M. Kemal diyor ki:

“Şimdi tuttuğumuz siyaset, elimizdeki düstur şudur:

Padişah, halife, hükûmet İstanbul’da düşmanlar elinde esirdir. Biz vekilleriyiz. Onları, dini, milleti, devleti kurtaracağız. Ey millet! Yunan gibi asırlardan beri kölemiz olan bir millete nasıl boyun eğeceksiniz? Bu millet buna dayanamaz. Gayrete geliniz. Din gayreti lazımdır.” (1)

Durmadan Vahdeddin i vatana ve millete ihanetle sucladigi halde, 30 Ekim 1918 Mondros teslim Mütarekesinden sonra “Padişah, halife, hükûmet İstanbul’da düşmanlar elinde esirdir.” diyerek kendi ihanet iddiasini cürütüyor.

Padişah, halife ve hükûmet kendisini asla vekil tayin etmedikleri halde, hatta ve hatta acikca kendisini vatan ve millet haini olarak ilan ettigi halde, halen “Biz vekilleriyiz” diye Türk Milletini kandirmaktan geri durmamistir.Türk Milletine karsi Ingilizlerin emrinde savastigi halde, cekinmeden Padişahi, halifeyi ve hükûmeti kastederek” Onları, dini, milleti, devleti kurtaracağız.” demekten utanmamistir.

Yunanlilarla o esnada hicbir savas olmadigi halde, yurdun 4 bir tarafini isgal etmis, ingilizleri, fransizlari, italyanlari ve amerikalilari, onlarin emirlerinde calistigi icin düsman olarak görmediginden “Yunan gibi asırlardan beri kölemiz olan bir millete nasıl boyun eğeceksiniz? ” diyerek hem yanlis düsmani göstermekte ve hemde düsmani göstererek, Türk ü Türk e kizdirmaktan geri kalmamistir.

Milletin dinine küfreden adam “Din gayreti lazımdır.” diye dini suistimal nasilda ediyor.

“Çünkü, bütün millet adeta istisnâsız Padişah’a muti (itaatkar), dine merbut (bağlı); Padişah, din diyor, başka bir şey bilmiyor.” (1)

Türk milletinin Padisahina, Dinine nasilda bagli olgunu biliyor? Vahdeddin inde islama ne kadar bagli oldugunu belgeliyor.

“Harbden de yorulmuş, bitmiş, parasız, sefalette; bu haldeki bir milleti kolay kolay yeni bir harbe hazırlamak da mümkün değil. Bunun için Rumlar ile izzet-i nefislerini gıcıklıyoruz.” (1)

“Bakkal Yorgi başınıza vali, mutasarrıf; taşcı Vasil jandarma zabıtı olacak, nasıl dayanacaksınız?” (1)

diye soruyordu halki ikna icin M. Kemal.

Bunlardan hareketle Dr. :

Hakikaten Türk buna tahammül edemiyor. Anadolu’dan bu esnadaki seyahatlerimde bizzat böyle propaganda yaparken, bu sözlerin herşeyden müessir (etkili) olduğunu görüyordum. “Kur’an’ı” apdesthane kağıdı yapacaklar. Size “şapka giydirecekler” diyorduk. Bu da pek müessir (etkili) oluyordu. ”

Talihe bak ki, şapkayı sonunda M. Kemal’in eliyle giyd bu millet.

KAYNAK:

(1) Dr. Riza Nur, Hayat ve Hatıratım (Paris), Altındağ Yayınları, Istanbul 1967, cild 3, sayfa 623, 624.


.

Yeni Bir Din.. !!!

Yine bir havadis: Mustafa Kemal yeni bir iş yapıyormuş. Müslümanlığı kaldıracakmış. Bunun için Çankaya’da bir mabet yapacakmış, yerini de Evkafasatın aldırmış. Bu çok mühim. Soruşturdum. Doğru. Bunu Falih Rıfkılar ve Yakup Kadrilerle filân konuşuyordum. Bu esnalarda Mustafa Kemal’de müthiş bir azametvar. Kendisini Allah gibi bir şey sandığı sözlerinden, hareketlerinden hissediliyor. Meselâ, gazeteci Atatürk«Vecizeler» adı altında sözlerini neşrettiriyor. Bu sözlerini dikkatle tetkik ettim. Adetâ … ağzı. Görülüyorki, bu sözlere o tarzı vermeğe gayret etmiş… Demek bunlar Yeni … âyetleri. Fakat içinde hikmetten bir şey yok. Malûm, basit, bazı kelâm-ı kibar.Hem de öyle tenkidli ki çoğundan manâ çıkmıyor. Demek âyetlerini yazmak için yeni ilâh çok yakınmış… Sonra kendileri de baktılar ki rezalet… Herkes alay ediyor, vecizelerden vazgeçtiler.Mabedin aslım öğrendik. Çankaya’da bir Ermemden metruk araziyi intihab etmiş alel usul müzayedeye koymuşlar. Buna herkes iştirak etmiş. Çorum meb’usu Münir’in akrabasından bir genç çocuk da iştirak etmiş. Çocuk bizzat anlattı. Bozok Salih kendisini tehdid edip, işten çektirmiş ve Salih dört bin liraya orasını kapatmış.

Sonra başka birinden öğrendim. Bu fiyata aldığı bu araziyi, Evkafa seksen bin liraya satmış. Oh… Bir taşla iki kuş. Zaten yaran için bu arazi işide bir vakitler kazançlı bir ticaret yolu idi. Bir arsa alıyor, onu sefaretlere,Hükümete dehşetli fiyatlarla satıyorlardı.Bu da Evkafa satılmış.Oraya mabet yapılacağı içinmiş. Evkafa «Cami yapacağız»demişler… bilmem nedense bu mabet yapılmadı. Yeni dinden de vaz geçildi. Yeniişittim. Mustafa Kemal birine söylemiş, «Bana dinde İslâhat yapacak diyorlar.Benim esasen dine itikadım yoktur… » Ne ise bu iş henüz muallâkta. Bu adama her yıl biriki inkılâp lâzımdır, iş bulamayınca, belki bir gün bu işi yapar,Bakarsınız kafayı tutar, aklına eser yeni din birden patlak verir… Ben bunu o vakit işitince Türk Tarihi’nin Hindistan bahsini tab etmekte idim. Meşhur Ekber Han da böyle bir şey yapmıştı.Bu vesile ile bunun önüne geçmek için iyice düşünüp bu yeni din saçması aleyhine satırlar ilâve etmiştim. O bahiste okunsun.İhtimal bu tenkid önüne geçti.Mustafa Kemal’in bir merakı daha var: Bakıyorum bunu büyük bir dikkatle takip ediyor. Mutlaka gazetelerde hergün kendisinden bahsedilmeli. Bir aralık gazetelerde makaleler yazdırarak kendisini meth ettirdi. Bir aralık nutuklarıyla sütunları doldurttu. Bir aralık vecizelerini neşretti, bir aralık koca nutukla matbuatı işgal ettirdi. Her yıldönümünde askerî zaferlerini yazdırdı. Şimdi de Mahmud Siirt’e seyahatinde ve gazetecilerle olan muhaberelerini «Tarihe Büyük hizmet Eden Vesikalar» unvanı altında neşrettiriyor. Zaten bu gazetenin başmakaleleri Mustafa Kemal’in Mahmut’a bizzat yazdırdığı makalelerdir. Halbuk ibunlar hemen kamilen Mustafa Kemal’in şahsı, işlerini medihten ibarettir. Tarihe yarıyacak bir yeri yok.

