HOPARLÖRDEN n çıkan sesin mahiyeti

Sual: Hoparlörle ezan okumanın ve namaz kılmanın mahzuru nedir? CEVAP Önce teknik açıdan bakalım: Hoparlör, telefon, teyp, radyo ve televizyon yayınlarından çıkan sesler, insanın kendi sesi değildir, benzeridir. Ses transdüserleri ve ses tekniği hakkında piyasada çok kitap vardır. Bu kitaplarda deniyor ki: Ses dalgalarını elektrik sinyallerine çeviren mikrofonlar, kulakta olduğu gibi, herhangi bir basınç sonucu çarpan havanın etkisiyle, içlerindeki diyaframın titreşmesi sonucunda, çıkışlarında küçük gerilimler [elektrik sinyalleri] elde edilen cihazlardır. Elektrikli titreşimleri sese çeviren transdüserler, hoparlörler vekulaklıklardır. Hoparlör; elektriksel enerjiyi ses enerjisine dönüştüren bir transdüserdir. Transdüser; bir fiziksel büyüklüğü, başka bir fiziksel büyüklüğe çeviren elemana denir. (Ses frekans tekniği, İ. Eren Başaran, Devlet kitapları yayınları s. 599) Her televizyon vericisi, görüntü bilgisi ve ses bilgisi için, tamamıyla farklı iki sinyal yayınlar. Ses iletiminde frekans modülasyonu [değişmesi], görüntü iletiminde ise genlik modülasyonu kullanılır.(Elektronik iletişim teknikleri, Wayne Tomas, Devlet kitapları yayınları s. 2, 482) Ana Britannica, Büyük Ansiklopedi, Meydan Larousse, MEB Fizik ve Elektrik dersi kitaplarında da deniyor ki: (Ses dalgalarını elektrik sinyallerine çeviren sistemlere mikrofon denir. Elektrik dalgalarını [sinyallerini] ses dalgalarına çeviren sistemlerehoparlör denir. Mikrofonla hoparlör arasında ses nakli olmuyor, yani konuşan insanın kendi sesi nakledilmiyor, sesi yükseltilmiyor, bir enerji dönüşümü oluyor. Mikrofona karşı konuşan insanın sesi, önce elektrik enerjisine dönüşüyor. Buradan hoparlöre giden elektrik sinyalleri tekrar sese dönüşüyor. Mikrofona giren ses dalgalarının etkisiyle, diyafram, kristal elemanı hareket ettirerek manyetik bobinin uçlarında elektriksel gerilim meydana gelmektedir. Meydana gelen bu elektrik sinyalleri yükseltici vasıtasıyla hoparlöre girmektedir. Ses bilgilerini taşıyan elektriksel akımların, ses bobininde oluşturduğu manyetik alan ve mıknatısın kendi sabit manyetik alanı etkilenerek hoparlör diyaframını titretmektedir. Diyafram titreşerek ses dalgalarını yaymaktadır. Bu orijinal sesin nakli değildir, farklı frekanslarda enerji dönüşümüyle, başka özellikte yeni bir ses meydana gelmektedir. Bu ses, çok benzese de farklı bir sestir. Meydana gelen yeni ses, konuşanın kendi sesi değildir. Elektrik tesiriyle hâsıl olan, mıknatıs kuvvetlerinin titrettiği, demir levhanın oluşturduğu başka bir sestir. Elektrik sinyallerinin değerleri bilindiğinden, ses kaynağı olmaksızın, hoparlöre benzer elektrik sinyali göndererek benzer ses elde edilmektedir. Mikrofonlarda, diyafram adı verilen esnek ve hassas bir zar bulunur. Titreşen hava molekülleri bu zara çarpınca titreştirir. Bu titreşimlere uygun elektrik sinyalleri elde edilerek ses dalgaları, elektrik sinyallerine çevrilmiş olur. İnsan sesi, mikrofon içinde yok olur. Bunun yerine, indüksiyon akımı ve bundan manyetik dalgalar ve bundan ses dalgaları hâsıl olur.) Ansiklopedi ve teknik kitaplardan alınan yukarıdaki bilgilerin doğru alınmış olduğunu, bilgisine sunduğumuz uzmanlar da doğruladı. Bunlardan birkaçının isimleri şöyledir: Prof. Dr. Osman Işıkan İsmail Salkım: Elektronik mühendisi İsmail Derdemet: Elektrik mühendisi Ahmet Kırılmaz: Elektrik mühendisi Habib Can: Elektrik-elektronik mühendisi Musa Aras: Elektrik-elektronik mühendisi S. Süleyman Yılmaz: Elektrik-elektronik mühendisi Ali Kılıç: Fizik mühendisi Ahmet Kanter: Fizik ve makine mühendisi Ahmet Çamırcı: Fizikçi Hüseyin Gökmen: Fizik mühendisi Mehmet Poyraz: Elektrik mühendisi Mahmut Sağırlı: Elektrik mühendisi Sabahattin Aktuğ: Fizik öğretmeni Ömer Mehmet Sur: Elektronik öğretmeni Hoparlöre bir de dini açıdan bakalım: Fizik ve elektrik bilimiyle ilgili kaynak kitaplarda da açıklandığı gibi, imamın sesi hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Bizim duyduğumuz ses, imamın kendi normal sesi değil, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği sestir. Yani hoparlörden çıkan ses, elektrik tesiriyle hâsıl olan mıknatıs kuvvetlerinin demir levhayı titreştirmesiyle oluşan bir sestir. Namazda imamdan başkasının sesine uyulamayacağı ve yalnız salih erkeğin sesine ezan dendiği, bütün muteber fıkıh kitaplarında bildirilmiştir. Hatta kendi sesi olsa da, fasığın, çocuğun veya kadının okuduğuna bile ezan denmez. Bunun için, hoparlörle namaz kıldırmak ve ezan okumak kesinlikle caiz değildir. Dünyanın her yerinde okunmuş olması, doğru olduğunu göstermez. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: (Yeryüzündeki insanların çoğuna uyarsan, seni Allah yolundan saptırırlar.) [Enam 116] Hanefi mezhebinde kıymetli kitapları bulunan, fıkıh uzmanı İbni Abidin hazretleri buyuruyor ki: Dağa çarpıp yankılanan ses, insan sesi olarak kabul edilmez. Vasıtasız [aracısız], bizzat insanın söylemesi gerekir. Yankı ile gelen ses, hakiki ses hükmünde olmadığı için, böyle duyulan bir secde âyeti için secde-i tilavet gerekmez. İmamdan başkasının sesine âmin diyenin namazı bozulur. (Redd-ül-muhtar) Elmalılı Hamdi Yazır, Araf suresinin 204. âyetinin tefsirinde diyor ki: Kıraat (okumak) bir ihtiyari iştir ki, akıllı ve konuşan bir insanın ağzından çıkanı anlamaya ve anlatmaya yönelik bir maksat taşıyan, sesli olarak okumak demektir. Nitekim vahiy meleği olan Hazret-iCebrail’in işi bile aslında bir kıraat (Kur’an okuma) değil, bir ikra, yani okutmaktır. Allah’ın yaptığı iş ise vahyi indirmek ve kıraati yaratmaktır. Cansız varlıklardan çıkan seslere kıraat denilemeyeceği gibi, aks-i seda’dan, yani sesin yankılanmasından meydana gelen işe de kıraat denilemez. Bunun içindir ki, fakihler bir kıraatin yankılanmasından hâsıl olan yankının kıraat ve tilavet hükmünde olmadığını, mesela tilavet secdesi gerekmeyeceğini beyan etmişlerdir. Bir kitabı sessiz olarak okumaya kıraat denilemeyeceği gibi, çalan veya çınlayan, yankı yapan bir sesi dinlemek de kıraat dinlemek demek değildir, bir çınlamayıdinlemektir. Şu halde Kur’an okuyan bir okuyucunun sesini aksettiren gramofon veya radyodan gelen sese de kıraat denilemez. Bu gibi sesler bir kıraat değil, bir kıraatin yankısı ve yansımasıdır, bunlara dinleme ve susma emrinin hükmü terettüp etmez. (s. 2361) Gramofondan [teyp, radyo, TV’de] okunan secde âyetini işitenin, tilavet secdesi yapması gerekmez. (Mezahib-i erbea) TV veya hoparlörle namaz Sual: Bazı ülkelerde, bir camiden diğer camilere TV ile irtibat kuruluyor, diğer camidekiler, büyük camideki imama uydukları gibi, camiye gitmeyen de evinden, TV’deki imama uyup namaz kılıyormuş. Bunun mahzuru var mıdır? CEVAP  Öğrenmek niyetiyle TV’den Kur'an-ı kerim dinlemek caizdir. Teypten dinlemek de caizdir. Okunan Kur'an-ı kerimi kasete alıp, mezara gidince, teybi açarak kaseti dinlemekle bizzat Kur'an-ı kerim okunmuş olmaz. Bunun gibi, bir kimse, namaz kılarken kendi filmini çekse, sonra her namaz vakti gelince, video ile bu filmi oynatsa, namaz kılmış olmaz. Namaz kılmak, ezan okumak vakitli ibadetlerdir. Bunları teyple, video ile yapmak, bid'at olup, büyük günahtır. TV ve video iyi bir eğitim vasıtasıdır. Mesela namazın nasıl kılınacağını tatbiki olarak göstermek çok iyi olur. Fakat namaz kılan imamın filmini alıp, imam yerine ekrandaki bu görüntüye uymak caiz olmaz. Bunun gibi, ezan okuyan müezzinin filmini videoya alıp, vakit gelince videodan ezan okutturmak da caiz olmaz. Çünkü TV ekranındaki resim, müezzinin kendisi değil, görüntüsüdür. TV’deki ses de, müezzinin bizzat kendi sesi değil, benzeridir. İki ayrı şey, birbirine çok benzese de, aynı değildir. Mesela Ali ile ikiz kardeşi Veli, birbirine ayırt edilmeyecek derecede benzese de, ayrıdır. Biri Ali, öteki Veli’dir. Bir insanın resmi, kendisinin tam benzeridir, aynısı değildir. Resmin gözü yırtılsa, sahibinin gözüne bir zarar gelmez. Bir kimse aynaya baksa, aynadaki görüntü, bakan kimsenin resmidir. Bu resim sahibinin bizzat kendisi değil, benzeridir, görüntüsüdür. Aynayı kırsak, görüntü kaybolursa da sahibine bir şey olmaz. TV, teyp ve radyodaki sesler de, sahibinin benzer sesidir, aynısı değildir. Aynen bunlar gibi imamın sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Bizim duyduğumuz ses, imamın sesi değil, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği sestir. Yani hoparlörden çıkan ses, elektrik tesiriyle hasıl olan mıknatıs kuvvetlerinin titreyerek demir levhanın husule getirdiği bir sestir. Bu ses, imamın sesine, ne kadar benzerse benzesin, benzeridir, aynısı değildir. TV’deki görüntüye imam diye uymakla, hoparlörden çıkan sese imamın sesi diye uymak aynıdır. Görüntü bizzat imam olmadığı gibi, ses de bizzat imamın sesi değildir. Onun için görüntüye ve cihazdan çıkan sese uymakla imama uyulmuş olmaz. TV’deki sesler yankı da değildir. Yankıya da uymak caiz olmaz.  Namaz kılarken görüntüsü videoya alınmış imama uymak caiz olmadığı gibi, TV’nin naklen yayınında, imamı da görsek, böyle bir imama da uymak caiz olmaz. Yahut hoparlör veya radyo vasıtasıyla gelen ses de imamın sesi olmadığı için, bu ses ile hareket ederek ibadet etmek de caiz olmaz. Dinde nakil esastır Sual: Mısır radyosu, sabah namazını canlı olarak yayınlıyor. Net olarak dinliyoruz. Evimizden radyodaki imama uyup sabah namazını kılmamız caiz midir? Hocamız, vakit girerse, uyulabileceğini söyledi. CEVAP Fıkıh kitaplarında, imamla cemaat arasında kayık geçecek kadar bir nehir veya araba geçecek kadar bir yol varsa, imama uymanın caiz olmadığı bildiriliyor. TV’de canlı olarak yayınlansa yine uyulmaz. Burada en önemli husus şudur: Radyodan gelen ses, bizzat imamın sesi değil, tam benzeridir. Bir insanın fotoğrafı veya TV’deki görüntüsü gibidir. Her ne kadar fotoğraf veya TV’deki görüntü, o insana ait ise de, bizzat kendi değildir. Bu bakımdan radyodan, TV’den okunan secde âyetleri için secde-i tilavet gerekmediğini de din kitapları bildirmektedir. Dinde nakil esastır. Herkes aklına göre bir şey çıkarırsa, ortada din diye bir şey kalmaz. (M.Erbea, Hadika) Ezanı hoparlörle okumak Sual: Yüzyıl önce şehirlerimizde hoparlör sistemi yoktu, zaten gerek de yoktu; ama şimdi metropoller var, milyonluk şehirler var. Ezan bir çağrı ise ve insanların duyması isteniyorsa bunun hoparlörden okunmasında ki yanlışlık ne olabilir?  CEVAP Dinimiz öyle demiyor. Ezanın mutlaka duyulması lazım demiyor. Hatta imamın sesini bütün cemaatın duyması gerekir demiyor. Sultanahmet gibi camiler hoparlör çıkmadan önce de vardı. Peygamber efendimiz yüz bin sahabiye hutbe okudu. Herkes duymadı, duyması da lazım değil. Yani duyulması hutbenin şartlarından değildir. Duymayanlar çok olsa da hutbe yine sahih olur. Hoparlörü ibadette kullanmak Sual: (Hoparlör = haut + parleur, yüksek konuşucu, sesi büyültücü demektir. Sesi yükseltmek ise sünnete uygundur) diyerek hoparlörle ibadeti caiz görenler var. Hoparlör bunların dediği gibi sesi mi yükseltiyor, yoksa sesi değiştirdikten sonra, başka sesi mi yükseltiyor? CEVAP İşin tekniğini bilmeden, bir aletin kelime manasını söylemek cahilliğin daniskasıdır. Haut parleur, Fransızca, yüksek konuşucu demekse de, hoparlörün mahiyeti bu cahillerin söylediği gibi değildir. Kelime manasıyla din olmaz. Birçok terimler, kelime manasından çok uzaktır. Mesela gözden düştü, demenin bildiğimiz gözle hiç alakası yoktur. Bunun gibi salât kelimesi dua demektir; ama namaza da salât denir. Namaz farklı bir dua şeklidir. Bu cahiller gibi, salât duadır diyerek, namaz kılmayıp, sadece dua edenler de çıkmıştır. İstiva oturmak, kaplamak diye, hâşâ Allahü teâlânın Arşa oturduğunu söyleyenler olmuştur. İlim ciddiyeti olan insan, hoparlörün işleyiş şeklini bilen, fizik mühendislerinden öğrendikten sonra yazar. İşin dini yönüne gelince, cemaat, kendi imamından başkasının sesine uyarak namaz kılarsa sahih olmaz. Hoparlörden çıkan ezan sesinin de, müezzinin sesi olmadığı, teknik olarak yukarıda açıklandı. İnsan sesi olmasına rağmen fâsık insanın, kadının ve çocuğun okuduğu ezan sahih olmaz. Salih erkeğin okuması şarttır. Hoparlörden çıkan ses, fâsık erkeğin sesi bile değildir. Enerji dönüşümünden meydana gelen, bir aletin metalik sesidir. Metalik sesle, namaz kılınmaz, ezan okunmaz ve başka ibadet de edilmez. Hem dine aykırıdır, hem de bid’at olur. Hadis-i şerifte de, (Her bid'at sapıklıktır ve her sapık da Cehennemdedir) buyuruluyor. (İbni Asakir)

Benzerine de saygı gerekir Sual: Kur’an-ı kerimi teybe, kasete, VCD veya CD’ye almak caiz midir? Alınca saygı gerekir mi? Bunları dinlemek ibadet olur mu? CEVAP Bunlara Kur'an-ı kerim almak, kağıt üzerine yazmak gibidir. Teyp, kaset ve cd, müzik, şarkı, keyif, oyun ve eğlence için kullanılıyor ise de, kağıt da, roman, açık resim, eğlence ve fuhuş dergileri olmaktadır. Kur'an-ı kerim kağıda yazılınca Mushaf olur. Mushaf, Kur'an-ı kerimi okumaya ve öğrenmeye ve ezberlemeye sebep ve vasıta olduğu için kıymetlidir. Kaset ve diğerleri, Kur'an-ı kerimin benzerini işiterek öğrenilmesine ve ezberlenmesine vasıta olmaktadır. Kur'an-ı kerimi, bu niyet ile, teyp, cd ve kaset üzerine almak caiz olur. Bunlara da, Mushaf-ı şerife olduğu gibi hürmet etmek, bunlara başka şeyler doldurmamak, yükseğe koymak, üzerlerine bir şey koymamak, abdestsiz tutmamak, kâfirlere, fâsıklara vermemek, başka şeyler bulunan bantlar ve plaklar arasına koymamak, fısk, oyun, eğlence yerlerinde çalmamak lazımdır.  Kur'an-ı kerim dinlemek için kullanılan teyp, hiçbir zaman fısk meclislerine [günah işlenen yerlere] götürülmemeli, bunlarda hiçbir zaman, haram olan çirkin şeyler çalınmamalı. Çalgı çalmakta kullanılan bir teybin Kur'an-ı kerim dinlemek için de kullanılması, şarkı, türkü okuyan fâsık bir hâfızın okuduğu Kur'anı dinlemeye benzer ki, bu da caiz değildir.  Kısacası, Kur'an-ı kerim bulunan bantlar ve kasetler Mushaf-ı şerif gibi kıymetlidir. Bunlara da saygısızlık yapmamalıdır. Şu kadar var ki, bunlardan Kur'an-ı kerimi dinlemek, hâfızdan dinlemek gibi olmaz. Tam benzerini dinlemek olur. Kur'an-ı kerimi dinlemek sevabı hasıl olmaz. Çünkü İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki: Kur'an-ı kerimi tilavet etmek [okumak] demek, şuurlu bir kimsenin, Kur'an-ı kerim okuduğunu bilen insanın okuması demektir. Benzerini de saygı ile dinlemek farzdır. Küçük çocuğun şuursuz olarak okuduğunu dinlemek de lazımdır. (Redd-ül-muhtar) Benzeri ile ibadet olmaz ise de, okunan Allah kelamıdır, saygı duymak gerekir.       Mübelliğ imamın yardımcısıdır Sual: Namazda, imamdan başkasına uymak caiz olmadığı için, hoparlöre uyarak namaz kılmak da caiz olmaz, deniyor. Mübelliğ de, imamdan başkası olduğu hâlde, mübelliğin sesiyle hareket etmek nasıl caiz oluyor? CEVAP Cemaat kalabalık olduğu ve imamın sesi her taraftan işitilemediği zamanlarda, imamın aldığı namaz tekbirlerini arka saflardaki cemaate duyuran ve aynı namazı kılan kimseye mübelliğ denir. Dışarıdan başka bir şahıs tekbir alsa, onun sözüyle hareket etmek caiz olmaz. Mübelliğ, dışarıdaki herhangi bir insan değil, aynı cemaatteki imamın yardımcısıdır. Dinimiz, onun yardım etmesine izin vermiştir. Onun sözüne uymak, imama uymak demektir. Dışarıda olan kimseye cevap vermek veya onun sözüyle hareket etmek namazı bozar. Hoparlörden çıkan ses, nakl-i seda da, yankı da değildir. İmamın sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği bir ses hâline dönüşüyor. Yani hoparlörden çıkan ses, imamın sesi değil, elektrik tesiriyle hâsıl olan mıknatıs kuvvetlerinin titrettiği demir levhanın oluşturduğu sestir. TV ekranındaki resim, imamın bizzat kendisi değil, görüntüsüdür. TV’deki ses de, imamın bizzat kendi sesi değil, benzeridir. Hoparlörden çıkan ses de böyledir. Bununla ilgili, namazı bozan durumlara birkaç örnek verelim: 1- İmamdan başkasının duasına âmin demek namazı bozar. Mesela biz, tek başına akşam namazını kılarken, yan tarafta cemaatle namaz kılınsa, o cemaatin imamı Fatiha’yı bitirince, bizim ona âmin dememiz namazı bozar, çünkü o kendi imamımız değildir. Yahut biri bize (Allah senin günahlarını affetsin) dese, biz de âmin desek namazımız bozulur. 2- İmamdan başkasının yanlışını düzeltmek namazı bozar. Mesela, başka biri veya başka bir imam Kur’anı yanlış okusa, namaz kılan da, doğrusunu söylese namazı bozulur, çünkü kendi imamından başkasına cevap verilmiş oluyor. Kendi imamı yanlış okusa yahut âyetin devamını getiremese, düzeltmek bozmaz, çünkü hatayı düzelten o cemaatten biridir. 3- İmamın abdesti bozulsa, yerine cemaatten birini vekil bırakabilir, ama cemaatten olmayan birini vekil bırakamaz. Dışarıdan biri gelse, (Senin abdestin bozulmuşsa ben devam edeyim) dese, o cemaate imam olamaz. 4- Namaz kılarken yanına gelen biri, biraz çekil de, ben de yanına sıkışayım dese, o da, onun sözüyle yer açsa namazı bozulur; çünkü namazda başkasının emriyle hareket etmiştir. Mübelliğ, hoparlöre benzetilemez. Mübelliğ, dinin emriyle imamın sesini ileten, imamın yardımcısıdır. Hoparlörse, imamın sesini başka ses hâline getirmektedir. İkisi hiçbir bakımdan birbirine benzemez.   Hazret-i Davud ve mizmar Sual: (Hazret-i Davud, mizmar yani çalgı eşliğinde zikrederdi. Suudi Arabistan ve diğer İslam ülkeleri dâhil, günümüzdeki Müslümanların hepsi ibadetlerde hoparlör kullanıyor. Bu kadar insanın yanlış yapması mümkün olur mu?) diyorlar. Herkesin yapması bu konuda icma olduğunu ve bunun caiz olduğunu göstermez mi? CEVAP Mizmar, çalgı demektir. Hoparlör de, mizmardır. Birçok hadis-i şerif, Kur’an-ı kerimin, teyp ve hoparlör gibi çalgı çalınan âletlerde okunacağını haber veriyor. Hoparlörle Kur’an-ı kerim okumak, dinlemek, ibadeti değiştirmek olur, yani bid’at ve günahtır. (S. Ebediyye) Herkesin ibadetlerde hoparlör kullanması, o işin caiz olduğunu göstermez. İnsanların çoğuna uyan zarardadır, çünkü Kur’an-ı kerimde mealen, (Yeryüzündeki insanların çoğuna uyarsan, seni Allah yolundan saptırırlar) buyuruluyor. (Enam 116) Günümüzdeki insanların sözbirliğine icma da denmez. Din kitaplarımızda deniyor ki: Dördüncü asırdan sonra mutlak müctehid yetişmediği için, icma kalmadı. Önceki asırlardaki icmalar, sonraki asırlarda gelen âlimler için delil olur. Mukallidlerin, cahillerin ve hele dinde reformcuların sözbirliğine ise icma denilmez. (F. Bilgiler) Teganninin haram ve caiz olan kısımları olduğu gibi, mizmar, güzel ses anlamına da gelmektedir. Davud aleyhisselam güzel sesliydi. Güzel sesli olana Davudî sesli denir. Davud aleyhisselam, Zebur’u güzel sesle okurdu. Buna çalgı ile okurdu demek, büyük iftira olur. Eshab-ı kiramdan Ebu Musa el-Eş’arî, Kur’an-ı kerim okuyordu. Bunu işiten Resulullah efendimiz, (Bunun sesi, tıpkı Âl-i Davud’un mizmarları [güzel sesi] gibidir) buyurdu. (Mecma-üz-Zevaid) Aşağıdaki hadis-i şeriflerde ise mizmar, ses çıkaran her türlü çalgı aleti ve hoparlör anlamında kullanılmıştır: (Kur’anı mizmarlardan okuyanlara Allah lanet eder.) [Müsamere] (Kur’an mizmarlardan okunmadan önce, salih amel işlemekte acele edin.) [Taberani] (Kur’an mizmarlardan okunduğu zaman, ölebilirsen öl!)[Taberani] Ayrıca, önceki dinlerde helal olup, bizim dinimizde haram olan çok şey vardır. Mesela içki içmek, önceki dinlerin bazılarında haram değildi. (Eski bir dinde çalgı çalınıyordu, şimdi de helaldir) demek, (O zaman içki içmek serbestti, şimdi niye yasak olsun) demeye benzer. Mizmar yani çalgı hakkındaki birkaç hadis-i şerif meali de şöyledir: (Çan, şeytanın mizmarıdır.) [Müslim, Ebu Davud, Nesai] (Allahü teala, İblis’e, “senin müezzinin mizmarlardır” buyurdu.)[Taberani, İ. Cerir] (Bir zaman gelecek, zina, içki ve mizmarı helal sayanlar çıkacaktır.) [Buhari] (Mizmarları, putları yok etmek için gönderildim.) [İ.Ahmed, Ebu Nuaym, İ. Neccar] (Nimete kavuşunca mizmar çalmak, gazabı ilahiye sebep olur.)[Deylemi]   Televizyonla namaz Sual: Merkezi sistemle ezan okunduğu gibi, bazı camilerde cemaat imamı görsün diye, duvarlara televizyon ekranı konmaya başlandı. Bu da bid’at değil midir? CEVAP Buna benzer uygulamalar Hindistan’da da başlamıştı. Bu, Hindistan’da olduğu gibi, sanki küçük camilerdeki imamları kaldırıp merkezi camilerdeki imamlara uymaya hazırlık yapıldığı hissini veriyor. Hindistan’da, bazı camilerde, Vehhabilerin imamsız olarak cemaatle namaz kıldıkları haberini aldık. Bu camilerin, büyük camiye bağlı olduğu, oradaki imamın sesini hoparlörle işiterek, o imama uyulduğu bildirildi. Hoparlör sesiyle ve televizyondaki imama uyarak kılanların namazlarının sahih olmadığı, Hindistan âlimlerinin Kerala’da çıkardıkları El-Muallim mecmuasının Rebiul-evvel 1406 ve Aralık 1985 tarihli sayısında uzun yazılıdır. 1981’de Pakistan’da çıkanSüyuf-ullahil-ecille kitabında da, hoparlörle namaz kıldıran imama uymanın caiz olmadığı yazılıdır. (S. Ebediyye) Pakistan’da Camia-i Habibiyye üniversitesi dekanı, müderris Habib-ür-rahman, 1981’de hacca gidince, Vehhabi imamın hoparlörle namaz kıldırdığını görüp, namazlarını ayrı kıldığı için, ellerine kelepçe takılarak hapsedilmiş, hac yapmasına mani olunarak, geri gönderilmiştir. (İslam Ahlakı) Ezanla kamet arasında dua Sual: Ezanla kamet arasında edilen dua, makbul oluyor. Ezanla ikamet asında, sünnet de kılınıyor. Sünnet ile farz, farz ile sünnet arasında, konuşmak gibi, dua etmek de sünnetin sevabını yok ettiğine göre, ezanla ikamet arasında, ne zaman dua edeceğiz? CEVAP Ezanla ikamet arasında, sünnet kılıyoruz. Sünnet kılarken Fatiha ve başka dualar okuyoruz. Bu dualar, ezanla ikamet arasında yapılmış oluyor. Yani ezanla ikamet arasında yapılması gereken duadan mahrum kalmıyoruz. Bir de, akşam namazında, ezandan sonra ve kametten önce, sünnet olmadığı için, dua edilebilir. Diğer dört vakitteyse, sünnetten sonra, ikamet okunduğu için, sünnetle farz arasında dua edilmez. SORULARLA İSLAMİYET / SESLİ    (Herkes öyle diyor) demek   Ahir zaman alametleri   Çeşitli sual ve cevaplar   Hoparlör sesine âmin demek   Hoparlör ve çalgı   Hoparlörden çıkan ses   Hoparlörden çıkan sesin mahiyeti   Hoparlörden Kur’an dinlemek   Hoparlörle kılınan namaz   Hoparlörle vaaz etmek   İbadetle başka şey mukayese edilmez   İbadetleri değiştirmeden yapmak   Namaz ve Radyo-TV’deki imam   Yankı ve hoparlö .SORULARLA İSLAMİYET / SESLİ (Herkes öyle diyor) demek       Sual: Ben bir sünnete uyunca, bid’at ehli “Herkes böyle yapıyor, Mekke’de bile hoparlörle ibadet ediliyor, onların hepsi yanlış yolda da, sadece sen mi doğru yoldasın” diyorlar. Her yerde kötü işlerin, bid’atin rağbet görmesinin, iyi işlerin, Allah’ın emirlerinin öcü gibi gösterilmesinin sebebi nedir? CEVAP Âlimler azalıp cahiller çoğalacağı için, insanlar bozulup gün günü aratacağı için, kıyamet kötüler üzerine kopacağı için çoğunluğa uyuluyor. Beş hadis-i şerif meali şöyledir: (Her asır, önceki asırdan daha bozuk olur. Böylece Kıyamete kadar hep bozulur.) [Tezkire-i Kurtubi muhtasar, Hadika] (İnsanların en hayırlısı, en iyisi benim asrımda bulunanlar [Eshab-ı kiram]dır. Onlardan sonra en iyileri, onlardan sonra gelenler [tabiin]dir. Onlardan sonra da en iyiler onlardan sonra gelenler [tebe-i tabiin]dir. Artık bundan sonra yalanlar yayılır.) [Buhari] (Sonra gelenler, önceki âlimleri cahillikle suçlar.) [İ.Asakir] (Kötüler iyi, iyiler kötü gösterilmedikçe, kıyamet kopmaz.) [Haraiti] (Bu din garip olarak başladı, sonu da garip olur.) [Tirmizi] Bu devirde herkese inanmak yanlıştır. İyilik, güzellik, hak gibi hususlar, her zaman çoğunluğun bulunduğu yerde olmaz. Mesela Çin'in, Japonya'nın nüfusu çoktur. Dinleri Budizm’dir. İnsanların çoğu Budist diye, Budizm’in doğru olduğu söylenemez. Dünyada gayrimüslimler, Müslümanlardan daha fazla. Azınlıkta kaldığı için (Müslümanlık hak din değildir) denemez. Çünkü on âyet meali şöyledir: İnsanların çoğuna uyan sapıtır. (Enam 116) Halkın çoğu kâfirdir. (Nahl 83) Çoğu fasıktır. (Maide 49) Çoğu müşriktir. (Rum 42) Çoğu iman etmez. (Rad 1) Çoğu inkârcıdır. (İsra 89) Çoğu gafildir. (Yunus 92) İslamiyet’in hak ve doğru olduğunu çoğu bilmez. (Rum 30) İnananlar azdır. (Sad 24) Şükredenler azdır. (Sebe 13) (Herkes öyle diyor) demekle, çoğunluk dinde ölçü olmaz. Şaraptan yapılan sirkeye herkes haram dese de sirke helaldir. Dinde çoğunluğa uymak değil, hakka, doğruya uymak gerekir. Herkes dinsizleşse, Allah diyen kalmasa da tek başına Allah demeli. Herkes açık gezse de kapanmalı. Herkes ibadetlerde hoparlör sünnet dese de, sünnet olmadığını, bid’at olduğunu bilmeli. Dünyanın çoğunluğu, zina suç değildir dese de, haram olduğunu bilmeli. Herkes, (Bir kereden bir şey olmaz) dese de, bir kere de olsa günah işlememeli. Hoparlör bid’atine güzel demek ne kadar çirkindir. İbadetlere bid'at sokmakla daha güzel ibadet edilmiş olmaz. (İbadetleri bizim gibi yapmayanlar, bizden değildir) hadis-i şerifini düşünerek, ibadetlere bid’at karıştırmaktan çok sakınmalıdır! Bir hadis-i şerif meali de şöyledir: (Bid'atten sakının; çünkü her bid'at dalalettir.) [İbni Asakir] .Ahir zaman alametleri       Sual: Bir caminin arka tarafında namaz kılarken imamın sesi arkadan geldi. Hayret ettim, arkada da mı imam var diye. Gayri ihtiyari başımı döndürüp baktım. Ses hoparlörden geliyormuş. Namazım bozuldu mu? CEVAP Göğüs kıbleden dönmediyse namaz bozulmuş olmaz, ama mekruh olur. Göğüs de dönmüş ise namaz bozulur. Hoparlörün böyle numaraları olabiliyor. Bazen müzik de karışabiliyor. Cep telefonlarından melodiler duyuluyor. Bunlar ahir zaman alametleridir. .SORULARLA İSLAMİYET / SESLİ Çeşitli sual ve cevaplar       Sual: Mezarlığa gittiğimizde, banttan Kur'an-ı kerim okunuyor. Bundan ölüye diriye sevap olur mu? CEVAP Hayır sevap olmaz. Sual: Mikrofonla kıldıran imamı görüyorsak veya çıplak sesle de sesini duyacak mesafede isek, arkasında kılınan namaz sahih olur mu? CEVAP Çıplak sesini duymasak da, geriden öndekilerin hareketine göre hareket etmişsek namaz sahih olur. Ancak imamın itikadı bozuk ise isterse hoparlörsüz kıldırsın fark etmez. Ama imam istemeyerek emir ile kıldırıyorsa, o zaman imama günah olmaz ve onun arkasında namaz kılınır. Sual: Yüzyıl önce şehirlerimizde hoparlör sistemi yoktu, zaten gerek de yoktu. Ama şimdi metropoller var, milyonluk şehirler var. Ezan bir çağrı ise ve insanların duyması isteniyorsa bunun hoparlörden okunmasında ki yanlışlık ne olabilir? CEVAP Ama dinimiz öyle demiyor. Ezanın mutlaka duyulması lazım demiyor. Hatta imamın sesini bütün cemaatın duyması gerekir demiyor. Sultanahmet gibi camiler hoparlör çıkmadan önce de vardı. Peygamber efendimiz yüz bin sahabiye hutbe okudu. Herkes duymadı, duyması da lazım değil. Yani hutbenin şartlarından değil. Duymayanlar çok olsa da hutbe yine sahih olur. Sual: Hepimiz biliyoruz ki daha 50 yıl önce İslam toplumlarında haram kabul edilen birçok şey günümüzde helal oldu. Toplumun çoğunluğunun istediği hoparlörle, teyple ibadetin ne mahzuru olur? CEVAP Dün haram olan bugün helal olmaz. Yeni çıkan türediler dini değiştirerek haramı helal hale getiremez, onlar helal dese de Allah indinde o yine haramdır. Bunun canlı bir örneğini vermelisiniz. Dün haram iken bugün helal olan veya dün helal iken bugün haram olan bir şey var mı? Olamaz, olması da mümkün değildir. Din oyuncak değildir. Herkes din ile oynayamaz, din zamanla değişmez. Dinde reform olmaz. Allah’ın Peygamberi namazı nasıl kıldırmışsa şimdi de öyle kıldırılmalıdır. Dinde değişiklik, dini koyanı beğenmemek olur. Bu da küfür olur. Sual: (Kâbe’de de mikrofonla namaz kılınmaktadır. Bu da hoparlörün caiz olduğunu göstermez mi?) diyene ne cevap vermeli? CEVAP Kâbe’deki Vehhabilerin yaptığı dinde ölçü değildir. Vehhabilerin ehl-i sünnetle alakası olmadığı herkes tarafından malumdur. Hatta, zındık oldukları Nimet-i İslam kitabında ve başka muteber kitaplarda yazılıdır. Denize düşen yılana sarıldığı gibi, fetvada zorluk çeken de Vehhabiye sarılmamalı. .Hoparlör sesine âmin demek       Sual: Hoparlörden çıkan sese âmin diyenin namazı bozulur deniyor. Halbuki ben ilmihallere baktım, namazı bozanlar arasında hoparlör yazmıyor. Hoparlörden çıkan sese âmin demek niye namazı bozuyor ki? Hoparlörle sesin yükseltilmesinin ne mahzuru olur ki? CEVAP Her ilimde olduğu gibi, fen ilminde de o işin uzmanı söz sahibidir. Dinimiz de buna kıymet verir. Çünkü fen ilimleri, İslami ilimlerin bir koludur. Dini bilgilerde ise edille-i şeriyye esastır. Fen bilgileri bunlara göre açıklanır. Müslüman ve uzman bir doktor, bu hasta guslederse ölür diyorsa, teyemmüm gerekir diyorsa, o doktora inanılması gerektiğini, diğer fen işlerinde de durumun böyle olduğunu dinimiz bildiriyor. Hoparlörden çıkan ses, nakli seda mı, aksi seda mı, yoksa başka bir ses mi, bunu ancak uzmanı bildirir. Bütün uzman mühendisler bildiriyor ki: (Hoparlörden çıkan ses, nakli seda değildir. Hoparlör, sesi yükseltici bir alet değildir. Yankı da değildir. İmamın sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Duyulan ses, imamın sesi değil, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği sestir. Yani hoparlörden çıkan ses, elektrik tesiriyle hasıl olan mıknatıs kuvvetlerinin titreyerek demir levhanın husule getirdiği sestir. TV ekranındaki resim, imamın bizzat kendisi değil, görüntüsüdür. TV’deki ses de, imamın bizzat kendi sesi değil, sesin benzeridir.) Bütün uzmanlar böyle söyleyince, dinin emri gereği onlara inanmak gerekir. Helal olan üzüm şırası, alkol haline, şarap haline dönüşünce, o sıvı haram oluyor. Yok bu üzüm şırası diye inat etmek cahillikten başka şey değildir. Şarap da sirkeleşince helal oluyor. Şarap nasıl helal olur demek de cahilliktir. Yine uzman kimyager, (Necis yağ, mesela domuz yağı sabun haline dönüşse temiz olur) diyor. Evet bütün uzmanlar ne diyor? (TV’deki konuşan kimsenin resmi bizzat kendisi olmadığı gibi, sesi de bizzat kendi sesi değil, benzeridir) diyorlar. Şimdi gelelim dini hükmüne. İbni Âbidin’de diyor ki: “Başkasının sesine âmin diyenin namazı bozulur.” Hoparlörden çıkan ses de, başka bir ses olduğuna göre, ona âmin diyenin namazı bozulur. Demek ki, namazı bozanların arasında başka bir sese âmin demek de var imiş. İnsan bunu bilmeyince, (Hoparlör sesi yükseltiyor ne büyük nimet. Herkes biliyor, siz bilmiyorsunuz) diyerek cahilliğini gösterir. .Hoparlör ve çalgı       Sual: Hoparlörden çıkan ses söyleyenin sesi olmadığına, başka ses olduğuna göre, hoparlörden çıkan çalgı sesini dinlemek caiz olmaz mı? CEVAP Başka ses de olsa, hoparlör de çalgıdır. Yani çalgıyı kim söylerse söylesin caiz olmaz. Çalgı, kendiliğinden ses çıkarmaz. Ses çıkarmak, yani kullanılmaları için, davula vurmak, kavala üflemek ve hoparlöre söylemek gerekir. (S. Ebediyye) .Hoparlörden çıkan ses       Sual: Telefonla boşamak, yemin etmek, vekâlet vermek gibi şeyler geçerli oluyor da, aynı ses ve nakil olması sebebiyle niçin namazda hoparlördeki ses imamın sesi olmuyor? CEVAP Telefonda, radyoda ve hoparlörde, hem söyleyenin sesi var, hem de elektrikle mıknatısın hâsıl ettiği metalik ses var. Bu iki ses birbirine çok benzese, hiç ayırt edilmese de birbirinin aynı değildir. Birisi asıl, diğeri bunun benzeridir. Sinema ve televizyonda hareket eden şekiller, resimler gibidir. Hiç kimse, bu resimler kendilerini meydana getiren asıllarının aynıdır diyemez. Boşanmada, zekat vermede, yazışmalarda vasıta, araç kullanmak, yani bu işleri bir vekile de yaptırmak caizdir. Telefonla hoparlör; mektup gibi araç olduğu için caiz olmaktadır. Mektupla, boşama, vekâlet caiz olur. Ezanda, namazda ve Kur’an-ı kerim okumada, dinlemede, bizzat kendisinin bu işleri yapması şarttır. Başkası yapsa kendisi yapmış sayılmaz. Mesela bir kimsenin namaz kılışı kameraya alınsa, bu film gösterilse o kişi namaz kılmış olmaz. Birisine git, okunan Kur’an-ı kerimi dinle denilse, o da dinlese, gönderen bizzat dinlemiş olmaz. Namazda, o namazı kılan imam ve müezzinin sesinden başka sese uymanın caiz olmadığı bütün fıkıh kitaplarında yazılıdır. Onun için zekatla namaz birbirinden ayrılır. Toprağa konan küçük bir karpuz çekirdeğinden, kocaman bir karpuz meydana geliyor. Bu karpuz o çekirdek değildir. Çekirdek çürüyüp, yok olmuştur. Hoparlörün mikrofonuna söylenen söz de, yok olmakta, başka ses hâsıl olmaktadır. Yani, hoparlörün sesi, insan sesine çok benzediği halde, insan sesi değildir. Müezzinin sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Duyulan ses, imamın, müezzinin sesi değil, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği sestir. Bu sese, ezan denmez. Ancak salih Müslüman olan erkeğin kendi sesiyle okuduğuna ezan denir. Hatta kendi sesi olsa da, fasığın, çocuğun veya kadının okuduğuna da ezan denmez. İbadetlere faydalı şeyler ilave ediyoruz demek çok yanlıştır. İslam âlimleri, kendiliklerinden bir değişiklik yapmazlar. Yapılan değişikliğin bid’at olup olmadığını anlarlar. Hoparlörün sünnet olmadığı, bid’at olduğu meydandadır; çünkü Peygamber efendimiz, (Her bid’at sapıklıktır) ve (İbadetleri bizim gibi yapmayan, bizden değildir) buyuruyor. (S. Ebediyye) Sual: (Camide, hoparlörlerden gelen sesler, imamın sesi ile karışınca, bu sesler, imamın sesini bastırsa da; imamın kendi sesine niyet ederek, âmin demenin bir mahzuru olmaz) deniyor. Hâlbuki İslam Ahlakı kitabında, (Hoparlörden çıkan ses, imamın sesi değildir, bu sesin benzeridir. Bunu işitenler, imamın sesini değil, bu sese benzeyen başka bir sesi işitiyorlar. İmamın sesine uymayıp, başka sese tâbi olanın ve imamdan başkasının okuduğu Fatiha’ya âmin diyenin namazı sahih olmaz) diye yazıyor. Hoparlörden gelen sese imamın sesi diye uymak sahih olur mu? CEVAP İmamın hemen arkasında olup da, imamın kendi sesini duyuyorsak, o zaman sahih olur. İmamdan uzak olanlarınki sahih olmaz. Sağdaki, soldaki ve arkadaki hoparlörlerin gür sesleri arasından, imamın sesini ayırt etmek imkânsızdır. 100 lira parasını faize veren, bir müddet sonra 101 lira alsa, 101 liranın tamamı faiz olur. 1 lirası fakire verilince, diğer kısmı faizden kurtulmuş olmaz. (Mektubat-ı Rabbani) Görüldüğü gibi, çok az bir faiz, bütün parayı haram hale getiriyor. İçinden ayırmak mümkün olmuyor. Bunun gibi, gürültü hoparlör sesleri arasından, imamın kendi sesini ayırmak, işitmek mümkün değildir. İslam Ahlakı kitabında da bildirildiği gibi, hoparlörle namaz kılınırken, sadece hoparlörlerden gelen sesler işitilmektedir. Bu önemli hususları, göz önüne almak gerekir. .Hoparlörden çıkan sesin mahiyeti       Sual: Hoparlörle ezan okumanın ve namaz kılmanın mahzuru nedir? CEVAP Önce teknik açıdan bakalım: Hoparlör, telefon, teyp, radyo ve televizyon yayınlarından çıkan sesler, insanın kendi sesi değildir, benzeridir. Ses transdüserleri ve ses tekniği hakkında piyasada çok kitap vardır. Bu kitaplarda deniyor ki: Ses dalgalarını elektrik sinyallerine çeviren mikrofonlar, kulakta olduğu gibi, herhangi bir basınç sonucu çarpan havanın etkisiyle, içlerindeki diyaframın titreşmesi sonucunda, çıkışlarında küçük gerilimler [elektrik sinyalleri] elde edilen cihazlardır. Elektrikli titreşimleri sese çeviren transdüserler, hoparlörler ve kulaklıklardır. Hoparlör; elektriksel enerjiyi ses enerjisine dönüştüren bir transdüserdir. Transdüser; bir fiziksel büyüklüğü, başka bir fiziksel büyüklüğe çeviren elemana denir. (Ses frekans tekniği, İ. Eren Başaran, Devlet kitapları yayınları s. 599) Her televizyon vericisi, görüntü bilgisi ve ses bilgisi için, tamamıyla farklı iki sinyal yayınlar. Ses iletiminde frekans modülasyonu [değişmesi], görüntü iletiminde ise genlik modülasyonu kullanılır. (Elektronik iletişim teknikleri, Wayne Tomas, Devlet kitapları yayınları s. 2, 482) Ana Britannica, Büyük Ansiklopedi, Meydan Larousse, MEB Fizik ve Elektrik dersi kitaplarında da deniyor ki: (Ses dalgalarını elektrik sinyallerine çeviren sistemlere mikrofon denir. Elektrik dalgalarını [sinyallerini] ses dalgalarına çeviren sistemlere hoparlör denir. Mikrofonla hoparlör arasında ses nakli olmuyor, yani konuşan insanın kendi sesi nakledilmiyor, sesi yükseltilmiyor, bir enerji dönüşümü oluyor. Mikrofona karşı konuşan insanın sesi, önce elektrik enerjisine dönüşüyor. Buradan hoparlöre giden elektrik sinyalleri tekrar sese dönüşüyor. Mikrofona giren ses dalgalarının etkisiyle, diyafram, kristal elemanı hareket ettirerek manyetik bobinin uçlarında elektriksel gerilim meydana gelmektedir. Meydana gelen bu elektrik sinyalleri yükseltici vasıtasıyla hoparlöre girmektedir. Ses bilgilerini taşıyan elektriksel akımların, ses bobininde oluşturduğu manyetik alan ve mıknatısın kendi sabit manyetik alanı etkilenerek hoparlör diyaframını titretmektedir. Diyafram titreşerek ses dalgalarını yaymaktadır. Bu orijinal sesin nakli değildir, farklı frekanslarda enerji dönüşümüyle, başka özellikte yeni bir ses meydana gelmektedir. Bu ses, çok benzese de farklı bir sestir. Meydana gelen yeni ses, konuşanın kendi sesi değildir. Elektrik tesiriyle hâsıl olan, mıknatıs kuvvetlerinin titrettiği, demir levhanın oluşturduğu başka bir sestir. Elektrik sinyallerinin değerleri bilindiğinden, ses kaynağı olmaksızın, hoparlöre benzer elektrik sinyali göndererek benzer ses elde edilmektedir. Mikrofonlarda, diyafram adı verilen esnek ve hassas bir zar bulunur. Titreşen hava molekülleri bu zara çarpınca titreştirir. Bu titreşimlere uygun elektrik sinyalleri elde edilerek ses dalgaları, elektrik sinyallerine çevrilmiş olur. İnsan sesi, mikrofon içinde yok olur. Bunun yerine, indüksiyon akımı ve bundan manyetik dalgalar ve bundan ses dalgaları hâsıl olur.) Ansiklopedi ve teknik kitaplardan alınan yukarıdaki bilgilerin doğru alınmış olduğunu, bilgisine sunduğumuz uzmanlar da doğruladı. Bunlardan birkaçının isimleri şöyledir: Prof. Dr. Osman Işıkan İsmail Salkım: Elektronik mühendisi İsmail Derdemet: Elektrik mühendisi Ahmet Kırılmaz: Elektrik mühendisi Habib Can: Elektrik-elektronik mühendisi Musa Aras: Elektrik-elektronik mühendisi S. Süleyman Yılmaz: Elektrik-elektronik mühendisi Ali Kılıç: Fizik mühendisi Ahmet Kanter: Fizik ve makine mühendisi Ahmet Çamırcı: Fizikçi Hüseyin Gökmen: Fizik mühendisi Mehmet Poyraz: Elektrik mühendisi Mahmut Sağırlı: Elektrik mühendisi Sabahattin Aktuğ: Fizik öğretmeni Ömer Mehmet Sur: Elektronik öğretmeni Hoparlöre bir de dini açıdan bakalım: Fizik ve elektrik bilimiyle ilgili kaynak kitaplarda da açıklandığı gibi, imamın sesi hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Bizim duyduğumuz ses, imamın kendi normal sesi değil, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği sestir. Yani hoparlörden çıkan ses, elektrik tesiriyle hâsıl olan mıknatıs kuvvetlerinin demir levhayı titreştirmesiyle oluşan bir sestir. Namazda imamdan başkasının sesine uyulamayacağı ve yalnız salih erkeğin sesine ezan dendiği, bütün muteber fıkıh kitaplarında bildirilmiştir. Hatta kendi sesi olsa da, fasığın, çocuğun veya kadının okuduğuna bile ezan denmez. Bunun için, hoparlörle namaz kıldırmak ve ezan okumak kesinlikle caiz değildir. Dünyanın her yerinde okunmuş olması, doğru olduğunu göstermez. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: (Yeryüzündeki insanların çoğuna uyarsan, seni Allah yolundan saptırırlar.) [Enam 116] Hanefi mezhebinde kıymetli kitapları bulunan, fıkıh uzmanı İbni Abidin hazretleri buyuruyor ki: Dağa çarpıp yankılanan ses, insan sesi olarak kabul edilmez. Vasıtasız [aracısız], bizzat insanın söylemesi gerekir. Yankı ile gelen ses, hakiki ses hükmünde olmadığı için, böyle duyulan bir secde âyeti için secde-i tilavet gerekmez. İmamdan başkasının sesine âmin diyenin namazı bozulur. (Redd-ül-muhtar) Elmalılı Hamdi Yazır, Araf suresinin 204. âyetinin tefsirinde diyor ki: Kıraat (okumak) bir ihtiyari iştir ki, akıllı ve konuşan bir insanın ağzından çıkanı anlamaya ve anlatmaya yönelik bir maksat taşıyan, sesli olarak okumak demektir. Nitekim vahiy meleği olan Hazret-i Cebrail’in işi bile aslında bir kıraat (Kur’an okuma) değil, bir ikra, yani okutmaktır. Allah’ın yaptığı iş ise vahyi indirmek ve kıraati yaratmaktır. Cansız varlıklardan çıkan seslere kıraat denilemeyeceği gibi, aks-i seda’dan, yani sesin yankılanmasından meydana gelen işe de kıraat denilemez. Bunun içindir ki, fakihler bir kıraatin yankılanmasından hâsıl olan yankının kıraat ve tilavet hükmünde olmadığını, mesela tilavet secdesi gerekmeyeceğini beyan etmişlerdir. Bir kitabı sessiz olarak okumaya kıraat denilemeyeceği gibi, çalan veya çınlayan, yankı yapan bir sesi dinlemek de kıraat dinlemek demek değildir, bir çınlamayı dinlemektir. Şu halde Kur’an okuyan bir okuyucunun sesini aksettiren gramofon veya radyodan gelen sese de kıraat denilemez. Bu gibi sesler bir kıraat değil, bir kıraatin yankısı ve yansımasıdır, bunlara dinleme ve susma emrinin hükmü terettüp etmez. (s. 2361) Gramofondan [teyp, radyo, TV’de] okunan secde âyetini işitenin, tilavet secdesi yapması gerekmez. (Mezahib-i erbea) .SORULARLA İSLAMİYET / SESLİ Hoparlörden Kur’an dinlemek       Sual: Kur’an-ı kerimi teypten ve hoparlörden okumak ve dinlemek caiz midir? CEVAP Caiz değildir. Bu aletlerden, sadece öğrenmek niyetiyle dinlenebilir. Mesela, namaz surelerini bilmeyen, bunlardan öğrenebilir. Bunun haricinde, sevab kazanmak niyetiyle dinlemek caiz olmaz. Ses çıkaran eğlence âletleri, davul, dümbelek, zilli maşa, ney, kaval, hoparlör, hepsi birer çalgıdır. Çalgı, kendiliğinden ses çıkarmaz. Ses çıkarmak, yani kullanmak için, davul tokmağını gergin deriye vurmak, neyi üflemek, kavala ve hoparlöre söylemek lazımdır. Bunlardan çıkan ses, bu çalgıların hâsıl ettiği sestir. Üfleyen ve söyleyen insanın sesi değildir. Hoparlörden işitilen Kur’an-ı kerim, hoparlörün hâsıl ettiği seslerdir. Muhyiddin-i Arabi hazretleri buyuruyor ki: Eshab-ı kiramdan Ebu Hüreyre hazretlerinin haber verdiği hadis-i şerifte, (Bir zaman gelir ki, Kur’an-ı kerimi mizmarlardan yani çalgılardan okurlar. Böyle okuyanlara ve dinleyenlere hiç sevab verilmez. Allahü teâlâ bunlara lanet eder) buyuruldu. (Müsamere) Mizmar çalgı demektir. Hoparlör de, mizmardır. Bunun gibi, birçok hadis-i şerif, Kur’an-ı kerimin teyp ve hoparlör gibi çalgı çalınan âletlerde okunacağını haber veriyor. Hoparlörle Kur’an-ı kerim, mevlid okumak, dinlemek, ibadeti değiştirmek olur yani bid’at ve günahtır. (S. Ebediyye) Bu sebeplerden dolayı, bir ihtiyaç olmadan Kur’an-ı kerimi kasetlere, bilgisayara ve cep telefonlarına almamalıdır. .SORULARLA İSLAMİYET / SESLİ Hoparlörle kılınan namaz       Sual: Hoparlörle namaz kılmanın caiz olmadığını, teknik ve dini delillerle açıklamışsınız. Bunu anladık; ama o zaman büyük camilerde nasıl namaz kılınacak? Özellikle Cuma namazı yalnız kılınamıyor, bu namaz ne olacak? CEVAP Büyük camiler yeni çıkmadı. Asırlardır Müslümanlar büyük camilerde namaz kılıyor. Nasıl kılınacağı da fıkıh kitaplarında bildirilmiştir. Eğer imamın sesi duyulamayacak derecede, cemaat kalabalık olursa, caminin büyüklüğüne göre bir veya birkaç müezzin, mübellig vazifesini görür. Müezzininin sesiyle hareket edilir. Mübellig: Burada, imamın dediklerini tekrar eden kimse demektir. Hoparlörle kılınan yerde, hoparlörden gelen sese değil de, imamı görerek imamın hareketlerine veya imamı görenlerin hareketlerine uyarak kılanların namazı sahih olur. Hoparlörde de kılınsa, hoparlörsüz de kılınsa, Cuma namazından sonra, (Vaktine yetişip de kılmadığım son öğle namazının farzını kılmaya) niyet ederek, zuhr-i ahir namazını da mutlaka kılmalıdır. Herhangi bir sebeple Cuma namazı sahih olmamışsa, bu namaz öğle namazı yerine geçer. .SORULARLA İSLAMİYET / SESLİ Hoparlörle vaaz etmek       Sual: Ezan ve namazda hoparlör ve diğer çalgı aletleri kullanmak bid’at oluyor da, TV’de veya hoparlör kullanarak konuşmak, vaaz etmek nasıl caiz oluyor? CEVAP Radyo, televizyon ve hoparlörle, faydalı yayınlar yapılması caiz, hatta sevab olur. Ses farklı da olsa, vaazları, nasihatleri, faydalı bilgileri duyurmak için, hoparlör, teyp, kaset, CD kullanmak caizdir. Bunlarda önemli olan, ses değişikliğe uğrasa da, söylenen bilgilerin karşı tarafa iletilmesidir. Yazıyla da iletilse aynıdır. İnsan sesi olmasıyla, aletten çıkan farklı bir ses olması arasında fark yoktur. TV’de vaaz edilebilir; ama namazda televizyondaki imama uymak caiz olmaz. Dinimiz, ezan ve namazda, bizzat insan sesinin kullanılmasını emretmiştir. İbadetlerde değişiklik yapmak kesinlikle caiz olmaz. Üç hadis-i şerif meali de şöyledir: (İbadetleri bizim gibi yapmayan, bizden değildir.) [Miftah-ül cenne] (Bizim yaptığımıza benzemeyen her amel, merduddur.) [Mizan-ül-kübra] (Bir millet, dinlerinde bir bid’at çıkarırsa, Allahü teâlâ, buna benzeyen bir sünneti yok eder. Kıyamete kadar bir daha geri getirmez.) [Mektubat-ı Rabbani] .İbadetle başka şey mukayese edilmez       Sual: Tam İlmihal’de, “Hoparlörden çıkan imamın sesine âmin denince namaz bozulur. Çünkü imamın değil, benzeri bir sese âmin denmiş oluyor” deniyor. Hoparlörden çıkan ses, sahibinin gerçek sesi olmadığına göre, radyodan, kasetten dinlediğimiz sesler de gerçek müzik olmaz. O zaman radyodan müzik dinlemek caiz olmuyor mu? İbni Âbidin’de, “Birisinin yüzüne bakmayacağım diye yemin eden, aynadaki görüntüsüne bakabilir. Çünkü, bu görüntü, kendisi değildir, benzeridir” deniyor. Bu duruma göre porno film seyretmek caiz olmuyor mu? CEVAP Her ikisi de caiz olmaz. Birinci örnekte ibadetle müzik dinlemek birbirine karıştırılıyor. İbadet ayrı, müzik ayrıdır. İbadetle başka şey mukayese edilmez. Namazda yiyip içmek namazı bozar, ama başka zaman yiyip içmenin mahzuru olmaz. Namazda iken başkasının sözü ile hareket edince namaz bozulur, ama başka zaman mahzuru olmaz. Biz namazda iken, birisi Fatiha okusa, sonunda biz âmin desek namaz bozulur. Ama imamın Fatihasına âmin dense bozmaz. İmamdan gayrisine âmin denmez. Hoparlörden çıkan ses de hakiki bir sestir, ama imamın sesi değildir. Hoparlörden çıkan sese gerçek ses değildir denmez. Gerçek sestir. Ama imamın sesi değildir, benzeri bir sestir. Onun için namaz sahih olmuyor. Müzik, müziktir, ister bunu Yeliz çalsın, isterse Kaya çalsın, isterse teypten gelsin, fark eden bir şey olmaz. Şarkıcının bizzat kendi sesi olmasa da, benzer bir ses oluyor, yani yine aynı günah oluyor. Burada sesin benzeri ile aynısı fark etmiyor. Ortada bir iş ve bir ses var, benzeri ile aynısı olması neticeyi değiştirmiyor. Resim bir insanın bizzat kendisi değildir, kendisinin resmidir. Resme bakmakla kendisine bakılmış olmaz. Ama çıplak resmine bakmak haram olur. Şimdi bilgisayarla çıplak kadın resmi de yapılıyor. Bu tamamen hayali bir resimdir buna bakmak haram olmaz denemez. Bilgisayarla yazılan yazı, asıl yazı değil diye, bu yazılar, şahıslar ve kanun nezdinde ve dinimize göre geçersiz olur mu hiç? İyi ise iyi yazıdır, kötü ise kötü yazıdır. Bir CD'nin içine yüzlerce cilt kitap sığıyor. Elektronik ortamda kitaplar, hatta kütüphaneler var. Hakiki kitap değil diye bunlar yok sayılır mı? Radyoda, TV’de, telefonda veya bilgisayarda, çeşitli suç işlesek, sonra bunları dikkate almayın, bunlar bizim hakiki görüntümüz, hakiki sesimiz ve hakiki yazımız değil, benzerleridir desek, suç işlememiş mi oluruz? Yazdığımız ve söylediğimiz şeyler dinen yasak ise, günahtan kurtulur muyuz? Telefon sapıkları, musallat oldukları insanlara neler çektiriyor. İlanı aşk yapan, sövüp sayan veya müstehcen konuşanları var, her türlüsü var. Şimdi bunların hakiki sesi değil diye yaptıklarını hoş görebilir miyiz? Bu sapık, benim hakiki sesim değil, beni suçlu sayamazsınız diyebilir mi? Bunun için ibadetle ibadet olmayan işi karıştırmamak gerekir. Robotla çok iş yapılabilir ama, robota namaz kıldırsak kendimiz kılmış olmayız veya namazımızı filme alsak, namaz vakitlerinde onu oynatsak namaz kılmış olmayız. Bazı kimseler, “Hoparlör günlük işlerde kullanılıyor da niye ibadette kullanılmasın” diyorlar. Robotlara bir çok işler yaptırılıyor. Robota imamlık da yaptırılabilir, Kur’an da okutulabilir, namaz da kıldırılabilir. Belki hacca da robot gönderilir. Peki ama, bunların dinimizle ne alakası olur? Bu aletler ibadet olmayan işlerde kullanılır. İbadete bid’at sokulmaz. .İbadetleri değiştirmeden yapmak       Sual: Hoparlörle okunan ezan niye sahih olmuyor? CEVAP Bu konu sitemizde detaylı olarak açıklanmıştır. Şu kadarını bildirmekte de fayda vardır: Toprağa konan bir karpuz çekirdeğinden kocaman bir karpuz meydana geliyor. Bu karpuz o çekirdek değildir. Çekirdek çürümüş, yok olmuştur. Hoparlörün mikrofonuna söylenen söz de, yok olmakta, başka ses hâsıl olmaktadır. Yani, hoparlörün sesi, insan sesine çok benzediği halde, insan sesi değildir. Müezzinin sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Duyulan ses, imamın, müezzinin sesi değil, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği sestir. Bu sese, ezan denmez. Ancak salih Müslüman olan erkeğin kendi sesiyle okuduğuna ezan denir. Hatta kendi sesi olsa da, fasığın, çocuğun veya kadının okuduğuna da ezan denmez. İbadetlere faydalı şeyler ilave ediyoruz demek çok yanlıştır. İslam âlimleri, kendiliklerinden bir değişiklik yapmazlar. Yapılan değişikliğin bid’at olup olmadığını anlarlar. Hoparlörün sünnet olmadığı, bid’at olduğu meydandadır; çünkü Peygamber efendimiz, (İbadetleri bizim gibi yapmayan, bizden değildir) buyuruyor. (S. Ebediyye) .SORULARLA İSLAMİYET / SESLİ Namaz ve Radyo-TV’deki imam       Sual: Bazı ülkelerde, bir camiden diğer camilere TV ile irtibat kuruluyor, diğer camidekiler, büyük camideki imama uydukları gibi, camiye gitmeyen de evinden, TV’deki imama uyup namaz kılıyormuş. Bunun mahzuru var mıdır? CEVAP Öğrenmek niyetiyle TV’den Kur'an-ı kerim dinlemek caizdir. Teypten dinlemek de caizdir. Okunan Kur'an-ı kerimi kasete alıp, mezara gidince, teybi açarak kaseti dinlemekle bizzat Kur'an-ı kerim okunmuş olmaz. Bunun gibi, bir kimse, namaz kılarken kendi filmini çekse, sonra her namaz vakti gelince, video ile bu filmi oynatsa, namaz kılmış olmaz. Namaz kılmak, ezan okumak vakitli ibadetlerdir. Bunları teyple, video ile yapmak, bid'at olup, büyük günahtır. TV ve video iyi bir eğitim vasıtasıdır. Mesela namazın nasıl kılınacağını tatbiki olarak göstermek çok iyi olur. Fakat namaz kılan imamın filmini alıp, imam yerine ekrandaki bu görüntüye uymak caiz olmaz. Bunun gibi, ezan okuyan müezzinin filmini videoya alıp, vakit gelince videodan ezan okutturmak da caiz olmaz. Çünkü TV ekranındaki resim, müezzinin kendisi değil, görüntüsüdür. TV’deki ses de, müezzinin bizzat kendi sesi değil, benzeridir. İki ayrı şey, birbirine çok benzese de, aynı değildir. Mesela Ali ile ikiz kardeşi Veli, birbirine ayırt edilmeyecek derecede benzese de, ayrıdır. Biri Ali, öteki Veli’dir. Bir insanın resmi, kendisinin tam benzeridir, aynısı değildir. Resmin gözü yırtılsa, sahibinin gözüne bir zarar gelmez. Bir kimse aynaya baksa, aynadaki görüntü, bakan kimsenin resmidir. Bu resim sahibinin bizzat kendisi değil, benzeridir, görüntüsüdür. Aynayı kırsak, görüntü kaybolursa da sahibine bir şey olmaz. TV, teyp ve radyodaki sesler de, sahibinin benzer sesidir, aynısı değildir. Aynen bunlar gibi imamın sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Bizim duyduğumuz ses, imamın sesi değil, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği sestir. Yani hoparlörden çıkan ses, elektrik tesiriyle hasıl olan mıknatıs kuvvetlerinin titreyerek demir levhanın husule getirdiği bir sestir. Bu ses, imamın sesine, ne kadar benzerse benzesin, benzeridir, aynısı değildir. TV’deki görüntüye imam diye uymakla, hoparlörden çıkan sese imamın sesi diye uymak aynıdır. Görüntü bizzat imam olmadığı gibi, ses de bizzat imamın sesi değildir. Onun için görüntüye ve cihazdan çıkan sese uymakla imama uyulmuş olmaz. TV’deki sesler yankı da değildir. Yankıya da uymak caiz olmaz. Redd-ül-muhtar’da, (Dağa çarpıp yankılanan ses, insan sesi olarak kabul edilmez. Vasıtasız, bizzat insanın söylemesi gerekir. Yankı ile gelen ses, hakiki ses hükmünde olmadığı için, yankı ile gelen bir secde âyeti için secde-i tilavet gerekmez) buyuruluyor. Namaz kılarken görüntüsü videoya alınmış imama uymak caiz olmadığı gibi, TV’nin naklen yayınında, imamı da görsek, böyle bir imama da uymak caiz olmaz. Yahut hoparlör veya radyo vasıtasıyla gelen ses de imamın sesi olmadığı için, bu ses ile hareket ederek ibadet etmek de caiz olmaz. Elmalılı Hamdi Yazır, Araf suresinin 204. âyetinin tefsirinde diyor ki: Kıraet (okumak) ise bir ihtiyari iştir ki, akıllı ve konuşan bir insanın ağzından çıkanı anlamaya ve anlatmaya yönelik bir maksat taşıyan sesli olarak okumak demektir. Nitekim vahiy meleği olan Hazret-iCebrailin işi bile aslında bir kıraet (Kur'an okuma) değil, bir ikra, yani okutmaktır. Allah’ın yaptığı iş ise vahyi indirmek ve kıraeti yaratmaktır. Cansız varlıklardan çıkan seslere kıraet denilemeyeceği gibi, aks-i sadadan, yani sesin yankılanmasından meydana gelen işe de kıraet denilemez. Bunun içindir ki, fakihler bir kıraetin yankılanmasından hasıl olan yankıya kıraet ve tilavet hükmü terettüp etmeyeceğini ve mesela tilavet secdesi gerekmeyeceğini beyan etmişlerdir. Bir kitabı sessiz olarak okumaya kıraet denilemeyeceği gibi, çalan veya çınlayan, yankı yapan bir sesi dinlemek de kıraet dinlemek demek değildir, bir çınlamayı dinlemektir. Şu halde Kur'an okuyan bir okuyucunun sesini aksettiren gramofon veya radyodan gelen sese de kıraet denilemez. Bu gibi sesler bir kıraet değil, bir kıraetin yankısı ve yansımasıdır, bunlara dinleme ve susma emrinin hükmü terettüp etmez. (s. 2361) Gramofondan [teyp, radyo, TV’de] okunan secde âyetini işitenin, tilavet secdesi yapması gerekmez. (Mezahib-i erbea) Bid'atin zararı Bu aletleri ibadet vasıtası olarak değil de, eğitim, öğretim, haber gibi işlerde kullanmak çok faydalıdır. İbadetlere karıştırmak bid’attir. Peygamber efendimiz, Eshab-ı kiram ve şimdiye kadar gelen İslam âlimleri, namazı nasıl kılmışlar, ibadetleri nasıl yapmışlarsa, aynen öyle yapmak gerekir. Eklemek ve çıkarmak, dini değiştirmek olur. İbadetlere bid'at sokmakla daha güzel ibadet edilmiş olmaz. (İbadetleri bizim gibi yapmayanlar, bizden değildir) hadis-i şerifini düşünerek, ibadetlere ilave ve çıkarma yaparak dini değiştirmekten çok sakınmalıdır! Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Her bid'at sapıklıktır ve her sapık da Cehennemdedir.) [İbni Asakir] (Bid'atten sakının; çünkü her bid'at dalalettir.) [İbni Asakir] (Bid'at çıkaranın, orucu, haccı, cihadı, tevbesi ve hiçbir iyiliği kabul olmaz. Bunun Müslümanlıktan çıkması, yağdan kıl çıkar gibi kolay olur.) [Deylemi] İmam-ı Rabbani müceddid-i elfi sani hazretleri buyuruyor ki: (Ahir zamanda Hazret-i Mehdi gelip, dini yayıp sünneti diriltirken, bid'at işlemeye alışmış olan Medine’nin âlimi, bid'ati güzel sandığı ve ibadet olarak yaptığından, Hazret-i Mehdi için, "Bu adam bizim dinimizi yok edecek" diyecektir.) [Mektubat-ı Rabbani c.1, m. 255] Sual: Mısır radyosu, sabah namazını canlı olarak yayınlıyor. Net olarak dinliyoruz. Evimizden radyodaki imama uyup sabah namazını kılmamız caiz midir? Hocamız, vakit girerse, uyulabileceğini söyledi. CEVAP Fıkıh kitaplarında, imamla cemaat arasında kayık geçecek kadar bir nehir veya araba geçecek kadar bir yol varsa, imama uymanın caiz olmadığı bildiriliyor. TV’de canlı olarak yayınlansa yine uyulmaz. Burada en önemli husus şudur: Radyodan gelen ses, bizzat imamın sesi değil, tam benzeridir. Bir insanın fotoğrafı veya TV’deki görüntüsü gibidir. Her ne kadar fotoğraf veya TV’deki görüntü, o insana ait ise de, bizzat kendi değildir. Bu bakımdan radyodan, TV’den okunan secde âyetleri için secde-i tilavet gerekmediğini de din kitapları bildirmektedir. Dinde nakil esastır. Herkes aklına göre bir şey çıkarırsa, ortada din diye bir şey kalmaz. (M. Erbea, Hadika) .Yankı ve hoparlör       Sual: Hoparlör ve aksi seda yani yankı ile namaz kılmak caiz değildir. Ancak büyük camiler, aksi sedayı kuvvetlendirilecek şekilde yapıldığına göre, burada yankı nasıl caiz oluyor? CEVAP Ses teknolojisi ile uğraşan bilim dalına (akustik) denir. Önce sesin meydana gelişini inceleyelim: Boğazdaki ses iplikçikleri [etten iki tel], konuşurken, gerilerek sertleşiyor. Ciğerden gelen hava, bunları titreştirerek ses hasıl oluyor. Titreşen tellerin hava moleküllerine çarpması, bu molekülleri titreştiriyor. Bu titreşimler de, yanlarındaki hava moleküllerini titreştirerek kulağımıza kadar ulaşıyor. Böylece sesi duyuyoruz. Ses hava içinde, muntazam küreler halinde dalgalarla yayılıyor. Havanın kendisi gitmiyor. Sesi iletmiş oluyor. Kuru hava, sesi, saniyede 340 metre hızla iletmektedir. Su molekülleri de, sesi iletir. Sesin, sudaki hızı, saniyede 1500 metre kadardır. Katı cisimler, sesi daha çabuk iletiyor. Sesin çelik ve camdaki hızı, saniyede beş bin metredir. Havada, suda yayılmakta olan ses dalgaları, duvar, kayalık gibi sert düz yüzeylere çarpınca, doğrultularını değiştirerek, tekrar geriye döner. Geri dönen dalgalar, eşit özellikte, ikinci bir ses meydana getirirler. Bu ikinci sese aksi seda yani yankı denir. Bir sesin işitilmesi ile bu sesin bir veya daha fazla yansımasından doğan yankının duyulması arasında geçen zaman farkına “yankı zamanı” denir. Akustik yardımı ile sesin yansıma özelliklerinden faydalanılarak deniz derinliklerini ölçmek mümkün olmuştur. Yankı zamanı 0,1 saniyenin üstünde ve ses kaynağına uzak olan mesafelerde, çınlama ve ikinci veya daha fazla sesler meydana gelir. Dağlardan çöllerden ve başka yerlerden yansıyıp geri gelen seda insanın tabii sesi değildir. İşte bunun için aksi seda denilen bu ikinci ses, o kişinin ağzından çıkan hakiki ses değildir. İbadetlerin sahih olması için, suni ses değil, tabii insan sesi olması gerekir. Cami, tiyatro, konferans salonu gibi yerlerde sesin en az yankı ve en çok netlikle dinleyici kitlelere ulaştırılması büyük önem taşır. Akustik konusundaki çalışmalara daha önceki devirlerde İslam mimarisinde olduğu gibi, Selçuklu ve Osmanlı mimarisinde de çok rastlanır. Binlerce insanın ibadet ettiği camilerde yankı özellikleri en ince noktalarına kadar hesaplanmıştır. İmamın sesinin dört bir köşeden duyulabilmesi için bütün tedbirler alınmıştır. Mimar Sinan’ın, Süleymaniye camisini yaparken, yankı sesi meydana gelmemesi için nargile şişesinde su kaynatarak, fokurdama sesi ile ince hesaplar yaptığı ansiklopedilerde yazılıdır. Mimar Sinan, sesin yayılması esnasında aksi seda ile ikinci bir sesin meydana gelmemesi için tedbir almıştır. Maksat sesi yükseltmek değil, ikinci suni ses olan aksi sedayı önleyip, tabii sesi duyurmaktır. Bir fıkhi kaide şöyledir: (İmamın sesi yetişmediği zaman, müezzinlerin yüksek sesle, cemaate bildirmesi caiz ise de, çok bağırmaları namazlarını bozar. Çünkü, bağırarak okumak, dünya sözü konuşmak gibidir. İmamın namazda, ihtiyaçtan fazla yüksek sesle okuması, namazı bozmaz ise de, haramdır.) Hoparlörden işitilen ses, insanın tabii sesi olmadığı gibi, yankı da değildir. Hakiki sese benzeyen başka bir sestir. Ses mikrofona gelince elektrik sinyallerine çevriliyor. Hoparlör ise, elektrik sinyallerini ses dalgalarına çeviren bir alet yani bir transduserdir.

.


Benzerine de saygı gerekir 
Sual: Kur’an-ı kerimi teybe, kasete, VCD veya CD’ye almak caiz midir? Alınca saygı gerekir mi? Bunları dinlemek ibadet olur mu?
CEVAP
Bunlara Kur'an-ı kerim almak, kağıt üzerine yazmak gibidir. Teyp, kaset ve cd, müzik, şarkı, keyif, oyun ve eğlence için kullanılıyor ise de, kağıt da, roman, açık resim, eğlence ve fuhuş dergileri olmaktadır. Kur'an-ı kerim kağıda yazılıncaMushaf olur. Mushaf, Kur'an-ı kerimin okunmasına ve öğrenmesine ve ezberlenmesine sebep ve vasıta olduğu için kıymetlidir. Kaset ve diğerleri, Kur'an-ı kerimin benzerini işiterek öğrenilmesine ve ezberlenmesine vasıta olmaktadır. Kur'an-ı kerimi, bu niyet ile, teyp, cd ve kaset üzerine almak caiz olur. Bunlara da, Mushaf-ı şerife olduğu gibi hürmet etmek, bunlara başka şeyler doldurmamak, yükseğe koymak, üzerlerine bir şey koymamak, abdestsiz tutmamak, kâfirlere, fasıklara vermemek, başka şeyler bulunan bantlar ve plaklar arasına koymamak, fısk, oyun, eğlence yerlerinde çalmamak lazımdır. 

Kur'an-ı kerim dinlemek için kullanılan teyp, hiçbir zaman fısk meclislerine [günah işlenen yerlere] götürülmemeli, bunlarda hiçbir zaman, haram olan çirkin şeyler çalınmamalı. Çalgı çalmakta kullanılan bir teybin Kur'an-ı kerim dinlemek için de kullanılması, şarkı, türkü okuyan fasık bir hafızın okuduğu Kur'anı dinlemeye benzer ki, bu da caiz değildir. 

Kısacası, Kur'an-ı kerim bulunan bantlar ve kasetler Mushaf-ı şerif gibi kıymetlidir. Bunlara da saygısızlık yapmamalıdır. Şu kadar var ki, bunlardan Kur'an-ı kerimi dinlemek, hafızdan dinlemek gibi olmaz. Tam benzerini dinlemek olur. Kur'an-ı kerimi dinlemek sevabı hasıl olmaz. Çünkü İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
Kur'an-ı kerimi tilavet etmek [okumak] demek, şuurlu bir kimsenin, Kur'an-ı kerim okuduğunu bilen insanın okuması demektir. Benzerini de saygı ile dinlemek farzdır. Küçük çocuğun şuursuz olarak okuduğunu dinlemek de lazımdır. (Redd-ül-muhtar)

Benzeri ile ibadet olmaz ise de, okunan Allah kelamıdır, saygı durmak şarttır.

 TAM İLMİHAL 168. SAYFADAN

İmâmın, hâfızın, müezzinin ho-parlördeki, radyodaki sesleri de, kendi sesleri değildir, benzerleridir. Bunlara uyarak kılınan nemâz sahîh olmaz. Kur’ân-ı kerîmi ve ezânı ho-parlör ile okumak, bid’atdir. Çünki, ses çıkarmak için kullanılan cansız cismlere (Mizmâr), çalgı denir. Gök gürlemesi, top, tüfek, baykuş, papağan, çalgı değildirler. Ses çıkaran eğlence âletleri, davul, dümbelek, zilli maşa, ney, kaval, ho-parlör, hep çalgıdır. Çalgı, kendiliğinden ses çıkarmaz. Ses çıkarmak için, ya’nî kullanılmaları için, davul tokmağını gergin deriye vurmak, neyi üflemek, kavala ve ho-parlöre söylemek lâzımdır. Bunlardan çıkan ses, bu çalgıların hâsıl etdiği sesdir. Üfleyen ve söyleyen insanın sesi değildir. Ho-parlörden işitilen Kur’ân-ı kerîm ve ezân sesleri, hep ho-parlörün hâsıl etdiği seslerdir. İmâm ve müezzin efendilerin sesleri değildir. Müezzin efendinin sesi ezândır. Çalgıdan çıkan ses ilm ve fen bakımından ve din ve ahkâm-ı islâmiyye bakımlarından müezzin efendinin sesi, ya’nî ezân değildir. Ezâna benzediği için, ezân zan edilmekdedir. Ezân, müezzin efendinin, hattâ, sâlih müslimân erkeğin sesine denir. Bu sese benzeyen kadının, çocuğun, ho-parlörün sesi ezân değildir. Başka sesdir. Muhtelîf çalgıların sesleri başkadırlar. Ho-parlörün sesi, insan sesine çok benzediği hâlde, insan sesi değildir. Toprağa konan bir karpuz çekirdeğinden kocaman bir karpuz hâsıl oluyor. Bu karpuz o çekirdek değildir. Çekirdek çürümüş, yok olmuşdur. Ho-parlörün mikrofonuna söylenen söz de, yok olmakda, başka ses hâsıl olmakdadır. Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki, (Kıyâmet yaklaşınca, Kur’ân-ı kerîm mizmârdan okunur) ve (Bir zemân gelir ki, Kur’ân-ı kerîm mizmârlardan okunur. Allah için değil, keyf için okunur) ve(Kur’ân-ı kerîm okuyan çok kimseler vardır ki, Kur’ân-ı kerîm onlara la’net eder) ve (Bir zemân gelecekdir ki, müslimânların en sefîlleri, müezzinlerdir) ve (Bir zemân gelir ki, Kur’ân-ı kerîm mizmârlardan okunur. Allahü teâlâ bunlara la’net eder). Mizmâr, her nev’i çalgı, düdük demekdir. Ho-parlör de, mizmârdır. Müezzinlerin, bu hadîs-i şerîflerden korkmaları, ezânı, ho-parlör ile okumamaları lâzımdır. Ba’zı din câhilleri ho-parlörün fâideli olduğunu, sesi uzaklara götürdüğünü söyliyorlar. Peygamberimiz, (İbâdetleri benden ve eshâbımdan gördüğünüz gibi yapınız! İbâdetlerde değişiklik yapanlara (bid’at ehli) denir. Bid’at sâhibleri, muhakkak Cehenneme gidecekdir. Bunların hiçbir ibâdetleri kabûl olmaz)buyurdu. İbâdetlere fâideli şeyler ilâve ediyoruz demek doğru değildir. Böyle sözler, din düşmanlarının yalanlarıdır. Bir değişikliğin fâideli olup olmıyacağını yalnız İslâm âlimleri anlar. Bu derin âlimlere (Müctehid)denir. Müctehidler kendiliklerinden bir değişiklik yapmazlar. Bir ilâvenin, değişikliğin bid’at olup olmıyacağını anlarlar. Ezânı (Mizmâr) ile okumağa söz birliği ile bid’at denildi. İnsanları Allahü teâlânın rızâsına, sevgisine kavuşduran yol insanın kalbidir. Kalb, yaratılışında temiz bir ayna gibidir. İbâdetler, kalbin temizliğini, cilâsını artdırır. Günâhlar kalbi karartır. Muhabbet yolu ile gelen feyzleri, nûrları alamaz olur. Sâlihler bu hâli anlar, üzülür. Günâh işlemek istemezler. İbâdetlerin çok olmasını isterler. Her gün beş kerre nemâz kılınması yerine, dahâ çok kılmak isterler. Günâh işlemek nefse tatlı, fâideli gelir. Bütün bid’atler, günâhlar, Allahü teâlânın düşmanı olan nefsi besler, kuvvetlendirir. Ho-parlör ile ezân okumak böyledir. Kitâbdaki, televizyondaki, imâm resmi, kendisi gibidir. O imâma çok benziyor ise de, imâmın kendisi değildir. Televizyondaki hareketlerini görse, sesini duysa da, bunun arkasında nemâz kılınmaz.

61 — EZÂN VE İKÂMET

(Dürr-ül-muhtâr) kitâbından ve bunun açıklaması olan (Redd-ül-muhtâr)dan ezân bâbı terceme edilerek ve kısaltılarak aşağıda yazıldı:

Ezân, herkese bildirmek demekdir. Belli olan arabca kelimeleri sırası ile okumakdır. Tercemesini okumak, ezân olmaz. Ma’nâsı anlaşılsa da, fârisî ve başka dillerle okunmaz. Ezân okumak, hicretden önce Mekkede, Mi’râc gecesi başladı. Hicretin birinci senesinde, nemâz vaktlerini bildirmek için emr olundu. Mahalle mescidinde, yüksek yerde okuması sünnetdir. Sesini yükseltmesi lâzımdır. Fekat, çok bağırmak için, kendini zorlamamalıdır. [Görülüyor ki, ezânı kendi mahallesine işitdirecek kadar, bağırmak lâzımdır. Sesi dahâ yükseltmek câiz değildir. Ho-parlör kullanmağa lüzûm yokdur. Ho-parlör ile ve hele radyo ile ezân ve ikâmet okumak bid’atdir. Bid’at ile yapılan ibâdet kabûl olmaz. Günâh olur.] Beş vakt nemâz ve kazâ nemâzları için ve Cum’a nemâzında hatîbin karşısında, erkeklerin ezân okuması sünnet-i müekkededir. Kadınların ezân ve ikâmet okuması mekrûhdur. Çünki, seslerini yükseltmeleri harâmdır. Ezân, başkalarına vakti bildirmek için, yüksekde okunur. Hâzır olan cemâ’at için veyâ kendi için olan ezân ve ikâmet yerde okunur. [(Tenvîr-ül-ezhân)da diyor ki, (Ezânı oturarak okumak tahrîmen mekrûhdur. Ayakda okunması tevâtür ile anlaşılmışdır.)] Vitr, bayram, terâvîh ve cenâze nemâzları için ezân ve ikâmet okunmaz. Ezânı vaktinden evvel okumak sahîh değildir ve büyük günâhdır. Vakt girmeden önce okunan ezân ve ikâmet, vakt girince tekrâr okunur. Ezân okunurken, hareke veyâ harf katacak veyâ harfleri uzatacak şeklde tegannî yapmak ve böyle okunan ezânı ve Kur’ân-ı kerîmi dinlemek câiz değildir.

[(Mir’ât-ül haremeyn) kitâbının Medîne kısmında diyor ki, (Ezân okumak, hicretin birinci senesinde, Medînede başladı. Bundan önce, nemâz vaktlerinde yalnız (Essalâtü câmi’a) denirdi. Medînede ilk ezân okuyan, Bilâl-i Habeşîdir. Mekkede ise, Habîb bin Abdürrahmândır. Cum’a nemâzındaki birinci ezân, hazret-i Osmânın sünnetidir. Önceleri, bu da câmi’ içinde okunurdu. Abdülmelik zemânında Medîne vâlisi olan Ebbân bin Osmân hazretleri minârede okutdu. Melik Nâsır bin Mensûr, yediyüz [700] senesinde, Cum’a ezânından önce, minârelerde salâtü-selâm okutdu. İsrâîl Peygamberleri, sabâh ezânından önce tesbîh okurlardı. Eshâb-ı kirâmdan Mesleme bin Mahled, Mısrda vâlî iken, ellisekiz [58] senesinde, hazret-i Mu’âviyenin emri ile ilk minâreyi yapdırıp, müezzin Şerhabîl bin Âmire sabâh ezânından önce salât verdirdi). (Dürr-ül-muhtâr)da diyor ki, (Ezândan sonra salât ve selâm okumak, ilk olarak yediyüzseksenbir senesinde, sultân Nâsır Salâhuddînin emri ile Mısrda başladı). [Cenâze olduğunu bildirmek için, minârelerde salât okunması mu’teber kitâblarda yazılı değildir. Çirkin bid’atdir. Okutmamalıdır.] (Mevâhib-i ledünniyye)de diyor ki, (Hicretin birinci senesinde, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, Eshâb-ı kirâma sordu. Kimisi, nemâz vaktlerini bildirmek için, nasârâ gibi nâkûs, ya’nî çan çalalım dedi. Kimisi, yehûdîler gibi boru çalınsın dedi. Kimisi de, nemâz vakti ateş yakıp yukarı kaldıralım dedi. Resûlullah, bunları kabûl etmedi. Abdüllah bin Zeyd bin Sa’lebe ve hazret-i Ömer rü’yâda ezân okumasını görüp söylediler. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” bunu beğenip, nemâz vaktlerinde böyle ezân okunmasını emr buyurdu).(Medâric-ünnübüvve) ve (Tahtâvî)de böyle yazıyor ve minârelerde ışık yakmanın, mecûsîlere benzediğini, bid’at olduğunu bildiriyor. [Buradan, nemâz vaktini bildirmek için minârede ışık yakmanın büyük günâh olduğu anlaşılmakdadır.] (Tebyîn-ül-hakâık)da ve (Tahtâvî)de diyor ki, (Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, Bilâl-i Habeşîye, (İki parmağını kulaklarına koy! Böylece, sesin çok çıkar) buyurdu. Elleri kulaklara koyarsa iyi olur. Böyle yapmak, ezânın sünneti değil ise de, sesin çoğalmasının sünnetidir. Çünki, rü’yâda, melek okurken böyle yapmamışdır. Ezân okumak için değil, okumağı, sesi artdırmak için sünnet olmuşdur. Çünki, sesini yükseltir buyurularak, sebeb gösterilmiş, hikmeti bildirilmişdir. Parmaklar kulaklara  konmazsa, ezân güzel olur. Konursa, sesi yükseltmesi güzel olur). Görülüyor ki, parmakları kulaklara koymak, sesi artdırdığı hâlde, ezânın sünneti değildir. Fekat, emr edilmiş olduğu için, bid’at de değildir. Bugün ba’zı câmi’lerde kullanılan ho-parlör, sesi yükseltiyor ise de, ezânın sünneti olmadığı, bid’at olduğu, ayrıca parmakları kulaklara kaldırmak sünnetinin terk edilmesine sebeb olduğu anlaşılmakdadır. Ho-parlör konan ba’zı câmi’lerde minâre yapılmadığı görülüyor. [(Fetâvâyı Hindiyye) beşinci cild, 322. ci sahîfede diyor ki, (Sesi, mahalleye duyurmak için, minâre yapmak câizdir. Buna lüzûm yoksa, câiz değildir). Ho-parlörün câiz olmadığı buradan da anlaşılmakdadır.]

(İbni Âbidîn)de ve (Ukûd-üd-dürriyye)de diyor ki, (Minârede ve Cum’a hutbesi okunacağı zemân, birkaç müezzinin birlikde ezân okumalarına (Ezân-ı Cavk) denir. Sesin çoğalması için, bir ağızdan okumaları, mütevâris olduğu için, ya’nî asrlardan beri yapıldığı için, sünnet-i hasenedir, câizdir. Müslimânların beğendiğini Allahü teâlâ da beğenir). (Berîka)da, 94. cü sahîfesinde diyor ki, (Müslimânların güzel demeleri, müctehidlerin güzel demeleridir. Müctehid olmayanların beğenip beğenmemelerinin kıymeti yokdur). 302. ci sahîfe sonuna bakınız! [Şimdi, ba’zı câhillerin ho-parlör ile ezân okumağı övmelerinin kıymeti olmadığı buradan açıkça anlaşılmakdadır. Müctehid olmıyanların câiz demeleri ile, yapmaları ile, ibâdetleri değişdirmek, bid’at olur, büyük günâh olur.]

İkâmet, ezândan dahâ efdaldir. Ezân ve ikâmet, kıbleye karşı okunur. Okurken konuşulmaz ve selâma cevâb verilmez. Konuşursa, her ikisi de tekrâr okunur.

Hangi nemâzlarda ezân ve ikâmet okunur? Bunu üç madde hâlinde bildirelim:

1 — Kırda, bostânda, yalnız veyâ cemâ’at ile kazâ kılarken, erkeklerin ezânı ve ikâmeti yüksek sesle okumaları sünnetdir. Sesi işiten insanlar, cinnîler, taşlar, kıyâmetde şâhid olacakdır. Birkaç kazâyı bir arada kılan, önce ezân ve ikâmet okur. Sonraki kazâları kılarken, hepsine ikâmet okur, ezân okumasa da olur.

Kadınlar, vaktinde ve kazâ kılarken ezân ve ikâmet okumaz.

Câmi’de kazâ kılan, ezân ve ikâmeti, kendi işiteceği kadar hafîf okur. Birkaç kişi, kazâ nemâzını câmi’de cemâ’at ile kılarsa, ezân ve ikâmet okunmaz. Bütün câmi’ halkı, kazâ kılarsa, bu zemân, ezân ve ikâmet okunur. Zâten câmi’de, cemâ’at ile kazâ kılmak mekrûhdur. Çünki, nemâzı kazâya bırakmak, büyük günâh olup, bunu herkese bildirmek câiz değildir. Kazâ nemâzını cemâ’at ile kılabilmek için, imâm ve cemâ’atin aynı günün, aynı nemâzını kazâ etmeleri lâzımdır. Meselâ pazar gününün öğle nemâzını kazâ edecek kimse, salı gününün öğle nemâzını kazâ edecek kimseye veyâ o pazar gününün öğle nemâzını edâ eden kimseye uyamaz.

Evinde kazâ kılan, şâhidleri çoğaltmak için, ezân ve ikâmeti, odada işitilecek kadar, yüksek sesle okur. [Sünneti farz kazâsı niyyeti ile kılan da böyledir.]

2 — Evinde yalnız veyâ cemâ’at ile vakt nemâzı kılan, ezân ve ikâmet okumaz. Çünki, câmi’de okunan ezân ve ikâmet evlerde de okunmuş sayılır. Fekat, okumaları efdal olur. Müezzinin sesini evden duymak lâzım değildir. Câmi’de ezân okunmazsa veyâ şartlarına uygun olmazsa, evde yalnız kılan ezân ve ikâmet okur.

Mahalle câmi’inde ve cemâ’ati belli kimseler olan her câmi’de, vakt nemâzı, cemâ’at ile kılındıkdan sonra, yalnız kılan kimse, ezân ve ikâmet okumaz. Böyle câmi’lerde, vakt nemâzları, imâm mihrâbda olarak, cemâ’at ile kılındıkdan sonra, tekrâr cemâ’atler yapılabilir. İmâmlığı anlatırken buyuruyor ki, sonraki cemâ’atlerde de, imâm mihrâbda bulunursa, ezân ve ikâmet okunmaz. İmâmları mihrâbda durmazsa, ezânı ve ikâmeti, cemâ’at duyacak kadar sesle okurlar.

Yollarda bulunan veyâ imâmı ve müezzini bulunmıyan ve cemâ’ati belli kimseler olmıyan câmi’lerde, çeşidli zemânlarda gelenler, bir vaktin nemâzı için, çeşidli cemâ’atler yaparlar. Her cemâ’at için, ezân ve ikâmet okunur. Böyle câmi’de, yalnız kılan da, ezân ve ikâmeti kendi işiteceği kadar sesle okur.

3 — Müsâfir olanlar, kendi aralarındaki cemâ’at ile de, yalnız kılarken de, ezân ve ikâmet okur. Yalnız kılanın yanında, arkadaşları kılıyorsa, ezânı terk edebilir. Seferî olan kimse, bir evde yalnız kılarken de, ezân ve ikâmet okur. Çünki, câmi’de okunan, onun nemâzı için sayılmaz. Seferî olanlardan ba’zısı, evde ezân okursa, sonra kılanlar okumaz. Yola en az üç kişi çıkmalı ve biri emîrleri olmalıdır.

Akllı çocuğun, a’mânın, veled-i zinânın, vaktleri ve ezân okumasını bilen câhil köylünün ezân okuması, kerâhatsiz câizdir. Cünüb kimsenin ezân ve ikâmet okuması ve abdestsiz ikâmet okumak ve kadının, fâsıkın, serhoşun, aklsız çocuğun ezân okumaları ve oturarak ezân okumak tahrîmen mekrûhdur. Bunların ezânları tekrâr okunur. Ezânın sahîh olması için, müezzin, müslimân ve akllı olmalı ve nemâz vaktlerini bilmeli ve sözüne inanılan âdil bir kimse olmalıdır. [Takvîmlerin de böyle bir müslimân tarafından hâzırlandığını bilmek veyâ sahîh olduklarına böyle bir müslimânın şâhid olması lâzımdır. Yüzlerce senedir sâlih müslimânların hâzırladıkları ve bütün müslimânların tâbi’ oldukları takvîmlerdeki vaktleri değişdirmemelidir.] Nemâzın sahîh olması için, vaktinde kıldığını iyi bilmek şartdır. Fâsık kimsenin [ya’nî içki içen, kumar oynayan, yabancı kadınlara bakan, zevcesini, kızını açık gezdirenin] ezânı sahîh olmaması, ibâdetlerde bunun sözü kabûl edilmediği içindir.

[Görülüyor ki, radyo [Mizyâ’] ile ve minârede ho-parlör [Mükebbirüssavt] ile ezân okumak ve vaktinden evvel okumak ve bunları, ezân olarak dinlemek câiz olmaz. Bunlar, hem kabûl olmaz, hem de günâh olur. Bunları şartlarına uygun olarak tekrâr okumak lâzımdır. Kim olduğu bilinmiyen ve görülmiyen kimsenin sesi sebebi ile, elektriğin hâsıl etdiği sesler ve plâk ile hâsıl edilen sesler, her bakımdan ezân değildir. Bundan başka, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”(İbâdetleri, bizim gibi yapmıyanlar, bizden değildir) buyurdu. Ezânı, sâlih bir müslimânın, yüksek bir yere çıkarak, Onun okutduğu gibi okuması lâzımdır. Hele, öğle ezânı vaktinden evvel okununca, öğlenin ilk sünneti kerâhet vaktinde kılınmış oluyor. Küçük günâha devâm, büyük günâh olmakdadır.]

Sünnete uygun olarak okunan ezânı duyan kimse, cünüb olsa da, câmi’ hâricinde Kur’ân-ı kerîm okuyor ise de, işitdiğini yavaşça söylemesi sünnetdir. Başka birşey söylemez. Selâma cevâb vermez. Bir iş yapmaz. Ezânı işiten erkeklerin işini bırakıp, cemâ’ate gitmesi vâcibdir. Evinde ehli ile de cemâ’at yapabilir. Fekat, [câmi’de sâlih imâm varsa] câmi’e gitmek efdaldir.

[(Cevhere)de diyor ki, (Fârisî dil ile okunan ezânın sahîh olmadığı(Kerhî) şerhinde yazılıdır. Zâhir ve en doğru söz de budur). (Merâkıl-felâh)da diyor ki, (Ezân olduğu anlaşılsa da, arabcadan başka dil ile ezân okumak câiz değildir)].

Hutbe dinlerken, avret yeri açık iken, yemekde, din dersi okumakda iken ve câmi’ içinde Kur’ân-ı kerîm okurken ezân tekrâr edilmez. Fekat, ezân sünnete uygun okunmıyorsa, meselâ ba’zı kelimeleri değişdirilmiş, terceme edilmiş ise ve ba’zı yerinde tegannî ederek okuyorsa [veyâ ezân sesi, ho-parlör denilen âletden geliyorsa] bunu işiten, hiçbir parçasını tekrâr etmez. Fekat, bunları da hurmet ile dinlemek 725.ci sahîfemizde yazılıdır.

[(Berîka)da binotuzbirinci ve binaltmışikinci sahîfelerinde diyor ki, (Nemâz vaktlerini bilmiyen ve tegannî, elhân ederek, ya’nî mûsikî perdelerine uyarak okuyan kimse, ezân okumağa ehl değildir. Bunu müezzin yapmak câiz değildir, büyük günâhdır. Kur’ân-ı kerîmi, zikri, düâyı elhân ile okumanın sözbirliği ile harâm olduğu (Bezzâziyye)de yazılıdır. Ezân okumak da ve vaktinden evvel okumak da böyledir. Ezân okurken, yalnız iki (Hayye alâ...) da tegannî etmeğe izn verilmişdir. Kur’ân-ı kerîm okumakda tegannîye izn verilmesi, Allahü teâlâdan korkarak okuyunuz demekdir. Bu da, tecvîd ilmine uyarak okumakla olur. Yoksa, harfleri, kelimeleri değişdirerek ma’nâyı, nazmı bozarak tegannî etmek sözbirliği ile harâmdır. Kur’ân-ı kerîmi ve ezânı tercî’ ile okumak, hadîs-i şerîf ile men’ edildi. Tercî’, sesi yükseltip alçaltarak okumakdır. Böyle okunanı dinlemek de harâmdır]. Vaktinden önce tegannî ile okunan ve arabî olmıyan ve cünübün, kadının okuduğu ezânı duyan da söylemez. Bir ezânı işitip söyliyen kimse, başka yerde okunan ezânları duyunca artık söylemez. (Hayye alâ)ları duyunca bunları söylemeyip (Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâh) der. Ezândan sonra, salevât getirilir. Sonra ezân düâsı okunur. Ezân düâsı (Nemâz Kitâbı)nda yazılıdır. İkinci (Eşhedü enne Muhammeden resûlullah)söyleyince, iki baş parmağın tırnaklarını öpdükden sonra, iki göz üzerine sürmek müstehabdır. Bunu bildiren hadîs-i şerîf, (Merâkıl-felâh)ın Tahtâvî hâşiyesinde yazılı ise de, (İbni Âbidîn) “rahmetulllahi teâlâ aleyhimâ” bu hadîsin za’îf olduğunu bildirdiği gibi, (Hazînet-ül-meârif)99. cu sahîfede de yazılıdır. İkâmetde böyle yapılmaz. İkâmeti işitenin tekrâr etmesi sünnet değil, müstehabdır. İkâmet okunurken câmi’e giren kimse, oturur, ayakda beklemez. Müezzin efendi, (hayye-alelfelâh)derken, herkesle berâber kalkar.

İbni Âbidîn nemâzın sünnetlerinde buyuruyor ki, imâmın nemâza dururken ve rüknden rükne geçerken ve selâm verirken, cemâ’at işitecek kadar, sesini yükseltmesi sünnetdir. Dahâ fazla yükseltmesi mekrûhdur. İmâm, nemâza başlamak için, tekbîr getirmeli, cemâ’ate duyurmağı düşünmemelidir. Aksi takdîrde nemâzı sahîh olmaz. Cemâ’atin hepsi, imâmı işitmediği zemân, müezzinin de herkese duyuracak kadar, sesini yükseltmesi müstehab olur. Müezzin de nemâza başlamağı düşünmeyip, yalnız cemâ’ate duyurmak için bağırırsa, nemâzı sahîh olmadığı gibi, imâmı duymayıp, yalnız bu müezzinin sesi ile nemâza duranların nemâzı da sahîh olmaz. Çünki, nemâzı kılmıyan birine uymuş olurlar. Cemâ’ate duyuracak kadardan dahâ yüksek bağırmak, müezzin için de, mekrûhdur. Dört mezheb âlimleri sözbirliği ile bildiriyor ki, cemâ’atin hepsi, imâmın sesini duyarken, müezzinin de tekbîr getirmesi, mekrûhdur ve çirkin bid’atdir. Hattâ (Bahr-ül-fetâvâ)da ve (Feth-ul-kadîr)de ve (Miftâh-ul-Cennet ilm-i hâli) kenârındaki (Üstüvânî) risâlesinin sonuna doğru diyor ki, (Küçük mescidlerde, imâmın tekbîri işitilirken, müezzin yüksek sesle tekbîr getirirse, nemâzı bozulur.)

[Sesi lüzûmundan fazla yükseltmek günâh olduğu gibi, ho-parlörden çıkan, imâmın ve müezzinin sesi değildir. Bunların sesi elektrik ve miknâtis hâline dönüyor. Bu elektrik ve miknâtisin hâsıl etdiği ses duyuluyor. Aynı nemâzı kılan kimsenin sesine uymak şartdır. Aynı nemâzı kılmıyan başka bir kimseden ve bir âletden çıkan sese uyanların nemâzları sahîh olmaz. (Redd-ül-muhtâr) kitâbı, birinci cild, beşyüzonyedinci sahîfede (Hâfızın sesi, dağlarda, çöllerde, ormanlarda ve başka herhangi bir vâsıta ile etrâfa saçılırsa, bu ikinci sesler, Kur’ân-ı kerîm okumak olmaz. Bunlardan işitilen secde âyeti için, secde etmek lâzım gelmez) buyuruyor. Bunların insan okuması olmadıkları, insan okumasına benzedikleri (Halebî-yi kebîr)de de yazılıdır. Din mütehassıslarının bu açık yazıları, radyo ile, ho-parlör ile Kur’ân-ı kerîm ve ezân okumanın ve dinlemenin ve bunlarla nemâz kılmanın yanlış olduğunu göstermekdedir. Ho-parlör ve radyo ile ezân ve Kur’ân-ı kerîm okumanın câiz olmadığı, Elmalılı Muhammed Hamdi efendi tefsîrinin üçüncü cild, [2361]. ci sahîfesinde uzun yazılıdır. Hele başka binâda olan imâma ho-parlörle uyarak kılınan nemâz sahîh olmadığı gibi, çirkin bid’at olur. Büyük günâh olur. Yetmişinci maddenin 3. cü sahîfesine ve elliikinci maddeye bakınız!

Mi’nârelere konulan ho-parlör, ba’zıları için bir tenbellik vâsıtası olmuş, ezânı karanlık odalarda oturarak ve sünnete uymıyarak okumalarına sebeb olmuşdur. (Fetâvâ-yı Hindiyye)de diyor ki, (Ezânı vaktinden evvel okumak, câmi’ içinde okumak, oturarak okumak ve sesini tâkatından fazla yükseltmek ve kıbleye karşı okumamak ve tegannî yaparak okumak mekrûhdur. İkâmet okunurken gelen, oturur. Sonra, müezzin Hayye-alelfelâh derken, herkesle kalkar). İbni Âbidîn nemâzı anlatmağa başlarken diyor ki, (Vaktinde okunan ezân, islâm ezânı olur. Vaktsiz okunan ezân, konuşmak olur. Din ile alay etmek olur). Asrlarca, göklere doğru uzanan, ma’nevî süslerimiz minâreler de, bu kötü bid’at yüzünden, birer ho-parlör direği hâline getirilmekdedir. İslâm âlimleri fennin bulduklarını hep iyi karşılamışdır. Radyo, televizyon ve ho-parlörle, her yerde fâideli yayınlar yapılması da sevâbdır. Fekat, ibâdetleri ho-parlörün tırmalayıcı sesi ile yapmak câiz değildir. Ho-parlörleri câmi’lere koymak, lüzûmsuz bir isrâfdır. Îmânlı kalblere ilâhî te’sîrler yapan sâlih mü’minlerin sesleri yerine, âdetâ kilise çanı gibi zırlayan bu âlet yok iken, minârelerde okunan ezânlar ve câmi’lerdeki tekbîr sesleri, ecnebîleri bile vecde getiriyordu. Her mahallede okunan ezânları işiterek câmi’leri dolduran cemâ’at, Eshâb-ı kirâm zemânında olduğu gibi, nemâzlarını huşû’ ile kılıyorlardı. Ezânın mü’minleri heyecâna getiren ilâhî te’sîri, ho-parlörlerin metalik sesleri, oğultuları ile gayb olmakdadır.] [Muhammed Hayât-i Sindînin (Gâyetüt-tahkîk) kitâbındaki 6.cı risâle (Hâd-üd-dâllîn)dir. Bu risâlede diyor ki, imâm-ı Ebû Nu’aym İsfehânî (Hilyetül-Evliyâ) kitâbı, üçüncü cildinde, Abdüllah ibni Abbâs diyor ki, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki, (İblîs yer yüzüne indirilince, Allahü teâlâya sordu: Âdem aleyhisselâm indirilince, kullarına Cennet, se’âdet yolunu göstermek için, ona kitâb ve Peygamberler verdin. Ona vereceğin kitâb ve Peygamberler nelerdir? Allahü teâlâ: Melekler ve meşhûr Peygamberler ve dört meşhûr kitâbdır, buyurdu. Kullarını azdırmak için, bana hangi kitâbları ve Peygamberleri vereceksin, dedi. Senin kitâbın, nefsi azdıran şi’rler ve mûsikîdir. Peygamberlerin, kâhinler, falcılar, büyücülerdir ve aklı gideren, kalbleri karartan gıdaların da, Besmelesiz yinilen, içilen şeyler ve serhoş eden içkilerdir. Nasîhatların yalan, evin spor sahaları ve hamamlar ve tuzakların, çıplak gezen kızlar, mescidlerin, fısk meclisleridir. Müezzinlerin mizmârlar [çalgılar]dır) buyurdu. Ya’nî Cehennem yolunu gösteren, müezzinlerin çalgılardır. Allahü teâlânın ve Peygamberimizin, (şeytânın müezzini, ezânı) dediği radyoları, ho-parlörleri ibâdetlerde kullanmanın büyük günâh olduğu, buradan da anlaşılmakdadır.]

Sünnete uygun olarak okunan ezân ile alay eden, beğenmiyen, söz ile, hareket ile, hakâret eden kâfir olur. Müezzin ile alay eden kâfir olmaz.

İmâm olmak, müezzinlik yapmakdan ve ikâmet okumak, ezân okumakdan efdaldir.

(Se’âdet-i ebediyye) kitâbı hakkında şi’r:

Ey kalbi islâm ile yanan, sevdiğim, gençler!
Bütün islâmiyyetden, size nümûnedir bu!
İlm ile ma’rifetdir, hep içindekiler,
Hakîkaten bulunmaz eşsiz hazînedir bu!

En büyük âlimlerin, en büyük velîlerin,
En meşhûr sîmaların, en ulvî gönüllerin,
Âleme ışık tutan, hayât sunan ellerin,
Kalem ve kalblerinden, sızan bir katredir bu!

Resûlullahın yolu, hakîkî müslimânlık,
Ve her iki cihânda, aranılan sultânlık,
Sulhda her an çalışan, harblerde kahramanlık,
Gösteren ceddimizden, bize emânetdir bu!

Her kelimesi huccet, ilmdir her cümlesi,
Dinle budur hakîkî, islâmiyyetin sesi.
Kalbden pasları siler ve artdırır hevesi,
İşte başlı başına, bir islâmiyyetdir bu!

218.SAYFADAN

(Dürr-ül-muhtâr)da (Tehıyyetülmescid nemâzı)nı anlatdıkdan sonra diyor ki, (Sünnet ile farz arasında konuşmak, sünneti iskât etmez ise de, sevâbını azaltır. Bir şey okumak da böyledir. Ba’zı âlimler, sünnet kabûl olmaz. Evvelki sünneti tekrâr kılmak lâzım olur dedi.) Oturarak kılan imâma uymak câiz olduğunu anlatdıkdan sonra diyor ki, (İmâmın sesi yetişmediği zemân, müezzinlerin yüksek sesle, cemâ’ate bildirmesi câiz ise de, çok bağırmaları nemâzlarını bozar. Çünki, bağırarak okumak, dünyâ sözü konuşmak gibidir. İmâmın nemâzda, ihtiyâcdan fazla yüksek sesle okuması, nemâzı bozmaz ise de, harâmdır). Görülüyor ki, müezzinlerin bağırarak, nemâz kılanları şaşırtmaları harâmdır. (Medâric-ün-nübüvve)de diyor ki, (Selâm verince, istigfâr nasıl okunacağı Evzâ’îden soruldu. Üç kerre(Estagfirullah) denir buyurdu). [Bunları yüksek sesle okumak bid’at olduğu, Mısrda (Kibâr-ı ulemâ hey’eti) a’zâsından Şeyh Alî Mahfûzun 1375 [m. 1956] baskılı (El-ibdâ’) kitâbında, 59. cu sahîfede yazılıdır.] Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Yatarken de, Âyet-el-kürsî okuyun) buyurdu. Nemâzlardan sonra düâ ediniz de buyurdu.

231. SAYFADAN

10 — İmâmdan başkasının düâsına âmîn demek bozar. [Bunun için, imâm ho-parlör ile kıldırsa, (Veladdâllîn) dediği zemân, (Âmîn)diyenlerin nemâzları bozulmak tehlükesi vardır. Çünki, ho-parlörden çıkan ses, imâmın sesi değildir. Elektrik te’sîri ile hâsıl olan, mıknâtis kuvvetlerinin titretdiği demir levhanın, husûle getirdiği başka bir sesdir. İnsanın sesinden meydâna gelen böyle seslerin, çok benziyor, ayırd edilemiyor ise de, o insanın sesi olmadığı, kitâbımızın ikinci kısmında, elliikinci maddede uzun bildirilmişdir.] İmâm Fâtihayı bitirince, cemâ’atin ve imâmın yüksek sesle âmîn demeleri mekrûhdur. Hafîf söylemelidir.

337.SAYFADAN

 İbni Âbidîn, evlenmesi harâm olanları anlatırken, birisinin yüzüne bakmıyacağım diye yemîn eden, aynadaki görüntüsüne bakabilir. Çünki, bu görüntü, kendisi değildir, benzeridir diyor. [Bunun gibi, ho-parlörde ve radyoda işitilen de, insanın sesi değildir, benzeridir.]

 

 

***

 MEHMET ORUÇ YAZILARI

20 Eylül 2002 Cuma

 

  Olacağı buydu!      

 

 

Halkımızın yeniliklere, teknolojik gelişmelere büyük ilgisi var. Geçenlerde, TÜYAP’ta sergilenen,”Bilişim Fuarı”nı dolaşırken yakınen gördüm bunu. Pazar günü olmasına rağmen; insanlar, pikniğe, geziye gitme yerine buraya koşup gelmişler. Araba park edecek yer bulunmuyor, ücretli olmasına rağmen içeriye girebilmek için uzun kuyruklar oluşuyordu. İçerde ise, yenilikleri yakinen incelemek bir yana yürümek için bile zorlanıyorsunuz. 
Fuarda bilhassa, bilgisayar, iletişim alanında akıllara durgunluk verecek gelişmeler sergileniyordu. Bunlar tabii ki ülkemizin geleceği bakımdan çok güzel gelişmeler. 
Ancak, teknoloji yerinde kullanıldığı zaman insanlığa büyük faydalar sağladığı gibi, kullanılmaması gereken yerde kullanıldığında da insanlığa büyük zararlar verebilir. Bunun birçok acı örneklerini gördük. Mesela siz yeniliklere ayak uyduralım diye ibadetlere, teknolojiyi sokmak isterseniz inanca büyük zarar vermiş olursunuz. Çünkü ibadetlerin esası değişmezlik üzerine kurulmuştur. Her teknolojik değişiklikte dini yenilemeğe kalkarsanız, bir müddet sonra din diye bir şey kalmaz. Dini değerler ayaklar altına alınmış olur. İnsanlar dinden soğur. Örnek mi istiyorsunuz? Şimdi buyurun aşağıdaki haberi okuyun. Çağdaşlaşmak (!) adına ne garabetler işleniyor görün!
“Kayseri Müftülüğü tarafından 40 camiye yaptırılan radyo frekansıyla ezan yayını, Kayseri’de bir mahalleyi ayağa kaldırdı. Ezan yayını için Kayseri Müftülüğü’ne tahsis edilen radyo frekansına başka bir radyonun frekansı karışınca, hoparlörden Oğuz Yılmaz ve Ankaralı Turgut’un parçaları yükseldi.
Kayseri Müftülüğü tarafından Erciyes Siteleri’nde bulunan Çınar Camii’ne yaptırılan radyo frekansıyla ezan yayını sistemine, radyo yayını karışınca mahalle halkı gece yarısı cami hoparlörlerinden dışarıya verilen müzik yayınıyla uyandı. 
Çevredeki vatandaşların polisi araması üzerine olay yerine gelerek imam ve müezzini bulan ekipler, camiye girerek müziği kapattı. Yaklaşık 1.5 saat süren müzik yayınının ardından mahalle sakinleri olayın şaşkınlığını üzerlerinden atamadıklarını söylediler. Mahalle sakinleri, ‘Biz gece uyuyorduk. Bir anda yüksek bir müzik sesiyle uyandık. Dışarıya çıktığımızda müziğin camiden geldiğini farkettik. Bir ara spiker dinleyicilerine istek saatimiz devam ediyor. İstekleriniz için bizi arayın dedi. Gördün mü, hoplayıver çekirge gibi parçalar çalıyordu. Polisler geldi ve müziği susturdular. Halen olayın etkisindeyiz’ dediler.” 
Hani derler ya, “Buyurun cenaze namazına!” Dine bid’at sokulursa yani, dinde olmayan bir şey din diye dayatılırsa olacağı bu. Zannetmeyin ki, çok istisnai bir olay. Sadece Kayseri’de değil bu sistemin kurulduğu bütün şehirlerde her gün buna benzer nahoş olaylar meydana gelmektedir. 
Milletimizin (Hatta turistlerin bile) asırlardır, huşu içinde dinleyip huzur bulduğu bir ezanı vardı, bundan da mahrum kaldı. O gönülleri fetheden ezandan mahrum kalan halkımız, camide imam efendinin tabii sesiyle rahatlıyordu. Şimdi bundan da mahrum bırakıldı. Fısıltı halindeki konuşmaların bile duyulduğu küçücük camilerde namaz, hoparlör ile kıldırılıyor. O cızırtılı, mekanik ses insanda huzur bırakmıyor. İmam efendiye rica ediyorsunuz; zaten mekan küçük, iki üç saf cemaat, herkes sesinizi duyuyor, yaka mikrofonuna ne lüzum var? Cevap hazır: Diyanet, müftülük böyle istiyor. Dinin emri mi, müftünün emri mi daha önemli insanın aklı duruyor!
Bütün bunlardan sonra ister istemez insanın aklına geliyor: Bu akıl almaz uygulamalar ile ne yapılmak isteniyor. Zaten her gün biraz daha azalan cemaati camilerden uzaklaştırarak, camiler tamamen boşaltılmak mı isteniyor? İnsanımızın, her türlü sıkıntılardan uzaklaşıp, Cenab-ı Hakkın huzurunda rahata erdiği camiler vardı, şimdi bu da çok görülüyor anlaşılan!..
 

21 Eylül 2002 Cumartesi

  Cami ve cemaat düşmanlığı      

 

 

Dün, bilerek veya bilmeyerek yapılan bazı yanlışlıklar sebebiyle halkımızın camilerden uzaklaştırıldığını, camilerin boşaltıldığını bildirmiştim. Bugün, bu yazıma gelen bir tepki faksına yer vermek istiyorum. Gelen bu faksta, gidilecek cami kalmadığı, zaten namaz kılmak için buna da lüzum olmadığı bildirilerek özetle şu görüşlere yer verilmektedir: 
"Önce şunu ifade edeyim, söylendiği gibi camiler, 'Allah'ın evi' değildir. Eğitimden askerliğe her türlü sosyal faaliyetin yapıldığı bir toplantı yeridir. Bu toplantı yerlerinde ibadet de edilebilir. Cemaatle namaz kılmak için toplanmak şart değildir. Sadece Cuma ve bayram namazının cemaatle kılınması şartı vardır. O da, en az üç kişi ile kılınabilir. Bu üç kişilik cemaat nerede oluşursa Cuma orada kılınabilir. Cemaat oluşmuşsa evde, iş yerinde, bağda-bahçede, piknik yerinde Cuma kılınabilir. İşin dini esası budur; gerisi örf ve alışkanlıktır. Ayrıca camilerde, süsleme ve dört halifenin isimleri konulduğu için, bidat ve şirk unsurları bulaşmıştır. Bunun için bugünkü mescitlere gitme değil gitmeme mecburiyetimiz vardır... "
Bu ifadeler apaçık cami ve cemaat düşmanlığıdır. Cuma ve bayram namazı dışında cemaat mecburiyeti yok diyor. Bunlar için de belli bir yere ihtiyaç olmadığına ve üç kişinin olduğu her yerde kılınabileceğine göre, camilere ihtiyaç kalmıyor, bu faksı gönderene göre. Ondört asırdır, camiler boşuna yapılmış. Bu tür düşünenlerin iki gayesi var: Dinin emrettiği şeyleri ortadan kaldırmak; dinin yasak ettiği şeyleri meşrulaştırmak. Kısacası dini ortadan kaldırmak, yok etmek!
Halbuki, cemaatle namaz islamın şiarıdır. Cemaatle namazın önemini, dinimizdeki yerini şu iki hadis-i şerif açıkça göstermektedir. Bir gün bir âmâ, Efendimize sordu: Yâ Resûlallah, benim gözlerim görmüyor, elimden tutup câmiye götürecek bir kimsem de yoktur. Evimde namazımı kılayım mı? Resûlullah efendimiz sordular: "Ezân sesini işitiyor musun?" Evet işitiyorum, dedi. Resulullah, "Sana evde namazı kılmağa izin veremem" buyurdu. 
Yine bir kişi sordu: Şehrin kenar semtindeyim, camiye gelmem tehlikeli oluyor. Bana bir çare var mıdır? Namazımı evde kılsam, olur mu? Resulullah, "Ezân-ı Muhammedîyi işitir misin?" buyurdu. Evet işitirim, dedim. "Şu hâlde, namaza, yani cemaate gitmelisin" cevabını verdi... 
Camilerin, Allah'ın evi olmadığı iddiası da yalan ve iftira. Çünkü, Peygamber efendimiz, "Camiler Allahın evidir. Camiye devam edenin, huzura kavuşmasına ve Sırattan geçip Cennete girmesine Allah kefildir." buyurdu. (Beyhekî). Camiye gidenler Cenab-ı Hakkın misafiridir. Nitekim, Peygamber efendimiz, "Güzel abdest alıp camiye giren Allahın misafiri olur. Allahü teâlâ da misafirine mutlaka ikram eder." buyurdu. (Beyhekî). Yine Peygamber efendimiz "Allahü teâlânın en çok sevdiği yerler camilerdir." buyurdu. (Müslim)
Cemaatle namaz kılmak "Sünnet-i hüdadır". Yani İslâmın şiarı olan sünnettir. Özürsüz terki caiz değildir. Uygun cemaat olduğu takdirde, özürsüz olarak cemaat ile namaz kılmağı terk etmek münâfıklık alâmetidir. Ve dört kitaptada la'netle yâd edilmiştir. Hadis-i şerifte, "Cemaatle namaz kılmak, sünnet-i hüdadır. Cemaate gelmiyen münafıktır" ve "Cemaati terkeden, dört kitapta da lânetliktir" buyurulmuştur." (Hidaye, İmad-ül-islâm)
Cemaati özürsüz terk eden Cennet kokusu duyamaz. Bu kimse, dört kitapta da mel'ûn diye vasıflandırılmıştır. Her kim cemaat ile namaz kılmağı severse, Hak teâlâ hazretleri o kulunu sever, melekler de sever.
Dinimizin bu açık hükümlerine, ondört asırdır şeksik şüphesiz ittifakla yapılan uygulamalara rağmen, camilerden, cemaatten uzaklaştırma gayretleri bir art niyet ifadesidir. Aklı başında olan bir Müslümanın ciddiye alacağı bir husus değildir. Bu tür faaliyetler, İslamın "protestanlıştırılması" yani "içinin boşaltılması" projesinin bir parçasıdır.
 

30 Ekim 2004 Cumartesi

  Mısır hükümetinin ezan projesi      

 

Geçenlerde gazetelerde Mısır’da din adamlarının ve halkın tepkisini çektiği ve protesto yürüyüşlerinin düzenlendiği bir hadise ile ilgili haber vardı. Haberin özeti şöyleydi: “Mısır hükümeti, yüksek volüm nedeniyle ses kirliliği meydana getirdiği gerekçe gösterilerek ezanın günde 5 vakit radyodan yayımlanmasını önerdi. Proje hayata geçirilirse, başkent Kahire’de camilerde ezan okunmayacak. Halk günde 5 vakit radyolardan yapılacak ezan yayınıyla namaza davet edilecek.”
Halkın ve din adamlarının tepki gösterdiği hükümetin ezan projesinin özeti böyleydi. Din adamlarının tepki göstermeye hiç hakları yok aslında. Hatta böyle bir projede onların da vebali, günahı var. Çünkü sen iyi niyetle de olsa, dinin bildirdiklerinin dışına çıkar, bidat işlersen, zamanında Mısır’da ibadetlerde hoparlöre cevaz verirsen neticesi de bu olur tabii. Bununla da kalmayacak merkezi ezan, merkezi radyolu ezan, merkezi vaaz derken arkasından merkezi, sesli görüntülü namaz da gelecek bunda hiç şüpheniz olmasın. Merkezi bir camide veya rodyoda, TV’de namaz kılınacak, evinden dükkanından herkes buna uyacak. 
Bunu yapanlara ilmen, mantıken tatmin edici bir cevap da veremezsiniz. Hoparlörden çıkan ses neyse, radyodan çıkan ses de odur çünkü. Bidat öyle bir şey ki, kapıyı az da olsa aralamaya gör, bir zaman sonra kapının sonuna kadar açıldığını, daha sonra kapının da sökülüp atıldığını görürsün. Bunun için, 14 asırdır, Ehli sünnet alimleri sünnete uymada taviz vermemişler, bidatle mücadele edip ne bahasına olursa olsun içeri sokmamışlardır. Çünkü, içeri soktuğun zaman, çıkaramazsın, çıkarmaya kalktığın zaman sapıklıkla, dinsizlikle suçlanırsın.
Konumuzla ilgili bir anekdot aktarayım. Yıllar önce bir iş adamımız şöyle anlatmıştı: “Anadolu’muzun şirin bir ilinin valisini dostum olduğu için ziyarete gitmiştim. Cuma günü 
idi. Beraber Cuma namazına gittik. Gittiğimiz cami 40-50 kişilik küçücük tarihi bir cami idi. Namaz başladı. İmam o küçük yerde hoparlörü sonuna kadar açtı. Ne okuduğu hutbe anlaşılıyordu, ne de kıldırdığı namaz. 
Camiden çıktıktan sonra yolda vali dert yandı: “Bu kadar da olmaz arkadaş. Adam küçücük yerde açtı hoparlörü. Nerdeyse kulaklarımın zarı patlayacaktı. Namazdan hiçbir tat almadan, ne huşu kaldı ne manevi haz.”
Vali beyin bu şikayeti üzerine ben de dedim ki, “Bir o kadar da benden. Namazın bitmesini zor bekledim, hemen kendimi dışarı attım.” 
Sonra valiye şu teklifi yaptım. “Nasıl olsa yolumuzun üzerinde uğrayıp bu durumu Müftüye bildirelim.” Vali de uygun gördü. Beraber müftüyü ziyarete gittik. Çay kahveden sonra Vali bey söze girdi: “Müftü bey arkadaşımla, filan camide Cuma namazını kıldık. Fakat ikimiz de kendimizi sesten dışarı zor attık. Küçücük bir camide bu hoparlöre ne lüzum var. 
Müftü efendi de demez mi, “Bir o kadar da benden. Ben de, kenar bir semte gideyim diye falan camiye gittim. Hoparlör sesinden öyle rahatsız oldum ki anlatamam.”
Tam konuşmaların bu safhasında, araya girerek dedim ki, “İlin mülki amiri olan sayın valimiz rahatsız, ilimizin sayın müftüsü rahatsız. Vatandaş olarak ben rahatsızım. Madem öyle, iş sayın müftümüze kalıyor. Din görevlilerine bir tamim yayınlayıp bu rahatsızlığı ortadan kaldıracak, o kadar basit.”
Müftü bey söz aldı: “Beyler mesele o kadar basit değil, kolay değil. Bir bidat halkın arasına girmiş ise onu çıkarmanız çok zordur. Ben böyle bir şey yapmaya kalksam, adım mürted (dinsiz) müftüye çıkar. Halk protesto eder, sürüm sürüm süründürürler beni. Onun için yapılacak bir şey yok, kusura bakmayın.”
İşte size iki ibretli olay. Bidate kapıyı araladığınızda işin sonu nerelere varıyor...  

5 Kasım 2004 Cuma

  "Ramazan eğlenceleri" rezaleti    

 

 

Ramazan ayında, yapılan iyiliklere, ibadetlere yetmiş kat fazla sevap verildiği gibi, işlenen günahlar da yetmiş kat fazlası ile yazılır. Bunun için bir müslüman yaptıklarına ramazanda daha çok dikkat etmesi sevap getirecek bir iş yapamıyorsa hiç olmazsa günah işlememesi lazımdır. 
Son yıllarda İstanbul'da ramazan aylarında "Direklerarası" "Feshane"şenlikleri adı ile başlayan rezaletler İstanbul'un her semtine yayılmaya başladı. Bu rezalet ilk önce, "Direklerarası eğlenceleri" adı altında Osmanlıların son zamanlarında bazı masonik, İttihat Terakkici idareciler ve dinle ilgilisi olmayan Batı hayranı bazı sanatçılar tarafından başlatılmıştı. Fazla da uzun sürmedi. Osmanlının, Osmanlı ile alakası olmayan bir âdetini yaşatmak isteyenler, Osmanlının altı asırdır, ramazana hürmete dayalı yaşayışlarını niçin esas almazlar. Çünkü bu, işlerine gelmemektedir. 
Mübarek ramazan ayı münasebetiyle düzenlenen bu şenliklerde, dinimizce haram olan eğlencelerin her türlüsünün sergilenmesi; kadın şarkıcıların, transparan denebilecek kıyafetlerle sahneye çıkartılması en başta ramazan ayına açık bir hakarettir, dinle alay etmektir. 
Eskiden bü tür eğlencelere ramazanda ara verilirdi. Eğlence yerlerinin kapısına "Ramazan dolayısıyla kapalıyız" yazılırdı. Bu tür dinen uygun olmayan işleri yapanlar bile, ramazanda evine çekilir tövbe istiğfar edip, ibadet ile vakit geçirirlerdi. Gayri müslimler bile eğlence yerlerini kapatırlardı. Bugün bu işlere ön ayak olanlar, ramazana, İslam dinine gayri müslimler kadar bile saygılı davranmamış oluyorlar. 
Anlaşılan, bazıları bu bir ayı da Müslümanlara çok gördü. Bir ay günahlara ara verilmesinden rahatsız oldular. "Ramazan eğlenceleri" adı altında bu boşluğu doldurmak istiyorlar. Müslümanlara aralıksız 12 ay günah işletmek istiyorlar. 
İslamiyeti kaba kuvvetle, fikirle yıkamayan dış güçler, sinsi bir şekilde dinimizin her emrini bir şekilde ortadan kaldırmağa ve her yasağını da bir şekilde delmeğe yöneldiler. Son zamanlarda lüks otellerde yaygınlaşan, tasavvuf müziği adı altındaki, ud, keman eşliğindeki çalgılı iftar yemekleri, iftar sonrası "Ramazan eğlenceleri" bu tür çalışmaların birer ürünüdür. 
Bununla yapılmak istenen; orucunu tutan, hatta namazını da kılan fakat, akşam olunca da içkisini içen, haram helal demeden her türlü eğlencenin içinde olan, saygısız "Hayâsız" bir toplum ortaya çıkartmak. Çünkü İslam düşmanları iyi biliyorlar ki, hayâ kalkınca arkasından iman da kalkar. Çünkü, hayâ, imanın esasındandır. Hayâsı olan Allahtan utandığı için günahtan çekinir. İnsanlardan utanmayan Allahtan da utanmaz. Cebrâil aleyhisselâm, aklı, hayâyı ve îmânı Âdem aleyhisselâma getirip,"Yâ Âdem! Allahü teâlâ sana selâm ediyor. Getirdiğim şu üç hediyeden birini kabûl etmeni emir buyurdu" dedi.
Âdem aleyhisselâm, "Getirdiğin bu üç hediyeden aklı kabul ediyorum" deyip aklı aldı. Bunun üzerine Cebrâil aleyhisselâm îmân ile hayâya, "Siz gidebilirsiniz" dedi. İman, "Allahü teâlâ bana emreyledi ki, akıl nerede ise, sen orada ol! Bunun için ben akıldan ayrılıp gidemem!" dedi. Hayâ da, "Allahü teâlâ bana da aynı şekilde emreyledi. Ben de, akıldan ayrılıp gidemem" dedi. Allahü teâlâ kime akıl verirse, hayâ ile îmân da onunla beraber bulunur. Aklı olmayanın ne hayâsı ne de îmânı bulunur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki, "Hayâ ile iman, ikiz kardeştir. Biri giderse diğeri de gider."
Böyle mübarek bir ayda, böyle hayâsızlıklara sebep olanlar iyi düşünmelidir. Bir iyiliğe sebep olanlar o iyilik devam ettiği müddetçe sevap alacakları gibi, bir kötülüğe vesile olanlar da bu kötülük işlendiği müddetçe işlenen bütün günahlardan buna da yazılacaktır. Bu öldüktan sonra da devam edecektir.  

 

20 Ocak 2006 Cuma

İmam yerine TV ekranı

Bugün, ABD’de bulunan Turan Yıldız kardeşimin üzüntüsünü sizlerle paylaşmak istiyorum. Değerli kardeşim mailinde üzüntüsünü şöyle dile getiriyor:  “Mısır, Hindistan gibi bazı İslam ülkelerinde camilerde müezzin yerine merkezî sistemle ezan okunduğunu, imam yerine dev TV’ler koymaya başlandığını, merkezî sistem ile namaz kıldıran imama (TV’deki imama) uymaya başlandığını duymuştum. Hep korkarak aklımdan geçerdi, acaba bu yaygınlaşır biz de görür müyüz, şahit olur muyuz bu bid’atlere diye. Geçen Kurban Bayramı korktuğum başıma geldi. Başkent “Washington, DC” eyaletinin yanında “Maryland” eyaletinde bir Türk camisi var. Bu camide geçen Kurban Bayramında yeni bir karar alınıp TV ile namaz kılındı. İmamın namaz kıldırdığı mescide kamera sistemi yerleştirildi. Salı sabahı bayram namazı kılınırken, imam otomatik kameradan çekilip arka binadaki TV’den yayınlandı. Oradaki TV ekranı en öne konup, cemaat arkasında ona bakarak namazlarını kıldılar. Yani TV “imam” gibi en öndeydi ve arkada cemaat vardı. Bu olanlar başkent Washington, DC’de görev yapan Türk gazeteciler ve muhabirler tarafından Türkiye’de haberini yapmak için kayda da alındı. Maalesef her geçen gün buna benzer üzücü hadiselerle karşılaşarak âhir zamanda bulunduğumuzun bir defa daha farkına varıp böyle bid’atlere düşmediğim için kendimin ne kadar büyük bir nimet içinde bulunduğunu anladım. Bunda sizlerin ve tavsiye ettiğiniz kitapların büyük payı olduğunu da söylemek zorundayım. Cenâb-ı Hak hepimizi razı olduğu doğru yoldan ayırmasın, dinimizi bozmak isteyenlere de fırsat vermesin!” İşte sevgili kardeşimizin maili özetle böyle. Araba yoldan çıkınca nerede duracağı belli olmadığı gibi, insan da bid’at felaketine yakalanınca nerede duracağı belli olmuyor. İlk defa iyi niyetle ortaya atılan, ezanı hoparlör ile okuma bid’ati işi nerelere götürdü. Hoparlör önce minareden caminin içine indi, sonra da imamı caminin dışına attı. Merkezî ezan ile müezzinlere lüzum kalmadığı gibi bu gidişle merkezî “TV ekranlı” namaz ile imamlara da lüzum kalmayacak.  Yerinde kullanmak kaydıyla tabii ki, teknolojiden istifade edilecek. Ancak teknolojinin de dinin de kendine mahsus kuralları vardır. Teknolojide, müspet ilimde değişme, gelişme esastır; dinde ise değişmemezlik esastır. Bu kurala uyulmazsa, mesela, esası değişmezlik olan din değiştirilmeye, teknolojiye, zamana uydurulmaya çalışılırsa örneğin imam yerine TV ekranı kullanılırsa işte yukarıda bahsettiğim garabetlikler ortaya çıkar. Din, din olmaktan çıkar, oyuncak haline gelir.  Bunun için dinimiz, dinde değişiklik, dini tabirle “bid’at” üzerinde çok durmuştur. Peygamberimiz, “Her bid’at sapıklıktır ve her sapık da Cehennemdedir” buyurmuştur.  Allahü teâlâ, kullarını, kendisini tanımaları ve ibâdet etmeleri için yarattı. İbadetin nasıl yapılacağını da Peygamberimiz vasıtasıyla kullarına bildirdi. Kullarına bırakmadı. Bir insan, kendi görüşü, anlayışı ile ibadet yaparsa, O’na kulluk yapmamış olur. Resûlullahın bildirdiklerinde eksik veya fazlalık bulmuş olur. Hâlbuki dinde eksiklik olmaz. Böyle yapılırsa daha iyi olur demek, Resûlullahın bildirdiğini beğenmemek olur. Hadis-i şerifte “İbadetleri bizim gibi yapmayan bizden değildir” buyuruldu. Bid’atin bir tehlikesi de tövbe etme durumu olmamasıdır. Çünkü, bu bid’ati iyi bildiği ve karşılığında sevap beklediği için tövbe etmek aklına gelmez. Bir hadîs-i şerîfte, “Bid’at sahibi, bid’atini terk etmedikçe, Allahü teâlâ ona tövbe etmesini nasîb etmez.”buyuruldu.  MEHMET ALİ DEMİRBAŞ

28 Nisan 2005 Perşembe

Her bid’at dalalettir!

Sual: Hoparlörden çıkan sese âmin diyenin namazı bozulur deniyor. Halbuki ben ilmihallere baktım, namazı bozanlar arasında hoparlör yazmıyor. Hoparlörden çıkan sese âmin demek niye namazı bozuyor ki? Hoparlörle sesin yükseltilmesinin ne mahzuru olur ki? CEVAP: Her ilimde olduğu gibi, fen ilminde de, o işin uzmanı söz sahibidir. Dinimiz de buna kıymet verir. Çünkü fen ilimleri, İslami ilimlerin bir koludur. Dinî bilgilerde ise edille-i şeriyye esastır. Fen bilgileri bunlara göre açıklanır.  Müslüman ve uzman bir doktor, bu hasta guslederse ölür diyorsa, teyemmüm gerekir diyorsa, o doktora inanılması gerektiğini, diğer fen işlerinde de durumun böyle olduğunu dinimiz bildiriyor. Hoparlörden çıkan ses, nakli seda mı, aksi seda mı, yoksa başka bir ses mi, bunu ancak uzmanı bildirir. Bütün uzman mühendisler bildiriyor ki: (Hoparlörden çıkan ses, nakli seda değildir. Hoparlör, sesi yükseltici bir alet değildir. Yankı da değildir. İmamın sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Duyulan ses, imamın sesi değil, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği sestir. Yani hoparlörden çıkan ses, elektrik tesiriyle hasıl olan mıknatıs kuvvetlerinin titreyerek demir levhanın husule getirdiği sestir. TV ekranındaki resim, imamın bizzat kendisi değil, görüntüsüdür. TV’deki ses de, imamın bizzat kendi sesi değil, sesin benzeridir.) Bütün uzmanlar böyle söyleyince, dinin emri gereği onlara inanmak gerekir. Helal olan üzüm şırası, alkol haline, şarap haline dönüşünce, o sıvı haram oluyor. Yok bu üzüm şırası diye inat etmek cahillikten başka şey değildir. Şarap da sirkeleşince helal oluyor. Şarap nasıl helal olur demek de cahilliktir. Yine uzman kimyager, (Necis yağ, mesela domuz yağı sabun haline dönüşse temiz olur) diyor. Evet bütün uzmanlar ne diyor? (TV’deki konuşan kimsenin resmi bizzat kendisi olmadığı gibi, sesi de bizzat kendi sesi değil, benzeridir) diyorlar. Şimdi gelelim dini hükmüne.  İbni Abidin’de diyor ki: “Başkasının sesine âmin diyenin namazı bozulur.” Hoparlörden çıkan ses de, başka bir ses olduğuna göre, ona âmin diyenin namazı bozulur. Demek ki, namazı bozanların arasında başka bir sese âmin demek de var imiş. İnsan bunu bilmeyince, (Hoparlör sesi yükseltiyor ne büyük nimet. Herkes biliyor, siz bilmiyorsunuz) diyerek cahilliğini gösterir. (Herkes öyle diyo) demekle, çoğunluk dinde ölçü olmaz. Şaraptan yapılan sirkeye herkes haram dese de sirke helaldir. Dinde çoğunluğa uymak değil, hakka, doğruya uymak gerektiği bildiriliyor. Bir âyet meali şöyledir: (İnsanların çoğuna uyarsan, seni Allah yolundan saptırırlar.) [Enam 116] Allah diyen kalmasa da... Herkes dinsizleşse, Allah diyen kalmasa da tek başına Allah demeli. Herkes ibadetlerde hoparlör sünnet dese de, sünnet olmadığını, bid’at olduğunu bilmeli. Dünyanın çoğunluğu, zina suç değildir dese de, haram olduğunu bilmeli.  Hoparlör bid’atine güzel demek ne kadar çirkindir. İbadetlere bid’at sokmakla daha güzel ibadet edilmiş olmaz. (İbadetleri bizim gibi yapmayanlar, bizden değildir) hadis-i şerifini düşünerek, ibadetlere bid’at karıştırmaktan çok sakınmalıdır! Bir hadis-i şerif meali de şöyledir:  (Bid’atten sakının; çünkü her bid’at dalalettir.) [İbni Asakir]

 

 

13 Haziran 2005 Pazartesi

İşin uzmanına inanmak gerekir

Sual: Hoparlörden çıkan sese âmin diyenin namazı niçin bozulur? Hoparlörle sesin yükseltilmesinin ne mahzuru olur? CEVAP: Her ilimde olduğu gibi, fen ilminde de o işin uzmanı söz sahibidir. Dinimiz de buna kıymet verir. Çünkü fen ilimleri, İslami ilimlerin bir koludur. Dini bilgilerde ise edille-i şeriyye esastır. Fen bilgileri bunlara göre açıklanır.  Müslüman ve uzman bir doktor, bu hasta guslederse ölür diyorsa, teyemmüm etmeli diyorsa, o doktora inanılması gerektiğini, diğer fen işlerinde de durumun böyle olduğunu dinimiz bildiriyor. Hoparlörden çıkan ses, nakli seda mı, aksi seda mı, yoksa başka bir ses mi, bunu ancak uzmanı bildirir. Bütün uzman mühendisler bildiriyor ki:  (Hoparlörden çıkan ses, nakli seda değildir. Hoparlör, sesi yükseltici bir alet değildir. Yankı da değildir. İmamın sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Duyulan ses, imamın sesi değil, elektrik ve mıknatısın hasıl ettiği sestir. Yani hoparlörden çıkan ses, elektrik tesiriyle hasıl olan mıknatıs kuvvetlerinin titreyerek demir levhanın husule getirdiği sestir. TV ekranındaki resim, imamın bizzat kendisi değil, görüntüsüdür. TV’deki ses de, imamın bizzat kendi sesi değil, sesin benzeridir.) Uzmanlar böyle söyleyince, dinin emri gereği onlara inanmak gerekir. Helal olan üzüm şırası, alkol haline, şarap haline dönüşünce, o sıvı haram oluyor. Hâlâ bu üzüm şırası diye inat etmek cahillikten başka şey değildir. Şarap da, sirkeleşince helal oluyor. Şarap, sirkeleşmekle nasıl helal olur demek de cahilliktir. Yine uzman kimyager, (Necis yağ, mesela domuz yağı sabun haline dönüşse temiz olur) diyor. Evet bu işin uzmanı ne diyor? (TV’deki konuşan kimsenin resmi bizzat kendisi olmadığı gibi, sesi de bizzat kendi sesi değil, benzeridir) diyor. Benzer sesle dünya işleri yapılır vaaz, nasihat edilir, ilim öğretilir, sadece ibadet yapılmaz. Bir insanın fotoğrafı veya TV’deki görüntüsü gibidir. Her ne kadar fotoğraf veya TV’deki görüntü, o insana ait ise de, bizzat kendi değildir.  Bu bakımdan radyodan, TV’den okunan secde âyetleri için secde-i tilavet gerekmez. (M. Erbea) TV’deki görüntüye imam diye uymakla, hoparlörden çıkan sese imamın sesi diye uymak aynıdır. Görüntü bizzat imam olmadığı gibi, ses de bizzat imamın sesi değildir. Onun için görüntüye ve cihazdan çıkan sese uymakla imama uyulmuş olmaz. TV’deki sesler yankı da değildir. Yankıya da uymak caiz olmaz. Redd-ül-muhtar’da, (Dağa çarpıp yankılanan ses, insan sesi olarak kabul edilmez. Vasıtasız, bizzat insanın söylemesi gerekir. Yankı ile gelen ses, hakiki ses hükmünde olmadığı için, yankı ile gelen bir secde âyeti için secde-i tilavet gerekmez) buyuruluyor. Namaz kılarken görüntüsü videoya alınmış imama uymak caiz olmadığı gibi, TV’nin naklen yayınında, imamı da görsek, böyle bir imama da uymak caiz olmaz. Yahut hoparlör veya radyo vasıtasıyla gelen ses de imamın sesi olmadığı için, bu ses ile hareket ederek ibadet etmek de caiz olmaz. Namaz vakitli ibadettir Okunan Kur’an-ı kerimi kasete alıp, mezara gidince, teybi açarak kaseti dinlemekle bizzat Kur’an-ı kerim okunmuş olmaz. Bunun gibi, bir kimse, namaz kılarken kendi filmini çekse, sonra her namaz vakti gelince, video ile bu filmi oynatsa, namaz kılmış olmaz. Namaz kılmak, ezan okumak vakitli ibadetlerdir. Bunları teyple, video ile yapmak, bid’at olup, büyük günahtır. -------------------------------

 

14 Haziran 2005 Salı

İbadetle başka şey mukayese edilmez

Sual: Hoparlörden çıkan ses, sahibinin gerçek sesi olmadığına göre, radyodan, kasetten dinlediğimiz sesler de gerçek müzik olmaz. O zaman radyodan müzik dinlemek caiz olmuyor mu? İbni Abidin’de, “Birisinin yüzüne bakmayacağım diye yemin eden, aynadaki görüntüsüne bakabilir. Çünkü, bu görüntü, kendisi değildir, benzeridir” deniyor. Bu durumda müstehcen filmleri seyretmek uygun olur mu? CEVAP: Her ikisi de caiz olmaz. Birinci örnekte ibadetle müzik dinlemek birbirine karıştırılıyor.İbadet ayrı, müzik ayrıdır. İbadetle başka şey mukayese edilmez. Namazda yiyip içmek namazı bozar, ama başka zaman yiyip içmenin mahzuru olmaz. Namazda iken başkasının sözü ile hareket edince namaz bozulur, ama başka zaman mahzuru olmaz. Biz namazda iken, birisi Fatiha okusa, sonunda biz âmin desek namaz bozulur. Ama imamın Fatihasına âmin dense bozmaz. İmamdan gayrisine âmin denmez. Hoparlörden çıkan ses de hakiki bir sestir, ama imamın sesi değildir. Hoparlörden çıkan sese gerçek ses değildir denmez. Gerçek sestir. Ama imamın sesi değildir, benzeri bir sestir. Onun için namaz sahih olmuyor. Müzik, müziktir, ister bunu Yeliz söylesin, ister Kaya. İsterse teypten gelsin, fark eden bir şey olmaz. Şarkıcının bizzat kendi sesi olmasa da, benzer bir ses oluyor, yani yine aynı günah oluyor. Burada sesin benzeri ile aynısı fark etmiyor. Ortada bir iş ve bir ses var, benzeri ile aynısı olması neticeyi değiştirmiyor. Resim bir insanın bizzat kendisi değildir, kendisinin resmidir. Resme bakmakla kendisine bakılmış olmaz. Ama çıplak resmine bakmak haram olur. Şimdi bilgisayarla çıplak kadın resmi de yapılıyor. Bu tamamen hayali bir resimdir buna bakmak haram olmaz denemez. Bilgisayarla yazılan yazı, asıl yazı değil diye, bu yazılar, şahıslar ve kanun nezdinde ve dinimize göre geçersiz olur mu hiç? İyi ise iyi yazıdır, kötü ise kötü yazıdır. Bir CD’nin içine yüzlerce cilt kitap sığıyor. Elektronik ortamda kitaplar, hatta kütüphaneler var. Hakiki kitap değil diye bunlar yok sayılır mı? Radyoda, TV’de, telefonda veya bilgisayarda, çeşitli suç işlesek, sonra bunları dikkate almayın, bunlar bizim hakiki görüntümüz, hakiki sesimiz ve hakiki yazımız değil, benzerleridir desek, suç işlememiş mi oluruz? Yazdığımız ve söylediğimiz şeyler dinen yasak ise, günahtan kurtulur muyuz? Telefon sapıkları, musallat oldukları insanlara neler çektiriyor. İlanı aşk yapan, sövüp sayan veya müstehcen konuşanları var, her türlüsü var. Şimdi bunların hakiki sesi değil diye yaptıklarını hoş görebilir miyiz? Bu sapık, benim hakiki sesim değil, beni suçlu sayamazsınız diyebilir mi? Dinimizle ne ilgisi var! Bunun için ibadetle ibadet olmayan işi karıştırmamak gerekir. Robotla çok iş yapılabilir ama, robota namaz kıldırsak kendimiz kılmış olmayız veya namazımızı filme alsak, namaz vakitlerinde onu oynatsak namaz kılmış olmayız. Bazı kimseler, “Hoparlör günlük işlerde kullanılıyor da niye ibadette kullanılmasın” diyorlar. Robotlara birçok işler yaptırılıyor. Robota imamlık da yaptırılabilir, Kur’an da okutulabilir, namaz da kıldırılabilir. Belki hacca da robot gönderilir. Peki ama, bunların dinimizle ne alakası olur? Bu aletler ibadet olmayan işlerde kullanılır. İbadete bid’at sokulmaz.

8 Nisan 2007 Pazar

Yankı ve hoparlör

Sual: Hoparlör ve aks-i seda yani yankı ile namaz kılmak caiz değildir. Ancak büyük camiler, aks-i sedayı kuvvetlendirilecek şekilde yapıldığına göre, burada yankı nasıl caiz oluyor? CEVAP: Ses teknolojisi ile uğraşan bilim dalına akustik denir. Önce sesin meydana gelişini inceleyelim: Boğazdaki ses iplikçikleri [etten iki tel], konuşurken, gerilerek sertleşiyor. Ciğerden gelen hava, bunları titreştirerek ses hasıl oluyor. Titreşen tellerin hava moleküllerine çarpması, bu molekülleri titreştiriyor. Bu titreşimler de, yanlarındaki hava moleküllerini titreştirerek kulağımıza kadar ulaşıyor. Böylece sesi duyuyoruz. Ses hava içinde, muntazam küreler halinde dalgalarla yayılıyor. Havanın kendisi gitmiyor. Sesi iletmiş oluyor. Kuru hava, sesi, saniyede 340 metre hızla iletmektedir. Su molekülleri de, sesi iletir. Sesin, sudaki hızı, saniyede 1500 metre kadardır. Katı cisimler, sesi daha çabuk iletiyor. Sesin çelik ve camdaki hızı, saniyede beş bin metredir. Havada, suda yayılmakta olan ses dalgaları, duvar, kayalık gibi sert düz yüzeylere çarpınca, doğrultularını değiştirerek, tekrar geriye döner. Geri dönen dalgalar, eşit özellikte, ikinci bir ses meydana getirirler. Bu ikinci sese aks-i seda, yani yankı denir. Bir sesin işitilmesi ile bu sesin bir veya daha fazla yansımasından doğan yankının duyulması arasında geçen zaman farkına “yankı zamanı” denir. Akustik yardımı ile sesin yansıma özelliklerinden faydalanılarak deniz derinliklerini ölçmek mümkün olmuştur. Yankı zamanı 0.1 saniyenin üstünde ve ses kaynağına uzak olan mesafelerde, çınlama ve ikinci veya daha fazla sesler meydana gelir. Dağlardan çöllerden ve başka yerlerden yansıyıp geri gelen seda insanın tabii sesi değildir. İşte bunun için aks-i seda denilen bu ikinci ses, o kişinin ağzından çıkan hakiki ses değildir. İbadetlerin sahih olması için, suni ses değil, tabii insan sesi olması gerekir. Cami, tiyatro, konferans salonu gibi yerlerde sesin en az yankı ve en çok netlikle dinleyici kitlelere ulaştırılması büyük önem taşır. Akustik konusundaki çalışmalara daha önceki devirlerde İslam mimarisinde olduğu gibi, Selçuklu ve Osmanlı mimarisinde de çok rastlanır. Binlerce insanın ibadet ettiği camilerde yankı özellikleri en ince noktalarına kadar hesaplanmıştır. İmamın sesinin dört bir köşeden duyulabilmesi için bütün tedbirler alınmıştır. Büyük camiler, yankıyı kuvvetlendirecek şekilde değil, tabii insan sesini daha iyi iletecek şekilde yapılmıştır. Mimar Sinan’ın, Süleymaniye Camii’ni yaparken, yankı sesi meydana gelmemesi için nargile şişesinde su kaynatarak, fokurdama sesi ile ince hesaplar yaptığı ansiklopedilerde yazılıdır. Mimar Sinan, sesin yayılması esnasında aks-i seda ile ikinci bir sesin meydana gelmemesi için tedbir almıştır. Maksat sesi yükseltmek değil, ikinci suni ses olan aks-i sedayı önleyip, tabii sesi duyurmaktır. Bir fıkhi kaide şöyledir: İmamın sesi yetişmediği zaman, müezzinlerin yüksek sesle, cemaate bildirmesi caiz ise de, çok bağırmaları namazlarını bozar. Çünkü, bağırarak okumak, dünya sözü konuşmak gibidir. İmamın namazda, ihtiyaçtan fazla yüksek sesle okuması, namazı bozmaz ise de, haramdır. Hoparlörden işitilen ses, insanın tabii sesi olmadığı gibi, yankı da değildir. Hakiki sese benzeyen başka bir sestir. Ses mikrofona gelince elektrik sinyallerine çevriliyor. Hoparlör zaten elektrik sinyallerini ses dalgalarına çeviren bir alet yani bir transduserdir.

16 Şubat 2009 Pazartesi

Hoparlörden gelen ses

Sual: (Hoparlörlerden gelen sesler, imamın sesiyle karışınca, bu sesler imamın sesini bastırsa da; imamın kendi sesine niyet edip âmin demenin bir mahzuru olmaz) deniyor. İslam Ahlakı kitabında ise, (Hoparlörden çıkan ses, imamın sesi değil, bu sesin benzeridir. Bunu işitenler, imamın sesini değil, bu sese benzeyen başka bir sesi işitiyorlar. İmamın sesine uymayıp, başka sese uyanın ve imamdan başkasının okuduğu Fatiha’ya âmin diyenin namazı sahih olmaz) diye yazıyor. Hoparlörden gelen sese imamın sesi diye uymak sahih olur mu? CEVAP: İmamın hemen arkasında olup da, imamın kendi sesini duyuyorsak, o zaman sahih olur. İmamdan uzak olanlar sese uyarsa sahih olmaz. Sese değil de, imama veya imamı gören cemaatin hareketlerine uyulursa, namaz sahih olur. Hoparlörden gelen sese uyulursa sahih olmaz. Bir örnek verelim:  100 lira parasını faize veren, bir müddet sonra 101 lira alsa, 101 liranın tamamı faiz olur. 1 lirası fakire verilince, diğer kısmı faizden temizlenmiş olmaz. (Mektubat-ı Rabbani) Demek ki, çok az bir faiz, bütün parayı kirletiyor, haram hale getiriyor. İçinden ayırmak mümkün olmuyor. Bunun gibi, gürültülü hoparlör sesleri arasından, imamın kendi sesini ayırmak, işitmek mümkün değildir. İslam Ahlakı kitabında da, hoparlörle namaz kılınırken, sadece hoparlörlerden gelen seslerin işitildiği bildirilmektedir.  İMAMIN YÜKSEK SESLE OKUMASI Sual: İmamın namazda yüksek sesle okumasında bir mahzur var mıdır? CEVAP: İmamın namazda, ihtiyaçtan fazla yüksek sesle okuması namazı bozmazsa da, haramdır; çünkü arkadaki cemaatin, imamın okuduğunu duyması şart değildir. (Dürer) KIYMALI PİDE Sual: Fırına verdiğimiz patatesli pideleri, fırıncı başkasına vermiş. Bize kıymalı pide kalmış. Fırıncı bunları da siz alın, dedi. Ne yapmak gerekir? CEVAP: Kıymalı pidelerin sahibi biliniyorsa, gidip helâlleşmeli. Sahibi belli değilse, yiyen için bir mahzuru yoktur. Fırıncı, yanlış verdiği için, ihmali varsa, günahı ona ait olur. İhmali yoksa ona da günah olmaz. GAYRİMÜSLİMLERİN ELBİSESİ Sual: Avrupa’dan getirilen kullanılmamış elbiseler, yıkanmadan giyilebilir mi? CEVAP: Giyilebilir; çünkü Müslüman’ın olduğu gibi gayrimüslimin de elbiseleri temiz kabul edilir.

23 Temmuz 2009 Perşembe

Hoparlörden çıkan ses

Sual: Hoparlörle okunan ezan niye sahih olmuyor? CEVAP: Bu konu sitemizde detaylı olarak açıklanmıştır. Şu kadarını bildirmekte de fayda vardır: Toprağa konan bir karpuz çekirdeğinden kocaman bir karpuz meydana geliyor. Bu karpuz o çekirdek değildir. Çekirdek çürümüş, yok olmuştur. Hoparlörün mikrofonuna söylenen söz de yok olmakta, başka ses hâsıl olmaktadır; yani hoparlörün sesi, insan sesine çok benzediği halde, insan sesi değildir. Müezzinin sesi, hoparlöre verilince, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği bir ses haline dönüşüyor. Duyulan ses, imamın, müezzinin sesi değil, elektrik ve mıknatısın hâsıl ettiği sestir. Bu sese ezan denmez. Ancak salih Müslüman olan erkeğin kendi sesiyle okuduğuna ezan denir. Hatta kendi sesi olsa da, fasığın, çocuğun veya kadının okuduğuna da ezan denmez. İbadetlere faydalı şeyler ilave ediyoruz demek çok yanlıştır. İslam âlimleri, kendiliklerinden bir değişiklik yapmazlar. Yapılan değişikliğin bid’at olup olmadığını anlarlar. Hoparlörün sünnet olmadığı, bid’at olduğu meydandadır; çünkü Peygamber efendimiz, (İbadetleri bizim gibi yapmayan, bizden değildir) buyuruyor. (S. Ebediyye) ZARURET VE TAKLİT Sual: Haram olan bir şeyi, zaruret halinde, yapmak caiz olduğuna göre, elde olmayan bir sebeple, bir haramı işleyecek veya bir farzı terk edecek olanın, başka bir mezhebi taklit etmesi gerekir mi?  CEVAP: Haram işlememek veya farzı terk etmemek için, önce kendi mezhebimizde çare aranır. Kendi mezhebimizde, çıkış yolu yoksa diğer üç mezhebe bakılır. Hangi mezhepte çıkış yolu varsa, o konuda, o mezhep taklit edilir. Dört mezhepte de çıkış yolu yoksa ve zaruret de varsa, ancak o zaman, farzı tehir veya terk etmek caiz olur. O iş haram ise, zaruret miktarınca işlemek caiz olur. CENÂB KELİMESİ Sual: Cenâb-ı Allah diyoruz. Cenâb kelimesi, Peygamberimiz için de kullanılır mı? İnsanlar için de, âli Cenâb deniyor. Uygun oluyor mu? CEVAP: Cenâb, büyüklük ifade etmek için, hürmet maksadıyla söylenir. Cenâb-ı Hak dendiği gibi, Cenâb-ı Peygamber de denir. Ayrıca, Hazret-i Peygamber, Hazret-i Muhammed dendiği gibi, Hazret-i Allah da denir. Bunlar saygı ifade eden kelimelerdir. Âli Cenâb ifadesi de, iyilik sahibi, yüksek ahlâklı, cömert, büyük zat gibi anlamlara gelir.

30 Eylül 2009 Çarşamba

Hoparlörü ibadette kullanmak

Sual: (Hoparlör=haut+parleur. Yani yüksek konuşucu, sesi büyültücü demektir. Sesi yükseltmekse sünnete uygundur) diyerek hoparlörle ibadeti caiz görenler var. Hoparlör bunların dediği gibi sesi mi yükseltiyor, yoksa sesi değiştirdikten sonra, başka sesi mi yükseltiyor? CEVAP: İşin tekniğini bilmeden, bir aletin kelime manasını söylemek cahilliğin daniskasıdır. Haut parleur, Fransızca yüksek konuşucu demekse de, hoparlörün mahiyeti bu cahillerin söylediği gibi değildir. Kelime manasıyla din olmaz. Birçok terimler, kelime manasından çok uzaktır. Mesela gözden düştü, demenin bildiğimiz gözle hiç alakası yoktur. Bunun gibi salât kelimesi dua demektir; ama namaza da salât denir. Namaz farklı bir dua şeklidir. Bu cahiller gibi, salât duadır diyerek, namaz kılmayıp, sadece dua edenler de çıkmıştır. İstiva; oturmak, kaplamak diye, hâşâ Allahü teâlânın Arşa oturduğunu söyleyenler olmuştur. İlim ciddiyeti olan insan, hoparlörün işleyiş şeklini bilen, fizik mühendislerinden öğrendikten sonra yazar. Ana Britannica, Büyük Ansiklopedi, Meydan Larousse, MEB Fizik ve Elektrik dersi kitaplarında özetle deniyor ki: (Ses dalgalarını elektrik sinyallerine çeviren sistemlere mikrofon denir. Elektrik dalgalarını [sinyallerini] ses dalgalarına çeviren sistemlere hoparlör denir. Mikrofonla hoparlör arasında ses nakli olmuyor, yani konuşan insanın kendi sesi nakledilmiyor, sesi yükseltilmiyor, bir enerji dönüşümü oluyor. Mikrofona karşı konuşan insanın sesi, önce elektrik enerjisine dönüşüyor. Buradan hoparlöre giden elektrik sinyalleri tekrar sese dönüşüyor. Hoparlörden çıkan ses, orijinal sesin nakli değildir, farklı frekanslarda enerji dönüşümüyle, başka özellikte yeni bir ses meydana gelmektedir. Bu ses, orijinaline çok benzese de farklı bir sestir. Meydana gelen yeni ses, konuşanın kendi sesi değildir. Elektrik tesiriyle hâsıl olan, mıknatıs kuvvetlerinin titrettiği, demir levhanın oluşturduğu başka bir sestir.) İşin teknik yönü budur. İşin dinî yönüne gelince, cemaat, kendi imamından başkasının sesine uyarak namaz kılarsa sahih olmaz. Hoparlörden çıkan ezan sesinin de, müezzinin sesi olmadığı, teknik olarak yukarıda açıklandı. İnsan sesi olmasına rağmen, fâsık insanın, kadının ve çocuğun okuduğu ezan sahih olmaz. Salih erkeğin okuması şarttır. Hoparlörden çıkan ses, fâsık erkeğin sesi bile değildir. Enerji dönüşümünden meydana gelen, bir aletin metalik sesidir. Metalik sesle, namaz kılınmaz, ezan okunmaz ve başka ibadet de edilmez. Dine aykırıdır, bid’at olur. Hadis-i şerifte de, (Her bid’at sapıklıktır ve her sapık da Cehennemdedir) buyuruluyor. (İbni Asakir)

 

 

17 Mayıs 2010 Pazartesi

Hoparlörden Kur’an dinlemek

Sual: Kur’an-ı kerimi teypten ve hoparlörden okumak ve dinlemek caiz midir? CEVAP: Caiz değildir. Bu aletlerden, sadece öğrenmek niyetiyle dinlenebilir. Mesela, namaz surelerini bilmeyen, bunlardan öğrenebilir. Bunun haricinde, sevab kazanmak niyetiyle dinlemek caiz olmaz.  Ses çıkaran eğlence âletleri, davul, dümbelek, zilli maşa, ney, kaval, hoparlör, hepsi birer çalgıdır. Çalgı, kendiliğinden ses çıkarmaz. Ses çıkarmak, yani kullanmak için, davul tokmağını gergin deriye vurmak, kavala üflemek, hoparlöre söylemek lazımdır. Bunlardan çıkan ses, bu çalgıların hâsıl ettiği sestir. Üfleyen ve söyleyen insanın sesi değildir. Hoparlörden işitilen Kur’an-ı kerim, hoparlörün hâsıl ettiği seslerdir. Muhyiddîn-i Arabî hazretleri buyuruyor ki: Eshab-ı kiramdan Ebu Hüreyre hazretlerinin haber verdiği hadis-i şerifte, (Bir zaman gelir ki, Kur’ân-ı kerimi mizmarlardan [çalgılardan] okurlar. Böyle okuyanlara ve dinleyenlere hiç sevab verilmez. Allahü teâlâ bunlara lanet eder) buyuruldu. (Müsamere)  Mizmar, çalgı demektir. Hoparlör de, mizmardır. Bunun gibi, birçok hadis-i şerif, Kur’an-ı kerimin teyp ve hoparlör gibi çalgı çalınan âletlerde okunacağını haber veriyor. Hoparlörle Kur’an-ı kerim, mevlid okumak, dinlemek, ibadeti değiştirmek olur, yani bid’at ve günahtır. (S. Ebediyye)  Bunun gibi sebeplerle, Kur’an-ı kerimi kasetlere, bilgisayara ve cep telefonlarına almamalıdır. Sadece, okumayı öğrenmek için alınabilir.  HOPARLÖR VE ÇALGI  Sual: Hoparlörden çıkan ses söyleyenin sesi olmadığına, başka ses olduğuna göre, hoparlörden çıkan çalgı sesini dinlemek caiz olmaz mı?  CEVAP: Hoparlör de çalgıdır. Yani çalgıyı kim söylerse söylesin, caiz olmaz. Çalgı, kendiliğinden ses çıkarmaz. Ses çıkarmak yani kullanılmaları için, davula vurmak, kavala üflemek ve hoparlöre söylemek gerekir. (S. Ebediyye)  KAZA ORUCUNA NİYET  Sual: Hiç oruç kazası olmayan kimse, kaza orucu tutabilir mi? Mübarek günlerde tuttuğu oruçları kazaya da niyet edebilir mi?  CEVAP: Ramazan-ı şerif ayı dışında, pazartesi, perşembe günlerinde, her ayın 13, 14 ve 15’inde veya ay başlarında yahut diğer mübarek günlerde, her zaman, nafile oruç tutarken kazaya da niyet etmek iyi olur. Eğer sahih olmamış oruçlarımız varsa, hem bu oruçlar kaza edilmiş olur, hem de bildirilen mübarek günlerde nafile oruç tutulmuş olur.

 08 Nisan 2007 Pazar

Yankı ve hoparlör

Sual: Hoparlör ve aks-i seda yani yankı ile namaz kılmak caiz değildir. Ancak büyük camiler, aks-i sedayı kuvvetlendirilecek şekilde yapıldığına göre, burada yankı nasıl caiz oluyor? 

CEVAP: Ses teknolojisi ile uğraşan bilim dalına akustik denir. Önce sesin meydana gelişini inceleyelim: 

Boğazdaki ses iplikçikleri [etten iki tel], konuşurken, gerilerek sertleşiyor. Ciğerden gelen hava, bunları titreştirerek ses hasıl oluyor. Titreşen tellerin hava moleküllerine çarpması, bu molekülleri titreştiriyor. Bu titreşimler de, yanlarındaki hava moleküllerini titreştirerek kulağımıza kadar ulaşıyor. Böylece sesi duyuyoruz. Ses hava içinde, muntazam küreler halinde dalgalarla yayılıyor. Havanın kendisi gitmiyor. Sesi iletmiş oluyor. Kuru hava, sesi, saniyede 340 metre hızla iletmektedir. Su molekülleri de, sesi iletir. Sesin, sudaki hızı, saniyede 1500 metre kadardır. Katı cisimler, sesi daha çabuk iletiyor. Sesin çelik ve camdaki hızı, saniyede beş bin metredir. 

Havada, suda yayılmakta olan ses dalgaları, duvar, kayalık gibi sert düz yüzeylere çarpınca, doğrultularını değiştirerek, tekrar geriye döner. Geri dönen dalgalar, eşit özellikte, ikinci bir ses meydana getirirler. Bu ikinci sese aks-i seda, yani yankı denir. 

Bir sesin işitilmesi ile bu sesin bir veya daha fazla yansımasından doğan yankının duyulması arasında geçen zaman farkına “yankı zamanı” denir. Akustik yardımı ile sesin yansıma özelliklerinden faydalanılarak deniz derinliklerini ölçmek mümkün olmuştur. 

Yankı zamanı 0.1 saniyenin üstünde ve ses kaynağına uzak olan mesafelerde, çınlama ve ikinci veya daha fazla sesler meydana gelir. Dağlardan çöllerden ve başka yerlerden yansıyıp geri gelen seda insanın tabii sesi değildir. İşte bunun için aks-i seda denilen bu ikinci ses, o kişinin ağzından çıkan hakiki ses değildir. İbadetlerin sahih olması için, suni ses değil, tabii insan sesi olması gerekir. 

Cami, tiyatro, konferans salonu gibi yerlerde sesin en az yankı ve en çok netlikle dinleyici kitlelere ulaştırılması büyük önem taşır. 

Akustik konusundaki çalışmalara daha önceki devirlerde İslam mimarisinde olduğu gibi, Selçuklu ve Osmanlı mimarisinde de çok rastlanır. Binlerce insanın ibadet ettiği camilerde yankı özellikleri en ince noktalarına kadar hesaplanmıştır. İmamın sesinin dört bir köşeden duyulabilmesi için bütün tedbirler alınmıştır. 

Büyük camiler, yankıyı kuvvetlendirecek şekilde değil, tabii insan sesini daha iyi iletecek şekilde yapılmıştır. Mimar Sinan’ın, Süleymaniye Camii’ni yaparken, yankı sesi meydana gelmemesi için nargile şişesinde su kaynatarak, fokurdama sesi ile ince hesaplar yaptığı ansiklopedilerde yazılıdır. Mimar Sinan, sesin yayılması esnasında aks-i seda ile ikinci bir sesin meydana gelmemesi için tedbir almıştır. 

Maksat sesi yükseltmek değil, ikinci suni ses olan aks-i sedayı önleyip, tabii sesi duyurmaktır. Bir fıkhi kaide şöyledir: 

İmamın sesi yetişmediği zaman, müezzinlerin yüksek sesle, cemaate bildirmesi caiz ise de, çok bağırmaları namazlarını bozar. Çünkü, bağırarak okumak, dünya sözü konuşmak gibidir. İmamın namazda, ihtiyaçtan fazla yüksek sesle okuması, namazı bozmaz ise de, haramdır. 

Hoparlörden işitilen ses, insanın tabii sesi olmadığı gibi, yankı da değildir. Hakiki sese benzeyen başka bir sestir. Ses mikrofona gelince elektrik sinyallerine çevriliyor. Hoparlör zaten elektrik sinyallerini ses dalgalarına çeviren bir alet yani bir transduserdir. .

 

BİRTAKIM Müslümanların işleri hoparlöre kalmış. Elli seneden beri ülke çapında bir hoparlör cinneti veya histerisi yaşıyoruz. Geçen gün bir tek şerefeye 10 hoparlör yerleştirilmiş olduğundan bahs etmiştim. Bir yerde de bir caminin dış duvarına iki hoparlör konmuş olduğunu gördüm. Birkaç gün önce ikindi namazını kılmak üzere bir camiye girdim. Küçük bir mâbetti, sanırım üç saf vardı. Bermutad (herzaman olduğu gibi) imam efendi yakasına portatif bir mikrofon takarak namaz kıldırdı.

Eskiden camilerde kamet getirildikten sonra “Saflarınızı düzgün ve sıkı tutunuz ki Allah’ın rahmetine nâil olasınız” meâlinde bir uyarı yapılırdı. Şimdi onun yerine “Muhterem Müslümanlar cep telefonlarınızı kapatınız” duası yapılıyor. Herkes bu duaya icabet ediyor mu?Maalesef yine unutan oluyor ve cemaatin huzuru kaçıyor.

-Be adam şu mereti kapatsana!..

Kapatır mı hiç... Cep telefonsuz nasıl yaşar o...

Taşra camilerini bilmem ama İstanbul’un binlerce camii klima cihazları ile dolduruldu. Ya Rabbi, ne çirkin, ne iğrenç âletler... Bunların görünmemesi lazım. Önlerine, etraflarına kafes yapılması gerek.

Geçen gün akşam namazını Sultanahmed Camii’nde kıldım. Safı tamamlamak için minberin sağında yer aldım. Duvarda tam karşımda âdi mi âdi, berbat mı berbat, zevksiz mi zevksiz kocaman, etrafı nikelajlı bir işporta saati yer alıyordu.Mercan taraflarında böyle saatler bilemediniz 20 liraya satılıyor. Sultanahmed gibi ulu bir mâbede böyle çirkin, böyle değersiz, böyle zevksiz, böyle âdi bir şey nasıl asılabilir?

Harunurreşid, Frank imparatoru Şarlman’a bir elçi heyeti göndermiş, hediyeler içinde bir çalar saat varmış, Şarlman’ın etrafındaki yüksek papazlar, devlet erkânı bu tıkır tıkır çalışan, arada bir çan çalan saati görünce küçük dillerini yutacak derecede şaşmışlar. Acaba içinde şeytan mı var bunun?

Camiye ille de saat konulacaksa uzmanlardan, dekoratörlerden, sanat erbabından fikir alınması gerekir. Şimdi Çin’den, eski antika saatlere benzer elektrikli saatler geliyor. Caminin mimarîsine, iç tezyinatına uygun (veya fazla ters düşmeyecek) böyle bir saat alınır ve neresi münasipse oraya asılır. Biz maalesef bunu bile beceremiyoruz.

Geçen sene bir camide cuma hutbesi dinlemiştim. On dakikalık hutbede belki 100, belki daha fazla okuma hatâsı yapıldı. Meselâ “akraba” kelimesi okunurken “râ’ hecesi uzun okundu. İstanbul’da nasıl olur da bir cuma hutbesinde böyle bir lisan hatâsı yapılabilir?

Heyecanlanmak, mânevî bir haz ve lezzet almak, ilâhî müjdeleri ve uyarıları dinlemek için bir yere gitmek istiyorum. Maalesef böyle bir yer bulamıyorum. Olduğunu iddia eden varsa, yanıma bilirkişi olarak üç edebiyat profesörü alayım, bir de noter kâtibi, kararı onlar versin.

Çocukluğumda çok değerli hatipler, vâizler, mesnevîhânlar mevcuttu. Onbeş ciltlik bir Mesnevî şerhi yazmış olan Tâhirü’l-Mevlevî (Tahir Olgun) merhum büyük camilerden birinde Mesnevî okuturdu. Ecdadımız camilerde Mesnevî okunması için vakıflar yapmışlar ama şimdi ne o vakıflar kalmış, ne de mesnevîhânlar.

Müslüman bir toplum, âhirete göçen büyük hocalarının ve şeyhlerinin yerlerini dolduramıyorsa yıkılmaya mahkûmdur.

İslâm dini sohbet üzerine kuruludur. Camilerde, başka yerlerde çok güzel konuşan büyük âlimler, ârifler, hocaefendiler kendilerini dinleyenleri isyandan taate, gafletten uyanıklığa, fısktan salaha, şerden hayra, dünya hırslarından âhiret endişesine, noksanlıktan kemâle çekerler.

Vasıflı adam yetiştirilmezse âletler ve cihazlar bir şeye yaramaz.

Son elli sene içinde, birkaç istisnâ dışında (ki istisnalar kaideyi bozmaz) müezzin bile yetiştirememişizdir.

Cami imamlığını namaz kıldırma memurluğu olarak anlayan ve algılayanlar zillet ve esaret içinde sürünmeye mahkûmdur.

Bu ülkenin ismi Türkiye’dir, burada geçerli olan lisân Türkçedir. Bir imamın, yazılı ve edebî kültür Türkçesini mükemmel derecede bilmesi gerekir. Üç yüz kelimelik sokak, çarşı pazar, iletişim Türkçesiyle imamlık yapılamaz.

Zekâ özürlülerin Türkçesiyle elbette gönüller cûş u hurûşa getirilemez.

Hatip minbere çıkıyor, vaiz kürsüye oturuyor, cemaat pür dikkat dinliyor. Ya Rabbi o ne Türkçe... Fuzulî’nin, Şeyh Galib’in, Ziya Paşa’nın hayran kalacağı bir üslûb, bir belagat, bir fesahat. Müzikten anlayan biri hatibin konuşmasını notaya geçirebilir.

Beş dakika sonra cemaat içinde bir dalgalanma başladı. Nice kişi sessizce ağlıyor. Biri çok heyecanlandı, haykırdı, bayıldı.

Hatip konuşuyor... Müslümanların İslâm nimetine gereken önemi vermediklerini, hattâ bazısının ihanet ettiğini söylüyor. Filipinler’den, Fas’a kadar gaflet, dalâlet, ihanet...Bosna’da kadın, çocuk, ihtiyar, gayr-i muharib kardeşlerimizin koyunlar gibi boğazlandığını anlatıyor. Çeçenistan’da taş üstünde taş kalmamış, ülke halkının dörtte biri şehid edilmiş. Zalimlerin korkunç zindanlarında, eski Nemrud’ların ve Firavun’ların bile yapmadığı zulümler ve işkenceler reva görülüyor iman kardeşlerimize. Kutsal Kur’ân’lar parçalanıyor ve yırtık yaprakları helâya atılıyor.

Cemaat ağlıyor, cemaat hıçkırıyor, cemaatten bazıları göğüslerini yumrukluyor.

Cami bir ana baba günü. Derin uykular dağılmıştır artık. Gözyaşları gönül paslarını silmiştir artık.

Efendi ben böyle hutbeler, böyle vaazlar istiyorum.

İslâm’da diş fırçasının ve diş macununun önemi hutbesini başlarına çalsınlar birtakım çokbilmişler.

İlim istiyorum, irfan istiyorum, aşk ve heyacan istiyorum, vecd istiyorum.

Gönülleri ihtizaza getirecek yüksek konuşmalar istiyorum.

Ey rekâket def ol!

Ey cehâlet yok ol!

Ey acz görünme gözüme!

Kendileri ağlayamayanlar cemaati nasıl ağlatsınlar?

Şu yetmiş küsur milyonluk Türkiye’nin büyük bir şaire ihtiyacı var. Şiirleri bayraklar gibi dalgalanacak bir şair.

Ve sen ey musibet! Böyle vaazlar, böyle hutbeler lâikliğe aykırı olur mu diyorsun?

Söyle bana, sen bu lâikliği Stalin’den mi, Mao’dan mı, yoksa Enver Hoca ekferinden mi öğrendin?

Behey nâbekâr! Lâiklik camilere, namazlara, hutbelere, vaazlara karışır mı hiç...

Gönüllerimizde bir tıkanıklık var, ağlamazsak açılamayız. Kana kana, hıçkıra hıçkıra, doya doya ağlamak.

Mâzimize ağlamak, hâlimize ağlamak, istikbâlimize ağlamak.

Yahudiler kadar olamıyoruz. Onların kendi “Ağlama duvarları” var, karşısına geçip ağlıyorlar.

Biz bunca rezalet, bunca sefalet, bunca zillet, bunca esaret, bunca tefrika, bunca nifak ve şikak, bunca isyan ve tuğyan içinde günümüzü gün etmeye bakıyoruz.

İmanları boğazlarından aşağıya inemeyenler ağlayamıyor.

Bizim halimize insaflı kâfirler bile ağlıyor, biz ağlayamıyoruz.

Gökte melekler, berzahta ruhanîler bize ağlıyor.

Kutsal emanetleri yitirmiş bir toplum...

Her gün bin darbe yiyen ve bunları kanıksamış toplum.

Bunca zillet, esaret, felâket, hakaret altında yine keyf sürmeye çalışan, lüks ve konfor peşinde koşan, iyi havalarda piknik yapan bir toplum.

Resûl ne buyurmuş:

“Münafıklar sabah ve yatsı namazlarının önemini bilmiş olsalardı, dizleri üzerinde sürünerek bile olsa gidip namaz kılarlardı...”

Ey sabah namazları leşler gibi uyuyanlar! Ey yatsıları kaçıranlar! Ey gürûh-i gafilûn... Allah sizi uyarmış, Resûl sizi uyarmış, her asrın âlimleri, ârifleri, sâlihleri sizi uyarmış.Ama siz uyanmıyorsunuz.Bunca gaflet, bunca dalâlet, bunca gayretsizlik ve hamiyetsizlik ile nereye gidiyorsunuz, biliyor musunuz?

Ey dâiler! Neredesiniz, zuhur ediniz ve hayat süren leşleri uyandırmak için müessir nutuklar, neşideler okuyunuz.

Gecenin ortasında ve sabaha yakın gök semâlarında münâdiler sesleniyor, uyanın uyanın uyanın diyorlar. Kulakları tıkanmış, kalpleri mühürlenmiş gafiller duymuyorlar.

Gök haber veriyor, yer haber veriyor, dinleyen yok.

Eyvah eyvah eyvah!...

Vah bize, yazık bize, efsûs bize...

İslâm ortamında en önemli iki hadise şudur:

Birincisi: Ezan okununca bütün Müslümanlar işlerini, güçlerini bırakırlar, camilere hızlı adımlarla seğirtip namaz kılarlar. Dükkanlar kapanır, evlerden, işyerlerinden insanlar çıkar, en yakın camiye, mescide gidilir. Şimdi böyle bir şey Cuma namazlarında bile görülmüyor.

İkincisi: İslâm beldelerinde, İslâmî ortamda Muhadderat-ı İslâmiyye tesettürlü olarak gezerlermiş. Bir İslâm şehrinde açık bir İslâm kadını görmek kutupta deve görmek, büyük sahrada fok balığı görmek kadar muhal ve mümteni (imkan dışı) imiş. Şimdi öyle mi? Bazen camilere hayli açık saçık İslâm kadınları geliyor çantalarından alaca bulaca başörtüleri çıkartıyorlar, içeriye girip bir kenarda namaz kılıyorlar. Eski zamanlarda böyle bir şeyi Müslümanlar rüyalarında görmüş olsaydılar “Hayırdır inşallah! Ne acayip bir rüya gördüm...” derlerdi. Daha çok uzak bir tarihte değil, merhum cennet mekan ve fîrdevs-âşiyan Sultan Abdülhamid-i Sâni Han Hazretleri zamanında, ikindi namazından sonra İslâm kadınları ana caddelerde, meydanlarda, kalabalık yerlerde dolaşmazlarmış. Dolaşanlara zaptiye memurları “Halkın gelip geçtiği yerlerde, ikindi namazından sonra İslâm hanımlarının dolaşması uygun değildir, biran önce lütfen evlerinize gitmeniz gerekir...” şeklinde ihtarlarda bulunurlarmış. Şimdi bırakın ikindi namazını, gece yarılarına kadar hanımlar, bayanlar, karılar, kızlar sokaklarda fink atıyor... Osmanlı zamanında sadece İslâm hanımları tesettürlü değilmiş, ehl-i kitaptan hanımlar da tesettürlü gezermiş. Meşhur Hacı Zihni Efendi, Nimet-i İslâm adlı değerli kitabının nikah bölümünde “Ben gençliğimde Hıristiyan kadınlarının tesettürlü gezdiği günlere yetiştim” diye yazıyor.

Müslümanlar bence tatlı su balığıdır. Acı sularda İslâmî hayatı tam olarak, tadıyla tuzuyla yaşayamazlar.

Geçenlerde pek çağdaş, pek ilerici, pek terakkiperver ünlü bir kadın, dindar öğrencilerin okullarda sıralar üzerinde namaz kılmalarını tenkid etti ve “İnanç insanların içinde saklı kalmalıdır, namaz kılmak yerine bale yapsınlar” dedi. Bu zihniyet Müslümanların yaşadıkları tatlı suları acı su haline getirmiştir.

Bundan yüz sene önce yaşamış istanbullu dindar bir Müslüman, farz-ı muhal dirilse ve şu şehre baksa... Aklı başından gider.

Osmanlı eski ceza kanununda şöyle bir madde vardı: Bir koca ansızın evine gelse, karısını yatakta yabancı bir erkekle zina yaparken görse ve silahını çekip herifi gebertse, ona ceza verilmezdi... Şimdi öyle mi?

Çocuğunuzu dindar yetiştirmek istiyorsunuz... Gel de yetiştir... Okullarda kız erkek birlikte okutuluyor. Üstelik de dershanelerde kızların kendi aralarında, erkeklerin kendi aralarında ayrı sıralarda oturmalarına da izin vermiyorlar. İlle yan yana oturacaklar. Buluğ çağındaki çocuğunuzun ahlâkını, hayâ duygularını nasıl koruyacaksınız? İtiraz etseniz tepenizden kova kova “Yobaz!.. Gerici!... Çağdışı!.. Hain!..” çamurları dökülür.

Dindar bir anne baba olarak kızınızı başörtüsüyle üniversiteye gönderip ona yüksek tahsil yaptıramazsınız. Diyelim zenginsiniz, kızınızı Paris’e götürdünüz Dior veya Cardin ünlü moda evlerinden nefis kıyafetlere ve başörtülerine büründürdünüz, yine üniversiteye sokamazsınız. Herkesin, bazılarının yaptığı gibi çocuğunu Viyana’da okutacak aklı ve imkanı yok ki...

İslâm toplumunda Ramazan ayında akşam iftar topu atılıncaya kadar alenen (açıkta) yemek içmek yoktur. Şimdi, farz edelim lokantacısınız, lokantayı gündüz kapatıp iftarda açsanız başınıza gelmedik kalmaz.

Eskiden sağda solda tek tük görürdüm, Cuma ezanı okunduktan sonra bazı lokantalar namaz bitinceye kadar kapatırlardı, şimdi onu da göremiyorum. Alimallah adamı Devlet Güvenlik Mahkemesine verirler. O mahkemeler kalktı diyeceksiniz, kalkmadı, isimleri değişti.

Şu anlatacağım hadise son birkaç hafta içinde cereyan etmiş. Yolcuların kalabalık olduğu bir saatte, bir tramvay vagonunda on sekiz yirmi yaşlarında bir delikanlı ile bir genç kız çok laubali, çok hafifmeşrep, hatta terbiye sınırlarını zorlayacak şekilde cilveleşiyorlar, öpüşüp koklaşıyorlarmış. Oradaki diğer bir delikanlı rahatsız olmuş, “lütfen biraz daha ciddi hareket edelim” demiş, aldırmamışlar. Tedirgin olan delikanlı fingirdeşen erkeğe bir tokat aşketmiş, tramvay bir anda karışmış. Arka taraflardan çağdaş bir bayan açıkta sevişen gençleri savunmuş “karışamazsınız” demiş, öteki yolculardan bazıları tokatlayan genci haklı bulmuşlar. Velhasıl bir tatsızlık, bir huzursuzluk, bir keşmekeş olmuş ki sormayın. İnsan böyle şeyleri görmek de istemiyor, duymak da...

Türkçede bir söz vardır “İbadet de gizli, kabahat de...” (Burada kastedilen ibadet nafile ibadettir. Bunların halka gösterilmemesi gerekir. Farz ibadetler böyle değildir...)

İslâm medeniyeti ile bugünkü çağdaş Batı medeniyeti arasındaki en büyük fark İslâm’da haya, utanma, edeb olması, Batınınsa bu şişeleri taşa çalıp kırmış olmasıdır. İslâm toplumu günahsız bir toplum değildir. İnsan günah işleyebilir, ancak günahın açıkça ve küstahça işlenmesi çok vahim bir hadisedir. Peygamber Efendimiz “Hayâ imandandır... Hayâ ile iman birlikte olur. Biri giderse ötekisi de gider” buyurmuşlardır. Birtakım ilericiler, çağdaşlar, ateistler, pozitivistler halkımızı ve bilhassa gençliğimizi hayasız yetiştirmek istiyorlar. Sovyetler Birliğinde de böyleydi. On beş yaşında kızları ve oğlan çocuklarını yatılı okullarda pek sıkı fıkı bir şekilde barındırırlar, onlardaki hayâ ve utanma duygusunu körletmeye çalışırlardı. İnönü zamanındaki Köy Enstitülerinde de böyle yapılmıştır. Bugün de bu konuda hayli habaset işleniyor.

Dinsizler, Müslüman toplumunu seküler hale getirmeye çalışıyor. Sekülerlik din ile hayatın birbirinden kopması, ayrılması demektir. Felsefeleri şu: Din ve inanç vicdan işidir, vicdanlarda gizli ve saklı kalmalıdır, kesinlikle dışarıya vurmamalıdır... Onların bu istekleri kabul edilirse ne din kalır, ne iman.

Zavallı Müslümanlar sekülerlik tuzaklarına düştüler. Dinden uzaklaştıklarının, hatta dinden çıktıklarının farkında bile değiller. Zahirleri ve batınları alafrangalaşmış... Kimlik kartında dini İslâm’dır yazılmakla kişi Müslüman olmaz ki!.. Adamı öldüğünde camiye getiriyorlar, tabutunu musalla taşı üzerine koyuyorlar, sosyolojik ve kültürel Müslüman... Gerçek Müslüman kalbinde şeksiz ve şüphesiz iman bulunan, İslâm dininin gereklerini yerine getiren, Müslümanlığı sergileyen, Müslümanlığı yaşayan, İslâm ahlâkı ile ahlâklı bulunan kimsedir... Ne demiştik: “Acı sularda tatlı su balığı yaşamaz. Yaşarsa şöyle böyle, düşe kalka yaşar...”

İSTANBUL'da üç bin cami var biliyoruz. Belki de yeni yapılanlarla birlikte dört bin olmuştur. Günde beş kere ezan okunuyor. Her gün onbeş yirmi bin ezan... Ne büyük bir hadise... Acaba ezanın hakkını verebiliyor muyuz? Ezan İslâm'ın bayrağıdır, şiarıdır.

Şehrin bir yerindeyim. Ezan okunmaya başladı. Hoparlörleri sonuna kadar açmışlar. Sesin yüksekliği kulakları rahatsız ediyor. Hayır, kimse yanlış anlamasın, ezandan değil, hoparlörlerden şikayetçiyim. Ben bir Müslüman olarak hiç ezandan rahatsız olur muyum? Ezandan rahatsız olan dinden çıkar... Ezan başka, hoparlör başkadır.

Çok güzel okunan bir ezan, yüksek ve madenî sesli vahşi hoparlör yüzünden güzelliğini kayb eder.

Bir tek minarede tam sekiz hoparlör saydım. On hoparlörlü minare de varmış bu kentte...

"Hoparlör fetişizmi" başlıklı bir kitap yazılması lazım...

Ciddiyetsiz biri "Ezanlar çok güzel okunuyor..." dedi. Bu zavallı galiba hayatında hiç "Ezan" işitmemiş...

Şu kocaman şehirde en az 100 camide ezan çok güzel, çok hislendirici, çok manevî zevk ve haz verici şekilde okunmalıdır. Niçin okunmuyor?

Son kırk yıl içinde camilere hoparlör koymak için Ümmet-i Muhammed belki on milyarlarca dolar harcadı. Peki, iyi ezan okuyan müezzinler yetiştirmek için ne gibi çalışmalar, hizmetler, masraflar yapıldı?.. Hiiiç!..

İstanbul'un büyük camilerinden birinde öğle ezanı okunacak. Civardaki halk bekliyor. Otomobilleriyle uzaktan gelenler de var. Ezan başladı... Herkes pür heyecan dinliyor. Ezan devam ediyor, ezan göklerde yankılanıyor. Dinleyenlerin çoğunun tüyleri diken diken. Birkaç kişi ağlıyor. Ezan okunuyor...

Bu şehirde hiç olmazsa bir müezzin Bilal Habeşî gibi ezan okumalıdır. Evet biliyorum, hiç kimse onun gibi ezan okuyamaz. Yine de onun okumasını taklid etmelidir.

Turistler, yabancılar, İslâm'a bigâne olanlar bile huşu içinde haşyetle dinlemelidir.

Biz Müslümanlar ezan dinlemek istiyoruz, hoparlör değil.

Hoparlörden okunan ezan değil mi? Elbette ezan ama ruhsuz okunuyor.

Şunlara bakınız, aletleri nasıl da sonuna kadar açmışlar ve ezana eza veriyorlar. Sadece ezana değil, dinleyenlere de.

Sesi müsait olmayanın, ehil ve layık olmayanın ezan okuması İslâm'a zarar verir.

Bu yetmiş iki milyonluk ülkede elbette birkaç bin güçlü müezzin adayı vardır. Sesleri müsait, kabiliyetli adaylar. İşte onlar bulunacak ve yetiştirilecek. Kaç senede yetişir? Dört seneden az olmaz. Türkiye'de ezan tahsil ettikten sonra Mısır'a gidecek, Arap şivesini öğrenecek. Sonra Avrupa'nın, dünyanın büyük konservatuarlarında ikmal-i tahsil edecek.

Bir ezan okuyacak, pîr okuyacak, yer yerinden oynayacak...

Diyanet bu dediklerimi yapmakla mükelleftir.

Cemaatler veya özel diyanetlerin de bu sahada vazifeleri vardır.

Hoparlör fetişizmine, zeka özürlülüğe artık son verilmelidir.

Devlet-i Osmaniye'nin Viyana önlerinden, Hint okyanusuna, Afrika içlerine, Polonya'daki Hotin kalesine kadar hakim olduğu devirlerde hoparlör falan yoktu. Güzel ezanlar okunuyor ve camiler vakit namazlarında lebaleb doluyordu.

Her ezan bir hadise olmalıdır.

Müslümanlar hayatı günde beş kez ezan, namaz ve cemaatle durdurmalıdır.

Ezanın hakkını veremeyenler, güzel ezan okuyamayanlar öteki hizmet ve faaliyetleri başarı ile yapamaz.

Önce ezan... Önce namaz... Önce cemaat...

Ezanlar iyi okunmazsa Müslümanlar camiye çekilemez.

Minaresinde sekiz hoparlör bulunan camide on cemaat var. İmamın önünde mihrapta sabit bir mikrofon, yakasında seyyar bir mikrofon... Okumuyor, bağırıyor avaz avaz... Bir kere giderim o camiye, bir daha gitmem. Beni kaçırdıkları için vebal hoparlör-perestlerindir.

Kabahat ezanda değil, okuyanda... Kabahat bazen okuyanda değil, hoparlörde... Kabahat hoparlörü kutsallaştıranlarda...

Kellim kellim lâ yenfa... Yaz yaz faydası yok...

Güzel ezan dinlemek istiyorum, o kadar...

Okunmazsa, okutulmazsa sorumlulardan davacıyım... 

CAMİLERDEKİ BİD'ATLER

Son yıllarda camilerin arka taraflarına sandalya, tabure, hattâ sıra doldurulması işi planlı, programlı, kasıtlı, müteammiden yapılan bir şeydir.

Bir zihniyet, Yahudi ve Hıristiyanlara "Bakın ne güzel Diyalog yapıyoruz, camilerimizi sizin sinagog ve kiliselerinize benzetiyoruz..." der gibidir.

Böyle şeyler durup dururken tesadüfen olmaz...

Müftünün biri imama "Caminin arka tarafına sandalyeler koy" emrini vermiş. İmam, efendim zaten var demiş. Müftü daha fazla sandalye konulacak demiş. İmam lüzumu yok ki deyince "Sen karışma, verilen emri yap" cevabını almış...

Türkiye camilerinin arka taraflarına gerekenden, lüzumundan fazla sandalye konulması işi son derece vahim bir bid'attir. Böyle giderse birileri mihraba piyano veya org konulmasını da isteyebilir. Bu dediğime kimse şaşmasın, M. KemalPaşa zamanında bir rapor hazırlanmış, camilere sıra, mihraba çalgı aleti konulmasını teklif edilmişti. Bu konuyu bilenler biliyor, bilmeyenler bendenizden öğrensin.

Camilerdeki hoparlörler de bid'attir. Küçük bir cami, imam mihraba geçiyor, ardında sekiz kişi cemaat olmuş, imamın önünde sabit bir mikrofon, bir de yakasına mandallanmış seyyar bir mikrofon var. Küçük bir ibadet yerinde sekiz kişilik cemaate namaz kıldırmak için iki mikrofona ne lüzum var?

Aşağıda sayacağım şeylerle mukaddes dinimiz arasında hiçbir bağ yoktur.

Bir: Cami ve minarelerdeki hoparlörler.

İki: Cami kaloriferleri.

Üç: Cami klimaları.

Dört: Camilerdeki elektrikli alttan ısıtma tesisatı. (Kanser yapıyor).

Beş: Cami personeli için yaptırılan meşrutalar.

Altı: Yoldan gelip geçenlerin kullandığı ve para verdiği cami tuvaletleri.

Yedi: Bu tuvaletler için cami kapılarına, cami avlularına konulan iğrenç ve çirkin (Türkçe İngilizce) tuvalet reklâmları.

Türkiye'de benim özlediğim hak bir düzen kurulursa ilk işim gerekçeli bir dilekçe ile bunların kaldırılması için ilgili makamlara müracaat etmek olacaktır.

En başta hoparlörlerin kaldırılmasını isteyeceğim.

Zaruret varsa, mutlaka gerekiyorsa akustik uzmanlarının kurması ve denetlemesi şartıyla olabilir.

Osmanlı imparatorluğu Viyana'yı kuşatırken, Akdeniz bir Türk gölü iken, Devlet-i Aliye-i Osmaniye üç kıt'ada adaletle hükm ederken camilerde, minarelerde hoparlör mü vardı?

Puta tapan Mecusîler bile tapınaklarının bahçesine umumî helâlar yapıp, "WC men women one dollar" diye yazan iğrenç, öğürtücü, rezil, utanç verici levhalar koymuyor!..

Birkaç sene önce yatsı namazı kılmak için büyük camilerden birine gitmiştim. Bir buçuk saf cemaat var. İmam efendi farz kıraatine başladı. Tam tepemde bir ses kolonu var. Sonuna kadar açılmış. 120 desibel. Huzur ve huşu içinde dinlemem gereken Kur'ân kıraati mahv ve perişan oldu. Böyle bir ölçüsüzlük namaza, Kur'âna, Müslümanlara hakaret ve eziyet değil midir?

Geçenlerde yazdım, büyük camilerden birine yakın küçük, fakat lüks bir otelde kalan bir turist sabah ezanı okunmaya başlayınca yatağından yere düşmüş. Ezan öylesine yüksek bir sesle okunuyormuş...Bunu bana otel sahibi dostum anlattı.

Yüksek hoparlör hem ezanı, hem de Kur'ân kıraatini bozar.

Sesi müsait olmayanların hoparlörü sonuna kadar açarak haykıra haykıra avaz avaz ezan okumaları çok yanlış bir iştir. Madem ki sesin yok, hoparlörsüz oku, kısa oku.

Zavallı Müslümanlar!.. Daha şu hoparlör meselesini bile halledememişler.

Hiçbir görevlinin veya amatörün nefretî makamından ezan okumaya hakkı yoktur.

Ezan güzel okunacaktır.

Ezanı güzel okuyanlara, ruhanî bir şekilde okuyanlara teşekkür ediyorum.

Hoparlörleri sonuna kadar açarak ciyak ciyak okuyanlara teessüfler ediyorum.