de olan da görür, Amerika’da olan da görür. Bekçinin gördüğünü âlim zat da görür. Ama âlim bir zatın gördüğünü bekçi göremeyebilir. Çelişkili hikâye uydurup, tasavvuf düşmanlarına tenkit fırsatı vermemelidir.


.
.
Ruh ölmez, ölü işitir

Sual: (Ölüler işitmez. Peygamberler de ölüdür. Onlar da işitemez. Onun için şefaat ya Resulallah veya yetiş ya Resulallah demek şirktir) diyenlere nasıl bir cevap vermek gerekir?
CEVAP
Bunlar vehhabilerin ve bunlara aldanan bazı mezhepsizlerin iddialarıdır. 
Şirk demek büyük hatadır. Çünkü ruh ölmez. Ruh [can] bedenden ayrı bir varlıktır. Bir âyet meali şöyledir:
(Allah, öleceklerin ölümleri anında, ölmeyeceklerin de uykuları esnasında ruhlarını alır. Ölmelerine hükmettiği kimselerinkini tutar, diğerlerini bir süreye kadar salıverir. Elbette düşünenler için bunda alınacak ibretler vardır.) [Zümer 42]

Bu âyet-i kerime de ruhun bedenden ayrı bir varlık olduğunu bildirmektedir. İşiten ruhtur. Ruhsuz beden bir işe yaramaz. Ama bedensiz ruh, nimet veya azaba düçar olur. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Müminlerin ruhları 7. kat göktedir. Orada Cennetteki makamlarını seyrederler.) [Deylemi] 

Hızır aleyhisselam gibi bir çok kişinin ruhunun iş yaptığı görülmüştür. Bu bakımdan Allah yolunda ölmüş kimselere ölü bile demek caiz olmaz. Bir âyet meali şöyledir:
(Allah yolunda öldürülenlere ölü demeyin! Onlar diridir; ama siz anlayamazsınız.) [Bekara 154]

Allah yolunda öldürülenler şehittir. Şehitten daha üstün olan Peygamber efendimize nasıl ölü denir! O âlemlere rahmet olarak gönderilmiştir, bütün âlemler Onun hürmetine yaratılmıştır. Şehitler gibi Peygamberlerin bedenleri de çürümez. Dört hadis-i şerif meali şöyledir:
(Toprak, Peygamberlerin vücudunu çürütmez. Bir mümin salevat okuyunca, bir melek bana haber verir, "Falan oğlu filan, sana selam söyledi" der.) [İbni Mace]

(Peygamberlerin vücudunu toprak çürütmez.)
 [Ebu Davud]

(Her Peygamber, kabrinde diri olup namaz kılar.) [Beyheki, Ebu Ya’la]

(Ölüler yaptığınız iyi işlerinize sevinir, kötü işlerinize üzülürler.)[İbni Ebiddünya]

Resulullahın Hayber’de yediği zehirli et, ölüm hastalığında etkisini gösterdi ve şehit olmasına sebep oldu. (Mevahib-i ledünniyye)

Ölülere işittiremezsin âyeti şu mealdedir:
(Elbette sen ölülere işittiremezsin. Arkalarını dönüp kaçan sağırlara da bu daveti işittiremezsin. Hem sen o körleri sapıklıklarını bıraktırıp, hidayet verici de değilsin. Sen ancak âyetlerimize iman edecek kimselerden başkasına işittiremezsin.)[Neml 27/80-81]

Buradaki sağırların da kulaklarının sağır olmadığı, körlerin de gözlerinin kör olmadığı, ölünün de gerçek ölü olmadığı açıktır. Bir dedavet ve hidayet kelimeleri geçiyor. Demek ki maksat işittirmek veya göstermek değil, onları hidayete davet etmektir. Âyetin devamında,(Sen ancak iman edeceklere işittirebilirsin) deniyor. Ötekilerin ise iman etmeyecek kâfirler olduğu da pek açıktır. Sen ölüleri imana kavuşturamazsın denmez ki. Sen ancak iman edeceklere işittirebilirsin deniyor ki, işittirmenin kabul ettirmek olduğu bütün tefsirlerde bildiriliyor. Bu âyetin tefsirlerdeki açıklaması şöyledir:
(Ey Resulüm, sen ölüden farksız olan kâfirleri hidayete erdiremezsin, hakkı işitmek istemeyen ve hakikati göremeyen kâfirleri de hidayete kavuşturamazsın. Sen ancak iman edeceklere Müslümanlığı kabul ettirebilirsin.) [Beydavi]

Onlardan daha iyi işitmezsiniz
Resulullah efendimiz, Bedir’de öldürülen kâfirlerin gömüldüğü çukurun başına gelip, ölülerin ve babalarının isimlerini birer birer söyleyerek,(Rabbinizin, size söz verdiğine kavuştunuz mu? Ben, Rabbimin söz verdiği zafere kavuştum) buyurdu. Hazret-i Ömer, (Ya Resulallah, cansız ölülere neden söylüyorsun?) dedi. Resulullah,(Rabbimin hakkı için söylüyorum ki, siz beni onlardan daha iyi işitmezsiniz. Fakat cevap veremezler) buyurdu. (Buhari, Müslim) [Hazret-i Ömer’in ölünün işittiğini bildiği halde böyle sorması, dindeki bir hükmün vesika haline gelmesi içindir.]

Vehhabiler, ibni Teymiye’nin yolunda iseler de, bu konuda ona da uymuyorlar. Çünkü ibni Teymiye diyor ki: (Bedirde çukurdaki kâfirlerin işitmelerini bildiren hadis-i şerif meşhurdur, her yere yayılmıştır. Zaruri inanılması lazım gelen bilgilerden oldu.) [Dinde inanılması zaruri olan bir şeye inanmayan kâfir olur.] (Kitab-ül-intisar-fil-imam-ı Ahmed)

İbni Teymiye, adı geçen kitabında bütün ölülerin, şehitler gibi diri olduklarını ve şehitler gibi rızıklandırıldıklarını bildiriyor. Ölülerin diriltilmesi üzerindeki fetvalarında diyor ki, ölüler, kendilerini ziyaret edenleri bilirler mi? Tanıdıklarından veya tanımadıklarından biri kabre geldiği zaman, bunun geldiğini anlarlar mı? Cevabında, (Evet bilirler ve anlarlar) diyor. Ölülerin buluştuklarını ve soruştuklarını ve dirilerin yaptığı işlerin onlara gösterildiğini bildiren haberleri yazıyor.

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: 
(Bir kimse, din kardeşinin kabrini ziyarete gider ve mezarı başında oturursa onu tanır ve selamına cevap verir.) [İbni Ebiddünya]

(Bir kimse tanıdığı kabir yanına gelip selam verirse, meyyit de onu tanır ve selam verir. Tanımadığı kabrin başına gelip selam verirse, selamına cevap verir.) 
[Beyheki] 

Onu tanıması ve selam vermesi, meyyitin onu gördüğünü ve selamını işittiğini göstermektedir. Çünkü ölmek, bazı cahillerin dedikleri gibi, yok olmak olsa idi, onun bütün duygularının yok olması lazım gelirdi. Meyyit kendini ziyaret edeni, kabri başına geleni görmektedir. Görmeseydi, dünyada tanımamış olduğunu tanımaması bildirilmezdi. Birincisini tanıyarak cevabı veriyor. İkincisinin selamına, tanımayarak cevap veriyor.

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kabrimin yanında, benim için okunan salevatı işitirim. Uzak yerlerde okunanlar bana bildirilir.) [İbni Ebi Şeybe] (Diri olan işitir. Bir söz, diri olana bildirilir.)

(Ölü kabre konurken, ayak seslerini işitir.)
 [Buhari] (Diri olan işitir.) 

(Ölüler yaptığınız iyi işlerinizi görünce sevinir, kötü işlerinize üzülürler.)
 [İ.Ebiddünya] (Diri olan sevinir, üzülür.)

Hadis-i şeriflerde, ziyaret kelimesi kullanılmaktadır. Meyyit, kabre geleni tanımasaydı, ziyaret kelimesi kullanılmazdı. Her dilde ve her lügatta, ziyaret kelimesi, tanıyan ve anlayan kimselerin buluşmasında kullanılır. (Selamün aleyküm) de anlayan kimseye söylenir. 

Azap, hissedene yapılır
Ruhun bedene olan bağlılığı öldükten sonra yok olmaz. Ölünün kemiğini kırmak ve kabir üzerine basmak, bunun için yasak edilmiştir. Kabirde azap yapılması da, ruhun ölmediğini gösterir.

Meyyitlerin, dirileri gördüklerini bildiren vesikalardan biri, Buhari’deki,(Her meyyite, her sabah ve her akşam ahiretteki yeri gösterilir. Cennetlik olana, Cennetteki yeri, Cehennemlik olana, Cehennemdeki yeri gösterilir) hadis-i şerifidir. Gösterilir sözü, gördüklerini bildirmektedir. Allahü teâlâ, Kur’an-ı kerimde, Firavun’un adamları için, (Onlara sabah akşam ateş gösterilir) buyurdu. Meyyit görmeseydi, gösterilir demek lüzumsuz ve yanlış olurdu. 

Ebu Nuaym, Amr bin Dinar’dan alarak bildiriyor ki, (Bir kimse ölünce, ruhunu bir melek tutar. Ruh, bedenin yıkanmasına, kefenlenmesine bakar. Kendisine, insanlar, seni nasıl övüyorlar işit, denir.) Abdullah ibni Ebiddünya’nın Amr bin Dinar’dan alarak bildirdiği hadis-i şerifte,(Bir kimse, öldükten sonra çoluk çocuğunun başına gelenleri bilir. Kendisini yıkayanlara ve kefenleyenlere bakar) buyuruldu. Buhari’deki sahih hadiste, (Münker ve Nekir melekleri, sual ve cevaptan sonra meyyite, Cehennemdeki yerine bak! Allahü teâlâ, değiştirerek, sana Cennetteki yeri ihsan eyledi derler. Bakar. İkisini birlikte görür) buyuruldu.

Ruhlar ölmez. Kabir hayatında ya nimete veya azaba düçar olurlar. Her hadis kitabında kabir hayatı ve azabı bildirilmektedir. Kabir hayatını ve azabını inkâr eden, bütün hadis kitaplarını ve Resulullahı inkâr etmiş olur. 

Şaşılacak şey
Vehhabilerin kendi kitaplarında diyor ki: (Gökler Allah’tan korkar, Allah göklerde his yaratır. Anlarlar, Kur’anda, yerlerin ve göklerin tesbih ettikleri bildirildi. Resulullahın avucuna aldığı taş parçalarının tesbih ettiklerini ve mescitteki Hannane denilen direğin inlediğini ve yemeğin tesbih ettiğini Eshab işittiler.) (s. 200)

(Buhari’de, İbni Mesud diyor ki, yediğimiz yemeğin tesbih sesini işitirdik. Ebu Zer diyor ki, Resulullah, avucuna taş parçaları aldı. Bunların tesbih sesleri işitildi. Resulullahın hutbe okurken dayandığı odunun inlemesi haberi sahihtir.) (Feth-ül-mecid s. 201)

Dağlarda, taşlarda, direkte his ve idrak olduğunu söyleyip de, Peygamberlerde ve Evliyada his olmaz demeleri, şaşılacak şeydir. Dirilere tevessül olunur, ölülere tevessül olunmaz demekle kendileri müşrik oluyorlar. Çünkü bu söz, diriler duyar ve tesir eder, ölüler duymaz ve tesir etmez demektir. Allah’tan başkasının tesir ettiğine inanmak olur. Böyle inananlara kendileri müşrik diyor. Halbuki, ölü de, diri de birer sebeptir. Tesir eden, yaratan yalnız Allahü teâlâdır.

Abdülvehhab oğlunun, Ehl-i sünneti, puta ve mezara tapan kâfirler gibi bilmesi ve Ehl-i sünneti öldürmeye ve mallarını almaya helal demesi, nasslara [âyetlere, hadislere] yanlış mana verdiği içindir. Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki: 
(Kâfirler, kâfirler için gelmiş olan âyetleri, Müslümanlara yükletirler.) [Buhari ]

(Müslüman ismini taşıyanlardan en çok korktuğum kimse, Kur’anın manasını, yerinden değiştirendir.)
 [Taberani]

Bu hadis-i şerifler, böyle zındıkların meydana çıkacağını ve bunların dalalette olduklarını haber vermektedir.

Ölüler haberdar olur
Sual: 
Ölülerimizin, bizim yaptıklarımızdan haberleri olur mu?
CEVAP
Evet, haberdar olurlar. İki hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ölü, kendisini ziyaret edeni tanır ve selamını alır.) [İbni Ebi-d-dünya]

(Ölüler yaptığınız iyi işlerinize sevinir, kötü işlerinize üzülür.) 
[İbni Ebi-d-dünya]

Bunun için, vefat etmiş olan yakınlarımızı sevindirmenin bir yolu da, günahlardan kaçıp, dine uygun yaşamaktır.

.
Ruh ve beden

Sual: Araf suresinin 172. âyetindeki “Kâlu belâ” tevil edilip, ruhların bedenlerden önce yaratıldığı söyleniyor. Doğrusu nedir?
CEVAP
İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki:
Âdem aleyhisselam yaratılıp, beli mesh edilince, zerreler halinde nesli çıktı. Bir kısmı sağ tarafına, bir kısmı sol tarafına kondu. Allahü teâlâ buyurdu ki:
 İşte bu sağdakiler, Cennet ehlinin amelini yapacaklarından, Cennetlik olanlardır. Bunların amellerinden bana bir fayda ve zarar yoktur. Bu soldakiler, Cehennem ehlinin amelini yapacaklarından, Cehennemlik olanlardır. Bunlardan da, bana bir fayda ve zarar yoktur.

Âdem aleyhisselam sordu:
— Ya Rabbi! Cehennem ehlinin ameli nedir?
 Bana şirk koşmak ve gönderdiğim peygamberlere inanmamak ve onlar vasıtasıyla gönderdiğim kitaplardaki emir ve nehyimi tutmayıp, bana isyan etmektir.

Âdem aleyhisselam dua etti:
— Ya Rabbi! Bunları kendilerine şahit kıl! Umulur ki, Cehennem ehli ameli işlemezler.

Allahü teâlâ da, nefslerini şahit yapıp, (Ben sizin Rabbiniz değil miyim?) buyurdu. Hepsi, (Evet, biz şahidiz, Rabbimizsin) dediler. Allahü teâlâ, melekleri ve Âdem aleyhisselamı da şahit tuttu ki, onlar Allahü teâlânın Rab olduğunu tasdik ve ikrar ettiler. Bu sözleşmeden sonra, onları tekrar eski mekânlarına gönderdi, çünkü bunların hayatları yalnız ruhani bir hayat idi. Cismani bir hayat değildi. Allahü teâlâ, bunları Âdem aleyhisselamın sulbüne yerleştirdi. Ruhlarını kabzedip, Arşın hazinelerinden birinde muhafaza etti. Ana rahminde, çocuğun cismani sureti tamam olduğu zaman, henüz ölüdür. Allahü teâlâ, rahimde ölü olan bu çocuğa ruh vermeyi murat buyurduğunda, Arş’ta muhafaza edilen ruhu, o cesede iade eder. Çocuk o zaman hareket etmeye başlar. Allahü teâlânın ruhlara, (Ben sizin Rabbiniz değil miyim?) diye sorduğu misaktan [sözleşmeden] sonraki ölüm, yani ruhun Arşın hazinelerine gönderilmesi, birinci ölüm ve şimdiki ana karnındaki hayat, ikinci hayattır. (Dürret-ül-Fahire)


.
Ruh temizliği

Sual: Ruh temizliği nedir?
CEVAP
Hadis-i şerifte (İlim ikidir: Beden bilgisi, din bilgisi) buyuruldu. Yani (İlimler içinde en lüzumlusu, ruhu koruyan din bilgisi ve bedeni koruyan sağlık bilgisidir) buyurarak, her şeyden önce, ruhun ve bedenin zindeliğine çalışmak gerektiğini emretti. İslamiyet, beden bilgisini, din bilgisinden önce öğrenmeyi emrediyor. Çünkü, bütün iyilikler, bedenin sağlam olması ile yapılabilir.

