1-Peygamber Efendimiz, kendisinden sonra, bir takım fer’î meselelerde ihtilafların vuku bulacağını ve bunun da ümmeti için bir güzellik, bir kurtuluş vesilesi olacağını beyanla, ümmetin müctehidleri arasında olacak bu ihtilafa izin vermiş, razı olmuş, hatta bu ihtilafı medih ifadeleriyle zikrederek rahmet vesilesi ilan etmiştir.

Kendi zaman-ı saadetlerinde de bir takım meseleleri istişareye açmış, karşılıklı müzakereler sonunda, ashab-ı kiramın bir birlerine muhalif söz ve görüşlerini takdir ile karşılamış, hiç birini farklı fikir beyan ettiği için muaheze etmemiştir. Mesela, Bedir gazası esirleri hakkında hüküm vermeleri için ashabıyla istişare etmiş, her birinin görüşünü dinleyip neticede ortaya çıkan iki görüşten birini tercih etmiştir.

Ömer bin Abdülaziz hazretleri: “Ashab-ı kiram efendilerimizin, ihtilafından dolayı bende hasıl olan sevinç ve süruru, Arapların en kıymetli malı olan beyaz Hecin develerinin tamamına sahib olmak dahi veremez,” ifadeleriyle, müctehitlerin ihtilafının ne derece kıymet ifade ettiğini izah etmeye çalışmıştır.

Halife Harun Reşit, İmam-ı Malik hazretlerinin yazdığı “Muvatta’” isimli kitabı, Ka’be-i Muazzamaya astırıp, bütün müminleri muktezasıyla amel etmeye mecbur etmek niyetinde olduğunu İmam-ı Malik hazretlerine söyleyince, İmam buna asla müsaade veremeyeceğini ifade etmiştir.

2- Mezheb, Peygamber Efendimiz ve Ashabının yaşayışlarını sistemleştiren bir müessesedir. Bu tatbikatın, zamanla unutulmasını önlemek gayesinin bir neticesidir. Dinde olmayanı dine sokmak asla değildir. Daha önce vuku bulmamış, bir takım hâdiselere, cevaplar aranır olduğunda, bu ihtiyacı karşılamak için, İmam-ı Azam Ebu Hanife, İmam-ı Şafii, İmam-ı Malik ve İmam Ahmed ibn-i Hambel gibi büyük müctehidlerin gayretleriyle, temelde bir teferruatta cüz’î farklılıklar ile bi’z-zarure ortaya çıkmıştır.

Eğer Allah ve Rasülü tek mezhebi murat etmiş olsaydı, kıyamete kadar vuku bulacak hadiseler için, dinimizin hükümlerini, bütün teferruatıyla vaz ederler ve müçtehidlere içtihad etme kapısını aralamazlardı. Dolayısıyla tek mezheb olurdu. Ancak zorluk asıl bu halde meydana gelirdi. Peygamberimizin “Ümmetimin ihtilafı rahmettir” sözünün manası işte budur.

Bununla beraber illa tek mezhep isteyenlere şu çağrıda bulunuyoruz. Mademki tek çatı altında toplanmak istiyorsunuz, buyurun, itikadî mezhebimiz olan Ehl-i Sünnet ve Cemaat Mezhebi’nde toplanalım. Eğer sözünüzde sadık iseniz buyurun hak mezhep olan Ehl-i Sünnet’e… Neden 72 fırkaya bölündünüz?

İşte “bu dört mezheb nerden çıktı” diyenlere söylüyoruz: “Allah ve Rasülünün müsaadesiyle ortaya çıktı.”

(Mevahibü’r-Rahman’dan derleme) incemeseleler.com

.

Hristiyan kadınla- da mı evlenilmez?

Kategori: İtikadi Meseleler

Gayri Müslimlerle evlilik hususunda temel bilinen husus, erkekle evlenilmez ama kadınla müslüman yapılacağı kanaatiyle (ehli kitap) ile evlenebilir yönünde. Ama şu ince detay çoğu kimsenin dikkatinden kaçıyor.

Hazır mesele Hristiyanlarla evlilik olunca Mehmet Aydın yıllar önce Mümtehine suresi 10. ayet Avrupa birliğine girmemize engel. Gerekli çalışmalar yapılmalı ve Mümtehine engeli kaldırılmalı diyordu.

Mümtehine suresinin bu ayetinde malum, ehli kitap bir kadınla evlenilebileğini beyan ediyor Rabbimiz. Ama tam tersi olarak erkek bir ehli kitapla da evlenmeyi İslam dini yasaklıyor.

Bu genel kaideden yola çıkarak Hristiyan kadınlarla gönül rahatlığı ile evlenebilir miyiz? Burada bir durmak lazım.

Çünkü Kur'an-ı Kerimde Ehli Kitap bir kadın ile evlenilebileceği ifade ediliyor.

"...Sizden önce kendilerine kitap verilenlerden yine hür ve iffetli kadınları, mehirlerini verip nikahlayınız, onlar size helaldir. " Maide-5

Ama malesef günümüzde Hristiyanların çoğu ehli kitaplıktan çıkmış durumda. Çünkü ehli kitap demek, Allaha şirk koşmayan, onun birliğini kabul eden Hristiyanlar demektir. Günümüzde ise Hristiyanların çoğu Hz. Allaha İsanın babası demekle şirk koşuyorlar ve ehli kitaplıktan çıkmış bulunuyorlar. Dolayısı ile onlar ile evlenmekte ehli kitapla evlenilmiş statüsünde değerlendirilmediğinden fasid bir nikah olmuş oluyor...

Hıristiyanlar, Cenab-ı Hak için; Vücud, ilim, hayat olmak üzere üç asıl ispat ederler.
Vucud’a, baba; İlme, oğul; hayata da, kulsal ruh ismini verirler.
İlim aslının, İsa A.S’ın bedenine intikal ettiğini söyleyerek, üç farklı ilah ittihaz etmiş ve şirke düşmüş olurlar. Muharref İnciller’de yazılı şu ifadeler, bu sapık inancı, açıkça ifade eder: “Ben ve baba birdir. Kim beni görürse babayı görmüştür. Ben babadayım, baba da bende. Daha önce bir papaz iken, Müslüman olmuş Tuhfetü’l-Erip isimli kitabın musannıfı Abdullah Tercüman bu hususta der ki:
“Hıristiyanlar; üçten biri olan Hz. İsa,ya Allah’ın oğlu olarak inanıp, onun İnsanlık ve ilahlıktan ibaret iki tarafı vardır, derler.”
Böyle bir inanç hiç şüphesiz şirktir. Bu husus, ayet-i celilelerde şöyle beyan buyrulur:
“Elbette küfretti şunlar: “Allah Meryem’in oğlu Mesih’tir” diyenler. Halbuki Mesih şöyle demişti: “Ey beni İsrail. Hep o Allah’a ibadet ediniz ki benim de rabbım sizin de rabbınız. Allah’a kim şirk koşarsa, Allah ona cennetini haram etmiştir ve varacağı yer ateştir ve zalimlerin yardımcısı yoktur.(Maide 72)

Batuhan Alkan/incemeseleler.com

.

Şu Hristiyanların cennet meselesi

Kategori: İtikadi Meseleler

Hristiyanlar Cennete girecek mi? Böyle net cevaplı bir suali günümüzde aksini iddia edenlerle ikna çalışmaları gibi bir sektör oluştu. Günümüz diyalogcuları, bir taraftan samimi Müslümanlar için: Öyle, bir gece ibadet etmekle cennete girilmez, cennet o kadar ucuz değil” diyerek, mübarek gün ve gecelerde yapılacak, bir takım ibadetlerden soğutmaya çalışıp, Müslümanların maneviyatını kırarken; diğer taraftan da İslam’ı kabul etmeyen, peygamberimizi tanımayan, batıl din mensuplarını Cennete sokmak için, nedendir bilinmez, bütün gayretlerini ortaya koyarlar.

Bu maksatla:
“Şüphe yok ki iman edenler ve Yahudiler, Sabiiler, Nasraniler, bunlar içinden her kim Allah’a ve Ahiret gününe iman edip de, salih amel işlerse, artık onlara korku yoktur ve onlar mahzun olacak değillerdir. (Maide 69- Bakara-38) ayet-i kerimesini delil olarak kullanırlar.
Derler ki: “İşte Allah, kendine ve Ahiret gününe iman edip, güzel işler yapan, kim olursa olsun, onları affedeceğini ve cennetine koyacağını haber veriyor.”
Bunlara cevap vermeden önce öncelikle bu ayet-i celilede geçen dört sınıfı tanıyalım.
Birincisi İman edenlerdir.
Ayet-i kerimenin devamında, Allah’a ve Ahiret gününe iman etme, şartı koşulduğuna göre, bu kimselerin suretâ mümin görünüp, kalplerinde küfrü gizleyen, münafıklar olduğu anlaşılır.
İkinci ve Üçüncüsü sınıf: Yahudiler ve Hıristiyanlardır.
Dördüncü sınıf da: Sabiilerdir ki, Hıristiyan ve Mecûsiler arasında, yıldızlara veya meleklere ibadet ettiği söylenen bir kavimdir. Asıl dinleri Nuh A.S.’a dayandığı söylense de, itikatları tamamen bozuktur.
Bu dört sınıftan olan, Münafık ve Sabii’lerden bahsetmeye ihtiyaç yoktur. Zira onların bu inançlarıyla Cennete giremeyeceği her kesin malumudur.
O halde geriye kalan Hıristiyan ve Yahudilerin, mevcut Allah ve Ahiret inançlarından bahsedelim ki, Müslüman olmadan, cennete girilip-girilemeyeceği ortaya çıkmış olsun.

Hıristiyanların Allah İnancı

Hıristiyanlar, Cenab-ı Hak için; Vücud, ilim, hayat olmak üzere üç asıl ispat ederler.
Vucud’a, baba; İlme, oğul; hayata da, kulsal ruh ismini verirler.
İlim aslının, İsa A.S’ın bedenine intikal ettiğini söyleyerek, üç farklı ilah ittihaz etmiş ve şirke düşmüş olurlar.
Muharref İnciller’de yazılı şu ifadeler,

“Bütün papazlar bilir ki: “İsa A.S semaya kaldırıldığında yazılı olarak bir İncil bırakmadı. İsa A.S’dan sonra elliden fazla İncil yazıldı. Bunlar arasından da dördü seçildi. İsa A.S’dan 8-10 sene sonra Filistin’de Süryânî lisanında Matta İncili yazıldı. Şu an Matta’nın bu nüshası yoktur. Yunanî denilen nüshası vardır. Markos İncili, otuz sene sonra Roma’da yazıldı. Luka İncili, yirmisekiz sene sonra İskenderiye’de Yunanî olarak yazıldı. Yuhanna İncili ise, 38 veya 65 sene sonra Efsus şehrinde yazıldı. Hepsinde rivayetler ve hikayeler ve İsa A.S’dan sonra hasıl olan bazı hadiseler yazılıdır. Luka ve Markos havarilerden değildir. Başkalarından işittiklerini yazmışlardır. Bunları yazan kitaplarına İncil demediler. Kendilerince bir tarih kitabı yazdılar. Ancak sonra gelenler tercüme ederken İncil ismini kullanmaya başladılar.

bu sapık inancı, açıkça ifade eder: “Ben ve baba birdir. Kim beni görürse babayı görmüştür. Ben babadayım, baba da bende.
Daha önce bir papaz iken, Müslüman olmuş Tuhfetü’l-Erip isimli kitabın musannıfı Abdullah Tercüman bu hususta der ki:
“Hıristiyanlar; üçten biri olan Hz. İsa, Allah’ın oğlu olup, Onun İnsanlık ve ilahlıktan ibaret iki tarafı vardır, derler.”
Böyle bir inanç hiç şüphesiz şirktir. Bu husus, ayet-i celilelerde şöyle beyan buyrulur:

“Elbette küfretti şunlar: Allah üçün üçüncüsü diyenler, halbuki bir tek ilahtan başka ilah yok. Eğer bu dediklerinden vazgeçmezlerse, elbette içlerinden kafir kalanlarına şüphesiz ki bir elim azap dokunacaktır. (Maide 73)

“Elbette küfretti şunlar: “Allah Meryem’in oğlu Mesih’tir” diyenler. Halbuki Mesih şöyle demişti: “Ey beni İsrail. Hep o Allah’a ibadet ediniz ki benim de rabbım sizin de rabbınız. Allah’a kim şirk koşarsa, Allah ona cennetini haram etmiştir ve varacağı yer ateştir ve zalimlerin yardımcısı yoktur.

“Ey ehl-i kitap! Dininizde haddi tecavüz etmeyiniz, Allah’a karşı hak olmayanı söylemeyin. Mesih İsa İbn-i Meryem, sadece Allah’ın Rasülü, ve Meryem’e ilka eylediği kelimesi ve ondan bir ruhtur. Başka bir şey değil, gelin Allah’a ve Rasülüne iman getirin. Üç demeyin. Vazgeçin, hakkınızda hayırlı olur. Allah ancak tek bir ilahtır, O Sübhan, bir veledi olmaktan münezzehtir. Göklerde ve yerde ne varsa onun. Vekil olmak için de Allah kâfîdir.” (Nisa 171)

.

Misyonerlerin planlı taktikleri

Kategori: İtikadi Meseleler

Misyonerlerin çeşitli taktiklerini okuduktan sonra günümüzde bunları yakinen müşahede ettiğinize bizzat şahit olacaksanınız.
İçimiz deki tehlikenin farkında mıyız? Müslüman bilinçli ve uyanık olmalıdır.

1- Cemaatlerin arasına düşmanlık sokup, kötü zannı aşılamak.
2- Yakılması ve yok edilmesi mümkün olan din kitaplarını yakmak, yok etmek.
3- Din adamlarından Müslümanları soğutmak için, onlar hakkında muhtelif iftiralar uydurmak, gerekirse onlar kılığına girerek, halkın gözü önünde çirkin fiiler işlemek, böylelikle Müslümanların, çocuklarını, dînî mekteplere göndermekten vazgeçirmek ve cahil kalmalarını temin etmek.

    4- “İslam ibadet dinidir, dünyaya ait meselelerle alakadar olmaz” inancını yerleştirmek.
    5- İdarecileri kadın, içki, kumar gibi kötü alışkanlıklara müptela kılmak, rüşvete ve beytülmali, kendi şahsi işlerinde harcamaya alıştırmak.
    6- Gizli-aşikâr şu dört şeyi yaymak: İçki, kumar, zina ve domuz eti.
    7- Camilerin açılmasına mani olmaktansa, orada misyonerleri ve mezhepsizleri konuşturarak, camileri kendi hizmet mahallimiz haline getirmek.
    8- “Peygamberlerin İslam’dan kastının, mutlak din olduğu, Hıristiyanlık, Yahudilik gibi dinlerin de ona ulaştıracağı” inancını yerleştirmek.
    9- Müslümanların inanç esaslarına bid’atler sokup, İslamı gericilik ve terör dini olmakla itham etmek.
    10- “Dinde zorlama yoktur” diyerek, bilhassa kadınlara, hürriyet sevdası aşılamak ve emr-i bi’l-mâruf, nehy-i ani’l-münker vazifesini unutturmak.
    11- Kur’an-ı Kerim ve Hadis-i Şeriflerin dili olan Arapça’yı, öğrenmekten men etmek, yabancı dil olarak diğer dillerin öğrenilmesine teşvik etmek.
    Bunlar arasında en çok üzerinde durdukları ise şu dört maddedir:

1-    Zinayı meşrulaştırıp yaymak.

İslamın kadın haklarını ihlal ettiğinden, kadınlara hakaret ettiğinden bahsederek kadını kullanmak.
    Buna delil olması için “Erkekler kadınlar üzerine kavvâmdırlar (hakimdirler)” ayeti kerimesini okurlar.
Ancak bilmezler ki, ayet-i kerimedeki kavvam; “kadının işine bakan ve onu muhafaza eden” demektir.
Erkek, kadının hakkına, malına, namusuna sahip çıkan, her türlü hizmetini yapan ve bütün kötülüklerden koruma vazifesini üstlenen manasına, onun hakimidir.
    Bir taraftan kadınlara, kadın haklarının savunuculuğunu yaparken, diğer taraftan da erkeklere, belli bir müddet, nikah altında tutup, parasını verdikten sonra başka bir kimse ile, tekrar aynı muamelenin yapılabileceğini ifade eden müt’a nikahının cevazından bahsederler.
    Müt’a Nikahının cevazına delil olarak da:
“Bunlardan başka kadınları ise, iffetkar, sifahtan (zinadan) kaçınır olduğunuz halde, mallarınızla talep etmeniz size helal kılınmıştır” ayet-i kerimesini okuyarak, bir meblağ karşılığında, kadınlardan istifade edilebileceğini, Müslümanların kafalarına sokmaya çalışırlar.
    Fakat ayet-i kerimede “sifahtan (zinadan) kaçınır olduğunuz halde” ibaresiyle anlaşılır ki, müt’a nikahı, diğer bir ifadeyle, metres tutmak, sırf kaza-i şehvet maksadıyla olduğu için, kesinlikle bir zinadır. Zira nikahtan maksat sadece kaza-i şehvet değildir.

    2- İçki ve kumarı meşrulaştırıp, yaymak.

    Bunun için de: “Şüphe yok ki şeytan aranıza ancak içki ile, kumar ile adavet düşürmeyi ve sizi Allah teala’nın zikrinden ve namazdan alıkoymayı ister. Artık siz vazgeçtiniz değil mi?” ayet-i kerimesini zikrederler.
“İnsan müptela olmadıkça, bu mahzurlarla karşılaşmaz. Hoş vakit geçirmek için, biraz kumar oynamanın ve sarhoş etmeyecek kadar alınan içkinin herhangi bir mahzuru yoktur”, derler.
    Ancak Peygamber Efendimiz buyuruyorlar ki: “Çoğu sarhoş edenin azı da haramdır”
    Din-i islamda meşru eğlenceler, mubahtır. Lehv ve leab denilen bir takım muzır ve faydasız eğlenceler ise ayet-i kerime ve hadis-i şeriflerle kesinlikle haram kılınmıştır.
3- İbadetlerden soğutmak.

    Namaz’dan soğutmak için; “Allah c.c “Beni anmak için namaz kıl” buyuruyor. Demek ki namaz kılmaktan maksat Allah’ı hatırlamaktır. O halde illa namaz kılmaya gerek yok. Onu hatırda tutmak, kafidir” derler.
    Ancak Ayet-i celilede geçen “Benim zikrim için” manasını ifade eden “li zikrî” kelimesi, mef’ûl-i leh’tir. Mefûl-i leh de tahsili ve husûlî olmak üzere iki kısımdır.
“Namaz beni hatırlamak, anmak olduğu için, namaz kıl” manasına geldiği gibi “Beni hatırlamayı temin ettiği için namaz kıl” manasına da ifade eder.
İkinci manaya göre; namaz Allah’ı hakkıyla hatırlamanın tek yoludur. Bunun için bütün ibadetlerin başı kılınmıştır. Öyleyse Allah’ı hakkıyla zikretmeyi isteyen kimsenin, namaz kılmaktan başka çaresi yoktur.
Ayrıca “li zikrî” ifadesinin diğer bir manası da: “Ben namazı kitapta zikredip, emrettiğim için namaz kıl” demektir.

Oruçtan soğutmak için de; oruçla alakalı nazil olan ayet-i kerimelerin baş tarafını söylemeden, hastalar ve seferde olanlar için nazil olan hükmü, sanki herkes için geçerli bir hükümmüş gibi, ortaya koyarak, derler ki:
“Bakın, Allah oruç hakkında: “Oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır” diyor, yoksa illa oruç tutmayı emretmiyor. O halde oruç tutulmaya da bilir.”
Halbuki Ayet-i celile, başından bil itibar okunacak olursa, hükmün öyle olmadığı görülür:
“Ey o bütün iman edenler! Üzerlerinize oruç farz kılındı. Nitekim sizden öncekilere de farz kılınmıştı takî sakınabilesiniz.
Sayılı günler. Sizden her kim hasta olur veya sefer üzere bulunursa tutamadığı günler adedince sair günler de –tutar-, oruca pek zor dayanabilecek kimse üzerine de fidye, bir miskin yemeği –farzdır- Her kim hayrına fidyeyi artırırsa, hakkında daha hayırlıdır. Bununla beraber oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır eğer bilirseniz.”

Bütün ibadetlerden soğutmak için de:
    “Din kalbin temizliği, ruhun selameti ve başkalarının hakkına tecavüz etmemektir. Din sevgidir. Eğer bu mana kalbinde yerleşmişse, artık dinin sana vereceği bir şey yoktur. Senin yeter ki kalbin temiz olsun.
Kur’an-ı Kerimde: “Sana yakın gelinceye değin, rabbine ibadet et” buyurulmuyor mu?
O halde Allah’a ve ahiret gününe dair, kalbinde kat’i bir itikat hasıl olunca, artık ibadete lüzum kalmamış olur” diyerek Müslümanları, dünyaya gönderiliş gayelerinden uzaklaştırmak isterler.
    Öncelikle buradaki “yakîn”den murad, ölümdür, yoksa “Allah’a ve ahiret gününe dair, katî bir iman ve itikat” manasına değildir. “Sana ölüm gelinceye kadar ibadet et” manasınadır.
Çünkü bu emrin muhatabı, Peygamber efendimizdir.
Bütün peygamberler gibi, peygamber efendimiz de, ömrü boyunca ibadet etmiş, hiçbir zaman, ibadetten vareste olmamıştır.
Şayet yakîne, “Allah’a ve Ahiret gününe, kat’i itikat” manasını verecek olursak, “Peygamberler, kalplerinde bu manayı hiçbir zaman tahsil edememiştir” neticesi çıkar ki, bu büyük bir iftira ve büyük bir zulümdür.
Zira bir peygamberin kalbinde, Allah’a ve ahiret gününe dair, en ufak bir şüphe olduğunu söylemek, küfürdür.
O halde “itikadî yakîn gelinceye kadar” manasını vermek çok tehlikelidir.
    Bilfarz ve’t-takdir, bu mana verilmiş olsa dahi, ayeti kerimenin manası “sana yakın gelinceye kadar ibadet et” şeklindedir. Bundan ise, “yakın geldikten sonra artık ibadet etme” manası çıkarılamaz.
Zira bu mana, Mefhum-u muhalefetin, mefhum-u gaye kısmındandır. Usul-u Fıkıh ilminde takarrur etmiştir ki, mefhum-u muhalefet ile istidlal fasittir. Böyle olunca, bu manayı çıkartıp, bununla amel etmek caiz olmaz.

    4- Arapça’nın öğrenilmesine manî olmak.