Bu cümleden olarak da, evvelce bir aralık «Hatırat» diye bir şeyler neşretmeğe başlamıştı. Bunlar Alman generali Lüdendrof kendisine Suriye’de rüşvet(*) Soytarı anlamında bir kelime metinden çıkartıldı.para vermiş, kabul etmemiş gibi şeylerdi.Bir iki neşretti. Alman ve italyan matbuatı cevap verip Gazimizi (………) ettiler. Bunun üzerine derhal hatırat neşrinden vazgeçtiydi. Hem de göz önünde, hergün (………) içinde olan birinin bu dâvada bulunması pek aykırı idi. Artık kendisine Paşa filân denemiyor, bu unvana tenezzül etmiyor. Sade Gazi hazretleri veya Mustafa Kemal hazretleri olmuştur.Fransa’da Cumhurreisi her Fransız gibi dömerg «Efendi»dir. Bizimki cumhurrei-si ama, padişah cinsinden! Onlar gibi ad kullanıyor. Yine onlar gibi kendisine mahsus bir bayrak da yaptı. Hangi binaya veya gemiye girse oraya çekiyorlar.Padişahlardan farkı ne?Bunları yazdı yazdı, bu adamda artık sermaye kalmadı. Yaptıklarım şimdi ,.bir düziye tekrar ediyor. Temcit pilâvı gibi oldu. Kabak tadı verdi. Artık kendisini medihte iflâs haline gelmiştir.Gazetelerin muharrirlerin sade bir şeyi var: Mustafa Kemal. Millet, Türkiye,Cihan, hep, o.. Gazeteler hep onun methinden ibaret.Matbuatımızın bu rezaletleri, bu millete büyük bir kara lekedir. Bu matbuatı yüzlerce yaprak okuyunuz. Sade bir şey bulursunuz: Mustafa Kemal. Derler ki,(……) kırk türküsü varmış, Hepsi de ahlak üzerine imiş. Tamam işte bu.Matbuat . •diye bir lahana yapraklan, bu paçavralar olmasaydı daha iyi idi; böylesinin olmaması, olmasından hayırlıdır. Abdülhamid’e dahi bu kadarı yapılmamıştı. Fakatk eder etmeğe lüzum yok. Çünkü bu matbuat milletin değil, sırf kendi şahsınındır.Millî umumî matbuat vefat etmiştir.iş bununla da kalmadı. Bütün mektep kitaplarına şunları yazdırdı: «Gazi’yi severiz, milleti kurtardı. Bizi Arap harflerinden kurtardı. O Türk millî kahramını-dır, ilh….» ilk mekteplerden Darülfünuna kadar, kitapların malumatı bu. Tarih kitaplarında da hep bunlar. Bu kitaplarda Türk tarihini kendinden başlattı. Böyle(………) ve (………) görülmemiştir. Mekteplerden din tedrisatmı da tamamen kaldırdı. Çocuklar hiç bir bağsız kaldılar. Bakalım ne şekil mahlûk olacaklar.Şimdiden ve kat’iyetle derim ki, bunun sonu içtimaî ve siyasî felâkettir.

Rıza Nur – Hayat ve Hatıratım Cilt 3


.

Kazım Karabekir Anlatıyor;

17 Mart Bursa’dan trenle 2 saatte Mudanya’ya buradan da vapurla İstanbul’a geldim.19 Mart ise Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa’yı Kadıköy’deki evinde ziyaret ettim.3 saat kadar görüştük.

Kendilerine Sivas Kongresi’nden komutanlar toplantısı sırasında Sivas’a geldikleri zamanki sözlerini hatırlattım.Şimdiyse M.Kemal’i çok yanlış yollara sevk ettiklerini pek acı bir dille söyledim.Misal ol arak da 16 Aralık’ta İstanbul’dan Ankara’ya giderken,4.Kolordu Komutanı Kemalettin Sami Paşa’ya verilen emri gösterdim.

Bana aşağıdaki cevabı verdi;

Bakanlar Kurulu bana sordu:”İstanbul’da bir olay çıkarsa ne yapabiliriz?Ben de cevap olarak dedim ki:”Çorlu,Bursa ve İzmit’teki tümenleri birleştirerek hareket ettiririz”Yazılı olarak ben birşey yazmış değilim.

Bende şöyle dedim;

’Emrimdeki 4.Kolordu Komutanı Kemalettin Sami Paşa’ya verilen emrin sizin imzanızı taşıdığını zannediyorum.Bu defa bizi İzmir’e Savaş Oyunu diye topladınız.Oysa orada güya Hailafetin kaldırılmasına ordu karar vermiş gibi bir izlenim uyandırıldı.Bana ve diğer bazı arkadaşlarımıza bu hususta tek bir kelime söylenmediği halde,astlarımızda dahil bir kısım komutanlara pekala bilgi verimliştir.Rast geldiğim milletvekilleri,komutanların İzmir’de siyaset oyunu yaptıklarından ve Büyük Millet Meclisi’ne karşı tahakkum eder bir tutum aldıklarından şikayet ettiler.Ordu komutanlarının arasına ikilik sokulmuştur.Aleyhimizde ne yazık ki en yüksek makamlardan ”padişahçı”,”hilafetçi” diye dedikodular çıkarılıyor.”’

Fevzi Paşa;

”Mustafa Kemal,Hilafetin kaldırılması hakkındaki fikrini bana da İzimir’de söyledi.Ben sizin de haberiniz var biliyordum”dedi.

Bu cevap üzerine bazı şeyleri açıkça ifade etmek ihtiyacını duydum.Şöyle konuştum;

Aslarıma emir veriliyor,önemli işler görüşülüyor da bana haber verilmiyor! Tabii bu işleri yapanlar,kendilerine sebep soranlara karşı bir şeyler söylecektir.İşte bu sözler çok haksızdır ve elbette sokak propogandası haline dökülcektir.İşin vahim tarafı,arzu ettiğimizz hükümranlık tamamen kurulmuş ve İstiklal Savaşı’nın en fedakar unsurlarının ezilmesinde ve birtakım dalkuvukların milletinin başına bela olmasında,sizin de yardımınız esirgenmemektedir.”

Bahsi askeri konular getirip devam ettim;

”Askeri işlerden bile bizi tamamen uzaklaştırıyorsunuz!Hani ya,4 Haziran 1923 tarihli Askeri Şura Kanunu?Hani ya,5 Haziran 1923 tarihli Genel Müfettişlik Kanunu?Hani ya,1 Ağustos 1923 tarihli ‘Orduda İlim ve İrfan Komisyonu’ taslağının dilekleri? Bütün bunların yerine 3Mart 1924 raihli Genelkurmay Kanunu’nun 9.maddesi,bütün orduyu Gazi’nin emrine sizin aracılığızla vermiş bulunuyor.

Bu şekilde ordu,keyfi yönetimin mükemmel bir aleti olacaktır.Nitekim tecellisi de görülmektedir.

Kaynak:Kızıl Pençe – Mustafa Armağan


.

Hamd olsun şimdi ihtiyacım yoktur!’

Vahidüddin Han,Avrupa’da sıkıntı içinde bulunduğu zaman,külliyetli bir miktar para toplanıp Ağa Muhammed Nurettin Cafer isminde bir zat vasıtasıyla kendisine gönderilmiştir.Fakat ravinin belittiğine göre,merhum Vahidüddin Han,bu parayı kabul etmemiş ve;

”Hamd olsun şimdi ihtiyacım yoktur!” demiş.Parayı götüren zat ise;

”Bu parayı müslümanlar İslami bir hizmete sarf etmeniz için göndermişlerdir” diye Halife’nin gönlünü almak suretiyle parayı almasını temin etmek istemişti.O zaman Halife,parayı getiren zata:

”Sizin ülkenizde islami bir medrese veya buna benzer bir müessese var mıdır? diye sormuş.Zat-ı muhtrem de ”Sind-i İslamiyye” medresesinden ve diğer bir-iki medreseden bahsetmiş.Merhum Halife:

”Madem ki,bu parayı benim bir islami işe sarfetmem için getirdiniz,bende Halife sıfatıyla sizi naib tayin ettim.Bu parayı alıp götürün,Sind İslamiyye Medresesi ile O’nun yanındaki diğer medreselere Halife’nin namına sarf edin!…”demiştir.

Ravi’nin anlattığına göre;

”Halife bu sözü söyledği zaman,Halife’nin huzurunda ağlamamak için kendimizi zor tuttuk.Zira ihtiyacı olduğunu biliyorduk.Huzurundan ayrıldık ve bu parayı dediği yerde sarf eyledik.Fkat geri gelip Hindistan’a vardığımız zaman Halife’nin vefat etmiş olduğunu haberini aldık” demişlerdir.

Kaynak: Sultan Vahideddin – Kadir Mısıroğlu


.

Kadın, çocuk herkesi diri diri yaktık.”

101 yaşında ölen er Eskeri’nin anlattıkları kan dondurdu: Kadın, çocuk herkesi diri diri yaktık. Allah, Muhammed’in ümmetini bir daha bu hale düşürmesin. 

Dersim olaylarının yaşandığı dönem 2. Tabur, 9. Bölük’te görev yapan 101 yaşındaki Diyarbakırlı erlerden Eskeri Akyol, 74 yıl sonra “Kara Vagon” belgeselinde Dersim’de yaşanan korkunç olayları anlattı. Diyarbakır’ın Dicle ilçesi Altay köyünde iki kız ve iki erkek babası olan Eskerî Akyol ömrü boyunca Dersimde yaşanan vahşetin acı izlerini yüreğinde taşıdı.

EVLERİ İÇİNDEKİLERLE BİRLİKTE YAKTIK

İşte katliamın son tanıklarından Eskeri Akyol’un yaşadıkları: “Biz Diyarbakır’dan yedi gün, yedi gece yürüyerek gittik Dersim’e. Gittikten sonra bizi Ali Boğazı’na verdiler. Gittiğimizde evler yakılıyordu. Askerler ulaştıkları evleri içindekilerle birlikte gazyağı döküp yakıyorlardı. Komutanımızın adı Ethem Atalay’dı. Elazığlı olduğunu söylüyorlardı.”