İslamiyet’te ruh temizliği esastır. Yalan söyleyen, hilekârlık yapan, insanları aldatan, zulmeden, haksızlık yapan, din kardeşlerine yardım etmeyen, büyüklük satan, yalnız kendi menfaatlerini düşünen bir kimse, ne kadar ibadet ederse etsin, hakiki bir müslüman sayılmaz. Kur'an-ı kerimde mealen buyuruldu ki: 
(Ey Resulüm, kıyamet gününü inkâr eden, yetimi, öksüzü incitip hakkını gasp eden, fakiri doyurmayan ve başkalarını da fakire iyilik yapmaya teşvik etmeyen o kimseyi gördün mü?) [Maun]

Bu gibi kimselerin ibadeti kabul olunmaz. İslam dininde yasaklardan, haramlardan sakınmak, emirleri, farzları yapmaktan daha önce gelmektedir. Hakiki bir müslüman, her şeyden önce, tam ve mükemmel bir insandır. Güler yüzlü, tatlı dilli, doğru sözlüdür. Kızmak nedir bilmez. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: 
(Kendisine yumuşaklık verilen kimseye dünya ve ahiret iyilikler verilmiştir.) [Tirmizi]

Müslüman son derece mütevazı, alçak gönüllüdür. Kendisine başvuran herkesi dinler ve imkan buldukça yardım eder. Müslüman vakurdur, kibardır. Ailesini ve vatanını sever. Hadis-i şerifte (Vatan sevgisi imandandır) buyuruldu. Bunun için, vatanına saldıranlara karşı gereken vazifesini yapar. Hakiki müslüman, dinine, anasına, babasına, hocasına, âmirine karşı saygılıdır. Lüzumsuz şeylerle uğraşmaz. Ancak faydalı şeylerle meşgul olur. Kumar oynamaz, vaktini boş geçirmez.
 

.
Ruh ve nefs

Zinde olan ruhum feryat ediyor,
Geceyi gündüze durma kat diyor.
Fakat tembel nefsim inat ediyor,
Vur kafayı gece gündüz yat diyor.

Ruhum kalkmak ister, her sabah erken.
Haramlara sakın uzanma derken.
Nefsim haram helâl sormadan yerken,
Dünyanın zevkinden sen de tat diyor.

Yunus herkes seni insaflı bulsun!
Yapılan tenkitler ölçülü olsun!
Nefsim köpürüyor, hain ot yolsun!
Zındıklara amansızca çat diyor.

..
Beden ölse de ruhlar ölmez

Vehhabiler diyor ki: 
(Resulullahın ve Evliyanın ruhlarından şefaat isteyen, bunların mezarını ziyaret edip, bunları vesile ederek dua eden kâfir olur. Kabirde olandan işitmeyenden dua istemek şirktir. Ölü ve uzaktaki diri, işitmez ve cevap vermez. Bunların fayda ve zararları olmaz. Ölmüş peygamberden de bir şey istemek şirktir.)
CEVAP
Bu iddialarına aşağıda ve diğer maddelerde cevap veriyoruz: 
Ruhun ölmediğine Ehl-i sünnetin inandığı gibi vehhabiler de inanıyor. Beden ölse bile ruhun ölmediğine inanıp da, bu ruhun hareket etmesine inanmamak açık bir çelişkidir. 

Böyle olunca, ruhdan şefaat dilemek, ondan yardım istemek gibi, Allahü teâlânın yaratmasına vasıta olmasını beklemeye, karşı olmamak icap eder. Çünkü, bütün dinler, insan ölünce, ruhun diri kaldığını bildirmektedir. Diri insanlar, Allahü teâlânın yaratmasına vasıta, sebep oldukları gibi, diri ruhların da, Allahü teâlânın yaratmasına sebep olacağı red edilmez. 

Ruhun mahiyeti nedir 
Ruh, bedeni ayakta tutan bir kuvvettir. Ruh ölmez. Ruh [can] bedenden ayrı bir varlıktır. Zümer suresinin, (Allah, öleceklerin ölümleri anında, ölmeyeceklerin de uykuları esnasında ruhlarını alır. Ölmelerine hükmettiği kimselerinkini tutar, diğerlerini bir süreye kadar salıverir. Elbette düşünenler için bunda alınacak ibretler vardır) mealindeki 42. âyeti ruhun bedenden ayrı bir varlık olduğunu bildirmektedir. İşiten, tasarruf ve kuvvet sahibi olan ruhtur. Ruhsuz beden bir işe yaramaz. Ama bedensiz ruh, nimet veya azaba düçar olur. Ruh, sütte yağın bulunduğu gibi, bedende bulunmaz. 

Bunun için kolu kesilen kimsenin ruhundan eksilme olmaz. Başkasının yüreği ile yaşayan bir insanın ruhunda değişiklik olmadığı için, bozuk kimsenin yüreğinin bu adama hiç tesiri olmaz. Kalb ile yürek aynı şey değildir. Yürek, hayvanda da bulunur. İnsana mahsus olan kalbe, gönül denir. Gönül görünmez, fakat tesirleri ile anlaşılır. Kalb, elektrik cereyanı, yürek de ampul gibidir. Ampuldeki elektriği, ampul ışık verdiği zaman anlıyoruz. Elektrik gibi kalb de madde değildir, bir yer kaplamaz. Yürekte eserleri görüldüğü için, kalbin yeri yürek denir. Yürek değiştirmek, sanki ampul değiştirmeye benzer. Yani takılan yürek nasıl olursa olsun, takılan kimsenin kalb kuvvetinin tesiri görülür. Ampulün değişmesiyle şehir cereyanında azalıp çoğalma olmadığı gibi, yürek değişmesiyle, kalb kuvvetinin tesiri değişmez. 

Ruh da, elektriğe benzetilebilir. Yanmakta olan bir ampul, sökülünce, yani cereyanla olan irtibatı kesilince, cereyanın bir miktarı kesilmiş olmaz. Başka bir ampul takılırsa onun da rezistans telini ısıtıp ışık saçmasına sebep olur. Salih bir kimsenin yüreği, fâsık kimseye veya kâfire takılınca, o kimsenin kalbi yine hep günah işlemek ister, kötü düşünür. Tersine, fâsık insanın yüreği, salih bir kimseye takılırsa, o kimsenin kalbi yine günah işlemek istemez, hep iyi düşünür. Yüreğin manevi bir fonksiyonu yoktur. Öldükten sonra çürüyüp gidecektir. Yahut hayvan yese veya yansa fark etmez. Çünkü insan ruh demektir. Beden değişse de ruh değişmez. 

İnsan, ruhu sayesinde ayakta durur. Aklı, düşüncesi, ruhu sayesinde vardır. İnsanın, vücudu bir marangozun aletleri gibidir. İnsan ölünce, aletleri olmadığından, ruh bu aletlerle bir iş yapamaz. Ancak yine de, ruh ölü olmadığı için gider gelir, insanları tanır. Hatta evliyanın ruhları insanlara yardım eder. Bu yardım etmesi dünyadaki bedenindeki aletlerle değildir. Allahü teâlâ ruhlara aletsiz de iş yapma özelliğini vermiştir. Vefat eden Hızır aleyhisselamın ruhu çok kimseye çeşitli yardım yapmaktadır.

Bir kimseye, başkasının bütün organları takılsa, o insanın aklında, düşüncesinde değişiklik olmaz. Marangozun eski aletleri yerine, yeni aletleri gelmiş demektir. Alet değişmekle, marangozdaki bilgi, kabiliyet değişmez. Kesmeyen bir testere yerine, iyi kesen bir testere gelirse, daha kolay iş yapar. Görmeyen gözün yerine sağlam göz takılırsa görür. Kanı, kalbi, beyni de değişse, yine düşünceye tesir etmez. Sağlam organ takılmışsa, daha kolay iş görür. Çünkü insan, ruh demektir. Bir insan yanmakla yok olmaz. Sadece aletleri elinden alınmış olur. Ahirette ona yeni aletler verilir. Ruh, kendisine verilen vücut sayesinde, ya nimete kavuşur veya azaba düçar olur. Ruhun mahiyetini bilmeyen veya Allah’ın kudretinden şüphe eden kimse, insan yanınca yok olduğunu, kabir suali ve kabir azabının olmadığını zanneder. Halbuki kabir azabı haktır.

Aklın almadığı şeyleri akılla çözmeye kalkışmak çok yanlıştır. 
Akıl, göz gibi, din bilgileri de ışık gibidir. Göz, ışık olmadıkça, karanlıkta görmez. Göz, karanlıkta görmediği şeylere Yok diyemez. Akıl da, maneviyatı, fizik-ötesini anlayamaz. Aklımızdan faydalanmamız için Allahü teâlâ, din ışığını gönderdi. Göz, ışık olmadan karanlıkta cisimleri göremediği gibi, din bilgileri olmadan da akıl, manevi şeyleri anlayamaz. O halde akıl, din ışığı ile ancak manevi şeyleri anlayabilir.

Amerika’daki vahşilerin, oklarının uçlarına sürdükleri, Kürar ismindeki zehir, sinirlerin uçlarını felce uğratır. Adale hareket edemez. Ağrı yapmadığından insan zehirlendiğini anlamaz. Elini, ayağını oynatamaz, yere yıkılır, taş gibi kalır. Görür ve işitir ise de, gözünü kırpamaz, dilini oynatıp bağıramaz. Kabir azabı da buna benzetilebilir. Ölü, acı duyar, fakat kıpırdayamaz.

İmam-ı Rabbani 
hazretleri buyuruyor ki: 
Kabir azabı, ahiret azaplarındandır. Dünya azabına benzemediği gibi, rüyada görülen azaba da benzemez. Böyle sanmak, kabir azabını bilmemekten ileri gelir. Kabir azabına inanmayan bid'at sahibi olur. "Hakkında hadis-i şerif olsa da, olmasa da, kabir azabına inanmam, akıl ve tecrübe bunu kabul etmez" diyen kâfir olur. (Mektubat-ı Rabbani C.3, m.17- 31)

İnsan ruhu sayesinde vardır
İnsan ölünce yok olur ve ölülerin ruhlarının faydası zararı olmaz sanılıyor. Halbuki beden ölüp çürüse de ruh ölmez. 

Abdülhak-ı Dehlevi
 hazretleri buyuruyor ki:
İnsan ölürken ruhunun ölmediğini âyet ve hadisler açıkça bildiriyor. Ruhun şuur sahibi olduğu, ziyaret edenleri ve onların yaptıklarını anladıkları da bildiriliyor. Velilerin ruhları, diri iken olduğu gibi, öldükten sonra da, yüksek mertebededirler. Allahü teâlâya manevi olarak yakındırlar. Evliyada, dünyada da, öldükten sonra da keramet vardır. Keramet sahibi olan ruhlardır. Ruh ise, insanın ölmesi ile ölmez. Kerameti yapan, yaratan, yalnız Allahü teâlâdır. Her şey Onun kudreti ile olmaktadır. Her insan, Allahü teâlânın kudreti karşısında, diri iken de, ölü iken de hiçtir. Bunun için, Allahü teâlânın dostlarından biri vasıtası ile, bir kuluna ihsanda bulunması şaşılacak bir şey değildir. Diri olanlar vasıtası ile çok şey yaratıp verdiğini, herkes her zaman görmektedir. İnsan diri iken de, ölü iken de bir şey yaratamaz. Ancak Allahü teâlânın yaratmasına vasıta, sebep olur. (Mişkat)

İmam-ı Süyuti 
hazretleri buyuruyor ki: 
Her ölünün ruhu, cesedine, bilmediğimiz bir halde bağlıdır. Ruhların kendi cesetlerine tesir ve tasarruf etmelerine ve kabirde bulunmalarına izin verilmiştir. Ölü kabirde çürüse de, ruhun bedenle olan bağlılığı bozulmaz. (El-mütekaddim) 

Muhammed Masum-i Faruki hazretleri buyuruyor ki: 
Bazı evliyanın Hazret-i Hızır ile konuşmaları, onun diri olduğunu göstermez. Ruhu insan şeklini alır, iş yapabilir, darda kalanlara yardım edebilir. Kabirde nimetler ve azaplar olduğuna iman ederiz. Ölülerin birbirleri ile konuştukları, kabirde azap olunanların seslerinin işitildiği bir çok hadis-i şerif ile bildirilmiştir. Bir hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Eğer kabre konan kişi mümin ise, kabri genişletilir. Kıyamette insanlar diriltilinceye kadar kabri hoş kokularla doldurulur. Kabre konan kişi kâfir ise, demirden bir tokmakla başına vurulur. Öyle bir çığlık atar ki, cin ve insanların dışındaki bütün canlılar işitir. Kabri öyle daraltılır ki, kaburga kemikleri birbirine geçer.) [Buhari, Müslim] (C.1, m.182)

Yine hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki: 
(Kabir azabı vardır.) [Buhari]

(Kabir, ya Cennet bahçesi veya Cehennem çukurudur.) [Tirmizi]

Bilmediğimiz bir hayat ile diridirler
Peygamberler ve Evliya mezarlarında, kabir hayatı denilen, bilmediğimiz bir hayat ile diridirler. Kendiliklerinden bir şey yapamazlar. Allahü teâlâ, onlara sebep olacak kadar kuvvet ve kıymet vermiştir. Onları sevdiği için, onlara, âdeti dışında olarak ikram, ihsan yapmaktadır. Onların hürmeti için, istenileni yaratır. İstenilenin yaratılmasına sebep olmaları onlardan istenir. 

Mezhepsizlerin, Ehl-i sünnet, mezarlara tapınıyorlar, müşrik oluyorlar demeleri Müslümanlara iftiradır. 
Aşağıda meallerini yazdığımız, [Al-i İmran 169 ve Bekara 154] âyet-i kerimeler, şehitlerin diri olduklarını bildiriyor. Şehitler, peygamber gibi evliya gibi değil, başka müslümanlar gibidir. Onlardan bir üstünlükleri yoktur. Peygamberler ise, şehitlerden elbet daha ileride ve daha üstündür. Her Peygamber şehit olarak ölmüştür. Bunu bilmeyen yoktur. 

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Peygamberlerin vücudunu toprak çürütmez.) [Ebu Davud]

(Her Peygamber, kabrinde diri olup namaz kılar.) [Beyheki, Ebu Ya’la]

Onun için vehhabiler gibi Resulullahı ölü sanmak, ya Resulallah demeye şirk demek maksatlı değilse cahilliktir. 

Vehhabi Feth-ül-mecid kitabının 486. sayfasında kendi bozuk inanışlarını güya ispat etmek için şu hadis-i şerif yazılıdır:
(Evlerinizi kabir yapmayınız! Kabrimi bayram yeri yapmayınız! Bana salevat getiriniz! Her nerede salevat getirirseniz, bana bildirilir.) [Ebu Davud] 

Halbuki bu hadis-i şerif, Peygamberlerin kabirlerinde diri olduklarını göstermektedir. Çünkü, bir söz, diri olana bildirilir. [Hadis âlimlerinden Abdülazim Münziri hazretleri, (Kabrimi bayram yeri yapmayınız!)hadis-i şerifi için, elinizden geldiği kadar sık ziyaret ediniz demektir, dedi. Yani, benim kabrimi, yılda bir iki kere ziyaret etmekle bırakmayınız. Her vakit ziyaret ediniz demektir dedi. (Evlerinizi mezarlık yapmayınız!) hadis-i şerifi de, evlerinizi namaz kılmamakla mezarlığa benzetmeyiniz demektir dedi.]

Yine hadis-i şerifte buyuruldu ki: 
(Mirac gecesinde, Musa aleyhisselamın kabri yanından geçirildim. Mezarında, ayakta namaz kılıyordu.) [Buhari, Müslim]

Buhari’de ve Müslim’de, (Allahü teâlâ, Mirac gecesinde, bütün Peygamberleri, Peygamberimize gönderdi. Onlara imam olup, iki rekat namaz kıldılar) yazılıdır. Namaz kılmak, rüku ve secde yapmakla olur. Bu haber, diri olarak, ceset ile, beden ile kıldıklarını gösteriyor. Musa aleyhisselamın, kabrinde namaz kılması da, bunu göstermektedir. 

Mişkat
 kitabının son cildinde, (Mirac) babının birinci faslı sonunda, Müslim’den alarak Ebu Hüreyre’nin bildirdiği hadis-i şerifte, (Kâbe’nin yanında, Kureyş kâfirleri, bana Beyt-ül-mukaddesin nasıl olduğunu sordular. Oralara dikkat etmemiştim. Çok sıkıldım. Allahü teâlâ bana gösterdi. Kendimi Peygamberler arasında gördüm. Musa aleyhisselam, ayakta namaz kılıyordu, zayıf idi. Saçları dağınık ve sarkık değildi. Şen’e kabilesinden bir yiğit gibi idi. İsa aleyhisselam, Urve bin Mesud Sekâfi’ye benziyordu)buyuruldu. Şen’e, Yemende bulunan bir kabilenin ismidir. Bu hadis-i şerifler, Peygamberlerin, Rableri yanında diri olduklarını gösteriyor. Onların cesetleri [bedenleri], ruhları gibi latif olmuştur. Kesif, katı değildir. Madde ve ruh âleminde görünebilirler. Bunun için Peygamberler, ruhları ve bedenleri ile görünebilirler. 

