Önemine binâen şunu ifâde etmeliyiz ki, eğitim sâhasında hizmet verenlerin, eğitimle ilgili yeterli metod bilgisine sâhip olmaları gerekir. 
Eğitimciler için nümûne-i imtisâl yanî örnek insan, ideal eğitimci, bundan 14 asır evvel, tek başına teblîgâta başlayarak 23 sene gibi çok kısa zaman zarfında, târihin bir benzerini görmediği ve kıyâmete kadar da göremeyeceği 150.000 kâmil insânın meydana gelmesine vesîle olan, “Asr-ı Saâdet”in mimârı sevgili Peygamberimiz olmalıdır. Şüphesiz ki, sevgili Peygamberimizi, belirli kişilere veya özel bir sınıfa ders veren klasik bir eğitimci olarak kabûl edemeyiz.
Şu hadîs-i şerîfler, O’nun nasıl bir eğitimci olduğunu ortaya koymaktadır:
“Ben bir muallim olarak gönderildim.” (İbn-i Mâce)
“Ben güzel ahlâkı tamâmlamak için gönderildim.” 
“Ben sizin için bir baba gibiyim; bilmediklerinizi öğretiyor, sizi terbiye ediyorum.” (Ebû Dâvûd, Nesâî)

Eğitimde de en güzel bir örnek...
Ahzâb sûresinin 21. Âyet-i kerîmesinde de ifâde buyurulduğu üzere, Peygamber efendimiz, bizler için, her husûsta, en güzel örnek olduğuna göre, eğitimde de en güzel bir örnektir. İşte bu husus, iyi anlaşılacak olursa, dînî ve dünyevî işlerimizde, kimi örnek almamız gerektiği açıkça ortaya çıkar. 
Çünkü Allahü teâlâ, bir insanda bulunabilecek, görünür görünmez bütün iyilikleri, bütün üstünlükleri, bütün güzellikleri, o “üsve-i hasene” olan “Habîb”inde toplamıştır. 
O’nun hiçbir hareketinde, hiçbir işinde, hiçbir sözünde, hiçbir zaman, hiçbir çirkinlik, hiçbir kusur görülmemiştir. O, her zamanda, her memlekette yani dünyâ yaratıldığı günden kıyâmet kopuncaya kadar, gelmiş ve gelecek bütün varlıkların, her bakımdan en üstünüdür. Hiçbir kimse, hiçbir bakımdan, O’nun üstünde değildir. 
O, güzel huyu, yumuşaklığı, afvı, sabrı, ihsânı ve ikrâmıyla herkesi hayrân bırakmış, O’nu görenler ve sözlerini işitenler, seve seve Müslüman olmuşlardır. 
Peygamberimizin yüksek ahlâkına sâhip çıkan ve O’nun izinden giden âlim ve velîlerin, nasıl kâmil cemiyetler meydâna getirdikleri açıkça ortadadır. Burada Karahanlılar, Gazneliler, Timuroğulları, Babürlüler, Selçuklular ve Osmanlıları misâl olarak zikredebiliriz. 


Peygamberimizin eğitimdeki hedefleri
Hz. Muhammed, eğitim ve öğretim metodunu, ilk defa, İslâmın altın nesli ve ilk nesil olan Sahâbe-i kirâm üzerinde uygulamış ve ortaya “hayırlı bir ümmet” çıkmıştır. Bu bahtiyâr topluluğun meydâna getirilmesinde kullanılan metodları bilmek zarûrîdir.
Hazret-i Peygamberin eğitiminin hedeflerini, ana hatlarıyla tesbît etmemiz gerekirse, bunları maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz:
1-İyi insan yetiştirmek, insanın hayrına olan her şeyi teşvîk etmek,
2-İbâdet duygusunu geliştirmek, insanın aklını ve rûhunu eğitmek ve düşünceyi geliştirmek.
İbâdet duygusunu geliştirmek derken, insanın yaratıcısını bilmesi, yaratıcının Rablığı ve yaratılanın kulluğu esâsına dayalı bir münâsebetin kurulmasını kasdediyoruz. Bütün peygamberler, insanlara ilk önce bunu öğretmeyi hedef almışlardır. İslâm’da eğitimin en yüce hedefi, Allah’ı tanıtmaktır. 
Kur’ân-ı Kerîm’de Zâriyât sûresinin 56. Âyet-i kerîmesinde: “Ben, cinnîleri ve insanları, (ancak beni bilsinler, tanısınlar) bana ibâdet etsinler diye yarattım” buyurulmaktadır. 
3-Hikmet ve ilim öğretmek,
4-İnsanların, kanun nazarında eşitliğini kavratmak, mü’minlerin kardeşlik ve iş birliği duygularını yerleştirmek,
5-Takvâyı yerleştirmek, ahlâkî şahsiyeti geliştirmek ve Kur’ân-ı Kerîm ölçüleri içinde ferdin bozuk davranışlarını değiştirmek ve iyi yönde geliştirmek, 
6-Adâleti kavratmak, 
Devlet Arşivleri eski Genel Müdürü ve İ. Ü. Edebiyat Fakültesi târih profesörlerinden merhûm Prof. Dr. İsmet Miroğlu, bir makalesinde, Venedikli Hristiyan bir tâcirin, Konya kâdısına, Konyalı bir tâcir aleyhine açtığı davada, kâdı efendinin, Hristiyan tâcirin lehine hüküm verdiğini anlatmıştır. 
Dost-düşman herkes tarafından bilindiği gibi, koca Osmanlı pâdişâhı da, mahkemede kâdı efendinin huzurunda, diğer suçlular gibi titrerdi. Fâtih’le bir Yahûdî, ayakta, beraberce eşit şartlar altında muhâkeme olunmuşlardır. 
7-İnsanları, aşırılıklardan korumak, 
8-Ferdleri, maddî hayâtın gerektirdiği şekilde eğitmek, 
9-İslâmı yaşayacak ve yaşatacak bir nesil hazırlamak.
Bütün bu hedeflere baktığımızda, “Müslüman insan”ın yetiştirilmesi için gerekli olan hedefler olduğunu görüyoruz. İşte bu ölçüler, aslında Kur’ân-ı Kerîm’in ve onun tefsîri ve uygulaması olan ‘Sünnet’in ölçüleri olup yukarıda zikredilen hedefe yöneltmede, İslâmî eğitimin canlı örneği ise, sevgili Peygamberimizdir.

Daha önceki bir makalemizde, Sevgili Peygamberimizin “Ben, sizin için bir baba gibiyim; bilmediklerinizi öğretiyor, sizi terbiye ediyorum” (Ebû Dâvûd, Nesâî); “Ben bir muallim olarak gönderildim” (İbn-i Mâce) ve “Ben güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim” hadîs-i şerîflerini zikretmiştik. 
Bugünkü makalemizde ise, Peygamberimizin iki önemli hadîs-i şerîfine daha temâs etmek istiyoruz: 
1- “Benim ve sizin benzeriniz, ateş yakan ve ateşine pervâne ve çekirgeler düşmeya başlayınca, onları men etmeye çalışan kimse gibidir. Ben sizi ateşe düşmekten korumak için eteklerinizden tutuyorum; halbuki siz benim elimden kurtulmaya çalışıyorsunuz.” (Müslim)
2- “Allah’ın, benimle gönderdiği hidâyet ve ilim, bol yağmura benzer ki, o yağmurun isâbet ettiği yerin bir kısmı, suyu içen kuvvetli bir toprak olup bol ot bitirir. 
Bir kısmı da su içmeyen katı yer olup suyu biriktirir ve muhafaza eder de, Allahü teâlâ o su ile insanları faydalandırır; insanlar ondan içerler, hayvanlarını sularlar ve onunla ekerler biçerler. 
Yine o yağmur öyle bir yere isabet eder ki orası düz ve kaypaktır; ne su tutar, ne de ot bitirir. 
İşte bu, Allah’ın dînini anlayan ve Allahü teâlânın benimle gönderdiği hidâyet ve ilimden faydalanan ve onları bilip (öğrenip) başkalarına da öğreten kimse ile buna kulak asmayan, benim getirdiğim hidâyeti kabûl etmeyen kimsenin benzeridir.”(Buhârî, Müslim) 


Üç grup insan vardır...
Görüldüğü gibi, bu hadîs-i şerîfte, insanlar, toprak misâli ile anlatılıyor:
Üç grup toprak olduğu gibi, üç grup da insan vardır: 
Suyu içine alıp bolca ot yetiştiren toprak, yağmurdan hem kendisi istifâde eden, hem de başkalarını faydalandıran topraktır.
Suyu içine almayan, ama üzerinde tutan toprak, kendisi faydalanamıyorsa da, hiç olmazsa başkalarının istifâdesine sebeb oluyor.
Ama, suyu tutmayan, ot da bitirmeyen toprağın, kendisine de, başkalarına da faydası olmaz.
Bütün bunlardan anlaşılıyor ki, eğitimde işin esâsı, hem kendisine faydalı, hem de âilesine, milletine, vatanına ve devletine faydalı bir unsur meydana getirmektir. İşte millî eğitimimizdeki ana hedef de bu olmalıdır. 


