ehlisunnnetde - MUCİZE KERAMET 2

Eshab-ı kiram, bütün evliya-i kiramdan üstün olduğu halde, kerametlerinden az bahsedilmesinin sebebi, onların kerametlerinin az olması değildir. Menkıbelerini anlatan bütün kitaplar tercüme edilmediği için bize az gibi geliyor. Camiul-keramat kitabında birçok sahabinin kerametleri anlatılıyor.

Allahü teâlâ, (Hepsine Cenneti vaad ettim, hepsinden razıyım, onlar da benden razıdır) buyuruyor. Bunu Kur’an-ı keriminde buyuruyor. Bundan daha üstün rütbe olur mu?

Allahü teâlânın Habibim buyurduğu, Âlemlere rahmet olarak gönderdim buyurduğu Peygamber efendimizin arkadaşları, dostları, bir kısmı da akrabaları oldular. Bundan daha üstün rütbe olur mu?

Canlarını mallarını Allah için, Onun Habibine, Onun dinine feda ettiler. Kıyamete kadar, kendilerinden sonra gelen müslümanlara İslamiyet’in gelmesine vesile oldular. Bundan daha üstün rütbe olur mu?

Peygamber efendimizin en büyük mucizesi olan Kur’an-ı kerimi onlar topladı, onların sözbirliğiyle mushaf haline getirildi. (Kur’anı biz indirdik, elbette yine onu biz koruyacağız) âyet-i kerimesi pek meşhurdur. [Hicr 9] Allahü teâlânın, yüce kelamını korumaya onları vesile etmesinden daha büyük rütbe olur mu?

İslamiyet’i kendilerinden sonrakilere onlar ulaştırdı. Kıyamete kadar her müslümanın sevaplarından onlara da yazılıyor. Onların derecesine kim ulaşabilir?

Bu rütbelerin, bu üstünlüklerin yanında, cahillerin görmek istediği keramet, okyanusun yanındaki damla su gibi bile değildir.

Bununla beraber herkes tarafından daha iyi anlaşılması için az daha açıklama yapalım:
Onların kerametlerinin, sonra gelen evliyaya göre daha az görülmesinin birkaç sebebi vardır. Hadis-i şerifte, (Eshabım gökteki yıldızlar gibidir. Hangisine uyarsanız hidayete erersiniz. Eshabımın ihtilafı [farklı ictihadları] sizin için rahmettir) buyuruldu. [Taberani, Beyheki, İbni Asakir, Hatib, Deylemi, Darimi, İ. Münavi, İbni Adiy] Yıldızlar, gündüz de mevcut iken, geceleyin görülür. Gündüz, güneşin ışıkları, yıldızların görülmesine manidir. En parlak bir ışık bile, gündüz güneş ışığının yanında pek zayıf kalır. İki cihan güneşi Muhammed aleyhisselamın nuru ve mucizeleri yanında da Eshab-ı kiramın kerameti, elbette gölgede kalır.

İkinci husus, insanların iman etmeleri için, Peygamberlerin mucize göstermeleri gerekir. Evliyanın keramet göstermesi gerekmez. Hatta keramet göstermekten haya ederler.

Asr-ı saadetteki insanların imanı kuvvetli idi. Kerametle imanlarının kuvvetlenmesine ihtiyaç yok idi. Daha sonra gelenlerin imanı zayıfladı. İmanlarının kuvvetlenmesi için keramete ihtiyaç hasıl oldu. Onun için daha sonra gelen evliyada keramet çok görüldü. (Şevahid-ün-nübüvve)

Buna rağmen birkaç da örnek verelim:

Hazret-i Ebu Bekir, vefat edeceği zaman, (Ya Âişe, bir oğlum ile iki kızım sana emanettir) dedi. (Babacığım benim bir kız kardeşim var. Öteki nerede?) diye sorunca, (Hanımım hamiledir) dedi. Vefatından sonra bir kızı doğdu. (Şevahid)

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Geçmiş ümmetler içinde vukuundan önce bazı şeyleri haber veren keramet ehli zatlar vardı. Ümmetimden ise Ömer onlardandır.) [Buhari, Müslim, Tirmizi]

Hazret-i Ömer, Medine’de hutbe okurken, İran’a gönderdiği ordu mağlup olmak üzere iken, bu hali görüp, kumandana, (Ya Sariye, arkanı dağa ver) buyurdu. O da, dağa yanaştı ve zafere kavuştu.(Cami-ul-keramat, Kısas-ı enbiya, Şevahid, İrşad-üt-talibin)

Hazret-i Ali, vefat edeceği zaman, (Tabutumu Arneyn’e götürün, orada ışık saçan bir kaya görürsünüz. Beni oraya defnedin!) buyurdu. Öyle yaptılar, buyurduğu gibi buldular. (Şevahid)

Hazret-i Osman, yanına gelen birine, (Gözünde zina eseri var. Bir kadına bakmışsın) buyurdu. O kimse, (Nereden bildin?) dedi. Hazret-i Osman da, (Müminin firasetinden korkun, o, Allah’ın nuru ile bakar) hadis-i şerifini bildirdi. (Buhari) (Cami-ul-keramat)

Hazret-i Ömer’in oğlu Abdullah, insanların yolunu kesen aslana, (Derhal uzaklaş) diye kızınca, aslan kuyruğunu sallayarak uzaklaştı. İbni Ömer hazretleri, “Resulullah elbette doğru söyler” diyerek,(Allah’tan korkandan her şey korkar) hadis-i şerifini bildirdi. (Hakim)

Hazret-i Hubeyb, esir edilince, yanına gelenler, onun önünde taze üzüm görürlerdi. (Buhari)

Avn bin Abdullah güneşte uyurken, bir bulut ona gölge ederdi. (Ebu Nuaym)

Evliyanın kerameti, enbiyanın mucizelerinin devamıdır. Bu ümmetin evliyasından hasıl olan kerametler de Peygamber efendimizin mucizesidir. (Huccetullahi alel âlemin)

Hazret-i Mehdi keramet sahibidir

Sual: (Mehdi sıradan bir insandır, kerameti, harikulade halleri yoktur, bir meleğin, “Bu Mehdi’dir” demesi gibi bir şey olamaz. Böyle bir şey imtihana aykırıdır, insanın seçme iradesini kaldırır. Mehdi’nin geldiğinin gökten haber verilmesi, telefonla, radyo veya TV ile bildirilmesi demektir) diyenlerin maksadı nedir? Kendilerini veya hocalarını mı Mehdi yapmak istiyorlar?
CEVAP
Belki de o maksatla söylüyorlardır. Hazret-i Mehdi’de birçok olağanüstü olaylar görülecektir. Bu harikulade olaylar, imtihana aykırı değildir. Öyle olsaydı, Peygamberlerin mucizelerini gören bütün müşrikler, hemen iman ederdi. Her peygamberden mucize görüldüğü halde, inanmayanlar daha çok olmuştur. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Hazret-i Mehdi’nin zuhurunun alametleri, Peygamber efendimizin peygamberliğinin bildirilmesinden önce ortaya çıkan irhasat gibidir. Nitekim Peygamber efendimiz ana rahmine düşünce, yeryüzündeki bütün putlar yüzüstü düştü. Bütün şeytanlara işlerinden el çektirildi. Melekler, İblis’in tahtının altını üstüne getirerek, onu denize attılar ve ona kırk gün azap ettiler. Doğduğu gece, Kisra’nın sarayı sallandı, 14 kulesi düştü. Mecusilerin bin senedir sönmeyen ateşi söndü. Hazret-i Mehdi de, büyük bir zat olup, sayesinde İslamiyet’e ve Müslümanlara üstün bir takviye hâsıl olacağından ve evliyalığının maddî ve manevî açıdan büyük bir etkisi bulunacağından, kendisi harikulade birçok keramete sahip olup, döneminde olağanüstü alâmetler zuhur edecektir. Bu yüzden, Resulullahın irhasatı gibi olağanüstü işler, Hazret-i Mehdi’nin zuhurundan önce de ortaya çıkarak, onun alametleri olacaktır. (2/68) [İrhasat, bir peygamberden, peygamberliği bildirilmeden önce meydana gelen harikulade [olağanüstü] haller demektir. İsa aleyhisselâmın beşikte konuşması, Muhammed aleyhisselama, ağaçların, taşların selam vermeleri gibi hâllere irhasdenir. Henüz peygamberlikleri bildirilmediği için, mucize denmez.]

Yine İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Hindistan’da biri, Mehdi olduğunu iddia etmişti. Meşhur, hatta manası tevatür derecesine varmış birçok hadis-i şerifler, böylelerinin bu itikat ve sözlerini yalanlamaktadır. Birçok hadis-i şeriflerde, (Mehdi’nin başı hizasında bir bulut olacaktır. Buluttan bir melek, “Bu Mehdidir, sözünü dinleyiniz” diyecektir) buyuruldu. O halde insaf etsinler ki, bu alametler, o adamda var mıdır, yok mudur? Hazret-i Mehdi’nin daha birçok alametlerini, Peygamber efendimiz haber vermiştir. Ahmed ibni Hacer-i Mekki hazretleri (El-kavl-ül-muhtasar fi alamat-il-Mehdi)ismindeki kitabında, Hazret-i Mehdi’nin iki yüze yakın alametlerini yazmıştır. Geleceği bildirilen Mehdi’nin alametleri meydandayken, başkalarını Mehdi sananlar, ne kadar cahildir! (2/67)

İmam-ı Rabbani hazretlerinin bildirdiği bu hadis şerifte açıkça, Hazret-i Mehdi’nin zuhurunu, meleğin haber vereceği bildiriliyor. Melek için nasıl olur da, telefon, radyo veya TV denebilir? Demek ki, tevilcilerden her şey beklenir. Nitekim melekler için (Tabiat kuvvetleridir) diyen sapıklar da çıkmıştı. Buna, tevil yoluyla inkâr denir. Açıkça inkâr edemedikleri için, böyle tevil ederek inkâr ediyorlar. Her şey böyle tevil edilirse, ortada din diye bir şey kalmaz.

(El-kavl-ül-muhtasar fi alamat-il-Mehdi) kitabında bu hususta bildirilen birkaç hadis-i şerif meali de şöyledir:
(Mehdi, çıkarken başında bir sarık olacak ve bir münadi, “Bu, Allah’ın halifesi olan Mehdi’dir, ona uyunuz” şeklinde nida edecektir.)

(Mehdi, başının üzerinde, “Bu Mehdi’dir, ona uyunuz” şeklinde çağıran bir melek olduğu halde çıkacaktır.)

(Hiçbir tarafın kendisinden korunamayacağı bir fitne zuhur edecek. Bu fitne, çıktığı yerden hemen başka bir tarafa yayılacak ve bu durum, bir münadinin semadan seslenerek, “Ey insanlar, emîriniz artık Mehdi’dir” demesine kadar devam edecektir.)

(Mehdi’nin zuhuru Muharrem ayında olacak ve semadan gelen bir nida, “Bu, Allah’ın halifesi Mehdi’dir, ona uyunuz ve sözünü dinleyiniz” diyecektir.)

Bunları hiçbir Ehl-i sünnet âlimi tevil etmemiş, İmam-ı a’zam hazretleri de, (Kıyamet alametlerinin hepsinin, hadis-i şerifte bildirildiği gibi, zamanı gelince aynen gerçekleşeceğine inanırız)buyurmuştur. (Fıkh-ı ekber)

Allahü teâlânın bu ümmete ikramı

Sual: Keramet hak ise, Eshab ve Tâbi’in neden hiç keramet göstermediler?
CEVAP
Kerameti inkâr etmek, İslamiyet’ten haberi olmamayı ve çok cahil olmayı açıkça göstermektedir. Eshab-ı kiram hiç keramet göstermedi demek de, alçakça ve çok çirkin bir yalandır. Eshab-ı kiramdan herbirinin yüzlerce kerametlerini kıymetli kitaplar yazmaktadır. Yusuf-i Nebhani’nin Cami-ul-keramat kitabında ellidört Sahabinin kerametleri, vesikaları ile birlikte arabi yazılıdır.

Bunlardan birkaçını bildirelim:

Keramet ehli zatlar
Hazret-i Ebu Bekir, vefat edeceği zaman, (Ya Âişe, bir oğlum ile iki kızım sana emanettir) dedi. (Babacığım benim bir kız kardeşim var. Öteki nerede?) diye sorunca, (Hanımım hamiledir) dedi. Vefatından sonra bir kızı doğdu. (Şevahid)

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Geçmiş ümmetler içinde vukuundan önce bazı şeyleri haber veren keramet ehli zatlar vardı. Ümmetimden ise Ömer onlardandır.) [Buhari, Müslim, Tirmizi]

Hazret-i Ömer, Medine’de hutbe okurken, İran’a gönderdiği ordu mağlup olmak üzere iken, bu hali görüp, kumandana, (Ya Sariye, arkanı dağa ver) buyurdu. O da, dağa yanaştı ve zafere kavuştu.(Cami-ul-keramat, Kısas-ı enbiya, Şevahid, İrşad-üt-talibin)

Hazret-i Ali, vefat edeceği zaman, (Tabutumu Arneyn’e götürün, orada ışık saçan bir kaya görürsünüz. Beni oraya defnedin!) buyurdu. Öyle yaptılar, buyurduğu gibi buldular. (Şevahid)

Hazret-i Osman, yanına gelen birine, (Gözünde zina eseri var. Bir kadına bakmışsın) buyurdu. O kimse, (Nereden bildin?) dedi. Hazret-i Osman da, (Müminin firasetinden korkun, o, Allah’ın nuru ile bakar) hadis-i şerifini bildirdi. (Buhari) (Cami-ul-keramat)

Hazret-i Ömer’in oğlu Abdullah, insanların yolunu kesen aslana, (Derhal uzaklaş) diye kızınca, aslan kuyruğunu sallayarak uzaklaştı. İbni Ömer hazretleri, “Resulullah elbette doğru söyler” diyerek,(Allah’tan korkandan her şey korkar) hadis-i şerifini bildirdi. (Hakim)

Hazret-i Hubeyb, esir edilince, yanına gelenler, onun önünde taze üzüm görürlerdi. (Buhari)

Avn bin Abdullah güneşte uyurken, bir bulut ona gölge ederdi. (Ebu Nuaym)

Evliyadan bunun gibi binlerce keramet işitilmiştir. Seyyid Abdülkadir-i Geylani hazretlerinin kerametleri ise pek meşhur olmuştur. Keramet haktır, inkâr eden ahmaktır. (Avarif-ül-mearif)

Eshab-ı kiram, bütün evliyadan üstün olduğu halde, kerametleri az duyulmuştur. Asr-ı saadetteki insanların imanı kuvvetli idi. Kerametle imanlarının kuvvetlenmesine ihtiyaç yok idi. Daha sonra gelenlerin imanı zayıfladı. İmanlarının kuvvetlenmesi için keramete ihtiyaç hasıl oldu. Onun için daha sonra gelen evliyada keramet çok görüldü.(Şevahid)

Şevahid-ün-nübüvve’de diyor ki:
Hazret-i Hasan, Abdullah bin Zübeyr ile yola çıkmıştı. Bir hurmalıkta dinlendiler. Ağaçlar kurumuştu. Abdullah bin Zübeyr, ağaçta hurma olsaydı, iyi olurdu dedi. Hazret-i Hasan, dua etti. Bir ağaç hemen yeşerip hurma ile doldu. Bu bir sihirdir denildi. Hazret-i Hasan, hayır, Resulullahın torununun duası ile Cenab-ı Hak yarattı, buyurdu.

Ali Zeynelabidin bin Hüseyin çoluk çocuğu ile kırda yemek yiyorlardı. Bir ceylan yakınlarında durdu. Ey ahu! Ben Zeynelabidin Ali bin Hüseyin bin Ali, anam Fatıma binti Resuldür. Gel, sen de ye dedi. Ceylan gelip yedi ve gitti. Sofradaki çocuklar, yine çağır diyerek yalvardılar. Bir şey yapmazsanız çağırırım buyurdu. Yapmayız dediler. Yine çağırdı. Geldi, yedi. Bir çocuk elini hayvanın sırtına sürdü. Ürküp kaçtı.

Muhammed bin Hanefiyye, imam-ı Zeynelabidin’e, (Ben senin amcanım ve yaşça da senden büyüğüm. İmameti bana bırak) dedi. Hacer-ül esved’den sormaya karar verdiler. Taş titredi, (İmamet Zeynelabidin’in hakkıdır) sesi işitildi.

İmam-ı Ali Rıza, bir duvar yanında oturuyordu. Önüne bir kuş gelip ötmeye başladı. İmam hazretleri, yanında oturana bu kuş ne diyor anlıyor musun dedi. Hayır, dedi. Yuvama yılan yaklaştı. Gelip yavrularımı yiyecek. Bizi bu düşmandan kurtar diyor. Kuş ile git! Yılanı bul, öldür buyurdu. Gitti, buyurduğu gibi buldu.

Resulullahın azat etmiş olduğu kölelerinden Sefine diyor ki, deniz yolcusu idim. Fırtına çıktı. Gemi battı. Bir tahta üstünde kaldım. Dalgalar, beni sahile götürdü. Bir orman içine düştüm. Karşıma bir aslan çıktı. Ey aslan! Ben, Resulullahın Sahabisiyim dedim. Boynunu büktü. Bana sürtündü. Yol gösterdi. Ayrılırken mırıldandı. Veda ettiğini anladım.

Eyyub-i Sahtiyani, bir arkadaşı ile çölde kalmıştı. Arkadaşının susuzluktan dili sarkıyordu. Derdin mi var dedi. Susuzluktan ölmek üzereyim dedi. Kimseye söylemezsen sana su bulayım dedi. Söylemem diye yemin etti. Ayağını yere vurunca, su belirdi, içtiler. Eyyub ölünceye kadar arkadaşı bunu kimseye söylemedi.
[Görülüyor ki, Allahü teâlâ, sevdiği kullarına kerametler ihsan etmektedir. Veliler, kerametlerini saklarlar. Kimsenin duymasını istemezler.]

Hamid-i Tavil diyor ki, Sabit Benani’yi kabre koyup örterken bir tuğla düştü. Sabit Benani’nin kabirde namaz kıldığını gördük. Kızına sorduk. Babam elli sene hep gece namaz kılar ve seher vakitleri dua ederek, ya Rabbi! Peygamberlerden başka kullarına kabirde namaz kılmak nasip ettin ise, bana da nasip et derdi, dedi.

Habib-i Acemi’yi Terviye günü Basra’da, ertesi arefe günü Arafat’ta görürlerdi. [Habib-i Acemi, Hasen-i Basri’nin talebesidir.]

Fudayl bin İyad diyor ki, gözleri kör biri, Abdullah bin Mübarek hazretlerine gelip, gözlerinin açılması için dua etmesini istedi. Abdullah, uzun dua etti. Gözleri hemen açıldı. Gözleri açılmış görenler çok idi. [Abdullah bin Mübarek, İmam-ı a’zamın talebesidir.]

Şevahid-ün-nübüvve kitabından aldığımız yukarıda yazılı, Eshab-ı kiramın ve Tâbi’inin kerametleri, mezhepsizlerin yalan söylediklerini ortaya koymaktadır. Eshab ve Tâbi’in hiç keramet göstermediler diyerek, müslümanları aldatmak istiyorlar.

Abdülgani Nablüsi hazretleri buyurdu ki:
(Evliyalığı inkâr etmek, dinin bir hükmünü inkâr etmek gibi küfürdür. Evliya ve peygamber, ne kadar yüksek olursa olsun kuldur. Harika, keramet hasıl olmasında, kulların hiç tesiri yoktur. Her şeyi yalnız Allahü teâlâ yaratmaktadır. Ancak Allahü teâlâ, Peygamberlerini ve evliyasını başka kullarından üstün tutmuş, başkalarına vermediği keramet ve mucize gibi harikaları, nimetleri bu zatlara ihsan etmiştir.)[Hadika]

Evliya [Allah dostları] için ahirette de korku yoktur. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Evliya için elbette korku yoktur, onlar mahzun da olmazlar.)[Yunus 62]

İslam âlimleri de buyuruyor ki:
(Evliyanın kerameti, enbiyanın mucizelerinin devamıdır. Bunun için bu ümmetin evliyasından hasıl olan kerametler de Peygamber efendimizin mucizesidir.) [Şevahid]

(Velinin kerameti, nebinin mucizesidir. Bunun için bu ümmetin evliyasından hasıl olan kerametler de, Peygamber efendimizin mucizelerinden sayılmıştır.) [Birgivi Vasiyetnamesi]

(Gaybdan bilmek Peygamberlerin mucizesidir. Evliyanın gaybdan bildiği kerametleri de yine Resulullahın mucizesinin devamıdır.)[Redd-ül Muhtar]

(İnsanların kalblerinden geçenleri haber vermesi gibi evliyanın kerameti sayılamayacak kadar çoktur.) [İhya]

Sual: İmam-ı a'zam hazretlerinin iki rekat namazda Kur'an-ı kerimi hatmettiğini bir kitapta okudum. Kur'an-ı kerimi üç günden önce hatmetmek kolay olmadığı gibi, müstehab da değildir. Bu büyük imam iki rekatta Kur'an-ı kerimi nasıl hatmetmiştir?
CEVAP
İmam-ı a'zam hazretleri en büyük ve nadide âlimlerden birdir. (Âlimler Peygamberlerin vârisleridir) hadis-i şerifindeki müjdeye kavuşmuş büyük bir zat olup, Peygamber efendimiz, onun geleceğini bildirmiştir. Diya-i manevi, Mevduat-ül-ulum, Hayrat-ül-hisan, Mirat-i kâinat, Dürr-ül Muhtar ile Redd-ül Muhtar'da sahih olduğu bildirilen hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Âdem ve bütün Peygamberler benimle övündüğü gibi, ben de, lakabı Ebu Hanife, ismi Numan olan bir kimse ile övünürüm. O, ümmetimin ışığı olacak, müslümanları yoldan çıkmaktan, cehalet karanlığına düşmekten koruyacaktır.)