Hadis-i şerifte, Musa ve İsa aleyhimesselamın namaz kıldıkları bildiriliyor. Namaz kılmak, çeşitli hareketler yapmaktır. Bu hareketler beden ile olur. Ruh ile olmaz. Musa aleyhisselamı, orta boylu, eti az, zayıf, saçları toplu gördüm buyurması, ruhunu değil bedenini gördüğünü gösteriyor. Peygamberler başka insanlar gibi ölmez. Geçici olan dünyadan, sonsuz kalıcı olan ahirete göç ederler. 

İmam-ı Beyheki hazretleri, İtikad kitabında buyuruyor ki:
Peygamberler, mezara konduktan sonra ruhları bedenlerine geri verilir. Biz onları göremeyiz. Melekler gibi, görünmez olurlar. Yalnız, Allahü teâlânın keramet olarak ihsan ettiği seçilmiş kimseler görebilir. İmam-ı Süyuti de böyle bildirmiştir. İmam-ı Nevevi ve Sübki ve imam-ı Kurtubi üstadından böyle haber vermişlerdir. 

Hicretin 61. senesinde (Harre) olayında, Said bin Müseyyib diyor ki, Mescid-i nebide ezan okunamaz, namaz kılınamaz olunca, Hücre-i nebeviyye’den ezan ve ikamet sesi işitildi. Bunu, ibni Teymiye de, (İktiza-üs-Sıratil-müstakim) kitabında yazmaktadır. Çok kimse, selamlara, Kabri saadetten cevap verildiğini, çok zaman işitmişlerdir. Başka kabirlerden de, selamlara cevap verildiği, çok işitilmiştir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: 
(Bana selam verene, ben de selam veririm.) [Beyheki]

Bir hadis-i şerifte, (Beni rüyada gören uyanık iken görmüş gibidir)buyuruldu. Bunun için, imam-ı Nevevi hazretleri, Onu rüyada görmek, tam kendisini görmektir dedi. Nitekim, Abdürraüf Münavi’nin, Künuz-üd-dekaık kitabında yazdığı ve Buhari’de ve Müslim’de bulunduğunu bildirdiği hadis-i şerifte, (Beni rüyada gören doğru görmüştür. Çünkü şeytan, benim şeklime giremez) buyuruldu. Rüyada benzeri görülmüş olsaydı, doğru olarak görülmüş olmazdı. İbrahim Lakani,Cevheret-üt-tevhid kitabında diyor ki, hadis âlimleri, Resulullahın uyanık iken de, rüyada da görülebileceğini, sözbirliği ile bildirmişlerdir. 

Diri olan Peygamber mi, Şehit mi? 
Bedir’de falanca filanca öldü gitti denilince, Allahü teâlâ buyurdu ki: 
(Fisebilillah [Allah yolunda] öldürülenlere ölü demeyin. Bilâkis onlar diridir, ama siz bunu anlayamazsınız.) [Bekara 154] (Tibyan)

Hadis-i şerifte buyuruldu ki: 
(Uhud’da şehit olan kardeşlerinizin ruhları yeşil kuşlarla Cennete gitmiştir. Onlar Cennetin ırmaklarından su içer, meyvelerinden yiyip Arş’ın gölgesinde asılı altın kandillerle giderler, istirahat ederler. Yiyecek, içeceklerin lezzetini ve orada yaşanan hayatın güzelliklerini tattıkları zaman, “Allahü teâlânın bize neler verdiğini kardeşlerimiz bilselerdi de cihattan çekinmeselerdi” dediler. Allahü teâlâ da, ben onlara, sizin durumunuzu bildiririm buyurdu.) [Müslim, Tirmizi, İbni Mace]

İşte âyet meali: 
(Allah yolunda öldürülenleri ölü sanmayın, onlar, Rableri indinde diridir ve Allah’ın bol nimetinden sevinç içinde rızıklanırlar, arkalarından kendilerine ulaşamayanlara [henüz şehit olmamışlara, şehitlikte] korku olmadığını ve üzülmeyeceklerini müjdelemek isterler.) [Al-i İmran 169]

İlk âyette, Allah yolunda öldürülenlere ölü demeyin, onlar diri diye ikaz ediliyor. İkinci âyette, bunların yiyip içtikleri de bildiriliyor. 

Şimdi vehhabilere soruyoruz: Şehit mi üstün, yoksa Peygamber mi? Şehit sıradan biridir. Savaşta ölenin imanı varsa şehit olur. Attan düşüp ölen bile şehittir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: 
(Suda boğulan, yangında ve enkaz altında ölen şehittir.) [İbni Asakir] 

(Abdestli yatıp da ölen şehittir.) [Deylemi] 

(Mütteki müezzin, şehit gibidir. Ölürse kabrinde çürümez.)
[Taberani] 

(Allahü teâlâdan sıdk ile ihlas ile şehitlik isteyen, yatağında ölse de, şehittir.) [Müslim]

Allah yolunda ölen şehide ölü demek caiz değil iken, bütün ömrünü Allah yolunda geçiren Peygamber efendimize ölü demek nasıl caiz olur? Hadis-i şerifde buyuruldu ki: 
(Kabrimin yanında okunan salevatı işitirim. Uzaktakiler bana bildirilir.) [İbni Ebi Şeybe] 

Elbette Peygamber, şehitten üstündür. Resulullah efendimiz ise, bütün evliyadan, ulemadan ve diğer enbiyadan [Peygamberlerden] üstündür. Dini de diğer dinlerden daha üstündür. Eshabı yani arkadaşları da diğer Peygamberlerin eshabından üstündür. Ümmeti de diğer ümmetlerden üstündür. İki âyet-i kerime meali: 
(Bütün dinlerden üstün kılmak üzere, Resulünü hidayet [doğruluk rehberi olan Kur’an] ve hak din [İslamiyet] ile gönderen Odur.) [Fetih 28]

(Biz seni âlemlere rahmet olarak gönderdik.)
 [Enbiya 107]

İki hadis-i şerif meali:
(Ben bütün insanların efendisiyim.)
 [Buhari] 

(Allahü teâlâ, beni insanların en iyisinden yarattı. İnsanların en iyisiyim, en iyi ailedenim. Kıyamette herkes sustuğu zaman ben söylerim, onlara şefaat ederim. Kimsenin ümidi kalmadığı bir zamanda onlara müjde veririm. O gün her iyilik, her türlü yardım, her kapının anahtarı bendedir. Liva-i hamd benim elimdedir. Peygamberlerin imamı, hatibi ve hepsinin şefaatçisiyim. Bunları öğünmek için söylemiyorum, hakikati bildiriyorum.)
 [Hakikati bildirmek vazifemdir. Bunları söylemezsem vazifemi yapmamış olurum.] (Mektubat-ı Rabbani 1/44)

Eshabı hepsinden üstündür, hepsi Cennetliktir. Bir âyet meali:
(Allah, hepsine hüsnayı [Cenneti] vaad etmiştir!) [Nisa 95]

Ümmeti de diğer ümmetlerden üstündür. Bir âyet meali:
(Siz, insanların iyiliği için ortaya çıkarılmış en hayırlı ümmetsiniz.) [Al-i İmran 110]

Şehitlerin ruhu yaşıyor da, âlemlere rahmet olarak gönderilen Resulullahın ruhu yaşamıyor mu? Ruh ölmez, kâfirin ruhu bile ölmez. Peygamberin Allah yanında bir şehit kadar da kıymeti yok mu? Şehit diri oluyor da, Peygamber niye diri olmasın? Şehit Cennette rızıklanıyor da, Peygamber niye rızıklanmıyor? Allahü teâlâ şehide böyle ikram ediyor da Peygamberine ikram etmez mi? Allah’ın Peygamberi şehitten yani ümmetinden birinden üstün değil mi? Şehit olan Hazret-i Ömer’den, Hazret-i Ali’den, Hazret-i Hamza’dan, Hazret-i Cafer-i Tayyar’dan üstün değil mi?

Peygamber hâşâ Allah yolunda değilse, şehit Allah yolunda nasıl olur? Peygamber diri olmazsa şehit nasıl diri olur? Peygamber işitmezse, şehit nasıl işitir? Halbuki şehidin, Müslümanlığı da şehitliği de bu Peygambere iman etmeye bağlıdır. Şehitler Allah yolunda da, hâşâ Peygamberler başka yolda mı? Bu ne çirkin suçlama öyle? Resulullah şehit değil mi? Resulullah, son hastalığında, (Hayber’de yediğim zehirli etin acısını hâlâ hissediyorum. Zehrin tesirinden aort damarım, bıçak gibi kesiliyor) buyurdu. (Buhari) 

İbni Mesud hazretleri ve diğer Eshab-ı kiram, (O zehirli etin tesiriyle Resulullah şehit oldu) buyurdu. Peygamberlik şehitlikten üstündür. Fakat şehit olmak da bir nimettir. Allahü telâlâ Resulüne bu nimeti de vermek için son hastalığında bu zehrin etkisini göstermiştir.(M.Ledünniyye)

Vehhabiler, "Şefaat ya Resulallah" diyenlere, (Ya hacı, şirk şirk...)diyorlar. Onun ümmetinden olan şehide diri dedikleri halde, Resulullaha ölü demeleri âyet ve hadislere aykırıdır.

Yalan olduğu için yazıları birbirini tutmuyor
Vehhabi Feth-ul-mecid kitabının 257. sayfasında, (Ebu Davud’un rivayet ettiği hadiste bana salevat okuyunuz! Her nerede okursanız okuyunuz, bana bildirilir denildi. Demek ki, uzakta yakında okumak arasında ayrılık yoktur. Kabri bayram yeri gibi yapmaya hacet yoktur) diyor.

Hücre-i saadeti ziyarete ihtiyaç olmadığını göstermek için, Resulullahın, salat ve selamdan haber aldığını yazmış, farkında olmayarak, kendi kendisini yalanlamıştır. Ölü his etmez, duymaz diyordu. Şimdi de, haber aldığını yazıyor.
416. sayfasında, (Ölüler kendilerine söylenileni duymazlar. Ölüden dua, şefaat istemek, ona tapınmak olur) diyor.

Resulullahın kendisine okunulan salevattan haberdar olduğunu yazması ve yukarıdaki yazısı, birbirlerine uymamaktadır. Bundan başka, Ebu Davud’daki hadis-i şeriflerden birini yazıyor. İkincisini yazmak işine gelmiyor. Hadis âlimlerinden Abdülhak-ı Dehlevi,Medaric-ün-nübüvve kitabının 378. sayfasında diyor ki, Ebu Davud’un Ebu Hüreyre’den haber verdiği hadis-i şerifte, (Bir kimse bana selam verince, onun selamını işitir, cevap veririm)buyuruldu. İbni Asakir’in haber verdiği hadis-i şerifte, (Kabrim yanında, bana salevat okununca, o salevatı işitirim) buyuruldu.

Kabirdeki meyyitlerin duyduklarını ve gördüklerini bildiren böyle sağlam haberler çoktur. Lüzumu kadar bildirdik. Uzatmaya lüzum yoktur. Dirilerin yaptığı işlerin ölülere gösterildiğini aşağıda bildireceğiz. Onlarda görmek olmasaydı, işlerin onlara gösterilmesi doğru olmazdı. Çünkü, işlerin gösterilmesi demek, iki omuzda bulunan (Kiramen katibin) meleklerinin yazdığı şeylerin gösterilmesi olduğu anlaşılmaktadır. Bu da mevtaların gördüğünü bildirmektedir. 

Dirilerin işlerinin gösterilmesi
Ölülerin görmesini anlattıktan sonra, dirilerin işlerinin onlara gösterilmesini bildiren hadis-i şerifleri yazalım: 

Ümmetin amelleri Resulullah efendimize gösterilmektedir. 
Abdullah ibni Mesud hazretleri dedi ki, Resulullahtan işittim, buyurdu ki: 
(Hayatım, sizin için hayırlıdır. Bana anlatırsınız. Ben de size anlatırım. Öldükten sonra, vefatım da, sizin için hayırlı olur. Amelleriniz bana gösterilir. İyi işlerinizi gördüğüm zaman, Allahü teâlâya hamd ederim. Kötü işlerinizi gördüğüm zaman, sizin için af ve mağfiret dilerim.) [Bezzaz] 

Ameller, işler, tanıdıklara gösterilmektedir. 
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: 
(Yaptığınız işler, kabirde olan yakınlarınıza ve tanıdıklarınıza bildirilir. İyi işlerinizi görünce sevinirler. Böyle olmayan işleriniz için, ya Rabbi! Bizi doğru yola kavuşturduğun gibi, bu kardeşimizi de kavuştur. Ondan sonra ruhunu al derler.) [İ.Ahmed, Tirmizi]

(Yaptığınız işler, mezardaki yakınlarınıza ve tanıdıklarınıza gösterilir. İşleriniz iyi ise, sevinirler. İyi değil ise, ya Rabbi, bunlara iyi işler yapmaları için kalblerine ilham eyle derler.)
 [Ebu Davud] 

(İnsanların yaptıkları işler, Pazartesi ve Perşembe günleri, Allahü teâlâya arz olunur. Peygamberlere, Evliyaya ve ana-babaya Cuma günleri gösterilir. İyi işleri görünce sevinirler. Yüzlerinin parlaklığı artar. Allah’tan korkunuz! Ölülerinizi incitmeyiniz!)
 [Tirmizi]

(Mezardaki kardeşleriniz için Allahü teâlâdan korkunuz! Yaptığınız işler, onlara gösterilir.)
 [Tirmizi, İbni Ebiddünya, Beyheki] 

İnsanların yaptığı işler, mezardaki tanımadıkları ölülere de bildirilir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Yaptığınız işler, ölülere bildirilir. İyi işlerinizi görünce sevinirler. Kötü işlerinizi görünce üzülürler.) [İbni Ebiddünya] 

Vehhabi kitabının (Allame) ismini verdiği ve yazılarını kendilerine senet olarak kullandığı ibni Kayyımı CevziyyeKitab-ür-ruhkitabında, İbni Ebiddünya’dan, o da Sadaka bin Süleyman Caferi’den bildiriyor ki, bir kötü huyum vardı. Babamın ölümünden sonra, pişman oldum. Bu taşkınlıklarımdan vaz geçtim. Bir aralık bir kabahat yaptım. Babamı rüyada gördüm. Ey oğlum! Senin güzel işlerinle kabrimde rahat ediyordum. Yaptığın işler bize gösteriliyor. İşlerin salihlerin amellerine benziyor. Fakat, son yaptığından dolayı çok üzüldüm, utandım. Yanımdaki mevtalar arasında beni utandırma, dedi. Bu haber, yabancı mevtaların da, dünyadaki işleri anladıklarını gösteriyor. Çünkü, çocuğun işleri babasına gösterildiği zaman, babası oğluna, beni yanımdaki ölülere utandırma demektedir. Yabancı ölüler, çocuğun işlerinin babasına gösterildiğini anlamasalardı, babası rüyada böyle söylemezdi. Hadis-i şerifte de, tanıdığı bütün ölülere dünyadaki işlerin gösterildiğini yukarıda bildirmiştik.

Meyyitler birbirini ziyaret ederler
Meyyitlerin birbirini ziyaret etmeleri ve buluşmaları da, sahih haberlerle bildirilmiştir. 

Haris bin Ebi Üsame ve Ubeydullah bin Said Vayili (İbane) kitabında ve Ukayli, Cabir bin Abdullah’tan haber verdikleri hadis-i şerifte,(Ölülerinizin kefenini güzel yapınız! Onlar, kabirlerinde birbirlerini ziyaret ederler ve övünürler) buyuruldu. 

Müslim sahihindeki hadis-i şerifte, (Kardeşinin cenaze işini görenleriniz, kefenini güzel yapsın!) buyuruldu. Çünkü, meyyitler birbirini ziyaret ederler ve övünürler. 

Ebu Hüreyre’nin bildirdiği hadis-i şerifte, (Ölülerinizin kefenlerini güzel yapınız! Çünkü, birbirlerini kefenleri içinde olarak ziyaret ederler) buyuruldu. 

Tirmizi ve İbni Mace ve Muhammed bin Yahya Hemedani (Sahih) kitabında ve İbni Ebiddünya ve Beyheki (Şu’ab-ül-iman) kitabında, Ebu Katade’den bildirdikleri hadis-i şerifte, (Biriniz din kardeşinin cenaze işlerini görürse, kefenini güzel yapsın! Çünkü onlar, kabirleri içinde birbirlerini ziyaret ederler) buyuruldu.