Örnek insan, ideal eğitimci
Şüphesiz ki, eğitimciler için nümûne-i imtisâl yanî örnek insan, ideal eğitimci, bundan 14 asır evvel, tek başına teblîgâta başlayarak 23 sene gibi çok kısa zaman zarfında, târihin bir benzerini görmediği ve kıyâmete kadar da göremeyeceği 150.000 kâmil insânın meydana gelmesine vesîle olan, asr-ı saâdetin mimârı sevgili Peygamberimizdir. Ahzâb suresinin 21. âyet-i kerîmesinde ifâde buyurulduğu üzere, Peygamber efendimiz, bizler için, her husûsta, en güzel örnek olduğuna göre, eğitimde de güzel bir örnektir. Zira Peygamberimizin ve O’nun izinden giden âlim ve velîlerin, nasıl kâmil cemiyetler meydâna getirdikleri açıkça ortadadır. Burada Karahanlılar, Gazneliler, Timuroğulları, Babürlüler, Selçuklular ve Osmanlıları zikredebiliriz. 
Peygamber efendimize itâat ve ittibâ etme yanî uyma konusunda, Kur’ân-ı Kerîm’de birçok âyet-i kerîme vardır. 
Misâl olmak üzere, bunlardan bazılarını, Kur’ân-ı Kerîm’deki sûre sıralarına göre şöyle zikredebiliriz:
a) “De ki: Allah’ı seviyorsanız, bana uyunuz ki, Allah da, sizi sevsin ve günâhlarınızı bağışlasın.” (Âl-i İmrân, 31) 
b) “Allah’a ve âhiret gününe inanıyorsanız, herhangi bir şeyde ihtilâfa düştüğünüzde, onu Allah’a ve Resûlüne arz ediniz.” (Nisâ, 59)
c) “Hayır, Rabbine yemin ederim ki, onlar, aralarında çıkan o karışık işlerde, seni hakem kılmadıkça ve hem de verdiğin hükümden dolayı, hiçbir sıkıntı duymaksızın teslîm olmadıkça, îmân etmiş olmazlar.” (Nisâ, 65)
d) “Bir kimse, Peygambere itâat ederse, Allah’a itâat etmiş demektir.” (Nisâ, 80)
e) “Peygamberin emrine muhâlefet edenler, fitneye ve can yakıcı azâba uğramaktan korksunlar.” (Nûr, 63)
f) “Allah’tan ve kıyâmet gününden korkan sizler için, Peygamber ne güzel örnektir.” (Ahzâb, 21) 
g) “Ey kadınlar! Evlerinizde okunan Kur’ân’ı ve hikmeti hâtırlayınız:” (Ahzâb, 34)
h) “Muhakkak sen, doğru yola, Allah yoluna kılavuzlarsın...” (Şûrâ, 52-53)
i) “Peygamberin size getirdiklerini alınız (tutunuz), yasak ettiği şeylerden sakınınız.” (Haşr, 7) 
Zâten Allahü teâlâ, bir insanda bulunabilecek, görünür görünmez bütün iyilikleri, bütün üstünlükleri, bütün güzellikleri habîbinde toplamıştır. O, güzel huyu, yumuşaklığı, afvı, sabrı, ihsânı ve ikrâmıyla herkesi hayrân bırakmış, onu görenler ve sözlerini işitenler, seve seve Müslüman olmuşlardır. Onun hiçbir hareketinde, hiçbir işinde, hiçbir sözünde, hiçbir zaman, hiçbir çirkinlik, hiçbir kusur görülmemiştir. 
İşte bu husus, iyi anlaşılacak olursa, dînî ve dünyevî işlerimizde, kimi örnek almamız gerektiği açıkça ortaya çıkar.

Hemen makâlemizin başında ifâde edelim ki, bütün insanlığın buhrân, bunalım, huzûrsuzluk ve kaos içerisinde bulunduğu günümüzde, biz Müslümanlar için, kâinâtın Efendisi Muhammed aleyhisselâmı, lâyıkı vechile beşeriyete tanıtmak bir insanlık, Müslümânlık ve vefâ borcudur. 
Târih boyunca, hayâtı, en ince teferruâtıyla ortaya konulan yegâne zât olan Hazret-i Peygambere, insânlığın ne kadar muhtâç olduğunu ifâde için, dünyâ çapında meşhûr bazı kimselerin, O’nunla ilgili ve İslâm Dîni hakkındaki bazı sözlerini okumak çok faydalı olacaktır. Ancak bu makâlemizde yerimiz müsâid olmadığı için, onu inşâallah başka bir makâlemizde ele alalım. 
Bir insanda bulunabilecek, görünür-görünmez bütün iyilikler, üstünlükler ve güzellikler kendisinde toplanmış olan, dünyâ ve âhiretin Efendisi, insanların ve cinnîlerin Peygamberi olan Resûl-i Ekrem Muhammed aleyhisselâm’ı gündemde, akıllarda ve fikirlerde, hâtırlarda ve gönüllerde tutmak, bütün insanlara tanıtmak ve sevdirmeye çalışmak çok şerefli bir iştir. 
Bilindiği üzere, O’nun çalışmalarıyla, Cenâb-ı Hakk’ın da lutfuyla, târîhte “Câhiliye dönemi” diye anılan zulmetli, karanlık devre bitmiş, bir “asr-ı saâdet” meydâna gelmiştir. Dünyâda, bu asrın bir benzeri, bugüne kadar görülmemiş, kıyâmete kadar da görülemeyecektir. 

Emir ve yasaklar bildirildi
Şüphesiz ki, Allahü teâlâ, yarattığı şu mükemmel âlemle, kendi varlığını belli ettiği gibi, kullarına çok acıdığı için, var olduğunu ayrıca “Peygamber”leri vâsıtasıyla da bildirmiştir. Dünyâya gönderilen ilk insan Âdem aleyhisselâmdan başlayarak, Sevgili Peygamberimize gelinceye kadar her asırda, dünyânın her tarafındaki insanlar arasından en iyi, en üstün olarak seçtiği bir zâta (Peygambere), “melek”le haber göndererek, kendi varlığını, isimlerini ve sıfatlarını bildirmiştir. Bu “Peygamber”lerle, insanların dünyâda ve âhirette râhat etmeleri, huzûr içerisinde, iyi bir şekilde yaşamaları için, emirlerini ve yasaklarını, yanî ne yapmaları ve nelerden sakınmaları lâzım olduğunu açıklamıştır. 
Peygamberler, Yüce Allah tarafından seçilip beşeriyete gönderilmiş insanlardır. Ümmetlerini, Cenâb-ı Hakk’a çağırmak, sapık, yanlış yoldan, doğru yola, saâdet yoluna çekmek için gönderilmişlerdir. Dâvetlerini kabûl edenlere, “Cennet”i müjdelemişler, inanmayanları “Cehennem” azâbı ile korkutmuşlardır. Onların Allâhü teâlâdan getirdikleri her haber doğrudur, yanlışlık ihtimâli yoktur. 
Peygamberler hakkında, Kur’ân-ı kerîm’de bazı âyet-i kerîmelerde meâlen buyuruluyor ki:
“(Îmân edenleri Cennetle) müjdeleyici, (küfredenleri de Cehennemle) korkutucu olarak peygamberler gönderdik ki, bu peygamberlerin gelişinden sonra insanların (yarın) kıyâmette: (Bizi îmâna çağıran olmadı) diye Allâh’a bir huccet ve özürleri olmasın. Allah azîzdir, hükmünde hikmet sâhibidir.” (Nisâ sûresi, 165) 
Demek ki Peygamberler, insanlara hem müjde vermek, hem de onları korkutmak için gönderilmişlerdir. Böylece, insanların Allahü teâlâya özür, bahâne ileri sürmeleri önlenmiştir.
“... Peygamberler göndermedikçe azap yapmayız.” (İsrâ sûresi, 15)
“Peygamberin, üzerinizdeki (vazîfesi) ancak ilâhî emirleri teblîğdir. Allâh, açıkladığınız ve gizlediğiniz (sözlerle hareketlerinizin) hepsini bilir.” (Mâide sûresi, 99)
“Allâh’ı ve resûllerini inkâr eden kâfirler, Allâhü teâlânın emirleriyle Peygamberlerinin emirlerini birbirinden ayırmak istiyorlar. ‘Bir kısmına inanırız; bir kısmına inanmayız’ diyorlar. Îmân ile küfür arasında bir yol açmak istiyorlar. Onlar(ın hepsi) hakîkaten kâfirdirler. Kâfirlere, çok acı azâbları (Cehennem azâbını) hazırladık.” (Nisâ sûresi, 150-151)
Makalemize, son devir ulemâsının büyüklerinden ve Sevgili Peygamberimizin torunlarından olan Seyyid Abdülhakîm Arvâsî’nin (rahmetullahi aleyh) bir sözüyle devâm edelim: 

Her bakımdan en üstün
“Her Peygamber, kendi zamânında, kendi mekânında, kendi kavminin hepsinden, her bakımdan üstündür. Muhammed aleyhisselâm ise, her zamânda, her memlekette, yanî dünyâ yaratıldığı günden, kıyâmet kopuncaya kadar, gelmiş ve gelecek, bütün varlıkların, her bakımdan en üstünüdür. Hiç kimse, hiçbir bakımdan O’nun üstünde değildir. Bu güç bir şey değildir. Dilediğini yapan, her istediğini yaratan, O’nu böyle yaratmıştır. Hiçbir insanın O’nu medhedecek gücü yoktur. Hiçbir insanın, O’nu tenkîd edecek iktidârı yoktur.” 
Eski Peygamberlerin kitâpları ve sözleri zamanla değiştirilmiş, eski dînler unutulmuştur. Yüce Allah, insanlara acıdığı için, kullarına son bir Peygamber ve yeni bir dîn (İslâmiyet) göndermiştir. Bu dîni (İslâmı) kıyâmete kadar koruyacağını, bozulmamış olarak her yere yayacağını müjdelemiştir.
Peygamberlerin sonuncusu, Muhammed aleyhisselâmdır. O’nun dîni, bütün dînleri nesh etmiş, yürürlükten kaldırmıştır. O’nun kitâbı, geçmiş kitâpların en iyisidir. O’nun getirdiği dîn, kıyâmete kadar bâkî kalacaktır. Kimse tarafından değiştirilemeyecektir.