İmam-ı a'zam hazretleri hakkında daha başka hadis-i şerifler de vardır. Böyle büyük bir zatın iki rekat namazda Kur'an-ı kerimi hatmetmesi zor değildir. Bir rekat namazda hepsini hatmetmek, yalnız, Hazret-i Osman’a, Temim-i Dari’ye, Said bin Cübeyr’e ve imam-ı a'zam Ebu Hanife’ye nasip olmuştur. (M. Zühdiyye)

Peygamber efendimiz, sual edenlerin haline, işine uygun bir zamanda hatmetmesini emir buyurmuştur. (Kur'an-ı kerimi üç günden önce hatmeden manasını anlayamaz) hadis-i şerifi de böyle olup, bir namazı hatimle kılmaya mani değildir. (Şir’a)

İmam-ı a'zam hazretlerinin kırk sene yatsı namazının abdesti ile sabah namazını kıldığı, yani yatsıdan sonra uyumadığı Mevduat-ül-ulum, Dürr-ül Muhtar, Mizan-ül-kübra ve İbni Abidin'de senetleri ile yazılıdır. Bunun gibi nimetler, İmam-ı a'zam hazretleri gibi birkaç büyük zata Allahü teâlânın bir ihsanıdır. O dilediğine bol bol ihsan eder.

Vefat eden velinin tasarrufu

Sual: Vefatlarından sonra da, tasarrufu devam eden evliya var mıdır?
CEVAP
Her velinin tasarrufu görülebilir. Ebu Abdullah el-Kureşi hazretleri buyuruyor ki:

(Vefatlarından sonra kabirde, kerametleri ve tasarrufları devam eden Evliyadan dördünü gördüm. Bunlar, Maruf-i Kerhi, Abdülkadir-i Geylani, Ukayl-i Münbeci ve Hayat bin Kays el-Harrani hazretleridir.)

Bazı Velilerin bazı özellikleri ön plana çıkar, mesela filan zat, çok cömert idi denir. Bu, diğerleri cömert değil anlamına gelmez. Bu da onun gibidir. Öldükten sonra kerametleri, tasarrufu çok görüldüğü ve çok meşhur olduğu için dördü söylenmiştir. Yoksa bu söz, diğer Evliyanın vefatından sonra tasarruf ve keramet sahibi olmadıklarını göstermez. Din kitaplarında buyuruluyor ki:

Veli, dünyada iken, kınındaki kılıç gibidir. Ölünce, kınından çıkan kılıç gibi olup, tasarrufu, tesiri kuvvetlenir. (Berika)

İnsan ölürken ruhunun ölmediğini âyet-i kerimeler ve hadis-i şerifler açıkça bildiriyor. Ruhun şuur sahibi olduğu, ziyaret edenleri ve onların yaptıklarını anladıkları da bildiriliyor. Velilerin ruhları, diri iken olduğu gibi, öldükten sonra da, yüksek mertebede olur. Allahü teâlâya manevi olarak yakındır. Evliyada, dünyada da, öldükten sonra da keramet vardır. Keramet sahibi olan ruhlardır. Ruh ise, insanın ölmesi ile ölmez. Kerameti yapan, yaratan, Allahü teâlâdır. Her şey, Onun kudreti ile olmaktadır. Her insan, Allahü teâlânın kudreti karşısında, diri iken de, ölü iken de hiçtir. Bunun için, Allahü teâlânın dostlarından biri vasıtası ile, bir kuluna ihsanda bulunması şaşılacak bir şey değildir. Diri olanlar vasıtası ile çok şey yaratıp verdiğini, herkes her zaman görmektedir. İnsan diri iken de, ölü iken de bir şey yaratamaz. Ancak Allahü teâlânın yaratmasına vasıta, sebep olmaktadır. (Mişkat)

Ölünün yardımı
Sual: Bir evliya yaşarken mi, yoksa ölünce mi, daha çok feyiz verir?
CEVAP
Abdülhak-ı Dehlevi hazretleri buyuruyor ki:
Vefat eden evliya zat, yaşayandan daha çok feyz verir, daha çok yardım eder. (Mişkat tercümesi)

Kore gazisi Albay Celal Dora hatıratında özetle diyor ki:
Bir er gusletmek için, birlikten biraz uzaklaşıp bir dere, bir gölet arar. Bulunca gusleder. Gusledip çıkarken, Çin askerleri etrafını sarıp, teslim olmasını işaret ederler. Er, vefat etmiş hocasından yardım ister, (İmdat hocam) der. Çin askerleri, ne görmüşse, hemen silahlarını yere atıp, ellerini kaldırır teslim olurlar. Birliği gelince, Çinli askerlere silahsız bir ere niye teslim olup geldiniz diye sordum. (Biz buna teslim olmadık. Koskoca dev gibi bir adam vardı, ondan korkup silahları attık) dediler.

Akşemseddin-i Veli hazretleri buyuruyor ki:
Tasarruf ehlidir ruh-u veli, dü cihanda,
Deme bu ölüdür, nasıl derde derman ola,
Ruh şimşir-i Hüdadır ten kılıf olmuş ona,
Dahi alâ kâr eder, bir tığ ki, üryan ola.
(Mecmuat-ül cevahir)

Yani deniyor ki:
Evliyanın ruhu, iş yapar iki cihanda,
Deme, bu ölüdür, nasıl olur derde deva,
Ruhu, Hakkın kılıcı, vücut kılıftır ona,
Kınından çıkan kılıç tesirli olur daha.

Mucizeyi kerameti yaratan Allah’tır

Sual: Mucize ve kerameti inkâr eden kâfir olmaz mı?
CEVAP
Mucizeyi de kerameti de yaratan Allahü teâlâdır. Bunu inkâr eden kâfir olur.
Mucize, peygamber olduğunu söyleyen kimsenin, doğru söylediğini bildiren şeydir.

Mucizeyi Allahü teâlâ yaratmaktadır. Her şeyi Allahü teâlâ yaratmaktadır. Allahü teâlâdan başka yaratıcı yoktur. Şu kadar ki, bu dünyanın ve dünya işlerinin düzgün olması için, Allahü teâlâ, her şeyin yaratılmasını sebeplere bağlamıştır. Bir şeyin yaratılmasını isteyen kimse, o şeyin sebebini kullanır. Sebeplerin çoğu, düşünmekle, tecrübe ile, hesapla bulunacak şeylerdir. Bir şeyin sebebi yapılınca, Allahü teâlâ, o şeyi, dilerse yaratır. Mucize ve keramet böyle değildir. Allahü teâlâ bunları sebepsiz olarak, harika olarak yaratır. Sebebe yapışmak, Allahü teâlânın âdetine uymaktır. Allahü teâlânın sebepsiz yaratması, âdetin haricine çıkmak olur, harika olur.

Mucizenin şartları vardır:
1- Allahü teâlânın, mutad sebepler olmadan yapmasıdır. Çünkü Onun Peygamberini tasdik ettirecektir.

2- Harikulade olmalıdır. Âdet olan şeyler, mesela güneşin her gün şarktan doğması, ilkbaharda çiçeklerin açması, mucize olmaz.

3- Bunu, başkalarının yapamaması gerekir.

4- Peygamber olduğunu bildiren kimsenin istediği zaman hasıl olmalıdır.

5- İstediğine uygun olmalıdır. Mesela (Şu ölüyü dirilteceğim) deyince, başka harika hasıl olursa, mesela dağ ikiye ayrılırsa, mucize olmaz.

6- İsteyip de hasıl olan mucize, kendisini yalanlamamalıdır. Mesela, (Şu hayvan ile konuşacağım) deyince, hayvan (Bu yalancıdır) derse, mucize olmaz.

7- Mucize, peygamber olduğunu söylemeden önce hasıl olmamalıdır. İsa aleyhisselamın beşikte konuşması, kuru ağaçtan taze hurma isteyince, eline hurma gelmesi, Muhammed aleyhisselam çocuk iken, göğsünün yarılıp, kalbinin yıkanıp temizlenmesi, başının üstünde bulut bulunması, ağaçların, taşların kendisine selam vermeleri gibi, önceden hasıl olan harikalar, mucize değildi. Keramet idiler. Bunlaraİrhas denir. Peygamberliği kuvvetlendirmek içindirler. Bu kerametlerin Evliyada da hasıl olmaları caizdir. Peygamberler, peygamberlikleri kendilerine bildirilmeden önce, Evliya derecesinden aşağıda değildirler. Kerametleri görülür. Mucize, peygamber olduğunu bildirdikten az zaman sonra hasıl olabilir. Mesela, bir ay sonra şöyle olur deyince, hasıl olduğu zaman mucize olur.

Mucize, yalnız Peygamberde hasıl olur. Başkasında hasıl olmaz. Herhangi bir kimseyi övmek için (Mucize yaptı) demek, (Mucize olarak kurtuldu) demek, Onun Peygamber olduğunu söylemek olur. Bunda niyete bakılmaz söze bakılır. Herhangi bir kimseye peygamber demek küfür olur. Söyleyenin imanı gider. Allahü teâlâdan başkasına yaratıcı demek, (falanca yarattı) demek de böyledir. Müslümanlar, böyle tehlikeli şeyler söylememelidir.

Peygamber, ne kadar yüksek olursa olsun kuldur. Mucize hasıl olmasında, kulların hiç tesiri yoktur. Bütün Peygamberlerin mucizelerini de yaratan ancak Allahü teâlâdır. Her şeyi yalnız Allahü teâlâ yaratır. Bir âyet meali:
(De ki: Mucizeler Allahü teâlânın kudreti ve iradesi ile olur.)[Ankebut 50]

Ancak Allahü teâlâ, enbiyasını ve evliyasını başka kullarından üstün tutmuş, başkalarına vermediği mucize ve keramet gibi harikaları, bu zatlara ihsan etmiştir. Mesela Hazret-i Musa zamanında sihir, büyücülük çok ilerlemişti. Musa aleyhisselam asasını yere koyunca, büyük bir ejderha olur, sihirbazların ellerindeki aletleri, ipleri yutardı. Hazret-i İsa zamanında ise, tıp ileri idi. Hazret-i İsa hastaları iyi eder, ölüleri diriltirdi.

Peygamber efendimizin zamanında ise edebi söz ve yazı sanatı çok ileri idi. Yarışmada birinci olan şiir, yazı ve konuşmalar Kâbe duvarına asılırdı. Kur’an-ı kerim gelince, bunlar indirilip yerine, gelen âyetler kondu. İnatçı kâfirler hariç herkes Kur’an-ı kerimin Allahü teâlânın kelamı olduğuna inandı. Bir benzerini hiç kimse söyleyemedi. Nitekim mealen, (Bu Kur'an, Allah kelamıdır, inanmıyorsanız, bir âyeti kadar siz de söyleyin, söyleyemezsiniz) buyuruldu. Bütün düşmanlar el ele verip, yıllarca uğraştıkları halde benzerini bugüne kadar söyleyemediler, söylemeleri de mümkün değildir. Bunun dışında Peygamber efendimiz aleyhisselamın sayısız mucizesi görüldü. [Geniş bilgi için Peygamber Efendimiz maddesine bakınız.]

Mucizeleri inkâr etmek
Sual: İmam-ı Süyuti’nin Hasaisul kübra isimli bir kitabı var. TV’de şov yapanlardan biri, bir konuşmasında bu kitabı tenkit etti. Sahabiler nereye gitse onlara İslam’ı anlatmak için, mucize olarak oranın dilini konuşmalarını saçmalık olarak niteleyip şöyle dedi:
“Resulün mucizesi olarak gösterilen bu olay tam bir saçmalıktır. Süyuti buna alet olmaktadır. Onun için size Kur’andan başka kitap okumayın diyorum.”
Bu sözlerinde haklı mıdır?
CEVAP
İmam-ı Süyuti hazretleri büyük İslam âlimidir. Hadis imamı ve müctehid idi. Her biri çok kıymetli olan, 500’den fazla kitap yazdı. Daha 22 yaşında iken, Celâleddin Muhammed bin Ahmed Mehalli’nin yarıda bıraktığı tefsiri tamamladı. Bunun için Celâleyn tefsiri denildi. 8 yaşında hâfız oldu. Tefsir, hadis, fıkıh, nahv, meâni, beyân, bedi’ ve lügat ilimlerinde uzman oldu.

Sahabilerin yabancı dilleri bir anda öğrenmesi Resulullahın mucizelerindendir. Resulullaha mucizeyi veren Allahü teâlâdır. Allah’ın kudretinden şüphelenmek kadar cahillik ne olabilir ki?

Bazı kimseler, ölmüş evliyanın keramet göstermesine de inanmıyorlar. O kerameti yaratan da Allah’tır. Bu insanlar Allahü teâlânın kudretinden nasıl şüphe ediyorlar ki?

Şeytanın tasarrufuna inanıyorlar da

Vehhabilerin Feth-ül mecid kitabı, 75.sayfasında bazı İslam âlimlerinin, evliyaların isimlerini vererek, (...bunların kitapları, Ebu Cehlin hatırlarına gelmeyen şirk ile doludur) diyor.
CEVAP
İnsanların üstünlerinin, yani Peygamberlerin, meleklerin üstünlerinden daha yüksek olduklarını, bu vehhabi kitabı da yazmakta, meleklerin tasarruf ve tesirlerine inanmakta, fakat Allahü teâlânın Evliyasına keramet olarak, tesir ve tasarruf verdiğine ise inanmamakta, buna inananlara müşrik demektedir. Ehl-i sünnet âlimleri, vehhabilerin ortaya çıkacaklarını, keramet olarak, bilmişler, bunlara, yıllarca önce cevaplar yazmışlardır. Bu âlimlerin başında, Muhyiddin-i Arabi ve Sadreddin-i Konevi ve Celaleddin-i Rumi ve Seyyid Ahmed Bedevi ve imam-ı Rabbani hazretleri gibi Veliler bulunmaktadır. Vehhabiler, işte bunun için, bu Velileri beğenmiyorlar.

Kâfire verilen şey, sevgili kullara verilmez mi?
Sihirle, kâfirlerin ne harika şeyler yaptığı Kur’an-ı kerimde bildiriliyor. Hatta Şeytanın bile, çok harikalar gösterdiği yazılıdır. Kâfir harika gösteriyor da evliya gösteremez mi?

Hakimi Semerkandi İshak bin Muhammed hazretleri buyuruyor ki:
Evliyanın kerametine inanmak lazımdır. Evliyanın kerametine inanmayan, bid’at sahibi, sapık olur. Evliyanın kerametine inanmamak iki türlü olur:
1- Kerametleri bildiren âyet-i kerimelere inanmıyorsa, kâfir olur.
2- Âyet-i kerimelere inanır, ama onlar Peygamber idi, evliyadan keramet olmaz derse, yine kâfir olur. Âyet-i kerimelere inanır ve onlar Peygamber değil idi demezse küfür olmaz.

Allahü teâlâ, Belkıs’ın tahtını [oturduğu koltuğu] bir anda getirenin ilim sahibi olduğunu bildiriyor. Bu da, Asaf bin Berhıya idi. Veli idi. Peygamber değildi. Süleyman aleyhisselamın ümmetinden idi. Süleyman aleyhisselamın ümmetinden biri keramet gösterebiliyor da, Muhammed aleyhisselamın ümmetinin evliyası niçin keramet gösteremesin?

Muhammed aleyhisselam, Süleyman aleyhisselamdan elbet daha üstündür. Muhammed aleyhisselamın ümmeti de, Süleyman aleyhisselamın ümmetinden elbet daha üstündür.

Meryem suresinin (Hurma kütüğünü kendine doğru çek! Sana ondan taze hurma düşer) mealindeki 24. âyetinde, Allahü teâlâ, hurma kütüğünden, Hazret-i Meryem için meyve çıkardığını bildiriyor. Hazret-i Meryem, Peygamber değildi. Zekeriya aleyhisselamın, Hazret-i Meryem’in yanında gördüğü meyveler ve Eshab-ı Kehf vak’ası hep keramet idi. Bu kerametlerin sahipleri de Peygamber değildi.

Önce gelen Peygamberlerin ümmetlerinde, keramet sahibi Veliler bulunuyor da, Muhammed aleyhisselamın ümmetinde keramet sahibi Evliya niçin bulunmasın? A. İmran suresinin 110. âyetinde, (Siz, ümmetlerin en iyisi oldunuz) buyuruldu. Keramete inanmayanlar bu sözümüze karşılık, bir kimsenin bir gecede Kâbe’ye gidip gelmesi olamaz derse, Resulullah, bir anda yedi kat göklere ve Allahü teâlânın dilediği yerlere götürülüp getirildi. Bundan büyük harika olur mu?

Mümin mi kıymetlidir, kâfir mi? Kâfirlerden birinin bir anda şarktan garba gidip geldiğini kitaplar bildiriyor ve inanıyoruz. Bu kâfir herkesin bildiği İblistir. Bu kâfire verilen şey, Allahü teâlânın sevgili kullarına niçin verilmesin? Bunu iyi düşünmek ve insaflı konuşmak lazımdır.(Es-Sivad-ül a’zam)

Hayret edilecek şey
Vehhabiler ruhun varlığına ve ölmediğine inanıyorlar. Şeytanın da varlığına ve ölmediğine inanıyorlar. Şeytanın kâfir olduğuna ve yaptıklarına da inanıyorlar. Aşağıdaki âyet-i kerimelerde bildirildiği gibi şeytanın ne yaptığını ve maksadını bizim gibi onlar da biliyorlar.

Lakin, Peygamberlerin ve Evliyaların yani Allah’ın sevgili kullarının ruhlarının tasarruflarına, mucize ve keramet göstermelerine inanmıyorlar. Hayret ki ne hayret! Şeytanın tasarruflarına inanıyorlar da bu sevgili kullarının yani Peygamber ve evliyanın tasarruflarına inanmıyorlar. Halbuki tasarruf kuvvetini, imkanını ve yetkisini veren Allahü teâlâdır. Kâfir İblise verdiğine inanıyorlar da, Peygamber ve evliya kullarına verdiğine inanmıyorlar.

Görmediğimiz için inanmıyoruz diyorlarsa, iblisinkileri görüyorlar mı? Aklımız almadığı için inanmıyoruz diyorlarsa, iblisinkileri akılları nasıl alıyor? Şeytan olunca mı akılları çalışıyor?

Kâfir bir mahluk yapabiliyorsa, Peygamber ve evliya kullar niye yapamasın? Kâfir mahlukuna bu imkan ve yetkiyi veren Allahü teâlâ, Peygamber ve evliya kullarına niye vermesin?