Evinde iken nelerden incinirse
Dirilerin yaptıkları işleri haber alınca, ölülerin incindikleri hususunda, İmam-ı Süyuti Şerh-us-sudur kitabında, Deylemi’nin Hazret-i Âişe validemizden bildirdiği hadis-i şerifi yazıyor. Burada, (İnsan, evinde iken nelerden incinirse, kabrinde de onlardan incinir) buyuruldu. İmam-ı Kurtubi Tezkire kitabında diyor ki, dünyada olanların yaptıkları şeyleri Allahü teâlâ bir melek ile yahut alamet ile, işaretle veya başka bir yoldan, ölülere bildirir.

Allahü teâlânın izni ile iş yaparlar
İmam-ı Süyuti hazretleri buyuruyor ki:
Ruhun İlliyyinde olduğu halde, bedene bağlanmasına ve tasarruf yapmasına izin verildiğini İbni Asakir’in, Abdullah ibni Abbas’tan haber verdiği şu hadis-i şerif göstermektedir: Resulullah, Cafer Tayyar hazretleri şehit olduktan sonra buyurdu ki,
(Bir gece Cafer Tayyar yanıma geldi. Yanında melek vardı. İki kanatlı idi. Kanatlarının uçları kana boyanmış idi. Yemen’deki Bişe denilen vadiye gidiyorlardı.) 

İbni Adiy’in, Hazret-i Ali’den haber verdiği hadis-i şerifte, (Cafer bin Ebi Talibi meleklerin arasında gördüm. Bişe ahalisine yağmur geleceğini müjdeliyorlardı) buyuruldu. 

Hadis âlimlerinden Hakim’in Abdullah ibni Abbas’tan verdiği haberde, Resulullahın yanında oturuyordum. Esma binti Umeys yanımızda idi. Resulullah, aleyküm selam dedikten sonra buyurdu ki:
(Ya Esma! Şimdi, zevcin Cafer, Cebrail ve Mikail ile birlikte yanıma geldiler. Bana selam verdiler. Selamlarına cevap verdim. Bana dedi ki, (Mute) gazasında kâfirler ile birkaç gün savaştım. Vücudumun her tarafında yetmişüç yerimden yaralandım. Bayrağı, sağ elime aldım. Sağ kolum kesildi. Sol elime aldım, sol kolum kesildi. Allahü teâlâ, iki kolum yerine bana iki kanat verdi, Cebrail ve Mikail ile birlikte uçuyorum. İstediğim zaman Cennetten çıkıyorum. İstediğim zaman girip meyvelerini yiyorum.) 

Esma, bunları işitince, (Allahü teâlânın nimetleri Cafer’e afiyet olsun. Fakat, herkes bunu benden işitince inanmazlar diye korkuyorum. Ya Resulallah, minbere çık sen söyle! Sana inanırlar) dedi. Resulullah mescide teşrif edip, minbere çıktı. Allahü teâlâya hamd ve sena eyledikten sonra, (Cafer ibni Ebi Talib, Cebrail ve Mikail ile birlikte yanıma geldiler. Allahü teâlâ, ona iki kanat vermiş. Bana selam verdi) buyurdu. Sonra, Esma’ya haber verdiklerini bir bir söyledi. 

Bu hadis-i şerifler gösteriyor ki, Allahü teâlâ, şehit olan ve salih olan kullarına, insanlara faydalı olan işleri yapmak için izin vermektedir. Bunu bildiren, daha nice haberleri hadis âlimleri yazmışlardır. 

Kabirdeki nimet ve azapları dünyada iken görenler
Dirilerin, mezardaki nimetleri ve azapları anlaması ve baş gözü ile görmesi caiz olduğu, Allahü teâlâ ve Resulü tarafından haber verilmiştir. Ehl-i sünnet âlimleri, kabirde nimet ve azap olduğunu, bunun hem ruha, hem de bedene birlikte olduğuna inanmak lazım geldiğini sözbirliği ile bildirmişlerdir. (Aka’id) kitapları, bunları uzun uzun bildirmektedir. 

İmam-ı Süyuti hazretleri Şerh-us-Sudur, Abdurrahman ibni Receb Hanbeli hazretleri Ehvâl-ül-kubur kitabında, imam-ı Şarani hazretleriTezkire-i Kurtubi Muhtasarı'nda bildiriyor ki: 
Eshab-ı kiramdan Abdullah bin Ömer hazretleri, (Yerden boynu zincirli birinin çıktığını, bir adamın bunu dövdüğünü, zincirli adamın yerde kaybolduğunu, böylece toprağa girip çıktığını gördüm) dedi. Resulullah efendimiz, bu zata, (O gördüğün kimse, Ebu Cehil'dir, kıyamete kadar kabrinde böyle azap çeker) buyurdu. (Taberani) 

İmam-ı Taberani'nin bildirdiği bu hadis-i şerif, mezhepsiz ibni Teymiye'nin talebesi olan ibni Kayyımı Cevziyye'nin Kitab-ür-ruhisimli eserinde de vardır. 

Buhari 
ve Müslim’deki hadis-i şerifte, (Eğer, gizli tutabilseydiniz, kabir azabını, benim işittiğim gibi, size de işittirmesi için, dua ederdim) buyuruldu. 

Bu ve bunun gibi haberler, Peygamberler ve Evliya gibi, herkesin de kabirdekileri görebileceğini bildirmektedirler. Evliyanın görmesi, hiç inkâr edilemez. Allahü teâlânın kudreti ve ihsanı ile görmektedirler.

Ölmek yok olmak değildir
Bütün bunlar ruhların ölmediğini, mevtaların mezarda, kabir hayatı denilen bilmediğimiz bir hayat ile diri olduklarını göstermektedir. İslam âlimlerinin hepsi diyor ki, ölmek, yok olmak değildir. Bir evden bir eve göç etmek demektir. Peygamberler ve Veliler de, İslamiyet’i yaymak için çalışmışlardır. Hepsi şehitlik derecesine kavuşmuşlardır. Şehitlerin diri oldukları, Kur’an-ı kerimde açıkça bildirilmektedir. Böyle olunca, onlardan tesebbüb ve teşeffu ve tevessül etmek şaşılacak bir şey midir? 

(Tesebbüb) demek, onları sebep yapmak, yani Allahü teâlâ katında yardım etmelerini dilemektir.

(Tevessül) demek, bizim için dua etmelerini dilemektir. Çünkü onlar, Allahü teâlânın dünyada da, ahirette de sevgili kullarıdır. Onların istediklerine kavuşacaklarını, her dilediklerinin verileceğini, Kur’an-ı kerim bildirmektedir. Böyle olan meyyitlerden, dirilerden beklenen şeyleri bekleyen bir kimse kötülenebilir mi? Bunlardan beklenen şeyleri, Allahü teâlânın yaratacağına, Allah’tan başka yaratıcı bulunmadığına inanan bir kimsenin, mezardaki Peygamberleri, Velileri sebep kılması, vesile yapması, hiç inkâr olunabilir mi? Bunları, onlar çürüdü, toprak oldu, yok oldu zan edenler inkâr eder. İslamiyet’i bilmeyenler ve onların büyüklüğünü, yüksekliğini anlayamayanlar inanmaz. Peygamberlerin ve Evliyanın yüksekliklerini ve üstünlüklerini anlamayan kimseler, din cahilleridir. İslamiyet’i anlamamışlardır. 

Evliyanın ve Peygamberlerin mezarlarına gidip, onların vasıtası ile, onları sebep kılarak, Allahü teâlâdan bir şey istemenin ve kıyamet günü bize şefaat etmeleri için, kendilerine yalvarmanın caiz olduğu, hadis-i şeriflerde bildirilmiştir ve İslam âlimleri sözbirliği ile haber vermişlerdir. İnsanların en üstünü olan Muhammed aleyhisselamın hadis-i şeriflerine ve Onun yolunda giden seçilmişlerin, sevilmişlerin kitaplarına inanmak nimetini bize ihsan eden Allahü teâlâya hamd ve şükürler olsun! Bu büyük nimeti Rabbimiz bize ihsan etmeseydi, kendimiz anlayamaz, bulamaz, helak olurduk.

.
Hazret-i İsa’ya niçin Ruhullah deniyor

Sual: Hristiyanlar, (Kur’anda da, İsa’ya Allah’tan ruh üflendiği, yani Ruhullah olduğu yazılıdır) diyerek, Hazret-i İsa’nın Kur’ana göre de tanrı veya oğlu olduğunu söylüyorlar. Hazret-i İsa’ya niye (Ruhullah)deniyor?
CEVAP
Hazret-i İsa gibi, Hazret-i Âdem’e, hattâ herkese ruh üflenmiştir. Bir âyet meali:
(Yarattığı her şeyi güzel yaratan, insanı başlangıçta çamurdan, sonra onun soyunu bir nutfeden [spermle ovumun birleşmesinden]yaratan, sonra onu şekillendirip ruhundan ona üfleyen Allah’tır.)[Secde 7–9]

(Rabbin meleklere, “Ben, topraktan, şekillenmiş kuru bir balçıktan bir insan yaratacağım. Ona ruhumdan üflediğimde, ona karşı secde edin” demişti.) [Hicr 28, 29]

(İsa, Allah’ın “Kün” [Ol] emriyle yarattığı mahlûkudur ki, Onu Meryem’e ilka etti. O da, diğer ruhlar gibi, Allah’tan bir ruhtur.)[Nisa 171]

Hazret-i Cebrail’in Hazret-i Meryem’e üflemesinden dolayı, Hazret-i İsa’ya ruh denildi. Hazret-i Meryem, bu ruh vahyiyle müjdelendi ve Hazret-i İsa’ya da (Kün) yani (Ol) dendi. (H.L.O. İman)

Allah’tan bir ruh veya ruhullah demek, ona kıymet vermek içindir. Yoksa hâşâ Allah’tan bir parça değildir. Hazret-i Cebrail’e de ruhdenir. Bir âyet meali: (O gece, Rablerinin izniyle melekler ve Ruh[Cebrail], her iş için iner durur.) [Kadr 4]

(Allah, “Ey Meryem oğlu İsa, sana ve anana olan nimetimi an” demişti. “Seni Ruhul Kudüsle [Cebrail’le] desteklemiştim.”) [Maide 110]

Her ne kadar, bütün ruhlar Allah tarafından yaratılmışsa da, Hazret-i İsa’nın kıymetini bildirmek için ona, Kelimetullah dendiği gibi,Ruhullah da denmiştir. Kelimetullah, Allahü teâlânın kelimesi demektir. Kelime, burada ruh anlamındadır. Bunun gibi, Allahü teâlâ, herkesin Rabbi olduğu hâlde, Peygamber efendimize verdiği kıymeti bildirmek için, (Senin Rabbin) buyuruyor. Buradan, başkalarının rabbi olmadığı manası çıkarılamaz. Kâbe için de, (Benim evim) buyuruyor. Biz de onun için Kâbe’ye (Beytullah = Allah’ın evi) diyoruz. Cami de, Allah’ın evidir. (Mesacidallah = Allah’ın mescitleri) tâbiri, Kur’an’da da geçmektedir. (Bekara 114; Tevbe 17, 18; Cin 18)

Allah’ın mescitlerine, Allah’ın evleri de denir. İki hadis-i şerif meali şöyledir:
(Mescitler [Camiler] Allah’ın evleridir ve müminler de Allah’ın ziyaretçileridir. Ziyaretçisine ikram etmesi, ziyaret edilen üzerine haktır.) [Taberani, Hâkim]

(Allah’ın mescitlerini ancak Allah’a ve ahirete inanan kimse imar eder.) [İ. Mace]

Camiye, Allah’ın mescidi veya Allah’ın evi demek, ona kıymet vermek içindir. Beytullah gibi, Arş’a da kıymet vermek için, Arşullahdenmiştir. Bir âyet meali: (O gün, Rabbinin Arş’ını, bunların da üstünde sekiz melek yüklenir.) [Hakka 17]

Bir hadis-i şerif: (Sa’d bin Muaz’ın ölümünde, Arşullah [Allah’ın Arşı] sallandı.) [Buharî]

Ay, Güneş, yıldızlar, gezegenler de, Allah’ın olduğu hâlde, Arş’a, (Rabbinin Arş’ı) yani Arşullah demek, ona kıymet vermek içindir. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Arş, mahlûkların en şereflisi olduğu için, Arşullah denir. Yoksa Allahü teâlâya göre, Arş da diğer yaratılmışlar gibidir. (2/67)

Ruhumuzdan üfledik
Sual:
 Kur’anda, (Meryem’e ruhumuzdan üfledik) ifadeleri geçiyor. Ruhumuzdan üfledik ne demektir? 
CEVAP
Ruhumuzdan demek, yarattığımız ruhtan demektir. (H. L. O. İman)

Allahü teâlânın emriyle, Ruh-ül-kuds [Cebrail aleyhisselam], Hazret-i Meryem’e üflemiş ve Meryem validemiz, o anda İsa aleyhisselama hamile kalmıştır. (Tefsir-i Kurtubi)

.
Mömin və kafir hər ölü eşidir

Sual: Buxari və digər hədis kitablarında ölülərin eşitdiyini Rəsulullah bildirir, amma ona da inanmıram, çünki Quran ölünün eşitmədiyini deyir. Budur, ayə:
“Sən ölülərə eşitdirə bilməzsən; arxasını dönüb gedən karlara da dəvəti eşitdirə bilməzsən. Korları pozuqluqdan imtina etdirib doğru yola gətirə bilməzsən; ancaq ayələrimizə inananlara eşitdirə bilərsən”. [Nəml-80, 81; Rum-52, 53]
CAVAB
Quranı da Rəsulullah bildirmişdir. Hədisə inanmayan Qurana inanarmı? Digər təfsirçilər kimi, imam qazı Beydavi o ayənin təfsirində deyir: Burada diri olub gözü, qulağı və beyni olan kafirlər ölüyə bənzədilir “Ölüləri [kafirləri] imana qovuşdura bilməzsən”deyilir. “Ölülərə, karlara eşitdirə bilməzsən” ifadəsindən sonra“Sən ancaq ayələrimizə iman edəcəklərə eşitdirə bilərsən” deyilir.Kafirlərin eşitməyəcəyi [haqqı qəbul etməyəcəyi], ancaq iman edəcəklərin eşidəcəkləri [qəbul edəcəkləri] bildirilir. Əgər qəbirdəkilərdə məqsəd ölü olsaydı, ölü də eşitməsəydi, “İman edənlərə eşitdirə bilərsən” ifadəsi yersiz və səhv olardı. Həm də “Kafir ölü eşitməz, mömin ölü eşidər” mənası çıxardı. Halbuki ən qiymətli hədis kitabı olan Buxaridəki hədisi-şərifdə “Kafir ölü də eşidir” buyurulur.

«Korla görən
 [kafirlə mömin], qaranlıqla işıqlıq [Batillə haqq], kölgə ilə isti [Cənnətlə Cəhənnəm] bir olmaz. Dirilərlə ölülər də bir olmaz. Əlbəttə, Allah dilədiyinə eşitdirər. Sən qəbirdəkilərə [inadçı kafirlərə] eşitdirə bilməzsən, sən yalnız xəbərdar edənsən». [Fatir, 19-22, Cəlaleyn]
Bu ayədə kafirə kor, möminə görən deyilir. Rəsulullah qəbirdəki ölüyə nə deyəcəydi ki, eşitdirsin? Haşa, bu cahillik olar. Digər tərəfdən Allahın bunu bildirməsi də haşa, lazımsız olardı. Dini təbliğin hədəfi ölülər deyil ki. Ölülərə dini təbliğ etməyə çalışan biri necə Peyğəmbər olar? Dərhal ayənin davamında «Sən yalnız xəbərdar edənsən»deyilir. Demək qəbirdəkilərdə məqsəd ölü deyil ki, xəbərdar edilmə ehtiyacı olsun.

Allahu təala niyə «Sən ölülərə eşitdirə bilməzsən» buyurur?
Bu suala bu günə qədər «Ölü eşitməz» deyənlərdən heç biri cavab verə bilməmişdir.