“Muhakkak ki o Kur’an, senin ve kavmin için bir zikirdir ve ondan, yakında sual olunacaksınız” ayetini okuyarak: “Kur’an, sadece peygamber efendimiz ve kendi kavmi için bir zikir, bir öğüttür. Öyleyse onun dilini öğrenmeye çalışmak lüzumsuzdur” derler.
    Fakat ayet-i kerimede geçen zikirle murat; “şeref”tir.
Kur’an-ı Kerimi okuyup, anlama ve icabatıyla amel edip, onun hadimi olma şerefi ki, bu şerefe, tabiatıyla ilk olarak, Peygamberimiz ve onun en yakınında olan, kavmi nail olmuştur.
Sonra, bu onlara munhasır kalmamış, onun davetine icabet edip, onun ümmetinden olan her Müslüman, bundan nasibdar olmuştur.
Kur’an-ı kerime hizmet, Cenab-ı Hakk’ın kullarına bahşettiği çok yüce bir nimet ve büyük bir şereftir. “Bu şereften sen mahrumsun, sen kur’an’a hizmet edemezsin” diye hiç kimseye bir telkinde bulunulmamış, aksine, bu bir seferberliktir denilerek, herkes yapabildiğiyle buyursun meydana denilmiştir.
Hal böyle olunca, bu yüce hizmeti deruhte edip, bu şereften mahrum olmamak, onun dili olan Arapça’yı öğrenmeye bağlıdır.
Kimi öğrenir, kimi öğretir, kimi öğrenen ve öğretene yardım eder veya hiç olmazsa onları sevenlerden olur.
Her nimetin bir de külfeti vardır. Unutulmamalıdır ki yarın muhakkak, bu nimetin, bir de hesabı sorulacaktır.

incemeseleler.com

.

Levlake levlak'ın delili

Kategori: İtikadi Meseleler

Her devirde olduğu gibi, asrımızdaki hasta ruhlu insanlar da, Hz. Peygamberi açıkça inkâr edemedikleri için, bir kısım temel hakikatleri inkâr ederek milletin imanını zedelemeğe çalışıyorlar. Çünkü, imanın esas ruhu, peygambere iman etmek ve ona tâbi olmaktır.

Ona tâbi olmadan Allahı sevmiş olmak mümkün olmadığı malumdur. Bu husus, şu ayeti
kerime ile bildirilmiştir :

قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ

(Resûlüm! ) De ki: Eğer Allah'ı seviyorsanız bana uyunuz ki, Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. ..(Al-i İmran 31 S-55)

Onun için inkârcı münâfıklar hep, Hadisi şeriflere saldırırlar. (daima, sahih midir, değil midir?) Diye, gereksiz yere, bu kelimeleri diline dolar ve vicdanlarda şüphe uyandırmağa çalışırlar.
Müslümanları Resulüllah’dan ve onun vârislerinden, Evliyaullah’dan koparmağa çalışırlar. Hatta bunlar, gün gibi âşıkâr olan

Hadisi şerifleri ve hatta bir kısım âyeti kerimeleri açıkça inkâr etmekten çekinmiyorlar.

Ebul Faruk (K.S) buyururlardı ki :
-(Sapık) frak’ı dâlle erbâbı, güneş gibi parlak hakikatleri inkâr ederler. Onlar hep (kıyl’u kaal) ile meşgul olurlar. Nerede bir ihtilâf var, nerede bir itiraz ve inkâr var, hemen ona sarılırlar. O tarafta yer alırlar”..

Çok ibretli bir ayeti kerime :
Nice, ilim adamı geçinenlerın, hiç göz atmadığı binlerce ayeti kerime vardır. Mesela, Kur’anı kerimde, bir âyet-i kerimede, vardır ki, manasını kimse araştırmaz. İşte mübarek cümlelerden biri :

مَّا خَلْقُكُمْ وَلَا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ

(Ey İnsanlar!) Sizin hepinizi yaratmak ve hepinizi öldükten sonra diriltmek, ancak bir tek kişiyi diriltmek gibidir” Lokman-28

Diğer bir tefsir’e göre :

كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ
= Bir tek kişiyi diriltmek gibidir= cümlesindeki (Kef) harfi, (Lâm) makamındadır
ve bu cümle :

لنفسٍ

= Li-nefsin“ manasınadır, yani :
“Bir kişi içindir, bir tek kişinin hurmetinedir. Onu dirilttiğimiz içindir” manası vardır. Ki, O da, Muhammed Mustafâ’nın şahsı ve zatı demektir. Yani : Ey İnsanlar! yaratılmanız da, mahşere çıkmanız da sırf onun hürmetine, onun varlığı sebebiyledir. demektir. (Bahrul Udhiyye Akşehiri sh-48)

Bir de Hadisi Kudsi’yi okuyalım:
لولاك لولاك لم خلقت الافلاق

Ey Muhammed! Sen olmasaydın, sen olmasaydın eflâki yaratmazdım.

Ruhulbeyan tefsiri 1-27 ve keşfulhafâ II.214 no=2123 ve Elmalılı tefsiri 8-18’de yar alan bu Hadis-i Kudsi de, işte bu hakikatı açıklamaktadır. (Ruhul-beyan tefsiri=1-27 keşfül-hafa ıı,214-2123- Elm=8-18)

Bu manâ ile hakikat-i Muhammediyye’nin zuhuru, bütün hılkat’ın gâyesi demektir. (Elmalılı tefsiri 8-18)
Çok ibretlidir ki, ilim adamı geçinen cahil bir kısım ilahiyatçılar, böyle bir Hadisi kudsi olmadığını iddia ederler.. Bu iddianın ilimle, imanla alakâsı yoktur. İtimat ettiğimiz ve Ehli sünnet itikadına sahip olduğuna inandığımız bir ilahiyat Profesörü ile
konuşurken, bu meseyi kendisine sorduğumda o da aynen şöyle demiştir :
-Hayır, Hadis’i kudsi değildir…
Ben :
-Ruhulbeyan ve Elmalılı tefsirinde “Hadisi kudsi” olarak zikredilmektedir, buna ne dersiniz? Deyince bana :

-Evet hocam, mana olarak doğrudur. Hz. Peygamber olmasaydı bu âlem yaratılmazdı..Bu doğrudur. Ancak, lafız olarak rivayet edilmiş böyle bir Hadis’i kudsi yoktur” dedi.
Sonra daha geniş bir araştırma yaptık ve şu netice ortaya çıktı :

Yukarıda zikredildiği üzere bu mübarek cümleler, Muteber kitaplarda (Keşfül-hafâ II-214) 2123 numara ile (Hadisi kudsi) olarak
kaydedildikten sonra, “kıyle ennehu gayru sahihin” diye bir no yer almaktadır. (yani kıylu-kaal ehli bunun sıhhatını kabullenmemiş olmakla, mutemed bunca ulemanın bu güne kadar naklettiği bu Hadis’i kudsi’nin sıhhatına gölge düşmez.
Bir dostumuzun izahı da şöyle :
“Peki mânâsı bu derece kuvvetli bir hadis-i kudsî, kütüb-ü sitte içinde
kaydedilmemiş olabilir mi?
-Olabilir. Görüldüğü gibi olmuştur! Muhtemeldir ki, ilk dönemlerde, çok yaygın olarak bilinen bir hadis-i kudsî olduğu için, rivayet zinciri önemsenerek kaydedilmemiş; bu yüzden de, sonradan şiddetli usûller ortaya koyan kütüb-i sitte imamları tarafından kaydedilmemiş olabilir. Ne var ki, hiçbir kütüb-ü sitte imamı, sahih hadislerin sadece kendi kitaplarında yer
alan hadislerden ibaret olduğu iddiasında bulunmamış ve bu Hadis’i kudsiyi inkâr eden bir tavır da almamıştır”

Kıylu-kaal meselesi :
Kıyamete doğru, bir kısım ulema hep (kıyl’u kaal) ile uğraşacağı ve esas doğru olana itibar etmeyeceği Hadisi şeriflerde haber verildiği üzere, ulum’i âliyyeden mahrum olan sözde ilahiyatçılar, (şöyle denilmiş, böyle denilmiş) diye hep kıylu kal kayıtlarına
sarılmışlardır.
Halbuki bu izahlar ve olumsuz rivayetleri dahi eserlerinde belirtmek, ilim haysiyeti adına, selef ulemasının dürüstlüğünü ifade eder. Yoksa, esas olarak, Hadisi şerifin rivayetinde asla bir şüphe yoktur.

Asıl metinde, 2123 numara verilerek zikredilen bu Hadisi kudsi’nin, bu esas kaydına itibar etmeyip, hatta onu görmeden gelerek, aşağıda bir not halinde (bazıları bunun sahih olmadığını söylemiştir) şeklindeki kayda sarılıp, bu mübarek Hadisi şerifi inkâr etmeğe kalkmak, ilim haysiyeti adına çok esef verici bir keyfiyettir.

Kısacası, bilhassa zamanımızda iman kurtarmak, kolay bir iş değil.. son

Yok edici eleman Gıybet !

Kategori: Manevi Meseleler

Matematik ilminde sıfır yok edici elemandır. Sağ tarafına ne kadar sayı yazarsanız yazın çarpınca sonuç yine sıfırdır. İşte gıybette öyle bir illettirki amelin sevabını hatta tamamını anında götürür. Ve çokta münafıkça bir günahtır. Bir münafık misali, en has daireden en ücra köşeye, en hassas ve duyarlı olan müminden, fasık bir mümine kadar hemen hemen herkesin ağzına ve ameline sirayet eder. Bu güzel hazırlanmış gıybet sohbetine 5 dakikanızı ayırmalısınız!

GIYBET’E GİRİŞ
Gıybet: Duyduğu zaman hoşlanmayacağı kusurunu onun olmadığı bir mekânda başkasına söylemektir. Halk arasında dedikodu ile tabir edilen haldir.

Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.)de bir hadislerinde gıybeti şöyle tarif etmektedir. "Gıybet nedir, bilir misiniz?” Allah ve Resûlü daha iyi bilir, dediler. Peygamberimiz (s.a.v.):
قاَلَ ذِكْرُكَ أَخَاكَ بِماَ يَكْرُهُ"Gıybet, din kardeşini hoşlanmadığı bir şey ile anmandır" buyurdu. Söylenen ayıp eğer okardeşimde varsa, ne dersiniz?" diye soruldu.
قَالَ إِنْ كاَنَ فِيهِ مَا تَقُولُ فَقَدِ ‏ ‏اغْتَبْتَهُ ‏ ‏وَإِنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ فَقَدْ ‏ ‏بَهَتَّه
"Eğer söylediğin şey onda varsa gıybet ettin; yoksa, o zaman ona iftira ettin demektir,"buyurdu.(Müslim Birr 70)

Yine başka bir hadisi şerifte;
إِيَّاكُمْ وَالْغِيبَةَ فَإِنَّ الْغِيبَةَ أَشَدُّ مِنْ الزِّنَا، فَإِنَّ الرَّجُلَ قَدْ يَزْنِي وَيَتُوبُ فَيَتُوبُ اللّٰهُ عَلَيْهِ وَإِنَّ صَاحِبَ الْغِيبَةِ لَا يُغْفَرُ لَهُ حَتَّى يَغْفِرَ لَهُ صَاحِبُهُ
“Gıybetten sakının! Çünkü gıybet zinadan daha şiddetlidir. Kişi zina eder, sonra tevbe ederse, Allah onun tevbesini kabul buyurur. Ancak gıybet eden, gıybet edilen affetmedikçe, mağfiret olunmaz.” (Kenzu’l-ummâl, 3/1057)

Cenab-ı Hak Hucurat-12 suresinde şöyle buyurmaktadır.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ

Selmân-ı Fârisî (r.a.) bir defasında Rasûlullâh (sav)’in ashâbından iki kişi ile beraberdi. Onların hizmetlerini görür ve yemeklerinden yerdi. Bir gün insanlar yürüdüğünde Selmân uyuyakalmış ve onlarla birlikte gidememişti. İki arkadaşı, onu arayıp bulamayınca çadırlarını kendileri kurarak konakladılar ve:
“–Selmân pişmiş yemeğe ve kurulmuş çadıra gelmekten başka bir şey bilmiyor.” diyerek Selmân’ı hafife aldılar ve gıyabında konuştular.
Selmân geldiğinde de onu, kendilerine katık istemek üzere Hazret-i Peygamber (sav)’e gönderdiler. Selmân, elinde bir kapla Rasûlullâh (sav)’in yanına vardı:
“–Ey Allâh’ın elçisi, şayet Sen’in yanında katık varsa kendilerine vermen için arkadaşlarım beni Sana gönderdiler.” dedi.Allâh’ın Rasûlü (sav): “–Arkadaşların katığı ne yapacaklar, onlar katıklarını yediler.” buyurdu. Selmân dönerek o ikisine Rasûlullâh (sav)’in sözlerini haber verdi. Onlar da kalkıp Allah Rasûlü’nün yanına geldiler ve:
“–Seni hak ile gönderene yemin olsun ki, konakladığımızdan beri biz herhangi bir yemek yemedik.” dediler. Rasûlullah (sav):
“–Konuşmalarınızla siz Selmân’ı (gıybet ettiğiniz için) katık olarak yediniz.” buyurdu, peşinden de: “…Hangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır?..”(Hucurât, 12) âyet-i kerimesi nâzil oldu. (Dürretül Vaizin)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ
“Ey iman edenler! Zannın bir çoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah’a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah tövbeyi çok kabul edendir, çok merhamet edendir.(Hucurat-12)

Zan, tecessüs (gizli şeylerini araştırmak) ve gıybet birbirinin tetikleyicisidir.
Sehl ibn-i Abdullah Tüsterî (k.s.) hazretlerinden:
Gıybetten kurtulmak isteyen, nefsine zan kapısını kapatsın. Çünkü; Zandan kurtulan tecessüsten,
Tecessüsten kurtulan gıybetten, Gıybetten kurtulan günahtan, Günahtan kurtulan bühtandan berî olur.

►Gıybet toplumun huzur ve güvenin duygusunu zedeleyen bir unsurdur. Birbirine güvenmeyen fertlerin meydana getirdiği toplumda da asla huzur ve güven olmaz.
Kıssa:Bir gün Hasan-ı Basri Hz.lerine: “Ya imam sen diyorsun ki ashab-ı kiram zamanında Medine’de gıybet yapıldığı zaman Medine’nin sokakları kokardı. Biz de şimdi gıybet ediyoruz fakat hiçbir yer kokmuyor” denildiği zaman “Bir insan derici dükkânına girdiğinde burnu oranın kokusuna dayanamaz. Belli bir süre geçtikten sonra artık alışır ve deri dükkânındaki kerih kokulardan hiçbir şey duymaz hale gelir. İşte sizler de gıybet etmeye o kadar alışmışsınız ki artık her tarafı çepeçevre saran pis kokuları duymaz hale gelmişsiniz”.

►Bir insanı arkasından çekiştirdiğimiz zaman, kendisi yanımızda olmadığından dolayı kendisini savunamaz. Nasıl ki bir ölü kendini savunamazsa yanımızda olmayan bir insanda kendini öyle savunamaz. (Cevap Hakkı.)
GIYBETİN CEZASI

►Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurdu. Gıybet etmeyin! Zira gıybette 3 afet vardır.
-1- Yaptığı hayır ve hasenat kabul edilmez.
Peygamberimiz (s.a.v.) der ki: “Ateşin kuru odunu yakması, insanın sevaplarını yok etmekte gıybetten daha hızlı değildir.” yangın yok edicidir. (Bir gecekonduyu alevler sarmış, demir parmaklıklı pencere ile alevlerin kuşattığı kapı arasında sıkışan zavallı bir anne ve iki masum yavrusu, tüm servetleri olan evlerinin içerisinde yanıp kül olmuştu.1 mart 2002)
Kıyamet günü defterini eline alan kul, sayfaları bomboş görünce başlar feryada.
“Hani Ya Rabbi, benim kıldığım namazlar, yaptığım ibadetler, tuttuğum oruçlar, verdiğim sadakalar, hiç biri yazılmamış.” O zaman Cenab-ı Hak şöyle cevap verir. “ İşlediğiniz bütün amelleri yazmıştım, fakat siz onları muhafaza edemediniz. O amelleri dedikodu yaptığınız insanlara kaptırdınız. Gidip gıybetini yaptığınız kardeşlerinizin defterlerine bakın. Onların defterlerinde bulacaksınız.
►Kıyamet günü amel defteri eline verilen kul orada işlememiş olduğu iyiliklerin yazılı olduğunu görünce “Ya Rabii, bu iyilikler bana nereden geldi?”der. Allah (cc) da “ O iyilikler senden habersiz olarak senin gıybetini yapanlardan geldi.” der. (Gıybet yapılacaksa buna en layık anne babadır. Düşmanına bir de gıybet yaparak iyilik yapma.)
Kıssa: Hasan Basri Hazretleri Bir gün kendisine birisi gelip ben yemekte falanın evinde idim, yemek yerken ev sahibi seni çekiştirdi demişti. Hazret de kendisine “sana o şahıs ne ikram etti?” diye sorup, laf getiren kişi, “şu yemekleri ve şu meşrubatları ikram etti” deyince Hasan Basri “O kadar şeyi midende sakladın da benim hakkımda söylediği sözleri saklayamadın mı?” diye cevap vermiş ve daha sonra bir kap hurma hazırlayarak “Bunu beni çekiştiren kimseye ver ve daha sonra ona şunu söyle: Duydum ki sevabının bir kısmını benim defterime geçirmek istemişsin, teşekkür ederim. Bunun karşılığı olarak ben de sana bu hurmayı gönderiyorum fakat benim hediyem seninkinin ayarında değil” diyerek hem gıybet edene hem de söz getiren kişiye ibretli bir ders vermiştir.

2- Üzerine günahlar birikir.
3- Dualar asla kabul edilmez.
Kıssa: Hazreti Musa (a.s.) kavmi ile yağmur duasına çıkmıştı. Üç gün yalvarıp yakardıkları halde yağmur yağmadı, bu duruma çok üzülen Hazreti Musa: “Ya Rabbi, Hikmetin nedir ki, üç gündür çoluk çocuk, genç ihtiyar ellerimizi açtık dualar ediyoruz, kabul etmiyorsun?” diye sorması üzerine Cenab -ı Hak cevaben şöyle buyurdu:
- “Duanızı kabul etmem. Çünkü içinizde işi gücü dedikodu olan, daima kardeşlerinin etini yiyen bir gıybetçi var. Hazreti Musa (a.s.) tekrar yalvardı:
“Ya Rabbi, o adamın kim olduğunu bildir de onu hemen içimizden kovalım.” Fakat bu sefer Musa (a.s.) şöyle cevap aldı:
- “Ya Musa, bana da mı gıybet ettirmek istiyorsun?”

►Başka bir hadisi Şerifte şöyle buyrulur. “Aziz ve Celil olan Rabbim beni Miraca çıkardığında, demirden tırnaklarla yüzlerini ve gözlerini tırmalayan bir topluluğa rastladım. Cebrail’e dedim ki: ‘Bunlar kimlerdir?’ Şöyle dedi: ‘Bunlar gıybet ederek insanların etlerini yiyen ve onların şereflerine dil uzatanlardır.’ (Müsned, 3:224)

►"Gıybet edeni Allahü Teâlâ on şeyle cezalandırır:
1.Rahmetinden uzak eder.(Ahirette biz amellerimizle değil rahmeti ilahi ile cennete gireceğiz.)
2.Meleklerden uzak eder.
3.Taatini, iyiliklerini yok eder.(Kabir âlemine amellerimizle gideceğiz.)
4.Resülullah'ın ruhunu ondan çevirir. (Şefaati uzamaya nail olamaz.)
5.Allahü Teâlâ ona gadab eder.(Allah mümin kulunun kalbine 360 defa rahmet nazarı ile bakar. Gıybet yaparsa gadaba döner.) 6.Ruhu teslim olurken, onu baş aşağı eder. 7.Kabir azabı şiddetli olur. (Kabir azabı 3 şeyden olur. Gıybet-kovuculuk-bevil) 8-Ölüm zamanında amellerini sevapsız bırakır. 9.Cehenneme yakın eder. 10.Cennetten uzak eder. (Cehennemden en son çıkan, gıybetten tövbe edendir. Cehenneme ilk giren, gıybetten tövbe etmeden ölendir. R. Nasihin) (Dürretül vaizin)

GIYBETİN ÇEŞİTLERİ:
Bedene Gıybet: Bedeninde olan herhangi bir eksikliğini tahkir kasdıyla söylemek. Âma, şaşı, şişko, yüzü sivilceli, kısa, kel, siyah renkli, sarı renkli gibi.
Kıssa: Hz. Aişe Peygamberimiz s.a.v.’ e bir mesele danışmak için gelen kadına, ne kadar uzun etekli bir kadın dedim. Rasülüllah tükür dedi, bir de tükürdüm ki et parçası. (İbn Ebî Dünya- Dürretül vaizin)
Soyuna Gıybet: Babası işçidir, kötüdür, cimridir, annesi çamaşırcılık yapardı, dedesi eşkıyaymış gibi.
Ahlaka gıybet: Huyu kötü, gösterişli, kibirli, sinirli, aciz, korkak, dayanıksız, ayakta zor duruyor, çabuk öfkelenir gibi..
Dinine gıybet: Hırsız, yalancı, kumarcı, zalim, namazını güzel kılmaz, emanete ihanet eder, zekâtında tembel, orucunu tutmaz gibi.
Dünyevi huyuna gıybet: Edepsiz, terbiyesiz, hain, uykucu, çok yer, çok konuşur gibi..
Giyinişine gıybet: Geniş, dar, uzun kıyafet giyer, ayakkabısını 500 liraya almış, bu paraya yazıktır gibi.

GIYBETİN TÜRLERİ
Her ne kadar gıybet genellikle sözlerle yapılıyorsa da aynı maksadı ima, işaret, hareket, yazı ve benzeri şeylerle de gerçekleştirmek mümkündür. Nevevi diyor ki: " Hatta bir kimsenin yürüyüşünü taklid etmek de gıybettir."

Alenî sade gıybet: Bir kişinin gıyabında ondan hoşlanmayacağı şekilde, hakkında doğru olan birşeyi söylemek, alenî gıybetin ta kendisidir.

İftiralı gıybet: Peygamber (a.s.m.) devam eder: “Eğer söylediğin onda varsa gıybetini yapmış oldun; eğer yoksa bir de iftirada bulundun.” İftira, kusurların en çirkinidir. Eğer gıybet ederken kullandığımız bilgi bizzat kendi gözlemimize ait değilse, başkasından duymuşsak, dilden dile kesinlikle değişime uğramıştır ve tam olarak doğru değildir.Başkasından-veya dostlarımızdan-duyduğumuz bilgiyi aktardığımızda, sözlerimizin gıybeti aşarak iftiralı gıybete dönüşme ihtimali çok yüksektir.