Şeytanın maksadı ve yaptıklarıyla ilgili bazı âyet-i kerime mealleri şöyledir:
(Bir zamanlar biz, meleklere (ve cinlere) "Adem'e secde ediniz" dedik. İblis hariç hepsi secde ettiler. O, yüz çevirdi ve büyüklük tasladı, böylece kâfirlerden oldu.) [Bekara 34, Araf, 11, Hicr 30-31, İsra 61, Kehf 50, Taha 115, Sad 73-74]

Kâfire yetki!
(Onlardan gücünün yettiği kimseleri davetinle şaşırt; süvarilerinle, yayalarınla onları yaygaraya boğ; mallarına, evlatlarına ortak ol, kendilerine vaadlerde bulun. Şeytan, sadece onları aldatmak için vaad eder.) [İsra, 64]

(Elbette [salih] kullarım üzerinde senin bir hakimiyetin yoktur. Ancak azgınlardan sana uyanlar müstesna.) [Hicr 42, İsra 65]

Ne yapacak?
("Sonra elbette onları önlerinden, arkalarından, sağlarından, sollarından sokulacağım ve sen, onların çoklarını şükredenlerden bulmayacaksın!" dedi.) [Araf 17]

(Yeryüzünde onlara (günahları) süsleyeceğim ve onların hepsini mutlaka azdıracağım!) [Hicr 39]

(Şeytan ona vesvese verip: “Ey Adem! Sana sonsuzluk ağacını ve çökmesi olmayan bir saltanatı göstereyim mi? dedi.) [Taha 120]

(Şeytan da yaptıklarını onlara güzel gösterdi..) [Enam 43]

(Şeytan onlara yaptıklarını güzel gösterdi.) [Enfal 48]

(Şeytan yaptıklarını onlara hep güzel gösterdi.) [Nahl 63]

(Şeytan, kendilerine, yaptıklarını güzel göstermiş, onları doğru yoldan alıkoymuştur.) [Neml 24-26]

(Şeytan kendilerine, işlediklerini güzel gösterdi; onları doğru yoldan alıkoydu.) [Ankebut 38]

(Kulumuz Eyyub, Rabbine: Doğrusu şeytan bana bir yorgunluk ve eziyet verdi, diye seslenmişti.) [Sad 41]

(Eğer şeytandan gelen kötü bir düşünce seni dürtecek olursa, hemen Allah’a sığın.) [Fussilet 36]

(Şeytan efendisine onu hatırlatmayı unutturdu...) [Yusuf 42]

(Ey Adem oğulları! Şeytan, ana-babanızı, ayıp yerlerini kendilerine göstermek için elbiselerini soyarak Cennetten çıkardığı gibi sizi de aldatmasın. Çünkü o ve yandaşları, sizin onları göremeyeceğiniz yerden sizi görürler. Biz şeytanları, inanmayanların dostları kıldık.) [Araf 27]

(Eğer şeytanın fitlemesi seni dürterse hemen Allah’a sığın...)[Araf 200]

(Şeytanın peşine düşmeyin, zira şeytan sizin açık bir düşmanınızdır.
O size ancak ve daima kötülüğü, çirkin işi ve Allah hakkında bilmediğiniz şeyleri söylemenizi emreder.) [Bekara 168-169]

(Şeytan sizi fakirlikle korkutarak cimriliği ve hayasızlığı emreder.) [Bekara 268]

(Şeytan ayaklarını kaydırıp yoldan çıkarmak istemişti...) [A. imran 155]

(İşte o şeytan, ancak kendi dostlarını korkutur...) [A. imran 175]

(Şeytan onları derin bir sapıklığa saptırmak ister.) [Nisa 60]

(İnanan kullarıma söyle, en güzel şekilde konuşsunlar. Doğrusu şeytan aralarını bozmak ister. Şeytan şüphesiz insanın apaçık düşmanıdır.) [İsra 53]

((Ey Muhammed!) Biz, senden önce hiçbir resul ve nebi göndermedik ki, o, bir temennide bulunduğunda, şeytan onun dileğine ille de (beşeri arzular) katmaya kalkışmasın. Ne var ki Allah, şeytanın katacağı şeyi iptal eder. Sonra Allah, kendi âyetlerini (lafız ve mana bakımından) sağlam olarak yerleştirir. Allah, hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.
(Allah, şeytanın böyle yapmasına müsaade eder ki) kalblerinde hastalık olanlar ve kalbleri katılaşanlar için, şeytanın kattığı şeyi bir deneme (vesilesi) yapsın. Zalimler, gerçekten (haktan) oldukça uzak bir ayrılık içindedirler.) [Hac 52,53]

(Ey insanlar! Allah’ın vaadi gerçektir, sakın dünya hayatı sizi aldatmasın ve aldatıcı (şeytan) da Allah hakkında sizi kandırmasın!
Çünkü şeytan, sizin düşmanınızdır, siz de onu düşman sayın. O, kendi taraftarlarını ancak ateş ehlinden olmaya çağırır.) [Fatır 5-6]

(Kendileri için doğru yol belli olduktan sonra ardlarına dönenleri, bu işi yapmaya şeytan sürüklemiş, onlara ümit vermiştir.)[Muhammed 25]

(O çok aldatan (şeytan) sizi, Allah hakkında bile aldattı...) [Hadid 14]

(Şeytan onların başlarına dikilip Allah’ı anmayı unutturmuştur.)[Mücadele 19]

(Şeytan sizden pek çok milleti kandırıp saptırdı. Hâlâ akıl erdiremiyor musunuz?) [Yasin 62]

Netice!
(Andolsun İblis, onlar hakkındaki tahminini doğruya çıkardı. İnanan bir zümrenin dışında hepsi ona uydular.
Halbuki şeytanın onlar üzerinde hiçbir nüfuzu yoktu. Ancak ahirete inananı, şüphe içinde kalandan ayırt edip bilinsin diye (ona bu fırsatı verdik.) [Sebe 20-21]

(İblis cinlerdendi; Rabbinin emrinden dışarı çıktı. Şimdi siz, beni bırakıp da onu ve onun soyunu mu dost ediniyorsunuz? Oysa onlar sizin düşmanınızdır. Zalimler için bu ne fena bir değişmedir!) [Kehf 50]

(Şeytan insanı (uçuruma sürükleyip sonra) yüzüstü bırakıp rezil rüsvay eder.) [Furkan 29]

((Hesapları görülüp) iş bitirilince, şeytan diyecek ki: "Allah size gerçek olanı vaad etti, ben de size vaad ettim ama, size yalancı çıktım. Zaten benim size karşı bir gücüm yoktu. Ben, sadece sizi (inkâra) çağırdım, siz de benim davetime hemen koştunuz. O halde beni yermeyin, kendinizi yerin. Ne ben sizi kurtarabilirim, ne de siz beni kurtarabilirsiniz! Kuşkusuz daha önce ben, beni (Allah’a) ortak koşmanızı reddettim." Zalimler için elem verici bir azap vardır.) [İbrahim 22]

.Nübüvvet ve Mucize

uclu

Ebubekir SİFİL

Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi merhum, modernistlerin, M. Abduh’la başlayan, Mustafa el-Merâğî ve Reşid Rıdâ ile devam eden “mucize inkârı” furyası üzerinde dururken bir noktaya dikkatinizi çeker:Mucizenin inkârı Nübüvet’in inkârına, o da Allah’ı inkâra götürür. Mucizeyi inkâr hastalığına yakalananlar hakkında kullandığı şu ifade meselenin ciddiyetini çarpıcı biçimde dikkatimize sunmaktadır: “Allah’a imanla birlikte mucizeyi inkâr hamakat; Nübüvvet’e imanla birlikte mucizeyi inkâr ise katmerli hamakattır.”

Modenistlerin, Kur’an’ın “mu’cizu’l-beyan” olduğu hakikatini inkârını, Kur’an ayetlerinin bir benzerinin getirilemeyeceği hakikatinin –bunun bizzat Kur’an’da ifade buyurulduğunu hatırdan çıkarmayalım– çok da “gerçekçi” olmadığı ve elimizdeki Kur’an metninde gramer hatalarından, gerekli-gereksiz ıtnab, itâle… gibi şeylere kadar bir dizi “problem” bulunduğu iddialarını da hatırladığımızda ortaya çıkan netice şudur:

Modernistler bu mantıkla Efendimiz (s.a.v)’in tebliğe başladığı dönemde yaşasalardı, Nübüvveti inkâr edenlerin başında geleceklerdi! Zira O’nun kevnî mucize göstermediğini söyleyenler, mucizeye bizzat şahit olduklarında “büyü!” demekten başka bir şey yapmayacaktı. Tebliğ ettiği Kitab’ın ayetlerinde hatalar bulunduğu iddiasını da buna eklediğimizde elimizde “Nübüvvet’in inkârı”ndan başka bir netice kalmaması elbette tabiidir!

Buradan kaçınılmaz olarak varacağımız netice şudur: Modernistlerin “Nübüvvet” anlayışı problemlidir. Öyle ki, bugün herhangi bir İslam modernisti için Efendimiz (s.a.v)’e iman etmenin herhangi bir pratik neticesi yok gibidir. Elimizdeki tek “güvenilir/korunmuş” kaynağın Kur’an olduğunu, Sünnet’e ve hadislere, nakildeki “beşer unsuru” sebebiyle güvenilemeyeceğini söyleyen modernistler, Kur’an’ı da kendi heva ve hevesleri doğrultusunda tefsir ettiklerine göre, onların Nübüvvet’e ihtiyacı yok demektir!!

Nübüvvet meselesindeki bu arızalı tutumun varacağı kaçınılmaz nokta, “Allah inancı” olacaktır. Tarihselcilik unsurunun burada devreye girmesiyle de modernistler, Allah Teala’ya da ihtiyaçları olmadığını –kavlen olmasa da– fiilen söylemiş oluyorlar zaten.

Bu noktada şöyle bir itirazla karşılaşabiliriz:

İslam Modernistleri, İslam’ın genel ilkelerini inkâr etmiyor; bilakis onların hayata hakim olması yolunda gayret sarf ediyor.

Bu itiraz ilk bakışta yerinde gibi görünse de, buradaki “genel ilkeler”le na kast edildiği sorgulandığında mesele vuzuha kavuşacaktır. Modernistler, “genel ilkeler”le, insanlığın ortak değerleri olduğunu ifade ettikleri “adalet, eşitlik, özgürlük, sevgi, dayanışma, paylaşma…” gibi hususları kast ettiklerini söylerler. Bunlar da “insanlığın ortak/evrensel değerleri” olduğuna göre, burada İslam’a intisabı anlamlı kılan herhangi bir nokta kalmamaktadır. Bir diğer ifadeyle, “insanlığın ortak/evrensel değerleri” olarak tesbit edilen mezkûr maddeler, Müslüman olmayanlar tarafından da –hatta belki “ağırlıklı olarak onlar tarafından– dile getirildiği ve işletildiği için bu noktada Müslümanlığın herhangi bir katkısından söz etmek mümkün olmayacaktır. Öyleyse Müslümanlıkta ısrarın ne anlamı var?

Eh, 2/el-Bakara, 62 ve 5/el-Mâide, 69 gibi ayetlerden hareketle “Cennet’in Müslümanların tekelinde” olmadığını, Yahudi ve Hristiyanların da cennete gideceğini iddia ederek “çoğulculuğu” din anlayışlarının temleline yerleştirenler de onlar olduğuna göre ortada “mesele” kalmıyor demektir…

Not: Daru’l-Hikme’de Perşembe günleri (bugün) yaptığımız Mişkâtu’l-Mesâbîh seminerinin saati 18.00. Yaz saati uygulamasına kadar bu şekilde devam edeceğiz inşallah.

MUCİZE NE DEMEKTİR?

  İmam-ı Rabbani k.s.

Bize göre, (Mucize), Peygamber olduğunu söyliyen kimsenin, doğru söylediğini bildiren şeydir. Mucizenin şartları vardır:

1 -  Allahın, mu'tâd sebepler olmadan yapmasıdır. Çünkü, Onun Peygamberini tasdik ettirecektir.

2 -  Hârik-ul'âde olmalıdır. Âdet olan şeyler, meselâ güneşin hergün şarktan doğması, ilkbaharda çiçeklerin açması, mucize olmaz.

3 -  Bunu, başkalarının yapamaması lâzımdır.

4 -  Peygamber olduğunu bildiren kimsenin istediği zaman hâsıl olmalıdır.

5 -  İstediğine uygun olmalıdır. Meselâ şu ölüyü dirilteceğim, deyince, başka hârika hâsıl olursa, meselâ dağ ikiye ayrılırsa, mucize olmaz.

6 -  İsteyip de hâsıl olan mucize, kendisini yalanlamamalıdır. Meselâ, şu hayvan ile konuşacağım, deyince, hayvan (Bu yalancıdır) derse, mucize olmaz.

7 -  Mucize, peygamber olduğunu söylemeden önce hâsıl olmamalıdır. Îsâ aleyhisselâmın beşikte konuşması, kuru ağaçtan tâze hurma isteyince, eline hurma gelmesi, Muhammed aleyhisselâm çocuk iken, göğsünün yarılıp, kalbinin yıkanıp temizlenmesi, başının üstünde bulut bulunması, ağaçların, taşların kendisine selâm vermeleri gibi, önceden hâsıl olan hârikalar, mucize değildi. Kerâmet idiler. Bunlara (İrhâs)denir. Peygamberliği kuvvetlendirmek içindirler. Bu kerâmetlerin Evliyâda da hâsıl olmaları câizdir. Peygamberler, peygamberlikleri kendilerine bildirilmeden önce, Evliyâ derecesinden aşağıda değildirler.

Kerâmetleri görülür. Mucize, peygamber olduğunu bildirdikten az zaman sonra hâsıl olabilir. Meselâ, bir ay sonra şöyle olur deyince, hâsıl olduğu zaman mucize olur. Fakat, hâsıl olmadan önce, onun peygamber olduğuna inanmak lâzım olmaz.

Mucizenin, Peygamberin doğru söylediğini göstermesi, yalnız aklın îcâbı değildir. Yâni bir işin, bunu bir yapanın bulunduğunu belli etmesi gibi değildir. Çünkü, aklın birşeyi, başka şeyin delîli, alâmeti olduğunu anlaması için, o iki şey arasında bir bağlantı bulunması lâzımdır. Delîl görülünce, bağlantısı bulunan şeyin varlığı anlaşılır. Başka şeyin varlığı anlaşılmaz. Mucize böyle değildir. Meselâ, göklerin parçalanması, yıldızların dağılmaları, dağların dağılıp toz olmaları, dünyanın sonu geldiği, kıyâmet kopacağı zaman olacaktır. O zaman Peygamber gönderilmek zamanı değildir. Bunlar, her Peygamberin haber vermiş oldukları mucizelerdir. Fakat, işitenlerin, bunların mucize olduklarını bilmeleri lâzım gelmez. Bir velîden hâsıl olan kerâmetin, Peygamber olduğunu söyliyen diğer kimse ile bağlılığı olmadığı hâlde, o Peygamber için mucize olması da böyledir. Buraya kadar bildirdiklerimizi, Seyyid Şerif Cürcânî hazretleri (Şerh-ı mevâkıf) kitabında uzun uzun yazmaktadır.

Âlimlerin çoğuna göre, mucize gösterirken, açıkça (Tehaddî) etmek, yâni, (Siz de yapınız! Yapamazsınız!) demek şart değil ise de, mucizenin mânasında tehaddî vardır. Kıyâmet hâllerinden ve ileride olacak şeylerden haber vermekte tehaddî olamıyacağı için, bunlar kâfirlere karşı mucize değildir. Müminler bu haberlerin mucize olduklarına inanırlar. Evliyânın kerâmetleri de, peygamberlik iddiâ etmedikleri için ve tehaddî bulunmadığı için, mucize olmazlar. Tehaddî bulunmıyan böyle hârika işlerin, peygamberlik iddiâ eden kimsenin doğruluğunu göstermemeleri, mucizelerin de göstermemesini Îcap ettirmez. Mucizeden beklenen de budur.

Suâl: Mucizelerin, peygamberlik iddiâ eden kimsenin doğru söylediğini isbât etmesi, hârika şeyler oldukları içindir. Bunu isbât etmekte mucizenin husûsî bir te'sîri var mıdır?

Cevap: İşin içyüzü böyle değildir. Mucizenin peygamberlik iddiâsının doğru olduğunu isbât etmesi, başkalarının bunu yapamadıkları içindir. Bu da, mucizenin husûsî te'sîri var demektir. Hattâ asl isbât eden budur.

Suâl: Seyyid Şerif Cürcânî hazretleri, (Mevâkıf) kitabını şerh ederken, (Nakil, yalnız başına delîl olmaz. Çünkü, Peygamber olduğunu söyliyenin doğru olmasına inanmak da lâzımdır. Bu da, aklın kabûl etmesi ile olur. Akıl, mucizeyi görünce, Peygamberin doğru söylediğine inanır) diyor. Cürcânînin bu sözü, mucizenin, Peygamberin doğru sözlü olduğunu göstermesinin akıl ile anlaşıldığını bildiriyor. Hâlbuki, biraz önce, akıl ile anlaşılmaz demişti. Bu iki sözü birbirini çürütmüyor mu?

Cevap: Yukarıdaki söz, doğru sözlü olduğunu gösteren mucizeyi aklın incelediğini bildiriyor. Mucizenin, doğru sözlü olmanın anlaşılmasını göstermesinde aklın te'sîri olup olmadığını bildirmiyor. Aklın te'sîri olduğunu söylediğini kabûl etsek bile, bu iş yalnız akıl ile anlaşılır demiyor. Aklın bu işte hiç te'sîri olmaz diyen kimse yoktur ki, sözlerin birbirlerini çürütmesi düşünülsün. Seyyid hazretleri naklî mucizeyi anlatırken öyle söylemiştir ki, orada böyle söylemek yakışır.

Mucizenin, Peygamberin doğru sözlü olduğuna delâlet etmesi, yâni göstermesi, işitmekle hâsıl olan inanmak da değildir. Tabî'î olan bir delâlettir. Yâni mucize görülünce, Allahü teâlâ, bunu görende, Peygamber olduğunu söyliyenin doğru sözlü olduğuna bilgi yaratmaktadır. Allahü teâlânın âdeti böyledir. Çünkü, yalancının mucize göstermesi mümkün ise de, vâkı' değildir. Peygamber olduğunu bildiren kimse, bir dağı havaya kaldırsa, (Bana inanırsanız, bu dağ yerine gider. İnanmazsanız, başınıza iner) dese, inanmak istediklerinde, dağın yerine doğru gittiğini, inanmamağı niyet ettiklerinde, üzerlerine doğru geldiğini görseler, bunun doğru sözlü olduğu âdet-i ilâhiyye olarak anlaşılır. Evet, böyle kesin mucizenin yalancıdan zuhûru aklen mümkün ise de, Allahü teâlânın âdeti değildir. Yâni hiç görülmemiştir. [Yalancının mucize göstermesini akıl kabûl eder. (Allah herşeye kâdirdir. Bunu da yapabilir) der. Aklın âdete uygun olmıyan bu hükmü, hattâ bu hükme uygun olayların nâdiren görülmesi, Allahü teâlânın âdeti olan olaylara olan bilgimize zarar vermez. Meselâ Deccâlın öldürmesi, diriltmesi, onun yalancı olduğuna olan bilgimizi değiştirmez. Nemrudun ateşinin İbrâhîm aleyhisselâmı yakmaması, Allahü teâlânın ateşe yakıcılık vermesi âdetini değiştirmez. Hâlbuki, aklın delîl ile edindiği bilgiye uymıyan olayın görülmesi, bu bilgiye zarar verir. ] Buna misâl olarak demişler ki, adamın biri, bir Pâdişâhın elçisi olduğunu söylemiş. Bana inanmıyorsanız, bu mektûbumu sultana götürün demiş. Mektûbda, (Senin elçin olduğum doğru ise, tahtından in, yerde otur!) demiş. Mektûbu sultana götürmüşler. Okuyunca, inip yere oturmuş. Görenler, bunun doğru söylediğine kesin olarak inanırlar. Bu inanış, bir şeyi görüp, bundan görmediği başka şeyi anlamak yâni (Gâibi şâhide kıyâs etmek) gibi değildir. Çünkü mucize, doğru sözlü olmayı kesinlikle bildirmektedir. Mu'tezile mezhebine göre, yalancının mucize göstermesi mümkün değildir.

Sihir ve benzeri şeyler, bazı şeylerin sebeplerini yaparak, o şeylerin meydana gelmelerini sağlamaktır. Bâzan da mevcut olmıyan şeyi, varmış gibi göstermektir ki, dışarda yok olduğu hâlde, vehmde ve hayâlde var görünür. Bunlar, hârika değildir.

BİRİNCİ MAKALE

Burada (Bi'set)i, yâni Peygamber gönderilmesini ve bunun lâzım olduğunu bildireceğiz. İnsan, yaratılışında herşeyden habersizdir. Hâlbuki, insanın dışındaki mahlûklar o kadar çoktur ki, Allahdan başka kimse bilmez. Böyle olduğunu, (Müddessir) sûresinin otuzbirinci âyeti bildirmektedir. Çocuk, (İdrâk) âletleri ile âlemleri anlamaya başlar. Mahlûkların her cinsine bir (Âlem) diyoruz. İnsanda ilk yaratılan idrâk âleti (Lems), dokunma hâssasıdır. İnsan, bu hâssası ile, soğuğu, sıcağı, yaşı, kuruyu, yumuşağı, katıyı ve benzerlerini idrâk eder, anlar. Lems hâssası renkleri, sesleri anlıyamaz. Bunları yok sanır. Sonra görme hâssası yaratılır. Bununla, renkler, şekller anlaşılır.

Bu âlem, yâni görmekle anlaşılan şeyler, lems âleminden, daha geniş, daha çoktur. Sonra, işitme hâssası açılır. Bu his organı ile sesler, nağmeler anlaşılır. Sonra (Zevk), yâni tat duyma hâssası yaratılır. Sonra, koku alma hâssası yaratılır. Böylece (His âlemi)ni tanıtan beş duygu kuvveti tamamlanır. Yedi yaşına doğru (Temyîz) kuvveti yaratılır. Bununla, his kuvvetleri ile anlaşılamıyan şeyler anlaşılır. Bu kuvvet, his kuvvetleri ile idrâk olunan, anlaşılan şeyleri birbirlerinden ayırır.

Daha sonra akıl yaratılır. Akıl, temyîz kuvveti ile ayrılmış, başka başka oldukları, faydalı, zararlı, iyi, fena oldukları anlaşılan şeylerden, lâzım, câiz, mümkün, muhal yâni imkânsız olanları ayırır. Akıl, temyîz ve his kuvvetlerinin anlıyamadığı şeyleri anlar. Allahü teâlâ, bazı seçtiği kullarında, akıldan sonra başka bir kuvvet daha yaratır. Bununla, aklın bilemediği, bulamadığı şeyler ve ilerde olacak şeyler anlaşılır. Buna(Nübüvvet) yâni peygamberlik kuvveti denir. Temyîz kuvveti, akıl ile anlaşılan şeyleri anlıyamadığı için, bunlara inanmıyor. Akıl da, peygamberlik kuvveti ile anlaşılan şeyleri anlıyamadığı için, bunların var olduklarına inanmıyor, inkâr ediyor. Anlamadığını inkâr etmek, anlamamanın, bilmemenin ifâdesi oluyor. Bunun gibi, kör olarak dünyaya gelen kimse, renkleri, şekilleri hiç işitmese, bunları bilmez. Varlıklarına inanmaz. Allahü teâlâ, Nübüvvet kuvvetinin de bulunduğunu kullarına bildirmek için, bu kuvvetin benzeri olarak, insanlarda rü'yâyı yarattı. İnsan ilerde olacak şeyi, açıkça veya (Âlem-i misâl)deki şekli ile bazı rü'yâda görmektedir.