Allahu təala həzrəti Adəmdən bəri iman etmək üçün dini təbliğə ölüləri də hədəf seçdimi? Tarixdə ölüləri də imana dəvət edən bir Peyğəmbər varmı? Vəzifəsi dirilərə dini təbliğ etmək olan Rəsul haşa, imana ölüləri dəvət etdi? Ölünün mükəlləf olmadığını və ölüyə təbliğ edilə bilməyəcəyini bilməyən bir Peyğəmbərin hansı sözünə inanmaq olar? Quranı da o bildirdi, onda Qurana da etimad edilməz. Ateist "Peyğəmbər «Quranı biz endirdik, onu biz qoruyacağıq» deyə bir ayə uydurmuşsa, haradan biləcəksiniz?" deyir. Rəsulullah belə töhmət altında qalsa, islama etimad qalmaz. Onsuz da sizin kimi din düşmənlərinin məqsədi də budur. Rəsulullah “Ölülər eşidir” buyurur. “Ölü eşitməz” deyə bir sözü vardır?

Hamısı Cənnətlik və müctəhid olan əshabi-kiram, bütün məzhəb imamları və müctəhidlər ölünün eşitdiyini deyir. Hər hansı biri eşitmədiyini deyibmi?

Bütün təfsirçilər və bütün mühəddislər ölünün eşitdiyini deyir. İmam Beydavi, imam Qurtubi, imam Razi, imam Süyuti ölünün eşitmədiyini demişmi? Ölünün eşitmədiyini deyən tək bir təfsirçi və tək bir mühəddis varmı?

Təsəvvüf əhlinin hamısı ölülərin eşitdiyini deyir. Məsələn, imam Qəzali, Seyid Əbdülqədir Qeylani, imam Rəbbani kimi böyük şəxslərin hansı ölünün eşitmədiyini deyib? Qurani-kərimi bu alimlərin heç biri yox, təkcə siz başa düşübsünüz?

Ruh ölməz, hər ölü eşidir
Yalnız şəhidlər və Peyğəmbərlər deyil, digər ölülər də eşidir. Hədisi-şəriflərdə buyurulur:
«Ölü qəbrə qoyularkən ayaq səslərini eşidər». [Buxari]

«Ölülər etdiyiniz yaxşı işlərinizə sevinər, pis işlərinizə kədərlənərlər». [İbni Əbiddünya]

«Ölü özünü ziyarət edəni tanıyar və salamını alar». 
[İbni Əbiddünya]

«Ölü tanımadığı ziyarətçinin də salamını alar». [Beyhəki]

«Mömin biri ölüb dəfn edildikdə biriniz qəbrin başında 
[təlqin üçün] "Ey filan qadının oğlu, filan" desin! Çünki ölü "Bizi irşad et, Allahu təala da sənə rəhmət etsin!" deyər. Lakin siz bunu eşidə bilməzsiniz». [Deyləmi, İ. Asakir]

«İnkir və Minkir mələkləri sual-cavabdan sonra mömin ölüyə “Cəhənnəmdəki yerinə bax, Allahu təala dəyişdirib sənə Cənnətdəki yeri ehsan etdi” deyər. Ölü baxıb ikisini də görər».
[Buxari]

Rəsulullah əfəndimiz Bədirdə bir çuxura basdırılmış müşrik ölülərə «Rəbbinizin sizə vəd etdiyinə qovuşdunuzmu?» buyurunca həzrəti Ömər «Ya Rəsulullah, cansız ölülərə niyə söyləyirsən?» dedi. Cavab olaraq buyurdu: «Rəbbimin haqqı üçün söyləyirəm ki, siz məni onlardan daha yaxşı eşitməzsiniz, amma cavab verə bilməzlər».[Buxari, Müslim] [Həzrəti Ömərin ölünün eşitdiyini bildiyi halda belə soruşması dindəki bir hökmün vəsiqə halına gəlməsi üçündür.]

İbni Teymiyyə belə deyir:
«Bədirdə çuxurdakı ölmüş kafirlərin eşitdiyini bildirən hədisi-şərif məşhurdur. Zəruri inanılması lazım olan məlumatlardandır. Bütün ölülər şəhidlər kimi diri olub onlara ruzi verilər». [Kitabül-intisar-fil-imam Əhməd]

İbni Teymiyyənin tələbəsi İbni Qəyyum Cövziyyə “Kitabür-ruh”kitabında «Ölü ziyarət edəni bilər, səsini eşidər. Salamını alar, onunla fərahlanar. Bu hal təkcə şəhidlərə məxsus deyil. Hamı üçün belədir» deyir. «Əl-Bəsair, 22»

“Ölü kimi” nə deməkdir?

Sual: “Ölülərə eşitdirə bilməzsən” tərcüməsindəki ayənin məcaz olduğunu, “İnadçı kafirləri hidayətə çatdıra bilməzsən” mənasını verdiyini bildirdiniz. Ölü eşitmədiyi üçün kafirlərə ölü deyilmirmi?
CAVAB
Yuxarıda bildirilən hədisi-şərifdə «Siz məni ölülərdən daha yaxşı eşitməzsiniz, lakin onlar cavab verə bilməz» buyurulur. Bu halda “Ölüyə eşitdirə bilməzsən” demək eşidib ancaq cavab verə bilməyən ölülər kimi, “Haqqı qəbul etməyən kafirləri imana qovuşdura bilməzsən” deməkdir. Ölünün İnkir və Minkir adlı mələklərin qəbirdə soruşduğu suallara cavab verməsi ancaq Allahu təalanın icazəsiylə mümkün olur. Qurani-kərimdə bildirildiyi kimi, həzrəti İsanın ölüləri diriltməsi və ölülərin danışması ancaq Allahu təalanın icazəsiylə mümkün olmuşdur. Peyğəmbər və övliya ruhlarının da belə iş etməsi möcüzə və kəramət olub yenə Allahu təalanın icazəsiylədir.

İmam Süyuti həzrətləri buyurur:
Hər ölünün ruhu cəsədinə bilmədiyimiz bir halda bağlıdır. Ruhların öz cəsədlərinə təsir və təsərrüf etməyinə və qəbirdə olmağına icazə verilmişdir. Ölü qəbirdə çürüsə də, ruhun bədənlə olan bağlılığı pozulmaz. «Əl-mütəqəddim»

Niyə şəhidlər eşidir?

Sual: Bütün ölülər eşidirsə, Allah niyə “Şəhidlərə ölü deməyin” deyə bildirmişdir? Peyğəmbərlər üçün niyə “Ölü deməyin” deməmişdir?
CAVAB
Ayədə şəhidlərin buyurulması digərlərinin şəhidlərin ölüb yox olduğunu zənn edərək cihaddan qorxmağını önləmək üçündür. Cihada getməyə və şəhid olmağa mane olan şübhəni aradan qaldırmaq və Allah yolunda ölməyin yüksək fəzilətini bildirmək üçündür. «Təfsiri-məzhəri»

“İsra” surəsinin «Kasıblıq qorxusu ilə övladlarınızı öldürməyin»tərcüməsindəki 31-ci ayəsi də bunun kimidir. Kasıblıq qorxusu olmadan da öldürməyin caiz olmadığı halda kasıblıq qorxusu ilə öldürənlər çox olduğundan ayə hadisələrə görə göndərilmişdir. Yəni yalnız şəhidlər ölü olmadığı halda şəhidlərə “Ölü deyil” buyurulması kimi, “Kasıblıq qorxusu ilə uşaqlarınızı öldürməyin” demək də belədir. Uşaqlarımızı kasıblıq qorxusundan başqa səbəblərlə də öldürməyimiz caiz deyil.

Yenə “İsra” surəsinin «Əsla ata-anana “of” demə» tərcüməsindəki 23-cü ayəsi də belədir. Bir nəfər ata-anasına “of” deməyib çubuqla döysə, sonra da «mən “of” demədiyim üçün Quranın əmrinə tabe oldum» desə, Qurana tabe olmuş olarmı? Ayənin mənası «Ata-ananızı üzməyin, hətta onlara “of” belə deməyin» deməkdir. «Beydavi»

“Ata-anana of demə” 
deyilərək necə daha böyük əziyyət verməmək lazımdırsa, “Şəhidlərə ölü deməyin” deməklə onlardan daha üstün olan Peyğəmbərlərə ölü deyilməyəcəyi aşkardır.

Sual: Quranda şəhidlərin ölü deyil, diri olduğu deyilir. Şəhiddən daha qiymətli olan Peyğəmbərlər ölüdürmü? Ruh ölmədiyinə görə kafir, müsəlman, bütün ruhlar diri deyilmi?
CAVAB
Əlbəttə, bütün ruhlar diridir. Şəhidlərin diri olduğunun deyilməsi digər ruhların ölü olduğunu göstərmir. Əşəreyi-mübəşşərənin cənnətlik olduğu deyiləndə o birilərin cəhənnəmlik olduğu deyilimir. Əshabi-kiramın hamısının cənnətlik olduğu bildiriləndə Veysəl Qarani kimi səhabə olmayan müsəlmanların Cəhənnəmlik olduğu nəzərdə tutulumur. O ayənin eniş səbəbi nədir? Bu müəyyənləşərsə, məsələ aydın olar. Tibyanda bildirilir:
Bədirdə “Filan qədər, filan kəslər öldü getdi” deyildiyi zaman Allahu-təala şəhidlər üçün ölü deyilməsini qadağan edib buyurdu:
«Allah yolunda öldürülənlərə ölü deməyin. Əksinə onlar diridir, amma siz bunun şüurunda deyilsiniz». [Bəqərə, 154]

Hədisi-şərifdə də buyurulur:
«Uhudda şəhid olan qardaşlarınızın ruhları yaşıl quşlarla Cənnətə getmişdir. Onlar Cənnətin çaylarından su içər, meyvələrindən yeyib ərşin kölgəsində asılmış qızıl qəndillərlə gedərlər, istirahət edərlər. Yeyib-içməyin ləzzətini və orada yaşanan həyatın gözəlliklərini daddıqları zaman" keşkə Allahu-təalanın bizə nələr verdiyini qardaşlarımız bilib cihaddan çəkinməsəydilər" dedilər. Allahu-təala da “Mən onlara sizin vəziyyətinizi bildirərəm” buyurdu». [Müslim, Tirmizi, İbni Macə]

Şəhidlərin ölməyəcəyi, Cənnətdə olduqları, döyüşənlərin şəhid olmaqdan qorxmamaları ayəti-kərimənin eniş səbəblərindəndir. Burada şəhidlərin fəzilətləri bildirilir. Ayəti-kərimədə “Allah yolunda öldürülənlər” deyilir. Peyğəmbər Allah yolunda deyilmi? Əlbəttə, şəhidlərdən çox üstündür. İbni Həcəri Məkki həzrətləri buyurur:
Peyğəmbərlər məzarlarında diridir; lakin onların həyatları bizim həyatımız kimi deyil. Yeyib-içmələri, ibadət etmələri lazım deyil. Mələklərin həyatına bənzəyər. Ləzzət almaq üçün ibadət edərlər, çünki qəbir həyatında cənabi-Haqqı müşahidələri dünyadakından daha mükəmməldir. «Fətavayi-fiqhiyyə səh: 125»

Peyğəmbərlərin qəbir həyatları dünya həyatı kimi deyil. Onlar axirətə getmişlər. Onlar eşitməyən ölü demək deyil. Qəbirlərində namaz qılarlar. Bir hədisi-şərif tərcüməsi:
«Peyğəmbərlər qəbirlərində diridir, namaz qılarlar». [Əbu Yəla, Beyhəki]

Ayəti-kərimələri ən yaxşı açıqlayan Rəsulullah əfəndimiz Bədirdə bir çuxura basdırılmış müşrik ölülərə «Rəbbinizin sizə vəd etdiyinə qovuşdunuzmu? Mən Rəbbimin söz verdiyi zəfərə qovuşdum»buyurunca Həzrəti Ömər vəsiqə halına gəlsin deyə «Ya Rəsulullah leşlərə söyləyirsən? Onlar eşidirmi?» dedi. Rəsulullah cavab olaraq buyurdu:
«Rəbbimin haqqı üçün söyləyirəm ki, siz məni onlardan daha yaxşı eşitməzsiniz, amma onlar cavab verə bilməzlər». [Buxari, Müslim]
 

.
Bedenin ve ruhun gıdası

Hikmet ehli zatlar buyuruyor ki:
Bedenimizin sıhhati için, sabahtan akşama kadar yiyip içiyor, her türlü gıdayı alıyoruz. Beden gıdasını almayınca öleceği gibi, ruh da gıdasını almazsa ölür. Vücut topraktan yaratıldığı için gıdası toprak maddeleri, ruh ise âlem-i emirden yaratıldığı için gıdası âlem-i emirdendir. Kur’an-ı kerim ve doğru din kitabı okumaktır, namaz kılmaktır, sohbet yani dinden bahsetmektir.

Dengeli, olgun insan, bedeni ve ruhu sıhhatte olan insandır. Herkeste, her ailede, bir sıkıntı hastalığı var, çünkü beden ve ruh beslenmiyor, denge bozukluğu meydana geliyor. Bu denge bozukluğunu gidermek için de, bütün dünyada kurulan hastaneler bir çare bulamıyor. Özellikle gayrimüslim ülkelerdeki hastane sayısı pek çoktur. Yalnız bu dünyaya inandıkları ve âhiretten mahrum kaldıkları için, acaba ne kadar daha çok yaşayabiliriz gayesiyle, neredeyse bütün paralarını tedaviye ayırıyorlar.

Sinir sisteminin bozukluğundan dolayı meydana gelen hastalıkların biri düzelse, biri bozuluyor. Sinir sisteminin yani ruhun düzelmesi için de, ruhun gıdasını alması gerekir. Ruhun, kalbin gıdası dindir, ilimdir. Din kitabı okumayanın, dinî sohbet yapmayanın, gönlü yani kalbi ölür. Önce hastalanır, zayıflar, birdenbire ölmez. Zayıfladıkça da, bedende olduğu gibi, derecesine göre sıkıntılar, anormallikler meydana gelir. Vücut zayıfladıkça, bu zayıflık insanda acılar, ızdıraplar meydana getirir. Bu hastalık bedene de yansır, bedende de bazı alametler meydana gelir. Netice itibariyle tedavi edilemezse, hayatı sona erer. İşte bunun gibi, ruhun hastalıkları da tedavi edilmezse sonunda ruh ölür, yani imanını kaybeder.

Bedene faydalı gıdalar olduğu gibi, bedeni tahrip eden zehirler de vardır. Bedeni ve ruhu beraber tahrip eden zehirler, haramlardır. Hem ruhu, hem bedeni dejenere eden, ikisini de hasta eden, ondan sonra ölüme sürükleyen, haramlardır. Haramlar da bellidir, hepsi kitaplarda yazılıdır. Kur’an-ı kerimde bunlar bildirilmiş, Peygamber efendimiz de, ümmetine açıklamıştır. Kumar, içki, zina, yalan, gıybet, kul hakkı, kalb kırmak gibi bütün haramlardan çok sakınmak gerekir. Günahlara devam etmek imanı zayıflatır ve sonunda ruhun ölümüne yani imansız olmaya sebep olur. Bunun için küçük büyük bütün günahlardan sakınmaya çalışmalıdır.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Ruh Üzerine

