ehlisunnnetde - ANA BABA HAKKI

Sual: Hanımla iyi geçinmenin yolu nedir?
CEVAP
Hanımının güzel huylu olmasını isteyen, önce kendisi güzel huylu olmalıdır! Kur'an-ı kerimde, insana gelen musibetlerin, günahları sebebiyle geldiği bildirilmektedir. O halde, dinimizin emir ve yasaklarına riayet eden, hanımı ile iyi geçinir.

Aliyy-ül Havas hazretlerine hanımı küsmüştü. Hanımı, kocasına muhalefet etmek için ayrı testi, ayrı bardak kullanıyordu. Aliyy-ül Havas hazretleri, bir gün yanlışlıkla hanımının testisinden su içince, hanımı hemen testiyi kırmıştı. Hazret, "Testiyi niçin kırdın?" bile dememiş, hiçbir şey olmamış gibi davranmıştı.

Osman el-Hattab hazretlerinin komşusu, Nureddin Şuni efendi anlatır: Bir gece dışarı çıktım eski bir hasıra sarılı birinin dışarıda yattığını görüp (Sen kimsin, burada niçin yatıyorsun?) dedim. (Komşu ben Osman el-Hattabım. Oğlumun annesi, beni evden kovduğu için sokağa çıktım, onun kızgınlığı gidinceye kadar burada yatmaya karar verdim) dedi.

Huysuz hanım
İbni Ebil Hamayil-i Sevri hazretlerinin hanımı huysuzdu. Kocasına ağzına geleni söyler, onu rahat bırakmazdı. O mübarek zat da hep sabrederdi. Yine bir gün hanımının yaptığı huzursuzluktan kurtulmak için uçarak kaçmıştı. Hanımı arkasından bakıp, (Hele şuna bak, uçup kaçmakla elimden kurtulacağını sanıyor) diye söylenmişti. Bizim gibilerin uçması mümkün olmayacağına göre, kaçmak suretiyle kavgadan, münakaşadan uzak durmaya çalışmalıyız. Haklı olduğumuzu ispata kalkışmamalıyız!

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Bir mümin, hanımına kızmasın! Kötü huyu varsa, iyi huyu da olur.) [Müslim]

(Kadın, zayıf yaratılışlıdır. Zayıflığını susarak yenin! Evdeki kusurlarını görmemeye çalışın!) [İbni Lal]

(Müslümanların iman yönünden en üstünü, ahlakı en güzel olanı, hanımına, en iyi, en lütufkâr davranandır.) [Tirmizi]

(Müslümanların en iyisi, en faydalısı, hanımına en iyi, en faydalı olandır. Sizin aranızda hanımına karşı en iyi, en hayırlı, en faydalı olan benim.) [Nesai]

(Kocası razı oluncaya kadar, kadının namazları ve hiçbir iyiliği kabul olmaz.) [Taberani]

(Namazları kabul olmaz) demek, namaz borcundan kurtulur, fakat namaz kılmakla meydana gelecek büyük sevaba kavuşamaz demektir. Namazı boşa gider demek değildir. Bir kadından kocası razı olmazsa, kadın, günahının cezasını çektikten sonra, Cennete girer. Cennete sadece kâfirler girmez. Müslümanın günahı çok olsa da, sonunda mutlaka Cennete girer. Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(İyi kadınlar, Allah’a itaat eder ve kocalarının haklarını gözetir. Kocaları yokken, onların namuslarını ve mallarını, Allah’ın yardımı ile korurlar.) [Nisa 34]

Eve gelince hanımına selam verip hatırını sormalı, üzüntü ve sevincine ortak olmalıdır. Çünkü, o başkalarından ümitsiz ve yalnız kendisine alışmış bulunan dostu, dert ortağı, kendini neşelendiricisi, çocuklarının yetiştiricisi ve çeşitli ihtiyaçlarının gidericisidir. Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
(Haksız olarak hanımını dövenin, Kıyamette hasmı ben olurum. Hanımını döven, Allah ve Resulüne asi olur.) [R.Nasıhin]

(Kadınlarınıza eziyet etmeyin! Onlar, Allahü teâlânın sizlere emanetidir. Onlara yumuşak olun, iyilik edin!) [Müslim]

(Hanımına güler yüzle bakan erkeğin defterine bir köle azat etmiş sevabı yazılır.) [R.Nasıhin]

(Hanımı ile iyi geçinip şakalaşanı Allahü teâlâ sever, rızklarını artırır.) [İ.Lâl]

Huzurun anahtarı tebessümdür
Sual: Akşama kadar yemek, çamaşır, dikiş gibi ev işleriyle uğraşıyorum. Beyim gelince yorgunluğumu dinlendirmesini arzularım. Kapıdan asık suratla girer. Gülümsediği yok. Selam vermez. Bir gün kazara yemek tuzlu olsa, küser yemek yemez. Hiç takdir ettiği bir şey yok. Hep kusur araştırır. Bu adam nasıl düzelir?
CEVAP
Kocasından şikayet eden hanımlar, hanımından şikayet eden erkekler, sanki dertlerine deva olacakmışız gibi bizden tavsiye bekliyorlar. Biz zaten devamlı yazıyoruz. Biraz da kendilerinin uyması, dikkat etmesi lazım. Genelde kavga, iki taraftan oluyor. Biri susar, özür dilerse kavga büyümez. Her iki taraf da ben haklıyım dediği sürece kavga bitmez. Suç genelde erkeklerde oluyor. Hanımını idare edemeyen erkek aciz demektir. Hanımını kötü yola düşüren de erkeklerdir. Hanımını kötü yerlere götürüyor, hanımı kötülük işleyince de, suçu hanıma yüklüyor. Hanım suçsuz demek istemiyoruz. Fakat asıl suçlu kocasıdır. Ona iyi bir ortam sağlamalıdır. Sağlamaktan aciz olan da evlilik sorumluğunu yüklenmemelidir.

Her iki taraf da ben haklıyım diyor. O evde hiç kavga biter mi? Bir erkek de şöyle yazmış:
(Evimiz düzensiz. Hanım, doğru dürüst yemek pişirmez. İçeride pasaklı, dışarı giderken süslüdür. Çok konuşur, dinlemesini bilmez ve müsriftir.)

Birkaç tavsiyemiz var. Fakat tavsiyeden, nasihatten ne çıkar dememelidir! Uyana, dinleyene çok şey çıkar. Yeter ki uyulsun, dinlenilsin. Çünkü Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Nasihat müminlere elbette fayda verir.) [Zariyat 55]

Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
(Ahlakınızı güzelleştirin.) [İbni Lâl]

Ahlakı değiştirmek mümkün olduğu için böyle buyurulmuştur. Zaten din, güzel ahlak demektir. Şu halde dinin emrine uyup yasak ettiğinden kaçan, huyunu değiştirip güzel ahlaklı olur. Güzel ahlaklı olan da iki cihanda rahat olur. Şimdi esas konuya geçelim!

Kusursuz kul olmaz. Kusursuz arkadaş arayan, arkadaşsız kalır, kusursuz eş arayan bulamaz. Yiğitlik, kusurlu insanla iyi geçinmektedir.

Evde hiçbir şeyi kusurlu bulmamalıdır! Tenkit, münakaşa, bir yuvanın yıkılmasına veya huzursuz hale gelmesine sebep olur. Şunu iyi bilmeli ki, yalnız karı-koca değil, hiç kimse tenkitten hoşlanmaz. Herkes takdir bekler. Genel olarak kadınlar, süse düşkündür, giyimlerine dikkat ederler. Aldığı bir elbise için, (Bu elbise, sana ne kadar da güzel yakışmış) dersek, bir şey kaybetmeyiz. Çünkü dinimiz, hanımla iyi geçinmek için yalan söylemeyi bile caiz görmüştür. Hele haklı bir takdiri esirgemek ahmaklıktır.

Bir kadın için en büyük mutluluk, kocasının kendisini takdir etmesidir. Bilhassa kadınlar, basit şeylere dikkat ederler. Bayramlarda, mübarek gecelerde, evlenme yıldönümlerinde ufak da olsa bir hediye vermeyi ihmal etmemelidir!

Kadının biri, senelerce güzel yemekler yapar. Buna rağmen, beyinden en ufak bir takdir, bir teşekkür görmez. Bir gün kapalı bir sahan içinde saman koyup yemeklerle birlikte sofraya koyar. Beyi kabı açıp samanı görünce, şaşırır, kızarak;
- "Bu ne, saman yenir mi? Ben hayvan mıyım?" diye çıkışır. Hanımı der ki:
- Yıllardır nefis yemekler yapıyorum. "Beyim galiba iyiyi, kötüyü ayıramıyor. Önüne ne konsa yer" diye düşünmüştüm. Şimdi, yalnız kötüyü anladığın, iyiyi hiç anlamadığın meydana çıktı.

Kötüyü tenkit etmesini bilen, iyiyi de takdir etmekten aciz olmamalıdır! Takdirden aciz olan da, tenkitten vazgeçmelidir! Beğendiği yemekler ve hizmetler için teşekkür etmek gerektiği gibi, beğenmedikleri için de teşekkür etmek gerekir. Çünkü, beğenilmeyen yemekler için de aynı hizmeti yapmış, aynı gayreti göstermiştir. Onun için atalarımız, "An beni bir kozla da, varsın çürük çıksın!" derler. Biri, bize bir ceviz ikram etse, o da çürük çıksa, arkadaşa kızmak mı gerekir?

Yabancıya gösterilen nezaketin hiç değilse onda birini, evde karı-koca birbirine göstermelidir! Kabalık, sevgiyi köreltir, huzursuzluğa yol açar. Mesela yabancı birine (Hep aynı şeyi anlatıyorsun) diyemediğimiz halde, evimizde de hiç duymamış gibi dinleyemiyorsak, mesela (Yine aynı şeyleri mi anlatıyorsun) diyorsak, nezaketten ne kadar uzak olduğumuz anlaşılmış olur.

Evdeki mutluluk, iş yerindeki nezaketten daha mühimdir. Huzur, milyarları kazanmaktan daha önemlidir. O halde, takdir edici, nazik ve güler yüzlü olanın evinde geçimsizlik olmaz.

Peygamber efendimiz, eve gülümseyerek girer, selam verirdi. Üzüntülü de olunsa, tebessüm ihmal edilmemelidir! Çünkü "Lisan-i hal, lisan-ı kalden entaktır", yani, hareketlerimiz, sözlerimizden daha fazla tesir eder.

Evet, tebessüm ateşinde erimeyen maden bulunmaz. Kalblerin fethi gülümsemekten geçer. Bir tebessüme esir olan genç, bir kızın hiçbir meziyetini dikkate almadan onunla evlenmek hatasına kurban gidebilir.

Müslüman güler yüzlü, münafık asık suratlı olur. Tebessüm, bedavadır, alanı mutlu eder, vereni üzmez. Bazen bir tebessümün hatırası ömür boyu unutulmaz. Huzurun anahtarı tebessümdür. Tebessüm edemeyen zavallıdır. Gülümsemesini bilmek, dünya ve ahiret saadetine sebep olur.

Hanımla iyi geçinmek gerekir
Sual: Ev işlerinde çok gevşek olan, saliha bir hanımım var. Ütüyü geç yapar, çamaşırları geç yıkar. Yemekleri tatsız tuzsuzdur. Bunu bırakıp da, dört dörtlük biriyle evlenmem uygun mudur?
CEVAP
Din kitaplarında yazıyor ki, kadın çamaşır yıkamaya, yemek pişirmeye ve hatta çocuğuna bakmaya mecbur değildir. Mecbur olmadığı işlerde onu, çamaşırcı, aşçı, hizmetçi gibi kullanmaya kimsenin hakkı yoktur.

Yeryüzünde dört dörtlük kadın olmaz. Hepsinin iyi yönü olduğu gibi, kötü yönü de olabilir. Bir atasözü var. (Elin karısı ele kız, elin tavuğu ele kaz görünür) derler. Kadından çok şey beklemek, dini bilmemenin alametidir. Bir hadis-i şerif meali:
(Kadın doğrultmaya çalışılırken, kırılabilir. Kırılması boşanması demektir.) [Buhari]

Kur'an-ı kerimde, insana gelen musibetlerin, günahları sebebiyle geldiği bildiriliyor. Fudayl bin İyad hazretleri, (Eşim huysuzluk yapınca, dine aykırı bir iş yaptığımı anlardım. Hemen o şeye tevbe edince, eşimin huysuzluğu da giderdi. Böylece, tevbemin kabul edildiğini de anlardım) buyurdu. O halde Müslüman erkek, eşiyle iyi geçinir. Çünkü Peygamber efendimiz buyuruyor ki:
(Hanımlarınızı üzmeyin. Onlar, Allahü teâlânın size emanetidir. Allah'ın emanetine yumuşak olun, iyilik edin!) [Müslim]

Şu halde kimin emaneti olduğunu düşünmeli, Allah'ın emanetine hıyanet etmemeli.

Erkek hep kendini kusurlu görmeli, (Ben iyi olsaydım, o böyle olmazdı) diye düşünmeli. Eşinin iyiliğini, iffetini, Allahü teâlânın büyük nimeti bilmeli. Onun huysuzluklarına iyilikle muamele etmeli, iyiliği çoğalıp, her işi seve seve yapınca, ona dua etmeli ve Allahü teâlâya şükretmeli. Çünkü uygun bir kadın, büyük bir nimettir. İyi davranmak, sadece hanımı üzmemek değil, onun verdiği sıkıntılara da katlanmak demektir. Yani bir erkek, ben iyi bir kocayım diyorsa, hanımından gelen sıkıntılara katlanması gerekir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Hanımının kötü huylarına katlanan erkek, belalara sabreden Eyyüb aleyhisselam gibi mükâfatlara kavuşur) [İ. Gazali]

İyi Müslüman olmak için hanımla iyi geçinmek şarttır. Çünkü Allahü teâlâ, (Onlarla iyi, güzel geçinin) buyuruyor. (Nisa 19)

İyi geçinme, güzel geçinmek, ne demektir? İyi erkek, sadece eşine kötülük etmeyen değil, eşinden gelen sıkıntılara da katlanandır. Eğer bir erkek, eşinden gelen sıkıntılara katlanamıyorsa, iyi biri olduğunu iddia edemez, buna hakkı da yoktur.

Mürşid-i kâmil olan büyük zatlar, talebelerine, (Hanımını üzeni sevmeyiz. Allahü teâlâ evin içini hanıma verdi. Bir erkek evin içine ne kadar çok karışırsa, dünya ve ahirette çok sıkıntı çeker) buyururdu. İki hadis-i şerif meali de şöyledir:
(İman yönünden en üstün mümin, hanımına, en iyi davranandır.)[Tirmizi]

(Eşinin haklarını ifa etmeyenin namazları, oruçları kabul olmaz.)[Mürşid-ün-nisa]

Erkek, eşinin yemeğine karışmaz, temizliğine karışmaz, ütüsüne, eşyaları düzenlemesine karışmaz. Onun dünyası evidir. İstediğini yapar. Yemek yapmamışsa, olsun peynir ekmek yeriz demesi gerekir. Tuzlu tuzsuz yapmışsa ses çıkarmaz. Yemek yanmışsa hiç görmemesi gerekir. Eğer erkek bunları yaparsa, kadın kocasına hayran olur, kendisi utanır, düzeltmeye çalışır. Aksine niye böyle yapıyorsun denirse, iş çığırından çıkar. Kadın zayıftır, tez üzülür, tez sevinir, çok şeyi bir anda silip atar. Bütün iyiliklerini unutur. Bunun için boşama hakkı erkeğe verilmiştir. Erkekten daha dirayetli kadın olmaz mı; elbette olur, ama istisnalar kaideyi bozmaz.

Yine büyük zatlar buyuruyor ki:
(Hanım, evde hizmetçi değil, sultandır. Hanımını üzmek akıllı insanın yapacağı iş değildir. Bir Müslüman, hanımını nasıl üzer, akıl almıyor. Aklı olan karı koca, birbirini üzmez. Hayat arkadaşını üzmek, incitmek, ahmaklık alametidir. Zalim, huysuz kimsenin eşi, devamlı üzülerek sinirleri bozulur. Sinir hastası olur. Sinirler bozulunca, çeşitli hastalıklar hasıl olur. Hayat arkadaşı hasta olan bir eş, mahvolmuş, mutluluğu sona ermiş demektir. Eşinin hizmet ve yardımlarından mahrum kalmıştır. Ömrü, onun dertlerini dinlemekle, ona doktor aramakla, ona alışmamış olduğu hizmetleri yapmakla geçer. Bütün bu felaketlere, bitmeyen sıkıntılara kendi huysuzluğu sebep olmuştur. Dizlerini dövse de, ne yazık ki bu pişmanlığının faydası olmaz. O halde; eşine yapılacak huysuzluğun zararı kendine olur. Ona karşı, hep güler yüzlü, tatlı dilli olmaya çalışmalı! Bunu yapabilen, rahat ve huzur içinde yaşar, Allahü teâlânın rızasını da kazanır!)

Bir kadına kaşın böyle gözün şöyle demek, yani çirkinsin demek, öldürmekten beterdir. Bir arkadaş anlattı:
Yakın akrabamız bir bayan, (Kocam bana esmersin, pasaklısın dedi, hiçbir zaman “Güzelsin, seni seviyorum” demedi, hep kötü yönlerimi söyledi, elin adamlarından güzel söz duyunca, ister istemez gönlüm o adamlara düştü, kocamdan soğudum) dedi. Bu durumu iyi bilen bir arkadaş, oğlunu evlendirirken (Aman oğlum, eşinle kavga etsen, kötü söz söylesen bile, ona sen çirkinsin deme, her zaman güzel olduğunu söyle) derdi. Kızımla annesi tartışınca, kız bana, (Baba bu köylüyü nereden buldun da aldın) der. Ben de, (Ama annen güzeldi onun için) derim. Kavga biter hemen.

Bir de, daha önce başından bir evlilik geçmişse, hanım sorsa bile, eski eşten kesinlikle bahsetmemelidir. Eski eşin adını sakın evde anmamalı. Bir gün Peygamber efendimiz, vefat eden Hazret-i Hatice validemizi anınca, kadınların en üstünü olan Âişe validemiz bile üzüldü. O üzülünce kim üzülmez ki?

Kadın, erkek iyi geçinmek için yalan söyleyebilir. Bir hadis-i şerif meali:
(Erkek, eşini, eşi de, beyini idare etmek için yalan söylerse günah olmaz.) [Müslim]

İbni Erkam hazretleri, Hazret-i Ömer’e, (Eşim, beni sevmediğini söyledi. Beni sevmeyen bir kadınla birlikte yaşayamam, ayrılmak istiyorum) dedi. Hazret-i Ömer, kadına sordu:
- Kocana, seni sevmiyorum dedin mi?
- Evet dedim.
- Niçin?
- Bana sordu. Ben de yalan söyleyemedim. Yoksa burada yalana izin var mıdır?
- Elbette burada yalan söylemeye izin vardır. Bir kadın, kocasını sevmese de, onu üzmemek için, yalan söylerse günah olmaz.

Hanımı idare etmek, onu haramdan korumak, neşelendirmek birinci vazife olmalıdır.

Evliya zatlar buyuruyor ki:
(Talebeye ne yapılırsa, hocasına gider. Evlada yapılan bir şey, babaya yapılmış gibidir. İyilik de kötülük de.)

O halde büyükleri üzmemek için saliha hanımla iyi geçinmek zorundayız.

Saliha hanım, bulunmaz nimettir, Cennet nimetidir. Cennet nimetinin kıymetini bilmek, muhafaza etmek her Müslümanın vazifesi olmalı.

Çocukları kavgalı, stresli bir ortamda yetiştirmemeli. Yarının büyüğü olarak yetiştirmeli. Ivır zıvır şeylerle bu hayatı kendimize, çoluk çocuğumuza zehir etmemeliyiz. Problemli ailelerin çocuklarıyla kimse oğlunu kızını evlendirmek istemez. Bu da ayrı bir konu.

Bütün sıkıntılar ölümü unutmaktan, hak ve hukuka riayet etmemekten yani dine uymamaktan ileri gelir. Bir zat anlatır:
(Bir gün bana bir arkadaş geldi. Hanımı ile hiç geçinemiyormuş. Evde her gün basit şeyler yüzünden tartışma oluyormuş, bıkmış bu tartışmalardan, artık ondan ayrılmak istiyordu. Bunların münakaşaları yüzünden iki taraf aileleri de birbirine girmiş. Hanımı bunun tarafına, bu da hanımının tarafına düşman vaziyette. Kanlı bıçaklı deniyor ya aynen öyle imişler. Yine bir gün perişan bir vaziyette geldi, hiçbir nasihat dinleyecek halde değildi. Ya Rabbi, ben buna ne diyeyim diye düşündüm. Sonra ona, “Ayrılsan da fark eden bir şey olmayacak, bir ay kadar ömrün kaldı, ne istiyorsan git yap” dedim. Bu sözü duyan arkadaş şok oldu, rengi attı, yine perişan bir durumda çıkıp gitti.

Sonra arkadaşlardan ve kendisinden dinlediğim için ne yaptığını anlatayım. Kapıdan çıkar çıkmaz özel kalemdeki arkadaşlarla helalleşmeye başlamış. Rastladığı herkesle helalleşiyormuş. Eve gidince kavgalı hanımına, (Hatun gel demiş, bunca zamandır seni üzdüm, sana iyi kocalık yapamadım, istediğini alamadım, hakkına riayet edemedim, ne olur beni affet, bana hakkını helal et) demiş. Tabii bunu ağlamaklı diyor, gerçekten diyor.

Hanımı bakmış, Allah Allah, bu adama ne oldu da böyle şeyler yapıyor, acımış ona, bey demiş, sen hakkını helal et, ben hep edepsizlik yaptım, seni çok üzdüm demiş. Başlamışlar ağlamaya, sarılıp ağlaşmışlar. Sonra adam, kavgalı olduğu kayınpederlerine gitmiş. Aynı şekilde onlardan ağlamaklı olarak özür dilemiş, size iyi evlatlık yapamadım, hizmet edemedim, ne olur beni affedin, hakkınızı helal edin demiş. Onlar da şaşırmışlar, yavrum demişler, sen hakkını helal et, biz büyüklük yapamadık, sizi hoş göremedik, sizin aranızı çok zaman biz bozduk. Sen bizi affet, hakkını helal et diyerek ağlaşmışlar. Sonra hanımı da bunun kavgalı olduğu annesine babasına gitmiş. Aynı şekilde o da onlardan özür dilemiş, size iyi gelinlik yapamadım, çok edepsizlik ettim, sizi çok üzdüm demiş, helallik istemiş. Onlar da aynı şekilde mahcup olup, asıl sen bizi affet hakkını helal et, biz büyüklük yapamadık, sizi çok üzdük demişler, sarılıp ağlaşmışlar. Evde ise her gün sanki Cennet hayatı yaşıyorlar. Karı koca birbirlerine hizmet ediyor, terlik vesaire getiriyorlarmış. Bir dedikleri iki olmuyormuş.

Ama arkadaş, benim sözümü hiç söylememiş. Bir ayın dolması için günleri sayıyormuş. Günler yaklaştıkça bunun iyiliği artıyormuş, geceleri ibadeti artıyormuş. Bunun iyiliği artınca hanımının da ve ailelerin de iyiliği artıyormuş. Derken bir ay dolmuş. Ha bugün öleceğim derken, nedense ölmemiş. Kesin bir ay denmedi, bir ay kadar dendi, belki birkaç gün daha var diye düşünmüş. Birkaç gün daha beklemiş, yine ölmemiş. Sonra yanıma geldi, odadan içeri girince, (Efendim ben ölmedim) dedi. Ne ölmesi dedim. Efendim siz bana demiştiniz ki bir ay kadar ömrün kaldı, o bir ay doldu ama ben ölmedim. Kardeşim, ben senin ne zaman öleceğini bilemem, ama şunu biliyorum, ölüm var, bir gün elbette öleceksin. Ölecek adam kavga niza ile hayatını zehir etmez. Şu andaki hayatından memnun musun dedim. Evet hiç tartışmamız olmuyor dedi. Haydi böyle devam edin dedim. İki çocukları oldu, gül gibi geçinip gidiyorlar. Bütün mesele ölümü unutmamak. Ölümü unutunca ne oluyor, unutmayınca ne oluyor bu açık bir örnek.)

Çeşitli sual ve cevaplar
Sual: Hanımdan ayrılınca da mehrini vermek gerekir mi?
CEVAP
Hanımından ayrılan erkeğin, hanımının mehrini vermesi gerekir. Mehir kul hakkıdır. Peygamber efendimiz, günahları, haramları sayarken buyuruyor ki:
(Hevesi geçince hanımını bırakıp mehrini vermemek. Çalıştırdığı işçiye ücretini vermemek. Zararsız hayvanı sebepsiz öldürmek.)[Hakim]
Erkek hanımını ahlaksızlığı sebebiyle de boşasa, yine mehrini verir. Çocuk erkeğe verilmişse, kadına ayrıca nafaka verilmez.

Sual: Evleneli yedi sene oldu. Kocamla beraber olamadık. Yani kusur kocamdadır. Artık ayrılmaya karar verdim. Dinen ayrılmak istemem günah olur mu? Kocam ayrılmamı istemiyor, ayrılmak istiyorum dediğim zaman ağlıyor. Doktora da gitmiyor. Psikolojik bir rahatsızlığı var.
CEVAP
Seadet-i Ebediyye’de diyor ki:
(Kendinde engel bulunmayan kadın, zevcinin innin yani hadım, iktidarsız olduğunu anlarsa, nikahın feshi için, çok zaman sonra bile, dava açabilir. Erkek inkâr ederse, kadı yani hakim bir ebeye muayene ettirir. Zevceyi bakire bulursa, bir yıl sonra tekrar muayene ettirir. Yine bakire bulunursa aralarını tefrik eder [ayırır]. Tam mehrini verir ve kadının da iddet beklemesi lazım olur. Bir kere cima yapınca kadının dava açma hakkı kalmaz ise de, birden fazlasını terk etmesi günah olur. İnnin, ihtiyarlık, tenasül hastalığı veya büyü sebebi ile cima yapamayandır.)

Sual: Beyimin borcu var. Ben de bu borcumuzu daha çabuk ödeyip, sıkıntıdan kurtulmak için gayrimüslim hanımların yanında çalışıyorum. Uygun mudur?
CEVAP
Bayan çalışmaya mecbur değildir. Kendi arzunuzla erkeklerin olmadığı bir yer varsa, yani günah işlemeden çalışma imkanı varsa çalışabilirsiniz. Beyinizin borcu sizi ilgilendirmez.

Sual: Kocam zengin. Ne kendi güzel giyiniyor, ne de bize alıyor. Doğru mu yapıyor?
CEVAP
Zengin bir kimsenin, durumuna uygun giymemesi ve ev halkına da aynı şeyi yapması doğru değildir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Allahü teâlâ, sana bir mal verdiği zaman, bu nimet ve ikramın eseri, senin üzerinde görülsün.) [Ebu Davud]

(Allahü teâlâ, birinize mal ihsan ettiğinde, ikrama, önce kendisinden ve ev halkından başlasın!) [Müslim]

Sual: Beyim beni, Avustralya’ya götürmek istiyor. Burada çok tanıdıklarımız var. Durumumuz da iyidir. Ben de tanımadığım gayrimüslim ülkeye beni götürme diye itiraz ediyorum. Yakınlarım beyine itiraz etmek günahtır diyorlar. Burada itiraz hakkım yok mu, yani götürme beni demem günah mıdır?
CEVAP
Bu konuda itiraz etmeniz günah olmaz. Hindiyye'de (Zamanımızda, erkek, hanımı istemezse, onu başka memlekete götüremez) diyor. Bu bakımdan bir zaruret yoksa götürmemeli, huzursuzluğa sebep olmamalıdır. Orada rahat edecekseniz zaten siz de itiraz etmezsiniz. Böyle işlerde anlaşarak karar vermelidir.