►Gizli gıybet: Çoğu zaman yaptığımız, kalbimizden geçirmek, yani zannetmek suretiyle gıybete girmektir. Gıybetin ne kadar kötü olduğunun vurgulandığı âyette, Kur’ân şöyle der: “Ey iman edenler, zandan çok kaçının; çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin gizli yönlerini araştırmayın.” Bütün zanlar ve tahminler değil; ama kimi zanlar, gıybet hâlini almaktan kendini kurtaramaz. İmam-ı Gazalî, bunu ‘kalp ile gıybet’ şeklinde tanımlamış; ‘bir kimsenin ayıbını insanın kendi kendine söylemesini’ bile reddetmiş; kalp ile gıybeti, ‘gözü ile kötü bir şeyi görmeden, kulağı ile duymadan, bir kimseye suizanda bulunmak’ şeklinde tarif etmiştir.( Kimya-yı Saadet)

►Değerli bir insan bize şunu anlatmıştır: Orta Doğu Teknik Üniversitesi fizik bölümünü kazanmış; bölüme kayıt kuyruğunda yanındaki kişiyle konuşurken, onun dokuz yıldır okulu bitiremediğini öğrenmiştir. İçinden, “Vay dangalak, bir okul dokuz yılda bitirilemez mi?” diye geçirmiş ve kendisi de o okuldan ancak dokuz yılda mezun olabilmiştir. Başımıza gelenlere bakalım; orada açık veya gizli gıybetleri yapılmış insanların haklarının iadesini görebilecek miyiz?

Münafıkâne/ikiyüzlü gıybet: Gıybetin en utanç verici biçimidir ki, İmam Gazalî buna ‘münafıkâne gıybet’ demiştir. Gıybeti yapan şöyle der: “Allah affetsin, o da bizim gibi bazen karıştırıyor,” “İnşaallah düzelir, daha iyi olur.” Bu gibi sözlerle görünürde hakkında konuştuğu kişiyi sevdiğini, iyiliğini dilediğini demeye çalışmakta; ama gizliden gizliye de o kişinin bozulmuş olduğunu, yanlışlar yaptığını ima etmektedir. Dinleyenin ikiyüzlülüğü de şu şekildedir: “Boş ver gitsin, gıybet oluyor.” Bunlara benzer sözleri söylerken, aslında gıybeti gerçekten engellemek istemiyor; görünürde aksini savunsa da, içten içe o kişi hakkında gıybet yapılmasından hoşlanıyor.

Söz taşımalı gıybet: İnsanların sözlerini muhataplarına ara bozmaya yol açacak şekilde taşımak biçimindeki gıybettir. Şöyle der Peygamber(a.s.m.): “(Arabozucu) söz taşıyan cennete giremeyecektir.”( Buhari, Edeb, 50) Kur’ân bizi uyarır: “Ey inananlar, eğer bir fasık size bir haber getirirse onu araştırın. Yoksa bilmeyerek bir kavme sataşırsınız da yaptığınıza pişman olursunuz.” (Hucurat)

Kitlesel gıybet: Yukarıda ayrımlaştırılan gıybet türleri tek tek bireyler hakkında olabileceği gibi kitleler ve insan toplulukları hakkında da olabilir. Bir topluluk hakkında gıybette bulunanın kurtulabilmesi için o topluluğun tümünden affedilme dilemesi gerekir. Kitlesel gıybet, bir insanın irtikap edebileceği, altından kalkılması en zor, en acınası, en dehşetli gıybettir. Yukarda geçen âyetin “...Yoksa bilmeyerek bir kavme sataşırsınız...”(49-6) şeklindeki bölümü, ‘bir kavme sataşma’ terimiyle suçun kitlesellik tehlikesine vurgu yapmaktadır.

Paylaşımlı/ortaklaşa gıybet: Gıybeti yapan, sadece onu söyleyen veya ima eden değil, aynı zamanda rıza ile dinleyendir veya yapmasa da yapılmasından hoşlanandır. Cinayeti izlerken gücü yettiğince karşı koymayan da katil sayıldığı gibi, yanında gıybet yapıldığı halde müdahale etmeyen de tam olarak o gıybetin ortağı olacaktır. Gıybet bu yönüyle-gizli biçimi hariç-ancak birden fazla kişinin ortaklaşa irtikap edebileceği fuhuş gibidir.

GIYBET SAYILMAYAN HUSUSLAR

Dini korumak için bid’at ehlinin gıybeti: Bozuk fikirleriyle müslümanların imanıyla oynayan kimselerin teşhir edilmesi gıybet olmaz. Zira Hz. Peygamber’in hadislerini reddeden, Sahabe-i Kiram efendilerimiz hakkında ileri geri konuşan, beş vakit namazı iki-üç vakte indiren, tesettürü inkâr eden… kimselerin bozuk inanç ve propagandalarından müminleri korumak farzdır. Fakat böyle bir endişe yoksa, kendilerinden başka kimseye zarar vermiyorlarsa teşhir etmeye gerek yoktur.
Aleni olarak işlenen günahlara karşı: Hiç utanıp sıkılmadan ve gizleme ihtiyacı da duymadan aleni olarak içki içen, kumar oynayan, zina edip marifetmiş gibi sağda solda anlatan kimselerin gıybeti de caizdir. Ancak bunların gizledikleri başka günahlar varsa, onları teşhir etmek yine gıybet olur.
Zulme engel olmak için: Yukarıdaki hadiste de belirtildiği gibi, insanların hakkını gasp eden ve onlara eziyet eden her seviyedeki idarecilerin aleyhinde olmak ve meşru yollarla zulümlerine engel olmak caiz ve hatta vazifedir.
Bir hakkı savunmak için: Haksızlığı giderme imkânına sahip kişilere gidip, uğradığı haksızlığı yalan ve iftiraya yer vermeden anlatmak gıybet değildir. Fakat ilgisiz kişilerin yanında söylemek tehlikelidir. Ayrıca alakasız konuları anlatmak, mesela şikâyet edilenin ailesinin konuyla hiçbir ilgisi yokken onları da katmak gıybet olur.
Sorumluluk verilecek bir kişiyi soruştururken: Borç alıp verirken, evlenirken, ortaklık kurarken, kefil olurken, işe alırken, hizmette birine önemli bir sorumluluk verirken, bir şey alıp satarken… ilgili şahıslar hakkında soruşturma yapmak, onları tanıyanlardan iyi ve kötü taraflarını öğrenmek gıybet değildir. Fakat burada gereğinden fazlasını söylemek gıybete girer. Mesela: “O kızı alma, sana yaramaz.” demekle vazgeçecekse, fazlasını söylemek doğru değildir. Vazgeçmeyecekse bildiklerini yalan ve iftiraya girmeden anlatmak gerekir.

Fetva almak için: Alime gidip “Kocam şunu yapıyor, caiz mi?” gibi İslâm’ın hükümlerini öğrenmek niyetiyle soru sormak da gıybet olmaz.
Şahitlik için: Mahkemede mağdurun hakkını korumak ve adaletin tecellisini sağlamak için suçlu hakkında bildiklerini anlatmak gibi.
Birini, bilinen lakabıyla anmak: Bir adam mesela “Kara Ali”, “Topal Musa” gibi lakaplarla meşhur olmuş ve herkes onu ancak bu lakapla tanıyorsa, böyle söylemek gıybet olmaz. Ancak tanınabileceği daha uygun bir isim varsa onu söylemek daha uygun olur.

GIYBET DİNLEYEN NEYAPMALI?
Sevgili Peygamberin(s.a.v.) “Kim ki yanında Müslüman kardeşinin gıybeti yapıldığı halde, gücü yeterken kardeşine yardım etmezse, Allah onu dünya ve ahirette zelil kılar”(Camiussağir) şeklindeki sözü, gıybeti dinleyenin sorumluluğuna işaret eder. Engel olmazsak, bizimle konuşurken gıybet yapanla suç ortağıyız. Çünkü gıybetin devam edebilmesi, bizim en azından dinliyor görüntüsü verebilmemize bağlıdır.
“Hayır, bu söylediğiniz doğru değil” dememiz yetmiyor. “Sözleriniz gıybettir, haramdır, yasaktır, arkadaşımızın şerefine zarar veriyorsunuz. Onun şerefi bizim şerefimiz kadar azizdir” diyebilmeliyiz. Susturmanın bize zararı büyük olacaksa, ‘rahatsızlığımızı hissettirmek şartıyla’ oradan hemen uzaklaşmalıyız. Dahası, gıybeti dinlediğimiz için Allah’tan af dilemeli, gıybeti yapılan kişiye dua etmeli, ve duyduklarımızın etkisinde kalarak suizan etmemeye özen göstermeliyiz. Uyarıp düzeltemediğimiz gıybetçiden, elimizden geldiğince uzaklaşmalıyız.
“Bir kimse, bir yerde gıybet edilmesine mâni olursa, Cenâb-ı Hakk, ondan yetmiş türlü âfet ve belâyı uzaklaştırır.” (Ebu Hureyre r.a.)

GIYBET EDEN NE YAPMALI?
Eğer yaşıyor(lar)sa, helalleşmenin bir yolunu aramalıyız. Biliyoruz ki, şehit bile olsak, kul hakkını ödemek zorundayız. Eğer vefat edenin gıybeti yapılmışsa, helallik dilemek ne yazık ki imkânsız. O zaman onun için ömür boyu dua etmekten, onun adına iyilik yapmaktan başka çare kalamaz.

Bugünden başlayarak, gıybetlerini bilmeden yapabileceğimiz ihtimaliyle, tüm tanıdığımız insanlarla ilk karşılaşmamızda mutlaka helalleşmeli, hatta helalleşmeyi periyodik bir alışkanlık hâline getirmeliyiz. Aksi halde burada birkaç günde tamamlayabileceğimiz helalleşme faslını ihmal etmemiz, haşir meydanında binlerce yıl beklememize mal olabilir.

Gıybetini yaptığımız kişilere ismen dua etmeli, onların affı ve tüm hayatlarının rahmetle ve ihsanla kuşatılması için, ısrarlı ve vazgeçmeden gizli dualarda bulunmalıyız.
Şeyh Ali El-Havvas (k.s.) der ki:
"Bir kimse sevaplarım çok diye bağışlanacağını umarak gıybet yapmasın. Olabilir ki gıybetini yaptığı kimseye bütün sevaplarını verir ama gıybeti yapılan kimseyi yine de razı ve ikna edemez. "

GIYBET EDİLEN NE YAPMALI?
Şayet ‘size’ gıybet yapana küfür, hakaret ve aşağılama savurarak kendinizi savunursanız, gıybetlerinin bedelini büyük ölçüde dünyada almış olursunuz. Ancak, bunun yerine şahsınızı savunmaya girmeyip, gıybetle mücadele eder de gıybetçinin bu hasletten kurtulmasına uğraşırsanız, büyük mükafatları hak edersiniz.

GIYBETİN KEFFARETİ
Gıybet eden kişi her şeyden önce kalben derin bir üzüntü duymalı ve pişman olup tevbe etmelidir. Bu suretle Allah katındaki sorumluluktan kurtulabilir. Ancak asıl kul hakkı geride durmaktadır. Onun için de hak sahibi kişilere ulaşmaya çalışmalı, gıybet, iftira, yalan isnadı, her ne yaptıysa her şeyi açık seçik anlatmalı, gerekirse yalvarmalı, gıybetini ettiği kişinin gönlünü hoş edip helalliğini almaya gayret etmelidir. Eğer gıybet edilen kimseye ulaşmamışsa istiğfarın kafi olduğunu söyleyen Allah dostları da vardır.
Şayet hak sahipleri ölmüş veya yerleri belli değilse, onlar için: “Ya Rabbi beni de, gıybetini ettiğim kişileri de affet!” diye dua ve istiğfar etmeli, hayır hasenat yapmalı, daha önce yerdiği bu kimseleri gıyaplarında övmelidir.

NETİCE:
Beyazıdı Besdami Hz.leri: İbadet 10 kısımdır. 9 u susmak ve diline sahip olmaktır buyuruyor.
Bütün bu malumatlardan da anlaşılacağı üzre, dil emanetini korumanın sanıldığı kadar kolay olmayacağını anlıyoruz. Gıybet yapmamalıyız demiyorum, gıybetle savaşmalıyız. Hayatımızı bir üniversiteye dönüştürmeli, gıybetin inanılmaz inceliklerini kavrayabilecek akıl ve vicdan keskinliğine kavuşabilmek için, öğrendiklerimizi tüm iletişimlerimize uyarlamalıyız. Birisinden gıyabında söz edeceğimizde, aklımızdan geçen cümle ağzımızdan çıkmadan önce kendimizi onun yerine koymalı, onu hissetmeli ve rencide olacağını hissettiğimiz anda susmayı tercih etmeliyiz. En iyisi, çok az konuşmalıyız. Bu savaş ilk başladığında, eroin krizine tutulmuş gibi, sözlerin ortasında uyanır, konuşamama krizine yakalanabiliriz.. Gıybete savaş açtığınızda, yaptığınızın büyüklüğü nedeniyle ilâhî rahmetin şefkati kalbinize öylesine yayılıyor ki, “Ben bu vakte kadar nerelerdeydim?” diyorsunuz. Gıybet esaretinden bir kere kurtuldunuz mu, özgürlüğünüzün ruhunuza yaşatacağı coşkuya paha biçemeyeceksiniz.

Hazırlayan: Kemal Ekrem Soylu

.

Zikir ve Rabıtayı açıkça bildiren ayet!

Kategori: Manevi Meseleler

Araf suresi 177. ayeti kerime açıkça zikri ilahiye işaret etmektedir. Meşhur Elmalılı Hamdi Yazırın tefsirindeki dikkat çekici ifadelere bir göz atalım.

وَاذْكُر رَّبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ وَلاَ تَكُن مِّنَ الْغَافِلِينَ

Ve Rab'bini içinden yalvararak ve korkarak ve yüksek olmayan bir sesle sabahları ve akşamları zikret ve gâfillerden olma” (A’raf sh-177)

Resulüm ya Muhammed! Bunları söyle,

وَاذْكُر رَّبَّكَ فِي نَفْسِكَ
ve nefsinde Rabbini zikret,

تَضَرُّعاً وَخِيفَةً
Bir tazarru ve yakarış ile ve bir nevi korku ile yani korkarak, çekinerek ve
yalvararak, yakararak, kalben ve fikren,

وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ
sesli olmayan bir söz ile, yani sırrî olanın biraz üstünde, yalnızca kendin
işitecek kadar, kırâet veya dua veyahut dil ile yapılan zikirlerden güzel
tefekküre engel olmayacak şekilde,

بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ
Sabahları ve akşamları, (işte böylece) içinden Rabbini zikretmeyi kendine vird et,

وَلاَ تَكُن مِّنَ الْغَافِلِينَ
ve gafillerden olma.. Kalbin, daima uyanık olsun ve Allah'ı zikretmeye
devam et.

ÖNEMLİ BİR İZAH
İnsan varlığında, Ruh ile bedenin çok tuhaf bir ilişkisi vardır ki, düşünce ile duygu, vicdan ile akıl insanın ruhsal varlığında bir bütünlük teşkil eder.
Bu ilişkide, şahsiyet bütünlüğü meydana gelir. (Sadeleştirilmiş Elmalılı tefsri.4-197) Bu birlik, Allah'ın birliğini tanımaya doğru açılan bir pencere durumundadır.

Bu ilişki sebebiyledir ki, ruhta meydana gelen bir etki bedene de etki eder ve bedende meydana gelen bir etkinin ruhta da bir takım sonuçları görülür. Bir misal olmak üzere, düşünülmelidir ki:
Ekşi bir şey hayal ettiğimiz zaman bile ağız sulanır. Bir faciayı anlatırken bile baş ağrısı, heyecan veya baygınlık meydana gelebilir. Ki, bunlar ruhtan bedene gelen etkinin göstergeleridir.

Aynı şekilde bedende meydana gelen bir takım yara ve hastalıkların acısı ruhta duyulur veya bedende tekrarlanan bir takım işlerin etkisiyle ruhta kuvvetli bir meleke meydana gelir. Ki, bunlar da bedenden ruha gelen etkinin izleridir. Böylece insanda güzel tefekküre engel olmayacak şekilde ve kendi kendisinin duyacağı kadar, diliyle zikir alışkanlığı yerleştiği zaman bu zikirden hayal âleminde bir eser meydana gelir. Ve bundan ruha bir nur yükselir, sonra bu nurlar ruhtan tekrar dile, dilden
hayale yansıyarak akıp gider. Karşılıklı aynalar gibi sürekli olarak birbirini takviye eder ve destekler. Bununsayısal artışına da sınır yoktur.Ve bu sonsuz denizin yüce ve kutsal makam ve mertebeleri nihayetsizdir.

Marifet yolculuğu işte bu sınırsız denizde, Hakk'ın rızasına doğru yürümek ve yol almaktır.
Bu yolculuğun yegane gemisi nefis yegane dümeni de Allah'ı zikirdir.
Tam gaflet mutlak tehlikedir. Bir anlık gaflet bile, bir tehlike ihtimalini içerir.

(Sadeleştirilmiş Elmalılı tefsri.4-198)

.

.

Secde ayetleri ile iltica etmek

Kategori: Manevi Meseleler

Nafile namazların yanında, yine çok mühim bir iltica şekli olan secde ayetleri ile iltica ehli maneviyat'ın daima yöneldiği bir amel olmalıdır. Bu ameli evliyaullah sürekli yaparlar ve bir çok müşkilatlarını da bu vesileyle hallederlerdi.

İmam Nesefi, el-Kâfi isimli eserinde şöyle buyurur:
“Kim bütün secde ayetlerini tek bir mecliste okur da her biri için ayrı ayrı secde ederse; Allah’ü Teâlâ onu meşğul eden ve elem veren her şey (belâ ve musibet) de, ona kâfi gelir.

Nasıl ay 14 ünde güneşle karşı karşıya gelirde ziyasını tam olarak alırsa, secde ayetlerinde de Kamil Müminler Rablerinden feyizlerini tam olarak alırlar.

Daha çok gece namazları için kalkıldığında ilave olarak bu ilticaları yapmak çok faziletlidir. Herhangi bir müşkilat, arzu ya da istek durumunda niyet alınarak önce Kur'an-ı Kerimdeki 14 secde ayeti başlarında besmele çekilerek okunur. Daha sonra secdeler yapılır. Secde de:

اَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِكَ وَاَعُوذُ بِمُعَافَاتِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَاَعُوذُ بِكَ مِنْكَ

duası okunur. Eğer duayı bilmiyorsa namazlarda secde de yapılan "Sübhane rabbiyel Ala" tesbihini okuyabilir. Daha sonra dua edilerek ilticaya son verilir.

.

Tasavvufta ölçü

Kategori: Manevi Meseleler

Tarikat ve Tasavvuf ehli insanlar için en muteber eser, ikinci bin yılın müceddidi İmam-ı Rabbani (KS) hazretlerinin mektubatı şerifesidir. Ölçü:Şeriate muhalif olan her Tarikat merduttur.

Yeryüzünde Allah’ın (CC) sevgili kulları vardır. Bunlara evliya denir ki Kuran-ı Kerimde bunlardan bahsedilir. Bir Ayeti kerimede şöyle buyuruluyor: “Dikkat edin, gözünüzü açın. Yeryüzünde Allah’ın dostu olan sevgilileri vardır. Onlar için korku da yoktur, mahzun olmak da.” Bu ayeti kerime evliyalığın varlığının delilidir. Yani evliyanın varlığında hiç şüphe yoktur. Bunu inkar etmek ayeti kerimeyi inkar etmek demektir.

Ancak düşünülmesi gereken husus, bunların kimler olduğu hangi insanların olduğudur. Her şeyin kendine göre bir takım kaide ve şartları olduğu gibi, veli olmanın da hiç şüphesiz kendine göre bir takım kaide ve şartları vardır. Yani belli başlı bir yolu vardır ki, o yoldan yürüyenler ancak o sahada ilerleme gösterirler. Başka yollardan o neticeyi elde etmek mümkün değildir.

Evliyanın takip ettiği yol zikir, fikir, maneviyat ve tasavvuf yoludur. Hepsi o yolu takip ederek o yüksek makama çıkarılmışlardır. Bu yol İslam dininde gösterilmiştir. Esası da Şeriattır. Bu yolun diğer bir adı da tarikattır. Tarikat bazı insanlara yanlış aktarıldığı için, bunlar bu kelimeden korkar ve ürkerler. Oysa tarikat şeriatten başka bir şey değildir.

Kuran-ı Kerimde zikirden bahsedilir. Hem de bir çok ayeti kerime zikir hakkındadır. Bunların adedi oldukça fazladır. Bunlardan bazılarında zikir emredilir. Mesela birinde şöyle buyurulmaktadır. “ Ey iman edenler! Allah’ı çok zikrediniz.” Burada bir emir vardır, bu emirde Allah’ı çok çok zikretmek istenmektedir. Diğer bazı ayeti kerimelerde de Allah’ı çok çok zikredenler methedilmektedir. Bunlardan bir tanesinde de şöyle buyurulmaktadır: “Allah’ı çok çok zikreden erkek ve kadınlar için Hz.Allah (CC) azim bir mağfiret ve büyük ecirler hazırlamıştır.”

Başka bir ayeti kerime ise şu mealdedir.” Rabbını onun yardımını umarak ve korkarak aşikar değil, gizli olarak sabah akşam içinden zikret. Sakın gafillerden olma.” Burada da zikrin şekli usulü ve kaidesi anlatılıyor. Anlayanlar için bu mealdeki ayeti kerimede çok büyük manalar vardır. Gafillerden olmamanın yolu da ancak buradan yani zikirden geçer. Gizli olarak sabah akşam Rabbini içinden zikretmeyenler kolay kolay gafletten kurtulamazlar.

İşte yukardan beri izah etmeye çalıştığımız evliya ve Allah dostları hep bu yolu takip etmişlerdir. Ancak bu sayede ilerlemişlerdir. Bu ümmetin diğer ümmetlerden farklı bir tarafı da bu ümmetin içerisindeki veli insanların çok olmasıdır. Bu ümmetin içerisinden hem büyük evliya yetişmiştir ve hem de sayılamayacak kadar çok miktarda veli yetişmiştir. Bu da Allah’ın bir lütfu¬dur. Evliyanın bir alameti de keramettir. Keramet insanların yapamayacağı harikülade (adet dışı) bir iş yapma¬sı veya bir hadise göstermesidir. Ama büyük zatlar, veliler daima keramet göstermekten kaçınmışlardır. Gösterdikleri kerametleri de istiyerek değil de sadece ya bir hakikati ifade et¬mek için yahut başka bir şeye işaret içindir.

Netice olarak şunu söyleyebiliriz.Evliya vardır, haktır sabittir. Böyle insanlara, her devirde rastlamak mümkündür. İnkarı caiz değildir. Ama bu demek değildir ki, her önüne gelene evliya denilsin veya şeriat muhalif halleri normal karşılansın. Bu doğru değildir. Esasen Şeriata muhalif
hareketleri olan insanların böylesine yüksek bir dereceye çıkmaları asla düşünülemez. Tarikat her zaman şe¬riata uygundur. Şeriata uymayan her tarikat merdüttür, batıldır, yanlıştır ve sahtedir.