Tarihimizde Karahanlılar, Gazneliler, Timuroğulları, Babürlüler, Selçuklular ve Osmanlılar, bütün insanlığa çok hayırlı hizmetler yapmış ve çok yüksek medeniyetler sergilemişlerdir. 
Bu yüksek medeniyetlerin temellerini atan Sevgili Peygamberimiz, dost-düşmân herkesin dikkatlerini çekmiş, pek çok kimse, imkânları nisbetinde o zâtı tedkîk etmiş, incelemelerinin sonucunda bazı değerlendirmeler yapmışlardır. 
Biz, bu makâlemizde, onlardan sadece 4 tanesinin sözlerini ele almak istiyoruz... 
Dünyaca tanınmış büyük Fransız edîbi ve devlet adamı Alphonse Lamartine (1790-1869), “Histoire de Turquie=Türkiye Tarihi” adlı eserinde Muhammed aleyhisselâm için şöyle diyor:
“Hz. Muhammed (aleyhisselâm) bir yalancı peygamber miydi? O’nun eserlerini ve târîhini inceledikten sonra bunu düşünemeyiz. Çünkü yalancı peygamberlik, ikiyüzlülüktür. İkiyüzlülükte inandırma kuvveti yoktur; nasıl ki, yalanda da doğruluğun kudreti bulunmaz.
Mekanikte bir cisim atıldığı zaman onun varabileceği yer, fırlatma gücü ile orantılıdır. Bir manevî ilhâmın gücü de, onun meydana getirdiği eser ile orantılıdır. Bu kadar çok şey taşıyan, bu kadar uzaklara kadar yayılan ve bu kadar uzun zaman aynı kudrette devâm eden bir “fikir” yani İslâmiyet yalan olamaz. Bunun çok samîmî ve çok inandırıcı olması gerekir. 

“O’ndan büyük yok”
O’nun hayâtı, uğraşmaları, memleketinin hurâfelerine ve putlarına karhamânca saldırıp onları parçalaması, puta tapan çoğunluğun hiddetlerine karşı koymak ataklığı, kendine saldırdıkları hâlde, 13 sene Mekke’de buna dayanması, hemşehrileri arasında türlü hâdiseler çıkartmak ve kendini âdetâ kurbân yerine koymak gibi hâllere tahammül etmesi, Medîne’ye hicreti, durmadan yaptığı teşvîkler ve verdiği vaazlar, çok üstün düşmân kuvvetleriyle yaptığı savaşlar, kazanacağına olan itimâdı, en büyük felâket zamanında bile duyduğu insanüstü güvence, zaferde bile gösterdiği sabır ve tevekkül, sözlerini kabûl ettirme azmi, sonsuz ibâdeti, Allâh’la mukaddes konuşmaları, ölümü, ölümünden sonra da devâm eden şân ve şerefi, zaferleri O’nun hiçbir zamân, yalancı bir peygamber olmadığını, tâm aksine büyük bir îmâna sâhip bulunduğunu gösterir...
İnsân düşüncelerini etkileyici, yeni îmân esâsları koyan ve yirmi büyük dünya imparatorluğu ile bir büyük İslâm devleti kuran kişi: İşte Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem) budur! İnsanların büyüklüğünü ölçmek için kullandıkları bütün mikyâslarla ölçülsün; acabâ O’ndan daha büyük bir şahıs var mıdır? Olamaz!”
Yine târihe, dünyanın en büyük askerî dehâlarından biri, aynı zamanda kıymetli bir devlet adamı olarak geçen Fransız İmparatoru Napolèon Bonaparte (1769-1821), “Bonaparte et İslâm” isimli kitapta belirtildiğine göre şöyle diyor:
“Allah’ın varlığını ve birliğini, Mûsâ kendi milletine, Îsâ Romalılara, fakat Muhammed (aleyhisselâm) bütün eski dünyâya bildirdi. Arabistan tamâmiyle putperest olmuştu. Îsâ’dan altı asır sonra Muhammed (aleyhisselâm) kendisinden evvel gelmiş olan İbrâhîm, İsmâîl, Mûsâ ve Îsâ’nın (aleyhimüsselâm) Allah’ını Araplara tanıttı. 
Arapların yanına sokulan Aryenler, hakîkî İsâ dînini bozarak onlara “Allâh, Allâh’ın oğlu, Rûhu’l-kudüs” gibi, üçlü, kimsenin anlayamayacağı akîdeleri [teslîs akîdesini] yaymaya çalışıyor, şarkın sulh ve huzûrunu tamâmen bozuyorlardı. Muhammed (aleyhisselâm) onlara doğru yolu gösterdi. Araplara, yalnız bir tek Allâh olduğunu, O’nun babasının da, oğlunun da bulunmadığını, böyle birkaç Allâh’a tapmanın, puta tapmaktan kalan saçma bir âdet olduğunu anlattı.”
Hintli büyük lider Mahatma Gandhi (1869-1948), İslâm dîni, Kur’ân-ı kerîm ve Peygamberimiz hakkında şunları söylemiştir:
“İslâm dîni yalancı bir dîn değildir. Hintlilerin bu dîni saygı ile incelemelerini isterim. Onlar da İslâmiyeti benim gibi seveceklerdir. Ben, İslâm dîninin Peygamberinin ve O’nun yakınında bulunanların nasıl hayât sürdüklerini bildiren kitapları okudum. Bunlar beni o kadar ilgilendirdi ki, kitaplar bittiği zaman bunlardan daha fazla olmamasına üzüldüm. 
Ben şu kanâate vardım ki, İslâmiyetin sür’atle yayılması, kılıç yüzünden olmamıştır. Aksine her şeyden evvel sâdeliği, mantıkî olması ve Peygamberinin büyük tevâzuu (alçak gönüllülüğü), sözünü dâimâ tutması, yakınlarına ve Müslümân olan herkese karşı sonsuz bağlılığı yüzünden, İslâm dîni birçok insan tarafından seve seve kabûl edilmiştir.”

“O sanki bir şimşekti”
Büyük ilim adamlarından biri olan İskoçyalı Thomas Carlyle diyor ki:
“Hz. Muhammed (aleyhisselâm) gelmeden evvel Arapların bulundukları yerlere kocaman bir ateş parçası sıçramış olsaydı, kuru kum üzerinde kaybolup gidecek ve hiç iz bırakmayacaktı. Fakat Muhammed aleyhisselâm gelince, bu kuru kum dolu çöl, sanki bir barut fıçısına döndü. Delhi’den Granada’ya kadar her taraf birdenbire semâya yükselen alevler hâline geldi. Bu büyük zât sanki bir şimşekti. O’nun etrafındaki bütün insanlar, O’ndan ateş alan parlayıcı maddeler hâline dönüştüler.”

Son zamanlarda, gazete, radyo, televizyon ve internet haberlerinde ve bazı makâlelerde; Amerika, Endonezya, İngiltere, Fransa gibi muhtelif ülkelerde, çeşitli târihlerde meydâna gelen saldırılar sebebiyle, İslâmiyete ve Müslümanlara ağır şekilde dil uzatılmaktadır. Peşinen ifâde edelim ki, cana, mala, ırza hücum etmek, aslâ İslâmiyetin tasvip ettiği işler değildir.
Fâtih Sultan Mehmed’in, İstanbul’un fethi sırasında, gayr-i müslimlere gösterdiği iyi muâmeleyi, bugün Avrupalılar bile övmektedir. 
İslâmiyette, adâlet karşısında herkes eşittir. Sultan-tebea farkı gözetilmez. Bursa’da Padişahla çoban, kâdînın huzurunda, eşit şartlarda, ayakta muhâkeme olunmuşlardır. Hattâ Fâtih Sultan Mehmed ile bir Yahûdî, hâkim huzûrunda, ayakta yan yana muhâkeme edilmişlerdir. 
Marcel A. Boisard isimli bir Fransız, “L’Humanisma de l’Islam” adlı eserinde: 
“...Târihte ilk defâ insana sosyal, rûhî, siyâsî, ahlâkî, hukûkî değerlerini en iyi şekilde veren, bu anlayışla büyük bir medeniyet ve eşsiz bir kültür meydana getiren İslâmdır...” demektedir. 
Gerçekten de insanlık, insana kıymet vermeyi İslâmiyet’ten öğrenmiştir. Başka kültürlerde insana acımasızca davranılırken, ona en âdil muâmele tarzını İslâmiyet getirmiştir. İslâmiyet, başkasına zarar vermek şöyle dursun, insanların kalbini kırmaktan bile çok şiddetle men etmiştir. Nitekim Peygamber Efendimiz; “Bir mü’minin kalbini kırmak, yetmiş defâ Kâbe’yi yıkmaktan daha şiddetlidir” buyurmaktadır. Peki bu sadece mü’minlerle, Müslümanlarla mı kayıtlıdır? Elbette ki hayır.

Gayr-i müslimlere de...
İslâmiyet, İslâm devletinin vatandaşı olan gayr-i müslime de adâletle muâmeleyi emreder; zulüm ve haksızlığı yasaklar. Sevgili Peygamberimiz; “Kim bir zimmîye (gayr-i müslim vatandaşa) zulmeder veya taşıyamayacağı bir yükü yüklerse, ben o kimsenin hasmıyım” buyurur.
İslâmî ilimlerden tasavvufun konusu da, insanları bu rûh olgunluğuna kavuşturmaktır. Peygamberimizin vârisi durumunda olan, “Evliyâ” denilen, Allahü tealânın sevdiği kullar, hayâtları boyunca, insanları bu ve daha pek çok rûhî olgunluklara eriştirmek için çalışmışlardır. 
Meşhur tasavvuf şâiri Yûnus Emre, nazargâh-ı İlâhî olan gönül yıkmaktan şiddetle sakındırır:
“Bir kez gönül yıktınsa, bu kıldığın namaz değil,
Yetmiş iki millet dahi, elin yüzün yumaz değil.” 
Vaktiyle Batılılar, Müslümanların Endülüs Emevî Devleti’ndeki yüksek ilim ve teknolojilerinden istifâde ettiler; tabîî ki yeri ve zamanı geldi, biz de Batı’dan istifâde ettik. 
Şimdi de onların, ahlâkî yönden tefessüh etmiş bugünkü perişan hâllerinde, kurtuluşları için çare aradıkları bir zamanda, bizim iyi ve güzel pek çok müessesemizden istifâde edebileceklerini belirtmek istiyoruz. 
Bu girişi müteâkıben, “güzel ahlâk”ın kısa bir tarîfini verelim: 
“Dînin ve aklın beğendiği huylara, güzel huylar”a, “Ahlâk-ı hasene (Güzel ahlâk)” denilir.
Şimdi de, 3-4 makâle daha yazmayı düşündüğümüz bu konuda bir mukaddime yapmakta fayda görüyoruz: 
Allahü teâlâ, kullarının îmân etmelerini, ibâdet yapmalarını, güzel ahlâka sâhip olmalarını, kendi aralarında kardeşçe yaşamalarını, sevişmelerini, birbirlerine yardımcı olmalarını istemiş ve emretmiştir. 
Yüce Allah, bunun sağlanması için, ilk Peygamber Hz. Âdem’le son Peygamber Muhammed aleyhisselâm arasında, muhtelif asırlarda, çeşitli coğrafî bölgelere birçok “Peygamber” göndermiş, bazılarına “Kitap” ve “Suhuf” da vermiştir. Bu peygamberlerden 6’sına “Ülü’l-azm”, 313’üne “Resûl”, 124 binden ziyâdesine de “Nebî” denildiği malûmdur. 
Şüphesiz ki bu Peygamberlerin hepsi, aynı îmân esâslarını, “Âmentü Esâsları” diye bildiğimiz umdeleri teblîğ ederek, “iyi ferd”, “iyi âile”, “iyi cemiyet” yanî güzel ahlâklı insanlar meydâna getirmeyi hedeflemişlerdir. Yine zikrettiğimiz kitapların hedefi de, “insân-ı kâmil” meydâna getirmektir.
Peygamberlerin ve kitapların gönderilmesi, bunlarla sırât-ı müstakîmin, doğru yolun, rızâ-i İlâhî’ye ve Cennet’e götüren yolun gösterilmiş olması, şeksiz ve şüphesiz, yüce Allah’ın, kullarına olan nimetlerinin en büyüğüdür.