Sual: Hanımı başka memlekete götürmek uygun değil deniyor. Ben hanımımı İstanbul’dan Erzurum’a, Konya’ya götüremez miyim?
CEVAP
Gezdirmeye her yere götürürsünüz elbette. Onu Konya’ya, Erzurum’a yerleştirip kendiniz zaruretsiz İstanbul’da ikamet etmeniz uygun olmaz. Onu kendi ikamet ettiğiniz yerde, akrabalarının ikamet ettiği yerde bulundurmalısınız. Bir de kadın razı olmadıkça, onu memleketindeki akrabalarının yanından alıp başka memlekette ikamete zorlamak da uygun değildir.

Sual: Erkek, hanımı razı olmadığı halde, çocuk olmaması için tedbir alabilir mi veya hanımını tedbir almaya zorlayabilir mi?
CEVAP
Hayır.

Sorumlu dört erkek
Sual: Cehenneme müstahak olan kadın, kocası, babası, kardeşi ve oğlu olmak üzere, dört erkeği de, beraberinde götürecekmiş. Bu dört erkek, bu kadının hangi hallerinden sorumludur?
CEVAP
Engel olabilecekleri bütün günahlarından sorumludur. Babası, kardeşi, daha çocukken ona Ehl-i sünnet itikadını öğretmeli, namaz kıldırmalı, tesettüre riayet ettirmeli, haramlardan ve ileride haram işlemesine sebep olacak işlerden, uzak tutmalı. Evlenecek çağa gelince, dinini bilen salih biriyle evlendirmeli. Bundan sonra, kocasının sorumluğu da başlar. Oğlu olur ve çocuğu akıl baliğ olunca, onun sorumluluğu da başlar.

Nafaka parası
Sual: Beyim, bana harçlık vermiyor. Evin ihtiyaçları için bıraktığı paraların bir kısmını, yakınlarıma alacağım hediyeye vermem caiz midir? Bir de, kayınvalidemin kocası olmayıp, fakir olduğu için yanımızda kalıyor. Kayınvalidem, oğlunun cebinden para alıp harcayabilir mi?
CEVAP
Erkek, hanımının veya annesinin parasını onlardan izinsiz harcayamadığı gibi, siz de, kayınvalideniz de, beyinizin parasını ondan izinsiz harcayamazsınız. Nafakaya dâhil olan yiyecek ve giyeceği almıyorsa, aç ve açıkta bırakıyorsa, o zaman sadece, nafaka kadarını almak caiz olur, çünkü erkek, hanımının nafakasını vermeye mecburdur.

İzinsiz hacca gitmek
Sual: S. Ebediyye'de (Zevcesinden izinsiz sefere, hatta nafile hacca gitmemeli) deniyor. Bu, gitmesi haram mı demek, yoksa hanımıyla iyi geçinmek için izin almalı anlamında mıdır?
CEVAP
İyi geçinmek için, izinli gitmeli anlamındadır. Eğer, erkek nafaka bırakmadıysa, hanımından izinsiz hacca gitmesi de haram olur. Nafaka bırakmışsa, izin vermese de gidebilir.

Başka şehre yerleşmek
Sual: Hanımını bırakıp başka şehre yerleşmek günah mıdır?
CEVAP
Mazeretsiz yerleşmek günahtır.

Cenaze masrafı
Sual: Evli kadın ölünce, cenaze masraflarını kim verir?
CEVAP
Cenaze masrafı nafakaya dâhil olduğu için, kocası verir. Kadının mirasını alanların vermesi gerekmez.

Genel izin
Sual: Hanıma, evdeki eşyaları, yiyecek ve içecekleri komşulara verebilmesi, istediği komşulara oturmaya gitmesi ve ihtiyaç hâlinde marketten bir şeyler alması için izin vermek uygun olur mu?
CEVAP
Saliha ve emin olan hanıma, böyle şeyleri yapması için genel izin vermeli. Bir kere izin vermek yeter, artık o izin geri alınmadığı sürece, ömrünün sonuna kadar izinli sayılır.

Sevmek itaat etmektir
Sual: Hanımım evde hiç hizmet etmiyor. Bana (Beni seviyor musun?) dedi. Evet dedim. (Seven, sevdiğine itaat eder. Evde dediklerimi yapmıyorsun. Bana itaat etmediğine göre yalancısın) dedi. Başka zaman da, (Ben seni sevmiyorum) dedim. (Sevmiyorsan benden hizmet beklemeye hakkın yok) dedi. İnsan sevdiğine itaat mi eder? Kediyi, köpeği sevsem onlara itaat etmem mi gerekiyor?
CEVAP
(Seven, sevdiğine itaat eder) sözü, herkes için değil, Allahü teâlâ, Peygamber efendimiz, mürşid-i kâmiller ve Müslüman âmirler için geçerlidir. Bir kimse, (Allahü teâlâyı seviyorum) diyorsa, sözünde samimi ise, Onun emir ve yasaklarına da riayet etmesi lazım. Allahü teâlânın emrine uymayanın, (Ben Allah’ı çok seviyorum) demesi elbette samimiyetten uzaktır.

Büyükler küçükleri severse, küçüklerin emrine uyulmaz. Mesela, torun dedeye, (Dede beni seviyorsan, beni yedinci kattan aşağı at!) dese, dedesi de, sevgisini ispat etmek için, torununun sözünü dinleyip onu aşağı atsa, cinayet olur.

Dinimizde evin reisi, âmiri erkektir. Kadın, kocasına, (Beni seviyorsan sözümü dinle) diyemez. Bunu ancak âmir olan erkek söyleyebilir.

Kadın evin sultanıdır
Sual: Yeni evli bir arkadaşın hanımı kocasına şöyle diyormuş:
(Dinimize göre hanım sultandır, ev işi yapmaya mecbur değildir. Çamaşır falan yıkamam, evi temizlemem. Yaparsam ihsan olur. İhsan etmeye de mecbur değilim. Yemek de yapmam, beni restorana götür. Bayramlarda ben senin annene babana gitmem. Onlardan rahatsız oluyorum. Senin gitmeni de istemiyorum. Onlarla görüşünce sen de değişiyor, bozuluyorsun. Benim anama babama git, çünkü onlardan zarar gelmez, aksine enerji toplarsın. Ben zaten her gün gidebilirim, bana karışamazsın.)
Bu arkadaşa ne tavsiye edebiliriz?
CEVAP
(Hanım sultandır, ev işi yapmaya mecbur değildir) sözü doğrudur. Muteber bir kitap olan Şir’at-ül İslam’daki, (Kadın ekmek yapar, el değirmeninde öğütür. Eğer hastaysa veya eşraf kızıysa, kocası bu işleri görecek hizmetçi tutar. Kendisi yapabilecek durumdaysa, bunları yapmaya mecbur edilir) sözünün açıklamasında, (Buradaki mecburiyet, dînî mecburiyet değildir. Ailedeki ülfeti ve mutluluğu temin etmek için, kadâi [kanunî] mecburiyettir. Erkeğin de dinen mecbur olmadığı bazı şeyleri kadâen yapması lazım olur. Kanuna uymazlarsa, vacibi terk etmiş olurlar) buyurulmuştur. Demek ki, ailenin saadeti için, kadının ev işlerini yapması vacib oluyor.

(Sultan olan hizmet etmez) dememeli. Peygamber efendimiz âlemlerin sultanı idi. Bir piknikte pişirilen yemek için odun toplamıştır.

Evet, kadın, ihsan etmeye mecbur olmadığı gibi, erkek de ihsan etmeye mecbur değildir. Öyle davranan kadını lokantaya götürmek zorunda değildir. Erkek kendisi, istediği yerde yiyebilir, evine de peynir ekmek getirir. Kadın pişmiş, sıcak yemek isterse kendisi yapar, yapmazsa getirilenlerle iktifa etmek zorundadır.

Madem kadın, dinin emrini öne sürüyor, dine uygun yaşamak istiyor, o zaman dinin emrini bildirelim:
Evin reisi erkektir. Kadın, kocasının dine aykırı olmayan her emrini yerine getirmek zorundadır. Erkek, karısına, (Üç saat tek ayak üstünde dur) dese, öyle durmaya mecburdur. Erkek, böyle zor ve yanlış emir verirse günaha girer, ama yine kadın onu yapmak zorundadır. Birkaç hadis-i şerif:
(Bir erkek, hanımına, kızıl dağdan kara dağa, kara dağdan kızıl dağa koşmasını emretse, kadının emri yerine getirmesi lazımdır.)[Tirmizî, Nesaî, İbni Mace]

(Eğer insana secde edilmesi gerekseydi, kadının, kocasına secde etmesi gerekirdi. Çünkü Allah erkeği kadından üstün yarattı.)[Nesâî, Tirmizî, Ebu Davud, İbni Mace, İ. Ahmed, Bezzar, Hâkim]

(Kadın üzerinde en büyük hak sahibi kocasıdır, erkeğin ise anasıdır.) [Hâkim]

(Kadın, kocasının hakkını ödemedikçe, Allah'ın hakkını ödemiş olmaz.) [Taberânî]

(Kadın, kocasının yatağını terk edip gecelerse sabaha kadar melekler ona lanet eder.) [Buhârî]

(Erkek, yatağına çağırır da, kadın gelmezse, sabaha kadar melekler ona lânet eder.) [Müslim]

(Bir kadın, kocasından izinsiz evinden çıkarsa kocası razı oluncaya kadar, her şey ona lanet eder.) [Deylemî]

(Kadın, kocasından izinsiz [nâfile] oruç tutamaz.) [Buhârî, Müslim]

(Kadın, kocasından izinsiz eve kimseyi alamaz.) [Taberânî]

Hazret-i Safvân’ın hanımı, (Yâ Resulallah, namaz kıldığım zaman kocam bana kızıp, vuruyor) diye şikâyette bulundu. Hazret-i Safvan ise, (Yasakladığım hâlde, o da bir rekâtta uzun iki sûre okuyor) dedi. Resulullah kadına, (Kısa tek sûre okumak yeterlidir) buyurur ve kocasının emrine uymasını bildirir. (Ebu Davud)

Bir âyet-i kerime meali de şöyledir:
(Erkekler, kadınlar üzerine hâkimdir. Çünkü Allahü teâlâ, bazı kullarını bazısından üstün yaratmıştır. Hem de, erkekler, kendi mallarını, onlar için harcederler. Kadınların iyileri, Allahü teâlâya itaat eder ve kocalarının haklarını gözetirler. Kocaları hazır olmadıkları zaman, onların nâmuslarını ve mallarını, Allah'ın yardımıyla korurlar. Hıyânet etmesinden korktuğunuz kadınlara, kocalık haklarını öğretin ve tatlı sözlerle nasihat edin! Onları yatağınızdan ayırın. Yine uslanmazlarsa, hafif dövün! Uslanırlarsa, onları üzecek şey yapmayın!) [Nisa 34]

(Hayat müşterektir) sözü doğrudur, fakat bu, kadın da gitsin, para kazansın demek değildir. Bunun mânâsı, (Erkek gitsin, çalışsın, kazansın, lüzumlu şeyleri, alıp getirsin, kadın da, evinde boş durmayıp, ev içindeki kadınlık vazifelerini yapsın) demektir. Erkeğin vazifesi dışarıdaki işleri, kadının vazifesi içerideki işleri yapmaktır. (S. Ebediyye)

Erkek, hanımının, evinde veya dışarıda, başkaları için ücretle veya hayır için iş yapmasına ve vaaza gitmesine mâni olur. Kadının evde ev işleriyle meşgul olması, boş kalmaması lâzımdır. Kadın, ev işleri ile uğraşmalı, tarlada, fabrikada, bankada, ticarethanelerde ve memurluklarda çalıştırılmamalı. Kötü arkadaşların, münafıkların güler yüzlerine, tatlı dillerine aldanmamalı, ilmihâl kitaplarına uymalı. Kadının vazifesi, ev içindeki işleri yapmaktır. (İslam Ahlakı)

İbrahim Hakkı hazretleri, kadının kocasıyla olan sohbet ve ülfetinin edeplerini şöyle bildirmektedir:
Kocası içeri girince, ayağa kalkmalı, kocasını güler yüzle karşılamalı. Kocasına, (Hoş geldin efendim) demeli, paltosunu almalı. Her emrinde ve işinde, kocasına itaat etmeli. Ondan izinsiz, evinden bir yere gitmemeli. Kocasının elbisesini temizlemeli, yemeğini pişirmeli. Kocasından izinsiz nâfile oruç tutmamalı. Güzelliği ve malıyla kocasına övünmemeli, giyinme ve yeme işlerinde kocasını üzmemeli. Sesini kocasının sesinden yüksek çıkarmamalı, ona eziyet edip, hayatından usandırmamalı. Kocasının yanında ve arkasında ona dua etmeli, onu övmeli. Yalnız kocası için süslenmeli. Kocasının ırz ve malını korumalı. Namahreme görünmemeli, ondan izinsiz hiç kimseye bir şeyini vermemeli. (İslam Âlimleri Ansiklopedisi)

Erkek, evin huzurunu temin için, yerine göre hanımına tavır almalı, (Madem ev işlerini yapmıyorsun, güzel bir hizmetçi kız bulalım, namahrem olmaması için, nikâh da yaparız) derse, kadın, insafa gelip, belki o zaman, (Şaka yapıyordum, sen de her şeyi ciddiye alıyorsun!) diyebilir ve işi tatlıya bağlayabilir.

Netice, evin idaresi erkeğe aittir. Erkeğin bittiği yerde kadın başlar, o zaman da sıkıntılar peşpeşe gelir. Bu yüzden erkek, evin idaresinde taviz vermemeli, yani dikkatli olmalı. Bir doktor gibi, bir şoför gibi hareket etmeli. Doktor, hastasına, yeri geldiği zaman perhiz verir, tavsiyeler yapar. Yeri gelir, ilaç verir. Yeri gelir pansuman yapar, yeri gelir ameliyat yapar. Yani her zaman, duruma göre değişik davranır. Şoför de böyledir. Devamlı gaza basmaz. Devamlı düz gitmez. Yola göre, duruma göre, gaza basar, frene basar, virajı alır, düz gider. Erkek de bunlar gibi, duruma göre hareket eder. Ancak bunları yaparken kalb kırmamalıdır.

Dinimiz Bilgilendiriyor – Anne ve Baba Hakkı

Anne ve Baba Hakkının Önemi Nedir?

İslâm dini anne ve babaya iyi davranmayı, onların ihtiyaçlarını karşılamayı, meşru ölçüler içerisinde isteklerini yerine getirmeyi, gönüllerini almayı ve onlara merhamet kanatlarını gererek hayır dualar etmeyi emretmektedir. Onlarla alakayı kesmeyi, kaba ve sert konuşmayı, gönüllerini kırmayı, onlara karşı her türlü isyankâr söz ve davranışlarda bulunmayı da kesin olarak yasaklamaktadır. Aynı şekilde öncelikle aile içinde ve yakın akrabalar arasında olmak üzere büyüklere saygı gösterip küçüklere de merhametle muamelede bulunmayı ahlâkî bir sorumluluk saymaktadır.

Modern toplumda, ilişkilerin mekanikliği içinde adeta kaybolurcasına yaşadığımız hayatlarımızda, anne baba ve yaşlılarımızın her zamandan daha çok sevgiye, ilgiye ve yakınlığa ihtiyaçları var. Sevgiyi yaşarken hissettirmek, onları manen kuşatır, yalnızlıktan, çaresizlikten kurtarır, kişiliklerine katılır ve gıda olur. Böylece aile ocağı herkes için huzurun soluklandığı mekânlar haline gelebilir ve en umulmadık güzellikleri yakalama fırsatı bulunabilir.

Toprak tohuma, tohum yağmura, yağmur buluta ne kadar muhtaç ise insanda ana babaya öyle muhtaçtır. Sevgilerini yüreğimizde büyüterek, sözlerimize ve davranışlarımıza yansıttığımız ölçüde onları mutlu edebiliriz.

Anne ve Babaya Karşı Nasıl Davranılmalı?

-Anne ve Babaya Saygı ve İyilik Allah’u Teâlâ’nın Emridir,

-Anne ve Babayı Üzecek Davranışlardan Sakınılmalıdır,

-Anne ve Babaya Hizmet Etmek Kişinin Cennete Girmesine Vesile Olur,

-Anne ve Babaya Bakmak Dini Bir Görevdir,

-Anne ve Baba Müslüman Olmasalar Dahi Saygıya Layıktırlar,

-Anne ve Babanın Her Daim Sevgi ve Şefkate İhtiyacı Vardır.

Anne ve Babanın Hakları Nelerdir?

İmam-ı Nesefi hazretleri bildiriyor ki: “Ana-babanın evladı üzerinde seksen kadar hakkı vardır. Kırkı sağlığında, kırkı vefatından sonradır. Sağlığında olan kırk haktan onu bedenle, onu dil ile, onu kalble, onu da para iledir.”

Bunları şu şekilde sıralayabiliriz;

1-) Anne ve Babanın Sağlıklarında Olan Hakları

Bedenle olan hakları

1- Hizmet ederek rızalarını almak.

2- İyilik etmek. Ana-babaya iyilik ve ihsan, evlada farzdır.

3- Asi olmamak, karşı gelmemek.

4- İtaat etmek, karşı gelmemek, günah olmayan emirlerini yapmak.

5- Sert bakmamak, şefkatle, sevgi ile bakmak. Ana-babasına şefkat ve sevgi ile bir defa baksa, kabul edilmiş bir hac sevabına kavuşur.

6- Üzmemek, incitmemek, rızalarını kazanmak.

7- İzinsiz sefere gitmemek.

8- Saygıda, hürmette kusur etmemek.

9- Onlarla yolda giderken, arkalarından gitmek. Zaruretsiz önlerinde yürümemek. 10- Çağırınca, hemen kalkıp yanlarına gitmek, buyurun demek. Ana-baba çağırınca, farz namazı bozmak caiz olur ise de, ihtiyaç yoksa, bozmamalıdır. Sünnetler bozulur.

Dil ile olan hakları

1- Yumuşak söylemek, tevazu etmek. Öf bile dememek.

2- Konuşurken sesini, onların sesinden yüksek çıkarmamak.

3- Yanlarında çok konuşmamak, edebi aşmamak. Ana-baba bildiği şeyleri de anlatsa, yine aynı şeyler mi dememek. Hiç duymamış gibi can kulağı ile dinlemek.

4- Kaba, dokunaklı ve argo söz söylememek. Mesela iki kardeşi olan biri, öteki kardeşini kastedip (Oğlun şunu yaptı. Ben yapsam kıyameti koparırdınız) veya (Anne torununu tepene çıkartıyor, çok şımartıyorsun. Söz dinletemiyoruz) gibi sözlerle ana-babayı üzmemelidir. Çocuklarını ana-babanın yanında dövmemeli, azarlamamalıdır. Böyle şeyler ana-babayı üzer.

5- Hanımını onlardan üstün tutmamak.

6- İsimleri ile çağırmamak, sözlerini kesmemek, sözlerinin arasına girmemek. Bilgiçlik taslamamak. Ana-baba yanlış da söylese, öyle değil diyerek itiraz etmemek.

7- Ana-babanın arasını açacak söz ve hareketlerden uzak durmak. Ana-baba ile oğul veya kızın arasını açacak işlerden uzak durmak. Gelinleri, ana-baba ile oğullarının arasını açacak sözlerden uzak tutmalıdır.

8- Konuşurken, yap, yapma gibi ifadeler kullanmamak. Yapar mısın gibi ricada bulunmalıdır.

9- Hayır dualarını almak. Ana-baba duasını ganimet bilmek.

10- Beddualarını almamak.

Kalbi ile olan hakları

1- Acımak, merhamet etmek.

2- Sevmek. Her fırsatta ana-babanın ellerini öpmeli, sevdiğini hissettirmelidir

3- Sevinçlerine sevinmek. Bir şeye sevinince, (Ne iyi olmuş, hayırlı olsun) gibi sözlerle memnuniyetini bildirmelidir.

4- Üzüntülerine üzülmek, dertleri ile hemdert olmak. Bir şeye üzülmüşlerse, (Geçmiş olsun) diyerek ilgilendiğini, üzüldüğünü bildirmeye çalışmalıdır.

5- Çok söylemelerinden incinmemek. İncinse bile, kesinlikle incindiğini hissettirmemek. 6- Sitem ve cefalarına kızmamak. Sözlerini hiç duymamış gibi hareket etmek. 7- Onlardan razı olmak. Ne yapıp yapmalı, onların rızalarını almaya çalışmalıdır.

8- İncitmekten çok korkmak.

9- Nazlanmamak. Aksine onların nazına katlanmalıdır. Çünkü ana-baba küçükken bizim çok nazımızı çektiler. Nazlanma sırasının onlarda olduğunu unutmamalıdır.

10- Sıkıntı görse de, ölseler de kurtulsak diye düşünmemek, çok yaşamalarını arzu etmek. Onlar, bizden çok sıkıntı gördükleri halde, yaşamamızı istemişlerdi. İcabında kendileri aç durup bizi doyurmuşlardı.

Mal, para ile olan hakları

1- Kendinden önce, onlara elbise almak. Kendi yiyeceğinden iyisini onlara vermek.

2- Uzakta iseler ziyaretlerine gitmek. Ana-baba ve mahrem akrabaları ziyaret etmek vaciptir. Hiç olmazsa, selam göndererek, tatlı mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalıdır. Ziyarette sıra, ana, baba, evlat, dede, nine, kardeş, amca, hala, dayı ve teyzedir.

3- Beraber yemek.

4- Arzularını sormak, öğrenip yerine getirmek.

5- Evlerini temizlemek, boyamak, tamir etmek.

6- Para vermek. İhtiyaçları olup da söyleyemezler belki.

7- Malı, parayı onlara serbest etmek. Ne zaman isterseniz, malım, param size feda olsun demeli, bir kızgınlıkları varsa, bu yolla onları teskin etmelidir. Ana-babaya harcanan paradan sual olunmaz. Muhtaç olan ana-babaya yardım farzdır.

8- Ara sıra güzel yemek yapıp, davet etmek. Gönülleri ister de, belki söyleyemezler.

9- Dostlarını, dost bilip davet ederek gönüllerini almak. Düşmanlarından da uzak durmaya çalışmak.

10- Hastalandıkları zaman, tedavileri ile meşgul olmak, ilaç almak. Bir bakıcı, bir hizmetçi tutmak yerine, bizzat kendisi hizmet etmeye çalışmalıdır.

2-) Anne ve Babanın Vefatından Sonra Olan Hakları

1- Definlerinde erken davranmak.

2- Sünnet üzere yıkamak. Bu işi bilen iyi kimselere yıkatmalıdır.

3- Sünnet üzere kefenlemek.

4- Caiz olmayan kefen yapmamak.

5- Sünnet olan sayıya dikkat etmek. Erkeklere 3 parçadan fazla yapmamak.

6- Kefende israf etmemek.

7- Helal parasından kefen almak.

8- Cenaze namazını biliyorsa kendisi kıldırmak. Bid’at ehli kimselere kıldırmamak.

9- Onlara hep dua etmek.

10- Toprağa kendisi koymak.

11- Mezarı kazan ve çalışanları memnun etmek.

12- İyi ve salih kimselerin arasına defnetmek.

13- Kötülerin arasına gömmemek. Çünkü kötü komşudan onlara sıkıntı gelir.

14- Kabrin üzerini balık sırtı gibi yapmak.

15- Kerpiç kullanmak.

16- Pişmiş tuğla kullanmamak. Çivi, tuğla gibi fırınlanmış şeyleri kabrin içinde kullanmak mekruhtur. Kabrin üstünü, dışardan tuğla ve mermerle örtmek caizdir.

17- Toprağı başında sadaka vermek

18- Kabir başında dua etmek.

19- Borçlarını ödemek.

20- Telkini kendi vermek.

21- İskatını hemen yapmak. Ölünün namaz ve oruç borcu için, başkası onun yerine namaz kılamaz ve oruç tutamaz.

22- Mezar taşına caiz olmayan ifadeler yazdırmamak. Mesela Fatiha veya Besmele veya âyet yazmak caiz değildir. Latin harfleriyle de caiz olanı yazmamalıdır. Başkaları uzun yıllardan beri yazıyorsa da, caiz değildir.

23- Vasiyetlerini yerine getirmek. Dine uygun değilse yerine getirilmez.

24- Namazlardan sonra dua edip, sevaplarını onların ruhlarına göndermek.

25- Sevabı onlara olmak üzere oruç tutmak.

26- Sevabı onlara olmak üzere hac etmek. Âlimlerin çoğuna göre ana-baba için hac caizdir

27- Sevabı onlara olmak üzere sadaka vermek.

28- Kabirlerini ziyaret edip Kur’an-ı kerim okumalıdır.

29- Kabirlerini Cuma günleri ziyaret etmek.

30- Ziyarette dua ve Kur’an-ı kerim okumakla meşgul olmak, uygunsuz söz söylememek.

31- Sağlıklarında incinmiş iseler, çocuk salih olunca razı olurlar. Onların öğrettikleri iyi şeylerle amel ettiği müddetçe, sevabı onlara da ulaşır.

32- Onlardan kötü bir yol edinmiş ise, her yaptığından onlara da günah ve azap gider. Bunun için, onlardan veya onların vasıtası ile öğrendiği kötü şeyleri terk etmeli, kendi kötü amelleri ile, onlara kabirde azap ettirmemelidir.

33- Ana-babaya sövmemek.

34- Yakınlarına iyi davranmak.

35- Dostlarını ziyaret etmek.

36- Dostları ile görüşmek.

37- Fıtır bayramında, sevabı onlara olmak üzere sadaka-i fıtır vermek.

38- Kurban bayramında sevabı onlara olmak üzere kurban kesmek.

39- Ana-babanın sevdiği yemeği yapıp, fakirlere verip ruhlarını şâd etmek.

40- Kötülüklerini söylememek.

Allah’u Teâlâ’nın Anne ve Baba Hakkı Hakkında Emirleri

-“Biz insana, ana-babasına iyilik etmesini tavsiye ettik.”

-“Rabbin, yalnız kendisine kulluk etmenizi, ana-babanıza da iyi davranmanızı emretti. Onlardan biri veya ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine öf bile deme; ağır söz söyleme, onlarla yumuşak ve tatlı konuş, onlara acı, tevazu kanadını gerip “Rabbim, küçükken beni yetiştirdikleri gibi sen de onlara merhamet et” diye dua et.”

-“Ya Musa, benim indimde çok ağır ve büyük bir günah vardır ki, o da, ana-baba evladını çağırınca, emrine uymamasıdır.”

-“Biz, insana, ana-babasına iyi davranmasını tavsiye ettik. Eğer onlar, seni, hakkında bilgin olmayan bir şeyi bana ortak koşman için zorlarlarsa, onlara itaat etme.” -“Ana-babası günah işleyen çocuk, bunlara bir defa nasihat eder. Kabul etmezlerse, susar. Onlara dua eder. “

Kur’an-ı Kerim’de Anne ve Baba Hakkı Hakkında Ayetler

Nisa Suresi/ 36

Allah’a ibadet edin ve o’na hiçbir şeyi ortak koşmayın. Anne-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara iyi davranın; Allah kendini beğenen ve daima böbürlenip duran kimseyi sevmez.

Bakara Suresi/ 83

Ve bir vakit İsrailoğullarından şöyle söz almıştık: “Allah’tan başkasına tapmayacaksınız, anne-babaya, yakınlığı olanlara, öksüzlere ve biçarelere de iyilik yapacaksınız. İnsanlara güzel söz söyleyin, namazı kılın, zekâtı verin.” Sonra pek azınız müstesna olmak üzere sözünüzden döndünüz, hala da dönüyorsunuz!

En’am Suresi/ 151

De ki: “Gelin, size Rabbinizin neleri yasakladığını okuyayım! O’na hiçbir şeyi ortak koşmayın, babanıza annenize iyilikten ayrılmayın, yoksulluk yüzünden çocuklarınızı zayi etmeyin; zira sizin de onların da rızkını Biz veririz, kötülüklerin açığına da gizlisine de yanaşmayın, Allah’ın muhterem kıldığı cana haksız yere kıymayın. İşte duydunuz ya, O, size düşünesiniz diye bunları emretti!”

Yusuf Suresi/99,100

Ailesi Yusuf’un yanına vardıklarında, anne ve babasını kucakladı, yanına aldı ve: “Buyurun Allah’ın dilemesiyle Mısır’a güvenle girin!” dedi. Ve anne ve babasını kendi tahtı üzerine oturttu.