Prof. Dr. Yener Öztürk
AddThis Sharing Buttons
10 2

Ruh, âlem-i emirdendir. Yani, o atomların bir araya gelmesiyle hâsıl olan bir varlık değil; melâike gibi Allah’ın emriyle meydana gelen zîşuur, nuranî kanunlardan ibarettir. Küreler ve atomlar, hatta çekirdekle elektronlar arasındaki çekme kanunu gibi, ruh da bir kanundur. Fakat ruh şuurludur. Diğer kanunların ise hayat ve şuuru yoktur.Ruhun varlığı ve mahiyetini açıklamak için İslâmî kozmolojide çok çeşitli yorumlarda bulunulmuştur. Hemen hemen açıklamaların bütünü şu üç açıdan ele alınmıştır: Hareket, hayat ve idrak. Bazıları, ruhun, varlıkları harekete geçirici şey olduğunu ileri sürerek, ruh olmadan hareketin düşünülemeyeceğini belirtip, ruhu, hareket ettirici kuvvetle özdeş saymışlardır. Kimileri ise ruhu, hayatın başlangıcı olarak kabul etmişlerdir. Bazıları ise ruhu algının, idrakin merkezi saymışlardır.1Bunun dışında ruhla ilgili olarak ileri sürülen yine bir kısım görüş daha vardır ki, onlar da şöyle hulâsa edilebilir: Ruh, kalb ve beyindeki güçlerden ibarettir; mizaçtır; kemiyet ve keyfiyet açısından dört unsurun uyumlu bir karışımıdır; mutedil kandır; beyindir; üç latif cisimden oluşan bir toplamdır; beyinde ve kalbde bulunan bölünmez bir parçadır; havadır; tabiî ısıdır; arazdır; cisimdir.2İnsanoğlu var olduğu günden beri, hep böyle bir cevherin mevcudiyetini düşünmüş, hattâ rüya vesaire gibi şeylerle onu kısmen hissetmiş ve bir adım daha atarak onun hakikatini anlamaya çalışmıştır. Ne var ki insanoğlu bu tecessüs, tefahhus ve araştırmalarında, pek çok yanları itibarıyla, aklın idrak alanı dışındaki böyle bir konuda, semavî fermanlardaki icmalle iktifa etmeyip tafsile ve indî yorumlara girdiğinden, bazen "akıl", bazen "ruh", bazen "nefs-i nâtıka", bazen de "ene" dediği bu cevher-i mücerredi, taktığı isimlerin çağrıştırdığı değişik mülâhazalarla ele almış ve konuyu âdeta içinden çıkılmaz bir ucûbe hâline getirmiştir.3 Bugün ruhun neler başarabildiği hakkındaki enteresan ilmî gerçekler, materyalistler tarafından da inkâr edilememiş, mümkün mertebe materyalist izah tarzı içinde kalınmak suretiyle, bu hususta parapsikolojik çalışmalar yapılmış ve kayda değer neticeler elde edilmiştir.4 Ruhdaki bu harika hassasiyet, her insanda mevcut olmakla birlikte pek az kişide gelişebilmektedir. Bu tür hassasiyetleri gelişen kişilerin bugün, insanların düşüncelerini belli bir ölçüde okuyabildikleri gibi, dünyanın muhtelif bölgelerindeki faaliyetlerden duyumlar alıp iletişim kurabildikleri de ispat edilmiştir.5İsrâ Sûresi'nde söz konusu edilen ruh Ruhla ilgili müstakil bir eser telif eden İbn Kayyım el-Cevziyye'ye göre ruh Kur'ân'da, vahiy6, kuvvet, sebat, yardım7, Cebrail8, İsa (aleyhisselâm)9 ve Yahudilerin Hz. Peygamber'den (sallallâhu aleyhi ve sellem) sordukları ve Allah'ın da "De ki Rabbimin emrindendir"10 buyurduğu ruh olmak üzere birkaç mânâda kullanılmıştır.Kur'ân-ı Kerîm'de ruh konusunda akla ilk gelen âyet-i kerime İsrâ Sûresi'nin "Sana ruh hakkında soruyorlar. De ki ruh Rabbimin emrinde(n)dir. Size ancak az bir bilgi verilmiştir."11 şeklindeki âyetidir. Bu âyette kastedilen 'ruh'un müfessirler tarafından hangi mânâya hamledildiğini Felsefe-i Ûlâ isimli eserinin 'Ruh Nazariyeleri' bölümünde ele alan Şemsettin Günaltay, âyette söz konusu edilen ruhun kabul gören anlamı dışında az da olsa bazı müfessirlerce üç farklı şekilde yorumlandığını belirtir: 1- Bir kısım müfessirlerce, bu âyette geçen ruh, "Onu Ruhu'l-Emin indirdi."12 âyeti delil getirilerek, Cebrail ile tefsir edilmiştir. 2- Bazı müfessirlerce de ruh, "İşte sana emrimizden bir nur vahyettik"13 âyeti delil gösterilerek Kur'ân ile tefsir edilmiştir. 3- Diğer bir kısım müfessirler ise, buradaki ruhun, "O gün ruh ve melekler sıra sıra dururlar"14 âyetiyle dikkat çekilen ruh olması gerektiğini ileri sürmüşlerdir.15Günaltay, yapmış olduğu bu tasnifin sonunda konuyla alâkalı sözlerini şöyle bağlar: İçlerinde Razî, Beyzavî ve Alusî gibi önemli zevatın da bulunduğu müfessirlerin ezici çoğunluğu, zikredilen bu son üç yoruma katılmayarak, âyetteki söz konusu sualin, insan hayatının mebdei olan ruhun hakikatine dair olduğunu belirtmişlerdir.16Allâme Hamdi Yazır söz konusu izafetin ifade ettiği tarifin ruhu'l-kuds ve ruhu'l-emin olarak da adlandırılan Cibril'i dahi içine alan yüksek bir kapsamlılığa (cemiyyete) sahip bulunduğunu belirtir ve bundan hareketle 'min emr-i Rabbî' tarifinden tasavvur edilebilecek mânânın şu olacağını söyler: Ruh, beni terbiye eden, ez cümle bana vahiy ve risalet veren, beni isrâ ile miraca yükselten, beni bir makam-ı mahmûda gönderen ve bana Kur'ân'ı indirmekte bulunan Rabbimin emrinden bir emirdir ki ben kendimi ve Rabbim Hak Teâlâ'yı onunla bilirim.17Bu âyet söz konusu olduğunda ruhla ilgili çalışma yapan bugün kimi yazarlarımızın 'bunun şimdiye kadar hep yanlış anlaşıldığı; doğrusunun kesinlikle 'Cibril' olması gerektiği' şeklinde vurgular yaptığını görmekteyiz. Onlar buna delil olarak da ruhun vahiyden bahseden bir siyak içinde yer aldığını ileri sürerler ve bundan hareketle ilgili âyette geçen 'ruh'un vahyi getiren Cibril olması lâzım geldiğini farklı bir ihtimale açık kapı bırakmayacak şekilde iddia ederler.Evvelâ ilgili âyet-i celilenin siyak-sibak bütünlüğü ve ruhun vahiyle münasebeti/işlevi açısından tercih ettiğimiz mealini arz edelim: "Sana (bir de) ruhtan soruyorlar (Onlara) de ki 'ruh, Rabbimin emrindendir, size (bu konuda) sınırlı/az bir bilgi (edinme imkânı) verilmiştir. (Kur'ân'ı yazan da iddia ettikleri gibi sen değilsin; nasıl ruh emrimizden hayatınıza vesile kıldığımız Bizim bir nefhamızdır, Kur'ân'ı da benzer şekilde mânevî hayatınız için emrimizden Biz vahyediyoruz.) Eğer dilesek sana vahyettiğimiz (bu) Kur'ân'ı (hafızalardan ve sayfalardan) siler/ortadan kaldırırız. Sen de Bize karşı (onu yeniden elde etmene yardımcı olacak) bir destekçi bulamazsın.."18Bu mealden de anlaşılacağı üzere ruhtan sonra vahye (Kur'ân'a) yer verilmesi bir hikmete mebnidir. Şöyle ki Şûrâ Sûresi'nin bir âyetinde "İşte sana emrimizden bir ruh vahyetik"19 buyrulmaktadır. Bu âyete göre Kur'ân da bir ruhtur, zîrâ o, kendisinin de beyan ettiği gibi, her şeyden önce bir şifadır; ölü insanların diriliş vesilesidir. Gökten inmiş bir su gibidir; nasıl yağmurlar ölü beldeleri diriltirler, ölü toprağa can verirler, Kur'ân da, mânen ölmüş bulunan kimselere, can verir, içinde mânevî bağ ve bahçeler bitirir. Yani, insanca yaşamanın esprisini, gerçek hayatı sunar ki bu, 'insan için gerçek hayat ancak vahiyle mümkündür'20 demektir. Nitekim Kur'ân, Bu hususa işaretle şöyle buyurur: "Ey iman edenler! Sizi, size hayat verecek şeylere çağırdığı zaman Allah ve Rasulü'ne uyun"21Netice olarak ifade etmeliyiz ki Kur'ân'ın –Şûrâ sûresinde yer alan- bu âyetine göre vahyin de bir ruh olması her ne kadar doğru bir tespit ise de, ruhu salt bir vahiy olarak ele almak, Kur'ân'ın bütünlüğü içinde hem ruhu hem de vahyi kavrayamamak demektir.Bediüzzaman Hazretleri de İsrâ Sûresi'nde sözü edilen ruhu bildiğimiz ruh olarak ele alır. O, eserlerinde muhtelif vesilelerle ruha temas eder. Mesela Sözler isimli eserinde bize şu orijinal tarifi verir: "Ruh, zîhayat, zîşuur, nuranî vücud-u haricî giydirilmiş, câmi, hakikattar, külliyet kesb etmeye müstaid bir kanun-u emrîdir..."22Ruhla ilgili bu tabirleri şimdi anlayabildiğimiz kadarıyla kısaca açmaya çalışacağız. İnsan mahiyetinin esasını oluşturan ruh her şeyden önce vücut iklimini (beden ülkesini) daimî bir düzenlilik içinde sevk etmekle vazifelendirilmiş İlâhî bir kanundur. Bu kanun da emir âlemindendir: Maddî hüviyeti yoktur ve zamana bağlı olarak tedricen yaratılmış değildir. Allah tarafından 'kün' emriyle –herhangi bir menşe ve unsura dayandırılmaksızın- bir anda var edilmiş sırlı bir nefhadır. Zîhayat ve zîşuurdur: Hayat ve şuur gibi sıfatlara sahip kılınmıştır; bu yönüyle o tabiattaki şuur ve hayata sahip olmayan diğer kanunlardan farklılık arz etmektedir. Nuranî vücud giydirilmiştir: Bu cevher haricî/dış âlemde bir vücuda da sahip kılınmıştır. Yalnız bu vücud cismanî olmayıp meleklerdeki gibi nuranîdir. Câmîdir: Kapsamlıdır; Cenab-ı Hak tarafından mükerrem kılınan insanın bu ruh cevherinde rakamlara sığmayan ekilmiş istidatlar vardır. Hakikattârdır: Bu kanunun sabit bir gerçekliği vardır; vehmî veya zihnî bir mefhumdan ibaret değildir. Külliyet kesbetmeye müstaiddir: Cismaniyetinin kayıtlarından sıyrılabildiği nispette her bir inkişafa açık bir donanımdadır.Görüldüğü üzere Nur Müellifi bize ruhla ilgili olarak şimdiye kadar yapılmış olanlarından daha kapsamlı bir tarif vermektedir.Ruh-beden münasebeti Ruhun mahiyetinde olduğu gibi bedenle olan münasebeti hususunda İslâm düşünce tarihinde bir ittifak mevcut değildir. Başta İslâm filozofları olmak üzere bir kısım âlim ve kelâmcılara göre ruhlar, bedenle tedbir ve tasarruf yoluyla ilişkisi olan, cismanî olmayan soyut cevherlerdir. Bu görüşü ileri sürenler, Gazzalî, Ebu Mansur el-Maturidî, Fahruddin er-Razî, Rağıb el-İsfehanî ve emsali zevattır. Kelâmcıların ve sufiyenin ekserisi ise bu görüşü kabul etmemişlerdir. Onlara göre ruhlar, gül suyunun gülde, ateşin kömürde yayılmış olarak bulunduğu gibi bedenlerde yayılmış olarak bulunan latif cisimlerdir.23Görüldüğü gibi her iki grup arasında ruhun varlığı hususunda bir ihtilâf söz konusu değildir. İhtilâf sadece ruhun keyfiyeti ve bedenle olan münasebeti noktasında meydana gelmiştir.Kısa bir hatırlatmadan sonra şimdi ruh-beden münasebeti konusunda da yine Bediüzzaman Hazretleri'nin beyanlarına başvuracağız. O bu çerçevede şöyle der: "Cesed, ruhun hanesi ve yuvasıdır, libâsı değil."24 Ruh dünyayla ilgili icraatlarını bu ceset hanesi üzerinden gerçekleştirmektedir. Ayrıca onun "göz bir hassedir ki ruh bu âlemi o pencere ile seyreder."25 ifadesi de dikkat çekicidir. Bundan da gözlere bu hanede "pencere olma" görevinin verildiğini anlıyoruz; gören pencere değil, ondan bakan ruhtur.Nur Müellifi'nin bu cümlesinden hareketle diyebiliriz ki nasıl ki göz ruhun bu âlemi seyretme âletidir, kulak da ruhun bu âlemdeki sesleri dinleme âletidir. Bunun gibi beyin de ruhun bu âlemi düşünme, anlama ve hatırlama âletidir. Diğer bir ifadeyle, beyin ruhun bir çalışma ofisidir ki o bu maddî yapı üzerinden akletme, hıfzetme ve hatırlama gibi fonksiyonlarını gerçekleştirir. Yine müellifimizin mezkûr ifadesinden hareketle diyebiliriz ki cismanî kalb (yürek) de ruhun bu âlemdeki varlıklarla -muhabbet ve şefkat gibi- hissî münasebetler kurma vasıtasıdır.Ruhla beden arasındaki ilgiyi zihinlere yaklaştırma maksadıyla serdedilen şu örnek de dikkat çekicidir: Bedenle ruh arasındaki ilgi bir bakıma "ses" ile "mânâ" arasındaki münasebete benzer. Âdeta ses mânânın bedeni, mânâ, sesin ruhu gibidir. Bu ruh o bedenin ne sağındadır ne solunda ne içindedir ne de dışında. Mânâ, hayatiyetini devam ettirmek için sese muhtaç değildir. O kalbde veya zihinde kelimesiz de bulunur. Ama görünmek ve bilinmek istedi mi, işte o zaman sese görev düşer. Ses, muhatabın kulağına varınca ömrünü tamamlar. Mânâ ise ondan sonra da varlığını sürdürür. Ayrıca mânâ, sesten önce vardı, sesle birlikte göründü, sesten sonra da varlığını devam ettirir.26Beden-ruh münasebeti hakkında burada bir hususa daha değinmemiz yararlı olacaktır: Ruh, bedenle ilişkili bulunduğu sürece belli kayıtlar altındadır, ancak beden ile münasebetini kesince külliyet kazanır ve her türlü kayıttan kurtulmuş olur. Böyle olunca da, "… perdeni kaldırdık, bugün artık görüşün pek keskindir" (Kâf, 22) âyetiyle de işaret edildiği üzere, ruhun görüş ve hissedişi apayrı bir buudda cereyan eder. İşte bunun içindir ki, ölüm sekeratına girmiş bir insanın, daha önce iman etmemişse, imanı makbul görülmemiştir. Zîrâ o tabiat ötesi âlemi görmüş ve yaşadığı hayatın onu nasıl bir yere götüreceğini anlamıştır. Firavun, işte böyle bir anda iman ettiği için imanı kabul olmamıştır. Çünkü artık o, gerçeği apaçık görmüş ve imtihan sırrı ortadan kalkmıştır. Demek ki, ölüm ânında gerçeği gören bir ruh vardır ve de bu ruhun gördüğü fizik ötesi bir açık tablo vardır.Ruhun Allah'a izafeti Gerek 've nefaha min rûhihi/ona ruhundan üfledi'27 âyetindeki 'min rûhihi' izafeti, gerekse diğer âyetlerde geçen "min rûhî"28 ve "min rûhinâ"29 şeklindeki benzeri izafetler, mânâ bakımından 'min emrî (emrimden)', 'min emrinâ (emrimizden)' şeklinde anlaşılmalıdır.30Cenâb-ı Hak için –hâşâ– bir ağız, bu ağızda bir nefes mülâhaza etmek ve sonra Hz. Âdem'e nefeslenince Hz. Âdem hayata mazhar oldu şeklinde düşünmek tecsimdir, dolayısıyla da dalâlettir. Hayatın nasıl nefhedildiğinin mecazî mânâları da vardır. Bunlar müteşabihattır ve biz onların hakikatini idrak edemeyiz. Allah'ı idrak edemiyoruz ki, icraatını idrak edelim. Bildiğimiz tek bir şey vardır, o da, Cenâb-ı Hak, harikulâdeden yarattığı Hz. Âdem'e, harikulâdeden, nezd-i ulûhiyetinde bulunan harikulâde bir ruhu, harikulâde bir keyfiyet ile intikal ettirmiştir.31Burada üzerinde durulması icap eden bir nokta da şudur. Bu nefhanın Allah'a izafesiyle insanın madde ötesi donanımının üstünlüğüne ve şerefine32 dikkat çekilmiştir. Meselâ, Kur'ân'da teşrif ve tekrim için Kâbe'nin Allah tarafından kendisine ev olarak izafe edildiğini görüyoruz: "Bir zamanlar İbrahim'e Beyt'in yerini hazırlamış ve (ona şöyle demiştik): Bana hiçbir şeyi eş tutma; tavaf edenler, ayakta ibadet edenler, rükû ve secdeye varanlar için evimi temiz tut."33Ruha takılan sıfatlar ve hikmeti İnsan, cismanî cephesi itibariyle diğer canlı varlıklarla müşterek bir özelliğe sahiptir. Ancak o, kendisine nefholunan ruhla, apayrı bir değere ulaştırılmıştır.Zâtını idrak mümkün olmayan Yüce Yaratıcı, kendisini sıfatlarıyla tanıtmayı murad buyurmuştur. Bunun için de bedene nefholunan ruh cevherine Sıfatlarının varlığını anlamaya ve onların bir derece tanınmasına vesile olabilecek sıfatlar takmıştır. Nitekim Secde Sûresi'nde yer alan bir âyette nefholunmuş ruha takılan –misal kabilinden- görme ve işitme gibi iki sıfattan haber verilir: "(Allah) sonra onu (iskeleti) tesviye edip kıvamına getirdi (ruhuna göre bir madde verip iç-dış bütünlüğünü hâsıl etti) ve ona Kendi ruhundan nefhetti. (İşte bu ruha) Allah sizin için işitme, görme (sıfatları) ve fuâdlar tahsis etmiştir. Ne de az şükrediyorsunuz."34Allah (celle celâluhu), insanoğluna mutlak kemaldeki sıfatlarının tanınmasına ve de bu sıfatların nihayetsizliğini mukayese etmeye imkân verecek cüz'i/sınırlı özellikler ihsan etmiştir. Sözgelimi, O, kendisinin Semi' (işiten) bir Yüce Varlık olduğunu anlayabilmemiz için, bize sınırlı bir işitme duyusu lütfetmiştir; Basîr (gören) birisi olduğuna intikal edebilmemiz için, bize sınırlı bir basar vermiştir. Keza, iradesinin sınırsızlığını anlamaya yardımcı olacak sınırlı bir irade vermiştir… Kısaca, sahip göründüğümüz sınırlı bütün sıfatlar Allah'ın sınırsız keyfiyetteki sıfatlarının bir yansıması olarak bizde vardır; bu duygular kendimizden kaynaklanmamaktadır.İşte bu özelliklerimizin kaynağının, kendimiz olmadığına; O'nun tarafından emaneten bize verilmiş/yaratılmış duygular olduğuna dikkat çekmek için Yüce Yaratıcı onları kendisine izafe etmiştir. Şu hâlde bu sıfatların ruhumuzda bulunması hiçbir zaman, ruhta da ezelîlik veya ilâhîliğin olacağı anlamına gelmez. Zira, Allah'a (celle celâluhu) ait sıfatlar, Hâlık'a ait keyfiyette; insana ait sıfatlar da mahluk'a ait keyfiyettedir; O zatında benzersiz olduğu gibi sıfat ve fiillerinde de eşsiz ve benzersizdir. Çünkü O 'hiç bir şey kendisi gibi olmayan'dır.35 Ve de O (celle celâluhu) 'her bir şeyin Yaratıcısı'dır.36*Dicle Üniv. İlâhiyat Fak. Öğretim Üyesi yozturk@yeniumit.com.trDipnotlar 1 Bkz. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, V, 3198 vd. Ayrıca bkz. Gülen, Kalbin Zümrüt Tepeleri ("Ruh ve Ötesi"), III, 137. 2 Bkz., İbn Kayyım el-Cevziyye, Kitabu'r-Ruh, s.238; İzmirli, Yeni İlm-i Kelam, s.195. 3 Gülen, Kalbin Zümrüt Tepeleri, III, 138. 4 M.Reşid Rıza, Muhammedî Vahy, (Çev.: S. Özer), Fecr yay., Ank. 1991, s. 13, 17. 5 Alexis Carrel, İnsan Denen Meçhul, (Çev.: R. Özdek), İst., 1973, s.150-151. 6 Şura, 42/52; Mü'min, 40/15. 7 Mücadele, 58/22. 8 Nahl, 16/102. 9 Nisa, 4/171. 10 İbn Kayyım el-Cevziyye, Kitabu'r-Ruh, (çev.: Ş. Haklı) İz yay. İst. ts. s.205-206. 11 İsra, 17/85. 12 Şuâra, 26/193. 13 Şûra, 42/52. 14 Nebe', 78/38. 15 M. Ş. Günaltay, Felsefe-i Ûlâ (haz.: N. Çolak), İnsan yay., İst. 1994., s.421. 16 Aynı yer. 17 Yazır, age., V, 3202. 18 İsra, 17/85-86. 19 Şûra, 42/52. 20 Bkz., İbn Kayyım el-Cevziyye, Kitabu'r-Ruh, s.280 21 Enfal, 8/24. 22 Nursî, Sözler, Şahdamar yay. İzmir 2006, s. 696. 23 Harputî, Abdullatif, Tenkîhu'l-Kelam fi Akaid-i Ehli'l-İslam, (Haz.: İ. Özdemir - F. Karaman), T.D.V., Elazığ Şubesi yay., Elazığ 2000, s.119-120. 24 Nursî, Sözler, s. 695. 25 Nursî, Sözler, s. 31. 26 http://www.sorularlaislamiyet.com/article/2425 27 Secde, 32/9. Keza bkz., Sad, 38/72. 28 Bkz., Hıcr, 15/29. 29 Bkz., Enbiya, 21/91; Tahrim, 66/12. 30 Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, V, 3200-3202. 31 Gülen, Çizgimizi Hecelerken, İst. 2010, s. 175. 32 İbn Ebi'l-'İzz, Şerhu'l-Akideti't-Tahaviyye, s.191; İbn Kayyım, Kitabu'r-Ruh, s.208. 33 Hacc, 22/26. 34 Secde, 32/9. 35 Şûrâ 42/11. 36 Zümer, 39/62.