ÖYLE YAŞLI BENİM GİBİ İNSANLAR…“… Kaçanların bir kısmı derelere, mağaralara sığınmışlardı. Daha dirençli olanlar, (Munzur) nehirden karşıya geçiyorlardı. Askerler öyle yetişir yetişmez ateşe veriyorlardı mağaraları. Sonra gittiğimizde/baktığımızda, öyle çoğu yaşlı benim gibi. Getirip üst üste yığıyordu askerler ve üzerlerine gazyağı döküp ateşliyorlardı. Öyle canlı canlı… Kadın, çoluk – çocukları da yakıyorlardı…”

KUTU DERESİ’Nİ CESET KOKUSU SARDI

“Dersimliler çok öldürüldüler! Kutu deresinden ceset kokusundan durulamıyordu.İnsanları öldürüp atmışlardı. Öylesine felaket görülmemiştir. Maalesef kötü askerler çoktu. Onlar kadın, çoluk-çocuk ayrımı yapmazlardı. Kadınları götürüp kötülükler yapıyorlardı. Allah, Muhammed’in ümmetini bu hale düşürmesin. Aynı bizim gibi Zazaydılar. Kurmançlar da vardı. Dersim köylülerinden de askerler vardı yanımızda. Biz aynı milletin çocukları idik ve birbirimizle savaşıyorduk.

ÖLDÜRDÜKLERİ KADINLARIN ALTINLARINI DA ALIYORLARDI

Askerler evleri yaktığında, kimi kadınlar başlarını pencereden dışarı sarkıttıklarından, ölürken boyunlarında altınları ile öylecene kalıyorlardı. Piranlı Hecık’ın torunu, Husey’nin oğlu Mısfa ile Dersim’de birlikte askerdik. O (Mısfa), onbaşıydı. Biri daha vardı, adı: Hem’ın oğlu Zubey’di, Akrag Köyü’ndendi. Meğer bu ikisi daha önceden tanışıyorlarmış. Baktım bu ikisi benden saklayarak suda bişeyler yıkıyorlar/oğuşturuyorlar.

Dedim:” Ağa o nedir?”

Dedi:”Hopekli bişey yoktur..”

Onlar gittikten sonra bir ara fırsat bulup torbalarına baktığımda, meğer ki altınlarmış. Beşi bir yerde, beşi bir yerde, ortasında da bir nuska vardı. On tane idi. Sonra dedim: “(Mısfa) bu altınları ne yapacaksın?

Dedi:” Götürüp karıma takacağım.”

Dedim:” Ne yaparsan yap, ama bunu yapma!..”

Dedi:” Valla takarım.” Daha yeni evli idi (…). Sonra da götürüp karısına takmış… Tanık olanlar, yemin ediyorlardı; diyorlardı: “Altınları karısının boyna takar takmaz, karısını bir titreme tutmuş ve ölmüş…” (…)

.

Menderes’i sille tokat dövmüşler

Adnan Menderes’in yeni görüntülerinin yayınlanması dönemin canlı tanıklarının açıklamalarını da beraberinde getirdi. 72 yaşındaki Mustafa Nevzat Eskioğlu, 50 yıllık ’27 Mayıs’ sırrını izlediği Adnan Menderes görüntülerini televizyonda izleyince açıkladı.

1960 ihtilalinde Yeşilköy’de görevli olan Eskioğlu, darbecilerin Bursa’dan getirdikleri ve uçaktan indirdikleri Başbakan Adnan Menderes’i tekme tokat havaalanı binasına soktuklarını açıkladı.

O günleri anlatırken gözleri dolan Eskioğlu, “En garibime giden ve acı olan bir Başçavuş bile Başbakan’a tokat attı.” dedi.

1958 yılında Esenboğa Havalimanı’nda elektrik teknisyeni olarak iş başı yapan Eskioğlu, 1959 senesinde Yeşilköy Havalimanı’na görevlendirildi. Şu anda Ankara Yenimahalle’de yaşayan Eskioğlu, 27 Mayıs yıldönümünde televizyonlardan izlediği Menderes görüntüleri sonucunda şahit olduğu bir olayı CİHAN’a anlatmaya karar verdi. Bir ülkenin Başbakanı’na darbecilerin reva gördüğü muameleyi paylaşırken o günleri tekrar yaşayan Eskioğlu, Yeşilköy Havalimanı’nda görevli olduğunu söyledi.

27 Mayıs 1960’da terminalin önüne bir tank geldiğini ve havalimanı binasına birkaç askerle üsteğmen girdiğini ifade eden Eskioğlu, üsteğmenin “İhtilal oldu, siz ne yapıyorsunuz burada?” dediğini aktardı. Subaya ‘nöbetçi memur’ cevabı verdiklerini dile getiren Esikoğlu, üsteğmenin kendilerine ‘Bir yere çıkmayın, burada oturun’ emri verdiğini anlattı.

Ertesi gün geç vakitte yaşananlara ise hala inanamayan Eskioğlu, 28 Mayıs 1960 gecesi saat 02.00 civarında C47 askeri uçağın havaalanına indiğini belirtti.

Bundan sonrası Eskioğlu’nun ağzından şu şekilde kelimelere döküldü: “Uçağın kapısı açıldı. Subay ve astsubaylar yan yana dizildi. Başta rahmetli Menderes, kardeşi Ethem Menderes ve birkaç bakanı indirdiler aşağı. Sille tokat askeri lojmana soktular. Döverek. Darp ettiler. Hem yürüyor hem askerler sille tokat içeriye soktu. Biz de camdan izliyorduk. Asker geldi ‘ışıkları söndürün ses etmeyin’ dedi. Geç vakitte Yassıada’ya götürmek için tekrar çıkarıp götürdüler.”

“ARKADAŞIMIZ HÜNGÜR HÜNGÜR AĞLADI”

Bir ülkenin Başbakan’ına yapılanlara inanamadığını ancak yaşanan bu olayın içinde uhde olarak kaldığını anlatan Eskioğlu, “Bunu onun için paylaşıyorum sizinle. Hiç insanın aklına hayaline gelmeyecek bir manzara. Hala da gözümün önünden gitmez o manzara. İki tarafa subay astsubaylar dizilmiş uçak merdiveninden binaya kadar sille tokat götürdüler. Menderes ve yanındakiler hiçbir şey yapamadılar. Bizimle beraber Rafet diye bir arkadaşımız vardı hüngür güngür ağladı. Karadayı diye meydan müdürümüz vardı. O gece hep beraber lojmandaydık. Bunu birebir yaşadık.” diye konuştu.Başvekil Adnan Menderes’in çok sevilen bir devlet adamı olduğunu dile getiren Eskioğlu, “Böyle bir kişiye böyle bir muamele insanın aklına durgunluk verir yani. Akla hayale gelmeyecek bir şey. Bursa’dan getirildiğini hatırlıyorum ben. İskeleye götürüp oradan Yassada mahkemesine götürdüler. Biz 3–5 kişiyiz orada bir sürü asker var müdahale edemedik. Etmeye kalksak bizi de götürürlerdi.” diyerek o günleri anlattı.

“O MANZARA GÖZÜMÜN ÖNÜNDEN GİTMEZ”

Tekme ve tokatlar karşılığında yere düşen olmadığını ifade eden dönemin canlı tanığı Mustafa Nevzat Eskioğlu, “En garibime giden bir başçavuş bile Başbakan’a tokat attı. Yüksek rütbeli bir subay değil. Ama bir başçavuşun böyle bir muamele yapması çok tuhafıma gidiyor. Hala unutamam ben onu. 28 Mayıs 1960 gece saat 02.00.” dedi.

Menderes’in çok efendi bir insan olduğunu anlatan Eskioğlu, yapılan muameleye bir karşılık veremediğini boynunu büküp yoluna devam ettiğini ifade etti.

“Senelerce unutamadım. Herkes bilsin diye paylaştım. Dün akşam 27 Mayıs olaylarını izlerken Menderes’i görünce hatırladım ve telefonla sizi aradım. Birebir yaşadım çünkü ben bunu.” diyen Eskioğlu, darbeden sonra Haziran’da yedek subay olarak askere gittiğini ve Çorlu’da Menderes ve arkadaşlarının yargılanmalarını aylığı 10 liraya kiraladığı radyodan takip ettiğini ifade etti.

“CHP MENDERES’İ HAZMEDEMEDİ, DARBEYLE GÖNDERDİ”

Halkın Menderes’i çok sevdiğinin yıllar sonra ortaya çıkan darbeden 4 ay önceki Kırşehir Mitingi görüntüleriyle de ispatlandığını söyleyen Eskioğlu, “Ama CHP hazmedemedi. Çünkü tek parti devrini yıkmıştı Menderes. 1950’de büyük bir çoğunlukla geldi. Sandıkta yenemeyeceklerini anlayınca bu asker müdahalesi oldu.” ifadelerini kullandı.