Rü'yâyı bilmeyen birine, (İnsan ölü gibi baygın düşüp, düşünce ve hislerinin hepsi gidince, aklın ermediği, gayb olan şeyleri görüyor) denilse, inanmaz. Böyle şeyin olamıyacağını isbâta kalkışarak, (İnsan etrâfını his kuvvetleri ile anlıyor. Bu kuvvetler bozulursa, birşey idrâk edemiyor. Hele hiç işlemedikleri zaman, hiçbirşeyi anlıyamaz) der. Böyle bozuk mantık yürütür. Akıl ile bilinen şeyleri his kuvvetleri anlıyamadıkları gibi, Nübüvvet kuvveti ile bilinen şeyleri akıl anlıyamıyor.

Peygamberlik kuvvetinin bulunduğunda şüphesi olanlar, bunun mümkün olmasında veya mümkün ise de, vâkı' olmasında şüphe ediyorlar. Bunun mevcut ve vâkı' olması, mümkün olduğunu göstermektedir. Bunun mevcut olduğunu da, Peygamberlerin, aklın ermediği bilgileri haber vermeleri göstermektedir. Akıl ile, hesap ile, tecrübe ile anlaşılamıyan bu bilgiler, ancak Allahü teâlânın (İlhâm)etmesi ile, yâni Peygamberlik kuvveti ile anlaşılmıştır. Peygamberlik kuvvetinin bundan başka özellikleri de vardır. Bir özelliğinin benzeri olan rü'yâ, insanlarda bulunduğu için, biz de, misâl olarak bunu bildirdik. Başka özellikleri, tasavvuf yolunda çalışanlarda zevk yolu ile hâsıl olur. Bildirdiğimiz bu özellik de, peygamberliğe inandırmak için vesika olarak yetişir. İmâm-ı Muhammed Gazâlî de, (El-münkız-ü anid-dalâl)kitabında peygamberliğe inandırmak için, vesika olarak bu özelliği yazmıştır.

Eski yunan felsefecilerine göre, peygamberliğe inanmak faydalıdır. (Çünkü, akla yardımcıdır. Allahın varlığını ve kuvvetini, ilmini düşünmek böyledir. Aklın ermediği, nice faydalı şeyler de, Peygamberden öğrenilir. Tekrar dirilmek ve âhiret bilgileri ve bazı işlerin iyi olduklarının bilinmesi ve bazılarının fena olarak bilinmesi, bazı gıdâların, ilâcların zararlı olup olmadıklarının bilinmesi böyledir) derler.

Peygamberliğe inanmıyanlar diyorlar ki:

1 -  Peygamber olarak gönderilen kimsenin, (Seni Peygamber olarak gönderdim. Benim tarafımdan kullarıma söyle!) diyenin Allah olduğunu bilmesi lâzımdır. Allahı tanımak, bilmek için ise, bir yol yoktur. Bu sözü söyliyen cin olabilir. Din sahiplerinin hepsi, cinnin varlığına inanmaktadır.

Cevap: Gönderilen kimse, gönderilmiş olduğunu mucize ile isbât etmektedir. Mucizeyi yapan Allahdır. Cin yapamaz. Hiçbir mahlûk da yapamaz.

2 -  Peygambere (Vahy) getiren melek, cism ise, orada bulunanların hepsine görünmesi lâzımdır. Görülmediğini siz de söylüyorsunuz. Cism değilse, ruh ise, bunun söylemesi ve işitilmesi olamaz. Eğer cevap olarak, (Peygambere Allahü teâlâdan vahy getiren melek cismdir. Allahü teâlâ, bunun görünmemesini istemektedir. Göstermemeye de kâdirdir) derseniz, önümüzdeki dağı görmememiz ve yanımızda çalan davulun sesini işitmememiz lâzım gelir. Bu ise, safsatadır.

Cevap: Vahyi getiren melektir. Melek, latîf, şeffâf cismdir. Renksiz olan şeffâf cismlerin görülmesi Allahü teâlânın âdeti değildir. Hava, cismdir. Fakat, şeffâf ve renksiz olduğu için görülmemektedir. Katı cismler görülmez deseydik, o zaman safsata olurdu. Ruhların, görünür cism hâlini alarak söylemesi ve bunun işitilmesi mümkindir ve çok vâkı' olmuştur.

3 -  Peygambere inanmak için, Onun peygamber olduğunu anlamak lâzımdır. Bu da, uzun zaman incelemekle olabilir. Peygamberi hemen tasdik etmek mecbûriyeti abes olur.

Cevap: Peygamberin hârikalarını, mucizelerini görüp de, doğru söylediğini anlamamak olamaz. Bunları görenlerin ve işitenlerin, hemen anlayıp inanmaları lâzımdır.

4 -  Peygamberin, faydalı şeyleri emretmesi, zararlı şeyleri yasak etmesi vazîfesidir. Bu ise, doğru birşey değildir. Çünkü, bu iş, kulları cebr etmek, zorlamak olur. (Kulun işini Allah yaratır. Kulun bu işte te'sîri olmaz) diyorsunuz. Kulu, elinde olmıyan bir işi yapmaya zorlamak olur.

Cevap: Kulun kudreti, işin yaratılmasına te'sîr etmez ise de, yapılmasını istemek ve işin sebeplerini hazırlamak kulun elindedir. Buna(Kesb) denir. Kula, kesb etmesi için emrolundu. Böyle emrolunması doğrudur.

5 -  Kul, emri yapmak için yorulacaktır. Yapmazsa, kendisine azâb yapılacaktır. Bunun ikisi de kula zararlıdır. Allahü teâlâ, hakîmdir. Zararlı iş yapmaz.

Cevap: Buna karşılık deriz ki, emirlerin hepsi dünya için ve âhıret için faydalıdırlar. Faydaları, yapılmalarındaki yorgunluktan katkat çoktur. Az bir yorgunluktan kurtulmak için, bu faydaları elden kaçırmak akla uygun değildir.

6 -  Emrin yapılmasındaki yorgunluk karşılığı bir fayda olmazsa, bu emri vermek abes olur. Faydası varsa, fakat hepsi Allaha yararsa, Allahü teâlâ, kullarına muhtaç demek olur. Bu da doğru değildir. Faydası insana ise, faydalı şeyi emredip, bunu yapmıyana azâb etmek de, akla uygun değildir. Çünkü, bu emr, kendine faydalı olan şeyi yap! Yapmazsan, sonsuz olarak canını yakarım demektir.

Cevap: Aklın güzel, çirkin, abes demesi, her zaman doğru olmaz. Allahü teâlânın her işinin faydalı olması lâzımdır, demek de doğru değildir. Bunu ileride isbât edeceğiz. Sonsuz azâb yapılması, fayda elde edilmediği için değildir. Sahibinin, yaratıcısının emrini yapmadığı içindir. Emrini yapmamak, ona ihânet, horlamak, kıymet vermemek olur.

7 -  Allahü teâlâ, kulunun yapamıyacağını, kendine faydalı olan şeyi yapmak istemiyeceğini bildiği hâlde, niçin bunu yapmasını emrediyor? Bu emr, kuluna zararlı, çirkin olmaz mı?

Cevap: Bu emir kuluna zarar olur desek bile, çok faydalara kavuşmak için, ufak zarara katlanmak lâzım olduğunu yukarıda bildirdik. Müslümanların, yetmişiki sapık fırkasından (Mu'tezile) ismindeki fırkada olanlara göre, kâfire yapılan teklîfte, yâni emir ve yasakları bildirmekte de fayda vardır. Bu fayda, onu sevap kazanmaya sevktir. Çünkü sevap, teklîf olunan kimsenin emirleri yapmasından hâsıl olan faydadır. Teklîfin faydası değildir. Bir kimse, gelmiyeceğini iyi bildiği hâlde, birini yemeye dâvet eder. Böylece cömerd ve iyilik sever olduğunu göstermek ister. Çağırmasa, bu arzusunu gösterememiş olur. Burada, müslüman fikir adamlarının sözlerini bildirmeyi faydalı görüyorum:

Allahü teâlâ, insanları zayıf ve muhtaç yarattı. Giyecek, yiyecek, barınacak, düşmandan korunmak gibi ve daha nice şeylere muhtaçdırlar. Bir kimse, kendi ihtiyaçlarını yalnızca hazırlıyamaz. Buna ömrü yetişmez. İnsanların ortaklaşa çalışmaları, birlikte yaşamaları lâzımdır. Biri yaptığı âleti başkasına verir. Ondan, kendine lâzım olan başka birşey alır. Bu ortaklık ihtiyacına, (İnsan medenî olarak yaratılmıştır) denir. Medenî, yâni birlikte yaşayabilmek için, adalet lâzımdır. Çünkü herkes muhtaç olduğuna kavuşmak ister. Bu arzuya, (Şehvet) denir. Arzu ettiğini başkası alırsa, alana kızar. Aralarında çekişme, zulüm, işkence başlar. Topluluk parçalanır. Toplulukta, alışverişi düzenlemek, adaleti sağlamak için, çok şey bilmek lâzımdır. Bu bilgiler, birer kanûndur. Bunların en âdil olarak bildirilmesi lâzımdır. Bunları hazırlamakta da anlaşamazlarsa, yine karışıklık olur. Bunun için, insanların üstünde bir âdil varlığın hazırlaması lâzımdır. Bunun teklîflerine uyulması için, güçlü kuvvetli olması ve teklîflerin ondan geldiğinin anlaşılması lâzımdır. Bunu anlatan, inandıran da, ancak mucizelerdir. Kendi zevklerine, şehvetlerine düşkün olanlar ve kendilerini başkalarından üstün görenler, islâmiyetin ahkâmını beğenmezler. Bu ahkâma uymak istemezler.

Başkalarının haklarına saldırır, günah işlerler. İslâmiyete uyana sevap, uymıyana azâb olacağı bildirilince, islâmiyetin düzeni kuvvetli olur. Bunun için, ahkâmı koyanın, cezâyı verecek olanın tanınması lâzımdır. Bunun için de, ibâdet yapılması emrolundu. Hergün ibâdet yaparak, O hâtırlanır. İbâdet, Onun varlığını ve Peygamberini ve âhiretteki nîmetleri ve azâbları tasdik etmekle, inanmakla başlar.

Bunlara inanmakla ve ibâdetleri yapmakla, üç şey hâsıl olur: Birincisi, insan, şehvetine uymaktan kurtulur. Kalb, ruh temizlenir. Gazab edilmez, yâni öfkelenilmez. Şehvet ve gazab, yaratanı hâtırlamaya mani olurlar. İkincisi, insanda, maddeler üzerinde yapılan tecrübeler ile ve his organları ile hâsıl olan bilgilerle ilgisi olmıyan başka bilgiler, zevkler hâsıl olur. Üçüncüsü, iyilere nîmetler, kötülük yapanlara azâb yapılacağı düşünülünce, insanlar arasında adalet hâsıl olur. Buraya kadar bildirdiğimiz, müslüman fikir adamlarının bu sözleri, Mu'tezilenin (Teklîf yapılmasının lâzım olduğu akla uygundur) sözlerine benzemektedir.

8 -  Allahü teâlâ, teklîf ettiği işin yapılmasını ezelde takdîr etti ise, bu teklîf, çirkin, abes olur. Akla uygun değildir. Yapılması mukadder, muhakkak olan işin yapılmasını teklîf etmek, faydasız bir teklîf olur. Yapılması ezelde takdîr edilmemiş işi yapmağı teklîf etmek ise, işkence olur. Olmıyacak şeyi yap demek olur.

Cevap: İnsanda işi yapmak gücü bulunduğu için, bunu emretmek işkence olmaz. Allahü teâlânın bütün teklîfleri, insanın gücünün yettiği şeylerdir. Bu suâl, Allahü teâlânın yaratması için sorulsaydı, Ona verilecek cevap ne ise, insanlara yapılan teklîf için vereceğimiz cevap da öyledir. Yâni, Allahü teâlâ, ezelde yaratılması takdîr edilen işi yaratmaya mecbûrdur denilemez. Yaratılması takdîr edilmemiş işi yaratmaktan âcizdir de denilemez.

9 -  Bedene güc gelen şeylerin teklîf edilmesi, insanın Allahü teâlânın varlığını düşünmesine, anlamasına mani olur. Birçok şeylerin yapılmasına da vakit bırakmaz.

Cevap: Teklîflerin faydası, Allahü teâlânın varlığını düşünmeği, bunu anlamağı sağlamak ve hayatı düzene koymaktır. Bunu yedinci cevapta uzun bildirdik.

[Teklîflere inanmak, yâni emirlerin yapılması lâzım geldiğine ve yasaklardan sakınmak lâzım geldiğine inanmak, îmanın şartıdır. Teklîflerin çoğuna inanıp da, yalnız birine inanmıyan, buna uymak istemiyen, Muhammed aleyhisselâma inanmamış olur. Kâfir olur. Müslüman olmak için, teklîflerin hepsine inanmak lâzımdır. Bir müslüman, teklîflere inandığı hâlde, bunlara uymazsa, meselâ, tenbellik ederek, namaz kılmazsa; kötü arkadaşa ve nefsine uyarak, alkollü içki içerse, kadın ve kız, kolu, başı açık sokağa çıkarsa, îmanı gitmez, kâfir olmaz. Günah işlemiş, âsî müslümandır. Teklîflerden birine bile uymak istemezse, yâni beğenmez, vazîfe olduğuna önem vermez ise, hafîf görürse, îmanı gider. (Mürted) olur. (Namaz kılmıyorsam, açık geziyorsam ne çıkar? Sen kalbe bak. Kalbim temizdir) demek. Yâhut, (önce ekmek parası kazanmak, herkese iyilik etmek. Sonra namaz) gibi sözler, teklîflerin bir kısmını beğenip bir kısmını beğenmemektir. Her müslümanın bu inceliğe dikkat etmesi, teklîflere uymıyanların, îmanlarının gitmemesi için uyanık olmaları lâzımdır. Teklîfe uymamak başkadır. Uymak istememek başkadır. Bu ikisini karıştırmamalıdır!]

10 -  Akıl, faydalı olduğunu anladığı şeyi yapar. Zararlı bildiği şeyi yapmaz. Faydalı veya zararlı olduğunu anlıyamadığını da, ihtiyaç olunca yapar. Aklın bu hizmeti varken, Peygamber gönderilmesine lüzûm olmaz.

Cevap: Aklın anlıyamadığı veya yanlış anladığı çok şey vardır ki, bunları Peygamber bildirir. Peygamber, mütehassıs bir tabîb gibidir. İlâcların te'sîrlerini iyi bilir. Halk arasında, akla dayanarak, uzun tecrübelerle bazı ilâcların te'sîri bilinirse de, akıl sahibi kimseler, bunu bilinceye kadar tehlike ve zararlara düşer. Bunları bilmeleri için, yorucu, uzun zaman lâzım olur. Aklını, başka lüzûmlu işleri yapmak için kullanmaya vakit kalmaz. Tabîbe az birşey vermekle ilâcların faydalarına kavuşurlar. Hastalıktan kurtulurlar. Peygambere lüzûm yoktur demek, tabîbe lüzûm yoktur, demeye benzer. Peygamberin bildirdikleri teklîfler, Allahü teâlâdan vahy olduğu için, hepsi doğrudur. Hepsi faydalıdır. Tabîbin bilgileri, düşünce ve tecrîbe ile olduğu için, hepsinin doğru olduğu söylenilemez.

11 -  Mucizenin varlığı kabûl edilemez. Âdetin dışında şaşılacak şey olduğu için, aklın kabûl edeceği birşey değildir. Bunun için, peygamberlik de, akla uygun birşey değildir.

Cevap: Yerlerin, göklerin yoktan var edilmesi, mucizeden daha çok şaşılacak şeydir. Bazı şeylerin tabî'at kanûnlarının dışında hâsıl olamaması, bu kanûnların dışında, hârika şeylerin hâsıl olamıyacağını bildirmez. Peygamberlerden ve Evliyâdan, asırlar boyunca hârikalar hâsıl olmuştur. Aklı olan, bu olayları inkâr edemez. Mucize, Peygamberin doğru söylediğini göstermek içindir. Mucizenin hârika olması lâzımdır. Tabî'at kanûnlarına uygun olarak yapılan şey, mucize olmaz.

12 -  Mucize, Peygamberin doğru söylediğini gösteremez. Çünkü, mucizeyi Allah mı yaratıyor, yoksa Peygamber kendisi mi yapıyor, belli değildir. Sihir de, hârika iştir. Sihre, tılsıma siz de inanıyorsunuz.

Cevap: Aklın çeşidli ihtimaller ileri sürmesi, yâni hipotez [Faraziye] ve teori [Nazariyye]ler, his organları ile veya tecrübe ile hâsıl olan bilgiyi çürütmez. Belli bir cismin hâsıl olması, bunun yokluğunu düşünmemize mani olmaz. Herşeyin var olmasına te'sîr eden yalnız Allahü teâlâdır. Bunu yukarıda bildirdik. Yâni mucizeyi yaratan Allahü teâlâdır. Peygamber değildir. Sihir, tılsım, başkaları yapamasa da, denizin yarılması, ölünün dirilmesi, körün gözlerinin açılması, tabîbin Ümit kalmadı dediği hastanın iyi olması gibi, hârika şeyler değildirler. Bunun için, hârika olan mucize ile karıştırılmazlar.

13 -  Mucizenin varlığı, yâ görmekle veya tevâtür hâlindeki haberleri, yâni gören çok kimsenin söylediklerini işitmekle olur. Haber tevâtür olsa da, ilim olamaz. Bunun için, mucizeyi görmiyenler, Peygamberi bilmezler. Çünkü, tevâtürle yâni çoğunlukla haber verenler arasında yalancı bulunabilir.

Cevap: Dünya işlerinin çoğunda, tevâtür ile [yâni çok kimsenin haber vermesi ile] gelen haberlere inanılmaktadır. Meselâ, herkes Delhi şehrinin bulunduğuna, yer küresinin aydan büyük, güneşten küçük olduğuna ve meselâ Fatih sultan Muhammedin İstanbulu rumlardan aldığına, işitmekle inanmaktadırlar.

14 -  Dinleri inceledik. Akla ve fenne uymıyan şeyler bulduk. Bundan da, Allah tarafından gönderilmiş olmadıklarını anladık. Meselâ hayvan kesmek, yimek için, onun canını yakmanın câiz olması böyledir. Belli zamanlarda oruç tutmak, yâni yimenin içmenin yasak edilmesi, bazı lezzetli gıdâları yimenin, içmenin yasak edilmesi, bazı yerleri ziyâret için, sıkıntılı yolculukların emredilmesi, deliler ve çocuklar gibi sa'y ve tavâf yapılması, hedefsiz taş atılması, kıymetsiz bir taşın öpülmesi, hür çirkin kadına bakmanın haram, güzel câriyelere bakmanın câiz olması bunlardandır.

Cevap: Akıl, iyiyi, kötüyü anlıyabilirse de ve Allahü teâlânın, kullarına faydalı olan şeyleri emretmesi lâzımdır desek bile, aklın suâlde bildirilen şeylerin faydalarını anlıyamadığı meydandadır. Aklın anlıyamaması, faydasız olduğunu göstermez. Bu faydaları, Allahü teâlâ bildiği için emretmiştir. Aklın anlıyamadığı çok şey vardır ki, bunların Peygamberlik kuvveti ile anlaşıldığı yukarıda bildirildi. İkinci makalenin baş tarafında, bunu daha açıklıyacağız.

Hak tecellî eyleyince, her işi âsân eder.

Halk eder esbâbını, bir lahzada ihsân eder

İKİNCİ MAKALE

MUHAMMED ALEYHİSSELÂMIN PEYGAMBER

OLDUĞU İSBÂT EDİLMEKTEDİR

Yapılması emrolunan işlerde, hâdiselerde birçok faydalar olur ki, akıl bunu anlıyamaz. Hattâ, bu faydaların var olduklarına inanmaz. Bunların varlıklarını gösteren alâmetleri bildireceğiz. Bazı ilâcların az miktarları, bazı insanları öldürdükleri hâlde, daha çok miktarları, başkalarına zarar vermiyor. Tecrübe ile anlaşılmış olan bu hâle çok kimse inanmaz. Aksini isbât etmeye kalkışır. Peygamberlerin varlığına inanmıyan ve bunun için bir takım sebepler ileri süren eski yunan felsefecileri ve maddeye tapanlar da böyledir. Onlar, Allah ve Peygamber ve cin, melek, Cennet, Cehennem hakkındaki bilgileri, akıllarının erebildiği şeyler gibi sanıyor ve bu tasarladıkları şeyleri inkâr ediyorlar. Hiç rü'yâ görmemiş olana, rü'yâ anlatılsa ve bütün hislerin, aklın ve düşüncenin durduğu bir hâl vardır ki, insan bu hâlde iken aklın eremediği şeyleri görüyor denilse, inanmaz. Böyle şey olamaz der. Eğer denilse ki, dünyada küçük birşey vardır. Bir şehre konulsa, şehrin hepsini yir. Sonra, kendini de yir denilse, hemen, böyle şey olamaz cevabını verir. Hâlbuki bu sözler, ateşi, yangını tarif etmektedir. Dinlere ve âhıret hayatına inanmıyanlar da bunun gibidir. Doğru sözlü olup olmadığı bilinmiyen bir fen adamı, kendi zan ve şüphesi ile, belli zamanda, bir felaket olacağını haber verince, buna inanıyor ve gerekli tedbirleri alıyorlar da, doğruluğu ile meşhûr olan ve mucizeler gösteren bir Peygamberin haber verdiği dünya ve âhıret tehlikelerine inanmıyorlar. Çok acı ve sonsuz azâblara yakalanmamak için, tedbîr almıyorlar. Peygamber tarafından, faydaları bildirilmiş olan ibâdetleri, çocuk oyununa, deli hareketlerine benzetiyorlar.

Suâl: Felsefecilerin, maddecilerin ve tabîblerin haber verdikleri faydalı şeyler, tecrübe ederek anlaşıldığı için, bunlara inanılır. Bu ibâdetlerin faydaları tecrübe edilmediği için, inanılmıyor.

Cevap: Fen adamlarının tecrübelerine, işitilerek inanılmaktadır. Evliyânın bildirdikleri ve tecrübe ettikleri şeyler de, böyle işitilmektedir. İslâmiyetin bildirdiği çok şeylerin faydaları de görülmekte, tecrübe edilmektedir.

[Hâlbuki fen adamlarının, doktorların tecrübe ederek faydalı olduklarını anladıkları ve herkesin, bunlara inanarak kapıştıkları, çok para vererek satın aldıkları bazı teknik ve tıbbî ilâcların zararlı oldukları sonradan anlaşılıyor. Bu ilâcların ismleri listeler hâlinde sağlık müdürlüklerinden eczahânelere bildirilerek, satışları yasak ediliyor. Böyle ilâcların fabrikaları hükûmetler tarafından kapatılıyor. Çok kıymet verilen bazı ilâcların zararlı olduklarının sonradan anlaşıldığı, günlük gazete haberleri hâline geldiğini görüyoruz. Antibiyotik denilen ve son senelerin en kıymetli ilâcları olan, yüzlerce çeşit ilâcın kalb hastalığına ve kansere sebep olduklarını ve deterjanlı bazı temizlik maddelerinin sıhhate zararlı olduklarını günlük gazetelerde yine okuduk].

İslâmiyetin ahkâmının faydaları tecrübe ile anlaşılmasa da, bunlara inanmak ve gereklerini yapmak akla uygundur. İlâcları tanımıyan akıllı bir gencin babası tabîb olsa ve babasının başarılarını çok kimseden işitmiş, hattâ gazetelerde okumuş olsa, bu genç hasta olsa, babasının kendisini çok sevdiğini de bilse, babası kendisine ilâc verse ve bunu içince hastalığının hemen geçeceğini, bunu çok tecrübe etmiş olduğunu bildirse, ilâc, iğne yapılacak, canı yanacak olduğunu bilse bile, çocuğun babasına nasıl cevap vermesi akla uygun olur? Eğer, bu ilâcı ben tecrübe etmedim. Hastalığıma iyi geleceğini bilmiyorum. Senin sözünün doğru olduğuna inanamıyorum derse, bu cevabı akla uygun olur mu? Böyle cevap vermesini beğenen bir kimse var mıdır?

Suâl: Bir babanın oğlunu sevdiği kadar, Peygamberin de ümmetini sevdiği ve emirlerinde ve yasaklarında faydalar bulunduğu, kesin olarak nasıl anlaşılır?

Cevap: Babanın oğluna olan sevgisi nasıl anlaşılır? Bu sevgi, görünür, tutulur birşey değildir. Ancak, oğluna karşı olan muamelesinden, hâllerinden, sözlerinden anlaşılır. Aklı başında olan insâflı bir kimse, Resûlullahın sözlerine dikkat ederse ve insanları irşâd için uğraşmalarını ve herkesin hakkını korumaktaki titizliğini ve güzel ahlâkı yerleştirmek için lutf ile, merhamet ile çalışmalarını bildiren haberleri incelerse, Onun ümmetine olan merhametinin, sevgisinin, babanın oğluna olandan katkat fazla olduğunu açıkça görür, iyi anlar. Onun şaşılacak işlerini ve Onun mübârek ağzından çıkan, Kur'an-ı kerimdeki şaşılacak haberleri ve dünyanın sonunda olacak şaşılacak şeyleri bildiren sözlerini anlıyan kimse, Onun, aklın üstünde bulunan yüksek derecelere erişmiş olduğunu ve aklın erişemiyeceği, anlıyamayacağı şeyleri anlamış olduğunu hemen görür.

 Böylece, Onun söylediklerinin hep doğru olduğu meydana çıkar. Kur'an-ı kerimde bulunan bilgileri öğrenip düşünen ve Onun hayatını inceliyen insâflı bir kimse, bu hakîkati açıkça görür. İmâm-ı Muhammed Gazâlî buyuruyor ki: (Bir şahsın Peygamber olup olmadığında şüphesi olan kimse, onun yaşayışını görmeli veya yaşayışını bildiren haberleri, insâfla incelemelidir. Tıb veya fıkh ilmini iyi bilen kimse, tıb veya fıkh âliminin hayatını bildiren haberleri incelemekle, onun hakkında bilgi edinir. Meselâ, imam-ı Şâfi'înin fıkh âlimi veya Calinosun tabîb olup olmadığını anlamak için, bu ilimleri iyi öğrenmek, sonra bunların bu ilimler üzerindeki kitaplarını incelemek lâzımdır. Bunun gibi, Peygamberlik üzerinde bilgi edinen ve sonra Kur'an-ı kerimi ve hadis-i şerifleri inceliyen kimse, Muhammed aleyhisselâmın Peygamber olduğunu ve Peygamberlik derecelerinin en üstünde bulunduğunu iyi anlar.

Hele, Onun sözlerinin kalbi temizlemekte olan te'sîrlerini öğrenince ve hele Onun bildirdiklerini yaparak kendi kalb gözü açılınca, Onun Peygamber olduğuna îmanı, yakîn hâlini alır. (Bildiklerine uygun hareket edene, Allahü teâlâ, bilmediklerini bildirir!) ve (Zâlime yardım eden, ondan zarar görür) ve (Sabahları, yalnız Allahü teâlânın rızasını kazanmağı düşünen kimseyi, Allahü teâlâ, dünya ve âhıret arzularına kavuşturur) hadis-i şeriflerinin doğru olduğunu her zaman görür. Böylece, bilgisi ve îmanı kuvvetlenir. Îmanın zevkî olması, yâni görmüş gibi olması, tasavvuf yolunda çalışmakla olur).

İslâm âlimleri, Muhammed aleyhisselâmın Allahın Peygamberi olduğunu çeşidli yollarla isbât etmişlerdir. Bunlardan birkaçını bildirelim:

Muhammed aleyhisselâm Peygamber olduğunu söylemiş ve sözünün doğru olduğunu bildirmek için mucizeler göstermiştir. Böyle olduğu, tevâtür ile, yâni sözbirliği ile bizlere kadar, haber verilmiştir. Mucizelerinin en büyüğü Kur'an-ı kerimdir.

Kur'an-ı kerim mucizdir. Yâni, Onun gibi söz kimse söyliyemez. (Buna benzer siz de söyleyiniz!) diyerek, meydan okumuştur. Arabistânın meşhûr şairleri uğraşmışlar, benzerini söyliyememişlerdir. (Tûr)sûresinin otuzdördüncü âyetinde meâlen, (Öyle ise, bir benzerini söyleyiniz!) ve (Hûd) sûresinin onüçüncü âyetinde, meâlen, (Onlara söyle ki, kendimden söylediğimi sandığınız bu Kur'anın sûreleri gibi, on sûre de siz söyleyiniz!) ve (Bekara) sûresinin yirmiüçüncü âyetinde, meâlen, (Kulumuza [yâni Muhammed aleyhisselâma]gönderdiğimiz Kur'anda, [yâni bizim gönderdiğimizde] şüphe ediyorsanız, siz de Ona benzer bir sûre söyleyiniz! Bunu yapabilmek için bütün güvendiklerinizden yardım isteyiniz. Buna benzer bir sûre söyleyemezsiniz!) buyurulmuştur. O zaman, Arablar şiire çok kıymet verirdi. Aralarında çeşidli şairler yetişti. Birbirleri ile şiir yarışı yaparlardı. Kazananlarla öğünürlerdi. Kur'an-ı kerime benzer kısa bir sûre söyliyebilmek için, elele verdiler. Çok uğraştılar. Hazırladıkları şiirleri, Muhammed aleyhisselâma götürecekleri zaman, Kur'an-ı kerimden bir sûre ile karşılaştırdılar. Sûredeki belâgati iyi anladıkları için, kendi sözlerinden kendileri utandılar. Resûlullaha götüremediler. Bu zavallılıkları karşısında, ilim ile karşı koymaktan vazgeçip, kaba kuvvete başvurmaktan başka çâre bulamadılar. Kılınca sarıldılar. Müslümanlara saldırmaya başladılar. Resûlullahı öldürmeye karar verdiler. Bunun için hazırladıkları plânı gerçekleştirmeye kalkıştılar ise de, tarihte herkesin okuduğu gibi, mağlup ve rezil oldular. Muhammed aleyhisselâmın böyle meydan okuması karşısında ve böyle elele vererek uğraşmaları sonunda, bir sûre gibi vecîz, belîğ bir söz söyliyebilselerdi, Resûlullaha gelir, okurlar, gürültü, patırtı koparırlardı. Bu taşkınlıkları dillere yayılır, tarihlere geçerdi. Bir konferanscının kürsüde öldürülmesi gibi, meşhûr olurdu. Bu başarısızlıkları, Kur'an-ı kerimin muciz olduğunu, insan sözü olmadığını açıkça göstermektedir.

Suâl: Meâl-i şerifleri, (Bir benzerini siz de söyleyiniz) gibi âyetleri ve Muhammed aleyhisselâmın bu yolda meydan okumasını, Mekke şehrinin dışında bulunan şairler işitmemiş olabilirler. Belki de, menfaat karşılığı, yâhut başka türlü bir anlaşma veya bizim bilmediğimiz bir niyet ile bu işe karışmamış olabilirler. Meselâ, Onun kuracağı devlette koltuk sahibi yapılmakla aldatılmış olabilirler. Yâhut, önceleri Onun sözlerini küçük gördüler, cevap vermeye kalkışmadılar. Sonradan kuvvetlendiğini, Ona inananların çoğaldığını görerek, cevap vermekten korktular. Yâhut da, değerli şairler maişet derdine, geçim sıkıntısına düşmüş olduklarından, cevap vermeye vakit bulamamış olabilirler. Belki de, cevap verilmiştir. Bazı sebeplerle, bu başarıları unutulmuş, sonraki zamanlara ulaşamamıştır. Meselâ, müslümanlar çoğalıp, kuvvetlenip, üç kıta üzerine yayılınca, bu başarı haberlerini yok etmişlerdir. Yâhut da, bu haberler, uzun zamanlar kendiliğinden unutulup yok olmuşlardır.

Cevap: Bu çeşidli şüphelerin cevaplarını önceki makalede kısaca bildirmiştim. Allahü teâlânın âdeti olarak yarattığı şeylerin, yâni his organlarımız ile ve tecrübe ile edindiğimiz bilgilerden bazılarının, akla uygun olmaması, bunları bilgi olmaktan çıkarmaz demiştim. His organları ile hâsıl olan bilgilerin böyle olduğunu bildirmiştim. Şimdi, yukarıda yazılı şüphelerin herbirine ayrı ayrı cevap verelim. Evvelâ, Peygamber olduğunu söyliyen bir kimse, Peygamber olduğunu gösteren mucize getirir ve (Bunun gibi, siz de yapınız) diyerek meydan okur ve karşısına çıkılamazsa, Onun doğru söylediği anlaşılır. Yâni, böyle şeylere inanmak lâzımdır. Buna karşı, sonradan söylenecek şeyler safsata, bâtıl, değersiz olur. Önceden, önem vermemiş, sonradan da korkudan, cevap verememiş olabilir demek de yersizdir. Çünkü, kıymetli birşey yapıp, bunu başkası yapamaz diyen kimseye karşı o şeyi yapmak, herkesin arasında büyük şeref, övünülecek üstünlük olur. Herkes onu över, sever, arkasından gider. Bunu kim istemez? Bunu yapabilecek kimsenin yapmak istememesi, karşısındakinin haklı olduğunu, doğru söylediğini gösterir. Üçüncü zannın cevabına gelince, kudreti olanın cevap vermesi lâzım olduğu bilindiği gibi, bunu göstermesi de lâzım olur. Çünkü, bunu ancak göstermekle maksat tamam olur. Bazı zamanda, bazı yerde, bazı kimseler için mani bulunması, her zaman, heryerde mani bulunmasını göstermez. Hattâ, böyle olmadığı açıkça bilinmektedir. Yazılmış olan cevabın gizli kalması mümkün değildir. Böylece, suâldeki şüphelerin hepsi aslsızdır.

Din adamları, Kur'an-ı kerimin îcazını başka başka bildirdiler. Çok kimse, Kur'an-ı kerimin nazmı garîb, üslûbu acîbdir. Arab şairlerinin nazmlarına, üslûblarına benzemediği için mucizdir dediler. Sûrelerin başındaki ve sonundaki ve kıssalarındaki nesr kısmlar da böyledir. Âyetlerin aralıkları, onların Sec'leri gibidir. [Sec', kumru kuşunun devamlı ötüşüne denir. Nesrde, cümle sonlarının kafiye şeklinde birbirlerine uygun olmalarına denir. ] Bunların Kur'an-ı kerimde mevcut olmaları, onların sözlerinde olanlar gibi değildir. Bunları Kur'an-ı kerimdeki gibi yapamadılar. Arabcayı iyi bilen kimse, Kur'an-ı kerimin îcazını açıkça anlar. Kâdı Bâkıllânî dedi ki, îcaz, hem belâgatinin yüksek olmasından, hem de nazmının garîb olmasındandır. [ Ebû Bekr Bâkıllânî 403 de vefât etti. ] Yâni, hiç görülmemiş nazmı olduğu içindir. Bazıları, îcaz, gaybdan haber vermesidir, dedi. Meselâ, (Rûm) sûresinin üçüncü âyetinde meâlen, (Onlar gâlib geldiler ise de, on seneye varmadan mağlup olacaklardır) buyuruldu. Bu âyet-i kerime, rum kayseri Herakliusun on seneden az zamanda, Îrân şâhı Husrev Perviz ordusuna gâlib geleceğini önceden haber vermektedir. [Heraklius h. 20 de öldü. ] Haber verdiği gibi de olmuştur.

Bazı âlimlere göre, Kur'an-ı kerimin îcazı, çok uzun ve tekrarlı olduğu hâlde, hiçbir yerinde ihtilâf, uygunsuzluk bulunmamasıdır. Bunun içindir ki, (Nisâ) sûresinin seksenbirinci âyetinde meâlen, (Bu Kur'an, Allahdan başkasının sözü olsaydı, içinde çok uygunsuzluklar bulurlardı) buyuruldu. Bazılarına göre, Kur'an-ı kerimin îcazı, mânasından olmaktadır. Peygamberimizden evvel, arablar Kur'an-ı kerim gibi söz söyliyebilirlerdi. Allahü teâlâ, Kur'an-ı kerim gibi söylemekten onları men eyledi. Nasıl men eylediğini de çeşidli şekillerde açıklamışlardır. Ehl-i sünnetten üstâd Ebû İshak İbrâhîm İsferâînî ve Mu'tezileden Ebû İshak Nizâm-ı Basrî, dünya menfaatlerinden ayrılmak korkusu buna mani oldu, dediler. [İbrâhîm Nişâpûrî 400 h. de vefât etti. ] Şî'î âlimlerinden [(Hüsniyye) kitabının yazarı] Ali Mürtedâ, Kur'an-ı kerim gibi söyliyebilmek için lâzım olan bilgilerini, Allahü teâlâ unutturdu dedi.

Kur'an-ı kerimin muciz olduğuna karşı olanlar diyor ki, îcazın açık, meydanda olması lâzımdır. İcâzın ne olduğunda çeşidli sözler bulunması, açıkça bilinmediğini göstermektedir. Buna cevap olarak dediler ki, bazı bakımlardan sözlerin ayrılması, bütün Kur'anın muciz olmadığını gösteremez. Çünkü, Kur'an-ı kerimin belâgati ve hiç benzeri görülmemiş nazmı ve gaybden haber vermesi ile ilim ve amel bakımından hikmetlerle dolu olması ve daha bildirdiğimiz îcaz sebepleri meydandadır. İnsanların görüş ve anlayışlarındaki ayrılıklardan dolayı, sözlerde hâsıl olan ayrılıklar, muciz olmadığını göstermez. Bildirdiklerimizden birine bakan bir kimsenin bunu muciz görmemesi, hepsinin muciz olmadığını göstermez. Çok şair vardır ki, gayet belîg nazm ve nesr söyler de, başka zamanda bunların benzerini söyliyemez. Yâni, bir defa söylemeleri her zaman söyliyebileceklerini bildirmez. Bir topluluğu meydana getiren birliklerin herbirinin özelliklerinin toplumda da bulunması lâzım değildir. Bu cevap, Kur'an-ı kerimin bütününün muciz olduğunu, fakat kısa sûrelerinin böyle olmadığını gösteriyor. Doğrusu böyle değildir. Çünkü, en kısa sûresinin de, muciz olduğunu yukarıda bildirdik. Evet, cevabın, Kur'an-ı kerimin hepsi, her bakımından mucizdir. Sûreler ise, bazı bakımlardan mucizdir demek olduğu söylenebilir ise de, böyle olursa, suâlin cevabı verilmiş olmaz. Suâlde, îcazın sebebinin açıkça ortaya konulması istenilmektedir. Cevabın böyle yorumlanması, îcazın sebebinin örtüsünü kaldırmıyor.

İkinci olarak diyorlar ki, Eshâb-ı kirâm, Kur'an-ı kerimin bazı yerlerinde şüpheye düştüler. Abdüllah ibni Mes'ûd Fâtiha ve Mu'avvizeteyn, [yâni, iki Kul-e'ûzü] sûrelerinin Kur'andan olmadığını söyledi. Hâlbuki, bu üç sûre Kur'anın en meşhûr sûreleridir. Bunlardaki belâgat, îcaz derecesinde olsaydı, Kur'andan başka sözlere açıkça benzemezler, Kur'an-ı kerimden olduğunda kimsenin şüphesi olmazdı.

Cevap: Buna cevap olarak denildi ki, Eshâb-ı kirâmın bazı sûrelerin Kur'an-ı kerimden olduklarında şüphe ettikleri, bunların belâgatleri ve îcazları bakımından değildir. Birer kişinin haber verdikleri içindir. Hadis üsûlu esaslarına göre, birer kişinin haber verdiği bilgi, kesin olmaz. Şüpheli olur. Tevâtür ile bildirilen şey, kesin bilgi olur. Kur'an-ı kerimin hepsi tevâtür ile, yâni sözbirliği ile haber verildi. Bunun için, Kur'an-ı kerimin Allah kelâmı olduğu kesin olarak bilinmektedir. Birer kişinin haber verdiği sûrelerin de, Allahü teâlâ tarafından Muhammed aleyhisselâma indirilmiş oldukları ve belâgat bakımından îcaz derecesinde oldukları, kesin olarak bilinmektedir. Yalnız, Kur'an-ı kerimden olup olmadığını bildiren sözlerde ayrılık olmuştur. Bunun da, davâmıza zararı yoktur.

Üçüncü olarak diyorlar ki, Kur'an-ı kerim [Resûlullahın vefâtından sonra, Hz. Ebû Bekr-i Sıddîk halîfe iken] cem' edilirken, tanınmıyan biri bir âyet getirince, adalet sahibi olduğu bilinmediği için, bundan yemin veya iki şâhit istenir, ancak ondan sonra, Kur'andan olduğu anlaşılarak, Mushaf’a korlardı. Âyetlerin belâgati îcaz derecesinde olsaydı, âyet olup olmadıkları, belâgatlarından anlaşılır, Mushaf’a konulabilmeleri için, getirenin âdil olması veya yemin, iki şâhit gibi şartlara başvurulmazdı.

Cevap: Bu şartları aramaları, âyet-i kerimelerin Mushaf’taki yerlerini anlamakta, birbirlerinden önce veya sonra olduklarını bilmekte idi. Kur'an-ı kerimden olup olmadıklarını anlamak için değildi. Çünkü, Resûlullah, Kur'an-ı kerimi okur ve okuyanları dinlerdi. Her getirilen âyetin Kur'an-ı kerimden olduğu kesin olarak belli idi. Yemin veya şâhit istenmesi, âyetlerin sıralarını anlamanın kesin olması için idi. Bundan başka, belâgatlerinin îcaz derecesinde olması da, âyet-i kerime olduklarını göstermektedir. Bir-iki âyetin belâgatinin îcaz derecesinde olmamasının zararı yoktur. En kısa bir sûre, en az üç âyet olduğu için, Kur'an-ı kerimin bütün sûreleri mucizedir.

Dördüncü olarak diyorlar ki, her sanatın bir haddi, bir sınırı vardır. Bu sınırda durulur. Aşılmaz. Her zaman, sanatında, benzerlerinden üstün olan bir üstâd bulunur. Muhammed aleyhisselâm da, zamanındaki şairlerinin en fâsihi, en belîği olabilir. Zamanındaki şairlerin söyliyemiyeceği şeyleri söyliyebilir. Buna muciz denirse, her zaman, her sanatta benzerlerinden üstün olan sanat sahibinin, benzeri sanatkârların yapamıyacakları birşeyi yapmasına da muciz demek lâzım olur. Bu ise, saçma bir söz olur.

Cevap: Muciz demek, bir zamanda bulunan ve o zaman insanlarının çoğunun yapamadıkları için çok değer taşıyan ve yapabilenlerce de, en yüksek dereceye ulaştırılmış olup, insan gücü ile bunun üstünü yapılamıyacağında sözbirliğine varılmış olan ve bu derecenin üstünde bir yapan bulunursa, bunun ancak Allahü teâlâ tarafından olduğuna inanılan şeydir. Böyle olmıyan şeye mucize denmez. Mûsâ aleyhisselâm zamanında sihir böyle idi. O zaman, sihir yapanlar, aslı ve vücûdü olmıyan şeyleri, vehmde ve hayâlde, var imiş gibi göstermenin, sihrin en yüksek derecesi olduğunu biliyorlardı. Mûsâ aleyhisselâmın asâsının [Bastonunun] büyük yılan olup, kendi sihirleri olan yılanları yuttuğunu görünce, bunun sihirin sınırının dışında ve insan gücünün üstünde olduğunu anladılar. Mûsâ aleyhisselâma îman ettiler.

 Fir'avn, bu sanattan habersiz olduğu için, Mûsâ aleyhisselâmın, sihir yapanların başı olduğunu, onlara sihir öğreten olduğunu zannetti. Îsâ aleyhisselâmın zamanında, tıb ilmi de böyle idi. Çok ilerlemişti. Tabîbler, başarıları ile öğünürlerdi. Ünlü mütehassısları, kendi tıb bilgileri ile ölülerin diriltilemiyeceğini, anadan kör doğanların gözlerinin açılamıyacağını söylerlerdi. Bunların, ancak Allahü teâlâ tarafından iyi edileceklerine inanırlardı. Muhammed aleyhisselâm zamanında, Arabistân yarım adasında, şairlik ve belâgat sanatı en yüksek derecesine varmıştı. Yaptıkları şiirlerin belâgatları ile birbirlerine öğünürlerdi.

Hattâ, yedi kasîdenin belâgattaki üstünlüğü, şairlerin takdîrlerini kazanarak, bunlar Kâbenin kapısına asılmışlardı. Bunların benzerlerini söyliyen bulunmamıştı. Tarih kitapları, bunu uzun uzun yazmaktadır. Resûlullah, Kur'an-ı kerimi getirince, aralarında çok çekişmeler oldu. Bir kısmı, bunun Allah kelâmı olduğunu inkâr etti. Kâfir olarak öldüler. Bir kısm şairler, Kur'an-ı kerimin belâgatinin îcazı karşısında, bunun Allah kelâmı olduğunu anlıyarak, müslüman oldu. Bir kısmı da, bunları görerek, istemiyerek müslüman oldu. Bunlara (münâfık) denildi. Bir kısmı da, karşı koymaya kalkıştı. Eğri büğrü karşılıklar getirerek, aklı başında olanlar yanında, gülünç duruma düştüler. Meselâ, (Vezzâriyât-i zer'an) âyet-i kerimesine karşılık olarak (Fel hâsılât-i hasten vettâhinât-i tahnen vettâbihât-i tabhan felâkilât-i eklen) dediler. [Bunu kendileri de beğenmedikleri için, Muhammed aleyhisselâmın karşısında okuyamadılar. ] Bir kısmı da döğüştüler. Muhammed aleyhisselâmdan intikam almak, Onu öldürmek için, mallarının, canlarının, ehl ve evlatlarının yok olmasını göze aldılar. Böylece, Kur'an-ı kerimin Allah tarafından gönderilmiş olduğu kat'î olarak [kesinlikle] anlaşıldı.

Beşinci olarak diyorlar ki, Kur'an-ı kerimin, okunmasında da, mânasında da, islâm âlimleri arasında ayrılık oldu. Hâlbuki, Allahü teâlâ, Kur'an-ı kerimde hiç ayrılık bulunmadığını haber veriyor. (Nisâ)sûresinin, seksenbirinci âyetinde meâlen, (Bu Kur'anı Allahdan başkası göndermiş olsaydı, bunda elbette çok ayrılıklar bulurlardı) buyuruluyor. (El-Kari'a) sûresinin beşinci âyeti, (Kel'ıhnil menfûş)dur. Bazıları, bunu (Kessâfil menfûş) okumuştur. (Cuma)sûresinin dokuzuncu âyeti, (Fes'av ilâ zikrillah)dır. Bazıları, buna (Femdû ilâ zikrillah) dedi. (Bekara) sûresinin yetmişdördüncü âyeti,(Fe-hiye kelhicâreti)dir. Buna (fekânet kelhicâreti) diyenler oldu.(Bekara) sûresinin altmışbirinci âyeti, (aleyhimüzzillete velmeskenete)dir. Bunu ((aleyhimülmeskenete vezzillete) okuyanlar oldu. Kur'an-ı kerimin mânasındaki ayrılıklara misâl olarak denir ki,(Sebe') sûresinin ondokuzuncu âyeti, (Rabbenâ bâ'id beyne esfârinâ)dır. Ey Rabbimiz! Kitaplarımızı bizden uzaklaştır demektir. Allaha duâ etmektedir. Bazıları, bunu (Rabbünâ bâ'ade beyne esfârinâ) okumuştur. Rabbimiz kitaplarımızı bizden uzaklaştırdı, demektir.(Mâide) sûresinin yüzonbeşinci âyeti, (Hel yestetî'u Rabbüke) Rabbin duânı kabûl eder mi, demektir. Bazıları bu âyeti, (Heltestetî'u Rabbeke) okumuşlardır ki, Rabbine duâ eder misin? demektir.

Cevap: Bildirilen ayrılıkları yapan birer kişidir. Tefsîr ve Kırâ'et âlimleri bu ayrılıkları yapanların okumasını red etmişlerdir. Sözbirliği ile olan okumağı almışlardır. Peygamberimiz, (Kur'an-ı kerim yedi harf üzerine indirildi. Bunların hepsi şifâ ve kâfidir) buyurdu. Bunun için Kur'an-ı kerimin okunmasında ve mânasında hâsıl olan ayrılıklar, Onun muciz olmasına leke düşürmez.

[Hadis-i şerifteki harf, lugat, kırâ'et demektir. Hz. Ebû Bekrin topladığı Mıshafta, yedi çeşit okumanın hepsi vardı. Hz. Osman halîfe iken, Eshâb-ı kirâmı topladı. Yeni yazılacak Mıshafların Resûlullahın son senesinde okuduğu şekilde olmaları sözbirliği ile kabûl edildi. Kur'an-ı kerimi bu şekilde okumak vâcibdir. Diğer altı şekilde okumak da câizdir. (Rıyâd-un-nâsıhîn)].

Altıncı olarak diyorlar ki, Kur'an-ı kerimde faydasız tegannî ve tekrarlamalar vardır. Meselâ, (İnne hâzâni le-sâhirâni) böyle tegannîdir. Okumadaki tekrara misâl, (Rahman) sûresidir. Mânadaki tekrara misâl, Mûsâ ve Îsâ aleyhimesselâmın kıssalarıdır.

Cevap: [(Hâzâni ile şâhirâni) âyet-i kerimesinin, belâgat ilmine göre, îcaz derecesinde olduğunu bildirmek için, İmâm-ı Rabbânî, (Şerh-i mevâkıf) kitabından alarak, burada uzun yazmıştır. Bunları tercüme etmedik. ] Tekrarlara gelince, mânayı zihinlere iyi yerleştirmek için, bunun faydası inkâr edilemez. Bir mânayı çeşidli ifâdelerle anlatmak sanatının kıymeti, belâgat ilmini bilenlerce mâlûmdur. Tek bir kıssada çeşidli olaylar bulunur. Tek kıssa çeşidli yerlerde tekrarlanırken, başka başka olaylara ağırlık verilir.

Resûlullahın mübârek parmağı ile işaret edince, ayın ikiye bölünmesi, taşların, ağaçların kendisi ile konuşmaları ve kendisi ile berâber gitmeleri, hayvanların konuşmaları, az yemekle çok kimselerin doyurulması, mübârek parmakları arasından devamlı su akması, geçmişte ve gelecekte, kimsenin bilmediği şeyleri haber vermesi ve bunlara benziyen daha nice mucizeleri vardır. Bu mucizelerinin herbiri sözbirliği ile bildirilmiş değil ise de, sözbirliği ile bildirilmiş olan mucizeleri çoktur. Hz. Alînin kahramanlığı, Hâtem-i Tâînin cömerdliği [ve Roma imparatorlarının beşincisi olan Neronun zulmleri, işkenceleri] gibi dillerde destân olmuşlardır. Peygamberliğini isbât için, bize bu kadarı da yetişir.

Muhammed aleyhisselâmın Peygamber olduğunu isbât eden yollardan ikincisi, peygamber olduğu bildirilmeden önceki ve Peygamberliğini bildirirken ve Peygamber olduğu anlaşıldıktan sonraki hâllerini, güzel ahlâkını, hikmet dolu sözlerini incelemektir. Meselâ, ne dünya işleri için, ne de âhıret işlerinde hiçbir zaman yalan söylememiştir. Ömründe bir yalan söylemiş olsaydı, azılı düşmanları, bunu her yere yaymak için, yarışırlardı.

Peygamberliğinden önce ve sonra çirkin bir şey yaptığı hiç görülmedi. Ümmî olduğu hâlde [yâni kimseden birşey öğrenmediği hâlde], pek fasîh, yâni açık ve tatlı konuşurdu. Bunun için, (Bana cevâmi'ul kelim)verildi, buyurdu. [Cevâmi'ul kelim, az kelime kullanarak, çok şey anlatmak demektir. ] Allahü teâlânın, dînini bildirmek için, meşakkatlere katlandı. Hattâ, öyle oldu ki, (Hiçbir Peygamber, benim çektiğim işkenceleri çekmemiştir) buyurdu. Bunların hepsine katlandı. Vazîfesinde hiç gevşeklik göstermedi. Düşmanlarına gâlib gelip, insanların hepsi emrine girince, güzel ahlâkında, merhametinde, tevâzuunda hiç değişiklik olmadı. Ömrünün her zamanında, herkesin gönlünü alırdı. Kendini kimseden üstün görmezdi. Ümmetinin hepsine baba gibi çok şefkâtli idi. Aşırı merhametinden dolayı, kendine (Fâtır)sûresinin, (Onların yanlış hareketlerinden dolayı üzülme!) meâlinde olan sekizinci âyet-i kerimesi ve (Kehf) sûresinin, (Onların yanlış işlerine üzülüp kendini helâk mı edeceksin?) meâlinde olan altıncı âyet-i kerimesi geldi. Cömerdliği hadden aşmış idi. Bunu frenlemesi için,(İsrâ) sûresinin, (Malının hepsini verecek kadar eli açık olma!)meâlinde olan yirmidokuzuncu âyet-i kerimesi geldi.

Dünyanın geçici ve aldatıcı güzelliklerine hiç bakmazdı. Peygamberliğini bildirmeye başladığı zamanlarda, Kureyşin ileri gelenleri, yanına gelip, (Sana istediğin kadar mal verelim. İstediğin kızı verelim. İstediğin yere başkan yapalım. Bu işten vazgeç!) dediler. Yüzlerine bile bakmadı. Fakirlere ve kimsesizlere karşı merhametli, mütevâzi', mal ve mülk sahiplerine karşı ise, ağır başlı ve ciddî idi. (Uhud gazvesi) ve (Hendek yâni Ahzâb gazvesi) ve (Huneyn gazvesi) gibi en Ümitsiz muhârebelerin en korkunc zamanlarında bile, hiç geri dönmedi. Bu da, mübârek kalbinin kuvvetini ve cesaretinin derecesini göstermektedir. Allahü teâlânın koruyacağına, meselâ, (Mâide) sûresinin yetmişinci âyetindeki (Allahü teâlâ, seni insanların zararlarından korur!) meâl-i şerifi ile vaade tam inanmış olmasaydı, böyle hârika kahramanlık göstermesi imkânsız olurdu. Hâllerin, şartların değişmesi, Onun güzel ahlâkında, herkese karşı olan davranışlarında, ufak bir değişme yapmadı. İnsâflı ellerin yazdıkları doğru, tarafsız tarihleri okuyanlar, bu yazdıklarımızı daha iyi anlar. Bunlardan biri, peygamberlik için vesika değil ise de, yâni bir kimsenin, bu üstünlüklerden biri ile başkalarından ayrılması, onun peygamber olacağını göstermez ise de, bu üstünlüklerin hepsi, ancak peygamberlerde toplanır. Bu üstünlüklerin hepsinin Muhammed aleyhisselâmda toplanması, Onun, Allahın peygamberi olduğunu gösteren vesikaların kuvvetlilerindendir.

Muhammed aleyhisselâmın Allahın Peygamberi olduğunu ortaya koyan vesikalardan üçüncüsü, imam-ı Fahrüddîn-i Râzînin seçtiği yoldur. Muhammed aleyhisselâm, ilâhî kitaplardan haberi olmıyan, ilimde, fende geri kalmış bir topluluk arasında Peygamber oldu. Öyle bir topluluk ki, hak yoldan uzaklaşmış, müşrikleri putlara, [yâni taştan, metalden yaptıkları heykellere, insan şekllerine] tapınıyor, bir kısmı yahudilere aldanarak onların yalan ve hurâfe olan hikâyelerini kendilerine din edinmişler, az bir kısmı da, mecûsî olup, iki tanrıya tapınıyor ve kızları ve yakın akrabâları ile karı-koca oluyorlar, bir kısmı da, hıristiyanlardan öğrenip, Hz. Îsâya Allahın oğlu diyor veya üç tanrıya tapınıyorlardı. Muhammed aleyhisselâm, böyle şaşkın insanlar arasında Peygamber oldu. Allah tarafından, kendisine (Kur'an-ı kerim) isminde bir kitap gönderildi. Güzel huyları, çirkinlerinden, saadete götüren iyi işleri, felakete götüren kötü işlerden ayırdı. Hak olan îmanı ve ibâdetleri bildirdi. Buna inananlar, bu îman ve ibâdetlerle nûrlandılar. İnsanları bozuk ve uydurma dinlerden kurtardı. Allahü teâlânın vaat ettiği zafere kavuştu. Düşmanlarının hepsi az zamanda yok oldu. Bozuk, bölücü, kışkırtıcı sözler, çalışmalar sona erdi. İnsanlar, diktatörlerden, sömürücülerden, zâlimlerin işkencelerinden kurtuldu. Tevhîd güneşinin ve tenzih bedrinin nûrları ile her yer aydınlandı. Peygamberlik de, bu demektir. Çünkü Peygamber, insanların ahlâkını güzelleştiren, kalb, ruh hastalıklarının ilâcını sunan üstün insan demektir. İnsanların çoğu, nefslerinin esîridir. Ruhları hastadır. Bunları tedâvî edecek bir ruh ve ahlâk mütehassısı lâzımdır. Muhammed aleyhisselâmın getirdiği din, bu hastalıklara ilâc oldu. Kalblerdeki kötülükleri, bozuklukları kökünden temizledi. Bu hâl, Onun Allahın Peygamberi olduğunu ve Peygamberlerin en üstünü olduğunu kesinlikle göstermektedir. Bu hâlin, Onun Peygamber olduğunu gösteren vesikalardan, en açık biri olduğunu imam-ı Fahrüddîn-i Râzî hazretleri, (El-Metâlib-ül'-aliyye) kitabında bildiriyor.

Kitabımın başında, Peygamberliğin ne demek olduğunu bildirdim. Bunun, Muhammed aleyhisselâmda, hâsıl olduğu gibi, başka hiçbir kimsede görülmediğini ortaya koydum. Böylece Onun, başkalarından üstün olduğu anlaşıldı. Bu üstünlük, mucizelerinin incelenmesi ile de isbât edilir. Fakat bu yol, peygamberliği isbât için hükemânın, [yâni fikir adamlarının] tuttukları yola yakındır. Yollarının özeti, insanların dünyada ve âhırette rahata, huzura kavuşabilmeleri için, Allah tarafından bildirilmiş olan kanûn lâzımdır.

Kitabımın ikinci makalesi burada tamam oldu. Böylece, eski yunan felsefecilerinin yanlış yolda oldukları, bunların, din ve Peygamberlik üzerinde, kendi görüşlerine göre, yazmış oldukları zararlı kitapları okuyanların din bilgilerinin bozuk olacağı, felakete sürüklenecekleri anlaşıldı.

989 Hicrî        AHMED bin ABDÜL-EHAD                        1581 Mîlâdî

  MAKALELER

KERÂMET

KERÂMET. Değerli, üstün, güzel ve ikrâm. İstilahda; "mü'min ve salih kimsenin eli üzere cereyan eden harikulâde hal" anlamındadır.

sevde.de›islam_Ans/K/keramet.htm kopya daha fazlası

KERÂMET

Değerli, üstün, güzel ve ikrâm. İstilahda; "mü'min ve salih kimsenin eli üzere cereyan eden harikulâde hal" anlamındadır.

Bazı âlimler, harikulâdelik şartını koşmaksızın Allah'ın evliyaya her türlü ikramına kerâmet ismini vermişlerdir (Seyyid Sabık, el-Akidetü'l İslamiyye, Beyrut (ty), s. 24). Burada "harikulâde hal"den maksat, vuku buları olayın, genel-geçer tabiat kanunlarının dışında cereyan etmesidir.

Haddizatında kâinata hâkim olan düzen ve intizam, harikuladelikten çok daha mükemmel bir olaydır. Bu sebepledir ki yüce Allah: "Eğer her ikisinde-yerde ve gökte- Allah'tan başka ilahlar bulunsaydı, onların her ikisi de harap olurdu" (el-Enbiyâ, 21/22) buyurarak kâinata hâkim olan düzen ve intizâmı kendi birliğine delil getirmiştir. Harikulâdeliğin insanlar tarafından önemsenmesi, her gün onları müşâhede etmeleri sebebiyle kâinata hâkim olan bu mükemmel kanunlara karşı alışkanlık kazanmalarından kaynaklanmaktadır.

Tabiat kanunlarının yaratısı Allah olduğuna göre onları değiştirmek de O'nun kudretindedir "Göklerin ve yerin hükümranlığı Allah'ındır. Allah, her şeye kadirdir" (Âlu İmrân, 3/189). O halde harikulâdeliğin mümkün olup olmadığını tesbit etmek için O'nun bize gönderdiği kitaba müracaat etmemiz gerekir.

İlimler, özellikle Meryem sûresinin 24-26. âyetlerini, Kehf sûresinin 16-17. âyetlerini ve Âlu İmrân sûresinin 37. âyetini kerâmete delil olarak zikrederler (bk. Râzî, et- Tefsiru'l Kebîr, Tahran (t.y), VIII, 30; EbusSuûd, İrşâdü'l-Akli's-Selîm, Kahire (t.y), II, 31; Tabatabâî, el-Mizân fi Tefsîri'l-Kur'an, Kum (t.y), III, 174-175)

Hz. Süleyman'ın vezirlerinden birinin Belkıs'ın tahtını Yemen'den Filistin'e göz açıp kapamadan getirmesi (en-Neml, 27/40), Kehf sûresinde anlatıları ashâb-ı kehf kıssası salih insanların kerâmetine örnektir (el-Kehf, 18/9-25). Meryem sûresinde Hz. Meryem'in kuru hurma ağacını sallaması sonucu yaş hurmaların düşmesi hadisesi de Hz. Meryem'in kerametlerindendir. (Meryem, 19/19).

Hadis-i şeriflerde bu konudaki rivayetler ise şöyledir: Abd b. Cüveyîn henüz beşikte olan bir çocukla konuşması (Buhârî, Enbiyâ, 48). Sahibiyle konuşan inek kıssası (Buhârı, Enbiya, 54). Hz. Ömer'in Medine'den Nihavend'deki İslam ordusunun kumandanı Sariye "dağa çık diye seslenmesi" ve Sariye'nin bunu duyması (Aclûnî, Keşfu'l-Hafa, II, 380-381).

Allahu Teâlâ Âlu İmrân sûresindeki âyet-i kerîmede şöyle buyurmaktadır: "Bunun üzerine Rabb'ı onu Meryem'i- güzel bir şekilde kabul etti. Onu güzel bir bitki gibi yetiştirdi. Zekeriyya'yı da ona bakmağa memur etti. Zekeriyyâ ne zaman (Meryem'in bulunduğu) mikraba girdiyse onun yanında bir yiyecek buldu: 'Ey Meryem, bu sana nereden geliyor?' dedi. O da: 'Bu Allah tarafından. Şüphesiz Allah, dilediğine hesapsız rızık verir' dedi.' (Âlu İmrân, 3/37).

Âyette Hz. Meryem'e verilen bir rızıktan bahsediliyor. Üzerinde duracağımız husus, bu rızkın nereden gelmiş olabileceğidir. Tabiî yollardan mıydı, yani tabiat kanunlarına uygun bir şekilde mi, yoksa harikulâde bir yoldan mı geliyordu? Âyetin ifade uslûbu ve onu takip eden âyette Hz. Zekeriyya'nın duası, rızkın harikulâde gelmiş olduğunu destekler mahiyettedir. Şöyle ki: Eğer harikulâde bir yoldan gelmemiş olsaydı, bunun Hz. Meryem'i övme makamında zikredilmesinin bir anlamı olmazdı (Râzî, a.g.e, VIII, 30; Âlûsî, Rûhu'l-Meânî, Beyrut (t.y.), III. 144).

Hz. Zekeriyyâ'nın duası meselesine gelince, Hz. Zekeriyyâ yaşlanmış ve hanımı da çocuk getirmekten kesilmişti (Âlû İmrân, 3/40). Ancak Hz. Meryem'e gönderilen bu rızka şahit olunca: "Rabbim bana katından temiz bir nesil ver. Sen duayı işitensin" (Âlu İmrân, 3/38). Şeklinde dua etmiştir. Onun oracıkta bu dua ile Allah'tan kendisine temiz bir nesil vermeyi istendiğinde bulunması anlamlıdır. Birçok müfessirin de belirttiği gibi, Hz. Meryem için vukubulan bu olağanüstü hadiseyi görünce, hanımı çok yaslanmış ve çocuktan kesilmiş olmasına rağmen bir çocuklarının olması arzusu içine düşmüş ve Allah'a bu niyazda bulunmuştur (Fahrüddin er-Razî, a.g.e, VIII, 30; Ebu's-Suûd, II, 31).

Ayrıca rızık kelimesi âyette nekre (belirsiz) olarak zikredilmektedir ki bu, o rızkı tazime delalet eder. Yani alışılmışın ve beklenenin dışında bir rızık olduğuna işaret vardır (Râzı; a.g.e., VIII, 30; Ebu's-Suûd, a.g.e., II, 30).

Netice olarak bir harikulâdelikten bahsedilmektedir. Salih bir kimsenin eli üzere bir harikulâdeliğin yani kerâmetin vuku bulması mümkündür. Ancak kerâmetin hak olması, her velinin bu türden kerâmetlerinin mevcut olmasını gerektirmez. Velâyet, bu tür bir olağanüstülüğe muhtaç değildir (İbn Ebi'l-İzz el-Hanefî, Şerhu Akide fi't-Tahâviyye, Beyrut 1392 s. 561). Nitekim sahabeden birçoğunun bu tür bir kerâmeti yoktur (Muhammed Fahr Şakfe, et-Tasavvuf Beyne'l Hakk ve'l-Halk, Suriye 1971, s. 103).

Kerâmet hak olmakla birlikte, halkın bu tür olaylara aşırı merak duymaları ve kimi çevrelerin şeyhlerinin propagandası için kerâmet konusunu basamak olarak kullanmaları, kerâmeti olduğundan farklı sınırlara taşımıştır. Gerek Kur'an'dan ve gerek Sünnet'ten keramete delil olarak zikredilen nasslar incelendiğinde bu tür olağanüstülüklerin, ancak salih kişinin bir sıkıntıyla karşı karşıya kalması durumunda sözkonusu olabildiği, her zaman böyle bir şeyin vuku bulmadığı görülecektir. Ayrıca böyle bir kerâmetin vuku bulması, salih kişinin ne iradesi ve ne de bilgisi dahilinde olan bir husustur. Vuku bulduğunda da, salih kişinin o sıkıntısını hafifletmek veya yok etmek; o sıkıntıyı atlatmak için bir çıkış yolu şeklindedir.

Kerâmetin çekildiği en tehlikeli alanlardan biri, hiç şüphesiz, salih kişinin gaybı bildiği, kalbleri okuduğu şeklindeki kanaattır.

Keramet ve gaybı bilme meselesi:

Gaybı bilmekle ilgili iddianın asıl adı "keşf" olmakla birlikte bunun mümkün olduğu savunulurken hareket noktası kerâmet olarak gösterilmektedir.

Her insanın vukuundan önce hissettiği birtakım olaylar olmuştur. Ancak olay vuku bulmazdan önce kişideki o his, bilgi derecesine ulaşır mı? Ya da salih kişilerde bu his, bilgi derecesinde kesinlik kazanır mı? Bu soruya İslâm dini açısından cevap arıyorsak elbette müracaat edeceğimiz kaynak, Kur'an-ı Kerim olacaktır. Yüce Allah gayb bilgisiyle ilgili olarak şöyle buyurmaktadır:

"Gaybın anahtarı O'nun yanındadır. Onları O'ndan başkası bilemez" (el-En'am, 6/59)."De ki: Göklerde ve yerde Allah'tan başka kimse gaybı bilemez" (en-Neml, 27/63). Bu âyetler, Allah'tan başka kimsenin gaybı bilemeyeceğini açık açık ifade etmektedir. O halde mesele, Allah'ın gaybı insanlara bildirip bildirmeyeceğinde düğümlenmektedir. Yüce Allah gayb bilgisiyle ilgili olarak şöyle buyurmaktadır: "(O bütün) gaybı balendir, gaybına kimseyi muttali kılmaz. Ancak peygamberlerden, bildirmek istediği bunun dışındadır" (Cin, 72/26-27).

Âyet, bu konuda peygamberleri istisnâ etmekte ve onların bilmesini de, Allah'ın irâde ve dilemesine bağlamaktadır. Allah, gayb konusunda peygamberlerine neyi bildirirse, sadece onu bilirler, onun dışında kalanı onlar da bilemezler. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de peygamberimizin dili üzere şöyle buyurulmaktadır.

"De ki: 'Ben size, Allah'ın hazineleri yanımdadır, demiyorum. Gaybı da bilmem; size ben meleğim de demiyorum. Ben, sadece bana vahyolunana uyuyorum. 'De ki: 'Körle gören bir olur mu? Düşünmüyor musunuz?" (el-En'âm, 6/50).

Kalb okuma meselesine gelince, bunun da mümkün olmadığı nasslarda açıkça belirtilmiştir. Savaşta yere düştükten sonra kelime-i şehadeti getiren kişiyi öldüren Halid b. Velid'i hesaba çeken Peygamber (s.a.s) Hz. Halid'in: "Korktu da bundan dolayı kelime-i şehadeti getirdi" demesi üzerine Peygamber (s.a.s): "Kalbini yarıp baktın mı?" diyerek kalbdekine muttali olmanın mümkün olmadığını bildirmiştir (Ebû Dâvud, Cihad, 95; İbn Mâce, Fiten, 1).

Hz. Ömer, Medine'de bir cenaze olduğunda Hz. Peygamber (s.a.s)'den münafıklar hakkında bilgi sahibi olan Huzeyfe b. Yemân'ı gözetler ve onu cemaat arasında görmezse ölünün münafık olmasından şüphelenerek cenaze namazına katılmazdı (Tecrid-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, Ankara 1972, II, 468). Demek ki Hz. Ömer (r.a) da kimsenin kalbini okumuş değildir.

Netice itibariyle kerâmetin sınırlarını gaybı bilmek ya da kalb okumak gibi sınırlara kadar genişletmek, nasslarla bağdaşmayan bir durumdur.

Bu konudaki bir diğer mütalaa Hz. Peygamber bir hadis-i serifinde "mü'minin ferasetinden sakının Çünkü o Allah'ın nuru ile bakar" (Tirmizî, Tefsîru sûre, 15/6). Âyet-i kerimesinde işaret edildiği gibi, salih bir mü'min ferasetiyle karşısındakinin bazı durumlarını sezebilir. Nitekim yolda yürürken bir kadına bakan bir adam Hz. Osman'ın yanına girince, Hz. Osman (r.a) "biriniz içeri giriyor ve iki gözünde zina eseri gözüküyor" der. Bunun üzerine adam "Rasûlullah'dan sonra bir vahiy mi geliyor yoksa" diye sorar. Hz. Osman "hayır, ancak mü'minin feraseti vardır" der (Nebhânî, Huccetu'l-lahi 'ale'l-Alemîn, s. 862).

Durum bu noktadan değerlendirilince gaybı bilmenin sınırlarının iyi belirlenmesi gerekir. Yukarıda verilen ölçüler çerçevesinde diyebiliriz ki. her hangi bir kimseyi harikulade olaylar göstermesi nedeniyle, onun veli olduğuna hüküm veremeyiz. Gösterdiği olağanüstü halin de kerâmet olduğunu kabul edemeyiz. Önce bu kimsenin İslâm'a bağlılık derecesine ve Allah'ın şerîatına bağlılık noktasına bakarız. Hakkında hükmümüzü öyle veririz. Nitekim herhangi meşru bir sebebe dayanmaksızın keramet izharına kalkışan kimsenin bu haline iyi gözle bakılmamış kötü görülmüştür. Halbuki en büyük kerâmet, Allah'ın şerîatı üzerinde istikamete olmaktır.

Abdullah et Tüsterî (r.a)'nin yanında kerametten söz edildiğinde şöyle der: "Ne kerâmeti, ne âyeti? Bir takım şeyler ki, zamanı geliyor, Allah (c.c) vakti geldiği için onları ortaya çıkarıyor. Fakat kerâmetin en büyüğü bilesiniz ki, budur: Kendisinde bulunan kötü huylarını, övgüye layık olan iyi huylarla değiştirmendir." Ebu'l Hasan Eş-Şâzelî de bu hususta şunları söylüyor: "Gerçek anlamda Kerâmet: Dosdoğru bir istikametten ibarettir. Bu istikameti de tam olgunluğa eriştirmektir. Bu ise iki temele dayanır. Allah'a gerçek manada iman etmekle ve Allah'ın Rasulünün getirdiklerine zâhirî ve bâtîni manada tabi olmakla sağlanır Kişiye düşen görev, bunları elde etmek için gayretini sarfetmesidir. Tek gayesi olmalı, oda bu iki amacı elde etmek. Fakat, olağanüstü olay anlamında Kerâmete gelince, muhakkik âlimler nezdinde buna itibar olunmaz. Çünkü bu, kimi zaman istikamette bir mertebe kazanmış olanın elinde meydana geldiği gibi, bazan istidrac kabilinden olur."

Ayrıca Allah'ın veli kulları, salih bir kimsenin elinde meydana gelen keramete veya kerametlere itibar etmezler ve gösterilen bu kerâmetlerin o kimsenin üstünlüğüne bir delildir, diye de kabul etmezler. Bu hususta İmam Yafiî şöyle der: "Elinde kerâmetler zuhûr eden her bir kimsenin velilerden olması gerekmez. Bu kimselerin, kerâmet göstermeyenlerden daha üstün olduklarının bir delilidir denilemez, Böyle bir iddia ileri sürülemez. Kerâmet göstermeyen öyle kimseler var ki, kerâmet gösterenlerden çok faziletlidirler ve üstündürler. Zira gerçekte kerâmet, bazen sâhibinin yakînini takviye için ortaya çıkmış olabilir. O kimsenin doğruluğuna ve faziletine bir kanıt olabilir. Ancak bu kerâmet o kimsenin efdâl yani en üstünlüğüne bir kanıt değildir. Zira efdaliyyet yani en üstünlük yakınî anlamda bir iman ve tam anlamıyla Allah'ı tanımakla mümkündür" (bk. Abdullah el- Yâfiî Kitabu Neşri'l-Mehâsini'l-Galiyye, s. 119)

Kerâmet: Mucize arasındaki farklar

Keramete karşı çıkan âlimler, kerâmet mümkün olduğu takdirde mucizeyle karışacağı ve harikulâdelikler gösteren kimsenin peygamberlik iddiasında bulunabileceği noktasından hareketle kerâmete karşı çıkmışlardır. Peygamberler döneminde, peygamber olmayan kimselerin gösterdikleri harikuladelikleri anlatan nassları yorumlarken de, bu harikulâdeliklerin haddizatında o dönemde yaşayan peygamberlerin birer mucizesi olduklarını ve peygamberlerin ölümünden sonra artık bu tür harikulâdeliklerin cereyan etmediğini ileri sürerler (Bu konuda daha geniş bilgi için bk. İbn Hazm, el-Fisal fi'l-Milel ve'n-Nihal, Beyrut 1975, V, 9-11)

Kerâmeti kabul edenler ise, kerâmet ile mucize arasında birtakım farkların bulunduğunu, bunları biribirine karıştırmanın mümkün olmadığını söylerler. Aralarındaki farklar ise, özet olarak şöyledir:

a- Mucize, peygamberin peygamberliğini ispat ettiğinden yapılması gerekli olduğu halde kerâmette aslolan gizlenmesi ve açığa vurulmamasıdır (Kuşeyri, er-Risâletü'l-Kuşeyri) ye, Mısır (t.y.), II, 660).

b- Peygamber, mu'cizesini mu'cize olarak takdim eder ve ona kesin olarak inanmak gerekir. Veli ise, gösterdiği harikulâdeliğin kerâmet olduğunu iddia edemeyeceği gibi başkası da kesin olarak 'bu kerâmettir' diyemez. Zira bu meydana gelen harikulâdelik bir aldatmaca olabilir (Kuşeyri, a.g.e., II, 661)

c- Mu'cize kerâmet için asıl, kerâmet ise mu'cizenin bir fer'idir. Kişinin eli üzere kerâmetin zuhur etmesi, o kişinin peygambere ittibâının bereketiyledir. Böylece kerâmetler, aslında peygamberlerin mucizelerine dahildirler (İbn Teymiyye, el-Furkan beyne Evliyai'r-Rahmân ve Evliyâi'ş-Şeytan, Beyrut 1390 h. s. 124).

Bu sebepledir ki kerâmet, ancak şerîata bağlı kimselerden sadır olur. Şerîata bağlı olmayan kimselerin gösterdiği harikulâdelikler kerâmet değildir. Ayrıca kerâmetin kendisi, mubah olan şeyler cinsinden olmalıdır. Kerâmette şerîatın emirlerine muhalif unsurlar bulunamaz.

Kerâmet, ilmin yollarından sayılmaz ve başkalarına delil olamaz. Hele onu, kişinin masumiyetine ve söylediği herşeyin doğruluğuna yormak, İslâm'ın prensipleriyle taban tabana zıttır (İbn Teymiyyle, a.g.e., s. 48-49)

M. Sait ŞİMŞEK

SADABAT - Sadabat.net Tasavvuf-Tarikatlar

Keramet lügatte, ikram manâsına gelir. Istılahta ise, mümin ve sâlih bir kimsede meydana gelen harikulâde hallerdir.

sadabat.net›… kopya daha fazlası

NEV'İYAT // TASAVVUF-TARİKATLAR	 

KERAMET

KERAMET

Keramet lügatte, ikram manâsına gelir. Istılahta ise, mümin ve sâlih bir kimsede meydana gelen harikulâde hallerdir.

Kerametin, velayetin şartı olmadığını söyleyebiliriz. Yani kerametin her velîde mutlaka bulunması gerekmez.

Kerametin bazen sâlih kimselerin dışında başkalarında da görüldüğü bir gerçektir. Bu gibilerde zuhur eden olağanüstü hallere İSTİDRAÇ veya SİHİR ismi verilir.

Keramet ile istidrac arasındaki farkı ayırt etmek için elde mevcut ölçü, hal ve davranıştır. İslamı yaşamayan, müslümanda bulunması lâzım olan vasıflara sahip olmayan fâsık ve günahkâr kimselerde zuhur eden harikulâde hallere istidrac veya sihir ismi verilir. Kerametin istidracla hiçbir alâkası yoktur. Keramet Allah Teâlâ'nın dostlarında (velî- evliya) zahir olan olağanüstü hallere verilen isimdir.

Keramet sahibi, İslâmî inançlara bağlı, şehevî ve nefsanî arzulardan uzak, gönül aynası berrak, âbid ve zâhid bir kimsedir. Allah Teâlâ böyle kimseler hakkında:

“Haberiniz olsun ki Allah'ın velî kulları için hiçbir korku yoktur. Onlar mahzun da olacak değillerdir.” (1) buyurmuştur.

İslâm âlimleri kerametin caiz olduğunu, bunun, velayet mertebesine ulaştığını iddia eden yalancıdan, gerçek olanı ayırmaya yarayan bir kıstas sayılacağını kabul etmişlerdir. Bununla beraber kerametin hak olmakla beraber esbâb-ı ilimden sayılamayacağını ve başkalarına delîl olamayacağını hatırlatmak lâzımdır.

Tasavvuf erbabı, her ne kadar keramet izharını menetmiş ise de, inançsızlara karşı gerçeğin üstünlüğünü, göstermek ve istidrac ehlinin sihirlerinin hükümsüz olduğunu ispatlayıp, müminlerîn inançlarını şüphelerden uzaklaştırmak için keramet izharının cevazına hükmetmişlerdir. -Meşru' sebepler dışında- nefsin hoşlanması, iftihar, gurur v.s. için yapılmak istenen keramet zemmedilmiştir.

Kısaca ifâde etmek gerekirse, kerametin sıhhati, kişinin dine olan sevgi ve alâkasına bağlıdır.

Keramet, ihtiyari ve gayr-ı ihtiyari olmak üzere iki kısımdır. İhtiyar dışı olan kerametin izharı zarurîdir. İhtiyarî olan da din için faydalı ise caiz görülmüştür.             '

Keramet ayrıca ma'nevî ve hissi (ilmî ve kevnî) olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Halkın arzuladığı ve dilinden düşürmediği hissî, yani maddi keramettir.(Kerâmet-i kevniyye.)  Gönüllerden geçeni bilmek, su üzerinde yürümek, havada uçmak, tayy-i mekân v.s. gibi hususlar hissî keramet cümlesindendir. Ma'nevî veya ilmî kerametleri (kerâmet-i ilmiyye) avam değerlendiremediği için fazla iltifât etmemiştir. Meselâ güzel huylu olmak, kötülükleri terk etmek, ibâdetleri zamanında edâ, insanlara hizmet, insanların, kusurlarıyla değil de dertleriyle ilgilenmek, örnek ahlakıyla, hayat iksiri olan söz ve davranışıyla ve bilhassa eserleriyle beşeriyete rehberlik etmek, onların hidâyete ermelerine vesile olmak v.s. gibi hususlar ma'nevî keramettir.

Mu'cize, peygamberlerin, peygamberliğini isbat için -Allah'ın izniyle- meydana getirdiği olağanüstü şeylerdir. Mucize ve keramet arasındaki fark mucizenin izharının, kerametin ızmarının(gizlenmesinin) vâcib olmasıdır.

Ebû Ali Rudbâri:

“Allah Teâlâ peygamberlerine mucizenin izharını farz kıldığı halde, halk arasında fitneye vesile olmasın için velilerin kerametini ızmarını (gizlemesini) farz kılmıştır.” der. Ayrıca bu, enbiyânın ukubetinin vahyi ve mu'cizeyi hapsetmesi, evliyanın ukubetinin de kerameti izhar etmesi şeklinde ifâde edilmiştir.

Keramet izharına “hayzı rical” ismi verilmiştir. Velayet mertebesine ermiş kimselerin örnek hayatı, sözleri, eserleri bir tarafa bırakılıp, kevnî kerametlerine itibar etmek, irşad için faydalı olamaz. Zira velînin alâmet ve kerameti:

a-Allah Taâlâ'nın emrine ta'zim,

b-Bütün mahlûkata şefkattir. Yani Mevlâ'nın hukukunu edâ ve O'nun mahlûkatına şefkat ve muhabbettir. Yetmiş iki millete bir göz ile bakmaktır.

Keramet göstermek, “hayz-i rica” sayıldığına göre, evliyanın keramet izharı bir zaruretin neticesi olmalıdır.

Tasavvuf erbabının ehemmiyet verdiği hususlar; nefis tezkiyesi, riya, nifak v.s. gibi kötü fiilleri terk ederek, ihlâs, sıdk, muhabbetu'llah ve muhabbet-ü Rasûlillah v.s. özelliklere sahip olmaktır. Tarikat şeyhleri, mürîdlerine, seyirlerinde gayelerinden uzaklaşmamaları için bu yüksek sıfatları şart koşmuşlardır.

Hz. Mevlâna kevnî keramete itibar etmediğini, gerçek kerametin Allah Teâlâ'nın kudretini idrak olduğunu şu sözleriyle anlatıyor :

“Bir kimse şayet buradan, bir günde veya bir anda Kâ'be'ye gitse, o kadar şaşılacak bir iş olmadığı gibi, keramet de sayılmaz. Çünkü sam yeli bile aynı kerameti gösterir. Keramet, Hakk'ın seni aşağı bir halden, yüksek bir hâle getirmesidir.” (2)

a)    Kerametin hak olduğuna dâir âyetler:

1-Ashâb-ı Kehf kıssasında zikredilen husus :

“Onlara baksaydın görürdün ki, güneş doğduğu zaman mağaralarının sağ tarafına yönelir, battığı vakit de onların sol yanını kesip giderdi. Kendileri ise oranın geniş bir yerinde idiler. Bu, Allah'ın AYETLERİNDENDİR. Allah kime hidâyet ederse işte o, doğru yola erdirilmiş, küni de şaşırtırsa artık onun için hiçbir zaman irşad edici bir yâr bulamazsın.

Sen onlan uyanık kimseler sanırsın. Halbuki onlar uyuyanlardandır. Biz onları gâh sağ yanma, gâh sol yanına çeviriyorduk. Köpekleri de mağaranın giriş yerinde iki kolunu uzatıp yatmakta idi. Üzerlerine tırmanıp da hallerini bir görseydin, mutlaka onlardan yüz çevirir, kaçardın ve her halde için, onlardan korku ile dolardı. Onlar mağaralarda üçyüz sene eğleştiler. Buna dokuz yıl daha kattılar.”(3)

2-Hz. Meryem'in kıssasında kuru hurma ağacının meyve vermesi ile ilgili âyet:

“...Hurma ağacını kendine doğru silk, üstüne derilmiş taze hurma dökülecektir.” (4)

3-Zekeriyya’nın (a.s.), Hz. Meryem'in yanına girdiğinde, O'nun yanında rızıklar bulduğunu; kendisinden başka kimsenin girmediği bu yerde   bulunan   erzakın nereden   geldiğini   Hz.   Meryem'den   sorduğunda : -Allah'ın indinden- cevabıyla ilgili âyet:

“...Zekeriyya ne zaman kızın bulunduğu mihraba girdiyse, O'nun yanında bir yiyecek buldu: "Meryem! bu sana nereden geliyor?" dedi. O da : "bu Allah tarafından, şüphe yoktur ki Allah kimi dilerse ona sayısız rızık verir" derdi.” (5)

4-Hz. Süleyman'ın veziri Asaf b. Berhiya'nın bir anda Belkıs'ın tahtını Yemen'den Filistin'e getirmesini anlatan kıssa :

Nezdinde kitaptan bir ilim bulunan zat: “Ben dedi, onu sana gözün kendine dönmeden (gözünü yumup açmadan) evvel getiririm.” (6)

b)    Kerametle ilgili hadisler:

Bu mevzuda rivayet olunan haberlerden:

1-Rahib Cüreyc menkıbesi. Cüreyc beşikte konuşmuştur.(7)

2-Peygamber (s.a.v.) den rivayet edilen meşhur mağara kıssası.

3-Bir sığırın konuşması.(8)

c)    Ashabdan bazılarının kerametleri hakkında birkaç örnek:

1-Hz. Ebu Bekir’in(r.a.) pek çok misafirine yemek verdikten sonra, artanların eskisinden fazla olduğu haberi.

2-Hz. Ömer’in (r.a.) Medine'de, minber üzerinde hutbe okurken, İslâm orduları komutanı Sariye'yi, düşman kuvvetlerinin kuşattığını görerek, dağa çekilmesi için seslenişi ve Sariye'nin bu sesi çok uzaklardan işiterek yerine getirmesi hadisesi.

3-Hz. Osman’ın(r.a.) kendisini ziyarete gelenler içinde, birinin gözünde zina eseri bulunduğunu haber vermesi.

4-Hz. Halid b. Velid’in  (r.a.) zehir içtiği halde, hiç tesir etmemesi.

Evliyanın kerameti ile alâkalı hususlar için Kuşeyrî Risâlesi'nin keramet bahsinde pek çok kıssalar mevcuttur. Bu hususta fazla bilgi almak isteyenler bu gibi eserlere müracaat edebilirler.

*************************************************************************************************

1-Yunus, 62

2- Mevlânâ, Fîhi Mâ Fîh, Ter. M. Ülker Anbaraoğlu, İst- 1974, s. 185-86

3-Kehf, 17, 18, 25,

4-Meryem, 25.

5-Âli İmran, 37.

6-Neml, 40.

7-Buharî, Enbiya 48; Müslim, Birr: 2.

8-Buharî, Enbiya 54.

(Dr. Selçuk ERAYDIN, Tasavvuf ve Tarikatlar 50–53)

 Keramet

30 Ağustos 2012 Keramet o velinin tâbi olduğu peygamber için de bir mucize sayılır. Zira o keramet, peygambere uymasının bir mükâfâtı olarak kendisine bahşedilmiştir.

ilmelyakin.com›forum/allah-dostlari-alim…keramet… kopya daha fazlası

Keramet:

-u Teâlâ bu seçtiği kullarından Peygamber Aleyhimüsselâm Efendilerimize mucize bahşettiği gibi, veli kullarından bazılarına da keramet bahşetmiştir.

Peygamber Aleyhimüsselâm Efendilerimizin ellerinde husule gelen harikulâde hallere mucize dendiği gibi bu hallerin -u Teâlâ’nın izniyle, iradesiyle veli kullarından sadır olmasına da keramet denir.

Hadis-i şerif’te:

“Mü’min-i kâmil’in ferasetinden korkunuz. Çünkü o Aziz ve Celil olan ’ın nûru ile bakar.” buyuruluyor. (Münâvî)

Gerek mucize gerekse keramet, hakikatte -u Teâlâ’nın ezelî ve ebedî kudretinin o andaki tezahüründen ibarettir.

Keramet o velinin tâbi olduğu peygamber için de bir mucize sayılır. Zira o keramet, peygambere uymasının bir mükâfâtı olarak kendisine bahşedilmiştir.

Keramet veli olmanın şartı değildir. Peygamber Aleyhimüsselâm Efendilerimize mucize göstermek vâcip olduğu gibi, evliyâullah hazerâtına da kerametleri gizlemek vâciptir.

 dostları olan bu velileri keşif ve kerametleri ile takdir etmek doğru değildir. Bir velide hiç keramet görülmeyebilir de.

Sahâbe-i kiram’ın en üstünü olduğu halde, Sıddık-ı Ekber -radiyallahu anh-dan bile hiç keramet nakledilmemiştir.

Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Hadis-i şerif’lerinde onun hakkında:

“Peygamber hariç, Ebu Bekir herkesten hayırlıdır.” buyurmuştur. (C.Sağir)

Şâh-ı Nakşibend -kuddise sırruh- Hazretlerimize: “Efendim, sizden hiç keramet husule gelmiyor.” denildiğinde:

“Sırtımızda taşıdığımız bunca vebal yüküne rağmen, ayakta durmamızdan büyük keramet mi olur?” diye cevap veriyorlar.

Onlardan hayatları boyunca pek az keramet husule gelmiştir.

Bir defasında da bir müridi ile bir yere doğru yolculuk yapıyorlar. Gidecekleri yer uzakça, akşam yaklaşıyor. Gidiyorlar gidiyorlar, akşam olmuyor. Gidecekleri yere varıyorlar, güneş birden batıyor. Müridine dönüyorlar ve buyuruyorlar ki: 

“Oğlum bunlar tarikat oyunlarıdır. Gaye ’tır.”

-u Teâlâ bu fakire, hayat boyunca Efendi Hazretlerinden bir defacık bile keşif ve keramet görmek arzusunda bulundurmadı. Her hareketi bizim için âşikârdı, her hareketi kerametti. Fakat hiçbir zaman görmek istemezdik, âdeta bu gibi şeylerden ikrah ederdik. Keramet itimatsızlıktan, güvensizlikten beklenir. Katiyyen istemediğimiz için de kasaları açıktı, istediklerini gösterirlerdi.

Onun için deriz ki; bizim yolumuzdaki keramet istikamettir.  korkusunu kalbinde taşıyan, O’nun rızâsı ve istikametinde bulunmaya çalışan kimse, keramet sahibi demektir.

Herşeyin fevkinde O’nun rızâsıdır. Her türlü tecelliyât, keşf-ü keramet dahi O’nun rızâsının yanında hükümsüzdür.

•

Ehl-i hakikat keramete hiç kıymet vermedi. Çünkü ona  yeter.

Hasan Basri -kuddise sırruh- Hazretleri postekisini denize serdiği zaman, Rabia-i Adeviye -kuddise sırruh- Hazretleri de havaya serdi. O havada, o denizde otururken şu cevabı verdi:

“Yâ Hasan! Senin yaptığını balıklar, benim yaptığımı da kuşlar yapar. Bunlar iş değil, iş rızâyı tahsil etmek.” 

Şeyh Es’ad Efendi -kuddise sırruh- Hazretlerimiz bir hadise husule geldiği zaman: “Şeyhimin kabirdeki tasarrufu.” buyururlarmış, hiçbir şeyi kendilerine bağlamamışlar.

Kemâlât keramet ile kâim değildir. Sakın siz de keramet ehli olayım demeyin. Şeytanın varlık tuzağına düşersiniz, nefsiniz sizi o noktada helâk edebilir ve soyulup gidersiniz.

•

Evet keramet de bir lütf-i ilâhî’dir. Buna rağmen keramet ehli olmak istemenin sırrını şöyle arzedelim.

Evliyâullahtan bazılarının yüzü Hazret-i ’a dönüktür. O ister ki O’nun hükmü olsun. Daha doğrusu o Hazret-i ’ı istiyor, O’nunla olmayı istiyor. Tasavvur buyurun Mevlâ onları ne kadar temizlemiş ki, kendisinden gayrı hiçbir şey istettirmemiştir.

Bazılarının yüzü ise halka dönüktür. O, Hakk’ın verdiğini halka göstermek ister. Birçok veliler burada soyulmuştur. Evet Hakk’ın ihsanını gösterir, fakat halkı tercih ettiği için Hakk onu sevmez. Meğer ki lütfu ile tutsun. Helâk olmak an işi, bıraktığı an kişi helâktadır.

Keramet ehli olmayı istemek kendini beğenmekten ileri gelir, çalışması da ona göre olur.-u Teâlâ Hazretleri kulunu kendisi ile kerameti arasında bırakır, onunla imtihan eder. Her şeyin O’nun ve O’ndan olduğunu bilecek mi, yoksa kendisinin imiş gibi gösteriş mi yapacak?

Bir düşün ki birisi sana bir dükkân açıvermiş, sermaye de vermiş. “Çalış, kârı senin olsun.” demiş. Doğru çalışırsan sermaye toplarsın, ihanet edersen iflâs edersin. İlimse O’nun, irfansa O’nun, edepse O’nun, irşadsa yine O’nun, hülâsa her şey O’nun... “Benim” dediğin zaman emanete hıyanetlik etmiş oluyorsun, hem riyakâr hem de yalancı oluyorsun.

•

Keramet de bunun gibidir, benimsenirse kişinin helâkına vesile olur. Velilerin soyulma noktası burasıdır. Birçok kimseler bu keramet yolunda soyulmuşlardır.

Bu hususta bir temsil:

Şeyh Es’ad Efendi -kuddise sırruh- Hazretlerinin büyük mahdumu Şeyh Ali Efendi -kuddise sırruh- Hazretleri buyururlar ki:

“Kâbe-i muazzama’nın ön safında bulunuyorduk, sabah namazı kılacaktık. Oturduğumuz yerde beklerken: ‘Acaba bu safta veli var mı?’ diye içimden geçti. Yanımdaki zat kulağıma eğildi ve: ‘Seninle yedidir.’ dedi. Her taraf dolu olmasına rağmen birinci safta boş bir yer vardı. Oraya hiç kimse oturmuyordu. ‘Acaba bu yerin sahibi kim ki oraya kimse oturmuyor?’ diye merak ettim. Derken bir ara baktım ki esmerce uzun boylu bir zât geliyor. Herkes ona yol açtı, o da boş yere oturdu. Anladım ki yer onunmuş.

Bu meyanda bir hacı ihtilâm olmuş. Dışarı çıkacak, fakat hem izdiham var, hem de vakit pek yakın. Bir şaşkınlık içinde iken, o zât ona gelmesini işaret etti, o da geldi. Cübbesinin kolunu açtığı zaman, baktım ki içinde gusül ihtiyacını giderecek her şey var. Adam içeriye girdi, temizlendi ve çıktı. Namazdan sonra dağıldık. O zat bir daha oraya gelmedi, kaç gün baktıysam da göremedim. Bir gün: ‘Seninle yedidir.’ diyen zâtla çarşıda karşılaştım. ’Efendim, o gün o harikulâde kerameti gösteren zât bir daha görünmedi.’ dedim. ‘Evet’ dedi, o öldü, hem de imansız olarak öldü. O gün safın başında idi, insanlara tepeden şöyle bir baktı, kalbinden geçti ki burada benden büyüğü var mı? -u Teâlâ da onun bu halinden hoşlanmadı ve imanını selbetti.’ dedi.”

’ımız muhafaza buyursun.

“Her şey sahibimindir.” de ve bu vartalardan kurtul. O’nun kulu olmaktan daha büyük bir meziyet bilmiyorum.

•

Velinin kerameti; Kitap, Sünnet ve İcmâ ile sabittir.

Kur’an-ı kerim’de keramete âit birçok misaller vardır.

Zekeriya Aleyhisselâm her mescide girişinde, mescidin bitişiğindeki bir odada barınan Hazret-i Meryem’in yanında kendisinin getirmediği, o bölgede o mevsimde yetişmeyen çeşit çeşit taze meyveler görürdü. Bunların nereden geldiğini sorunca da:

“ tarafından!” cevabını alırdı. (Âl-i imran: 37)

Hazret-i Meryem vâlidemiz peygamber olmadığına göre, onun yanında bulunan bu yiyecekler onun için bir keramettir.

•

Kehf sûre-i şerif’inde beyan buyurulduğuna göre Ashâb-ı kehf adı ile anılan iman kahramanı gençler yıllarca mağarada kalmışlar, daha sonra uyanarak hayata dönmüşlerdir. İşte onlar hakkında Kur’an-ı kerim’de anlatılanlar, bu sâlih gençler için bir keramettir.

•

Süleyman Aleyhisselâm Belkıs’ın tahtını kimin getireceğini maiyyetine sorduğu zaman cinlerden bir ifrit: “Sen makamından kalkmadan önce ben onu sana getiririm.” demişti. Kitaptan ilmi olan Hızır Aleyhisselâm ise: “Sen gözünü açıp yummadan ben onu sana getirebilirim.” dedi.

Bu hassas ve ince nokta Âyet-i kerime’de şöyle buyuruluyor:

“Kitap’tan ilmi olan kimse ise: ‘Sen gözünü açıp kapamadan, ben onu sana getiririm.’ dedi.” (Neml: 40)

Süleyman Aleyhisselâm tahtı yanında yerleşivermiş görünce şöyle buyurdu:

“Bu Rabbimin lütfundandır. Lütfuna şükür mü edeceğim, yoksa nankörlük mü edeceğim diye beni sınamak istiyor. Şükreden kendisi için şükretmiş olur, nankörlük eden de bilsin ki Rabbim müstağnidir, çok kerem sahibidir.” (Neml: 40)

Bu Âyet-i kerime kerametin ispatı hususunda bir delildir.

Süleyman Aleyhisselâm: “Filan kişi getirdi.” demedi. “Rabbim beni deniyor.” dedi. -u Teâlâ onu peygamber seçtiği için, lütfunu da koyduğu için hemen anladı.

Çünkü O’nun izni ve iradesi olmadan hiçbir şey olmaz. Kime ne verdiyse o olur.

•

Ashâb-ı kiram -radiyallahu anhüm- Hazerâtından da bazı kerametler nakledilmiştir.

Şöyle ki:

Hazret-i Ömer -radiyallahu anh- hilafeti döneminde Medine-i münevvere’de Cuma hutbesi okurken, Suriye taraflarında Nihâvend’de savaş halinde bulunan Sâriye -radiyallahu anh-e: “Yâ Sâriye! Dağa çık dağa!” diye bağırmış, bu sözü gerek o anda mescidde bulunanlar ve gerekse yüzlerce kilometre uzaktaki kumandanı Hazret-i Sâriye -radiyallahu anh- işitmiş, bu ikaz onun savaşı kazanmasına sebep olmuştur. (Keşf’ül-Hafâ. 2, 380)

Attab bin Beşir -radiyallahu anh- ile Usayd bin Hudayr -radiyallahu anh- karanlık bir gecede Resulullah Aleyhisselâm’ın huzurundan ayrılmışlar, birisinin bastonunun ucu, evlerine varıncaya kadar önlerini kandil gibi aydınlatmıştı. (Buhârî)

Halid bin Velid -radiyallahu anh-, Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimizin nübüvvetinin hak olduğunu ispat edebilmek için, kâfirlerin kibir ve inatçılığına karşı, kâmil bir iman ve kalp kuvveti ile okuduğu Besmele-i şerife’nin ardından hiç tereddüt etmeden bir kâse zehir içtiği halde hiç tesir etmemiştir. (Taberânî)

Tarikat-ı Aliye ve Keramet:

Tarikat-ı aliye’de birçok haller, ahvaller zuhur eder. İhlâslı kimsenin kalp gözü açılabilir. Bunlar kalbin hususiyetlerindendir. Bu gibi hallere hiç iltifat etmemek, hiç meşgul olmamak lâzımdır. Bizim iltifatımız mahviyet ve istikamettir. Bunlar tarikat oyunlarıdır. Yusuf Hemedânî -kuddise sırruh- Hazretlerimiz:

“Bunlarla, tarikat çocuklarını yetiştirirler.” buyurmuşlardır.

Bilen, gören ve yapan, kimin yaptığını gördüğü için katiyyen o yola tevessül etmez. Görmemiş, bilmemiş, yapmamış gibi görünür.

-u Teâlâ ne indirirse o olur. O’nun indirmediğini hiç kimse kendisine çekemez. O’nun indirdiğine, lütuf buyurduğuna hiç kimse mâni olamaz. Şu halde telaşa, teşvişe de lüzum yok.

-u Teâlâ’nın tuttuğu kimseler kerametten kaçınmışlardır, gaye  demişlerdir. 

Bir insan değersiz bir mahlûk olduğunu, herşeyin Hakk’ın olduğunu bilirse Hakk’a dayanır. -u Teâlâ’nın tutmadığı kimseler; kendisinde bir şey olduğunu zanneder. -u Teâlâ’nın emanet olarak ihsan buyurduğu lütufları kendisine mâleder. Kendi varlığını kendisininmiş gibi ortaya koyduğunda, -u Teâlâ dilerse onu o anda helâk eder.

Her şey O’nun ve O’ndandır. “Oldu”, “Oldum” diye bir şey yoktur. Aslında yaratan -u Teâlâ; nasıl yarattıysa, ne lütfettiyse o var. Ve O görülür.

Halk yaratanı, ihsan edeni görmüyor ve bilmiyor. Bilmediği için kendi nefsine bağlıyor, veyahut kişide arıyor, ona bağlıyor.

Oysa yaratan O, yaşatan O, öldüren O, dirilten O. Amma sen O’nu görmüyorsun da nefsin putuna dayandın, veyahut karşıdakini putlaştırdın.

Âyet-i kerime’de şöyle buyuruluyor:

“Dirilten de O’dur, öldüren de O’dur.” (Mü’minun: 80) 

Hazret-i  hükmünü koyuyor, oluyorsun sen, ben.

Hükmünü çekince ölüyorsun, oluyorsun bir hiç.

Şu kabirde yatanlar, hepsi “Ben biliyorum, ben yapıyorum.” derdi.

Ama Yaratan hükmünü çekince hepsini yerlere serdi.

İstidrac:

“Süre tanımak, mühlet vermek” mânâlarına gelen istidrac da keramet gibidir. Fâsık veya kâfir bir kimsenin kendi isteğine uygun olarak ortaya çıkan olağanüstü hallerdir.

Bir takım riyâzetlerle ruh kuvvet buluyor, nefsi tasarruf altına alıp, eşyaya hakim olabilme kuvvetini elde ediyor.

-u Teâlâ istidrac gösterecek kimseye, daha fazla küfür ve günaha dalması için bu kabiliyeti verir.

Bu hâl -u Teâlâ’nın o kimseye bir mekridir. O onu istemiş, -u Teâlâ da onu ona vermiştir. Fakat bu gibi işlere rızâsı yoktur.

Şeytanın duâsının kabul olunarak, kıyamete kadar kötülük yapmasına fırsat verilmesi, Firavun, Nemrut ve benzeri zâlimlerin saltanatlarının bir süre kendi istedikleri tarzda yürümesi istidrac çeşidinden hadiselerdir.

Yine zâlimlerin, kafirlerin bir bölümünün dünya işlerinin iyi gitmesi de istidracla ilgilidir.

-u Teâlâ Âyet-i kerime’lerinde şöyle buyurmaktadır:

“Âyetlerimizi yalanlayanları, hiç bilmeyecekleri yerden yavaş yavaş helâka yaklaştıracağız.” (A’raf: 182)

“Onlara mühlet veririm. Çünkü benim tuzağım (önce mühlet verip sonra yakalamam) çetindir.” (A’raf: 183)

Âyet-i kerime’deki “İstidrac” kelimesi; bir kul günaha devam ettikçe, -u Teâlâ’nın onun sağlığını, devlet ve nimetini artırması, onun şükrünü, tevbesini, istiğfarını unutturması, böylece onu azap ve gazabına derece derece yaklaştırması ve sonunda onu ansızın yakalayıvermesi mânâlarına gelir.

Bu gibi haller kendilerinin istikâmet üzere olduklarına delâlet etmez. Hiçbir kıymet ifade etmediği gibi, din ile iman ile de ilgisi yoktur. Kendilerini batırdıkları gibi etraflarını da batırırlar.

Cenâb-ı Fahr-i Kâinat -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Hadis-i şerif’lerinde buyururlar ki:

“Kulun mâsiyetlerinde devam ve ısrar etmesine rağmen ’ın onu dünyadan ne arzu ederse vermekte olduğunu görürsen, bil ki bu ona ’tan bir istidractır.” (Ahmed bin Hanbel)

Hazret-i Ömer -radiyallahu anh- Efendimiz, İran fethedildikten sonra ganimet malları Medine-i münevvere’ye getirilince:

“’ım! Bu hazinelerin istidrac olmasından sana sığınırım.” diye duâ etmiştir. 