.
 
 
 


Ruh
Hadis-i Şeriflerde Ruh
Kur'an-ı Kerim'de Ruh
Medyumun Davetine Gelen Kim?
Reenkarnasyon
Ruh Çağırma
Ruh Çağırmanın Aslı Nedir?
Ruh Nasıl Çağrılır?
Ruh Hakkında İslam Alemindeki İnanışlar
Ruh Hakkında İslam Dışı İnançlar





Ruh


Ruh; insana hayat veren ve onu düşünen, anlayan, idrak eden bir kişi haline sokan maddi olmayan, ölümsüz varlık. İnsanlık tarihinin belki de ilk dönemlerine kadar uzanan ve insanları üzerinde düşündürmeye sevkeden ruh. 

 
 
Ruh hakkında ayet ve hadisler dışında ileri sürülen bütün görüşler kabule ve redde açıktır. Çünkü mutlak bilgi anlamında bir bağlayıcılıkları yoktur.


"Sana ruh hakkında soru sorarlar. De ki: Ruh, Rabbimin emrindendir. Size ancak az bir bilgi verilmiştir."(Isra Suresi 85) ayetindeki ruhtan, insanı canlı kılan ruhun kastedilmediğini  ve dolayısıyla, insanın ruhu hakkında alimlerin konuşmalarının caiz olduğunu ileri sürenlerin, ruh hakkında ortaya koymuş oldukları görüşler, hiçbir zaman ruhun mahiyetinin gerçekliği hakkında ne tatmin edici olmuştur ve ne de aklın ve hayalin ürünü olmaktan ileri  gitmişlerdir. Çünkü  bilgi verilmeyen konu, tamamıyla  gayb alemiyle ilgilidir ve gayba dair bilgileri de Allah'tan başka kimsenin bilmesi söz konusu değildir.

Ruh çağırma ruhun varlığını kabul eden faskat hakkında sapık ve gerçek dışı bir anlayışa sahip olan kimseler, ölmüş insanların ruhlarıyla irtibat kurulabileceğini ve böylece, gayb aleminden bilgi alınabileceğini  ileri  sürmüşlerdir. Bu kimseler düzenlemiş oldukları ruh çağırma seanslarıyla insanları kandırmakta ve onların cehaletlerinden istifade ederek menfaat elde etmektedirler. Ruh, Allah Teala'nın emrinde ve denetiminde olan bir varlıktır. Onun insanlar tarafından çağrılıp bazı istekler yerine getirmesinin mümkün olduğuna inanmanın hiç bir dayanağı yoktur.

Peki İslamdan önce ve hala İslam dışındaki inanışlarla başlayalım ruh hakkında bilinenlere, bilindi sanılanlara.
Ruh Hakkında İslam Dışı İnançlar

 

Eski Mısır ve Çinliler ikili  ruh inancına sahiptiler.

Mısırlılar, ölümden sonra bir ruhun cesedin yanında kaldığına, diğerinin ise ölüler diyarına gittiğine inanırlardı.

Çinliler, insanın ölümüyle birlikte kaybolan bir ruhu yanınd ölümden sonrada yaşayan ve kendisine tapınılması  gereken üstün bir ruhun (Hun) varlığına inanmaktaydılar.

Yunan felsefesinde ruh kavramının içerdiği anlam, dönmelere ve felsefi akımlara göre değişmiştir. Epikuruscular ruhun beden gibi atomlardan meydana geldiğini ileri sürerlerken, Platoncular ise, ruhu ilahlarla soy birliğine sahip, madde ve cisimden soyut bir tözsel ilke olarak kabul ediyorlardı.

Hristiyanlıktaki  ruh anlayışı, antik batının putperest etkisiyle vahiy gerçeğinden farklı bir platforma oturtulmuştur. Mesela, Allah bir ruh olarak telakki  edilir ve Ruhul Kudüs (Cebrail), teslis inacının bir unsuru olarak Allah'a şirk koşulur. Öte taraftan, insanlara ait ruhlar konusunda da bir takım gerçek dışı ve mesnetsiz iddialar ortaya atılmıştır. Misal olarak vermek gerekirse, İncil'de "Ruh, rüzgar gibi, istediği yere eser. Rab ile birleşen onunla bir ruh olur" (P.Janet G.Seallies, 148)

Bazı dinlerde, ölümsüz olan ruhların bir beden den başka bir bedene geçtiğine inanılmaktadır. Ruh göçü (Reenkarnasyon) denilen bu inanışa göre, ölen bir kimsenin ruhu tekrar bir bedenle dünyaya döner ve bu sonsuza dek böyle sürer. Hint inançlarında yer etmiş bu düşünce Mısurda da yaygındı. Anmtik Yunan filozoflarından Pyhtagoras, ruj göçüne inanmakta, Platon ise bilginin önceki yaşamdan kalan bir birikim olduğu iddiasını desteklemek için ruh göçünü  delil olarak ileri  sürmekteydi.

Mutlu olmak istiyorsak, hayatın cisimde değil, ruhta olduğuna inamalıyız. (Tolstoy)

Bizi şartlardan çok, ruh yapımız mutlu kılar. (Voltaire)

Ruhu öldürmek, cismi öldürmekten daha büyük bir cinayettir. (Gerhart Hauptmann)

İnsan ruha bakmalı, güzel bir vücutta güzel bir ruh olmazsa neye yarar. (Euripidies)

Gören, duyan yalnız ruhtur, geri kalan herşey sessiz ve sağırdır. (Epicharm)

Ruhun da vücut gibi ihtiyaçları vardır. (Rousseau)

Basit bir ruh mutluluklarla övünür, felaketlerle de yere serilir. (Epicure)


Kur'an-ı Kerim'de Ruh


Allah Teala, Hz.Adem'le başlayıp Hz.Muhammed (s.a.s) ile son bulan vahiy süreci içersinde insan oğluna bir çok gaybi meselede bilgilendirmiştir. Madde dışı aleme dair bilgilerden sağlıklı ve güvenilir olanı sadece Allah'ın peygamberleri aracılığıyla insanlara ulaştırmış olduğu bilgilerdir.

Kur'an-ı Kerim'de ruh kelimesi değişik  bir kaç anlamda kullanılmıştır.

 

1)Allah Teala, Hz.adem (a.s.)'ın cesedini topraktan şekillendirdikten sonra ona kendi  ruhundan üflemiş ve böylece Adem (a.s.) hayat kazanmıştır. Yine insanı ana rahminde yarattıktan sonra, ona kendi ruhundan üflemiş ve onu ruh sahibi bir insan haline getirmiştir.

  • O (Allah) ki, yarattığı her şeyi güzel yapmış ve ilk başta insanı çamurdan  yaratmıştır. Sonra onun zürriyetini, dayanıksız bir suyun özünden üretmiştir. Sonra onu tamamlayıp şekillendirmiş, ona kendi ruhundan üflemiştir... (Secde Suresi 7-9)
  •  Hani Rabbin meleklere demişti ki: "Ben çamurdan bir insan yaratmaktayım."  "Onu tesviye edip, düzeltip de ruhumdan ona üfledim mi derhal ona secdeye kapanın." (Sad Suresi 71-72)
2) Ruh kelimesi Cebrail (a.s.)'ın karşılığı olarak kullanılmaktadır. Bu anlamda "Ruhul-Kudüs" ve "Ruhul-Emin" terkipleri ile geçmektedir.
  • Andolsun biz Musa'ya Kitab'ı verdik. Ondan sonra ardarda peygamberler gönderdik.  Meryem oğlu İsa'ya da mucizeler verdik. Ve onu, Rûhu'l-Kudüs (Cebrail) ile destekledik. .....(Bakara Suresi 87)
  • Muhakkak ki o (Kur'an) âlemlerin Rabbinin indirmesidir. (Resûlüm!) Onu Rûhu'l-Emîn (Cebrail) indirdi..Senin kalbine; uyarıcılardan olman için. (Şura Suresi 192-194)
3) Ruh kelimesi ile Allah Teala'nın vahyi yani ayetleri kastedilir.
  • Allah meleklerini, vahyi (ruh) ile kullarından dilediğine göndererek...(Nahl Suresi 2)

Ruh Hakkında İslam Alemindeki İnanışlar
  • Değişik tuhaf yaratılışlı bir melek.
  • Cesede hayat veren şey. (Fahreddin er-Razi, Tefsirül-Kebir)
  • İnsanı canlı kılan bu ruhun mahiyeti, insandan bedeninde gördüğü  fonksiyonu, cisimle birleşmesinin şekli ve bağlantısı Allah'tan başka hiç bir kimse tarafından bilinemez. (Kurtubi)
  • Ruh, yüce, nurani ve hayat sahibi bir varlıktır. Ancak, duyu organlarıyla hissedilebilecek cisimler gibi değildir. Bir anlamda, suyun gül içinde dolaşması gibidir. Bedende dolaştığı müddetçe ona bağlı olarak tüm organlara hayat verir. (Alusi ve Ibn Kayyım el-Cezviyye)
  • Allah Teala, kıyamet gününe kadar Adem (a.s.) dan olacaklarının tamamını huzurunda toplamış, önce onları ruh haline getirmiş, sonra onlara şekil vermiş ve de onları kendi nefisleri üzerine şahit tutarak "Ben sizin Rabbiniz değilmiyim?" diye sormuştu. (Ibni Kesir, Hadislerle Kur'an-ı Kerim  Tefsiri)
  • Ruh, anlayan, idrak eden ve kelama muhatap olup cevap verebilen kişilik kazanmış yapıdadır.
  • İlim erbabı, ruhların bedenlerden önce olduğu ve Allah'ın onları konuşturup şahit kıldığı hususunda ittifak etmişlerdir. (Ebu Hureyre r.a.)
  • Ölüm meleği tarafından ruh kabzolunur, bedendenden geri alınır, kıyamet gününe kadar geçici olarak kalacağı alemde "Berzah Alemi" alıkonulur. Dünya ile ahiret arasında bir geçiş olan Berzah Alami'nin mahiyetini ancak Allah Teala bilmektedir. Ancak, Berzah Aleminde ceza veya mükafat ruhlar üzerinde etkili olur. Kabir ya Cennet bahçelerinden bir bahçe veya Cehennem çukurlarından bir çukurdur. (Tirmizi)
  • Ruhlar beka (süreklilik) için yaratılmışlardır. Ölen, insanın cesedidir. Ruh, bedenden ayrıldıktan sonra, kıyamet günüde tekrar bedenine dönünceye kadar, Allah'ın nimet ve azabına muhatap olacaktır.
  • Ruhun, bedene girmeden önce belirli  bir şekle sahip olup omadığı ve durumu hakkında insanoğlunun hiç bir bilgisi yoktur.
  • Ruh, bedenle birlikte gelişir, olgunlaşır ve kişilik kazanır. Zaman bedeni yıpratır, fakat ruh zamanın yıpratıcılığından etkilenmez. Kişinin iyi işleri, ibadetleri ruhu güzelleştirir, kuvvetlendirir ve olgunlaştırır. Kötü ameller ise aksi tesir yapar.
  • Ruh insan şeklindedir. (Ibn Kayyim, Kitabu'r-Ruh)
  • İyi amelle beslenmiş ruh, dünyadaki şeklinden daha mükemmel, daha parlak dah  nurlu olmakta, ibadeti vücuduna ruh olarak yansımaktadır.
  • Ruhlar bedenlerden daha net birbirinden ayrılırlar. Bedenlerin birbirine benzemesi, ruhların birbirine benzemesinden daha fazladır. Yüce ruhlar, melekler bir beden içinde bulunmadan birbirinden ayırtedildiğine, cinler de yine birbirinden farklı olduğuna göre; bir beden içinde gelişen insan ruhlarıda elbette birbirinden farklıdır ve ayırtedici özelliklerini korurlar. (Ibn Kayyım el-Cezviyye)
  • Ruh, kabirde cesede girecektir. Yalnız bu bedene hayat verme şeklinde değildir. Kabirde ruhun cesetle irtibatı, uykuda bedenle irtibatı gibidir. (El-Cevahir fi Tefsiril kuran)

Hadis-i Şeriflerde Ruh
  • Ruhlar toplu cemaatlerdir. Onlardan birbiriyle tanışanlar kaynaşır, tanışmayanlar ayrılır. (Buhari)
  • Şüphesiz sizden birinizin teşekkülatı annesinin karnında kırk günde toplanır. Sonra orada o kadar bir müddetde pıhtı olur. Sonra  o kadar müddetde orada bir parça et haline gelir. Sonra, Allak ona bir melek gönderir. Meleke, "Amelini, ecelini, rızkını, şaki  veya said olacağını yazması şeklinde dört kelime emrolunur. Sonra da ona ruh üflenir... (Buhari)
  • Allah Teala, Adem'i yarattığında sırtını sıvazlamış ve kıyamet gününe kadar Allah Teala'nın onun onun zürriyetinden yaratacağı her insan onun sırtından düşmüştür.(Ibni Kesir, a.g.e.)
  • Ölenin gözü, alınan ruhunun ardından bakakalır. Melek kabzolunan ruhun elinden tutar, bu sırada yeryüzünde benzeri görülmemiş bir koku meydana gelir.
  • Müminin ruhu çıktığı vakit, onu iki  melek karşılar, yukarıya çıkarırlar. Sema ehli, "Güzel bir ruh yer tarafından geldi. Allah sana ve yaşattığın cesede salat eylesin" derler. Peşinden onu Rabbine götürürler.
  • Gerçekten ölü kabrine konulduğu vakit, kendisini getirenlerin oradan ayrılırken ayakkabılarının seslerini pekala işitir. (Muslim)

Ruh Çağırma

Zamanımızda, bazı kimseler arasında, ruh çağırma ve ruhlarla temas kurma özentisi mevcuttur. Derinliğine İslami bilgisi bulunmayan hayal sahiplerinin saplanıp kaldığı bir özentidir. Bu moda bize Batı'dan gelmiştir.
Ruh Nasıl Çağrılır?