İsra Suresi/23

Rabbin sadece Kendisine ibadet etmenize ve anne-babanıza, Allah’ın sizi görmekte olduğu bilinci içinde mümkün olan en iyi şekilde davranmanıza hükmetti. Eğer onlardan biri veya her ikisi yaşlanmış olarak yanınızda bulunuyorsa sakın varlıklarından veya onlara hizmetten bıkkınlıkla kendilerine ‘Öf!’ diyecek ölçüde bile kötü söz söyleme! Onları azarlama ve daima onlara karşı tatlı dilli ve gönül alıcı ol!

Lokman Suresi/14

Biz insana, anne-babasına iyi davranmasını tavsiye etmişizdir. Çünkü annesi onu nice sıkıntılara katlanarak taşımıştır. Sütten ayrılması da iki yıl içinde olur. Önce bana, sonra da anne-babana şükret diye tavsiyede bulunmuşuzdur. Dönüş ancak banadır.

Ahkaf Suresi/15

Biz o insana anne-babasına güzel davranmayı tavsiye ettik. Annesi onu zahmetle karnında taşıdı ve zahmetle doğurdu. Onun taşınması ile sütten kesilmesi otuz aydır. Nihayet olgunluk çağına ulaşıp kırk yaşına girdiği zaman: “Ey Rabbim, beni öyle yönlendir ki, bana ve anneme-babama verdiğin nimetine şükredeyim ve hoşnut olacağın iyi bir iş yapayım. Soyumdan gelenleri de benim için iyi kimseler eyle. Çünkü ben, gerçekten tevbe ile Sana yüz tuttum ve ben gerçek müsümanlardanım.” der.

Bakara Suresi/ 215

Sana Allah yolunda mallarını neye harcayacaklarını sorarlar. De ki: “Vereceğiniz nafaka, anne, baba, en yakınlar, öksüzler, yoksullar ve yolda kalmışlar içindir. Hayır olarak daha ne yaparsanız Allah onu muhakkak bilir.

İbrahim Suresi/ 41

Ey Rabbimiz, hesabın görüleceği kıyamet günü beni, annemi, babamı ve bütün müminleri bağışla!”

İsra Suresi/ 24

İkisine de merhametle tevazu kanatlarını indir. Ve şöyle de: “Ey Rabbim! Onların beni küçükten terbiye edip yetiştirdikleri gibi, sen de kendilerine merhamet et.”

Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)’in Dilinden Anne ve Baba Hakkı

-“Hanımını anasından üstün tutana lanet olsun! Onun farz ve diğer ibadetleri kabul olmaz.”

-“Ana ile oğulun arasını açana lanet olsun” buyurmuştur.”

Ya Rasulallah, annem müşriktir. Ona iyilik etmem caiz midir? diye sorana,

-“Evet, annene iyilik ve ihsanda bulun!” buyurdu.

Anam-babam çok şefkatsiz, onlara nasıl itaat edeyim) diyen bir kimseye,

Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem);
-“Anan seni 9 ay karnında gezdirdi. 2 yıl emzirdi. Seni büyütünceye kadar koynunda besledi ve kucağında gezdirdi. Baban da seni büyütünceye kadar birçok zahmete katlandı. İdare ve maişetini temin etti. Sana dinini, imanını öğretti. Seni İslam terbiyesi ile büyüttü. Şimdi nasıl olur da, şefkatsiz olurlar? Bundan daha büyük ve kıymetli şefkat olur mu?” buyurdu.”

Ya Resulallah, yaşlı anama elimle yedirip içiririm. Abdestini aldırır, sırtımda taşırım. Hakkını ödemiş olur muyum?) diye soran kişiye;
-“Hayır, yüzde birini bile ödemiş olamazsın. O sana yaşaman için hizmet ediyordu, sen ise, ölümünü bekleyerek hizmet ediyorsun. Ancak Allah’u Teâlâ, bu az iyiliğine karşılık çok sevap ihsan eder.” Buyurdu.”

Bir zat,

-“Ya Resulallah, ana-baba, evladına zulmetse de rızalarını almayan Cehenneme girer mi?) diye sorunca, cevaben 3 defa (Evet zulmetseler de rızalarını almayan Cehenneme girer) buyurdu. “

-“Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) Ana-babanın yüzüne merhametle bakana, hac ve umre sevabı yazılır) buyurunca, (Günde bin defa bakarsa da böyle midir?) denildi. Cevaben buyurdu ki:
(Günde yüzbin defa baksa da…)

-“Ana-babanın yüzüne sevgi ile bakmak ibadettir.”

-“Rabbin rızası, ana-babanın rızasında, gazabı da, ana-babanın gazabındadır.”

-“Ana-babasının rızasını alan mümine Cennetten iki kapı, üzene de Cehennemden iki kapı açılır.”

-“Ana-babasını razı eden mümin, ne yaparsa yapsın Cehenneme girmez, inciten de Cennete girmez.”

-“Allah’u Teâlâ, bazı günahların cezasını kıyamete kadar geciktirir. Ana-babaya isyan bundan müstesnadır.”

-“Cihad için izin isteyen birine Peygamber Efendimiz, ana-babasının sağ olduğunu öğrenince;

-“Burada kal, onlara hizmet et, onlara hizmet cihaddır.” buyurdu.

Cihada gitmek için gelen başka birine de;
-“Annenin yanından ayrılma! Cennet onun ayağı altındadır.” buyurdu.

Biri de, hicret etmek için gelip, Ya Resulallah, ana-babamı ağlatarak geldim dedi. Peygamber efendimiz bu duruma üzülerek;

-“Hemen git, onları ağlattığın gibi güldür!” buyurdu.

Anne ve Babanın Hakları Hakkında Hadisler

-“Ana-babasına dua etmeyenin rızkı kesilir.”

-“Ana-babasına asi olan, vefatlarından sonra, onlar için dua etse, Allah’u Teâlâ, onu, ana-babasına itaat edenlerden yazar.”

-“Ölmüş ana-babası adına hac edene, hem kendi, hem de ana-babası için hac yapmış sevabı verilir. Ana-babasının ruhuna müjde verilir.”

-“Sadaka verirken, sevabını Müslüman ana-babanızın ruhuna niye hediye etmezsiniz? Hediye ederseniz, verdiğiniz sadakanın sevabı, onların ruhuna gideceği gibi, sevabından hiçbir şey eksilmeden size de yazılır.”

-“Ana-babasının veya birinin kabrini ihlasla ve mağfiret umarak ziyaret eden, kabul olmuş bir hac sevabı alır ve bunu âdet edinenin kabrini de melekler ziyaret eder.”

-“Ana-babanın kabrini, Cuma günleri ziyaret edenin günahları affolunur, haklarını ödemiş olur.”

-“Ana-babaya sövmek büyük günahtır” buyruldu. Yani birinin ana-babasına söversen, o da senin ana-babana sövebilir.”

-“Ölmüş ana-baba için dua ve istiğfar etmek, borçlarını ödemek, dostlarına ikram etmek, onların yakınlarını ziyaret etmek, iyi davranmak suretiyle onlara ikramda bulunun”

-“Babası öldükten sonra, onun dostlarını ziyaret eden, en iyi iyiliği yapmış olur.”

-“İyiliklerin en mükemmeli, baba dostunu görüp gözetmektir” buyruldu.”

-“Ölülerinizi hayırla anın, iyiliklerini söyleyin, kötülüklerini açıklamayın” buyruldu.”

-“Annesinin ayağını öpen, Cennetin eşiğini öpmüş olur.”

-“Allah’u Teâlâ’nın rızası ana-babanın rızasındadır.”

-“Üç kişinin duası kabul olur. Ana-baba, mazlum ve misafirin duası.”

-“Ana-babanın duası, ilahi hicaba ulaşır, duaları kabul olur.”

-“Ana-babanın çocuğuna ve mazlumun zalime olan bedduaları, reddolmaz.”

-“Kendinize, evladınıza ve malınıza beddua etmeyin! Duaların kabul olduğu bir saate rastlar da bedduanız kabul olur.”

-“Ana-babasına hizmet edenin ömrü bereketli ve uzun olur.”

-“Ana-babasını dine uygun hizmetleriyle razı eden, Allah’u Teâlâ’yı razı etmiş olur, onları gazaplandıran, Allah’u Teâlâ’yı gazaplandırmış olur.”

-“Ana-babası, yanında ihtiyarladığı halde, [rızalarını alamayıp]Cenneti kazanamayanın burnu sürtsün.”

-“Anneye yapılan iyiliğin ecri iki mislidir.”

-“Önce annene, sonra babana, kız kardeşine, erkek kardeşine ve sırası ile diğer yakınlarına iyilik et!”

-“Kâfir olan ana-babaya hizmet etmek, nafakalarını vermek, ziyaretlerine gitmek gerekir. Küfre sebep olan şeyleri yaptıracaklarından korkulursa, ziyaretlerine gidilmez. “

-“Ana-babasına iyilik eden evlat, Peygamberlerle beraber Cennete girer.”

-“Ana-babasına iyilik edenin ömrü uzun, rızkı bereketli olur.”

-“Ana-babanıza ihsan ederseniz, çocuklarınız da size ihsan eder.”

-“Sen de malın da babana aittir.”

-“Ana-babaya karşı gelmek büyük günahtır.”

-“Ana-babasına asi olan Cennete giremez.”

-“Ana-babasına karşı gelenin ömrü bereketsiz ve kısa olur.”

-“İmanı olanlardan Cehennemden en sonra çıkacak olanlar, Allah’u Teâlâ’nın yolunda olan ana-babasının İslamiyet’e uygun olan emirlerine asi olanlardır.”

-“Ana-babanın ve hiç kimsenin, dine uymayan emri yapılmaz. Fakat, ana-babaya, yine tatlı söylemek, onları incitmemek gerekir.”

-“Ana-baba kâfir ise, onları kiliseden, meyhaneden, sırtta taşıyarak bile, geri getirmek gerekir. Fakat oralara götürmek gerekmez. “

-“Ana-baba zalim de olsa, onlara karşı gelmek, onlarla sert konuşmak caiz değildir.”

-“Ana-babaya itaat, Allah’a itaattir, onlara asi olmak, Allah’a asi olmaktır.”

-“Babasına asi gelen, çocuğundan mürüvvet göremez, muradına kavuşamaz, ailesi ile geçinemez, evinin tadı bozulur.”

-“Ana-babayı ziyaret etmemek büyük günahtır. Hiç olmazsa, selam göndererek, tatlı mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalıdır.”

-“Büyüğünü saymayan bizden değildir.”

-“Onları görünce ayağa kalkmak, yanlarına gitmek, onlar oturuncaya kadar ayakta durmak, izinsiz oturmamak gerekir. Otururken edepli oturmalı, ayağını uzatarak oturmamalı, bacak bacak üstüne atmamalıdır. Onlar bana bir şey demiyor diye bunları ihmal etmemelidir.”

-“Âlim bir evladın ana-babası kâfir olsa, kuyudan su çekmeleri için ona muhtaç olsalar, o da birkaç kova çektikten sonra öf dese, bu sebeple bütün amellerinin sevabı yok olur.”

-“Ana-babadan birine iyilik edince öteki incinirse, babaya hürmet ve itaat etmeli, anaya hizmet, yardım ve ihsan etmelidir.”

.

ANNE-BABA (hakları, itaat) | Sorularla İslamiyet

www.sorularlaislamiyet.com/article/250/anne-baba.html

9 Şub 2006 - Allah'ın, ana-baba ve çocuklar arasında yarattığı sevgi ve saygıdan kaynaklanan işte

.ANNE-BABA (hakları, itaat)

Kullanıcı:

Sorularlaislamiyet.com

| Tarih:

Per, 09/02/2006 - 01:00

Toplum yapısının temeli olan ailenin kurucuları ve en önemli iki unsuru.

Allah'ın insanlardan korunmasını istediği beş kutsal şeyden biri de, neslin devamıdır. Neslin devamını Allah (c.c.), canlıların kabiliyet ve yapılarına göre belli kanunlara bağlamıştır. Neslini devam ettirebilmek için en büyük zorluklarla karşılaşan canlı da insanoğludur. İnsan, canlıların en güçlüsü olmasına rağmen, doğduğu anda en zayıf olanların başında gelir. Bazı hayvan yavruları doğumdan hemen sonra, bir kısmı da kısa bir zaman sonra ayağa kalkabildiği, ihtiyaçlarını gidermeye başlayabildiği hâlde insanoğlu ancak, doğumundan yıllar sonra bu seviyeye gelebilir. Neslin devam edebilmesi için bütün bu zorlukları çeken ana babalardır. Anne, yavrusunu dokuz ay karnında taşır, hamilelik süresince pek çok güçlükle karşılaşır, hayatî tehlikeleri de göze alarak çocuğunu doğurur. Hiç bir şeye gücü yetmeyen bebeğini büyütmek için, uykusundan, istirahatinden, sıhhatinden feragat eder. Nitekim Cenâb-ı Allah şöyle buyurur:

"Biz, insana, ana-babasına iyilikte bulunmayı tavsiye ettik. Özellikle de anasını tasviye ederiz ki, o, kat kat zaafa düşerek ona hamile kalmış, emzirmesi de tam iki sene sürmüştür. Binaenaleyh; bana ve ana-babana şükret. " (Lokman, 31/14). Aile ve çocuğun ihtiyaçlarını temin etmek için baba yılmadan, usanmadan çalışır, yemez yedirir, giymez giydirir. Çocuğun bir yeri ağrısa, onlar daha fazla rahatsız olurlar. Çocuklarının rahatını kendi rahatlarına tercih ederler. Bu zahmetli meşgale, değişik safha ve şekillerde olmak üzere yirmi otuz yıl devam eder. Hatta, ana-babanın çocuğuna gösterdikleri ilgi hayat boyu sürer gider.

Allah'ın, ana-baba ve çocuklar arasında yarattığı sevgi ve saygıdan kaynaklanan işte bu hak-görev ilişkisi, insan neslinin yozlaşmadan, sıhhatli ve sağlam bir şekilde devam edebilmesinin ve vazgeçilmez bir şartıdır.

Ana-babanın çocuklar üzerindeki haklarını şöyle sıralayabiliriz:

1. İtaat (saygı): Çocukların ana-babalarına karşı en önemli görevleri onlara itaat etmek, yapılması haram olmayan isteklerini yerine getirmektir. Cenâb-ı Allah şöyle buyurur: "Biz insana, ana-babasına iyilik yapmasını tavsiye ettik. Bununla beraber, hakkında bilgi sahibi olmadığın (ilah tanımadığın) bir şeyi bana ortak koşman için sana emrederlerse, artık onlara bu hususta itaat etme." (el- Ankebût, 29/8) Bu ayet ashabtan Sa'd b. Ebi Vakkâs hakkında nazil olmuştur. Hz. Sa'd olayı şöyle anlatmaktadır: "Ben anneme hürmet ve itaat eden bir çocuktum, müslüman olunca annem bana:

-Sa'd! bu yaptığın nedir? Ya sen bu yeni dinini bırakırsın, yahut da ben yemem içmem ve sonunda ölürüm. Sen de benim yüzümden; "anasının katili!" diye ayıplanırsın, dedi. Ben; "Anneciğim böyle yapma. İyi bil ki, ben bu dini bırakmam!" dedim. Ve iki gün iki gece bekledim. Kadın ne yedi, ne içti. Bunun üzerine:

"-Vallahi anne, iyi bil ki, senin yüz canın olsa da bunlar birer birer çıksa, ben bu dinimi yine bırakmam. Artık ister ye, ister yeme" dedim. Bu azmimi görünce annem bu direnmesinden vazgeçti. Bunun üzerine yukarıdaki ayet-i kerîme nazil oldu. (Tecrîd-i Sarîh Tercümesi, XII, 121 ) .

Peygamber Efendimiz de bir hadislerinde: "Allah size, annelerinize itaatsizliği... Haram kıldı." (Buhârî, Edeb, 4).

Yukarıda zikredilen ayet ve hadislerden de anlaşılacağı gibi ana-babaların istek ve arzularını yerine getirmek, onlara karşı çıkmamak Allah'ın emridir. Ancak, ana-baba çocuğundan Allah'a karşı gelmesini, O'nu inkâr etmesini, farz kıldığı bir şeyi yapmamasını, haram kıldığı şeyleri yapmasını emrederse; onların bu istekleri yerine getirilmez. Çünkü Allah'a isyan olan hususta, ana-baba da olsa, insanlara itaat edilmez.

2. Ana-babaya iyi davranmak. Allah'u Teâlâ Kur'an-ı Kerîm'de, insanın kimlere karşı görevleri olduğunu sıralarken şöyle buyurur:

"Yüce Rabb'ın şöyle emretti; Yalnız Allah'a ibadet edeceksiniz, ana-babalarınıza iyilik yapacaksınız. Şayet bunlardan biri veya her ikisi senin yanında ihtiyarlarsa sakın onlara "öf " dahi deme, yüzlerine bağırma, onlara tatlı söz söyle. Onlara, merhamet belirtisi olarak tevazu kanadını aç da, "Ya Rab, küçüklüğümde bana şefkat gösterdikleri gibi, sen de onlara merhamet et" de "(el-isrâ, 17/23-24)

Peygamber Efendimiz de "kime iyilik yapayım?" diye üç defa soran bir sahabiye, üç defasında da, "annene" cevabını verdikten sonra dördüncü soruda, babasına iyilik yapması gerektiğini söylemiştir. (Buhârî, Edeb, 2; Müslim, Birr, 1).

Ana-baba, çocuklarına yeteri kadar iyilik yapmamış olsalar, hatta bazı zararları dokunmuş olsa da, çocuklar, onlara yine de iyi davranmak mecburiyetindedir. Çünkü insanlar yaşlandıkça çocuklaşır. Çocukluğumuzdaki yanlış ve zararlı davranışlarımızı güler yüzle karşılayanlar bize muhtaç duruma gelince onlara, bize yaptıkları gibi iyi davranmamız aynı zamanda bir şükran borcudur.

3. Maddî ihtiyaçlarını gidermek. Yaşlanıp kendi ihtiyaçlarını temin edemez hâle gelince ana-babaların bütün ihtiyaçlarını temin etmek çocukların görevidir. Bu görev sadece ahlâkı olmayıp, hukuken de vardır. Bu görevini yerine getirmeyen kimse İslâmî yönetim tarafından buna zorlanır. Allah bu görevi evlâtlara yüklemektedir: "Ey Peygamber! Sana ne sarfedeceklerini soruyorlar. De ki, sarfedeceğiniz mal ana-baba, akrabalar, yetimler, düşkünler ve yolcular içindir. Yaptığınız her iyiliği Allah bilir. " (el-Bakara, 2/215).

Ashab-ı Kirâm'dan Ebu'd-Derdâ Hz. Peygamber'in (s.a.s.) kendisine dokuz önemli şey tavsiye ettiğini, bunlardan birinin de; ana-baba da dahil olmak üzere aile fertlerinin ihtiyaçlarını karşılamak olduğunu belirtir. (Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 9) Yine Peygamberimiz, cihada katılmak isteyen bir sahabiyi, ihtiyaçlarından dolayı, ana-babasının yanına göndermiştir. (Buhârî, el-Edebu'l-Müfred, 9).

4. Saygısızlık etmemek. İslâm ümmetinin prensibi büyüklere saygı, küçüklere sevgidir. Saygıya en lâyık olanlar, saygıda kusur etmeyi dahi aklımızdan geçirmememiz gerekenler de ana-babalarımızdır. Bir gün Peygamberimiz (s.a.s.) ashabına;

-"Size, büyük günahların en büyüğünü bildireyim mi?" diye üç defa sordu. Üç defasında da "evet bildir, Ey Allah'ın Resulü" diyen-ashab-ı kirâma bunların sırasıyla; "Allah'a ortak koşmak, ana-babaya karşı gelmek, haksız yere adam öldürmek ve yalan söylemek" olduğunu belirtir. (Buhârî, Edeb, 6).

"Ana-babamı ağlar hâlde terkederek, hicret etmek üzere senin emrini almaya geldim" diyen bir sahabiye Peygamberimiz (s.a.s.):

-"Onlara dön, nasıl ağlattınsa onları öylece güldür, sevindir" der ve henüz müslüman dahî olmayan ana-babasının yanına gönderir.

5. Rızalarını almak. İnsanın dünyadaki en büyük görevi şüphesiz ki, Allah'ın rızasını kazanmaktır. Bundan hemen sonra rızasını almamız gerekenler ise, ana-babalarımızdır. Çünkü, yukarıda geçen ayetlerde de görüldüğü gibi Allah'u Teâlâ, kendisine ibadetten hemen sonra ebeveyne iyiliği emretmiş , Peygamberimiz de (s.a.s.): "Allah'ın rızası, babanın rızasında, gazabı da gazabındadır" (Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 1; Tirmizî, Birr, 3) buyurmuştur. İyilik yapmada babadan önce gelen annenin durumu da, tabii ki böyledir.

Peygamberimiz (s.a.s.) çok öfkeli bir şekilde üç defa, "Yazıklar olsun o kimseye " dediğinde Ashab-ı Kiram; "Kimdir o? Ey Allah'ın Resulü! " diye sorunca;

"Ana-babası veya bunlardan birisi yanında ihtiyarladığı hâlde, Cennet'e giremeyip Cehennem'i boylayan kimse" der. (Müslim, Birr, 9).

Abdullah b. Amr b. el-Âs'ın anlattığına göre, bir adam peygamberimiz (s.a.s.)'e gelerek cihada gitmek için izin istedi. Peygamberimiz de ona; "Annen baban sağ mıdır?" diye sordu. Adam: "Evet", deyince Resulullah (s.a.s.): "O hâlde sen önce onların rızasını almaya çalış, " buyurarak ona bu görevini hatırlattı. (Tecrid-i Sarih Tercümesi, VIII, 377).

6. Kötü söz söylememek. Onları incitecek her tür kötü söz ve davranıştan kaçınmak gerekir. Bu kötü davranışların ebeveyne doğrudan yapılması haram olduğu gibi, onlara kötü söz söylenmesine sebep olmak da haramdır. Cenâb-ı Allah'ın, "Onlara öf dahî demeyin" yasağı yanında Peygamberimizin şu hadis-i şerîfi de çok dikkat çekicidir:

"Bir kimsenin ana-babasına sövmesi büyük günahlardandır".

-Ashab-ı Kirâm: "Bir kimse ebeveynine nasıl söver?" deyince,

-Efendimiz (s.a.s.): "Biri başkasına kötü bir söz söyler, o da tutar bunun ebeveynine söver" diye cevap verdi. (Buhârî, Edeb, 4).

7. Öldüklerinde hayırla anmak, dua etmek. Ana-baba ölmekle onlara karşı olan sorumluluklar bitmez. Onların temiz hatıralarını devam ettirmek gerekir. İnsanları insan yapan da bir bakıma, nesilden nesile miras olarak intikal eden bu güzel duygu ve hatıralardır. Peygamberimizin; "Sevgi, verâset yoluyla kazanılır" (Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 22) hadîsi de bu gerçeği ifade etmektedir. Böylece, nine ve dedelerle torunlar arasında bir sevgi bağı kurulmuş olur. Onları hayırla anmak, bağışlanmaları için dua etmek, Allah'u Teâlâ'nın Kur'an-ı Kerîm'de bize öğrettiği dualardandır; "Ey Rabbimiz! İnsanların hesaba çekileceği kıyamet gününde beni, annemi, babamı ve bütün müminleri bağışla. " (İbrahim, 14/41 ) .

Bir sahabî; "Ölümlerinden sonra da ebeveynim için yapmam gereken bir iyilik var mı?" diye sorunca Peygamberimiz (s.a.s.) şöyle buyurdu:

"Evet dört haslet vardır:

Onlara hayır duada bulunmak ve Allah'tan, bağışlanmalarını dilemek. Varsa vasiyetlerini yerine getirmek. Dostlarıyla ilişkiyi devam ettirip ikramda bulunmak. Akrabalarıyla ilişkiyi devam ettirmek ki, senin bütün akrabaların ancak onlar vasıtasıyla varolmuştur. (Buhârî, el-Edebü'lMüfred, 19)

Ölümlerinden sonra yapılacak duanın ebeveyne faydasını Peygamberimiz (s.a.s.) şöyle dile getirir: "İnsan ölünce amel defteri kapanır. Ancak şu üç şeyle sevabı devam eder: Sadaka-ı câriye, insanların faydalanacağı bir ilim ve arkasından hayır dua eden bir evlât" (Buhârî, et-Edebü'l-Müfred, 19).

Ayrıca onlara karşı iyi, güzel olan her davranışta bulunmak, kötü, çirkin her hareketten de sakınmak, onlara karşı olan görevlerimizdendir.

Hayatta ve öldükten sonra ebeveynine karşı görevlerini yerine getiren, onları memnun edip hayır dualarını alan kimse, dünya ve ahiretin en büyük mutluluklarından birini kazanmış olur. Çünkü Peygamberimiz (s.a.s.) böylelerinin bereketli uzun bir ömre sahip olacaklarını, ebeveynin kendileri için yapacakları duaların Allah tarafından mutlaka kabul edileceğini ve Cennet'i kazanacaklarını müjdelemektedir .

Hz. Peygamber (s.a.s.) çocukların ebeveynlerine karşı sorumluluklarının ne kadar büyük olduğunu şöyle dile getirmektedir:

"Çocuk, hiç bir iyilikle babanın hakkını ödeyemez. Ancak onu köle olmuş bir vaziyette bulur da satın alarak hürriyetine kavuşturursa hakkını öder." (Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, 6)

Üzerimizde bu kadar çok emek ve hakları olan anne ve babalarımızı sevmek ve onların sevgisini başka şeylerle değişmemek en önemli ahlakî görevlerimiz arasındadır. Bu görev, hayatta iken onlara karşı hürmet, şefkat ve merhamet göstermekle kendilerini hoşnut etmeye çalışmakla yerine getirilir. Gerçek anne-baba sevgisinin, "annemi, babamı seviyorum", demekten ibaret olmadığını, onlara karşı maddî-manevî her türlü görevin yerine getirilerek bu sevginin ispat edilebileceğini unutmamamız gerekir.

Büreyt'den rivayet edilen bir hadîs-i şerifte; adamın biri Kâ'be'yi tavaf ederken annesini omzunda taşıyarak tavaf ettirmiş Resulullah'ın yanına gelerek:

"-Hakkını ödedim mi?" diye sormuş. Resulallah buyurmuşlar ki:

"-Hayır, sana hamile iken alıp verdiği bir nefesin hakkı bile değil."

Bu şefkat dolu tasvirin, insanları anne babalarına teşekküre yönelttiği oldukça açıktır.

Abdullah b. Mes'ud (r.a.) Hz. Peygamber (s.a.s.)'e sordu:

"-Ya Resulullah, amellerin hangisi daha üstündür?" Resulullah:

"- Vaktinde kılınan namaz" buyurdular.

Abdullah b. Mes'ud diyor ki tekrar sordum:

"-Sonra hangisidir?"

"-Anne-babaya iyiliktir" diye cevaplandırdılar.

"-Sonra hangisidir?" dedim.

"-Allah yolunda savaşmaktır. " diye buyurdular.

Hülâsa anneye ve babaya her türlü ikram ve ihsanda bulunmak, onların ihtiyacı olduğu takdirde bütün maddî ihtiyaçlarını gidermek, onlara "öf" bile dememek, onlara karşı daima tatlı dilli olmak, en güzel tavır ve davranışlarla karşılık verip en ufak bir şekilde onları üzmemek bıkkınlığı ifade edebilecek bir tavır takınmamak gerekir. Gönüllerini kıracak en küçük bir sözden bile kaçınmak, her hususta rızalarını kazanmağa çalışmak, onları kendisinden memnun etmek, yaşlandıklarında onların her türlü hizmetine koşmak, hastalık anlarında tedavî ve bakımlarını yaptırmak çocukların görevidir. Hasta veya yatalak hâllerinde onların hizmetlerinde bulunmak Cennet'in kapılarını aralayan bir davranıştır .

Akif KÖTEN..........

.

Anne Baba Hakları - islam ve Hayat,Güncel Vaaz ve Hutbeler

www.islamdahayat.com/news.php?readmore=234

8 May 2014 - Anne B

.

Anne Baba Hakları

Muhterem Müslümanlar,

İnsanın hayatı boyunca yapacağı görev ve sorumlulukları iki maddede özetlenir. Birincisi, Allah’a karşı olan görev ve sorumluluklardır. Çünkü insanı yaratan, yaşatan ve üstün yeteneklerle donatan O’dur. İnsana sayılmayacak kadar nimetler vermiş ve onu yaratılanların en üstünü kılmıştır. Kainatta var olan, her şeyi onun emrine vermiş ve ona hizmet için yaratmıştır. İnsana verdiği bu nimetlerin hesabını ve sorumluluklarını yerine getirip-getirmediğini soracakta O’dur.

Allah’a karşı olan görevlerin başında, O’nun varlığına ve birliğine iman etmek ve yalnız O’na ibadet etmek gelir. Kısacası insanın ilk borcu Allah’ı tanımak, verdiklerine şükretmek ve O’na ibadet etmektir.

İkincisi, Allah’ın yaratıklarına karşı olan görev ve sorumluluklarımızdır. Yaratıklar içinde insana en yakın olan ve insan üzerinde en çok hakkı bulunan, anne ve babadır. Çünkü Allah-ü Teala, onları insanın var olmasının zahiri sebebi kılmıştır. Bunun içindir ki Allah-ü Teala kendisine ibadetten sonra ikinci derecede anne ve babaya iyilik yapılmasını emretmiş ve şöyle buyurmuştur:

وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً كَرِيمًا وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا

“Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, ana-babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine "of!" bile deme; onları azarlama; ikisine de güzel söz söyle. Rabbin, yalnız Kendisine tapmanızı ve ana babaya iyilik etmeyi buyurmuştur. Eğer ikisinden biri veya her ikisi, senin yanında iken ihtiyarlayacak olursa, onlara karsı "Of" bile demeyesin, onları azarlamayasın. İkisine de hep tatlı söz söyleyesin.” (İsra, 23-24)

Ayet-i kerimede, anne ve babaya iyiyi davranılması, onlara karşı kırıcı olunulmaması emredilmiş ve onlara nasıl dua edileceği belirtilmiştir. Kur’an-ı Kerim’de diğer bir ayette şöyle buyurulur:

وَوَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ

“Biz insana, ana babasını tavsiye ettik. Anası onu zayıflık üstüne zayıflık çekerek (karnında) taşımıştır. (Ona gebe kaldığından itibaren tâ doğuruncaya kadar günden güne güçsüzleşmiş, ağırlaşmıştır). Onun sütten kesilmesi de iki yıl içinde olmuştur. (Bunların hepsi, güç şeylerdir. Onun için biz insana): "Bana ve anana-babana şükret, dönüş banadır." (Lokman, 14)

Bu ayet-i kerimede de Allah’a şükürden sonra ana-babaya teşekkür etmemiz emrediliyor. İşte bu durumu evlat üzerinde Allah’ın hakkından sonra ana-babanın hakkının geldiğini göstermektedir.

Değerli Kardeşlerim,

Öyle ise ilk görevimiz Yaradanımızı tanıyıp O’na karşı kulluk vazifelerimizi yerine getirmek, sonra da ana-babamıza iyilik ve itaatte bulunmaktır. Hemen belirtelim ki imanın en büyük gayesi Allah’ın rızasını elde etmek olmalıdır. Allah’ın rızası ise ana-babanın rızasına bağlıdır. Nitekim Peygamber efendimiz bir hadisi-i şeriflerinde

رضى الرب في رضى الوالد وسخط الرب في سخط الوالد

“Allah’ın rıza, ana-babanın rızasında; Allah’ın gazabı da ana-babının kızmasındadır.” (Tirmizi, Birr, 3) buyurmuşlardır.

Resulullah’ın dizinin dibinde yetişen sahabilerin de bütün arzusu, Allah katında sevilmek, Allah’ın sevgisine mahzar olmak, rızasını elde etmektir. O’nun için Resulullah’a bu tür sorular sorarlardır. Nitekim Hz. Peygambere ilk inananlardan olup, Küfe tefsir ve fıkıh mekteplerinin kurucusu olan Abdullah b. Mes’ud diyor ki: “Hz. Peygambere sorudum:

-Hangi amel daha faziletli(Allah katında daha sevimli)dedim.

-Vaktinde kılınan namaz, buyurdu.

-Sonra hangisi? Dedim. Peygamberimiz:

-Ana-babaya itaat, buyurdu. Ben:

-Sonra hangisi? Dedim. Peygamberimiz:

-Allah yolunda cihad, buyurdu.

Ben sormaya devam etseydim Resulullah da cevap vermeye devam edecekti. . (Buhari, Edeb, 1; Müslim, İman, 36)

Anne- babaya hizmet etmek cennete girmeye vesile olur. Ebû Ümame (ra) anlatıyor: Bir adam Peygamber efendimize: “Ey Allah’ın Resülü! Anne ve babanın çocukları üzerinde hakları nelerdir? Diye sordu. Peygamber efendimiz: “Onlar senin cennet ve cehennemindir.” (İbn Mace, Edeb, 1-11, 1208)

Evlat, ana-babasına iyilik eder ve itaatte bulunursa cenneti hak eder, asi olursa cehennemi hak eder.

Peygamber efendimiz onlara hizmet ederek cennete giremeyen kimselere beddua ederek üç defa: “Burnu yerde sürtülsün, burnu yerde sürtülsün, burnu yerde sürtülsün” buyurmuş Ashab: “Kimin ya Resulallah?” diye sormuşlar. Efendimiz: “İhtiyar ana-babasından biri, yahut her ikisi yanında bulunduğu halde onların rızasını kazanarak cennete girmeyenin.” Buyurmuştur.

Yine sahabeden zühd ve takva ile ün yapan Abdullah b. Amr b. el-Âs(ra) Rasulullah’ın yanındayken şahit olduğu bir diyaloğu şöyle anlatır:

Peygamberimize bir adam geldi ve: “Ey Allah’ın Resülü, mükafatını Allah’tan dilemek üzere hicret ve savaş için emrinize girmek istiyorum, dedi. Peygamberimiz:

“Annen-babandan sağ olan var mı? Diye sordu. Adam:

“Evet, hatta ikisi de sağdır, dedi. Peygamberimiz:

“Sen Allah’tan ecir mi istiyorsun? Diye sordu. Adam:

“Evet(Hicret ve savaşla Allah’tan ecir istiyorum)dedi. Peygamberimiz

“Öyle ise anne ve babana dön ve onların gönüllerini al(umduğun mükafat onlara hizmet etmektedir.) buyurdu. (Müslim, Birr, 1)

Değerli Kardeşlerim,

Dinimiz, anne-baba hakkına o kadar önem vermiştir ki, kişinin anne ve babası müşrik dahi olsalar, yine onlara iyilikle davranılmasını ve hizmette kusur edilmemesini tavsiye etmiştir.

Hz. Eb’û Bekir’in kızı Esma(ra) anlatıyor: “Annem müşrik olduğu halde (benden bir şey istemek için) geldi. Ben de Peygamberimize: “Annem geldi, görüşmek istiyor, onunla görüşeyim mi? Diye sordum.” Peygamberimiz:

“Evet, annen ile görüş” buyurdu. (Buhari, Edep, 7; Müslim, Zekat, 14)

Ancak çocukların anne ve babalarına karşı itaat emri mutlak değildir. Allah’ın emrine asi olmamakla kayıtlıdır. Anne ve babaların emirlerinde Allah’a isyan kokuyorsa, onlara itaat edilmez. Nitekim, Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

وَإِن جَاهَدَاكَ عَلى أَن تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا

“Eğer onlar seni, hakkında bilgin olmayan bir şeyi (körü körüne) bana ortak koşman için zorlarlarsa, onlara itaat etme. Onlarla dünyada iyi geçin.”(Lokman, 15)

Sa’d b. Ebî Vakkas (ra): Bu ayet özellikle benim hakkımda nazil olmuştur diyerek sebebini şöyle açıklamıştır. “Ben anneme iyilik ve itaat eden bir evlattım. Ben Müslüman olunca annem bana: Oğlum Sa’d, bu yaptığın nedir? Ya sen bu dinini bırakırsın, yada ben ölünceye kadar yemem içmem. Sen de benim yüzümden “Ey anasının katili” diye ayıplanırsın, dedi. Ben de:

“Anneciğim, böyle yapma, iyi bil ki, ben bu dini bırakmam, dedim ve iki gün iki gece bekledim. Annem bu süre içinde ne yedi ne içti. Bunun üzerine ben: Anne, vallahi iyi bil ki, senin yüz canın olsa da bunlar birer birer çıksa, ben bu dinimi yine bırakmam. Dedim. Annem benim bu kesin kararımı görünce yemeye içmeye başladı. Bunun üzerine bu ayet-i kerime nazil oldu. (Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi, XII, 121)

Evet, anne ve baba kafir de olsa onlara iyilik ve ihsanda bulunmak dini bir görevdir. Ancak Allah’ın emirlerine aykırı olan isteklerinin yerine getirilmemesi, Kur’an ve sünnetin emridir. Bu hususta Peygamber efendimiz “Yaratıcıya asi olma durumunda yaratılana itaat edilmez.” (en-Nebhani, el-Fethü’l-Kebir, II, 570)buyurmuşlardır.

Muhterem Müminler;

Anne ve babanın rızasını kazanmak çocukları için büyük bir bahtiyarlıktır, manevi bir kazançtır. Yaşadıkları sürece bunun yararlarını mutlak göreceklerdir. Çünkü anne ve babanın çocukları için gönülden yapacakları duayı Cenab-ı hak kabul buyurur. Çünkü Hz. Peygamberimiz:

ثلاث دعوات مستجابات لا شك فيهن دعوة المظلوم ودعوة المسافر ودعوة الوالد على ولده

“Üç dua vardır bunların kabul olacağından şüphe yoktur. Mazlumun(Haksızlığa uğramış olan kimsenin) duası, misafirin (ikramı gördüğü kimseleri için) duası ve anne-babının çocuklarına olan duasıdır, buyurmuşlardır.”(Tirmizi, Birr, 7; İbn Mace, Dua, 11)

Abdullah b. Ebî Evfa(ra)’nın anlattığı şu olay ne kadar ibret vericidir: “Peygamberimizin huzurunda bulunduğumuz sırada birisi gelerek: “Ey Allah’ın Resulu, ölüm döşeğinde can çekişen bir genç var, kendisine “Lailahe illallah” de denildiği halde bunu bir türlü söyleyemiyor, dedi. (Ve Peygamberimizden yardım istedi.)Peygamberimiz sordu:

“Namaz kılar mıydı?” Adam:

“Evet kılardı.” Dedi. Bunun üzerine Peygamberimiz kalktı, biz de onunla kalktık. Peygamberimiz gencin yanına girdi ve ona; “Lailahe illallah” de buyurdu. Genç:

“Söyleyemiyorum.” Dedi. Peygamberimiz:

“Niçin söyleyemiyorsun? Diye sordu. Peygamberimize gelen adam:

“Annesine itaatsiz idi.”dedi. Peygamberimiz:

“Annesi sağ mı? Diye sordu, orada olanlar:

“Evet sağdır, dediler. Peygamberimiz:

“Çağırın, gelsin, buyurdu. Onlar da kadını çağırdılar, kadın geldi. Peygamberimiz kadına:

“Şuraya büyük bir ateş hazırlansa da sana: “Oğluna şefaat edersen, onu bu ateşte yakmayız, şefaat etmezsen bu ateşte yakarız.”deseler ne yaparsın?” diye sordu, Kadın:

“Onun şefaatçisi ben olurum, dedi. Bunun üzerine Peygamberimiz:

“O halde bu oğlundan razı olduğuna ve hakkını helal ettiğine Allah-u Teala’yı şahit göster.” Buyurdu. Kadın:

“Allah’ım yüce zatını ve peygamberini şahit tutuyorum, oğlumdan razı oldum, dedi. Bunun üzerine Peygamberimiz gence dönerek. “Lailahe illallahü vahdehü lâ şerike leh ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve Rasuluh” de, buyurdu. Hasta genç hemen şehadet getirince, Peygamber:

“Allah’a hamd olsun ki, benim vasıtam ile bu genci cehennem ateşinden kurtardı, buyurdu.” (Mecmeü’z-Zevaîd ve Menbeü’l-Fevâid, VIII, 148) hadisi Taberânî ve Ahmed b. Hanbel rivayet etmişlerdir.).

Değerli Kardeşlerim,

Ana-babanın evlat üzerindeki hakları çok büyüktür. Rivayet edildiğine göre, bir şahıs Hz. Ömer (ra)’e gelip:

“Benim anam babam o kadar yaşlandılar ki, küçükken onların bana hizmet ettikleri gibi ben de onlara hizmet ediyorum. Onlara karşı haklarını ödemiş sayılır mıyım? Diye sordu. Hz. Ömer(ra):

“Hayır, ödemiş sayılmazsın, zira sen küçükken, onlar sana yaptıkları bu hizmeti, büyüyesin, sağlam ve sıhhatli olasın diye yaptılar. Sen ise onlara bu hizmeti yaparken yakında ölebilirler düşüncesiyle yapıyorsun.” Dedi. (İsmail Hakkı Bursevi, Ruhu’l-Beyan Tefsiri, IV, 537)

Peygamberimiz(sav):

ثم لا يجزي ولد والدا إلا أن يجده مملوكا فيشتريه فيعتقه

“Bir çocuk anne-babasının hakkını ödeyemez. Ancak onu köle olarak bulur da satın alarak azat ederse belki o zaman ödemiş olur.” (Müslim, Itk, 6; Tirmizi, Birr,

Bizlerin üzerinde bir çok emeği ve hakkı bulunan anne-babalarımıza saygılı davranmak, Allah’ın kesin emridir. Bu emre uymamak ise büyük bir günahtır. Nitekim Peygamberimiz(sav):

“Büyük günahlar; Allah’a ortak koşmak, anne ve babaya karşı gelmek, adam öldürmek veya yalan yere yemin etmektir.”(Buharı, Eyman, 16) buyurmuştur.

Diğer bir hadis-i şerifte Resulullah(sav): “Üç şey vardır ki bunlar ile yapılan amelin faydası olmaz: Allah’a ortak koşmak, anne ve babaya asi olmak ve savaştan kaçmaktır.” (et-Terğib ve’t-Terhib, III, 328)

Yine Ebû Bekir(ra) den rivayet göre Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: “Allah-ü Teala, bütün günahlardan dilediklerinin cezasını ahiret gününe erteler. Yalnız anne ve babaya karşı gelmenin cezası hariç Allah-ü Teala anne ve babasına isyan edenin cezasını ölmeden dünyada verir.” (et-Terğib ve’t-Terhib, III, 331)

Abdullah b. Amr b. el-Âs(ra), “Peygamberimiz şöyle buyurdu demiştir: “Bir kimsenin anne ve babasına sövmesi, büyük günahlardandır.” Buyurdu. Ashab-ı Kiram: “Ey Allah’ın Resülü, bir adam anne ve babasına söver mi? Dediler. Peygamberimiz: “Evet bir kimse başkasının babasına söver, o da kalkar onun babasına söver. Başkasının annesine söverse, o da onun annesine söver.” (Buhari, Edeb, 4; Müslim, İman, 38)

Bu hadis-i şerif, anne ve babalarına başkalarının hakaret etmesine sebep olacak söz ve davranışlardan sakınılmasını öğütlüyor. Esasen mümin, söz ve davranışlarında ölçülü olur. Kimseye hakaret etmez. Başkalarının de kendisine hakaret etmesine meydan vermez.

Değerli Kardeşlerim;

Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şerifler, annenin evlat üzerindeki hakkının, babanın hakkından daha fazla olduğunu bildirmiştir. Allah-ü Teâlâ Kur’an-ı Kerimde,

Ayet-i kerimede insanın anne ve babasına karşı iyi davranması emredildikten sonra özellikle annenin sütünün fedakarlığına dikkat çekilmektedir. Anne, evlat yetiştirme yükünün en çoğunu taşımaktadır. Bu sebeple çocuğuna karşı annenin şefkat ve merhameti, sevgi ve ilgisi, babaya nispetle daha çoktur, daha derin his ve duygularla doludur. Ayette özellikle annenin bu fedakarlığının hatırlatılması, onun evlat üzerindeki hakkının, babadan daha çok olduğuna delâlet eder.

Ebû Hüreyre (ra) anlatıyor: “Bir adam Peygamberimize gelerek: Ey Allah’ın Resülü, insanlar arasında iyi davranmama en çok layık olan kimdir? Dedi. Peygamberimiz:

“Annendir.” Buyurdu. Adam: “Sonra kim?dedi. Peygamberimiz:

“Annendir.” Buyurdu. Adam: “Sonra kimdir? Dedi. Peygamberimiz yine:

“Annendir.” Buyurdu. Adam: “Sonra kimdir? Diye sordu. Peygamberimiz:

“Sonra babandır.” Buyurdu. (Buhari, Edep, 2; Müslim, Birr, 1)

İslam alimleri, hadis-i şerifte anneye iyilikte bulunmanın üç kere tekrar olunması, annenin evlat üzerinde, babanın üç katı hakkı olduğunu ifade eder demişlerdir.

Annenin sevgisi menfaate dayanmayan, karşılıksız bir sevgidir. Çocuk annenin bir parçasıdır. Onun için annenin çocuğuna karşı olan sevgisi karşılıksızdır, bir menfaate dayanmaz, hatta çocuk büyüdüğü zaman annesine itaat ve iyilikte bulunmasa bile, anne çocuğunun üzerine titrer, başına bir felaket ve musibet gelmesini istemez. Be sebeple bir atasözümüzde “Ana gibi yâr olmaz.” Denilmiştir. Çocuğun karşılıksız sevgiye ihtiyacı vardır. Bu sevgiyi kendisine doya doya veren annesi olduğu için çocuk annesini çok sever. Dinimiz de bu sebeple çocuğu terbiye hakkının öncelikle anneye ait olduğunu vurgulamıştır.

Abdullah b. Amr’dan şöyle rivayet edilmiştir: “Kocasından boşanan bir kadın Rasulullah’a gelerek:

“Ya Rasulallah! Şu oğlum için karnım aylarca kap oldu, memelerim su tulumu oldu, bağrımda onun için barınak oldu. Onun babası beni boşadı. Şimdi de onu benden almak istiyor.” Dedi. Rasulullah (sav): “Sen kocaya varmadıkça çocuğa bakmaya daha müstehaksın.” Buyurdu. (Ebû Davud, Talak, 35)

Evladın üzerinde annenin hakkı daha fazladır. Çünkü anne babadan daha çok zahmet çeker. Karnında taşıdığı çocuğu büyüdükçe zahmeti artar. Çocuk doğunca onu emzirir, sağlıklı olarak büyümesine özen gösterir. Bu konuda hiçbir fedakarlıktan kaçınmaz. Çoğu zaman gece uykusunu terk eder ve çocuğun hizmetini seve seve yapar. Hele özürlü bir çocuğun annesinin fedakarlığını kelimelerle ifade etmek mümkün değildir.

Muhterem Müminler:

Görüldüğü gibi dinimiz, Allah’a ibadetten sonra anne ve babamıza iyilik etmemiz, hayır dualarını almaya vesile olacak davranışlarda bulunmamamızı emrediyor. Onlara yapacağımız hizmet Allah’ın rızasını kazanmamıza vesile olacaktır.

Aynı şekilde dinimiz ana-babaya iyilik ve ihsanda bulunulmasını istediği gibi, onların dostlarına da iyilikte bulunulmasını istemiştir. Nitekim Hz. Ömer’in oğlu Abdullah(ra)’dan Peygamber efendimizin şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: “En iyi iyilik, insanın, babasının samimimi dostuna iyiliği ve ihsanı devam ettirmesidir.” (Müslim, Birr, 12)

Abdullah b. Dinar’ın anlattığına göre Hz. Ömer’in oğlu Abdullah bu hadis-i şerifi şöyle bir olay üzerine nakletmiştir: “Bir gün bedevilerden biri Mekke yolunda Abdullah’la karşılaşır. Abdullah bedeviye selam verdi ve bindiği merkebinden inerek onu bindirdi. Biz Abdullah’a:

“Allah hayrını versin, bunlar bedevidir, bedeviler ise az bir şeyden memnun olurlar.” Dedik. Bunun üzerine Abdullah şöyle dedi. “Bunun babası, babam Ömer b. Hattab’ın dostu idi. Ben Hz. Peygamber’in: “İyiliğin en iyisi, çocuğun, babasının samimi dostlarına iyiliği ve ilgiyi devam ettirmesidir.” Buyurduğunu işittim.” (Müslim, Birr, 11)dedi.

Aziz Kardeşlerim;

Ana-babaya hayatlarındayken iyilik ve ihsanda bulunmak, onların samimi dostlarına da iyilikte bulunup, ilgi ve alakamızı kesmemek yüce dinimizin bizlerden istediği görev ve sorumluluklardandır. Aynı şekilde öldükten sonra da anne ve babamız için yapmamız gereken hizmetler vardır.

Ebû Said Malik b. Rebi’a es-Saidî(ra) şöyle demiştir: “Ben-i Seleme kabilesinden gelen bir adam Peygamberimiz’e: “Ey Allah’ın Rasulu, anne ve babamın ölümlerinden sonra onlara yapabileceğim bir iyilik var mı?diye sordu. Peygamberimiz: “Evet onlar için Allah’tan af dilemek, vasiyetlerini ve taahhütlerini yerine getirmek, onlar vasıtası ile olan yakın kimseleri (amca, hala, dayı, teyze gibi) ziyaret etmek ve onların dostlarına ikramda bulunmaktır,” buyurdu. (Ebû Davur, Edeb, 129)

Değerli Kardeşlerim;

Bu ayet ve hadislerin belirttiği gibi anne ve babamıza gereken iyilik ve ihsanı yapmalıyız, anne ve babamıza karşı güler yüzlü ve tatlı dilli olmalıyız, onları incitici söz ve davranışlardan sakınmalıyız, Allah’a itaatsizlik olmadıkça isteklerini yerine getirmeli, çağırdıklarında bekletmeden hizmetlerine koşmalıyız. Yanlarında yüksek sesle konuşmamalı, hatta yolda yürürken bir zaruret olmadıkça önlerine geçmemeliyiz. Hastalık veya yaşlılık sebebiyle hizmete ihtiyaç duyuyorlarsa seve seve hizmetlerini yapmalıyız. Geçim sıkıntısı içindelerse yardımlarına koşup, ihtiyaçlarını gidermeliyiz. Zira evladın ana-babasına karşı görevlerinden biri de onların maddi ihtiyaçlarını karşılamaktır. Bu konuda Rasulullah’ın huzurunda şöyle bir olay cereyan etmiştir:

“Bir kişi Rasülü Ekrem(sav)’e gelerek, malını aldığından dolayı babasını şikayet etti. Onu çağırdığında, sopasına dayanarak yürüyebilen bir ihtiyar olduğunu gördü ve oğlunun kendisinden şikayetçi olduğunu söyledi.” Adam:

“Ya Rasulallah! Ben güçlü, kuvvetli iken o çok zayıftı, ben zengin iken o, hiçbir şeyi olmayan bir yoksul idi. Ben ondan hiçbir şeyimi esirgemedim. Şimdi ise ben zayıfım, o güçlü; ben fakirim, o zengin. Bana karşı cimrilik yapıyor, malını vermiyor dedi. Bunun üzerine Peygamber efendimiz ağladı ve:

“Bu sözü işitince, bu duruma ağlamayacak canlı cansız hiçbir şey yoktur.”Buyurarak şikayetçi gence döndü ve: “Sen ve malın babana aitsiniz.” Buyurdu. (İsmail Hakkı Bursevi, Ruhu’l-Beyan Tefsiri, IV, 538)

Değerli Kardeşlerim;

Kur’an-ı Kerim’de ana-babaya iyilik ve itaatten bahsedilirken “ihsan” kelimesi kullanılır. İhsan, karışlıksız yapılan iyilik demektir. Anne-baba evlatlarına her şeyi karşılıksız yaparlar, katlandıkları her türlü fedakarlığa karşılık evlatlarından hiçbir şey beklemezler.

Evlatlarda anne-babalarına hizmet edip itaat ederlerken hiçbir şeyi karşılık beklememelidirler. Çünkü bu hayat nizamımız olan İslam’ın emridir.

Rabbimiz hepimizi anne-babamızın rızasını kazanan sonra da Rabbimizin rızasını kazanan ve cennete giren kullarından eylesin.

Sohbetimizi İsra süresinin 24. ayetinde geçen dua ile bitirelim: “Ey Rabbim! Bunlar, küçükken beni besleyip büyüttükleri gibi sen de onlara öyle acı, merhamette bulun.” Amin

Fatih Bilgin

Vaiz

.

www.mustafaoselmis.com.tr/ana-baba-hakki/

Cenab-ı Allah kendisine ibadeti ve hiçbir şekilde şirk koşmamayı emrettikten sonra, anaya babaya, yakınlara

.

Ana ve babaya ihsan etmek farzdır. Âyet-i Celîle’de: “Allah’a kulluk edin. O’na hiç bir şeyi ortak koşmayın. Ana-babaya da ihsanda bulunun...” (S. Nisa 36)buyurulmuştur.

Bâyezid-i Bestâmî K.S. çocukluğunda mektepte “Bana ve ana babana şükret...” (S. Lokman 14) âyet-i celîlesini okuduğunda mânâsını hocasından sordu. Hocası Cenâb-ı Hakk'ın evvelâ kendine sonra ana babasına şükür ve hizmetle emir buyurduğunu bildirdi. Bâyezid vâlidesine bu mânâyı beyanla:

-Ey Vâlidem! Hak Teâlâ hem kendine ve hem de ana babaya hizmetle emir buyurmuş. Bir şahsın iki hâneye hizmet etmesi müşküldür. Zira bir tarafı noksan yapar. Allahü Teâlâ'dan beni ricâ et, bütün hizmetlerimi sana yapayım. Yahut beni affet, hakkını helâl eyle, bütün hizmetimi Rabbi'me edeyim" dedi.

Vâlidesi, bu yaşta evlâdında böyle bir meziyet görünce gönülden gelen şefkatle, "Oğlum ben seni affettim. Hakkım helâl olsun, cümle hizmetini Hak Teâlâ'ya yap" dedi.

Hadis-i Şerifler:

* Allahü Teâlâ'nın rızâsı, baba ve ananın rızâsındadır. Allahü Teâlâ'nın gazabı da ana babanın gazabındadır.

* Baba ve ananın rızâsını kazanan dünya ve âhiret iyiliğini kendisi için bir araya getirmiştir.

*İki günâh var ki, kişi bunların cezâsını dünyada görmeden ölmez: Biri, zulüm; diğeri, baba ve anasına eziyet etmektir.

Başka günâhlar affedilebilir, yahut cezâsı âhirete tehir edilir. Lâkin bu iki günâhın cezâsı dünyadayken başlar. Dikkat etmeli...

* * *

İmam-ı Gazâlî Rh.A. evlâdın ana babaya karşı olan edeplerini sıralamış:

Sözlerini dinler,

Özürsüz önlerinden yürümez,

Günâh olmayan emirlerini yerine getirir,

Ayağa kalkarlarsa o da kalkar.

Yanlarında sesini yükseltmez.

Çağırdıklarında hemen hazır olur.

Kendilerini râzı etmeye gayret eder.

Hizmetlerinden dolayı öfke göstermez.

Çatık kaşla yüzlerine bakmaz.

Yanlarında ayaklarını uzatmadığı gibi bir tabaktan berâber meyve yeseler, ikramlı bulunup, dikkatli olur.

Ağrı ve meşakkati olsa, müteessir olmasınlar diye mümkün mertebe onlara duyurmaz. Buna benzer bütün hallerde dikkatli bulunur.

* * *

Resûlüllah S.A.V.'e ana ve babaya dünyada iyiliğin en azı sorulduğunda:

"Onlara sâhip çıkıp iyi hizmet etmek için:

1. Açsa doyurmak,

2. İhtiyâcı varsa elbise almak,

3. Hizmete muhtaç iseler, cana minnet bilip her ihtiyaçlarını görmek;

4. Çağırdıklarında hemen huzurlarında hazır olmak, ihsan ve iyilikte bulunmak,

5. Günâh olmayan emirlerini yerine getirmek,

6. Kendileriyle tatlı ve yumuşak konuşmak,

7. İsimleriyle çağırmamak,

8. Önlerinden değil, arkalarından gitmek,

9. Sevip beğendiklerini onlar için de sevmek,

10.Duâ ederken onlara da duâ etmek,

11.Çağırdıklarında nâfile namaz kılıyorsa çıkıp cevap vermektir.

* * *

H. Ş.: Ümmetimden üç sınıf insana Cehennem ateşi dokunmaz:

1. Erine itâat edip onu memnun eden kadın,

2. Ana babasına iyilik eden evlât,

3. Allahü Teâlâ'nın kullarına merhametli olan insan.

* * *

H.Ş.: Üveys-i Karânî Rh.A.’in ulaştığı bütün derecelere, anasına iyilik ve hizmet etmesi sebeptir. Eğer Allahü Teâlâ’ya yemin etmiş olsa, Hak Teâlâ, yemin ettiği şeyde onu doğru çıkarırdı. Yâ Ömer! Ona rastlarsan, Hak Teâlâ’nın mağfiret etmesi için sana duâ etsin!

* * *

Biri huzûr-u Rasûlüllah’a gelip:

“Anam ihtiyarladı; ağzına yemek vermek, helâya götürmek ve abdest aldırmak gibi hizmetlerini ben yapıyorum. Hakkını ödemiş olur muyum yâ Rasûlallah?” dedi:

“-Hayır, hakkının yüzde birini de ödeyemezsin. Lâkin iyi bakarsan ona yaptığın küçük bir hizmete dahî sevap verilir”

* * *

Kezâ biri:

“- Yâ Rasûlallah, yaşlı vâlidem var, her türlü hizmetini gördüğüm halde benden para ister; ne yapayım?” dedi.

Hâtemü’l Enbiyâ Efendimiz:

“-Annen etinden her gün bir parça kesip alsa, yine hakkını ödeyemezsin. Git râzı et” buyurdu.

Hikâye:

Büyüklerden biri hacca giderken Bağdat’ta evliyâdan Ebû Hâzım-ı Mekkî Hazretlerini ziyâret etti. Uyuyordu, uyandı ve: “Şimdi Rasûlüllah S.A.V.’i rüyâda gördüm. Senin için «Anasının hakkını gözetip, hizmetini yapsın; nâfile hacdan hayırlıdır» buyurdu” dedi. Adam geri döndü, Yaşadığı müddetçe anasına hizmet edip rızâsını, duâsını aldı.

* * *

ANA-BABANIN EVLÂT ÜZERİNDEKİ HAKLARI

Bedenle Olan Hakları:

1. Evlât, ana-babasına hizmet eder... Zîra İsrâ Sûresi 24. Âyet-i kerimede “İkisine de acıyarak tevâzû kanatlarını ser...” buyuruluyor. Karşılarında avcı eline düşmüş, kurtulmak ümidi olmayan, yaralı kuş gibi merhamet ve tevâzû kanatlarını ser...

Allah dostlarından biri: “Kardeşim gece namaz kılıp ibâdetle meşgul olurdu. Ben de yaşlı vâlidemin ayağını ovar ve hizmetinde bulunurdum. Bu sebeple benim sevâbımın kazancı ondan üstündür, değişmek teklif etse kabul etmem” demiştir.

2. Hürmette kusur etmekten sakınır. Böyle yapmazsa hizmetler heder olur; sevap kazanmaz.

3. Günâh olmayan emirlerini yerine getirir.

4. Hac, cihad ve ilim öğrenmek gibi nâfile ibâdetlere onların rızâsı olmadan gitmez.

Biri: -Yâ Rasûlallah, gazâya gitmek istiyorum. dedi.

Efendimiz:

“-Anan-baban var mı?

-Var.

-Onların yanında ol, hizmetlerinde bulun, senin cihadın budur. Buyurdu.

5. Günâh olan emirlerini yapmaz.

6. Gördüğü vakit ayağa kalkıp yanlarına gider, onlardan izinsiz veya onlar oturmadan oturmaz.

7. Zarûret olmadıkça önlerinde yürümez.

8. Sert bakmaz. Güler yüz gösterir.

H.Ş. : Ana-babaya sert bakan onlara iyilik etmemiştir.

9. Çağırınca hemen huzurlarında hazır olur.

10. Onları râzı etmeye gayret eder.

* * *

Dille Olan Hakları:

1. Evlât tevâzû ile tatlı ve yumuşak söyler. Allahü Teâlâ “İkisine de iyi ve yumuşak söz söyle!” buyurdu. (S. İsrâ 23) Öyle ki, zavallı ve zayıf kölenin, sert ve haşin efendisiyle konuşması gibi...

2. Yanlarında sesini edep dışı yükseltmez.

3. Çok konuşmaz, kaba ve dokunan söz söylemez.

4. Onları isimleriyle çağırmaz.

5. Sözlerini kesmez, söz arasına girmez.

6. Bir şey istediklerinde reddetmez.

7. Onlarla konuşurken emir şeklinde “Yap” “Yapma” gibi ifâdeler kullanmaz.

8. Sert sesle seslenmez.

9. Âyet-i Celîle’de buyurulduğu üzere: “Öf bile demez” (S.İsrâ 23)

Hasan-ı Basrî Hz.: “Âlim biri, kâfir ana-babasına hizmet için kuyudan su çekerken bezginlik gösterip de “Öff” dese, ondan hâsıl olan kötü kokudan bütün amelleri yok olur” demiştir.

Âyet-i Celîle ve Hadis-i şeriflerde bildirilen evlât üzerindeki ana-baba hakları kâfir olan ana-babanın Din-i İslâm’a uygun olan emirlerini yapmayı da emreder.

10.Hizmetlerinde son derece titiz davranır, aslâ kaba karşılamaz.

Kalple Olan Hakları:

1. “İkisine de acıyarak tevâzû kanadını indir” (S. İsrâ 24) âyet-i celîlesinde beyan buyurulduğu üzere, evlât ana-babasına karşı dâimâ merhametli olur.

2. Her zaman, her hususta yapmış oldukları ihsan ve iyilikleri unutmaz sevgilerini muhafaza eder. Bu hususta peygamberimiz S.A.V. “Kalpler kendilerine iyilik edeni sevmek üzere yaratılmıştır” buyurdu.

3. Sevinçlerine iştirak eder.

4. Üzüntülerine ortak olur, dertlerini paylaşır.

5. Her hususta konuşmalarına tahammül gösterir.

6. Cefâlı hareketleri ve sitemli davranışlarına katlanır.

7. Her haklarını gözetir ve incitmekten korkar.

8. Hiç bir zaman incitmeyi kalbinden geçirmez.

9. Kendilerinden sıkıntı görse dahi, çok yaşamalarını arzû edip onlar sâyesinde dünya ve âhirette şerefli şeylere ulaşmayı elde etmek ister.

10. Kendine duâ ederken onlara da duâ eder.

* * *

Vefatlarından Sonraki Hakları:

Sünnet üzere ehil kimse tarafından yıkanıp helâl parasından alınan kefende, sünnete dikkat etmek sûretiyle şer’î hüküm üzere defnetmekte erken davranır.

Borcu varsa, hemen öder.

Yüksek sesle, yaka paça yırtarak ağlayıp feryat etmez. Bu gibi hallerden başkalarını da men eder.

Velisi olmak hasebiyle cenâze namazını kendisinin kıldırması evlâdır.

İsrâ Sûresi 24’de: “Ey Rabb’im! Onlar beni küçükken terbiye edip yetiştirdikleri gibi, sen de onlara merhamet et” buyurulduğu üzere duâ eder.

Sünnet-i seniye üzere kabir kazıp lâhit yapmakta dikkatli olur. Kaabil olursa kabre kendisi koyar, Bir zarûret olursa vârislerini râzı eder. Hasım olanların yakınına defnetmez. Mümkün oldukça iyi ve sâlih kimselerin arasına defnedip kötülerden uzak bulundurmaya çalışır. Zirâ kötü kişiye yakın olmak, sıkıntıya sebep olabilir.

Mezar kazan ve sâir hizmetlerinde çalışanların ücretlerini kısmaz, onları memnun eder. Kabrin üzerini balık sırtı gibi yüksekçe yapar. Pişmiş tuğla kullanmaz, güneşte kurumuş tuğla veya tahta kullanır. Ev ve civârına değil, kabristana defneder. Sünnet olan budur.

Kabri başında sadaka verir, duâ eder, borçlarını öder, vasiyetinin tamamını yerine getirir.

Nâfile namaz ve oruçlarında, sevâbını onlara hediye etmek üzere niyetlenir.

H.Ş. : Evlâdın ana-babaya yaptığı hayırların mükâfâtı hiç eksilmeden kendi defterine aynen yazılır.

H.Ş. : Ana-babaya iyilik, ihsandandır. Namazlarınla berâber, onlar için de namaz kılasın; oruçlarınla berâber onlar için de oruç tutasın; zekât ve sadakanın yanında onlar için de sadaka veresin.

Kabir ziyâreti:

H.Ş.: Ana-babasının kabirlerini ziyâret eden kimsenin kabrini melekler ziyâret ederler.

H.Ş.: Cuma günü ana-babasının kabrini ziyâret eden kimse mağfiret olunur, ismi iyilerin isimleri arasına yazılır. (Muhtaru’l Ehadis 1199)

Ziyâret esnâsında tekbir, salavât-ı şerife, duâ ve Kur’an-ı Kerim, bilhassa Yâsin-i Şerif okunur; feryat ve figan etmekten; lüzumsuz söz söylemekten sakınmalı. Zîra bunlar ruhların incinmesine sebeptir.

Eserde gelmiş: “Ana ve babasının kabirlerini ziyâret edip onlara duâ eden kimsenin bütün günâhlarını Allahü Teâlâ affeder. Ana ve babasına merhamet eden evlât, sâlih ve iyilerdense kendinden incinmiş olsalar da, ana-babası ondan râzı olurlar. Öğrettikleri iyi şeylerle amel ettikçe sevâbı onlara da ulaşır. Eğer kötü şey öğretmişlerse, o kötü işler işledikçe kendilerine azap olunur.”

Bu îtibarla ana-babası vâsıtasıyla öğrendiği kötü şeyleri terk edip kötü işleriyle onların azap görmelerine sebep olmaktan çekinmelidir.

H.Ş. : İnsan hayattayken kendisine eziyet veren şeyden, ölümünden sonra da ezâ duyar.

Kızgınlık ânında başkasının ana-babasına küfretmez. Zîra bu kendi ana-babasına sövülmesine sebep olur.

Ana babanın yakınlarına, ahbâb u yârânına hürmet ve muhabbet etmeli.

Hadis-i Şerif de: Baba dostlarından kesilme! Zira onlardan kesilirsen, bu amelin senin nûrunu söndürmeye sebep olur. Onlarla dost geçinmen, babana sevgindendir.buyuruluyor.

Ramazan Bayramı’nda vefat etmiş ana-babası için sadaka-i fıtır verir, kurban bayramlarında kurban keser. Hazret-i Ali K.V. Rasûlüllah S.A.V.’in vefâtından sonra her bayram böyle yapmıştır.

Onların sevdiği yemeklerden fukaraya ikram etmek sûretiyle ruhlarını şâd eder.

Ana babanın vefatlarından sonra evlâtlar onların borçlarını öder, vasiyetlerini yerine getirir, nâfile namaz kıldığında sevâbını onların ruhlarına hediye ede. Sevâbını onlara hediye etmek üzere oruç tutmalı... (Riyâzünnasihîn)

Ashaptan biri sordu:

“-Ey Allah’ın Rasûlü, annem babam öldükten sonra onlara yapabileceğim bir iyilik kaldı mı?” Peygamberimiz:

-Evet şu dört iyilikte bulunursun:

1. Onlara hayır duâda bulunmak ve mağfiret dilemek,

2. Vasiyetlerini yerine getirmek.

3. Onların sadık arkadaşlarına ikram etmek,

4. Akrabaya iyilik etmek. Zirâ sana akrabalık onların yakınlığından gelir. (Müslim)

* * *

İmam-ı Âzam Rh.A. Efendimiz her Cuma günü ana-babasının ruhlarını şâd için onlar nâmına 20 altın sadaka verirdi...

* * *

ANA-BABAYI RÂZI ETMEKTEKİ SEVÂP

VE GÜCENDİRMENİN CEZÂSI

H.Ş.: Amellerin sevimlisi; vaktinde kılınan namaz, ana-babaya itâat ve Allah yolunda cihad etmektir.

H.Ş.: Babaya itâat, Allah’a itâat, ona isyan ise Allah’a isyandır.

Kâ’b-ı Ahbar Hz.: “Allah’a yemin ederim ki; ana babasına isyan eden evlâdın ömrü kısa olur. O kimseye azap çabuk yetişir. Ana-babasına itâatle hizmette bulunan evlâdın Hak Teâlâ ömrünü uzatır da ana-babasına fazla iyilik ve ihsanda bulunmaya imkân verir” demiştir.

* * *

Hadis-i Şerifler:

* Cennet’in padişahları var. Üveys el-Karânî, (anasına hürmet ve itibarı sebebiyle) Cennet padişahlarındandır.

* Ana-babaya ihsan etmek; nâfile namaz kılmak, haccetmek, sadaka vermek ve harbe gitmekten üstündür.

* Bir kimse ana ve babasının yüzlerine merhamet ve sevgi ile baksa, her bakışında ona bir hac ve umre sevâbı ihsan olunur”

Günde yüz defa baksa da böyle mi yâ Rasûlüllah? Suâline:

- Yüzbin kere baksa da bu ecre nâil olur” buyurdular.

* Bir kimse anasının ayağını öpse, cennetin eşiğini öpmüş gibidir.

* Cuma günü ana-babasını veya onlardan birini ziyâret eden kimsenin küçük günâhları affolunur.

* On misli karşılığı olan sadaka, sağlam fakire; 70 misli sadaka sakat fakire; 700 misli sadaka, din talebesine, 70.000 misli sadaka, din ilmi öğretene; sayılara sığmayan sadaka sevâbı ana-baba ve akrabadan ölenler için verilenedir.(Riyazünnâsihîn)

Mekke’nin fethinden sonra bir zât huzûru Rasûlüllah’a gelip:

“-Yâ Rasûlallah! Mekke’nin fethi zât-ı Risâletinize müyesser olursa, Kâbe’nin eşiğini öpüp yüz sürmeyi nezretmiştim. Şimdi fetih müyesser oldu, gidip öpeyim mi?” dedi.

Hâtemü’l Enbiyâ Efendimiz:

“- Git vâlidenin ayağını öp” buyurdular.

* * *

Hikâye:

Sahâbe-i Güzîn’den, âbid, zâhid ve cömert bir genç olan Alkame R.A. ağır hasta son demlerinde iken Hz. Ali, Hz. Bilâl ve Hz. Ammar R.A. ziyâretine geldiklerinde, onu dili tutulmuş, şahâdet getiremez halde gördüler ve hâdiseyi Fahr-i Âlem’e haber verdiler. Âlemlerin Efendisi Alkame’nin pederi hayatta olmadığından, ihtiyar vâlidesine haber gönderip “Gelebilirse gelsin, gelemezse ben geleyim” buyurdu, ihtiyar kadın; “Huzur-u Risâlet’e benim kabul olunmam daha münâsiptir” diyerek hemen geldi.

Rahmeten lilâlemîn Efendimiz;

“-Ey Alkame’nin anası, hal müşküldür. Oğlunun hâlinden bize haber ver” buyurdu.

Kadın:

-Yâ Resûlallah, Gençliğinden beri ibâdete düşkün olması sebebiyle kendisine «Mescit Güvercini» denirdi. Sadakası da o kadar bol ki, miktarını bilmem”

Rasûlüllah Efendimiz:

“-Ben o ciheti sormuyorum, seninle arası nasıl” buyurdu.

Kadın:

“-Evleninceye kadar her hususta kendinden razıydım. Fakat evlendikten sonra hanımını benim üzerime tercih etti. Kendisine dargınım” deyince, Âlemlerin Efendisi S.A.V., hakkını helâl edip oğlundan râzı olmasını teklif buyurduysa da, kadın:

“-Yâ Resûlallah, çok kırgınım, helâl edemiyorum” dedi. Hz. Fahr-i Âlem :

“Nefsim kudret elinde olan Rabb’ime yemin ederim ki, sen oğlundan râzı olmadıkça, namaz ve sadakası kendisine fayda vermez” buyurup oradakilere:

“-Odun toplayıp ateş yakın. Alkame’yi yakacağım “ emrini verdi. Kadın:

“Yâ Resûlallah, oğlumu gözümün önünde yakacak mısınız? Ben buna nasıl dayanırım? Hakkımı helâl ettim ve kendisinden râzı oldum” dedi.

Alkame Hz.’nin o anda dili çözüldü. Kelime-i Şahâdet getirmeye başladı. Sâhib-i Saâdet Efendimiz S.A.V. :

“Ey Eshâbım! Bir kimse hanımını vâlidesi üzerine tercih ederse, Allah’ın lâneti onun üzerine olsun! Farz ve nâfile ibâdetlerinden bir şey kabul olunmaz” buyurdu.

* * *

Tezkiretü’l Kurtubî isimli meşhur eserde bildirilmiş: “Hak Sübhânehû ve Teâlâ İsrâ Sûresi 23 âyet-i Kerîmesinde, Evlâdın ana-babasına “Üf” demelerini bile yasaklamıştır. Kelâmda “Üf” kelimesinden daha az bir şey olsaydı, onu beyan buyururdu...”

* * *

H.Ş.: Ana-babası kendisinden râzı olmayan evlât, Allahü Teâlâ’yı kendisine gazaplı olarak bulacaktır. Ana ve babası kendinden râzı olmadığı halde ölen evlâtla şeytan arasında, cehennemde bir derece fark vardır.

H.Ş. Mirac’da bana gösterildi; bir takım insanlar cehennemde ateşten çengellere takılmış, azap olunuyordu. Kimler olduğunu Cibril’den sordum. “Ana babasına âsi olanlardır” dedi.

H.Ş. Kim ana-babasına kötü söylerse, cehennemde başına dünyada yere düşen yağmur tâneleri kadar azap iner.

(Nârın azâbından, Cebbâr’ın gazabından, Cehenneme girmeye sebep olan amelden Allah’a sığınırız.)

H.Ş. Ana-babası ile dargın olan evlâtla, ana-babaların arasını bulmanın beni zorladığı kadar, hiç bir şey zorlamaz.

H.Ş.: Cennette makamımda iken kulağıma azap edilenlerin feryatlar gelir. Buna kalbim dayanamaz, Arş’ın altında secdeye varıp onlara şefaat için Rabb’imden izin isterim. Rabb’im “Yâ Muhammed! Başını secdeden kaldır, ana-babaları râzı olmadıkça, onları cehennemden çıkarmam” buyurur. Makamıma dönerim. Fakat feryatlar devam eder. Yine secde eder şefaat izni isterim. “Yâ Muhammed! Kaldır başını, başka isteğin varsa vereyim, bunlara şefâat dileme! Ana babaları râzı olmadıkça onları cehennemden çıkarmam” buyurur.

Tekrar makamıma dönüp bu hâli unutmaya çalışırım; fakat ardı arkası kesilmeyen feryatlar devam eder. Rabbi’me şöyle yalvarırım: Âllah’ım! Cehennemin bekçisine emir buyur, azap görenlerin yerini bana göstersin, hallerini göreyim.” İzn-i ilâhî ile gösterilir. Ateşten çengellere takılmış, zebânîler ateşten sopalarla sırt ve ayaklarına vuruyor, yılan ve akrepler de saldırıyorlar. Ziyâde mahzun olurum. Üçüncü defa secdeye varıp kurtulmalarını dilerim. Ana-babalarının rızâsı olmadıkça kurtul-mayacakları bildirilir. Ana-babalarının yerlerini sorarım. Bir kısmı cennette zevk u sefâda, bir kısmı Arasat’ta, bir kısmı Cennetü’l Me’vâ’da ve diğer yerlerdeler diye haber verilir.

Kendilerini görmek niyâzında bulunurum. İzin verilir. Yanlarına gidip, evlâtlarına verilen cezâyı ve üzüntümü anlatıp onları affetmelerini istediğimde, dünyada yaptıklarını hatırlayıp biri şöyle der: “Yâ Resûlallah! Onu bırakınız, lâyık olduğu azabı çeksin. Dünyadayken beni döver, söver, incitir, vaziyeti iyi olduğu halde, yiyecek ve elbise gibi ihtiyaçlarımı görmezdi. Hanım ve çocuklarına ve hanımın akrabalarına her yardımı yapar, ben istersem azarlar, kovardı. Bunların acısı içimdedir. Bırakınız cezâsını çeksin.”

Ben de onlara şöyle söylerim: “Onlar dünyada olan şeyler. Burası af ve merhamet yeridir. Onları affetmeniz için yanınıza kadar geldim”

Bu esnâda Hitabı-ı İzzet gelir:

“Habîbim Onlara acıma! İzzet ve Celâlim hakkı için ana ve babaları râzı olmadıkça, onları cehennemden çıkarmam.”

Fahr-i Âlem S.A.V. izn-i İlâhî ile ana ve babalarını cehennem kapısına getirip, evlâtlarının hallerini gösterir. Hepsi ağlaşırlar. Yemin ederek: “Biz onların bu hallerini bilmiyorduk” derler. Evlâtlarına seslenmeye başlarlar. Ana-babaların seslerini duyan evlâtlar da feryatlarını artırır; “Anacığım, babacığım! Ateş ciğerlerimizi dağladı, azap bizi mahvetti. Yandık, kurtarın, imdat edin. Dünyada güneşte kalmamıza ve diken batmasına râzı olmazdınız. Bu hâlimize acıyın. Derilerimiz yandı, kemiklerimiz kaynadı, hâlimizi gördünüz. İmdat edin, bizi kurtarın... diye feryat ederler.

Bu hali gören ana-babalar ağlayarak bana: “Yâ Resûlallah! Onlara imdat et kurtar” derler. Hak Teâlâ ise: “Siz şefâat etmedikçe, onlar kurtulmaz! Zirâ onlara sizin için azap ettim.” Buyurur. Ana-babalar bu defa:

“Ey Rabb’imiz” Onları azabından kurtar” diye yalvarırlar. Hak Teâlâ’dan nidâ gelir: “Siz râzı oldunuz, haklarınızı helâl ettiniz mi?”

Râzı olduklarını bildirirler. Bunun üzerine:

“İsteyen evlâtlarını cehennemden çıkarsın. İstemeyenlerin ki kalsın ve hüküm yerini buluncaya kadar yansın!” buyurulur. Cehennemden çıkanları hayat nehrinde yıkarlar. Vücutları düzelir, cennete giderler” buyurdu.

H.Ş. Size vasiyet ederim: ana-babaya iyilik ömrü uzatır. Canım yed-i kudretinde olan Allah’a yemin ederim ki, ömründen üç sene kalan bir kul, ana-babasına ihsan ederse, üç seneyi Allahü Teâlâ otuz sene yapar. Eğer kötülük ederse, üç seneyi üç güne indirir. Ehil ve akrabâsına iyilik etmek ömrü artırır. Kötülük etmek de ömrü kısaltır. Ve rızkı daraltır Allahü Teâlâ’yı gazaplandırır.”

* * *

Hafız Medenî’nin Kitabüttergıb vet-Terhib’inde Abdürrahman ibni Semûre R.A.’den naklen bildirilen hadis-i şerif: “Dün gece rüyamda ümmetimden birinin ruhunu kabzetmek üzere Azrâil A.S. gelmişti. Babasına olan iyiliği parlak bir şekilde gelip ölüm meleğine mânî olduğunu gördüm” buyurmuştur

* * *

Sıla-i rahmi (akrabaya alâka ve ziyâreti) terk eden kimseyi Allahü Teâlâ dünyada cezâlandır-mazsa, öldükten sonra rûhunu “Bi’r-i Berhût” denen cehennem kuyusunda kıyâmete kadar azap içinde hapseder.

Hadis-i Şerifler:

* Kim anasına babasına âsi olursa, Allah’a ve Rasûl’üne âsî olmuştur. Ana-babasına isyan eden kimse kabrine konunca kabir onu kaburga kemikleri birbirine geçinceye kadar sıkar.

* Kıyâmet günü en şiddetli azap, üç sınıf kimseyedir: Ana babasına eziyet edenler, zinâ edenler, Allah’a şirk koşanlar.

* * *

Hikâye:

Ululardan biri gecenin geç saatinde kabristandan geçerken, bir zencînin, bağladığı merkebe ateşten zincirle başına vurarak azap ettiğini gördü, hayretle mezarcıya “Bu ne haldir?” diye sorar.

Mezarcı:

Bu merkep sağlığında zinâ eden, şarap içen ve anasına zulm eden bir insandı. Anası da ona “Âkıbetin hayır olmasın, merkepler gibi anırasın!” diye bedduâ ederdi.

O adam öldü, buraya gömdüler. O geceden beri bu zenci, merkep sûretine giren o adama böyle azap etmektedir... dedi.

Cehennem ateşinden, Allah’ın gazabından ve cehenneme sebep olan amelden Allahü Teâlâ’ya sığınırız.

* * *

İhyâ’dan H. Şerifler:

H.Ş. “Ana-babasının rızâsını alarak sabah-layan kimseye cennette iki kapı açılır. Ana-babasından biri hayatta olur da onun gönlünü hoş ederse cennette bir kapı açılır. Ana-babasını gücendirmiş olduğu halde sabahlayan kimseye de cehennemden iki kapı açılır. Bunlardan biri hayatta olur da onu gücendirirse kendisine cehenneme giden bir kapı açılır.”

Yâ Resûlallah, ana-babası zulmederlerse de mi? dediler.

“Zulmederlerse de... Zulmederlerse de... Zulmederlerse de...” buyurdu.

H.Ş. Cennetin güzel kokusu beşyüz yıllık mesâfeden alınır. Fakat ana ve babasına isyan edenlerle, akrabalarından alâka kesenler bu kokuyu alamazlar.

Kimyâ-yı Saâdet’te bildirilen bir hadis-i şerifte buyuruluyor:

Yolculuk eden üç arkadaşın sığındığı mağaranın ağzı, yüksekten yuvarlanan büyük bir kaya ile kapanır. İçlerinden biri şöyle duâ eder:

“Yâ Rabbi! Senin rızan için ana-babama her hususta hürmet eder, onlardan önce hiç yemek yemez, hanım ve çocuklarıma da vermezdim. Eve bir gün işten geç geldim Anam ve babam uyumuşlardı. Getirdiğim süt şişesini elimde tutarak çocuklarım istediği halde onlara vermedim, ana babamın uyanmasını sabaha kadar bekledim. Halbuki ben de çocuklarım da açtık. Yâ Rabbi! Bu hareketim yalnız rızâ-i şerifin için olduğu sana mâlûm... Eğer bu hâlim ind-i İlâhinde makbulse bizleri buradan kurtar” niyâzında bulundu.

Duâ bitti ve taş yuvarlanıp mağaranın ağzı açılır.

* * *

Kur’an-ı Kerim’de üç âyet-i celîle, ikişer hüküm beyan buyurur:

1. “Namaz kılın, zekât verin” (S. Bakara 110) Bir kimse beş vakti kılsa, malının zekâtını vermezse namazı kâmil olmaz.

2. “Allah’a ve Rasûl’üne itâat ediniz” (S. Enfal 20 ve 46) Bir kimse Allahü Teâlâ’ya itâat edip de Rasûl’üne itâat etmese, Allahü Teâlâ’ya itâati makbul olmaz.

3. “Bana ve ana-babana şükret” (S. Lokman 14) Bir kimse Allahü Teâlâ’ya şükretse de ana-babasına şükretmese, Allah’a şükretmemiştir.

Şükür:

a- Kalple, ihsan olunan nimeti bilmek.

b- Dille, ihsan edene hamd ü senâda bulunmak.

c- Âzalarla, -kudreti yettiği kadar- kullukta (hizmette bulunmak.

Hz. Âişe R.A. vâlidemiz Rasûlüllah’ın sabahlara kadar ibâdetle meşgul olup gözyaşları döktüğünü görür ve “Yâ Resûlallah, Hak Teâlâ, geçmiş ve gelecek kusurlarınızı bağışlamış olduğu halde Nefs-i azîzinize neden bu kadar ezâ edersiniz?” dediğinde: “Yâ Âişe, Rabbi’min sayısız nimetlerine karşı şükretmeyeyim mi?” buyurmuştur.

Âlimlerin şükrü, dille; âbitlerin şükrü, amelle; âriflerin şükrü, halledir.” denilmiş.

A.C.: “(Ey insanlar,) siz hiçbir şey bilmezken Allah, sizi vâlidelerinizin karnından (yeryüzüne) çıkardı; şükretmeniz için size kulak, gözler ve kalpler ihsan etti. (Onlarla işitir, görür ve bilirsiniz.)” (Nahl Sûresi 78) Cehâletten ilme, anlamazken anlamaya geçmenizi, şükredesiniz diye ihsan ettik.)

* * *

Kulağın şükrü: İşittiği aybı açığa vurmamak;

Hikâye:

Hâtem-i Esam K.S.’nun huzûruna mesele sormak için bir kadın geldi ve farkında olmadan yel kaçırdı. Hâtem-i Esam, kadın söze başlayınca, mahcup olmasın diye:

“Kulağım ağır işitir, hızlı söyle” der ve kadını rahatlatır. Rivâyete göre bu hâlini on beş sene -kadın vefat edinceye kadar- muhâfaza eder. Esam (sağır) denmesi bu sebeptendir.

Gözün şükrü, Müslümanlarda gördüğü kusurları görmezden gelmek;

Dilin şükrü, Cenâb-ı Hakk’a dâimâ zikirde bulunmak;

Kalbin şükrü, Allahü Teâlâ’nın ihsânı olan nîmetleri idrak etmektir.

* * *

Cenâb-ı Hak Kur'an-ı Kerîm’de: Ana-babaya karşı altı şeyle emretti:

1. Ana-babaya ihsan, (ikram ve hizmet)te bulun!

2. Onlara sakın “Üf” deme!

3. Onları azarlama! (Hâlika isyan olmayan yerde gücün yettiği kadar emir ve arzûlarını yerine getir.)

4. Güzel söz söyle (onlara karşı güler yüzlü, yumuşak sözlü ol)!

5. Kendilerini esirgeyerek üzerlerine tevâzû kanatlarını ser (gururdan uzak ol)!

6. (Sâde dünya hizmetlerini kâfî görmeyip:) «Rabb’im! Küçüklüğümde onlar beni terbiye edip yetiştirdikleri gibi sen de onlara rahmet et» diyerek duâ et! (İsrâ, 23-24)

Bu gibi hizmetler, gözlerine girip iltifatlarına kavuşmak, mâlik oldukları servete konmak veya diğer vârislerden kendilerine mal kaçırmak için olmayıp ilâhî rızâyı kazanmak niyetiyle yapılırsa, makbuldür. Çünkü âyet-i celîlede: “Rabb’iniz kalplerinizdeki sırları bilir” buyuruluyor. (S. Âl-i İmran 29)

* * *

Bir zât:

“Yâ Resûlallah, insanlardan himâye ve hizmeti üzerime zarûrî olan kimdir.? dedi.

-Anandır.

-Sonra kimdir?

-Anandır.

-Sonra kimdir?

-Anandır.

-Sonra kimdir?

-Babandır. Daha sonra yakınlık sırasına göre akraba hakları diye beyan buyurdular.

Ebû Hüreyre R.A. anasına bakacak kimsesi olmadığından, evlenirsem belki incinmeye sebep olur endişesi ile hizmetini kendi görür, her sabah huzûruna varıp selâm verir ve:

-“Muhterem Anneciğim! Allahü Teâlâ sana rahmet ve bereketini ihsan buyursun! Rabb’im sana benim sebebimle hayır ve ihsanlar eylesin! Küçüklüğümde benden nice zahmet ve meşakkatler çekerek, terbiyeme gayret ettiğin gibi, Hak Teâlâ’da sana keremiyle muâmele buyursun” diye duâ eder, hürmet ve tâzimde bulunurdu.

Vâlidesi de ona: “Oğulcuğum, Hak Teâlâ senden râzı olsun, her hayra ulaştırsın. Bana ikram, ihsan ve hizmette bulunuyorsun” derdi. Bu hal her gün böyle devam ederdi.(Şiratü’l İslâm)

* * *

Ana ve baba genç, ihtiyar, haklı ve haksız veya bulunduğu mahal uzak ta olsa Bayram, Kandil ve Cuma günlerinde ziyâret ederek hallerini sorup, ihtiyaçlarını temin etmek, ellerini öpmek, rızâlarını almak farzdır. Zira bunlardan hiç birinde kişi fakirlik ve cehâlet gibi hallerden dolayı affa uğramaz.

Rasûlüllah S.A.V.’in süt babası Hz. Hâris, süt anası Hz. Halîme, sonra da süt kardeşi huzurlarına geldiği vakit, hepsine ayrı ayrı ikram ve iltifatta bulundu. Bu îtibarla süt ana ve baba hakları da helâl ve haram cihetinden ana-baba hakları gibidir.

Evlât, ana ve babanın hoşlanmadığı hallerden, kendileri men etmeseler dahî, vazgeçmelidir.

* * *

Hikâye:

Biri Huzûr-u Risâlete gelip:

“- Hicret etmek istiyorum, lâkin anam-babam müteessir olup ağlıyorlar, ne yapayım Yâ Resûlallah?” dedi. Server-i Enbiyâ Efendimiz:

--“-Ana-babanı ağlatma. Git ağlattığın gibi güldür. İzin almaya çalış, verirlerse hicret et, vermezlerse tehir et.” buyurdu.

* * *

Hikâye:

Tâbiînden Hasan-ı Basrî Hz.’nin peder ve vâlidesi kendisi sabî iken vefat ettiklerinden Cenâb-ı Hakk’a hamd ettiğini işittiler. Sebebi sorulunca, “Haklarını edâ edemezdim, onun için hamd ediyorum” demiştir.

* * *

Ana ve baba arasında soğukluk vukû bulursa evlât nesebe sebep olduğu için tâzim ve tâbî olmakta babayı, ikram husûsunda anayı tercih eder. Ana baba berâber evlât yanına gelirlerse, önce babaya sonra anaya karşı tâzim gösterir. Bir şey isterlerse, malından masrafta bulunduğu için babasından başlar.

* * *

Hikâye:

Sahâbe-i Kiram’dan bir zât Rasûlüllah’a babasından şikâyette bulundu ve malından harcamaktan vazgeçmesi için emir buyurmasını diledi. Fahr-i Âlem S.A.V. bu ihtiyarı çağırıp vaziyeti kendisinden sual etti, ihtiyar ağlayarak:

-Yâ Resûlallah! Bir zamanlar, oğlum zayıf ve âciz, ben kavî; o fakir, ben zengindim. Hiç bir şeyimi ondan esirgemez ve mahrum etmezdim. Bugün ben zayıf ve âcizim; o kavî... Ben fakirim; o zengin... Ve malını benden men eder” deyince Fahr-i Âlem S.A.V. müteessir olup mübârek gözlerinden yaş döküldü ve:

“-Şu ihtiyarın sözlerinden civardaki eşyâlar dahi hayretle ağladılar” buyurdu ve ihtiyarın oğluna:

-“Baban senin vücûduna sebep, sen de malının vücûduna sebepsin. Muhtaç olan baba, ihtiyacı kadar evlât malından kendi malı gibi almak hakkına sâhiptir. Sen de, senin malın da babanındır” buyurdu.

H.Ş.: Ana cennetin orta kapısıdır. Onu istersen koru, istersen yık ..”

Kezâ Rasûlüllah S.A.V.:

-“Burnu sürünsün, zelil olsun.” Cümlesini üç defa tekrar buyurdu.

-“Kimin Yâ Resûlallah? Suâline:

-“Yaşlı ana-babasının ikisine veya birine cefâ edip, isyanda bulunup da, cennete girmekten mahrum olan evlâdın!” buyurmak sûretiyle bedduâ ettikleri vâki olmuştur.

H.Ş. : “Kavmi, kabîlesi ve ehli ayâli arasında bulunan ihtiyar, ümmeti arasında bulunan peygamber gibi hürmet ve ikrâma lâyıktır.

* * *

Hikâye:

Zengin tüccardan biri aşçısına verdiği emirle, ihtiyar vâlidesine ayrı yemek verildi. Kadın derin bir teessürle:

-“Yââ, bizim yemeğimiz de ayrıldı demek! Yâ Rabbi! Ömrün rezîlinden sana sığınırım” diye ağlayarak niyazda bulundu.

***

Bir gün tüccarın çocuklarından biri, tahtalarla oynuyordu.

-“Ne yapıyorsun?” dediler.

-“Sofra yapıyorum. Babam ihtiyarlayınca bununla ona yemek vereceğim” dedi. Anlayan anlar!..

* * *

H. Ş.: Allahü Teâlâ’ya şirk koşmak, ana- babaya isyanda bulunmak, haksız yere adam öldürmek, yalan yere yemin etmek, büyük günâhlardandır.

H.Ş.: Geçmiş ümmetlerden Râhip Cüreyş, fakih ve âlim olaydı, ibâdet ettiği esnâda anasının çağırmasıyla huzûruna gider, ona riâyet etmenin Rabb’ine ibâdet etmekten evlâ olduğunu bilir ve ibâdeti keser de hizmetinde bulunurdu. (Müslim)

Açıklama: Cüreyş, geçmiş ümmetlerden âbid ve zâhid bir zâttır. Yaşlı anasından başka kimsesi yoktu. Bir gün ibâdete mahsus olan odasında namaz kılarken vâlidesi “Yâ Cüreyş diye üç defa seslendiği halde namazı bozup cevap vermediğinden, vâlidesi kasten cevap vermiyor zannıyla bedduâda bulundu. Kısa zaman sonra, Cüreyş bir kadınla zinâ etti diye iftirâya uğradı. Züht ve takvâsı ile meşhur olup herkes hüsn ü zan ettiği halde, halk bu iftira üzerine, Cüreyş’e bir çok ezâ ve cefâ ettiler; ibâdethânesini yıkıp kendisini mahkum ettiler.

Nihâyet Cüreyş bu felâketin annesinin bedduâsından ileri geldiğini anladı ve annesine yalvarmak sûretiyle, analık hakkını helâl ettirdi, hayır duâsını aldı ve iddiânın iftira olduğu, Cüreyş’in mâsum ve günâhsızlığına mahkemece halkın huzurunda karar verilip tahliye edildi. Halk ibâdethânesini yeniden yaptı. Kendisine karşı îtibar da arttı. Cüreyş de vâlidesinin hizmetiyle meşgul oldu.

Anlaşılıyor ki, onların dinlerinde ana-babaya, ibâdeti keserek cevap vermek vâcipti. Din-i İslâm’da bu hüküm sünnet ve nâfilede câizdir.

* * *

Rasûlüllah S.A.V. bir hadis-i şerifte buyurdular:

-“Hak Teâlâ dört şeyin mevcut olmasını, dört şeyle hükmetti:

1. İlmin bereketi üstâza (hocaya) tâzimde,

2. İmânın bekâsı, ilâhi emirlere uymakta,

3. Hayatın dirlik ve lezzeti, ana-babaya itâat ve ihsanda,

4. Cehennemden kurtuluş, halka ezâ etmemektedir.

* * *

Hikâye:

Yusuf A.S. Mısır Meliki olunca ana, babasıyla akrabalarını getirmek için adamlar gönderdi. Pederi Yakup A.S. Mısır’a geldiğinde Yusuf A.S. onu, bir çok hazırlık ve merâsimle karşılamış, pederine, mâlik bulunduğu devleti gösterip onu hoşnut etmek maksadıyla atından inmediği için vahyi ilâhî ile “Ey Yusuf! Pederine tâzimi tam îfâ etmediğinden neslinden gelecek yetmiş kadar enbiyâyı (peygamberleri) kesip başkalarına taksim ettim” buyurulmuştur.

* * *

Hikâye

Âlimlerden Sâbit-i Bennân Hazretleri anlatıyor:

Bir delikanlı yaşlı birini dövüyor, dövülen de gülüyordu. Yanına varıp:

-“Dövülürken gülüyorsun, bu acâib hal nedir?” dedim. İhtiyar:

-“Bu genç benim oğlum... Para ister, kötü yere harcayacağından vermiyorum. Bu sebeple döver. Gülmeme gelince: Pederimi sağlığında bu ağacın altında dövmüştüm. Adâlet-i ilâhî burada başladı: «Kısas kıyâmete kalmaz» sözü ne kadar doğru! Taaccübümden gülerim.” dedi.

* * *

Hikâye:

Hâkîm-i Tirmizî Hz. ilim öğrenmek üzere üç arkadaşıyla sözleşmiş, iki arkadaşı ilim tahsili için gitmiş, anası izin vermediğinden kendisi gidememişti. Bu sebepten üzüntülü günler geçirirken Hızır A.S. ona, anasının rızâ ve duâsı sebebiyle hikmetler tâlim etmiştir.

* * *

Hikâye:

Mûsa A.S. cennette kendisine komşu olacak zâtın bildirilmesini Cenâb-ı Hak’tan niyaz etti. Sonra da bildirilen zâtın bulunduğu beldeye gitti. Kasaplık eden o zâta misâfir oldu. Adam, akşam eve gelince, bir kafes içinde muhâfaza ettiği ihtiyar ve zayıf vâlidesinin altını temizler, diğer hizmetlerini görür, sonra bir miktar çorba içirip yerine yatırır. Kadın: “Hak Teâlâ seni cennette Hz. Mûsa’ya komşu etsin” diye duâ eder ve işin esrârı anlaşılır. Bunu üzerine Hz. Mûsâ, kasaba kendisini tanıtır ve onu cennetle müjdeler.

Allah’ın Rasûlü: “Ana ile oğul arasını açan kimseye Allahü Teâlâ lânet etsin” diye bedduâ etmiştir.

Sahih eserlerde beyan olunduğu üzere Reîsü’l Evliyâ Veys el-Karânî Hazretlerinin yüce mertebeye ulaşmasına sebep, anasının duâsıdır...

* * *

ANA BABA HAKLARINI ÖDEMEK

H.Ş.: “Bir kimse Perşembe akşamı (Cuma gecesi) akşamla yatsı arası; her rekatta Fatiha’dan sonra:

5 Ayet’ül Kürsî

5 İhlâs-ı Şerif

5 Felâk - Nâs Sûrelerini okuyarak 12 rekat namaz kılar, sonra 5 istiğfar okur ve sevabını ana-babasının ruhlarına hediye ederse, onlara karşı gelmiş olsa da, haklarını ödemiş olur. Allahü Teâlâ o kişiye sıddıklar ve şehitlere ihsan ettiğini verir” (Şir’a)

* * *

EVLÂDIN ANA-BABA ÜZERİNDEKİ

HAKLARI:

Ana ve babaların çocukları üzerinde hakları olduğu gibi, evlâtların da babaları üzerinde hakları var:

1. Anasını asîl bir âileden nikâhlar, yüz karası olacak soyu bozuklardan almaz.

2. İsmini güzel isimlerden verir. Hadis-i Şerifte “Bir kişinin üç oğlu olur da birine benim ismimi vermezse, bana cefâ etmiş olur” buyuruldu. (Ahmet, Mahmut, Mehmet, Abdullah, Abdürrahman) gibi isimler, tavsiye olunmuştur.

Hazret-i Ömer R.A. “Güzel bir isim hayatın meyvesidir” sözü ile ismin ehemmiyetine işâret etmiştir. Kıyâmet günü biri cehenneme sürülürken, meleklere Hitab-ı İzzet gelir: “Kulumu gözetin! Onun ismi Habibimin ismindendir. Ben Azîmüşşan, Habibimin ismini taşıyan kimseye azap etmek istemem!”.

3. Çocuğuna Kur’an-ı Kerim öğretmeli... İbn-i Mes’ud R.A.’a biri: “Çocuklarıma ilim-i Kur’an mı, hıfz-ı Kur’an mı öğreteyim? diye sual etti, “Hıfz-ı Kur’an’ı namaz kılacak kadar bilse kâfîdir. İlim öğret, o sâyede Kur’an okumaları da inkişaf eder” buyurdu.

Hadis-i Şeriflerde: “Evlâtlarınızı Nebinizin ve Ehl-i Beyti’nin muhabbeti ile ve Kur’an okutarak terbiye edin” buyuruluyor.

Kur’ân-ı Kerim’in ve onu okuyanların fazileti ve yüce dereceleri eserlerde uzunca izah edilmiştir.

4. Çocuğunu helâl kazançla elde edilmiş lokma ile besleyip büyütmeli... Zira haram lokmanın, zürriyet ve çocuk üzerinde kötü tesir edip, fenâ huylara sebep olduğu bilinmektedir. Gaz lambasına mazot koyarsan şişeyi karartır. Haram lokma da insan üzerinde sayısız fenâlıklara sebeptir.

Mâlik bin Dînar K.S. ağlıyordu. Sebebini sordular. “Bir kızım var. Onun sözleri beni ağlattı. «Babacığım bana haram yedirmektense aç durayım, benim kurtulup da senin cezâ görmeni istemem» demesi bana tesir etti” buyurdu.

Bu îtibarla, önce kendi yiyeceğini helâl kazançla temin etmeli ki; çocuğa sebep olacak madde temiz, çocuk da helalzâde olsun.

Hadis-i Şerifte: “Yedikleriniz helâl ve temiz olsun. Çünkü çocuklarınız yiyeceklerinizden hasıl olur” emri vâkî olmuştur. Çocuğa hamileyken ve süt emzirdiği müddet içinde anayı da şüpheli şeylerden korumalı. Zira çocuğun özüne tesir eder.

Hikâye:

Herat kadısı, beldesinin en muttakî şahsı olan, kölesi Mübârek’e kızını nikâhladığı vakit, Mübârek kırk gün, ona yakın olmayı tehir etti. Sebebi sorulunca “Şüpheli bir şey yemişse kanı temizlensin de, çocuğa kötü tesiri olmasın diye bu hâli iltizam ettim” demiştir. Abdullah İbn-i Mübârek ismindeki malûm, meşhur, âlim, âbid, zâhid ve diğer güzel sıfatlara sâhip Zât-ı Âlîşân, işte bu Mübârek’in mahdumu ve mahsûlüdür...

* * *

İnsanın altı hâle göre altı ismi var:

1. Ana rahminde “Cenin”,

2. Süt emdiği müddet içinde “Tıfıl”,

3. Buluğa erinceye kadar “Sabî”,

4. Buluğa erince, kırk yaşına kadar “Genç”,

5. Kırkından altmışa kadar “Kâhil”,

6. Altmıştan sonrasına da “Şeyh” veya “Pîr-i Fâni” denir.

Çocuk sâlih olması için, ana rahminde hattâ baba sulbünde iken de helâl gıdaya dikkat etmek lâzım... Âdet hâlinde helâline yaklaşmanın zararı da bildirilmiştir.

H. Ş.: “Çocuğa yedi yaşında namazı emredin, on yaşında kılmadığı takdirde, hafifçe dövün!”.

Çocuğa ilim öğretip cehâletten ve sapıklıktan kurtarmak lâzım... İlim ışığı dünya ve âhiret selâmetine sebeptir. Bu kaabil olmazsa, sanat öğretmeli... Altın bilezik gibi her hususta makbul ve mûteberdir.

Ana-baba zengin de olsa, çocuğunu bir sanat veya iş sâhibi yapmalı.

Hakîmler buyurmuş: “Bir kimse çalışmayıp oturuyorsa onda üç şeyden biri vardır: Yâ zâhittir, dünyaya düşkün değil... Yâ tembeldir, çalışmaya üşenir... Yâ da kibirlidir; çalışmayı, çalışanları küçük görür. Halbuki, tembellikten çalışmayan, kısa zamanda dilenciliğe düşer; kibrinden çalışmayan, sonunda hırsızlığa müptelâ olur. Helâl kazançla meşgul olan da, bu fenâlıklardan kurtulur.”

Bir kimsenin üç çocuğu varsa, mümkünse üçünü de, ilme vermeli... Bu olmazsa birini muhakkak ilim sâhibi yapıp, diğer ikisini de dinin emirlerini, iman ve itikat bahislerini, farz ve vâcipleri, güzel ahlâk ve ilmihâlini öğrettikten sonra sanat, ticâret ve zirâat gibi işle meşgul etmeli... Böylece kötü kişilerle ve ahlâkı bozuk arkadaşlarla buluşmasına mânî olup fenâlıklardan korunmuş olurlar...

Evlâtları sâlihlerin, velilerin sohbetine götürmeli; Cenab-ı Hakk’a sevgili kulların gönüllerinden duâ, feyz, teveccüh almak için, ilim ve edep öğretmek sûretiyle her hususta alâkadar olup yardımda bulunmak lâzım. Bunlar yapılmazsa, istikbal sevdasına düşer, netice ne olur bilinmez.

* * *

İmam-ı Gazâlî Hz.:

- “Çocuğun temiz kalbi; kıymetli bir cevher, her nakşı kabul eden mum gibidir ve üzerinde hiçbir nakış, yazı, çizgi, kazıntı ve silinti yoktur. Temiz toprak gibi... Hangi tohum atılırsa o biter ve büyür. İyi şeyler verilirse, din ve dünya saâdetine kavuşur; ana-baba ve hocası da sevâba ortak olur. Kötü tohum eken ve çocuğu başı boş bırakan, onu nefsânî isteklerine ve kötü arkadaşlara teslim eder de sonu perişan olur” demiştir.

* * *

Hikâye:

Mevlânâ Mecdüddin Hâfî K.S. anlatıyor:

Yezd şehrinde ana-baba hakkında vaaz ediyordum. Bir yaşlı adam, ağlayarak ayağa kalktı:

- Babasının sakalını çekip başına vuran çocuk için ne dersiniz? dedi.

- O çocuk babasından hangi işi öğrenmiş? dedim.

- Çift sürüp, merkebi kiraya vermeyi...

- Kabahat babasında! Onu küçükken mektebe verip, Din ve Kitabın edeplerini öğretseydi ve sâlihlerin, velilerin sohbetlerine götürseydi, çocuk bu saygısızlığı yapmaz, hürmette kusur etmezdi. Lâkin küçükken merkebin kuyruğuna yapışıp sopa kullanmayı âdet edinince elbette, babasının sakalı ile merkebin kuyruğunu farksız görür, dövmekten çekinmez” dedim... Ârif olan anladı!...

Saâdet, gençlik ve servetle değil, ilim ve edepledir...

* * *

Hikâye:

Birisi Hz. Ömer R.A.’a oğlundan şikâyet etti. Hz. Emîr çocuğa darıldı.

Genç;

- Yâ Emire’l Mü’minin! Evlâdın baba üzerinde hakkı yok mu? dedi.

Hz. Halife:

- “Var. Anasını asîl âileden alır, yüzkarası halden uzak bulunur, kendisine iyi isim verir, Kur’an-ı Kerim okumayı öğretir” dedi.

Çocuk:

- “Yâ Emire’l Mü’minin! Babam annemi dörtyüz dirhem gümüşe satın almış... Benim ismimi “CU’L” (Gübre Böceği) koydu. Kur’an-ı Kerim’den bir âyet dahî öğretmedi”, deyince Hz. Halife R.A.:

- “Ey İhtiyar! Hâlâ şikâyetin var mı?” buyurdu.

* * *

Ana-baba, evlâtları hakkında vazifesini yaparsa, evlatları da aşılı filiz gibi verimli meyve hâline gelir.

Evvelâ: Ana baba evlâtlara güzel hal ve hareketlerle örnek olmalı, kötü söz söylemekten sakınmalı, isyan edecek hâle sebep olmaktan çekinmeli, tahammül edemeyeceği işi değil götürebileceği kadarını emretmeli... Bir işi teklif edeceğinde yapamayacağını anlarsa, vazgeçmeli.

* * *

Büyüklerden biri: “Belki isyan eder de, benim sebebimle Allah’ın azâbına çarpılır diye evlâdıma senelerce hiç bir iş ve hâcet teklif etmedim...” demiştir.

* * *

H.Şerifte: “Evlâda muhabbet etmek, cehenneme perde, kişinin evlâdına ikram etmesi, sırattan geçmeye sebep; beraber yemek yimek ise, cehennemden berâattir”vârit olmuştur.

Kezâ: “Çocuklarınızı öpünüz, zira her öpme için size cennette bir derece ihsan olunur” ve :

“Merhamet etmeyene merhamet olunmaz” buyurdu.

Ana-babanın sâlih olması ve evlâtlarını terbiyeye çalışmaları, onlara iyi yönde tesir eder; evlâtlarını başıboş bırakanların sonu da mâlum... “Ne ekersen o biter. Zakkum eken hurma beklemez. Rüzgar eken fırtına biçer” demişler...

* * *

Evlâda hayır duâda bulunmalı...

Hadis-i Şerifte; “Ana-babanın evlâdı için duâsı, sürat ve kabulde, peygamberin ümmeti hakkında duâsı gibidir. Ananın, ziyâde şefkati sebebiyle, duâsının kabûlü süratlidir.” Buyurul-du.

* * *

Merhametlinin duâsı boşa gitmez. Hayırlı ana-baba, evlâtları için bedduâ etmez. Zirâ, “Belâ, söze bağlıdır...”

* * *

Başkasının evlâdına da beddua etme! Zira kendi evlâdına dönebilir.

* * *

Ana-babaya, büyük baba ve büyük anne de dâhil olduğu gibi; evlâda torunlar da dâhil olup selâmet veya felâketleri için edilen duâların kabûlüne mâni hiç bir hal yoktur. Dikkat etmeli...

* Hadis-i Şerifte; “Üç dua reddolunmaz. Ana-babanın evlâda duâsı, oruçlunun duâsı, misâfirin duâsı” buyuruluyor.

* H.Ş.: “Evlâtlarına yardımcı olan ana-babaya Allahü Teâlâ rahmet etsin.”

* Yalnız ilim tahsiline, ana babadan izinsiz gitmek isyan değildir. Lâkin iknâ ve râzı etmek güzel ve muvaffakiyete sebeptir...

.

Ana - Baba Hakkı

Çarşamba, 09 Mart 2016 18:47 Abdullatif ACAR

Aile, bir tolumun en küçük yapı taşı olmasına rağmen toplumun huzur ve saadetini sağlayan, geleceğini şekillendiren en önemli unsurdur. Ailede ahlaken olgunlaşmayan sevgi ve saygı temelleri üzerine yetiştirilmeyen, hayatın gayesini ve toplum içerisinde olmanın sorumluluğunu öğrenmeyen, dini ve milli değerlere bağlılığı temin edilmeyen, hiçbir çocuk geleceğin büyükleri olarak, topluma asla faydalı olamaz. Aile, sosyal, kültürel ve dini değerlerin bir sonraki nesillere aktarılmasında ve bunların toplum düzleminde yaşanmasında en önemli köprü görevini yerine getirmektedir. Çocuklar karşılık beklemeden yardımlaşmayı, dayanışmayı, sevgi ve saygıyı aile ortamında öğrenirler. Aile bireyleri arasında yaşanamayan merhamet, aile dışındaki insanlar arasında kolay kolay yer bulamaz. Şiddet gören, şiddeti benimsemiş bir aile ortamında yetişen, sevgi, saygı nedir bilmeyen çocuk büyüdüğünde, toplumla buluştuğunda, zihnine yerleştirdiği, kabullendiği bu kötü alışkanlıkları insanlara uygulamaktan asla çekinmiyor. Saadetin vesilesi değil felaketlerin ve huzursuzlukların müsebbibi durumuna geliyor. Onun için İslam, aileyi ciddi bir şekilde ele almış, aileye büyük önem vermiş; aile bireyleri arasındaki görevlerin ne olduğunu ilahi ve nebevi kanunlarla düzenlemiştir.

İslam dini bir hayat nizamıdır, bu düzen ve kanun, insanla ilgili her yerde ve her alanda mevcuttur. İnsan, sosyal bir varlık olması nedeniyle, daha dünyaya gözünü açar açmaz, bir şekilde ihtiyacının başkaları tarafından giderilmesine olan muhtaçlığını hissetmeye başlıyor. Bu bağlamda ilk önce anne ve babasıyla irtibata geçiyor. Yani hayat insanlarla yaşanan bir olgudur. Dolayısıyla hiçbir ilişki İslam’ın göz ardı ettiği, es geçtiği bir realite değildir. Nerde insan varsa orada İslam’ın emri ve nehyi vardır. İslam insanlar arasındaki ilişkilerin düzenlenmesinde, bunların tesis ve devam ettirilmesinde önemli kurallar koymuştur. Bu kuraların ve kanunların dışına çıkılması, hak hukukun ihlali olduğundan daha bu dünyadaki huzursuzluğun temeli de bu şekilde atılmış olur. İnsan, hayatını yaşarken bencilce bir tutumdan şiddetle kaçınmalıdır. Sahip olduklarını kullanmanın sınırını başkalarının hakkının sınırına kadar görmeli ve hatta herkese karşı kendisine yüklenen sorumluluk ve görevleri yerine getirmeyi de Allah tarafından, kendisinin eliyle başkalarına bahşedilen bir hak olarak bilmelidir.

Bu ister komşularımıza ister akrabalarımıza karşı; ister bütün din kardeşlerimize, ister kan bağıyla bağlı olduğumuz akrabalarımıza karşı olsun, hatta bütün insanlara ve hayvanlara karşı olsun böyledir. Yani insanın kendisi dışındaki, az veya çok, herkese karşı yerine getirmesi gereken görevleri vardır. Bunların içerisinde anne ve babalarımıza karşı görevlerimiz hem ailenin, hem de toplumun İslami ve ahlaki bir yapıda şekillenmesi bu bağlamda insanlar arasında ki ilişkilerin düzenlenmesi, toplumun değerlerinin tesis ve inşa edilebilmesi açısından daha önem arz etmektedir. Çünkü yukarıda da ifade ettiğim gibi toplumun temeli ailelerden oluşur. Ailenin temeli de meşru bir yolla hayatlarını birleştiren karı kocadan meydana gelir. Eşlerin, ilk etapta sadece kendi aralarında huzuru ve sükûnu tesis etmekle sınırlı birer görevleri var iken sonra, bu aileye evlatların dâhil olmasıyla sorumlulukları ve görevleri daha da artmaktadır. Anne-babanın, ilerde toplumun aktif bir ferdi olarak toplumun geleceğini etkileyecek evlatlara karşı görevleri olduğu gibi elbette ki evlatların da baba ve anneye karşı görevleri vardır. İslam, “baba ve anne” yetiştirme gibi ulvi ve mukaddes görevleri olan anne ve babaya özel bir hassasiyetle muamelede bulunmamızı emir buyurmuştur. Anneye Ve Babaya İyilik Allah’ın Emridir

Yüce Allah, kendisine kulluktan sonra anne ve babaya itaat etmeyi emir buyurmuş, onlara karşı bir bıkkınlık, bezginlik ve memnuniyetsizliğin göstergesi olan, “öf” bile demeyi uygun bulmamıştır.

Rabbimiz buyuruyor ki:

“Rabbiniz, yalnız kendisine kulluk etmenizi ve ana babanıza iyilik etmenizi emir buyurmuştur. Eğer onlardan biri veya her ikisi, senin yanında ihtiyarlayacak olursa, onlara karşı “öf” bile demeyesin, onları azarlamayasın, ikisine de hep tatlı söz söyleyesin” (İsra,3)

Var oluşumuz, bu kadar sayısız nimetlere lütuflara mazhar oluşumuz yüce Allah’ın bizzat kendi istemesi ve dilemesiyledir. O bizi eşrefi mahlûk olarak yaratmış, bütün mahlûkatı bizlerin emrine amade kılmıştır. Gerçek güç ve kudret sahibi Allah’tır. O dilemese hiçbir şeyi elde edemeyiz. Öyleyse kullukla gerçek şükrümüzü Rabbimize göstermeliyiz. Ona itaat ve ibadette teslimiyet içerisinde olmalıyız. Anne ve baba eliyle bizlere merhamet eden Allah, şefkatle bizleri büyüten bu dünyaya gelmemize vesile olan, Rabbimize kulluğumuzu yerine getirmemize aracı olan, daha üzerimizde nice hakları bulunan anne -babamızı da unutmamamızı istemektedir. Zira kuluna şükrünü bilemeyen, Rabbine de kulluğunu bilemez. Allah, bu ayetiyle kendisine kullukla anaya ve babaya itaati müsavi kılmış, insanları bu hususta uyarmış, onlara karşı devamlı sevecen tavırlar içerisinde olmamızı, güler yüzle ve tatlı dille muamele etmemizi, en küçük bir kırgınlığa ve üzüntüye sebep olacak davranışlardan şiddetle kaçınmamızı emir buyurmuştur.

Yüce Allah bir ayetinde buyuruyor ki:

“Deki: gelin Rabbinizin size haram kıldığı şeyleri okuyayım: ona hiç bir şeyi ortak koşmayın, Ana-Babaya iyi davranın, fakirlik endişesiyle çocuklarınızı öldürmeyin.” (Enam 151)

Allaha şirk koşmanın nasıl ki hiç bir mazereti yoksa anne ve babaya hizmet etmemenin, onların yardımında bulunmamanın da hiçbir mazereti söz konusu değildir. Onlara itaatte ve yardımda geri duranların, onların üzülmesine sebep olacak davranışlara girişenlerin büyük günah işlemiş olacağını Peygamber efendimiz (s.a.v.) bir hadisinde şöyle ifade ediyor:

“Bir kimse Ana-babasının üzüleceklerini gerektirecek harekette bulunursa, büyük günah sahibi olur .” (Kenzül irfan. S.191, no 437)

Başka bir hadisi şerifinde de şöyle buyuruyor:

“Anaya-babaya muhabbetle bakmak evlat için ibadet makamındadır.” (Kenzül irfan, c,191, no 439)

Anne ve babaya meşru olan şeyler hususunda itaat etmemek, onların kalbini kıracak sözlü ve fili davranışlarda bulunmak sıla-i rahimi kesmek diğer ibadetlerimizdeki değeri ve faydayı da yok eder.

Peygamber efendimiz (s.a.v) buyuruyor ki:

“Üç şey vardır ki kişide bunlardan biri bulunduğu müddetçe onun amelleri fayda vermez. Bunlar:

Allah’a şirk koşmak,

Ana babaya karşı gelmek,

Savaş meydanından kaçmak”tır. (Et-Terğip ve’t Terhip c. 3, s. 328)

Anaya ve babaya asi olan bir insan, Allah’ın gazabını üzerine çekmiş olur. Dünya ve ahiret saadetine ermek isteyen ise anne ve babasını memnun etmesi gerekir. Onlar memnun edilmeden ne cennet nimetine nede Allah’ın rızasına nail olunur.

Peygamberimiz (s.a.v) buyuruyor ki:

“Ana ve babaya asi olmaktan sakının, zira cennetin kokusu bin yıllık yoldan alınır. Allah’a yemin ederim ki, ana-babaya asi olan, sıla-i rahimi terk eden, zina yapan ihtiyar, elbisesi kibir ve azametli komşu -zira azamet ancak Allah’a mahsustur- cennetin kokusunu duyamaz.” (Abdullatif Terc.s. 223)

Hele Yaşlılıkların Da Çok Daha Dikkatli Olmalı

Anaya ve babaya iyi davranmak her zaman ve her yaşta gereklidir. Bu gerekliliği yerine getirmek onların genç zamanlarında hatta kendilerine muhtaç olduğumuzu hissettiğimiz dönemlerde daha kolaydır. Zaten bu zamanlarda pek muhtaç durumda da değillerdir, takdir edersiniz ki. Ancak, her insan gibi onlarında yaşlanması, eski enerji ve kuvvetlerini yitirmesi, duygularını kullanma kabiliyetlerini kayıp etmesi, bazen de algılama güçlerini kayıp etmeleriyle iletişimde sorunlar yaşamaları söz konusudur. İhtiyarlığın vermiş olduğu kazalarda muhtemeldir. İşte, böyle bir zaman da onlara karşı daha hassasiyet içerisinde olmamız gerekir. Bu dönemler onların en kırılgan ve alıngan dönemleridir. Sizin küçük ve basit gördüğününüz şeyleri onlar çok daha ciddiye alabilir üzülebilirler. Öyle hassas olduğu dönemler de hiçbir bahanenin arkasına sığınmadan, hiçbir mazeret ileri sürmeden onlara karşı görevlerimizde asla kusur etmemeli, güler yüzle tatlı dille muamele ederek gönülleri alınmalı. Seslerimizi yükselterek, kendilerinin istenmeyen kişiler oldukları kanaatlerine sebebiyet vermemeli. Bu durumda kendilerine karşı güven duyguları zedelendiği, size bağladıkları ümit yok olduğu için çevreleriyle de uyumlu bir iletişim kuramaz ve huzursuz olurlar.

Anne-babaya içtenlikle yapılan her hizmet, gönüllerini almak için söylenen güzel bir söz, onların morallerini düzeltecek her sohbet sadece mükâfat kazanmaya değil aynı zamanda günahların affedilmesine de vesile olmaktadır. Cenneti kazanmak kolay değil, bir şeylerden feragat etmek gerekir. Yüce Allah’ın emirlerini yerine getirmenin yanında günahlarımızdan da arınmış olmamız gerekir. Anaya ve babaya itaat buna vesiledir.

İmtihan için önümüze konan her fırsatı değerlendirerek yüce Allah’ın rızasına gözümüzü ve gönlümüzü dikmemiz gerekir. Bu imtihan bazen evlatlarımız bazen sahip olduğumuz malımız mülkümüz bazen varlığımız bazen darlığımız bazen sıhhatimiz bazen de sağlığımızdır. Her şeyi bir imtihan sorusu olarak görmek ve onu başarmak için gayret sarf etmeliyiz. İşte, anne babalarımızın ihtiyarlık zamanlarındaki hallerine de bu açıdan bakıp onlara karşı sevgi ve saygımızdan taviz vermeden, hizmetlerinde kusur etmeden Allah’ın mükâfatına nail olmaya çalışmamız gerekir. Aksi takdir de kınananlardan ve fırsatı kaçıranlardan olmuş oluruz.

Peygamberimiz (s.a.v) bir gün:

“Burnu yerde sürünsün, burnu yerde sürünsün, burnu yerde sürünsün” demiş

Sahabeler:

“Kimin burnu yede sürünsün Ey Allah’ın Resulü?” dediklerinde

Peygamberimiz (sav) :

“İhtiyarlığı anında annesi ile babasından birine yahut her ikisine yetişip de, onlar sebebiyle cennete giremeyenin” (Müslim, Birr,9) buyurmuştur.

Anneye Ve Babaya Bakmak Dini Bir Görevdir

Evlatların anne ve babalarına bakmaları duygusallıkla sınırlı, acımakla ilintili bir şey de değildir sadece. Bu, Allah tarafından bizlere yüklenen bir görevdir her şeyden önce. Dinen zengin sayılan birisinin zekât veremeyeceği insanlar arasında anne ve babasının olması onlara zaten bakmakla mükellef olduğundandır. Bu görev ve sorumluluğu sadece maddi bir sorumluluk olarak da düşünemeyiz. Bir annenin ve babanın öyle şefkate ve merhamete ihtiyaçları olur ki, önlerine dünyaları da serseniz, hizmetçilerde tutsanız sizin şefkatinizden başka şeylerle onu telafi edemezsiniz.

Bir insanın iman etmesi onun gereği amelleri işlemesi kulluk görevidir. İşte anne ve babaya yardım etmek onların maddi ve manevi ihtiyaçlarını gidermek, onları yalnızlığa terk etmemek, özellikle onların yaşlılık dönemde hayatla irtibatlarının devamını sağlamak da bir evlat için en faziletli amellerdendir.

Peygamberimiz (s.a.v) şöyle buyuruyor:

Abdullah B. Mesut anlatıyor:

Allah’ın elçisine “amellerin hangisinin daha faziletli olduğunu” sordum.

Hz. Peygamber:

“Vaktinde kılınan namazdır” buyurdu.

“Ondan sonra hangisidir” diye sordum.

“Anaya-babaya iyilik yapmaktır” buyurdu. (Müslüm, İman, 137)

Evet, bir insanın, cenneti kazanması da cehenneme müstehak hale gelmesi de anne ve babasına karşı tutum ve davranışlarıyla ilgilidir. Çünkü Allah’ın rızası anne ve babanın rızasına, Allah’ın gazabı da anne ve babanın gazabına bağlanmıştır.

Bir adam Resulü Ekrem’e gelip Anne ve babanın evlat üzerindeki hakları nelerdir diye sorduğunda. Peygamberimiz(s.a.v) şöyle buyurmuştur:

“Onlar (senin) ya cennetin ya da cehennemindir” (Seçme Hadisler, s.138)

Anne ve babasına karşı görevlerini yerine getiren, onlara ihsanda ve ikramda bulunanların ilerde çeşitli sıkıntılarla karşılaştıklarında dualarının kabul edileceğini bildirmiştir Allah’ın Resulü (s.a.v).

Onların Hakkı Kolay Kolay Ödenmez

Anne-babanın hakkı kolay kolay ödenmez. Onlar ki evlatları için her fedakârlığa katlanmış, yememiş yedirmiş, içmemiş içirmiş, giymemiş giydirmişlerdir. Çocuklarının geleceği için kendi hayatlarını ortaya koymuşlardır. Nice şeylerden fedakârlık etme hususunda asla tereddüt yaşamamışlardır. Geleceklerini teminat altına almak için gece gündüz demeden çalışmışlardır. En büyük miras olarak belki dinlerini öğretmişler, Allah(c.c), Peygamber(s.a.v) sevgisiyle bezemişlerdir. Ahlaklı birer insan olarak toplumu, hayatı, hayatın gayesini öğretmişlerdir. Özellikle annenin evladı için yapmış olduğu fedakârlığı kelimeler ifade etmekte yetersiz kalır. O ki; gece uykusunu bölerek çocuğunun karnını doyurur, altını temizlemekten imtina etmez, ağzından çıkarır çocuğunun ağzına koyar, lokmasını. Bunları yaparken de küçük bir memnuniyetsizlik ifadesine rastlamazsınız. Dokuz ay karnında taşıması bile, başka bir şey yapmamış olsa bile, hiçbir evladın kolay kolay ödeyebileceği bir şey değildir.

Bunun için bir adam peygamberimize (s.a.v.) gelerek “insanlar arasında iyi davranmama en çok layık olan kimdir?” diye sorduğunda üç defa peş peşe aynı soruya “annendir, annendir, annendir. Sonrada babandır “ diye cevap vermiştir.

“Cennet anaların ayakları altındadır” iltifatı ayrıcalığı da yine Anneye mahsustur.

Yüce rabbimiz bir ayetinde buyuruyor ki:

“Biz insana anne babasına iyi davranmasını tavsiye etmişizdir. Çünkü annesi onu nice sıkıntılara katlanarak taşımıştır. Sütten kesilmesi de iki yıl içinde olur. (işte bunun için) önce bana sonra da anne ve babana şükret diye tavsiyede bulunmuşuzdur. Dönüş, ancak banadır” (Lokman,14)

Peygamberimizde(s.a.v.):

“Hiçbir evlat, anne - babasının hakkını tam olarak eda edemez (ödeyemez) babasının esir pazarında satılırken görse de onu satın alıp azat etse ancak o zaman ödeyebilir.” (Et-Terğib ve’t Terhib c.3 s.314) buyuruyor.

Hasan-ı Basri hazretleri bir gün, kabeyi tavaf ederken arkasında zembilli bir delikanlıya rast gelip zembilde ne olduğunu sordu. O delikanlı: “Ya imam zembilde anam var” dedi. Ve devam etti:

“Biz fakiriz senelerdir anam kabeyi ziyaret etmek isterdik fakat bizim mali durumumuz müsait olmadığı için kabeye gelemezdik. Anam’ın bu arzusunu biliyordum. Kendisi iyice ihtiyarlaştı, gelmesine de hiç imkan kalmadı. Ancak kabe aşkı her geçen gün kendisinde daha da alevleniyor, aklına geldikçe gözyaşlarını tutamıyordu. Anamın bu haline dayanamaz oldum. Anamı bunun için arkama alıp kabeyi tavaf ettiriyorum. Acaba ya imam ana baba hakkı büyüktür derler acaba anama yaptığım bu iyilikle onun hakkını ödeyebildi mi?” dediğinde Hasan-ı Basri hazretleri şöyle buyurdu:

“Yetmiş defa kabil olsa da şamdan ananı sırtında kebeye getirip böylece tavaf ettirsen, ananın karnında iken bir defa attığın tekmeye karşı hakkını ödeyemezsin”

Bir evladın anne ve babasına karşı görevleri sadece bu dünyayla sınırlı değildir. Öldüklerinde de onlara karşı görevlerimiz devam etmektedir. Hayırlı bir evlat, anne ve babası öldükten sonrada, onların amel defterlerine sevap yazılması için onlar adına hayır hasenat yapan, onların dostlarının ziyaretine giden, onların sevdiklerini seven, vasiyetlerini, taahhütlerini yerine getiren, yakınlığı onlar vasıtasıyla olan, amca, hala, dayı, teyze gibi akrabaları ziyaret eden, onların dostlarına ikram ve izzette bulunan evlattır.

Peygamberimiz (s.a.v.) bunu iyiliklerin en iyisi olarak nitelendirmiştir:

“En iyi iyilik, babasının samimi dostuna, iyiliği ve ihsanı devam ettirmesidir.” (Müslim)

Yine başka bir hadisi şerifinde de şöyle buyuruyor:

“İyiliğin en iyisi evladın baba dostlarını ziyaret etmesidir” (Müslim)

Anne Babaya Nerelerde İtaat Edilmez

Anne ve babaya itaat şarttır, onlara iyilik etmek Allah katında en faziletli ameldir. Cennete girmeye cihat etmiş mükâfatına nail olmaya, dualarımızın kabulüne vesiledir. Ancak bu itaati, diğer insanlara olduğu gibi, kayıtsız ve şartsız bir itaat olarak düşünemeyiz. Şöyle ki; Allah’u Teâlâ’nın emirleri hayatımızda, bütün davranışlarımızda kırmızı çizgilerimizdir. Nerede Allah’a (c.c) isyan varsa orada, tepkimiz ve duyarlılığımız devreye girmeli. Dolayısıyla kim olursa olsun, Allah’ın (c.c) emrine uymayan bir istekte bulunursa onu yerine getiremeyiz. “Onun hakkı benim üzerimde çok, onun söylediklerini yapmasam darılır gibi düşünemeyiz. Her şeyin üzerinde Allah’ın hakkı vardır. İnsanların değil Allah’ın rızası önceliğimiz olmalı. Anne ve baba hakkını da bu çerçevede düşünmeliyiz.

Allah’ın rızasını ummadan, onun referansı olmadan hiçbir amelin, ne kadar iyi olursa olsun, kıymeti ve değeri olmaz. Zaten, her davranışımızda mükâfata nail olabilmek, yüce Allah’ın iyi gördüğünü iyi görmek, kötü diye nitelendirdiğini de kötü bilmekle mümkündür.

Peygamberimiz buyuruyorlar ki:

“Halık’a (Allah’a) isyan olan işte, mahlûkata itaat olmaz” (Keşfü’l Hafâ)

Saad Müslüman olduğunda, annesi yememek ve içmemek üzere yemin etti

Annesi Saad’a:

- Bak oğlum! Sen eski dinine dönmedikçe ben yiyip içmeyeceğim, sonunda ölürsem sana, annesinin katili olmuş derler ve seni kınarlar.

Saad annesine:

-Bak anne ne yaparsan yap ben bu dini bırakmam, diye kararlılığını gösterdiği halde annesi hala yemiyor ve içmiyor, oğlunun dininden dönmesi için ısrar ediyordu.

Saad annesinin karşısında, kesin kararlığını gösterip dedi ki:

-Vallahi anne senin yüz canın olsa da bunlar birer bire çıksa da imanımdan vaz geçmem”

Annesi oğlunun bu kararlığı karşısında inadını terk edip yeme ve içmeye başladı.

Bu olaydan sonra şu ayeti kerimenin nazil olduğu bildirilmiştir:

“Biz ana babasına iyilik etmesini emrettik, şayet onlar seni, hakkındaki, bir bilgin olmayan şeyi bana ortak koşman için zorlarlarsa, bu takdirde onlara itaat etme, dönüşünüz ancak bana olacaktır ve ben yapmakta olduklarınızı haber vereceğim” (Ankebut,8)

Bu verilen ölçüler çerçevesinde anne baba müşrikte olsa, o durumlarını tasvip etmemekle beraber, onlara yine merhamet kanatlarımızı germeli, anne ve baba olmaları hasebiyle, sevgi ve saygıda kusur etmemeli, hidayete ermeleri için dua etmeli. Kur’an’ı kerimde İbrahim aleyhisselam’ın iman etmemiş “Azer” adındaki babasına karşı davranışı bizler için en büyük üslup ve saygı örneğidir.

Hz Ebu Ebu Bekir’in kızı Esma(r.a.) müşrike olan annesiyle ilgili olarak şöyle anlatır:

-Annem (benden bir şey istemek için) geldi. Bende Peygamberimize (s.a.v):

-Annem geldi benimle görüşmek istiyor, görüşeyim mi?” diye sordum.

Evet, annen ile görüş” buyurdu.(Buhari, Edep, 7)

Onların Duasını Almalı

Dua; sadece kendimize yaptığımız dualardan ibaret değildir. Birde başkalarının bizler hakkında yaptığı dualar vardır ki bunlar çok önemlidir. Biz, kendimize dua ederken dualarımızla rabbimiz arasında işlediğimiz günah engelleri vardır. O günahlar dualarımızın kabulüne engel olur. Ancak başkaları bizler hakkında günah işlemeyeceğinden bizler için yaptıkları dualar kabule şayandır. Hele bunlardan bazıları vardır ki onlar asla ret olunmazlar, anne babanın evlatları hakkında yaptıkları dualar gibi.

Bir evlat için bu kadar hakları üzerinde olan ana- babasının memnuniyetinin bir ifadesi olarak, onların duasını almak ne büyük bir bahtiyarlıktır. Günlük hayatımızda da çoğu zaman bunu ifade ederiz; bir sıkıntıdan, felaketten başımızı kurtardığımızda ya da ferah ve huzura kavuştuğumuzda, bir şeyler elde ettiğimizde. “O annesinin babasının duasını almıştır veya annesinin duası onun üzerindedir” gibi sözlerle. Çünkü anne ve babanın çocuklar için gönülden yapacağı duayı Allah reddetmez.

Peygamberimiz(s.a.v) buyuruyor ki bir hadisi şerifte:

“Üç dua var var bunların kabul olunacağından şüphe yoktur: mazlumun (haksızlığa uğramış kimsenin) duası, misafirin (ikramını gördüğü kimseler için) duası ve anne ve babanın çocuklarına olan duasıdır” (Timizi , Birr,7)

Bu bir “dua alma” yarışıdır. Anne ve babalarımıza sırf dualarını almak için bile hizmet edilir. Onlar için yapılan her fedakârlık bizler için geleceğimiz adına yapılan bir yatırımdır. Onların hoşnutluğu, kabul olmuş dua şeklinde bizlere döner, yaptığımız asla boşuna değildir.

Abdullah B. Evfa anlatıyor: Peygamberimizin(s.a.v.) huzurunda bulunduğumuz sırada birisi geldi ve şöyle dedi.

- Ey Allah’ın Resulü! ölüm döşeğinde can çekişen bir genç var, kendisine “la ilahe illallah” denildiği halde bunu bir türlü söyleyemiyor. Peygamberimiz (s.a.v.) sordu:

- Bu genç namaz kılar mıydı. Adam:

-Evet, kılardı, dedi. Bunun üzerine Peygamberimiz (s.a.v.) kalkıp adımın yanına gitti, bizde onunla beraber gittik. Ve ona:

- Laa ilahe illallah, de buyurdu. Genç:

Söyleyemiyorum, dedi.

-Peygamberimiz (s.a.v.) niçin söyleyemiyorsun? Diye sorunca peygamberimize (s.a.v.) gelen adam:

-Annesine itaatsizdi, dedi.

-Annesi sağ mı? Diye sordu. Orada olanlar:

-Evet, sağdır, dediler. Peygamberimiz (s.a.v.):

- Çağırın gelsin, buyurdu. Onlarda kadını çağırdı, kadın geldiğinde sordu peygamberimiz(s.a.v.):

-Şurada büyük bir ateş hazırlansa da sana: “oğluna şafkat edersen onu ateşte yakmayız, şefkat etmezsen onu bu ateşte yakarız” deseler ne yaparsın? Diye sordu. Kadın:

-Onun şefaatçisi ben olurum. Bunun üzerine Peygamberimiz (s.a.v.):

- O halde bu oğlundan razı olduğuna ve hakkını helal ettiğine Allah-ü Teâlâ’yı ve beni şahit göster, buyurdu. Kadın:

-Allah’ım, yüce zatını ve peygamberini(s.a.v) şahit tutuyorum, oğlumdan razı oldum, dedi. Bunun üzerine peygamberimiz(s.a.v) gence dönerek: - “Laa ilahe illlallaü vehdehüle şerikeleh ve eş he dü ennne muhammeden abduhü ve resülühü” de, buyurdu. Hasta genç hemen şehadet getirince, peygamberimiz(s.a.v.):

- Allaha hamdolsun ki, benim vasıtam ile bu genci cehennem ateşinden kurtardı, buyurdu. (Taberani, Ahmet Bin. Hambel)

Suçlu Kim?

Her insan ya anne babadır veya anne baba adayıdır, ancak her halükarda evlattır. Her insan, maişeti altındakilerden sorumlu olduğu gibi, anne babalarda çocuklarının, kendilerine Allah(c.c) tarafından verilen birer emanet olması nedeniyle onların dini ve ahlaki gelişimlerinden sorumludur. Evlatlar evliliğin meyvesi diye bilinir. Her nimetin bir külfeti vardır. Her külfet fedakârlık gerektirir. Ancak bu fedakârlık, sadece evlatların maddi ihtiyaçlarını karşılamak değildir. Zira maddi ihtiyaç geçici şeylerdir, kalıcı olan, ruhunu doyuran manevi ihtiyaçlardır. Baba ve anne evlatlarının eğitimi hususunu göz ardı ederlerse, onları salih bir mümin olarak yetiştirme hususunda ihmalkâr davranırsalar, o boşluktan faydalanan farklı mihraklar devreye girip anne babanın eğitemediği o çocukları farklı şekil ve inançlarla eğitmiş olurlar, o zaman evladınız elden gider sadece dünyaları değil ahiretleri de heba olur.

Evlatlarının, çocukluk dönemlerinde “ilerde daha yapar” deyip onların ibadet etmelerinin ertelemesine sebep olan, gençlikte işledikleri hatalar nedeniyle “cahildir, sonra anlar doğruyu” diyerek onları yaptıkları hata ve günahların pençesine bile bile atan, büyüdüklerinde, “koskocaman adam olmuş kendi kararını kendi veriyor, zamanın evladı, baba-anne dinler mi?” diyerek pişmanlığını izhar etmek mecburiyetinde kalan babanın yapacağı bundan sonra ne kalmış olabilir ki. Yaşken ağaca şekil vermediğinizde kuruduğunda şekillendirmek isterseniz hem kırar hem de kırılırsınız.

Sokakların eğittiği, bilgisayar ve televizyonun karşısında gününü geçirerek monoton ve ruhsuz, mekanik bir insan halini aldığı, garbın eğitim sistemine emanet edilerek tarihini kültürünü, dinini, ahlakını Allah’ın c.c istediği, peygamberin(sav) talim ettiği gibi değil, başkalarının uydurduğu din anlayışıyla, medeniyet dedikleri özgürlük safsatasıyla sahte ve anlamsız hayatları, hayat tarzı olarak kabul eden bir evlat, annesinin çektiğini, babasının fedakarlığını anlayamaz, Allah’ın kendine imandan sonra onlara itaati emrettiğini de bilmez.

Evet, öğle değil mi ki? Anne baba, çocuğu konuştuğunda gözleri ışıl ışıl parlarken, şimdi nice evlatlar anne ve babasının konuşmasına tahammül edemiyor. Onları “eski ve geri kafalı” olarak algılıyor. “Sen ne anlarsın baba” diyerek susturuyor. Bir anne baba “yedi” evladına karşılıksız, severek bakarken “yedi” evlat bir babasına bakamıyor. Evlat anne kucağında, baba ocağın da kendini rahat huzurlu ve güvende hissettiği gibi ihtiyar anne ve baba, evlatlarının evinde kendini yabancı olarak görüyor. Bir köşeye sıkışıp kalmaktansa her şeye rağmen köyüne, kendinin bir odalı evine gitmek istediğinde yine azarlanıyor. “Babamda, annemde çok huysuz, bakmak istiyoruz, durmuyor yanımızda neyini noksan ediyoruz ki, yediği önünde yemediği arkasında, birazda dilini tutsun canım, hiçbir şeye karışmasın geçinip gitsin işte” diyor.

Şimdi huzur evi koymuşlar hayırsız evlatların baba ve annelerinin kaldığı sığınma evlerine. Bu sefer 400 metre karelik yerde oturan evlat haftada bir gün babasının ve ya annesinin ziyaretine, huzur evine, gitmeyi gönül alma olarak görerek kendini avunduruyor. Anne ve babalara senede, ede ede, bir gün tahsis ettiler; babalar günü, anneler günü, diye. O günde bir defa telefonla ararlarsa evlatlar, anne- baba “buna da şükür” demeye başladılar.

Ektiğimizi Mi Biçiyoruz?

Aslında insanlar her konuda olduğu gibi, anne -babasına gösterdiği tavırlarla da evladına örnek olmaktadır. Anne- baba yaşantılarıyla, aile içerisindeki değerleriyle hem çocukların hem de kendilerinin geleceğini belirliyor. Bir insan, diken ekerse diken, gül ekerse gül biter. Çocuklarına “anne baba” hakkını öğretme, onu bizzat yaşama hususunda örnek ve önder olamayan baba ve anne ihtiyarlandıklarında kendilerinin yaptıklarının aynısını evlatlarından görecektir. “İyiliğin karşılığı olsa olsa iyiliktir. ” (Rahman,60) Buyuruyor Rabbimiz

Peygamberimiz(s.a.v) buyuruyor ki:

“Bir genç bir ihtiyara yaşlı olmasından dolayı ikramda bulunursa, Allah, yaşlandığı zaman kendisine ikramda bulunacak bir kimseyi kendisine hazırlar.” (Timizi, birr,75)

Ebu Bekir’den rivayetle peygamberimiz (s.a.v.) başka bir hadis-i şerif de ise şöyle buyuruyor:

“Allah Teâlâ bütün günahlardan dilediklerinin( cezasını ) kıyamet gününe kadar tehir eder. Yalnız anaya ve babaya yapılan isyanın Allah Teâlâ sahibine ölmeden öncede dünyada verecektir” (et-Terğip ve’ Terhip,c.3;s.331)

Biz bunun cezasının kimin eliyle olacağını bilemeyiz. Bu, çoğu zaman misliyle olur. Babasına itaat etmeyenin evladı da kendisine itaat etmez, anne babasına asi olanın, evladı da kendisine asi olur. Çünkü çocuk babadan ve anneden gördüğünü uyguluyor, onların yaptığının doğru olduğunu düşünüyor.

Babasını Öldürmek İsteyen Evlat

Bir evlat felçli olan babasına bakmaktan usanmış. “Gel baba seni biraz kırlarda gezdireyim, hem hava almış olursun deniş. Sırtına almış götürmüş kırlara. Babasını çukur bir yere atıp üzerini toprakla kapatıp ölmesini istiyormuş aslında. Kendisini atmak için çukur aradığını fark eden, evladının kendisini öldürmek istediğini anlayan baba:

-Evladım zahmet çekme, ben babamı şuracıkta gömmüştüm, sende beni oraya göm, demiş. Bu sözlerle aniden irkilen, hayretler içerisinde kalan adam:

- Sen ne söylüyorsun! Yani sen dedemi çukura atarak ölümüne mi sebep oldun? demiş.

-Evlat! Evlat! Bende babama karşı böyle bir hata işledim, babam benim gibi felç geçirmişti, ondan usandım, senin gibi buraya getirdim ve gömdüm. Bunun üzerine adam korku, dehşet ve ibret içerisinde şunu sorar babasına:

- Baba! Babasına bunu reva görenin evladı da kendisine aynısını yapar mı? diye sorar. Babası:

-Evet, evlat, insan ne ekerse onu biçer, ben ektiğimi biçiyorum, yaptığımın cezasını şimdi, evladım olan senin elinle çekiyorum. Sende aynı muamele ile karşılaşmak istiyorsan beni buraya göm, yok istemiyorsan vazgeç bundan. Sen bilirsin.

Bunun üzerine günahkâr adam, ben böyle ne yapıyorum diye hüngür hüngür ağlamaya başlıyor. Tövbe ediyor. Yaptığı hatadan dönüp babasını evine götürüyor. Bundan sonra babasının, hürmette ve saygıda kusur etmeden, sevgi ve saygıyla ömür boyu hizmetinde bulunup duasını almaya çalışıyor.

“İnsanlara merhamet etmeyene Allah (c.c.)’ da merhamet etmez.” (Buhari, Müslim) buyuruyor peygamberimiz (s.a.v.). Bugün her baba kendi babalarına yaptıklarını çekiyor aslında. Anasına babasına hakaret eden, onları azarlayan, sözlerini dinlemeye dahi tenezzül etmeyen insanlar, neler ektiklerini, ilerde ne ile karşılaşacaklarını bilmeliler. Bir insana, nefsimize uyup kötülük yapacağımız zaman o günahtan dönmek için, ben onun yerinde olsam aynı şey bana yapılsa nasıl bir tepki gösteririm diye düşünmeli, kendine reva görmediğini başkalarına da reva görmemeli kendisi için istediğini başkaları içinde istemeli, bu mümin olmanın göstergesidir. Peygamberimiz bu hususta bizleri defaatle uyarıyor.

Bir hadis-i şerifinde:

“Bizim küçüklerimize merhamet etmeyen, bizim büyüklerimizin hakkını bilmeyen kimse bizden değildir.” (Muhtaru ’ l Ehadis s. 148) buyuruyor.

Ancak bu, baba ve anneler açısından gerçek bir vakaysa da, hiçbir evlat, anne ve babasından bunları öğrendi diye kendi babasına aynı şeyleri yapma hakkını kendisinde göremez. Bu bilmemenin sorumluğu şeklinde de kabul edilmez. Çünkü bilmemek mazeret değildir. Aksine bencilliği ve ena niyeti bir tarafa bırakıp rabbimizin emirlerine kulak vermeliyiz. “İyiliğe iyilikle muamele herkesin işidir, kötülüğe kötülükle muamele “er” kişi işidir” derler. “kötü örnek, emsal teşkil etmez” diye bir kural vardır.

Bu hususta zalim olsa bile, müşrik olsa, günahkâr olsa bile anaya ve babaya yardım edilir, onlara iyilik edilir.

İbni Abbas’ın sevgili peygamberimizden yaptığı rivayet de :

“Her kim sabah akşam anne ve babasını kendisinden razı olarak gününü geçirirse, sabah ve akşam ona cennetten iki kapı açılır. Ve eğer sabah ve akşamda, anne ve babasını kızdırırsa, ona da cehennemden iki kapı açılır. O sıra da orada bulunan birisi: ya Resulellah, eğer analar çocuklarına zulmediyorlarsa, dedi. Canab-ı Peygamber: Evet, zulmetseler dahi yine onlara karşı gelmemek ve asi olmamak gerekir ” buyurdu.

Bu konuda peygamberimiz(s.a.v.) bir hadisinde şöyle buyuruyor:

“Tavrımızı diğer insanlara göre ayarlarız: Herkes iyilik ettiği sürece, bizde iyilik yaparız. Ama başkaları eziyet edince bizde buna eziyetle karşılı k veririz ” diyen sıradan insanlar olmayın (Tirmizi Birr,63)!

Allah bizi rızasına erecek işlerle istihdam etsin, nefsimize ve şeytana uydurmasın. (Amin) selam ve dua ile…

.

www.bayburtmuftulugu.gov.tr/.../514-islam-da-anne-baba-hakki.html

İSLAM' DA ANNE B

.

İSLAM’ DA ANNE BABA HAKKI

Yüce Allah (cc), insanın ve bütün kâinatın yaratıcısıdır. Anne babalarımız ise dünyaya gelişimizin sebebidirler. Yeni doğan bir çocuk hayatını devam ettirebilmesi için zaruri ve tabii ihtiyaçlarını karşılamaktan acizdir. Bakıma, himayeye, sevgi ve şefkate muhtaçtır. Bu küçücük çocuğa bakacak, onun her türlü ihtiyaçlarını, olumsuzluk ve imkânsızlıklara rağmen kendi hayatını dahi tehlikeye atarak koruyacak, himaye edecek, büyütecek, yedirip içirecek olan yegane varlık onu doğuran annedir. Anneler ilahi rahmete benzer, hep verirler, karşılık beklemezler. Kendileri yemezler çocuklarını yedirirler, giymezler giydirirler, içmezler içirirler, uyumazlar uyuturlar, gülmezler ama çocuklarını güldürürler. Hep fedakârlık yapar annelerimiz.

Çocuklarının bakımından temizliğine, eğitiminden yetişip büyümesine ve her türlü ihtiyaçlarının karşılanmasında anne ve babaların gösterdiği ilgi, alaka ve titizliğin derecesini kelimelerle ifade etmek adeta imkânsızdır. Anne babalarımızın üzerimizdeki hakları şunlardır:

1- ONLARA HİZMET EDEREK DUALARINI ALMAK:

“Allah’a ibadet edin ve O’na hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara,yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara (köle, cariye, hizmetçi ve benzerlerine) iyi davranın..” Nisa su. 4/ 36.

“Biz, insana ana-babasına iyi davranmasını tavsiye etmişizdir. Eğer onlar seni, hakkında bilgin olmayan bir şeyi (körü körüne) bana ortak koşman için zorlarsa, onlara itaat etme. Dönüşünüz ancak banadır…” Ankebut su.29 / 8.

Ebu’d-Derda’nın işittiğine göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:“Anne-baba, kişinin cennete girmesine vesile olacak kapılardan birisidir. Bu kapıdan girme fırsatını kaybetmek ya da değerlendirmek artık senin arzuna kalmıştır.” Tirmizi, Birr,3.

Ebu Hüreyre (ra) nın rivayet ettiğine, Peygamber (sav) Efendimiz şöyle buyurdu : “ Burnu yerde sürünsün, burnu yerde sürünsün, burnu yerde sürünsün!” Sahabeler: “Ya Resulellah! Kimin burnu yerde sürünsün” dediler. Peygamber (sav) Efendimiz şöyle buyurdu: “ Ana babasına, ikisinden birine yahut her ikisine birden ihtiyarlık zamanlarına yetişip de onların hayır dualarını alıp cennete giremeyen kimsenin burnu yerde sürünsün” Müslim, Birr,9. 2551/ 9; Buhari, Edebü’l-Müfred 21.

Anne babaların çocuklarına yapacakları duaların kabul olunacağına dair Peygamber (sav) Efendimizin şöyle bir müjdesi vardır.

“Üç dua vardır ki bunların kabul olunacağında şüphe yoktur. Bunlar Mazlumun (haksızlığa uğramış olan kimsenin) duası, misafirin ( ikramınıgördüğü kimseler için) duası ve anne babanın çocuklarına olan duasıdır.” Tirmizi, Birr,7.

2- ANA- BABAYA İYİLİK VE İHSAN, ÇOCUKLAR ÜZERİNE FARZDIR:

Yüce Allah (cc) Kur’an-ı Kerimde şöyle buyuruyor:

“Rabb’in, kendisinden başkasına asla ibadet etmemenizi, ana-babaya iyi davranmanızı kesin olarak emretti. Eğer onlardan biri, ya da her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara ‘of ‘ bile deme; onlar azarlama; onlara tatlı ve güzel söz söyle. Onlara merhamet ederek tevazu kanadını indir ve de ki: “Rabbim! Tıpkı beni küçükken koruyup yetiştirdikleri gibi sen de onlara acı.” İsra su. 17/ 23-24.

“Biz insana, ana babasına iyi davranmasını emretmişizdir. Çünkü anası onu nice sıkıntılara katlanarak (karnında) taşımıştır. Sütten ayrılması da iki yıl içinde olur. İşte bunun için önce bana, sonra da ana babana şükret diye tavsiyede bulunmuşuzdur..” Lokman su.31/ 14.

Yüce Allah (cc) yine Lokman suresinde anne babamız hakkında; “Onlarla dünyada iyi geçinin.” Buyurmaktadır. Lokman su.31/ 15. Ayrıca bak. Bakara su. Ayet 83.

Abdullah b. Amr (ra) nın naklettiğine göre, Hz. Peygamber (sav) Efendimiz şöyle buyurmuştur: “Rabbin hoşnutluğu anne babanın hoşnutluğuna bağlıdır. Rabbin öfkesi ise, anne babanın öfkesine bağlıdır.” Müslim, Birr, 3.

İbn Mes’ud’un (ra) anlattığına göre, bir adam Hz. Peygamber (sav) e,“Amellerin en üstünü hangisidir?” diye sorunca, Peygamber (sav) Efendimiz şöyle cevap verdi: “ Vaktinde kılınan namaz ve anne babaya iyilik etmektir. Sonra da Allah yolunda cihad etmek gelir.” Buhari, Tevhid,48.

3- ANNE BABAYA ASİ OLMAMAK, KARŞI GELMEMEK:

Ana baba zalim dahi olsalar, onlara karşı gelmek, onlarla sert konuşmak, hakaret edip Kötü sözler söylemek asla caiz değildir. “… Eğer onlardan biri, ya da her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara ‘of ‘ bile deme; onlar azarlama; onlara tatlı ve güzel söz söyle..” İsra su. 17 / 24.

Peygamber (sav) Efendimiz de şöyle buyuruyor: “Ana babaya karşı gelmek, büyük günahlardandır.” Buhari. Edep, 6. “Ana babasına asi olan cennete giremez.” Nesai.Eşribe,46.

Anam-babam çok şefkatsiz, onlara nasıl itaat edeyim? diyen bir kimseye, Resulullah (sav) Efendimiz buyurdu ki:

“Anan seni dokuz ay karnında gezdirdi. İki yıl emzirdi. Seni büyütünceye kadar koynunda besledi ve kucağında gezdirdi. Baban da seni büyütünceye kadar birçok zahmete katlandı. İdare ve maişetini temin etti. Sana dinini, imanını öğretti. Seni İslam terbiyesi ile büyüttü. Şimdi nasıl olur da, şefkatsiz olurlar? Bundan daha büyük ve kıymetli şefkat olur mu?” İmam-i Gazali. Ey Oğul.

“Ya Resulellah! Yaşlı anamı elimle yedirip içiririm. Abdestini aldırır, sırtımda taşırım. Hakkını ödemiş olur muyum?” diye soran kişiye Peygamber (sav) Efendimiz buyurdu ki:
(Hayır, yüzde birini bile ödemiş olamazsın. O sana, yaşaman için hizmet ediyordu, sen ise, ölümünü bekleyerek hizmet ediyorsun. Ancak Allah ü Teâlâ, bu az iyiliğine karşılık çok sevap ihsan eder.” R. Nasıhin.

4- İTAAT ETMEK, KARŞI GELMEMEK:

“Allah’a itaat, anaya yahut anne babaya itaate bağlıdır.” Tebrani. “ Ana babasına iyi bakanlara müjdeler olsun. Allah onların ömürlerini uzatır.” Ebu Yala, Hakim. “ Kim ömrünün uzun olmasını ve geçim kaynaklarının genişlenmesini istiyorsa anne babasına iyi baksın ve akrabalık bağlarını gözetsin.” Ahmet b. Hanbel.

“Annesinin ayağını öpen, Cennetin eşiğini öpmüş olur.”

Hz. Ebu Bekir (ra) nın kızı Esma (ra) şöyle dedi: “Resulullah (sav) zamanında annem müşrik olarak yanıma geldi. Ben de Resulullah (sav) e: “ Annem geldi. Benim kendisine iyi davranmamı umuyor. Anneme iyilik edebilir miyim? Diye fetva sordum.” Resulullah (sav) bana şöyle buyurdu: “Evet, annene iyilik et.” Buhari, 5/2410; Müslim,1003/50.

5- ONLARA SERT BAKMAMAK, ŞEFKAT VE SEVGİ İLE BAKMAK.

Peygamber efendimiz (Ana-babanın yüzüne merhametle bakana, hac ve umre sevabı yazılır) buyurunca, (Günde bin defa bakarsa da böyle midir?) denildi. Cevaben buyurdu: “Günde yüz bin defa baksa da...” R. Nasıhin
Yine Peygamber (sav) Efendimiz buyurdular ki: “Ana-babanın yüzüne sevgi ile bakmak ibadettir.” Ebu Nuaym.

6- ONLARI ÜZMEMEK, İNCİTMEMEK, RIZALARINI KAZANMAK.

“Rabbin rızası, ana-babanın rızasında, gazabı da, ana-babanın gazabındadır.” Buhari
“Ana-babasının rızasını alan mümine Cennetten iki kapı, üzene de Cehennemden iki kapı açılır.” Beyheki.

“Ana-babasını razı eden mümin, ne yaparsa yapsın Cehenneme girmez, inciten de Cennete girmez.” Şir’a.
“Hak teâlâ, bazı günahların cezasını kıyamete kadar geciktirir. Ana-babaya isyan bundan müstesnadır.” [Hakim.

7- ONLARDAN İZİNSİZ SEFERE GİTMEMEK.

Cihad için izin isteyen birine Peygamber efendimiz, ana-babasının sağ olduğunu öğrenince, “Burada kal, onlara hizmet et, çünkü onlara hizmet cihaddır.” Buhari. 6/2801. Müslim,2549/5.

Peygamber (sav) Efendimiz kendisine, cihada gitmek için gelen başka birine de buyurdu ki: “Annenin yanından ayrılma! Cennet onun ayağı altındadır.” Nesai.

Bir adam Peygamber (sav) Efendimize gelerek: “ Ben Allah’tan ecir isteyerek hicret ve cihat etmek üzere sana biat ediyorum” dedi. Peygamber (sav) Efendimiz şöyle buyurdu:

“Annen ve babandan sağ olan var mıdır?” Adam: “ Her ikisi de sağdır” dedi. Peygamber (sav) Efendimiz: “Böyle iken sen Allah’tan ecir mi istiyorsun?”.Adam : “ evet” deyince, Peygamber (sav) Efendimiz : “Öyle ise Annen ve babanın yanına dön ve onlarla güzel sohbet et” buyurdu. Müslim, Birr,6. 2549/ 6.

Biri de, hicret etmek için gelip, “Ya Resulallah! Ana-babamı ağlatarak geldim” dedi. Peygamber (sav) Efendimiz bu duruma üzülerek buyurdu ki: “Hemen git, onları ağlattığın gibi güldür!” Ebu Davud. Cihad,31. Nesai, Biat,10. İbn Mace, cihad,12.

8- ONLARA SAYGI VE HÜRMETTE KUSUR ETMEMEK.

“Bir adam Peygamber (sav) e geldi ve : “ İnsanlar arasında kendisine en iyi davranmam gereken kimdir?” diye sordu. Peygamber (sav) Efendimiz: “Annen’dir” buyurdu. Adam: “Sonra kimdir?” Peygamber (sav): “Annen’dir” buyurdu. Adam: “ Sonra kimdir?” diye sordu.Peygamber (sav) Efendimiz yine; “ Annen’dir “ buyurdu. Adam yine sordu: “Sonra kimdir? ” Peygamber (sav) Efendimiz: “ Baban’dır”buyurdu.” Buhari, 13/5974; Müslim, 2548/1.

“Küçüğümüze merhamet etmeyen, büyüğümüzün hakkını gözetmeyen/ saygı duymayan bizden değildir.”” Tirmizi, Birr,15.

“Hiçbir çocuk babasının hakkını ödeyemez. Ancak onu köle olarak bulur da satın alarak hürriyetine kavuşturursa babalık hakkını ödemiş olur.” Buhari, edebü’l-Müfret,10; Müslim,1510/25.

9- ÇAĞIRINCA HEMEN KALKIP YANLARINA GİTMEK:

Anne babalarımız bizi çağırınca, hemen kalkıp yanlarına gitmek, buyurun demek gerekir. Onları bekletmemek, çağırdıkları zaman acil işimiz yoksa mutlaka yanlarına gitmeliyiz.

Namazımızı nasıl Peygamber (sav) Efendimizin öğrettiği gibi kılıyorsak, Orucumuzu nasıl O’nun tuttuğu gibi tutuyorsak, Haccımızı nasıl O’nun yaptığı gibi yapıyorsak, annemize, babamıza, eşimize, kızımıza ve diğer tüm kadınlara da O’nun eşlerinize, kızlarına ve diğer Müslüman kadınlara davrandığı gibi davranmak zorundayız.

“Sizin en hayırlınız kadınlara karşı iyi davrananlarınızdır.” Tirmizi, Rada, 11.

“Ben annemi nasıl sevmem ki; o, beni bir müddet karnında; uzun bir zaman da kucağında; ölünceye kadar da kalbinin şefkat köşesinde taşıdı, taşımıştır. Ona saygısızlık göstermekten daha aşağılık bir şey bilmiyorum.”

“Cennet annelerin ayakları altındadır.” Et.terğib, 3/ 316. Kenz ül-Ummal, 45439.

Peygamber (sav) Efendimiz bir gün: “ Size günahların en büyüğünü söyleyeyim mi?” diye üç kere sordu. Bunun üzerine sahabeler, “ Evet, ey Allah’ın Resulü.” Diye cevap verdik: Peygamber (sav) Efendimiz: “Allah’a ortak koşmak ve anne babaya isyan etmek ve eziyet etmektir.” Buyurdular. Buhari, Edep, 6.

Yüce Allah (cc) anne babaya isyandan asla hoşlanmaz.( Ebu Davut, Dahaya, 20-21) Alemlerin Rabbi, kıyamet gününde ebeveynine baş kaldıranın yüzüne bakmayacak,( Nesai, Zekat,69). onu cennetine almayacaktır. (Nesai, Eşribe,46.)

Ömrünü çocuklarını yetiştirmeye adayan, çocukları için kendi tüm arzularından feragat eden anneleri, “ ev hanımı” diyerek küçümseyenlere yazıklar olsun.

Anne başa taç imiş,
Her derde ilaç imiş,
Bir evlat "pir" olsa da;
Anneye muhtaç imiş!

10- ANNE BABALARIMIZIN DOST VE ARKADAŞLARINA İYİLİK ETMEK:

Sahabeden birisi Peygamber (sav) Efendimize gelerek:

“ Ya Resulellah! Annem babam öldüler. Bunlar için bundan sonra yapabileceğim bir iyilik var mıdır?” Diye sorar. Peygamber (sav) Efendimiz o sahabeye şu cevabı verir:

“Tabii ki vardır. Onlar için dua etmek, günahlarının bağışlanmasını Allah’tan dilemek. Hayatta iken verdikleri sözleri onların adına yerine getirmek. Onlardan yana olan akrabalık bağlarını gözetmeğe devam etmek. Onların dostlarına, arkadaşlarına iyilik etmek.” Ebu Davut, Edep, 129. İbn Mace.

“Şüphesiz ki iyiliklerin en değerlisi, evlatların babalarının dostlarına yaptıkları iyiliktir.” Müslim. Birr, 11.

“En iyi iyilik, insanın babasının samimi dostuna iyiliği, ihsanı ve ziyareti devam ettirmesidir.” Müslim, Birr,12. Ebu Davud, Edep, 119. Tirmizi, Birr, 5.

“Ey Rabbimiz! Amellerin hesap olunacağı gün, beni, ana-babamı ve müminleri bağışla!” İbrahim su.14 / 41.

Kemalettin AKSOY

Bayburt İl Müftüsü

Ana baba hakkı önemlidir 02

ANA BABA HAKKI - hakikat rehberi

KONU: ANA-BABA HAKKI

Dinimiz Bilgilendiriyor - Anne ve Baba Hakkı - KutsalDinİslam

Dinimiz Bilgilendiriyor – Anne ve Baba Hakkı

Anne Baba Hakları - islam ve Hayat,Güncel Vaaz ve Hutbeler

Ana Baba Hakkı | Mustafa ÖSELMİŞ

www.mustafaoselmis.com.tr/ana-baba-hakki/

Cenab-ı Allah kendisine ibadeti ve hiçbir şekilde şirk koşmamayı emrettikten sonra, anaya babaya, yakınlara

.

Ana Baba Hakkı

20. Risale: Ana-Baba ve Evlat Hakları - İnce Meseleler

www.incemeseleler.com/.../1523-20-risale-ana-baba-ve-evlat-haklari.htm...

Allahü Teâlâ'nın rızâsı, baba ve ananın rızâsındadır. Allahü Teâlâ'nın gazabı da ana babanın gazabındadır. * Bab

.

20. Risale: Ana-Baba ve Evlat Hakları

Kategori: İnceMESELELER

Ana-Baba Hakkı - Altınoluk Dergisi

Ana-Baba Hakkı / Devlet Malı Ve Sorumluluk Bilinci

ANA BABA HAKKI - Maruf - Maruf

Ana Baba Hakkı | Hacı Hafız Mustafa ÖZGÜR (K.s)

www.esseyhhacihafizmustafaozgur.com/ana-baba-hakki/

20 Mar 2013 - Ana Baba Hakkı. ihtiyar-amca Cenab-ı Hakk (cc) bizlere öyle nimetler ihsan etmiş ki, ade

Ana Baba Hakkı

Ana Baba Hakkı – Semerkand Dergisi | iSLAMi SOHBET ...

Evladın Ana-Baba Üzerindeki Hakkı - Vaaz Sitesi

Ana - Baba Hakkı

İSLAM' DA ANNE BABA HAKKI - Bayburt İl Müftülüğü

İSLAM’ DA ANNE BABA HAKKI

Dinimiz Bilgilendiriyor – Anne ve Baba Hakkı

.

Kullanıcı:

| Tarih:

www.mustafaoselmis.com.tr/ana-baba-hakki/ Cenab-ı Allah kendisine ibadeti ve hiçbir şekilde şirk koşmamayı emrettikten sonra, anaya babaya, yakınlara .

Ana Baba Hakkı

www.incemeseleler.com/.../1523-20-risale-ana-baba-ve-evlat-haklari.htm... Allahü Teâlâ'nın rızâsı, baba ve ananın rızâsındadır. Allahü Teâlâ'nın gazabı da ana babanın gazabındadır. * Bab .

20. Risale: Ana-Baba ve Evlat Hakları Kategori: İnceMESELELER

www.esseyhhacihafizmustafaozgur.com/ana-baba-hakki/ 20 Mar 2013 - Ana Baba Hakkı. ihtiyar-amca Cenab-ı Hakk (cc) bizlere öyle nimetler ihsan etmiş ki, ade

Ana Baba Hakkı

Ana - Baba Hakkı

www.mustafaoselmis.com.tr/ana-baba-hakki/

Cenab-ı Allah kendisine ibadeti ve hiçbir şekilde şirk koşmamayı emrettikten sonra, anaya babaya, yakınlara

.

www.incemeseleler.com/.../1523-20-risale-ana-baba-ve-evlat-haklari.htm...

Allahü Teâlâ'nın rızâsı, baba ve ananın rızâsındadır. Allahü Teâlâ'nın gazabı da ana babanın gazabındadır. * Bab

.

20. Risale: Ana-Baba ve Evlat Hakları

Kategori: İnceMESELELER

www.esseyhhacihafizmustafaozgur.com/ana-baba-hakki/

20 Mar 2013 - Ana Baba Hakkı. ihtiyar-amca Cenab-ı Hakk (cc) bizlere öyle nimetler ihsan etmiş ki, ade