27 Mayıs öncesinde Türkiye’de bir kışkırtma politikası izlendiğini talebelerin sokağa döküldüğünü hatırlatan Eskioğlu, Menderes döneminde ülkenin büyük bir huzur içinde yaşadığını şu sözlerle ortaya koydu: “Her şey çok güzeldi. Rahmetli Menderes çok şeyler kazandırdı. Doğru dürüst şeker fabrikası yoktu bir sürü şeker fabrikası yapıldı. 50’den evvel biz çok yokluk çekti. Rahmetli annem çoraplarımızı yamardı, yamalı çorap giyerdik. Bir tahta çantayla abim ben ve kardeşim okuduk. Yokluk vardı ve eziyet de vardı. Menderes geldi rahatladık. İstanbul’a gayet güzel asfalt yaptı, ‘uçak mı indireceksin?’ dendi. Çok ileri görüşlüydü. Maaşlarımız tıkır tıkır ödendiği gibi ben 200 lira maaşla başlamıştım. Yüzde 100 zam yapıldı 500 lira oldu maaşım. 1960 darbesi sonrası Türkiye allak bullak oldu. Ekonomi bozuldu. Dış ilişkiler bozuldu.”

“İDAM EDİLDİĞİNİ DUYUNCA HERKES AĞLADI”

İdam edildiği duyulduğunda milyonların gözyaşı döktüğünü vurgulayan Eskioğlu, hala o günü hatırladıkça yüreğinin sızladığını belirtti. Eskioğlu, darbecilerin Menderes ailesini de darma duman ettiklerini söyleyerek, “Şu yaşa geldim. Bunu birebir yaşadım herkes bilsin istedim. İhtilal yapmak nerelere varıyor. Bir aile söndürüyor memleketi gerilere götürüyor. Ortamı berbat ediyor.

Artık darbe olmaz askerimiz Cumhurbaşkanımız ve Başbakanımızla gayet iyi. Niye darbe olsun suyu mu çıktı Türkiye’nin. Buna mı ihtiyaç var.” diye konuştu.

“MİLLET OLARAK ÇOK PASİFTİK, ŞİMDİ İZİN VERMEYİZ”

Menderes’in savunma verdiği görüntüleri izlerken hüzünlenen Eskioğlu, “O dönemde çok pasif millettik. Şimdi böyle bir şey yapmaya kalksınlar millet ayağa kalkar. İzin vermeyiz bir başbakanın asılmasına.” diyerek sözlerini tamamladı.


.

Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan abdest aldı

Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın idamlarında hazır bulunan İmam Seyit Çiftçi, suskunluğunuBUGÜN’e bozdu. 40 yıllık sırları açıkladı…

Ankara Belediyesi Mezarlıklar Başimamı Seyit Çiftçi, 40 yıl sonra Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ı idama nasıl hazırladığını anlattı. 88yaşındaki Seyit Çiftçi,6 Mayıs 1972’de yaşanan idamlarla ilgili olarak “İmamlık yapmaya başladığım 1948 yılından bugüne kadar yaşadığım en acı hadiseydi” ifadelerini kullandı. Çiftçi, “Gece 03.00 sıralarıydı. Üçünü de getirdiler. Elleri kelepçeliydi. İdama tanıklık eden 10 kadar kişi vardı. Bir paşa, Merkez Komutanı, Ankara Valisi, Emniyet Müdürü, İnfaz Savcısı ve memurları ile ben vardım” dedi.

GEZMİŞ KABUL ETMEDİ

İdam edileceklere son vazifelerini yaptırmak üzere orada bulunduğunu aktaran Çiftçi, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın Kelime-i Şahadet getirdiklerini iddia etti. Çiftçi, ikilinin daha sonra idama gittiklerini söyledi. Deniz Gezmiş’in ise İslam dinini kastederek, “Ben öyle bir mefhumu tanımıyorum” dediğini söyleyen Seyit Hoca, “Kelime-i Şehadet getirmedi” dedi.

“VAZİFEMİ YAPAMAM”

Seyit Çiftçi,Aslanve İnan’a son vazifelerini yaptırabilmek için abdest aldırmak istediğini ancak orada bulunanmerkez komutanının buna izin vermediğini anlattı. Çiftçi, daha sonra orada bulunanlara, “Beni buraya mahkumların son vazifelerini yaptırmak için getirttiniz.Onların elleri kelepçeli olduğu için abdest almaları mümkün değil. Ellerini çözmezseniz abdest alamazlar, ben de vazifemi yapamam” dediğini belirtti.

“Hocanın dediğini yapın’

Seyit Çiftçi, merkez komutanına itirazından sonra yaşananları şöyle anlattı: “Orada bulunan bir paşa, ‘Hoca ne diyorsa onu yapın’ dedi. Yusuf Aslan ile Hüseyin İnan’ın elleri çözüldü, abdest aldılar ve Kelime-i Şehadet getirerek darağacına gittiler. Deniz Gezmiş ise böyle bir şeyi kabul etmedi. Ancak onun idamı kötü şekilde oldu. Boyu uzun olduğu için ayağı takıldı ve boynu kırılmadığından yaklaşık 45 dakika orada can çekti. Sonra da hayatını kaybetti.”

HABER: İRFAN DUMLU – BUGÜN GAZETESİ (06.05.2012)



.

Asırlık imam, tek parti dönemini anlattı

Beykoz’da yaşayan 102 yaşındaki emekli imam Ömer Kır dönemin canlı şahitlerinden. Türkiye’nin çeşitli yerlerinde imamlık yapan Kır, sağlıklı ve uzun ömürlü yaşamasını az yemeye ve az uyumaya bağlıyor. Hayatı boyunca İslam’ı yaşamaktan geri durmayan Kır, özellikle tek parti döneminde yaşadığı zorluklardan bahsediyor.

Din adamlarına çok büyük baskıların yapıldığını dile getiren emekli imam şöyle konuştu:“İslamiyet’i açık açık müdafaa edemezdik. Camiye gitmek, namaz kılmaz yasaktı. Hükümetin adamları camiye gitmek istediğinde tehdit ederlerdi. ‘Ne işin var camide?’ derlerdi.”

(CİHAN, 10.05.2012)

Müslümandık ama Müslümanlık yasaktı

1950 öncesi CHP Türkiyesi’nde yaşananların tanıkları ise bir bir ortaya çıkıyorlar. O döneme şahit olan 1920 doğumlu Abdülkadir Emre Amcamıza o zamanki Türkiye’yi sorduk. O da anlattı:

Davarlar gibi taşındık

Kayseri’den askerî hizmet için üstü açık yük vagonlarına doldurulduk. Hiç durmaksızın ve mola vermeksizin gün boyunca yolculuk yaptık. Vagonlarda ne güneşten ne de yağmurdan korunamadığımız gibi tuvalet ihtiyacımızı da giderecek bir uygulama yoktu. Bizi davar gibi bile taşımadılar aslında çünkü ihtiyacı olan vagonun kenarına, tahtanın üzerine ihtiyacını gideriyordu.

Binlerce insan camiyi koğuş olarak kullanıyordu

10 Ekim 1941’de İstanbul’a vardık. Jandarma emretti ve üstü açık kamyonlara doldurulduk. Sultanahmet Camii bahçesinden içeri sürülüp doğrudan cami içine alındık. Hayal ettiğim Sultanahmet Camii bu değildi. Caminin içi düzensiz bir şekildeydi. Her yerde insanlar oturuyor veya yatıyordu. Belli bir nizam yoktu. Cami tıka basa insan doluydu. Kapının önünde bir binbaşı bekliyordu. Dışarı çıkmak yasaktı.

Sürekli onlarca asker gidiyor, onlarca asker geliyordu. İkinci gün caminin birkaç yerine yemek kazanları koyup “Karavana” diye bağırdılar. Yetişen çıplak elleriyle alabildiğini yiyordu. Kaşık, kap kacak sonradan geliyordu ve yetersizdi. Yetişemeyen ise aç kalıyordu. İçeride ne bir çeşme ne de bir tuvalet yoktu. Tuvalet olarak gösterilen yer açıkta bir duvar dibiydi. İnsanlar içerideki pislikten artık iğrenemeyecek durumdaydılar. Kapının önünde binbaşı beklediği için cami içinde kapı çevresi dışında kalan duvar diplerinde ihtiyaçlarını gideriyorlardı. İnsanlar mikrop ve pislikten ishal hastalığına tutuluyorlardı. Sabahları kürekle gelişigüzel bir şekilde duvar dipleri temizlenirdi.

3 gün Sultanahmet Camii’nde kaldıktan sonra sevk olduk

4. gün isimlerimizi okudular ve sevk olacağımızı söylediler. Cami kapısından avluya çıktığımızda ilk defa temiz hava soluduk. Yine üstü açık kamyonlara bindirdiler bizi ve Rumeli Kavağı’na, Garipçe’ye götürdüler.O zamanlar acı günlerdi. Askerliğimiz 4 yıl sürdü. 4 yıl boyunca açlık çektik. Hayvanlara ayrılan küspeden çalıp bunu yiyenler vardı, açlığa dayanamadığı için intihar etmeyi düşünenler, deneyenler vardı. “Komutanlar her şeyi bilir, erler hiçbir şey bilmez” düsturuyla bize yaklaşıyorlardı. Adeta açlıkla bizi ezmeye, eğitmeye çalışıyorlardı. Bu, askerî bir eğitimden ziyade komutana itaat etme, kulu kölesi olma eğitimiydi. Mesela komutanlar yemek yediklerinde bizleri gözlerlerdi, “artıklarını yiyor muyuz” diye. Mesela camdan yemek veya ekmek atıp emrederlerdi köpeklerine verelim diye. Hâlbuki o yarım somun ekmeği biz 3-4 kişi yerdik. Onlar gözlese de ceza alma pahasına yemeyip köpeklerine attıklarını paylaşırdık. Bir arkadaşım onlar için, “Allah azaplarını şedid eylesin.” diye beddua okurdu. “Azap etsin” diye değil, “şiddetli azap etsin” diye beddua ederdi.

Ya taarruz, ya terhis

İkinci Dünya Savaşına girmeyeceğimizi herkes biliyordu. Bu her yerde konuşuluyordu. Yokluk var, evden aileden uzak, aç ve pis bir şekilde savaş esiri gibi askerlik yapıyorduk yine de. İsmet İnönü birliğimizi teftişe geldiğinde bir arkadaşımız ufak bir kâğıt parçasına “Ya taarruz, ya terhis” yazdı eski yazıyla. İnönü’nün teftişinden sonra hepimizi avluya topladılar. İsmet İnönü kâğıdı görmüş, yazıyı okumuş. Çok kızgın bir şekilde “Ne taarruz, ne terhis!” diye bağıra çağıra bize nutuk çekti.

 

Kur’an da yasak, ezan da yasaktı

Allah bizlere o günleri bir daha yaşatmasın. Kur’an okumak yasaktı. Ezan da yasaktı. Ancak Türkçe ezan serbestti. Cenaze olduğunda garip bir metin okutulurdu. Salâ okumak yasaktı. Müezzinler, çok daha anlamlı olduğu için, o uyduruk metin yerine Yûnus Emre şiirleri okurlardı. Cami ve dinle ilgili her şey garipleşmiş, yabancılaşmıştı. Bazı köylüler “haydi bulgura, haydi domatese” der gibi “haydi namaza mı olurmuş!” diye devletle dalga geçerlerdi. Yaşlılar ise imam ve müezzinlere çok kızarlardı neden ezan okumuyorlar diye.

Ecnebi şapkalı, kıyafetli kimse yoksa serbest

Gerek vakit namazlarında gerekse cuma namazlarında imamın gözü müezzinde olurdu. Müezzin şayet cemaatin içinde veya kapının dibinde ecnebi kıyafetli birini görürse dua sonrasında elini dudağına götürür, ‘sus’ işareti yapardı. Şayet aramızda ecnebi kılıklı yoksa yanağını ve sakalını okşardı ve imam bu işaretle normal şekliyle namazı kıldırırdı.

Müslümandık ama Müslümanlık yasaktı

O zamanlarda hiç Türk-Kürt ayrımcılığı yoktu. Hiç duymadım, rastlamadım. O zamanlar tek ayrım din ayrımıydı. Dinle ilgili olan her şey yasaktı. Sözüm ona hepimiz Müslümandık ama Müslümanlık yasaktı. Kur’an öğrenmek de Kur’an öğretmek de yasaktı. Aslında asker neye yasak diyorsa o yasaktı.

(Kerem Abadi , http://www.dunyabizim.com/index.php ,06 Mayıs 2012)


.

Kenan Evren: “Ezanı Türkçe yapacaktım”

Bursa Kent Konseyi tarafından düzenlenen söyleşiye katılan Diyanet İşleri eski Başkan Yardımcısı  Sami Uslu, yaşadığı ilginç hatıraları paylaştı.

1984 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı Cidde Din Hizmetleri Müşaviri olduğu dönemde, Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in umreye geldiğini anlatan Sami Uslu şunları söyledi:“Akşam namazı sırasında ise Suudilerin protokolüne uyduğunu, bu yüzden sünneti kılmayacağını söyledi. Arkasındakilere de dönerek emir verdi. Cidde’ye döndüğümüzde ise Kenan Evren bana, ‘İyi ki buraya gelmişiz. Umre dönüşünde bir karar çıkartarak ezanın tekrar Türkçeye çevirmeyi düşünüyordum. Ama baktım ki önümden Malezyalı, İranlı, Amerikalı geçiyor. Ezan her ülkenin kendi dilinde olursa din dinlikten çıkar. Bu yüzden vazgeçtim’ dedi. İki ay sonra ise Milli Güvenlik Konseyi üyeleri umreye geldi. Kendilerine ´nasıl oldu bu iş´ diye sorduğumda bana, ‘Cumhurbaşkanımız gelince biz durur muyuz? Onun yaptığını yapmak mecburiyetindeyiz. Onun için geldik’ dediler.”

(ensonhaber, 13.05.2012)


.

27 Mayıs darbesinin tüyler ürperten sırları!

27 Mayıs cuntasının idamla yargıladığı Genelkurmay Başkanı Org. Rüştü Erdelhun’un el yazısı notları ortaya çıktı.

Paşa’nın, Yassıada’ya götürülürken de yanında olan ‘kırmızı valiz’de yıllarca sakladığı notlarda, darbecilerin yaptığı zulümler ve çekilen acılar ilk elden anlatılıyor.

O, emrinde on binlerce askeri olan bir Genelkurmay Başkanı. 26’ı Mayıs’ı 27 Mayıs’a bağlayan geceyi bakın nasıl anlatıyor.

“Saat 3.30… Çankaya’dan Cumhurbaşkanı, yaveri Yarbay M.Tayyar’ın telefonu ile uyandım. Köşkün arkasından sesleri gelen tankların emniyet birliklerine ait olup olmadığı soruluyordu. Eşim rahatsızlığı nedeniyle Almanya’da hastanede olduğundan evde yalnızdım. Saat 3.45’te emir subayı Binbaşı Abidin Serpil, Harp Okulu’nun 21 Mayıs günü olduğu gibi nümayişe başladığını Genelkurmay dahil bütün binalara Harp Okulu’ndan nöbetçiler konduğunu ve bize ait otomobillerin çıkmasına müsaade edilmediğini bildirdi. Örfi İdare, Garnizon, Merkez ve Tümen Komutanlık telefonlarından cevap alınamıyordu. Çankaya’ya yaver Yrb. Tayyar’a telefon ederek Sayın Cumhurbaşkanına “Harp Okulu’nun nümayişe başladığını, görünüşe göre Örfi İdare, Emniyet ve Merkez Komutanlığı birliklerinin pasif kaldıklarını, Köşk arkasındaki tankların Harp Okulu nümayişçilerinin gösterisi olabileceğini, arabam olmadığından evden çıkamadığımı; Muhafız Komutanı Albay Osman Köksal’a savunma için emir verilmesini” bildirdim. Saat 4.30 olmuştu. Bu esnada Veteriner General Burhanettin Uluç bir Harp Okulu subay talebesi ile kapıya gelmişler, benim telefon muhaverem (görüşme) esnasında kapı açılmadığından, dipçikle kapıyı kırmaya başlamışlardı.”

Örfi İdare ve Genelkurmay Karargahı’nda tıpkı Çankaya Köşkü gibi kuşatıldığını öğrendiğinde Erdelhun Paşa’nın endişeleri de artmıştır. Derhal Çankaya Köşkü’nü arayarak elindeki kuvvetleri hareketlendirmek, hiç olmazsa Cumhurbaşkanı, Muhafız Alayı Komutanlığı’ndaki askerlere savunma emri vermek ister. Ne yazık ki Muhafız Alayı Komutanı Kurmay Albay Osman Köksal da cuntacı ekibin içindedir. Komiteci albay, ne kendisini ne Cumhurbaşkanı Bayar’ı dinler.