İnsanların hayırlısı...
Bu vesîleyle şu önemli husûsu da belirtelim ki: 
Son Peygamber Hz. Muhammed aleyhisselâmdan önceki bütün peygamberler, belli zaman dilimlerine gönderilmişler, onların ahkâm-ı şer’iyyelerinin (dînlerinin) geçerlilik müddeti belli zamanlarda bitmiş; ama getirdiği hükümler, kıyâmete kadar geçerli olan bir tek Hz. Muhammed aleyhisselâm kalmıştır.
Hz. Peygamber aleyhisselâm: 
“Bir kavmin efendisi, ona hizmet edendir”, “Büyüklerimize hürmet etmeyen, küçüklerimize de şefkat etmeyen bizden değildir”, “Merhamet etmeyene merhamet olunmaz”, “İnsanların hayırlısı, insanlara faydalı olandır” ve “İslâmiyet, Allah’ın emirlerine ta’zîmde bulunmak, yaratılmışlara şefkat etmektir” buyurarak, insanları her mahlûka karşı şefkat ve merhamet etmeye, büyüklere karşı saygı göstermeye, insanlara hizmet etmeye ve faydalı olmaya, dâimâ hayır işlemeye yöneltmiştir.

Dünkü makâlemizde bir nebze “güzel ahlâk”tan bahsetmeye çalıştık. Hiç şüphe yok ki “güzel ahlâk” konusu, derin bir okyanus gibidir; onun için birkaç makâlemizi bu konuya tahsis etmek istiyoruz... 
Hepimizin bildiği gibi Ahlâk: “Hulk”un çokluk şekli olup “insanda yerleşmiş huylar” demektir. Fransızcada: “èthique” ve “morale” kelimeleriyle ifâde edilmektedir. [Alm. Moral, Sitten, İng. Morality, ethics.] 
Ahlâk; “İnsanda istemeden, kendini zorlamadan meydana gelen meleke, yani yerleşmiş huy, seciye, tabiat” şeklinde tarif edilmektedir. İnsanın sözleri, hareketleri ve davranışları, ahlâkına bağlı olarak meydana gelir.
Kötü huylardan kurtulup uzaklaşma, güzel huylar edinme, iyi huylu olma yollarını öğreten ilim dalına “Ahlâk ilmi” denilmektedir. Bu ilim, öğrenilmesi lüzûmlu olan sekiz yüksek dînî, İslâmî ilimden biridir.
Ahlâka dâir kitaplar da yazmış bulunan Ali bin Emrullah diyor ki: 
“Ahlâk ilmi, çok şerefli, pek kıymetli, en lüzûmlu bir ilimdir. Çünkü rûhun kötülükleri bu ilim ile temizlenebilir. Rûhun iyi huyları, sıhhati, kuvveti bununla kolayca elde edilir. Kuvvetli rûhlar, ahlâk ilmi sâyesinde güzel ahlâk sâhibi olur. Kirlenmiş, hasta rûhlar da, bu ilim yardımı ile temizlenir, iyi ahlâka kavuşur.” 

Huzûrlu bir hayât için...
İnsanlar, iyiliğe, güzelliğe ve yükselmeye elverişli olarak doğarlar. [İnşâallah bu konuda da bir makâle yazmak istiyoruz.] Hiç kimsenin huyu yaratılışındaki gibi kalmaz. İyi veya kötü yönde değişir. Böyle olmasaydı, Peygamberlerin gönderilmesine lüzûm kalmazdı. Halbuki onlar insanları hep iyiye, doğruya çağırmışlardır. Peygamber Efendimiz, “Ahlâkınızı iyileştiriniz” buyurmuştur. İlim adamları çocuklarını terbiye etmişlerdir.
Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan itibâren, Peygamberleri vâsıtasıyla kullarına emirlerini ve yasaklarını, beğendiği ve beğenmediği işleri bildirdi. İnsanlar, peygamberlere tâbi olup, emirlere uydukları müddetçe, huzûrlu ve râhat bir hayât yaşadılar, birbirlerini sevip saydılar. Emirlere ve yasaklara uymadıklarında ise, huzûrsuz oldular, râhatları bozuldu, ahlâksızlık ve haksızlık bütün cemiyeti sardı. 
Bugün çeşitli ahlâksızlıkları, cemiyete yerleştirmeye çalışan kişilere bir îkâz olarak belirtelim ki, inançsızlığın ve ahlâksızlığın umûmî bir hâl alması, cemiyetlerin yıkılmasına ve helâkine sebep olur. Hz. Nûh ve Hz. Lût kavimlerinin ve daha pekçok milletlerin helâki bu yüzden olmuştur.
Kınalızâde Ali Efendi’nin “Ahlâk-ı Alâî”sinde ifâde ettiğine göre, insan denen varlık “medenî” olarak yaratılmıştır. Yanî insanlar topluluk hâlinde, yardımlaşarak yaşayan, kibâr, nâzik, terbiyeli, görgülü kimselerdir; aslında kabalık insana yakışmaz.
“Medeniyet” de: “Ta’mîr-i bilâd ve terfîh-i ıbâd (beldeleri îmâr edip, kulları, insanları refâha, râhat ve huzûra kavuşturmak)” şeklinde ta’rîf edilmektedir.
Medeniyet; memleketleri îmâr etmek, binâlar, yollar, fabrikalar, çeşitli âlât u edevât vs. yaparak memleketleri kalkındırmak, fenni ve her çeşit gelirleri, bütün insanların, yanî ferd, âile, cemiyet ve milletlerin hürriyetleri, râhat ve huzûr içinde yaşamaları için kullanmaktır.
İslâmiyet; “medenî insan” ve “medeniyyet sâhibi toplum” meydâna gelmesi için, insanlara lâzım olan îmân ve ibâdetleri; iş, ahlâk ve cemiyet hayâtında uyulması gereken her şeyi bildirmiştir. 
Bunlar; Allahü teâlânın bildirdiği, Hz. Peygamber Muhammed aleyhisselâmın öğrettiği, Eshâb-ı kirâmın naklettikleri ve İslâm âlimlerinin de açıkladıkları hususlardır. 
İnsanlığın bugün bunaldığı, çözmekte sıkıntıya düştüğü her şeyin çözüm ve çâresi bunların içinde vardır. Bugün çok perişan hâlde olan insanlığın kurtuluşu için, bunlardan istifâde etmelidir. 
Güzel ahlâk, İlâhî vahye dayanan dînden neş’et eder. Ancak dîne dayanan ahlâk müessesesi insanların rûhlarını tatmîn eder, huzûra kavuşturur ve maddî-manevî yükselmelerini sağlar. Filozofların bir kısmı, ahlâkı hazza, zevke, nefse, maddî bir menfaate dayandırmak istemişlerdir. Halbuki bunların hiçbiri, ahlâk için kâfî bir dayanak ve insana huzûr kaynağı olamamaktadır.

En yüksek ahlâk kâideleri
İnsanlığın doğru yolu bulması, ahlâken yükselmesi, dünyâda ve âhirette huzûra kavuşmaları için, son Peygamber olarak Muhammed aleyhisselâm gönderilmiştir. O, “İyi huyları tamamlamak, yerleştirmek için gönderildim” buyurmuştur. Böylece İslâmiyet, insanlığa temelinde Allah sevgisi, Allah korkusu ve her yaptığını, kimseden dünyevî bir menfaat beklemeden ihlâs ile, yalnız Allah için yapma, nefsi kontrol etme ve ona hâkim olma esâsları bulunan en yüksek ahlâk kâidelerini sundu. “Et-ta’zîmü li-emrillah veş-şefekatü alâ (veya li) halkıllah”, yani Allahü teâlânın emrine hürmet, saygı ve yarattıklarına şefkat, merhamet bu kâidelerin en önemlilerinden biridir. 
Dost-düşmân herkesin yakînen bildiği gibi, Peygamber Efendimizden itibâren, bütün Müslüman devlet adamları, milletlere “Vedîatullah” (Allahü teâlânın kendilerine birer emâneti) olarak muâmele etmişlerdir.