Kimi bir masanın etrafına toplanıyor, alfabe harfleri yazılmış bir kağıdı masa camının altına yerleştirip camın üzerine bir fincan koyuyor, fincanın üzerinede parmaklarını temas ettiriyor. Buna da Kur'an-ı Kerimi alet ediliyor bazı sürelerde okunuyor ve böylece sözüm ona ruh çağrılmış olunuyor. Kimi de medyum aracılığıyla kah babasının kah dedesinin ruhunu çağırıp, geçmişten gelecekten sorular sorulup, sözüm ona keyifli epeyide heycanlı dakikalar geçirmkteymişler. Kim zaman bir şair kimi zaman da sözüm ona bir velinin ruhu çağırılır bu seanslarda.

Evet, çağın bir çok manevi hastalığından biride ruh çağırmadır. Çağrıya uyanın ruh olduğu sanılmakta, şeytan olduğunun hiç farkına varılmamaktadır. Bir kimsenin rüyada ihtilamına sebep olan hayal, hakikatte şeytanın ta kendisidir.

Nârı Nur sanma ateş yakar 
Cini cân sanma şeytan çarpar


Ruh Çağırmanın Aslı Nedir?

 

İşin esası şudur: İblis, yeni dünyaya gelen insanoğlunu saptırmak için emrindeki şeytanlardan birini tayin eder. Bu habis ruh o kişiden ölene kadar ayrılmaz, her durumda onu zarara sokmak ister. Cenab-ı Hak da o kulunu, şeytanların zararından korumak için koruyucu melekler tahsis eder. Ölüm vaki olunca melekler âlam-i melekût'a, rûh Berzah âlemine döner. Şeytan ise burada kalır.

Berzah alemine göçeden ruh, bir kâfirin ruhu ise müebbed hapse mahkumdur. Berzah Cehennemindedir. Müminlerin avamının ruhları ise, muayyen gün ve zamanlarda, izne bağlı olarak çıkabilmektedirler. Peygamberlerin ve velilerin ruhları ise, serbesttirler, fakat onları getirmek medyumun haddi değildir.

Medyumun, bir gayri muslimin ruhunu getirebilmesi aklen ve naklen çok uzaktır. Berzah aleminden dışarı çıkması izne bağlı bulunan müminlerin ruhunu getirmesi ise zayıf bir ihtimaldir, bir peygamberin ve bir velinin ruhunun getirilmesi ise hayal ötesinde hayaldir.

Medyumun davetine bir velinin geldiğine ancak şeytanın ağına düşmüş olanlar inanabilir.


Medyumun Davetine Gelen Kim?

Medyum tarafından yapılan davet, hava dalgalarıyla şeytanın antenlerine ulaşır. Çağrılan kimseye hayatta iken musallat olan şeytan hemen oraya gelir. Ölen kimsenin kimsenin yaptığı iş ve konuşmalara ve hayatta olan kimse ile olan münasebetlerine vakıf olduğu için sorulanlara gerekli ve çok kere isabetli cevabı vermeye ve bu yoldan da oradakileri kendine bağlamaya çalışır ve ağına düşürür. sıra zehirini sunmaya gelmiştir.

Şüphe uyandırmamak için o seansa iştirak eden yakınına namaz kılmasını ve içki gibi haramlardan el çekmesini bile tembih eder. Kazın geleceği yerden tavuğun esirgenmiyeceği gibi imanını çalacağı insanlara bu gibi tavizler vermekten çekinmez. Onun hilesi çoktur. Yetersiz bilgisi olanı kolaylıkla saptırabilir.

Unutulmamlıdır ki, bu olayları meydana getirenler cin ve şeytan alemine mensupturlar. 
Hadis-i Şerif: 
"Hiç bir kimse yoktur ki onun bir şeytanı olmasın"

Âyet-i Celile: 
"Onun dünyadaki arkadaşı olan şeytan şöyle der: "Ey Rabbimiz, onu ben azdırmadım, fakat kendisi uzak bir sapıklık içindeydi." (Kaf Suresi 90)

Ruh çağırma iş ile uğraşanlar cin ve şeytanın maskarası olan insanlardır. Allah korusun.


Reenkarnasyon


Reenkarnasyon: Ölümden sonra ruhun, bir bedenden diğer bir bedene geçmesini kabul eden sapık bir inanıştır. Arapça'da bu inanışa  "tenasuh, tecessum ve hulûl" denir. Türkçede "ruh göçü" olarak adlandırılmaktadır. Bu insanlar kendileri'ne bir isim buldular. "Ruhçuluk".

Bu inanç, Hindistan'da Hinduizm'den doğmuş ve buradan tüm Dünya'ya yayılmıştır. Bu inanç Hinduizm (Brahmanizm) ile  birlikte, Budizm, Taoizm, Caynizm, Maniheizm gibi Asya'nın eski  dinlerinde de görülür. Tenasüh'ün en eski yazılı kaynağı, Hinduizmin kutsal metinleri olan Upanişad'lardır.

Tenasüh İnancında manevi mükafat veya ceza, yapılan kötülük veya iyiliğin karşılığı olarak ruhun bir hayvan veya insan cesedine girerek alçalması veya yükselmesidir. Bedenler ruhların kalıpları gibidir, ruh kalıptan kalıba, bedenden bedene göç etmektedir. bu düşünceyi ortaya atanların iddiası şudur: "Ruhlar ezelde yaratılmış ve tekamül etmeleri için dünyaya bir bedene sokularak gönderilmiştir. Bu sebeple dünyaya geldiği  zaman yaşadığı 60-70 senelik ömür ona tekamül için yetmez Öldükten sonra dünyaya tekrar tekrar gelip bedenlenmesi gerekir. İnsan ruhu, cesedini terkettikten sonra, karada, havada veya denizde yaşayan herhangi bir hayvanın bedenine girerek varlığını devam ettirip gitmektedir. Hatta bazı ilkel milletler, insan ruhunun, önce madenlere, sonra bitkilere, daha donra da insanlara geçerek devamlı devir şeklinde tekrar tekrar gelip bedenlendiğine inanırlar. Hindulara göre, tenasuh yalnızca insanlara has değildir. Tanrılar da ölür ve yeniden bir başka kalıpta doğabilirler. Şu an insan veya hayvan gördüğünüz ruh belki  daha önce Tanrı olarak dünyaya gelmiş olabilir.

Bu inanışa göre, 

Bu düşüncede olan insanlar, dünyayı bir imtihan dünyası olarak değil de hep bir azar düyası ve bir tür hapishane olarak yorumlanmakta ve bir musibet olarak görmektedirler. Yine bu düşünceye göre bütün musibet, afet ve belalar ve nimetler, mutluluklar önceki hayatında yapmış olduğu iyi ya da kötü işlerin neticesidir. Önceki hayatının mükafat veya cezasının belli olması için, insanın tekrar, tekrar dünyaya gelerek mükafat veya ceza çekmesi gerekir.

Hatta uzantısı Türkiye'de bulunan bu insanlar, bir fare gördüklerinde başında oturup ağlarlar. Sorulunca şöyle derler: "Bu bir insan idi. Kim bilir hangi günahı işledide bu hale geldi." Fareyi veya başka bir hayvanı bir insan olarak görürler, insanın ruhunun fareye girdiğine inanırlar. Böyle bir düşünce ile farenin başında ağlarlar.


Mısır'da ilkel olarak görünen bu köhne görüş, Hind'de mistik bir şekil, Yunan:'da felsefi bir elbiseye sokulmuştur. Eski Yunan'da, M.Ö. 6.asırda ortaya çıkan Orfik Dininde görülür. Pythagoras ve Eflatun tarafından benimsenir ve geliştirilir. İran da ise bu batıl inanca bir ahlak ve din süsü verilmiştir. Bu görüş, Zerdüşt ve Mendikiler gibi dini guruplar tarafından da benimsenmişir. Kelt ve İskandinav dinleri, Yahudiliğn bazı batini mezheplerinde de görülmektedir.

İslam'dan sonra bu batıl felsefe, fikir dünyasından silinip gitmesine rağmen zaman zaman tesirini  göstermiştir.  İran'da eskilerden gelen bu batıl felsefe, Şiiliğin aşırı kolu olan "gulat-i şia" ya da girmiştir. Mutezile, Karmati, batıni, Nusayriye ve durziler de tenasuha inanırlar. Nusayriler, kendileri dışındakilerinin ruhlarının hayvan sesetlerine gireceklerini. Ali'ye inanan gerçek Nusayrilerin ise yıldız haline dönerek nurlar alemine döneceğine inanırlardı.  Bazı sözde mutasavvıflar ölen bir insanın ruhunun, ölmeden evvelki davranışalrına ve yaşayışına bağlı olarak insan veya hayvan şeklinde tekrar dünyaya geldiklerini ve ceza çektiklerini iddia ederler, ahirete inanmazlar.

Bütün semavi  dinlere göre tenasuh inancı batıldır. Tenasuha inanmak imanla ve özellikle  ahiret inancı ile bağdaşmaz. Bir insan bu dünyada yaptıklarından sorumludur. Sorumlulukta ruhun bedeninde  payı vardır. Her bir insan bedeninin bir ruhu ve her ruhunda bir bedeni  vardır. Bu inanca göre bir insan ruhunun yüzlerce bedeni olmuş olur. Ahirette her insan bedeni ile dirileceğinden, ancak ruhun bulunacağı ceset dirilecek, diğerleri  ruhsuz olduklarından dirilemeyecektir. Diriltilse bir tek ruh olacağından diğerleri ruhsuz olarak diriltilecektir. Ruhsuz beden ise insan değildir. İnsan kendi  ruhuyla insandır.

Kur'an-ı Kerim reenkarnasyon nazariyesini şöyle rededer:

"Nihayet onlardan birine ölüm gelip çattığında, "Rabbim, der, lütfen beni  geri gönder. Ta ki, boşa geçirdiğim dünyada iyi iş yapayım." Hayır! Onun söylediği bu söz laftan ibarettir. Onların gerisinde ise, yeniden dirilecekleri güne kadar  bir berzah vardır." (Muminun Suresi 99-100)

Tenasuh inancını İslam akaidi ile uzlaştırmak ve dini öğretiden temellendirmek isteyenler görüşlerine delil olarak bazı ayetler ileri  sürerler. Bunlar içinde ilk bakışta tenasuh lehindeyorumlanmaya müsait gibi görülen ayetler şunlardır.

"Sizi ölü iken dirilten Allah'ı nasıl inkar ediyorsunuz! Sonra sizi öldürecek, sonra sizi diriltecek ve sonunda ona döndürüleceksiniz" (Bakara Suresi 28)

"İnkar edenler şöyle derler: Rabbimiz! Bizi iki  defa öldürdün, iki defa dirilttin. biz de günahlarımızı itiraf ettik. Bu ateşten çıkmaya bir yol varmıdır?" (Mümin Suresi 11)

Bunlardan birinci ayetteki " Ölü idiniz, allah sizi diriltti" şeklindeki  başlangıç kısmı insanların ölü halde bulunan topraktan yaratıldığını ifade etmektedir. İnsanın varlık sürecinde üç safha vardır. Yaratılış, ölüm ve ahirette tekrar diriliş. Şu halde bu ayetin açık veya gizli bir şekilde tenasuh inancı ile hiçbir ilgisi olmamakta, aksine redetmektedir.

İkinci ayet ise, kafirlerin cehennemde Allah'a yakarışlarını tavsir etmekte olup, onların birinci öldürme, dünya hayatını bitiren ilk ölüm; ikinci öldürme kabirdeki birinci diriltmeyi takip eden ölüm; ikinci diriltme de ölümden sonra kıyametteki dirilmedir. Şu halde dünya hayatı dikkate alınmamıştır. Çünkü dünyada inkâr ettiklerini kabul ve itiraf ile günahlarını itiraf ediyorlar. Dolayısıyla tenasuh ile bir irtibatı yoktur.

Tenasuh inancı akli  bakımdanda tutarsızlıklar görülmektedir.

Reenkarnasyon iddialarının makul olabilmesi için insanın, şu anda yaşadığı ileri sürülen önceki hayatını mutlaka hatırlaması gerekirdi. Halbuki hiç kimse daha önce bir bedende yaşadığını hatırlamamakta, aksine insan, kendisinde onun diğer varlıklardan ayrı bir kişiliğe sahip olduğunu gösteren bir benlik şuuru bulunduğunu hissetmektedir.

Tenasuh akidesi ahlaki nedensellik ihtiyacını tatmin etmekten ve insanın sorumluluğunu temellendirmekten de uzaktır.

İnsanın kalıtım yoluyla ebeveynden çocuklara intikal eden ruhi-bedeni özellikleri açıklanamamakta.

Dünyada sürekli olarak devam eden nüfus artışına makul bir izah getirilememekte.

Ölümle birlikte başka bir bedene intikal eden ruhun kendi karekterine uygun bir bedeni  nasıl seçtiği ve bu durum karşısında kalıtımın nasıl  açıklanacağı  bilinmemektedir.

Tenasuh inancına göre evrendeki ruhlar belli sayıdadır. Bu durumda dünya nüfusunun statik olması veya azalması gerekirdi. Halbuki realite bunun aksini göstermektedir.

Bu batıl düşünceyi İslam alimleri redetmiş apaçık bir küfür olduğunu beyan etmişlerdir. Özellikle Hindistan'da yaşamış olan İmam-ı Rabbani şiddetli bir dille bu düşüncenin küfür olduğunu söylemiştir. İslamda bu felsefeye inanmak batıldır. İnanan kâfir olur.

Günlük hayatta sıklıkla karşılaşılan tenasuh iddialarının  çoğunun magazin haberciliği üretimleri, geri kalanlarınında  çağımızda bu safsatayı yeniden sergilemek isteyen bazı art düşünceli simalar olduğunu, Ahiret inancını zedelemek için batıl düşünceye sarıldıklarını unutmayalım.


Kaynaklar

1) Şamil İslam Ansiklopedisi
2)  Elmalı Tefsiri 
3) Güzel Sözler, Bilal Eren
4) İlmihal, TDV, İslami Araştırmalar Merkezi 
5) Büyük Kadın İlmihali, Rauf PEHLİVAN
6) Tenkidlerim, Tedkiklerim ve Makalelerim, Mehmet Emre


Bugün 740 ziyaretçi (1861 klik) kişi burdaydı!


Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol