 |
|
|
 |
|
| ABDULHAMİD HAN |
ABDÜLHAMİD HAN
Osmanlı padişahlarının 34'üncüsü olan Sultan II. Abdülhamid Han aklı, zekası ve ilmi fevkalade üstün olan bir zattı. Batılıların ve iç düşmanların asırlar boyunca devleti yok etmek için hazırladığı yıkıcı, sinsi planlarını sezip, önlerine aşılmaz bir set olarak dikildi. Hazırlayanları ve maşa olarak kullandıkları yerli işbirlikçilerini, sahte kahramanları işbaşından uzaklaştırdı.
İşte bu büyük zatın 10 şubat, 96. yıldönümü idi. Yıldönümü vesilesi ile Yıldız Üniversitesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi işbirliği ile iki açık oturumdan oluşan etkinlik düzenlendi. İlk panel Abdülhamid'in sağlık politikasıyla ilgiliydi. Oturum başkanlığını yaptığım bu panelde konuşmacılar özet olarak şunları anlattılar:
Prof. Dr. Hüsrev Hatemi; Abdülhamid'in çok iyi niyetli, sağlam karakterli ve vefalı bir insan olduğunu söyledi. Kendisinden çok devleti düşünürdü. 33 sene zalimlik yapmadan devleti ustalıkla idare etmişti. Ona atılan iftiralardan biri de pinti olduğuna dairdi. Bu çok çirkin bir suçlama olduğunu ifade etti. Aristokrat havada, halktan uzak yaşamamıştı. Atatürk'ün Abdülhamid'i küçümseyici veya kötüleyici bir sözünün olmadığını da ekledi.
Prof. Dr. Nil Sarı ise Abdülhamid'in sağlık alanındaki eserlerinden söz etti ve bazılarının fotoğraflarını gösterdi. Abdülhamid 90 adet gureba hastanesi, 19 adet belediye hastanesi, 89 adet askeri hastane ayrıca eğitim hastaneleri, kadın hastaneleri, akıl hastaneleri açmıştı. Bu hastaneler ülkemizden Lübnan'a, Yemen'den İsrail'e, Makedonya'dan Suriye'ye, Yunanistan'dan Libya'ya, Suudi Arabistan'dan Irak'a pek çok yerleşim bölgesine yayılmıştı. Ayrıca eczaneler, hapishane, sağlık merkezleri, fakirler, acizler ve hacılar için misafirhane de pek çoktur. Müthiş bir sağlık hizmetidir bu. Maalesef tahttan düştükten sonra bu eserlerin isimleri değiştirilmiş, bazıları yıkılmış ve bir kısmı da başka alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Kısacası bu büyük insan unutturulmak istenmiştir. Kasımpaşa, Haydarpaşa, Gülhane ve Mektebi Tıbbiye-i Şahane adlı eğitim ve üniversite hastanelerini açan da Abdülhamid olmuştur.
Doç. Dr. Adem Ölmez ise Abdülhamid Han'ın özellikle eğitim, sağlık, ulaşım ve asayişe önem verdiğini anlattı. Zamanında yeni bulunan aşıları ülkeye getirmiş, aşı ve kuduz hastalığı üzerine merkezler kurmuş, Bimarhaneleri yani akıl hastanelerini ıslah etmiştir. Akıl hastalarına zincir kullanımını yasaklayarak bugün bile saldırgan hastalarda kullanılan gömleği yerine koymuştur.
Dr. Şerif Esendemir konuşmasına Necip Fazıl'ın, "Abdülhamid'i anlamak her şeyi anlamak olacaktır." sözleriyle başladı. Abdülhamid'in tren yolları, bakteriyolojihane, cami ve mektepler yaptırdığını, çağına uygun yaşlılık politikası izlediğini, habitat yani biyosferi merkezi alan ekolojik politikaya önem verdiğini anlattı.
Bunları dinlerken aklıma hep başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan çağrışım yaptı. O da ülkeye duble yollar, hızlı trenler, Marmaray, üçüncü boğaz köprüsü, çok sayıda havaalanı gibi sayılamayacak eserler hediye etti. Sağlık alanında yeni hastaneleri hizmete açtı. Sağlık hizmetlerini halka yaydı. Eğitim alanını pek çok üniversite, sayısız derslik ve binlerce yeni öğretmenle destekledi güçlendirdi. Kısacası Abdülhamid'in çağdaş bir takipçisiyle karşı karşıyayız.
Abdülhamid Han'ı nasıl ki bir takım vicdansız, merhametsiz ve acımasız kişiler, iç ve dış düşmanların oyununa gelerek, maşası olarak bir saray darbesi ile düşürdülerse aynı komplo şu an başbakanımıza karşı düzenlenmektedirler. Bu ülkeye hizmet etmek bazılarının gözüne batmakta ve ellerinden geleni yapmaktadırlar.
Rabbim Başbakanımızı korusunu2026 |
|
|
|
|
 |
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Allah-ü Teâlâ; inanan kullarına kulluk borcu olarak bedenî, lisanî, kalbî ve malî ibadet ve mükellefiyetler yüklemiştir. Her biri Allah’ın rızasını kazanmaya, rahmet ve nusretine yakın...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Hadislerde kesim zebh ve nahr kelimeleriyle geçmektedir. Buhârî, şer’î kesimi müstakil bir bâbta anlatır: بَابُ النَّحْر وَالذَّبْحِ “Nahr ve Zebh Bâbı.” Yukarıdaki açıklamalar orada yer alır....
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Kurban kesmek şu vasıfları taşıyan kişilere vaciptir: 1. Müslüman olmak 2. Hür olmak, köle olmamak 3. Mukim olmak, yolcu olmamak 4. Zengin olmak, bundan kasıt...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Hanefilere göre bir kimse, kendi parasıyla alıp sevabını ölmüş bir yakınına ve ya herhangi bir mümin kardeşine bağışlamak üzere bayram günlerinde ve ya sair günlerde...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Bir kişi, yalnız başına kurban kesebileceği gibi; sığır, manda ve devede 7 kişilik ortaklığa da katılabilir. Ancak ortakların hepsi, nafile bile olsa mutlaka kurban...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1- Kurbanı bayram gününden evvel alıp bakmak 2- Boynuna bir şey asmak (bir deri parçası da olabilir.) Koyunda müstehap değildir 3- Kesileceği yere şefkat ve...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Bir hayvan kurban olarak belirlendikten sonra kesilmezden evvel yününü kesmek, sütünü içmek, binmek, koşmak veya herhangi bir şekilde ondan dünyevi menfaat temin etmek mekruhtur. Eğer...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Kurbanı kitabinin (Yahudi, Hristiyan) kesmesi 2. Derisini satmak ve ya yenilip içilen bir şey ile değiştirmek. Bazıları derisini satmak batıldır dediler. (yani hiç caiz...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Bir kimse kesmediği kurbanın kazasına niyet ederek kurban kesmiş olsa, kaza olmayıp nafile olur. Kesmemiş olduğu kurbanın kazası için orta kıymette bir koyun ve ya...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Bu vasfı taşıyan hayvanları kesmek kurbanın rüknüdür. Kurban olabilecek hayvanlar: Deve, sığır (inek, öküz, manda) ve davar (koyun, keçi) cinsinden hayvanlardır. Bunların hem erkek hem...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Gözü kör olan, dişlerinin çoğu dökülmüş olan, kulaklarının ve ya kuyruğunun yarısından fazlası kesilmiş ve ya kopmuş olan, boynuzlarının biri ve ya ikisi kökünden kırılmış...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1- Udhiyye Kurban bayramında kesilen kurbandır. Din istilahinde adi udhiyyedir. Nitekim kurban bayramının adı da udhiyye bayramıdır. İnsanın feda edilmekten kurtulup, onun yerine bir hayvanın...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Cenâb-ı Hak, Kevser Suresinde “Rabbin için namaz kıl ve kurban kes” buyuruyor. Bu ayet-i kerimedeki “namaz” dan maksat bayram namazı, “kesmek” ten kasıt da,...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Kız veya erkek çocuğu dünyaya gelen bir kimsenin şükür makamında akika adıyla bir kurban kesmesi meşru kılınmıştır. Haleften ve seleften ilim ehlinin ekserisinin görüşü...
-
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Kurbanın Cinsi, Yaşı Ve Kurban Olmasına Mani Ayıplar Kurban üç cins hayvandan olur. 1- Koyun, keçi 2- Sığır, manda 3- Deve Keçinin bir yaşında, koyunun
Kurban Rehberi yazı dizimizdeki diğer yazıları okudunuz mu?
.
Kurbanın Manası ve Sık Sorulan Sorular
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
- Allah-ü Teâlâ; inanan kullarına kulluk borcu olarak bedenî, lisanî, kalbî ve malî ibadet ve mükellefiyetler yüklemiştir. Her biri Allah’ın rızasını kazanmaya, rahmet ve nusretine yakın olmaya ve ahiret hayatında büyük nimet ve yüce derecelere kavuşmamıza vesile olacak mâlî ibadetlerden birisi de kurban kesmektir.
Kurban; Allah rızası için, ibadet niyeti ile belirli günlerde cins, yaş ve vasıflarını dinimizin tayin ve tespit buyurduğu hayvanlardan birini kesmektir.
- Kurban; yakınlık manasınadır ve kendisi ile Allah’a yaklaşılan şey demektir. Bu itibarla dini manada kurban, “Allah’a yaklaşmak için belirli vakitte kesilen hususi hayvanın adıdır.”Kurban kesmekten asıl maksat: İlahi emre itaat ve teslimiyetle, Kul’un Allah’a yakınlık kazanmasıdır.
Kurban, Hak yolunda fedakarlığın bir alameti, Cenab-ı Allah’ın verdiği nimetlerin bir
şükranıdır. Bunun neticesi de, birçok sevaba nail olmak ve nice felaketlerden kurtulmaktır.
- Kurban bayramında kesilen kurbanın, din ıstılahındaki adı “Udhiye kurbanı”dır. Fıkıh ilminde kurbanın bu isimle anılması; bayram günlerinde kurbanların umumiyetle Duha vaktinde, yani kuşlukta kesilmiş olması sebebiyledir.
(Şir’atül İslam S:218)
- Türk dilinde kurban lafzı, din ıstılahındaki udhiye kelimesinin karşılığı olarak kullanılır. Kurban lafzı da, Udhiyye kelimesi de Arapçadır. Arapça bir tabir olmakla beraber Kurban lafzı Türkçe’mizde çok kullanıldığından, Türkçeleşmiş bir kelime olmuştur.
- Kurban kesmek, İslam Dininin temel hükümlerindendir. Bu itibarla bir kimse, kurban kesmek yerine parasını tasadduk edeyim dese, bu caiz olmaz. Kurbanın rüknü, için kanının akıtılmasıdır.
(Şir’atül İslam S:218)
- Önceki ümmetlerde de meşru olan kurban: Ahir zaman ümmeti için, hicretin ikinci senesinde meşru kılınmıştır. Kurban’ın meşruiyeti, kitap ile sünnet ile ümmetin icmai ile sabittir.Kurban Allah’a yakın olmak maksadı ile yapılan bir ibadet olup sadece Resulullah efendimiz zamanında değil; insanlığın yaratılışından itibaren vardır. Nitekim:
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي
أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُون
- Cenabı Hak Meleklere “Ey Meleklerim; yer yüzünde bir halife yaratacağım” dediği zaman, Melekler “Yarabbi biz seni tesbih ve takdis ediyoruz; yer yüzünde kan dökücü ve yer yüzünde ifsat edici bir varlık mı yaratacaksın?” diye itiraz vari bir söz söyledikleri zaman “Ey Meleklerim; sizin bilmediğinizi ben bilirim.” buyurmuştu.
(Bakara Suresi 30. Ayet)
.
Şer’i Kesim
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Hadislerde kesim zebh ve nahr kelimeleriyle geçmektedir. Buhârî, şer’î kesimi müstakil bir bâbta anlatır: بَابُ النَّحْر وَالذَّبْحِ “Nahr ve Zebh Bâbı.” Yukarıdaki açıklamalar orada yer alır. Meselenin Kur’an-ı Kerîm’le tavzih edildiğini belirtme sadedinde ayet-i kerime’ye (Bakara 67-71) atıfta bulunan Buharî, normal kesimi tarifte, İbni Cüreyc’in:
َذَبْحَ وََ نَحَرَ إَّ في الْمَذْبَحِ وَالْمَنْحَرِ
“Zebh ve Nahr adıyla yapılan kesimler (hayvanın boynundaki muayyen) kesim yerlerinden yapılmalıdır” sözünü kaydeder.
2. Hemen belirtelim ki Zebh ve Nahr ayrı kelimeyse de, Cumhur’a göre, aynı manada müteradif (aynı manaya gelen kelimeler) olarak kullanılır. Ancak, Nahr umumiyetle deve kesimini ifade için kullanılmıştır. Bu bir hayvanın göğsü üzerinden bıçakla vurup boğaz damarlarını kesmek manasına gelir. Zebh ve bütün hayvanların kesilmesini ifade için kullanılır. Şu halde İbni Cüreyc, gerek devenin ve gerekse diğer hayvanların boğazlanmasında, sünnette belirtilen kesme noktalarından bıçağın vurulması gerektiğine dikkat çekmektedir.
3. Meşru zebh, şârihlerin açıkladığına göre, hayvanın nefes borusu (hulkum) ile yemek borusunu (meri), bir de bunlar arasında yer alan vedec denen (cem’i evdâcdır) iki kan damarını kesmekten ibarettir. Bu dört şeyden üçünün kesilmesi, Ebû Hanife’ye göre “şer’î zebh”in tahakkuku için yeterlidir. Ebû Yûsuf’a göre, yemek ve nefes borusu ile o iki damardan birinin kesilmesi şarttır. İmam Muhammed, bunlardan her birinin yarısından fazlasının kesilmiş olması yeterli demiştir. “Yarıdan az olursa onda hayır yoktur” der. Aynî, Şafiilerin, el-Vecîz’de yemek borusu (meri) ile nefes borusunun (hulkum) kesilmesini yeterli bulduklarını, diğer ikisini şart koşmadıklarını, Ahmet İbni Hanbel’in de böyle hükmettiğini belirtir. İmam Mâlik ve bazıları da iki damarla nefes borusunun kesilmesini şart koşmuştur.
.
Kurbanın Nisabı
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Kurban kesmek şu vasıfları taşıyan kişilere vaciptir:
1. Müslüman olmak
2. Hür olmak, köle olmamak
3. Mukim olmak, yolcu olmamak
4. Zengin olmak, bundan kasıt sadaka-ı fıtır verecek kadar bir zenginliktir. Yani 20 miskal (82 gr) altın veya 200 dirhem (640 gr) gümüşe malik olanlar, kurban kesmek zorundadırlar. Bu nisabın üzerinden bir sene geçmesi şart değildir.
Bu şekilde nisaba malik olmayanların ve Mekkî olmayan hacıların kestikleri kurbanlar, tatavvu ve nafile kurban sayılır. Hacc-ı temettü ve hacc-ı kıranda kesilen kurbanlar ise vaciptir. Uhdiye kurbanından ayrıdır. Kurbanın vacip oluşunda erkek olmak şart değildir. Nisab miktarı mala sahip olan hür kadına da, kendi parasıyla kurban kesmek vaciptir. (Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi 10/453-454)
2. Kurban; akıllı, baliğ, Müslüman, hür, mukim, kurban kesecek kadar zengin her erkek ve kadına vaciptir. Zenginlik ölçüsü ise, asli ihtiyaçlarından fazla olarak 20 miskal yani 82 gr altın ve ya bu miktarda paraya yahut ticaret malına sahip olan her Müslüman için kurban kesmek, Hanefî mezhebine göre vaciptir. Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelîler’e göre ise kurban, sünnet-i müekkededir. Hatta Hanbelîler’e göre, ödeme imkânına sahip olan kimse, borç ederek de olsa, kurban parasını temin edebiliyorsa, kurban kesmeye muktedir sayılır. (El-Fıkhu ale’l-Mezâhibi’l-Erba)
2. Müfessir Elmalılı Hamdi Yazır şunları söylüyor: “Kurban kesmek, zekât ve sadaka-i fıtır vermekten daha fazla bir fedakârlık ifade eden bir ibadettir. Onun için bunda kudret şart olmakla beraber, zekât kadar kudret-i müyessire (yüksek mertebede bir mali kudret) de şart değildir.” (Hak Dini Kur’an Dili, 9/1697)
3. Mezhep imamımız İmam-ı Azam hazretlerinin kurban kesme hükmünü vacip olarak görmesi de, elbette ki edille-i şer’iyyenin bu iki sağlam temellerine (Kitap ve sünnete) dayanmaktadır.
Bununla birlikte Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezhebi müçtehitleri kurban kesmenin sünnet olduğuna hükmetmişlerdir. Kurban kesmenin sünnet olduğuna kail olanların görüşü şu hadis-i şerife dayanmaktadır: “Zilhicce ayının on günü girip de biriniz kurban kesmek isterse, kurbanın ne kıllarından ne tırnaklarından bir şey almasın.” (Müslim, Edâhî, H. no: 1977)
4. Kurban kesmenin sünnet olduğunu söyleyenler, hadis-i şerifte geçen “men erâde (isterse)” kelimesinin ihtiyar (istediği gibi hareket edebilme, serbestlik) ifade ettiğine kail olmuşlardır. Hâlbuki İmam Mergınânî (R.h), bunun keyfilik ve ihtiyar değil, sehvin zıddı olduğunu, dolayısıyla “kurban kesmeyi kastederse” mealinde anlaşılabileceğini söylemektedir.
(El-Hidâye, 4/113)
5. Hanefî mezhebi müçtehitlerinden İmam-ı Muhammed (R.h), kurban kesmenin sünnet olduğuna içtihat etmekle beraber, “terkine ruhsatı olmayan bir sünnettir” diyor.
Cumhur da, “Kifâye yoluyla bir sünnet-i müekkededir” kanaatini beyan eder. Aynı şekilde İmam Mâlik (rh.), “Kurban vacip değil sünnettir. Ama gücü yetenin kesmemesini hoş karşılamam” der. (Muvatta’, 2/384)
Temel ve asıl ihtiyaç
1- Kişinin içinde oturduğu ev
2- Kullandığı ev eşyası
3- Giydiği elbise
4- Bineği
5- Hizmet için olan köle
6- Kullandığı silah
7- İlim ehlinin kitapları
8- Sanatkârın takımları
9- Bir senelik yiyeceğidir.
İlim ehli olmayanda bulunan kitaplar, asli ihtiyaç değildir. Üç takımdan fazla olan elbise, zaruri ihtiyaçtan fazla olan ev eşyası, fazla arsa ve ev nisaba dâhildir. Bir kimsenin tarlası olsa ve o tarladan kendisinin ve ehlinin bir senelik nafakasını temin etmiş olsa, üzerine kurban vacip olur. Eğer tarladan çıkan, bir senelik nafakaya yeterli olmazsa fakir sayılır. (Reddül muhtar – Dürül muhtar c.6 s.312 – Bahrurraik c.8 s.198 – Büyük İslam ilmihali)
Fakir ve misafir kurban kestikten sonra bayramın üçüncü günü çıkmadan zengin ve mukim olsa önceki kurbanı yeterli olur. En sahih görüşe göre tekrar kesmesi lazım gelmez. (Reddül muhtar c.6 s.316)
Kendisine kurban vacip olan kişinin baliğ olmamış çocuklarına da kurban kesmesi müstehaptır. Sadaka-ı fıtır gibi vacip değildir.(Cevhere – Reddül Muhtar c.6 s.241)
Kurbanı yalnız aile reisi değil aile içinde zengin olan herkesin kesmesi vaciptir. Bazı kimseler hep ben kestim bu sene hanım için keseceğim diyor bu yanlıştır. Eğer hanıma vacip ise her sene ikisinin de kesmesi lazımdır. Vacip değilse kendisi kesmesi lazımdır. Aksi halde borçlu kalmış olur.
İmamı Azam Ebu Hanife ve İmamı Ebu Yusuf’a göre kurbanın vacip olabilmesi için akıl ve baliğ olmak şart değildir. Baliğ olmamış bir çocuğun kurban vacip olacak kadar malı olsa velisinin onun malından kurban kesmesi vacip olur. (Dürer c.1 s.267 – Dürül Muhtar – Reddül Muhtar c.6 s.316 – Hidaye c.4 s.71 – cevhere c.2 s.241 – Bahrurraik c.8 s.198)
İmam Muhammed’e göre çocuklar ve mecnun kurban kesmekle veya velileri onlar namına kurban kesmekle mükellef değildir. Zira İmam Muhammed’e göre akıl baliğ Sart değildir.
Bu itibarla Hanefi mezhebi hükmünce, İmam-ı Azam ve İmam-ı ebu Yusuf’a göre zengin olan sabinin ve mecnunun mallarından babaları yahut velisinin kurban kesmesi lazım olur. (Büyük İslam ilmihali s.390)
.
Sevabını Ölüye Bağışlamak Üzere Kesilen Kurban
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Hanefilere göre bir kimse, kendi parasıyla alıp sevabını ölmüş bir yakınına ve ya herhangi bir mümin kardeşine bağışlamak üzere bayram günlerinde ve ya sair günlerde kurban kesebilir. Kişi, kestiği bu kurbanın etinden kendisi yiyebildiği gibi, başkalarına da verebilir. Zira kendi kurbanı gibi hüküm alır, sevabı da bağışlanana gider. Fakat bir kimse vefat eden kişinin, irtihalinden önceki emri ile vasiyeti ile onun adına keseceği kurbanın etinden yiyemez. Zira bu, adak hükmündedir, kesen ve yakını yiyemez. Bunu tam olarak tasadduk etmesi gerekir. (İbn-i Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr, 5/229)
Hasılı, ebedi âleme göç etmiş müminler adına da nafile olarak kurban kesilebilir, sevabı onlara bağışlanabilir. Bunun da bayram günü yahut da öncesinde kesilmesi hususunda bir ayrı hüküm yoktur, her zaman kesilebilir. Ancak vefat etmiş bir Müslümanın vasiyeti üzere kesilecek kurbanın mekânla ilgisi yoksa da zamanla ilgisi vardır. Zira bu udhiyye olarak kesilmekte ve sevabı vasiyet eden kimseye ait olmaktadır. Bu sebeple Kurban Bayramı günlerinde kesilmesi icap eder. Bu meselenin belgesini teşkil eden bir Hadis-i Şerif’te şöyle açıklanmaktadır “Hz. Ali (r.a) Peygamber (s.a.v.)’in ahirete göç etmesinden sonra Kurban Bayramında iki tane kurban kesmiş. Bunu gören Haneş (r.a), ‘Bu ikinci kurban nedir?’ diye sormuş. Hz. Ali, ‘Resulullah (s.a.v) vefatından sonra bana, kendisi için kurban kesmemi vasiyet etmişti, işte ben onu kesiyorum’ cevabını verdi.” (Sünenü Ebî Dâvud, cilt 3, sayfa 94)
.
Kurbanda Ortaklık
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Bir kişi, yalnız başına kurban kesebileceği gibi; sığır, manda ve devede 7 kişilik ortaklığa da katılabilir. Ancak ortakların hepsi, nafile bile olsa mutlaka kurban ve ibadet niyeti ile kesime ortak olan, Müslüman ve itikadında şüphe olmayan kimselerden olmalıdır. Ortaklardan biri ibadet için değil de et niyeti ile kesmiş olsa diğerlerinin kurbanını da ifsat eder.
2. Yine tek başına kesmek üzere aldığı kurbanı tek başına kesmesi lazımdır. Sonradan ortak almak mekruhtur. Ortaklardan aldığı parayı tasadduk etmesi en güzelidir. Ayrıca kurban niyeti ile alınan bir hayvan satılıp, yerine başkası alınamaz. Onun mutlaka kurban olarak kesilmesi icap eder. Kurbanın hiç bir şeyi satılamaz. Ya kurban sahibi kullanmalıdır ve ya tasadduk etmelidir. Tasadduk edilecek yerler ise herkesin malumudur.
3. Koyun ne kadar büyük ve kıymetli olursa olsun ancak bir kişi için kurban olur. Deve, sığır ve manda ise ortakların hepsinin niyeti rızası için olmak şartıyla yedi kişi için kesilebilir. Yedi kişiden fazlası caiz değildir. Yedi kişiden az mesela beş veya dört kişi ortak kesse caiz olur. Eğer ortaklardan birinin hissesi yedide birden aşağı olsa onun kurbanı caiz olmaz. Onun kurbanı caiz olmayınca aynı hayvana ortak olan diğerlerinin de kurbanı caiz olmaz. Ortaklardan birinin niyeti Allah rızası olmayıp başka bir şey olsa, onun kurbanı caiz olmaz. O caiz olmayınca diğer ortakların kurbanı da caiz olmaz. Çünkü hayvan birdir.
4. Ortaklardan biri kurban bayramında kesmesi vacip olan kurbana niyet edip diğer ortaklar başka kurbana niyet etse, bu ister akika gibi nafile, ister nezir ve haccı kıran ve temettu kurbanı gibi vacip olsun hepsinin niyeti rızası olduktan sonra caizdir. Bu üç imamızın görüşüdür. Lakin imam-ı Azam Ebu Hanife “Ortakların hepsi kurban bayramına ait kurbana niyet ederse daha güzel olur” dedi.
(ReddülMuhtar c.6 s.316 – Fetavel hindiye c.5 s.304 – Dürer c.1 s.270 – Bedayi c.5)
Kurban İçin Müstehap Olan Şeyler
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1- Kurbanı bayram gününden evvel alıp bakmak
2- Boynuna bir şey asmak (bir deri parçası da olabilir.) Koyunda müstehap değildir
3- Kesileceği yere şefkat ve tazimle götürmek, bacağından çekip sürüklememek
4- Kestikten sonra çulunu ve boynundaki gerdanlığını tasadduk etmek
5- Kurban alırken iyisini, büyüğünü ve semizini almak
6- Keserken kıbleye çevirmek sünneti müekkededir
7- Bıçağın keskin olması
8- Kestikten sonra bütün azaları hareketsiz kalıp canı çıkıncaya kadar başını kesmemek ve yüzmemek
9- Kestiği kurbanın etinden yemek ve başkalarına yedirmek. Efdal olan üçte birini tasadduk etmek,
üçte birini akraba ve dostlarına yedirmek ve üçte birini de ehline bırakmaktır.
(Fetavel hindiye c.5 s.330)
10- Derisini tasadduk etmek (fakirlere veya hayır yollarına vermek) (Kuduri – Reddül muhtar c.6 s.328)
11- Kestikten sonra iki rekât namaz kılmak
12- Keserken yemek borusu, nefes borusu ve iki şah damarı olmak üzere dördünü kesmek
13- Dört damarını kesip bırakmak, başını koparmamak (fetavel hindiye c.5 s.287)
.
Kesmeden Evvel Kurbandan Menfaatlenmek
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Bir hayvan kurban olarak belirlendikten sonra kesilmezden evvel yününü kesmek, sütünü içmek, binmek, koşmak veya herhangi bir şekilde ondan dünyevi menfaat temin etmek mekruhtur.
Eğer sütünü ve yününü satarsa, parasını tasadduk eder ve ya kendisi kullanırsa kıymetini tasadduk eder. Kurbanı kestikten sonra maksat hâsıl olmuş olduğundan her şeyi ile dilediği gibi menfaatlenebilir. Bayram gününden evvel kesmiş olsa etini yemek de helal olmaz. Tasadduk etmesi lazım gelir. (Dürül muhtar – Reddül muhtar c.6 s.329)
Kurbanın sütünden istifade etmek, etini ve derisini satıp parasını almak ve ya demirbaş olmayacak bir şey ile değiştirmek mekruhtur. Şayet böyle bir şey yapılırsa, kıymetini yani kaç para ise o miktarı sadaka olarak vermek gerekir. Peygamber Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Kurbanın derisini satan kimsenin kurbanı olmaz.” (ez-Zeylâî, Nasbu’r-Râye, 4/218)
Kurbanın et ve derisinden kasap ücreti de verilmez. Yani kasaba “Gel benim hayvanımı kesiver, karşılığında bir miktar et vereyim yahut derisi senin olsun” denilemez. Peki, kasaba et veya deri vermek câiz olmaz mı? Tabii ki câiz olur ancak kasaplık ücretini de ayrıca vermek şartıyla. Nitekim Hz. Ali (r.a)’den şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Resulullah (s.a.v), develer kurban kesilirken başında durmamı, derilerini ve sırtlarındaki çullarını paylaştırmamı emretti. Onlardan herhangi bir şeyi kasap ücreti olarak vermeyi bana yasakladı. Kasap ücretini biz kendimiz veririz.” (Müslim, Hacc, 348)
Kurbanın derisi sadaka olarak verilir ve ya ondan seccade ve saire gibi evde kullanılacak bir şey yapılır. Hz. Âişe (r.anhâ) validemizin ve diğer bazı sahabilerin kurban derilerinden su tulumu yaptıkları rivayet edilmiştir. (Müslim, Edâhî, 28)
Kurbanın, kesilmezden evvel yünlerini kırkmak mekruhtur. Eğer kırkılacak olursa, bu yünler de sadaka olarak verilir. Fakat kesildikten sonra yünü yolunup ve ya kırkılıp kullanılabilir; bu câizdir. (Ö. N. Bilmen, B. İslâm İlm. İst. 1985, s. 413-414)
.
Kurban İçin Mekruh Olan Şeyler
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Kurbanı kitabinin (Yahudi, Hristiyan) kesmesi
2. Derisini satmak ve ya yenilip içilen bir şey ile değiştirmek. Bazıları derisini satmak batıldır dediler. (yani hiç caiz değildir dediler.)
3. Yününü ve sütünü satmak
4. Kesmeden evvel kurbanlık hayvanın sütünü kullanmak ve ya kurbanlıktan her
hangi bir şekilde menfaatlenmek
5. Kasabın ücretini kurbandan vermek (Et ve derisini vermek gibi)
6. Gece kesmek yanlış olma ihtimalinden dolayı tenzihen mekruhtur
7. İster kitabi ister Mecusi olsun, kâfire kurbandan bir şey vermek
Eğer kurban sahibinin evine gelir de yerse mekruh olmaz. (Elfıkhı alel mezahib).
8. Kurban niyeti ile alınan hayvanı, daha ucuzu ve ya müsavisi ile değiştirmek.
Fakirse hiç caiz olmaz. (Elfıkhı alel mezahib C.1 S.724 – Reddül muhtar C.6 S.329)
9. Yemek borusu, nefes borusu ve iki şah damar olmak üzere dördünü kesmek
gerekirken üçünü kesip birini bırakmak
10. Kestikten sonra hayvan ölmeden murdar iliğini (can damarı) kesmek, hayvanın başını koparmak ve yüzmekte mekruhtur. Bunu yemek mekruh değildir.
11. Hayvanı yatırdıktan sonra bıçağı bilemek
12. Hayvanı kıbleye çevirmeden kesmek
13. Hayvana lüzumsuz eza veren her şey mekruhtur.
(Fetavil hindiye C.5 S.287/288 – Reddül muhtar C.6 S.296)
14. Deveyi çenesinin altından kesmek, sığır ve mandayı da boynunun gövdesine bitiştiği
yerden kesmek. (Dürül muhtar – Reddül muhtar C.6 S.303)
15. Doğurması yakın olan gebe hayvanı kesmek. (Dürer haşiyesi şürrümbilal C.1 S.27)
.
Kesilmeyen Kurbanın Kazası
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Bir kimse kesmediği kurbanın kazasına niyet ederek kurban kesmiş olsa, kaza olmayıp nafile olur. Kesmemiş olduğu kurbanın kazası için orta kıymette bir koyun ve ya kıymeti tasadduk edilir.
(Fetavil hindiye c.5 s.305).
Bir kimse kurban kesme niyeti ile bir koyun alıp bayram günleri geçtiği halde kesememiş olsa; zengin olsun, fakir olsun eğer “Benim üzerime şu koyunu kurban etmek vardır” demek suretiyle kendisine vacip yapmış ise ve ya böyle demese bile, fakir olduğu halde kurban etmek niyetiyle bir koyun almışsa, o koyunu diri olarak tasadduk eder. Eğer zengin olup kendisine muayyen bir koyunu kesmeyi vacip yapmamışsa ister kurban için koyun almış olsun ister almamış olsun dilerse orta değerde bir koyun alıp diri olarak tasadduk eder. Dilerse kıymetini tasadduk eder. (Fetavil hindiye c.5 s.296)
Önemli bir husus
Kurban için alınan bir hayvan kaybolur ve ya çalınır da yerine bir kurbanlık alındıktan sonra kaybolan kurbanlık bulunursa, sahibi fakir ise her ikisini de kesmesi icap eder. Zengin ise yalnız birini keser.
Çünkü fakir halde ve mükellef değilken, bir hayvanı kurban niyeti ile almakla bizzat o hayvan kurban edilmek üzere tayin edilmiş ve bir nevi adak gibi fakirin üstüne vacip olmuş olur. (M.Islam ilmihali s.392)
Zengin ise bir kurban kesmekle zaten mükelleftir. Bir hayvanı almakla mutlaka o hayvani kurban etmesi şart olmaz. Çünkü o hayvan üzerinde hususi bir niyet yapmamış, sadece dinen borcu olduğu için bir kurbanlık almıştır. İster onu ister herhangi bir hayvani kurban edebileceğinden, kaybolmuşken bulunan ilk hayvani ve ya yeni almış olduğu hayvanı keser. Yani ikisinden birisini kesmesi yeterli olur.
(B.Islam ilmihali s.392)
.
Kurbanın Çeşitleri (Nezrler, Akika Kurbanı)
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1- Udhiyye
Kurban bayramında kesilen kurbandır. Din istilahinde adi udhiyyedir. Nitekim kurban bayramının adı da udhiyye bayramıdır. İnsanın feda edilmekten kurtulup, onun yerine bir hayvanın feda edilmesine bir teşekkür bayramıdır. Ramazan bayramı da ismini fıtır sadakasından alıp, fıtır bayramıdır. (Elmalı tefsiri kevser süresi)
2- Hedy kurbanı
Allah-u Teâlâ’ya yakınlık için ve ya hacda yapılması yasak olan bazı fiilleri işlemekten dolayı keddaret olarak kesilmek üzere harem-i şerife götürülen kurbana hediy kurbanı denir. Bu kurbanın harem-i şerif hudutları içinde kesilmesi lazımdır. Başka yerde vekâlet verilerek kesilmez. Mine mevkiinde kesilmesi sünnettir. (ibni abidin 5-220)
3- Nezir ve şükür kurbanı
Dilimizde çoğunlukla adak kelimesiyle karşıladığımız nezr, Arapça’ da daha şümullü bir mana taşır. Nezrin cem’i nüzurdur; korkutma demek olan inzardan gelir. Râgıb el-İsfehanî, nezrin ıstılahî manasını “vacip olmayan bir şeyi bir emrin vukuu sebebiyle vacip kılmak” diye tarif eder. Daha açık bir ifadeyle nezri “Allah-u Teâla hazretlerine tazim için mübah olan bir fiilin yapılmasını üzerimize almak, ifasını kendi kendimize vacip kılmaktır” diye tarif edebiliriz. Kul, Allah’ın rızasını kazanmak maksadıyla ibadet sayılacak bazı şeyleri kendi kendine vacip kılabilir, bu dinen makbul bir davranıştır. Sözgelimi “yarın oruç tutacağım” ve ya “yarın şu kadar namaz kılacağım” diye nezirde bulunabilir. Kurtubî “Nezr ifa edilmesi emredilmiş olan akitlerdendir. Yerine getirene sena edilmiştir” der.
Nezr kişinin bir şeyi yapmayı adaması olduğuna göre nezrin makbul olması, nezredilen şeyin, dinen makbul ve ibadet nev’inden olması gerekir. Allah’a isyanı gerektiren haramı ve mekruhu işlemeyi gerektiren nezirler makbul değildir.
Nezr Allah rızası için olmalıdır. Dünyevî maksada yönelik nezirler, ibadette esas olan ihlasa münafi olduğu için değeri düşüktür. “Şu işim olursa şu kadar namaz kılayım” ve ya “…şu kadar malı tasadduk edeyim” şeklindeki nezirler gibi. Ancak İslam âlimleri bu çeşitten nezir yapıldığı takdirde yine uyulması gerektiğini belirtmişlerdir. İbni Hacer en muteber, en kıymetli nezrin herhangi bir şarta bağlamadan yapılan nezir olduğunu belirtir ve “hastalıktan afiyet bulanın ‘Allah için şu kadar oruç üzerime borç olsun’ demesi gibi” der. İbni Hacer devamla: ” Allah şifa verirse…” gibi bir şartla ibadete nezretmenin ikinci sırada yer alan bir nezir olduğunu belirttikten sonra, rızası gözetilmeyen nezirlerin değersiz olduğunu söyler. “İstiskal ettiği bir kölesinin sohbetinden kurtulmak için azap etmeye nezretmesi gibi” der. Kişiye yapmada meşakkate düşeceği nezirde bulunmanın mekruh ve hatta haram olacağı yine âlimlerce belirtilmiştir.
Nezirlere uyulması gerektiği Kur’an-ı Kerim’de temas edilmiş olan bir husustur. Şöyle buyrulur:
“Allah sizi yanlışlıkla ve ya yanılarak ettiğiniz yeminlerden dolayı mesul tutmaz; fakat kalbinizle kazandıklarınızdan, yalan yere ettiğiniz yeminle ve yeminlerinizi yerine getirmemekle kazandığınız günahtan mesul tutar. Allah gafurdur, günahları çok bağışlar; halimdir, hemen ceza vermeyip, tövbe etmeniz için size fırsat verir” (Bakara 225).
Bir arzunun hâsıl olması durumunda, mesela bir ev, bir araba alınması durumunda Allah için kesilen kurbanlar ile adak yapılmak sureti ile Allah için kesilen ve tasadduk edilen kurbanlardır. Şartlı nezir olmadığı müddetçe her zaman kesilebilir. Bu kurbanlarda manevi yönü ile çok kazançlı sadakalardır. “Az sadaka çok belayı defi eder” sözü de bu kazanca işaret eder. Onun için vakti yerinde olan müminlerin sene içerisinde zaman zaman teşekkür kurbanları kesmesi ve fakirlere ilim irfan yuvalarına vermesi çok kazançlıdır.
4- Akîka (Nesike) Kurbanı
Ümmû Kürs’el-Ka’biyye demiştir ki:
“Resulullah (s.a.v)’ı, (Akîka kurbanı olarak) erkek çocuğu için, yaşça birbirine denk olan iki koyun, kız çocuğu için de bir koyun (kesilir) derken işittim.”
Ebû Dâvûd der ki: “Ben Ahmed (b. Hanbel)’i (metinde geçen) “mükâfieten” (kelimesi)i ‘eşittirler’, yahut da ‘’birbirlerine yakındırlar’ diye tefsir ederken işittim.” (Nesâî, akîka 1, 3, 4; Ahmed b. Hanbel, IV, 38.
Sünen-i Ebu Davud Terceme 10/538-539.)
Bize Saîd b. Amir, Hişam’dan, (O) Hafsa bint Sîrîn’den, (O da) Selman b. Amir ed-Dabbi’den (naklen) haber verdi ki, Resulullah (SallAllahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuş: “Çocukla beraber bir “akika” vardır. Bu sebeple onun için kan akıtın (kurban kesin) ve ondan eziyet verici şeyi giderin.” (süneni darimi 1973 no.lu hadis)
Bize Affân haber verip dedi ki; bize Hemmâm Katâde’den, (O) el-Hasan’dan, (O) Semûre’den, (O da) Hz. Peygamber’den (SallAllahu Aleyhi ve Sellem) (naklen) rivayet etti ki: “Her çocuk ‘akika’sına karşılık rehindir. (Bu sebeple) onun için (akika kurbanı) kesilir, (saçı) tıraş edilir ve (başına) kan sürülür.”
Katâder bu kan sürme işini tarif edip şöyle derdi: “Akika boğazlandığı zaman bir parça yün alınır ve onunla, boğazlanan hayvanın can damarlarına dönülüp kana bulaştırılır. Sonra (bu kanlanmış yün parçası) bebeğin bıngıldağının üzerine konur. Nihayet (kan başından) ip gibi akınca başı yıkanır, sonra da tıraş edilir.”
Affan dedi ki; Ebân bize bu Hadisi rivayet etmiş ve; “… kan sürülür” (yerine) “ve adı konulur” demiştir. Abdullah (ed-Dârimî ise); “Ben bunu (yani çocuğun başına kan bulaştırmayı) gerekli görmem” dedi. (süneni darimi 1975 nolu hadis)
Akîka; lügatte yeni doğan çocuğun başındaki “ana tüyü” demektir. Bir fıkıh terimi olarak bu kelime; yeni doğan bir çocuğun doğumunun yedinci günü kesilen kurban anlamında kullanılır. Dolayısıyla yeni doğan bir çocuğun başındaki ana tüyü doğumunun yedinci günü kesildiği için ‘akîka’ ismini aldığı gibi, onunla birlikte kesilen kurban da bu ismi almıştır.
Hanefî âlimlerinden İbn Âbidîn bu mevzuda şunları söylemiştir: “Çocuğu dünyaya gelen bir kimsenin, doğumun ilk haftasında, çocuğa isim vererek başındaki ana tüyünü kesip ağırlığınca gümüş ya da altın dağıtması müstehaptır. el-Câmi ü’l-nıahbûbî’de açıklandığına göre; çocuğun saçları kesilirken bir de “akîka” adıyla bir kurban kesmek caizdir. Ebû Cafer et-Tahâvî Şerhü Maâni’l-Âsâr’ isimli eserinde bu kurbanı kesmenin nafile bir ibadet olduğunu söylemiştir.
Udhıye kurbanında aranan şartların aynen bu kurbanda da bulunması gerekir. Bu kurbanın eti çiğ olarak dağıtılabileceği gibi, pişirilerek ve kemikleri kırılarak ve ya kırılmadan da dağıtılabilir. Uygun görülen kişilerin davet edilerek onlara yedirilmesi de caizdir. (Sünen-i Ebu Davud Terceme 10/539)
Kurban İslâm Dininin Şiarındandır
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Cenâb-ı Hak, Kevser Suresinde “Rabbin için namaz kıl ve kurban kes” buyuruyor. Bu ayet-i kerimedeki “namaz” dan maksat bayram namazı, “kesmek” ten kasıt da, kurban kesme günlerinde kesilen hayvanlardır. Zira Cenâb-ı Hak, Kevser süresinin ikinci ayetinde “Rabbin için namaz kıl, kurban kes” buyurmaktadır. Ayet-i Kerimede geçen “venhar” kelimesi emirdir. Ancak zanni delil ile sabit olduğu için kurban ibadetinin hükmü vaciptir.
Peygamber Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde: “Kimin mâli imkânları müsait olur da kurban kesmezse, sakın bizim namazgâhımıza yaklaşmasın” buyurmuşlardır.
Bu niyetler ile ifa edilen kurban ibadetinin dünyevi ve uhrevi birçok faydası vardır. Bu hususta Peygamber Efendimiz (s.a.v) “Kim gönül hoşluğu ile (Allah’tan) sevap ümit ederek kurban keserse, (o kurban) o kimse için, ateşten (koruyan) bir perde olur” buyurmaktadır.
2. Hz Ali (r.a) Efendimiz’ den şöyle rivayet olunmuştur “Bir kimse evinden kurbanlık almak için çıksa, o kimsenin her adımı için on sevap yazılır, on günahı silinir ve o kimseye on derece verilir. Almak için konuştuğu zaman o kimsenin sözleri tespih olur. O kurbanın parasını verdiğinde, her bir dirhem için yedi yüz hasene yazılır. Kurban yatırılıp kesilince, kesildiği yerden yedi kat yere varıncaya kadar ne varsa hepsi o kimse için istiğfar ederler. Kanı aktığı zaman Rabbülâlemiyn her damlasından on melek halk eder. O melekler kıyamete kadar o kimse için istiğfar eder. Verdiği etin her lokması için Hak Teâlâ İsmail (a.s)’in evlatlarından bir köle azat etmiş sevabını verir”
Resulullah (sav) Efendimiz de “Kimin için mal genişliği olur da kurban kesmezse sakın bizim namazgahımıza yaklaşmasın buyurmuşlardır. (Feyzül kadir c.6 s.208)
Hadisi şerifte beyan olunan “Bizim musallamıza yaklaşmasın” diye vaîd (korkutucu ifade) ancak vacipler için vaki olur.
3. Kurban birçok esrarı ihtiva eden faziletli bir ibadettir. Kurban rızası için yapılan bir fedakârlık olup yüce Rabbimizin verdiği nimetlere şükür, dünyevi ve uhrevi bela ve musibetlere kalkandır.
Nitekim Resulullah (sav) efendimiz bir hadisi şeriflerinde “Kim gönül hoşluğu ile Allah’ tan sevap umarak kurbanını keserse onun için kendisini ateşten koruyan bir perde olur.” Buyurmuşlardır. (Ettirğib Etterhib c.2 s.155)
4. Sünnette de kurbanla alâkalı birçok delil vardır. Müslim (r.h.)’in Hz. Enes (r.a.)’den yapmış olduğu rivayet bunlardan birisidir: “Resulullah (s.a.v), beyazı siyahından çok, boynuzlu, iki koç kurban etti. Onun; ayağını hayvanın yanlarına koyduğunu, Bismillah deyip tekbir getirerek eliyle onları kestiğini gördüm.” (Kitâbü’l-Edâhî, 17; Buhârî, K. Edâhî, 9)
5. Bir diğeri de Hz. Âişe (r.anhâ) validemizin rivayet etmiş oldukları şu hadis-i şeriftir: “Âdemoğlu, kurban bayramı gününde kan akıtmaktan daha sevimli bir amelle Allah’a yaklaşabilmiş değildir. Kanını akıttığı hayvan, kıyamet günü boynuzları, çatal tırnakları ve kılları ile gelecektir. Akan kan yere düşmeden önce, Allah-u Teâlâ katında yüksek bir makama ulaşır. Bu bakımdan kurbanlarınızı gönül hoşluğu ile kesiniz.” (İ. Mâlik, Muvatta’, Kur’an 24; Tirmizî, Edâhî, 1; İbn-i Mâce, Edâhî, 3)
6. Kurban gadab-ı ilahiye’ yi söndürüp rızayı ilahiye’ yi celbeder. Çok kurban kesilen memlekette harp olmaz. Kurban kesecek mali gücü olduğu halde kesmezse muhakkak o kişinin ya kendisinden veya çoluk çocuğundan veya malından mutlaka bir kan akar. Kurban bayramında umumi af tecelli eder. Kurbanda çoluk çocuk ve fukara için umumi bir menfaat vardır. (Ziya Sunguroğlu’nun notlarından)
7. Kurban vecibesinin yerine getirilmesi; hak yolundaki fedakârlığın bir nişanesi, Allah-Teâlâ’nın verdiği nimetlere karşı kulun bir şükranesidir. Ayrıca günahların bağışlanmasını dilemektir. Bunların neticesi olarak da sevaba nail olmak ve bir takım belâlardan korunmaktır. Velhâsıl kurbanın meşruiyeti; dinî, ahlâkî, ictimaî bir takım hikmetlere, maslahatlara istinat eder, dayanır. Bunu takdir etmeyecek bir akıl sahibi tasavvur olunamaz. (Büyük İslâm İlmihâli S. 410)
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ
8.Kendilerine ait olan birçok dünyevi ve uhrevi menfaatlerini hazırlasınlar şahit olsunlar. Dünyevi menfaat, Allah’ın şiarini müşahede irfani, ahlaki ve ticari içtimaı bir takım menfaattir. Uhrevi menfaat ise mağfireti ilahi ve Hz. Allah’ın rızasıdır.
Kendilerini rızıklandırdığı en’ami behime üzerine malum günlerde Hz. Allah’ın ismini zikir etsinler yani ‘Bismillahi Allah ü ekber’ diyerek kurban kessinler ve kestikleri kurbandan yesinler muhtaç olan fakirlere yedirsinler buyurulmuştur. (Hac Suresi, Ayet 28)
Not:
Burada malum günler, İmamı Azam ve İmamı Şafii Hazretlerine göre zilhiccenin on günü olduğuna kail olmuşlardır ki Bu suretle bu eyyamı malumatın kurbana zarf olması kurban bayramı günü olan onuncu günü itibarı iledir. Hâlbuki kurban bayramının yalnız birinci günü değil ikinci ve üçüncü günleri de kesilebileceğinden bu üç gün eyyamı nahr olarak addedilir.
9. Bu ayeti celilede ve diğer ayeti celilelerde (فَكُلُوا مِنْهَا) emri yani “yiyiniz” emri ibaha ifade ederken yani yemek mübah olurken (وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ) emri yani fakirlere yediriniz emri vücüb ifade etmektedir. Bütün müfessirler bu hususta ittifak etmişlerdir.
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُم مِّن شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُ
“Kurbanlık deve ve sığırları Allah’ın size olan nişanelerinden kıldık. Sizin için onlarda hayır vardır. Ön ayaklarının biri bağlı halde keserken üzerlerine Allah’ın adını anın. Yanları yere yaslandığı vakit de onlardan yiyin, kanaat edip istemeyene de, isteyene de yedirin. Böylece onları sizin buyruğunuza verdik ki, şükredesiniz.” buyurulmaktadır. (Hac Suresi, Ayet 36)
10. Yine bu ayeti celilede yemek mübah yedirme emri ise vücüb ifade etmektedir.
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
لَن يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَكِن يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنكُمْ كَذَلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِينَ
Elbette onların etleri ve kanları Allah’a ulaşmayacaktır. Ancak O’na sizin takvanız erecektir. Onları bu şekilde sizin buyruğunuza verdi ki, size yolunu gösterdiğinden dolayı, Allah’ı tekbir ile yüceltesiniz. (Ey Muhammed!) Vazifelerini güzelce yapan iyilik sevenleri müjdele. (Hac Suresi, Ayet 37)
.
Kurban ile ilgili Bazı HükümlerBy Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Kız veya erkek çocuğu dünyaya gelen bir kimsenin şükür makamında akika adıyla bir kurban kesmesi meşru kılınmıştır. Haleften ve seleften ilim ehlinin ekserisinin görüşü budur. İmam Mâlik (r.a.) bu mevzuda şöyle diyor: “Akîka konusunda biz Medîneliler arasında da ittifak vardır. Çocuğuna akîka kurbanı kesecek kimse kız ve erkek için ayrı ayrı birer kurban keser. Akika vacip değil, müstehaptır. İnsanlar öteden beri yapagelmişlerdir.” [211]
Tabiinden Yahya el-Ensârî de “Benim yetiştiğim insanlar yeni doğan kız ve erkek çocukları için akîka kurbanı kesmeyi bırakmazlardı.” demiştir.
Bu mevzuda İbn’ül-Mün’îr de “Akîka kurbanı kesmeyi meşru görenler, Hanefî âlimleriyle İmam Malik, İmam Şafiî, İshak ve Cumhuru ulemadır. Delilleri ise; mevzuumuzu teşkil eden babın hadisleri ile benzeri hadislerdir. Ancak akîka kurbanının hükmü âlimler arasında ihtilaflıdır. Cumhuru ulema bunun sünnet olduğu görüşündedir” diyor. (İmam-ı Mâlik, El-muvatta, akîka, 7)
2. Akîka kurbanı olarak erkek çocuk için iki koyun, kız çocuk için de bir koyun kesilir. Sahabe ve Tabiînden olan âlimlerin ekserisi ile onların dışında kalan ulemanın pek çoğu bu görüştedir.
Ancak Hanefî âlimleriyle İmam Malik bu hususta “Kız ile oğlan arasında bir fark yoktur. Her ikisi için de birer koyun kesilir” demişlerdir. İbn Ömer ile Urve b. ez-Zübeyr de bu görüştedir. Nitekim şu iki hadis-i şerif, bunu açıkça ifade etmektedir: “Abdullah b. Ömer, aile fertlerinden her isteyene akîka’dan verirdi. O, kız ve erkek hepsi için ayrı ayrı birer koyun keserdi. “Urve b. ez-Zübeyr, âkîka olarak kız ve erkek çocuklar için ayrı ayrı birer koyun keserdi.” [213] Hadis-i şerifte Resul-i Ekrem Efendimizin de Hz. Hasan ve Hüseyin (r.a) için akîka kurbanı olarak birer koyun kestiği ifade edilmektedir. Erkek çocuk için akîka kurbanı olarak iki koyun kesileceğini ifade eden cumhuru ulemaya göre “Hz. Peygamber’in Hz. Hasan ile Hüseyin için akîka kurbanı olarak birer koyun kestiğini ifade eden 2841 numaralı hadis-i şerif muzdaribdir; çünkü Nesâi’nin rivayetinde Hz. Peygamber’in Hazret-i Hasan ve Hüseyin (r.a) için ikişer koç kurban ettiği ifade edilmektedir. (Nesai akika 4)
Gerçi Nesâî’nin bu rivayetindeki “iki koç” kelimesinin tekit için tekrarlanmış olabileceği; binaenaleyh, Hazret-i Hasan’la Hüseyin için kesilen akîka kurbanlarının dört koç değil de iki koçtan ibaret olduğu düşünülebilirse de bu iki hadisin birini diğerine tercih etmek ve ya aralarını telif etmek mümkün olmadığından, bu hadisler muzdaribdir ve delil olma niteliğinden uzaktır. Eğer, gerçekten 2841 numaralı hadisin sübutu kabul edilecek olursa, o zaman bir koyun kesmekle yetinmenin caizliğine, iki koyun kesileceğini ifade eden sahih hadislerin çokluğuna bakarak da iki koyun kesmenin müstehaplığına hükmetmek gerekir.” Âlimler, akîka kurbanının hangi hayvanlardan olabileceği konusunda da ihtilâfa düşmüşlerdir, Şafiî âlimlerinden bazıları ile İbn Hazm, mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerifin zahirine sarılarak, akîka kurbanının sâdece davar cinsinden olan keçi ve koyundan kesilebileceğini sığır ve deve cinsinden akîka olamayacağını söylemişlerdir. Hanefî âlimlerine göre, kurban bayramında kurban edilmeye elverişli olan her koyun, akîka kurbanı olabilir.
Malikilerle Şafiilere ve âlimlerin cumhuruna göre; kurban bayramında kurban edilmeye elverişli olan davar, sığır ve deve cinsinden her hayvan akîka kurbanı olarak kesilebilir. Delilleri ise Hz. Enes’in rivayet ettiği “Kimin bir çocuğu dünyaya gelirse onun için akika kurbanı olarak koyun, sığır ve deve cinsinden bir hayvan kessin.” (Mecmeû’z-Zevâid, IV, 58) mealindeki hadis-i şeriftir. Ancak bu hadisin senedinde Mus’ide b. el-Yesa’ isminde yalancı bir râvî bulunduğundan bu hadis delil olamaz. Ahmet b. Hanbel (r.a)’ya göre; akîka kurbanı koyundan kesilebildiği gibi sığır ve deve cinsinden de kesilebilir. Bu hayvanların akîka kurbanı olarak kesilmesinin caiz olabilmesi için ortaklaşa değil sadece bir çocuk için kesilmiş olmaları şarttır. “Sünen-i Ebu Davud Terceme : 10/539-541”
Kurbanın maddi, manevi olmak üzere mühim faydaları vardır.
1- Gadab-ı ilahiyi söndürür
2- Rıza-ı ilahiyi celbeder
3- Çok kurban kesilen bir memlekette harp olmaz
4- Eğer bir insan vakti hali müsait olup da kurban kesmezse muhakkak ki o adamın ya kendisinden ve ya çocuklarından yahut da malından, ticaretinden, servetinden, varlığından mutlaka bir kan çıkacaktır.
5- Kurbanda çoluk çocuk ve fakir için umumi bir maslahat ve mutlak bir menfaat vardır
6- Kurban bayramında afv-ı umumi tecelli eder.
.
Kurbanın Cinsi, Yaşı Ve Kurban Olmasına Mani AyıplarBy Asım Mete on 2 Ekim 2014
Kurbanın Cinsi, Yaşı Ve Kurban Olmasına Mani Ayıplar
Kurban üç cins hayvandan olur.
1- Koyun, keçi
2- Sığır, manda
3- Deve
Keçinin bir yaşında, koyunun bir yaşını doldurmuş ve ya 6 aylık olup, bir yaşındaki gibi gösterişli olması şarttır. Deve en az beş yaşını, sığır ve mandanın ise en az iki yaşını bitirmiş olması icap eder. İcap eden yaşı doldurmamış, herhangi bir uzvu noksan olan ve ya sakatlığı olup kurban olmasına mani bir durumu olan hayvanlar asla alınmamalıdır. Bu hayvanların dişisinin de erkeğinin de kurban olarak kesilmesi caizdir.
Vahşi hayvanlardan ve tavuk, hindi gibi iki ayaklılardan kurban caiz değildir.
Tavuk, horoz ve hindi gibi hayvanları kurban niyeti ile kesmek mecusilere benzemek olduğundan tahrimen mekruhtur.
Kurban, koyun ve keçiden bir yaşını tamamlayan (ikiden gün alan) sığırdan ve mandadan iki yaşını tamamlayan (üçten gün alan) ve deveden beş yaşını tamamlayandır. Ancak koyun altıncı ayını doldurup yedinci aydan gün alır ve bir yaşında koyunlar gibi cüsseli olursa kurban olması caizdir. (Ancak keçi caiz değildir)
Koyun ve keçi her ne kadar büyük de olsa ancak bir kişi için kesilebilir. Sığır ve deve ise yedi kişi ve daha az kişiler için kesilebilir. Kıymetleri müsavi olduğu zaman bir koyun kesmek bir sığır ve devenin yedi de birinden efdaldir. Eğer büyük hayvanın yedi de biri daha kıymetli ise o efdaldir.
Kurbanlık hayvan kesilmeden evvel doğurursa o yavru da anası ile beraber kesilir. Bazılarına göre
kesilmeden tasadduk edilir. Kurban sahibi ondan yiyemez. Yerse kıymetini tasadduk eder. Müstehap olan o yavruyu canlı olarak tasadduk etmektir.
Kuyunun iki memesinden biri körelse ve ya kopsa; deve, sığır ve mandaların dört memesinden ikisi körelse ve ya kopsa ondan kurban olmaz.
Kurban olacak hayvanın boynuzlu ve boynuzsuz olmasında ve boynuzunun kırık olmasında beis yoktur. Çünkü boynuza maksut taalluk etmez. Bazı fukaha, boynuzunun biri ve ya ikisi kökünden kırılırsa olmaz dedi. Buzağı iken boynuzları yakılıp köreltilen cins hayvanlardan kurban kesmek caiz olur. Sunî tohumlama ile doğan hayvanı kesmek de caizdir.
Kurbanlık hayvanın, şaşı ve uyuzlu olması, karnını doyurabildikten sonra deli olması, burulmuş, husyeleri alınmış olması, dağlanmış olması, öksürür olması, doğum yapamaz olması, kulakları delinmiş ve uzunluğuna yarılmış olması ve koyunun yünlerinin kesilmiş olması kurban olmasına zarar vermez. Lakin bu gibi kusurlu hayvanları kurban olarak kesmek tenzihen mekruhdur.
.
xxxxxx
Kurbana Niyet
By Asım Mete on 1 Ekim 2014
“Ya Rabbi, şu vücudum sana karşı o kadar isyan etti ki, affedilmem için bu vücudumu sana kurban etmem icap ediyor. Fakat sen Kitap’ınla insanın kurban edilmesini haram kıldığından, vücuduma bedel olarak bu hayvanı senin rızan için kesiyorum. Kabul buyur Ya Rabbi” dedikten sonra üç defa “Allah ü ekber, Allah ü ekber, lâilâhe illâllahü vallâhü ekber, Allah ü ekber velillâhil hamd” diye tekbir alınır, “Bismillâhi Allâhü ekber“ denir ve kurban kesilir. Kurbanı kesinceye kadar konuşmak mekruhtur. (Ziya Sunguroğlu’nun notlarından)
.
Kurban Nasıl Kesilir?
By Asım Mete on 1 Ekim 2014
Kurban kesecek Müslüman, kurbanlık hayvanı incitmeden eziyet vermeden sol tarafı üzerine kıbleye karşı yatırır. Ayaklarından üçü bağlanır. Üste kalan sağ arka ayağı bağlanmaz. Büyük baş hayvanlarda güçlük halinde hepsi bağlanır.
Bir hayvanın meşru bir şekilde kesilmiş olması için, nefes borusu ve yemek içmek borusu ile boynunun iki yanında bulunan ve şah damarı denilen iki kan damarını kesmek sureti ile boğazlanması lazımdır. Bu dört damarı kesmek sünnettir.
Bunlardan hangisi olursa olsun üçünün kesilmesi İmamı Azam Hz.lerine göre kafidir. İmamı Ebu Yusuf’a göre nefes borusu ve yemek borusu ve o iki damardan biri kesilmelidir.
İmam Muhammed’e göre de bu dört şeyden her birinin ekserisi kesilmiş bulunmalıdır.
Kesilen herhangi bir hayvanın canı çıkmadan murdar iliğini kesmek yanlıştır, mekruhtur. Çabuk canı çıksın diye yapılan bu hareket hayvana çok şiddetli acı vereceğinden, kesim yapılınca kani iyice akıp ıstırabı sakinleşinceye kadar kendi halinde bekletilir.
(Şir’atül İslam S:222)
وعن أبى هريرة وابن عباس رَضِى اللّهُ عَنْهُم قا: ]نَهَى رسولُ اللّه عن شَرِيطَةِ الشَّيْطَانِ. قِيلَ: هِىَ الذَّبِيحَةُ يُقْطَعُ مِنْهَا الجِلْدُ وََ تُفْرَى ا‘وْدَاجُ مُمَّ تُتْرَكُ حَتَّى تَمُوتَ[. أخرجه أبو داود.»ا‘وْدَاجُ« جمع ودَج، وهو عرْق العنق، وهما ودجان في جانبي العنق، وإنما أضافهما إلى الشيطان لحمله إياهم على ذلك، وكان من عمل الجاهلية
Ebû Hüreyre ve İbnu Abbâs (radiyallâhu anhüm) anlatıyor: “Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) şeytan kurbanından (şerîta) men etti.” Dendi ki şerîta, boğazından sâdece deri kısmının kesilip, boyun damarı kesilmeden ölmeye terkedilen (kurbanlık) hayvandır.”
(Ebû Dâvud, Edâhî C 17 H no. 2826)
Hadisi şerifin izahı:
Nihâye’de açıklandığı üzere, şerîta, cahiliye devrinde mevcut olan bir kurban çeşididir. Hayvanın boğazından az bir kısmı kesip, kan damarına ulaşmadan ölmeye terk etmektir. Kurbanın meşru bir kurban sayılması için bu kadarcık kesimi yeterli buluyorlardı. Resulullah (aleyhissalatü vesselam)’ın bu kurban çeşidini şeytana izale etmesi, onları böylesi bir kesime -nazarlarında bunu güzel göstererek şaşırtıp- sevk edenin şeytanın olmasından dolayıdır.
Besmele Çekmek (Kesimin Helal Olması)
Ayet-i Kerime’de:
وَلَا تَأكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَيْهِ وَإنَّهُ لَفِسْقٌ
“Üzerlerine Allah’ın ismi anılmamış olanlardan yemeyin, çünkü onu yemek yoldan çıkmaktır. Şeytanlar, dostlarına, sizinle mücadele etmeleri için telkinde bulunurlar. Eğer onlara uyarsanız, muhakkak ki, Allah’a ortak koşanlardan olursunuz.” (En’âm Suresi, Ayet 121)
buyurularak, kesimlerin besmele ile olması emredilmiştir. İbni Abbâs, ayetteki bu emir unutularak yerine getirilmediği takdirde kesilen hayvanın yenilebileceğini, kast-ı mahsusla, inatla terk eden kimsenin kestiğinin yenmeyeceğini belirterek ayet-i kerimeye açıklık getirmiş olmaktadır.
Bu vesile ile birkaç noktayı da belirtelim:
1. Ayette emredilen tesmiye yâni Allah’ın zikri, Allah’ın isimlerinden herhangi biriyle olabilir: Allah-u Ekber, Allah-u azam gibi sâdece demek de kâfidir, yeter ki dua maksadıyla zikredilmemiş olsun. Meselâ ümmağfirlî denmesi kifayet etmez.
Bismillahi Allahu ekber denmesi müstehabdır.
وعن ابن عباس رَضِى اللّهُ عَنْهُما قال: ]مَا أعْجَزَكَ مِمَّا في يَدَيْكَ فهوَ كَالصَّيْدِ وقال في بَعِيرٍ تَرَدَّى في بِئْرٍ: ذَكِّهِ مِنْ حَيثُ حَيْمُ قَدَرْتَ. وَرَأى ذلِكَ عَلىٌّ وَابْنُ عُمَرَ وَعَائشةُ رَضِى اللّهُ عَنْهُم وقال: هُوَ وَأنَسٌ وَابنُ عُمَرَ : إذا قُطِعَ الرَّأسُ مَعَ ابْتِدَاءِ الذَّبْحِ مِنَ الحَلْقِ فََ بَأسَ وََ يتَعَمَّدُ، فإنْ ذُبِحَ مِنَ الْقَفَا لَمْ يُؤْكَلْ سَوَاءٌ قطع الرأس أو لم يقطع.
İbni Abbâs (r.a) buyurdular ki: “Elinde (tasarrufunda) olduğu halde (normal kesişten) seni aciz bırakan şey av gibidir.”
Yine İbni Abbâs, kuyuya düşen bir deve hakkında: “Neresinden gücün yeterse kes!” demiştir. Hz. Ali, İbni Ömer ve Hz. Âişe (radıyallâhu anhüm) de bu görüşte idiler.
İbni Abbâs, İbni Ömer ve Enes (radıyallâhu anhüm): “Boğazdan kesmeye başlayınca (acele sebebiyle) başı kopuverse bunda bir beis yok. Ancak, ense tarafından kesilmişse yenmez, baş kopsa da kopmasa da fark etmez” demiştir. (Buhârî, Zebâih 23)
Hadisi şerifin izahı:
1- Buhârî, bu hadisi, “Ehlî hayvanlardan kaçanlar, (tezkiye hususunda), vahşî hayvanların hükmüne tâbidir” adını verdiği bir bâbın tercümesi meyanında kaydeder. Normal olarak, ehlî hayvanın kesilmesi boynundan olmasını gerektirdiği halde, kaçması halinde yakalamak için atılan bir okun veya mızrağın tesiriyle yara alıp ölecek olsa, etinin temiz olacağı ifade edilmektedir. Bu durumda, hayvan her neresinden isabet almışsa, tıpkı av hayvanı gibi etinin helal olacağı belirtilmiş olmaktadır.
Sadedinde olduğumuz bâbta, bu görüşü paylaşan birkaç sahibinin görüşüne yer verilmektedir. Rivayetleri Buhârî, hep senetsiz olarak kaydetmiş ise de, şârihler, rivayetlerin senetli olarak geldikleri kaynaklar hakkında bilgi verirler.
2-Buhârî’de bu muallak ve mevkuf rivayetlerin dayandığı merfu rivayete de yer verilmiştir. Mealen şöyle: “Râfi’ İbni Hadîc anlatıyor: “Dedim ki: ‘Ey Allah’ın Resulü, biz yarın düşmanla karşılaşacağız, yanımızda hayvan kesecek bıçağımız yok.’ Bana şu açıklamayı yaptı:
‘Çabuk davran da (hayvan boğulup mundar ölmesin) yahut keseceğin hayvanı bol kan akıtacak bir şeyle öldür. Üzerine Allah’ın ismi zikredilerek (öldürülen hayvan etinden) ye. Diş ve tırnak, (kesme âleti olmaktan) istisna tutulmalıdır. Bunun sebebini sana söyleyeceğim: Diş bir kemiktir, tırnak ise, bu da Habeşlilerin bıçağıdır.’ Biz (ertesi günü), ganimet olarak bir kısım koyun ve deve ele geçirmiştik. Onlardan bir deve huysuzluk edip kaçtı. Bir adam ok atıp onu durdurdu. Bunun üzerine Resulullah (aleyhissalâtü vesselâm):
“Vahşî hayvanların kaçkınları gibi ehlî hayvanların da kaçkınları vardır. Bunlardan biri söze galebe çalarsa (kaçar gider ve tutamazsanız), ona böyle avlama muamelesi yapınız” buyurdu.
3- Kaçan ehlî hayvanın tezkiyesinde (etinin helâl olma şartlarında), av hayvanlarının helal olma şartlarını aramak gerekeceği hususunda Hz. Aişe, Hz. Ali, Abdullah İbni Ömer (radıyallâhu anhüm)’in aynı görüşte olduklarını belirten Aynî “Bu hususta Ashab’tan bunlara muhalefet eden biri bilinmiyor” dedikten sonra ilâve eder: “Bu, Ebû Hanîfe, Sevrî, Şâfiî, Ebû Sevr, Ahmed, İshâk ve ashablarının ve ashabımızın (Hanefî âlimlerinin) da görüşleridir. Ancak İmam Mâlik: “Tezkiye kesim, boyun ve gırtlak (lebbe)tan yapılmadıkça câiz değildir” demiştir. Bu görüş aynı zamanda Leys ve Rebîa’nın da kavlidir. İbni Battâl der ki: “Saîd İbnu’l-Müseyyeb ehlî hayvanların tezkiyesi (boğazdan) kesmekle gerçekleşir, kaçacak olursa, avı helâl kılan şartlarla helâl olur” demiştir.”
4-Buhârî, bu fetvayı şu sebeple kaydeder: Hayvanın normal kesilme adabında başın bir hamlede kesilmesi yoktur. Aynı tercümenin baş kısmında Buhârî’nin açıkladığı üzere, meşru kesim şöyledir: Boğaz nefes borusu ve iki büyük kan damarıyla boyun kemiğine kadar kesilir. Kemikten öteye geçilmez, omurilik denen beyaz kısım kesilmez. İbni Ömer, bu beyaz kısmının kesilmesini yasaklayıp: “Kemiğe kadar (nefes ve yemek borusu ile damarlar) kesilir, kemiğe ulaşılınca durulur ve hayvan ölünceye kadar bırakılır” demiştir.
Şu halde Buhârî hazretleri, kesme adabı bu olmakla birlikte, hayvanın başı bir hamlede kesilip koparılacak olursa, hüküm nedir? Gibi bir sorunun cevabını Hz. Ömer, İbni Abbâs ve Enes üçlüsünün fetvasıyla cevaplıyor: “Et temizdir, yenebilir.” İbni Hacer, bunlarla ilgili rivayetleri ayrı ayrı kaynaklardan nakleder. Bunlardan ikisi, yani İbni Abbâs ve Enes’in fetvası, bir hamlede kesilip başı koparılan tavukla ilgili. Sadece Hz. Enes (radıyallâhu anh)’in vakasını kaydediyoruz: “Hz. Enes’e ait bir kasap, tavuk keser. Ancak tavuk çırpındığı için, hayvanın başını ensesine kadar kesip, başını fırlatır. Tavuğu (şer’î adaba uygun kesilmedi) diye atmak isterler. Anacak Hz. Enes yemelerini emreder.” Benzer
bir vaka sorulduğu zaman İbni Abbâs: “Acele bir tezkiye (zekâtun vahiyye) diyerek tecviz ettiğini” belirtmiştir.
Kurban İçin Mekruh Olan Şeyler
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Kurbanı kitabinin (Yahudi, Hristiyan) kesmesi
2. Derisini satmak ve ya yenilip içilen bir şey ile değiştirmek. Bazıları derisini satmak batıldır dediler. (yani hiç caiz değildir dediler.)
3. Yününü ve sütünü satmak
4. Kesmeden evvel kurbanlık hayvanın sütünü kullanmak ve ya kurbanlıktan her
hangi bir şekilde menfaatlenmek
5. Kasabın ücretini kurbandan vermek (Et ve derisini vermek gibi)
6. Gece kesmek yanlış olma ihtimalinden dolayı tenzihen mekruhtur
7. İster kitabi ister Mecusi olsun, kâfire kurbandan bir şey vermek
Eğer kurban sahibinin evine gelir de yerse mekruh olmaz. (Elfıkhı alel mezahib).
8. Kurban niyeti ile alınan hayvanı, daha ucuzu ve ya müsavisi ile değiştirmek.
Fakirse hiç caiz olmaz. (Elfıkhı alel mezahib C.1 S.724 – Reddül muhtar C.6 S.329)
9. Yemek borusu, nefes borusu ve iki şah damar olmak üzere dördünü kesmek
gerekirken üçünü kesip birini bırakmak
10. Kestikten sonra hayvan ölmeden murdar iliğini (can damarı) kesmek, hayvanın başını koparmak ve yüzmekte mekruhtur. Bunu yemek mekruh değildir.
11. Hayvanı yatırdıktan sonra bıçağı bilemek
12. Hayvanı kıbleye çevirmeden kesmek
13. Hayvana lüzumsuz eza veren her şey mekruhtur.
(Fetavil hindiye C.5 S.287/288 – Reddül muhtar C.6 S.296)
14. Deveyi çenesinin altından kesmek, sığır ve mandayı da boynunun gövdesine bitiştiği
yerden kesmek. (Dürül muhtar – Reddül muhtar C.6 S.303)
15. Doğurması yakın olan gebe hayvanı kesmek. (Dürer haşiyesi şürrümbilal C.1 S.27)
.
Kesilmeyen Kurbanın Kazası
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Bir kimse kesmediği kurbanın kazasına niyet ederek kurban kesmiş olsa, kaza olmayıp nafile olur. Kesmemiş olduğu kurbanın kazası için orta kıymette bir koyun ve ya kıymeti tasadduk edilir.
(Fetavil hindiye c.5 s.305).
Bir kimse kurban kesme niyeti ile bir koyun alıp bayram günleri geçtiği halde kesememiş olsa; zengin olsun, fakir olsun eğer “Benim üzerime şu koyunu kurban etmek vardır” demek suretiyle kendisine vacip yapmış ise ve ya böyle demese bile, fakir olduğu halde kurban etmek niyetiyle bir koyun almışsa, o koyunu diri olarak tasadduk eder. Eğer zengin olup kendisine muayyen bir koyunu kesmeyi vacip yapmamışsa ister kurban için koyun almış olsun ister almamış olsun dilerse orta değerde bir koyun alıp diri olarak tasadduk eder. Dilerse kıymetini tasadduk eder. (Fetavil hindiye c.5 s.296)
Önemli bir husus
Kurban için alınan bir hayvan kaybolur ve ya çalınır da yerine bir kurbanlık alındıktan sonra kaybolan kurbanlık bulunursa, sahibi fakir ise her ikisini de kesmesi icap eder. Zengin ise yalnız birini keser.
Çünkü fakir halde ve mükellef değilken, bir hayvanı kurban niyeti ile almakla bizzat o hayvan kurban edilmek üzere tayin edilmiş ve bir nevi adak gibi fakirin üstüne vacip olmuş olur. (M.Islam ilmihali s.392)
Zengin ise bir kurban kesmekle zaten mükelleftir. Bir hayvanı almakla mutlaka o hayvani kurban etmesi şart olmaz. Çünkü o hayvan üzerinde hususi bir niyet yapmamış, sadece dinen borcu olduğu için bir kurbanlık almıştır. İster onu ister herhangi bir hayvani kurban edebileceğinden, kaybolmuşken bulunan ilk hayvani ve ya yeni almış olduğu hayvanı keser. Yani ikisinden birisini kesmesi yeterli olur.
(B.Islam ilmihali s.392)
Kurban Edilmesi Caiz Olan Hayvanlar
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Bu vasfı taşıyan hayvanları kesmek kurbanın rüknüdür. Kurban olabilecek hayvanlar: Deve, sığır (inek, öküz, manda) ve davar (koyun, keçi) cinsinden hayvanlardır. Bunların hem erkek hem dişisi kurban olabilir. Kümes hayvanları, eti yenilen vahşi hayvanlar kurban edilemezler. Devenin en aşağı beş yaşında olanı, sığırın iki yaşında olanı ve davarın bir yaşında olanı (ve ya daha az yaşta olup da bu yaşta gösterenleri) kurban edilebilir. Davar cinsinden hayvanları ancak bir kişi kurban edebilir. Bir deve ve ya sığırı ise; yedi kişiye kadar ortak olarak kesmek mümkündür.
Ortakların hepsinin Müslüman olması ve hepsinin de niyetinin kurban kesmek olması gerekir. Eğer içlerinden sadece et almak ve ya ticaret maksadı ile kesmek niyetinde olan varsa, hiçbirinin kestiği kurban kabul olmaz.
Ortaklığın, hayvanı satın almadan önce olması daha iyidir. Bir Müslüman, kurban için satın aldığı bir sığır ve ya deveye, sonradan altı kişiyi daha ortak edebilir. (Sünen-i Ebu Davud Terceme v 10/454)
Kurbanlık hayvanın şaşı, topal, boynuzlu ve ya boynuzsuz (kökünden kırık olursa olmaz) olmasında ve ya boynuzunun birazının kırık bulunmasında, kulaklarının delinmiş ve ya enine yarılmış olmasında, kulaklarının uçlarından kesilip sarkık bir halde bulunmasında, dişlerinin azının düşmüş olmasında, tenasül uzvunun bulunmamasında ve ya buruk olmasında bir mahzur yoktur. Yine yemini yiyebilen delirmiş hayvan, çok zayıf olmayan uyuz hayvan (çünkü uyuz ete geçmeyen bir deri hastalığıdır.) kurban kesilebilir. Bununla birlikte en iyi kurban besili ve gürbüz olandır.
(Sünen-i Ebu Davud Terceme 10/454-455)
.
Kurban Edilmesi Caiz Olmayan Hayvanlar
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Gözü kör olan, dişlerinin çoğu dökülmüş olan, kulaklarının ve ya kuyruğunun yarısından fazlası kesilmiş ve ya kopmuş olan, boynuzlarının biri ve ya ikisi kökünden kırılmış olan, memelerinin başları kopmuş olan, kulakları ve ya kuyruğu doğuştan bulunmayan hayvan kurban olamaz. Yine kemiklerinde ilik kalmayacak kadar zayıflamış olan, kesilecek yere kadar yürüyemeyecek derecede topal olan hayvan ile hasta olan bir hayvan da kurban olamaz.
Bu kusurlardan birisi, kurbanda satın alındıktan sonra meydana gelse kurban sahibi zengin ise başka bir tane alır ve keser. Fakir bir kimse ise böyle kusurlu olan hayvanı kurban edebilir, yerine başkasını alması gerekmez. Hatta böyle kusurlu bir hayvanı satın alıp kesebilir. Çünkü kurban fakirler için nafiledir. Nafilelerde ise müsamaha sınırı geniştir.
Zengin kimsenin aldığı kurban henüz kesilmeden ölse yerine başkasını alması gerekir. Fakir kimsenin aldığı kurban ölse yerine başkasını alması gerekmez. Zengin kimsenin aldığı kurban kaybolup ve ya çalınıp da yerine başkasını kestikten sonra bulunsa, artık onu kesmesi gerekmez. Çünkü vacibi, yani kan akıtmayı yerine getirmiş bulunmaktadır.
Fakat fakirin kesmesi gerekir. Çünkü satın aldığı hayvan kurban olarak üzerine borç olmuştur. Bununla birlikte, yalnız birini de kesebilir. Herhangi bir sebepten dolayı bayramın ilk üç günü kurbanını kesmeyen bir zengin, kurbanın kendisini ve ya bedelini fakirlere sadaka olarak verir. Ortak olarak kesilen kurbanda ortaklardan biri ölürse onun varisleri hisseyi geri alamazlar.
Kurbanlık hayvan kesilmeden evvel doğursa, yavrusu da kendisiyle beraber kesilir. (Sünen-i Ebu Davud Terceme 10/455)
Murdar Olmak ve ya Olmamak
Herhangi bir zamanda hasta hayvan kesildiğinde hareket eder yahut kesilince kan akarsa, eti yenir. Bu iki alametten birisi olmazsa ve keserken canlı olduğu bilinmezse yenmez.
Kesilmeden ölen hayvan murdar olduğu gibi boğulan başı koparılan, beynine tokmak vurularak ve ya kulak tözüne şiş saplamak sureti ile öldürülen hayvanlar da murdar olur, eti yenilmez. Enseden kesilen hayvan vedec denilen iki sah damarı kesilmeden ölürse lase olur yenilmez. (Nimetül islam 678)
Bir yerden yuvarlanarak ölen ve ya bir hayvanla güreşirken süsülerek ve ya kurt parçalayarak ölen hayvan da murdardır; ölmeden önce yetişilip kesilmedikçe eti yenmez.
Hayvanlar besmele ile kesilir. Kasten besmele terk edilirse, o hayvanın eti yenmez. Fakat unutularak kesilirse zarar vermez. Kurban kesilirken kasabın elinin üzerine elini koyanında besmele çekmesi şarttır. (B. İslam ilmihali, S.393)
.
Kurbanın Çeşitleri (Nezrler, Akika Kurbanı)
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1- Udhiyye
Kurban bayramında kesilen kurbandır. Din istilahinde adi udhiyyedir. Nitekim kurban bayramının adı da udhiyye bayramıdır. İnsanın feda edilmekten kurtulup, onun yerine bir hayvanın feda edilmesine bir teşekkür bayramıdır. Ramazan bayramı da ismini fıtır sadakasından alıp, fıtır bayramıdır. (Elmalı tefsiri kevser süresi)
2- Hedy kurbanı
Allah-u Teâlâ’ya yakınlık için ve ya hacda yapılması yasak olan bazı fiilleri işlemekten dolayı keddaret olarak kesilmek üzere harem-i şerife götürülen kurbana hediy kurbanı denir. Bu kurbanın harem-i şerif hudutları içinde kesilmesi lazımdır. Başka yerde vekâlet verilerek kesilmez. Mine mevkiinde kesilmesi sünnettir. (ibni abidin 5-220)
3- Nezir ve şükür kurbanı
Dilimizde çoğunlukla adak kelimesiyle karşıladığımız nezr, Arapça’ da daha şümullü bir mana taşır. Nezrin cem’i nüzurdur; korkutma demek olan inzardan gelir. Râgıb el-İsfehanî, nezrin ıstılahî manasını “vacip olmayan bir şeyi bir emrin vukuu sebebiyle vacip kılmak” diye tarif eder. Daha açık bir ifadeyle nezri “Allah-u Teâla hazretlerine tazim için mübah olan bir fiilin yapılmasını üzerimize almak, ifasını kendi kendimize vacip kılmaktır” diye tarif edebiliriz. Kul, Allah’ın rızasını kazanmak maksadıyla ibadet sayılacak bazı şeyleri kendi kendine vacip kılabilir, bu dinen makbul bir davranıştır. Sözgelimi “yarın oruç tutacağım” ve ya “yarın şu kadar namaz kılacağım” diye nezirde bulunabilir. Kurtubî “Nezr ifa edilmesi emredilmiş olan akitlerdendir. Yerine getirene sena edilmiştir” der.
Nezr kişinin bir şeyi yapmayı adaması olduğuna göre nezrin makbul olması, nezredilen şeyin, dinen makbul ve ibadet nev’inden olması gerekir. Allah’a isyanı gerektiren haramı ve mekruhu işlemeyi gerektiren nezirler makbul değildir.
Nezr Allah rızası için olmalıdır. Dünyevî maksada yönelik nezirler, ibadette esas olan ihlasa münafi olduğu için değeri düşüktür. “Şu işim olursa şu kadar namaz kılayım” ve ya “…şu kadar malı tasadduk edeyim” şeklindeki nezirler gibi. Ancak İslam âlimleri bu çeşitten nezir yapıldığı takdirde yine uyulması gerektiğini belirtmişlerdir. İbni Hacer en muteber, en kıymetli nezrin herhangi bir şarta bağlamadan yapılan nezir olduğunu belirtir ve “hastalıktan afiyet bulanın ‘Allah için şu kadar oruç üzerime borç olsun’ demesi gibi” der. İbni Hacer devamla: ” Allah şifa verirse…” gibi bir şartla ibadete nezretmenin ikinci sırada yer alan bir nezir olduğunu belirttikten sonra, rızası gözetilmeyen nezirlerin değersiz olduğunu söyler. “İstiskal ettiği bir kölesinin sohbetinden kurtulmak için azap etmeye nezretmesi gibi” der. Kişiye yapmada meşakkate düşeceği nezirde bulunmanın mekruh ve hatta haram olacağı yine âlimlerce belirtilmiştir.
Nezirlere uyulması gerektiği Kur’an-ı Kerim’de temas edilmiş olan bir husustur. Şöyle buyrulur:
“Allah sizi yanlışlıkla ve ya yanılarak ettiğiniz yeminlerden dolayı mesul tutmaz; fakat kalbinizle kazandıklarınızdan, yalan yere ettiğiniz yeminle ve yeminlerinizi yerine getirmemekle kazandığınız günahtan mesul tutar. Allah gafurdur, günahları çok bağışlar; halimdir, hemen ceza vermeyip, tövbe etmeniz için size fırsat verir” (Bakara 225).
Bir arzunun hâsıl olması durumunda, mesela bir ev, bir araba alınması durumunda Allah için kesilen kurbanlar ile adak yapılmak sureti ile Allah için kesilen ve tasadduk edilen kurbanlardır. Şartlı nezir olmadığı müddetçe her zaman kesilebilir. Bu kurbanlarda manevi yönü ile çok kazançlı sadakalardır. “Az sadaka çok belayı defi eder” sözü de bu kazanca işaret eder. Onun için vakti yerinde olan müminlerin sene içerisinde zaman zaman teşekkür kurbanları kesmesi ve fakirlere ilim irfan yuvalarına vermesi çok kazançlıdır.
4- Akîka (Nesike) Kurbanı
Ümmû Kürs’el-Ka’biyye demiştir ki:
“Resulullah (s.a.v)’ı, (Akîka kurbanı olarak) erkek çocuğu için, yaşça birbirine denk olan iki koyun, kız çocuğu için de bir koyun (kesilir) derken işittim.”
Ebû Dâvûd der ki: “Ben Ahmed (b. Hanbel)’i (metinde geçen) “mükâfieten” (kelimesi)i ‘eşittirler’, yahut da ‘’birbirlerine yakındırlar’ diye tefsir ederken işittim.” (Nesâî, akîka 1, 3, 4; Ahmed b. Hanbel, IV, 38.
Sünen-i Ebu Davud Terceme 10/538-539.)
Bize Saîd b. Amir, Hişam’dan, (O) Hafsa bint Sîrîn’den, (O da) Selman b. Amir ed-Dabbi’den (naklen) haber verdi ki, Resulullah (SallAllahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuş: “Çocukla beraber bir “akika” vardır. Bu sebeple onun için kan akıtın (kurban kesin) ve ondan eziyet verici şeyi giderin.” (süneni darimi 1973 no.lu hadis)
Bize Affân haber verip dedi ki; bize Hemmâm Katâde’den, (O) el-Hasan’dan, (O) Semûre’den, (O da) Hz. Peygamber’den (SallAllahu Aleyhi ve Sellem) (naklen) rivayet etti ki: “Her çocuk ‘akika’sına karşılık rehindir. (Bu sebeple) onun için (akika kurbanı) kesilir, (saçı) tıraş edilir ve (başına) kan sürülür.”
Katâder bu kan sürme işini tarif edip şöyle derdi: “Akika boğazlandığı zaman bir parça yün alınır ve onunla, boğazlanan hayvanın can damarlarına dönülüp kana bulaştırılır. Sonra (bu kanlanmış yün parçası) bebeğin bıngıldağının üzerine konur. Nihayet (kan başından) ip gibi akınca başı yıkanır, sonra da tıraş edilir.”
Affan dedi ki; Ebân bize bu Hadisi rivayet etmiş ve; “… kan sürülür” (yerine) “ve adı konulur” demiştir. Abdullah (ed-Dârimî ise); “Ben bunu (yani çocuğun başına kan bulaştırmayı) gerekli görmem” dedi. (süneni darimi 1975 nolu hadis)
Akîka; lügatte yeni doğan çocuğun başındaki “ana tüyü” demektir. Bir fıkıh terimi olarak bu kelime; yeni doğan bir çocuğun doğumunun yedinci günü kesilen kurban anlamında kullanılır. Dolayısıyla yeni doğan bir çocuğun başındaki ana tüyü doğumunun yedinci günü kesildiği için ‘akîka’ ismini aldığı gibi, onunla birlikte kesilen kurban da bu ismi almıştır.
Hanefî âlimlerinden İbn Âbidîn bu mevzuda şunları söylemiştir: “Çocuğu dünyaya gelen bir kimsenin, doğumun ilk haftasında, çocuğa isim vererek başındaki ana tüyünü kesip ağırlığınca gümüş ya da altın dağıtması müstehaptır. el-Câmi ü’l-nıahbûbî’de açıklandığına göre; çocuğun saçları kesilirken bir de “akîka” adıyla bir kurban kesmek caizdir. Ebû Cafer et-Tahâvî Şerhü Maâni’l-Âsâr’ isimli eserinde bu kurbanı kesmenin nafile bir ibadet olduğunu söylemiştir.
Udhıye kurbanında aranan şartların aynen bu kurbanda da bulunması gerekir. Bu kurbanın eti çiğ olarak dağıtılabileceği gibi, pişirilerek ve kemikleri kırılarak ve ya kırılmadan da dağıtılabilir. Uygun görülen kişilerin davet edilerek onlara yedirilmesi de caizdir. (Sünen-i Ebu Davud Terceme 10/539)
Kurbanın Hükmü
By Asım Mete on 1 Ekim 2014
Kurban mali bir ibadet olup Cenab-ı Hakkın rızasını kazanmak için kesilir. Kurban Hanefi mezhebine göre vaciptir. Çünkü Allah-u Teâlâ Kevser süresinin ikinci ayetinde “Rabbin için namaz kıl, kurban kes” buyurmaktadır. Resulullah (sav) efendimiz de “Kimin için mal genişliği olur da kurban kesmezse sakın bizim namazgâhımıza yaklaşmasın” (Feyzül kadir c.6 s.208) buyurmuşlardır.
Hadisi şerifte beyan olunan “Bizim musallamıza yaklaşmasın” diye vaîd (korkutucu ifade) ancak vacipler için vaki olur. Kurbanın vacip olmasının sebebi vakittir. Kurbanın vacip olmasının vakti kurban bayramı sabahı imsak vaktinin girmesidir. Ancak bayram namazı kılınan yerlerde bayram namazı kılınmadan kesmek caiz olmaz. Bayram namazından önce kesilmiş olsa tekrar kesilmesi lazım gelir. Kurban kesmenin son vakti ise bayramın üçüncü günü güneş batmazdan önceki vakittir. Vücub için muteber olan vakit, vaktin ahiridir. Fakirlik, zenginlik, doğum, ölüm ve sefer hususunda vaktin sonuna itibar edilir. Mesela birinci ve ikinci gün fakir veya misafir olup üçüncü gün zengin ve ya mukim olsa kurban vacip olur. Aksi olsa vacip olmaz. (Hidaye c.4 s.72 – Dürül muhtar – Reddül muhtar c.6 s.316 -318)
Şafii ve Malikilere göre kurban sünnet-i müekkededir. (Büyük İslam ilmihali)
Kurban birçok esrarı ihtiva eden faziletli bir ibadettir. Kurban rızası için yapılan bir fedakârlık olup yüce Rabbimizin verdiği nimetlere şükür, dünyevi ve uhrevi bela ve musibetlere kalkandır. Nitekim Resulullah (sav) efendimiz bir hadisi şeriflerinde “Kim gönül hoşluğu ile Allah’tan sevap umarak kurbanını keserse onun için kendisini ateşten koruyan bir perde olur.” Buyurmuşlardır.
(Ettirğib Etterhib c.2 s.155)
Kurban gadab-ı ilahiye’yi söndürüp rızayı ilahiye’yi celbeder. Çok kurban kesilen memlekette harp olmaz. Kurban kesecek mali gücü olduğu halde kesmezse muhakkak o kişinin ya kendisinden ve ya çoluk çocuğundan veya malından mutlaka bir kan akar. Kurban bayramında umumi af tecelli eder. Kurbanda çoluk çocuk ve fukara için umumi bir menfaat vardır. (Ziya Sunguroğlu’nun notlarından)
Allah rızası için kurban kesen kişi çok büyük ecre nail olur. Zeyd bin Erkam’ dan dan rivayet olunmuştur ki Ashab-ı kiram Resulüne “Bu kurbanların mahiyeti nedir?” diye sordular. “Babanız hazreti İbrahim’ in sünnetidir.” diye cevap verdi. Yine sordular “Ya Resulullah bize bu hususta ne vardır?” Peygamberimiz de “Her kıl karşılığında bir hasene vardır” cevabını verdi. Yine sordular “Ey Allah’ın Resulü koyunun yünü de öyle midir?” Peygamberimiz de “Evet yünden her tel karşılığında bir sevap vardır” buyurdular. (İbni mace c.2 s.1045)
Kurbanla İlgili Hadisler
By Asım Mete on 29 Eylül 2014
Kurbanla İlgili Ayetler
By Asım Mete on 29 Eylül 2014
Kurban Fazileti İle Alakalı Büyüklerimizin Mübarek Sözleri    
.
By Asım Mete on 1 Ekim 2014
İbrahim (a.s) oğlu Hz. İsmail’i kurban etmek gibi büyük bir imtihana tabi tutulmuştur. Muhiddin Arabi Hz.leri Fütuhat’ında ve daha bir çok ekabir küsüfati sahihalarında bu imtihanı şöyle izah etmişlerdir: “İbrahim (a.s) âlemi ezelde kendisine bir evlat verildiği takdirde onu rıza-ı ilahi için kurban edeceğini nezretmiş, bu nezrini âlemi dünyada tekrarladıktan sonra aradan geçen zaman içinde unutmuş. Hz. Mevla da kendisini rüya vasıtası ile ikaz buyurunca oğlu Hz. İsmail’e hitaben:
قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى
‘Yavrum, ben rüyamda görüyorum ki seni kesiyorum. Bak artık sen ne dersin.’
Oğlu Hz. İsmail:
قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ
‘Ey babacığım, ne emrolunursan yap. İnşaAllah beni sabredenlerden bulacaksın. Muhakkak ki açık bir bela ve parlak bir imtihandır.’ Ey yirminci asrın insanları vahşet devri diye vasıflandırılan o asırlarda bakınız itaatullah’ta olan müminler ne kadar medeni imişler; şimdi böyle bir baba ve böyle bir oğlu nerede bulabilirsiniz?”
Hadisi şerifte Peygamber efendimiz(s.a.v) “Belaların en şiddetlisi evvela peygamberlere sonra derecelerine göre evliyaullaha gelir” buyurmuşlardır.
Bu hadisi şerifin tefsirinde S.H. Tunahan Hz.leri “Kurban, Cenabı Hak’ın kullarına büyük bir imtihanıdır. Bu imtihanların en büyüğünü enbiya-i uzam vermiştir. Bütün nebilerin verdiği imtihanların en muazzamını da Resulullah (s.a.v) efendimiz vermiştir. Nitekim İbrahim (a.s)’in bu imtihanına mukabil Peygamber (s.a.v) efendimizin de hanedanından 170 kişinin şehit olacağını bilmesi ve bunu kabul etmesi ki bu bir sırrı kader işi olup, belki onların Makam-ı Mahmut da ve maiyeti Hz. Resulullah da olabilmeleri içindir.” buyurmuşlardır. (Ziya Songuroğlu Notları)
Muhterem Müminler!
Yukarıda faziletini ve keyfiyetini kısaca izah etmeye çalıştığımız kurban ibadeti ile alâkalı hususlarda, meselenin ehemmiyetini müdrik, şuurlu her mümine düşen vazife; maddi ve manevi hayatımız için çok büyük ehemmiyet arz eden kurbanı, mümkün olduğu nispette kesmemenin değil, kesmenin yollarını aramaktır. Bu vecibeyi yerine getirmek için imkânlarımızı zorlamak icap eder.
Büyük Allah dostları, Evliyâullâh; bu hususta çok ihtiyatlı hareket etmişler ve insanlara işin ehemmiyetini beyan etmişlerdir. Hatta Süleyman Hilmi Tunahan Hz.leri de, talebelerine ve etrafındakilere, eğer bir kimse bir sene içerisinde borcunu ödeyebilecek durumda ise, borç para alıp yine de bu kurban ibadetini ifa etmesinin daha güzel ve kendisi için madden ve manen çok menfaatli olacağını ehemmiyetle tavsiye ve telkin etmişlerdir.
Yine S. H. Tunahan Hz.leri kurban ibadetinin ehemmiyetini beyan sadedinde buyurmuşlardır ki:
1-Kurban kesmek gadab-ı ilâhîyi söndürür
2-Rızâ-i ilâhîyi celbeder
3-Kurban çok kesilen bir memlekette harp olmaz.
4-Eğer bir insan hali vakti yerinde olup da kurban kesmezse, Hz Allah (cc) kurbandan akacak kanı onun ya kendinden veya çoluk-çocuğundan veya malından, ticaretinden, servetinden, varlığından mutlaka bir kan çıkaracaktır.
5-Kurbanda çoluk çocuk ve fakir ve fukara için umumi bir maslahat ve mutlak bir menfaat vardır. Şu sözümü isterseniz defterinize not edin. Sağ olurda bir daha ki sene gelirsem sorarım anlatırsınız. Doktorlar bıçaklarını bilemiş, ameliyat masası başında kurban kesmeyen insanları bekliyor. Kurbanda umumi bir maslahat ve mutlak bir menfaat vardır. Kurban bayramında afv-ı umumi tecelli eder.
(Ziya Sunguroglu notları)
.
Kurban İslâm Dininin Şiarındandır
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Cenâb-ı Hak, Kevser Suresinde “Rabbin için namaz kıl ve kurban kes” buyuruyor. Bu ayet-i kerimedeki “namaz” dan maksat bayram namazı, “kesmek” ten kasıt da, kurban kesme günlerinde kesilen hayvanlardır. Zira Cenâb-ı Hak, Kevser süresinin ikinci ayetinde “Rabbin için namaz kıl, kurban kes” buyurmaktadır. Ayet-i Kerimede geçen “venhar” kelimesi emirdir. Ancak zanni delil ile sabit olduğu için kurban ibadetinin hükmü vaciptir.
Peygamber Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde: “Kimin mâli imkânları müsait olur da kurban kesmezse, sakın bizim namazgâhımıza yaklaşmasın” buyurmuşlardır.
Bu niyetler ile ifa edilen kurban ibadetinin dünyevi ve uhrevi birçok faydası vardır. Bu hususta Peygamber Efendimiz (s.a.v) “Kim gönül hoşluğu ile (Allah’tan) sevap ümit ederek kurban keserse, (o kurban) o kimse için, ateşten (koruyan) bir perde olur” buyurmaktadır.
2. Hz Ali (r.a) Efendimiz’ den şöyle rivayet olunmuştur “Bir kimse evinden kurbanlık almak için çıksa, o kimsenin her adımı için on sevap yazılır, on günahı silinir ve o kimseye on derece verilir. Almak için konuştuğu zaman o kimsenin sözleri tespih olur. O kurbanın parasını verdiğinde, her bir dirhem için yedi yüz hasene yazılır. Kurban yatırılıp kesilince, kesildiği yerden yedi kat yere varıncaya kadar ne varsa hepsi o kimse için istiğfar ederler. Kanı aktığı zaman Rabbülâlemiyn her damlasından on melek halk eder. O melekler kıyamete kadar o kimse için istiğfar eder. Verdiği etin her lokması için Hak Teâlâ İsmail (a.s)’in evlatlarından bir köle azat etmiş sevabını verir”
Resulullah (sav) Efendimiz de “Kimin için mal genişliği olur da kurban kesmezse sakın bizim namazgahımıza yaklaşmasın buyurmuşlardır. (Feyzül kadir c.6 s.208)
Hadisi şerifte beyan olunan “Bizim musallamıza yaklaşmasın” diye vaîd (korkutucu ifade) ancak vacipler için vaki olur.
3. Kurban birçok esrarı ihtiva eden faziletli bir ibadettir. Kurban rızası için yapılan bir fedakârlık olup yüce Rabbimizin verdiği nimetlere şükür, dünyevi ve uhrevi bela ve musibetlere kalkandır.
Nitekim Resulullah (sav) efendimiz bir hadisi şeriflerinde “Kim gönül hoşluğu ile Allah’ tan sevap umarak kurbanını keserse onun için kendisini ateşten koruyan bir perde olur.” Buyurmuşlardır. (Ettirğib Etterhib c.2 s.155)
4. Sünnette de kurbanla alâkalı birçok delil vardır. Müslim (r.h.)’in Hz. Enes (r.a.)’den yapmış olduğu rivayet bunlardan birisidir: “Resulullah (s.a.v), beyazı siyahından çok, boynuzlu, iki koç kurban etti. Onun; ayağını hayvanın yanlarına koyduğunu, Bismillah deyip tekbir getirerek eliyle onları kestiğini gördüm.” (Kitâbü’l-Edâhî, 17; Buhârî, K. Edâhî, 9)
5. Bir diğeri de Hz. Âişe (r.anhâ) validemizin rivayet etmiş oldukları şu hadis-i şeriftir: “Âdemoğlu, kurban bayramı gününde kan akıtmaktan daha sevimli bir amelle Allah’a yaklaşabilmiş değildir. Kanını akıttığı hayvan, kıyamet günü boynuzları, çatal tırnakları ve kılları ile gelecektir. Akan kan yere düşmeden önce, Allah-u Teâlâ katında yüksek bir makama ulaşır. Bu bakımdan kurbanlarınızı gönül hoşluğu ile kesiniz.” (İ. Mâlik, Muvatta’, Kur’an 24; Tirmizî, Edâhî, 1; İbn-i Mâce, Edâhî, 3)
6. Kurban gadab-ı ilahiye’ yi söndürüp rızayı ilahiye’ yi celbeder. Çok kurban kesilen memlekette harp olmaz. Kurban kesecek mali gücü olduğu halde kesmezse muhakkak o kişinin ya kendisinden veya çoluk çocuğundan veya malından mutlaka bir kan akar. Kurban bayramında umumi af tecelli eder. Kurbanda çoluk çocuk ve fukara için umumi bir menfaat vardır. (Ziya Sunguroğlu’nun notlarından)
7. Kurban vecibesinin yerine getirilmesi; hak yolundaki fedakârlığın bir nişanesi, Allah-Teâlâ’nın verdiği nimetlere karşı kulun bir şükranesidir. Ayrıca günahların bağışlanmasını dilemektir. Bunların neticesi olarak da sevaba nail olmak ve bir takım belâlardan korunmaktır. Velhâsıl kurbanın meşruiyeti; dinî, ahlâkî, ictimaî bir takım hikmetlere, maslahatlara istinat eder, dayanır. Bunu takdir etmeyecek bir akıl sahibi tasavvur olunamaz. (Büyük İslâm İlmihâli S. 410)
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ
8.Kendilerine ait olan birçok dünyevi ve uhrevi menfaatlerini hazırlasınlar şahit olsunlar. Dünyevi menfaat, Allah’ın şiarini müşahede irfani, ahlaki ve ticari içtimaı bir takım menfaattir. Uhrevi menfaat ise mağfireti ilahi ve Hz. Allah’ın rızasıdır.
Kendilerini rızıklandırdığı en’ami behime üzerine malum günlerde Hz. Allah’ın ismini zikir etsinler yani ‘Bismillahi Allah ü ekber’ diyerek kurban kessinler ve kestikleri kurbandan yesinler muhtaç olan fakirlere yedirsinler buyurulmuştur. (Hac Suresi, Ayet 28)
Not:
Burada malum günler, İmamı Azam ve İmamı Şafii Hazretlerine göre zilhiccenin on günü olduğuna kail olmuşlardır ki Bu suretle bu eyyamı malumatın kurbana zarf olması kurban bayramı günü olan onuncu günü itibarı iledir. Hâlbuki kurban bayramının yalnız birinci günü değil ikinci ve üçüncü günleri de kesilebileceğinden bu üç gün eyyamı nahr olarak addedilir.
9. Bu ayeti celilede ve diğer ayeti celilelerde (فَكُلُوا مِنْهَا) emri yani “yiyiniz” emri ibaha ifade ederken yani yemek mübah olurken (وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ) emri yani fakirlere yediriniz emri vücüb ifade etmektedir. Bütün müfessirler bu hususta ittifak etmişlerdir.
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُم مِّن شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُ
“Kurbanlık deve ve sığırları Allah’ın size olan nişanelerinden kıldık. Sizin için onlarda hayır vardır. Ön ayaklarının biri bağlı halde keserken üzerlerine Allah’ın adını anın. Yanları yere yaslandığı vakit de onlardan yiyin, kanaat edip istemeyene de, isteyene de yedirin. Böylece onları sizin buyruğunuza verdik ki, şükredesiniz.” buyurulmaktadır. (Hac Suresi, Ayet 36)
10. Yine bu ayeti celilede yemek mübah yedirme emri ise vücüb ifade etmektedir.
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
لَن يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَكِن يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنكُمْ كَذَلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِينَ
Elbette onların etleri ve kanları Allah’a ulaşmayacaktır. Ancak O’na sizin takvanız erecektir. Onları bu şekilde sizin buyruğunuza verdi ki, size yolunu gösterdiğinden dolayı, Allah’ı tekbir ile yüceltesiniz. (Ey Muhammed!) Vazifelerini güzelce yapan iyilik sevenleri müjdele. (Hac Suresi, Ayet 37)
.
Kurban ile ilgili Bazı Hükümler
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
1. Kız veya erkek çocuğu dünyaya gelen bir kimsenin şükür makamında akika adıyla bir kurban kesmesi meşru kılınmıştır. Haleften ve seleften ilim ehlinin ekserisinin görüşü budur. İmam Mâlik (r.a.) bu mevzuda şöyle diyor: “Akîka konusunda biz Medîneliler arasında da ittifak vardır. Çocuğuna akîka kurbanı kesecek kimse kız ve erkek için ayrı ayrı birer kurban keser. Akika vacip değil, müstehaptır. İnsanlar öteden beri yapagelmişlerdir.” [211]
Tabiinden Yahya el-Ensârî de “Benim yetiştiğim insanlar yeni doğan kız ve erkek çocukları için akîka kurbanı kesmeyi bırakmazlardı.” demiştir.
Bu mevzuda İbn’ül-Mün’îr de “Akîka kurbanı kesmeyi meşru görenler, Hanefî âlimleriyle İmam Malik, İmam Şafiî, İshak ve Cumhuru ulemadır. Delilleri ise; mevzuumuzu teşkil eden babın hadisleri ile benzeri hadislerdir. Ancak akîka kurbanının hükmü âlimler arasında ihtilaflıdır. Cumhuru ulema bunun sünnet olduğu görüşündedir” diyor. (İmam-ı Mâlik, El-muvatta, akîka, 7)
2. Akîka kurbanı olarak erkek çocuk için iki koyun, kız çocuk için de bir koyun kesilir. Sahabe ve Tabiînden olan âlimlerin ekserisi ile onların dışında kalan ulemanın pek çoğu bu görüştedir.
Ancak Hanefî âlimleriyle İmam Malik bu hususta “Kız ile oğlan arasında bir fark yoktur. Her ikisi için de birer koyun kesilir” demişlerdir. İbn Ömer ile Urve b. ez-Zübeyr de bu görüştedir. Nitekim şu iki hadis-i şerif, bunu açıkça ifade etmektedir: “Abdullah b. Ömer, aile fertlerinden her isteyene akîka’dan verirdi. O, kız ve erkek hepsi için ayrı ayrı birer koyun keserdi. “Urve b. ez-Zübeyr, âkîka olarak kız ve erkek çocuklar için ayrı ayrı birer koyun keserdi.” [213] Hadis-i şerifte Resul-i Ekrem Efendimizin de Hz. Hasan ve Hüseyin (r.a) için akîka kurbanı olarak birer koyun kestiği ifade edilmektedir. Erkek çocuk için akîka kurbanı olarak iki koyun kesileceğini ifade eden cumhuru ulemaya göre “Hz. Peygamber’in Hz. Hasan ile Hüseyin için akîka kurbanı olarak birer koyun kestiğini ifade eden 2841 numaralı hadis-i şerif muzdaribdir; çünkü Nesâi’nin rivayetinde Hz. Peygamber’in Hazret-i Hasan ve Hüseyin (r.a) için ikişer koç kurban ettiği ifade edilmektedir. (Nesai akika 4)
Gerçi Nesâî’nin bu rivayetindeki “iki koç” kelimesinin tekit için tekrarlanmış olabileceği; binaenaleyh, Hazret-i Hasan’la Hüseyin için kesilen akîka kurbanlarının dört koç değil de iki koçtan ibaret olduğu düşünülebilirse de bu iki hadisin birini diğerine tercih etmek ve ya aralarını telif etmek mümkün olmadığından, bu hadisler muzdaribdir ve delil olma niteliğinden uzaktır. Eğer, gerçekten 2841 numaralı hadisin sübutu kabul edilecek olursa, o zaman bir koyun kesmekle yetinmenin caizliğine, iki koyun kesileceğini ifade eden sahih hadislerin çokluğuna bakarak da iki koyun kesmenin müstehaplığına hükmetmek gerekir.” Âlimler, akîka kurbanının hangi hayvanlardan olabileceği konusunda da ihtilâfa düşmüşlerdir, Şafiî âlimlerinden bazıları ile İbn Hazm, mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerifin zahirine sarılarak, akîka kurbanının sâdece davar cinsinden olan keçi ve koyundan kesilebileceğini sığır ve deve cinsinden akîka olamayacağını söylemişlerdir. Hanefî âlimlerine göre, kurban bayramında kurban edilmeye elverişli olan her koyun, akîka kurbanı olabilir.
Malikilerle Şafiilere ve âlimlerin cumhuruna göre; kurban bayramında kurban edilmeye elverişli olan davar, sığır ve deve cinsinden her hayvan akîka kurbanı olarak kesilebilir. Delilleri ise Hz. Enes’in rivayet ettiği “Kimin bir çocuğu dünyaya gelirse onun için akika kurbanı olarak koyun, sığır ve deve cinsinden bir hayvan kessin.” (Mecmeû’z-Zevâid, IV, 58) mealindeki hadis-i şeriftir. Ancak bu hadisin senedinde Mus’ide b. el-Yesa’ isminde yalancı bir râvî bulunduğundan bu hadis delil olamaz. Ahmet b. Hanbel (r.a)’ya göre; akîka kurbanı koyundan kesilebildiği gibi sığır ve deve cinsinden de kesilebilir. Bu hayvanların akîka kurbanı olarak kesilmesinin caiz olabilmesi için ortaklaşa değil sadece bir çocuk için kesilmiş olmaları şarttır. “Sünen-i Ebu Davud Terceme : 10/539-541”
Kurbanın maddi, manevi olmak üzere mühim faydaları vardır.
1- Gadab-ı ilahiyi söndürür
2- Rıza-ı ilahiyi celbeder
3- Çok kurban kesilen bir memlekette harp olmaz
4- Eğer bir insan vakti hali müsait olup da kurban kesmezse muhakkak ki o adamın ya kendisinden ve ya çocuklarından yahut da malından, ticaretinden, servetinden, varlığından mutlaka bir kan çıkacaktır.
5- Kurbanda çoluk çocuk ve fakir için umumi bir maslahat ve mutlak bir menfaat vardır
6- Kurban bayramında afv-ı umumi tecelli eder.
Kevser Suresinin Tefsiri
By Asım Mete on 1 Ekim 2014
Kevser Suresinin Tefsiri
Kurban mali bir ibadet olup Cenab-ı Hakkın rızasını kazanmak için kesilir. Kurban Hanefi mezhebine göre vaciptir. Çünkü Allah-u Teâlâ Kevser süresinin ikinci ayetinde
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَفَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْإِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ
“Rabbin için namaz kıl, kurban kes” buyurmaktadır
Kurban, fıkıhta “Udhiye” demektir. Bu “ümniye” veznindedir. “Kaziyye vezninde dâhiye” de denir. Bayram günleri kesilen, hayvanın ismidir.
Biz buna kurban diyoruz. “Uhdiye” nin çoğulu “Adâhi” , Dahiyenin çoğulu da “dahâyâ” gelir.
Kurban kesmeye tadhiye denir ki: İbadet ve tâat niyetiyle, belli vakitte belirli hayvanı, boğazlamaktan ibarettir. Buna zebh ve nahr da denir.
Belirli hayvandan maksat; koyun, keçi, sığır ve deve gibi şer’an kurban edilmesi caiz olan hayvanlardır. Belli vakitten maksat, kurban bayramı günleridir. Kurbanın hükmü dünyada bir vacibi yerine getirmek, ahirette sevap kazanmaktır. Sebebi ise vakittir. Vakit tekrar ettikçe kurban kesmenin vücubu da tekerrür eder. (Sünen-i Ebu Davud 10/453)
Sebeb-i Nüzülü
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم. قال ابن عباس: نزلت في العاص وذلك أنه رأى رسول الله صلى الله عليه وسلم يخرج من المسجد وهو يدخل فالتقيا عند باب بني سهم وتحدثا وأناس من صناديد قريش في المسجد
جلوس فما دخل العاص قالوا له: من الذي كنت تحدث قال: ذاك الأبتر يعني النبي صلوات الله وسلامه عليه وكان قد توفي قبل ذلك عبد الله بن رسول الله صلى الله عليه وسلم وكان من خديجة وكانوا يسمون من ليس له ابن أبتر فأنزل الله تعالى هذه السورة.
Esbabı Nuzul
1- Hazret-i peygamberimizin erkek evladı Hazret-i Kasım vefat ettiğinde ve daha sonra diğer erkek evlatları da fazla yaşamadığından, azılı müşriklerden Ebu Cehil, As ibni Vail ve Yahudi Hahamlarından Ka’b bin Eşref gibi bazı nasipsizlerin, kendisine ‘nesli kesik’ anlamında ‘Ebter’ demeleri üzerine Hazret-i Allah, bu sure-i celile’yi inzal buyurarak, münkirlere cevap vermiş ve mahzun olan Resul’ünün mübarek kalbini teselli etmiştir.
İmandan nasibi olmayan müşrikler; yüce peygamberin erkek evlatları Kasım
Abdullah ve İbrahim Hazretlerinin vefat etmesiyle, neslinin de kesileceğini ve adının ve şanının unutulacağını hayal etmişlerdi.
Hâlbuki nice nesillerden kendisine tabi olan milyarlarca Müslüman ve bu Müslümanların asırlardır doldurduğu başta Haremeyn olmak üzere, küre-i arzın her tarafındaki milyonlarca mescit, işte bu Sure-i Celile’nin bereketi ve açık bir mucizesi olmuştur.
Denilmiş oluyor ki: Resulüm Ey Muhammed! Müşriklerin söylediklerine sakın mahzun olma! Zira senin adın, kâinat durdukça en yükseklerde olacak. Milyarlarca Müslümanın dilinde senin fazl-ı kıymetin terennüm edilecek. Kıyamete kadar, hep senin getirdiğin din ve senin sünnetin anılacak, mahşerde de, büyük şefaat hakkı sana nasip olacak.
Senin neslin, dünya durdukça devam edecek ve en yüce duygularla yâd edilecektir. Amma sana ‘Nesli kesildi’ diyen hainlerin, dünyada ancak hainlikleri anılacak ve ebedi âlemde çekecekleri sonsuz azap baki kalacak. Onların dünyada değil nesilleri, izi bile kalmayacak.
Gerçekten de, Kur’an’ın bu mucize ifadeleri muktezasınca Hz. Peygamber’ in (s.a.v) mübarek nesli, muhterem kerimesi Hz. Fatıma’nın evlatları ile ve etbaı da, milyonlarca ümmeti ile bu güne kadar devam etmiş ve kıyamete kadar devam edecektir.
Kevser Suresinin İfade Ettiği Manalar
1. Kevser Sure-i celilesi ile bu manalar bildirildiği gibi, “kevser” kelimesinin ifadesiyle ayrıca Hazret-i Peygamber Aleyhisselam’a çok büyük hayırlar ve nimetler ihsan edildiği de müjdelenmiştir. Bu nimetler, “kevser” kelimesinin taşıdığı manadan anlaşılmakta olup, tefsirlerde etraflıca açıklanmıştır.
Ayet-i kerimede:
Rabbinin kevser nimetine ve bütün nimetlerine teşekkür olmak üzere “namaz kıl ve kurban kesiver’’
Denilmiş olmakla, bu sure-i celile’nin delaleti ile bayram namazı kılmak ve kurban kesmek, vacip olmuştur.
Hazret-i peygamberimize olan emir, ümmetine de emir olduğundan bu Hükme göre, bütün müminler için, bayram namazı kılmak ve kurban kesmek vaciptir.
2. Elmalılı tefsirinde kaydedildiği üzere: Kurban kesmek, vitir namazı gibi, itikaden vacip ve amelen farzdır.
3. Hidaye ve sair fıkıh kitablarında, Udhiyye kurbanına dair şu hadis-i şeriflerle de istidlal edilmiştir.
“Ahmed bin Hambel ve ibni Mace’nin rivayetlerine üzere:
‘Maldan bir imkan bulup da Udhiyye kurbanı kesmeyen, bizim mescitlerimize yaklaşmasın’
“Ve yine: Udhiyye kurbanı kesiniz çünkü o babanız İbrahim aleyhisselam’ın
Sünnetidir’’ buyurulmuştur.
4. Kütüb-i Siteden Tirmizi’de kaydedildiği üzere :
“Udhiyye kurbanı vacip midir’’ diye bir kişi Abdullah bin Ömer RadıyAllahü anhüma’dan sordu, O da:
Resulullah sallellahu aleyhi vesellem, Udhiyye kurbanı kesti Müslümanlar da kesti’’ dedi.
Adam yine sualini tekrar etti, o da :
“Anlamıyor musun? Resulullah sallellahu aleyhi vesellem, Udhiyye Kurbanı kesti Müslümanlar da kesti” dedi.
Tirmizi der ki: bu hadis hasendir sahihtir. Halen ehl-i ilim indinde amel bunun üzerinedir. Udhiyye, farz değil lakin Resulullah’ın sünnetlerinden bir sünnettir.
Yine Tirmizi’ de Abdullah bin Ömer’ den:
“Resulullah, Medine-i münevvere’ de on sene ikamet etti, hep Udhiyye kurbanı yapıyordu’’.
5. Bunlar gösteriyor ki kurban bayramı namazından sonra kurban kesmek Resulullah’ın fiil ve emriyle sabit olmuştur, Hazret-i Peygamber’e farz olmakla beraber, ümmeti için farz kılınmış, onun asla terk etmediği ve bayram namazından evvel kesilmesini kâfi görmediği bir sünnet olarak tekerrür etmiştir.
Böyle bir sünnet ise, dinden temel esaslardan olarak tarikat-ı mesluke olmuş manasında bir sünnettir ki, farzın benzeri demektir.
Onun için İmam-ı A’zam Ebu Hanife Hazretlerinin: ’’Kurban farzdır’’ dediğini bile kaydetmiştir.
6. Ashab-ı kiramın büyüklerinden Zeyd bin Erkam RadıyAllahu anh’ın,
Resulullah sellellahu aleyhi vesellem efendimiz:
“Ya Resulullah! Şu kesilen kurbanlar neyi ifade ediyor?’’ sualine Resulullah efendimiz:
“Babanız İbrahim aleyisselam’ın sünnetidir ’’ cevabını verdi.
“Peki, o sünnetten bize ne gibi faydalar vardır?” diye sorunca Resulullah “Her kılına bedel bir sevap vardır’’ buyurdu.
7. Kevser suresindeki ayet-i kerime “Lırabbıke” şeklinde ’’lam’’ ile gelmiştir ki: ’’Rabbin için Namaz kıl ve Kurban kes’’ cümlesinde, ’’Lam’’ harfi : ‘’Rabbin için’’ manasını ifade etmektedir ve şöyle demek olur:
“O halde Ey Resulüm! Sen, o müşriklerin ve inkârcıların ve riyakâr gösterişçilerin aksine olarak; O seni yaratan, yetiştiren ve sana Kevser’i veren, Kerim Rabbinin rızası için, ona ihlaslı olarak namaz kıl ve kurban kes’’
8. Namaz kılmakla beraber, Kurban da kes. Kıymetli canlı mallardan ve Hususiyle deve gibi iri bedenlerden sırf Rabbinin adına hayır için kurban kes.
Kesiver: Artık ondan hem kendiniz yiyin, hem de yoksula, fakire yedirin. Kanaat edip, istemeyen fakire de, isteyen fakire de yedirin. Ayet-i kerimelerinin hükümce: “Muhtaç olanlara ikram edin!’’ buyurmuştur.
Yani denilmiştir ki:
Fiil olarak tahdis-i nimet eyle, nimeti an ve şükrünü fiilen dile getir. Böylece, Rabbinin sayısız kerem ve ihsanını duyur, insanları sevindir ve kurbanlıkların insan namına feda olarak kabul edilmiş olmasından dolayı bayram yap.
9. Ayet-i kerimede ifade edilen “Rabbin için kurban kes” emri, kurbanın, Allah için olmayan namaz, namaz olmayacağı gibi; Allah için kesilmeyen kurban da, kurban olmaz.
10. Samimiyetle kılınan bir namaz, Allah’a şükrün kalbi, lisani ve bedeni, her çeşidini içine almakla beraber namaz; malı ibadet ve fedakârlığı ihtiva etmediğinden, kevser nimetine teşekkür noktasında sadece namaz ile yetinilmeyip, onunla birlikte çok önemli bir mali fedakarlık olan Kurban da zikredilmiştir.
11. Şunu da bilmek lazımdır ki, kurban kesmek, zekât ve fıtır sadakası gibi hayırlardan daha fazla fedakârlık ifade eden bir ibadettir. Onun için Kurban kesme hususunda mali nisap ve kudret-i mümekkine şart olmakla beraber, zekât gibi ’’kudret-i müyessire’’ yani yüksek mertebede kudret ve zenginlik şart değildir.
12. Bu itibarla, kurbanda parası olmayan aileler bile, kendilerinde ileride ödeme gücü görebiliyorsa, borç para alıp kurban kesmeleri uygun olur.
Bilhassa zamanımızda birçok insan, ihtiyaçlarını çok defa borçlanarak temin etmektedirler. Nice Müslümanlar paraları olmadığı halde, bir anda hoşlarına giden lüks ve pahalı eşyaları
borç ile almaktan hiç çekinmediği, bilinen bir gerçektir.
Bunlar nazara alındığında, zamanımızda bir kurbanın aile bütçesine mühim bir külfet getirmediği ve üstelik çoluk çocuğu, doyasıya et yiyerek Bayram yapacağı da düşünülürse hakiki müminler kurban kesmeyi asla İhmal etmezler.
13. Kurban kesmek, kevser nimetini kazanmaya da vesiledir. Kevser’in hem dünya ve hem de ahiret tarafı vardır ki bu nimetlere, ancak kurban kesenlerin nail olacağına, ayeti kerimede işaret edilmektedir.
KEVSER: Esasen çokluk demektir. Burada, çok nimet anlamındadır.
14. Kevser’in hayr-ı kesir yani, dünyada ve ahirette pek çok hayır demek olduğu şüphesizdir.
Bu itibarla Kevser, ’’Hayr-ı kesir’’ demek olan hikmetin en yüksek derecesidir.
Hususiyle Allah’ın yüce kelamında bu çok hayır manasının KEVSER adıyla anılmasından çokluğun katında ebedi ve sonsuz bir çokluk olduğu anlaşılır.
15. Kevserin diğer hususi manalarda vardır. Şöyle ki, çok nimet manası ile kevser Hazreti Peygamber’in ümmetinin çokluğu ve ümmetinin âlimlerinin çokluğu ve Hazreti Fatıma’dan devam eden evlatlarının çokluğu, miraçta mazhar olduğu mevhibeler ve mahşerde şefaatinin büyüklüğü ve çokluğu gibi manaları da içine almaktadır.
Ayrıca bilhassa cennette Hazreti Peygamberimize ve onun ümmetine verilen kevser havuzunu da ifade ediyor ki cennetin bütün ırmakları o havuzdan şubelere ayrılır.
(Elmali Tefsiri 9-513)
İbrahim (a.s)’in Melekler Tarafından İmtihan Edilmesi
By Asım Mete on 30 Eylül 2014
Cenâb-ı Hak’a çeşitli vesileler ile yaklaşılır. Bunlardan biri de keseceğimiz kurbanlarımızdır. Bu derece yüce mana ifade eden kurban ibadeti, acaba nereden miras kaldı? Bu günlerde hangi idrak ve düşünceyle bayram yapıyoruz?
Tarih, Peygamber Efendimizin cedd-i âlisi, Kâbe-i Muazzama’nın banisi, Hz. İbrahim’in devriydi. Nemrut’un ateşinden kurtulmuş olan Hz. İbrahim, insanlığı Allah’a kul olmaya dâvet ediyordu. Bu uğurda canını ve malını hiçe sayma fedakârlığını gösteren Hz. İbrahim, Allah tarafından yeni bir imtihana çekilecekti.
Aradan seneler geçmesine rağmen, evlâdı olmamıştı. Evlat arzusu içinde olduğu bir sırada, melekler Hz. Allah’a “Yarabbi Halil’in İbrahim’in kendisi var, malı var, hanımı var; bu kadar meşguliyetin içinde sana nasıl Halil oldu?” diye sorarlar. Cenabı Hak da “Ben kulumun suretine ve malına bakmam; kalbine ve ameline bakarım. Benim Halilim’in kalbinde benden başkasının sevgisi yoktur.” buyurdu. “İsterseniz gidiniz imtihan ediniz.”
Cebrail (a.s) insan suretinde geldi. O zaman İbrahim (a.s.)’in 12 bin çoban ve av köpeği vardı. Hepsinin boynundaki tasmalar altın ve gümüştendi. Artık ne kadar sürüsünün olduğunu siz düşününüz. İbrahim (a.s) yüksek bir yere çıkmış koyunlarını gözetliyordu. Cebrail (a.s.) selam verdi. İbrahim (a.s.) selamı aldıktan sonra Cebrail (a.s.) “Bunlar kimin?” diye sordu. İbrahim (a.s) “Hazreti Allah’ındır ama benim elimde emanettir” dedi.
Cebrail (a.s) “Bunlardan bir tane bana verir misin” dedi. İbrahim (a.s.) Allah’ı bir defa zikret, üçte birini al” buyurdu. Melek “Subbuhun guddusun Rabbuna ve Rabbul melaiketi verruhu” diye zikretti; üçte birini aldı. “Bir daha zikret, üçte birini de al” buyurdu. Melek tekrar zikretti, geri kalan üçte birini de aldı. İbrahim (a.s.) “Bir daha zikret, hepsini al” buyurdu. Melek bir daha zikretti, hepsini aldı. İbrahim (a.s.) bir daha zikret, ben de senin kölen olayım” buyurdu.
Cenabı Hak “Ey Cebrail, Halilim’i nasıl buldun” buyurdu. Cebrail (a.s) “Yarabbi; ne güzel kul, ne güzel Halil imiş” dedi.
İbrahim (a.s.) çobanları çağırdı, “Sürüyü bu misafirin arkasından sürünüz, artık bu mal benim değil. Sizler dahil hepiniz bunun malısınız” buyurunca Cebrail (a.s.) kendisinin melek olduğunu açığa çıkardı, “Ben meleğim, bana lazım değil; imtihan için geldim” dedi.
İbrahim (a.s.) “Ben, Hz. Allah’ın Halil’iyim; verdiğim malı geri almam” deyince Cenabı Hak vahyederek “Ya İbrahim; onları al, Allah yolunda infak yap ve vakfeyle” buyurdu ve İbrahim (a.s) da hepsini vakfetti.
Hz. İbrahim’in yanına gelerek sorarlar: “Ya İbrahim! Hz. Allah sana bu kadar nimetler ihsan etmişken, sen bu nimetleri Hz. Allah yolunda hiç düşünmeden harcıyorsun. Kalbine hiç bir şey gelmiyor mu” diye sormaları üzerine verdiği cevap düşündürücüdür:
“Değil malımı feda etmek, bana salih bir evlat verse, onu bile yolunda feda edebilirim.” İşte bu söz kayda geçmiş.
.
İbrahim (a.s)’in Çocuk ile Müjdelenmesi
By Asım Mete on 1 Ekim 2014
Evladı olmayan İbrahim (a.s.), o günlerde “Ey Rabbim, bana salihlerden olacak bir evlat ihsan eyle” diye dua ediyordu. İşte o sırada aşağıdaki ayeti celilede ifade edildiği gibi melekler gelerek evlat müjdesini verdi. Cenabı Hak, bu hususu söyle haber veriyor:
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
وَنَبِّئْهُمْ عَن ضَيْفِ إِبْراَهِيمَ إِذْ دَخَلُواْ عَلَيْهِ فَقَالُواْ سَلامًا قَالَ إِنَّا مِنكُمْ وَجِلُون
قَالُواْ لاَ تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ عَلِيمٍ قَالَ أَبَشَّرْتُمُونِي عَلَى أَن مَّسَّنِيَ الْكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ
قَالُواْ بَشَّرْنَاكَ بِالْحَقِّ فَلاَ تَكُن مِّنَ الْقَانِطِينَ قَالَ وَمَن يَقْنَطُ مِن رَّحْمَةِ رَبِّهِ إِلاَّ الضَّآلُّونَ
“Hem o kullara, İbrahim’in misafirlerinden de haber ver. Hani melekler, İbrahim’in yanına girdikleri zaman ‘selam’ demişler, İbrahim de onlara: ‘Biz sizden korkuyoruz’ demişti. Melekler: ‘Korkma! Gerçekten biz sana bilgin bir oğul müjdeliyoruz’ dediler. İbrahim dedi ki: ‘Bana ihtiyarlık gelmişken, beni mi müjdeliyorsunuz, neye dayanarak beni müjdeliyorsunuz?’ Melekler: ‘Seni gerçekle müjdeliyoruz. Sakın Allah’ın rahmetinden ümidini kesenlerden olma!’ dediler. İbrahim dedi ki: ‘Rabbimin rahmetinden, sapıklardan başka kim ümit keser?’ (Hicir Suresi, Ayet 51-56)
.
İbrahim (a.s)’ ın Kurban Kıssası
By Asım Mete on 1 Ekim 2014
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَى رَبِّي سَيَهْدِينِ ربِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِيمٍ فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ
مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْبَلَاء الْمُبِينُ وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ
Aradan uzun yıllar geçmiş, Cenâb-ı Hak, Hz. İbrahim’e salih bir evlat ihsan etmişti.
Adı İsmail’di.
Fakat aradan uzun seneler geçtiğinden Hz. İbrahim daha önce kendisine gelen meleklere konuştuğu sözü (Hz. Allah için oğlumu bile kurban ederim) sözünü zaman içinde unutmuştu.
Hz. İsmail; en sevimli olduğu bir çağa gelmiş, ihtiyacını görme çağına gelmiş ve Kâbe-i Muazzama’yı inşa etmiş. Bina tamamlanınca, Beytullah’ı hac ve tavaf etmiş. Hac erkânını tamamlayıp ayrıldıktan sonra, terviye günü yani arife gününden bir gün evvel bir rüya gördü. Hz. İbrahim, yattığı yataktan, “Nezrini yerine getir, Ya İbrahim!” nidâsıyla kalktı. Bu rüya acaba Allah’tan mıydı? Nezri neydi, onu uzun uzun düşündü. İşte bu tereddütten dolayı bu güne terviye günü denildi.
Ertesi gece, aynı rüyayı yeniden gördü. Artık Hz. İbrahim anladı ve bildi ki, bu rüya
Hz. Allah’tandır. Bildiği için bu güne “Arife” ismi verildi.
Fakat nezri neydi, onu hatırlayamadı. Bayram akşamı da aynı rüyayı görünce, nezrini hatırladı. Oğlunu kurban ettiğinin tatbikatını gördü ve bu güne de kurban günü dendi.
(Şir’atül İslam S 219)
Artık Hz. Allah’ın emrini yerine getirmesi lâzımdı. Bayram sabahı olunca, Hacer validemizi çağırdı. Oğlu Hz. İsmail’i hazırlamasını söyledi. Hacer validemiz, Hz. İsmail’i giydirip süsledi. Baba-oğul, beraberce Mina istikâmetine doğru yola koyuldular. Fakat nereye gidildiğini, ne evlat ne de annesi biliyordu.
Şeytan bu duruma hayrette kalıp, “Böyle imtihanda hiç görmedim. İbrahim (a.s) bu işi de yaparsa ve ben böyle meselede onları caydıramazsam bir daha ebediyen onlara tesir edemem ve üzüntümden helak olurum demişti.” (Şir’atül İslam S 222.)
Hz. İbrahim’in önüne çıkarak “Ya İbrahim! Böyle bir evlâdı nasıl kesersin? Hiç baba evlâdını kesebilir mi?” Hz. İbrahim, şeytanın sözüne kulak bile vermedi, hiç tereddüt etmeyerek, yerden aldığı taşla şeytanı defetti.
Şeytan durmuyordu. Bu sefer Hacer validemizin yanına gelerek onu kandırmaya çalıştı. Fakat Hacer validemiz verdiği cevapla teslimiyetin zirvesine varıyordu “Eğer Allah’tan böyle bir emir gelmişse, ben de bir anne olarak, bu emre teslim olup, boynumu büküyorum. Çünkü o bir peygamberdir, peygamber yanlış yapmaz” dedi.
Şeytan vazgeçmiyordu. Bu defa Hz. İsmail’in yanına gelip “Baban seni nereye götürüyor, biliyor musun? Kesmeye götürüyor, kesmeye.” diyerek onu korkutmaya çalıştı.
Hz. İsmail de annesinden geri kalmayarak “O, benim babamdır. O bir peygamberdir. Eğer bu emri Allah’tan almışsa, emri muhakkak yerine getirmesi lâzımdır.” cevabını verdi ve şeytanı taşladı.
İbrahim (a.s) kendine ve evladına vesvese veren şeytanı, Mina mevkiinde taşladığından dolayı aynı mahalde şeytan taşlamak bir sünnet olarak devam etmiş ve ahir zaman peygamberinin şeriatında da yer almıştır.
Sonunda baba oğul işaret olunan yere kadar geldiler. Fakat Hz. İbrahim, oğluna nasıl söyleyecekti. Bütün mesele buradaydı. Sonunda: “Ey benim yavrucuğum. Ben, seni rüyamda kesiyor görüyorum. Sen benim bu rüyama bir bak, ne söylersin.” Hz. İsmail kıyamete kadar gelecek insanlığa ibret olacak şu sözleri söyledi “Ey babacığım. Sana Allah’tan ne emrolunmuşsa, onu derhal yerine getir. İnşâAllah beni sabredenlerden bulacaksın.”
Artık baba-oğul Allah’ın hükmünü yerine getirmeye hazırlanmıştı. Bu esnada Hz. İsmail “Babacığım, birkaç ricam var. Yerine getirmeni istiyorum. Babacığım ellerimi bağla; belki sana eziyet ederim. Yüzümü yere çevir belki yüzüme bakarsın da merhamet edersin. Gömleğimi anneme götür, beni hatırlasın. Anneme selam söyle. Allah’ın emrine sabretsin. Beni nasıl kestiğini ve ellerimi bağladığını söyleme. Ellerinden öptüğümü ilet. Küçük çocukların arasına girmesin. Olur ki, onlara bakıp, beni hatırlar da, Allah’a isyan edebilir.”
Hz. İbrahim oğlunun isteklerini yerine getirdi. Biraz sonra Hz. İsmail tekrar “Ey babacığım, ellerimi ve ayaklarımı çöz. Beni Allah görüyor, melekleri görüyor. Ne isyankâr çocukmuş, babası, bağlamak zorunda kaldı, demesinler.” dedi.
Artık baba-oğul, Allah’ın hükmüne tam teslim olunca, Hz. İbrahim, Hz. İsmail’i şakağı üzerine yatırdı. Boğazına bıçağı koydu, çok şiddetli bir şekilde bıçağı boğazına sürdü. Bu esnada yerde gökte ne kadar melek varsa secdeye kapanmış “Allah’ım! Koru İsmail’ini, affet İsmail’ini” diye yalvarıyordu. Hz. Allah da meleklerine “Unzuru ila abdi keyfe yemürrüssikkin alal halki veledihi liecli rizai ve entüm gultüm Etec´alü fiha men yüfsidü fiha ve yesfiküddimae”
Yani “Ey meleklerim; benim kulum İbrahim’e bakınız, benim rızam için oğlunun boğazına bıçağı nasıl sürüyor. Hâlbuki siz Âdem (a.s.)’i yaratacağım zaman ‘Yer yüzünde kan dökecek, yeryüzünü ifsat edecek birisini mi yaratacaksınız?’ demiştiniz de ben de size benim bildiklerimi siz bilmezsiniz demiştim” buyurdu.
(Mev’izei Hasene Kurban bahsi S 186)
Bıçağın Kesmemesi
İbrahim (a.s.) bıçağı İsmail (a.s.)’in boğazına sürünce, bıçak kesmedi. İsmail (a.s)
“Ey babacığım, benim korktuğum başıma geldi. Evlat sevgisinden dolayı elinin kuvveti kesildi ve beni kesmeye gücün yetmedi’ dedi. İbrahim (a.s.) gadablandı ve bıçağı yandaki taşa vurdu. Taş ikiye ayrıldı. Dedi ki “Ey bıçak, taşı kesiyorsun da eti neden kesmiyorsun.” Bıçak, Hz. Allah’ın kudreti ile konuşmaya başladı “Ya İbrahim, sen kes diyorsun ama Hz. Allah kesme diyor; hanginize itaat edeceğim. Yoksa kesip de rabbime itaatsizlik mi yapayım?” dedi.
بسم اللَّهِ الرحمن الرحيم
وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْبَلَاء الْمُبِينُ
وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ
Ondan asırlar sonra, halifesinin samimiyetini ve teslimiyetini meleklere göstermek için kulu İbrahim’in oğlu İsmail’i kurban etme hadisesini zuhur ettirmiştir. Sonunda onlarda bu imtihanı başarı ile verdikleri anda Âdem (a.s.)’in oğlu Habil’in kestiği koç kurbanını göndererek koç kurban edilmiştir.
Teşrik Tekbirleri
Koç inmişti. Cebrail (a.s.) İsmail (a.s)’ın kesildiğini görünce Allah Teâlâ’ya tazim için “Allahü Ekber, Allahü Ekber” diye tekbir getirdi. İbrahim (a.s) da “La ilahe illAllahü vellahü ekber” dedi. İsmail (a.s) da “Allahü ekber velillahilhamd” diye Allaha hamd ve sena etti. Onlardan bir sünnet olarak tekbir bize vacip olmuştur.
İşte her arife günü sabah namazından başlayıp bayramın dördüncü günü ikindi namazına kadar, her farz namazın selamından sonra okunan ‘TEŞRİK TEKBİRLERİ’ nin ilk söylenişi böyle müthiş bir tabloda olmuş ve tamamı mübarek ağızdan terennüm etmiştir.
Sonra Cebrail (a.s)’in tebliği ile ve peygamberimizin sünneti olarak kıyamete kadar her kurban bayramında bu tekbirler bütün müminler tarafından feyizle, bereketle okunur olmuştur.
Teşrik tekbirleri namaz kılmakla mükellef her Müslüman için vaciptir. Bu hususta erkek, kadın, misafir, mukim, köylü, şehirli, cemaatle kılan ve ya yalnız kılan, hepsi müsavidir.
Bu cihetle kurban kesmiş olsun olmasın, her Müslümanın bu 23 vaktin farz namazlarının sonunda bu tekbirleri ara vermeden okuması şarttır.
Selamdan sonra hemen tekbir getirilir. Unutulurda sonra hatırlanırsa daha yerinden kalkmadan ve mescitten çıkmadan ve dünya kelamı konuşmadan tekbir getirmek lazımdır. (Nimetül islam)
Not: Tehlike ve felaket anlarında okunması tavsiye edilen bu tekbirler, Allah dostlarının notlarında ayrıca zelzelenin fireni olarak tanıtılmaktadır. Bu bakımdan zelzele anında bu tekbirleri okumak lazımdır.
.
Kurbanın Kesilme Vakti
By Asım Mete on 1 Ekim 2014
1. Kurban kesmenin vakti; eyyam-i nahr (Kurban kesme günleri) denilen Zilhiccenin on, on bir ve on ikinci günleridir. En iyi olanı, kurbanı zilhiccenin onuncu günü kesmektir. Bu günler, Kurban Bayramının ilk üç günü olduğuna göre, kurban bayramının ilk günü kesmenin daha iyi olduğu anlaşılır. Bayramın üçüncü günü akşamına kadar da kurban kesilebilir. Kurban; şehirlerde bayram namazından sonra, bayram namazı kılınmayan köylerde de fecrin doğuşundan sonra kesilir. Kurbanı gece kesmek mekruhtur.
Kurban bayramın üçüncü günü, güneş batmadan önce, zengin olan mükellef Müslümana kurban vacip olur. Yine o gün, güneşin batışından biraz önce fakir düşen veya ölen Müslümanlardan da kurban borcu düşer.
İmam Şafi’ye göre dördüncü günüde güneş batıncaya kadar kesilir.
(Sünen-i Ebu Davud : 10/454.)
2. Ancak bu nisapta nema (üreme) ve bir yılı doldurma şartı yoktur. Bayram günlerinden birinde zengin olana kurban vacip olur. Burada şu hususu da hatırlatmakta fayda vardır. Kurban, “kudreti mümekkine” (yani kendisine lazım olanı yapmaya muktedir olabilecek kudret) ile vacip olur. Kurban vacip olduktan sonra zengin olma vasfı kaybedilse de, bu vacip kişi üzerinden sakıt olmaz ve ifası lazım gelir.
3. En faziletli olan kişinin kendi kurbanını kendisinin kesmesidir. Gücü yetmiyorsa vekâlet verip kestirebilir. Ancak vekilini tayin ederken son derece dikkat etmeli, inancı ve itikadı sahih olan ve kurban kesmenin usulünü bilen kimselere vekâlet verilmelidir.
.
Kurbanın Cinsi, Yaşı Ve Kurban Olmasına Mani Ayıplar
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Kurbanın Cinsi, Yaşı Ve Kurban Olmasına Mani Ayıplar
Kurban üç cins hayvandan olur.
1- Koyun, keçi
2- Sığır, manda
3- Deve
Keçinin bir yaşında, koyunun bir yaşını doldurmuş ve ya 6 aylık olup, bir yaşındaki gibi gösterişli olması şarttır. Deve en az beş yaşını, sığır ve mandanın ise en az iki yaşını bitirmiş olması icap eder. İcap eden yaşı doldurmamış, herhangi bir uzvu noksan olan ve ya sakatlığı olup kurban olmasına mani bir durumu olan hayvanlar asla alınmamalıdır. Bu hayvanların dişisinin de erkeğinin de kurban olarak kesilmesi caizdir.
Vahşi hayvanlardan ve tavuk, hindi gibi iki ayaklılardan kurban caiz değildir.
Tavuk, horoz ve hindi gibi hayvanları kurban niyeti ile kesmek mecusilere benzemek olduğundan tahrimen mekruhtur.
Kurban, koyun ve keçiden bir yaşını tamamlayan (ikiden gün alan) sığırdan ve mandadan iki yaşını tamamlayan (üçten gün alan) ve deveden beş yaşını tamamlayandır. Ancak koyun altıncı ayını doldurup yedinci aydan gün alır ve bir yaşında koyunlar gibi cüsseli olursa kurban olması caizdir. (Ancak keçi caiz değildir)
Koyun ve keçi her ne kadar büyük de olsa ancak bir kişi için kesilebilir. Sığır ve deve ise yedi kişi ve daha az kişiler için kesilebilir. Kıymetleri müsavi olduğu zaman bir koyun kesmek bir sığır ve devenin yedi de birinden efdaldir. Eğer büyük hayvanın yedi de biri daha kıymetli ise o efdaldir.
Kurbanlık hayvan kesilmeden evvel doğurursa o yavru da anası ile beraber kesilir. Bazılarına göre
kesilmeden tasadduk edilir. Kurban sahibi ondan yiyemez. Yerse kıymetini tasadduk eder. Müstehap olan o yavruyu canlı olarak tasadduk etmektir.
Kuyunun iki memesinden biri körelse ve ya kopsa; deve, sığır ve mandaların dört memesinden ikisi körelse ve ya kopsa ondan kurban olmaz.
Kurban olacak hayvanın boynuzlu ve boynuzsuz olmasında ve boynuzunun kırık olmasında beis yoktur. Çünkü boynuza maksut taalluk etmez. Bazı fukaha, boynuzunun biri ve ya ikisi kökünden kırılırsa olmaz dedi. Buzağı iken boynuzları yakılıp köreltilen cins hayvanlardan kurban kesmek caiz olur. Sunî tohumlama ile doğan hayvanı kesmek de caizdir.
Kurbanlık hayvanın, şaşı ve uyuzlu olması, karnını doyurabildikten sonra deli olması, burulmuş, husyeleri alınmış olması, dağlanmış olması, öksürür olması, doğum yapamaz olması, kulakları delinmiş ve uzunluğuna yarılmış olması ve koyunun yünlerinin kesilmiş olması kurban olmasına zarar vermez. Lakin bu gibi kusurlu hayvanları kurban olarak kesmek tenzihen mekruhdur.
Necaset Yiyen Hayvan
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Bir hayvan eğer hiç temiz yiyecek yemiyor da devamlı necaset yiyorsa, hapsedip bekletmeden kurban kesilmesi caiz olmaz. Eğer hem necaset hem de temiz şeyleri yiyorsa hapsedilmeden kesilmesi caiz olur.
Necaset yiyen hayvanın ne kadar hapsolunacağında ihtilaf olundu. İmamı Serahsi “Celale denen hayvanın hapsi için muayyen bir zaman yoktur. Eti temiz olup kokmayıncaya kadar hapsolunur.” dedi. Bazı kitaplarda tavuk üç gün, koyun dört gün, deve ve sığır on gün hapsolunur dedi. (Reddül Muhtar c.6 s.306 ve 322 den 326ya kadar – Mebsuti serahsi c.12 s.11 – Fetevayı kazıhan – teybin – hidaye c.4 s.74)
.
Kurban Parası Yoksullara Tasadduk Edilebilir mi?
By Asım Mete on 1 Ekim 2014
Kurban Parası Yoksullara Tasadduk Edilebilir Mi?
“Kurban alıp kesmek yerine, bu para fakirlere, yoksullara verilebilir mi?”
Bu sualin cevabını, geliniz Fâtih devri kadı asker ve Şeyhülislamlarından, büyük âlim Molla Hüsrev (R.h) hazretlerinden alalım. O büyük zât, Düreru’l-Hukkâm, fî şerhi Gureri’l-Ahkâm isimli muhallet eserinde diyor ki:
“Kurban kesme günlerinde kurbanını kesmek, kurbanın parasını tasadduk etmekten efdaldir. Zira kurban kesmek vacip ve ya sünnettir. Tasadduk ise sadece tatavvu’dur, yani nafiledir.” (Kitâbü’l-Udhiyye, c. 1)
Daha önce de ifade ettiğimiz üzere kurban, Ehli Sünnet mezheplerinden hiçbirine göre nafile bir ibadet hükmünde değildir. Mensubu bulunduğumuz Hanefî mezhebine göre ise vaciptir. Vacip olmasının delili de, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz ’in “Bir kimsenin hâli vakti yerinde olur da kurban kesmezse, sakın bizim namazgâhımıza yaklaşmasın” kavl-i şerifidir. Bu hadis-i şerifi, İmam Ahmet bin Hanbel ile İbn-i Mâce rahımehümallâh rivâyet etmişlerdir. Bunun gibi vaîde yani tehdide, ancak vacibi terk eden lâyık olur.
(Molla Hüsrev, a.g.e.)
Zamanında yapılamayıp kazaya kalması hâlinde ise, hangi ibadetin nasıl kaza edileceği hususu en küçük teferruatına varıncaya kadar açıklanmıştır. Bu vaziyet kurban için de böyledir: “Kesim günlerini geçiren bir kimse şayet fakirse, kurbanın kendisini diri olarak tasadduk eder; çünkü bizim mezhebimizde, fakirin kurban kesmek niyetiyle satın aldığı kurbanın edası vaciptir. Zengin ise, gerek kendi mülkünde bulunan veya gerekse satın aldığı kurbanın bedelini yani kıymetini tasadduk edebilir. Böylece bu vecibeyi uhdesinden çıkarmış olur.” (Molla Hüsrev, a.g.e.)
Kesmeden Evvel Kurbandan Menfaatlenmek
By Asım Mete on 2 Ekim 2014
Bir hayvan kurban olarak belirlendikten sonra kesilmezden evvel yününü kesmek, sütünü içmek, binmek, koşmak veya herhangi bir şekilde ondan dünyevi menfaat temin etmek mekruhtur.
Eğer sütünü ve yününü satarsa, parasını tasadduk eder ve ya kendisi kullanırsa kıymetini tasadduk eder. Kurbanı kestikten sonra maksat hâsıl olmuş olduğundan her şeyi ile dilediği gibi menfaatlenebilir. Bayram gününden evvel kesmiş olsa etini yemek de helal olmaz. Tasadduk etmesi lazım gelir. (Dürül muhtar – Reddül muhtar c.6 s.329)
Kurbanın sütünden istifade etmek, etini ve derisini satıp parasını almak ve ya demirbaş olmayacak bir şey ile değiştirmek mekruhtur. Şayet böyle bir şey yapılırsa, kıymetini yani kaç para ise o miktarı sadaka olarak vermek gerekir. Peygamber Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Kurbanın derisini satan kimsenin kurbanı olmaz.” (ez-Zeylâî, Nasbu’r-Râye, 4/218)
Kurbanın et ve derisinden kasap ücreti de verilmez. Yani kasaba “Gel benim hayvanımı kesiver, karşılığında bir miktar et vereyim yahut derisi senin olsun” denilemez. Peki, kasaba et veya deri vermek câiz olmaz mı? Tabii ki câiz olur ancak kasaplık ücretini de ayrıca vermek şartıyla. Nitekim Hz. Ali (r.a)’den şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Resulullah (s.a.v), develer kurban kesilirken başında durmamı, derilerini ve sırtlarındaki çullarını paylaştırmamı emretti. Onlardan herhangi bir şeyi kasap ücreti olarak vermeyi bana yasakladı. Kasap ücretini biz kendimiz veririz.” (Müslim, Hacc, 348)
Kurbanın derisi sadaka olarak verilir ve ya ondan seccade ve saire gibi evde kullanılacak bir şey yapılır. Hz. Âişe (r.anhâ) validemizin ve diğer bazı sahabilerin kurban derilerinden su tulumu yaptıkları rivayet edilmiştir. (Müslim, Edâhî, 28)
Kurbanın, kesilmezden evvel yünlerini kırkmak mekruhtur. Eğer kırkılacak olursa, bu yünler de sadaka olarak verilir. Fakat kesildikten sonra yünü yolunup ve ya kırkılıp kullanılabilir; bu câizdir. (Ö. N. Bilmen, B. İslâm İlm. İst. 1985, s. 413-414)
.
.
Teşrik Tekbirleri Nedir, Ne Vakit Söylenir?
By Cem Talha on 2 Ekim 2014
Kurban bayramının birinci gününe yevm-i nahir, diğer üç gününe ise eyyâm-ı teşrik denir. Bayramdan evvelki güne ise yevm-i arefe (arefe günü) denir ki Zilhicce`nin 9. günü olmaktadır. Ramazan bayramında arefe yoktur.
Arefe gününün sabah namazından itibaren bayramın 4. günü ikindi namazına kadar 23 vakit farz namazını müteâkip birer defa
اَللّهُ اَكْبَرُ اَللّهُ اَكْبَرُ لاا اِلهَ اِلاَّ اللّه وَاللّهُ اَكْبَرُ اَللّهُ اَكْبَرُ وَلِلّهِ الْحَمْدُ
Allahü Ekber Allâhü Ekber Lâ ilâhe İllâllahü Vallâhü Ekber, Allâhü Ekber ve Lillâhi`l-Hamd şeklinde tekbir alınır. Bunlara teşrik tekbirleri denir.
Teşrik tekbirleri fakîhlerin çoğuna göre, namaz kılmakla mükellef herkes için vâcibtir. Sünnettir diyenler de vardır.
Teşrik tekbirleri günlerinde namazı kazaya kalan bir kimse, bu namazları yine teşrik günlerinde kılarsa tekbirleri de kaza eder. Teşrik günlerinden sonra kıldığında ise, teşrik tekbirlerinin kazâsı gerekmez.
Kadınlar teşrik tekbirlerini gizli olarak getirirler.
.
.
|
| Bugün 112 ziyaretçi (169 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
0 COMMENTS