Hatırlanacağı üzere, geçen haftaki 2 makalemizde de “Güzel Ahlâk”tan bahsetmiştik. Gâyet net bir şekilde söyleyelim ki, insanın diğer varlıklardan daha mümtâz (seçkin) olması îmân, takvâ, ilim, edep ve ahlâk iledir. 
“İnsanın şerefi ilim ve edepledir; mâl ve neseple değildir” kelâm-ı kibârı (büyüklerin sözü) ne kadar mânidârdır. Bundan dolayı, en son ve en mükemmel dîn olan mukaddes dînimiz İslâmiyette, ilme, âlime, kitâba, okumaya, edep ve terbiyeye, güzel ahlâka çok büyük önem verilmiştir.
İslâmiyet, insanların hem ruhî, hem de maddî refâhını en mükemmel şekilde te’mîn edecek prensipler getirmiştir. İnsan hak ve vazifelerini en geniş şekilde düzenlemiştir. İnsanların yardımlaşmalarını, birbirlerine hizmet etmelerini ehemmiyetle istemektedir. Kendi idâresi altında bulunan insanların, evlâdın, âilenin ve milletlerin haklarını ve idârelerini öğretmekte; dirilere, geçmişlere ve geleceklere karşı birtakım hak ve mes’ûliyetler yüklemektedir. Saâdet-i dâreyn ya’ni dünyâ ve âhiret saâdeti İslâmiyette toplanmıştır. 
Anne ve babanın evlâdına olan şefkat ve merhametinden daha çok kullarına merhamet eden Yüce Rabbimiz, insanları küfür, dalâlet, sapıklık, ahlâksızlık, çirkinlik, bozukluk, kötülük, zulmet, karanlıklardan kurtarmak için, onlara “dîn” göndermiştir. 

Dünyâ ve âhiret saadeti...
Umûmî bir ta’rîf yapmak gerekirse “İslâm dini”, Allahü teâlânın, Cebrâîl ismindeki melek vâsıtası ile Sevgili Peygamberi Muhammed aleyhisselâm’a gönderdiği, insanların, dünyâda ve âhirette râhat ve mes’ûd olmalarını sağlıyan usûl ve kâidelerdir. İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi, bütün üstünlükler, faydalı şeyler, İslâmiyetin içindedir. Eski semâvî dînlerin görünür-görünmez bütün iyilikleri ve güzellikleri İslâmiyetin içinde toplanmıştır. Bütün saâdetler ve muvaffakıyetler ondadır. Yanılmayan ve şaşırmayan akılların kabul edeceği esâslardan ve ahlâktan ibârettir.
Peygamber Efendimiz, “güzel ahlâk” ve “kötü huylar”la ilgili hadîs-i şerîflerinde buyuruyorlar ki:
“Allahü teâlâ indinde kulların en sevgilisi, ahlâkça en güzel olanıdır.”
“Sıcak su buzu erittiği gibi, iyi huy da hataları eritir. Sirke balı bozduğu gibi, kötü huy da hasenâtı (iyilikleri) mahv eder, yok eder, giderir.”
“İyi huylu olan, dünyâ ve âhiret saâdetlerine kavuşur.”
“Bir kulun ibâdetleri çok olsa da, kötü huyu, onu Cehennem’e götürür.”
“Allah katında kötü huydan büyük günâh yoktur.” [Çünkü kötü huyun sahibi, bunda günâh olduğunu bilmez; tövbe etmez; işledikçe, günâhı kat kat artar.]
“Güzel ahlâk; senden kesilen akrabânı ziyâret etmek, sana vermeyene vermek, sana zulmedeni affetmektir.”
“İçinizde en sevdiğim kimse, huyu en güzel olanınızdır.”
“Bir kimse tövbe ederse, tövbesini Allahü teâlâ kabûl eder. Kötü ahlâklı kimsenin tövbesi ise makbûl olmaz. Zira bir günâhtan tövbe ederse, kötü ahlâkı sebebiyle, daha büyük bir günâh işler.”
İslâm âlimleri ahlâk ilmine çok önem vermişlerdir. “Ahlâk ilmi”, İslâmî ilimler arasında başlı başına bir ilimdir. 
Kur’ân-ı kerîm, hadîs-i şerîfler ve İslâm âlimlerinin eserlerinde, insanların Allahü teâlâya karşı, birbirlerine hattâ hayvanlara ve cansızlara karşı nasıl davranacakları geniş olarak bildirilmiştir. 
Maddî yönden, ta’rîf edilemeyecek derecede gelişmelere sahne olan çağımız, ne hazîndir ki, insanoğlunun en bunalımlı, huzûrsuz, rûh ve manâ bakımından iflâs ettiği bir çağ olma özelliğini taşımaktadır. Asrımızda, akla, hayâle gelmeyen suçlar işlenmekte; insanlar canavarca birbirlerini boğazlamakta, birileri diğerlerinin mallarına, ırzlarına tecâvüz etmektedir. 
İnsanların içine düştükleri buhrânların, bunalımların en önemli sebebi; insanın rûh ve madde dengesini kuramaması, ulvî yaratılış gâyesini unutması, fıtrat-ı selîmesine uygun hareket edememesidir. Yani akl-ı selîmin îcâplarına göre hareket etmeyip, nefsinin, süflî duygularının esîri olması, kemâle götüren yollardan ayrılmasıdır. 

Gençlere kurulan tuzak!
Bugün millî ve manevî değerlerden mahrûm, mâzîsine, târîhine, kültürel değerlerine yabancı olan gençler arasında içki, kumar ve uyuşturucu alışkanlığı bir salgın ve moda haline gelmiştir. Bu illetler, milletimizin yükselmesini ve memleketimizin ilerlemesini istemeyen düşman güçlerin yaymaya çalıştıkları anarşi ve terörden daha tehlikeli bir hastalıktır. Bu hastalıklar, yetkililerin ifâdeleriyle, gençleri ahlâksızlık, iffetsizlik, fuhşun bütün nevileri, terör, silâh ve uyuşturucu kaçakçılığı gibi kötülüklere de itmektedir. 
Netîce olarak söylemek gerekirse, İslâm dîni, ahlâkı ve medeniyeti doğru bir şekilde öğrenilir ve öğretilirse, ona uygun yaşanırsa, bütün fertler, âileler, cemiyetler, hattâ bütün insanlık râhat eder, huzûr ve sükûn içerisinde, emniyet ve âsâyiş üzere yaşarlar.
Dünyâmız büyük bir gemi, bütün insanlar da onun yolcuları gibidir. Bu gemiyi hepimizin korumaya çalışması lâzımdır; yoksa hep birlikte batarız.

Kâinâtı en mükemmel bir nizâm ve intizâm üzere yaratan Allah, yaratıkları içinde, insanı en güzel bir kıvâmda kılmıştır (Tîn, 4). Diğer yaratıkları da onun istifâdesine vermiştir. Böylece insanı, âlem için hâkim duruma getirerek, onu muhâtab ve mükellef kılmıştır. 
Peygamberleri vasıtasıyla onlara saâdet yollarını göstermiş, iyi ve güzeli, kötü ve çirkini öğretmiştir. 
Her şeyi mükemmel olarak yaratan yüce Allah, insanlara da kendileri için en doğru olan yaşayış ve hareket yollarını bildirmiştir. Dolayısıyla Allah’ın bize öğrettiği edep ve ahlâk, değişmeyen en güzel ve doğru ahlâktır. 
Bu ahlâkı en güzel şekilde yaşayan da Hz. Peygamber’dir: “Gerçekten sen, çok büyük bir ahlâk üzeresin” (Kalem, 5) âyeti ile Allah’ın iltifâtına mazhar olan Sevgili Peygamberimiz, kendi hakkında “Ben, ahlâkın güzelliklerini tamamlamak için gönderildim” (Muvattâ) buyurmuş ve Kur’ân’dan ibâret olan güzel ahlâkını, hayâtında yaptığı tatbîkâtı ve tavsiyeleri ile ümmetine teblîğ etmiştir. “Onun şahsında Allah’ı ve Âhiret gününü umanlar ve Allah’ı çokça hatırlayanlar için güzel edeb ve ahlâk nümûneleri vardır “ (Ahzâb, 21) âyet-i kerîmesi onun “üsve-i hasene” [numûne-i imtisâl=en güzel örnek] olduğunu ne güzel ifâde etmektedir?

İnsanların en hayırlısı
Her konuda olduğu gibi, güzel ahlâk konusunda da örneğimiz olan Hz. Peygamber, ahlâkça insanların en güzeli idi. Peygamber efendimiz, güzel ahlâkı ta’rîf ederken şöyle buyurmuştur: 
“İyilik güzel ahlâktır; fenâlık da, kalbin yatışmadığı ve halkın duymasını hoş görmediğin şeydir.” 
“İnsanların en hayırlısı, ahlâkça en güzel olanıdır.” 
“Kıyâmet günü, müminin mîzânında, güzel ahlâktan daha ağır bir şey bulunmaz ve her hâlde Allah, çirkin ve kötü sözlü kimseyi sevmez.” 
“İmânı en olgun kimseler, en güzel ahlâklılardır. En hayırlılarınız, kadınlarına hayırlı olanlardır.”
“Bir mümin, güzel ahlâkıyla, gece ibâdet eden, gündüz oruç tutan kimselerin derecelerine erişir.” 
“Güzel ahlâk, güler yüz, hayırlı işlerde el açıklığı, bir de kimseye eziyet etmemektir” buyuran Hz. Peygamber, Ebû Hureyre’nin (r.a.) bir sorusu üzerine, Allah’tan korkmanın ve güzel ahlâklı olmanın Cennet’e girmeye sebep olacağını, güzel ahlâklı bir insana Cennet’in yukarı kısmında bir ev (köşk) verileceğini, ona (Peygamber’e) en sevgili olan kimsenin ve Kıyâmet’te onun meclisine en yakın olacak insanın ahlâkı güzel olan kişi olacağını bildirmiştir. 
Her eğiticinin, bu emirleri, önce şahsında tatbik etmesi, daha sonra da terbiyesi altında bulundurduğu kişileri bu güzel ahlâkla ahlâklandırmaya çalışması gerekir. “Ey inananlar, nefsinizi ve ehlinizi, tutuşturucusu taşlar ve insanlar olan ve kâfirler için hazırlanmış bulunan Cehennem ateşinden koruyunuz...” (Tahrîm, 6) buyuran Cenâb-ı Allah, hem nefsimizi, hem de elimiz altında yetiştirmekle mükellef bulunduğumuz çoluk-çocuğumuzu, Allah ve Peygamberi’nin râzı olduğu güzel ahlâk ile ahlâklandırmak sûretiyle Cehennem azâbından korumamız gerektiğini ifâde etmiştir.
Her insan, elinin altında bulundurduğu kimselerin her türlü hak ve hukûkundan, eğitim ve öğretiminden, terbiyesinden sorumludur. Ebeveynin evlâd üzerindeki eğitiminin önemi hakkında Allah’ın Resûlü: 
“Her doğan çocuk İslâm fıtratı üzere doğar. Bundan sonra anası, babası onu Yahûdi veya Nasrânî yahut da Mecûsî yaparlar. Nitekim behîme (hayvân), derli toplu bir behîme olarak doğurulur. Siz, kusursuz doğan bu hayvan yavrularının içinde kulağı, dudağı, burnu, ayağı, kesik olanını hiç görüyor musunuz? “ (Müslim) buyurmuştur. 
Hadîsi rivâyet eden Ebû Hureyre (radıyallahü anh), devâmla: “İsterseniz şu âyeti okuyunuz” dedi: “O halde sen yüzünü bir muvahhid olarak dîne, Allah’ın o fıtratına çevir ki, insanları bunun üzerine yaratmıştır...” (Rûm, 30) 
Zikredilen âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîf, insanın fıtraten temiz ve saf olduğunu, ahlâkın en güzeli olan İslâm’ı kabûle kâbiliyet ve istidâtlı bulunduğunu ortaya koyar. Ancak, insana verilen yanlış bir eğitim, onu kötü ahlâk sahibi ve inançsız bir insan durumuna getirir. Bu sebeple çevrenin ve ebeveynin çocuk üzerindeki te’dib ve terbiyesi tartışılmayacak kadar önemlidir. 

En güzel hediye!..
Allah, insanı fıtraten temiz yarattığı halde, onun fıtratına uygun edebi verme işini babaya havâle etmiştir. Babanın evlâda en güzel ve kalıcı hediyesi, onu iyi terbiye etmesidir. Terbiye edilmiş sâlih bir evlâd, ölümünden sonra da baba için hayırlı amellerin yazılmasına sebep olur.
Ebû Hüreyre (radıyallahü anh), Allah Resûlü’nün şöyle buyurduğunu nakletmiştir: 
“Müslümanın Müslüman üzerindeki hakkı altıdır: Ona rastladığın zaman selâm ver, seni yemeğe da’vet ederse icâbet et. Senden öğüt isterse öğüt ver. Aksırır da Allah’a hamd ederse ‘yerhamükellah’ (Allah sana merhamet etsin) de. Hastalanırsa kendisini ziyâret et. Ölürse cenâzesinde hâzır bulun.” (Buhârî, Müslim)

İslâm âlimlerinin buyurdukları gibi, saâdetlerin başı, Muhammed aleyhisselâmı tanımak, sevmek, O’na îmân etmek, tâbi ve teslîm olmaktır. İşte bugünkü ve inşâallah yarınki makâlemizde O’nun bazı fazîletlerini, üstünlüklerini ele almak istiyoruz. Ama tabiî ki bu konuyu 2 makaleye sığdırmak mümkün değildir. Onun için ileride tekrar bu konuya temâs etmeyi arzû ediyoruz.
Resûlullah Efendimizin üstünlüklerini bildiren yüzlerce kitap yazılmıştır. Bu makâlemizde, “Mevâhib-i Ledünniyye” ve “Mir’ât-ı Kâinât” kitaplarından özetleyerek, onun üstünlüklerinden bir kısmını, kısaca bildirmeye çalışacağız: 
1- Mahlûklar içinde ilk olarak Muhammed aleyhisselâmın rûhu yaratılmıştır. 
2- a) Allahü teâlâ, O’nun ismini Arş’a, Cennetlere ve yedi kat göklere yazmıştır. 
b) Allahü teâlâ, Kelime-i şehâdette, ezânda, ikâmette ve namazdaki teşehhüdde O’nun ismini kendi isminin yanına koymuştur. Yine birçok duâlarda, bazı ibâdetlerde ve hutbelerde, nasîhat yaparken, sıkıntılı zamanlarda, kabirde, mahşerde, Cennet’te ve her mahlûkun lisânında, yüce Allah’ın isminin yanında O’nun ismi de zikredilmektedir. 
c) Âdem aleyhisselâm zamanında, namaz için okunan ezânda da, Muhammed aleyhisselâmın ismi söylenirdi. 
d) Muhammed aleyhisselâmın ismini söylemekten başka vazîfesi olmayan melekler vardır.

Alnındaki nur için...
3- Meleklerin Âdem aleyhisselâma karşı secde etmelerinin emrolunması, alnında Muhammed aleyhisselâmın nûru bulunduğu içindi. 
4- a) Âyet-i kerîmede de geçtiği üzere, Allahü teâlâ ve melekler, Ona salât ve selâm etmektedir. 
b) Ona, ömürlerinde bir kere salât ve selâm okumaları, ümmetine de farz oldu. 
c)Müslümanların namazda otururken, “Es-selâmü aleyke eyyühen-nebiyyü ve rahmetullâhi ve berekâtüh” okuyarak, Muhammed aleyhisselâma selâm vermeleri emrolundu. 
Namazda, başka herhangi bir Peygambere ve herhangi bir meleğe karşı böyle söylemek câiz olmadı. 
5-Hadîs-i kudsîde, “Sen olmasaydın, hiçbir şeyi yaratmazdım” buyurulmuştur. 
6- Bütün varlıklara rahmeti, faydası yayılmıştır. Mü’minlere faydası meydândadır. Ona îman etmeyenlere ise, O’nun âlemlere rahmet olması sebebiyle, bu dünyâda azâb yapılmadı, cezâları öteki âleme, âhirete tehîr olundu. Halbuki başka Peygamberlerin zamanlarındaki kâfirlere, dünyâda çeşitli azâblar yapılır, yok edilirlerdi. 
Bir gün Sevgili Peygamberimiz, Cebrâîl aleyhisselâma, “Allahü teâlâ, benim âlemlere rahmet olduğumu bildirdi. Benim rahmetimden sana da nasip oldu mu?” diye sordu. 
Cebrâîl de, “Allah’ın azameti, büyüklüğü karşısında, sonumun nasıl olacağından hep dehşet, korku içindeydim. “Emîn” olduğumu bildiren âyetleri [Tekvîr sûresindeki 20. ve 21. âyetleri] getirince, bu medhile müdhiş korkudan kurtuldum, emîn oldum. Bundan büyük rahmet olur mu?” dedi.
7- Allahü teâlâ, başka Peygamberleri belli bir zamanda, belli bir memlekette Peygamber yaptı. Muhammed aleyhisselâmı ise, kıyâmete kadar, yeryüzündeki bütün insanlara ve cinne Peygamber olarak göndermiştir. 
Onun “Resûlüs-sekaleyn” yanî insanların ve cinnîlerin Peygamberi olduğu ittifâklıdır. 
Bütün meleklerin, hayvanların, nebâtların ve cansızların da, kısaca bütün mahlûkların da Peygamberi olduğunu bildiren âlimler vardır. 
8- Allahü teâlâya, Muhammed aleyhisselâm ile, yemîn vermek câiz olup, başka Peygamberlerle ve meleklerle câiz değildir. 
9- a) Allahü teâlâ, Muhammed aleyhisselâmın râzı olmasını istemiştir. Allahü teâlâ, O râzı oluncaya kadar istediğini vereceğini beyân etmiştir. Bu husûs, Duhâ sûresinde bildirilmiştir. 
b) “Rabbin, Sana, râzı oluncaya kadar, [Sen, yeter deyinceye kadar] her dilediğini verecek” meâlindeki Duhâ sûresinin 5. âyet-i kerimesi, Allahü teâlânın, Peygamberine bütün ilimleri, bütün üstünlükleri, ahkâm-ı İslâmiyyeyi, düşmânlarına karşı yardım ve galebe, ümmetine fetihler ve zaferler, kıyâmette her türlü şefâat ve tecellîler ihsân edeceğini vaat etmektedir. 
Bu âyet-i kerime nâzil olduğu [indiği] zaman, Cebrâîl aleyhisselâma bakarak, “Ümmetimden birinin Cehennemde kalmasına râzı olmam” buyurdu. 

Tevrât, İncîl ve Zebûr...
10- a) Tevrât, İncîl ve Zebûr’da Muhammed aleyhisselâm, dört halîfesi, eshâbı ve ümmetinden bazıları, güzel sıfatlarla bildirilmiş ve medholunmuşlardır. 
b) Allahü teâlâ, kendinin “Mahmûd” isminden Muhammed kelimesini çıkararak Habîb’ine isim koymuştur. 
c) Yine Allahü teâlâ, kendi isimlerinden “Raûf” ve “Rahîm” isimlerini Habîb’ine de vermiştir.
11- Muhammed aleyhisselâmın hadîs-i şerîflerini okumak ibâdettir. Okuyana sevâp verilir. 
Hadîs-i şerîf okumak için abdest almak, temiz elbise giymek, güzel koku sürünmek [İmâm Mâlik (rahimehullah) bunları yapardı], hadîs-i şerîf kitâbını yüksek bir yere koymak, okuyanın dışarıdan gelenler için ayağa kalkmaması ve dinleyenlerin birbirleriyle konuşmamaları müstehabdır. 
Hadîs-i şerîfleri devâmlı okuyanların yüzleri nûrlu, parlak ve güzel olur. 
Kur’ân-ı kerîm okurken de, bu edebleri gözetmek lâzımdır.

Dünkü makâlemizde, 11 madde hâlinde, Sevgili Peygamberimizin bazı üstünlüklerinden bahsetmeye çalıştık. Bugün, aynı konuya birkaç madde daha eklemek istiyoruz:
12- a) Târih ve Mevlid kitaplarında da yazılı olduğu üzere, dünyâya geleceği zaman, çok büyük alâmetler görülmüştür. 
b) Dünyâya geldiği zaman, yeryüzündeki bütün putlar, tapınılan heykeller yüzüstü devrildiler. [Sava Gölü kurudu; Semâve Vâdîsi taştı; Kisrâ’nın sarayından 14 burç yıkıldı; Mecûsîlerin 10 asır boyunca hiç söndürmedikleri ateşleri o gece söndü.] 
c) Kezâ O, dünyaya gelince, şeytanlar göğe çıkamaz, meleklerden haber alamaz oldular. 
d) Yine O dünyâya geldiği zaman, melekler tarafından sünnet edilmiştir. [Mübârek göbeği de meleklerce kesilmiştir.] 
13- a) Beşiğini melekler sallardı. 
b) Beşikte iken konuşmaya başladı. 
c) Beşikte iken gökteki Ay ile konuşurdu; Ay, onun mübârek parmağı ile işâret ettiği tarafa meylederdi. 
d) Çocuk iken, açıklarda gezerken, başı hizâsında bir bulut da birlikte hareket ederek gölge yapardı. Bu hâl, Peygamberliği başlayıncaya kadar devâm etti. 
e) Üç yaşında iken ve kırk yaşında Peygamberliği bildirildiği vakit ve elliiki yaşında Mîraca götürülürken, melekler göğsünü yardı. Cennetten getirdikleri leğen içinde Cennet suyu ile kalbini yıkadılar.

Nübüvvet mührü... 
14-Her Peygamberin sağ eli üstünde nübüvvet mührü vardı. Muhammed aleyhisselâmınki ise, sırtında sol küreğindeki derisi üzerinde, kalbi hizâsında idi. 
Cebrâîl aleyhisselâm kalbini yıkayıp, göğsünü kapadığı zaman, Cennetten getirdiği mühür ile sırtını mühürlemişti. 
15- Aklı, bütün insanların aklından daha çoktur. 
16- İnsanlarda bulunabilecek bütün iyi huyların hepsi Ona ihsân olundu. 
Büyük şâir Ömer bin Fârıd’a, “Şiirlerinde, Resûlullahı niçin medhetmedin?” dediklerinde, “O’nu medhetmeye gücüm yetmeyeceğini anladım; O’nu medhedecek kelime bulamadım” demiştir. 
17- Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde, her Peygamberi ismi ile bildirmiştir. Muhammed aleyhisselâmı ise, “ey Resûlüm, ey Peygamberim” diyerek Onu yücelten vasıflar ile bildirmiştir. 
18- Sevgili Peygamberimizi, ismi ile çağırmak, yanında yüksek sesle konuşmak, uzaktan kendisine seslenmek, yolda önüne geçmek harâm edilmiştir. 
Halbuki başka Peygamberlerin ümmetleri, kendilerini isimleri ile çağırırlardı. 
19- Allahü teâlâ, bütün Peygamberlere, “Muhammed aleyhisselâm sizin zamanınızda Peygamber olursa, ümmetlerinize, ona îmân etmelerini de emrediniz” diye emir buyurdu.
20- a) İnsanlar ve melekler içinde, en çok ilim O’na verildi. Ümmî olduğu hâlde, yâni kimseden bir şey öğrenmemiş iken, Allahü teâlâ, O’na her şeyi bildirmiştir. Âdem aleyhisselâma her şeyin ismi bildirildiği gibi, O’na da her şeyin ismi ve ilmi bildirilmiştir. 
b) Ümmetinin isimleri ve aralarında olacak şeylerin hepsi kendisine bildirildi. 
21- Üstünlüklerinin en üstünü, “Habîbullah” olmasıdır. Allahü teâlâ, O’nu kendisine sevgili, dost yapmıştır. O’nu herkesten, her melekten daha çok sevmiştir. 
Allahü teâlâ, hadîs-i kudsîde, “İbrâhîm’i kendime Halîl (dost) yaptım; seni ise kendime Habîb (sevgili) yaptım” buyurmuştur. 
22- Muhammed aleyhisselâm mâsum idi. Bilerek ve bilmeyerek, büyük ve küçük, kırk yaşından (yani Peygamber olmasından) evvel ve sonra, hiçbir günâh işlememiştir. Çirkin hiçbir hareketi görülmemiştir. 
23- Onu sevmek her mü’mine farzdır. Peygamberimiz, “Allahü teâlâyı seven, beni sever” buyurdu. Onu sevmenin alâmeti, dînine, yoluna, sünnetine ve ahlâkına uymaktır. Kur’ân-ı kerîmde meâlen, “Bana uyarsanız, Allahü teâlâ sizi sever” demesi emrolundu. 
24- Onun Ehl-i Beyt’ini sevmek vâcibdir. “Ehl-i Beytime düşmânlık eden münâfıktır” buyurmuştur. Ehl-i Beyt, zekât alması harâm olan akrabâsıdır. Bunlar, zevceleri ve dedesi Hâşim’in soyundan olan müminlerdir ki, Hz. Alî’nin, Akîl (Ukayl)’in, Câfer-i Tayyâr’ın ve Abbâs’ın soyundan olanlardır. 
25- Eshâbının hepsini sevmek vâcibdir. Sevgili Peygamberimiz, “Benden sonra, eshâbıma düşmanlık etmeyiniz! Onları sevmek, beni sevmektir. Onlara düşman olmak, bana düşman olmaktır. Onları inciten, beni incitmiş olur. Beni inciten de, Allahü teâlâyı incitir. Allahü teâlâ, kendisini incitene azâb eder” buyurdu. 

Gökte ve yerdeki yardımcıları
26- Allahü teâlâ, Muhammed aleyhisselâma, gökte ve yerde ikişer yardımcı yaratmıştır. Bunlar gökte Cebrâîl ile Mikâîl (aleyhime’s-selâm), yerde ise Ebû Bekir ile Ömer (radıyallahü anhümâ)’dır. 
27- a) Cebrâîl aleyhisselâmı “melek” şeklinde [aslî hüviyetiyle] iki kere görmüştür. Başka hiçbir Peygambere “melek” şeklinde görünmemiştir. 
b) Kendisine Cebrâîl aleyhisselâm yirmidört bin kere gelmiştir. Başka Peygamberlerden en çok olarak Mûsâ aleyhisselâma, dörtyüz kere gelmiştir. 
c) İsrâfil aleyhisselâm da Muhammed aleyhisselâma çok kere gelmiştir. Başka Peygamberlere yalnız Cebrâîl aleyhisselâm gelmiştir.
Allahü teâlâ, bizleri O’nun şefâatine nâil eylesin.

23-24 Aralık tarihli makâlelerimizde, bazı şıkları da bulunmakla beraber, 27 madde hâlinde, Sevgili Peygamberimizin fazîletlerinden, üstünlüklerinden bahsetmeye çalıştık. Araya “Yılbaşı”, “Hac”, “Arefe” ve “Bayram”la ilgili 4 yazı girdi. Bu hafta, konumuza birkaç madde daha ilâve etmek istiyoruz...
28- Sevgili Peygamberimizin büyük bir mu’cizesi de, mîrâca götürülmesidir. 
“Burâk” denilen Cennet hayvanı ile Mekke’den Kudüs’e götürüldü. Oradan da göklere ve Arş’a götürüldü. Kendisine acâib şeyler gösterildi. Allahü teâlâyı baş gözü ile, bilinmeyen bir şekilde gördü. [Fakat bu görmesi, madde âleminin dışında yâni âhiret âleminde oldu.] Bir ânda tekrâr evine getirildi. Mîrâç mu’cizesi, başka hiçbir Peygambere verilmedi. 
29- Gâyet açık, kolay anlaşılır olarak konuşurdu. Arabî lisânının her lehçesiyle de konuşurdu. Çeşitli yerlerden gelip suâl soranlara, onların lügati ile cevâp verirdi. İşitenler hayrân olurlardı. “Allahü teâlâ, beni çok güzel yetiştirdi” buyurdu. 
30- Onun her sözü, her işi doğrudur. Her ictihâdı, Allahü teâlâ tarafından doğrulanmıştır. 
31- Az kelime ile çok şey anlatırdı. Yüz binden ziyâde hadîs-i şerîfi, Onun “Cevâmiu’l-kelim” olduğunu göstermektedir. 
Bazı âlimler dediler ki: Muhammed aleyhisselâm, İslâm dîninin dört temelini, dört hadîs-i şerîfle bildirmiştir. Bunlar: 
a) “Ameller niyetlere göre değerlendirilir...” 
b) “Helâl meydandadır, harâm da meydandadır...” 
c) “Da’vâcının şâhit göstermesi ve da’vâlının da yemîn etmesi lâzımdır.”
d) “Bir kimse, kendine istediğini, din kardeşi için de istemedikce, îmânı kâmil olmaz.” 
Bu dört hadîs-i şerîften birincisi, “ibâdet” bilgilerinin; ikincisi, “muâmelât” bilgilerinin; üçüncüsü, “husûmât, yâni adâlet işlerinin ve siyâset” bilgilerinin; dördüncüsü de, “âdâb ve ahlâk” bilgilerinin temelidir. 
32- Erkek, kadın, bülûğa ermiş olarak, büyük yaşta vefât eden herkese, kabrinde Muhammed aleyhisselâm sorulacaktır. “Rabbin kimdir?” denildiği gibi, “Peygamberin kimdir?” de denilecektir. 
33- Rütbeyi ve saltanatı istememiş, Peygamberliği ve fakîrliği dilemiştir. Bir sabâh, Cebrâîl aleyhisselâm ile konuşurken, “bu gece evimizde, yiyecek bir lokmamız yoktu” buyurdu. O anda, İsrâfîl aleyhisselâm gelip, “Allahü teâlâ, senin söylediğini işitti ve beni gönderdi. İstersen her elini sürdüğün taş, altın veya gümüş yahut da zümrüt olsun. İstersen melek olarak peygamberlik yap” dedi. 
Resûlullah üç kere “Kul olarak Peygamberlik istiyorum” dedi. 
34- Başka Peygamberler, kâfirlerin iftirâlarına kendileri cevap vermişlerdir. Muhammed aleyhisselâma yapılan iftirâlara ise, Allahü teâlâ cevap vererek, Onun müdâfaasını yapmıştır. [Kevser ve Tebbet Sûreleri bunun iki delîlidir.] 
35- Her insanın cinnîlerden, şeytanlardan birer arkadaşı vardır. Bu şeytân kâfirdir. Vesvese vererek, arkadaşının îmânını çalmaya, ona günâh yaptırmaya çalışır. Resûlullah aleyhisselâm, arkadaşı olan cinnîyi îmâna getirmiştir. 
36- a) Gözleri uyurken, mübârek kalbi uyanık olurdu. Bütün Peygamberler de böyle idi. [Onun için sadece Peygamberlerin uyumaları, abdestlerini bozmaz.]
b) Önünden gördüğü gibi, arkasından da görürdü. 
c) Aydınlıkta gördüğü gibi, karanlıkta da görürdü. 
d) Sevr [öküz] burcunun yanında bulunan “Süreyyâ” denilen yıldız kümesindeki yedi yıldızı, gözleriyle görüp sayısını bildirmişti. Bu yıldız kümesine “Pervîn” ve “Ülker” de denilmektedir. 
37- a) Tükürüğü acı suları tatlı yaptı; hastalara şifâ verdi; bebeklere süt gibi gıdâ oldu. 
b) Hacâmat kanından içenler oldu. Bunu işitince, “Cehennem ateşi onu (yani kanımı içen kimseyi) yakmaz” buyurdu. 
c) Ömründe hiç esnemedi. Bütün Peygamberler de böyle idi. 
d) Teri gül gibi güzel kokardı. 
Bir fakir kimse, kızını evlendirirken, kendisinden yardım istemişti. O ânda verecek bir şeyi yoktu. Küçük bir şişeye terinden koydurup verdi. O kız, yüzüne, başına sürünce, evi misk gibi kokmaya başladı. Evi, “güzel kokulu ev” adı ile meşhûr oldu. 
38- a) Orta boylu olduğu hâlde, uzun kimselerin yanında iken de, yine onlardan yüksek görünürdü. 
b) Güneş ve ay ışığında yürüyünce, gölgesi yere düşmezdi. 
c) Bedenine ve elbisesine sinek, sivri sinek ve başka böcekler konmazdı. 
d) Çamaşırlarını ne kadar çok giyse, hiç kirlenmezdi. 
e) Her yürüdüğü zaman, arkasından melekler gelirdi. Bunun için, Eshâbını önünden yürütür, arkamı meleklere bırakın derdi. [Tabîî ki onun emri olunca, “el-emru fevka’l-edeb” kâidesince önünde yürümek câiz olurdu.] 
f) Taş üstüne basınca, taşta ayağının izi kalırdı. Kum üstünde giderken, hiç iz bırakmazdı. [Muhtelif yerlerdeki “nakş-ı kadem-i şerîf”lerinde de bu durum görülmektedir.] 
g) Açıkta abdest bozduğu zaman, yer yarılıp bevl ve benzerleri toprak içinde kalırdı. Oradan etrâfa güzel kokular yayılırdı. Bütün Peygamberler de böyle idi.

Aralık ayındaki 2 makâlemiz ile dünkü makâlemizde, Sevgili Peygamberimizin fazîletlerine âit 38 madde zikretmiştik. Hicrî-kamerî takvîme göre, içerisinde bulunduğumuz ve hac aylarından olan Zilhicce ayında, yine O’nun üstünlüklerine dâir birkaç madde daha eklemek istiyoruz...
39- Muhammed aleyhisselâmın ümmetinin sayısı, başka Peygamberlerin ümmetlerinin sayıları toplamından daha çoktur. Onlardan daha üstün ve daha şereflidirler. 
Cennete gireceklerin üçte ikisinin bu ümmetten olacağı, hadîs-i şerîflerde bildirilmiştir. 
40- “Mevâhib-i ledünniyye”de deniliyor ki: “Ümmetimin dalâlet üzerinde birleşmemelerini Rabbimden diledim; kabûl eyledi” hadîsi meşhûrdur. 
Başka bir hadis-i şerifte, “Allahü teâlâ, size üç şey lutfetmiştir: Bunlardan biri, dalâlet üzerinde birleşmekten korumuştur. İkincisi, sârî [bulaşıcı] hastalıktan ölen, şehit sevâbına kavuşur. Üçüncüsü, iki sâlih Müslüman, bir müslüman için, hayırlıdır [iyi biliriz] diyerek şâhit olursa, o Müslüman Cennete gider” buyuruldu. 
Yine hadîs-i şerîflerde, “Eshâbımın ihtilâfı, sizin için rahmettir” ve “Ümmetimin ihtilâfı [amelde mezheplere ayrılması], rahmettir” buyuruldu. Onun ümmeti hakkı, doğruyu bulmak için çalışırlarken, ihtilâfa düşerler. Bu çalışmaları ise, rahmete sebep olur. 
Yahyâ bin Saîd diyor ki: İslâm âlimleri kolaylaştırıcıdırlar. Bir işe, birisi “helâl” demiş, başkası “harâm” demiştir. Sâlih insanlar için “helâl” dediklerine, fesâd zamanında “harâm” demişlerdir. 
Yukarıdaki hadîs-i şerîfler gösteriyor ki, “İcmâ-ı ümmet” yâni, müctehid denilen âlimlerin sözbirliği, “Edille-i şer’ıyye”dendir. Yâni, dîn bilgilerinin dört kaynağından birisidir ve meşhûr dört mezhep haktır. Mezhepler, Müslümanlar için Allahü teâlânın rahmetidir. 
41- Resûlullaha verilecek sevâplar, diğer Peygamberlere verilecek sevâplardan kat kat ziyâdedir. 
Makbûl bir ibâdet ve hayırlı bir iş işleyene verilen sevâp kadar, bunun hocasına da verilecektir. Hocasının hocasına dört misli, onun hocasına sekiz misli, onun da hocasına onaltı misli olmak üzere, Resûlullaha kadar her hocaya talebesinin iki misli sevâp verilecektir. 
Muhammed aleyhisselâma, ümmetinin her bir işinden sevâp verilecektir. Muhammed aleyhisselâma, ümmetinin her bir işinden verilecek olan sevâpların miktârını Allahü teâlâdan başka kimse bilmez. 
“Selef-i sâlihîn”in, sonra gelenlerden efdal, daha fazîletli, daha üstün oldukları bildirildi. Sevâp sayısı bakımından bu üstünlük meydândadır. 
42- Muhammed aleyhisselâmdan sonra, mübârek zevcelerini başkalarının nikâhla almaları harâm edilmiş, bu bakımdan onun zevcelerinin “mü’minlerin anneleri” oldukları bildirilmiştir. 
Başka Peygamberlerin zevceleri, kendilerine yâ zararlı olmuş veya faydasız olmuşlardır. [Nûh aleyhisselâmın 2. hanımı, Lût aleyhisselâmın karısı gibi.] 
Muhammed aleyhisselâmın mübârek zevceleri ise, dünyâ ve âhiret işlerinde, kendisine yardımcı olmuşlar, fakîrliğe sabretmişler, hâllerine şükretmişler ve İslâmiyeti yaymakta çok hizmet etmişlerdir. 
43- Resûlullahın mübârek kızları ve zevceleri, dünya kadınlarının en üstünleridirler. Eshâbının hepsi de, Peygamberlerden başka, bütün insanların en üstünleridirler.
Doğum ve vefât şehirleri olan Mekke-i mükerreme ve Medîne-i münevvere, yeryüzünün en kıymetli yerleridir. 
Mescid-i şerifinde kılınan bir rekât namaza, bin rekât sevâbı yazılır. Başka ibâdetler için de böyledir. 
Kabri ile minberi arası, Cennet bahçesidir. 
Peygamber Efendimiz: “Öldükten sonra beni ziyâret eden, diri iken etmiş gibidir. Haremeyn’den birinde ölen bir mü’min, kıyâmet günü emîn olarak diriltilir” buyurdu. [Mekke ve Medîne şehirlerine “Haremeyn” denir.] 
44- Nesep ve sebep bakımından, yâni kan ve nikâh bakımından olan akrabâlığın kıyâmette faydası yoktur. Ama Resûlullahın akrabâsı bundan müstesnâdır. 
45- Herkesin soyu, oğlundan devâm eder. Muhammed aleyhisselâmın soyu ise, Kızı Fâtıma’dandır. Bu husûs, hadîs-i şerîf ile de bildirilmiştir. 
46- Onun mübârek ismini taşıyan hakîkî müminler Cehenneme girmeyecektir. 
47- Resûlullah vefât edeceği zaman, önce Cebrâîl aleyhisselâm gelip, Allahü teâlâdan selâm getirdi ve hâtırını sorduğunu söyledi. Vefât edeceğini bildirdi. Kendisi ve ümmeti için çok müjdeler verdi. 
48- Azrâîl aleyhisselâm da, onun mübârek ruhunu almak için insan şeklinde geldi. İçeri girmek için, kendisinden izin istedi. 
49- Kabrinin içindeki toprak, her yerden ve Kâbe’den [hattâ Cennetlerden de] efdaldir, daha üstündür. 
50- Kabrinde, bilmediğimiz bir hayât ile diridir. Kabrinde Kur’ân-ı kerîm okur, namaz kılar. Bütün Peygamberler de böyledir. 
51- Dünyânın her yerinde Resûlullaha salevât okuyan Müslümanları işiten melekler, kabrine gelip haber verirler. Kabrini her gün binlerce melek ziyâret eder. 
52- Ümmetinin amelleri ve ibâdetleri her sabâh ve akşam kendisine gösterilir. Bunları yapanları da görür. Günâh işleyenlerin affolması için duâ eder.