Bu yolda en güzel kaynak eserde ikinci bin’in yenileyicisi büyük mü¬ceddid İmam-ı Rabbani (KS) hazretlerinin Mektubatı Şerifesidir. Bu kitap Kuran-ı Kerime ve sünneti şerifeye uygun tasavvuf, tarikat ve ma¬neviyatı en güzel ve en sağlam olarak anlatan bir eserdir. Bu meseleler de en çok bu kitabda anlatılmaktadır. Onun için Mektubatı şerifte de öyle buyurulmuştur: “Şeriata muhalif olan her tarikat merdüttür...” yine bu hususta başka bir ölçüde şu¬dur: “Şeriattan santim ayrılan tarikatten kilometrelerce uzaklaşır.”

Bir hadisi şerifte buyuruluyor ki: Muhakkak Hazreti Allah (CC) her yüz senede bir müceddid (Dini yenileyici) gönderir.” (Ebu Davud ve Beyhaki) Bu hadisi şerif de veli in¬sanların her devirde mevcud olabileceğine işaret ediyor. Demek ki her devirde Allah’ın sevgili kulları yeryüzünde vardır.

.

Meded ya Seyyid Abdülkadir Geylani " vb. ifadeler şirk midir?

Kategori: Manevi Meseleler

Tasavvufu inkar eden kişilerce çok dillendirilen bir husus, “Meded ya Hazreti Üstaz” vb. ifadeleri kullanmakla, Allahtan değil de, kuldan imdat bekliyorsunuz. Bu ise şirktir, şeklinde bir yaklaşım getiriyorlar. Peki bu meselenin aslı nedir?

Tasavvufta tevessül konusuna giren bu bahisle alakalı Maide suresinde şu ayeti kerime ifade edilmektedir.
“Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve O’na yaklaşmaya yol (vesile) arayın.”(Maide 35)
İsmail Hakkı Bursevi Hz. Bu ayeti şu şekilde tefsir etmektedir.
“Bu ayet açık bir şekilde vesile aramayı emretmektedir. Allah’ a vuslat ancak onunla gerçekleşir.Vesileden maksat hakikat alimleri ve tarikat şeyhleridir. Nefsin isteklerine göre amel, onun varlığını, yani varlık duygusunu artırır. Mürşidin işaretine uygun olarak nebilerin ve velilerin yol göstermesiyle amel etmek ise nefsi varlıktan kurtarır, hicabı kaldırır ve talibi Rabbine ulaştırır.” (Bursevi, 2005: 543).

Abdullah b. Amrın, ezan okunduktan sonra dinleyenlerin ne söyleyeceğine dair rivayet ettiği hadiste şöyle buyrulur:
“Müezzini işittiğiniz zaman, siz de onun söylediklerini tekrar edin. Sonra bana salavat getirin. Kim bana bir salavat-ı şerife gönderirse Allah Teala da ona on mislini gönderir. Daha sonra bana vesile isteyin. Zira vesile cennette bir yerdir. Orası, Allah’ın kullarından sadece bir kul içindir. O kulun ben olmamı arzu ederim.Kim benim için vesile isterse şefaatim ona helal olur.” (Buhari, Ezan, 8; Muslim, Salat, 11).

Tasavvuf terminolojisinde İstiğase, Sıkıntılı durumlarda müridin şeyhinden ve zamanın kutbundan himmet yoluyla yardım etmesini dilemektir. Himmet denilen dua, yüksek seviyede seyreden isteme gücü ile Allah’tan istemektir. Yardım Allah’tandır, mürşitten değildir.
İstimdad,“Meded ya şeyh! diyerek maneviyat üstatlarından yardım istemektir. Allah dilerse bu yardım isteğini maneviyat üstadına duyurur. Üstat da Allah’a dua eder. Allah kabul ederse yardım darda kalana ulaşır. Darlıktan kurtaran Allah’tır; şeyh değildir. Şeyh kurtardı diyen şirke düşer.

Gündelik hayatımızda bile herhangi bir önemli işimizde, meramı daha güzel ifade edecek, nazı geçecek kişileri aracı kılarız. Allah’ın sevgili dostlarını kendisine üstaz edinmiş kişilerde herhangi bir isteklerinin Cenab-ı Hakk’a daha hızlı ve kabul görür biçimde ulaşması için bu tür ifadelerle tevessül ederler. Çünkü onların samimiyetleri, içtenlikleri, yalvarmaları şeklen değildir. Bu meyanda şu kıssa zikredilebilir.

Nakşibendi’ye şeyhlerinden Ebul-Hasan-ı Harakani’ den yolculuk tehlikelerinden koruyacak bir dua isteyenlere o, “Herhangi bir talihsizliğe uğrarsanız benim adımı zikredin!” demiştir. Bu cevap onların hoşuna gitmemiş, seyahat sırasında saldırıya uğramışlar ve içlerinden sadece birisi, Harakani’ nin adını anmış ve eşkıyaların gözünden kaybolmuştur. Mallarına da zarar gelmemiştir. Diğerleri bütün mallarını kaybetmiş oldukları halde memleketlerine dönerek bu durumu şeyhe sorunca,
şeyh de şu anlamlı açıklamaları yapmıştır: “Siz Allah’a şeklen yalvarıyorsunuz. Oysa ben O’nu gerçekten anıyorum. Bundan dolayı siz beni anar ve ben de sizin adınıza Allah’ı anarsam, dualarınız kabul olur.” (Nicholson, 1978: 116; Bardakçı, 1999: 41).

Hakiki anlamda tasarruf, Hakk’ındır. İnsan-ı kamil, bu tasarrufun sadece bir mazharı, yani görüntüsüdür. Derviş veya mürid, insan-ı kamil olarak gördüğü şeyhinden veya tarikat pirlerinden bu şekilde yani “Ey şeyh! Beni kurtar!” diye medet beklerse isteğini Allah’a arz etmiş sayılır. Hareket noktası böyle olunca dini bir tehlikenin olmadığı sonucuna varılabilir. Çünkü bütün fiiller Allah’ındır, kudret ve kuvvet sadece O’na aittir. Ancak istimdat edilen kişinin bizzat kendisinde bir varlık görüp talep ondan olacak olursa, elbette ki caiz olmaz, sahibini şirke düşürebilir.

“Medet Ya Üstaz! “ dese bu kişi bu sözü ile şunu kastetmektedir:
Benim şeyhim Allah’ ın dostudur. Cenab-ı Hak bu dostunun hürmetine duamı kabul edip beni muradıma nail eder. Kainatın ve bütün işlerin yegane sahibi Allah’tır. Allah’tan başka her şey sebeptir. Örneğin bir kişi “Su içtim, susuzluğum gitti, ilaç aldım iyileştim vb.” Dediğinde bunları mecaz olarak söylemekte, bunların gerçek failini yani Allah Teala’yı söylememektedir. “Medet ya Resulallah!” , “ Medet ya şeyhim!” gibi ifadelerde de durum aynıdır. Gaye burada onların Allah katındaki kıymetleri ve dereceleri sebebiyle Allah Teala’ nın yardımı ve yaratmasıdır. Aksi bir niyet ve düşünce sebeplere takılarak gerçek fail olan Allah’tan gafil olmaktır, sapıklıktır.

“ Ya Rabbi! Hazreti Üstazımızın, piranımızın hürmetine beni, anne-babamı ve evlatlarımı Salihlerden eyle!” diye dua etmek ayette ifadesini bulan bir vesiledir. Ancak vesileyi, yani aracı amaçlaştırmak şirktir, küfürdür. Orneğin, “ Ey Üstazım! Beni, anne-babamı ve evlatlarımı Salihlerden eyle!” diyen bir kimse, bu ifadesiyle üstazını Allah’ ın yerine koymuş, onu ilahlaştırmış olmaktadır ki bu, şirktir ve küfürdür.

Açıkça söylemese bile tevessül eden sanki şöyle demek ister:
“Allah’ım! Ben falan kişinin seni sevdiğine, senin için amel edip yolunda çalıştığına inanıyorum. İnanıyorum ki sen de onu seviyorsun ve ondan razısın. İşte bunun için falan kulunu seviyor ve ona muhabbetimden dolayı şöyle şöyle istiyorum...”

Kemal Ekrem Soylu – Araştırma
incemeseleler.com

.

Takva nedir, muttaki kime denir?

Kategori: Manevi Meselele

Takvâ sahiplerine müttekî denir. Öyle ise takvâ ne demektir, hangi mânâları içerir? Takvanın şartları ve kısımları nelerdir? Avamın ve havasın takvaları farklı mıdır?

Takvâ: Ebu Abdullah Ruzbârî’ye göre, seni Allah’tan uzaklaştıran şeylerden uzak durmandır.[1]

Zünûn-u Mısrî’ye göre müttekî o kimsedir ki, dış yüzünü, zâhirini şeriat ahkâmına karşı çıkmak, iç yüzünü bâtınını ise illetli şüpheli olan şeylerle kirletmez.

Takvâ: Katıksız ve hâlis helal olan şeylere riâyetle olur. Şüphenin karıştığı yerde takvâ olmaz.

Bir müttekî örneği: İbni Sîrîn bir keresinde kırk külek yağ almış. Bunlardan birinde fare çıkmış, işçisi hangisinden çıktığını bilemeyince hepsi şüpheli hâle düştüğü için tamamındaki yağları döktürmüş. İşte takvâ, işte müttekî bir zât![2]

Ehl-i tasavvuftan takva ile alâkalı bazı târifleri aktardıktan sonra şimdi de, büyük müfessir Hamdi Yazır’ı dinleyelim.

Takvâ: Lügat mânâsı ile şöyledir: Vikâye, fartı siyanet yani haram ve şüpheli şeylere karşı gâyet iyi korunup sakınmaktır.

Diğer bir tarifle, sipere girip düşmandan korunmak demektir.

Şer’î mânâsı ise şöyledir: İnsanı azaba götürecek, Allahü Teâlâ’nın yasakladığı fiilleri işlemekten, emirlerini de terkten korunmaya, vikâye ve takvâ denir.

Bir kimsenin ehl-i takvâdan olup müttekîler zümresine dahil olabilmesi için birinci şart, büyük günahlardan içtinap, kaçınmak; ikinci şart, haram şüphesi bulunan helallerden, yani kerâhet-i tahrîmiye ile mekruh olanlardan sakınmak; üçüncü şart, (Hadis): “Kul, be’s olan şeyden sakınmak için lâ be’sebih olanı terk etmedikçe, müttekîlerden olamaz” buyurulmuştur. Açıklaması: İşlenilmesi zararlı olan küçük küçük günahlardan sakınmak için işlenilmesinde sakınca olmayan, ancak işlenilmemesi yine de iyi olanlardan sakınıp kaçınmadıkça müttekîlerden olamaz demektir.

Özetle; bir kişi takvâ sahibi olabilmesi için, mubah olanları bile terk etmemsi gerekir. Yani: İşlenilmesine ruhsat verilmiş, müsâade edilmiş, olabilir, denmiş şeyleri bile işlemeyi terk etmedikçe müttekîlerden olamaz.[3]

Şeriat kıldan ince diye buna derler.

Gönlümüze biraz su serpip takvânın hangi derecesindeyiz, makamımız neresi olabilir onu görelim.

Takvânın çeşitli dereceleri vardır, denilmiştir. Avamın takvası, şirkten sakınmak; havasın takvâsı, günahın her çeşidinden sakınmak; evliyânın takvası, yaptığı amelleri Hakk’a ulaşmak için değil de sevap kazanmak için vesile bilmekten ibarettir.[4]

Allah’ın fazlı olmasa, bizim yaptığımız ameller, O’na bizi kavuşturmaz.

Kur'an-ı Kerîm’de ittikâ ve takvâ üç mertebe üzerine zikrolunmuştur:

a-Ebedî cehennemde kalmaya sebep olan, Allah’a şirk koşmaktan sakınmak.

b-Büyük günahları işlemekten içtinap ve kaçınarak, küçük günahlarda ısrardan da vazgeçip ferâiz-i ilâhîyi edâ edip yerine getirmektir.

c-Kalbini Hak’tan meşgul edecek her şeyden paklayıp temizleyerek bütün mevcûdiyeti ve âzâların zâhir ve bâtını ile Hak Teâlâ’ya teveccüh ve yönelmek ile olur. Bu: “Ey müminler! Allah’tan hakkıyla korkun” âyet-i kerimesiyle emredilen takvâyı hakîkîdir.[5] Vesselâmü alâ men ittebeal hüdâ.

[1] Risâle-i Kuşeyrî S. 201 (Dergâh yayınları)

[2] Risâle-i Kuşeyrî S. 201

[4] Risâle-i Kuşeyrî S. 202

[5] Kur’an Dili C. 1, 168-169 (Diyanet yayınevi)

Evvabin ile gaflet perdesini aralayın

Kategori: Manevi Meseleler

Lügatlerde rucu eden, dönen mânâsına gelen bu kelime Kur'ân ve hadîste de geçtiği için, tefsir ve hadîs şerhlerinde genişçe incelenmiş ve şu anlamlarda kullanıldığı belirtilmiştir: Evvâbîn,

a. Her günahtan sonra tevbe eden, yeni bir günah işlediğinde hemen yine tevbe eden ve günahlarını unutmayan,
b. Allah'ı çok tesbih eden,
c. Her işinde Allah'a itaat eden,
d. Kimsenin olmadığı yerlerde günahını itiraf edip tevbe ve istiğfar eden,
e. Çok merhametli olan,
f. Çok namaz kılan kimselerdir.

Kur'ân'da 'Evvâb', Hz. Süleyman, Hz. Davud ve Hz. Eyyüb (aleyhimusselâm) gibi peygamberlerin bir vasfı olarak zikredilir. Malum ilk iki peygamber, mezelle-i akdam olan onca zenginlik, imkân ve mülklerine rağmen her işlerinde Allah'ın marziyatını aramış, adaletten ayrılmamış, tevazuu elden bırakmamış, şükretmiş ve evvâb kelimesinin anlamında ifade edilen engin bir ibadet hayatı yaşamışlardır. Hz. Eyyüb (as) ise, altından kalkılması çok güç olan çeşitli imtihanlardan geçmiş ancak sabrederek sadece Rabb'ın rızasını aramıştır. Kim bilir belki evvâb vasfı bu hâllerinin bir neticesiydi.

Evbe kelimesine, özellikle tasavvuf ehli tarafından tevbenin zirvesi gibi bir anlam verilmiş ve konu şu şekilde izah edilmiştir: "Cezaya maruz kalma endişesiyle Hakk'a sığınma bir tevbe; makam ve derecâtı muhafaza arzusuyla O'nda fânî olma bir inabe, O'ndan başka her şeye kapanma da bir evbedir. Birincisi, bütün müminlerin hâlidir ve وَتُوبُوا إِلَى اللّٰهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ "Ey iman edenler, hepiniz inhiraflardan vazgeçip Allah'a sığının." âyetinde dile getirilmiştir (Nur, 24/31). İkincisi evliya ve mukkarrebînin vasfıdır; kâmetleri de, mebde' itibarıyla وَأَنِيبُوا إِلَى رَبِّكُمْ "Rabbinize inâbe ediniz." (Zümer, 39/54), müntehâ itibarıyla da: وَجَاءَ بِقَلْبٍ مُنِيبٍ "Cenâb-ı Hakk'a saygı dolu bir kalble geldi"dir. (Kâf, 50/33) Üçüncüsü enbiyâ ve mürselînin hususiyetleridir. Şiârları da نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ "O ne güzel kuldur. Çünkü o her zaman (Allah'a) rücûdaydı." (Sâd, 38/30, 44) şeklindeki İlâhî takdîr ve iltifattır. Her nerede olursa olsun, maiyyet-i ilâhiyede bulunduğu şuurunu bir nebze bile kaybetmeyenler için tevbe yoktur. Onlardan sâdır olan tevbe mânâsındaki sözler ya inâbe veya evbe mânâlarını ifade etmektedir. Hz. Rûh-u Seyyidi'l-Enâm'ın, "Günde yetmiş veya yüz defa istiğfar ederim."4 sözlerini başka türlü anlamak da mümkün değildir." 5

Kur'ân ve Sünnet'te Evvâbîn Namazı
Evvâbîn namazının anlatıldığı tefsir ve hadîs kaynaklarında bazı âyetlerden bu namaza işaretler olduğu beyan edilerek şu misâller verilmektedir:

a. Hz. Enes b. Malik (ra), "Bizim âyetlerimize ancak o kimseler inanır ki kendilerine o âyetler hatırlatıldığında, derslerini hemen alır, secdeye kapanır, Rablerine hamd, O'nu takdis ve tenzih ederler, asla kibirlenmezler. Yataklarından kalkar, cezalandırmasından endişe içinde, rahmetinden de ümitli olarak Rablerine dua edip yalvarırlar ve kendilerine nasip ettiğimiz mallardan Allah yolunda harcarlar." (Secde, 32/15–16) âyetinde geçen تَتَجَافَى جَنُوبُهُمْ عَنْ الْمَضَاجِعِ "yataklarından uzaklaşırlar/uyanık kalırlar" kısmının evvâbîn namazını kılanlara işaret ettiğini belirtir ve sözlerine şöyle devam eder: "Bu âyet akşamla yatsı arasını namazla geçiren Ensardan bir grup hakkında nazil oldu." Başka bir yerde, "Bu âyet biz Ensar hakkında nazil oldu; zîrâ bizler akşam namazını kıldıktan sonra evlerimize gitmez, yatsıyı Allah Resûlü ile kılmak için bekler ve bu arada namaz kılardık." der. Beyhakî Sünenü'l-Kübra'sında bu görüşü Hz. Enes'in yanı sıra Hz. İbn Abbas, Ebû Hazım ve Muhammed b. Münkedir'e de isnad eder.6 Bilindiği gibi sahabeden, bu âyetin teheccüd namazına işaret olduğu da rivâyet edilmiştir.

b. Tâbiînden İbn Müleyke anlatıyor: Hz. Abdullah b. Zübeyr'e 'Muhakkak ki geceleyin kalkıp ibadet etmek daha tesirlidir' (Müzzemmil, 73/6) âyetini sordum, bana, 'Gecenin başlangıcı olan akşam namazından sonraki vakittir.' dedi. İbn Abbas'a sordum o da aynı şeyi söyledi.7 Hz. Enes bu vakitte namaz kılar ve 'Bu ne namazıdır?' şeklinde soranlara bu âyeti okuyarak cevap verirdi.8 İmam Gazzalî de gecenin ilk virdinin evvâbîn namazı olduğunu belirtir ve bu âyete işaret ederek "Zîrâ gecenin kıyamı/ihyası/ilk virdi bu zaman dilimiyle başlar." der. Ayrıca وَمِنْ آنَاء اللَّيْلِ فَسَبِّحْ "Gecenin bazı vakitlerinde tesbih et.' (Tâhâ, 20/130) âyetinde geçen vakitlerden birisinin de akşam namazından sonraki vakit olduğunu söyler.9

c. Süfyan-i Sevrî'ye, "Ehl-i kitabın hepsi bir değildir. Onların içinde öyle dosdoğru bir cemaat vardır ki, gece saatlerinde Allah'ın âyetlerini okuyarak secdeye kapanırlar" (Âl-i İmrân, 3/113) âyetinde işaret edilen kişilerin hangi özellikleri olduğu sorulunca, bu kişilerin akşam ve yatsı namazları arasında ibadet ettiklerinin kendisine ulaştığını söyler.10

d. Yine Hz. Enes (ra), كَانُوا قَلِيلًا مِنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ "Onlar geceleri az uyurlardı." (Zâriyât, 51/17) âyeti hakkında, "Onlar akşam ile yatsı namazları arasında uyumaz, namaz kılarlardı." tefsirini yapmaktadır. İrakî Tirmizî'nin şerhinde bu âyetin akşamla yatsı arasında namaz kılanlar hakkında nazil olduğunu sahih bir senedle rivâyet eder.11

e. Abdullah b. Ömer (ra), Efendimiz'in (sas) "Kim akşamla yatsı namazları arasında altı rekât namaz kılarsa evvâbînden yazılır." buyurduğunu söyler ve şu âyeti delil olarak okurdu: إنَّهُ كَانَ لِلْأَوَّابِينَ غَفُورًا "O evvâbîne karşı çok affedicidir."12

f. İmam Gazzalî, فَلاَ أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ "şafak vaktinin hakkı için" (İnşikak, 84/16) âyetini açıklarken şu izahı yapar: "Güneş batınca akşam namazını kılmalı ve akşamla yatsı arasını ihyâ ile meşgul olmalı. Şafak13, yani ufuktaki kızıllık kaybolunca, gecenin bu ilk virdinin zamanı biter ve yatsı namazının vakti girer. Nitekim Allah bu vakte yemin etmiştir. Bu gecenin ilk ihyâsı/ilk virdidir ve kılınan namaza evvâbîn namazı denilir."14

Yukarıda zikredilen âyetlerin bazılarının tefsirinde, Arap cahiliye âdetlerinden birinin akşamla yatsı arasında uyumak olduğu, hattâ diledikleri her vakitte uyudukları ve İslâm'ın buna sınır getirdiği vurgulanarak, âyetlerde geçen gecenin bir diliminin bu vakte işaret ettiği belirtilmekte ve Efendimiz'in (sas) buna gaflet vakti dediği kaydedilmektedir.15 Cahiliye döneminde var olan bu vakitte uyuma âdeti bilinmeden de konu yeterince anlaşılmayabilir. Bu âyetlerin bir kısmının teheccüd namazı için de delil olarak zikredildiğini belirtmek gerekir. Bir âyetin birden fazla hususa işaret edebileceğini ise usûl ilminden haberdar olanlar bilirler.