Erdelhun, cuntanın başlattığı darbenin en sıcak dakikalarını, yaşandığını anlar. Devletin kurumları Çankaya Köşkü, Genelkurmay Karargâhı, Başbakanlık, Meclis ve sıkıyönetim komutanlıkları işgal ediliyordur. Evinden çıkmaya hazırlanırken cuntacıların kapısını kırarak içeriye girdiği Erdelhun Paşa, kendi el yazısıyla kaleme aldığı notlarında gözaltına alınma hikâyesini şöyle anlatır. “Esasen çıkmağa hazırlandığımdan elimde şapkam vardı. Harp Okulu’na gideceğim söylendi. Pekiyi dedim. Fakat General (Uluç) koluma girmek istedi, reddettim. Kapımın önünde bir tank ile bir Tomksav top ve makineli tüfekli jeeplerin sıralanmış olduğunu gördüm. Bu esnada teğmen, ‘Satılmış adam!’ diye bağırdı ve Tomsunu (yarı otomatik silah) bana tevcih etti (yöneltti). Jeepe binince General (Uluç), ‘Dün Genelkurmay’da konuştuk ne idi, neler söyledin?’ Harp Okulu öğrencisini göstererek, ‘Bunları mı vurduracaktın?’ dedi. Teğmen de ‘Sen bize geçen sene hükümete destek ve imara yardımcı olmamızı söylemiştin’ diye ekledi. General (Uluç) ‘sen konuşma!’ diye onu susturdu.”Bir grup cuntacı daha birkaç saat önce emri altında bulundukları Genelkurmay başkanının tek kelime etmesini bile istemez. Bakışlarda nefret vardır. Eller silahların tetiklerindedir. Konutun kapısındaki koruma subayları da cuntacılara direnemez. Askerî cip, Paşa’yı Harp Okulu’na götürmek üzere yola çıkar. Ardından yaşananları Erdelhun’un kaleminden okuyalım: “Harp Okulu’na gelince kapıda Okul Komutanı olarak General Sıtkı Ulay, Tomson’lu duruyordu. Jeepten inince o günün modası olan kola girmek pozunu General (Uluç) tatbik etmek istedi. Ben, ‘Okul Komutanı, bu da ne demek!?’ dedim. O da Veteriner Paşasına ‘Boş veriniz, general serbest gitsin’ dedi. Bu suretle Harp Okulu şeref salonuna alındım. Derhal üstümde ne varsa, para ve saat; gömlek hariç her şey alındı.”

Cuntanın ‘lider ol’ teklifine red: Hayatım pahasına bu döneklik kabil olmaz

Gün ağarmış, radyoevinden okunan bildiriyle tarihe kara bir leke olarak geçen, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk darbesi ilan edilmiştir.

Erdelhun’un valizinden çıkan el notlarından belki de en ilginci darbecilerin silah zoruyla gözaltına alıp günlerce Harp Okulu’nda zorla tuttukları Erdelhun Paşa’ya daha ilk gün ‘darbenin başına geç’ teklifi yapmalarıdır. Erdelhun, o gün aldığı teklifi notlarında şöyle anlatıyor: “27 Mayıs günü öğleye kadar bazı subaylar gelerek bu hareketin benim tarafımdan yapılmasının beklendiğini ilettiler. Fakat benim körü körüne hükümete bağlılığımın bu neticeyi verdiğini, kendime yazık ettiğimi iki saat içinde her şeyin olup bittiğini söylediler. Pek sevdiğim ve takdir ettiğim sınıf arkadaşım emekli bir korgeneral de 15-20 kadar subayla birlikte benim radyoya giderek beyanat vermemi, ihtilalcilere iltihakımı ve bu işin başına geçmemi teklif etti.”

Silahların gölgesinde bile demokrasi vurgusu yapan Erdelhun Paşa, sınıf arkadaşına bir gün önce Genelkurmay Karargâhı’nda subaylara anlattığı Silahlı Kuvvetler’in seçilmiş hükümetlerin emrinde olduğu sözlerini hatırlatır. Erdelhun’a kulak verelim: “Bu ilgisine teşekkür ettim, fakat 15-20 saat evvel, yani dün Genelkurmay’da ihtilal aleyhine konuştuğumu ve böyle bir hareketi asla tasvip etmediğimi söylediğimi ve halen mevkuf olup, ne sıfatta olduğumu bile bilmediğimi, hayatım pahasına da olsa böyle bir dönekliğin kabil olmayacağını söyledim ve reddettim.”

Darbeci subayların Erdelhun’a bu teklifi yaptıkları saatlerde en büyük korkuları Ankara ve İstanbul dışındaki komutanların karşı bir müdahale ile onları derdest etmesidir. Dönemin 3. Ordu Komutanı Ragıp Gümüşpala’nın “Şayet başınızda benden daha kıdemli bir ihtilal lideri yoksa 3. Ordu’ya Ankara’ya yürüme emrini verir, isyanı bastırırım.” sözleri cuntacıları daha da korkutur. Cuntacılar, Kara Kuvvetleri’nde ayrılarak emeklilik hesabı yapan Cemal Gürsel’i İzmir’den uçakla getirerek cuntanın başına geçmeye ikna ederler.

MUSTAFA GÜRLEK, FATİH UĞUR – ZAMAN – 27.05.2012


.

Sadık Sabri Bey’e, Enver Paşa’dan sonra Fevzi Çakmak Paşa’yı da sormuştuk. Şunları söyledi:

Fevzi Paşa Makinadir

“Fevzi Paşa, bir makinadır. Bilgilidir, okur, okumayı öğrenmeyi sever. Fransızca, İngilizce, Almanca bilir. Çünkü temiz bir

gençliği vardır. Herkes orda burda gezip kopukluk yaparken, o, oturup çalışmıştır. Çok kuvvetli hafızası vardır, unutmaz…”

 

Bunun üzerine Sadık Sabri Bey’e sorduk:

“Peki efendim, Fevzi Paşa madem böyle temiz ve kıymetli bir insandır; bu hadiselere niçin seyirci kaldı, bir iş göremedi?”“Efendiler, sözlerime dikkat etmiyorsunuz. Ben onun için “makinadır” dedim. Kuvvetli bir makinadır… Büyük insandır, demedim… Makinayı insanlar kullanır. Makina insanları kullanamaz.

“Fevzi Çakmak da, verilen emri yerine getiren bir makinadır. Kabiliyeti yüksektir. En büyük planı verin, yapar. En büyük
askerî harekâtı yürütür… Okur, düşünür, üstesinden gelir. Hangi elde olursa, onun için çalışır. İttihad ve Terakki’nin büyük askeri, Cihan Harbi’nin, Mütareke’nin askeri, sonra Cumhuriyet devriminin büyük askeri.

“Büyük insan manasına değil… Verilen emri yerine getirir. Hadiselere istikamet verecek, emir verme kabiliyeti yok… Mustafa Kemal’e rakip olacak, onunla mücadele edecek çapta değildir. Ondan büyük işler beklemek doğru değildir. İnsan tanımamak, yanlış insan seçmek, büyük bir belâdır…”

Üstad Ali Ulvi Kurucu Hatıraları Cilt 2


.

Mustafa Sabri Efendi’nin Mustafa Kemal konusunda padişaha muhalefeti

Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi, Mustafa Kemal’in padişah tarafından Anadolu’ya gönderilmesi hadisesine dair hatıralarını da şöyle anlatmıştı:

Padişahın Mustafa Kemal Paşa’yı Anadolu’ya göndereceğini kestirince, bir din borcu olarak, kendisiyle görüşmek ve buna mani olmak istedim. Çünkü endişelerim vardı. O ana kadar elde ettiğim bilgiler de bu endişelerimi kuvvetlendiriyordu. Miralay Sadık Sabri Bey’in ve arkadaşlarının tahkikatı da bu yöndeydi. Beni ikaz etmişlerdi.

 

“Padişahım, eğer bu iş için muhakkak bir paşa gönderilecekse, karar verdiyseniz, başka bir paşa bulalım.” demek istedim.

../..

Sonra meseleyi padişaha açtım. Bahse girdik. Söz uzadı. Yemek vakti geldi. Saray âdeti üzere yemek yedik. Çay geldi, içtik. Yatsı oldu. Namazı kıldık.

Padişah, devamlı şöyle diyordu:

“Efendi hazretleri, vaziyet belli; ben vatanımı kurtarmak istiyorum; ne pahasına olursa olsun, vatanımın kurtulmasını istiyorum. Efendi hazretleri, anlaşılıyor ki siz, saltanatımın tehlikeye düşeceğinden korkuyorsunuz. Onu korumamı istiyorsunuz…” Bunun üzerine:

“Efendim, benim endişem, sizin saltanatınız için değildir. Bugün saltanatınızın temsil ettiği dinimiz içindir. Bendeniz, din gider diye korkuyorum. Saltanat giderse, yerine bir saltanat daha bulunur. Fakat din giderse, yerine bir din daha gelemez. Benim korktuğum budur.

“Eğer mutlaka, bir zat, bir asker gönderilecekse, başka birini araştıralım. Bana da bir söz hakkı tanıyın. Siz bu dinin halifesi, ben de şeyhülislamıyım. Din cihetinden sizin kadar ben de mes’ulüm..” filân dedim.

Baktım, padişahın Mustafa Kemal’e tam itimadı var. Bana:

“Yanlış anlıyorsunuz suizan ediyorsunuz, benim onunla teşrik-i mesaim oldu. Fikrine, zihnine, zekâsına güveniyorum. Efendim, orduda bizi anlayan, memleketin dertlerini bilen insan… Âteşin bir zekâ, âteşin bir zekâ…”

Baktım, Padişah durmadan böyle diyor, “âteşin bir zêka…” Anladım ki artık son sözü söyleyip konuşmayı bitirmek lazım.

“Efendim, dedim; malûmunuz, Resul-i Ekrem, sallalahü aleyhi ve sellem efendimizin…”

Ben söze böyle başlayınca, Nebiyy-i Zîşâ’ın adı geçer geçmez, adamcağızın gözlerine yaşlar doldu… Devam ettim:

“… Aleyhisselatü vesselam efendimizin veda hutbesindeki son sözleri malûmunuzdur. Ben de onun: Allah’ım tebliğ ediyorum, ruhumun feryadını, imanımın sesini insanlığa tebliğ ediyorum, dediği gibi, vazifemi yapıyorum.

“Padişahım, son söyleyeceğim söz budur: İslamiyet’i müdafaa ve himaye edemeyecek bir iktidar, bir saltanat gitse; yerine yeni bir saltanat, bir iktidar konur. Fakat din giderse, yerine yeni bir din gelmez, padişahım! Benim korktuğum dindir…”

Padişah, bu sözlerim üzerine, müteessir oldu:

“Evet gayemiz bir ama görüş ayrılıklarımız var.” dedi ve Ziya Paşa’nın:

“Herkesin maksudu bir amma rivayet muhtelif” mısraını okudu… O sırada baktım horozlar ötüyordu. Vakit çok geç olmuştu, ayrıldık…

Üstad Ali Ulvi Kurucu Hatıralar Cilt 2


.

Yahya Kemal ve Hilafet

‘Cumhuriyetin ilk yıllarında idi,birgün Gazi beni Çankaya’ya yemeğe alıkoydu.Masanın üstünde bir yığın gazete vardı.Muhalefet ateş püskürüyordu.Hilafetin kaldırılmasını önlemeye çalışıyordu.Gazi,gazeteleri göstererek,”Ne diyorsunuz Yahya Kemal Bey?”diye yazılanlar hakkında fikrimi sordu.Ben,”Paşam bu matbuat öyle bir lağımdır ki Peygamber içine düşse bir daha kendini kurtaramaz,birtakım tedbirler alınmazsa saldırılar adım adım size doğru gelecektir.Ne kurtarıcılığınızı bırakırlar,ne gaziliğinizi bırakırlar”

”Gazi gayet safiyane,”Ne yapalım Yahya Kemal Bey,saltanatla istibdadı kaldırdık,Cumhuriyeti kurduk.Bir takım baskı kanunları çıkarmak,onların haklı olduğunu tasdik etmek olur.Ne yapalım,dayanacağız”dedi.

”Gazi’nin bu kadar müsamahalı ve liberal tavrı beni hem şaşırtmış,hem hayran bırakmıştı.Meğer senin Makedonyalı sipere girmiş,muhalefeti bütün kadrosuyla görmek istiyormuş.Arkasından İstiklal Mahkemesi ve bir Takrir-i Sukun Kanunu ile herşeyi sütliman etti.”(Cahit Tanyol,Yahya Kemal,syf;191)

Yahya Kemal’in de dediği gibi,Cumhuriyetin ilk aylarında muhalefete hiç ses çıkarılmamış,hatta el altında teşvik edilmişti.Bunun neticesinde yazarlar düşüncelerini serbestçe dile getirmiş,bu arada Terakkiperver Fırkası kurulmuştu.Kazım Karabekir,Refet Paşa,Ali Fuad Paşa ve Rauf Orbay gibi milli mücadelenin meşhur simalarının yer aldığı bu parti kısa zamanda parlamış ve halkın büyük teveccühne mazhar olmuştu

KAYNAK:Tarihimiz Üzerinde Oynanan Oyunlar – Burhan Bozgeyik


.

Güneş Dil Teorisi Ve 14 Diş

Atatürk’ün Onuncu Yıl Nutku’nun Türk Tarih Kurumunun bir toplantısı vesilesiyle okunması gerekiyor. Bu okunuş aynı zamanda radyodan da yayınlanacak. O zamanlar Türk Tarih Kurumu başkanı Şemsettin Günaltay, Atatürk’le bir araya geliyorlar ve bu nutku kimin okuması gerektiğini konuşuyorlar. Başta Behçet Kemal, pek çok kişinin adı geçiyor, fakat Atatürk hiçbirini istemiyor. Hepsi için sakıncalar ileri sürüyor. Günaltay’ın aklına Avrupa’dan yeni dönen genç tarih doçenti geliyor: Mükrimin Halil. Ve Atatürk’e onu öneriyor. Atatürk “evet” diyor. “Bu gencin adını ben de duydum. Çok başarılı ve akıllı bir tarihçi imiş. Pekala, nutku o okusun.”

O günlerde Atatürk’ün ve onu destekleyen bazı bilim adamlarının üzerinde durdukları bir teori konuşuluyor: Güneş Dil Teorisi. Mükrimin Halil Yinanç bu teoriyi bilimsel bulmadığı için Dolmabahçe Sarayı’nda yapılan bazı dil ve tarih toplantılarına da bu yüzden hiç katılmıyor.

Günaltay arayıp Onuncu Yıl Nutku’nu okuyacağını söyleyince ne yapacağını şaşırıyor. Nutku okuması halinde kendisinin de bu tarz teorileri destekleyenlerin arasına katılacağına inanan Mükrimin Hoca, “hayır” diyemeyeceği bu görevden kaçmak için sebepler aramaya başlıyor.

Bir gün Laleli’den Aksaray’a doğru düşünceli ve dalgın yürürken dişçi arkadaşı Burhanettin Bey’e rastlıyor. Dertleşiyorlar. Mükrimin Bey olayı anlatıyor ve “İntiharı bile düşünüyorum, ilmi kariyerim bitecek; ben Günaltay’la nasıl beraber olurum?” diye sızlanıyor. Sonra birdenbire arkadaşına dönüp “buldum!” diye bağırıyor.

“Burhanettin, bir insanın ağzından kaç dişi çekilirse ona, konuşamaz, iş yapamaz diye rapor verilebilir?”

“Yarısını çektirirse böyle bir rapor alabilir”
“Aman gözüm hemen şimdi senin muayenehanene gidelim, benim 14 dişimi çek, sonra da hemen bir rapor alalım ve eve gidip ortadan kaybolayım.”
Program aynen uygulanıyor. Sağlam 14 dişini çektiren Mükrimin Hoca konuşamaz, çalışamaz kesin teşhisiyle aldığı raporu Şemsettin Günaltay’a gönderiyor ve nutku okumaktan kurtuluyor.

(Ahmet Güner Elgin’in Marmara Kitâbeleri kitabından)


.

Atatürk’ün Uşağı Cemal Granda Hatıratın’dan Bir Bölüm

 Birinci Cumhurreisinin günlük hayatıyla ilgili olarak 12 yıl sofracı ve hizmetçilikle yanında bulunan bir zatın hâtıralarında şu bölümleri iktibas ediyoruz:

“O gece yemek, sabahın beşine kadar sürmüştü, çoğu geceler böyle olur, meclisin horozlar öterken dağıldığı görülürdü. Bu yüzden Atatürk de sabah saat beşten önce yatağına girmezdi… Atatürk her gece yarım kilo (şarap) içerdi. Mezesi de sadece tuzlu leblebiydi”, (sf. 21)

“Atatürk’ün sofrada günlük olayların dışında harf devrimi, din devrimi gibi yeni ve heyecanlı konular da ortaya attığı olurdu… Herkesi konuşturur… Son sözü her zaman kendisi söylerdi”.
“Sofra konuşmalarında konuyu hep kendisi açar, başkalarının konu ortaya atmasına meydan vermez, sorduğu soruların karşılıklarını büyük bir dikkatle dinlerdi. Başkalarının yaptığı prensiplere değil, ancak kendi prensiplerine uyardı. Bir gün yurdumuza gelen bir yabancı gazetecinin yaptığı görüşmede “Programınız nedir?” sorusuna “Programım benim hareketimden çıkar” karşılığını vermişti”,

“içkiyi içtikten sonra sanki vahiy geliyordu. İçmediği zamanlar sakin, saygılı, çekingen, kibar bir salon adamıydı. İltifat etmesini de çok iyi biliyordu. Yalana ve riyaya katlanamıyordu. Özel hayatında da çok sakin olan Atatürk’e üç kadeh içtikten sonra vahiy geliyordu. Peygamberler gibi. Bütün kararları o zaman veriyordu. Hepsi de isabetli şeylerdi. Devrimlerin çoğunu ayık kafayla yapmaya kalksaydı, belki de başaramazdı”, (sf. 255)

(Cemal Granda: Atatürk’ün Uşağı İdim.Hürriyet Yay.istanbul, 1973)


.

Abdülhamid’in Sarayında Bir Gün

Sultan II.Abdülhamid, padişah olduktan sonra Dolmabahçe Sarayı yerine Yıldız’da ikamet etmeyi tercih etmişti. Meclisin feshiyle iktidarı eline alan Sultan II.Abdülhamid, Yıldız Sarayı’nı devletin yönetim merkezi haline getirmişti.

II.Abdülhamid uzun padişahlık döneminde, özel günler ve merasimler dışında Yıldız Sarayı’ndan fazla ayrılmamıştır. Devletin günlük işlerinin yürütülmesini saray mabeyninden takip eden Sultan, diğer zamanlarını hareminde ailesi ile geçirmekteydi. Ayrıca Sultan, günün hangi saatinde ve sarayın hangi kısmında olursa olsun devlet işlerini takipten uzak durmamıştır.

Sultan II.Abdülhamid sade giyinir, gösterişten kaçınırdı. Harem’de koyu renk elbise ve palto giyer ve elbisesinin renginde boyunbağı takardı. Resim yaparken veya kişisel marangozhanesinde çalışırken kadife pantolon ve kolları sıvalı bir gömlek giyerdi. Gecelikleri beyaz ketenden olup dize kadar gömlek gibi uzanırdı. Gerektiği zaman bu gömleğin üzerine pantolonunu çekip, beyaz kumaştan boyunbağı takar, ceketini giyer ve görüşeceği kişileri kabul ederdi.

II.Abdülhamid erken yatıp erken kalkardı. Sabahları güneş doğmadan uyanan padişah, önce hamama gider ardından namazını kılıp hafif bir kahvaltı yapardı. Sigara ve kahvesini içtikten sonra Selamlığa geçerek günlük çalışmalarına başlardı. Öncelikle başkâtibi çağırıp o günkü işleri görüşürdü. Sultan, sarayına gelen tezkereli bizzat okur ya da mabeyncisine okutarak dinler ve kararını verirdi. Her tezkerenin bir suretini kendisinde bulundurur, bunların her birine tarih koyarak saklardı. Tezkereleri iade ederken bunları bir zarf içerisine koyar, zarfın üzerine içindeki tezkere adedi ile birlikte saat kaçta teslim olunduğunu işaret ederek imza yerine “malum” kelimesini yazardı. Hiçbir evrakın kaybolmaması için işlemlerin sistemli bir şekilde sürdürülmesine özellikle dikkat ederdi.

II.Abdülhamid yaklaşık saat on bire kadar Mabeyn’de resmi işlerle uğraşırdı. Daha sonra Harem’de öğle yemeğini yer, ardından yatak odasındaki şezlonga uzanarak on beş-yirmi dakika dinlenir, tekrar kalktığında Selamlık dairesine dönerek işlerine devam ederdi. Öğleden sonraki bu çalışma sırasında bakanlar ve katiplerle görüşmeleri varsa bunları yapar, diğer resmi ziyaretler de gerçekleştirilirdi. Bu çalışma akşama kadar sürerdi. Akşam yemeğinden sonra bahçeye çıkar, orada devlet adamlarıyla gezer, bazen de Harem’e geçerdi. Zaman zaman marangozhanesinde veya kütüphanesinde çalışırdı. Harem’e gittiğinde ailesinden görüşmek istediklerini çağırır onlarla sohbet ederdi. Hatta onlara piyano çaldığı da olurdu. İşi çok olduğunda Mabeyn’de gece yarısına kadar kalırdı. Yoğun olmadığında ise yatsı namazından sonra yatak odasına çekilirdi. Sultanın istirahate geçmesi ile sarayı bir sükunet kaplardı.Sultan’ın ilginç alışkanlıklarından birisi de yattığında kitap okutturması idi. Ayakucuna bir paravana konur ve Esvapçıbaşı İsmet Bey kendisine kitap okurdu. Daha çok macera romanlarına düşkündü. Kendi ifadesi ile kitap okutturmak ona ninni gibi geliyordu. Gündüzleri kafasını meşgul eden işlerin ağırlığından kurtulmak ve rahat uyuyabilmek için kitap okutuyordu. Aklı takılıp uykusunu kaçırmasın diye ciddi eserler okutmazdı. Sultan uyuduğunda kitap okuyan sessizce odadan çıkar ve kapı kilitlenirdi.Yatak odasının dış tarafında, kapının önüne yapılan yer yataklarında bir haremağasıyla bir Boşnak tüfekçi veya Söğütlü Alayı efradından biri yatardı.

II.Abdülhamid, önemli ve acele karar verilmesi gereken konular olursa gece uyandırılmasına müsaade ederdi. Böyle durumlarda Başkitabet tarafından hazırlanan bir tezkere yatak odası önünde yatan haremağasına verilir, o da kapıya vurarak Sultanı uyandırırdı. Başkatip Tahsin Paşa’nın belirttiğine göre böyle durumlar sık sık meydana geliyordu.

II.Abdülhamid kahve ve sigaraya düşkündü. Öğle yemeklerinde rafadan yumurta veya omlet yemeyi severdi. Bunun yanında koyun külbastısı, peksimet ununda kızarmış pirzola ve börek severdi. Mezgir ve gelincik balığını severdi. Tatlılardan kadayıf, sütlaç ve muhallebiyi, alafranga tatlılardan da elma ezmesini severdi. Akşamları daima hafif yerdi. Çorba, et suyu ve meyve gibi yiyecekleri tercih ederdi. Çilek, kavun, karpuz ve şeftali sevdiği meyvelerdendi.

Sultan II.Abdülhamid resim yapmaya ve marangozluğa meraklıydı. Marangozhanesinde yaptığı sedefli oymalı eserleri zaman zaman Avrupa hükümdarlarına hediye olarak gönderirdi. Diğer bir merakı da atlara ve güvercinlere yönelikti. Gençliğinde iyi bir binici olmasına rağmen padişahlığı döneminde buna vakit bulamamıştı. Bununla birlikte resmi törenler için saraydan çıkarken dört atın çektiği arabayı bizzat kullandığı da olmuştur. Müzik dinlemeyi de seven padişah alafranga müziği alaturka müziğe tercih ederdi. Alaturka müziğin güzel olmakla beraber daima gam verdiğini, alafranganın ise insanı neşelendirdiğini söylerdi. Gençliğinde piyano dersi almış, ancak piyano çalmaya işlerinden dolayı çok fazla zaman ayıramamıştır. Çocuklarının da müzik eğitimi almalarına önem vermiştir.

Padişahın eğlence araçlarından birisi de tiyatro olmuştur. II.Abdülhamid tiyatroyu sever, kendi yazdığı komedi tarzındaki piyeslerle saray halkına dersler vermeyi ve onları uyarmayı amaçlardı. Sarayda bir tiyatro salonu ve bir İtalyan tiyatro grubu yer alıyordu. Sultan, çok çalışıp yorulduğu zamanlarda tiyatro oynanmasını emrederdi.

Sultan II.Abdülhamid Yıldız Sarayı’nın korunmasına da çok önem verirdi.Padişahın Ermeniler, Masonlar, darbeciler ve Meşrutiyetçiler arasında bolca düşmanı olduğundan vehimli olduğu gözlenirdi. Ancak bu özelliği aşırı bir hal almıyordu.

II.Abdülhamid’in hususi iradeleri incelendiğinde ilim ve fenne verdiği önem anlaşılmaktadır. Çeşitli konularda emir verirken, bilgi sahibi olmadığı mevzuları uzmanlardan yardım alarak karara bağlardı. Mülki ve askeri üst düzey memurların atamalrıyla bizzat ilgilenen padişah, hakimlerin atanmalarına müdhahale etmezdi. Önüne gelen hakim tayinlerini okur ve onaylardı.

II.Abdülhamid idam cezasından da hiç hoşlanmazdı. Mahkemelerin verdiği idam kararlarını genellikle müebbet hapse çevirmiştir. Ayrıca Sultan ülkesinin her tarafına yayılan ve gelişmelerden derhal haberdar olmasını sağlayan bir istihbarat teşkilatı da kurmuştu.

——————————————————————————–
Bibliografya:
Vahdettin Engin, Sultan II.Abdülhamid ve İstanbul’u,s.12-21
Ayşe Osmanoğlu, Babam Sultan Abdülhamid (Hatıralarım), İstanbul 1984
Tahsin Paşa, Sultan Abdülhamid Tahsin Paşa’nın Yıldız Hatıraları, İstanbul 1990.


.

.