Sahih hadîs kaynaklarında evvâbîn namazı ile ilgili Efendimiz'in (sas) söz ve tatbikatını aktaran hadîs-i şerîfler bulunduğu gibi bu namazla ilgili sahabe tatbikatını anlatan çok sayıda malumat da bulunmaktadır. Bunlardan birkaçını zikretmek istiyoruz.

g. Hz. Ebû Hüreyre'den Efendimiz'in (sas) şöyle buyurduğu rivâyet edilmiştir: مَنْ صَلَّى بَعْدَ الْمَغْرِبِ سِتَّ رَكَعَاتٍ لَمْ يَتَكَلَّمْ فِيمَا بَيْنَهُنَّ بِسُوءٍ عُدِلْنَ لَهُ بِعِبَادَةِ ثِنْتَيْ عَشْرَةَ سَنَةً "Kim akşam namazından sonra, aralarında kötü bir şey konuşmadan altı rekât (nafile) namaz kılarsa bu ibadeti on iki senelik (nafile) ibadet sevabına bedeldir."16

h. Hz. Aişe validemiz Efendimiz'in şöyle buyurduğunu bize aktarıyor: مَنْ صَلَّى بَعْدَ الْمَغْرِبِ عِشْرِينَ رَكْعَةً بَنَى اللَّهُ لَهُ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ "Kim akşam namazından sonra yirmi rekât (nafile) namaz kılarsa Allah ona Cennette bir köşk bina eder."17

j. Hz. Huzeyfe anlatıyor: "Allah Resulü'ne gelip onunla beraber akşam namazını kıldım. Kendisi yatsıya kadar namaz kılmaya devam etti."18

k. Hz. Ammar b. Yâsir akşam namazından sonra altı rekât namaz kılınca yanındakiler bu namazı sordular, o şu cevabı verdi: "Ben sevgili dostum Allah Resulü'nü gördüm akşam namazından sonra altı rekât kıldı." ve şunu ekledi "Kim akşam namazından sonra altı rekât kılarsa, denizköpüğü kadar günahı olsa bile affolur."19

l. Hz. Abdullah b. Ömer şöyle derdi: مَنْ صَلَّى أَرْبَعًا بَعْدَ الْمَغْرِبِ كَانَ كَالْمُعَقِّبِ غَزْوَةً بَعْدَ غَزْوَةٍ "Kim akşam namazından sonra dört rekât namaz kılarsa gazve üstüne gazveye çıkmış gibi olur."20

m. Hz. Enes akşamla yatsı arasında namaz kılar ve 'muhakkak ki geceleyin kalkıp ibadet etmek daha tesirlidir' (Müzzemmil, 73/6) âyetine işaret ederek "bu, gecenin ilk ihyâsı/ilk virdidir" derdi.21

n. Akşamla yatsı arasında Hz. Abdullah b. Mes'ud'un yanına her girildiğinde namazla meşgul olduğu görülürdü. O bu durumu izah sadedinde şöyle derdi: هِيَ سَاعَةُ غَفْلَةٍ "o gaflet zamanıdır."22

o. Hz. Selman-ı Farisî, Efendimiz (sas)'den naklen şunları aktarıyor: عَلَيْكُمْ بِالصَّلَاةِ بَيْنَ الْمَغْرِبِ وَالْعِشَاءِ فَإِنَّهَا تَذْهَبُ بِمُلَاغَاةِ النَّهَارِ وَتُهَذِّبُ آخِرَهُ "Akşamla yatsı arasındaki namaza dikkat edin, zîrâ bu namaz gün içinde eğlenme ve yanlış işlere bulaşmadan ötürü oluşan mânevî kirleri giderir ve günün sonunu güzelleştirir."23

ö. Efendimiz'in (sas) azatlılarından Hz. Ubeyd'e, Efendimiz'in farz namazlar dışında bir namaz kılmayı emredip etmediği sorulduğunda, "Evet, akşamla yatsı arasında namaz kılmamızı emrederdi." cevabını verdi.24

Zikredilenlerin hâricinde, özellikle günlük virdleri detaylı bir şekilde ele alan İhyâ gibi eserlerde konuyla ilgili çok sayıda haber ve tatbikatın aktarıldığını belirtip bu kadarla iktifa etmek istiyoruz.

Evvâbîn Namazının Zamanı
Sahih-i Müslim ve Müsned başta olmak üzere, bazı hadîs kaynaklarında Efendimiz'in (sas) kuşluk namazına da evvâbîn dediği rivâyet edilmektedir.25 Ancak ulema kuşluk namazına duhâ; akşamla yatsı arasında kılınan namaza ise evvâbîn namazı demişler ve durum bu şekilde iştihar etmiştir. Ayrıca ikisine de evvâbîn denilebileceği kaydedilmiştir. Hattâ Abdurrezzak'ın Musannaf'ında şu rivâyet de vardır: "Kim sabahın sünnetini kılar sonra da cemaatle sabahın farzını eda ederse, o günkü namazı evvâbînin namazından sayılır, kendisi de muttakiler zümresine dâhil olur."26

İlgili eserlerde evvâbîn namazı daha çok 'akşamla yatsı arasında kılınan namaz' olarak geçmektedir ve bu konuda ümmetin kabulü vardır. Bu zaman diliminin gaflet zamanı olduğu, cahiliye döneminde hem müşriklerin hem de Yahudilerin bu zamanda uyudukları ve Efendimiz'in (sas) bu saatlerde uyumayı yasakladığı da aktarılmaktadır. Hz. Enes (ra), bu vakitte uyumayı soran kişiye, "Yanları yataklardan uzaklaşır (uyumayıp ibadet için kalkarlar.)" (Secde, 32/16) âyetinin bu zamana işaret ettiğini belirterek, uyumanın uygun olmadığını belirtmiş ve Efendimiz'in yatsıdan önce yatmayı yasakladığını belirtmiştir.27 Hz. Abdullah b. Abbas وَدَخَلَ الْمَدِينَةَ عَلَى حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا "(Mûsa), bir gün, halkın habersiz olduğu (gaflet içinde olduğu) bir sırada şehre girdi." (Kasas, 28/15) âyetinde geçen gaflet zamanının, akşamla yatsı arasındaki zaman olduğunu belirtmektedir.28 Hz. Amr b. Âs ise, "evvâbîn namazı akşamla yatsı arasındaki boşluktadır, ta halk yatsıya yönelinceye kadar." demiştir.29

Akşamla yatsı arasına hem evvâbîn hem de gaflet zamanı denilmesinin hikmeti şu olabilir: Nefis gün boyu yaşadığı yorgunluk, işlediği günahların kasveti ve yenilen akşam yemeğinin ağırlığından ötürü dinlenmeye, kendini salmaya ve bu saatleri gaflet içinde geçirmeye meyyal olduğundan gaflet zamanıdır. Diğer taraftan nefsin isteklerine baş kaldırıp, gün boyu yapılan hataların açtığı yaraları sarmaya, gecenin ilk virdini canlı geçirmeye, günlük manevî hâsılatın leh ve aleyhteki hesabını yapmaya yönelen ve bu arada çokça istiğfar edenler ise evvâbîn zümresindendirler. Zîrâ nefsin arzularından yüz çevirip Rabb'in isteklerine rucû etmişlerdir.

Rekât Sayısı
Teravih ve teheccüd namazı dâhil, nafile namazların hemen hepsinin rekât sayısı konusunda Efendimiz'den (sas) farklı birkaç uygulama rivâyet edilmiştir. Rahmet Peygamberi'nin rahmetinin tezahür ettiği hususlardan birisi de bu olmalıdır. Zîrâ nafile ibadetler, farzlar gibi olmayıp bir nevi ihtiyarîdir ve kişinin hâl ve durumuna göre bunları az veya çok eda etmesi mümkündür. Nafileler için alt sınır, söz konusu ibadetin ibadet sayılmasını sağlayacak bir miktarda olmasıdır denilebilir. Meselâ namaz için bu iki rekâttır.30 Onun için bütün nafile namazların en azı iki rekâttır. Evvâbîn için de bu miktar en alt sınırdır, denilebilir.

Konuyla ilgili yukarıda birkaçını verdiğimiz rivâyetlerde farklı rakamlar bulunmaktadır. Meselâ Hz. Ebû Hüreyre ile Hz. Ammar b. Yâsir altı rekât olduğunu rivâyet etmişlerdir. Ancak rivâyet edilen metinde 'akşam namazından sonra' ifadesi olduğundan bu rakama akşamın son sünnetinin dâhil edildiği, dolayısıyla evvâbînin dört rekât olduğu izahı yapılmıştır. Hz. Aişe Validemiz'den rivâyet edilen yirmi rakamına, yatsının ilk sünneti hâriç, akşam ve yatsı namazlarının toplamıdır denilmiştir. Buna evvâbînin dört rekâtı dâhildir. Nitekim Hz. Abdullah b. Ömer'e göre de evvâbîn dört rekâttır.

Sonuç olarak şu denilebilir: Yukarıda da işaret edildiği gibi nafile bir ibadet olan evvâbînin en azı iki rekât olmakla beraber, rivâyetler en uygun rakamın dört olduğu noktasında birleşmektedir. Hanefilerin görüşü de bu yöndedir.31

*Iğdır Üniv. İlâhiyat Fak. Öğrt. Üyesi.
ayuce@yeniumit.com.tr

Dipnotlar
1. Buharî, Rikâk, 38.
2. Rağıp el-İsfahanî, el-Müfredat fi Garibi'l-Kur'ân, 766.
3. Mesela bkz. Hikmet Yüceoğlu, Nafile İbadetler, Rehber Yayınları, İzmir, 2006.
4. Buhârî, Deavât, 3; Müslim, Zikir, 41, 42.
5. F. Gülen, Kalbin Zümrüt Tepeleri I, 18–24.
6. Ebû Davud, Tetevvu', 22; Beyhakî, Sünenü'l-Kübra, III, 19; Vahidî, Esbabu'n-Nüzûl, 404.
7. Beyhakî, Sünenü'l-Kübra, III, 19
8. Neylü'l-Evtar, IV, 336.
9. Gazzalî, İhya, I, 342.
10. Beyhakî, Sünenü'l-Kübra, III, 19.
11. Neylü'l-Evtar, IV, 336.
12. El-Bahru'r-Raik, IV, 234.
13. Şafak dilimizde, güneş doğmadan az önce beliren aydınlığa da denir.
14. Gazzalî, İhya, I, 342.
15. Kurtubî, XIV, 101.
16. Tirmizî, Mevakît, 204; İbn Mace, İkame, 113.
17. Tirmizî, Mevakît, 204; Ebû Ya'la, Müsned, X, 205.
18. İbn Hanbel, Müsned, V, 392.
19. Ebû Nuaym el-İsfahanî, Ma'rifetu's-Sahabe, XIV, 486.
20. İbn Ebî Şeybe, Musannaf, II, 103.
21. İbn Ebî Şeybe, Musannaf, II, 102.
22. İbn Ebî Şeybe, Musannaf, II, 102.
23. Abdurrezzak, Musannaf, III, 44; Kenzu'l-Ummal, VII, 387.
24. İbn Hanbel, Müsned, V, 431.
25. Müslim, Müsafirîn, 143; Müsned, IV, 366.
26. Abdurrezzak, Musannaf, III, 58.
27. İbn Ebî Şeybe, Musannaf, II, 230.
28. İbn Ebî Hatim, Tefsir, LI, 341.
29. Kurtubî, XIV, 101.
30. İmam Şafiî gibi müctehidîn-i izamdan bazı zevatın, Efendimizin uygulamalarına dayanarak namazın en azının bir rekât olduğunu belirttiklerini kaydetmeliyiz. Ancak bu görüş sadece vitir namazı için uygulanmaktadır. Diğer hiçbir namaz sadece bir rekât olarak kılınmamaktadır.
31. Geniş bilgi için bkz: Bedaiu's-Sana'i, III, 130; Bahru'r-Raik, IV, 249; Mecme'u'l-Enhur, I, 411.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

.

Kalbin kırılmasına asıl kim kırılır?

Kategori: Manevi Meseleler

Kalp kırmamak, insanlar arası ilişkilerde dikkate şayan bir hassasiyetimiz olmalıdır hususunda aslında hepimiz hem fikiriz ama; bunun ne kadar çok öneme haiz bir davranış olması gerektiğini şu kısa, öz ama çok sarsıcı hakikatler ifade etse gerek..

Kalbin iki ciheti vardır. Birincisi müdğai kalb, sureti kalb dediğimiz elle tutulan, gözle görülen kalptir.
İkincisi de kendisinde zikrullahın cereyan ettiği, füyuzatın aktığı ,kalbi hakikidir, ya da latifei kalptir. Cenab-ı Hakk'ın; "Ben yerlere ve göklere sığmam ancak takva sahibi kullarımın kalbine sığarım." buyurduğu kalbi hakikidir. Kainatın icmalisinin insanda teşekkül ettiğini göz önünde bulundurursak, kalb de insanın merkezi olduğuna göre Cenab-ı Hakk'ın kalbe ne denli kıymet verdiğini daha iyi anlarız.

İmam-ı Rabbani Hazretlerinin Mektubatında (3.cilt-45) ifade ettiği üzre Cenab-ı Hakka şu kainatta en yakın olan şey kalptir. Bu yakınlığı "Carullah" (Allahın komşusu) şeklinde teşbih eden Rabbani Hazretleri , ister mümin olsun, ister kafir olsun, ister asi olsun komşuluk hakkı olarak, komşunun başına gelen bir duruma komşusunun hemen müdahele ettiği gibi, Cenab-ı Hakkında komşusu olan kalbi asi bile olsa himaye ettiğini ifade eder.

Bu öyle bir himayedir ki, "Küfürden sonra, Sübhan Allah'a eziyet etmeye sebep olan kalb eziyeti gibi bir günah yoktur."

Bu minvalde Peygamber Efendimiz s.a.v, Riyadün- Nasihin isimli kitapta geçen bir Hadiste Kalp kırmayı kabe yıkmak ile tebih ederek şöyle buyurmaktadır.
"Bir Müslümanın kalbini kırmak, haksız olarak incitmek, Kâbe’yi 70 kere yıkmaktan daha günahtır."

Bunun hikmetine binaen Mevlana Hz.lerinin şu sözünü ifade edebiliriz.

“Kâbe, Azer’in oğlu Halil İbrahim’in yaptığı bir binadır. Kalp ise, yüce Allah’ın nazargâhıdır. Bu sebeple, bir gönül yıkmak, bin kâbe yıkmaktan daha kötüdür”

İşte bundan dolayı Yunus Emre, (Bir gönül yapmak, yüz Kâbe’yi yapmaktan iyidir-) demiştir. Burada Kâbe küçümsenmiyor, gönül yapmanın önemi vurgulanıyor. Bu inceliği iyi anlamalıdır.

Son olarak; Ebul Faruk Hazretleri, üniversite talebesine 5 maddelik nasihatlerinde gönül almayı Cennetin firdevs kapısını açmaya teşbih eder. Ve, "Bir gönül kırmak, 40 vakit namazın sevabını kaybettirir." buyurur.

O halde biz müminler âhirette iflas etmiş duruma düşmemek için, günahlardan, özellikle kalb kırmaktan çok sakınmalıyız. Ve her gün insanlara iyilik edip, gönüllerini almayı kendimize hedef tayin etmeliyiz.

.

Gıybetle nasıl savaşırız?

Kategori: Manevi Meselele

Gıybeti dinlediğimizde veya yaptığımızda nasıl bir yol izleyeceğimizi, yanımızda gıybet yapıldığında hangi tutumu sergileyeceğimizi ve gıybetten genel olarak nasıl korunabileceğimizi, temel düşünce akışlarıyla birlikte ele alalım.

GIYBET DİNLEYEN NEYAPMALI?

Engel olmazsak, bizimle konuşurken gıybet yapanla suç ortağıyız. Çünkü gıybetin devam edebilmesi, bizim en azından dinliyor görüntüsü verebilmemize bağlıdır. Başkalarının gıybetine bilinçli kulak misafiri olan da gıybetin suç ortağıdır.

İlk yapmamız gereken, “Kim ki yanında Müslüman kardeşinin gıybeti yapıldığı halde, gücü yeterken ona yardım etmezse, Allah onu dünya ve ahirette zelil kılar”2 hadis-i şerifini hatırlamak olmalıdır. Bu söz sadece bizimle konuşanın yaptığı gıybeti değil; çevremizde, radyoda veya televizyonda yapılırken dinlediğimiz gıybetleri de kapsamaktadır. O anda kendimizi gıybeti yapılan kişinin yerine koymalı, bizden gıyabımızda bu şekilde söz edildiğinde rahatsız olup olmayacağımızı sormalıyız. Onuru zedelenen kişinin üzülmesi gerekiyorsa üzülmeli, hakkını savunması gerekiyorsa savunmalıyız.

Hatta kendi hakkımızı feda edebiliriz, ama başkasının hakkını korumak namus borcumuzdur. Önce kalbimizde derin bir rahatsızlık oluşmalı, gıybeti dinlemeye tahammül edemez hâle gelmeliyiz. Gıybeti yapılan kişi kişisel dostumuzsa, mutlaka sözel olarak müdahale etmeli, onurunu savunmalı3 ve gıybeti suçlamalıyız. Susturmanın bize zararı büyük olacaksa, ‘rahatsızlığımızı hissettirmek şartıyla’ oradan hemen uzaklaşmalıyız. Radyo veya televizyonda yapılıyorsa, hemen kapatmalıyız. Bunları yapamıyorsak, dinlememeye çalışmalıyız. Dahası, gıybeti dinlediğimiz için Allah’tan af dilemeli,4 gıybeti yapılan kişiye dua etmeli, ve duyduklarımızın etkisinde kalarak suizan etmemeye özen göstermeliyiz. Dahası, uyarıp düzeltemediğimiz gıybetçiden, elimizden geldiğince uzaklaşmalıyız.

GIYBET EDEN NE YAPMALI?

Yaşayan veya ölen bir insanın veya insanlar topluluğunun gıyaplarında onları üzecek doğruları söylemiş olabiliriz. Eğer yaşıyor(lar)sa, helalleşmenin bir yolunu aramalıyız. Biliyoruz ki, şehit bile olsak, kul hakkını ödemek zorundayız. Eğer vefat edenin gıybeti yapılmışsa, helallik dilemek ne yazık ki imkânsız. O zaman onun için ömür boyu dua etmekten, onun adına iyilik yapmaktan başka çare kalamaz. Zalimleri aşağılamak dışında, tarihteki insanları eleştirirken, haksızlık yapmamaya dikkat etmeli; herkesin hakkının ve onurunun Allah tarafından sonsuza dek korunacağını unutmamalıyız.

Gıybetini yaptığımız kişilere ismen dua etmeli, onların affı ve tüm hayatlarının rahmetle ve ihsanla kuşatılması için, ısrarlı ve vazgeçmeden gizli dualarda bulunmalıyız. Tüm bunları yaparken, -bilhassa vefat edenlerin ve toplulukların-bir daha gıybetlerini yapmamak için de ilâhî yardım dileğimizi ihmal etmemeliyiz. Çünkü, bu tür gıybetlerde helalleşmek pratik olarak neredeyse imkânsız gibidir.

GIYBET EDİLEN NE YAPMALI?

Hakkımızda yapılan gıybetler bir şekilde bize ulaşır. Ya başkaları bize aktarır, ya söz dolaştırılırken kulak misafiri oluruz, ya da kalbimizde gıybetimizi yapana karşı bir soğukluk ve sevgisizlik ilhamı alarak ondan uzaklaşma eğilimine gireriz. Toplumsal bölünmelerin ve kitleler arasında bağlılığın azalmasının ardında, kitlesel gıybetlerin ne denli etkili olduğunu hatırlamalıyız.

Şayet ‘size’ gıybet yapana küfür, hakaret ve aşağılama savurarak kendinizi savunursanız, gıybetlerinin bedelini büyük ölçüde dünyada almış olursunuz. Ancak, bunun yerine şahsınızı savunmaya girmeyip, gıybetle mücadele eder de gıybetçinin bu hasletten kurtulmasına uğraşırsanız, büyük mükafatları hak edersiniz. Hasan-ı Basrî, kendisine gıybet edene bir tabak taze hurma göndermiş ve “Duydum ki sen ibadetini bana hediye göndermişsin. Ben de buna bir karşılık vermek istedim. Kusura bakma, tam karşılığını veremedim”5 diye de bir not eklemiştir.

Gıybetinizi yapanlarla savaşmadığınızda, karşılarına ilâhî adalet çıkıyor ki, tevbe etmeyenleri kuşatan ilâhî ceza kimsenin intikamına benzemez. Hatalarını düzeltmedikleri sürece, ayıpladıkları şey başlarına gelinceye ve üstelik ebedî hayatta bedelini ödeyinceye kadar kurtulamazlar. Ancak kul kişisel hakkını affedip, muhatabı için hidayet dilerse, elde edeceği mükafat, aksi halde kazanacağından çok daha değerli olacaktır.

İnsan, kendine yapılan gıybete ne oranda affedici olması gerekiyorsa, başkasına yapılan gıybete o oranda acımasız ve zemmedici olmalıdır. Ayrıca, şayet bir insanın ismi ve eserleri bir topluluğa mal olmuşsa, o insana veya eserine yapılan gıybet, aynı zamanda taraftarlarına yapılmıştır. Örneğin peygamberlerin gıybetini yapan, inananlarının da gıybetlerini yapmış olur. Bir babayı haksız yere aşağılayan, çocuğunu da aşağılamış sayılır. Bu durumda, bize yapılan gıybetin yakın dostlarımıza düşen hissesini affedemeyiz. Kader başkasına ait hisselerin bedelini tahsil edecektir.

GIYBETTEN NASIL KORUNURUZ?

Başlıktaki soru üç yönlüdür: Gıybet etmekten nasıl kurtuluruz? Başkalarının gıybetimizi yapma sebeplerini nasıl yok ederiz? İnsanlar niçin gıybet yapıyorlar? İşte çözümler:

• Gıybet yapmamak: Gıybet edenin gıybeti yapılacaktır. Dilimizi gıybete karşı dişlerimizin ardına hapsedersek, başkalarının gıybetlerini dahi önleyebiliriz. Dilini tutanla alay etmeye kalkanın kalbine, gizli bir elem ve hatta korku ilham edilecektir. En güvenlisi susmaktır; övmeyeceğimiz kimsenin gıyabında konuşmamaktır.

• Övünmemek ve başkalarını küçümsememek: İnsanlar başkalarının övünmelerini veya huzurlarında küçülmeyi kabullenemezler. Aramızdaki eşitliği bozduğumuzda, izzetlerini korumak için bizi aşağılama ihtiyacı duyacaklardır. Başarılarımızı, hizmetlerimizi gizleyemeyiz, gizlememeliyiz; tecrübelerimiz dostlarımıza model olacak ve onları heyecanlandıracaktır. Ama anlatırken kendimizi onlardan büyük görüyorsak, içimizde onlara yönelik bir küçümseme varsa, bu duygu algılanacak; bu durum vücut dilimize ve konuşmamıza da yansıyacaktır.6 Âlimin ilmine saygı göstermeli; ama çocukla da çocuklaşabilmeliyiz.

• Kıskanmamak/kıskandırmamak: Kıskandığımız insanın güzel vasıflarını reddederiz; göreceği zarardan mutluluk duyarız. Kıskandırmanın inceliklerini burada sıralamak zor; en basit formülü şudur: Kimseyle rekabet etmeyen, başarıyı sonuçlar olarak değil, niyetler ve gayretler olarak gören insan kıskanamaz ve haklı şekilde kıskandıramaz. “Kıskandırmayayım” diye hizmetlerini gizlemek ve hiçbir şey yapmıyormuş gibi bir izlenim vermeye çabalamak, ihsana nankörlüktür; insanları başarılı modellerden mahrum etmektir, insanlara pısırık bir örnek sunmaktır. Kıskançlığın olmadığı yerde sadece takdir, sevgi, saygı ve muhtemelen gıpta vardır. Temiz bir ruh, kardeşine dua edip destek olduğunda, iyiliğine ortak olacağını bilir ve kıskanmaz.

• İkiyüzlü olmamak: İnsanlar çıkarlarının veya korkularının etkisi altında ikiyüzlü davranmaya kalkışabilirler. İkiyüzlü olmayanın gıybetini yapmaktan korkarsınız; ikiyüzlünün gıybeti ise çok kolay ve pervasızdır. Dahası, ikiyüzlü olmayanın kendisi de kolaylıkla gıybet yapamaz. Çıkarlarını düşünerek iki yüzlü davrananlar, çıkarlarından mahrum olmakla cezalandırılacaklar. Basit korkuları nedeniyle ikiyüzlülüğe teslim olanlar, dayanılmaz korkularla yüzleşecekler.

İki yüzlülük, hiç bir başarının, hiç bir kazanımın, hiç bir mutluluğun yolu olmamıştır. İkiyüzlülük insanda ne şeref bırakır, ne irade ve ne de cesaret... Bir insanın yüzüne gülüp onu takdir eden, gıyabında sözü geçtiğinde aynı şeyi yapmıyorsa ikiyüzlüdür. İnsanlara ikiyüzlülük yapan şüphe etmesin ki, ruhu Yaratıcısına da ikiyüzlülük yapıyordur.

• Kendini temize çıkarmamak: Kişisel kusurlarını reddeden insan, kusur işlediğinde suçu başkasına atacak; en azından, “Onun yüzünden yaptım” diyecektir. Böyle insanlar, başkalarını öfkelendirecek, üzecek ve haklarında gıybet yapılmasına yol açacaklardır. Kusurumuz varsa derhal kabul etmeli; başkasının suçu varsa bile, başkalarını suçlamakla vakit geçirmemelidir. Çünkü, hakkın dağıtılmadığı yerde, suçlunun kim olduğunun bilinmesinin hiçbir pratik faydası yoktur.

• Eğlence için aşağılamamak: Kimi insanlar Firavun gururuna sahiptirler. Ben merkezlidirler ve kişisel çıkarlarından başka odakları yoktur. Onların tek zevkleri başkalarını eğlence için aşağılayıp durmaktır ve bu onların hastalığıdır. Bu tür insanları insan yerine koyup muhatap olanlar, aynı geleceği paylaşacaklardır.

• Üzüntü veya öfkeye teslim olmamak: Kimi zaman da kişinin işlediği kusura üzüldüğümüz için, iyilik zannıyla gıybetini yaparız. Bazen de bu kusur nedeniyle öfkeleniriz ve kalbimiz bu duyguların etkisi altında onu manen cezalandırmak için aşağılamak ister; dilimizi tutamayız. Üzüntü, öfke veya infialin dostlarımızı ânında harcamamıza yol açmaması gerekir. Zira gün gelir, haksızlık yaptığımızı algılar, pişman oluruz.

• Alışkanlığa direnmek: Hayatımız boyunca yaşadığımız aşağılanmalar, gıybeti ruhumuza sindirmiş ve bizim için güçlü bir alışkanlığa dönüştürmüş olabilir. Ailede, mahallede, okulda, askerde, işte ve her yerde sürekli küçümsenmişsek, insan onurunu korumanın değerini idrak etmemiz zordur. Bu tür alışkanlıkları teşhis etmeli ve karşımıza almalıyız.

• Gıybet salgınına karşı korunmak: Önemli bir nokta da gıybetin içinde yaşadığımız toplumun hemen tüm bireylerine veba gibi bulaşmasıdır. TV ve gazeteler her gün gıybetle siftah yaparsa, her sabah işler gıybet seanslarıyla başlarsa, en içten dostlarımız gıybetin içerisine ölümüne saplanmışlarsa, virüsü kapmadan günün akşamına ulaşmak son derece zordur. Gıybetten ancak konuşma özürlünün kurtulabileceğini bilmeli ve gıybet karşısında çok katı ve dikkatli olmalıyız.

• Failleri gizlemek: Gıybetten korunmanın susmaktan sonra gelen en kestirme yoludur. Kötülüğü sahibinden soyutlayarak zemmedersek gıybet yapmış olmayız. “Adamın birisi sürekli yalan söylüyordu, bir tanıdığım sürekli burnunu karıştırıyordu...” Bunlar şükür ki gıybete bir şartla girmezler: Sizi dinleyenler o kişinin kim olduğunu tahmin edemiyorlarsa gıybet değildir; ama vasıflarından tanımaları hâlinde ismini söylemeseniz de gıybete girer. Kişinin kendisi kendini tahmin etse sorun değil, birisi burnunu karıştırıyorsa, bunu herkes de yapabilir. Ancak isimler meçhul olduğunda bile, iftira, aşağılama gibi şeyler her hâlükârda yasaktır.

SONUÇ

İnanılmaz incelikleri olan bir alan üzerinde kendimizi eğitmeye çalıştık. Dil emanetini korumanın sanıldığı kadar kolay olmayacağını anlıyoruz. Hayatımızı bir üniversiteye dönüştürmeli, gıybetin inanılmaz inceliklerini kavrayabilecek akıl ve vicdan keskinliğine kavuşabilmek için, öğrendiklerimizi tüm iletişimlerimize uyarlamalıyız. Birisinden gıyabında söz edeceğimizde, aklımızdan geçen cümle ağzımızdan çıkmadan önce kendimizi onun yerine koymalı, onu hissetmeli ve rencide olacağını hissettiğimiz anda susmayı tercih etmeliyiz. En iyisi, çok az konuşmalıyız.

DİPNOTLAR

1-Gıybetin istisnalarının neler olduğu konusu ise, bu yazı kapsamına sığamadığı için bir üçüncü yazının konusu olarak hazırlanmıştır ve dergimizin Mayıs sayısında yayınlanacaktır.

2-Camiu’s-Sağîr, hadis no: 8489.

3-Dostumuzu savunmak için “Hayır, bu söylediğiniz doğru değil” dememiz yetmiyor. “Sözleriniz gıybettir, haramdır, yasaktır, arkadaşımızın şerefine zarar veriyorsunuz. Onun şerefi bizim şerefimiz kadar azizdir” diyebilmeliyiz.

4-Çünkü gıybet aynı zamanda Allah’ın sanat eserini aşağılamak anlamına da gelir. Dahası, insanların onurlarını kolaylıkla rencide edenlerin Allah’ın izzetinde hassas olamayacağı da açıktır. Kendisi için uydurulan bir fıkrada, Nasreddin Hoca, gölgesinde uzandığı ağacın dallarındaki elmalara bakmış; neden kabak kadar büyük yaratılmadıklarını düşünmüş. Sonra başına bir elma düşünce, elmaların kabak kadar büyük olması ihtimalinden ürkerek, “Allah’ım, senin işine karışılmaz” demiş. Ardından kahkahalar. Böyle fıkraları dinlediğinizde, ilâhî izzetin hafife alınışı karşısında, hassas ruhunuzdan hançer yemiş gibi hissedersiniz. “Allah’ın çölü” derken, çölle birlikte Allah’ı küçümsediğimizin farkında mıyız? İnsanların onurunun önemini kavramayan, buradaki inceliklerin ne yazık ki farkında olamıyor.

5-İmam Gazalî, Kimya-yı Saadet, Merve Yayınları, s. 393.

6-Bu arada, kendilerini ihlaslı sanan kimi bencil insanlar, tüm içsel tevazunuza rağmen kıskançlık krizine yakalanacak, başarınızı çekemeyecek ve gıybetinizi yapacaktır. Bedeli ödenecek bu tür kişilik sapmalarına ise engel olamazsınız.

Muhammet BOZDAĞ

Hokkabazlıktan bile fena olan nedir?

Kategori: Manevi Meseleler

Hokkabazlık islam dinine göre günahların başında gelmektedir. İmam-ı Azam Hz. leri bir gün hokkabazı seyrederken talebeleri görür..

Medresede talebelerine ders verdikten sonra İmam-ı Azam hazretleri mahallenin ileri ucundaki hokkabazlık gösterisi yapan adama doğru ilerler. Halk etrafına topalnmış, çeşitli akrobasi hareketleri yapan bu adamı İmam-ı Azam Hz.leri de seyretmeye başlar.

Arkadan bu durumu gören talebeleri hayretler içerisinde kalırlar. Derken büyük imam, bütün talebelerini de çağırır, hokkabazın yanına. Medresedeki tüm talebeler İmam-ı Azam Hz.lerinin yanına gelince, onlara şu tarihi nasihati yapar.

Bakın evlatlarım. Bu adam o kadar fena bir adam değil.!
Talebeler iyice şaşırırılar. Kendilerine hep kötü olarak anlattığı bu tür gösteriyi yapan birisi nasıl fena olmaz diye?
Derken İmam-ı Azam hazretleri sözlerine devam eder.
Bu adam süfli bir iş olan bir işi, yine süfli olan dünyaya alet etmiş. Dünyalık bir eşyayı yine dünya yolu ile elde etmeye çalışıyor. O kadar fena bir durum değildir bu.

Ama benim size içeride okuttuğum o ilimler varya, o ulvi ilimleri ahiret için değil de dünya için öğrenirseniz, dünyanıza alet ederseniz, bu adamdan çok daha fena ve adi olursunuz.

İmam-ı Azam'ın bu kıssasından biz yolculara ibretlik işaretler verilmektedir. Dünyalık ve ahiretlik işlerde nasıl bir niyet içerisinde olmamız gerektiğini sanırım bu kıssa bize öz olarak ifade etmiştir.

Rabbim bize hakkı hak olarak gösterip ondan rızıklanmayı,
Batılı da batıl olarak gösterip ondan ictinab etmeyi nasip eylesin !

Amin..

.

Küçük cihattan büyük cihada nasıl gidilir?

Kategori: Manevi Meseleler

Peygamberimiz s.a.v. bir harpten dönerken, "Küçük cihattan, büyük cihada gidiyoruz." demekle nefisle cihadı kasdetmekteydi. İmam-ı Rabbani Hz. leri de burada kasdedileni daha farklı şekilde değerlendiriyor.

Keşif yolu ile yaptığı bu değerlendirmeyi 2. cilt 50. mektubunda şöyle ifade ediyor.

Bir gazâdan dönüşde buyurulmuş olan (Küçük cihâddan döndük, büyük cihâda başlıyacağız!) hadîs-i şerîfinde bildirilen büyük cihâd, nefse karşı yapılan cihâddır demişlerdir.
Bu fakîre keşf olunan ve vicdânım ile anladığım ise, bunların dediği gibi değildir. İtmînân hâsıl olunca, nefsde hiç azgınlık ve taşkınlık bulmuyorum. İslâmiyyete tam uyduğunu görüyorum. Öyle ki, nefs de, mâ-sivâyı temâmen unutmuş olan kalb gibi olmakda, Allahdan başka hiçbirşeyi görmez ve bilmez hâle gelmekdedir. Mevkı’ sevgisi, birşeye kavuşunca sevinmek, kaçırınca üzülmek onda hiç kalmıyor. Bunun islâmiyyete uymaması, azgınlık, taşkınlık yapması nasıl olabilir? İtmînâna kavuşmadan önce, islâmiyyetden kıl kadar ayrılmasına, azgınlık, taşkınlık derlerse, sözlerinin yeri vardır. Fekat, itmînâna kavuşdukdan sonra, islâmiyyete uymaması, taşkınlık yapması olamaz.

Bu fakîr [ya’nî İmâm-ı Rabbânî hazretleri] çok inceledim. Bu bilmeceyi çözmek için pek uğraşdım. Nefs mutmainne olunca, kıl kadar azgınlık, taşkınlık yapamamakdadır. İslâmiyyete tam teslîm olmuş, her kötülüğü yok olmuşdur. Sâhibi için kendini yok etmişdir. Böyle olan nefsin islâmiyyete uymaması, olacak şey değildir. Nefs, Allahü teâlâdan râzı olunca, Allahü teâlâ da ondan râzı olunca, artık taşkınlık, azgınlık yapabilir mi? Azgın olandan râzı olunmaz. Allahü teâlânın râzı olduğu nefs, râzı olmıyacak bir şey yapabilir mi?

Hadîs-i şerîfde bildirilen (Cihâd-ı ekber), bu fakîrin anladığına göre, bedene, cesede karşı yapılan cihâd olabilir. Çünki, insanın bedeni, birbirine zıd, ters olan dört dürlü maddelerden yapılmışdır. Her çeşid madde, başka şeyler istemekde ve başka şeylerden kaçmakdadırlar. Herşeyin doğrusunu ancak Allahü teâlâ bilir. İnsanın şehvânî istekleri, bedenden doğmakdadır. Gazab etmesi, istememesi de bedenden ileri gelmekdedir. Hayvanlarda (Nefs-i nâtıka) yokdur. Onlarda da şehvet, gadab, hırs, hased vardır. İnsanda bu cihâdın sonu olmaz. Nefsin itmînâna ermesi, bu cihâdı ortadan kaldırmaz. Kalbin vilâyet makâmına kavuşması ile, bu cihâd yok olmaz. İnsanda bu cihâdın bulunması, çeşidli fâideler sağlamakdadır. Böylece, beden temizlenir. Âhıretde yüksek derecelere kavuşur. Dünyâ hayâtında, beden, kalbe tâbi’dir. Âhıretde, iş bunun tersinedir. Orada, kalb bedene tâbi’ olur. İnsan ölünce, âhıret hayâtı başlar. Bu cihâd da biter.

.

Zamanımız şartlarında Tasavvuf

Kategori: Manevi Meseleler

Bir şey asırlardır insanlığın gündeminde kalabilmişse, onun insan fıtratı ve toplum hayatıyla ciddi bir irtibatı mevcut demektir. Ortaya çıktığı günden itibaren gönüllerden ve gündemden hiç düşmeyen kavramların birisi de tasavvuf. Onu birileri tenkid ederek, diğerleri de tatbik ederek hep gündemde tuttular.

Tasavvufu dışarıdan tenkid edenler, onu insanın dünya ile ilişkilerini koparan bir miskinlik ve tembellik merkezi olarak görürken, içine girip yaşayarak tadanlar, insanı Kur'an ve Sünnet dairesinde terbiye eden ve ilahî edeple süsleyen bir okul olarak tanıtı-yorlar.

Bu konuda kime kulak verilmelidir. Yolunca gidene ve bilene mi, hiç tatmadığı şeyi inkâr edene mi?

Tasavvufu değerlendirirken yapılan temel yanlışlardan biri, ehil kaynaklara başvurmamak... Oysa, özellikle dini konularda ehil kaynaklara başvurmak şarttır. Ayrıca dini anlamak için başvurulan kişinin ehil olmanın yanında, ârif ve zikir ehli olması da gerekiyor.

Allah Teâlâ, "sabah akşam Rabbinizin rızasını isteyerek ona yalvaran kimselerden ayrılma ve onlardan gözünü ayırma. Kalbini zikrimizden gafil kıldığımız kimseye de tabi olma" (Kehf/28) buyuruyor. Ayrıca "bilmiyorsanız zikir ehline sorun" (Nahl/43) ayeti diğer ilahî emirler gibi tasavvufu öğrenme konusunda da izlenecek yolu belirlemiş oluyor.

Dolayısıyla, tasavvufu anlamanın yolu, ilim ve zikir ehli kişilere başvurmaktır.

Özellikle İslamî yaşantısı ve takvasıyla temayüz etmemiş kişiler, hele de müslümanların gücünü zayıflatmak için İslâm üzerine araştırma yapan gayri müslimler (Oryantalistler) dini öğrenme noktasında asla referans olamazlar.

Tasavvuf deyince Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaat çizgisinde giden bir terbiye yolunun anlaşılması gerekiyor. Bu tezkiyenin başındaki "takva imanı" ve ona Allah için tabi olan "sûfi cemaati" de bu kapsamda mütalaa edilmelidir. Hemen şunu ekleyelim ki psikiyatristlerin alanına giren mistik hezeyanlar, kendisi terbiyeye muhtaç olan sahte şeyhler ve tasavvufun adını kullanarak Kur'an ve Sünnet'e aykırı yapılan yanlışlıklar ölçü olamaz ve asla savunulamaz.

Asıl hedefi takva olan tasavvuf, her zaman geçerli ve herkes için gereklidir. "Bizim mesleğimizin tek hedefi hakiki imanı elde etmek ve rıza makamı için gerekli olan ihlası tahsildir. Ulaşmak istediğimiz en son mertebe, halis kulluk mertebesidir. Bunu bize te'min edecek tek yolumuz da Kur'an-ı Hakim'in ve sünnet-i seniyyenin emirlerine harfiyyen uymaktır." diyen bir müceddid arifin, İmam Rabbâni'nin (K.S.) başını çektiği tasavvuf terbiyesi için; "bunun bu zamanda gereği yoktur, gerçerliliği kalmamıştır." denilebilir mi?

Elbette denilemez. Ancak, şu söylenebilir: "Anlatıldığı gibi bir tasavvuf ve İmam Rabbâni gibi bir mürşid bu devirde var mıdır? Kendisini tasavvuf ehli olarak tanıtıp bir sürü sakıncalı işlere bulaşanlara ne demelidir?"

Bu şikayette haklılık payı vardır. Aynı kanaati, bütün ilim dalları için söylemek de mümkündür. Ancak, Hz. Rasûlullah'ın (A.S.) müjdesine göre, bu ümmetin içinden bir grup insan -Allah'ın izniyle- kıyâmete kadar hak üzere gitmeye, dini hakkıyla temsil ve tatbik etmeye muvaffak olacaklardır. "O Kur'an'ı biz indirdik, hiç şüphesiz (kıyamete kadar) onu muhafaza edecek de biziz." (Hicr/9) ayetinin verdiği garanti muhakkak tahakkuk edecektir. Yani her devirde bu dinin gerçek temsilcileri bulunacaktır.

Evet bu gün müslümanlar dine ancak dilleriyle sahip çıkmaktadırlar. Kâmil mürşidler ve rabbâni âlimler hak yolunda yalnız gitmektedirler. Onların tek dertleri, yanlarında gerçek hak yolcularını bulamamaktır. Bu dert çok önceleri başlamıştır. Hicrî üçüncü asırda yaşayan ve tasavvuf kollarının piri sayılan Cüneyd el-Bağdadî (K.S.): "Hakikat ilmi sergisini topladı, iş lafa kaldı. Biz tasavvufun ancak kıyısından köşesinden bahsedebiliyoruz!" diyerek bu işin ehlini bulamamanın üzüntüsünü dile getirmiştir.

İmam Şa'rânî (K.S.) de aynı dertten muzdariptir. Der ki: "Allah'a hamdolsun, ben yetmiş civarında mürşide yetiştim; ancak hepsi de Allah yolunda hoşlarına gidecek gerçek bir müridi bulamamanın sıkıntısıyla vefat edip gittiler."

Tasavvuf, yüksek seviyede takvâyı tahsil için kurulmuş bir terbiye okuludur. Ancak, günümüzdeki insanların birinci derdi takvâ noksanlığı değil, iman eksikliğidir. İmansız din başlamaz ki, takvâ tahsil edilsin. Onun için kâmil mürşidler, bugün işe iman noktasından başlamaktadırlar ve imandan sonra, namazı muhafaza ettirmeye, büyük günahlardan el çektirmeye, adım adım diğer farzları yerine getirt-meye ve özellikle Allah u Teâlâ'yı zikrettirmeye çalışmaktadırlar. Muhammedî sevgiyle herkese kucak açan veliler, bu yolla nice dinsiz ve ibâdetsiz insanları dine ısındırmışlar ve kulluğa başlatmışlardır.

Bir şeyin tamamı elde edilemiyorsa, hepsini de elden bırakmamalıdır.

Dinimiz, takvâya ulaşma ve kemâle erme yolu olarak en güzel gidişâtın, Allah için cemaat olmak ve böylece birbirini tamamlamak olduğunu belirtmiş; kurtuluş için sâlihlere tâbi olmamızı emretmiştir.

"Takvâya ve iyiliğe ulaşmak için birbirinizle yardımlaşın." (Mâide/2)

"Hep berâber Allah'ın ipine sarılın, dağılıp parçalanmayın." (Âl-i İmran/103)

"Ey mü'minler! Hep beraber Allah'a tevbe edin ki kurtuluşa eresiniz." (Nûr/31) âyetleri bizden, hak yolunda birlik içinde olmamızı istemektedir.

Takvâda imam ve örnek yapılan bir ârifin nezâretinde cemaat halinde İslâm'ı yaşamanın, büyük bir fazileti, hiç bitmeyen bir bereketi vardır. Bu yol olarak en selâmetlidir. Çünkü yolu bilenle giden kimse menziline hem tez, hem kolay, hem de tehlike-lerden emin olarak ulaşır.

Bu yol en canlıdır. Çünkü onun her halinde ilâhî aşk, her işinde Rabbânî heyecan hakimdir. Bunun da zevki zevâl bulmaz, tadan hiç usanmaz, bulan biteceğinden korkmaz. Allah sevgisi kalbe ilaç olur, bedene kuvvet verir, âşıklar yorulmaz, sâdıkların gönlü ihtiyarlamaz.

Bu yol en bereketlidir. Çünkü bu yolda her amel ihlasla yapılır. Bütün amellerin sevâbı kalben ona katılanlara da dağıtılır. Böylece bir amel yapan kimse, onunla birlikte sevgi ve rızâsıyla katıldığı diğer kardeşlerinin amellerinden de mânen bir hisse alır, kârı binlere katlanır.

Bu yol en tecrübelidir. Çünkü bu yolda bütün ameller, binlerce kâmil insan tarafından yapıla yapıla sahiplerini kemâle erdirmiş, gayretler en güzel meyvelerini vermiş, iyi kötüden, sağlam çürükten seçilmiş, bütün güzel hâl ve ahlâklar silsile halinde sonrakilere intikal etmiştir. Yani yol çok işlek, seyir çok belirgin, kâfile çok kalabalık, kılavuzlar çok uyanık ve mâhirdir.

Bu yol en istikâmetlidir. Çünkü bu yolun imam ve cemaatinin tek derdi ve biricik hedefi, iç ve dışlarıyla, gizli ve açıklarıyla, rûh ve maddeleriyle, zevk ve vecdleriyle, his ve hevesleriyle bütün hallerinde Kur'an ve Sünnete uyarak ilâhî rızâya ulaşmaktır. Kâmil mürşidler, Rasûlullah (A.S.) Efendimizin normal bir oturuş-kalkış şeklinde bile kendisine uymaya çok ehemmiyet verirler. Sünnetleri farz hassâsiyeti ile yerine getirirler, sadık talebelerinden de bunu isterler.

Bu yol Allah'a en yakındır. Çünkü bu yolda kırık kalble gidilir, her adımında, bütün menzil ve duraklarında Cenâb-ı Hakk zikredilir. Böylece Allah Teâlâ'nın: "Beni zikredin ki ben de sizi (özel olarak) zikredeyim." (Bakara/152) âyetindeki müjdeye ve "Ben, beni zikredenle beraberim" (Buharî, Müslim) kudsî hadisindeki rahmete erilir. Bu yolda edeb ve tevâzû hakimdir. Nâfile ibâdetlere ihtimam gösterilir. Hep yakınlık vesilesi olacak şeyler tercih edilir. Özellikle ilâhî huzura girmeye mâni olan kibir ve ucub gibi huylar kalbten defedilir.

Tasavvufa usulsüz girilirse ne olur?

Kategori: Manevi Meseleler

ayri sülük yolunu en süratli şekilde katetmede yegane yol olan tasavvufun da belirli adapları vardır. Büyükler: "Usulsüz vusul olmaz.", yani usulsüz olarak Cenab-ı Hakka vasıl olunmaz diyerek bu hakikate işaret etmişlerdir. Her büyük nimetin terki halinde büyük külfetleri olduğu müvacehesince usulsüz tasavvufa girmenin neticeleri nelerdir? Ve hakiki şeyhte bulunması ve bulunmaması gereken vasıflar hangileridir?

Tasavvufun belli bir şeklini yaşamak için şeyhin lüzumlu ve gerekli, diğer bir şeklini yaşamak için ise şart ve zorunlu olduğunu belirten sûfiler -özellikle şeyhin zorunlu olduğunu belirten sufiler- bu yola girmenin doğuracağı zararları ve bunun yol açacağı mânevî felaketleri göstermekten de geri durmamışlardır. Bu yolda bâzıları yolunu kaybeder, şeytanın oyuncağı haline gelirler.

Bir kere müridlerinden biri Sehl b. Abdullah’a: “Üstad! Ben her gece baştaki gözle Allah’ı görüyorum.” deyince Þeyh: “Bir daha görürsen gördüğün şeyin yüzüne tükür.”demişti. Mürid ertesi gece onu görünce yüzüne tükürmüş ve gördüğü şeyin şeytandan olduğunu anlamıştı. (Serrac, Luma’, 544) Şeyhi olmayanlar ömür boyu şeytanın tuzağında tutsak kalırlar.

Abdulvahid Zeyd de, geceleri cennete gittiklerini sanan bir topluluğa, aslında şeytanın onları çöplüğe götürdüğünü göstermişti. (Serrac, 545)

Bâzıları her şeyin mübah olduğu kanaatine varmışlar ve ibaheci olmuşlardır. Bazıları hulül ve ittihada kayarak hoş ve nefis olan şeyden faydalanmayı câiz görmüşlerdir. İslam’ı yanlış anladıklarından farzları yerine getirmeyecek kadar az gıda alan ve zayıf düşenler, toplumu terk edip mağaralarda, izbelerde ve sazlıklarda yaşayanlar, et yemeyenler, kendini hadım/iğdiş edenler, tasavvufu raks ve çalgıdan ibâret görenler vardır. Serrac, “Mutasavvıf olduklarını sanan bu kişilerin bir müeddib şeyhi olsaydı kolay kolay telâfî edemeyecekleri böyle ağır zararlara uğramazlardı.” diyor. (Luma, 527)

Bu yola delilsiz girenlerden bazıları, âniden karşılaştıkları şiddetli tecellî ve cezbe halleri sebebiyle şoka girmişler, akıllarını ve dengelerini yitirmişlerdir, ömür boyu böyle meczub ve mecnun (ukelâ-i mecânin) bir halde yaşamışlardır.

Bazıları ise donakalmışlar, bir daha kendilerine gelememişlerdir. Bazıları riyâzet yapacağım diye ve çile çekeceğim derken aklını oynatır, bilinci bozulur, yarı deli hale gelir, büyük iddialarda bulunur, diğer bazıları ise beden sağlığını tamamen veya kısmen yitirirler. (Bkz. İbn Haldun, Şifau’s-Sâil, 32 – 85)

Gâh olur ki ol mücâhedât-ı sa’be ve riyâzât-ı şakke esnasında mizacı fasid, cevher-i aklı vesâvisle bulut olup bazar-ı idrakı kasid olur.” (Taşköprüzade, Mevzuatu’l-Ulum, I – 112)

Hakk’a giden yolda rehberlerden çok rezenler / yol kesenler vardır. Şeytan, nefs ve kötü yoldaş yol keser ama daha fazla; ehliyetsiz, câhil, sahte ve istismarcı şeyhler / müteşâyih tâlib ve müridlerin yolunu keser. Böyle bir sözde şeyhin eline düşen bir müridin hem ibadet hayatı, hem de ahlâk ve kişiliği bozulur. Sonuçta dünya ve âhiretini kaybeder, hüsrana düşer. Şeyh ve mürşid diye kendilerine uyulan kişilerden:

a. Bazıları, hem câhil, hem istismarcı ve menfaatçidir. Gayesi; para, pul, itibar, nüfuz ve güç sahibi olmaktır. Çevresine topladığı kişilerle bu amacını gerçekleştirmek isterler. Öldükten sonra bu imkânı çocuklarına miras bırakır.

b. Bazıları samimidir ama cahildir. Geleneklere uyup atalarından ve şeyhlerinden devir aldığı veya devir aldığını sandığı şeyhliği, gelenek ve göreneklere, zâhiri âdab ve erkâna göre devam ettirir. Âlim, ârif ve ehil olmamakla beraber; amel, taat, ibadet ve ahlâk sahibi olduğundan tecrübe ve yeteneğinin elverdiği ölçüde müridlerini eğitmeye ve irşad etmeye gayret eder. Bu gibilerin şeyhlik ve mürşidlik davasında bulunmaları ve çevrelerine mürid ve derviş toplamamaları gerekir.

c. Bazıları bilgili, deneyimli ve beceriklidirler ama samimi değillerdir. Menfaatçi ve istismarcıdırlar. Şeyhliği; bir geçim, şöhret, nüfus ve güç sahibi olma yolu olarak görür, gerektiğinde; riyakârlık, sahtekârlık, şarlatanlık ve iki yüzlülük yapmaktan çekinmezler. İbadet açısından gevşek, ahlakça zayıftırlar, şov yapmaktan çekinmezler. Geçim ve güç kaynağı, çevrelerine topladıkları müridiler ve dervişlerdir.

d. Bazıları hem ilim, irfan hem de amel, taat, ibadet ve ahlâk sahibidir. Ama şeyhlik düşünmezler, inzivaya çekilir, bir köşede sessiz, sedasız bilinmez ve tanınmaz bir halde yaşamayı tercih ederler. Ziyaretçilerine öğüt vererek ahlâk ve ibadette örnek olarak ve dua ederek faydalı olurlar bunlara ahfiya / gizliler denir. “Kubbelerimin altında saklı velilerim vardır, bunları benden başka bilen yoktur.” Kudsî Hadîs’i ile bunlar anlatılmıştır.

e. Bazıları ilim, amel ve ahlak sahibidirler, ihlaslıdırlar. Ayrıca insanların nasıl irşad edileceğini, yola getirileceğini, müridlerin ne şekilde terbiye edilip yetiştirileceğini, bunun usûl ve tekniğini bilir. En iyi ve verimli şekilde ustasıdırlar. Şeyh, kâmil ve mükemmil olmalıdır, dendiği zaman anlaşılacak budur. Her kâmil aynı zamanda mükemmil (başkalarını kemale ulaştırıcı), her sâlih, muslih (başkasını islah edici), her âlim muallim (iyi bir öğretici) değildir. Müridleri irşad için; âlim, arif, âmil, âbid ve ahlâklı olmak yetmez, mürşidin, irşad ve rehberliğin usûlünü, tekniklerini, kılavuzluğun inceliklerini bilmesi de lazımdır. Bundan başka şeyhin ve mürşidin; hâli, hareketi, duruşu, bakışı ve konuşma tarzıyla insanları mânevî ve rûhâni yönden etkileme gücüne sahip olması da lazımdır. Himmet denilen mânevî tesir ve kuvvet budur. Böyle bir rûhanî ve mânevî gücün Hz. Peygamber (sav)’de de bulunduğu bilinmektedir. (Bkz. Buhari, Salat, 56; Darimi, Siyer 27)

Mürşidlerin diğer bir mânevî kuvvetleri de, mucabu’d-da’va olmaları, dualarının Allah katında kabul edilme ihtimali yüksek olan zatlar olmalarıdır. Dua ve himmet, irşadın temel unsurlarından iki unsurdur.

Şeyh, çevresinde toplanan cemaati ve müridleri terbiye ve irşad etme, onlara yol gösterme ve onları yetiştirme görevini ifa etmekte olduğundan önemli bir vasfı da; insanları, çevresindeki cemaatı ve müridleri doğru tanıma ve isabetli teşhisler yapma, kimin samimi bir mürid olacağını doğru olarak tayin etme, mürid olan bir kişinin hangi şekil ve usullerle ne derecede yetişme kabiliyetine sahip olduğunu doğruya yakın derecede tahmin etme gibi bir yeteneğe ve niteliğe sahip olmasıdır.

Bunu yapabilmesi için de firâset ve basiret sahibi olması, sezgilerinin sağlıklı, tespitlerinin isabetli olması gerekir. Bunun için şeyh ve mürşidin adam sarrafı olması, kimin kaç kıratta olduğunu bilmesi lazımdır, denir. Muhatabını mihenge / denek taşına vurur. Şeyh/mürşid bir ağaç yetiştirene ve hayvan terbiyecisine benzer. İyi bakılmayan ve aşılanmayan yabâni bir ağaç, meyve verse bile bu, bakımlı ve aşılı ağacın meyvesi gibi olmaz. İyi eğitilen bir atmaca, sahibi için avlanır, kendisi için değil, şeyhin terbiye ettiği mürid de böyle olur. (Bkz Abadi, s39/41)

Mürşidin cemaatine faydalı olması için irade ve siyaset bilmesi lazımdır (Abadi, 41). Çünkü müridler topluluğunu doğru bir şekilde yönetmek ve çevre ile iyi ilişkiler kurmak anlamında siyaseti ve yönetim tekniklerini iyi bilmesi, şeyhi, başarılı ve verimli kılar. Tasavvuf ilm-i nefs / marifet-i nefs ve ilm-i riyazet / mücahede olarak da tarif edildiğinden mürşidin, ferdî ve sosyal psikoloji ve pedagojiyi, en az tasavvuf kitaplarında anlatıldığı şekliyle bilmesi gerekir. Bir rehber ve önder konumunda bulunan bir mürşidin bunları bilmeden bağlılarını iyi bir şekilde yönetmesi, birlik ve dirlik içinde bir arada tutması mümkün olamaz. (Bkz. İbrahim Hakkı, Marifetname, İstanbul, 1310 – s. 4989, 553-59)

Evliya-ı Kiramın ve Meşayıh-ı İzamın tabi oldukları bir nizam vardır, buna umûr-ı harciye denir. Firaset, basiret, hayırseverlik, fedakârlık, özgecilik / isar, yöneticilik gibi nitelikler biraz, fıtrat ve tabiat meseledir, doğuştan gelir. Bu ve benzeri nitelikler Hak Teala’nın belli kullarına daha fazla vermiş olduğu mevhibeler ve lütuflar olduğundan, irşad istidadı ve kabiliyeti herkeste bir ve aynı değildir. Bu yönüyle yüksek seviyede mürşidlik ilâhi bir mevhibedir. Bunların sayıları çok azdır ama her zaman vardır. Sufiler, “Ördek yavrusu, yüzmeyi anasının karnında iken öğrenir.” derler. Yani kâmil, fâzıl, ehil ve başarılı şeyhlik doğuştan gelir, mücahede ve terbiye ile gelişir. Kısaca: “Şeyh olunmaz, şeyh olarak doğulur.”

Şeyhin âlim olması lazımdır derken bir müfessir kadar tefsir, bir muhaddis kadar hadis, bir fakih / müctehid kadar fıkıh, bir mütekellim kadar kelam ilmini bilmesi gerekir demek istemiyoruz. Bir şeyhin bunları bilmesine ne imkân, ne de ihtiyaç vardır. İlk sûfilerin çoğu bu hususları kendilerine yetecek ve sohbetlerinde bulunanlara lazım olacak kadar bilirlerdi. Hatta ilmin ayrıntılarıyla uğraşmayı da lüzumsuz sayarlardı, onlar, uygulamaya yetecek kadar bilgi ile yetinirlerdi. Bu uygulamalar; faaliyetler, ibadet ve taatler, ahlâki davranışlardan yeni bilgiler çıkartır, bu bilgileri yeni uygulama ve faaliyetlerde kullanırlar, buna da ilm-i amelî, yani amel ve uygulamalardan çıkan tecrübe (irfan – marifet) derlerdi. “Bir kimse bildiği ile amel ederse Allah onu bilmediği bilgiye varis kılar.” (Aclûni, Keşfu’l- Hafa, II, 265) diye inanırlar, buna da ilm-i miras derlerdi.

Keşe ve ilham yolu ile hâsıl olan ilm-i mevhibe ve ilm-i ledünnî de burada hatırlanmalıdır. Sahabe, tabiin ve etbau’t-tabiin arasında okuma – yazma bilmeyen (ümmi) ama şifâhi yoldan ve uygulamadan aldıkları bilgiye dayanarak; irşad, tebliğ, dine davet, iyi olanı emr ve Hakk’ı tavsiye görevini yapanlar bulunduğu gibi ilk zâhidler ve sûfiler arasında da böyleleri vardı. Bunlar, bugün anlaşılan anlamda âlim kişiler değillerdi. Ama o zaman anlaşılan anlamda âlim ve ârif kişilerdi. Tasavvuf tarihinde ümmî oldukları halde şeyh kabul edilen birçok üstad vardır. Bayezid-i Bistami’nin üstadı Ebû Ali Sindi bunlardan biriydi (Serrac, el-Luma, 235,401) Ulemanın, zâhir ilimlerini kendileri kadar bilmemelerini sûfiler ve şeyhler hakkında kusur sayıp onları eleştirmeleri; tasavvufun konusunu, mahfiyetini, uyguladığı usulleri, uyduğu ilkeleri, tuttuğu yolu ve amacını bilmemelerinden kaynaklanan bir yanılgının eseridir.

Tasavvuf kitapları, şeyhlik makamı, bunun şartları ve sıfatları hakkında bilgi verir. Şeyh, dilediği gibi ve keyfine göre hareket eden sorumsuz bir kişi değildir. Onun da sahip olması gereken birtakım üstün ve sağlam niteliklerden başka uyması gereken bir takım ilkeler ve kurallar vardır. Aslında şeyhlik, müridlikten daha zordur. Çünkü şeyhin sorumluluğu daha ağır, uyması gereken kurallar daha çok ve daha incedir. Bundan dolayı da, şeyhin hayatı, müridin hayatından daha disiplinli ve daha çetindir. Þeyhin müridine karşı sorumluluğu, babanın evladına karşı, komutanın erata karşı sorumluluğu gibidir. Bu sebeple müridin işi şeyhin işinden daha kolaydır. Hakk’ı ve hakîkati bilmeleri onların işlerini kolaylaştırmaz, daha da zorlaştırır.

Hakk’a yakın olanların çektikleri zorluğu anlatmak için: “Kurb-ı Sultan ateş-i nirandır.” denir. Nefse karşı açılan ve cihâd-ı ekber denilen savaşta mürşidin işi, müridin işinden daha zordur. Hz. Ömer, Dicle nehri kenarında bir keçiyi kurt yese ondan da ben sorumluyum, demişti.

Hz. Musa’nın tabi olduğu Hızır da, şu beş özellik vardı: a. Kulluk özelliği (Abden min ibadina), b.Hakk’ın katından vasıtasız/doğrudan gelen hakikatleri kabul etmesi (Âteynahu rahmeten), c. Hakk’ın katından gelen özel rahmeti bulunması (Rahmeten min indina), d. İlimleri Hak’tan öğrenme şerefi (ve allemehu), e. Vasıtasız olarak ilm-i ledünni bulması (Min ledünna ilma) (Bkz, Kehf, 18/66).

Bir şeyhte işte bu niteliklerin bulunması gerekir (Necmuddin Daye, 237)•

Yeni Dünya dergisinden..

.

Rabıtanın edillei şeriyye ile izahına dair

Kategori: Manevi Meseleler

Rabıta-i Şerife şu şekilde itirazlar olmaktadır. Müride emredilen ve şeyhin sûretini tasavvur şekliyle yapılan Rabıtanın me’murun bih (emredilen bir şey) olması lazım gelir. O zamanda hükmünün vacip veya mendup olması lazım gelir. Vacip veya mendup ise birer emri şer’îdirler. Kendileri için Kitap, Sünnet, İcma ve Kıyası Fukahadan birer delil olmak lazım gelir. Rabıtanın cevazına delil nedir?

Rabıta, kalbi herhangi bir şey ve şekil ile başka bir şeye muhabbetle bağlamaktır. Kalbin bir şeye bağlanması isteyerek veya istemeyerek her insan için mutlaka sabittir. Fakat kalbin bağlandığı şeyin güzel olduğu kadar çirkin olması da mümkündür. Zira bağlanılan şey ya emrolunduğumuz bir şeydir. (Hz. Allah’ı , Rasûlünü ve onun yolunda gidenleri sevmek gibi). Veya nehy olunduğumuz bir şey olur. (Haramları sevmek gibi). Veyahut da mübah olur. ( Kişinin ehlini ve çocuğunu cibilliyetinde olan bir tabiatla sevmesi gibi). (Bak Kitabür-rahmet el-habitati fi Tahkikir-Rabitati, Mektûbât C-1, Hamis,218)

Kalbin mutlaka bir yere bağlanması lazım olup, aksi mümkün olmadığına göre akıllı kimsenin Rabıta-i Şerifi inkar etmesi mümkün değildir. Hatta münkir birisi lahza düşünse, inkar ettiği şeyinde kendisi için sabit olduğunu görecektir. Namaz kılan kimse bile namaza girdiği zaman ehli gaflettense, aklı vehim ve fikir vadilerine gider, Rabbisinden yüz çevirir. Namazda ya ehli, ya çocuğu, ya malı ve mülkü veya bir başka sevdiği şeyle meşgul olur.(a.g.e 219).

Rabıta-i Şerife şu şekilde itirazlar olmaktadır. Müride emredilen ve şeyhin sûretini tasavvur şekliyle yapılan Rabıtanın me’murun bih (emredilen bir şey) olması lazım gelir. O zamanda hükmünün vacip veya mendup olması lazım gelir. Vacip veya mendup ise birer emri şer’îdirler. Kendileri için Kitap, Sünnet, İcma ve Kıyası Fukahadan birer delil olmak lazım gelir. Rabıtanın cevazına delil nedir? Ayrıca Peygamber Efendimiz (sav) Sahabe-i Kiramın şeyhidir. Bütün zikirlerini Peygamber Efendimizden öğrenmişlerdir. Bununla beraber Peygamber Efendimiz, sûretinin tasavvur edilmesini emretmiştir. Halbuki Onun sûreti suver-i insaniyenin en kâmilidir. Bu itirazlara birkaç şekilde cevap vermek mümkündür.

1-) Rabıta-i Şerife, gafleti nefyetmek, hatarâtı defetmek ve dürr-i ilahiyeyi celbetmek için olan vasıtaların başında gelenlerdendir. İslam dininde vasıtalar için maksadların hükmü vardır. Zina haram olduğu gibi zinaya götüren öpmek, şehvetle bakmak, kendisine nikahı düşen birisi ile hususi bir odada baş başa kalmak gibi hususlarda haramdır. Müslümanların Mevlaya dönüp, feyzi ilahi ile nurlanmaları maksûd ve matlûb olunca, bu hususu temin eden Rabıta-i Şerife ile zikri kalbi de matlûb ve maksûd olmuş olur. Allah’ın sevgili kullarını tasavvur etmenin faidesiz olduğunu ifade ise kat’iyyen mümkün değildir. Tasavvur, tefekkürdür. Ve tefekkürle mümkündür. Haram ve çirkin olan bir şeyi tasavvur ettiği zaman kalbini ve ruhunu kirlettiği gibi güzel olan şeyi, Allahın sevgilisi ile Peygamber varisini tasavvur ettiği zaman feyz-i ilahiyeye mazhar olur. Demek ki Rabıta-i Şerife, emr-i şer’îdir.(a.g.e 223)

2-) Rabıta-i Şerifenin, edille-i şer’iyyeden hâli olması elbette mümkün değildir. Ayet-i Kerîmelerin bir kısmının ibare ve işare manalarından Rabıta-i Şerifenin hükmünü bulmak mümkündür. Kur’an-ı Kerimden hiçbir şeyin hariç kalması mümkün olmadığına göre, Rabıta-i Şerifenin hükmü de elbette vardır. Bu cümleden olarak Sûre-i Mâide’nin 35. Ayetini zikretmek lazımdır. Mevlâmız bu ayetinde “Ey iman edenler ! Allah’dan korkun ve ona (yaklaşmak için) vesileler arayın. Ve onun yolunda mücâhede edin ki felâha erebilesiniz.” Buyurmaktadır.

Vesile, lisanımızda maruf olduğu gibi, kendisi ile bir maksada tevessül olunan yani vasıta kılınan kendisi ile arzu edilene gidilen şeydir. Müfessir-i Kiram vesileye muhtelif mana vermişlerdir. Müfessirîn-i Kiramın büyüklerinden Fahruddin er-Râzî Hazretleri ise vesileyi mürşid-i kamil ile tefsir etmişlerdir.

İmdi Ayet-i kerimedeki vesile ile muradın Mürşid-i Kamil (Şeyh) olduğu tebarüz edince felah için dört şeye riayet lüzumlu görülmüş ve emredilmiştir. Onlarda : iman etmek, ittika etmek, Allah’a tekarrub için vesile bulmak ve Vesile’nin (Şeyhin) gösterdiği şekilde nefisle mücahede ve mücadele etmektir. Ve yine Ayet-i Kerimedeki vesile ile murat Mürşid-i Kamili Mükemmil olunca bu mürşidin tarif ettiği zikir (Rabıta-i Şerifeninde) caiz olmak bir tarafa me’murun bih olmak lazım gelir.

Şurası kati olarak bilinmeli ki Mürşidîn-i İzam, Peygamber Efendimizin (sav) hakiki varisleridir. Varis, mûrisinin terekesinin tamamında hakkı ve nasibi olandır. Peygamber Efendimiz (sav) Hazretleri Şeriat ilimlerinin hem zahirine ve hem de batınına malik olduğuna göre Şer’i Şerifin bilhassa batınî kısmında kelam etmek için Peygamberimizin hakiki varisi olmak lazım gelir.İşte bu ecilden ulûmu zahiriyyeden bir nebzecik bilgiye sahib olup da ulûmu batıniyyeden nasibi olmayanların Mana alemine taalluk eden hususlarda kelam etmeleri mümkün ve doğru olmaz. Zira bu gibi kimselerin gerek Ayet-i Kur’aniyyenin ve gerekse Ehâdîs-i Nebeviyyenin ihtiva ettiği manaların batın ile alakalı kısımlarını anlamaları mümkün değildir.

Peygamber Efendimiz (sav) hazretleri bir hadis-i şeriflerinde buyuruyorlar ki : Rabbim bana sual etti cevap vermeğe kadir olamadığım. Rabbim kudretini iki omuzum arasına koydu. Beni, evvelînin ve ahirînin ilmine varis kıldı. Ve bana birçok ilimler öğretti. Birisi kimseye söylememem üzerine verilen ve benden başkasının tahammül etmesine imkan olmayan ilimdir. Birisi de gizlenmesi ve söylenmesi hususunda Rabbimin beni muhayyer kıldığı ilimdir. Birisi de havas ve avamdan herkese tebliğ etmek ile memur olduğum ilimdir. İlah….(Mektubat-ı Kudsiyye C-1, S-3 ) Sahib-i Mektubat bu Hadis-i Şerifi naklettikten sonra buyuruyor ki Peygamberimizin gizlemekle memur olduğu ilim, İlm-i Nübüvvettir. Zira o kendisine mahsustur. Havas ve avamdan herkese tebliğ ile memur edildiği ilim ise, İlm-i Şerayi’ vel-Ahkamdır. Peygamber Efendimizin tebliğ ile muhayyer bırakıldığı ilim ise İlm-i Velayettir. Bu ilim ise Şeriatın batınının ilmi, esrarının ilmidir. Peygamberimiz bu ilmi sahabelerden bir kısmına nakletmişlerdir. Onun içindir ki Ebu Hüreyre (Ra) Hazretleri Sahih-i Buhari de rivayet edilen bir Hadis-i Şerifte Peygamberimizden muhafaza edilmesi icab eden iki şey hıfzettim. Birisi size neşrettiğimdir. Diğerine gelince onu size neşretmiş olsaydım benim küfrüme kail olup katlederlerdi. Buyurmaktadır. (Bak.Mektubat c-1 )

Demek ki her şey Kur’an-ı Kerim içinde mündemiç olmakla beraber, O her şeyin bir kısmı avama tebliğ ve izah edilmemiştir. Ancak havastan olanlar Ayat-ı Kur’aniyyenin bir kısmından Ahkamı batıniyyeye işaret ve delaletler bularak Rabıta-i Şerife ile zikri kalbi vb ibadetlerin varlığından bizleri haberdar etmişlerdir. (R.anhüm ecmeîn)

Birçok müfessirlerde zikri geçen Ayet-i Kerimedeki VESİLE kelimesini ameli Salih olarak tefsir etmişlerdir. Bu şekildeki tefsir ile Rabıta-i Şerife’yi anlamak ve isbat etmek mümkündür. Şöyle ki Allah’a olan vesilenin ameli salih olması için amellerin ihlasla yapılmış olması lazım. İhlas ise ancak gafletten uzak kalmak ve Mevla’dan gayriyi nefyetmekle mümkündür. Bizim için tecrübeyle sabit olmuştur ki, Rabıta-i Şerife ile meşgul olduğumuz zaman amellerimiz gafletten hali olmakla beraber, ibadetlerin zevkine ermekte mümkün olmaktadır. Gaflet ile yapılan ibadetlerle, ibadet zevkine ermek mümkün olmadığı gibi, ibadetin kendisiyle makbul olmaz. Görülüyor ki, Rabıta-i Şerife gafletin izalesini mucip olan vesilelerin en şerefli olanıdır. Abid için gafletten kurtulmak maksat olunca bu maksuda isal eden şeyinde maksud olması lazım gelir. Bizi bu mühim maksada götüren en büyük vesile Rabıta-i Şerife olduğuna göre Rabıta-i Şerife’nin maksut ve memurun bih olduğu sabit olmaz mı ?.. (Bak. Mektubat -1 s.223 Hamis)

Rabıta-i Şerifenin Hadis-i Nevevi ile isbatına gelince, bir çok Hadis-i Şeriften cevaz hükmünü çok açık olarak çıkarmak mümkündür. Peygamberimiz Efendimiz Hazretleri bir Hadis-i Şeriflerinde (Ameller niyetlere göredir. Herkes için niyet ettiği şey vardır) buyurmaktadır. Ameller bedeni ve kalbi olmak üzere ikiye ayrıldığına göre kişi mübah olan harekât ve tasavvurattan herhangi birisine taat olarak niyet etse o hareket ve tasavvurunun taat olacağı bedihidir.

Aç bir kimsenin tok olana sende açsın demesi tok olanın aç olmasını intaç etmediği gibi Mu’teriz kimsenin Rabıtayı sahih görmüyorum demesi Rabıta-i Şerifenin ademi sıhhatini icab etmez. Manevi bir ibadetin daha çok edile-i Şer’iyyenin Batıni ve manevi tarafları ile sübutu muhakkak iken Ayat-ı Kur’aniyye ile Ehadis-i Nebeviyyenin Batıni ifadelerine aşina olmayan ve hatta bu sahada nasipsiz olan kimselerin bizim gibi mutekidlere hak olarak iddia ettiklerinizle beraber olunuz diyeceği yerde sübutunu inkar etmesi ve hatta Rabıta-i Şerifenin gayri İslami olduğunu iddia etmesi nefsini ve ağyarını idlal etmekten başka bir şey değildir.

İcmaa gelince şurası muhakkaktır ki tasavvuf ehlinin cemisi Rabıta amelinin meşruiyyetine ittifak etmişlerdir. Bu kadar çok insanın icmaı kabul edilmesi vacip bir huccettir. Zuhuru İslamdan bu güne kadar İslamın kökleri ile alakasının kesilmesi için sinsice gayret sarfeden fırakı dalleden bazıları hariç hiçbir İslam uleması zikri kalbiyi inkar etmemiştir.bu husus İslam uleması beyninde vaki olan icmaların en şümullüsüdür. Bu husus ise aklen ve naklen kabulü vacip bir husustur. (Bak.Mektubat c-1 s-224 Hamis)

Rabıta-i Şerife Edille-i Şer’iyyenin dördüncüsü olan kıyas ile de sabittir. Şöyleki bütün fukaha namaz kılanın huzuru celb etmek için namaz kılanın nazarlarının işaret edilen yerleri tecavüz etmemesi lazımdır diye içtihat ve kıyasta bulunmuşlardır. Rabıta-i Şerifede huzuru celbetmek kasdıyla yapılıp huzuru celbettiği tecrübe ile sabit olduğuna göre kıyasa münasip olduğu izah ve isbattan varestedir. (a.g.e. s-224)

Bütün bu senedlere rağmen bazı muterizler derler ki bu hususta bir delil olsaydı bize baliğ olurdu. Cevaben denilir ki bu husustaki delillerin size baliğ olmaması delillerin ademi sübutunu iktiza etmez. Sonra delilleri sizin bilmemeniz de başkasının bilmemesini iktiza etmez. Sonra bir şahsın suretini kalbde hazırlamak niçin ve nasıl küfür olur? Sohbet dediğimiz ibadet Peygamberimizin suretini kalb aynalarına tabetmek için yapılmıyor mu? Peygamberimiz Efendiimizi hatırından çıkarmayan insan onu kalbine tabeden insandır. Kabul etsek ve “Bize göre Rabıta-i Şerife için hiçbir delil yoktur. Bizden evvelde hiçbir kimse bu ibadeti yapmamıştır. Biz ise faydasını gördüğümüz için yapıyoruz” dersek kişinin sevdiğini tasavvur etmesi, sevdiğinin elini ve ayağını öptüğünü tahayyül etmesi veya kendisini sevdiğinin kalbine idhal edildiğini tahayyül etmesini Kitap, Sünnet, İcma ve Kıyas nehyetmiş midir? (Bak a.g.e. s-224)

Şurası malum ola ki eşyada asıl olan hıl’dir. Yani helal olmaktır. Haram olmak arızidir. Şeraitin açıkça nehyetmediği her şey mübah ve yapılması caizdir. Tasavvur ve tefekkürden ibaret olan Rabıta-i Şerife hakkında hiçbir delil-i Şer’inin olmadığını farazi olarak kabul etsek bile menhiyyün anh olduğunu isbat mümkün müdür?

Bir de Rabıta-i Şerifenin mübah bir fiil olduğu her türlü itirazdan müsellemdir. Mübah olduğu her türlü muarazadan müsellem olarak baki olunca neticeye gitmek için deriz ki mübah bir fiil, kendisine devam etmemiz sayesinde bizi mendup olan bir şeye isal ederse o fiili mübahın mendup olduğu anlaşılır. Demek ki Rabıta-i Şerifenin gayri İslami olduğunu söylemek mümkün ve doğru olamaz. (a.g.e. s-238)

Namaz kılan kimsenin namazının cemisinde secde mevkiine nazar etmesi sünnettir. Karanlıkta namaz kılan kimse ile ama olan kimseler, namaz esnasında secde mahalline nazar ettiklerini tasavvur edip secde mahalline nazar halinde olacaklardır. Bu haller bir nevi rabıta değil midir? Maksat kalbi bir noktaya cemedip huzuru celbetmek ALLAH cc Hz.lerini görüyormuş gibi namaz kılmak değil midir? Kaldı ki Rabıta-i Şerife, adetleri tevatür haddine baliğ olmuş bir kavmin amelidir. Her birisi Rabıta-i Şerifenin faidesini izah ve isbat etmişlerdir. Bu kadar İslam ulemasının kizb üzere ittifakları muhal olduğuna göre Rabıta-i şerifeyi tekzib nasıl mümkün olur? Ve hele bunu inkar edenlerin ilmi isbat eden ulemanın ilmine nisbetle cevhere nisbetle kömür kıymetinde olursa; Cevher-i ilme sahip olan Fudalaya karşı, basit bir bilgi nisbeti ile muarazaya kalkışmak, Tefsir-i Kebir sahibi Fahruddin Razi ile,sadece hece harflerini bilen kimsenin muarazaya kalkışması gibidir. Kişi için layık olan o büyüklerin kadrini itiraf etmektir. Onların kıymetli sohbetlerinden olsa da onları sevmektir. Onları sevemiyorsa hiç olmasa sövmemektir. (a.g.e. s-239)

Buraya kadar zikrettiklerimizle zahir olmuştur ki Rabıta-i Şerife’yi inkar etmek mümkün değildir. İnkar edenler ise ya cehuldür veya muâniddir. Cahile tavsiyemiz bilmediği şeye karışmamasıdır. Bir insan cehline rağmen şu helaldir şu da haramdır derse ALLAH cc Hz.nin inzal etmediği bir hükümle hükmetmiş, şeraitte olmayanı şeraite idhal, şeraitte olanı da şeraitten ihraç etmiş olabilir. Bu ise küfürdür. Cenab-ı Hak, “ALLAH’ın inzal etmediği ile hükmetmeyenler kafirlerdir” buyuruyor. Bilen kimseye tavsiyemiz ise ilmi ile amel etmesi inat ederek hevasına tabi olmamasıdır. İnat edip hevasına tabi oluyorsa kalbi hastadır. Bu gibi kimselerin yapacağı ilk iş kalplerini tedavi etmektir. Aksi halde tatlı zikirlerin tadını bilemeyecekleri gibi, zikirlerin meşruiyetini gösteren açık delilleri görüp anlamaları da mümkün değildir.

.xxxx

Timur imanlı mı gitti?

Kategori: Manevi Meseleler

Tarih kitaplarında Osmanlı Devletinin Sultanı Yıldırım Beyazıt ile Ankara Savaşında karşılaşan iki müslüman devletinin savaştığı bu savaşta galibiyet elde eden Timur, son nefesinde imanına etki eden hareketi ne idi? İmam-ı Rabbani hazretleri mektubatında bakın nasıl ifade ediyor?

Duyduğuma göre, bir gün merhum Emir Timur Buhara sokaklarının birinden geçiyormuş. Hace Nakşibend Hanigahı dervişleri Hace Hanigahımn sergilerini silkeliyorlarmış. Emir, İslâmî neş'esinin güzelliğinden olacak; orada durup Hanigahtan gelen tozları kendisi için anber bilmiştir.
Ta ki: Dervişlerin feyiz bereketlerine nail ola..

İhtimal ki o: Bu tavazu ve bu inkisar ile son nefesini iyi bitirmiştir. Nitekim, Hace Nakşibend Hz. nin şöyle dediği nakledilmiştir:
Timur imân sahibi olarak öldü..

(405. mektup)

Bizim bu kıssadan anladığımız, bir kişi, zamanın mürşidi kamiline hususi olarak tabi olmasa bile, hayatının herhangi bir safhasında ona ya da onun evlatlarına, müridlerine.. karşı yapmış olduğu bir iyilik, sempati, yardım gibi hüsni niyetli ameller, son nefeste imanlı gitmeye vesile olmaktadır.

O halde böyle zatlara tabi olan kimselere özellikle şu ahir zamanda bazı sorumluluklar düşmektedir. Bir kimseyi alıp tamamen ihya etmek her insana nasip olacak bir mazhariyyet değil. Ama en azından insanlara böyle zatlardan haberdar ederek, kalplerinde :"Allah razı olsun, ne yüce bir insanmış.." şeklinde bir sempati oluşturması bile kurtarılan bir kütük mesabesinde olabilmektedir.
Rabbim cümlemize hakiki varislerinin sevgisini kazandıracak ameller nasip eylesin ! (Amin )

Batuhan Alkan / incemeseleler.com editörü

İmamı Rabbani hz.lerinin hayatından derlemeler

Kategori: Manevi Meseleler

İkinci bin yılın yenileyicisi ünvanı ile maruf büyük müceddid İmam-ı Rabbani Hz.leri maneviyat yolunda çok büyük hizmetler etmiştir. Onun Mektubat-ı Şerif isimli eseri, bizlere hakikat yolunu açan, seyri sülük yolunu en ince şekliyle gösteren eşsiz bir eserdir. Böyle bir zatın hayatından alınmış altın kesitlerden bir kaç derleme...

Başta, kanıyle olduğu kadar ruhuyla da babasının mirasçısı, Altın Silsile içinde mukaddes emanetin ilk defa baba elinden alıcısı Şeyh Muhammed Masum Hazretleri, hepsi yedi oğul…

Mürakabede kendilerine, Kaadiri nisbetini veren şeyh zuhur edip, omuzlarına Abdulkadir Geylani Hazretlerinin hırkasını koyuyor. Kadirilik feyzi içinde uçarlarken hatırlarına bir incelik geliyor:

- Ben Nakşi yoluna bağlıyım. Şimdi de beni Kadirilik bağının tecellileri sanmakta… Sakın bu hal Nakşi büyüklerini incitmesin?

O zaman, üzerlerinde ne kadar bağ varsa hepsinin birden büyükleri tecelli edip bir ağızdan hitap ediyorlar:

– Şeyh Ahmed bizdendir!

Ana cadde Nakşilik… Her nisbetten de kendilerine birer yol…

“Bütün yollar Roma’ya çıkar” sözü madde ölçüsüne göre adi bir laftır; asıl bütün yollar ruh yolları, İmam-ı Rabbani’ye çıkar.

Şeyhin uzaktan cazibesine tutulanlardan biri, günlerce yol alıp Serhind’e geliyor. Kasabaya akşam üstü vardığı için şeyhi rahatsız etmek istemiyor ve bir tanıdığının evine misafir oluyor.

Gece, tanıdığıyla şeyhten konuşuyorlar. Meğer bu tanıdık, İmam-ı Rabbani’yi inkar edenlerdenmiş… Kötü konuşuyor.

Ertesi sabah uzakların yolcusu, huzurda… İmam-ı Rabbani Hazretleri, hiçbir söz açılmadan buyuruyorlar:

- Gece, evinde misafir kaldığın adam, sana bizim hakkımızda bir sürü yalan söyledi.

Kendilerine “İkinci Binin Yenileyicisi” ismini veren büyük zat da, başlangıçta [Onu] inkar edenlerden… Rüyasında kendisine okutulan bir ayet, gözlerini ve ruhunu öyle açıyor ki,İmam-ı Rabbani Hazretlerinin delisi, divanesi oluyor…

Hastalandılar. Ceviz istediler. Bir kab içinde, yanıbaşlarına ceviz konuldu. Elleriyle kabı karıştırdılar ve ancak bir tanesini yediler ve buyurdular;

-Bu cevizleri alın! Hastalara verirsiniz…

Cevizden yiyen her hasta iyi oldu.

Seyyidlerden, Kainatın Efendisine bağlı mukaddes sülaleden birisi, Muaviye Hazretlerine düşmanlık edermiş… Bir gün bu seyyid, “Mektubat” ı okurken orada Muaviye’nin methedildiğini görür ve öfkeyle “Mektubat” ı yere atar.

Aynı günün gecesi, rüyasında İmam-ı Rabbani Hazretleri… Seyyidi'in kulağından tutmuş, haykırıyor:

- Cahil! Sözümüze ve ölçümüze güvenmiyorsun, öyle mi? Gel, seni ceddin ve Peygamber Evinin temsilcisi Hazreti Ali’ye götüreyim de işin gerçeğini ondan öğren!

Huzura çıkıyorlar. Peygamber Evinin temsilcisi ve güya kendisine sevgi iddia edilerek köpürtülen Muaviye nefretinin vesilesi, Büyük İmam, buyuruyorlar:

- Sakın Allah Resulünün sahabilerine düşmanlık etme! Peygamber dostlarına çatan ve Şeyh Ahmed’in bu davadaki hak ölçüsünü dinlemeyen, felakettedir.

Peygamber Evinin temsilcisi büyük sahabi, ayrıca İmam-ı Rabbani’ye emir veriyorlar:

- Bu cahil, sözden anlamıyor. Göğsüne vurun da aklı başına gelsin ve tövbe etsin!..

Emir yüksekten geldiği için [derhal] yerine getiriliyor. İmam-ı Rabbani Hazretleri,Seyyidin göğsüne vuruyor.

Seyyid uyanınca, göğsünde müthiş bir sızı… Açıp bakıyor: Şeyh Ahmed’in yumruk izi… Ve kalbinde derin bir nedamet, yeni bir anlayış ve tövbe isteği…

İmam-ı Rabbani’nin mübarek ellerinden öpmeğe koşan ve bir daha bu eli bırakmayanSeyyid…

İlk gençlik çağlarında yazdıkları üç risaleden sonra, tam olgunluk devirlerinde, yalnız mektup yazmakla, suallere cevap vermek ve hakikati tamimlendirmekle yetindiler. Sonradan bunlar toplanılıp “Mektubat” ı teşkil etti ve insan oğlunun en üstün eseri oldu.

Mektubat üç cilttir ve esası Farsça’dır. İçinde birkaç Arapça mektup da vardır. Bütün İslam dillerine tercüme edilmiştir.

İmam-ı Rabbani’nin anlatılmaz büyüklüğünü yine eseri anlatır.

“Mektubat”ın getirdiği, İkinci Binin Yenileyiciliği çapındaki yenilik “Vahdet-i Vücut” meselesini aklın son haddiyle tesbit etmesi; ve Muhyiddin-i Arabi Hazretlerinin yanlış anlaşılan ve eserle müessiri bir gösterdiği vehmine düşülen “Vahdet-i Vücut” davasını tam gerçeğe bağlamasıdır:

-Allah, ötekilerin ötesinde, ötekilerin ötesinde; ötekilerin ötesinde…

Yani, nerede onu buldum ve teşhis ettim sanırsın, onun da ötesinde, namütenahi ötesinde…

Meşhur düstur:

-Ne ki, o zannedersin; zannettiğin o şey, Allaha perdedir.

Böylece:

- "Heme ost” değil, “Heme ez ost”… “Her şey o” değil, “Her şey ondan”…

- “Mektubat” İkinci Bin Yıla girerken bin bir fesada bulanan İslâm hakikatinin en mahrem inceliklerini, İkinci Bin Yılın Yenileyiciliği haysiyetiyle billurlaştırmıştır; ve dağılışın, dağıtılışın, kayboluşun, kaybedilişin, son haddine kadar her şeyi merkezde toplamış ve kazandırmış, muazzam eser…

İlahi tecellilere; ve İmam-ı Rabbani Hazretlerinin büyüklüğüne ve derecesine ait bütün ölçüler Mektubat da:

- "Allah bana rahmetiyle tecelli etti; rahmetten başka hiçbir şey göremedim. Kahriyle tecelli etti; kahrından başka hiçbir şey görmedim”.

***

- Mürid, şeyhine şöyle bağlanmalıdır:

- "Gassâl (Yıkayıcı) elindeki ölü gibi”…

***

- Mihnet ve ıztırap mı dediniz:

- “Mihnet ve ıztırap, aşkın levazımındandır. Çaresiz katlanılacak… Yoksulluk, dert ve gam… Bunlar lazımdır. Dost sevdiğini, kendisinden başka her şeyden kesilmiş ve sıyrılmış görmek ister. Bu makamda huzur, huzursuzlukta; karar, kararsızlıkta; rahat, rahatsızlıkta… Bu makamda nefse çare aramamak, kendisini mihnet ve ıztıraba bırakmaktır ki, devanın tâ kendisi. O zaman da insan, kendisini sevgiliye ısmarlamış ve bırakmış olur. Devlet bundandır. Devlet, ondan ne gelirse razı olup onu kabul etmektedir.”

***

Yakınlık, sadece yakınlık:

- "Bu yolun divaneleri, elde ettikleri hiçbir yakınlıkla teselli bulamazlar. Öyle bir yakınlık isterler ki, uzaklığa benzer; ve öyle bir visâl dilerler ki gurbeti andırır olsun… Yoksa yakınlığa benzer ve visali andırır gurbetlerden ne fayda?”

***

Ve tek yol:

-”Şerif ve latif mektubunuz, zayıf ve nahif kölenize ulaştı. Sevenlerimiz bilsin ki, Allah ehlinin “Fena” diye isimlendirdiği ve tabii ölümden evvel gelen ölümle ölünmedikçe kuds âlemine yükselmek mümkün değildir. Yoksa kalb, batıl dünya mabudları ve nefs putlarına tapmaktan kurtulamaz. İslâm'ın hakikati ve imanın kemaline de eremez.”

***

En büyük mesele:

- “Vahdet-i Vücut ve Zatî tecelli davasının belirttiği nisbetlerle Allah arasında hiçbir münasebet olmadığı, bizce, yakinin yakini halinde sabittir. Hak ehlince çoktan beri bilindiği gibi, ihata ve yakınlık ancak ilimdir; Ve Allah hiçbir şeyle ittihad halinde değildir. Vücudu vacib olanın vücudu mümkün olanla ittihadı muhaldir. Gariptir ki;Muhyiddin-i Arabi ve bağlıları, Allah’a “Mutlak meçhul” derler, onu hiçbir hükümle mahkum bilmezler de, böyleyken Zati ihata, yakınlık ve maiyet ispatına kalkarlar. Bu, büyük bir yanlıştır ve Allah’ın zatını teşhis yolunda yersiz bir cesarettir.”

***

Nihayet:

- Bu dava, bu fakire pek giran gelmekteydi. Bana en büyük ıztırabı veren bu türlü tevhid ifadesinin verasındaki son hakikati ve o hakikatin ulviliğini henüz kavrayabilmiş değildim.Allah'a bütün kalbimle yönelerek yalvardım ki, bendeki ilmi ve şer’i inanış kaybolmasın; ve ben, en ileri keşif noktasından bu inanışı gerçekleştireyim… Duam kabul edildi. Önümde hiçbir hicab kalmadı, hakikat bana olduğu gibi göründü. Gördüm ki, âlem, sıfatî kemallerin aynalarından ibarettir ve ilahi isimlerin zuhuruna yerdir. Yoksa, “Vahdet-i Vücut”çuların vehmettiği gibi, “Zahir” ile “Mahzar”, “Gölge” ile “Vücut” birbirinin aynı değildir.

Deryadan daha ne göstereyim?

Ha birkaç damla, ha dünyanın taşıyamayacağı kadar su…"

Bir de Hadisi Kudsi’yi okuyalım: لولاك لولاك لم خلقت الافلاق

Bir de Hadisi Kudsi’yi okuyalım:
لولاك لولاك لم خلقت الافلاق